Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.-- #De his qui contemnunt bannum ab episcopis impositum.@#
(Ex concilio Tribur., cui interfuit rex Arnolfus,
capite, 8.) Nemo contemnat neque transgrediatur
bannum ab episcopis superimpositum. Sciat et abhorreat
in epistola B. Clementis dictum, contra se
scriptum: Si vobis episcopis non obedierint omnes,
tam majoris quam et inferioris ordinis, atque reliqui
populi tribus, et linguae, non solum infames,
sed et extorres a regno Dei, et consortio fidelium,
a liminibus sanctae Dei Ecclesiae alieni erunt, et
audiant ipsum Dominum in Evangelio dicentem: Qui
vos audit, me audit, et qui vos spernit, me spernit.
Quapropter nos evangelicam et apostolicam considerantes
auctoritatem, non quaestum pecuniarum, sed
lucrum quaerentes animarum, statuimus et confirmamus,
ut si quis post hanc hujus sancti concilii
definitionem inventus fuerit corrupisse bannum ab
episcopis impositum, XL dierum castigatione corripiatur
tantum in pane, et sale, et aqua.
CAP. 74.-- #De eo pro quibus causis quemlibet hominem anathematis vinculo ligari oporteat@#
(Ex eodem, capite 30.) Quaesitum est in eadem synodo,
pro quibus causis quemlibet hominem episcopali
auctoritate, vinculo anathematis ligari oporteat,
atque unanimi cunctorum sententia decretum est,
pro his tribus criminibus fieri debere: cum ad synodum
canonice jussus venire contemnit. Aut postquam
illuc venerit, sacerdotalibus respuit obedire
praeceptis. Aut ante finitam causae suae examinationem
a synodo profugus abire praesumit.
CAP. 75.-- #De illis qui furtum et rapinam exercuerint.@#
(Ex eodem, capite 31.) Tranquillitatem sanctae Dei
Ecclesiae inquietari, et pacem fraternam infestari
testantur, fures et latrones, qui ambulant inter nos
ovina pelle obumbrati, sed lupina mente recedunt
alienati, saeva mente res Ecclesiarum adducti rapientes,
et gregem Dominicum spoliando lacerantes,
de quibus Salvator in Evangelio commemorat: Qui
non intrat per ostium in ovile ovium, ille fur est
et latro. Atque subjunxit: Fur non venit nisi ut
furetur, et mactet, et perdat. Ubi quamvis haereticos
qui fidem furantur Ecclesiae designet, tamen insecutione
furum et latronum, turbatam monstrat pacem
Ecclesiarum. De talibus Apostolus ad Philippenses:
Videte canes, videte malos operarios. Canes vocavit,
qui non habent verecundiam. Malos operarios:
quia nulla faciunt quae pietati conveniant. Et Dominus
per prophetam Isaiam: Ego Dominus diligens
judicium, et odio habens rapinam. Unde nos
quae Dominus diligit diligentes, et quae odio, habentes,
statuimus et judicamus, ut si quis post haec
evangelica et apostolica atque prophetica verba, et
definitionem pacatissimae synodi, inventus fuerit
furtum aut rapinam exercere, et in ipso diabolico
actu mortem meretur incurrere, nullus pro eo praesumat
orare, aut eleemosynam dare. Et eleemosyna
pro eo data in memoriam clericorum nec pauperum
veniat, sed execrabilis sordescat. Beatus Augustinus
de talibus horribilem profert sententiam, dicens:
Nemo te post mortem tuam fideliter redimit: quia
tu te redimere noluisti. Si autem ille fur, vel latro,
vulneratus elabitur, et exspectatione mortis desperatus
putatur, atque reconciliari se mysteriis sacrosanctis
habitu corporis, et voluntate piae mentis
deprecatur, Deoque et sacerdoti vita comite emendationem,
et actum confitetur, communionis gratiam
non negamus tribuendam.
CAP. 76.-- #De illis qui in patibulis suspenduntur.@#
(Ex concilio Mogunti., capite 5) Quaesitum est ab
aliquibus fratribus de his qui in patibulis suspenduntur
pro suis sceleribus, post confessionem Deo
peractam. utrum cadavera illorum ad Ecclesias deferenda
sint, et oblationes pro eis offerendae, et
Missae celebrandae, an non. Quibus respondemus:
Si omnibus de peccatis suis parum confessionem
agentibus, et digne poenitentibus communio in fine
secundum canonicum jussum danda est, cur canones
eis qui pro peccatis suis poenam extremam persolvunt,
et confitentur, vel confiteri desiderant?
Scriptum est enim: Non judicat Deus bis in id
ipsum
CAP. 77.-- #De episcopis qui cum excommunicatis communicaverint.@#
(Ex concilio apud Erphesfurt., cui interfuit Henricus
rex, capite 9.) Decrevit sancta synodus cum consilio
serenissimi principis, si deinceps aliquis episcopus
sui ministerii oblitus, sciens cum excommunicato
communicaverit sive in salutatione, sive in oratione,
sive in juxta confortatione, sive in cibo, sive in potu,
excommunicatus habeatur, tam a principe, quam a
caeteris omnibus, quousque in proxima synodo | null | a006f430-ef5c-4274-bbec-8ad190ca5a52 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
audiatur,
et Deo et Ecclesiae satisfacere cogatur.
CAP. 78.-- #De clericis qui fugerint Ecclesias suas, et de servis qui dominos proprios fugerint.@#
(Ex concilio apud Altheim habito, cui interfuit
Conradus rex, capite 27.) Sanctus Gregorius dicit:
Clericum fugientem ab Ecclesia sua, vel servum
fugientem dominum proprium, et nolentem reverti,
judicamus communione privari, quoadusque ad
propriam Ecclesiam, vel ad dominum suum redeat.
Et item: Clericum fugitivum suo episcopo vel domino
suo decernimus apostolica sententia restitui,
vel excommunicari, una cum illis qui ei communicaverint
FINIS LIBRI UNDECIMI.
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de excommunicatione, ejusque neglectu
et contemptu, de furibus et praedonibus, deque sacrarum
aedium insensoribus, ac depraedatoribus,
agitur.
CAP. 1.-- #De sede episcoporum, cur in ecclesia altius caeteris sedere debeant.@#
( #Ex epist. Urbani papae.@# ) Quod autem sedes episcoporum
in ecclesia excelsae constitutae, et praeparatae
inveniuntur in throno, speculationem, et potestatem
judicandi, et solvendi, atque ligandi a Domino
sibi datam materiae docent. Unde ipse Salvator
in Evangelio ait: Quaecunque ligaveritis super terram,
erunt ligata et in coelo. Et alibi: Accipite
Spiritum sanctum, quorum remiseritis peccata, remittuntur
eis: et quorum retinueritis, retenta
erunt. Ideo ista praetulimus, charissimi, ut intelligatis
potestatem episcoporum vestrorum, in eisque
Dominum veneremini, et eos ut animas vestras diligatis,
et quibus illi non communicant non communicetis,
et quos ejecerint non recipiatis. Valde enim
timenda est sententia episcopi, licet injuste liget,
quod tamen summopere praevidere debet.
CAP. 2.-- #Episcopus cum excommunicare vel anathematizare aliquem pro certis et manifestis sceleribus dispositum habet, post lectionem Evangelii, clerum et plebem ita debet alloqui.@#
(Ex concilio Rhotomag., capite 3.) Noverit charitas
vestra, fratres mei, quod quidam vir nomine
N. diabolo suadente postponens Christianam promissionem
quam in baptismo professus est, per apostasiam
conversus post Satanam, cui abrenunciavit, et
omnibus operibus ejus, vineam Christi, id est Ecclesiam
ejus, devastare et depraedari non pertimescit:
pauperes Christi, quos pretioso sanguine suo redemit,
violenter opprimens et interficiens, et bona eorum diripiens.
Unde, quia filius hujus nostrae Ecclesiae (cui
Deo auctore praesidemus) debuerat esse: quia in ea
per aquam et Spiritum sanctum renatus est, et inter
adoptivos filios Dei adnumeratus, quamvis modo
filius diaboli sit imitando diabolum, solliciti ne
per negligentiam pastoralem aliqua de ovibus nobis
creditis deperiret, pro qua in tremendo judicio
ante principem pastorum Dominum nostrum Jesum
Christum rationem reddere compelleremur,
juxta quod ipse terribiliter nobis comminatur, dicens:
Si non annunciaveris iniquo iniquitatem
suam, sanguinem ejus de manu tua requiram. Misimus
ad eum presbyterum nostrum, et litteras commonitorias
semel, et iterum, atque tertio, invitantes
eum canonice ad emendationem, et satisfactionem,
et poenitentiam, corripientes eum paterno affectu. Sed
ipse, proh dolor! diabolo cor ejus indurante, monita
salutaria sprevit, et in incoepta malitia perseverans
Ecclesiae Dei quam laesit, superbiae spiritu inflatus,
satisfacere dedignatur. De talibus itaque transgressoribus,
et sanctae religionis pacisque, quam Christus
suis discipulis dedit, atque reliquit, violatoribus,
praecepta dominica et apostolica habemus, quibus
informamur, quid de hujuscemodi praevaricatoribus
agere nos oporteat. Ait enim Dominus in Evangelio:
Si peccaverit in te frater tuus, corripe eum. Fratres,
in unumquemque nostrum peccat, qui in sanctam
Ecclesiam peccat. Si enim sancta Ecclesia unum
corpus est, cujus corporis caput Christus est, singuli
autem sumus alter alterius membra: et si cum patitur
unum membrum, compatiuntur omnia membra,
procul dubio in nos peccat, qui membra nostra laedit.
Jubet ergo Dominus, ut frater, id est, Christianus in nos
peccans, primo secrete corripiatur, deinde cum testibus
redarguatur: novissime in conventu ecclesiae publice
conveniatur. Quod si has tres commonitiones, et
pias correptiones contemnit, et satisfacere despicit,
post haec sit tibi, inquit, sicut ethnicus et publicanus, id
est, gentilis atque paganus, ut non jam pro Christiano,
sed pro pagano habeatur. Et in alio loco, membrum
quod a sua compage resolvitur, et a junctura charitatis
dissociatur, et omne corpus scandalizat,
Dominus, et | null | 594e4a3c-e63b-4307-a471-5c4eb4afcaaf | latin_170m_raw | null | None | None | None |
abscindi, et projici jubet, dicens: Si
oculus, manus, vel pes tuus scandalizat te, erue
eum, et projice abs te. Et Apostolus: Auferte, inquit,
malum a vobis. Et iterum: Si quis frater
nominatur, et est fornicator, aut adulter, aut homicida,
aut rapax, cum hujusmodi, nec cibum sumere
licet. Et Joannes dilectus prae caeteris Christi discipulus,
talem nefarium hominem salutare prohibebat,
dicens: Nec ei Ave dixeris, neque eum in
domum receperis. Qui enim ei Ave dicit, communicat
operibus ejus malignis. Dominica itaque atque
apostolica praecepta adimplentes membrum putridum
et insanabile, quod medicinam non recipit, ferro excommunicationis
a corpore Ecclesiae abscindamus,
ne tam pestifero morbo reliqua membra corporis
veluti veneno inficiantur.
CAP. 3.-- #Prima excommunicatio.@#
(Ex eodem, capite 4.) Igitur quia monita nostra,
et crebras exhortationes contemnit, quia tertio
secundum Dominicum praeceptum vocatus ad emendationem
et poenitentiam venire despexit: quia
culpam suam necdum cognovit, nec confessus est,
nec missa nobis legatione, qui causam ipsius
exquirimus: quia noster parochianus est, veniam
postulavit: quia in coepta malitia, diabolo cor ejus
indurante, perseverat, et juxta quod Apostolus
dicit: Secundum duritiam suam, et cor impoenitens
thesaurizat sibi iram in die irae: idcirco nos eum
cum universis complicibus et communicatoribus,
fautoribusque suis, judicio Dei omnipotentis,
Patris, et Filii, et Spiritus sancti, et beati Petri
principis apostolorum, et omnium sanctorum,
necnon et nostrae mediocritatis auctoritate, et
potestate nobis divinitus collata ligandi et solvendi
in coelo et in terra, a preciosi corporis et sanguinis
Domini perceptione, et a societate omnium Christianorum
separamus, et a liminibus sanctae matris
Ecclesiae in coelo et in terra excludimus, et excommunicatum,
et anathematizatum esse decernimus,
et damnatum cum diabolo et angelis ejus,
et omnibus reprobis, in igne aeterno judicamus, nisi
forte a diaboli laqueis resipiscat, et ad emendationem
et poenitentiam redeat, et Ecclesiae Dei,
quam laesit, satisfaciat. Et respondeant omnes tertio,
Amen: aut, Fiat, fiat; aut, Anathema sit. Debent
enim sacerdotes episcopum circumstare, et
lucernas ardentes in manibus tenere, quas in conclusionne
anathematis, vel excommunicationis
projicere debent in terram, et conculcare pedibus.
Post haec episcopus plebi ipsam excommunicationem
communibus verbis debet explanare, ut
omnes intelligant quam terribiliter damnatus sit,
et ut noverint quod ab illa hora in reliquum
non pro Christiano, sed pro pagano habendus sit:
et qui illi quasi Christiano communicaverit aut
cum manducaverit, aut biberit, aut cum osculatus
fuerit, vel cum eo colloquium familiare habuerit,
nisi forte ad satisfactionem et poenitentiam eum
provocare studuerit, aut in domo sua eum receperit,
aut simul cum eo oraverit, procul dubio
similiter sit excommunicatus. Deinde epistolae presbyteris
per parochias mittantur, continentes modum
excommunicationis. In quibus jubeatur, ut Dominicis
diebus post lectionem Evangelii plebibus sibi
commissis publice annuncient ipsam excommunicationem,
ut ne quis per ignorantiam communicet
excommunicato. Oportet etiam ut aliis episcopis
ipsa excommunicatio manifestetur. Praecipit enim
Toletanum concilium, ut invicem mox scripta
percurrant per omnes provinciae episcopos quoscunque
adire potuerint, ut excommunicatus audiatur.
Seniori etiam ejus ipsa excommunicatio debet
nota fieri.
CAP. 4.-- #Item excommunicationis allocutio.@#
(Ex concil. Aurelia., cap. 1.) Audistis, dilectissimi,
quanta et quam horrida pravitatis ac
iniquitatis opera. N. a diabolo instigatus perpetrare
non timuerit, et quomodo per apostasiam a totius
Christianae religionis cultu profana mente recesserit.
Audistis quemadmodum canonice ad satisfaciendum
evocatus sit, sed venire distulerit,
quomodo frequenter admonitus ut resipisceret a
diaboli laqueis, quibus tenetur adstrictus, saluberrimas
admonitiones obduratis auribus cordis audire
contempserit. Dominus dicit in Evangelio, de tali
contumaci fratre, qui ecclesiasticam renuit suscipere
correptionem: Si Ecclesiam non audierit,
sit tibi, inquit, sicut ethnicus et publicanus, id est,
jam non est computandus inter Christianos, sed inter
paganos. Hinc Paulus Domini et magistri doctrinam
sequens, Corinthios redarguit, quare cum
criminosis ac sceleratis communionem haberent dicens:
Vos inflati estis, et non magis luctum habuistis,
ut tollatur vir de medio vestrum, id est, separetur
a vestro consortio, qui tale scelus operatus
est. Et | null | c106970e-1ebe-4a97-9ee0-9371ba2590bc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
adjungit: Ego quidem absens corpore, praesens
autem spiritu, jam judicavi ut praesens eum
qui sic operatus est, in nomine Domini nostri Jesu
Christi congregatis vobis in unum, et meo spiritu
cum virtute Domini mei Jesu, tradere hujusmodi
Satanae in interitum carnis. Et post pauca: Scripsi
vobis, ne commisceamini fornicariis. Et statim infert.
Si is qui frater appellatur, id est Christianus,
fornicator est, aut rapax, cum hujusmodi nec cibum
sumere. Et alibi: Auferte malum ex vobis. Et,
infidelis si discedit, discedat. Una enim ovis morbida
omnem gregem contaminat; et modicum fermentum
totam massam corrumpit, et plerumque
unum membrum putridum totum corpus inficit. Et
ideo tam perniciosa pestis a corpore Ecclesiae radicitus
evellatur.
CAP. 5.-- #Excommunicatio secunda.@#
( #Ex eodem concilio.@# ) Dominicis igitur atque apostolicis
informati praeceptis, judicio Patris, et Filii ejus
Domini nostri Jesu Christi, et Spiritus sancti, et
auctoritate et potestate apostolis apostolorumque
successoribus a Deo concessa, una vobiscum praedictum
pessimum virum a liminibus sanctae matris
Ecclesiae excludimus, et ab omni societate et communione
Christiana separamus, separatumque esse
in aeternum decernimus, id est, et praesenti saeculo,
et in futuro. Nullus ei Christianus Ave dicat aut
eum osculari praesumat. Nullus presbyter Missam
cum eo celebrare audeat, vel sacrosanctum corpus
et sanguinem Domini tradere. Nemo ei jungatur in
consortio, neque in aliquo negocio. Et si quis ei se
sociaverit et communicaverit ejus operibus malignis,
noverit se simili percussum anathemate, his exceptis
qui ob hanc causam ei junguntur ut eum revocent
ab errore et provocent ad satisfactionem, nisi forte
resipuerit, et Dei gratia inspirante ad poenitentiae
remedium conversus fuerit, et digna emendatione
Ecclesiae Dei quam laesit humiliter satisfecerit.
CAP. 6.-- #Item tertia excommunicatio.@#
(Ex concilio Turonen., capite 2.) Canonica instituta,
et sanctorum Patrum exempla sequentes,
ecclesiarum Dei violatores, videlicet, raptores, depraedatores,
et homicidas. N. in nomine Patris, et
Filii et virtute Spiritus sancti, necnon auctoritate
episcopis per Petrum principem apostolorum divinitus
collata, a sanctae matris Ecclesiae gremio segregamus,
ac perpetuae maledictionis anathemate condemnamus.
Sintque maledicti in civitate, maledicti
in agro, maledictum horreum eorum, et maledictae
reliquiae illorum, maledictus fructus ventris eorum,
et fructus terrae illorum, maledicti sint ingredientes,
et maledicti sint egredientes. Sintque in domo maledicti,
in agro profugi, veniantque super eos omnes
illae maledictiones quas Dominus per Mosen in populum
divinae legis praevaricatorem se esse missurum
intentavit, sintque anathema maranatha, id est,
pereant in secundo adventu Domini. Nullus eis
Christianus Ave dicat. Nullus presbyter Missam cum
eis celebrare praesumat, vel sanctam communionem
dare. Sepultura asini sepeliantur, et in sterquilinium
sint super faciem terrae. Et sicut hae lucernae de
manibus nostris projectae hodie extinguuntur, sic
eorum lucerna in aeternum extinguatur: nisi forte
resipuerint, et Ecclesiae Dei quam laeserunt per
emendationem et condignam poenitentiam satisfecerint.
CAP. 7.-- #Excommunicatio quarta.@#
(Ex concilio Arausic., capite 5.) Canonica instituta,
et sanctorum Patrum exempla sequentes, ecclesiarum
Dei violatores. N. auctoritate Dei, et judicio
sancti Spiritus a gremio sanctae matris Ecclesiae, et
a consortio totius Christianitatis eliminamus, quousque
resipiscant, et Ecclesiae Dei satisfaciant.
CAP. 8.-- #Reconciliatio excommunicati.@#
( #Ex eodem.@# ) Cum aliquis excommunicatus, vel
anathematizatus, poenitentia ductus veniam postulat,
et emendationem promittit, episcopus qui eum excommunicavit,
ante januas Ecclesiae venire debet.
et duodecim presbyteri cum eo, qui eum hinc inde
circumstare debent. Ubi etiam adesse debent illi
quibus injuria vel damnum illatum est. Et ibi secundum
leges divinas opportet damnum commissum
emendari, aut si jam emendatum est, eorum testimonio
comprobari. Deinde interroget episcopus, si
poenitentiam juxta quod canones praecipiunt pro
perpetratis sceleribus suscipere velit. Et si ille terrae
prostratus veniam postulat, culpam confitetur,
poenitentiam implorat, de futuris cautelam spondet,
tunc episcopus septem Psalmos decantet, cum istis
precibus. Kirie eleison. Pater noster.
Salvum fac servum tuum,
Deus meus, sperantem in te.
Mitte ei, Domine, auxilium de sancto,
Et de Sion tuere eum.
Nihil proficiet inimicus in eo,
Et | null | 1e768f8c-b066-4db8-a1e6-ce86add01087 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Filius iniquitatis non ap. etc.
Esto ei, Domine, turris fortitudinis,
A facie inimici.
Domine, exaudi orationem meam,
Et clamor meus ad te veniat.
Dominus vobiscum,
Et cum spiritu tuo.
#Oratio.@#
Oremus. Praesta quaesumus, Domine, huic famulo
tuo dignum poenitentiae fructum, ut Ecclesiae tuae
sanctae a cujus integritate deviarat peccando, admissorum
veniam consequendo reddatur innoxius.
Per Dominum.
#Item alia.@#
Majestatem tuam quaesumus, Domine, sancte Pater
omnipotens aeterne Deus, qui non mortem sed peccatorum
vitam semper inquiris, respice flentem
famulum tuum, attende prostratum, ejus planctum
in gaudium tuae miserationis converte, scinde delictorum
saccum, et indue eum laetitiam salutarem,
ut post longam peregrinationis famem de sanctis altaribus
satietur, ingressusque cubiculum regis, in
ipsius aula benedicat nomen gloriae tuae semper. Per
Dominum.
#Tunc episcopus, apprehensa manu ejus dextera, in
ecclesiam eum introducat, et ei communionem et
societatem Christianam reddat, et hanc orationem
dicat:@#
Deus misericors, Deus clemens, qui secundum
multitudinem miserationum tuarum peccata poenitentium
deles, et praeteritorum criminum culpas,
veniam remissionis evacuas, respice super hunc famulum
N. et remissionem sibi omnium peccatorum
toto cordis confessione poscentem deprecatus exaudi,
innova in eo, piissime Pater, quidquid diabolica fraude
violatum est, in unitate corporis Ecclesiae tuae, miserere,
Domine, gemituum ejus, miserere lacrymarum
ejus, et non habentem fiduciam nisi in tua misericordia,
ad sacramentum reconciliationis admitte.
Per Dominum nostrum.
Post haec secundum modum culpae poenitentiam
ei injungat, et litteras per parochiam dirigat, ut
omnes noverint eum in societate Christiana receptum.
Aliis etiam episcopis hoc notum faciat.
Nullus autem episcopus alterius parochianum excommunicare
vel reconciliare praesumat sine conscientia
vel consensu proprii episcopi.
CAP. 9.-- #Ne episcopi praecipites sint aliquem excommunicare.@#
(Ex epist. Evarist. papae, capite 3.) Deus omnipotens,
ut nos a praecipitantis prolatione sententiae
compesceret, cum omnia nuda et aperta sint oculis
ejus, mala tamen Sodomae noluit audita judicare,
priusquam manifesta agnosceret, quae dicebantur.
Unde ait: Descendam et videbo utrum clamorem
qui venit ad me opere compleverint, an non est ita,
ut sciam. Cujus exemplo monemur, ne ad proferendam
sententiam unquam praecipites simus, aut temere
indiligenterque indiscussa quaeque quoquo modo
judicemus.
CAP. 10.-- #De eadem re.@#
(Ex synodo Meldensi, capite 3.) Ut nemo episcoporum
quemlibet sine certa et manifesta peccati
causa, communione privet ecclesiastica. Sub anathema
autem sine conscientia archiepiscopi, aut
coepiscoporum, episcopus nullum ponat, nisi unde
canonica docet auctoritas: quia anathema aeterna
est mortis damnatio, et non nisi pro mortali debet
imponi crimine, et illi qui aliter non potuerit corrigi.
CAP. 11. #De eadem re.@#
(Ex concilio Agathen., capite 4.) Episcopi vero si,
sacerdotali moderatione posthabita, innocentes aut
in minimis causis culpabiles excommunicare praesumpserint,
et ad gratiam festinantes recipere fortasse
noluerint, a vicinis episcopis cujuslibet provinciae
litteris moneantur, et si parcere noluerint, a
communione confratrum usque ad proximam synodum
suspendantur, et ibi rationem profecto dent,
ne fortasse in excommunicatores, peccatum excommunicati
longo tempore morte praeveniatur.
CAP. 12.-- #Ut nullus graviter ferat cujus parochianus ab alio episcopo pro certa culpa excommunicatus fuerit.@#
(Ex concilio apud Compendium, capite 5.) Placuit
etiam pro communi utilitate, et instanti necessitate,
ut nullus episcoporum graviter ferat, si ejus parochianum,
pro depraedationis causa, alter episcopus
excommunicaverit.
CAP. 13.-- #De illis qui in parochia consistentes aliquid contra Deum fecerint, quoties ab episcopo ad emendationem vocari debeant.@#
(Ex concilio Meldensi, capite 3.) Episcopus in cujus
parochia aliquis consistens, aliquid injuste fecerit,
semel et bis, atque tertio, si necesse fuerit, vocabit
illum sua admonitione per suum nuncium canonice
ad emendationem sive compositionem, et ad poenitentiam,
ut Deo et Ecclesiae satisfaciat quam laesit.
Si autem despexerit atque contempserit ejus admonitionem
et saluberrimam invitationem, feriat illum
pastorali virga, hoc est, sententia excommunicationis,
ut a communione sanctae Ecclesiae omniumque
Christianorum sit separatus, usque ad congruam
satisfactionem et dignam emendationem.
Quam excommunicationem debet idem episcopus
seniori illius notam facere, et omnibus suis coepiscopis,
et | null | c685b12a-744e-498e-aa44-86d7db201f2f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omnibus suis parochianis ne eum recipiant
usque ad dignam satisfactionem.
CAP. 14.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 6.) Episcopus qui eos quolibet
munere vel favore aut negligentia monere aut excommunicare
distulerit, qui contra Deum et Ecclesiae
pacem faciunt, ut aut revertentes suscipiat,
aut contemnentes de Ecclesia ejiciat, excommunicatus
habeatur a collegio caeterorum, quousque vel
emendationis, vel damnationis eorum ab eo sententia
promulgetur.
CAP. 15.-- #Quod aliud sit peccare in Deum, aliud in hominem.@#
( #Ex dictis Augusti.@# ) Attendendum est quod Dominus
dicit: Si peccaverit in te frater tuus. Aliud est
peccare in nos, aliud peccare in Deum. Si in nos
aliquis peccaverit, non est nostri arbitrii. Scriptum
quippe est: Si peccaverit vir in virum, placari potest
ei Deus. Si autem in Deum peccaverit, quis orabit
pro eo? Nos econtrario in Dei injuria benigni et
misericordes sumus, et Dei offensam, quasi in nostra
potestate sit ejus velle et ejus nolle, impune absque
congruenti poenitentiae vindicta donamus: cum tamen
quod in nobis commissum est, nec saltem verbum
contumeliosum leviterque prolatum sine vindicta
pertransire patimur. Dimittamus ergo propter Deum
quod in nobis perpetratum est, et quod in Deo commissum
est, quia dimittere non possumus, juxta
constitutionem sanctorum Patrum, secundum canonicam
auctoritatem vindicemus.
CAP. 16.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Meldensi, capite 5.) Ut pervasores rerum
ecclesiasticarum, qui easdem res contra auctoritatem
non solum retinere, verum et crudeliter depopulari
noscuntur, quidam enim facultates etiam
Ecclesiae in diversa collaboratione et redditibus eas
expoliant, sed et pauperes et vicinos et circummanentes
immisericorditer affligunt, devastant et opprimunt,
ut rapaces qui secundum Apostolum a regno
Dei excluduntur, ex criminali et publico peccato
publica poenitentia multentur. Quod si hoc agere
noluerint, proferatur contra eos apostolica terribilisque
sententia qua dicitur: Si quis frater nominatur,
et est rapax, cum hujusmodi nec cibum quisquam
sumere praesumat: quia iniquum et sacrilegum
est, ut Symmachus papa, et post eum beatus
Gregorius, Sabino subdiacono scribit: Si quis quod
venerabilibus locis relinquitur, pravae voluntatis studiis,
suis compendiis tentaverit retinere, secundum
statuta canonum ab omni ecclesiastica communione
ut sacrilegus debet arceri, donec studeat digna satisfactione
quod admisit corrigere.
CAP. 17.-- #Quod sanctum sanctorum sit, quidquid Domino offeratur.@#
(Ex decr. Bonifacii papae, capite 5.) Nulli liceat
ignorare, omne quod Domino consecratur, sive fuerit
homo, sive animal, sive ager, vel quidquid semel
fuerit consecratum, sanctum sanctorum erit Domino,
et ad jus pertinet sacerdotum. Propter quod: quia
inexcusabilis erit omnis qui a Domino et Ecclesia,
cui competunt, aufert, vastat, invadit, vel eripit,
usque ad emendationem Ecclesiaeque satisfactionem,
ut sacrilegus dijudicetur, et si emendare noluerit,
excommunicetur.
CAP. 18.-- #De illis qui Christi pecunias auferunt vel rapiunt.@#
( #Ex epist. Anacleti papae, cunctis fidelibus missa.@# )
Qui abstulit, inquit, aliquid patri, homicidae particeps
est. Pater noster, sine dubio, Deus est, qui nos
creavit. Mater vero Ecclesia, quae nos in baptismo
spiritaliter regeneravit. Ergo qui Christi pecunias
et Ecclesiae auffert, rapit, aut fraudat, homicida est,
atque ante Deum homicida deputatur. Qui enim res
Ecclesiae abstulerit, sacrilegium facit, et ut sacrilegus
judicandus est.
CAP. 19.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Lucii papae, capite 10.) Rerum ecclesiasticarum
et facultatum raptores a liminibus sanctae
Ecclesiae anathematizantes apostolica auctoritate
pellimus et damnamus, atque sacrilegos esse judicamus,
et non solum eos, sed etiam omnes consentientes
eis: quia non solum qui faciunt, sed etiam
qui consentiunt rei judicantur. Augustinus dicit:
Qui aliquid de Ecclesia furatur et rapit, Judae proditori
comparatur.
CAP. 20.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Gangren. capite 8.) Hic qui dederit
vel acceperit oblationes altaris, praeter episcopum
vel ejus missum, et qui dat et qui accepit, anathema
sit.
CAP. 21.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio apud S. Medardum, capite 1.) Si quis
oblationes Ecclesiae extra Ecclesiam rapere vel dare
voluerit | null | 9885e8d5-28e7-4d8a-be86-a4c7b83aa58a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, praeter conscientiam episcopi, vel ejus cui
hujusmodi officia commissa sunt, anathema sit.
CAP. 22.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Joannis papae, capite 10.) Ut hi qui monasteria
et loca Deo sacrata et ecclesias infringunt,
et deposita vel alia quemlibet exinde abstrahunt,
damnum novies componant, et emunitatem tripliciter,
et velut sacrilegi canonicae sententiae subigantur
CAP. 23.-- #De his qui domum Dei contemptibilem ducunt.@#
(Ex concilio Mogunti., capite 7.) Quisquis fastu superbiae
elatus domum Dei ducit contemptibilem, et
possessiones Deo sacratas, atque ad honorem Dei sub
regiae emunitatis defensione constitutas, inhoneste
tractaverit, vel infringere praesumpserit, aut incendia
vel vastationes ausu temerario perpetraverit,
quasi invasor et violator Ecclesiae Dei, quae est domus
Dei vivi, a communione omnium fidelium abscindatur.
CAP. 24.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, cap. 6.) Si quis cujuscunque munuscula
Ecclesiae sanctis scripturarum titulis collecta, nefaria
calliditate abstulerit, fraudaverit, invaserit, retentaverit,
atque subripuerit, et non statim a sacerdote
commonitus Deo collata reddiderit, ab Ecclesiae
catholicae communione pellatur.
CAP. 25.-- #Ut res ablatae cum multiplicatione restituantur.@#
(Ex decr. Eusebii papae, capite 4.) Est etiam in antiquis
Ecclesiae statutis decretum, ut qui aliena invadit,
non exeat impunitus, sed cum multiplicatione
omnia restituat. Unde et in Evangelio scriptum est,
quod si aliquid aliquem defraudavi, reddo quadruplum.
CAP. 26.-- #Quod ecclesiasticarum rerum incendia et depraedationes pro emunitate sint emendandae.@#
( #Ex epist. Gregor. papae ad Constantinam reg. Galliae.@# )
Cum devotissimam dominam sciam de coelesti
vita atque remedio animae suae sedulo cogitare, culpam
me committere vehementer existimo, si ea quae
pro timore omnipotentis Dei sunt suggerenda siluero,
et te sanctissimam de Ecclesiastica pace sedule non
commonuero. Nimis me Juliani fratris et coepiscopi
nostri proclamatio nuper contristavit, maxime cum
villae suae videlicet Ecclesiae a nequissimis praedonibus
sint depraedatae, atque nocturnis incendiis more
furum combustae: et dum idem maligni, juxta nostri
praedecessoris Bonifacii decreta, pro emunitate illud
emendare noluerint, dum et saeculi leges haec eadem
ita habere voluerint, lege vulgari teste, in qua sic
scribitur: Si quis manu armata usque ad quatuor
homines in vicum alterius ad malefaciendum venerit,
ille qui prior est illicita praesumptione componat solidos
DCCCC, sequaces vero ejus unusquisque solidos
LXXX; si vero ibi incendium fecerint, sibi nonam
componant, praedam vero in quadruplum restituant.
Si saeculi leges talem justitiam habere voluerint, lex
divina cur inferior esse debebit, cum in ipsius veritatis
praesentia a Zachaeo collaudatum sit, si aliquem
defraudaret, ut in quadruplum restitueret?
Et quia summum in regibus bonum est justitiam
colere, ac sua quique jura servare, et in subjectos
non sinere quod potestatis est fieri, sed quod
aequum est custodiri, quod vos et diligere, et omnino
confidimus studere: quapropter excellentiae tuae
mense novembri praesentis anni, secunda indictione,
Petrum et coepiscopum a gremio sanctae Romanae Ecclesiae
transmittimus, ut fratribus ejusdem provinciae
in unum congregatis, emunitas et praesumptio et
sacrilegium canonica autoritate, et vestra regia
dignitate talem terminum accipiant, ne posthac
membra diaboli, filii nequam, in sancta Ecclesia te
etiam ibi regnante talia praesumant.
CAP. 27.-- #De rebus ecclesiasticis quomodo restitui debeant.@#
(Ex decr. Eusebii, capite 8.) Et in legibus saeculi
cautum habetur. Qui rem surripit alienam, illi cujus
res dirempta est, in undecuplum quae sublata
sunt restituat. Et in lege divina legitur. Maledictus
omnis qui transfert terminos proximi sui: et dicit
omnis populus, Amen. Talia ergo non praesumantur
absque ultione, nec exerceantur absque damnatione.
Pacem, et non damnum aut injustitiam alicujus
sectamini in invicem, et in omnes. Proinde si quis
ecclesiasticas oblationes, et quod Deo consecratum
fuerit, rapuerit, vel consenserit facientibus, ut
sacrilegus dijudicetur, et damnum in quadruplum
restituat, et canonice poeniteat.
CAP. 28.-- #Quod sacrilegi sint Ecclesiarum praedones.@#
(Ex concilio Mogunti, capite 3.) Sacrilegi sunt Ecclesiarum
praedones. Unde et in concilio Agathensi
sub quarto capitulo decretum habetur ita: Amico
quippiam rapere furtum est: Ecclesiae vero fraudari
vel abstrahi surripique sacrilegium. Omnes | null | bda473f4-2594-4f19-9330-d5804f89722f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
enim
contra legem facientes, resque Ecclesiae diripientes,
vel Ecclesias sacerdotesque contra divinas sanctiones
vexantes sacrilegi vocantur, atque indubitanter
infames, sacrilegique habendi sunt.
CAP. 29.-- #De eadem re.@#
( #Ex epist. Pii papae Italicis fratribus missa.@# ) Ad sedem
autem apostolicam perlatum est, quod sint inter
vos contentiones et emulationes, et praedia divinis
usibus tradita, quidam humanis applicent usibus,
et Domino Deo cui tradita sunt ea subtrahant,
et suis usibus inserviant. Quapropter ab omnibus illa
usurpationis contumelia depellenda est, ne praedia
sub secretis coelestibus judicata a quibusdam irruentibus
vexentur. Quod si quis praesumpserit, sacrilegus
habeatur, et sicut sacrilegus judicetur. Ipsos
autem qui hoc agunt: clericos ac Domini sacerdotes
persequi eosque infamare audivimus, ut
malum super malum addentes deteriores fiant, non
intelligentes quod Ecclesia Dei in sacerdotibus consistat,
et crescat in templum Dei: et sicut cui Ecclesiam
Dei vastat ejusque praedia et donaria expoliat
et invadit, fit sacrilegus, sic et ille qui ejus sacerdotes
insequitur, sacrilegii reus existit et sacrilegus
judicatur.
CAP. 30.-- #De his qui truncationes membrorum, depraedationes et domorum incendia fecerint.@#
( #Ex decr. Eutychian. papae.@# ) Si quis membrorum
truncationes, domorum incendia fecerit, sive facere
jusserit, aut facienti consenserit, quousque de his
unicuique legaliter vel amicabiliter coram episcopo
civitatis aliisque civibus non emendaverit, ab Ecclesia
se privatum cognoscat. Si vero post secundam
et tertiam conventionem, cuncta in quibus arguitur
non emendaverit, tanquam ethnicus et publicanus
ab omni Christianorum collegio separetur.
CAP. 31.-- #Quod cum excommunicato orare non liceat.@#
( #Ex dictis S. Isidori.@# ) Cum excommunicato, neque
orare, neque loqui, nisi ea quae ad eamdem excommunicationem
pertinent, neque vesci cuique liceat.
CAP. 32.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Si quis frater, aut palam aut
absconse cum excommunicato fuerit locutus, communem
statim cum eo excommunicationis contrahet
poenam.
CAP. 33.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis Fructuosi episcopi.@# ) Cum excommunicato
nullus loquatur, neque qualibet eum compassione
vel miseratione refoveat, neque ad contradictionem,
vel superbiam confortare praesumat.
CAP. 34.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Antioch., capite 2.) Cum excommunicatis
non licet communicare, nec cum his qui per
domos conveniunt, devitantes orationes ecclesiae,
ubi simul orandum est. Si quilibet autem ex clero
deprehensus fuerit cum excommunicatis communicare,
etiam iste privetur communione.
CAP. 35.-- #De eadem re.@#
( #Ex canone apostolorum.@# ) Si quis cum excommunicato,
saltem in domo, simul oraverit, iste communione
privetur.
CAP. 36.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Nicaeno, capite 5.) De his qui communione
privantur, seu ex clero, seu ex laicali ordine,
ab episcopis per unamquamque provinciam sententia
regularis obtineatur, ut hi qui abjiciuntur, ab
aliis non recipiantur. Requiratur autem ne pusillanimitate
aut contentione, vel alio quolibet vitio
episcopi videatur a communione seclusus.
CAP. 37.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Antioche capite 6.) Si quis a proprio
episcopo communione privatus est, non ante suscipiatur
ab aliis episcopis, quam suo reconcilietur
episcopo.
CAP. 38.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Calist. papae, capite 3.) Excommunicatos
quoque a sacerdotibus nullus recipiat ante utriusque
partis examinationem justam, nec cum eis in oratione,
aut cibo, vel potu, aut osculo communicet,
nec Ave eis dicat: quia quicunque in his, vel aliis
prohibitis scienter excommunicatis communicaverit,
juxta apostolorum institutionem, et ipse simili excommunicationi
subjaceat.
CAP. 39.-- #De eadem re.@#
( #Ex concilio Antioche.@# ) Non autem liceat communicare
incommunicatis, neque per domos ingredi,
et cum eis orare, qui Ecclesiae in oratione non participant,
nec in alteram Ecclesiam recipi, qui ab
alia excommunicantur. Quod si visus fuerit quilibet
episcoporum, vel presbyterorum, aut diaconorum,
vel etiam qui in canone detinentur, incommunicatis
communicare, et hunc oportet communione privari,
tanquam Ecclesiae regulas confundentem.
CAP. 40.-- #De eadem re.@#
( #Ex decr. Fabiani papae | null | c05df46d-2270-47f2-a70a-bcd278cf4994 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
episcopis Galliae missis.@# )
Si quis sponte communicaverit excommunicato,
verbo, oratione, in cibo, vel potu, XL dies poeniteat
in pane, sale, et aqua. Qui vero eis communicaverit
in homicidiis, vel flagitiis, reus erit irae, et
vindictae Dei omnipotentis quem spernit: quia haec
omnia divina ei voce interdicta sunt, et, secundum
Apostolum, obedire Deo oportet magis quam hominibus;
et secundum quod deliquit, digne juxta decreta
canonum poeniteat: et si poenitere noluerit,
excommunicetur.
CAP. 41.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Meldensi, capite 10.) De his qui pro
delicto suo a communione separantur, ita placuit,
ut in quibuscunque locis fuerint exclusi, eodem loco
consequantur communionem.
CAP. 42.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Rotoma., capite 3.) Sunt aliqui qui
culpis exigentibus ab episcopo proprio excommunicantur,
et ab aliis ecclesiasticis, vel laicis praesumptione,
in communionem accipiuntur, quod
omnino sanctum Nicaenum concilium, simul et Chalcedonense,
necnon et Antiochenum atque Sardicense
fieri prohibent.
CAP. 43.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Carthag., capite 9.) Augustinus episcopus
legatus Numidiae provinciae dixit: Hoc statuere
dignemini, ut si qui forte merito facinorum
suorum ab Ecclesia pulsi sunt, et sive ab episcopo
aliquo vel presbytero fuerint in communionem suscepti,
etiam ipse pari cum eis crimine teneatur
obnoxius, refugientibus sui episcopi regulare judicium.
Ab universis episcopis dictum est: Omnibus
placet.
CAP. 44.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 73.) Qui communicaverit, vel
oraverit cum excommunicato: si laicus est, excommunicetur,
si clericus, deponatur.
CAP. 45.-- #De illis qui ex alia parochia sunt, et depraedationes faciunt.@#
(Ex concilio Meldensi, capite 2.) De illis autem,
qui infra parochiam beneficium aut haereditatem
habent, et alterius episcopi parochiani sunt, et de
loco ad locum iter faciunt, rapinas et depraedationes
peragunt, placuit ut excommunicentur, nec ante ex
parochia exeant, quam quae perpetrarunt digne
emendent. Quorum excommunicatio seniori eorum,
et proprio episcopo significanda est, ne eos recipiant
antequam illuc redeant, ubi rapinam fecerunt,
et omnia pleniter emendent.
CAP. 46.-- #De illis qui defendunt delinquentes.@#
( #Ex dictis Basilii episcopi.@# ) Qui consentit peccantibus,
et defendit alium delinquentem, maledictus
erit apud Deum et homines, et corripietur increpatione
severissima. Hinc et quidam sanctissimus Pater
ait: Si quis errori alterius consenserit, sciat se
cum illo simili modo culpabilem judicandum, et
excommunicandum.
CAP. 47.-- #De illis qui intra annum causam suam tractare neglexerint.@#
(Ex decr. Gelasii, pap. capite 2.) Quicunque igitur
intra anni spacium civiliter, sive publice causam
suam coram suis excommunicatoribus non peregerint,
ipsi sibi audientiae clausisse aditum videantur.
Quod si obstinato animo sine communione defuncti
fuerint, nos illius causam, juxta beati Leonis praedecessoris
nostri sententiam, divino judicio reservantes,
quibus vivis non communicavimus, mortuis
non communicare possumus.
CAP. 48.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. ejusdem, capite 13.) Hi sane, qui ante
audientiam communicare tentaverint, donec per
poenitentiam reatum suum defleant, ad communionem
nullo modo reducantur, excepto mortis interitu
urgente. Qui vero excommunicato scienter communicaverit,
et amodo saltem in domo simul oraverit,
atque latebras defensionis, ne cominus ad satisfactionem
perducatur, praebuerit, donec ab excommunicatore
poenitentiam suscipiat, corporis et sanguinis
Domini communione privatum se esse cognoscat,
et delictum secundum canones poeniteat.
CAP. 49.-- #Ut notentur excommunicatorum nomina, et in foribus ecclesiae praefigantur.@#
(Ex decr. Honorii papae, capite 11.) Curae sit omnibus
episcopis, excommunicatorum nomina omnino
tam vicinis episcopis quam suis parochianis pariter
indicare, eaque in celebri loco posita prae foribus
ecclesiae, cunctis convenientibus, inculcare,
quatenus in utraque diligentia, et excommunicatis
ubique ecclesiasticus auditus excludatur, et excusationis
causa omnibus auferatur.
CAP. 50.-- #De episcopo, qui ante damnati absolutionem obierit.@#
(Ex concilio Epaonensi, capite 10.) Si episcopus
ante damnati absolutionem, obitu rapiatur: correptum,
aut poenitentem successorem licebit absolvere.
CAP. 51.-- #De illis qui excommunicati moriuntur | null | cb8e0f56-5c35-4434-acf4-613177e501b2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.@#
(Ex eodem, capite 11.) Si aliquis excommunicatus
fuerit mortuus, qui jam sit confessus, et testimonium
habet bonum, et non poterat venire ad sacerdotem,
sed praeoccupavit eum mors in domo, aut in
via, faciant pro eo parentes ejus oblationem ad
altare, et dent redemptionem pro captivis.
CAP. 52.-- #De eadem re.@#
(Ex epist. Leonis papae, capite 21.) Horum causa
Dei judicio reservanda est, in cujus manu fuit, ut
talium obitus usque ad communionis remedium
non differretur. Nos autem quibus viventibus non
communicavimus, mortuis communicare non possumus.
CAP. 53.-- #De furibus et furtis.@#
#Ex dictis August.@# ) Dixit Dominus ad Moysen:
Accipiat unusquisque a proximo, et proxima vasa
argentea, et aurea, et vestes, etc. Non hinc quisque
exemplum sumendum putare debet ad expoliandum
proximum, hoc enim Deus jussit, qui noverat quid
quemque pati oporteret. Nec Israelitae fecerunt,
sed Deo jubenti ministerium praebuerunt, quemadmodum
cum minister occidit eum quem judex
jussit occidi.
CAP. 54.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Poenale est occulte auferre,
multo majoris poenae est visibiliter eripere. Auferre
ergo nolenti, sive occulte, seu palam, habet praeceptum
suum. Furti enim nomine pene intelligitur
omnis illicita usurpatio rei alienae. Non enim rapinam
permisit, qui furtum prohibuit, sed sub furti
nomine rapinam intelligi voluit. A parte enim totum
significavit quidquid aufertur.
CAP. 55.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis Hierony.@# ) Fur autem non solum in majoribus,
sed in minoribus etiam judicatur. Non enim
quod furto ablatum est, sed mens furantis attenditur:
quomodo in fornicatione, non idcirco diversa
fit fornicatio, si mulier pulchra aut deformis, ancilla
aut ingenua, pauper aut opulenta: sed qualiscunque
illa fuerit, una est fornicatio. Ita in furto,
quantumcunque quis abstulerit, furti crimen incurrit.
CAP. 56.-- #De eadem re.@#
( #Ex poenitentiali Theodori.@# ) Si quis per necessitatem
furatus fuerit cibaria, vel vestem, vel pecus
propter famem, aut per nuditatem, poeniteat hebdomadas
tres: si reddiderit, non cogatur jejunare.
CAP. 57.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Aurelia, capite 8.) Nam si quis publicam
rapinam seu furtum fecerit, publicam inde agat
poenitentiam, juxta sanctorum canonum sanctiones.
Si vero occulte, sacerdotum concilio poeniteat: quoniam
raptores, ut Apostolus ait, nisi inde veram
egerint poenitentiam, regnum Dei non possidebunt.
Qui vero de rebus ecclesiarum aliquid abstulerit,
gravius judicetur: quia quamvis ultio furum et raptorum
ad comites respiciat, poenitentia tamen ad
episcopos pertinet.
CAP. 58.-- #De eadem re.@#
( #Ex poenitentiali Theodori.@# ) Si quis furtum capitale
commiserit, id est, quadrupedia tulerit, vel casas
effregerit, septem annos poeniteat: et quod furatum
est, reddat. Si quis vero de minoribus semel aut bis
furtum fecerit, reddat quod tulit, et annum unum
poeniteat, vel si quis sepulchrum violaverit, VII annos
poeniteat, tres ex his in pane et aqua.
CAP. 59.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Triburi., capite 5.) Fures et latrones,
si in furando et praedando occiduntur, visum est pro
eis non orandum. Si comprehensi, aut vulnerati,
presbytero, vel diacono confessi fuerint, communionem
eis non negamus.
CAP. 60.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 1.) Si fur aut latro
captus in praeda, absque occasione potest comprehendi,
et tamen interficitur: quia ad imaginem Dei
creati, et in nomine ejus baptizati sunt, interfectores
eorum XL diebus non intrent Ecclesiam: lanea
veste induti, ab escis et potibus, qui interdicti sunt,
a thoro, a gladio, et equitatu se abstineant. In III.
V. feria, et sabbato, aliquo genere leguminum, vel
holerum, et pomis, parvisque pisciculis cum mediocri
cervisia vicissim utantur et temperate. Sin
autem a veridicis comprobatur testibus, quod sine
odii meditatione se, suaque liberando diaboli membra
interficiunt, et capi non poterant, poenitentiam
pro homicidio eis injungimus, nisi ipsi voluerint | null | 6b4bfbb8-713a-4ba7-afd2-90ab9e245ba6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
aliquid
quod humanitatis est facere: et si presbyter
est, non deponatur, cunctis tamen vitae suae diebus
poenitentiam agat.
CAP. 61.-- #De eadem re.@#
( #In Exodo dicitur.@# ) Si infringens fur domum, sive
effodiens fuerit inventus et accepto vulnere mortuus
fuerit, percussor non erit reus sanguinis. Quod
si orto sole fecerit, homicidium perpetravit, et ipse
morietur. Si non habuerit quod pro furto reddat,
venundabitur. Si inventum fuerit apud eum quod
furatus est, vivens, sive bos, sive asinus, sive ovis,
duplum restituet.
CAP. 62.-- #De servo qui fugerit Dominum suum.@#
( #Ex epist. Hierony.@# ) Ex epistola Hieronymi, ad
Pacasium Alexandrinum. De servo qui fugerit dominum
suum interrogabas, si ille in illa fuga mortuus
fuerit, utrum liceret pro eo orare, an non. Hoc
in divinis libris non invenimus prohibitum, sed
tamen scimus ab apostolis firmiter praeceptum, ut
servi subditi sint in omni timore dominis: non
tantum bonis et modestis, sed etiam discolis. Et in
Gangrensi concilio ita scriptum est: Si quis servum
sub praetextu divini cultus doceat dominum proprium
contemnere, ut discedat ab ejus obsequio,
anathema sit. Unde datur intelligi quod si ille anathema
meruit, qui docet servum proprium dominum
contemnere et ab ejus obsequio recedere, quanto
magis ille qui Dominum spernit et ejus servitio
subdi noluerit? Sed tamen distantia est inter illum
qui per superbiam fecerit, et illum qui per necessitatem
coactus crudelitate domini sui.
CAP. 63.-- #De clericis, si in demotiendis sepulcris comprehensi fuerint.@#
(Ex concilio Toletan. 5, capite 45.) Si quis clericus
in demoliendis sepulchris fuerit deprehensus: quia
facinus hoc pro sacrilegio legibus publicis sanguine
vindicatur, oportet in tali scelere proditum a clericatus
ordine submoveri, et poenitentiae triennio deputari.
CAP. 64.-- #De clericis, aut monachis, si furtum fecerint.@#
(Ex concilio Agathen., capite 2.) Si quis clericus aut
monachus furtum fecerit, quod potius sacrilegium
dici potest, id censuimus ordinandum, ut junior virgis
caesus, tanti criminis reus, nunquam officium
ecclesiasticum excipiat. Si vero jam ordinatus in
hoc facinore fuerit deprehensus, nominis ipsius
dignitate privetur: cui sufficere potest pro actus sui
levitate, impleta poenitentiae satisfactione, sola
communio.
CAP. 65.-- #De illis qui de ministerio Ecclesiae aliquid furati fuerint.@#
( #Ex poenitentiali Romano.@# ) Si aliquis de ministerio
Ecclesiae quolibet modo aliquid furatus fuerit, VII
annos poeniteat.
CAP. 66.-- #De monachis si de furto infamati fuerint, quomodo se expurgare debeant.@#
(Ex concilio Wormatiensi, capite 10.) Saepe contingit,
ut in monasteriis monachorum furta perpetrentur.
Idcirco statuimus, ut quando ipsi fratres
de talibus se expurgare debuerint, missa ab abbate
celebretur, vel ab aliquo praesentibus fratribus, et
sic expleta missa, omnes communicent in haec
verba: Corpus Domini sit mihi ad probationem
hodie.
CAP. 67.-- #De illis qui colonorum flagella defendunt.@#
(Ex concilio Elibertan., capite 9.) Decrevit sancta
synodus ut episcopus ac ministri episcoporum pro
criminibus colonos flagellare cum virgis potestatem
habeant, propter metum aliorum, ut ipsi criminosi
corrigantur, ut vel inviti poenitentiam agant, ne
aeternaliter pereant. Si vero seniores ipsorum colonorum
indigne tulerint, et aliquam vindictam exinde
exercere voluerint, aut eosdem colonos ne distringantur
defendere praesumpserint, sciant se excommunicationis
ecclesiasticae sententia feriendos.
CAP. 68.-- #De episcopis qui apud Romanam sedem accusati fuerant, quod cum excommunicatis communicatis communicarent.@#
( #Ex concilio apud Altheim habito, cui interfuit Conradus
rex.@# ) Regno Conradi piissimi et Christianissimi
regis quinto, congregata est sancta generalis synodus
apud Altheim in pago Rethia, praesente videlicet
domini Joannis papae apocrisiario sanctae Ortensis
Ecclesiae Petro venerabili episcopo. Hoc quatenus
aliquo modo diabolica semina in nostris partibus
exorta exstirpare, et nefandissimas machinationes
quorumdam perversorum hominum sedare, et eliminando
purgare deberet. Transacto igitur triduano
jejunio, et sacris lithaniis more debito celebratis,
convenimus in Ecclesia sancti Joannis Baptistae, et
moesti consedimus. Tum demum praefatus S. Petri,
et domini Joannis papae missus, proferens chartam
apostolicis litteris inscriptam qua monebamur, arguebamur,
et instruebamur, de omnibus ad veram
religionem Christianae | null | 7750f469-0fa3-4d43-ac24-1fd3654b2c7c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fidei pertinentibus. Quae omnia,
ut justum et dignum erat, humiliter accepimus,
diligenter tractavimus, et devoto affectu omnimodo
amplectebamur. Ergo evangelicam praeceptionem et
institutionem saluberrimam lacrymabili voce protulimus,
qua arguebantur Pharisaei et Scribae:
Mundate, inquit, prius quae intus sunt. Et item:
Ejice primum trabem de oculo tuo. Ac propheticum
illud: Ruina populi, sacerdotes mali. Perpendentes,
et discutiendo nosmetipsos inspicientes, et in medium
poenitentiae sanctae digno fructu ad terram
nos projicientes, deflevimus negligentias innumerabiles
et peccata nostra gravissima. Deinde hortatu
domini Petri contra nosmetipsos, et vitia irati, adjuvante
primo sancto Spiritu, et miserante, capitula
infra notata ad correctionem tam nostram quam
Christiani populi statuendo collegimus.
CAP. 69.-- #De episcopis qui subjectos seducunt communicantes cum excommunicatis.@#
(Ex eodem concilio, capite 6.) Scimus sacra autoritate
scriptum, qui excommunicato communicaverit,
excommunicetur. In hoc nos fatemur episcopi,
et presbyteri, et clerici poenaliter peccasse, quod
in posterum Deo, auxiliante, et emendare et evitare
cupimus, et praecipimus.
CAP. 70.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 7.) Placuit sanctae synodo hunc
errorem quasi impium ab Ecclesia amovere: quia
animarum curam a Domino accepimus, non pecuniarum.
Inde et reddituri sumus Deo rationem, et
accepturi propter suam misericordiam aeternam retributionem,
vel justam damnationem.
CAP. 71.-- #De episcopis ut non sint malum exemplum populo.@#
(Ex eodem, capite 8.) Bonum exemplum populis,
seipsos episcopi vel sacerdotes debent praebere, et
ostendere non solum dictis, verum et factis. Propter
hoc enim statuimus, minime unquam in posterum
contra sacra statuta aliquo modo communicemus
excommunicatis, et dijudicimus nosmetipsos, quatenus
in futuro non judicemur a Domino. Sequi cupimus
dicta et statuta sancti Gregorii papae, et poenitentiam
dignam agere volumus secrete in monasterio:
quia publice nequimus: in futuroque praedicta
omnibus modis Deo propitio vitare volumus. Eamdemque
legem statuentes presbyteris, diaconibus,
et omni clero, si de gradu deponi noluerint, ut fideliter
observent, et aliis servare praedicent.
CAP. 72.-- #De correctione episcoporum qui cum excommunicatis communicaverunt.@#
(Ex eodem, capite 9.) Auctoritate apostolica firmamus
dicta et praecepta sanctorum canonum, et interdicimus,
quam diu quis excommunicatus sit, ut
nullus nostrorum episcoporum ei audeat communicare,
vel cum eo in ecclesia orare. Et laici qui secuti
sunt nos, ut dicunt, errando et sequendo nos
modo, nos aut nosmetipsos per poenitentiam macerantes
corrigendo, et viam eis vitae praedicantes, et
aperientes: ut resipiscant a diaboli laqueis, a quibus
per nostra mala exempla capti tenentur, et ad
veram matrem Ecclesiam per poenitentiam revertantur.
CAP. 73.-- #De his qui contemnunt bannum ab episcopis impositum.@#
(Ex concilio Tribur., cui interfuit rex Arnolfus,
capite, 8.) Nemo contemnat neque transgrediatur
bannum ab episcopis superimpositum. Sciat et abhorreat
in epistola B. Clementis dictum, contra se
scriptum: Si vobis episcopis non obedierint omnes,
tam majoris quam et inferioris ordinis, atque reliqui
populi tribus, et linguae, non solum infames,
sed et extorres a regno Dei, et consortio fidelium,
a liminibus sanctae Dei Ecclesiae alieni erunt, et
audiant ipsum Dominum in Evangelio dicentem: Qui
vos audit, me audit, et qui vos spernit, me spernit.
Quapropter nos evangelicam et apostolicam considerantes
auctoritatem, non quaestum pecuniarum, sed
lucrum quaerentes animarum, statuimus et confirmamus,
ut si quis post hanc hujus sancti concilii
definitionem inventus fuerit corrupisse bannum ab
episcopis impositum, XL dierum castigatione corripiatur
tantum in pane, et sale, et aqua.
CAP. 74.-- #De eo pro quibus causis quemlibet hominem anathematis vinculo ligari oporteat@#
(Ex eodem, capite 30.) Quaesitum est in eadem synodo,
pro quibus causis quemlibet hominem episcopali
auctoritate, vinculo anathematis ligari oporteat,
atque unanimi cunctorum sententia decretum est,
pro his tribus criminibus fieri debere: cum ad synodum
canonice jussus venire contemnit. Aut postquam
illuc venerit, sacerdotalibus respuit obedire
praeceptis. Aut ante finitam causae suae examinationem
a synodo profugus abire praesumit.
CAP. 75.-- #De illis qui furtum et rapinam exercuerint.@#
(Ex eodem, capite 31.) Tranquillitatem sanctae Dei
Ecclesiae | null | ab56f82d-17b5-4030-b78e-61fe920db70d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
inquietari, et pacem fraternam infestari
testantur, fures et latrones, qui ambulant inter nos
ovina pelle obumbrati, sed lupina mente recedunt
alienati, saeva mente res Ecclesiarum adducti rapientes,
et gregem Dominicum spoliando lacerantes,
de quibus Salvator in Evangelio commemorat: Qui
non intrat per ostium in ovile ovium, ille fur est
et latro. Atque subjunxit: Fur non venit nisi ut
furetur, et mactet, et perdat. Ubi quamvis haereticos
qui fidem furantur Ecclesiae designet, tamen insecutione
furum et latronum, turbatam monstrat pacem
Ecclesiarum. De talibus Apostolus ad Philippenses:
Videte canes, videte malos operarios. Canes vocavit,
qui non habent verecundiam. Malos operarios:
quia nulla faciunt quae pietati conveniant. Et Dominus
per prophetam Isaiam: Ego Dominus diligens
judicium, et odio habens rapinam. Unde nos
quae Dominus diligit diligentes, et quae odio, habentes,
statuimus et judicamus, ut si quis post haec
evangelica et apostolica atque prophetica verba, et
definitionem pacatissimae synodi, inventus fuerit
furtum aut rapinam exercere, et in ipso diabolico
actu mortem meretur incurrere, nullus pro eo praesumat
orare, aut eleemosynam dare. Et eleemosyna
pro eo data in memoriam clericorum nec pauperum
veniat, sed execrabilis sordescat. Beatus Augustinus
de talibus horribilem profert sententiam, dicens:
Nemo te post mortem tuam fideliter redimit: quia
tu te redimere noluisti. Si autem ille fur, vel latro,
vulneratus elabitur, et exspectatione mortis desperatus
putatur, atque reconciliari se mysteriis sacrosanctis
habitu corporis, et voluntate piae mentis
deprecatur, Deoque et sacerdoti vita comite emendationem,
et actum confitetur, communionis gratiam
non negamus tribuendam.
CAP. 76.-- #De illis qui in patibulis suspenduntur.@#
(Ex concilio Mogunti., capite 5) Quaesitum est ab
aliquibus fratribus de his qui in patibulis suspenduntur
pro suis sceleribus, post confessionem Deo
peractam. utrum cadavera illorum ad Ecclesias deferenda
sint, et oblationes pro eis offerendae, et
Missae celebrandae, an non. Quibus respondemus:
Si omnibus de peccatis suis parum confessionem
agentibus, et digne poenitentibus communio in fine
secundum canonicum jussum danda est, cur canones
eis qui pro peccatis suis poenam extremam persolvunt,
et confitentur, vel confiteri desiderant?
Scriptum est enim: Non judicat Deus bis in id
ipsum
CAP. 77.-- #De episcopis qui cum excommunicatis communicaverint.@#
(Ex concilio apud Erphesfurt., cui interfuit Henricus
rex, capite 9.) Decrevit sancta synodus cum consilio
serenissimi principis, si deinceps aliquis episcopus
sui ministerii oblitus, sciens cum excommunicato
communicaverit sive in salutatione, sive in oratione,
sive in juxta confortatione, sive in cibo, sive in potu,
excommunicatus habeatur, tam a principe, quam a
caeteris omnibus, quousque in proxima synodo audiatur,
et Deo et Ecclesiae satisfacere cogatur.
CAP. 78.-- #De clericis qui fugerint Ecclesias suas, et de servis qui dominos proprios fugerint.@#
(Ex concilio apud Altheim habito, cui interfuit
Conradus rex, capite 27.) Sanctus Gregorius dicit:
Clericum fugientem ab Ecclesia sua, vel servum
fugientem dominum proprium, et nolentem reverti,
judicamus communione privari, quoadusque ad
propriam Ecclesiam, vel ad dominum suum redeat.
Et item: Clericum fugitivum suo episcopo vel domino
suo decernimus apostolica sententia restitui,
vel excommunicari, una cum illis qui ei communicaverint
FINIS LIBRI UNDECIMI.
LIBER DUODECIMUS. – INDEX CAPITULORUM
CAP. 1. Ut multiplicia genera juramentorum exstirpentur.
2. De illis qui nomen Dei in vanum sumunt.
3. De illis qui per cupiditatem perjurium fecerint.
4. De illis qui jubentibus dominis suis perjurium
fecerint.
5. De illis qui pejerant se in manu episcopi, aut in
cruce consecrata, aut non consecrata.
6. De illis qui pro vita redimenda perjurium fecerint.
7. De illis qui injusta vota juramento firmaverunt.
8. De eadem re.
14.
De illis qui per capillum Dei, aut caput jurant,
9. Quod Deus sic juramenta perceperit, ut ille cui
jurata fuerint.
10. De illis qui se scienter pejeraverint.
11. Quod unusquisque jejunus jurare debeat.
12. De eadem re.
13. Qualem poenitentiam perjuri accipere debeant.
vel alio modo blasphemia contra Deum immortalem
utuntur.
15. De juramento Herodis.
16. De illis | null | 82a12090-59f0-45bd-aaa0-8900924f15d3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
qui odium sempiternum inter se juramento
firmaverint.
17. De illis qui incaute juraverint.
18. Qualiter sacerdotes jurare debeant.
19. Quo tempore jurare liceat.
20. De illis qui sacramentum regis violant.
21. De eadem re.
22. De illo qui audierit vocem pejerantis, et assensum
praebet.
23. De hoc quod Apostolus Spiritum sanctum testificatus
est.
24. De eadem re.
25. Quod definitio injusta solvenda sit.
26. De eadem re.
27. De eadem re.
28. Ut omnibus modis cavendum sit mendacium.
29. Item de juramento.
#Indicis capitulorum finis.@#
LIBER DUODECIMUS. #DE PERJURIO.@#
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de juramento et perjurio, de jurandi
facilitate ejusque periculo, deque improbis juramentis
infringendis agitur.
CAP. 1.-- #Ut multiplicia genera juramentorum extirpentur.@#
(Ex concilio Meldensi, capite 10.) Ut multiplex
juramentorum, et perjuriorum confusio, per quam
multae fidelium animae in toto hoc regno perditae
esse noscuntur, quam sit detestanda et Deo odibilis,
attentus omnibus annuntietur. Tantum namque
hoc malum est, ut ad sanctuaria martyrum ubi diversorum
aegritudines sanantur, ibi perjuri, licet
manifeste interdum vexari non videantur, justo Dei
judicio a daemonibus arripiantur. Et sicut sanctus
dicit Gregorius, ad horum corpora aegri veniunt et
curantur, et perjuri a daemonio vexantur.
CAP. 2.-- #De illis qui nomen Dei in vanum sumunt.@#
( #Ex dictis Hieronym.@# ) Habemus in lege Domini
scriptum: Non pejerabis in nomine meo, nec pollues
nomen Domini Dei tui, et ne assumes nomen
Dei tui in vanum. Ideo admonendi sunt omnes, ut
diligenter caveant perjurium, non solum in altari,
seu sanctorum reliquiis, sed et in communi loquela.
Item cavendum est, ne aliquis plus aurum honoret
quam altare, ne ei Dominus dicat: Stulte, quid est
majus, aurum an altare quod sanctificat aurum
CAP. 3.-- #De illis qui per cupiditatem perjurium fecerint.@#
( #Ex poenitentiali Romano.@# ) Si quis per cupiditatem
pejeraverit, omnes res suas vendat, pauperibus et
distribuat, et monasterium ingressus, jugi poenitentiae
se subdat.
CAP. 4-- #De illis qui jubentibus dominis suis perjurium fecerint.@#
(Ex decr. Pii papae, capite 2.) Qui compulsus a
domino pejerat se sciens, utrique sint perjuri, et
dominus et miles: dominus, quia praecepit miles,
quia plus dominum quam animam dilexit. Si liber
est, quadraginta dies in pane et aqua poeniteat, et
VII sequentes annos. Si servus ejus est, tres quadragesimas
et legitimas ferias poeniteat.
CAP. 5.-- #De illis qui pejerant se in manu episcopi, aut in cruce consecrata, aut non consecrata.@#
( #Ex poenitentiali Theodo.@# ) Qui pejerat se in manu
episcopi, aut in cruce consecrata, III annos poeniteat.
Si vero in cruce non consecrata, annum unum
poeniteat. Qui autem seductus fuerit, et ignorans
se pejeraverit, et postea cognoscit, tres quadragesimas
poeniteat.
CAP. 6.-- #De illis qui pro vita redimenda perjurium fecerint.@#
( #Ex poenitentiali Romano.@# ) Si quis coactus pro vita
redimenda, vel pro qualibet causa, vel necessitate se
pejerat: quia plus corpus quam animam dilexerat,
tres quadragesimas. Alii judicant tres annos, unum
ex his in pane et aqua, poeniteat.
CAP. 7.-- #De illis qui injusta vota juramento firmaverint.@#
(Ex concilio Toletan., capite 9.) Necesse enim est,
ut male jurans, dignam poenitentiam agat, eo quod
nomen Domini contra praeceptum illius sumpsit in
vanum: quia in Exodo scriptum est: Nec enim insontem
habebit Dominus eum qui assumpserit nomen
Domini Dei sui frustra. Et in Levitico: Non
pejerabis in nomine meo, nec pollues nomen Domini
Dei tui, ego Dominus. Malum tamen quod facturum
se sacramento devoverat, omnino non faciat:
quia stulta vota frangenda sunt.
CAP. 8.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Fabiani papae, capite 11.) Quicunque sciens
se pejeraverit, quadraginta dies in pane et aqua, et
septem annos sequentes poeniteat, et nunquam sit
sine poenitentia, et nunquam in testimonium recipiatur,
et post | null | a50578b9-a660-4921-a660-7e88de735660 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
haec communionem percipiat.
CAP. 9.-- #De eodem re.@#
(Ex decr. Pelagii papae, capite 11.) Si quis se pejeraverit,
et alios sciens in perjurium duxerit, XL
dies in pane et aqua, et VII sequentes annos poeniteat,
et nunquam sit sine poenitentia. Et alii si
conscii fuerant, similiter poeniteant: sin autem,
singuli ut perjurium non sponte commissum, poeniteant.
CAP. 10.-- #Quod sic Deus juramenta perceperit, ut ille cui jurata fuerint.@#
( #Ex dictis S. Isidori.@# ) Sicut mentiri non potest qui
non loquitur, sic pejerare non potuerit qui jurare
non appetit. Cavendum igitur est juramentum, nec
eo utendum, nisi sola necessitate. Non est contra
Dei praeceptum jurare, sed dum usum jurandi facimus,
perjurii crimen incurrimus. Nunquam ergo
jurat, qui pejerare timet. Multi dum loquuntur, jurare
semper delectantur, dum oporteat hoc tantum
esse in ore, Est, est, Non, non. Amplius enim quam
est, et non est, a malo est. Multi ut fallant pejerant,
ut per fidem sacramenti fidem faciant verborum:
sicque fallendo dum pejerant, et mentiuntur, hominem
incautum decipiunt. Interdum et falsis lacrymis
seducti decipimur, et creditur dum plorant,
quibus credendum non erat. Plerumque sine juramento
loqui disponimus, sed incredulitate eorum
qui non credunt quod dicimus, jurare compellimur,
talique necessitate jurandi consuetudinem facimus.
Sunt multi ad credendum pigri, qui non moventur
ad fidem verbis. Graviter autem delinquunt, qui sibi
loquentes jurare cogunt. Quacunque arte verborum
quisque juret, Deus tamen, qui conscientiae testis
est, ita hoc accipit, sicut ille cui juratur intelligit.
Dupliciter autem reus erit, qui et Dei nomen in
vanum adsumit, et proximum dolo capit. Non est
conservandum sacramentum quod malum incaute
promittitur, veluti si quispiam adulterae perpetuam
cum ea permanendi fidem polliceatur. Tolerabilius
est enim non implere sacramentum, quam permanere
in stupri flagitio. Jurare, est Dei illa providentia,
quae statuit non evellere statuta. Poenitentia autem
Dei, rerum mutatio est. Non poenitere autem,
statuta non revocare, ut est illud: Juravit Dominus
et non poenitebit eum, id est, quae juravit non
mutabit.
CAP. 11.-- #De illis qui scienter se pejeraverint@#
( #Ex poenitentiali Theodo.@# ) Si quis suspicatur quod
ad perjurium inducatur, et tamen ex consensu jurat,
XL dies poeniteat, et VII sequentes annos, et nunquam
sit sine gravi poenitentia.
CAP. 12.-- #Quod unusquisque jejunus jurare debeat.@#
(Ex decr. Cornelii papae, capite 5.) Sed et nobis honestum
etiam et justum videtur, ut qui in sanctis
audet jurare hoc jejunus faciat, cum omni honestate
et timore Dei, et ut pueri ante quatuordecim annos
non cogantur jurare.
CAP. 13.-- #De eadem re@#
(Ex concilio Aureli., capite 10.) Et hoc sancta synodus
decrevit, nisi pro pace facienda, ut omnes
fideles jejuni ad sacramenta accedant.
CAP. 14.-- #Qualem poenitentiam perjuri accipere debeant.@#
(Ex decr. Eutychian. papae, capite 26.) Praedicandum
est etiam, ut perjurium fideles caveant, et ab hoc
summopere abstineant, scientes hoc grande scelus
esse, et in lege, et prophetis, et in Evangelio prohibitum.
Audivimus autem quosdam parvipendere
hoc scelus, et levem quodammodo perjuris poenitentiae
modum imponere. Qui etiam nosse debent, talem
de perjurio poenitentiam imponere debere, qualem
et de adulterio, de fornicatione, de homicidio sponte
commisso, et de caeteris criminalibus vitiis. Si quis
vero perpetrato perjurio. aut quolibet criminali
peccato, timens poenitentiam longam, ad confessionem
venire noluerit, ab Ecclesia repellendus est,
sive a communione et consortio fidelium, ut nullus
cum eo comedat, atque bibat, neque oret, neque in
sua domo eum recipiat.
CAP. 15.-- #De illis qui per capillum Dei, aut caput jurant, vel alio modo blasphemia contra Deum immortalem utuntur.@#
(Ex decr. Pii papae, capite 5.) Si quis per capillum
Dei, vel caput juraverit, vel alio modo blasphemia
contra Deum usus fuerit, si est ex ecclesiastico ordine,
deponatur: si laicus, anathematizetur: et si | null | 40061d74-a6d4-46ca-831e-45fa863f5340 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quis per creaturas juraverit, acerrime castigetur,
et juxta id quod synodus dijudicaverit poeniteat. Si
quis autem talem hominem non manifestaverit, non
est dubium quod divina condemnatione similiter
coerceatur. Et si episcopus ista emendare neglexerit,
a synodo corripiatur.
CAP. 16.-- #De juramento Herodis.@#
( #Ex dictis Hieronym.@# ) Cum juramento pollicitus est
Herodes saltatrici dare quodcunque postulasset ab
eo. Si ob jusjurandum fecisse se dicit: si patris,
matrisque interitum postulasset, facturus esset, an
non? Quod in suis ergo repudiaturus fuit, contemnere
debuit, et in propheta.
CAP. 17.-- #De illis qui odium sempiternum inter se juramento firmaverint.@#
(Ex concilio Hilerd., capite 6) Qui sacramento se
obligaverit, ut litiget cum quolibet, ne ad pacem
ullo modo redeat, pro perjurio, uno anno a corpore
et sanguine Domini segregetur, et reatum suum
jejuniis et eleemosynis absolvat: ad charitatem
vero, quae operit multitudinem peccatorum, celeriter
redeat.
CAP. 18.-- #De illis qui incaute juraverint.@#
(Ex decret. Sotheris pap, capite 3.) Si aliquid forte
nos incautius jurasse contigerit, quod observatum
pejorem vergat in exitum, illud consilio salubriori
mutandum noverimus, ac magis instante necessitate
pejerandum nobis, quam profecto juramento in
aliud crimen majus esse divertendum.
CAP. 19.-- #Qualiter sacerdotes jurare debeant.@#
(Ex epist. Cornelii pap., capite 3.) Cornelius episcopus,
Rufo coepiscopo in Domino salutem. Exigit
dilectio tua, frater charissime, ut ex auctoritate
sedis apostolicae, tuis deberemus consultis respondere.
Quod licet non prolixe, sed succincte agere
festinaremus, propter quasdam importunitates quae
nostris praepedientibus peccatis in nos supervenere,
tuis tamen per reliqua sanctorum Patrum instituta
studiis perquirere latius, et investigare committimus.
Non enim potest mens attrita et oneribus
atque importunitatibus gravata, tantum boni peragere,
quantum delectata et oppressionibus soluta.
Non ergo ista ob id praetulimus, ut haec et alia quae
necessaria fore cognoverimus, tuae sanctitati velimus
denegare; sed quod hic minus invenitur, latius
perquiratur. Sacramentum autem hactenus a summis
sacerdotibus, vel reliquis Dei ministris exigi,
nisi pro fide recta, minime cognovimus, nec sponte
eos jurasse reperimus. Summopere ergo sanctus
Jacobus apostolus, prohibens sacramentum, loquitur
dicens: Ante omnia, fratres mei, nolite jurare,
neque per coelum, neque per terram, neque aliud
quodcunque juramentum. Sit autem sermo vester,
Est, est, Non, non, ut non sub judicium decidatis.
Et Dominus in Evangelio ait: Audistis quia dictum
est antiquis, Non pejerabis: reddes autem Domino
juramenta tua. Ego autem dico vobis, non jurare
omnino, neque per coelum: quia thronus Dei est,
neque per terram: quia scabellum pedum ejus est,
neque per Hierosolymam: quia civitas est magni
regis, neque per caput tuum: quia non potes unum
capillum album facere, aut nigrum. Sit autem sermo
vester, Est, est, Non, non. Quod his autem abundantius
est, a malo est, id est, et ab exigente et a
jurante. Haec, frater charissime, ipse Dominus prohibet,
id est, non debere jurare. Haec apostoli maxime
omnes, haec sancti viri praedecessores nostri,
qui huic sanctae universali Ecclesiae apostolicae praefuerunt
haec prophetae, et reliqui sancti doctores per
universum mundum dispersi ad praedicandum,
juramenta fieri vetant. Quorum nos exempla, si
coeperimus numerare, aut in schedula hac inserere,
ante deficeret diei hora, quam eorum exempla, de
hac causa prohibita. Quae nos sequentes sanctorum
apostolorum, eorumque successorum jura firmamus,
et sacramenta incauta fieri prohibemus. Unde
et ipse Dominus in tabulis lapideis quas Moysi dedit,
propria manu scripsit, dicens: Vide, ne assumas
nomen Domini Dei tui in vanum, et reliqua. Unusquisque
enim propriam conscientiam mundam debet
servare Deo, et in memoria retinere: Os quod
mentitur, occidit animam. Et Apostolus ait: Loquimini
veritatem unusquisque cum proximo suo,
quoniam sumus invicem membra. Et alibi: Nolite
mentiri invicem membra. Haec praecepta sunt Salvatoris,
haec prophetarum, haec sanctorum Patrum
instituta. Quae si quis in vanum duxerit, hostis est
animae suae: quia nemo contra prophetas, nemo
contra apostolum, nemo contra | null | a13d9d97-eb0d-40e7-8b00-76f944a8382a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Evangelium facit
aliquid absque periculo.
CAP. 20.-- #Quo tempore jurare liceat@#
(Ex concilio apud sanctum Medardum, capite 4.) Decrevit sancta synodus, ut a septuagesima usque in
octavas paschae, et ab Adventu Domini usque post
consecratos dies, nec non et in jejuniis quatuor temporum,
et in Letania majore, et in diebus Rogationum,
et in diebus Dominicis, nisi de concordia et
pacificatione, nullus super sacra jurare praesumat.
CAP. 21.-- #De illis qui sacramentum regis violant.@#
( #Ex dictis August.@# ) Si quis laicus juramentum violando
prophanat, quod regi et domino suo jurat, et
postmodum perverse ejus regnum, et dolose tractaverit,
et in mortem ipsius aliquo machinamento insidiatur:
quia sacrilegium peragit, manum suam in
Christum Domini mittens, anathema sit, nisi per dignam
poenitentiae satisfactionem emendaverit, sicuti
constitutum a sancta synodo est, id est, saeculum
relinquat, arma deponat, in monasterium eat, et
poeniteat omnibus diebus vitae suae. Verumtamen
communionem in exitu vitae cum Eucharistia accipiat.
Episcopus vero, presbyter, vel diaconus, si hoc
crimen perpetraverit, degradetur.
CAP. 22.-- #De illo qui audierit vocem pejerantis, et assensum praebet.@#
( #In Levitico legitur:@# ) Anima quae peccaverit, et audierit
vocem pejerantis, et testis fuerit, aut ipse viderit,
aut conscius erit, nisi indicaverit portabit
iniquitatem.
CAP. 23.-- #De hoc quod Apostolus Spiritum sanctum testificatus est.@#
( #Apostolus dicit:@# ) Veritatem dico in Christo, non
mentior, testimonium mihi reddente conscientia mea
in Spiritu sancto.
CAP. 24.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis Hieronym.@# ) Hieronymus dicit: Jesum testor
et sanctos angelos ejus.
CAP. 25.-- #Quod definitio incauta solvenda sit.@#
(Ex concilio Hibern., capite 1.) Definitio incauta
laudabiliter solvenda, nec praevaricatio est, sed temeritatis
emendatio.
CAP. 26.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 3.) Si puella sita in puerili aetate
in domo patris, illo nesciente se juramento constrinxerit:
et si pater statim, ut audierit, contradixerit,
vota ejus et juramenta irrita erunt, et facilius
emendabitur.
CAP. 27.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Aurelia., capite 2.) Juramentum filii,
aut filiae, nesciente patre, et vota monachi, nesciente
abbate, et juramenta pueri, irrita sunt.
CAP. 28.-- #Quod omnibus modis cavendum sit mendacium.@#
( #Gregor. dicit:@# ) Noli, fili, negare gratiam Dei, ne
incurras pro bono in malum, pro humilitate in mendacium.
Cavendum namque est omnibus modis mendacium,
sive pro malo, sive etiam pro bono proferri
videatur: quia omne mendacium non est ex Deo, sed,
sicut Salvator dicit, a malo est.
CAP. 29.-- #Item de juramento.@#
( #Ex concilio Toletan.@# ) Etenim dum pejerare compellimur,
creatorem quidem offendimus, sed nos tantummodo
maculamus, cum vero noxia promissa
complemus, et Dei jussa superbe contemnimus, ut
proximis impia crudelitate noceamus, et nosipsos
crudeliore mortis gladio trucidamus. Illic enim duplici
culparum telo percutimur, hic tripliciter jugulamur.
Restat ergo, ut eo nostra pergat sententia,
quo misericordiae patuerit via. Quae ita Domino
probatur accepta, ut plus eam cupiat quam sacrificia
veneranda, dicente ipso: Misericordiam volo,
et non sacrificium. Hac indulgentiae concessa licentia,
miserationis ipsius opus in gloriosi principis potestatem
redigimus: ut, quia Deus illi miserandi
aditum patefecit, remedia pietatis ipse quoque non
deneget. Quae ita principali discretione moderata
persistant, ut et illis ita sit misericordia contributa,
ut nusquam gens, aut patria, per eosdem, aut periculum
quodcunque perferat, aut jacturam. Haec miserationis
obtentu temperasse sufficiat, caeterumque
juramenta pro regiae potestatis salute, vel constitutione
gentis et patriae, quae hactenus sunt exacta, vel
deinceps exstiterint exigenda, omni custodia, omnique
vigilantia indissolubiliter decernimus observanda,
membrorum truncatione, mortisque sententia,
religione penitus absoluta, sed ne pravarum
mentium versuta nequitia nosmet ad perjurii aliquando
provocet culpam, nec a sanctae fidei regula
hanc asserat venire sententiam, tam divinae auctoritatis
oracula, quam praecedentium Patrum
huic narrationi curavimus innectenda. | null | fe09e1b6-4f89-4431-9565-1027fe84dac5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Sic enim per
Hieremiam dixit: Repente loquar adversus gentem,
et adversus regnum, ut eradicem, et disperdam illud.
Si poenitentiam egerit gens illa a malo suo,
quod locutus sum adversus eam, agam et ego poenitentiam
super malo quod cogitavi, ut facerem ei. Et
per Ezechielem: Si dixero, inquit, justo quod vita
vivat, et confisus in justitia sua, fecerit iniquitatem,
omnes justitiae ejus oblivioni tradentur: et in
iniquitate sua quam operatus est, in ipsa morietur.
Si autem dixero impio, Morte morieris, et egerit
poenitentiam: vita vivet, et non morietur. Si ergo
nostra conversatio sic divinam mutat sententiam,
cur miserorum tantae lacrymae, vel pressura,
tam crudam non temperent ex miseratione vindictam?
Hinc etiam populo Israelitico saepe ultio
promissa suspenditur, et Ninivitarum perditio divinae
sententiae permutatione sedatur. Nam sanctus
Ambrosius in libro tertio de Officiis, ita ait: Purum
igitur ac syncerum oportet esse affectum, et unusquisque
simplicem sermonem proferat. Vas suum in
sanctitate possideat, ne fratrem circunscriptione
verborum inducat. Nihil promittat inhonestum, ac
sibi promittere quaerat. Tolerabilius est promissum
non facere, quam facere quod turpe sit. Saepe plerique
constringunt se jurisjurandi sacramento, et cum
ipsi cognoverint promittendum non fuisse jus sacramenti,
tamen contemplatione faciunt quod spoponderunt,
sicut de Herode supra scripsimus, qui
saltatrici praemium turpiter promisit, crudeliter
solvit. Turpe, quod regnum pro saltatione promittitur:
crudele, quod mors prophetae pro jurisjurandi
religione donatur: quanto tolerabilius tale fuisset
perjurium sacramento? Et post pauca, de Jepte discernens.
Miserabilis necessitas, quae solvitur parricidio.
Melius est non vovere id, quod sibi cui promittitur,
nolit exolvi. Et post paululum: Non semper
igitur promissa solvenda omnia sunt. Denique ipse
Dominus, sicut Scriptura indicat, frequenter suam
mutat sententiam. Vir quoque sanctissimus Augustinus
investigationis acumine acutus, inveniendi
arte praecipuus, asserendi copia profluus,
eloquentiae flore venustus, sapientiae fructu foecundus,
haec in suis narrat affectibus. Duo sunt enim
omnino genera mendaciorum, in quibus non magna
culpa est, sed tamen non est sine culpa, cum aut
jocamur, aut cum promittimus, mentimur. Illud
primum in jocando, ideo non est perniciosissimum,
quia non fallit. Novit enim ille, cui dicitur, joci
causa esse dictum. Secundum autem ideo mentitus
est, qui retinet nonnullam benevolentiam. Idem
ipse alibi, non auferat, inquit, veritas misericordiam,
non ambulabit in via Domini, in qua misericordia
et veritas obviaverunt sibi. Hinc beatus Papa
Gregorius, in libris Moralium, sic ait: Cum mens
inter minora, et maxima peccata constringitur, si
omnino nullus sine peccato evadendi aditus patet,
minora semper eligantur: quia et qui murorum ambitu,
ne fugiat, clauditur, ibi se in fugam praecipitat,
ubi brevior murus invenitur. Hinc et Isidorus
ait: Tolerabilius est enim non implere sacramentum,
quam permanere in stupri flagitio. Similiter
in Synonimis: In malis promissis, rescinde fidem.
In turpi voto ut a decreto quod incaute novisti non
facias. Impia est promissio, quae scelere adimpletur.
Unde necesse est, ut male jurans, dignam poenitentiam
agat, eo quod nomen Domini contra praeceptum
illius sumpsit in vanum, quia in Exodo scriptum
est: Nec enim insontem habebit Dominus
eum qui assumpserit nomen Domini Dei sui frustra.
Et in Levitico: Non pejerabis in nomine meo, nec
pollues nomen Domini Dei tui: ego Dominus. Tamen
malum quod facturum se sacramento devoverat
omnino non faciat: quia stulta vota frangenda
sunt.
FINIS LIBRI DUODECIMI.
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de juramento et perjurio, de jurandi
facilitate ejusque periculo, deque improbis juramentis
infringendis agitur.
CAP. 1.-- #Ut multiplicia genera juramentorum extirpentur.@#
(Ex concilio Meldensi, capite 10.) Ut multiplex
juramentorum, et perjuriorum confusio, per quam
multae fidelium animae in toto hoc regno perditae
esse noscuntur, quam sit detestanda et Deo odibilis,
attentus omnibus annuntietur. Tantum namque
hoc malum est, ut ad sanctuaria martyrum ubi diversorum
aegritudines sanantur, ibi perjuri, licet
manifeste interdum vexari non videantur, justo Dei
judicio a daemonibus arripiantur. Et sicut sanctus
dicit Gregorius, ad horum corpora aegri veniunt et
curantur, et perjuri a daemonio vexantur.
CAP | null | cc446c71-0342-4b8a-9b7b-8f83fecc4d4e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. 2.-- #De illis qui nomen Dei in vanum sumunt.@#
( #Ex dictis Hieronym.@# ) Habemus in lege Domini
scriptum: Non pejerabis in nomine meo, nec pollues
nomen Domini Dei tui, et ne assumes nomen
Dei tui in vanum. Ideo admonendi sunt omnes, ut
diligenter caveant perjurium, non solum in altari,
seu sanctorum reliquiis, sed et in communi loquela.
Item cavendum est, ne aliquis plus aurum honoret
quam altare, ne ei Dominus dicat: Stulte, quid est
majus, aurum an altare quod sanctificat aurum
CAP. 3.-- #De illis qui per cupiditatem perjurium fecerint.@#
( #Ex poenitentiali Romano.@# ) Si quis per cupiditatem
pejeraverit, omnes res suas vendat, pauperibus et
distribuat, et monasterium ingressus, jugi poenitentiae
se subdat.
CAP. 4-- #De illis qui jubentibus dominis suis perjurium fecerint.@#
(Ex decr. Pii papae, capite 2.) Qui compulsus a
domino pejerat se sciens, utrique sint perjuri, et
dominus et miles: dominus, quia praecepit miles,
quia plus dominum quam animam dilexit. Si liber
est, quadraginta dies in pane et aqua poeniteat, et
VII sequentes annos. Si servus ejus est, tres quadragesimas
et legitimas ferias poeniteat.
CAP. 5.-- #De illis qui pejerant se in manu episcopi, aut in cruce consecrata, aut non consecrata.@#
( #Ex poenitentiali Theodo.@# ) Qui pejerat se in manu
episcopi, aut in cruce consecrata, III annos poeniteat.
Si vero in cruce non consecrata, annum unum
poeniteat. Qui autem seductus fuerit, et ignorans
se pejeraverit, et postea cognoscit, tres quadragesimas
poeniteat.
CAP. 6.-- #De illis qui pro vita redimenda perjurium fecerint.@#
( #Ex poenitentiali Romano.@# ) Si quis coactus pro vita
redimenda, vel pro qualibet causa, vel necessitate se
pejerat: quia plus corpus quam animam dilexerat,
tres quadragesimas. Alii judicant tres annos, unum
ex his in pane et aqua, poeniteat.
CAP. 7.-- #De illis qui injusta vota juramento firmaverint.@#
(Ex concilio Toletan., capite 9.) Necesse enim est,
ut male jurans, dignam poenitentiam agat, eo quod
nomen Domini contra praeceptum illius sumpsit in
vanum: quia in Exodo scriptum est: Nec enim insontem
habebit Dominus eum qui assumpserit nomen
Domini Dei sui frustra. Et in Levitico: Non
pejerabis in nomine meo, nec pollues nomen Domini
Dei tui, ego Dominus. Malum tamen quod facturum
se sacramento devoverat, omnino non faciat:
quia stulta vota frangenda sunt.
CAP. 8.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Fabiani papae, capite 11.) Quicunque sciens
se pejeraverit, quadraginta dies in pane et aqua, et
septem annos sequentes poeniteat, et nunquam sit
sine poenitentia, et nunquam in testimonium recipiatur,
et post haec communionem percipiat.
CAP. 9.-- #De eodem re.@#
(Ex decr. Pelagii papae, capite 11.) Si quis se pejeraverit,
et alios sciens in perjurium duxerit, XL
dies in pane et aqua, et VII sequentes annos poeniteat,
et nunquam sit sine poenitentia. Et alii si
conscii fuerant, similiter poeniteant: sin autem,
singuli ut perjurium non sponte commissum, poeniteant.
CAP. 10.-- #Quod sic Deus juramenta perceperit, ut ille cui jurata fuerint.@#
( #Ex dictis S. Isidori.@# ) Sicut mentiri non potest qui
non loquitur, sic pejerare non potuerit qui jurare
non appetit. Cavendum igitur est juramentum, nec
eo utendum, nisi sola necessitate. Non est contra
Dei praeceptum jurare, sed dum usum jurandi facimus,
perjurii crimen incurrimus. Nunquam ergo
jurat, qui pejerare timet. Multi dum loquuntur, jurare
semper delectantur, dum oporteat hoc tantum
esse in ore, Est, est, Non, non. Amplius enim quam
est, et non est, a malo est. Multi ut fallant pejerant,
ut per fidem sacramenti fidem faciant verborum:
sicque fallendo dum pejerant, et mentiuntur, hominem
incautum decipiunt. Interdum et falsis lacrymis
seducti decipimur, et creditur dum plorant,
quibus credendum non erat. Plerumque sine juramento
loqui disponimus, sed incredulitate eorum
qui non credunt quod | null | d11b27f6-ce19-41a8-b3ed-c6eaa7f307f4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dicimus, jurare compellimur,
talique necessitate jurandi consuetudinem facimus.
Sunt multi ad credendum pigri, qui non moventur
ad fidem verbis. Graviter autem delinquunt, qui sibi
loquentes jurare cogunt. Quacunque arte verborum
quisque juret, Deus tamen, qui conscientiae testis
est, ita hoc accipit, sicut ille cui juratur intelligit.
Dupliciter autem reus erit, qui et Dei nomen in
vanum adsumit, et proximum dolo capit. Non est
conservandum sacramentum quod malum incaute
promittitur, veluti si quispiam adulterae perpetuam
cum ea permanendi fidem polliceatur. Tolerabilius
est enim non implere sacramentum, quam permanere
in stupri flagitio. Jurare, est Dei illa providentia,
quae statuit non evellere statuta. Poenitentia autem
Dei, rerum mutatio est. Non poenitere autem,
statuta non revocare, ut est illud: Juravit Dominus
et non poenitebit eum, id est, quae juravit non
mutabit.
CAP. 11.-- #De illis qui scienter se pejeraverint@#
( #Ex poenitentiali Theodo.@# ) Si quis suspicatur quod
ad perjurium inducatur, et tamen ex consensu jurat,
XL dies poeniteat, et VII sequentes annos, et nunquam
sit sine gravi poenitentia.
CAP. 12.-- #Quod unusquisque jejunus jurare debeat.@#
(Ex decr. Cornelii papae, capite 5.) Sed et nobis honestum
etiam et justum videtur, ut qui in sanctis
audet jurare hoc jejunus faciat, cum omni honestate
et timore Dei, et ut pueri ante quatuordecim annos
non cogantur jurare.
CAP. 13.-- #De eadem re@#
(Ex concilio Aureli., capite 10.) Et hoc sancta synodus
decrevit, nisi pro pace facienda, ut omnes
fideles jejuni ad sacramenta accedant.
CAP. 14.-- #Qualem poenitentiam perjuri accipere debeant.@#
(Ex decr. Eutychian. papae, capite 26.) Praedicandum
est etiam, ut perjurium fideles caveant, et ab hoc
summopere abstineant, scientes hoc grande scelus
esse, et in lege, et prophetis, et in Evangelio prohibitum.
Audivimus autem quosdam parvipendere
hoc scelus, et levem quodammodo perjuris poenitentiae
modum imponere. Qui etiam nosse debent, talem
de perjurio poenitentiam imponere debere, qualem
et de adulterio, de fornicatione, de homicidio sponte
commisso, et de caeteris criminalibus vitiis. Si quis
vero perpetrato perjurio. aut quolibet criminali
peccato, timens poenitentiam longam, ad confessionem
venire noluerit, ab Ecclesia repellendus est,
sive a communione et consortio fidelium, ut nullus
cum eo comedat, atque bibat, neque oret, neque in
sua domo eum recipiat.
CAP. 15.-- #De illis qui per capillum Dei, aut caput jurant, vel alio modo blasphemia contra Deum immortalem utuntur.@#
(Ex decr. Pii papae, capite 5.) Si quis per capillum
Dei, vel caput juraverit, vel alio modo blasphemia
contra Deum usus fuerit, si est ex ecclesiastico ordine,
deponatur: si laicus, anathematizetur: et si
quis per creaturas juraverit, acerrime castigetur,
et juxta id quod synodus dijudicaverit poeniteat. Si
quis autem talem hominem non manifestaverit, non
est dubium quod divina condemnatione similiter
coerceatur. Et si episcopus ista emendare neglexerit,
a synodo corripiatur.
CAP. 16.-- #De juramento Herodis.@#
( #Ex dictis Hieronym.@# ) Cum juramento pollicitus est
Herodes saltatrici dare quodcunque postulasset ab
eo. Si ob jusjurandum fecisse se dicit: si patris,
matrisque interitum postulasset, facturus esset, an
non? Quod in suis ergo repudiaturus fuit, contemnere
debuit, et in propheta.
CAP. 17.-- #De illis qui odium sempiternum inter se juramento firmaverint.@#
(Ex concilio Hilerd., capite 6) Qui sacramento se
obligaverit, ut litiget cum quolibet, ne ad pacem
ullo modo redeat, pro perjurio, uno anno a corpore
et sanguine Domini segregetur, et reatum suum
jejuniis et eleemosynis absolvat: ad charitatem
vero, quae operit multitudinem peccatorum, celeriter
redeat.
CAP. 18.-- #De illis qui incaute juraverint.@#
(Ex decret. Sotheris pap, capite 3.) Si aliquid forte
nos incautius jurasse contigerit, quod observatum
pejorem vergat in exitum, illud consilio salubriori
mutandum noverimus, ac magis instante necessitate
pejerandum nobis, quam profecto juramento in
aliud crimen majus esse divertendum.
CAP. 19.-- #Qualiter sacerdotes jurare debeant.@#
( | null | 9c670996-6626-48c9-9785-41c894ac49d0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ex epist. Cornelii pap., capite 3.) Cornelius episcopus,
Rufo coepiscopo in Domino salutem. Exigit
dilectio tua, frater charissime, ut ex auctoritate
sedis apostolicae, tuis deberemus consultis respondere.
Quod licet non prolixe, sed succincte agere
festinaremus, propter quasdam importunitates quae
nostris praepedientibus peccatis in nos supervenere,
tuis tamen per reliqua sanctorum Patrum instituta
studiis perquirere latius, et investigare committimus.
Non enim potest mens attrita et oneribus
atque importunitatibus gravata, tantum boni peragere,
quantum delectata et oppressionibus soluta.
Non ergo ista ob id praetulimus, ut haec et alia quae
necessaria fore cognoverimus, tuae sanctitati velimus
denegare; sed quod hic minus invenitur, latius
perquiratur. Sacramentum autem hactenus a summis
sacerdotibus, vel reliquis Dei ministris exigi,
nisi pro fide recta, minime cognovimus, nec sponte
eos jurasse reperimus. Summopere ergo sanctus
Jacobus apostolus, prohibens sacramentum, loquitur
dicens: Ante omnia, fratres mei, nolite jurare,
neque per coelum, neque per terram, neque aliud
quodcunque juramentum. Sit autem sermo vester,
Est, est, Non, non, ut non sub judicium decidatis.
Et Dominus in Evangelio ait: Audistis quia dictum
est antiquis, Non pejerabis: reddes autem Domino
juramenta tua. Ego autem dico vobis, non jurare
omnino, neque per coelum: quia thronus Dei est,
neque per terram: quia scabellum pedum ejus est,
neque per Hierosolymam: quia civitas est magni
regis, neque per caput tuum: quia non potes unum
capillum album facere, aut nigrum. Sit autem sermo
vester, Est, est, Non, non. Quod his autem abundantius
est, a malo est, id est, et ab exigente et a
jurante. Haec, frater charissime, ipse Dominus prohibet,
id est, non debere jurare. Haec apostoli maxime
omnes, haec sancti viri praedecessores nostri,
qui huic sanctae universali Ecclesiae apostolicae praefuerunt
haec prophetae, et reliqui sancti doctores per
universum mundum dispersi ad praedicandum,
juramenta fieri vetant. Quorum nos exempla, si
coeperimus numerare, aut in schedula hac inserere,
ante deficeret diei hora, quam eorum exempla, de
hac causa prohibita. Quae nos sequentes sanctorum
apostolorum, eorumque successorum jura firmamus,
et sacramenta incauta fieri prohibemus. Unde
et ipse Dominus in tabulis lapideis quas Moysi dedit,
propria manu scripsit, dicens: Vide, ne assumas
nomen Domini Dei tui in vanum, et reliqua. Unusquisque
enim propriam conscientiam mundam debet
servare Deo, et in memoria retinere: Os quod
mentitur, occidit animam. Et Apostolus ait: Loquimini
veritatem unusquisque cum proximo suo,
quoniam sumus invicem membra. Et alibi: Nolite
mentiri invicem membra. Haec praecepta sunt Salvatoris,
haec prophetarum, haec sanctorum Patrum
instituta. Quae si quis in vanum duxerit, hostis est
animae suae: quia nemo contra prophetas, nemo
contra apostolum, nemo contra Evangelium facit
aliquid absque periculo.
CAP. 20.-- #Quo tempore jurare liceat@#
(Ex concilio apud sanctum Medardum, capite 4.) Decrevit sancta synodus, ut a septuagesima usque in
octavas paschae, et ab Adventu Domini usque post
consecratos dies, nec non et in jejuniis quatuor temporum,
et in Letania majore, et in diebus Rogationum,
et in diebus Dominicis, nisi de concordia et
pacificatione, nullus super sacra jurare praesumat.
CAP. 21.-- #De illis qui sacramentum regis violant.@#
( #Ex dictis August.@# ) Si quis laicus juramentum violando
prophanat, quod regi et domino suo jurat, et
postmodum perverse ejus regnum, et dolose tractaverit,
et in mortem ipsius aliquo machinamento insidiatur:
quia sacrilegium peragit, manum suam in
Christum Domini mittens, anathema sit, nisi per dignam
poenitentiae satisfactionem emendaverit, sicuti
constitutum a sancta synodo est, id est, saeculum
relinquat, arma deponat, in monasterium eat, et
poeniteat omnibus diebus vitae suae. Verumtamen
communionem in exitu vitae cum Eucharistia accipiat.
Episcopus vero, presbyter, vel diaconus, si hoc
crimen perpetraverit, degradetur.
CAP. 22.-- #De illo qui audierit vocem pejerantis, et assensum praebet.@#
( #In Levitico legitur:@# ) Anima quae peccaverit, et audierit
vocem pejerantis, et testis fuerit, aut ipse viderit,
aut conscius erit | null | d8b9cc01-e90c-4248-b879-f54ac027a672 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, nisi indicaverit portabit
iniquitatem.
CAP. 23.-- #De hoc quod Apostolus Spiritum sanctum testificatus est.@#
( #Apostolus dicit:@# ) Veritatem dico in Christo, non
mentior, testimonium mihi reddente conscientia mea
in Spiritu sancto.
CAP. 24.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis Hieronym.@# ) Hieronymus dicit: Jesum testor
et sanctos angelos ejus.
CAP. 25.-- #Quod definitio incauta solvenda sit.@#
(Ex concilio Hibern., capite 1.) Definitio incauta
laudabiliter solvenda, nec praevaricatio est, sed temeritatis
emendatio.
CAP. 26.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 3.) Si puella sita in puerili aetate
in domo patris, illo nesciente se juramento constrinxerit:
et si pater statim, ut audierit, contradixerit,
vota ejus et juramenta irrita erunt, et facilius
emendabitur.
CAP. 27.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Aurelia., capite 2.) Juramentum filii,
aut filiae, nesciente patre, et vota monachi, nesciente
abbate, et juramenta pueri, irrita sunt.
CAP. 28.-- #Quod omnibus modis cavendum sit mendacium.@#
( #Gregor. dicit:@# ) Noli, fili, negare gratiam Dei, ne
incurras pro bono in malum, pro humilitate in mendacium.
Cavendum namque est omnibus modis mendacium,
sive pro malo, sive etiam pro bono proferri
videatur: quia omne mendacium non est ex Deo, sed,
sicut Salvator dicit, a malo est.
CAP. 29.-- #Item de juramento.@#
( #Ex concilio Toletan.@# ) Etenim dum pejerare compellimur,
creatorem quidem offendimus, sed nos tantummodo
maculamus, cum vero noxia promissa
complemus, et Dei jussa superbe contemnimus, ut
proximis impia crudelitate noceamus, et nosipsos
crudeliore mortis gladio trucidamus. Illic enim duplici
culparum telo percutimur, hic tripliciter jugulamur.
Restat ergo, ut eo nostra pergat sententia,
quo misericordiae patuerit via. Quae ita Domino
probatur accepta, ut plus eam cupiat quam sacrificia
veneranda, dicente ipso: Misericordiam volo,
et non sacrificium. Hac indulgentiae concessa licentia,
miserationis ipsius opus in gloriosi principis potestatem
redigimus: ut, quia Deus illi miserandi
aditum patefecit, remedia pietatis ipse quoque non
deneget. Quae ita principali discretione moderata
persistant, ut et illis ita sit misericordia contributa,
ut nusquam gens, aut patria, per eosdem, aut periculum
quodcunque perferat, aut jacturam. Haec miserationis
obtentu temperasse sufficiat, caeterumque
juramenta pro regiae potestatis salute, vel constitutione
gentis et patriae, quae hactenus sunt exacta, vel
deinceps exstiterint exigenda, omni custodia, omnique
vigilantia indissolubiliter decernimus observanda,
membrorum truncatione, mortisque sententia,
religione penitus absoluta, sed ne pravarum
mentium versuta nequitia nosmet ad perjurii aliquando
provocet culpam, nec a sanctae fidei regula
hanc asserat venire sententiam, tam divinae auctoritatis
oracula, quam praecedentium Patrum
huic narrationi curavimus innectenda. Sic enim per
Hieremiam dixit: Repente loquar adversus gentem,
et adversus regnum, ut eradicem, et disperdam illud.
Si poenitentiam egerit gens illa a malo suo,
quod locutus sum adversus eam, agam et ego poenitentiam
super malo quod cogitavi, ut facerem ei. Et
per Ezechielem: Si dixero, inquit, justo quod vita
vivat, et confisus in justitia sua, fecerit iniquitatem,
omnes justitiae ejus oblivioni tradentur: et in
iniquitate sua quam operatus est, in ipsa morietur.
Si autem dixero impio, Morte morieris, et egerit
poenitentiam: vita vivet, et non morietur. Si ergo
nostra conversatio sic divinam mutat sententiam,
cur miserorum tantae lacrymae, vel pressura,
tam crudam non temperent ex miseratione vindictam?
Hinc etiam populo Israelitico saepe ultio
promissa suspenditur, et Ninivitarum perditio divinae
sententiae permutatione sedatur. Nam sanctus
Ambrosius in libro tertio de Officiis, ita ait: Purum
igitur ac syncerum oportet esse affectum, et unusquisque
simplicem sermonem proferat. Vas suum in
sanctitate possideat, ne fratrem circunscriptione
verborum inducat. Nihil promittat inhonestum, ac
sibi promittere quaerat. Tolerabilius est promissum
non facere, quam facere quod turpe sit. Saepe plerique
constringunt se jurisjurandi sacramento, et cum
ipsi cognoverint promittendum non fuisse jus sacramenti,
tamen contemplatione faciunt quod spoponderunt,
sicut de Herode supra scripsimus, qui
saltatrici praemium turpiter promisit, crudeliter
solvit | null | 517972ef-0dd4-4cf6-b9d9-42d0ab03a41c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Turpe, quod regnum pro saltatione promittitur:
crudele, quod mors prophetae pro jurisjurandi
religione donatur: quanto tolerabilius tale fuisset
perjurium sacramento? Et post pauca, de Jepte discernens.
Miserabilis necessitas, quae solvitur parricidio.
Melius est non vovere id, quod sibi cui promittitur,
nolit exolvi. Et post paululum: Non semper
igitur promissa solvenda omnia sunt. Denique ipse
Dominus, sicut Scriptura indicat, frequenter suam
mutat sententiam. Vir quoque sanctissimus Augustinus
investigationis acumine acutus, inveniendi
arte praecipuus, asserendi copia profluus,
eloquentiae flore venustus, sapientiae fructu foecundus,
haec in suis narrat affectibus. Duo sunt enim
omnino genera mendaciorum, in quibus non magna
culpa est, sed tamen non est sine culpa, cum aut
jocamur, aut cum promittimus, mentimur. Illud
primum in jocando, ideo non est perniciosissimum,
quia non fallit. Novit enim ille, cui dicitur, joci
causa esse dictum. Secundum autem ideo mentitus
est, qui retinet nonnullam benevolentiam. Idem
ipse alibi, non auferat, inquit, veritas misericordiam,
non ambulabit in via Domini, in qua misericordia
et veritas obviaverunt sibi. Hinc beatus Papa
Gregorius, in libris Moralium, sic ait: Cum mens
inter minora, et maxima peccata constringitur, si
omnino nullus sine peccato evadendi aditus patet,
minora semper eligantur: quia et qui murorum ambitu,
ne fugiat, clauditur, ibi se in fugam praecipitat,
ubi brevior murus invenitur. Hinc et Isidorus
ait: Tolerabilius est enim non implere sacramentum,
quam permanere in stupri flagitio. Similiter
in Synonimis: In malis promissis, rescinde fidem.
In turpi voto ut a decreto quod incaute novisti non
facias. Impia est promissio, quae scelere adimpletur.
Unde necesse est, ut male jurans, dignam poenitentiam
agat, eo quod nomen Domini contra praeceptum
illius sumpsit in vanum, quia in Exodo scriptum
est: Nec enim insontem habebit Dominus
eum qui assumpserit nomen Domini Dei sui frustra.
Et in Levitico: Non pejerabis in nomine meo, nec
pollues nomen Domini Dei tui: ego Dominus. Tamen
malum quod facturum se sacramento devoverat
omnino non faciat: quia stulta vota frangenda
sunt.
FINIS LIBRI DUODECIMI.
LIBER DECIMUS TERTIUS. – INDEX CAPITULORUM
CAP. 1. De observatione Quadragesimae.
2. De jejunio Quatuor Temporum.
3. Quo tempore ad missam #flectamus genua@# dici debeat.
4. De illis qui indictum jejunium contempserint.
5. De eadem re.
6. De Letania majore quomodo observanda sit.
7. De jejunio Rogationum.
8. Ut in coena Domini, ut in reliquis Quadragesimae
diebus jejunium non solvatur.
9. Ut in Sabbato sancto jejunium ante noctis initium
non solvatur.
10. Quod non oporteat in Quadragesima natalicia
sanctorum celebrari.
11. Quod in diebus jejunii eleemosyna sit facienda.
12. Ut in Quadragesima tempus prandii conservetur.
13. Quod in diebus jejuniorum nulla jurgia esse
debeant.
14. Ut in illis sacratis diebus jejuniorum conjugati a
conjugibus se abstinere debeant.
15. De his qui in clero sunt, et carnium esum habuerint
exosum.
16. De vigiliis sanctorum.
17. De eadem re.
18. De hoc si evenerit pestilentia, vel inaequalitas
aeris.
19. Ut nullus in Dominica die pro abstinentia jejunet.
20. De eadem re.
21. Ut placita saecularia in diebus Dominicis, et in
praecipuis festis, et in diebus jejuniorum non
fiant.
22. Ut jejunium absque cibo luxuriae observari debeat.
23. Ut quotidianum jejunium non sit sine refectione
aliqua.
24. De eadem re.
25. Quod jejunium curet vulnera delinquentis.
26. De quodam Alcibiade qui sibi grave jugum jejunii
imposuerat.
27. De eo qui sub obtentu religionis sine jussu episcopi
sui vel presbyteri jejunium sibi imponit.
28. Ut nullus Christianus dum sancta loca pro reverentia
petierit, alicujus publicae potestatis banno
ibidem constringatur.
#Indicis capitulorum finis.@#
LIBER DECIMUS TERTIUS. #DE JEJUNIO.@#
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de observatione utilitateque jejunii,
maxime autem de jejunio Quadragesimali, Quatuor
Temporum, aliorumque ab Ecclesia institutorum, et
eorumdem violatoribus, agitur.
CAP. 1.-- #De observatione Quadragesimae.@#
( #Ex epist. Gregor. papae.@# ) Quadragesima | null | 124bef8c-0c78-42ef-9a81-74276d856d7e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
summa
observatione est observanda, ut jejunium in ea praeter
Dominicos qui de abstinentia subtracti sunt, nisi
quem infirmitas impedierit, nullatenus solvatur:
quia ipsi dies decimae sunt anni. A prima igitur
Dominica Quadragesimae usque in Pascha Domini
sex hebdomadae computantur, quarum videlicet
dierum XL et II fiunt. Ex quibus dum sex dies Dominici
abstinentiae subtrahuntur, non plus in abstinentia
quam triginta et sex dies remanent. Verbi
gratia: si per CCCXLV dies annus ducitur, nos
autem per XXX et VI dies affligimur, quasi anni
decimas Deo damus. Et ut sacer numerus quadraginta
dierum adimpleatur, quem Salvator noster
suo sacro jejunio consecraverat, quatuor dies prioris
hebdomadae ad supplementum quadraginta dierum
tollantur, id est quarta feria, quae caput jejunii
subnotatur, et quinta feria sequens, sexta et sabbatum.
Nisi istos quatuor dies superioribus triginta et
sex adjunxerimus, quadraginta dies in abstinentia
non habemus. Jubemur etiam ab omnipotenti Deo,
omnium bonorum nostrorum decimas dare. Quapropter
ut omnis decima a nobis Deo rite persolvatur,
tollamus decimam anni, et in ea peccata nostra
confitendo, corrigendo nos, jejunando, vigilando,
orando, eleemosynas largiendo, abstergamus, et
carnem nostram decimemus, ut ad sanctum Pascha
securi pervenire possumis.
CAP. 2.-- #De jejunio Quatuor Temporum.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 2.) Constituimus, ut
quatuor tempora anni, ab omnibus cum jejunio observentur,
id est, in Martio, hebdomada prima. In
Junio, secunda. In Septembris, tertia. In Decembri,
quarta: quae fuerit plena ante vigiliam Natalis Domini,
id est, feria quarta, et sexta, et Sabbato.
Veniant omnes ad Ecclesiam hora nona, cum letaniis
ad missarum solemnia.
CAP. 3.-- #Quo tempore ad missam@# flectamus genua #dici debeat.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 14.) Ut presbyteri
plebibus annuntient, quod in Quadragesima et in
jejunio Quatuor Temporum tantummodo ad missarum
solemnia genua flectere debeant. In Dominicis econtra
diebus vel caeteris festis, a vespera usque in
vesperam non flectant genua, sed stantes incurvati
orent, nec quisquam uno genu solotenus impresso
orare praesumat, sicut Judaei irridentes Dominum
in passione ejus fecisse leguntur, sed utraque genua
terrae figat. Ait enim Apostolus: Flecto genua mea
ad Patrem Domini nostri Jesu Christi
CAP. 4.-- #De illis qui indictum jejunium contempserint.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 5.) Si quis indictum
jejunium superbiendo contempserit, et observare
cum caeteris Christianis noluerit, in Gangrensi concilio
praecipitur, ut anathematizetur.
CAP. 5.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Gangren., capite 19.) Si quis eorum
qui continentiae student, absque necessitate corporea,
tradita in commune jejunia, et ab Ecclesia custodita
superbiendo dissolvit, stimulo suae cogitationis
impulsus, anathema sit.
CAP. 6.-- #De letania majore quomodo observanda sit.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 6.) Placuit nobis ut
letania major observanda sit a cunctis Christianis
uno die VII Kalen. Mai, sicut in Romana Ecclesia
constitutum reperimus, et sicut sancti Patres nostri
constituerunt: non equitando, non preciosis vestibus
induti, cinere respersi, et cilicio induti, nisi infirmitas
impedierit
CAP. 7.-- #De jejunio Rogationum.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 6.) Cum, exigentibus
peccatis, Galliarum populi luporum rabie acriter
interimerentur, nec hujus flagelli aliquod remedium
inveniri posset, congregati traduntur Galliarum
episcopi apud Viennam urbem, atque in commune
statuerunt, ut triduanum jejunium facerent. Cumque
Dominus pestem misericorditer abstulisset, hi dies
in consuetudinem annuae celebritatis venerunt, ut
per Galliarum provincias, ante Ascensionis Domini
diem celebrarentur. Agamus et nos hos dies cum
summa reverentia et devotione, cum abstinentia
carnis, et humilitate cordis, non ut visibilium luporum
rabien evadamus, sed ut invisibilium, id est,
spirituum immundorum tentamenta vincere valeamus.
Nullus autem his diebus vestimentis preciosis
induatur: quia in sacro et cinere lugere debemus.
Prohibeantur ebrietates, et commessationes, quae
fiunt in vulgari plebe. Nemo ibi equitare praesumat,
sed discalciatis pedibus omnes incedant. Nequaquam
mulierculae choros ducant: sed omnes in commune
#Kyrie eleison@#
decantent, et cum contritione cordis
Dei misericordiam exorent, pro peccatis, pro pace,
pro peste, pro conservatione frugum, et pro | null | 9a8d62ef-163f-413f-9378-ab045047d702 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
caeteris
necessitatibus. Dies enim sunt abstinentiae, non
laetitiae.
CAP. 8.-- #Ut in coena Domini, ut in reliquis Quadragesimae diebus, jejunium non solvatur.@#
(Ex concilio Laodicen., capite 50.) Quod non oporteat
in Quadragesima in ultima septimana V feriae
jejunium solvere, totamque Quadragesimam sine veneratione
transire, magisque conveniat omnem Qua
dragesimam districto venerari jejunio.
CAP. 9.-- #Ut in Sabbato sancto jejunium ante noctis initium non solvatur.@#
(Ex concilio Arausico., capite 2.) Ut in Sabbato
sancto, hoc est, in vigilia Paschae, jejunium ante
noctis initium, nisi a parvulis aut infirmis, non
solvatur, nec ipsa in parasceve; quia coena Domini
et parasceve, et sabbatum ad illos XL dies respiciunt:
vel divina mysteria his duobus diebus non
celebrentur: canonibus quippe jubentibus biduo
isto, id est, parasceve et sabbato; sacramenta poenitus
non celebrari.
CAP. 10.-- #Quod non oporteat in Quadragesima natalitia sanctorum celebrari.@#
(Ex concilio Laodicen., capite 51.) Quod non oporteat
in Quadragesima martyrum natalitia celebrari:
sed eorum sancta commemoratio in diebus sabbatorum
et Dominicorum fieri conveniat.
CAP. 11.-- #Quod in diebus jejunii eleemosyna sit facienda.@#
(Ex concilio Cabillo., capite 5.) Diebus vero jejunii
eleemosyna facienda est, et cibum sive potum, quo
quisque uti debuit, si jejunaverit, pauperibus eroget:
quia jejunare et cibos prandii ad coenam reservare,
non mercedis, sed ciborum est incrementum.
CAP. 12.-- #Ut in Quadragesima tempus prandii servetur.@#
(Ex decr. Silverii papae, capite 1.) Solent plures,
qui se jejunare putant in Quadragesima, mox ut
signum audierint ad horam nonam manducare. Qui
nullatenus jejunare credendi sunt, si ante manducaverint,
quam vespertinum celebretur officium.
Concurrendum est enim ad missas, et auditis missarum
solemnibus et vespertinis officiis, largitis eleemosynis
ad cibum accedendum est. Si vero aliquis
necessitate constrictus fuerit ut ad missam venire
non valeat, aestimata vespertina hora, completa
oratione sua, jejunium absolvat.
CAP. 13.-- #Quod in diebus jejuniorum nulla jurgia esse debeant.@#
( #Ex dictis Liber. papae.@# ) In his jejuniorum diebus
nullae lites, nullae contentiones esse debent: sed in
Dei laudibus et opere necessario persistendum.
Arguit enim eos qui contentiones et lites Quadragesimae
tempore faciunt, et qui debita a debitoribus
exigunt, Dominus per prophetam dicens: Ecce in
die jejunii vestri inveniuntur voluntates vestrae, et
omnes debitores vestros repetitis. Ecce ad lites et
ad contentiones jejunatis, et percutitis pugno impie.
CAP. 14.-- #Ut in illis sacratis diebus jejuniorum conjugati a conjugibus se abstinere debeant.@#
(Item ejusdem, capite 5.) Abstinendum est enim in
his sacratissimis Quadragesimae diebus a conjugibus
et caste et pie vivendum, ut sanctificato corde et
corpore isti dies transigantur, et sic perveniatur ad
diem sanctum Paschae, quia pene nihil valet jejunium,
quod conjugali opere polluitur, et quod orationes,
vigiliae et eleemosynae non commendant.
CAP. 15.-- #De his qui in clero sunt, et carnium esum habuerint exosum.@#
(Ex concilio Ancirano, capite 13.) Hi qui in clero
sunt presbyteri aut diaconi, et a carnibus abstinent,
placuit, eas quidem contingere, et ita si voluerint
contemnere. Quod si in tantum eas abominantur, ut
nec holera quae cum eis coquuntur existiment comedenda,
tanquam non consentientes regulae, ab
ordine cessare debent.
CAP. 16.-- #De vigiliis sanctorum.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 1.) Presbyteri cum
sacras festivitates populo annuntiant, etiam jejunium
vigiliarum eos omnimodis servare moneant.
CAP. 17.-- #De eadem re.@#
(Ex dictis Eusebii papae, capite 10.) Ut in Ecclesia
a sacerdotibus jejunia constituta, sine necessitate
rationabili, non solvantur.
CAP. 18.-- #De hoc si evenerit fames, pestilentia, vel inaequalitas aeris.@#
(Ex decr. Liberii papae, capite 2.) Si evenerit fames,
pestilentia, inaequalitas aeris, vel alia qualiscunque
tribulatio, statim jejuniis, eleemosynis et
obsecrationibus Domini misericordia deprecetur
CAP. 19.-- #Ut nullus in die Dominica pro abstinentia jejunet.@#
(Ex concilio Gangren., capite 18.) Si quis propter
continentiam, quae putatur, aut propter | null | 48e901b9-aa4c-4646-8598-224af4746e2e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
contumaciam
in die Dominico jejunat, anathema sit
CAP. 20.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Turonen., capite 57.) Si quis propter
publicam poenitentiam a sacerdote acceptam, aut
pro aliqua necessitate, die Dominica velut pro quadam
religione, jejunaverit, sicut Manichaei, anathema
sit.
CAP. 21.-- #Ut placita saecularia in diebus Dominicis, et in praecipuis festis, et in diebus jejuniorum non fiant.@#
(Ex concilio apud Erphesfurt habito, cui interfuit
Henricus rex, capite 2.) Placita secularia Dominicis
diebus vel aliis praecipuis festis, seu etiam in his
diebus in quibus legitima jejunia celebrantur, secundum
canonicam constitutionem minime fieri decrevimus.
Insuper etiam sancta synodus decrevit,
ut nulla judiciaria potestas licentiam habeat, sua
auctoritate Christianos ad placitum bannire, in
supradictis diebus, id est, septem dies ante Natalem
Domini usque in octavas Epiphaniae, et a Quinquagesima
usque in octavas Paschae, et VII dies ante
nativitatem sancti Joannis Baptistae, quatenus
adeundi Ecclesiam, orationibusque vacandi liberius
habeatur facultas.
CAP. 22.-- #Ut jejunium absque cibo luxuriae observari debeat.@#
( #Ex dictis Hieronyn.@# ) Non dico hebdomadas, non
dico duplicata jejunia, sed saltem singulos dies
absque ciborum luxuria transigamus.
CAP. 23.-- #Ut quotidianum jejunium non sit sine refectione aliqua.@#
( #Ex dictis Pimenii aeremitae.@# ) Sint tibi quotidiana
jejunia, et refectio sacietatem fugiens. Nihil enim
prodest tibi biduo triduoque transmisso vacuum
portare ventrem si pariter obruatur. Si compensantur
saturitate jejunia, ilico mens repleta torpescit:
et irrigata terra corporis hujus spinas et carduum
germinat.
CAP. 24.-- #De eodem.@#
( #Item idem.@# ) Sint tibi jejunia pura, continua, moderataque,
id est, quotidie esurire, et quotidie prandere.
CAP. 25.-- #Quod jejunium curat vulnera delinquentis.@#
( #Apostolus dicit:@# ) Noli adhuc aquam bibere, sed
modico utere vino propter infirmitates tuas: curat
enim vulnera delinquentis, curatosque sanctificat
jejunium.
CAP. 26.-- #De quodam Alcibiade qui sibi grave jugum jejunii imposuerat.@#
( #Eusebi in ecclesiast. historia.@# ) Alcibiades quidam
erat ex numero eorum qui pro Christo vincti tenebantur.
Hic vitam satis arduam et austeram gerebat,
nihil cibi volens accipere, sed tantum pane, et sale
cum aqua utebatur. Cum vitae hunc rigorem vellet
etiam in carcere positus obtinere, Attalo cuidam
servo Dei revelatum est: quia non recte faceret
Alcibiades creaturis Dei, et vellet aliis formam scandali
deretinquere Quibus cognitis, Alcibiades coepit
omnia cum gratiarum actione percipere: quia quae
illi revelabat Spiritus ut doceret, huic ut sequeretur
idem spiritus persuadebat.
CAP. 27.-- #De eo qui sub obtentu religionis sine jussu episcopi sui, vel presbyteri jejunium sibi imponit.@#
(Ex concilio apud Erphesfurt habito, praesente Henrico
reg., capite 5.) Ut nemo nisi consentiente proprio
episcopo, aut ejus misso, jejunium sub obtentu religionis
sibi imponat, unum diem prae aliis excipiendo,
omnimodo interdicimus, quod et factum
displicet, et in futurum fieri prohibemus: quia plus
causa ariolandi esse dinoscitur, quam supplementum
catholicae legis.
CAP. 28.-- #Ut nullus Christianus dum sancta loca pro reverentia petierit, alicujus publicae potestatis banno ibidem constringatur.@#
( #Ex eodem concilio.@# ) Praecipimus namque ut nullus
Christianus pro reverentia ecclesiam petendo, ibique
manendo, indeque revertendo alicujus publicae
potestatis banno, ibidem constringatur: ne forte
dum ad ecclesiam causa orationis properat, per bannum
impediatur pro salute animae devote insistere.
FINIS LIBRI DECIMI TERTII.
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de observatione utilitateque jejunii,
maxime autem de jejunio Quadragesimali, Quatuor
Temporum, aliorumque ab Ecclesia institutorum, et
eorumdem violatoribus, agitur.
CAP. 1.-- #De observatione Quadragesimae.@#
( #Ex epist. Gregor. papae.@# ) Quadragesima summa
observatione est observanda, ut jejunium in ea praeter
Dominicos qui de abstinentia subtracti sunt, nisi
quem infirmitas impedierit, nullatenus solvatur:
quia ipsi dies decimae sunt anni. A prima igitur
Dominica Quadragesimae usque in Pascha Domini
sex hebdomadae computantur, quarum videlicet
dierum XL et II fiunt. Ex quibus dum sex dies Dominici
abstinentiae subtrahuntur, non plus in abstinentia
quam triginta et sex dies remanent. Verbi
gratia: si per CCCXLV dies | null | 28fc9184-3c9b-470a-ac21-b229bfb3f429 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
annus ducitur, nos
autem per XXX et VI dies affligimur, quasi anni
decimas Deo damus. Et ut sacer numerus quadraginta
dierum adimpleatur, quem Salvator noster
suo sacro jejunio consecraverat, quatuor dies prioris
hebdomadae ad supplementum quadraginta dierum
tollantur, id est quarta feria, quae caput jejunii
subnotatur, et quinta feria sequens, sexta et sabbatum.
Nisi istos quatuor dies superioribus triginta et
sex adjunxerimus, quadraginta dies in abstinentia
non habemus. Jubemur etiam ab omnipotenti Deo,
omnium bonorum nostrorum decimas dare. Quapropter
ut omnis decima a nobis Deo rite persolvatur,
tollamus decimam anni, et in ea peccata nostra
confitendo, corrigendo nos, jejunando, vigilando,
orando, eleemosynas largiendo, abstergamus, et
carnem nostram decimemus, ut ad sanctum Pascha
securi pervenire possumis.
CAP. 2.-- #De jejunio Quatuor Temporum.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 2.) Constituimus, ut
quatuor tempora anni, ab omnibus cum jejunio observentur,
id est, in Martio, hebdomada prima. In
Junio, secunda. In Septembris, tertia. In Decembri,
quarta: quae fuerit plena ante vigiliam Natalis Domini,
id est, feria quarta, et sexta, et Sabbato.
Veniant omnes ad Ecclesiam hora nona, cum letaniis
ad missarum solemnia.
CAP. 3.-- #Quo tempore ad missam@# flectamus genua #dici debeat.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 14.) Ut presbyteri
plebibus annuntient, quod in Quadragesima et in
jejunio Quatuor Temporum tantummodo ad missarum
solemnia genua flectere debeant. In Dominicis econtra
diebus vel caeteris festis, a vespera usque in
vesperam non flectant genua, sed stantes incurvati
orent, nec quisquam uno genu solotenus impresso
orare praesumat, sicut Judaei irridentes Dominum
in passione ejus fecisse leguntur, sed utraque genua
terrae figat. Ait enim Apostolus: Flecto genua mea
ad Patrem Domini nostri Jesu Christi
CAP. 4.-- #De illis qui indictum jejunium contempserint.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 5.) Si quis indictum
jejunium superbiendo contempserit, et observare
cum caeteris Christianis noluerit, in Gangrensi concilio
praecipitur, ut anathematizetur.
CAP. 5.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Gangren., capite 19.) Si quis eorum
qui continentiae student, absque necessitate corporea,
tradita in commune jejunia, et ab Ecclesia custodita
superbiendo dissolvit, stimulo suae cogitationis
impulsus, anathema sit.
CAP. 6.-- #De letania majore quomodo observanda sit.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 6.) Placuit nobis ut
letania major observanda sit a cunctis Christianis
uno die VII Kalen. Mai, sicut in Romana Ecclesia
constitutum reperimus, et sicut sancti Patres nostri
constituerunt: non equitando, non preciosis vestibus
induti, cinere respersi, et cilicio induti, nisi infirmitas
impedierit
CAP. 7.-- #De jejunio Rogationum.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 6.) Cum, exigentibus
peccatis, Galliarum populi luporum rabie acriter
interimerentur, nec hujus flagelli aliquod remedium
inveniri posset, congregati traduntur Galliarum
episcopi apud Viennam urbem, atque in commune
statuerunt, ut triduanum jejunium facerent. Cumque
Dominus pestem misericorditer abstulisset, hi dies
in consuetudinem annuae celebritatis venerunt, ut
per Galliarum provincias, ante Ascensionis Domini
diem celebrarentur. Agamus et nos hos dies cum
summa reverentia et devotione, cum abstinentia
carnis, et humilitate cordis, non ut visibilium luporum
rabien evadamus, sed ut invisibilium, id est,
spirituum immundorum tentamenta vincere valeamus.
Nullus autem his diebus vestimentis preciosis
induatur: quia in sacro et cinere lugere debemus.
Prohibeantur ebrietates, et commessationes, quae
fiunt in vulgari plebe. Nemo ibi equitare praesumat,
sed discalciatis pedibus omnes incedant. Nequaquam
mulierculae choros ducant: sed omnes in commune
#Kyrie eleison@#
decantent, et cum contritione cordis
Dei misericordiam exorent, pro peccatis, pro pace,
pro peste, pro conservatione frugum, et pro caeteris
necessitatibus. Dies enim sunt abstinentiae, non
laetitiae.
CAP. 8.-- #Ut in coena Domini, ut in reliquis Quadragesimae diebus, jejunium non solvatur.@#
(Ex concilio Laodicen., capite 50.) Quod non oporteat
in Quadragesima in ultima septimana V feriae
jejunium solvere, totamque Quadragesimam sine veneratione
transire, magisque conveniat omnem Qua
dragesimam districto venerari jejunio.
CAP. 9.-- #Ut in Sabbato sancto jejunium ante noctis initium | null | 4fe5effe-cf49-46de-b12b-530ddd43449e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
non solvatur.@#
(Ex concilio Arausico., capite 2.) Ut in Sabbato
sancto, hoc est, in vigilia Paschae, jejunium ante
noctis initium, nisi a parvulis aut infirmis, non
solvatur, nec ipsa in parasceve; quia coena Domini
et parasceve, et sabbatum ad illos XL dies respiciunt:
vel divina mysteria his duobus diebus non
celebrentur: canonibus quippe jubentibus biduo
isto, id est, parasceve et sabbato; sacramenta poenitus
non celebrari.
CAP. 10.-- #Quod non oporteat in Quadragesima natalitia sanctorum celebrari.@#
(Ex concilio Laodicen., capite 51.) Quod non oporteat
in Quadragesima martyrum natalitia celebrari:
sed eorum sancta commemoratio in diebus sabbatorum
et Dominicorum fieri conveniat.
CAP. 11.-- #Quod in diebus jejunii eleemosyna sit facienda.@#
(Ex concilio Cabillo., capite 5.) Diebus vero jejunii
eleemosyna facienda est, et cibum sive potum, quo
quisque uti debuit, si jejunaverit, pauperibus eroget:
quia jejunare et cibos prandii ad coenam reservare,
non mercedis, sed ciborum est incrementum.
CAP. 12.-- #Ut in Quadragesima tempus prandii servetur.@#
(Ex decr. Silverii papae, capite 1.) Solent plures,
qui se jejunare putant in Quadragesima, mox ut
signum audierint ad horam nonam manducare. Qui
nullatenus jejunare credendi sunt, si ante manducaverint,
quam vespertinum celebretur officium.
Concurrendum est enim ad missas, et auditis missarum
solemnibus et vespertinis officiis, largitis eleemosynis
ad cibum accedendum est. Si vero aliquis
necessitate constrictus fuerit ut ad missam venire
non valeat, aestimata vespertina hora, completa
oratione sua, jejunium absolvat.
CAP. 13.-- #Quod in diebus jejuniorum nulla jurgia esse debeant.@#
( #Ex dictis Liber. papae.@# ) In his jejuniorum diebus
nullae lites, nullae contentiones esse debent: sed in
Dei laudibus et opere necessario persistendum.
Arguit enim eos qui contentiones et lites Quadragesimae
tempore faciunt, et qui debita a debitoribus
exigunt, Dominus per prophetam dicens: Ecce in
die jejunii vestri inveniuntur voluntates vestrae, et
omnes debitores vestros repetitis. Ecce ad lites et
ad contentiones jejunatis, et percutitis pugno impie.
CAP. 14.-- #Ut in illis sacratis diebus jejuniorum conjugati a conjugibus se abstinere debeant.@#
(Item ejusdem, capite 5.) Abstinendum est enim in
his sacratissimis Quadragesimae diebus a conjugibus
et caste et pie vivendum, ut sanctificato corde et
corpore isti dies transigantur, et sic perveniatur ad
diem sanctum Paschae, quia pene nihil valet jejunium,
quod conjugali opere polluitur, et quod orationes,
vigiliae et eleemosynae non commendant.
CAP. 15.-- #De his qui in clero sunt, et carnium esum habuerint exosum.@#
(Ex concilio Ancirano, capite 13.) Hi qui in clero
sunt presbyteri aut diaconi, et a carnibus abstinent,
placuit, eas quidem contingere, et ita si voluerint
contemnere. Quod si in tantum eas abominantur, ut
nec holera quae cum eis coquuntur existiment comedenda,
tanquam non consentientes regulae, ab
ordine cessare debent.
CAP. 16.-- #De vigiliis sanctorum.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 1.) Presbyteri cum
sacras festivitates populo annuntiant, etiam jejunium
vigiliarum eos omnimodis servare moneant.
CAP. 17.-- #De eadem re.@#
(Ex dictis Eusebii papae, capite 10.) Ut in Ecclesia
a sacerdotibus jejunia constituta, sine necessitate
rationabili, non solvantur.
CAP. 18.-- #De hoc si evenerit fames, pestilentia, vel inaequalitas aeris.@#
(Ex decr. Liberii papae, capite 2.) Si evenerit fames,
pestilentia, inaequalitas aeris, vel alia qualiscunque
tribulatio, statim jejuniis, eleemosynis et
obsecrationibus Domini misericordia deprecetur
CAP. 19.-- #Ut nullus in die Dominica pro abstinentia jejunet.@#
(Ex concilio Gangren., capite 18.) Si quis propter
continentiam, quae putatur, aut propter contumaciam
in die Dominico jejunat, anathema sit
CAP. 20.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Turonen., capite 57.) Si quis propter
publicam poenitentiam a sacerdote acceptam, aut
pro aliqua necessitate, die Dominica velut pro quadam
religione, jejunaverit, sicut Manichaei, anathema
sit.
CAP. 21.-- #Ut placita saecularia in diebus Dominicis, et in praecipuis festis, et in diebus jejuniorum non fiant.@#
(Ex | null | ee6655f0-6bd7-4bdc-828b-6301b6b4a208 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
concilio apud Erphesfurt habito, cui interfuit
Henricus rex, capite 2.) Placita secularia Dominicis
diebus vel aliis praecipuis festis, seu etiam in his
diebus in quibus legitima jejunia celebrantur, secundum
canonicam constitutionem minime fieri decrevimus.
Insuper etiam sancta synodus decrevit,
ut nulla judiciaria potestas licentiam habeat, sua
auctoritate Christianos ad placitum bannire, in
supradictis diebus, id est, septem dies ante Natalem
Domini usque in octavas Epiphaniae, et a Quinquagesima
usque in octavas Paschae, et VII dies ante
nativitatem sancti Joannis Baptistae, quatenus
adeundi Ecclesiam, orationibusque vacandi liberius
habeatur facultas.
CAP. 22.-- #Ut jejunium absque cibo luxuriae observari debeat.@#
( #Ex dictis Hieronyn.@# ) Non dico hebdomadas, non
dico duplicata jejunia, sed saltem singulos dies
absque ciborum luxuria transigamus.
CAP. 23.-- #Ut quotidianum jejunium non sit sine refectione aliqua.@#
( #Ex dictis Pimenii aeremitae.@# ) Sint tibi quotidiana
jejunia, et refectio sacietatem fugiens. Nihil enim
prodest tibi biduo triduoque transmisso vacuum
portare ventrem si pariter obruatur. Si compensantur
saturitate jejunia, ilico mens repleta torpescit:
et irrigata terra corporis hujus spinas et carduum
germinat.
CAP. 24.-- #De eodem.@#
( #Item idem.@# ) Sint tibi jejunia pura, continua, moderataque,
id est, quotidie esurire, et quotidie prandere.
CAP. 25.-- #Quod jejunium curat vulnera delinquentis.@#
( #Apostolus dicit:@# ) Noli adhuc aquam bibere, sed
modico utere vino propter infirmitates tuas: curat
enim vulnera delinquentis, curatosque sanctificat
jejunium.
CAP. 26.-- #De quodam Alcibiade qui sibi grave jugum jejunii imposuerat.@#
( #Eusebi in ecclesiast. historia.@# ) Alcibiades quidam
erat ex numero eorum qui pro Christo vincti tenebantur.
Hic vitam satis arduam et austeram gerebat,
nihil cibi volens accipere, sed tantum pane, et sale
cum aqua utebatur. Cum vitae hunc rigorem vellet
etiam in carcere positus obtinere, Attalo cuidam
servo Dei revelatum est: quia non recte faceret
Alcibiades creaturis Dei, et vellet aliis formam scandali
deretinquere Quibus cognitis, Alcibiades coepit
omnia cum gratiarum actione percipere: quia quae
illi revelabat Spiritus ut doceret, huic ut sequeretur
idem spiritus persuadebat.
CAP. 27.-- #De eo qui sub obtentu religionis sine jussu episcopi sui, vel presbyteri jejunium sibi imponit.@#
(Ex concilio apud Erphesfurt habito, praesente Henrico
reg., capite 5.) Ut nemo nisi consentiente proprio
episcopo, aut ejus misso, jejunium sub obtentu religionis
sibi imponat, unum diem prae aliis excipiendo,
omnimodo interdicimus, quod et factum
displicet, et in futurum fieri prohibemus: quia plus
causa ariolandi esse dinoscitur, quam supplementum
catholicae legis.
CAP. 28.-- #Ut nullus Christianus dum sancta loca pro reverentia petierit, alicujus publicae potestatis banno ibidem constringatur.@#
( #Ex eodem concilio.@# ) Praecipimus namque ut nullus
Christianus pro reverentia ecclesiam petendo, ibique
manendo, indeque revertendo alicujus publicae
potestatis banno, ibidem constringatur: ne forte
dum ad ecclesiam causa orationis properat, per bannum
impediatur pro salute animae devote insistere.
FINIS LIBRI DECIMI TERTII.
LIBER DECIMUS QUARTUS. – INDEX CAPITULORUM
CAP. 1. Quod crapula multum sit Christianis contraria.
2. Ut malum ebrietatis omnino vitetur.
3. Quod episcopi et eorum ministri crapula
et ebrietate non debeant gravari.
4. De eadem re.
5. De eadem re.
6. De eadem re.
7. Quales convivae sacerdotum epulis interesse
debeant.
8. De eadem re.
9. De eadem re.
10. De eadem re.
11. Qui ebrius fuerit ut ordo patitur poeniteat.
12. Quod vino inebriari non liceat, sed fugiendum
sit.
13. De illis qui per ebrietatem vomitum fecerint.
14. De eadem re.
15. De illis qui per superbiam alios inebriant.
16. Quod fugienda sit ebrietas.
17. Item de ebrietate.
#Indicis capitulorum finis.@#
LIBER DECIMUS QUARTUS. #DE CRAPULA ET EBRIETATE.@#
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de detestandis vitiis, crapula et
ebrietate, tractatio instituitur, quaeque iis qui hisce
vitiis implicantur poena injungenda sit, docetur.
CAP. 1.-- #Quod crapula multum sit Christianis contraria.@#
( #Ex dictis Benedicti.@# ) Nihil sic | null | be63162a-cc6a-4920-8d4a-8bae255f2c5d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
contrarium est homini
Christiano quomodo crapula et ebrietas, sicut
ait Dominus in Evangelio: Videte ne graventur corda
vestra in crapula et ebrietate.
CAP. 2.-- #Ut malum ebrietatis omnino vitetur.@#
(Ex decret. Eutychia. pa., capite 9.) Magnum malum
ebrietatis, unde omnia vitia pullulant, Christianis
modis omnibus cavere praecipimus. Qui autem
hoc vitare noluerit, excommunicandum esse decrevimus,
usque ad congruam emendationem.
CAP. 3.-- #Quod episcopi et eorum ministri crapula et ebrietate non debeant gravari.@#
(Ex decret. ejusdem, capite 9.) Episcopi et Dei ministri
non debent commessationibus et vinolentiis
nimis incombere, sed considerent sententiam Domini
dicentis: Attendite ne graventur corda vestra
in crapula et ebrietate. Moderate enim cibum et
necessarium sumptum sumant, ut juxta Apostolum
sobrii sint, et parati ad servitium Domini.
CAP. 4.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Cabillon., capite 10.) Ut sobrietatem
sacerdotes teneant, et hanc habendam fidelibus
praedicent: quia non potest libere sobrietatem praedicare,
qui se mero usque ad alienationem mentis
ingurgitat. Hoc et de commessationibus, et caeteris
pestibus ad gastrimargiam pertinentibus, observandum
est.
CAP. 5.-- #De eadem re.@#
(Ex canon. apostolorum, titul. 42.) Episcopus, presbyter,
aut diaconus aleae atque ebrietati deserviens,
aut desinat, aut certe damnetur. Subdiaconus, aut
lector, aut cantor similia faciens, aut desinat, aut
communione privetur. Similiter etiam laicus.
CAP. 6.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 43.) Si quis episcopus, aut
aliquis ordinatus, in consuetudine ebriosus fuerit,
aut desinat, aut deponatur.
CAP. 7.-- #Quales convivae sacerdotum epulis interesse debeant.@#
(Ex decret. Eusebii pa., capite 10.) Oportet episcopum
moderatis epulis contentum esse, suosque
convivas ad comedendum et potandum non urgere,
quin potius semper sobrietatis praebeat exemplum.
Removeantur ab ejus convivio cuncta turpidinis argumenta,
non ludicra spectacula, non acromatum
vaniloquia, non fatuorum stultiloquia, non scurrilium
admittantur praestigia. Adsint peregrini, et
pauperes, et debiles, qui de sacerdotali mensa
Christum benedicentes benedictionem percipiant.
Recitetur sacra lectio, subsequatur vivae vocis
exhortatio, ut non tantum corporali cibo, imo verbis
spiritalis alimento convivantes se refectos gratulentur,
ut in omnibus honorificetur Deus, per Jesum
Christum Dominum nostrum.
CAP. 8.-- #De eadem re.@#
( #Ex poenitentiali Theodo.@# ) Sacerdos quilibet si
inebrietur per ignorantiam, septem dies poeniteat,
in pane et aqua; si per negligentiam, XV dies;
si per contemptum XL dies. Diaconus vel monachus,
secundum ordinem, ut scriptum est, seu et reliqui
clerici, et ministri juxta ordinem, judicio sacerdotis
poeniteant. Laici velut vota non habentes si inebriantur,
arguantur a sacerdote, quod ebriosi regnum
Dei non possidebunt, et interitus sit ebrietas, et
compellat eos poenitere. Qui cogit hominem ut inebrietur
humanitatis gratia, accerrime corripiatur,
et VII dies poeniteat; si per contemptum, XXX
dies. Nullus Christianus alium Christianum plus bibere
cogat quam naturae sufficiat. Quod si fecerit,
juxta id quod in poenitentiali habetur, poeniteat.
CAP. 9.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis Fructuosi episcopi.@# ) Si quis ecclesiastica
praeditus ordinatione, aut monachus repertus fuerit
ebriosus, in pane et aqua tribus poeniteat mensibus.
CAP. 10.-- #De eadem re.@#
(Ex dec. Eutychia papae, capite 13) Observandum
est vobis, ut et vos ab ebrietate abstineatis,
et ut plebes subditae abstineant, praedicetis. Et neque
per tabernas eatis bibendo, aut comedendo, neque
domos, aut vicos curiositate qualibet peragretis,
neque cum foeminis, aut cum quibuslibet personis
impuris convivia exerceatis, nisi forte paterfamilias
quilibet vos ad domum suam invitaverit, et cum
conjuge sua, et prole velit vobiscum spiritali gaudio
laetari, et verborum vestrorum refectionem accipere,
et vobis refectionem carnalem charitatis officio
exhibere. Oportet enim, ut si quando quilibet fidelium,
carnalibus vos reficit epulis, a vobis reficiatur
epulis spiritalibus.
CAP. 11. #Qui ebrius fuerit, ut ordo patitur, poeniteat.@#
(Ex concilio Agathen., capite 10.) Itaque eum quem
ebrium fuisse constiterit, ut ordo | null | 20e070a9-dc81-4832-90e0-1e6f71f442e6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
patitur, aut triginta
dierum spacio a communione statuimus submovendum,
aut corporali dandum supplicio
CAP. 12.-- #Quod vino inebriari non liceat, sed fugiendum sit.@#
( #Ex dictis August.@# ) Fuge vinum velut venenum,
ne ebrietas superet te, expoliatumque virtutibus te
nudum efficiat. Vinum enim, ut sancta Scriptura dicit,
apostatare facit etiam sapientes. Attende Noe virum
sapientem et sanctum, quomodo per ebrietatem nudatus
est, dormiens. Attende et Loth patriarcham,
qui per ebrietatem impudenter se commiscuit filiabus.
Hinc beatus Basilius dicit: Multi per vinum a
daemonibus capti sunt: nec est aliud ebrietas quam
manifestissimus daemon. Hinc propheta ait: Fornicatio
et ebrietas aufert cor. Ebrietas enim perturbationem
parit, gignit mentis furorem, et flammam
suscitat libidinis. Apostolo teste: Nolite inebriari vino,
in quo est luxuria. Si quis autem contra haec
fecerit sanctorum statuta, dignam ac longam agat
poenitentiam: quia unum est ex his peccatis quae
hominem a regno Dei separant, dicente apostolo
Paulo: Neque ebriosi regnum Dei possidebunt.
CAP. 13. #De illis qui per ebrietatem vomitum faciunt.@#
( #Ex poenitentiali Romano.@# ) Qui per ebrietatem vomitum
facit, si presbyter aut diaconus est, XL dies
poeniteat. Si monachus XXX dies poeniteat; si clericus,
XX dies; si laicus, XV dies.
CAP. 14.-- #De eadem re.@#
( #Ex poenitentiali Bedae presbyteri.@# ) Laicus, si per
ebrietatem vomitum facit, tres dies a carne, et vino,
et cervisia abstineat.
CAP. 15.-- #De illis qui per superbiam alios inebriant.@#
( #Ex eodem.@# ) Si quis per nequitiam alium inebriat,
quadraginta dies poeniteat. Quod si in consuetudine
habuerit, communione privetur, donec digne poeniteat,
et emendationem promittat.
CAP. 16.-- #Quod fugienda sit ebrietas.@#
(Ex decr. Clementis pap., capite 35.) Ebrietatem oppido
prohibebat propheta, et ebriosos corpore, et
animo mortuos esse praedicabat. De quibus per
exemplum aiebat: Vae qui consurgitis mane ad
ebrietatem sectandam, et potandum usque ad vesperam,
ut vino aestuetis. Cithara, et lyra, et tympanum,
et tibia, et vinum in conviviis vestris, et opus
Domini non respicitis, nec opera manuum ejus consideratis.
Et iterum: Vae qui potentes estis ad bibendum
vinum, et viri fortes ad miscendam ebrietatem, qui
justificatis impium pro muneribus, et justitiam justi
aufertis ab eo. Propter hoc, sicut devorat stipulam
lingua ignis, et calor flammae exurit, sic radix eorum
quasi favilla erit, et germen eorum, ut pulvis ascendet.
Abjecerunt enim legem Domini exercituum,
et eloquium sancti Israel blasphemaverunt. Ideo iratus
est furor Domini in populo suo, et extendit manum
suam super eum, et percussit eum, conturbati
sunt montes, et facta sunt morticina eorum, quasi
stercus in medio platearum. In omnibus his non est
adversus furor ejus, sed adhuc manus ejus extensa.
CAP. 17.-- #Item de ebrietate.@#
( #Sanctus Isidorus dicit:@# ) Escae crapulam, potus
ebrietatem, generant. Ebrietas autem perturbationem
gignit mentis, furorem cordis, flammam libidinis.
Ebrietas ita mentem alienat, ut ubi sit nesciat.
Unde etiam malum non sentitur, quod per ebrietatem
committitur. Verum est, quod juxta prophetam
dicitur: Fornicatio et ebrietas auferret cor.
Fornicatio enim, sicut ait Salomon, infatuat sapientem.
Ebrietas, sicut in Loth sensus rationem
captivat. Unde et in Proverbiis: Potentes, inquit,
qui iracundi sunt, vinum non bibant, ne, cum biberint,
obliviscantur sapientiam. Plerisque laus est
multum bibere, et non inebriari. Audiant hi adversum
se dicentem prophetam: Vae qui potentes estis
ad bibendum vinum. et viri fortes ad miscendam
ebrietatem. Vino multo deditos, et luxuriose viventes,
Esaias sic arguit, dicens: Vae qui consurgitis mane
ad ebrietatem sectandam, et potandum usque ad
vesperam, ut vino aestuetis. De talibus, et alio loco
dicitur: Vae tibi, civitas cujus rex juvenis est, et
cujus principes mane comedent. Multi enim a mane
usque ad solis occubitum, ebrietati et gulae voluptatibus
serviunt, nec intelligunt cur nati sunt: sed
consuetudine beluina detenti, luxuriae tantum | null | b5f82339-3ddc-41ae-9d1e-8e53648bfefb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tota
die, epulisque inserviunt. Clamat Joel propheta, his
qui ebrietati deserviunt, dicens: Expergiscimini,
ebrii, et flete, et ulutate, omnes qui bibitis vinum in
dulcedinem. Quo testimonio, non ait tantum, flete
omnes qui bibitis vinum, ut bibere omnino non liceat,
sed adjecit in dulcedinem, quod ad voluptuosam
pertinet, et prodigam effusionem. Nam quantum
satis est necessitati edocet Timotheum bibere
Apostolus dicens: Vino modico utere. Non solum ex
vino inebriantur homines, sed etiam ex caeteris potandi
generibus, quae vario modo conficiuntur. Unde
et Nazaraeis, qui se sanctificabant Domino praeceptum
est vinum et siceram non bibere? utraque enim
statum mentis evertunt, et ebriosos faciunt. Luxuriam
quippe carnis utraque aequaliter gignunt. Quidam
continentes, sicut panem cum pondere aedunt,
ita et aquam cum mensura sumunt, asserentes ad
castimoniam carnis, etiam abstinentiam convenire.
FINIS LIBRI DECIMI QUARTI.
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de detestandis vitiis, crapula et
ebrietate, tractatio instituitur, quaeque iis qui hisce
vitiis implicantur poena injungenda sit, docetur.
CAP. 1.-- #Quod crapula multum sit Christianis contraria.@#
( #Ex dictis Benedicti.@# ) Nihil sic contrarium est homini
Christiano quomodo crapula et ebrietas, sicut
ait Dominus in Evangelio: Videte ne graventur corda
vestra in crapula et ebrietate.
CAP. 2.-- #Ut malum ebrietatis omnino vitetur.@#
(Ex decret. Eutychia. pa., capite 9.) Magnum malum
ebrietatis, unde omnia vitia pullulant, Christianis
modis omnibus cavere praecipimus. Qui autem
hoc vitare noluerit, excommunicandum esse decrevimus,
usque ad congruam emendationem.
CAP. 3.-- #Quod episcopi et eorum ministri crapula et ebrietate non debeant gravari.@#
(Ex decret. ejusdem, capite 9.) Episcopi et Dei ministri
non debent commessationibus et vinolentiis
nimis incombere, sed considerent sententiam Domini
dicentis: Attendite ne graventur corda vestra
in crapula et ebrietate. Moderate enim cibum et
necessarium sumptum sumant, ut juxta Apostolum
sobrii sint, et parati ad servitium Domini.
CAP. 4.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Cabillon., capite 10.) Ut sobrietatem
sacerdotes teneant, et hanc habendam fidelibus
praedicent: quia non potest libere sobrietatem praedicare,
qui se mero usque ad alienationem mentis
ingurgitat. Hoc et de commessationibus, et caeteris
pestibus ad gastrimargiam pertinentibus, observandum
est.
CAP. 5.-- #De eadem re.@#
(Ex canon. apostolorum, titul. 42.) Episcopus, presbyter,
aut diaconus aleae atque ebrietati deserviens,
aut desinat, aut certe damnetur. Subdiaconus, aut
lector, aut cantor similia faciens, aut desinat, aut
communione privetur. Similiter etiam laicus.
CAP. 6.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 43.) Si quis episcopus, aut
aliquis ordinatus, in consuetudine ebriosus fuerit,
aut desinat, aut deponatur.
CAP. 7.-- #Quales convivae sacerdotum epulis interesse debeant.@#
(Ex decret. Eusebii pa., capite 10.) Oportet episcopum
moderatis epulis contentum esse, suosque
convivas ad comedendum et potandum non urgere,
quin potius semper sobrietatis praebeat exemplum.
Removeantur ab ejus convivio cuncta turpidinis argumenta,
non ludicra spectacula, non acromatum
vaniloquia, non fatuorum stultiloquia, non scurrilium
admittantur praestigia. Adsint peregrini, et
pauperes, et debiles, qui de sacerdotali mensa
Christum benedicentes benedictionem percipiant.
Recitetur sacra lectio, subsequatur vivae vocis
exhortatio, ut non tantum corporali cibo, imo verbis
spiritalis alimento convivantes se refectos gratulentur,
ut in omnibus honorificetur Deus, per Jesum
Christum Dominum nostrum.
CAP. 8.-- #De eadem re.@#
( #Ex poenitentiali Theodo.@# ) Sacerdos quilibet si
inebrietur per ignorantiam, septem dies poeniteat,
in pane et aqua; si per negligentiam, XV dies;
si per contemptum XL dies. Diaconus vel monachus,
secundum ordinem, ut scriptum est, seu et reliqui
clerici, et ministri juxta ordinem, judicio sacerdotis
poeniteant. Laici velut vota non habentes si inebriantur,
arguantur a sacerdote, quod ebriosi regnum
Dei non possidebunt, et interitus sit ebrietas, et
compellat eos poenitere. Qui cogit hominem ut inebrietur
humanitatis gratia, accerrime corripiatur,
et VII dies poeniteat; si per contemptum, XXX
dies. Nullus Christianus alium Christianum plus bibere | null | 2588a6c9-4473-41f9-b95c-38d33773bb61 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cogat quam naturae sufficiat. Quod si fecerit,
juxta id quod in poenitentiali habetur, poeniteat.
CAP. 9.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis Fructuosi episcopi.@# ) Si quis ecclesiastica
praeditus ordinatione, aut monachus repertus fuerit
ebriosus, in pane et aqua tribus poeniteat mensibus.
CAP. 10.-- #De eadem re.@#
(Ex dec. Eutychia papae, capite 13) Observandum
est vobis, ut et vos ab ebrietate abstineatis,
et ut plebes subditae abstineant, praedicetis. Et neque
per tabernas eatis bibendo, aut comedendo, neque
domos, aut vicos curiositate qualibet peragretis,
neque cum foeminis, aut cum quibuslibet personis
impuris convivia exerceatis, nisi forte paterfamilias
quilibet vos ad domum suam invitaverit, et cum
conjuge sua, et prole velit vobiscum spiritali gaudio
laetari, et verborum vestrorum refectionem accipere,
et vobis refectionem carnalem charitatis officio
exhibere. Oportet enim, ut si quando quilibet fidelium,
carnalibus vos reficit epulis, a vobis reficiatur
epulis spiritalibus.
CAP. 11. #Qui ebrius fuerit, ut ordo patitur, poeniteat.@#
(Ex concilio Agathen., capite 10.) Itaque eum quem
ebrium fuisse constiterit, ut ordo patitur, aut triginta
dierum spacio a communione statuimus submovendum,
aut corporali dandum supplicio
CAP. 12.-- #Quod vino inebriari non liceat, sed fugiendum sit.@#
( #Ex dictis August.@# ) Fuge vinum velut venenum,
ne ebrietas superet te, expoliatumque virtutibus te
nudum efficiat. Vinum enim, ut sancta Scriptura dicit,
apostatare facit etiam sapientes. Attende Noe virum
sapientem et sanctum, quomodo per ebrietatem nudatus
est, dormiens. Attende et Loth patriarcham,
qui per ebrietatem impudenter se commiscuit filiabus.
Hinc beatus Basilius dicit: Multi per vinum a
daemonibus capti sunt: nec est aliud ebrietas quam
manifestissimus daemon. Hinc propheta ait: Fornicatio
et ebrietas aufert cor. Ebrietas enim perturbationem
parit, gignit mentis furorem, et flammam
suscitat libidinis. Apostolo teste: Nolite inebriari vino,
in quo est luxuria. Si quis autem contra haec
fecerit sanctorum statuta, dignam ac longam agat
poenitentiam: quia unum est ex his peccatis quae
hominem a regno Dei separant, dicente apostolo
Paulo: Neque ebriosi regnum Dei possidebunt.
CAP. 13. #De illis qui per ebrietatem vomitum faciunt.@#
( #Ex poenitentiali Romano.@# ) Qui per ebrietatem vomitum
facit, si presbyter aut diaconus est, XL dies
poeniteat. Si monachus XXX dies poeniteat; si clericus,
XX dies; si laicus, XV dies.
CAP. 14.-- #De eadem re.@#
( #Ex poenitentiali Bedae presbyteri.@# ) Laicus, si per
ebrietatem vomitum facit, tres dies a carne, et vino,
et cervisia abstineat.
CAP. 15.-- #De illis qui per superbiam alios inebriant.@#
( #Ex eodem.@# ) Si quis per nequitiam alium inebriat,
quadraginta dies poeniteat. Quod si in consuetudine
habuerit, communione privetur, donec digne poeniteat,
et emendationem promittat.
CAP. 16.-- #Quod fugienda sit ebrietas.@#
(Ex decr. Clementis pap., capite 35.) Ebrietatem oppido
prohibebat propheta, et ebriosos corpore, et
animo mortuos esse praedicabat. De quibus per
exemplum aiebat: Vae qui consurgitis mane ad
ebrietatem sectandam, et potandum usque ad vesperam,
ut vino aestuetis. Cithara, et lyra, et tympanum,
et tibia, et vinum in conviviis vestris, et opus
Domini non respicitis, nec opera manuum ejus consideratis.
Et iterum: Vae qui potentes estis ad bibendum
vinum, et viri fortes ad miscendam ebrietatem, qui
justificatis impium pro muneribus, et justitiam justi
aufertis ab eo. Propter hoc, sicut devorat stipulam
lingua ignis, et calor flammae exurit, sic radix eorum
quasi favilla erit, et germen eorum, ut pulvis ascendet.
Abjecerunt enim legem Domini exercituum,
et eloquium sancti Israel blasphemaverunt. Ideo iratus
est furor Domini in populo suo, et extendit manum
suam super eum, et percussit eum, conturbati
sunt montes, et facta sunt morticina eorum, quasi
stercus in medio platearum. In omnibus his non est
adversus furor ejus, sed adhuc manus ejus extensa.
CAP. 17.-- #Item de ebrietate.@#
( #Sanctus Isidorus dicit:@# ) Escae | null | 140970ae-a129-487a-b976-fc29e8f41bde | latin_170m_raw | null | None | None | None |
crapulam, potus
ebrietatem, generant. Ebrietas autem perturbationem
gignit mentis, furorem cordis, flammam libidinis.
Ebrietas ita mentem alienat, ut ubi sit nesciat.
Unde etiam malum non sentitur, quod per ebrietatem
committitur. Verum est, quod juxta prophetam
dicitur: Fornicatio et ebrietas auferret cor.
Fornicatio enim, sicut ait Salomon, infatuat sapientem.
Ebrietas, sicut in Loth sensus rationem
captivat. Unde et in Proverbiis: Potentes, inquit,
qui iracundi sunt, vinum non bibant, ne, cum biberint,
obliviscantur sapientiam. Plerisque laus est
multum bibere, et non inebriari. Audiant hi adversum
se dicentem prophetam: Vae qui potentes estis
ad bibendum vinum. et viri fortes ad miscendam
ebrietatem. Vino multo deditos, et luxuriose viventes,
Esaias sic arguit, dicens: Vae qui consurgitis mane
ad ebrietatem sectandam, et potandum usque ad
vesperam, ut vino aestuetis. De talibus, et alio loco
dicitur: Vae tibi, civitas cujus rex juvenis est, et
cujus principes mane comedent. Multi enim a mane
usque ad solis occubitum, ebrietati et gulae voluptatibus
serviunt, nec intelligunt cur nati sunt: sed
consuetudine beluina detenti, luxuriae tantum tota
die, epulisque inserviunt. Clamat Joel propheta, his
qui ebrietati deserviunt, dicens: Expergiscimini,
ebrii, et flete, et ulutate, omnes qui bibitis vinum in
dulcedinem. Quo testimonio, non ait tantum, flete
omnes qui bibitis vinum, ut bibere omnino non liceat,
sed adjecit in dulcedinem, quod ad voluptuosam
pertinet, et prodigam effusionem. Nam quantum
satis est necessitati edocet Timotheum bibere
Apostolus dicens: Vino modico utere. Non solum ex
vino inebriantur homines, sed etiam ex caeteris potandi
generibus, quae vario modo conficiuntur. Unde
et Nazaraeis, qui se sanctificabant Domino praeceptum
est vinum et siceram non bibere? utraque enim
statum mentis evertunt, et ebriosos faciunt. Luxuriam
quippe carnis utraque aequaliter gignunt. Quidam
continentes, sicut panem cum pondere aedunt,
ita et aquam cum mensura sumunt, asserentes ad
castimoniam carnis, etiam abstinentiam convenire.
FINIS LIBRI DECIMI QUARTI.
LIBER DECIMUS QUINTUS. – INDEX CAPITULORUM
CAP. 1. Episcopi impositam a Deo sibi curam in populis
habeant, pauperum oppressores non ferant.
2. De illis qui in episcopiis praedam fecerint.
3. Ut episcopi potestates admoneant ut pauperes
non opprimant.
4. De eadem re.
5. De secularibus Ecclesiam vel clericum injuste
calumniantibus.
6. Ut contemptores canonum excommunicentur.
7. De praevaricatoribus divinarum legum.
8. Quod non liceat imperatori, vel cuiquam potentum
aliquid agere contra divinum mandatum, et
quod judicium injustum regio metu ordinatum,
non valeat.
9. Ut nemo contra canones esse praesumat.
10. De imperatoria lege.
11. Quando canonica ventilantur, nisi sint religiosi
laici non intersint.
12. Ut laici in synodo, nisi clericis jubentibus, doecre
non audeant.
13. Ut populus docendus sit, non sequendus.
14. De illo qui contra decretum episcopi venerit.
15. Admoneatur imperator, ut constitutis apostolicae
sedis obtemperet.
16. Generalis admonitio regum.
17. Alia admonitio principum.
18. Item adhortatio principum.
19. Qualiter studendum sit regibus sacerdotum, vel
populi peccata ulcisci
20 De eadem re.
30.
Quod laici presbyteros, qui Ecclesias illorum
tenent, non aliud quam divinum officium agere
21. Quod multorum solamen sit, si prudentes viri
regibus adhaereant
22. Ut regum adversarii excommunicentur.
23. De illis qui principi non obedierint.
24. De illis qui in adversitate propriae gentis, aut
patriae culpabiles inveniuntur.
25. Ut nullus praesumat principe vivente alium eligere
regem.
26. Ut nemo intendat in interitum regis.
27. De fidelibus regum
28. De regum sobole.
29. Quod quidquid commotus animus fecerit, hoc
justum putat
cogant.
31. Ut Judaei super Christianos non ponantur.
32. Quod sancta Ecclesia unum patrem habeat in
coelis.
33. De illo qui pro catholica fide tribulationes patitur.
34. De haeredibus, si jussa testatoris non impleverint.
ut episcopus adimpleat
35. Ut laici quamvis religiosi ecclesiastica non disponant.
36. De illis qui res Ecclesiae a regibus petunt.
37. De eo, si episcopus ecclesiasticum | null | 28c127be-ef04-4b22-88c5-86b7cdbcc54b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, et comes seculare
placitum una die condixerint.
38. De regibus bene regentibus.
39. De eadem re.
40. De patientia regum.
41. De delictis regum, seu exemplis.
42. Quod reges legibus teneantur.
43. De disciplina regum in Ecclesia.
44. Cur Deus alios ad libertatem, alios autem ad
servitutem discrevisset.
#Indicis capitulorum finis.@#
LIBER DECIMUS QUINTUS #DE LAICIS.@#
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de laicis omnis conditionis tractatio
instituitur, tam de iis qui praesunt, ut imperatoribus,
regibus, principibus, quam his qui horum imperio
subjecti sunt.
CAP. 1.-- #Episcopi cum impositam a Deo sibi curam in populis habeant, pauperum oppressores non ferant.@#
(Ex concilio Toletan. 5, capite 32.) Episcopi in protegendis
populis ac defendendis, impositam a Deo
sibi curam non ambigant. Ideoque dum conspiciunt
judices, ac potentes pauperum oppressores existere,
prius eos sacerdotali admonitione redarguant: et si
contempserint emendare, anathematizentur.
CAP. 2.-- #De illis qui in episcopiis praedam fecerint.@#
(Ex concilio Carthag., capite 8.) Ut si quis quemlibet
expoliaverit, et admonente episcopo non reddiderit,
excommunicetur.
CAP. 3.-- #Ut episcopi potestates admoneant ut pauperes non opprimant.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 4.) Ut judices aut potestates
qui pauperes opprimunt, si commoniti a
pontifice suo non emendaverint, excommunicentur.
CAP. 4.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 8.) Ut episcopi potestatem
habeant res ecclesiasticas praevidere regere
et gubernare, atque dispensare, secundum canonum
auctoritatem. Volumus ut laici in eorum ministerio
obediant episcopis ad regendas Ecclesias Dei, viduas
et orphanos defendendos, et ut obedientes sint eis
ad eorum Christianitatem servandam, et episcopi
consentientes comitibus, et judicibus ad justitias faciendas,
et ut nullatenus per aliquorum mendacium,
vel falsum testimonium, neque perjurium, aut per
praemium lex justa in aliquo depravetur.
CAP. 5.-- #De secularibus Ecclesiam vel clericum injuste calumniantibus.@#
(Ex concilio Agathen., capite 32.) Si qui secularium
pro calumnia Ecclesiam aut clericum fatigare tentaverit,
et evictus fuerit, ab Ecclesiae liminibus, et
catholicorum communione, nisi digne poenituerit,
arceatur.
CAP. 6.-- #Ut contemptores canonum excommunicentur.@#
(Ex concil. Carthag., capite 15.) Ut laici contemptores
canonum excommunicentur: clerici honore
priventur.
CAP. 7.-- #De praevaricatoribus divinarum legum.@#
(Ex concil. apud Lauriacum, capite 10.) Si quis
publicus divinae legis praevaricator, vel pro manifestis
criminibus sanctorum canonum contemptor
repertus fuerit, ac sanctorum Patrum constitutionibus
contradictor, et si monitionibus episcopalibus
obtemperare distulerit, anathematizetur.
CAP. 8.-- #Quod non liceat imperatori, vel cuiquam potentum, aliquid agere contra divinum mandatum.@#
(Ex decr. Adriani papae, capite 16.) Non licet
ergo imperatori, vel cuiquam pietatem custodienti,
aliquid contra mandata divinitatis praesumere, nec
quidquam quo Evangelicis propheticisque seu apostolicis
regulis obvietur, agere. Injustum enim
judicium, et diffinitio injusta, regio metu, vel jussu
a judicibus ordinata non valeat: nec quidquam
quod contra evangelicam et propheticam, aut
apostolicam doctrinam, constitutionemque eorum
sive sanctorum Patrum actum fuerit stabit: et quod
ab infidelibus aut haereticis factum fuerit, omnino
cassabitur
CAP. 9.-- #Ut nemo contra canones esse praesumat.@#
(Ex concil. Tibur., capite 10.) Ut constitutiones
contra canones et decreta praesulum Romanorum,
vel bonos mores nullius sint momenti.
CAP. 10.-- #De imperatoria lege.@#
(Ex decr. Pii papae, capite 3.) Lex imperatorum
non est supra legem Dei, sed subtus.
CAP. 11.-- #Quando canonica ventilantur, nisi sint religiosi, laici non intersint.@#
(Ex concil. Cabillon., capite 6.) Quando ea quae
canonica sunt ventilantur, vel quando regularia
examinantur, neque aliquos laicos interesse nisi
religiosos oportet, et nisi hos tantummodo, qui in
propria appellantur persona.
CAP. 12.-- #Ut laici in synodo, nisi clericis jubentibus, docere non audeant.@#
(Ex concil. Carthag., capite 118.) Laici in synodo
praesentibus clericis, nisi ipsis jubentibus, docere
non audeant.
CAP. 13.-- #Ut populus sit docendus, | null | 585be62a-ce8d-4fe8-be3a-fc5513319020 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
non sequendus.@#
(Ex decret. Celest. papae, capite 22.) Docendus est
populus, non sequendus: nosque si nesciunt quod
liceat, quidve non liceat commonere, non his consensum
praebere debemus. Quisquis vero conatus
fuerit tentare prohibita, sentiet censuram canonicam
CAP. 14.-- #De illo qui contra decretum episcopi venerit.@#
( #Gregor. dicit:@# ) Si quis venerit contra decretum
episcopi, ab Ecclesia abjiciatur.
CAP. 15.-- #Admoneatur imperator, ut constitutis apostolicae sedis obtemperet.@#
( #Ex decret. Anastas. papae.@# ) Illud vero peculiarius
pro amore imperii vestri, et beatitudine quam consequi
poterit regnum, pro apostolico officio praedicamus,
ut sicut decet, et Spiritus sanctus dictat,
monitis nostris obedientia praebeatur, ut bona omnia
vestra respublica consequatur, sicut in Exodo promittitur.
Si audieris vocem Domini Dei tui, et quae
placent feceris coram eo, et obedieris praeceptis
ejus, et custodieris omnem justitiam ejus, omnem
infirmitatem quam importavi Aegyptiis, non importabo
in te. Ego enim sum Dominus, qui salvum
facio te. Et illic iterum tuba potentissima canitur:
Et nunc, Israel, quid Dominus Deus tuus postulat
a te aliud, quam ut timeas Dominum Deum tuum,
et ambules in omnibus viis ejus, et diligas eum, et
servias Domino Deo tuo ex toto corde et ex tota
mente tua? Custodi praecepta Domini Dei tui et
justitias, quas ego mandabo tibi. Haec me suggerentem
frequentius, non spernat pietas tua, ante
oculos habens Domini in Evangelio verba: Qui vos
audit, me audit, et qui vos spernit, me spernit:
et qui me spernit, spernit eum qui me misit. Nam
et Apostolus concinens Salvatori nostro, ita loquitur:
Quapropter qui haec spernit, non hominem spernit
sed Deum, qui dedit spiritum suum sanctum in
nobis. Pectus clementiae vestrae, sacrarium est
publicae foelicitatis, ut per instantiam vestram,
quam velut vicarium praesidere jussit in terris.
evangelicis, apostolicisque praeceptis non dura superbia
resistatur, sed per obedientiam, quae sunt
salutifera, compleantur.
CAP. 16.-- #Generalis admonitio regum.@#
(Ex regist. ad Adilbercum regem Francorum, capite
264.) Propter hoc omnipotens Deus bonos
quosque ad populorum regimina perducit, ut per
eos omnibus, quibus praelati fuerint, dona suae
potestatis impendat: quod in Anglorum gente
factum cognovimus, cui vestra gloria idcirco est
praeposita, ut bona quae vobis concessa sunt, etiam
subjectae, vobis genti superno beneficio restaurentur.
Et ideo, gloriose fili. eam. quam accepisti divinitus,
gratiam sollicita mente custodi, Christianam fidem
in populis tibi subditis extendere festina: zelum
rectitudinis tuae in eorum conversione multiplica,
idolorum cultus insequens, fanorum aedificia everte.
Subditorum mores in magna vitae mundicia exhortando,
terrendo, corrigendo, et boni operis exempla
monstrando, aedifica, ut illum retributorem invenias
in coelo, cujus nomen atque cognitionem dilataveris
in terra. Ipse enim vestrae quoque gloriae nomen,
etiam posteris gloriosius reddet, cujus vos honorem
quaeritis, et reservatis in gentibus. Sic enim Constantinus
quondam piissimus imperator, Romanam
rempub. a perversis idolorum cultibus revocans,
omnipotenti Deo nostro Jesu Christo secum subdidit,
seque cum subjectis populis tota ad eum
mente convertit. Unde factum est, ut antiquorum
principum nomen suis vir ille laudibus vinceret, et
tanto in opinione praecessores suos, quanto et in
bono opere superaret. Et nunc itaque vestra gloria
cognitionem unius Dei, Patris, et Filii, et Spiritus
sancti, regibus ac populis sibimet subjectis festinet
infundere, ut antiquos gentis suae reges laudibus
ac meritis transeat: et quando in subjectis suis
etiam aliena peccata deterserit, tanto etiam de peccatis
propriis ante omnipotentis Dei terribile examen
securior fiat. Praeterea scire vestram gloriam volumus,
quia sicut in Scriptura sacra ex verbis Domini
omnipotentis agnoscimus, praesentis mundi jam
terminus juxta est, et sanctorum regnum venturum
est, quod nullo unquam poterit fine finiri. Appropinquante
autem eodem mundi termino, multa imminent
quae antea non fuerunt, videlicet immutationes
aeris, terroresque de coelo, et contra ordinationem
temporum tempestates, bella, fames,
pestilentiae, terraemotus per loca, quae tamen non
omnia nostris diebus ventura sunt, sed post nostros
dies subsequentur. Vos itaque si qua ex his evenire
in | null | 0e95e8d6-45e4-439e-bb8d-4e4a6e5d6eaa | latin_170m_raw | null | None | None | None |
terra vestra cognoscitis, nullo modo vestrum
animum perturbetis: quia idcirco haec signa de fine
seculi praemittuntur, ut de animabus nostris debeamus
esse solliciti, de mortis hora suspecti, et
venturo judicii in bonis actibus inveniamur esse
praepositi
CAP. 17.-- #Alia admonitio principum.@#
#(Ex regist. ad Justinum imperator. Siciliae, capite
2.)@# Quod lingua loquitur, attestatur conscientia:
quia dudum vos et nullius dignitatis occupationibus
implicatos multum dilexi, multumque veneratus
sum. Ipsa namque incessus vestri modestia quibusdam
conatibus exigebat, ut diligi etiam a nolente
debuisset. Et cum vos venisse ad administrandam
praeturam Siciliae audirem, valde gavisus sum: et
quia quandam inter vos atque ecclesiasticos simultationem
subrepere comperi, vehementissime contristatus
sum. Nunc vero quia, et vos administrationis
cura, et me studium hujus regiminis occupat,
in tantum nos recte diligere specialiter possumus,
in quantum generalitati minime nocemus. Unde
per omnipotentem Dominum rogo, in cujus tremendo
judicio nostrorum actuum posituri rationem
sumus, ut ejus respectum semper gloria vestra ante
oculos habeat, et nunquam quodlibet, ex quo inter
nos vel parva dissensio proveniat, admittat. Nulla
vos lucra ad injustitiam pertrahant. Quam sit vita
brevis aspicite, ad quem quandoque ituri estis judicem,
qui judiciariam potestatem geritis, cogitate. Solerter
ergo intuendum est quod cuncta lucra hic
relinquimus, et solas dispensativorum lucrorum
causas, nobiscum ad judicium deportamus. Illa ergo
nobis sunt commoda quaerenda, quae nequaquam
mors adimat, sed mansura in perpetuum praesentis
vitae finis ostendat.
CAP. 18.-- #Item adhortatio principum.@#
#(Ex reg. Greg. ad Gennadium Patricium et Exarchum,
capite 73.)@# Si non ex fidei merito, et Christianae
religionis gratia tantae excellentiae vestrae bellicorum
actuum prosperitas eveniret, non summopere miranda
fuerant, cum sciamus haec etiam antiquis
bellorum ducibus fuisse concessa. Sed cum futuras
Deo largiente victorias non carnali providentia, sed
magis orationibus praevenitis, fit ut hoc in stuporem
veniat, quod gloria vestra non terreno consilio, sed
Deo desuper largiente discedat. Ibi enim meritorum
vestrorum loquax non discurrit opinio, quae et bella
vos frequenter appetere, non desiderio fundendi
sanguinis, sed dilatandae causa reipublicae, in qua
Deum coli conspicimus, loqueretur, quatenus Christi
nomen per subditas gentes, fidei praedicatione circum
quaque discurreret. Sicut enim exteriora vos
virtutum opera eminentes in hac vita constituunt:
ita et internorum ornamenta, ex corde mundo procedentia,
in futura vita coelestium gaudiorum participatione
glorificant.
CAP. 19.-- #Qualiter studendum sit regibus sacerdotum vel populi peccata ulcisci@#
(Ex reg. Greg. ad Brunihildam reginam Francorum,
capite 272.) Cum scriptum sit, Justitia elevat
gentem, miseros autem populos facit peccatum,
tunc regnum stabiliri creditur, cum culpa quae cognoscitur,
citius emendatur. Multorum igitur ad nos
relatione pervenit, quod dicere sine afflictione cordis
nimia non valemus, ita quosdam sacerdotes in illis
partibus impudice ac nequiter conversari, ut et audire
nobis opprobrium, et lamentabile sit referre.
Ne ergo postquam hujus nequitiae hucusque se tetendit
opinio, aliena pravitas aut nostram animam,
aut vestrum regnum peccati sui jaculo feriat, ardenter
ad haec debemus ulciscenda consurgere, ne
paucorum fames, multorum esse possit perditio.
Nam causa sunt ruinae populi sacerdotes mali. Quis
enim pro populi peccatis se intercessor objiciat, si
sacerdos qui exorare debuerat graviora committat?
Sed quoniam eos quorum haec locutio est insequi,
nec sollicitudo ad requisitionem, nec zelus excitat ad
vindictam: scripta ad nos vestra discurrant, ut
personam si praecipitis cum vestrae auctoritatis assensu
transmittamus, quae una cum aliis sacerdotibus
haec et subtiliter quaerere, et secundum Deum
debeat emendare. Nec enim dissimulanda sunt quae
dicimus: quia qui emendare potest et negligit, participem
se procul dubio delicti constituit. Providete
ergo animae vestrae providete nepotibus quos cupitis
regnare feliciter, providete provinciis, et priusquam
creator noster manum suam ad feriendum excutiat,
de correctione hujus sceleris studiosissime cogitate,
ne tanto postmodum acrius feriat, quanto modo diutius
et clementer exspectat. Scitote autem quia
magnum Deo nostro sacrificium placationis offeretis,
si tanti labem facinoris, de vestris citius finibus
amputatis. Datum die X, Kalend. Julii, indict.
quarta.
CAP. 20.-- #De eadem re.@#
#(Ex reg. Greg. ad Tendericum regem Francorum, | null | be0faa32-701d-4216-8b8a-23668d33dba1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
capite 273.)@# Excellentiae vestrae index cordis epistola,
quanta in vobis fulgeat cum regia potestate, prudentia,
ita luculenti copia sermonis edocuit, ut dubium
esse non valeat, quidquid laudabile de vobis
fama narraverit. Et quoniam adhortationem nostram
regiis animis, per laudis praedicamenta placuisse
signastis, ut quidquid ad Dei nostri cultum, quidquid
Ecclesiarum reverentiam, quidquid ad honorem
pertinere cognoscitis sacerdotum, studiose statui,
et velitis in omnibus custodire, iterata vos per
vestram mercedem adhortatione pulsamus, ut congregari
synodum jubeatis, et sicut dudum scripsimus,
corporalia sacerdotibus vitia, et Symoniacae
haeresis pravitatem, omnium episcoporum definitione
damnari, atque a regni vestri amputari finibus, faciatis,
nec plus illis per pecuniam obtinere, quam
praecepta Dominica praecipiunt permittatis. Nam
dum omnis avaritia idolorum sit servitus, quisquis
hanc in dandis honoribus et maxime ecclesiasticis
vigilanter non praecavet, infidelitatis perditioni subjicitur,
etiam si tenere fidem quam negligit videatur.
Sicut ergo contra exteriores hostes, ita quoque contra
interiores animarum adversarios studete esse
solliciti, ut per hoc quod Dei nostri inimicis fideliter
repugnatur, et hic feliciter ipsius protectione regnetis,
et ad aeterna postmodum gaudia ejus duce
gratia veniatis.
CAP. 21.-- #Quod multorum solamen sit, si prudentes viri regibus adhaereant.@#
#(Ex rege Greg. ad Asclepiodotum Patricium Anglor.,
capite 271.)@# Prudentes viros, sicut estis, regibus
adhaerere, multorum solamen est. Nam dum praestari
sibi locum ad animae datum utilitatem intelligunt,
certum est, quia mercedis causas alias ubi inveniunt
non praeponunt.
CAP. 22.-- #Ut regum adversarii excommunicentur.@#
(Ex concilio apud Lauriacum, capite 13.) Si quis
potestati regiae, quae non est juxa Apostolum nisi a
Deo, contumaci et inflato spiritu contradicere, vel
resistere, praesumpserit, et ejus justis et rationabilibus
imperiis secundum Deum et auctoritatem Ecclesiasticam
obtemperare noluerit, anathematizetur.
CAP. 23.-- #De illis qui principi non obedierent.@#
( #Ex concilio Toletan.@# ) In libro regum legitur: Qui
non obedierit principi, morte moriatur. In concilio
autem Agathensi praecipitur ut anathematizetur.
CAP. 24.-- #De illis qui in adversitate propriae gentis aut patriae culpabiles inveniuntur.@#
( #Ex eodem.@# ) Nobis igitur ratio persuasit synodalis
decernere, ut quicunque laicorum adversitate propriae
gentis, aut patriae, vel regiae potestatis, ad
exteras partes se conferendo noxius fuerit ultra repertus,
perpetua sit excommunicatione damnatus, et
nunquam illi praeter in ultimo mortis suae communio
tribuatur.
CAP. 25.-- #Ut nullus praesumat principe vivente alium eligere regem.@#
(Ex eodem concilio 7, capite 17.) Quanquam in
concilio anteriori quod anno primo gloriosissimi
principis nostri habitum est, de hujusmodi re fuerit
promulgata sententia: tamen placet iterata juxta
quod convenit custodire. Itaque regis vita constante,
nullus sibi aliquo opere, vel deliberatione, seu cujuscunque
dignitatis laicus, seu gradu episcopatus,
presbyterii, aut diaconii consecratus, caeterique clericatus
officiis deditus, futurum regem provideat,
contra viventis regis utilitatem, et procul dubio voluntatem,
blandimento, vel suasione per eamdem
spem, aut alios in se trahat, aut ipse in alium acquiescat.
Iniquum enim et valde execrabile a Christianis
debet haberi, futuri temporis illicitis prospicere,
et vitae suae ignaros ventura disponere. Quod si
quisquam jam talia iniqua deliberatione eum quocunque
est medilatus, hoc sibi moverit esse sacerdotali
moderatione concessum, ut si venialiter poscit,
hoc sine mora praesentis principis auribus studeat
publicare. Si autem obtineat et deliberationis suae
machinamenta, noluit dicere, pessimo plectatur anathemate.
CAP. 26.-- #Ut nemo intendat in interitum regis.@#
(Ex eodem, capite 18.) Jam quidem in antecedenti
universali synodo, saluti nostrorum principum constat
esse consultum, sed libet iterare bene sancita,
et digna auctoritate munire salubriter ordinata.
Ideoque contestamur coram Deo, et omni ordine angelorum,
coram prophetarum atque apostolorum,
vel omnium martyrum choro, coram omni catholica
Ecclesia, et Christi annorum coetu, ut nemo intendat
in interitum regis, nemo vitam principis nece attrectet,
nemo regni eum gubernaculis privet, nemo tyrannica
praesumptione apicem regni sibi usurpet, nemo quolibet
machinamento in ejus adversitatem sibi conjuratorum
manum associet. Quod si in quopiam horum
quisquam nostrorum temerario ausu praesumptor
exstiterit, anathemate divino percussus, absque ullo
remedii loco, habeatur condemnatus | null | d7c98944-4ddd-4fac-aea5-90613274bbae | latin_170m_raw | null | None | None | None |
aeterno judicio.
CAP. 27.-- #De fidelibus regum.@#
( #Ex eodem.@# ) Proinde decrevit concilium sanctum,
omnes qui pro fideli obsequio, et sincero servitio,
voluntatibus, vel jussis paruerint principis, totaque
intentione salutis ejus custodiam, vel vigilantiam
habuerint regni, a successoribus nec a dignitate,
nec a rebus pristinis causa repellantur injusta: sed
et nunc ita pro unius cujusque utilitate principis
moderentur discretione, sicut eos prospexerit necessarius,
esse patriae, et sic illis impartiatur benignitas,
ut in caeteris manerat gratia, et potestas, quatenus
ita omnia in rebus juste conquisita lucrentur, ut posteris
relinquendi, vel quibus voluntas eorum decrevit,
conferendi, spontaneo fruantur arbitrio. Caeterum,
si infidelis quisquam in capite regio, aut inutilis
in rebus commissis exstiterit, in clementiae vestrae
manu potestatis nutu constet hujusmodi moderatio.
Fas est enim indubium deducere jus potestatis, cui
omnium gubernatio superno constat delegata judicio.
Quod si post ejus discessum quispiam repertus fuerit
vitae fuisse infidelis, quidquid largitate ipsius in rebus
habuit, conquisitis careat, confiscandum, et fidelibus
largiendum.
CAP. 28.-- #De regum sobole@#
(Ex eodem, capite 16.) Sicut insolentia malorum regum
odiosa semper et execrabilis existit subjectis: ita
bonorum provida utilitas amabilis efficitur populis.
Quocirca quis ferat, aut quis talem errantem
Christianum videat, qui regiam sobolem, aut posteritatem
conetur expoliare rebus, aut privare dignitatibus?
Quod deinde ne fiat, generalis promatur
principis filiis sententia nostra, id est, de praesentis
excellentissimi Cintilani regis posteritate dentur apta
a nobis decreta, ut ea quae synodus praeterio anno
in hac Ecclesia habita constituit, circa omnem posteritatem
ejus universitas regni sui conservet, hoc
est, ut praebeatur filiis ejus dilectio benigna et firma,
et tribuantur, ubi loci opportunitas exhibuerit, defensiones
ad adminicula justa, ne de rebus juste profligatis,
aut parentum dignitate procuratis, vel largitate
principum aut alicujus impensis, aut etiam pro
pietate debitis, fraudentur qualibet insidia calliditatis,
neve a quoquam laedendi eos praebeantur argumenta
machinationis: quia dignum est, ut cujus
regimine habemus securitatem, ejus posteritati decreto
concilii impertiamus quietem.
CAP. 29.-- #Quod quidquid commotus animus fecerit, hoc justum putet.@#
(Ex rege. Greg. ad Mauricium Augustum, capite
213.) Omnipotenti Deo reus est, qui serenissimo domino
in omne quod agit et loquitur purus non est.
Ego autem indignus pietatis vestrae famulus, in hac
suggestione mea, neque ut episcopus neque ut servus
jure reipublicae sed jure privatae loquor, quia serenissime
domine, et illo jam tempore dominus
meus fuisti, quando adhuc dominus omnium
non eras. Illa praepositorum sollicitudo utilis, illa
est cautela laudabilis, in qua totum ratio agit,
et furor sibi nil vindicat Restringenda ergo sub
ratione potestas est, nec quidquam agendum prius
quam concitata ad tranquillitatem meus redeat.
Nam commotionis tempore, justum putat ira quod
fecerit.
CAP. 30.-- #Quod laici presbyteros, qui ecclesias illorum tenent, non aliud quam divinum officium facere cogant.@#
( #Ex dictis Aug@# ) Admoneo vos, dilectissimi, Deum
timere, sacerdotes honorare, reddentes eis debitum
sanctitatis, ut vobis adjuvantibus ipsi inconturbati valeant
atque securi, salutaria praedicare, et regulam
atque vigorem ecclesiasticum conservare, ita clerici
omnes suis subjaceant episcopis, et ab illis doceantur.
Praeceptum quippe est a Domino: Reddite quae
sunt Caesaris, Caesari, et quae sunt Dei, Deo. Apostolicum
praeceptum vobis mando, ut nullus secularis
clericum in suum habeat obsequium, sed illi cujus
signaculum in capite habet, mente deserviat et corde,
educatus in his quae a suo praecipiuntur episcopo.
Detestabile est enim et iniquum opus, clericum
in Judis inveniri, aut cum accipitribus, vel venationibus
degere vitam, tantisque scenicis causis sauciatum,
ad episcopatum aut presbyterium, vel quibuslibet
sacerdotalibus officiis accedere, non bonis, sed
malis vitiis plenum. Scriptum namque est: Qui diligitis
Dominum, odite malum. Nam et hoc hortamur
Christianitatem vestram, ut juxta sanctorum
canonum instituta, nec Ecclesiis a vobis fundatis
aliunde veniens presbyter suscipiatur, nisi a vestrae
Ecclesiae fuerit episcopo consecratus, aut ab eo per
commendatitias litteras suscipiatur. Multi enim sibimetipsis
mendaces, multoties servi cujusquam fugam
arripientes, dominis suis semetipsos quasi consecratos
presbyteros annuntiant, | null | b7f964d8-84c6-4764-94e0-5af055ddfb85 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dum non sint. Sunt
autem ministri diaboli et non Dei, et qui eos suscipiunt
similiter: quia scriptum est: Videbas furem,
et cum eo currebas, etc.
CAP. 31.-- #Ut Judaei super Christianos non ponantur.@#
(Ex concilio Meldensi, capite 3.) Ne Judaei administratorio
usu sub ordine villicorum atque actorum
Christianam familiam regere audeant, nec eis hoc a
quoquam fieri praecipiatur. Si quis vero contra haec
agere praesumpserit, si episcopus. presbyter, aut diaconus
fuerit, proprio summoveatur gradu: si vero
monachus fuerit, communione privetur. Similiter et
laicus. Et si perseveraverint inobedientes, anathematizentur.
CAP. 32.-- #Quod sancta Ecclesia unum Patrem habeat in coelis.@#
(Ex concilio Cabillon., capite 51.) Quia ergo constat
in Ecclesia diversarum conditionum homines esse,
ut sunt nobiles, et ignobiles, servi, coloni, inquilini,
et caetera hujusmodi nomina, oportet, ut quicunque
eis praelati sunt, clerici, sive laici, clementer erga
eos agant, et misericorditer eos tractent, sive in
exigendis ab eis operibus, sive in accipiendis tributis,
et quibusdam debitis, sciantque eos fratres
suos esse, et unum patrem habere Deum, cui sic
clamant: Pater noster qui es in coelis, unam matrem
sanctam Ecclesiam, quae eos intemerato sacri
fontis utero gignit. Disciplina igitur eis misericordissima,
et gubernatio opportuna adhibenda est.
Disciplinae in disciplina te vivendo, auctorem suum
offendunt. Gubernationes in quotidianis vitae commeatibus
praelatorum adminiculo destitutae fatiscunt.
CAP. 33.-- #De illo qui pro catholica fide tribulationes patitur@#
(Ex concilio Carthagi., capite 43.) Christianum catholicum,
qui pro catholica fide, et pro ecclesiasticis
rebus, et Christiana religione tribulationes patitur,
omni honore a sacerdotibus honorandum, etiam et
per diaconum victus ei ministretur.
CAP. 34.-- #De haeredibus, si jussa testatoris non impleverint, ut episcopus adimpleat.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 1.) Si haeredes jussa
testatoris non adimpleverint, ab episcopo loci illius
omnis res, quae his relicta est, canonice interdicatur,
cum fructibus, et caeteris emolumentis, ut vota defuncti
impleantur.
CAP. 35.-- #Ut laici quamvis religiosi ecclesiastica non disponant.@#
(Ex eodem, capite 5.) Laicis, quamvis religiosis,
nullo modo de ecclesiasticisis facultatibus aliquid disponendi
unquam attribuatur facultas.
CAP. 36.-- #De illis qui res Ecclesiae a regibus petunt.@#
(Ex concilio Lugdunensi, capite 11.) Qui res Ecclesiae
petunt a regibus, et horrendae cupiditatis impulsu
egentium substantiam rapiunt, irrita habeantur
quae obtinent, et a communione Ecclesiae, cujus
facultatem auferre cupiunt, excludantur.
CAP. 37.-- #De eo, si episcopus ecclesiasticum, et comes, seculare placitum una die condixerint.@#
(Ex concilio Triburi., cui interfuit rex Arnolphus,
capite 9.) Cum autem episcopus Ecclesiam a Domino
Deo sibi commissam regens, episcopatum circumeundo
perrexerit, et placitum canonice constitutum
decreverit, populumque sibi commissum illo
invitaverit, atque comes eadem die sciens placitum
ab episcopo condictum, vel nesciens placitum cum
populo suo condixerit, et banno illuc venire praeceperit,
placitum comitis omnes postponant, et comes
ipse, idemque populus post episcopum festine pergant,
scientes se non illic seditiosa contentione
decertare, sed pro fide catholica invigilare, non
cumulum pecuniarum sed lucrum congregare animarum.
Unde in eadem beati Clementis epistola:
Vestrum, qui legatione Domini fungimini, est docere
populos: eorum vero est, vobis obedire in Deo. Et
in epistola Alexandri papae successoris Evaristi: Si
quis autem legationem vestram impedit, non unius,
sed multorum profectum avertit. Et sicut multis nocet,
ita a multis est arguendus: et quia Dei causam
impedit, et statum Ecclesiae conturbat, ideo a liminibus
ejus arceatur. Quapropter nullus comes, nullusque
judex, nullus omnino in clericatu, vel seculari
habitu constitutus, legatione episcoporum impediat,
vel conturbare praesumat. Ut autem unanimitas
et concordia sit inter episcopos et comites,
placuit, ut si quis episcopus domi residens conventum
populi esse voluerit, et comes, nihilominus in
ipsa eademque die placitum condixerit, effectum
obtineat qui prior indicaverat. Salva tamen dignitate,
et potestate episcopi.
CAP. 38.-- #De regibus bene regentibus.@#
( #Ex dictis S. Isidor.@# | null | 837d1f83-a353-4609-b660-ae86c39b71c3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
) Qui intra seculum bene
temporaliter imperat, sine fine in perpetuum regnat,
et de gloria seculi hujus, ad aeternam transmeat gloriam.
Qui vero prave regnum exercent, post vestem
fulgentem, et lumina lapillorum, nudi et miseri ad
inferna torquendi descendunt reges a recte agendo
vocati sunt, ideoque rect faciendo regis nomen tenetur,
peccando amittitur. Nam et viros sanctos proinde
reges vocari in sacris eloquiis, eo quod recte agant,
sensusque proprios bene regant, et motus his resistentes
sibi rationabili discretione componant. Recte
igitur illi reges vocantur, qui tam semetipsos, quam
subjectos bene regendo modificare noverunt. Quidam
ipsum nomen regiminis, ad immanitatem transvertunt
crudelitatis: dumque ad culmen potestatis
venerint, in apostasiam statim labuntur, tantoque
se tumore mentis extollunt, ut cunctos subditos in
sui comparatione despiciant, eosque quibus praeesse
contigit, non agnoscant. Quibus congrue per Ecclesiasten
dicitur: Ducem te constitui, noli extolli.
Dum mundi reges se caeteris sublimiores sentiunt,
mortales tamen se esse cognoscant: nec regni gloriam,
qui in seculo sublimantur, aspiciant, sed opus
quod secum ad inferos deportant, intendant. Si ergo
carebunt hujus temporis gloria, illa agant, quae post
finem sine fine possideant. Dum Apostolus dicat:
Non est potestas, nisi a Deo. Quomodo per prophetam
de quibusdam potestatibus dicitur: Ipsi regnaverunt,
sed non ex me? Quasi diceret: Non me
propitio, etiam, sed me irato. Unde inferius per
eundem Prophetam dicit: Dabo, inquit, tibi regem
in furore meo. Quo manifestius elucet, bonam, malamque
potestatem a Deo ordinari: sed bonam propitius,
malam iratus. Reges quando boni sunt, muneris
esse Dei: quando vero mali, sceleris esse populi.
Secundum meritum enim plebium, disponitur
vita rectorum, testante Job: Qui regnare facit
hypocritam, propter peccata populi, irascente enim
Deo talem rectorem populi suscipiunt, qualem pro
peccato merentur. Nonnunquam pro malitia plebis,
etiam reges mutantur, et qui ante videbantur esse
boni, accepto regno fiunt iniqui.
CAP. 39.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Qui recte utitur regni potestate,
ita se praestare omnibus debet, ut quanto magis
honoris celsitudine claret, tanto semetipso mentem
humiliet proponens sibi exemplum humilitatis David,
qui de suis meritis non tumuit, sed humiliter
sese dejiciens, dixit: Vilis incedam, et vilis apparebo
ante Deum, qui elegit me. Qui recte utitur
regni potestate, formam justitiae, factis magis, quam
verbis instituet. Iste nulla prosperitate erigitur,
nulla adversitate turbatur. Non innititur propriis
viribus, nec a Domino recedet cor ejus. Regni fastigium,
humili praesidet animo. Non eum delectat iniquitas,
non inflammat cupiditas: sine defraudatione
alicujus ex paupere divites facit, et quod juxta potestatem
a populis extorquere poterat, saepe misericordiae
clementia donat. Dedit Deus principibus
praesulatum pro regimine populorum: et illis eos
praeesse voluit, cum quibus una est eis nascendi,
moriendique conditio. Prodesse ergo debet populis
principatus, non nocere, nec dominando premere,
sed condescendendo consulere; ut vere sit utile hoc
potestatis insigne, et donum Dei pro tuitione utantur
membrorum Christi. Membra enim Christi, fideles
sunt populi: quos dum ea potestate quam accipiunt,
optime regunt, bonam utique vicissitudinem
Deo largitori restituunt. Bonus rex facilius ad justitiam
a delicto regreditur, quam de justitia ad delictum
transfertur: Ut noveris hoc esse casum, illud
propositum. In proposito ejus esse debet, nunquam
egredi a veritate: quod si casu titubare contigerit,
mox resurgere.
CAP. 40.-- #De patientia regum.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Plerumque princeps justus,
etiam malorum errores dissimulare novit. Non quod
iniquitati eorum consentiat, sed quod aptum tempus
correctionis expectet, quando eorum vitia, vel
emendare valeat, vel punire. Multi adversus principes
conjurationis crimine deteguntur, sed probare
volens Deus clementiam principum, illos male cogitare
permittit, istos non deserit. De illorum malo,
bene istis facit: dum culpas quas illi agunt, isti
mira patientia indulgent. Reddere malum pro malo,
vicissitudo est justitiae. Sed qui clementiam addit
justitiae, non malum pro malo culpatis reddit, sed
bonum pro malo offensis impertit.
CAP. 41.-- # | null | 40bbce14-c17c-48d9-8286-c0f05a7e689c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
De delictis regum seu exemplis.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Difficile est principem regredi
ad melius, si vitiis fuerit implicatus. Populi enim
peccantes, judicem metuunt. Reges autem, nisi solo
Dei timore, metuque gehennae coerceantur, liberi
in praeceps proruunt, et per abruptum licentiae, in
omne facinus vitiorum labuntur. Quanto quisque in
superiori constitutus est loco, tanto in majori conversatur
periculo, et quanto splendoris honore quisque
celsior est, tanto, si delinquat, peccato major est.
Potentes enim, potenter tormenta patiuntur. Cui
enim plus committitur, plus ab eo exigitur, etiam
cum mensura poenarum. Reges vitam subditorum
facile exemplis suis, vel aedificant, vel subvertunt.
Ideo principem non oportet delinquere, ne formam
peccandi faciat peccati ejus impunita licentia. Nam
rex qui ruit in vitiis, cito viam ostendit erroris.
Sicut legitur de Hieroboam, qui peccavit, et peccare
fecit Israel. Illius autem ascribitur, quicquid exemplo
ejus a subditis perpetratur. Sicut nonnulli bonorum
principum Deo placita facta sequuntur, ita
facile multi prava eorum exempla sectantur: plerique
autem apud iniquos principes necessitate magis
quam voto mali existunt, dum imperiis eorum obediunt.
Nonnulli autem, sicut prompti sunt sequi reges
in malum, sic pigri sunt imitari illos in bonum.
Saepe unde mali reges peccant, inde boni justificantur:
dum praecedentium cupiditatem et malitiam
corrigunt. Nam re vera peccatis eorum communicant,
si quod illi diripuerunt, isti retentant. Cujus
peccatum quisque sequitur, necesse est ut ejus poenam
sequatur. Neque enim erit impar supplicio,
cujus errore quisque par est, ac vitio.
CAP. 42.-- #Quod reges legibus teneantur.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Justum est, principem legibus
obtemperare suis. Tunc enim jura sua ab omnibus
custodienda existimet, quando et ipse illis reverentiam
praebet. Principes legibus teneri suis, ne in se
posse damnare jura, quae in subditis constituunt.
Justa enim vocis eorum auctoritas, si quod populis
prohibent, sibi licere non patiantur. Sub religionis
disciplina seculi potestates subjectae sunt. Et quamvis
culmine regni sint praediti, vinculo tamen fidei
tenentur astricti, ut fidem Christi suis legibus praedicent,
et ipsam fidei praedicationem moribus bonis
conservent.
CAP 43.-- #De disciplina regum in Ecclesia.@#
( #Ex dictis ejusdem@# ) Principes saeculi nonnunquam
intra Ecclesiam potestatis adeptae culmina tenent,
ut per eandem potestatem, disciplinam ecclesiasticam
muniant. Caeterum intra Ecclesiam potestates
necessariae non essent, nisi ut quod non praevalet sacerdos
efficere, per doctrinae sermonem, potestas
hoc imperet, per disciplinae terrorem. Saepe per
regnum terrenum, coeleste regnum proficit, ut qui
intra Ecclesiam positi contra fidem et disciplinam
Ecclesiae agunt, rigore principum conterantur,
ipsamque disciplinam quam Ecclesiae utilitas exercere
non praevalet, cervicibus superborum potestas
principalis imponat, et ut bene rationem mereantur
virtute potestatis impertiat. Cognoscant principes
seculi, Deo debere reddere se rationem, propter
Ecclesiam quam a Christo tuendam suscipiunt. Nam
sive augeatur pax et disciplina Ecclesiae per fideles
principes, sive solvatur, ille ab eis rationem exigit,
qui eorum potestati suam Ecclesiam credidit.
CAP. 44.-- #Cur Deus alios ad libertatem, alios autem ad servitutem discrevisset.@#
( #Item ejusdem.@# ) Propter peccatum primi hominis
humano generi poena divinitus illata est servis, ita
ut quibus aspicit non congrue libertatem, his misericordius
irroget servitutem: et licet per peccatum
humanae originis, tamen aequus Deus ideo discrevit
hominibus vitam, alios servos constituens, alios dominos:
ut licentia male agendi servorum, potestate
dominantium restringatur. Nam si omnes sine metu
fuissent, quis esset, qui a malis quempiam cohiberet?
Inde et in gentibus principes, regesque electi
sunt, ut terrore suo populos a malo coercerent,
atque ad recte vivendum legibus subderent. Quantum
ad poenae rationem, non est personarum acceptio
apud Deum, qui mundi elegit ignobilia et contemptibilia,
et quae non sunt, ut ea quae sunt, destrueret,
ne glorietur omnis caro, hoc est, carnalis
potentia coram illo. Unus enim Dominus, aequaliter
et dominis fert consultum et servis. Melior est subjecta
servitus, quam elata libertas. Multi enim inveniuntur
Deo libere servientes sub dominis constituti
flagitiosis, qui et subjecti sunt illis corpore, praelati
tamen sunt mente.
FINIS LIBRI | null | ffab5b30-ad8f-4240-9388-d129b0cc6f15 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
DECIMI QUINTI.
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc de laicis omnis conditionis tractatio
instituitur, tam de iis qui praesunt, ut imperatoribus,
regibus, principibus, quam his qui horum imperio
subjecti sunt.
CAP. 1.-- #Episcopi cum impositam a Deo sibi curam in populis habeant, pauperum oppressores non ferant.@#
(Ex concilio Toletan. 5, capite 32.) Episcopi in protegendis
populis ac defendendis, impositam a Deo
sibi curam non ambigant. Ideoque dum conspiciunt
judices, ac potentes pauperum oppressores existere,
prius eos sacerdotali admonitione redarguant: et si
contempserint emendare, anathematizentur.
CAP. 2.-- #De illis qui in episcopiis praedam fecerint.@#
(Ex concilio Carthag., capite 8.) Ut si quis quemlibet
expoliaverit, et admonente episcopo non reddiderit,
excommunicetur.
CAP. 3.-- #Ut episcopi potestates admoneant ut pauperes non opprimant.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 4.) Ut judices aut potestates
qui pauperes opprimunt, si commoniti a
pontifice suo non emendaverint, excommunicentur.
CAP. 4.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 8.) Ut episcopi potestatem
habeant res ecclesiasticas praevidere regere
et gubernare, atque dispensare, secundum canonum
auctoritatem. Volumus ut laici in eorum ministerio
obediant episcopis ad regendas Ecclesias Dei, viduas
et orphanos defendendos, et ut obedientes sint eis
ad eorum Christianitatem servandam, et episcopi
consentientes comitibus, et judicibus ad justitias faciendas,
et ut nullatenus per aliquorum mendacium,
vel falsum testimonium, neque perjurium, aut per
praemium lex justa in aliquo depravetur.
CAP. 5.-- #De secularibus Ecclesiam vel clericum injuste calumniantibus.@#
(Ex concilio Agathen., capite 32.) Si qui secularium
pro calumnia Ecclesiam aut clericum fatigare tentaverit,
et evictus fuerit, ab Ecclesiae liminibus, et
catholicorum communione, nisi digne poenituerit,
arceatur.
CAP. 6.-- #Ut contemptores canonum excommunicentur.@#
(Ex concil. Carthag., capite 15.) Ut laici contemptores
canonum excommunicentur: clerici honore
priventur.
CAP. 7.-- #De praevaricatoribus divinarum legum.@#
(Ex concil. apud Lauriacum, capite 10.) Si quis
publicus divinae legis praevaricator, vel pro manifestis
criminibus sanctorum canonum contemptor
repertus fuerit, ac sanctorum Patrum constitutionibus
contradictor, et si monitionibus episcopalibus
obtemperare distulerit, anathematizetur.
CAP. 8.-- #Quod non liceat imperatori, vel cuiquam potentum, aliquid agere contra divinum mandatum.@#
(Ex decr. Adriani papae, capite 16.) Non licet
ergo imperatori, vel cuiquam pietatem custodienti,
aliquid contra mandata divinitatis praesumere, nec
quidquam quo Evangelicis propheticisque seu apostolicis
regulis obvietur, agere. Injustum enim
judicium, et diffinitio injusta, regio metu, vel jussu
a judicibus ordinata non valeat: nec quidquam
quod contra evangelicam et propheticam, aut
apostolicam doctrinam, constitutionemque eorum
sive sanctorum Patrum actum fuerit stabit: et quod
ab infidelibus aut haereticis factum fuerit, omnino
cassabitur
CAP. 9.-- #Ut nemo contra canones esse praesumat.@#
(Ex concil. Tibur., capite 10.) Ut constitutiones
contra canones et decreta praesulum Romanorum,
vel bonos mores nullius sint momenti.
CAP. 10.-- #De imperatoria lege.@#
(Ex decr. Pii papae, capite 3.) Lex imperatorum
non est supra legem Dei, sed subtus.
CAP. 11.-- #Quando canonica ventilantur, nisi sint religiosi, laici non intersint.@#
(Ex concil. Cabillon., capite 6.) Quando ea quae
canonica sunt ventilantur, vel quando regularia
examinantur, neque aliquos laicos interesse nisi
religiosos oportet, et nisi hos tantummodo, qui in
propria appellantur persona.
CAP. 12.-- #Ut laici in synodo, nisi clericis jubentibus, docere non audeant.@#
(Ex concil. Carthag., capite 118.) Laici in synodo
praesentibus clericis, nisi ipsis jubentibus, docere
non audeant.
CAP. 13.-- #Ut populus sit docendus, non sequendus.@#
(Ex decret. Celest. papae, capite 22.) Docendus est
populus, non sequendus: nosque si nesciunt quod
liceat, quidve non liceat commonere, non his consensum
praebere debemus. Quisquis vero conatus
fuerit tentare prohibita, sentiet censuram canonicam
CAP. 14.-- #De illo qui contra decretum episcopi venerit.@#
( #Gregor. dicit:@# ) Si quis venerit contra decretum
episcopi, | null | 8487bdb6-ff60-444c-b6d7-6fe666c8607a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ab Ecclesia abjiciatur.
CAP. 15.-- #Admoneatur imperator, ut constitutis apostolicae sedis obtemperet.@#
( #Ex decret. Anastas. papae.@# ) Illud vero peculiarius
pro amore imperii vestri, et beatitudine quam consequi
poterit regnum, pro apostolico officio praedicamus,
ut sicut decet, et Spiritus sanctus dictat,
monitis nostris obedientia praebeatur, ut bona omnia
vestra respublica consequatur, sicut in Exodo promittitur.
Si audieris vocem Domini Dei tui, et quae
placent feceris coram eo, et obedieris praeceptis
ejus, et custodieris omnem justitiam ejus, omnem
infirmitatem quam importavi Aegyptiis, non importabo
in te. Ego enim sum Dominus, qui salvum
facio te. Et illic iterum tuba potentissima canitur:
Et nunc, Israel, quid Dominus Deus tuus postulat
a te aliud, quam ut timeas Dominum Deum tuum,
et ambules in omnibus viis ejus, et diligas eum, et
servias Domino Deo tuo ex toto corde et ex tota
mente tua? Custodi praecepta Domini Dei tui et
justitias, quas ego mandabo tibi. Haec me suggerentem
frequentius, non spernat pietas tua, ante
oculos habens Domini in Evangelio verba: Qui vos
audit, me audit, et qui vos spernit, me spernit:
et qui me spernit, spernit eum qui me misit. Nam
et Apostolus concinens Salvatori nostro, ita loquitur:
Quapropter qui haec spernit, non hominem spernit
sed Deum, qui dedit spiritum suum sanctum in
nobis. Pectus clementiae vestrae, sacrarium est
publicae foelicitatis, ut per instantiam vestram,
quam velut vicarium praesidere jussit in terris.
evangelicis, apostolicisque praeceptis non dura superbia
resistatur, sed per obedientiam, quae sunt
salutifera, compleantur.
CAP. 16.-- #Generalis admonitio regum.@#
(Ex regist. ad Adilbercum regem Francorum, capite
264.) Propter hoc omnipotens Deus bonos
quosque ad populorum regimina perducit, ut per
eos omnibus, quibus praelati fuerint, dona suae
potestatis impendat: quod in Anglorum gente
factum cognovimus, cui vestra gloria idcirco est
praeposita, ut bona quae vobis concessa sunt, etiam
subjectae, vobis genti superno beneficio restaurentur.
Et ideo, gloriose fili. eam. quam accepisti divinitus,
gratiam sollicita mente custodi, Christianam fidem
in populis tibi subditis extendere festina: zelum
rectitudinis tuae in eorum conversione multiplica,
idolorum cultus insequens, fanorum aedificia everte.
Subditorum mores in magna vitae mundicia exhortando,
terrendo, corrigendo, et boni operis exempla
monstrando, aedifica, ut illum retributorem invenias
in coelo, cujus nomen atque cognitionem dilataveris
in terra. Ipse enim vestrae quoque gloriae nomen,
etiam posteris gloriosius reddet, cujus vos honorem
quaeritis, et reservatis in gentibus. Sic enim Constantinus
quondam piissimus imperator, Romanam
rempub. a perversis idolorum cultibus revocans,
omnipotenti Deo nostro Jesu Christo secum subdidit,
seque cum subjectis populis tota ad eum
mente convertit. Unde factum est, ut antiquorum
principum nomen suis vir ille laudibus vinceret, et
tanto in opinione praecessores suos, quanto et in
bono opere superaret. Et nunc itaque vestra gloria
cognitionem unius Dei, Patris, et Filii, et Spiritus
sancti, regibus ac populis sibimet subjectis festinet
infundere, ut antiquos gentis suae reges laudibus
ac meritis transeat: et quando in subjectis suis
etiam aliena peccata deterserit, tanto etiam de peccatis
propriis ante omnipotentis Dei terribile examen
securior fiat. Praeterea scire vestram gloriam volumus,
quia sicut in Scriptura sacra ex verbis Domini
omnipotentis agnoscimus, praesentis mundi jam
terminus juxta est, et sanctorum regnum venturum
est, quod nullo unquam poterit fine finiri. Appropinquante
autem eodem mundi termino, multa imminent
quae antea non fuerunt, videlicet immutationes
aeris, terroresque de coelo, et contra ordinationem
temporum tempestates, bella, fames,
pestilentiae, terraemotus per loca, quae tamen non
omnia nostris diebus ventura sunt, sed post nostros
dies subsequentur. Vos itaque si qua ex his evenire
in terra vestra cognoscitis, nullo modo vestrum
animum perturbetis: quia idcirco haec signa de fine
seculi praemittuntur, ut de animabus nostris debeamus
esse solliciti, de mortis hora suspecti, et
venturo judicii in bonis actibus inveniamur esse
praepositi
CAP. 17.-- #Alia admonitio principum.@#
#(Ex regist. ad Justinum imperator. Siciliae, capite
2.)@# Quod lingua loquitur, attestatur conscientia:
quia dudum vos et nullius | null | 7c820b8d-4a47-4b18-a368-a4fbe1c3dc0e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dignitatis occupationibus
implicatos multum dilexi, multumque veneratus
sum. Ipsa namque incessus vestri modestia quibusdam
conatibus exigebat, ut diligi etiam a nolente
debuisset. Et cum vos venisse ad administrandam
praeturam Siciliae audirem, valde gavisus sum: et
quia quandam inter vos atque ecclesiasticos simultationem
subrepere comperi, vehementissime contristatus
sum. Nunc vero quia, et vos administrationis
cura, et me studium hujus regiminis occupat,
in tantum nos recte diligere specialiter possumus,
in quantum generalitati minime nocemus. Unde
per omnipotentem Dominum rogo, in cujus tremendo
judicio nostrorum actuum posituri rationem
sumus, ut ejus respectum semper gloria vestra ante
oculos habeat, et nunquam quodlibet, ex quo inter
nos vel parva dissensio proveniat, admittat. Nulla
vos lucra ad injustitiam pertrahant. Quam sit vita
brevis aspicite, ad quem quandoque ituri estis judicem,
qui judiciariam potestatem geritis, cogitate. Solerter
ergo intuendum est quod cuncta lucra hic
relinquimus, et solas dispensativorum lucrorum
causas, nobiscum ad judicium deportamus. Illa ergo
nobis sunt commoda quaerenda, quae nequaquam
mors adimat, sed mansura in perpetuum praesentis
vitae finis ostendat.
CAP. 18.-- #Item adhortatio principum.@#
#(Ex reg. Greg. ad Gennadium Patricium et Exarchum,
capite 73.)@# Si non ex fidei merito, et Christianae
religionis gratia tantae excellentiae vestrae bellicorum
actuum prosperitas eveniret, non summopere miranda
fuerant, cum sciamus haec etiam antiquis
bellorum ducibus fuisse concessa. Sed cum futuras
Deo largiente victorias non carnali providentia, sed
magis orationibus praevenitis, fit ut hoc in stuporem
veniat, quod gloria vestra non terreno consilio, sed
Deo desuper largiente discedat. Ibi enim meritorum
vestrorum loquax non discurrit opinio, quae et bella
vos frequenter appetere, non desiderio fundendi
sanguinis, sed dilatandae causa reipublicae, in qua
Deum coli conspicimus, loqueretur, quatenus Christi
nomen per subditas gentes, fidei praedicatione circum
quaque discurreret. Sicut enim exteriora vos
virtutum opera eminentes in hac vita constituunt:
ita et internorum ornamenta, ex corde mundo procedentia,
in futura vita coelestium gaudiorum participatione
glorificant.
CAP. 19.-- #Qualiter studendum sit regibus sacerdotum vel populi peccata ulcisci@#
(Ex reg. Greg. ad Brunihildam reginam Francorum,
capite 272.) Cum scriptum sit, Justitia elevat
gentem, miseros autem populos facit peccatum,
tunc regnum stabiliri creditur, cum culpa quae cognoscitur,
citius emendatur. Multorum igitur ad nos
relatione pervenit, quod dicere sine afflictione cordis
nimia non valemus, ita quosdam sacerdotes in illis
partibus impudice ac nequiter conversari, ut et audire
nobis opprobrium, et lamentabile sit referre.
Ne ergo postquam hujus nequitiae hucusque se tetendit
opinio, aliena pravitas aut nostram animam,
aut vestrum regnum peccati sui jaculo feriat, ardenter
ad haec debemus ulciscenda consurgere, ne
paucorum fames, multorum esse possit perditio.
Nam causa sunt ruinae populi sacerdotes mali. Quis
enim pro populi peccatis se intercessor objiciat, si
sacerdos qui exorare debuerat graviora committat?
Sed quoniam eos quorum haec locutio est insequi,
nec sollicitudo ad requisitionem, nec zelus excitat ad
vindictam: scripta ad nos vestra discurrant, ut
personam si praecipitis cum vestrae auctoritatis assensu
transmittamus, quae una cum aliis sacerdotibus
haec et subtiliter quaerere, et secundum Deum
debeat emendare. Nec enim dissimulanda sunt quae
dicimus: quia qui emendare potest et negligit, participem
se procul dubio delicti constituit. Providete
ergo animae vestrae providete nepotibus quos cupitis
regnare feliciter, providete provinciis, et priusquam
creator noster manum suam ad feriendum excutiat,
de correctione hujus sceleris studiosissime cogitate,
ne tanto postmodum acrius feriat, quanto modo diutius
et clementer exspectat. Scitote autem quia
magnum Deo nostro sacrificium placationis offeretis,
si tanti labem facinoris, de vestris citius finibus
amputatis. Datum die X, Kalend. Julii, indict.
quarta.
CAP. 20.-- #De eadem re.@#
#(Ex reg. Greg. ad Tendericum regem Francorum,
capite 273.)@# Excellentiae vestrae index cordis epistola,
quanta in vobis fulgeat cum regia potestate, prudentia,
ita luculenti copia sermonis edocuit, ut dubium
esse non valeat, quidquid laudabile de vobis
fama narraverit. Et quoniam adhortationem nostram
regiis animis, per laudis praedicamenta placuisse
signastis, ut quidquid ad Dei nostri cultum, quidquid
Ecclesiarum reverentiam, quidquid ad honorem
pertinere cognoscitis sacerdotum, studiose statui,
et velitis in | null | 51045695-8f64-45fc-b891-832bda176569 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omnibus custodire, iterata vos per
vestram mercedem adhortatione pulsamus, ut congregari
synodum jubeatis, et sicut dudum scripsimus,
corporalia sacerdotibus vitia, et Symoniacae
haeresis pravitatem, omnium episcoporum definitione
damnari, atque a regni vestri amputari finibus, faciatis,
nec plus illis per pecuniam obtinere, quam
praecepta Dominica praecipiunt permittatis. Nam
dum omnis avaritia idolorum sit servitus, quisquis
hanc in dandis honoribus et maxime ecclesiasticis
vigilanter non praecavet, infidelitatis perditioni subjicitur,
etiam si tenere fidem quam negligit videatur.
Sicut ergo contra exteriores hostes, ita quoque contra
interiores animarum adversarios studete esse
solliciti, ut per hoc quod Dei nostri inimicis fideliter
repugnatur, et hic feliciter ipsius protectione regnetis,
et ad aeterna postmodum gaudia ejus duce
gratia veniatis.
CAP. 21.-- #Quod multorum solamen sit, si prudentes viri regibus adhaereant.@#
#(Ex rege Greg. ad Asclepiodotum Patricium Anglor.,
capite 271.)@# Prudentes viros, sicut estis, regibus
adhaerere, multorum solamen est. Nam dum praestari
sibi locum ad animae datum utilitatem intelligunt,
certum est, quia mercedis causas alias ubi inveniunt
non praeponunt.
CAP. 22.-- #Ut regum adversarii excommunicentur.@#
(Ex concilio apud Lauriacum, capite 13.) Si quis
potestati regiae, quae non est juxa Apostolum nisi a
Deo, contumaci et inflato spiritu contradicere, vel
resistere, praesumpserit, et ejus justis et rationabilibus
imperiis secundum Deum et auctoritatem Ecclesiasticam
obtemperare noluerit, anathematizetur.
CAP. 23.-- #De illis qui principi non obedierent.@#
( #Ex concilio Toletan.@# ) In libro regum legitur: Qui
non obedierit principi, morte moriatur. In concilio
autem Agathensi praecipitur ut anathematizetur.
CAP. 24.-- #De illis qui in adversitate propriae gentis aut patriae culpabiles inveniuntur.@#
( #Ex eodem.@# ) Nobis igitur ratio persuasit synodalis
decernere, ut quicunque laicorum adversitate propriae
gentis, aut patriae, vel regiae potestatis, ad
exteras partes se conferendo noxius fuerit ultra repertus,
perpetua sit excommunicatione damnatus, et
nunquam illi praeter in ultimo mortis suae communio
tribuatur.
CAP. 25.-- #Ut nullus praesumat principe vivente alium eligere regem.@#
(Ex eodem concilio 7, capite 17.) Quanquam in
concilio anteriori quod anno primo gloriosissimi
principis nostri habitum est, de hujusmodi re fuerit
promulgata sententia: tamen placet iterata juxta
quod convenit custodire. Itaque regis vita constante,
nullus sibi aliquo opere, vel deliberatione, seu cujuscunque
dignitatis laicus, seu gradu episcopatus,
presbyterii, aut diaconii consecratus, caeterique clericatus
officiis deditus, futurum regem provideat,
contra viventis regis utilitatem, et procul dubio voluntatem,
blandimento, vel suasione per eamdem
spem, aut alios in se trahat, aut ipse in alium acquiescat.
Iniquum enim et valde execrabile a Christianis
debet haberi, futuri temporis illicitis prospicere,
et vitae suae ignaros ventura disponere. Quod si
quisquam jam talia iniqua deliberatione eum quocunque
est medilatus, hoc sibi moverit esse sacerdotali
moderatione concessum, ut si venialiter poscit,
hoc sine mora praesentis principis auribus studeat
publicare. Si autem obtineat et deliberationis suae
machinamenta, noluit dicere, pessimo plectatur anathemate.
CAP. 26.-- #Ut nemo intendat in interitum regis.@#
(Ex eodem, capite 18.) Jam quidem in antecedenti
universali synodo, saluti nostrorum principum constat
esse consultum, sed libet iterare bene sancita,
et digna auctoritate munire salubriter ordinata.
Ideoque contestamur coram Deo, et omni ordine angelorum,
coram prophetarum atque apostolorum,
vel omnium martyrum choro, coram omni catholica
Ecclesia, et Christi annorum coetu, ut nemo intendat
in interitum regis, nemo vitam principis nece attrectet,
nemo regni eum gubernaculis privet, nemo tyrannica
praesumptione apicem regni sibi usurpet, nemo quolibet
machinamento in ejus adversitatem sibi conjuratorum
manum associet. Quod si in quopiam horum
quisquam nostrorum temerario ausu praesumptor
exstiterit, anathemate divino percussus, absque ullo
remedii loco, habeatur condemnatus aeterno judicio.
CAP. 27.-- #De fidelibus regum.@#
( #Ex eodem.@# ) Proinde decrevit concilium sanctum,
omnes qui pro fideli obsequio, et sincero servitio,
voluntatibus, vel jussis paruerint principis, totaque
intentione salutis ejus custodiam, vel vigilantiam
habuerint regni, a successoribus nec a dignitate,
nec a rebus pristinis causa repellantur injusta: sed
et nunc ita pro unius cujusque utilitate principis
moderentur | null | e3078e95-cd0b-4eef-a451-d982818eeda8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
discretione, sicut eos prospexerit necessarius,
esse patriae, et sic illis impartiatur benignitas,
ut in caeteris manerat gratia, et potestas, quatenus
ita omnia in rebus juste conquisita lucrentur, ut posteris
relinquendi, vel quibus voluntas eorum decrevit,
conferendi, spontaneo fruantur arbitrio. Caeterum,
si infidelis quisquam in capite regio, aut inutilis
in rebus commissis exstiterit, in clementiae vestrae
manu potestatis nutu constet hujusmodi moderatio.
Fas est enim indubium deducere jus potestatis, cui
omnium gubernatio superno constat delegata judicio.
Quod si post ejus discessum quispiam repertus fuerit
vitae fuisse infidelis, quidquid largitate ipsius in rebus
habuit, conquisitis careat, confiscandum, et fidelibus
largiendum.
CAP. 28.-- #De regum sobole@#
(Ex eodem, capite 16.) Sicut insolentia malorum regum
odiosa semper et execrabilis existit subjectis: ita
bonorum provida utilitas amabilis efficitur populis.
Quocirca quis ferat, aut quis talem errantem
Christianum videat, qui regiam sobolem, aut posteritatem
conetur expoliare rebus, aut privare dignitatibus?
Quod deinde ne fiat, generalis promatur
principis filiis sententia nostra, id est, de praesentis
excellentissimi Cintilani regis posteritate dentur apta
a nobis decreta, ut ea quae synodus praeterio anno
in hac Ecclesia habita constituit, circa omnem posteritatem
ejus universitas regni sui conservet, hoc
est, ut praebeatur filiis ejus dilectio benigna et firma,
et tribuantur, ubi loci opportunitas exhibuerit, defensiones
ad adminicula justa, ne de rebus juste profligatis,
aut parentum dignitate procuratis, vel largitate
principum aut alicujus impensis, aut etiam pro
pietate debitis, fraudentur qualibet insidia calliditatis,
neve a quoquam laedendi eos praebeantur argumenta
machinationis: quia dignum est, ut cujus
regimine habemus securitatem, ejus posteritati decreto
concilii impertiamus quietem.
CAP. 29.-- #Quod quidquid commotus animus fecerit, hoc justum putet.@#
(Ex rege. Greg. ad Mauricium Augustum, capite
213.) Omnipotenti Deo reus est, qui serenissimo domino
in omne quod agit et loquitur purus non est.
Ego autem indignus pietatis vestrae famulus, in hac
suggestione mea, neque ut episcopus neque ut servus
jure reipublicae sed jure privatae loquor, quia serenissime
domine, et illo jam tempore dominus
meus fuisti, quando adhuc dominus omnium
non eras. Illa praepositorum sollicitudo utilis, illa
est cautela laudabilis, in qua totum ratio agit,
et furor sibi nil vindicat Restringenda ergo sub
ratione potestas est, nec quidquam agendum prius
quam concitata ad tranquillitatem meus redeat.
Nam commotionis tempore, justum putat ira quod
fecerit.
CAP. 30.-- #Quod laici presbyteros, qui ecclesias illorum tenent, non aliud quam divinum officium facere cogant.@#
( #Ex dictis Aug@# ) Admoneo vos, dilectissimi, Deum
timere, sacerdotes honorare, reddentes eis debitum
sanctitatis, ut vobis adjuvantibus ipsi inconturbati valeant
atque securi, salutaria praedicare, et regulam
atque vigorem ecclesiasticum conservare, ita clerici
omnes suis subjaceant episcopis, et ab illis doceantur.
Praeceptum quippe est a Domino: Reddite quae
sunt Caesaris, Caesari, et quae sunt Dei, Deo. Apostolicum
praeceptum vobis mando, ut nullus secularis
clericum in suum habeat obsequium, sed illi cujus
signaculum in capite habet, mente deserviat et corde,
educatus in his quae a suo praecipiuntur episcopo.
Detestabile est enim et iniquum opus, clericum
in Judis inveniri, aut cum accipitribus, vel venationibus
degere vitam, tantisque scenicis causis sauciatum,
ad episcopatum aut presbyterium, vel quibuslibet
sacerdotalibus officiis accedere, non bonis, sed
malis vitiis plenum. Scriptum namque est: Qui diligitis
Dominum, odite malum. Nam et hoc hortamur
Christianitatem vestram, ut juxta sanctorum
canonum instituta, nec Ecclesiis a vobis fundatis
aliunde veniens presbyter suscipiatur, nisi a vestrae
Ecclesiae fuerit episcopo consecratus, aut ab eo per
commendatitias litteras suscipiatur. Multi enim sibimetipsis
mendaces, multoties servi cujusquam fugam
arripientes, dominis suis semetipsos quasi consecratos
presbyteros annuntiant, dum non sint. Sunt
autem ministri diaboli et non Dei, et qui eos suscipiunt
similiter: quia scriptum est: Videbas furem,
et cum eo currebas, etc.
CAP. 31.-- #Ut Judaei super Christianos non ponantur.@#
(Ex concilio Meldensi, capite 3.) Ne Judaei administratorio
usu sub ordine villicorum atque actorum
Christianam familiam regere audeant, nec eis hoc a
quoquam fieri praecipiatur. Si | null | 8d8c7fa1-6958-4a7a-ad3c-b1a9877d5b62 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quis vero contra haec
agere praesumpserit, si episcopus. presbyter, aut diaconus
fuerit, proprio summoveatur gradu: si vero
monachus fuerit, communione privetur. Similiter et
laicus. Et si perseveraverint inobedientes, anathematizentur.
CAP. 32.-- #Quod sancta Ecclesia unum Patrem habeat in coelis.@#
(Ex concilio Cabillon., capite 51.) Quia ergo constat
in Ecclesia diversarum conditionum homines esse,
ut sunt nobiles, et ignobiles, servi, coloni, inquilini,
et caetera hujusmodi nomina, oportet, ut quicunque
eis praelati sunt, clerici, sive laici, clementer erga
eos agant, et misericorditer eos tractent, sive in
exigendis ab eis operibus, sive in accipiendis tributis,
et quibusdam debitis, sciantque eos fratres
suos esse, et unum patrem habere Deum, cui sic
clamant: Pater noster qui es in coelis, unam matrem
sanctam Ecclesiam, quae eos intemerato sacri
fontis utero gignit. Disciplina igitur eis misericordissima,
et gubernatio opportuna adhibenda est.
Disciplinae in disciplina te vivendo, auctorem suum
offendunt. Gubernationes in quotidianis vitae commeatibus
praelatorum adminiculo destitutae fatiscunt.
CAP. 33.-- #De illo qui pro catholica fide tribulationes patitur@#
(Ex concilio Carthagi., capite 43.) Christianum catholicum,
qui pro catholica fide, et pro ecclesiasticis
rebus, et Christiana religione tribulationes patitur,
omni honore a sacerdotibus honorandum, etiam et
per diaconum victus ei ministretur.
CAP. 34.-- #De haeredibus, si jussa testatoris non impleverint, ut episcopus adimpleat.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 1.) Si haeredes jussa
testatoris non adimpleverint, ab episcopo loci illius
omnis res, quae his relicta est, canonice interdicatur,
cum fructibus, et caeteris emolumentis, ut vota defuncti
impleantur.
CAP. 35.-- #Ut laici quamvis religiosi ecclesiastica non disponant.@#
(Ex eodem, capite 5.) Laicis, quamvis religiosis,
nullo modo de ecclesiasticisis facultatibus aliquid disponendi
unquam attribuatur facultas.
CAP. 36.-- #De illis qui res Ecclesiae a regibus petunt.@#
(Ex concilio Lugdunensi, capite 11.) Qui res Ecclesiae
petunt a regibus, et horrendae cupiditatis impulsu
egentium substantiam rapiunt, irrita habeantur
quae obtinent, et a communione Ecclesiae, cujus
facultatem auferre cupiunt, excludantur.
CAP. 37.-- #De eo, si episcopus ecclesiasticum, et comes, seculare placitum una die condixerint.@#
(Ex concilio Triburi., cui interfuit rex Arnolphus,
capite 9.) Cum autem episcopus Ecclesiam a Domino
Deo sibi commissam regens, episcopatum circumeundo
perrexerit, et placitum canonice constitutum
decreverit, populumque sibi commissum illo
invitaverit, atque comes eadem die sciens placitum
ab episcopo condictum, vel nesciens placitum cum
populo suo condixerit, et banno illuc venire praeceperit,
placitum comitis omnes postponant, et comes
ipse, idemque populus post episcopum festine pergant,
scientes se non illic seditiosa contentione
decertare, sed pro fide catholica invigilare, non
cumulum pecuniarum sed lucrum congregare animarum.
Unde in eadem beati Clementis epistola:
Vestrum, qui legatione Domini fungimini, est docere
populos: eorum vero est, vobis obedire in Deo. Et
in epistola Alexandri papae successoris Evaristi: Si
quis autem legationem vestram impedit, non unius,
sed multorum profectum avertit. Et sicut multis nocet,
ita a multis est arguendus: et quia Dei causam
impedit, et statum Ecclesiae conturbat, ideo a liminibus
ejus arceatur. Quapropter nullus comes, nullusque
judex, nullus omnino in clericatu, vel seculari
habitu constitutus, legatione episcoporum impediat,
vel conturbare praesumat. Ut autem unanimitas
et concordia sit inter episcopos et comites,
placuit, ut si quis episcopus domi residens conventum
populi esse voluerit, et comes, nihilominus in
ipsa eademque die placitum condixerit, effectum
obtineat qui prior indicaverat. Salva tamen dignitate,
et potestate episcopi.
CAP. 38.-- #De regibus bene regentibus.@#
( #Ex dictis S. Isidor.@# ) Qui intra seculum bene
temporaliter imperat, sine fine in perpetuum regnat,
et de gloria seculi hujus, ad aeternam transmeat gloriam.
Qui vero prave regnum exercent, post vestem
fulgentem, et lumina lapillorum, nudi et miseri ad
inferna torquendi descendunt reges a recte agendo
vocati sunt, ideoque rect faciendo regis nomen tenetur,
peccando amittitur. Nam et viros sanctos proinde
reges vocari in sacris eloquiis, eo | null | 22dba417-b1f7-4ae7-bd62-300386812d36 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quod recte agant,
sensusque proprios bene regant, et motus his resistentes
sibi rationabili discretione componant. Recte
igitur illi reges vocantur, qui tam semetipsos, quam
subjectos bene regendo modificare noverunt. Quidam
ipsum nomen regiminis, ad immanitatem transvertunt
crudelitatis: dumque ad culmen potestatis
venerint, in apostasiam statim labuntur, tantoque
se tumore mentis extollunt, ut cunctos subditos in
sui comparatione despiciant, eosque quibus praeesse
contigit, non agnoscant. Quibus congrue per Ecclesiasten
dicitur: Ducem te constitui, noli extolli.
Dum mundi reges se caeteris sublimiores sentiunt,
mortales tamen se esse cognoscant: nec regni gloriam,
qui in seculo sublimantur, aspiciant, sed opus
quod secum ad inferos deportant, intendant. Si ergo
carebunt hujus temporis gloria, illa agant, quae post
finem sine fine possideant. Dum Apostolus dicat:
Non est potestas, nisi a Deo. Quomodo per prophetam
de quibusdam potestatibus dicitur: Ipsi regnaverunt,
sed non ex me? Quasi diceret: Non me
propitio, etiam, sed me irato. Unde inferius per
eundem Prophetam dicit: Dabo, inquit, tibi regem
in furore meo. Quo manifestius elucet, bonam, malamque
potestatem a Deo ordinari: sed bonam propitius,
malam iratus. Reges quando boni sunt, muneris
esse Dei: quando vero mali, sceleris esse populi.
Secundum meritum enim plebium, disponitur
vita rectorum, testante Job: Qui regnare facit
hypocritam, propter peccata populi, irascente enim
Deo talem rectorem populi suscipiunt, qualem pro
peccato merentur. Nonnunquam pro malitia plebis,
etiam reges mutantur, et qui ante videbantur esse
boni, accepto regno fiunt iniqui.
CAP. 39.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Qui recte utitur regni potestate,
ita se praestare omnibus debet, ut quanto magis
honoris celsitudine claret, tanto semetipso mentem
humiliet proponens sibi exemplum humilitatis David,
qui de suis meritis non tumuit, sed humiliter
sese dejiciens, dixit: Vilis incedam, et vilis apparebo
ante Deum, qui elegit me. Qui recte utitur
regni potestate, formam justitiae, factis magis, quam
verbis instituet. Iste nulla prosperitate erigitur,
nulla adversitate turbatur. Non innititur propriis
viribus, nec a Domino recedet cor ejus. Regni fastigium,
humili praesidet animo. Non eum delectat iniquitas,
non inflammat cupiditas: sine defraudatione
alicujus ex paupere divites facit, et quod juxta potestatem
a populis extorquere poterat, saepe misericordiae
clementia donat. Dedit Deus principibus
praesulatum pro regimine populorum: et illis eos
praeesse voluit, cum quibus una est eis nascendi,
moriendique conditio. Prodesse ergo debet populis
principatus, non nocere, nec dominando premere,
sed condescendendo consulere; ut vere sit utile hoc
potestatis insigne, et donum Dei pro tuitione utantur
membrorum Christi. Membra enim Christi, fideles
sunt populi: quos dum ea potestate quam accipiunt,
optime regunt, bonam utique vicissitudinem
Deo largitori restituunt. Bonus rex facilius ad justitiam
a delicto regreditur, quam de justitia ad delictum
transfertur: Ut noveris hoc esse casum, illud
propositum. In proposito ejus esse debet, nunquam
egredi a veritate: quod si casu titubare contigerit,
mox resurgere.
CAP. 40.-- #De patientia regum.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Plerumque princeps justus,
etiam malorum errores dissimulare novit. Non quod
iniquitati eorum consentiat, sed quod aptum tempus
correctionis expectet, quando eorum vitia, vel
emendare valeat, vel punire. Multi adversus principes
conjurationis crimine deteguntur, sed probare
volens Deus clementiam principum, illos male cogitare
permittit, istos non deserit. De illorum malo,
bene istis facit: dum culpas quas illi agunt, isti
mira patientia indulgent. Reddere malum pro malo,
vicissitudo est justitiae. Sed qui clementiam addit
justitiae, non malum pro malo culpatis reddit, sed
bonum pro malo offensis impertit.
CAP. 41.-- #De delictis regum seu exemplis.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Difficile est principem regredi
ad melius, si vitiis fuerit implicatus. Populi enim
peccantes, judicem metuunt. Reges autem, nisi solo
Dei timore, metuque gehennae coerceantur, liberi
in praeceps proruunt, et per abruptum licentiae, in
omne facinus vitiorum labuntur. Quanto quisque in
superiori constitutus est loco, tanto in majori conversatur
periculo, et | null | dc6b0515-2111-46e8-b1c8-8ee3ab4901fd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quanto splendoris honore quisque
celsior est, tanto, si delinquat, peccato major est.
Potentes enim, potenter tormenta patiuntur. Cui
enim plus committitur, plus ab eo exigitur, etiam
cum mensura poenarum. Reges vitam subditorum
facile exemplis suis, vel aedificant, vel subvertunt.
Ideo principem non oportet delinquere, ne formam
peccandi faciat peccati ejus impunita licentia. Nam
rex qui ruit in vitiis, cito viam ostendit erroris.
Sicut legitur de Hieroboam, qui peccavit, et peccare
fecit Israel. Illius autem ascribitur, quicquid exemplo
ejus a subditis perpetratur. Sicut nonnulli bonorum
principum Deo placita facta sequuntur, ita
facile multi prava eorum exempla sectantur: plerique
autem apud iniquos principes necessitate magis
quam voto mali existunt, dum imperiis eorum obediunt.
Nonnulli autem, sicut prompti sunt sequi reges
in malum, sic pigri sunt imitari illos in bonum.
Saepe unde mali reges peccant, inde boni justificantur:
dum praecedentium cupiditatem et malitiam
corrigunt. Nam re vera peccatis eorum communicant,
si quod illi diripuerunt, isti retentant. Cujus
peccatum quisque sequitur, necesse est ut ejus poenam
sequatur. Neque enim erit impar supplicio,
cujus errore quisque par est, ac vitio.
CAP. 42.-- #Quod reges legibus teneantur.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Justum est, principem legibus
obtemperare suis. Tunc enim jura sua ab omnibus
custodienda existimet, quando et ipse illis reverentiam
praebet. Principes legibus teneri suis, ne in se
posse damnare jura, quae in subditis constituunt.
Justa enim vocis eorum auctoritas, si quod populis
prohibent, sibi licere non patiantur. Sub religionis
disciplina seculi potestates subjectae sunt. Et quamvis
culmine regni sint praediti, vinculo tamen fidei
tenentur astricti, ut fidem Christi suis legibus praedicent,
et ipsam fidei praedicationem moribus bonis
conservent.
CAP 43.-- #De disciplina regum in Ecclesia.@#
( #Ex dictis ejusdem@# ) Principes saeculi nonnunquam
intra Ecclesiam potestatis adeptae culmina tenent,
ut per eandem potestatem, disciplinam ecclesiasticam
muniant. Caeterum intra Ecclesiam potestates
necessariae non essent, nisi ut quod non praevalet sacerdos
efficere, per doctrinae sermonem, potestas
hoc imperet, per disciplinae terrorem. Saepe per
regnum terrenum, coeleste regnum proficit, ut qui
intra Ecclesiam positi contra fidem et disciplinam
Ecclesiae agunt, rigore principum conterantur,
ipsamque disciplinam quam Ecclesiae utilitas exercere
non praevalet, cervicibus superborum potestas
principalis imponat, et ut bene rationem mereantur
virtute potestatis impertiat. Cognoscant principes
seculi, Deo debere reddere se rationem, propter
Ecclesiam quam a Christo tuendam suscipiunt. Nam
sive augeatur pax et disciplina Ecclesiae per fideles
principes, sive solvatur, ille ab eis rationem exigit,
qui eorum potestati suam Ecclesiam credidit.
CAP. 44.-- #Cur Deus alios ad libertatem, alios autem ad servitutem discrevisset.@#
( #Item ejusdem.@# ) Propter peccatum primi hominis
humano generi poena divinitus illata est servis, ita
ut quibus aspicit non congrue libertatem, his misericordius
irroget servitutem: et licet per peccatum
humanae originis, tamen aequus Deus ideo discrevit
hominibus vitam, alios servos constituens, alios dominos:
ut licentia male agendi servorum, potestate
dominantium restringatur. Nam si omnes sine metu
fuissent, quis esset, qui a malis quempiam cohiberet?
Inde et in gentibus principes, regesque electi
sunt, ut terrore suo populos a malo coercerent,
atque ad recte vivendum legibus subderent. Quantum
ad poenae rationem, non est personarum acceptio
apud Deum, qui mundi elegit ignobilia et contemptibilia,
et quae non sunt, ut ea quae sunt, destrueret,
ne glorietur omnis caro, hoc est, carnalis
potentia coram illo. Unus enim Dominus, aequaliter
et dominis fert consultum et servis. Melior est subjecta
servitus, quam elata libertas. Multi enim inveniuntur
Deo libere servientes sub dominis constituti
flagitiosis, qui et subjecti sunt illis corpore, praelati
tamen sunt mente.
FINIS LIBRI DECIMI QUINTI.
LIBER DECIMUS SEXTUS. – INDEX CAPITULORUM
CAP. 1. De rectoribus Ecclesiarum, ne praecipites
sint in dictandis sententiis.
2. Ut comites et judices pro judicio munera non accipiant.
3. De illis qui crimen objecerint, et verum non probaverint.
4. Quales ad testimonium accedere debeant.
5. Ne innocens pernicie accusantium maculetur.
6. Ut nullus describatur reus, priusquam convincatur | null | 207ca571-1103-4006-985d-9a7577133e0f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
7. Ut presbyteri suos parochianos in synodo accusare
debeant.
8. De illis qui victi fuerint aliquos ad falsum testimonium
attraxisse.
9. Ut res finita, refricari non debeat.
10. De illis qui a suis judicibus pulsati non fuerint.
11. Ut nullus infamis religiosum Christianum accusare
possit.
12. De falso teste quod non debeat impunitus abire.
13. Ut nemo absens dijudicetur.
14. De eadem re.
15. Ut nemo simul sit accusator, judex et testis.
16. De falso testimonio quod capitale sit crimen.
21.
Ut nullus clericus ad judicem secularem, alium
17. Ut falsi testes a communione nisi poenituerint,
sint submovendi.
18. Ut falsus testis prout crimen est quod opposuit
puniatur.
19. De ingenuis, si in synodo accusantur.
20. Ut testes ad testimonium non recipiantur, quos
accusator a domo sua produxerit.
clericum accusare praesumat.
22. Ut nullus judex secularis aliquem ecclesiasticorum
distringere praesumat.
23. Ut omnes causae per auctoritatem veritatis ventilandae
sint.
24. De clericis in falso testimonio convictis.
25. De judicibus.
26. De pravis judicibus.
27. De verbosis judicibus et elatis.
28. De praemio remunerationis.
29. De oppressoribus pauperum.
30. Ut judex non prius obviet sua sententia litigantibus,
quandiu ipsi habent aliquid quod proponant
in quaestione.
31. Ut non iidem sint accusatores et judices, et testes
accusati.
32. Ut ejus accusationem nullus facile accipiat, qui
facile litigat, et accusat.
33. Ut episcopus accusatores fratrum excommunicet.
34. De illis qui convicti fuerint, fratribus falsa crimina
objecisse.
35. De illis testibus qui aliquem ex sacro ordine accusare
pertentant, et ut quique optimi, et fideliores
in testimonium assumantur.
36. Ut nullus secularis alicui ex clero vim inferre
praesumat.
37. Quod mariti uxores suas ex suspicione accusare
possint.
#Indicis capitulorum finis.@#
LIBER DECIMUS SEXTUS #DE ACCUSATORIBUS ET TESTIBUS.@#
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc qualis judex, accusatores, et testes esse
debeant, docetur, quaeque poenitentia sit judicibus
qui ad gratiam judicant, calumniatoribus, et falsis
testibus injungenda.
CAP. 1.-- #De rectoribus Ecclesiarum, ne praecipites sint in dictandis sententiis.@#
( #Ex dictis Greg. papae.@# ) Summopere praecavere debent
rectores Ecclesiarum, et qui publica judicia
exercent, ut in dictandis sententiis nullatenus, levitate,
aut furore ducti, sint praecipites, sed causis
prius diligenter ventilatis, cum res quae ignorabatur
pleniter ad notitiam venerit, tunc divina et humana
lex resolvatur, et secundum quod ibi constitutum
est, remota personarum acceptione, definitiva proferatur
sententia. Hinc est quod Moses querelas populi
semper ad Dominum, tabernaculum ingressus, referebat,
et juxta quod Dominus imperabat, judicia
proponebat: nimirum nos instituens, ut non ex
corde nostro, sed ex praecepto divino, condemnationis
vel justificationis sententiam proferamus.
CAP. 2.-- #Ut comites et judices pro judicio munera non accipiant.@#
(Ex concilio Cabillon., capite 21.) Comitibus vero et
judicibus hoc summopere cavendum est, ut juste
judicent, et nequaquam in judicio munera seu personas
accipiant, dicente Domino: Non accipias personam
nec munera: quia munera excaecant oculos
sapientium, et mutant verba justorum: sed ministros,
quos vicarios, et centenarios vocant, justos
habere debent, ne forte eorum avaritia aut rapacitate
populus gravetur, et amissis facultatibus in paupertatem
redigatur. Testes vero probatissimi et
pauci, de pluribus esse debent tales, de quorum fide
non dubitetur. Multum autem pravorum testium,
cupiditate et falsitate respublica laeditur.
CAP. 3.-- #De illis qui crimen objecerint, et verum non probaverint.@#
(Ex concilio Arausico, capite 4.) Qui crimen objicit,
sciat se probaturum re vera, ut ibi causa terminetur,
ubi crimen admittitur, ut qui non probaverit
quod objecit, poenam quam intulerit, ipse patiatur.
CAP. 4.-- #Quales ad testimonium accedere debeant.@#
(Ex concilio apud Theodonis villam habito, capite 3.) Homicidae, malefici, fures, sacrilegi, raptores, venefici,
adulteri, et qui raptum fecerint, vel falsum testimonium
dixerint, seu qui ad sortilegos magosque
cucurrerint, nullatenus ad accusationem, vel | null | 4c24ea69-c1f2-478f-a94d-4fc79ae54f26 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad testimonium
erunt admittendi.
CAP. 5.-- #Ne innocens pernicie accusantium maculetur.@#
(Ex decr. Felicis papae, capite 15.) Dignum est ut
vita innocentis non maculetur pernicie accusantium,
adeo, ut quisquis a quolibet criminatur, non ante
accusatus supplicio deputetur, quam accusator praesentetur,
atque ut et canonum sententia erit exquiratur:
ut si indigna ad accusandum persona invenitur,
ad ejus accusationem non judicetur.
CAP. 6.-- #Ut nullus describatur reus, priusquam convincatur.@#
(Ex decr. Adriani papae, capite 2.) Judex crimino
sum discutiens, non ante sententiam proferat finitivam
quam aut reus ipse confiteatur, aut per testes
idoneos convincatur.
CAP. 7.-- #Ut presbyteri suos parochianos in synodo accusare debeant.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 6.) In sancto concilio
decretum est, ut presbyteri suos plebesanos, et accusare,
et testimoniare possint. Si autem neglexerint,
sui gradus periculo subjacebunt.
CAP. 8. #De illis qui convicti fuerint aliquos ad falsum testimonium attraxisse.@#
(Ex concilio Aquisgran. cap. 9.) Si quis convictus
fuerit aliquos ad falsum testimonium, vel perjurium
attraxisse, aut per quamcunque corruptionem solicitasse,
ipse quidem usque ad exitum non communicet.
CAP. 9.-- #Ut res finita refricari non debeat.@#
(Ex concilio Mogunti., capite 7.) De his criminibus
de quibus absolutus est accusatus, refricari
accusatio non potest.
CAP. 10.-- #De illis qui a suis judicibus pulsati non fuerint.@#
(Ex decr. Eusebii papae, capite 20.) Pulsatus ante
suum judicem causam dicat, et non ante suum judicem
pulsatus, si voluerit taceat: et ut pulsato, quoties
appellaverit, induciae dentur.
CAP. 11.-- #Ut nullus infamis religiosum Christianum accusare possit.@#
(Ex decre. Felicis papae, capite 7.) Nulli infami et sacrilego
de quocunque negotio liceat quandoque adversus
religiosum Christianum, quamvis humilis, servilisque
persona sit, testimonium dicere: nec de qualibet
re, actione, inscriptione Christianum impetere.
CAP. 12.-- #De falso teste, quod non debeat impunitus abire.@#
( #Ex dictis Augusti.@# ) Falsus testis, dicit Salomon,
non erit impunitus. Qui falsum testimonium profert
contra proximum suum, extinguetur lucerna ejus
in die ultimo. Qui metu cujuslibet potestatis veritatem
occultat, iram Dei super se provocat: quia
magis timet hominem quam Deum. Falsidicus
testis tribus personis est obnoxius. Primum Deo,
cujus praesentiam contemnit. Deinde judici, quem
mentiendo fallit; postremo innocenti, quem falso
testimonio laedit. Si falsi testes separantur, mox
mendaces inveniuntur. Uterque reus est, et qui veritatem
occultat, et qui mendacium dicit: quia et
ille prodesse non vult, et iste nocere desiderat. Beatus
cujus testimonium in conspectu Dei probabile
invenietur.
CAP. 13.-- #Ut nemo absens dijudicetur.@#
( #Ex epist. Zepheri papae Siciliensibus episcopis
missa.@# ) Nemo absens judicetur: quia humanae et divinae
hoc prohibent leges. Nullum namque eorum,
id est, accusatorum sententia non a suo judice dicta
constringat: quia et seculi leges id ipsum fieri praecipiunt.
CAP. 14.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Adriani papae, capite 4.) Caveant judices
Ecclesiae, ne absente eo cujus causa ventilatur sententiam
proferant: quia irrita erit, imo et causam
in synodo pro facto dabunt.
CAP. 15.-- #Ut nemo simul sit accusator, judex et testis.@#
(Ex epist. Alexand. papae, capite 7.) Nemo simul
sit accusator, testis ac judex, nullus unquam praesumat
accusator simul esse, et judex, et testis: quoniam
in omni loco judicii quatuor personas necesse est
semper adesse, id est, judices electos, et accusatores,
atque defensores et testes.
CAP. 16.-- #De falso testimonio quod capitale sit crimen.@#
(Ex concilio Agathen., capite 8.) Noverint falsi testes,
quod si falsum testimonium capitale crimen
non esset, nequaquam Dominus in Evangelio inter
principalia crimina hoc annumerasset. Ait enim:
De corde exeunt homicidia, adulteria, furta, falsa
testimonia. Et ideo similiter debet poenitere, et excommunicari
falsus testis, sicut adulter, et fur, et
homicida.
CAP. 17.-- # | null | ae2f9eb2-8334-49eb-9591-53daab7b37ff | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ut falsi testes a communione nisi poenituerint sint submovendi.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 5.) Falsos testes a
communione ecclesiastica submovendos, nisi poenitentiae
satisfactione crimina admissa diluerint.
CAP. 18.-- #Ut falsus testis prout crimen est quod opposuit puniatur.@#
(Ex concilio Elibertan., capite 10.) Falsus testis
prout crimen est abstinebitur. Si tamen non fuerit
mortis quod objecit, et probaverit quod diu tacuit,
biennii tempore abstinebitur. Si autem non probaverit
in conventu clericorum, placuit per quinquennium
abstineri.
CAP. 19.-- #De ingenuis, si in synodo accusantur.@#
(Ex concilio Triburi., capite 10.) Nobilis homo vel
ingenuus, si in synodo accusatur, et negaverit: si
eum fidelem esse sciunt, cum duodecim ingenuis se
expurget. Si antea deprehensus fuerit in furto, aut
perjurio, aut falso testimonio, ad juramentum non
admittatur, sed sicut qui ingenuus non est, ferventi
aqua, aut candenti ferro se expurget.
CAP. 20.-- #Ut testes ad testimonium non recipiantur, quos accusator a domo sua produxerit.@#
(Ex eodem capite 5.) Testes ad testimonium non
admittendos qui nec ad accusationem admitti praecepti
sunt, vel quos ipse accusator de domo sua
produxerit. Ad testimonium autem infra quatuordecim
aetatis annos, nullus admittatur.
CAP. 21.-- #Ut nullus clericus ad judicem secularem alium clericum accusare praesumat.@#
(Ex concilio Mariscen., capite 8.) Ut nullus clericus
ad judicem secularem alium clericum accusare, aut
ad causam dicendum trahere quocunque modo praesumat:
sed omne negotium clericorum, aut in episcopi
sui, aut presbyterorum cum archidiaconi praesentia
finiatur. Quod si quiscunque clericus hoc implere
distulerit, si junior fuerit, una minus de XL
ictus accipiat. Si vero honoratior, triginta dierum
conclusione multetur.
CAP. 22.-- #Ut nullus judex secularis aliquem ecclesiasticorum distringere praesumat.@#
(Ex concilio Parisiensi, capite 10.) Ut nullus judicum,
neque presbyterum, neque diaconum, aut
clericum ullum, aut juniores Ecclesiae, sine scientia
pontificis, per se distringat, aut condemnare praesumat.
Quod si fecerit, ab Ecclesia cui injuriam
irrogare dignoscitur, tam diu sit sequestratus, quousque
reatum suum agnoscat et emendet.
CAP. 23.-- #Ut omnes causae per auctoritatem veritatis ventilandae sint.@#
( #Ex dictis August. in libr. De civitate Dei.@# ) Omnes
causae primitus per auctoritatem veritatis ventilandae
sunt. Quibus sint, cujus sint, quomodo sint, quales
sint, doctae aut indoctae, parvae, an magnae, notae
sint, aut ignotae. Longi temporis an parvi, aut antiqui
hostis consuetudine repertae sint. Haec omnia
judex cum aequalitate discernere debet.
CAP. 24.-- #De clericis in falso testimonio convictis.@#
(Ex concilio Epaonensi, capite 76.) Statutum est,
ut si quis clericus in falso testimonio convictus
fuerit, reus capitali crimine censeatur, et officii ordine
degradetur.
CAP. 25.-- #De judicibus.@#
( #Ex dictis S. Isidor.@# ) Ad delictum pertinet principum,
qui pravos judices contra voluntatem Dei
populis fidelibus praeferunt: Nam sicut populi peccatum
delictum est, quando principes mali sunt, sic
principis est peccatum, quando judices iniqui existunt
Bonus judex sicut nocere civibus nescit, ita
prodesse omnibus novit. Aliis enim praestat censura
justitiae, aliis bonitate. Qui judicia sine personarum
acceptione suscipit, non infirmat justitiam, avaritiae
flamma, nec studet auferre alteri, quod cupiat sibi.
Boni judices, justitiam ad solam obtinendam salutem
aeternam suscipiunt, nec eam muneribus acceptis
distribuunt, ut dum de justo judicio temporalia
jura non appetunt, praemio aeterno ditentur. Omnis
qui juste judicat, stateram in manu gestat, in utroque
penso justitiam et misericordiam portat: sed
per justitiam reddit peccati sententiam, per misericordiam
peccati temperat poenam: ut isto libramine
quaedam per aequitatem corrigat, quaedam vero
per miserationem indulgeat. Quod Dei judicia oculis
suis praeponit, semper timens tremensque in omni
negocio reformidat, ne de justitiae tramite devians
cadat, et unde non justificatur, inde potius condemnetur.
CAP. 26.-- #De pravis judicibus@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Neminem stultorum vel improborum
oportere judicem esse. Nam stultus per
ignaviam ignorat justitiam, improbus per cupiditatem
corrumpit ipsam quam dicit veritatem. Gravius lacerantur | null | a3e154ce-c1e1-48cf-ac7f-8d15fbf6713e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
pauperes a pravis judicibus, quam a cruentissimis
hostibus. Nullus enim praedo tam cupidus
in alienis, quam judex iniquus in suis. Latrones in
accessis faucibus ac latebrosis jacentes insidias ponunt:
isti palam rapacitatis avaritia saeviunt. Hostes
in aliorum sanguinem tantum intendunt: judices
quasi crudelissimi carnifices civium, oppressione
sua subjectorum vitam extinguunt. Qui enim destruant
multi sunt: rari sunt qui populos legum
moderamine regant. Plerunque et boni judices sunt,
sed ministros rapaces habent, horum figura, ut ait
quidam, tanquam scilla pingitur, atque describitur.
Ipsa quidem humana specie, sed capitibus caninis
accincta et circundata. Non aliter quibusdam potestatibus
accidit, ut ipsorum humanitatem immanitas
iniquorum sociorum perturbet. Saepe judices
pravi, cupiditatis causa, aut differunt, aut pervertunt
judicia, nec finiunt coepta partium negocia, quousque
marsupia eorum qui causantur exhauriant.
Quando enim judicant, non causas sed dona desiderant,
et sicut negligentes sunt in discussione causantium,
sic in eorum damno soliciti sunt. Judices
pravi, juxta Prophetae vocem, quasi lupi vespere
non relinquunt in mane, hoc est, de praesentis vitae
tantum commodis cogitant, non de futuris. Vita
enim ista vesperum futura vero mane accipitur. Et
bene ait quasi lupi, quia luporum more cuncta
diripiunt, et vix pauca pauperibus derelinquunt.
CAP. 27.-- #De verbosis judicibus, et elatis.@#
( #Ex libro Officior. S. Isidor.@# ) Verbosi judices et elati,
ut sapientes videantur, non discutiunt causas, sed asserunt,
sicque conturbant judicii ordinem, dum suo non
contenti officio, aliena praesumunt, quidam dum judicare
incipiunt irascuntur, ipsamque judicii sententiam in
insaniam vertunt, de quibus recte per prophetam dicitur,
qui convertunt in furorem judicium. Qui iratus
judicat, in furorem judicium mutat, et ante profert
sententiam quam agnoscat. Furor in judice, investigationem
veri non valet attingere: quia mens ejus
turbata furore, ab inscrutatione alienatur justitiae.
Iracundus judex judicii examen plene contueri non
valet: quia caligine furoris non videt. Qui autem
repulso furore discutit, facilius ad contuendam veritatem
mentis serenitate consurgit: et sine ulla
perturbatione, ad aequitatis intelligentiam pervenit.
CAP. 28.-- #De praemio remunerationis.@#
( #Ex eodem.@# ) Qui recte judicat et praemium remunerationis
expectat, fraudem in Deo perpetrat: quia
justitiam quam gratis impartiri debet, acceptione
pecuniae vendit. Bona male utuntur, quia juste pro
temporali lucro judicant. Tales quippe ad veritatem
non justitiae defensio, sed amor praemii provocat.
Quibus si spes nummi subtrahitur, confestim a justitiae
confessione recedunt. Acceptio nummorum
praevaricatio veritatis est. Unde et pro justo dicitur:
Qui excutit manus ab omni munere, iste in excelsis
habitat. Dives muneribus cito corrumpit judicem,
pauper autem dum non habet quod offerat, non
solum audiri contemnitur, sed etiam et contra veritatem
opprimitur. Cito violatur auro justitia, nullamque
reus pertimescit culpam, quam redimere
nummis existimat. Plus enim obtinet mentem censoris
amor lucri, quam aequitas judicii. Tres enim
sunt munerum acceptiones, quibus contra justitiam
humana vanitas militat, id est, favor amicitiarum,
adulatio laudis, et corporalis acceptio muneris. Facilius
autem pervertitur animus, rei corporeo munere,
quam gratiae laudisque favore. Quatuor modis
judicium humanum convertitur: timore, cupiditate,
odio, amore. Timore, dum metu potestatis alicujus,
veritatem loqui pavescimus. Cupiditate, dum praemio
muneris alicujus corrumpimur. Odio, dum contra
quemlibet adversarium molimur, cujus odio corrumpimur.
Amore, dum amico vel propinquo praestare
contendimus. His enim quatuor causis saepe
aequitas violatur.
CAP. 29.-- #De oppressoribus pauperum.@#
( #Ex eodem.@# ) Pauperum oppressores tunc sentiantur
graviori digni esse sententia, quando praevaluerint
his quibus atrocius nocere voluerint. Nam tanto
in futuro supplicio condemnandi sunt, quanto hic
fortius contra miserorum vitam invaluerint. Audiant
judices et qui praesunt populis, quia pro temporalibus
molestiis quas plebibus ingerunt, aeterno incendio
cremabuntur, testante Domino per Esaiam prophetam:
Iratus sum, inquit, super populum meum,
et dedi eos in manu tua: non posuisti ei misericordiam,
aggravasti jugum tuum valde. Descende,
in pulvere sede, tace, et intra in tenebras. Veniet
super te malum et peries, et irruet super te repente
miseria quam | null | 1b9122e4-9938-4adf-89c6-9cc834d17d88 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nescis. Magis mala facientibus quam
mala patientibus, dolere debemus. Illi enim prava
faciendo in malum proficiunt: isti patiendo a malo
corriguntur. Deus autem per malas voluntates aliorum,
in aliis multa operatur bona. Malignantium
hominum voluntas, nequaquam potest impleri, nisi
Deus dederit potestatem. Nam dum homines, Deo
permittente, malum quod concupiscunt perficiunt,
ipse dicitur facere qui permittit. Inde est quod
scriptum est per prophetam: Si erit malum, quod
Dominus non fecit. Veruntamen quod iniqui mala
expetunt voluntate, idcirco Deus perficiendi dat
potestatem per suam bonam voluntatem quia de
nostro malo ipse multa operatur bona. Quidam cum
Dei voluntati resistunt, nescientes consilium Dei
faciunt, quod noverint sic Deo subjecta esse omnia,
ut et ipsi qui ejus dispositioni resistere arbitrantur,
ejus impleant voluntatem. Propterea in hac vita boni
judicantur a malis, ut iterum in illa vita mali judicentur
a bonis: sive ut etiam sit hic bonis temporalis
afflictio, et illic aeterna remuneratio. Idcirco sunt
necessarii mali, ut quoties boni offendunt, flagellentur
ab illis. Hinc est quod Assur virgam furoris sui
testatur Dominus. Sed quoties ita fit, de Dei indignatione
procedit, ut Deus per illos in eos saeviat, quos
flagellando emendare desiderat. Sed ille justissima
voluntate, illi vero saepe crudeli intentione: sicut
per prophetam dicitur de eodem Assur. Ipse autem
non sic, sed ad conterendum paratum est cor ejus,
atrocem super eos divinum furorem venturum, qui
existunt persecutores, et violenti fidelibus. Consolando
enim Deus suos ita judicare promittit. Adversus
eos, inquit, qui judicaverunt te, ego judicabo,
et cibabo hostes tuos carnibus suis, et quasi mixto
sanguine suo inebriabuntur. Habet aliquem usum,
et malorum iniquitas, quod dilectos Dei, suis moribus
laniat, ac per hoc vita impiorum sibi deperit:
justorum autem deperit, sed proficit, dum eos mali
per tribulationis exercitium ad praesentem odiendam
vitam, et futuram desiderandam erudiunt. Interdum
enim prodest perversorum pravitas utilitati justorum,
dum eos malitia sua erudit, et ad regna coelorum
requirenda molestia temporalis impellit. Probatur
hoc exemplis Israeliticae plebis, quae tunc durius
agebatur in Aegypto, quando oportebat eam
per Mosen ad terram repromissionis vocari, et ex
malis, quae in Aegypto patiebatur descendere, et ad
promissam patriam festinare. Iniqui dum constantiam
justi in persecutionibus suis aspiciunt, mentis
confusione tabescunt, et dum adversa ostentant,
nec vincunt, tandem de se perversitatis insania confunduntur.
Stulti contra bonos studium semper assumunt,
quibus dum prosperitas elucet, jactanter
de suis meritis gloriantur, et bonorum atque justorum
afflictionibus detrahunt, dumque eis adversa
contigerit, mox ad blasphemiam pusillanimitate animi
convertuntur. Quidam simplicium nescientes
dispensationem Dei, in malorum provectibus scandalizantur,
dicentes juxta Prophetam: Quare via
impiorum prosperatur? Bene est omnibus qui praevaricantur,
et inique agunt. Qui ergo hoc dicunt,
non mirentur, quod pravorum hominum temporalem,
et caducam felicitatem aspiciunt, sed magis
novissima eorum intendant, quanta illis post hoc
aeterna supplicia praeparentur, dicente propheta:
Ducent in bonis dies suos, et subito ad inferna descendunt.
CAP. 30.-- #Ut judex non prius obviet sua sententia litigantibus, quandiu ipsi habent aliquid quod proponant in quaestione.@#
(Ex decr. Eleuterii papae ecclesiis per Galliam constitutis,
capite 3.) Nec litigantibus judex prius velit
sua sententia obviare, nisi quando ipsi jam peractis
omnibus nihil habeant in quaestione quod proponant.
Et tandiu actio ventiletur, quousque rei veritas reperiatur.
Frequenter interrogare oportet, ne aliquid
praetermissum forte remaneat, quod adnecti conveniat.
Induciae enim non modice ad quaerendum dandae
sunt, ne aliquid propere agi a quacunque parte
videatur: quia per subreptionem multa proveniunt.
Nihil tamen absque legitimo, et idoneo accusatore
fiat. Nam et Dominus noster Jesus Christus Judam
furem esse sciebat: sed quia non est accusatus,
ideo non est ejectus, et quidquid inter apostolos
egit, pro dignitate ministerii ratum mansit. Nam si
leges seculi accusatores requirunt, quanto magis
ecclesiasticae regulae? Docent enim terrestria, et humana
quae sint ecclesiastica atque coelestia.
CAP. 31.-- #Ut non iidem sint accusatores, et judices, et testes et accusati.@#
(Ex dictis Damasci papae, capite 19.) Accusatores
vero et judices non iidem sint: sed | null | 0b92e161-22e5-43a4-839c-ba24fbeb186f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
per se accusatores,
per se judices, per se testes, per se accusati,
unusquisque in suo ordinabiliter ordine. Nam inscriptio
prima semper fiat, ut talionem calumniator accipiat.
Quia ante inscriptionem nemo debet judicari,
vel damnari, cum et saeculi leges haec eadem retineant.
De quibus omnibus vera semper fiat aequalitas,
quatenus accusationis et judicii, ac testimonii
mercedem per veritatem gestorum consequi valeant.
CAP. 32.-- #Ut ejus accusationem nullus facile accipiat, qui facile litigat, et accusat.@#
(Ex concilio Wormacien., capite 2.) Ejus qui frequenter
litigat, et ad accusandum est facilis, accusationem
nemo absque grandi examine accipiat.
CAP. 33.-- #Ut episcopus accusatores fratrum excommunicet.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 1.) Ut episcopus accusatores
fratrum excommunicet: et si emendaverint
vitium, recipiat eos ad communionem, non ad
clerum.
CAP. 34.-- #De illis qui convicti fuerint fratribus falsa crimina objecisse.@#
(Ex concilio Agathen., capite 6.) Eos, qui fratribus
suis capitalia crimina objecisse convicti fuerint, placuit
usque ad exitum non communicare, nisi digna
satisfactione poenituerint.
CAP. 35.-- #De illis testibus, qui aliquem ex sacro ordine accusare pertentant, et ut quique optimi, et fideliores in testimonium assumantur.@#
(Ex concilio Matiscen., capite 5.) Placuit sancto
conventui, ut testes ad testimonium dicendum pretio
non conducantur, et ut quique optimi, et fideliores
in testimonium assumantur, ut is contra
quem testimoniare debent, nullam eis infamiam
possit inferre, et ut nullus testimonium dicat, nisi
jejunus.
CAP. 36.-- #Ut nullus saecularis alicui ex clero vim inferre praesumat.@#
(Ex concilio apud Theodonis villam habito, capite
10.) Quicunque judex aut saecularis presbytero, aut
diacono, aut cuilibet ex clero, aut de junioribus
absque audientia episcopi, vel archidiaconi, vel archipresbyteri,
injuriam inferre praesumpserit, anathema
habeatur.
CAP. 37.-- #Quod mariti uxores suas ex suspicione accusare possint.@#
(Ex concilio Parisiensi, capite 3.) Maritis sane etiam
ex suspicione uxores accusare permissum est, et
ipsi plus caeteris de adulterio, et accusare possunt,
et defendere.
FINIS LIBRI DECIMI SEXTI.
ARGUMENTUM LIBRI.
Libro hoc qualis judex, accusatores, et testes esse
debeant, docetur, quaeque poenitentia sit judicibus
qui ad gratiam judicant, calumniatoribus, et falsis
testibus injungenda.
CAP. 1.-- #De rectoribus Ecclesiarum, ne praecipites sint in dictandis sententiis.@#
( #Ex dictis Greg. papae.@# ) Summopere praecavere debent
rectores Ecclesiarum, et qui publica judicia
exercent, ut in dictandis sententiis nullatenus, levitate,
aut furore ducti, sint praecipites, sed causis
prius diligenter ventilatis, cum res quae ignorabatur
pleniter ad notitiam venerit, tunc divina et humana
lex resolvatur, et secundum quod ibi constitutum
est, remota personarum acceptione, definitiva proferatur
sententia. Hinc est quod Moses querelas populi
semper ad Dominum, tabernaculum ingressus, referebat,
et juxta quod Dominus imperabat, judicia
proponebat: nimirum nos instituens, ut non ex
corde nostro, sed ex praecepto divino, condemnationis
vel justificationis sententiam proferamus.
CAP. 2.-- #Ut comites et judices pro judicio munera non accipiant.@#
(Ex concilio Cabillon., capite 21.) Comitibus vero et
judicibus hoc summopere cavendum est, ut juste
judicent, et nequaquam in judicio munera seu personas
accipiant, dicente Domino: Non accipias personam
nec munera: quia munera excaecant oculos
sapientium, et mutant verba justorum: sed ministros,
quos vicarios, et centenarios vocant, justos
habere debent, ne forte eorum avaritia aut rapacitate
populus gravetur, et amissis facultatibus in paupertatem
redigatur. Testes vero probatissimi et
pauci, de pluribus esse debent tales, de quorum fide
non dubitetur. Multum autem pravorum testium,
cupiditate et falsitate respublica laeditur.
CAP. 3.-- #De illis qui crimen objecerint, et verum non probaverint.@#
(Ex concilio Arausico, capite 4.) Qui crimen objicit,
sciat se probaturum re vera, ut ibi causa terminetur,
ubi crimen admittitur, ut qui non probaverit
quod objecit, poenam quam intulerit, ipse patiatur.
CAP. 4.-- #Quales ad testimonium accedere debeant.@#
(Ex concilio apud Theodonis villam habito, capite 3.) Homicidae, | null | 4d8f0e51-bb11-4f23-b338-127b7684130c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
malefici, fures, sacrilegi, raptores, venefici,
adulteri, et qui raptum fecerint, vel falsum testimonium
dixerint, seu qui ad sortilegos magosque
cucurrerint, nullatenus ad accusationem, vel ad testimonium
erunt admittendi.
CAP. 5.-- #Ne innocens pernicie accusantium maculetur.@#
(Ex decr. Felicis papae, capite 15.) Dignum est ut
vita innocentis non maculetur pernicie accusantium,
adeo, ut quisquis a quolibet criminatur, non ante
accusatus supplicio deputetur, quam accusator praesentetur,
atque ut et canonum sententia erit exquiratur:
ut si indigna ad accusandum persona invenitur,
ad ejus accusationem non judicetur.
CAP. 6.-- #Ut nullus describatur reus, priusquam convincatur.@#
(Ex decr. Adriani papae, capite 2.) Judex crimino
sum discutiens, non ante sententiam proferat finitivam
quam aut reus ipse confiteatur, aut per testes
idoneos convincatur.
CAP. 7.-- #Ut presbyteri suos parochianos in synodo accusare debeant.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 6.) In sancto concilio
decretum est, ut presbyteri suos plebesanos, et accusare,
et testimoniare possint. Si autem neglexerint,
sui gradus periculo subjacebunt.
CAP. 8. #De illis qui convicti fuerint aliquos ad falsum testimonium attraxisse.@#
(Ex concilio Aquisgran. cap. 9.) Si quis convictus
fuerit aliquos ad falsum testimonium, vel perjurium
attraxisse, aut per quamcunque corruptionem solicitasse,
ipse quidem usque ad exitum non communicet.
CAP. 9.-- #Ut res finita refricari non debeat.@#
(Ex concilio Mogunti., capite 7.) De his criminibus
de quibus absolutus est accusatus, refricari
accusatio non potest.
CAP. 10.-- #De illis qui a suis judicibus pulsati non fuerint.@#
(Ex decr. Eusebii papae, capite 20.) Pulsatus ante
suum judicem causam dicat, et non ante suum judicem
pulsatus, si voluerit taceat: et ut pulsato, quoties
appellaverit, induciae dentur.
CAP. 11.-- #Ut nullus infamis religiosum Christianum accusare possit.@#
(Ex decre. Felicis papae, capite 7.) Nulli infami et sacrilego
de quocunque negotio liceat quandoque adversus
religiosum Christianum, quamvis humilis, servilisque
persona sit, testimonium dicere: nec de qualibet
re, actione, inscriptione Christianum impetere.
CAP. 12.-- #De falso teste, quod non debeat impunitus abire.@#
( #Ex dictis Augusti.@# ) Falsus testis, dicit Salomon,
non erit impunitus. Qui falsum testimonium profert
contra proximum suum, extinguetur lucerna ejus
in die ultimo. Qui metu cujuslibet potestatis veritatem
occultat, iram Dei super se provocat: quia
magis timet hominem quam Deum. Falsidicus
testis tribus personis est obnoxius. Primum Deo,
cujus praesentiam contemnit. Deinde judici, quem
mentiendo fallit; postremo innocenti, quem falso
testimonio laedit. Si falsi testes separantur, mox
mendaces inveniuntur. Uterque reus est, et qui veritatem
occultat, et qui mendacium dicit: quia et
ille prodesse non vult, et iste nocere desiderat. Beatus
cujus testimonium in conspectu Dei probabile
invenietur.
CAP. 13.-- #Ut nemo absens dijudicetur.@#
( #Ex epist. Zepheri papae Siciliensibus episcopis
missa.@# ) Nemo absens judicetur: quia humanae et divinae
hoc prohibent leges. Nullum namque eorum,
id est, accusatorum sententia non a suo judice dicta
constringat: quia et seculi leges id ipsum fieri praecipiunt.
CAP. 14.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Adriani papae, capite 4.) Caveant judices
Ecclesiae, ne absente eo cujus causa ventilatur sententiam
proferant: quia irrita erit, imo et causam
in synodo pro facto dabunt.
CAP. 15.-- #Ut nemo simul sit accusator, judex et testis.@#
(Ex epist. Alexand. papae, capite 7.) Nemo simul
sit accusator, testis ac judex, nullus unquam praesumat
accusator simul esse, et judex, et testis: quoniam
in omni loco judicii quatuor personas necesse est
semper adesse, id est, judices electos, et accusatores,
atque defensores et testes.
CAP. 16.-- #De falso testimonio quod capitale sit crimen.@#
(Ex concilio Agathen., capite 8.) Noverint falsi testes,
quod si falsum testimonium capitale crimen
non esset, nequaquam Dominus in Evangelio inter
principalia crimina hoc annumerasset. Ait enim:
De corde exeunt | null | 831eb07d-2ddc-4913-81e1-6503446cf905 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
homicidia, adulteria, furta, falsa
testimonia. Et ideo similiter debet poenitere, et excommunicari
falsus testis, sicut adulter, et fur, et
homicida.
CAP. 17.-- #Ut falsi testes a communione nisi poenituerint sint submovendi.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 5.) Falsos testes a
communione ecclesiastica submovendos, nisi poenitentiae
satisfactione crimina admissa diluerint.
CAP. 18.-- #Ut falsus testis prout crimen est quod opposuit puniatur.@#
(Ex concilio Elibertan., capite 10.) Falsus testis
prout crimen est abstinebitur. Si tamen non fuerit
mortis quod objecit, et probaverit quod diu tacuit,
biennii tempore abstinebitur. Si autem non probaverit
in conventu clericorum, placuit per quinquennium
abstineri.
CAP. 19.-- #De ingenuis, si in synodo accusantur.@#
(Ex concilio Triburi., capite 10.) Nobilis homo vel
ingenuus, si in synodo accusatur, et negaverit: si
eum fidelem esse sciunt, cum duodecim ingenuis se
expurget. Si antea deprehensus fuerit in furto, aut
perjurio, aut falso testimonio, ad juramentum non
admittatur, sed sicut qui ingenuus non est, ferventi
aqua, aut candenti ferro se expurget.
CAP. 20.-- #Ut testes ad testimonium non recipiantur, quos accusator a domo sua produxerit.@#
(Ex eodem capite 5.) Testes ad testimonium non
admittendos qui nec ad accusationem admitti praecepti
sunt, vel quos ipse accusator de domo sua
produxerit. Ad testimonium autem infra quatuordecim
aetatis annos, nullus admittatur.
CAP. 21.-- #Ut nullus clericus ad judicem secularem alium clericum accusare praesumat.@#
(Ex concilio Mariscen., capite 8.) Ut nullus clericus
ad judicem secularem alium clericum accusare, aut
ad causam dicendum trahere quocunque modo praesumat:
sed omne negotium clericorum, aut in episcopi
sui, aut presbyterorum cum archidiaconi praesentia
finiatur. Quod si quiscunque clericus hoc implere
distulerit, si junior fuerit, una minus de XL
ictus accipiat. Si vero honoratior, triginta dierum
conclusione multetur.
CAP. 22.-- #Ut nullus judex secularis aliquem ecclesiasticorum distringere praesumat.@#
(Ex concilio Parisiensi, capite 10.) Ut nullus judicum,
neque presbyterum, neque diaconum, aut
clericum ullum, aut juniores Ecclesiae, sine scientia
pontificis, per se distringat, aut condemnare praesumat.
Quod si fecerit, ab Ecclesia cui injuriam
irrogare dignoscitur, tam diu sit sequestratus, quousque
reatum suum agnoscat et emendet.
CAP. 23.-- #Ut omnes causae per auctoritatem veritatis ventilandae sint.@#
( #Ex dictis August. in libr. De civitate Dei.@# ) Omnes
causae primitus per auctoritatem veritatis ventilandae
sunt. Quibus sint, cujus sint, quomodo sint, quales
sint, doctae aut indoctae, parvae, an magnae, notae
sint, aut ignotae. Longi temporis an parvi, aut antiqui
hostis consuetudine repertae sint. Haec omnia
judex cum aequalitate discernere debet.
CAP. 24.-- #De clericis in falso testimonio convictis.@#
(Ex concilio Epaonensi, capite 76.) Statutum est,
ut si quis clericus in falso testimonio convictus
fuerit, reus capitali crimine censeatur, et officii ordine
degradetur.
CAP. 25.-- #De judicibus.@#
( #Ex dictis S. Isidor.@# ) Ad delictum pertinet principum,
qui pravos judices contra voluntatem Dei
populis fidelibus praeferunt: Nam sicut populi peccatum
delictum est, quando principes mali sunt, sic
principis est peccatum, quando judices iniqui existunt
Bonus judex sicut nocere civibus nescit, ita
prodesse omnibus novit. Aliis enim praestat censura
justitiae, aliis bonitate. Qui judicia sine personarum
acceptione suscipit, non infirmat justitiam, avaritiae
flamma, nec studet auferre alteri, quod cupiat sibi.
Boni judices, justitiam ad solam obtinendam salutem
aeternam suscipiunt, nec eam muneribus acceptis
distribuunt, ut dum de justo judicio temporalia
jura non appetunt, praemio aeterno ditentur. Omnis
qui juste judicat, stateram in manu gestat, in utroque
penso justitiam et misericordiam portat: sed
per justitiam reddit peccati sententiam, per misericordiam
peccati temperat poenam: ut isto libramine
quaedam per aequitatem corrigat, quaedam vero
per miserationem indulgeat. Quod Dei judicia oculis
suis praeponit, semper timens tremensque in omni
negocio reformidat, ne de justitiae tramite devians
cadat, et unde non justificatur, inde potius condemnetur.
CAP. 26.-- #De pravis judicibus | null | de19589f-d02e-4c17-8539-a2b7716ed1ad | latin_170m_raw | null | None | None | None |
@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Neminem stultorum vel improborum
oportere judicem esse. Nam stultus per
ignaviam ignorat justitiam, improbus per cupiditatem
corrumpit ipsam quam dicit veritatem. Gravius lacerantur
pauperes a pravis judicibus, quam a cruentissimis
hostibus. Nullus enim praedo tam cupidus
in alienis, quam judex iniquus in suis. Latrones in
accessis faucibus ac latebrosis jacentes insidias ponunt:
isti palam rapacitatis avaritia saeviunt. Hostes
in aliorum sanguinem tantum intendunt: judices
quasi crudelissimi carnifices civium, oppressione
sua subjectorum vitam extinguunt. Qui enim destruant
multi sunt: rari sunt qui populos legum
moderamine regant. Plerunque et boni judices sunt,
sed ministros rapaces habent, horum figura, ut ait
quidam, tanquam scilla pingitur, atque describitur.
Ipsa quidem humana specie, sed capitibus caninis
accincta et circundata. Non aliter quibusdam potestatibus
accidit, ut ipsorum humanitatem immanitas
iniquorum sociorum perturbet. Saepe judices
pravi, cupiditatis causa, aut differunt, aut pervertunt
judicia, nec finiunt coepta partium negocia, quousque
marsupia eorum qui causantur exhauriant.
Quando enim judicant, non causas sed dona desiderant,
et sicut negligentes sunt in discussione causantium,
sic in eorum damno soliciti sunt. Judices
pravi, juxta Prophetae vocem, quasi lupi vespere
non relinquunt in mane, hoc est, de praesentis vitae
tantum commodis cogitant, non de futuris. Vita
enim ista vesperum futura vero mane accipitur. Et
bene ait quasi lupi, quia luporum more cuncta
diripiunt, et vix pauca pauperibus derelinquunt.
CAP. 27.-- #De verbosis judicibus, et elatis.@#
( #Ex libro Officior. S. Isidor.@# ) Verbosi judices et elati,
ut sapientes videantur, non discutiunt causas, sed asserunt,
sicque conturbant judicii ordinem, dum suo non
contenti officio, aliena praesumunt, quidam dum judicare
incipiunt irascuntur, ipsamque judicii sententiam in
insaniam vertunt, de quibus recte per prophetam dicitur,
qui convertunt in furorem judicium. Qui iratus
judicat, in furorem judicium mutat, et ante profert
sententiam quam agnoscat. Furor in judice, investigationem
veri non valet attingere: quia mens ejus
turbata furore, ab inscrutatione alienatur justitiae.
Iracundus judex judicii examen plene contueri non
valet: quia caligine furoris non videt. Qui autem
repulso furore discutit, facilius ad contuendam veritatem
mentis serenitate consurgit: et sine ulla
perturbatione, ad aequitatis intelligentiam pervenit.
CAP. 28.-- #De praemio remunerationis.@#
( #Ex eodem.@# ) Qui recte judicat et praemium remunerationis
expectat, fraudem in Deo perpetrat: quia
justitiam quam gratis impartiri debet, acceptione
pecuniae vendit. Bona male utuntur, quia juste pro
temporali lucro judicant. Tales quippe ad veritatem
non justitiae defensio, sed amor praemii provocat.
Quibus si spes nummi subtrahitur, confestim a justitiae
confessione recedunt. Acceptio nummorum
praevaricatio veritatis est. Unde et pro justo dicitur:
Qui excutit manus ab omni munere, iste in excelsis
habitat. Dives muneribus cito corrumpit judicem,
pauper autem dum non habet quod offerat, non
solum audiri contemnitur, sed etiam et contra veritatem
opprimitur. Cito violatur auro justitia, nullamque
reus pertimescit culpam, quam redimere
nummis existimat. Plus enim obtinet mentem censoris
amor lucri, quam aequitas judicii. Tres enim
sunt munerum acceptiones, quibus contra justitiam
humana vanitas militat, id est, favor amicitiarum,
adulatio laudis, et corporalis acceptio muneris. Facilius
autem pervertitur animus, rei corporeo munere,
quam gratiae laudisque favore. Quatuor modis
judicium humanum convertitur: timore, cupiditate,
odio, amore. Timore, dum metu potestatis alicujus,
veritatem loqui pavescimus. Cupiditate, dum praemio
muneris alicujus corrumpimur. Odio, dum contra
quemlibet adversarium molimur, cujus odio corrumpimur.
Amore, dum amico vel propinquo praestare
contendimus. His enim quatuor causis saepe
aequitas violatur.
CAP. 29.-- #De oppressoribus pauperum.@#
( #Ex eodem.@# ) Pauperum oppressores tunc sentiantur
graviori digni esse sententia, quando praevaluerint
his quibus atrocius nocere voluerint. Nam tanto
in futuro supplicio condemnandi sunt, quanto hic
fortius contra miserorum vitam invaluerint. Audiant
judices et qui praesunt populis, quia pro temporalibus
molestiis quas plebibus ingerunt, aeterno incendio
cremabuntur, testante Domino per Esaiam prophetam:
Iratus sum, inquit, super populum meum,
et dedi eos in manu tua: non posuisti ei | null | 387b7a15-3a20-4cb9-83df-bd8322cf5e2e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
misericordiam,
aggravasti jugum tuum valde. Descende,
in pulvere sede, tace, et intra in tenebras. Veniet
super te malum et peries, et irruet super te repente
miseria quam nescis. Magis mala facientibus quam
mala patientibus, dolere debemus. Illi enim prava
faciendo in malum proficiunt: isti patiendo a malo
corriguntur. Deus autem per malas voluntates aliorum,
in aliis multa operatur bona. Malignantium
hominum voluntas, nequaquam potest impleri, nisi
Deus dederit potestatem. Nam dum homines, Deo
permittente, malum quod concupiscunt perficiunt,
ipse dicitur facere qui permittit. Inde est quod
scriptum est per prophetam: Si erit malum, quod
Dominus non fecit. Veruntamen quod iniqui mala
expetunt voluntate, idcirco Deus perficiendi dat
potestatem per suam bonam voluntatem quia de
nostro malo ipse multa operatur bona. Quidam cum
Dei voluntati resistunt, nescientes consilium Dei
faciunt, quod noverint sic Deo subjecta esse omnia,
ut et ipsi qui ejus dispositioni resistere arbitrantur,
ejus impleant voluntatem. Propterea in hac vita boni
judicantur a malis, ut iterum in illa vita mali judicentur
a bonis: sive ut etiam sit hic bonis temporalis
afflictio, et illic aeterna remuneratio. Idcirco sunt
necessarii mali, ut quoties boni offendunt, flagellentur
ab illis. Hinc est quod Assur virgam furoris sui
testatur Dominus. Sed quoties ita fit, de Dei indignatione
procedit, ut Deus per illos in eos saeviat, quos
flagellando emendare desiderat. Sed ille justissima
voluntate, illi vero saepe crudeli intentione: sicut
per prophetam dicitur de eodem Assur. Ipse autem
non sic, sed ad conterendum paratum est cor ejus,
atrocem super eos divinum furorem venturum, qui
existunt persecutores, et violenti fidelibus. Consolando
enim Deus suos ita judicare promittit. Adversus
eos, inquit, qui judicaverunt te, ego judicabo,
et cibabo hostes tuos carnibus suis, et quasi mixto
sanguine suo inebriabuntur. Habet aliquem usum,
et malorum iniquitas, quod dilectos Dei, suis moribus
laniat, ac per hoc vita impiorum sibi deperit:
justorum autem deperit, sed proficit, dum eos mali
per tribulationis exercitium ad praesentem odiendam
vitam, et futuram desiderandam erudiunt. Interdum
enim prodest perversorum pravitas utilitati justorum,
dum eos malitia sua erudit, et ad regna coelorum
requirenda molestia temporalis impellit. Probatur
hoc exemplis Israeliticae plebis, quae tunc durius
agebatur in Aegypto, quando oportebat eam
per Mosen ad terram repromissionis vocari, et ex
malis, quae in Aegypto patiebatur descendere, et ad
promissam patriam festinare. Iniqui dum constantiam
justi in persecutionibus suis aspiciunt, mentis
confusione tabescunt, et dum adversa ostentant,
nec vincunt, tandem de se perversitatis insania confunduntur.
Stulti contra bonos studium semper assumunt,
quibus dum prosperitas elucet, jactanter
de suis meritis gloriantur, et bonorum atque justorum
afflictionibus detrahunt, dumque eis adversa
contigerit, mox ad blasphemiam pusillanimitate animi
convertuntur. Quidam simplicium nescientes
dispensationem Dei, in malorum provectibus scandalizantur,
dicentes juxta Prophetam: Quare via
impiorum prosperatur? Bene est omnibus qui praevaricantur,
et inique agunt. Qui ergo hoc dicunt,
non mirentur, quod pravorum hominum temporalem,
et caducam felicitatem aspiciunt, sed magis
novissima eorum intendant, quanta illis post hoc
aeterna supplicia praeparentur, dicente propheta:
Ducent in bonis dies suos, et subito ad inferna descendunt.
CAP. 30.-- #Ut judex non prius obviet sua sententia litigantibus, quandiu ipsi habent aliquid quod proponant in quaestione.@#
(Ex decr. Eleuterii papae ecclesiis per Galliam constitutis,
capite 3.) Nec litigantibus judex prius velit
sua sententia obviare, nisi quando ipsi jam peractis
omnibus nihil habeant in quaestione quod proponant.
Et tandiu actio ventiletur, quousque rei veritas reperiatur.
Frequenter interrogare oportet, ne aliquid
praetermissum forte remaneat, quod adnecti conveniat.
Induciae enim non modice ad quaerendum dandae
sunt, ne aliquid propere agi a quacunque parte
videatur: quia per subreptionem multa proveniunt.
Nihil tamen absque legitimo, et idoneo accusatore
fiat. Nam et Dominus noster Jesus Christus Judam
furem esse sciebat: sed quia non est accusatus,
ideo non est ejectus, et quidquid inter apostolos
egit, pro dignitate ministerii ratum mansit. Nam si
leges seculi accusatores requirunt, quanto magis
ecclesiasticae regulae? Docent enim terrestria, et humana
quae sint ecclesiastica atque coelestia.
CAP. 31 | null | 9279eeb9-82e4-4756-bb75-948f6a085df9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.-- #Ut non iidem sint accusatores, et judices, et testes et accusati.@#
(Ex dictis Damasci papae, capite 19.) Accusatores
vero et judices non iidem sint: sed per se accusatores,
per se judices, per se testes, per se accusati,
unusquisque in suo ordinabiliter ordine. Nam inscriptio
prima semper fiat, ut talionem calumniator accipiat.
Quia ante inscriptionem nemo debet judicari,
vel damnari, cum et saeculi leges haec eadem retineant.
De quibus omnibus vera semper fiat aequalitas,
quatenus accusationis et judicii, ac testimonii
mercedem per veritatem gestorum consequi valeant.
CAP. 32.-- #Ut ejus accusationem nullus facile accipiat, qui facile litigat, et accusat.@#
(Ex concilio Wormacien., capite 2.) Ejus qui frequenter
litigat, et ad accusandum est facilis, accusationem
nemo absque grandi examine accipiat.
CAP. 33.-- #Ut episcopus accusatores fratrum excommunicet.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 1.) Ut episcopus accusatores
fratrum excommunicet: et si emendaverint
vitium, recipiat eos ad communionem, non ad
clerum.
CAP. 34.-- #De illis qui convicti fuerint fratribus falsa crimina objecisse.@#
(Ex concilio Agathen., capite 6.) Eos, qui fratribus
suis capitalia crimina objecisse convicti fuerint, placuit
usque ad exitum non communicare, nisi digna
satisfactione poenituerint.
CAP. 35.-- #De illis testibus, qui aliquem ex sacro ordine accusare pertentant, et ut quique optimi, et fideliores in testimonium assumantur.@#
(Ex concilio Matiscen., capite 5.) Placuit sancto
conventui, ut testes ad testimonium dicendum pretio
non conducantur, et ut quique optimi, et fideliores
in testimonium assumantur, ut is contra
quem testimoniare debent, nullam eis infamiam
possit inferre, et ut nullus testimonium dicat, nisi
jejunus.
CAP. 36.-- #Ut nullus saecularis alicui ex clero vim inferre praesumat.@#
(Ex concilio apud Theodonis villam habito, capite
10.) Quicunque judex aut saecularis presbytero, aut
diacono, aut cuilibet ex clero, aut de junioribus
absque audientia episcopi, vel archidiaconi, vel archipresbyteri,
injuriam inferre praesumpserit, anathema
habeatur.
CAP. 37.-- #Quod mariti uxores suas ex suspicione accusare possint.@#
(Ex concilio Parisiensi, capite 3.) Maritis sane etiam
ex suspicione uxores accusare permissum est, et
ipsi plus caeteris de adulterio, et accusare possunt,
et defendere.
FINIS LIBRI DECIMI SEXTI.
LIBER DECIMUS SEPTIMUS. – INDEX CAPITULORUM
8. De illo qui cum duabus sororibus, cum noverca,
vel cum sorore sua, vel cum amita, vel matertera
sua, vel cum filia patrui, vel avunculi sui, vel
cum filia amitae, vel materterae suae, vel cum nepte
CAP. 1. De muliere, quae cum duobus fratribus fornicata
est.
2. De eadem re.
3. De illo qui cum duabus sororibus fornicatus est,
quarum una uxor fuerat.
4. De illo qui se ignorante cum sorore uxoris suae
fornicatus est.
5. De eadem re.
6. De eadem re.
7. Item de illo, qui cum duabus sororibus neutra
uxore fornicatus est.
sua, vel cum commatre, vel cum filiola quam de
fonte suscepit, vel ante episcopum tenuit, fornicatus
est.
9. De illo qui cum matrem habuit uxorem, cum
filiastra fornicatus fuerit.
10. De eadem re.
11. De illo qui cum noverca fornicatus est.
12. De illo qui cum filiastra ignorante matre fornicatus
est.
13. De illo qui stupraverat quandam, quam frater
ejus postea duxerat uxorem.
14. De eadem re.
15. De eadem re.
16. De muliere cum qua et pater, et filius fornicati
sunt.
17. De illo qui cum uxore fratris sui fornicatus est.
18. De illo qui sponsam filii sui oppresserit.
19. De illo qui cum uxore, matre, et filiastra fornicatus
est.
20. De illo conjugato, qui cum filia materterae suae,
vel avunculi, vel amitae, vel patrui sui fornicatus
fuerit.
21. De patre et filio, de avunculo, et de nepote, si
cum una muliere fornicati fuerint.
22. De eadem re.
23. De illis qui infantes suos ideo a baptismo suscipiunt,
ut separentur | null | 771b0a5c-060e-475d-b2a3-50587087a1ec | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a conjugibus.
24. De eadem re.
25. De eadem re.
26. De eadem re.
27. De mulieribus, quae aliquo molimine inter se
fornicantur.
28. De sanctimonialibus, si inter se fornicantur.
29. De muliere, si cum altera fornicata fuerit.
30. De illis qui irrationabiliter versati sunt.
31. De eadem re.
32. De illis qui cum pecudibus fornicantur.
33. Item de quadrupedum fornicatoribus.
34. De illis qui fornicantur, sicut Sodomitae.
44.
Si mulier debeat separari a viro suo, quae filium
35. De clericis vel monachis si fuerint masculorum
insectatores.
36. De eadem re.
37. De eadem re.
38. Item de commixtione animalium.
39. De episcopo, qui secundum naturam fornicatus
fuerit.
40. De sacerdote, qui per turpiloquium, aut per
conspectum libidinosum pollutus fuerit.
41. De eadem re.
42. De illis qui per illecebrosos amplexus feminas
polluunt.
43. De clericis qui per malas cogitationes semen
effuderin
suum casu per negligentiam a fonte susceperit.
45. De eo, qui spiritalem habet compatrem, cujus
uxor commater non est, et eo defuncto, si ejus
viduam possit ducere uxorem.
46. De eo, si aliquis suae spiritalis commatris filiam
uxorem ducere possit.
47. De quodam, qui suam filiolam spiritalem constupravit.
48. De quodam fratre, qui impugnabatur a spiritu
fornicationis.
49. De sponsa fratris sui, si frater eam violaverit.
50. Si quis de uno in alium transmigrat episcopatum,
et consanguineam suam polluerit, vel aliquod
crimen capitale commiserit.
51. De mulieribus, quae absente marito conceperint,
et foetum sustulerint.
52. De illis mulieribus quae male conceptos necare
studuerint.
53. De mulieribus, quae partus suos occulte interficiunt.
54. De eadem re.
55. De eadem re.
56. De Sodomitico peccato.
57. De illis qui conceptum excutiunt.
58. De illis qui infantes suos oppresserint.
59. De patre et matre, qui filios suos apud se mortuos
invenerint.
60. De illis feminis quae abortum fecerint.
#Indicis capitulorum finis.@#
LIBER DECIMUS SEPTIMUS #DE FORNICATIONE.@#
ARGUMENTUM LIBRI.
Liber hic fornicationem, et incestum diversi
generis complectitur, et quae correctio, poenitentiaque
iis, qui his vitiis sunt involuti, debeatur,
docet.
CAP. 1.-- #De muliere, quae cum duobus fratribus fornicata est.@#
(Ex concilio Neocaesar., capite 2.) Mulier si duobus
fratribus nupserit, abjiciatur usque ad mortem:
verumtamen in exitu propter misericordiam, si promiserit
quod facta incolumis, hujus conjunctionis
vincula dissolvat, fructum poenitentiae consequatur,
et communio ei concedatur. Quod si defecerit vir,
aut mulier in talibus nuptiis, difficilis erit poenitentia
in vita permanenti.
CAP. 2.-- #De eadem re.@#
(Ex decret. Martini papae, capite 9.) Si qua mulier
duos fratres, aut si quis vir duas uxores duxerit, a
communione separentur usque ad mortem. In morte,
pro misericordia viaticum accipiant.
CAP. 3.-- #De illo qui cum duabus sororibus fornicatus est, quarum una uxor fuerat.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 6.) Qui dormierit cum
duabus sororibus, et una ex illis antea uxor fuit,
neutram ex ipsis habeat: nec ipsi adulteri unquam
conjugio copulentur.
CAP. 4.-- #De illo qui se ignorante cum sorore uxoris suae fornicatus est.@#
(Ex concilio Tribur., cap. 8.) In lectum mariti absente
uxore soror ivit uxoris: quam ille uxorem
suam putans, dormivit cum ea. Super hoc visum
est, si ipse per securitatem veram hoc probaverit,
quod inscius fecerit hoc seclus, poenitentiam quidem
quae sibi indicata fuerit agat, legitimum suum conjugium
habere permittatur: illam digna vindicta
affligit, et in aeternum conjugio privari.
CAP. 5.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 9.) Si quis cum duabus sororibus
fornicatus fuerit, et soror sororem ab eodem antea
stupratam nescierit vel si ipse sororem ejus quam
antea stupravit non intellexerit, si digne poenituerint,
et si se continere non valuerint, post annos
septem conjugia illis non negentur. Si autem non | null | 4c8c979d-2740-415a-8642-e560f4e459cb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ignoraverunt, usque ad mortem a conjugio abstineant.
CAP. 6.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 10.) Si quis cum duabus sororibus
fornicatus fuerit, vir diebus vitae suae poeniteat.
Soror autem quae de alia sorore nescivit, licentiam
habeat nubendi.
CAP. 7.-- #Item de illo qui cum duabus sororibus neutra uxore fornicatus est.@#
(Ex eodem, capite 11.) Similiter et de duabus sororibus
qui cum una in adulterio mansit, et aliam
publice accepit, non habeat mulierem usque in
diem mortis suae, et illa quae nescivit, accipiat maritum.
CAP. 8.-- #De illo qui cum duabus sororibus, cum noverca, vel cum sorore sua, vel cum amita, vel matertera sua, vel cum filia patrui, vel avunculi sui, vel cum filia amitae, vel materterae suae, vel cum nepte sua, vel cum commatre, vel cum filiola quam de fonte suscepit, vel ante episcopum tenuit fornicatus fuerit.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 3.) Si quis fornicatus
fuerit cum duabus sororibus, vel cum noverca
sua, vel cum sorore sua, vel cum amita sua, vel
cum matertera sua, vel cum filia patrui sui, et
avunculi sui, vel cum filia amitae suae, sive materterae
suae, cum nepte sua, vel cum commatre sua
aut filiola sua, sive quam de fonte suscepit, vel ante
episcopum tenuit, et si qua mulier simili modo
fornicata fuerit, abstineat se ab ingressu domus
Dei annum, et eodem anno nisi dominicis et festis
diebus solummodo pane et aqua et sale utatur:
arma non ferat, osculum nulli praebeat, sacrificium
nisi pro viatico minime sumat. Sex deinde annis
ingrediatur quidem domum Dei: sed carnibus, et
vino, ac sicera minime utatur, nisi festis diebus.
De armis vero et osculis, sive sacrificio, sicut supra
scriptum est. Postea vero duobus annis quando
carne vescitur, a potu omni quo inebriari potest se
contineat. Et si biberit potum, minime carne vescatur,
absque praecipuis festis diebus. De armis vero
vel osculo, et sacrificio, modum teneat jam dictum.
Inde usque ad obitum suum, nisi praedictis festis
diebus a carne abstineat: tres ferias legitimas in
omni hebdomada, et tres quadragesimas in anno
legitime custodiat. De armis vero ut supradictum
est, et nunquam aliquando conjugio copuletur. Haec
eadem poenitentia imponenda est patricidis, vel
fratricidis, vel consangnineis, nec non et qui sponte
per fraudem et avaritiam, hominem innoxium
occidunt, quod morchidum vocant.
CAP. 9.-- #De illo qui cum matrem habuerit uxorem, cum filiastra fornicatus fuerit.@#
(Ex eodem, capite 2.) Si quis viduam uxorem
duxerit, et postea cum filiastra sua fornicatus fuerit,
seu cum duabus sororibus concubuerit, aut si
qua duobus fratribus nupserit, seu cum patre et
filio fornicata fuerit, tales copulationes anathematizari
et disjungi praecipimus, nec unquam amplius
conjugio copulari, sed sub magna districtione fieri.
CAP. 10.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio apud Vermeriam, capite 10.) Si quis
cum filiastra sua fornicatus fuerit, nec matrem nec
filiam potest habere: nec illa, nec ille aliis se poterunt
conjungere ullo unquam tempore. Attamen
uxor ejus, si ita voluerit, et si se continere non
potest, si posteaquam cognovit quod cum filia sua
vir ejus fuit in adulterio, carnale commercium cum
eo non habuit, si vult alii nubere potest.
CAP. 11.-- #De illo qui cum noverca fornicatus est.@#
(Ex eodem, capite 21.) Si quis cum noverca sua
dormierit, neuter possunt ad conjugium pervenire:
sed vir ejus potest si vult aliam accipere, si se
continere non potest, similiter qui cum filiastra
sua, vel cum sorore uxoris suae dormierit stare potest.
CAP. 12.-- #De illo qui cum filiastra, ignorante matre, fornicatus est.@#
(Ex eodem, capite 4.) Si quis cum matre et filia
fornicatus est, ignorante matre de filia, et filia de
matre, ille nunquam accipiat uxorem: illae vero si
voluerint accipiant maritos. Si autem hoc scierint
ipsae foeminae, absque maritis in perpetuum maneant.
CAP. 13.-- #De illo qui stupraverat quamdam | null | 247c1aa2-4412-4d90-8fd0-d916f11cbe72 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quam frater ejus postea duxerat uxorem.@#
(Ex eodem, capite 5.) Si homo fornicatus fuerit
cum muliere, et frater ejus nesciens eamdem duxerit
uxorem: frater eo quod fratri crimen celaverit,
poeniteat, et post poenitentiam nubat. Mulier autem
usque ad mortem poeniteat, et sine spe conjugii
maneat.
CAP. 14.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 6.) Si frater cum muliere fornicatus
fuerit, et frater nesciens cum eadem concubuerit,
mulier diebus vitae suae poeniteat, post poenitentiam
autem, frater ignarus sceleris conjugium
accipiat si vult.
CAP. 15.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Matiscensi, capite 5.) Item indicatum
est quemdam stuprasse quamdam feminam quam
postea frater ejus accepit uxorem. Statuerunt eum
qui stupravit, et a se stupratam fratri celavit: quia
geminavit peccatum, poenitentia districtiori castigandum.
Conjugium tale dissolvi oportere, et
mulieri quidem nunquam dari potestatem nubendi.
Illis autem pro misericordia conjugium indulgere,
sed cum poenitentia.
CAP. 16.-- #De muliere cum qua, et pater, et filius fornicati sunt.@#
(Ex concilio Tribur., capite 6.) Quidam fornicatus
est cum quadam muliere, postea filius nesciens
patris factum stupravit eamdem. Quod cum pater
rescisceret, de se filioque confessus est. Statuerunt
melius esse, ut taliter lapsis cum digna poenitentia
legitima permittantur conjugia, quam forte deterius
delinquant. Fornicaria autem sine spe conjugii maneat.
CAP. 17.-- #De illo qui cum uxore fratris sui fornicatus est.@#
(Ex eodem, capite 12.) Si quis cum uxore fratris
sui dormierit, adulter et moecha diebus vitae suae
absque conjugio maneat. Ille vero cujus uxor fuit,
si vult, aliam conjugem accipiat.
CAP. 18.-- #De illo qui sponsam filii sui oppresserit.@#
(Ex eodem, capite 13.) Si quis sponsam filii sui
oppresserit, et postea filius ejus eam duxerit: pater
postmodum non habeat uxorem, nec ipsa mulier
virum; filius, qui facinus patris ignoravit, aliam
accipiat.
CAP. 19.-- #De illo qui cum uxore, matre, et filiastra fornicatus est.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 6.) Si quis viduam
uxorem duxerit, et postea cum filiastra fuerit fornicatus,
seu cum duabus sororibus: aut si qua
cum duobus fratribus, seu cum patre et filio: si
quis relictam fratris, si quis neptem, aut novercam,
aut nurum, aut consobrinam, aut filiam avunculi,
aut ejus relictam, aut privignam polluerit, eos disjungi,
et ulterius nunquam conjugio copulari, praecipimus.
CAP. 20.-- #De illo conjugato qui cum filia materterae suae, vel avunculi, vel amitae, vel patrui sui fornicatus est.@#
(Ex concilio Tribur., capite 1.) Interrogatum est si
quis cum filia materterae suae, vel amitae, vel avunculi,
vel patrui concubuerit, si conjugatus fuerit,
liceat ne illi ulterius uti conjugio, aut non conjugato
uxorem accipere? Justum esset, sicut aliqua statuta
priorum habentur, ut in perpetuum a conjugio tales
abstineant. Visum est humanae fragilitatis intuitu,
ut post poenitentiam non quidem penitus priventur
conjugio, durissime tamen tam immanis fornicatio
vindicetur, sicut sanctus papa Nicolaus, et alii
Romani pontifices statuerunt, ne forte desperati,
multiplicius peccent.
CAP. 21.-- #De patre, et filio, de avunculo, et de nepote, si cum una muliere fornicati fuerint.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 5.) Interrogatum est si
pater et filius, vel si duo fratres, vel si avunculus,
et nepos cum una muliere fornicati sunt, quid inde
faciendum sit. Manifestum est quod gravi vindicta
plectendum est, quod grave facinus esse reperitur.
Omnis enim moecha interdicitur, ubi scriptum est,
non moechaberis, quanto magis cum cognata, vel
cum conjuge seu concubina cognati? Hinc in Levitico
scriptum est: Si moechatus fuerit quis cum uxore
alterius, morte moriantur, et moechus, et adultera.
Qui dormierit cum noverca sua, et cum nuru sua,
et qui filiam et matrem duxerit, et qui acceperit
sororem suam, morte moriantur. Si enim in lege
turpitudinem incestus mortis sententia vindicare
jussit, quomodo in Evangelio, ubi summa justitia
est, incestuosus peccati poenitentiam evadet? Unde
apostolus: | null | 0005650b-a339-48eb-a06a-0f78de77ae3f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Irritam qui fecerit legem Mosi, sine
ulla miseratione sub duobus vel tribus testibus
moritur: quanto magis putatis deteriora mereri
supplicia, qui Filium Dei conculcaverit, et sanguinem
testamenti pollutum duxerit, in quo sanctificatus
est, et spiritui gratiae contumeliam fecerit?
Igitur Theodorus judicavit eum qui incestum fecerit
XII annos poenitere debere: alii XV, alii X,
alii septem. Sed nos priscorum patrum vestigia
sequentes, his solis spatium poenitentiae temperemus,
qui devote, et cum lacrymis poenitentiam
egerint: caeteri definitum tempus observent.
CAP. 22.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio apud Vermeriam, capite 4.) Si quis
filiastrum aut filiastram suam ante episcopum
ad confirmationem tenuerit, separetur ab uxore
sua, et aliam nunquam accipiat. Similiter et mulier.
CAP. 23.-- #De illis qui infantes suos ideo a baptismo suscipiunt ut separentur a conjugibus.@#
(Ex concilio Cabillon., capite 4.) Dictum etiam nobis
est, quasdam foeminas desidiose, quasdam vero
fraudulenter, ut a viris suis separentur, proprios
filios coram episcopis ad confirmandum tenuisse.
Unde nos dignum duximus, ut si qua mulier filium
suum desidia, aut fraude aliqua coram episcopo tenuerit
ad confirmandum propter fallaciam suam,
aut propter fraudem, quandiu vivat poenitentiam
agat, a viro tamen suo non separetur.
CAP. 24.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Mogunt., in claustro S. Albani habito,
praesente Ludovico imperatore, capite 10.) De eo quod
interrogastis, si ille qui filiolam suam ducit uxorem,
et de eo qui concubuit cum commatre sua
spiritali, et de illo qui filium suum baptizavit, et
cujus uxor eum de fonte suscepit, ea ratione, ut
discidium conjugii fieret, si postea in tali copulatione
permanere possent de talibus sic respondendum
est. Si filiolam, aut commatrem suam spiritalem
aliquis in conjugium duxerit, separandos eos
esse judicavimus, et gravi poenitentia plectendos.
Si autem conjuges legitimi unus aut ambo ex industria
fecerint, ut filium suum de fonte suscipiant,
ut discidium fiat, tale consilium damus. Si innupti
manere voluerint, bonum est. Sin autem, gravis
poenitentia insidiatori injungatur, et simul maneant,
et si supervixerit praevaricator conjugi, acerrima
poenitentia multetur, et sine spe conjugii maneat.
CAP. 25.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Tribur., capite 8.) Nullus proprium filium,
aut filiam a fonte baptismatis suscipiat, nec
filiolam, nec commatrem ducat uxorem, nec illam
cujus filiam ad confirmationem ante episcopum tenuerit.
Ubi autem factum fuerit separentur.
CAP. 26.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 5.) Quam detestabile
et execrabile scelus sit, unicuique Christiano, filiolam
suam constuprare, testatur S. Gregorius papa in
dialogis suis, ubi refert quemdam hominem polluisse
filiolam suam, et quia neglexit poenitentiam agere,
subito miserabili morbo correptus expiravit: et
sepulto, num solum corpus sed etiam omne sepulcrum
ignis invisibilis consumpsit.
CAP. 27.-- #De mulieribus quae aliquo molimine inter se fornicantur.@#
( #Ex poenitentiali Theodo.@# ) Mulier quocunque molimine,
aut in se ipsa, aut cum altera fornicans, tres
annos poeniteat.
CAP. 28.-- #De sanctimonialibus, si inter se fornicantur.@#
( #Ex eodem.@# ) Si sanctimonialis cum alia sanctimoniali
per aliquod machinamentum fornicatae fuerint,
septem annos poeniteant.
CAP. 29.-- #De muliere si cum altera fornicata fuerit.@#
(Ex concilio Anquiren., capite 8.) Mulier si cum alia
muliere fornicata fuerit, tres annos poeniteat. Sic
et illa quae semen viri sui cibo miscet, ut inde plus
ejus accipiat amorem, poeniteat.
CAP. 30.-- #De illis qui irrationabiliter versati sunt.@#
(Ex concilio Anciran., capite 15.) De his qui irrationabiliter
versati sunt, sive versantur, id est, qui
cum pecoribus et masculis se coinquinaverint,
quotquot ante viginti annos aetatis tale crimen
commiserint, XV annis exactis in poenitentia, communionem
mereantur orationum: deinde quinquennio
in hac communione durantes, tunc demum oblationis
sacramenta contingant. Discutiatur autem et
vita eorum qualis tempore poenitudinis extiterit, et
ita misericordiam consequantur. Quod si inexplebiliter
his haesere criminibus, ad agendam poenitentiam
prolixius tempus insumant. Quotquot autem post
XX annos aetatis, uxores habentes, in | null | 8986ed2c-f3d8-4be1-a3b5-15a21816b18e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
hoc peccato
prolapsi sunt, XXV annos poenitentiam agentes,
ad orationis communionem recipiantur. In qua quinquennio
perdurantes, tunc oblationis sacramenta
percipiant. Quod si et uxores habentes, et transcendentes
quinquagesimum annum aetatis ita deliquerent,
ad exitum vitae communionis gratiam consequantur.
CAP. 31.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 16.) Eos qui irrationabiliter vixerunt,
et lepra injusti criminis alios polluerunt,
praecepit sancta synodus inter eos orare, qui spiritu
periclitantur immundo.
CAP. 32.-- #De illis qui cum pecudibus peccant.@#
( #Ex Poenitentiali Theod.@# ) Qui cum pecude peccat,
quidam judicant annos X, quidam septem, quidam
tres tres, quidam centum dies, juxta qualitatem personae
poenitere.
CAP. 33.-- #Item de quadrupedum fornicatoribus.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Si inventi fuerint qui
cum quadrupedibus, vel masculis contra naturam
peccant, dura et districta poenitentia coercendi sunt.
Quapropter episcopi vel presbyteri a quibus judicium
poenitentiae injungitur, conentur omnimodis
hoc malum radicitus abscindere.
CAP. 34.-- #De illis qui fornicantur sicut Sodomitae.@#
( #Ex Poenitentiali Theod.@# ) Qui fornicatus fuerit
sicut Sodomitae, si servus est, et si scopis castigabitur,
duos annos, si liber est et conjugatus, X annos,
si privatus, septem annos poeniteat: pueri
centum dies, si in consuetudine est. Laicus conjugatus,
si in consuetudine habet, XV annos poeniteat.
Si ex ordinibus est, et in consuetudine habet, degradatus,
ut laicus poeniteat. Qui autem cum fratre
naturali fornicatus fuerit, per tam sordidam commixtionem,
ab omni carne se abstineat, vel XV
annos poeniteat, si clericus est, amplius pelli debet.
CAP. 35.-- #De clericis vel monachis, si fuerint masculorum insectatores.@#
( #Ex dictis Basilii.@# ) Clericus vel monachus adolescentium
vel parvulorum insectator, vel qui osculo,
vel aliqua occasione turpi deprehensus fuerit, publice
verberetur, et coronam amittat, decalvatusque turpiter,
sputamentis obliniatur in facie, vinculisque
artatus ferreis, carcerali sex mensibus angustia
maceretur, et triduo per hebdomadas singulas ex
pane hordeaceo ad vesperam reficiatur. Post haec
aliis sex mensibus sub senioris spiritalis custodia
segregata in curticula degens, operi manuum et
orationi sit intentus, vigiliis et fletibus subjectus, et
sub custodia semper duorum fratrum spiritalium ambulet,
nulla privata locutione, vel consilio, deinceps
juvenibus conjungendus.
CAP. 36.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis S. Isidor.@# ) Si quis ex juvenibus vel aliqua
suspiciosa persona cum parvulis jocatus fuerit, diuturna
poenitentia maceretur.
CAP. 37.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Si deprehensus fuerit aliquis
frater ludere cum pueris, et habere amicitias aetatis
infirmae, tertio commoneatur, ut memor sit honestatis
atque timoris Dei. Si non cessaverit, severissime
corripiatur.
CAP. 38.-- #Item de commixtione animalium.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Si quis cujuslibet animalis
commixtione peccaverit, XV annis in humilitate
subjaceat ad Ecclesiae januam. Et post hoc aliis
quinque annis in orationis communione receptus
poenitentiam agat, et sic gratiam sacramenti percipiat.
Interrogentur autem alii de eo qualem vitam
in poenitentia egerit, et sic communionis misericordiam
consequatur. Si quis autem post viginti annos
habens uxorem huic peccato succubuerit, XXV annos
humilitati subjaceat, et quinque annis in orationibus,
et sic communicet.
CAP. 39.-- #De episcopo qui secundum naturam fornicatus fuerit.@#
( #Ex Poenitentiali Theodo.@# ) Item in canone apostolorum
judicatur ut episcopus, presbyter, diaconus
qui in fornicatione, aut perjurio, aut furto captus
est, deponatur, non tamen communione privetur:
quia non judicat Deus bis in idipsum. Si quis pontifex
fornicationem fecerit naturalem, synodus indicavit
ut X annos poeniteat, et multis lacrymis et
eleemosynis veniam a Domino petat. Presbyter non
praelato monachi voto cum puella vel meretrice peccans,
annos tres, et in tribus quadragesimis secundam,
et quartam, et sextam feriam, et Sabbato
semper de sicco cibo poeniteat. Si cum ancilla Dei, aut
masculo, plus addatur jejunium id est, septem annos,
si in consuetudine est. Similiter diaconi, si monachi
non sunt, duos annos, sicut et monachi qui sine
gradu sunt | null | f681ce64-111d-43f8-8363-5ee479cd3dfa | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Si diaconi monachi sunt, septem annos.
Monachi cum gradu septem annos poeniteant. Item
episcopus si sine voto monachi cum puella vel meretrice
peccaverit, X annos poeniteat. Clericus cum
tali puella sine voto monachi si fornicatus fuerit,
unum annum poeniteat, si frequenter, duos annos;
cum canonica duos annos, si frequenter, tres annos.
Si genuerit ex ea filium, quatuor annos, alii dicunt
septem. Theodorus dixit: Monachus fornicationem
faciens, septem annos poeniteat. Item Beda dixit:
Monachus fornicationem quaerens et non inveniens,
annum dimidium poeniteat. Item Romanus poenitentionalis
dicit: Monachus fornicationem faciens cum
meretrice vel puella, tres, si cum sanctimoniali,
septem annos poeniteat. Item laicus privatus maculans
uxorem proximi sui, ut adulteritum poeniteat.
Si cum virgine peccaverit, uterque poeniteat annum
unum. Si cum ancilla Dei, quatuor annos, si genuerit
ex ea, septem annos poeniteat. Item si quis peccaverit
sicut Sodomitae, quidam X annos dicunt
poeniteat: qui in consuetudine habet, amplius pelli
debet. Si autem in gradu sunt degradentur, et sicut
laici poeniteant. Vir qui inter femora fornicatus fuerit,
unum: si iteraverit, duos annos poeniteat. Si autem
in terga fornicatus fuerit tres annos; si pueri
duos annos. Qui cum pecude fornicatus fuerit vel
jumento, X annos poeniteat. Oportet enim discretionem
esse inter qualitatem pecudum vel hominum,
sicut supradiximus. Item episcopus cum quadrupedibus
peccans, X annos poeniteat, et gradum amittat,
presbyter V, diaconus tres, clericus duos.
CAP. 40.-- #De sacerdote qui per turpiloquium, aut per conspectum libidinosum pollutus fuerit.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Sacerdos qui per turpiloquium,
seu conspectu libidinoso coinquinatus fuerit,
non tamen voluerit fornicare, X dies poeniteat.
Presbyter si osculatus est foeminam per desiderium,
et semen fuderit, XX dies poeniteat. Diaconus, X
dies, similiter monachus. Clericus septem. Laicus
quatuor. Item si presbyter semen fuderit per cogitationem
septem dies poeniteat, si tangit cum manu
tres hebdomadas. Episcopus si per cogitationem
fuderit, quatuor hebdomadas poeniteat. Si tangit
cum manu diaconus et semen fuderit, XIII dies,
monachus similiter. Aliter, si clericus, viginti dies,
quanto magis alii gradus? Si impugnatione mentis
coinquinabitur, septem dies poeniteat, vel quousque
cogitatio vincatur. Si in somnis voluntate pollutus
sit, surgat, cantetque septem Psalmos poenitentiales,
id est, Domine, ne in furore. I. Beati quorum. Domine,
ne in furore. II. Miserere mei, Deus. Domine,
exaudi. De profundis. Domine, exaudi vel unusquisque
secundum suam virtutem, et in mane XXX
Psalmos cantet. Volens autem in somnis peccare,
sive qui pollutus sit sine voluntate, XV Psalmos
cantet. Peccans non pollutus, viginti quatuor Psalmos.
CAP. 41.-- #De eadem re.@#
( #Ex Poenitentiali Theodo.@# ) Item in somno peccans,
si ex cogitatione pollutus fuerit, XXV Psalmos cantet.
In somno peccans sine cogitatione, XII Psalmos.
Si semen fuderit in Ecclesia per dormitionem, cantet
Psalterium, vel tres dies poeniteat: si voluntarie
semen fuderit in Ecclesia mala cogitatione, si clericus,
XIV dies, diaconus, XXV, presbyter XL, episcopus,
L, monachus, XXX.
CAP. 42.-- #De illis qui per illecebrosos amplexus foeminarum polluuntur.@#
( #Ex Poenitentiali Bedae pr.@# ) Qui per illecebrosos
amplexus foeminae, vel osculo polluitur, XX dies
poeniteat. Qui tetigit inverecunde carnem ejusdem
foeminae, tres menses poeniteat. Qui per turpiloquium
polluitur, septem dies poeniteat. Presbyter si osculatus
fuerit foeminam per immundum desiderium,
XX dies poeniteat. Si inquinatus fuerit, XL dies poeniteat.
Qui in Ecclesia per somnum polluitur, tres
dies poeniteat. Qui in somnis voluntate pollutus est,
surgat et cantet septem Psalmos poenitentiales, et in
die, XXX. Qui peccare voluerit in somnis, et non
fuerit pollutus, XXXIV Psalmos cantet.
CAP. 43.-- #De clericis qui per malas cogitationes semen effuderint.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Clericus si semen fuderit
non tangendo per malas delectationes, septem
dies poeniteat. Si tangit cum manu XX dies poeniteat.
Si diaconus, XXX dies | null | 30092486-1371-4954-a950-94e2babc6d10 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
; si presbyter, hebdomadas,
IIII. Presbyter si semen fuderit per cogitationem
septem dies poeniteat, monachus similiter. Qui voluntarie
semen fundit in Ecclesia, si clericus est,
XIIII dies. Si monachus, aut diaconus, XXX dies. Si
presbyter, XL si episcopus, L dies poeniteat.
CAP. 44.-- #Si mulier debeat separari a viro suo, quae filium suum casu per negligentiam a fonte susceperit.@#
( #Ex decr. Deusdedit, papae Gordiano episcopo missis.@# )
Deusdedit sanctae Romanae, et apostolicae Ecclesiae
Episcopus, Gordiano Hispanensis Ecclesiae coepiscopo,
et fratri dilectissimo. Pervenit ad nos diaconus
vester, vestrae sanctitatis epistolam inferens,
quod quidam viri, etiam et mulieres praeterito sabbato
Paschali die, pro magno populorum incursu,
nescientes suos filios suscepissent ex lavacro sancto.
Cupis etenim scire, si pro tali accidenti ratione
debeant viri et mulieres ad suum proprium usum
redire, an non. Nos enim ex hac tristitia moesti,
inquisivimus priorum nostrorum dicta. Invenimus
autem in archivo hujus apostolicae sedis jam talia
contigisse in Ecclesia Hisauriae, et Etthesiorum,
simulque Hierosolymae, etiam aliarum Ecclesiarum
episcopis, et earum civitatum ab hac apostolica
sede, volentibus scire, si viri et mulieres redirent ad
proprium thorum. Beatae memoriae sanctissimi patres,
Julius, Innocentius, et Gelestinus cum episcoporum
plurimorum et sacerdotum conventu, in
Ecclesia beati apostolorum principis prohibentes
talia, perscripserunt et confirmaverunt, ut nullo
modo se in conjugio reciperent mulieres, aut viri,
qui per quamcunque rationem susciperent natos, sed
separarent se: ne suadente diabolo tale vitium peccati
inolescat per mundum, et universorum error accrescat.
Scitis quia quomodo sunt septem dona sancti
Spiritus, ita sunt septem dona baptismi. A primo
pabulo sacrati salis, et ingressu sanctae Ecclesiae
usque ad confirmationem Spiritus sancti per Chrisma.
Ab hoc primo Spiritus sancti dono usque ad septimum,
nullus Christianus suam commatrem in conjugium
recipere debet, et qui praesumpserit, anathematis
vinculo religetur in perpetuo, nisi poenitentiam
egerit digne. Mulieres vero cum separatae
fuerint, ac pro illicita actione a propriis viris, totam
praecipimus recipere dotem, quam in die nuptiali
receperint, et post expletum annum recipiant alium
virum, si voluerint. Similiter et vir uxorem.
CAP. 45.-- #De eo qui spiritalem habet compatrem, cujus uxor commater non est, et eo defuncto, si ejus viduam possit ducere uxorem.@#
(Ex concilio Triburi, cui interfuit rex Arnolphus,
capite 47.) Qui spiritalem compatrem habet, cujus
filium de lavacro sacrae fontis accepit, et ejus uxor
commater non est, liceat ei defuncto compatre suo
ejus viduam ducere in uxorem, si nullam habent
consanguinitatis propinquitatem. Quid enim? Nunquid
non possunt conjungi, quos nulla proximitas
carnalis, vel in id generatio secernit spiritalis.
CAP. 46.-- #De eo, si aliquis suae spiritalis commatris filiam uxorem ducere possit.@#
(Ex eodem, capite 48.) Illud etiam, nec canonica
institutione definimus, nec introductione aliqua refutamus,
sed propter eos qui diverse de eo sentiunt,
hoc loco aliquid commemoramus. Si quis suae spiritalis
commatris filiam fortuitu, et ita contingente
rerum casu in conjugium duxerit, concilio maturiori
servato, habeat, atque honeste legitimo conjugio
operam det.
CAP. 47.-- #De quodum, qui suam filiolam spiritalem constupravit.@#
( #Ex Dialog. Gregor.@# ) Terribile etiam quiddam in
Valeriae provincia contigisse vir vitae venerabilis
Maximianus Syracusanus episcopus, qui diu in hac
urbe meo monasterio praefuit, narrare consuevit,
dicens. Quidam curialis, illic sacratissimo Paschali
Sabbato, juvenculam cujusdam filiam in baptismate
suscepit. Qui post jejunium domum reversus, multo
vino inebriatus, eandem filiolam suam secum manere
petiit, eamque nocte illa, quod dicto nefas est, perdidit.
Cumque mane facto surrexisset reus, cogitare
coepit, ut ad balneum pergeret, ac si aqua balnei
lavaret maculam peccati. Perrexit igitur, lavit, coepit
trepidare, Ecclesiam ingredi: sed si tanto die non
ignoret, ad Ecclesiam erubescebat homines: sin
vero iret, pertimescebat judicium Dei. Vicit itaque
humana verecundia, perrexit ad Ecclesiam, sed
tremebundus ac pavens stare coepit atque per singula
momenta suspectus, qua hora immundo spiritui
traderetur, et coram omni populo vexaretur. Cumque
vehementer timeret, ei in illa missarum | null | 57ded7fe-ed80-4fac-b51c-be7e0f492325 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
celebritate,
quasi adverse nil contingit, qui laetus exiit, et
die altero Ecclesiam jam securus intravit. Factumque
est, ut per sex continuos dies laetus, ac securus
procederet, aestimans quod ejus scelus Dominus, aut
non vidisset, aut visum misericorditer dimisisset.
Die autem septima subita morte defunctus est.
Cumque sepulturae traditus fuisset, per longum tempus
cunctis videntibus de sepulchro ipsius flamma
exiit, et tam diu ossa ejus concremavit, quousque
omne sepulchrum consumpsit: et terra quae in tumulo
collecta fuit, defossa videretur. Quod videlicet
omnipotens Deus faciens, ostendit quid ejus anima
pertulit in occulto, cujus etiam corpus ante humanos
oculos flamma consumpsit. Qua in re quoque nobis
haec audientibus exemplum formidinis dare dignatus
est, quatenus ex hac consideratione colligamus, quid
anima vivens ac sentiens, pro reatu suo patitur, si
tanto ignis supplicio etiam insensibilia ossa concremantur.
CAP. 48.-- #De quodam fratre, qui impugnabatur a spiritu fornicationis.@#
( #Ex dictis Paphnutii eremitae.@# ) Quidam pater molestiam
sustinebat a spiritu fornicationis. Abiit autem
ad quendam probatissimum seniorem, et precabatur
eum, dicens: Pone tibi sollicitudinem,
beatissime pater, et ora pro me: quia graviter me
impugnat passio fornicationis. Haec cum audisset
senior, orabat intente diebus ac noctibus, pro eo
deprecans Domini misericordiam. Iterum autem
veniebat idem frater, et rogabat seniorem, ut magis
intentius pro eo oraret. Similiter autem cum omni
sollicitudine beatus senior orabat intentius pro eo.
Frequenter autem venientem ad se monachum videns
senior, et deprecantem se ut oraret, valde
contristatus admirabatur quia non exaudiret Dominus
orationes suas. Eadem autem nocte, revelavit
ei Dominus, quae circa illum monachum erant, negligentiae,
et ignaviae resolutionem, et delectationes
fore corporeas cordis ejus. Ita autem ostensum est
sancto seniori. Vidit sedentem illum monachum, et
spiritum fornicationis in diversis mulierum formis
ante illum ludentem, et ipsum condelectari. Videbat
et angelum Domini astantem, et indignantem graviter
contra eumdem fratrem: quia non surgebat,
neque prosternebat se in orationibus ad Dominum,
sed magis delectabatur in cogitationibus suis. Haec
ergo ostensa sunt per revelationem sancto seniori.
Cognovit autem, quia culpa et negligentia illius
monachi erat, ut non exaudirentur orationes ejus.
Et tunc dixit ei senior: Quia tua culpa erat, frater,
quia condelectaris cogitationibus malis, impossibile
est enim discedere a te spiritum fornicationis immundum,
aliis orantibus, et Deum pro te deprecantibus,
nisi et tu te ipse laborem assumas in jejuniis,
et orationibus, et vigiliis multis, cum gemitu deprecans,
ut misericordiam suam et adjutorium det
gratiae suae, praebeatque tibi Dominus Christus, ut
possis resistere malis cogitationibus. Nam et medici,
qui corporibus hominum medicamenta conficiunt,
et adhibent, quamvis omnia cum summa diligentia
faciant, verumtamen si ille qui infirmatur, non se
abstineat a noxiis cibis, vel de aliis quae solent laedere
infirmitates, nihil ei proficit cura, et diligentia,
et sollicitudo medicorum. Similiter etiam, et in
animae languoribus eveniet: licet cum omni intentione,
et ex toto corde sancti patres, qui sunt medici
spiritales, exorent misericordiam Christi Domini
Salvatoris nostri pro eis, qui orationibus eorum se
postulant adjuvari, nisi et ipsi cum omni intentione
mentis tam in orationibus, quam in omni opere
spiritali, quae Deo placita sunt, faciant, non eis proficient
orationes eorum.
CAP. 49.-- #De sponsa fratris, si frater eam violaverit.@#
(Ex concilio Tribur., cui interfuit rex Arnolphus,
capite 10.) Quidam desponsavit uxorem, et dotavit,
cum ea coire non potuit. Quam frater ejus clanculo
corrupit, et gravidam reddidit. Decretum est, ut
quamvis nupta esse non potuerit legitimo viro, desponsatam
tamen fratri, frater habere non possit.
Sed moechus et moecha, fornicationis quidam vindictam
sustineant, licita vero eis conjugia non negentur.
CAP. 50.-- #Si quis de uno in alium transmigrat episcopatum, et consanguineam suam polluerit, vel aliquod crimen capitale commiserit.@#
(Ex eodem, capite 42.) Si quis de uno in alium
omnino transmigrat episcopatum, et si, quod absit,
contingat eum filiam sororis suae, amitae, aut materterae
avunculi, vel patrui polluere, aut aliquod
crimen capitale committere, episcopus in cujus tunc | null | 4951f24d-c263-4783-b6b5-b55732782a8e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dioecesi commoratur, et tali scelere criminatur,
habeat jus et potestatem secundum canonicam auctoritatem,
et nostram synodalem institutionem
flagitiosum coercere, et ad poenitendum emollire.
Per quem enim melius rei veritas ventilatur, quam
per illum sub quo habitat, et habitare desiderat.
CAP. 51.-- #De mulieribus, quae absente marito conceperint, et foetum sustulerint.@#
(Ex concilio Eliberta., capite 3.) Si qua mulier per
adulterium absente marito conceperit, idque post
facinus occiderit, placuit vix in fine dandam esse
communionem, eo quod geminaverit scelus.
CAP. 52.-- #De illis mulieribus, quae male conceptos necare studuerint.@#
(Ex concilio Hilerden., capite 5.) Hi vero qui male
conceptos ex adulterio, factos, vel editos necare
studuerint, vel in ventre matrum potionibus aliquibus
colliserint, in utroque sexu adulteris post
septem annorum curricula communio tribuatur,
ita tamen, ut omni tempore vitae suae fletibus, et
humiliati insistant.
CAP. 53.-- #De mulieribus, quae partus suos occulte interficiunt.@#
(Ex concilio Arelatens., capite 6.) Mulieres quaedam,
ut audivimus, quae ex fornicatione concipientes,
metuentes ne scelus quod occulte perpetraverunt,
manifestum fieret, infantes quos pepererunt,
occiderunt, et terrae congerie cooperuerunt, aut in
aquas projecerunt. Quod quantum nefas sit, canones
Ancirani, Illiberitani, atque Hilardensis concilii,
testes sunt. His itaque vix in fine dandam esse communionem
decernunt, sed humanius tractantes, post
decennem poenitentiam tales placuit ad communionem
recepi.
CAP. 54.-- #De eadem re@#
De mulieribus quae fornicantur, et partus suos
necant, vel quae agunt, secum, ut utero conceptos
excutiant, antiqua quidem definitio usque ad exitum
vitae eas ab Ecclesia removet. Humanius autem
nunc definimus, ut eis X annorum tempus, secundum
praefixos gradus poenitentia largiatur.
CAP. 55.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Aurelia., capite 10.) Si qui infantem
oppresserint, tres annos poeniteant: unum ex his in
pane, et aqua. Si clericus fecerit, quatuor annos,
unum ex his in pane et aqua.
CAP. 56.-- #De Sodomitico peccato.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Episcopus fornicationem
faciens naturalem XII annos poeniteat, presbyter
X, diaconus IX, subdiaconus octo, clericus septem,
laicus sex annis poeniteat. Frater carnalis cum
fratre carnali fornicationem faciens XV annis ab
omni carne se abstineat. Si semen in os miserit,
septem annos poeniteat, alii dicunt usque in finem
vitae poenitere debere. Viri inter femora fornicantes,
unum annum poeniteant, si iterantes II. Si
inter crura fornicantes, si pueri sunt, annum unum
poeniteant. Si viri, duos annos. Si autem in consuetudine
est, modus poenitentiae addatur judicio
sacerdotis. Vir semetipsum coinquinans, primo X
dies poeniteat, et iterans XX dies. Si cum gradu
est, addatur poenitentia. Puer XV annorum XL
dies poeniteat. Qui concupiscit mente fornicari, sed
non potuit, X dies poeniteat. Qui per turpiloquium,
vel aspectu coinquinatus est, tamen non voluit
peccare corporaliter, XX dies poeniteat. Si autem
impugnatione cogitationis violenter coinquinatus est,
XX dies poeniteat. Qui diu illudetur a cogitatione,
molliter ei repugnans, sex dies, vel quantum exegerit
diuturnitas cogitationis poeniteat. Pueri qui fornicantur
intra semetipsos, judicatum est, ut vapulent.
Pueri soli de hoc inter se sermocinantes, et
transgredientes statuta seniorum, tres superpositiones
accipiant. Osculum non simpliciter facientes,
quinque superpositiones accipiant. Illecebrosum osculum
facientes, sine coinquinamento, quinque dies
poeniteant. Cum coinquinamento, sine amplexu, X
superpositiones accipiant. Post annos XX idem
committentes, XL dies separati a mensa, extorresque
ab Ecclesia, cum pane et aqua vivant. Minimi
vero fornicationem imitantes, et irritantes se invicem,
sed coinquinati non sunt, propter aetatis maturitatem,
flagellentur. Si vero frequenter, addatur poena.
Pueri ante XX annos se invicem manibus coinquinantes,
et confessi: antequam communicent XX
dies poeniteant. Si iteraverint post poenitentiam, C
dies. Si vero frequentius, separentur, et annum poeniteant.
Puer oppressus a majore infra X annos, hebdomadam
jejunet: si consentit XX dies: mollis autem
annum poeniteat. Qui in somnis voluntarie pollutus
est, surgat, et cantet genibus | null | 95934fa5-1a7f-4687-bb69-380940a85e59 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
flexis VII Psal. Volens
in somno peccare, XX Psal. cantet, Si pollutus
est sine voluntate XV Psal. cantet, et in fine uniuscujusque
Psalmi dicat ter: Deus, in adjutorium
meum intende, et reliqua. Qui semen in Ecclesia
dormiens fuderit, tres dies jejunet. Episcopus fornicationem
faciens contra naturam, degradetur, et duodecim
annos poeniteat. Presbyter aut diaconus, fornicationem
contra naturam faciens, praelato ante monachi
voto, degradentur, et V annos poeniteant, et veniam
omni hora rogent, et superpositionem patiantur, in
unaquaque hebdomada, exceptis quinquagesimis
diebus. Post super positionem, pane sine mensura utantur,
et ferculum aliquatenus butyro impinguato, et
die Dominico sic vivant. Caeteris vero diebus paximati
panis mensura, et parvo impinguata butyro
olera, et ovis paucis, et formatico reficiantur, et
aquae tantum quantum sufficiat si operarius est.
Lectus enim non multum foenum habeat, et per
tres quadragesimas anni addat aliquid, prout virtus
ejus admiserit, semper ex intimo corde ut defleat
culpam suam. Obedientiam quae omnia praeeminet,
libentissime accipiat. Post annum et dimidium Eucharistiam
sumat, et ad pacem veniat: Psalmos
cum fratribus cantet, ne penitus anima tanto tempore
coelestis medicinae jejuna intereat. Si inferiori
gradu prius quis monachus fuerat, tres quidem annos
poeniteat, sed mensura non gravetur panis. Si
operarius est, sextario de lacte Romano, et alio de
tenucla, et aqua quantum sufficit pro sitis ardore
sumat. Si vero sine voto monachi presbyter aut
diaconus sic peccaverit, sicut monachus sine gradu
poeniteat, et postea recipiat gradus suos. Si autem
presbyter aut diaconus post tale peccatum voluerit
monachus fieri, indiscreto proposito exilii annum
et dimidium poeniteat, habeat tamen abbas cum
consilio episcopi sui hujus rei moderandi facultatem,
si obedientia poenitentis placita sit Deo et
fratribus quibus commissum est.
CAP. 57.-- #De illis qui conceptum excutiunt.@#
(Ex concilio Worma., capite 30.) Si aliquis causa
explendae libidinis, vel odii meditatione, ut non ex
eo soboles nascatur, homini, aut mulieri aliquid
fecerit, vel ad potandum dederit, ut non possit generare,
aut concipere, ut homicida teneatur.
CAP. 58.-- #De illis qui infantes suos oppresserint.@#
(Ex concilio Mogunti., capite 6.) Si quis infantem
suum oppresserit, aut vestimentorum pondere suffocaverit,
et hoc post baptismum factum fuerit, XL dies
poeniteat in pane et aqua, et a conjuge se interim
abstineat. Postea tres annos poeniteat per legitimas
ferias, et tres in anno quadragesimas observet. Quod
si ante baptismum infans oppressus fuerit, proximos
quadraginta dies ut supra poeniteat. Postea vero
quinquennium expleat.
CAP. 59.-- #De patre et matre qui filios suos apud se mortuos invenerint.@#
(Ex concilio Parisiensi, capite 5.) De infantibus
autem qui mortui inveniuntur cum patre et matre,
et non apparet utrum a patre aut matre occisus sit
ipse infans vel suffocatus, an propria morte defunctus:
non debent inde securi esse, nec sine poenitentia
ipsi parentes, sed tamen in eis consideratio
debet esse pietatis, ubi non voluntas, sed eventus
mortis causa fuit. Si autem eos non latet ipsos ejus
esse interfectores, scire debent graviter se deliquisse,
quod in Ancirano concilio comprobatur.
Quidam autem trium annorum poenitentiam horum
judicant esse debere: quorum unum ex his exigat
in pane et aqua atque se ab omni luxuria tempore
poenitentiae suae custodiat.
CAP. 60.-- #De illis feminis quae abortum fecerint.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Si qua mulier abortum
fecerit voluntarie, tribus annis poeniteat.
FINIS LIBRI DECIMI SEPTIMI.
ARGUMENTUM LIBRI.
Liber hic fornicationem, et incestum diversi
generis complectitur, et quae correctio, poenitentiaque
iis, qui his vitiis sunt involuti, debeatur,
docet.
CAP. 1.-- #De muliere, quae cum duobus fratribus fornicata est.@#
(Ex concilio Neocaesar., capite 2.) Mulier si duobus
fratribus nupserit, abjiciatur usque ad mortem:
verumtamen in exitu propter misericordiam, si promiserit
quod facta incolumis, hujus conjunctionis
vincula dissolvat, fructum poenitentiae consequatur,
et communio ei concedatur. Quod si defecerit vir,
aut mulier in talibus nuptiis, difficilis erit poenitentia
in vita permanenti.
CAP. 2.-- #De eadem re.@#
( | null | 7aa4cab5-e64b-457a-b8b6-bd0c87d50e5c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ex decret. Martini papae, capite 9.) Si qua mulier
duos fratres, aut si quis vir duas uxores duxerit, a
communione separentur usque ad mortem. In morte,
pro misericordia viaticum accipiant.
CAP. 3.-- #De illo qui cum duabus sororibus fornicatus est, quarum una uxor fuerat.@#
(Ex concilio Aurelian., capite 6.) Qui dormierit cum
duabus sororibus, et una ex illis antea uxor fuit,
neutram ex ipsis habeat: nec ipsi adulteri unquam
conjugio copulentur.
CAP. 4.-- #De illo qui se ignorante cum sorore uxoris suae fornicatus est.@#
(Ex concilio Tribur., cap. 8.) In lectum mariti absente
uxore soror ivit uxoris: quam ille uxorem
suam putans, dormivit cum ea. Super hoc visum
est, si ipse per securitatem veram hoc probaverit,
quod inscius fecerit hoc seclus, poenitentiam quidem
quae sibi indicata fuerit agat, legitimum suum conjugium
habere permittatur: illam digna vindicta
affligit, et in aeternum conjugio privari.
CAP. 5.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 9.) Si quis cum duabus sororibus
fornicatus fuerit, et soror sororem ab eodem antea
stupratam nescierit vel si ipse sororem ejus quam
antea stupravit non intellexerit, si digne poenituerint,
et si se continere non valuerint, post annos
septem conjugia illis non negentur. Si autem non
ignoraverunt, usque ad mortem a conjugio abstineant.
CAP. 6.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 10.) Si quis cum duabus sororibus
fornicatus fuerit, vir diebus vitae suae poeniteat.
Soror autem quae de alia sorore nescivit, licentiam
habeat nubendi.
CAP. 7.-- #Item de illo qui cum duabus sororibus neutra uxore fornicatus est.@#
(Ex eodem, capite 11.) Similiter et de duabus sororibus
qui cum una in adulterio mansit, et aliam
publice accepit, non habeat mulierem usque in
diem mortis suae, et illa quae nescivit, accipiat maritum.
CAP. 8.-- #De illo qui cum duabus sororibus, cum noverca, vel cum sorore sua, vel cum amita, vel matertera sua, vel cum filia patrui, vel avunculi sui, vel cum filia amitae, vel materterae suae, vel cum nepte sua, vel cum commatre, vel cum filiola quam de fonte suscepit, vel ante episcopum tenuit fornicatus fuerit.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 3.) Si quis fornicatus
fuerit cum duabus sororibus, vel cum noverca
sua, vel cum sorore sua, vel cum amita sua, vel
cum matertera sua, vel cum filia patrui sui, et
avunculi sui, vel cum filia amitae suae, sive materterae
suae, cum nepte sua, vel cum commatre sua
aut filiola sua, sive quam de fonte suscepit, vel ante
episcopum tenuit, et si qua mulier simili modo
fornicata fuerit, abstineat se ab ingressu domus
Dei annum, et eodem anno nisi dominicis et festis
diebus solummodo pane et aqua et sale utatur:
arma non ferat, osculum nulli praebeat, sacrificium
nisi pro viatico minime sumat. Sex deinde annis
ingrediatur quidem domum Dei: sed carnibus, et
vino, ac sicera minime utatur, nisi festis diebus.
De armis vero et osculis, sive sacrificio, sicut supra
scriptum est. Postea vero duobus annis quando
carne vescitur, a potu omni quo inebriari potest se
contineat. Et si biberit potum, minime carne vescatur,
absque praecipuis festis diebus. De armis vero
vel osculo, et sacrificio, modum teneat jam dictum.
Inde usque ad obitum suum, nisi praedictis festis
diebus a carne abstineat: tres ferias legitimas in
omni hebdomada, et tres quadragesimas in anno
legitime custodiat. De armis vero ut supradictum
est, et nunquam aliquando conjugio copuletur. Haec
eadem poenitentia imponenda est patricidis, vel
fratricidis, vel consangnineis, nec non et qui sponte
per fraudem et avaritiam, hominem innoxium
occidunt, quod morchidum vocant.
CAP. 9.-- #De illo qui cum matrem habuerit uxorem, cum filiastra fornicatus fuerit.@#
(Ex eodem, capite 2.) Si quis viduam uxorem
duxerit, et postea cum filiastra sua fornicatus fuerit,
seu cum duabus sororibus concubuerit, aut si
qua duobus fratribus nupserit, seu cum patre et
filio fornicata fuerit, tales copulationes | null | b405efa6-3b0b-436f-b113-1fe9a45630cd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
anathematizari
et disjungi praecipimus, nec unquam amplius
conjugio copulari, sed sub magna districtione fieri.
CAP. 10.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio apud Vermeriam, capite 10.) Si quis
cum filiastra sua fornicatus fuerit, nec matrem nec
filiam potest habere: nec illa, nec ille aliis se poterunt
conjungere ullo unquam tempore. Attamen
uxor ejus, si ita voluerit, et si se continere non
potest, si posteaquam cognovit quod cum filia sua
vir ejus fuit in adulterio, carnale commercium cum
eo non habuit, si vult alii nubere potest.
CAP. 11.-- #De illo qui cum noverca fornicatus est.@#
(Ex eodem, capite 21.) Si quis cum noverca sua
dormierit, neuter possunt ad conjugium pervenire:
sed vir ejus potest si vult aliam accipere, si se
continere non potest, similiter qui cum filiastra
sua, vel cum sorore uxoris suae dormierit stare potest.
CAP. 12.-- #De illo qui cum filiastra, ignorante matre, fornicatus est.@#
(Ex eodem, capite 4.) Si quis cum matre et filia
fornicatus est, ignorante matre de filia, et filia de
matre, ille nunquam accipiat uxorem: illae vero si
voluerint accipiant maritos. Si autem hoc scierint
ipsae foeminae, absque maritis in perpetuum maneant.
CAP. 13.-- #De illo qui stupraverat quamdam quam frater ejus postea duxerat uxorem.@#
(Ex eodem, capite 5.) Si homo fornicatus fuerit
cum muliere, et frater ejus nesciens eamdem duxerit
uxorem: frater eo quod fratri crimen celaverit,
poeniteat, et post poenitentiam nubat. Mulier autem
usque ad mortem poeniteat, et sine spe conjugii
maneat.
CAP. 14.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 6.) Si frater cum muliere fornicatus
fuerit, et frater nesciens cum eadem concubuerit,
mulier diebus vitae suae poeniteat, post poenitentiam
autem, frater ignarus sceleris conjugium
accipiat si vult.
CAP. 15.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Matiscensi, capite 5.) Item indicatum
est quemdam stuprasse quamdam feminam quam
postea frater ejus accepit uxorem. Statuerunt eum
qui stupravit, et a se stupratam fratri celavit: quia
geminavit peccatum, poenitentia districtiori castigandum.
Conjugium tale dissolvi oportere, et
mulieri quidem nunquam dari potestatem nubendi.
Illis autem pro misericordia conjugium indulgere,
sed cum poenitentia.
CAP. 16.-- #De muliere cum qua, et pater, et filius fornicati sunt.@#
(Ex concilio Tribur., capite 6.) Quidam fornicatus
est cum quadam muliere, postea filius nesciens
patris factum stupravit eamdem. Quod cum pater
rescisceret, de se filioque confessus est. Statuerunt
melius esse, ut taliter lapsis cum digna poenitentia
legitima permittantur conjugia, quam forte deterius
delinquant. Fornicaria autem sine spe conjugii maneat.
CAP. 17.-- #De illo qui cum uxore fratris sui fornicatus est.@#
(Ex eodem, capite 12.) Si quis cum uxore fratris
sui dormierit, adulter et moecha diebus vitae suae
absque conjugio maneat. Ille vero cujus uxor fuit,
si vult, aliam conjugem accipiat.
CAP. 18.-- #De illo qui sponsam filii sui oppresserit.@#
(Ex eodem, capite 13.) Si quis sponsam filii sui
oppresserit, et postea filius ejus eam duxerit: pater
postmodum non habeat uxorem, nec ipsa mulier
virum; filius, qui facinus patris ignoravit, aliam
accipiat.
CAP. 19.-- #De illo qui cum uxore, matre, et filiastra fornicatus est.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 6.) Si quis viduam
uxorem duxerit, et postea cum filiastra fuerit fornicatus,
seu cum duabus sororibus: aut si qua
cum duobus fratribus, seu cum patre et filio: si
quis relictam fratris, si quis neptem, aut novercam,
aut nurum, aut consobrinam, aut filiam avunculi,
aut ejus relictam, aut privignam polluerit, eos disjungi,
et ulterius nunquam conjugio copulari, praecipimus.
CAP. 20.-- #De illo conjugato qui cum filia materterae suae, vel avunculi, vel amitae, vel patrui sui fornicatus est.@#
(Ex concilio Tribur., capite 1.) Interrogatum est si
quis cum filia materterae suae, vel amitae, vel avunculi,
vel patrui concubuerit, si conjugatus fuerit,
liceat ne illi | null | c148a3c5-9bdc-4c9a-b77a-9dd8edc1ece3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ulterius uti conjugio, aut non conjugato
uxorem accipere? Justum esset, sicut aliqua statuta
priorum habentur, ut in perpetuum a conjugio tales
abstineant. Visum est humanae fragilitatis intuitu,
ut post poenitentiam non quidem penitus priventur
conjugio, durissime tamen tam immanis fornicatio
vindicetur, sicut sanctus papa Nicolaus, et alii
Romani pontifices statuerunt, ne forte desperati,
multiplicius peccent.
CAP. 21.-- #De patre, et filio, de avunculo, et de nepote, si cum una muliere fornicati fuerint.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 5.) Interrogatum est si
pater et filius, vel si duo fratres, vel si avunculus,
et nepos cum una muliere fornicati sunt, quid inde
faciendum sit. Manifestum est quod gravi vindicta
plectendum est, quod grave facinus esse reperitur.
Omnis enim moecha interdicitur, ubi scriptum est,
non moechaberis, quanto magis cum cognata, vel
cum conjuge seu concubina cognati? Hinc in Levitico
scriptum est: Si moechatus fuerit quis cum uxore
alterius, morte moriantur, et moechus, et adultera.
Qui dormierit cum noverca sua, et cum nuru sua,
et qui filiam et matrem duxerit, et qui acceperit
sororem suam, morte moriantur. Si enim in lege
turpitudinem incestus mortis sententia vindicare
jussit, quomodo in Evangelio, ubi summa justitia
est, incestuosus peccati poenitentiam evadet? Unde
apostolus: Irritam qui fecerit legem Mosi, sine
ulla miseratione sub duobus vel tribus testibus
moritur: quanto magis putatis deteriora mereri
supplicia, qui Filium Dei conculcaverit, et sanguinem
testamenti pollutum duxerit, in quo sanctificatus
est, et spiritui gratiae contumeliam fecerit?
Igitur Theodorus judicavit eum qui incestum fecerit
XII annos poenitere debere: alii XV, alii X,
alii septem. Sed nos priscorum patrum vestigia
sequentes, his solis spatium poenitentiae temperemus,
qui devote, et cum lacrymis poenitentiam
egerint: caeteri definitum tempus observent.
CAP. 22.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio apud Vermeriam, capite 4.) Si quis
filiastrum aut filiastram suam ante episcopum
ad confirmationem tenuerit, separetur ab uxore
sua, et aliam nunquam accipiat. Similiter et mulier.
CAP. 23.-- #De illis qui infantes suos ideo a baptismo suscipiunt ut separentur a conjugibus.@#
(Ex concilio Cabillon., capite 4.) Dictum etiam nobis
est, quasdam foeminas desidiose, quasdam vero
fraudulenter, ut a viris suis separentur, proprios
filios coram episcopis ad confirmandum tenuisse.
Unde nos dignum duximus, ut si qua mulier filium
suum desidia, aut fraude aliqua coram episcopo tenuerit
ad confirmandum propter fallaciam suam,
aut propter fraudem, quandiu vivat poenitentiam
agat, a viro tamen suo non separetur.
CAP. 24.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Mogunt., in claustro S. Albani habito,
praesente Ludovico imperatore, capite 10.) De eo quod
interrogastis, si ille qui filiolam suam ducit uxorem,
et de eo qui concubuit cum commatre sua
spiritali, et de illo qui filium suum baptizavit, et
cujus uxor eum de fonte suscepit, ea ratione, ut
discidium conjugii fieret, si postea in tali copulatione
permanere possent de talibus sic respondendum
est. Si filiolam, aut commatrem suam spiritalem
aliquis in conjugium duxerit, separandos eos
esse judicavimus, et gravi poenitentia plectendos.
Si autem conjuges legitimi unus aut ambo ex industria
fecerint, ut filium suum de fonte suscipiant,
ut discidium fiat, tale consilium damus. Si innupti
manere voluerint, bonum est. Sin autem, gravis
poenitentia insidiatori injungatur, et simul maneant,
et si supervixerit praevaricator conjugi, acerrima
poenitentia multetur, et sine spe conjugii maneat.
CAP. 25.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Tribur., capite 8.) Nullus proprium filium,
aut filiam a fonte baptismatis suscipiat, nec
filiolam, nec commatrem ducat uxorem, nec illam
cujus filiam ad confirmationem ante episcopum tenuerit.
Ubi autem factum fuerit separentur.
CAP. 26.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 5.) Quam detestabile
et execrabile scelus sit, unicuique Christiano, filiolam
suam constuprare, testatur S. Gregorius papa in
dialogis suis, ubi refert quemdam hominem polluisse
filiolam suam, et quia neglexit poenitentiam agere,
subito miserabili morbo correptus expiravit: et
sepulto, num solum corpus sed | null | 990a301f-5d50-468b-b95c-d923c9b511a5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
etiam omne sepulcrum
ignis invisibilis consumpsit.
CAP. 27.-- #De mulieribus quae aliquo molimine inter se fornicantur.@#
( #Ex poenitentiali Theodo.@# ) Mulier quocunque molimine,
aut in se ipsa, aut cum altera fornicans, tres
annos poeniteat.
CAP. 28.-- #De sanctimonialibus, si inter se fornicantur.@#
( #Ex eodem.@# ) Si sanctimonialis cum alia sanctimoniali
per aliquod machinamentum fornicatae fuerint,
septem annos poeniteant.
CAP. 29.-- #De muliere si cum altera fornicata fuerit.@#
(Ex concilio Anquiren., capite 8.) Mulier si cum alia
muliere fornicata fuerit, tres annos poeniteat. Sic
et illa quae semen viri sui cibo miscet, ut inde plus
ejus accipiat amorem, poeniteat.
CAP. 30.-- #De illis qui irrationabiliter versati sunt.@#
(Ex concilio Anciran., capite 15.) De his qui irrationabiliter
versati sunt, sive versantur, id est, qui
cum pecoribus et masculis se coinquinaverint,
quotquot ante viginti annos aetatis tale crimen
commiserint, XV annis exactis in poenitentia, communionem
mereantur orationum: deinde quinquennio
in hac communione durantes, tunc demum oblationis
sacramenta contingant. Discutiatur autem et
vita eorum qualis tempore poenitudinis extiterit, et
ita misericordiam consequantur. Quod si inexplebiliter
his haesere criminibus, ad agendam poenitentiam
prolixius tempus insumant. Quotquot autem post
XX annos aetatis, uxores habentes, in hoc peccato
prolapsi sunt, XXV annos poenitentiam agentes,
ad orationis communionem recipiantur. In qua quinquennio
perdurantes, tunc oblationis sacramenta
percipiant. Quod si et uxores habentes, et transcendentes
quinquagesimum annum aetatis ita deliquerent,
ad exitum vitae communionis gratiam consequantur.
CAP. 31.-- #De eadem re.@#
(Ex eodem, capite 16.) Eos qui irrationabiliter vixerunt,
et lepra injusti criminis alios polluerunt,
praecepit sancta synodus inter eos orare, qui spiritu
periclitantur immundo.
CAP. 32.-- #De illis qui cum pecudibus peccant.@#
( #Ex Poenitentiali Theod.@# ) Qui cum pecude peccat,
quidam judicant annos X, quidam septem, quidam
tres tres, quidam centum dies, juxta qualitatem personae
poenitere.
CAP. 33.-- #Item de quadrupedum fornicatoribus.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Si inventi fuerint qui
cum quadrupedibus, vel masculis contra naturam
peccant, dura et districta poenitentia coercendi sunt.
Quapropter episcopi vel presbyteri a quibus judicium
poenitentiae injungitur, conentur omnimodis
hoc malum radicitus abscindere.
CAP. 34.-- #De illis qui fornicantur sicut Sodomitae.@#
( #Ex Poenitentiali Theod.@# ) Qui fornicatus fuerit
sicut Sodomitae, si servus est, et si scopis castigabitur,
duos annos, si liber est et conjugatus, X annos,
si privatus, septem annos poeniteat: pueri
centum dies, si in consuetudine est. Laicus conjugatus,
si in consuetudine habet, XV annos poeniteat.
Si ex ordinibus est, et in consuetudine habet, degradatus,
ut laicus poeniteat. Qui autem cum fratre
naturali fornicatus fuerit, per tam sordidam commixtionem,
ab omni carne se abstineat, vel XV
annos poeniteat, si clericus est, amplius pelli debet.
CAP. 35.-- #De clericis vel monachis, si fuerint masculorum insectatores.@#
( #Ex dictis Basilii.@# ) Clericus vel monachus adolescentium
vel parvulorum insectator, vel qui osculo,
vel aliqua occasione turpi deprehensus fuerit, publice
verberetur, et coronam amittat, decalvatusque turpiter,
sputamentis obliniatur in facie, vinculisque
artatus ferreis, carcerali sex mensibus angustia
maceretur, et triduo per hebdomadas singulas ex
pane hordeaceo ad vesperam reficiatur. Post haec
aliis sex mensibus sub senioris spiritalis custodia
segregata in curticula degens, operi manuum et
orationi sit intentus, vigiliis et fletibus subjectus, et
sub custodia semper duorum fratrum spiritalium ambulet,
nulla privata locutione, vel consilio, deinceps
juvenibus conjungendus.
CAP. 36.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis S. Isidor.@# ) Si quis ex juvenibus vel aliqua
suspiciosa persona cum parvulis jocatus fuerit, diuturna
poenitentia maceretur.
CAP. 37.-- #De eadem re.@#
( #Ex dictis ejusdem.@# ) Si deprehensus fuerit aliquis
frater ludere cum pueris, et habere amicitias aetatis
infirmae, tertio commoneatur, ut memor sit honestatis
atque timoris Dei. Si non cessaverit, severissime
corripiatur.
CAP. 38.-- #Item de commixtione | null | 4530c879-7fea-416a-b2f4-191463564460 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
animalium.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Si quis cujuslibet animalis
commixtione peccaverit, XV annis in humilitate
subjaceat ad Ecclesiae januam. Et post hoc aliis
quinque annis in orationis communione receptus
poenitentiam agat, et sic gratiam sacramenti percipiat.
Interrogentur autem alii de eo qualem vitam
in poenitentia egerit, et sic communionis misericordiam
consequatur. Si quis autem post viginti annos
habens uxorem huic peccato succubuerit, XXV annos
humilitati subjaceat, et quinque annis in orationibus,
et sic communicet.
CAP. 39.-- #De episcopo qui secundum naturam fornicatus fuerit.@#
( #Ex Poenitentiali Theodo.@# ) Item in canone apostolorum
judicatur ut episcopus, presbyter, diaconus
qui in fornicatione, aut perjurio, aut furto captus
est, deponatur, non tamen communione privetur:
quia non judicat Deus bis in idipsum. Si quis pontifex
fornicationem fecerit naturalem, synodus indicavit
ut X annos poeniteat, et multis lacrymis et
eleemosynis veniam a Domino petat. Presbyter non
praelato monachi voto cum puella vel meretrice peccans,
annos tres, et in tribus quadragesimis secundam,
et quartam, et sextam feriam, et Sabbato
semper de sicco cibo poeniteat. Si cum ancilla Dei, aut
masculo, plus addatur jejunium id est, septem annos,
si in consuetudine est. Similiter diaconi, si monachi
non sunt, duos annos, sicut et monachi qui sine
gradu sunt. Si diaconi monachi sunt, septem annos.
Monachi cum gradu septem annos poeniteant. Item
episcopus si sine voto monachi cum puella vel meretrice
peccaverit, X annos poeniteat. Clericus cum
tali puella sine voto monachi si fornicatus fuerit,
unum annum poeniteat, si frequenter, duos annos;
cum canonica duos annos, si frequenter, tres annos.
Si genuerit ex ea filium, quatuor annos, alii dicunt
septem. Theodorus dixit: Monachus fornicationem
faciens, septem annos poeniteat. Item Beda dixit:
Monachus fornicationem quaerens et non inveniens,
annum dimidium poeniteat. Item Romanus poenitentionalis
dicit: Monachus fornicationem faciens cum
meretrice vel puella, tres, si cum sanctimoniali,
septem annos poeniteat. Item laicus privatus maculans
uxorem proximi sui, ut adulteritum poeniteat.
Si cum virgine peccaverit, uterque poeniteat annum
unum. Si cum ancilla Dei, quatuor annos, si genuerit
ex ea, septem annos poeniteat. Item si quis peccaverit
sicut Sodomitae, quidam X annos dicunt
poeniteat: qui in consuetudine habet, amplius pelli
debet. Si autem in gradu sunt degradentur, et sicut
laici poeniteant. Vir qui inter femora fornicatus fuerit,
unum: si iteraverit, duos annos poeniteat. Si autem
in terga fornicatus fuerit tres annos; si pueri
duos annos. Qui cum pecude fornicatus fuerit vel
jumento, X annos poeniteat. Oportet enim discretionem
esse inter qualitatem pecudum vel hominum,
sicut supradiximus. Item episcopus cum quadrupedibus
peccans, X annos poeniteat, et gradum amittat,
presbyter V, diaconus tres, clericus duos.
CAP. 40.-- #De sacerdote qui per turpiloquium, aut per conspectum libidinosum pollutus fuerit.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Sacerdos qui per turpiloquium,
seu conspectu libidinoso coinquinatus fuerit,
non tamen voluerit fornicare, X dies poeniteat.
Presbyter si osculatus est foeminam per desiderium,
et semen fuderit, XX dies poeniteat. Diaconus, X
dies, similiter monachus. Clericus septem. Laicus
quatuor. Item si presbyter semen fuderit per cogitationem
septem dies poeniteat, si tangit cum manu
tres hebdomadas. Episcopus si per cogitationem
fuderit, quatuor hebdomadas poeniteat. Si tangit
cum manu diaconus et semen fuderit, XIII dies,
monachus similiter. Aliter, si clericus, viginti dies,
quanto magis alii gradus? Si impugnatione mentis
coinquinabitur, septem dies poeniteat, vel quousque
cogitatio vincatur. Si in somnis voluntate pollutus
sit, surgat, cantetque septem Psalmos poenitentiales,
id est, Domine, ne in furore. I. Beati quorum. Domine,
ne in furore. II. Miserere mei, Deus. Domine,
exaudi. De profundis. Domine, exaudi vel unusquisque
secundum suam virtutem, et in mane XXX
Psalmos cantet. Volens autem in somnis peccare,
sive qui pollutus sit sine voluntate, XV Psalmos
cantet. Peccans non pollutus, viginti quatuor Psalmos.
CAP. 41.-- #De eadem re.@#
( #Ex | null | ca5c0b1a-e6a1-47ce-91fb-dc9cf3d04841 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Poenitentiali Theodo.@# ) Item in somno peccans,
si ex cogitatione pollutus fuerit, XXV Psalmos cantet.
In somno peccans sine cogitatione, XII Psalmos.
Si semen fuderit in Ecclesia per dormitionem, cantet
Psalterium, vel tres dies poeniteat: si voluntarie
semen fuderit in Ecclesia mala cogitatione, si clericus,
XIV dies, diaconus, XXV, presbyter XL, episcopus,
L, monachus, XXX.
CAP. 42.-- #De illis qui per illecebrosos amplexus foeminarum polluuntur.@#
( #Ex Poenitentiali Bedae pr.@# ) Qui per illecebrosos
amplexus foeminae, vel osculo polluitur, XX dies
poeniteat. Qui tetigit inverecunde carnem ejusdem
foeminae, tres menses poeniteat. Qui per turpiloquium
polluitur, septem dies poeniteat. Presbyter si osculatus
fuerit foeminam per immundum desiderium,
XX dies poeniteat. Si inquinatus fuerit, XL dies poeniteat.
Qui in Ecclesia per somnum polluitur, tres
dies poeniteat. Qui in somnis voluntate pollutus est,
surgat et cantet septem Psalmos poenitentiales, et in
die, XXX. Qui peccare voluerit in somnis, et non
fuerit pollutus, XXXIV Psalmos cantet.
CAP. 43.-- #De clericis qui per malas cogitationes semen effuderint.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Clericus si semen fuderit
non tangendo per malas delectationes, septem
dies poeniteat. Si tangit cum manu XX dies poeniteat.
Si diaconus, XXX dies; si presbyter, hebdomadas,
IIII. Presbyter si semen fuderit per cogitationem
septem dies poeniteat, monachus similiter. Qui voluntarie
semen fundit in Ecclesia, si clericus est,
XIIII dies. Si monachus, aut diaconus, XXX dies. Si
presbyter, XL si episcopus, L dies poeniteat.
CAP. 44.-- #Si mulier debeat separari a viro suo, quae filium suum casu per negligentiam a fonte susceperit.@#
( #Ex decr. Deusdedit, papae Gordiano episcopo missis.@# )
Deusdedit sanctae Romanae, et apostolicae Ecclesiae
Episcopus, Gordiano Hispanensis Ecclesiae coepiscopo,
et fratri dilectissimo. Pervenit ad nos diaconus
vester, vestrae sanctitatis epistolam inferens,
quod quidam viri, etiam et mulieres praeterito sabbato
Paschali die, pro magno populorum incursu,
nescientes suos filios suscepissent ex lavacro sancto.
Cupis etenim scire, si pro tali accidenti ratione
debeant viri et mulieres ad suum proprium usum
redire, an non. Nos enim ex hac tristitia moesti,
inquisivimus priorum nostrorum dicta. Invenimus
autem in archivo hujus apostolicae sedis jam talia
contigisse in Ecclesia Hisauriae, et Etthesiorum,
simulque Hierosolymae, etiam aliarum Ecclesiarum
episcopis, et earum civitatum ab hac apostolica
sede, volentibus scire, si viri et mulieres redirent ad
proprium thorum. Beatae memoriae sanctissimi patres,
Julius, Innocentius, et Gelestinus cum episcoporum
plurimorum et sacerdotum conventu, in
Ecclesia beati apostolorum principis prohibentes
talia, perscripserunt et confirmaverunt, ut nullo
modo se in conjugio reciperent mulieres, aut viri,
qui per quamcunque rationem susciperent natos, sed
separarent se: ne suadente diabolo tale vitium peccati
inolescat per mundum, et universorum error accrescat.
Scitis quia quomodo sunt septem dona sancti
Spiritus, ita sunt septem dona baptismi. A primo
pabulo sacrati salis, et ingressu sanctae Ecclesiae
usque ad confirmationem Spiritus sancti per Chrisma.
Ab hoc primo Spiritus sancti dono usque ad septimum,
nullus Christianus suam commatrem in conjugium
recipere debet, et qui praesumpserit, anathematis
vinculo religetur in perpetuo, nisi poenitentiam
egerit digne. Mulieres vero cum separatae
fuerint, ac pro illicita actione a propriis viris, totam
praecipimus recipere dotem, quam in die nuptiali
receperint, et post expletum annum recipiant alium
virum, si voluerint. Similiter et vir uxorem.
CAP. 45.-- #De eo qui spiritalem habet compatrem, cujus uxor commater non est, et eo defuncto, si ejus viduam possit ducere uxorem.@#
(Ex concilio Triburi, cui interfuit rex Arnolphus,
capite 47.) Qui spiritalem compatrem habet, cujus
filium de lavacro sacrae fontis accepit, et ejus uxor
commater non est, liceat ei defuncto compatre suo
ejus viduam ducere in uxorem, si nullam habent
consanguinitatis propinquitatem. Quid enim? Nunquid
non possunt conjungi, quos nulla proximitas
carnalis, vel in id generatio secernit spiritalis.
CAP. 46.-- #De eo, si aliquis suae spiritalis commatris filiam uxorem ducere possit.@#
(Ex eodem, capite 48 | null | ae38e603-8233-4188-989c-61cd35f85464 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.) Illud etiam, nec canonica
institutione definimus, nec introductione aliqua refutamus,
sed propter eos qui diverse de eo sentiunt,
hoc loco aliquid commemoramus. Si quis suae spiritalis
commatris filiam fortuitu, et ita contingente
rerum casu in conjugium duxerit, concilio maturiori
servato, habeat, atque honeste legitimo conjugio
operam det.
CAP. 47.-- #De quodum, qui suam filiolam spiritalem constupravit.@#
( #Ex Dialog. Gregor.@# ) Terribile etiam quiddam in
Valeriae provincia contigisse vir vitae venerabilis
Maximianus Syracusanus episcopus, qui diu in hac
urbe meo monasterio praefuit, narrare consuevit,
dicens. Quidam curialis, illic sacratissimo Paschali
Sabbato, juvenculam cujusdam filiam in baptismate
suscepit. Qui post jejunium domum reversus, multo
vino inebriatus, eandem filiolam suam secum manere
petiit, eamque nocte illa, quod dicto nefas est, perdidit.
Cumque mane facto surrexisset reus, cogitare
coepit, ut ad balneum pergeret, ac si aqua balnei
lavaret maculam peccati. Perrexit igitur, lavit, coepit
trepidare, Ecclesiam ingredi: sed si tanto die non
ignoret, ad Ecclesiam erubescebat homines: sin
vero iret, pertimescebat judicium Dei. Vicit itaque
humana verecundia, perrexit ad Ecclesiam, sed
tremebundus ac pavens stare coepit atque per singula
momenta suspectus, qua hora immundo spiritui
traderetur, et coram omni populo vexaretur. Cumque
vehementer timeret, ei in illa missarum celebritate,
quasi adverse nil contingit, qui laetus exiit, et
die altero Ecclesiam jam securus intravit. Factumque
est, ut per sex continuos dies laetus, ac securus
procederet, aestimans quod ejus scelus Dominus, aut
non vidisset, aut visum misericorditer dimisisset.
Die autem septima subita morte defunctus est.
Cumque sepulturae traditus fuisset, per longum tempus
cunctis videntibus de sepulchro ipsius flamma
exiit, et tam diu ossa ejus concremavit, quousque
omne sepulchrum consumpsit: et terra quae in tumulo
collecta fuit, defossa videretur. Quod videlicet
omnipotens Deus faciens, ostendit quid ejus anima
pertulit in occulto, cujus etiam corpus ante humanos
oculos flamma consumpsit. Qua in re quoque nobis
haec audientibus exemplum formidinis dare dignatus
est, quatenus ex hac consideratione colligamus, quid
anima vivens ac sentiens, pro reatu suo patitur, si
tanto ignis supplicio etiam insensibilia ossa concremantur.
CAP. 48.-- #De quodam fratre, qui impugnabatur a spiritu fornicationis.@#
( #Ex dictis Paphnutii eremitae.@# ) Quidam pater molestiam
sustinebat a spiritu fornicationis. Abiit autem
ad quendam probatissimum seniorem, et precabatur
eum, dicens: Pone tibi sollicitudinem,
beatissime pater, et ora pro me: quia graviter me
impugnat passio fornicationis. Haec cum audisset
senior, orabat intente diebus ac noctibus, pro eo
deprecans Domini misericordiam. Iterum autem
veniebat idem frater, et rogabat seniorem, ut magis
intentius pro eo oraret. Similiter autem cum omni
sollicitudine beatus senior orabat intentius pro eo.
Frequenter autem venientem ad se monachum videns
senior, et deprecantem se ut oraret, valde
contristatus admirabatur quia non exaudiret Dominus
orationes suas. Eadem autem nocte, revelavit
ei Dominus, quae circa illum monachum erant, negligentiae,
et ignaviae resolutionem, et delectationes
fore corporeas cordis ejus. Ita autem ostensum est
sancto seniori. Vidit sedentem illum monachum, et
spiritum fornicationis in diversis mulierum formis
ante illum ludentem, et ipsum condelectari. Videbat
et angelum Domini astantem, et indignantem graviter
contra eumdem fratrem: quia non surgebat,
neque prosternebat se in orationibus ad Dominum,
sed magis delectabatur in cogitationibus suis. Haec
ergo ostensa sunt per revelationem sancto seniori.
Cognovit autem, quia culpa et negligentia illius
monachi erat, ut non exaudirentur orationes ejus.
Et tunc dixit ei senior: Quia tua culpa erat, frater,
quia condelectaris cogitationibus malis, impossibile
est enim discedere a te spiritum fornicationis immundum,
aliis orantibus, et Deum pro te deprecantibus,
nisi et tu te ipse laborem assumas in jejuniis,
et orationibus, et vigiliis multis, cum gemitu deprecans,
ut misericordiam suam et adjutorium det
gratiae suae, praebeatque tibi Dominus Christus, ut
possis resistere malis cogitationibus. Nam et medici,
qui corporibus hominum medicamenta conficiunt,
et adhibent, quamvis omnia cum summa diligentia
faciant, verumtamen si ille qui infirmatur, non se
abstineat a noxiis cibis, vel de aliis quae solent laedere
infirmitates, nihil | null | d6376e03-04d9-4f87-aaa8-c130f547ba11 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ei proficit cura, et diligentia,
et sollicitudo medicorum. Similiter etiam, et in
animae languoribus eveniet: licet cum omni intentione,
et ex toto corde sancti patres, qui sunt medici
spiritales, exorent misericordiam Christi Domini
Salvatoris nostri pro eis, qui orationibus eorum se
postulant adjuvari, nisi et ipsi cum omni intentione
mentis tam in orationibus, quam in omni opere
spiritali, quae Deo placita sunt, faciant, non eis proficient
orationes eorum.
CAP. 49.-- #De sponsa fratris, si frater eam violaverit.@#
(Ex concilio Tribur., cui interfuit rex Arnolphus,
capite 10.) Quidam desponsavit uxorem, et dotavit,
cum ea coire non potuit. Quam frater ejus clanculo
corrupit, et gravidam reddidit. Decretum est, ut
quamvis nupta esse non potuerit legitimo viro, desponsatam
tamen fratri, frater habere non possit.
Sed moechus et moecha, fornicationis quidam vindictam
sustineant, licita vero eis conjugia non negentur.
CAP. 50.-- #Si quis de uno in alium transmigrat episcopatum, et consanguineam suam polluerit, vel aliquod crimen capitale commiserit.@#
(Ex eodem, capite 42.) Si quis de uno in alium
omnino transmigrat episcopatum, et si, quod absit,
contingat eum filiam sororis suae, amitae, aut materterae
avunculi, vel patrui polluere, aut aliquod
crimen capitale committere, episcopus in cujus tunc
dioecesi commoratur, et tali scelere criminatur,
habeat jus et potestatem secundum canonicam auctoritatem,
et nostram synodalem institutionem
flagitiosum coercere, et ad poenitendum emollire.
Per quem enim melius rei veritas ventilatur, quam
per illum sub quo habitat, et habitare desiderat.
CAP. 51.-- #De mulieribus, quae absente marito conceperint, et foetum sustulerint.@#
(Ex concilio Eliberta., capite 3.) Si qua mulier per
adulterium absente marito conceperit, idque post
facinus occiderit, placuit vix in fine dandam esse
communionem, eo quod geminaverit scelus.
CAP. 52.-- #De illis mulieribus, quae male conceptos necare studuerint.@#
(Ex concilio Hilerden., capite 5.) Hi vero qui male
conceptos ex adulterio, factos, vel editos necare
studuerint, vel in ventre matrum potionibus aliquibus
colliserint, in utroque sexu adulteris post
septem annorum curricula communio tribuatur,
ita tamen, ut omni tempore vitae suae fletibus, et
humiliati insistant.
CAP. 53.-- #De mulieribus, quae partus suos occulte interficiunt.@#
(Ex concilio Arelatens., capite 6.) Mulieres quaedam,
ut audivimus, quae ex fornicatione concipientes,
metuentes ne scelus quod occulte perpetraverunt,
manifestum fieret, infantes quos pepererunt,
occiderunt, et terrae congerie cooperuerunt, aut in
aquas projecerunt. Quod quantum nefas sit, canones
Ancirani, Illiberitani, atque Hilardensis concilii,
testes sunt. His itaque vix in fine dandam esse communionem
decernunt, sed humanius tractantes, post
decennem poenitentiam tales placuit ad communionem
recepi.
CAP. 54.-- #De eadem re@#
De mulieribus quae fornicantur, et partus suos
necant, vel quae agunt, secum, ut utero conceptos
excutiant, antiqua quidem definitio usque ad exitum
vitae eas ab Ecclesia removet. Humanius autem
nunc definimus, ut eis X annorum tempus, secundum
praefixos gradus poenitentia largiatur.
CAP. 55.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Aurelia., capite 10.) Si qui infantem
oppresserint, tres annos poeniteant: unum ex his in
pane, et aqua. Si clericus fecerit, quatuor annos,
unum ex his in pane et aqua.
CAP. 56.-- #De Sodomitico peccato.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Episcopus fornicationem
faciens naturalem XII annos poeniteat, presbyter
X, diaconus IX, subdiaconus octo, clericus septem,
laicus sex annis poeniteat. Frater carnalis cum
fratre carnali fornicationem faciens XV annis ab
omni carne se abstineat. Si semen in os miserit,
septem annos poeniteat, alii dicunt usque in finem
vitae poenitere debere. Viri inter femora fornicantes,
unum annum poeniteant, si iterantes II. Si
inter crura fornicantes, si pueri sunt, annum unum
poeniteant. Si viri, duos annos. Si autem in consuetudine
est, modus poenitentiae addatur judicio
sacerdotis. Vir semetipsum coinquinans, primo X
dies poeniteat, et iterans XX dies. Si cum gradu
est, addatur poenitentia. Puer XV annorum XL | null | f857ce38-1bf7-4afe-9755-78497aa33f9b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dies poeniteat. Qui concupiscit mente fornicari, sed
non potuit, X dies poeniteat. Qui per turpiloquium,
vel aspectu coinquinatus est, tamen non voluit
peccare corporaliter, XX dies poeniteat. Si autem
impugnatione cogitationis violenter coinquinatus est,
XX dies poeniteat. Qui diu illudetur a cogitatione,
molliter ei repugnans, sex dies, vel quantum exegerit
diuturnitas cogitationis poeniteat. Pueri qui fornicantur
intra semetipsos, judicatum est, ut vapulent.
Pueri soli de hoc inter se sermocinantes, et
transgredientes statuta seniorum, tres superpositiones
accipiant. Osculum non simpliciter facientes,
quinque superpositiones accipiant. Illecebrosum osculum
facientes, sine coinquinamento, quinque dies
poeniteant. Cum coinquinamento, sine amplexu, X
superpositiones accipiant. Post annos XX idem
committentes, XL dies separati a mensa, extorresque
ab Ecclesia, cum pane et aqua vivant. Minimi
vero fornicationem imitantes, et irritantes se invicem,
sed coinquinati non sunt, propter aetatis maturitatem,
flagellentur. Si vero frequenter, addatur poena.
Pueri ante XX annos se invicem manibus coinquinantes,
et confessi: antequam communicent XX
dies poeniteant. Si iteraverint post poenitentiam, C
dies. Si vero frequentius, separentur, et annum poeniteant.
Puer oppressus a majore infra X annos, hebdomadam
jejunet: si consentit XX dies: mollis autem
annum poeniteat. Qui in somnis voluntarie pollutus
est, surgat, et cantet genibus flexis VII Psal. Volens
in somno peccare, XX Psal. cantet, Si pollutus
est sine voluntate XV Psal. cantet, et in fine uniuscujusque
Psalmi dicat ter: Deus, in adjutorium
meum intende, et reliqua. Qui semen in Ecclesia
dormiens fuderit, tres dies jejunet. Episcopus fornicationem
faciens contra naturam, degradetur, et duodecim
annos poeniteat. Presbyter aut diaconus, fornicationem
contra naturam faciens, praelato ante monachi
voto, degradentur, et V annos poeniteant, et veniam
omni hora rogent, et superpositionem patiantur, in
unaquaque hebdomada, exceptis quinquagesimis
diebus. Post super positionem, pane sine mensura utantur,
et ferculum aliquatenus butyro impinguato, et
die Dominico sic vivant. Caeteris vero diebus paximati
panis mensura, et parvo impinguata butyro
olera, et ovis paucis, et formatico reficiantur, et
aquae tantum quantum sufficiat si operarius est.
Lectus enim non multum foenum habeat, et per
tres quadragesimas anni addat aliquid, prout virtus
ejus admiserit, semper ex intimo corde ut defleat
culpam suam. Obedientiam quae omnia praeeminet,
libentissime accipiat. Post annum et dimidium Eucharistiam
sumat, et ad pacem veniat: Psalmos
cum fratribus cantet, ne penitus anima tanto tempore
coelestis medicinae jejuna intereat. Si inferiori
gradu prius quis monachus fuerat, tres quidem annos
poeniteat, sed mensura non gravetur panis. Si
operarius est, sextario de lacte Romano, et alio de
tenucla, et aqua quantum sufficit pro sitis ardore
sumat. Si vero sine voto monachi presbyter aut
diaconus sic peccaverit, sicut monachus sine gradu
poeniteat, et postea recipiat gradus suos. Si autem
presbyter aut diaconus post tale peccatum voluerit
monachus fieri, indiscreto proposito exilii annum
et dimidium poeniteat, habeat tamen abbas cum
consilio episcopi sui hujus rei moderandi facultatem,
si obedientia poenitentis placita sit Deo et
fratribus quibus commissum est.
CAP. 57.-- #De illis qui conceptum excutiunt.@#
(Ex concilio Worma., capite 30.) Si aliquis causa
explendae libidinis, vel odii meditatione, ut non ex
eo soboles nascatur, homini, aut mulieri aliquid
fecerit, vel ad potandum dederit, ut non possit generare,
aut concipere, ut homicida teneatur.
CAP. 58.-- #De illis qui infantes suos oppresserint.@#
(Ex concilio Mogunti., capite 6.) Si quis infantem
suum oppresserit, aut vestimentorum pondere suffocaverit,
et hoc post baptismum factum fuerit, XL dies
poeniteat in pane et aqua, et a conjuge se interim
abstineat. Postea tres annos poeniteat per legitimas
ferias, et tres in anno quadragesimas observet. Quod
si ante baptismum infans oppressus fuerit, proximos
quadraginta dies ut supra poeniteat. Postea vero
quinquennium expleat.
CAP. 59.-- #De patre et matre qui filios suos apud se mortuos invenerint.@#
(Ex concilio Parisiensi, capite 5.) De infantibus
autem qui mortui inveniuntur cum patre et matre,
et non apparet utrum a patre aut matre occisus sit | null | f7c8e521-cd37-4c89-ac23-01cf8b509323 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ipse infans vel suffocatus, an propria morte defunctus:
non debent inde securi esse, nec sine poenitentia
ipsi parentes, sed tamen in eis consideratio
debet esse pietatis, ubi non voluntas, sed eventus
mortis causa fuit. Si autem eos non latet ipsos ejus
esse interfectores, scire debent graviter se deliquisse,
quod in Ancirano concilio comprobatur.
Quidam autem trium annorum poenitentiam horum
judicant esse debere: quorum unum ex his exigat
in pane et aqua atque se ab omni luxuria tempore
poenitentiae suae custodiat.
CAP. 60.-- #De illis feminis quae abortum fecerint.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Si qua mulier abortum
fecerit voluntarie, tribus annis poeniteat.
FINIS LIBRI DECIMI SEPTIMI.
LIBER DECIMUS OCTAVUS. ARGUMENTUM LIBRI.
Liber hic infirmos a presbyteris visitandos esse,
et quae ad hanc visitationem requirantur, edocet.
Cum sacerdos audierit aliquem infirmari in sua
plebe, cito ad eum pergat, et ingressus cubiculum
aquam benedictam super eum, et per omne cubiculum
aspergat, cum antiphona: Asperges me, Domine;
et versu: Exurgat, Deus, et dissipentur inimici, etc.
Deinde dicat orationem: Deus qui sacerdotibus tuis
tantam gratiam. Deinde cantet septem Psalmos cum
precibus pro infirmis. Deinde Litaniam cantet. Post
haec omnes jubeat extra cubiculum secedere. Et
appropinquans lecto quo infirmus decumbit, eum
blande leniterque alloquatur, ut omnem spem suam
in Deo ponat, ut flagellum Dei patienter toleret, et ut
haec ad purgationem et castigationem suam provenire
credat, ut peccata sua confiteatur, ut emendationem
promittat, si Dominus vitam concesserit, poenitentiam
pro culpis commissis spondeat, ut substantiam suam
dum adhuc sensus et ratio viget, disponat, ut peccata
sua eleemosynis redimat, ut his qui in se peccaverunt
indulgeat, ut rectam fidem, et credulitatem
teneat, et fidem ex integro non sapuerit, presbyter
eum docere debet: et ut de Dei misericordia
nunquam desperet, doceat. Cum his et hujuscemodi
allocutionibus fuerit mens infirmi relevata, data
benedictione, interroget eum de singulis per ordinem.
#Quando presbyter domum intrat in qua infirmus
jacet, primum dicat:@#
Pax huic domui.
Et omnibus habitantibus in ea.
#Postea benedicetur sal et aqua, et aspergatur in domo
cum antiphona.@#
Benedic, Domine, domum istam, et omnes habitantes
in ea, quia tu, Domine, dixisti: Pax huic domui,
benedic, Domine, timentes te pusillos cum majoribus,
benedicti vos Domino qui fecit coelum et terram.
#Post haec canendi sunt septem psalmi poenitentiae,
Deinde Litania. Qua expleta cantetur:@# Pater noster.
Et ne nos inducas in tentationem, sed libera
nos a malo, Amen.
Salvum fac servum tuum,
Deus meus, sperantem in te.
Mitte ei, Domine, auxilium de sancto,
Et de Sion tuere eum.
Nihil proficiat inimicus in eo,
Et filius iniquitatis non apponat nocere ei.
Esto illi, Domine, turris fortitudinis,
A facie inimici.
Dominus conservet eum, et vivificet eum, et beatum
faciat eum in terra, et non tradat in animam
inimicorum ejus. Dominus opem ferat illi superlectum
infirmitate ejus. Universum stratum ejus versasti in
doloris ejus. Domine, exaudi orationem meam.
Psalmus: Miserere mei, Deus.
#Sequitur oratio. Oremus.@#
Omnipotens et misericors Deus, quaesumus immensam
pietatem tuam, ut ad introitum in tuo
nomine humilitatis nostrae, hunc famulum tuum N.
in hoc habitaculo jacentem fessum, salutifere visitare
digneris, sicut visitare dignatus es, Domine, Tobiam
et Saram, socrum Petri, puerumque centurionis,
ita et iste pristina sanitate animae corporisque
recepta, gratiarum tibi in Ecclesia tua referat actionem.
Per Dominum.
#Tunc detur ei locus secretior confitendi, et quod maximum
est, interroget eum de fide catholica. Et sic
dicat:@#
Credis in Deum Patrem, et Filium, et Spiritum
sanctum? Respon. Credo. Credis quod iste tres personae
unus Deus sit? Respon. Credo. Credis quod in
ipsa ista carne qua nunc es, resurgere habes in die
judicii, et recipere sive bonum sive malum quod
gessisti? Respon. Credo. Vis dimittere illis peccata
sua qui in te peccaverunt? Respon. Volo. Vis peccata
quae fecisti emendare si reviviscis? Respon.
Volo. | null | 517b5a2a-17e0-4cc2-933a-0ca0f5be7688 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#Postea ungatur. Post confessionem, et fidem redditam
et unctionem, dicatur Antiphona.@#
In veritate tua exaudi me, Domine. Psalmus.
Domine, exaudi orationem meam, auribus percipe.
#Deinde@# Kyrie eleison, #et@# Pater noster #cum his
precibus.@#
Exurge, Domine Deus, exaltetur manus tua, ne
obliviscaris pauperum.
Tibi enim derelictus est pauper,
Orphano tu eris adjutor.
Desiderium pauperum exaudivit Dominus,
Praeparationem cordis eorum audivit auris tua.
Mirifica misericordias tuas,
Qui salvos facis sperantes in te.
Tu autem in sancto habitas,
Laus Israel.
Ad te clamaverunt. et salvi facti sunt,
In te speraverunt, et non sunt confusi.
Ne tradas, Domine, bestiis animam confitentem tibi,
Animam pauperis tui ne obliviscaris in finem.
#Postea sequantur istae orationes. Oremus.@#
Deus qui famulo tuo Ezechiae er qui nos annos ad
vitam donasti, ita et famulum tuum N. a lecto aegritudinis
tua potentia erigat ad salutem. Per Christum.
#Alia.@# Respice, Domine, famulum tuum. N. in infirmitate
sui corporis laborantem, et animam refove
quam creasti, ut castigationibus emendatus, continuo
se sentiat tua medicina esse salvatum. Per
Christum,
#Alia.@# Deus qui facturae tuae pio semper dominaris
affectu, inclina aurem tuam supplicationibus nostris,
et famulum tuum N. ex adversa valetudine
corporis laborantem placatus respice, et visita in salutari
tuo, ac coelestis gratiae ei praesta medicinam.
Per Christum.
#Alia.@# Deus, qui humano generi salutis remedia,
et vitae aeternae munera contulisti, conserva famulo
tuo N. tuarum dona virtutum, et concede ut medelam
tuam non solum in corpore, sed etiam in
anima sentiat. Per.
#Alia.@# Virtutum coelestium Deus, qui ab humanis
corporibus omnem languorem, et omnem infirmitatem
praecepti tui potestate depellis, adesto propitius
huic famulo tuo N. ut fugatis infirmitatibus, et viribus
receptis, nomen sanctum tuum instaurata
protinus sanitate benedicat. Per Dominum.
#Alia.@# Domine sancte, Pater omnipotens, aeterne
Deus, qui fragilitatem conditionis nostrae infusa
virtutis tuae dignatione confirmas, ut salutaribus
remediis pietatis tuae corpora nostra et membra vegetentur,
super hunc famulum tuum N. propitiatus
intende, ut omni necessitate corporeae infirmitatis
exclusa, gratia in eo pristinae sanitatis perfecta reparetur.
Per Dominum.
#Alia.@# Oremus, fratres, Dominum nostrum pro fratre
nostro quem dure ad praesens malum languoris
affligit, ut eum Domini pietas coelestibus dignetur curare
medicinis: ut qui dedit vitam, det et salutem. Per
#Alia.@# Domine sancte Pater omnipotens aeterne
Deus qui es via, et veritas, et vita, exaudi et conserva
famulum tuum N. quem vivificasti et redemisti
pretio magno sancti sanguinis Filii tui. Per
eumdem.
#Si infirmus in desperatione fuerit, reconcilia eum ea
ratione his sequentibus orationibus, ut quando
convaluerit, secundum canonum et sanctorum Patrum
statuta, et qualitatem delicti poeniteat.@#
#Reconciliatio infirmi.@# Praesta, quaesumus, Domine.
huic famulo tuo N. dignum poenitentiae fructum, ut
Ecclesiae tuae sanctae, a cujus integritate deviarat
peccando, admissorum veniam consequendo, reddatur
innoxius. Per.
#Alia.@# Omnipotens sempiterne Deus, confitenti
huic famulo tuo N. pro tua pietate peccata dimitte
ut non plus ei noceat conscientiae reatus ad poenam
quam indulgentiae tuae pietas prosit ad veniam.
Per.
#Alia.@# Exaudi, Domine, preces nostras, et confitentium
tibi parce peccatis, ut quem conscientiae reatus
accusat, indulgentia tuae miserationis absolvat.
Per Dominum nostrum Jesum Christum.
INDEX CAPITULORUM LIBRI DECIMI OCTAVI.
8.
De lapsis in ultimis positis, ut viatico munere,
CAP. 1. Quod ultima conversio mente potius aestimanda
sit quam tempore.
2. Quod omnis fidelis in ultimis positus oleo sanctificato
inungi debeat.
3. De illis qui propter timorem mortis, in ipsa infirmitate
confitentur peccata sua.
4. De illis qui in necessitatis tempore et poenitentiam
et reconciliationem desiderant.
5. De eadem re.
6. De illis qui ad exitum veniunt, ut ultimo et necessario
viatico minime priventur.
7. Quod poenitentia possit abolere peccata, etiam si
in ultimo vitae spiritu poeniteat.
si rogaverint, eis debeat subveniri.
9. De illis infirmis qui dum poenitentiam | null | 581c6d97-8df6-4f46-be51-ac3260c9ab45 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
petierint,
et antequam sacerdos veniat, officium oris amittunt.
10. De eadem re.
11. De eadem re.
12. De illis qui in ultima aegritudine poenituerint, et
mox reconciliati fuerint.
13. De illis qui in periculo sunt constituti, ut episcopo,
etc.
14. De infirmis in periculo mortis constitutis.
15. De quodam qui Christum negaverat, quomodo in
extremis, etc.
16. Ut presbyteri de occultis peccatis jussu episcopi
poenitentes reconcilient.
#Indicis capitulorum finis.@#
17. De poenitente, si in ipsa poenitentia de corpore
exierit, et reconciliari desiderat.
18. Ut quinta feria ante Pascha poenitentibus sit
remittendum: ante autem, si ad desperationem
infirmitatis devenerint.
19. De illis qui in Ecclesia remitti peccata non crediderint.
20. Quod infirmis omni hora cibum sumere liceat.
21. De illis sacerdotibus qui morientibus poenitentiam
denegaverint.
22. Quod nulli ultima poenitentia sit deneganda.
23. De poenitentibus qui in infirmitate Eucharistiam
acceperint.
24. De poenitentibus subito mortuis.
LIBER DECIMUS OCTAVUS #DE VISITATIONE INFIRMORUM.@#
CAP. PRIMUM.-- #Quod ultima conversio mente potius aestimanda sit quam tempore.@#
(Ex decr. Coelest. papae, capite 20.) Vera ergo ad
Deum conversio in ultimis positorum, mente potius
est aestimanda quam tempore, Propheta hoc taliter
asserente: « Cum conversus ingemueris, tunc salvus
eris. » Cum ergo Dominus sit cordis inspector, quovis
tempore non est deneganda poenitentia postulanti,
cum illi se obliget judici, cui occulta omnia noverit
revelari.
CAP. 2.-- #Quod omnis fidelis in ultimis positus sanctificato oleo inungi debeat.@#
( #Ex decr. Calisti papae.@# ) Beatus enim Jacobus apostolus
in Epistola sua scripsit: « Infirmatur quis in
vobis, inducat presbyteros Ecclesiae, et orent super
eum, unguentes eum oleo in nomine Domini, et
oratio fidei salvabit infirmum. » Hoc et apostoli in
Evangelio fecisse leguntur, et nunc Ecclesiae consuetudo
tenet ut infirmi oleo consecrato ungantur
a presbyteris, et oratione comitante sanentur. Non
solum presbyteris uti licet hoc sacro oleo in suis
infirmitatibus: sed, ut Innocentius papa describit,
etiam omnibus Christianis uti licet eodem oleo, in
sua aut suorum necessitate ungendo. Quod tamen
oleum non nisi ab episcopis licet confici. Nam quod
ait, oleo in nomine Domini, significat oleo in nomine
Domini consecrato: vel certe quia etiam, cum ungant
infirmum, nomen Domini super eum invocare
debent. Et si in peccatis sit, dimittentur ei. Multi
propter peccata in animam facta, infirmitate aut
etiam morte plectuntur corporis. Unde Apostolus
Corinthiis, quia corpus Domini indigne percipere
erant soliti, ait: « Ideo inter vos multi infirmi et imbecilles,
et dormiunt multi. » Si ergo infirmi in peccatis
sint, et haec presbyteris Ecclesiae confessi fuerint,
ac perfecto corde ea derelinquere atque
emendare sategerint, dimittentur eis. Neque enim
sine confessione emendationis queunt dimitti. Unde
recte subjungitur: « Confitemini alterutrum peccata
vestra, et orate pro invicem ut salvemini. »
CAP. 3.-- #De illis qui propter timorem mortis in ipsa infirmitate confitentur peccata sua.@#
(Ex concilio Nannenten., capite 2.) Infirmus qui
necessitate mortis urgente confitetur peccata sua,
sub ea conditione a sacerdote reconcilietur ut, si ei
Dominus vitam donaverit, sanitatemque reddiderit,
secundum qualitatem delicti, et secundum canonum
statuta et poenitentialium probatorum poeniteat.
CAP. 4.-- #De illis qui in necessitatis tempore et poenitentiam, et reconciliationem desiderant.@#
(Ex decr. Leonis papae, capite 9.) His autem qui
in tempore necessitatis et in periculis, urgente instantia,
praesidium poenitentiae et mox reconciliationis
implorant, nec satisfactio interdicenda est,
nec reconciliatio deneganda: quia misericordiae
Domini nec mensuras possumus ponere, nec tempora
definire: apud quem nullas patitur venire moras
conversio, dicente Domino per prophetam: « Cum
conversus ingemueris, tunc salvus eris. » Et alibi:
« Dic iniquitates tuas prior, ut justificeris. » Item: « Quia
apud Dominum misericordia est, et copiosa apud
eum redemptio. In dispensandis itaque Dei donis non
debemus esse difficiles, nec se accusantium gemitus
lacrymasque negligere, cum ipsam poenitendi afflictionem
ex Dei credamus inspiratione concessam,
dicente Apostolo: « Ne forte det illis | null | 388671e7-a86f-4cc7-a477-a0e5bc8e2b4b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Deus poenitentiam
ut resipiscant a diaboli laqueis, a quo captivi
tenentur ad ipsius voluntatem. »
CAP. 5.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Innocentii papae, capite 22.) Et hoc quaesitum
est, quod de his observare oporteat, qui, post
baptismum omni tempore incontinentiae voluptatibus
dediti, in extremo fine vitae suae poenitentiam simul
et reconciliationem communionis exposcunt. De his
observatio prior durior, posterior interveniente
misericordia inclinatior est. Nam consuetudo prior
tenuit ut concederetur eis poenitentia, sed communio
negaretur. Nam cum illis temporibus crebrae persecutiones
essent, ne communionis concessa facilitas
homines de reconciliatione securos non revocaret a
lapsu, merito negata communio est, concessa poenitentia;
ne totum penitus negaretur: et duriorem
remissiorem fecit temporis ratio. Sed postquam
Dominus noster pacem Ecclesiis suis reddidit, jam
terrore depulso, communionem dari abeuntibus placuit,
et propter misericordiam, quasi viaticum profecturis,
et ne Novatiani haeretici, negantis veniam,
asperitatem et duritiam subsequi videamur. Tribuetur
ergo cum poenitentia extrema communio: ut homines
hujusmodi vel in supremis suis, permittente
Salvatore nostro, a perpetuo exitio vindicentur.
CAP. 6.-- #De illis qui ad exitum veniunt, ut ultimo et necessario viatico minime priventur.@#
(Ex concilio Nicaeno, capite 13.) De his qui ad exitum
veniunt etiam nunc lex antiqua regularisque
servabitur, ita ut si quis egreditur e corpore, ultimo
et necessario viatico minime privetur. Quod si desperatus
et consecutus communionem, oblationisque
particeps factus, iterum convaluerit: sit inter eos
qui communionem orationis tantummodo consequuntur.
Generaliter autem omni cuilibet in exitu
posito, et poscenti sibi communionis gratiam tribui,
episcopus probabiliter ex oblatione dare debebit.
CAP. 7.-- #Quod poenitentia possit abolere peccata, etiamsi in ultimo vitae spiritu poeniteat.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 2.) Poenitentiam posse
abolere peccata indubitanter credimus, etiamsi in
ultimo vitae spiritu admissor poeniteat, et vel publica
lamentatione peccata prodantur: quia propositum
Dei, quod decrevit salvare quod perierat, stat immobile.
Et ideo, quia voluntas ejus non mutatur, sive
emendatione vitae, si tempus conceditur, sive supplici
confessione, si continuo vita exceditur, venia
peccatorum fideliter praesumatur ab illo qui non vult
mortem peccatoris, sed ut convertatur a perditione
poenitendo, et salvetur miseratione Domini, ut vivat.
Si quis aliter de justissima pietate Dei sentit, non
Christianus, sed Novatianus est.
CAP. 8.-- #De lapsis in ultimis positis, ut viatico munere, si rogaverint, eis debeat subveniri.@#
( #Ex epist. Siricii papae.@# ) Quicunque carnali fragilitate
ceciderunt, viatico munere, cum ad Deum
coeperint proficisci, si rogaverint, per communionis
gratiam volumus subveniri.
CAP. 9.-- #De illis infirmis qui, dum poenitentiam petierint, et antequam sacerdos veniat, officium oris amittunt.@#
( #Ex epist. Leonis papae.@# ) Ita ergo talium necessitati
auxiliandum est, ut nec actio illis poenitentiae, nec
communionis gratia denegetur, si eam, etiam amisso
vocis officio, per indicia integri sensus quaerere comprobentur.
Quod si ita aliqua aegritudine fuerint
aggravati, ut, quod paulo ante poscebant, sub
praesentia significare non valeant, testimonia fidelium
circumstantium illis prodesse debent: simul tamen
et poenitentiae, et reconciliationis beneficium consequantur.
CAP. 10.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Carthag., capite 81.) Is qui poenitentiam
in infirmitate petit, si casu, dum ad eum
sacerdos invitatus venit, oppressus in infirmitate
obmutuerit, dent testimonium qui eum audierunt, et
accipiat poenitentiam, et, si continuo creditur moriturus,
reconcilietur per manus impositionem, et
infundatur ori ejus Eucharistia. Si supervixerit,
admoneatur a supradictis testibus petitioni suae satisfactum,
et se subditum statutis poenitentiae legibus,
quandiu sacerdos qui poenitentiam dedit,
probaverit.
CAP. 11.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Eusebii papae, capite 10.) Si quis poenitentiam
petens, dum sacerdos venerit, fuerit officio
linguae privatus, constitutum est ut, si idonea testimonia
habuerit quod ipse poenitentiam petiisset,
et ipse per motus aliquos suae voluntatis aliquod
signum facere potest, sacerdos impleat omnia, sicut
supra circa aegrotantem poenitentem scriptum est,
id est, orationes dicat, et ungat eum sancto oleo, et
Eucharistiam ei donet, et | null | 2cbd83bb-abc3-4ce6-9da1-54da43a9ea07 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, postquam obierit, ut caeteris
fidelibus ei subministret.
CAP. 12.-- #De illis qui in ultima aegritudine poenituerint, et mox reconciliati fuerint.@#
( #Ex dictis August.@# ) Sane quisquis positus in ultima
necessitate aegritudinis suae acceperit poenitentiam,
et mox reconciliatus fuerit, et transierit de corpore,
fateor vobis, non illi negamus quod petit, sed nec
praesumo dicere quia bene hinc exierit. Si securus
hinc exierit, ego nescio: poenitentiam dare possumus,
securitatem autem dare non possumus. Nunquid
dico damnabitur? Sed nec dico quia liberabitur.
Vis te a dubio liberari? Vis quod incertum est
evadere? Age poenitentiam dum sanus es. Si enim
agis veram poenitentiam dum sanus es, et invenerit
te novissimus dies, curris ut reconcilieris. Si sic
agis, securus es. Ideo dico tibi quia securus es,
quia egisti poenitentiam eo tempore quo peccare
potuisti. Si autem vis agere poenitentiam quando
jam peccare non potes, peccata te dimiserunt, non
tu peccata.
CAP. 13.-- #De illis qui in periculo sunt constituti, ut, episcopo consulto, presbyter eos reconciliet.@#
(Ex concilio Carthag., capite 4.) Aurelius episcopus
dixit: « Si quisquam in periculo fuerit constitutus,
et reconciliari divinis altaribus petierit, si
episcopus absens fuerit, debet utique presbyter
consulere episcopum, et sic periclitantem ejus praecepto
reconciliare. » Quam rem debemus salubri
consilio roborare.
CAP. 14.-- #De infirmis in periculo mortis constitutis.@#
( #Ex Poenitentiali Theodori.@# ) Ab infirmis in periculo
mortis positis, per presbyteros pura inquirenda est
confessio peccatorum, non tamen illis imponenda
quantitas poenitentiae, sed innotescenda, et cum
amicorum orationibus et eleemosynarum studiis
pondus poenitentiae sublevandum: et si forte migraverint,
ne obligati ex communione alieni, vel ex
consortio veniae fiant. A quo periculo si divinitus
ereptus convaluerit, poenitentiae modum a suo confessore
impositum diligenter observet. Et ideo, secundum
canonicam auctoritatem, ne illis janua
pietatis clausa videatur, orationibus et consolationibus
ecclesiasticis sacra cum unctione olei animati,
secundum statuta sanctorum Patrum, communione
viatici reficiantur.
CAP. 15.-- #De quodam qui Christum negaverat, quomodo in extremis viatico liberatus est.@#
( #Dionysius in ecclesiast. Historia dicit.@# ) In Historia
ecclesiastica Dionysius, rescribens ad Fabianum,
inducit quamdam historiam, dicens quemdam fuisse
apud Alexandriam, unum ex his qui lapsi sunt;
eumdem saepe deprecatum esse ut susciperetur, nec
tamen impetrasse. Oppressum deinde hunc aegritudine,
ita ut tres dies sine voce prorsus jaceret:
paululum vero quarta die respirantem, vocasse ad
se filiolam suam, et dixisse fertur: « Quousque me
detinetis? Quaeso vos cito aliquis presbyterorum
veniat, ut possim dimitti. » Et cum hoc dixisset, rursum
sine voce permansit. Abiit cito cursu ad presbyterum
puer, noctis tempore. Infirmabatur presbyter,
venire non potuit: tamen, quia praeceptum
fuerat ut lapsis in exitu nemo reconciliationis solatia
denegaret, et maxime his quos prius id rogasse
constat, parum Eucharistiae puero dedit. Regrediente
adhuc puero, antequam ingrederetur domum,
rursum Serapion: « Redisti, inquit, fili? Licet presbyter
venire non potuit, tamen imple quod tibi imperatum
est, ut possim recedere. » Cumque acciperet
Eucharistiam, velut catenis quibusdam vinculisque
disruptis, laetiorem jam spiritum reddidit. Ex
quo constat hujus boni auxilio nullum debere fraudari.
CAP. 16.-- #Ut presbyteri de occultis peccatis jussu episcopi poenitentes reconcilient.@#
(Ex decr. Evarist. papae, capite 4.) Ut presbyteri
de occultis peccatis jussione episcopi poenitentes
reconcilient, et, sicut supra praemisimus, infirmantes
absolvant et communicent.
CAP. 17.-- #De poenitente, si in ipsa poenitentia de corpore exierit, et reconciliari desiderat.@#
(Ex concilio Arausico, capite 3.) Qui recedunt de
corpore poenitentes, placuit sine reconciliatoria manus
impositione eis communicare, quod in moriente
suffecit consolatione, secundum definitiones Patrum,
qui hujusmodi communionem congruentem viaticum
nominarunt: ut, si supervixerint, stent in ordine
poenitentium, ut, ostensis necessariis poenitentiae
fructibus, legitimam communionem cum reconciliatoria
manus impositione percipiant.
CAP. 18.-- #Ut quinta feria ante Pascha poenitentibus sit remittendum, ante autem, si ad desperationem infirmitatis devenerint.@#
(Ex epist. Innocentii papae, capite 7 | null | 7df03d45-8ef2-48cf-93fb-a47904cbc949 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.) De poenitentibus
autem qui, sive ex gravioribus commissis,
sive ex levioribus poenitentiam gerunt, si nulla intervenit
aegritudo, V feria ante Pascha eis remittendum,
Romanae Ecclesiae consuetudo demonstrat.
Caeterum, de pondere aestimando delictorum sacerdotis
est judicare, ut attendat ad confessionem
poenitentis, et ad fletus atque lacrymas corrigentis,
ac tum jubere dimitti, cum viderit congruam satisfactionem.
Sane si quis in aegritudinem inciderit,
atque usque ad desperationem devenerit, ei est ante
tempus Paschae relaxandum, ne de hoc saeculo absque
communione discedat.
CAP. 19.-- #De illis qui in Ecclesia remitti peccata non crediderint.@#
( #Ex dictis August.@# ) Qui vero, in Ecclesia remitti
peccata non credens, contemnit divini muneris largitatem,
et in hac obstinatione mentis diem claudit
extremum, reus est illo irremissibili peccato
in Spiritum sanctum, in quo Christus peccata dimittit.
CAP. 20.-- #Quod infirmis omni hora cibum sumere liceat.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 23.) Infirmis licet omni
hora cibum potumque sumere, quotiescunque desiderant.
CAP. 21.-- #De illis sacerdotibus qui morientibus poenitentiam denegaverint.@#
( #Ex decr. Julii papae.@# ) Si quis presbyter poenitentiam
abnegaverit morientibus, reus erit animarum,
quia Dominus dicit: « Quacunque die conversus
fuerit peccator, vita vivet, et non morietur. » Vera
enim conversio in ultimo tempore potest esse: quia
Dominus non solum temporis, sed cordis inspector
est: sicut latro unius momenti meruit esse in paradiso
in hora ultima, confessione.
CAP. 22.-- #Quod nulli ultima poenitentia sit deneganda.@#
(Ex decr. Coelest. papae, capite 15.) Agnovimus
enim poenitentiam morientibus denegari, nec illorum
desideriis annui, qui obitus sui tempore, animae
suae cupiunt remedio subveniri. Horremus, fateor,
tantae impietatis aliquem reperiri, ut de Dei pietate
desperet, quasi non possit ad se quovis tempore
concurrenti succurrere, et periclitantem sub onere
peccatorum hominem pondere, quo se ille expedire
desiderat, liberare. Quid, hoc rogo, aliud est quam
morienti mortem addere, ejusque animam sua
crudelitate, ne absoluta esse possit, occidere? Cum
Deus, ad subveniendum paratissimus, invitans ad
poenitentiam, sic proclamat peccatori: « In quacunque
die conversus fuerit, peccata ejus non reputabuntur
ei. » Et iterum: « Nolo mortem peccatoris,
sed tantum ut convertatur, et vivat. » Salutem ergo
homini adimit quisquis mortis tempore poenitentiam
denegarit, et desperarit de clementia Dei; qui
eum ad subveniendum morienti, sufficere, vel momento,
posse non credidit. Perdidisset latro in
cruce prmaeium ad Christi dexteram pendens, si
illum unius horae poenitentia non juvisset. Cum
esset in poena, poenituit, et per unius sermonis professionem,
habitaculum paridisi Deo promittente
promeruit.
CAP. 23.-- #De poenitentibus qui in infirmitate Eucharistiam acceperint.@#
(Ex concilio Carthag., capite 78.) Poenitentes qui
in infirmitate viaticum Eucharistiae acceperint, non
se credant absolutos sine manus impositione, si supervixerint.
CAP. 24.-- #De poenitentibus subito mortuis.@#
( #Ex eodem.@# ) Eorum qui poenitentia accepta in
bono vitae cursu sine communione moriuntur, oblationem
recipiendam, et eorum funera, ac deinceps
memoriam ecclesiastico effectu prosequendam.
FINIS LIBRI DECIMI OCTAVI.
CAP. PRIMUM.-- #Quod ultima conversio mente potius aestimanda sit quam tempore.@#
(Ex decr. Coelest. papae, capite 20.) Vera ergo ad
Deum conversio in ultimis positorum, mente potius
est aestimanda quam tempore, Propheta hoc taliter
asserente: « Cum conversus ingemueris, tunc salvus
eris. » Cum ergo Dominus sit cordis inspector, quovis
tempore non est deneganda poenitentia postulanti,
cum illi se obliget judici, cui occulta omnia noverit
revelari.
CAP. 2.-- #Quod omnis fidelis in ultimis positus sanctificato oleo inungi debeat.@#
( #Ex decr. Calisti papae.@# ) Beatus enim Jacobus apostolus
in Epistola sua scripsit: « Infirmatur quis in
vobis, inducat presbyteros Ecclesiae, et orent super
eum, unguentes eum oleo in nomine Domini, et
oratio fidei salvabit infirmum. » Hoc et apostoli in
Evangelio fecisse leguntur, et nunc Ecclesiae consuetudo
tenet ut infirmi oleo consecrato ungantur
a presbyteris, et oratione comitante sanentur. Non
solum presbyteris uti licet hoc sacro oleo in suis | null | a9e1ae47-e435-43ee-8f01-b2266d19d037 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
infirmitatibus: sed, ut Innocentius papa describit,
etiam omnibus Christianis uti licet eodem oleo, in
sua aut suorum necessitate ungendo. Quod tamen
oleum non nisi ab episcopis licet confici. Nam quod
ait, oleo in nomine Domini, significat oleo in nomine
Domini consecrato: vel certe quia etiam, cum ungant
infirmum, nomen Domini super eum invocare
debent. Et si in peccatis sit, dimittentur ei. Multi
propter peccata in animam facta, infirmitate aut
etiam morte plectuntur corporis. Unde Apostolus
Corinthiis, quia corpus Domini indigne percipere
erant soliti, ait: « Ideo inter vos multi infirmi et imbecilles,
et dormiunt multi. » Si ergo infirmi in peccatis
sint, et haec presbyteris Ecclesiae confessi fuerint,
ac perfecto corde ea derelinquere atque
emendare sategerint, dimittentur eis. Neque enim
sine confessione emendationis queunt dimitti. Unde
recte subjungitur: « Confitemini alterutrum peccata
vestra, et orate pro invicem ut salvemini. »
CAP. 3.-- #De illis qui propter timorem mortis in ipsa infirmitate confitentur peccata sua.@#
(Ex concilio Nannenten., capite 2.) Infirmus qui
necessitate mortis urgente confitetur peccata sua,
sub ea conditione a sacerdote reconcilietur ut, si ei
Dominus vitam donaverit, sanitatemque reddiderit,
secundum qualitatem delicti, et secundum canonum
statuta et poenitentialium probatorum poeniteat.
CAP. 4.-- #De illis qui in necessitatis tempore et poenitentiam, et reconciliationem desiderant.@#
(Ex decr. Leonis papae, capite 9.) His autem qui
in tempore necessitatis et in periculis, urgente instantia,
praesidium poenitentiae et mox reconciliationis
implorant, nec satisfactio interdicenda est,
nec reconciliatio deneganda: quia misericordiae
Domini nec mensuras possumus ponere, nec tempora
definire: apud quem nullas patitur venire moras
conversio, dicente Domino per prophetam: « Cum
conversus ingemueris, tunc salvus eris. » Et alibi:
« Dic iniquitates tuas prior, ut justificeris. » Item: « Quia
apud Dominum misericordia est, et copiosa apud
eum redemptio. In dispensandis itaque Dei donis non
debemus esse difficiles, nec se accusantium gemitus
lacrymasque negligere, cum ipsam poenitendi afflictionem
ex Dei credamus inspiratione concessam,
dicente Apostolo: « Ne forte det illis Deus poenitentiam
ut resipiscant a diaboli laqueis, a quo captivi
tenentur ad ipsius voluntatem. »
CAP. 5.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Innocentii papae, capite 22.) Et hoc quaesitum
est, quod de his observare oporteat, qui, post
baptismum omni tempore incontinentiae voluptatibus
dediti, in extremo fine vitae suae poenitentiam simul
et reconciliationem communionis exposcunt. De his
observatio prior durior, posterior interveniente
misericordia inclinatior est. Nam consuetudo prior
tenuit ut concederetur eis poenitentia, sed communio
negaretur. Nam cum illis temporibus crebrae persecutiones
essent, ne communionis concessa facilitas
homines de reconciliatione securos non revocaret a
lapsu, merito negata communio est, concessa poenitentia;
ne totum penitus negaretur: et duriorem
remissiorem fecit temporis ratio. Sed postquam
Dominus noster pacem Ecclesiis suis reddidit, jam
terrore depulso, communionem dari abeuntibus placuit,
et propter misericordiam, quasi viaticum profecturis,
et ne Novatiani haeretici, negantis veniam,
asperitatem et duritiam subsequi videamur. Tribuetur
ergo cum poenitentia extrema communio: ut homines
hujusmodi vel in supremis suis, permittente
Salvatore nostro, a perpetuo exitio vindicentur.
CAP. 6.-- #De illis qui ad exitum veniunt, ut ultimo et necessario viatico minime priventur.@#
(Ex concilio Nicaeno, capite 13.) De his qui ad exitum
veniunt etiam nunc lex antiqua regularisque
servabitur, ita ut si quis egreditur e corpore, ultimo
et necessario viatico minime privetur. Quod si desperatus
et consecutus communionem, oblationisque
particeps factus, iterum convaluerit: sit inter eos
qui communionem orationis tantummodo consequuntur.
Generaliter autem omni cuilibet in exitu
posito, et poscenti sibi communionis gratiam tribui,
episcopus probabiliter ex oblatione dare debebit.
CAP. 7.-- #Quod poenitentia possit abolere peccata, etiamsi in ultimo vitae spiritu poeniteat.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 2.) Poenitentiam posse
abolere peccata indubitanter credimus, etiamsi in
ultimo vitae spiritu admissor poeniteat, et vel publica
lamentatione peccata prodantur: quia propositum
Dei, quod decrevit salvare quod perierat, stat immobile.
Et ideo, quia voluntas ejus non mutatur, sive
emendatione vitae, si tempus conceditur, sive | null | 735ac4f6-4b6f-441d-a766-7910141e4ab1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
supplici
confessione, si continuo vita exceditur, venia
peccatorum fideliter praesumatur ab illo qui non vult
mortem peccatoris, sed ut convertatur a perditione
poenitendo, et salvetur miseratione Domini, ut vivat.
Si quis aliter de justissima pietate Dei sentit, non
Christianus, sed Novatianus est.
CAP. 8.-- #De lapsis in ultimis positis, ut viatico munere, si rogaverint, eis debeat subveniri.@#
( #Ex epist. Siricii papae.@# ) Quicunque carnali fragilitate
ceciderunt, viatico munere, cum ad Deum
coeperint proficisci, si rogaverint, per communionis
gratiam volumus subveniri.
CAP. 9.-- #De illis infirmis qui, dum poenitentiam petierint, et antequam sacerdos veniat, officium oris amittunt.@#
( #Ex epist. Leonis papae.@# ) Ita ergo talium necessitati
auxiliandum est, ut nec actio illis poenitentiae, nec
communionis gratia denegetur, si eam, etiam amisso
vocis officio, per indicia integri sensus quaerere comprobentur.
Quod si ita aliqua aegritudine fuerint
aggravati, ut, quod paulo ante poscebant, sub
praesentia significare non valeant, testimonia fidelium
circumstantium illis prodesse debent: simul tamen
et poenitentiae, et reconciliationis beneficium consequantur.
CAP. 10.-- #De eadem re.@#
(Ex concilio Carthag., capite 81.) Is qui poenitentiam
in infirmitate petit, si casu, dum ad eum
sacerdos invitatus venit, oppressus in infirmitate
obmutuerit, dent testimonium qui eum audierunt, et
accipiat poenitentiam, et, si continuo creditur moriturus,
reconcilietur per manus impositionem, et
infundatur ori ejus Eucharistia. Si supervixerit,
admoneatur a supradictis testibus petitioni suae satisfactum,
et se subditum statutis poenitentiae legibus,
quandiu sacerdos qui poenitentiam dedit,
probaverit.
CAP. 11.-- #De eadem re.@#
(Ex decr. Eusebii papae, capite 10.) Si quis poenitentiam
petens, dum sacerdos venerit, fuerit officio
linguae privatus, constitutum est ut, si idonea testimonia
habuerit quod ipse poenitentiam petiisset,
et ipse per motus aliquos suae voluntatis aliquod
signum facere potest, sacerdos impleat omnia, sicut
supra circa aegrotantem poenitentem scriptum est,
id est, orationes dicat, et ungat eum sancto oleo, et
Eucharistiam ei donet, et, postquam obierit, ut caeteris
fidelibus ei subministret.
CAP. 12.-- #De illis qui in ultima aegritudine poenituerint, et mox reconciliati fuerint.@#
( #Ex dictis August.@# ) Sane quisquis positus in ultima
necessitate aegritudinis suae acceperit poenitentiam,
et mox reconciliatus fuerit, et transierit de corpore,
fateor vobis, non illi negamus quod petit, sed nec
praesumo dicere quia bene hinc exierit. Si securus
hinc exierit, ego nescio: poenitentiam dare possumus,
securitatem autem dare non possumus. Nunquid
dico damnabitur? Sed nec dico quia liberabitur.
Vis te a dubio liberari? Vis quod incertum est
evadere? Age poenitentiam dum sanus es. Si enim
agis veram poenitentiam dum sanus es, et invenerit
te novissimus dies, curris ut reconcilieris. Si sic
agis, securus es. Ideo dico tibi quia securus es,
quia egisti poenitentiam eo tempore quo peccare
potuisti. Si autem vis agere poenitentiam quando
jam peccare non potes, peccata te dimiserunt, non
tu peccata.
CAP. 13.-- #De illis qui in periculo sunt constituti, ut, episcopo consulto, presbyter eos reconciliet.@#
(Ex concilio Carthag., capite 4.) Aurelius episcopus
dixit: « Si quisquam in periculo fuerit constitutus,
et reconciliari divinis altaribus petierit, si
episcopus absens fuerit, debet utique presbyter
consulere episcopum, et sic periclitantem ejus praecepto
reconciliare. » Quam rem debemus salubri
consilio roborare.
CAP. 14.-- #De infirmis in periculo mortis constitutis.@#
( #Ex Poenitentiali Theodori.@# ) Ab infirmis in periculo
mortis positis, per presbyteros pura inquirenda est
confessio peccatorum, non tamen illis imponenda
quantitas poenitentiae, sed innotescenda, et cum
amicorum orationibus et eleemosynarum studiis
pondus poenitentiae sublevandum: et si forte migraverint,
ne obligati ex communione alieni, vel ex
consortio veniae fiant. A quo periculo si divinitus
ereptus convaluerit, poenitentiae modum a suo confessore
impositum diligenter observet. Et ideo, secundum
canonicam auctoritatem, ne illis janua
pietatis clausa videatur, orationibus et consolationibus
ecclesiasticis sacra cum unctione olei animati,
secundum statuta sanctorum Patrum, communione
viatici reficiantur.
CAP. | null | 8c8be04f-6437-43dc-98ec-89d99ccdd3f9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
15.-- #De quodam qui Christum negaverat, quomodo in extremis viatico liberatus est.@#
( #Dionysius in ecclesiast. Historia dicit.@# ) In Historia
ecclesiastica Dionysius, rescribens ad Fabianum,
inducit quamdam historiam, dicens quemdam fuisse
apud Alexandriam, unum ex his qui lapsi sunt;
eumdem saepe deprecatum esse ut susciperetur, nec
tamen impetrasse. Oppressum deinde hunc aegritudine,
ita ut tres dies sine voce prorsus jaceret:
paululum vero quarta die respirantem, vocasse ad
se filiolam suam, et dixisse fertur: « Quousque me
detinetis? Quaeso vos cito aliquis presbyterorum
veniat, ut possim dimitti. » Et cum hoc dixisset, rursum
sine voce permansit. Abiit cito cursu ad presbyterum
puer, noctis tempore. Infirmabatur presbyter,
venire non potuit: tamen, quia praeceptum
fuerat ut lapsis in exitu nemo reconciliationis solatia
denegaret, et maxime his quos prius id rogasse
constat, parum Eucharistiae puero dedit. Regrediente
adhuc puero, antequam ingrederetur domum,
rursum Serapion: « Redisti, inquit, fili? Licet presbyter
venire non potuit, tamen imple quod tibi imperatum
est, ut possim recedere. » Cumque acciperet
Eucharistiam, velut catenis quibusdam vinculisque
disruptis, laetiorem jam spiritum reddidit. Ex
quo constat hujus boni auxilio nullum debere fraudari.
CAP. 16.-- #Ut presbyteri de occultis peccatis jussu episcopi poenitentes reconcilient.@#
(Ex decr. Evarist. papae, capite 4.) Ut presbyteri
de occultis peccatis jussione episcopi poenitentes
reconcilient, et, sicut supra praemisimus, infirmantes
absolvant et communicent.
CAP. 17.-- #De poenitente, si in ipsa poenitentia de corpore exierit, et reconciliari desiderat.@#
(Ex concilio Arausico, capite 3.) Qui recedunt de
corpore poenitentes, placuit sine reconciliatoria manus
impositione eis communicare, quod in moriente
suffecit consolatione, secundum definitiones Patrum,
qui hujusmodi communionem congruentem viaticum
nominarunt: ut, si supervixerint, stent in ordine
poenitentium, ut, ostensis necessariis poenitentiae
fructibus, legitimam communionem cum reconciliatoria
manus impositione percipiant.
CAP. 18.-- #Ut quinta feria ante Pascha poenitentibus sit remittendum, ante autem, si ad desperationem infirmitatis devenerint.@#
(Ex epist. Innocentii papae, capite 7.) De poenitentibus
autem qui, sive ex gravioribus commissis,
sive ex levioribus poenitentiam gerunt, si nulla intervenit
aegritudo, V feria ante Pascha eis remittendum,
Romanae Ecclesiae consuetudo demonstrat.
Caeterum, de pondere aestimando delictorum sacerdotis
est judicare, ut attendat ad confessionem
poenitentis, et ad fletus atque lacrymas corrigentis,
ac tum jubere dimitti, cum viderit congruam satisfactionem.
Sane si quis in aegritudinem inciderit,
atque usque ad desperationem devenerit, ei est ante
tempus Paschae relaxandum, ne de hoc saeculo absque
communione discedat.
CAP. 19.-- #De illis qui in Ecclesia remitti peccata non crediderint.@#
( #Ex dictis August.@# ) Qui vero, in Ecclesia remitti
peccata non credens, contemnit divini muneris largitatem,
et in hac obstinatione mentis diem claudit
extremum, reus est illo irremissibili peccato
in Spiritum sanctum, in quo Christus peccata dimittit.
CAP. 20.-- #Quod infirmis omni hora cibum sumere liceat.@#
(Ex concilio Mogunt., capite 23.) Infirmis licet omni
hora cibum potumque sumere, quotiescunque desiderant.
CAP. 21.-- #De illis sacerdotibus qui morientibus poenitentiam denegaverint.@#
( #Ex decr. Julii papae.@# ) Si quis presbyter poenitentiam
abnegaverit morientibus, reus erit animarum,
quia Dominus dicit: « Quacunque die conversus
fuerit peccator, vita vivet, et non morietur. » Vera
enim conversio in ultimo tempore potest esse: quia
Dominus non solum temporis, sed cordis inspector
est: sicut latro unius momenti meruit esse in paradiso
in hora ultima, confessione.
CAP. 22.-- #Quod nulli ultima poenitentia sit deneganda.@#
(Ex decr. Coelest. papae, capite 15.) Agnovimus
enim poenitentiam morientibus denegari, nec illorum
desideriis annui, qui obitus sui tempore, animae
suae cupiunt remedio subveniri. Horremus, fateor,
tantae impietatis aliquem reperiri, ut de Dei pietate
desperet, quasi non possit ad se quovis tempore
concurrenti succurrere, et periclitantem sub onere
peccatorum hominem pondere, quo se ille expedire
desiderat, liberare. Quid, hoc rogo, aliud est quam
morienti mortem addere, ejusque animam sua
crudelitate, ne absoluta | null | 249b46c3-99ae-44d2-bf3a-ab7a80a4bc77 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
esse possit, occidere? Cum
Deus, ad subveniendum paratissimus, invitans ad
poenitentiam, sic proclamat peccatori: « In quacunque
die conversus fuerit, peccata ejus non reputabuntur
ei. » Et iterum: « Nolo mortem peccatoris,
sed tantum ut convertatur, et vivat. » Salutem ergo
homini adimit quisquis mortis tempore poenitentiam
denegarit, et desperarit de clementia Dei; qui
eum ad subveniendum morienti, sufficere, vel momento,
posse non credidit. Perdidisset latro in
cruce prmaeium ad Christi dexteram pendens, si
illum unius horae poenitentia non juvisset. Cum
esset in poena, poenituit, et per unius sermonis professionem,
habitaculum paridisi Deo promittente
promeruit.
CAP. 23.-- #De poenitentibus qui in infirmitate Eucharistiam acceperint.@#
(Ex concilio Carthag., capite 78.) Poenitentes qui
in infirmitate viaticum Eucharistiae acceperint, non
se credant absolutos sine manus impositione, si supervixerint.
CAP. 24.-- #De poenitentibus subito mortuis.@#
( #Ex eodem.@# ) Eorum qui poenitentia accepta in
bono vitae cursu sine communione moriuntur, oblationem
recipiendam, et eorum funera, ac deinceps
memoriam ecclesiastico effectu prosequendam.
FINIS LIBRI DECIMI OCTAVI.
LIBER DECIMUS NONUS. – INDEX CAPITULORUM
6. De admonitione octo principalium vitiorum, et
CAP. 1. Quo tempore presbyteri plebium, canonica
auctoritate, discordantes ad pacem, et delinquentes
ad poenitentiam compellere debeant.
2. Quomodo sacerdotes plebem sibi commissam
tempore poenitudinis admonere et instruere debeant.
3. Oratio sacerdotis dicenda ad poenitentiam venientibus.
4. De confessione, et poenitentia, et reconciliatione,
et interrogatione illorum qui peccata sua confiteri
desiderant, et ordo ad poenitentiam eis dandam.
5. Interrogationes quibus confessor confitentem debet
interrogare.
eorum speciebus.
7. Item de virtutibus quibus eadem vitia superari
possint, et de conclusione poenitentiae.
8. Salubre antidotum animabus.
9. De poenitentia illius anni qui in pane et aqua
jejunandus est, quali ordine observari debeat.
10. De secundo anno qui post illum jejunandus est,
et quibus poenitentibus dandus sit.
11. De illis qui jejunare non possunt, et adimplere
quod in Poenitentiali scriptum est.
12. De redemptione illius anni quem in pane et
aqua jejunare debent.
13. Alio modo.
14. Item alio modo.
15. Item alio modo.
16. Item alio modo.
17. Item alio modo.
18. De redemptione unius hebdomadae quam in
pane et aqua jejunare debent.
19. De redemptione unius mensis quem in pane et
aqua jejunare debent.
20. De illis qui jejunare non possunt, et psalmos
nesciunt; quomodo poenitentiam unius anni, quem
in pane et aqua jejunare debent, redimere possint.
27.
Ut poenitentes, quando poenitentiam petunt,
21. Item redemptio illius anni quem in pane et
aqua poenitere debent.
22. De illis qui jejunare non possunt, et habent unde
redimere possint.
23. De illis qui non possunt adimplere quod in Poenitentiali
scriptum est.
24. De illis qui jejunare non possunt, et non habent
unde redimere possint.
25. De redemptione septem annorum.
26. Ut in capite Quadragesimae omnes publice poenitentes
in civitatem veniant, et ante fores ecclesiae
nudis pedibus, et cilicio induti, episcopo suo
se repraesentent.
impositionem manuum consequantur.
28. Qua auctoritate modus poenitentiae peccata confitentibus
imponi debeat.
29. Quod diversitas culparum diversitatem faciat
poenitentiarum.
30. Quod multi sunt fructus poenitentiae.
31. Cur canones non perfecte praefigant pro unoquoque
crimine tempus et mensuram poenitentiae.
32. De illis qui poenitentiam sibi injunctam adimplere
festinant.
33. Ut quotiescunque aliquis ad poenitentiam accesserit,
sacerdotes jejuniis et orationibus cum eis
communicare debeant.
34. Quod contingat hominem interdum animi motu,
interdum carnis fragilitate peccare.
35. Ut poenitentia absque personae acceptione injungatur.
36. De incestis occulte commissis.
37. Ut inter poenitentes publice et absconse discretio
servanda sit.
38. De illis qui negligunt poenitentiam.
39. Ut poenitentem ex corde magna exhilaratione
sacerdotes suscipere debeant.
40. Ut secundum differentiam peccatorum, episcopi
arbitrio, poenitentiae tempora decernantur.
41. De his qui jam peccare cessaverunt, et perfecte
poenituerunt, ut communio eis in ipsa poenitentia
concedatur.
42. De lapsis, quomodo eos fraterno affectu | null | a9eefb80-d29a-4110-bc30-41e486270edd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
corripere
et consolari debeant, ut non incidant in insidias
diaboli, et desperent.
43. De lapsis in ordinibus sacris, si restaurari possint.
44. Quod anima multis gentibus nobilior sit deflenda,
et multis urbibus preciosior, quodque non sit desperandum
de venia.
45. Quod nullus a consolatione vulnerati fratris se
subtrahere debeat.
46. De eadem re.
47. De eadem re.
48. De eadem re.
49. Post poenitentiam neminem ad clericatum admittendum.
50. Gravibus criminibus implicitos ad clerum admissos,
magnis vitiis involutos clericos officio
non motos, comperit Gelasius.
51. De illis qui loca sanctorum sub praetextu religionis
inconsulte peragrant.
52. De omni peccatore, quoties ceciderit, quod toties
resurgere debeat.
53. Ut justum sit omni homini quod se reprehendat.
54. Ut nullus fratrem condemnet, antequam Deus
illum dijudicet.
62.
Ut nullus episcopus seu presbyter alterius
55. Quod justa obedientia justis muneribus remuneretur.
56. De illis qui ex industria peccant, et promittunt
sibi quamdam impunitatem peccandi, propter largitionem
eleemosynarum.
57. De his qui peracta poenitentia ad pristina
redeunt volutabra.
58. De poenitente femina, si, defuncto viro, aliis
nubere praesumpserit.
59. Quod in danda poenitentia, nulla sit personarum
acceptio.
60. De illis qui peccata sua sine condigna poenitentia
sibi relaxari falluntur.
61. Quod tandiu laborare quisque debeat, donec
possideat Christum.
poenitentem sine litteris sui episcopi suscipiat.
63. Ut poenitentes, secundum canones, nisi peracta
poenitentia communicare non debeant.
64. Quod pro ethnico et publicano habendus sit qui
pro peccato commisso poenitere noluerit.
65. Quod a licitis se abstinere debeat qui illicita se
commisisse meminerit.
66. Ut nullus post poenitentiae actionem ad militiam
saecularem redire debeat.
67. De illis qui relicto religionis proposito ad saeculum
redeunt.
68. Quod nullus religiosus et sanctus careat peccato.
69. Ut poenitentes a conviviis et ornamentis abstinere
se debeant.
70. Ut presbyter poenitentem non reconciliet, nisi
episcopus suus jubeat.
71. Ut nullus ex ecclesiastico ordine per manus
impositionem remedium accipiat poenitendi.
72. Ut ordinati, in gravioribus peccatis deprehensi,
non manus impositionem ut laici accipere debeant.
73. De clericis qui corporali delicto delinquunt, si
restaurari possint.
74. De his qui altario Dei deserviunt, si subito flenda
carnis fragilitate corruerint.
75. Quod conjugati in quadragesima abstinere debeant
ab uxoribus.
76. De illis qui in quadragesimae diebus carnem
manducare praesumunt.
85.
De illis qui animalia a bestiis dilacerata vel
77. De fratre non peccante ad mortem, et ad mortem.
78. Quod difficile sit graviter peccanti sub gradu,
manere in gradu.
79. De eadem re.
80. De eadem re.
81. De eadem re.
82. Quod post septem annos poenitentem sacerdotem
censura canonum in pristinum statum remeare
praecipiat.
83. De populi necessario quod inultum soleat praeterire.
84. De illis qui scabiem aut vermiculos comedunt,
vel urinam bibunt.
laqueis strangulata comedunt.
86. De apibus, si hominem occiderint.
87. De porcis et gallinis, si sanguinem hominis
comederint.
88. De illis qui carnem immundam vel morticinam
comedunt.
89. De illis qui cibum immunda manu tactum comederunt,
vel si canis aut aliquod animal immundum
cibum tetigerit.
90. De illis qui sanguine vel aliquo immundo polluuntur.
91. De illis qui sanguinem aut semen biberint.
92. De piscibus mortuis in flumine inventis.
93. De clericis, si a daemonio vexantur.
94. De illis qui parentum honorem non servant.
95. Quod poenitenti nulla negotia exercere conveniat.
96. Ut sacerdotes nulli poenitentiam injungant ex
corde, sed ex auctoritate.
97. Ut unusquisque presbyter octo principalia vitia
per ordinem sciat.
98. Ut sacerdotes diligenter examinent confitentium
peccata.
99. Ut singuli presbyteri capitula auctoritativa habeant
ad succurrendum poenitentibus.
100. De presbyteris qui culpas peccantium reticent,
vel minus digne poenitentes ad reconciliationem
adducunt.
101. De illis qui truncationes membrorum fecerint.
102. De eadem re.
103. De illis qui ducatum praestant, et depraedatores
super Christianos ducunt.
104. De illis qui per amorem venefici | null | 6a35da81-0438-4402-823b-de59e380f206 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fiunt.
105. De illis qui haereticis, nescientes vel scientes,
se in aliquibus commiscuerint.
106. De illis qui comedunt vel bibunt ab immundis
animalibus tactum vel intinctum.
107. Quod diabolus internas cogitationes animae
non videat, sed ex motu corporis intelligat.
108. De eadem re.
109. De illis qui alios in culpa sua defendere nituntur.
110. De eadem re.
111. Ut poenitentia conjugatis ex consensu detur.
112. Quot modis animae defunctorum solvi debeant.
113. De nutriendis infirmis.
114. Quod non noceant praeterita, si non placeant
praesentia.
115. De illis qui hospites recipere neglexerint.
116. Ut clerici superflua pauperibus erogent.
117. De illo qui alicui fratri suum imputat peccatum,
nisi prius seorsum eum arguerit.
118. De illis qui diu reticent peccata sua.
119. De illis qui aliquem in ira percusserint.
120. De illis qui ad feriendum hominem surrexerint,
volentes eum occidere, sed non potuerunt.
121. De illis qui reticuerint peccatum fratris, quod
est ad mortem.
122. Quod non liceat diacono alicui dare poenitentiam.
123. Ut poenitentia quae dilata est, cum petita fuerit
non negetur.
124. De illis qui despiciunt eos qui fideliter agapas
faciunt.
125. De illis qui dicunt se non habere peccata.
126. De illis qui dicunt sanctos in oratione dominica,
dimitte nobis debita nostra, non pro se sed
pro aliis dicere.
127. De illis qui episcopis suis clam sua confitentur
peccata, et postea negare voluerint.
128. De illis poenitentibus qui attente leges poenitentiae
exsequuntur.
129. De illis qui se affligunt de obitu charorum.
130. De illis qui sibi ipsis voluntarie mortem inferunt.
131. De eadem re.
132. De illis qui cum infidelibus cibum sumere praesumunt.
133. De illis qui apostatant, et ad idololatriam se
143.
Ut poenitentes ante peractam poenitentiam non
134. De eadem re.
135. De illis qui Christiana mancipia captivaverint.
136. De illis qui aream proximi sui incenderint.
137. De illis qui libidinose attrectaverint pue lam
aut mulierem.
138. De illis qui in balneo cum mulieribus se laverint.
139. De administratione xenodochii et decimae.
140. Ut feminae menstruatae non offerant.
141. De illis feminis quae ante mundum sanguinem
ecclesiam intrant, et quae nupserint his diebus.
142. Quod monachi saecularibus poenitentiam dare
non debeant.
reconcilientur.
144. De illis qui ad confessionem veniunt, necesse
est ut primum de livore invidiae et avaritia interrogentur.
145. De illis qui soli Deo peccata sua confitenda
esse affirmant.
146. De illis qui accipiunt poenitentiam, et plus desiderant
temporis constituti expletionem, quam
peccati remissionem.
147. Quod secundum canonum et poenitentialium
statuta, poenitentiae dandae sint.
148. Ut nullus injustas mensuras, et pondera injusta,
et a civibus non collaudata, lucri causa dare
praesumat.
155.
De temporibus quibus se continere debeant
149. De matre quae infantem suum juxta ignem posuerat,
et sua negligentia mortuus est.
150. De ordinatis, si ante vel post ordinationem in
criminalibus peccatis deprehensi fuerint.
151. De viris ordinatis quorum occulta peccata
sunt.
152. De illis feminis quae menstruosum suum sanguinem,
et semen sui viri, et testam hominis
combusserint, et haec omnia viro suo ad potandum
dederint.
153. Ut nullus alius praesumat poenitentiam dare
vel confessionem audire, nisi episcopus aut presbyter.
154. De eadem re.
conjugati ab uxoribus.
156. De femina quae sponte filium suum occiderit.
157. De illis qui in Dominico die nupserint.
158. De illis qui confessa iterant.
159. De poenitentia fidelium, ut confessio illorum non
publice fiat, sed privatim.
#Indicis capitulorum finis.@#
LIBER DECIMUS NONUS #DE POENITENTIA.@#
ARGUMENTUM LIBRI.
Liber hic Corrector vocatur et Medicus, quia
correctiones corporum et animarum medicinas plene
continet, et docet unumquemque sacerdotem, etiam
simplicem, quomodo unicuique succurrere valeat,
ordinato vel sine ordine, pauperi, diviti, puero, juveni,
seni, decrepito, sano, infirmo, in omni aetate
et in utroque sexu.
CAP. PRIMUM.-- #Quo tempore presbyteri plebium, | null | 5bb3ff8f-a0c4-4d98-ae46-80a4c8ef8463 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
canonica auctoritate, discordantes ad pacem, et delinquentes ad poenitentiam compellere debeant.@#
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Hebdomada priori ante
initium Quadragesimae, presbyteri plebium convocent
ad se populum, et discordantes canonica auctoritate
reconcilient, et omnia jurgia sedent, et tunc
primum confitentibus poenitentiam dent; ita ut, antequam
caput jejunii veniat, omnes confessi poenitentiam
acceptam habeant, ut liberius dicere possint:
Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus
debitoribus nostris.
CAP. 2.-- #Quomodo sacerdotes plebem sibi commissam tempore poenitudinis admonere et instruere debeant.@#
( #Ex dictis Augusti.@# ) Presbyteri admonere debent
plebem sibi subjectam, ut omnis qui se sentit mortifero
peccati vulnere sauciatum, feria quarta ante
Quadragesimam cum omni festinatione recurrat ad
vivificatricem matrem Ecclesiam, ubi, quod male
commisit, cum omni humilitate et contritione cordis
simpliciter confessus, suscipiat remedia poenitentiae
secundum modum canonicis auctoritatibus
praefixum. Non solum autem ille qui mortale aliquid
commisit, sed etiam omnis homo quicunque se recognoscit
immaculatam Christi tunicam, quam in
baptismo accepit, peccati macula polluisse, ad proprium
sacerdotem festinet venire, et cum puritate
mentis omnes transgressiones, omnia peccata, quibus
Dei offensam se incurrisse meminit, humiliter
confiteatur: et quidquid ei a sacerdote fuerit injunctum,
ac si ab ipso omnipotentis Dei ore esset prolatum,
ita diligenter intendat, et cautissime observet.
Episcopi vel presbyteri, quando fidelium recipiunt
confessiones, humiliare se debent, et cum tristitiae
gemitu lacrymisque orare, non solum pro suis delictis,
sed etiam pro fratris casu. Ait enim Apostolus:
« Quis infirmatur, et ego non infirmor? » Cum
ergo venerit aliquis ad sacerdotem confiteri peccata
sua, mandet ei sacerdos ut exspectet modicum donec
intret Ecclesiam, aut in cubiculum suum ad
orationem. Si autem locus non est aptus ad hoc, in
corde suo dicat hanc orationem.
CAP. 3.-- #Oratio sacerdotis dicenda ad poenitentiam venientibus.@#
Domine, Deus omnipotens, propitius esto mihi peccatori,
ut condigne tibi possim gratias agere, qui
me indignum propter tuam misericordiam ministrum
fecisti officii sacerdotalis, et me exiguum humilemque
mediatorem constituisti ad orandum, et
ad intercedendum ad Dominum nostrum Jesum
Christum Filium tuum pro peccatis, et ad poenitentiam
revertentibus. Ideoque, dominator Domine, qui
omnes homines vis salvos fieri, et ad agnitionem
veritatis venire, qui non vis mortem peccatorum,
sed ut convertantur et vivant, suscipe orationem
meam, quam fundo ante conspectu clementiae tuae,
pro famulis et famulabus tuis qui ad poenitentiam
venerunt, ut des illis spiritum compunctionis, ut resipiscant
a diaboli laqueis, a quibus astricti tenentur,
et ad te per condignam satisfactionem revertantur.
Per eumdem Dominum nostrum Jesum Christum
filium tuum, etc.
CAP. 4.-- #De confessione, et poenitentia, et reconciliatione, et interrogatione illorum qui peccata sua confiteri desiderant, et ordo ad poenitentiam eis dandam.@#
Tunc sacerdos blande leniterque interroget eum
primum de fide qualiter credat, et dicat:
( #Ex Poenitentiali Romano.@# ) Credis in Deum Patrem,
et Filium, et Spiritum sanctum? Respon.
Credo. Credis quod istae tres personae unus Deus
sit? Respon. Credo. Credis quod in ipsa ista carne
in qua nunc es, resurgere habes in die judicii, et recipere
sive bonum sive malum quod gessisti? Respon.
Credo. Vis dimittere illis peccata qui in te
peccaverunt, Domino dicente: « Si non remiseritis
hominibus peccata eorum, nec Pater vester vobis
dimittet peccata vestra? » Respon. Volo. Et require
ab eo diligenter si est incestuosus, aut suo seniori
infidelis; et si non vult incestum dimittere, non
potes ei dare poenitentiam: si autem vult, potes.
His praemissis, poenitentem alloqui affectuose debet
sacerdos his verbis: Frater, noli erubescere peccata
tua confiteri, nam et ego peccator sum, et fortassis
pejora quam tu feceris habeo facta. Haec idcirco
admoneo, quia usitatum humani generis vitium
est, ut beatus Gregorius dicit, et labendo peccatum
committere, et commissum non confitendo
prodere, sed negando defendere, atque convictum
defendendo multiplicare. Et qui diabolo instigante
nefanda crimina perpetrare non metuimus, haec
eadem, quae opere absque ulla verecundia perfecimus,
eodem suadente saltem verbis erubescimus
confiteri, et coram homine qui similis nostri est,
eisdemque | null | 619b197e-b979-4950-91f4-3e5e4befd875 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fortasse passionibus subjacet, confundimur
dicere quod coram Deo, qui omnia inspicit,
absque ullo mentis rubore committere non formidavimus,
detrectatione detestanda. Sponte ergo fateamur,
quod nullo cogente commisimus. Si vero
nos nostra scelera celaverimus, ab illo manifestabuntur
qui et accusator est peccati et incentor. Ipse
enim hic nos ut peccemus instigat, ipse cum peccaverimus
accusat; si ergo in hac vita preveniamus
eum, et ipsi nostri sceleris accusatores simus, nequitias
diaboli inimici nostri, et accusatoris effugiemus,
Paulo teste, qui ait: « Si nosmetipsos judicaremus,
non utique dijudicaremur. »
CAP. 5.-- #Videns autem eum sacerdos verecundantem, rursum prosequatur: Fortas is, charissime, non omnia quae gessisti ad memoriam modo veniunt. Ego te interrogabo. tu cave ne, diabolo suadente, aliquid celare praesumas. Et tunc eum ita per ordinem interroget.@#
Fecisti homicidium voluntarie sine necessitate non
in hoste, sed per tuam cupiditatem ut sua sibi tolleres,
et sic eum interfecisti? Si fecisti, XL dies
continuos, quod vulgus carinam vocat, ita ut consuetudo
est, in pane et aqua debes jejunare; et septem
annos sequentes sic observes.
Primum annum post illos XL dies, totum a vino,
medone, sagimine, et a caseo, et ab omni pingui
pisce abstinere debes: nisi in illis festis diebus qui
in illo episcopio a cuncto populo celebrantur. Et si
sis in magno itinere, in regio hoste, vel in regali
curte, vel in aliqua infirmitate detentus sis, tunc
liceat tibi uno denario, vel pretio unius denarii, aut
tres pauperes pascendo, tertiam feriam, quintam
feriam, sabbatum redimere: ita tamen ut una re de
illis tribus supradictis utaris, id est, aut vinum
bibas, aut medonem, aut mellitam cervisiam. Postquam
domum veneris, aut sanitati fueris restitutus,
nullam licentiam habeas redimendi. Completo anni
circulo ecclesiam introducaris, et pacis osculum
tibi concedatur.
In secundo anno, et tertio, similiter jejunes, nisi
quod tertiam feriam, quintam feriam, et sabbatum,
potestatem habeas redimendi praenominato pretio,
ubicunque es. Caetera omnia diligenter observes, ut
in primo.
Per singulos quatuor annos qui remanent, tres
quadragesimas, per legitimas ferias debes jejunare.
Primam ante Pascha cum caeteris Christianis, alteram
ante festivitatem sancti Joannis Baptistae, et si
quid remanet, post adimpleas. Tertiam ante Nativitatem
Domini, a vino, a medone, mellita cervisia,
a carne, sagimine, et a caseo, et a pinguibus
piscibus [abstineas].
Et in quatuor supradictis annis, tertia feria,
quinta feria, et sabbato accipias quidquid velis. Secundam
autem feriam, quartam, redimere poteris
pretio jam supradicto. Sextam feriam semper observes
in pane et aqua. Et his expletis, sacram
communionem accipias, ea ratione ut non sis sine
poenitentia quandiu vivas, sed in omni vita tua
omnes sextas ferias in pane et aqua poeniteas, et, si
redimere volueris, potestatem habeas redimendi uno
denario, vel pretio unius denarii, vel pascas tres
pauperes.
Ista secundum misericordiam concedimus tibi,
non secundum canonum censuram: quia canones
sic praecipiunt: Si quis per industriam et per cupiditatem
homicidium fecerit, saeculum relinquat, et
ingrediatur monasterium monachorum, et ibi jugiter
Deo serviat.
Fecisti homicidium pro vindicta parentum? XL
dies, quod carinam vocant, poeniteas, cum septem
sequentibus annis, quia Dominus dicit: « Mihi vindicta,
et ego retribuam. »
Si fecisti homicidium nolens, ita ut in ira tua
aliquem percutere velles, et non occidere, tamen
occidisti, XL dies, id est, carinam in pane et aqua
poeniteas, et septem sequentes annos. Sed in primo
anno tertiam feriam, quintam feriam, sabbatum
redimere poteris, singulas singulis denariis, vel
pretio unius denarii, vel tres pauperes pascendo,
Reliquos autem sex annos ita observa, sicut de homicidiis
sponte commissis constitutum est.
Fecisti homicidium in bello, jussu legitimi principis,
qui pro pace hoc fieri jusserat, et interfecisti
tyrannum qui pacem pervertere studuit? tres quadragesimas
per legitimas ferias poeniteas. Si autem
aliter fuerit, id est, sine jussu legitimi principis, ut
homicidium sponte commissum poeniteas, id est
carinam unam cum septem sequentibus annis.
Occidisti tu liber servum | null | e638cc30-76bf-494b-b5f6-9010fc438f2b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
senioris tui, qui nihil in
te peccavit, sed jussu senioris tui? XL dies, id est
carinam in pane et aqua cum septem sequentibus
annis poeniteas, et senior tuus similiter, nisi servus
sit fur aut latro, et [senior] pro pace aliorum fieri
praecipiat.
Si autem tu servus conservum tuum jussu domini
tui occidisti, dominus tuus quadraginta dies,
id est carinam, in pane et aqua cum septem sequentibus
annis poenitere debet, et tu tres quadragesimas,
per legitimas ferias, excepto nisi pro pace
communi fieret.
Consiliatus es homicidium et non fecisti, et occisus
est homo propter illud consilium? XL dies, id
est carinam, in pane et aqua, cum septem sequentibus
annis poeniteas.
Explorasti vel speculatus es aliquem hominem,
et sic tradidisti illum in manus inimicorum suorum,
et occisus est? XL dies, id est carinam in pane et
aqua poeniteas, et septem sequentes annos ita observes
ut consuetudo est.
Fuisti cum aliis qui pugnaverunt contra aliquem,
aut in domo propria, aut in alterius domo, aut aliquo
loco ubi se defendere speraverat, et lapidem in eum
projecisti, aut sagittam, aut spiculum aliquod adversus
eum misisti et occidere voluisti, et non est a te
percussus, nec vulneratus, tamen ab aliis cum quibus
eum impugnabas, occisus est? XL dies, id est,
carinam in pane et aqua poeniteas, et septem sequentes
annos ita observes ut consuetudo est.
Fecisti parricidium, id est interfecisti patrem,
matrem, fratrem, sororem, patruum, avunculum,
materteram, amitam, vel aliquod tale fecisti? si casu,
non sponte, neque in ira tua percutere voluisti, sed
casu evenit, ut homicidium sponte commissum poenitere
debes. Si autem ex industria, et in ira tua fecisti,
istud observare debes, ut per unius anni circulum ante
fores basilicae orans Domini elementiam perseveres.
Completo anni circulo, introducaris in Ecclesiam.
Tamen in angulo Ecclesiae, usque dum unius anni
spatium finiatur, stes. His ita peractis, si poenitentiae
fructus in te conspicitur, corporis et sanguinis
Domini particeps fias, ut non obdureris desperatione.
Carnem non manduces omnibus diebus vitae tuae.
Jejunes autem usque ad nonam quotidie, exceptis
festis diebus atque dominicis. Abstineas autem te a
vino, medone, mellita cervisia tres dies per hebdomadam.
Arma portare non audeas, nisi contra
paganos. Et ubicunque ire volueris, nullo vehiculo
deducaris, sed pedibus propriis pergas. Ab uxore, si
habeas, non separeris: si autem non habueris, aliam
non ducas. Tempus autem hujus poenitentiae, in
episcopi tui sit arbitrio, ut, secundum conversationem
tuam, aut extendere vel minuere, valeat.
Fecisti homicidium casu, ita ut nullum occidere
velles, vel ferire voluisses in ira tua, sive virga seu
ferro, sive aliquo genere flagelli, sed tu simpliciter
ibas, aut in silvam venatum, et feram sagittare
voluisti, et sic improvise, te nolente et nesciente,
pro fera occidisti?
Aut si jocatus fuisti cum aliquibus aliquem ludum,
et aliquam rem, sive aviculam, sive quoddam
aliud animal, vel in ludo aliquid sagitta, vel baculo,
vel lapide percutere voluisti, et sic aut fratrem, aut
filium tuum, aut aliquem hominem interfecisti;
Aut si stabas in loco publico, sive in curticula
tua, sive in loco alio, et petram propter jocum
projiciebas in illum locum ubi nullum vidisti, et
nulli insidiatus es, et tamen occidisti aliquem;
Aut si aliquis te coegerat ut secum luderes, et
tu fortior fuisti, eum subtus te stravisti, aut ipse te,
et si, a tuo vel a suo cultello vulneratus, mortuus
est;
Aut si, tu operi necessario dum instabas, securis
fugerat de manu tua, aut ferrum lapsum est de
manubrio, et socium et amicum tuum percusserat,
et occisus est? si ista fecisti, aut alia horum similia,
et nullam malam voluntatem adversus supradictas
personas, vel istorum similes habuisti,
quadraginta dies, quod vulgus carinam vocat, ita
ut consuetudo est, jejunes: et quinque sequentes
annos poeniteas. Abstinentia autem ciborum in istis
quinque annis misericorditer tribuatur, ita ut in
primo anno illas tres ferias, tertiam, quintam, sabbatum | null | e3a432de-ff78-48e8-9f50-9db3c58ce6ea | latin_170m_raw | null | None | None | None |
redimere possis uno denario, vel pretio
unius denarii: vel tres pauperes pascendo. Et in
alio anno omnes ferias, excepta sexta feria, quam
semper in pane et aqua jejunare debes, potestatem
habeas redimendi praetaxato pretio. Et sic reliquos
annos observare debes.
Si autem cum fratre tuo, vel cum socio ibas in
silvam ad succidenda ligna, et, appropinquante
casura unius arboris, tu dicebas fratri vel socio ut
fugeret, et ille fugiens sub arbore oppressus est,
innocens eris a morte ipsius.
Si autem ex incuria tua vel negligentia, dum ille
juxta te aliam arborem incideret, tu non praemonuisti
eum in tempore, ut praevideret casuram arboris,
et sic ex tua incuria oppressus est et mortuus:
tunc debes poenitere ut homicida, sed tamen
multo levius quam illud quod ex industria factum
est.
Occidisti seniorem tuum, vel in concilio fuisti
ut occideretur, vel uxorem tuam, partem corporis
tui? duo consilia proponimus tibi; elige horum duorum
quod tibi charius sit. Istud unum est: Relinque
istud fragile saeculum, et ingredere monasterium, et
humiliare sub manu abbatis: et cuncta quae tibi ab
eo fuerint imperata, simplici animo observa.
Secundum autem consilium tale est: Arma depone,
et cuncta saecularia negotia dimitte, carnem
et sagimen omnibus diebus vitae tuae non
comedas, excepto uno die Resurrectionis Domini,
et uno die Pentecostes, et uno die Natalis Domini.
Caeteris temporibus in pane et aqua, et interdum leguminibus
et oleribus poeniteas. In jejuniis, in vigiliis,
et orationibus, et eleemosynis persevera omni
tempore. Vinum, et medonem, et mellitam cervisiam
nunquam bibas, nisi in illis praedictis tribus
diebus. Uxorem ne ducas, concubinam non habeas,
adulterium non facias, absque spe conjugii in perpetuo
maneas. Nunquam te laves in balneo, equum
non ascendas, causam tuam et alterius in conventu
fidelium non agas. In conviviis laetantium nunquam
sedeas. In ecclesia segregatus ab aliis Christianis
post ostium humiliter stes. Ingredientium et egredientium
orationibus suppliciter te commendes. Communione
sacri corporis et sanguinis Domini cunctis
diebus vitae tuae indignum te existimes. In ultimo
autem termino vitae tuae, pro viatico, si observaveris
consilium, ut accipias, tibi concedimus.
Occidisti, aut in consilio fuisti ut occideretur
poenitens qui publice poeniteret, et in ipso vestitu
vel habitu esset quo solent illi esse qui carinam
jejunant? si fecisti idipsum, debes jejunare quod ipse
inceperat, et hoc totum observare quod retro praeceptum
est de his qui homicidia sponte et per cupiditatem
commiserunt.
Fecisti truncationem manuum, aut pedum, aut
oculos fratris tui eruisti, aut vulnerasti aliquem?
pro truncatione, quia proximum et fratrem tuum
debilem et sibi inutilem fecisti, nisi pro furto, aut
pro latrocinio, sive pro pace communi fecisses,
unum annum graviter poenitere debes. Pro vulnera
autem, si grave est, et cicatrices deformes habuerit,
eo quod proximum tuum et fratrem deformem reddideris,
quadraginta dies in pane et aqua poenitere
debes.
Interfecisti furem aut latronem, ubi comprehendi
poterat absque occisione, et tamen interfecisti?
quia ad imaginem Dei creatus, et in nomine ejus
baptizatus, et sanguine ejus redemptus est, XL dies
non intres in Ecclesiam, lanea veste indutus, ab escis
et potibus qui interdicti sunt, et a toro, a gladio
et ab equitatu illos supradictos dies te abstineas. In
tertia autem feria, et in quinta et in sabbato aliquo
genere leguminum, vel oleribus et pomis, vel
parvis pisciculis cum mediocri cervisia utere, et
temperate. Si autem sine odii meditatione, te tuaque
liberando, diaboli membrum interfecisti, secundum
indulgentiam dico, propter imaginem Dei, si
aliquid jejunare volueris, bonum est tibi, et eleemosynas
largiter fac. Si presbyter eadem fecerit, non
deponatur: tamen, quandiu vivat, poenitentiam
agat.
Accusasti aliquem, et per tuam accusationem occisus
est, nisi pro pace? quadraginta dies in pane et
aqua, quod carinam vocant, cum septem sequentibus
annis poenitere debes. Si autem per tuam delaturam
debilitatus est, tres quadragesimas per legitimas
ferias poenitere debes.
Cepisti aliquem, et tradidisti eum in talem locum
ubi aut occisus est, aut membra ejus truncata? similiter
jejunare debes, quamvis dicas quod non ea ratione
eum illuc traderes | null | e6a1446b-d1f8-4d7c-98c6-476335f1e586 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut vel debilitaretur vel
occideretur.
Occidisti tu ipse, aut aliquis per tuum consilium
aliquem ex ecclesiasticis viris Deo dicatis, aut psalmistam,
aut ostiarium, aut lectorem, aut exorcistam
aut acolythum, aut subdiaconum, aut diaconum, aut
presbyterum? Si fecisti, singulos ordines, singulos
gradus singulariter poenitere debes. Ita faciendum
est tibi, ut pro Psalmista, XL dies in pane et aqua,
quod Teutonice carina vocatur, cum septem sequentibus
annis poeniteas. Pro ostiario similiter,
pro lectore similiter, pro exorcista similiter, pro
acolytho similiter, pro subdiacono similiter, pro diacono
similiter, pro presbytero similiter: quia omnis
presbyter octo ordines habet. Quapropter, omnis qui
interfecerit voluntarie presbyterum, ita debet poenitere,
ut octo homicidia sponte commissa, et nunquam
debet esse sine poenitentia. Tamen, secundum Wormaciense
consilium, ita debes poenitere: Si sacerdotem
voluntarie occideris, carnem non manduces, et
vinum non bibas cunctis diebus vitae tuae. Jejunes
quotidie usque ad vesperam, exceptis diebus festis,
atque Dominicis, arma non feras, equum non ascendas,
ecclesiam per quinquennium non ingrediaris,
sed ante fores ecclesiae stes. Post quinquennium
ecclesiam ingredere, nondum vero communices, sed
in angulo ecclesiae stes vel sedeas. Cum autem fuerit
duodecimi anni circulus finitus, communicandi tibi
licentia concedatur, et equitandi tribuatur remissio.
Maneas autem in reliquis observationibus tres dies
per hebdomadam, ut perfectius purificari merearis.
#De perjurio.@#
Fecisti perjurium pro cupiditate? XL dies in pane
et aqua, quod vulgus carinam vocat, et septem
sequentes annos ita observes ut consuetudo est. Et
quandiu vivas, omnes sextas ferias in pane et aqua
jejunes. Et si redimere volueris, uno denario, vel
pretio unius denarii, vel tres pauperes pascendo,
potestatem habeas redimendi. Tamen Poenitentialis
Romanus praecipit: Si quis per cupiditatem se
pejeraverit, omnes res suas vendat, et pauperibus
distribuat, et monasterium ingressus, jugi poenitentia
se subdat.
Fecisti perjurium sciens, et alios in perjurium
adduxisti? XL dies in pane et aqua, quod vulgus
carinam vocat, poenitere debes, et septem sequentes
annos, ita ut consuetudo est, observare debes. Et
tot perjuria debes jejunare, quot homines sciens ad
perjurium adduxisti, et ipsi sua perjuria emendent,
ut supra notatum est, si scientes fecerunt. Sin autem,
levius.
Fecisti perjurium coactus, et pro necessitate, aut
pro vita tua? quia dilexisti corpus plus quam animam,
quadraginta dies. id est carinam, in pane
et aqua poenitere debes, et omnes sextas ferias quae
sunt in unius anni circulo, in pane et aqua poeniteas,
et non redimas.
#De otioso juramento.@#
Promisisti meretrici vel adulterae juramento fidem,
aut aliquid tale cum juramento promisisti, quod
contra jus canonum esset? poeniteas juramentum,
et frange jusjurandum, et illud melius et justius
est quam permanere in stupri flagitio aut in alio
aliquo malo, quia scriptum est: « Injusta vota frangenda
sunt. »
Si jurasti per capillum Dei, aut per caput ejus,
vel alio modo blasphemia contra Deum usus fueras,
si semel nesciens fecisti, septem dies in pane et
aqua poeniteas. Si secundo vel tertio, increpatus,
fecisti, XV dies in pane et aqua poeniteas. Si per
coelum aut per terram, sive per solem vel per
lunam, aut per aliam aliquam creaturam, XV dies
in pane et aqua poeniteas.
Si sacramento te obligasti ut ad pacem alicujus
inimici tui nullo modo redires, pro perjurio annum
unum a corpore et sanguine Domini sis segregatus,
et XL dies in pane et aqua poeniteas: ad charitatem
vero, quae operit multitudinem peccatorum, celeriter
redi.
Si definisti, vel juramento te obfirmasti aliquid
agere quod Deo non placeret, juxta modum peccati
poenitentiam age, et hoc quod temere et injuste
definisti, in irritum revocetur. Si aliquid te incaute
jurasse contigerat, quod observatum pejorem verteretur
in exitum, juxta synodalia decreta mutandum
decernimus, [potius] quam, te permanente in juramento,
in aliud crimen majus devertaris.
#De furto.@#
Furatus es aliquid de ecclesiastico thesauro infra
ecclesiam, sive aurum, sive argentum, sive gemmas,
sive libros, sive pallia altaris, sive sacerdotalia
vestimenta; sive vela, sive tapetia | null | 7bfd0317-ee7a-44ee-854d-5b8b1f06547e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, sive aliquid quod
ad ecclesiae usum vel datum est, vel factum est?
si fecisti, redde quod tulisti, et tres carinas cum
septem sequentibus annis poeniteas. Si ipsas sacras
reliquias furatus es, reportatis sacris, septem carinas
jejunare debes.
Si infregisti alicujus Christiani domum per noctem,
et ibi tulisti ejus quadrupedia, id est aut equum
aut bovem, aut alia ejus animalia, aut fortiorem
causam valentem quadraginta solidos, pretium
redde, et annum unum per legitimas ferias poenitere
debes. Si autem non reddis, duos annos per
legitimas ferias poenitere debes. Si majus furtum
fecisti, magis debes poenitere. Et si saepe fecisti,
tanto magis debes augere poenitentiam. Si parvum
furtum fecisti, decem dies in pane et aqua debes
poenitere: pueri quinque dies in pane et aqua poeniteant.
#De rapina.@#
Si rapinam fecisti, gravius debes poenitere: quia
miserabilius est quod per vim se vidente rapuisti,
quam quod sibi, dormiente vel absente, furatus es
Si fecisti furtum necessitatis causa, sic dico ut non
haberes unde viveres, et propter famis penuriam,
et tantum furatus es victualia extra ecclesiam, et
non propter consuetudinem fecisti, redde quod tulisti,
et tres sextas ferias in pane et aqua poeniteas.
Si autem reddere non poteris, decem dies in pane
et aqua poeniteas.
#De adulterio.@#
Moechatus es cum uxore alterius, tu non habens
uxorem? XL dies inpane et aqua, quod in communi
sermone carina vocatur, cum septem sequentibus
annis poeniteas.
Si moechatus es tu uxoratus cum alterius uxore,
quia habuisti quomodo impleres tuam libidinem,
duas carinas, cum quatuordecim sequentibus annis
poenitere debes, unam quia super uxorem tuam alteram
habuisti, ecce unum adulterium: habuisti
etiam alterius uxorem, ecce aliud adulterium, et nunquam
debes esse sine poenitentia.
#De fornicatione.@#
Si tu solutus ab uxore cum femina vacante
stuprum perpetrasti, decem dies in pane et aqua
poeniteas, si cum propria ancilla, similiter poeniteas.
Si dimisisti uxorem tuam, et aliam duxisti, accipe
priorem uxorem, et carinam unam in pane et aqua
cum septem sequentibus annis poeniteas, quia scriptum
est: « Quod Deus conjunxit, homo non separet. »
Nulli licet uxorem suam dimittere, nisi causa fornicationis,
id est, si ipsa adulterium cum alio perpetraverit;
tunc licet illam dimittere propter fornicationem,
sed illa vivente aliam non ducere. Sed si
sic privati voluerint permanere, ut neuter illorum
se super alterum de discidio proclamaverit, maneant
sic. Si autem se de discidio proclamaverint,
tunc primum episcopus peracta inter eos poenitentia
id est post septennem poenitentiam, si petierint, debet
eos reconciliare. Eadem lex erit marito adversus
uxorem, si ipse adulterium perpetraverit, et si ipsa
voluerit, propter fornicationem potest maritum dimittere,
eadem ratione qua supra de uxore adulterium
perpetrante dictum est.
Accepisti uxorem, et non fecisti nuptias publice,
et non venisti ad ecclesiam tu et uxor tua, et non
accepistis benedictionem a sacerdote, sicut in canonibus
scriptum est, et non dotasti eam dote qualicunque
potuisti, sive terra, sive mobilibus rebus,
auro, argento, vel mancipiis, vel animalibus, vel
juxta possibilitatem tuam: postremo, vel denario,
vel pretio unius denarii, vel pretio unius oboli, tantum
ut dotata fieret? Si non fecisti, tres Quadragesimas
per legitimas ferias poenitere debes.
Fecisti fornicationem cum sanctimoniali, id est
cum sponsa Christi? Si fecisti, XL dies in pane et
aqua, quod carinam vocant, cum septem sequentibus
annis poeniteas, et quandiu vivas, omnes sextas
ferias in pane et aqua observes.
Si corrupisti virginem, et postea eamdem suscepisti
uxorem, eo quod solas nuptias, quod maximum
est, violasti, annum unum per legitimas ferias poeniteas.
Si autem non duxisti eam post corruptionem
uxorem, duos annos per legitimas ferias poeniteas.
Accepisti illam tibi uxorem, quam alter sibi desponsatam
habuerat? dimitte illam, quia nunquam
potest tibi fieri legitima, et XL dies in pane et aqua,
quod carinam vocant, cum VII sequentibus annis
poeniteas.
Rapuisti uxorem tuam, et vi sine voluntate mulieris,
vel parentum in quorum mundiburdio tenebatur,
illam adduxisti? Si fecisti; nec illam habere debes,
secundum canonum auctoritatem, nec | null | bcb7236c-8d75-4b5f-8abd-0826fa208d76 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
aliam unquam
canones te habere concedunt. Si autem illa consentiens
non fuerat, in Domino licentiam habeat nubendi.
Tu autem XL dies, id est, carinam, in pane
et aqua poeniteas, et VII sequentes annos: et, quia
legitima conjugia Dei praecepto sunt ordinata, et
quia ex duobus corporibus unum ex Dei jussu conficitur,
et quia non debet fieri legitimum conjugium
nisi ex consensu amborum et parentum, tu, qui sanctum
illud constitutum turbasti et violasti, sine spe
conjugii permaneas.
Contigit tibi ut uxor tua te conscio et hortante
cum alio viro, illa autem nolente adulterium perpetraret?
Si fecisti, XL dies, id est, carinam, in pane
et aqua poeniteas et septem annos, unum ex his in
pane et aqua poeniteas, et nunquam sis sine poenitentia.
Si autem uxor tua hoc probare potuerit,
quod tua culpa et tuo jussu, se renuente et reluctante,
adulterata sit, si se continere non potest, nubat
cui voluerit, tantum in Domino. Tu autem sine uxoria
spe in perpetuo permaneas. Illa autem si consentiens
fuerat, eadem jejunet quae tibi proposita
sunt, et sine spe conjugii permaneat.
Accepisti uxorem cognatam tuam, vel quam cognatus
habuit? separari debes ab ea, et poenitere
juxta modum cognationis: quia sancti Patres et
sancta illorum statuta incestis conjunctionibus nil
prorsus veniae reservant, neque numerum generationum
definiunt. Sed id statuerunt, ut nulli Christiano
liceat de propria consanguinitate seu cognatione
uxorem accipere, usque dum generatio recordaretur,
cognosceretur, aut memoria retineretur.
Quia sanctus Gregorius dicit: « Si quis de propria
cognatione, vel quam cognatus habuit in conjugium
duxerit, anathema sit. » Quapropter scire debes quia
non est ita ut multi sacerdotes multos seducunt,
dicentes quod in ipso peccato poenitentia esse possit.
Verbi gratia, si tu modo haberes cognatam tuam,
vel uxorem alterius, vel aliquid tale quod licitum
non esset, et velles in eo peccato permanere, et tamen
in poenitentia esse: verbi gratia, si hodie quadraginta
dies in pane et aqua pro uno quolibet peccato
peractos haberes in poenitentia, et iterares
prius peccatum, nihil valeret poenitentia quam fecisti,
juxta id quod dicitur: « Sicut canis qui redit ad vomitum
suum, et sues ad volutabra sua, » ita erit et
peccatori qui redit ad peccatum prius confessum.
Quapropter scias vere, dum in ipso peccato fueris,
poenitentia ejusdem peccati nihil valet.
#De abusione conjugii.@#
Concubuisti cum uxore tua vel cum alia aliqua
retro, canino more? Si fecisti, decem dies in pane et
aqua poeniteas.
Junxisti te uxori tuae menstruo tempore? si fecisti,
decem dies in pane et aqua poeniteas. Mulier tua si
intraverit ecclesiam ante mundum sanguinem post
partum, tot dies poeniteat, quot ecclesia carere debuerat.
Si autem concubuisti cum ea his diebus,
viginti dies in pane et aqua poeniteas.
Concubuisti cum uxore tua postquam infans
motum in utero fecerat? vel saltem XL dies ante
partum? Si fecisti, XX dies in pane et aqua poeniteas.
Concubuisti cum uxore tua post manifestatam
conceptionem? decem dies in pane et aqua poeniteas.
Concubuisti cum uxore tua die dominica? quatuor
dies in pane et aqua poenitere debes?
Coinquinatus es cum uxore tua in Quadragesima?
XL dies in pane et aqua poenitere debes, aut XXVI
solidos in eleemosynam dare. Si per ebrietatem evenit,
XX dies in pane et aqua poeniteas. Viginti dies
ante Natalem Domini, et omnes dies Dominicos, et in
omnibus legitimis jejuniis, et in natalitiis apostolorum,
et in praecipuis festis et in publicis, castitatem
debes custodire. Si autem non custodisti, XL dies in
pane et aqua poeniteas.
#De falso testimonio.@#
Fuisti in falso testimonio, ita dico ut testimoniares
et affirmares hoc verum esse quod falsum erat,
et hoc fecisti propter amorem alicujus, sive per praemium,
sive propter timorem? Si fecisti, ita debes
poenitere sicut adulterium, et homicidia sponte commissa,
Domino dicente: « De corde enim exeunt homicidia,
adulteria, furta, falsa testimonia. » Et ideo
debet similiter poenitere et excommunicari falsus
testis, sicut adulter, et fur, et homicida. Si propter
timorem fecisti illius a quo timere potuisti, et
membra perdere, | null | 17d80e01-9673-4848-b0e5-c66b183f6bac | latin_170m_raw | null | None | None | None |
aut vitam, et ad ultimum bona tua,
tunc divide poenitentiam, et postea praevide ne tibi
ulterius contingat.
#De arte magica.@#
Violasti sepulcrum, ita dico, dum aliquem videres
sepelire, et in nocte infringeres sepulcrum et tolleres
vestimenta ejus? Si fecisti, II annos per legitimas
ferias poeniteas.
Consuluisti magos, et in domum tuam induxisti
exquirendi aliquid arte malefica, aut expiandi causa,
vel, paganorum consuetudinem sequens, divinos qui
tibi divinarent, ut futura ab eis requireres quasi a
propheta, et illos qui sortes exercent, vel qui per
sortes sperant se futura praescire, vel illos qui vel
auguriis vel incantationibus inserviunt, ad te invitasti?
Si fecisti, duos annos per legitimas ferias
poeniteas.
Si observasti traditiones paganorum, quas, quasi
haereditario jure diabolo subministrante, usque in
hos dies semper patres filiis reliquerunt, id est ut
elementa coleres, id est lunam aut solem, aut stellarum
cursum, novam lunam, aut defectum lunae,
ut tuis clamoribus aut auxilio splendorem ejus restaurare
valeres, aut illa elementa tibi succurrere
aut tu illis posses, aut novam lunam observasti
pro domo facienda aut conjugiis sociandis? Si
fecisti, duos annos per legitimas ferias poeniteas,
quia scriptum est: « Omne quodcunque facitis in
verbo et in opere, omnia in nomine Domini nostri
Jesu Christi facite. »
Observasti Kalendas Januarias ritu paganorum, ut
vel aliquid plus faceres propter novum annum quam
antea, vel post soleres facere, ita dico ut aut mensam
tuam cum lapidibus vel epulis in domo tua
praeparares eo tempore, aut per vicos et per plateas
cantores et choros duceres, aut supra tectum domus
tuae sederes, ense tuo circunsignatus, ut ibi videres
et intelligeres quid tibi in sequenti anno futurum
esset? vel in bivio sedisti supra taurinam cutem, ut
et ibi futura tibi intelligeres? vel si panes praedicta
nocte coquere fecisti tuo nomine, ut, si bene elevarentur,
et spissi et alti fierent, inde prosperitatem
tuae vitae eo anno praevideres? Ideo, quia Deum creatorem
tuum dereliquisti, et ad idola et ad illa vana
te convertisti, et apostata effectus es, duos annos
per legitimas ferias poeniteas.
Fecisti ligaturas, et incantationes, et illas varias
fascinationes quas nefarii homines, subulci, vel
bubulci, et interdum venatores faciunt, dum dicunt
diabolica carmina super panem aut super herbas,
et super quaedam nefaria ligamenta, et haec aut in
arbore abscondunt, aut in bivio aut in trivio projiciunt,
ut aut sua animalia vel canes liberent a peste
et a clade, et alterius perdant? Si fecisti, duos
annos per legitimas ferias poeniteas.
Interfuisti, aut consensisti vanitatibus quas mulieres
exercent in suis lanificiis, in suis telis, quae,
cum ordiuntur telas suas, sperant se utrumque
posse facere, cum incantationibus et cum aggressu
illarum, ut et fila staminis, et subtegminis in invicem
ita commisceantur [ut], nisi his iterum aliis diaboli
incantationibus econtra subveniant, totum pereat?
Si interfuisti, aut consensisti, triginta dies poeniteas
in pane et aqua.
Collegisti herbas medicinales, cum aliis incantationibus
cum symbolo et Dominica oratione, id est
cum Credo in Deum et Pater noster cantando. Si
aliter fecisti, decem dies in pane et aqua poeniteas.
Venisti ad aliquem locum ad orandum nisi ad
ecclesiam vel ad alium locum religiosum quam
episcopus tuus vel tuus sacerdos tibi ostenderet, id
est vel ad fontes, vel ad lapides, vel ad arbores, vel
ad bivia, et ibi aut candelam aut faculam pro veneratione
loci incendisti, aut panem aut aliquam oblationem
illuc detulisti, aut ibi commedisti, aut aliquam
salutem corporis aut animae ibi requisisti?
Si fecisti, aut consensisti, tres annos per legitimas
ferias poeniteas.
Requisisti sortes in codicibus vel in tabulis, ut
plures solent, qui in Psalteriis et in Evangeliis, vel
in aliis hujuscemodi rebus sortiri praesumant? Si
fecisti, decem dies poeniteas in pane et aqua.
Credidisti unquam vel particeps fuisti illius perfidiae,
ut incantatores et qui se dicunt tempestatum
immissores esse, possent per incantationem daemonum
aut tempestates commovere aut mentes hominum
mutare? Si credidisti, aut particeps fuisti,
annum unum per legitimas ferias poeniteas.
Credidisti aut particeps fuisti illius incredulitatis,
ut aliqua femina sit quae per quaedam maleficia | null | ea2cad75-bd2b-404b-b78c-81c3586ec830 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.