Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
villarum suae commissarum providentiae.
6.
Hic ergo loco defuncti Patris subrogatus, fratrum
pene omnium unanimi sententia, ordinatu
memorati Widonis Remorum archipraesulis, non
diu passus est interruptum pendere memorabile
coeptum sui antecessoris, sed primo quidem dexteram
basilicae crucem, maxima ex parte jam inchoatam,
et sinistram nihil adhuc praeter fundamenta
habentem, cum cocleis, quibus ad superiora esset
ascensus, fecit aedificari. Crypta autem quae super
beati Remigii sepulcrum constructa fuerat, quia, ut
superius relatum est, prae parvitate sui alterius operis
incongrua videbatur, dirui et aliam eminentiorem
fecit restitui. Deinde trabibus de saltu juxta Orbacis
monasterium sito advectis, fastigia ejusdem consequuntur
templi, sicque decentissima domus tota
apparuit in partibus suis.
7.
Quapropter idem abbas Herimarus cum quibusque
sapientibus Remensis provinciae prudenti coepit
tractare consilio quatenus eamdem apostolica faciens
consecrari benedictione, ut scilicet praedecessoris
sui devoto satisfaceret desiderio, cui ut facultas non
deesset optata peragendi, opportunitatem temporis
obtulit dignatio divinae dispositionis. Defuncto
siquidem papa Damaso, qui in civitate Brixenorum,
quae est in provincia Histriae, fuerat episcopus, et in
apostolica sede inthronizatus, triginta solummodo
ibi vixerat diebus; Romani, legatione de ejus obitu
ad imperatorem Henricum directa, petierunt ut
Ecclesiae pastore viduatae ab eo subrogaretur alius.
Qui super hoc negotio episcoporum et optimatum
imperii sui quaerens consilium, invenit inter caeteros
domnum Brunonem Tullensem praesulem ad idem
officium subeundum esse idoneum, utpote qui aetatis
maturitate, morumque et scientiae claritudine videbatur
conspicuus, sibique sanguinis affinitate proximus.
Unde apostolicae dignitatis ei adjudicata sunt
insignia, jussusque ab Augusto ut ad haec secundum
ecclesiasticas sanctiones suscipienda Romana inviseret
moenia; sed quia solemnia imminebant nativitatis
Dominicae, haec cum clero, cujus fuerat pastor.
disposuit celebrare, eisque celebratis quo erat praeceptum
abire. Hujus itaque pontificis notitiam in
colloquio a praefato imperatore et Francorum rege,
de pacis et amicitiae confirmandae gratia, ante non
multum tempus habito, memoratus abbas Herimarus
fuerat consecutus, a quo etiam promissum acceperat
quod in proximo quadragesimali jejunio beati Remigii
sepulcrum absque equi solatio foret expetiturus,
quia cum eorumdem regum aliquando familiaria ab
invicem perferens mandata, per contiguam regionem
transierit, ipsius sancti locum orationis gratia invisere
neglexerit. Quod idem abbas, sagaciter recolens
animo, sua dirigens scripta illi suggerit ut, quoniam
pro delegato sibi apostolici primatus officio Romam
ire disponit, si quando ad cognatos fines certo
Ecclesiae revocetur emolumento, non fiat irrita Francorum
apostolo ab eo facta promissio. Mittit vero
ei in munere vas ad bibendum idoneum, intus et
exterius auro decentissime decoratum, insinuans ei
de ipsius sancti ecclesia dedicanda suum cum petitione
desiderium. Ad haec idem episcopus benigne
refert quia etsi alia nulla se revocet Ecclesiae utilitas
vel pro solo amore sancti Remigii reversurum ad
Gallias, et ejus basilicam dedicaturum, si divina
annuerit benignitas. Celebratis ergo in sede civitatis
Leuchorum duobus Dominicae nativitatis diebus, in
tertio clero suo valefaciens, iter capere Romam
ducens aggreditur. Quo perveniens, cum favore
totius populi honorabiliter excipitur apostolicaeque
dignitatis infulis insignitur, in hypapanti Domini in
cathedra beati Petri inthronizatur, et Leo papa,
Romano more, nuncupatur. Hic digne administrans
quae sui sunt officii, instanterque disponens quaeque
videntur accommoda divinae religioni, quadragesimalis
temporis explet jejunia, succedentiaque Dominicae
resurrectionis ibi celebrat solemnia; quibus
elapsis synodum convocat episcoporum Italiae, et ibi
quaelibet perversa in eorum episcopiis pullulantia
aut corrigit, aut hortatur corrigere.
8.
Aliquanto autem temporis interlabente curriculo,
Gallicum revisere solum, tam beato Remigio
facta promissio quam orthodoxae fidei, in illis partibus
adeo tepefactae, persuadet intentio. Unde a
Romanis expetita licentia, per quasdam Latii urbes
iter agens, in eis multa disponit ecclesiasticae honestati
congrua, tandemque adit imperatorem Henricum,
in regione commorantem Saxonica. Interea
memoratus abbas, desiderii sui compotem se futurum
ex ipsius papae certus pollicitatione, regi Francorum
Laudunum venienti occurrit in Pentecostes solemnitate,
ejusque consilium et favorem expetit de praefato
templo apostolica consecrando benedictione,
monens et postulans ut his agendis suam praesentiam
exhibeat et episcopos regnique sui principes secum
intereresse faciat. Cui idem rex ad praesens [ #al.,@#
preces] mente benigna annuit, seque, nisi alicujus
impedimenti intercesserit casus, tantae festivitati
adfuturum asserit. Ex quo promisso abbas laetificatus
revertitur, indeque papae Coloniam-Agrippinam
cum imperatore advenienti, in apostolorum Petri et
Pauli natalitio fit | null | a0ea5656-6df7-489a-b423-70604eecc792 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
obvius, a quo adventus sui ad
Remense solum, gerendarumque ibi rerum tempus
et ordinem investigat diligentius. Ille vero sibi notificans
pandit quomodo prius deliberasset, ut octava
die ab ipsius sancti festivitate, quae in Kalendis
Octobris habetur celeberrima, illo veniret, et ipsius
monasterium dedicans, postea ibidem ex episcopis
Galliae congregatam synodum celebraret. Qua sententia
mutata, ad eumdem locum in solemnitate
sancti Michaelis archangeli se venturum et in ecclesia
Beatae Mariae Remis missarum sacra in eadem
die memorat celebraturum; festum vero gloriosi
Patris Remigii, pretiosi corporis ejus elevationi, et
subsequentem basilicae consecrationi, caeteros deinde
tres synodi deputat celebrationi. Quibus auditis, ad
suum coenobium rediit abbas, suaque scripta per
Franciam eique contiguas direxit provincias, invitans
sanctae Ecclesiae fideles ut ad tanti gaudii participationem
concurrant mente promptissima, tam pro
amore et veneratione ejusdem patroni sui quam ut
benedictione muniri mererentur apostolica. Caeterum
papa, Colonia digressus, Tullum in exaltatione Dominicae
crucis venit, indeque circumjacentium regionum
episcopis et abbatibus litteris suae auctoritatis
mandari praecepit, ut in praefixa die sibi occurerent,
ad synodum celebrandam in basilica praefati Francorum
apostoli, ut per quem orthodoxae fidei initiati
sunt rudimentis, in ejus praesentia consequerentur
reparationem tepefactae in se divinae religionis.
Hujusmodi mandatis gratulatur pia fidelium devotio,
praeparans se studiose ad implendum quod ex apostolicae
dignitatis sibi promulgatur edicto.
9.
Venenatus autem serpens, qui ab exordio mundi
ad humani generis inhiat praecipitium, tam salutari
proposito commenti sui nititur opponere obstaculum.
Ad complendam enim perfidiae suae voluntatem,
quosdam potentes laicos excitat qui incestis conjugiis
operam dando et aliorum criminum nefariis
usibus se implicando violatores erant honestatis
ecclesiasticae; ideoque verebantur reatuum suorum
latebras in lucem prodere. Sed et nonnullos episcopos
et abbates illis adjungit, qui in ovile Dominicum
aliunde, non per ostium irruperant, et in Ecclesiis
suis catholicorum Patrum sanctionibus contraria
quaedam pullulare permiserant, quae condictae synodi
examinatione resecanda manifestari metuebant,
ut enim scriptum est: #Omnis qui male agit, odit
lucem (Joan. III, 20)
@#, et ideo peccatis suis magis
magisque occultationis adhibet obnubilationem.
Tantae itaque perversitatis viri incentoris sui callida
suggestione instructi, regi Francorum suggerunt
regni sui decus adnihilari, si in eo Romani pontificis
auctoritatem dominari permitteret; vel si
eidem, ut decreverat, occurrens praesentiae suae
favorem, ad cogendum concilium exhiberet. Addunt
etiam quod nullus antecessorum ejus id reperiatur
aliquando concessisse ut ob similem causam in
Franciae urbes ingressus pateret alicui papae; his
vero agendis pacis et tranquillitatis congrua sunt
tempora, regni autem ejus status sit in perturbatione
non modica, quibusdam viris potentibus dominationis
ejus jugum detrectantibus, terrasque et
castella quaelibet ab ipsius ditione abalienantibus.
Quapropter regiae dignitati ferunt congruere, utilitati
reipublicae sua sapientia consulere, potius
quam synodis intendere; principes suos et totius
exercitus sui potentiam commovere in rebelles, ipsos
etiam episcopos et abbates, penes quos maxima
pars facultatum regni est, censent immunes hujus
expeditionis esse non debere. Ante alios abbatem
Sancti Remigii, quem quasi de rerum suarum abundantia
praesumentem, pro vanae gloriae amore, ad
monasterium suum consecrandum calumniabantur
Romanae urbis pontificem evocasse. Hac igitur versipelli
persuasione rex emollitus, et ab honesto proposito
ad seductionis devia flexus, papae per Silvanectensem
mandat episcopum, se suosque pontifices
cum abbatibus cogi ad comprimendam pervicaciam
sibi resistentium, ideoque non posse
occurrere ei in praefixo termino ad peragendum concilium.
Unde adventum suum in Franciam in aliud
tempus differat, quo, absolutus hujusmodi negotiis,
eum debito cum honore suscipiat. Ad haec papa
remandat promissionem beato factam Remigio
nequire se irritam facere, sed ad basilicam ejus
dedicandam procul dubio venturum, ubi si qui
divinae religionis amatores convenerint, cum eis
synodi rationem se fatetur habiturum. Cujus mandati
ad regem relatione perlata, ipse tamen iter in
rebelles aggreditur, coacta in unum ingenti exercitus
sui militia. Sed et episcopis et plerisque abbatibus
contra voluntatem suam illo euntibus, illis
etiam perversis Ecclesiarum rectoribus ad id negotium
ultro se ingerentibus, qui ut summi Pastoris
vicarium actus eorum examinare venientem possent
effugere, eamdem expeditionem exitiali techna elaboraverant
struere. Adducitur cum eis et memoratus
abbas Sancti Remigii, moestus admodum et gemens,
quasi non esset visurus effectum desiderii sui. Sed
divinae consolationis ejus moerori non defuit potentia.
Vix enim unius diei et dimidii itinere confecto,
indulta est ei redeundi | null | e7061298-4455-45ea-913a-ddf737f1f007 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
licentia; qui reversus celerrime
Romanum antistitem adhuc Tullo remorantem
expetit, eumque pro regiis mandatis, jam diu conceptum
propositum non permutasse cognoscens,
gratulabundus ad monasterium rediit, instanter
praeparare satagens quae tanti Patris confluentiumque
filiorum sanctae Ecclesiae forent necessaria conventui.
Jam quippe dierum prope erat terminus,
qui supradictae dispositionis completioni fuerat
attributus
10.
Denique domnus papa, a Leuchorum urbe
digressus, iter ad Remensem ducens urbem arripuit,
et in opportunis locis, singulis quibusque noctibus
mansione accepta, in vigilia festivitatis sancti Michaelis
ad Curmolensem villam venit, cui praefatus
abbas, ibidem obvius factus, quaecunque necessarius
expetiit usus illi omnique comitatui ejus
affluenter suppeditavit. Die vero sequenti ad Sanctum
pervenit Remigium archiepiscopis tribus comitatus,
Trevirensi videlicet, Lugdunensi, Vesontionensi,
aliisque viris honorabilibus, inter quos erat Joannes
episcopus Portuensis, et Petrus Ecclesiae Romanae
diaconus, et ipsius urbis praefectus. Hic
protinus conglobatur in unum tota fratrum congregatio,
et cum eis [ #al.,@# e cunctis] abbatum, monachorum,
clericorum, qui jam ex multis confluxerant
partibus, innumerosa [ #al.,@# numerosa] concio. Ex
quibus omnibus in atrio basilicae disponitur decentissima
processio, episcopis tribus, Silvanectensi
videlicet, Andegavensi, Nivernensi, longe digestos ordines
antecedentibus, textumque Evangelii cum
aqua benedicta et aromatum odore ferentibus. Sic
ergo dispositi papam advenientem suscipiunt, cui
ecclesiam introeunti, responsorium #Laetentur coeli,@#
cum digna modulatione concinunt; et dum ante
altare Sanctae Crucis orat, aliud responsorium, #Summae Trinitati@#
videlicet, concinentes finiunt.
Progresso autem eo usque ad altare sancti Christophori,
et ante venerandi Francorum apostoli sepulcrum
orationem explente, iterum Hymnum #Te Deum
laudamus,@# consona vocum jubilant vociferatione.
Qui tamen in sede sibi decenter apparata paululum
residens, astantes laetificavit benedictione apostolica:
et exinde egressus, ab eisdem psallentium
choris cum divinis laudibus deducitur usque ad
civitatis moenia. Cui Remensis clerus cum archiepiscopo
suo, aliisque quibusdam obviam procedens
episcopis, perspicuae processionis numerosos
disponit ordines in atrio. Sancti Dionysii martyris,
ubi ad tanti pontificis susceptionem competentia
concinens cantica, usque ad ecclesiam Sanctae Mariae
illum comitatur cum maximae jubilationis gloria.
Illic vero ante Sanctae crucis, et ejusdem Dei Genitricis
altaria, completa oratione, in archiepiscopali
aliquantulum resedit sede, archipraesule Remensi
ad ejus dexteram, Trevirensi autem residente
ad sinistram. Deinde ministris altaris
praeparatis, quibusque pro officiorum congruentia,
et ipse sacerdotalibus redimitus insignibus, processit
ad missarum celebranda solemnia. Quibus expletis,
et astante populo apostolica benedictione munito,
praedicto Remorum archiepiscopo, sibi suisque
necessarios sumptus suppeditante, refectionem percepit
in majori palatio juxta ecclesiam sito.
11.
Die autem subsequenti, metuens ne praepediretur
frequentia circumfluentium populorum, duobus
tantum comitatus capellanis, dum nocturnae a
fratribus explerentur vigiliae, ad sanctum remeavit
Remigium; factoque sibi balneo, lotus est et tonsus,
utpote qui imminentem tanti Patris solemnitatem in
crastino celebraturus, transferre disponebat tam
pretiosae gemmae venerabile pignus, et praeparata
sibi quadam domo contigua ecclesiae, illic secretum
remorandi expetiit, quia metuebat ad publicum
procedere. Ad sepulcrum enim sancti, quasi ex toto
orbe excita tanta hominum confluebat numerositas,
ut introeuntibus spatiosi templi vix sufficeret capacitas.
Advolabant enim tam ex vicinis quam ex
longinquis regionibus promiscui sexus innumerabiles,
effundebat aspera Francia ad honorem gloriosi
apostoli sui villanos opidanos et cives: sed
et Gallia pene ex omnibus suis partibus huc transmittebat
populorum millia. Inter quos accelerabant
episcoporum, abbatum, monachorum, clericorum
generosa agmina. Ignobilis nobili, aut inops cedere
nesciebat diviti, sed omnes una conglobatim concurrebant
intentione devota, bustoque coelestem
margaritam continenti dulcia imprimentes oscula,
oblationum suarum quisque pro posse offerebant
donaria. Qui vero constipatorum violentia repulsi
propius accedere non valebant, heu! quantum
gementes se desiderii sui effectu privari, de longe
projectis muneribus quae attulerant, quasi lapidibus,
sancti sepulcrum pia devotione obruebant. Est autem
ante fores ipsius basilicae quoddam spatiosum
atrium, in quo quoties densitatem sui perpeti non
poterat, frequentia tantorum se explicabat coetuum,
eo ducta aviditate cernendi ipsum beati Petri vicarium;
post beati enim Remigii captatum suffragium
ad hujus summopere inhiabat aspectum, qui ut
magnanimo desiderantium satisfaceret affectui,
eminentius solarium domus in qua remorabatur petens,
unde et astantes contueri, et ab eisdem conspici,
et loquens possit audiri, apostolica benedictione
eos laetificavit; hisque recedentibus, | null | 1a8ff90c-9b1a-4673-b9a5-2b8c2a2b5c7b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et
aliis subinde atque aliis illud [ #al.,@# aliud] atrium catervatim
replentibus, ter in eadem die, suae exhortationis
monita impertiens salubria, liquido patefecit
quae vitanda, quaeque ad salutem animarum
suarum sibi forent expetibilia. In eadem denique
domo sacra mysteria sibi fecit celebrari, quia non
dabatur uspiam locus opportunus ecclesiam introeundi,
nec ipsi fratres, prae importunitate plebium,
solitum illic pensum divini valebant persolvere
officii. Adveniente interea nocte, nec tamen
confluentium rarescente, sed magis magisque crebrescente
copia, domnus papa metuens ne in sacris
vigiliis Deo famulantes importunitate plebis praepedirentur
exsequi divinae servitutis solemnia, tum
etiam ne sibi pretiosi corporis sancti ipsius transterendi
ecclesiaeque dedicandae inhiberetur copia,
delegatis clericis suis, ejusdem loci memorato abbati
spatiositatem templi praecepit penitus evacuari,
obseratisque diligenter foribus, omnibus intercludi
facultatem introeundi; praecepit etiam ex sua parte
hoc populis annuntiari, ut ad horam secederent,
et absque ulla sui impetus inquietudine solemnes
illius noctis excubias, cum digna devotione, a Deo
militantibus celebrari sinerent; se procul dubio die
subsequenti eorum desideriis promittit satisfacturum,
et thesaurum desiderabilem, quem quaerebant,
illorum conspectibus expositurum; si vero mandatis
detrectarent annuere, infecto negotio propter
quod advenisset, recessurum fore. Quod cum tandem
maxima difficultate fuisset obtentum, pleraque
tamen numerositas populorum cum copiosis luminaribus
deforis excubans, ejusdem pollicitationis
praestolaretur effectum, cereorum ubertate quasi
multiplici siderum splendore interius irradiata ecclesia,
Deo servientium chori in canticis spiritualibus
decentissime illius noctis exegerunt spatia.
12.
Mane autem facto, susceptus est a domno
papa intra ecclesiam sanctus martyr Cornelius,
quem cum aliis sanctorum pignoribus Compendienses
clerici illo detulerant, pro multis violentiis
quas ecclesia sua patiebatur a quibusdam malefactoribus.
Circa horam deinde tertiam, redimitus
idem apostolicus infulis sacerdotalibus, ad gloriosi
Patris Remigii sepulcrum procedit cum thymiamateriis
et crucibus, sociatis sibi archiepiscopis quatuor,
Remensi videlicet, Treverensi, Lugdunensi,
Vesontionensi, cum quibusdam aliis, sed et ipsius
loci abbate, domnoque Hugone venerabili Patre coenobii
Cluniacensis, et illius ordinis plurimis, cum
quibus litania facta, et super sanctum corpus non
modica thimiamatum accensa fragrantia, cecinit
responsorium #Dirigatur oratio mea,@# quo cum versu
expleto, feretrum sancti, ut praeparatis instrumentis
aptatum ad ferendum redderetur habile, a suo loco
paululum removit, et antiphonam #Confessor Domini,
Remigi,@# decantavit. At ubi competenter, prout res
exigebat, dispositum fuit, ipse ante alios cum praefatis
archiepiscopis et abbatibus suppositis humeris
illud devote lacrymans extulit, et responsorium #Iste
est de sublimibus@# inchoavit; cujus vocem subsequentes
chori psallentium, ovantes erumpunt in
jubilationis tripudium, praeque alacritate cordis,
o quantorum ora manantium rigavit redundantia
fletuum! quantorumve mentes ad tanti Patris captanda
suffragia sunt compunctae in suspiria beatorum
gemituum! Tradens autem domnus papa eumdem
pretiosum thesaurum se ultro ingerentium
votis, ab inquietudine turbarum secessit in oratorium
sanctae Trinitatis, quod ad meridianam plagam
infra ambitum ipsius ecclesiae decenter constructum
erat, Harduini cujusdam loci illius coenobitae
studio, continens Dominicum sepulcrum eleganter
imaginatum, instar illius Jerosolymitani, in quo
nostra requievit salvatio. Hoc igitur Trevirensem
archiepiscopum in sui praesentia eadem die consecrare
fecit, ex consensu praefati Remorum archipraesulis,
multorum sibi sanctorum collocatis reliquiis.
Denique monasterii foribus patefactis, ubi
illa coelestis gemma desiderantium populorum est
exposita obtutibus. Tum vero cerneres promiscuum
vulgus prae nimia exsultatione manibus plaudere,
innumeros in divinas laudes gratulabunda vociferatione
erumpere, potentes, impotentes, nobiles,
ignobiles, quemque pro suis viribus summopere
niti, ut tam optata gaudia propius mereretur contingere.
Magna fides, magno procul dubio remuneranda
praemio, quae ne tanti reddatur expers emolumenti,
nec imminentis mortis revocatur periculo.
Quidam enim prae nimia sui desiderii festinatione
praecipites, dum inter constipatos cuneos corruunt,
non valentes resurgere, suffocati et conculcati
intereunt. Rapitur et jactatur potius quam
portatur pretiosi corporis theca, tot millium
undique propellente frequentia, velut navis aequoreorum
fluctuum hac et illac agitata violentia: nunc
hi, nunc illi extorquendo sibi felicia vindicant dona;
et ut paucis multa concludantur, nec longis ambagibus
legentium deficiat intentio, toto interstitio quod
civitatem et castellum ipsius sancti interjacet, tam
jucunda agitatur contentio. Adest Remensis clerus
cum civium multitudine, apostolum suum ad propriae
urbis moenia elaborat devehere, quem vix ab
hujuscemodi impetus densitate avulsum, sanctae Dei
Genitricis infert ecclesiae, ut cui vivens in | null | 32b15df5-d595-4567-a1a4-9cd2a0225c97 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
corpore
dignis laboribus vitae praesentis multa comparaverat
commoda, catholicaeque religionis competentia
addiderat insignia, huic vel unius noctis morula
exsultationem simul et sanctificationem suorum
ossium exhiberet praesentia. Collocato ergo eo super
sanctae crucis altare, archiepiscopus Vesontionensis
ad altare beatae Mariae procedens, missarum solemnia
cum eodem clero de ipsius gloriosi Patris celebravit
festivitate. His autem expletis, dum concurrentium
devotio magis et magis agglomeratur, diei
interea elapso curriculo, nox subsequitur; cujus tamen
caligine basilicae illius adyta nullo modo fiunt
obscura. Tot gratulabundi conventus, suum quodammodo
diem praeferentia, undique micant luminaria.
Monachi ibidem circa patronum suum laetis invigilant
excubiis, et matutinalem explent cursum cum duodecim
lectionibus et responsoriis suis. Post quos
easdem vigilias solemniter peragendas canonici suscipiunt,
et cum novem lectionibus matutinorum
officia consummantes, usque ad lucem protrahunt.
Qui facto mane primam, tertiam, missamque cum
sexta hora, ante solita decantantes tempora, venerabile
corpus cum divinis laudibus efferunt a beatae
Dei Genitricis ecclesia. Quod in circuitu civitatis
cum jucunditate deportantes, congruas stationes per
praefixa faciunt spatia. Cumque ad eum locum ventum
esset ubi quondam fuerat porta, antiquo Patens
nuncupata vocabulo, per quam idem sanctus
hostem humani generis in eadem urbe visibilibus
ignium debacchantem exterminiis, adhuc in carne
vivens orationibus expulit; illic eosdem pretiosos
artus deponunt, et ipsius miraculi memoriam digna
devotione, et canticis spiritualibus agunt. Ad cujus
facti memoriale ibidem basilica moderno est constructa
tempore, quam quidam servus Dei,
Constantius nomine, suis impensis eleganter composuit,
et Dei famulos ad ejus obsequium, quot potuit
dum viveret aggregavit, et in honore sanctae Mariae
Magdalenae sanctique Remigii consecrari fecit.
13.
Cum itaque agitur illa circuitio extra civitatis
moenia, domnus papa, convocatis episcopis intra
dedicandi monasterii abdita, singulis singula ad consecrandum
delegavit altaria. Remensem vero archiepiscopum
ternam circuitionem, cum crucibus et
sanctorum reliquiis, secundum ecclesiasticum ordinem,
exterius constituit agere, ibique consecrationis
officium adimplere; ipse vero cum sibi necessariis
remanens interius, divini tabernaculi sanctificationem
strenue diligenterque exsequitur. Postquam igitur
eo deventum est ubi, secundum orthodoxorum
Patrum decreta, pignora sanctorum et sacra quaeque
debent intra dedicatam ecclesiam recipi, praefati
canonici, ut dictum est, deportato corpore beati Remigii
per gyrum urbis et castelli, eique adjacentis
municipii, pervenerunt cum eo usque ad portas monasterii,
ubi tot millium excreverat frequentia, ut
prae eorum densitate eidem glorisso Patri domum
sibi praeparatam introeundi intercluderetur licentia.
Ipse namque papa easdem januas vetuerat reserari,
ne impetus cum eodem sancto irruentium, et sibi
discrimini, et impedimento coeptae dedicationis foret
consummationi. Quocirca aliquod diverticulum quo
valeat intromitti perquiritur, tandemque vix a turbarum
inquietudine abstractus, per fenestram quae
est super Sanctae Trinitatis oratorium demittitur:
quem domnus apostolicus, cum maxima devotione
et canticis spiritualibus receptum, non ad praesens
in proprio loco reposuit, sed super principale altare,
quod in honore apostolorum Petri et Pauli, Clementisque
et Christophori martyrum, et beati Remigii
consecrarat, collocavit. Et cujus rei gratia hoc facere
decreverit, dignam memoria rationis sententiam
subintulit, videlicet ut evidens et conspicuus
omnibus appareret oculis in celebranda synodo, in
qua, si quis erroneus aliquid frivolum, vel ecclesiasticae
religioni adversum asserere praesumeret, erga
hunc vir Dei illius virtutis potentiam per sui corporis
praesentiam exhiberet, quam adhuc in mundo vivens
erga Arianum haereticum exhibuit, cui in conventu
episcoporum catholicae fidei lucem nebulosi dogmatis
umbra obnubilare molienti, ad adventum suum,
divina virtute officium vocis extorsit; sed paulo
post cum humili satisfactione reatum suum agnoscentem,
animae corporisque eumdem sanitate donatum,
ad filios adoptionis transtulit. Quae perorantis
papae intentio ex superno instinctu procedens, effectu
nullo modo caruit, velut hoc opusculum loco
suo declarabit. Hac ergo de causa sic locato beati
Remigii corpore, universis [ #al.,@# numerosis] agminibus
episcoporum, abbatum, monachorum, clericorum,
per choros decentissime dispositis, missarum
solemnia idem pontifex ex dedicationis celebravit
festivitate; lectoque Evangelio, pulpitum conscendens
exhortationis sermonem fecit ad circumstantem
populum, qui plurimus monasterii, ut dictum est,
foribus obseratis, per fenestras irrumpendo sibi fecerat
aditum. Ad quem multa ex ipsius templi sanctificatione
concionatus utilia, diem illam celebrem
esse praecepit per Remensis episcopii confinia, anathematis
poena damnans illos omnes qui ad eumdem
locum hujus solemnitatis gratia per singulos annos
confluentibus, vel inde redeuntibus, | null | f53086bb-aaff-45b6-b2e7-9d81cdf6dfc3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
alicujus impedimenti
irrogarent incommoda. Constituit etiam ut
ad altare quod, ut praefatum est, in honore apostolorum
Petri et Pauli, Clementis et Christophori martyrum,
gloriosique confessoris Remigii consecraverat,
non indiscrete a quibusque, sicut hactenus, sacrosancta
mysteria agerentur, sed secundum morem
Romanae Ecclesiae, septem tantummodo sacerdotes,
qui in illa congregatione digniores haberentur,
ad hoc officium deputarentur, soli Remensi archiepiscopo
ipsiusque coenobii abbati, ibidem missas
agendi potestate collata, et cui idem abbas daret licentiam,
certe interdum rationis exigente gratia;
nec non clero Remensi bis in anno, feria scilicet secunda
paschalis festi, et vigilia Ascensionis Dominicae,
quando solemnes illic stationes ex antiqua faciunt
traditione. Haec decreta ne aliquando irrita
fierent antiquitate temporis, litteris mandari,
easque signari sigillo suae praecepit auctoritatis. Deinde
memoratum populum, secundum institutionis
ejus verba publicam de peccatis suis confessionem
agentem, absolvit; explicitisque divinis officiis apostolica
benedictione sanctificans illum dimisit. Pontifices
autem, coenobiorumque rectores, et ceteros
sacri ordinis ministros, qui ibi aderant, ad eumdem
locum crastino jussit reverti, ut cum illis haberet
rationem, quam condixerat, synodi.
2.
Basilica igitur gloriosi confessoris Christi Remigii
corpore insignita, quae usque ad haec moderna
perduravit tempora, Remensium quondam archiepiscoporum
studio inchoata, et a venerabilis memoriae
Hincmaro eorum successore consummata, anno
incarnati Verbi octingentesimo quinquagesimo secundo
ab ipso est dedicata. Quae quidem non adeo
operosi aedificii solidata est munitione,quoniam barbarae
nationes, per id temporis hanc infestantes
provinciam, frequenti incursione praefatos praesules
ab hujusmodi praepediebant intentione; unde intra
centum quinquaginta et duos annos tanta est attrita
vetustate, ut jam ad casum propinquans reparationem
sui videretur exigere. Anno vero Dominicae
incarnationis millesimo quinto, post reparationem
autem monasticae religionis per Hugonem pseudoepiscopum
inibi factam sexagesimo secundo, ab
Arnulfo archipraesule eidem loco ordinatus est Airardus
abbas, post Hincmarum, praecipuae bonitatis
virum et in coenobiali strenuum, ordine
sextus. Qui Airardus cum sagaci intenderet animo
plures Dominici gregis pastores sua aetate per
Gallias enituisse, qui ecclesias suas ex vetustate
in potiorem statum studuerant reformare,
deliberavit et ipse operam adhibere in ejus quae sibi
commissa erat renovatione. Quapropter viris qui
architecturae periti ferebantur ascitis, futuri templi
fabricam ex quadris lapidibus erigere coepit a fundamentis,
multo quidem operosiorem illis quam praenotatum
est in Gallico regno renovatas et ambitiosiorem,
ideoque sibi et illius aevi hominibus inconsummabilem.
Nam ubi per viginti et octo fere
annos pastorale officium administravit, senio confectus
coeptoque operi finem non imponens, vita decessit.
3.
Hujus ergo tempore ad beati Remigii tumulum
divina virtus se plurimis declaravit miraculis, quorum
duo quaedam, quae ego puer conspexi, huic
narrationi inserere operae pretium duxi. Debet enim
dilectio vestra veniam dare, si praeter ea quae promisit
prologus aliqua interseram, quae tamen si
sciatis non sit inutile. In villa sancti Dionysii martyris
quae dicitur Curtis Superior ( #Consevreu@# ), erat
quidam mendicus occulto Dei judicio tantae calamitatis
infortunio pressus, ut pedes illi ambulandi
subsidium denegarent, et calcanei ejus retro inflexi
natibus quasi naturaliter inhaererent. Unde sicut
aliis contractis mos est, non valens sese per terram
scabellis ad mendicandum trahere, vehiculo quodam
per sancta loca tam petendae stipis, quam recuperandae
salutis gratia, a suo circumducebatur fratre.
Qua de re factum est ut etiam ad saepe memorandi
protectoris nostri Remigii basilicam deduceretur, et
in hora qua sacra missarum solemnia celebrabantur,
ante sanctum altare ab eodem germano suo deportaretur.
Cumque jam a ministris illud incorruptum
perciperetur epulum, ab illo miserationum indeficienti
fonte salutis emanavit donum. Calcanei a
posterioribus, quibus impacti erant, in momento
coeperunt avelli, eisque ad congruum divino nutu
redeuntibus ordinem, ad indicium miraculi inde
effluxerunt sanguinum rivi. Quae Dei magnalia fratres
qui aderant considerantes, signis pulsatis, operatrici
majestati devotas concinunt laudes.
4.
Accrescit devotioni devotio, et omnipotentis
virtus dilecti sui Remigii merita reciproco declarat
miraculo. Postquam enim super pedes paulatim
firmatos idem constitit pauper, ecce scabellulis trahens
sese contractus adveniebat alter, qui, comperta
Dominici operis novitate super invalido, ingressus
est properanter, ut et ipse mereretur perfrui recuperatae
sanitatis emolumento. Nec diutius cassa spes
properantis exstitit; sed antequam ad sancti perveniat
sepulcrum, optata salus adfuit: nervi sub genibus,
qui jamdudum retracti diriguerant, extenduntur,
officio pedum diu insueto qui | null | e3a5b679-dd49-4565-a8f5-0f1660635194 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
acclinis advenerat,
se superna gratia erigente nititur, et ante
sacros illius artus per cujus interventum sibi salus
proveniebat gratias acturus ingreditur. Haec videns
fratrum conventus divinas ingeminat laudes, et qui
in vicino positi ea audiunt, ad tam jucundum spectaculum
confluunt alacres. Duos inopes paulo ante
corruptionis humanae miseria licet dispari compeditos,
illic expeditos aspiciunt, indeque Deum in
sanctis suis mirabilem collaudantes ad sua laeti redeunt.
Eorum autem unus, qui majori exemptus
erat infortunio, intercessoris sui amore agglutinatus
praecipuo, usque ad mortem in monasterii
obsequiis perseveravit: alter vero pistoribus solatium
aliquanto tempore exhibens, tandem discessit.
5.
His igitur omissis, ut ad propositae narrationis
seriem redeamus. abbati Airardo, ut praefatum
est, vita exempto successit Theodericus, a Widone
Remensi archiepiscopo ibidem ordinatus. Qui cum
plurima ecclesiasticae utilitati profutura decerneret
disponere, deliberavit reparationi ecclesiae suae, quam
suus praedecessor incoeperat, manum perfectionis
imponere. Verum quia grave nimis et inexplebile
sibi illud erat incoeptum, deliberatio quoque sua, si
id intenderet implere, videbatur non habitura effectum.
Quocirca eorum qui inter sibi commissos
prudentiores habebantur, et seniorum Remensis
provinciae consilio usus, difficulter aggressus est
inchoatum diruere opus: quo pene diruto, et fundamentis
quibusdam relictis, quae architectis visa
sunt necessaria fore futuris aedificiis, divinam domum
coepit faciliori quidem structura, sed non indecentiore
construere, ut aspectum adhibentibus
facile est cernere. Qua incoepta feliciter anno quinto
suae ordinationis, accensi sunt plures catholici viri
fervore divinae religionis, ut pro facinorum suorum
abolitione parentumque suorum, quorum corpora
ibi humata erant, requie, pro posse ad id opus condigna
subsidia studerent suppeditare. Nonnulli etiam
de ecclesiastica familia suum auxilium prompta
impenderunt benevolentia, suisque plaustris et bobus,
tantis incoeptis competentia advexerunt onera;
sicque fundamentis in quibus locis non erant locatis,
et columnis ex diruto priori aedificio competenter
dispositis, arcus super eas diligenter voluti
consurgere, et basilicae fabrica inter manus artificum
coepit clarescere. Tunc jam vestibulorum parietibus
undique erectis, et interioris templi fastigiis altius
elevatis, vetusta ecclesia ab Hincmaro archiepiscopo,
ut dictum est, antiquitus dedicata, est eversa funditus;
et vilis interim tecti coopertoriolum fabricatum
super chorum fratrum, ubi absque inquietudine
ventorum et pluviarum divinis possent vacare laudibus.
Supra sepulcrum vero beati Remigii crypta
constructa est, licet parva, ideoque toto corpori suo
incongrua, pulchre tamen columnis et arcubus fulta.
Praefatus namque abbas assiduus hortator assistens,
conabatur summopere quatenus idem opus ad summam
perfectionis consurgeret suae vitae tempore, maximoque
aestuabat desiderio ut papa Romano, si quomodo
valeret, in Gallias evocato, illud consecrari
faceret apostolica benedictione. Quod licet ex affectu
piae voluntatis processerit, divina tamen dispositio
hoc differens, ejus successori peragendum reservavit.
Nam morte immatura praeventus diem clausit
extremum, moeroris maximi se diligentibus relinquens
infortunium, expletis in regimine monasterii
annis undecim et mensibus octo. Qui cum deducta
a proavis polleret generositate, morum etiam vigebat
eximia nobilitate; sibi reverentiam exhibentibus
se praecipua humilians lenitate; subditos suos et
maxime sanctae religionis amatores devota excolens
devotione, quibusque magnis et minimis affabilis;
ideoque quam plurimis Francorum proceribus amabilis,
honorem Ecclesiae sibi creditae pro posse exaltavit
et exaltare voluit. Sed quoniam occasio mortis
interveniens effectum piae voluntatis abstulit, ejusdem
loci praepositum, Herimarum nomine, adhuc
vivens [ #Marl.,@# juvenem] sibi successorem delegit;
ipsum quippe quod habuerat in desiderio credidit
adimpleturum strenue qui sibi adjutor et cooperator
exstiterat ante omnes in praefati operis exsecutione,
maximaque suppeditarat subsidia ex redditu
villarum suae commissarum providentiae.
6.
Hic ergo loco defuncti Patris subrogatus, fratrum
pene omnium unanimi sententia, ordinatu
memorati Widonis Remorum archipraesulis, non
diu passus est interruptum pendere memorabile
coeptum sui antecessoris, sed primo quidem dexteram
basilicae crucem, maxima ex parte jam inchoatam,
et sinistram nihil adhuc praeter fundamenta
habentem, cum cocleis, quibus ad superiora esset
ascensus, fecit aedificari. Crypta autem quae super
beati Remigii sepulcrum constructa fuerat, quia, ut
superius relatum est, prae parvitate sui alterius operis
incongrua videbatur, dirui et aliam eminentiorem
fecit restitui. Deinde trabibus de saltu juxta Orbacis
monasterium sito advectis, fastigia ejusdem consequuntur
templi, sicque decentissima domus tota
apparuit in partibus suis.
7.
Quapropter idem abbas Herimarus cum quibusque
sapientibus Remensis provinciae prudenti coepit
tractare consilio quatenus eamdem apostolica faciens | null | 9667867a-5951-4aea-9b8a-31af21685ca9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
consecrari benedictione, ut scilicet praedecessoris
sui devoto satisfaceret desiderio, cui ut facultas non
deesset optata peragendi, opportunitatem temporis
obtulit dignatio divinae dispositionis. Defuncto
siquidem papa Damaso, qui in civitate Brixenorum,
quae est in provincia Histriae, fuerat episcopus, et in
apostolica sede inthronizatus, triginta solummodo
ibi vixerat diebus; Romani, legatione de ejus obitu
ad imperatorem Henricum directa, petierunt ut
Ecclesiae pastore viduatae ab eo subrogaretur alius.
Qui super hoc negotio episcoporum et optimatum
imperii sui quaerens consilium, invenit inter caeteros
domnum Brunonem Tullensem praesulem ad idem
officium subeundum esse idoneum, utpote qui aetatis
maturitate, morumque et scientiae claritudine videbatur
conspicuus, sibique sanguinis affinitate proximus.
Unde apostolicae dignitatis ei adjudicata sunt
insignia, jussusque ab Augusto ut ad haec secundum
ecclesiasticas sanctiones suscipienda Romana inviseret
moenia; sed quia solemnia imminebant nativitatis
Dominicae, haec cum clero, cujus fuerat pastor.
disposuit celebrare, eisque celebratis quo erat praeceptum
abire. Hujus itaque pontificis notitiam in
colloquio a praefato imperatore et Francorum rege,
de pacis et amicitiae confirmandae gratia, ante non
multum tempus habito, memoratus abbas Herimarus
fuerat consecutus, a quo etiam promissum acceperat
quod in proximo quadragesimali jejunio beati Remigii
sepulcrum absque equi solatio foret expetiturus,
quia cum eorumdem regum aliquando familiaria ab
invicem perferens mandata, per contiguam regionem
transierit, ipsius sancti locum orationis gratia invisere
neglexerit. Quod idem abbas, sagaciter recolens
animo, sua dirigens scripta illi suggerit ut, quoniam
pro delegato sibi apostolici primatus officio Romam
ire disponit, si quando ad cognatos fines certo
Ecclesiae revocetur emolumento, non fiat irrita Francorum
apostolo ab eo facta promissio. Mittit vero
ei in munere vas ad bibendum idoneum, intus et
exterius auro decentissime decoratum, insinuans ei
de ipsius sancti ecclesia dedicanda suum cum petitione
desiderium. Ad haec idem episcopus benigne
refert quia etsi alia nulla se revocet Ecclesiae utilitas
vel pro solo amore sancti Remigii reversurum ad
Gallias, et ejus basilicam dedicaturum, si divina
annuerit benignitas. Celebratis ergo in sede civitatis
Leuchorum duobus Dominicae nativitatis diebus, in
tertio clero suo valefaciens, iter capere Romam
ducens aggreditur. Quo perveniens, cum favore
totius populi honorabiliter excipitur apostolicaeque
dignitatis infulis insignitur, in hypapanti Domini in
cathedra beati Petri inthronizatur, et Leo papa,
Romano more, nuncupatur. Hic digne administrans
quae sui sunt officii, instanterque disponens quaeque
videntur accommoda divinae religioni, quadragesimalis
temporis explet jejunia, succedentiaque Dominicae
resurrectionis ibi celebrat solemnia; quibus
elapsis synodum convocat episcoporum Italiae, et ibi
quaelibet perversa in eorum episcopiis pullulantia
aut corrigit, aut hortatur corrigere.
8.
Aliquanto autem temporis interlabente curriculo,
Gallicum revisere solum, tam beato Remigio
facta promissio quam orthodoxae fidei, in illis partibus
adeo tepefactae, persuadet intentio. Unde a
Romanis expetita licentia, per quasdam Latii urbes
iter agens, in eis multa disponit ecclesiasticae honestati
congrua, tandemque adit imperatorem Henricum,
in regione commorantem Saxonica. Interea
memoratus abbas, desiderii sui compotem se futurum
ex ipsius papae certus pollicitatione, regi Francorum
Laudunum venienti occurrit in Pentecostes solemnitate,
ejusque consilium et favorem expetit de praefato
templo apostolica consecrando benedictione,
monens et postulans ut his agendis suam praesentiam
exhibeat et episcopos regnique sui principes secum
intereresse faciat. Cui idem rex ad praesens [ #al.,@#
preces] mente benigna annuit, seque, nisi alicujus
impedimenti intercesserit casus, tantae festivitati
adfuturum asserit. Ex quo promisso abbas laetificatus
revertitur, indeque papae Coloniam-Agrippinam
cum imperatore advenienti, in apostolorum Petri et
Pauli natalitio fit obvius, a quo adventus sui ad
Remense solum, gerendarumque ibi rerum tempus
et ordinem investigat diligentius. Ille vero sibi notificans
pandit quomodo prius deliberasset, ut octava
die ab ipsius sancti festivitate, quae in Kalendis
Octobris habetur celeberrima, illo veniret, et ipsius
monasterium dedicans, postea ibidem ex episcopis
Galliae congregatam synodum celebraret. Qua sententia
mutata, ad eumdem locum in solemnitate
sancti Michaelis archangeli se venturum et in ecclesia
Beatae Mariae Remis missarum sacra in eadem
die memorat celebraturum; festum vero gloriosi
Patris Remigii, pretiosi corporis ejus elevationi, et
subsequentem basilicae consecrationi, caeteros deinde
tres synodi deputat celebrationi. Quibus auditis, ad
suum coenobium rediit abbas, suaque scripta per
Franciam eique contiguas direxit provincias, invitans
sanctae Ecclesiae fideles ut ad tanti gaudii participationem
concurrant mente promptissima, tam pro
amore | null | 7cc0a77d-7665-4e52-b485-4993a09f164b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et veneratione ejusdem patroni sui quam ut
benedictione muniri mererentur apostolica. Caeterum
papa, Colonia digressus, Tullum in exaltatione Dominicae
crucis venit, indeque circumjacentium regionum
episcopis et abbatibus litteris suae auctoritatis
mandari praecepit, ut in praefixa die sibi occurerent,
ad synodum celebrandam in basilica praefati Francorum
apostoli, ut per quem orthodoxae fidei initiati
sunt rudimentis, in ejus praesentia consequerentur
reparationem tepefactae in se divinae religionis.
Hujusmodi mandatis gratulatur pia fidelium devotio,
praeparans se studiose ad implendum quod ex apostolicae
dignitatis sibi promulgatur edicto.
9.
Venenatus autem serpens, qui ab exordio mundi
ad humani generis inhiat praecipitium, tam salutari
proposito commenti sui nititur opponere obstaculum.
Ad complendam enim perfidiae suae voluntatem,
quosdam potentes laicos excitat qui incestis conjugiis
operam dando et aliorum criminum nefariis
usibus se implicando violatores erant honestatis
ecclesiasticae; ideoque verebantur reatuum suorum
latebras in lucem prodere. Sed et nonnullos episcopos
et abbates illis adjungit, qui in ovile Dominicum
aliunde, non per ostium irruperant, et in Ecclesiis
suis catholicorum Patrum sanctionibus contraria
quaedam pullulare permiserant, quae condictae synodi
examinatione resecanda manifestari metuebant,
ut enim scriptum est: #Omnis qui male agit, odit
lucem (Joan. III, 20)
@#, et ideo peccatis suis magis
magisque occultationis adhibet obnubilationem.
Tantae itaque perversitatis viri incentoris sui callida
suggestione instructi, regi Francorum suggerunt
regni sui decus adnihilari, si in eo Romani pontificis
auctoritatem dominari permitteret; vel si
eidem, ut decreverat, occurrens praesentiae suae
favorem, ad cogendum concilium exhiberet. Addunt
etiam quod nullus antecessorum ejus id reperiatur
aliquando concessisse ut ob similem causam in
Franciae urbes ingressus pateret alicui papae; his
vero agendis pacis et tranquillitatis congrua sunt
tempora, regni autem ejus status sit in perturbatione
non modica, quibusdam viris potentibus dominationis
ejus jugum detrectantibus, terrasque et
castella quaelibet ab ipsius ditione abalienantibus.
Quapropter regiae dignitati ferunt congruere, utilitati
reipublicae sua sapientia consulere, potius
quam synodis intendere; principes suos et totius
exercitus sui potentiam commovere in rebelles, ipsos
etiam episcopos et abbates, penes quos maxima
pars facultatum regni est, censent immunes hujus
expeditionis esse non debere. Ante alios abbatem
Sancti Remigii, quem quasi de rerum suarum abundantia
praesumentem, pro vanae gloriae amore, ad
monasterium suum consecrandum calumniabantur
Romanae urbis pontificem evocasse. Hac igitur versipelli
persuasione rex emollitus, et ab honesto proposito
ad seductionis devia flexus, papae per Silvanectensem
mandat episcopum, se suosque pontifices
cum abbatibus cogi ad comprimendam pervicaciam
sibi resistentium, ideoque non posse
occurrere ei in praefixo termino ad peragendum concilium.
Unde adventum suum in Franciam in aliud
tempus differat, quo, absolutus hujusmodi negotiis,
eum debito cum honore suscipiat. Ad haec papa
remandat promissionem beato factam Remigio
nequire se irritam facere, sed ad basilicam ejus
dedicandam procul dubio venturum, ubi si qui
divinae religionis amatores convenerint, cum eis
synodi rationem se fatetur habiturum. Cujus mandati
ad regem relatione perlata, ipse tamen iter in
rebelles aggreditur, coacta in unum ingenti exercitus
sui militia. Sed et episcopis et plerisque abbatibus
contra voluntatem suam illo euntibus, illis
etiam perversis Ecclesiarum rectoribus ad id negotium
ultro se ingerentibus, qui ut summi Pastoris
vicarium actus eorum examinare venientem possent
effugere, eamdem expeditionem exitiali techna elaboraverant
struere. Adducitur cum eis et memoratus
abbas Sancti Remigii, moestus admodum et gemens,
quasi non esset visurus effectum desiderii sui. Sed
divinae consolationis ejus moerori non defuit potentia.
Vix enim unius diei et dimidii itinere confecto,
indulta est ei redeundi licentia; qui reversus celerrime
Romanum antistitem adhuc Tullo remorantem
expetit, eumque pro regiis mandatis, jam diu conceptum
propositum non permutasse cognoscens,
gratulabundus ad monasterium rediit, instanter
praeparare satagens quae tanti Patris confluentiumque
filiorum sanctae Ecclesiae forent necessaria conventui.
Jam quippe dierum prope erat terminus,
qui supradictae dispositionis completioni fuerat
attributus
10.
Denique domnus papa, a Leuchorum urbe
digressus, iter ad Remensem ducens urbem arripuit,
et in opportunis locis, singulis quibusque noctibus
mansione accepta, in vigilia festivitatis sancti Michaelis
ad Curmolensem villam venit, cui praefatus
abbas, ibidem obvius factus, quaecunque necessarius
expetiit usus illi omnique comitatui ejus
affluenter suppeditavit. Die vero sequenti ad Sanctum
pervenit Remigium archiepiscopis tribus comitatus,
Trevirensi videlicet, Lugdunensi, Vesontionensi,
aliisque viris honorabilibus, inter quos erat Joannes
episcopus Portuensis, et | null | b96c234e-f1e5-41e5-b45e-c2cb4e08660b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Petrus Ecclesiae Romanae
diaconus, et ipsius urbis praefectus. Hic
protinus conglobatur in unum tota fratrum congregatio,
et cum eis [ #al.,@# e cunctis] abbatum, monachorum,
clericorum, qui jam ex multis confluxerant
partibus, innumerosa [ #al.,@# numerosa] concio. Ex
quibus omnibus in atrio basilicae disponitur decentissima
processio, episcopis tribus, Silvanectensi
videlicet, Andegavensi, Nivernensi, longe digestos ordines
antecedentibus, textumque Evangelii cum
aqua benedicta et aromatum odore ferentibus. Sic
ergo dispositi papam advenientem suscipiunt, cui
ecclesiam introeunti, responsorium #Laetentur coeli,@#
cum digna modulatione concinunt; et dum ante
altare Sanctae Crucis orat, aliud responsorium, #Summae Trinitati@#
videlicet, concinentes finiunt.
Progresso autem eo usque ad altare sancti Christophori,
et ante venerandi Francorum apostoli sepulcrum
orationem explente, iterum Hymnum #Te Deum
laudamus,@# consona vocum jubilant vociferatione.
Qui tamen in sede sibi decenter apparata paululum
residens, astantes laetificavit benedictione apostolica:
et exinde egressus, ab eisdem psallentium
choris cum divinis laudibus deducitur usque ad
civitatis moenia. Cui Remensis clerus cum archiepiscopo
suo, aliisque quibusdam obviam procedens
episcopis, perspicuae processionis numerosos
disponit ordines in atrio. Sancti Dionysii martyris,
ubi ad tanti pontificis susceptionem competentia
concinens cantica, usque ad ecclesiam Sanctae Mariae
illum comitatur cum maximae jubilationis gloria.
Illic vero ante Sanctae crucis, et ejusdem Dei Genitricis
altaria, completa oratione, in archiepiscopali
aliquantulum resedit sede, archipraesule Remensi
ad ejus dexteram, Trevirensi autem residente
ad sinistram. Deinde ministris altaris
praeparatis, quibusque pro officiorum congruentia,
et ipse sacerdotalibus redimitus insignibus, processit
ad missarum celebranda solemnia. Quibus expletis,
et astante populo apostolica benedictione munito,
praedicto Remorum archiepiscopo, sibi suisque
necessarios sumptus suppeditante, refectionem percepit
in majori palatio juxta ecclesiam sito.
11.
Die autem subsequenti, metuens ne praepediretur
frequentia circumfluentium populorum, duobus
tantum comitatus capellanis, dum nocturnae a
fratribus explerentur vigiliae, ad sanctum remeavit
Remigium; factoque sibi balneo, lotus est et tonsus,
utpote qui imminentem tanti Patris solemnitatem in
crastino celebraturus, transferre disponebat tam
pretiosae gemmae venerabile pignus, et praeparata
sibi quadam domo contigua ecclesiae, illic secretum
remorandi expetiit, quia metuebat ad publicum
procedere. Ad sepulcrum enim sancti, quasi ex toto
orbe excita tanta hominum confluebat numerositas,
ut introeuntibus spatiosi templi vix sufficeret capacitas.
Advolabant enim tam ex vicinis quam ex
longinquis regionibus promiscui sexus innumerabiles,
effundebat aspera Francia ad honorem gloriosi
apostoli sui villanos opidanos et cives: sed
et Gallia pene ex omnibus suis partibus huc transmittebat
populorum millia. Inter quos accelerabant
episcoporum, abbatum, monachorum, clericorum
generosa agmina. Ignobilis nobili, aut inops cedere
nesciebat diviti, sed omnes una conglobatim concurrebant
intentione devota, bustoque coelestem
margaritam continenti dulcia imprimentes oscula,
oblationum suarum quisque pro posse offerebant
donaria. Qui vero constipatorum violentia repulsi
propius accedere non valebant, heu! quantum
gementes se desiderii sui effectu privari, de longe
projectis muneribus quae attulerant, quasi lapidibus,
sancti sepulcrum pia devotione obruebant. Est autem
ante fores ipsius basilicae quoddam spatiosum
atrium, in quo quoties densitatem sui perpeti non
poterat, frequentia tantorum se explicabat coetuum,
eo ducta aviditate cernendi ipsum beati Petri vicarium;
post beati enim Remigii captatum suffragium
ad hujus summopere inhiabat aspectum, qui ut
magnanimo desiderantium satisfaceret affectui,
eminentius solarium domus in qua remorabatur petens,
unde et astantes contueri, et ab eisdem conspici,
et loquens possit audiri, apostolica benedictione
eos laetificavit; hisque recedentibus, et
aliis subinde atque aliis illud [ #al.,@# aliud] atrium catervatim
replentibus, ter in eadem die, suae exhortationis
monita impertiens salubria, liquido patefecit
quae vitanda, quaeque ad salutem animarum
suarum sibi forent expetibilia. In eadem denique
domo sacra mysteria sibi fecit celebrari, quia non
dabatur uspiam locus opportunus ecclesiam introeundi,
nec ipsi fratres, prae importunitate plebium,
solitum illic pensum divini valebant persolvere
officii. Adveniente interea nocte, nec tamen
confluentium rarescente, sed magis magisque crebrescente
copia, domnus papa metuens ne in sacris
vigiliis Deo famulantes importunitate plebis praepedirentur
exsequi divinae servitutis solemnia, tum
etiam ne sibi pretiosi corporis sancti ipsius transterendi
ecclesiaeque dedicandae inhiberetur copia,
delegatis clericis suis, ejusdem loci memorato abbati
spatiositatem templi praecepit penitus evacuari,
obseratisque diligenter foribus, omnibus intercludi
facultatem introeundi; | null | 5cc8154c-acb6-4c43-bee4-cc859fefdcb9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
praecepit etiam ex sua parte
hoc populis annuntiari, ut ad horam secederent,
et absque ulla sui impetus inquietudine solemnes
illius noctis excubias, cum digna devotione, a Deo
militantibus celebrari sinerent; se procul dubio die
subsequenti eorum desideriis promittit satisfacturum,
et thesaurum desiderabilem, quem quaerebant,
illorum conspectibus expositurum; si vero mandatis
detrectarent annuere, infecto negotio propter
quod advenisset, recessurum fore. Quod cum tandem
maxima difficultate fuisset obtentum, pleraque
tamen numerositas populorum cum copiosis luminaribus
deforis excubans, ejusdem pollicitationis
praestolaretur effectum, cereorum ubertate quasi
multiplici siderum splendore interius irradiata ecclesia,
Deo servientium chori in canticis spiritualibus
decentissime illius noctis exegerunt spatia.
12.
Mane autem facto, susceptus est a domno
papa intra ecclesiam sanctus martyr Cornelius,
quem cum aliis sanctorum pignoribus Compendienses
clerici illo detulerant, pro multis violentiis
quas ecclesia sua patiebatur a quibusdam malefactoribus.
Circa horam deinde tertiam, redimitus
idem apostolicus infulis sacerdotalibus, ad gloriosi
Patris Remigii sepulcrum procedit cum thymiamateriis
et crucibus, sociatis sibi archiepiscopis quatuor,
Remensi videlicet, Treverensi, Lugdunensi,
Vesontionensi, cum quibusdam aliis, sed et ipsius
loci abbate, domnoque Hugone venerabili Patre coenobii
Cluniacensis, et illius ordinis plurimis, cum
quibus litania facta, et super sanctum corpus non
modica thimiamatum accensa fragrantia, cecinit
responsorium #Dirigatur oratio mea,@# quo cum versu
expleto, feretrum sancti, ut praeparatis instrumentis
aptatum ad ferendum redderetur habile, a suo loco
paululum removit, et antiphonam #Confessor Domini,
Remigi,@# decantavit. At ubi competenter, prout res
exigebat, dispositum fuit, ipse ante alios cum praefatis
archiepiscopis et abbatibus suppositis humeris
illud devote lacrymans extulit, et responsorium #Iste
est de sublimibus@# inchoavit; cujus vocem subsequentes
chori psallentium, ovantes erumpunt in
jubilationis tripudium, praeque alacritate cordis,
o quantorum ora manantium rigavit redundantia
fletuum! quantorumve mentes ad tanti Patris captanda
suffragia sunt compunctae in suspiria beatorum
gemituum! Tradens autem domnus papa eumdem
pretiosum thesaurum se ultro ingerentium
votis, ab inquietudine turbarum secessit in oratorium
sanctae Trinitatis, quod ad meridianam plagam
infra ambitum ipsius ecclesiae decenter constructum
erat, Harduini cujusdam loci illius coenobitae
studio, continens Dominicum sepulcrum eleganter
imaginatum, instar illius Jerosolymitani, in quo
nostra requievit salvatio. Hoc igitur Trevirensem
archiepiscopum in sui praesentia eadem die consecrare
fecit, ex consensu praefati Remorum archipraesulis,
multorum sibi sanctorum collocatis reliquiis.
Denique monasterii foribus patefactis, ubi
illa coelestis gemma desiderantium populorum est
exposita obtutibus. Tum vero cerneres promiscuum
vulgus prae nimia exsultatione manibus plaudere,
innumeros in divinas laudes gratulabunda vociferatione
erumpere, potentes, impotentes, nobiles,
ignobiles, quemque pro suis viribus summopere
niti, ut tam optata gaudia propius mereretur contingere.
Magna fides, magno procul dubio remuneranda
praemio, quae ne tanti reddatur expers emolumenti,
nec imminentis mortis revocatur periculo.
Quidam enim prae nimia sui desiderii festinatione
praecipites, dum inter constipatos cuneos corruunt,
non valentes resurgere, suffocati et conculcati
intereunt. Rapitur et jactatur potius quam
portatur pretiosi corporis theca, tot millium
undique propellente frequentia, velut navis aequoreorum
fluctuum hac et illac agitata violentia: nunc
hi, nunc illi extorquendo sibi felicia vindicant dona;
et ut paucis multa concludantur, nec longis ambagibus
legentium deficiat intentio, toto interstitio quod
civitatem et castellum ipsius sancti interjacet, tam
jucunda agitatur contentio. Adest Remensis clerus
cum civium multitudine, apostolum suum ad propriae
urbis moenia elaborat devehere, quem vix ab
hujuscemodi impetus densitate avulsum, sanctae Dei
Genitricis infert ecclesiae, ut cui vivens in corpore
dignis laboribus vitae praesentis multa comparaverat
commoda, catholicaeque religionis competentia
addiderat insignia, huic vel unius noctis morula
exsultationem simul et sanctificationem suorum
ossium exhiberet praesentia. Collocato ergo eo super
sanctae crucis altare, archiepiscopus Vesontionensis
ad altare beatae Mariae procedens, missarum solemnia
cum eodem clero de ipsius gloriosi Patris celebravit
festivitate. His autem expletis, dum concurrentium
devotio magis et magis agglomeratur, diei
interea elapso curriculo, nox subsequitur; cujus tamen
caligine basilicae illius adyta nullo modo fiunt
obscura. Tot gratulabundi conventus, suum quodammodo
diem praeferentia, undique micant luminaria.
Monachi ibidem circa patronum suum laetis invigilant
excubiis, et matutinalem explent cursum cum duodecim
lectionibus et responsoriis suis. Post quos
easdem vigilias solemniter peragendas canonici suscipiunt,
et cum novem lectionibus matutinorum
officia consummantes, usque ad lucem protrahunt.
Qui facto | null | 636164f6-c7dd-40e3-b072-c29aa76a1514 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
mane primam, tertiam, missamque cum
sexta hora, ante solita decantantes tempora, venerabile
corpus cum divinis laudibus efferunt a beatae
Dei Genitricis ecclesia. Quod in circuitu civitatis
cum jucunditate deportantes, congruas stationes per
praefixa faciunt spatia. Cumque ad eum locum ventum
esset ubi quondam fuerat porta, antiquo Patens
nuncupata vocabulo, per quam idem sanctus
hostem humani generis in eadem urbe visibilibus
ignium debacchantem exterminiis, adhuc in carne
vivens orationibus expulit; illic eosdem pretiosos
artus deponunt, et ipsius miraculi memoriam digna
devotione, et canticis spiritualibus agunt. Ad cujus
facti memoriale ibidem basilica moderno est constructa
tempore, quam quidam servus Dei,
Constantius nomine, suis impensis eleganter composuit,
et Dei famulos ad ejus obsequium, quot potuit
dum viveret aggregavit, et in honore sanctae Mariae
Magdalenae sanctique Remigii consecrari fecit.
13.
Cum itaque agitur illa circuitio extra civitatis
moenia, domnus papa, convocatis episcopis intra
dedicandi monasterii abdita, singulis singula ad consecrandum
delegavit altaria. Remensem vero archiepiscopum
ternam circuitionem, cum crucibus et
sanctorum reliquiis, secundum ecclesiasticum ordinem,
exterius constituit agere, ibique consecrationis
officium adimplere; ipse vero cum sibi necessariis
remanens interius, divini tabernaculi sanctificationem
strenue diligenterque exsequitur. Postquam igitur
eo deventum est ubi, secundum orthodoxorum
Patrum decreta, pignora sanctorum et sacra quaeque
debent intra dedicatam ecclesiam recipi, praefati
canonici, ut dictum est, deportato corpore beati Remigii
per gyrum urbis et castelli, eique adjacentis
municipii, pervenerunt cum eo usque ad portas monasterii,
ubi tot millium excreverat frequentia, ut
prae eorum densitate eidem glorisso Patri domum
sibi praeparatam introeundi intercluderetur licentia.
Ipse namque papa easdem januas vetuerat reserari,
ne impetus cum eodem sancto irruentium, et sibi
discrimini, et impedimento coeptae dedicationis foret
consummationi. Quocirca aliquod diverticulum quo
valeat intromitti perquiritur, tandemque vix a turbarum
inquietudine abstractus, per fenestram quae
est super Sanctae Trinitatis oratorium demittitur:
quem domnus apostolicus, cum maxima devotione
et canticis spiritualibus receptum, non ad praesens
in proprio loco reposuit, sed super principale altare,
quod in honore apostolorum Petri et Pauli, Clementisque
et Christophori martyrum, et beati Remigii
consecrarat, collocavit. Et cujus rei gratia hoc facere
decreverit, dignam memoria rationis sententiam
subintulit, videlicet ut evidens et conspicuus
omnibus appareret oculis in celebranda synodo, in
qua, si quis erroneus aliquid frivolum, vel ecclesiasticae
religioni adversum asserere praesumeret, erga
hunc vir Dei illius virtutis potentiam per sui corporis
praesentiam exhiberet, quam adhuc in mundo vivens
erga Arianum haereticum exhibuit, cui in conventu
episcoporum catholicae fidei lucem nebulosi dogmatis
umbra obnubilare molienti, ad adventum suum,
divina virtute officium vocis extorsit; sed paulo
post cum humili satisfactione reatum suum agnoscentem,
animae corporisque eumdem sanitate donatum,
ad filios adoptionis transtulit. Quae perorantis
papae intentio ex superno instinctu procedens, effectu
nullo modo caruit, velut hoc opusculum loco
suo declarabit. Hac ergo de causa sic locato beati
Remigii corpore, universis [ #al.,@# numerosis] agminibus
episcoporum, abbatum, monachorum, clericorum,
per choros decentissime dispositis, missarum
solemnia idem pontifex ex dedicationis celebravit
festivitate; lectoque Evangelio, pulpitum conscendens
exhortationis sermonem fecit ad circumstantem
populum, qui plurimus monasterii, ut dictum est,
foribus obseratis, per fenestras irrumpendo sibi fecerat
aditum. Ad quem multa ex ipsius templi sanctificatione
concionatus utilia, diem illam celebrem
esse praecepit per Remensis episcopii confinia, anathematis
poena damnans illos omnes qui ad eumdem
locum hujus solemnitatis gratia per singulos annos
confluentibus, vel inde redeuntibus, alicujus impedimenti
irrogarent incommoda. Constituit etiam ut
ad altare quod, ut praefatum est, in honore apostolorum
Petri et Pauli, Clementis et Christophori martyrum,
gloriosique confessoris Remigii consecraverat,
non indiscrete a quibusque, sicut hactenus, sacrosancta
mysteria agerentur, sed secundum morem
Romanae Ecclesiae, septem tantummodo sacerdotes,
qui in illa congregatione digniores haberentur,
ad hoc officium deputarentur, soli Remensi archiepiscopo
ipsiusque coenobii abbati, ibidem missas
agendi potestate collata, et cui idem abbas daret licentiam,
certe interdum rationis exigente gratia;
nec non clero Remensi bis in anno, feria scilicet secunda
paschalis festi, et vigilia Ascensionis Dominicae,
quando solemnes illic stationes ex antiqua faciunt
traditione. Haec decreta ne aliquando irrita
fierent antiquitate temporis, litteris mandari,
easque signari sigillo suae praecepit auctoritatis. Deinde
memoratum populum, secundum | null | a6a84016-b3c5-46d2-9532-9ab2eb89dde9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
institutionis
ejus verba publicam de peccatis suis confessionem
agentem, absolvit; explicitisque divinis officiis apostolica
benedictione sanctificans illum dimisit. Pontifices
autem, coenobiorumque rectores, et ceteros
sacri ordinis ministros, qui ibi aderant, ad eumdem
locum crastino jussit reverti, ut cum illis haberet
rationem, quam condixerat, synodi.
PRIMA DIES SYNODI.
14.
Die vero altera, quae est quinto Nonas Octobris,
congregati sunt in memorata basilica episcopi
videlicet numero viginti, cum quinquaginta fere abbatibus,
et aliis ecclesiastici ordinis complurimis.
Ubi statim vetus querela inter Remensis et Treverensis
archiepiscopi clericos est renovata; his astruentibus
quia Remensis primas esset in Gallia,
ideoque illi dispositio competeret synodica; e contra
vero illi archiepiscopo Trevirensi eamdem dignitatem
conabantur ascribere, primamque sedem post Romanae
Ecclesiae praesulem in celebrando concilio
acquirere. Domnus autem papa non arbitratus oportunum
tempus quo his rationibus imponi valeret
congruus finis, sed potius metuens hujusmodi controversiam
prorumpere ad scandalum contentionis,
in modum coronae sedilia episcoporum disponi, et
in medio eorum suae sedis suggestum praecepit locari,
cujus ordinationis modum ex arbitrio Remensis
archipraesulis sanxit administrari; qui convocatis
archidiaconis, et quibusque cleri sui praecipuis, cum
eorum consilio, in modum, ut dictum est, coronae,
pontificum sedilia, et in medio ejus apostolicae sedis
apparari fecit insignia. His ita dispositis, domnus
papa sacerdotalibus quasi ad celebrandam missam
infulis redimitus, processit ex oratorio sanctae Trinitatis
cum cruce et Evangelii libro, antecedentibus
eum sacri ordinis ministris, sexque alii coram eo
procedentes, ante sanctum altare ex integro cantaverunt
antiphonam #Exaudi nos, Domine;@# qua expleta
cum psalmo et #Gloria,@# archiepiscopus Trevirensis
litaniam fecit: eaque finita, conventum diaconus, ut
ad Deum preces effunderet, admonuit, et sic tempori
congruentem domno apostolico orationem dicente,
lectum est Evangelium #Dixit Simoni Petro Jesus:
Si peccaverit in te frater tuus.@# Post haec consederunt
omnes, ordine quo Remensis archipraesul disposuit,
domnus quidem papa in medio, ut dictum est, chori,
verso vultu ad sepulcrum beati Remigii, ante oculos
autem ejus, ad orientalem plagam, (Wido) Remensis
in dextera, (Eberhardus) Trevirensis vero
in parte resedit sinistra. Post Remensem deinde secundum
subnotatum ordinem resederunt Beroldus Suessionensis,
Drogo Morinensis, Rollandus [ #al.,@# Frollandus]
Silvanectensis, Adalbero Metensis; ad meridianam
plagam, Aylenardus archiepiscopus Lugdunensis,
Hugo Lingonensis, Joffridus Constantiensis, Ivo Sagensis,
Herbertus Lisoiensis, Hugo Bajogacensis,
Hugo Avringensis, Theodericus Virdunensis; ad septentrionalem
vero plagam, Hugo archiepiscopus Vesontionensis,
Hugo Nivernensis, Eusebius Andegavensis,
Pudicus Nannetensis, episcopus Anglorum,
et Joannes Portuensis. Post quorum terga in
modum similiter coronae resederunt abbates hoc ordine:
domnus scilicet abbas sancti Remigii Herimarus,
domnus Hugo Cluniacensis, Sigefridus Gorziensis,
Folco Corbiensis, Robertus Prumiensis, Rainoldus
Sancti Medardi, Girvinus Sancti Richarii, Godfridus
Verzelliacensis, Arnoldus Pultariensis, Rodulfus
Mosomensis, Oylardus Catalaunensis, Milo Dervensis,
Norgaudus Altvillarensis, Albertus Sancti Theoderici,
Stephanus Sancti Urbani, Wlfricus Sancti Augustini
Cantuariensis, Alwinus Sancti Benedicti
de terra Anglorum; deinde caeteri qui, ut superius
relatum est, simul fuerunt numero fere quinquaginta.
Quibus ita residentibus, imperato silentio,
ex praecepto domni papae surrexit Petrus sanctae Romanae
Ecclesiae diaconus, expedito sermone proponens
de quibus in eadem synodo sermo esset habendus.
De multis videlicet illicitis quae contra canonum
instituta in Gallicis finibus exercebantur, id
est, de Simoniaca haeresi, de ministeriis ecclesiasticis
et altaribus quae a laicis tenebantur, de pravis
consuetudinibus quae ab eis in atriis ecclesiarum accipiebantur,
de incestis conjugiis, et eis qui, legitimas
relinquentes uxores, adulterinis iterum nuptiis implicabantur,
de monachis et clericis a sancto proposito
et habitu recedentibus, item de clericis mundiali
militiae studentibus, de rapinis pauperumque injustis
captionibus, de Sodomitico vitio, et quibusdam haeresibus
quae in eisdem pullulaverant partibus. Quibus
propositis, admonuit omnes qui aderant ut inde
secum prudenti deliberatione tractarent consilium
quae cum opportuno adjutorio domno papae praeberent,
quomodo haec zizania divinae segetis semen
suffocantia exstirpari valerent. Post haec ad episcopos
converso sermone, commonuit illos sub anathemate
apostolicae auctoritatis ut si quis eorum per
Simoniacam haeresim ad sacros ordines pervenisset,
vel praemio quemlibet ad eamdem dignitatem promovisset,
publica confessione patefaceret. Primus ergo
Trevirensis archiepiscopus ad haec verba surrexit,
seque nec aliquid dedisse vel | null | 3810bce4-2882-4c44-8437-d0f2b79a2e1e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
promisisse pro adepto
episcopatu, neque alicui sacros ordines vendidisse,
respondit. Deinde Lugdunensis et Vesontionensis
surgentes, ab hujuscemodi culpa professi sunt se esse
immunes. Tunc praefatus diaconus ad Remensem
archiepiscopum se convertit, et quid de his ex quibus
a caeteris facta fuerat purgatio ediceret requisivit.
At ille surgens inducias petiit usque in crastinum,
dicens se privatim velle loqui ad domnum
apostolicum; cumque datae fuissent, caeteri omnes
surrexerunt in ordine, secundum verba priorum
purgantes se ab hujuscemodi suspicione, quatuor
tantummodo exceptis, Lingonensi scilicet, Nivernensi,
Constantiensi, Nannetensi; quorum causa eo
die ad discutiendum relicta, diaconus sermonis cursum
ad abbates qui aderant vertit, eosque ne forte
et ipsi in ovile Dominicum aliunde, non per ostium,
introissent, confiteri admonuit. Primus sancti Remigii
abbas Herimarus surrexit, seque ab hujuscemodi
culpa congrua responsione purgavit; deinde
domnus Hugo Cluniacensis subsecutus hanc purgationis
suae rationem subintulit, dicens: Pro adipiscendo
abbatiae honore, Deo teste, nihil dedi, vel promisi,
quod quidem caro voluit, sed mens et ratio
repugnavit. Post hunc se quidam congrue excusare
studuerunt . . . . . Alii vero nihil respondentes, reatum
suum occulere quam patefacere maluerunt. Tunc
Lingonensis episcopus surgens, super abbate Pultariensi
dioecesano suo plurimum est conquestus, quod
videlicet in fetore luxuriae vivens, pluribus flagitiis
inserviebat; beato quoque Petro, ejusque vicario,
Romanae scilicet Ecclesiae pontifici, cujus abbatia illa
erat, debitum censum quotannis persolvere detrectaverat;
et inde excommunicatus missarum sacramenta
celebrare praesumpserat, excommunicationique
adhuc subjacens eidem synodo intererat. Qui
discussus, nec ab objectis se valens expugnare criminibus,
ab honoris sui est dignitate depositus. His
ita diffinitis, edictum est sub anathemate auctoritatis
apostolicae ut si quis assidentium quempiam universalis
Ecclesiae primatem praeter Romanae sedis antistitem
esse assereret, ibidem publica satisfactione
patefaceret. Cumque ad haec universi reticerent,
lectis sententiis super hac re olim promulgatis ab
orthodoxis Patribus, declaratum est quod solus Romanae
sedis pontifex universalis Ecclesiae primas
esset et apostolicus. Post haec domus papa sub excommunicatione
prohibuit ne quis absque sui licentia
recederet antequam tertia lux consummaretur in
celebratione concilii; sicque jam nocte propinquante
conventum dimisit.
14.
Die vero altera, quae est quinto Nonas Octobris,
congregati sunt in memorata basilica episcopi
videlicet numero viginti, cum quinquaginta fere abbatibus,
et aliis ecclesiastici ordinis complurimis.
Ubi statim vetus querela inter Remensis et Treverensis
archiepiscopi clericos est renovata; his astruentibus
quia Remensis primas esset in Gallia,
ideoque illi dispositio competeret synodica; e contra
vero illi archiepiscopo Trevirensi eamdem dignitatem
conabantur ascribere, primamque sedem post Romanae
Ecclesiae praesulem in celebrando concilio
acquirere. Domnus autem papa non arbitratus oportunum
tempus quo his rationibus imponi valeret
congruus finis, sed potius metuens hujusmodi controversiam
prorumpere ad scandalum contentionis,
in modum coronae sedilia episcoporum disponi, et
in medio eorum suae sedis suggestum praecepit locari,
cujus ordinationis modum ex arbitrio Remensis
archipraesulis sanxit administrari; qui convocatis
archidiaconis, et quibusque cleri sui praecipuis, cum
eorum consilio, in modum, ut dictum est, coronae,
pontificum sedilia, et in medio ejus apostolicae sedis
apparari fecit insignia. His ita dispositis, domnus
papa sacerdotalibus quasi ad celebrandam missam
infulis redimitus, processit ex oratorio sanctae Trinitatis
cum cruce et Evangelii libro, antecedentibus
eum sacri ordinis ministris, sexque alii coram eo
procedentes, ante sanctum altare ex integro cantaverunt
antiphonam #Exaudi nos, Domine;@# qua expleta
cum psalmo et #Gloria,@# archiepiscopus Trevirensis
litaniam fecit: eaque finita, conventum diaconus, ut
ad Deum preces effunderet, admonuit, et sic tempori
congruentem domno apostolico orationem dicente,
lectum est Evangelium #Dixit Simoni Petro Jesus:
Si peccaverit in te frater tuus.@# Post haec consederunt
omnes, ordine quo Remensis archipraesul disposuit,
domnus quidem papa in medio, ut dictum est, chori,
verso vultu ad sepulcrum beati Remigii, ante oculos
autem ejus, ad orientalem plagam, (Wido) Remensis
in dextera, (Eberhardus) Trevirensis vero
in parte resedit sinistra. Post Remensem deinde secundum
subnotatum ordinem resederunt Beroldus Suessionensis,
Drogo Morinensis, Rollandus [ #al.,@# Frollandus]
Silvanectensis, Adalbero Metensis; ad meridianam
plagam, Aylenardus archiepiscopus Lugdunensis,
Hugo Lingonensis, Joffridus Constantiensis, Ivo Sagensis,
Herbertus Lisoiensis, Hugo Bajogacensis,
Hugo Avringensis, Theodericus Virdunensis; ad | null | 65f6874e-9367-401b-9e32-4c089a976ba6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
septentrionalem
vero plagam, Hugo archiepiscopus Vesontionensis,
Hugo Nivernensis, Eusebius Andegavensis,
Pudicus Nannetensis, episcopus Anglorum,
et Joannes Portuensis. Post quorum terga in
modum similiter coronae resederunt abbates hoc ordine:
domnus scilicet abbas sancti Remigii Herimarus,
domnus Hugo Cluniacensis, Sigefridus Gorziensis,
Folco Corbiensis, Robertus Prumiensis, Rainoldus
Sancti Medardi, Girvinus Sancti Richarii, Godfridus
Verzelliacensis, Arnoldus Pultariensis, Rodulfus
Mosomensis, Oylardus Catalaunensis, Milo Dervensis,
Norgaudus Altvillarensis, Albertus Sancti Theoderici,
Stephanus Sancti Urbani, Wlfricus Sancti Augustini
Cantuariensis, Alwinus Sancti Benedicti
de terra Anglorum; deinde caeteri qui, ut superius
relatum est, simul fuerunt numero fere quinquaginta.
Quibus ita residentibus, imperato silentio,
ex praecepto domni papae surrexit Petrus sanctae Romanae
Ecclesiae diaconus, expedito sermone proponens
de quibus in eadem synodo sermo esset habendus.
De multis videlicet illicitis quae contra canonum
instituta in Gallicis finibus exercebantur, id
est, de Simoniaca haeresi, de ministeriis ecclesiasticis
et altaribus quae a laicis tenebantur, de pravis
consuetudinibus quae ab eis in atriis ecclesiarum accipiebantur,
de incestis conjugiis, et eis qui, legitimas
relinquentes uxores, adulterinis iterum nuptiis implicabantur,
de monachis et clericis a sancto proposito
et habitu recedentibus, item de clericis mundiali
militiae studentibus, de rapinis pauperumque injustis
captionibus, de Sodomitico vitio, et quibusdam haeresibus
quae in eisdem pullulaverant partibus. Quibus
propositis, admonuit omnes qui aderant ut inde
secum prudenti deliberatione tractarent consilium
quae cum opportuno adjutorio domno papae praeberent,
quomodo haec zizania divinae segetis semen
suffocantia exstirpari valerent. Post haec ad episcopos
converso sermone, commonuit illos sub anathemate
apostolicae auctoritatis ut si quis eorum per
Simoniacam haeresim ad sacros ordines pervenisset,
vel praemio quemlibet ad eamdem dignitatem promovisset,
publica confessione patefaceret. Primus ergo
Trevirensis archiepiscopus ad haec verba surrexit,
seque nec aliquid dedisse vel promisisse pro adepto
episcopatu, neque alicui sacros ordines vendidisse,
respondit. Deinde Lugdunensis et Vesontionensis
surgentes, ab hujuscemodi culpa professi sunt se esse
immunes. Tunc praefatus diaconus ad Remensem
archiepiscopum se convertit, et quid de his ex quibus
a caeteris facta fuerat purgatio ediceret requisivit.
At ille surgens inducias petiit usque in crastinum,
dicens se privatim velle loqui ad domnum
apostolicum; cumque datae fuissent, caeteri omnes
surrexerunt in ordine, secundum verba priorum
purgantes se ab hujuscemodi suspicione, quatuor
tantummodo exceptis, Lingonensi scilicet, Nivernensi,
Constantiensi, Nannetensi; quorum causa eo
die ad discutiendum relicta, diaconus sermonis cursum
ad abbates qui aderant vertit, eosque ne forte
et ipsi in ovile Dominicum aliunde, non per ostium,
introissent, confiteri admonuit. Primus sancti Remigii
abbas Herimarus surrexit, seque ab hujuscemodi
culpa congrua responsione purgavit; deinde
domnus Hugo Cluniacensis subsecutus hanc purgationis
suae rationem subintulit, dicens: Pro adipiscendo
abbatiae honore, Deo teste, nihil dedi, vel promisi,
quod quidem caro voluit, sed mens et ratio
repugnavit. Post hunc se quidam congrue excusare
studuerunt . . . . . Alii vero nihil respondentes, reatum
suum occulere quam patefacere maluerunt. Tunc
Lingonensis episcopus surgens, super abbate Pultariensi
dioecesano suo plurimum est conquestus, quod
videlicet in fetore luxuriae vivens, pluribus flagitiis
inserviebat; beato quoque Petro, ejusque vicario,
Romanae scilicet Ecclesiae pontifici, cujus abbatia illa
erat, debitum censum quotannis persolvere detrectaverat;
et inde excommunicatus missarum sacramenta
celebrare praesumpserat, excommunicationique
adhuc subjacens eidem synodo intererat. Qui
discussus, nec ab objectis se valens expugnare criminibus,
ab honoris sui est dignitate depositus. His
ita diffinitis, edictum est sub anathemate auctoritatis
apostolicae ut si quis assidentium quempiam universalis
Ecclesiae primatem praeter Romanae sedis antistitem
esse assereret, ibidem publica satisfactione
patefaceret. Cumque ad haec universi reticerent,
lectis sententiis super hac re olim promulgatis ab
orthodoxis Patribus, declaratum est quod solus Romanae
sedis pontifex universalis Ecclesiae primas
esset et apostolicus. Post haec domus papa sub excommunicatione
prohibuit ne quis absque sui licentia
recederet antequam tertia lux consummaretur in
celebratione concilii; sicque jam nocte propinquante
conventum dimisit.
SECUNDA DIES SYNODI.
15.
Sequenti autem die ad memoratam basilicam
cum abbatibus et clero convenientibus episcopis,
domnus papa cum quibusdam eorum secessit in
oratorium sanctae Trinitatis, ubi dum cum eo confessionis
suae privatum colloquium Remensis habuisset
archiepiscopus, et de ecclesiasticae religionis
profectu tractatum esset diutius, eo ordine quo et
transacta die apostolicus inde | null | 68343bf6-dcfa-409b-8043-6a297d5fc3ee | latin_170m_raw | null | None | None | None |
processit, dictaque
antiphona, et litania facta a Trevirense archipraesule,
evangelium #Omnis arbor bona@# Diaconus legit.
Universis deinde suo loco residentibus, Remensem
archiepiscopum ut de Simoniaca haeresi, de qua hesternas
obtinuerat inducias, rationem redderet,
praefatus admonuit cancellarius, impetens etiam
eum de multis quae se, fama vulgante, comperisse
asserebat criminibus. Ad haec archiepiscopus surgens,
ut sibi consiliandi facultas concederetur expetiit.
Qua impetrata, Vesontionensem, Suessionensem,
Andegavensem, Nivernensem, Silvanectensem,
Morinensem episcopos convocans, cum eis mysterium
habuit consilii sui; indeque reversus, ut causam
suam Silvanectensis peroraret, a domno papa
obtinuit. Surgens autem episcopus Silvanectensis,
eumdem archiepiscopum respondit non esse reum
Simoniacae haeresis. His auditis, apostolicus praecepit
ut haec ita esse sacramento probaret archiepiscopus,
mandans etiam recitari sententiam qua Maximum
Salonitanum episcopum, ex simili culpa notatum,
pari modo se inde purgare beatus papa sanxit
Gregorius. At ille canonicas inducias inde postulavit,
seque post earum expletionem quod ratio
purgationis posceret peracturum spopondit, quibus
ei concessis, statutum est ut medio Aprili mense
concilio quod Romae celebrandum erat interesset.
Caetera vero quae ei objecta sunt, quia legitimi
accusatoris videbantur delatione carere, decretum
est ad praesens indiscussa remanere. Sic igitur hujusmodi
diffinito negotio, super abbatia Dervensi
domnus papa conquestus est, quia Tullensi subtracta
fuerat episcopio, et hanc ad ipsius ecclesiae pertinere
possessionem per privilegiorum quae inde habebat
demonstravit recitationem: e contra Remensis archiepiscopus
abbatiam illam respondit sui juris potius
esse, et hoc antiquioribus privilegiis ecclesiae
suae se testificari valere. Papa vero, quia in praesenti
non erant eadem scripta ex quorum lectione valeret
haec controversia finiri, jussit ea interim in archivis
Remensis ecclesiae perquisita in crastino in medium
afferri. Tunc Turonenses clerici per Lugdunensem
archiepiscopum querelam intulerunt super Dolensi
episcopo Britanniae, qui se cum septem suffraganeis
a Turonensi archiepicopio subtraxerat, sibique
archipraesulis nomen contra fas vindicaverat.
Qui statim ex auctoritate apostolica vocatus est ad
concilium, quod, ut praefatum est, medio mense
Aprili Romae erat celebrandum, ut ibi rationis hujus
agitaretur judicium. Post haec memoratus diaconus
in episcopum Lingonensem invehitur, eumque episcopalem
dignitatem per Simoniacam haeresim obtinuisse,
sacros ordines vendidisse, bellica arma
contra fas ferendo homicidia perpetrasse, alieni matrimonii
jura violasse, in clericos suos tyrannidem
exercuisse, Sodomitico etiam flagitio pollutum esse
criminatur. Quibus verbis fidem praebebant plurimi
delatores qui aderant, inter quos quidam clericus
asseruit quod sibi adhuc laico conjugem suam violenter
abstulerat, et post perpetratum cum ea adulterium
monacham fecerat. Adfuit et presbyter quidam
se ab eodem episcopo conquerens captum, et
satellitum ejus fuisse potestati traditum, qui, eum
multis suppliciis excruciantes, quod scelestius est,
clavis acutissimis genitalia ejus confixerant, talique
violentia ab eo decem libras denariorum extorserant.
His auditis, episcopus consiliandi licentiam petit.
Qua impetrata, archiepiscopos Vesontionensem et
Lugdunensem accersit, eisque credens arcanum consilii
sui, petit ut sibi sint causidici: sed qui, cum
tantis flagitiis foret implicitus in oculis alterius magis
quam in suis trabem videns fratrem quamvis
culpabilem in hesterna synodo criminatus fuerat,
ejusque ad damnationem et ipse merito damnandus
aspiraverat, non solum se ab objectis nequit excusare
criminibus, sed etiam ejus causidico, ne ad sui defensionem
quidquam proferre valeat, linguae munus
[ #al.,@# motus] adimitur divinitus. Vesontionensis quippe
episcopus, dum susceptum ejus negotium perorare,
et ad excusationem criminosi incongrua quaedam
decerneret proponere, insperato sibi suffragium vocis
divino sensit denegari numine. Procul dubio Magnus
pater Remigius ob hoc ipsum, ut praedictum
est, ante conspectum synodi expositus, a beatae fidei
papa etiam hic ejusdem virtutis enituit potentia,
quam olim, dum adhuc peregrinaretur in terris,
Ariani illius exinanivit molimina. Tunc enim haereticum
adversus catholicam fidem blasphemias deliberantem
garrire, ne conata perageret, sed potius
resipiscendo fidelis fieret, silentio condemnavit
nunc autem virum, licet fidelem, ne sceleratum defendendo
delinqueret, usu loquendi privavit. Et revera
divinae sublimitatis incomprehensibilis virtus
in utroque hoc facto mirabiliter enituit, quae et ibi
gloriosae animae, licet corporeis adhuc involucris
septae, tantum potestatis contulit, et quanta eam jam
beatificaverit gloria, nunc circa ejus exanime corpus
patenter ostendit. Postquam ergo praefatus Vesontionensis
episcopus a suo conatu tali miraculo se
prohiberi cognovit, Lugdunensi ut sui vice fratris
causam peroraret innuit. Qui surgens ait eumdem | null | fed632a7-acf9-4e52-a09a-99e2a253444c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Lingonensem episcopum confiteri quod sacros ordines
vendiderit, et memoratam pecuniam ab illo presbytero
extorserit, sed suppliciis quibus asserebat
eum excruciari non fecerit; caetera vero quae sibi
fuerant objecta hunc penitus denegare asseruit. His
dictis, domnus papa videns eadem die non posse ad
plenum hujusmodi negotium ventilari, jam enim
nox instabat, quod in canonibus de sacrorum ordinum
venditoribus sit decretum jussit tantummodo
recitari; lectaque sententia ad praeceptum ejus ex
concilio Chalcedonensi, capitulo videlicet secundo,
soluta est synodus, dilato usque in crastinum hujus
rationis judicio.
15.
Sequenti autem die ad memoratam basilicam
cum abbatibus et clero convenientibus episcopis,
domnus papa cum quibusdam eorum secessit in
oratorium sanctae Trinitatis, ubi dum cum eo confessionis
suae privatum colloquium Remensis habuisset
archiepiscopus, et de ecclesiasticae religionis
profectu tractatum esset diutius, eo ordine quo et
transacta die apostolicus inde processit, dictaque
antiphona, et litania facta a Trevirense archipraesule,
evangelium #Omnis arbor bona@# Diaconus legit.
Universis deinde suo loco residentibus, Remensem
archiepiscopum ut de Simoniaca haeresi, de qua hesternas
obtinuerat inducias, rationem redderet,
praefatus admonuit cancellarius, impetens etiam
eum de multis quae se, fama vulgante, comperisse
asserebat criminibus. Ad haec archiepiscopus surgens,
ut sibi consiliandi facultas concederetur expetiit.
Qua impetrata, Vesontionensem, Suessionensem,
Andegavensem, Nivernensem, Silvanectensem,
Morinensem episcopos convocans, cum eis mysterium
habuit consilii sui; indeque reversus, ut causam
suam Silvanectensis peroraret, a domno papa
obtinuit. Surgens autem episcopus Silvanectensis,
eumdem archiepiscopum respondit non esse reum
Simoniacae haeresis. His auditis, apostolicus praecepit
ut haec ita esse sacramento probaret archiepiscopus,
mandans etiam recitari sententiam qua Maximum
Salonitanum episcopum, ex simili culpa notatum,
pari modo se inde purgare beatus papa sanxit
Gregorius. At ille canonicas inducias inde postulavit,
seque post earum expletionem quod ratio
purgationis posceret peracturum spopondit, quibus
ei concessis, statutum est ut medio Aprili mense
concilio quod Romae celebrandum erat interesset.
Caetera vero quae ei objecta sunt, quia legitimi
accusatoris videbantur delatione carere, decretum
est ad praesens indiscussa remanere. Sic igitur hujusmodi
diffinito negotio, super abbatia Dervensi
domnus papa conquestus est, quia Tullensi subtracta
fuerat episcopio, et hanc ad ipsius ecclesiae pertinere
possessionem per privilegiorum quae inde habebat
demonstravit recitationem: e contra Remensis archiepiscopus
abbatiam illam respondit sui juris potius
esse, et hoc antiquioribus privilegiis ecclesiae
suae se testificari valere. Papa vero, quia in praesenti
non erant eadem scripta ex quorum lectione valeret
haec controversia finiri, jussit ea interim in archivis
Remensis ecclesiae perquisita in crastino in medium
afferri. Tunc Turonenses clerici per Lugdunensem
archiepiscopum querelam intulerunt super Dolensi
episcopo Britanniae, qui se cum septem suffraganeis
a Turonensi archiepicopio subtraxerat, sibique
archipraesulis nomen contra fas vindicaverat.
Qui statim ex auctoritate apostolica vocatus est ad
concilium, quod, ut praefatum est, medio mense
Aprili Romae erat celebrandum, ut ibi rationis hujus
agitaretur judicium. Post haec memoratus diaconus
in episcopum Lingonensem invehitur, eumque episcopalem
dignitatem per Simoniacam haeresim obtinuisse,
sacros ordines vendidisse, bellica arma
contra fas ferendo homicidia perpetrasse, alieni matrimonii
jura violasse, in clericos suos tyrannidem
exercuisse, Sodomitico etiam flagitio pollutum esse
criminatur. Quibus verbis fidem praebebant plurimi
delatores qui aderant, inter quos quidam clericus
asseruit quod sibi adhuc laico conjugem suam violenter
abstulerat, et post perpetratum cum ea adulterium
monacham fecerat. Adfuit et presbyter quidam
se ab eodem episcopo conquerens captum, et
satellitum ejus fuisse potestati traditum, qui, eum
multis suppliciis excruciantes, quod scelestius est,
clavis acutissimis genitalia ejus confixerant, talique
violentia ab eo decem libras denariorum extorserant.
His auditis, episcopus consiliandi licentiam petit.
Qua impetrata, archiepiscopos Vesontionensem et
Lugdunensem accersit, eisque credens arcanum consilii
sui, petit ut sibi sint causidici: sed qui, cum
tantis flagitiis foret implicitus in oculis alterius magis
quam in suis trabem videns fratrem quamvis
culpabilem in hesterna synodo criminatus fuerat,
ejusque ad damnationem et ipse merito damnandus
aspiraverat, non solum se ab objectis nequit excusare
criminibus, sed etiam ejus causidico, ne ad sui defensionem
quidquam proferre valeat, linguae munus
[ #al.,@# motus] adimitur divinitus. Vesontionensis quippe
episcopus, dum susceptum ejus negotium perorare,
et ad excusationem criminosi incongrua quaedam
decerneret proponere, insperato sibi suffragium vocis
divino sensit denegari numine. Procul dubio | null | 7374b24a-eb2c-404a-876e-da0a0c4f54e5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Magnus
pater Remigius ob hoc ipsum, ut praedictum
est, ante conspectum synodi expositus, a beatae fidei
papa etiam hic ejusdem virtutis enituit potentia,
quam olim, dum adhuc peregrinaretur in terris,
Ariani illius exinanivit molimina. Tunc enim haereticum
adversus catholicam fidem blasphemias deliberantem
garrire, ne conata perageret, sed potius
resipiscendo fidelis fieret, silentio condemnavit
nunc autem virum, licet fidelem, ne sceleratum defendendo
delinqueret, usu loquendi privavit. Et revera
divinae sublimitatis incomprehensibilis virtus
in utroque hoc facto mirabiliter enituit, quae et ibi
gloriosae animae, licet corporeis adhuc involucris
septae, tantum potestatis contulit, et quanta eam jam
beatificaverit gloria, nunc circa ejus exanime corpus
patenter ostendit. Postquam ergo praefatus Vesontionensis
episcopus a suo conatu tali miraculo se
prohiberi cognovit, Lugdunensi ut sui vice fratris
causam peroraret innuit. Qui surgens ait eumdem
Lingonensem episcopum confiteri quod sacros ordines
vendiderit, et memoratam pecuniam ab illo presbytero
extorserit, sed suppliciis quibus asserebat
eum excruciari non fecerit; caetera vero quae sibi
fuerant objecta hunc penitus denegare asseruit. His
dictis, domnus papa videns eadem die non posse ad
plenum hujusmodi negotium ventilari, jam enim
nox instabat, quod in canonibus de sacrorum ordinum
venditoribus sit decretum jussit tantummodo
recitari; lectaque sententia ad praeceptum ejus ex
concilio Chalcedonensi, capitulo videlicet secundo,
soluta est synodus, dilato usque in crastinum hujus
rationis judicio.
TERTIA DIES SYNODI.
16.
Mane autem facto, iterum ad eumdem locum
episcopi convenere cum abbatibus et caeteris Ecclesiae
ordinibus, ad quos domno papa procedente non
est cantata antiphona #Exaudi nos, Domine,@# sicut heri
et nudiustertius, sed ad ejus adventum clerus decentissime
cecinit hymnum #Veni, creator Spiritus.@#
Quo completo cum antiphona de sancto Remigio, litania
facta est a Vesontionensi archiepiscopo, postquam
de Spiritu sancto Collectam dixit domnus apostolicus;
sicque lectum est Evangelium #Ego sum pastor
bonus.@# Cumque universi consueto resedissent ordine,
supradictus Romanae Ecclesiae diaconus ait consequens
esse ut ubi hesterna synodus fuerat terminata,
ibi rationis suae iteraret initia, a Lingonensis
videlicet episcopi causa. Qui requisitus et a synodica
examinatione se subduxisse repertus, ex parte Dei
et beati Petri apostolorum principis, ejusque vicarii
qui praesens aderat, ab eodem diacono tertio est vocatus.
Directi sunt etiam episcopi Silvanectensis et
Andegavensis ad illius hospitium, ut si forte eum
ibi reperirent, revocarent ad concilium. Qui dum
imperata accelerant peragere, ipsius referendarii
allocutio fit ad illos qui nondum se a simoniaca haeresi
debita purgaverant responsione. At Nivernensis
episcopus surgens, pro suo episcopio plurimum pecuniae
confessus est a parentibus datum fuisse, se
tamen ignorante; eoque adepto, nonnulla ecclesiasticae
religioni contraria commisisse; unde asserebat
divinae ultionis vindictam pertimescere. Ideoque,
si domno papae et praesenti conventui dignum videretur,
idem officium velle dimittere potius quam in
ejus retentione animam suam pessumdare. Quae ubi
dixit, pastorale pedum ante pedes ipsius apostolici
posuit. Ille vero tanti viri flexus devotione, favente
synodo, eumdem, quod absque consensu suo eadem
pecunia data fuerit, sacramento comprobare fecit,
sicque illi per aliud pedum ministerium episcopale
reddidit. Interea allatum est coram privilegium Remensis
Ecclesiae de abbatia Dervensi, ex cujus lectione
comprobatum est eam pertinere ad jus Remensis
archiepiscopi. Redeuntes denique qui missi
feurant ad revocandum Lingonensem episcopum,
nuntiaverunt eum facinorum suorum metuentem
discussionem, fugae arripuisse praesidium. Tunc ex
praecepto ipsius papae, lectae sunt sententiae super
hujuscemodi re promulgatae ab orthodoxis Patribus,
sicque universi concilii judicio, excommunicationis
est poena damnatus. Quod audiens archiepiscopus
Vesontionensis surrexit, et quomodo pridie
eumdem reum excusare nitens, ex divina virtute per
beati Remigii merita silentio condemnatus sit, patefecit
coram eodem conventu, satis devote veniam
petens, quod ejusdem miraculi novitatem eo usque
negligenter celarit. Hic ex pia devotione, et alacritate
cordis, domnus papa in lacrymas compunctus,
sic ait: ADHUC VIVIT BEATUS REMIGIUS. Tunc ex praecepto
ejus omnes surrexerunt et cum eo ante ejusdem
sancti sepulcrum prostrati, antiphonam #Sancte
Remigi,@# ex integro devotissime cecinerunt. Post
haec surgens Constantiensis episcopus confessus est
se ignorante a quodam fratre suo emptum sibi episcopium
fuisse. Quod cum rescisset, ne contra fas
ordinationem illam susciperet, voluisse aufugere;
sed ab eodem violenter captum, episcopali contra
voluntatem suam dignitate esse donatum. Quod sacramento
comprobare jussus, nec renuens, | null | f397ae75-3aaf-4652-b9b7-e755b655d097 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sic judicatus
est simoniacae haeresis non incurrisse facinus.
Accedens denique Namnetensis, confessus est genitorem
suum episcopum fuisse suae civitatis, et in
ejus vita donum episcopii se percepisse, mortuoque
illi subrogatum per largitionem pecuniae. Quapropter
judicio synodi, sublato annulo et pastorali pedo,
privatus est pontificali ministerio, condonato ei,
intervenientibus episcopis, tantummodo presbyteratus
officio. Eorum igitur causa tali modo determinata,
commonuit domnus papa archiepiscopos qui
erant in praesentia, ut si quem suffraganeorum suorum
simoniacae pestis esse reum scirent coram, omnibus
notificare non renuerent. Quibus id omnino
se scire denegantibus, habitus est sermo de episcopis
qui invitati ad eamdem synodum venire noluerant,
nec aliquod inde suae excusationis scriptum
illo transmiserant. Unde competentibus ad haec
Patrum recitatis sententiis, poena damnati sunt excommunicationis
cum omnibus illis qui, ipsius papae
formidantes adventum, hac de re profecti erant
in expeditionem regis. Nominatim vero Senonensis
archiepiscopus, Belvacensis et Ambianensis episcopus;
sed et abbas sancti Medardi, quia absque licentia
recesserat a conventu concilii. Excommunicatus
est etiam sancti Jacobi archiepiscopus Galliciensis,
quia contra fas sibi vindicaret culmen apostolici
nominis. Post haec petentibus iis qui sanctae
religionis amatores ibi aderant, plurima sanctorum
Patrum decreta, quae jam per incuriam pro nihilo
habebantur, praecepto suae auctoritatis renovavit; et
multa quae in Gallicana Ecclesia exercebantur illicita,
ne fierent ulterius, sub anathemate prohibuit,
videlicet
Ne quis sine electione cleri et populi ad regimen
ecclesiasticum proveheretur.
Ne quis sacros ordines aut ministeria ecclesiastica,
vel altaria emeret aut venderet: et si quis
clericorum quidlibet eorum emisset, id cum digna
satisfactione suo episcopo redderet.
Ne quis laicorum ecclesiasticum ministerium vel
altaria teneret, nec episcoporum quilibet consentiret
.
Ne quis in atriis ecclesiarum, praeter episcopum
et ejus ministrum, quaslibet consuetudines exigere
praesumeret.
Ne quis pro sepultura vel baptismo, sive pro eucharistia,
aut infirmorum visitatione quidquam exigeret.
Ne quis clericorum arma militaria gestaret, aut
mundanae militiae deserviret.
Ne quis clericus vel laicus usuras exerceret.
Ne quis monachus vel clericus a suo gradu apostataret.
Ne quis cum aliquibus sacri ordinis iter agentibus
violentiam ullam inferre auderet.
Ne quis pauperes homines rapinis vel captionibus
vexaret.
Ne quis incestuosae conjunctioni se copularet.
Ne quis legitima uxore derelicta, aliam duceret.
Et quia novi haeretici in Gallicanis partibus emerserant,
eos excommunicavit, illis additis, qui ab eis
aliquod munus vel servitium acciperent, aut quodlibet
defensionis patrocinium illis impenderent.
Pari modo damnavit et sodomitas. Excommunicavit
etiam comites Angelrai [Engelrai], et Eustacium
propter incestum, et Hugonem de Braina, quia legitimam
uxorem dimiserat, et aliam sibi in matrimonio
sociaverat. Interdixit et Balduino comiti Flandrensi
ne filiam suam Wilhelmo Nortmanno nuptui
daret, et ei ne eam acciperet. Vocavit etiam comitem
Tetbaldum, quoniam suam dimiserat uxorem; vocavit
et Gozfridum Andegavensem usque ad synodum
futuram Moguntiae, ibi excommunicandum,
nisi relaxaret quem captum tenebat domnum Gervasium,
qui tunc erat praesul sedis Cenomannicae; postea
vero ab ejusdem tyranni potestate exemptus,
Widone archiepiscopo defuncto, a rege Francorum
Henrico subrogatus est ad regimen Remensis
Ecclesiae. Excommunicavit denique illos de quibus
proclamationem fecerant Compendienses clerici,
propter quorum injustitiam illuc detulerant corpus
sancti martyris Cornelii; eos quoque, qui ab eadem
synodo redeuntibus aliquid inferrent impedimenti.
Privilegium autem quod fecerat sancto Remigio,
ibidem in conspectu omnium recitatum confirmavit,
et constituit omni tempore, sicut scriptum
continebatur, inviolabiliter conservari, sicque data
benedictione concilium solvit.
17.
Hujusmodi ergo ordine beati Patris Remigii
devotus Romanae sedis pontifex quartam celebravit
translationem, et feliciter sexto Nonas Octobris
consummavit divinae domus sanctificationem: quam
etiam, ut declaratum est, trium dierum continuatione
insignivit celebratione synodi, millesimo et
quadragesimo nono anno felicissimae Incarnationis
Domini nostri Jesu Christi. Quapropter, ut deliberaverat,
ex divina dispositione compos effectus desiderii
sui, die subsequenti post expletionem synodicam,
venit in capitulum [ #ms.,@# capitolium] fratrum
seque eis innotuit suum velle acccelerare reditum.
Unde spiritualibus illos demulcens colloquiis, societatem
eorum et devote petiit et accepit, suamque eis
humiliter petentibus ipse largitus est, et prostratos ad
publicam confessionem absolvit, et ex ordine omnes
deosculatos apostolica benedictione sanctificavit.
Post haec egressus, episcopos et abbates caeterosque
ecclesiastici ordinis qui nondum recesserant
convocavit, et cum eis ecclesiam ingressus, missarum
solemnia celebrari fecit. Quibus expletis, | null | 1c08d10d-a003-4b4e-9e38-a41e73ca3515 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad
sancti sepulcrum quod, ut dictum est, super altare
sancti Christophori, post basilicae dedicationem collocaverat,
cum humili devotione accessit, ibique
oratione completa, illud suppositis humeris devote
inde extulit, et in statione sibi decenter apparata
cum divinis laudibus reposuit: ubi iterum atque iterum
cum lacrymis se prosternens, tandem in viam
suam exiit, et usque ad castelli aditum comitatus
cum canticis spiritualibus a fratribus et innumeroso
[ #al.,@# numeroso] conventu populi, omnibus valedicens,
recessit. Recedens autem inde ad sui laboris
recompensationem retulit fructum magnae mercedis,
in arcano scilicet devoti pectoris ignem praecipuae
dilectionis, quo ab illo tempore erga eumdem gloriosum
Patrem Remigium magnopere dinoscitur flagrasse,
ut idem ipse fatetur in quadam epistola directa
postmodum episcopis Franciae, quam suo loco
in subsequentibus curabimus ponere. Ex qua gratia
etiam alterius gratiae adeptus est emolumentum,
cum ei divina virtus de quibusdam qui ei impedimentum
advenienti in Gallias conati erant inferre
ultionem praestitit, per ipsius sancti cui fuerat famulatus
meritum. Nam, ut multos praetermittamus
qui ei fuere contrarii, Gibuinus Laudunensis episcopus
et Hugo de Braina-castello, qui inter ejus derogatores
quasi signiferi exstiterunt, eodem anno ignominiosa
morte vitam finierunt. Ille enim, quia exitialem
technam, ut apostolicam devitaret praesentiam
regi suggessit, et hanc maxima parte cleri sui devote
expetente, ipse a sua sede longe aufugit, nec
Dominici corporis viatico, a malitia sua sanctificatus,
nec ab eodem clero suo consolatione visitationis
in extremis refocillatus, divino judicio extra
fines episcopii sui solus obiit quasi peregrinus. Alter
vero, quia caput ministri Christi se abscissurum
fuerat minitatus, ore sacrilego quo impia verba
pro tulerat hostilis gladii abscisione est mutilatus.
18.
Dignum est ad posterorum memoriam aliud
miraculum supradictis addere, quod divina potentia
in manibus hujus pontificis operata est, ex ea qua
erga Patronum nostrum flagrabat devotione. Anno
enim secundo post expletionem eorum quae praemissa
sunt, cum Romae moraretur, casu accidente
per pincernae incuriam, vas illud fractum est quod
sibi datum esse a praefato abbate Herimaro in primordiis
hujus opusculi memoratum est. Quod ubi
pro certo agnovit, aliquantum graviter tulit. Licet
enim multa haberet pluris pretii, prae caeteris tamen
illud diligebat, quia in initio apostolatus sui ex parte
sancti Remigii sibi missum asserebat; ideoque ad
bibendum supra caetera quae erant in obsequio ejus
illi delectabilius esse solebat. Dum ergo cum spiritualibus
quibusdam viris qui ei praesentes erant,
placido, ut semper erat, vultu, de eodem damno
conquereretur, et aurifex peritus reficiendi hujusmodi
fracturam ab eo perquiri praeciperetur, quidam
corum alludentes, seria et alacri responsione dixerunt
quod sanctus hic, in cujus illud tantopere amplectebatur
devotione, tanti esset apud Deum meriti,
ut ei idem vas integrum sua reformaret intercessione.
At ille nihil se inde diffidere cum spirituali jucunditate
respondens, ejusque virtutes multiplici sermone
exaggerans, vas fractum sibi deferri praecepit.
Quo delato, avulsam inde particulam suo loco reposuit,
et, quasi aurifici ad reficiendum reservaretur,
signum tamen crucis, ut fertur, ei caute imprimens,
recondi jussit. Quod in crastino velut causa reficiendi
coram delatum, ita operatione divina integrum est inventum,
ut nullum in eo fracturae posset reperiri vestigium.
Hoc itaque videns venerabilis papa, Dei omnipotentiam
collaudavit, et hujus miraculi novitatem
meritis beati Remigii ascripsit, per cujus interventum
fidei ejus efficacia id obtinere meruit. Ne autem ex
hac relatione arguamur mendacii, ideoque frivolum
habeatur hujus scripti memoriale, proferimus
tres idoneos testes, quorum judicio [ #al.,@#
indicio] id nobis postmodum contigit agnoscere:
Hugonem videlicet Nivernensem episcopum, et
Hugonem Remensis ecclesiae diaconum, et quemdam
clericum, Aylenardi quondam Lugdunensis archiepiscopi
capellanum, nomine Benedictum: quorum
duo primi concilio ab eodem papa, ut moris illi erat,
quinto decimo die post Dominicam Resurrectionem
Romae habito interfuerunt, et quod retulimus ab his
qui praesentes viderunt id vere factum esse didicerunt;
tertius vero cum domino suo praesens interfuit,
et quod videndo comperit nobis post aliquot
annos sciscitantibus indicavit. Vir denique venerabilis
saepe dictum apostolum nostrum eo magis
ferventi excolens dilectione, eumque summopere desiderans
honorare, et illius monasterium sua auctoritate
nobilitare, epistolam ejus laude refertam
direxit sanetae Ecclesiae filiis in Francia constitutis,
qua decrevit apud eos haberi celebrem ipsius sancti
festivitatem, quae recolitur Kalendas Octobris. Plurima
etiam | null | 86375e6c-aac5-4818-8c3e-e6b777099b0c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad ecclesiasticam utilitatem pertinentia,
quae in praefata synodo in ejus basilica habita tractaverat,
jussit apud eos capitulatim digeri, et inter
orthodoxos canones numerari: cujus epistolae textum,
quia ordo narrationis videtur exigere, huic
operi dignum judicavimus inserere. Hujus vero
exemplar hujusmodi est.
16.
Mane autem facto, iterum ad eumdem locum
episcopi convenere cum abbatibus et caeteris Ecclesiae
ordinibus, ad quos domno papa procedente non
est cantata antiphona #Exaudi nos, Domine,@# sicut heri
et nudiustertius, sed ad ejus adventum clerus decentissime
cecinit hymnum #Veni, creator Spiritus.@#
Quo completo cum antiphona de sancto Remigio, litania
facta est a Vesontionensi archiepiscopo, postquam
de Spiritu sancto Collectam dixit domnus apostolicus;
sicque lectum est Evangelium #Ego sum pastor
bonus.@# Cumque universi consueto resedissent ordine,
supradictus Romanae Ecclesiae diaconus ait consequens
esse ut ubi hesterna synodus fuerat terminata,
ibi rationis suae iteraret initia, a Lingonensis
videlicet episcopi causa. Qui requisitus et a synodica
examinatione se subduxisse repertus, ex parte Dei
et beati Petri apostolorum principis, ejusque vicarii
qui praesens aderat, ab eodem diacono tertio est vocatus.
Directi sunt etiam episcopi Silvanectensis et
Andegavensis ad illius hospitium, ut si forte eum
ibi reperirent, revocarent ad concilium. Qui dum
imperata accelerant peragere, ipsius referendarii
allocutio fit ad illos qui nondum se a simoniaca haeresi
debita purgaverant responsione. At Nivernensis
episcopus surgens, pro suo episcopio plurimum pecuniae
confessus est a parentibus datum fuisse, se
tamen ignorante; eoque adepto, nonnulla ecclesiasticae
religioni contraria commisisse; unde asserebat
divinae ultionis vindictam pertimescere. Ideoque,
si domno papae et praesenti conventui dignum videretur,
idem officium velle dimittere potius quam in
ejus retentione animam suam pessumdare. Quae ubi
dixit, pastorale pedum ante pedes ipsius apostolici
posuit. Ille vero tanti viri flexus devotione, favente
synodo, eumdem, quod absque consensu suo eadem
pecunia data fuerit, sacramento comprobare fecit,
sicque illi per aliud pedum ministerium episcopale
reddidit. Interea allatum est coram privilegium Remensis
Ecclesiae de abbatia Dervensi, ex cujus lectione
comprobatum est eam pertinere ad jus Remensis
archiepiscopi. Redeuntes denique qui missi
feurant ad revocandum Lingonensem episcopum,
nuntiaverunt eum facinorum suorum metuentem
discussionem, fugae arripuisse praesidium. Tunc ex
praecepto ipsius papae, lectae sunt sententiae super
hujuscemodi re promulgatae ab orthodoxis Patribus,
sicque universi concilii judicio, excommunicationis
est poena damnatus. Quod audiens archiepiscopus
Vesontionensis surrexit, et quomodo pridie
eumdem reum excusare nitens, ex divina virtute per
beati Remigii merita silentio condemnatus sit, patefecit
coram eodem conventu, satis devote veniam
petens, quod ejusdem miraculi novitatem eo usque
negligenter celarit. Hic ex pia devotione, et alacritate
cordis, domnus papa in lacrymas compunctus,
sic ait: ADHUC VIVIT BEATUS REMIGIUS. Tunc ex praecepto
ejus omnes surrexerunt et cum eo ante ejusdem
sancti sepulcrum prostrati, antiphonam #Sancte
Remigi,@# ex integro devotissime cecinerunt. Post
haec surgens Constantiensis episcopus confessus est
se ignorante a quodam fratre suo emptum sibi episcopium
fuisse. Quod cum rescisset, ne contra fas
ordinationem illam susciperet, voluisse aufugere;
sed ab eodem violenter captum, episcopali contra
voluntatem suam dignitate esse donatum. Quod sacramento
comprobare jussus, nec renuens, sic judicatus
est simoniacae haeresis non incurrisse facinus.
Accedens denique Namnetensis, confessus est genitorem
suum episcopum fuisse suae civitatis, et in
ejus vita donum episcopii se percepisse, mortuoque
illi subrogatum per largitionem pecuniae. Quapropter
judicio synodi, sublato annulo et pastorali pedo,
privatus est pontificali ministerio, condonato ei,
intervenientibus episcopis, tantummodo presbyteratus
officio. Eorum igitur causa tali modo determinata,
commonuit domnus papa archiepiscopos qui
erant in praesentia, ut si quem suffraganeorum suorum
simoniacae pestis esse reum scirent coram, omnibus
notificare non renuerent. Quibus id omnino
se scire denegantibus, habitus est sermo de episcopis
qui invitati ad eamdem synodum venire noluerant,
nec aliquod inde suae excusationis scriptum
illo transmiserant. Unde competentibus ad haec
Patrum recitatis sententiis, poena damnati sunt excommunicationis
cum omnibus illis qui, ipsius papae
formidantes adventum, hac de re profecti erant
in expeditionem regis. Nominatim vero Senonensis
archiepiscopus, Belvacensis et Ambianensis episcopus;
sed et abbas sancti Medardi, quia absque licentia
recesserat a conventu concilii. Excommunicatus
est etiam sancti Jacobi archiepiscopus Galliciensis,
quia contra fas sibi vindicaret culmen apostolici
nominis. Post haec petentibus | null | ea674be8-f914-4032-8d28-e5c25ff89e01 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
iis qui sanctae
religionis amatores ibi aderant, plurima sanctorum
Patrum decreta, quae jam per incuriam pro nihilo
habebantur, praecepto suae auctoritatis renovavit; et
multa quae in Gallicana Ecclesia exercebantur illicita,
ne fierent ulterius, sub anathemate prohibuit,
videlicet
17.
Hujusmodi ergo ordine beati Patris Remigii
devotus Romanae sedis pontifex quartam celebravit
translationem, et feliciter sexto Nonas Octobris
consummavit divinae domus sanctificationem: quam
etiam, ut declaratum est, trium dierum continuatione
insignivit celebratione synodi, millesimo et
quadragesimo nono anno felicissimae Incarnationis
Domini nostri Jesu Christi. Quapropter, ut deliberaverat,
ex divina dispositione compos effectus desiderii
sui, die subsequenti post expletionem synodicam,
venit in capitulum [ #ms.,@# capitolium] fratrum
seque eis innotuit suum velle acccelerare reditum.
Unde spiritualibus illos demulcens colloquiis, societatem
eorum et devote petiit et accepit, suamque eis
humiliter petentibus ipse largitus est, et prostratos ad
publicam confessionem absolvit, et ex ordine omnes
deosculatos apostolica benedictione sanctificavit.
Post haec egressus, episcopos et abbates caeterosque
ecclesiastici ordinis qui nondum recesserant
convocavit, et cum eis ecclesiam ingressus, missarum
solemnia celebrari fecit. Quibus expletis, ad
sancti sepulcrum quod, ut dictum est, super altare
sancti Christophori, post basilicae dedicationem collocaverat,
cum humili devotione accessit, ibique
oratione completa, illud suppositis humeris devote
inde extulit, et in statione sibi decenter apparata
cum divinis laudibus reposuit: ubi iterum atque iterum
cum lacrymis se prosternens, tandem in viam
suam exiit, et usque ad castelli aditum comitatus
cum canticis spiritualibus a fratribus et innumeroso
[ #al.,@# numeroso] conventu populi, omnibus valedicens,
recessit. Recedens autem inde ad sui laboris
recompensationem retulit fructum magnae mercedis,
in arcano scilicet devoti pectoris ignem praecipuae
dilectionis, quo ab illo tempore erga eumdem gloriosum
Patrem Remigium magnopere dinoscitur flagrasse,
ut idem ipse fatetur in quadam epistola directa
postmodum episcopis Franciae, quam suo loco
in subsequentibus curabimus ponere. Ex qua gratia
etiam alterius gratiae adeptus est emolumentum,
cum ei divina virtus de quibusdam qui ei impedimentum
advenienti in Gallias conati erant inferre
ultionem praestitit, per ipsius sancti cui fuerat famulatus
meritum. Nam, ut multos praetermittamus
qui ei fuere contrarii, Gibuinus Laudunensis episcopus
et Hugo de Braina-castello, qui inter ejus derogatores
quasi signiferi exstiterunt, eodem anno ignominiosa
morte vitam finierunt. Ille enim, quia exitialem
technam, ut apostolicam devitaret praesentiam
regi suggessit, et hanc maxima parte cleri sui devote
expetente, ipse a sua sede longe aufugit, nec
Dominici corporis viatico, a malitia sua sanctificatus,
nec ab eodem clero suo consolatione visitationis
in extremis refocillatus, divino judicio extra
fines episcopii sui solus obiit quasi peregrinus. Alter
vero, quia caput ministri Christi se abscissurum
fuerat minitatus, ore sacrilego quo impia verba
pro tulerat hostilis gladii abscisione est mutilatus.
18.
Dignum est ad posterorum memoriam aliud
miraculum supradictis addere, quod divina potentia
in manibus hujus pontificis operata est, ex ea qua
erga Patronum nostrum flagrabat devotione. Anno
enim secundo post expletionem eorum quae praemissa
sunt, cum Romae moraretur, casu accidente
per pincernae incuriam, vas illud fractum est quod
sibi datum esse a praefato abbate Herimaro in primordiis
hujus opusculi memoratum est. Quod ubi
pro certo agnovit, aliquantum graviter tulit. Licet
enim multa haberet pluris pretii, prae caeteris tamen
illud diligebat, quia in initio apostolatus sui ex parte
sancti Remigii sibi missum asserebat; ideoque ad
bibendum supra caetera quae erant in obsequio ejus
illi delectabilius esse solebat. Dum ergo cum spiritualibus
quibusdam viris qui ei praesentes erant,
placido, ut semper erat, vultu, de eodem damno
conquereretur, et aurifex peritus reficiendi hujusmodi
fracturam ab eo perquiri praeciperetur, quidam
corum alludentes, seria et alacri responsione dixerunt
quod sanctus hic, in cujus illud tantopere amplectebatur
devotione, tanti esset apud Deum meriti,
ut ei idem vas integrum sua reformaret intercessione.
At ille nihil se inde diffidere cum spirituali jucunditate
respondens, ejusque virtutes multiplici sermone
exaggerans, vas fractum sibi deferri praecepit.
Quo delato, avulsam inde particulam suo loco reposuit,
et, quasi aurifici ad reficiendum reservaretur,
signum tamen crucis, ut fertur, ei caute imprimens,
recondi jussit. Quod in crastino velut causa reficiendi
coram delatum, ita operatione divina integrum est inventum,
ut nullum in eo fracturae posset | null | 4134b798-e849-44da-80af-55ac39621245 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
reperiri vestigium.
Hoc itaque videns venerabilis papa, Dei omnipotentiam
collaudavit, et hujus miraculi novitatem
meritis beati Remigii ascripsit, per cujus interventum
fidei ejus efficacia id obtinere meruit. Ne autem ex
hac relatione arguamur mendacii, ideoque frivolum
habeatur hujus scripti memoriale, proferimus
tres idoneos testes, quorum judicio [ #al.,@#
indicio] id nobis postmodum contigit agnoscere:
Hugonem videlicet Nivernensem episcopum, et
Hugonem Remensis ecclesiae diaconum, et quemdam
clericum, Aylenardi quondam Lugdunensis archiepiscopi
capellanum, nomine Benedictum: quorum
duo primi concilio ab eodem papa, ut moris illi erat,
quinto decimo die post Dominicam Resurrectionem
Romae habito interfuerunt, et quod retulimus ab his
qui praesentes viderunt id vere factum esse didicerunt;
tertius vero cum domino suo praesens interfuit,
et quod videndo comperit nobis post aliquot
annos sciscitantibus indicavit. Vir denique venerabilis
saepe dictum apostolum nostrum eo magis
ferventi excolens dilectione, eumque summopere desiderans
honorare, et illius monasterium sua auctoritate
nobilitare, epistolam ejus laude refertam
direxit sanetae Ecclesiae filiis in Francia constitutis,
qua decrevit apud eos haberi celebrem ipsius sancti
festivitatem, quae recolitur Kalendas Octobris. Plurima
etiam ad ecclesiasticam utilitatem pertinentia,
quae in praefata synodo in ejus basilica habita tractaverat,
jussit apud eos capitulatim digeri, et inter
orthodoxos canones numerari: cujus epistolae textum,
quia ordo narrationis videtur exigere, huic
operi dignum judicavimus inserere. Hujus vero
exemplar hujusmodi est.
#Epistola beati Leonis papae.@#
Leo episcopus, etc.
(Vide in S. LEONE IX, Patrologiae tom CXLIII.)
#Privilegium altaris majoris ecclesiae Sancti Remigii Remensis.@#
Leo episcopus, etc.
( #Vide ubi supra.@# ) | null | 00a9ae8c-0d49-4572-bcdd-8259b0485617 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Carmen de bello Trojano
#De rhythmo apud veteres tam Graecos quam Latinos scriptores versibus immisso nonnulla. Editumque carmen
rhythmicum satis ingeniosum de Trojae halosi, multis partibus sonum syllabarum captans, etsi minime
Latinum.@#
Rhythmum apud Graecos in carmine absolutissimarum elegantiarum aperte affectavit Anacreon. Quem
secutos non paucos Latinorum arbitror; quorum nunc scripta funditus perierunt, pauca praeter fragmenta
quae, aliud agentes, grammatici citata servarunt. Sed consonantium syllabarum in fine versuum nos hic
rhythmum appellamus, non quem doctissimus Victorinus in Grammatica et alii artigraphi docent. Quem
quidem nostrum, quamvis ultimis saeculis corrumpendae Latinitatis summus auctor erit, etiam aliis in generibus
versuum non abhorruisse vere Romanos, docent affectate scripti hi versus M. Varronis Ὄνος
λύρας:
Et orthophallica astulit psalteria
Quibus sonant in Graecia dicteria,
Qui fabularum collocant exordia.
In quam rem et alii priscorum loci adduci possent, si analecta nostra poetica exscribere vellemus. Sufficit
vero Terentiani auctoritas, qui rhythmos a metris ita distinguit, ut utrumque genus in usu fuisse confiteatur.
Et eam distinctionem novit ultimum etiam aevum, studio, non ignorantia peccans. Eccerhardus in
libro De Vita Notkeri, cap. 17, Letanias omnesque cantilenas, rhytmathice, metrice, vel prosaice quas
fecerant et disciplinas quas docuerant authenticavit. Hoc autem loci edituri sumus ἀνέκδοτον postremi aevi
carmen quod ingeniose rhythmum composuit geminum, nec sine tertio et quarto. Id dono nobis dedit, cum
corpus universum sequioris aevi poetarum editioni nos compingere velle animadverteret, Gaspar Gevartius,
cui nobiscum summa amicitia est. Non quidem ego animatus sum in id corpus eos poetas deducere qui
barbare ad minorum gentium linguarum morem et legem versus Latinis numeris conceptos infringunt in
rhythmos, ut sunt Bernhardus Morlanensis, quem vel principem talium dicas; Goffridus Viterbiensis,
Metelli Quirinalia hexametro composita, Petri Blesensis, Willerami abbatis, Wipponis, et mille talium
carmina, hoc tamen carmen peculiari mihi genio scriptum videtur, nec indignum cujus extra ordinem ratio
habeatur. Est vero de bello Trojano in haec verba scriptum.
Pergama flere volo
Solo rapta dolo
Est Paris absque pare
Audet tentare
Vadit et accedit
Nauta solo cedit
Tuta libido maris
Civibus ignaris
Fato Danais data solo
Capta, redacta solo
Quaerit, videt, audet amare
Furta, pericla mare
Clam tollit, clamque recedit
Fit fuga, praedo redit
Dat tura libidinis aris
Quod paret arma Paris
Post raptus Helenae
Mille rates plenae
Exuperare ratus
Faedere nudatus
Graeco ductori
Pro consorte tori
Pergama dia secus
Impetitur moecus
Nutu Junonis
Destruitur donis
Plena malae prolis
Deleturque dolis
Tunc dant cuncta neci
Obfirmant Graeci
Hinc ardent aedes
Per varias caedes
Mulctatur caede
Seque suo faede
Foemina digna mori
Reddita victori
Saeva quid evadis
Cur rea tu cladis
Passa modo Paridem
Et factura fidem
Rumor de veteri
Cras poterunt fieri
Foemina victa mero
Nec fieri spero
Expleta caede
Tractatur foede
In facie Dorum
Subsequitur lorum
Vivit at invita
Et planctus merita
Juno quid est quod agis
Tot ne putas plagis
Ergo reoccides
Ergo reoccides
Nullum jam reperis
Imo persequeris
Nemo rebellatur
Belloque sectatur
Ne me Juno feri
Fac obitu celeri
Usque modo flevi
Quod superest aevi
Perstitit ira Dei
Miror quod sitei
Nemo mei meminit
Mecum foedus init
Concutit ossa metus
Dum renovat fletus
Urbs retro sublimis
Una fit ex minimis
Urbs fortunata
Vel possent fata
Regna beata satis
Dives honoratis
Regna beata satis
Praedo voluptatis
Urbs celebris dudum
Ecce solum nudum
Troja antiqua peris
Jamjam bubus eris
Urbs bona plena bono
Praedita patrono
Plena potentatu
Felicissimatu
Si commendemus
Cultus supremus
Potum vineta
Merces moneta
Curia personis
Terra suis donis
Urbs vetus et clara
Tam bona tam clara
Currunt Larissa Mycenae
Fortibus absque senae
Viduatorem viduatus
Foederat ense latus
Prohibet dolor esse timori
Vivere sive mori
Figit tentoria Graecus
Et fabricatur ecus
Et iniqua fraude Sinonis
Urbs modo plena bonis
Parit hostem machina molis
Tam populosa polis
Praedaeque cupidine caeci
Pectora clausa preci
Hinc detruncat Diomedes
Brachia, crura, pedes
Praedo Paris a Diomede
Reddit alumna Lede
Remeat ab amore priori
Delitiisque thori
Non tradita caetera tradis
Non modo clade cadis
Per idem modo, Thesea pridem
Ne redeas in idem
Faciet ventura timeri
Turpia sicut heri
Quod inhaesitat ebria vero
Nec fidejussor ero
Super additur Hecuba praedae
Cogitur ire pedae
Crinem laniata decorum
Per theatrale forum
Quia vivit paupere vita
Vociferatur ita
Post tantae funera stragis?
Addere posse magis?
Hos quos occidit Atrides?
Quos obiisse vides?
Nec sic ulli misereris
Relliquias cineris
Sed Juno belligeratur | null | d5976a12-ea95-45d5-be71-6677ffa7f573 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Sanguine mucro satur
Feriendo potes misereri
Corpus anile teri
Casus incommoda laevi
Corripe fine brevi
Dare caetera perniciei
Mentio nulla mei
Gladius qui caetera fini
Me superesse sini
Fit spiritus irrequietus
Denuo caussa metus
Et abundans rebus opimis
Annihilata nimis
Si posset vincere fata
Segnius esse rata
Urbs primae nobilitatis
Dantibus absque datis
Donec nocuere beatis
Et male rapta ratis
Dum terminat alea ludum
Pastus erit pecudum
Non jam mihi Troja videris
Pascua, lustra feris
Foris, intus, cive, colono
Praeditus ille throno
Celeberrima digna relatu
Principe, cive, statu
Quod commendare solemus
Rus, ager, unda, nemus
Pastum dabat area laeta
Navigiumque freta
Urbs civibus, arva colonis
Horrea plena bonis
Bona valde tam bona rara
Fit pecualis hara
Dives ab antiquo
Deperit in modiquo
Caussa rei talis
Foemina fatalis
Dum fato fertur iniquo
Fit nihil ex aliquo
Meretrix fuit exitialis.
Foemina foeta malis.
Patienter carere aevum hoc elegantiarum ditissimum monumento hoc barbarioris potuisse non nego. Idem
tamen et affirmare non nolim interesse ejus qui perfectam eruditionem affectat, omnium saeculorum litteras
non ignorare. Praeterea licet sermone, phrasi, stylo, barbarum, solaecum, affectatumque hoc carmen
videatur, tamen quid egerint tum temporis homines cum felicitatem nostram aspirare non possent, exinde
discimus. Scriptum vero hoc carmen est ante annum Domini 1200. Nam Nicolaus Rievallensis poeta aevo
illo non malus diserte hujus distichi secundi caput ponit:
Est Paris absque pari forma, flos unicus orbis.
Ejus versus producit eruditissimus vir. J. Picardius ad Gulielmum Neubrigensem, lib. II De rebus Anglicis,
cap. 27. Inventi vero genus novum est, nec tale quid hactenus prodiisse in publicum puto. Illud
unum erat dignius argumentum quo suppressionem mereri videri poterat imitatio male feriatorum ingeniorum.
At illa, si ineptire proposuerunt, sibi ineptiant sane suo periculo; nos saevire in nondum bene
natum fetum noluimus. Mendum est illis verbis.
Ne me juno feri feriendo potes misereri.
Legendum est #Me me,@# quod sequens distichum manifesto docet. Et est allusum illud Maronianum:
Me, me, adsum qui feci, in me convertite ferrum.
Alia monenda erant; sed otium melius locari poterit.
Carmen de bello Trojano
#De rhythmo apud veteres tam Graecos quam Latinos scriptores versibus immisso nonnulla. Editumque carmen
rhythmicum satis ingeniosum de Trojae halosi, multis partibus sonum syllabarum captans, etsi minime
Latinum.@#
Rhythmum apud Graecos in carmine absolutissimarum elegantiarum aperte affectavit Anacreon. Quem
secutos non paucos Latinorum arbitror; quorum nunc scripta funditus perierunt, pauca praeter fragmenta
quae, aliud agentes, grammatici citata servarunt. Sed consonantium syllabarum in fine versuum nos hic
rhythmum appellamus, non quem doctissimus Victorinus in Grammatica et alii artigraphi docent. Quem
quidem nostrum, quamvis ultimis saeculis corrumpendae Latinitatis summus auctor erit, etiam aliis in generibus
versuum non abhorruisse vere Romanos, docent affectate scripti hi versus M. Varronis Ὄνος
λύρας:
Et orthophallica astulit psalteria
Quibus sonant in Graecia dicteria,
Qui fabularum collocant exordia.
In quam rem et alii priscorum loci adduci possent, si analecta nostra poetica exscribere vellemus. Sufficit
vero Terentiani auctoritas, qui rhythmos a metris ita distinguit, ut utrumque genus in usu fuisse confiteatur.
Et eam distinctionem novit ultimum etiam aevum, studio, non ignorantia peccans. Eccerhardus in
libro De Vita Notkeri, cap. 17, Letanias omnesque cantilenas, rhytmathice, metrice, vel prosaice quas
fecerant et disciplinas quas docuerant authenticavit. Hoc autem loci edituri sumus ἀνέκδοτον postremi aevi
carmen quod ingeniose rhythmum composuit geminum, nec sine tertio et quarto. Id dono nobis dedit, cum
corpus universum sequioris aevi poetarum editioni nos compingere velle animadverteret, Gaspar Gevartius,
cui nobiscum summa amicitia est. Non quidem ego animatus sum in id corpus eos poetas deducere qui
barbare ad minorum gentium linguarum morem et legem versus Latinis numeris conceptos infringunt in
rhythmos, ut sunt Bernhardus Morlanensis, quem vel principem talium dicas; Goffridus Viterbiensis,
Metelli Quirinalia hexametro composita, Petri Blesensis, Willerami abbatis, Wipponis, et mille talium
carmina, hoc tamen carmen peculiari mihi genio scriptum videtur, nec indignum cujus extra ordinem ratio
habeatur. Est vero de bello Trojano in haec verba scriptum.
Pergama flere volo
Solo rapta dolo
Est Paris absque pare
Audet tentare
Vadit et accedit
Nauta solo cedit
Tuta libido maris
Civibus ignaris
Fato Danais data solo | null | 63c7aeed-dc3d-497c-840f-7b1c8cd13f55 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Capta, redacta solo
Quaerit, videt, audet amare
Furta, pericla mare
Clam tollit, clamque recedit
Fit fuga, praedo redit
Dat tura libidinis aris
Quod paret arma Paris
Post raptus Helenae
Mille rates plenae
Exuperare ratus
Faedere nudatus
Graeco ductori
Pro consorte tori
Pergama dia secus
Impetitur moecus
Nutu Junonis
Destruitur donis
Plena malae prolis
Deleturque dolis
Tunc dant cuncta neci
Obfirmant Graeci
Hinc ardent aedes
Per varias caedes
Mulctatur caede
Seque suo faede
Foemina digna mori
Reddita victori
Saeva quid evadis
Cur rea tu cladis
Passa modo Paridem
Et factura fidem
Rumor de veteri
Cras poterunt fieri
Foemina victa mero
Nec fieri spero
Expleta caede
Tractatur foede
In facie Dorum
Subsequitur lorum
Vivit at invita
Et planctus merita
Juno quid est quod agis
Tot ne putas plagis
Ergo reoccides
Ergo reoccides
Nullum jam reperis
Imo persequeris
Nemo rebellatur
Belloque sectatur
Ne me Juno feri
Fac obitu celeri
Usque modo flevi
Quod superest aevi
Perstitit ira Dei
Miror quod sitei
Nemo mei meminit
Mecum foedus init
Concutit ossa metus
Dum renovat fletus
Urbs retro sublimis
Una fit ex minimis
Urbs fortunata
Vel possent fata
Regna beata satis
Dives honoratis
Regna beata satis
Praedo voluptatis
Urbs celebris dudum
Ecce solum nudum
Troja antiqua peris
Jamjam bubus eris
Urbs bona plena bono
Praedita patrono
Plena potentatu
Felicissimatu
Si commendemus
Cultus supremus
Potum vineta
Merces moneta
Curia personis
Terra suis donis
Urbs vetus et clara
Tam bona tam clara
Currunt Larissa Mycenae
Fortibus absque senae
Viduatorem viduatus
Foederat ense latus
Prohibet dolor esse timori
Vivere sive mori
Figit tentoria Graecus
Et fabricatur ecus
Et iniqua fraude Sinonis
Urbs modo plena bonis
Parit hostem machina molis
Tam populosa polis
Praedaeque cupidine caeci
Pectora clausa preci
Hinc detruncat Diomedes
Brachia, crura, pedes
Praedo Paris a Diomede
Reddit alumna Lede
Remeat ab amore priori
Delitiisque thori
Non tradita caetera tradis
Non modo clade cadis
Per idem modo, Thesea pridem
Ne redeas in idem
Faciet ventura timeri
Turpia sicut heri
Quod inhaesitat ebria vero
Nec fidejussor ero
Super additur Hecuba praedae
Cogitur ire pedae
Crinem laniata decorum
Per theatrale forum
Quia vivit paupere vita
Vociferatur ita
Post tantae funera stragis?
Addere posse magis?
Hos quos occidit Atrides?
Quos obiisse vides?
Nec sic ulli misereris
Relliquias cineris
Sed Juno belligeratur
Sanguine mucro satur
Feriendo potes misereri
Corpus anile teri
Casus incommoda laevi
Corripe fine brevi
Dare caetera perniciei
Mentio nulla mei
Gladius qui caetera fini
Me superesse sini
Fit spiritus irrequietus
Denuo caussa metus
Et abundans rebus opimis
Annihilata nimis
Si posset vincere fata
Segnius esse rata
Urbs primae nobilitatis
Dantibus absque datis
Donec nocuere beatis
Et male rapta ratis
Dum terminat alea ludum
Pastus erit pecudum
Non jam mihi Troja videris
Pascua, lustra feris
Foris, intus, cive, colono
Praeditus ille throno
Celeberrima digna relatu
Principe, cive, statu
Quod commendare solemus
Rus, ager, unda, nemus
Pastum dabat area laeta
Navigiumque freta
Urbs civibus, arva colonis
Horrea plena bonis
Bona valde tam bona rara
Fit pecualis hara
Dives ab antiquo
Deperit in modiquo
Caussa rei talis
Foemina fatalis
Dum fato fertur iniquo
Fit nihil ex aliquo
Meretrix fuit exitialis.
Foemina foeta malis.
Patienter carere aevum hoc elegantiarum ditissimum monumento hoc barbarioris potuisse non nego. Idem
tamen et affirmare non nolim interesse ejus qui perfectam eruditionem affectat, omnium saeculorum litteras
non ignorare. Praeterea licet sermone, phrasi, stylo, barbarum, solaecum, affectatumque hoc carmen
videatur, tamen quid egerint tum temporis homines cum felicitatem nostram aspirare non possent, exinde
discimus. Scriptum vero hoc carmen est ante annum Domini 1200. Nam Nicolaus Rievallensis poeta aevo
illo non malus diserte hujus distichi secundi caput ponit:
Est Paris absque pari forma, flos unicus orbis.
Ejus versus producit eruditissimus vir. J. Picardius ad Gulielmum Neubrigensem, lib. II De rebus Anglicis,
cap. 27. Inventi vero genus novum est, nec tale quid hactenus prodiisse in publicum puto. Illud
unum erat dignius argumentum quo suppressionem mereri videri poterat imitatio male feriatorum ingeniorum.
At illa, si ineptire proposuerunt, sibi ineptiant sane suo periculo; nos saevire in nondum bene
natum fetum noluimus. Mendum est illis verbis.
Ne me juno feri feriendo potes misereri.
Legendum est #Me me,@# quod sequens distichum manifesto docet. Et est allusum illud Maronianum:
Me, me, adsum qui feci, in me convertite ferrum.
Alia monenda erant; sed otium melius locari poterit. | null | cc1b3b13-4953-410a-8bc3-da5debf9a660 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
MONITUM.
Proponimus eos ex codice bibliothecae Carlsruhanae olim Augiensi n. 167, fol. 14, 15, ubi in margine
cyclorum Dionysii, qui ab a. 532-1063 porriguntur, manu saeculi IX Scotica scripti sunt. Parvum
eorum pretium jam agnovit V. cl. Franciscus Mone, primus eorum editor in #Anzeiger für Kunde der
teutschen Vorzeit@# IV, 16, 17; nam ante a. 814 vix una notitia anno suo vero ascripta est. Ut tamen antiquarum
hujusmodi notitiarum, quantum fieri potest, nihil in opere nostro desideretur, has pariter ac
notitias codicis Augiensis n. 254, fol. 1, a V. cl. Molter, bibliothecae Carlsruhanae praefecto, iterum
benignissime exscriptas, hoc loco sistimus.
Ab initio mundi usque ad nativitatem Christi
anni 5199. Ab adam usque ad passionem Christi
anni 5227.
541. Tiberius annis 23.
550. Primus Dionisii circulus a Justino principis
anno 6, qui regnavit annis 25.
De hoc pariter Victor Capuanus scripsit.
688. Pipinus primus regnare coepit.
712. Pipinus moritur.
717. Leo imperator factus est.
726. Karolus, filius Pipini, regnum coepit.
730. Karolus pugnavit contra Saracenos in Pictavis.
739. Karlus moritur Idibus Octobris.
741. Karlomannus et Pipinus regnum coeperunt.
746. Karlomannus Romam perrexit.
Pipinus rex benedictionem regalem accepit.
750. Leo imperator defecit. Constantinus filius
ejus regnare coepit.
766. Pipinus moritur.
767. Karolus et Karolomannus eriguntur in regnum.
769. Karolomannus moritur.
771. Karolus in Italiam perrexit.
800. 6000 ab initio mundi.
814. Karolus imperator obiit.
817. Aed rex Hiberniae moritur.
MONITUM.
Proponimus eos ex codice bibliothecae Carlsruhanae olim Augiensi n. 167, fol. 14, 15, ubi in margine
cyclorum Dionysii, qui ab a. 532-1063 porriguntur, manu saeculi IX Scotica scripti sunt. Parvum
eorum pretium jam agnovit V. cl. Franciscus Mone, primus eorum editor in #Anzeiger für Kunde der
teutschen Vorzeit@# IV, 16, 17; nam ante a. 814 vix una notitia anno suo vero ascripta est. Ut tamen antiquarum
hujusmodi notitiarum, quantum fieri potest, nihil in opere nostro desideretur, has pariter ac
notitias codicis Augiensis n. 254, fol. 1, a V. cl. Molter, bibliothecae Carlsruhanae praefecto, iterum
benignissime exscriptas, hoc loco sistimus.
Ab initio mundi usque ad nativitatem Christi
anni 5199. Ab adam usque ad passionem Christi
anni 5227.
541. Tiberius annis 23.
550. Primus Dionisii circulus a Justino principis
anno 6, qui regnavit annis 25.
De hoc pariter Victor Capuanus scripsit.
688. Pipinus primus regnare coepit.
712. Pipinus moritur.
717. Leo imperator factus est.
726. Karolus, filius Pipini, regnum coepit.
730. Karolus pugnavit contra Saracenos in Pictavis.
739. Karlus moritur Idibus Octobris.
741. Karlomannus et Pipinus regnum coeperunt.
746. Karlomannus Romam perrexit.
Pipinus rex benedictionem regalem accepit.
750. Leo imperator defecit. Constantinus filius
ejus regnare coepit.
766. Pipinus moritur.
767. Karolus et Karolomannus eriguntur in regnum.
769. Karolomannus moritur.
771. Karolus in Italiam perrexit.
800. 6000 ab initio mundi.
814. Karolus imperator obiit.
817. Aed rex Hiberniae moritur.
| null | 1354b5a1-b8f3-4a56-bef6-b5322446e1bc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
PARS PRIMA.
#Paucis exceptis ex Annalibus Murbacensibus eorumque continuatione Augiensi desumpta.@#
709.
Hiemps durus. Et Gotafredus dux moritur.
710. Pippinus Alamanniam ingreditur.
725. Sarraceni primitus ingrediuntur.
730. Lantfrid moritur.
731. Obitus Bedae presbyteri.
734. Karolus Fresiam vastat.
735. Karolus Wasconiam invasit.
741. Karolus moritur.
745. Karlomannus Alamanniam ingreditur.
747. Karlomannus Romam pergit.
751. Lantfrid moritur.
752. Pippinus in regem elevatur.
753. Stephanus papa in Franciam venit.
754. Sanctus Bonifacius martyrizatur. Et Pippinus
Italiam intravit.
758. Pippinus rex in Saxoniam ingreditur.
759. Pippinus in Wasconia.
768. Pippinus rex obiit.
770. Karlomannus rex obiit.
771. Karolus rex in Saxoniam.
773. Capta est Italia a Francis, et Karolus Romam
pervenit.
777. Karolus Ispaniam ingreditur.
779. Item Karolus in Saxonia. Et fames magna
mortalitasque in Francia.
780. Saxonia capta est.
811. #Werdo@# III #Kal. Aprilis@#.
781. Item Karolus Romam venit. Et Pippinus
baptizabatur.
782. Hiltigart regina obiit.
785. Karolus Romam perrexit. Cruces in vestibus
apparuerunt.
786. Karolus per Alamanniam pervenit ad fines
Baiariae.
787. Tassilo dux. . . .
791. Karolus rex Hunorum regnum vastat.
799. Gerolt occiditur.
809. #Egino constituitur@# IX #Kal. Septembris.@#
.
812. #Wilto@# IV #Kal. Aprilis.@#
814. Annus primus Hludowici imperatoris.
816. Berenhartus rex.
823. #Visio Wettini.@#
829. #Pretiosa@# corpora sancti Valentini et #sancti
Senesii in@# Augiam #insulam@# venerunt V #Idus Aprilis.@#
836. Hatto episcopus obiit.
838. Puato diaconus palatii lapsus est in Judaismo. #Erlebadus cessit, et Walafrid constitutus
est.@#
840. Eclipsis solis III Non. Mai, inter octavam
et nonam horam, in vigilia ascensionis Domini.
Hludowicus obiit.
842. Divisio regni.
843. Judith obiit.
856. Hildigarht obiit.
858. Folcwinus abbas obiit, #et Waldarius successit.@#
PARS SECUNDA, GENUINA
876.
871. Heco abbas obiit, et Ruadho.
864. Waldheri abbas desiit. Hecco successit.
860.
Meginratus heremita martyrizatus est.
.
868. Visa est cometa manifestissimo.
869. Ictus fulminis Kal. Julii inter decimam et
undecimam horam diei.
successit.
873. Ictus fulminis Wormatiam combussit.
875. Ludowicus Caesar Italiae obiit, et Karolus
rex Galliae Romam pervenit.
Ludowicus filius Ludowici imperatoris
obiit. Et bellum inter Ludowicum et Karolum imperatorem.
878. Eclipsis solis IV Kal. Novembris.
899.
Ungari Italiam ingressi multa ( #mala@# ) fecerunt
888..
879. Karolus filius Ludowici regis Francorum et
frater Carolomanni et Ludowici Italiam primum
intravit.
880. Karolomannus rex Bawariae obiit.
881. Karolus Romae Caesar efficitur.
887. Karolus imperator regno privatur. Et Arnolfus
filius Karolomanni in regem elevatur.
Karolus imperator obiit.
891. Sunderolt archiepiscopus a Nordmannis occiditur.
896. Arnolfus Romae Caesar efficitur. Et in Augia
miseria famis et mortalitatis Christiani homines
alterius carnem comederunt.
897. II Idus Junii ictus fulminis ante auroram.
913. Hug abbatiam.
907. Baioarii et.
900. Zuntibold rex filius Arnolfi occiditur.
Et Arnolfus imperator moritur. Et Ludowicus filius
ejus in regem elevatur.
.
905. Bellum inter Chuonradum et Adalbertum
Francos, in quo cecidit Chuonradus.
ab Ungaribus interficiuntur.
908. Ungares Saxoniam et Turingiam vastant.
909. Ungares Alemanniam ingressi sunt.
910. Franci ab Ungaribus aut occisi aut fugati
sunt.
911. Chuonradus in regem elevatur.
successit. Ungri partes Alemanniae
vastaverunt, et juxta in fluvium a Bawariis
et Allemannis occisi sunt. Hiemps magna
nimis.
931.
Heinricus rex reges Abodritorum et Nordmannorum
927. Hiemps magna nimis.
926. Ungari totam Franciam, Alsatiam, Galliam
atque Alemanniam igne et gladio vastaverunt. Et
Burghardus dux occiditur.
923. Preciosissimus thesaurus sanguinis Domini
in Augiam.
919. Et Chuonradus rex obiit.
915. Ungari totam Alemanniam igne et gladio
vastaverunt.
917. Ungari per Alemanniam in Alsatiam et usque
ad fines Lotharii regni | null | bb124c07-cb96-4cf5-ab74-6fc580103bc4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
venerunt. Erchanger
et Peratolht decollati sunt.
.
venit 6 Idus Novembris.
.
.
937.
Monasterium sancti Bonifacii et sancti Galli
igne consumuntur. Ruodolfus rex et Arnolfus dux
936. Heinricus rex obiit, et Otto filius ejus in
regnum constituitur. Frithuricus.
efficit Christianos, et profectus est in
Galliam.
932. Ungari per orientales Francos et Alemanniam
multis civitatibus igne et gladio consumptis,
juxta Wormatiam Rheno transito, usque ad mare
oceanum regnum Galliae devastaverunt, et per Italiam
redierunt.
934. Ungari ab exercitu regis Heinrici occisi sunt,
et multi comprehensi sunt.
archiepiscopus
ordinatus.
939.
Otto rex ibat in Lotheringos usque ad Caprimontem.
Interea Ludowicus rex Galliae invasit
Alsatiam. Tunc rex Otto revertens venit ad Prisacam,
et obsedit eam; et Ludowicus discessit. Interim
vero Eberhart dux occisus est, et Gisilbertus
dux in Rheno submersus mortuus est. Postea rex
ibat cum exercitu in Lutheringos, et omnes suo subjugavit
obierunt.
938. Otto rex in Bawarios ibat, illisque resistentibus
rediit. Frater ejus Heinricus comprehensus est
ab Eberhardo. Illo vero liberato, Eberhardum in
exsilium misit, ac iterum Bawarios invasit cum
exercitu, omnesque sibi subdidit, nisi tantum unum
Arnolfi filium. Interim magna pars Ungarorum a
Saxonibus occisa est.
imperio, praeter Metensis episcopum. Nec
non et frater ejus Heinricus, projectis armis, venit
ad eum.
953. Mogoncia civitas ab Ottone rege obsessa est.
954. Per loca Germaniae Galliaeque plurima terraemotus
magnus factus est.
Anno Dominicae incarnationis 954, indictione XII,
beatae memoriae domnus Frithuricus sanctae Mogontiacensis
ecclesiae archiepiscopus VIII Kal. Novembris
obiit. Eodem vero anno ego Willielmus, tantae successionis
indignus, loco ejus cum consensu cleri et
populi ejusdem sanctae sedis, XVI Kal. Januarii,
ipsoque die pace inter regem Ottonem et filium
ejus Liudolfum facta, in loco Aranstedt, sum electus,
et in IX Kal. Januarii Moguntiae ordinatus.
PARS PRIMA.
#Paucis exceptis ex Annalibus Murbacensibus eorumque continuatione Augiensi desumpta.@#
709.
Hiemps durus. Et Gotafredus dux moritur.
710. Pippinus Alamanniam ingreditur.
725. Sarraceni primitus ingrediuntur.
730. Lantfrid moritur.
731. Obitus Bedae presbyteri.
734. Karolus Fresiam vastat.
735. Karolus Wasconiam invasit.
741. Karolus moritur.
745. Karlomannus Alamanniam ingreditur.
747. Karlomannus Romam pergit.
751. Lantfrid moritur.
752. Pippinus in regem elevatur.
753. Stephanus papa in Franciam venit.
754. Sanctus Bonifacius martyrizatur. Et Pippinus
Italiam intravit.
758. Pippinus rex in Saxoniam ingreditur.
759. Pippinus in Wasconia.
768. Pippinus rex obiit.
770. Karlomannus rex obiit.
771. Karolus rex in Saxoniam.
773. Capta est Italia a Francis, et Karolus Romam
pervenit.
777. Karolus Ispaniam ingreditur.
779. Item Karolus in Saxonia. Et fames magna
mortalitasque in Francia.
780. Saxonia capta est.
811. #Werdo@# III #Kal. Aprilis@#.
781. Item Karolus Romam venit. Et Pippinus
baptizabatur.
782. Hiltigart regina obiit.
785. Karolus Romam perrexit. Cruces in vestibus
apparuerunt.
786. Karolus per Alamanniam pervenit ad fines
Baiariae.
787. Tassilo dux. . . .
791. Karolus rex Hunorum regnum vastat.
799. Gerolt occiditur.
809. #Egino constituitur@# IX #Kal. Septembris.@#
.
812. #Wilto@# IV #Kal. Aprilis.@#
814. Annus primus Hludowici imperatoris.
816. Berenhartus rex.
823. #Visio Wettini.@#
829. #Pretiosa@# corpora sancti Valentini et #sancti
Senesii in@# Augiam #insulam@# venerunt V #Idus Aprilis.@#
836. Hatto episcopus obiit.
838. Puato diaconus palatii lapsus est in Judaismo. #Erlebadus cessit, et Walafrid constitutus
est.@#
840. Eclipsis solis III Non. Mai, inter octavam
et nonam horam, in vigilia ascensionis Domini.
Hludowicus obiit.
842. Divisio regni.
843. Judith obiit.
856. Hildigarht obiit.
858. Folcwinus abbas obiit, #et Waldarius successit.@#
709.
Hiemps durus. Et Gotafredus dux moritur.
PARS SECUNDA, GENUINA
876.
871. Heco abbas obiit, et Ruadho.
864. Waldheri abbas desiit. Hecco successit. | null | adc44e4a-cec4-419d-9acb-1df756899828 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
860.
Meginratus heremita martyrizatus est.
.
868. Visa est cometa manifestissimo.
869. Ictus fulminis Kal. Julii inter decimam et
undecimam horam diei.
successit.
873. Ictus fulminis Wormatiam combussit.
875. Ludowicus Caesar Italiae obiit, et Karolus
rex Galliae Romam pervenit.
Ludowicus filius Ludowici imperatoris
obiit. Et bellum inter Ludowicum et Karolum imperatorem.
878. Eclipsis solis IV Kal. Novembris.
899.
Ungari Italiam ingressi multa ( #mala@# ) fecerunt
888..
879. Karolus filius Ludowici regis Francorum et
frater Carolomanni et Ludowici Italiam primum
intravit.
880. Karolomannus rex Bawariae obiit.
881. Karolus Romae Caesar efficitur.
887. Karolus imperator regno privatur. Et Arnolfus
filius Karolomanni in regem elevatur.
Karolus imperator obiit.
891. Sunderolt archiepiscopus a Nordmannis occiditur.
896. Arnolfus Romae Caesar efficitur. Et in Augia
miseria famis et mortalitatis Christiani homines
alterius carnem comederunt.
897. II Idus Junii ictus fulminis ante auroram.
913. Hug abbatiam.
907. Baioarii et.
900. Zuntibold rex filius Arnolfi occiditur.
Et Arnolfus imperator moritur. Et Ludowicus filius
ejus in regem elevatur.
.
905. Bellum inter Chuonradum et Adalbertum
Francos, in quo cecidit Chuonradus.
ab Ungaribus interficiuntur.
908. Ungares Saxoniam et Turingiam vastant.
909. Ungares Alemanniam ingressi sunt.
910. Franci ab Ungaribus aut occisi aut fugati
sunt.
911. Chuonradus in regem elevatur.
successit. Ungri partes Alemanniae
vastaverunt, et juxta in fluvium a Bawariis
et Allemannis occisi sunt. Hiemps magna
nimis.
931.
Heinricus rex reges Abodritorum et Nordmannorum
927. Hiemps magna nimis.
926. Ungari totam Franciam, Alsatiam, Galliam
atque Alemanniam igne et gladio vastaverunt. Et
Burghardus dux occiditur.
923. Preciosissimus thesaurus sanguinis Domini
in Augiam.
919. Et Chuonradus rex obiit.
915. Ungari totam Alemanniam igne et gladio
vastaverunt.
917. Ungari per Alemanniam in Alsatiam et usque
ad fines Lotharii regni venerunt. Erchanger
et Peratolht decollati sunt.
.
venit 6 Idus Novembris.
.
.
937.
Monasterium sancti Bonifacii et sancti Galli
igne consumuntur. Ruodolfus rex et Arnolfus dux
936. Heinricus rex obiit, et Otto filius ejus in
regnum constituitur. Frithuricus.
efficit Christianos, et profectus est in
Galliam.
932. Ungari per orientales Francos et Alemanniam
multis civitatibus igne et gladio consumptis,
juxta Wormatiam Rheno transito, usque ad mare
oceanum regnum Galliae devastaverunt, et per Italiam
redierunt.
934. Ungari ab exercitu regis Heinrici occisi sunt,
et multi comprehensi sunt.
archiepiscopus
ordinatus.
939.
Otto rex ibat in Lotheringos usque ad Caprimontem.
Interea Ludowicus rex Galliae invasit
Alsatiam. Tunc rex Otto revertens venit ad Prisacam,
et obsedit eam; et Ludowicus discessit. Interim
vero Eberhart dux occisus est, et Gisilbertus
dux in Rheno submersus mortuus est. Postea rex
ibat cum exercitu in Lutheringos, et omnes suo subjugavit
obierunt.
938. Otto rex in Bawarios ibat, illisque resistentibus
rediit. Frater ejus Heinricus comprehensus est
ab Eberhardo. Illo vero liberato, Eberhardum in
exsilium misit, ac iterum Bawarios invasit cum
exercitu, omnesque sibi subdidit, nisi tantum unum
Arnolfi filium. Interim magna pars Ungarorum a
Saxonibus occisa est.
imperio, praeter Metensis episcopum. Nec
non et frater ejus Heinricus, projectis armis, venit
ad eum.
953. Mogoncia civitas ab Ottone rege obsessa est.
954. Per loca Germaniae Galliaeque plurima terraemotus
magnus factus est.
Anno Dominicae incarnationis 954, indictione XII,
beatae memoriae domnus Frithuricus sanctae Mogontiacensis
ecclesiae archiepiscopus VIII Kal. Novembris
obiit. Eodem vero anno ego Willielmus, tantae successionis
indignus, loco ejus cum consensu cleri et
populi ejusdem sanctae sedis, XVI Kal. Januarii,
ipsoque die pace inter regem Ottonem et filium
ejus Liudolfum facta, in loco Aranstedt, sum electus,
et in IX Kal. Januarii Moguntiae ordinatus.
860.
Meginratus heremita martyrizatus est.
899.
Ungari Italiam ingressi multa ( #mala@# ) fecerunt
888..
879. Karolus filius Ludowici regis Francorum et
frater Carolomanni et Ludowici Italiam primum
intravit.
880. Karolomannus rex Bawariae obiit.
881. Karolus Romae Caesar efficitur.
887. Karolus imperator regno privatur. Et Arnolfus
filius Karolomanni in regem elevatur.
Karolus imperator | null | c1d3c745-3d39-489e-a586-11890e1cf83f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
obiit.
891. Sunderolt archiepiscopus a Nordmannis occiditur.
896. Arnolfus Romae Caesar efficitur. Et in Augia
miseria famis et mortalitatis Christiani homines
alterius carnem comederunt.
897. II Idus Junii ictus fulminis ante auroram.
913. Hug abbatiam.
907. Baioarii et.
900. Zuntibold rex filius Arnolfi occiditur.
Et Arnolfus imperator moritur. Et Ludowicus filius
ejus in regem elevatur.
.
905. Bellum inter Chuonradum et Adalbertum
Francos, in quo cecidit Chuonradus.
ab Ungaribus interficiuntur.
908. Ungares Saxoniam et Turingiam vastant.
909. Ungares Alemanniam ingressi sunt.
910. Franci ab Ungaribus aut occisi aut fugati
sunt.
911. Chuonradus in regem elevatur.
successit. Ungri partes Alemanniae
vastaverunt, et juxta in fluvium a Bawariis
et Allemannis occisi sunt. Hiemps magna
nimis.
931.
Heinricus rex reges Abodritorum et Nordmannorum
927. Hiemps magna nimis.
926. Ungari totam Franciam, Alsatiam, Galliam
atque Alemanniam igne et gladio vastaverunt. Et
Burghardus dux occiditur.
923. Preciosissimus thesaurus sanguinis Domini
in Augiam.
919. Et Chuonradus rex obiit.
915. Ungari totam Alemanniam igne et gladio
vastaverunt.
917. Ungari per Alemanniam in Alsatiam et usque
ad fines Lotharii regni venerunt. Erchanger
et Peratolht decollati sunt.
.
venit 6 Idus Novembris.
.
.
937.
Monasterium sancti Bonifacii et sancti Galli
igne consumuntur. Ruodolfus rex et Arnolfus dux
936. Heinricus rex obiit, et Otto filius ejus in
regnum constituitur. Frithuricus.
efficit Christianos, et profectus est in
Galliam.
932. Ungari per orientales Francos et Alemanniam
multis civitatibus igne et gladio consumptis,
juxta Wormatiam Rheno transito, usque ad mare
oceanum regnum Galliae devastaverunt, et per Italiam
redierunt.
934. Ungari ab exercitu regis Heinrici occisi sunt,
et multi comprehensi sunt.
archiepiscopus
ordinatus.
939.
Otto rex ibat in Lotheringos usque ad Caprimontem.
Interea Ludowicus rex Galliae invasit
Alsatiam. Tunc rex Otto revertens venit ad Prisacam,
et obsedit eam; et Ludowicus discessit. Interim
vero Eberhart dux occisus est, et Gisilbertus
dux in Rheno submersus mortuus est. Postea rex
ibat cum exercitu in Lutheringos, et omnes suo subjugavit
obierunt.
938. Otto rex in Bawarios ibat, illisque resistentibus
rediit. Frater ejus Heinricus comprehensus est
ab Eberhardo. Illo vero liberato, Eberhardum in
exsilium misit, ac iterum Bawarios invasit cum
exercitu, omnesque sibi subdidit, nisi tantum unum
Arnolfi filium. Interim magna pars Ungarorum a
Saxonibus occisa est.
imperio, praeter Metensis episcopum. Nec
non et frater ejus Heinricus, projectis armis, venit
ad eum.
953. Mogoncia civitas ab Ottone rege obsessa est.
954. Per loca Germaniae Galliaeque plurima terraemotus
magnus factus est.
Anno Dominicae incarnationis 954, indictione XII,
beatae memoriae domnus Frithuricus sanctae Mogontiacensis
ecclesiae archiepiscopus VIII Kal. Novembris
obiit. Eodem vero anno ego Willielmus, tantae successionis
indignus, loco ejus cum consensu cleri et
populi ejusdem sanctae sedis, XVI Kal. Januarii,
ipsoque die pace inter regem Ottonem et filium
ejus Liudolfum facta, in loco Aranstedt, sum electus,
et in IX Kal. Januarii Moguntiae ordinatus. | null | d894f3ed-77cf-4043-9cf0-4346ec494a23 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
NOTA.
#In subsequente ejusdem codicis pagina, vetere aeque manu scribuntur episcoporum quinque Senonensium
epitaphia; duoque insuper alia monachorum Senonensium, nempe Rainardi abbatis, et Ludovici
olim comitis. Utrum haec collegerit in hoc codice ipse Odorannus (qui certe cunctis fuit junior), an quilibet
alius, incertum est. Vix autem dubito quin haec epitaphia doctis Gallicanarum antiquitatum cultoribus
explorata sint. Sed nihil interim vetat, quominus hic a me attexantur. Mortuarios autem singulorum annos
ex Annalibus Benedictinorum ascripsi.@#
EPITAPHIUM DOMNI EGILONIS ARCHIEPISCOPI. ( #Obiit an.@# 870.)
Artus almiflui conduntur hic tumulati
Praesulis Egilis, quem capit aula poli.
EPITAPHIUM ANSEGISI ARCHIEPISCOPI.
Anseisus Senonum praesul hic clausus habetur.
Judicio Christi surget et ipse sui.
Galliarum primax ( #ita heic. cod.@# ) papa Joanne levatus,
Egregiis meritis hoc fieri meruit.
Hic Karolum regem Romanis imperatorem
Constituit, Francis principibus placuit.
Gregorii papae secum caput adtulit istuc.
Pacis amator, obit flebilis ipse piis.
EPITAPHIUM HELDEMANNI EPISCOPI. #Obiit an.@# 958.)
Formosi coetus pastor, formosus et ipse,
Heldemannus in hoc ecce jacet tumulo.
Martyris egregii pridem monachus Dionysi,
Post urbis praesul eximius Senonum.
Solamen tribuit miseris felix sua vita,
Idcirco astrigero nunc fruitur solio.
Decidit augusti nonas. Ora, rogo, lector
Caelitus ut vivat cum Domino jugiter.
EPITAPHIUM ANSTASII EPISCOPI. ( #Obiit an.@# 977.)
Pastor ovile Dei servans Anstasius olim,
Pneuma locat superis, et recubat cinis hic.
Extitit ipse pius, fortis pugnator, et almi
Colloquio verbi, fultus amore Dei.
Quidquid amat mundus, sprevit virtute benigna,
Daviticus vates adfuit ore pio.
Dum sexto bifrons idus januarius egit,
Decidit. Unde, precor, parce, Deus, famulo.
EPITAPHIUM SEVINI EPISCOPI. ( #Obiit an.@# 995.)
Hic humilis tumulus, merito cunctis venerandus,
Sevini membra continet egregia.
Angelicam cujus felix animam paradisus
Pastorum sancto possidet in numero.
Qui mitis sanctae pro relligionis honore
Hac in sede sedens multa tulit patiens;
Jamque senex factus migravit in astra locandus.
Cui parcat, petimus, cunctipotens Dominus.
EPITAPHIUM RAINARDI ABBATIS.
Gemma patrum, nec non diadema nitens monachorum
Hoc tegitur tumulo funeris officio.
Cujus erat nomen Rainardus, mente benignus,
Dulce decus monachis extitit et famulis.
Quo melior pietate viget per saecula nemo,
Nobilis in membris, nobilior meritis.
Vivere post mortem cui concedat sine fine
Cunctipotens Dominus semper ubique pius.
EPITAPHIUM DOMINI LUDOVICI COMITIS ET MONACHI.
Regali de stirpe satus, tumulatus habetur,
Consulis officio functus mundo Ludovicus,
Quem genuit nobis monachum Alamannia gratis.
NOTA.
#In subsequente ejusdem codicis pagina, vetere aeque manu scribuntur episcoporum quinque Senonensium
epitaphia; duoque insuper alia monachorum Senonensium, nempe Rainardi abbatis, et Ludovici
olim comitis. Utrum haec collegerit in hoc codice ipse Odorannus (qui certe cunctis fuit junior), an quilibet
alius, incertum est. Vix autem dubito quin haec epitaphia doctis Gallicanarum antiquitatum cultoribus
explorata sint. Sed nihil interim vetat, quominus hic a me attexantur. Mortuarios autem singulorum annos
ex Annalibus Benedictinorum ascripsi.@#
EPITAPHIUM DOMNI EGILONIS ARCHIEPISCOPI. ( #Obiit an.@# 870.)
Artus almiflui conduntur hic tumulati
Praesulis Egilis, quem capit aula poli.
EPITAPHIUM ANSEGISI ARCHIEPISCOPI.
Anseisus Senonum praesul hic clausus habetur.
Judicio Christi surget et ipse sui.
Galliarum primax ( #ita heic. cod.@# ) papa Joanne levatus,
Egregiis meritis hoc fieri meruit.
Hic Karolum regem Romanis imperatorem
Constituit, Francis principibus placuit.
Gregorii papae secum caput adtulit istuc.
Pacis amator, obit flebilis ipse piis.
EPITAPHIUM HELDEMANNI EPISCOPI. #Obiit an.@# 958.)
Formosi coetus pastor, formosus et ipse,
Heldemannus in hoc ecce jacet tumulo.
Martyris egregii pridem monachus Dionysi,
Post urbis praesul eximius Senonum.
Solamen tribuit miseris felix sua vita,
Idcirco astrigero nunc fruitur solio.
Decidit augusti nonas. Ora, rogo, lector
Caelitus ut vivat cum Domino jugiter.
EPITAPHIUM ANSTASII EPISCOPI. ( #Obiit an.@# 977.)
Pastor ovile Dei servans Anstasius olim,
Pneuma locat superis, et recubat cinis hic.
Extitit ipse pius, fortis pugnator, et almi
Colloquio verbi, fultus amore Dei.
Quidquid amat mundus, sprevit virtute benigna,
Daviticus | null | d893dcd8-39b8-46de-8781-91cf05c81da6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vates adfuit ore pio.
Dum sexto bifrons idus januarius egit,
Decidit. Unde, precor, parce, Deus, famulo.
EPITAPHIUM SEVINI EPISCOPI. ( #Obiit an.@# 995.)
Hic humilis tumulus, merito cunctis venerandus,
Sevini membra continet egregia.
Angelicam cujus felix animam paradisus
Pastorum sancto possidet in numero.
Qui mitis sanctae pro relligionis honore
Hac in sede sedens multa tulit patiens;
Jamque senex factus migravit in astra locandus.
Cui parcat, petimus, cunctipotens Dominus.
EPITAPHIUM RAINARDI ABBATIS.
Gemma patrum, nec non diadema nitens monachorum
Hoc tegitur tumulo funeris officio.
Cujus erat nomen Rainardus, mente benignus,
Dulce decus monachis extitit et famulis.
Quo melior pietate viget per saecula nemo,
Nobilis in membris, nobilior meritis.
Vivere post mortem cui concedat sine fine
Cunctipotens Dominus semper ubique pius.
EPITAPHIUM DOMINI LUDOVICI COMITIS ET MONACHI.
Regali de stirpe satus, tumulatus habetur,
Consulis officio functus mundo Ludovicus,
Quem genuit nobis monachum Alamannia gratis. | null | e15a909c-1e72-4f8d-b807-b8a089771ba7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Epitaphium Seifridi
Abbas eximius tumba situs hac Sigefridus,
Omnia, dum viguit, terrea deseruit.
Ac paupertatis suscepit onus grave gratis:
Vivat cum Domino dives ut hoc pretio.
Sed tamen abbatum cum manderet hic dominatum
Clementi studio, judicis imperio,
Nullum damnavit, sed cunctos laetificavit,
Sentiat ut Christum nunc sibi propitium.
Huc accedentes dicant sibi compatientes:
Sit modo concivis coetibus angelicis.
Haec peto lecturum, vel Adae legem subiturum,
Christe creaturae, dic, miserere tuae.
Epitaphium Seifridi
Abbas eximius tumba situs hac Sigefridus,
Omnia, dum viguit, terrea deseruit.
Ac paupertatis suscepit onus grave gratis:
Vivat cum Domino dives ut hoc pretio.
Sed tamen abbatum cum manderet hic dominatum
Clementi studio, judicis imperio,
Nullum damnavit, sed cunctos laetificavit,
Sentiat ut Christum nunc sibi propitium.
Huc accedentes dicant sibi compatientes:
Sit modo concivis coetibus angelicis.
Haec peto lecturum, vel Adae legem subiturum,
Christe creaturae, dic, miserere tuae.
| null | 1bb935d1-ee16-49ca-ac2a-19f980f472a7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Hymnus de S. Odilone
( #Bibl. Clun. ubi supra, p. 328.@# )
[ #Immediate subsequentis Hymni, cujus initium est:@# Commenda gregem Domino, #priores versus tres ob
diruptam membranam in ms. lector hic desiderabit.@# ].
DIVISIO.
O vir ubique nobilis
. . . . . . spoliis:
Quo sibi praedas adimi
Flent spiritus tartarei.
Tu nos decus Ecclesiae
Mundi procellis eripe:
Quem dum fluenta metuunt
Naturae vires reprimunt.
Certe membra debilium
Robur instaurant pristinum
Manus ablutae: poculum
Muto reddit eloquium.
Tu nostris lumen mentibus,
Sacris infunde precibus:
Qui caecis visum reparas,
Et nostras pelle tenebras
Sit Patri laus ingenito,
Sit decus Unigenito:
Sit utriusque parili
Majestas summa Flamini. Amen.
Hymnus de S. Odilone
( #Bibl. Clun. ubi supra, p. 328.@# )
[ #Immediate subsequentis Hymni, cujus initium est:@# Commenda gregem Domino, #priores versus tres ob
diruptam membranam in ms. lector hic desiderabit.@# ].
DIVISIO.
O vir ubique nobilis
. . . . . . spoliis:
Quo sibi praedas adimi
Flent spiritus tartarei.
Tu nos decus Ecclesiae
Mundi procellis eripe:
Quem dum fluenta metuunt
Naturae vires reprimunt.
Certe membra debilium
Robur instaurant pristinum
Manus ablutae: poculum
Muto reddit eloquium.
Tu nostris lumen mentibus,
Sacris infunde precibus:
Qui caecis visum reparas,
Et nostras pelle tenebras
Sit Patri laus ingenito,
Sit decus Unigenito:
Sit utriusque parili
Majestas summa Flamini. Amen.
| null | a2fe4196-8c12-41c3-a3e4-bf0f20dd81a7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ORATIO.
Deus, qui beato Odiloni super gregis tui dedisti
vigilare custodiam, da familiae tuae, quaesumus, ut
ejus informetur exemplis cujus est instituta doctrinis.
Per Dominum.
SECRETA.
Oblatum tibi sacrificium, quaesumus, Domine,
beati Odilonis commendet oratio, quod nos et ab
adversitatibus muniat et ad amorem tuum indesinenter
accendat. Per Dominum.
POSTCOMMUNIO.
Da, quaesumus, omnipotens Deus, ut, intercedente
B. Odilone confessore tuo, quos pondus proprii
reatus aggravat, coelestis mensae vigor attollat. Per
Dominum.
SUPER POPULUM.
Da quaesumus, omnipotens Deus, per beati Odilonis
ad te vestigia tendere, cujus nos magisterio
dignatus es erudire. Per Dominum.
ORATIO.
Deus, qui beato Odiloni super gregis tui dedisti
vigilare custodiam, da familiae tuae, quaesumus, ut
ejus informetur exemplis cujus est instituta doctrinis.
Per Dominum.
SECRETA.
Oblatum tibi sacrificium, quaesumus, Domine,
beati Odilonis commendet oratio, quod nos et ab
adversitatibus muniat et ad amorem tuum indesinenter
accendat. Per Dominum.
POSTCOMMUNIO.
Da, quaesumus, omnipotens Deus, ut, intercedente
B. Odilone confessore tuo, quos pondus proprii
reatus aggravat, coelestis mensae vigor attollat. Per
Dominum.
SUPER POPULUM.
Da quaesumus, omnipotens Deus, per beati Odilonis
ad te vestigia tendere, cujus nos magisterio
dignatus es erudire. Per Dominum.
| null | 7c5330c4-5e5d-4bae-b983-cc47fb1a84f3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
OBSERVATIONES PRAEVIAE.
1.
Restaurata per beatum Willelmum in Divionensi Sancti Benigni monasterio regulari disciplina,
isthuc ex vicinis longinquisque regionibus viri, nobilitate et doctrina illustres, convolarunt, ut sub tam
sancti Patris regimine vitam monasticam amplecterentur. Ex his fuit noster Alinardus, seu Halinardus,
qui, primo sub eodem beato Patre prioris officio functus, postmodum ei in abbatis dignitate successit, ac
tandem archiepiscopus Lugdunensis factus, toti Ecclesiae ob vitae sanctitatem et doctrinae celebritatem
praeluxit. Res ejus gestas accurate descripsit anonymus auctor Chronici Sancti Benigni Divionensis qui,
cum se fateatur ab eo in monasterium susceptum fuisse, atque in regularis disciplinae exercitiis eruditum,
fidem omnimodam meretur, utpote qui ea scripsit quae aut ipse viderat, aut ab iis qui rebus gestis fuerant
praesentes acceperat. De hoc auctore jam egimus saeculo IV, parte II, ad annum 878, ubi de Bertilione abbate
Divionensi, cujus corporis inventionem, sub nostro Halinardo factam et ibidem relatam, descripsit.
2.
Aliquot item Halinardi gesta colligere licet ex variis donationibus, quas Benigniano monasterio ejus
tempore factas recenset Perardus in Collectione chartarum Burgundicarum. Nonnullae ex his memorantur
infra a Chronographo, num. 10 et seqq. In charta Gerardi ducis pro Wulfereicurte, anno 1030, coenobium
sancti Benigni religiosae monasticae statu nostris temporibus famosissimum sub Halinardo abbate dicitur.
In charta Hugonis episcopi Lingonensis ecclesia Sancti Petri in villa Mora monasterio cognomento Pulchrada
vel Saxonis Fontanae, redditur, ut isdem locus monachili dignatione reformandus meliorandusve
Halinardo tradatur. Bruno Tullensis episcopus, postea Leo IX, Bertiniacicurti duo altaria dedit in ecclesiae
dedicatione, quam Halinardo et Widrico abbate Sancti Apri praesentibus fecit. Idem Halinardus Joanni
Romano pontifici scripsit et sacri Palatii vestarario contra canonicos Divionenses, qui jus coemeterii e
Sancti Benigni burgo in castellum Divionense transferre conabantur. Has litteras et alias videsis apud
Perardum.
3.
Halinardi nomen in fastis sacris locum nondum invenit, ideoque venerabilem appellasse satisfuit; nec
alio titulo a Bucelino donatur in Menologio Benedictino, die 29 Julii. Eum vero inter praemissos memorant
Bollandiani, ad diem 26 Aprilis, quod ea die a Ferrario laudetur. Obiit tamen quarto Kalendas Augusti,
ut ex chronographo nostro certum est. Et quidem ea die in libro obituum Ecclesiae Lugdunensis
notatum esse testem habemus Severtium, in Historia archiepiscoporum Lugdunensium, cui vetus nostri
monasterii sancti Germani a Pratis necrologium consentit. Severtii aliorumque, qui res Lugdunenses scripserunt,
errata in assignando Halinardi regiminis tempore refellere non vacat, cum ad hoc sufficiat hujus
vita scriptoris textum, quem non viderant, proferre. Meminit Halinardi Hugo Flaviniacensis abbas in
Chronico Virdunensi, ubi ordinationem ipsius anno 1026 consignat. De eodem agit auctor Chronici Besuensis,
quem tamen non laudat, eo quod propagata ex Benigniano monasterio ad Besuense regulari disciplina,
istud sibi Halinardus tum Divionensis abbas, sibi subjicere tentasset. Sed jam auctorem nostrum audiamus
ex tomo I Spicilegii Acheriani, ubi Chronicum integrum ex codice ms. descriptum habetur.
INCIPIT VITA.
1.
Domnus Halinardus in hoc loco prioris agebat
officium; qui, sequenti tempore, etiam abbatis ac
pastoris assecutus est nomen et meritum. Cujus memoriam
dignum est nos assignare litteris, qui nos
dulcibus ac paternis monuit institutis. Hic fuit
oriundus Burgundia, nobilium virorum exortus prosapia.
Nam pater ejus Lingonum, mater vero Heduorum
civis exstitit. Ab ipsis infantiae rudimentis
studiis litterarum traditus, superna providentia gemina
scientia efficacissime claruit. Amabatur paterno
affectu a venerabili praesule Heduae civitatis,
Valterio nomine, cujus filius erat in baptismate; ac
ideo educabatur ab eo majori diligentia, ut post
aptaretur in domo Dei lucerna. Processu vero temporis,
decursa pueritia, cum eum jam sibi vindicare
adolescentia, a patre suo est traditus domno Brunoni
Lingonum praesuli. Qui, eum liberali cernens ingenio
valere, canonicorum studuit collegio copulare. In ea
itaque urbe cum philosophos virosque audiret ecclesiasticos,
divina inspirante gratia, nulli sodalium
erat inferior in sapientia. Fecunditas eloquentiae
gravitate componebatur sapientiae. Ex materia hujusce
compositionis vas esse coepit electionis, cumque
foret animi ad cuncta capacis, nihil intentatum,
nihil denique liquit inhaustum. Cum jam vestiri coepisset
vernantibus juventutis floribus, ita suam adolescentiam
bonis instruxit moribus ut, eo tempore,
jam videretur monachus; integrum se et sincerum
omni custodia ab his observabat vitiis quibus contaminari
solent homines hujus aetatis. Is enim | null | 4c9300cc-3ced-429a-a523-dd39362a5efc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
imbui
timebat, ne tenera in aetate his infectus esset quibus,
cum vellet, carere non posset, juxta illud quod scriptum
est: #Adolescens juxta viam suam, etiam cum
senuerit, non recedet ab ea (Prov. XXII, 6)
@#. Bonorum
virorum et maxime prudentium contubernio potitus,
turpitudinis sectatores exosus.
2.
Igitur cum pro sua omnibus chara benevolentia
diligeretur a domno Lamberto Lingonum praesule,
cuperetque eum idem pontifex collatis ecclesiasticis
gradibus exaltare, ille, respuens labilem et caducam
mundi gloriam, hoc studuit opere adimplere quod
Dominus praecepit sermone: #Qui vult,@# inquit, #post
me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam,
et sequatur me (Matth. XVI, 24; Luc. IX, 23)
@#. Spretis
itaque omnibus terrenae possessionis stipendiis oh
spem futurae repromissionis, habitum sanctae conversationis
sumpsit. Sed non ibi defuit probatio tribulationis.
Parentes namque ejus, insequentes eum
atque ab hoc monasterio per consensum episcopi vi
abstrahentes, nudatum habitu monachi per publicum
ita deduxerunt ut, pro hac verecundia, odiret quod
tantopere amplectebatur. Sed nihil proficit callida
ars maligni contra doctrinam sancti Spiritus; nullo
modo quippe valuerunt eum revocare a sua intentione.
Verum, parvo transacto tempore fugam iniit,
ut vel extra patriam posset perficere quod in patrio
solo non permittebatur adimplere. Sed iterum insecutus
et captus, ad episcopum est reductus, qui eum
multis promissionibus et blanditiis demulcebat, si
quo modo posset animum ipsius ab hac intentione
revocare. At ubi vidit eum in sua persistere sententia,
vix tandem permisit ei quod vellet agere. Sic
itaque quod cupierat assecutus, deinceps alieno vixit
imperio, et in nullo, quantum potuit, deviaret a
sanctae institutionis proposito. Is enim procul a se
remotis hebetudine et marmure, singularis prae caeteris
obedientiae praeeminebat virtute, implens illud in
fratribus quod dicit sanctus Benedictus (Regul., c. 71):
« Obedientiae bonum non solum abbati exhibendum
est, sed etiam sibi invicem obediant fratres. » Enimvero
beati Benedicti, cujus subjacebat discipulatui,
imitator existens, sapientem Dei stultitiam est adorsus,
juxta quod praecipit Apostolus: #Si quis vult inter
vos sapiens esse in hoc mundo, stultus fiat ut sit
sapiens (I Cor. III, 18)
@#. Haud secus enim ac philosophi
ad syllogismorum argumenta tota se conferunt mentis
instantia, ita se contulit ad ea discenda quae quotidianum
per usum in monasterio sunt explenda. Quibus
omnibus solerter sibi cura cognitis et experimento
memoriae commissis, videri jam coepit doctior cunctis.
3.
Hunc ergo ut in monachico ordine ita prudentem
jam dictus pater Willelmus intellexit, congregationi
fratrum praeficiens, animarum curam eidem
commisit. Quod ministerium tanta auctoritate tantaque
adimplevit sollicitudine ut omnibus secum
conversantibus et exemplo fuerit et terrori. Regulari
quidem contentus conversatione, sic studebat parcimoniae
ut differre nullatenus videretur a societate
communis mensae. Aliquorum vitia dum conspiceret
reprehendenda, prius in unoquoque laudanda canebat;
dehinc velut gnarus carpebat. Cunctos tamen
saepius admonebat, ut tales se Deo exhiberent interius
quales humana opinio pro religionis habitu ferebat exterius.
Per cuncta ergo monasterii probatus officia,
omniumque ministeriorum obsequiis non segniter
adimpletis, primum praepositi, sub ipsius abbatis
imperio, quatuor annis administravit officium; ad
ultimum, post praefati patris obitum, pastoralem
suscipere curam, doctrina id exigente justitiae, ab
omni coactus est fratrum congregatione. Quod, licet
invitus et reluctans, acceptum ministerium, cum
cultui vineae manciparetur divinae, ut hujus se assignaret
colonum, commune utile multorum magis
quaerebat quam proprium. Cunctis benignus, omnibus
aequus; nemini nocebat, quibus poterat prodesse
studebat. Sana quippe doctrina ei inerat, quia
suae conditioni quod competebat, illud solerter agebat,
propter illud Apostoli: #Nemini dantes ullam
offensionem, ut non vituperetur ministerium nostrum;
sed in omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut Dei ministros (II Cor. VI, 4)
@#.
Sanctis etiam et modestis
sermonibus inditus, obscenis et turpibus omnino intercludebatur
auditus, propter illud quod scriptum
est: #Sepi aures tuas spinis, et noli audire linguam
nequam (Eccli. XXVIII, 28)
@#. Adeo lectioni erat deditus
ut in itinere positus libellum saepius gestaret in manibus;
itaque in equitando reficiebatur animus legendo.
Philosophos vero saecularisque sapientiae libros
cum legebat, illud sagaci sectabatur industria
quod per legislatorem divina | null | 2da8e56a-61e8-4b91-98bf-5aa9b98bdf29 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vox praecipit de captiva
Haec quippe quae in philosophorum libris reperiebantur
utilia, haec sua dignabatur memoria; quae vero
superflua, de amore scilicet rerumque saecularium
cura, haec quasi venenata radebat et mortifera. Hic
calvitium inducebat, haec, unguinum more, ferro
acutissimo desecabat. Ex lectionis ergo assiduitate
Scripturarum informabatur auctoritate. Ita in canonicis
ac monasticis valebat institutis ut nulli videretur
secundus in legum decretis ac philosophicis argumentis.
Tum virtute et sapientia compositus, fandi
quoque honestissime copia ditatus, ita se coaptabat
singulis ut omnibus esset diligendus, implens illud
Apostoli: #Omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem
salvos (I Cor. XI, 22)
@#. Quidquid loquebatur,
sapientiae gravitate componebatur. Sermo ejus, sale
conditus, quo virtutis pondere brevis et rarus, ea
prudenti suavitate habebatur pretiosus. Ideoque
quotiescunque ad aedificationem moralem faciebat
sermonem, ut disertissimus, ita habebatur gratissimus.
Gregem sibi commissum provida regens pietate,
adversus pessimum sanctis omnibus inimicum
concordi sanctoque certamine admonebat pugnare,
et, eorum quisque quod possit operari, bonum non
desistere, ne tunc vellet, quando non liceret. Illis
etiam beati Joannis [ #f.,@# Pauli] saepius inferebat monita,
qui in sua ait Epistola: #Pacem sequimini cum
omnibus, et sanctimoniam, sine qua nemo videbit
Deum (Hebr., XII, 14)
@#.
4.
Diligebatur quam plurimum a regibus Francorum
Roberto et Henrico. Sed et Conradus imperator
et ejus filius Henricus Caesar illum nimio venerabantur
affectu; unde factum est ut, Lugdunensis sedis
vacante antistite, ab ipso Henrico imperatore, eo
quod olim sibi cognitus et pro religiosa conversatione
ac fama sanctitatis erat valde dilectus, oblatus
est ei illius episcopatus honor. Ipse vero grave pondus
procellosi culminis per custodiam refugit humilitatis,
obtendens se monachum ad tantum onus
nequaquam fore idoneum. Erat tunc in clero Lingonensi
quidam clericus, nomine Odalricus, aetate
pariter ac sancta conversatione provectus litteris
apprime eruditus, qui tunc in palatio regis aderat,
sed tamen principi non plene cognitus. Huc domnus
pater noster Halinardus suasit expetendum;
quem et sapientiae ubertas, et senectutis commendabat
dignitas. His renuntiatis regi verbis, miratus
vel quod oblatum honorem sacerdotii tam vilipenderet,
vel quod in se denegabat, pro alio tam sollicite
expetebat, assensit; et episcopatus dignitatem
memorato domno Odalrico concessit. Quem ipse
pater usque ad sedem deduxit; et quaeque in obsequio
illius competebant, ac si unus ex familia ipsius,
procuravit. Qui rexit Lugdunensem Ecclesiam per
annos quinque, verbo et exemplo bonorum operum
instruens animos subditorum. Postmodum a quibusdam
malevolis et invidis perpessus insidias,
quem ferro non potuerunt veneno perimere non
detrectaverunt. Sicque occisus, caeteris sanctis pontificibus
ibidem quiescentibus est aggregatus.
5.
Tum demum vox totius cleri, cum consensu
populi, ut ad hoc culmen suscipiendum colla submittat
hortatur, utque pastoris curam in iis gereret deprecatur.
Ad imperatorem legationem mittunt, ut
domnus Halinardus pontifex eis detur exposcunt.
Imperatoris praeceptum mittitur, ut domnus Halinardus
intronizetur praecipitur. Sed ejus animus, robore
firmatus divino, nequaquam ad haec flectitur, quousque
apostolici papae conventus est litteris. Joannes,
cognomento Gratianus, tunc residebat in sede
apostolica. Hic ut comperit eum nolle acquiscere
deprecantium votis, misit ad eum, praecipiens auctoritate
pontificali, ut obediret precibus cleri et populi.
Factus igitur apostolici compos et compar honoris,
duxit apostolicam factis et nomine vitam. Eadem
virtus mansit humilitatis, opere multiplicato charitatis.
Omnia quae agebat virtutum sapore condiebat;
ut speculi fieri solet inspectione, ita se interius divina
considerabat lectione et ex hac mentis ornatus
componebatur; deformitatis vero si quid deprehendebatur,
justitiae moderamine corrigebatur. Disertis
viris quotics jungebatur et de Scripturis, fieri ut
assolet, aliquid proponebatur, libenter audiebat,
prudenter, et verecunde respondebat. Prava vero si
qua proponebantur, non acriter, sed ingenuo pudure
confutabat, non callida argumentatione contra se
disputantem superando, sed per venerabilium doctorum
exempla benigne docendo. Tunc dicta orthodoxorum
tradebat ad medium, cum evangelicis auctoritatibus:
atque in hunc modum et eruditissimus
declarabatur, et elationis vel eruditionis jactantiam
fugere videbatur. Jurare omnino cavebat, ne forte
perjuraret; unde quid in palatio imperatoris egerit
silendum non est.
6.
Henricus tertius imperator Burgundiae regnum
gubernabat, Rodulfus enim Burgundiae rex sine liberis
existens, Henricum | null | d6b12111-e93c-489d-a99b-16abf51db1cd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
secundum Caesarem haeredem
regni fecit. Post quem ad Conradum pervenit imperium;
hic sororem praedicti regis, nomine Gislam,
habuit conjugem, de qua genuit tertium Henricum,
cui ex successione paterna jure provenit regnum
Burgundiae. In cujus regni termino sita est Lugdunum
civitas, quam Lotharius Francorum rex dedit
in dotem sorori suae Mathildae reginae, quam despondit
Conrado Burgundiae regi, patri supradicti regis
Rodulfi. Igitur propter donum episcopatus domnus
Halinardus, ad hoc electus, Henrici Caesaris curiam
adiit, et cum eo episcoporum, qui erant suffraganei,
legati archidiaconi atque ipsum pastorem quaerentes
Lugdunenses clerici. Imperator, ut moris est, propter
datum honorem episcopii, requisivit ab eo fidei
sibi debitae sacramentum. Horum verborum domnus
Hugo archiepiscopus Chrysopolitanus erat sequester
ac mediator. Ille his auditis verbis, respondit:
Si Regis aeterni, et regulae, quam jurejurando promisi,
praecepta postposuero, quae mihi fides erit, ut
imperatoris juramentum custodire debeam? Dominus
enim dicit in Evangelio: #Non jurare omnino (Matth.
V, 34)
@#. Et regula (cap. 4) Patris Benedicti praecipit
monacho « non jurare, et a saeculi actibus se facere
alienum. » Haec renuntiata regi; miratus et amplectens
animo ejus constantiam, volens tamen probare
perseverantiam, dixit nequaquam se illi dare pontificatum,
si non obediret suis praeceptis. At ille ait:
Melius est mihi nunquam accipere sacerdotium quam
transgredi Dei mandatum. At haec episcopi illarum
partium, et maxime Sigebaudus episcopus Spirae,
ubi haec gerebantur, insistebant, dicentes: Quis est
hic qui praesumpsit in palatio principis mandatis
ejus non obedire, quod nostrum nemo unquam facere
ausus fuit? Aut juret fidem regi, aut abjiciatur.
Verum Theodericus episcopus Metensis, et Bruno
Leucorum episcopus, ac Richardus episcopus Verdunensium,
ipsius amici existentes, suadebant principi
non debere pro hoc molestiam inferre religioso
viro, cujus animum in fide et caeteris virtutibus
constantem scirent. Ad haec imperator ait: Suadete
illum, si non vult sacramentum facere, vel ad hoc
se proferat ut videatur fecisse, ne mos patriae nostrae
annuletur. Respondit ille: Tantumdem est si
simulavero ac si fecerim. Absit hoc a me! Imperator
videns eum sic firmum, noluit amplius inquietare
illum, solummodo verbo et promissis ipsius fidem
assentiens, dedit ei quod petebatur; ac in sua praesentia
fecit illum ordinari, dans ei quaecunque fuerunt
sacerdotali benedictioni necessaria. Et non
solum ipsi, vel caeteris episcopis, sed etiam levitis
ac ministris altaris ita praeparabat omnia, scilicet
vestimenta, libros, linteamina, ac quaeque necessaria
ac si esset non princeps, sed famulus. Erat enim
idem religiosus rex valde ecclesiasticus, et circa
divinum cultum devotissimus.
7.
Ordinatus est autem venerandus pater Halinardus
per manus domni Hugonis archiepiscopi Chrysopolitani,
in loco, qui vocatur Herbrestinc, lingua
Teutonica, quod in nostra #bonas mansiones@# signat,
anno ab incarnatione Domini millesimo quadragesimo
sexto. Eodem anno perrexit memoratus princeps
Romam, ibique tunc suscepit coronam imperii,
die Natalis Domini per manus Clementis papae, quem
ipse imperator ordinari jussit, et fecit deponi Joannem,
qui tunc cathedrae praesidebat, et Benedictum
atque Silvestrum, qui in concilio tunc habito, examinata
eorum culpa, inventi sunt non solum Simoniaci,
sed etiam pervasores Ecclesiae Christi. Huic
concilio interfuit ipse domnus Lugdunensium archipraesul
atque memoratus Hugo archiepiscopus, aliique
plures ex diversis partibus coadunati episcopi.
Fuerat ei consuetudo Romam orationis gratia frequenter
pergere, ut sanctorum apostolorum ac martyrum,
qui urbem illam protegunt, patrocinia imploraret.
Erat namque ejus voluntas, ut si fieri posset,
ibidem Deo animam redderet. Quapropter non est
fraudatus a desiderio suo, sed ut voluit, ita Dominus
ei concessit. Defuncto memorato papa Clemente,
Romani petierunt eum ab imperatore. Hoc namque
a Romanis imperator, data pecunia non parva exegerat,
ut sine ejus permissu papa non eligeretur.
Ille cognita voluntate principis ac populi, dissimulavit
ire ad curiam, donec tardante eo alter eligeretur.
Diligebant enim eum valde Romani propter facundiam
oris sui et affabilitatem sermonis; ita enim
proferebat vernaculum sonum loquelae uniuscujusque
gentis, quousque Latina penetrat lingua, ac si
eadem patria esset progenitus.
8.
Domno igitur Leucorum episcopo Brunone, qui
appellatus est Leo papa, ordinato, evocatus est
ab ipso Romae ad concilium domnus archiepiscopus | null | 9ca7a4b4-f01a-425d-aaa7-6718f7a4ff07 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Halinardus, simulque omnes episcopi Galliae, ad
pertractandum inibi de statu et correctione sanctae
Ecclesiae. In ipso anno ipse domnus papa perrexit
Franciam, et Remis habuit concilium episcoporum,
ibique fuit cum eo praedictus pater noster; tuncque
fuit translatum corpus sancti Remigii ab ipso domno
apostolico et episcopis, qui ibi adfuerunt; et ipsa
ecclesia sacrata. Tertio praedictus papa habuit concilium
in urbe Roma, quo adfuit praefatu praesul,
indeque iterum in Galliam properanti comes individuus
exstitit. Veniens vero ad civitatem Lingonas,
ordinavit ibi in praesentia papae domnum Arduinum
episcopum, pro illo qui fuerat ejectus. Rursum, sequenti
anno, Romam pergens, cum ipso domno apostolico
properavit Beneventum et Capuam, montem
Cassinum, atque montem Garganum ad Sanctum
Michaelem archangelum. Ideo namque praedictus
papa perrexit illas in partes ut habitatores terrae
illius, si posset, aliquo modo relevaret ab oppressione,
qua nimirum erant gravati a Nortmannis. At
quia domnus praesul Halinardus praepotens erat in
verbis, et ad suadendum quodlibet lingua sufficiebat.
propter hoc, ut mediator et legatus pacis inter praedictos
Nortmannos et ipsum esset, domnus apostolicus
secum duxit eum. Inde regressus, quoniam ad
colloquium imperatoris, qui tum forte erat in finibus
Hungariae, properabat, jussit eum praedictus papa
Romae residere, donec ipse rediret. Erat in ejus comitatu
dictus Lingonensis episcopus Hugo. Is poenitens
eorum quae haud secus [ #al.,@# caecus] egerat,
domnum expetiit papam, ut de commissis modum
poenitentiae et absolutionem delictorum imploraret.
Ipse vero apostolicus, sicuti erat misericors et benignus
animo, ut vidit eum vere poenitentem et afflictum,
condolens ei statim indulsit, dicens sufficere
ad poenitentiam ea quae passus fuerat; abeuntem
quoque, post absolutionem delictorum, muneravit
amplissime, dans insuper licentiam recipiendi episcopatus.
9.
Venientes ergo Romam, domnus Halinardus
valefacturus ipsi et caeteris sociis, discubuit cum eis
ad mensam, ubi oblatus est ei piscis a quodam falso
amico, veneno infectus. Ex quo omnes qui perceperunt,
tam ipse quam caeteri, vel infra octo dies
mortui sunt, vel post longam aegritudinem consumpti
obierunt. Duo monachi ex hoc loco, qui cum
eo erant, hoc cibo interfecti sunt. Obiit quarto Kalendas
Augusti, anno ab incarnatione Domini millesimo
quinquagesimo secundo, peractis in pontificio
annis septem, in regimine hujus loci annis viginti.
Praecepit se poni ad sanctum Gregorium ad Clivum
Scauri. Illum enim locum domnus papa concesserat
ei ad manendum. Sed nobiles Romani, qui ad visitandum
eum venerant, dum viveret, ad Sanctum
Paulum jusserunt deferri corpus, ibique honorifice
traditus est sepulturae, ad laevam partem ecclesiae, et
arcus super tumulum ejus aedificatus. Omne ornamentum,
quo utebatur ad sacrum ministerium,
transmisit sancto protectori suo Benigno, cum non
parva auri quantitate et vasis argenteis quae erant
in ejus officio. Auxit ornatum hujus ecclesiae maxima
ex parte, inter quae crucem auream gemmis ornatam
fabricari fecit. Libros etiam plures conscribi
jussit, officinas hujus monasterii renovavit, et quanquam
omnibus eruditus esset artibus, tamen in geometria
et physica plurimum studebat. Quae vero in
hoc loco augmentata sunt in terris et possessionibus
in diebus ejus, non est silendum.
10.
Hugo Chrysopolitanae sedis archiepiscopus,
ipsius valde familiaris amicus, dedit ecclesiam sitam
in burgo Salinis dicto, quam sui genitores a fundamentis
exstruxerant; et est sacrata in honore sanctorum
Symphoriani et Agathae martyrum; sanctusque
Anatolius confessor inibi quiescit. Cujus loci
donationem posuit super altare sancti Benigni, die
Natalis ipsius martyris ibidem missas celebraturus,
atque coram omni populo qui convenerat, obligavit
excommunicationis vinculo, qui illum locum subtraheret
a dominio abbatis et monachorum Divionensium.
Haec donatio facta est anno ab incarnatione
Domini millesimo trigesimo septimo, indictione
quinta, episcopatus sui anno sexto. Concessit per
episcopale privilegium alteram ecclesiam, in eodem
burgo sitam, sanctae Mariae honori dicatam, quam
ecclesiam Rainaldus comes dedit sancto Benigno,
pro requie animae patris sui Ottonis, vocati Willelmi,
proque ejus largitione accepit a domno
Ilalinardo pecuniam non parvam, dum adhuc prioris
gereret officium.
11.
Dedit praedictus comes Rainaldus in supradicto
burgo locum ad ecclesiam construendam, in quo
exstructa fuit capella in honorem sancti Andreae
apostoli; quae, ex materia lignorum facta, per incuriam
ad nihilum postea fuit redacta. Dedit in Evoregio
terram, quae fuit Theudeberti | null | 112bbef7-44d8-4ed3-a64a-d48c248b98e4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
; quae a monachis
aliquandiu possessa est, sed propter contrarietates,
quas Odilo quidem faciebat eis, intermissa ab his,
usque dum possidentibus ipsis locum sancti Anatolii,
iterum jam dictus comes restituit illis. Actum est hoc
ab incarnatione Domini millesimo vigesimo sexto,
post mortem Willelmi comitis qui ipso anno obiit.
De habitatoribus vero ipsius oppidi, aliquanti clerici
vel laici venientes ad conversionem monachicam in
hoc monasterio, dederunt facultates suas sancto
protectori nostro Benigno. Aliquanti, offerentes filios
suos, similiter contulerunt de rebus suis; inter quos
pater meus me offerens, exceptis aliis rebus, dedit secus
puteum domum et sedem unius caldariae, quae super
solutione census data est postea ea conventione ut
qui eam teneret quadraginta sex solidos omni anno
persolveret.
12.
Aliquanto post, transacto tempore, idem memoratus
comes Rainaldus juxta castellum, Vesullum
dictum, dedit ecclesiam in honore sancti Georgii
sacratam, ut ibi construeretur monasterium, et quatuor
monachi ibidem constituerentur qui, omni
tempore Deo servientes, exorarent pro requie animarum
patris sui, ac matris, fratrisque, ac pro semetipso
omnique parentela. Dedit ad eorum stipendia
vineas et terras, vel quodcunque fuit necessarium;
piscationem insuper cum hominibus, qui de
hoc ministerio sibi serviebant. Huic donationi praesens
fuit memoratus archiepiscopus Hugo; deditque
per baculum, quem ferre manu solebat, altare praedictae
ecclesiae abbati Halinardo, et ob memoriam
hujus rei commutaverunt virgas suas. Burchardus
quoque comes dedit locum, Offonisvilla dictum,
quondam nobilem abbatiam, et in honore sancti
Leodegarii consecratam, utque monasticus ordo
ibidem repararetur, deprecatus est enixius memoratum
abbatem Halinardum.
13.
Sed et Rotgerius dominus castri, quod vocatur
Wangionumrivus, ecclesiam a patre suo Widone,
in honorem sancti Stephani constructam, ea intentione
largitus est, ut, expulsis canonicis, monachi ibi
collocarentur ad serviendum Deo die noctuque. Rainaldus
etiam possesor castri, quod Castellion dicitur,
ad obitum veniens ac sumens habitum monachicum,
dedit potestatem Sancti Juliani cum omnibus
ad eam pertinentibus terris et mancipiis, atque
ecclesia ipsius sancti nomini dicata, ubi petiit monachos
constitui, qui pro ejus anima ac caeterorum
fidelium exorarent Deum. Simili modo Albertus
comes Metensis dedit villam, quam dicunt Wlfereicurtem,
cum mancipiis utriusque sexus. Ipse quidem
in vita sua dare disposuit, sed eo mortuo Girardus
dux filius ejus adimplevit. Necnon et matrona
quaedam, Letgardis nomine, soror Lamberti episcopi,
dedit ecclesiam, sitam in villa dicta Islo, super Mosam
fluvium in comitatu Bassiniacensi.
OBSERVATIONES PRAEVIAE.
1.
Restaurata per beatum Willelmum in Divionensi Sancti Benigni monasterio regulari disciplina,
isthuc ex vicinis longinquisque regionibus viri, nobilitate et doctrina illustres, convolarunt, ut sub tam
sancti Patris regimine vitam monasticam amplecterentur. Ex his fuit noster Alinardus, seu Halinardus,
qui, primo sub eodem beato Patre prioris officio functus, postmodum ei in abbatis dignitate successit, ac
tandem archiepiscopus Lugdunensis factus, toti Ecclesiae ob vitae sanctitatem et doctrinae celebritatem
praeluxit. Res ejus gestas accurate descripsit anonymus auctor Chronici Sancti Benigni Divionensis qui,
cum se fateatur ab eo in monasterium susceptum fuisse, atque in regularis disciplinae exercitiis eruditum,
fidem omnimodam meretur, utpote qui ea scripsit quae aut ipse viderat, aut ab iis qui rebus gestis fuerant
praesentes acceperat. De hoc auctore jam egimus saeculo IV, parte II, ad annum 878, ubi de Bertilione abbate
Divionensi, cujus corporis inventionem, sub nostro Halinardo factam et ibidem relatam, descripsit.
2.
Aliquot item Halinardi gesta colligere licet ex variis donationibus, quas Benigniano monasterio ejus
tempore factas recenset Perardus in Collectione chartarum Burgundicarum. Nonnullae ex his memorantur
infra a Chronographo, num. 10 et seqq. In charta Gerardi ducis pro Wulfereicurte, anno 1030, coenobium
sancti Benigni religiosae monasticae statu nostris temporibus famosissimum sub Halinardo abbate dicitur.
In charta Hugonis episcopi Lingonensis ecclesia Sancti Petri in villa Mora monasterio cognomento Pulchrada
vel Saxonis Fontanae, redditur, ut isdem locus monachili dignatione reformandus meliorandusve
Halinardo tradatur. Bruno Tullensis episcopus, postea Leo IX, Bertiniacicurti duo altaria dedit in ecclesiae
dedicatione, quam Halinardo et Widrico abbate Sancti Apri praesentibus fecit. Idem Halinardus Joanni
Romano pontifici scripsit et sacri Palatii vestarario contra canonicos Divionenses, qui jus coemeterii e
Sancti Benigni burgo in castellum Divionense transferre conabantur. Has litteras et alias videsis apud
Perardum. | null | 12219e36-1a9b-44fa-83c1-10e0ebf7f1e7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
3.
Halinardi nomen in fastis sacris locum nondum invenit, ideoque venerabilem appellasse satisfuit; nec
alio titulo a Bucelino donatur in Menologio Benedictino, die 29 Julii. Eum vero inter praemissos memorant
Bollandiani, ad diem 26 Aprilis, quod ea die a Ferrario laudetur. Obiit tamen quarto Kalendas Augusti,
ut ex chronographo nostro certum est. Et quidem ea die in libro obituum Ecclesiae Lugdunensis
notatum esse testem habemus Severtium, in Historia archiepiscoporum Lugdunensium, cui vetus nostri
monasterii sancti Germani a Pratis necrologium consentit. Severtii aliorumque, qui res Lugdunenses scripserunt,
errata in assignando Halinardi regiminis tempore refellere non vacat, cum ad hoc sufficiat hujus
vita scriptoris textum, quem non viderant, proferre. Meminit Halinardi Hugo Flaviniacensis abbas in
Chronico Virdunensi, ubi ordinationem ipsius anno 1026 consignat. De eodem agit auctor Chronici Besuensis,
quem tamen non laudat, eo quod propagata ex Benigniano monasterio ad Besuense regulari disciplina,
istud sibi Halinardus tum Divionensis abbas, sibi subjicere tentasset. Sed jam auctorem nostrum audiamus
ex tomo I Spicilegii Acheriani, ubi Chronicum integrum ex codice ms. descriptum habetur.
1.
Restaurata per beatum Willelmum in Divionensi Sancti Benigni monasterio regulari disciplina,
isthuc ex vicinis longinquisque regionibus viri, nobilitate et doctrina illustres, convolarunt, ut sub tam
sancti Patris regimine vitam monasticam amplecterentur. Ex his fuit noster Alinardus, seu Halinardus,
qui, primo sub eodem beato Patre prioris officio functus, postmodum ei in abbatis dignitate successit, ac
tandem archiepiscopus Lugdunensis factus, toti Ecclesiae ob vitae sanctitatem et doctrinae celebritatem
praeluxit. Res ejus gestas accurate descripsit anonymus auctor Chronici Sancti Benigni Divionensis qui,
cum se fateatur ab eo in monasterium susceptum fuisse, atque in regularis disciplinae exercitiis eruditum,
fidem omnimodam meretur, utpote qui ea scripsit quae aut ipse viderat, aut ab iis qui rebus gestis fuerant
praesentes acceperat. De hoc auctore jam egimus saeculo IV, parte II, ad annum 878, ubi de Bertilione abbate
Divionensi, cujus corporis inventionem, sub nostro Halinardo factam et ibidem relatam, descripsit.
2.
Aliquot item Halinardi gesta colligere licet ex variis donationibus, quas Benigniano monasterio ejus
tempore factas recenset Perardus in Collectione chartarum Burgundicarum. Nonnullae ex his memorantur
infra a Chronographo, num. 10 et seqq. In charta Gerardi ducis pro Wulfereicurte, anno 1030, coenobium
sancti Benigni religiosae monasticae statu nostris temporibus famosissimum sub Halinardo abbate dicitur.
In charta Hugonis episcopi Lingonensis ecclesia Sancti Petri in villa Mora monasterio cognomento Pulchrada
vel Saxonis Fontanae, redditur, ut isdem locus monachili dignatione reformandus meliorandusve
Halinardo tradatur. Bruno Tullensis episcopus, postea Leo IX, Bertiniacicurti duo altaria dedit in ecclesiae
dedicatione, quam Halinardo et Widrico abbate Sancti Apri praesentibus fecit. Idem Halinardus Joanni
Romano pontifici scripsit et sacri Palatii vestarario contra canonicos Divionenses, qui jus coemeterii e
Sancti Benigni burgo in castellum Divionense transferre conabantur. Has litteras et alias videsis apud
Perardum.
3.
Halinardi nomen in fastis sacris locum nondum invenit, ideoque venerabilem appellasse satisfuit; nec
alio titulo a Bucelino donatur in Menologio Benedictino, die 29 Julii. Eum vero inter praemissos memorant
Bollandiani, ad diem 26 Aprilis, quod ea die a Ferrario laudetur. Obiit tamen quarto Kalendas Augusti,
ut ex chronographo nostro certum est. Et quidem ea die in libro obituum Ecclesiae Lugdunensis
notatum esse testem habemus Severtium, in Historia archiepiscoporum Lugdunensium, cui vetus nostri
monasterii sancti Germani a Pratis necrologium consentit. Severtii aliorumque, qui res Lugdunenses scripserunt,
errata in assignando Halinardi regiminis tempore refellere non vacat, cum ad hoc sufficiat hujus
vita scriptoris textum, quem non viderant, proferre. Meminit Halinardi Hugo Flaviniacensis abbas in
Chronico Virdunensi, ubi ordinationem ipsius anno 1026 consignat. De eodem agit auctor Chronici Besuensis,
quem tamen non laudat, eo quod propagata ex Benigniano monasterio ad Besuense regulari disciplina,
istud sibi Halinardus tum Divionensis abbas, sibi subjicere tentasset. Sed jam auctorem nostrum audiamus
ex tomo I Spicilegii Acheriani, ubi Chronicum integrum ex codice ms. descriptum habetur.
INCIPIT VITA.
1.
Domnus Halinardus in hoc loco prioris agebat
officium; qui, sequenti tempore, etiam abbatis ac
pastoris assecutus est nomen et meritum. Cujus memoriam
dignum est nos assignare litteris, qui nos
dulcibus ac paternis monuit institutis. Hic fuit
oriundus Burgundia, nobilium | null | 04e96ad0-b6ff-4eef-8bf8-d7cd7ba99379 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
virorum exortus prosapia.
Nam pater ejus Lingonum, mater vero Heduorum
civis exstitit. Ab ipsis infantiae rudimentis
studiis litterarum traditus, superna providentia gemina
scientia efficacissime claruit. Amabatur paterno
affectu a venerabili praesule Heduae civitatis,
Valterio nomine, cujus filius erat in baptismate; ac
ideo educabatur ab eo majori diligentia, ut post
aptaretur in domo Dei lucerna. Processu vero temporis,
decursa pueritia, cum eum jam sibi vindicare
adolescentia, a patre suo est traditus domno Brunoni
Lingonum praesuli. Qui, eum liberali cernens ingenio
valere, canonicorum studuit collegio copulare. In ea
itaque urbe cum philosophos virosque audiret ecclesiasticos,
divina inspirante gratia, nulli sodalium
erat inferior in sapientia. Fecunditas eloquentiae
gravitate componebatur sapientiae. Ex materia hujusce
compositionis vas esse coepit electionis, cumque
foret animi ad cuncta capacis, nihil intentatum,
nihil denique liquit inhaustum. Cum jam vestiri coepisset
vernantibus juventutis floribus, ita suam adolescentiam
bonis instruxit moribus ut, eo tempore,
jam videretur monachus; integrum se et sincerum
omni custodia ab his observabat vitiis quibus contaminari
solent homines hujus aetatis. Is enim imbui
timebat, ne tenera in aetate his infectus esset quibus,
cum vellet, carere non posset, juxta illud quod scriptum
est: #Adolescens juxta viam suam, etiam cum
senuerit, non recedet ab ea (Prov. XXII, 6)
@#. Bonorum
virorum et maxime prudentium contubernio potitus,
turpitudinis sectatores exosus.
2.
Igitur cum pro sua omnibus chara benevolentia
diligeretur a domno Lamberto Lingonum praesule,
cuperetque eum idem pontifex collatis ecclesiasticis
gradibus exaltare, ille, respuens labilem et caducam
mundi gloriam, hoc studuit opere adimplere quod
Dominus praecepit sermone: #Qui vult,@# inquit, #post
me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam,
et sequatur me (Matth. XVI, 24; Luc. IX, 23)
@#. Spretis
itaque omnibus terrenae possessionis stipendiis oh
spem futurae repromissionis, habitum sanctae conversationis
sumpsit. Sed non ibi defuit probatio tribulationis.
Parentes namque ejus, insequentes eum
atque ab hoc monasterio per consensum episcopi vi
abstrahentes, nudatum habitu monachi per publicum
ita deduxerunt ut, pro hac verecundia, odiret quod
tantopere amplectebatur. Sed nihil proficit callida
ars maligni contra doctrinam sancti Spiritus; nullo
modo quippe valuerunt eum revocare a sua intentione.
Verum, parvo transacto tempore fugam iniit,
ut vel extra patriam posset perficere quod in patrio
solo non permittebatur adimplere. Sed iterum insecutus
et captus, ad episcopum est reductus, qui eum
multis promissionibus et blanditiis demulcebat, si
quo modo posset animum ipsius ab hac intentione
revocare. At ubi vidit eum in sua persistere sententia,
vix tandem permisit ei quod vellet agere. Sic
itaque quod cupierat assecutus, deinceps alieno vixit
imperio, et in nullo, quantum potuit, deviaret a
sanctae institutionis proposito. Is enim procul a se
remotis hebetudine et marmure, singularis prae caeteris
obedientiae praeeminebat virtute, implens illud in
fratribus quod dicit sanctus Benedictus (Regul., c. 71):
« Obedientiae bonum non solum abbati exhibendum
est, sed etiam sibi invicem obediant fratres. » Enimvero
beati Benedicti, cujus subjacebat discipulatui,
imitator existens, sapientem Dei stultitiam est adorsus,
juxta quod praecipit Apostolus: #Si quis vult inter
vos sapiens esse in hoc mundo, stultus fiat ut sit
sapiens (I Cor. III, 18)
@#. Haud secus enim ac philosophi
ad syllogismorum argumenta tota se conferunt mentis
instantia, ita se contulit ad ea discenda quae quotidianum
per usum in monasterio sunt explenda. Quibus
omnibus solerter sibi cura cognitis et experimento
memoriae commissis, videri jam coepit doctior cunctis.
3.
Hunc ergo ut in monachico ordine ita prudentem
jam dictus pater Willelmus intellexit, congregationi
fratrum praeficiens, animarum curam eidem
commisit. Quod ministerium tanta auctoritate tantaque
adimplevit sollicitudine ut omnibus secum
conversantibus et exemplo fuerit et terrori. Regulari
quidem contentus conversatione, sic studebat parcimoniae
ut differre nullatenus videretur a societate
communis mensae. Aliquorum vitia dum conspiceret
reprehendenda, prius in unoquoque laudanda canebat;
dehinc velut gnarus carpebat. Cunctos tamen
saepius admonebat, ut tales se Deo exhiberent interius
quales humana opinio pro religionis habitu ferebat exterius.
Per cuncta ergo monasterii probatus officia,
omniumque ministeriorum obsequiis non segniter
adimpletis, primum praepositi, sub ipsius abbatis
imperio, quatuor annis administravit officium | null | fa623c7b-c0a9-4ea8-9cf1-d581734028f8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
; ad
ultimum, post praefati patris obitum, pastoralem
suscipere curam, doctrina id exigente justitiae, ab
omni coactus est fratrum congregatione. Quod, licet
invitus et reluctans, acceptum ministerium, cum
cultui vineae manciparetur divinae, ut hujus se assignaret
colonum, commune utile multorum magis
quaerebat quam proprium. Cunctis benignus, omnibus
aequus; nemini nocebat, quibus poterat prodesse
studebat. Sana quippe doctrina ei inerat, quia
suae conditioni quod competebat, illud solerter agebat,
propter illud Apostoli: #Nemini dantes ullam
offensionem, ut non vituperetur ministerium nostrum;
sed in omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut Dei ministros (II Cor. VI, 4)
@#.
Sanctis etiam et modestis
sermonibus inditus, obscenis et turpibus omnino intercludebatur
auditus, propter illud quod scriptum
est: #Sepi aures tuas spinis, et noli audire linguam
nequam (Eccli. XXVIII, 28)
@#. Adeo lectioni erat deditus
ut in itinere positus libellum saepius gestaret in manibus;
itaque in equitando reficiebatur animus legendo.
Philosophos vero saecularisque sapientiae libros
cum legebat, illud sagaci sectabatur industria
quod per legislatorem divina vox praecipit de captiva
Haec quippe quae in philosophorum libris reperiebantur
utilia, haec sua dignabatur memoria; quae vero
superflua, de amore scilicet rerumque saecularium
cura, haec quasi venenata radebat et mortifera. Hic
calvitium inducebat, haec, unguinum more, ferro
acutissimo desecabat. Ex lectionis ergo assiduitate
Scripturarum informabatur auctoritate. Ita in canonicis
ac monasticis valebat institutis ut nulli videretur
secundus in legum decretis ac philosophicis argumentis.
Tum virtute et sapientia compositus, fandi
quoque honestissime copia ditatus, ita se coaptabat
singulis ut omnibus esset diligendus, implens illud
Apostoli: #Omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem
salvos (I Cor. XI, 22)
@#. Quidquid loquebatur,
sapientiae gravitate componebatur. Sermo ejus, sale
conditus, quo virtutis pondere brevis et rarus, ea
prudenti suavitate habebatur pretiosus. Ideoque
quotiescunque ad aedificationem moralem faciebat
sermonem, ut disertissimus, ita habebatur gratissimus.
Gregem sibi commissum provida regens pietate,
adversus pessimum sanctis omnibus inimicum
concordi sanctoque certamine admonebat pugnare,
et, eorum quisque quod possit operari, bonum non
desistere, ne tunc vellet, quando non liceret. Illis
etiam beati Joannis [ #f.,@# Pauli] saepius inferebat monita,
qui in sua ait Epistola: #Pacem sequimini cum
omnibus, et sanctimoniam, sine qua nemo videbit
Deum (Hebr., XII, 14)
@#.
4.
Diligebatur quam plurimum a regibus Francorum
Roberto et Henrico. Sed et Conradus imperator
et ejus filius Henricus Caesar illum nimio venerabantur
affectu; unde factum est ut, Lugdunensis sedis
vacante antistite, ab ipso Henrico imperatore, eo
quod olim sibi cognitus et pro religiosa conversatione
ac fama sanctitatis erat valde dilectus, oblatus
est ei illius episcopatus honor. Ipse vero grave pondus
procellosi culminis per custodiam refugit humilitatis,
obtendens se monachum ad tantum onus
nequaquam fore idoneum. Erat tunc in clero Lingonensi
quidam clericus, nomine Odalricus, aetate
pariter ac sancta conversatione provectus litteris
apprime eruditus, qui tunc in palatio regis aderat,
sed tamen principi non plene cognitus. Huc domnus
pater noster Halinardus suasit expetendum;
quem et sapientiae ubertas, et senectutis commendabat
dignitas. His renuntiatis regi verbis, miratus
vel quod oblatum honorem sacerdotii tam vilipenderet,
vel quod in se denegabat, pro alio tam sollicite
expetebat, assensit; et episcopatus dignitatem
memorato domno Odalrico concessit. Quem ipse
pater usque ad sedem deduxit; et quaeque in obsequio
illius competebant, ac si unus ex familia ipsius,
procuravit. Qui rexit Lugdunensem Ecclesiam per
annos quinque, verbo et exemplo bonorum operum
instruens animos subditorum. Postmodum a quibusdam
malevolis et invidis perpessus insidias,
quem ferro non potuerunt veneno perimere non
detrectaverunt. Sicque occisus, caeteris sanctis pontificibus
ibidem quiescentibus est aggregatus.
5.
Tum demum vox totius cleri, cum consensu
populi, ut ad hoc culmen suscipiendum colla submittat
hortatur, utque pastoris curam in iis gereret deprecatur.
Ad imperatorem legationem mittunt, ut
domnus Halinardus pontifex eis detur exposcunt.
Imperatoris praeceptum mittitur, ut domnus Halinardus
intronizetur praecipitur. Sed ejus animus, robore
firmatus divino, nequaquam ad haec flectitur, quousque
apostolici papae conventus est litteris. Joannes,
cognomento Gratianus, tunc residebat in sede
apostolica. Hic ut comperit eum nolle acquiscere
deprecantium | null | 6dfb6964-3904-474f-b7f6-f1eb50de562a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
votis, misit ad eum, praecipiens auctoritate
pontificali, ut obediret precibus cleri et populi.
Factus igitur apostolici compos et compar honoris,
duxit apostolicam factis et nomine vitam. Eadem
virtus mansit humilitatis, opere multiplicato charitatis.
Omnia quae agebat virtutum sapore condiebat;
ut speculi fieri solet inspectione, ita se interius divina
considerabat lectione et ex hac mentis ornatus
componebatur; deformitatis vero si quid deprehendebatur,
justitiae moderamine corrigebatur. Disertis
viris quotics jungebatur et de Scripturis, fieri ut
assolet, aliquid proponebatur, libenter audiebat,
prudenter, et verecunde respondebat. Prava vero si
qua proponebantur, non acriter, sed ingenuo pudure
confutabat, non callida argumentatione contra se
disputantem superando, sed per venerabilium doctorum
exempla benigne docendo. Tunc dicta orthodoxorum
tradebat ad medium, cum evangelicis auctoritatibus:
atque in hunc modum et eruditissimus
declarabatur, et elationis vel eruditionis jactantiam
fugere videbatur. Jurare omnino cavebat, ne forte
perjuraret; unde quid in palatio imperatoris egerit
silendum non est.
6.
Henricus tertius imperator Burgundiae regnum
gubernabat, Rodulfus enim Burgundiae rex sine liberis
existens, Henricum secundum Caesarem haeredem
regni fecit. Post quem ad Conradum pervenit imperium;
hic sororem praedicti regis, nomine Gislam,
habuit conjugem, de qua genuit tertium Henricum,
cui ex successione paterna jure provenit regnum
Burgundiae. In cujus regni termino sita est Lugdunum
civitas, quam Lotharius Francorum rex dedit
in dotem sorori suae Mathildae reginae, quam despondit
Conrado Burgundiae regi, patri supradicti regis
Rodulfi. Igitur propter donum episcopatus domnus
Halinardus, ad hoc electus, Henrici Caesaris curiam
adiit, et cum eo episcoporum, qui erant suffraganei,
legati archidiaconi atque ipsum pastorem quaerentes
Lugdunenses clerici. Imperator, ut moris est, propter
datum honorem episcopii, requisivit ab eo fidei
sibi debitae sacramentum. Horum verborum domnus
Hugo archiepiscopus Chrysopolitanus erat sequester
ac mediator. Ille his auditis verbis, respondit:
Si Regis aeterni, et regulae, quam jurejurando promisi,
praecepta postposuero, quae mihi fides erit, ut
imperatoris juramentum custodire debeam? Dominus
enim dicit in Evangelio: #Non jurare omnino (Matth.
V, 34)
@#. Et regula (cap. 4) Patris Benedicti praecipit
monacho « non jurare, et a saeculi actibus se facere
alienum. » Haec renuntiata regi; miratus et amplectens
animo ejus constantiam, volens tamen probare
perseverantiam, dixit nequaquam se illi dare pontificatum,
si non obediret suis praeceptis. At ille ait:
Melius est mihi nunquam accipere sacerdotium quam
transgredi Dei mandatum. At haec episcopi illarum
partium, et maxime Sigebaudus episcopus Spirae,
ubi haec gerebantur, insistebant, dicentes: Quis est
hic qui praesumpsit in palatio principis mandatis
ejus non obedire, quod nostrum nemo unquam facere
ausus fuit? Aut juret fidem regi, aut abjiciatur.
Verum Theodericus episcopus Metensis, et Bruno
Leucorum episcopus, ac Richardus episcopus Verdunensium,
ipsius amici existentes, suadebant principi
non debere pro hoc molestiam inferre religioso
viro, cujus animum in fide et caeteris virtutibus
constantem scirent. Ad haec imperator ait: Suadete
illum, si non vult sacramentum facere, vel ad hoc
se proferat ut videatur fecisse, ne mos patriae nostrae
annuletur. Respondit ille: Tantumdem est si
simulavero ac si fecerim. Absit hoc a me! Imperator
videns eum sic firmum, noluit amplius inquietare
illum, solummodo verbo et promissis ipsius fidem
assentiens, dedit ei quod petebatur; ac in sua praesentia
fecit illum ordinari, dans ei quaecunque fuerunt
sacerdotali benedictioni necessaria. Et non
solum ipsi, vel caeteris episcopis, sed etiam levitis
ac ministris altaris ita praeparabat omnia, scilicet
vestimenta, libros, linteamina, ac quaeque necessaria
ac si esset non princeps, sed famulus. Erat enim
idem religiosus rex valde ecclesiasticus, et circa
divinum cultum devotissimus.
7.
Ordinatus est autem venerandus pater Halinardus
per manus domni Hugonis archiepiscopi Chrysopolitani,
in loco, qui vocatur Herbrestinc, lingua
Teutonica, quod in nostra #bonas mansiones@# signat,
anno ab incarnatione Domini millesimo quadragesimo
sexto. Eodem anno perrexit memoratus princeps
Romam, ibique tunc suscepit coronam imperii,
die Natalis Domini per manus Clementis papae, quem
ipse imperator ordinari jussit, et fecit deponi Joannem,
qui tunc cathedrae praesidebat, et Benedictum
atque Silvestrum, qui in concilio tunc habito, examinata
eorum culpa, inventi | null | ba12c62d-8c6e-4893-bdf1-e679049b85fd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sunt non solum Simoniaci,
sed etiam pervasores Ecclesiae Christi. Huic
concilio interfuit ipse domnus Lugdunensium archipraesul
atque memoratus Hugo archiepiscopus, aliique
plures ex diversis partibus coadunati episcopi.
Fuerat ei consuetudo Romam orationis gratia frequenter
pergere, ut sanctorum apostolorum ac martyrum,
qui urbem illam protegunt, patrocinia imploraret.
Erat namque ejus voluntas, ut si fieri posset,
ibidem Deo animam redderet. Quapropter non est
fraudatus a desiderio suo, sed ut voluit, ita Dominus
ei concessit. Defuncto memorato papa Clemente,
Romani petierunt eum ab imperatore. Hoc namque
a Romanis imperator, data pecunia non parva exegerat,
ut sine ejus permissu papa non eligeretur.
Ille cognita voluntate principis ac populi, dissimulavit
ire ad curiam, donec tardante eo alter eligeretur.
Diligebant enim eum valde Romani propter facundiam
oris sui et affabilitatem sermonis; ita enim
proferebat vernaculum sonum loquelae uniuscujusque
gentis, quousque Latina penetrat lingua, ac si
eadem patria esset progenitus.
8.
Domno igitur Leucorum episcopo Brunone, qui
appellatus est Leo papa, ordinato, evocatus est
ab ipso Romae ad concilium domnus archiepiscopus
Halinardus, simulque omnes episcopi Galliae, ad
pertractandum inibi de statu et correctione sanctae
Ecclesiae. In ipso anno ipse domnus papa perrexit
Franciam, et Remis habuit concilium episcoporum,
ibique fuit cum eo praedictus pater noster; tuncque
fuit translatum corpus sancti Remigii ab ipso domno
apostolico et episcopis, qui ibi adfuerunt; et ipsa
ecclesia sacrata. Tertio praedictus papa habuit concilium
in urbe Roma, quo adfuit praefatu praesul,
indeque iterum in Galliam properanti comes individuus
exstitit. Veniens vero ad civitatem Lingonas,
ordinavit ibi in praesentia papae domnum Arduinum
episcopum, pro illo qui fuerat ejectus. Rursum, sequenti
anno, Romam pergens, cum ipso domno apostolico
properavit Beneventum et Capuam, montem
Cassinum, atque montem Garganum ad Sanctum
Michaelem archangelum. Ideo namque praedictus
papa perrexit illas in partes ut habitatores terrae
illius, si posset, aliquo modo relevaret ab oppressione,
qua nimirum erant gravati a Nortmannis. At
quia domnus praesul Halinardus praepotens erat in
verbis, et ad suadendum quodlibet lingua sufficiebat.
propter hoc, ut mediator et legatus pacis inter praedictos
Nortmannos et ipsum esset, domnus apostolicus
secum duxit eum. Inde regressus, quoniam ad
colloquium imperatoris, qui tum forte erat in finibus
Hungariae, properabat, jussit eum praedictus papa
Romae residere, donec ipse rediret. Erat in ejus comitatu
dictus Lingonensis episcopus Hugo. Is poenitens
eorum quae haud secus [ #al.,@# caecus] egerat,
domnum expetiit papam, ut de commissis modum
poenitentiae et absolutionem delictorum imploraret.
Ipse vero apostolicus, sicuti erat misericors et benignus
animo, ut vidit eum vere poenitentem et afflictum,
condolens ei statim indulsit, dicens sufficere
ad poenitentiam ea quae passus fuerat; abeuntem
quoque, post absolutionem delictorum, muneravit
amplissime, dans insuper licentiam recipiendi episcopatus.
9.
Venientes ergo Romam, domnus Halinardus
valefacturus ipsi et caeteris sociis, discubuit cum eis
ad mensam, ubi oblatus est ei piscis a quodam falso
amico, veneno infectus. Ex quo omnes qui perceperunt,
tam ipse quam caeteri, vel infra octo dies
mortui sunt, vel post longam aegritudinem consumpti
obierunt. Duo monachi ex hoc loco, qui cum
eo erant, hoc cibo interfecti sunt. Obiit quarto Kalendas
Augusti, anno ab incarnatione Domini millesimo
quinquagesimo secundo, peractis in pontificio
annis septem, in regimine hujus loci annis viginti.
Praecepit se poni ad sanctum Gregorium ad Clivum
Scauri. Illum enim locum domnus papa concesserat
ei ad manendum. Sed nobiles Romani, qui ad visitandum
eum venerant, dum viveret, ad Sanctum
Paulum jusserunt deferri corpus, ibique honorifice
traditus est sepulturae, ad laevam partem ecclesiae, et
arcus super tumulum ejus aedificatus. Omne ornamentum,
quo utebatur ad sacrum ministerium,
transmisit sancto protectori suo Benigno, cum non
parva auri quantitate et vasis argenteis quae erant
in ejus officio. Auxit ornatum hujus ecclesiae maxima
ex parte, inter quae crucem auream gemmis ornatam
fabricari fecit. Libros etiam plures conscribi
jussit, officinas hujus monasterii renovavit, et quanquam
omnibus eruditus esset artibus, tamen in geometria
et physica plurimum studebat. Quae vero in
hoc loco augmentata sunt in terris et possessionibus
in diebus ejus, non est silendum.
10.
Hugo Chrysopolitanae sedis archiepiscopus,
ipsius valde | null | 13a396be-7ae6-4b91-88bc-885d4300c05c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
familiaris amicus, dedit ecclesiam sitam
in burgo Salinis dicto, quam sui genitores a fundamentis
exstruxerant; et est sacrata in honore sanctorum
Symphoriani et Agathae martyrum; sanctusque
Anatolius confessor inibi quiescit. Cujus loci
donationem posuit super altare sancti Benigni, die
Natalis ipsius martyris ibidem missas celebraturus,
atque coram omni populo qui convenerat, obligavit
excommunicationis vinculo, qui illum locum subtraheret
a dominio abbatis et monachorum Divionensium.
Haec donatio facta est anno ab incarnatione
Domini millesimo trigesimo septimo, indictione
quinta, episcopatus sui anno sexto. Concessit per
episcopale privilegium alteram ecclesiam, in eodem
burgo sitam, sanctae Mariae honori dicatam, quam
ecclesiam Rainaldus comes dedit sancto Benigno,
pro requie animae patris sui Ottonis, vocati Willelmi,
proque ejus largitione accepit a domno
Ilalinardo pecuniam non parvam, dum adhuc prioris
gereret officium.
11.
Dedit praedictus comes Rainaldus in supradicto
burgo locum ad ecclesiam construendam, in quo
exstructa fuit capella in honorem sancti Andreae
apostoli; quae, ex materia lignorum facta, per incuriam
ad nihilum postea fuit redacta. Dedit in Evoregio
terram, quae fuit Theudeberti; quae a monachis
aliquandiu possessa est, sed propter contrarietates,
quas Odilo quidem faciebat eis, intermissa ab his,
usque dum possidentibus ipsis locum sancti Anatolii,
iterum jam dictus comes restituit illis. Actum est hoc
ab incarnatione Domini millesimo vigesimo sexto,
post mortem Willelmi comitis qui ipso anno obiit.
De habitatoribus vero ipsius oppidi, aliquanti clerici
vel laici venientes ad conversionem monachicam in
hoc monasterio, dederunt facultates suas sancto
protectori nostro Benigno. Aliquanti, offerentes filios
suos, similiter contulerunt de rebus suis; inter quos
pater meus me offerens, exceptis aliis rebus, dedit secus
puteum domum et sedem unius caldariae, quae super
solutione census data est postea ea conventione ut
qui eam teneret quadraginta sex solidos omni anno
persolveret.
12.
Aliquanto post, transacto tempore, idem memoratus
comes Rainaldus juxta castellum, Vesullum
dictum, dedit ecclesiam in honore sancti Georgii
sacratam, ut ibi construeretur monasterium, et quatuor
monachi ibidem constituerentur qui, omni
tempore Deo servientes, exorarent pro requie animarum
patris sui, ac matris, fratrisque, ac pro semetipso
omnique parentela. Dedit ad eorum stipendia
vineas et terras, vel quodcunque fuit necessarium;
piscationem insuper cum hominibus, qui de
hoc ministerio sibi serviebant. Huic donationi praesens
fuit memoratus archiepiscopus Hugo; deditque
per baculum, quem ferre manu solebat, altare praedictae
ecclesiae abbati Halinardo, et ob memoriam
hujus rei commutaverunt virgas suas. Burchardus
quoque comes dedit locum, Offonisvilla dictum,
quondam nobilem abbatiam, et in honore sancti
Leodegarii consecratam, utque monasticus ordo
ibidem repararetur, deprecatus est enixius memoratum
abbatem Halinardum.
13.
Sed et Rotgerius dominus castri, quod vocatur
Wangionumrivus, ecclesiam a patre suo Widone,
in honorem sancti Stephani constructam, ea intentione
largitus est, ut, expulsis canonicis, monachi ibi
collocarentur ad serviendum Deo die noctuque. Rainaldus
etiam possesor castri, quod Castellion dicitur,
ad obitum veniens ac sumens habitum monachicum,
dedit potestatem Sancti Juliani cum omnibus
ad eam pertinentibus terris et mancipiis, atque
ecclesia ipsius sancti nomini dicata, ubi petiit monachos
constitui, qui pro ejus anima ac caeterorum
fidelium exorarent Deum. Simili modo Albertus
comes Metensis dedit villam, quam dicunt Wlfereicurtem,
cum mancipiis utriusque sexus. Ipse quidem
in vita sua dare disposuit, sed eo mortuo Girardus
dux filius ejus adimplevit. Necnon et matrona
quaedam, Letgardis nomine, soror Lamberti episcopi,
dedit ecclesiam, sitam in villa dicta Islo, super Mosam
fluvium in comitatu Bassiniacensi.
1.
Domnus Halinardus in hoc loco prioris agebat
officium; qui, sequenti tempore, etiam abbatis ac
pastoris assecutus est nomen et meritum. Cujus memoriam
dignum est nos assignare litteris, qui nos
dulcibus ac paternis monuit institutis. Hic fuit
oriundus Burgundia, nobilium virorum exortus prosapia.
Nam pater ejus Lingonum, mater vero Heduorum
civis exstitit. Ab ipsis infantiae rudimentis
studiis litterarum traditus, superna providentia gemina
scientia efficacissime claruit. Amabatur paterno
affectu a venerabili praesule Heduae civitatis,
Valterio nomine, cujus filius erat in baptismate; ac
ideo educabatur ab eo majori diligentia, ut post
aptaretur in domo Dei lucerna. Processu vero temporis,
decursa pueritia, cum eum jam sibi vindicare
adolescentia, a patre suo est traditus domno | null | 4f21cc0a-db33-4d57-9051-09572ab9104e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Brunoni
Lingonum praesuli. Qui, eum liberali cernens ingenio
valere, canonicorum studuit collegio copulare. In ea
itaque urbe cum philosophos virosque audiret ecclesiasticos,
divina inspirante gratia, nulli sodalium
erat inferior in sapientia. Fecunditas eloquentiae
gravitate componebatur sapientiae. Ex materia hujusce
compositionis vas esse coepit electionis, cumque
foret animi ad cuncta capacis, nihil intentatum,
nihil denique liquit inhaustum. Cum jam vestiri coepisset
vernantibus juventutis floribus, ita suam adolescentiam
bonis instruxit moribus ut, eo tempore,
jam videretur monachus; integrum se et sincerum
omni custodia ab his observabat vitiis quibus contaminari
solent homines hujus aetatis. Is enim imbui
timebat, ne tenera in aetate his infectus esset quibus,
cum vellet, carere non posset, juxta illud quod scriptum
est: #Adolescens juxta viam suam, etiam cum
senuerit, non recedet ab ea (Prov. XXII, 6)
@#. Bonorum
virorum et maxime prudentium contubernio potitus,
turpitudinis sectatores exosus.
2.
Igitur cum pro sua omnibus chara benevolentia
diligeretur a domno Lamberto Lingonum praesule,
cuperetque eum idem pontifex collatis ecclesiasticis
gradibus exaltare, ille, respuens labilem et caducam
mundi gloriam, hoc studuit opere adimplere quod
Dominus praecepit sermone: #Qui vult,@# inquit, #post
me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam,
et sequatur me (Matth. XVI, 24; Luc. IX, 23)
@#. Spretis
itaque omnibus terrenae possessionis stipendiis oh
spem futurae repromissionis, habitum sanctae conversationis
sumpsit. Sed non ibi defuit probatio tribulationis.
Parentes namque ejus, insequentes eum
atque ab hoc monasterio per consensum episcopi vi
abstrahentes, nudatum habitu monachi per publicum
ita deduxerunt ut, pro hac verecundia, odiret quod
tantopere amplectebatur. Sed nihil proficit callida
ars maligni contra doctrinam sancti Spiritus; nullo
modo quippe valuerunt eum revocare a sua intentione.
Verum, parvo transacto tempore fugam iniit,
ut vel extra patriam posset perficere quod in patrio
solo non permittebatur adimplere. Sed iterum insecutus
et captus, ad episcopum est reductus, qui eum
multis promissionibus et blanditiis demulcebat, si
quo modo posset animum ipsius ab hac intentione
revocare. At ubi vidit eum in sua persistere sententia,
vix tandem permisit ei quod vellet agere. Sic
itaque quod cupierat assecutus, deinceps alieno vixit
imperio, et in nullo, quantum potuit, deviaret a
sanctae institutionis proposito. Is enim procul a se
remotis hebetudine et marmure, singularis prae caeteris
obedientiae praeeminebat virtute, implens illud in
fratribus quod dicit sanctus Benedictus (Regul., c. 71):
« Obedientiae bonum non solum abbati exhibendum
est, sed etiam sibi invicem obediant fratres. » Enimvero
beati Benedicti, cujus subjacebat discipulatui,
imitator existens, sapientem Dei stultitiam est adorsus,
juxta quod praecipit Apostolus: #Si quis vult inter
vos sapiens esse in hoc mundo, stultus fiat ut sit
sapiens (I Cor. III, 18)
@#. Haud secus enim ac philosophi
ad syllogismorum argumenta tota se conferunt mentis
instantia, ita se contulit ad ea discenda quae quotidianum
per usum in monasterio sunt explenda. Quibus
omnibus solerter sibi cura cognitis et experimento
memoriae commissis, videri jam coepit doctior cunctis.
3.
Hunc ergo ut in monachico ordine ita prudentem
jam dictus pater Willelmus intellexit, congregationi
fratrum praeficiens, animarum curam eidem
commisit. Quod ministerium tanta auctoritate tantaque
adimplevit sollicitudine ut omnibus secum
conversantibus et exemplo fuerit et terrori. Regulari
quidem contentus conversatione, sic studebat parcimoniae
ut differre nullatenus videretur a societate
communis mensae. Aliquorum vitia dum conspiceret
reprehendenda, prius in unoquoque laudanda canebat;
dehinc velut gnarus carpebat. Cunctos tamen
saepius admonebat, ut tales se Deo exhiberent interius
quales humana opinio pro religionis habitu ferebat exterius.
Per cuncta ergo monasterii probatus officia,
omniumque ministeriorum obsequiis non segniter
adimpletis, primum praepositi, sub ipsius abbatis
imperio, quatuor annis administravit officium; ad
ultimum, post praefati patris obitum, pastoralem
suscipere curam, doctrina id exigente justitiae, ab
omni coactus est fratrum congregatione. Quod, licet
invitus et reluctans, acceptum ministerium, cum
cultui vineae manciparetur divinae, ut hujus se assignaret
colonum, commune utile multorum magis
quaerebat quam proprium. Cunctis benignus, omnibus
aequus; nemini nocebat, quibus poterat prodesse
studebat. Sana quippe doctrina ei inerat, quia
suae conditioni quod competebat, illud solerter agebat | null | 15b2cc6e-96aa-4962-acea-a2bb187fc955 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
propter illud Apostoli: #Nemini dantes ullam
offensionem, ut non vituperetur ministerium nostrum;
sed in omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut Dei ministros (II Cor. VI, 4)
@#.
Sanctis etiam et modestis
sermonibus inditus, obscenis et turpibus omnino intercludebatur
auditus, propter illud quod scriptum
est: #Sepi aures tuas spinis, et noli audire linguam
nequam (Eccli. XXVIII, 28)
@#. Adeo lectioni erat deditus
ut in itinere positus libellum saepius gestaret in manibus;
itaque in equitando reficiebatur animus legendo.
Philosophos vero saecularisque sapientiae libros
cum legebat, illud sagaci sectabatur industria
quod per legislatorem divina vox praecipit de captiva
Haec quippe quae in philosophorum libris reperiebantur
utilia, haec sua dignabatur memoria; quae vero
superflua, de amore scilicet rerumque saecularium
cura, haec quasi venenata radebat et mortifera. Hic
calvitium inducebat, haec, unguinum more, ferro
acutissimo desecabat. Ex lectionis ergo assiduitate
Scripturarum informabatur auctoritate. Ita in canonicis
ac monasticis valebat institutis ut nulli videretur
secundus in legum decretis ac philosophicis argumentis.
Tum virtute et sapientia compositus, fandi
quoque honestissime copia ditatus, ita se coaptabat
singulis ut omnibus esset diligendus, implens illud
Apostoli: #Omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem
salvos (I Cor. XI, 22)
@#. Quidquid loquebatur,
sapientiae gravitate componebatur. Sermo ejus, sale
conditus, quo virtutis pondere brevis et rarus, ea
prudenti suavitate habebatur pretiosus. Ideoque
quotiescunque ad aedificationem moralem faciebat
sermonem, ut disertissimus, ita habebatur gratissimus.
Gregem sibi commissum provida regens pietate,
adversus pessimum sanctis omnibus inimicum
concordi sanctoque certamine admonebat pugnare,
et, eorum quisque quod possit operari, bonum non
desistere, ne tunc vellet, quando non liceret. Illis
etiam beati Joannis [ #f.,@# Pauli] saepius inferebat monita,
qui in sua ait Epistola: #Pacem sequimini cum
omnibus, et sanctimoniam, sine qua nemo videbit
Deum (Hebr., XII, 14)
@#.
4.
Diligebatur quam plurimum a regibus Francorum
Roberto et Henrico. Sed et Conradus imperator
et ejus filius Henricus Caesar illum nimio venerabantur
affectu; unde factum est ut, Lugdunensis sedis
vacante antistite, ab ipso Henrico imperatore, eo
quod olim sibi cognitus et pro religiosa conversatione
ac fama sanctitatis erat valde dilectus, oblatus
est ei illius episcopatus honor. Ipse vero grave pondus
procellosi culminis per custodiam refugit humilitatis,
obtendens se monachum ad tantum onus
nequaquam fore idoneum. Erat tunc in clero Lingonensi
quidam clericus, nomine Odalricus, aetate
pariter ac sancta conversatione provectus litteris
apprime eruditus, qui tunc in palatio regis aderat,
sed tamen principi non plene cognitus. Huc domnus
pater noster Halinardus suasit expetendum;
quem et sapientiae ubertas, et senectutis commendabat
dignitas. His renuntiatis regi verbis, miratus
vel quod oblatum honorem sacerdotii tam vilipenderet,
vel quod in se denegabat, pro alio tam sollicite
expetebat, assensit; et episcopatus dignitatem
memorato domno Odalrico concessit. Quem ipse
pater usque ad sedem deduxit; et quaeque in obsequio
illius competebant, ac si unus ex familia ipsius,
procuravit. Qui rexit Lugdunensem Ecclesiam per
annos quinque, verbo et exemplo bonorum operum
instruens animos subditorum. Postmodum a quibusdam
malevolis et invidis perpessus insidias,
quem ferro non potuerunt veneno perimere non
detrectaverunt. Sicque occisus, caeteris sanctis pontificibus
ibidem quiescentibus est aggregatus.
5.
Tum demum vox totius cleri, cum consensu
populi, ut ad hoc culmen suscipiendum colla submittat
hortatur, utque pastoris curam in iis gereret deprecatur.
Ad imperatorem legationem mittunt, ut
domnus Halinardus pontifex eis detur exposcunt.
Imperatoris praeceptum mittitur, ut domnus Halinardus
intronizetur praecipitur. Sed ejus animus, robore
firmatus divino, nequaquam ad haec flectitur, quousque
apostolici papae conventus est litteris. Joannes,
cognomento Gratianus, tunc residebat in sede
apostolica. Hic ut comperit eum nolle acquiscere
deprecantium votis, misit ad eum, praecipiens auctoritate
pontificali, ut obediret precibus cleri et populi.
Factus igitur apostolici compos et compar honoris,
duxit apostolicam factis et nomine vitam. Eadem
virtus mansit humilitatis, opere multiplicato charitatis.
Omnia quae agebat virtutum sapore condiebat;
ut speculi fieri solet inspectione, ita se interius divina
considerabat lectione et ex hac mentis ornatus
componebatur; deformitatis vero si quid deprehendebatur,
justitiae moderamine corrigebatur. Disertis
viris quotics jungebatur et de Scripturis | null | 385078e8-f02a-4e98-a961-dff66abe7b68 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, fieri ut
assolet, aliquid proponebatur, libenter audiebat,
prudenter, et verecunde respondebat. Prava vero si
qua proponebantur, non acriter, sed ingenuo pudure
confutabat, non callida argumentatione contra se
disputantem superando, sed per venerabilium doctorum
exempla benigne docendo. Tunc dicta orthodoxorum
tradebat ad medium, cum evangelicis auctoritatibus:
atque in hunc modum et eruditissimus
declarabatur, et elationis vel eruditionis jactantiam
fugere videbatur. Jurare omnino cavebat, ne forte
perjuraret; unde quid in palatio imperatoris egerit
silendum non est.
6.
Henricus tertius imperator Burgundiae regnum
gubernabat, Rodulfus enim Burgundiae rex sine liberis
existens, Henricum secundum Caesarem haeredem
regni fecit. Post quem ad Conradum pervenit imperium;
hic sororem praedicti regis, nomine Gislam,
habuit conjugem, de qua genuit tertium Henricum,
cui ex successione paterna jure provenit regnum
Burgundiae. In cujus regni termino sita est Lugdunum
civitas, quam Lotharius Francorum rex dedit
in dotem sorori suae Mathildae reginae, quam despondit
Conrado Burgundiae regi, patri supradicti regis
Rodulfi. Igitur propter donum episcopatus domnus
Halinardus, ad hoc electus, Henrici Caesaris curiam
adiit, et cum eo episcoporum, qui erant suffraganei,
legati archidiaconi atque ipsum pastorem quaerentes
Lugdunenses clerici. Imperator, ut moris est, propter
datum honorem episcopii, requisivit ab eo fidei
sibi debitae sacramentum. Horum verborum domnus
Hugo archiepiscopus Chrysopolitanus erat sequester
ac mediator. Ille his auditis verbis, respondit:
Si Regis aeterni, et regulae, quam jurejurando promisi,
praecepta postposuero, quae mihi fides erit, ut
imperatoris juramentum custodire debeam? Dominus
enim dicit in Evangelio: #Non jurare omnino (Matth.
V, 34)
@#. Et regula (cap. 4) Patris Benedicti praecipit
monacho « non jurare, et a saeculi actibus se facere
alienum. » Haec renuntiata regi; miratus et amplectens
animo ejus constantiam, volens tamen probare
perseverantiam, dixit nequaquam se illi dare pontificatum,
si non obediret suis praeceptis. At ille ait:
Melius est mihi nunquam accipere sacerdotium quam
transgredi Dei mandatum. At haec episcopi illarum
partium, et maxime Sigebaudus episcopus Spirae,
ubi haec gerebantur, insistebant, dicentes: Quis est
hic qui praesumpsit in palatio principis mandatis
ejus non obedire, quod nostrum nemo unquam facere
ausus fuit? Aut juret fidem regi, aut abjiciatur.
Verum Theodericus episcopus Metensis, et Bruno
Leucorum episcopus, ac Richardus episcopus Verdunensium,
ipsius amici existentes, suadebant principi
non debere pro hoc molestiam inferre religioso
viro, cujus animum in fide et caeteris virtutibus
constantem scirent. Ad haec imperator ait: Suadete
illum, si non vult sacramentum facere, vel ad hoc
se proferat ut videatur fecisse, ne mos patriae nostrae
annuletur. Respondit ille: Tantumdem est si
simulavero ac si fecerim. Absit hoc a me! Imperator
videns eum sic firmum, noluit amplius inquietare
illum, solummodo verbo et promissis ipsius fidem
assentiens, dedit ei quod petebatur; ac in sua praesentia
fecit illum ordinari, dans ei quaecunque fuerunt
sacerdotali benedictioni necessaria. Et non
solum ipsi, vel caeteris episcopis, sed etiam levitis
ac ministris altaris ita praeparabat omnia, scilicet
vestimenta, libros, linteamina, ac quaeque necessaria
ac si esset non princeps, sed famulus. Erat enim
idem religiosus rex valde ecclesiasticus, et circa
divinum cultum devotissimus.
7.
Ordinatus est autem venerandus pater Halinardus
per manus domni Hugonis archiepiscopi Chrysopolitani,
in loco, qui vocatur Herbrestinc, lingua
Teutonica, quod in nostra #bonas mansiones@# signat,
anno ab incarnatione Domini millesimo quadragesimo
sexto. Eodem anno perrexit memoratus princeps
Romam, ibique tunc suscepit coronam imperii,
die Natalis Domini per manus Clementis papae, quem
ipse imperator ordinari jussit, et fecit deponi Joannem,
qui tunc cathedrae praesidebat, et Benedictum
atque Silvestrum, qui in concilio tunc habito, examinata
eorum culpa, inventi sunt non solum Simoniaci,
sed etiam pervasores Ecclesiae Christi. Huic
concilio interfuit ipse domnus Lugdunensium archipraesul
atque memoratus Hugo archiepiscopus, aliique
plures ex diversis partibus coadunati episcopi.
Fuerat ei consuetudo Romam orationis gratia frequenter
pergere, ut sanctorum apostolorum ac martyrum,
qui urbem illam protegunt, patrocinia imploraret.
Erat namque ejus voluntas, ut si fieri posset,
ibidem Deo animam redderet. Quapropter non est
fraudatus a desiderio suo, sed ut voluit, ita Dominus
ei | null | 7bde61df-0f9a-4660-98e4-ec375c634056 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
concessit. Defuncto memorato papa Clemente,
Romani petierunt eum ab imperatore. Hoc namque
a Romanis imperator, data pecunia non parva exegerat,
ut sine ejus permissu papa non eligeretur.
Ille cognita voluntate principis ac populi, dissimulavit
ire ad curiam, donec tardante eo alter eligeretur.
Diligebant enim eum valde Romani propter facundiam
oris sui et affabilitatem sermonis; ita enim
proferebat vernaculum sonum loquelae uniuscujusque
gentis, quousque Latina penetrat lingua, ac si
eadem patria esset progenitus.
8.
Domno igitur Leucorum episcopo Brunone, qui
appellatus est Leo papa, ordinato, evocatus est
ab ipso Romae ad concilium domnus archiepiscopus
Halinardus, simulque omnes episcopi Galliae, ad
pertractandum inibi de statu et correctione sanctae
Ecclesiae. In ipso anno ipse domnus papa perrexit
Franciam, et Remis habuit concilium episcoporum,
ibique fuit cum eo praedictus pater noster; tuncque
fuit translatum corpus sancti Remigii ab ipso domno
apostolico et episcopis, qui ibi adfuerunt; et ipsa
ecclesia sacrata. Tertio praedictus papa habuit concilium
in urbe Roma, quo adfuit praefatu praesul,
indeque iterum in Galliam properanti comes individuus
exstitit. Veniens vero ad civitatem Lingonas,
ordinavit ibi in praesentia papae domnum Arduinum
episcopum, pro illo qui fuerat ejectus. Rursum, sequenti
anno, Romam pergens, cum ipso domno apostolico
properavit Beneventum et Capuam, montem
Cassinum, atque montem Garganum ad Sanctum
Michaelem archangelum. Ideo namque praedictus
papa perrexit illas in partes ut habitatores terrae
illius, si posset, aliquo modo relevaret ab oppressione,
qua nimirum erant gravati a Nortmannis. At
quia domnus praesul Halinardus praepotens erat in
verbis, et ad suadendum quodlibet lingua sufficiebat.
propter hoc, ut mediator et legatus pacis inter praedictos
Nortmannos et ipsum esset, domnus apostolicus
secum duxit eum. Inde regressus, quoniam ad
colloquium imperatoris, qui tum forte erat in finibus
Hungariae, properabat, jussit eum praedictus papa
Romae residere, donec ipse rediret. Erat in ejus comitatu
dictus Lingonensis episcopus Hugo. Is poenitens
eorum quae haud secus [ #al.,@# caecus] egerat,
domnum expetiit papam, ut de commissis modum
poenitentiae et absolutionem delictorum imploraret.
Ipse vero apostolicus, sicuti erat misericors et benignus
animo, ut vidit eum vere poenitentem et afflictum,
condolens ei statim indulsit, dicens sufficere
ad poenitentiam ea quae passus fuerat; abeuntem
quoque, post absolutionem delictorum, muneravit
amplissime, dans insuper licentiam recipiendi episcopatus.
9.
Venientes ergo Romam, domnus Halinardus
valefacturus ipsi et caeteris sociis, discubuit cum eis
ad mensam, ubi oblatus est ei piscis a quodam falso
amico, veneno infectus. Ex quo omnes qui perceperunt,
tam ipse quam caeteri, vel infra octo dies
mortui sunt, vel post longam aegritudinem consumpti
obierunt. Duo monachi ex hoc loco, qui cum
eo erant, hoc cibo interfecti sunt. Obiit quarto Kalendas
Augusti, anno ab incarnatione Domini millesimo
quinquagesimo secundo, peractis in pontificio
annis septem, in regimine hujus loci annis viginti.
Praecepit se poni ad sanctum Gregorium ad Clivum
Scauri. Illum enim locum domnus papa concesserat
ei ad manendum. Sed nobiles Romani, qui ad visitandum
eum venerant, dum viveret, ad Sanctum
Paulum jusserunt deferri corpus, ibique honorifice
traditus est sepulturae, ad laevam partem ecclesiae, et
arcus super tumulum ejus aedificatus. Omne ornamentum,
quo utebatur ad sacrum ministerium,
transmisit sancto protectori suo Benigno, cum non
parva auri quantitate et vasis argenteis quae erant
in ejus officio. Auxit ornatum hujus ecclesiae maxima
ex parte, inter quae crucem auream gemmis ornatam
fabricari fecit. Libros etiam plures conscribi
jussit, officinas hujus monasterii renovavit, et quanquam
omnibus eruditus esset artibus, tamen in geometria
et physica plurimum studebat. Quae vero in
hoc loco augmentata sunt in terris et possessionibus
in diebus ejus, non est silendum.
10.
Hugo Chrysopolitanae sedis archiepiscopus,
ipsius valde familiaris amicus, dedit ecclesiam sitam
in burgo Salinis dicto, quam sui genitores a fundamentis
exstruxerant; et est sacrata in honore sanctorum
Symphoriani et Agathae martyrum; sanctusque
Anatolius confessor inibi quiescit. Cujus loci
donationem posuit super altare sancti Benigni, die
Natalis ipsius martyris ibidem missas celebraturus,
atque coram omni populo qui convenerat, obligavit
excommunicationis vinculo, qui illum locum subtraheret
a dominio abbatis et monachorum Divionensium.
Haec donatio facta est anno ab incarnatione
Domini millesimo trigesimo | null | 0b90d57a-c9df-46f2-859d-373b4b49dc6f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
septimo, indictione
quinta, episcopatus sui anno sexto. Concessit per
episcopale privilegium alteram ecclesiam, in eodem
burgo sitam, sanctae Mariae honori dicatam, quam
ecclesiam Rainaldus comes dedit sancto Benigno,
pro requie animae patris sui Ottonis, vocati Willelmi,
proque ejus largitione accepit a domno
Ilalinardo pecuniam non parvam, dum adhuc prioris
gereret officium.
11.
Dedit praedictus comes Rainaldus in supradicto
burgo locum ad ecclesiam construendam, in quo
exstructa fuit capella in honorem sancti Andreae
apostoli; quae, ex materia lignorum facta, per incuriam
ad nihilum postea fuit redacta. Dedit in Evoregio
terram, quae fuit Theudeberti; quae a monachis
aliquandiu possessa est, sed propter contrarietates,
quas Odilo quidem faciebat eis, intermissa ab his,
usque dum possidentibus ipsis locum sancti Anatolii,
iterum jam dictus comes restituit illis. Actum est hoc
ab incarnatione Domini millesimo vigesimo sexto,
post mortem Willelmi comitis qui ipso anno obiit.
De habitatoribus vero ipsius oppidi, aliquanti clerici
vel laici venientes ad conversionem monachicam in
hoc monasterio, dederunt facultates suas sancto
protectori nostro Benigno. Aliquanti, offerentes filios
suos, similiter contulerunt de rebus suis; inter quos
pater meus me offerens, exceptis aliis rebus, dedit secus
puteum domum et sedem unius caldariae, quae super
solutione census data est postea ea conventione ut
qui eam teneret quadraginta sex solidos omni anno
persolveret.
12.
Aliquanto post, transacto tempore, idem memoratus
comes Rainaldus juxta castellum, Vesullum
dictum, dedit ecclesiam in honore sancti Georgii
sacratam, ut ibi construeretur monasterium, et quatuor
monachi ibidem constituerentur qui, omni
tempore Deo servientes, exorarent pro requie animarum
patris sui, ac matris, fratrisque, ac pro semetipso
omnique parentela. Dedit ad eorum stipendia
vineas et terras, vel quodcunque fuit necessarium;
piscationem insuper cum hominibus, qui de
hoc ministerio sibi serviebant. Huic donationi praesens
fuit memoratus archiepiscopus Hugo; deditque
per baculum, quem ferre manu solebat, altare praedictae
ecclesiae abbati Halinardo, et ob memoriam
hujus rei commutaverunt virgas suas. Burchardus
quoque comes dedit locum, Offonisvilla dictum,
quondam nobilem abbatiam, et in honore sancti
Leodegarii consecratam, utque monasticus ordo
ibidem repararetur, deprecatus est enixius memoratum
abbatem Halinardum.
13.
Sed et Rotgerius dominus castri, quod vocatur
Wangionumrivus, ecclesiam a patre suo Widone,
in honorem sancti Stephani constructam, ea intentione
largitus est, ut, expulsis canonicis, monachi ibi
collocarentur ad serviendum Deo die noctuque. Rainaldus
etiam possesor castri, quod Castellion dicitur,
ad obitum veniens ac sumens habitum monachicum,
dedit potestatem Sancti Juliani cum omnibus
ad eam pertinentibus terris et mancipiis, atque
ecclesia ipsius sancti nomini dicata, ubi petiit monachos
constitui, qui pro ejus anima ac caeterorum
fidelium exorarent Deum. Simili modo Albertus
comes Metensis dedit villam, quam dicunt Wlfereicurtem,
cum mancipiis utriusque sexus. Ipse quidem
in vita sua dare disposuit, sed eo mortuo Girardus
dux filius ejus adimplevit. Necnon et matrona
quaedam, Letgardis nomine, soror Lamberti episcopi,
dedit ecclesiam, sitam in villa dicta Islo, super Mosam
fluvium in comitatu Bassiniacensi. | null | 83d5811f-480d-4d50-b9e4-60d406ad73cf | latin_170m_raw | null | None | None | None |
I. #Diploma quo S. Bruno Deo et S. Kiliano propriam villam, Sonnenryk dictam, donat. 15 Aug. 1036.@# [Ex Lunig, #Specilegium ecclesiasticum des deutschen Reichs-Archivs,@# t. XVII, p. 718, et Schaten, #Annal. Paderbornenses.@# t. I, p. 508.]
BRUNO annuente divina gratia Wirceburgensis
episcopus.
Notum esse volumus, nunc et semper potestati
regiae, omnique Pontificali dignitati, pariterque illustribus
viris, ducibus, marchionibus, comitibus,
omnibusque Christi fidelibus, maxime autem successoribus
nostris, quod curiam quandam in Paderbornensi
episcopatu sitam ex re nomen habentem,
Sunrike, id est regnum singulare, quam ex paterna
possedimus haereditate, ob aeternae remunerationis
spem obtulimus Deo, sanctoque martyri ejus Kiliano
cum omnibus appendiciis suis, videlicet ministerialibus,
litonibus mancipiis, agris cultis et incultis, pratis,
pascuis, aquis, aquarumque decursibus, piscationibus,
molendinis, silvis, viis et inviis, exitibus et
reditibus, quaesitis et inquirendis usque in saecula
saeculorum. Haec vero ex sincera devotione oblatio
et justa traditio nostra, quo ordine et tempore
facta sit, quia non minus patere volumus, scriptis
approbamus, quod in die nativitatis sancti Johannis
Baptistae, in ecclesia completo sermone ad populum,
audiente clero et populo, a praedicta curia propositum
deteximus, sed effectui mancipare usque in
diem assumptionis sanctae Mariae Virginis induciavimus,
ut si forte quis per compositas rationes voluntati
et deliberationi nostrae contradicere vellet,
se tum praesentiae nostrae exhiberet: super qua re
accepto consilio ex prudentia fidelium nostrorum
decrevimus annuatim, dum viveremus confratribus
nostris in festo beati Patroni nostri martyris Apostoli
ad vestituram eorum quinquaginta marcas argenti
procurare et supradictis praedictae curiae utilitatibus,
et de caeteris nondum expositis, nec in hac
pagina exponendis, quia in duabus tabulis aereis
concatenatis in capella Sunryke locatis literis legibilibus
insculptis semper quantitas reperitur. De exitibus,
et reditibus de cultis et incultis, et de singulis
supra nominatis, quae Sacerdoti, qui eidem praesit capello
Deo suisque serviendo, quaeve nobis justitia,
seu summo villico nostro debeatur, reperiuntur. Et
attinentes proprietati nostrae ministerialium jure in
iisdem tabulis suis nominibus ne illorum posteritas
a suo jure possit alienarii. Illi quoque suis nominibus
de utroque sexu, qui duos fundos cerae quolibet
anno persolvant et de caetero ab omni exactione
tam privata quam communi liberi, quamdiu vivant,
existant. Item litonum justitia, prout exigit utilitas
et necessitas de singulis singula, ut sint in memoria
a generatione in generationem. Praeterea talem
obtinere justitiam Litones non uxoratos statuimus,
et uno anno duobus solidis levis monetae servitium
suum redimant vel serviant, et altero anno non
serviant nec servitium redinant, sed indigentiae et
utilitati suae consulant; faemineo autem sexu redemptionem
levium nummorum statuimus. Ministerialibus
vero nostris hoc officium injungimus,
ut singulis annis tantum IV. ex eis in tempore messis
ad praedictam curiam veniant, et villico consulant,
ut una cum illo de reditibus universis debitum
exequirant et suscipiant. Quorum unum nomine
Richboldum prae caeteris nobis familiarem transtulimus
in consortium et jus ministerialium ecclesiae
nostrae. Cui cum femina quaedam libera et liberis
orta parentibus, nomine Richere legitime nupsisset,
mansos duos in Natefingam cum omnibus attinentibus
utriusque in beneficium concessimus. Insuper
quod et illa arbitrata fuit, ut libertate sua et eodem
beneficio cum posteritate sua potiretur. His itaque
praeordinatis circa quae plurimum regni coelestis
desiderium studiosos nos reddidit et sollicitos, statuimus,
ut post exitum vitae nostrae fidelis in Domino
frater episcopalis dignitatis in Ecclesia Wirceburgensi
successor quolibet anno in festo S. Michaelis
cum duobus canonicis suis et X militibus
Sunrich veniat ibique tribus septimanis et ultra ad
placitum quaeque pertractando premaneat et villicus
ei cum subditis villicis de onibus Vovcwerken cum
multa copia serviat, convocatisque ministerialibus
et tota familia in die S. Michaelis eos convivio participare
faciat, et abductis secum canonicis II poledros
dari jubeat, sicque quolibet anno incipiens a
summis et prioribus ecclesiae suae usque ad infimos
eandem gratiam impendat. Ministerialibus autem,
qui tempore messis cum villico exploratores totius
reditus et debiti extiterint, similiter II paledros dari
jubeat. In praememoratis quoque tabulis aereis legendo
jura et instituta nostra praevideat, et de
CCCVIII mansis, et de quam plurimis rebus eidem
curiae attinentibus universum debitum eodem tempore
persolvendum exquirat, cujus summa CCIII
sunt. Inde | null | 84c82399-94f9-46d2-9400-5bb09927d99e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
VI salmones magnos satis et quinquaginta
marcas praenotato tempore domibus et fratribus
persolvat. Inde quoque XII pauperibus gratia et
misericordia indigentibus quoque XL et qualibet
die cuique illorum, pro remedio animae nostrae panem
unum similaceum sufficientem magnitudine,
tres batarios valentis cerevisia, tria allecia et in parasceve
X ulnas linei panni, cingulum ex coreo cervino,
cultellum et vaginam, calceos II ex coreo
hircino procurabit, amplius duas marcas argenti,
quas venerabili fratri nostro Rodhardo episcopo,
et omnibus ex divina gratia praefuturis Paderburn.
Ecclesiae episcopis dandas, aut equum tantum valentem
disposuimus, eo videlicet tenore, ut omnia
bona ecclesiae nostrae, quae longe nimis a tuitione
nostra remota, eis vero commode sita sunt, tueantur.
Postquam autem haec omnia ex attentissimi
cordis nostri praemeditatione fuerant contexta, communicatio
canonicorum ecclesiae nostrae tam juniorum,
quam seniorum consilio, quia indictus a nobis
terminus, die videlicet assumptionis sanctae Mariae
Virginis jam instabat, Dominum nostrum serenissimum
imperatorem Conradum, archiepiscopum Bardonem,
confratrem nostrum Rodhardum, Paderburn
in Moguntia ecclesia convenimus, et eos multa supplicatione
ad hoc induximus, quod ad celebranda
praedictae diei solemnia venturos se Wirceburg promiserunt,
quod et adimpletum est. Ipsa vero die
assumptionis sanctae Mariae nobis missam celebrantibus,
finito sermone ad populum, sub testimonio et
praesentia Christi et praedictorum principum scilicet
imperatoris Conradi, Bardonis archiepiscopi et
totius ecclesiae vota nostra Deo sanctoque Kiliano
in oblatione saepius denominata, nulla hominum
contradictione, persolvimus, et beatorum Petri et
Pauli apostolorum, et jam dictorum episcoporum
nostroque banno et omnium animarum Deo consecratarum
confirmavimus, ita ut quicunque cujuscunque
conditionis et potestatis homo curiam Sunrike,
quae oblatio nostra est, ab usu ecclesiae alienare
vel praesumpserit, vel jure et instituta nostra, qualia
continet praesens pagina, et tabulae aereae aliquo
modo immutaverit, perpetui anathematis vinculo
obligatus aeternae damnationi cum Juda traditore
subjaceat. Quare fratribus nostris tam praesentibus,
quam futuris, per virtutem obedientiae injungimus, ut
si quis tam temerare, tam irrationabiliter agere
praesumpserit, ut oblationem nostram a domo Dei
alienet, in illum datam excommunicationem auctoritati
apostolicae significant et ut auctoritate apostolica
rursum anathemate feriatur, elaborent. Volentes
hujus itaque irreprehensabilis ordinationis nostrae
firmitatem inconvulsam semper permanere, quid
qualiter actum sit tabulis aereis jam saepe dictis annotavimus,
praesentis chirographipaginae seriatim
inscripsimus, est sigillo nostro per praesenti attestationi
plumbeam impressionem confirmavimus, ut
sit memoriale a generatione in generationem. Confratrem
etiam nostrum P. Paderburnensem episcopum,
virum per omnia probabilem, huic actioni nostrae
in praesenti pagina, sub subscriptionis suae attestatione,
et sigilli sui impressione testimonium perhibere
rogavimus, ut ejus quoque sanctitatis confirmet
auctoritas, quod suae et nostrae ecclesiae contulimus.
Ego Rodhardus, Dei gratia Paderb. episcopus
praesentis paginae actioni per omnia rationabiliter
stabilitae, tam subscriptionis attestatione, quam
sigilli nostri impressione testimonium fidele perhibeo,
banno episcopalis auctoritatis, qua fungor,
confirmo, ne haec firmitas ab aliquo temere violetur,
nisi ejus transgressio anathemate puniatur. Acta
sunt autem haec anno Dominicae Incarnationis
MXXXVI. Indictione IV, die vero sanctae assumptionis
virginis Mariae.
II. #Heinricus III, rex Brunoni, episcopo Wirceburgensi, ejusque ecclesiae praedium cujusdam Heroldi, in locis Sinderingun, Sunichilendorf, Geroldeshagen, Buoch et Meggendemuli, in pago Cochengorve, in comitatu Heinrici comitis situm, donat.@# [ #Monumenta Boica.@# Volumen vigesimum nonum, pars prima. Monachii MDCCCXXXI.]
( #Chrismon.@# ) In nomine sanctae et individuae Trinitatis.
HEINRICUS divina favente clementia rex. Omnibus
sanctae Dei aecclesiae nostrique fidelibus tam
futuris quam praesentibus notum esse volumus, qualiter
nos pro amore Dei et ob remedium animae nostrae,
et etiam per interventum ac petitionem nepotis
nostri Brunonis, sanctae Wirceburgensis aecclesiae
episcopi, praesidium cujusdam Heroldi, quod ad
nostrum regale jus et potestatem judicio legali devenit
situm in locis Sinderingun, Sunichilendorf,
Geroldeshagen, Buoch dictis, in pago Cochengowe,
in comitatu Heinrici comitis ad Kolvingun cum
omnibus suis pertinentiis, terris, pratis, pascuis,
campis, silvis cultis et incultis, molendinis, aquis
aquarumque decursibus, exitibus et reditibus, eidem
jam supradictae ecclesiae, sanctae Mariae scilicet matri
semperque virginis (virgini) Dei, sanctoque Kiliano
Christi martiri precioso, donavimus ac delegavimus
absque omnium contradictione, adjungentes quoque
ejusdem praedii partem quandam, sitam in loco qui
dicitur Meggedemuli, cum omnibus mancipiis ad
praedictum praedium | null | e5524408-b1f1-4282-bd82-354cc4a94898 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
pertinentibus, servis et ancillis.
Et ut haec nostra traditio in perpetuum ab omnibus
vera esse credatur, diligentiusque servetur, cartam
hanc inde conscriptam, manu propria subtus firmavimus,
et sigillo nostro insigniri jussimus.
Signum domni Heinrici tercii (Monogramma)
regis invictissimi. (Signum speciale.) L. S.
Eberhardus cancellarius vice Barthonis archicapellani
recognovit.
Data III, Non. Januarii, anno dominicae incarnationis
MXLII, Indictione X, anno autem domni Heinrici
tercii, ordinationis ejus XIV, regni vero III
Herestheim, feliciter amen, feliciter.
III. #Epistola 56 Gregorii pp. IX de canonizatione S. Brunonis 1 Maii@# 1238.[ex Registro Vaticani ab Henschenio in #Actis SS.@# ad 17 Maii edita.]
Abbatibus de Brannebach et Scoretal Cisterciensis
ordini Herbipolensis dioecesis et Priori fratrum
praedicatorum Herbipolensium.
Mirabilis Deus in sanctis suis, ut suae virtutis
potentiam mirabiliter manifestet et salutis nostrae
causam misericorditer operetur; fideles suos, quos
semper coronat in coelo, in mundo etiam frequenter
honorat, ad eorum memorias signa faciens et prodigia,
per quae pravitas confundatur haeretica, et
Fides Catholica confirmetur. Nos ergo quantas possumus,
etsi non quantas debemus omnipotenti Deo
gratiarum referimus actiones, quod in diebus nostris
ad confirmationem Catholicae Fidei et confusionem
haereticae pravitatis, evidenter innovat signa
et mirabilia portenta immutat, faciens illos coruscare
miraculis, qui Fidem Catholicam tam corde
quam ore necnon et opere tenuerunt. Sicut enim
Vener. Fr. N. Episcopus et dilectus filius decanus
et capitulum ac populus Herbipolensis nobis per
nuntios suos et litteras intimarunt, Dominus tantam
piae memoriae Brunoni episcopo Herbipolensi contulit
gloriam, quod sepulcrum ejus tot et tantis dat
coruscare miraculis, ut inter alios sanctos ejus non
invocari suffragia sit indignum. Quare Nobis humiliter
supplicatur, ut super miraculis, quae per eum
Dominus operatur, testimonia recipi faceremus.
Verum quia in tam sancto negotio non est nisi maturitate
et gravitate praevia procedendum, de circumspectione
vestra plenam in Domino fiduciam obtinentes
mandamus, quatenus adscitis vobis viris
religiosis et Dominum timentibus, de virtute morum
et veritate signorum, operibus videlicet et miraculis,
diligentissime inquirentes, depositiones testium receptorum
sub sigillis vestris inclusas usque ad
nostrum beneplacitum conservetis. Quodsi non omnes
etc.
Datum Lateran. Kalend. Maii anno XII.
IV. #Epistola 364 Innocentii pp. IV, de canonizatione S. Brunonis. 5 Nov.@# 1246.[Ex Henschenio #ubi supra.@# ]
Dudum Vener. Fratri N. Episcopo et dilectis filiis
Capitulo Herbipolensi intimantibus fol. record. Gregorio
PP. Praed. nostro, quod sanctae memoriae
Bruno Herbipolensis episcopus, qui olim degens in
mundo magnis pollebat meritis, nunc vivens in
coelo tot coruscat miraculis, ut ejus sanctitas apertis
indiciis comprobetur, et ejus inter alios sanctos
non invocari suffragia est indignum: ac per hoc
supplicantibus, ut eum sanctorum adscriberet catalogo
venerandum: idem praedecessor vobis dedit
suis litteris in mandatis, ut adscitis vobis viris religiosis
et Deum timentibus de virtute morum et veritate
signorum, operibus videlicet et miraculis diligentissime
inquirentes, depositiones testium receptorum
sub sigillis vestris inclusas ad Sedem
Apostolicam fideliter mitteretis. Licet igitur per
inquisitionem factam super iis per vos quam de
mandato nostro ad Sedem transmisistis eamdem, de
ipsius Sancti miraculis plene constet, per quae sanctus
quis videtur haberi posse apud homines in
Ecclesia militante; quia tamen ad hoc ut in Ecclesia
triumphante sanctus sit aliquis apud Deum,
perseverantia sola sufficit, juxta illud: esto fidelis
usque ad mortem, et dabo tibi coronam vitae (quod
evidenter illa Joseph talaris tunica figurabat) ut
merita et miracula sibi invicem testentur, cum nec
merita sine miraculis, nec miracula sine meritis
plene sufficiant ad perhibendum inter homines testimonium
sanctitati: et propter diuturnitatem temporis
non possit in Tentonia reperiri aliquis, ut
asseritur, qui super iis de visu queat testimonium
perhibere: Nos attendentes, quod in tam sancto et
pio negotio est cum gravitate ac maturitate plurima
procedendum, mandamus quod non solum per testes,
sed famam etiam et auditum ac scripturas authenticas
de vita et conversatione ac meritis ejus, per
vos vel alios fide dignos sollicite inquirentes, quae
inveneritis, nobis sub sigillis vestris fideliter transmittatis.
Quod si non omnes, etc.
Datum Lugduni Nonis Novembr. anno V.
V. #Testimonium miraculorum sancti Brunonis episcopi quondam | null | bd581f34-2566-4af3-ad2e-35c20ce16a6c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Herbipolensis, conscriptum Anno MCCII. Luna@# 22.[Ex veteri Charta, modo in archivio regio asservata. ( #Regesta Boica,@# II, 5, impressum Herbipoli 1616 et 1657 et apud Henschenium).]
Anno Incarnationis Domini millesimo ducentesimo
secundo sexto decimo Kalendas Julii, Luna vicesima
secunda, visa sunt miracula in crypta sanctorum
martyrum Kiliani et sociorum ejus et beati Prothomartyris
Stephani.
Primum est quod cum quaedam mulier paupercula,
nomine Gepa contracta esset octo annis et amplius,
in die Dominica mane, cum missa celebraretur,
eadem mulier casu Missae interfuit juxta tumbam
S. Brunonis Wirceburgensis Episcopi: quae multis
videntibus gressum recepit. Eadem die cuidam
mulieri, nomine Adelheidi, strumae magnae
circa collum ad nihilum redactae, non amplius apparuerunt.
Quarta feria ejusdem hebdomadae, eadem
evomuit venenum in magna quantitate, et ad plenum
curata est. In illa nocte paulo ante crepusculum
quaedam virgo de civitate Wirzburg Richeidevin,
recepit gressum, testimonio multorum. Quinta
feria ejusdem habdomadae, mulier quaedam de Elthman,
media die, sacerdote suo sibi testimonium
perhibente, visum recepit. Circa noctem quaedam
virgo nomine Bertha de Wirzburg, ab infantia retracta,
recepit gressum. In vigilia S. Joannis Baptistae,
mulier quaedam de Limbach, nomine Demut,
in tantum contracta, quod in terra serpebat,
liberum recepit gressum. Sequenti die, quaedam de
Leinach, quae in carruca venerat, recepit gressum.
Quidam puer de Buttelbrunn, nomine Heinricus,
in manu et uno crure contractus, est Curatus.
Quaedam puella de Bleichfeldt, Irmengart contracta,
erecta est. Sub testimonio multorum contigerunt
ista. In festo S. Joannis et Pauli, nomine Adelheid,
quae fuit surda, et muta, et contracta, curata est.
Eodem die quaedam de Alhusen, a gibbo maximo,
omnibus videntibus curata est. Sequenti die feria V
Heinricus de Lougingen, qui sufficiens testimonium
non habebat, juravit quod uno crure longo tempore
contractus fuerit, et curatus est. Feria sexta puer
quidam, longo tempore contractus et infirmus, curatus
est. Eodem die virgo quaedam de Gorbolsdorff
militis filia, cum deberet discere psalterium, a daemonio
saepius vexata, perdidit loquelam septem
diebus: et conveniendo ad nostram civitatem, in
itinere recepit loquelam, multorum testimonio. In
vigilia S. Kiliani, post Matutinas, quaedam de
Windsheim, Weudelmut, manu contracta, curata
est. In die sancto B. Kiliani et sociorum ejus, vir
quidam de Himmelstat, longo tempore caecus, visum
recepit, Media die puer quidam de nostra civitate,
in manu contractus est curatus. In divisione Apostolorum,
quaedam, nomine Bertha de Ochsenfurt
contracta, est erecta. Eodem die de Wertheim et
Geilenhausen, duae puellae, bono testimonio, sunt
erectae. Sequenti die quaedam, Mechilt nomine,
quinque annis contracta, est erecta. Quidam servulus
Canonici nostrae Ecclesiae, qui ab infantia fuit
contractus, nomine Reinhardus, est erectus. Virgo
quaedam de Bambergensi civitate, juxta tumbam
S. Kunigundis duobus annis morata fuit: quae in
nocte Reginae virginis, media nocte curata est, et
quinque annos ita contracta fuit, quod in terra manibus
ambabus et pedibus serpebat, cui nomen est
Agnes. Quaedam de Iphosen, Kunigundis nomine
per annum et dimidium contracta in uno crure,
dum juxta tumbam S. Kunigundis Bambergae fuit,
in somnis vidit qualiter S. Bruno eam curare deberet:
quae cum esset in itinere, et navigio ad civitatem
vellet venire, libere gressum recepit. Quidam
puer, qui sex annorum fuit, de Ense, apprehensus
est a lupo hora vespertina, et ad silvam delatus ab
eo, et undecim vulneribus infectus. Cujus mater,
dispersis crinibus et vestibus laceratis, cum magno
clamore invocando S. Brunonem sequebatur, et puerum
apud lupum semivivum invenit. Quae ut S. Brunonem
ter invocavit, lupus a puero recessit, et sic
per S. Brunonem evasit. Quaedam de Wormatia, ab
infantia surda et muta, testimonio multorum honestorum
virorum, qui tunc aderant, qui etiam postea
venerunt, auditum recepit et loquelam. Quaedam de
nostra civitate, Gisela nomine, a daemonio liberata
fuit. Alia de nostra civitate, Irmengart nomine,
visum recepit. Sequenti die alia quaedam, Jutta nomine,
illuminata fuit. In Parasceve quidam | null | bc5efdf7-59cb-4adf-80b7-4df72cc75a90 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
puer
trium annorum, usque ad mediam diem in aqua
submersus fuit, et inventus est mortuus: cujus pater
et mater dum invocarent S. Brunonem et per
invocationem multorum testimonio resuscitatus est.
Quaedam puella de Retzstadt, quatuor annis a daemonio
vexata, liberata fuit. Quidam puer a furibus
captus fuit, et in compedibus positus: qui eum
solus esset, invocavit S. Brunonem, et tetigit compedes,
et solutus est. Quidam captus erat, qui
innocens fuit: et dum suspenderetur, invocavit
S Brunonem, et suspensus pependit de tertia usque
ad vesperas, quod non poterat mori. Dumque suspendentes
traherent eum per pedes, ut eo citius
moreretur; non profuit: sed postea a quodam transeunte
solutus fuit, et sic evasit. Quaedam juxta
tumbam S. Brunonis, quae fuit obsessa, fuit absoluta.
Quaedam arreptitia, quae fuit mater undecim
puerorum, et in quolibet eorum partu a daemonio
vexata, ad ultimum per septem dies plene obsessa
est, ita, quod insanivit: et ad tumbam S. Brunonis,
liberata fuit. Quidam contractus de ista civitate,
multorum testimonio, ad tumbam S. Brunonis
fuit erectus. Quidam Eberh mercator de ista civitate,
in compedibus ligatus, per S. Brunonem fuit
liberatus et evasit. Quidam puer de Schmalkalden
citra sex annos semper serpebat in terra: qui
infra Passionem Domini recepit gressum. Quidam
puer de Tubera, qui submersus fuit in puteo,
a prima usque ad meridiem mortuus circa
vesperas vivus evasit. Quaedam virgo caeca, in
Vigilia Ascensionis Domini, ad tumbam S. Brunonis,
illuminata est. Puer Udalrici, de Ehrenbrehteshoven
nobilis viri, in calculo laborans ad
tumbam S. Brunonis oblatus, multorum testimonio
liberatus est. Quidam paralyticus sex annis et
amplius, qui multos habuit cognatos in civitate,
curatus est. Quidam de Fulda innocenter suspensus,
auxilio S. Brunonis evasit. Quaedam Erdlindis Elemosinaria
Domini L. de Sphippe, tribus catenis
ligata fuit, quarum una juxta tumbam S. Chiliani,
altera in Mergetheim, tertia in Vigilia S. Kiliani ad
tumbam S. Brunonis decidit, et sic soluta et curata
evasit. Quidam puer de Heydingsvelt, in genibus ab
infantia tantum debilitatus, ita quod ire non posset,
a parentibus suis ad tumbam S. Brunonis oblatus,
ibidem gressum recepit. Alter puer de Karleburg,
cujus sinistra manus contracta fuit, in praesentia
multorum curatus est. Uxor Sculteti de Kissingen,
clauda, et in uno crure contracta, delata est ad
tumbam S. Brunonis: cujus invocans gratiam, subito
crure erecto gressum recepit, et puer ejusdem
calculosus a calculo liberatus fuit.
VI. #Alterum instrumentum de miraculis S. Brunonis.@# [Ex codice ms. canonicae Heidenfeldensis edidit P. Ign. Gropp. in #Collectione novissima Scriptorum et rerum Wirceburgensium, tom. II, p.@# 117.]
#Primum.@# Mechtildis, quae moratur ultra Moguntiam,
jurata dixit, se pedem habuisse contractum
versus terram sic, ut ire non poterat, sed super
genua ferebatur supra terram, et hoc duobus annis:
et tertio anno assumpsit sibi cruckas sub ascellis, et
in eis veniebat ad sepulchrum B. Brunonis posuit
pedem contractum supra sepulchrum B. Brunonis et
non audebat accedere ad sepulchrum, quia reputabat
se indignam; et dixit haec verba: Domine Jesu
adjuva me: B. Bruno adjuva me per dulcem animam
tuam. Et statim pes movebatur hinc inde, et sensit
magnum dolorem in pede, et confestim curata fuit
multis praesentibus et videntibus qui cum eam vellent
ducere circa sepulchrum, dixit, laeta sum, quia
per me possum incedere; nec permisit se duci ab
eis, sed per se ivit recta, sine alicujus auxilio, et sic
postea recta et sana permansit. Interrogata de tempore,
dixit, quod circa tempus, quo consecrabatur
Ecclesia Bambergensis anno Domini MCCXXXVII.
#Secundum.@# Chunegundis vidua juvata dicit, se vidisse
quandam mulierem, diu euntem supra scabella
per civitatem; et cum quadam die ipsa testis audiret
Missam in crypta, ubi est sepulchrum B. Brunonis,
ad altare S. Stephani vidit eandem contractam
circa altare B. Brunonis et ponentem scabella sua
super sepulchrum et cum audiret Missam, audivit
contractam clamantem: Ah! ah! ah | null | bddf4fed-13f0-48f2-bd6b-4f99e6b1e564 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
! Sancte Bruno
adjuva me. Et tunc incepit extendere crura. Et tunc
ipsa testis dixit mulieri, quae erat juxta se: eamus
et videamus quid hoc sit; et venerunt ad eum, et
inter manus earum, et cujusdam viri honesti, qui
mortuus est, plene erecta est et curata, et ipsi viderunt
eam surgere de terra et circumducebant eam
circa sepulchrum; et tunc sedit, et post paululum
dixit: si quis juvaret me surgere, et bene irem, et
per me. Et tunc ipsa testis et socia juverunt ipsam
surgere, et ivit per se recta et sana permansit. Et
hoc vidit et audivit et praedictis interfuit. Interrogata
de tempore dixit quod XXXIII anni sunt; de
die dixit, quod in die S. Viti.
#Tertium.@# Otto Accolytus juvatus dicit, quod vidit
quandam contractam diu, quae fevebatur super scabella
per civitatem, et frequenter recipiebatur ad
mensas Dominorum pro paupere; et cum ipse testis
quadam die esset in curia Domini Bernonis, audivit
quendam servum dicentem: magnus clamor est in
crypta, et ipse cucurrit velociter ad Ecclesiam et
intravit cryptam, et vidit, quod dicta contracta
evixit de loco sepulchri et erigebat se et clamabat;
S. Bruno adjuva me. Et tunc magis erigebatur, et
tunc ipse testis arripuit eam per brachium, et juvit
eam surgere, et statim dimisit eam; et ipsa per se
ivit recta usque ad statuam, et stetit recta tenens
statuam manibus. Et vestis, quae erat ei longa,
quando contracta fuit, adeo brevis facta fuit ei, quod
vix pertingebat ei ad medium coccium, et tunc testis
vidit poplitem contractae, tanquam si ruptae essent
venae et nervi; et tunc circumducta fuit tribus vicibus
circa sepulchrum; et tunc venerunt Domini et
cantaverunt Laudes; et vidit postea eam sanam et
rectam. Et hoc vidit et audivit et interfuit. Interrogatus
de tempore, dicit: quod in aestate; de hora,
infra Missam majorem: requisitus quantum temporis,
dicit, quod benedicebatur cemiterium praedicatorum.
#Quartum.@# Fridunis uxor Hevoldi fabri juvata dicit,
quod vidit Renhardum contractum diu et vidit eum
supra sepulchrum B. Brunonis et audivit eum invocantem
B. Brunonem et statim vidit eum erectum et
curatum, et vidit eum deduci de sepulcro cum laudibus;
et vidit eum postea sanum et erectum pene
V annos, et hoc vidit et audivit et interfuit. Requisita
de tempore dicit, quod in aestate; de die, non
recordatur, de hora dicit, quod ante horam primam;
rogata de quantitate temporis, dicit quod ante occisionem
Episcopi Conradi duobus annis.
Golebaldus filius Wolckenandi juratus dixit, quod
novit et contrectavit Renhardum contractum, et vidit
eum postea sanatum. Requisitus an fuerit apud
sepulcrum, quando curatus fuit, dixit, quod non;
sed accurit ad sonum campanae, quando miraculum
factum fuit. Dicit etiam quod ad invocationem B.
Brunonis et apud ejus sepulcrum factum fuerit miraculum
ipsum. Plura testimonia de hoc miraculo invenies
infra.
#Quintum.@# De magistro Alberto canonico et scholastico
Herbipol. Heinricus plebanus in Ochsenfurt
juratus dixit, quod, cum esset de familia M. Alberti
scholastici, qui laborabat hydropisi, audivit ab ipso
M. Alberto, qui dixit ei particulariter, quod fuerit
hydropicus et curatus fuerit ad sepulcrum B. Brunonis,
et ad invocationem ipsius: et rogatus de tempore,
dicit, quod in aestate; de quantitate temporis
dixit, quod circa XXX annos. Idem de eodem Alberto
dicit Fridericus cantor Majoris Ecclesiae sacerdos,
quod vidit M. Albertum scholasticum sanum,
et postea hydropicum et a medicis desperatum,
quem postea vidit curatum meritis B. Brunonis, ut
dicebatur. Requisitus, quomodo hoc ei constet? dicit,
quod vidit pustulas, per quas humor emanavit,
et vidit humorem emanantem, et audivit ipsum dicentem:
istud fecit mihi Bruno. Requisitus, quanto
tempore plene receperit sanitatem? dicit, quod circa
XXX annos. Idem dicit de eodem Alberto Burchardus
campanarius, servus S. Chiliani juratus, quod
vidit M. Albertum senem et hydropicum, qui ad consilium
decani Persei, sicut ipse testis audivit, fecit
se deferri ad sepulcrum B. Brunonis et curatus est.
Rogatus, quomodo factum fuerit, dicit, quod per | null | c7d6ba59-5277-4e21-a5f6-44ffc07b826d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quasdam pustulas coepit effluere humor aquae. Rogatus,
an praesens fuerit, quando curatus est, dicit,
quod super sepulcrum meritis, ut creditur, B. Brunonis
coepit humor fluere, qui prius non fluxerat;
et sic intra dies XV curatus est. Idem de eodem Alberto
dicit Heinricus sacerdos cum factus fuisset
hydropicus, fecit se super sepulcrum B. Brunonis
deferri, et quum ibi per aliquot horas jacuisset, invocans
auxilium B. Brunonis, ecce subito ortae fuerunt
duae vesicae, una in crore, altera in pede alterius
cruris, quae ruptae ibidem coeperunt emanare saniem,
et totus ille humor hydropicus effluxit per eas
super sepulcrum B. Brunonis, et liberatus est. Huic
miraculo interfuit et audivit.
#Testes alii miraculi quarto loco positi.@#
Godefridus plebanus Majoris Ecclesiae Herbipolensis
juratus dixit, quod vidit Renhardum supra
dictum, et vidit et palpavit nervos, qui contrahebant,
et ex relatu scit, quod ad tumbam B. Brunonis sit
curatus, et vidit eum contractum curatum euntem
ad altare majus, et altare S. Mariae et audivit eo
curato Conventum cantare: #Te Deum laudamus,@# propter
curationem suam. Interrogatus de tempore dicit,
quod in aestate. Rogatus, quantum sit temporis?
dicit, quod sint plus quam XXXVI anni; de loco dixit,
quod in crypta, ubi sit sepulcrum B. Brunonis.
Herebardus cantor et sacerdos in Haugen juratus
dicit de eodem Renhardo per omnia sicut Godefridus
plebanus Majoris Ecclesiae Herbipol, praeter hoc, quod
nervos non tetigit.
Item Arnoldus custos Majoris Ecclesiae Herbipol
juratus dicit, quod vidit eundem Renhardum longo
tempore contractum et saepe vidit eum frequentare
sepulcrum B. Brunonis, et quando ad sepulcrum curatus
fuit, et pulsatae fuerunt campanae propter miraculum,
accurrit cum aliis clericis, videns dictum
contractum, erectum ad dictum sepulcrum. Et tunc
cum aliis canonicis et clericis cantabat: #Te Deum
laudamus,@# et hoc vidit et interfuit. Rogatus de tempore
dicit, quod non recordetur, quod puer fuit, hoc
excepto, quod dicit in aestate fuisse.
Item Heinricus civis Herbipolensis juratus dicit,
quod vidit eundem Renhardum VI annis contractum,
et cum ipse contractus frequentaret sepulcrum B.
Brunonis, ipse Custos sepulcri et testis miraculi,
cum vellet eum repellere de sepulchro, ipse contractus
respondit: ita ego indigeo gratia Salvatoris, et B.
Brunonis, sicut alii. Et cum ipse custos exploraret,
an latrones essent in ecclesia, statim reversus eum
invenit erectum et curatum ad sepulcrum B. Brunonis,
et postea vidit eum sanum et hic in civitate, et
in Thuringia, et vidit eum in servitio episcopi Heinrici
Casei, et hoc vidit et audivit. Interrogatus de
tempore dicit, quod in aestate, de die, dicit quod in
nocte sexta Feria; quantum temporis, dixit, quod
non recordatur, sed fuit, quando episcopus Conradus
vixit.
Item dicit Heinricus Sacerdos in Hervelstadt juratus,
quod Dominus Berno canonicus Herbipol. habuit
portenarium contractum, nomine Renhardum,
de quo superius mentio habita, ab infantia et supra
scabella incendentem. Hic similiter super sepulcrum
B. Brunonis ad invocationem ejus erectus est, qui
postea sanus visus et fortis, hoc vidit similiter.
Item Otto sacerdos de Memmingen juratus dicit,
quod vidit eundem Renhardum, et crura ipsius contracta,
et ire non poterat, sed ferebatur supra scabella,
et quando auferebantur ab eo scabella, de loco
recedere non poterat, et vidit quod idem contractus
esset juxta sepulchrum B. Brunonis ad invocationem
ipsius curatus est; et omnes qui praesentes erant, invocabant
B. Brunonem, et curatus recessit; et vidit eum
longo tempore postea sanum et erectum; et hoc vidit
et audivit et praesens fuit. Requisitus de tempore
dicit, quod XXXVI anni sint vel plus, et in aestate;
de hora dicit, quod circa brevem nonam.
I. #Diploma quo S. Bruno Deo et S. Kiliano propriam villam, Sonnenryk dictam, donat. 15 Aug. 1036.@# [Ex Lunig, #Specilegium ecclesiasticum des deutschen Reichs-Archivs,@# t. XVII, p. 718, et Schaten, #Annal. Paderbornenses.@# t. I, p. 508.]
BRUNO annuente divina gratia Wirceburgensis
episcopus.
Notum esse volumus, nunc et semper | null | 39f218ca-4957-4077-8b38-ea3ae3e36304 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
potestati
regiae, omnique Pontificali dignitati, pariterque illustribus
viris, ducibus, marchionibus, comitibus,
omnibusque Christi fidelibus, maxime autem successoribus
nostris, quod curiam quandam in Paderbornensi
episcopatu sitam ex re nomen habentem,
Sunrike, id est regnum singulare, quam ex paterna
possedimus haereditate, ob aeternae remunerationis
spem obtulimus Deo, sanctoque martyri ejus Kiliano
cum omnibus appendiciis suis, videlicet ministerialibus,
litonibus mancipiis, agris cultis et incultis, pratis,
pascuis, aquis, aquarumque decursibus, piscationibus,
molendinis, silvis, viis et inviis, exitibus et
reditibus, quaesitis et inquirendis usque in saecula
saeculorum. Haec vero ex sincera devotione oblatio
et justa traditio nostra, quo ordine et tempore
facta sit, quia non minus patere volumus, scriptis
approbamus, quod in die nativitatis sancti Johannis
Baptistae, in ecclesia completo sermone ad populum,
audiente clero et populo, a praedicta curia propositum
deteximus, sed effectui mancipare usque in
diem assumptionis sanctae Mariae Virginis induciavimus,
ut si forte quis per compositas rationes voluntati
et deliberationi nostrae contradicere vellet,
se tum praesentiae nostrae exhiberet: super qua re
accepto consilio ex prudentia fidelium nostrorum
decrevimus annuatim, dum viveremus confratribus
nostris in festo beati Patroni nostri martyris Apostoli
ad vestituram eorum quinquaginta marcas argenti
procurare et supradictis praedictae curiae utilitatibus,
et de caeteris nondum expositis, nec in hac
pagina exponendis, quia in duabus tabulis aereis
concatenatis in capella Sunryke locatis literis legibilibus
insculptis semper quantitas reperitur. De exitibus,
et reditibus de cultis et incultis, et de singulis
supra nominatis, quae Sacerdoti, qui eidem praesit capello
Deo suisque serviendo, quaeve nobis justitia,
seu summo villico nostro debeatur, reperiuntur. Et
attinentes proprietati nostrae ministerialium jure in
iisdem tabulis suis nominibus ne illorum posteritas
a suo jure possit alienarii. Illi quoque suis nominibus
de utroque sexu, qui duos fundos cerae quolibet
anno persolvant et de caetero ab omni exactione
tam privata quam communi liberi, quamdiu vivant,
existant. Item litonum justitia, prout exigit utilitas
et necessitas de singulis singula, ut sint in memoria
a generatione in generationem. Praeterea talem
obtinere justitiam Litones non uxoratos statuimus,
et uno anno duobus solidis levis monetae servitium
suum redimant vel serviant, et altero anno non
serviant nec servitium redinant, sed indigentiae et
utilitati suae consulant; faemineo autem sexu redemptionem
levium nummorum statuimus. Ministerialibus
vero nostris hoc officium injungimus,
ut singulis annis tantum IV. ex eis in tempore messis
ad praedictam curiam veniant, et villico consulant,
ut una cum illo de reditibus universis debitum
exequirant et suscipiant. Quorum unum nomine
Richboldum prae caeteris nobis familiarem transtulimus
in consortium et jus ministerialium ecclesiae
nostrae. Cui cum femina quaedam libera et liberis
orta parentibus, nomine Richere legitime nupsisset,
mansos duos in Natefingam cum omnibus attinentibus
utriusque in beneficium concessimus. Insuper
quod et illa arbitrata fuit, ut libertate sua et eodem
beneficio cum posteritate sua potiretur. His itaque
praeordinatis circa quae plurimum regni coelestis
desiderium studiosos nos reddidit et sollicitos, statuimus,
ut post exitum vitae nostrae fidelis in Domino
frater episcopalis dignitatis in Ecclesia Wirceburgensi
successor quolibet anno in festo S. Michaelis
cum duobus canonicis suis et X militibus
Sunrich veniat ibique tribus septimanis et ultra ad
placitum quaeque pertractando premaneat et villicus
ei cum subditis villicis de onibus Vovcwerken cum
multa copia serviat, convocatisque ministerialibus
et tota familia in die S. Michaelis eos convivio participare
faciat, et abductis secum canonicis II poledros
dari jubeat, sicque quolibet anno incipiens a
summis et prioribus ecclesiae suae usque ad infimos
eandem gratiam impendat. Ministerialibus autem,
qui tempore messis cum villico exploratores totius
reditus et debiti extiterint, similiter II paledros dari
jubeat. In praememoratis quoque tabulis aereis legendo
jura et instituta nostra praevideat, et de
CCCVIII mansis, et de quam plurimis rebus eidem
curiae attinentibus universum debitum eodem tempore
persolvendum exquirat, cujus summa CCIII
sunt. Inde VI salmones magnos satis et quinquaginta
marcas praenotato tempore domibus et fratribus
persolvat. Inde quoque XII pauperibus gratia et
misericordia indigentibus quoque XL et qualibet
die cuique illorum, pro remedio animae nostrae panem
unum similaceum sufficientem magnitudine,
tres batarios valentis cerevisia, tria allecia et in parasceve
X ulnas linei panni, cingulum ex coreo cervino,
cultellum et vaginam, calceos II ex coreo
hircino procurabit, amplius duas marcas argenti,
quas | null | 3a29b08b-84b2-45ed-ac75-9467f115f81a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
venerabili fratri nostro Rodhardo episcopo,
et omnibus ex divina gratia praefuturis Paderburn.
Ecclesiae episcopis dandas, aut equum tantum valentem
disposuimus, eo videlicet tenore, ut omnia
bona ecclesiae nostrae, quae longe nimis a tuitione
nostra remota, eis vero commode sita sunt, tueantur.
Postquam autem haec omnia ex attentissimi
cordis nostri praemeditatione fuerant contexta, communicatio
canonicorum ecclesiae nostrae tam juniorum,
quam seniorum consilio, quia indictus a nobis
terminus, die videlicet assumptionis sanctae Mariae
Virginis jam instabat, Dominum nostrum serenissimum
imperatorem Conradum, archiepiscopum Bardonem,
confratrem nostrum Rodhardum, Paderburn
in Moguntia ecclesia convenimus, et eos multa supplicatione
ad hoc induximus, quod ad celebranda
praedictae diei solemnia venturos se Wirceburg promiserunt,
quod et adimpletum est. Ipsa vero die
assumptionis sanctae Mariae nobis missam celebrantibus,
finito sermone ad populum, sub testimonio et
praesentia Christi et praedictorum principum scilicet
imperatoris Conradi, Bardonis archiepiscopi et
totius ecclesiae vota nostra Deo sanctoque Kiliano
in oblatione saepius denominata, nulla hominum
contradictione, persolvimus, et beatorum Petri et
Pauli apostolorum, et jam dictorum episcoporum
nostroque banno et omnium animarum Deo consecratarum
confirmavimus, ita ut quicunque cujuscunque
conditionis et potestatis homo curiam Sunrike,
quae oblatio nostra est, ab usu ecclesiae alienare
vel praesumpserit, vel jure et instituta nostra, qualia
continet praesens pagina, et tabulae aereae aliquo
modo immutaverit, perpetui anathematis vinculo
obligatus aeternae damnationi cum Juda traditore
subjaceat. Quare fratribus nostris tam praesentibus,
quam futuris, per virtutem obedientiae injungimus, ut
si quis tam temerare, tam irrationabiliter agere
praesumpserit, ut oblationem nostram a domo Dei
alienet, in illum datam excommunicationem auctoritati
apostolicae significant et ut auctoritate apostolica
rursum anathemate feriatur, elaborent. Volentes
hujus itaque irreprehensabilis ordinationis nostrae
firmitatem inconvulsam semper permanere, quid
qualiter actum sit tabulis aereis jam saepe dictis annotavimus,
praesentis chirographipaginae seriatim
inscripsimus, est sigillo nostro per praesenti attestationi
plumbeam impressionem confirmavimus, ut
sit memoriale a generatione in generationem. Confratrem
etiam nostrum P. Paderburnensem episcopum,
virum per omnia probabilem, huic actioni nostrae
in praesenti pagina, sub subscriptionis suae attestatione,
et sigilli sui impressione testimonium perhibere
rogavimus, ut ejus quoque sanctitatis confirmet
auctoritas, quod suae et nostrae ecclesiae contulimus.
Ego Rodhardus, Dei gratia Paderb. episcopus
praesentis paginae actioni per omnia rationabiliter
stabilitae, tam subscriptionis attestatione, quam
sigilli nostri impressione testimonium fidele perhibeo,
banno episcopalis auctoritatis, qua fungor,
confirmo, ne haec firmitas ab aliquo temere violetur,
nisi ejus transgressio anathemate puniatur. Acta
sunt autem haec anno Dominicae Incarnationis
MXXXVI. Indictione IV, die vero sanctae assumptionis
virginis Mariae.
II. #Heinricus III, rex Brunoni, episcopo Wirceburgensi, ejusque ecclesiae praedium cujusdam Heroldi, in locis Sinderingun, Sunichilendorf, Geroldeshagen, Buoch et Meggendemuli, in pago Cochengorve, in comitatu Heinrici comitis situm, donat.@# [ #Monumenta Boica.@# Volumen vigesimum nonum, pars prima. Monachii MDCCCXXXI.]
( #Chrismon.@# ) In nomine sanctae et individuae Trinitatis.
HEINRICUS divina favente clementia rex. Omnibus
sanctae Dei aecclesiae nostrique fidelibus tam
futuris quam praesentibus notum esse volumus, qualiter
nos pro amore Dei et ob remedium animae nostrae,
et etiam per interventum ac petitionem nepotis
nostri Brunonis, sanctae Wirceburgensis aecclesiae
episcopi, praesidium cujusdam Heroldi, quod ad
nostrum regale jus et potestatem judicio legali devenit
situm in locis Sinderingun, Sunichilendorf,
Geroldeshagen, Buoch dictis, in pago Cochengowe,
in comitatu Heinrici comitis ad Kolvingun cum
omnibus suis pertinentiis, terris, pratis, pascuis,
campis, silvis cultis et incultis, molendinis, aquis
aquarumque decursibus, exitibus et reditibus, eidem
jam supradictae ecclesiae, sanctae Mariae scilicet matri
semperque virginis (virgini) Dei, sanctoque Kiliano
Christi martiri precioso, donavimus ac delegavimus
absque omnium contradictione, adjungentes quoque
ejusdem praedii partem quandam, sitam in loco qui
dicitur Meggedemuli, cum omnibus mancipiis ad
praedictum praedium pertinentibus, servis et ancillis.
Et ut haec nostra traditio in perpetuum ab omnibus
vera esse credatur, diligentiusque servetur, cartam
hanc inde conscriptam, manu propria subtus firmavimus,
et sigillo nostro insigniri jussimus.
Signum domni Heinrici tercii (Monogramma)
regis invictissimi. (Signum speciale.) L. S.
Eberhardus cancellarius vice Barthonis archicapellani
recognovit.
Data III, Non. Januarii, anno dominicae incarnationis
MXLII, Indictione X | null | 906638b1-676e-448b-b8e0-098b14be84d2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, anno autem domni Heinrici
tercii, ordinationis ejus XIV, regni vero III
Herestheim, feliciter amen, feliciter.
III. #Epistola 56 Gregorii pp. IX de canonizatione S. Brunonis 1 Maii@# 1238.[ex Registro Vaticani ab Henschenio in #Actis SS.@# ad 17 Maii edita.]
Abbatibus de Brannebach et Scoretal Cisterciensis
ordini Herbipolensis dioecesis et Priori fratrum
praedicatorum Herbipolensium.
Mirabilis Deus in sanctis suis, ut suae virtutis
potentiam mirabiliter manifestet et salutis nostrae
causam misericorditer operetur; fideles suos, quos
semper coronat in coelo, in mundo etiam frequenter
honorat, ad eorum memorias signa faciens et prodigia,
per quae pravitas confundatur haeretica, et
Fides Catholica confirmetur. Nos ergo quantas possumus,
etsi non quantas debemus omnipotenti Deo
gratiarum referimus actiones, quod in diebus nostris
ad confirmationem Catholicae Fidei et confusionem
haereticae pravitatis, evidenter innovat signa
et mirabilia portenta immutat, faciens illos coruscare
miraculis, qui Fidem Catholicam tam corde
quam ore necnon et opere tenuerunt. Sicut enim
Vener. Fr. N. Episcopus et dilectus filius decanus
et capitulum ac populus Herbipolensis nobis per
nuntios suos et litteras intimarunt, Dominus tantam
piae memoriae Brunoni episcopo Herbipolensi contulit
gloriam, quod sepulcrum ejus tot et tantis dat
coruscare miraculis, ut inter alios sanctos ejus non
invocari suffragia sit indignum. Quare Nobis humiliter
supplicatur, ut super miraculis, quae per eum
Dominus operatur, testimonia recipi faceremus.
Verum quia in tam sancto negotio non est nisi maturitate
et gravitate praevia procedendum, de circumspectione
vestra plenam in Domino fiduciam obtinentes
mandamus, quatenus adscitis vobis viris
religiosis et Dominum timentibus, de virtute morum
et veritate signorum, operibus videlicet et miraculis,
diligentissime inquirentes, depositiones testium receptorum
sub sigillis vestris inclusas usque ad
nostrum beneplacitum conservetis. Quodsi non omnes
etc.
Datum Lateran. Kalend. Maii anno XII.
IV. #Epistola 364 Innocentii pp. IV, de canonizatione S. Brunonis. 5 Nov.@# 1246.[Ex Henschenio #ubi supra.@# ]
Dudum Vener. Fratri N. Episcopo et dilectis filiis
Capitulo Herbipolensi intimantibus fol. record. Gregorio
PP. Praed. nostro, quod sanctae memoriae
Bruno Herbipolensis episcopus, qui olim degens in
mundo magnis pollebat meritis, nunc vivens in
coelo tot coruscat miraculis, ut ejus sanctitas apertis
indiciis comprobetur, et ejus inter alios sanctos
non invocari suffragia est indignum: ac per hoc
supplicantibus, ut eum sanctorum adscriberet catalogo
venerandum: idem praedecessor vobis dedit
suis litteris in mandatis, ut adscitis vobis viris religiosis
et Deum timentibus de virtute morum et veritate
signorum, operibus videlicet et miraculis diligentissime
inquirentes, depositiones testium receptorum
sub sigillis vestris inclusas ad Sedem
Apostolicam fideliter mitteretis. Licet igitur per
inquisitionem factam super iis per vos quam de
mandato nostro ad Sedem transmisistis eamdem, de
ipsius Sancti miraculis plene constet, per quae sanctus
quis videtur haberi posse apud homines in
Ecclesia militante; quia tamen ad hoc ut in Ecclesia
triumphante sanctus sit aliquis apud Deum,
perseverantia sola sufficit, juxta illud: esto fidelis
usque ad mortem, et dabo tibi coronam vitae (quod
evidenter illa Joseph talaris tunica figurabat) ut
merita et miracula sibi invicem testentur, cum nec
merita sine miraculis, nec miracula sine meritis
plene sufficiant ad perhibendum inter homines testimonium
sanctitati: et propter diuturnitatem temporis
non possit in Tentonia reperiri aliquis, ut
asseritur, qui super iis de visu queat testimonium
perhibere: Nos attendentes, quod in tam sancto et
pio negotio est cum gravitate ac maturitate plurima
procedendum, mandamus quod non solum per testes,
sed famam etiam et auditum ac scripturas authenticas
de vita et conversatione ac meritis ejus, per
vos vel alios fide dignos sollicite inquirentes, quae
inveneritis, nobis sub sigillis vestris fideliter transmittatis.
Quod si non omnes, etc.
Datum Lugduni Nonis Novembr. anno V.
V. #Testimonium miraculorum sancti Brunonis episcopi quondam Herbipolensis, conscriptum Anno MCCII. Luna@# 22.[Ex veteri Charta, modo in archivio regio asservata. ( #Regesta Boica,@# II, 5, impressum Herbipoli 1616 et 1657 et apud Henschenium).]
Anno Incarnationis Domini millesimo ducentesimo
secundo sexto decimo Kalendas Julii, Luna vicesima
secunda, visa sunt miracula in crypta sanctorum
martyrum Kiliani et sociorum ejus et beati Prothomartyris
Stephani.
Primum est quod cum quaedam mulier paupercula, | null | 279e7118-a80f-4f06-9ae3-fb084a789f42 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nomine Gepa contracta esset octo annis et amplius,
in die Dominica mane, cum missa celebraretur,
eadem mulier casu Missae interfuit juxta tumbam
S. Brunonis Wirceburgensis Episcopi: quae multis
videntibus gressum recepit. Eadem die cuidam
mulieri, nomine Adelheidi, strumae magnae
circa collum ad nihilum redactae, non amplius apparuerunt.
Quarta feria ejusdem hebdomadae, eadem
evomuit venenum in magna quantitate, et ad plenum
curata est. In illa nocte paulo ante crepusculum
quaedam virgo de civitate Wirzburg Richeidevin,
recepit gressum, testimonio multorum. Quinta
feria ejusdem habdomadae, mulier quaedam de Elthman,
media die, sacerdote suo sibi testimonium
perhibente, visum recepit. Circa noctem quaedam
virgo nomine Bertha de Wirzburg, ab infantia retracta,
recepit gressum. In vigilia S. Joannis Baptistae,
mulier quaedam de Limbach, nomine Demut,
in tantum contracta, quod in terra serpebat,
liberum recepit gressum. Sequenti die, quaedam de
Leinach, quae in carruca venerat, recepit gressum.
Quidam puer de Buttelbrunn, nomine Heinricus,
in manu et uno crure contractus, est Curatus.
Quaedam puella de Bleichfeldt, Irmengart contracta,
erecta est. Sub testimonio multorum contigerunt
ista. In festo S. Joannis et Pauli, nomine Adelheid,
quae fuit surda, et muta, et contracta, curata est.
Eodem die quaedam de Alhusen, a gibbo maximo,
omnibus videntibus curata est. Sequenti die feria V
Heinricus de Lougingen, qui sufficiens testimonium
non habebat, juravit quod uno crure longo tempore
contractus fuerit, et curatus est. Feria sexta puer
quidam, longo tempore contractus et infirmus, curatus
est. Eodem die virgo quaedam de Gorbolsdorff
militis filia, cum deberet discere psalterium, a daemonio
saepius vexata, perdidit loquelam septem
diebus: et conveniendo ad nostram civitatem, in
itinere recepit loquelam, multorum testimonio. In
vigilia S. Kiliani, post Matutinas, quaedam de
Windsheim, Weudelmut, manu contracta, curata
est. In die sancto B. Kiliani et sociorum ejus, vir
quidam de Himmelstat, longo tempore caecus, visum
recepit, Media die puer quidam de nostra civitate,
in manu contractus est curatus. In divisione Apostolorum,
quaedam, nomine Bertha de Ochsenfurt
contracta, est erecta. Eodem die de Wertheim et
Geilenhausen, duae puellae, bono testimonio, sunt
erectae. Sequenti die quaedam, Mechilt nomine,
quinque annis contracta, est erecta. Quidam servulus
Canonici nostrae Ecclesiae, qui ab infantia fuit
contractus, nomine Reinhardus, est erectus. Virgo
quaedam de Bambergensi civitate, juxta tumbam
S. Kunigundis duobus annis morata fuit: quae in
nocte Reginae virginis, media nocte curata est, et
quinque annos ita contracta fuit, quod in terra manibus
ambabus et pedibus serpebat, cui nomen est
Agnes. Quaedam de Iphosen, Kunigundis nomine
per annum et dimidium contracta in uno crure,
dum juxta tumbam S. Kunigundis Bambergae fuit,
in somnis vidit qualiter S. Bruno eam curare deberet:
quae cum esset in itinere, et navigio ad civitatem
vellet venire, libere gressum recepit. Quidam
puer, qui sex annorum fuit, de Ense, apprehensus
est a lupo hora vespertina, et ad silvam delatus ab
eo, et undecim vulneribus infectus. Cujus mater,
dispersis crinibus et vestibus laceratis, cum magno
clamore invocando S. Brunonem sequebatur, et puerum
apud lupum semivivum invenit. Quae ut S. Brunonem
ter invocavit, lupus a puero recessit, et sic
per S. Brunonem evasit. Quaedam de Wormatia, ab
infantia surda et muta, testimonio multorum honestorum
virorum, qui tunc aderant, qui etiam postea
venerunt, auditum recepit et loquelam. Quaedam de
nostra civitate, Gisela nomine, a daemonio liberata
fuit. Alia de nostra civitate, Irmengart nomine,
visum recepit. Sequenti die alia quaedam, Jutta nomine,
illuminata fuit. In Parasceve quidam puer
trium annorum, usque ad mediam diem in aqua
submersus fuit, et inventus est mortuus: cujus pater
et mater dum invocarent S. Brunonem et per
invocationem multorum testimonio resuscitatus est.
Quaedam puella de Retzstadt, quatuor annis a daemonio
vexata, liberata fuit. Quidam puer a furibus
captus fuit, et in compedibus positus: qui eum
solus esset, invocavit S. Brunonem, et tetigit compedes,
et solutus | null | 7f1dfc51-8775-48ae-acef-ff1997d638ac | latin_170m_raw | null | None | None | None |
est. Quidam captus erat, qui
innocens fuit: et dum suspenderetur, invocavit
S Brunonem, et suspensus pependit de tertia usque
ad vesperas, quod non poterat mori. Dumque suspendentes
traherent eum per pedes, ut eo citius
moreretur; non profuit: sed postea a quodam transeunte
solutus fuit, et sic evasit. Quaedam juxta
tumbam S. Brunonis, quae fuit obsessa, fuit absoluta.
Quaedam arreptitia, quae fuit mater undecim
puerorum, et in quolibet eorum partu a daemonio
vexata, ad ultimum per septem dies plene obsessa
est, ita, quod insanivit: et ad tumbam S. Brunonis,
liberata fuit. Quidam contractus de ista civitate,
multorum testimonio, ad tumbam S. Brunonis
fuit erectus. Quidam Eberh mercator de ista civitate,
in compedibus ligatus, per S. Brunonem fuit
liberatus et evasit. Quidam puer de Schmalkalden
citra sex annos semper serpebat in terra: qui
infra Passionem Domini recepit gressum. Quidam
puer de Tubera, qui submersus fuit in puteo,
a prima usque ad meridiem mortuus circa
vesperas vivus evasit. Quaedam virgo caeca, in
Vigilia Ascensionis Domini, ad tumbam S. Brunonis,
illuminata est. Puer Udalrici, de Ehrenbrehteshoven
nobilis viri, in calculo laborans ad
tumbam S. Brunonis oblatus, multorum testimonio
liberatus est. Quidam paralyticus sex annis et
amplius, qui multos habuit cognatos in civitate,
curatus est. Quidam de Fulda innocenter suspensus,
auxilio S. Brunonis evasit. Quaedam Erdlindis Elemosinaria
Domini L. de Sphippe, tribus catenis
ligata fuit, quarum una juxta tumbam S. Chiliani,
altera in Mergetheim, tertia in Vigilia S. Kiliani ad
tumbam S. Brunonis decidit, et sic soluta et curata
evasit. Quidam puer de Heydingsvelt, in genibus ab
infantia tantum debilitatus, ita quod ire non posset,
a parentibus suis ad tumbam S. Brunonis oblatus,
ibidem gressum recepit. Alter puer de Karleburg,
cujus sinistra manus contracta fuit, in praesentia
multorum curatus est. Uxor Sculteti de Kissingen,
clauda, et in uno crure contracta, delata est ad
tumbam S. Brunonis: cujus invocans gratiam, subito
crure erecto gressum recepit, et puer ejusdem
calculosus a calculo liberatus fuit.
VI. #Alterum instrumentum de miraculis S. Brunonis.@# [Ex codice ms. canonicae Heidenfeldensis edidit P. Ign. Gropp. in #Collectione novissima Scriptorum et rerum Wirceburgensium, tom. II, p.@# 117.]
#Primum.@# Mechtildis, quae moratur ultra Moguntiam,
jurata dixit, se pedem habuisse contractum
versus terram sic, ut ire non poterat, sed super
genua ferebatur supra terram, et hoc duobus annis:
et tertio anno assumpsit sibi cruckas sub ascellis, et
in eis veniebat ad sepulchrum B. Brunonis posuit
pedem contractum supra sepulchrum B. Brunonis et
non audebat accedere ad sepulchrum, quia reputabat
se indignam; et dixit haec verba: Domine Jesu
adjuva me: B. Bruno adjuva me per dulcem animam
tuam. Et statim pes movebatur hinc inde, et sensit
magnum dolorem in pede, et confestim curata fuit
multis praesentibus et videntibus qui cum eam vellent
ducere circa sepulchrum, dixit, laeta sum, quia
per me possum incedere; nec permisit se duci ab
eis, sed per se ivit recta, sine alicujus auxilio, et sic
postea recta et sana permansit. Interrogata de tempore,
dixit, quod circa tempus, quo consecrabatur
Ecclesia Bambergensis anno Domini MCCXXXVII.
#Secundum.@# Chunegundis vidua juvata dicit, se vidisse
quandam mulierem, diu euntem supra scabella
per civitatem; et cum quadam die ipsa testis audiret
Missam in crypta, ubi est sepulchrum B. Brunonis,
ad altare S. Stephani vidit eandem contractam
circa altare B. Brunonis et ponentem scabella sua
super sepulchrum et cum audiret Missam, audivit
contractam clamantem: Ah! ah! ah! Sancte Bruno
adjuva me. Et tunc incepit extendere crura. Et tunc
ipsa testis dixit mulieri, quae erat juxta se: eamus
et videamus quid hoc sit; et venerunt ad eum, et
inter manus earum, et cujusdam viri honesti, qui
mortuus est, plene erecta est et curata, et ipsi viderunt
eam surgere de terra et circumducebant eam
circa sepulchrum; et tunc sedit, et post paululum
dixit | null | 04d17096-8524-4403-ae86-7eb569431ebb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
: si quis juvaret me surgere, et bene irem, et
per me. Et tunc ipsa testis et socia juverunt ipsam
surgere, et ivit per se recta et sana permansit. Et
hoc vidit et audivit et praedictis interfuit. Interrogata
de tempore dixit quod XXXIII anni sunt; de
die dixit, quod in die S. Viti.
#Tertium.@# Otto Accolytus juvatus dicit, quod vidit
quandam contractam diu, quae fevebatur super scabella
per civitatem, et frequenter recipiebatur ad
mensas Dominorum pro paupere; et cum ipse testis
quadam die esset in curia Domini Bernonis, audivit
quendam servum dicentem: magnus clamor est in
crypta, et ipse cucurrit velociter ad Ecclesiam et
intravit cryptam, et vidit, quod dicta contracta
evixit de loco sepulchri et erigebat se et clamabat;
S. Bruno adjuva me. Et tunc magis erigebatur, et
tunc ipse testis arripuit eam per brachium, et juvit
eam surgere, et statim dimisit eam; et ipsa per se
ivit recta usque ad statuam, et stetit recta tenens
statuam manibus. Et vestis, quae erat ei longa,
quando contracta fuit, adeo brevis facta fuit ei, quod
vix pertingebat ei ad medium coccium, et tunc testis
vidit poplitem contractae, tanquam si ruptae essent
venae et nervi; et tunc circumducta fuit tribus vicibus
circa sepulchrum; et tunc venerunt Domini et
cantaverunt Laudes; et vidit postea eam sanam et
rectam. Et hoc vidit et audivit et interfuit. Interrogatus
de tempore, dicit: quod in aestate; de hora,
infra Missam majorem: requisitus quantum temporis,
dicit, quod benedicebatur cemiterium praedicatorum.
#Quartum.@# Fridunis uxor Hevoldi fabri juvata dicit,
quod vidit Renhardum contractum diu et vidit eum
supra sepulchrum B. Brunonis et audivit eum invocantem
B. Brunonem et statim vidit eum erectum et
curatum, et vidit eum deduci de sepulcro cum laudibus;
et vidit eum postea sanum et erectum pene
V annos, et hoc vidit et audivit et interfuit. Requisita
de tempore dicit, quod in aestate; de die, non
recordatur, de hora dicit, quod ante horam primam;
rogata de quantitate temporis, dicit quod ante occisionem
Episcopi Conradi duobus annis.
Golebaldus filius Wolckenandi juratus dixit, quod
novit et contrectavit Renhardum contractum, et vidit
eum postea sanatum. Requisitus an fuerit apud
sepulcrum, quando curatus fuit, dixit, quod non;
sed accurit ad sonum campanae, quando miraculum
factum fuit. Dicit etiam quod ad invocationem B.
Brunonis et apud ejus sepulcrum factum fuerit miraculum
ipsum. Plura testimonia de hoc miraculo invenies
infra.
#Quintum.@# De magistro Alberto canonico et scholastico
Herbipol. Heinricus plebanus in Ochsenfurt
juratus dixit, quod, cum esset de familia M. Alberti
scholastici, qui laborabat hydropisi, audivit ab ipso
M. Alberto, qui dixit ei particulariter, quod fuerit
hydropicus et curatus fuerit ad sepulcrum B. Brunonis,
et ad invocationem ipsius: et rogatus de tempore,
dicit, quod in aestate; de quantitate temporis
dixit, quod circa XXX annos. Idem de eodem Alberto
dicit Fridericus cantor Majoris Ecclesiae sacerdos,
quod vidit M. Albertum scholasticum sanum,
et postea hydropicum et a medicis desperatum,
quem postea vidit curatum meritis B. Brunonis, ut
dicebatur. Requisitus, quomodo hoc ei constet? dicit,
quod vidit pustulas, per quas humor emanavit,
et vidit humorem emanantem, et audivit ipsum dicentem:
istud fecit mihi Bruno. Requisitus, quanto
tempore plene receperit sanitatem? dicit, quod circa
XXX annos. Idem dicit de eodem Alberto Burchardus
campanarius, servus S. Chiliani juratus, quod
vidit M. Albertum senem et hydropicum, qui ad consilium
decani Persei, sicut ipse testis audivit, fecit
se deferri ad sepulcrum B. Brunonis et curatus est.
Rogatus, quomodo factum fuerit, dicit, quod per
quasdam pustulas coepit effluere humor aquae. Rogatus,
an praesens fuerit, quando curatus est, dicit,
quod super sepulcrum meritis, ut creditur, B. Brunonis
coepit humor fluere, qui prius non fluxerat;
et sic intra dies XV curatus est. Idem de eodem Alberto
dicit Heinricus sacerdos cum factus fuisset
hydropicus, fecit se super sepulcrum B. Brunonis
deferri, et quum ibi per aliquot horas jacuisset, invocans | null | 961923b9-7f50-4476-a422-374563361554 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
auxilium B. Brunonis, ecce subito ortae fuerunt
duae vesicae, una in crore, altera in pede alterius
cruris, quae ruptae ibidem coeperunt emanare saniem,
et totus ille humor hydropicus effluxit per eas
super sepulcrum B. Brunonis, et liberatus est. Huic
miraculo interfuit et audivit.
#Testes alii miraculi quarto loco positi.@#
Godefridus plebanus Majoris Ecclesiae Herbipolensis
juratus dixit, quod vidit Renhardum supra
dictum, et vidit et palpavit nervos, qui contrahebant,
et ex relatu scit, quod ad tumbam B. Brunonis sit
curatus, et vidit eum contractum curatum euntem
ad altare majus, et altare S. Mariae et audivit eo
curato Conventum cantare: #Te Deum laudamus,@# propter
curationem suam. Interrogatus de tempore dicit,
quod in aestate. Rogatus, quantum sit temporis?
dicit, quod sint plus quam XXXVI anni; de loco dixit,
quod in crypta, ubi sit sepulcrum B. Brunonis.
Herebardus cantor et sacerdos in Haugen juratus
dicit de eodem Renhardo per omnia sicut Godefridus
plebanus Majoris Ecclesiae Herbipol, praeter hoc, quod
nervos non tetigit.
Item Arnoldus custos Majoris Ecclesiae Herbipol
juratus dicit, quod vidit eundem Renhardum longo
tempore contractum et saepe vidit eum frequentare
sepulcrum B. Brunonis, et quando ad sepulcrum curatus
fuit, et pulsatae fuerunt campanae propter miraculum,
accurrit cum aliis clericis, videns dictum
contractum, erectum ad dictum sepulcrum. Et tunc
cum aliis canonicis et clericis cantabat: #Te Deum
laudamus,@# et hoc vidit et interfuit. Rogatus de tempore
dicit, quod non recordetur, quod puer fuit, hoc
excepto, quod dicit in aestate fuisse.
Item Heinricus civis Herbipolensis juratus dicit,
quod vidit eundem Renhardum VI annis contractum,
et cum ipse contractus frequentaret sepulcrum B.
Brunonis, ipse Custos sepulcri et testis miraculi,
cum vellet eum repellere de sepulchro, ipse contractus
respondit: ita ego indigeo gratia Salvatoris, et B.
Brunonis, sicut alii. Et cum ipse custos exploraret,
an latrones essent in ecclesia, statim reversus eum
invenit erectum et curatum ad sepulcrum B. Brunonis,
et postea vidit eum sanum et hic in civitate, et
in Thuringia, et vidit eum in servitio episcopi Heinrici
Casei, et hoc vidit et audivit. Interrogatus de
tempore dicit, quod in aestate, de die, dicit quod in
nocte sexta Feria; quantum temporis, dixit, quod
non recordatur, sed fuit, quando episcopus Conradus
vixit.
Item dicit Heinricus Sacerdos in Hervelstadt juratus,
quod Dominus Berno canonicus Herbipol. habuit
portenarium contractum, nomine Renhardum,
de quo superius mentio habita, ab infantia et supra
scabella incendentem. Hic similiter super sepulcrum
B. Brunonis ad invocationem ejus erectus est, qui
postea sanus visus et fortis, hoc vidit similiter.
Item Otto sacerdos de Memmingen juratus dicit,
quod vidit eundem Renhardum, et crura ipsius contracta,
et ire non poterat, sed ferebatur supra scabella,
et quando auferebantur ab eo scabella, de loco
recedere non poterat, et vidit quod idem contractus
esset juxta sepulchrum B. Brunonis ad invocationem
ipsius curatus est; et omnes qui praesentes erant, invocabant
B. Brunonem, et curatus recessit; et vidit eum
longo tempore postea sanum et erectum; et hoc vidit
et audivit et praesens fuit. Requisitus de tempore
dicit, quod XXXVI anni sint vel plus, et in aestate;
de hora dicit, quod circa brevem nonam. | null | cfd9c902-239b-4664-a2b0-40c3948f9ae5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
I. #Praeceptum Ottonis imp. de sancto Maiolo de Papia.@# (Anno 999.)
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, OTTO,
Dei gratia, Romanorum imperator Augustus.
Notum sit omnibus fidelibus nostris quoniam
ob petitionem domni Odili venerabilis abbatis et
salutem animae nostrae, per hoc nostrum praeceptum
confirmamus cuidam cellae, in honore sanctae
Mariae dicatae, in civitate Papia sitae, ad
Cluniacum monasterium dono et traditione Gaidulfi
suorumque haeredum pertinenti, qui quondam
capella dicebatur Gaidulfi, sed nunc ab omnibus
cella dicitur sancti Maioli, omnes res et proprietates
ad eamdem cellam intus et foris pertinentes,
quas habet, vel in futuro Deus ibi concesserit, cum
terris cultis et incultis, aquis, molendinis, piscatoribus,
omnibus rebus mobilibus et immobilibus;
ea videlicet ratione ut jam dicta cella habeat, teneat,
firmiterque possideat, et semper in ordinatione
et dispositione Cluniacensis abbatis, sicut
Gaidulfus ordinavit, permaneat. Etiam cum nostra
donatione et auctoritate, insuper imperiali jubemus
potentia ut nullus dux, archiepiscopus, episcopus,
marchio, comes, judex, vicecomes, nulla
imperii nostri magna parvaque persona, de praedicta
cella, aut suis pertinentiis, intromittere, vel
aliquid ordinare, aut dispensare sine jussione et
voluntate abbatis Cluniacensis praesumat. Si quis
igitur hoc nostrae stabilitatis praeceptum fregerit,
componat centum libras auri, medietatem camerae
nostrae et medietatem Cluniacensi monasterio.
Quod ut verius credatur et semper observetur,
manu propria roborantes, sigillo nostro sigillari
praecepimus.
#Signum domni Ottonis inclitissimi imperatoris
Augusti.@#
Data Idib. Aprilis, anno Dominicae incarnationi
999, ind. XII, anno tertii Ottonis regis 15, imp.
3 Aug. Romae feliciter.
II. #Praeceptum Rodulfi regis de Chaviniis, Blenosco, sancto Victore et aliis capellis.@# (Anno 997.)
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, RODULFUS,
divina propitiante clementia, pius Augustus
atque invictissimus rex.
Sicut certum indubitanter est nullam potestatem
nisi a Deo prorsus existere, sic consequens utique
est ut quisquis ejus dispositione terrenae potestatis
culmine sublimatur sub potenti ejusdem largitoris
manu sese humiliet eique de suis donis placere
studeat. Quapropter notum sit omnibus per temporum
curricula sibi succedentibus, tam regibus videlicet
quam comitibus, cujusque magistratuum
gradibus, vel reipublicae administratoribus, quod
ad deprecationem Emmae, nostri imperii consortis,
aliorumque nostrorum quorumdam fidelium quasdam
res, ob amorem Dei sanctorumque principum
apostolorum, Petri scilicet atque Pauli, ad Cluniense
monasterium trado; eo siquidem tenore ut
fraternitas monachorum inibi degentium res ipsas
sine cujuslibet aut regis, aut comitis, vel cujuslibet
inferioris gradus contrarietate perpetuo jure
possideant, et eidem loco pro nostro memoriali
reservantes, tam pro nobis quam pro statu regni
nostri, Christi clementiam atque praedictorum apostolorum
patrocinia jugiter deposcant, et pro illis
nihilominus qui hanc donationem inconvulsam
permanere concesserint. Sunt autem ipsae res sitae
in comitatu Matiscensi in vicaria . . . . . et
vocatur villa ad Chivineas, quam damus cum
omnibus appendiciis suis, et tertiam partem piscinae
quae vocatur Osa, eum mancipiis, vel reliquis
rebus ad eamdem piscinam pertinentibus, ut semper
iidem monachi medium tractum habeant. Confirmamus
etiam donationem quam vir bonus Levibaldus
de Blenosco fecit; sed et illam de capella
sancti Victoris, quae est in Absgogia, vel de aliis
rebus quae Altaldus vel alii ad praedictam capellam
tradentes Cluniaco delegaverunt. Has itaque
res cum capellis, mancipiis utriusque sexus, vineis,
pratis, aquis, molendinis, silvis, casis cultis et
incultis, atque omnibus quae ad eas pertinere probantur,
vel praedicto monasterio acquirenda sunt,
per nostram concessionem firmamus. Scripturam
quoque illam quam Berno episcopus supradictis
monachis de eorum decimis fecit, ratam esse
censemus, ita ut nihil de decimis quae ad eas
antiquitus pertinuerunt, per ullam recentem auctoritatem
subtrahere cuiquam liceat. Haec autem omnia
nostrae auctoritatis praecepto confirmamus, atque
sigilli nostri impressione consignamus; successoribus
nostris id suggerentes: #Maledictus qui transfert
terminos,@# id est constitutiones proximi sui.
#Signum Rodulfi regis gloriosissimi.@#
Beamundus ad vicem Ansusi episcopi recognovit.
Actum Ansavilla XI Kal. Julii, indictione III,
anno 9 regnante Rodulfo rege gloriosissimo.
III. #Charta ejusdem regis de S. Blasio in Viculis, cum omnibus pertinentiis suis.@# (Anno 1019.)
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, RODULFUS
Dei gratia rex.
Igitur cum totius | null | 0a7c2c8e-d28c-4b00-9c2a-06ae4b4b1629 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ordo religionis, secundum decreta
praecedentium regum, sanctae conversationis exordium
sumeret, et ad perseverandum in ea, sustentacula
alimoniae his qui districtius atque familiarius in
Dei servitio se coercent [ #al.,@# exercent] publica regalis
nes ad sufficientiam aliis, et minus aliis subministraret,
et ita per ordinem sanctae Ecclesiae status usque
ad praesens per longa temporum curricula extensus
sit: nihilominus dignum est ut nos, qui quasi per
novissimos operarios in vinea Dei laboramus, eosdem
operarios in exercitio operis Dei deficere non
sinamus; quin potius, ut vires suppetunt, nobis
usque ad unguem perducere tentemus. Quapropter
sciant omnes, praesenti tempore decedentes et futuro
succedentes, qualiter ego Rodulfus, petente
atque exoptante dilectissima conjuge mea Irainsanda,
dono ex haereditaria mea possessione quoddam praediolum,
ob animae meae et supra memoratae conjugis
meae remedium, coenobio S. Petri quod dicunt
Cluniacum et abbati ejusdem monasterii, et
monachis ejus, praecepto et S. Benedicti regulae
modo et deinceps obedientibus, et ibidem Deo famulantibus,
ecclesiam S. Blasii in Viculis totam,
cum omnibus ibidem pertinentibus, cum montibus
et planitiis, agris, pratis, pascuis, silvis, decimatione,
servis et ancillis, et cum omnibus utensilibus,
dono ego et praedicta conjux mea ad suprascriptum
monasterium, ut si nos minus idonee injuncium
a Deo peregimus officium, delicti nostri et negligentiae
non pro merito recipiamus dispendium,
sed per eorum orationes quos sustentamus; subministrantes
temporalia, ad stadium currentes remuneremur
mercede perpetua. Haec, ut a nobis
facta credantur et a posteris nostris non infringantur,
manu nostra roboravimus, et sigillari fecimus.
#Signum Rodulfi regis pii.@#
Albicer, indignus presbyter, jussu regis scripsit
naec.
Acta sunt haec in villa Tabernis, quam alio nomine
propter fluvium ibidem defluentem Utba appellant.
Data XVIII Kal. Febr., anno ab incarnatione
Domini 1019, regnante Rodulfo rege, anno regni
sui 31.
Hoc itaque beneficiolum, id est, supra memorata
ecclesia, quam damus fratribus Cluniaco degentibus,
jacet in pago et in comitatu Genevense, cum vicis
ibidem appendentibus.
IV. #Charta Amedei comitis de ecclesia S. Mauritii in pago Maltacena.@# (Anno 1025.)
In nomine Domini nostri Jesu Christi, regnante
Rodulfo anno 37, incarnationis Domini 1025, II Kal.
Nov. luna XX.
Ego Amedeus filius Humberti comitis, et Adalegida
uxor mea, hanc chartam donationis fieri jussimus
de ecclesia S. Mauritii, quae est sita in pago
qui vocatur Maltacena, et de omnibus terris quas in
praesenti damus, et in futuro daturi sumus ad honorem
Domini Dei et Ecclesiae SS. Petri et Pauli,
Cluniensis monasterii, cui praeesse videtur domnus
pater Odilo, pro redemptione et salute animarum
nostrarum, permittente et confirmante domno Maleno,
episcopo Gratianopolitanae Ecclesiae, seu Humberto
episcopo et omnibus canonicis ejusdem civitatis,
damus Domino Deo omne quod supra memoratum
est, et beatis apostolis ejus Petro et Paulo.
Cluniensis monasterii, et omnibus monachis ibidem
morantibus, ut orationum eorum participes esse
possimus, nobis reservando illud jus, quod vocatur
jus patronatus, atque jus praesentandi pro nobis, et
natis nostris et eorum successoribus, dum nostrae
fuerit voluntatis, etc. Si quis hanc donationem inquietare
voluerit, in aula regis centum libras auri
componat, et insuper maledictionem Gratianopolis
episcopi incurrat, etc.
#Sigillum Humberti comitis, Ancilliae uxoris ejus.
S. Amedei comitis. S. Adelidis uxoris ejus.@#
Hanc donationem fecerunt, et chartam istam fieri
jusserunt, et in praesenti in curia regis firmare rogaverunt.
#Signum Rodulfi regis, Ermingradis, Odonis,
Ancelini.@#
I. #Praeceptum Ottonis imp. de sancto Maiolo de Papia.@# (Anno 999.)
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, OTTO,
Dei gratia, Romanorum imperator Augustus.
Notum sit omnibus fidelibus nostris quoniam
ob petitionem domni Odili venerabilis abbatis et
salutem animae nostrae, per hoc nostrum praeceptum
confirmamus cuidam cellae, in honore sanctae
Mariae dicatae, in civitate Papia sitae, ad
Cluniacum monasterium dono et traditione Gaidulfi
suorumque haeredum pertinenti, qui quondam
capella dicebatur Gaidulfi, sed nunc ab omnibus
cella dicitur sancti Maioli, omnes res et proprietates
ad eamdem cellam intus et foris pertinentes,
quas habet, vel in futuro Deus ibi concesserit, cum
terris cultis et incultis, aquis, | null | 2e14032c-124d-4e56-b036-32a83196942e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
molendinis, piscatoribus,
omnibus rebus mobilibus et immobilibus;
ea videlicet ratione ut jam dicta cella habeat, teneat,
firmiterque possideat, et semper in ordinatione
et dispositione Cluniacensis abbatis, sicut
Gaidulfus ordinavit, permaneat. Etiam cum nostra
donatione et auctoritate, insuper imperiali jubemus
potentia ut nullus dux, archiepiscopus, episcopus,
marchio, comes, judex, vicecomes, nulla
imperii nostri magna parvaque persona, de praedicta
cella, aut suis pertinentiis, intromittere, vel
aliquid ordinare, aut dispensare sine jussione et
voluntate abbatis Cluniacensis praesumat. Si quis
igitur hoc nostrae stabilitatis praeceptum fregerit,
componat centum libras auri, medietatem camerae
nostrae et medietatem Cluniacensi monasterio.
Quod ut verius credatur et semper observetur,
manu propria roborantes, sigillo nostro sigillari
praecepimus.
#Signum domni Ottonis inclitissimi imperatoris
Augusti.@#
Data Idib. Aprilis, anno Dominicae incarnationi
999, ind. XII, anno tertii Ottonis regis 15, imp.
3 Aug. Romae feliciter.
II. #Praeceptum Rodulfi regis de Chaviniis, Blenosco, sancto Victore et aliis capellis.@# (Anno 997.)
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, RODULFUS,
divina propitiante clementia, pius Augustus
atque invictissimus rex.
Sicut certum indubitanter est nullam potestatem
nisi a Deo prorsus existere, sic consequens utique
est ut quisquis ejus dispositione terrenae potestatis
culmine sublimatur sub potenti ejusdem largitoris
manu sese humiliet eique de suis donis placere
studeat. Quapropter notum sit omnibus per temporum
curricula sibi succedentibus, tam regibus videlicet
quam comitibus, cujusque magistratuum
gradibus, vel reipublicae administratoribus, quod
ad deprecationem Emmae, nostri imperii consortis,
aliorumque nostrorum quorumdam fidelium quasdam
res, ob amorem Dei sanctorumque principum
apostolorum, Petri scilicet atque Pauli, ad Cluniense
monasterium trado; eo siquidem tenore ut
fraternitas monachorum inibi degentium res ipsas
sine cujuslibet aut regis, aut comitis, vel cujuslibet
inferioris gradus contrarietate perpetuo jure
possideant, et eidem loco pro nostro memoriali
reservantes, tam pro nobis quam pro statu regni
nostri, Christi clementiam atque praedictorum apostolorum
patrocinia jugiter deposcant, et pro illis
nihilominus qui hanc donationem inconvulsam
permanere concesserint. Sunt autem ipsae res sitae
in comitatu Matiscensi in vicaria . . . . . et
vocatur villa ad Chivineas, quam damus cum
omnibus appendiciis suis, et tertiam partem piscinae
quae vocatur Osa, eum mancipiis, vel reliquis
rebus ad eamdem piscinam pertinentibus, ut semper
iidem monachi medium tractum habeant. Confirmamus
etiam donationem quam vir bonus Levibaldus
de Blenosco fecit; sed et illam de capella
sancti Victoris, quae est in Absgogia, vel de aliis
rebus quae Altaldus vel alii ad praedictam capellam
tradentes Cluniaco delegaverunt. Has itaque
res cum capellis, mancipiis utriusque sexus, vineis,
pratis, aquis, molendinis, silvis, casis cultis et
incultis, atque omnibus quae ad eas pertinere probantur,
vel praedicto monasterio acquirenda sunt,
per nostram concessionem firmamus. Scripturam
quoque illam quam Berno episcopus supradictis
monachis de eorum decimis fecit, ratam esse
censemus, ita ut nihil de decimis quae ad eas
antiquitus pertinuerunt, per ullam recentem auctoritatem
subtrahere cuiquam liceat. Haec autem omnia
nostrae auctoritatis praecepto confirmamus, atque
sigilli nostri impressione consignamus; successoribus
nostris id suggerentes: #Maledictus qui transfert
terminos,@# id est constitutiones proximi sui.
#Signum Rodulfi regis gloriosissimi.@#
Beamundus ad vicem Ansusi episcopi recognovit.
Actum Ansavilla XI Kal. Julii, indictione III,
anno 9 regnante Rodulfo rege gloriosissimo.
III. #Charta ejusdem regis de S. Blasio in Viculis, cum omnibus pertinentiis suis.@# (Anno 1019.)
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, RODULFUS
Dei gratia rex.
Igitur cum totius ordo religionis, secundum decreta
praecedentium regum, sanctae conversationis exordium
sumeret, et ad perseverandum in ea, sustentacula
alimoniae his qui districtius atque familiarius in
Dei servitio se coercent [ #al.,@# exercent] publica regalis
nes ad sufficientiam aliis, et minus aliis subministraret,
et ita per ordinem sanctae Ecclesiae status usque
ad praesens per longa temporum curricula extensus
sit: nihilominus dignum est ut nos, qui quasi per
novissimos operarios in vinea Dei laboramus, eosdem
operarios in exercitio operis Dei deficere non
sinamus; quin potius, ut vires suppetunt, nobis
usque ad unguem perducere tentemus. Quapropter
sciant omnes, praesenti tempore decedentes et futuro
succedentes, qualiter ego Rodulfus, petente
atque exoptante dilectissima | null | a717905e-b8d1-44fa-8b7e-cf7ab1287c62 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
conjuge mea Irainsanda,
dono ex haereditaria mea possessione quoddam praediolum,
ob animae meae et supra memoratae conjugis
meae remedium, coenobio S. Petri quod dicunt
Cluniacum et abbati ejusdem monasterii, et
monachis ejus, praecepto et S. Benedicti regulae
modo et deinceps obedientibus, et ibidem Deo famulantibus,
ecclesiam S. Blasii in Viculis totam,
cum omnibus ibidem pertinentibus, cum montibus
et planitiis, agris, pratis, pascuis, silvis, decimatione,
servis et ancillis, et cum omnibus utensilibus,
dono ego et praedicta conjux mea ad suprascriptum
monasterium, ut si nos minus idonee injuncium
a Deo peregimus officium, delicti nostri et negligentiae
non pro merito recipiamus dispendium,
sed per eorum orationes quos sustentamus; subministrantes
temporalia, ad stadium currentes remuneremur
mercede perpetua. Haec, ut a nobis
facta credantur et a posteris nostris non infringantur,
manu nostra roboravimus, et sigillari fecimus.
#Signum Rodulfi regis pii.@#
Albicer, indignus presbyter, jussu regis scripsit
naec.
Acta sunt haec in villa Tabernis, quam alio nomine
propter fluvium ibidem defluentem Utba appellant.
Data XVIII Kal. Febr., anno ab incarnatione
Domini 1019, regnante Rodulfo rege, anno regni
sui 31.
Hoc itaque beneficiolum, id est, supra memorata
ecclesia, quam damus fratribus Cluniaco degentibus,
jacet in pago et in comitatu Genevense, cum vicis
ibidem appendentibus.
IV. #Charta Amedei comitis de ecclesia S. Mauritii in pago Maltacena.@# (Anno 1025.)
In nomine Domini nostri Jesu Christi, regnante
Rodulfo anno 37, incarnationis Domini 1025, II Kal.
Nov. luna XX.
Ego Amedeus filius Humberti comitis, et Adalegida
uxor mea, hanc chartam donationis fieri jussimus
de ecclesia S. Mauritii, quae est sita in pago
qui vocatur Maltacena, et de omnibus terris quas in
praesenti damus, et in futuro daturi sumus ad honorem
Domini Dei et Ecclesiae SS. Petri et Pauli,
Cluniensis monasterii, cui praeesse videtur domnus
pater Odilo, pro redemptione et salute animarum
nostrarum, permittente et confirmante domno Maleno,
episcopo Gratianopolitanae Ecclesiae, seu Humberto
episcopo et omnibus canonicis ejusdem civitatis,
damus Domino Deo omne quod supra memoratum
est, et beatis apostolis ejus Petro et Paulo.
Cluniensis monasterii, et omnibus monachis ibidem
morantibus, ut orationum eorum participes esse
possimus, nobis reservando illud jus, quod vocatur
jus patronatus, atque jus praesentandi pro nobis, et
natis nostris et eorum successoribus, dum nostrae
fuerit voluntatis, etc. Si quis hanc donationem inquietare
voluerit, in aula regis centum libras auri
componat, et insuper maledictionem Gratianopolis
episcopi incurrat, etc.
#Sigillum Humberti comitis, Ancilliae uxoris ejus.
S. Amedei comitis. S. Adelidis uxoris ejus.@#
Hanc donationem fecerunt, et chartam istam fieri
jusserunt, et in praesenti in curia regis firmare rogaverunt.
#Signum Rodulfi regis, Ermingradis, Odonis,
Ancelini.@# | null | 85181012-c616-4129-a453-1014522ab781 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
De consona tonorum diversitate
BERNO gratia Dei, et si non merito, tamen officio
abba, dilectissimis in Christo filiis PURCHARDO et
KERUNGO, una cum caeteris in Dominicarum scholarum
gymnasio Augiae vacantibus, de virtute in virtutem
diatim proficere, ut Deum deorum in Sion
valeant conspicere.
Vestri precum instantia nuper admonitus, ut
quosdam versiculos super consona tonorum diversitate
compositos vestrae sagacitatis industriae ad discendum
contraderem, non statim hac de causa ad
id faciendum animum appuli, quia ridiculo me non
defuturum apud posteros credidi, si, inter sapientiae
thesauros abundantes ac divinarum humanarumque
litterarum larga copia instar torrentis affluentes,
ego, totius eloquentiae expers, quiddam mutire praesumerem,
illamque sententiam mihi posse objici non
immerito expavi:
In silvam ne ligna feras, et in mare pisces.
Sed rursum illam Domini sententiam considerans,
quae ait: #Qui petit a te, da ei, et volenti a te mutuari
ne avertaris,@# etsi non ut petentibus, saltem ut
mutuum sibi praestari volentibus, penitus denegare
nequaquam sum ausus, non parum foenoris
me sperans acquisiturum, si, pro verbosa vel undecunque
acquisita compositiunculae garrulitate,
docta domesticae eloquentiae vestrae merear participari
sobrietate.
Igitur octo tonis manifestum est musicam consistere,
per quos musicae modulationis consonantiae,
quas nunc interim brevitatis studio praeterimus,
amica quadam suae conjunctionis affinitate
sibi invicem videntur concordare. Quorum apud nos
nomina, a primo usque octavum, ex ordinis sui
auctoritate sumpsere primordia. Ex quibus quatuor,
id est primus, tertius, quintus, septimus Graeco
eloquio authentici vocantur, eo quod caeteris,
videlicet secundo, quarto, sexto, octavo quasi quadam
magisterii auctoritate praeesse videantur; authenticum
namque #auctorem@# sive #magistrum@# sonat.
Unde sicut superiores authentici vocantur, ita inferiores
plagae, quasi partes ex latere superiorum
procedentes, dicuntur.
Qua ratione contigit ut, qui communi Latinorum
locutione dicitur primus ab hujus artis magisterio
imbutis nominetur authenticus protus, quasi primus
auctoralis; secundus plagis protus, vel plaga, id est,
pars proti; tertius authenticus deuterus, eo quod
secundae sit auctoritatis; quartus plagis vel plaga
deuteri; quintus authenticus tritus, nihilominus ex
ternario et auctoritate nomen sortitus; cui sextus
secundum supradictam rationem subjicitur. Septimus
authenticus tetrardus ab ordine et ipse ita vocatus;
tetra namque quatuor dicuntur. Deinde sequitur
octavus, qui septimo subditur; unde et plagis
tetrardus vel plaga tetrardi vocatur.
Denique non immerito primus, tertius, quintus,
septimus authentici vel principales dicuntur, cum
eorum sonus sit altior, ascensus superior. Nam, sictut
unusquisque eorum a suo finali incipiens, novenarium
limitem licenter ascendendo contingit, descendendo
in sibi vicinum, aliquando usque ad tertium
sonum pervenit, ita inferiores in quintum usque
ascendunt, in quartum vero sonum descendunt. Unde
et hi inferiores, scilicet secundus, quartus, sextus,
octavus, a superioribus, velut discipuli a magistris,
ex toto non recedunt, sed quodam vicino sonorum
tenore adjuncti, quamdam sui discipulatus formam
ad superiores praetendunt, dum et ascensus eorum,
ut supra praenotavimus, fit brevior et descensus inferior.
Omissis igitur singulorum tonorum differentiis,
quae pro diversa doctorum consuetudine aliquibus
in notulis parum quid discordare videntur, singulis
tantum versiculis principalem sui sonitus tenorem
tam in antiphonis quam in responsoriis exempli
causa adjunximus. Insuper et alios ejusdem regulae
versus ad introitus et communiones pertinentes,
cum suis tamen differentiis, quia pauciores sunt et
certiores, nihilomninus superaddere curavimus.
Quod si charitatem vestram differentias sive diffinitiones
antiphonarum delectat vestro more subnectere,
sat placere nobis scitote. Caeterum obedientiam
vestram omnino contestor, quatenus haec eo
charitatis affectu quo a me sunt composita suscipiatis,
meique utpote boni filii sui patris memoriam in
Christo habeatis. Valete.
PRIMUM QUAERITE REGNUM DEI.
#Gloria. Saeculorum Amen. Ecce nomen Domini.
Angelus Domini. Antequam convenirent. Gloria Patri,
et Filio, et Spiritui sancto. Beata es, Maria.@#
SECUNDUM AUTEM SIMILE EST HUIC.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Juste et pie vivamus.
Archangele. Assumpsit Jesus. Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui sancto, Veni, electa.@#
TERTIA DIES EST, QUOD HAEC FACTA SUNT.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Domine, probasti me.
Domine, spes Sanctorum. Claudus quidam. Gloria
Patri, et Filio, | null | 0c929d77-4d09-4f0e-94cc-71a2a14698b4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et Spiritui sancto. Hodie nata est.@#
QUARTA VIGILIA VENIT AD EOS.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Credo videre. Ite nuntiate.
Sanctis, qui in terra sunt. Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui sancto. Quae est ista?@#
QUINQUE PRUDENTES INTRAVERUNT AD NUPTIAS.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Allel. quem quaeris. Ecce
jam veniet. Adhuc multa habeo. Coeli aperti sunt. Gloria
Patri, et Filio, et Spiritui sancto. Obsecro, Domine.@#
SEXTA HORA SEDIT SUPER PUTEUM.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Aedificavit Moyses.
Alias oves. Benedictus Dominus. Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui sancto. Beata es.@#
SEPTEM SUNT SPIRITUS ANTE THRONUM DEI.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Hierusalem respice.
Sapientia aedificavit sibi domum. Hoc jam tertio. Gloria
Patri, et Filio, et Spiritui sancto. Gloriosae Virginis.@#
OCTO SUNT BEATITUDINES.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Angeli eorum. Justorum
animae. Amen, amen dico vobis. Malos male perdet.
Adorna thalamum. Deus adjuvat. Beatus vir qui
suffert. Si ignes adhib. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui
sancto. Beatam me dicent.@#
#Gloria Patri. Saeculorum. Amen.@#
Primo pro culmine tuae quaerere justitiae, Domine,
veri summi quoque lumen fac nos; petimus ut in
coelo semper tibi jubilemus. Amen.
#Rorate, coeli. Suscepimus. Gaudeamus. Saeculorum.
Amen. Gaudete in Domino. Etenim sederunt. Statuit
ei Dominus. Amen. Dominus dabit. Ecce virgo.
Viderunt omnes. Gloria Patri,@# etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Secundumque legis verbum mutua, quo dilectionem
Dei et proximi, Christe, mandasti colere, quae
per haec geminae observantiae praecepta reddamus.
Amen.
#Veni et ostende. Vultum tuum. Ecce advenit. Amen.
Hierusalem. Exiit sermo. Dominus Jesus. Gloria Patri,@#
etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Tertia te die, Christe, resurgere, mundo ferre
lumen credimus. O alma, fac nos et tuum semper
laudare nomen, et in patriae te aeternae regione cernentes
sedere. Amen.
#Ego autem. Confessio et pulchritudo. Repleatur.
Amen. Beatus servus. Christus resurgens. Gustate.
Gloria Patri,@# etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Quarta te noctis Christe vigilia discipulis dare
coeleste solamen nos humiles fatentes, te canentes,
laudantes, tuaeque nomen potentiae nos quaternae
tuae evangelicae vocis da cognoscere munimen.
#Prope esto. Sacerdotes tui. Omnis terra. Saeculorum.
Amen. Resurrexi. Misericordia. In voluntate.
Amen. Exsulta. Vidimus. Feci judicium. Gloria Patri.@#
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Quinque tu, Domine, in coelum virgines, te recipere,
dignatus es plebis tuae verbis revelare, signis et
ostendere. Sensus ecce nostros in te precamur, Domine,
te disponere. #Loquebar. Circumdederunt me,
Laetare, Hierusalem. Domine, in tua. Amen. Domine
refugium. Verba mea. Ecce Deus. Amen. Servite
Domino. Justus Dominus. Signa eos. Gloria Patri,@#
etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Sexta tuae, Christe, praesentiae corporalis hora
resplendet, fontem Ecclesiae vitam tribue salientem
aquae vivae, fervore quoque plenae gratiae hanc semper
accende.
#Hodie scietis. In medio. Quasi modo geniti. Amen.
Diffusa est gratia. In splendoribus. Pascha nostrum.
Gloria Patri,@# etc.
#Gloria, Saeculorum. Amen.@#
Septemplicem te nunc quoque nobis adesse deposcimus,
alme Paraclete, nostrae mentes ut tuae
gratiae semper exuberent perfecto munere; quaeque
nocent exstingue, et cuncta, quae proficiunt, accende
semper amoris igne:
#Puer natus est. Venite, benedicti. Viri Galilaei.
Amen. Dicite pusillanimis. Tolle puerum. Factus est
repente. Glor. Patri,@# etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Octo, pie Christe, lucide, beatitudines evangelicae
gratiae plebi tuae praebe benignus, et clemens sempiterna
requie refove sine fine credentes in te.
#Ad te levavi, Domine, ne longe. Spiritus Domini.
Amen. Laetabitur justus. Invocavit me. Probasti, Domine. | null | f39e514f-4292-4688-a107-c67170a6a474 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Amen. Video coelos. Responsum. Hoc corpus.
Gloria Patri,@# etc.
De consona tonorum diversitate
BERNO gratia Dei, et si non merito, tamen officio
abba, dilectissimis in Christo filiis PURCHARDO et
KERUNGO, una cum caeteris in Dominicarum scholarum
gymnasio Augiae vacantibus, de virtute in virtutem
diatim proficere, ut Deum deorum in Sion
valeant conspicere.
Vestri precum instantia nuper admonitus, ut
quosdam versiculos super consona tonorum diversitate
compositos vestrae sagacitatis industriae ad discendum
contraderem, non statim hac de causa ad
id faciendum animum appuli, quia ridiculo me non
defuturum apud posteros credidi, si, inter sapientiae
thesauros abundantes ac divinarum humanarumque
litterarum larga copia instar torrentis affluentes,
ego, totius eloquentiae expers, quiddam mutire praesumerem,
illamque sententiam mihi posse objici non
immerito expavi:
In silvam ne ligna feras, et in mare pisces.
Sed rursum illam Domini sententiam considerans,
quae ait: #Qui petit a te, da ei, et volenti a te mutuari
ne avertaris,@# etsi non ut petentibus, saltem ut
mutuum sibi praestari volentibus, penitus denegare
nequaquam sum ausus, non parum foenoris
me sperans acquisiturum, si, pro verbosa vel undecunque
acquisita compositiunculae garrulitate,
docta domesticae eloquentiae vestrae merear participari
sobrietate.
Igitur octo tonis manifestum est musicam consistere,
per quos musicae modulationis consonantiae,
quas nunc interim brevitatis studio praeterimus,
amica quadam suae conjunctionis affinitate
sibi invicem videntur concordare. Quorum apud nos
nomina, a primo usque octavum, ex ordinis sui
auctoritate sumpsere primordia. Ex quibus quatuor,
id est primus, tertius, quintus, septimus Graeco
eloquio authentici vocantur, eo quod caeteris,
videlicet secundo, quarto, sexto, octavo quasi quadam
magisterii auctoritate praeesse videantur; authenticum
namque #auctorem@# sive #magistrum@# sonat.
Unde sicut superiores authentici vocantur, ita inferiores
plagae, quasi partes ex latere superiorum
procedentes, dicuntur.
Qua ratione contigit ut, qui communi Latinorum
locutione dicitur primus ab hujus artis magisterio
imbutis nominetur authenticus protus, quasi primus
auctoralis; secundus plagis protus, vel plaga, id est,
pars proti; tertius authenticus deuterus, eo quod
secundae sit auctoritatis; quartus plagis vel plaga
deuteri; quintus authenticus tritus, nihilominus ex
ternario et auctoritate nomen sortitus; cui sextus
secundum supradictam rationem subjicitur. Septimus
authenticus tetrardus ab ordine et ipse ita vocatus;
tetra namque quatuor dicuntur. Deinde sequitur
octavus, qui septimo subditur; unde et plagis
tetrardus vel plaga tetrardi vocatur.
Denique non immerito primus, tertius, quintus,
septimus authentici vel principales dicuntur, cum
eorum sonus sit altior, ascensus superior. Nam, sictut
unusquisque eorum a suo finali incipiens, novenarium
limitem licenter ascendendo contingit, descendendo
in sibi vicinum, aliquando usque ad tertium
sonum pervenit, ita inferiores in quintum usque
ascendunt, in quartum vero sonum descendunt. Unde
et hi inferiores, scilicet secundus, quartus, sextus,
octavus, a superioribus, velut discipuli a magistris,
ex toto non recedunt, sed quodam vicino sonorum
tenore adjuncti, quamdam sui discipulatus formam
ad superiores praetendunt, dum et ascensus eorum,
ut supra praenotavimus, fit brevior et descensus inferior.
Omissis igitur singulorum tonorum differentiis,
quae pro diversa doctorum consuetudine aliquibus
in notulis parum quid discordare videntur, singulis
tantum versiculis principalem sui sonitus tenorem
tam in antiphonis quam in responsoriis exempli
causa adjunximus. Insuper et alios ejusdem regulae
versus ad introitus et communiones pertinentes,
cum suis tamen differentiis, quia pauciores sunt et
certiores, nihilomninus superaddere curavimus.
Quod si charitatem vestram differentias sive diffinitiones
antiphonarum delectat vestro more subnectere,
sat placere nobis scitote. Caeterum obedientiam
vestram omnino contestor, quatenus haec eo
charitatis affectu quo a me sunt composita suscipiatis,
meique utpote boni filii sui patris memoriam in
Christo habeatis. Valete.
PRIMUM QUAERITE REGNUM DEI.
#Gloria. Saeculorum Amen. Ecce nomen Domini.
Angelus Domini. Antequam convenirent. Gloria Patri,
et Filio, et Spiritui sancto. Beata es, Maria.@#
SECUNDUM AUTEM SIMILE EST HUIC.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Juste et pie vivamus.
Archangele. Assumpsit Jesus. Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui sancto, Veni, electa.@#
TERTIA DIES EST, QUOD HAEC FACTA SUNT.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Domine, probasti me | null | 4784392a-0be6-478c-85a4-9e719304c633 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Domine, spes Sanctorum. Claudus quidam. Gloria
Patri, et Filio, et Spiritui sancto. Hodie nata est.@#
QUARTA VIGILIA VENIT AD EOS.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Credo videre. Ite nuntiate.
Sanctis, qui in terra sunt. Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui sancto. Quae est ista?@#
QUINQUE PRUDENTES INTRAVERUNT AD NUPTIAS.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Allel. quem quaeris. Ecce
jam veniet. Adhuc multa habeo. Coeli aperti sunt. Gloria
Patri, et Filio, et Spiritui sancto. Obsecro, Domine.@#
SEXTA HORA SEDIT SUPER PUTEUM.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Aedificavit Moyses.
Alias oves. Benedictus Dominus. Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui sancto. Beata es.@#
SEPTEM SUNT SPIRITUS ANTE THRONUM DEI.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Hierusalem respice.
Sapientia aedificavit sibi domum. Hoc jam tertio. Gloria
Patri, et Filio, et Spiritui sancto. Gloriosae Virginis.@#
OCTO SUNT BEATITUDINES.
#Gloria. Saeculorum. Amen. Angeli eorum. Justorum
animae. Amen, amen dico vobis. Malos male perdet.
Adorna thalamum. Deus adjuvat. Beatus vir qui
suffert. Si ignes adhib. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui
sancto. Beatam me dicent.@#
#Gloria Patri. Saeculorum. Amen.@#
Primo pro culmine tuae quaerere justitiae, Domine,
veri summi quoque lumen fac nos; petimus ut in
coelo semper tibi jubilemus. Amen.
#Rorate, coeli. Suscepimus. Gaudeamus. Saeculorum.
Amen. Gaudete in Domino. Etenim sederunt. Statuit
ei Dominus. Amen. Dominus dabit. Ecce virgo.
Viderunt omnes. Gloria Patri,@# etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Secundumque legis verbum mutua, quo dilectionem
Dei et proximi, Christe, mandasti colere, quae
per haec geminae observantiae praecepta reddamus.
Amen.
#Veni et ostende. Vultum tuum. Ecce advenit. Amen.
Hierusalem. Exiit sermo. Dominus Jesus. Gloria Patri,@#
etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Tertia te die, Christe, resurgere, mundo ferre
lumen credimus. O alma, fac nos et tuum semper
laudare nomen, et in patriae te aeternae regione cernentes
sedere. Amen.
#Ego autem. Confessio et pulchritudo. Repleatur.
Amen. Beatus servus. Christus resurgens. Gustate.
Gloria Patri,@# etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Quarta te noctis Christe vigilia discipulis dare
coeleste solamen nos humiles fatentes, te canentes,
laudantes, tuaeque nomen potentiae nos quaternae
tuae evangelicae vocis da cognoscere munimen.
#Prope esto. Sacerdotes tui. Omnis terra. Saeculorum.
Amen. Resurrexi. Misericordia. In voluntate.
Amen. Exsulta. Vidimus. Feci judicium. Gloria Patri.@#
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Quinque tu, Domine, in coelum virgines, te recipere,
dignatus es plebis tuae verbis revelare, signis et
ostendere. Sensus ecce nostros in te precamur, Domine,
te disponere. #Loquebar. Circumdederunt me,
Laetare, Hierusalem. Domine, in tua. Amen. Domine
refugium. Verba mea. Ecce Deus. Amen. Servite
Domino. Justus Dominus. Signa eos. Gloria Patri,@#
etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Sexta tuae, Christe, praesentiae corporalis hora
resplendet, fontem Ecclesiae vitam tribue salientem
aquae vivae, fervore quoque plenae gratiae hanc semper
accende.
#Hodie scietis. In medio. Quasi modo geniti. Amen.
Diffusa est gratia. In splendoribus. Pascha nostrum.
Gloria Patri,@# etc.
#Gloria, Saeculorum. Amen.@#
Septemplicem te nunc quoque nobis adesse deposcimus,
alme Paraclete, nostrae mentes ut tuae
gratiae semper exuberent perfecto munere; quaeque
nocent exstingue, et cuncta, quae proficiunt, accende
semper amoris igne:
#Puer natus est. Venite, benedicti. Viri Galilaei.
Amen. Dicite pusillanimis. Tolle puerum. Factus est
repente. Glor. Patri,@# etc.
#Gloria. Saeculorum. Amen.@#
Octo, pie Christe, lucide, beatitudines evangelicae
gratiae plebi tuae praebe benignus, et clemens sempiterna
requie refove sine fine credentes in te.
#Ad te levavi, Domine, ne longe. | null | 0f2565a8-903d-4a17-ba3f-3c252501b409 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Spiritus Domini.
Amen. Laetabitur justus. Invocavit me. Probasti, Domine.
Amen. Video coelos. Responsum. Hoc corpus.
Gloria Patri,@# etc. | null | a1992ca6-aea9-4599-a644-e75527887857 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
CAPUT PRIMUM. #Qualiter priscis apostolorum temporibus missarum celebritas ageretur.@#
Igitur in exordio nascentis Ecclesiae non eo quo
nunc modo vel ordine sacra celebrabantur missarum
solemnia, teste etiam beatissimo Gregorio papa,
qui inter multa quae constituit utilia, cum in celebratione
missarum, tum etiam in vario ecclesiasticarum
rerum usu ad conficiendum corpus et sanguinem
Christi, orationem Dominicam fecit decantari,
sicut de eo scriptum est: Orationem Dominicam
mox post canonem super hostiam censuit recitari.
De hoc et de aliis cum quosdam murmurare sentiret,
pissimus Pater inter alia non dedignatus est hujusmodi
rationem reddere, dicens: Orationem Dominicam
idcirco mox post precem dicimus, quia mos
apostolorum fuit ut ad ipsam solummodo orationem
oblationis hostiam consecrarent. Et valde mihi inconveniens
visum est ut precem, quam Scholasticus
composuerat, super oblationem diceremus, et ipsam
traditionem, quam Redemptor noster composuit,
super ejus corpus et sanguinem non diceremus. Sed
crescente statu religionis simul accrevit decus ecclesiastici
honoris. Attamen ipsum canonem non unus
solus totum composuit, sed per tempora aliud alius
interposuit vel adjecit, sicut de hoc sanctissimo papa
legimus. In canone apposuit: #Diesque nostros in tua
pace dispone, atque ab aeterna damnatione nos eripi,
et in electorum tuorum jubeas grege numerari.@# De
Alexandro quoque papa, qui a B. Petro septimus erat
in ordine, ita legimus: Hic passionem Domini miscuit
in precatione sacerdotum, quando missae celebrantur.
Leo papa constituit ut intra actionem sacrificii diceretur:
#Sanctum sacrificium,@#
et caetera. Deinde Gregorius,
tertius ejusdem nominis papa, faciens oratorium
in basilica sancti Petri apostoli in honorem
omnium sanctorum, quotidiana missarum solemnia
ibidem celebrare constituit, pariterque in canone a
sacerdote dicendum ordinavit: #Quorum solemnitas
hodie in conspectu tuae majestatis celebratur, Domine
Deus noster, toto in orbe terrarum.@# Quod quia specialiter
ad illam pertinet celebritatem non est canoni,
qui generaliter dicitur, adnotatum. Haec de canone,
qui et actio dicitur, dicta sunt: nunc de caeteris quae
Dominus dederit, videamus. Coelestinus papa constituit
ut psalmi David centum quinquaginta ante sacrificium
psallerentur in ordine antiphonarum ex omnibus,
quod antea non fiebat, nisi tantum Epistola
B. Pauli recitabatur, et sanctum Evangelium. Litaniae,
id est #Kyrie eleison, Christe eleison,@# quae sequuntur,
a Graecorum usu sumptae creduntur. Orationes
autem, quas Collectas dicimus, a diversis auctoribus
compositae creduntur, a Gelasio praesule Romano et
beato Gregorio papa. Unde et in Vita ipsius legimus:
Sed et Gelasianum codicem de missarum solemniis
multa subtrahens, pauca convertens, nonnulla superadjiciens,
in unius libelli volumine coarctavit. Quod
volumen librum Sacramentorum praetitulavit. Et fortasse
primis temporibus solius Pauli Epistolae legebantur,
postmodum intermistae aliae lectiones sunt, non
tantum de Novo verum etiam de Veteri, prout
solemnitatum ordo poscebat, Testamento. Ubi notandum,
ut sicut sanctum Gregorium, quicunque has
vel has cantilenas composuisset libri Sacramentorum
et Antiphonarum, ita et beatum Hieronymum credimus
ordinatorem Lectionarii, ut ipsius testatur prologus
appositus in capite ejusdem Comitis (sic eum
appellavit). Postea cum gradualia et #alleluia@# inter
apostolicam et evangelicam lectionem coeperunt frequentari,
Hispani quasi novitate rei perculsi multum
restiterunt dicentes: In quibusdam Hispaniarum
ecclesiis laudes post Apostolum decantantur priusquam
Evangelium praedicetur, dum canones praecipiant
post Apostolum non laudes, sed Evangelium
annuntiare. Praesumptio enim est ut anteponant ea
quae sequi debent. Nam laudes ideo Evangelium
sequuntur, propter gloriam Christi, quae per idem
Evangelium praedicatur. Verumtamen ex auctoritate
sanctae Romanae Ecclesiae, postea est constitutum ut
responsoria et #alleluia@# canantur ante sanctum
Evangelium. Iidem etiam in Toletano statuerunt
concilio (Conc. Tolet. IV, c. 11) ut hymnus trium
puerorum omni Dominico die, et in solemnitatibus
martyrum in pulpito decantetur: quod tamen Romani
minime faciunt nisi quater in anno, his Sabbatorum
diebus qui praetitulantur, in duodecim lectionibus.
Symbolum quoque fidei catholicae post Evangelium
recitatur, ut per sanctum Evangelium corde credatur
ad justitiam, per symbolum autem ore confessio fiat in
salutem (Rom. X). Quod tamen non secundum Nicaenum
concilium, sed secundum Constantinopolitanum canimus
translatum. Concilio quoque Toletano statutum
est (Conc. Tolet. III, c. 11), id omni die Dominico secundum
morem orientalium ecclesiarum decantari.
#Agnus Dei,@# in confractione corporis Domini | null | 94745e69-b37a-4e15-aaf0-9a2b2a863e52 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, a
clero et a populo Sergius papa dici constituit. Offertorium,
quod inter offerendum cantatur, quamvis a
prioris populi consuetudine in usum Christianorum
venisse dicatur, tamen quid specialiter addiderit
aperte non legimus; quemadmodum de illo angelico
hymno, #Sanctus, Sanctus, Sanctus,@# vel de illa antiphona
quae post communionem dicitur, fateri possumus,
cum veraciter credi possit, priores sanctos silentio
obtulisse vel communicasse, quod etiam hactenus
in Sabbato S. Paschae solemus observare: quanquam
non desint qui affirment Xistum papam, supradictum
hymnum, #Sanctus, Sanctus, Sanctus,@# ad missam
addidisse. Verum in his omnibus est attendendum,
quia sicut sapientissimus papa Gregorius librum
Sacramentorum diligentissime ad veritatis lineam
correxit, ita musicae quoque modulationis harmoniam
satis utiliter composuit ac ordinavit.
CAPUT II. #De gloria in excelsis.@#
Nunc stylus ad movendam qaaestionem sese vertat,
ad quam totus hactenus sermo habitus intendebat,
videlicet cur non liceat omni die Dominico vel natalitiis
sanctorum presbyteros illum hymnum canere,
quem nato in carne Domino angeli cecinere, dicentes: #Gloria in excelsis Deo,@#
etc. Quod si concessum
est illum cantare in Pascha secundum praetitulationem
Missalis, non multo minus licitum puto in Nativitate
Domini, quando primum coepit audiri ab
hominibus in terris qualiter ab angelis canebatur in
coelis. Proferant contradictores in medium ubinam
sit a sanctis Patribus, vel ab ipso sanctissimo papa
Gregorio interdictum, et si ad haec respondere non
valemus, merito manus damus. Quisquis enim vult
ex sacrae Scripturae auctoritate aliquid confirmare,
debet ex prophetarum oraculis apostolorum dictis,
antiquorum Patrum conciliis, nec non et eorum
scriptis vel gestis, et, quod omnibus his majus est,
ex sancti Evangelii veritate locum ostendere, unde
velit sententiam suam corroborare. Unde solemus
dicere: Scriptum est in illo, et in illo loco; et legimus
in decretis pontificum, vel in tali concilio, in
illo capitulo. Sed cum sanctum Gregorium nusquam
legamus ipsum hymnum interdixisse, liceat nostros
quoque testes idoneos introducere, quo eorum testimonio
possit probari, utrumnam jure debeat decantari.
Nam cum scriptum sit: In ore duorum aut
trium testium stat omne verbum (Matth. XVIII),
prius proferam duos, deinde multos. Denique Telesphorus
papa, a beato Petro octavus, constituit ut
ante sacrificium hymnus diceretur angelicus, hoc
est: #Gloria in excelsis Deo.@# Qualiter ejus debeat
credi testimonio, testatur martyrium quod sustinuit
pro Domino. De Symmacho quoque papa ita legimus:
Hic constituit ut omni die Dominica vel natalitiis
martyrum #Gloria in excelsis@# hymnus diceretur.
Cujus sanctitatis vir iste fuerit, de bonis ejus operibus
quae fecit, ex libro Dialogorum legere volentibus
satis liquebit. Ubi beatus papa Gregorius narrat
quod quidam Paschasius sanctae Romanae Ecclesiae
diaconus, cum tanti meriti apud Deum esset ut
quidam daemoniacus, tacta ejus post mortem dalmatica,
a daemone sit liberatus: tamen quia tanti pontificis
ordinationi restitit, cuidam religioso viro in
purgatoriis poenis constitutus, non per somnium,
sed visibiliter apparuit, ac pro qua culpa haec
pateretur innotuit. Ecce de hoc hymno angelico
duo testes inventi sunt idonei, qui a nemine, ut
puto, possunt refelli. Quod si adhuc tertius quaeritur,
non jam unius, sed sexaginta episcoporum in
medium profero testimonium, qui in quarto Toletano
concilio (Tol. conc. II, pag. 730), in nomine Domini
congregati, tam super hoc quam super aliis hujusmodi
hymnis promulgaverunt decretum cap. 12. De
hymnis, inquiunt, etiam canendis et Salvatoris et
apostolorum habemus exemplum. Nam et ipse Dominus
hymnum dixisse perhibetur, Matthaeo evangelista
testante: #Et hymno dicto, exierunt in montem
Oliveti (Matth. XXV)
@#. Et Paulus apostolus ad Ephesios
subscripsit, dicens: #Implemini Spiritu sancto,
loquentes vobismetipsis in psalmis et hymnis et canticis
spiritualibus (Ephes. V)
@#. Et quia cernebant nonnullos
in Ecclesia eos hymnos spernere, qui humano ingenio
videbantur in laudem apostolorum et martyrum
triumphos compositi esse, vehementer arguebant
eos hujusmodi verbis, dicentes: Respuant et illum
ergo ab hominibus compositum, quem quotidie publico
privatoque officio in fine omnium psalmorum
dicimus: #Gloria, honor Patri et Filio et Spiritui sancto
in saecula saeculorum. Amen.@# Pro quo nos canimus: #Gloria Patri et Filio et Spiritui sancto usque | null | b34e1151-9989-4361-b986-61aec3f8f8fc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in finem.@#
Et post haec inferunt. Nam et ille hymnus quem
nato in carne Christo angeli cecinerunt: #Gloria in
excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis,@#
angelicus est. Reliqua quae ibi sequuntur ecclesiastici
doctores composuerunt. Ergo nec ipsi in ecclesiis
canendi sunt, quia in sanctarum Scripturarum
locis non inveniuntur. Componuntur missae sive
preces, vel orationes sive commendationes, seu
manus impositiones, ex quibus si nulla decantantur in
Ecclesia, vacant officia omnia ecclesiastica. Et
paulo post: Sicut igitur orationes, ita et hymnos
in laudem Dei compositos, nullus nostrorum ulterius
improbet, sed pari modo Gallia [in Gallicia]
Hispaniaque celebrent, sintque excommunicatione
plectendi qui hymnos rejicere fuerint ausi. Unde
sanctus Pater Benedictus jubet nos monachos ad
omnes regulares cursus celebrare hymnos quos ille
vocat Ambrosianos. Ad haec potest aliquis dicere,
tunc temporis Gallos et Hispanos in missarum suarum
celebritate nondum habuisse usum sanctae Rom.
Ecclesiae. Quod et nos non negamus. Testatur hoc
abbas Hilduvinus, vir in divina lege apprime eruditus,
in ea epistola quam ad Ludovicum imperatorem
direxit pro passione sanctorum martyrum Dionysii
et sociorum ejus, ubi inter alia quae suae narrationi
videbantur congrua haec adjecit: Cui astipulari videntur
antiquissimi et nimia vetustate pene consumpti
missales libri, continentes missae ordinem
more Gallico, qui ab initio receptae fidei usus in
hac occidentali plaga est habitus, usquequo tenorem,
quo nunc utitur, Romanum suscepit. In
nostri quoque monasterii archivo habetur Missalis
longe aliter ordinatus quam Romanae Ecclesiae se
habeat usus. Et quod iis omnibus majus est cum
una sit fides, cur super missarum celebratione,
Galliarum Ecclesiae a Romana discordent Augustino
requirenti, Gregorius respondit: Novit fraternitas
tua Romanae Ecclesiae consuetudinem, in qua se
meminit enutritam. Sed mihi placet ut sive in Romana,
sive in qualibet Ecclesia aliquid invenisti
quod plus omnipotenti Deo possit placere, sollicite
eligas, et Anglorum Ecclesiae, quae adhuc nova est,
ad fidem institutione praecipua, quae de multis Ecclesiis
colligere potuisti, infundas. Non enim pro
locis res, sed pro bonis rebus loca amanda sunt.
Ex singulis ergo quibusque ecclesiis, quae pia, quae
religiosa, quae recta sunt eligas, et haec quasi vasculo
collecta apud Anglorum mentes in consuetudinem
vertas. His satis instruimur exemplis nil nos delinquere,
si ea, quae ex auctoritate pontificum, qui
illum sanctum virum tempore praecesserunt, instituta
suscepimus, et vel ex Gallicanarum ecclesiarum
aut Hispanicarum usu mutuavimus, fideli devotione
servamus, imitantes ipsius beatissimi papae praedicandam
humilitatem. Qui cum reprehenderetur a
quibusdam quod aliarum ecclesiarum morem sequeretur,
inter alia fatetur, dicens: Si quid boni
vel ipsa videlicet Constantinopolitana, vel altera
Ecclesia habet, ego et minores meos quos ab illicitis
prohibebo in bono imitari paratus sum. Stultus
est enim qui in eo se primum existimat ut bona
quae viderit discere contemnat. Nam si ideo, ut
saepe dictum, illum angelicum hymnum prohibemur
in festivis diebus canere eo quod Romanorum presbyteri
non solent eum canere, possumus simili
modo post Evangelium symbolum reticere, quod
Romani usque ad haec tempora divae memoriae
Henrici imperatoris nullo modo cecinerunt. Sed an
eodem interrogati cur ita agerent, me coram assistente,
audivi eos hujusmodi responsum reddere, videlicet,
quod Romana Ecclesia non fuisset aliquando
ulla haereseos faece infecta, sed secundum sancti
Petri doctrinam in soliditate catholicae fidei permaneret
inconcussa: et ideo magis his necessarium
esse illud symbolum saepius cantando frequentare,
qui aliquando ulla haeresi potuerunt maculari. At
dominus imperator non antea desiit quam omnium
consensu id domino Benedicto apostolico persuasit,
ut ad publicam missam illud decantarent. Sed utrum
hanc consuetudinem servent adhuc affirmare non
possimus, quia certum non tenemus. Eo etiam
modo possunt objici multa quae post sancti Gregorii
tempora causa decoris videntur adducta [ #al.,@#
adjecta], cum e contrario Psalmista dicat: #Adjiciam
super omnem laudem tuam (Psal. LXX)
@#. Et
mirum valde videtur cum certa sit ratione discretum,
quid soli liceat episcopo, non autem presbytero:
videlicet, ut ad episcopum pertineant ordinationes
clericorum, dedicationes ecclesiarum, sacri
chrismatis confectio, ad dandum Spiritum paracletum,
sacra impositio manuum, quid aliud esse
possit in sacramentis divinis quod non sit presbyteris
commune cum episcopis, praecipue cum id
quod excellentissimum est in omnibus sacramentis,
sanctum videlicet corpus | null | 2255cfae-2d0a-4932-8896-192221f50878 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et sanguinem
Christi, quotidie sicut episcopi, ita et consecrent
presbyteri, nec sanctius sit illorum quam istorum.
Unde sanctus Hieronymus dicit de iisdem presbyteris:
Hi namque in benedictione cum episcopis
consortes sunt mysteriorum ac nulla in conficiendo
corpore Christi ac sanguine inter vos et episcopos
credenda distantia est, quia et eucharistiam pridem
per presbyteros benedictam, si necessitas exegerit,
accipere debent. Et post pauca: Nam si quis ad
injuriam revocat, ut putet non debere se accipere
eucharistiam quam presbyter benedicit, is profecto
perversus est: credens Deum duo corpora habuisse,
unum majus, aliud minus; quod episcopus conficit
majus, quod presbyteri minus; qui Christum ita
dividit, Deo injuriam facit. Super haec omnia cum
in capite libri missalis, quando presbyteri Romani #Gloria in excelsis Deo@#
canere et non canere soleant,
legimus solummodo praetitulatum: nusquam autem
vel a beato papa Gregorio, vel aliquo sanctorum
Patrum nobis interdictum puto, quin omni die
Dominica vel in sanctorum natalitiis liceat nobis
saepe dictum hymnum canere ad augmentum laudis
divinae.
CAPUT III. #De octava Pentecostes.@#
His ita utcunque digestis, non absimile videtur
si quid de octavis Pentecostes loquamur. Nam dum
adhuc apud Gallos essem constitutus, non modicam
super hac re quaestionem cognovi exortam in illis
regionibus, aliis affirmantibus quod sicut Dominicae
Nativitatis ac Resurrectionis, ita oporteret
celebrare et octavas Pentecostes, praecipue cum saepius
in nostris officialibus libris scriptum legamus,
post octavam Pentecostes, aliis e regione contendentibus,
in hac solemnitate, quia Spiritus sanctus
super apostolos in linguis igneis apparuit, non plus
quam septem dies debere expendi juxta dona ejusdem
Spiritus sancti. Sed ad hanc litem inter utrasque
partes dirimendam, ipso sancto Spiritu adjuvante,
ostendamus cui parti merito favere debeamus.
Nam cum S. Augustinus doctor egregius de sermone
Domini in monte habito disputaret, et singulas
beatitudines septem donis Spiritus sancti compararet:
nam prima beatitudo incepit: #Beati pauperes
spiritu, quoniam ipsorum est regnum coelorum (Matth. V)
@#,
cum ad octavam perveniret, ita intulit:
Octava tanquam ad caput redit, quia consummatum
perfectumque ostendit et probat. Itaque in prima
et octava nominatum est regnum coelorum. Cum
dicitur autem: Quis nos separabit a charitate? tribulatio?
an angustia? an persecutio? an fames? an nuditas?
an periculum? an gladius? (Rom. VIII): septem
sunt ergo quae perficiunt: nam octava clarificat, et
quod perfectum est demonstrat ut per hos gradus perficiantur
et caeteri, tanquam a capite rursum exordiens.
Videtur ergo mihi etiam septiformis operatio
Spiritus sancti, de qua Isaias loquitur (Isa. XI), his
gradibus sententiisque congruere. Et post aliquanta:
Haec octava sententia, quae ad caput redit perfectumque
hominem declarat, significat fortasse et circumcisionem
octava die in Veteri Testamento, et Domini
resurrectionem post Sabbatum, qui est utique
octavus dies idemque primus dies, et celebrationem
octavarum feriarum quas in regeneratione novi hominis
celebramus et numero ipso Pentecostes. Nam
septenario numero septies multiplicato, quo fiunt 49,
quasi octavus additur, ut 50 compleantur, et tanquam
redeatur ad caput, quo die missus est Spiritus
sanctus, quo in regnum coelorum inducimur, et
haereditatem accipimus, et consolamur, et pascimur,
et misericordiam consequimur, et mundamur, et
pacificamur, atque ita perfecti omnes extrinsecus
illatas molestias pro veritate et justitia sustinemus.
Ex his S. Augustini verbis liquido potest intelligi
quid de octavis Pentecostes possit sentiri. Sed interim
vel breviter de sacramento nostri baptismatis
aliquid loquamur, quod in similitudinem mortis,
sepulturae, resurrectionis Christi regitur, Apostolo
teste qui ait: #Quicunque baptizati sumus in Christo
Jesu, in morte ipsius baptizati sumus. Consepulti enim
sumus cum illo per baptismum in mortem, ut quomodo
surrexit Christus a mortuis per gloriam Patris, ita et
nos in novitate vitae ambulemus. Si enim complantati
facti sumus similitudini mortis ejus, simul et resurrectionis
erimus (Rom. VI)
@#, et caetera. Unde et beatus
papa Leo: In baptismatis, inquit, regula et mors
intervenit interfectione peccati: sepulturam triduanam
imitatur dimersio, et ab aquis elevatio, resurgentis
instar est de sepulcro. Unde rectissime sancti
Patres duo tantum legitima tempora ad baptizandum,
si nulla necessitas intervenit, constituerunt: Sabbatum
videlicet Paschae et Sabbatum Pentecostes | null | 3fe4fc9c-06a3-4325-b62f-f3bbb120bd04 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Quae
utraque per octo dies celebrantur. Merito consepeliuntur
Christo baptizati in Sabbato, ut cum ipso
valeant resurgere die Dominico. Sicut enim Sabbatum
requiem animarum, sic Dominicus dies, qui est
primus et octavus, significat resurrectionem corporum.
Si enim certi gratia mysterii per octo dies
noster baptismus colitur, ita ut octava die vestimenta
mutentur baptizatorum, cur non magis celebratur
per octo dies baptismus apostolorum? Quod
enim apostoli per adventum Spiritus sancti, qui in
igne apparuit, baptizati sunt in die sancto Pentecostes,
testatur in Evangelio Joannes Baptista, qui
confluentibus ad se turbis ait: #Ego quidem vos baptizo
in aqua in poenitentiam. Qui autem post me
venturus est, fortior me est, cujus non sum dignus
calceamenta portare. Ipse vos baptizabit in Spiritu
sancto et igne (Matth. III)
@#. Et ipse Dominus ad apostolos
ait: #Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem
baptizabimini Spiritu sancto non post multos hos
dies (Act. I)
@#. De qua quidem octavae Pentecostes solemnitate
dicit quidam doctor egregie: Octavus dies
est, qui et primus, secundum formam octo beatitudinum.
Prima beatitudo dicit: Beati pauperes spiritu,
quoniam ipsorum est regnum coelorum (Matth.
V). Octava ita: Beati qui persecutionem patiuntur
propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum coelorum (Ibid.).
Ad regeneratos pertinent hae sententiae,
ut qui pauperes sunt in hac vita propter regnum
coelorum, usque ad finem vitae perseverantes
sint, ut accipiant regnum pro quo hic laboraverunt.
Baptismus vero neophytorum, quamvis in Sabbato
agatur, ad illum baptismum pertinet quem apostoli
acceperunt in die sancto Pentecostes, cujus octava
est dies Dominica sequens, quam solemus appellare
octavas Pentecostes. Et iterum post aliqua: Celebratur
per septem dies opus septiformis Spiritus,
et octava die consummatio et declaratio et
glorificatio ejusdem operis. Quod si ita est, merito
eamdem glorificationem in nostris officiis recolit
octava dies, quae redit ad caput, quae et prima
dies. Itaque sicut celebravimus majestatem Spiritus
sancti in Pentecoste, celebremus et in octavis
ejusdem festivitatis, quatenus saepissime recolendo
ejus dona, dignetur charitas ejus se profusius infundere
cordibus nostris. Ex his omnibus manifesta
ratio patet quod hi qui octavam Pentecostes celebrant
rectius agunt quam qui hoc agere nolunt. Igitur
justissime et rectissime a sancta matre catholica
Ecclesia toto orbe terrarum diffusa octavae Pentecostes
solemnitas celebratur, veneratur et colitur. Si
quis vero huic sanae diffinitioni contradicit, ejusdem
matris Ecclesiae unitatem scindit. Finito tandem eo,
quo hactenus utebamur, sermone, libet aliam rationem
inchoare.
CAPUT IV. #De Adventu Domini.@#
Dominica prima de Adventu Domini, Dominica
secunda, Dominica tertia, Dominica quarta, quae
proxima est ante Nativitatem Domini. Aliter vero
in Lectionario, quem librum Comitis appellavit, sic
Dominica quinta ante Nativitatem Domini, quam
Amalarius praeparationem Dominici Adventus nominavit.
Deinde Dominica quarta ante Nativitatem
Domini, Dominica tertia ante Nativitatem Domini,
Dominica secunda ante Nativitatem Domini, Dominica
prima ante Nativitatem Domini, ut converso
modo quae apud Hieronymum dicitur prima vel proxima
ante Nativitatem Domini, apud Gregorium dicatur
Dominica quarta de Adventu Domini, non inconvenienter,
ut reor, propter quinque hujus saeculi
aetates, in quibus hominum genus sub jugo diaboli
captivum tenebatur, quousque ex intactae Virginis
utero nascendo in carne appareret, qui carnis peccata
per sui corporis hostiam aboleret et initium
sextae sequentis aetatis sanctificaret: vel quia interior
noster homo per quinque sensus corporis corrumpitur,
ita ut in nobis mors operetur, sicut propheta
dicit: #Introivit mors per fenestras vestras (Jer. IX)
@#;
quatenus in his quinque hebdomadibus
hospitium mentis illi regi nostro praeparetur, quem
prophetica lectio in ipsa hebdomada quinta his verbis
pronuntiat venturum: #Ecce dies veniunt, dicit
Dominus, et suscitabo David germen justum, et regnabit
rex, et sapiens erit, et faciet judicium et justitiam
in terra (Jer. XXIII)
@#. Quaternarium vero numerum,
quem, ut supra notavit sanctus Gregorius,
in quatuor Dominicis de Adventu Domini diebus
posuit, tali celebrant sacramento, ut homo, qui quatuor
consistit elementis, per quatuor hebdomadas
ejus exspectet Adventum, quem per tres ordines
librorum, legis scilicet, prophetarum, psalmorum
olim promissum, et per quartum, id est, principium
Evangelii, angelo sanctae Mariae semper virgini conceptum
ac | null | 31d2314f-99ef-4704-b120-60d8d73a1cc3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nativitatis ejus ordinem narrante, ad
salutem humani generis certissime sciunt huic mundo
praesentatum. Et ne tantilla parvitatis meae attestatio,
quam ex aliorum magis quam ex propria protuli
sententia, videatur parvipendenda, majorum
dicta ponantur in medio, ut vel ex his liquido comprobetur
quorum usus rectior habeatur. Ait nempe
Amalarius divinorum officiorum scrutator non contemnendus:
In antiquis libris Missalium et Lectionariorum
reperitur scriptum: hebdomada quinta
ante Nativitatem Domini. Totidem enim lectiones
habemus in Lectionario, et totidem Evangelia a
tempore memorato per dies Dominicos usque ad
Nativitatem Domini. Antiphonarius habet tria officia
diurna, et quartum in die Dominico qui vacat post
lectiones duodecim; nocturna vero quatuor, ut superius
dixi, per dies Dominicos. Auctor Lectionarii
excitat fidem nostram ad recolendum Domini
nostri Jesu Christi venturi in mundum praeconium
per quinque aetates mundi. Auctor Missalis qui
nominatur Gregorialis, et Antiphonarii, nos tangit
ut recolamus Nativitatem Domini celebratam per tres
ordines librorum, scilicet legis, prophetarum et psalmorum;
necnon et per quartum, id est, principium
Evangelii, in quo narratur Gabriel archangelus
missus ad Zachariam, videlicet nuntius praecursoris
Nativitatis Domini, verum etiam et prophetae Zachariae
de adventu Domini, et Gabriel missus ad Mariam
virginem (Luc I), narrans ei conceptionem
Salvatoris nostri, et caetera talia usque ad ipsam
Nativitatem. Nempe et ipsa quarta hebdomada, hoc
est, quae proxima est ante Nativitatem Domini, sive
in qua celebratur, singularis est; habet in matutinali
officio per unamquamque feriam antiphonas
proprias in psalmis. Et alio modo auctor Lectionarii
docet nos quam fortis sit Dominus, qui venturus
est ad nos, et intraturus domum nostram ut
in ea habitet quam nos solemus sordidare quinque
sensibus nostris. Illices formae intrant per oculos,
suspicio mala de fratre per aures, odor libidinosus
per nares; per os nos ingluvies polluit, per actum
crudelitas. In sordibus non vult habitare rex venturus,
nisi ita purgetur hospitium ut nec saltem pulvis
talium phantasmatum remaneat, non dignabitur
hospes venturus intrare in illud. Ideo scribit auctor
Lectionarii quinque lectiones quinque hebdomadarum
ut nos hortetur circumcidere quinque sensus
nostros ab omni vitio, et parare mansionem dignam
regi et Domino atque vero prophetae. De ipso rege
dicit prima lectio: #Ecce dies veniunt, dicit Dominus,
et suscitabo David germen justum, et regnabit rex, et
sapiens erit (Jer. XXIII)
@#. At vero de Domino: #Et hoc
est nomen, quod vocabunt eum, Dominus justus noster (Ibid.)
@#.
Et iterum in Evangelio de propheta: #Quia
hic est vere propheta, qui venturus est in mundum@#
(Joan. VI).
Auctor Missalis sive Antiphonarii eamdem
praeparationem hortatur nos facere per quatuor hebdomadas.
Sicut enim homo internus quinque sensibus
ad animam bene aut male operatur, ita per quatuor
elementa aut ruit ad mala opera, aut surgit ad
bona. Quapropter, ut dixi, hortatur nos auctor memoratus
ut si usque modo torpuimus negligentia, dehinc
surgamus ad mundandam domum nostram, ut
qui non excitatus est in quinta hebdomada, saltem
in quarta surgat. Ipsum enim sonat lectio quae legitur
in quarta hebdomada: #Scimus quia hora est jam
nos de somno surgere (Rom. I)
@#, et reliqua. Non dubito
propterea cantorem in memorata hebdomada
cum tuba sua exaltare vocem: #Ad te levavi animam
meam,@# ut excitet eos qui in quinta hebdomada sopore
negligentiae oppressi sunt. Quomodo nostram
domum praeparare debeamus in sequentibus memorata
lectio monstrat: #Non in comessationibus et
ebrietatibus, non in cubilibus et impudicitiis, non in
contentione et aemulatione, sed induimini Dominum
Jesum Christum (Rom. XIII)
@#. Eamdem praeparationem
inculcat in aras [ #for.,@# aures] cordis nostri Sacramentarium: #Suscipiamus,@#
inquiens, #Domine, misericordiam
tuam in medio templi tui (Psal. XLVII)
@#, #ut
reparationis nostrae ventura solemnia congruis honoribus
praecedamus.@# Haec autem causa est, qua Patrum
sententia fulcitur [ #forte deest hic,@# qui tria in Antiphonario
ordinarunt diurna officia, #aut aliquid simile@# ].
Omnis enim omnipotentis Verbi humanitati dispensatio,
sanctae Trinitatis individua est operatio. Et
quanquam ad solum Filium respiciat humanitatis
assumptio, tamen ad totam Trinitatem pertinet
effectiva nostrae redemptionis consummatio. Quapropter
aequum per omnia fore et conducibile censetur,
quatenus tres tantum | null | 3ac07eb1-70c0-4392-abf0-dd7c5e67851e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
hebdomadae observentur
in adventu Domini. Quod si aliquid supercreverit,
synecdochicos accipitur, ne tanti mysterii ordo et
regula praesumptuose (quod absit) annulletur. Est
autem et alia ejusdem negotii ratio, haudquaquam
vilipendenda, qua gloriosus Ecclesiae auctor et doctor
eximius Hilarius in libro Officiorum utitur: Sicut,
inquiens, pater ille familias in Evangelio trino
adventu infructuosam ficulneam visitavit (Luc. XIII),
sic sancta mater Ecclesia Salvatoris annuo recursu
per trium septimanarum secretum spatium sibi incitavit.
Venit enim Filius hominis quaerere, et salvum
facere quod perierat (Luc. XIX). Venit ante legem,
quia per naturalem intellectum quid unicuique
sequendum, quidve agendum sit innotuit. Venit sub
lege, quia patriarcharum exemplis et prophetarum
praeconiis semini Abrahae legalia confirmavit decreta.
Venit tertio post legem per gratiam ad vocationem
gentium, ut a solis ortu usque ad occasum laudare
discerent pueri nomen Domini, quos usque ad
finem mundi ad suae majestatis cultum exhortari
non desinit.
CAPUT V. #De missa,@# Deprecationem nostram, #et concordia officiorum Dominicalium.@#
De missa, #Deprecationem nostram, quaesumus,@# Domine, #benignus exaudi,@#
quae in quibusdam Sacramentorum
libris bis solet poni, primo videlicet
peracta Pentecostes hebdomada, post officia jejunii
mensis quarti, quae praetitulatur in Missali, Dominica
vacat. Item secundo, post duas Dominicas, tertia
incipiente. Ubi quaerendum reor quo loco rectius
dicatur: nam per singula quatuor tempora peracto
jejunio, sequens Dominica vacat ab officio, quamvis
missae non desint inde compositae. Et quia officia
jejunii primi mensis, in prima Quadragesimae hebdomada,
et jejunii quarti mensis in hebdomada Pentecostes
inveniuntur conscripta, licet semper eodem
perveniant ordine, tamen, sicut peracta prima Quadragesimae
hebdomada, ea Dominica quae ibi posita
est, dicitur, et lectiones Apostoli et sancti Evangelii
leguntur, ita et hic agendum esset recte et praecipue
cum eadem missa, lectio Apocalypsis Joannis
et Evangelium, quae eodem die leguntur, miro inter
se concordent modo. Nam sacerdos et sua et Ecclesiae
voce deprecatur sibi praestari supplicandi affectum
et defensionis auxilium: et in lectione scriptum
est: #Et prociderunt viginti quatuor seniores ante sedentem
in throno, et adorabant viventem in saecula
saeculorum. Amen (Apoc. IV)
@#. Et in Evangelio princeps
Judaeorum Nicodemus venit ad Jesum nocte (Joan. III),
rogans et interrogans de animae suae salute.
Et deinceps, finita hac eadem hebdomada
usque ad adventum Domini, par numerus invenitur
tam officiorum quam et missarum. Nam viginti tres
hebdomadae computantur, ita concordes, ut aliquando
omnis cantus videlicet antiphonarum, quae dicuntur
introitus, gradualium, offertoriorum, communionum,
cum lectionibus apostolicis et evangelicis ita conveniant,
ut velut quoddam organum distantis inter se
vocis concordem symphoniam reddant. Ut enim
exempli gratia pauca ex plurimis proferamus, primam
Dominicam post octavam Pentecostes intendamus,
ubi introitus ita incipit: #Domine, in tua misericordia
speravi (Psal. XII)
@#, et responsorium: #Ego
dixi, Domine (Psal. XXX)
@#, et vers. #Beatus qui intelligit
super egenum (Psal. XLI)
@#. Offerenda quoque: #Intende voci orationis meae
(Psal. V)
@#. Nonne suis
vocibus videtur tibi, prophetam in voce pauperis
Lazari vel in persona sanctae Ecclesiae, hoc
quidem tempore pauperis et afflictae, ad Deum proclamare
ut in hac convalle lacrymarum dignetur
misereri membrorum suorum? Et quid ipso die
lectio Joannis, nisi tota charitatis melle redundat,
dum dicit: #Deus charitas est, et qui manet in charitate,
in Deo manet, et Deus in eo (I Joan. IV)
@#? Et paulo
superius: #Deus dilexit nos, et nos debemus invicem
diligere (Ibid.)
@#. Quid autem sanctum Evangelium
sonat, nisi ut ad misericordiae opera nos provocet,
quando pauperis Lazari patientiam in sinu Abrahae
remuneratam et divitis superbi avaritiam ostendit
damnatam (Luc. XVI)? Pro hujusmodi re sacerdos
illum deprecatur qui est in se sperantium fortitudo,
ut adsit invocationibus nostris propitius: et quia
sine illo nihil potest nostra mortalis infirmitas, sicut
nec Lazari sine ejus adjutorio potuit, praestet nobis
auxilium gratiae suae ut in exsequendis mandatis
ejus illum diligendo ex toto corde, et ex tota anima,
et ex omnibus viribus, et proximum nostrum sicut
nosmetipsos, et voluntate illi et | null | d291ecb5-d12f-4d77-8c06-e5a009733c58 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
actione placeamus,
ut quandoque post hujus vitae terminum in sinu
Abrahae recepti, unusquisque nostrum laeto cordis
jubilo cantare possit cum Lazaro: #Narrabo omnia
mirabilia tua, laetabor et exsultabo in te; psallam nomini
tuo, Altissime (Psal. IX)
@#. Et in hunc modum
per viginti tres hebdomadas, si illa missa superius
dicta, tertio loco praetermittitur aut omnia cum omnibus,
aut aliqua cum aliquibus, maxime autem, si
diligenter inspicitur, missae concordant cum evangelicis
lectionibus. Et ne multiplex sermo lectori
fastidium gignat, praetermissis plurimis, pauca
adhuc dicamus sub exemplis. Qualiter illa evangelica
lectio, qua Dominus Petro praedicit: #Noli timere,
ex hoc jam homines eris capiens: et ille subductis ad
terram navibus, cum sociis suis secutus est illum (Luc. V)
@#,
congruat orationi missae, non est laboriosum
investigare, quae hujusmodi componitur prece: #Deus, qui diligentibus te bona invisibilia praeparasti,
infunde cordibus nostris tui amoris affectum, ut te in
omnibus et super omnia diligentes promissiones tuas,
quae omne desiderium superant, consequamur.@#
Ut haec
omnia cum apostolis mereamur consequi, hortatur
nos Petrus in lectione omnes unanimes in oratione
existere. Iterum illi evangelicae lectioni, ubi Dominus
quatuor millia hominum septem panibus et pisciculis
paucis pavit, haec missa congruit: #Deus
cujus providentia in sui dispositione non fallitur, te
supplices exoramus ut noxia cuncta submoveas, et
omnia nobis profutura concedas.@# Providit enim Deus
quid esurienti populo esset facturus. Merito populi
divinae largitatis pabulo refecti, cum Daniele propheta
decantant laeti: #Sicuti in holocausto arietum,
rogantes ut sic fiat sacrificium in conspectu Domini,
ut placeat sibi (Dan. III)
@#. Et quia haec verba ad legalia
pertinebant sacrificia, et ea nunc in mysterium
corporis Christi et sanguinis sunt mutata testantur
verba secreta, quae ita incipiunt: #Deus, qui legalium
differentiam hostiarum unius sacrificii perfectione
sanxisti.@# Illi Evangelio in quo Dominus super civitatem
Hierusalem flevit (Luc. XIX) haec oratio congruit: #Deus, qui omnipotentiam tuam parcendo maxime
et miserando manifestas, multiplica super nos
misericordiam tuam
(Luc. XVIII)
@#. Illud Evangelium: #Duo homines,@#
et illa apostolica lectio, quae ea die
legitur, bene concordant dum Apostolus dicit: #Ego
sum minimus apostolorum, qui non sum dignus vocari
apostolus, quoniam persecutus sum Ecclesiam Dei (I Cor. I)
@#.
Et publicanus a longe stans, nec oculos
ad coelum levare, sed percutiebat pectus suum, dicens: #Deus propitius esto mihi peccatori
(Luc. XVIII)
@#.
Inter hos medius stans sacerdos orat et dicit: #Omnipotens
sempiterne Deus, qui abundantia pietatis
tuae et merita supplicum excedis et vota, effunde super
nos misericordiam tuam, ut dimittas quae conscientia
metuit, et adjicias quod oratio non praesumit.@# Nunc
videamus de duodecima Dominica post octavas Pentecostes
quae concordia in illo officio esse possit.
Nam in Evangelio secundum Marcum eo die legimus,
qualiter #adducunt Domino surdum et mutum, et
deprecabantur illum ut imponat illi manus;@# et post
pauca: #Et statim apertae sunt aures ejus, et solutum
est vinculum linguae ejus, et loquebatur recte (Marc.
VII)
@#. Quod intuens Propheta ex persona infirmantis
introitu deprecatur Deum, dicens: #Deus, in adjutorium
meum intende; Domine, ad adjuvandum me
festina (Psal. LXIX)
@#. Congruit etiam titulus ejusdem
psalmi qui ita inscribitur: In finem David in rememorationem,
eo quod #salvum me fecit Dominus.@#
Cernens sacerdos hanc sanitatum gratiam non nisi
ex divino munere evenire, orat ad Dominum hujusmodi
prece: #Omnipotens et misericors Deus, de
cujus munere venit, ut tibi a fidelibus tuis digne et
laudabiliter serviatur, tribue, quaesumus, nobis ut ad
promissiones tuas sine offensione curramus.@# Unde
et in lectione Apostolus profitetur fiduciam se habere
per Christum ad Deum. Et in responsorio jam
quasi soluto linguae vinculo Propheta laudes se Deo
promittit referre, dicendo: #Benedicam Dominum in
omni tempore, semper laus ejus in ore meo. In Domino
laudabitur anima mea (Psal. XXXIII)
@#. In lectione
introducitur nomen Moysis, et in offerenda, #precatus est Moyses in conspectu Domini pro
peccatis populi sui,@#
ut sicut in Evangelio corpore
infirmum | null | dfb71dba-7739-4942-847a-fb14a58a6271 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, ita hic sanet Dominus populum in
anima languidum. Unde scriptum est: #Et placatus
factus est Dominus de malignitate, quam dixit facere
populo suo (Exod. XXXII)
@#. Et in versu: #Dixit Dominus
ad Moysen: Invenisti gratiam in conspectu meo,
et scio te prae omnibus (Exod. XXXIII)
@#. Sic uterque
populus Novi ac Veteris Testamenti curatus divina
commemorat beneficia, ita canens cum Propheta: #De fructu operum tuorum, Domine, satiabitur terra,
ut educas panem de terra, et vinum laetificet cor hominis (Psal. CIII)
@#.
Terra, quae in primo homine maledicta
spinas et tribulos germinavit, nunc coelesti
imbre perfusa ac bonorum operum fructu satiata,
illum panem producit qui de coelo descendit, cujus
gustu reficimur et vini poculo in mysterio sanguinis
Christi potamur, ut oleum divinae misericordiae faciem
interioris hominis exhilaret et panis ejusdem
cor hominis confirmet. Illi Evangelio ubi Dominum
legisperitus de mandato interrogat, et ille respondens
dixit: #Diliges Dominum Deum tuum ex toto
corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus viribus
tuis, et ex omni mente tua, et proximum tuum sicut
te ipsum (Matth. XXII)
@#; et Samaritanus curat illum
vulneratum, et stabulario dat et promittit praemium (Luc. X),
congruit haec oratio ad Dominum: #Omnipotens
sempiterne Deus, da nobis fidei, spei et charitatis
augmentum, et ut mereamur assequi quod promittis,
fac nos amare quod praecipis.@# Haec et alia quae vel
praetermissa, vel dicta sunt, vel quae adhuc restant,
si diligenti cura observentur, concordi fine concluduntur,
si tamen illud officium, #Exsultate Deo,@# nullo
canitur die Dominico. Nam cum caeterae Dominicae
quae post jejunia vacant, lectiones et Evangelia habeant
constituta, et haec Dominica, quae hic vacat,
ita non habeat, jure illud officium praetermittitur,
ut in caeteris concordia reservetur. Si quis vero
objicit cur officium quartae feriae non hic similiter
cantetur, sicut in Adventu Domini et in Quadragesima,
respondemus quia cum quatuor hebdomadae in
Dominico Adventu ante Natale Domini sint praenotatae,
et in Quadragesima per singulos dies singula
sint officia constituta, ut in Adventu Domini quarta,
et in Quadragesima secunda Dominica vacent, merito
ab ecclesiasticis viris est constitutum qualiter
illi duo dies supplerentur per officia quartarum feriarum.
At vero finita Pentecostes hebdomada, et
sequenti Dominica quae vacat, non jam officium
quartae feriae repetitur, sed Spiritus Domini canitur;
ita et finito septimi mensis jejunio non repetendum
puto quartae feriae officium, sed magis, si necesse
fuerit aliquod officium observandum et non occurrit
aliqua festivitas sanctorum, rectius prioris hebdomadae
officium, sicut solet fieri in Galliarum ecclesiis,
repetitur, quam concordia Evangeliorum et
officiorum dissipetur. Nec satis mirari queo quid
causae obsistat cur non liceat unum officium, si ita
evenerit, cantari per duas, sicut et unam historiam
cum suis responsoriis, vel per duas, vel per tres,
vel per quatuor hebdomadas. Nam finita hebdomada
quae vacat, in introitu missae cantor pacem a Domino
rogat ut prophetae ejus fideles inveniantur. Et
responsoria propheta David: #Laetatus sum@# (inquit) #in his quae dicta sunt mihi: in domum Domini ibimus (Psal. CXXI)
@#:
et in versu: #Fiat pax in virtute
tua (Ibid.)
@#. In Evangelio facit Dominus mentionem
prophetae Moysis, dicens: Super cathedram Moysis
sederunt Scribae et Pharisaei (Matth. XXIII). Sequens
offerenda ita incipit: #Sanctificavit Moyses altare Domino,@#
et primus versus: #Locutus est Dominus ad
Moysen;@# secundus versus: #Oravit Moyses Dominum.@#
Et in communione hortatur nos Psalmista cum Moyse
tollere hostias, et introire in atria Domini, adorare
Dominum in aula sancta ejus (Psal. XCV). Et quia Deo
nec in sacrificio, nec in oblatione hostiarum sine ejus
adjutorio placere possumus, nec in atria ejus introire,
nec in aula ejus adorare eum, merito sacerdos ex sua et
nostra voce Deum deprecatur, dicens: #Dirigat corda nostra,
Domine, quaesumus, tuae miserationis operatio, quia
tibi sine [te] placere non possumus.@# In sequenti Dominica
in introitu consolatur nos ipse, dicens: #Salus populi
ego sum,@# et caetera. Unde et in Evangelio | null | 28d68320-e8da-4bfd-b50f-c8022ae2c38d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
non solum
sanat paralyticum quem ei offerebant jacentem in
lecto, verum etiam dimittit peccata, sicut eidem dicit: #Confide, fili, remittuntur tibi peccata tua
(Matth.
IX)
@#. Unde et merito nos Dominum in oratione missae
rogamus, ut omnipotens et misericors Deus universa
nobis adversantia propitiatus excludat, ut sicut paralyticus
ex miseratione Dei libero gressu incedebat,
ita et nos mente et corpore expediti quae Dei sunt
liberis mentibus exsequamur. Et quia Apostolus
quosdam de Scribis sciebat intra se dixisse: Hic
blasphemat, in epistola sua praemonebat, dicens:
Propter quod loquimini veritatem unusquisque cum
proximo suo, et nolite locum dare diabolo (Ephes. IV).
Deinde occurrit illa Dominica, ubi illud Evangelium
legitur, in quo quidam ad nuptias filii regis invitati
neglexerunt venire, sicut scriptum est: Et abierunt
alius in villam suam, alius ad negotiationem suam;
reliqui vero tenuerunt servos ejus, et contumelia affectos
occiderunt. Quod nos praecavere volens Apostolus,
in Epistola sua admonet, dicens: #Nolite inebriari
vino, in quo est luxuria, sed implemini Spiritu
sancto (Ephes. V)
@#. Ubi etiam inter discumbentes, rex,
videns hominem non vestitum veste nuptiali, jussit
eum ligatis manibus et pedibus mittere in tenebras
exteriores, ubi erit fletus et stridor dentium (Matth.
XXII). Quod intuens populus poenitens: #Super flumina,@#
inquit, #Babylonis sedimus et flevimus dum recordaremur
tui, Sion.@# Et cantor volens Justum Judicem placare
et benevolum reddere, hujusmodi verbis confitendo
incipit canere: #Omnia quae fecisti nobis, Domine, in
vero judicio fecisti, quia peccavimus tibi (Dan. III)
@#,
et caetera. In responsorio jam aspirans ad convivium
Dei ita canit: #Oculi omnium in te sperant, Domine,
et tu das illis escam in tempore opportuno (Psal. CXLIV)
@#.
Propter haec omnia rogat sacerdos pium judicem, ut
fidelibus suis largiatur indulgentiam placatus et pacem,
ut pariter ab omnibus mundentur offensis et
secura sibi mente deserviant. Et in communione jam
quadam spe ex divino munere Propheta animatus,
ex persona fidelium canit laetus: #Memento verbi tui
servo tuo, Domine, in quo mihi spem dedisti, haec me
consolata est in humilitate mea (Psal. CXVIII)
@#. Concordia
inter lectionem evangelicam et apostolicam, offerendam
et missam in ea quae subsequitur hebdomada,
in propatulo est. Nam in Evangelio Dominus
infirmum reguli filium sanat (Joan. V), et offerenda
narrat de beato Job qualiter Satan a Domino petiit
ut tentaret eum et, data ei potestate in facultates et
in carnem ejus, perdidit omnem substantiam ipsius,
et filios, carnem quoque ejus gravi ulcere vulneravit (Job I).
Ad resistendum hujusmodi insidiis, hortatur
nos Apostolus, exemplo beati Job, confortari in
Domino et in potentia virtutis ejus: #Induite vos,@#
inquit, #armaturam Dei, ut possitis stare adversus insidias
diaboli (Ephes. V)
@#, et caetera, usque ad finem lectionis.
Et in Evangelio legimus: #Quia postquam
cognovit pater, quia illa hora sanatus est puer in qua
dixit ei Jesus: Filius tuus vivit, credidit ipse et domus
ejus tota (Joan. IV)
@#. Domus ejus intelligitur familia
ejus. Pro qua familia, id est, Ecclesia de gentilitate
collecta, rogat sacerdos his verbis: #Familiam
tuam, quaesumus, Domine, continua pietate custodi,
ut a cunctis adversitatibus te protegente sit libera, et
in bonis actibus tuo nomini sit devota.@# In responsorio
Propheta beneficia justi Judicis potestatemque commemorat,
dicens: #Domine, refugium factus es nobis@#
(Psal. LXXXIX),
etc., usque ad finem subsequentis
versus. Unde et cantor in introitu confitetur quod
in voluntate Domini universa sint posita, et non sit
qui possit resistere ejus voluntati. In communione
quoque Propheta ex persona beati Job vel sanctae
Ecclesiae, multimodis persecutionibus subditae, orat
ad Dominum, dicens: #In salutari tuo anima mea, et
in verbo tuo supersperavi, quando facies de persequentibus
me judicium. Iniqui persecuti sunt me, adjuva
me, Domine Deus meus (Psal. CXVIII)
@#. Nunc superest
tantum ut dicamus de Dominica vigesima secunda
post octavas Pentecostes quam convenientiam illud
officium totum cum Evangelio habeat, in quo introducitur
persona | null | a3eba796-16c2-4fe2-95ee-e7526d52977f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
regis, qui voluit rationem ponere
cum servis tuis. Cui cum oblatus esset debitor decem
millium talentorum, nec haberet unde redderet, misertus
ejus, dimisit ei debitum. Sed quia ille noluit
misereri conservi sui, iratus Dominus, debitum quod
dimisit, repetit, tradiditque eum tortoribus, quoadusque
redderet universum debitum (Matth. XVIII).
Quo haec parabola tendat, Dominus manifeste denuntiat,
dicens: #Sic et Pater meus coelestis faciet vobis, si
non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus
vestris (Ibid.)
@#. Quam sententiam Propheta pertimescens,
in introitu clamat ad Dominum, dicens: #Si
iniquitates observaveris, Domine, Domine, quis sustinebit (Psal. CXXIX)
@#?
Et quoniam sciebat eum justum
judicem esse, hac voce studebat eum benevolum
reddere. #Quia,@# inquit, #apud te propitiatio est, Deus
Israel (Ibid.)
@#. Unde sacerdos confidenter Dominum
rogat, dicens: #Deus refugium nostrum et virtus (Psal.
XLV)
@#, #adesto piis Ecclesiae tuae precibus, auctor ipse
pietatis, et praesta ut quod fideliter petimus efficaciter
consequamur.@# Tunc enim fideliter petimus, si conservis
nostris debita dimiserimus, ut et nos a nostris
debitis per Dominum absolvi valeamus. Nam et apostolica
lectio de observanda fraternae charitatis unitate
satis nos admonet, dum Apostolus seipsum in
exemplum ponens inter caetera sic dicit: #Testis enim
mihi est Deus quomodo cupiam vos omnes in visceribus
Jesu Christi. Et hoc oro, ut charitas vestra magis
ac magis abundet in scientia et in omni sensu, ut probetis
potiora, ut sitis sinceri, et sine offensa in diem
Christi, repleti fructu justitiae per Jesum Christum in
gloriam et laudem Dei (Philipp. I)
@#. Quam charitatem
commendat responsorium, dicens: #Ecce quam bonum,
et quam jucundum, habitare fratres in unum (Psal. CLXXII)
@#.
In offerenda, beata Esther, Ecclesiae
typum gerens, Dominum rogat recordari sui et ut
det sermonem rectum in os ejus. Si enim rectus
sermo in ore nostro sonuerit, videlicet peccata nostra
confitendo, poenitendo, proximis nostris debita
remittendo, statim in communione illa ad nos divina
dirigitur promissio: #Dico vobis, gaudium est angelis
Dei super uno peccatore poenitentiam agente (Matth.
XVI)
@#. De vicesima autem tertia Dominica, quoniam
tractavi in quadam epistola quam ad Aribonem archiepiscopum
de Adventu Domini composui, nunc
aliquid dicere supersedeo.
CAPUT VI.
Inter haec non otiose querendum puto cur auctor
officiorum tantummodo viginti tria inter octavas
Pentecostes et Adventum Domini, ordinator vero Lectionarii
viginti quinque lectiones posuerit, exceptis
his quae in octava Pentecostes et Dominica quinta
ante Nativitatem Domini, et in sancta Trinitate legi
solent. Quae si viginti quinque adduntur, XXVIII numerus
adimpletur. Qui officia ordinavit, embolismales
annos in decennovenali cyclo attendit, in quibus
Pascha tardius solet occurrere, et breviora temporum
spatia inter octavas Pentecostes et Adventum
Domini conficere; alter vero communes, in quibus
eadem Paschalis festivitas maturius consuevit provenire.
Dicamus sub exemplo, quando ultimus terminus
paschalis XIV Kalendis Maii, et ipse Paschalis
dies septimo Kalendas ejusdem mensis occurrit,
qui diligenter computare voluerit, non plus quam viginti
tres hebdomadas ab Octava Pentecostes usque
ad Adventum Domini invenire poterit. Et ita accidit
ut officium, #Domine in tua,@# necessario debeat cantari
in ipsa octavae Pentecostes hebdomada. Quando vero
terminus primi Paschae duodecimo Kalendas Aprilis,
ipsum vero sanctum Pascha statim in crastinum, hoc
est II Kalendas Aprilis evenit, tunc ab octava Pentecostes
usque ad Adventum Domini, completur numerus
viginti octo hebdomadarum, juxta computationem
Lectionarii, dignus profecto numerus, qui
inter has solemnitates Spiritus sancti et Domini Adventus
medius incedat, quia non solum juxta hujus
mundi sapientes, eo quod partibus suis consistat
perfectus esse dignoscitur, verum etiam magis propter
sacramentum septiformis gratiae et evangelicae
doctrinae. Nam septenario quater ducto in hanc perfectionis
summam excrescit, ut sicut senarius infra
denarium, ita et iste infra centenarium numerum
perfectus inveniatur. Quod prudens calculator facile
intelligere quibit, si partium ejus divisiones diligenter
in unum colligit. Nulli vero dubium quin septem
ad Spiritum sanctum, quatuor vero pertineant ad
Evangelium; quia per septiformem gratiam Spiritus
sancti praedicatur Evangelium per quatuor plagas
mundi. Si quis vero contentiose conatus fuerit reprehendere,
quod in praedictis officiis non aeque omnia | null | 8f1971af-def8-45f4-8b7f-cbbc6b2bf06f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omnibus ex toto conveniant, hujusmodi responsum
a B. Augustino percipiat: Non sane omnia quae
gesta narrantur, aliquid etiam significare putanda
sunt, sed propter illa quae aliquid significant, adduntur.
Solo enim vomere terra proscinditur; sed
ut hoc fieri possit etiam caetera aratri membra sunt
necessaria. Et soli nervi in citharis atque hujusmodi
vasis musicis aptantur ad cantum, sed ut aptari
possint insunt et caetera in compagibus organorum,
quae non percutiuntur a canentibus, sed ea quae percussa
resonant, his connectuntur. Ita in prophetica
historia dicuntur etiam aliqua quae nihil significant,
sed quibusdam adhaereant quae significant et quodammodo
religantur.
CAPUT VII. #De jejunio quatuor temporum.@#
Terminos rectae fidei sanctaeque doctrinae posuerunt
ab initio Patres catholici, quos omnino nefas est
transgredi. Sed et multae consuetudines ecclesiasticae
inveniuntur a sanctis Patribus infra canonicae regulae
terminos constitutae, sicut sunt Adventus Domini,
Septuagesima, Sexagesima, Quinquagesima, Quadragesima,
litania major, dies Rogationum ante
Ascensionem Domini, vigiliae quorumdam sanctorum,
nec non et haec ipsa Quatuor temporum jejunia, quae
prae manibus habentur, aliaque perplura quae omnia
jure perpetuo absque ulla transgressione nobis sunt
observanda ac pro lege tenenda, dicente sancto Augustino
ad Casulanum presbyterum de jejunio Sabbati:
In his enim rebus, de quibus nihil certi statuit
Scriptura divina, mos populi Dei vel instituta
Majorum pro lege tenenda sunt. Accedit etiam hoc
quod nihil sine ratione in ecclesiasticis consuetudinibus
a sanctis Patribus constitutum reperitur, si
causa diligenter inquiritur. Ut ex veterum ac praecipue
sancti Augustini sermonibus intelligi potest,
necessarium est nostrae religioni annuatim Quatuor
jejunia celebrare. Nam Quatuor temporibus volvitur
annus: Vere, aestate, autumno, hieme. Haec Quatuor
tempora solent nos per delectamenta sua revocare
ab amore Creatoris. Qua de re jejunandum est
in unoquoque tempore, ut castigentur nostra quatuor
elementa, ne subripiantur a delectatione mundi.
Ipsa quatuor elementa conjuncta sunt Quatuor
temporibus anni. Ver est humidum et calidum, et
in eo facimus unum jejunium ut elementum humoris
in nobis castigetur, ne consentiat falsae pulchritudini
veris. Ex humore enim et calore nascitur pulchritudo
terrae. Aestas sicca est et calida, in qua
alterum jejunium facimus ut castigetur elementum
caloris in nobis, ne consentiat incendio carnali. Tertium
fit jejunium in autumno, qui est frigidus et
siccus, ne aliquo languore animi arescamus ac defluamus,
et inveniamur sine pinguedine olei in aeterno
tabernaculo: etenim illo tempore congregamus
quo fruamur in futuro. Quartum jejunium
fit in hieme, quae est frigida et humida, ne membra
nostra fluxu atque luxu solvantur in comessationibus
et potationibus, et per hoc negligatur
amor Dei. At quia Quatuor tempora annorum nos
impediunt ad amorem [ab amore] Dei, quatuor
jejunia facimus, per singula quaeque tempora suum
jejunium, unumquodque pro suo tempore. Simili
modo diurna curricula quatuor nos impediunt ab
amore scilicet coelestium, matutinum, meridianum,
vespertinum, nocturnum. Per haec etiam quotidie
ab amore aeternorum retrahimur. In unoquoque
tres dies sunt. Quia unumquodque tempus tres menses
habet, pro unoquoque mense singuli dies jejunio
consecrantur. At vero quia quotidiana peccata
aggravant, non sufficit unum jejunium per unumquodque
tempus, ac per hoc quadragesimale tempus
inducimus, quo quotidiana peccata affligantur. Eadem
vero Quatuor temporum jejunia his diebus solent
celebrari, scilicet quarta feria, sexta et Sabbato.
Ideo quarta, quia Judaei in ea fecerunt consilium
ut occiderent Christum; sexta, quoniam occiderunt
eum; Sabbato, ex auctoritate sanctae Romanae
Ecclesiae, concluditur jejunium, propter tristitiam
apostolorum quam de morte nostri Redemptoris
habuerunt, sicut Innocentius papa in suis Decretalibus
narrat. Sabbato, inquit, jejunandum esse ratio
evidentissima demonstrat. Nam si diem Dominicum
ob venerabilem resurrectionem Domini nostri Jesu
Christi non solum in Pascha celebramus, verumetiam
per singulos circulos hebdomadarum ipsius
diei imaginem frequentamus, ac si sexta feria propter
passionem Domini jejunamus, Sabbatum praetermittere
non debemus, qui inter tristitiam atque
laetitiam temporis illius videtur inclusus. In quo etiam
Sabbato consecratio ordinum ecclesiasticorum celebratur,
causam etiam ejusdem consecrationis sancto
Augustino dicente ad Januarium: Sabbatum,
inquit, commendatum est priori populo in otio corporaliter
celebrandum, ut figura esset sanctificationis
in requie Spiritus sancti. Nusquam enim legimus
in Genesi sanctificationem per omnes priores
dies, sed de solo Sabbato dictum est: #Sanctificavit
Deus diem septimum ( | null | 16510bba-9903-4d94-be14-8803678f2b3f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Gen. II)
@#. Quia ergo charitas
Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum,
qui datus est nobis (Rom. V), ideo sanctificatio
in septimo die commemorata est, ubi requies
commendatur. Nunc de lectionibus videamus. In
quarta feria duae lectiones leguntur, ut hi qui in
Sabbato sunt consecrandi, admoneantur ut notitiam
legis et prophetarum habeant, quae maxime in quarta
aetate vigebant. Sexta feria una tantum legitur,
quia lex et prophetia in uno Evangelio recapitulantur,
quod nunc in sexta mundi aetate praedicatur ac
legitur. De duodecim lectionibus, quae praetitulantur
in libro Sacramentorum, die Sabbati, sic in litteris
Patrum reperitur scriptum: Sex lectiones ab antiquis
Romanis Graece et Latine legebantur. Qui mos
apud Constantinopolim hodie quoque servatur propter
duas causas: unam, quia aderant Graeci, quibus
incognita erat Latina lingua, aderantque Latini,
quibus incognita erat Graeca; alteram quoque, propter
unanimitatem utriusque populi. Duodecim
lectiones dicuntur propter duodecim lectores, non
propter duodecim sententiarum varietates. Sex
lectiones sunt tantummodo in sententiis. Neque
enim si dixerimus Amen, verum, propterea duas
veritates intelligere debemus, sed unam. Sed de his
hactenus nunc ad propositum redeamus. Quaestio
tua, si rite recordor, talis erat, ut scire optares
utrumnam statim in primo Sabbato Martii sit jejunandum,
etiamsi idem mensis quinta, sexta aut
septima feria incipiat, an ad aliud Sabbatum propter
quartam feriam sit differendum. Ad quod tibi
ex consuetudine sanctae Ecclesiae, quae pro maxima
auctoritate tenenda est, respondeo: quod
absque ulla refragatione semper ejusdem mensis
quarta feria debeat exspectari, quoniam idem jejunium,
quod quarta feria incipitur, Sabbato finitur;
nequaquam Februario, sed totum Martio deputatur,
ea videlicet ratione ut in eo mense primum
jejunium nostrum Domino consecretur, in quo
principium anni ac ipsa creatio mundi coepit. Unde
iste terminus firmiter est observandus, ut nec ante
IV Nonas Martii, nec post VI Idus ejusdem mensis
aliquis statuat jejunandum, sed in his septem diebus
ubicunque primum evenerit jejunare licite
valebit. Ex quo velut intellectuali quodam filo
rectissimae regulae linea, per quatuordecim hebdomadas
usque in secundum Junii mensis Sabbatum,
itemque inde per alias quatuordecim, ad tertium
Septembris Sabbatum: item sive per tredecim, sive
per quatuordecim, ad illud proximum ante Nativitatem
Domini Sabbatum, ut absque errore eorumdem
Sabbatorum termini possint inveniri. Ad hoc
demonstrandum constituantur feriae septem cum
diebus totidem mensis Martii, id est, a quarta Nonarum
usque in septimam Idus, per quos primi Sabbati
termini solent variari, et his inspectis res ipsa se
nobis aperiat. Ut enim ab ultimo incipiamus, Martius
aut quinta feria incipit, et Sabbatum in quo est
jejunandum sexto Idus occurrit; aut mensis sexta
feria, Sabbatum vero septimo Idus; aut ille feria
septima, istud vero octavo Idus; aut mensis prima,
quae est Dominica, et Sabbatum Nonis; aut si ille
feria secunda, istud postridie Nonarum. Si vero tertio,
istud tertio Nonas; at si Martius feria quarta,
Sabbatum quarto Nonas. Si ex his singulis terminis
adhibita computatione ad terminos Septembris per
quatuordecim hebdomadas aciem recte dirigis,
liquido pervidebis, in quarto seu septimo mense
quartas ferias juxta sui quantitatem suis Sabbatis
minus deesse, excepto Septembri, quando ipse incipit
feria quinta, Junius quarta, Martius tertia. Qua ex
re sic eveniat, prudenti calculatori ad indagandum
nequaquam erit difficile. Ex his omnibus ratio manifesta
docet, firmius ac stabilius esse argumentum,
quod ex hebdomadarum numero collectum nunquam
nutat, quam quod ex feriarum consideratione compilatum
aliquando vacillat. De mense vero decimo
nihil aliud dicendum est, nisi ut proximum ante
Nativitatem Domini semper observetur Sabbatum,
excepto quando vigilia evenerit in sexta feria. Scio
me pro certo ita dixisse, et quam verum sit etiam
in hac re, de qua praesens tractatus habetur, qua
potero brevitate ex dictis, majorem curabo demonstrare.
Igitur Amalarius divinorum officiorum indagator
solertissimus, cujus dicta catholicorum virorum
sententiis fulgent munita, cum de iisdem disputaret
jejuniis, sic inter alia dicit: Primi apostolici
semper in Decembri mense, in quo Nativitas Domini
nostri Jesu Christi celebratur, consecrationes
ministrabant, usque ad Simplicium, qui fuit a beato
Petro quadragesimus nonus. Ipse primus consecravit
in Februario, ni fallor, nullam ob aliam causam, | null | 62cefdde-0e17-473e-a925-9ebfea79ca0e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nisi intimando conjungendos propinquius Christi
corpori, qui per sacrum mysterium provehuntur.
Quod nullo modo satius fieri potest, quam si per eos
patriarchas, ex quibus Christus natus est, generentur.
Quod impossibile est secundum carnem, secundum
spiritum dignum et habile, hoc est, ut per
interpretationes nominum patriarcharum nascantur
mente, qui genealogiae Christi videntur familiarius
adscisci. Et quia incongruum est, sicut unicuique
generationi singularis hebdomada deputatur, ita per
unamquamque hebdomadam consecrationem celebrari,
causa congruenti per singula tempora, quae
convenire possunt virtutibus et interpretationibus patriarcharum,
qui in articulis genealogiae positi sunt,
consecratio celebratur spiritualis. Per tres tesseradecades
annuales, fiunt hebdomadae quadraginta
duae. Tot generationes secundum Matthaeum Christi
sunt cum ipso, tot enim hebdomadae inveniuntur, a
primo Sabbato primi mensis usque ad quartum Sabbatum
decimi mensis. Consecratio prima celebratur
primo Sabbato primi mensis, quae quasi in loco
Abrahae generat Christum. Abraham interpretatur #pater multarum gentium,@#
cui dictum est: #In semine
tuo benedicentur omnes gentes (Gen. XXII)
@#. Si quis
consecratus stat in semine multorum convertentium
per sua exempla ad Deum, est a primo patriarcha
Abraham genitus, est ipsum semen Christus, in quo
semine promissum est Abrahae benedici omnes gentes.
Ipsa consecratio verno tempore celebratur, quod
tempus habile est procreationibus. Nam et Abraham
tertia aetate fuit hujus mundi, quae aetas comparatur
adolescentiae, quae habilis est generationi
filiorum. Secunda consecratio est in quarto mense,
secundo Sabbato, quod est initium secundi catalogi
quatuordecim hebdomadarum. Haec deputatur in
loco filiorum David. David interpretatur #manu fortis,@#
ipse prostravit Goliath, id est, humilitas superbiam.
Qui consecrantur, propterea consecrantur ut
fortes sint et per humilitatem dejiciant superbiam.
Ipsa celebratur in Junio mense, quando fervor magnus
solis est super terram. Omnibus notum est
David bellicosum fuisse. Tempus Junii aptum est
bellis. Tertia consecratio celebratur in Septembrio
tertio Sabbato, quod est initium tertii catalogi. Haec
deputatur generationi Jechoniae. Jechonias interpretatur #praeparatio Domini.@#
Nullique dubium, si omnes
oportet praeparari in Adventum Domini, quin potissimum
eos qui consecrantur. Neque hoc sine ratione
est si computetur catalogus novissimae tesseradecadis,
et semel computetur Jechonias, non amplius
inveniuntur cum ipso Christo quam tredecim generationes;
si ipse bis computetur, quatuordecim inveniuntur.
Sanctus Augustinus causa mysterii perhibet
factum esse quod Jechonias, qui interpretatur #praeparatio Domini,@#
bis numeretur in fine prioris et
in capite sequentis catalogi, #lapidem angularem,@# id
est, Christum significans: in quo praeparavit Deus
pater duos populos quasi parietes in unam jungere
domum. Quanquam beatus Hieronymus vitio scriptorum
et longitudine temporum inter Graecos et
Latinos confusum esse narret, et patrem qui in Hebraeo
Joachim nominatus est, non in Chaldaeam ductum,
sed defunctum in terra sua, et filium Joachim
de captivitate redeuntem Salathiel genuisse affirmet.
Igitur supradictus doctor voluit intelligi ut tredecim
et quatuordecim hebdomadae praefigurarent in mysterio,
quod Jechonias semel aut bis poneretur in
catalogo. Enimvero omnibus annis tredecim inveniuntur,
exceptis his, hoc est, quando Martius feria
tertia vel quarta, Nativitas vero Domini nostri Jesu
Christi Dominica aut secunda feria acciderint. De
hoc jejunio, quod in ipsa solebant vigilia antiquiores
celebrare, supra nominatus dixit Amalarius: Quae
consecratio habet finem in ipsa Nativitate Christi,
sicut quorumdam Italorum, nescio an omnium, adhuc
mos est agere ut ego ipse ibidem positus cognovi;
sed usus in nostris excrevit Ecclesiis ut in anteriori
hebdomada anticipetur, quia illa duo officia jejunii
et Natalis Domini non conveniunt simul celebrari.
Nam et sicut praeveniendo istud anticipamus, ita
secundum Sabbatum Junii mensis cum vigilia Pentecostes
si provenerit, prolongando in proximum
differimus, licet nostri antecessores utrumque in ipsa
vigilia sancta simul celebrarent, sicut praetitulatione
librorum evidens habemus testimonium. Quid adeo
opus est, nunc inquiri, quod tam longo tempore
coepit dedisci? attamen ne hujusmodi scientia
frauderis, talis inscriptio super hac re habetur in
libris nostris: Si evenerint duodecim lectiones in
Sabbato sancto Pentecostes, tunc in quarta feria
cantetur et legatur antiphona: #Exaudi, Domine:@#
missa [oratio], #preces nostras quaesumus, Domine.@#
Require in prima hebdomada Quadragesimae. Lectio: #Dixit Salomon.@#
Item oratio: #Devotionem populi.@#
Lectio Isaiae prophetae: #Audi, Jacob.@# Alleluia: # | null | cee32beb-db1d-4794-9821-2d91bff2bcdd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Domine
Deus salutis.@# Evangel. secundum Lucam: #Accedentes
discipuli.@# Offert: #Viri Galilaei.@# Communio: #Pater, cum essem.@#
Feria sexta antiphona: #Exaudi,
Domine:@# missa [oratio]: #Esto, Domine, propitius.@#
Lectio: #Exsultate, filiae Sion.@# Alleluia: #Domine,
refugium factus es.@# Evangelium secundum Lucam: #Venit ad Jesum vir nomine Jairus.@#
Offert: #Viri Galilaei.@#
Communio: #Pater, cum essem.@#
Sabbato omnes parati primitus cantent litaniam.
Deinde #Kyrie eleison; Gloria in excelsis Deo.@# Postea
oratio: #Mentibus nostris.@# Alia: #Illo nos igne.@#
Tertia: #Deus qui ad animarum.@# Quarta: #Praesta,
quaesumus, omnipotens Deus, ut salutaribus jejuniis.@#
Quinta: #Praesta, quaesumus omnipotens Deus, sic nos.@#
Subsequuntur lectiones cum gradualibus: #Propitius,
Protector, Ad Dominum, Dirigatur et Benedicite.@#
Ad missam: #Praesta, quaesumus, omnipotens
Deus, ut claritatis.@# Lectio: #Cum Apollo esset Corinthi.@#
Alleluia: #Confitemini.@# Tractus: #Laudate Dominum.@#
Evangelium secundum Joannem: #Si diligitis
me.@# Offert.: #Emitte spiritum.@# Comm.: #Ultimo.@#
Utique secundum consuetudinem antiquam. Gradualia,
sicut non solum in nostris libris habetur
insertum, sed etiam, ut in quodam ordine secundum
sancti Gelasii papae auctoritatem reperi praetitulatum.
Qui mos usque hodie, ut compertum habemus,
in sancta Romana servatur Ecclesia. Videtur
quoque id huic narrationi assensum praebere,
quod in authenticis Antiphonariis duo tantum #alleluia@#
inveniuntur descripta; hoc est: #Emittes Spiritum,@#
et #Spiritus Domini;@# caetera vero a modernis
sunt composita. Quapropter intuendum est quia
si in monasteriis #alleluia@# cantus abundat, quid
simplices villarum presbyteri agunt, qui vix duorum
tantum notitiam habent? Ut omnium vulgari
proverbio utar, aut cantant quod sciunt,
aut tacere compelluntur quod nesciunt. Non tamen
haec scribens, sanctissimorum auctoritatem
sacerdotum praejudico, quos in sancto Spiritu
congregatos, jamdudum audivi in synodalibus suis
decretis statuisse ut magis debeant #alleluia@# decantari;
sed simpliciter quae sentire potui ad interrogata
respondere curavi, consulere volens etiam,
si possum, mei similium imperitiae, qui tot #alleluia@#
non norunt cantare. Sic in quodam libello de hoc
ordine legi per singulas orationes, debemus mentis
humilitatem per genuum flexionem ostendere, excepto
infra Pentecosten. In sola oratione de camino
ignis non flectimus genua, quando Nabuchodonosor
compellebat populum adorare statuam quam fecerat,
ut separata sit nostra oratio, quae est ad unum
Deum, ab errore gentium. Similem ob causam
etiam in Parasceve genua non flectimus pro perfidis
Judaeis, qui illudendo genua flectebant coram Deo.
ne videamur illos imitari qui opus bonum studebant
male operari: quemadmodum tunc ab osculo
abstinemus, propter Judae traditoris exemplum, qui
per simulatae pacis osculum tradidit Dominum Jesum
Christum. Si quis jejunia Quatuor temporum
legitimo ordine celebrare desiderat, supra scriptum
argumentum ex sententiis sanctorum Patrum collectum
observare non negligat. Primum Sabbatum
Martii, cum praecedente ejusdem mensis quarta
feria, nota diligenter, et ab ipso quatuordecim
hebdomadas usque in secundum Junii mensis Sabbatum
computa, iterumque alias quatuordecim hebdomadas
abhinc usque in tertium septembris Sabbatum,
quod nullo modo te fallit, connumera, indeque
proximum Sabbatum ante Nativitatem Domini,
sive quatuordecim, sive tredecim fuerint,
semper observa; et in his singulis quatuor Sabbatorum
diebus, absque ullo errore occurret tibi legitime
illud jejunium, quod in Sacramentorum libris
praetitulatur cum duodecim lectionibus celebrandum.
Quod si vigilia Natalis Domini in Sabbato venerit, in
hebdomada priori idem jejunium debet anticipari.
CAPUT PRIMUM. #Qualiter priscis apostolorum temporibus missarum celebritas ageretur.@#
Igitur in exordio nascentis Ecclesiae non eo quo
nunc modo vel ordine sacra celebrabantur missarum
solemnia, teste etiam beatissimo Gregorio papa,
qui inter multa quae constituit utilia, cum in celebratione
missarum, tum etiam in vario ecclesiasticarum
rerum usu ad conficiendum corpus et sanguinem
Christi, orationem Dominicam fecit decantari,
sicut de eo scriptum est: Orationem Dominicam
mox post canonem super hostiam censuit recitari.
De hoc et de aliis cum quosdam murmurare sentiret,
pissimus Pater inter alia non dedignatus est hujusmodi
rationem reddere, dicens: Orationem Dominicam
idcirco mox post precem dicimus, quia | null | 6f5388b6-0e0d-4a5e-b6dd-1259957fcf91 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
mos
apostolorum fuit ut ad ipsam solummodo orationem
oblationis hostiam consecrarent. Et valde mihi inconveniens
visum est ut precem, quam Scholasticus
composuerat, super oblationem diceremus, et ipsam
traditionem, quam Redemptor noster composuit,
super ejus corpus et sanguinem non diceremus. Sed
crescente statu religionis simul accrevit decus ecclesiastici
honoris. Attamen ipsum canonem non unus
solus totum composuit, sed per tempora aliud alius
interposuit vel adjecit, sicut de hoc sanctissimo papa
legimus. In canone apposuit: #Diesque nostros in tua
pace dispone, atque ab aeterna damnatione nos eripi,
et in electorum tuorum jubeas grege numerari.@# De
Alexandro quoque papa, qui a B. Petro septimus erat
in ordine, ita legimus: Hic passionem Domini miscuit
in precatione sacerdotum, quando missae celebrantur.
Leo papa constituit ut intra actionem sacrificii diceretur:
#Sanctum sacrificium,@#
et caetera. Deinde Gregorius,
tertius ejusdem nominis papa, faciens oratorium
in basilica sancti Petri apostoli in honorem
omnium sanctorum, quotidiana missarum solemnia
ibidem celebrare constituit, pariterque in canone a
sacerdote dicendum ordinavit: #Quorum solemnitas
hodie in conspectu tuae majestatis celebratur, Domine
Deus noster, toto in orbe terrarum.@# Quod quia specialiter
ad illam pertinet celebritatem non est canoni,
qui generaliter dicitur, adnotatum. Haec de canone,
qui et actio dicitur, dicta sunt: nunc de caeteris quae
Dominus dederit, videamus. Coelestinus papa constituit
ut psalmi David centum quinquaginta ante sacrificium
psallerentur in ordine antiphonarum ex omnibus,
quod antea non fiebat, nisi tantum Epistola
B. Pauli recitabatur, et sanctum Evangelium. Litaniae,
id est #Kyrie eleison, Christe eleison,@# quae sequuntur,
a Graecorum usu sumptae creduntur. Orationes
autem, quas Collectas dicimus, a diversis auctoribus
compositae creduntur, a Gelasio praesule Romano et
beato Gregorio papa. Unde et in Vita ipsius legimus:
Sed et Gelasianum codicem de missarum solemniis
multa subtrahens, pauca convertens, nonnulla superadjiciens,
in unius libelli volumine coarctavit. Quod
volumen librum Sacramentorum praetitulavit. Et fortasse
primis temporibus solius Pauli Epistolae legebantur,
postmodum intermistae aliae lectiones sunt, non
tantum de Novo verum etiam de Veteri, prout
solemnitatum ordo poscebat, Testamento. Ubi notandum,
ut sicut sanctum Gregorium, quicunque has
vel has cantilenas composuisset libri Sacramentorum
et Antiphonarum, ita et beatum Hieronymum credimus
ordinatorem Lectionarii, ut ipsius testatur prologus
appositus in capite ejusdem Comitis (sic eum
appellavit). Postea cum gradualia et #alleluia@# inter
apostolicam et evangelicam lectionem coeperunt frequentari,
Hispani quasi novitate rei perculsi multum
restiterunt dicentes: In quibusdam Hispaniarum
ecclesiis laudes post Apostolum decantantur priusquam
Evangelium praedicetur, dum canones praecipiant
post Apostolum non laudes, sed Evangelium
annuntiare. Praesumptio enim est ut anteponant ea
quae sequi debent. Nam laudes ideo Evangelium
sequuntur, propter gloriam Christi, quae per idem
Evangelium praedicatur. Verumtamen ex auctoritate
sanctae Romanae Ecclesiae, postea est constitutum ut
responsoria et #alleluia@# canantur ante sanctum
Evangelium. Iidem etiam in Toletano statuerunt
concilio (Conc. Tolet. IV, c. 11) ut hymnus trium
puerorum omni Dominico die, et in solemnitatibus
martyrum in pulpito decantetur: quod tamen Romani
minime faciunt nisi quater in anno, his Sabbatorum
diebus qui praetitulantur, in duodecim lectionibus.
Symbolum quoque fidei catholicae post Evangelium
recitatur, ut per sanctum Evangelium corde credatur
ad justitiam, per symbolum autem ore confessio fiat in
salutem (Rom. X). Quod tamen non secundum Nicaenum
concilium, sed secundum Constantinopolitanum canimus
translatum. Concilio quoque Toletano statutum
est (Conc. Tolet. III, c. 11), id omni die Dominico secundum
morem orientalium ecclesiarum decantari.
#Agnus Dei,@# in confractione corporis Domini, a
clero et a populo Sergius papa dici constituit. Offertorium,
quod inter offerendum cantatur, quamvis a
prioris populi consuetudine in usum Christianorum
venisse dicatur, tamen quid specialiter addiderit
aperte non legimus; quemadmodum de illo angelico
hymno, #Sanctus, Sanctus, Sanctus,@# vel de illa antiphona
quae post communionem dicitur, fateri possumus,
cum veraciter credi possit, priores sanctos silentio
obtulisse vel communicasse, quod etiam hactenus
in Sabbato S. Paschae solemus observare: quanquam
non desint qui affirment Xistum papam, supradictum
hymnum, #Sanctus, Sanctus, Sanctus,@# ad missam
addidisse. Verum in his omnibus est attendendum, | null | 0664b2ee-955a-407b-8e7b-fbd32dc98d1a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quia sicut sapientissimus papa Gregorius librum
Sacramentorum diligentissime ad veritatis lineam
correxit, ita musicae quoque modulationis harmoniam
satis utiliter composuit ac ordinavit.
CAPUT II. #De gloria in excelsis.@#
Nunc stylus ad movendam qaaestionem sese vertat,
ad quam totus hactenus sermo habitus intendebat,
videlicet cur non liceat omni die Dominico vel natalitiis
sanctorum presbyteros illum hymnum canere,
quem nato in carne Domino angeli cecinere, dicentes: #Gloria in excelsis Deo,@#
etc. Quod si concessum
est illum cantare in Pascha secundum praetitulationem
Missalis, non multo minus licitum puto in Nativitate
Domini, quando primum coepit audiri ab
hominibus in terris qualiter ab angelis canebatur in
coelis. Proferant contradictores in medium ubinam
sit a sanctis Patribus, vel ab ipso sanctissimo papa
Gregorio interdictum, et si ad haec respondere non
valemus, merito manus damus. Quisquis enim vult
ex sacrae Scripturae auctoritate aliquid confirmare,
debet ex prophetarum oraculis apostolorum dictis,
antiquorum Patrum conciliis, nec non et eorum
scriptis vel gestis, et, quod omnibus his majus est,
ex sancti Evangelii veritate locum ostendere, unde
velit sententiam suam corroborare. Unde solemus
dicere: Scriptum est in illo, et in illo loco; et legimus
in decretis pontificum, vel in tali concilio, in
illo capitulo. Sed cum sanctum Gregorium nusquam
legamus ipsum hymnum interdixisse, liceat nostros
quoque testes idoneos introducere, quo eorum testimonio
possit probari, utrumnam jure debeat decantari.
Nam cum scriptum sit: In ore duorum aut
trium testium stat omne verbum (Matth. XVIII),
prius proferam duos, deinde multos. Denique Telesphorus
papa, a beato Petro octavus, constituit ut
ante sacrificium hymnus diceretur angelicus, hoc
est: #Gloria in excelsis Deo.@# Qualiter ejus debeat
credi testimonio, testatur martyrium quod sustinuit
pro Domino. De Symmacho quoque papa ita legimus:
Hic constituit ut omni die Dominica vel natalitiis
martyrum #Gloria in excelsis@# hymnus diceretur.
Cujus sanctitatis vir iste fuerit, de bonis ejus operibus
quae fecit, ex libro Dialogorum legere volentibus
satis liquebit. Ubi beatus papa Gregorius narrat
quod quidam Paschasius sanctae Romanae Ecclesiae
diaconus, cum tanti meriti apud Deum esset ut
quidam daemoniacus, tacta ejus post mortem dalmatica,
a daemone sit liberatus: tamen quia tanti pontificis
ordinationi restitit, cuidam religioso viro in
purgatoriis poenis constitutus, non per somnium,
sed visibiliter apparuit, ac pro qua culpa haec
pateretur innotuit. Ecce de hoc hymno angelico
duo testes inventi sunt idonei, qui a nemine, ut
puto, possunt refelli. Quod si adhuc tertius quaeritur,
non jam unius, sed sexaginta episcoporum in
medium profero testimonium, qui in quarto Toletano
concilio (Tol. conc. II, pag. 730), in nomine Domini
congregati, tam super hoc quam super aliis hujusmodi
hymnis promulgaverunt decretum cap. 12. De
hymnis, inquiunt, etiam canendis et Salvatoris et
apostolorum habemus exemplum. Nam et ipse Dominus
hymnum dixisse perhibetur, Matthaeo evangelista
testante: #Et hymno dicto, exierunt in montem
Oliveti (Matth. XXV)
@#. Et Paulus apostolus ad Ephesios
subscripsit, dicens: #Implemini Spiritu sancto,
loquentes vobismetipsis in psalmis et hymnis et canticis
spiritualibus (Ephes. V)
@#. Et quia cernebant nonnullos
in Ecclesia eos hymnos spernere, qui humano ingenio
videbantur in laudem apostolorum et martyrum
triumphos compositi esse, vehementer arguebant
eos hujusmodi verbis, dicentes: Respuant et illum
ergo ab hominibus compositum, quem quotidie publico
privatoque officio in fine omnium psalmorum
dicimus: #Gloria, honor Patri et Filio et Spiritui sancto
in saecula saeculorum. Amen.@# Pro quo nos canimus: #Gloria Patri et Filio et Spiritui sancto usque in finem.@#
Et post haec inferunt. Nam et ille hymnus quem
nato in carne Christo angeli cecinerunt: #Gloria in
excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis,@#
angelicus est. Reliqua quae ibi sequuntur ecclesiastici
doctores composuerunt. Ergo nec ipsi in ecclesiis
canendi sunt, quia in sanctarum Scripturarum
locis non inveniuntur. Componuntur missae sive
preces, vel orationes sive commendationes, seu
manus impositiones, ex quibus si nulla decantantur in
Ecclesia, vacant officia omnia ecclesiastica. Et
paulo post: Sicut igitur orationes, ita et hymnos
in laudem Dei compositos, nullus nostrorum ulterius
improbet, sed pari modo Gallia [ | null | ce28e433-dbde-4c58-a5d4-14cbbf135761 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in Gallicia]
Hispaniaque celebrent, sintque excommunicatione
plectendi qui hymnos rejicere fuerint ausi. Unde
sanctus Pater Benedictus jubet nos monachos ad
omnes regulares cursus celebrare hymnos quos ille
vocat Ambrosianos. Ad haec potest aliquis dicere,
tunc temporis Gallos et Hispanos in missarum suarum
celebritate nondum habuisse usum sanctae Rom.
Ecclesiae. Quod et nos non negamus. Testatur hoc
abbas Hilduvinus, vir in divina lege apprime eruditus,
in ea epistola quam ad Ludovicum imperatorem
direxit pro passione sanctorum martyrum Dionysii
et sociorum ejus, ubi inter alia quae suae narrationi
videbantur congrua haec adjecit: Cui astipulari videntur
antiquissimi et nimia vetustate pene consumpti
missales libri, continentes missae ordinem
more Gallico, qui ab initio receptae fidei usus in
hac occidentali plaga est habitus, usquequo tenorem,
quo nunc utitur, Romanum suscepit. In
nostri quoque monasterii archivo habetur Missalis
longe aliter ordinatus quam Romanae Ecclesiae se
habeat usus. Et quod iis omnibus majus est cum
una sit fides, cur super missarum celebratione,
Galliarum Ecclesiae a Romana discordent Augustino
requirenti, Gregorius respondit: Novit fraternitas
tua Romanae Ecclesiae consuetudinem, in qua se
meminit enutritam. Sed mihi placet ut sive in Romana,
sive in qualibet Ecclesia aliquid invenisti
quod plus omnipotenti Deo possit placere, sollicite
eligas, et Anglorum Ecclesiae, quae adhuc nova est,
ad fidem institutione praecipua, quae de multis Ecclesiis
colligere potuisti, infundas. Non enim pro
locis res, sed pro bonis rebus loca amanda sunt.
Ex singulis ergo quibusque ecclesiis, quae pia, quae
religiosa, quae recta sunt eligas, et haec quasi vasculo
collecta apud Anglorum mentes in consuetudinem
vertas. His satis instruimur exemplis nil nos delinquere,
si ea, quae ex auctoritate pontificum, qui
illum sanctum virum tempore praecesserunt, instituta
suscepimus, et vel ex Gallicanarum ecclesiarum
aut Hispanicarum usu mutuavimus, fideli devotione
servamus, imitantes ipsius beatissimi papae praedicandam
humilitatem. Qui cum reprehenderetur a
quibusdam quod aliarum ecclesiarum morem sequeretur,
inter alia fatetur, dicens: Si quid boni
vel ipsa videlicet Constantinopolitana, vel altera
Ecclesia habet, ego et minores meos quos ab illicitis
prohibebo in bono imitari paratus sum. Stultus
est enim qui in eo se primum existimat ut bona
quae viderit discere contemnat. Nam si ideo, ut
saepe dictum, illum angelicum hymnum prohibemur
in festivis diebus canere eo quod Romanorum presbyteri
non solent eum canere, possumus simili
modo post Evangelium symbolum reticere, quod
Romani usque ad haec tempora divae memoriae
Henrici imperatoris nullo modo cecinerunt. Sed an
eodem interrogati cur ita agerent, me coram assistente,
audivi eos hujusmodi responsum reddere, videlicet,
quod Romana Ecclesia non fuisset aliquando
ulla haereseos faece infecta, sed secundum sancti
Petri doctrinam in soliditate catholicae fidei permaneret
inconcussa: et ideo magis his necessarium
esse illud symbolum saepius cantando frequentare,
qui aliquando ulla haeresi potuerunt maculari. At
dominus imperator non antea desiit quam omnium
consensu id domino Benedicto apostolico persuasit,
ut ad publicam missam illud decantarent. Sed utrum
hanc consuetudinem servent adhuc affirmare non
possimus, quia certum non tenemus. Eo etiam
modo possunt objici multa quae post sancti Gregorii
tempora causa decoris videntur adducta [ #al.,@#
adjecta], cum e contrario Psalmista dicat: #Adjiciam
super omnem laudem tuam (Psal. LXX)
@#. Et
mirum valde videtur cum certa sit ratione discretum,
quid soli liceat episcopo, non autem presbytero:
videlicet, ut ad episcopum pertineant ordinationes
clericorum, dedicationes ecclesiarum, sacri
chrismatis confectio, ad dandum Spiritum paracletum,
sacra impositio manuum, quid aliud esse
possit in sacramentis divinis quod non sit presbyteris
commune cum episcopis, praecipue cum id
quod excellentissimum est in omnibus sacramentis,
sanctum videlicet corpus et sanguinem
Christi, quotidie sicut episcopi, ita et consecrent
presbyteri, nec sanctius sit illorum quam istorum.
Unde sanctus Hieronymus dicit de iisdem presbyteris:
Hi namque in benedictione cum episcopis
consortes sunt mysteriorum ac nulla in conficiendo
corpore Christi ac sanguine inter vos et episcopos
credenda distantia est, quia et eucharistiam pridem
per presbyteros benedictam, si necessitas exegerit,
accipere debent. Et post pauca: Nam si quis ad
injuriam revocat, ut putet non debere se accipere
eucharistiam quam presbyter benedicit, is profecto
perversus est: credens Deum duo corpora habuisse,
unum majus, aliud minus; quod episcopus conficit
majus, quod presbyteri | null | b772e754-99e8-44ef-9e2e-ef02b3ef07ed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
minus; qui Christum ita
dividit, Deo injuriam facit. Super haec omnia cum
in capite libri missalis, quando presbyteri Romani #Gloria in excelsis Deo@#
canere et non canere soleant,
legimus solummodo praetitulatum: nusquam autem
vel a beato papa Gregorio, vel aliquo sanctorum
Patrum nobis interdictum puto, quin omni die
Dominica vel in sanctorum natalitiis liceat nobis
saepe dictum hymnum canere ad augmentum laudis
divinae.
CAPUT III. #De octava Pentecostes.@#
His ita utcunque digestis, non absimile videtur
si quid de octavis Pentecostes loquamur. Nam dum
adhuc apud Gallos essem constitutus, non modicam
super hac re quaestionem cognovi exortam in illis
regionibus, aliis affirmantibus quod sicut Dominicae
Nativitatis ac Resurrectionis, ita oporteret
celebrare et octavas Pentecostes, praecipue cum saepius
in nostris officialibus libris scriptum legamus,
post octavam Pentecostes, aliis e regione contendentibus,
in hac solemnitate, quia Spiritus sanctus
super apostolos in linguis igneis apparuit, non plus
quam septem dies debere expendi juxta dona ejusdem
Spiritus sancti. Sed ad hanc litem inter utrasque
partes dirimendam, ipso sancto Spiritu adjuvante,
ostendamus cui parti merito favere debeamus.
Nam cum S. Augustinus doctor egregius de sermone
Domini in monte habito disputaret, et singulas
beatitudines septem donis Spiritus sancti compararet:
nam prima beatitudo incepit: #Beati pauperes
spiritu, quoniam ipsorum est regnum coelorum (Matth. V)
@#,
cum ad octavam perveniret, ita intulit:
Octava tanquam ad caput redit, quia consummatum
perfectumque ostendit et probat. Itaque in prima
et octava nominatum est regnum coelorum. Cum
dicitur autem: Quis nos separabit a charitate? tribulatio?
an angustia? an persecutio? an fames? an nuditas?
an periculum? an gladius? (Rom. VIII): septem
sunt ergo quae perficiunt: nam octava clarificat, et
quod perfectum est demonstrat ut per hos gradus perficiantur
et caeteri, tanquam a capite rursum exordiens.
Videtur ergo mihi etiam septiformis operatio
Spiritus sancti, de qua Isaias loquitur (Isa. XI), his
gradibus sententiisque congruere. Et post aliquanta:
Haec octava sententia, quae ad caput redit perfectumque
hominem declarat, significat fortasse et circumcisionem
octava die in Veteri Testamento, et Domini
resurrectionem post Sabbatum, qui est utique
octavus dies idemque primus dies, et celebrationem
octavarum feriarum quas in regeneratione novi hominis
celebramus et numero ipso Pentecostes. Nam
septenario numero septies multiplicato, quo fiunt 49,
quasi octavus additur, ut 50 compleantur, et tanquam
redeatur ad caput, quo die missus est Spiritus
sanctus, quo in regnum coelorum inducimur, et
haereditatem accipimus, et consolamur, et pascimur,
et misericordiam consequimur, et mundamur, et
pacificamur, atque ita perfecti omnes extrinsecus
illatas molestias pro veritate et justitia sustinemus.
Ex his S. Augustini verbis liquido potest intelligi
quid de octavis Pentecostes possit sentiri. Sed interim
vel breviter de sacramento nostri baptismatis
aliquid loquamur, quod in similitudinem mortis,
sepulturae, resurrectionis Christi regitur, Apostolo
teste qui ait: #Quicunque baptizati sumus in Christo
Jesu, in morte ipsius baptizati sumus. Consepulti enim
sumus cum illo per baptismum in mortem, ut quomodo
surrexit Christus a mortuis per gloriam Patris, ita et
nos in novitate vitae ambulemus. Si enim complantati
facti sumus similitudini mortis ejus, simul et resurrectionis
erimus (Rom. VI)
@#, et caetera. Unde et beatus
papa Leo: In baptismatis, inquit, regula et mors
intervenit interfectione peccati: sepulturam triduanam
imitatur dimersio, et ab aquis elevatio, resurgentis
instar est de sepulcro. Unde rectissime sancti
Patres duo tantum legitima tempora ad baptizandum,
si nulla necessitas intervenit, constituerunt: Sabbatum
videlicet Paschae et Sabbatum Pentecostes. Quae
utraque per octo dies celebrantur. Merito consepeliuntur
Christo baptizati in Sabbato, ut cum ipso
valeant resurgere die Dominico. Sicut enim Sabbatum
requiem animarum, sic Dominicus dies, qui est
primus et octavus, significat resurrectionem corporum.
Si enim certi gratia mysterii per octo dies
noster baptismus colitur, ita ut octava die vestimenta
mutentur baptizatorum, cur non magis celebratur
per octo dies baptismus apostolorum? Quod
enim apostoli per adventum Spiritus sancti, qui in
igne apparuit, baptizati sunt in die sancto Pentecostes,
testatur in Evangelio Joannes Baptista, qui
confluentibus ad se turbis ait: #Ego quidem vos baptizo
in aqua in | null | b4ec7c3d-3a71-4ada-83a6-fb9ad89fde97 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
poenitentiam. Qui autem post me
venturus est, fortior me est, cujus non sum dignus
calceamenta portare. Ipse vos baptizabit in Spiritu
sancto et igne (Matth. III)
@#. Et ipse Dominus ad apostolos
ait: #Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem
baptizabimini Spiritu sancto non post multos hos
dies (Act. I)
@#. De qua quidem octavae Pentecostes solemnitate
dicit quidam doctor egregie: Octavus dies
est, qui et primus, secundum formam octo beatitudinum.
Prima beatitudo dicit: Beati pauperes spiritu,
quoniam ipsorum est regnum coelorum (Matth.
V). Octava ita: Beati qui persecutionem patiuntur
propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum coelorum (Ibid.).
Ad regeneratos pertinent hae sententiae,
ut qui pauperes sunt in hac vita propter regnum
coelorum, usque ad finem vitae perseverantes
sint, ut accipiant regnum pro quo hic laboraverunt.
Baptismus vero neophytorum, quamvis in Sabbato
agatur, ad illum baptismum pertinet quem apostoli
acceperunt in die sancto Pentecostes, cujus octava
est dies Dominica sequens, quam solemus appellare
octavas Pentecostes. Et iterum post aliqua: Celebratur
per septem dies opus septiformis Spiritus,
et octava die consummatio et declaratio et
glorificatio ejusdem operis. Quod si ita est, merito
eamdem glorificationem in nostris officiis recolit
octava dies, quae redit ad caput, quae et prima
dies. Itaque sicut celebravimus majestatem Spiritus
sancti in Pentecoste, celebremus et in octavis
ejusdem festivitatis, quatenus saepissime recolendo
ejus dona, dignetur charitas ejus se profusius infundere
cordibus nostris. Ex his omnibus manifesta
ratio patet quod hi qui octavam Pentecostes celebrant
rectius agunt quam qui hoc agere nolunt. Igitur
justissime et rectissime a sancta matre catholica
Ecclesia toto orbe terrarum diffusa octavae Pentecostes
solemnitas celebratur, veneratur et colitur. Si
quis vero huic sanae diffinitioni contradicit, ejusdem
matris Ecclesiae unitatem scindit. Finito tandem eo,
quo hactenus utebamur, sermone, libet aliam rationem
inchoare.
CAPUT IV. #De Adventu Domini.@#
Dominica prima de Adventu Domini, Dominica
secunda, Dominica tertia, Dominica quarta, quae
proxima est ante Nativitatem Domini. Aliter vero
in Lectionario, quem librum Comitis appellavit, sic
Dominica quinta ante Nativitatem Domini, quam
Amalarius praeparationem Dominici Adventus nominavit.
Deinde Dominica quarta ante Nativitatem
Domini, Dominica tertia ante Nativitatem Domini,
Dominica secunda ante Nativitatem Domini, Dominica
prima ante Nativitatem Domini, ut converso
modo quae apud Hieronymum dicitur prima vel proxima
ante Nativitatem Domini, apud Gregorium dicatur
Dominica quarta de Adventu Domini, non inconvenienter,
ut reor, propter quinque hujus saeculi
aetates, in quibus hominum genus sub jugo diaboli
captivum tenebatur, quousque ex intactae Virginis
utero nascendo in carne appareret, qui carnis peccata
per sui corporis hostiam aboleret et initium
sextae sequentis aetatis sanctificaret: vel quia interior
noster homo per quinque sensus corporis corrumpitur,
ita ut in nobis mors operetur, sicut propheta
dicit: #Introivit mors per fenestras vestras (Jer. IX)
@#;
quatenus in his quinque hebdomadibus
hospitium mentis illi regi nostro praeparetur, quem
prophetica lectio in ipsa hebdomada quinta his verbis
pronuntiat venturum: #Ecce dies veniunt, dicit
Dominus, et suscitabo David germen justum, et regnabit
rex, et sapiens erit, et faciet judicium et justitiam
in terra (Jer. XXIII)
@#. Quaternarium vero numerum,
quem, ut supra notavit sanctus Gregorius,
in quatuor Dominicis de Adventu Domini diebus
posuit, tali celebrant sacramento, ut homo, qui quatuor
consistit elementis, per quatuor hebdomadas
ejus exspectet Adventum, quem per tres ordines
librorum, legis scilicet, prophetarum, psalmorum
olim promissum, et per quartum, id est, principium
Evangelii, angelo sanctae Mariae semper virgini conceptum
ac nativitatis ejus ordinem narrante, ad
salutem humani generis certissime sciunt huic mundo
praesentatum. Et ne tantilla parvitatis meae attestatio,
quam ex aliorum magis quam ex propria protuli
sententia, videatur parvipendenda, majorum
dicta ponantur in medio, ut vel ex his liquido comprobetur
quorum usus rectior habeatur. Ait nempe
Amalarius divinorum officiorum scrutator non contemnendus:
In antiquis libris Missalium et Lectionariorum
reperitur scriptum: hebdomada quinta
ante Nativitatem Domini. Totidem enim lectiones
habemus in Lectionario, et totidem Evangelia a
tempore memorato per dies Dominicos usque ad
Nativitatem Domini. Antiphonarius habet tria officia
diurna, et quartum in die Dominico qui vacat post
lectiones duodecim; | null | 1188aa0d-a63b-40a7-ba52-88a0442833a9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nocturna vero quatuor, ut superius
dixi, per dies Dominicos. Auctor Lectionarii
excitat fidem nostram ad recolendum Domini
nostri Jesu Christi venturi in mundum praeconium
per quinque aetates mundi. Auctor Missalis qui
nominatur Gregorialis, et Antiphonarii, nos tangit
ut recolamus Nativitatem Domini celebratam per tres
ordines librorum, scilicet legis, prophetarum et psalmorum;
necnon et per quartum, id est, principium
Evangelii, in quo narratur Gabriel archangelus
missus ad Zachariam, videlicet nuntius praecursoris
Nativitatis Domini, verum etiam et prophetae Zachariae
de adventu Domini, et Gabriel missus ad Mariam
virginem (Luc I), narrans ei conceptionem
Salvatoris nostri, et caetera talia usque ad ipsam
Nativitatem. Nempe et ipsa quarta hebdomada, hoc
est, quae proxima est ante Nativitatem Domini, sive
in qua celebratur, singularis est; habet in matutinali
officio per unamquamque feriam antiphonas
proprias in psalmis. Et alio modo auctor Lectionarii
docet nos quam fortis sit Dominus, qui venturus
est ad nos, et intraturus domum nostram ut
in ea habitet quam nos solemus sordidare quinque
sensibus nostris. Illices formae intrant per oculos,
suspicio mala de fratre per aures, odor libidinosus
per nares; per os nos ingluvies polluit, per actum
crudelitas. In sordibus non vult habitare rex venturus,
nisi ita purgetur hospitium ut nec saltem pulvis
talium phantasmatum remaneat, non dignabitur
hospes venturus intrare in illud. Ideo scribit auctor
Lectionarii quinque lectiones quinque hebdomadarum
ut nos hortetur circumcidere quinque sensus
nostros ab omni vitio, et parare mansionem dignam
regi et Domino atque vero prophetae. De ipso rege
dicit prima lectio: #Ecce dies veniunt, dicit Dominus,
et suscitabo David germen justum, et regnabit rex, et
sapiens erit (Jer. XXIII)
@#. At vero de Domino: #Et hoc
est nomen, quod vocabunt eum, Dominus justus noster (Ibid.)
@#.
Et iterum in Evangelio de propheta: #Quia
hic est vere propheta, qui venturus est in mundum@#
(Joan. VI).
Auctor Missalis sive Antiphonarii eamdem
praeparationem hortatur nos facere per quatuor hebdomadas.
Sicut enim homo internus quinque sensibus
ad animam bene aut male operatur, ita per quatuor
elementa aut ruit ad mala opera, aut surgit ad
bona. Quapropter, ut dixi, hortatur nos auctor memoratus
ut si usque modo torpuimus negligentia, dehinc
surgamus ad mundandam domum nostram, ut
qui non excitatus est in quinta hebdomada, saltem
in quarta surgat. Ipsum enim sonat lectio quae legitur
in quarta hebdomada: #Scimus quia hora est jam
nos de somno surgere (Rom. I)
@#, et reliqua. Non dubito
propterea cantorem in memorata hebdomada
cum tuba sua exaltare vocem: #Ad te levavi animam
meam,@# ut excitet eos qui in quinta hebdomada sopore
negligentiae oppressi sunt. Quomodo nostram
domum praeparare debeamus in sequentibus memorata
lectio monstrat: #Non in comessationibus et
ebrietatibus, non in cubilibus et impudicitiis, non in
contentione et aemulatione, sed induimini Dominum
Jesum Christum (Rom. XIII)
@#. Eamdem praeparationem
inculcat in aras [ #for.,@# aures] cordis nostri Sacramentarium: #Suscipiamus,@#
inquiens, #Domine, misericordiam
tuam in medio templi tui (Psal. XLVII)
@#, #ut
reparationis nostrae ventura solemnia congruis honoribus
praecedamus.@# Haec autem causa est, qua Patrum
sententia fulcitur [ #forte deest hic,@# qui tria in Antiphonario
ordinarunt diurna officia, #aut aliquid simile@# ].
Omnis enim omnipotentis Verbi humanitati dispensatio,
sanctae Trinitatis individua est operatio. Et
quanquam ad solum Filium respiciat humanitatis
assumptio, tamen ad totam Trinitatem pertinet
effectiva nostrae redemptionis consummatio. Quapropter
aequum per omnia fore et conducibile censetur,
quatenus tres tantum hebdomadae observentur
in adventu Domini. Quod si aliquid supercreverit,
synecdochicos accipitur, ne tanti mysterii ordo et
regula praesumptuose (quod absit) annulletur. Est
autem et alia ejusdem negotii ratio, haudquaquam
vilipendenda, qua gloriosus Ecclesiae auctor et doctor
eximius Hilarius in libro Officiorum utitur: Sicut,
inquiens, pater ille familias in Evangelio trino
adventu infructuosam ficulneam visitavit (Luc. XIII),
sic sancta mater Ecclesia Salvatoris annuo recursu
per trium septimanarum secretum spatium sibi incitavit.
Venit enim Filius hominis quaerere, et salvum
facere quod perierat (Luc. XIX). Venit ante legem,
quia per naturalem intellectum quid unicuique
sequendum, quidve | null | b29340e2-4697-4770-bdbe-89c3e6ced790 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
agendum sit innotuit. Venit sub
lege, quia patriarcharum exemplis et prophetarum
praeconiis semini Abrahae legalia confirmavit decreta.
Venit tertio post legem per gratiam ad vocationem
gentium, ut a solis ortu usque ad occasum laudare
discerent pueri nomen Domini, quos usque ad
finem mundi ad suae majestatis cultum exhortari
non desinit.
CAPUT V. #De missa,@# Deprecationem nostram, #et concordia officiorum Dominicalium.@#
De missa, #Deprecationem nostram, quaesumus,@# Domine, #benignus exaudi,@#
quae in quibusdam Sacramentorum
libris bis solet poni, primo videlicet
peracta Pentecostes hebdomada, post officia jejunii
mensis quarti, quae praetitulatur in Missali, Dominica
vacat. Item secundo, post duas Dominicas, tertia
incipiente. Ubi quaerendum reor quo loco rectius
dicatur: nam per singula quatuor tempora peracto
jejunio, sequens Dominica vacat ab officio, quamvis
missae non desint inde compositae. Et quia officia
jejunii primi mensis, in prima Quadragesimae hebdomada,
et jejunii quarti mensis in hebdomada Pentecostes
inveniuntur conscripta, licet semper eodem
perveniant ordine, tamen, sicut peracta prima Quadragesimae
hebdomada, ea Dominica quae ibi posita
est, dicitur, et lectiones Apostoli et sancti Evangelii
leguntur, ita et hic agendum esset recte et praecipue
cum eadem missa, lectio Apocalypsis Joannis
et Evangelium, quae eodem die leguntur, miro inter
se concordent modo. Nam sacerdos et sua et Ecclesiae
voce deprecatur sibi praestari supplicandi affectum
et defensionis auxilium: et in lectione scriptum
est: #Et prociderunt viginti quatuor seniores ante sedentem
in throno, et adorabant viventem in saecula
saeculorum. Amen (Apoc. IV)
@#. Et in Evangelio princeps
Judaeorum Nicodemus venit ad Jesum nocte (Joan. III),
rogans et interrogans de animae suae salute.
Et deinceps, finita hac eadem hebdomada
usque ad adventum Domini, par numerus invenitur
tam officiorum quam et missarum. Nam viginti tres
hebdomadae computantur, ita concordes, ut aliquando
omnis cantus videlicet antiphonarum, quae dicuntur
introitus, gradualium, offertoriorum, communionum,
cum lectionibus apostolicis et evangelicis ita conveniant,
ut velut quoddam organum distantis inter se
vocis concordem symphoniam reddant. Ut enim
exempli gratia pauca ex plurimis proferamus, primam
Dominicam post octavam Pentecostes intendamus,
ubi introitus ita incipit: #Domine, in tua misericordia
speravi (Psal. XII)
@#, et responsorium: #Ego
dixi, Domine (Psal. XXX)
@#, et vers. #Beatus qui intelligit
super egenum (Psal. XLI)
@#. Offerenda quoque: #Intende voci orationis meae
(Psal. V)
@#. Nonne suis
vocibus videtur tibi, prophetam in voce pauperis
Lazari vel in persona sanctae Ecclesiae, hoc
quidem tempore pauperis et afflictae, ad Deum proclamare
ut in hac convalle lacrymarum dignetur
misereri membrorum suorum? Et quid ipso die
lectio Joannis, nisi tota charitatis melle redundat,
dum dicit: #Deus charitas est, et qui manet in charitate,
in Deo manet, et Deus in eo (I Joan. IV)
@#? Et paulo
superius: #Deus dilexit nos, et nos debemus invicem
diligere (Ibid.)
@#. Quid autem sanctum Evangelium
sonat, nisi ut ad misericordiae opera nos provocet,
quando pauperis Lazari patientiam in sinu Abrahae
remuneratam et divitis superbi avaritiam ostendit
damnatam (Luc. XVI)? Pro hujusmodi re sacerdos
illum deprecatur qui est in se sperantium fortitudo,
ut adsit invocationibus nostris propitius: et quia
sine illo nihil potest nostra mortalis infirmitas, sicut
nec Lazari sine ejus adjutorio potuit, praestet nobis
auxilium gratiae suae ut in exsequendis mandatis
ejus illum diligendo ex toto corde, et ex tota anima,
et ex omnibus viribus, et proximum nostrum sicut
nosmetipsos, et voluntate illi et actione placeamus,
ut quandoque post hujus vitae terminum in sinu
Abrahae recepti, unusquisque nostrum laeto cordis
jubilo cantare possit cum Lazaro: #Narrabo omnia
mirabilia tua, laetabor et exsultabo in te; psallam nomini
tuo, Altissime (Psal. IX)
@#. Et in hunc modum
per viginti tres hebdomadas, si illa missa superius
dicta, tertio loco praetermittitur aut omnia cum omnibus,
aut aliqua cum aliquibus, maxime autem, si
diligenter inspicitur, missae concordant cum evangelicis
lectionibus. Et ne multiplex sermo lectori
fastidium gignat, praetermissis plurimis, pauca
adhuc dicamus sub exemplis. Qualiter illa evangelica
lectio, qua Dominus Petro praedicit | null | ab2d7033-fe63-4e11-9abc-a4cce91011fb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
: #Noli timere,
ex hoc jam homines eris capiens: et ille subductis ad
terram navibus, cum sociis suis secutus est illum (Luc. V)
@#,
congruat orationi missae, non est laboriosum
investigare, quae hujusmodi componitur prece: #Deus, qui diligentibus te bona invisibilia praeparasti,
infunde cordibus nostris tui amoris affectum, ut te in
omnibus et super omnia diligentes promissiones tuas,
quae omne desiderium superant, consequamur.@#
Ut haec
omnia cum apostolis mereamur consequi, hortatur
nos Petrus in lectione omnes unanimes in oratione
existere. Iterum illi evangelicae lectioni, ubi Dominus
quatuor millia hominum septem panibus et pisciculis
paucis pavit, haec missa congruit: #Deus
cujus providentia in sui dispositione non fallitur, te
supplices exoramus ut noxia cuncta submoveas, et
omnia nobis profutura concedas.@# Providit enim Deus
quid esurienti populo esset facturus. Merito populi
divinae largitatis pabulo refecti, cum Daniele propheta
decantant laeti: #Sicuti in holocausto arietum,
rogantes ut sic fiat sacrificium in conspectu Domini,
ut placeat sibi (Dan. III)
@#. Et quia haec verba ad legalia
pertinebant sacrificia, et ea nunc in mysterium
corporis Christi et sanguinis sunt mutata testantur
verba secreta, quae ita incipiunt: #Deus, qui legalium
differentiam hostiarum unius sacrificii perfectione
sanxisti.@# Illi Evangelio in quo Dominus super civitatem
Hierusalem flevit (Luc. XIX) haec oratio congruit: #Deus, qui omnipotentiam tuam parcendo maxime
et miserando manifestas, multiplica super nos
misericordiam tuam
(Luc. XVIII)
@#. Illud Evangelium: #Duo homines,@#
et illa apostolica lectio, quae ea die
legitur, bene concordant dum Apostolus dicit: #Ego
sum minimus apostolorum, qui non sum dignus vocari
apostolus, quoniam persecutus sum Ecclesiam Dei (I Cor. I)
@#.
Et publicanus a longe stans, nec oculos
ad coelum levare, sed percutiebat pectus suum, dicens: #Deus propitius esto mihi peccatori
(Luc. XVIII)
@#.
Inter hos medius stans sacerdos orat et dicit: #Omnipotens
sempiterne Deus, qui abundantia pietatis
tuae et merita supplicum excedis et vota, effunde super
nos misericordiam tuam, ut dimittas quae conscientia
metuit, et adjicias quod oratio non praesumit.@# Nunc
videamus de duodecima Dominica post octavas Pentecostes
quae concordia in illo officio esse possit.
Nam in Evangelio secundum Marcum eo die legimus,
qualiter #adducunt Domino surdum et mutum, et
deprecabantur illum ut imponat illi manus;@# et post
pauca: #Et statim apertae sunt aures ejus, et solutum
est vinculum linguae ejus, et loquebatur recte (Marc.
VII)
@#. Quod intuens Propheta ex persona infirmantis
introitu deprecatur Deum, dicens: #Deus, in adjutorium
meum intende; Domine, ad adjuvandum me
festina (Psal. LXIX)
@#. Congruit etiam titulus ejusdem
psalmi qui ita inscribitur: In finem David in rememorationem,
eo quod #salvum me fecit Dominus.@#
Cernens sacerdos hanc sanitatum gratiam non nisi
ex divino munere evenire, orat ad Dominum hujusmodi
prece: #Omnipotens et misericors Deus, de
cujus munere venit, ut tibi a fidelibus tuis digne et
laudabiliter serviatur, tribue, quaesumus, nobis ut ad
promissiones tuas sine offensione curramus.@# Unde
et in lectione Apostolus profitetur fiduciam se habere
per Christum ad Deum. Et in responsorio jam
quasi soluto linguae vinculo Propheta laudes se Deo
promittit referre, dicendo: #Benedicam Dominum in
omni tempore, semper laus ejus in ore meo. In Domino
laudabitur anima mea (Psal. XXXIII)
@#. In lectione
introducitur nomen Moysis, et in offerenda, #precatus est Moyses in conspectu Domini pro
peccatis populi sui,@#
ut sicut in Evangelio corpore
infirmum, ita hic sanet Dominus populum in
anima languidum. Unde scriptum est: #Et placatus
factus est Dominus de malignitate, quam dixit facere
populo suo (Exod. XXXII)
@#. Et in versu: #Dixit Dominus
ad Moysen: Invenisti gratiam in conspectu meo,
et scio te prae omnibus (Exod. XXXIII)
@#. Sic uterque
populus Novi ac Veteris Testamenti curatus divina
commemorat beneficia, ita canens cum Propheta: #De fructu operum tuorum, Domine, satiabitur terra,
ut educas panem de terra, et vinum laetificet cor hominis (Psal. CIII)
@#.
Terra, quae in primo homine maledicta
spinas | null | afd3dfa3-01c3-4630-b6ca-04ad453a56e4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et tribulos germinavit, nunc coelesti
imbre perfusa ac bonorum operum fructu satiata,
illum panem producit qui de coelo descendit, cujus
gustu reficimur et vini poculo in mysterio sanguinis
Christi potamur, ut oleum divinae misericordiae faciem
interioris hominis exhilaret et panis ejusdem
cor hominis confirmet. Illi Evangelio ubi Dominum
legisperitus de mandato interrogat, et ille respondens
dixit: #Diliges Dominum Deum tuum ex toto
corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus viribus
tuis, et ex omni mente tua, et proximum tuum sicut
te ipsum (Matth. XXII)
@#; et Samaritanus curat illum
vulneratum, et stabulario dat et promittit praemium (Luc. X),
congruit haec oratio ad Dominum: #Omnipotens
sempiterne Deus, da nobis fidei, spei et charitatis
augmentum, et ut mereamur assequi quod promittis,
fac nos amare quod praecipis.@# Haec et alia quae vel
praetermissa, vel dicta sunt, vel quae adhuc restant,
si diligenti cura observentur, concordi fine concluduntur,
si tamen illud officium, #Exsultate Deo,@# nullo
canitur die Dominico. Nam cum caeterae Dominicae
quae post jejunia vacant, lectiones et Evangelia habeant
constituta, et haec Dominica, quae hic vacat,
ita non habeat, jure illud officium praetermittitur,
ut in caeteris concordia reservetur. Si quis vero
objicit cur officium quartae feriae non hic similiter
cantetur, sicut in Adventu Domini et in Quadragesima,
respondemus quia cum quatuor hebdomadae in
Dominico Adventu ante Natale Domini sint praenotatae,
et in Quadragesima per singulos dies singula
sint officia constituta, ut in Adventu Domini quarta,
et in Quadragesima secunda Dominica vacent, merito
ab ecclesiasticis viris est constitutum qualiter
illi duo dies supplerentur per officia quartarum feriarum.
At vero finita Pentecostes hebdomada, et
sequenti Dominica quae vacat, non jam officium
quartae feriae repetitur, sed Spiritus Domini canitur;
ita et finito septimi mensis jejunio non repetendum
puto quartae feriae officium, sed magis, si necesse
fuerit aliquod officium observandum et non occurrit
aliqua festivitas sanctorum, rectius prioris hebdomadae
officium, sicut solet fieri in Galliarum ecclesiis,
repetitur, quam concordia Evangeliorum et
officiorum dissipetur. Nec satis mirari queo quid
causae obsistat cur non liceat unum officium, si ita
evenerit, cantari per duas, sicut et unam historiam
cum suis responsoriis, vel per duas, vel per tres,
vel per quatuor hebdomadas. Nam finita hebdomada
quae vacat, in introitu missae cantor pacem a Domino
rogat ut prophetae ejus fideles inveniantur. Et
responsoria propheta David: #Laetatus sum@# (inquit) #in his quae dicta sunt mihi: in domum Domini ibimus (Psal. CXXI)
@#:
et in versu: #Fiat pax in virtute
tua (Ibid.)
@#. In Evangelio facit Dominus mentionem
prophetae Moysis, dicens: Super cathedram Moysis
sederunt Scribae et Pharisaei (Matth. XXIII). Sequens
offerenda ita incipit: #Sanctificavit Moyses altare Domino,@#
et primus versus: #Locutus est Dominus ad
Moysen;@# secundus versus: #Oravit Moyses Dominum.@#
Et in communione hortatur nos Psalmista cum Moyse
tollere hostias, et introire in atria Domini, adorare
Dominum in aula sancta ejus (Psal. XCV). Et quia Deo
nec in sacrificio, nec in oblatione hostiarum sine ejus
adjutorio placere possumus, nec in atria ejus introire,
nec in aula ejus adorare eum, merito sacerdos ex sua et
nostra voce Deum deprecatur, dicens: #Dirigat corda nostra,
Domine, quaesumus, tuae miserationis operatio, quia
tibi sine [te] placere non possumus.@# In sequenti Dominica
in introitu consolatur nos ipse, dicens: #Salus populi
ego sum,@# et caetera. Unde et in Evangelio non solum
sanat paralyticum quem ei offerebant jacentem in
lecto, verum etiam dimittit peccata, sicut eidem dicit: #Confide, fili, remittuntur tibi peccata tua
(Matth.
IX)
@#. Unde et merito nos Dominum in oratione missae
rogamus, ut omnipotens et misericors Deus universa
nobis adversantia propitiatus excludat, ut sicut paralyticus
ex miseratione Dei libero gressu incedebat,
ita et nos mente et corpore expediti quae Dei sunt
liberis mentibus exsequamur. Et quia Apostolus
quosdam de Scribis sciebat intra se dixisse: Hic
blasphemat, in epistola sua praemonebat, dicens:
Propter quod loquimini veritatem unusquisque cum
proximo suo, et nolite locum dare | null | b5c8fa89-7af8-448a-b61f-1d7aa98086e4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.