Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
ob. 1245.
Fulbertus
. . . . .
Fulbertus
. . . . .
Stephanus
. . . . .
Aymo
. . . . .
Aimericus
Guigo
Josfredus
#(Caeteros omnes repetesis ex Gallia Christiana Claudii
Roberti. Nec omittenda ex ms. codice quae sequuntur
ibidem.)@#
Tertio Kalendas Septembris, anno ab incarnatione
Domini 1066, combustio Lemovicensis civitatis,
in qua obierunt centum et viginti homines.
Item anno 1105 Kalendis Junii, combusta est civitas
Lemovica ab hominibus de castro S. Martialis;
in qua combustione concremata est mater ecclesia
S. Stephani cum omnibus officinis suis, et monasterium
Sanctae Mariae similiter, et ecclesia S. Joannis
Baptistae, et S. Mauricii, et S. Trinitatis, et
S. Genesii, et S. Domnoleni.
Commemoratio abbatum Lemovicensium basilicae S. Martialis
Anno 848 ab incarnatione Domini, indictione XI
pridie Kalendas Aprilis, temporibus regum Lotharii
et Caroli Calvi, nono anno post mortem Ludovici
imperatoris, filii Caroli Magni imperatoris et praelium
Fontaneticum, mutatus est canonicalis habitus
in monasticum in basilica Salvatoris mundi et Martialis
ejus apostoli Lemovica civitate.
Hoc Ainardus abbas ipsius loci non invitus, sed
voluntarius cum ipsis canonicis, Deo inspirante,
egit, et tam ipse quam omnes canonici ejus semetipsos
in eodem loco monachos fecerunt et noluerunt
ex semitipsis abbatem constituere, sed regularem
abbatem sancti Savini nomine Dodonem sibi abbatem
elegerunt, et perfecte regulares exstiterunt.
Primus itaque abbas hujus loci ex monacho fuit
idem Dodo, et praefuit tribus annis.
Secundus abbas Abbo praefuit annis XI, cujus anno
quinto Carolus Calvus in regem Lemovicas unctus
est a Radulfo Bituricensi archiepiscopo, et Stodilo
Lemovicensi episcopo, et aliis Franciae et Aquitaniae
et Italiae et Burgundiae multis archiepiscopis et episcopis.
Hoc anno coenobium Bello-locum a Rodulfo
archiepiscopo fundatum et consecratum, et S.
Geraldus Auriliacensis natus est. Obiit Abbo XIV
Kalend. Junii.
Tertius abbas praefuit Benedictus annis XV. Hujus
praesulatu Normanni coeperunt se primum effundere
in Franciam et Aquitaniam; obiit XIV Kalendas
Februarii. Stodilo episcopo succedit Aldo
episcopus et obiit Nonis Octobris, sepultus in basilica
Salvatoris Lemovicae. Post eum Geilo episcopus
exstitit, qui obiit IV Idus Julii. Post eum Anselmus
episcopatum tenuit.
Quartus abbas praefuit Gonsindus annis XVIII. Hujus
secundo anno Carolus Calvus imperator obiit et
filius ejus Ludovicus Balbus regnum suscepit. Hic
tribus annis postquam regnasset obiit et filius ejus
Carolus regnum suscepit, cui Odo rex regnum
abstulit et pro eo regnavit. Hunc abbatem non mitterem
in catalogo, nisi fuisset monastico habitu indutus.
Nam nimis corde saecularis multas ecclesias
et terras a basilica Martialis apostoli abstulit et saecularibus
potestatibus inutiliter concessit. Obiit VII
Kal. Novembris.
Quintus abbas Fulbertus praefuit annis VI. Obiit IX
Kalend. Februarii. Hujus anno quinto Odo rex obiit
et Carlus Minor regnum recuperavit. Ipso anno Anselmus
episcopus Lemovicensis obiit V Idus Februarii,
sepultus in basilica Salvatoris juxta corpus
supradicti Aldonis episcopi.
Sextus abbas Fulbertus praefuit annis XX. Hujus
anno sexto sanctus Geraldus apud Auriliacum obiit
tertio Idus Octobris, sepultus in monasterio Petri
apostoli quod ipse aedificaverat. Hujus abbatis anno
decimo nono obiit Guillelmus dux, comes Arvernis,
qui Cluniacum coenobium aedificavit. Idem abbas
Fulbertus obiit Kalendis Februarii.
Septimus abbas Stephanus praefuit annis XVII,
obiit XVIII Kalend. Decembris. Hic composuit super
altare Salvatoris ecclesiam ex auro et gemmis et
argento quam vocant Muneram. Hic turres in castello
S. Martialis duas fecit, unam contra Scutarios
nomine Orgoletam, alteram contra Arenas nomine
Fustiviam, praecipiente hoc rege Carolo Minore ad
repellendum Guillelmum ducem, Pictavinum comitem,
et ex nomine suo ipsum castellum nominavit
Stenopolim, quasi Stephani civitatem.
Octavus abbas Aimo praefuit annis sex. Obiit Nonis
Maii. Hic amicitiam habuit cum S. Odone Cluniacensi
abbate, cui jussit edere Vitam S. Geraldi.
Hic Turpionem episcopum Lemovicensem, fratrem
suum, summo amore excoluit et tertio post obitum
ejus anno eidem S. Turpio episcopus obiit VIII Kalendas
Augusti. Ex cujus nepte Officia nomine, nati
sunt Adalbertus decanus et Rotgerius patre Fulcherio
in proprio jure haereditario, quod vocatur Campanense
juxta castellum Potentiam. Tertius quoque
Raimundus junior natu germanus exstitit amborum,
cujus ego Ademarus filius fui matre Hildegarde [ #sive@#
Aldearde].
Post Aimonem abbatem vacavit abbatia XXXI annis
sine pastore. Illum enim | null | 9fd40032-d90d-4301-a264-92204113cb71 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
qui tot annis praefuit
tantum non profuit, nolo in Catalogo abbatum ponere,
cum injustum hoc sit. Nam habitu nequaquam
monachali, sed canonicali, imo laicali per tot annos
principatum loci tenuit solo nomine abbas. Qui vult
ejus nomen scire, Aimericus vocatus est. Hujus anno
X monasterium S. Martialis divino judicio igne crematum
est. Hic omnem terram monasterii hujus et
ecclesias tam parentibus suis quam caeteris saecularibus
potestatibus dare non timuit. Hic tertio die
ante mortem suam habitum monachi induit, timens
perjurium quod regi Hlothario in Francia firmaverat,
quando a rege abbas constitutus est. Nam juravit
regi se monachum fieri, sed derisor Dei usque
ad mortem distulit, qui nisi scelus praesumptionis
ejus deleret eum, nonus abbas scriberetur.
Nonus abbas Guigo praefuit annis XVII. Obiit Egolismae
tertio Kalendas Octobris, sepultus in basilica
S. Eparchii ante altare sancti Sthaphani, quia et de
ipso monasterio abbas erat. Hic Adalbertum supradictum
constituit sibi decanum in basilica sancti
Martialis. Hujus anno duodecimo rex Hlotharius Lemovicas
venit, praecepitque abbati ut aedificaret muros
castri; qui reversus in Franciam post paucos
dies mortuus est, et progenies ejus deinceps regno
privata est. Nam frater ejus Carolus in carcerem
missus est ab Ugone duce, et ipse Ugo rex factus
est, cujus filius Robertus, rex sapientissimus et piissimus,
usque hodie vivit. Ipsius abbatis principatu
crypta aurea Martialis apostoli media nocte igne est
combusta, cadente candela una minus restincta inter
multitudinem candelarum, et lapides pretiosissimi
tunc ab igne corrupti sunt, et quidquid intra domum
ipsam erat quod ardere poterat, flammis concrematum
est, libri cremati, aurum et argentum liquefactum
et intra quindecim dies cripta aurea cum gemmis
a novo restaurata est a Josberto custode sepulcri
monacho. Idem Josbertus iconem auream sancti
Martialis apostoli fecit, sedentem super altare, et
manu dextra populum benedicentem, sinistra librum
tenentem Evangelii. Supradictum incendium in
mense Junio accidit ante festivitatem sancti Martialis.
Decimus abbas Josfredus praefuit annis VII. Obiit V
Idus Octobris. Hujus principatu plaga ignis super
corpora Aquitanorum desaeviit et mortui sunt plus
quadraginta millia hominum ab eadem pestilentia.
Ideo Josfredus abbas et episcopi Aquitaniae adunati
Lemovicas levaverunt corpus sancti Martialis apostoli
et in montem Gaudii transtulerunt, et exinde
pridie Nonas Decembris tumulo suo restituerunt, et
cessavit pestilentia ignis. Hic de icona aurea loculum
fecit aureum cum gemmis in quo vectum est
corpus sancti Martialis. Hic duas cruces ex auro et
gemmis fecit.
Undecimus abbas Adalbaldus praefuit annis IX. Hic
regaliter basilicam S. Martialis recuperavit. Hujus
principatu supradictus decanus Adalbertus, vir clarissimus,
obiit XI Kalendas Maii. Juxta eum mortuus
est Adalbaldus tertio mense, hoc est XI Kalendas
Augusti.
Duodecimus abbas itidem Josfredus praefuit annis
duodecim. Hic coronam auream cum gemmis pendentem
ante corpus beati Martialis fecit. Hic a novo
basilicam Salvatoris magnifico opere renovavit.
Hujus tertio anno sepulcrum Domini Jesu Christi
apud Hierosolymam confractum est a Saracenis et
Judaeis, et caeterae ecclesiae per ipsam provinciam:
sola ecclesia Bethlehem, ubi natus est, confringi
non potuit. Nam virtus Dei eam defendit, et Saracenos
qui eam violare venerant, pessima morte
omnes exstinxit: crepuerunt enim mox ventribus
omnes, et ira Dei secuta est super Saracenos, et
mortui sunt tam fame quam pestilentia per tres
annos Saracenorum et Judaeorum plus quam nongenties
centum millia. Confractum est autem idem
sepulcrum tertio Kalendas Octobris, et mox ab ipsis
Saracenis coepit reaedificari; fuerunt enim timore
perterriti. Hujus abbatis anno decimo, Dominicae
mediae Quadragesimae nocte, dum intrarent turbae
ad Matutinas in basilicam vetustam Salvatoris,
impressione nimia in introitu portarum quinquaginta
duo homines exstincti sunt. Obiit ipse Josfredus
Nonis Decembris.
Decimus tertius abbas Hugo praefuit annis sex.
Hic in Francia collationem fecit cum rege Roberto
et archiepiscopo Bituricensi Gauzleno, et cum multis
episcopis et sapientibus viris Franciae, de apostolatu
sancti Martialis, cur alii in apostolorum,
alii in confessorum numero eum tenere videbantur.
Qui in numero confessorum eum tenebant, ideo hoc
agebant quia non putabant aliquos esse apostolos
praeter duodecim. Alii vero hoc agebant, quia nomen
ejus in quatuor evangelistis non reperiebant. Qui
vero saniori consilio intellecta sapiebant, affirmabant
eum esse apostolum unum praecipuum post
duodecim, quia cum duodecim conversatus est et
eamdem gratiam apostolatus, quam et illi, a Domino
accipere meruit | null | 61fe3d18-b9e3-43a7-a9c7-06982096fb16 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. In quo concilio ab omnibus
definitum est non eum numerari nisi in catalogo
apostolorum, sicut et Joannes evangelista, qui in
pace migravit, debere. Nam plurima testimonia reperta
sunt antiquitus eum in Litaniis et in aliis
scriptis apostolum fateri per Galliam et Britanniam,
Italiam et Hispaniam, et illos esse Hebionitas haereticos,
qui non credunt praeter duodecim apostolos.
Nam gesta ejus canonica semper ab Ecclesia
recepta satis declarant privilegium apostolatus ejus;
et quia sine dubitatione unus est de septuaginta
duobus apostolis quos Dominus misit velut agnos
inter lupos, quos septuaginta duos non solum
Graeci, verum etiam Lucas evangelista et Paulus
apostolus in Epistola ad Corinthios prima vocat
apostolos. Nam et apud Graecos sapientiores Martialis
apostolus notissimus est. Hic a Francia rediens
mox sicut comperit veritatem in concilio,
Martialem scripsit in Litaniis inter apostolos,
non confidens disputationi propriae, sed antiquis
testimoniis, et exinde ex toto, non ex parte Martialis
acclamatus est apostolus ab omnibus catholicis,
et confusi sunt Hebionitae. Hujus sexto
anno obiit Rogerius frater Adalberti decani, vir
clarissimus, et meus magister et patruus, sexto
Kalendas Maii; post eum die tricesima secunda
mortuus est idem abbas Ugo, sexto Kalendas Junii:
quorum animas tibi commendo, Domine Jesu.
#Quae sequuntur non sunt Ademari, sed alterius cujuspiam monachi, Heliae de Rofiaco nominati,@# etc.
Decimus quartus abbas Odolricus praefuit. Iste
comparavit duo pallia leonina, et textum Evangelii
minorem de auro, et fecit dedicare caput istius
ecclesiae cum magno honore, et redemit duas ecclesias,
muros et castellum. Quinto Kalendas Octobris
obiit.
Decimus quintus Petrus abbas praefuit, qui fecit
portam a Mourmelier.
Decimus sextus post eum Mainardus abbas praefuit.
Decimus septimus loci istius abbas sanctae ac
venerabilis memoriae dominus exstitit Ademarus.
Hic igitur quantum locum hunc prae caeteris qui
ante se fuerant, nobilitaverit, qualiterve eum in
ordine et religione, simulque in rerum temporalium
copia ampliaverit, ad plenum narrari non potest.
Post haec igitur et alia bona quamplurima cum per
quinquaginta annos et novem menses locum istum
religiose atque fideliter gubernasset, ipsumque, ut
dictum est, bonis omnibus adornasset, anno ab incarnatione
Domini 1114 in pace quievit, decimo
Kalendas Septembris, et in capitulo quiescit.
Decimus octavus exstitit Bernardus abbas.
Decimus nonus domnus Amblardus, magnae religionis
et honestatis vir, in cujus tempore hoc monasterium
cum adjacenti villa incendio concrematum
est. Rexit monasterium istud per annos
viginti octo. Obiit anno 1143. Qui praecepit consulibus
ut facerent muros et fossata.
Vicesimus exstitit abbas Albertus, vir admodum
religiosus et honestus, rexit per annos tredecim:
obiit anno 1150, quinto Idus Augusti.
Vicesimus primus domnus Petrus, vir magna
religionis et honestatis, praefuit per quatuor annos
et menses tres. Obiit duodecimo anno Kalendas
Septembris.
Vicesimus secundus abbas Petrus, vir magnae
religionis et honestatis, pravorumque morum rigidus
corrector. Rexit per tredecim annos et menses
octo. Obiit quarto Idus Septembris, anno ab incarnatione
Domini 1164. In quo anno sedata est tempestas
inter Henricum probissimum regem Angliae
terrae et filios suos, quae fere per duos annos duravit,
etc. Helias de Rofiaco capellanus suus, earum
rerum scriptor, quem de suo beneplacito hujus ecclesiae
monachum fecit.
Vicesimus tertius abbas domnus Isembertus, vir
mitissimus et quietus, et ad potentes multum gratiosus.
Exactionem quam episcopus Lemovicensis,
vel canonici sub nomine confratriae, a populo violenter
expetebant, sedulis reclamationibus irritam
fecit. Rexit per viginti quatuor annos. Per unum
mensem antequam decederet, curae pastorali in
capitulo resignavit; et cum ad diem praefixum peragendae
electionis tam domnus abbas Cluniacensis
quam priores et praepositi, et alii multi ex nostris
pariter convenissent, in bona confessione inter eos
qui simul convenerant, animam exhalavit, nocte
videlicet praecedenti diem electionis, dum conventus
Completorium celebrasset. In crastino libere
electio celebrata est, feria secunda traditur honorifice
sepulturae, praesentibus episcopis Joanne Lemovicensi,
G. Cadurcensi, et abbatibus Cluniacensi,
noviter electo S. Martialis, S. Petri Solemniacensis,
S. Augustini, S. Martini.
Vicesimus quartus domnus Hugo sexdecim annis.
Vicesimus quintus abbas Petrus de la Grissa
dictus.
Vicesimus sextus, Petrus Davalacum.. . . . . . . . . . . . . . . . .
#Reliqua non potuerunt | null | 65e07760-29cf-45ff-a63f-21596ea05b51 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
legi in ms. codice, inquit Joannes Beslius, cujus apographum a
V. cl. Jacobo Puteano nobis cum plerisque aliis ejusdem doctissimi scriptoris chirographis
communicatum bona fide expressimus.@#
#Subjicitur iste Catalogus eorumdem abbatum.@#
anno 848
an. 3
11.
15.
18.
6.
20.
17.
6.
31.
17.
7.
9.
12.
6.
. . . . . .
7.
1.
. . . . . .
an. 50 et m. 9.
2.
28.
13.
3, m. 3.
13, m. 8.
24.
Ainardus abbas saecularis resignavit
Dodo
10, m. 3.
Abbo
. . . . .
Benedictus
19, m. 2.
Gossindus
ob. 1245.
Fulbertus
. . . . .
Fulbertus
. . . . .
Stephanus
. . . . .
Aymo
. . . . .
Aimericus
Guigo
Josfredus
#(Caeteros omnes repetesis ex Gallia Christiana Claudii
Roberti. Nec omittenda ex ms. codice quae sequuntur
ibidem.)@#
Tertio Kalendas Septembris, anno ab incarnatione
Domini 1066, combustio Lemovicensis civitatis,
in qua obierunt centum et viginti homines.
Item anno 1105 Kalendis Junii, combusta est civitas
Lemovica ab hominibus de castro S. Martialis;
in qua combustione concremata est mater ecclesia
S. Stephani cum omnibus officinis suis, et monasterium
Sanctae Mariae similiter, et ecclesia S. Joannis
Baptistae, et S. Mauricii, et S. Trinitatis, et
S. Genesii, et S. Domnoleni. | null | 6c1146a7-6605-4903-93a8-b8805fe9a366 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ADMONITIO.(Mabill. #Annal.,@# lib. LVI, n. 49)
Habitum est hoc anno apud Lemovicas concilium,
teste Ademaro Cabanensi in apologetica epistola de
apostolatu sancti Martialis, quem contra Benedictum
Clusensis monasterii priorem asperiore stylo propugnavit.
Inscripta est haec epistola Jordano Lemovicensi
episcopo, Odolrico #doctissimo abbati monasteriorum
beati Martialis,@# Rainaldo levitae et Alberico,
caeterisque majoris beati Stephani ecclesiae canonicis;
Aimerico, Petro ac Geraldo decano atque
Adelardo, aliisque sancti Martialis monachis; Engelrico,
fratrique ejus Teotardo beatae Mariae Aniciensis
canonicis; Wernoni grammatico beati Petri
apostoli #Belliloacensis@# ecclesiae monacho; Geraldo
sancti Augustini Lemovicensis monasterii abbati,
Rotgerio sanctae Valeriae Cambonensis coenobii praeposito;
item Geraldo doctissimo Sollemniacensi abbati,
Arnaldo Rothenensi et Theoderico Mettensi
episcopis, necnon Cunegundi augustae, Cononi seu
Conrado Caesari Augusto, Willelmo Aquitanorum
duci, denique Joanni Romano papae. Ex his tres postremos
aliis se intermiscere ait, ut, si forte haec
epistola ad eos pervenit, suae sententiae arrideant.
Caeteros praedicto Lemovicensi concilio interfuisse
puto, de quo haec subdit Ademarus. « A vobis quidem
non sine grandi exaltatione, finito concilio Lemovicensi,
quarto die mensis Augusti abcessi, revertens
ad Egolismam civitatem, ubi ab ipsa tenerrima pueritia
hactenus, aetate quadragenarius, vitam in monasterio
beati Eparchii transigo. » Porro annum quo
haec scribebat, in consequentibus diserte exprimit
his verbis. « Nam adhuc usque in praesentem annum
quo loquimur, qui est millesimus XXVIII ab incarnatione
Domini nostri Jesu Christi, per indictionem XI,
ab assumptione autem beati apostoli Martialis nongentesimus
quinquagesimus quartus, non sunt nisi
CLX anni, ex quo monasticus ordo in hoc loco, »
nempe sancti Martialis, « transmutatus est de canonico. »
Forte per id tempus Benedictus Clusensis
apud Taurinates monasterii prior, Lemovicas advenerat,
ubi contra Ademarum aliosque monachos de
apostolatu sancti Martialis disceptaverat. Inde ad
Buxeriense pagi Pictavensis monasterium profectus,
ibique toto mense Septembri remoratus, frequentes
de eodem argumento collationes habuerat, maxime #in conventiculo monachorum Egolismensium et Brantosmensium,@#
qui illuc ad festum nativitatis beatae
Mariae convenerant, multosque in suam sententiam
pertraxerat, gloriatus, Ademarum apud Lemovicas a
se devictum et superatum fuisse. Id ubi rescivit per
suos Ademarus, acrem illam et aculeatam adversus
Benedictum scripsit epistolam, in qua ea quae in
disceptatione Lemovicensi dicta actaque fuerant,
commemorat, multaque glorianter a Benedicto prolata,
nempe se nepotem esse abbatis Clusensis, novem
annis grammaticae in Longobardia et Francia
studuisse, et duo millia solidorum magistris suis
dedisse; se duas magnas domos habere libris omnis
generis refertas; et postquam e schola exierit, fore
ut nemo sub coelo ipso sapientior futurus sit. Ad
haec se priorem esse monasterii de Clusa, ibidemque
post mortem avunculi sui futurum abbatem; et
multa id genus, quae ab Ademaro saltem exaggerata
non dubito. Certe Ademarus ipse modestiae fines hac
in epistola excessit, in qua Benedictum omni conviciorum
genere afficit, Hebionitam et haereticum eum
appellans, ob hanc scilicet causam quod sancti Martialis
apostolatum refelleret. Hunc autem ita mordicus
asserebat Ademarus, ut, etiamsi aliter papa
statueret, se ei non obediturum dicat, ne Deo, qui
Martialem apostolum creasset, non obedire videretur.
Porro hanc quaestionem definiri non posse nisi
in generali concilio omnium episcoporum Galliae et
Italiae una cum papa Romano. Cum eodem Benedicto
Lemovicas venisse dicitur Bernardus quidam, Ravennae
monachus, medicinae artis peritus, qui idem
cum Benedicto sentiebat. In eadem quoque sententia
erat Salgionius, ex canonico factus monachus Angeriacensis,
qui tamen aiebat se cum Hierosolymam
pergeret, vidisse quemdam Joannem monachum, #fortissimum grammaticum ex civitate Remis, qui in
navi quotidie Martialem pronuntiabat in ordine apostolorum.@#
Haec satis ex illa epistola, cujus ipsum, ut
quidem puto, autographum clarissimus Baluzius mecum
liberalissime communicavit.
ADEMARI EPISTOLA DE APOSTOLATU MARTIALIS.
Dominis gloriosissimis atque praecellentissimis
pastoribus sanctae Ecclesiae, JORDANO Lemovicensi
episcopo, atque ODOLRICO grammatico doctissimo
abbati monasteriorum beati Martialis apostoli, necnon
et reverentissimis patribus philosophicis studiis
liberaliter instructis RAINALDO, sedis Lemovicae levitae,
et ALBERICO et omnibus protomartyris beati
Stephani ecclesiae canonicis: AIMERICO et PETRO
perito architecto, ac GERALDO decano atque ADALARDO,
necnon caeteris omnibus supradicti apostoli
monachis: ENGELRICO et fratri ejus TEOTARDO grammaticis,
sedis Aniciensis beatae Mariae matris Domini
ecclesiae canonicis: WERNONI grammatico, beati
Petri apostoli Belliloacensis ecclesiae | null | a9b6caed-b7b3-4301-afb6-50b8fcff31cf | latin_170m_raw | null | None | None | None |
monacho:
GERALDO sancti Augustini Lemovicensis monasterii
abbati, sed et cunctae congregationi ejus: ROTGERIO
sanctae Valeriae Cambonensis coenobii praeposito:
item GERALDO viro doctissimo Sollempniacensi
abbati et omnibus monachis ejus: ARNALDO Rothenensi
episcopo; THEODERICO grammatico Metensi
episcopo; CONEGUNDI Romanorum Augustae; CONONI
Caesari Augusto imperatori: WILLELMO grammatico
orthodoxo et potentissimo Aquitanorum duci; JOANNI
Romano papae, ADEMARUS Egolismensis, presbyterorum
ultimus, rectae fidei regulae per omnia observantiam,
in fide, spe et charitate Domini nostri
Jesu Christi unigeniti Filii Dei secundum sanam
apostolorum doctrinam.
Nolo vos mirari eos cum quibus nunquam locutus
sum, adhuc de apostolo Martiale, tres tantum dico,
papam videlicet ac Caesarem, atque Aquitaniae
ducem, inter nomina vestra me intermiscuisse, cum
si forte haec ad eos pervenerint, opto serenitatem
eorum his veris assertionibus arridere. A vobis quidem
non sine grandi exsultatione finito concilio
Lemovicensi quarto die mensis Augusti abscessi,
revertens ad Egolismam civitatem, ubi ab ipsa
tenerrima pueritia hactenus, aetate quadragenarius,
vitam in monasterio beati Eparchii transigo. Exsultabam
enim vos incongruam inolitam erroris causa
ab anterioribus clericis Aquitaniae negligentiam, qua
parvipendebatis sanctum apostolum Dei Martialem,
non aliter quam unum de modernis confessoribus,
aut junioribus modernis episcopis, modo per Dei
gratiam respuisse, et de eo quod antiquus et naturalis
apostolus ipse beatus Martialis, sicut attestatur
antiqua traditio Patrum nostrorum, et assertio vera
Graecorum, veritatem potius recuperasse quam inchoasse.
Vobis enim quatuor solummodo nunc
specialissime loquor, pontifex Jordane, Odelrice
abba, Rainalde atque Aimirice. Itaque me cum
abbate Amalfredo et cunctis fratribus, et cum episcopo
Rohone in Domino de gloria veritatis beati
Martialis apostoli gratulante, subito hostis antiquus
per suos satellites amaritudine anxia obnubilavit
praecordia mea, ut mallem mori quam vivere, et
optarem pennas sicut columba habere, quibus mox
volarem ad vos et requiescerem. Imitabamur vestrum
imo antiquissimorum Patrum veterem, bonum et
laudabilem morem in litaniis et in omnibus diurnis
agendis de eodem sancto apostolo: et ecce serpens
veternosus omnia haec, quae ad laudem Dei et
profectum sanctae Ecclesiae bene fuerant ab authenticis
viris inchoata ac potius recuperata, perturbavit;
ac praeter me solum et Gauzbertum vestrum, omnes
a veritate aversi sunt. Nam ego pro veritate usque
ad mortem libenter decertare festino, sciens utilius
esse scandalum nasci quam veritatem deseri; et
neque mors, neque vita, neque instantia, neque
futura, neque angeli, neque principatus, neque
altitudo, neque profundum, neque creatura aliqua
poterit me separare a charitate et veritate Dei, quae
est in Christo Jesu Domino nostro et in Martiale ejus
apostolo.
Duo itaque ex nobis, veste tantum et nomine, non
actibus neque moribus, monachi, quorum nomina
intra coepta inserere sacrilegum duxi, in hoc
Septembri mense sine benedictione a monasterio
suo ad Lemovicense territorium quod dicitur Buxeria
devenientes, ibi a serpente antiquo infelicissime
corrumpi se permiserunt draconis veneno, a quodam
scilicet Longobardo haeretico, monachico quidem
schemate induto, verum non monacho, sed diabolo.
Nec attenderunt a falso propheta, qui a Clusa
Longobardensi venit ad Aquitaniam in vestimentis
ovium, intrinsecus autem est lupus rapax. Ipsum
Dei archangelus Michael et angeli ejus a facie Dei
projiciant, ut non valeat cum suo rege dracone in
Ecclesia catholica, neque locus ejus amplius inveniatur
in coelo; ut magna vox sanctorum audiatur
in coelo, quod est Ecclesia praesens, dicentium:
Nunc facta est salus, et virtus, et regnum Domini
nostri et potestas Christi ejus, et gloria ac veritas
apostolorum ejus. Ideo laetentur coeli et qui in eis
habitant. In concilio sane Lemovicensi lingua sapientium,
qui vos estis, ornavit scientiam; ad
Buxeriam vero os fatui vino, imo veneno madefacti
serpentino ebullivit stultitiam. Vos enim in charitate
radicati et fundati, per charitatem patientes, benigni,
non aemulantes, non agentes perperam, non inflati,
non ambitiosi, non quaerentes quae vestra sunt, non
irritati, non cogitantes malum, non gaudentes super
iniquitatem, congaudentes autem veritati, manifestare
curastis populo veritatem, quia Martialis ipse
est naturalis apostolus, non, sicut canes oblatrantes
dicunt, novus, sed antiquissimus atque per omnia a
Christo post XII apostolos priores electus; et non
solum apostolus, sed etiam Christi in carne discipulus,
et beati Petri principis apostolorum condiscipulus.
Majus est enim esse in carne | null | b35960bd-80d6-4356-bcc4-b85c8a093c0b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
discipulum
Christi, quam apostolum post ascensionem Christi.
Multos enim nemo peritus ignorat fuisse pseudoapostolos
et veritatis apostolos post ascensionem
Christi, qui nequaquam fuerunt tamen in carne
discipuli Christi: et licet quatuor evangelistae de eo
taceant, quippe qui summatim facta Domini perstrinxerunt,
tamen liber gestorum ejus conscriptus
a discipulo ejus Aureliano, a catholica semper
Ecclesia susceptus, sufficienter a principio memorat
gratiam apostolatus ejus. Langobardus vero quidam,
Hebionita potius quam coenobita, ipso suo nomine
indignus, qui congruentius censeri debuisset
maledictus per veritatem quam benedictus per falsitatem,
in Buxeria ecclesia hospitatus, blasphemias
non solum in apostolum Dei Martialem, verum etiam
in ipsum Filium Dei nefandas in conventiculo monachorum
Egolismensium, et Brantosmensium, et
presbyterorum Lemovicensium, qui propter nativitatem
Dei genitricis ac perpetuae virginis Mariae
festivi advenerant, evomere non timuit. Et veluti
Arriomanitis et Fotinianis ac Manichiis et caeteris
a Deo alienis haereticis mos est, ut sint loquaces
multum et volubili linguarum rotatu perfaciles (hoc
enim solum proprium est haereticorum), quatenus
brutos auditores suos, quia simplici veritate nequeunt
saltem mirabili et figurata garrulitate, dum in eis
eloquentia non sapientia miratur, elidant in foveam
erroris, dicaciter omnibus vestram auctoritatem
male imputare coepit, vituperans eos, quicunque
vestro jussu in beato Martiale apostolicas orationes
receperant, quicunque ejus nomen in litaniis in ordine
apostolorum ante martyres recitabant: asserens
omnes in vanum orare qui eum praedicabant apostolum,
talesque orationes et litanias nihil nisi in
peccatum valere detestabiliter oblatrabat; et huic rei
consentientes anima et corpore jam damnatos esse
more astuti serpentis insibilabat. Missas beati apostoli,
quas pastor noster venerabilis Odolricus presbyteris
largiri jusserat, pro luto esse et omnes igne debere
comburi. « Beati, inquit, apostoli tui talis missa
lutum est, in vanum est, et similiter est quasi super
altare quis lutum terrae superponat; haereticos esse
qui eas recitant. Aquitaniam foedatam tali et tanta
haeresi: episcopos Aquitaniae rusticos, qui jam antea
quando hanc haeresim primitus audierunt surrexisse,
non concilium mox congregaverant, totumque locum
sancti Martialis non excommunicaverant et abominati
non fuerant prohibentes in eo . . . sacrum ministerium
et divinum officium: Odolricum abbatem parum
intelligere litteras et parum doctum esse, sed coram
rusticis fingentem se sapientem: monachos sancti
apostoli idiotas, et nullam sapientiam litterarum in
eodem monasterio; ipsum abbatem et ejus monachos
falsum apostolatum erexisse causa pecuniae qua
abundant, et causa elationis ac superbiae; ipsos esse
vitiosos, superbos, aestimantes se solos admirabiles
et omnibus congregationibus monachorum superiores
quasi reges; cum aliis loqui dedignantes, inhospitales,
omnes spernentes; non esse ausos pro hac re concilium
erigere, nullam auctoritatem posse monstrare, sed in
abscondito ac si falsam monetam falsum, et, ut verbo
ejus utar, contrafactum apostolum facere Ego, inquit,
sum valde peritus litteris, ego contradico eis,
ego affirmo sanctum Martialem non esse apostolum
ullo modo. Ego dico vitam ejus totam falsam, ipsum
affirmo nunquam fuisse in carne discipulum Christi,
nullo modo fuisse ad coenam, nullum obsequium
Domino praebuisse ad abluendos pedes; Dominum
solum cum solis duodecim illam coenam fecisse;
verba quae in coena locutus est, solis undecim dixisse
filio perditionis exeunte; nec Mariam matrem Domini,
neque alium aliquem ibi interfuisse. Ipse, inquit,
Jesus posuit vestimenta sua, ipse praecinxit se linteo,
ipse misit aquam in pelvim, nullumque ministrum
habuit. Ego, inquit, praelium faciam quod sanctus
Martialis non est apostolus, si aliquis mihi contradixerit.
Ego paulo ante fui Lemovicas, quando propter
timorem episcopi, ne eos pro hac re excommunicaret
et ut furtivo eorum apostolo assentiret, illi monachi
deportaverunt ipsum contrafactum apostolum ad
sedem. Ibi canonici sancti Stephani, quia sciebant
me valde sapientem, secreto rogabant me ut destruerem
hunc apostolatum, et in capitulo sancti Stephani
tentaverunt mecum contendere illi stulti et illiterati
monachi qui hoc furtim invenerunt; sed statim
obmutuerunt verecundati et timore perterriti, et
nullam auctoritatem potuerunt mihi pandere, nec in
veteribus libris alicubi, vel in laetaniis veteribus eum
apostolum praedicari. Et dum quidam Ademarus, qui
aliquid grammaticae artis videbatur scire, quique
hanc haeresim primus, et plus causa adulationis, ut
placeret abbati et monachis; corruptus quoque pecunia
ab illis, sine ulla veterum auctoritate condiderat,
suadens, brutis et stultis recte eum praedicari
apostolum; disceptare | null | a6e2b0f5-9583-47e6-824e-744140c5dc80 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vellet mecum, mox ad primum
eloquium meum nesciens quid responderet,
confusus turpiter abscondit se, fugiens sapientiam
meam, nec amplius eum videre potui, quia sapientem
me intelligens reveritus est a facie mea. » Et
cum nostri dicerent ei: « Nos putabamus Ademarum
sapienti nosse respondere, et ipse multas auctoritates
solitus est nobis referre, qualiter beatus
Martialis est naturaliter apostolus, et quia si praedicamus
eum apostolum non obest nobis, sed prodest.
Unde et ei obtemperantes propter exemplum et
amoris societatem congregationis ipsius sancti Martialis,
jam ante unum mensem in consuetudine
accepimus eum commemorare apostolum. » Ille
intulit: « Nunquam ille stultus Ademarus erit ausus
de hac re contra me mutire, alioquin factis, non
verbis luctabor cum eo, aut sicut in lite pugnatorem
meum faciam decertare cum pugnatore ejus, et factis
super altare sacramentis pugnator meus habebit
victoriam. »
Piissimi pastores, audistis voces haeresiarchae
nefandas et fallacissimas, inutilissimas et iniquissimas
ac refertas blasphemiis; audite veritatem meam.
Vigilanter me aspicientem corpus egregii apostoli
Dei Martialis, et stantem juxta cathedram pontificalem,
imminente jam hora qua intraturus erat
episcopus ad agenda divina, eoque vestimentis jam
pontificalibus ornato, ecce subito non sine feritate
tristitiae, qua molesti erant pro illo hoste veritatis,
Stephanus et Daniel monachi me clamant, et ad
illum usque Antichristum (nam qui voluntati et
facto Christi contrarius est, Antichristus est) perducunt.
Cui ego prior: « Negas, inquio, Martialem
esse apostolum. » Et ille qui cum fratribus adhuc
ibidem litigabat voce clamosa, oculis sanguineis,
vultu inflato, respondit: « Nos de sancto Martiale
nihil loquebamur, sed de quibusdam quaestionibus
Evangeliorum. » Et Stephanus ait illi: « Tu modo
negabas sanctum Martialem interfuisse cum Domino
inter undecim apostolos. » Ego graviter ad verbum
commotus, aio: « Audi. Vere est apostolus beatus
Martialis. » Et ille spiritum suum totum proferens
ait mihi: « Dic quomodo. » Et ego: « Si verum est
ut ab ipsius Christi ore in carne potestatem ligandi
et solvendi acceperit, non ab homine alio, ergo vere
et totus et integer et plenus et perfectus et naturalis
est procul dubio, et magnus et egregius et
gloriosus apostolus. » At ille negare hoc nequaquam
valens ait: « Certe hoc verum est. Sed dico quia
illam potestatem nulli, nisi undecim apostolis
Christus concessit. Martialis vero nunquam amplius
praedicatus est apostolus, quousque hesterna die tu
inventor hujus rei fuisti. » Cui ego: « Praeter
scriptorem vitae ejus qui in tempore apostolorum
fuit, qui luculentissime et luce clarius apostolatum
ejus patefacit, post eum alii, etiam priores nostri,
eum aperte praedicaverunt apostolum ubique, tam in
responsoriis quam in hymnis et in quibusque dictatibus
et in multis scripturis. » At ille ait: « Nec tu,
nec iste, nec ego credamur, libri credantur. Veniant
libri. » Et ego: « Episcopus, inquit, vult intrare
ad missam, quam volo audire; insuper et nimia
densitas multae turbae in hoc loco imminet nobis, et
magnus tumultus populi infestus est disputantibus
nobis. Attende nos usque in crastinum, et librorum
tibi testimonia coram exhibebo, in quibus reperies
eum antiquitus scriptum apostolum, tam in litaniis
quam in aliis. Nam libri non possunt huc venire nisi
fuerint delati, quod participium fateor. » Ille aut
non intelligens, aut voluntarie mentiens, retulit ad
Buxeriam dixisse me illi omnes libros deletos, cum
aliud sit delatus, aliud deletus; adeo quidem est ille
contentiosus malevolus, tametsi in grammatica arte
esset acutissimus, non Latinitatem mecum disceptans
in eodem loco ridiculis barbarismis corrumperet.
Nam ego Latialiter loquens, Latialiter ipsum compellebam
loqui, et barbare quasdam dictiones proferentem
dissimulans, patienter celabam circumstantibus.
Et dicente illo: « Martialis est apostolicus
vir, non apostolus; » ac me ei obsistente:
« Martialis non est apostolicus vir, sed apostolus,
nam unus est ipse de septuaginta duobus apostolis; »
illoque inferente: « Ubi est auctoritas de illis? nam
nescio praeter duodecim apostolos. » Petrus monachus
illico apertum nobis protulit Evangelium in
medio, ubi legebatur: #Designavit Dominus et alios
septuaginta duos,@# subauditur #apostolos,@# et ille mox
confusus siluit. Et mox surgens fugere coepit in
turba | null | e2241603-a303-4dc6-aeeb-b77c594b84ae | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, velut canis reus; verum manu mea per
vestimenta brachiorum comprehensus, legere compulsus
est Marcum referentem: #Convocatis Jesus
duodecim coepit illos mittere binos.@# Et occasionem
nactus propter #duodecim,@# ait: « Nihil aliud quaero,
haec est auctoritas mea, » et recessit. Quem secutus
coepi ei leviter quaedam Hieronymi dicta super auctorabilem
assertionem nostram referre inter turbam.
Ille respondit: « Tu bene loqueris et rationabiliter,
et tecum scio loqui, sed cum monachis illis nescio
ratiocinari, quia irrationabiliter loquuntur; et dico
tibi per Deum, antequam tu advenires, nihil locuti
eramus de sancto Martiale; sed tui monachi dicebant
Paulum non esse apostolum, et ideo scandalizabar
cum eis. » Tum ego: « Quamvis Paulus non sit
unus de duodecim, verumtamen qui eum negat esse
apostolum haereticus est. » Et ille: « Ita est. » Tali
modo uterque discessimus, nec amplius valui eum
videre, licet curiose investigarem, quousque sero
facto obviavi eum dicta jam vespera. Talis fuit confusio
mea. Qui per divinum splendorem gaudio perfusus
die eodem, utpote contemplatus a basilica sedis
corpus apostoli ad Salvatoris basilicam relatum
gloriose, et omnia prospere gesta, forte ad officium
vespertinum in sepulcro ipsius apostoli cum pluribus
clericis praesens, post psalmos apostolicos excelsa
voce primus protuli haec verba modulaminis: #Cives
apostolorum et domestici Dei advenerunt hodie portantes
pacem et illuminantes patrias, dare pacem gentibus
et liberare populum Domini;@# ac subjunxi haec
verba: #Exsultet coelum laudibus, resultet terra gaudiis,
apostolorum gloriam sacra canant solemnia, usque
ad finem.@# Quas laudes omnes qui aderant clerici una
mecum jocundis vocibus et altisonis personabant.
Quibus expletis repente video memoratum cucullatum
Antichristum de turba densa exire. Ego gavisus,
utpote non credens lupum, sed agnum videre,
apprehensa ejus dextera eduxi eum ad cancellos,
ubi spreto colloquio nobilium charissimorum parentum
meorum, qui ad festivitatem de longinquo
venerant, ac pro mea utilitate ibi me exspectabant,
resedi cum viro, ut putabam, angelico. Me delusum
clamo, me imprudentem doleo, quod non praevidi
in agno lupum, in pisce draconem, in anguilla
anguem, in ove leaenam, in ariete leonem, in Langobardo
Troglodytam, in monacho Manichaeum, in
Christiano Antichristum, in homine diabolum; certe
si praeviderem, nec ave ei dicerem. Qui enim dicit
ei, ave, sicut duo memorati nostri fratres ab eo
subversi, communicat operibus ejus malignis.
Itaque nobis loquentibus Aimiricus monachus obtulit
ei veterrimum volumen de Vita sancti Martialis apostoli,
ubi refert Martialem non gentilem sed Hebraeum
fuisse, et ex clara tribu patriarchae Benjamin; Martialem
non ad praedicationem apostolorum, sed ipsius Domini
conversum; Martialem, relictis patre et matre, discipulatui
Domini jugiter adhaesisse; Martialem Christi
non Petri discipulum fuisse (nam apostoli usque post
Pentecosten nullum habuerunt discipulum). Martialem
eo quod contribulis ei erat, non alii apostolorum,
sed Petro familiarius se sociasse; Martialem instinctu
Petri obsecundantem Domino in omnibus; Martialem
miraculo Lazari interfuisse; Martialem adolescentem
in coena sancta Domino ministrasse; Martialem
januis clausis Domino intrante, quando ibi Thomas
non erat, cum aliis apostolis adfuisse, ibique ligandi
ac solvendi potestatem non a Petro, sed ab ipso
Domino cum caeteris apostolis, et cum eodem Petro,
ac Spiritum sanctum accepisse; Martialem cum
undecim in Galilaeam hortante Petro abiisse, ibique
potestatem praedicandi Evangelium in omnes gentes
non a Petro, sed ab ipso Domino cum reliquis
apostolis et cum eodem Petro suscepisse; Martialem
ascensioni Christi cum caeteris reliquis apostolis
adfuisse, ibique benedictionem episcopalem, non a
Petro sed ab ipso Domino cum aliis discipulis et
cum Petro suscepisse; Martialem cum caeteris apostolis
intrasse et exisse usque in Pentecosten, tumque
cum aliis apostolis Spiritum sanctum de coelo
suscepisse, et omnium linguarum scientiam percepisse,
et cum aliis apostolis invincibilem resurrectionis
Christi testem exstitisse; Martialem post perceptionem
Spiritus sancti a Petro non dissociatum
fuisse, sed una cum eo Antiochiam venisse; Martialem
rogante Petro ut fratrem, non jubente ut discipulum
incessanter tam absente quam praesente eodem
Petro verbum Dei praedicasse in Graecia: quippe ut
perfectum Christi discipulum et ab eo perfecte per
se primum, deinde per infusionem Spiritus sancti
eruditum et in linguarum sermocinatione ad quamcunque
gentem pervenisse perfecte scitum; Martialem
rogante Petro ut fratrem, non imperante ut
discipulum | null | 84603931-f3b6-4ef6-ad45-b21ad4599877 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, venisse cum eo Romam; Martialem non
Petri arbitrio, sed Domini praecepto missum fuisse
in Galliam, per affatum ejusdem beati apostolorum
principis. Haec dum perlegisset; nec valeret eum
negare vere apostolum Dei, quippe qui tantorum
gratia donorum cum undecim apostolis ab ipso
Christo donatus sit, tandem erupit in hanc falsam
vocem fronte rugata: « Solent dicere nonnulli Vitam
ejus veteranam, quando hic locus arsit, perisse
incendio, in qua nihil horum legebatur, nisi duntaxat
quod post ascensionem Domini ad Petri praedicationem
sit conversus, sicut alii multi ex paganis, et
ab eo eruditus, et post longum tempus ordinatus
episcopus, et ad solam urbem Lemovicum missus,
sicut Apollinaris ad Ravennam et Marcus in Alexandriam;
quemdam vero monachum hujus loci hanc
Vitam mendacio suo finxisse adulatorio, ideo eam
non credo. Tamen hic liber, quia vetustus est,
majoris est auctoritatis quam si esset novus: nam
veteres auctoritates, etiamsi falsae sint, plus creduntur
a nobis quam novae, licet veraces. » Tum
ego: « Quod dicis hanc Vitam mendacio a monacho
nescio quo esse confictam, et incredibile et impossibile
est et omnino vanum. Nam adhuc, videlicet
usque in praesentem annum quo loquimur, qui est
millesimus vicesimus octavus ab incarnatione Domini
nostri Jesu Christi, per indictionem XI, ab assumptione
autem beati apostoli Martialis nongentesimus
quinquagesimus quartus, non sunt nisi centum
sexaginta anni, ex quo monasticus ordo in hoc
loco transmutatus est de canonico; et haec Vita,
eodem modo quo hic legitur, per omnes Galliarum
et Hispaniarum atque Britanniae, necnon et Italiae
est provincias: quae sine dubio per plures ecclesias
habebatur ante incendium hujus loci, quod longe
post multum tempus accidit postquam monachi hic
intraverunt. Nam inter tot ac tantos catholicos viros,
quibus semper Gallia sana perstitit, et maxime
Ecclesia Lemovicensis, semper intacta ab omni
haeresi perduravit, quis diabolus esset ausus et
valuisset aliquo modo tantum mendacium scribere?
Si mendacium, quod absit, scriptum esset, a nemine
catholicorum receptum esset, et hodie super
terram nullatenus audiretur. Haec ergo Vita veracissima
est. Nam hanc Vitam et Patres nostri catholici
in veritate receperunt, et ego sicut sancta
quatuor Evangelia ita eam credo firmiter, et omni
dilectione amplector et approbo. Et qui eam negat,
inimicum veritatis pronuntio, et ut publicum haereticum
respuo. Quod vero prosequeris, auctoritates
veteres mendaces potius recipiendum quam novas
veraces, grande praejudicium est, cum veritas
semper veritas est, et nunquam veritas respui,
nec falsitas debet recipi. Nec adverti oportet
quis dicat, sed quid dicat. Nam puer unus dixit
veritatem, et eruit de morte mulierem, quam
seniores duo loquentes falsitatem ducebant ad
necem. Tres pueri flammis dati locuti sunt veritatem
novam, sed rex grandaevus affirmavit falsitatem
antiquam. Si veritatem dicimus, quare nobis
non creditur? vere ab amatoribus veritatis nobis
creditur. Et quid mirum si amatores veritatis,
tametsi nonnulli non intelligant, tamen credunt
Martialem esse apostolum veritatis? nam si non credideritis,
non intelligetis; et omnis qui est ex veritate,
audit veritatis vocem. Et licet fortior sit rex
et fortius vinum, tamen fortiores sunt mulieres quae
dicuntur falsitates, et insuper haec omnia vincit veritas.
Veritas gloriosa est et humilis, non superba.
Nos in hoc superbe non sapimus, sed Deo placita
humilitate, proficere gliscimus et proterva despicientes,
quibus cruda ostentatio eum. . . primum
potius quam posteriorem apostolum in nonnullis
locis habere voluerunt: nos omnia ex eo probantes,
quod bonum est tenentes, et scientes non esse
verum quod varium; jussu venerabilis Patris nostri
Odolrici totius scientiae totiusque virtutis viri, quodcunque
in hac quaestione est maturum, salubre,
sanum et ratum, libera cupimus exercere charitate. »
Haec et hujuscemodi nobis loquentibus et ipso
affirmante, « si haec Vita vera est, Martialis absque
omni dubietate vere apostolus est; Aimiricus item
ad nos iterum intrat cum Breviario vetusto sepulcri
et ostendit ei veterrima scriptura quoddam responsorium
in eodem positum: #Gloriosus est Martialis
apostolus Galliae, qui ita plantavit Ecclesiam, ut cum
ipse multa pertulerit, in pace tamen deficiens hanc in
pace dimiserit.@# Ad haec ille: « Et hoc antiquum est
non novum, et qui hunc dictatum composuit sapiens
fuit. » Item ostendimus ei annosum | null | 84153a46-49e4-40af-9d2f-f992ff7f5a28 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
hythmum sequentialem
in eodem volumine veteribus litteris
factum: #Cives coelicolae ut collegam, omnis suum uti
apostolum Aquitania.@# Et ille ait: « Hoc puto non
est sine divina voluntate, quod a vobis apostolus
praedicatur, quia pene omnis orbis terrarum jam
hoc auditu famae comperit. » Nescio aliud. Quid
plus auctoritatis ei panderem post istas tres, cum in
ore duorum aut trium testium stet omne verbum?
Nox erat, et discessimus. Coenavi tecum, o dilectissime
abba, et quia crastino diluculo ad Egolismam
urbem volebam redire, licenter a te dimissus sum.
Facto mane caninum Langobardum ipsum vidi, nec
propter iter meum cum eo sermocinationem habui.
Et si scissem quis ille est, exspectarem eum Lemovicas
uno anno, quousque contritum esset caput
ejus serpentinum virga rationis meae. Nam se ille
squameo draconino collo resupinus postea jactitavit,
se connisum praeliari mecum pro beato apostolo
Martiale et me ideo quantocius fugisse; episcopum
Jordanum et ejus canonicos omne quod inchoaverant
respuisse, nec unquam amplius huic apostolatui
consensuros esse quia audierant ipsum esse contradictorem.
Cum ipso Hebionita venit quidam medicinae artis
egregius, nomine Bernardus, ad Buxeriam monachus
Ravennae, qui dum mecum apud Egolismam
sermocinaretur et similiter contrariosa de sancto
apostolo Martiale multa proferret, sicut audierat a
Longobardo supradicto, et interrogaret dicens abbati
meo Ravennati, « quod caput dicam quia Martialis
est apostolus? » a me protinus audit. « Quia discipulus
Domini fuit, sicut Petrus et ab ipso Domino
in carne potestatem ligandi et solvendi accepit. Haec
est summa apostolatus ejus. » Ille autem respondit:
« Benedictus prior de Clusa, grammaticus perfectus,
abnegat eum discipulum fuisse Domini, sed
Petrum dicit convertisse eum, et dedisse ei potestatem
ligandi et solvendi, sicut episcopi dant aliis
quos ordinant episcopos. Astruit quoque Vitam
istam ejus, quae in his partibus habetur, non esse
veterem priorem, sed novam commentatam a quodam
monacho ante hos centum annos; et alio modo
eam haberi in Longobardia, ubi dicit eum parem
esse sancto Apollinari et sanctis Fronto, Saturnino,
Dionysio, Austremonio, Hilario Pictavensi, Martino
Turonensi. » Tum ego occasionem deridendi stultum
nactus, risum proferens aio: « Si grammaticus
esset perfectus, non ista proferret Longobardus. Si
altera Vita est quae istam veram obscuret, procul
dubio reproba et falsa est, et nullatenus a catholica
Ecclesia recipienda, et a nobis ut venenum exsecranda
est. Verumtamen si Martialis discipulus Petri
tantummodo esset, et ab eo potestatem ligandi
et solvendi accepisset, ut ipse Longobardus mentitur,
sic quoque non incongrue posset praedicari
apostolus. Nam et Hieronymus, maxima columna
Ecclesiae, et Beda Venerabilis presbyter Timotheum
discipulum Pauli praedicant apostolum in suis Chronicis,
quem Paulus ad fidem traxit et episcopum
ordinavit, cui etiam duas epistolas scripsit. Onesimus
quoque discipulus Pauli a pluribus Ecclesiis
apostolus praedicatur, et ipse Paulus Epaphroditum,
quem, Philippensibus misit, praedicat apostolum.
Marcus etiam et Lucas evangelistae discipuli apostolorum
a pluribus Ecclesiis apostoli praedicantur.
Nam Marcum Petrus Alexandriae misit sine ordinatione
episcopali. Qui cum provinciam Aegypti primus
convertisset, a vicinis episcopis, licet sibi pollicem
manus amputaverit ut sacerdotio reprobus
esset, tamen invitus consecratus est episcopus, qui
secundo anno post Domini ascensionem ex tribu
Levi praedicantibus apostolis conversus fuerat. Sic
et Martialis si discipulus Christi in carne non esset,
quod dicere impium est, eo quod tamen primus
Aquitaniam convertit, recte potest praedicari apostolus.
Nam ab urbe Roma usque ad montes Pyrenaeos
nullus alter sanctorum est qui totam unam provinciam
converterit, vel qui ab antiquis in litaniis
in ordine apostolorum scriptus fuerit usque hodie,
nisi solummodo Martialis, Episcopus etiam Lemovicensis
Geraldus ante hos quindecim annos a Roma
regressus, attestatus est nobis fortuitu legisse se ibi
volumen, ubi scriptum erat qualiter Martialis primus
Ravennae praedicaverit Christum dum in Galliam veniret,
et post eum Apollinarem post longum tempus ibi
venisse apostolicum virum. Unde et in Vita ejus sic
scriptum est: « Igitur Martialis cum discipulis suis
permenso tam magno terrarum spatio, praedicans ubique
seminarium verbi Dei, ingressus Lemovicinum
venit ad Tullum castellum. » Inter apostolos vero et
apostolicos viros Hieronymus hanc differentiam dicit
quod apostoli sunt qui primi unamquamque provinciam
praedicare coeperunt, unde et hodieque
astruit apostolos posse fieri in Ecclesia, quorum
signa et indicia apostolatus complentur; id | null | e04c153b-5319-459d-8d2b-152e38b82144 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
est si
hodieque vel usque in finem mundi aliqua provincia
fuerit in qua nullus ante praedicator accesserit, qui
primus ad eam aliquo modo accedens eam praedicare
coeperit, et unam solummodo Ecclesiam in ea
fundaverit, recte apostolus est; qui vero post eum
venerint praedicatores et episcopi, illi sunt apostolici
viri. Apostolicos viros enim dicit esse qui post
apostolos ad dilatandam Christianitatem in regiones
et provincias ab eis jam illuminatas, et in vita et
post obitum eorum venerint, vel quos apostoli ordinabant,
ut successores in loco eorum per civitates
provinciae illius quam praedicaverant, existerent.
Hinc Titum dicit apostolicum virum, quia Paulus
cum in provincia Cretae, quam primus praedicaverat,
reliquit vicarium sibi; ut constitueret per civitates
presbyteros sive episcopos. Hinc idem Hieronymus
in epistola ad Paulinum presbyterum: « Episcopi,
inquit, et presbyteri habeant in exemplum
apostolos et apostolicos viros, quorum honorem
possidentes, habere nitantur et meritum. » Item
in epistola ad Pammachium de optimo genere interpretandi
ait: « Lucas vir apostolicus et evangelista
scribit Stephanum primum Christi martyrem in
Judaica concione narrantem, et caetera. » Item
in eadem: « Marcus, inquit, discipulus Petri ita
suum orditur Evangelium: #Principium Evangelii
Jesu Christi,@# » et caetera. Quos Ecclesiae consuetudo
in ordine apostolorum in litaniis refert, et de
eis psalmos et cantilenam apostolicam promit, ut
jam dictum est, licet hodieque a pluribus Ecclesiis
per incuriam hoc non observetur. Qui error humanus
est, intellectus vero et emendatio hujus erroris
prudentium est; nam eorum et similium commemoratione,
quorum nomina per litanias in ordine
apostolorum pronuntiantur, psalmi, versus, hymni,
responsoria et antiphonae congruentius apostolorum
quam confessorum vel martyrum proferuntur a
prudentioribus ecclesiasticis viris. Sed et ipse papa
Gregorius, qui longe post tempora apostolorum fuit,
tametsi minime ipse ad Anglorum provinciam, ubi
hactenus nullus accesserat praedicator, profectus
sit, sed praedicatores miserit, tamen quia ejus labore
et juvamine maximo fidem susceperunt, apud
eosdem Anglos merito apostolus appellatur, quia
quidquid post eum alii praedicatores laboraverunt,
totum ei deputatur. Si ergo Gregorius post quingentos
annos a tempore primorum apostolorum apostolus
meruit esse et praedicari, quia signa apostolatus
habet, cur Martialis non multo magis est apostolus,
qui una cum Petro ab Hierusalem incipiens testis
Christo fuit in Hierusalem et in omni Judaea et Samaria,
et usque ad ultimum terrae, et Galliam primus
illuminans omnem Aquitaniam provinciam
acquisivit Christo? cujus signaculum apostolatus in
Domino eadem Aquitania est usque in finem mundi;
absque dubio enim ipse in ea fundavit Ecclesias,
et primus in eis per civitates constituit episcopos.
Non enim primus Arvernis praefuit episcopus Austremonius,
nec Turonicis Martinus, neque Pictavis
Hilarius. Idem et de aliis civitatibus. Nam Dionysius
primum Pauli, deinde Clementis discipulus ab
eo Galliam missus, primus Parisius praefuit episcopus,
ubi nondum erat Ecclesia. Nam antiquas sedes,
Turonicam in honore sancti Petri, Aurelianam in
honore sancti Stephani, Martialis apostolus fundaverat;
quae postea mutatae sunt, una in honore sancti
Mauricii, altera in honore sanctae Crucis. Qui, quoniam
post eum venit, non praedicatur apostolus, sed
vir apostolicus. Licet autem Saturninus summus
episcoporum Tolosae fuerit, quis prudentium dicit
ipsum primum ibi fuisse episcopum; cum et in suis
gestis jam ibi Ecclesia esse consecrata legatur,
eumque temporibus Decii subiisse martyrium Beda
referat? Petragorius quoque manifestum sit fuisse
Christianitatem ante Frontum, cum ipsa ejus gesta
doceant eum inde natum comam sibi totondisse, et
in Aegyptum ad eremitam Apollonium profectum
fuisse? Nec derogamus eis, sed qui subtiliter veritatem
perscrutatur, invenire potest Martialem totam
Aquitaniam Christo subdidisse sicut apostolum, non
solum Lemovicinum sicut unius dioeceseos episcopum.
Ideo sicut ex Deo coram Deo in Christo loquentes
in veritate si dicamus eum Apostolum; qui
vero post eum caeteros episcopi per Galliam fuerunt
et usque in finem mundi futuri sunt, apostolicos
viros, licet et omnes episcopi sancti et non sancti,
vocentur et sint apostoli, sicut probabiliter possum
ostendere. Nam praeter hunc modum quo omnes
episcopi sunt et vocari possunt apostoli, qua ratione
Apollinaris est apostolus, cum jam Petrus
Italiae regioni, cujus civitas est Ravenna, jam prior
praedicari coepisset? »
Ad haec medicus respondit: « Ecce Martialis est
apostolus, sed quis est apostolatus eius? » Tum ego | null | 14d69091-782c-4d39-a98a-9a47b1bfbd42 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
:
« Gallia proprie, quia ipse primus eam ingressus est. »
Et ille: « Mentiris, inquit, nam Gallia de apostolatu
Petri est. » Et ego: « Totus mundus, non sola Gallia,
de apostolatu Petri est; nam proprie ipsi claves regni
coelorum traditae sunt et pascua ovium Christi. Verum
proprie apostolatus ejus est Italia, quia eam praedicavit,
et in ea occubuit et in ea jacet. Ita et proprie Gallia
apostolatus est Martialis, quia eam primus illuminavit
annuntians Dominum Jesum Christum, et in ea
occubuit et in ea jacet. Ita proprie Hispania est
apostolatus Jacobi, licet non eam ipse praedicaverit,
sed quia corpus ejus per mare septem discipuli ejus
Gallaeciam advehentes, primi in Hispania Christi
nomen annuntiaverunt, et ibi sepelierunt magistri
corpus. Nam etsi Martialis proprium apostolatum
non habeat, sicut procul dubio habet,
eo quod tamen ab ipsius ore Christi in carne
potestatem ligandi et solvendi accepit nequaquam
profecto privaretur nomine apostoli. Responde
etenim mihi, quis est apostolatus Pauli?
Apostolatum Barnabae et Lucae et Onesimi et Silae
et Timothei ostende mihi, quia et istos Ecclesia
praedicat apostolos. » Qui cum taceret, aio: « Etsi
illi apostolatum proprium non habent, tamen apostoli
recte praedicantur, quia officium apostolorum
adimpleverunt, id est gentibus evangelizaverunt.
Nec enim omnes episcopi proprias sedes habuerunt,
nec omnes presbyteri proprias ecclesias, nec omnes
abbates propria monasteria. Plerique etiam episcopi
dereliquerunt episcopatus suos proprios, nec
tamen ob hoc episcopi nomen amiserunt. Sic et
nonnulli ex apostolis sine apostolatu proprio fuerunt,
et tamen apostoli sunt. Quia vero sine dubio
Gallia proprie apostolatus est Martialis tam Dei
quam ipsius, tantocius Aquitaniae quam etiam
priscorum Patrum nostrorum catholicorum intemerabilia
testimonia multa sunt; ita ex omni parte
Martialis perfecte apostolus est, quia et a Christo
accepit ligandi dissolvendique potestatem, et in
Galliam non sua propria voluntate, non suo arbitrio,
non sua praesumptione, sed praecipiente Domino
et cogente Petro ingressus est evangelizare;
insuper quod bene coepit, melius perseveravit, et
apostolatum proprium, id est gratiam et annuntiationem
fidei in gentibus Galliarum pro nomine
Christi habet. Unde qui eum contendit non esse
apostolum, necesse est contendat nullum esse apostolum
nisi tantummodo duodecim, et ut radat nomen
Pauli de litaniis de ordine apostolorum, nomina
Barnabae, Cleophae, Marci et Lucae et Timothei,
Onesimi et Silae et Judae, et universalem
invocationem qua dicitur: #Omnes sancti apostoli et
evangelistae et discipuli Domini,@# et sit haereticus
Hebionita. Cui nos catholici nequaquam patiemur
acquiescere, sed vestigia priorum Patrum sequentes,
nomen Martialis in ordine apostolorum invocabimus. »
Ad haec medicus ait: « Benedictus dicit
non esse hanc invocationem aliorum qui non sunt
nominati, sed collectionem qui jam sunt nominati
apostolorum. » Et ego respondi: « Diabolus male
interpretatur Scripturas, et iste haereticus male
exponit litanias. Sapientior est omnis Ecclesia
catholica isto uno haeretico. Nam si collectio est
praenominatorum, superflua est. Si invocatio est
tam praenominatorum quam eorum omnium qui
nominati non sunt, quod sine dubio verum est,
necessaria est, sicut et invocatio universalis angelorum,
patriarcharum et prophetarum, innocentium
et martyrum, confessorum et virginum, et omnium
sanctorum, qui nisi ita invocentur, nominatim per
singulos invocari non possunt. Nam praeter quatuor
evangelistas, sunt alii evangelistae, ut Lucas ipse in
Actibus apostolorum commemorat Philippum evangelistam,
qui unus fuit ex septem diaconis, qui
eunuchum Candacis reginae baptizavit, et qui a
spiritu raptus inventus est in Azoto, et pertransiens
evangelizabat civitates. Non enim est ipse Philippus
apostolus, ut quidam falluntur. Ipse est quoque
Philippus, non apostolus sed evangelista, qui descendens
in civitatem Samariae praedicabat illis Christum,
per quem Simon Magus credidit, cui etiam
primo adhaerebat. Et Paulus apostolus de aliis apostolis
et evangelistis quos post ascensionem suam
Dominus elegit multos, ait: #Et ipse dedit quosdam
quidem apostolos, alios autem evangelistas, alios
vero prophetas et doctores.@# Nam Silas et Judas apostoli
ab aliis apostolis ordinati, prophetae dicuntur,
et a prophetis et doctoribus Paulus ordinatus est
apostolus. Porro de Vita Martialis apostoli, quam
mentitur haereticus non esse antiquam, audi qualiter
Donadeus monachus ejusdem apostoli, licet
illitteratus, arguerit mendacii quemdam ante hos
decem annos grammaticum alienum similiter | null | 13120e20-e2b6-40f1-8d32-4c0e16f4a866 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fallentem.
Ingeniose duxit hominem in basilicam
vetustam Salvatoris, quae nimia vetustate tunc
ruinam minitabat, et ante hos septem annos est diruta
usque ad solum, et ait: #Dic mihi si est vetusta
haec basilica?@# Grammaticus stultus respondit: #Etiam
ante quingentos annos fuit vetusta.@# Mox ibi ostendit
ei picturas multa antiquitate vix parentes, et ait:
#Unde sunt istae picturae?@#
Ille videns Martialem ministrantem
Domino ad mandatum, et caeteras picturas
sicut legitur in ejus Vita, rubore confusus non sine
omnium qui aderant derisu professus est mendacium
suum. » Medicus vero ad haec: « In uno solo vetere
libro vel in litaniis si potueris eum mihi ostendere
scriptum apostolum, credam. » Quod cum in pluribus
ostendere possem, gavisus dixi: « Veni ad
monasterium, et vide. » Ille noluit, quia longe hospitium
habebat, et crastino inde ad alia loca abiit.
Dixit etiam mihi: « Ego plus quam alii homines
causa medicinae circumeo multa loca, et audio hoc
reprobari ab omnibus, et a nullo laudari, et maxime
propter Benedictum priorem qui contradictor est,
qui affirmat omnibus propter hoc nasciturum esse
ab hoc usque ad quinque annos magnum scandalum
in loco sancti Martialis, et venturam ibi magnam
persecutionem, quia orationes de ipso sicut illi proferunt,
non sunt Deo acceptabiles. » Cui ego: « O
linguam praecidendam et a canibus devorandam! »
Jannes et Mambres restiterunt Moysi, et iste Longobardus
resistit veritati; non valet comprehendere
veritatem, non suscipit ipse veritatem, et eos qui
suscipiunt prohibet, et adducit sibi celerem perditionem.
Sui auditores a veritate auditum avertunt,
ad fabulas autem convertuntur. Simon Magus de
Petro et Paulo apostolorum principibus Neroni dicebat: #Isti homines contra regnum tuum agunt.@#
Zaroes et Arfaxat de Simone et Taddeo apostolis
dicebant: #Venient ad vos inimici deorum et leges
vestras subvertent.@# Aman Agapites regi Assuero
dicebat: #Est gens Judaeorum in regno tuo quae proprias
leges tenet, et inimica est tuis.@# Athenienses de
Paulo dicebant: #Novorum daemoniorum annunciator
est iste.@# Pontifices et Pharisaei concilium contra Dominum
tenuerunt, dicentes: #Quid facimus, quia
hic homo multa signa facit?@# Si dimittimus eum #sic,
omnes credent in eum.@# Judaei Pilato dicebant: #Seductor
ille dixit adhuc vivens: Post tres dies resurgam.@#
Impedit nos Satanas, sed non erubescimus
veritatem; reddat ei Dominus secundum opera
ejus, quia valde resistit verbis nostris; habet speciem
pietatis, sed virtutem ejus abnegat; habet
zelum, sed non secundum scientiam. Ego vero, si
fulminibus igneis consumerer in hac hora, nequaquam
testimonia sanctorum Patrum nostrorum
transgrederer, sed exclan arem: Apostole Christi
Martialis, salvum me fac. Si totum monasterium
ipsius apostoli et tota civitas Lemovicensis omni
modo hodie igne cremaretur, nec sic qui eum diligunt
dimitterent puram veritatem ipsius, sed tunc
ardentius et fiducialius clamarent: Apostoli tui
Martialis, Domine, precibus adjuvemur, ut et a nostris
reatibus absoluti, ab imminentibus periculis
liberemur, per Christum Dominum nostrum. Porro
sermonibus sapientium, licet paucorum, potius credendum
est quam indoctae multitudinis vulgi opinionibus.
Nam multitudo popularis nescit aliam
auctoritatem praeter istam, dicens: Quid fecerunt
tot episcopi, tot abbates, tot sapientes transacti
ante ducentos annos? Nunquam amplius audivimus
Martialem esse apostolum. Cur hoc mutant isti
sapientes? satis habet honorem. Et sic lingua venenata
invidorum decidit in blasphemiam pungens
talia. De illo gradu, ubi Deus eum posuit, tollunt
eum, et faciunt eum ascendere ubi nunquam fuit;
et ipsi Martiali hoc molestum est.
O aculei serpentis, o aspides surdae, o lingua
toxicata diaboli, quae solita es sanctos Dei et ipsum
Deum dilacerare; quae non desinis pervertere vias
Domini rectas; quae in paradiso dixisti: #Nequaquam
morte moriemini,@# et protoplastos interemisti;
quae dixisti de Filio Dei: #Hic est homo vorax ac
potator vini,@# et #Hic est Joseph fabri filius;@# quae dixisti
per Pharaonem: #Quis est Dominus, ut audiam
vocem ejus? Nescio Dominum, et Israel non dimittam;@#
quae dixisti Filio Dei: #Haec omnia tibi dabo,
si cadens adoraveris me;@# quae vis omnes cadere,
nullum erigere; quae Judam de apostolatu dejecisti;
quae aperis | null | 19fbe84c-ec94-427e-8d8f-c0a91a4c546f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
os tuum in blasphemias ad Deum,
blasphemare nomen ejus et tabernaculum ejus, et
eos qui in coelo habitant; quae corpora martyrum
submergere fecisti, dicens: #Ne Christiani sibi martyres
facerent;@# quae per Simonem Magum de Petro
apostolorum principe, dicebas Neroni: #Hic est homo
imperitus, piscator mendacissimus, nec in moribus,
nec in genere, nec in aliqua praeditus potestate;@# quae
Spiritum sanctum minorem Filio, et Filium minorem
Patre dudum praedicabas, nunc praedicas
Martialem esse minorem apostolis; quin potius
abnegas eum esse Christi apostolum. Sed, haeretice,
canis invide, quicunque hoc dicis, recte in caput
tuum mentiris: quia Christus Martialis magister
fuit, Christus Martialem per se docuit, pro Christo
Martialis multum laboravit, ut verus apostolus.
Multitudo sapientium sanitas est orbis terrarum.
Quod praedicamus Martialem esse apostolum, contrarium
est diabolo, delectabile Christo. Astutia
diaboli adhuc dicunt nonnulli rustici: Magis volumus
Martialem esse confessorem primum quam
apostolum ultimum. Et hac de causa ab insulsis
haec prava consuetudo dudum immissa est, quae
modo ab eruditis penitus abscissa est. Docti enim
credendi sunt potius quam vulgus, nec doctus assentiri
debet opinionibus vulgi, sed vulgus assentiri
oribus docti. Docti enim fulgebunt ut splendor firmamenti,
et qui ad justitiam erudiunt multos quasi
stellae in perpetuas aeternitates. Quapropter hanc
justitiam non in vanum ducimus praedicare. Vestigia
enim Christi secuti sunt priores apostoli; post
apostolos, martyres; post martyres, confessores;
post confessores, virgines; post virgines, viduae;
post viduas, continentes. Quot vero episcopi orthodoxi,
quot Patres catholici, quot litterati lumina
Ecclesiae ante nos Vitam Martialis legebant et credebant,
licet si intelligerent, desidia tacerent?
Quot eruditi ante nos in conspectu Dei cecinerunt: #O quam gloriosus est miles fortissimus Martialis,
qui apostolorum junctus collegio, potestate ligandi
atque solvendi accepta a Domino, non dissimili cum
apostolis est honoris usus privilegio;@#
et multa alia,
in quibus apostolus praedicatur; nunc vero per
unum Langobardum rusticum, putantem se esse
grammaticum, derelinquet conventus eruditorum
catholicorum veritatem antiquam Patrum nostrorum?
Facilius possunt cervi camporum pasci in
aethere quam sancta mater Ecclesia hanc suam
purissimam veritatem derelinquere. Hanc sanam
consuetudinem, etsi insulsi olim respuerunt, non
tamen amiserunt, sed inviti et ignorantes ex parte
retinuerunt scintillam, et eruditi in litaniis reservaverunt:
ex qua scintilla reluxit modo ut sol pulchra
veritalis consuetudo, glorificante Deo tempora
piissimi pastoris nostri Odolrici et episcopi Jordani.
Quia ergo Martialem praedicamus in veritate apostolum,
gaudet ipse, gaudet Deus, gaudent
angeli et omnes sancti ejus. Tristatur diabolus,
tristantur haeretici et invidi, et cum invidia
sua moriuntur, nisi a diabolo disjungantur. Testificor
coram Deo et Christo Jesu, qui venturus est
judicare vivos ac mortuos, per adventum ipsius, et
regnum ejus; testificor et coram Spiritu sancto,
qui apostolorum pectora invisibiliter penetravit, si
mihi visibilis modo appareret in facie mea Martialis
ipse, et me interrogaret dicens: #Quem me dicunt
homines esse?@# ego sine aliqua haesitatione, confidentissime
ac promptissime protinus ei responderem
dicens: Alii apostolicum virum, alii unum de
episcopis, alii unum de ignotis sanctis, aut unum
ex confessoribus. Et si dignaretur me interrogare
dicens: « Odolricus vero abbas meus, et monachi
mei, et episcopus meus Jordanus, #Quem me esse
dicunt?@# » ego protinus responderem, « Apostolum
Dei. » Ego autem Ademarus indignus servus tuus veraciter
credo, confiteor et dico quia tu es vere magnus
et egregius, et nobilissimus apostolus Dei; et
qui te contradicit esse apostolum, ira Dei cadat super
illum, et sit perditio in adventu Domini nostri Jesu
Christi Filii Dei, qui te per se ipsum docuit. Sed dubii,
quia non audiunt nomen tuum scriptum in Evangeliis,
te haesitant apostolum; verum ego credulus
profiteor tacite praetermissum causa junioris aetatis
tuae; cum et in Veteri Instrumento non numerarentur
Haebraei, nisi a viginti annis et supra. Fides, spes
et charitas meum comitantur in ardua gressum,
dum credo quaecunque Petrus a Christo secrete et
cum duodecim audiebat, te quoque per eumdem
Petrum tunc simili modo audisse, et ideo gentibus
te fiducialius Christum praedicasse, et per te gaudeo
in Deum similiter credere, omnesque haereses respuere,
dum spero | null | 58dafd31-9901-4222-99ff-186eeb987704 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
per te ad visionem summae Trinitatis
me perventurum, et ipsa perenniter fruiturum,
dum per te charius et ardentius diligo Dominum
Jesum Christum. Quicunque a me vult auferre
ut te corde non credam, et ore confitear Christi
apostolum, auferre vult a me fidem, spem et charitatem,
sine quibus nemo salvus esse poterit in aeternum.
Non acquiesco Longobardo, qui te abnegat interfuisse
in coena Christi, qui mentitur ore suo venenato
Dominum cum solis duodecim quasi latronem,
non quasi regem liberalissimum coenasse.
Sed assentio sanctis Patribus nostris, et scriptori
Vitae tuae, et affirmo Dominum cum duodecim apostolis
discubuisse, ministrosque habuisse, qui ei
et duodecim apostolis ministrarent, et pocula propinarent,
et quae necessaria erant deferrent. Non
assentio vaniglorio Longobardo, qui te abnegat ab
ipso Christo potestatem ligandi et solvendi accepisse;
sed solide profiteor te tanto munere apostolico
cum aliis apostolis a Christo sublimatum; ideo
peto, apostole sancte, solve vincula omnium peccatorum
meorum, et nunquam disrumpendis dulcissimi
amoris tui vinculis mentem meam ad te tenacissime
constringe. Nunquam communicabo haeretico Hebionitae
pseudomonacho, qui te abnegat in loco ubi Spiritus
sanctus in igneis linguis super discipulos descendit,
interfuisse: quin imo libera voce omnibus
populis testificor non ibi solos duodecim, sed etiam
multos alios discipulos ibi in Sion congregatos fuisse,
et te inter eos repletum Spiritu sancto variis linguis
magnalia Dei esse locutum, et cum aliis apostolis
edoctum omnibus linguis invincibilem resurrectionis
Christi testem exstitisse. Unde imploro per te ipsius
Paracliti visitatione cor meum mundari ab omni errore,
et sapientia, quae a Patre luminum est, sine
fine coruscare. Dispereat haereticus velociter a facie
terrae, qui omnibus praedicare non cessat Christi
ascensionem nullum alium praeter solos undecim
apostolos vidisse, et ibi nequaquam te interfuisse.
Ego enim vivens cum Christo, ego, qui nunquam
moriar, ego, qui mortem non gustabo in aeternum,
utpote credens in Christum, super montem excelsum
ascendens, et in fortitudine vocem meam exaltans,
omni creaturae cum omni fiducia adnuntio, sicut veritas
est in Jesu; quia sicut testis est Aurelianus
episcopus, quem resuscitasti a gemina morte, scriptor
Vitae tuae cum undecim discipulis in Galilaeam,
in montem ubi constituerat eis Jesus hortante Petro
abiisti, ibique ab ipso Christo potestatem praedicandi,
docendi, baptizandi, una cum Petro et reliquis
apostolis accepisti, et postea in monte Oliveti
ascendente ad Patrem Domino praesens fuisti, ubi
benedictionem pontificalem ab ipso Domino cum
reliquis discipulis meruisti. Unde te, sancte apostole,
non sine magno gemitu deposco, fac me oblivisci
terrenorum, et quo Christus praecessit, incessanter
suspirare ad coelos coelorum. Quod si Hebionita
Longobardus ab infidelitate non discedit, discedat a
societate orthodoxorum, rumpatur ab unitate catholicorum,
abscindatur a contubernio omnium sanctorum,
segregetur a consortio angelorum beatorum,
quoniam nullatenus est de collegio sanctorum apostolorum.
Comminatus est nos propter tuam gloriam
et veritatem accusandos a se ante papam Romanum,
omnem Aquitaniam propter te excommunicandam;
in laqueo suo humilietur invidus haereticus, exsurgat
Dominus, et non praevaleat Longobardus. Tripudiet
in te Petrus, quia tu es dilectus sibi coapostolus;
papa Romanus Aquitaniae tuae communicet, non excommunicet.
Te Petrus veneratur vere coapostolum;
te papa Romanus non abneget vere apostolum.
Te Petrus clamat charissimum fratrem; te
papa non deneget dilectissimum Petri consortem. Pro
te Petrus oravit fixis genibus; propter te gratias
papa referat expansis manibus. Gratuletur in te omnis
Roma, quoniam Petro solvit tributum omnis
Aquitania tua. Verum si forte humana a divinis
discorda verint judicia, si forte creditum fuerit veritatis
inimicis potius quam amicis, nunquid corruptibilis
papa poterit transcendere Petrum, cujus instinctu
Christi praeceptis obedisti? Nunquid moriturus
papa poterit te excommunicare, quem Christus
ascendens ad Patrem propria manu dignatus est benedicere?
Nunquid vermis efficiendus papa poterit
excommunicare Dei Filium, qui tibi cum reliquis
apostolis contulit ligandi solvendique pontificium?
Nunquid humanus papa poterit excommunicare
Spiritum sanctum, qui tibi cum reliquis discipulis
contulit scientiam omnium linguarum? Nunquid
fragilis papa poterit excommunicare Aquitaniam
tuam, quam fecisti cohaeredem Christo in vitam
aeternam? Nunquid pulvis et cinis papa poterit excommunicare
Ecclesiam Dei, quam tu ab idolis
emundasti, et ab omni haeresi semper illaesam servasti?
Nunquid futurum cadaver papa poterit ne te
praedicent apostolum prohibere episcopos tuos, quos
tu una cum omni Gallia | null | 37062870-abc6-4f34-b4fc-8f898af659e9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
praesentabis Christo in die
judicii, manipulos laborum tuorum, in horreo coelesti
salvandos? » His et talibus, amen dico vobis, insatiabiliter
Martialem apostolum Dei alloquerer, si
eum contemplarer. Quod vero nonnulli bruti et pusillanimes
aiunt, peccatum est, quia praedicamus
eum apostolum, et Deo et illi est molestum; ego verus
Christicola Ademarus ante praesentiam Salvatoris,
qui venturus est judicare vivos et mortuos, et
saeculum per ignem, et ejusdem Genitricis intemeratae
et perpetuae virginis Mariae, ac beati apostolorum
principis Petri, testor et opto super me sit hoc
peccatum hic et in futuro in aeternum. Vere si hoc
peccatum super me haberem, beatus omnino fierem;
non enim est hoc peccatum, sed pietas maxima. Iterum
adhuc pronuntio ante conspectum Dei, et omnium
in coelo habitantium, si gloriae Dei vel ipsi
Martiali, vel alicui sanctorum, qui jam ex hac vita
transierunt, molestum aliquo modo est eum praedicari
apostolum, hac ipsa hora, quae est quasi sexta
diei, hoc ipso articulo temporis, quo hoc scribo, hoc
momento, hoc atomo moriar corpore, et ultra non
vivam. Duae missae, quas hodie mane sexta Sabbati
continuas in honore vivificae crucis, unam sponte,
alteram obediens necessario jubenti et roganti abbati
Amalfredo, super corpus beati Eparchii celebravi;
si, inquam, hoc Deo displicet, non sint mihi in adjutorium,
sed statim, sicut solus intra ecclesiam
scribo, hac ipsa hora animam reddam. Christus
ubique est.
Christus me vivere vult, Christo gratum est Martialem
praedicari a nobis apostolum. Est enim vere
apostolus. O seniores Patrum, quibus hanc epistolam
scribo, adhuc auribus accipite blasphemos Langobardi
inter pocula sermones. Nam contrarius
apostolo jubenti cum silentio panem manducandum,
non in capitulo matutino, non in loco sobrietatis,
sed jam escis distentus, piscibus refectus, vini meri
poculis madidus, in refectorio fratrum jubebat lectorem
silere multoties, et non de ipsa lectione, sed de
apostolo Martiale, fratribus convivantibus, saepissimos
sermones faciebat ita derisorios, quod non sine
immensa cordis mei amaritudine dico, ut omnium
aetatum fratres ad lascivum risum et cachinnum dissolveret.
Ita tota prandia et coenas per dies ferme
quadraginta Augusti et Septembris mensium alternatim
manducabat et bibebat, sibi et Christo apostolum
Martialem blasphemabat nobis. Epulae suae,
blasphemiae nostrae. Haec erat sua crebra repetitio
quotidiana: « Ego, inquit, sum nepos abbatis de
Clusa; ipse duxit me per multa loca in Longobardia
et Francia propter grammaticam; ipsi jam constat
sapientia mea duo millia solidis, quos dedit magistris
meis. Novem annis jam steti ad grammaticam, et
adhuc cum scolasticus. Sumus novem scholastici,
qui simul discimus grammaticam, et sum ego valde
perfectus sapiens. Habeo duas magnas domos plenas
libris, et adhuc non omnes eos legi, sed quotidie
meditor in illis. Nullus liber est in tota terra quem
ego non habeam. Postquam exiero de schola, non
erit subtus coelum tam sapiens ut ego. Ego ero
abbas de Clusa post mortem avunculi mei, jamque
sum electus ab omnibus; et nisi tales conversi
mali monachi fuissent, qui non curant nisi de
hypocrisi et de rusticitate, qui mihi hoc abstulerunt,
jam ex multo tempore essem consecratus abbas.
Ego sum prior de Clusa, et scio bene facere sermonem
de littera. Dicunt isti Lemovicani stulti, quia
in Francia praedicant apostolum esse sanctum Martialem,
et quia mittunt eum in litaniis ante martyres,
hoc falsum est; ego enim multis annis steti in
Francia, et nunquam ibi audivi etiam nomen ejus in
aliquibus agendis nec in totis litaniis. Francia nihil
scit de ipso: nescit si est apostolus, aut martyr,
aut confessor. Nulla ibi de eo fit commemoratio
etiam in suo natalitio. Nunquam deberet esse hoc
cogitatum. Quis fuit unquam tam ausus qui hoc diceret?
Quis ausus fuit Martialem praedicasse apostolum,
nisi prius grande generale concilium omnium
episcoporum Galliae et Italiae, una cum papa Romano
congregaretur, et ibi esset probatum si est aut non
est apostolus. Ego totum unum concilium bene scio
disponere, tam sapiens sum. Et si ego primus affirmarem,
tum posset hac causa existere; in Aquitania
nulla sapientia est, omnes sunt rustici. Et si
aliquis de Aquitanis parum didicerit grammaticam,
mox putat se | null | 1410ff7c-d0a4-4ba4-9b2b-c88285e28944 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
esse Virgilium. In Francia est sapientia,
sed parum; nam in Longobardia, ubi ego plus
didici, est fons sapientiae. Ego propter hanc causam,
conducam omnem Aquitaniam ad tale placitum,
in quo nullus clericorum sciet se adjuvare.
Nam ego aut ibo ad papam Romanum propter hanc
praesumptionem, aut mittam ei litteras meas sicut
scio componere. Et iste papa est valde asper homo
et ferus, et male iracundus et saevis moribus; et mox
ex quo audiet novum apostolum esse erectum in
Gallia, excommunicabit omnes episcopos et omnes
ecclesias et monasteria totius Aquitaniae, ut nullum
sacrum ministerium ibi amplius celebretur, quousque
hoc sit omnino destructum, et poenitentia publica
pro hoc sit ab omnibus facta. Et postea per
testamenti praeceptum excommunicabit, ut jam ultra
in futurum hoc amplius nullatenus praesumatur. »
Itaque duo pseudomonachi nostri a Buxetia reversi,
mox gementes coeperunt nobis dicere: « Heu!
male fuimus nati; omnes mortui sumus, nisi Deus
misericordiam nobis fecerit. » Tum ista quae supra
retuli, et multo alia majora quae audierunt ab illo
muscipula diaboli Longobardo, coeperunt nobis enarrare.
Ego vero, confisus hanc contrarietatem accidere
propter majorem futuram firmitatem, et quia
quo plus contradicitur, eo plus veritas affirmatur,
simulque pro nihilo ducens ostentantem Longobardum
(audieram enim eum Lemovicas, ut supra dixi,
barbarismis male corrumpere Latinitatem, et stultos
mores ei inesse; nam iram suam nequaquam celare
poterat, et contentionem in nos sua defensione amabat,
intellexeram), vel quia tot prudentes Ecclesiae
Lemovicensis viros judicabat erroneos, vel quia solus
exoticus neque invitatus, videri magister volebat
pluribus (culpa est enim superbiae meliorem
velle docere); simulque quia confestim appulit animus
hanc vobis scribere epistolam ad refellendos
vecordis errores, curiose minutius sciscitatus sum
ab eis haec omnia dicens: « Unde nostis si ipse
est sapientior nobis?--Ultra, inquit, omnes
homines est sapiens quos unquam vidimus. Nullum
ita tota die loquentem audivimus. O quam loquax
est! nulla hora lassatur a locutione. In quocunque
loco fuerit stans, sedens, ambulans, jacens,
ita defluunt verba ab ore ejus veluti aqua a
fluvio Tigride. Ipse mandat omnem locum Buxeriae
sicuti abbas, omnes monachi, et laici, et clerici
nihil agunt sine nutu ejus; ipse est enim prior
praelatus. Multitudo populi et militum, nobis praesentibus,
ad eum quasi ad principem desiderantium
eum audire loqui festinabant; quos ipse tota die
ferens verba, omnes pertaesos reddebat, ipse vero
non lassabatur. Qui vero recedebant, dicebant:
Nunquam sic eloquentem grammaticum vidimus. »
Quibus ego: « Non multitudo, inquit, eloquentium,
sed multitudo sapientium sanitas est orbis terrarum.
Sapiens verbis innotescit paucis. Et monachus pauca
verba et rationabilia loquatur, et linguam ad loquendum
prohibeat, et taciturnitatem habens usque
ad interrogationem non loquatur. #Stultus, si tacuerit,
sapiens reputabitur.@# » Tum illi: « In hac terra non
reputatur sapiens, nisi multum fuerit eloquens. Sed
de sancto Martiale valde sumus tristes; nam valde
placebat nobis eum praedicari apostolum; amodo
vero revertendum nobis est ad solitum usum. Ipsi
enim Lemovicenses monachi, qui ante corpus ejus
astant, post non multos dies revertentur ad pristinum
morem, et non vocabunt eum ultra apostolum,
sed confessorem, sicut Benedictus affirmat, et erit
hoc magna derisio coram omni saeculo. » Quibus
ego. « Haec est visio mea, quam hac nocte exhorrebam.
Duo parvi, sed valde fetidi serpentes erant
colore tetro, ascendentes de vallo inaquoso, sed humido,
inter se ludentes et luxuriantes, et corpore
immoti in superficie valli. Quos quidam monachi
admirantes et ridentes spectabant libenter; verum
ego pro fetore maligno potius exsecrans quam fugiens,
videbam eos in cavernulis suis reabscondi,
quasi fugiendo velocius. Videbam item in summitate
fossati ipsius tertium serpentem turpissime variatum,
non plus uno cubito longum, inflatum nimio
veneno, medium de foramine exire torpidum, met
evomentem venenum, qui exhalabat exsecrandum
fetorem; quem, qui circumstabant, dicebant esse
matrem duorum serpentium. Quem a longe clausis
naribus meis dum coepissem spectare, ille velut visum
meum erubescens, paulatim retrorsum repens,
in foramine suo delituit. Intellexi duos serpentes
duos esse vos pseudofratres, tertium vero doctorem
vestrum Longobardum, quem ultra nequaquam vocabo | null | 85d20f6e-e284-4eca-a684-320725c0c3f1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Benedictum, sed nomine digno censebo Belitonium,
hoc est, Belial sonum, quia per os ejus diabolus
sonat. Est siquidem proprium Satanae non
per charitatem admonere, sed per superbiam derogare,
per invidentiam aliorum claritatem obfuscare.
Sed cum sciam difficile erigere, et facile esse diruere
veritatem, nullatenus miror vos pro uno
ignoto magistro in momento reliquisse bonum,
quod me per multum tempus suadente, qui sum a
puero non incognitus, testimoniis aeque et auctoritatibus
virorum probabilium fervescentibus vix
inchoastis. Melius tamen fuerat vobis rectitudinem
hujus veritatis licet cognitam non inchoasse quam
inchoatam dereliquisse. »
De alio etiam monacho saeculari, licet inter regulares
Angeriacensis coenobii ad horam conversetur,
ejusdem nominis, praenomine autem Salgionio, scitote,
o viri clarissimi quibus haec scribo, et ipse in
quantum potest, adversarius est huic veritati, adeo
ut in conventu nostro publico die quodam hospes,
audiens nos in litaniis nomen Martialis in choro
apostolorum canere, mox ibi coram omnibus maximum
tumultum et murmur et scandalum moveret,
et deinceps quartum in ordine confessorum elata
voce proferret, qui quartum decimum in ordine
apostolorum pronuntiatum fuerat. Quem cum palam
coram abbate et fratribus arguerem, ait jurgans:
« Quod nunquam antea dictum est, hoc modo dicemus? »
Cui Gauzbertus: « In itinere, inquit, Romae
vidi jam olim quemdam praecipuum comitem Almannum,
cujus linguam intelligere non poteram, nisi
in psalmis et litaniis et lectionibus, cujus capellani
ante eum quotidie circa horam tertiam litanias
sanctorum dicebant, et quotidie illos audiebam
Martialem pronuntiare in ordine apostolorum. »
Tum Salgionius: « Et ego, quando euntes in Hierosolymam
intravimus mare, vidi quemdam Joannem
monachum, fortissimum grammaticum, ex civitate
Remis, qui in navi similiter quotidie Martialem pronuntiabat
in ordine apostolorum. » Et Gauzbertus
ait: « Ego nisi per memetipsum ab extranea gente
et barbara lingua audirem, non crederem eum esse
apostolum; tu vero, qui, ut dicis, exemplum simili
modo ab alienis audisti, cur adversarius es? Quia
nunquam, inquit, hactenus talis consuetudo fuit
inter nos, et omnes episcopi et abbates nostri sunt
propter hoc tristes, et volunt mittere epistolas papae
Romano, ut hanc novam praesumptionem fieri prohibeat. »
Et ego respondi: « Si papa, subripiente consilio
invidorum, hoc prohibet, tamen obedire oportet
Deo magis quam papae Romano. Nulli etenim
papae data est potestas vel absolvendi vel excommunicandi
sanctos apostolos Dei, vel prohibendi Ecclesiam
Dei a bene faciendo et recte loquendo. » Et
ille: « Cur hoc inchoasti sine licentia sua? » Tum
ego. « Et tu, inquam, cur effectus es de canonico
monachus sine licentia sua? Nunquid non ante Martialis
fuit apostolus quam in urbe Roma esset aliquis
papa constitutus? Nunquid non simul cum
Petro Romam venit? Nonne in Hierusalem fuit a
Christo apostolus constitutus, et in Sion per Spiritum
sanctum scientia omnium linguarum edoctus
est? Non enim de urbe Roma, sed de Sion exivit
lex, et verbum Domini de Hierusalem. Si qui vero
apostoli ordinati sunt Romae, requirant apostolatum
suum Romae. Martialis enim in Hierusalem apostolus
ordinatus est, ubi fons Christianitatis, ubi vinea
fuit balsami, ubi mater est omnium Ecclesiarum
Sion. Nam et quod legitur in quibusdam Annalibus: #Natalis Martialis, qui ab apostolis ordinatus
est,@#
simili modo legitur de Jacobo apostolo: #Natalis,@#
inquit, #Jacobi fratris Domini, qui ab apostolis primus
Hierosolymis ordinatus est episcopus.@# Non enim
apostoli eum consecrarunt, qui a Christo consecratus
erat, sed compulerunt suscipere regimen Ecclesiae.
Pari modo Martialis tantae dignitatis est apostolus,
ut ab apostolis non consecratus, sed unanimi consensu
primum deputatus sit regimen suscipere in
provincia et in urbe adhuc ignota, sed a Domino
postea Petro ostensa. Ideo Petrus ait: #Lemovicam
tibi Christus commendat.@# Christus, inquit, non ego.
Clementi vero quem de gentili Romano Christianum
fecerat, alio modo Romanam urbem injunxit
Petrus, dicens: #Te episcopum Romae ordino, et tibi
meae praedicationis et doctrinae cathedram credo. Et
tibi trado a Domino mihi traditam potestatem ligandi
atque solvendi, ut de omnibus de quibuscunque in
terris decreveris, hoc decretum sit in coelis.@# Tunc in
medio coram omnibus manum ei imposuit benedicens,
et in cathedra sua eum sedere | null | 6242df08-b022-49f2-907c-d19570e4df8d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
compulit. Hoc
ipsum antiphona demonstrat antiqua: #Sanctus Martialis
ad praedicandum Galliis delegatus,@# subauditur #a Domino,@#
quia Dominus ante deputaverat Galliam
ad praedicandum, ad quam postmodum praecepit ire
per jubentem, imo suadentem et hortantem Petrum.
In qua regione primum Lemovicensibus sermone et
signis salutem pandere suscepit. Si enim hanc antiphonam
ad alios verteris apostolos, recte constabit
hoc modo: S. Petrus ad praedicandum Italis delegatus,
Romanis civibus jubentibus caeteris apostolis
semina fidei eroganda suscepit. Sanctus Andreas ad
praedicandum Achaiae delegatus apud urbem Patras,
suadentibus aliis apostolis, praedicationem suscepit.
Licet enim, ut liber Clementis ait, Barnabas primus
Romanis exortus sit praedicare, tamen sine effectu
et fructu reversus est Orientem. Et si calicem Aurelianensis
ecclesiae, quem, sancto Evurtio episcopo
celebrante missam, fertur divina manus benedixisse,
nemo postmodum mortalis praesumpsit benedicere,
quomodo Martialem, quem Christus manibus suis
benedixit episcopum cum caeteris apostolis, ultra
aliquis mortalium benedicere pontificem praesumeret?
Et si benedictio patriarcharum tantam vim habet,
ut dum barbas et coronas clericorum benedixerint
hoc tantummodo dicentes: Benedicta sit
barba vel corona tua, aliorum episcoporum benedictione
non opus sit; multo magis benedictio ipsius
Domini, qua elevatis manibus apostolis benedixit,
tantam virtutem habuit ut altera consecratione ab
aliquo mortalium ipsis alterius nullatenus opus
esset. » Ille vero respondit: « Ipsi principes saeculares
hoc vituperant. » Cui ego: « Non omnes, inquit,
qui ipsum Christum aut apostolos ejus loquentes
audierunt verbum Dei, receperunt. Et hoc tempore
obsequium amicos, veritas odium parit. »
ADMONITIO.(Mabill. #Annal.,@# lib. LVI, n. 49)
Habitum est hoc anno apud Lemovicas concilium,
teste Ademaro Cabanensi in apologetica epistola de
apostolatu sancti Martialis, quem contra Benedictum
Clusensis monasterii priorem asperiore stylo propugnavit.
Inscripta est haec epistola Jordano Lemovicensi
episcopo, Odolrico #doctissimo abbati monasteriorum
beati Martialis,@# Rainaldo levitae et Alberico,
caeterisque majoris beati Stephani ecclesiae canonicis;
Aimerico, Petro ac Geraldo decano atque
Adelardo, aliisque sancti Martialis monachis; Engelrico,
fratrique ejus Teotardo beatae Mariae Aniciensis
canonicis; Wernoni grammatico beati Petri
apostoli #Belliloacensis@# ecclesiae monacho; Geraldo
sancti Augustini Lemovicensis monasterii abbati,
Rotgerio sanctae Valeriae Cambonensis coenobii praeposito;
item Geraldo doctissimo Sollemniacensi abbati,
Arnaldo Rothenensi et Theoderico Mettensi
episcopis, necnon Cunegundi augustae, Cononi seu
Conrado Caesari Augusto, Willelmo Aquitanorum
duci, denique Joanni Romano papae. Ex his tres postremos
aliis se intermiscere ait, ut, si forte haec
epistola ad eos pervenit, suae sententiae arrideant.
Caeteros praedicto Lemovicensi concilio interfuisse
puto, de quo haec subdit Ademarus. « A vobis quidem
non sine grandi exaltatione, finito concilio Lemovicensi,
quarto die mensis Augusti abcessi, revertens
ad Egolismam civitatem, ubi ab ipsa tenerrima pueritia
hactenus, aetate quadragenarius, vitam in monasterio
beati Eparchii transigo. » Porro annum quo
haec scribebat, in consequentibus diserte exprimit
his verbis. « Nam adhuc usque in praesentem annum
quo loquimur, qui est millesimus XXVIII ab incarnatione
Domini nostri Jesu Christi, per indictionem XI,
ab assumptione autem beati apostoli Martialis nongentesimus
quinquagesimus quartus, non sunt nisi
CLX anni, ex quo monasticus ordo in hoc loco, »
nempe sancti Martialis, « transmutatus est de canonico. »
Forte per id tempus Benedictus Clusensis
apud Taurinates monasterii prior, Lemovicas advenerat,
ubi contra Ademarum aliosque monachos de
apostolatu sancti Martialis disceptaverat. Inde ad
Buxeriense pagi Pictavensis monasterium profectus,
ibique toto mense Septembri remoratus, frequentes
de eodem argumento collationes habuerat, maxime #in conventiculo monachorum Egolismensium et Brantosmensium,@#
qui illuc ad festum nativitatis beatae
Mariae convenerant, multosque in suam sententiam
pertraxerat, gloriatus, Ademarum apud Lemovicas a
se devictum et superatum fuisse. Id ubi rescivit per
suos Ademarus, acrem illam et aculeatam adversus
Benedictum scripsit epistolam, in qua ea quae in
disceptatione Lemovicensi dicta actaque fuerant,
commemorat, multaque glorianter a Benedicto prolata,
nempe se nepotem esse abbatis Clusensis, novem
annis grammaticae in Longobardia et Francia
studuisse, et duo millia solidorum magistris suis
dedisse; se duas magnas domos habere libris omnis
generis refertas; et postquam e schola exierit, fore
ut nemo sub coelo ipso sapientior futurus sit. Ad
haec se priorem esse monasterii de Clusa, ibidemque
post mortem avunculi sui futurum abbatem; | null | 5781938c-7dd7-44bf-86be-7bc8b621f7bd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et
multa id genus, quae ab Ademaro saltem exaggerata
non dubito. Certe Ademarus ipse modestiae fines hac
in epistola excessit, in qua Benedictum omni conviciorum
genere afficit, Hebionitam et haereticum eum
appellans, ob hanc scilicet causam quod sancti Martialis
apostolatum refelleret. Hunc autem ita mordicus
asserebat Ademarus, ut, etiamsi aliter papa
statueret, se ei non obediturum dicat, ne Deo, qui
Martialem apostolum creasset, non obedire videretur.
Porro hanc quaestionem definiri non posse nisi
in generali concilio omnium episcoporum Galliae et
Italiae una cum papa Romano. Cum eodem Benedicto
Lemovicas venisse dicitur Bernardus quidam, Ravennae
monachus, medicinae artis peritus, qui idem
cum Benedicto sentiebat. In eadem quoque sententia
erat Salgionius, ex canonico factus monachus Angeriacensis,
qui tamen aiebat se cum Hierosolymam
pergeret, vidisse quemdam Joannem monachum, #fortissimum grammaticum ex civitate Remis, qui in
navi quotidie Martialem pronuntiabat in ordine apostolorum.@#
Haec satis ex illa epistola, cujus ipsum, ut
quidem puto, autographum clarissimus Baluzius mecum
liberalissime communicavit.
ADEMARI EPISTOLA DE APOSTOLATU MARTIALIS.
Dominis gloriosissimis atque praecellentissimis
pastoribus sanctae Ecclesiae, JORDANO Lemovicensi
episcopo, atque ODOLRICO grammatico doctissimo
abbati monasteriorum beati Martialis apostoli, necnon
et reverentissimis patribus philosophicis studiis
liberaliter instructis RAINALDO, sedis Lemovicae levitae,
et ALBERICO et omnibus protomartyris beati
Stephani ecclesiae canonicis: AIMERICO et PETRO
perito architecto, ac GERALDO decano atque ADALARDO,
necnon caeteris omnibus supradicti apostoli
monachis: ENGELRICO et fratri ejus TEOTARDO grammaticis,
sedis Aniciensis beatae Mariae matris Domini
ecclesiae canonicis: WERNONI grammatico, beati
Petri apostoli Belliloacensis ecclesiae monacho:
GERALDO sancti Augustini Lemovicensis monasterii
abbati, sed et cunctae congregationi ejus: ROTGERIO
sanctae Valeriae Cambonensis coenobii praeposito:
item GERALDO viro doctissimo Sollempniacensi
abbati et omnibus monachis ejus: ARNALDO Rothenensi
episcopo; THEODERICO grammatico Metensi
episcopo; CONEGUNDI Romanorum Augustae; CONONI
Caesari Augusto imperatori: WILLELMO grammatico
orthodoxo et potentissimo Aquitanorum duci; JOANNI
Romano papae, ADEMARUS Egolismensis, presbyterorum
ultimus, rectae fidei regulae per omnia observantiam,
in fide, spe et charitate Domini nostri
Jesu Christi unigeniti Filii Dei secundum sanam
apostolorum doctrinam.
Nolo vos mirari eos cum quibus nunquam locutus
sum, adhuc de apostolo Martiale, tres tantum dico,
papam videlicet ac Caesarem, atque Aquitaniae
ducem, inter nomina vestra me intermiscuisse, cum
si forte haec ad eos pervenerint, opto serenitatem
eorum his veris assertionibus arridere. A vobis quidem
non sine grandi exsultatione finito concilio
Lemovicensi quarto die mensis Augusti abscessi,
revertens ad Egolismam civitatem, ubi ab ipsa
tenerrima pueritia hactenus, aetate quadragenarius,
vitam in monasterio beati Eparchii transigo. Exsultabam
enim vos incongruam inolitam erroris causa
ab anterioribus clericis Aquitaniae negligentiam, qua
parvipendebatis sanctum apostolum Dei Martialem,
non aliter quam unum de modernis confessoribus,
aut junioribus modernis episcopis, modo per Dei
gratiam respuisse, et de eo quod antiquus et naturalis
apostolus ipse beatus Martialis, sicut attestatur
antiqua traditio Patrum nostrorum, et assertio vera
Graecorum, veritatem potius recuperasse quam inchoasse.
Vobis enim quatuor solummodo nunc
specialissime loquor, pontifex Jordane, Odelrice
abba, Rainalde atque Aimirice. Itaque me cum
abbate Amalfredo et cunctis fratribus, et cum episcopo
Rohone in Domino de gloria veritatis beati
Martialis apostoli gratulante, subito hostis antiquus
per suos satellites amaritudine anxia obnubilavit
praecordia mea, ut mallem mori quam vivere, et
optarem pennas sicut columba habere, quibus mox
volarem ad vos et requiescerem. Imitabamur vestrum
imo antiquissimorum Patrum veterem, bonum et
laudabilem morem in litaniis et in omnibus diurnis
agendis de eodem sancto apostolo: et ecce serpens
veternosus omnia haec, quae ad laudem Dei et
profectum sanctae Ecclesiae bene fuerant ab authenticis
viris inchoata ac potius recuperata, perturbavit;
ac praeter me solum et Gauzbertum vestrum, omnes
a veritate aversi sunt. Nam ego pro veritate usque
ad mortem libenter decertare festino, sciens utilius
esse scandalum nasci quam veritatem deseri; et
neque mors, neque vita, neque instantia, neque
futura, neque angeli, neque principatus, neque
altitudo, neque profundum, neque creatura aliqua
poterit me separare a charitate et veritate Dei, quae
est in Christo Jesu Domino nostro et in Martiale ejus
apostolo.
Duo itaque ex nobis, veste tantum et nomine, non
actibus neque moribus, monachi, quorum nomina
intra coepta inserere sacrilegum duxi, in hoc
Septembri mense sine | null | dd25e84d-25b7-41c4-8caa-9cd51997c70e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
benedictione a monasterio
suo ad Lemovicense territorium quod dicitur Buxeria
devenientes, ibi a serpente antiquo infelicissime
corrumpi se permiserunt draconis veneno, a quodam
scilicet Longobardo haeretico, monachico quidem
schemate induto, verum non monacho, sed diabolo.
Nec attenderunt a falso propheta, qui a Clusa
Longobardensi venit ad Aquitaniam in vestimentis
ovium, intrinsecus autem est lupus rapax. Ipsum
Dei archangelus Michael et angeli ejus a facie Dei
projiciant, ut non valeat cum suo rege dracone in
Ecclesia catholica, neque locus ejus amplius inveniatur
in coelo; ut magna vox sanctorum audiatur
in coelo, quod est Ecclesia praesens, dicentium:
Nunc facta est salus, et virtus, et regnum Domini
nostri et potestas Christi ejus, et gloria ac veritas
apostolorum ejus. Ideo laetentur coeli et qui in eis
habitant. In concilio sane Lemovicensi lingua sapientium,
qui vos estis, ornavit scientiam; ad
Buxeriam vero os fatui vino, imo veneno madefacti
serpentino ebullivit stultitiam. Vos enim in charitate
radicati et fundati, per charitatem patientes, benigni,
non aemulantes, non agentes perperam, non inflati,
non ambitiosi, non quaerentes quae vestra sunt, non
irritati, non cogitantes malum, non gaudentes super
iniquitatem, congaudentes autem veritati, manifestare
curastis populo veritatem, quia Martialis ipse
est naturalis apostolus, non, sicut canes oblatrantes
dicunt, novus, sed antiquissimus atque per omnia a
Christo post XII apostolos priores electus; et non
solum apostolus, sed etiam Christi in carne discipulus,
et beati Petri principis apostolorum condiscipulus.
Majus est enim esse in carne discipulum
Christi, quam apostolum post ascensionem Christi.
Multos enim nemo peritus ignorat fuisse pseudoapostolos
et veritatis apostolos post ascensionem
Christi, qui nequaquam fuerunt tamen in carne
discipuli Christi: et licet quatuor evangelistae de eo
taceant, quippe qui summatim facta Domini perstrinxerunt,
tamen liber gestorum ejus conscriptus
a discipulo ejus Aureliano, a catholica semper
Ecclesia susceptus, sufficienter a principio memorat
gratiam apostolatus ejus. Langobardus vero quidam,
Hebionita potius quam coenobita, ipso suo nomine
indignus, qui congruentius censeri debuisset
maledictus per veritatem quam benedictus per falsitatem,
in Buxeria ecclesia hospitatus, blasphemias
non solum in apostolum Dei Martialem, verum etiam
in ipsum Filium Dei nefandas in conventiculo monachorum
Egolismensium, et Brantosmensium, et
presbyterorum Lemovicensium, qui propter nativitatem
Dei genitricis ac perpetuae virginis Mariae
festivi advenerant, evomere non timuit. Et veluti
Arriomanitis et Fotinianis ac Manichiis et caeteris
a Deo alienis haereticis mos est, ut sint loquaces
multum et volubili linguarum rotatu perfaciles (hoc
enim solum proprium est haereticorum), quatenus
brutos auditores suos, quia simplici veritate nequeunt
saltem mirabili et figurata garrulitate, dum in eis
eloquentia non sapientia miratur, elidant in foveam
erroris, dicaciter omnibus vestram auctoritatem
male imputare coepit, vituperans eos, quicunque
vestro jussu in beato Martiale apostolicas orationes
receperant, quicunque ejus nomen in litaniis in ordine
apostolorum ante martyres recitabant: asserens
omnes in vanum orare qui eum praedicabant apostolum,
talesque orationes et litanias nihil nisi in
peccatum valere detestabiliter oblatrabat; et huic rei
consentientes anima et corpore jam damnatos esse
more astuti serpentis insibilabat. Missas beati apostoli,
quas pastor noster venerabilis Odolricus presbyteris
largiri jusserat, pro luto esse et omnes igne debere
comburi. « Beati, inquit, apostoli tui talis missa
lutum est, in vanum est, et similiter est quasi super
altare quis lutum terrae superponat; haereticos esse
qui eas recitant. Aquitaniam foedatam tali et tanta
haeresi: episcopos Aquitaniae rusticos, qui jam antea
quando hanc haeresim primitus audierunt surrexisse,
non concilium mox congregaverant, totumque locum
sancti Martialis non excommunicaverant et abominati
non fuerant prohibentes in eo . . . sacrum ministerium
et divinum officium: Odolricum abbatem parum
intelligere litteras et parum doctum esse, sed coram
rusticis fingentem se sapientem: monachos sancti
apostoli idiotas, et nullam sapientiam litterarum in
eodem monasterio; ipsum abbatem et ejus monachos
falsum apostolatum erexisse causa pecuniae qua
abundant, et causa elationis ac superbiae; ipsos esse
vitiosos, superbos, aestimantes se solos admirabiles
et omnibus congregationibus monachorum superiores
quasi reges; cum aliis loqui dedignantes, inhospitales,
omnes spernentes; non esse ausos pro hac re concilium
erigere, nullam auctoritatem posse monstrare, sed in
abscondito ac si falsam monetam falsum, et, ut verbo
ejus utar, contrafactum apostolum facere | null | 1565f62c-09f9-4302-8f48-124ba4d35e6b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ego, inquit,
sum valde peritus litteris, ego contradico eis,
ego affirmo sanctum Martialem non esse apostolum
ullo modo. Ego dico vitam ejus totam falsam, ipsum
affirmo nunquam fuisse in carne discipulum Christi,
nullo modo fuisse ad coenam, nullum obsequium
Domino praebuisse ad abluendos pedes; Dominum
solum cum solis duodecim illam coenam fecisse;
verba quae in coena locutus est, solis undecim dixisse
filio perditionis exeunte; nec Mariam matrem Domini,
neque alium aliquem ibi interfuisse. Ipse, inquit,
Jesus posuit vestimenta sua, ipse praecinxit se linteo,
ipse misit aquam in pelvim, nullumque ministrum
habuit. Ego, inquit, praelium faciam quod sanctus
Martialis non est apostolus, si aliquis mihi contradixerit.
Ego paulo ante fui Lemovicas, quando propter
timorem episcopi, ne eos pro hac re excommunicaret
et ut furtivo eorum apostolo assentiret, illi monachi
deportaverunt ipsum contrafactum apostolum ad
sedem. Ibi canonici sancti Stephani, quia sciebant
me valde sapientem, secreto rogabant me ut destruerem
hunc apostolatum, et in capitulo sancti Stephani
tentaverunt mecum contendere illi stulti et illiterati
monachi qui hoc furtim invenerunt; sed statim
obmutuerunt verecundati et timore perterriti, et
nullam auctoritatem potuerunt mihi pandere, nec in
veteribus libris alicubi, vel in laetaniis veteribus eum
apostolum praedicari. Et dum quidam Ademarus, qui
aliquid grammaticae artis videbatur scire, quique
hanc haeresim primus, et plus causa adulationis, ut
placeret abbati et monachis; corruptus quoque pecunia
ab illis, sine ulla veterum auctoritate condiderat,
suadens, brutis et stultis recte eum praedicari
apostolum; disceptare vellet mecum, mox ad primum
eloquium meum nesciens quid responderet,
confusus turpiter abscondit se, fugiens sapientiam
meam, nec amplius eum videre potui, quia sapientem
me intelligens reveritus est a facie mea. » Et
cum nostri dicerent ei: « Nos putabamus Ademarum
sapienti nosse respondere, et ipse multas auctoritates
solitus est nobis referre, qualiter beatus
Martialis est naturaliter apostolus, et quia si praedicamus
eum apostolum non obest nobis, sed prodest.
Unde et ei obtemperantes propter exemplum et
amoris societatem congregationis ipsius sancti Martialis,
jam ante unum mensem in consuetudine
accepimus eum commemorare apostolum. » Ille
intulit: « Nunquam ille stultus Ademarus erit ausus
de hac re contra me mutire, alioquin factis, non
verbis luctabor cum eo, aut sicut in lite pugnatorem
meum faciam decertare cum pugnatore ejus, et factis
super altare sacramentis pugnator meus habebit
victoriam. »
Piissimi pastores, audistis voces haeresiarchae
nefandas et fallacissimas, inutilissimas et iniquissimas
ac refertas blasphemiis; audite veritatem meam.
Vigilanter me aspicientem corpus egregii apostoli
Dei Martialis, et stantem juxta cathedram pontificalem,
imminente jam hora qua intraturus erat
episcopus ad agenda divina, eoque vestimentis jam
pontificalibus ornato, ecce subito non sine feritate
tristitiae, qua molesti erant pro illo hoste veritatis,
Stephanus et Daniel monachi me clamant, et ad
illum usque Antichristum (nam qui voluntati et
facto Christi contrarius est, Antichristus est) perducunt.
Cui ego prior: « Negas, inquio, Martialem
esse apostolum. » Et ille qui cum fratribus adhuc
ibidem litigabat voce clamosa, oculis sanguineis,
vultu inflato, respondit: « Nos de sancto Martiale
nihil loquebamur, sed de quibusdam quaestionibus
Evangeliorum. » Et Stephanus ait illi: « Tu modo
negabas sanctum Martialem interfuisse cum Domino
inter undecim apostolos. » Ego graviter ad verbum
commotus, aio: « Audi. Vere est apostolus beatus
Martialis. » Et ille spiritum suum totum proferens
ait mihi: « Dic quomodo. » Et ego: « Si verum est
ut ab ipsius Christi ore in carne potestatem ligandi
et solvendi acceperit, non ab homine alio, ergo vere
et totus et integer et plenus et perfectus et naturalis
est procul dubio, et magnus et egregius et
gloriosus apostolus. » At ille negare hoc nequaquam
valens ait: « Certe hoc verum est. Sed dico quia
illam potestatem nulli, nisi undecim apostolis
Christus concessit. Martialis vero nunquam amplius
praedicatus est apostolus, quousque hesterna die tu
inventor hujus rei fuisti. » Cui ego: « Praeter
scriptorem vitae ejus qui in tempore apostolorum
fuit, qui luculentissime et luce clarius apostolatum
ejus patefacit, post eum alii, etiam priores nostri,
eum aperte praedicaverunt apostolum ubique, tam in
responsoriis quam in hymnis et | null | 31f15277-eb8e-4ff1-ad45-26bb4bdd3d2c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in quibusque dictatibus
et in multis scripturis. » At ille ait: « Nec tu,
nec iste, nec ego credamur, libri credantur. Veniant
libri. » Et ego: « Episcopus, inquit, vult intrare
ad missam, quam volo audire; insuper et nimia
densitas multae turbae in hoc loco imminet nobis, et
magnus tumultus populi infestus est disputantibus
nobis. Attende nos usque in crastinum, et librorum
tibi testimonia coram exhibebo, in quibus reperies
eum antiquitus scriptum apostolum, tam in litaniis
quam in aliis. Nam libri non possunt huc venire nisi
fuerint delati, quod participium fateor. » Ille aut
non intelligens, aut voluntarie mentiens, retulit ad
Buxeriam dixisse me illi omnes libros deletos, cum
aliud sit delatus, aliud deletus; adeo quidem est ille
contentiosus malevolus, tametsi in grammatica arte
esset acutissimus, non Latinitatem mecum disceptans
in eodem loco ridiculis barbarismis corrumperet.
Nam ego Latialiter loquens, Latialiter ipsum compellebam
loqui, et barbare quasdam dictiones proferentem
dissimulans, patienter celabam circumstantibus.
Et dicente illo: « Martialis est apostolicus
vir, non apostolus; » ac me ei obsistente:
« Martialis non est apostolicus vir, sed apostolus,
nam unus est ipse de septuaginta duobus apostolis; »
illoque inferente: « Ubi est auctoritas de illis? nam
nescio praeter duodecim apostolos. » Petrus monachus
illico apertum nobis protulit Evangelium in
medio, ubi legebatur: #Designavit Dominus et alios
septuaginta duos,@# subauditur #apostolos,@# et ille mox
confusus siluit. Et mox surgens fugere coepit in
turba, velut canis reus; verum manu mea per
vestimenta brachiorum comprehensus, legere compulsus
est Marcum referentem: #Convocatis Jesus
duodecim coepit illos mittere binos.@# Et occasionem
nactus propter #duodecim,@# ait: « Nihil aliud quaero,
haec est auctoritas mea, » et recessit. Quem secutus
coepi ei leviter quaedam Hieronymi dicta super auctorabilem
assertionem nostram referre inter turbam.
Ille respondit: « Tu bene loqueris et rationabiliter,
et tecum scio loqui, sed cum monachis illis nescio
ratiocinari, quia irrationabiliter loquuntur; et dico
tibi per Deum, antequam tu advenires, nihil locuti
eramus de sancto Martiale; sed tui monachi dicebant
Paulum non esse apostolum, et ideo scandalizabar
cum eis. » Tum ego: « Quamvis Paulus non sit
unus de duodecim, verumtamen qui eum negat esse
apostolum haereticus est. » Et ille: « Ita est. » Tali
modo uterque discessimus, nec amplius valui eum
videre, licet curiose investigarem, quousque sero
facto obviavi eum dicta jam vespera. Talis fuit confusio
mea. Qui per divinum splendorem gaudio perfusus
die eodem, utpote contemplatus a basilica sedis
corpus apostoli ad Salvatoris basilicam relatum
gloriose, et omnia prospere gesta, forte ad officium
vespertinum in sepulcro ipsius apostoli cum pluribus
clericis praesens, post psalmos apostolicos excelsa
voce primus protuli haec verba modulaminis: #Cives
apostolorum et domestici Dei advenerunt hodie portantes
pacem et illuminantes patrias, dare pacem gentibus
et liberare populum Domini;@# ac subjunxi haec
verba: #Exsultet coelum laudibus, resultet terra gaudiis,
apostolorum gloriam sacra canant solemnia, usque
ad finem.@# Quas laudes omnes qui aderant clerici una
mecum jocundis vocibus et altisonis personabant.
Quibus expletis repente video memoratum cucullatum
Antichristum de turba densa exire. Ego gavisus,
utpote non credens lupum, sed agnum videre,
apprehensa ejus dextera eduxi eum ad cancellos,
ubi spreto colloquio nobilium charissimorum parentum
meorum, qui ad festivitatem de longinquo
venerant, ac pro mea utilitate ibi me exspectabant,
resedi cum viro, ut putabam, angelico. Me delusum
clamo, me imprudentem doleo, quod non praevidi
in agno lupum, in pisce draconem, in anguilla
anguem, in ove leaenam, in ariete leonem, in Langobardo
Troglodytam, in monacho Manichaeum, in
Christiano Antichristum, in homine diabolum; certe
si praeviderem, nec ave ei dicerem. Qui enim dicit
ei, ave, sicut duo memorati nostri fratres ab eo
subversi, communicat operibus ejus malignis.
Itaque nobis loquentibus Aimiricus monachus obtulit
ei veterrimum volumen de Vita sancti Martialis apostoli,
ubi refert Martialem non gentilem sed Hebraeum
fuisse, et ex clara tribu patriarchae Benjamin; Martialem
non ad praedicationem apostolorum, sed ipsius Domini
conversum; Martialem, relictis patre et matre, discipulatui
Domini jugiter | null | 84ddc473-e8b5-4ffe-b0e9-c07608e85bf1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
adhaesisse; Martialem Christi
non Petri discipulum fuisse (nam apostoli usque post
Pentecosten nullum habuerunt discipulum). Martialem
eo quod contribulis ei erat, non alii apostolorum,
sed Petro familiarius se sociasse; Martialem instinctu
Petri obsecundantem Domino in omnibus; Martialem
miraculo Lazari interfuisse; Martialem adolescentem
in coena sancta Domino ministrasse; Martialem
januis clausis Domino intrante, quando ibi Thomas
non erat, cum aliis apostolis adfuisse, ibique ligandi
ac solvendi potestatem non a Petro, sed ab ipso
Domino cum caeteris apostolis, et cum eodem Petro,
ac Spiritum sanctum accepisse; Martialem cum
undecim in Galilaeam hortante Petro abiisse, ibique
potestatem praedicandi Evangelium in omnes gentes
non a Petro, sed ab ipso Domino cum reliquis
apostolis et cum eodem Petro suscepisse; Martialem
ascensioni Christi cum caeteris reliquis apostolis
adfuisse, ibique benedictionem episcopalem, non a
Petro sed ab ipso Domino cum aliis discipulis et
cum Petro suscepisse; Martialem cum caeteris apostolis
intrasse et exisse usque in Pentecosten, tumque
cum aliis apostolis Spiritum sanctum de coelo
suscepisse, et omnium linguarum scientiam percepisse,
et cum aliis apostolis invincibilem resurrectionis
Christi testem exstitisse; Martialem post perceptionem
Spiritus sancti a Petro non dissociatum
fuisse, sed una cum eo Antiochiam venisse; Martialem
rogante Petro ut fratrem, non jubente ut discipulum
incessanter tam absente quam praesente eodem
Petro verbum Dei praedicasse in Graecia: quippe ut
perfectum Christi discipulum et ab eo perfecte per
se primum, deinde per infusionem Spiritus sancti
eruditum et in linguarum sermocinatione ad quamcunque
gentem pervenisse perfecte scitum; Martialem
rogante Petro ut fratrem, non imperante ut
discipulum, venisse cum eo Romam; Martialem non
Petri arbitrio, sed Domini praecepto missum fuisse
in Galliam, per affatum ejusdem beati apostolorum
principis. Haec dum perlegisset; nec valeret eum
negare vere apostolum Dei, quippe qui tantorum
gratia donorum cum undecim apostolis ab ipso
Christo donatus sit, tandem erupit in hanc falsam
vocem fronte rugata: « Solent dicere nonnulli Vitam
ejus veteranam, quando hic locus arsit, perisse
incendio, in qua nihil horum legebatur, nisi duntaxat
quod post ascensionem Domini ad Petri praedicationem
sit conversus, sicut alii multi ex paganis, et
ab eo eruditus, et post longum tempus ordinatus
episcopus, et ad solam urbem Lemovicum missus,
sicut Apollinaris ad Ravennam et Marcus in Alexandriam;
quemdam vero monachum hujus loci hanc
Vitam mendacio suo finxisse adulatorio, ideo eam
non credo. Tamen hic liber, quia vetustus est,
majoris est auctoritatis quam si esset novus: nam
veteres auctoritates, etiamsi falsae sint, plus creduntur
a nobis quam novae, licet veraces. » Tum
ego: « Quod dicis hanc Vitam mendacio a monacho
nescio quo esse confictam, et incredibile et impossibile
est et omnino vanum. Nam adhuc, videlicet
usque in praesentem annum quo loquimur, qui est
millesimus vicesimus octavus ab incarnatione Domini
nostri Jesu Christi, per indictionem XI, ab assumptione
autem beati apostoli Martialis nongentesimus
quinquagesimus quartus, non sunt nisi centum
sexaginta anni, ex quo monasticus ordo in hoc
loco transmutatus est de canonico; et haec Vita,
eodem modo quo hic legitur, per omnes Galliarum
et Hispaniarum atque Britanniae, necnon et Italiae
est provincias: quae sine dubio per plures ecclesias
habebatur ante incendium hujus loci, quod longe
post multum tempus accidit postquam monachi hic
intraverunt. Nam inter tot ac tantos catholicos viros,
quibus semper Gallia sana perstitit, et maxime
Ecclesia Lemovicensis, semper intacta ab omni
haeresi perduravit, quis diabolus esset ausus et
valuisset aliquo modo tantum mendacium scribere?
Si mendacium, quod absit, scriptum esset, a nemine
catholicorum receptum esset, et hodie super
terram nullatenus audiretur. Haec ergo Vita veracissima
est. Nam hanc Vitam et Patres nostri catholici
in veritate receperunt, et ego sicut sancta
quatuor Evangelia ita eam credo firmiter, et omni
dilectione amplector et approbo. Et qui eam negat,
inimicum veritatis pronuntio, et ut publicum haereticum
respuo. Quod vero prosequeris, auctoritates
veteres mendaces potius recipiendum quam novas
veraces, grande praejudicium est, cum veritas
semper veritas est, et nunquam veritas respui,
nec falsitas debet recipi. Nec adverti oportet
quis dicat, sed quid dicat. Nam puer unus dixit
veritatem, et eruit de morte mulierem, quam
seniores duo loquentes falsitatem ducebant ad
necem. Tres pueri flammis dati locuti sunt | null | 7852532d-8791-406c-8c5e-3aaeeaa66880 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
veritatem
novam, sed rex grandaevus affirmavit falsitatem
antiquam. Si veritatem dicimus, quare nobis
non creditur? vere ab amatoribus veritatis nobis
creditur. Et quid mirum si amatores veritatis,
tametsi nonnulli non intelligant, tamen credunt
Martialem esse apostolum veritatis? nam si non credideritis,
non intelligetis; et omnis qui est ex veritate,
audit veritatis vocem. Et licet fortior sit rex
et fortius vinum, tamen fortiores sunt mulieres quae
dicuntur falsitates, et insuper haec omnia vincit veritas.
Veritas gloriosa est et humilis, non superba.
Nos in hoc superbe non sapimus, sed Deo placita
humilitate, proficere gliscimus et proterva despicientes,
quibus cruda ostentatio eum. . . primum
potius quam posteriorem apostolum in nonnullis
locis habere voluerunt: nos omnia ex eo probantes,
quod bonum est tenentes, et scientes non esse
verum quod varium; jussu venerabilis Patris nostri
Odolrici totius scientiae totiusque virtutis viri, quodcunque
in hac quaestione est maturum, salubre,
sanum et ratum, libera cupimus exercere charitate. »
Haec et hujuscemodi nobis loquentibus et ipso
affirmante, « si haec Vita vera est, Martialis absque
omni dubietate vere apostolus est; Aimiricus item
ad nos iterum intrat cum Breviario vetusto sepulcri
et ostendit ei veterrima scriptura quoddam responsorium
in eodem positum: #Gloriosus est Martialis
apostolus Galliae, qui ita plantavit Ecclesiam, ut cum
ipse multa pertulerit, in pace tamen deficiens hanc in
pace dimiserit.@# Ad haec ille: « Et hoc antiquum est
non novum, et qui hunc dictatum composuit sapiens
fuit. » Item ostendimus ei annosum hythmum sequentialem
in eodem volumine veteribus litteris
factum: #Cives coelicolae ut collegam, omnis suum uti
apostolum Aquitania.@# Et ille ait: « Hoc puto non
est sine divina voluntate, quod a vobis apostolus
praedicatur, quia pene omnis orbis terrarum jam
hoc auditu famae comperit. » Nescio aliud. Quid
plus auctoritatis ei panderem post istas tres, cum in
ore duorum aut trium testium stet omne verbum?
Nox erat, et discessimus. Coenavi tecum, o dilectissime
abba, et quia crastino diluculo ad Egolismam
urbem volebam redire, licenter a te dimissus sum.
Facto mane caninum Langobardum ipsum vidi, nec
propter iter meum cum eo sermocinationem habui.
Et si scissem quis ille est, exspectarem eum Lemovicas
uno anno, quousque contritum esset caput
ejus serpentinum virga rationis meae. Nam se ille
squameo draconino collo resupinus postea jactitavit,
se connisum praeliari mecum pro beato apostolo
Martiale et me ideo quantocius fugisse; episcopum
Jordanum et ejus canonicos omne quod inchoaverant
respuisse, nec unquam amplius huic apostolatui
consensuros esse quia audierant ipsum esse contradictorem.
Cum ipso Hebionita venit quidam medicinae artis
egregius, nomine Bernardus, ad Buxeriam monachus
Ravennae, qui dum mecum apud Egolismam
sermocinaretur et similiter contrariosa de sancto
apostolo Martiale multa proferret, sicut audierat a
Longobardo supradicto, et interrogaret dicens abbati
meo Ravennati, « quod caput dicam quia Martialis
est apostolus? » a me protinus audit. « Quia discipulus
Domini fuit, sicut Petrus et ab ipso Domino
in carne potestatem ligandi et solvendi accepit. Haec
est summa apostolatus ejus. » Ille autem respondit:
« Benedictus prior de Clusa, grammaticus perfectus,
abnegat eum discipulum fuisse Domini, sed
Petrum dicit convertisse eum, et dedisse ei potestatem
ligandi et solvendi, sicut episcopi dant aliis
quos ordinant episcopos. Astruit quoque Vitam
istam ejus, quae in his partibus habetur, non esse
veterem priorem, sed novam commentatam a quodam
monacho ante hos centum annos; et alio modo
eam haberi in Longobardia, ubi dicit eum parem
esse sancto Apollinari et sanctis Fronto, Saturnino,
Dionysio, Austremonio, Hilario Pictavensi, Martino
Turonensi. » Tum ego occasionem deridendi stultum
nactus, risum proferens aio: « Si grammaticus
esset perfectus, non ista proferret Longobardus. Si
altera Vita est quae istam veram obscuret, procul
dubio reproba et falsa est, et nullatenus a catholica
Ecclesia recipienda, et a nobis ut venenum exsecranda
est. Verumtamen si Martialis discipulus Petri
tantummodo esset, et ab eo potestatem ligandi
et solvendi accepisset, ut ipse Longobardus mentitur,
sic quoque non incongrue posset praedicari
apostolus. Nam et Hieronymus, maxima columna
Ecclesiae, et Beda Venerabilis presbyter Timotheum
discipulum Pauli praedicant apostolum in suis Chronicis,
quem Paulus ad fidem traxit et | null | 54071f5d-4258-4741-b3a9-b406c33a04d0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
episcopum
ordinavit, cui etiam duas epistolas scripsit. Onesimus
quoque discipulus Pauli a pluribus Ecclesiis
apostolus praedicatur, et ipse Paulus Epaphroditum,
quem, Philippensibus misit, praedicat apostolum.
Marcus etiam et Lucas evangelistae discipuli apostolorum
a pluribus Ecclesiis apostoli praedicantur.
Nam Marcum Petrus Alexandriae misit sine ordinatione
episcopali. Qui cum provinciam Aegypti primus
convertisset, a vicinis episcopis, licet sibi pollicem
manus amputaverit ut sacerdotio reprobus
esset, tamen invitus consecratus est episcopus, qui
secundo anno post Domini ascensionem ex tribu
Levi praedicantibus apostolis conversus fuerat. Sic
et Martialis si discipulus Christi in carne non esset,
quod dicere impium est, eo quod tamen primus
Aquitaniam convertit, recte potest praedicari apostolus.
Nam ab urbe Roma usque ad montes Pyrenaeos
nullus alter sanctorum est qui totam unam provinciam
converterit, vel qui ab antiquis in litaniis
in ordine apostolorum scriptus fuerit usque hodie,
nisi solummodo Martialis, Episcopus etiam Lemovicensis
Geraldus ante hos quindecim annos a Roma
regressus, attestatus est nobis fortuitu legisse se ibi
volumen, ubi scriptum erat qualiter Martialis primus
Ravennae praedicaverit Christum dum in Galliam veniret,
et post eum Apollinarem post longum tempus ibi
venisse apostolicum virum. Unde et in Vita ejus sic
scriptum est: « Igitur Martialis cum discipulis suis
permenso tam magno terrarum spatio, praedicans ubique
seminarium verbi Dei, ingressus Lemovicinum
venit ad Tullum castellum. » Inter apostolos vero et
apostolicos viros Hieronymus hanc differentiam dicit
quod apostoli sunt qui primi unamquamque provinciam
praedicare coeperunt, unde et hodieque
astruit apostolos posse fieri in Ecclesia, quorum
signa et indicia apostolatus complentur; id est si
hodieque vel usque in finem mundi aliqua provincia
fuerit in qua nullus ante praedicator accesserit, qui
primus ad eam aliquo modo accedens eam praedicare
coeperit, et unam solummodo Ecclesiam in ea
fundaverit, recte apostolus est; qui vero post eum
venerint praedicatores et episcopi, illi sunt apostolici
viri. Apostolicos viros enim dicit esse qui post
apostolos ad dilatandam Christianitatem in regiones
et provincias ab eis jam illuminatas, et in vita et
post obitum eorum venerint, vel quos apostoli ordinabant,
ut successores in loco eorum per civitates
provinciae illius quam praedicaverant, existerent.
Hinc Titum dicit apostolicum virum, quia Paulus
cum in provincia Cretae, quam primus praedicaverat,
reliquit vicarium sibi; ut constitueret per civitates
presbyteros sive episcopos. Hinc idem Hieronymus
in epistola ad Paulinum presbyterum: « Episcopi,
inquit, et presbyteri habeant in exemplum
apostolos et apostolicos viros, quorum honorem
possidentes, habere nitantur et meritum. » Item
in epistola ad Pammachium de optimo genere interpretandi
ait: « Lucas vir apostolicus et evangelista
scribit Stephanum primum Christi martyrem in
Judaica concione narrantem, et caetera. » Item
in eadem: « Marcus, inquit, discipulus Petri ita
suum orditur Evangelium: #Principium Evangelii
Jesu Christi,@# » et caetera. Quos Ecclesiae consuetudo
in ordine apostolorum in litaniis refert, et de
eis psalmos et cantilenam apostolicam promit, ut
jam dictum est, licet hodieque a pluribus Ecclesiis
per incuriam hoc non observetur. Qui error humanus
est, intellectus vero et emendatio hujus erroris
prudentium est; nam eorum et similium commemoratione,
quorum nomina per litanias in ordine
apostolorum pronuntiantur, psalmi, versus, hymni,
responsoria et antiphonae congruentius apostolorum
quam confessorum vel martyrum proferuntur a
prudentioribus ecclesiasticis viris. Sed et ipse papa
Gregorius, qui longe post tempora apostolorum fuit,
tametsi minime ipse ad Anglorum provinciam, ubi
hactenus nullus accesserat praedicator, profectus
sit, sed praedicatores miserit, tamen quia ejus labore
et juvamine maximo fidem susceperunt, apud
eosdem Anglos merito apostolus appellatur, quia
quidquid post eum alii praedicatores laboraverunt,
totum ei deputatur. Si ergo Gregorius post quingentos
annos a tempore primorum apostolorum apostolus
meruit esse et praedicari, quia signa apostolatus
habet, cur Martialis non multo magis est apostolus,
qui una cum Petro ab Hierusalem incipiens testis
Christo fuit in Hierusalem et in omni Judaea et Samaria,
et usque ad ultimum terrae, et Galliam primus
illuminans omnem Aquitaniam provinciam
acquisivit Christo? cujus signaculum apostolatus in
Domino eadem Aquitania est usque in finem mundi;
absque dubio enim ipse in ea fundavit Ecclesias,
et primus in eis per civitates constituit episcopos.
Non enim primus Arvernis praefuit episcopus Austremonius,
nec Turonicis Martinus, neque Pictavis
Hilarius. Idem et de aliis civitatibus. Nam Dionysius | null | 2a26a584-3d8f-4dd4-9c6e-4ffcda49cec6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
primum Pauli, deinde Clementis discipulus ab
eo Galliam missus, primus Parisius praefuit episcopus,
ubi nondum erat Ecclesia. Nam antiquas sedes,
Turonicam in honore sancti Petri, Aurelianam in
honore sancti Stephani, Martialis apostolus fundaverat;
quae postea mutatae sunt, una in honore sancti
Mauricii, altera in honore sanctae Crucis. Qui, quoniam
post eum venit, non praedicatur apostolus, sed
vir apostolicus. Licet autem Saturninus summus
episcoporum Tolosae fuerit, quis prudentium dicit
ipsum primum ibi fuisse episcopum; cum et in suis
gestis jam ibi Ecclesia esse consecrata legatur,
eumque temporibus Decii subiisse martyrium Beda
referat? Petragorius quoque manifestum sit fuisse
Christianitatem ante Frontum, cum ipsa ejus gesta
doceant eum inde natum comam sibi totondisse, et
in Aegyptum ad eremitam Apollonium profectum
fuisse? Nec derogamus eis, sed qui subtiliter veritatem
perscrutatur, invenire potest Martialem totam
Aquitaniam Christo subdidisse sicut apostolum, non
solum Lemovicinum sicut unius dioeceseos episcopum.
Ideo sicut ex Deo coram Deo in Christo loquentes
in veritate si dicamus eum Apostolum; qui
vero post eum caeteros episcopi per Galliam fuerunt
et usque in finem mundi futuri sunt, apostolicos
viros, licet et omnes episcopi sancti et non sancti,
vocentur et sint apostoli, sicut probabiliter possum
ostendere. Nam praeter hunc modum quo omnes
episcopi sunt et vocari possunt apostoli, qua ratione
Apollinaris est apostolus, cum jam Petrus
Italiae regioni, cujus civitas est Ravenna, jam prior
praedicari coepisset? »
Ad haec medicus respondit: « Ecce Martialis est
apostolus, sed quis est apostolatus eius? » Tum ego:
« Gallia proprie, quia ipse primus eam ingressus est. »
Et ille: « Mentiris, inquit, nam Gallia de apostolatu
Petri est. » Et ego: « Totus mundus, non sola Gallia,
de apostolatu Petri est; nam proprie ipsi claves regni
coelorum traditae sunt et pascua ovium Christi. Verum
proprie apostolatus ejus est Italia, quia eam praedicavit,
et in ea occubuit et in ea jacet. Ita et proprie Gallia
apostolatus est Martialis, quia eam primus illuminavit
annuntians Dominum Jesum Christum, et in ea
occubuit et in ea jacet. Ita proprie Hispania est
apostolatus Jacobi, licet non eam ipse praedicaverit,
sed quia corpus ejus per mare septem discipuli ejus
Gallaeciam advehentes, primi in Hispania Christi
nomen annuntiaverunt, et ibi sepelierunt magistri
corpus. Nam etsi Martialis proprium apostolatum
non habeat, sicut procul dubio habet,
eo quod tamen ab ipsius ore Christi in carne
potestatem ligandi et solvendi accepit nequaquam
profecto privaretur nomine apostoli. Responde
etenim mihi, quis est apostolatus Pauli?
Apostolatum Barnabae et Lucae et Onesimi et Silae
et Timothei ostende mihi, quia et istos Ecclesia
praedicat apostolos. » Qui cum taceret, aio: « Etsi
illi apostolatum proprium non habent, tamen apostoli
recte praedicantur, quia officium apostolorum
adimpleverunt, id est gentibus evangelizaverunt.
Nec enim omnes episcopi proprias sedes habuerunt,
nec omnes presbyteri proprias ecclesias, nec omnes
abbates propria monasteria. Plerique etiam episcopi
dereliquerunt episcopatus suos proprios, nec
tamen ob hoc episcopi nomen amiserunt. Sic et
nonnulli ex apostolis sine apostolatu proprio fuerunt,
et tamen apostoli sunt. Quia vero sine dubio
Gallia proprie apostolatus est Martialis tam Dei
quam ipsius, tantocius Aquitaniae quam etiam
priscorum Patrum nostrorum catholicorum intemerabilia
testimonia multa sunt; ita ex omni parte
Martialis perfecte apostolus est, quia et a Christo
accepit ligandi dissolvendique potestatem, et in
Galliam non sua propria voluntate, non suo arbitrio,
non sua praesumptione, sed praecipiente Domino
et cogente Petro ingressus est evangelizare;
insuper quod bene coepit, melius perseveravit, et
apostolatum proprium, id est gratiam et annuntiationem
fidei in gentibus Galliarum pro nomine
Christi habet. Unde qui eum contendit non esse
apostolum, necesse est contendat nullum esse apostolum
nisi tantummodo duodecim, et ut radat nomen
Pauli de litaniis de ordine apostolorum, nomina
Barnabae, Cleophae, Marci et Lucae et Timothei,
Onesimi et Silae et Judae, et universalem
invocationem qua dicitur: #Omnes sancti apostoli et
evangelistae et discipuli Domini,@# et sit haereticus
Hebionita. Cui nos catholici nequaquam patiemur
acquiescere, sed vestigia priorum Patrum sequentes,
nomen Martialis in ordine apostolorum invocabimus. »
Ad haec medicus ait: « Benedictus dicit
non esse hanc invocationem aliorum qui non sunt
nominati, sed | null | 096cdace-4c38-452a-9765-e85fd5e34a78 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
collectionem qui jam sunt nominati
apostolorum. » Et ego respondi: « Diabolus male
interpretatur Scripturas, et iste haereticus male
exponit litanias. Sapientior est omnis Ecclesia
catholica isto uno haeretico. Nam si collectio est
praenominatorum, superflua est. Si invocatio est
tam praenominatorum quam eorum omnium qui
nominati non sunt, quod sine dubio verum est,
necessaria est, sicut et invocatio universalis angelorum,
patriarcharum et prophetarum, innocentium
et martyrum, confessorum et virginum, et omnium
sanctorum, qui nisi ita invocentur, nominatim per
singulos invocari non possunt. Nam praeter quatuor
evangelistas, sunt alii evangelistae, ut Lucas ipse in
Actibus apostolorum commemorat Philippum evangelistam,
qui unus fuit ex septem diaconis, qui
eunuchum Candacis reginae baptizavit, et qui a
spiritu raptus inventus est in Azoto, et pertransiens
evangelizabat civitates. Non enim est ipse Philippus
apostolus, ut quidam falluntur. Ipse est quoque
Philippus, non apostolus sed evangelista, qui descendens
in civitatem Samariae praedicabat illis Christum,
per quem Simon Magus credidit, cui etiam
primo adhaerebat. Et Paulus apostolus de aliis apostolis
et evangelistis quos post ascensionem suam
Dominus elegit multos, ait: #Et ipse dedit quosdam
quidem apostolos, alios autem evangelistas, alios
vero prophetas et doctores.@# Nam Silas et Judas apostoli
ab aliis apostolis ordinati, prophetae dicuntur,
et a prophetis et doctoribus Paulus ordinatus est
apostolus. Porro de Vita Martialis apostoli, quam
mentitur haereticus non esse antiquam, audi qualiter
Donadeus monachus ejusdem apostoli, licet
illitteratus, arguerit mendacii quemdam ante hos
decem annos grammaticum alienum similiter fallentem.
Ingeniose duxit hominem in basilicam
vetustam Salvatoris, quae nimia vetustate tunc
ruinam minitabat, et ante hos septem annos est diruta
usque ad solum, et ait: #Dic mihi si est vetusta
haec basilica?@# Grammaticus stultus respondit: #Etiam
ante quingentos annos fuit vetusta.@# Mox ibi ostendit
ei picturas multa antiquitate vix parentes, et ait:
#Unde sunt istae picturae?@#
Ille videns Martialem ministrantem
Domino ad mandatum, et caeteras picturas
sicut legitur in ejus Vita, rubore confusus non sine
omnium qui aderant derisu professus est mendacium
suum. » Medicus vero ad haec: « In uno solo vetere
libro vel in litaniis si potueris eum mihi ostendere
scriptum apostolum, credam. » Quod cum in pluribus
ostendere possem, gavisus dixi: « Veni ad
monasterium, et vide. » Ille noluit, quia longe hospitium
habebat, et crastino inde ad alia loca abiit.
Dixit etiam mihi: « Ego plus quam alii homines
causa medicinae circumeo multa loca, et audio hoc
reprobari ab omnibus, et a nullo laudari, et maxime
propter Benedictum priorem qui contradictor est,
qui affirmat omnibus propter hoc nasciturum esse
ab hoc usque ad quinque annos magnum scandalum
in loco sancti Martialis, et venturam ibi magnam
persecutionem, quia orationes de ipso sicut illi proferunt,
non sunt Deo acceptabiles. » Cui ego: « O
linguam praecidendam et a canibus devorandam! »
Jannes et Mambres restiterunt Moysi, et iste Longobardus
resistit veritati; non valet comprehendere
veritatem, non suscipit ipse veritatem, et eos qui
suscipiunt prohibet, et adducit sibi celerem perditionem.
Sui auditores a veritate auditum avertunt,
ad fabulas autem convertuntur. Simon Magus de
Petro et Paulo apostolorum principibus Neroni dicebat: #Isti homines contra regnum tuum agunt.@#
Zaroes et Arfaxat de Simone et Taddeo apostolis
dicebant: #Venient ad vos inimici deorum et leges
vestras subvertent.@# Aman Agapites regi Assuero
dicebat: #Est gens Judaeorum in regno tuo quae proprias
leges tenet, et inimica est tuis.@# Athenienses de
Paulo dicebant: #Novorum daemoniorum annunciator
est iste.@# Pontifices et Pharisaei concilium contra Dominum
tenuerunt, dicentes: #Quid facimus, quia
hic homo multa signa facit?@# Si dimittimus eum #sic,
omnes credent in eum.@# Judaei Pilato dicebant: #Seductor
ille dixit adhuc vivens: Post tres dies resurgam.@#
Impedit nos Satanas, sed non erubescimus
veritatem; reddat ei Dominus secundum opera
ejus, quia valde resistit verbis nostris; habet speciem
pietatis, sed virtutem ejus abnegat; habet
zelum, sed non secundum scientiam. Ego vero, si
fulminibus igneis consumerer in hac hora, nequaquam
testimonia sanctorum Patrum nostrorum
transgrederer, sed exclan arem: Apostole Christi
Martialis, salvum me fac | null | c8d155e2-3b25-468b-ba79-2713e551840a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Si totum monasterium
ipsius apostoli et tota civitas Lemovicensis omni
modo hodie igne cremaretur, nec sic qui eum diligunt
dimitterent puram veritatem ipsius, sed tunc
ardentius et fiducialius clamarent: Apostoli tui
Martialis, Domine, precibus adjuvemur, ut et a nostris
reatibus absoluti, ab imminentibus periculis
liberemur, per Christum Dominum nostrum. Porro
sermonibus sapientium, licet paucorum, potius credendum
est quam indoctae multitudinis vulgi opinionibus.
Nam multitudo popularis nescit aliam
auctoritatem praeter istam, dicens: Quid fecerunt
tot episcopi, tot abbates, tot sapientes transacti
ante ducentos annos? Nunquam amplius audivimus
Martialem esse apostolum. Cur hoc mutant isti
sapientes? satis habet honorem. Et sic lingua venenata
invidorum decidit in blasphemiam pungens
talia. De illo gradu, ubi Deus eum posuit, tollunt
eum, et faciunt eum ascendere ubi nunquam fuit;
et ipsi Martiali hoc molestum est.
O aculei serpentis, o aspides surdae, o lingua
toxicata diaboli, quae solita es sanctos Dei et ipsum
Deum dilacerare; quae non desinis pervertere vias
Domini rectas; quae in paradiso dixisti: #Nequaquam
morte moriemini,@# et protoplastos interemisti;
quae dixisti de Filio Dei: #Hic est homo vorax ac
potator vini,@# et #Hic est Joseph fabri filius;@# quae dixisti
per Pharaonem: #Quis est Dominus, ut audiam
vocem ejus? Nescio Dominum, et Israel non dimittam;@#
quae dixisti Filio Dei: #Haec omnia tibi dabo,
si cadens adoraveris me;@# quae vis omnes cadere,
nullum erigere; quae Judam de apostolatu dejecisti;
quae aperis os tuum in blasphemias ad Deum,
blasphemare nomen ejus et tabernaculum ejus, et
eos qui in coelo habitant; quae corpora martyrum
submergere fecisti, dicens: #Ne Christiani sibi martyres
facerent;@# quae per Simonem Magum de Petro
apostolorum principe, dicebas Neroni: #Hic est homo
imperitus, piscator mendacissimus, nec in moribus,
nec in genere, nec in aliqua praeditus potestate;@# quae
Spiritum sanctum minorem Filio, et Filium minorem
Patre dudum praedicabas, nunc praedicas
Martialem esse minorem apostolis; quin potius
abnegas eum esse Christi apostolum. Sed, haeretice,
canis invide, quicunque hoc dicis, recte in caput
tuum mentiris: quia Christus Martialis magister
fuit, Christus Martialem per se docuit, pro Christo
Martialis multum laboravit, ut verus apostolus.
Multitudo sapientium sanitas est orbis terrarum.
Quod praedicamus Martialem esse apostolum, contrarium
est diabolo, delectabile Christo. Astutia
diaboli adhuc dicunt nonnulli rustici: Magis volumus
Martialem esse confessorem primum quam
apostolum ultimum. Et hac de causa ab insulsis
haec prava consuetudo dudum immissa est, quae
modo ab eruditis penitus abscissa est. Docti enim
credendi sunt potius quam vulgus, nec doctus assentiri
debet opinionibus vulgi, sed vulgus assentiri
oribus docti. Docti enim fulgebunt ut splendor firmamenti,
et qui ad justitiam erudiunt multos quasi
stellae in perpetuas aeternitates. Quapropter hanc
justitiam non in vanum ducimus praedicare. Vestigia
enim Christi secuti sunt priores apostoli; post
apostolos, martyres; post martyres, confessores;
post confessores, virgines; post virgines, viduae;
post viduas, continentes. Quot vero episcopi orthodoxi,
quot Patres catholici, quot litterati lumina
Ecclesiae ante nos Vitam Martialis legebant et credebant,
licet si intelligerent, desidia tacerent?
Quot eruditi ante nos in conspectu Dei cecinerunt: #O quam gloriosus est miles fortissimus Martialis,
qui apostolorum junctus collegio, potestate ligandi
atque solvendi accepta a Domino, non dissimili cum
apostolis est honoris usus privilegio;@#
et multa alia,
in quibus apostolus praedicatur; nunc vero per
unum Langobardum rusticum, putantem se esse
grammaticum, derelinquet conventus eruditorum
catholicorum veritatem antiquam Patrum nostrorum?
Facilius possunt cervi camporum pasci in
aethere quam sancta mater Ecclesia hanc suam
purissimam veritatem derelinquere. Hanc sanam
consuetudinem, etsi insulsi olim respuerunt, non
tamen amiserunt, sed inviti et ignorantes ex parte
retinuerunt scintillam, et eruditi in litaniis reservaverunt:
ex qua scintilla reluxit modo ut sol pulchra
veritalis consuetudo, glorificante Deo tempora
piissimi pastoris nostri Odolrici et episcopi Jordani.
Quia ergo Martialem praedicamus in veritate apostolum,
gaudet ipse, gaudet Deus, gaudent
angeli et omnes sancti ejus. Tristatur diabolus,
tristantur haeretici et invidi, et cum invidia
sua moriuntur, nisi a diabolo disjungantur. Testificor
coram Deo et Christo Jesu | null | c9385561-8f10-4600-85d4-194f11655156 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, qui venturus est
judicare vivos ac mortuos, per adventum ipsius, et
regnum ejus; testificor et coram Spiritu sancto,
qui apostolorum pectora invisibiliter penetravit, si
mihi visibilis modo appareret in facie mea Martialis
ipse, et me interrogaret dicens: #Quem me dicunt
homines esse?@# ego sine aliqua haesitatione, confidentissime
ac promptissime protinus ei responderem
dicens: Alii apostolicum virum, alii unum de
episcopis, alii unum de ignotis sanctis, aut unum
ex confessoribus. Et si dignaretur me interrogare
dicens: « Odolricus vero abbas meus, et monachi
mei, et episcopus meus Jordanus, #Quem me esse
dicunt?@# » ego protinus responderem, « Apostolum
Dei. » Ego autem Ademarus indignus servus tuus veraciter
credo, confiteor et dico quia tu es vere magnus
et egregius, et nobilissimus apostolus Dei; et
qui te contradicit esse apostolum, ira Dei cadat super
illum, et sit perditio in adventu Domini nostri Jesu
Christi Filii Dei, qui te per se ipsum docuit. Sed dubii,
quia non audiunt nomen tuum scriptum in Evangeliis,
te haesitant apostolum; verum ego credulus
profiteor tacite praetermissum causa junioris aetatis
tuae; cum et in Veteri Instrumento non numerarentur
Haebraei, nisi a viginti annis et supra. Fides, spes
et charitas meum comitantur in ardua gressum,
dum credo quaecunque Petrus a Christo secrete et
cum duodecim audiebat, te quoque per eumdem
Petrum tunc simili modo audisse, et ideo gentibus
te fiducialius Christum praedicasse, et per te gaudeo
in Deum similiter credere, omnesque haereses respuere,
dum spero per te ad visionem summae Trinitatis
me perventurum, et ipsa perenniter fruiturum,
dum per te charius et ardentius diligo Dominum
Jesum Christum. Quicunque a me vult auferre
ut te corde non credam, et ore confitear Christi
apostolum, auferre vult a me fidem, spem et charitatem,
sine quibus nemo salvus esse poterit in aeternum.
Non acquiesco Longobardo, qui te abnegat interfuisse
in coena Christi, qui mentitur ore suo venenato
Dominum cum solis duodecim quasi latronem,
non quasi regem liberalissimum coenasse.
Sed assentio sanctis Patribus nostris, et scriptori
Vitae tuae, et affirmo Dominum cum duodecim apostolis
discubuisse, ministrosque habuisse, qui ei
et duodecim apostolis ministrarent, et pocula propinarent,
et quae necessaria erant deferrent. Non
assentio vaniglorio Longobardo, qui te abnegat ab
ipso Christo potestatem ligandi et solvendi accepisse;
sed solide profiteor te tanto munere apostolico
cum aliis apostolis a Christo sublimatum; ideo
peto, apostole sancte, solve vincula omnium peccatorum
meorum, et nunquam disrumpendis dulcissimi
amoris tui vinculis mentem meam ad te tenacissime
constringe. Nunquam communicabo haeretico Hebionitae
pseudomonacho, qui te abnegat in loco ubi Spiritus
sanctus in igneis linguis super discipulos descendit,
interfuisse: quin imo libera voce omnibus
populis testificor non ibi solos duodecim, sed etiam
multos alios discipulos ibi in Sion congregatos fuisse,
et te inter eos repletum Spiritu sancto variis linguis
magnalia Dei esse locutum, et cum aliis apostolis
edoctum omnibus linguis invincibilem resurrectionis
Christi testem exstitisse. Unde imploro per te ipsius
Paracliti visitatione cor meum mundari ab omni errore,
et sapientia, quae a Patre luminum est, sine
fine coruscare. Dispereat haereticus velociter a facie
terrae, qui omnibus praedicare non cessat Christi
ascensionem nullum alium praeter solos undecim
apostolos vidisse, et ibi nequaquam te interfuisse.
Ego enim vivens cum Christo, ego, qui nunquam
moriar, ego, qui mortem non gustabo in aeternum,
utpote credens in Christum, super montem excelsum
ascendens, et in fortitudine vocem meam exaltans,
omni creaturae cum omni fiducia adnuntio, sicut veritas
est in Jesu; quia sicut testis est Aurelianus
episcopus, quem resuscitasti a gemina morte, scriptor
Vitae tuae cum undecim discipulis in Galilaeam,
in montem ubi constituerat eis Jesus hortante Petro
abiisti, ibique ab ipso Christo potestatem praedicandi,
docendi, baptizandi, una cum Petro et reliquis
apostolis accepisti, et postea in monte Oliveti
ascendente ad Patrem Domino praesens fuisti, ubi
benedictionem pontificalem ab ipso Domino cum
reliquis discipulis meruisti. Unde te, sancte apostole,
non sine magno gemitu deposco, fac me oblivisci
terrenorum, et quo Christus praecessit, incessanter
suspirare ad coelos coelorum. Quod si Hebionita
Longobardus ab infidelitate non discedit, discedat a
societate orthodoxorum, rumpatur ab unitate catholicorum,
abscindatur a | null | 8ced6e68-a56b-4e27-b1b5-2fd0ec4515c0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
contubernio omnium sanctorum,
segregetur a consortio angelorum beatorum,
quoniam nullatenus est de collegio sanctorum apostolorum.
Comminatus est nos propter tuam gloriam
et veritatem accusandos a se ante papam Romanum,
omnem Aquitaniam propter te excommunicandam;
in laqueo suo humilietur invidus haereticus, exsurgat
Dominus, et non praevaleat Longobardus. Tripudiet
in te Petrus, quia tu es dilectus sibi coapostolus;
papa Romanus Aquitaniae tuae communicet, non excommunicet.
Te Petrus veneratur vere coapostolum;
te papa Romanus non abneget vere apostolum.
Te Petrus clamat charissimum fratrem; te
papa non deneget dilectissimum Petri consortem. Pro
te Petrus oravit fixis genibus; propter te gratias
papa referat expansis manibus. Gratuletur in te omnis
Roma, quoniam Petro solvit tributum omnis
Aquitania tua. Verum si forte humana a divinis
discorda verint judicia, si forte creditum fuerit veritatis
inimicis potius quam amicis, nunquid corruptibilis
papa poterit transcendere Petrum, cujus instinctu
Christi praeceptis obedisti? Nunquid moriturus
papa poterit te excommunicare, quem Christus
ascendens ad Patrem propria manu dignatus est benedicere?
Nunquid vermis efficiendus papa poterit
excommunicare Dei Filium, qui tibi cum reliquis
apostolis contulit ligandi solvendique pontificium?
Nunquid humanus papa poterit excommunicare
Spiritum sanctum, qui tibi cum reliquis discipulis
contulit scientiam omnium linguarum? Nunquid
fragilis papa poterit excommunicare Aquitaniam
tuam, quam fecisti cohaeredem Christo in vitam
aeternam? Nunquid pulvis et cinis papa poterit excommunicare
Ecclesiam Dei, quam tu ab idolis
emundasti, et ab omni haeresi semper illaesam servasti?
Nunquid futurum cadaver papa poterit ne te
praedicent apostolum prohibere episcopos tuos, quos
tu una cum omni Gallia praesentabis Christo in die
judicii, manipulos laborum tuorum, in horreo coelesti
salvandos? » His et talibus, amen dico vobis, insatiabiliter
Martialem apostolum Dei alloquerer, si
eum contemplarer. Quod vero nonnulli bruti et pusillanimes
aiunt, peccatum est, quia praedicamus
eum apostolum, et Deo et illi est molestum; ego verus
Christicola Ademarus ante praesentiam Salvatoris,
qui venturus est judicare vivos et mortuos, et
saeculum per ignem, et ejusdem Genitricis intemeratae
et perpetuae virginis Mariae, ac beati apostolorum
principis Petri, testor et opto super me sit hoc
peccatum hic et in futuro in aeternum. Vere si hoc
peccatum super me haberem, beatus omnino fierem;
non enim est hoc peccatum, sed pietas maxima. Iterum
adhuc pronuntio ante conspectum Dei, et omnium
in coelo habitantium, si gloriae Dei vel ipsi
Martiali, vel alicui sanctorum, qui jam ex hac vita
transierunt, molestum aliquo modo est eum praedicari
apostolum, hac ipsa hora, quae est quasi sexta
diei, hoc ipso articulo temporis, quo hoc scribo, hoc
momento, hoc atomo moriar corpore, et ultra non
vivam. Duae missae, quas hodie mane sexta Sabbati
continuas in honore vivificae crucis, unam sponte,
alteram obediens necessario jubenti et roganti abbati
Amalfredo, super corpus beati Eparchii celebravi;
si, inquam, hoc Deo displicet, non sint mihi in adjutorium,
sed statim, sicut solus intra ecclesiam
scribo, hac ipsa hora animam reddam. Christus
ubique est.
Christus me vivere vult, Christo gratum est Martialem
praedicari a nobis apostolum. Est enim vere
apostolus. O seniores Patrum, quibus hanc epistolam
scribo, adhuc auribus accipite blasphemos Langobardi
inter pocula sermones. Nam contrarius
apostolo jubenti cum silentio panem manducandum,
non in capitulo matutino, non in loco sobrietatis,
sed jam escis distentus, piscibus refectus, vini meri
poculis madidus, in refectorio fratrum jubebat lectorem
silere multoties, et non de ipsa lectione, sed de
apostolo Martiale, fratribus convivantibus, saepissimos
sermones faciebat ita derisorios, quod non sine
immensa cordis mei amaritudine dico, ut omnium
aetatum fratres ad lascivum risum et cachinnum dissolveret.
Ita tota prandia et coenas per dies ferme
quadraginta Augusti et Septembris mensium alternatim
manducabat et bibebat, sibi et Christo apostolum
Martialem blasphemabat nobis. Epulae suae,
blasphemiae nostrae. Haec erat sua crebra repetitio
quotidiana: « Ego, inquit, sum nepos abbatis de
Clusa; ipse duxit me per multa loca in Longobardia
et Francia propter grammaticam; ipsi jam constat
sapientia mea duo millia solidis, quos dedit magistris
meis. Novem annis jam steti ad grammaticam, et
adhuc cum scolasticus. Sumus novem scholastici,
qui simul discimus grammaticam, et sum ego valde
perfectus sapiens. Habeo | null | 70417296-953c-4acf-9c63-786a96edc1d8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
duas magnas domos plenas
libris, et adhuc non omnes eos legi, sed quotidie
meditor in illis. Nullus liber est in tota terra quem
ego non habeam. Postquam exiero de schola, non
erit subtus coelum tam sapiens ut ego. Ego ero
abbas de Clusa post mortem avunculi mei, jamque
sum electus ab omnibus; et nisi tales conversi
mali monachi fuissent, qui non curant nisi de
hypocrisi et de rusticitate, qui mihi hoc abstulerunt,
jam ex multo tempore essem consecratus abbas.
Ego sum prior de Clusa, et scio bene facere sermonem
de littera. Dicunt isti Lemovicani stulti, quia
in Francia praedicant apostolum esse sanctum Martialem,
et quia mittunt eum in litaniis ante martyres,
hoc falsum est; ego enim multis annis steti in
Francia, et nunquam ibi audivi etiam nomen ejus in
aliquibus agendis nec in totis litaniis. Francia nihil
scit de ipso: nescit si est apostolus, aut martyr,
aut confessor. Nulla ibi de eo fit commemoratio
etiam in suo natalitio. Nunquam deberet esse hoc
cogitatum. Quis fuit unquam tam ausus qui hoc diceret?
Quis ausus fuit Martialem praedicasse apostolum,
nisi prius grande generale concilium omnium
episcoporum Galliae et Italiae, una cum papa Romano
congregaretur, et ibi esset probatum si est aut non
est apostolus. Ego totum unum concilium bene scio
disponere, tam sapiens sum. Et si ego primus affirmarem,
tum posset hac causa existere; in Aquitania
nulla sapientia est, omnes sunt rustici. Et si
aliquis de Aquitanis parum didicerit grammaticam,
mox putat se esse Virgilium. In Francia est sapientia,
sed parum; nam in Longobardia, ubi ego plus
didici, est fons sapientiae. Ego propter hanc causam,
conducam omnem Aquitaniam ad tale placitum,
in quo nullus clericorum sciet se adjuvare.
Nam ego aut ibo ad papam Romanum propter hanc
praesumptionem, aut mittam ei litteras meas sicut
scio componere. Et iste papa est valde asper homo
et ferus, et male iracundus et saevis moribus; et mox
ex quo audiet novum apostolum esse erectum in
Gallia, excommunicabit omnes episcopos et omnes
ecclesias et monasteria totius Aquitaniae, ut nullum
sacrum ministerium ibi amplius celebretur, quousque
hoc sit omnino destructum, et poenitentia publica
pro hoc sit ab omnibus facta. Et postea per
testamenti praeceptum excommunicabit, ut jam ultra
in futurum hoc amplius nullatenus praesumatur. »
Itaque duo pseudomonachi nostri a Buxetia reversi,
mox gementes coeperunt nobis dicere: « Heu!
male fuimus nati; omnes mortui sumus, nisi Deus
misericordiam nobis fecerit. » Tum ista quae supra
retuli, et multo alia majora quae audierunt ab illo
muscipula diaboli Longobardo, coeperunt nobis enarrare.
Ego vero, confisus hanc contrarietatem accidere
propter majorem futuram firmitatem, et quia
quo plus contradicitur, eo plus veritas affirmatur,
simulque pro nihilo ducens ostentantem Longobardum
(audieram enim eum Lemovicas, ut supra dixi,
barbarismis male corrumpere Latinitatem, et stultos
mores ei inesse; nam iram suam nequaquam celare
poterat, et contentionem in nos sua defensione amabat,
intellexeram), vel quia tot prudentes Ecclesiae
Lemovicensis viros judicabat erroneos, vel quia solus
exoticus neque invitatus, videri magister volebat
pluribus (culpa est enim superbiae meliorem
velle docere); simulque quia confestim appulit animus
hanc vobis scribere epistolam ad refellendos
vecordis errores, curiose minutius sciscitatus sum
ab eis haec omnia dicens: « Unde nostis si ipse
est sapientior nobis?--Ultra, inquit, omnes
homines est sapiens quos unquam vidimus. Nullum
ita tota die loquentem audivimus. O quam loquax
est! nulla hora lassatur a locutione. In quocunque
loco fuerit stans, sedens, ambulans, jacens,
ita defluunt verba ab ore ejus veluti aqua a
fluvio Tigride. Ipse mandat omnem locum Buxeriae
sicuti abbas, omnes monachi, et laici, et clerici
nihil agunt sine nutu ejus; ipse est enim prior
praelatus. Multitudo populi et militum, nobis praesentibus,
ad eum quasi ad principem desiderantium
eum audire loqui festinabant; quos ipse tota die
ferens verba, omnes pertaesos reddebat, ipse vero
non lassabatur. Qui vero recedebant, dicebant:
Nunquam sic eloquentem grammaticum vidimus. »
Quibus ego: « Non multitudo, inquit, eloquentium,
sed multitudo sapientium sanitas est orbis terrarum.
Sapiens verbis innotescit paucis. Et monachus pauca
verba et | null | 219bef98-8c9d-4510-b05f-54a1e1f9f5a6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
rationabilia loquatur, et linguam ad loquendum
prohibeat, et taciturnitatem habens usque
ad interrogationem non loquatur. #Stultus, si tacuerit,
sapiens reputabitur.@# » Tum illi: « In hac terra non
reputatur sapiens, nisi multum fuerit eloquens. Sed
de sancto Martiale valde sumus tristes; nam valde
placebat nobis eum praedicari apostolum; amodo
vero revertendum nobis est ad solitum usum. Ipsi
enim Lemovicenses monachi, qui ante corpus ejus
astant, post non multos dies revertentur ad pristinum
morem, et non vocabunt eum ultra apostolum,
sed confessorem, sicut Benedictus affirmat, et erit
hoc magna derisio coram omni saeculo. » Quibus
ego. « Haec est visio mea, quam hac nocte exhorrebam.
Duo parvi, sed valde fetidi serpentes erant
colore tetro, ascendentes de vallo inaquoso, sed humido,
inter se ludentes et luxuriantes, et corpore
immoti in superficie valli. Quos quidam monachi
admirantes et ridentes spectabant libenter; verum
ego pro fetore maligno potius exsecrans quam fugiens,
videbam eos in cavernulis suis reabscondi,
quasi fugiendo velocius. Videbam item in summitate
fossati ipsius tertium serpentem turpissime variatum,
non plus uno cubito longum, inflatum nimio
veneno, medium de foramine exire torpidum, met
evomentem venenum, qui exhalabat exsecrandum
fetorem; quem, qui circumstabant, dicebant esse
matrem duorum serpentium. Quem a longe clausis
naribus meis dum coepissem spectare, ille velut visum
meum erubescens, paulatim retrorsum repens,
in foramine suo delituit. Intellexi duos serpentes
duos esse vos pseudofratres, tertium vero doctorem
vestrum Longobardum, quem ultra nequaquam vocabo
Benedictum, sed nomine digno censebo Belitonium,
hoc est, Belial sonum, quia per os ejus diabolus
sonat. Est siquidem proprium Satanae non
per charitatem admonere, sed per superbiam derogare,
per invidentiam aliorum claritatem obfuscare.
Sed cum sciam difficile erigere, et facile esse diruere
veritatem, nullatenus miror vos pro uno
ignoto magistro in momento reliquisse bonum,
quod me per multum tempus suadente, qui sum a
puero non incognitus, testimoniis aeque et auctoritatibus
virorum probabilium fervescentibus vix
inchoastis. Melius tamen fuerat vobis rectitudinem
hujus veritatis licet cognitam non inchoasse quam
inchoatam dereliquisse. »
De alio etiam monacho saeculari, licet inter regulares
Angeriacensis coenobii ad horam conversetur,
ejusdem nominis, praenomine autem Salgionio, scitote,
o viri clarissimi quibus haec scribo, et ipse in
quantum potest, adversarius est huic veritati, adeo
ut in conventu nostro publico die quodam hospes,
audiens nos in litaniis nomen Martialis in choro
apostolorum canere, mox ibi coram omnibus maximum
tumultum et murmur et scandalum moveret,
et deinceps quartum in ordine confessorum elata
voce proferret, qui quartum decimum in ordine
apostolorum pronuntiatum fuerat. Quem cum palam
coram abbate et fratribus arguerem, ait jurgans:
« Quod nunquam antea dictum est, hoc modo dicemus? »
Cui Gauzbertus: « In itinere, inquit, Romae
vidi jam olim quemdam praecipuum comitem Almannum,
cujus linguam intelligere non poteram, nisi
in psalmis et litaniis et lectionibus, cujus capellani
ante eum quotidie circa horam tertiam litanias
sanctorum dicebant, et quotidie illos audiebam
Martialem pronuntiare in ordine apostolorum. »
Tum Salgionius: « Et ego, quando euntes in Hierosolymam
intravimus mare, vidi quemdam Joannem
monachum, fortissimum grammaticum, ex civitate
Remis, qui in navi similiter quotidie Martialem pronuntiabat
in ordine apostolorum. » Et Gauzbertus
ait: « Ego nisi per memetipsum ab extranea gente
et barbara lingua audirem, non crederem eum esse
apostolum; tu vero, qui, ut dicis, exemplum simili
modo ab alienis audisti, cur adversarius es? Quia
nunquam, inquit, hactenus talis consuetudo fuit
inter nos, et omnes episcopi et abbates nostri sunt
propter hoc tristes, et volunt mittere epistolas papae
Romano, ut hanc novam praesumptionem fieri prohibeat. »
Et ego respondi: « Si papa, subripiente consilio
invidorum, hoc prohibet, tamen obedire oportet
Deo magis quam papae Romano. Nulli etenim
papae data est potestas vel absolvendi vel excommunicandi
sanctos apostolos Dei, vel prohibendi Ecclesiam
Dei a bene faciendo et recte loquendo. » Et
ille: « Cur hoc inchoasti sine licentia sua? » Tum
ego. « Et tu, inquam, cur effectus es de canonico
monachus sine licentia sua? Nunquid non ante Martialis
fuit apostolus quam in urbe Roma esset aliquis | null | 0654dcf5-38c4-4f06-bd19-dc1c5d23310a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
papa constitutus? Nunquid non simul cum
Petro Romam venit? Nonne in Hierusalem fuit a
Christo apostolus constitutus, et in Sion per Spiritum
sanctum scientia omnium linguarum edoctus
est? Non enim de urbe Roma, sed de Sion exivit
lex, et verbum Domini de Hierusalem. Si qui vero
apostoli ordinati sunt Romae, requirant apostolatum
suum Romae. Martialis enim in Hierusalem apostolus
ordinatus est, ubi fons Christianitatis, ubi vinea
fuit balsami, ubi mater est omnium Ecclesiarum
Sion. Nam et quod legitur in quibusdam Annalibus: #Natalis Martialis, qui ab apostolis ordinatus
est,@#
simili modo legitur de Jacobo apostolo: #Natalis,@#
inquit, #Jacobi fratris Domini, qui ab apostolis primus
Hierosolymis ordinatus est episcopus.@# Non enim
apostoli eum consecrarunt, qui a Christo consecratus
erat, sed compulerunt suscipere regimen Ecclesiae.
Pari modo Martialis tantae dignitatis est apostolus,
ut ab apostolis non consecratus, sed unanimi consensu
primum deputatus sit regimen suscipere in
provincia et in urbe adhuc ignota, sed a Domino
postea Petro ostensa. Ideo Petrus ait: #Lemovicam
tibi Christus commendat.@# Christus, inquit, non ego.
Clementi vero quem de gentili Romano Christianum
fecerat, alio modo Romanam urbem injunxit
Petrus, dicens: #Te episcopum Romae ordino, et tibi
meae praedicationis et doctrinae cathedram credo. Et
tibi trado a Domino mihi traditam potestatem ligandi
atque solvendi, ut de omnibus de quibuscunque in
terris decreveris, hoc decretum sit in coelis.@# Tunc in
medio coram omnibus manum ei imposuit benedicens,
et in cathedra sua eum sedere compulit. Hoc
ipsum antiphona demonstrat antiqua: #Sanctus Martialis
ad praedicandum Galliis delegatus,@# subauditur #a Domino,@#
quia Dominus ante deputaverat Galliam
ad praedicandum, ad quam postmodum praecepit ire
per jubentem, imo suadentem et hortantem Petrum.
In qua regione primum Lemovicensibus sermone et
signis salutem pandere suscepit. Si enim hanc antiphonam
ad alios verteris apostolos, recte constabit
hoc modo: S. Petrus ad praedicandum Italis delegatus,
Romanis civibus jubentibus caeteris apostolis
semina fidei eroganda suscepit. Sanctus Andreas ad
praedicandum Achaiae delegatus apud urbem Patras,
suadentibus aliis apostolis, praedicationem suscepit.
Licet enim, ut liber Clementis ait, Barnabas primus
Romanis exortus sit praedicare, tamen sine effectu
et fructu reversus est Orientem. Et si calicem Aurelianensis
ecclesiae, quem, sancto Evurtio episcopo
celebrante missam, fertur divina manus benedixisse,
nemo postmodum mortalis praesumpsit benedicere,
quomodo Martialem, quem Christus manibus suis
benedixit episcopum cum caeteris apostolis, ultra
aliquis mortalium benedicere pontificem praesumeret?
Et si benedictio patriarcharum tantam vim habet,
ut dum barbas et coronas clericorum benedixerint
hoc tantummodo dicentes: Benedicta sit
barba vel corona tua, aliorum episcoporum benedictione
non opus sit; multo magis benedictio ipsius
Domini, qua elevatis manibus apostolis benedixit,
tantam virtutem habuit ut altera consecratione ab
aliquo mortalium ipsis alterius nullatenus opus
esset. » Ille vero respondit: « Ipsi principes saeculares
hoc vituperant. » Cui ego: « Non omnes, inquit,
qui ipsum Christum aut apostolos ejus loquentes
audierunt verbum Dei, receperunt. Et hoc tempore
obsequium amicos, veritas odium parit. » | null | 684d5e14-d3d5-4442-b117-76dc465b4a0b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Fragmentum Sermonis in Concilio Lemovicensi
Perlongum est tot Patrum rata testimonia de ejus
( #id est sancti Martialis@# ) . . . ad medium deducere.
Unum tamen ex priscis auctoribus super hoc memorasse
satis sit: illum certe nominatissimum Patrem
( #S. Abbonem@# ), cui in pastorali regimine ille totius
scientiae vir gravisque auctoritatis successit archiepiscopus
Bituricensis ( #Gauzlinus@# ), orthodoxae fidei
defensorem, catholicae pietatis cultorem, bene nostis,
etsi non visu, sed auditu. Jam enim longe ante nos
praecessit martyrio coronatus, sanguine fuso ab
impiis passus; ad cujus sepulcrum jam clarere audivimus
miracula, verorum testimonio comprobata;
cujus martyrium etiam in pluribus Ecclesiis more
sanctorum martyrum solemniter celebratur. In quo
martyre tantum domicilium sapientia sibi collocaverat,
ut sui temporis eruditi, quanquam innumeri
florerent, prae omnibus tamen auctoritas ejus maxime
duceretur, ita ut in tota Gallia et Germania
atque Anglorum gente (nam illic quoque famosissimus
habebatur) de quacunque ventilaretur quaestione,
si quis audisse se diceret ab illo definitionem, nihil
plus auctoritatis requireretur; judicabatur ab omnibus
ratum esse quod ab ore tanti viri auditum esset:
qui auctoritate quasi alter Salomon praecellebat. Et
si esset habitatu vel natu Francus, eloquio tamen
Romano clarus, ac si alter judicabatur Tullius. In
conciliis Patrum coram regibus et principibus solus
proposita discernebat, solus omnium magister paucis
verbis dubitationi finem dabat. Omnes, licet peritorum
peritissimi, ex ore ejus pendebant, eo praesente
digitum ori superponebant. Ita magnus sapientia,
praeterquam quod septem columnis liberalium
artium fulcitus erat, plenus auctoritatis et gratiae,
omni ecclesiae ornamentum erat. Conventus episcoporum
decorabat, omnia sua dicta auctoritate divinarum
Scripturarum approbabat; et quidquid ex
ore ejus procedebat, quasi quodammodo non humanum,
sed divinum sonabat. Hic in suo quodam
tractatu Martialis veritatem tacere non potuit, dicens:
« Summus Pater iste Martialis in coena omnino
sat mystica Christo conviva fuit, coelestis panis sumens
reliquias; cumque discipulorum collegia postea
surgens tersit, laetus ipse praebuit linteamina. Neque
unquam refugit sacra contubernia, absque Thoma
piorum ex timida caterva unus. Quin imo cum
Christus peteret coelestia, benedici meruit inter
astantium agmina. Nec choros laudantium sprevit,
sed cum eisdem sancti Spiritus tunc suscepit charismata
et linguas multifidas: quibus subnixus,
tandem Petro comite pervenit Antiochiam, ac dehinc
urbem Romae. Qua derelicta, pertransivit ad Galliam,
cujus clara et nobilis est provincia Aquitania pars
magna, ubi perveniens, totius provinciae fit apostolus
per cuncta saecula. »
Fragmentum Sermonis in Concilio Lemovicensi
Perlongum est tot Patrum rata testimonia de ejus
( #id est sancti Martialis@# ) . . . ad medium deducere.
Unum tamen ex priscis auctoribus super hoc memorasse
satis sit: illum certe nominatissimum Patrem
( #S. Abbonem@# ), cui in pastorali regimine ille totius
scientiae vir gravisque auctoritatis successit archiepiscopus
Bituricensis ( #Gauzlinus@# ), orthodoxae fidei
defensorem, catholicae pietatis cultorem, bene nostis,
etsi non visu, sed auditu. Jam enim longe ante nos
praecessit martyrio coronatus, sanguine fuso ab
impiis passus; ad cujus sepulcrum jam clarere audivimus
miracula, verorum testimonio comprobata;
cujus martyrium etiam in pluribus Ecclesiis more
sanctorum martyrum solemniter celebratur. In quo
martyre tantum domicilium sapientia sibi collocaverat,
ut sui temporis eruditi, quanquam innumeri
florerent, prae omnibus tamen auctoritas ejus maxime
duceretur, ita ut in tota Gallia et Germania
atque Anglorum gente (nam illic quoque famosissimus
habebatur) de quacunque ventilaretur quaestione,
si quis audisse se diceret ab illo definitionem, nihil
plus auctoritatis requireretur; judicabatur ab omnibus
ratum esse quod ab ore tanti viri auditum esset:
qui auctoritate quasi alter Salomon praecellebat. Et
si esset habitatu vel natu Francus, eloquio tamen
Romano clarus, ac si alter judicabatur Tullius. In
conciliis Patrum coram regibus et principibus solus
proposita discernebat, solus omnium magister paucis
verbis dubitationi finem dabat. Omnes, licet peritorum
peritissimi, ex ore ejus pendebant, eo praesente
digitum ori superponebant. Ita magnus sapientia,
praeterquam quod septem columnis liberalium
artium fulcitus erat, plenus auctoritatis et gratiae,
omni ecclesiae ornamentum erat. Conventus episcoporum
decorabat, omnia sua dicta auctoritate divinarum
Scripturarum approbabat; et quidquid ex
ore ejus procedebat, quasi quodammodo non humanum,
sed divinum sonabat. Hic in suo quodam
tractatu Martialis veritatem tacere non | null | 0dbe03cc-2dff-4b2d-964b-e510a404b92a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
potuit, dicens:
« Summus Pater iste Martialis in coena omnino
sat mystica Christo conviva fuit, coelestis panis sumens
reliquias; cumque discipulorum collegia postea
surgens tersit, laetus ipse praebuit linteamina. Neque
unquam refugit sacra contubernia, absque Thoma
piorum ex timida caterva unus. Quin imo cum
Christus peteret coelestia, benedici meruit inter
astantium agmina. Nec choros laudantium sprevit,
sed cum eisdem sancti Spiritus tunc suscepit charismata
et linguas multifidas: quibus subnixus,
tandem Petro comite pervenit Antiochiam, ac dehinc
urbem Romae. Qua derelicta, pertransivit ad Galliam,
cujus clara et nobilis est provincia Aquitania pars
magna, ubi perveniens, totius provinciae fit apostolus
per cuncta saecula. » | null | 121e8cf5-68e2-4e5d-a294-8655339bcc69 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
LIBER PRIMUS.
1.
Principium regni Francorum, #etc., ut Gesta
Francorum.@#
11.
#
(Gest. Francorum c. 12) haec adduntur:@# Eo
tempore sanctus Eparchius natus est patre comite
Petrogoricae nomine Felice, qui postea plenus sanctitate
patronus Egolismae civitatis factus est.
16.
#
(An. 508. Gest. c. 17) add.:@# In ipsa civitate
consecrare fecit in episcopatu venerabilem virum
Aptonium capellanum suum, expulso primo episcopo
Arriano Gothorum de eadem civitate.
24.
#
(An. 581. G. c. 25) add.:@# Per idem tempus
sanctus Eparchius praesul Sanctionis et pater Egolismensis
migravit ad Christum die primo Julii.
29.
#
(G. c. 30) add.:@# Eo tempore sanctus Gregorius
archiepiscopus Turonensis magnis virtutibus
fulgebat. Per idem tempus sanctus Germanus Parisiorum
episcopus, missus a rege Chariberto Egolismam
civitatem, consecravit basilicam sancti Eparchii,
ubi ipse nuper sepultus fuerat; adfuit cum eo
venerabilis Gregorius episcopus Turonensis, et in
ipsa basilica multa pignora reliquiarum beati Martini
episcopi collocantes, dedicaverunt eam in ejusdem
santi Martini honore. Denique in altare ipsius
ab eodem sancto Germano atque sancto Gregorio
consecrato sanctae crucis actenus apparent impressa
signacula. Item in honore sancti Petri consecraverunt
aecclesiam sedis episcopalis, quam Clodoveus
rex supradictus a novo incoari jusserat, destructa
priori sede, quam Gothi Arriana maculatione foedaverant,
in honore sancti Saturnini. Ordinaveruntque
in ipsa civitate episcopum nomine Mererium,
qui in Francia capellanus regis fuerat. Aptonius enim
nuperrime obierat in Christo.
31.
#
(An. 575. Gest. c. 32) haec leguntur:@# Qui commoventes
exercitum, adversus eum pergunt contra
Egolismam, ubi residebat propter fortitudinem murorum.
Ille quoque derelictus a suis cum paucis
remansit, sed tamen ad bellum ire non dubitat.
Venientesque ad pugnam octo milibus ab Egolisma
juxta fluvium Carantam secus silvam Buxam,
Theodebertus devictus prosternitur, mortuusque est
ibi. Ab Aunulfo quoque duce collectus, Egolisinam
civitatem portatus, ibidem sepultus est apud Sanctum
Eparchium. Sigebertus vero et Chilpericus
pugnabant inter se in Francia. Tunc Chilpericus . . .
33.
#
(Gest. c. 34 initio) add.:@# Erat enim illa ancilla
nequissima, sed propter pulchritudinem vultus
eam rex nimis amabat, et mala consilia semper audiebat
ab illa, et eam credebat super omnes consiliarios
Francorum.
41.
#
(G. c. 42) add.:@# Tunc Eraclius imperator crucem
Domini de fano Cosdroe, quod erat in Perside,
victor detulit in Hierusalem, et exaltatio sanctae
crucis in suam civitatem tunc facta est. Eo tempore
piissimus imperator Eraclius Dagoberto munera
misit, et rogavit ut baptizare compelleret omnes
Judeos qui erant in omni regno ejus; quod et factum
est.
49.
#
(An. 714. G. c. 51) haec leguntur:@# Eo tempore
Pipinus Brevis supradictus, pater Drogonis et Grimaldi
et Caroli Martelli, correptus febre valida,
mortuus est . . . . . discreto. Et postquam mortuus est
supradictus Pipinus Vetulus vel Brevis, qui fuit
proavus domni Karoli imperatoris magni, Franci in
Francos invicem irruunt in Cosia silva . . . Tunc Plectrudis,
uxor Pipini Vetuli, coepit per ingenium Karolum
Martellum, filium Pipini supradicti de alia
uxore Calpiade, qui, dum sub custodia teneretur,
auxiliante Deo, vix evasit.
51.
#?(G. c. 33) ita Gestorum narrationem cum continuatore
Fredegarii conjunxit:@# Eudo Chilpericum
ei reddidit cum multis muneribus; et Karolus Martellus,
Chilperico recepto, regem eum constituit,
oblitus cunctorum quae in eo fecerat malorum, sed
cum Raenfredo amicitias facere noluit. Rex Chilpericus,
urbe Noviomo veniens, morbo obiit, et
regnavit annis sex. Franci vero Theodericum, filium
Dagoberti junioris, in monasterio Cala enutritum,
super se regem statuunt, consensu Karoli Martelli.
Karolus vero princeps Raenfredum insecutus, Andegavis
civitatem obsedit, et vastata regione eadem,
cum plurimis spoliis reversus est, et major domus
effectus est ipse Karolus Martellus in regno Francorum.
Sequenti anno Andegavis civitatem fortissime
debellans coepit, et, Raenfredo interfecto, reversus
est.
52.
#
(An. 732. Fredegar. c. 108) post:@# victor Franciam
rediit #add.:@# et extunc omnes coeperunt eum
cognominare Martellum, quia sicut | null | c4255ae8-4cd8-42f7-b467-0a21190b33ba | latin_170m_raw | null | None | None | None |
martellus cunctum
ferrum subigit, sic ipse Deo adjuvante cuncta
praelia frangebat.
54.
#
(An. 736. Fred. c. 109) add.:@# Tunc mortuus est
Theodericus rex, filius Dagoberti minoris, et Karolus
Martellus in ipsa infirmitate sui jussit elevare in
regem Hildericum fratrem Theoderici. Qui vecors
erat, sicut et frater ejus fuerat; sed meliorem illo
non poterant Franci invenire de prole regali . . . . . .
(An. 741. Fred. c. 110) . . . eo pacto, ut Romanos
defenderet de Langobardis, qui multa mala in terra
sancti Petri faciebant. Ipse . . . . . .. . . . . ordo sacratissimus paschalis turbatus est per
multas regiones per errorem et ignorantiam calculatorum,
qui bene nesciebant terminum paschalem
reperire, et per multas civitates celebratum est
pascha vel in Marcio vel in Aprili vel in Maio . . . .
Carolus . . . obiit in pace anno septingentesimo
quadragesimo primo ab incarnatione Domini. Et
retro in alio anno dum turbatio fuit de pascha,
debuit esse Dominicus dies resurrectionis Christi
octavo Kalendas Maii, quod fuit in ultimo anno
cicli decemnovenalis, fuitque terminus paschae dominica
Osanna 15 Kal. Maii. Regnavit autem
Karolus annis 25, sed non est vocatus rex, quia
ipse non permittebat se regem vocari, nisi ducem
Francorum, quia pueris regibus deferebat honorem
nominis regalis, Theoderico videlicet et Childerico,
quamvis ineptis, prudentia et sensu carentibus.
Obiit 11 Kal. Novemb., cunctis in gyro
regnis adquisitis, sepultusque est in basilica sancti
Dionisii martiris. Pipinus autem Vetulus pater
ejus regnavit 17 annis in puerorum regum fidelitate.
56.
(Ann. Laur. a. 749.) . . Tunc dolentes Franci,
quia non habebant prudentem regem, sed jam per
multos annos sustinuerant de regali prole insipientes
viros, voluerunt elevare in regem Pipinum
Pium. Qui nolit adquiescere, sed, adunatis cunctis
primoribus Francorum, ex parte eorum misit
Romae . . . .
57.
(Ann. Laur. 753.) . . Carlomannus . . Franciam
venit, ut reportaret in Cassinum corpus sancti
Benedicti . . . . .
58.
(Ann. Laur. a. 763) . . et revertendo per Lemovicas
contulit sancto Marciali bannum aureum
quod coeperat in proelio Waiferii, simulque donavit
villam de sancto Valerico canonicis sancti Marcialis.
Et canonicis sancti Stephani dedit villam que
dicitur Solanniacensis, et remeavit in Franciam.
59.
. . planxeruntque eum Franci planctu
magno, et regnavit Carolus Magnus filius ejus pro eo.
LIBER SECUNDUS
1.
A primo rege Francorum dicemus prosapiam
domni precelsi regis Magni Karoli, quem Deus amavit
et exaltavit et magnum principem et amabilem
a cuncto populo Christiano per universum mundum
fecit. Igitur in tempore Valentiniani imperatoris,
qui septimus Augustus fuit a Constantino Magno
divo Augusto, quem sanctus papa Silvester baptizavit,
sub quo tempore sanctus Hieronimus claruit,
Franci adhuc pagam primum reges habere coeperunt
de semet ipsis. Primus itaque rex Francorum
fuit nomine Faramundus, filius Marcomiris ejusdem
gentis inlustris viri. Post Faramundum regnavit
Clodio filius ejus. Post Clodionem regnavit Meroveus
filius ejus. Post Meroveum regnavit Childericus
filius ejus. Quo tempore exortus est beatus
Eparchius ex civitate Petrugorica, patre Felice Aureolo,
comite ejusdem civitatis. Post Childericum
regnavit Clodoveus filius ejus, qui primus de regibus
Francorum credidit in Christum, et baptizatus est a
sancto Remigio episcopo cum omni exercitu suo et
universo populo Francorum. Post Clodoveum regnavit
Childebertus filius ejus cum tribus fratribus suis,
Theoderico, Clodomire et Clotario. Quo tempore
sanctus Eparchius in Egolisma virtutibus claruit, et,
ipso Childeberto regnante, post septuagesimum annum
aetatis suae in pace ad Dominum migravit. Quo
tempore Anastasius imperator Augustus imperii infulas
tenebat. Quo tempore regnabat cum Childeberto
Theodebertus nepos ejus, filius Theoderici. Quo
tempore claruerunt sanctus Gregorius papa primus,
et Gregorius episcopus Turonensis, et sanctus Aredius
abbas, et Nicecius episcopus Lugdunensis. Post
Childebertum regnavit Clotarius frater ejus, qui
sanctam Radegundem in matrimonio habuit. Post
Clotarium regnavit Chilpericus filius ejus cum tribus
fratribus suis, Cariberto, Guntramno et Sigeberto,
qui habuit Brunichildem in matrimonio. Post Chilpericum
regnavit Clotarius filius ejus. Clotharius
iste genuit Dagobertum et filiam unam nomine Blitildem
; de qua Blitilde fuit generatio domni Caroli | null | 1b0cfc04-7ae4-46dc-9f8e-940cb821ee28 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Nam ista Blitildis, soror Dagoberti regis, habuit
virum in conjugio nobilem inter Francos
nomine Ansbertum, de quo genuit filium nomine
Arnaldum. Arnaldus genuit Arnulfum, qui postea,
derelicto seculo, factus est episcopus Metis civitatis.
Arnulfus, antequam esset clericus, habuit uxorem
nomine Begam, filiam Pipini majoris domus, et genuit
ex ea Ansegisilium. Ansegisilus genuit Pipinum
Vetulum Brevem, qui fuit abavus domni Karoli
regis. Pipinus Vetulus dux Francorum genuit
Karolum Martellum. Karolus Martellus genuit Pipinum
Pium, qui de illa linea generationis elevatus
est primus a Francis in regem, evacuata omnino
linea de genere Faramundi. Pipinus Pius genuit
domnum regem Augustum imperatorem Karolum
Domnus Karolus genuit domnum Ludoicum imperatorem.
Ludoicus genuit Carolum Calvum ex Judit
regina. Sed revertar ad ordinem regum. Post Clotarium
regnavit Dagobertus filius ejus, quo tempore
sanctus Elegius episcopus claruit. Cui Dagoberto
fuit Pipinus major domus vir egregius, cujus Pipini
filiam nomine [Begam] accepit in uxorem Arnulfus
vir nobilissimus, pater Ansegisili. Post Dagobertum
regnavit Clodoveus filius ejus, qui habuit
sanctam Baltildem in matrimonio. Quo tempore
sancti Benedicti corpus translatum est de Benevento
in Franciam, in villa Floriaco. Post Clodoveum
regnavit Clotarius filius ejus. Post Clotarium regnavit
Theodericus frater ejus, cui Ebroinus fuit major
domus; et Leodegarius sanctus episcopus claruit,
quem interemit ipse Ebroinus. Quo tempore Pipinus
Vetulus fuit major domus in Austrasiis cum regibus
Childerico et Childeberto juniore. Qui Pipinus consensit
nobilibus Francis interficere Ebroinum. Et
ipse Pipinus Brevis, propter Childericum regem
Austrasiorum a Francis occisum, proelium fecit cum
Theoderico rege Francorum, et devicit eum, et cum
eo postea concordans, major domus extitit in Francia,
et bella multa contra Suevos et alias gentes
fortiter fecit. Et ipse Pipinus Brevis de uxore sua
Calpiade genuit Carolum Martellum. Post Theodericum
vero regem regnavit Clodoveus, filius ejus. Post
Clodoveum regnavit Childebertus junior, frater ejus.
Post Childebertum juniorem regnavit Dagobertus
junior, filius ejus. Post Dagobertum defecit genus
regale a prudentia, et regnavit post ipsum Dagobertum
Danihel clericus insensatus frater ejus, quem
Franci mutato nomine vocaverunt Chilpericum.
Chilpericus iste ineptus movit exercitum contra
Carolum Martellum, qui tunc juvenis erat in Austrasios
major domus et dux cum Clotario rege; et
victus est in bello Chilpericus, et victor extitit
Carolus Martellus. Tunc Eudo dux Aquitaniorum
in auxilium Chilperici insensati movit exercitum
contra Carolum Martellum, et victus est
ab eo in proelio, coepitque Carolus Martellus inimicum
suum Chilpericum regem insensatum; sed inmemor
maliciae suae reddidit ei regnum suum. Post
Chilpericum regem insensatum regnavit solo nomine
Theodericus insensatus consanguineus ejus. Post
Theodericum regnavit solo nomine Childericus insensatus
frater ejus, et defecit totum genus regale.
Childerico insensato deposito de solio et facto clerico
in monasterio, Franci cum consilio domni papae
Zachariae et cum consilio nobilium Romanorum,
Deo volente, uno consensu et una voluntate elevaverunt
sibi in regem Pipinum Pium, filium Caroli
Martelli. Hic Pipinus Pius fuit domni Caroli imperatoris
Magni pater. Itaque post Pipinum Pium
regnavit domnus Carolus, filius ejus, quem postea
Romani elegerunt sibi advocatum sancti Petri contra
reges Langobardorum. Deinde ipsum domnum Carolum
elegerunt sibi in patricium Romanorum.
Deinde elevaverunt in imperatorem et Augustum.
Tenuitque domnus Carolus, Deo largiente, in potestate
sua omnem terram de monte Gargano usque
in Cordubam civitatem Hispaniae. Pipinus vero Pius,
pater domni Caroli, postquam elevatus est in regem,
regnavit septem annos, et obiit septingentesimo
sexagesimo octavo anno ab incarnatione Domini. Et
ipso anno omnes Franci magno gaudio exultantes
elevaverunt sibi in regem domnum Carolum Magnum
anno ab incarnatione Domini 768. Sic enim computantur
anni ab origine mundi usque ad incarnationem
Domini secundum septuaginta Interpretes. Ab
Adam usque ad diluvium fiunt anni duo milia ducenti
42. A diluvio usque ad Abraham anni nongenti
42. De Abraham usque ad Moysem anni quingenti
quinque. A Moyse usque ad Salomonem anni
quadraginti 89. A Salomone usque ad restaurationem
templi sub Dario rege Persarum anni quingenti
42. A restauratione templi usque ad adventum
Domini secundum Septuaginta anni quingenti
48. Et ab initio mundi usque ad incarnationem
Domini secundum septuaginta Interpretes sunt
anni quinque milia 200. Secundum veritatem Hebraicam
ita conputantur: Ab Adam usque ad Noc
fuit prima aetas, et habuit annos mille et sexcentos
et 56. Secunda | null | f85b5b11-436a-48ae-beef-025a92ac5aaa | latin_170m_raw | null | None | None | None |
aetas a Noe usque ad Abraham
habuit annos ducentos 92. Tercia aetas de Abraham
usque ad David habuit annos 942. Et simul juncti
anni trium aetatum fiunt duo milia octingenti undecim.
Quarta aetas a David usque ad captivitatem
in Babilone habuit annos quadringentos 63. Quinta
aetas a restructione templi usque ad adventum
Domini habuit annos quingentos 80. Et fiunt
simul ab Adam usque ad Christum dominum anni
tria milia nongenti 52. A nativitate Domini usque ad
transitum sancti Martini sunt anni quadringenti 45.
A transitu sancti Martini usque ad transitum Clodovei
regis Francorum, qui primus fuit Christianus de
regibus Francorum, sunt anni 112. A transitu sancti
Martini usque ad transitum sancti Eparchii Egolismensis
patroni sunt anni centum viginti. Natus
est enim sanctus Eparchius tempore Merovei Francorum
regis pagani, qui fuit avus Clodovei regis
Francorum primi Christiani, et in tempore Theodosii
junioris divi Augusti imperatoris. Vixit per tempora
Theodosii, Marciani, Leonis, Zenonis, Anastasii,
et Justiniani imperatorum, et per tempora
regum Francorum, Merovehi et Childerici et Clodovei,
et tempore Chilbeberti regis Francorum. Obiit
tempore Justiniani imperatoris et Childeberti regis
Francorum, octogesimo anno aetatis suae. A nativitate
Christi usque ad primum regni annum Caroli
sunt anni septingenti sexaginta octo.
2.
Anno igitur ab incarnatione Domini 768, ipso
anno quo rex Pipinus Pius obiit, duo filii ejus domnus
Carolus et Carlomannus elevati sunt in regnum
uno die simul, id est 7 Idus Octobris, #etc., ut Ann.
Lauriss. a. 768 sqq.@#
( #Ann. Laur. a.@# 769.) . . Et inde sumpsit . . .
simulque Launum episcopum ejusdem civitatis, qui
fuerat capellanus domni Pipini regis patris sui,
quem ipse rex Pipinus episcopum fecerat de ipsa
civitate . . .. . . rediit ad Egolisman, ubi postulante Launo
episcopo fecit in monasterio sancti Eparchii auctoritatem
praecepti de terris quae ibi sine contentione
erant, id est super fluvium Tolveram Magnacum,
Vivenacum, Vasnacum, Monterionem, Visacum,
Roliacum, super fluvium Notram Baudidanem villam,
Camilon, Cavannacum, Ulciacum, Roliacum
minorem, Torciacum, Sertis, Tomolatum, super fluvium
Dornoniam Montemvillam, Baciacum, Triacum,
Marlevam. Quod preceptum Bartolomeus
cancellarius ejus scripsit, et ipse domnus rex manu
sua firmavit et de annulo suo sigillavit. Erat eo tempore
in ipso monasterio sancti Eparchii canonicalis
habitus. Inde gloriosus rex Carolus reversus est in
Franciam . . . . .
8.
( #Ann. Laur. a.@# 787) . . . . Et reversus est piissimus
rex Karolus et caelebravit Romae pascha cum
domno apostolico. Ecce orta est contentio per dies
festos paschae inter cantores Romanorum et Gallorum.
Dicebant se Galli melius cantare et pulcrius
quam Romani. Dicebant se Romani doctissime
cantilenas aecclesiasticas proferre, sicut docti
fuerant a sancto Gregorio papa; Gallos corrupte
cantare, et cantilenam destruendo dilacerare.
Quae contentio ante domnum regem Karolum pervenit.
Galli vero propter securitatem domni regis
Karoli valde exprobrabant cantoribus Romanis Romani
vero propter auctoritatem magnae doctrinae
eos stultos et rusticos et indoctos velud bruta animalia
adfirmabant, et doctrinam sancti Gregorii
praeferebant rusticitate eorum. Et cum altercatio de
utraque parte finiret, ait domnus piissimus rex
Karolus ad suos cantores: #Dicite palam, quis purior
est et quis melior, aut fons vivus aut rivuli ejus longe
decurrentes?@# Responderunt omnes una voce fontem
velud capud et originem puriorem esse, rivulos autem
ejus, quanto longius a fonte recesserint, tanto
turbulentos et sordibus ac immundiciis corruptos.
Et ait domnus rex Karolus: #Revertimini vos ad fontem
sancti Gregorii, quia manifeste corrupistis cantilenam
aecclesiasticam.@# Mox petiit domnus rex Karolus
ab Adriano papa cantores, qui Franciam corrigerent
de cantu. At ille dedit ei Theodorum et
Benedictum Romae aecclesiae doctissimos cantores,
qui a sancto Gregorio eruditi fuerant, tribuitque
antiphonarios sancti Gregorii, quos ipse notaverat
nota Romana. Domnus vero rex Karolus, revertens
in Franciam, misit unum cantorem in Metis civitate,
alterum in Suessionis civitate; praecipiens, de omnibus
civitatibus Franciae magistros scolae antiphonarios
eis ad corrigendum tradere, et ab eis discere
cantare. Correcti sunt ergo antiphonarii Francorum,
quos unusquisque pro arbitrio suo viciaverat
vel addens vel minuens; et omnes Franciae cantores
didicerunt notam Romanam, quam nunc vocant
notam Franciscam, excepto quod tremulas vel | null | 354d9022-d1b3-4210-ad42-57d44e474eed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vinnolas
sive collisibiles vel secabiles voces in
cantu non poterant perfecte exprimere Franci, naturali
voce barbarica frangentes in gutture voces
pocius quam exprimentes. Majus autem magisterium
cantandi in Metis civitate remansit; quantumque
magisterium Romanum superat Metense in arte cantilenae,
tanto superat Metensis cantilena ceteras
scolas Gallorum. Similiter erudierunt Romani cantores
supradicti cantores Francorum in arte organandi.
Et domnus rex Karolus iterum a Roma artis
grammaticae et computatoriae magistros secum
adduxit in Franciam, et ubique studium litterarum
expandere jussit. Ante ipsum enim domnum
regem Karolum, in Gallia nullum studium fuit liberalium
artium. Per ipsos dies paschae venerunt
Romam ad domnum piissimum regem Karolum
missi Tassilonis ducis . . . . . Franciam cum gloria reversus
est, adducens secum cantores Romanorum
et grammaticos peritissimos et calculatores . . .
9.
( #Ann. Laur. a.@# 788.) . . . Similiter filius
ejus Theudo judicatus est, et monachi ambo
facti sunt in Olto monasterio, ubi sanctus Bonefacius
requiescit . . . . .
. . (Ann. Laur. a. 808) . . . rex Nordanimbronum,
id est de Irlandia insula. . .. ( #Ann. Laur. a.@# 809.) . . . Aureolus comes de genere
Felicis Aureoli Petragoricensis comitis exortus . . . .. . ( #Ann. Laur. a.@# 814.) . . . Karolus . . . sepultus
Aquis in basilica Dei genitricis, quam ipse construxerat.
Corpus ejus aromatizatum, et in sede aurea
sedens positus est in curvatura sepulchri,
ense aureo accinctus, evangelium aureum tenens in
manibus et genibus, reclinatis humeris in cathedra,
et capite honeste erecto, ligato aurea cathena ad
diadema. Et in diademate lignum crucis positum est.
Et repleverunt sepulchrum ejus aromatibus, pigmentis,
balsamo et musco et thesauris. Vestitum
est corpus ejus indumentis imperialibus, et sudario
sub diademate facies ejus operta est. Sceptrum
aureum et scutum aureum, quod Leo papa consecraverat,
ante eum posita, et sigillatum est
sepulchrum ejus. Nemo referre potest quantus
pro eo luctus fuerit per universam terram; nam et
a paganis plangebatur quasi pater orbis. Obiit
vero in pace, unctus oleo sancto et viatico munitus,
anno octingentesimo quarto decimo anno incarnationis
Domini, et regnavit gloriosissimus Ludovicus
filius ejus pro eo, regnante domino nostro Jesu
Christo, cui est gloria in secula seculorum. Amen.
LIBER TERTIUS.
1.
Igitur postquam Christianissimus gloriosus imperator
Carolus mortuus est, nunciatum est Ludovico
filio ejus in Aquitania, #etc., ut Ann. Laur.@#
2.
( #Ann. Laur. a. 816.@# ) . . . Ubi habito concilio,
id est indictione decima, anno imperii sui tertio, ab
incarnatione Domini 816, jussit fieri regulam canonicis
excerptam de diversis Patrum scripturis, decrevitque
eam observandam a canonicis, ut, sicut
monachi respiciunt ad librum regulae sancti Benedicti,
sic perlegant canonici inter se librum vitae
clericorum. Quem librum Amalerius diaconus ab
imperatore jussus collegit ex diversis doctorum sentenciis.
Dedit ei imperator copiam librorum de palatio
suo, ut ex ipsis ea quae viderentur congrua excerperet,
et ita cum decretis episcoporum qui ibi
fuerunt vita clericorum roborata est. Scripsit eidem
imperatori supradictus Amalerius librum de officiis
divinis et de varietatibus eorum et de ordine psalmorum
juxta clericorum usum antiquum . . . .
3.
( #A. L. a.@# 817.) . . . sinodum Aquis more solito
habuit. Ubi abbates regni sui convocavit,
et ut regulam Benedicti observarent ammonuit et
abbatias omnes in sua manu revocavit, ut nemo comitum
vel episcoporum eas inquietare potuisset, et
abbates, inter se quaedam capitula decernentes, descripta
recitaverunt coram imperatore, quae ipse
manu propria roboravit cum episcopis qui aderant. . . .
4 ( #A. L. a.@# 818.) . . . Paucis diebus post pascha
judicati sunt conjuratores cum rege Bernardo capitalem
sententiam subire. Rex Bernardus cum impeteretur,
ut oculis privaretur, ense stricto se defendens,
quinque Francorum fortissimos occidit et
ipse vulneribus confossus mortuus est. Alii autem
exorbati fuerunt . . . .
5.
( #A. L. a.@# 819.) . . . Imperatori ipsi porrexit
librum valde mirabilem de theologia sanctae crucis
Rabanus Magnentius, monachus doctissimus, magister
Alcuini. Beda | null | 9e08e883-33f3-4ef3-9e68-a5baf875e207 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
enim docuit Simplicium, et Simplicius
Rabanum, qui a transmarinis oris a domno
imperatore Karolo susceptus est, et pontifex in
Francia factus, Alcuinum docuit, et Alcuinus Smaragdum
imbuit, Smaragdus autem docuit Theodulfum
Aurelianensem, Theodulfus vero Heliam Scotigenam
Engolismensem episcopum, Helias autem
Heiricum, Heiricus Remigium et Ucbaldum Calvum
monachos heredes philosophiae reliquit.
6--10.
11.
( #A. L. a.@# 826.) . . . Eroldus . . . . baptizatus
est, fuitque filiolus imperatoris de fontibus . . .
dedit ei imperator in filiolatu unum comitatum . . .
12--15.
16.
Anno sequenti (830) Normanni Herio
insulam incendunt mense Junio, et destituta est a
generali monachorum habitatione; ibi fecerat domnus
imperator Karolus monasterium sancti Filiberti
.
Tunc Odo Aurelianorum comes cum
Lanberto Nannetensi comite congressus, occisus
est. Et post annos quinque Rainoldus comes Arbatilicensis
mense Septembri cum Normannis in
Herio insula dimicat et fugatus est (835). Anno
sequenti (836) corpus sancti Filiberti de insula Herio
effoditur 7. Id. Jun., et Burgundiam a monachis perfertur.
Post alios duos annos (838) Pipinus rex Aquitaniae,
filius imperatoris, obiit, sepultus Pictavis
apud sanctam Radegundem. Hic jussu patris fecerat
monasterium sancti Johannis Baptistae Angeriaco,
monasterium sancti Cipriani Pictavis,
monasterium Brantosmense, et transtulit canonicalem
habitum in monasticum in monasterium
sancti Eparchii Engolismae, quibus monasteriis praefecit
abbatem Martinum. Tunc eclipsis solis
fuit, et domnus Ludovicus imperator obiit 12 Kal.
Jul., anno ab incarnatione Domini 840; sepultus
Metis apud sanctum Arnulfum. Remanserunt tres
filii ejus, Lotharius imperator, Ludovicus rex
Germaniae, Carolus Calvus rex Franciae et Burgundiae.
Qui, pro regno Aquitaniae inter se discordantes,
bellum committunt in Fontaneto, quod est in
Burgundia. Lotharius ex una parte cum exercitu
Italiae, Karolus et Ludovicus ex altera cum Francis
et Aquitanis. Et primum Lotharius victor fuit,
sed subito Warinus dux, cum Tolosanis et Provincianis
superveniens, bellum restauravit, et fugatus
est Lotharius [ #an.@# 841].
17.
Anno secundo post mortem domni Ludovici
et Carolus et Ludovicus regnum partiti sunt sibi.
Et post duos annos ( #an.@# 843) venit imperatris ,
mater Caroli Calvi, Turonis, obiit, sepulta apud
Sanctum Martinum. Ipso anno Rainoldus Arbatilicensis
comes, cum Lanberto Nannetis comite congressus,
occisus est. Et Nannetis eo anno a Wefaldingis
capta est, et Carolus Calvus primo Britanniam
ferro et igni vastavit. Sequenti anno ( #an.@#
844) Bernardus comes Pictavinus et Arveus
filius Rainoldi, congressi cum Lanberto comite,
occisi sunt. Alio anno ( #an.@# 845) Siguinus comes
Burdegalensis et Sanctonicensis a Normannis captus
et occisus est, et Sanctonas a Normannis concremata
est, thesauris ejus obtimis exportatis. Carolus
iterum Brittanniam pergens, cum Nomentio duce
dimicat, et victor fuit, Nomentio fugato. His temporibus
Normanni diffusi sunt per Aquitaniam, quia
duces ejus inter se bellis deciderant, nec erat qui
eis resisteret; et concrematae sunt ab eis Herio
insula et monasterium Deas, Burdegala, Sanctonas,
Engolisma, Lemovicas, Parisius, Turonis, Belvacus,
Noviomagum, Aurelianis, Pictavis, et innumera
monasteria et castella destructa.
18.
Post mortem Ludovici imperatoris anno
octavo ( #an.@# 848) Carolus Calvus Lemovicae
conventum generalem habuit tempore quadragesimae;
ante cujus praesentiam Ainardus praefectus
monasterii sancti Marcialis, deposito canonicali habitu,
monachus efficitur; similiter et omnes canonici
sancti Marcialis in monasticum habitum sponte
sese transferunt, et deinceps idem locus a monachis
ordinatur. Josfredus vero thesaurarius nolens relinquere
seculum, tutus a Stodilo episcopo, monasterium
sancti Juniani et ecclesiam Cairoensem
depraedatione a jure sancti Marcialis
subripuit, et hac occasione desciscere fecit. Tunc
sancti Martini monachi Turonenses, nemine cogente,
ante corpus ejusdem abjecto monachi scemate,
scema induunt canonicale; sed mox in eis
pestis irruit, ut una nocte omnes morerentur, et
de relico a canonicis ipse habitatur locus. Carolus
autem tercia vice Britanniam igni et ferro
vastavit ( #an.@# 850). Et dum in Aquitaniam regressus
esset, Nomenoius dux Redonas civitatem et Nannetis
capiens, destruxit eas, et Britanniam repedat.
Anno sequenti ( #an.@# 851), jubente Deo, ab angelo
percussus interiit. Et Carolus Calvus | null | 5a84753a-471e-46b6-87d9-1d6c92f10808 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quarto Britanniam
ingressus, cum Erispoio filio Nomenoi dimicavit,
et victor extitit, sed magnam partem
exercitus sui cum Viviano duce amisit. Et sequenti
anno ( #an.@# 852) Lanbertus comes Nannetensium
a Gauzberto Cenomannensium comite in
bello occiditur. Et Carolus quinta vice Britanniam
devastavit, et Pipinum nepotem suum adquirens,
Britanniam sibi subjugavit, occiso Erispoio.
Rannulfus quoque comes Pictavensis et
Raino comes Arbatilicensis, consanguineus ejus,
cum Normannis in Briliaco villa dimicantes fugati
sunt, et Gauzbertus comes Cenomannensis insidiis
Nannetensium circumventus occisus est.
19.
Carolus vero anno 15 post praelium Fontaneticum
in regem Lemovicae unctus est in
basilica Salvatoris, et inde ingressus est Franciam
( #an.@# 855). Post paucos dies Lotharius
imperator monachus factus est, quia patrem in
carcerem conjecerat. Quo mortuo, de anima ejus
altercatio visa est inter angelos nequam et sanctos;
demones autem frustrati sunt. Parvo post
tempore Ludovicus rex frater ejus obiit, et Carolus
Calvus in imperatorem elevatus est ( #an.@# 876). Quo
tempore gravissime Normanni Aquitaniam affligebant,
et Helias Scotigena Engolismensis episcopus
defunctus est, monasterium quoque beati
Eparchii ab infestantibus paganis desolatum est,
ita ut ibi nullus monachorum habitaret, et hac de
re canonicalis habitus ibi reverteretur, qui nuper
exierat. Turpio vero cum rege Carolo abiens Franciam,
et inde regressus, non post multos dies
cum Normannis congressus, occidens eorum
regem nomine Maurum, ab eo ipse occiditur; et
Emeno frater ejus Engolismae comes extitit, et
ipse post biennium cum Landrico Sanctonicensi
comite confligens, interempto Landrico, in castro
Runconia reducitur sautius, et octava die moritur;
sepultus juxta basilicam beati Eparchii; et
reliquid filium parvulum Ademarum nomine. Et
Carolus hoc audito, Vulgrimnum propinquum
suum, fratrem Aldoini abbatis, ex monasterio sancti
Dionisii direxit, et praefecit eum Engolismae
et Petragoricae, et Olibam statuit in episcopatu
Engolismensi. His temporibus Fredebertus episcopus
Frantiae veniens ad Sanctum Eparchium,
construxit ibi ecclesiam in honore Salvatoris;
sed corpus beati viri levare non potuit, quod
volebat transferre in eadem ecclesia. Ipsoque consecrationis
die post peractum sacrificium placida
morte ante altare Salvatoris obdormivit in Domino,
et ibidem ante altare humatus est ab episcopo
Oliba.
20.
Interea Carolo Calvo de seculo migrante ( #an.@#
877), regnavit pro eo in Francia filius ejus Ludovicus
Balbus; nec ultra imperium accepit aliquis de
regibus Frantiae. Tunc Bajoarii et Alamanni ex gente
corum creaverunt sibi regem Hotonem, Longobardi
similiter ex gente sua regem Adalbertum, deinde
Harduinum; et Romani de senatoribus suis elevaverunt
in regno Albericum, cujus frater Octavianus
papa ordinatus est. Defuncto rege Ludovico, regnavit
pro eo filius ejus Carolus cognomento Insipiens
vel Minor. Quo tempore defuncto Vulgrimno 5
Non. Mai. (885 #vel@# 886), et sepulto juxta basilicam
sancti Eparchii, quinto anno post eum Oliba
episcopus diem clausit, et Anatolus in loco ejus pontifex
ordinatus, tercio anno vitam finivit ( #an.@#
892). Vulgrimnus autem multis praeliis laboraverat
frequenter cum Normannis, et hac de causa aedificaverat
castrum Martiliacum, et Mastacium, ut esset
munimen contra paganos. Miseratque in Martiliaco
Rotbertum legis doctum, et cum eo Rannulfum,
quem fecit vicecomitem. Qui Rannulfus habuit tres
filios, Lanbertum et Arnaldum atque Odolricum.
Idem vero Vulgrimnus filiis suis reliquid, Alduino
quidem Engolismam, Willelmo vero Petrogoricam
et Aginnum, quam assumens vindicaverat propter
sororem Willelmi Tolosani, quam in matrimonium
acceperat. Tunc Franci conjurantes contra Carolum
Minorem, eiciunt eum de regno, et Odonem ducem
Aquitaniae in regno elevaverunt. Quo
tempore (888) Rodulfus rex Burgundiae cum hoste
fortissimo Lemovicinum appulit, et congregati
sunt contra eum innumerabiles hostes Normannorum,
et commisso praelio in loco qui dicitur Ad-Destricios,
usque ad internitionem devastati sunt pagani, et
exinde fugientes, non ultra fiduciam praesumpserunt
veniendi in Aquitaniam. Rodulfus autem gratias
Deo, pro cujus amore animam suam posuerat, referens,
cum magno triumpho regressus est. Et
Normanni regressi, terram vacuam repperientes,
sedem sibi in Rotomago constituunt cum principe
suo Roso. Qui factus Christianus, captivos plures
ante se decollare fecit in honore quos coluerat
deorum. Et item infinitum pondus auri per ecclesias
distribuit Christianorum in honore veri Dei, in cujus
nomine baptismum susceperat.
21.
Rannulfus quoque comes Pictavensis habuit | null | 02ee429f-d791-4d4d-8ea6-b61c9a66a038 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
filium Eblum nomine. Qui Rannulfus consanguineus
erat Willelmi nobilissimi comitis Arvernis.
Summamque amiciciam cum eo et cum Roso principe
Normannorum habuit. Et quia pugnator fortissimus
erat, a rege Odone valde honorabatur ( #an.@#
892). Et dum regalem aulam assiduaretur, veneno
necatus, in extremis sancto Geraldo ibi tunc
presenti parvulum filium suum Eblum commisit tutandum.
Ademarus autem, filius Emenonis, Santia
in conjugio copulata, Alduino et Willelmo
familiarissimus existens, honore eorum acsi frater
potiri videbatur. Qui a rege Odone vocatus ad palatium,
provectus est Pictavis comes. Regressusque
a palatio sanctus Geraldus, clam subductum filium
Rannulfi a Pictavis Willelmo, duci Aquitaniae comiti
Arvernis, credidit nutriendum, cui propinquus erat.
Eo tempore ipse Willelmus, cum non haberet prolem,
Cluniacum monasterium in fundo proprio, quod est
in Burgundia, noviter fecit ( #an.@# 910). Qui cum sororem
suam in matrimonio desideraret conjungere
sancto Geraldo, nullatenus quivit. Qui celibem vitam
semper ducens, cum sepe ad copulam suaderetur
amore filiorum, respondebat sanctus Geraldus: #Utile
est,@# inquit, #mori sine filiis, quam relinquere malos
heredes.@# Erat etiam Ademarus comes Pictavinus
amator Ecclesiae. Cumque prolem nec ipse haberet,
una cum uxore sua Santia de futuro seculo prospiciens
sibi, concessit quaedam ex jure proprio ecclesiis
Christi predia, sancto Carrofo quidem
Voertam sancto Marciali Moltonnum, sancto Johanni
Neiriacum, sancto Hilario Corcolmum,
sancto Eparchio Godorvillam. Eo tempore Ebo Bituricus
cepit aedificare cenobium Dolense in honore
Dei matris ( #an.@# 917), quod postea integravit
Rodulfus filius ejus, ubi magnam cohortem monachorum
congregavit regulariter degentem.
22.
His diebus Hoto, rex Bajoariorum, Longobardorum
regnum sibi subegit. Similiter, defuncto
Alberico, consensu Octaviani papae Romanorum
imperator promotus est ( #an.@# 962). Quo defuncto
( #an.@# 973), imperavit filius ejus item Hoto. Francorum
vero rege Odone obeunte, regnavit pro eo
filius ejus Arnulfus pauco tempore, et mortuus est.
Iterum Carolus Minor regnum suscepit ( #an.@# 898),
unxitque eum Arbertus episcopus. Contra quem
iterato Francorum proceres conspirati, eum regno
pellentes, Rotbertum ducem pro eo constituunt
regem ( #an.@# 922). Tunc inter se divisi sunt Franci,
sed major pars Rotberto favebat. Carolus denique
accito ab Hotone imperatore auxilio, cum multo
exercitu partim de Bajoaria partim de Frantia,
regressus Frantiam, conserto praelio Rotbertum interfecit,
regnumque recuperans ( #an.@# 923), Hugoni
filio Rotberti ducatum permisit regendum. Carolo
migrante, Ludovicus pro eo regnavit. Quo tempore
( #an.@# 929) Niceforus imperator Basilium et Constantinum
parvulos educans Constantinopoli, Sarracenorum
regnum invasit, et Antiochiam aliasque
fortissimas civitates expugnans, christianis Grecis
restituit. Quem imperatris, mater Basilii, metuens,
ne super filios suos tirannidem ageret, dolo
evocatum dum Tripolim obsideret, dum in basilica
palacii Constantinopolis genibus curvatus sabbato
sancto Paschae preces Deo funderet, gladio
eum necare jussit. Quod factum diu latuit, donec
suspecti satrapae Grecorum monumentum ejus egerentes,
confossum gladiis corpus reppererunt
( #an.@# 969).
23.
Tunc Ademarus comes Pictavensis defunctus
est ( #an.@# 930), et Pictavis juxta basilicam
sancti Hilarii 4. Non. Aprilis sepultus. Willelmus
quoque dux Arvernis mortuus est, ( #an@# 919), et
filius Rannulfi Eblus Arvernis et Pictavis simul
comes promotus est. Acceptamque in conjugium
Adelam, filiam Rosi Rotomagensis, genuit ex
ea Willelmum Caput-stupae. Post mortem siquidem
Vulgrimni filius ejus Alduinus 30 annos vixit. Hic
muros civitatis Engolismae restaurare cepit. Quo
tempore ( #an.@# 916) Gunbaldo pontificatum agente,
repetentes Normanni crebras irruptiones per
Pictavorum terminos exercebant. Unde factum
est, ut monachi sancti Carrofi pretiosum lignum
crucis ad custodiendum Engolismae deferrent
cum diversis ornamentis ecclesiae. Et cessante
infestatione Normannica, Alduinus in civitate sua
retinere temptavit omnibus diebus supradictum
sanctum lignum, nolens reddere commendatum. Hac
de causa jussit adornare ecclesiam Salvatoris
foris muros in capite basilicae sancti Eparchii, ubi
sanctum lignum deputaret. Per annos vero septem
langore corporis multatus est ipse, et in populo ejus
ita fames vehementissima grassata est, ut, quod
actenus incompertum fuit, de vulgo unus alterum
ad devorandum exquireret, et multi alios ferro
perimentes, carnibus more luporum humanis vescerentur. | null | dec7d9ca-06fe-44d9-86ea-71557979122d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Quibus actus Alduinus necessitatibus, uno
ante mortem suam anno remisit Carrofo pretiosum
lignum per manus filii sui Willelmi cognomento
Sectoris-ferri, cum capsa aurea, quam ipse cum
gemmis construi imperaverat, ubi contulit Lubeliaco
villam; et mox cessavit plaga; et ipse post annum
defunctus 6 Kal. April. juxta patrem tumulatus
est. Post cujus mortem secundo anno (918) occisi
sunt a Bernardo in ultionem Santiae sororis suae,
quam occidere conati sunt, Lanbertus vicecomes
Martiliacensis et Arnaldus frater ejus. Willelmus
autem Sector-ferri honorem eorum restituit
Odolrico fratri eorum, qui minor natu erat, fuitque
sibi vicecomes, sicut Ramnulfus fuerat Vulgrimno.
Hic denique Bernardus, mortuo patre suo Willelmo,
qui fuit frater Alduini ex Vulgrimno, comes Petragoricensis
effectus est. Willelmus vero Sector-ferri
Engolismae principatum obtinuit, et communem
habuerunt totum honorem eorum ipse et Bernardus
consanguineus ejus. Adhemarus tamen supradictus,
qui sororem Bernardi Santiam uxorem habuit,
decem annos supervixit Alduino. Santia vero
vitam terminans 2. Non. April, humata est juxta
basilicam beati Eparchii.
24.
Eo tempore ( #an.@# 940) Gunbaldus episcopus
decedens, successorem habuit Fulcaldum. Tunc
Willelmus Sector-Ferri et consanguineus ejus Bernardus,
adgregato conventu nobilium, iterum
restituerunt monasticum habitum in basilica beati
Eparchii, praeficientes eidem monasterio Mainardum
abbatem. Qui in fronte basilicae beati Eparchii construxit
elegans oratorium in nomine sanctae Resurrectionis.
Tunc domnus Willelmus per testamentum
concessit ad eundem locum beati Eparchii
donum, ecclesiam sancti Hilarii im Petragorico
sitam in vicaria Piliacense, ecclesiam sanctae
Eugeniae sitam in Santonico in vicaria Pedriacense,
curtem Fradorevillam et villam Dairaco, villam
Alviniaco, villam Romanorevilla cum ipsa ecclesia,
mansum unum in Godorvilla. Quod testamentum
confirmare jussit, et firmaverunt manibus propriis
quorum nomina haec sunt: Bernardus comes, Arnaldus
filius Bernardi, Odolricus vicecomes, Adhemarus
vicecomes, Arnaldus filius Willelmi, Adhemarus filius
Willelmi. Sancto Marciali dedit nichilominus
Cantreciacensem ecclesiam in Engolismensi, pariterque
Manauco ecclesiam in Lemovicino cum omnibus
adjacentiis et massis. Iterio fideli suo de
villa Boensi dedit cellam Fruinensem.
25.
Interea defuncto Eblo duce ( #an.@# 935), filiorum
ejus alter comes, alter episcopus factus est.
Eblus enim, annuente Ludovico rege, pontifex Lemovicae
factus est. Willelmus vero cognomento
Caput-stupae Arvernis, Vallatis, Lemovicae
et Pictavis comes provectus, dux Aquitaniae extitit.
Hic germano suo abbatiam sancti Hilarii ac sancti
Maxencii cum nonnullis al is possessionibus in Pictavensi
solo praebuit. Fuit idem Eblus bonus pastor
ecclesiae, aedificavitque castellum Lemovicae sedis,
castellum sancti Hilarii, et canonicos ibi disposuit,
quia infestatione Normannorum idem locus a
monachorum prisca habitatione desciverat. Restauravit
monasterium sancti Maxentii, et castellum in
circuitu perfecit. Restauravit et monasterium sancti
Michaelis ad Eremum et multa alia laudabilia
in opere Dei egit. Qui defunctus sepultus est in
basilica supradicti monasterii sancti Angeli. Fuerat
autem successor Turpionis episcopi, avunculi
Rotberti vicecomitis Albucensis. Fuitque idem
Eblus a sancto Marciale tricesimus nonus episcopus,
qui ad honus suum sufferendum ordinaverat sub se
corepiscopum Benedictum. Qui postea captus a
Helia Petragoricensi comite, oculis privatus est, et
propterea Eblus nimio et intolerabili semper dolore
afficiebatur usque ad diem mortis suae; ipsum
enim post se voluerat relinquere successorem. Idem
Helias, cum Geraldo vicecomite et filio ejus
Widone commisso praelio, victor extitit, et postea
cum fratre suo Aldeberto in deceptionem captus est
a Widone, et in castro Montiniaco in custodia conjectus.
Sed cum suasu Willelmi ducis oculis privandus
esset propter supradictum corepiscopum,
Deo propitio, de custodia evasit, et non multo post
in via Romae peregrinus in Dei opere obiit. Aldebertus
vero frater ejus plurimo tempore in turre
civitatis Lemovicae custoditus, tandem solutus est,
accepta in conjugio sorore Widonis vicecomitis, ex
qua filium genuit Bernardum.
26.
Eo tempore, adhuc vivente Turpione episcopo,
Odo et Teotolo, canonici sancti Martini illustrissimi,
adimplentes evangelicum praeceptum, derelictis
omnibus, pauperes pauperem Christum secuti sunt,
et Cluniaco sancto habitu ac vita induti sunt. Unde
postea Dei nutu Odo abbas praefuit sanctissimus,
et post eum sanctus Majolus. Teotolo, jubente abbate
suo, archiepiscopus invitus consecratus est
Turonis. Hic sanctissimus Odo et litteris adprime
liberalibus eruditus et Dei amore flagrantissimus,
exemplo et doctrina apostolicae regulae, quae est | null | 6916e1e6-dfc0-4bf7-9bc0-9911f1308223 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
monachorum,
extitit restaurator strenuus.
27.
Tunc Roso defuncto ( #an.@# 931), filius ejus
Willelmus loco ejus praefuit, a puericia baptizatus,
omnisque eorum Normannorum, qui juxta Frantiam
inhabitaverant, multitudo fidem Christi suscepit,
et gentilem linguam obmittens, Latino sermone assuefacta
est. Willelmo ab Arnulfo Flandelensi comite
dolo interempto ( #an.@# 943), filius ejus Richardus succedens,
christianissimus factus, aedificavit in ea
Normannia, quae antea vocabatur marcha Franciae
et Britanniae, monasterium sancti Michaelis de
Monte, ubi monachos ordinavit. Item monasterium
Fiscannum in honore summae Trinitatis, ubi
sepultus est ipse, ubi et monachos posuit. Francorum
interea rege Ludovico vita exeunte ( #an.@# 954),
regnavit pro eo Lotharius, filius ejus ex Girberga
regina progenitus.
28.
Quo tempore ( #an.@# 951) Fulcaldus episcopus
Engolismensis, postquam praefuit 12 annis, defunctus
est, et successit in episcopatu Ebulus, qui et
ipse 12 annis praefuit. Willelmus denique Sectorferri,
qui hoc cognomen indeptus est, quia commisso
praelio cum Normannis, et neutro cedenti, postera
die pacti causa cum rege eorum Storin solito
conflictu deluctans, ense corto durissimo per
media pectoris secuit simul cum torace una; modo
percussione claudens diem, sepultus est juxta basilicam
sancti Eparchii. Et per 30 annos pro eo principati
sunt Bernardus comes, deinde filius ejus
Arnaldus, deinde Willelmus Talerandus, deinde
Rannulfus Bomparius, tum Richardus Insipiens.
Arnaldus quidem subtrahens sancto Eparchio villam
Salasensem, et conferens Heliae duci villa
Boensi, ab angelo percussus interiit, et hac de re in
fine mortis sancto Eparchio villam Ajarniacensem
contulit pro emendatione, et sepultus est juxta
basilicam sancti Eparchii. Mortuo fratre ejus Willelmo
( #an.@# 962), Rannulfus bello extinctus est ab
Arnaldo filio Willelmi Sectoris-ferri, qui pro
patre suo in principatum Engolismae successit et
Richardum Insipientem expulit ( #an.@# 975). Captoque
in conflictu Gauzberto, fratre Eliae comitis, suasus
est a Willelmo duce, quo praeberet inimicum
sibi. Et Pictavis trusus Gauzbertus, in ultionem
Benedicti corepiscopi oculis dampnatus est.
29.
His temporibus ( #circa an.@# 973) Aymericus non
monachus abbas sancti Marcialis, successor Gonsindi,
moritur, et in fine monachus extitit, quia rex
Ludovicus timens ejus tirannidem, honorem sancti
Martialis ei commiserat, sacramento tamen jurare
fecit, ut monacus esset futurus. Hic Geraldum vicecomitem
in manibus suis habuit commendatum,
et Bosonem Vetulum de Marca. Hic juxta Cambonense
monasterium destruxit castellum vi
expugnatum Canboncasem, eo quod molestum erat
hominibus monachorum.
30.
Interea defuncto Willelmo Capite-stupae ( #an.@#
963) et sepulto apud ecclesiam sancti Cipriani, ducem
pro eo filium ejus Willelmum habuit Aquitania.
Qui filiam Tetbaldi Campanensis vocabulo Emmam
uxorem accepit, genuitque ex ea filium Willelmum.
Rex autem Lotharius Lemovicam adiit, et tempus
aliquantum in Aquitania exegit. Unde revertens,
veneno a regina sua adultera extinctus est ( #an.@# 985).
Filiumque reliquit Ludovicum, qui uno tantum anno
supervivens, et ipse potu maleficii necatus est
( #an.@# 987). Regnum pro eo accipere voluit patruus
ejus Carolus, sed non potuit, quia Deus judicio suo
meliorem elegit. Nam Franci inito consilio eum
abjiciunt, et Hugonem ducem, filium Hugonis, regem
eligunt. Hac de causa episcopus montis Leudenensis
Ascelinus ebdomada majori ante pascha ( #an.@#
991), in qua est cena Domini, velud Judas Christum
et ipse tradidit Carolum. Qui Aurelianis in carcere
trusus ad usque mortem, ibi genuit filios Karolum
et Ludovicum, et mortuus est; et expulsi sunt filii
ejus a Francis, profectique sunt ad imperatorem
Romanorum et habitaverunt cum eo. Sane dux
Aquitanorum Willelmus reprobans nequiciam Francorum,
Hugoni subditus esse noluit. Unde factum
est, ut Hugo, exercitu Francorum admoto, urbem
Pictavis obsidione fatigaret. Dumque frustratus recessisset,
cum Aquitanorum manu Willelmus insecutus
est eum usque Ligerim. Ubi in gravi praelio
decertantes Francorum et Aquitanorum animositates,
multo sanguine alterna cede fuso, superiores
Franci extiterunt, et sic reversi sunt. Pacem postea
Willelmus cum Hugone et filio ejus Rotberto fecit.
Et rex Hugo cogitans erga se Dei gratiam, quasi
vicem rependens, defensor clementissimus ecclesiae
Dei extitit. Nam ob hanc causam creditur progenies
Caroli reprobata, quia jam | null | 7ced3f56-a05c-4045-a4b3-82eb79c80ecb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
diu neglegens Dei gratiam,
ecclesiarum potius neglectrix quam erectrix
videbatur. Beati ergo Dionisii coenobium, quod jam
pristinam monasticam corruperat normam, rex
Hugo regulari honestate, sicut in Dei oculis rectum
erat, honestius restauravit per manus venerabilis
Odilonis abbatis, et alia sanctorum nonnulla monasteria
in decorem pristinae disciplinae revocavit.
Eodem tempore gravissimum bellum inter
Willelmum ducem et Gosfridum Andegavensem comitem
peractum est. Sed Gosfridus necessitatibus
actus, Willelmo duci se subdidit, seque ei in manibus
praebuit, et ab eo castrum Losdunum cum nonnullis
aliis in pago Pictavorum pro beneficio accepit.
31.
Ea tempestate Hotone secundo mortuo, Hoto
filius ejus, tercius actu et nomine, imperio potitus
est. Qui philosophiae intentus, et lucra Christi cogitans,
ut ante tribunal Judicis duplicatum redderet
talentum, Dei voluntate populos Hungriae, una
cum rege eorum ad fidem Christi convertere meruit.
Girbertus vero natione Aquitanus, monacus.
Aureliacensis sancti Geraldi ecclesiae, causa
sophiae primo Franciam, deinde Cordobam lustrans,
cognitus ab imperatore, archiepiscopatu
Ravennae donatus est. Procedenti tempore cum Gregorius
papa, frater imperatoris, decessisset ( #an.@#
999), idem Girbertus ab imperatore papa Romanorum
sublimatus est propter philosophiae gratiam,
mutatumque est nomen ejus pristinum, et vocatus
est Silvester. Et praefectus Romae Crescentius cum
contra Hotonem imperium Romanum vellet arripere,
tandem coactus in turre, quae vocatur Inter-celis,
diu evasit, sed expugnata ipsa turre, captus
est insidiis suae conjugis, et patibulo suspensus est,
et pro eo planctus magnus factus est ( #an.@# 998).
His diebus ( #an.@# 994) sanctus abba Maiolus Cluniacensis
migravit ad Dominum, fuitque ei successor
supradictus Odilo, non dispar virtutibus. Et Hugo
rex Francorum, amator sanctae ecclesiae et servantissimus
aequi, mortuus est ( #an.@# 996), et regnavit
pro eo Rotbertus filius ejus, vir clarae honestatis
et magnae pietatis, ornamentum clericorum,
nutritor monachorum, pater pauperum, assiduus
vere Dei cultor, rex non tantum populorum, sed
etiam morum suorum.
32.
Hisdem temporibus ( #circa an.@# 1000) rebellantes
Bulgari Gretiam valde exasperaverunt, et
Basilius imperator super eos nimis irritatus, voto
se obligavit Deo, monachum fieri, si Grecis eos subderet.
Et per annos 15 cum hoste super eos laborans,
duobus magnis praeliis victus est. Ad ultimum ( #an.@#
1014) regibus Bulgarorum Samuele et Aaron
non publico praelio, sed astucia Greca interfectis,
omnem terram eorum obtinuit, et fortissimas civitates
et castella confregit, Grecorumque praesidia
contra eas ubique ordinavit, populumque Bulgarorum
maxima ex parte captivavit. Et sicut voto promiserat,
habitum monasticum Greca figura subterindutus
in reliquum est omni vitae suae tempore, a
voluptate et carnibus abstinens, et imperiali scemate
extrinsecus circumdabatur. Deinde Hiberiam
repugnantem per annos septem ita edomuit, ut omnia
ad nutum ejus fierent ( #an.@# 1022).
33.
Obiit quoque Richardus Rotomagensis ( #an.@#
996? 1002?), sepulturae traditus apud Fescannum,
et pro eo successit Richardus filius ejus. Hic prudentissimus
et gloriosus in omnibus et dilector ecclesiarum
extitit. Hotho vero imperator hausu veneni
periit sine filiis ( #an.@# 1002), et pro eo consanguineus
ejus Heinricus imperium suscepit. Siquidem
Arbertus Coloniae archiepiscopus, expirante
Hotone in partes Capuae, sceptrum et coronam cum
lancea sacra secum afferens, ab Hainrico insidiis
circumventus captus est, et imperatoris privatus ornamentis
.
34.
Quibus temporibus Aldebertus comes supradictus
Petragoricensis, filius Bosonis Vetuli ex
sorore Bernardi supradicti nomine Emma, ad urbem
Pictavis bellum intulit, et victor extitit, pro eo
maxime quia inconsulto antequam deberent cives ei
bellum intulerunt. Urbem quoque Turonis obsidione
affectam in deditionem accepit, et Fulchoni comiti
Andegavensi donavit; sed ille ingenio doloso
civium amisit post paululum, et iterum Odo Campanensis
eam recuperavit. Dux vero Willelmus
in monastico habitu seculum derelinquens, humatus
est apud monasterium sancti Maxentii ( #an.@# 993),
et principatum post eum strenuissime administravit
Willelmus filius ejus. Et Aldebertus, Gentiaco capto
castro et destructo, itemque a Willelmo reedificatum
dum id ipsum obsedisset, et secundo destrueretur,
et securus circumequitaret ut jam victor,
ictu sagittae mortuus et Sancto Carrofo conditus est;
et surrexit pro eo Boso frater ejus. [Tunc Willelmus,
accepta in matrimonio Adalmode conjuge suprascripti
Aldeberti | null | 34b53d24-0022-4687-8a33-d7556d68f019 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
] Rotbertum regem accersivit
ad capiendum castrum Bellacum, quod tenebat
Boso. Omnis Frantia bellatrix eo conflixit,
sed frustrata post multos dies cum suo rege recessit.
Ipso tempore dum obsessum esset Widonis vicecomitis
Procia castrum a duce supradicto
cum valida manu, Wido obsessores bello appetit,
et de eis magnam stragem dedit victor ( #circa an.@#
1000), obsidionemque disrumpit.
35.
Arnaldus autem comes Engolismensis, pro
Dei timore facto habitaculo monachorum in ecclesia
Buxensi sancti Amancii, et ibi misso reverendo
abbate nomine Francone, in aula sancti Eparchii
factus monacus, sepultus est 4 Non. Mar. juxta
patrem suum. Et episcopus Aldegerius Lemovicae
cum pretiosioribus indumentis sacerdotalibus
ex aula sancti Marcialis abiit Franciam, et ibi vita
privatus ( #circa an.@# 990), sepultus est apud Sanctum
Dionisium, et pro sepultura sua contulit pretiosa
quae asportaverat a Sancto Marciale ornamenta.
Successit pontifex Alduinus, frater ejus, per manum
Willelmi ducis, consecratusque est Engolismae ab
episcopo Hugone. Arnaldus supradictus successorem
sibi comitem reliquid Engolismae Willelmum
filium suum. Preterea Fulcaldus episcopus
per 12 annos vivens, Rannulfum successorem accepit
( #an.@# 964). Quo episcopo existente per novem annos
et mortuo ( #an.@# 973), supradictus Hugo episcopatum
per 20 annos optinuit ( #an.@# 993), et post
eum Grimoardus, deinde domnus Roho antistes
gloriosus Engolismae refulsit (an 993-1017). His
diebus pestilentia ignis super Lemovicinos exarsit.
Corpora enim virorum et mulierum supra numerum
invisibili igne depascebantur, et ubique planctus
terram replebat ( #an.@# 994). Gosfridus ergo abbas
sancti Marcialis, qui successerat Wigoni, et Alduinus
episcopus, habito consilio cum duce Willelmo,
triduanum jejunium Lemovicino indicunt. Tunc
omnes Aquitaniae episcopi in unum Lemovicae congregati
sunt, corpora quoque et reliquiae sanctorum
undecumque sollempniter advectae sunt ibi, et corpus
sancti Marcialis patroni Galliae de sepulchre
levatum est, unde leticia inmensa omnes repleti sunt,
et omnis infirmitas ubique cessavit, pactumque pacis
et justicia a duce et principibus vicissim foederata
est. Alduinus autem episcopus monasterium
sancti Stephani Agentense, quod Hildegarius
ornate disposuerat in magna caterva monachorum,
per triennium antequam moreretur destruxit, et
canonicos ibi restituit. Hac de noxa Lemovicam
intra urbem monachos in ecclesia sancti Martini
regulae subditos adgregare curavit. Sepe idem Alduinus
pro nequicia populi novam observantiam
constituit, scilicet ecclesias et monasteria cessare a
divino cultu et sancto sacrificio, et populum quasi
paganum a divinis laudibus cessare, et hanc observantiam
excommunionem censebat. Idem antistes,
dum populus in quadragesima Evauno sua diocesi
fame periclitaretur, ne mortem pro fame incurreret,
indixit esum carnium, et ab omnibus illius oppidi
esca sumptae sunt carnes; quibus penitentiam antistes
ipse postmodum suasit. Frater vero ejus Wido
vicecomes Lemovicensis, dum comes Boso Romam
abiret, nata occasione castrum extruxit a novo contra
Brantosmense monasterium. Nec mora, reverso
Bosone commissoque praelio, Boso victor castrum
destruxit, multusque sanguis in eo bello effusus est,
et Wido vulneratus fuga lapsus est.
36.
His temporibus episcopus Grimoardus, datis
muneribus, a Willelmo comite sancti Eparchii monasterium
expeciit et sibi vindicavit, et per multos
annos sine abbate manere fecit. Omnes enim
comites Engolismae a temporibus Childeberti regis
Francorum, quo ipse locus fundatus est, advocati
ejus et defensores extitisse noscuntur et provisores,
habentes pro offitio defensoris in beneficio villam
Banconiam. Tunc memoratus episcopus Aimerico
germano suo duci Moxedanensi donavit in possessionem
monasterium Tomolatense, quod actenus
semper fuerat in dominio coenobii Engolismensis.
Situmque est in territorio Petragoricensi, habens
ecclesiam in honore genitricis Dei, ubi velut in
proprio jure paterno sepulti sunt Felix Aureolus Petragoricensis
comes, pater sancti Eparchii, et
Principia mater ejusdem confessoris. Post non multos
annos supradictus Aymericus ipsum locum dedit
in beneficio ducibus suis, qui vocantur Infernales,
et ita penitus ipsa possessio alienata est a jure
antiquo sancti Eparchii. Processu temporis Wido
vicecomes, capto Grimoardo episcopo, pro monasterio
Brantosmense, quod ab eo in munere exposcebat,
tenuit eum in carcere in turre Lemovicae. Et
dimissus juxta conditionem Widonis, Romam adiit,
Girbertum papam interpellavit. Ibi Wido evocatus
est ad judicium coram papa ( #circa an.@# 1003). Et cum
ipso sacratissimo die Paschae causa ventilata esset,
et a senatu prolata sentencia judicatum esset, ut
omnis qui episcopum capit ad colla | null | 20805810-07f7-49ec-a79f-039bd130b2a7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
indomitorum
equorum ligatus pedibus disrumpatur et demum
a feris dilaceretur, traditus mox est episcopo Grimoardo
ad custodiendum, post diem tercium tradendus
ad penam. Sed hi duo inter se concordantes,
amici facti sunt, et ante diem condictum clam Roma
egressi, reversi sunt ad propria.
37.
Hainricus vero imperator cum Langobardos
sibi repperiret contrarios, misso Rodulfo rege
Burgundiae, Papiam obsedit et incendio tradidit,
et palatium in ea sibi aedificavit, et rebellantes sibi
servire coegit ( #an.@# 1004). Duces quoque Grecorum
cum partes ejus invaderent, ordinata expeditione
oras Appuliae penetrans, tot dies expugnando civitates
eorum ibi exegit, usquequo pestilentia exercitus
ejus laboraret sicque reverteretur ( #an.@#
1022). Hic in terra Teodisca a novo civitatem aedificavit
vocabulo Baenburg, quam Benedictus papa in
honore Dei genitricis consecravit, et parroechias in
circuitu ex paganorum vicis et oppidis, dum converterentur,
attitulavit ad illam. Hic Cluniacensi
coenobio contulit dona, sceptrum aureum, speram
auream, vestimentum imperiale aureum, coronam
auream, crucifixum aureum, pensantia simul
libras 100, et alia multa; et cum Odilone abbate
ejusdem loci crebrius colloquium familiare exercebat,
et in aula palatii sui eum prae omnibus ducebat.
38.
Per haec tempora Ermengaudus comes Irgeldensis
post copiosos triumphos de Mauris et
Sarracenis praelio inito ultimo, innumerabilem stragem
Sarracenorum perficiens, dum victor regreditur,
alium exercitum Maurorum offendit venientem.
Quem cum paucis suorum lassis persequens,
multos eorum occidit, et ipse cecidit ( #an.@# 1008?).
Caput ejus Sarraceni pro magno thesauro secum
asportaverunt. Quod aromatizatum rex eorum auro
cooperuit et secum in praeliis semper ferebat causa
victoriae.
39.
Interea summae philosophiae abbas sancti
Benedicti Floriacensis super Ligerim loci, nomine
Abbo, Wasconiam iter faciens, per Engolismam
transiens, mense Novembri in monasterio beati
Eparchii hospitatus est. Veniensque ad Sanctum
Petrum Regulatensis ecclesiae, quae est possessio
sancti Benedicti Francorum coenobii, ibi
tumultu Wasconum occisus est; ibi sepultus, miraculis
clarescere coepit ( #an.@# 1004). Virga ejus pastoralis
remissa est Frantiam. Bernardus Wasconiae
dux necem tanti viri de interfectoribus ejus punivit,
alios suspendio, alios flammis tradens, et omnem
illam possessionem Regulatensem, quae ante in
lite invadentium erat, sine lite dehinc monachis
Francis sancti Benedicti paravit vindicandam. Rex
autem Rotbertus pro defuncto ordinavit abbatem
Gauzlenum, licet repugnarent monachi, nolentes
sibi praeesse filium scorti. Erat enim ipse nobilissimi
Francorum principis filius manzer, a
puero in monasterio sancti Benedicti nutritus. Quem
etiam rex supra scriptus archiepiscopum Bituricensibus
fecit postea post mortem Dacberti archiepiscopi.
Sed et ipsi quinquennio sedicionem agentes, noluerunt
eum in civitatem recipere, dicentes una voce:
#Non decet dominari Ecclesiae filium scorti.@#
Postmodum
tamen regis voluntas praevaluit, et Dei nutu
in sede susceptus est ( #an.@# 1009). At Bernardo
insidiis muliebribus, maleficis artibus corpore
fatescente, vitae privato, Santius, frater ejus, dux
Wasconum extitit. Ex defuncta conjuge Willelmi
ducis, ex qua susceperat filium Willelmum, idem
dux sororem Santii Briscam in uxorem copulavit
sibi, quae ei Odonem genuit filium.
40.
Per idem tempus mortuo Gosfrido abbate
sancti Marciatis ( #an.@# 998), et succedente pro eo
Adalbaldo regularis meriti, et Widone et Alduino
episcopo fratre ejus revertentibus propere ab Hierosolimis,
sepulchrum sancti Eparchii clarere innumeris
coepit miraculis plus solito. Et visio manifesta
patefacta est Fulcherio abbati sancti Carrofi et
monachis, ut sanctum lignum crucis ad tumulum
deferrent beati Eparchii. Quod conventu solempni
peractum est, et abbate Raginoldo Engolismensi
procurante, exceptum est sanctum lignum in basilica
beati Eparchii in die ejus festivitatis, die primo
mensis Julii; et adimpletis, quae divina ordinaverat
pietas, monachi sancti Carrofi valedicentes fratribus
Engolismensibus, cum sancto ligno gloriose remeant
.
41.
Comes denique Engolismae Willelmus, copulata
sibi in conjugio Girberga, sorore comitis
Fulconis, filios ex ea suscepit Hilduinum et Gosfridum.
Dux vero Aquitanorum, comes Pictavinus,
jam dictus Willelmus gloriosissimus et potentissimus,
extitit cunctis amabilis, consilio magnus, prudencia
conspicuus, in dando liberalissimus, defensor
pauperum, pater monachorum, aedificator et
amator ecclesiarum, et praecipue amator sanctae
Ecclesiae Romanae. Cui a juventute consuetudo fuit,
ut semper omni anno ad limina apostolorum Romam
properaret, et eo quo Romam non properabat anno,
ad Sanctum Jacobum Galliciae | null | 33f55ba4-3efd-412a-98fd-a05bb9d7c1e1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
reconpensaret iter
devotum. Et quocumque iter ageret, vel conventum
publicum exerceret, potius rex quam esse dux putabatur,
honestate et claritudine qua affluebat honoris.
Non solum vero omnem Aquitaniam suo subjecit
imperio, ut nemo contra eum levare manum
auderet, verum etiam regem Francorum sibi habuit
complacitum. Immo Hispaniae regem Adefonsum,
regemque Navarrae Santium, nec non et regem
Danamarchorum et Anglorum nomine Canotum, ita
sibi summo favore devinxerat, ut singulis annis legationes
eorum exciperet pretiosis cum muneribus,
ipseque pretiosiora eis remitteret munera.
Cum imperatore Hainrico ita amiciciis copulatus
est, ut muneribus alterutrum se honorarent.
Inter multiplicia denique munera dux Willelmus
ingentem ex auro purissimo ensem direxit ei, in quo
ense litterae signabantur legentes: #Hainricus imperator
cesar augustus.@# Romani pontifices eum venientem
Romam sic reverenter excipiebant, acsi esset
eorum augustus, omnisque Romanus senatus patrem
eum sibi adclamabat. Cumque comitem Andegavensem
Fulchonem in manibus suis commendatum
haberet, concesserat ei pro beneficio Losdunum
cum aliis nonnullis castris in Pictavorum solo, Santonas
quoque cum quibusdam castellis. Idem dux si
clericum sapientia ornatum videret, summo eum
excolebat. Unde Rainaldum, cognomento Platonem,
monachum pro sapientiae ornatu praefecit abbatem
ex coenobio sancti Maxentii. Episcopum quoque
Carnotis Fulbertum, sapientia cumptum, a Frantia
evocatum donavit thesauraria sancti Hylarii,
et penes se reverendum exhibuit. Aliquando esse
vix inveniebatur sine aliquo episcoporum. Monasterio
Lemovicensi beati Marcialis dedit ecclesiam in
Alniensi, quam et pater ejus eidem monasterio
ante dederat, scilicet Anesio, quae est in honore
sancti Petri. Coenobio Cluniacensi, et cenobio sancti
Michaelis ad Clusam in Italia, et multis
aliis per Burgundiam et Aquitaniam monasteriis
Dei, juxta oram maritimam plura in reditibus dona
terrarum ad copiam supplementi servorum Christi
delegavit. Amplectebatur maximo affectu honoris
regulares monachos et abbates, et eorum
consiliis nitebatur in administratione regni. Unde et
domnum Odilonem, Cluniaci abbatem, copiosis muneribus
sibi attraxit, contemplatus in eo templum
Spiritus sancti, coenobiaque suae ditionis nonnulla
ejusdem magisterio tradidit. Fecit idem dux a novo
coenobium nobile Malliacense territorio Pictavensi
( #an.@# 1003). Itemque ingens coenobium Burguliense
in cespite Andegavensi, in fundo proprio,
una cum matre sua Emma, sorore Odonis
Campanensis. In quibus coenobiis regulares monachos
adgregavit plures, qui die noctuque Deo laudes
persolverent, eisque ordinavit ferventissimum in
sancto proposito et disciplinae celestis fortissimam
columpnam abbatem Theodelinum. Sane multoties,
qui ei rebellare conati sunt Aquitanici primores,
omnes vel edomiti vel prostrati sunt. Unde cum
obsideret Rocameltim comes Boso vicinum
Sancto Carrofo, cum multitudine fortium contra
eum aciem struxit, et, commisso bello, dux victor
extitit; et, repetita obsidione, vi castrum cepit.
Habebat secum magni consilii virum, comitem Engolismae
Willelmum, cujus maxime consilio pendebat.
Qui ita se invicem dilexerunt semper, ut esset
eis anima una. Blaviam denique castrum
cum expugnaret comes Engolismensis, ducem ipsum
secum habuit, et magna fortitudine ipsum castrum
accepit, et a duce ipso accepit in beneficio haec: vicecomitatum
Mellensem et Oenacensem et Rocacardensem
honoremque Cabannensem et Confolentis,
Rofiacum quoque, et multa alia.
42.
His temporibus Alduinus episcopus, adducto
secum duce Willelmo, extruxit castrum Bellojocum
secus monasterium sancti Juniani contra Jordanum
principem Cabannensem. Reversoque duce, Jordanus
praeparatur cum electis vel ad castrum expugnandum,
vel episcopum debellandum. Episcopus,
adgregata armatorum immanitate, habito in auxilio
fratre Widone, occurrit ei, et grave ortum est praelium
tempore durioris hiemis. Plurimus sanguis
effusus; victor Jordanus cum pluribus principibus
captis revertitur. Jamque securus, casu ab ignoto
milite impetitus a tergo, percussus interit; et qui
a suis capti tenebantur, mox pro eo confossi telis,
animas emiserunt. Pro quibus gravior luctus extitit,
quam antea pro in bello prostratis fuerat. Jordanus
quoque, manzer frater defuncti, post modicum
captum fratrem episcopi Aymiricum tandiu vinculatum
tenuit, quousque castellum destrueretur supra
memoratum.
43.
Per hos dies Gosfridus, abbas sancti Marcialis,
successor Adalbaldi, accito Bosone comite, cum
militari magna manu corpus sancti Walerici ab
ecclesia, quae injuste sancto Marciali abstollebatur a
quibusdam principibus, secum detulit Lemovicam.
Ubi tandiu reliquias ejusdem confessoris
tenuit, quoad cognoscerent et exhiberent principes
malefactores rectitudinem sancti Marcialis. Sicque
possessione recuperata, restitutum est sanctum
corpus supradicto loco, et in praesentia Willelmi
ducis | null | b1e1541b-db50-4839-8030-8677c8f57612 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
monastica ibi est ordinata disciplina.
44.
His diebus vicecomitissa Lemovicae Emma
circa festivitatem apostolorum et sancti Marcialis
oratum abiit ad Sanctum Michaelem Heremum, et
noctu ibi a Normannis captivata, per tres annos
exul trans mare est retenta. Ex thesauro sancti
Marcialis infinita auri et argenti pondera pro redemptione
ejus data sunt, simulque imago aurea
sancti archangeli, et alia copiosa ornamenta, quae
omnia Normanni auferentes, mentita fide mulierem
non reddiderunt, donec post multos dies Richardus
comes Rotomagensis eam ingeniose per legatos
ultramarinos adquireret et viro suo Widoni liberam
redderet.
45.
Bosone interea comite veneficiis uxoris suae
necato, et Petragoricae sepulto, et urbe ipsa a Willelmo
duce capta, tutor filiorum ejus et nepotis fuit
idem dux. Et filio Bosonis Heliae concessa urbe Petragorica,
Bernardo filio Hildeberti reddidit
marcham. Et donec viriles annos attingeret aetas
Bernardi, injunxit eam regendam fortissimis principibus,
duobus germanis, Petro abbati Scotoriensium
canonicorum, et Umberto Druto. Quorum pater
Abbo Drutus castrum Bellacum contra regem
Rotbertum fortissime defendit. A quibus duobus
fortissime marcha defensa est, quousque Unbertus
obiret. Petrus abbas singularem principatum optinens,
habebat sibi fidelissimum profundissimi consilii
Ainardum praepositum, habentem duos fratres
Abbonem et Raimundum, strenuissimos duces,
corpore robustos, animo bellicosos, quorum sororem
Aldeardem accepit in matrimonium Raimundus Cabannensis,
abnepos Turpionis episcopi, frater
Adalberti decani incliti et prepositi ex monasterio
sancti Marcialis; genuitque ex ea filium Ademarum
Engolismensem monachum, qui haec scripsit.
Vivente enim supradicto Ainardo, abbas Petrus
rem publicam optime amministravit, et invidos suae
gloriae conpressit. Nam eo Romae mortuo, et Raimundo
fratre ejus Hierosolimae defuncto, et Abbone
infirmitate gravato, inclitus Petrus, neminem fidelem
consiliarium habens, dum ad suum temere facit
arbitrium omnia, et inter suos terribilis ut leo videtur,
castrum proprium Mortemarense concremat,
contradicente consilio suorum, et hujus rei occasione
propinquis ejus et principibus marchionibus cum
Bernardo comite et Willelmo duce, quasi tirannidem
praesumeret, in eum insurgentibus, paulatim ex
potestate marchionum ejectus est. Qui a Hierosolima
reversus, in basilica sancti Stephani Lemovicae
sedis pristinum honorem continens, et ecclesiarum
et villarum multa possessione ex paterna fruens hereditate,
et magnae catervae militum, qui ejus beneficia
habent, imperans, a curis secularibus magna
ex parte ereptus, et liberius Deo vacat, et majori
quam ante securitate et gloria pollet.
46.
His temporibus ( #an.@# 1010) signa in astris, siccitates
noxiae, nimiae pluviae, nimiae pestes, et gravissimae
fames, defectiones multae solis et lunae
apparuerunt, et Vinzenna fluvius per tres
noctes aruit Lemovicae per duo milia. Et supradictus
monachus Ademarus, qui tunc cum avunculo suo
inclito Rotgerio Lemovicas degebat in monasterio
sancti Marcialis, experrectus in tempesta noctis,
dum foris astra suspiceret, vidit in austrum in altitudine
celi magnum crucifixum in ipso celo et
Domini pendentem figuram in cruce, multo flumine
lacrimarum inlacrimantem. Ipse autem qui haec
vidit attonitus nichil aliud potuit agere quam lacrimas
ab oculis profundere. Vidit vero tam ipsam crucem
quam figuram crucifixi colore igneo et nimis
sanguineo totam per dimidiam noctis horam,
quousque celo sese clauderet. Et quod vidit semper
in corde celavit, quousque hic scripsit testisque est
Dominus, quod haec vidit.
47.
Eo anno Hilduinus episcopus Judeos
Lemovicae ad baptismum conpulit, lege prolata, ut
aut christiani essent, aut de civitate recederent,
et per unum mensem doctores divinos jussit disputare
cum Judaeis, ut eos ad fidem cogerent; et tres vel
quatuor Judei Christiani facti sunt. Cetera autem
multitudo per alias civitates diffugere cum uxoribus,
liberis, festinavit. Ipso anno sepulchrum Domini
Hierosolimis confractum est a paganis
3 Kalendas Octobris 1010, anno ab incarnatione
ejus. Nam Judei occidentales epistolas miserunt
in Orientem, accusantes christianos, mandantes
exercitus Occidentalium super Sarracenos
orientales commotos esse. Tunc Nabuchodonosor
Babiloniae, quem vocant Admiratum, concitatus
suasu Sarracenorum in iram, magnam
afflictionem super christianos exercuit, data lege, ut
quicumque christiani de sua potestate nollent fieri
Sarraceni, aut confiscarentur aut interficerentur.
Unde factum est, ut innumerabiles christianorum
facultates suas pro nichilo ducerent; sed morte
nemo dignus pro Christo fuit nisi patriarcha Hierosolimorum,
qui variis suppliciis occisus est, et duo
adolescentes germani in Egypto, qui decollati sunt,
et multis clarescunt miraculis. Nam ecclesiae sanctorum
subversae | null | 62671d63-926b-430a-9f97-5fa0edf37922 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sunt, et peccatis nostris promerentibus,
basilica sepulchri Domini usque ad solum
diruta. Lapidem monumenti cum nullatenus possent
comminuere, ignem copiosum superadjiciunt, sed
quasi adamans immobilis mansit et solidus. Bethleemiticam
ecclesiam, ubi Christus natus est, cum
niterentur destruere, apparuit eis lux fulgurans
subito, et omnis eorum multitudo corruens exspiravit,
et ecclesia intacta remansit. Ad monasterium
quoque montis Sinai decem milia Sarracenorum
armatorum venientes destruendum, longe quatuor
milibus conspiciunt totum montem ardere et
flammas usque in celum ferri, et cuncta ibi posita
cum hominibus manere illesa. Quod cum renunciassent
regi Babilonio, penitencia ductus tam ipse
quam populus Sarracenus, valde doluerunt de his
quae contra christianos egissent, et data praeceptione,
jussit reaedificari basilicam sepulchri gloriosi.
Tamen redincepta basilica, non fuit amplius
similis priori nec pulchritudine nec magnitudine,
quam Helena mater Constantini regali sumptu perfecerat.
Mox e vestigio super omnem terram Sarracenorum
fames incanduit per tres annos, et innumerabilis
eorum multitudo fame mortua est, ita ut
plateae et deserta cadaveribus replerentur, et
fierent homines cibum et sepultura feris et avibus.
Secuta est eos gladii vastitas. Nam gentes Arabiae
super terram eorum diffusae sunt, et qui remanserant
fame, gladiis interierunt. Captus est ab eis rex
Babilonius, qui se contra Deum erexerat in superbiam,
et vivus, ventre secto, visceribus extractis,
mortuus est. Venter ejus lapidibus oppletus, consutus
est, et cadaver, ligato plumbo ad collum, in
mare demersum est.
48.
Eo anno Rodulfus Petragoricensis episcopus ab
Hierosolimis rediens, obiit Petragoricae, et successit
pro eo Arnaldus. Qui apud Sanctum Benedictum
Nantolio consecratus est a Siguino
Burdegalae archiepiscopo. Tunc Gauzbertus,
princeps castri Malamortensis, captus ab Eblo vicecomite
Combornis, retrusus in castro fortissimo Melurensi,
Deo volente a suis rusticis, castro expugnato
et mox capto, ereptus est, et castrum destructum
est. Et Hierosolimam pergens, defunctus
est, et miraculis post mortem clarescere cepit.
Erat enim valde ecclesiasticus, et honeste se agebat.
49.
Circa hoc tempus Alduinus episcopus, acceptis
pretiosioribus sancti Marcialis ornamentis et vestimentis,
et multa affluentia argenti, quia in manu
sua abbatiam habebat emptam a Widone, properavit
ante quadragesimam cum Willelmo duce Romam,
et in tristicia monachos sancti Marcialis reliquid.
Mox eo recedente, ad sepulchrum beati
Marcialis plurima ceperunt choruscare miracula,
quae leticiam monachis et cunctae Aquitaniae plenam
ingesserunt. Nam nobilissimi Aquitanorum et Francorum
principum atque Italorum eo anno Lemovicae
pascha cum frequentia sancti Marcialis gloriose celebraverunt.
Reversus episcopus basilicam sedis
sancti Stephani, quam sanctus Marcialis dedicaverat,
destruendam et amplificandam disposuit, et
lineas ad fundamenta jecit, ut post dies 15 insisteret
operi. Abiensque inde ad ecclesiam Agento
supradictam, ibi spiritum exalavit ( #an. 1012 vel@#
1013.) Delatum est corpus ejus Lemovicam, apud
sedem vigiliis observatum, apud Sanctum Martinum
sepultum. Successit pro eo reverentissimus Geraldus,
nepos ejus. Consecratus et Pictavis apud Sanctum
Hylarium a Siguino archiepiscopo. Non
enim potuit esse Gauzlenus Bituricensis archiepiscopus,
quia necdum receptus erat in sede Biturica.
Habuit tamen ibi missos suos ex sancti Benedicti
monachis. Simul interfuerunt episcopi Gislebertus
Pictavensis, Arnaldus Petragoricensis, Islo Santonicensis,
Grimoardus Engolismensis. Post benedictionem
comitati sunt eum usque Lemovicam Arnaldus
et Grimoardus episcopi. Primum ad Sanctum
Marcialem venerunt simul, et recepti sunt a monachis.
Inde monachi eos duxerunt cum antiphonis
usque ad ecclesiam Cairoensem. Ibi in cathedra
sedit, et humeris populi vectus, canonicis antiphonas
concinentibus, textum Evangelii a Grimoardo episcopo
legendum sumpsit, et ita benedicens dextera
assidue, ad hostium basilicae sancti Stephani cum
gloria deductus est. Grimoardus tradidit ei portas
ecclesiae, Arnaldus cordas signorum, et ambo in
sede sancti Marcialis intronizaverunt eum, et clara
voce, Te Deum laudamus, Arnaldus episcopus intonuit.
Episcopum sedentem osculati sunt omnes;
deinde missam celebraverunt de martirio sancti
Theodori, cujus festivitas ipso die agebatur.
Per dies septem indutus processit stola sanctificata
cum indumentis et cappa Romana, absque capsula,
et per eosdem continuos dies missam
celebravit. Tune abbas Gosfridus basilicam regalem
majori opere coepit renovare ( #an.@# 1017).
Quadragesima vero media ( #an.@# 1018) cum nocturnis
vigiliis multitudo maxima in eandem aulam ad tumulum
beati Marcialis properantes intrarent, viri
cum mulieribus plus 50 invicem conculcati intra | null | eda0fd11-dc73-4d33-888d-01184c508524 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ecclesiam expiraverunt, et die crastina sepulti sunt.
Episcopus Geraldus Romam abierat; ideo per
Arnaldum missum est episcopum, qui cum aqua
episcopali ecclesiam reconciliavit. Paulo post exorti
sunt per Aquitaniam Manichei, seducentes plebem.
Negabant baptismum et crucem et quicquid sanae
doctrinae est. Abstinentes a cibis, quasi monachi
apparebant, et castitatem simulabant, sed inter se
ipsos omnem luxuriam exercebant, et nuncii antichristi
erant, multosque a fide exorbitare fecerunt.
50.
Per hoc tempus Willelmus, cognomine Buccauncta,
comes Matisconensis, castellum aedificavit
contra Cluniacense monasterium propter superandum
Hugonem comitem. Pro qua re eum divina
censura percussit, ut nullo modo deinceps ereptus
gressum ageret. Et paucis interpositis diebus, Hugo
comes subito ipsum castrum vi cepit atque solo coequavit.
Defuncto Gosfrido abbate ( #an.@# 1019), Hugo
ei successit; sed episcopus Geraldus adversus ei
exstitit, prohibens ei dare consecrationem causa zeli,
quia non poterat vindicare sibi abbatiam; ideo per
biennium seditio non minima fuit civilis, donec ratione
erubescens episcopus domno Hugoni assensit.
Et episcopus, quia thesaurarius Sancti Hilarii erat,
dum ante festivitatem omnium sanctorum Pictavis
iret, in Sancto Carrofo egrotans, intra 15 dies obiit
( #an.@# 1020), et ibi sepultus est. Ad caput ejus tabula
plumbea posita est ita scripta: #Hic requiescit Geraldus
episcopus Lemovicae, obiit 3 Idus Novembris.
Prefuit eidem sedi 8 annis.@# Post mortem ejus successit
Jordanus episcopus.
51.
Per hos annos Odo, princeps Dolensis,
vi et ingenio cepit castrum Argentomum, et
ab eo vicecomitem Widonem expulsit. Idem Odo
juxta Masciacum monasterium castrum aedificavit,
quod rex Rotbertus expugnans capere nequivit;
et sic frustratus recessit. His temporibus basilica
sancti Martini Turonica, ab Arveo thesaurario
magno cultu inchoata, ad finem perducta, et corpore
sancti Martini sublevato, cum gloria magna consecrata
est in honore 12 apostolorum. His etiam temporibus
ecclesia sancti Petri sedis Engolismensis
dedicata est a tribus episcopis, a Siguino monacho
Burdegalensi, a Grimoardo et Islone fratre ejus.
Quibus temporibus ecclesia sanctae Resurectionis
ante basilicam beati Eparchii terrae motu subversa
est, et ibidem clocarium inceptum est. Gisleberto
quoque Pictavino episcopo reverentissimo diem
claudente ( #circa an.@# 1020), et Malliacensi monasterio
humato, succedit Isembertus episcopus.
52.
His diebus, in parasceve, post crucem adoratam
Roma terrae motu et nimio turbine periclitata est.
Et confestim quidam Judeorum intimavit domno
papae, quia ea hora deludebant sinagogae Judeorum
Crucifixi figuram. Quod Benedictus papa sollicite
inquirens et comperiens, mox auctores sceleris
capitali sententia dampnavit. Quibus decollatis, furor
ventorum cessavit. Quo tempore Hugo, capellanus
Aimerici vicecomitis Rocacardensis, cum eodem
seniore suo Tholosae in pascha adfuit, et colaphum
Judeo, sicut illic omni pascha semper moris
est, inposuit, et cerebrum ilico et oculos ex capite
perfido ad terram effudit; et statim mortuus, a sinagoga
Judeorum de basilica sancti Stephani elatus,
sepulturae datus est. Quo tempore Cordubenses Mauri
per mare Gallicum subito cum multa classi Narbonae
per noctem appulerunt, et summo diluculo
cum armis in circuitu civitatis sese effuderunt; et
sicut ipsi nobis retulerunt, sortilogium eorum eis
promiserat, prospere acturos et Narbonam capturos.
At christiani quantotius corpus et sanguinem
Dei a sacerdotibus accipientes communicaverunt, et
praeparantes se ad mortem, bello invaserunt Sarracenos,
et victoria potiti sunt, omnesque aut morte
aut captivitate cum navibus et multis spoliis eorum
retinuerunt, et captivos aut vendiderunt aut servire
fecerunt, et Sancto Marciali Lemovicae viginti Mauros
corpore enormes transmiserunt dono muneris. Ex
quibus abbas Gosfridus duos retinuit in servitute,
ceteros divisit per principes peregrinos, qui de partibus
diversis Lemovicam convenerant. Loquela eorum
nequaquam erat Sarracenisca, sed more catulorum
loquentes, glatire videbantur.
53.
Eo tempore infinita multitudo Normannorum
ex Danamarcha et Iresca regione cum classe innumera
appulerunt portum Aquitanicum. Et, sicut
parentes egerant, conati sunt omnem Aquitaniam
desertare et captivare. Itaque dux fortissimus Willelmus
mandat ubique per episcopos, ut suaderent
plebem Domini auxilium cum jejuniis et letaniis implorare.
Ipse vero congregata manu valida electorum,
mense Augusto, imminente jam nocte, circa
litus maris secus eos castra disposuit. Pagani videntes
tantam multitudinem, terrore conpulsi, tota
nocte minutas scrobes per circuitum foderunt et
cespitibus operuerunt, ut ignorantes equites ibi
ruerent. Itaque mane primo | null | 96a670b7-2be9-44f0-8959-0e7d97310e7c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
incautus exercitus, cum
duce prima frontis acie praecurrente, equo super
paganos frena laxans, mox per scrobes dilabitur.
Et ruentibus equis cum sessoribus armorum pondere
gravatis, pagani multos capiunt; et novissimi
exercitus, tarde caventes dolum, equis dissiliunt.
Ipse dux, equo scrobem offendens, in praeceps venit,
et armis oneratus jamjam deciderat in manum adversariorum,
nisi, Deo, qui eum semper custodit,
robur et mentem ei ministrante, magno impetu
saltum daret et velocissimo cursu sese redderet suis.
Mox intermissum est bellum causa captorum, ne
interimerentur; erant enim ex nobilioribus. Cum
eo die ab utrisque nutaretur, sequenti nocte, plenitudine
maris invitante, cum captis concite pagani
navibus insiliunt, et auxilio pelagi liberantur, nec
amplius fines illos inquietarunt. Dux autem pro
captis infinita pondera argenti misit, et unumquemque
pensans argento redemit hominem.
54.
Fuit dux iste a puericia doctus litteris, et satis
noticiam scripturarum habuit. Librorum copiam in
palatio suo servavit, et si forte a tumultu vacaret,
lectioni per se ipsum operam dabat. Longioribus
noctibus elucubrans in libris, donec somno vinceretur.
Hoc Hludovicus imperator, hoc pater ejus Magnus
Karolus assuescebant. Theodosius quoque
victor augustus in aula palatii non modo legendo,
verum et scribendo creberrime exercitabatur.
Nam Octavianus Cesar Augustus post lectionem propria
manu praelia sua et gesta Romanorum et alia
quaeque non segnis scribebat.
55.
His temporibus Normanni supradicti, quod
patres eorum numquam ausi sunt facere, cum innumera
classe Hiberniam insulam, quae et Hirlanda
dicitur, ingressi sunt una cum uxoribus et liberis
et captivis christianis, quos fecerant sibi servos, ut,
Hirlandis extinctis, ipsi pro eis inhabitarent opulentissimam
terram. Quae 12 civitates cum amplissimis
episcopatibus et unum regem habet et
propriam linguam, sed Latinas litteras. Quam sanctus
Patricius Romanus ad fidem convertit, et ibi
primus praefuit episcopus; quae undique mari circumcincta
est. Ibi solsticialis brumalis dies vix duarum
est horarum, et solsticialis estiva nox ejusdem
parvitatis. Consertum est ergo praelium per triduum
incessanter, et Normannorum nullus vivus evasit.
Uxores eorum cum parvulis sese cunctae in mare
praecipites suffocarunt. Qui vivi eapti sunt, feris ad
laniandum projecti sunt. Unum ex captivis dimisit,
rex vivere, quia christianum captivum fuisse
cognovit, et cum muneribus donavit. Rex vero Canotus
de Danamarcha paganus, mortuo Adalrado
rege Anglorum ( #an.@# 1016), regnum ejus dolo cepit,
et reginam Anglorum in conjugium accepit, quae erat
soror comitis Rotomensis Richardi, et factus
christianus, utraque regna tenuit, et quoscumque
potuit ex paganis de Danamarcha ad fidem Christi
pertraxit. Richardo vero comite Rotomagi, filio
Richardi, Normannos gubernante, multitudo eorum
cum duce Rodulfo armati Romam, et inde conivente
papa Benedicto Appuliam aggressi, cuncta devastant
( #an.@# 1017). Contra quos exercitum Basilius
intendit, et congressione bis et ter facta, victores
Normanni existunt. Quarto congressu cum gente
Russorum victi et prostrati sunt et ad nichilum
redacti, et innumeri ducti Constantinopolim,
usque ad exitum vitae in carceribus tribulati sunt.
Unde exivit proverbium: #Grecus cum carruca leporem
capit.@# Tunc per triennium interclusa est via
Hierosolimae; nam propter iram Normannorum,
quicumque invenirentur peregrini, a Grecis ligati
Constantinopolim ducebantur, et ibi carcerati affligebantur.
Item Normanni, duce Rotgerio, ad occidendos
paganos Hispaniam profecti, innumeros
Sarracenorum deleverunt, et civitates vel castella
ab eis abstulere multa. Primo vero adventu
suo Rotgerius, Sarracenis captis, unumquemque
eorum per dies singulos, videntibus ceteris, quasi
porcum per frusta dividens, in caldariis coctum
eis apponebat pro epulis, et in alia domo simulabat
se comedere cum suis reliqua medietatis menbra.
Postquam ita omnes percurrisset, novissimum de
custodia quasi neglegens permittebat fugae, qui haec
monstra Sarracenis nunciaret. Qua de causa
timore exanimati, vicinae Hispaniae Sarraceni cum
rege suo Museto pacem a comitissa Barzelonensi
Ermensende petunt, et annuum tributum persolvere
spondent. Erat enim haec vidua, et Rotgerio
suam filiam in matrimonium sociaverat. Cum quibus
pace facta, Rotgerius cum ulteriore Hispania decertare
cepit, et quadam die una cum 40 solummodo
christianis quingentos Sarracenorum electos in insidiis
latentes offendit, cum quibus confligens, fratrem
suum manzerem amisit, et tertio campum lustrans,
et plus centum adversarios extinxit, et
cum suis propria revisit | null | b0262fd6-5490-4ba6-8f68-7294450de1c7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, nec ausi sunt Sarraceni
persequi fugientem.
56.
Per hos dies dignatus est Dominus clarificare
tempora serenissimi ducis Willelmi. In diebus
suis namque caput sancti Johannis in basilica Angeriacensi,
in theca saxea turrita instar piramidis,
inventum est ab Alduino clarissimo abbate
( #an.@# 1010?). Quod sanctum caput dicunt esse proprium
baptistae Johannis. Tunc Willelmus dux post
paschales dies Roma regressus, hoc audito, repletus
est gaudio, et sanctum caput populis ostendendum
decrevit. Est reconditum ipsum caput in turibulo
argenteo, ubi litterae leguntur: #Hic requiescit caput
praecursoris Domini.@# A quo tamen vel quo tempore
vel unde huc delatum, vel si praecursoris Domini
sit, haudquaquam fideliter patet. In gestis enim
Pipini regis, cum de minoribus legatur rebus, ex
hac, quae ex maximis est, causa reticetur, et scriptura
ex eo facta nequaquam non futilis ab
eruditis dijudicetur. Non enim Pipinus in diebus
Theophili nec tempore Wandalorum extitit, nec caput
praecursoris Domini Alexandriae habitum est.
Itaque dum inventum ostenderetur caput sancti Johannis,
omnis Aquitania et Gallia, Italia et Hispania
ad famam commota, ibi occurrere certatim festinat
( #Oct.@# ). Rex quoque Rotbertus ac regina, rex Navarrae,
dux Wasconiae Sancius, Odo Campanensis,
comites et principes, cum episcopis et abbatibus,
omnesque dignitates terrarum eo confluxere. Ubi
omnes offerebant munera preciosa diversi generis;
ubi supradictus rex Francorum, oblata conca ex
auro purissimo pensante libras 30 et vestibus preciosis
ad ornatum ecclesiae, a Willelmo duce reverenter
susceptus, Franciam reversus est. Ultra
omnem felicitatem et gloriam videbatur concursus
psallentium cum reliquiis sanctorum canonicorum,
monachorum, undecumque ad memoriam sancti
praecursoris festinantium. Inter quae reliquiae principis
summi, qui pater est Aquitanorum et primus
Galliarum spermologus, videlicet beati apostoli Marcialis,
simul cum reliquiis sancti Stephani Lemovicae
sedis, illuc deferebantur. Protractis itaque
sancti Marcialis in vectorio ex auro et gemmis pigneribus
foris basilicam propriam, mox omnis Aquitania,
quae jam diu nimis pluviis laboraverat,
adventu patris sui laetificatur serenitate reddita.
Cum eisdem pigneribus abbas Josfredus atque episcopus
Giraldus cum principibus numerosis et omni
innumerabili populo diverterunt in basilicam sancti
Salvatoris Carrofi. Exieruntque eis obviam monachi
cum omni plebe populari miliario uno, et cum
apparatu honorifico, antiphonas excelsa voce intonantes,
deduxerunt usque ad altare Salvatoris. Et
missa celebrata, simili modo prosecuti sunt eos.
Cumque in basilicam sancti precursoris intrassent,
celebravit ibi missam episcopus Giraldus de nativitate
sancti baptistae, cum esset mensis Octuber.
Canonici sancti Stephani cum monachis sancti Marcialis
alternatim tropos ac laudes cecinerunt; et
post missam episcopus cum capite sancti Johannis
benedixit populum; et sic de miraculis sancti Marcialis,
quae per viam contigerant, valde laetantes,
quinto die ante festivitatem Omnium Sanctorum
reversi sunt.--Ea tempestate sanctus Leonardus
confessor in Lemovicino, et sanctus Antoninus
martyr in Cadurcino miraculis coruscabant, et undique
populi eo confluebant. Et gloriosus dux recogitans
Dei honorem, accito Odilone sanctissimo Cluniacensi
abbate, in sancti Johannis monasterio
regularem renovavit districtionem, ubi Odilo abbatem
Rainaldum disposuit, defuncto Alduino abbate.
Et Rainaldo spiritum reddente, Aimiricum
pro eo domnus Odilo patrem praeposuit ( #circa an.@#
1020). Item dum reliquiae sancti Eparchii procederent
ad sanctum praecursorem, delatus est pariter
baculus ejusdem confessoris. Est ipse baculus pastoralis
in summitate curvatus, ad cujus similitudinem
super reliquias ejusdem sancti oris nocturnis usque
sole oriente resplenduit in coelo igneus baculus,
quoad ventum est ad caput sancti Johannis, et miraculis
a sancto Eparchio super infirmos sanatos
peractis, cum leticia regressum est. Canonicis etiam
sancti Petri sedis Egolismensis procedentibus cum
reliquiis, cum subvectores earum, induti sacris tunicis,
per profundum fluvium pertransissent, non
senserunt aquam, sed acsi per aridam ambulassent,
nullum signum aquae super eos nec super
vestimenta vel calciamenta eorum apparuit. Contigit
homines sancti Johannis et Willelmi ducis in
Angeriaco vico tumultuari, et vulneratus est praepositus
ducis ad mortem, et aula ejus ibi diruta.
Tunc a primatibus malivolis, et precipue a Fulcone
comite, qui tunc in servitio ducis Pictavis erat,
tempore quadragesimae suadebatur ei destruere locum
sancti Johannis, et inde monachos ejicere,
canonicos inmittere. Et licet serenissimus princeps
furore gravi commotus esset pro injuria sua,
tamen suam iram et impiorum consilia vicit, et
regali more cum ratione prudenti causam pacificavit.
Semperque | null | 11db0243-8836-4d68-b786-a6ce384cb744 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fuit servorum Dei defensor, et Deus
ei in omnibus adjutor. Tunc casu civitas Pictavis
combusta est, et dux sedem sancti Petri ceterasque
ecclesias suumque palatium majori decore ampliavit.
57.
Post mortem denique supradicti episcopi Giraldi
( #an.@# 1020) decertabant principes Lemovicenses
pro episcopatu, cum Simoniaca heresi pontificatum
vindicare conati. Tunc populus urbis letanias cum
monachis et canonicis propter hoc peregit, et dux
prudentissimus cum consiliario suo Willelmo comite
Egolismensi apud Sanctum Junianum placitum
habuit ex hac causa ( #an. 1021, Jan.@# ). Adfuit ibi
Wido vicecomes et omnes principes Lemovicinorum.
Ibi Dei nutu elegit in episcopatus honore Jordanum
prepositum ecclesiae sancti Leonardi, magnae
nobilitatis et simplicitatis virum. Surgens mane dux
a monasterio sancti Juniani, cum duobus episcopis
Islone et Isimberto et multitudine principum, devenit
ad urbem circa horam sextam. Cui obviam
processit omnis civitas gaudens, et mox properat ad
basilicam regalem, receptus a monachis
cum textu sanctorum evangeliorum et timiamatherio,
sicut semper ab eis dux solet excipi. Inde ad
tumulum sancti Marcialis missam audivit; et juxta
monasterium eo die regaliter hospitatus est. Crastino
barbam electo benedici jubet et detondi, et sic ad
sedem sancti Marcialis in aula sancti Stephani Jordanum
deduxit, et cum baculo pastorali ibi eum
gratis honore pontificali vestivit; eratque finis Januarii
mensis, et reversus est Pictavis. Quadragesima
superveniente dux Romam abiens, filio suo,
prudentissimo adolescenti, Willelmo imperavit, ut
revertens ordinatum reperiret episcopum. Quod ille
adimplere curavit, et media quadragesima
Angeriaco ante caput sancti Johannis consecratus
est episcopus ab Islone episcopo et Roone
atque Arnaldo necnon et Isimberto episcopis,
et a clarissimae indolis Willelmo comite et Arnaldo
Petragoricensi episcopo Lemovicam deductus, intronizatus
est in sede sancti Marcialis ( #an.@# 1021).
Archiepiscopus vero Bituricensis Gauzlenus, ad cujus
diocesim Lemovica pertinet, quia sine sua
auctoritate consecratus est episcopus, totum Lemovicinum
excommunicavit, praeter locum sancti
Marcialis et quae propriae ad eum pertinebant,
ipsumque prohibuit ab officio suo episcopum. Qui
satisfaciens, nudis pedibus, cum centum clericis et
monachis, omnibus similiter pedibus nudis, Bituricam
sedem adiit, ubi archiepiscopus cum clero eis
processit obviam, et cum honore eos deducens, quod
ligaverat absolvit ( #an.@# 1022).
58.
Interea caput sancti Johannis, postquam
satis ostensum est populis, reservatum est jussu
Willelmi ducis, et reconditum in piramide pristina,
ubi interius timiamatherio argenteo quod pendet
catenulis, inclusum retinetur. His temporibus cometes
velut ensis latior et longior contra septentrionem
apparuit pluribus aestivis noctibus, et per
Galliam et Italiam e vestigio civitates, castella et
monasteria igne cremata sunt plura; inter quae
Carrofum casu flamma conbustum est cum basilica
Salvatoris. Ecclesiam quoque sanctae Crucis sedis
Aurelianis et monasterium sancti Benedicti Floriacum
et alia multa flamma devoravit. Dux quoque
Willelmus, semper cogitans Dei voluntatem, regularem
disciplinam restauravit in Sancto Carrofo
( #an.@# 1014?), ejecto Petro abbate potentissimo,
qui per Simoniacam heresim praelationem optinuerat
et saeculariter locum administrabat, et subrogato
Gunbaldo regulari et Dei servo, abbate sancti Savini
.
59.
Eo tempore ( #an.@# 1022) 10 ex canonicis sanctae
Crucis Aurelianis, qui videbantur esse religiosiores
aliis, probati sunt esse Manichei. Quos rex
Rotbertus, cum nollent ad fidem reverti, primo
a gradu sacerdotii deponi, deinde ab aecclesia eliminari,
et demum igne cremari jussit. Nam ipsi
decepti a quodam rustico, qui se dicebat facere
virtutes, et pulverem ex mortuis pueris secum ferebat,
de quo si quem posset communicare, mox Manicheum
faciebat, adorabant diabolum, qui primo
eis in Aetyopis, deinde angeli lucis figuratione apparebat,
et eis multum cotidie argentum deferebat.
Cujus verbis obedientes, penitus Christum latenter
respuerant, et abhominationes et crimina, quae dici
etiam flagitium est, in occulto exercebant, et in
aperto christianos veros se fallebant. Nihilominus
apud Tolosam inventi sunt Manichei, et ipsi destructi,
et per diversas Occidentis partes nuntii antichristi
exorti, per latibula sese occultare curabant,
et quoscumque poterant viros et mulieres subvertebant.
Quidam etiam Aurelianis canonicus cantor,
nomine Theobaldus, qui mortuus erat ante
triennium in illa haeresi, ut perhibebant probati viri,
religiosus visus fuerat. Cujus corpus, postquam
probatum est, ejectum est de cimiterio, jubente
episcopo Odolrico, et projectum invium. Qui | null | 412b5a04-854f-4a96-b294-6c9015a1bfe8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
autem flammis judicati sunt supradicti decem cum
Lisoio, quem rex valde dilexerat propter sanctitatem,
quam eum habere credebat, securi nihil
ignem timebant, et a flammis se inlesos exire promittebant,
et ridentes in medio ignis ligati sunt, et
sine mora penitus in cinerem redacti sunt, ut nec
de ossibus residuum inveniretur eorum.
60.
Quo tempore ( #an.@# 1021) Aimiricus princeps
Ronconiensis contra seniorem suum Willelmum
comitem Egolismae, dum ipse Willelmus Romae esset,
castrum Fractabotum in Sanctonico extruxit
per dies resurrectionis. Promiserat ei fidelitatem
super reliquias sanctorum calciamentorum sancti
Eparchii. Et quia perjurus contra ipsum fuit, post
paucos dies a Josfredo, filio comitis supradicti, obviante
ferro confossus, animam sine mora reliquit.
Comes vero Willelmus cum Alduino filio castrum
diu obsedit, et fortiter expugnatum capiens destruxit,
et post multum tempus iterum reedificavit, et
filio suo Josfredo commendavit. Guillelmus vero
vicecomes Martiliacensis et frater ejus Odolricus
gravi discordia decertabant cum Alduino fratre
eorum propter castrum Rofiacum multo tempore.
Unde factum est, ut a Willelmo comite inter se pacificarentur,
et pacem ipsam pactumque conditionis
super corpus sancti Eparchii eidem jurarent. Quod
inter se mentiti et perjurio rei, alter excecatus est,
alii duo honore omni privati sunt. Nam Willelmus
et Odolricus dolo ad se evocatum Alduinum prima
ebdomada paschae in traditione, postquam cum eis
coenaverat et in eorum hospitio dormierat, antequam
a lecto surgeret, capiunt, et linguam ei amputant,
et occulos effodiunt, et ita Rofiacum recuperant.
Regressus itaque Roma Willelmus comes, tantam
impietatem vindicare decrevit. Et accito duce Willelmo,
Martiliacum obsedit, desolavit igne comburens,
et traditoribus vitam et membra concessit,
sed eos omni honore privavit, et Alduino caecitate
multato Rofiacum concessit. Et post aliquot annos,
jubente eodem comite, Alduinus filius ejus Martiliacum
reedificavit, et ad suum opus retinuit. Idem
quoque Alduinus, jubente patre, Montiniacum castrum
a novo extruxit.
61.
Quo tempore ( #an.@# 1025) duo monachi sancti
Marcialis ex primoribus, valde religione conspicui,
sanctitate praeclari, sapientia fulgidi, qui se invicem
prae omnibus diligebant, et omne monasterium
duae columpnae sustinebant, et velut duo candelabra
irradiabant, et juxta se ad mensam sedebant,
Rotgerius cantor et Aldebertus armarius, in die
sancto Paschae ambo per visum viderunt se vocari
a Christo, et ipsa ebdomada laudabiliter finem vitae
acceperunt. Tercius monachus sanctitate probabilis,
et mox abbas Ugo, dilectione Dei fortissimus,
eos ad coelestia subsecuti sunt, et succedit
Odolricus abbas prudentissimus, quem consecravit
Jordanus episcopus.
62.
Quibus diebus ( #an.@# 1023), mense Januario,
circa horam sextam eclipsis solis accidit per
unam horam; luna quoque frequentius laborem
passa est, nunc sanguinea, nunc cerulea, nunc deficiens;
duae quoque stellae visae sunt in austro, in
signo leonis, inter se pugnare per totum autumnum,
major et clarior ab oriente, minor ab occidente.
Currebat minor quasi irascens et timens usque ad
majorem, quae ad se non sinebat eam proximare,
sed crine radiorum longius percussam repellebat
occidentem versus. Tempore subsecuto defunctus
est Benedictus papa ( #an.@# 1024), cui succedit Johannes.
Clausit diem Basilius imperator Graecorum ( #an.@#
1025), imperavit pro eo Constantinus frater ejus.
Excessit hominem Arbertus episcopus Coloniae, miraculis
post mortem clarescens. Eenricus quoque
imperator mortuus est sine filiis ( #an.@# 1024), et sacra
imperialia moriens reliquit consanguineo suo
juniori Conrado. Qui paulo post ad extrema perductus,
Cononi fortissimo et prudentissimo principi
sceptrum et coronam et lanceam sacram commendavit,
eo tenore ut si viveret haec redderet, si moreretur
haberet ipse imperium. Quod Dei voluntate
actum est. Evasit enim languorem, sed privatus est
imperio. Nam Conon, suadente papa Romano et
omnibus episcopis et proceribus regni, quia justitiae
libram premonstrabat, imperium assumpsit. Junior
vero, qui ei occasionem imperandi prebuerat,
civili discidio contra eum agere coepit, sed Conon
superior extitit. Haec videbantur indicio stellarum
majoris et minoris significari. Langobardi vero fine
imperatoris gavisi, destruunt palatium imperiale,
quod erat Papiae. Et jugum imperatorium a se
excutere volentes, venerunt multi nobiliores eorum
Pictavam urbem ad Willelmum ducem Aquitanorum,
et eum super se regem constituere cupiebant. Qui
prudenter cavens, cum Willelmo | null | 59bcfa65-6575-4f33-ba2a-c7dcba49df28 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
comite Egolismae
Langobardorum fines penetravit, et diu placitum
tenens cum ducibus Italiae, nec in eis fidem
reperiens, laudem et honorem eorum pro nihilo
duxit. In revertendo sane nunciatur ei, Widonem
vicecomitem obisse. Et intercedente Willelmo
comite Egolismensi, praefecit Lemovicae vicecomitem
Ademarum in loco defuncti patris sui.
63.
Per haec tempora ( #an.@# 1022) Arveus, sanctitate
insignis, thesaurarius sancti Martini Turonis,
obiit in Christo, sepultus in atrio basilicae mediae
ad pedes crucifixi. Hic Turonis a novo construxit
oratorium in honore genetricis Dei, ubi sanctimonialium
congregationem sub regulae magisterio Deo
servire constituit.
64.
Tunc temporis comes Andegavensis Folco,
cum manifeste superare nequiret Arbertum Cenomannis
comitem, dolo acciit eum in capitolium
Sanctonae urbis, quasi in beneficio urbem ipsam ei
concederet. Et incautum et nihil mali suspicantem,
inclusum capitolio, nefanda eum cepit traditione,
primae ebdomadae quadragesimae secundo die. Uxor
vero ejus uxorem Arberti dolo temptavit capere
ipso die, antequam virum captum audiret, sed
ad eam quidam anticipavit prodere cautelam. Ideo
Folco uxorem Arberti et principes timens, non est
ausus eum interficere, sed biennio carceratum diligentissime
custodivit, et a manibus ejus Dominus
innocentem eripuit. Quo tempore ( #an.@# 1026) gloriosissimus
Ricardus Rotomagensis comes obiit, sepultus
apud Fescanum coenobium, in basilica sanctae
Trinitatis. Et succedit pro eo Ricardus filius
ejus, et ipse non longo post tempore veneno extinctus
est ( #an.@# 1028) succeditque pro eo Rotbertus frater
ejus.
65.
Eo tempore ( #an.@# 1026) Willelmus Egolismensis
comes per Bajoariam iter egit ad sepulchrum
Domini. Comitati sunt eum Odo Bituricus,
princeps Dolensis, Ricardus abbas Verdunensis, Ricardus
abbas sancti Eparchii Egolismensis, et princeps
ejus et consiliarius ejus Giraldus Fanesinus, et
Amalfredus postea abbas, et magna caterva nobilium.
Stephanus rex Ungriae cum omni honore eum
suscepit et muneribus ditavit. Coepit iter agere mensis
Octubris primo die ( #an.@# 1026), et pervenit in
sanctam civitatem prima ebdomada mensis Marcii
( #an.@# 1027), reversusque est tercia ebdomada mensis
Junii ad propria. Divertit per Lemovicam revertens,
ubi omnis multitudo monachorum sancti Martialis
splendore festivo obviam exeuntes exceperunt
eum. At ubi rumor adventus ejus Egolismam pervenit,
omnes principes non solum Egolismensium
sed etiam Petragoricensium et Sanctonum, omnisque
aetas et sexus ad eum occurrit gaudio perfusa, eum
cernere desiderans. Clerus vero monasticus sancti
Eparchii in vestibus albis diversisque ornamentis
cum magna multitudine populi et clericorum sive
canonicorum gaudens processit obviam ei extra civitatem
miliario uno cum laudibus et antiphonis.
Et omnes in excelsum vociferantes: Te Deum laudamus,
deduxerunt eum, ut moris est. Tunc Amalfredum
monachum, qui cum eo fuerat, elegit abbatem
ex basilica beati Eparchii. Nam abbas Ricardus
Solombria civitate Greciae citra Constantinopolim
in eundo obierat, et ibi sepultus est vigilia
epifaniorum. Ordinavit supradictum abbatem Roo
episcopus, ubi ipse comes et abbas sancti Martialis
Odolricus, stipatus dignitate monachorum, et abbates
vicini et maxima nobilitas principum presentes
adfuerunt.
66.
Eodem vero anno correptus est languore corporis
idem comes usque ad mortem. Quo anno
Sanctonas urbs ab impiis christianis concremata
est cum ipsa basilica sancti Petri sedis episcopalis,
et diu permansit desertus ipse locus a divino
cultu. Et hanc injuriam Dei comes supradictus vindicare
volens, paulatim coepit viribus corporis destitui,
et in urbe Egolisma secus aecclesiam sancti
Andreae propter offitium divinum jubet sibi domum
preparare, in qua aegrotans decumbere coepit ( #an.@#
1028). Ubi incessanter e diversis partibus cuncti
principes et nobiles eum visitabant. Cumque dicerent
nonnulli, maleficis artibus eum aegrotare--solebat
enim robusto et sano corpore vigere--tunc
vero nec more senum nec more juvenum corpore
fatesceret, detecta est quaedam malefica mulier
artes maleficas contra eum exercuisse. Quae cum
non confiteretur, juditio Dei commissum est, ut quod
verum latebat eventu victoriae inter duos campiones
probaretur. Factis ergo sacramentis, decertaverunt
inter se diu multumque missus comitis Stephanus
et defensor maleficae Willelmus. Stephanus victor
sine dampno sui corporis fuit; alter capite quassato,
sanguine coopertus, ab hora tercia usque nonam in
pedibus stans, victus semivivus in manibus deportatus,
longo tempore lecto decubuit. Nec sic
malefica confessa est, a tribus tamen mulieribus,
quae his maleficiis cum ea interfuerunt, testimoniis
convicta est | null | 900ebe38-f629-4f03-858a-03be9b4c492f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Narrat Hieronymus, Anthiocum
Epifanen fantasiis maleficorum versum in amentiam,
et quibusdam erroribus oppressum morbo interisse.
Nec mirum, si Deus permittit, christianum prestigiis
maleficorum corpore aegrotare, cum beatum Job
sciamus a diabolo percussum gravi ulcere, et Paulum
ab angelo sathanae colaphizatum, nec timenda
sit corporis perituri aegrotatio, graviorque sit animarum
quam corporum percussio. Comes ergo pepercit
maleficae mulieri nec sinit eam tormentari. Ab
episcopis vero et abbatibus penitenciam accipiens
idem Willelmus comes, omniaque sua disponens, et
inter filios suos et conjugem suam nominatim,
prout sibi visum est, honorem suum ordinans,
reconciliatus et absolutus est, et toto quadragesimae
tempore missas et cultum Dei frequentavit,
quousque prima ebdomada majori ante
pascha oleo sancto et viatico muniretur, et ligno
crucis adorato et deosculato, in manibus episcopi
Roonis et sacerdotum spiritum laudabili fine et memoria
Deo redderet ( #an. 1028, Apr.@# 6). Per biduum
observatum est corpus ejus a clericis et monachis
in basilica sedis Petri apostoli. Planctu
tota civitas repleta est. Dominica sancta ( #Apr.@# 7)
osanna cum ramis et floribus delatum est corpus ad
basilicam beati Eparchii, et sepultum ibi ante altare
sancti Dionisii. Sepelierunt eum duo episcopi Roo
Egolismensis et Arnaldus Petragoricensis. Ad capud
ejus jussit filius ejus Alduinus poni tabulam plumbeam
ita scriptam: #Hic jacet domnus et amabilis
Willelmus comes Egolismae, qui ipso anno, quo venit
de Hierusalem, obiit in pace 8 Idus Aprilis, vigilia
osanna, 1028 anno ab incarnatione, et tota sua projenies
jacet in loco sancti Eparchii@#. Itaque post
sepulturam ejus processerunt episcopi cum clero et
populo ad sanctam processionem dominicam, et stationem
peregerunt. Successit pro Willelmo Hilduinus
filius ejus in principatu Egolismae, et praeclarum
laeticiae signum in initio principatus ejus
ostensum est, cum de dolore sepulturae transiit populus
ad laetitiam, obviam Domino exclamans: #Osanna
in excelsis; benedictum regnum patris nostri David,@#
preferens manibus victoriae palmas, ramos securitatis
et flores suavitatis. Optulit supradictus Willelmus
pro sepultura sua sancto Eparchio diversa et preciosa
munera, auro et argento multo, et curpivit
Vasnacum Boscum, et laxavit duo candelabra
argentea pensantia trecentos solidos, et laxavit
unam crucem auream cum gemmis processionalem.
67.
Crastina vero post sepulturam ejus die
Blavia castrum dolo subtractum est comiti Alduino
a Josfredo fratre ejus. Mox comes Ilduinus cum
virtute militari illuc tendit, et cito ipsum castrum
capiens in deditionem accepit, et missa illic custodia
militum. Egolismam regreditur ad celebrandum
pascha. Quo regresso, frater ejus Josfredus per dies
fortissimos parasceve et sepulturae et paschae contra
Blaviam extruxit aliud novum castellum. Hoc comperto,
Ilduinus nequaquam praetermisit opus Dei, sed
cum magna gloria et laeticia sanctum pascha celebravit
( #April.@# 14). Et post diem tercium festivitatis,
commoto electo exercitu, ad bellum committendum
exiit; audiverat enim fratrem suum velle cum eo
confligi et exercitum adgregari. Itaque castrum
noviter munitum obsedit, et prelium praestolatur
feroci corde. Sed nequaquam frater ejus praesumsit
eum lacescere ad pugnam, videns robustam eum
habere manum; et post dies octo, expugnato et
capto castro, supplex venit ad eum, cui protinus
comes Ilduinus ignovit et pacem consensit, et facti
sunt amici. Et tunc in beneficio tres partes Blaviae
comes concessit fratri suo Josfredo, quartam sibi
retinuit, et conditionibus congruis pacificati sunt
amore praecipuo.
68.
Qua tempestate Odolricus, sancti Marcialis
abbas vigilantissimae honestatis, Egolismam venit ad
Ilduinum comitem. Ipse vero tunc donavit sancto
Marciali aecclesiam sanctae Mariae in territorio Burdegalensi
cum insula magna Dornoniae, in qua
est sita; et est ipsa insula vel aecclesia uno plus
miliario a castro Fronciaco, quod erat in dominio
proprietatis supradicti comitis cum omnibus in circuitu
terris et castellis. Quam possessionem retinebat
ex jure haereditario uxoris suae nobilissimae,
comitissae Alaiziae. Pater vero ejus Willelmus reversus
a Hierosolimis, multis principibus bonum fuit
exemplum. Confestim enim Isimbertus episcopus
Pictavinus, et Jordanus episcopus Lemovicus, et
comes Fulco, pluresque primatum Hierosolimam
tendunt.
69.
His diebus concilium adgregavit episcoporum
et abbatum dux Willelmus apud Sanctum Carrofum,
propter extinguendas haereses, quae vulgo a Manicheis
disseminabantur. Ibi adfuerunt omnes Aquitaniae
principes, quibus precepit pacem firmare et
aecclesiam Dei catholicam venerari. Siguino vero
Burdegalensi defuncto archiepiscopo ( #circa an.@# 1020 | null | 897ec3ce-9ef6-45a2-be66-fccd4638ab79 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
),
et Acio post eum ordinato, et non longe post vita
privato, dux Aquitaniae Willelmus et dux Wasconiae
Sancius, adgregato conventu aput Blaviam
( #circa an.@# 1027), constituerunt archiepiscopum
Gotefridum, natione Francum, moribus honestum.
Qui ibidem consecratus est a suffraganeis
episcopis.
70.
Rex quoque Navarrae Sancius, adhibitis secum
Wasconibus, super Sarracenos exercitum duxit, et
devastata Hispania, cum multis spoliis et magno
triumpho remeavit ( #an.@# 1027). Ipso denique anno
rex Gallitianus Adefonsus Sarracenos populatus est
magna infestatione, et quadam Hispaniae civitate per
obsidionem pene sese tradente ei, dum ipse, armis
depositis, furentes extrinsecus christianos a
certamine sedaret hostium, ab adversariis, quibus
parcere deliberavit, ictu sagittae foris muros vulneratus
interiit, et sic exercitus ejus dolore non sine
magno regreditur, lugens principem suum.
LIBER PRIMUS.
1.
Principium regni Francorum, #etc., ut Gesta
Francorum.@#
11.
#
(Gest. Francorum c. 12) haec adduntur:@# Eo
tempore sanctus Eparchius natus est patre comite
Petrogoricae nomine Felice, qui postea plenus sanctitate
patronus Egolismae civitatis factus est.
16.
#
(An. 508. Gest. c. 17) add.:@# In ipsa civitate
consecrare fecit in episcopatu venerabilem virum
Aptonium capellanum suum, expulso primo episcopo
Arriano Gothorum de eadem civitate.
24.
#
(An. 581. G. c. 25) add.:@# Per idem tempus
sanctus Eparchius praesul Sanctionis et pater Egolismensis
migravit ad Christum die primo Julii.
29.
#
(G. c. 30) add.:@# Eo tempore sanctus Gregorius
archiepiscopus Turonensis magnis virtutibus
fulgebat. Per idem tempus sanctus Germanus Parisiorum
episcopus, missus a rege Chariberto Egolismam
civitatem, consecravit basilicam sancti Eparchii,
ubi ipse nuper sepultus fuerat; adfuit cum eo
venerabilis Gregorius episcopus Turonensis, et in
ipsa basilica multa pignora reliquiarum beati Martini
episcopi collocantes, dedicaverunt eam in ejusdem
santi Martini honore. Denique in altare ipsius
ab eodem sancto Germano atque sancto Gregorio
consecrato sanctae crucis actenus apparent impressa
signacula. Item in honore sancti Petri consecraverunt
aecclesiam sedis episcopalis, quam Clodoveus
rex supradictus a novo incoari jusserat, destructa
priori sede, quam Gothi Arriana maculatione foedaverant,
in honore sancti Saturnini. Ordinaveruntque
in ipsa civitate episcopum nomine Mererium,
qui in Francia capellanus regis fuerat. Aptonius enim
nuperrime obierat in Christo.
31.
#
(An. 575. Gest. c. 32) haec leguntur:@# Qui commoventes
exercitum, adversus eum pergunt contra
Egolismam, ubi residebat propter fortitudinem murorum.
Ille quoque derelictus a suis cum paucis
remansit, sed tamen ad bellum ire non dubitat.
Venientesque ad pugnam octo milibus ab Egolisma
juxta fluvium Carantam secus silvam Buxam,
Theodebertus devictus prosternitur, mortuusque est
ibi. Ab Aunulfo quoque duce collectus, Egolisinam
civitatem portatus, ibidem sepultus est apud Sanctum
Eparchium. Sigebertus vero et Chilpericus
pugnabant inter se in Francia. Tunc Chilpericus . . .
33.
#
(Gest. c. 34 initio) add.:@# Erat enim illa ancilla
nequissima, sed propter pulchritudinem vultus
eam rex nimis amabat, et mala consilia semper audiebat
ab illa, et eam credebat super omnes consiliarios
Francorum.
41.
#
(G. c. 42) add.:@# Tunc Eraclius imperator crucem
Domini de fano Cosdroe, quod erat in Perside,
victor detulit in Hierusalem, et exaltatio sanctae
crucis in suam civitatem tunc facta est. Eo tempore
piissimus imperator Eraclius Dagoberto munera
misit, et rogavit ut baptizare compelleret omnes
Judeos qui erant in omni regno ejus; quod et factum
est.
49.
#
(An. 714. G. c. 51) haec leguntur:@# Eo tempore
Pipinus Brevis supradictus, pater Drogonis et Grimaldi
et Caroli Martelli, correptus febre valida,
mortuus est . . . . . discreto. Et postquam mortuus est
supradictus Pipinus Vetulus vel Brevis, qui fuit
proavus domni Karoli imperatoris magni, Franci in
Francos invicem irruunt in Cosia silva . . . Tunc Plectrudis,
uxor Pipini Vetuli, coepit per ingenium Karolum
Martellum, filium Pipini supradicti de alia
uxore Calpiade, qui, dum sub custodia teneretur,
auxiliante Deo, vix evasit.
51.
#?(G. c. 33) ita Gestorum narrationem cum continuatore
Fredegarii conjunxit:@# Eudo Chilpericum
ei | null | c8176cb5-81a4-4364-bc5e-d9051b064137 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
reddidit cum multis muneribus; et Karolus Martellus,
Chilperico recepto, regem eum constituit,
oblitus cunctorum quae in eo fecerat malorum, sed
cum Raenfredo amicitias facere noluit. Rex Chilpericus,
urbe Noviomo veniens, morbo obiit, et
regnavit annis sex. Franci vero Theodericum, filium
Dagoberti junioris, in monasterio Cala enutritum,
super se regem statuunt, consensu Karoli Martelli.
Karolus vero princeps Raenfredum insecutus, Andegavis
civitatem obsedit, et vastata regione eadem,
cum plurimis spoliis reversus est, et major domus
effectus est ipse Karolus Martellus in regno Francorum.
Sequenti anno Andegavis civitatem fortissime
debellans coepit, et, Raenfredo interfecto, reversus
est.
52.
#
(An. 732. Fredegar. c. 108) post:@# victor Franciam
rediit #add.:@# et extunc omnes coeperunt eum
cognominare Martellum, quia sicut martellus cunctum
ferrum subigit, sic ipse Deo adjuvante cuncta
praelia frangebat.
54.
#
(An. 736. Fred. c. 109) add.:@# Tunc mortuus est
Theodericus rex, filius Dagoberti minoris, et Karolus
Martellus in ipsa infirmitate sui jussit elevare in
regem Hildericum fratrem Theoderici. Qui vecors
erat, sicut et frater ejus fuerat; sed meliorem illo
non poterant Franci invenire de prole regali . . . . . .
(An. 741. Fred. c. 110) . . . eo pacto, ut Romanos
defenderet de Langobardis, qui multa mala in terra
sancti Petri faciebant. Ipse . . . . . .. . . . . ordo sacratissimus paschalis turbatus est per
multas regiones per errorem et ignorantiam calculatorum,
qui bene nesciebant terminum paschalem
reperire, et per multas civitates celebratum est
pascha vel in Marcio vel in Aprili vel in Maio . . . .
Carolus . . . obiit in pace anno septingentesimo
quadragesimo primo ab incarnatione Domini. Et
retro in alio anno dum turbatio fuit de pascha,
debuit esse Dominicus dies resurrectionis Christi
octavo Kalendas Maii, quod fuit in ultimo anno
cicli decemnovenalis, fuitque terminus paschae dominica
Osanna 15 Kal. Maii. Regnavit autem
Karolus annis 25, sed non est vocatus rex, quia
ipse non permittebat se regem vocari, nisi ducem
Francorum, quia pueris regibus deferebat honorem
nominis regalis, Theoderico videlicet et Childerico,
quamvis ineptis, prudentia et sensu carentibus.
Obiit 11 Kal. Novemb., cunctis in gyro
regnis adquisitis, sepultusque est in basilica sancti
Dionisii martiris. Pipinus autem Vetulus pater
ejus regnavit 17 annis in puerorum regum fidelitate.
56.
(Ann. Laur. a. 749.) . . Tunc dolentes Franci,
quia non habebant prudentem regem, sed jam per
multos annos sustinuerant de regali prole insipientes
viros, voluerunt elevare in regem Pipinum
Pium. Qui nolit adquiescere, sed, adunatis cunctis
primoribus Francorum, ex parte eorum misit
Romae . . . .
57.
(Ann. Laur. 753.) . . Carlomannus . . Franciam
venit, ut reportaret in Cassinum corpus sancti
Benedicti . . . . .
58.
(Ann. Laur. a. 763) . . et revertendo per Lemovicas
contulit sancto Marciali bannum aureum
quod coeperat in proelio Waiferii, simulque donavit
villam de sancto Valerico canonicis sancti Marcialis.
Et canonicis sancti Stephani dedit villam que
dicitur Solanniacensis, et remeavit in Franciam.
59.
. . planxeruntque eum Franci planctu
magno, et regnavit Carolus Magnus filius ejus pro eo.
1.
Principium regni Francorum, #etc., ut Gesta
Francorum.@#
11.
#
(Gest. Francorum c. 12) haec adduntur:@# Eo
tempore sanctus Eparchius natus est patre comite
Petrogoricae nomine Felice, qui postea plenus sanctitate
patronus Egolismae civitatis factus est.
16.
#
(An. 508. Gest. c. 17) add.:@# In ipsa civitate
consecrare fecit in episcopatu venerabilem virum
Aptonium capellanum suum, expulso primo episcopo
Arriano Gothorum de eadem civitate.
24.
#
(An. 581. G. c. 25) add.:@# Per idem tempus
sanctus Eparchius praesul Sanctionis et pater Egolismensis
migravit ad Christum die primo Julii.
29.
#
(G. c. 30) add.:@# Eo tempore sanctus Gregorius
archiepiscopus Turonensis magnis virtutibus
fulgebat. Per idem tempus sanctus Germanus Parisiorum
episcopus, missus a rege Chariberto Egolismam
civitatem, consecravit basilicam sancti | null | 76d7756a-9ab9-4114-bf4d-239b4fe7f68c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Eparchii,
ubi ipse nuper sepultus fuerat; adfuit cum eo
venerabilis Gregorius episcopus Turonensis, et in
ipsa basilica multa pignora reliquiarum beati Martini
episcopi collocantes, dedicaverunt eam in ejusdem
santi Martini honore. Denique in altare ipsius
ab eodem sancto Germano atque sancto Gregorio
consecrato sanctae crucis actenus apparent impressa
signacula. Item in honore sancti Petri consecraverunt
aecclesiam sedis episcopalis, quam Clodoveus
rex supradictus a novo incoari jusserat, destructa
priori sede, quam Gothi Arriana maculatione foedaverant,
in honore sancti Saturnini. Ordinaveruntque
in ipsa civitate episcopum nomine Mererium,
qui in Francia capellanus regis fuerat. Aptonius enim
nuperrime obierat in Christo.
31.
#
(An. 575. Gest. c. 32) haec leguntur:@# Qui commoventes
exercitum, adversus eum pergunt contra
Egolismam, ubi residebat propter fortitudinem murorum.
Ille quoque derelictus a suis cum paucis
remansit, sed tamen ad bellum ire non dubitat.
Venientesque ad pugnam octo milibus ab Egolisma
juxta fluvium Carantam secus silvam Buxam,
Theodebertus devictus prosternitur, mortuusque est
ibi. Ab Aunulfo quoque duce collectus, Egolisinam
civitatem portatus, ibidem sepultus est apud Sanctum
Eparchium. Sigebertus vero et Chilpericus
pugnabant inter se in Francia. Tunc Chilpericus . . .
33.
#
(Gest. c. 34 initio) add.:@# Erat enim illa ancilla
nequissima, sed propter pulchritudinem vultus
eam rex nimis amabat, et mala consilia semper audiebat
ab illa, et eam credebat super omnes consiliarios
Francorum.
41.
#
(G. c. 42) add.:@# Tunc Eraclius imperator crucem
Domini de fano Cosdroe, quod erat in Perside,
victor detulit in Hierusalem, et exaltatio sanctae
crucis in suam civitatem tunc facta est. Eo tempore
piissimus imperator Eraclius Dagoberto munera
misit, et rogavit ut baptizare compelleret omnes
Judeos qui erant in omni regno ejus; quod et factum
est.
49.
#
(An. 714. G. c. 51) haec leguntur:@# Eo tempore
Pipinus Brevis supradictus, pater Drogonis et Grimaldi
et Caroli Martelli, correptus febre valida,
mortuus est . . . . . discreto. Et postquam mortuus est
supradictus Pipinus Vetulus vel Brevis, qui fuit
proavus domni Karoli imperatoris magni, Franci in
Francos invicem irruunt in Cosia silva . . . Tunc Plectrudis,
uxor Pipini Vetuli, coepit per ingenium Karolum
Martellum, filium Pipini supradicti de alia
uxore Calpiade, qui, dum sub custodia teneretur,
auxiliante Deo, vix evasit.
51.
#?(G. c. 33) ita Gestorum narrationem cum continuatore
Fredegarii conjunxit:@# Eudo Chilpericum
ei reddidit cum multis muneribus; et Karolus Martellus,
Chilperico recepto, regem eum constituit,
oblitus cunctorum quae in eo fecerat malorum, sed
cum Raenfredo amicitias facere noluit. Rex Chilpericus,
urbe Noviomo veniens, morbo obiit, et
regnavit annis sex. Franci vero Theodericum, filium
Dagoberti junioris, in monasterio Cala enutritum,
super se regem statuunt, consensu Karoli Martelli.
Karolus vero princeps Raenfredum insecutus, Andegavis
civitatem obsedit, et vastata regione eadem,
cum plurimis spoliis reversus est, et major domus
effectus est ipse Karolus Martellus in regno Francorum.
Sequenti anno Andegavis civitatem fortissime
debellans coepit, et, Raenfredo interfecto, reversus
est.
52.
#
(An. 732. Fredegar. c. 108) post:@# victor Franciam
rediit #add.:@# et extunc omnes coeperunt eum
cognominare Martellum, quia sicut martellus cunctum
ferrum subigit, sic ipse Deo adjuvante cuncta
praelia frangebat.
54.
#
(An. 736. Fred. c. 109) add.:@# Tunc mortuus est
Theodericus rex, filius Dagoberti minoris, et Karolus
Martellus in ipsa infirmitate sui jussit elevare in
regem Hildericum fratrem Theoderici. Qui vecors
erat, sicut et frater ejus fuerat; sed meliorem illo
non poterant Franci invenire de prole regali . . . . . .
(An. 741. Fred. c. 110) . . . eo pacto, ut Romanos
defenderet de Langobardis, qui multa mala in terra
sancti Petri faciebant. Ipse . . . . . .. . . . . ordo sacratissimus paschalis turbatus est per
multas regiones per errorem et ignorantiam calculatorum,
qui bene nesciebant terminum paschalem
reperire, et per multas civitates celebratum est
pascha vel in Marcio vel in Aprili vel in Maio . . . | null | 3bbf26ce-643e-46a6-a858-c24b9feaca81 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Carolus . . . obiit in pace anno septingentesimo
quadragesimo primo ab incarnatione Domini. Et
retro in alio anno dum turbatio fuit de pascha,
debuit esse Dominicus dies resurrectionis Christi
octavo Kalendas Maii, quod fuit in ultimo anno
cicli decemnovenalis, fuitque terminus paschae dominica
Osanna 15 Kal. Maii. Regnavit autem
Karolus annis 25, sed non est vocatus rex, quia
ipse non permittebat se regem vocari, nisi ducem
Francorum, quia pueris regibus deferebat honorem
nominis regalis, Theoderico videlicet et Childerico,
quamvis ineptis, prudentia et sensu carentibus.
Obiit 11 Kal. Novemb., cunctis in gyro
regnis adquisitis, sepultusque est in basilica sancti
Dionisii martiris. Pipinus autem Vetulus pater
ejus regnavit 17 annis in puerorum regum fidelitate.
56.
(Ann. Laur. a. 749.) . . Tunc dolentes Franci,
quia non habebant prudentem regem, sed jam per
multos annos sustinuerant de regali prole insipientes
viros, voluerunt elevare in regem Pipinum
Pium. Qui nolit adquiescere, sed, adunatis cunctis
primoribus Francorum, ex parte eorum misit
Romae . . . .
57.
(Ann. Laur. 753.) . . Carlomannus . . Franciam
venit, ut reportaret in Cassinum corpus sancti
Benedicti . . . . .
58.
(Ann. Laur. a. 763) . . et revertendo per Lemovicas
contulit sancto Marciali bannum aureum
quod coeperat in proelio Waiferii, simulque donavit
villam de sancto Valerico canonicis sancti Marcialis.
Et canonicis sancti Stephani dedit villam que
dicitur Solanniacensis, et remeavit in Franciam.
59.
. . planxeruntque eum Franci planctu
magno, et regnavit Carolus Magnus filius ejus pro eo.
LIBER SECUNDUS
1.
A primo rege Francorum dicemus prosapiam
domni precelsi regis Magni Karoli, quem Deus amavit
et exaltavit et magnum principem et amabilem
a cuncto populo Christiano per universum mundum
fecit. Igitur in tempore Valentiniani imperatoris,
qui septimus Augustus fuit a Constantino Magno
divo Augusto, quem sanctus papa Silvester baptizavit,
sub quo tempore sanctus Hieronimus claruit,
Franci adhuc pagam primum reges habere coeperunt
de semet ipsis. Primus itaque rex Francorum
fuit nomine Faramundus, filius Marcomiris ejusdem
gentis inlustris viri. Post Faramundum regnavit
Clodio filius ejus. Post Clodionem regnavit Meroveus
filius ejus. Post Meroveum regnavit Childericus
filius ejus. Quo tempore exortus est beatus
Eparchius ex civitate Petrugorica, patre Felice Aureolo,
comite ejusdem civitatis. Post Childericum
regnavit Clodoveus filius ejus, qui primus de regibus
Francorum credidit in Christum, et baptizatus est a
sancto Remigio episcopo cum omni exercitu suo et
universo populo Francorum. Post Clodoveum regnavit
Childebertus filius ejus cum tribus fratribus suis,
Theoderico, Clodomire et Clotario. Quo tempore
sanctus Eparchius in Egolisma virtutibus claruit, et,
ipso Childeberto regnante, post septuagesimum annum
aetatis suae in pace ad Dominum migravit. Quo
tempore Anastasius imperator Augustus imperii infulas
tenebat. Quo tempore regnabat cum Childeberto
Theodebertus nepos ejus, filius Theoderici. Quo
tempore claruerunt sanctus Gregorius papa primus,
et Gregorius episcopus Turonensis, et sanctus Aredius
abbas, et Nicecius episcopus Lugdunensis. Post
Childebertum regnavit Clotarius frater ejus, qui
sanctam Radegundem in matrimonio habuit. Post
Clotarium regnavit Chilpericus filius ejus cum tribus
fratribus suis, Cariberto, Guntramno et Sigeberto,
qui habuit Brunichildem in matrimonio. Post Chilpericum
regnavit Clotarius filius ejus. Clotharius
iste genuit Dagobertum et filiam unam nomine Blitildem
; de qua Blitilde fuit generatio domni Caroli.
Nam ista Blitildis, soror Dagoberti regis, habuit
virum in conjugio nobilem inter Francos
nomine Ansbertum, de quo genuit filium nomine
Arnaldum. Arnaldus genuit Arnulfum, qui postea,
derelicto seculo, factus est episcopus Metis civitatis.
Arnulfus, antequam esset clericus, habuit uxorem
nomine Begam, filiam Pipini majoris domus, et genuit
ex ea Ansegisilium. Ansegisilus genuit Pipinum
Vetulum Brevem, qui fuit abavus domni Karoli
regis. Pipinus Vetulus dux Francorum genuit
Karolum Martellum. Karolus Martellus genuit Pipinum
Pium, qui de illa linea generationis elevatus
est primus a Francis in regem, evacuata omnino
linea de genere Faramundi. Pipinus Pius genuit
domnum regem Augustum imperatorem Karolum
Domnus Karolus genuit domnum Ludoicum imperatorem.
Ludoicus genuit Carolum Calvum ex Judit
regina. Sed revertar ad ordinem regum. Post Clotarium
regnavit Dagobertus filius ejus, quo tempore
sanctus Elegius episcopus claruit. Cui Dagoberto
fuit Pipinus major domus vir egregius, | null | faba2fb5-e59e-4539-9100-418a4b83caed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cujus Pipini
filiam nomine [Begam] accepit in uxorem Arnulfus
vir nobilissimus, pater Ansegisili. Post Dagobertum
regnavit Clodoveus filius ejus, qui habuit
sanctam Baltildem in matrimonio. Quo tempore
sancti Benedicti corpus translatum est de Benevento
in Franciam, in villa Floriaco. Post Clodoveum
regnavit Clotarius filius ejus. Post Clotarium regnavit
Theodericus frater ejus, cui Ebroinus fuit major
domus; et Leodegarius sanctus episcopus claruit,
quem interemit ipse Ebroinus. Quo tempore Pipinus
Vetulus fuit major domus in Austrasiis cum regibus
Childerico et Childeberto juniore. Qui Pipinus consensit
nobilibus Francis interficere Ebroinum. Et
ipse Pipinus Brevis, propter Childericum regem
Austrasiorum a Francis occisum, proelium fecit cum
Theoderico rege Francorum, et devicit eum, et cum
eo postea concordans, major domus extitit in Francia,
et bella multa contra Suevos et alias gentes
fortiter fecit. Et ipse Pipinus Brevis de uxore sua
Calpiade genuit Carolum Martellum. Post Theodericum
vero regem regnavit Clodoveus, filius ejus. Post
Clodoveum regnavit Childebertus junior, frater ejus.
Post Childebertum juniorem regnavit Dagobertus
junior, filius ejus. Post Dagobertum defecit genus
regale a prudentia, et regnavit post ipsum Dagobertum
Danihel clericus insensatus frater ejus, quem
Franci mutato nomine vocaverunt Chilpericum.
Chilpericus iste ineptus movit exercitum contra
Carolum Martellum, qui tunc juvenis erat in Austrasios
major domus et dux cum Clotario rege; et
victus est in bello Chilpericus, et victor extitit
Carolus Martellus. Tunc Eudo dux Aquitaniorum
in auxilium Chilperici insensati movit exercitum
contra Carolum Martellum, et victus est
ab eo in proelio, coepitque Carolus Martellus inimicum
suum Chilpericum regem insensatum; sed inmemor
maliciae suae reddidit ei regnum suum. Post
Chilpericum regem insensatum regnavit solo nomine
Theodericus insensatus consanguineus ejus. Post
Theodericum regnavit solo nomine Childericus insensatus
frater ejus, et defecit totum genus regale.
Childerico insensato deposito de solio et facto clerico
in monasterio, Franci cum consilio domni papae
Zachariae et cum consilio nobilium Romanorum,
Deo volente, uno consensu et una voluntate elevaverunt
sibi in regem Pipinum Pium, filium Caroli
Martelli. Hic Pipinus Pius fuit domni Caroli imperatoris
Magni pater. Itaque post Pipinum Pium
regnavit domnus Carolus, filius ejus, quem postea
Romani elegerunt sibi advocatum sancti Petri contra
reges Langobardorum. Deinde ipsum domnum Carolum
elegerunt sibi in patricium Romanorum.
Deinde elevaverunt in imperatorem et Augustum.
Tenuitque domnus Carolus, Deo largiente, in potestate
sua omnem terram de monte Gargano usque
in Cordubam civitatem Hispaniae. Pipinus vero Pius,
pater domni Caroli, postquam elevatus est in regem,
regnavit septem annos, et obiit septingentesimo
sexagesimo octavo anno ab incarnatione Domini. Et
ipso anno omnes Franci magno gaudio exultantes
elevaverunt sibi in regem domnum Carolum Magnum
anno ab incarnatione Domini 768. Sic enim computantur
anni ab origine mundi usque ad incarnationem
Domini secundum septuaginta Interpretes. Ab
Adam usque ad diluvium fiunt anni duo milia ducenti
42. A diluvio usque ad Abraham anni nongenti
42. De Abraham usque ad Moysem anni quingenti
quinque. A Moyse usque ad Salomonem anni
quadraginti 89. A Salomone usque ad restaurationem
templi sub Dario rege Persarum anni quingenti
42. A restauratione templi usque ad adventum
Domini secundum Septuaginta anni quingenti
48. Et ab initio mundi usque ad incarnationem
Domini secundum septuaginta Interpretes sunt
anni quinque milia 200. Secundum veritatem Hebraicam
ita conputantur: Ab Adam usque ad Noc
fuit prima aetas, et habuit annos mille et sexcentos
et 56. Secunda aetas a Noe usque ad Abraham
habuit annos ducentos 92. Tercia aetas de Abraham
usque ad David habuit annos 942. Et simul juncti
anni trium aetatum fiunt duo milia octingenti undecim.
Quarta aetas a David usque ad captivitatem
in Babilone habuit annos quadringentos 63. Quinta
aetas a restructione templi usque ad adventum
Domini habuit annos quingentos 80. Et fiunt
simul ab Adam usque ad Christum dominum anni
tria milia nongenti 52. A nativitate Domini usque ad
transitum sancti Martini sunt anni quadringenti 45.
A transitu sancti Martini usque ad transitum Clodovei
regis Francorum, qui primus fuit Christianus de
regibus Francorum, sunt anni 112. A transitu sancti
Martini usque ad transitum sancti Eparchii Egolismensis
patroni sunt anni centum viginti. Natus
est enim sanctus Eparchius tempore Merovei Francorum
regis pagani, qui fuit avus Clodovei regis
Francorum primi Christiani, et in tempore Theodosii
junioris divi Augusti imperatoris. Vixit per tempora
Theodosii, | null | b8b5b467-6f47-480b-9e95-73f115b4a684 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Marciani, Leonis, Zenonis, Anastasii,
et Justiniani imperatorum, et per tempora
regum Francorum, Merovehi et Childerici et Clodovei,
et tempore Chilbeberti regis Francorum. Obiit
tempore Justiniani imperatoris et Childeberti regis
Francorum, octogesimo anno aetatis suae. A nativitate
Christi usque ad primum regni annum Caroli
sunt anni septingenti sexaginta octo.
2.
Anno igitur ab incarnatione Domini 768, ipso
anno quo rex Pipinus Pius obiit, duo filii ejus domnus
Carolus et Carlomannus elevati sunt in regnum
uno die simul, id est 7 Idus Octobris, #etc., ut Ann.
Lauriss. a. 768 sqq.@#
( #Ann. Laur. a.@# 769.) . . Et inde sumpsit . . .
simulque Launum episcopum ejusdem civitatis, qui
fuerat capellanus domni Pipini regis patris sui,
quem ipse rex Pipinus episcopum fecerat de ipsa
civitate . . .. . . rediit ad Egolisman, ubi postulante Launo
episcopo fecit in monasterio sancti Eparchii auctoritatem
praecepti de terris quae ibi sine contentione
erant, id est super fluvium Tolveram Magnacum,
Vivenacum, Vasnacum, Monterionem, Visacum,
Roliacum, super fluvium Notram Baudidanem villam,
Camilon, Cavannacum, Ulciacum, Roliacum
minorem, Torciacum, Sertis, Tomolatum, super fluvium
Dornoniam Montemvillam, Baciacum, Triacum,
Marlevam. Quod preceptum Bartolomeus
cancellarius ejus scripsit, et ipse domnus rex manu
sua firmavit et de annulo suo sigillavit. Erat eo tempore
in ipso monasterio sancti Eparchii canonicalis
habitus. Inde gloriosus rex Carolus reversus est in
Franciam . . . . .
8.
( #Ann. Laur. a.@# 787) . . . . Et reversus est piissimus
rex Karolus et caelebravit Romae pascha cum
domno apostolico. Ecce orta est contentio per dies
festos paschae inter cantores Romanorum et Gallorum.
Dicebant se Galli melius cantare et pulcrius
quam Romani. Dicebant se Romani doctissime
cantilenas aecclesiasticas proferre, sicut docti
fuerant a sancto Gregorio papa; Gallos corrupte
cantare, et cantilenam destruendo dilacerare.
Quae contentio ante domnum regem Karolum pervenit.
Galli vero propter securitatem domni regis
Karoli valde exprobrabant cantoribus Romanis Romani
vero propter auctoritatem magnae doctrinae
eos stultos et rusticos et indoctos velud bruta animalia
adfirmabant, et doctrinam sancti Gregorii
praeferebant rusticitate eorum. Et cum altercatio de
utraque parte finiret, ait domnus piissimus rex
Karolus ad suos cantores: #Dicite palam, quis purior
est et quis melior, aut fons vivus aut rivuli ejus longe
decurrentes?@# Responderunt omnes una voce fontem
velud capud et originem puriorem esse, rivulos autem
ejus, quanto longius a fonte recesserint, tanto
turbulentos et sordibus ac immundiciis corruptos.
Et ait domnus rex Karolus: #Revertimini vos ad fontem
sancti Gregorii, quia manifeste corrupistis cantilenam
aecclesiasticam.@# Mox petiit domnus rex Karolus
ab Adriano papa cantores, qui Franciam corrigerent
de cantu. At ille dedit ei Theodorum et
Benedictum Romae aecclesiae doctissimos cantores,
qui a sancto Gregorio eruditi fuerant, tribuitque
antiphonarios sancti Gregorii, quos ipse notaverat
nota Romana. Domnus vero rex Karolus, revertens
in Franciam, misit unum cantorem in Metis civitate,
alterum in Suessionis civitate; praecipiens, de omnibus
civitatibus Franciae magistros scolae antiphonarios
eis ad corrigendum tradere, et ab eis discere
cantare. Correcti sunt ergo antiphonarii Francorum,
quos unusquisque pro arbitrio suo viciaverat
vel addens vel minuens; et omnes Franciae cantores
didicerunt notam Romanam, quam nunc vocant
notam Franciscam, excepto quod tremulas vel vinnolas
sive collisibiles vel secabiles voces in
cantu non poterant perfecte exprimere Franci, naturali
voce barbarica frangentes in gutture voces
pocius quam exprimentes. Majus autem magisterium
cantandi in Metis civitate remansit; quantumque
magisterium Romanum superat Metense in arte cantilenae,
tanto superat Metensis cantilena ceteras
scolas Gallorum. Similiter erudierunt Romani cantores
supradicti cantores Francorum in arte organandi.
Et domnus rex Karolus iterum a Roma artis
grammaticae et computatoriae magistros secum
adduxit in Franciam, et ubique studium litterarum
expandere jussit. Ante ipsum enim domnum
regem Karolum, in Gallia nullum studium fuit liberalium
artium. Per ipsos dies paschae venerunt
Romam ad domnum piissimum regem Karolum
missi Tassilonis ducis . . . . . Franciam cum gloria reversus
est, adducens secum cantores Romanorum
et grammaticos peritissimos et calculatores . . .
9.
( #Ann. Laur. a.@# 788.) . . . Similiter filius
ejus Theudo judicatus est, et monachi ambo | null | 5ab41d77-3184-4e0b-a14e-f2980a0a37ba | latin_170m_raw | null | None | None | None |
facti sunt in Olto monasterio, ubi sanctus Bonefacius
requiescit . . . . .
. . (Ann. Laur. a. 808) . . . rex Nordanimbronum,
id est de Irlandia insula. . .. ( #Ann. Laur. a.@# 809.) . . . Aureolus comes de genere
Felicis Aureoli Petragoricensis comitis exortus . . . .. . ( #Ann. Laur. a.@# 814.) . . . Karolus . . . sepultus
Aquis in basilica Dei genitricis, quam ipse construxerat.
Corpus ejus aromatizatum, et in sede aurea
sedens positus est in curvatura sepulchri,
ense aureo accinctus, evangelium aureum tenens in
manibus et genibus, reclinatis humeris in cathedra,
et capite honeste erecto, ligato aurea cathena ad
diadema. Et in diademate lignum crucis positum est.
Et repleverunt sepulchrum ejus aromatibus, pigmentis,
balsamo et musco et thesauris. Vestitum
est corpus ejus indumentis imperialibus, et sudario
sub diademate facies ejus operta est. Sceptrum
aureum et scutum aureum, quod Leo papa consecraverat,
ante eum posita, et sigillatum est
sepulchrum ejus. Nemo referre potest quantus
pro eo luctus fuerit per universam terram; nam et
a paganis plangebatur quasi pater orbis. Obiit
vero in pace, unctus oleo sancto et viatico munitus,
anno octingentesimo quarto decimo anno incarnationis
Domini, et regnavit gloriosissimus Ludovicus
filius ejus pro eo, regnante domino nostro Jesu
Christo, cui est gloria in secula seculorum. Amen.
1.
A primo rege Francorum dicemus prosapiam
domni precelsi regis Magni Karoli, quem Deus amavit
et exaltavit et magnum principem et amabilem
a cuncto populo Christiano per universum mundum
fecit. Igitur in tempore Valentiniani imperatoris,
qui septimus Augustus fuit a Constantino Magno
divo Augusto, quem sanctus papa Silvester baptizavit,
sub quo tempore sanctus Hieronimus claruit,
Franci adhuc pagam primum reges habere coeperunt
de semet ipsis. Primus itaque rex Francorum
fuit nomine Faramundus, filius Marcomiris ejusdem
gentis inlustris viri. Post Faramundum regnavit
Clodio filius ejus. Post Clodionem regnavit Meroveus
filius ejus. Post Meroveum regnavit Childericus
filius ejus. Quo tempore exortus est beatus
Eparchius ex civitate Petrugorica, patre Felice Aureolo,
comite ejusdem civitatis. Post Childericum
regnavit Clodoveus filius ejus, qui primus de regibus
Francorum credidit in Christum, et baptizatus est a
sancto Remigio episcopo cum omni exercitu suo et
universo populo Francorum. Post Clodoveum regnavit
Childebertus filius ejus cum tribus fratribus suis,
Theoderico, Clodomire et Clotario. Quo tempore
sanctus Eparchius in Egolisma virtutibus claruit, et,
ipso Childeberto regnante, post septuagesimum annum
aetatis suae in pace ad Dominum migravit. Quo
tempore Anastasius imperator Augustus imperii infulas
tenebat. Quo tempore regnabat cum Childeberto
Theodebertus nepos ejus, filius Theoderici. Quo
tempore claruerunt sanctus Gregorius papa primus,
et Gregorius episcopus Turonensis, et sanctus Aredius
abbas, et Nicecius episcopus Lugdunensis. Post
Childebertum regnavit Clotarius frater ejus, qui
sanctam Radegundem in matrimonio habuit. Post
Clotarium regnavit Chilpericus filius ejus cum tribus
fratribus suis, Cariberto, Guntramno et Sigeberto,
qui habuit Brunichildem in matrimonio. Post Chilpericum
regnavit Clotarius filius ejus. Clotharius
iste genuit Dagobertum et filiam unam nomine Blitildem
; de qua Blitilde fuit generatio domni Caroli.
Nam ista Blitildis, soror Dagoberti regis, habuit
virum in conjugio nobilem inter Francos
nomine Ansbertum, de quo genuit filium nomine
Arnaldum. Arnaldus genuit Arnulfum, qui postea,
derelicto seculo, factus est episcopus Metis civitatis.
Arnulfus, antequam esset clericus, habuit uxorem
nomine Begam, filiam Pipini majoris domus, et genuit
ex ea Ansegisilium. Ansegisilus genuit Pipinum
Vetulum Brevem, qui fuit abavus domni Karoli
regis. Pipinus Vetulus dux Francorum genuit
Karolum Martellum. Karolus Martellus genuit Pipinum
Pium, qui de illa linea generationis elevatus
est primus a Francis in regem, evacuata omnino
linea de genere Faramundi. Pipinus Pius genuit
domnum regem Augustum imperatorem Karolum
Domnus Karolus genuit domnum Ludoicum imperatorem.
Ludoicus genuit Carolum Calvum ex Judit
regina. Sed revertar ad ordinem regum. Post Clotarium
regnavit Dagobertus filius ejus, quo tempore
sanctus Elegius episcopus claruit. Cui Dagoberto
fuit Pipinus major domus vir egregius, cujus Pipini
filiam nomine [Begam] accepit in uxorem Arnulfus
vir nobilissimus, pater Ansegisili. Post Dagobertum
regnavit Clodoveus filius ejus, qui habuit
sanctam Baltildem in matrimonio. Quo tempore
sancti Benedicti corpus | null | 83872295-f42c-4cc7-b244-ecc46a4ccc23 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
translatum est de Benevento
in Franciam, in villa Floriaco. Post Clodoveum
regnavit Clotarius filius ejus. Post Clotarium regnavit
Theodericus frater ejus, cui Ebroinus fuit major
domus; et Leodegarius sanctus episcopus claruit,
quem interemit ipse Ebroinus. Quo tempore Pipinus
Vetulus fuit major domus in Austrasiis cum regibus
Childerico et Childeberto juniore. Qui Pipinus consensit
nobilibus Francis interficere Ebroinum. Et
ipse Pipinus Brevis, propter Childericum regem
Austrasiorum a Francis occisum, proelium fecit cum
Theoderico rege Francorum, et devicit eum, et cum
eo postea concordans, major domus extitit in Francia,
et bella multa contra Suevos et alias gentes
fortiter fecit. Et ipse Pipinus Brevis de uxore sua
Calpiade genuit Carolum Martellum. Post Theodericum
vero regem regnavit Clodoveus, filius ejus. Post
Clodoveum regnavit Childebertus junior, frater ejus.
Post Childebertum juniorem regnavit Dagobertus
junior, filius ejus. Post Dagobertum defecit genus
regale a prudentia, et regnavit post ipsum Dagobertum
Danihel clericus insensatus frater ejus, quem
Franci mutato nomine vocaverunt Chilpericum.
Chilpericus iste ineptus movit exercitum contra
Carolum Martellum, qui tunc juvenis erat in Austrasios
major domus et dux cum Clotario rege; et
victus est in bello Chilpericus, et victor extitit
Carolus Martellus. Tunc Eudo dux Aquitaniorum
in auxilium Chilperici insensati movit exercitum
contra Carolum Martellum, et victus est
ab eo in proelio, coepitque Carolus Martellus inimicum
suum Chilpericum regem insensatum; sed inmemor
maliciae suae reddidit ei regnum suum. Post
Chilpericum regem insensatum regnavit solo nomine
Theodericus insensatus consanguineus ejus. Post
Theodericum regnavit solo nomine Childericus insensatus
frater ejus, et defecit totum genus regale.
Childerico insensato deposito de solio et facto clerico
in monasterio, Franci cum consilio domni papae
Zachariae et cum consilio nobilium Romanorum,
Deo volente, uno consensu et una voluntate elevaverunt
sibi in regem Pipinum Pium, filium Caroli
Martelli. Hic Pipinus Pius fuit domni Caroli imperatoris
Magni pater. Itaque post Pipinum Pium
regnavit domnus Carolus, filius ejus, quem postea
Romani elegerunt sibi advocatum sancti Petri contra
reges Langobardorum. Deinde ipsum domnum Carolum
elegerunt sibi in patricium Romanorum.
Deinde elevaverunt in imperatorem et Augustum.
Tenuitque domnus Carolus, Deo largiente, in potestate
sua omnem terram de monte Gargano usque
in Cordubam civitatem Hispaniae. Pipinus vero Pius,
pater domni Caroli, postquam elevatus est in regem,
regnavit septem annos, et obiit septingentesimo
sexagesimo octavo anno ab incarnatione Domini. Et
ipso anno omnes Franci magno gaudio exultantes
elevaverunt sibi in regem domnum Carolum Magnum
anno ab incarnatione Domini 768. Sic enim computantur
anni ab origine mundi usque ad incarnationem
Domini secundum septuaginta Interpretes. Ab
Adam usque ad diluvium fiunt anni duo milia ducenti
42. A diluvio usque ad Abraham anni nongenti
42. De Abraham usque ad Moysem anni quingenti
quinque. A Moyse usque ad Salomonem anni
quadraginti 89. A Salomone usque ad restaurationem
templi sub Dario rege Persarum anni quingenti
42. A restauratione templi usque ad adventum
Domini secundum Septuaginta anni quingenti
48. Et ab initio mundi usque ad incarnationem
Domini secundum septuaginta Interpretes sunt
anni quinque milia 200. Secundum veritatem Hebraicam
ita conputantur: Ab Adam usque ad Noc
fuit prima aetas, et habuit annos mille et sexcentos
et 56. Secunda aetas a Noe usque ad Abraham
habuit annos ducentos 92. Tercia aetas de Abraham
usque ad David habuit annos 942. Et simul juncti
anni trium aetatum fiunt duo milia octingenti undecim.
Quarta aetas a David usque ad captivitatem
in Babilone habuit annos quadringentos 63. Quinta
aetas a restructione templi usque ad adventum
Domini habuit annos quingentos 80. Et fiunt
simul ab Adam usque ad Christum dominum anni
tria milia nongenti 52. A nativitate Domini usque ad
transitum sancti Martini sunt anni quadringenti 45.
A transitu sancti Martini usque ad transitum Clodovei
regis Francorum, qui primus fuit Christianus de
regibus Francorum, sunt anni 112. A transitu sancti
Martini usque ad transitum sancti Eparchii Egolismensis
patroni sunt anni centum viginti. Natus
est enim sanctus Eparchius tempore Merovei Francorum
regis pagani, qui fuit avus Clodovei regis
Francorum primi Christiani, et in tempore Theodosii
junioris divi Augusti imperatoris. Vixit per tempora
Theodosii, Marciani, Leonis, Zenonis, Anastasii,
et Justiniani imperatorum, et per tempora
regum Francorum, Merovehi et Childerici et Clodovei,
et tempore Chilbeberti regis Francorum. Obiit
tempore Justiniani imperatoris et Childeberti | null | 62af9c4d-0bdb-4bd0-b365-3611a55079c6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
regis
Francorum, octogesimo anno aetatis suae. A nativitate
Christi usque ad primum regni annum Caroli
sunt anni septingenti sexaginta octo.
2.
Anno igitur ab incarnatione Domini 768, ipso
anno quo rex Pipinus Pius obiit, duo filii ejus domnus
Carolus et Carlomannus elevati sunt in regnum
uno die simul, id est 7 Idus Octobris, #etc., ut Ann.
Lauriss. a. 768 sqq.@#
( #Ann. Laur. a.@# 769.) . . Et inde sumpsit . . .
simulque Launum episcopum ejusdem civitatis, qui
fuerat capellanus domni Pipini regis patris sui,
quem ipse rex Pipinus episcopum fecerat de ipsa
civitate . . .. . . rediit ad Egolisman, ubi postulante Launo
episcopo fecit in monasterio sancti Eparchii auctoritatem
praecepti de terris quae ibi sine contentione
erant, id est super fluvium Tolveram Magnacum,
Vivenacum, Vasnacum, Monterionem, Visacum,
Roliacum, super fluvium Notram Baudidanem villam,
Camilon, Cavannacum, Ulciacum, Roliacum
minorem, Torciacum, Sertis, Tomolatum, super fluvium
Dornoniam Montemvillam, Baciacum, Triacum,
Marlevam. Quod preceptum Bartolomeus
cancellarius ejus scripsit, et ipse domnus rex manu
sua firmavit et de annulo suo sigillavit. Erat eo tempore
in ipso monasterio sancti Eparchii canonicalis
habitus. Inde gloriosus rex Carolus reversus est in
Franciam . . . . .
8.
( #Ann. Laur. a.@# 787) . . . . Et reversus est piissimus
rex Karolus et caelebravit Romae pascha cum
domno apostolico. Ecce orta est contentio per dies
festos paschae inter cantores Romanorum et Gallorum.
Dicebant se Galli melius cantare et pulcrius
quam Romani. Dicebant se Romani doctissime
cantilenas aecclesiasticas proferre, sicut docti
fuerant a sancto Gregorio papa; Gallos corrupte
cantare, et cantilenam destruendo dilacerare.
Quae contentio ante domnum regem Karolum pervenit.
Galli vero propter securitatem domni regis
Karoli valde exprobrabant cantoribus Romanis Romani
vero propter auctoritatem magnae doctrinae
eos stultos et rusticos et indoctos velud bruta animalia
adfirmabant, et doctrinam sancti Gregorii
praeferebant rusticitate eorum. Et cum altercatio de
utraque parte finiret, ait domnus piissimus rex
Karolus ad suos cantores: #Dicite palam, quis purior
est et quis melior, aut fons vivus aut rivuli ejus longe
decurrentes?@# Responderunt omnes una voce fontem
velud capud et originem puriorem esse, rivulos autem
ejus, quanto longius a fonte recesserint, tanto
turbulentos et sordibus ac immundiciis corruptos.
Et ait domnus rex Karolus: #Revertimini vos ad fontem
sancti Gregorii, quia manifeste corrupistis cantilenam
aecclesiasticam.@# Mox petiit domnus rex Karolus
ab Adriano papa cantores, qui Franciam corrigerent
de cantu. At ille dedit ei Theodorum et
Benedictum Romae aecclesiae doctissimos cantores,
qui a sancto Gregorio eruditi fuerant, tribuitque
antiphonarios sancti Gregorii, quos ipse notaverat
nota Romana. Domnus vero rex Karolus, revertens
in Franciam, misit unum cantorem in Metis civitate,
alterum in Suessionis civitate; praecipiens, de omnibus
civitatibus Franciae magistros scolae antiphonarios
eis ad corrigendum tradere, et ab eis discere
cantare. Correcti sunt ergo antiphonarii Francorum,
quos unusquisque pro arbitrio suo viciaverat
vel addens vel minuens; et omnes Franciae cantores
didicerunt notam Romanam, quam nunc vocant
notam Franciscam, excepto quod tremulas vel vinnolas
sive collisibiles vel secabiles voces in
cantu non poterant perfecte exprimere Franci, naturali
voce barbarica frangentes in gutture voces
pocius quam exprimentes. Majus autem magisterium
cantandi in Metis civitate remansit; quantumque
magisterium Romanum superat Metense in arte cantilenae,
tanto superat Metensis cantilena ceteras
scolas Gallorum. Similiter erudierunt Romani cantores
supradicti cantores Francorum in arte organandi.
Et domnus rex Karolus iterum a Roma artis
grammaticae et computatoriae magistros secum
adduxit in Franciam, et ubique studium litterarum
expandere jussit. Ante ipsum enim domnum
regem Karolum, in Gallia nullum studium fuit liberalium
artium. Per ipsos dies paschae venerunt
Romam ad domnum piissimum regem Karolum
missi Tassilonis ducis . . . . . Franciam cum gloria reversus
est, adducens secum cantores Romanorum
et grammaticos peritissimos et calculatores . . .
9.
( #Ann. Laur. a.@# 788.) . . . Similiter filius
ejus Theudo judicatus est, et monachi ambo
facti sunt in Olto monasterio, ubi sanctus Bonefacius
requiescit . . . . .
. . (Ann. Laur. a. 808) . . . rex Nordanimbronum,
id est de Irlandia | null | f241e032-5eaf-4690-8c2a-d2193f2ba546 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
insula. . .. ( #Ann. Laur. a.@# 809.) . . . Aureolus comes de genere
Felicis Aureoli Petragoricensis comitis exortus . . . .. . ( #Ann. Laur. a.@# 814.) . . . Karolus . . . sepultus
Aquis in basilica Dei genitricis, quam ipse construxerat.
Corpus ejus aromatizatum, et in sede aurea
sedens positus est in curvatura sepulchri,
ense aureo accinctus, evangelium aureum tenens in
manibus et genibus, reclinatis humeris in cathedra,
et capite honeste erecto, ligato aurea cathena ad
diadema. Et in diademate lignum crucis positum est.
Et repleverunt sepulchrum ejus aromatibus, pigmentis,
balsamo et musco et thesauris. Vestitum
est corpus ejus indumentis imperialibus, et sudario
sub diademate facies ejus operta est. Sceptrum
aureum et scutum aureum, quod Leo papa consecraverat,
ante eum posita, et sigillatum est
sepulchrum ejus. Nemo referre potest quantus
pro eo luctus fuerit per universam terram; nam et
a paganis plangebatur quasi pater orbis. Obiit
vero in pace, unctus oleo sancto et viatico munitus,
anno octingentesimo quarto decimo anno incarnationis
Domini, et regnavit gloriosissimus Ludovicus
filius ejus pro eo, regnante domino nostro Jesu
Christo, cui est gloria in secula seculorum. Amen.
LIBER TERTIUS.
1.
Igitur postquam Christianissimus gloriosus imperator
Carolus mortuus est, nunciatum est Ludovico
filio ejus in Aquitania, #etc., ut Ann. Laur.@#
2.
( #Ann. Laur. a. 816.@# ) . . . Ubi habito concilio,
id est indictione decima, anno imperii sui tertio, ab
incarnatione Domini 816, jussit fieri regulam canonicis
excerptam de diversis Patrum scripturis, decrevitque
eam observandam a canonicis, ut, sicut
monachi respiciunt ad librum regulae sancti Benedicti,
sic perlegant canonici inter se librum vitae
clericorum. Quem librum Amalerius diaconus ab
imperatore jussus collegit ex diversis doctorum sentenciis.
Dedit ei imperator copiam librorum de palatio
suo, ut ex ipsis ea quae viderentur congrua excerperet,
et ita cum decretis episcoporum qui ibi
fuerunt vita clericorum roborata est. Scripsit eidem
imperatori supradictus Amalerius librum de officiis
divinis et de varietatibus eorum et de ordine psalmorum
juxta clericorum usum antiquum . . . .
3.
( #A. L. a.@# 817.) . . . sinodum Aquis more solito
habuit. Ubi abbates regni sui convocavit,
et ut regulam Benedicti observarent ammonuit et
abbatias omnes in sua manu revocavit, ut nemo comitum
vel episcoporum eas inquietare potuisset, et
abbates, inter se quaedam capitula decernentes, descripta
recitaverunt coram imperatore, quae ipse
manu propria roboravit cum episcopis qui aderant. . . .
4 ( #A. L. a.@# 818.) . . . Paucis diebus post pascha
judicati sunt conjuratores cum rege Bernardo capitalem
sententiam subire. Rex Bernardus cum impeteretur,
ut oculis privaretur, ense stricto se defendens,
quinque Francorum fortissimos occidit et
ipse vulneribus confossus mortuus est. Alii autem
exorbati fuerunt . . . .
5.
( #A. L. a.@# 819.) . . . Imperatori ipsi porrexit
librum valde mirabilem de theologia sanctae crucis
Rabanus Magnentius, monachus doctissimus, magister
Alcuini. Beda enim docuit Simplicium, et Simplicius
Rabanum, qui a transmarinis oris a domno
imperatore Karolo susceptus est, et pontifex in
Francia factus, Alcuinum docuit, et Alcuinus Smaragdum
imbuit, Smaragdus autem docuit Theodulfum
Aurelianensem, Theodulfus vero Heliam Scotigenam
Engolismensem episcopum, Helias autem
Heiricum, Heiricus Remigium et Ucbaldum Calvum
monachos heredes philosophiae reliquit.
6--10.
11.
( #A. L. a.@# 826.) . . . Eroldus . . . . baptizatus
est, fuitque filiolus imperatoris de fontibus . . .
dedit ei imperator in filiolatu unum comitatum . . .
12--15.
16.
Anno sequenti (830) Normanni Herio
insulam incendunt mense Junio, et destituta est a
generali monachorum habitatione; ibi fecerat domnus
imperator Karolus monasterium sancti Filiberti
.
Tunc Odo Aurelianorum comes cum
Lanberto Nannetensi comite congressus, occisus
est. Et post annos quinque Rainoldus comes Arbatilicensis
mense Septembri cum Normannis in
Herio insula dimicat et fugatus est (835). Anno
sequenti (836) corpus sancti Filiberti de insula Herio
effoditur 7. Id. Jun., et Burgundiam a monachis perfertur.
Post | null | b6f01159-c2f0-48e1-bb80-c142cd8f4fab | latin_170m_raw | null | None | None | None |
alios duos annos (838) Pipinus rex Aquitaniae,
filius imperatoris, obiit, sepultus Pictavis
apud sanctam Radegundem. Hic jussu patris fecerat
monasterium sancti Johannis Baptistae Angeriaco,
monasterium sancti Cipriani Pictavis,
monasterium Brantosmense, et transtulit canonicalem
habitum in monasticum in monasterium
sancti Eparchii Engolismae, quibus monasteriis praefecit
abbatem Martinum. Tunc eclipsis solis
fuit, et domnus Ludovicus imperator obiit 12 Kal.
Jul., anno ab incarnatione Domini 840; sepultus
Metis apud sanctum Arnulfum. Remanserunt tres
filii ejus, Lotharius imperator, Ludovicus rex
Germaniae, Carolus Calvus rex Franciae et Burgundiae.
Qui, pro regno Aquitaniae inter se discordantes,
bellum committunt in Fontaneto, quod est in
Burgundia. Lotharius ex una parte cum exercitu
Italiae, Karolus et Ludovicus ex altera cum Francis
et Aquitanis. Et primum Lotharius victor fuit,
sed subito Warinus dux, cum Tolosanis et Provincianis
superveniens, bellum restauravit, et fugatus
est Lotharius [ #an.@# 841].
17.
Anno secundo post mortem domni Ludovici
et Carolus et Ludovicus regnum partiti sunt sibi.
Et post duos annos ( #an.@# 843) venit imperatris ,
mater Caroli Calvi, Turonis, obiit, sepulta apud
Sanctum Martinum. Ipso anno Rainoldus Arbatilicensis
comes, cum Lanberto Nannetis comite congressus,
occisus est. Et Nannetis eo anno a Wefaldingis
capta est, et Carolus Calvus primo Britanniam
ferro et igni vastavit. Sequenti anno ( #an.@#
844) Bernardus comes Pictavinus et Arveus
filius Rainoldi, congressi cum Lanberto comite,
occisi sunt. Alio anno ( #an.@# 845) Siguinus comes
Burdegalensis et Sanctonicensis a Normannis captus
et occisus est, et Sanctonas a Normannis concremata
est, thesauris ejus obtimis exportatis. Carolus
iterum Brittanniam pergens, cum Nomentio duce
dimicat, et victor fuit, Nomentio fugato. His temporibus
Normanni diffusi sunt per Aquitaniam, quia
duces ejus inter se bellis deciderant, nec erat qui
eis resisteret; et concrematae sunt ab eis Herio
insula et monasterium Deas, Burdegala, Sanctonas,
Engolisma, Lemovicas, Parisius, Turonis, Belvacus,
Noviomagum, Aurelianis, Pictavis, et innumera
monasteria et castella destructa.
18.
Post mortem Ludovici imperatoris anno
octavo ( #an.@# 848) Carolus Calvus Lemovicae
conventum generalem habuit tempore quadragesimae;
ante cujus praesentiam Ainardus praefectus
monasterii sancti Marcialis, deposito canonicali habitu,
monachus efficitur; similiter et omnes canonici
sancti Marcialis in monasticum habitum sponte
sese transferunt, et deinceps idem locus a monachis
ordinatur. Josfredus vero thesaurarius nolens relinquere
seculum, tutus a Stodilo episcopo, monasterium
sancti Juniani et ecclesiam Cairoensem
depraedatione a jure sancti Marcialis
subripuit, et hac occasione desciscere fecit. Tunc
sancti Martini monachi Turonenses, nemine cogente,
ante corpus ejusdem abjecto monachi scemate,
scema induunt canonicale; sed mox in eis
pestis irruit, ut una nocte omnes morerentur, et
de relico a canonicis ipse habitatur locus. Carolus
autem tercia vice Britanniam igni et ferro
vastavit ( #an.@# 850). Et dum in Aquitaniam regressus
esset, Nomenoius dux Redonas civitatem et Nannetis
capiens, destruxit eas, et Britanniam repedat.
Anno sequenti ( #an.@# 851), jubente Deo, ab angelo
percussus interiit. Et Carolus Calvus quarto Britanniam
ingressus, cum Erispoio filio Nomenoi dimicavit,
et victor extitit, sed magnam partem
exercitus sui cum Viviano duce amisit. Et sequenti
anno ( #an.@# 852) Lanbertus comes Nannetensium
a Gauzberto Cenomannensium comite in
bello occiditur. Et Carolus quinta vice Britanniam
devastavit, et Pipinum nepotem suum adquirens,
Britanniam sibi subjugavit, occiso Erispoio.
Rannulfus quoque comes Pictavensis et
Raino comes Arbatilicensis, consanguineus ejus,
cum Normannis in Briliaco villa dimicantes fugati
sunt, et Gauzbertus comes Cenomannensis insidiis
Nannetensium circumventus occisus est.
19.
Carolus vero anno 15 post praelium Fontaneticum
in regem Lemovicae unctus est in
basilica Salvatoris, et inde ingressus est Franciam
( #an.@# 855). Post paucos dies Lotharius
imperator monachus factus est, quia patrem in
carcerem conjecerat. Quo mortuo, de anima ejus
altercatio visa est inter angelos nequam et sanctos;
demones autem frustrati sunt. Parvo post
tempore Ludovicus rex frater ejus obiit, et Carolus
Calvus in imperatorem elevatus est ( #an.@# 876). Quo
tempore gravissime Normanni Aquitaniam affligebant,
et Helias Scotigena Engolismensis episcopus
defunctus est, monasterium quoque beati | null | eecafd72-5071-4996-9b27-47bcf092f369 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Eparchii ab infestantibus paganis desolatum est,
ita ut ibi nullus monachorum habitaret, et hac de
re canonicalis habitus ibi reverteretur, qui nuper
exierat. Turpio vero cum rege Carolo abiens Franciam,
et inde regressus, non post multos dies
cum Normannis congressus, occidens eorum
regem nomine Maurum, ab eo ipse occiditur; et
Emeno frater ejus Engolismae comes extitit, et
ipse post biennium cum Landrico Sanctonicensi
comite confligens, interempto Landrico, in castro
Runconia reducitur sautius, et octava die moritur;
sepultus juxta basilicam beati Eparchii; et
reliquid filium parvulum Ademarum nomine. Et
Carolus hoc audito, Vulgrimnum propinquum
suum, fratrem Aldoini abbatis, ex monasterio sancti
Dionisii direxit, et praefecit eum Engolismae
et Petragoricae, et Olibam statuit in episcopatu
Engolismensi. His temporibus Fredebertus episcopus
Frantiae veniens ad Sanctum Eparchium,
construxit ibi ecclesiam in honore Salvatoris;
sed corpus beati viri levare non potuit, quod
volebat transferre in eadem ecclesia. Ipsoque consecrationis
die post peractum sacrificium placida
morte ante altare Salvatoris obdormivit in Domino,
et ibidem ante altare humatus est ab episcopo
Oliba.
20.
Interea Carolo Calvo de seculo migrante ( #an.@#
877), regnavit pro eo in Francia filius ejus Ludovicus
Balbus; nec ultra imperium accepit aliquis de
regibus Frantiae. Tunc Bajoarii et Alamanni ex gente
corum creaverunt sibi regem Hotonem, Longobardi
similiter ex gente sua regem Adalbertum, deinde
Harduinum; et Romani de senatoribus suis elevaverunt
in regno Albericum, cujus frater Octavianus
papa ordinatus est. Defuncto rege Ludovico, regnavit
pro eo filius ejus Carolus cognomento Insipiens
vel Minor. Quo tempore defuncto Vulgrimno 5
Non. Mai. (885 #vel@# 886), et sepulto juxta basilicam
sancti Eparchii, quinto anno post eum Oliba
episcopus diem clausit, et Anatolus in loco ejus pontifex
ordinatus, tercio anno vitam finivit ( #an.@#
892). Vulgrimnus autem multis praeliis laboraverat
frequenter cum Normannis, et hac de causa aedificaverat
castrum Martiliacum, et Mastacium, ut esset
munimen contra paganos. Miseratque in Martiliaco
Rotbertum legis doctum, et cum eo Rannulfum,
quem fecit vicecomitem. Qui Rannulfus habuit tres
filios, Lanbertum et Arnaldum atque Odolricum.
Idem vero Vulgrimnus filiis suis reliquid, Alduino
quidem Engolismam, Willelmo vero Petrogoricam
et Aginnum, quam assumens vindicaverat propter
sororem Willelmi Tolosani, quam in matrimonium
acceperat. Tunc Franci conjurantes contra Carolum
Minorem, eiciunt eum de regno, et Odonem ducem
Aquitaniae in regno elevaverunt. Quo
tempore (888) Rodulfus rex Burgundiae cum hoste
fortissimo Lemovicinum appulit, et congregati
sunt contra eum innumerabiles hostes Normannorum,
et commisso praelio in loco qui dicitur Ad-Destricios,
usque ad internitionem devastati sunt pagani, et
exinde fugientes, non ultra fiduciam praesumpserunt
veniendi in Aquitaniam. Rodulfus autem gratias
Deo, pro cujus amore animam suam posuerat, referens,
cum magno triumpho regressus est. Et
Normanni regressi, terram vacuam repperientes,
sedem sibi in Rotomago constituunt cum principe
suo Roso. Qui factus Christianus, captivos plures
ante se decollare fecit in honore quos coluerat
deorum. Et item infinitum pondus auri per ecclesias
distribuit Christianorum in honore veri Dei, in cujus
nomine baptismum susceperat.
21.
Rannulfus quoque comes Pictavensis habuit
filium Eblum nomine. Qui Rannulfus consanguineus
erat Willelmi nobilissimi comitis Arvernis.
Summamque amiciciam cum eo et cum Roso principe
Normannorum habuit. Et quia pugnator fortissimus
erat, a rege Odone valde honorabatur ( #an.@#
892). Et dum regalem aulam assiduaretur, veneno
necatus, in extremis sancto Geraldo ibi tunc
presenti parvulum filium suum Eblum commisit tutandum.
Ademarus autem, filius Emenonis, Santia
in conjugio copulata, Alduino et Willelmo
familiarissimus existens, honore eorum acsi frater
potiri videbatur. Qui a rege Odone vocatus ad palatium,
provectus est Pictavis comes. Regressusque
a palatio sanctus Geraldus, clam subductum filium
Rannulfi a Pictavis Willelmo, duci Aquitaniae comiti
Arvernis, credidit nutriendum, cui propinquus erat.
Eo tempore ipse Willelmus, cum non haberet prolem,
Cluniacum monasterium in fundo proprio, quod est
in Burgundia, noviter fecit ( #an.@# 910). Qui cum sororem
suam in matrimonio desideraret conjungere
sancto Geraldo, nullatenus quivit. Qui celibem vitam
semper ducens, cum sepe ad copulam suaderetur
amore filiorum, respondebat sanctus Geraldus: #Utile
est,@# inquit, #mori sine filiis, | null | 691c4abc-8dc9-4806-8585-cecb21fa33b8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quam relinquere malos
heredes.@# Erat etiam Ademarus comes Pictavinus
amator Ecclesiae. Cumque prolem nec ipse haberet,
una cum uxore sua Santia de futuro seculo prospiciens
sibi, concessit quaedam ex jure proprio ecclesiis
Christi predia, sancto Carrofo quidem
Voertam sancto Marciali Moltonnum, sancto Johanni
Neiriacum, sancto Hilario Corcolmum,
sancto Eparchio Godorvillam. Eo tempore Ebo Bituricus
cepit aedificare cenobium Dolense in honore
Dei matris ( #an.@# 917), quod postea integravit
Rodulfus filius ejus, ubi magnam cohortem monachorum
congregavit regulariter degentem.
22.
His diebus Hoto, rex Bajoariorum, Longobardorum
regnum sibi subegit. Similiter, defuncto
Alberico, consensu Octaviani papae Romanorum
imperator promotus est ( #an.@# 962). Quo defuncto
( #an.@# 973), imperavit filius ejus item Hoto. Francorum
vero rege Odone obeunte, regnavit pro eo
filius ejus Arnulfus pauco tempore, et mortuus est.
Iterum Carolus Minor regnum suscepit ( #an.@# 898),
unxitque eum Arbertus episcopus. Contra quem
iterato Francorum proceres conspirati, eum regno
pellentes, Rotbertum ducem pro eo constituunt
regem ( #an.@# 922). Tunc inter se divisi sunt Franci,
sed major pars Rotberto favebat. Carolus denique
accito ab Hotone imperatore auxilio, cum multo
exercitu partim de Bajoaria partim de Frantia,
regressus Frantiam, conserto praelio Rotbertum interfecit,
regnumque recuperans ( #an.@# 923), Hugoni
filio Rotberti ducatum permisit regendum. Carolo
migrante, Ludovicus pro eo regnavit. Quo tempore
( #an.@# 929) Niceforus imperator Basilium et Constantinum
parvulos educans Constantinopoli, Sarracenorum
regnum invasit, et Antiochiam aliasque
fortissimas civitates expugnans, christianis Grecis
restituit. Quem imperatris, mater Basilii, metuens,
ne super filios suos tirannidem ageret, dolo
evocatum dum Tripolim obsideret, dum in basilica
palacii Constantinopolis genibus curvatus sabbato
sancto Paschae preces Deo funderet, gladio
eum necare jussit. Quod factum diu latuit, donec
suspecti satrapae Grecorum monumentum ejus egerentes,
confossum gladiis corpus reppererunt
( #an.@# 969).
23.
Tunc Ademarus comes Pictavensis defunctus
est ( #an.@# 930), et Pictavis juxta basilicam
sancti Hilarii 4. Non. Aprilis sepultus. Willelmus
quoque dux Arvernis mortuus est, ( #an@# 919), et
filius Rannulfi Eblus Arvernis et Pictavis simul
comes promotus est. Acceptamque in conjugium
Adelam, filiam Rosi Rotomagensis, genuit ex
ea Willelmum Caput-stupae. Post mortem siquidem
Vulgrimni filius ejus Alduinus 30 annos vixit. Hic
muros civitatis Engolismae restaurare cepit. Quo
tempore ( #an.@# 916) Gunbaldo pontificatum agente,
repetentes Normanni crebras irruptiones per
Pictavorum terminos exercebant. Unde factum
est, ut monachi sancti Carrofi pretiosum lignum
crucis ad custodiendum Engolismae deferrent
cum diversis ornamentis ecclesiae. Et cessante
infestatione Normannica, Alduinus in civitate sua
retinere temptavit omnibus diebus supradictum
sanctum lignum, nolens reddere commendatum. Hac
de causa jussit adornare ecclesiam Salvatoris
foris muros in capite basilicae sancti Eparchii, ubi
sanctum lignum deputaret. Per annos vero septem
langore corporis multatus est ipse, et in populo ejus
ita fames vehementissima grassata est, ut, quod
actenus incompertum fuit, de vulgo unus alterum
ad devorandum exquireret, et multi alios ferro
perimentes, carnibus more luporum humanis vescerentur.
Quibus actus Alduinus necessitatibus, uno
ante mortem suam anno remisit Carrofo pretiosum
lignum per manus filii sui Willelmi cognomento
Sectoris-ferri, cum capsa aurea, quam ipse cum
gemmis construi imperaverat, ubi contulit Lubeliaco
villam; et mox cessavit plaga; et ipse post annum
defunctus 6 Kal. April. juxta patrem tumulatus
est. Post cujus mortem secundo anno (918) occisi
sunt a Bernardo in ultionem Santiae sororis suae,
quam occidere conati sunt, Lanbertus vicecomes
Martiliacensis et Arnaldus frater ejus. Willelmus
autem Sector-ferri honorem eorum restituit
Odolrico fratri eorum, qui minor natu erat, fuitque
sibi vicecomes, sicut Ramnulfus fuerat Vulgrimno.
Hic denique Bernardus, mortuo patre suo Willelmo,
qui fuit frater Alduini ex Vulgrimno, comes Petragoricensis
effectus est. Willelmus vero Sector-ferri
Engolismae principatum obtinuit, et communem
habuerunt totum honorem eorum ipse et Bernardus
consanguineus ejus. Adhemarus tamen supradictus,
qui sororem Bernardi Santiam uxorem habuit,
decem annos supervixit Alduino. Santia vero
vitam terminans 2. Non. April, humata est juxta
basilicam beati Eparchii.
24.
Eo tempore ( #an | null | cd42ac94-74ab-49e5-937b-926be7379480 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.@# 940) Gunbaldus episcopus
decedens, successorem habuit Fulcaldum. Tunc
Willelmus Sector-Ferri et consanguineus ejus Bernardus,
adgregato conventu nobilium, iterum
restituerunt monasticum habitum in basilica beati
Eparchii, praeficientes eidem monasterio Mainardum
abbatem. Qui in fronte basilicae beati Eparchii construxit
elegans oratorium in nomine sanctae Resurrectionis.
Tunc domnus Willelmus per testamentum
concessit ad eundem locum beati Eparchii
donum, ecclesiam sancti Hilarii im Petragorico
sitam in vicaria Piliacense, ecclesiam sanctae
Eugeniae sitam in Santonico in vicaria Pedriacense,
curtem Fradorevillam et villam Dairaco, villam
Alviniaco, villam Romanorevilla cum ipsa ecclesia,
mansum unum in Godorvilla. Quod testamentum
confirmare jussit, et firmaverunt manibus propriis
quorum nomina haec sunt: Bernardus comes, Arnaldus
filius Bernardi, Odolricus vicecomes, Adhemarus
vicecomes, Arnaldus filius Willelmi, Adhemarus filius
Willelmi. Sancto Marciali dedit nichilominus
Cantreciacensem ecclesiam in Engolismensi, pariterque
Manauco ecclesiam in Lemovicino cum omnibus
adjacentiis et massis. Iterio fideli suo de
villa Boensi dedit cellam Fruinensem.
25.
Interea defuncto Eblo duce ( #an.@# 935), filiorum
ejus alter comes, alter episcopus factus est.
Eblus enim, annuente Ludovico rege, pontifex Lemovicae
factus est. Willelmus vero cognomento
Caput-stupae Arvernis, Vallatis, Lemovicae
et Pictavis comes provectus, dux Aquitaniae extitit.
Hic germano suo abbatiam sancti Hilarii ac sancti
Maxencii cum nonnullis al is possessionibus in Pictavensi
solo praebuit. Fuit idem Eblus bonus pastor
ecclesiae, aedificavitque castellum Lemovicae sedis,
castellum sancti Hilarii, et canonicos ibi disposuit,
quia infestatione Normannorum idem locus a
monachorum prisca habitatione desciverat. Restauravit
monasterium sancti Maxentii, et castellum in
circuitu perfecit. Restauravit et monasterium sancti
Michaelis ad Eremum et multa alia laudabilia
in opere Dei egit. Qui defunctus sepultus est in
basilica supradicti monasterii sancti Angeli. Fuerat
autem successor Turpionis episcopi, avunculi
Rotberti vicecomitis Albucensis. Fuitque idem
Eblus a sancto Marciale tricesimus nonus episcopus,
qui ad honus suum sufferendum ordinaverat sub se
corepiscopum Benedictum. Qui postea captus a
Helia Petragoricensi comite, oculis privatus est, et
propterea Eblus nimio et intolerabili semper dolore
afficiebatur usque ad diem mortis suae; ipsum
enim post se voluerat relinquere successorem. Idem
Helias, cum Geraldo vicecomite et filio ejus
Widone commisso praelio, victor extitit, et postea
cum fratre suo Aldeberto in deceptionem captus est
a Widone, et in castro Montiniaco in custodia conjectus.
Sed cum suasu Willelmi ducis oculis privandus
esset propter supradictum corepiscopum,
Deo propitio, de custodia evasit, et non multo post
in via Romae peregrinus in Dei opere obiit. Aldebertus
vero frater ejus plurimo tempore in turre
civitatis Lemovicae custoditus, tandem solutus est,
accepta in conjugio sorore Widonis vicecomitis, ex
qua filium genuit Bernardum.
26.
Eo tempore, adhuc vivente Turpione episcopo,
Odo et Teotolo, canonici sancti Martini illustrissimi,
adimplentes evangelicum praeceptum, derelictis
omnibus, pauperes pauperem Christum secuti sunt,
et Cluniaco sancto habitu ac vita induti sunt. Unde
postea Dei nutu Odo abbas praefuit sanctissimus,
et post eum sanctus Majolus. Teotolo, jubente abbate
suo, archiepiscopus invitus consecratus est
Turonis. Hic sanctissimus Odo et litteris adprime
liberalibus eruditus et Dei amore flagrantissimus,
exemplo et doctrina apostolicae regulae, quae est monachorum,
extitit restaurator strenuus.
27.
Tunc Roso defuncto ( #an.@# 931), filius ejus
Willelmus loco ejus praefuit, a puericia baptizatus,
omnisque eorum Normannorum, qui juxta Frantiam
inhabitaverant, multitudo fidem Christi suscepit,
et gentilem linguam obmittens, Latino sermone assuefacta
est. Willelmo ab Arnulfo Flandelensi comite
dolo interempto ( #an.@# 943), filius ejus Richardus succedens,
christianissimus factus, aedificavit in ea
Normannia, quae antea vocabatur marcha Franciae
et Britanniae, monasterium sancti Michaelis de
Monte, ubi monachos ordinavit. Item monasterium
Fiscannum in honore summae Trinitatis, ubi
sepultus est ipse, ubi et monachos posuit. Francorum
interea rege Ludovico vita exeunte ( #an.@# 954),
regnavit pro eo Lotharius, filius ejus ex Girberga
regina progenitus.
28.
Quo tempore ( #an.@# 951) Fulcaldus episcopus
Engolismensis, postquam praefuit 12 annis, defunctus
est, et successit in episcopatu Ebulus, qui et
ipse 12 annis praefuit. Willelmus denique Sectorferri,
qui hoc cognomen indeptus est, quia commisso
praelio cum Normannis, et neutro cedenti, postera
die pacti causa cum rege | null | 94e24d04-b45e-4910-9afb-17687690b44f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eorum Storin solito
conflictu deluctans, ense corto durissimo per
media pectoris secuit simul cum torace una; modo
percussione claudens diem, sepultus est juxta basilicam
sancti Eparchii. Et per 30 annos pro eo principati
sunt Bernardus comes, deinde filius ejus
Arnaldus, deinde Willelmus Talerandus, deinde
Rannulfus Bomparius, tum Richardus Insipiens.
Arnaldus quidem subtrahens sancto Eparchio villam
Salasensem, et conferens Heliae duci villa
Boensi, ab angelo percussus interiit, et hac de re in
fine mortis sancto Eparchio villam Ajarniacensem
contulit pro emendatione, et sepultus est juxta
basilicam sancti Eparchii. Mortuo fratre ejus Willelmo
( #an.@# 962), Rannulfus bello extinctus est ab
Arnaldo filio Willelmi Sectoris-ferri, qui pro
patre suo in principatum Engolismae successit et
Richardum Insipientem expulit ( #an.@# 975). Captoque
in conflictu Gauzberto, fratre Eliae comitis, suasus
est a Willelmo duce, quo praeberet inimicum
sibi. Et Pictavis trusus Gauzbertus, in ultionem
Benedicti corepiscopi oculis dampnatus est.
29.
His temporibus ( #circa an.@# 973) Aymericus non
monachus abbas sancti Marcialis, successor Gonsindi,
moritur, et in fine monachus extitit, quia rex
Ludovicus timens ejus tirannidem, honorem sancti
Martialis ei commiserat, sacramento tamen jurare
fecit, ut monacus esset futurus. Hic Geraldum vicecomitem
in manibus suis habuit commendatum,
et Bosonem Vetulum de Marca. Hic juxta Cambonense
monasterium destruxit castellum vi
expugnatum Canboncasem, eo quod molestum erat
hominibus monachorum.
30.
Interea defuncto Willelmo Capite-stupae ( #an.@#
963) et sepulto apud ecclesiam sancti Cipriani, ducem
pro eo filium ejus Willelmum habuit Aquitania.
Qui filiam Tetbaldi Campanensis vocabulo Emmam
uxorem accepit, genuitque ex ea filium Willelmum.
Rex autem Lotharius Lemovicam adiit, et tempus
aliquantum in Aquitania exegit. Unde revertens,
veneno a regina sua adultera extinctus est ( #an.@# 985).
Filiumque reliquit Ludovicum, qui uno tantum anno
supervivens, et ipse potu maleficii necatus est
( #an.@# 987). Regnum pro eo accipere voluit patruus
ejus Carolus, sed non potuit, quia Deus judicio suo
meliorem elegit. Nam Franci inito consilio eum
abjiciunt, et Hugonem ducem, filium Hugonis, regem
eligunt. Hac de causa episcopus montis Leudenensis
Ascelinus ebdomada majori ante pascha ( #an.@#
991), in qua est cena Domini, velud Judas Christum
et ipse tradidit Carolum. Qui Aurelianis in carcere
trusus ad usque mortem, ibi genuit filios Karolum
et Ludovicum, et mortuus est; et expulsi sunt filii
ejus a Francis, profectique sunt ad imperatorem
Romanorum et habitaverunt cum eo. Sane dux
Aquitanorum Willelmus reprobans nequiciam Francorum,
Hugoni subditus esse noluit. Unde factum
est, ut Hugo, exercitu Francorum admoto, urbem
Pictavis obsidione fatigaret. Dumque frustratus recessisset,
cum Aquitanorum manu Willelmus insecutus
est eum usque Ligerim. Ubi in gravi praelio
decertantes Francorum et Aquitanorum animositates,
multo sanguine alterna cede fuso, superiores
Franci extiterunt, et sic reversi sunt. Pacem postea
Willelmus cum Hugone et filio ejus Rotberto fecit.
Et rex Hugo cogitans erga se Dei gratiam, quasi
vicem rependens, defensor clementissimus ecclesiae
Dei extitit. Nam ob hanc causam creditur progenies
Caroli reprobata, quia jam diu neglegens Dei gratiam,
ecclesiarum potius neglectrix quam erectrix
videbatur. Beati ergo Dionisii coenobium, quod jam
pristinam monasticam corruperat normam, rex
Hugo regulari honestate, sicut in Dei oculis rectum
erat, honestius restauravit per manus venerabilis
Odilonis abbatis, et alia sanctorum nonnulla monasteria
in decorem pristinae disciplinae revocavit.
Eodem tempore gravissimum bellum inter
Willelmum ducem et Gosfridum Andegavensem comitem
peractum est. Sed Gosfridus necessitatibus
actus, Willelmo duci se subdidit, seque ei in manibus
praebuit, et ab eo castrum Losdunum cum nonnullis
aliis in pago Pictavorum pro beneficio accepit.
31.
Ea tempestate Hotone secundo mortuo, Hoto
filius ejus, tercius actu et nomine, imperio potitus
est. Qui philosophiae intentus, et lucra Christi cogitans,
ut ante tribunal Judicis duplicatum redderet
talentum, Dei voluntate populos Hungriae, una
cum rege eorum ad fidem Christi convertere meruit.
Girbertus vero natione Aquitanus, monacus.
Aureliacensis sancti Geraldi ecclesiae, causa
sophiae primo Franciam, deinde Cordobam lustrans,
cognitus ab imperatore, archiepiscopatu
Ravennae donatus est. Procedenti tempore cum Gregorius
papa, frater imperatoris, decessisset ( #an.@#
999), | null | b1177212-53da-451a-ad1f-e8192bcbc2ae | latin_170m_raw | null | None | None | None |
idem Girbertus ab imperatore papa Romanorum
sublimatus est propter philosophiae gratiam,
mutatumque est nomen ejus pristinum, et vocatus
est Silvester. Et praefectus Romae Crescentius cum
contra Hotonem imperium Romanum vellet arripere,
tandem coactus in turre, quae vocatur Inter-celis,
diu evasit, sed expugnata ipsa turre, captus
est insidiis suae conjugis, et patibulo suspensus est,
et pro eo planctus magnus factus est ( #an.@# 998).
His diebus ( #an.@# 994) sanctus abba Maiolus Cluniacensis
migravit ad Dominum, fuitque ei successor
supradictus Odilo, non dispar virtutibus. Et Hugo
rex Francorum, amator sanctae ecclesiae et servantissimus
aequi, mortuus est ( #an.@# 996), et regnavit
pro eo Rotbertus filius ejus, vir clarae honestatis
et magnae pietatis, ornamentum clericorum,
nutritor monachorum, pater pauperum, assiduus
vere Dei cultor, rex non tantum populorum, sed
etiam morum suorum.
32.
Hisdem temporibus ( #circa an.@# 1000) rebellantes
Bulgari Gretiam valde exasperaverunt, et
Basilius imperator super eos nimis irritatus, voto
se obligavit Deo, monachum fieri, si Grecis eos subderet.
Et per annos 15 cum hoste super eos laborans,
duobus magnis praeliis victus est. Ad ultimum ( #an.@#
1014) regibus Bulgarorum Samuele et Aaron
non publico praelio, sed astucia Greca interfectis,
omnem terram eorum obtinuit, et fortissimas civitates
et castella confregit, Grecorumque praesidia
contra eas ubique ordinavit, populumque Bulgarorum
maxima ex parte captivavit. Et sicut voto promiserat,
habitum monasticum Greca figura subterindutus
in reliquum est omni vitae suae tempore, a
voluptate et carnibus abstinens, et imperiali scemate
extrinsecus circumdabatur. Deinde Hiberiam
repugnantem per annos septem ita edomuit, ut omnia
ad nutum ejus fierent ( #an.@# 1022).
33.
Obiit quoque Richardus Rotomagensis ( #an.@#
996? 1002?), sepulturae traditus apud Fescannum,
et pro eo successit Richardus filius ejus. Hic prudentissimus
et gloriosus in omnibus et dilector ecclesiarum
extitit. Hotho vero imperator hausu veneni
periit sine filiis ( #an.@# 1002), et pro eo consanguineus
ejus Heinricus imperium suscepit. Siquidem
Arbertus Coloniae archiepiscopus, expirante
Hotone in partes Capuae, sceptrum et coronam cum
lancea sacra secum afferens, ab Hainrico insidiis
circumventus captus est, et imperatoris privatus ornamentis
.
34.
Quibus temporibus Aldebertus comes supradictus
Petragoricensis, filius Bosonis Vetuli ex
sorore Bernardi supradicti nomine Emma, ad urbem
Pictavis bellum intulit, et victor extitit, pro eo
maxime quia inconsulto antequam deberent cives ei
bellum intulerunt. Urbem quoque Turonis obsidione
affectam in deditionem accepit, et Fulchoni comiti
Andegavensi donavit; sed ille ingenio doloso
civium amisit post paululum, et iterum Odo Campanensis
eam recuperavit. Dux vero Willelmus
in monastico habitu seculum derelinquens, humatus
est apud monasterium sancti Maxentii ( #an.@# 993),
et principatum post eum strenuissime administravit
Willelmus filius ejus. Et Aldebertus, Gentiaco capto
castro et destructo, itemque a Willelmo reedificatum
dum id ipsum obsedisset, et secundo destrueretur,
et securus circumequitaret ut jam victor,
ictu sagittae mortuus et Sancto Carrofo conditus est;
et surrexit pro eo Boso frater ejus. [Tunc Willelmus,
accepta in matrimonio Adalmode conjuge suprascripti
Aldeberti] Rotbertum regem accersivit
ad capiendum castrum Bellacum, quod tenebat
Boso. Omnis Frantia bellatrix eo conflixit,
sed frustrata post multos dies cum suo rege recessit.
Ipso tempore dum obsessum esset Widonis vicecomitis
Procia castrum a duce supradicto
cum valida manu, Wido obsessores bello appetit,
et de eis magnam stragem dedit victor ( #circa an.@#
1000), obsidionemque disrumpit.
35.
Arnaldus autem comes Engolismensis, pro
Dei timore facto habitaculo monachorum in ecclesia
Buxensi sancti Amancii, et ibi misso reverendo
abbate nomine Francone, in aula sancti Eparchii
factus monacus, sepultus est 4 Non. Mar. juxta
patrem suum. Et episcopus Aldegerius Lemovicae
cum pretiosioribus indumentis sacerdotalibus
ex aula sancti Marcialis abiit Franciam, et ibi vita
privatus ( #circa an.@# 990), sepultus est apud Sanctum
Dionisium, et pro sepultura sua contulit pretiosa
quae asportaverat a Sancto Marciale ornamenta.
Successit pontifex Alduinus, frater ejus, per manum
Willelmi ducis, consecratusque est Engolismae ab
episcopo Hugone. Arnaldus supradictus successorem
sibi comitem reliquid Engolismae Willelmum
filium suum. Preterea Fulcaldus episcopus
per 12 annos vivens, Rannulfum successorem accepit
( | null | 7cf97ee5-bc91-45d5-815e-02ecd55e72b9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#an.@# 964). Quo episcopo existente per novem annos
et mortuo ( #an.@# 973), supradictus Hugo episcopatum
per 20 annos optinuit ( #an.@# 993), et post
eum Grimoardus, deinde domnus Roho antistes
gloriosus Engolismae refulsit (an 993-1017). His
diebus pestilentia ignis super Lemovicinos exarsit.
Corpora enim virorum et mulierum supra numerum
invisibili igne depascebantur, et ubique planctus
terram replebat ( #an.@# 994). Gosfridus ergo abbas
sancti Marcialis, qui successerat Wigoni, et Alduinus
episcopus, habito consilio cum duce Willelmo,
triduanum jejunium Lemovicino indicunt. Tunc
omnes Aquitaniae episcopi in unum Lemovicae congregati
sunt, corpora quoque et reliquiae sanctorum
undecumque sollempniter advectae sunt ibi, et corpus
sancti Marcialis patroni Galliae de sepulchre
levatum est, unde leticia inmensa omnes repleti sunt,
et omnis infirmitas ubique cessavit, pactumque pacis
et justicia a duce et principibus vicissim foederata
est. Alduinus autem episcopus monasterium
sancti Stephani Agentense, quod Hildegarius
ornate disposuerat in magna caterva monachorum,
per triennium antequam moreretur destruxit, et
canonicos ibi restituit. Hac de noxa Lemovicam
intra urbem monachos in ecclesia sancti Martini
regulae subditos adgregare curavit. Sepe idem Alduinus
pro nequicia populi novam observantiam
constituit, scilicet ecclesias et monasteria cessare a
divino cultu et sancto sacrificio, et populum quasi
paganum a divinis laudibus cessare, et hanc observantiam
excommunionem censebat. Idem antistes,
dum populus in quadragesima Evauno sua diocesi
fame periclitaretur, ne mortem pro fame incurreret,
indixit esum carnium, et ab omnibus illius oppidi
esca sumptae sunt carnes; quibus penitentiam antistes
ipse postmodum suasit. Frater vero ejus Wido
vicecomes Lemovicensis, dum comes Boso Romam
abiret, nata occasione castrum extruxit a novo contra
Brantosmense monasterium. Nec mora, reverso
Bosone commissoque praelio, Boso victor castrum
destruxit, multusque sanguis in eo bello effusus est,
et Wido vulneratus fuga lapsus est.
36.
His temporibus episcopus Grimoardus, datis
muneribus, a Willelmo comite sancti Eparchii monasterium
expeciit et sibi vindicavit, et per multos
annos sine abbate manere fecit. Omnes enim
comites Engolismae a temporibus Childeberti regis
Francorum, quo ipse locus fundatus est, advocati
ejus et defensores extitisse noscuntur et provisores,
habentes pro offitio defensoris in beneficio villam
Banconiam. Tunc memoratus episcopus Aimerico
germano suo duci Moxedanensi donavit in possessionem
monasterium Tomolatense, quod actenus
semper fuerat in dominio coenobii Engolismensis.
Situmque est in territorio Petragoricensi, habens
ecclesiam in honore genitricis Dei, ubi velut in
proprio jure paterno sepulti sunt Felix Aureolus Petragoricensis
comes, pater sancti Eparchii, et
Principia mater ejusdem confessoris. Post non multos
annos supradictus Aymericus ipsum locum dedit
in beneficio ducibus suis, qui vocantur Infernales,
et ita penitus ipsa possessio alienata est a jure
antiquo sancti Eparchii. Processu temporis Wido
vicecomes, capto Grimoardo episcopo, pro monasterio
Brantosmense, quod ab eo in munere exposcebat,
tenuit eum in carcere in turre Lemovicae. Et
dimissus juxta conditionem Widonis, Romam adiit,
Girbertum papam interpellavit. Ibi Wido evocatus
est ad judicium coram papa ( #circa an.@# 1003). Et cum
ipso sacratissimo die Paschae causa ventilata esset,
et a senatu prolata sentencia judicatum esset, ut
omnis qui episcopum capit ad colla indomitorum
equorum ligatus pedibus disrumpatur et demum
a feris dilaceretur, traditus mox est episcopo Grimoardo
ad custodiendum, post diem tercium tradendus
ad penam. Sed hi duo inter se concordantes,
amici facti sunt, et ante diem condictum clam Roma
egressi, reversi sunt ad propria.
37.
Hainricus vero imperator cum Langobardos
sibi repperiret contrarios, misso Rodulfo rege
Burgundiae, Papiam obsedit et incendio tradidit,
et palatium in ea sibi aedificavit, et rebellantes sibi
servire coegit ( #an.@# 1004). Duces quoque Grecorum
cum partes ejus invaderent, ordinata expeditione
oras Appuliae penetrans, tot dies expugnando civitates
eorum ibi exegit, usquequo pestilentia exercitus
ejus laboraret sicque reverteretur ( #an.@#
1022). Hic in terra Teodisca a novo civitatem aedificavit
vocabulo Baenburg, quam Benedictus papa in
honore Dei genitricis consecravit, et parroechias in
circuitu ex paganorum vicis et oppidis, dum converterentur,
attitulavit ad illam. Hic Cluniacensi
coenobio contulit dona, sceptrum aureum, speram
auream, vestimentum imperiale aureum, coronam
auream, crucifixum aureum, pensantia simul
libras 100, et alia multa; et cum Odilone abbate
ejusdem loci | null | afef3e0b-a01f-4eab-a0ea-599f7e0dd30f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
crebrius colloquium familiare exercebat,
et in aula palatii sui eum prae omnibus ducebat.
38.
Per haec tempora Ermengaudus comes Irgeldensis
post copiosos triumphos de Mauris et
Sarracenis praelio inito ultimo, innumerabilem stragem
Sarracenorum perficiens, dum victor regreditur,
alium exercitum Maurorum offendit venientem.
Quem cum paucis suorum lassis persequens,
multos eorum occidit, et ipse cecidit ( #an.@# 1008?).
Caput ejus Sarraceni pro magno thesauro secum
asportaverunt. Quod aromatizatum rex eorum auro
cooperuit et secum in praeliis semper ferebat causa
victoriae.
39.
Interea summae philosophiae abbas sancti
Benedicti Floriacensis super Ligerim loci, nomine
Abbo, Wasconiam iter faciens, per Engolismam
transiens, mense Novembri in monasterio beati
Eparchii hospitatus est. Veniensque ad Sanctum
Petrum Regulatensis ecclesiae, quae est possessio
sancti Benedicti Francorum coenobii, ibi
tumultu Wasconum occisus est; ibi sepultus, miraculis
clarescere coepit ( #an.@# 1004). Virga ejus pastoralis
remissa est Frantiam. Bernardus Wasconiae
dux necem tanti viri de interfectoribus ejus punivit,
alios suspendio, alios flammis tradens, et omnem
illam possessionem Regulatensem, quae ante in
lite invadentium erat, sine lite dehinc monachis
Francis sancti Benedicti paravit vindicandam. Rex
autem Rotbertus pro defuncto ordinavit abbatem
Gauzlenum, licet repugnarent monachi, nolentes
sibi praeesse filium scorti. Erat enim ipse nobilissimi
Francorum principis filius manzer, a
puero in monasterio sancti Benedicti nutritus. Quem
etiam rex supra scriptus archiepiscopum Bituricensibus
fecit postea post mortem Dacberti archiepiscopi.
Sed et ipsi quinquennio sedicionem agentes, noluerunt
eum in civitatem recipere, dicentes una voce:
#Non decet dominari Ecclesiae filium scorti.@#
Postmodum
tamen regis voluntas praevaluit, et Dei nutu
in sede susceptus est ( #an.@# 1009). At Bernardo
insidiis muliebribus, maleficis artibus corpore
fatescente, vitae privato, Santius, frater ejus, dux
Wasconum extitit. Ex defuncta conjuge Willelmi
ducis, ex qua susceperat filium Willelmum, idem
dux sororem Santii Briscam in uxorem copulavit
sibi, quae ei Odonem genuit filium.
40.
Per idem tempus mortuo Gosfrido abbate
sancti Marciatis ( #an.@# 998), et succedente pro eo
Adalbaldo regularis meriti, et Widone et Alduino
episcopo fratre ejus revertentibus propere ab Hierosolimis,
sepulchrum sancti Eparchii clarere innumeris
coepit miraculis plus solito. Et visio manifesta
patefacta est Fulcherio abbati sancti Carrofi et
monachis, ut sanctum lignum crucis ad tumulum
deferrent beati Eparchii. Quod conventu solempni
peractum est, et abbate Raginoldo Engolismensi
procurante, exceptum est sanctum lignum in basilica
beati Eparchii in die ejus festivitatis, die primo
mensis Julii; et adimpletis, quae divina ordinaverat
pietas, monachi sancti Carrofi valedicentes fratribus
Engolismensibus, cum sancto ligno gloriose remeant
.
41.
Comes denique Engolismae Willelmus, copulata
sibi in conjugio Girberga, sorore comitis
Fulconis, filios ex ea suscepit Hilduinum et Gosfridum.
Dux vero Aquitanorum, comes Pictavinus,
jam dictus Willelmus gloriosissimus et potentissimus,
extitit cunctis amabilis, consilio magnus, prudencia
conspicuus, in dando liberalissimus, defensor
pauperum, pater monachorum, aedificator et
amator ecclesiarum, et praecipue amator sanctae
Ecclesiae Romanae. Cui a juventute consuetudo fuit,
ut semper omni anno ad limina apostolorum Romam
properaret, et eo quo Romam non properabat anno,
ad Sanctum Jacobum Galliciae reconpensaret iter
devotum. Et quocumque iter ageret, vel conventum
publicum exerceret, potius rex quam esse dux putabatur,
honestate et claritudine qua affluebat honoris.
Non solum vero omnem Aquitaniam suo subjecit
imperio, ut nemo contra eum levare manum
auderet, verum etiam regem Francorum sibi habuit
complacitum. Immo Hispaniae regem Adefonsum,
regemque Navarrae Santium, nec non et regem
Danamarchorum et Anglorum nomine Canotum, ita
sibi summo favore devinxerat, ut singulis annis legationes
eorum exciperet pretiosis cum muneribus,
ipseque pretiosiora eis remitteret munera.
Cum imperatore Hainrico ita amiciciis copulatus
est, ut muneribus alterutrum se honorarent.
Inter multiplicia denique munera dux Willelmus
ingentem ex auro purissimo ensem direxit ei, in quo
ense litterae signabantur legentes: #Hainricus imperator
cesar augustus.@# Romani pontifices eum venientem
Romam sic reverenter excipiebant, acsi esset
eorum augustus, omnisque Romanus senatus patrem
eum sibi adclamabat. Cumque comitem Andegavensem
Fulchonem in manibus suis commendatum
haberet, concesserat ei pro beneficio Losdunum
cum aliis nonnullis castris in Pictavorum solo, Santonas
quoque cum quibusdam castellis. Idem dux si
clericum sapientia ornatum videret, summo eum
excolebat. Unde | null | 98253b03-bb63-4b74-bab5-2b40cf8dda02 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Rainaldum, cognomento Platonem,
monachum pro sapientiae ornatu praefecit abbatem
ex coenobio sancti Maxentii. Episcopum quoque
Carnotis Fulbertum, sapientia cumptum, a Frantia
evocatum donavit thesauraria sancti Hylarii,
et penes se reverendum exhibuit. Aliquando esse
vix inveniebatur sine aliquo episcoporum. Monasterio
Lemovicensi beati Marcialis dedit ecclesiam in
Alniensi, quam et pater ejus eidem monasterio
ante dederat, scilicet Anesio, quae est in honore
sancti Petri. Coenobio Cluniacensi, et cenobio sancti
Michaelis ad Clusam in Italia, et multis
aliis per Burgundiam et Aquitaniam monasteriis
Dei, juxta oram maritimam plura in reditibus dona
terrarum ad copiam supplementi servorum Christi
delegavit. Amplectebatur maximo affectu honoris
regulares monachos et abbates, et eorum
consiliis nitebatur in administratione regni. Unde et
domnum Odilonem, Cluniaci abbatem, copiosis muneribus
sibi attraxit, contemplatus in eo templum
Spiritus sancti, coenobiaque suae ditionis nonnulla
ejusdem magisterio tradidit. Fecit idem dux a novo
coenobium nobile Malliacense territorio Pictavensi
( #an.@# 1003). Itemque ingens coenobium Burguliense
in cespite Andegavensi, in fundo proprio,
una cum matre sua Emma, sorore Odonis
Campanensis. In quibus coenobiis regulares monachos
adgregavit plures, qui die noctuque Deo laudes
persolverent, eisque ordinavit ferventissimum in
sancto proposito et disciplinae celestis fortissimam
columpnam abbatem Theodelinum. Sane multoties,
qui ei rebellare conati sunt Aquitanici primores,
omnes vel edomiti vel prostrati sunt. Unde cum
obsideret Rocameltim comes Boso vicinum
Sancto Carrofo, cum multitudine fortium contra
eum aciem struxit, et, commisso bello, dux victor
extitit; et, repetita obsidione, vi castrum cepit.
Habebat secum magni consilii virum, comitem Engolismae
Willelmum, cujus maxime consilio pendebat.
Qui ita se invicem dilexerunt semper, ut esset
eis anima una. Blaviam denique castrum
cum expugnaret comes Engolismensis, ducem ipsum
secum habuit, et magna fortitudine ipsum castrum
accepit, et a duce ipso accepit in beneficio haec: vicecomitatum
Mellensem et Oenacensem et Rocacardensem
honoremque Cabannensem et Confolentis,
Rofiacum quoque, et multa alia.
42.
His temporibus Alduinus episcopus, adducto
secum duce Willelmo, extruxit castrum Bellojocum
secus monasterium sancti Juniani contra Jordanum
principem Cabannensem. Reversoque duce, Jordanus
praeparatur cum electis vel ad castrum expugnandum,
vel episcopum debellandum. Episcopus,
adgregata armatorum immanitate, habito in auxilio
fratre Widone, occurrit ei, et grave ortum est praelium
tempore durioris hiemis. Plurimus sanguis
effusus; victor Jordanus cum pluribus principibus
captis revertitur. Jamque securus, casu ab ignoto
milite impetitus a tergo, percussus interit; et qui
a suis capti tenebantur, mox pro eo confossi telis,
animas emiserunt. Pro quibus gravior luctus extitit,
quam antea pro in bello prostratis fuerat. Jordanus
quoque, manzer frater defuncti, post modicum
captum fratrem episcopi Aymiricum tandiu vinculatum
tenuit, quousque castellum destrueretur supra
memoratum.
43.
Per hos dies Gosfridus, abbas sancti Marcialis,
successor Adalbaldi, accito Bosone comite, cum
militari magna manu corpus sancti Walerici ab
ecclesia, quae injuste sancto Marciali abstollebatur a
quibusdam principibus, secum detulit Lemovicam.
Ubi tandiu reliquias ejusdem confessoris
tenuit, quoad cognoscerent et exhiberent principes
malefactores rectitudinem sancti Marcialis. Sicque
possessione recuperata, restitutum est sanctum
corpus supradicto loco, et in praesentia Willelmi
ducis monastica ibi est ordinata disciplina.
44.
His diebus vicecomitissa Lemovicae Emma
circa festivitatem apostolorum et sancti Marcialis
oratum abiit ad Sanctum Michaelem Heremum, et
noctu ibi a Normannis captivata, per tres annos
exul trans mare est retenta. Ex thesauro sancti
Marcialis infinita auri et argenti pondera pro redemptione
ejus data sunt, simulque imago aurea
sancti archangeli, et alia copiosa ornamenta, quae
omnia Normanni auferentes, mentita fide mulierem
non reddiderunt, donec post multos dies Richardus
comes Rotomagensis eam ingeniose per legatos
ultramarinos adquireret et viro suo Widoni liberam
redderet.
45.
Bosone interea comite veneficiis uxoris suae
necato, et Petragoricae sepulto, et urbe ipsa a Willelmo
duce capta, tutor filiorum ejus et nepotis fuit
idem dux. Et filio Bosonis Heliae concessa urbe Petragorica,
Bernardo filio Hildeberti reddidit
marcham. Et donec viriles annos attingeret aetas
Bernardi, injunxit eam regendam fortissimis principibus,
duobus germanis, Petro abbati Scotoriensium
canonicorum, et Umberto Druto. Quorum pater
Abbo Drutus castrum Bellacum contra regem
Rotbertum fortissime defendit. A quibus duobus
fortissime marcha defensa est, quousque Unbertus
obiret. Petrus abbas singularem principatum optinens | null | 80fee058-1878-4f0d-9fa1-0fbd6be08621 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
habebat sibi fidelissimum profundissimi consilii
Ainardum praepositum, habentem duos fratres
Abbonem et Raimundum, strenuissimos duces,
corpore robustos, animo bellicosos, quorum sororem
Aldeardem accepit in matrimonium Raimundus Cabannensis,
abnepos Turpionis episcopi, frater
Adalberti decani incliti et prepositi ex monasterio
sancti Marcialis; genuitque ex ea filium Ademarum
Engolismensem monachum, qui haec scripsit.
Vivente enim supradicto Ainardo, abbas Petrus
rem publicam optime amministravit, et invidos suae
gloriae conpressit. Nam eo Romae mortuo, et Raimundo
fratre ejus Hierosolimae defuncto, et Abbone
infirmitate gravato, inclitus Petrus, neminem fidelem
consiliarium habens, dum ad suum temere facit
arbitrium omnia, et inter suos terribilis ut leo videtur,
castrum proprium Mortemarense concremat,
contradicente consilio suorum, et hujus rei occasione
propinquis ejus et principibus marchionibus cum
Bernardo comite et Willelmo duce, quasi tirannidem
praesumeret, in eum insurgentibus, paulatim ex
potestate marchionum ejectus est. Qui a Hierosolima
reversus, in basilica sancti Stephani Lemovicae
sedis pristinum honorem continens, et ecclesiarum
et villarum multa possessione ex paterna fruens hereditate,
et magnae catervae militum, qui ejus beneficia
habent, imperans, a curis secularibus magna
ex parte ereptus, et liberius Deo vacat, et majori
quam ante securitate et gloria pollet.
46.
His temporibus ( #an.@# 1010) signa in astris, siccitates
noxiae, nimiae pluviae, nimiae pestes, et gravissimae
fames, defectiones multae solis et lunae
apparuerunt, et Vinzenna fluvius per tres
noctes aruit Lemovicae per duo milia. Et supradictus
monachus Ademarus, qui tunc cum avunculo suo
inclito Rotgerio Lemovicas degebat in monasterio
sancti Marcialis, experrectus in tempesta noctis,
dum foris astra suspiceret, vidit in austrum in altitudine
celi magnum crucifixum in ipso celo et
Domini pendentem figuram in cruce, multo flumine
lacrimarum inlacrimantem. Ipse autem qui haec
vidit attonitus nichil aliud potuit agere quam lacrimas
ab oculis profundere. Vidit vero tam ipsam crucem
quam figuram crucifixi colore igneo et nimis
sanguineo totam per dimidiam noctis horam,
quousque celo sese clauderet. Et quod vidit semper
in corde celavit, quousque hic scripsit testisque est
Dominus, quod haec vidit.
47.
Eo anno Hilduinus episcopus Judeos
Lemovicae ad baptismum conpulit, lege prolata, ut
aut christiani essent, aut de civitate recederent,
et per unum mensem doctores divinos jussit disputare
cum Judaeis, ut eos ad fidem cogerent; et tres vel
quatuor Judei Christiani facti sunt. Cetera autem
multitudo per alias civitates diffugere cum uxoribus,
liberis, festinavit. Ipso anno sepulchrum Domini
Hierosolimis confractum est a paganis
3 Kalendas Octobris 1010, anno ab incarnatione
ejus. Nam Judei occidentales epistolas miserunt
in Orientem, accusantes christianos, mandantes
exercitus Occidentalium super Sarracenos
orientales commotos esse. Tunc Nabuchodonosor
Babiloniae, quem vocant Admiratum, concitatus
suasu Sarracenorum in iram, magnam
afflictionem super christianos exercuit, data lege, ut
quicumque christiani de sua potestate nollent fieri
Sarraceni, aut confiscarentur aut interficerentur.
Unde factum est, ut innumerabiles christianorum
facultates suas pro nichilo ducerent; sed morte
nemo dignus pro Christo fuit nisi patriarcha Hierosolimorum,
qui variis suppliciis occisus est, et duo
adolescentes germani in Egypto, qui decollati sunt,
et multis clarescunt miraculis. Nam ecclesiae sanctorum
subversae sunt, et peccatis nostris promerentibus,
basilica sepulchri Domini usque ad solum
diruta. Lapidem monumenti cum nullatenus possent
comminuere, ignem copiosum superadjiciunt, sed
quasi adamans immobilis mansit et solidus. Bethleemiticam
ecclesiam, ubi Christus natus est, cum
niterentur destruere, apparuit eis lux fulgurans
subito, et omnis eorum multitudo corruens exspiravit,
et ecclesia intacta remansit. Ad monasterium
quoque montis Sinai decem milia Sarracenorum
armatorum venientes destruendum, longe quatuor
milibus conspiciunt totum montem ardere et
flammas usque in celum ferri, et cuncta ibi posita
cum hominibus manere illesa. Quod cum renunciassent
regi Babilonio, penitencia ductus tam ipse
quam populus Sarracenus, valde doluerunt de his
quae contra christianos egissent, et data praeceptione,
jussit reaedificari basilicam sepulchri gloriosi.
Tamen redincepta basilica, non fuit amplius
similis priori nec pulchritudine nec magnitudine,
quam Helena mater Constantini regali sumptu perfecerat.
Mox e vestigio super omnem terram Sarracenorum
fames incanduit per tres annos, et innumerabilis
eorum multitudo fame mortua est, ita ut
plateae et deserta cadaveribus replerentur, et
fierent homines cibum et sepultura feris et avibus.
Secuta est eos gladii vastitas. | null | b5b9ff88-b455-4035-8592-1c764dbcc509 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Nam gentes Arabiae
super terram eorum diffusae sunt, et qui remanserant
fame, gladiis interierunt. Captus est ab eis rex
Babilonius, qui se contra Deum erexerat in superbiam,
et vivus, ventre secto, visceribus extractis,
mortuus est. Venter ejus lapidibus oppletus, consutus
est, et cadaver, ligato plumbo ad collum, in
mare demersum est.
48.
Eo anno Rodulfus Petragoricensis episcopus ab
Hierosolimis rediens, obiit Petragoricae, et successit
pro eo Arnaldus. Qui apud Sanctum Benedictum
Nantolio consecratus est a Siguino
Burdegalae archiepiscopo. Tunc Gauzbertus,
princeps castri Malamortensis, captus ab Eblo vicecomite
Combornis, retrusus in castro fortissimo Melurensi,
Deo volente a suis rusticis, castro expugnato
et mox capto, ereptus est, et castrum destructum
est. Et Hierosolimam pergens, defunctus
est, et miraculis post mortem clarescere cepit.
Erat enim valde ecclesiasticus, et honeste se agebat.
49.
Circa hoc tempus Alduinus episcopus, acceptis
pretiosioribus sancti Marcialis ornamentis et vestimentis,
et multa affluentia argenti, quia in manu
sua abbatiam habebat emptam a Widone, properavit
ante quadragesimam cum Willelmo duce Romam,
et in tristicia monachos sancti Marcialis reliquid.
Mox eo recedente, ad sepulchrum beati
Marcialis plurima ceperunt choruscare miracula,
quae leticiam monachis et cunctae Aquitaniae plenam
ingesserunt. Nam nobilissimi Aquitanorum et Francorum
principum atque Italorum eo anno Lemovicae
pascha cum frequentia sancti Marcialis gloriose celebraverunt.
Reversus episcopus basilicam sedis
sancti Stephani, quam sanctus Marcialis dedicaverat,
destruendam et amplificandam disposuit, et
lineas ad fundamenta jecit, ut post dies 15 insisteret
operi. Abiensque inde ad ecclesiam Agento
supradictam, ibi spiritum exalavit ( #an. 1012 vel@#
1013.) Delatum est corpus ejus Lemovicam, apud
sedem vigiliis observatum, apud Sanctum Martinum
sepultum. Successit pro eo reverentissimus Geraldus,
nepos ejus. Consecratus et Pictavis apud Sanctum
Hylarium a Siguino archiepiscopo. Non
enim potuit esse Gauzlenus Bituricensis archiepiscopus,
quia necdum receptus erat in sede Biturica.
Habuit tamen ibi missos suos ex sancti Benedicti
monachis. Simul interfuerunt episcopi Gislebertus
Pictavensis, Arnaldus Petragoricensis, Islo Santonicensis,
Grimoardus Engolismensis. Post benedictionem
comitati sunt eum usque Lemovicam Arnaldus
et Grimoardus episcopi. Primum ad Sanctum
Marcialem venerunt simul, et recepti sunt a monachis.
Inde monachi eos duxerunt cum antiphonis
usque ad ecclesiam Cairoensem. Ibi in cathedra
sedit, et humeris populi vectus, canonicis antiphonas
concinentibus, textum Evangelii a Grimoardo episcopo
legendum sumpsit, et ita benedicens dextera
assidue, ad hostium basilicae sancti Stephani cum
gloria deductus est. Grimoardus tradidit ei portas
ecclesiae, Arnaldus cordas signorum, et ambo in
sede sancti Marcialis intronizaverunt eum, et clara
voce, Te Deum laudamus, Arnaldus episcopus intonuit.
Episcopum sedentem osculati sunt omnes;
deinde missam celebraverunt de martirio sancti
Theodori, cujus festivitas ipso die agebatur.
Per dies septem indutus processit stola sanctificata
cum indumentis et cappa Romana, absque capsula,
et per eosdem continuos dies missam
celebravit. Tune abbas Gosfridus basilicam regalem
majori opere coepit renovare ( #an.@# 1017).
Quadragesima vero media ( #an.@# 1018) cum nocturnis
vigiliis multitudo maxima in eandem aulam ad tumulum
beati Marcialis properantes intrarent, viri
cum mulieribus plus 50 invicem conculcati intra
ecclesiam expiraverunt, et die crastina sepulti sunt.
Episcopus Geraldus Romam abierat; ideo per
Arnaldum missum est episcopum, qui cum aqua
episcopali ecclesiam reconciliavit. Paulo post exorti
sunt per Aquitaniam Manichei, seducentes plebem.
Negabant baptismum et crucem et quicquid sanae
doctrinae est. Abstinentes a cibis, quasi monachi
apparebant, et castitatem simulabant, sed inter se
ipsos omnem luxuriam exercebant, et nuncii antichristi
erant, multosque a fide exorbitare fecerunt.
50.
Per hoc tempus Willelmus, cognomine Buccauncta,
comes Matisconensis, castellum aedificavit
contra Cluniacense monasterium propter superandum
Hugonem comitem. Pro qua re eum divina
censura percussit, ut nullo modo deinceps ereptus
gressum ageret. Et paucis interpositis diebus, Hugo
comes subito ipsum castrum vi cepit atque solo coequavit.
Defuncto Gosfrido abbate ( #an.@# 1019), Hugo
ei successit; sed episcopus Geraldus adversus ei
exstitit, prohibens ei dare consecrationem causa zeli,
quia non poterat vindicare sibi abbatiam; ideo per
biennium seditio non minima fuit civilis, donec ratione
erubescens episcopus domno Hugoni assensit.
Et episcopus, quia thesaurarius Sancti Hilarii erat,
dum ante festivitatem omnium | null | cfb56083-3c97-4c6b-9043-f6561308834f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sanctorum Pictavis
iret, in Sancto Carrofo egrotans, intra 15 dies obiit
( #an.@# 1020), et ibi sepultus est. Ad caput ejus tabula
plumbea posita est ita scripta: #Hic requiescit Geraldus
episcopus Lemovicae, obiit 3 Idus Novembris.
Prefuit eidem sedi 8 annis.@# Post mortem ejus successit
Jordanus episcopus.
51.
Per hos annos Odo, princeps Dolensis,
vi et ingenio cepit castrum Argentomum, et
ab eo vicecomitem Widonem expulsit. Idem Odo
juxta Masciacum monasterium castrum aedificavit,
quod rex Rotbertus expugnans capere nequivit;
et sic frustratus recessit. His temporibus basilica
sancti Martini Turonica, ab Arveo thesaurario
magno cultu inchoata, ad finem perducta, et corpore
sancti Martini sublevato, cum gloria magna consecrata
est in honore 12 apostolorum. His etiam temporibus
ecclesia sancti Petri sedis Engolismensis
dedicata est a tribus episcopis, a Siguino monacho
Burdegalensi, a Grimoardo et Islone fratre ejus.
Quibus temporibus ecclesia sanctae Resurectionis
ante basilicam beati Eparchii terrae motu subversa
est, et ibidem clocarium inceptum est. Gisleberto
quoque Pictavino episcopo reverentissimo diem
claudente ( #circa an.@# 1020), et Malliacensi monasterio
humato, succedit Isembertus episcopus.
52.
His diebus, in parasceve, post crucem adoratam
Roma terrae motu et nimio turbine periclitata est.
Et confestim quidam Judeorum intimavit domno
papae, quia ea hora deludebant sinagogae Judeorum
Crucifixi figuram. Quod Benedictus papa sollicite
inquirens et comperiens, mox auctores sceleris
capitali sententia dampnavit. Quibus decollatis, furor
ventorum cessavit. Quo tempore Hugo, capellanus
Aimerici vicecomitis Rocacardensis, cum eodem
seniore suo Tholosae in pascha adfuit, et colaphum
Judeo, sicut illic omni pascha semper moris
est, inposuit, et cerebrum ilico et oculos ex capite
perfido ad terram effudit; et statim mortuus, a sinagoga
Judeorum de basilica sancti Stephani elatus,
sepulturae datus est. Quo tempore Cordubenses Mauri
per mare Gallicum subito cum multa classi Narbonae
per noctem appulerunt, et summo diluculo
cum armis in circuitu civitatis sese effuderunt; et
sicut ipsi nobis retulerunt, sortilogium eorum eis
promiserat, prospere acturos et Narbonam capturos.
At christiani quantotius corpus et sanguinem
Dei a sacerdotibus accipientes communicaverunt, et
praeparantes se ad mortem, bello invaserunt Sarracenos,
et victoria potiti sunt, omnesque aut morte
aut captivitate cum navibus et multis spoliis eorum
retinuerunt, et captivos aut vendiderunt aut servire
fecerunt, et Sancto Marciali Lemovicae viginti Mauros
corpore enormes transmiserunt dono muneris. Ex
quibus abbas Gosfridus duos retinuit in servitute,
ceteros divisit per principes peregrinos, qui de partibus
diversis Lemovicam convenerant. Loquela eorum
nequaquam erat Sarracenisca, sed more catulorum
loquentes, glatire videbantur.
53.
Eo tempore infinita multitudo Normannorum
ex Danamarcha et Iresca regione cum classe innumera
appulerunt portum Aquitanicum. Et, sicut
parentes egerant, conati sunt omnem Aquitaniam
desertare et captivare. Itaque dux fortissimus Willelmus
mandat ubique per episcopos, ut suaderent
plebem Domini auxilium cum jejuniis et letaniis implorare.
Ipse vero congregata manu valida electorum,
mense Augusto, imminente jam nocte, circa
litus maris secus eos castra disposuit. Pagani videntes
tantam multitudinem, terrore conpulsi, tota
nocte minutas scrobes per circuitum foderunt et
cespitibus operuerunt, ut ignorantes equites ibi
ruerent. Itaque mane primo incautus exercitus, cum
duce prima frontis acie praecurrente, equo super
paganos frena laxans, mox per scrobes dilabitur.
Et ruentibus equis cum sessoribus armorum pondere
gravatis, pagani multos capiunt; et novissimi
exercitus, tarde caventes dolum, equis dissiliunt.
Ipse dux, equo scrobem offendens, in praeceps venit,
et armis oneratus jamjam deciderat in manum adversariorum,
nisi, Deo, qui eum semper custodit,
robur et mentem ei ministrante, magno impetu
saltum daret et velocissimo cursu sese redderet suis.
Mox intermissum est bellum causa captorum, ne
interimerentur; erant enim ex nobilioribus. Cum
eo die ab utrisque nutaretur, sequenti nocte, plenitudine
maris invitante, cum captis concite pagani
navibus insiliunt, et auxilio pelagi liberantur, nec
amplius fines illos inquietarunt. Dux autem pro
captis infinita pondera argenti misit, et unumquemque
pensans argento redemit hominem.
54.
Fuit dux iste a puericia doctus litteris, et satis
noticiam scripturarum habuit. Librorum copiam in
palatio suo servavit, et si forte a tumultu vacaret,
lectioni per se ipsum operam dabat. Longioribus
noctibus elucubrans in libris, donec somno | null | 296fb74f-f67d-4c04-83fe-8c79bebdf752 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vinceretur.
Hoc Hludovicus imperator, hoc pater ejus Magnus
Karolus assuescebant. Theodosius quoque
victor augustus in aula palatii non modo legendo,
verum et scribendo creberrime exercitabatur.
Nam Octavianus Cesar Augustus post lectionem propria
manu praelia sua et gesta Romanorum et alia
quaeque non segnis scribebat.
55.
His temporibus Normanni supradicti, quod
patres eorum numquam ausi sunt facere, cum innumera
classe Hiberniam insulam, quae et Hirlanda
dicitur, ingressi sunt una cum uxoribus et liberis
et captivis christianis, quos fecerant sibi servos, ut,
Hirlandis extinctis, ipsi pro eis inhabitarent opulentissimam
terram. Quae 12 civitates cum amplissimis
episcopatibus et unum regem habet et
propriam linguam, sed Latinas litteras. Quam sanctus
Patricius Romanus ad fidem convertit, et ibi
primus praefuit episcopus; quae undique mari circumcincta
est. Ibi solsticialis brumalis dies vix duarum
est horarum, et solsticialis estiva nox ejusdem
parvitatis. Consertum est ergo praelium per triduum
incessanter, et Normannorum nullus vivus evasit.
Uxores eorum cum parvulis sese cunctae in mare
praecipites suffocarunt. Qui vivi eapti sunt, feris ad
laniandum projecti sunt. Unum ex captivis dimisit,
rex vivere, quia christianum captivum fuisse
cognovit, et cum muneribus donavit. Rex vero Canotus
de Danamarcha paganus, mortuo Adalrado
rege Anglorum ( #an.@# 1016), regnum ejus dolo cepit,
et reginam Anglorum in conjugium accepit, quae erat
soror comitis Rotomensis Richardi, et factus
christianus, utraque regna tenuit, et quoscumque
potuit ex paganis de Danamarcha ad fidem Christi
pertraxit. Richardo vero comite Rotomagi, filio
Richardi, Normannos gubernante, multitudo eorum
cum duce Rodulfo armati Romam, et inde conivente
papa Benedicto Appuliam aggressi, cuncta devastant
( #an.@# 1017). Contra quos exercitum Basilius
intendit, et congressione bis et ter facta, victores
Normanni existunt. Quarto congressu cum gente
Russorum victi et prostrati sunt et ad nichilum
redacti, et innumeri ducti Constantinopolim,
usque ad exitum vitae in carceribus tribulati sunt.
Unde exivit proverbium: #Grecus cum carruca leporem
capit.@# Tunc per triennium interclusa est via
Hierosolimae; nam propter iram Normannorum,
quicumque invenirentur peregrini, a Grecis ligati
Constantinopolim ducebantur, et ibi carcerati affligebantur.
Item Normanni, duce Rotgerio, ad occidendos
paganos Hispaniam profecti, innumeros
Sarracenorum deleverunt, et civitates vel castella
ab eis abstulere multa. Primo vero adventu
suo Rotgerius, Sarracenis captis, unumquemque
eorum per dies singulos, videntibus ceteris, quasi
porcum per frusta dividens, in caldariis coctum
eis apponebat pro epulis, et in alia domo simulabat
se comedere cum suis reliqua medietatis menbra.
Postquam ita omnes percurrisset, novissimum de
custodia quasi neglegens permittebat fugae, qui haec
monstra Sarracenis nunciaret. Qua de causa
timore exanimati, vicinae Hispaniae Sarraceni cum
rege suo Museto pacem a comitissa Barzelonensi
Ermensende petunt, et annuum tributum persolvere
spondent. Erat enim haec vidua, et Rotgerio
suam filiam in matrimonium sociaverat. Cum quibus
pace facta, Rotgerius cum ulteriore Hispania decertare
cepit, et quadam die una cum 40 solummodo
christianis quingentos Sarracenorum electos in insidiis
latentes offendit, cum quibus confligens, fratrem
suum manzerem amisit, et tertio campum lustrans,
et plus centum adversarios extinxit, et
cum suis propria revisit, nec ausi sunt Sarraceni
persequi fugientem.
56.
Per hos dies dignatus est Dominus clarificare
tempora serenissimi ducis Willelmi. In diebus
suis namque caput sancti Johannis in basilica Angeriacensi,
in theca saxea turrita instar piramidis,
inventum est ab Alduino clarissimo abbate
( #an.@# 1010?). Quod sanctum caput dicunt esse proprium
baptistae Johannis. Tunc Willelmus dux post
paschales dies Roma regressus, hoc audito, repletus
est gaudio, et sanctum caput populis ostendendum
decrevit. Est reconditum ipsum caput in turibulo
argenteo, ubi litterae leguntur: #Hic requiescit caput
praecursoris Domini.@# A quo tamen vel quo tempore
vel unde huc delatum, vel si praecursoris Domini
sit, haudquaquam fideliter patet. In gestis enim
Pipini regis, cum de minoribus legatur rebus, ex
hac, quae ex maximis est, causa reticetur, et scriptura
ex eo facta nequaquam non futilis ab
eruditis dijudicetur. Non enim Pipinus in diebus
Theophili nec tempore Wandalorum extitit, nec caput
praecursoris Domini Alexandriae habitum est.
Itaque dum inventum ostenderetur caput sancti Johannis,
omnis Aquitania et Gallia, Italia et Hispania
ad famam commota, ibi | null | 7a312aec-3a12-4feb-9188-5615fb452993 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
occurrere certatim festinat
( #Oct.@# ). Rex quoque Rotbertus ac regina, rex Navarrae,
dux Wasconiae Sancius, Odo Campanensis,
comites et principes, cum episcopis et abbatibus,
omnesque dignitates terrarum eo confluxere. Ubi
omnes offerebant munera preciosa diversi generis;
ubi supradictus rex Francorum, oblata conca ex
auro purissimo pensante libras 30 et vestibus preciosis
ad ornatum ecclesiae, a Willelmo duce reverenter
susceptus, Franciam reversus est. Ultra
omnem felicitatem et gloriam videbatur concursus
psallentium cum reliquiis sanctorum canonicorum,
monachorum, undecumque ad memoriam sancti
praecursoris festinantium. Inter quae reliquiae principis
summi, qui pater est Aquitanorum et primus
Galliarum spermologus, videlicet beati apostoli Marcialis,
simul cum reliquiis sancti Stephani Lemovicae
sedis, illuc deferebantur. Protractis itaque
sancti Marcialis in vectorio ex auro et gemmis pigneribus
foris basilicam propriam, mox omnis Aquitania,
quae jam diu nimis pluviis laboraverat,
adventu patris sui laetificatur serenitate reddita.
Cum eisdem pigneribus abbas Josfredus atque episcopus
Giraldus cum principibus numerosis et omni
innumerabili populo diverterunt in basilicam sancti
Salvatoris Carrofi. Exieruntque eis obviam monachi
cum omni plebe populari miliario uno, et cum
apparatu honorifico, antiphonas excelsa voce intonantes,
deduxerunt usque ad altare Salvatoris. Et
missa celebrata, simili modo prosecuti sunt eos.
Cumque in basilicam sancti precursoris intrassent,
celebravit ibi missam episcopus Giraldus de nativitate
sancti baptistae, cum esset mensis Octuber.
Canonici sancti Stephani cum monachis sancti Marcialis
alternatim tropos ac laudes cecinerunt; et
post missam episcopus cum capite sancti Johannis
benedixit populum; et sic de miraculis sancti Marcialis,
quae per viam contigerant, valde laetantes,
quinto die ante festivitatem Omnium Sanctorum
reversi sunt.--Ea tempestate sanctus Leonardus
confessor in Lemovicino, et sanctus Antoninus
martyr in Cadurcino miraculis coruscabant, et undique
populi eo confluebant. Et gloriosus dux recogitans
Dei honorem, accito Odilone sanctissimo Cluniacensi
abbate, in sancti Johannis monasterio
regularem renovavit districtionem, ubi Odilo abbatem
Rainaldum disposuit, defuncto Alduino abbate.
Et Rainaldo spiritum reddente, Aimiricum
pro eo domnus Odilo patrem praeposuit ( #circa an.@#
1020). Item dum reliquiae sancti Eparchii procederent
ad sanctum praecursorem, delatus est pariter
baculus ejusdem confessoris. Est ipse baculus pastoralis
in summitate curvatus, ad cujus similitudinem
super reliquias ejusdem sancti oris nocturnis usque
sole oriente resplenduit in coelo igneus baculus,
quoad ventum est ad caput sancti Johannis, et miraculis
a sancto Eparchio super infirmos sanatos
peractis, cum leticia regressum est. Canonicis etiam
sancti Petri sedis Egolismensis procedentibus cum
reliquiis, cum subvectores earum, induti sacris tunicis,
per profundum fluvium pertransissent, non
senserunt aquam, sed acsi per aridam ambulassent,
nullum signum aquae super eos nec super
vestimenta vel calciamenta eorum apparuit. Contigit
homines sancti Johannis et Willelmi ducis in
Angeriaco vico tumultuari, et vulneratus est praepositus
ducis ad mortem, et aula ejus ibi diruta.
Tunc a primatibus malivolis, et precipue a Fulcone
comite, qui tunc in servitio ducis Pictavis erat,
tempore quadragesimae suadebatur ei destruere locum
sancti Johannis, et inde monachos ejicere,
canonicos inmittere. Et licet serenissimus princeps
furore gravi commotus esset pro injuria sua,
tamen suam iram et impiorum consilia vicit, et
regali more cum ratione prudenti causam pacificavit.
Semperque fuit servorum Dei defensor, et Deus
ei in omnibus adjutor. Tunc casu civitas Pictavis
combusta est, et dux sedem sancti Petri ceterasque
ecclesias suumque palatium majori decore ampliavit.
57.
Post mortem denique supradicti episcopi Giraldi
( #an.@# 1020) decertabant principes Lemovicenses
pro episcopatu, cum Simoniaca heresi pontificatum
vindicare conati. Tunc populus urbis letanias cum
monachis et canonicis propter hoc peregit, et dux
prudentissimus cum consiliario suo Willelmo comite
Egolismensi apud Sanctum Junianum placitum
habuit ex hac causa ( #an. 1021, Jan.@# ). Adfuit ibi
Wido vicecomes et omnes principes Lemovicinorum.
Ibi Dei nutu elegit in episcopatus honore Jordanum
prepositum ecclesiae sancti Leonardi, magnae
nobilitatis et simplicitatis virum. Surgens mane dux
a monasterio sancti Juniani, cum duobus episcopis
Islone et Isimberto et multitudine principum, devenit
ad urbem circa horam sextam. Cui obviam
processit omnis civitas gaudens, et mox properat ad
basilicam regalem, receptus a monachis
cum textu sanctorum evangeliorum et timiamatherio,
sicut semper ab eis dux solet excipi. Inde ad
tumulum sancti Marcialis missam audivit; et juxta
monasterium eo die regaliter hospitatus est. | null | ee727f4b-020b-4033-bcc3-2f7eb2194495 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Crastino
barbam electo benedici jubet et detondi, et sic ad
sedem sancti Marcialis in aula sancti Stephani Jordanum
deduxit, et cum baculo pastorali ibi eum
gratis honore pontificali vestivit; eratque finis Januarii
mensis, et reversus est Pictavis. Quadragesima
superveniente dux Romam abiens, filio suo,
prudentissimo adolescenti, Willelmo imperavit, ut
revertens ordinatum reperiret episcopum. Quod ille
adimplere curavit, et media quadragesima
Angeriaco ante caput sancti Johannis consecratus
est episcopus ab Islone episcopo et Roone
atque Arnaldo necnon et Isimberto episcopis,
et a clarissimae indolis Willelmo comite et Arnaldo
Petragoricensi episcopo Lemovicam deductus, intronizatus
est in sede sancti Marcialis ( #an.@# 1021).
Archiepiscopus vero Bituricensis Gauzlenus, ad cujus
diocesim Lemovica pertinet, quia sine sua
auctoritate consecratus est episcopus, totum Lemovicinum
excommunicavit, praeter locum sancti
Marcialis et quae propriae ad eum pertinebant,
ipsumque prohibuit ab officio suo episcopum. Qui
satisfaciens, nudis pedibus, cum centum clericis et
monachis, omnibus similiter pedibus nudis, Bituricam
sedem adiit, ubi archiepiscopus cum clero eis
processit obviam, et cum honore eos deducens, quod
ligaverat absolvit ( #an.@# 1022).
58.
Interea caput sancti Johannis, postquam
satis ostensum est populis, reservatum est jussu
Willelmi ducis, et reconditum in piramide pristina,
ubi interius timiamatherio argenteo quod pendet
catenulis, inclusum retinetur. His temporibus cometes
velut ensis latior et longior contra septentrionem
apparuit pluribus aestivis noctibus, et per
Galliam et Italiam e vestigio civitates, castella et
monasteria igne cremata sunt plura; inter quae
Carrofum casu flamma conbustum est cum basilica
Salvatoris. Ecclesiam quoque sanctae Crucis sedis
Aurelianis et monasterium sancti Benedicti Floriacum
et alia multa flamma devoravit. Dux quoque
Willelmus, semper cogitans Dei voluntatem, regularem
disciplinam restauravit in Sancto Carrofo
( #an.@# 1014?), ejecto Petro abbate potentissimo,
qui per Simoniacam heresim praelationem optinuerat
et saeculariter locum administrabat, et subrogato
Gunbaldo regulari et Dei servo, abbate sancti Savini
.
59.
Eo tempore ( #an.@# 1022) 10 ex canonicis sanctae
Crucis Aurelianis, qui videbantur esse religiosiores
aliis, probati sunt esse Manichei. Quos rex
Rotbertus, cum nollent ad fidem reverti, primo
a gradu sacerdotii deponi, deinde ab aecclesia eliminari,
et demum igne cremari jussit. Nam ipsi
decepti a quodam rustico, qui se dicebat facere
virtutes, et pulverem ex mortuis pueris secum ferebat,
de quo si quem posset communicare, mox Manicheum
faciebat, adorabant diabolum, qui primo
eis in Aetyopis, deinde angeli lucis figuratione apparebat,
et eis multum cotidie argentum deferebat.
Cujus verbis obedientes, penitus Christum latenter
respuerant, et abhominationes et crimina, quae dici
etiam flagitium est, in occulto exercebant, et in
aperto christianos veros se fallebant. Nihilominus
apud Tolosam inventi sunt Manichei, et ipsi destructi,
et per diversas Occidentis partes nuntii antichristi
exorti, per latibula sese occultare curabant,
et quoscumque poterant viros et mulieres subvertebant.
Quidam etiam Aurelianis canonicus cantor,
nomine Theobaldus, qui mortuus erat ante
triennium in illa haeresi, ut perhibebant probati viri,
religiosus visus fuerat. Cujus corpus, postquam
probatum est, ejectum est de cimiterio, jubente
episcopo Odolrico, et projectum invium. Qui
autem flammis judicati sunt supradicti decem cum
Lisoio, quem rex valde dilexerat propter sanctitatem,
quam eum habere credebat, securi nihil
ignem timebant, et a flammis se inlesos exire promittebant,
et ridentes in medio ignis ligati sunt, et
sine mora penitus in cinerem redacti sunt, ut nec
de ossibus residuum inveniretur eorum.
60.
Quo tempore ( #an.@# 1021) Aimiricus princeps
Ronconiensis contra seniorem suum Willelmum
comitem Egolismae, dum ipse Willelmus Romae esset,
castrum Fractabotum in Sanctonico extruxit
per dies resurrectionis. Promiserat ei fidelitatem
super reliquias sanctorum calciamentorum sancti
Eparchii. Et quia perjurus contra ipsum fuit, post
paucos dies a Josfredo, filio comitis supradicti, obviante
ferro confossus, animam sine mora reliquit.
Comes vero Willelmus cum Alduino filio castrum
diu obsedit, et fortiter expugnatum capiens destruxit,
et post multum tempus iterum reedificavit, et
filio suo Josfredo commendavit. Guillelmus vero
vicecomes Martiliacensis et frater ejus Odolricus
gravi discordia decertabant cum Alduino fratre
eorum propter castrum Rofiacum multo tempore.
Unde factum est, ut a Willelmo comite inter se pacificarentur,
et pacem ipsam pactumque conditionis
super corpus | null | 76a3c314-dfca-41fe-9777-fc48e2f8b70e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sancti Eparchii eidem jurarent. Quod
inter se mentiti et perjurio rei, alter excecatus est,
alii duo honore omni privati sunt. Nam Willelmus
et Odolricus dolo ad se evocatum Alduinum prima
ebdomada paschae in traditione, postquam cum eis
coenaverat et in eorum hospitio dormierat, antequam
a lecto surgeret, capiunt, et linguam ei amputant,
et occulos effodiunt, et ita Rofiacum recuperant.
Regressus itaque Roma Willelmus comes, tantam
impietatem vindicare decrevit. Et accito duce Willelmo,
Martiliacum obsedit, desolavit igne comburens,
et traditoribus vitam et membra concessit,
sed eos omni honore privavit, et Alduino caecitate
multato Rofiacum concessit. Et post aliquot annos,
jubente eodem comite, Alduinus filius ejus Martiliacum
reedificavit, et ad suum opus retinuit. Idem
quoque Alduinus, jubente patre, Montiniacum castrum
a novo extruxit.
61.
Quo tempore ( #an.@# 1025) duo monachi sancti
Marcialis ex primoribus, valde religione conspicui,
sanctitate praeclari, sapientia fulgidi, qui se invicem
prae omnibus diligebant, et omne monasterium
duae columpnae sustinebant, et velut duo candelabra
irradiabant, et juxta se ad mensam sedebant,
Rotgerius cantor et Aldebertus armarius, in die
sancto Paschae ambo per visum viderunt se vocari
a Christo, et ipsa ebdomada laudabiliter finem vitae
acceperunt. Tercius monachus sanctitate probabilis,
et mox abbas Ugo, dilectione Dei fortissimus,
eos ad coelestia subsecuti sunt, et succedit
Odolricus abbas prudentissimus, quem consecravit
Jordanus episcopus.
62.
Quibus diebus ( #an.@# 1023), mense Januario,
circa horam sextam eclipsis solis accidit per
unam horam; luna quoque frequentius laborem
passa est, nunc sanguinea, nunc cerulea, nunc deficiens;
duae quoque stellae visae sunt in austro, in
signo leonis, inter se pugnare per totum autumnum,
major et clarior ab oriente, minor ab occidente.
Currebat minor quasi irascens et timens usque ad
majorem, quae ad se non sinebat eam proximare,
sed crine radiorum longius percussam repellebat
occidentem versus. Tempore subsecuto defunctus
est Benedictus papa ( #an.@# 1024), cui succedit Johannes.
Clausit diem Basilius imperator Graecorum ( #an.@#
1025), imperavit pro eo Constantinus frater ejus.
Excessit hominem Arbertus episcopus Coloniae, miraculis
post mortem clarescens. Eenricus quoque
imperator mortuus est sine filiis ( #an.@# 1024), et sacra
imperialia moriens reliquit consanguineo suo
juniori Conrado. Qui paulo post ad extrema perductus,
Cononi fortissimo et prudentissimo principi
sceptrum et coronam et lanceam sacram commendavit,
eo tenore ut si viveret haec redderet, si moreretur
haberet ipse imperium. Quod Dei voluntate
actum est. Evasit enim languorem, sed privatus est
imperio. Nam Conon, suadente papa Romano et
omnibus episcopis et proceribus regni, quia justitiae
libram premonstrabat, imperium assumpsit. Junior
vero, qui ei occasionem imperandi prebuerat,
civili discidio contra eum agere coepit, sed Conon
superior extitit. Haec videbantur indicio stellarum
majoris et minoris significari. Langobardi vero fine
imperatoris gavisi, destruunt palatium imperiale,
quod erat Papiae. Et jugum imperatorium a se
excutere volentes, venerunt multi nobiliores eorum
Pictavam urbem ad Willelmum ducem Aquitanorum,
et eum super se regem constituere cupiebant. Qui
prudenter cavens, cum Willelmo comite Egolismae
Langobardorum fines penetravit, et diu placitum
tenens cum ducibus Italiae, nec in eis fidem
reperiens, laudem et honorem eorum pro nihilo
duxit. In revertendo sane nunciatur ei, Widonem
vicecomitem obisse. Et intercedente Willelmo
comite Egolismensi, praefecit Lemovicae vicecomitem
Ademarum in loco defuncti patris sui.
63.
Per haec tempora ( #an.@# 1022) Arveus, sanctitate
insignis, thesaurarius sancti Martini Turonis,
obiit in Christo, sepultus in atrio basilicae mediae
ad pedes crucifixi. Hic Turonis a novo construxit
oratorium in honore genetricis Dei, ubi sanctimonialium
congregationem sub regulae magisterio Deo
servire constituit.
64.
Tunc temporis comes Andegavensis Folco,
cum manifeste superare nequiret Arbertum Cenomannis
comitem, dolo acciit eum in capitolium
Sanctonae urbis, quasi in beneficio urbem ipsam ei
concederet. Et incautum et nihil mali suspicantem,
inclusum capitolio, nefanda eum cepit traditione,
primae ebdomadae quadragesimae secundo die. Uxor
vero ejus uxorem Arberti dolo temptavit capere
ipso die, antequam virum captum audiret, sed
ad eam quidam anticipavit prodere cautelam. Ideo
Folco uxorem Arberti et principes timens, non est
ausus eum interficere | null | c1955fc6-4c94-4b49-abee-3c608107bd63 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, sed biennio carceratum diligentissime
custodivit, et a manibus ejus Dominus
innocentem eripuit. Quo tempore ( #an.@# 1026) gloriosissimus
Ricardus Rotomagensis comes obiit, sepultus
apud Fescanum coenobium, in basilica sanctae
Trinitatis. Et succedit pro eo Ricardus filius
ejus, et ipse non longo post tempore veneno extinctus
est ( #an.@# 1028) succeditque pro eo Rotbertus frater
ejus.
65.
Eo tempore ( #an.@# 1026) Willelmus Egolismensis
comes per Bajoariam iter egit ad sepulchrum
Domini. Comitati sunt eum Odo Bituricus,
princeps Dolensis, Ricardus abbas Verdunensis, Ricardus
abbas sancti Eparchii Egolismensis, et princeps
ejus et consiliarius ejus Giraldus Fanesinus, et
Amalfredus postea abbas, et magna caterva nobilium.
Stephanus rex Ungriae cum omni honore eum
suscepit et muneribus ditavit. Coepit iter agere mensis
Octubris primo die ( #an.@# 1026), et pervenit in
sanctam civitatem prima ebdomada mensis Marcii
( #an.@# 1027), reversusque est tercia ebdomada mensis
Junii ad propria. Divertit per Lemovicam revertens,
ubi omnis multitudo monachorum sancti Martialis
splendore festivo obviam exeuntes exceperunt
eum. At ubi rumor adventus ejus Egolismam pervenit,
omnes principes non solum Egolismensium
sed etiam Petragoricensium et Sanctonum, omnisque
aetas et sexus ad eum occurrit gaudio perfusa, eum
cernere desiderans. Clerus vero monasticus sancti
Eparchii in vestibus albis diversisque ornamentis
cum magna multitudine populi et clericorum sive
canonicorum gaudens processit obviam ei extra civitatem
miliario uno cum laudibus et antiphonis.
Et omnes in excelsum vociferantes: Te Deum laudamus,
deduxerunt eum, ut moris est. Tunc Amalfredum
monachum, qui cum eo fuerat, elegit abbatem
ex basilica beati Eparchii. Nam abbas Ricardus
Solombria civitate Greciae citra Constantinopolim
in eundo obierat, et ibi sepultus est vigilia
epifaniorum. Ordinavit supradictum abbatem Roo
episcopus, ubi ipse comes et abbas sancti Martialis
Odolricus, stipatus dignitate monachorum, et abbates
vicini et maxima nobilitas principum presentes
adfuerunt.
66.
Eodem vero anno correptus est languore corporis
idem comes usque ad mortem. Quo anno
Sanctonas urbs ab impiis christianis concremata
est cum ipsa basilica sancti Petri sedis episcopalis,
et diu permansit desertus ipse locus a divino
cultu. Et hanc injuriam Dei comes supradictus vindicare
volens, paulatim coepit viribus corporis destitui,
et in urbe Egolisma secus aecclesiam sancti
Andreae propter offitium divinum jubet sibi domum
preparare, in qua aegrotans decumbere coepit ( #an.@#
1028). Ubi incessanter e diversis partibus cuncti
principes et nobiles eum visitabant. Cumque dicerent
nonnulli, maleficis artibus eum aegrotare--solebat
enim robusto et sano corpore vigere--tunc
vero nec more senum nec more juvenum corpore
fatesceret, detecta est quaedam malefica mulier
artes maleficas contra eum exercuisse. Quae cum
non confiteretur, juditio Dei commissum est, ut quod
verum latebat eventu victoriae inter duos campiones
probaretur. Factis ergo sacramentis, decertaverunt
inter se diu multumque missus comitis Stephanus
et defensor maleficae Willelmus. Stephanus victor
sine dampno sui corporis fuit; alter capite quassato,
sanguine coopertus, ab hora tercia usque nonam in
pedibus stans, victus semivivus in manibus deportatus,
longo tempore lecto decubuit. Nec sic
malefica confessa est, a tribus tamen mulieribus,
quae his maleficiis cum ea interfuerunt, testimoniis
convicta est. Narrat Hieronymus, Anthiocum
Epifanen fantasiis maleficorum versum in amentiam,
et quibusdam erroribus oppressum morbo interisse.
Nec mirum, si Deus permittit, christianum prestigiis
maleficorum corpore aegrotare, cum beatum Job
sciamus a diabolo percussum gravi ulcere, et Paulum
ab angelo sathanae colaphizatum, nec timenda
sit corporis perituri aegrotatio, graviorque sit animarum
quam corporum percussio. Comes ergo pepercit
maleficae mulieri nec sinit eam tormentari. Ab
episcopis vero et abbatibus penitenciam accipiens
idem Willelmus comes, omniaque sua disponens, et
inter filios suos et conjugem suam nominatim,
prout sibi visum est, honorem suum ordinans,
reconciliatus et absolutus est, et toto quadragesimae
tempore missas et cultum Dei frequentavit,
quousque prima ebdomada majori ante
pascha oleo sancto et viatico muniretur, et ligno
crucis adorato et deosculato, in manibus episcopi
Roonis et sacerdotum spiritum laudabili fine et memoria
Deo redderet ( #an. 1028, Apr.@# 6). Per biduum
observatum est corpus ejus a clericis et monachis
in basilica sedis Petri apostoli. Planctu
tota civitas repleta est. Dominica sancta ( #Apr.@# 7)
osanna cum ramis et floribus delatum | null | 28d7eb0d-3186-45ba-90b8-280d8ff1e623 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
est corpus ad
basilicam beati Eparchii, et sepultum ibi ante altare
sancti Dionisii. Sepelierunt eum duo episcopi Roo
Egolismensis et Arnaldus Petragoricensis. Ad capud
ejus jussit filius ejus Alduinus poni tabulam plumbeam
ita scriptam: #Hic jacet domnus et amabilis
Willelmus comes Egolismae, qui ipso anno, quo venit
de Hierusalem, obiit in pace 8 Idus Aprilis, vigilia
osanna, 1028 anno ab incarnatione, et tota sua projenies
jacet in loco sancti Eparchii@#. Itaque post
sepulturam ejus processerunt episcopi cum clero et
populo ad sanctam processionem dominicam, et stationem
peregerunt. Successit pro Willelmo Hilduinus
filius ejus in principatu Egolismae, et praeclarum
laeticiae signum in initio principatus ejus
ostensum est, cum de dolore sepulturae transiit populus
ad laetitiam, obviam Domino exclamans: #Osanna
in excelsis; benedictum regnum patris nostri David,@#
preferens manibus victoriae palmas, ramos securitatis
et flores suavitatis. Optulit supradictus Willelmus
pro sepultura sua sancto Eparchio diversa et preciosa
munera, auro et argento multo, et curpivit
Vasnacum Boscum, et laxavit duo candelabra
argentea pensantia trecentos solidos, et laxavit
unam crucem auream cum gemmis processionalem.
67.
Crastina vero post sepulturam ejus die
Blavia castrum dolo subtractum est comiti Alduino
a Josfredo fratre ejus. Mox comes Ilduinus cum
virtute militari illuc tendit, et cito ipsum castrum
capiens in deditionem accepit, et missa illic custodia
militum. Egolismam regreditur ad celebrandum
pascha. Quo regresso, frater ejus Josfredus per dies
fortissimos parasceve et sepulturae et paschae contra
Blaviam extruxit aliud novum castellum. Hoc comperto,
Ilduinus nequaquam praetermisit opus Dei, sed
cum magna gloria et laeticia sanctum pascha celebravit
( #April.@# 14). Et post diem tercium festivitatis,
commoto electo exercitu, ad bellum committendum
exiit; audiverat enim fratrem suum velle cum eo
confligi et exercitum adgregari. Itaque castrum
noviter munitum obsedit, et prelium praestolatur
feroci corde. Sed nequaquam frater ejus praesumsit
eum lacescere ad pugnam, videns robustam eum
habere manum; et post dies octo, expugnato et
capto castro, supplex venit ad eum, cui protinus
comes Ilduinus ignovit et pacem consensit, et facti
sunt amici. Et tunc in beneficio tres partes Blaviae
comes concessit fratri suo Josfredo, quartam sibi
retinuit, et conditionibus congruis pacificati sunt
amore praecipuo.
68.
Qua tempestate Odolricus, sancti Marcialis
abbas vigilantissimae honestatis, Egolismam venit ad
Ilduinum comitem. Ipse vero tunc donavit sancto
Marciali aecclesiam sanctae Mariae in territorio Burdegalensi
cum insula magna Dornoniae, in qua
est sita; et est ipsa insula vel aecclesia uno plus
miliario a castro Fronciaco, quod erat in dominio
proprietatis supradicti comitis cum omnibus in circuitu
terris et castellis. Quam possessionem retinebat
ex jure haereditario uxoris suae nobilissimae,
comitissae Alaiziae. Pater vero ejus Willelmus reversus
a Hierosolimis, multis principibus bonum fuit
exemplum. Confestim enim Isimbertus episcopus
Pictavinus, et Jordanus episcopus Lemovicus, et
comes Fulco, pluresque primatum Hierosolimam
tendunt.
69.
His diebus concilium adgregavit episcoporum
et abbatum dux Willelmus apud Sanctum Carrofum,
propter extinguendas haereses, quae vulgo a Manicheis
disseminabantur. Ibi adfuerunt omnes Aquitaniae
principes, quibus precepit pacem firmare et
aecclesiam Dei catholicam venerari. Siguino vero
Burdegalensi defuncto archiepiscopo ( #circa an.@# 1020),
et Acio post eum ordinato, et non longe post vita
privato, dux Aquitaniae Willelmus et dux Wasconiae
Sancius, adgregato conventu aput Blaviam
( #circa an.@# 1027), constituerunt archiepiscopum
Gotefridum, natione Francum, moribus honestum.
Qui ibidem consecratus est a suffraganeis
episcopis.
70.
Rex quoque Navarrae Sancius, adhibitis secum
Wasconibus, super Sarracenos exercitum duxit, et
devastata Hispania, cum multis spoliis et magno
triumpho remeavit ( #an.@# 1027). Ipso denique anno
rex Gallitianus Adefonsus Sarracenos populatus est
magna infestatione, et quadam Hispaniae civitate per
obsidionem pene sese tradente ei, dum ipse, armis
depositis, furentes extrinsecus christianos a
certamine sedaret hostium, ab adversariis, quibus
parcere deliberavit, ictu sagittae foris muros vulneratus
interiit, et sic exercitus ejus dolore non sine
magno regreditur, lugens principem suum.
1.
Igitur postquam Christianissimus gloriosus imperator
Carolus mortuus est, nunciatum est Ludovico
filio ejus in Aquitania, #etc., ut Ann. Laur.@#
2.
( #Ann. Laur. a. 816.@# ) . . . Ubi habito concilio,
id est indictione | null | d78759f7-0b37-48ab-a52a-ee6ea5d942e5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
decima, anno imperii sui tertio, ab
incarnatione Domini 816, jussit fieri regulam canonicis
excerptam de diversis Patrum scripturis, decrevitque
eam observandam a canonicis, ut, sicut
monachi respiciunt ad librum regulae sancti Benedicti,
sic perlegant canonici inter se librum vitae
clericorum. Quem librum Amalerius diaconus ab
imperatore jussus collegit ex diversis doctorum sentenciis.
Dedit ei imperator copiam librorum de palatio
suo, ut ex ipsis ea quae viderentur congrua excerperet,
et ita cum decretis episcoporum qui ibi
fuerunt vita clericorum roborata est. Scripsit eidem
imperatori supradictus Amalerius librum de officiis
divinis et de varietatibus eorum et de ordine psalmorum
juxta clericorum usum antiquum . . . .
3.
( #A. L. a.@# 817.) . . . sinodum Aquis more solito
habuit. Ubi abbates regni sui convocavit,
et ut regulam Benedicti observarent ammonuit et
abbatias omnes in sua manu revocavit, ut nemo comitum
vel episcoporum eas inquietare potuisset, et
abbates, inter se quaedam capitula decernentes, descripta
recitaverunt coram imperatore, quae ipse
manu propria roboravit cum episcopis qui aderant. . . .
4 ( #A. L. a.@# 818.) . . . Paucis diebus post pascha
judicati sunt conjuratores cum rege Bernardo capitalem
sententiam subire. Rex Bernardus cum impeteretur,
ut oculis privaretur, ense stricto se defendens,
quinque Francorum fortissimos occidit et
ipse vulneribus confossus mortuus est. Alii autem
exorbati fuerunt . . . .
5.
( #A. L. a.@# 819.) . . . Imperatori ipsi porrexit
librum valde mirabilem de theologia sanctae crucis
Rabanus Magnentius, monachus doctissimus, magister
Alcuini. Beda enim docuit Simplicium, et Simplicius
Rabanum, qui a transmarinis oris a domno
imperatore Karolo susceptus est, et pontifex in
Francia factus, Alcuinum docuit, et Alcuinus Smaragdum
imbuit, Smaragdus autem docuit Theodulfum
Aurelianensem, Theodulfus vero Heliam Scotigenam
Engolismensem episcopum, Helias autem
Heiricum, Heiricus Remigium et Ucbaldum Calvum
monachos heredes philosophiae reliquit.
6--10.
11.
( #A. L. a.@# 826.) . . . Eroldus . . . . baptizatus
est, fuitque filiolus imperatoris de fontibus . . .
dedit ei imperator in filiolatu unum comitatum . . .
12--15.
16.
Anno sequenti (830) Normanni Herio
insulam incendunt mense Junio, et destituta est a
generali monachorum habitatione; ibi fecerat domnus
imperator Karolus monasterium sancti Filiberti
.
Tunc Odo Aurelianorum comes cum
Lanberto Nannetensi comite congressus, occisus
est. Et post annos quinque Rainoldus comes Arbatilicensis
mense Septembri cum Normannis in
Herio insula dimicat et fugatus est (835). Anno
sequenti (836) corpus sancti Filiberti de insula Herio
effoditur 7. Id. Jun., et Burgundiam a monachis perfertur.
Post alios duos annos (838) Pipinus rex Aquitaniae,
filius imperatoris, obiit, sepultus Pictavis
apud sanctam Radegundem. Hic jussu patris fecerat
monasterium sancti Johannis Baptistae Angeriaco,
monasterium sancti Cipriani Pictavis,
monasterium Brantosmense, et transtulit canonicalem
habitum in monasticum in monasterium
sancti Eparchii Engolismae, quibus monasteriis praefecit
abbatem Martinum. Tunc eclipsis solis
fuit, et domnus Ludovicus imperator obiit 12 Kal.
Jul., anno ab incarnatione Domini 840; sepultus
Metis apud sanctum Arnulfum. Remanserunt tres
filii ejus, Lotharius imperator, Ludovicus rex
Germaniae, Carolus Calvus rex Franciae et Burgundiae.
Qui, pro regno Aquitaniae inter se discordantes,
bellum committunt in Fontaneto, quod est in
Burgundia. Lotharius ex una parte cum exercitu
Italiae, Karolus et Ludovicus ex altera cum Francis
et Aquitanis. Et primum Lotharius victor fuit,
sed subito Warinus dux, cum Tolosanis et Provincianis
superveniens, bellum restauravit, et fugatus
est Lotharius [ #an.@# 841].
17.
Anno secundo post mortem domni Ludovici
et Carolus et Ludovicus regnum partiti sunt sibi.
Et post duos annos ( #an.@# 843) venit imperatris ,
mater Caroli Calvi, Turonis, obiit, sepulta apud
Sanctum Martinum. Ipso anno Rainoldus Arbatilicensis
comes, cum Lanberto Nannetis comite congressus,
occisus est. Et Nannetis eo anno a Wefaldingis
capta est, et Carolus Calvus primo Britanniam
ferro et igni vastavit. Sequenti anno ( #an.@#
844) Bernardus comes Pictavinus et Arveus
filius Rainoldi, congressi cum Lanberto comite,
occisi sunt. Alio anno ( #an.@# 845) | null | 2572a905-a9b9-4aa2-b8d8-9b51592b250d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Siguinus comes
Burdegalensis et Sanctonicensis a Normannis captus
et occisus est, et Sanctonas a Normannis concremata
est, thesauris ejus obtimis exportatis. Carolus
iterum Brittanniam pergens, cum Nomentio duce
dimicat, et victor fuit, Nomentio fugato. His temporibus
Normanni diffusi sunt per Aquitaniam, quia
duces ejus inter se bellis deciderant, nec erat qui
eis resisteret; et concrematae sunt ab eis Herio
insula et monasterium Deas, Burdegala, Sanctonas,
Engolisma, Lemovicas, Parisius, Turonis, Belvacus,
Noviomagum, Aurelianis, Pictavis, et innumera
monasteria et castella destructa.
18.
Post mortem Ludovici imperatoris anno
octavo ( #an.@# 848) Carolus Calvus Lemovicae
conventum generalem habuit tempore quadragesimae;
ante cujus praesentiam Ainardus praefectus
monasterii sancti Marcialis, deposito canonicali habitu,
monachus efficitur; similiter et omnes canonici
sancti Marcialis in monasticum habitum sponte
sese transferunt, et deinceps idem locus a monachis
ordinatur. Josfredus vero thesaurarius nolens relinquere
seculum, tutus a Stodilo episcopo, monasterium
sancti Juniani et ecclesiam Cairoensem
depraedatione a jure sancti Marcialis
subripuit, et hac occasione desciscere fecit. Tunc
sancti Martini monachi Turonenses, nemine cogente,
ante corpus ejusdem abjecto monachi scemate,
scema induunt canonicale; sed mox in eis
pestis irruit, ut una nocte omnes morerentur, et
de relico a canonicis ipse habitatur locus. Carolus
autem tercia vice Britanniam igni et ferro
vastavit ( #an.@# 850). Et dum in Aquitaniam regressus
esset, Nomenoius dux Redonas civitatem et Nannetis
capiens, destruxit eas, et Britanniam repedat.
Anno sequenti ( #an.@# 851), jubente Deo, ab angelo
percussus interiit. Et Carolus Calvus quarto Britanniam
ingressus, cum Erispoio filio Nomenoi dimicavit,
et victor extitit, sed magnam partem
exercitus sui cum Viviano duce amisit. Et sequenti
anno ( #an.@# 852) Lanbertus comes Nannetensium
a Gauzberto Cenomannensium comite in
bello occiditur. Et Carolus quinta vice Britanniam
devastavit, et Pipinum nepotem suum adquirens,
Britanniam sibi subjugavit, occiso Erispoio.
Rannulfus quoque comes Pictavensis et
Raino comes Arbatilicensis, consanguineus ejus,
cum Normannis in Briliaco villa dimicantes fugati
sunt, et Gauzbertus comes Cenomannensis insidiis
Nannetensium circumventus occisus est.
19.
Carolus vero anno 15 post praelium Fontaneticum
in regem Lemovicae unctus est in
basilica Salvatoris, et inde ingressus est Franciam
( #an.@# 855). Post paucos dies Lotharius
imperator monachus factus est, quia patrem in
carcerem conjecerat. Quo mortuo, de anima ejus
altercatio visa est inter angelos nequam et sanctos;
demones autem frustrati sunt. Parvo post
tempore Ludovicus rex frater ejus obiit, et Carolus
Calvus in imperatorem elevatus est ( #an.@# 876). Quo
tempore gravissime Normanni Aquitaniam affligebant,
et Helias Scotigena Engolismensis episcopus
defunctus est, monasterium quoque beati
Eparchii ab infestantibus paganis desolatum est,
ita ut ibi nullus monachorum habitaret, et hac de
re canonicalis habitus ibi reverteretur, qui nuper
exierat. Turpio vero cum rege Carolo abiens Franciam,
et inde regressus, non post multos dies
cum Normannis congressus, occidens eorum
regem nomine Maurum, ab eo ipse occiditur; et
Emeno frater ejus Engolismae comes extitit, et
ipse post biennium cum Landrico Sanctonicensi
comite confligens, interempto Landrico, in castro
Runconia reducitur sautius, et octava die moritur;
sepultus juxta basilicam beati Eparchii; et
reliquid filium parvulum Ademarum nomine. Et
Carolus hoc audito, Vulgrimnum propinquum
suum, fratrem Aldoini abbatis, ex monasterio sancti
Dionisii direxit, et praefecit eum Engolismae
et Petragoricae, et Olibam statuit in episcopatu
Engolismensi. His temporibus Fredebertus episcopus
Frantiae veniens ad Sanctum Eparchium,
construxit ibi ecclesiam in honore Salvatoris;
sed corpus beati viri levare non potuit, quod
volebat transferre in eadem ecclesia. Ipsoque consecrationis
die post peractum sacrificium placida
morte ante altare Salvatoris obdormivit in Domino,
et ibidem ante altare humatus est ab episcopo
Oliba.
20.
Interea Carolo Calvo de seculo migrante ( #an.@#
877), regnavit pro eo in Francia filius ejus Ludovicus
Balbus; nec ultra imperium accepit aliquis de
regibus Frantiae. Tunc Bajoarii et Alamanni ex gente
corum creaverunt sibi regem Hotonem, Longobardi
similiter ex gente sua regem Adalbertum, deinde
Harduinum; et Romani de senatoribus suis elevaverunt
in regno Albericum, cujus frater Octavianus
papa ordinatus est. Defuncto rege Ludovico, regnavit
pro eo filius ejus Carolus cognomento Insipiens
vel | null | 486496b3-875f-4979-8736-99aeca1d1db7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Minor. Quo tempore defuncto Vulgrimno 5
Non. Mai. (885 #vel@# 886), et sepulto juxta basilicam
sancti Eparchii, quinto anno post eum Oliba
episcopus diem clausit, et Anatolus in loco ejus pontifex
ordinatus, tercio anno vitam finivit ( #an.@#
892). Vulgrimnus autem multis praeliis laboraverat
frequenter cum Normannis, et hac de causa aedificaverat
castrum Martiliacum, et Mastacium, ut esset
munimen contra paganos. Miseratque in Martiliaco
Rotbertum legis doctum, et cum eo Rannulfum,
quem fecit vicecomitem. Qui Rannulfus habuit tres
filios, Lanbertum et Arnaldum atque Odolricum.
Idem vero Vulgrimnus filiis suis reliquid, Alduino
quidem Engolismam, Willelmo vero Petrogoricam
et Aginnum, quam assumens vindicaverat propter
sororem Willelmi Tolosani, quam in matrimonium
acceperat. Tunc Franci conjurantes contra Carolum
Minorem, eiciunt eum de regno, et Odonem ducem
Aquitaniae in regno elevaverunt. Quo
tempore (888) Rodulfus rex Burgundiae cum hoste
fortissimo Lemovicinum appulit, et congregati
sunt contra eum innumerabiles hostes Normannorum,
et commisso praelio in loco qui dicitur Ad-Destricios,
usque ad internitionem devastati sunt pagani, et
exinde fugientes, non ultra fiduciam praesumpserunt
veniendi in Aquitaniam. Rodulfus autem gratias
Deo, pro cujus amore animam suam posuerat, referens,
cum magno triumpho regressus est. Et
Normanni regressi, terram vacuam repperientes,
sedem sibi in Rotomago constituunt cum principe
suo Roso. Qui factus Christianus, captivos plures
ante se decollare fecit in honore quos coluerat
deorum. Et item infinitum pondus auri per ecclesias
distribuit Christianorum in honore veri Dei, in cujus
nomine baptismum susceperat.
21.
Rannulfus quoque comes Pictavensis habuit
filium Eblum nomine. Qui Rannulfus consanguineus
erat Willelmi nobilissimi comitis Arvernis.
Summamque amiciciam cum eo et cum Roso principe
Normannorum habuit. Et quia pugnator fortissimus
erat, a rege Odone valde honorabatur ( #an.@#
892). Et dum regalem aulam assiduaretur, veneno
necatus, in extremis sancto Geraldo ibi tunc
presenti parvulum filium suum Eblum commisit tutandum.
Ademarus autem, filius Emenonis, Santia
in conjugio copulata, Alduino et Willelmo
familiarissimus existens, honore eorum acsi frater
potiri videbatur. Qui a rege Odone vocatus ad palatium,
provectus est Pictavis comes. Regressusque
a palatio sanctus Geraldus, clam subductum filium
Rannulfi a Pictavis Willelmo, duci Aquitaniae comiti
Arvernis, credidit nutriendum, cui propinquus erat.
Eo tempore ipse Willelmus, cum non haberet prolem,
Cluniacum monasterium in fundo proprio, quod est
in Burgundia, noviter fecit ( #an.@# 910). Qui cum sororem
suam in matrimonio desideraret conjungere
sancto Geraldo, nullatenus quivit. Qui celibem vitam
semper ducens, cum sepe ad copulam suaderetur
amore filiorum, respondebat sanctus Geraldus: #Utile
est,@# inquit, #mori sine filiis, quam relinquere malos
heredes.@# Erat etiam Ademarus comes Pictavinus
amator Ecclesiae. Cumque prolem nec ipse haberet,
una cum uxore sua Santia de futuro seculo prospiciens
sibi, concessit quaedam ex jure proprio ecclesiis
Christi predia, sancto Carrofo quidem
Voertam sancto Marciali Moltonnum, sancto Johanni
Neiriacum, sancto Hilario Corcolmum,
sancto Eparchio Godorvillam. Eo tempore Ebo Bituricus
cepit aedificare cenobium Dolense in honore
Dei matris ( #an.@# 917), quod postea integravit
Rodulfus filius ejus, ubi magnam cohortem monachorum
congregavit regulariter degentem.
22.
His diebus Hoto, rex Bajoariorum, Longobardorum
regnum sibi subegit. Similiter, defuncto
Alberico, consensu Octaviani papae Romanorum
imperator promotus est ( #an.@# 962). Quo defuncto
( #an.@# 973), imperavit filius ejus item Hoto. Francorum
vero rege Odone obeunte, regnavit pro eo
filius ejus Arnulfus pauco tempore, et mortuus est.
Iterum Carolus Minor regnum suscepit ( #an.@# 898),
unxitque eum Arbertus episcopus. Contra quem
iterato Francorum proceres conspirati, eum regno
pellentes, Rotbertum ducem pro eo constituunt
regem ( #an.@# 922). Tunc inter se divisi sunt Franci,
sed major pars Rotberto favebat. Carolus denique
accito ab Hotone imperatore auxilio, cum multo
exercitu partim de Bajoaria partim de Frantia,
regressus Frantiam, conserto praelio Rotbertum interfecit,
regnumque recuperans ( #an.@# 923), Hugoni
filio Rotberti ducatum permisit regendum. Carolo
migrante, Ludovicus pro eo regnavit. Quo tempore
( #an.@# 929) Niceforus imperator Basilium et Constantinum
parvulos educans Constantinopoli, Sarracenorum
regnum invasit, | null | d3ad14af-91d6-445b-8e95-31b578745ab1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et Antiochiam aliasque
fortissimas civitates expugnans, christianis Grecis
restituit. Quem imperatris, mater Basilii, metuens,
ne super filios suos tirannidem ageret, dolo
evocatum dum Tripolim obsideret, dum in basilica
palacii Constantinopolis genibus curvatus sabbato
sancto Paschae preces Deo funderet, gladio
eum necare jussit. Quod factum diu latuit, donec
suspecti satrapae Grecorum monumentum ejus egerentes,
confossum gladiis corpus reppererunt
( #an.@# 969).
23.
Tunc Ademarus comes Pictavensis defunctus
est ( #an.@# 930), et Pictavis juxta basilicam
sancti Hilarii 4. Non. Aprilis sepultus. Willelmus
quoque dux Arvernis mortuus est, ( #an@# 919), et
filius Rannulfi Eblus Arvernis et Pictavis simul
comes promotus est. Acceptamque in conjugium
Adelam, filiam Rosi Rotomagensis, genuit ex
ea Willelmum Caput-stupae. Post mortem siquidem
Vulgrimni filius ejus Alduinus 30 annos vixit. Hic
muros civitatis Engolismae restaurare cepit. Quo
tempore ( #an.@# 916) Gunbaldo pontificatum agente,
repetentes Normanni crebras irruptiones per
Pictavorum terminos exercebant. Unde factum
est, ut monachi sancti Carrofi pretiosum lignum
crucis ad custodiendum Engolismae deferrent
cum diversis ornamentis ecclesiae. Et cessante
infestatione Normannica, Alduinus in civitate sua
retinere temptavit omnibus diebus supradictum
sanctum lignum, nolens reddere commendatum. Hac
de causa jussit adornare ecclesiam Salvatoris
foris muros in capite basilicae sancti Eparchii, ubi
sanctum lignum deputaret. Per annos vero septem
langore corporis multatus est ipse, et in populo ejus
ita fames vehementissima grassata est, ut, quod
actenus incompertum fuit, de vulgo unus alterum
ad devorandum exquireret, et multi alios ferro
perimentes, carnibus more luporum humanis vescerentur.
Quibus actus Alduinus necessitatibus, uno
ante mortem suam anno remisit Carrofo pretiosum
lignum per manus filii sui Willelmi cognomento
Sectoris-ferri, cum capsa aurea, quam ipse cum
gemmis construi imperaverat, ubi contulit Lubeliaco
villam; et mox cessavit plaga; et ipse post annum
defunctus 6 Kal. April. juxta patrem tumulatus
est. Post cujus mortem secundo anno (918) occisi
sunt a Bernardo in ultionem Santiae sororis suae,
quam occidere conati sunt, Lanbertus vicecomes
Martiliacensis et Arnaldus frater ejus. Willelmus
autem Sector-ferri honorem eorum restituit
Odolrico fratri eorum, qui minor natu erat, fuitque
sibi vicecomes, sicut Ramnulfus fuerat Vulgrimno.
Hic denique Bernardus, mortuo patre suo Willelmo,
qui fuit frater Alduini ex Vulgrimno, comes Petragoricensis
effectus est. Willelmus vero Sector-ferri
Engolismae principatum obtinuit, et communem
habuerunt totum honorem eorum ipse et Bernardus
consanguineus ejus. Adhemarus tamen supradictus,
qui sororem Bernardi Santiam uxorem habuit,
decem annos supervixit Alduino. Santia vero
vitam terminans 2. Non. April, humata est juxta
basilicam beati Eparchii.
24.
Eo tempore ( #an.@# 940) Gunbaldus episcopus
decedens, successorem habuit Fulcaldum. Tunc
Willelmus Sector-Ferri et consanguineus ejus Bernardus,
adgregato conventu nobilium, iterum
restituerunt monasticum habitum in basilica beati
Eparchii, praeficientes eidem monasterio Mainardum
abbatem. Qui in fronte basilicae beati Eparchii construxit
elegans oratorium in nomine sanctae Resurrectionis.
Tunc domnus Willelmus per testamentum
concessit ad eundem locum beati Eparchii
donum, ecclesiam sancti Hilarii im Petragorico
sitam in vicaria Piliacense, ecclesiam sanctae
Eugeniae sitam in Santonico in vicaria Pedriacense,
curtem Fradorevillam et villam Dairaco, villam
Alviniaco, villam Romanorevilla cum ipsa ecclesia,
mansum unum in Godorvilla. Quod testamentum
confirmare jussit, et firmaverunt manibus propriis
quorum nomina haec sunt: Bernardus comes, Arnaldus
filius Bernardi, Odolricus vicecomes, Adhemarus
vicecomes, Arnaldus filius Willelmi, Adhemarus filius
Willelmi. Sancto Marciali dedit nichilominus
Cantreciacensem ecclesiam in Engolismensi, pariterque
Manauco ecclesiam in Lemovicino cum omnibus
adjacentiis et massis. Iterio fideli suo de
villa Boensi dedit cellam Fruinensem.
25.
Interea defuncto Eblo duce ( #an.@# 935), filiorum
ejus alter comes, alter episcopus factus est.
Eblus enim, annuente Ludovico rege, pontifex Lemovicae
factus est. Willelmus vero cognomento
Caput-stupae Arvernis, Vallatis, Lemovicae
et Pictavis comes provectus, dux Aquitaniae extitit.
Hic germano suo abbatiam sancti Hilarii ac sancti
Maxencii cum nonnullis al is possessionibus in Pictavensi
solo praebuit. Fuit idem Eblus bonus pastor
ecclesiae, aedificavitque castellum Lemovicae sedis,
castellum sancti Hilarii, et canonicos ibi disposuit,
quia infestatione Normannorum idem locus a
monachorum prisca habitatione desciverat. Restauravit
monasterium | null | 6a3f3a6a-367a-4780-b529-9088897db7f8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sancti Maxentii, et castellum in
circuitu perfecit. Restauravit et monasterium sancti
Michaelis ad Eremum et multa alia laudabilia
in opere Dei egit. Qui defunctus sepultus est in
basilica supradicti monasterii sancti Angeli. Fuerat
autem successor Turpionis episcopi, avunculi
Rotberti vicecomitis Albucensis. Fuitque idem
Eblus a sancto Marciale tricesimus nonus episcopus,
qui ad honus suum sufferendum ordinaverat sub se
corepiscopum Benedictum. Qui postea captus a
Helia Petragoricensi comite, oculis privatus est, et
propterea Eblus nimio et intolerabili semper dolore
afficiebatur usque ad diem mortis suae; ipsum
enim post se voluerat relinquere successorem. Idem
Helias, cum Geraldo vicecomite et filio ejus
Widone commisso praelio, victor extitit, et postea
cum fratre suo Aldeberto in deceptionem captus est
a Widone, et in castro Montiniaco in custodia conjectus.
Sed cum suasu Willelmi ducis oculis privandus
esset propter supradictum corepiscopum,
Deo propitio, de custodia evasit, et non multo post
in via Romae peregrinus in Dei opere obiit. Aldebertus
vero frater ejus plurimo tempore in turre
civitatis Lemovicae custoditus, tandem solutus est,
accepta in conjugio sorore Widonis vicecomitis, ex
qua filium genuit Bernardum.
26.
Eo tempore, adhuc vivente Turpione episcopo,
Odo et Teotolo, canonici sancti Martini illustrissimi,
adimplentes evangelicum praeceptum, derelictis
omnibus, pauperes pauperem Christum secuti sunt,
et Cluniaco sancto habitu ac vita induti sunt. Unde
postea Dei nutu Odo abbas praefuit sanctissimus,
et post eum sanctus Majolus. Teotolo, jubente abbate
suo, archiepiscopus invitus consecratus est
Turonis. Hic sanctissimus Odo et litteris adprime
liberalibus eruditus et Dei amore flagrantissimus,
exemplo et doctrina apostolicae regulae, quae est monachorum,
extitit restaurator strenuus.
27.
Tunc Roso defuncto ( #an.@# 931), filius ejus
Willelmus loco ejus praefuit, a puericia baptizatus,
omnisque eorum Normannorum, qui juxta Frantiam
inhabitaverant, multitudo fidem Christi suscepit,
et gentilem linguam obmittens, Latino sermone assuefacta
est. Willelmo ab Arnulfo Flandelensi comite
dolo interempto ( #an.@# 943), filius ejus Richardus succedens,
christianissimus factus, aedificavit in ea
Normannia, quae antea vocabatur marcha Franciae
et Britanniae, monasterium sancti Michaelis de
Monte, ubi monachos ordinavit. Item monasterium
Fiscannum in honore summae Trinitatis, ubi
sepultus est ipse, ubi et monachos posuit. Francorum
interea rege Ludovico vita exeunte ( #an.@# 954),
regnavit pro eo Lotharius, filius ejus ex Girberga
regina progenitus.
28.
Quo tempore ( #an.@# 951) Fulcaldus episcopus
Engolismensis, postquam praefuit 12 annis, defunctus
est, et successit in episcopatu Ebulus, qui et
ipse 12 annis praefuit. Willelmus denique Sectorferri,
qui hoc cognomen indeptus est, quia commisso
praelio cum Normannis, et neutro cedenti, postera
die pacti causa cum rege eorum Storin solito
conflictu deluctans, ense corto durissimo per
media pectoris secuit simul cum torace una; modo
percussione claudens diem, sepultus est juxta basilicam
sancti Eparchii. Et per 30 annos pro eo principati
sunt Bernardus comes, deinde filius ejus
Arnaldus, deinde Willelmus Talerandus, deinde
Rannulfus Bomparius, tum Richardus Insipiens.
Arnaldus quidem subtrahens sancto Eparchio villam
Salasensem, et conferens Heliae duci villa
Boensi, ab angelo percussus interiit, et hac de re in
fine mortis sancto Eparchio villam Ajarniacensem
contulit pro emendatione, et sepultus est juxta
basilicam sancti Eparchii. Mortuo fratre ejus Willelmo
( #an.@# 962), Rannulfus bello extinctus est ab
Arnaldo filio Willelmi Sectoris-ferri, qui pro
patre suo in principatum Engolismae successit et
Richardum Insipientem expulit ( #an.@# 975). Captoque
in conflictu Gauzberto, fratre Eliae comitis, suasus
est a Willelmo duce, quo praeberet inimicum
sibi. Et Pictavis trusus Gauzbertus, in ultionem
Benedicti corepiscopi oculis dampnatus est.
29.
His temporibus ( #circa an.@# 973) Aymericus non
monachus abbas sancti Marcialis, successor Gonsindi,
moritur, et in fine monachus extitit, quia rex
Ludovicus timens ejus tirannidem, honorem sancti
Martialis ei commiserat, sacramento tamen jurare
fecit, ut monacus esset futurus. Hic Geraldum vicecomitem
in manibus suis habuit commendatum,
et Bosonem Vetulum de Marca. Hic juxta Cambonense
monasterium destruxit castellum vi
expugnatum Canboncasem, eo quod molestum erat
hominibus monachorum.
30.
Interea defuncto Willelmo Capite-stupae ( #an.@#
963) et sepulto apud ecclesiam sancti Cipriani, | null | 5e794e58-6517-4653-9ff0-f7f368cd15dc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ducem
pro eo filium ejus Willelmum habuit Aquitania.
Qui filiam Tetbaldi Campanensis vocabulo Emmam
uxorem accepit, genuitque ex ea filium Willelmum.
Rex autem Lotharius Lemovicam adiit, et tempus
aliquantum in Aquitania exegit. Unde revertens,
veneno a regina sua adultera extinctus est ( #an.@# 985).
Filiumque reliquit Ludovicum, qui uno tantum anno
supervivens, et ipse potu maleficii necatus est
( #an.@# 987). Regnum pro eo accipere voluit patruus
ejus Carolus, sed non potuit, quia Deus judicio suo
meliorem elegit. Nam Franci inito consilio eum
abjiciunt, et Hugonem ducem, filium Hugonis, regem
eligunt. Hac de causa episcopus montis Leudenensis
Ascelinus ebdomada majori ante pascha ( #an.@#
991), in qua est cena Domini, velud Judas Christum
et ipse tradidit Carolum. Qui Aurelianis in carcere
trusus ad usque mortem, ibi genuit filios Karolum
et Ludovicum, et mortuus est; et expulsi sunt filii
ejus a Francis, profectique sunt ad imperatorem
Romanorum et habitaverunt cum eo. Sane dux
Aquitanorum Willelmus reprobans nequiciam Francorum,
Hugoni subditus esse noluit. Unde factum
est, ut Hugo, exercitu Francorum admoto, urbem
Pictavis obsidione fatigaret. Dumque frustratus recessisset,
cum Aquitanorum manu Willelmus insecutus
est eum usque Ligerim. Ubi in gravi praelio
decertantes Francorum et Aquitanorum animositates,
multo sanguine alterna cede fuso, superiores
Franci extiterunt, et sic reversi sunt. Pacem postea
Willelmus cum Hugone et filio ejus Rotberto fecit.
Et rex Hugo cogitans erga se Dei gratiam, quasi
vicem rependens, defensor clementissimus ecclesiae
Dei extitit. Nam ob hanc causam creditur progenies
Caroli reprobata, quia jam diu neglegens Dei gratiam,
ecclesiarum potius neglectrix quam erectrix
videbatur. Beati ergo Dionisii coenobium, quod jam
pristinam monasticam corruperat normam, rex
Hugo regulari honestate, sicut in Dei oculis rectum
erat, honestius restauravit per manus venerabilis
Odilonis abbatis, et alia sanctorum nonnulla monasteria
in decorem pristinae disciplinae revocavit.
Eodem tempore gravissimum bellum inter
Willelmum ducem et Gosfridum Andegavensem comitem
peractum est. Sed Gosfridus necessitatibus
actus, Willelmo duci se subdidit, seque ei in manibus
praebuit, et ab eo castrum Losdunum cum nonnullis
aliis in pago Pictavorum pro beneficio accepit.
31.
Ea tempestate Hotone secundo mortuo, Hoto
filius ejus, tercius actu et nomine, imperio potitus
est. Qui philosophiae intentus, et lucra Christi cogitans,
ut ante tribunal Judicis duplicatum redderet
talentum, Dei voluntate populos Hungriae, una
cum rege eorum ad fidem Christi convertere meruit.
Girbertus vero natione Aquitanus, monacus.
Aureliacensis sancti Geraldi ecclesiae, causa
sophiae primo Franciam, deinde Cordobam lustrans,
cognitus ab imperatore, archiepiscopatu
Ravennae donatus est. Procedenti tempore cum Gregorius
papa, frater imperatoris, decessisset ( #an.@#
999), idem Girbertus ab imperatore papa Romanorum
sublimatus est propter philosophiae gratiam,
mutatumque est nomen ejus pristinum, et vocatus
est Silvester. Et praefectus Romae Crescentius cum
contra Hotonem imperium Romanum vellet arripere,
tandem coactus in turre, quae vocatur Inter-celis,
diu evasit, sed expugnata ipsa turre, captus
est insidiis suae conjugis, et patibulo suspensus est,
et pro eo planctus magnus factus est ( #an.@# 998).
His diebus ( #an.@# 994) sanctus abba Maiolus Cluniacensis
migravit ad Dominum, fuitque ei successor
supradictus Odilo, non dispar virtutibus. Et Hugo
rex Francorum, amator sanctae ecclesiae et servantissimus
aequi, mortuus est ( #an.@# 996), et regnavit
pro eo Rotbertus filius ejus, vir clarae honestatis
et magnae pietatis, ornamentum clericorum,
nutritor monachorum, pater pauperum, assiduus
vere Dei cultor, rex non tantum populorum, sed
etiam morum suorum.
32.
Hisdem temporibus ( #circa an.@# 1000) rebellantes
Bulgari Gretiam valde exasperaverunt, et
Basilius imperator super eos nimis irritatus, voto
se obligavit Deo, monachum fieri, si Grecis eos subderet.
Et per annos 15 cum hoste super eos laborans,
duobus magnis praeliis victus est. Ad ultimum ( #an.@#
1014) regibus Bulgarorum Samuele et Aaron
non publico praelio, sed astucia Greca interfectis,
omnem terram eorum obtinuit, et fortissimas civitates
et castella confregit, Grecorumque praesidia
contra eas ubique ordinavit, populumque Bulgarorum
maxima ex parte captivavit. Et sicut voto promiserat,
habitum monasticum Greca figura subterindutus
in reliquum est omni | null | 02796e7a-f063-4b79-addc-579614c693cb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vitae suae tempore, a
voluptate et carnibus abstinens, et imperiali scemate
extrinsecus circumdabatur. Deinde Hiberiam
repugnantem per annos septem ita edomuit, ut omnia
ad nutum ejus fierent ( #an.@# 1022).
33.
Obiit quoque Richardus Rotomagensis ( #an.@#
996? 1002?), sepulturae traditus apud Fescannum,
et pro eo successit Richardus filius ejus. Hic prudentissimus
et gloriosus in omnibus et dilector ecclesiarum
extitit. Hotho vero imperator hausu veneni
periit sine filiis ( #an.@# 1002), et pro eo consanguineus
ejus Heinricus imperium suscepit. Siquidem
Arbertus Coloniae archiepiscopus, expirante
Hotone in partes Capuae, sceptrum et coronam cum
lancea sacra secum afferens, ab Hainrico insidiis
circumventus captus est, et imperatoris privatus ornamentis
.
34.
Quibus temporibus Aldebertus comes supradictus
Petragoricensis, filius Bosonis Vetuli ex
sorore Bernardi supradicti nomine Emma, ad urbem
Pictavis bellum intulit, et victor extitit, pro eo
maxime quia inconsulto antequam deberent cives ei
bellum intulerunt. Urbem quoque Turonis obsidione
affectam in deditionem accepit, et Fulchoni comiti
Andegavensi donavit; sed ille ingenio doloso
civium amisit post paululum, et iterum Odo Campanensis
eam recuperavit. Dux vero Willelmus
in monastico habitu seculum derelinquens, humatus
est apud monasterium sancti Maxentii ( #an.@# 993),
et principatum post eum strenuissime administravit
Willelmus filius ejus. Et Aldebertus, Gentiaco capto
castro et destructo, itemque a Willelmo reedificatum
dum id ipsum obsedisset, et secundo destrueretur,
et securus circumequitaret ut jam victor,
ictu sagittae mortuus et Sancto Carrofo conditus est;
et surrexit pro eo Boso frater ejus. [Tunc Willelmus,
accepta in matrimonio Adalmode conjuge suprascripti
Aldeberti] Rotbertum regem accersivit
ad capiendum castrum Bellacum, quod tenebat
Boso. Omnis Frantia bellatrix eo conflixit,
sed frustrata post multos dies cum suo rege recessit.
Ipso tempore dum obsessum esset Widonis vicecomitis
Procia castrum a duce supradicto
cum valida manu, Wido obsessores bello appetit,
et de eis magnam stragem dedit victor ( #circa an.@#
1000), obsidionemque disrumpit.
35.
Arnaldus autem comes Engolismensis, pro
Dei timore facto habitaculo monachorum in ecclesia
Buxensi sancti Amancii, et ibi misso reverendo
abbate nomine Francone, in aula sancti Eparchii
factus monacus, sepultus est 4 Non. Mar. juxta
patrem suum. Et episcopus Aldegerius Lemovicae
cum pretiosioribus indumentis sacerdotalibus
ex aula sancti Marcialis abiit Franciam, et ibi vita
privatus ( #circa an.@# 990), sepultus est apud Sanctum
Dionisium, et pro sepultura sua contulit pretiosa
quae asportaverat a Sancto Marciale ornamenta.
Successit pontifex Alduinus, frater ejus, per manum
Willelmi ducis, consecratusque est Engolismae ab
episcopo Hugone. Arnaldus supradictus successorem
sibi comitem reliquid Engolismae Willelmum
filium suum. Preterea Fulcaldus episcopus
per 12 annos vivens, Rannulfum successorem accepit
( #an.@# 964). Quo episcopo existente per novem annos
et mortuo ( #an.@# 973), supradictus Hugo episcopatum
per 20 annos optinuit ( #an.@# 993), et post
eum Grimoardus, deinde domnus Roho antistes
gloriosus Engolismae refulsit (an 993-1017). His
diebus pestilentia ignis super Lemovicinos exarsit.
Corpora enim virorum et mulierum supra numerum
invisibili igne depascebantur, et ubique planctus
terram replebat ( #an.@# 994). Gosfridus ergo abbas
sancti Marcialis, qui successerat Wigoni, et Alduinus
episcopus, habito consilio cum duce Willelmo,
triduanum jejunium Lemovicino indicunt. Tunc
omnes Aquitaniae episcopi in unum Lemovicae congregati
sunt, corpora quoque et reliquiae sanctorum
undecumque sollempniter advectae sunt ibi, et corpus
sancti Marcialis patroni Galliae de sepulchre
levatum est, unde leticia inmensa omnes repleti sunt,
et omnis infirmitas ubique cessavit, pactumque pacis
et justicia a duce et principibus vicissim foederata
est. Alduinus autem episcopus monasterium
sancti Stephani Agentense, quod Hildegarius
ornate disposuerat in magna caterva monachorum,
per triennium antequam moreretur destruxit, et
canonicos ibi restituit. Hac de noxa Lemovicam
intra urbem monachos in ecclesia sancti Martini
regulae subditos adgregare curavit. Sepe idem Alduinus
pro nequicia populi novam observantiam
constituit, scilicet ecclesias et monasteria cessare a
divino cultu et sancto sacrificio, et populum quasi
paganum a divinis laudibus cessare, et hanc observantiam
excommunionem censebat. Idem antistes,
dum populus in quadragesima Evauno sua diocesi
fame periclitaretur, ne mortem pro fame incurreret,
indixit esum carnium, et ab omnibus illius oppidi
esca sumptae sunt carnes; quibus penitentiam antistes | null | c282a88d-a568-42d4-933b-9b3e2fbb7c9a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ipse postmodum suasit. Frater vero ejus Wido
vicecomes Lemovicensis, dum comes Boso Romam
abiret, nata occasione castrum extruxit a novo contra
Brantosmense monasterium. Nec mora, reverso
Bosone commissoque praelio, Boso victor castrum
destruxit, multusque sanguis in eo bello effusus est,
et Wido vulneratus fuga lapsus est.
36.
His temporibus episcopus Grimoardus, datis
muneribus, a Willelmo comite sancti Eparchii monasterium
expeciit et sibi vindicavit, et per multos
annos sine abbate manere fecit. Omnes enim
comites Engolismae a temporibus Childeberti regis
Francorum, quo ipse locus fundatus est, advocati
ejus et defensores extitisse noscuntur et provisores,
habentes pro offitio defensoris in beneficio villam
Banconiam. Tunc memoratus episcopus Aimerico
germano suo duci Moxedanensi donavit in possessionem
monasterium Tomolatense, quod actenus
semper fuerat in dominio coenobii Engolismensis.
Situmque est in territorio Petragoricensi, habens
ecclesiam in honore genitricis Dei, ubi velut in
proprio jure paterno sepulti sunt Felix Aureolus Petragoricensis
comes, pater sancti Eparchii, et
Principia mater ejusdem confessoris. Post non multos
annos supradictus Aymericus ipsum locum dedit
in beneficio ducibus suis, qui vocantur Infernales,
et ita penitus ipsa possessio alienata est a jure
antiquo sancti Eparchii. Processu temporis Wido
vicecomes, capto Grimoardo episcopo, pro monasterio
Brantosmense, quod ab eo in munere exposcebat,
tenuit eum in carcere in turre Lemovicae. Et
dimissus juxta conditionem Widonis, Romam adiit,
Girbertum papam interpellavit. Ibi Wido evocatus
est ad judicium coram papa ( #circa an.@# 1003). Et cum
ipso sacratissimo die Paschae causa ventilata esset,
et a senatu prolata sentencia judicatum esset, ut
omnis qui episcopum capit ad colla indomitorum
equorum ligatus pedibus disrumpatur et demum
a feris dilaceretur, traditus mox est episcopo Grimoardo
ad custodiendum, post diem tercium tradendus
ad penam. Sed hi duo inter se concordantes,
amici facti sunt, et ante diem condictum clam Roma
egressi, reversi sunt ad propria.
37.
Hainricus vero imperator cum Langobardos
sibi repperiret contrarios, misso Rodulfo rege
Burgundiae, Papiam obsedit et incendio tradidit,
et palatium in ea sibi aedificavit, et rebellantes sibi
servire coegit ( #an.@# 1004). Duces quoque Grecorum
cum partes ejus invaderent, ordinata expeditione
oras Appuliae penetrans, tot dies expugnando civitates
eorum ibi exegit, usquequo pestilentia exercitus
ejus laboraret sicque reverteretur ( #an.@#
1022). Hic in terra Teodisca a novo civitatem aedificavit
vocabulo Baenburg, quam Benedictus papa in
honore Dei genitricis consecravit, et parroechias in
circuitu ex paganorum vicis et oppidis, dum converterentur,
attitulavit ad illam. Hic Cluniacensi
coenobio contulit dona, sceptrum aureum, speram
auream, vestimentum imperiale aureum, coronam
auream, crucifixum aureum, pensantia simul
libras 100, et alia multa; et cum Odilone abbate
ejusdem loci crebrius colloquium familiare exercebat,
et in aula palatii sui eum prae omnibus ducebat.
38.
Per haec tempora Ermengaudus comes Irgeldensis
post copiosos triumphos de Mauris et
Sarracenis praelio inito ultimo, innumerabilem stragem
Sarracenorum perficiens, dum victor regreditur,
alium exercitum Maurorum offendit venientem.
Quem cum paucis suorum lassis persequens,
multos eorum occidit, et ipse cecidit ( #an.@# 1008?).
Caput ejus Sarraceni pro magno thesauro secum
asportaverunt. Quod aromatizatum rex eorum auro
cooperuit et secum in praeliis semper ferebat causa
victoriae.
39.
Interea summae philosophiae abbas sancti
Benedicti Floriacensis super Ligerim loci, nomine
Abbo, Wasconiam iter faciens, per Engolismam
transiens, mense Novembri in monasterio beati
Eparchii hospitatus est. Veniensque ad Sanctum
Petrum Regulatensis ecclesiae, quae est possessio
sancti Benedicti Francorum coenobii, ibi
tumultu Wasconum occisus est; ibi sepultus, miraculis
clarescere coepit ( #an.@# 1004). Virga ejus pastoralis
remissa est Frantiam. Bernardus Wasconiae
dux necem tanti viri de interfectoribus ejus punivit,
alios suspendio, alios flammis tradens, et omnem
illam possessionem Regulatensem, quae ante in
lite invadentium erat, sine lite dehinc monachis
Francis sancti Benedicti paravit vindicandam. Rex
autem Rotbertus pro defuncto ordinavit abbatem
Gauzlenum, licet repugnarent monachi, nolentes
sibi praeesse filium scorti. Erat enim ipse nobilissimi
Francorum principis filius manzer, a
puero in monasterio sancti Benedicti nutritus. Quem
etiam rex supra scriptus archiepiscopum Bituricensibus
fecit postea post mortem Dacberti archiepiscopi.
Sed et ipsi quinquennio sedicionem agentes, noluerunt
eum in civitatem recipere, dicentes una voce:
#Non decet dominari Ecclesiae | null | 8ec5c329-febe-4b50-81c2-8526af8ec156 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
filium scorti.@#
Postmodum
tamen regis voluntas praevaluit, et Dei nutu
in sede susceptus est ( #an.@# 1009). At Bernardo
insidiis muliebribus, maleficis artibus corpore
fatescente, vitae privato, Santius, frater ejus, dux
Wasconum extitit. Ex defuncta conjuge Willelmi
ducis, ex qua susceperat filium Willelmum, idem
dux sororem Santii Briscam in uxorem copulavit
sibi, quae ei Odonem genuit filium.
40.
Per idem tempus mortuo Gosfrido abbate
sancti Marciatis ( #an.@# 998), et succedente pro eo
Adalbaldo regularis meriti, et Widone et Alduino
episcopo fratre ejus revertentibus propere ab Hierosolimis,
sepulchrum sancti Eparchii clarere innumeris
coepit miraculis plus solito. Et visio manifesta
patefacta est Fulcherio abbati sancti Carrofi et
monachis, ut sanctum lignum crucis ad tumulum
deferrent beati Eparchii. Quod conventu solempni
peractum est, et abbate Raginoldo Engolismensi
procurante, exceptum est sanctum lignum in basilica
beati Eparchii in die ejus festivitatis, die primo
mensis Julii; et adimpletis, quae divina ordinaverat
pietas, monachi sancti Carrofi valedicentes fratribus
Engolismensibus, cum sancto ligno gloriose remeant
.
41.
Comes denique Engolismae Willelmus, copulata
sibi in conjugio Girberga, sorore comitis
Fulconis, filios ex ea suscepit Hilduinum et Gosfridum.
Dux vero Aquitanorum, comes Pictavinus,
jam dictus Willelmus gloriosissimus et potentissimus,
extitit cunctis amabilis, consilio magnus, prudencia
conspicuus, in dando liberalissimus, defensor
pauperum, pater monachorum, aedificator et
amator ecclesiarum, et praecipue amator sanctae
Ecclesiae Romanae. Cui a juventute consuetudo fuit,
ut semper omni anno ad limina apostolorum Romam
properaret, et eo quo Romam non properabat anno,
ad Sanctum Jacobum Galliciae reconpensaret iter
devotum. Et quocumque iter ageret, vel conventum
publicum exerceret, potius rex quam esse dux putabatur,
honestate et claritudine qua affluebat honoris.
Non solum vero omnem Aquitaniam suo subjecit
imperio, ut nemo contra eum levare manum
auderet, verum etiam regem Francorum sibi habuit
complacitum. Immo Hispaniae regem Adefonsum,
regemque Navarrae Santium, nec non et regem
Danamarchorum et Anglorum nomine Canotum, ita
sibi summo favore devinxerat, ut singulis annis legationes
eorum exciperet pretiosis cum muneribus,
ipseque pretiosiora eis remitteret munera.
Cum imperatore Hainrico ita amiciciis copulatus
est, ut muneribus alterutrum se honorarent.
Inter multiplicia denique munera dux Willelmus
ingentem ex auro purissimo ensem direxit ei, in quo
ense litterae signabantur legentes: #Hainricus imperator
cesar augustus.@# Romani pontifices eum venientem
Romam sic reverenter excipiebant, acsi esset
eorum augustus, omnisque Romanus senatus patrem
eum sibi adclamabat. Cumque comitem Andegavensem
Fulchonem in manibus suis commendatum
haberet, concesserat ei pro beneficio Losdunum
cum aliis nonnullis castris in Pictavorum solo, Santonas
quoque cum quibusdam castellis. Idem dux si
clericum sapientia ornatum videret, summo eum
excolebat. Unde Rainaldum, cognomento Platonem,
monachum pro sapientiae ornatu praefecit abbatem
ex coenobio sancti Maxentii. Episcopum quoque
Carnotis Fulbertum, sapientia cumptum, a Frantia
evocatum donavit thesauraria sancti Hylarii,
et penes se reverendum exhibuit. Aliquando esse
vix inveniebatur sine aliquo episcoporum. Monasterio
Lemovicensi beati Marcialis dedit ecclesiam in
Alniensi, quam et pater ejus eidem monasterio
ante dederat, scilicet Anesio, quae est in honore
sancti Petri. Coenobio Cluniacensi, et cenobio sancti
Michaelis ad Clusam in Italia, et multis
aliis per Burgundiam et Aquitaniam monasteriis
Dei, juxta oram maritimam plura in reditibus dona
terrarum ad copiam supplementi servorum Christi
delegavit. Amplectebatur maximo affectu honoris
regulares monachos et abbates, et eorum
consiliis nitebatur in administratione regni. Unde et
domnum Odilonem, Cluniaci abbatem, copiosis muneribus
sibi attraxit, contemplatus in eo templum
Spiritus sancti, coenobiaque suae ditionis nonnulla
ejusdem magisterio tradidit. Fecit idem dux a novo
coenobium nobile Malliacense territorio Pictavensi
( #an.@# 1003). Itemque ingens coenobium Burguliense
in cespite Andegavensi, in fundo proprio,
una cum matre sua Emma, sorore Odonis
Campanensis. In quibus coenobiis regulares monachos
adgregavit plures, qui die noctuque Deo laudes
persolverent, eisque ordinavit ferventissimum in
sancto proposito et disciplinae celestis fortissimam
columpnam abbatem Theodelinum. Sane multoties,
qui ei rebellare conati sunt Aquitanici primores,
omnes vel edomiti vel prostrati sunt. Unde cum
obsideret Rocameltim comes Boso vicinum
Sancto Carrofo, cum multitudine fortium contra
eum aciem struxit, et, commisso bello, dux victor
extitit; et, repetita obsidione, vi castrum cepit.
Habebat secum | null | 2226ffd9-1d3b-4b76-b59e-51974d885e4e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
magni consilii virum, comitem Engolismae
Willelmum, cujus maxime consilio pendebat.
Qui ita se invicem dilexerunt semper, ut esset
eis anima una. Blaviam denique castrum
cum expugnaret comes Engolismensis, ducem ipsum
secum habuit, et magna fortitudine ipsum castrum
accepit, et a duce ipso accepit in beneficio haec: vicecomitatum
Mellensem et Oenacensem et Rocacardensem
honoremque Cabannensem et Confolentis,
Rofiacum quoque, et multa alia.
42.
His temporibus Alduinus episcopus, adducto
secum duce Willelmo, extruxit castrum Bellojocum
secus monasterium sancti Juniani contra Jordanum
principem Cabannensem. Reversoque duce, Jordanus
praeparatur cum electis vel ad castrum expugnandum,
vel episcopum debellandum. Episcopus,
adgregata armatorum immanitate, habito in auxilio
fratre Widone, occurrit ei, et grave ortum est praelium
tempore durioris hiemis. Plurimus sanguis
effusus; victor Jordanus cum pluribus principibus
captis revertitur. Jamque securus, casu ab ignoto
milite impetitus a tergo, percussus interit; et qui
a suis capti tenebantur, mox pro eo confossi telis,
animas emiserunt. Pro quibus gravior luctus extitit,
quam antea pro in bello prostratis fuerat. Jordanus
quoque, manzer frater defuncti, post modicum
captum fratrem episcopi Aymiricum tandiu vinculatum
tenuit, quousque castellum destrueretur supra
memoratum.
43.
Per hos dies Gosfridus, abbas sancti Marcialis,
successor Adalbaldi, accito Bosone comite, cum
militari magna manu corpus sancti Walerici ab
ecclesia, quae injuste sancto Marciali abstollebatur a
quibusdam principibus, secum detulit Lemovicam.
Ubi tandiu reliquias ejusdem confessoris
tenuit, quoad cognoscerent et exhiberent principes
malefactores rectitudinem sancti Marcialis. Sicque
possessione recuperata, restitutum est sanctum
corpus supradicto loco, et in praesentia Willelmi
ducis monastica ibi est ordinata disciplina.
44.
His diebus vicecomitissa Lemovicae Emma
circa festivitatem apostolorum et sancti Marcialis
oratum abiit ad Sanctum Michaelem Heremum, et
noctu ibi a Normannis captivata, per tres annos
exul trans mare est retenta. Ex thesauro sancti
Marcialis infinita auri et argenti pondera pro redemptione
ejus data sunt, simulque imago aurea
sancti archangeli, et alia copiosa ornamenta, quae
omnia Normanni auferentes, mentita fide mulierem
non reddiderunt, donec post multos dies Richardus
comes Rotomagensis eam ingeniose per legatos
ultramarinos adquireret et viro suo Widoni liberam
redderet.
45.
Bosone interea comite veneficiis uxoris suae
necato, et Petragoricae sepulto, et urbe ipsa a Willelmo
duce capta, tutor filiorum ejus et nepotis fuit
idem dux. Et filio Bosonis Heliae concessa urbe Petragorica,
Bernardo filio Hildeberti reddidit
marcham. Et donec viriles annos attingeret aetas
Bernardi, injunxit eam regendam fortissimis principibus,
duobus germanis, Petro abbati Scotoriensium
canonicorum, et Umberto Druto. Quorum pater
Abbo Drutus castrum Bellacum contra regem
Rotbertum fortissime defendit. A quibus duobus
fortissime marcha defensa est, quousque Unbertus
obiret. Petrus abbas singularem principatum optinens,
habebat sibi fidelissimum profundissimi consilii
Ainardum praepositum, habentem duos fratres
Abbonem et Raimundum, strenuissimos duces,
corpore robustos, animo bellicosos, quorum sororem
Aldeardem accepit in matrimonium Raimundus Cabannensis,
abnepos Turpionis episcopi, frater
Adalberti decani incliti et prepositi ex monasterio
sancti Marcialis; genuitque ex ea filium Ademarum
Engolismensem monachum, qui haec scripsit.
Vivente enim supradicto Ainardo, abbas Petrus
rem publicam optime amministravit, et invidos suae
gloriae conpressit. Nam eo Romae mortuo, et Raimundo
fratre ejus Hierosolimae defuncto, et Abbone
infirmitate gravato, inclitus Petrus, neminem fidelem
consiliarium habens, dum ad suum temere facit
arbitrium omnia, et inter suos terribilis ut leo videtur,
castrum proprium Mortemarense concremat,
contradicente consilio suorum, et hujus rei occasione
propinquis ejus et principibus marchionibus cum
Bernardo comite et Willelmo duce, quasi tirannidem
praesumeret, in eum insurgentibus, paulatim ex
potestate marchionum ejectus est. Qui a Hierosolima
reversus, in basilica sancti Stephani Lemovicae
sedis pristinum honorem continens, et ecclesiarum
et villarum multa possessione ex paterna fruens hereditate,
et magnae catervae militum, qui ejus beneficia
habent, imperans, a curis secularibus magna
ex parte ereptus, et liberius Deo vacat, et majori
quam ante securitate et gloria pollet.
46.
His temporibus ( #an.@# 1010) signa in astris, siccitates
noxiae, nimiae pluviae, nimiae pestes, et gravissimae
fames, defectiones multae solis et lunae
apparuerunt, et Vinzenna fluvius per tres
noctes aruit Lemovicae per duo milia. Et supradictus
monachus Ademarus, qui tunc cum avunculo suo
inclito Rotgerio Lemovicas | null | 408b5465-fc79-4846-9517-9d58d1ef9dfc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
degebat in monasterio
sancti Marcialis, experrectus in tempesta noctis,
dum foris astra suspiceret, vidit in austrum in altitudine
celi magnum crucifixum in ipso celo et
Domini pendentem figuram in cruce, multo flumine
lacrimarum inlacrimantem. Ipse autem qui haec
vidit attonitus nichil aliud potuit agere quam lacrimas
ab oculis profundere. Vidit vero tam ipsam crucem
quam figuram crucifixi colore igneo et nimis
sanguineo totam per dimidiam noctis horam,
quousque celo sese clauderet. Et quod vidit semper
in corde celavit, quousque hic scripsit testisque est
Dominus, quod haec vidit.
47.
Eo anno Hilduinus episcopus Judeos
Lemovicae ad baptismum conpulit, lege prolata, ut
aut christiani essent, aut de civitate recederent,
et per unum mensem doctores divinos jussit disputare
cum Judaeis, ut eos ad fidem cogerent; et tres vel
quatuor Judei Christiani facti sunt. Cetera autem
multitudo per alias civitates diffugere cum uxoribus,
liberis, festinavit. Ipso anno sepulchrum Domini
Hierosolimis confractum est a paganis
3 Kalendas Octobris 1010, anno ab incarnatione
ejus. Nam Judei occidentales epistolas miserunt
in Orientem, accusantes christianos, mandantes
exercitus Occidentalium super Sarracenos
orientales commotos esse. Tunc Nabuchodonosor
Babiloniae, quem vocant Admiratum, concitatus
suasu Sarracenorum in iram, magnam
afflictionem super christianos exercuit, data lege, ut
quicumque christiani de sua potestate nollent fieri
Sarraceni, aut confiscarentur aut interficerentur.
Unde factum est, ut innumerabiles christianorum
facultates suas pro nichilo ducerent; sed morte
nemo dignus pro Christo fuit nisi patriarcha Hierosolimorum,
qui variis suppliciis occisus est, et duo
adolescentes germani in Egypto, qui decollati sunt,
et multis clarescunt miraculis. Nam ecclesiae sanctorum
subversae sunt, et peccatis nostris promerentibus,
basilica sepulchri Domini usque ad solum
diruta. Lapidem monumenti cum nullatenus possent
comminuere, ignem copiosum superadjiciunt, sed
quasi adamans immobilis mansit et solidus. Bethleemiticam
ecclesiam, ubi Christus natus est, cum
niterentur destruere, apparuit eis lux fulgurans
subito, et omnis eorum multitudo corruens exspiravit,
et ecclesia intacta remansit. Ad monasterium
quoque montis Sinai decem milia Sarracenorum
armatorum venientes destruendum, longe quatuor
milibus conspiciunt totum montem ardere et
flammas usque in celum ferri, et cuncta ibi posita
cum hominibus manere illesa. Quod cum renunciassent
regi Babilonio, penitencia ductus tam ipse
quam populus Sarracenus, valde doluerunt de his
quae contra christianos egissent, et data praeceptione,
jussit reaedificari basilicam sepulchri gloriosi.
Tamen redincepta basilica, non fuit amplius
similis priori nec pulchritudine nec magnitudine,
quam Helena mater Constantini regali sumptu perfecerat.
Mox e vestigio super omnem terram Sarracenorum
fames incanduit per tres annos, et innumerabilis
eorum multitudo fame mortua est, ita ut
plateae et deserta cadaveribus replerentur, et
fierent homines cibum et sepultura feris et avibus.
Secuta est eos gladii vastitas. Nam gentes Arabiae
super terram eorum diffusae sunt, et qui remanserant
fame, gladiis interierunt. Captus est ab eis rex
Babilonius, qui se contra Deum erexerat in superbiam,
et vivus, ventre secto, visceribus extractis,
mortuus est. Venter ejus lapidibus oppletus, consutus
est, et cadaver, ligato plumbo ad collum, in
mare demersum est.
48.
Eo anno Rodulfus Petragoricensis episcopus ab
Hierosolimis rediens, obiit Petragoricae, et successit
pro eo Arnaldus. Qui apud Sanctum Benedictum
Nantolio consecratus est a Siguino
Burdegalae archiepiscopo. Tunc Gauzbertus,
princeps castri Malamortensis, captus ab Eblo vicecomite
Combornis, retrusus in castro fortissimo Melurensi,
Deo volente a suis rusticis, castro expugnato
et mox capto, ereptus est, et castrum destructum
est. Et Hierosolimam pergens, defunctus
est, et miraculis post mortem clarescere cepit.
Erat enim valde ecclesiasticus, et honeste se agebat.
49.
Circa hoc tempus Alduinus episcopus, acceptis
pretiosioribus sancti Marcialis ornamentis et vestimentis,
et multa affluentia argenti, quia in manu
sua abbatiam habebat emptam a Widone, properavit
ante quadragesimam cum Willelmo duce Romam,
et in tristicia monachos sancti Marcialis reliquid.
Mox eo recedente, ad sepulchrum beati
Marcialis plurima ceperunt choruscare miracula,
quae leticiam monachis et cunctae Aquitaniae plenam
ingesserunt. Nam nobilissimi Aquitanorum et Francorum
principum atque Italorum eo anno Lemovicae
pascha cum frequentia sancti Marcialis gloriose celebraverunt.
Reversus episcopus basilicam sedis
sancti Stephani, quam sanctus Marcialis dedicaverat,
destruendam et amplificandam disposuit, et
lineas ad fundamenta jecit, ut post dies 15 insisteret
operi. Abiensque | null | ad85a1e8-8791-4107-8343-bb0bcc7956cd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
inde ad ecclesiam Agento
supradictam, ibi spiritum exalavit ( #an. 1012 vel@#
1013.) Delatum est corpus ejus Lemovicam, apud
sedem vigiliis observatum, apud Sanctum Martinum
sepultum. Successit pro eo reverentissimus Geraldus,
nepos ejus. Consecratus et Pictavis apud Sanctum
Hylarium a Siguino archiepiscopo. Non
enim potuit esse Gauzlenus Bituricensis archiepiscopus,
quia necdum receptus erat in sede Biturica.
Habuit tamen ibi missos suos ex sancti Benedicti
monachis. Simul interfuerunt episcopi Gislebertus
Pictavensis, Arnaldus Petragoricensis, Islo Santonicensis,
Grimoardus Engolismensis. Post benedictionem
comitati sunt eum usque Lemovicam Arnaldus
et Grimoardus episcopi. Primum ad Sanctum
Marcialem venerunt simul, et recepti sunt a monachis.
Inde monachi eos duxerunt cum antiphonis
usque ad ecclesiam Cairoensem. Ibi in cathedra
sedit, et humeris populi vectus, canonicis antiphonas
concinentibus, textum Evangelii a Grimoardo episcopo
legendum sumpsit, et ita benedicens dextera
assidue, ad hostium basilicae sancti Stephani cum
gloria deductus est. Grimoardus tradidit ei portas
ecclesiae, Arnaldus cordas signorum, et ambo in
sede sancti Marcialis intronizaverunt eum, et clara
voce, Te Deum laudamus, Arnaldus episcopus intonuit.
Episcopum sedentem osculati sunt omnes;
deinde missam celebraverunt de martirio sancti
Theodori, cujus festivitas ipso die agebatur.
Per dies septem indutus processit stola sanctificata
cum indumentis et cappa Romana, absque capsula,
et per eosdem continuos dies missam
celebravit. Tune abbas Gosfridus basilicam regalem
majori opere coepit renovare ( #an.@# 1017).
Quadragesima vero media ( #an.@# 1018) cum nocturnis
vigiliis multitudo maxima in eandem aulam ad tumulum
beati Marcialis properantes intrarent, viri
cum mulieribus plus 50 invicem conculcati intra
ecclesiam expiraverunt, et die crastina sepulti sunt.
Episcopus Geraldus Romam abierat; ideo per
Arnaldum missum est episcopum, qui cum aqua
episcopali ecclesiam reconciliavit. Paulo post exorti
sunt per Aquitaniam Manichei, seducentes plebem.
Negabant baptismum et crucem et quicquid sanae
doctrinae est. Abstinentes a cibis, quasi monachi
apparebant, et castitatem simulabant, sed inter se
ipsos omnem luxuriam exercebant, et nuncii antichristi
erant, multosque a fide exorbitare fecerunt.
50.
Per hoc tempus Willelmus, cognomine Buccauncta,
comes Matisconensis, castellum aedificavit
contra Cluniacense monasterium propter superandum
Hugonem comitem. Pro qua re eum divina
censura percussit, ut nullo modo deinceps ereptus
gressum ageret. Et paucis interpositis diebus, Hugo
comes subito ipsum castrum vi cepit atque solo coequavit.
Defuncto Gosfrido abbate ( #an.@# 1019), Hugo
ei successit; sed episcopus Geraldus adversus ei
exstitit, prohibens ei dare consecrationem causa zeli,
quia non poterat vindicare sibi abbatiam; ideo per
biennium seditio non minima fuit civilis, donec ratione
erubescens episcopus domno Hugoni assensit.
Et episcopus, quia thesaurarius Sancti Hilarii erat,
dum ante festivitatem omnium sanctorum Pictavis
iret, in Sancto Carrofo egrotans, intra 15 dies obiit
( #an.@# 1020), et ibi sepultus est. Ad caput ejus tabula
plumbea posita est ita scripta: #Hic requiescit Geraldus
episcopus Lemovicae, obiit 3 Idus Novembris.
Prefuit eidem sedi 8 annis.@# Post mortem ejus successit
Jordanus episcopus.
51.
Per hos annos Odo, princeps Dolensis,
vi et ingenio cepit castrum Argentomum, et
ab eo vicecomitem Widonem expulsit. Idem Odo
juxta Masciacum monasterium castrum aedificavit,
quod rex Rotbertus expugnans capere nequivit;
et sic frustratus recessit. His temporibus basilica
sancti Martini Turonica, ab Arveo thesaurario
magno cultu inchoata, ad finem perducta, et corpore
sancti Martini sublevato, cum gloria magna consecrata
est in honore 12 apostolorum. His etiam temporibus
ecclesia sancti Petri sedis Engolismensis
dedicata est a tribus episcopis, a Siguino monacho
Burdegalensi, a Grimoardo et Islone fratre ejus.
Quibus temporibus ecclesia sanctae Resurectionis
ante basilicam beati Eparchii terrae motu subversa
est, et ibidem clocarium inceptum est. Gisleberto
quoque Pictavino episcopo reverentissimo diem
claudente ( #circa an.@# 1020), et Malliacensi monasterio
humato, succedit Isembertus episcopus.
52.
His diebus, in parasceve, post crucem adoratam
Roma terrae motu et nimio turbine periclitata est.
Et confestim quidam Judeorum intimavit domno
papae, quia ea hora deludebant sinagogae Judeorum
Crucifixi figuram. Quod Benedictus papa sollicite
inquirens et comperiens, mox auctores sceleris
capitali sententia dampnavit. Quibus decollatis, furor
ventorum cessavit. Quo tempore Hugo, capellanus
Aimerici vicecomitis Rocacardensis, cum eodem
seniore suo Tholosae | null | db9ce5d7-c603-4266-ab69-96e57a4e4782 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.