Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
cito, pro
dolor! finiturum. Namque cum predictus marchio
omnia aliter, quam umquam speraret, ibi provenire
prospexisset, optimum duxit, ut occidentales visendo
regiones Herimannum ducem cum caeteris optimatibus
de rei publice suique commoditate alloqueretur.
Salutatis postera die suis familiaribus, inimicisque
caute notatis, cum Bernwarde antitiste Hillins
em
venit, ubi ut rex suscipitur honorificeque
habetur. Deinde ad Pathelbrunnan pergens, clausas
invenit portas, et jussu venerabilis Retharii presulis
intromissus, primo ecclesiam causa oracionis
intrat, postque ad domum, ubi episcopus cenabat,
veniens, caritative susceptus est. Ibi tunc interdictum
est huic, quod colloquium in Diusburg, cujus
gratia huc venerat, fieri nullo modo potuisset. Insuper
animadvertit, (f. 83' ) multum displicere antistiti
de incepto ejus inconvenienti. Et propter hoc
abiens, cum ad Northeim, Sigifridi comitis curtem,
veniret, diligenter susceptus est, atque ut ibi pernectare
vellet, rogatur. Intimaverat huic occulte damna
Ethefind cometissa, quod Sigifrith et Benno,
senioris suimet filii, cum confratribus Heinrico et
Udone aliisque conspiratoribus suis de nece
sua positis tractarent insidiis, suppliciter efflagitans,
ut aut ibi usque in crastinum maneret, seu alio
diverteret. Talia comes benigne suscipiens propositum
itineris propter eos interrumpere nequaquam
posse nec velle respondit. Inde protinus discedens
cante suos per omnem diem hanc circumspexit, et,
ut optimus erat miles, ne terrerentur, ammonuit.
Quod eminus hostis e latentibus insidiis considerans,
quia non utile sibi tunc videbatur, distulit, et sequenti
nocte inceptis persistere, dextris confirmavit.
4.
Pervenit autem comes ad locum predestinatum,
qui Palithi dicitur; et facto vespere comedit,
et in lignea caminata cum paucis dormitum ivit.
Caeteri vero quam plurimi in proximo quiescebant
solario. (f. 84) Quos cum sopor oppido lassos gravaret,
inimica manus incautos opprimens invasit, comitemque
clamoribus inmensis excitatum a lecto
celeriter surgere compulit. Is vero braca suimet et
quibuscumque potuit igni vires suggerit, et quod
tunc premeditari non valuit, fractis fenestris,
majorem nocendi quam se defendendi hostibus
aditum patefecit. Nec mora, pre foribus occiditur
miles Herimannus, et exterius ad auxilium domino
properans Athulfus, ambo fortes et usque ad
mortem fideles. Vulneratur insuper Erminoldus,
imperatoris camerarius, ac solus tunc repugnat
Ekkihardus, vir domi miliciaeque laudabilis;
cui Sifridus hasta fortiter emissa nodum cervicis
infregit, terramque oppetere compellit. Quo casu
protinus perspecto, alacriter omnes irruunt, capud
amputant, et quod miserum est, funus predantur.
Facta sunt autem haec 2 Kalendas Mai. Peracto
tandem inmani scelere, percussores laeti et
incolumes redeunt. Hii autem qui in solario erant
ignavi, nec dominum laborantem in aliquo adjuvabant,
nec mortuum ulcisci conabantur. Abbas
vero ejusdem loci, (f. 84' ) Alfkerus nomine, corpus
visitavit, ac commendationem animae summa devotione
perfecit.
5.
Quae vero sit causa, quae hos ad tale facinus
perpetrandum persuaserit, veraciter explicate nequeo.
Quidam dicunt Heinricum instinctu predicti
comitis ab imperatore flagellis cesum haec sepius in
eum meditatum fuisse. Alii autumant, sicut predixi,
in Werlu ob contumeliam consororibus illatam, quia
isti libenter his serviant, ac per convivia minasque
ab ipso sibi manifestatas, haec eos incepisse.
Hoc tantum scio quod decus regni, solatium patriae,
spes commissis, terror inimicis, et per omnia
perfectissimus foret, si in humilitate solum
persistere voluisset. Hujus vitae cursum quam probabiliter
egit, qui apud dominum suimet beneficii
maximam partem acquisivit in proprietatem!
Milzientos a libertate inolita servitutis jugo constrinxit.
Boemiorum ducem Bolizlavum, qui cognominatur
Rufus, ad militem sibi, aliumque ad
amicum familiarem blandiciis ac minis adipiscitur.
Super omnem Thuringiam communi totius
populi electione ducatum promeruit. Comites
vero orientales, paucis tantum exceptis, regnumque
in (f. 85) spe habuit. Quae omnia ad tam miserabilem
hunc detraxere finem. Hujus fama diu mox
propagata domnam Suonehildam venire fecit obviam,
filiique ejus laeticiam turbavit Herimanni. Is
namque cum jussu patris Willehelmum comitem,
senectute ac omni bonitate proficuum, ob vindicandam
Widikindi et Herimanni necem a filio suimet
eis inlatam, valida manu in Wimeri possideret,
emeritumque senem in presentiam predicti
comitis venire, et quicquid ipse ab eo exposceret
implere, juramento constringeret: accepta nece
parentis inprovisa, cum matre celeriter occurrit, | null | e67a7730-454e-41c3-be76-83f46d30f067 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
patrisque corpus ingenti luctu suscipiens, in urbe,
quae Geni dicitur, sepeliri fecit. Peracto
autem tricesimo die, domna Suonehildis ad
Misni proficiscitur cum filiis.
6.
Interim Bolizlavus, Miseconis filius patri longe
inferio, de morte laetatur comitis Ekkyhardi; moxque
collecto exercitu, omnem Geronis marcham comitis
eitra Albim jacentem, deindeque premissis
obsidibus Budusin civitatem cum omnibus appertinenciis
comprehendens, statim Striclam urbem
invasit, Misnenses (f. 85' ) pecunia corrumpere clam
temptans. Qui novis semper gaudentes, in una dierum,
cum presidii maximam multitudinem ob
acquirendam equorum annonam exisse conperirent,
portam, quae orientem respicit, in ea parte,
qua satellites habitant dicti sclavonice Vethenici
,
Cukesburgiensi Guncelino ad hoc duce
irruunt, Bececionemque, Herimanni comitis satellitem,
primo occidentes, ad caminatam ejusdem
omnes armati conveniunt, fenestram lapidibus impugnant
grandibus, dominum urbis, Ozerum
nomine, sibi ad occidendum reddi vociferantes.
Sed Thietmarus miles ex cubiculi sola municione: #Quare sic,@#
infit, #agitis? quis furor vos ita seduxit,
ut obliti beneficiorum comitis Ekkihardi spontaneaeque
invitationis, sic assurgitis in perniciem filii? Si causam
tanti facinoris seu publice seu clam cuiquam
nostrum vultis aperire, commissi emendacionem vobis
complacitum, futurique timoris vestrimet securitatem
ex mei senioris nostrorumque omnium parte firmiter,
qualitercumque vultis, promitto. Hunc quem in mortem
vobis dari inclementer exposcitis, nobis viventibus@#
#
(f. 86) non accipitis. Paucis sumus; aut communiter
mori, aut incolumes urbe hac nos exire pro
certo sciatis.@# Tunc illi auditis sermonibus, his colloquuntur,
abeundique licenciam hiis prestantes,
ducem Bolizlavum per internuncios invitant, portisque
eundem suscipiunt apertis; completurque
quod scriptum est: #Laetantur, cum male fecerint, ac
exsultant in rebus pessimis (Prov. II, 14)
@#, et iterum:
#Sunt principia eorum ut mel, et novissima quasi
abscinthium (Prov. V, 4.)
@# Hac elatus prosperitate
Bolizlavus, omnes regionis illius terminos usque
ad Elstram fluvium preoccupavit, presidiisque suimet
munit. Congregantibus se tunc unanimiter ad
haec prohibenda nostris, dolosus ille legatum obviam
misit, qui se protestaretur cum gratia Heinrici ducis
ac licencia haec incepisse; in nullo se incolis nociturum,
et si quando is in regno vigeret, voluntati
ejusdem in omnibus assensurum; sin autem, quod
his tum placeret, libenter facturum. Hoc animadvertentes
nostri, verbis credidere phaleratis,
et inhoneste, quasi ad dominum, ad eundem profecti,
honorem innatum supplicatione et injusta
servitute mutabant. Quam inique comparandi
sunt antecessores nostri et (f. 86' ) contemporales!
Vivente egregio Hodone, pater istius Miseco
domum, qua eum esse sciebat, crusinatus intrare,
vel eo assurgente numquam presumpsit sedere.
Deus indulgeat imperatori, quod tributarium
faciens dominum, ad hoc umquam elevavit, ut
oblita sui genitoris regula, semper sibi prepositos
auderet in subjectionem paulatim detrahere, vilissimoque
pecunie transeuntis inescatos amo in
servitutis libertatisque detrimentum capere.
7.
Alter autem Bolizlavus, Boemiorum provisor,
cognomento Rufus, et impietatis auctor immensae,
antiquo more jam paululum refrenato, duci aspiravit
Heinrico; qui inicio mensis Junii cum primis
Bawariorum et orientalium Francorum Wormatiam
venit, causa Renum ibidem transeundi, Magontiaque
benediccionem accipiendi. Quod prohibere
Herimannus dux nititur, nullumque cis patefecit
Reno favente ingressum. Dux autem Heinricus
habito de hiis rebus cum suis consilio, simulato in
Bawariam reditu transituque quasi desperato, ad
urbem Larsem ubi sanctus requiescit Nazarius,
venit. Deindeque ad Magontiam celeriter (f. 87)
properando, Renum securus enavigat. Hic 8 Idus
Junii ibidem communi devotione in regem electus, a
Wiligiso, ejusdem sedis archiepiscopo, suffraganeorumque
suimet auxilio accepta regali unccione,
cunctis presentibus Deum collaudantibus, coronatur.
Francorum et Muselenensium primatus,
regi manus tunc applicans, gratiam ejusdem
meruit. Omnibus huc indique confluentibus in miliciam
a rege susceptis, rursus Renum inundantem
rex novus transiens, per orientalem Franciam
sibi quam fidelem, Alemanniam invadere
et cum depopulatione illius terrae ab inceptis Herimannum
resistentem conatur avertere. Dux autem
ut audivit sua a rege predata, nondum volens humiliari
,
sed pro dolor! contra dominum et regem
exaltans se, caput ducatus sui Argentinam,
que Strazburg dicitur, quia episcopus ejusdem
urbis Wicelinus sibi resistere presumpserit, cum
Conrado suimet genero, milite petit armato murosque
ascendens | null | 864040ac-8d82-49cd-885f-997fd6095327 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, nil victis reliquid , Sed
execrata Alemannorum turba ad rapiendum promptissima,
inscio duce, majorem ecclesiam sanctae
Dei genitricis intrepida (f. 87' ) intrans, omnem thesaurum
diripit, et quod maximum erat facinus,
igne domum Domini consumpsit. Si vere felix fuisset,
primi ingressus acerbitate deterri a, numquam
majora aggredi presumeret. Nam antistitis militibus
Reinwardo auctore infideliter repugnantibus, maxima
hostium caterva irruens, proprio perfossa
hastili corruit, vitamque hanc divina ultione miserabiliter
finit. Haec Herimannus insolabili questus
merore, discessit, inultumque, quia defendit
numerus, reliquid.
8.
Regi autem apud Augiam insulam nativitatem
sancti Johannis Baptistae commoranti, fama velox
et sepissime dubia, Herimannum ducem litem duello
causa finiendi venire nuntiavit, eundemque hinc
discedere, adventumque ducis cum judicio pugne
in pratis virentibus ac latis fecit exspectare. Ibi
tunc apostolorum celebrans festa ( #Jun.@# 29) longumque
certitudinem prestolans, ducem inceptis
persistere neque velle nec posse, pro certo comperit.
Consultum est ei a malesuasis fautoribus, quod
Argentinae damnum Constantia impleret. Namque
ejusdem civitatis episcopus, nomine Lanbertus, cum
Curiensi pastore (f. 88) Othelrico, Herimannum
auxiliabatur, non tantum ex animo, quantum in
civitatis contiguo. Sed rex, ut erat de Dei
timore sollicitus et de acquirendis certus, horum
profana sprevit consilia, curtesque ducis vastando
circuiens, ad ultimum clamore devictus pauperum,
ad Franciam remeare disposuit. Et ecce
Heinricus comes, Bertoldi amiteque meae filius,
ad regni apicem acquirendam regi usque huc fidelis
adjutor, animadvertens senioris suimet sibi paululum
alienam mentem, per optimos exercitus
ejusdem viros diu firmiterque promissum Bawarii
regni ducatum dari postulavit. Quibus rex tale fertur
dedisse responsum: #Nonne scitis haec in hac expeditione
nequaquam fieri posse, Bawarios ab initio
ducem eligendi liberam habere potestatem, non decere
tam subito eos abicere, neque constitutionis antique
jus absque consensu eorum frangere? Si voluisset exspectare,
usque dum ipse ad has regiones venirem,
cum communi consilio principum eorundem ac voluntate,
sibi libenter in hoc satisfacerem@#. Quod ubi
Heinricus ab internuntiis accepit, in majorem promissi
muneris desperationem (f. 88' ) veniens, paulatim
se ab regis substraxit familiaritate; comitaturque
tamen regem ab Alemannia proficiscentem
in Franciam, postea ad Thuringiam.
9.
Ibi tum Willehelmus, Thuringiorum tunc
potentissimus, obviam pergens, dominumque
venientem cum magna gratulatione suscipiens, regis
efficitur. Ibi tunc rex a prefato comite et a
primis illius regionis conlaudatur in dominum, et
ab omni populo rogatus, debitum his porcorum
remisit censum. Inde Merseburg veniens, susceptus
est ab Heimone abbate et a fideli suimet
comite Esicone qui urbem hanc et Alstidi ac Thornburg
cum appertinenciis, vivente Ekkihardo hocque
graviter ferente, viriliter usque in presentiam optati
senioris servavit. Huc conveniunt archiepiscopi,
Lieviso Bremensis et Gisilerus Magadaburhgensis
cum caeteris confratribus, Rethario Patheburnensi,
Bernwardo Hillinesemensi, Arnulfo
Halverstidensi, Ramwardo [Mindensi, Eidone]
Misnensi, Bernhario Ferdensi, Hugone Citicensi,
ducibus autem Bernhardo ac Bolizlavo, cum
marchionibus Liuthario et Gerone ac palatino comite
Fritherico, #[cod. Br. f. 238)@# aliisque quam
pluribus tam episcopis quam comitibus, quorum
nomina longum est enarrare per singula. Hii omnes
regem supplici devocione suscipiunt. Crastina itaque
die, id est octavo Kalendas Augusti ( #Jul.@# 24), Bernhardus
dux cum consensu omnium astante coram
rege voluntatem plebis convenientis aperiens, omniumque
necessitatem ac legem specialiter exponens,
quid eis misericordiae dictis promittere seu factis
vellet impendere, diligenter inquirit. Talia quaerebat,
ac contra rex referebat: #Deo primum, deindeque
vobis omnibus condignas grates persolvere nequaquam
sufficio. Unde voluntatis meae secretum
vobis aperio, quod ex adjutorio efficaciter vobis omnibus
impendere desidero. Notum etenim mihi est,
quam fideliter vestris regibus semper ubique obaudientiam
et solatium prestare studueritis. Et ideo
vos magis in omnibus optime honorare, diligere et ad
regni provectum nostramque salutem libet conservare.
Et ut certi de hiis sitis, quomodo vobis placet, salvo
honore regni, affirmo, quia non rennuentibus nec
contradicentibus vobis, sed potius quasi applaudentibus
et huc me invitantibus, hac regali dignitate honoratus
appareo. Legem igitur vestram non in aliquo
corrumpere, set vita comite malo clementer in omnibus
adimplere, et vestrae rationabili voluntati, in
quantum valeo, ubique animum adhibere.@#
Taliter | null | 52e76ef6-542a-4bc3-bdf4-8b260480e30f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
effatur rex, et vox una levatur
Protinus astantis plebis, regi jubilantis
Laudes et grates super has tantas pietates.
Bernhardus igitur dux, accepta in manibus sacra
lancea, ex parte omnium regni curam illi fideliter
committit.
Rursus tolluntur voces laudesque canuntur
Undique, Christe, bonis hiis pro tantis tibi donis.
Insuper et fletus fundunt pia pectora letos,
Inclita letare Mersburg, hiis congratulare,
Da jubilum Christo condignum sole sub isto.
Istum inquam solem, id est diem, venerabiliter cole,
quo electus est in te, qui te repudiatam post haec
semper meditatus est provehere et ad priorem
statum reducere. Benedictus sit Deus, qui se honorantes
et ex corde diligentes exaltat ad horrorem et
dedecus se execrantium. Finis venit luctus tui, quia
salutaris auster amicam temperiem tibi afflavit.
Non diu in servitute manebis, quia ad dominandum
libere, o Syon, renovaberis. Sed amplius progrediamur.
10.
Omnes qui priori imperatori serviverant,
Liudgero solo remanente, regi manus complicant,
fidele auxilium per sacramenta confirmant.
Bolizlaus autem Misnensem urbem tantummodo
innumerabili pecunia acquirere satagebat, et quia
oportunitas regni non erat, apud regem optinere
non valebat, vix impetrans, ut haec fratri suo Guncelino
daretur, redditis sibi Liudizi et Miltizieni
regionibus. Hunc Heinricus comes, nepos
meus, oppido diligens, quocumque modo potuit libenter
et amicabiliter eum adjuvabat. Quem cum
bene muneratum et cum licentia regis abeuntem
comitaretur, concurrentem vidit armatam multitudinem,
et, per Deum testor, absque regis consilio et
conscientia adversus se insurgentem. Qui cum causam
tanti tumultus investigare, et, ne plus damni
orirerur, voluisset compescere, vix securus socium
fracta exteriori porta educit. De sequentibus autem
militibus nonnulli a comprimenti turba sunt predati
quidam autem admodum sauciati, mortem Bernhardi
ducis auxilio evaserunt. Hi namque curiam regiam
armati intrantes, et de hac exire jussi nolentes,
culpa sua tale periculum merito sustinuerunt. Bolizlaus
autem hoc factum esse dolo mali consilii
autumans, gravi merore consumitur, regi, quod
non promeruit, imputando. Salutato ergo Heinrico,
et si umquam indigeret auxilio suo firmiter
promisso, patriam celeriter revisit. Cumque pervenisset
ad Strelam urbem, protinus eam incendens,
magnam multitudinem comprovincialium secum
abduxit, nuncios quoque quosdam remittens, quoscumque
potuit regi avertere contendit. Quod mox
ad aures regis postquam pervenit, suos familiares
caritative rogavit, ut archanas Sclavi insidias perquirerent,
et si fieri posset, exploratores ejus capere
temptarent.
11.
Dispositis itaque omnibus, prout tempus tunc
erat, regnum Liuthariorum petere contendit. Veniente
autem eo ad urbem, quae nova Corbeia vocatur,
ab ea nomen sortita, unde cepit, scilicet ab illa
Francorum Latinorum Corbeia, ubi requiescit sanctus
Vitus infans et martir, inclita Cunegundis sua
conjux ei occurrit; ubi ambo a venerabili abbate
Thietmaro cum omni honore suscipiuntur,
et ibi divinis et humanis honorati, ad Patherbrunnon
leti proficiscuntur. Postera luce, quae mundo
festiva illuxit beati Laurentii martirio ( #Aug.@# 10),
domna Cunegundis benedictionem et coronam, et
Sophia soror imperatoris a rege jam constituta abbatissa,
consecrationem a Willigiso archiepiscopo
humiliter susceperunt. Publicum inde consurgit
gaudium, quod, pro pudor! admodum turbavit
insatiabilis avaritia Bawariorum. Hii namque
paucis domi semper contenti, exterius vero prope
modo insaciabiles, cum vicinorum fruges vi diriperent,
eosque hoc defendentes caederent, pugna
gravissima invicem oritur. Domestici regis
exeunt, indigenae cum adventitiis preveniunt et
subsequuntur. Fit magnus conflictus congredientium,
devictumque agmen Bawariorum in regalem
curtem fugit. Hic Heinricus, frater Eilberti cancellarii,
qui ad mensam regi jugiter serviebat,
hasta vulneratus occubuit. Quapropter, qui prius
aberant, collecti Saxones iterum insecuntur, et ni
dux Bernhardus cum validiori manu medius interveniret,
numerus militum infinitus mutuo caderet.
Post haec autem castigati sunt omnes, quicumque
inveniri poterant tanti sceleris auctores. Mestitiam
praesulis postea placavit Bockenevorde a rege
tradita.
12.
Rex autem recto itinere hinc ad Diusburg
perveniens ( #Aug. med.@# ), Liutharienses quam tarde
exspectat. Leodicensis vero et Cameracensis presules
primi huc venientes, archiepiscopum Coloniensem
diu morantem exspectant. Quem cum altius
quam quisquam crederet, custodia, qua paululum,
sicut jam dixi, detinebatur, in mentis secreto morderet,
simulabat se ob hoc tam sero ad regis gratiam
accessisse, quod in accipienda benedictione | null | 9e949346-26dd-4d43-ab06-197cdf11cfea | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Moguntinum sibi rex voluisset preponere. Igitur hii
confratres, episcopi scilicet, regem pariter eligentes,
fidemque sacramentis firmantes usque ad Aquisgrani
eundem comitantur. Quo in nativitate sanctae
Mariae ( #Septb.@# 8) a primatibus Liuthariorum in regem
collaudatur, et in sedem regiam more antecessorum
suorum exaltatur et magnificatur. Interim
Franciam revisere insistentemque hyemis asperitatem
ibidem perducere conatur, ut vere primum
exorto, Herimannum ducem in Cisalpinis partibus
sibi solum resistentem vi cogeret cedere. Qui de
vindicta Dei, quam in Argentina promeruit, multum
timidus, populumque propter se laborantem non
amplius sustinens, per intercessores fidos sibi suisque
fautoribus regis gratiam postulat.
13.
Sed antequam id ab co deliberatum esset,
quaedam res ab Alamannis perpetrata est, a nobis
non pretereunda. Gerhardus, comes Alsatiae,
accepto a rege quodam comitatu prefati ducis, cum
domum rediret, juxta unam urbium castra metatus
est. A quo urbani pacem vix unam noctem impetrantes,
egressi sunt dolose quasi ad colloquium,
sed revera ad explorandum. E quibus unus calliditate
eque ac velocitate persepe probatus propius
accessit, signiferamque lanceam, qua beneficium
ducis comes idem acceperat a rege, coram tentorio
ejus affixam, elevando circumspexit, ad ultimumque
cum ea urbem securus, cunctis incassum pone
sequentibus, intravit. In urbe mox exultatio
magna extollitur, porta clauditur, comes quasi honore
privatus irridetur. Qui eandem primo dulcibus
promissis frustra temptans recipere, sed illis negantibus
redditum, tristis abiit, tam vacuus a beneficio
quam a militari signo.
14.
Fuere in alia civitate munitissima, Brizach
dicta, episcopi duo, Argentinensis et Basiliensis ad
presidium, quorum milite cottidie ob acquirenda
equorum pabula armati exire solebant. Quod amici
ducis caute considerantes, eo tempore, quo hii
paululum precesserant, simili habitu sarcinatisque
equis ad urbem cantantes pergunt, et pro sociis a
custodibus intromittuntur. Projectis ilico oneribus,
magna voce se hostes manifestant, episcopisque
vix elapsis, omnia diripiunt. Post haec Herimannus
dux, matris meae avunculi filius, divina, ut predixi,
compunctione Kalendis Octobris Bruselae
regi humiliter presentatur. Misericorditer ejus gratiam
impetravit, et in beneficio et in omnibus justi
desiderii satisfactionem persolvens, excepto Argentinae
dampno, quod idem jussu et consilio regis
de sua propietate et abbatiam in eadem urbe sitam
reparavit, miles et amicus ejus fidus efficitur. Hiis
ita dispositis, rex ad Bawariam perrexit, ut eis
adventu suo et omni caritate innotesceret, quod eos
precipue inter omnes amaret. Quem Ratisponam
venientem Gebehardus, ejusdem presul egregius,
cum cleri totiusque populi tripudio suscepit, ibique
festum sancti Martini celebrantem in multis honorificavit.
15.
Interim Bohemiorum dux Bolizlaus, quia potestas
consortis et successoris est semper pavida (LUCAN. I, 92),
Jaremirum fratrem eunuchizans,
junioremque Othelricum in termis suffocare cupiens,
una cum matre eosdem patria expulit, solusque
vice basilisci noxii regnans, populum ineffabiliter
constrinxit. Qui pondus illati facinoris diutius
ferre non valens, Wlodoweium, qui #potestas exercitus@#
interpretatur, a Polenia clam vocans, aspidem
venenatam, absque omni legis pietate suos
tractantem, hunc in sedem basilici illius, id est
Bolizlavi, dejecto eo, consanguinitatis linea et pietatis
affectu unanimiter electum collocavit. De quo
rem unam incredibilem dico, sed non alicui christiano
imitabilem, quod hic nunquam sine potu
unam horam perdurare valuerit. Sed Bolizlaus,
quae sola via fugae patuit, ad Heinricum marchionem,
qui proximus ei tunc fuerat, confugiens, propter
illatas sibi injurias ab eo captus est; postmodum,
quia hospes eo advenerat, dimissus, ad equivocum
suum amitaeque filium, in sceleribus comparem,
licet facultatibus disparem, vitae duntaxat
amore perrexit. Iste autem potiori usus consilio, ad
regem Ratisponae adhuc commorantem proficiscens,
cum humili subjectione et fideli promissione hunc
in dominum elegit, et quae postulavit ab eo in beneficium
acquisivit, et abitus in omnibus caritative,
revertitur cum bona pace.
16.
Dum haec aguntur, Hartwigus, de quo superius
dixi, de prosperitate et adventu regis Heinrici
admodum curiosus, omnes introitus Longobardiae,
qui ab accolis clusae vocantur, vigilanti custodia
firmabat. Qui, ut superius dixi, eleccionis suae consiliatores
et fautores, ut digni fuerant, tractare non
desistebat. Inter quos Brixiensem episcopum, aliqua
quae sibi displicebant loquentem, capillis arripiens
et solotenus ut bubulcum deiciens, | null | b0dddcc0-f9b4-4d2b-9109-748660176a13 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cunctis ineffrenatam
manifestavit iram. Sed quid eum singulis
vitiis circumscribere conor, cum in regno et
populo appareat quae turba iniquitatis ad haec perpetranda
eum armaverit? Unde nonnullos priores
sibi suppositos commissi poenituit, et per
internuncios et per litteras Heinricus regem ad deferendum
se venire rogabant, aut eo in aliis negotiis
occupato, principes suos mitteret. Horum
necessitati ad succurrendum Otto Carentorum
dux et Veronensium comes, cum Heriberti comitis
filio Ottone et Ernasto, Liupoldi marchionis filio,
cum aliis paucis ob spem majoris auxilii ab Italis
promissi, a rege dirigitur. Quis autem ille dux Otto
fuerit, quia superius reticui, breviter intimabo.
Hic igitur a Conrado duce et Liudgarda, filia Ottonis
maximi, procreatus, morum gravitate actuumque
probitate parentelam suam decorabat. Et
cum post mortem cesaris jure consanguinitatis et
aetatis virtutumque maturitate ab Heinrico tunc
duce in regem aligeretur, tantum hoc onus humiliter
excusans, eundem primus per internuncios ac
per se ipsum quasi ad haec aptiorem sibi preposuit,
fideliterque semper adjuvit. Hunc ex parte regis
venientem, archiepiscopumque Ravennae Frithericum
cum marchione Thiedolfo ceterisque
regis fidelibus ei ad auxilium occurrentem, Hartwigius
in medio positus linceisque oculis (cf. HOR.
Serm. I, 2, 90) omnia persustrans perlustrans cum comperiret,
ad interrumpendos eos Veronam cum magna
multitudine venit, lusasque ab episcopo ejusdem
civitatis huc usque munitas expugnando cepit. Audiens
autem, Teutonicos in Tridenti planitie consedisse,
illo properat, et eos non inveniens, iterum
velox se in Campaniam Veronensem recepit.
Quo dominicae nativitatis festa in quodam castello
celebrante, Otto dux omnia ejus acta ut primo
intellexit, legatos sibi licentiam transeundi aut ex
sua parte accipiendi postulantes misit. Hiis petitis
ex profunda calliditate animi Hartwigus respondit:
#Hic pernoctate, ut cum meorum amicorum consilio
vos crastino de hiis omnibus certos remittam.@#
Ille
autem, nunciis nostris id ignorantibus, per omnem
eam noctem singulariter suos in castris positos
circumquaque perlustrans, ad preliandum mane
contra Teutonicos mentem corroborare et arma
preparare monet. Proxima primum oriente aurora,
legati ducis responsi gratia regem aggressuri,
cum Longobardos militari manu pugnae intendere
eventum cernerent, ipsum quid hoc significaret percunctantes,
certam adversus ducem congressionem
jussi abire perceperunt. Quos Hartwigus cum exercitu
pone secutus, ad Ungaricum montem,
ubi dux cum suis legatos expectabat, sole jam mediante,
pervenit, hostesque, quamvis per fodrum et
ad custodiendas undique vias divisos, tamen ad
resistendum paratos invenit. Confligunt itaque
utrimque fortia agmina impetu vehementi, et nisi
Theutonicorum aciem hostium numerositati imparem
fuga Ottonis, germani presulis Gebehardi,
turbaret et impediret, victricem eam hostis Longobardus
sensisset. Tum vero ex magna parte mutilata,
pro pudor! ceditur, et victoriae honore privatur,
sed non sine maximo Hartwigi detrimento.
17.
Interea rege a Bawaria egresso et in Frankanavordi
incarnationem dominicam celebrante,
multorum legationes ei deferuntur; qui legati primo
benigne auditi, dehinc largiter munerati, omnes revertuntur
leti. Ibi quoque dux Herimannus humiliter
regi famulatur, et ab eo caritative, ut talem
decuit personam, habetur. Inde rex discedens Muselenorum
pagum visitavit, et ad Theodonisvillam
veniens, generale ibidem colloquium cum
comprovincialibus habuit ( #an.@# 1003). Rege vero ibidem
omnibus aliqua necessitate laborantibus benigne
legem dare cupiente, Merimannus ac Theodericus
solo nomine duces, sed non re, temptabant
hoc impedire, sed frustra, continuo animadvertentes
auctori justitiae se merito succumbere. Nam
rex quoddam castellum ducis, Mulsberg dictum,
ob instantem totius populi necessitatem destrui,
et ut numquam reedificaretur, firmiter precepit.
Hiis absque remotione omni peractis, rex ad
Aquasgrani iter disposuit ( #Jan.@# 24) ut ibi anniversarium
domini et antecessoris sui cesaris
summa diligentia compleret, et Liutharienses unanimiter
convenirent. Quem quamvis paululum tardaret
interim innata infirmitas, tamen ad perficiendum
justi desiderii propositum Christi illi aspiravit
vires ineffabilis pietas. Dein Trajectum amore
sancti presulis Servatii veniens, de prelio nostrorum
male pugnato (HORAT. I, 24, 19) ibi certum comperit.
Et quia omne, quod nequit corrigi, lenitur
patiencia, quamvis graviter tamen sapienter audita
sustulit incommoda. Inde Leodium ob impetranda
Christi athletae Lamberti patrocinia veniens, ibi
colica passione admodum gravatur, sed praedicti
martiris intercessionis suffragiis liberatur. Hinc ad
Aquasgrani rediens, purificationem Dei genitricis
ibidem venerabiliter peregit. Inde ad Niumagum
commeans | null | a7295d61-c6fb-4cbc-b283-05964041b634 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, pluribus diebus quadragesimae ibi
moratur, primo regnum Dei justitiamque ejus quaerere,
postea humanae fragilitati studens necessaria
suggerere.
18.
Mortuo interea duce Wlodoweio, fratres predicti,
una cum matre expulsi, a Boemensibus penitentia
ductis revocantur. Quos Bolizlaus, Poleniorum
rector, collecto undique exercitu, petens iterum
expulit, equivocumque suum exulem pristinis honoribus
prefecit, seque domum, latentibus insidiis suis
alta mentis intentione, recepit. Sciebat enim nepotem
suum se nimis vindicaturum in fautoribus
suae expulsionis, sperans se tunc meliori occasione
forsan introducendum. Quod et ita accidit. Enimvero
cum Bolizlaus Boemensis cerneret populum suum,
execrando ritui deditum, in maxima securitate constitutum,
impietatem suam ad confringenda foedera
pacis, quam sacramentis firmaverat, in tantum armavit,
ut, collectis in unam domum coram se cunctis
optimatibus, primo generum suum, gladio in
caput ejus merso, ipse occideret, ceterosque inermes
in ipsa sancta quadragesima, vir sanguinum et
dolosus, nec sibi concessos umquam dignus dimidiare
dies, cum suae malitiae fautoribus interficeret.
Ob hoc residuus populus multum formidans
ad Bolizlaum Polenum nuncios clanculum misit,
qui perpetrati facinoris magnitudinem edicerent et
futuri timoris ereptionem ab eo poscerent. His libenter
auditis, mox per legatum fidelem hunc ad
colloquium cominus in arce quadam ad tractanda
cum eo quaedam necessaria communis utilitatis cum
paucis ad se postulat venire. Huic junior Bolizlaus
ilico consentiens, ad condictum locum perrexit,
caritativeque ab eo primo susceptus, in sequenti
nocte erutis sibi oculis, ne umquam in suos tale
quid perpetraret vel amplius ibidem regnare valuisset,
ab ejus familiaribus est prohibitus, exilioque
longo deputatus est. In sequenti igitur die ad Pragam
velociter properans, ab incolis semper de nova
dominatione gaudentibus introducitur, communiterque
in dominum laudatur. Accrescente igitur ibi
seculari potentia, attollitur infrenatae mentis multo
major solito contumacia. Haec, lector, attendens
scito, quod cujus animus in prosperis fit elatior, in
adversis sepe erit humilior, quod non esse sapientis
Scriptura testatur.
19.
Haec omnia rex dictante fama comperiens,
honesta gravitate animi patientis tulit, suis dumtaxat
imputans peccatis, quicquid in reguo suis temporibus
incommoditatis accidit. Itaque quod oportunum
tunc maxime sibi videbatur, dissimulatis omnibus,
quae eis acciderant, nuncios ad Bolizlaum
misit, mandans ei, si terram nuper a se occupatam
de sua gratia, ut jus antiquum poscit, retinere
sibique in omnibus fideliter vellet servire, se
ejus voluntati in hiis assentire, sin alias, se armis
illi velle contraire. Hanc legationem, etsi justam et
bene compositam, tamen Bolizlaus indigne suscipiens,
futuram ultionem merito promeruit. Finita
namque quadragesimali abstinentia, sicut exorsus
sum, festum paschale Quidilingaburg antecessorum
suorum more honorabiliter rex celebravit [ #Mart.@#
28]. Ibi tum iniquam presumptionem Bolizlai et
aspirationem Heinrici dissimulans, familiaribus
suis, ut tantam festivitatem decebat, arrisit. Ibi
etiam Ottonem ducem et Ernastum a prelio male
pugnato revertentes regiis donis honorat, paternisque
adminiculis consolatur. Nuncios quoque (f. 89).
Rederariorum et horum, qui Liutici dicuntur,
misericorditer suscepit, hactenusque rebelles munerum
dulcedine promissionumque jocunditate sedavit
et de inimicis familiarissimos effecit.
20.
Post haec rogationum dies a Christi fidelibus
jugiter colendas Merseburg celebrans, de aperta
Bolizlavi ducis et Heinrici marchionis rebellione
intimatum est. Proximum pentecostes festum in
Halverstidi a rege celebratur ( #Mai.@# 16). Post haec ad
Bawariam tendens, Heinricum auxilio Bolizlavi resistentem
primo devincere, posteaque positas a
longe insidias amovere conatur. Comperit etiam ad
hoc, quod Ernastus ab eo nuper honoratus et domnus
Bruno, frater suus, cum eo injuste conspiraverant,
ignorantes quod scriptum est:
#Virtus consilii expers mole ruit sua.@# (HOR. III, 4, 65.)
Rex autem ob sedandam horum arrogantiam familiares
suos undiquesecus colligens, intrante Augusto
bona prefati comitis invadendo vastavit,
eumque, ubicumque extra urbem potuit, invitum
latitare compulit. Dicat aliquis, non ignorans causam
tantae presumptionis, necessario eum hoc fecisse;
sublimioribus non congruere potestatibus,
tam firmiter promissa (f. 89' ), cuiquam fideliter servienti
subtrahere devotionemque ceterorum abalienare.
Quibus reciproco: non ullam in hoc seculo
esse dominationem, nisi a Deo; et qui se contra
eam erigat, divinae majestatis offensam incurrat;
subitaneam iniquae mentis inflationem pacientiae
gubernaculo debere retrahi, et cum humili supplicatione
consolationem expectare sibi | null | 71c42162-f456-485e-8513-1299ba5507bb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
veraciter profuturam;
saciusque arbitror esse, alcius de die in
diem ascendere, quam ruinam inexuperabilem subito
incurrere. Libenter nepotem meum aliqua
ex parte defenderem, si veritatem a cunctis fidelibus
honorandam polluere auderem. Approbata sunt
in multis antiquorum proverbia: inveterata populi
facinora parere nova mali pudoris detrimenta. Namque
patri regis genitor istius non ut miles, sed ut
inimicus sepe resistit, imperatorumque partem, ut
ipse testatus est, ob confirmatam sacramentis gratiam
adjuvit. Similiter et iste usque in finem ultimi
Ottonis ei fidelis erat, seniorique suo usque ad haec
infelicia strennue ministrabat tempora. Set regi
secreto mentis latebat repostum patris suique
zelus infinitum. Spero autem, quod hoc omne pro
amore Christi inultum semper relinqueret, si
hunc tam crudeliter et cum caeteris sibi contrariis (f. 90)
aperte sibi renitentem non cerneret. Heinricus
marchio quamvis in hoc crimine solus culpabilis
appareret, tamen absque consilio aliorum
hoc primitus non aggreditur. Et quia pro magno
dedecore in hoc seculo proditor habetur, maluit
hoc conscientia gementi celare, quam sui damnum
aliorum augere detrimentis; et ob haec qui prius viriliter
suam ab hos e defendere studuit patriam, tunc
aperuit huic in rapinam mittiturque ei clam a Bolizlavo
auxilium nihil sibi omnino proficuum.
21.
Venienti autem tunc regi ad locum, qui Hatheresburgdi
dicitur, omnem thesaurum suum
se precedentem Maganus, comitis predicti miles,
cum suis corripit, ac tum intra se dividentes, ad
Amardelam civitatem letus revertitur. Quos
rex pone insecutus possedit, compositisque bellorum
instrumenti, eos vitam solum, reddita urbe et
preda, fiis intercessoribus postulare compulit.
Tunc destructa penitus eadem, divisaque inter suos
Poleniorum multitudine, rex inde ad Crusni
castellum, in quo frater comitis Heinrici, Bucco nomine,
dominam suam Gerbergam cum filiis custodire
debebat, proficiscitur. Exercitum autem undiquesecus
circumsedentem Heinricus comes cum
suis exterius inpugnabat, quosdam vulnerans, aliosque
incaute frumentum equis (f. 90' ) congregantes
perimit. Quod ne amplius fieri potuisset, rex curiose
previdi, positis militibus quadringentis, hostemque
secretiora cujusdam vallis petere loca coegit.
Quem ibi castra metantem rustici unius incontinens
lingua custodibus prodidit. Illi autem medii fervore
diei illo latentibus tendentes insidiis, ut primum
castra visis agnovere tentoriis, alta voce per kirieleison
sotios convocantes, hostes, relictis ibidem omnibus
suis, capto solum Ernasto, effugarunt. Reversi
tunc idem ex magna parte tristes, effitiunt consodates
admodum laetantes; presentatoque regi captivo,
capitalis sententia a judicibus decernitur, quae Magontinae
archipresulis Willigisi intercessione supplici
et quae regi placuit redemptione amovetur.
Tunc audita senioris sui fuga, Bucco comes gravi
dolore concutitur, ac quid sibi tunc foret faciendum,
socios consulit. A quibus diversa percepit
responsa. Quidam dixerunt, ob fidem seniori suimet
promissam ac ignaviam perpetuo eis inputandam
mori malle, quam urbem cum tali pignore regi umquam
dare; superstite adhuc seniore suo, auxilium
semper sperare profuturum. Alii autem, qui plus
sapiebant (f. 91), aque torrenti et homini potenti
arduum esse testabantur resistere; devictos raro
aut numquam promereri veniam; incolomes et nullo
se tunc vulnere tardatos, cum domina suimet caeterisque
bonis ac hospitibus abeundi licentiam apud
regem imploraturos affirmabant. Horum, ut opinor,
consilio custos ejusdem civitatis Bucco cum Ottone
germano suimet domino loquitur, ejusque suffragiis
urbem regiae potestati tradidit; ipse autem cum omnibus
sibi commissis securus abiit. Confestim civitas
radicitus dirui a rege jubetur; set parcentibus
hujus rei auctoribus, magna ex parte cum aedificiis
servatur.
22.
Interim dum rex Heinrici comitis urbem
Crusni vocatam possedit, Bolizlavus eum in aliquo
ledere sumopere nisus, clam exercitum colligit, et
per nuntios suimet Guncilinum fratrem ortatur, ut
memor firmae promissionis urbem Misnensem suae
redderet dicioni amiciciamque renovaret pristinam.
Ille autem sciens, istius ingressu a gratia regis et a
demonio tali se penitus exclusum fuisse, mandatis
talibus respondet: #Omnia quae praeter haec a me
expetis, frater, libenter inpendo, et si umquam haec
faciendi (f. 91' ) oportunitas accidit, non recuso. Sunt
mecum senioris mei satellites, qui talia non paciuntur;
et si hoc publicatur, vita mea cum omnibus, quae possideo,
periclitatur.@# Hac legatione accepta, Bolizlavus
internuntios custodiri et legionem ad Albim properare
jussit. Hic qualitatem vadorum secreto perquirens,
mane facto ipse | null | a009e77d-7095-4cf3-b620-7f975aa3e068 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
subsequitur, et ad Strelam
civitatem, quia suae dos erat filiae, demandat,
ut nec sibi quicquam timerent, neque cum clamore
illato convicinos de hac re certos efficorent. Nec
mora, exercitus jussu ducis in quatuor dividitur, et
ad Cirin castellum vespere conveniri precipitur.
Duae autem phalanges premissae, ne sui aliquam
a marchione molestiam paterentur, providere studebant.
Totus hic pagus, qui Zlomizi dicitur,
optime tum excultus, in una hac die igne, gladio et
habitatoris eductione flebiliter desolatur. Sed qualiter
is, qui omnes crebro fallere solebat, a quibusdam,
qui in Mogilina urbe sedebant, deluderetur,
memorare libet. Hii cum a legione ad eos missa
impugnarentur: #Cur sic facitis?@# inquiunt. #Vestrum
seniorem optimum scimus, et hunc nostro preponere
volumus. Tantum precedite, et nos cum familiia et
possessionibus (f. 92) universis subsecuturos non
dubitate.@# Talia orantes, non amplius vexabant
hostes, et seniori suo hos adventare pro certo
nunciabant. Sed cum commilitones ad condictum
sero confluere locum, hosque domi sedere dux
cerneret, multum irascitur, et mendacibus sociis
poenas minatur. Postera luce, orto jam sole,
preda innumerabilis premittitur, et magna pars
bostium Albi inmergitur. Caeteri domum redeuntes
inlesi, dividunt predam, seniori suo optima quaeque
assignantes. Non fuit minor captivorum numerus
quam tria milia, et ut presentes affirmabant, multo
amplius.
23.
Heinricus vero comes se jam defecisse
animadvertens, ad urbem Crana dictam properat,
ibique Sifridum, filium comitis Sigifridi juvenem,
auxilio se expectantem collato inveniens, nec sibi
neque huic ullam in rebellione spem in his partibus
promisit. Tandem cum eo multa locutus, eandem
incendit, seque ad Boemiae tunc invasorem Bolizlavum
cum domno Brunone residuisque fautoribus
concessit. Sifridus vero, spe palam resistendi
frustrata, non eos comitatur, set de futura commissi
emendatione certus revertitur. Rex autem ad Cranam
hostem insecutus fugientem, lenivit in hoc suimet
animum, quod agnovit (f. 92' ) se inimicum in
destruendis preoccupasse. Misit tunc Heinricum,
Wirciburgensis episcopum, et Erkanbaldum, Fuldensis
coenobii abbatem, ut Suinvordi castellum incenderent
atque diruerent. Quos adventantes Heinrici
comitis inclita mater, Eila nomine, ut talibus decebat
personis, suscipiens et salutans, ut precepta intellexit
regalia, perturbatur, concitoque cursu ad aeclesiam
properans, ibidem ignis concremationem prius sustinere,
quam hac comburente viva vellet exire,
testatur. Unde seniores prefati, ob Christi amorem
seculares postponendo timores, decretam mutabant
sententiam; murosque urbis ac aedifitia solotenus
frangentes, tristem matronam his mulcebant promissis,
si quando cum gratia regis id fieri potuisset,
hoc totum ex sua parte se renovaturos. Rex autem
devastata omni comitis proprietate et cum beneficio
late divisa, ad Bavanberg venit; ibique exercitu
suo bona cum pace dimisso, nativitatem Dei genitricis
( #Sept.@# 8) sollempnibus celebravit gaudiis. Inde
profectus ad silvam Spehteshart nuncupatam,
laborem expeditionis delinivit suavitate venationis (f. 93).
Completa ibidem autumnali jocunditate, per
Franciam transiit ad Sasoniam, indicens hiis proxima
hieme suam ad Milziani expeditionem. Post
haec natale Domini in Palithi more priorum
divinitus ac humanitus honorando peregit.
24.
Deinde ad Thornburg veniens ( #an.@# 1004),
Willigisum archipresulem cum caeteris familiaribus
ad Gisilerum misit archiepiscopum, tunc nimis
infirmum, ut memor Domini, quicquid in destructo
Merseburgensi episcopatu hactenus deliquid,
hunc resumendo injustamque sedem relinquendo,
in ultimis saltem emendare voluisset.
Hunc primo propter Herimannum, quem sibi
idem semper in regno summopere conatur preponere,
odivit, posteaque data huic suimet gratia, inter
familiarissimos habuit; commissisque ei omnibus in
Saxonia suimet proprietatibus, fidelem in hiis
persensit provisorem, multa quae tunc suae arridebant
voluntati, per eundem complens. Tandem zelum
Dei amplius ferre non valens, perfecto hunc
persecutus odio, hos, sicut predixi, nuntios misit.
Quibus vix talibus respondit: #Dentur mihi trium vet
quatuor induciae dierum, et mihi liceat abire; quibus
transactis (f. 93' )
@#, #certa vobis referam.@# Hoc apud
regem inpetrans, et in curru, ut diu tunc solebat,
exiens, ad Thriburi curtem suam venit, ibique
duos commoratus dies, 8 Kalendas Februarii migravit
ab hoc seculo. Quo audito, rex corpus archiantistitis
precedens, usque ad Magadaburch | null | d2bb825c-672a-465d-bc8c-feb96edd89c8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
subsequitur,
premittens eo capellanum suimet. Wigbertum, ut de
electione Taginonis unanimem confratrum voluntatem
inpetraret. Set propositus ejusdem civitatis,
Waltherdus nomine, convocatis in unum confratribus
universis, obitum senioris et adventum regis pariter
indixit, obsecrans ut invicem unum aliquem inquirerent,
cum quo antiquam eligendi consuetudinem
retinerent. Cui ab omnibus ilico respondetur, eundem
se communiter velle in dominum, divina ad hoc
favente gratia, habere. Hoc cum magna, ut decuit,
humilitate idem suscipiens, veniam prostratus peciit.
Delatum est corpus archiepiscopi ad sanctum Johannem
ibique proximam noctem dignis servatur
honoribus. Postera autem die cum ad sanctum
portaretur Mauritium, adveniente tunc ibidem rege,
ab eo omnique clero et populo suscipitur, secundamque
noctem diligenter custoditur. Mane jam
facto, Arnulfus episcopus (f. 94) a rege ad
confratres et ad milites admodum tristes gratia
Taginonem eligendi mittitur. Cui legationem suam
cunctis ordine pandendi Walterdus respondens pre
omnibus: #Scimus,@# inquit, #quid vester senior intendat.
Volumus, si licet fieri, potestatem habere eligendi; et
cunctus presentibus his, me quamvis indignum voluerunt
in vacuum succedere, ut ipsi potestis probare.
Detrimentum aecclesiae fieri nostrae multum veremur;
quod ne eveniad@#, #regiam pietatem ac vestram
petimus intercessionem. Non sumus inmemores proverbii
cujusdam sapientis (LUCAN. III, 145 sq.)
@#: #Libertatem populi, quem regna cohercent, libertate
dominantis
perire, tantumque ejus umbram servari,
si cunctis ejusdem velit obtemperare preceptis.@# His
dictis, presul egressus, regiis omnia instillavit auribus.
Qui mox prepositum vocans multumque ei promittens,
et sui licentiam ac consotiorum in eleccione
Taginonis gratiam acquisivit. Confestim in majorem
convenientibus aecclesiam cunctis, rex baculo Arnulfi
presulis clerum et populum Taginoni venerando patri,
cum redditura summo judici racione, commisit,
eundemque in cathedram episcopalem ipse constituit,
asstantibus universis et laudes Deo canentibus.
Celebrata pro defunctis memoria (f. 94' ), corpus
archiepiscopi coram altari australi sepelitur.
25.
Set antequam ad nostrae sedis renovationem
perveniam, libet quaedam de prefato viro qui tunc ordinandus
erat, disserere. Fuit hic egregii clericus Vulfgangi,
qui Ratisbonensem pius pastor, habitu et conversatione
monachus, rexerat aecclesiam. Huic tam
carus erat iste, ut in vice filii a puero nutriens eundem,
jam adultum bonis suimet omnibus prefecisset.
Insuper ducis et imperatoris gratiam in tantum ei
acquisivit, ut si quando se de hac luce divina
jussione subtraheret, hunc sibi successurum non
dubitaret. Consummato tunc hujus exilii cursu
in sanctitate admirabili, venerabilis antistes cum
jam usque ad mortem egrotare cepisset, accersito
ad se dilecto Taginone: #Pone,@# inquit, #fili, os tuum
super os meum, accipiens a Deo insufflationem spiritus
mei, ut ubicumque ardore juventutis incalescente, in
gemina caritate sis frigidus, a summa potestate
meique benivolentia temperamentum accipias; et si
meis honoribus forsitan privaberis, post bis quinos
solares annos, cum mea apud Deum luo commissa,
majoribus pro certo laetaberis.@# Post haec vir sanctus
cum finem suum adesse (f. 95) in spiritu presciret,
jussit se in ecclesiam portare; expletisque ab eo
orationibus caeterisque quae a fratribus facienda
erant, se cum sibi commissis Deo commendans,
pridie Kalendas Octobris sanctum emisit in pace
spiritum ( #an.@# 994). Electus ille ab universis ad imperatorem
venit, set promissa non percipit, dato
tunc ab imperatore episcopatu capellano suimet
Gebehardo. Committitur huic iste fideliter, et quamvis
ab eo honorabiliter haberetur, tamen quia bonum et
malum non sunt ad aliquid, non longum tempus
cum eo ob morum suorum inequalitatem
versatur. Adhesit namque ilico Heinrico tunc duci,
et propter castitatem mentis et corporis ei complacuit,
ac usque ad hanc diem, quam prefatus sum,
malis moleste, bonis accepte, perdius et pernox ei
servivit, Deo et hominibus sua specialiter inpendere
satagens; completurque ob hoc a rege, propter
sancti viri ab eodem unice dilecti amorem, veredicum
ejusdem vaticinium, decursis tunc, ut ipse
domnus Tagino sepe mihi retulit, decem annorum
curriculis. Qui carissimum suimet dominum ac
reginam cum omnibus consociis multiplicibus, ut
decuit, honorat muneribus, nequaquam suae benignitati
ad hoc subpetentibus.
26.
Inde rex cum eodem ad castellum (f. 95' )
ipsius, nomine Givikansten, pergens ( # | null | d1c9adc5-7084-4c73-a742-79b59462a868 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
an.@# 1004),
omnia, quae ibidem ab Gisilero antistite collecta
sunt, singulariter perspicit, et haec esse superflua
testatur. Dehinc Merseburg diu pastore suo viduatam
consolationis gratia adiens, eandem pristinis
restitui honoribus quam maxime conatur. Ibi tunc
Tagino venerandus 4 Nonas Februarii, id est yppapanti
Domini, id est obviacione justi Simeonis,
accepta ab Hilderico antistite licentia, qui
primus horum in ordine fuit confratrum, a Willigiso,
archipresule Magontino, consecratus est, presente
rege ac Romano nuncio, omnibusque coepiscopis
ad haec faventibus. Et quia is, ut scriptura ejus
testatur, ab solo ordinandus apostolico, huc
venire propter instantem necessitatem non potuit,
ibidem sacri crismatis delibucione tercium implevit
numerum, Waltherdo post se omnem committens
episcopatum . Rex autem, quo semper esurivit
atque sitivit, justiciae cibo gestiens tunc saciari,
quia aliter non posse fieri apud Arnulfum presulem
sciebat, cum centum concambio mansorum,
super solum Merseburgensem burgwardum,
episcopalem redemit bannum. Quicquid autem a carissimo
Taginone exposcerat, bonae voluntatis habundantia
hoc largiente perceperat. De Misni (f. 96)
atque de Citici episcopatibus decrevit regia potestate
ad integrum redire, quod antiquitas hinc demptum
valuit explicare. Unde hiis versibus preludo
Christi odas concinentibus:
O sol justiciae fulgens super omnia, Christe!
Adventu primo mundum redimensque secundo
Cum patre plasmator dissolvens, examinator
Solus, pro variis dispensans premia factis
Humano generi, sceleris per prona labenti,
Vera dies, lucem, tu, nunc benedicito talem,
Qua pius aecclesiam visitasti despoliatam.
Mersburg te laudet, de tuis munere gaudet,
Ejus et nati, pastores ac renovati
Persolvant grates tibi nunc ex corde fideles.
Inclite rex regum, modo suscipe fasma tuorum.
Clemens Heinricum de coelis respice servum,
Et contectalem suimet defende fidelem,
Hiis tua pro parvis bona prestans maxima donis.
Vivat in aetheria Taginonis spiritus aula.
Waltherd et Gero valcant in fine beato.
A Christo salvi sint omnes atque locandi
Sedibus Elisiis, te, Mersburg, qui pietatis
(f. 96' ) Affectu dextris exaltavere benignis.
Omnia qui primus regis, Deus, atque supremus,
Hanc moderare, tuo queat ut subsistere remo;
Ejus custodes tua sint precenta sequentes,
Hostes nil valeant, conversi sed bona reddant.
Sis rogo propicius, qui destructor fuit hujus.
Insuper et cunctis, qui subvenere malignis,
Da veniam, laeti quo spectant certa futuri.
Urbs Wormacensis gaudet temporibus istis
Libertate sua, cujus manebat in umbra
Hactenus, atque ducum fuerat sub lege suorum.
Burchard antistes laetatur et inter heriles
Ex animo proceres, quod non timet amplius hostes
Nunc ex contiguo, longe semotus ab illo.
Aula ducis domini domus est jam preclua Christi,
Et judices varios clerus nunc deprimit illos.
Hoc rex Heinricus fecit, pietate coruscus,
Hanc propriis solvens rebus Christoque remittens.
Annuit ista pius Otto dux, atque benignus
Munere regali concessit habunde teneri.
Ex hoc laetantes sint semper quique fideles.
LIBER SEXTUS.
1.
(f. 97) Post salutiferum intemeratae virginis
partum consummata millenarii linea numeri, et in
quinto cardinalis ordinis loco ( #an. 1004 Febr.@# ),
ac in ejusdem quartae inicio ebdomadae, in Februario
mense, qui purgatorius dicitur, clarum mane (cf.
PERS. III, 1) illuxit seculo, et Heinricus, Dei gratia
rex, antecessorum nevam suorum cupiens emundare
sibique veniam promereri aeternam, dispositis
secundum suimet placitum ad haec pertinentibus
cunctis, perrexit ad demum suam, ubi se corporaliter
semper solebat reficere, ut ibi desiderato
diu alimento paululum recrearetur in mente. Convocansque
ad se omnes regni primates, dedit episcopatum
sanctae Merseburgensis aecclesiae cuidam
capellano suimet, nomine Wigberto,
cum archiantistitis baculo Taginonis, cum quo ipse,
quicquid antecessor suus injuste de hac auferre presumsit
aecclesia, renovationi ejusdem arridens reddidit,
consentiente hoc Arnulfo presule, Eido
quoque et Hilliwardo episcopis, quibus diocesis
illa fuit divisa, ac omni populo applaudante. Ductus
mox cum divina jubilatione ad sedem suam Wigbertus (f. 97' ),
eodem die ab archiepiscopo suimet Taginone,
et a confratribus Hillerico et Wigone cum
predictis coepiscopis consecratur.
2.
Interim Bolizlavus suo furore et comitis Heinrici
instinctu magnam vim Bawariis omnibusque
concivibus suis intulit. Ob hanc causam rex indicta
prius expeditione, Milzini fines hostiliter invasit, et | null | 0c3530a5-29a7-46ea-a1d9-9e05872cd19d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ni superflua nivis effusio celeriter resoluta eum
impediret, omnis haec regio habitatore vastata caruisset.
Inde reversus, tristis Guncelioni marchioni
caeterisque patriae defensoribus positis auxiliatur
presidiis; ac tunc Merseburg veniens, fratrem suum
fugisse ad Ungariorum regem veniae gratia
acquirendae, Heinricum autem incepti multum penituisse,
ab fidis intercessoribus ab eo missis comperit.
Quorum et maxime percari suimet Taginonis et
Bernhardi ducis supplicaciones etsi invitus suscipiens,
prefato comiti suimet gratiam ea ratione indulsit,
ut predium sibi suisque fautoribus et incolatum
redderet, ipsum autem, quamdiu voluisset, in
custodia detineret. Heinricus vero se nimis in omnibus
culpabilem lacrimabiliter professus, more et habitu
penitentis regi se tradidit, ejusque jussione (f. 98)
ab archipresule predicto in castellum Ivicansten
detruditur, diligenterque a suis militibus die
noctuque servatur. Ibi tunc preter aliud bonum opus
in una die psalterium cum 150 veniis cantavit.
3.
Interea rex Italicae haud inmemor injuriae, omnes
suos fideles ad hanc ulciscendam hortatur, ac
instanti quadragesima ipse eo cum armato milite
destinavit pergere. A Merseburg tunc exiens, sancti
Mauricii apud Deum intercessionem itinerisque
prosperitatem Magadaburg peciit. Inde per
Thuringiae orientalisque fines Franciae transiens,
ad Ratisbonam venit; ibique habito regali placito,
militi suimet generoque Heinrico 12 Kalendas
Aprilis cum omnium laude presentium, cumque
hasta signifera ducatum dedit. Dehinc Augustanam
urbem itinere attingens, a Sigifrido antistite ejus
honorabiliter introducitur et habetur. Ibi tunc duas
tantum noctes commoratus, reginae diligenti salutatione
licentiam dedit ad Saxoniam abeundi, dilectoque
eam commisit Taginoni. Ipse autem cum exercitu
progreditur usque ad locum qui Tinga
dicitur. Ibi domnus Brono, frater ejus, cum Ungaricis
intercessoribus regi presentatur, et ab eo data
sibi gratia misericorditer suscipitur. Equidem ab archiepiscopo
Taginone rogatus, ad predictam civitatem
veni, et cum eodem (f. 98' ) redii ( #Mart.@# ). Venimus
ad saltum Geronis, ibique cum venerabili
abbatissa Hathui palmas sollemniter peregimus; 4
feria ad Magadaburg regina veniens, cenam Domini
et subsequentem dominicae resurreccionis sollempnitatem
ibidem celebravit.
4.
Rex autem per multas itineris asperitates
ad Tridentem veniens urbem, ibi palmarum festa
colit ( #Apr.@# 9), et exercitum nimii laboris necessitate
afflictum hac celebri sollempnitate paululum respirare
permisit. Quem adventantem Hardwigus
rex presciens ac multum expavescens, ad municiones
supramemoratas nuntios probatos misit;
ipse autem collectis agminibus in Veronensi planicie
considens, sperabat presentia preteritis prosperitatibus
forsitan respondere. Hunc transitum
Heinricus rex interclusum aut vix aut nequaquam
expugnandum comperit; et alio se vertens, cum
suis tractat familiaribus, si clusas hinc longe remotas,
Carentanis auxiliantibus, intercipere ullatenus
valuisset. Quod consilio prudenti, quamvis arduum
multis videretur, effectum est. Carentani regalibus
jussis ilico obtemperantes, in duas dividuntur legiones;
unam, quae ante ipsum diei crepusculum
montem clusis (f. 99) superpositum cum peditibus
clam preoccupabat, alteram quae jam facto mane
ad has expugnandas subsequitur, audito a premissis
commilitonibus signo tam vehementi, ut ex latentibus
hostium insidiis audiri potuisset. Qui post tergum,
ut opinabantur, securi, venientibus obviam
armati properant. Sed nostri eos ex latere irruentes
alios effugarunt, quosdam autem precipicio et in
Brenti fluminis inundacione compellebant interire.
Sicque victores clusas usque ad regis adventum
sollicite tuebantur. Hoc rex ab internunciis ut audivit,
relictis omnibus impedimentis, optimis satellitibus
exceptis, cum magna difficultate eas pertransit,
et juxta litus aquae supramemoratae in quadam
grata planitie castra metatus est, ut ibidem cenam
Domini et chrismatis consecracionem ac passionem
dominicam et sanctam ejus resurrectionem sumopere
veneraretur ( #April.@# 13-16). Interdicta est omnibus
per bannum regalem a palatino comite fuga,
et resistentibus viriliter promittitur solatio futura.
Rex autem in 3 feria aquam transiens predictam,
fixis iterum tentoriis requievit, exploratores prestolans,
sollicite ad quaerendam Hardwigi hostis
conversationem clandestinam.
5.
(f. 99' ) Longobardorum vero mens hactenus
in malo unanimis, divinae pietatis instinctu dividitur,
et ab injusto supplantatore disjuncta, a Deo
coronato regi Heinrico securum fuga patefecit
ingrussum. Verona primo eundem succipiens, exultat
in Domino, advenisse defensorem patriae, auctorem
vero abisse totius miseriae. Huic occurrunt diu
expectato Thiedoldus marchio cum predictis
auxiliatoribus, gaudens tempus advenisse, quo
secretum bonae voluntatis sibi liceret huic aperire.
Tunc rex tali comitatu Brixnam veniens, ab
archiepiscopo Ravennate et ab | null | 2eddcace-e182-4c58-b6f5-95116be7a3b6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
hujus sedis provisore
Ethelberone, cum provincialibus succipitur.
Inde Pergamam, ab Arnulfo imperatore olim devictam,
itinere attingens, Mediolanensem archipresulem
fide sacramentis firmata recepit. Post haec
Papiam visitans urbem ( #Mai.@# ), ab archiantistite hoc
et a primis illius regionis susceptus, cum admirabili
laude ad aeclesiam ducitur, et communi electione
sublimatus in solium regale collocatur.
6.
Eademque die revelatur, qua mutabilitate totius
mundi hujus instabilis cursus in pronum semper
volvatur. Namque inter tot gaudia subito insevit
inimica pacis discordia, (f. 100) et a superflua vini
ebrietate de vili causa interrupta est miserabiliter
fidei connexio et sacramenti. Concives adversus
noviter electum regem, armantur, ad palatium
properant, et maxime hii, quibus jus Heinrici displicebat,
Hardwigi autem relaxatio mulcebat. Clamor
ut a rege auditur, et quid hoc esset, explorari cicius
ab eo jubetur. Cui protinus respondetur, plebeios
furore subitaneo inflammatos et servili presumptione
animatos, hanc commotionem primitus
incepisse; caeteros quoque omnes in detrimentum
sui vel dedecus convenisse. Quos jam irrumpentes
Heribertus, Agripinae provisor egregius sedare
conatus, de fenestra ut causam tantae invasionis inquirit,
lapidum imbre et sagittarum infusione retruditur.
Palatium autem ab hostibus graviter impugnatum,
a domesticis regis facile numerandis
est viriliter defensum. Divisis etenim in plura necessaria
nostris, major vis excrevit inimicis. Tandem
audito clamoris immensi strepitu, nos ri gregatim
ad regem properant, hostesque adhuc insanientes
paululum expellunt; sed imminente jam nocte sagittis
atque lapidibus obviis tardantur. Quae ad
providenda, urbis tunc incendunt moenia. Nostri
autem qui foris erant, urbis propugnacula (f. 100' )
fortiter ascendunt, quibus hii sic melius resistebant.
Ibi tum quidam egreius juvenis, Gisilbertus nomine,
frater reginae, a Longobardis V Ineratus oppeciit,
et consociorum tristiciam vehementer
adauxit. Quem Vulferam miles, in medium agmen
prosiliens unumque ex his per galeam usque in jugulum
feriens, securus vindicavit. Sic alternando
quietem cunctis amicam belli asperitate mutabant.
Nonnullos ex hostibus, quos vi capiebant
nostri, vivos regi presentabant. Subito ibidem una
domus, quae nostros tuebatur defatigatos, a Longobardis
incensa ruit, at eos nulla spei certitudine
potitos alacriores bello reddidit. Interim Alemanni
cum Francis et Liuthariensibus tandem haec
mala rescientibus fractis intrantes muris, in tantum
concives persecuti sunt, ut a municione domnum
suarum nec unus egredi presumeret ( #an. 1004,
Mai.@# ). Harum sumitate hii nostros jaculis gravantes
immissis. incendio perierunt illato. Difficile est cuiquam
ad enarrandum, quanta ibidem strages diversis
efficitur modis. Milites regis tum victores sine
ulla offensione spoliis interemptorum utuntur. Hoc
miserabili (f. 101) aspectu rex motus, et ut residuis
parcerent firmiter precipiens, se ad municionem
sancti Petri contulit, hostibusque veniam
suppliciter implorantibus misericorditer indulsit.
Tunc absentes quiqui accepta regis victoria, aut
ipsi veniunt, ut talia declinarent, aut obsides mittunt,
fidem, auxilium et subjectionis debitum regi
promittentes.
7.
Sedatis tunc Papiae calamitatibus, rex ad Pontem
longum venit, Longobardorumque residuum
agmen per manus suscipit; habitoque ibidem
cum omnibus conloquio, rebusque maximis
prudenter ordinatis, Mediolanum sanctissimi presulis
Ambrosii amore peciit; moxque ad prata
predicti reversus, presentem populum, de subito
ejus conquerentem discessu, promissa celeri
suimet reversione ceterisque consolationibus multis
placavit pontis. Insistentem vero tunc pentecostes
sollemnitatem ( #Jun.@# 4) in loco, qui Grommo
vocatur, celebrat. inde tum procedens, Tuscos
sibi obviantes in consorcium sibi firmiter servientium
suscepti. Dehinc patriam revisere festinans,
Alemanniae fines, nuper a ducis Herimanni solatio
privatos, filioque ejus et equivoco adhuc puerulo
deditos (f. 101' ) ad regendum et confirmandum
invadit. Inde in Alsacia positam petens Argentinam,
venerabilem Christi precursoris ibi excolit nativitatem.
In cujus vigilia quae Dominus per eum fecit
mirabilia, non sunt mihi pretereunda, quia haec piis
ad delectacionem, reprobis autem dicuntur ad terrorem.
Domus, in qua rex populo legis justiciam
dabat, subito cecidit, uni dumtaxat presbitero
nocens, cum domna excommunicati injuste sedulo
commoranti. Ille pre caeteris in hoc crimine
culpabilis, morte sua, prius confractis cruribus,
luit poenam commissi facinoris. Quam dulcia piorum
gesta ad aedificationem animae ipsi legimus et
ab aliis visu ac auditu didicimus, et tamen obdurato
corde miseri desipimus, nec amovemur | null | d841c753-de2b-4b95-a36a-3a672f5b3f2f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
inolita
nequicia certis malorum poenis, neque delectamur
inestimabilibus justorum premiis. Hinc rex discedens,
sancti Martini presulis limen Magontia
supplex adiit, ibique natale apostolorum
( #Jun.@# 29) venerabiliter coluit.
8.
Post haec per Franciam orientalem iter faciens,
Saxoniam, ut sepe professus est, securitatis ac
tocius ubertatis quasi florigeram paradisi aulam, revisit.
Ibi tunc diu reconditum zeli latitantis archanum ab
simplici corde evomuit, et ad compescendam (f. 102)
Bolizlavi arrogantis seviciam, omnibus in sua dicione
Christo sibique fidelibus expeditionem Augusto
jam mediante indixit. Statuto igitur
termino in Merseburg exercitus fit collectio ac in
hostem tandem secreta promocio. Assimulato namque
in Poleniam itinere, naves Boruz et Nisani
glomerantur, ut ficta suorum benivolentia
non fieret inimico circumeundi propalatio ulla. Interim
magna inbrium effusio in transeundis fluminibus
exercitui ineffabilis fit retardatio, et cum minime
quis hoc conicere potuit, in Boemiam rex
celeriter perrexit. Hujus adventum leo rugiens cauda
subsequenti impedire satagens, in silva, quae Miriquidui
dicitur, montem quendam cum sagittariis
prorsus intercluso omni aditu firmat. Rex
autem id comperiens, premissis clam loricatis militibus
electis, hostibus invitis arduam irrupere viam,
facilem subsequentibus parantes callem. Inter
haec Bolizlavo in una dierum cenante, unus ex
nostris, capellanus Reinberni presulis sui, de
adventu nostri exercitus loquitur, et ab eo mox auditus
quid diceret rogatur. Cui responsa referenti, tum
id infit: #Si reperent ut ranae, jam possent huc
advenisse.@# Et verum est hoc (f. 102' ), ni asspiraret
regem divina pietas, et hunc non inflaret superbie
magnanimitas, non proveniret nobis tam subito
victoriae prosperitas. Adjuvit eciam regem exulis
Jaremiri, qui firma pax interpretatur, comitatus, et
adoptatus ejusdem adventus Boemiorum delinivit
agmen. Horum consultu et vocatione regi introitus
patefecit, et in ipsa regionis istius janua unum castellum
sua eidem sponte reddidit. Rex propter
Bawarios nondum adventantes, tardato paululum itinere,
ad urbem Satzi dictam venit, et concives
hos, portas sibi ilico aperientes et Polenos intus
presidio positos occidentes, suimet cognovit amicos.
Videns rex tantam stragem, commovetur, et superstites
in una precepit aecclesia retrudi. Adest eciam,
qui Bolizlavum a comprovincialibus esse interemptum
pro certo referret. Letantur in Deo familiares
regis, corruptique tristantur fautores adulterini
ducis. Hii invicem mussantes ex injusti cordis sui
secretario hoc evomuere mendacium: si rex umquam
in bona securitate consisteret, se tunc ad nihilum
valere multaque ab eo pati contraria debere.
Propter hoc latente igniculo sub cinere (f. 103), in
hoc itinere ac postea sepissime regi suo cunctorum
hostem fidelium brutis pejores animalibus preposuerunt,
ignorantes, quod ab eorum fraude vicarium
suimet in terris Deus pater ingenitus, speculator
desuper, liberaturus erat e coelis.
9.
Tunc Jarimirus jussu regis cum optimis militibus
ex nostris ac cum incolis sibi adherentibus ad
capiendum seu occidendum serpentem venenosum
Pragam premittitur. Quem preoccupantes nuncii
prescriptorum, rem ordine pandunt (Cf. VIRG.
Aen. III, 179) Bolizlavo, de tali periculo prius securo.
Hic legatione tali commonitus, clam se preparavit,
et subsequenti nocte jam mediante, audiens
in urbe proxima, que Wissegrodi dicitur, campanas
cives ad bellum sonitu hortantes, cum prima legione
exivit, et patriam fugiendo revisit. Quem Zebizlovo,
frater Adthelberti presulis et Christi martyris, subsequutus,
in ponte vulneratus oppetiit, et magnum
hostibus gaudium, suis autem luctum ineffabilem
reliquit. Crastina autem die Jarimirus adveniens,
populis jura veniamque commissi poscentibus ante
portam dedit, ilicoque intromissus, pristinis honoribus
magna (f. 103' ) jocunditate inthronizatur, ac
tunc depositis vilibus indumentis, preciosioribus
ornatur. Huic ibi tum presentatur, quicquid unusquisque
militum hosti fugitivo vel occiso spoliorum
abstulit. Muneribus idem delectatus plurimis ad
Wissegrodi introducitur, ibidemque in dominum
exclamatur, regis indulgentiam et secum huc usque
perseverantibus diu elaboratum promisit bravium.
Confluit undiquesecus tam vulgi quam seniorum
ineffabilis turba, ad gratiam novi ducis percipiendam,
et ad prestolandum gloriosi regis accessum.
Hic tandem adveniens, ab antistite Thieddego et a
duce Jarimiro cum immenso cleri tociusque populi
tripudio succipitur, et ad eclesiam sancti Georii deducitur.
Cunctis mox dignitatibus a rege honoratur
Jaremirus paternis, convocatis indigenis coram omnibus.
10.
Sed cum ibi sanctae Dei genitricis ortum
omni celebrem mundo ( | null | 44e3b0a9-a2dd-4cfb-ab72-acde8f36a325 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#Septb.@# 8) rex veneraretur,
Goddescalcus, sanctae Frisingensis aecclesiae venerabilis
pastor, nomen cum re possidens,
missam canere ac populos instituere ab eo precipitur
et ab episcopo sedis illius permittitur. Perlecto
tunc evangelio, presentes idem ammonet de
timore divino et de conservando geminae dilectionis
vinculo, de obedientia Dei sublimiorumque (f. 104)
honore potestatum, et ad ultimum regem suaviter
aggreditur, ut semet agnoscere, et omnia, quae a
primis vitae hujus cunabulis usque ad hoc tempus
honoris alicujusve commoditatis umquam percepit,
largitate divina pocius quam suis meritis asscribere
voluisset. Insuper misericordiae mentionem fecit,
quae unicum est salutis presidium, venerabile fidei
ornamentum et magna remissio peccatorum. In
cujus opere servando unicuique Christo fidelium
tria sunt semper optanda: posse, et velle, ac perficere.
Quae cum a cunctis sint adinplenda, ab his
maxime, qui nullum ledentes, sibi avent similia
a Domino recompensari, et ut acceptabile ab his
Deo votum fiat, ex corde debet unumquodque largiri
et cunctis debitoribus remitti, ne mali vice
servi diris asstringantur tormentis. Et his concludens: #Te,@#
inquiens, #obtestor per nomen et
amorem ejus, qui suo debitori decem milia talentorum,
id est Judeis recutitis suorum transgressionem
preceptorum indulsit, Heinrici quondam marchionis,
nunc autem, ut spero, vere penitentis, senior karissime,
miserearis, vincula solvas et gratiam dones, ut eo liberiori
animo hodie Deum interpelles: « dimitte nobis (f. 104' )
debita nostra » et reliqua.@# Hac rex exhortatione
lacrimabiliter profusa placatus, sic se facturum
firmiter spopondit, et post haec domum veniens,
misericorditer adimplevit.
11.
Statutis tunc ibidem omnibus, Bawarios
domum remisit. Ipse vero cum Boemiorum duce
novo Milzienos, qui tum sibi fuere proximi, terminos
per ineffabilem itineris difficultatem adiens
Budusin urbem possedit. Sed cum in una dierum
unumquemque suimet fidelium ad expugnandam
eandem incitaret, ab uno sagittariorum e
propugnaculis, ni divina custodiretur providentia,
vulnere inproviso lederetur. Quod illi, qui secus se
stabat proximus, nocuit, et propositum inimici
in alio peregit. Rex autem, elevato ad Deum
corde supplici, hunc laudat, qui solitam pietatis
vigilantiam sibi inmerito revelavit. Urbs vero prefata,
igne jam adportato, combusta jaceret, ni hoc
Guncelini marchionis jussio infausta prohiberet.
Vulnerantur invicem multi, et nonnulli perempti
sunt. Ex nostris autem unus nobilis et genere et
virili conversatione, Hemuza nomine, cum urbanos
crebro certamine provocatos pene usque ad muros
insequeretur, molaris dimidio lapidis (f. 105) per
galeatum caput prostratus, ab inimicis insultantibus
in urbem mortuus trahitur. Hujus cadaver Heinricus
comes, frater meus, cujus is miles fuit, precio
comparatum ad patriam reduxit. Alter vero, qui ob
assiduum venationis exercicium indomitus Tommo
vocabatur, dum in Sprewa flumine hostibus
fortiter resistit, torrentum lubricatione lapidum
corruit, optimaque diu protectus lorica, tardo tandem
vulnere, pro dolor! oppeciit. Hunc unus ex
suis satellitibus, ne aliquo deduceretur, cum prohibere
temptaret, cuspide perfossus super eum corruit.
Predicta belli asperitate jam pene devicta,
jubente per nuntium suimet Bolizlavo, regiae potestati
urbs salvis defensoribus traditur presidioque
novo munitur. Post haec rex cum exercitu itinere ac
inedia jam defatigato domum rediit, marchiones,
ubicumque opus fuit, solitis adjuvans amminiculis.
12.
Hic cum se in Merseburg optatae quieti indulgeret,
Esiconem venerandum comitem, longa
infirmitate vexatum, vitam hanc in Liubizici
finisse comperit ( #Nov.@# 22). Hujus corpus adveniens
ipse suscepit, et honorifice sepeliri juxta ecclesiam
sancti Johannis baptistae in septentrionali parte
precepit; pro cujus animae remedio quoddam ejusdem
predium Uppusun nominatum cum candelabris
duobus argenteis altari (f. 105' ) sancto et
confratribus ibidem Deo famulantibus dedit. Insuper
Wigberto antistiti mercatores et Judeos Appellas
(HOR. Serm. I, 5, 100), ab Gisilero primitus
acquisitos ac diu commutatos, reddidit. Comitatum
super Merseburg et Benefitium ad hunc pertinens
Burchardo, et super quatuor urbes juxta Mildam
fluvium positas Thiedberno benefitium concessit.
Omne autem predium sibi juditio retinuit. Heinricum
comitem a custodia absolutum cum gratia abire
precepit.
13.
Sicut sanctae matris aecclesiae prospera spirituali
ejusdem proli ad augendam Christi gloriam
sunt preloquenda, ita ejusdem detrimenta ad
compunccionem provocandam huic sunt enarranda;
quia haec unanimi | null | b7b3e47a-6ffe-4acc-9f7c-6f7607ce023d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
laeticia, ista autem mesticia
pari conquerenda et molli paciencia sunt ab hac
sufferenda. In Pathelbrunnun monasterium et omnis
ejusdem apparatus flamma nostrae iniquitatis ultrix
consumens, multorum corda fidelium commovit,
quae amor divinae remunerationis ad haec renovanda
communiter accendit. Posita est etiam in loco, qui
Throtmunni dicitur magna sinodus ( #an.@# 1005),
ubi rex coepiscopis presentibusque cunctis plurima
questus est sanctae aecclesiae inconvenientia, et communi
eorundem consilio haec statuit deinceps prohiberi,
et optimo novae institutionis decreto gravem
peccatorum suimet (f. 106) sarcinam relevari.
« Anno dominicae incarnationis 1005 ( #Jul.@# 7) anno
autem domni Heinrici secundi regnantis 4, in die
Nonarum Julii actum est in Throtmunii hoc decretum
gloriosissimi ejusdem regis et contectalis suae
Chungundae reginae, necnon et archiepiscoporum
Heriberti Coloniensis, Lievizonis Bremensis*,
Daginonis Magadeburgensis archipresulis
tertii*; episcoporum* autem Notgeri
Leodicensis, Suithgeri Mirmingardevordensis,
Ansfridi* Trajectensis*, Thiederici* Metensis*,
Thietmari* Asambrunensis, Berenharii Ferdensis
,
Berewordi Hillinessemensis, Burchardi
Wormatiensis, Retharii* Pathelbrunnensis*,
Wigberti Merseburgensis, Ekkihardi
Slesvicensis, Othinkerdi*. In* obitu* cujusque*
prenominatorum* singuli episcoporum
infra* 30* dies*, nisi* infirmitas* impedierit, missam
pro defuncto* celebret*, et* unusquisque* presbiter
in monasterio* similiter* faciat*. Presbiteri*
vero forenses tres missas peragant*. Diaconi*
et* ceteri* inferioris* ordinis psalteria 10. Rex* et*
regina* infra* 30* dies* 1500* denarios pro animae
redemptione* erogent* et* totidem* pauperes* pascant.
Episcopi singuli 300* pauperes* pascant* et*
30* denarios* expendant et triginta* lumina*
accendant*. Dux* autem Bernhardus 500 pauperes
pascat et* 15* solidos* expendat*. Vigiliam
sancti Johannis Baptistae et apostolorum* Petri* et*
Pauli* et vigiliam sancti Laurencii et omnium sanctorum*
in* pane* sale* et aqua decernimus jejunare;
vigiliam assumptionis sanctae* (f. 106' )
Marie, et omnes vigilias aliorum apostolorum sicut
in quadragesima. Quatuor tempora sicut in quadragesima,
excepta 6 feria ante natale Domini, quam
in pane, sale et aqua* decernimus jejunare. »
14.
Fresones rex navali exercitu* adiens* ab
ceptis contumacibus desistere et magnum
Liutgardae*, sororis regine, zelum placare
coegit. Jussit etiam* in* palatio* et in omnibus
regni suimet comitatibus* expeditionem* ad
Poleniam conventumque ad Liezca per bannum*
fieri*. Convenit* exercitus statuta hora, id*
est* 17* Kalendas* Septembris*, condicto* loco. Et
rex sanctae Dei Genitricis* assumptionem* Magadaburch*
celebrans, in ipso* die* post* missam*
et* caritatem* expletam comitante regina*
Albiam* transnavigans* proficiscitur.
15.
In hiis diebus Ricdago*, abbate* de* monte*
sancti* Johannis* Baptistae* ob* crimen quoddam*
ab abbacia suimet a Taginone* episcopo*
deposito*, Alfkerus*, monachorum* in Palithi
Christo servientium* provisor*, in* vacuum* ponitur,
et proposita sanctae* conversationis* religio*
hactenus firmiter consistens*, miserabiliter destruitur*
et in nomen prepositurae mutatur*, unde*
et* miseriae* futurae* prima exstitit indicio. Hoc*
etiam*, quod* per labentia accidit tempora, o si*
fuisset* dextrae* mutatio excelsae! (Psal. LXXVI, 11.)
Auctores sanctae institutionis, (f. 107) in omni
pietate modernos oppido precellentes, quod sumopere
construentes et usque ad aedificationem, ut sibi
videbatur, perfectam complentes prudenter ordinavere,
hoc nostro, pro dolor! in tempore malorum
instinctu, ut vereor, non in melius, sed in pejus
versum est. Utinam propter specialem nostrae utilitatis
hoc non oriretur effectum. Verum est, quod
hii, quorum nova conversatio et in habitu et in victu
laudabilis extat, vero non sunt sepe quod simulant.
Dicit namque scriptura #Simulata equitas
non est equitas, sed duplex iniquitas@#. Omnis hominum
Deo acceptabilis fructus in corde bono consistens,
a bonis veste pulchra et aurea cibi potusque
mediocritate nonnumquam dissimulatur. Quod
autem abstemiis et diploide indutis subtrahitur, cui
hoc inpenditur? Si in earum id transit augmenta
aecclesiarum, dupliciter proficit, et animabus fratrum,
si | null | d59d598a-4dd7-46b2-931b-5300a7bf3976 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
propter Deum ista paciuntur, et in rebus
domesticis eorum elemosina lucrandis. Sed si extrinsecus
omne defertur, qua securitate hoc crescit,
cujus profectu multorum diminutio gemit? Certe
non id firma stabilitate exaltatur, sed lugubriter
quandoque degradatur. Si sileat veritas Christus
ejusque precones linguam mordeant omnes, estne
hoc totum per omnia bene limatum? Tuba sonat (f. 107' )
evangelica, nihil opertum fore, quod non
revelabitur (Matth. X, 26). Postquam voluntati
nostrae in omnibus satisfecimus, ineffabile malum
dissimulato facinore perpessi sumus; fragilis naturae
nos commortales sumus, et omnia nutu suo pondera
in terram ferri non nesscimus. Resipiscenda
respiciamus, ammonentes neque spernemus,
promissa fidelibus cunctis premia cum mandatorum
observatione divinorum acquiramus. Non videamur
nostris antecessoribus meliores, quia pariter decepti
in varia specie recti hiis sumus nimis inaequales.
Nemo irascatur, cum propter Deum familiariter ab
aliquo arguatur. Caritas benigne a cunctis succipiatur,
et ob recompensacionem supernam veritas nuda
sufferatur. Optet fidelium supplex peticio omnium
necessariam de rebus his et de criminibus aliis a
Christo indulgentiam. Et ego longe digressus repetam
inceptae narrationis cursus.
16.
Ordinatis legionibus, rex inde progreditur,
et regina celeriter reversa, optatum dilecti
senioris sui in Saxonia sollicite prestolabatur adventum.
Excercitum autem nostrum cum prosperitate
ad locum, qui Dobraluh dicitur, in
pago Luzici venientem, Heinricus et Jarimirus
duces ad supplementum ejusdem cum suis properantes,
laetificant, majoraque consilii et fortitudinis
spe roborant. Hic ducibus corruptis et sua defendere
cupientibus, per solitudines paludesque circumductus,
admodum (f. 108) gravatur, et ne cito ad hostem
ledendum perveniret, invida eorum malignitate
tardatur. Inde provinciam Nice vocatam itinere
attingentes, juxta Sprewam fluvium castra metatus
est. Hunc cum hostem ex latere abdito nocentem
Thiebernus, miles egreius, comperiret, ob
laudem sibi specialiter usurpandam optimos e
consociis clanculum eligendo convocans, eum dolo
intercipere temptat. Qui satis providus, ut sic melius
sequentes lederet, inter lignorum condensitatem
jacencium fugit, et sagittis, quibus maxime defenduntur,
more solito remissis, primo hunc, posteaque
Bernhardum, Isin et Bennonem, Arnulfi
presulis inclitos satellites, cum aliis commilitonibus
multis 8. Idus Septembris incautos prostravit
et despoliavit. Ob hoc rex cum omni suimet comitatu
dolore concutitur, et ob hoc Bolizlavus doluisse
a nonnullis veracibus perhibetur. Post haec
Liuzici nostris pridie quam ad Oderam fluvium venirent,
sotiantur, deos suimet precedentes subsequuti.
Quamvis autem de hiis aliquid dicere perhorrescam,
tamen ut scias, lector amate, vanam eorum
supersticionem, inanioremque populi istius executionem,
qui sint vel unde huc venerint, strictim
enodabo.
17.
Est urbs quaedam in pago Riedirierum ,
Riedegost nomine tricornis, ac tres in se
continens portas, quam undique silva ab incolis
intacta et (f. 108' ) venerabilis circumdat magna.
Duae ejusdem portae cunctis introeuntibus patent;
tercia, quae orientem respicit et minima est, tramitem
ad mare juxta positum et visu nimis horribile
monstrat. In eadem est nil nisi fanum de ligno
artificiose compositum, quod pro basibus diversarum
sustentatur cornibus bestiarum. Hujus parietes
variae deorum dearumque imagines mirifice insculptae,
ut cernentibus videtur, exterius ornant; interius autem
dii stant manu facti, singulis nominibus insculptis,
galeis atque loricis terribiliter vestiti, quorum primus
Zuarasici dicitur, et pre caeteris a cunctis
gentilibus honoratur et colitur. Vexilla quoque
eorum nisi ad expeditionis necessaria, et tunc per
pedites, hinc nullatenus moventur. Ad haec curiose
tuenda ministri sunt specialiter ab indigenis constituti,
qui cum huc idolis immolare seu iram eorundem
placare conveniunt, sedent hii dumtaxat,
caeteris asstantibus, et invicem clanculum mussantes,
terram cum tremore infodiunt, quo sortibus emissis,
rerum certitudinem dubiarum perquirant. Quibus
finitis, cespite viridi eas operientes, equum,
qui maximus inter alios habetur et ut sacer ab his
veneratur, super fixas in terram duarum cuspides
hastilium inter se transmissarum (f. 109) supplici
obsequio ducunt, et premissis sortibus, quibus id
exploravere prius, per hunc quasi divinum
denuo auguriantur. Et si in duabus hiis rebus par
omen apparet, factis completur; sin autem, a tristibus
populis hoc prorsus omittitur. Testatur
idem antiquitas errore delusa vario, si quando
his seva longae rebellionis assperitas immineat,
ut e mari predicto aper magnus et candido | null | 8ad10d82-2a95-490d-9217-4efd5a3b563d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dente e
spumis lucescente exeat, seque in volutabro delectatum
terribili quassatione multis ostendat.
18.
Quot regiones sunt in his partibus, tot templa
habentur, et simulacra demonum singula ab infidelibus
coluntur, inter quae civitas supramemorata
principalem tenet monarchiam. Hanc ad bellum
properantes salutant, illam prospere redeuntes muneribus
debitis honorant, et quae placabilis nostia
diis offerri a ministris debeat, per sortes ac per
equum, sicut prefatus sum, diligenter inquiritur
Hominum ac sanguine pecudum ineffabilis horum
furor mitigatur. Hiis autem omnibus, qui communiter
Liutici vocantur, dominus specialiter non
presidet ullus. Unanimi consilio ad placitum suimet
necessaria discucientes, in rebus efficiendis omnes
concordant. Si quis vero (f. 109' ) ex comprovincialibus
in placito hiis contradicit, fustibus verberatur,
et si forinsecus palam resistit, aut omnia incendio
et continua depredatione perdit, aut in eorum presentia
pro qualitate sua pecuniae persolvit quantitatem
debitae. Infideles ipsi et mutabiles ipsi, immutabilitatem
ac magnam exigunt ab aliis fidem. Pacem
abraso crine supremo et cum gramine datisque
affirmant dextris. Ad hanc autem perturbandam
et facile pecunia corrumpuntur. Hii milites, quondam
servi, nostrisque iniquitatibus tunc liberi, tali
comitatu ad regem auxiliandum proficiscuntur.
Eorum cum cultu consorcia, lector, fugias; divinarum
mandata scripturarum auscultando adimple, et
fidem, quam Athanasius profitebatur episcopus, discens
memoriterque retinens, haec, quae supra memoravi,
nil esse, probabis veraciter.
19.
Inde mox inparibus ducibus inequales turmae
usque ad Oderam fluvium pervenientes, fixerunt
tentoria juxta amnem, qui Pober dicitur sclavonice,
Castor latine. Quos Bolizlavus, munitis littoribus
prefati fluminis, cum exercitu grandi in Crosno
sedens, ullo modo transire prohibuit. Sed cum rex
7 dies ibidem moratus, naves atque pontes pararet,
divinus respectus missis speculatoribus suis vadum
ostendit optimum. Quem sex legiones in ipso
diei crepusculo jussu regis intrantes, incolumes
eo fruuntur. Quod eminus agnoscentes Bolizlavi
custodes, (f. 110) triste nuntium ac incredibile
seniori suimet celeriter detulerunt. Hic tandem per
tres vel amplius legatos certus effectus, amotis propere
castris, ipse cum suis, pluribus ibidem relictis
rebus, fugit. Id rex cum suis caute considerans,
Christo laudes cum clero et omni populo alta voce
cecinit, et cum securitate flumen pertransiit. Hii
autem qui precesserunt, ni Liuticios diu tardantes
exspectarent, hostes in tentoriis inprovisos opprimerent.
Quos nostri alacriter insequuti, veluti fugaces
cervos persequi cum non valerent, ad consocios
revertuntur.
20.
Profectus est inde rex, et usque ad abbaciam,
quae Mezerici dicitur, perveniens, annualem
ibi Thebaidae legionis festivitatem ( #Septb.@# 22), qua
maxima tunc veneracione potuit, complere studuit
; et ne monasterium hoc ac absentium mansiones
monachorum aliquam a suis paterentur molestiam,
studuit prohibere. Dehinc hostem in nulla
suimet urbium pernoctare presumentem, proxima
queque vastando, prosequitur, et non longius quam
duo miliaria ab urbe Posnani, rogatus a suis primatibus,
consedit. Exercitus autem in colligendis
frugibus caeterisque rebus necessariis divisus, magnum
ab insidiantibus inimicis sustinuit damnum.
Interim per fidos intercessores regis gratiam Bolizlavus
peciit, et exaudiri mox promeruit.
Tagino archiepiscopus cum aliis familiaribus regis
ad civitatem predictam a Bolizlavo rogatus venit,
et (f. 110' ) cum juramentis ac emendacionibus condignis
firma pacis foedera apud eumdem pepigit. Laeti
tunc revertuntur nostri, quia itineris longitudine et
nimia fame cum intermixta belli asperitate magnum
sufferebant laborem.
21.
Post haec rex in nostris partibus, erutis tocius
nequiciae auctoribus, optatae securitatis prospera
solidare sumopere nititur, et Bruncionem inclitum
satellitem, in Merseburch, e Sclavis autem
optimos, Borisen et Nezemuisclen, cum caeteris
fautoribus in Welereslevo laqueo suspendi
precepit. Sepe cum Sclavis in Wiribeni juxta
Albim posita conventione habita, nolentibus seu
volentibus hiis, necessaria regni suimet tractavit
atque potenter finivit. Arnaburch prius devastatam
ob defensionem patriae renovavit, queque diu hinc
injuste ablata erant, restituit. Sinodali judicio
injustas fieri nuptias, Christianosque gentilibus venundari,
presens ipse canonica et auctoritate apostolica
prohibuit, Deique justiciam spernentes spirituali
mucrone interfici precepit.
22.
Interea Balduinum ducem Wlandariorum
juventus et rerum affluentia ac mala iniquorum
inflacio adversus regem armavit, et Valentinam
urbem possidere potestatique suimet subdere
suasit. Quod rex ubi primum comperit,
ipse cum signis militaribus accedens, (f. 111) | null | 9b114daa-71f8-47f0-80b3-c7b0a341ad81 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eripere
eandem assidua pugnatione temptavit; et nil
proficiens abiit, expeditionem suam in proxima
estate super Balduinum fieri, orientalibus et occidentalibus
firmiter indicens. Advenit optatum tempus,
exercitus grandis colligitur, et a rege
cum eodem ad Scellam fluvium pervenitur
( #an.@# 1006). Ibi se Balduvinus armato milite presentans,
transitum regi prohibere frustratoria spe
nititur; sed prudenti quorundam consilio nostri
navibus alio latenter transvecti, ejusdem nimiam
presumptionem ex inproviso irruentes confundunt.
Fugiente eo, rex in Christo victore laetatur, flumen
transgreditur, vicinitatemque contiguam populatur.
Cum autem ad abbaciam, quae Gent dicitur, veniret,
a confratribus illius aecclesiae susceptus,
loco eodem et bonis appertinentibus cunctis
pepercit. Tandem Balduinus magna necessitate
coactus humili supplicacione veniam inpetrat, et
non longe post per manus regis effectus, Walecorn
et prenominatam urbem in beneficium
adipiscitur.
23.
Mense Julio et 12 Kal. Augusti Gisla, venerabilis
matrona et mater regis nostri inclita, obiit
et Ratisbone sepelitur. Pacificatis tunc partibus
hiis, generale concilium in Fronkenevordi a
rege ponitur, et hoc ab omnibus Cisalpinis antistitibus
visitatur ( #an.@# 1007). Causam vero precedentem,
lector, auribus accipe! Rex a puero quandam
suimet civitatem, Bavanberg nomine, (f. 111' ) in
orientali Francia sitam, unice dilectam pre caeteris
excoluit, et uxore ducta, eandem ei in dotem dedit.
Postquam autem ad regni curam divina miseratione
promovetur, semper tacita mente ibidem episcopatum
construere gestit. Sed quia, ut Flaccus
testatur (Ep. I, 2, 40), #dimidium facti, qui cepit,
habet;@# novam ibi inchoat aecclesiam cum criptis duabus,
et perficit. Omnia autem, quae ad divinum pertinuit
misterium paulatim congregans, Heinricum Wirciburgensem
episcopum sibi multum familiarem, ut
proposito animi suimet asspirare voluisset, parrochiamque
in pago, qui a Radinzca fluvio nomen
sortitur, positam concederet, sibi concambio
vendicandam sepe rogavit. Dilecti senioris justas
peticiones presul benigne suscipiens, ea racione
consensit, ut pallium suae permittens aecclesiae,
Bavenbergensem sibi subderet pastorem; hocque,
baculo suimet regi dato, et quodam predio pro
commutatione prefata tradito, clam firmavit. Cum
vero se archipresulatum nullatenus adipisci posse
sentiret, promissa complere renuens, ad concilium
vocatus supramemoratum, venire noluit. Consedentibus
ibidem ordine archiepiscopis cum omnibus
suimet suffraganeis, rex humotenus prosternitur,
et a Willigiso antistite, in cujus diocesi sinodus
habebatur, elevatus, (f. 112' ) cunctis presentibus talia
fatur: #Ob recompensationem futuram Christum
heredem elegi, quia in sobole acquirenda nulla spes
remanet mihi; et quod precipuum habui, me ipsum
cum modo acquisitis seu adquirendis in sacrifitium
Patri ingenito jam dudum secreto mentis optuli. Episcopatum
in Bavanbergae cum licencia antistitis
mei facere hactenus concupivi, et hodie justum hoc
perficere volo desiderium. Ob hoc serenissimam vestrimet
interpello pietatem, ne absencia ejus, qui apud me
voluit obtinere, quod mihi non licuit huic concedere,
propositum voluntatis meae queat impedire, cum in
baculo ejus mutuae confirmacionis signo clarescat,
hunc non propter Deum, sed ob dignitatis nullatenus
adipiscendae dolorem fugisse. Moveat omnium corda
presentium, quod per ambitionem suam, sanctae
matris aecclesiae augmentum anullare, cum nugigerula@#
#legatione presumit. Ad haec firmiter constituenda
contectalis meae presentis et unici fratris et
coheredis mei larga benignitas asspirat, et sibi
placita adimplecione hiis me eadem restituere,
uterque pro certo sciat. Si quando autem episcopus
venire et promissa dignatur suscipere, paratum me
ad omne quod vobis bonum videtur procul dubio
inveniet.@# Finitis talibus alloquiis, Beringerus, antistitis (f. 112' )
Heinrici capellanus, surrexit, propter
timorem regis seniorem suum huc non venisse, et
detrimentum aecclesiae sibi a Deo commissae in aliquo
fieri numquam laudasse testatur, et obsecrat
cunctos presentes per Christi amorem, ne talia fieri
absente eo futurum sibi in exemplum paterentur.
Privilegia ejusdem ibi alta voce recitantur. Inter
haec quocies rex anxiam judicum sententiam
nutare prospexit, toties prostratus humiliatur. Tandem
archiantistite Willigiso, quid de hiis
faciendum foret, judicio perscrutanti, Tagino primus
respondit, haec tunc secundum regis eloquium
legaliter fieri posse. Cunctis presentibus ejus
sermonem tunc affirmantibus et subscribentibus,
Everhardo tunc cancellario cura pastoralis a
rege committitur, et hic a prefato archipresule
eodem die consecratur. Post haec autem Heinricus
antistes auxilio confratris | null | 6ffa6189-24fa-4c1f-90e2-301eba8dcb4a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Hiriberti regis gratiam
et adimplecionem sibi placitam acquisivit.
24.
Sed quia raro illucescit serenitas, quam
non sequatur caliginosae nubis obscuritas, regi pascha
Ratisbone celebranti ( #an.@# 1008?) de Liuticis
et ab hiis qui a civitate magna Liuilni dicta
missi fuerant, et a Jaremiro duce, Bolizlavum multa
sibi contraria molyri cupientem asserebant, seque
ad haec perficienda verbis ac pecunia ab eodem introduci (f. 113)
affirmabant. Intimabant quoque ei,
si hunc amplius in pace et gratia suimet haberet, ut
servitutem eorum firmiter non teneret. Haec rex
cum suis principibus caute considerans, diversaque
ab hiis consilii responsa percipiens, iniquae
voluntati eorum in hoc consensit, quod generum
suimet Hirimannum illo mittens, condicta pacis
foedera interdiceret. Quam legationem ab
internuntiis Bolizlavus comperiens, prefatum comitem,
quamvis ad se prius invitatum, non bene suscipit,
et percepta ab eo narratione, in multis se
excusat: #Sciat,@# inquiens, #testis omnium Christus,
quicquid deinceps facturus sum, id invitus implebo.@#
Post haec collecto exercitu, pagum, qui Morezini
dicitur, juxta Magadaburch jacentem populatur,
et fraternitatem quam in Christo cum Parthenopolitanis
prius conjunxerat, hostili assperitate disrupit.
Inde ad urbem, quae Zirwisti dicitur, veniens,
urbanos terrore gravi et hortatu dulci devictos secum
vehebat. Hoc totum nostri comperientes, tarde veniebant,
ac morosius eos insequebantur. Horum
primicerius fuit Tagino archiepiscopus; et haec omnia
prius sciens, non bene providebat. Fui hic
equidem cum illo; et cum nos omnes ad locum, qui
lutriboc appellabatur, venissemus, visum est sapientissimis
non esse consilium hostes tam parva
multitudine persequendos, et reversi sumus. (f. 113' )
Bolizlavus autem Luzici, Zara et Selpuli denuo
occupat, et non longe post Budusin civitatem presidio
Hirimanni comitis munitam socer invidus
possedit. Mittens autem nuncios suimet, urbanos
postulat, ut urbem hanc sine utrorumque labore
sibi redderent, et nullam a seniore suo ereptionem
sperarent. Fit pax mutua ad 7 dies. Iste parat impugnationes;
hii per legatum suimet a domino
et a principibus regni suppliciter auxilium poscunt,
se alios dies hosti resistere promittentes. Venit
marchio Hirimannus ad Magadaburg, Walterdum
tunc prepositum interpellans, omnesque specialiter
per legatos evocat primates, quos multum hic tunc
tardasse vehementer queritur, et tamen milites
suos per internuntios solatur. Qui cum assidua Bolizlavi
impugnatione laborarent, viriliterque diu resisterent,
videntes nonnullos ex sociis eorum nutare,
dominumque se ad liberandos non venisse, licentiam
hinc exeundi cum omnibus, quae habebant, apud
ducem prefatum impetrantes, urbem ei reddiderunt,
tristesque patriam repedabant.
25.
Mortuo post Pascha Treverensis aecclesiae
archiepiscopo venerabili Liudulfo ( #an.@# 1008), cappellanus
ejusdem Aethelbero, frater reginae et immaturus
juvenis, plus timore regis quam amore religionis
communiter eligitur. Rex autem ut hoc audivit, (f. 114)
prioris non inmemor in germano ejusdem
Thiedrico non premeditatae constitutionis,
uxorem dilectam caeterosque suimet familiares
de episcopatu eodem inpetrando sollicitos sprevit,
et Meingaudo, Willigisi archipresulis camerario,
nobili secundum carnem viro, eundem dedit.
Propter hoc subdolae generationis furor accenditur.
Palas a Trevirensibus contra regem firmatur,
ac terra haec hactenus pacifica crebris concremacionibus
quatitur, et quicquit hii inmites in
dominum lenem prius peccaverunt, equali lance
receperunt. Quid hii omnes hic et in futuro examine
dicturi sunt, quorum culpa ineffabili aecclesia
mater incorrupta tocies in filiorum suimet nece
et despoliacione gemens, lacrimas a maxillis descendentes
ante conspectum vindicantis Dei fundit?
Tali presumptione rex commotus, illo cum exercitu
properat, archiantistitem inthronizatum ibidem consecrari,
Aethelberonemque excommunicari precipiens.
Obsidione eciam continua eos, qui Palas
tuebantur, in tantum constrinxit, ut fame assidua
inpugnatione defatigati, aut interius perire aut in
potestatem regis inviti deberent exterius venire.
Quod ne fieret, Henricus dux improvisa calliditate
impediens, eos exire inlesos apud regem obtinuit.
Postquam vero de hiis rei certitu linem rex inquisivit,
gravitate mentis (f. 114' ) id ferens, ut in sequentibus
referam, ultus est.
26.
Interim antecessor meus longa infirmitate
detentus, diem sollicitus supremum prestolatur. Sed
quaedam de eo ante conclusionem ad memoriam ejusdem
expedire mihi libet. Hic ex optimis Turingiae
australis parentibus originem, in Magadaburg
autem ab Ohtrico disciplinae regimen sumpsit.
Hunc egregie educatum Gisilerus archiepiscopus
sibi | null | 1c79bd0f-7727-44f2-a8bd-e562dcb04569 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
familiariter in servicium ascivit, et multo
tempore secum habuit, benefitio singulari et archipresbiteratus
offitio demulcens. Novissime autem
quaedam ei iniquorum assidua susurracione subtrahens,
mentem ejus in tantum abalienavit, ut, relictis
omnibus suis, Henrico regi, sicut prefatus sum,
adhereret, optimeque ei placeret. Fuerat enim
egreius et statura et facie, facundia et voce
pulcherrima, sapiens in consilio, jocundus in concilio
ac largitatis inmensae; unde divina visitatione et
tali virtute sacerdotalis gradum ascendit. Qui in
diebus sibi divinitus concessis haec suae acquisivit
aeclesiae: Sidegeshusun et Wiribeni, in Derlingun
9 mansos, ac in Daliwi 7, in Ninstidi 3. De sua
vero proprietate concessit in Uppusun 7 mansos et
saltum, qui Pulcher mons dicitur. De libris rebusque
aliis divina respicientibus misteria multa contraxit.
Non minus quam decem annos toxicata (Cod. Br. f. 248)
lesus potione, crebram passionem
corporis et in mense Martio maximum sustinuit laborem.
Si quid in eo suis vel alienis umquam occurrit
contrarietatis, hoc stimulus effecit immensae infirmitatis.
Predicatione assidua commissos a vana superstitione
erroris reduxit, lucumque Zutibure dictum,
ab accolis ut Deum in omnibus honoratum et
ab aevo antiquo numquam violatum, radicitus eruens,
sancto martiri Romano in eo ecclesiam construxit;
praeter hanc tertiam et quartam in Magadaburg
multasque alias ipse dedicavit. Si quid in eum varium
vulgus et sepe mentiens garrivit, bonis incredibile
satis esse persuadeo. Multi enim, cum alios culpant,
ignorant, quoniam nemo sine crimine vivit (CATO.
dist. I, 5). Hic venerabilis vir quinque annos in episcopatu
et sex hebdomadas et dies quinque sedit
flebiliter sepe peracta confessione, et ab episcopis
Wigone et Herico in extremis eum visitantibus
percepta remissione, nono Kal. Aprilis feria
tertia ( #ann.@# 1009) in Merseburg de hac luce ad Christum,
ut spero, felix migravit. Sepultus est,
ubi unus electorum Christi, dux ejus dum vixit et
socius, per visum sibi prius monstravit.
27.
Huic equidem ego, qui haec scribo, indignus
succedere a pio pastore Taginone predestinabar.
Natale Domini in Palithi celebrante rege,
cum simmista suo Taginone ipse tractavit,
qualiter post mortem Wigberti presulis Merseburgensem
ecclesiam bono provisori commendaret. Cui
ille inquit: #Est in meo monasterio quidam frater nomine
Thietmarus, quem vos ipsi bene nostis; hunc
suo modo prudenter disponentem ad hoc, largiente Deo,
spero idoneum.@# Ad haec rex infit: #Utinam hanc voluisset
suscipere, qui me fautorem certissimum ad ea, quibus indigeret,
non dubitaret habere.@# Nepos meus Thidericus
ilico ad me mittitur, qui haec mihi ex parte
regis et episcopi intimaret, et ad haec facienda
pro posse persuaderet. Ego in Magadaburg positus
legacionem hanc percepi, et talibus respondi: #Deus
omnipotens domino et patri nostro pio vicissitudinem
retribuat, quod mentionem meam alicubi in bonum
facere dignatur. Ad haec me immeritum esse judico,
unde ea laudare adhuc nequaquam presumo. Potens
est enim Deus episcopum adhuc viventem de manu
mortis eripere; si autem prorsus recuso, me ab solita
ejus gratia repudiari vereor; non est mihi preter hunc
aliquod auxilium, a quo vel haec promereri, vel majora
valeam percipere. Post mortem presulis quid
Deo placet in potestatibus ad eo constitutis vita comite
libenter adimplebo.@# Rex autem in Franconevord,
audita morte episcopi, memoriam pro eo debitam
precepit fieri. Jam vero tum quorundam instinctu
mentem suam a me ad meliora convertebat; voluit
enim Ethelgero cuidam bene merito honorem hunc
impendere. Quod cum regis familiaris Tagino resciret,
summopere rennuit, et cum assidua supplicatione
eo me (f. 115) cum gratia regis per Gezonem
prepositum vocavit. Venit ille ad me ad curtem
meam, quae Retmerslevo dicitur; et ea nocte vidi
baculum episcopalem juxta lectum meum stantem,
et interrogavit me unus, dicens: #Vis aecclesiam suscipere
Merseburhgensem?@# Et ego: #Si Deus vult,@# inquam, #et qui jubet venire, archiantistes.@#
Ille autem
prosequutus: #Cave,@# infit, #quia quicumque sancto
cerebrum movet Laurentio, statim insanit.@# Cui
mox respondi: #Tueatur me custos hominum Christus,
ne in hoc vel in aliquo offendam majestatem divinam,
sanctorumque intercessionem avertam.@# Cumque evigilarem,
obstupui, et protinus exiliens, jam | null | 816da3a7-9bba-47f8-81df-1810ca179f11 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
clarum
diem fenestras intrare vidi (PERS. Sat. III, 1); et
ecce is, de quo nunc dicebam, intravit, et ostensis
mihi duabus epistolis, in sabbato sancto ( #April.@# 10)
ad Augustanam urbem me rogavit et precepit
venire. Veni ad Parthenopolim, et in die palmarum
cum licentia prepositi ac confratrum inde profectus,
3 feria post resurrectionem Dominicam ( #April.@# 19)
loca attingebam predestinata, et ab archiepiscopo,
quamvis irato, quod sic tarde venirem, misericorditer
susceptus sum. Postera die vocatus, interrogabar
ab eo jussu regis, si aliqua parte hereditatis meae
eclesiam vellem adjuvare meam. Cui talia referebam:
#Vestra jussione huc veni, et de hoc modo nil
certi nec possum vel volo respondere. Si divino consensu
et regis largitate vestra voluntas, pia semper
in me, hic adimplebitur,
(f. 115' ) quicquid in hoc aut
in rebus aliis pro animae remedio meae et de debito
commissi facere possum, devotus implebo.@# Hoc verbum
archiantistes benigne suscipiens et laudans,
me ad cappellam Brunonis episcopi, ubi rex eundem
exspectabat, duxit, et paratus ad missam, regi
me per manus tradidit. Qui ut cum electione presentium
pastoralem mihi curam immerito commissit
cum baculo, et prostratus veniam petii, cantor introitum
incepit: #Venite, benedicti Patris mei.@# Et in
majori ecclesia omnes interim ad missam campanae
sonabantur; quod etsi casu et non jussu alicujus
seu dignitate mea evenisset, tamen rex bonum hoc
esse omen testatur. Peracto tunc ibi magno a
Brunone venerabili presule convivio, proximo sabbato
ad Novam Urbem venimus. Ibi tunc in
octavo Dominicae sollempnitatis die a predicto archipresule,
Hilliwardo confratre nostro adjuvante, et
coepiscopis non minus quam 4 asspirantibus, in regis
presentia crismate in sacerdotem perunctus sum
8 Kalendas Mai. Inde Ratisbonam in Danubio flumine
navigio perducimur.
28.
In diebus illis famis magna in hac regione
fuit. Interea Heinricus dux rebellionis gratia
Bawariam clanculum intrare presumens, interclusum
sibi aditum a provida regis sollercia ut primo
persensit, mox fugiendo revertitur. Quocirca optimi
Bawariorum Ratisbone regali edictu conveniunt;
et quamvis (f. 116' ) duci suimet ad tres annos se alterum
non eligere omnes sponte jurarent, tamen ob
hoc a rege jurgati, blandiciis atque minis ab
ejus famulatu et auxilio deducuntur, sibique specialiter
assumuntur. Ibi tunc confratres de monasterio
Christi martiris Emmerammi, quod Arnulfus imperator
in honorem ejus construxit, hicque ad corporaliter
pausandum elegit, unanimiter regis pedibus
provoluti, ex parte presulis suimet Gebehardi
multa flebiliter, me eadem audiente, queruntur,
et laici presentes magnis lamentationibus hiis subsequuntur.
Difficile est mihi enarrare et alicui credere,
quanta de hoc populus sibi subditus ad vanam pertinentia
superstitionem animaeque detrimentum suae
dissereret. Hoc solum scio, quod moribus et raris
apparatibus huic similem numquam vidi, neque
de antiquioribus audivi. Si interiora exterioribus
concordant, aut melior est caeteris, aut longe
inferior. Optime prius culta diruens, novis insudat
maximis laboribus. Patriam cum commissis deserit,
aliena, et quamvis longe sunt, supervacuis cultibus,
colit. Deum testor, quod non ob reprehensionem sui
tantum haec loquor--quia nostra fragilitas in proximis
dissimulanda, et ob melioracionem est castiganda--quantum
veritate ad hoc me persuadente
vehementer hoc cum multis ammiror. Propicius (f. 116' )
illi Deus, ut si haec bona intentione faciat,
in justificationibus Dei sine querela cursum hujus
peregrinationis incedat. Si autem tumore elacionis
aliquo magis inflatus quam amoris fomite spiritualis
tanta operatur, ad vituperandam solum presentium
conversationem, convertatur ab iniquitatibus
suis, ac per lucracionem secularium aedificationem
fidelium sequutus animarum, nullo prematur
detrimento sui. Felix est in Christo, qui aeternam
justiciae cultu memoriam, et a malo suspensus auditu,
divinam promeretur ad dexteram vocationem.
29.
Rex dum haec, quae nunc longe progressus
aiebam, discutit, ad invadendam episcopalem cathedram
jussu regis ego precedebam. Primoque ad
curtem meam, Sclavonice Malacin dictam, Teutonice
autem Egisvillam, veni, et subsequenti
luce juxta Elstram fluvium et Iteri oppidum,
cum convocatis aecclesiae meimet famulis, ad
consolandum presentes et ad vocandum absentes
loquebar. Fugerat enim maxima horum multitudo
suimet inconstancia et antecessoris mei infirmitate
prevalida. Inde ad Merseburhg proficiscens, per
Ericum antistitem, a confratribus | null | 3e717d76-04df-470e-8dc6-c00b1d5a78b8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
primo honorifice
susceptus, inthronizabar. Dies Dominica crastino
illuxit, et ego peccatorum missam cantans,
populos advenientes amonicionis egentes institui,
et peccata confidentibus divina potestate, (f. 117)
tamen infirmitate mea, resolvi. 2. feria rogationum
dies incipiunt ( #Mai.@# 23), et hinc ad Magadaburhg
peticione archiantistitis mei pergens, 4 feria a spiritualibus
meimet fratribus, non pro qualitate meriti,
set pro quantitate amoris inmensis, succipiebar.
Ascensionis inclitum et regale misterium ( #Mai.@# 26)
communi devotione pro nostra possibilitate peregimus.
30.
Inde ad Wallibizi, ubi tunc prepositus confratres
Deo semperque virgini Mariae ibidem servientes
7 annos ac tres ebdomadas et tres dies rexi,
tantum onus Simoniaco, pro dolor! subiens exemplo
non in pecunia, sed in predio patruo meimet dato.
In hoc multum culpabilis, spero districti Judicis veniam,
quia ob defendendum gregem Dominicum et
instituta parentum observanda multo magis id egi.
Ergo te lectorem per Deum testor, ut textum hujus
narrationis inspicias, et pro qualitate meriti discernas,
examinatorisque venturi horridam faciem lacrimabili
supplicatione preoccupes. Avus meus, de
quo predixi, Liutharius, postquam in dominum
suimet et regem deliquid, nevam hanc abluere sedulo
cogitavit. Unde monasterium in loco, qui Rivus
dicitur silvaticus, in honore sanctae Dei genitricis
construxit, ibidemque Willigisum statuit prepositum,
concedens fratribus hiis ad victus vestitusque necessaria
decimam hereditatis suae partem. Quo discedente,
uxor sua Mahtildis votum dilecti senioris sui,
faventibus ad haec duobus suimet filiis, perficere
anhelavit, (f. 117' ) et post obitum Willigisi patris
egregii Reginbertum de orientali Francia natum
succedere fecit. Hic decurso multorum spacio annerum,
mortuo tunc patre meo et matre ejus,
auxilio patrui meimet Liutharii Antiquae civitatis
antistes a tercio Ottone effectus est. Fuit tunc
in nostra vicinitate clericus nobilis genere, Thiedricus
nomine, qui suasu prefati comitis decem mansis
preposituram hanc comparavit. Quo tot annis vel
plus sedente, defuncta matre mea, ego heres tercius
successi, et predii medietatem, quae cenobium
respiciebat prefatum, a confratribus meis suscepi.
Exin patruum sepe alloquebar meum, quatenus mihi
liceret curam subire predictam; et si non potuisset
id fieri dono, saltem fieret mediocri precio. Hic
post longam animi constantis deliberationem,
posthabito caritatis et affinitatis debito, magna ex
parte mea poposcit; et quia in fratribus meis nullo
fruebar amminiculo, desiderio ejusdem, pro dolor!
consensi, ac ejusdem aecclesiae, cujus tunc fui paterna
tradicione servus, Dominicae incarnationis
anno millesimo 2 Nonas Mai custos effectus sum,
annuente id antecessore meo ob acceptam commutationem
sibi placitam. In hoc offitio plus iniquitatis
quam divinae aequitatis ociosus operator exegi, et pro
hoc dignos penitentiae fructus numquam exercere
conabar. Non ullum consanguinitatis linea mihi (f. 118)
conjunctum accuso, sed bona pro malis omnibus
his exflagito. Mortua uxore fratris mei, rogatus sum
ab eo, ut sepulturam ei preparare voluissem
optatam. Sed cum scirem Willigisum venerabilem
ibi esse tumulatum, primo rennui, ac postremo
rectum et pudorem voluntati ejusdem supposui,
miserque aggressus sum, quod utinam non fecissem;
et quod gentibus nefas videbatur, Christianus ego
in dejectione sepulcri et ossium confratris mei
operabar, et calicem argenteum, quem ibi inveniebam,
pauperibus ad dividendum reservari precipiebam,
quem postea nullatenus comperiebam.
Agnovi post in infirmitate sequenti, quia in
Deum nimis peccavi. Sed cum hanc divino superarem
auxilio, causa orationis Coloniam pecii. Quadam
autem nocte audiens clamorem inmensum, quid
hoc esset percontatus sum. #Et hic ego sum,@# inquid, #Willigisus, qui culpa tui errans vagor.@#
Expergefactus
mox obstupui, et usque huc, et quamdiu vivo,
culpabilis hoc ingemisco.
31.
Ad percipiendum presbiteratus ordinem ad
Alstidi civitatem a domino Taginone vocabar, et in
via hac peracti facinoris confessionem feci, et quod
ad emendationem ejus promisi, pro debito non complevi.
Presbiterii vero dignitatem 12 Kalendas Januarii
a prefato archiepiscopo; presente Heinrico
rege et casulam mihi optimam largiente, indignus
percepi ( #an. 1008. Oct.@# 11). Antequam vero episcopus
ordinarer in ea ebdomada qua recordacio fratrum
a cunctis fidelibus universaliter celebratutalia
per somnum quidam mihi nunciat (f. 118' ): #In
hoc,@# inquiens, #anno presul Hillericus et Meinric decanus | null | 40f75bc5-48b6-4ded-952b-40570e67459d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ac tu mandatum Dei inplere debetis.@# Cui sic
respondebam: #Ut sit voluntas in coelo, sic fiat.@# Et in
ipso mense et in tertia Kalendas Novembris,
quae tunc proxima fuit, antistes predictus, ut sibi
prius revelatum est, in Christo exhalavit. Sed
quia Deus omnipotens humanam fragilitatem sepe
dignatur visitare et consolari, congruum est
laudibus et scriptis hoc posteris innotescere, ut
glorificetur nomen Domini, et prospiciat homo
instabilis sibi. Praesul supramemoratus, in Magadaburg
invalescente prius nimia corporis egritudine,
a quodam egreio viro in somnis sibi apparente
sic ammonitus est: #Ne sis modo de fine tuo sollicitus.
Quatuor annos et duas ebdomadas vel tres exspectabis,
et bona quaecumque possis operari, non desistas@#.
Haec locutus evanuit, et sicut iste predixit,
episcopus mente, ut spero, vigilanti supervixit,
morte, pro dolor! subitanea lineam vitae
hujus concludens supremam. In sequenti nocte lux
magna et a multis visa apparuit. Post omnium
memoriam sanctorum ( #Nov.@# 2) ego de me multum
pavidus licentiam abeundi a decano postulavi, et
eundem, ut se provideret, ammonui. Ad curtem
meam, quae Retmerslevo dicitur, veni, et in
nocte proxima suppliciter Deum rogavi, ut aliquam
de me certitudinem dignaretur aperire. In primo
subsequentis diei crepusculo, id est in vigilia sancti
Martini ( #Nov.@# 10), ut paululum quiescebam, sic
tunc, ut mihi videbatur, Walterdus, tunc noster
prepositus, haec dicens (f. 119) apparuit: #Vis tibi
profutura scire?@# Et ut voluntatem meam in hoc sensit,
mox volumen unius martyrologii diligenter
inspiciens, plumbum, quo murus mensuratus
dirigitur, tacendo inmisit, et post longum temporis
intervallum hoc substitit. #Et quid nunc est?@# aio ad
eum; et ille: #Quinque,@# inquid; et vidi manifeste
numerum hunc atramento signatum, incertus,
utrum dies, an ebdomadas, seu menses, an signaret
annos. Et protinus respondebam ei, utrum prius
indictum, an posterius innotesceret tempus; et ille
tacendo exivit. Equidem premonstratas mihi inducias
cura non sine maxima notavi, sed bonis operibus
nullatenus preveni. Adveniente quinto
mense, quamvis plus mortem quam hoc sperarem,
completur utrumque in accepto episcopatu somnium,
quia in eo preceptis obedivi divinis, et numerum
complevi signatum. Unde inconveniens esse mihi
videbatur, ut sine speciali rectore aecclesia, quam
actenus regebam, esset, ac eidem Willigisum, fratrem
meum ex patre, hujus altaris servum, communi
fratrum consilio preposui; et inde ad Mersseburg
veniens, cum domino meimet rege proximum
Pentecosten celebravi ( #Jun.@# 5).
32.
Dehinc ad Magathaburg omnes venimus. Ibi
tum nepos meus marchio Wirinharius a rege in
multis accusatus, gratiam ejus et beneficium suimet
instinctu Daedi comitis perderet, nisi infirmitas
ejus subitanea id inpediret, et ni hoc Burchardus
comes palatinus (f. 119' ) prudenti consilio differet.
Rex inde progressus, varias occidentalium
mentes probare, et ne solito commoverentur, sedare
temptavit. Quos nonnulli injusticiam dominorum
suorum pati nolentes laudant, nos autem quasi
ignavos e contra vituperant. Sunt plerique, qui
corporis voluptatibus cunctis servientes, freno equitatis
a Deo inpositae regi nullatenus curant, sed hoc,
virtute seu fieri valet arte, de futuro nil solliciti,
defendunt, et omnes in hoc sibi non consentientes
detractione et odio insaciabili persequuntur. Sed
ego hiis neque suimet fautoribus consentio; quin
potius illis, qui Deo se potestatibusque ab eo constitutis
humiliant et cedunt, asspiro, quibus videtur
esse sacius, omnia propter Deum pati, quam litigio
et execrabili perjurio divinam majestatem
offendere. Nostri predecessores, suis senioribus
semper fideles, in extraneas nationes, ac non in
viscera, optimi seviebant milites. Hoc posteritas
discat et alia fugiat, et quae mutanda sunt, non in
pejus, sed semper in melius transferre contendat;
beatitudinem oct nam libenter attendat, eorumque
opposita fugiens, eam apprehendere studeat. Quid
illos amplius corripere vel hos attollere volo, cum
unusquisque pro qualitate sui seminis pro certo recipiat
fructum futurae messis? (Matth. V.) Cum pro
corruptibilibus accipiendis semper laboramus, cur
non ad indeficientis coronam (f. 120) honoris sublato
timore aliquantulum properamus? Hanc ad
capiendam rex noster, ut predixi, in | null | 60dc8b19-f470-41df-9784-49d8a57480e6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
itineribus et
aliis necessitatibus maxime laborans, amicos fecit
sibi inimicos, juste eosdem exosus.
33.
Interim Daedi comes magnum dedecus in verbis
et in operibus predicto nepoti meo inferens,
excitavit malum, quod fore putavit oblitum. Consilio
enim ejus et auxilio urbs patris ejus et nostra
Walmerstidi, Slavonice autem Ustiure, eo quod
Ara et Albis fluvii hic conveniunt, vocata, combusta
est et depopulata. Commovit hoc omne animosum
juvenis egregii pectus, et cum hostem de civitate
Tongeremuthi dicta, quia Tongera fluvius
ibidem in Albiam cadit, equitare veraciter comperiret,
fratrem meum Frithericum cum 20 tantum
militibus armatis secum sumens, a sumitate
unius campi ad Mosum villam pertingentis,
qua eminus asspici potuit, viriliter aggreditur,
et eundem, fugientibus mox plus quam 40 sociis,
fortiter resistentem, cum Egilhardo suimet milite
occidit, et post hoc juste perdidit, quod prius
pene inracionabiliter ejus persuasu amisit.
34.
Sed si te lectorem audire delectat, unde is
fuerit, de tribu, quae Buzici dicitur, et de patre
Thiedrico originem duxisse accipies. Hic Rigdago
marchioni, agnato suimet, ab infancia serviebat,
et gemina cordis ac corporis virtute pollebat;
et, ut predixi, Boemios (f. 120' ) adversum nos
insurgentes ad Citicensem perduxit aecclesiam.
Ubi cum hiis vastando circumquaque perlustrans,
ad ultimum captivam matrem suam, hostis, non
filius, cum caetera adduxerat preda. Post haec reconciliatus,
regis efficitur tertii Ottonis, et in parvo
tempore gratiam ejus et familiaritatem promeruit.
Interim Bio, comes Merseburgensis, in expeditione
obiit; et Gisilerus archipresul hujus comitatum, qui
inter Wipperam, et Salam, et Saltam, ac Villerbizi,
fluvios jacet, isto acquisivit. Insuper
Zurbizi burgwardum, quem antecessores
sui in benefitium possiderunt, sibi et confratri suimet
Fritherico vendicavit. Insuper Thiedburgam,
Thiedrici marchionis filiam, duxit, et ob hoc
omne adeo intumuit, ut regi molestiam in oculto et
multis offerret in aperto. Proximum natale Domini
rex in Palethi celebravit, et ibidem Thiedrico,
predicti comitis filio, comitatum ac omne beneficium
jure et ortatu reginae ac principum
suimet dedit. Insuper marcam et quidquid Wirinzo
ex parte regis tenuit, hoc totum Bernhardo
comiti concessum est.
35.
In diebus illis Thiedricus, Metensis episcopus,
et dux Heinricus, frater ejus, cum caeteris
conspiratoribus magnam regi et suis familiaribus
molestiam inferens, sibi successoribusque suis
inexsuperabile detrimentum promeruit. Ecclesia
namque una, quae extra Metensem stabat civitatem,
et congregatio ibidem serviens a Sclavis
Deum non timentibus vastatur. Sed hoc damnum
magna (f. 121) ex parte rex cum juramentis et ex
sua proprietate restituens, ne quid huic simile
accidisset, cuncto exercitui cavere precepit. Vineas
et edificia cum frumento caeterisque utilitatibus lesit.
Vidi epistolam non longe post, ubi octingentorum
numerus mancipiorum sancti Stephani inscriptus
fuit, quae propter famem et aliam necessitatem
a patriis finibus egressa sunt absque conscientia
prepositorum, exceptis omnibus, qui cum consensu
eorum abierant. Sacius esset huic aecclesiae, quod
numquam natus fuisset homo ille. Describam quoque
unum facinus eorum, quod in Adram lugubre
peregerunt. Rex autem habuit concilium
in Magontia civitate, et hii tunc interfuere. Et cum
omnia ibidem secundum suimet placitum respondere
non potuissent, reversi sunt irati, pace tamen
ad tempus facta; et cum eos sequerentur nil mali
sperantes Heimo Wirdunensis episcopus et dux
Thiedricus, latentes insidias inproviso irruunt,
et paucis effugentibus cum episcopis, interfecti sunt
innumerabiles viri. Dux ille nimis vulneratus, et
quia amicus eorum fuit, captus abducitur, et
multos dies custoditur. Post haec datis obsidibus
solvitur, et a regis gratia ob hoc non movetur. Anno
Dominicae incarnationis millesimo . . . Bernhardus dux
Corbeia obiit ( #an.@# 1011).
36.
Interea Herimannus comes et Guncelinus
marchio invicem certantes, inusitato in his regionibus
more conflixere ( #an.@# 1009). Namque Guncelinus
Strelam civitatem a militibus Herimanni custoditam
expugnare temptans, et nil proficiens, Rocholenzi
urbem juxta Mildam flumen positam et non bene
provisam incendio consumere (f. 121' ) precepit. Insuper
quicquid incommoditatis predicto comiti,
quia semper patrui in fratrum filios seviunt, facere
potuit, id nullatenus distulit. Herimannus et
Ekkihardus confratres castellum quoddam juxta
Salam situm, quod Guncelinus unice sibi dilectum
muris et presidio | null | 3c5d49ac-bfd3-46a4-9ee1-089d7c64650d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
firmavit bonisque innumerabilibus
replevit, ex improviso manu valida circumdantes
expugnant, et divisa omni congerie, radicitus
illud dejiciunt ac incendio consumunt. Pervenit
hoc ad aures regis, et confestim idem
ad Merseburg haec ad discutienda properavit.
Sed cum ibidem predictorum sententias comitum
animadvertisset, culpam omnem Guncelino
imputat, quia se in multis prius sperneret et in illato
sibi dedecore ultorem non exspectaret. Adjecit autem,
quod familias multorum sepe id sibi querentium
Judeis vendidit, et nec jussu suo has reddere,
nec latrocinia multis a sua potestate nocentia umquam
curavit compescere. Insuper questus est
majorem apud Bolizlavum fratrem gratiam hactenus
habuisse, quam ei deceret aut sibi placere deberet.
IIii presentes erant, qui cum semetipsis reum
esse majestatis accusare voluerunt. Inter tot lamentationes
et ejusdem suorumque excusationes, principum
communiter consilium a rege quaeritur, et
ab hiis diu hoc secrete volventibus, taliter respondetur: #Scimus hunc erga vos inexcusabilem non
esse; et ut vestrae
pietati se omni reluctatione remota
tradat, nobis bonum videtur. Ammoneat (f. 122) vos misericors Deus, ut non qualitate suimet meriti,
sed pro quantitate ineffabilis clementiae vestrimet, ad
exemplum omnibus ad vos conversis, in eo faciatis@#.
Horum consultu rex asspirans, suscepit eundem
et Arnulfo antistiti firmiter custodiendum tradidit,
presidii continuatione ab hostibus Misni muniens,
eamque, ad tempus providendum Fritherico committens.
Proxima vero messe, interventu reginae
et instinctu cari Taginonis, Herimanno comiti marcham
dedit et consilio et laude principum eorundem.
37.
Interea predictam urbem Brun comes, frater
Guncelini, ordine vicis suae custodiebat; et ecce
priori die, quam Herimannus adventaret, magna
Poleniorum caterva in primo diei crepusculo Albim
transgressa, usque ad portam civitatis sibi promissae
silenter veniebat. Sed cum positis ibidem militibus
facilis ei non pateret introitus, est reversa, tristis,
pro dolor! illesa, et nemini nocens. Hujus rei ductores
erant duo Wethenici ex suburbio, ut post
revelatum est. Namque hii sanguine suo talem merito
presumptionem persolvunt. Bolizlavus autem inter
spem metumque sollicitus in Budusin
hos expectabat, et ut adventare socios comperit,
delusum se graviter portat. Post haec Herimannus
comes per regalem nuncium introducitur,
ac debitoribus suis, quicquid in eum deliquerant,
dextera hoc affirmante, ab eo remittitur. Rex autem,
in hac estate et proxima hieme, consilio et virtute,
pacificatis hostibus, contumeliam et dampnum
a Bolizlavo sibi illatum crebra meditatione revolvit
et post Pascha expedicionem suam atroci jussione
indixit.
38.
Fit conventus in Belegori ( #an.@# 1010), quod
pulcher (f. 122' ) mons dicitur, in Geronis predio
marchionis. Tunc Bernhardus dux et Waltherdus
prepositus gratia Bolizlavum convertendi precesserunt,
ac nil ibi quod sibi placeret invenientes,
reversi sunt. Venit etiam huc Jarimirus, Boemiorum
dux inclitus et regi per omnia fidelis. Nec preterire
possum, quod miserabile nimis predicto comiti
ibidem accidit. Nos omnes--nec aliquem excipere
valeo--vice amicorum hostes huic fuimus, exceptisque
dumtaxat mancipiis, omnia consumpsimus,
et quaedam igne. Hujus rei nec rex ultor seu defensor
fuit. Inde ad Luzici pagum, in cujus
fronte urbs quaedam Jarina stat, a Gerone dicta
marchione, qui magnus fuit et sic nuncupabatur.
Ibi tunc capti sunt duo fratres ex provincia
Hevellum et ex urbe Brandeburgensi, qui ad Bolizlavum
causa eum contra regem vertendi venerunt,
et inde digressi inciderunt palam laqueum, quem
occulte tetenderunt. Ilii de multis interrogati, et
nihil de hiis omnibus volentes profiteri, in uno colle
pariter susspendio periere. Infirmabatur tunc ibidem
rex et sibi dilectus Tagino. Tunc principes augusto
versant in pectore quid deberet fieri de incepta
expeditione. Tandem ab hiis inventum est, quod
rex cum episcopis quibusdam et infirmiori multitudine
rediret; Arnulfus autem et Meinwercus
episcopi cum duce Jarimiro et marchionibus Gerone
et Hirimanno caeterisque compluribus Cilensi
et Diedesi vastarent. Sicque factum est. Predicti
seniores cum urbem Glogua dictam, ubi Bolizlavus
ipse fuerat ac eos perspicere poterat, gregatim
et loricati transirent, militum haec a muris cernentium
animos provocant, et hii ducem suimet, cur
hoc pateretur, alloquentes, sibi (f. 123) eos temptandi
licentiam poscunt. Quibus talia refert: #Exercitus,
quem videtis multitudine parvum, virtute magnus
est et milibus caeteris electus. Hunc si aggrediar, | null | 83767024-3c23-4dce-8642-61f8f65134a6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sive vincam seu superabor, in posterum depressus
sum. Regi possibile est alium ilico exercitum congregare@#.
#Multo melius est nos hoc modo pacienter
ferre, et alias, si possit fieri, absque magno nostri detrimento
hiis superbientibus nocere@#. Sic insolens
militum animus sedatur, et in hoc itinere nulla
ejusdem voluntas in nostris adversitatibus saciatur.
Quamvis crebra imbrium inundatione nostri
tardarentur, tamen late magnum hostibus damnum
intulerunt. Tandem vastatis omnibus circumquaque
jacentibus, Boemii ad sua, nostri autem per Milzienos
fines laeti ad Albim remeabant; premissis ilico
ad regem nunciis, se cum bona prosperitate venturos
indicant. Hic Dei gratia jam bene convalescens,
legationem istam et pone sequentes amicabiliter in
Mersburg suscepit, et archiepiscopus Tagino de
Strela prius a rege divisus, sanctam Thebeorum
sollempnitatem ( #Sept.@# 22) in Magadaburg celebravit,
et ad regem hunc incolumis venit.
39.
Tractatis tunc patriae laborantis necessitatibus
plurimis, rex iterum occidentales invisit regiones,
et fluctivagos habitatorum animos sapientiae freno
edomans, natale Domini festiva jucunditate in Palithi
celebravit. Tunc iterum sibi percaram Merseburg
invisit, et firmata ibi ad 5 annos mutua
pace, cum consilio paucorum urbem Liubusuam
dictam edificare et confirmare precepit; de
qua multi predixere venturum, quod in hoc anno,
pro dolor! agnoscunt, non esse falsum. (f. 123' ) Ad
hanc venimus in fine mensis Januarii, et ibidem
sanctae Dei genitricis purificationem veneratione
justa peragentes ( #an. 1011, Febr.@# 2), in 14 diebus
opus inpositum complevimus, et presidio urbem
munientes, remeavimus. Juxta hanc in parte aquilonari
stat civitas, quam a predicta nil nisi una vallis
dividit; et in hac 12 portae sunt. Hanc cum
diligenter lustrarem, opus Julii Cesaris et magnam
Romanorum structuram, Lucano ammonente, tractavi
; haec plus quam 10 milia hominum capere
potuisset. Minor autem, quam tunc perfecimus, ab
primo Heinrico rege usque ad hoc tempus vacua
erat, et quam flebili miseria haec cito corruerit,
enumeratis, quae inter haec acciderant, explicabo.
40.
In priori estate 4 Idus Augusti monasterium
in Wallibizi cum quatuor aecclesiis et campanis
omnibus ac cum edificiis apertinentibus propter peccata
mea incendio periit. Peracta in civitate
Bavenbergensi aecclesia majore, cum natalicius regis
dies esset ( #an.@# 1012), et 35 jam inciperet annus,
2 Nonas Mai omnis primatus ad dedicationem istius
aulae ibidem congregatur, et sponsa haec Christi per
manus Johannis, patriarchae de Aquileia, et aliorum
plus quam 30 episcoporum [ministerio consecratur
]. Hiis ego peccator interfui, et ut summo
decuit regi, in omnibus hanc ornatam vidi.
Post hec sinodus hic fit magna, in qua Gevehardus,
Ratisbonensis ecclesiae episcopus, ab archiepiscopo
suimet arguitur, et Metensis aecclesiae
presul Thiedricus a rege increpatur, eo quod
in epistola suimet hunc injuste apud papam accusaret.
Sed haec omnia et multa alia consilio prudenti
finita sunt, et restitucio parrochiae tunc promissa
est mihi.
(f. 124.) Conpletis omnibus in orientali Frantia
utilitatibus, rex Merseburgensem revisit civitatem,
ac ibi sanctam pentecostes sollempnitatem celebrat,
et in primo mane Dominicae diei, qua sanctus
apostolos replevit Spiritus ( #Jun.@# 1), Tagino archiepiscopus
infirmari cepit, et missam canere non
potuit. Tunc jussus sum indignus hoc offitio succedere.
Postera die ad modicum evaluit archiantistes,
et ad regem ambulans, se multum commovit,
et post hoc in tantum tardatur, ut per se numquam
aliquid facere potuisset. Accersito tunc ad eum fratre
meo abbate Sigifrido, ac presuli
Erico, et illis confessionem fecit, et in 5 feria, cum
jam inde voluisset pergere, juxta caminatam regis
solio portatur suo, et elevato a capite pilleo, dormientem
aloquitur seniorem: #Grates tibi condignas,
domine mi karissime, referat omnipotens Deus de
cunctis miseracionibus tuis, quibus peregrinum
me kactenus visitasti et consolatus es@#. Et tunc
ad aecclesiam veniens, audivit missam, ipse presentes
benedicens. Inde portatur ad navim, et
in ea ad Ivicansten deductus est. Ibi tum sabbato
requiescebat, et in die Dominica juxta urbem suam
Spiutni vocatam navigio venit. In 2 autem feria
in ipso itinere cum jam pene defecisset, Walterdum
ad se vocavit prepositum; ejusque fidei se suosque
committens, 5 Idus Junii non obiit, sed ad Christum, | null | 70f102a9-5da2-4420-8728-055a002c7950 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quem semper amavit, laetus abiit. Fit oratio a confratribus
cum intermixtis fletibus, et Bodo miles #(f.
124' )@# ad regem ad haec indicanda mittitur. Corpus
autem archiepiscopi ad Frasam ipso die venit, et ibi
sacerdotalibus vestimentis paratum ad sedem suam
transfertur, et cum ingenti tristicia ab omnibus susscipitur.
42.
Ego autem haec omnia in Merseburg sero comperiens,
in ipso depositionis die orto jam sole adveniebam;
et cum in aecclesia majori pauca orationis
verba effunderem, veni ad refectorium, ubi prepositus
cum universis confratribus atque militibus sedens,
de electione tractabat. In quorum presentia
ego stans, multum flevi, turbatus dolore vehementi;
et salutatis omnibus sedebam, et quid ab his tunc
esset dispositum interrogabam. Ad haec Waltterdus: #Misi,@#
inquid, #legatum meimet ad regem, qui
haec ei, quae nobis acciderant mala, indicaret, et
voluntatem suam in rebus faciendis inquireret. Et hic
ad nos Hericum antistitem misit, ut electio a nobis
non fiat, sed tantum consensus unanimis, et hic indicetur
ei. Nunc autem omnium pietas presentium me,
quamvis ad hoc indignum, decernit, si Deus consentit
et si vult rex.@# Cui sic protinus respondebam: #Sum
unus ex his qui electionis hujus ac consecracionis
participes esse debent; et hoc vobis consilium do, ac
illud adjuvare, in quantum possum, volo. Senior
meus imperet quod velit; vos autem quod accepistis
a Deo et antecessoribus suis, videte ne perdutis.
Te autem fratrem primus eligo mihi ad archiantistitem,
non karitate tua, sed utilitate certa in te
agnita@#; #et presencium (f. 125) mentem nunc singulariter
scire desidero.@# A quibus hoc unum percepi
responsum: #Walterdum nobis in dominum et archiantistitem
eligimus.@# His tunc confirmatis, ille
surrexit, et coram prostratus veniam petiit, divinam
interpellans pietatem, ut haec nobis omnibus retribuere
dignaretur, et a sua parte bona promisit omnia.
Tunc ego me inclinans rogavi eum per nomen
Domini et per verae fraternitatis amorem, ut aecclesiae
meimet admodum despoliatae parrochiam sibi
juste pertinentem si ad hunc perveniret honorem,
restituere, at sibi hanc cum aliis rebus inde abstractis
voluisset sacramentis firmare. Hoc mihi in presentia
omnium firmiter promisit. Interim lassatus ab
itinere presul Hericus dormivit, et episcopus Wigo
veniens, electionem nostram consolidavit. Mittitur
a nobis omnibus tunc custos aecclesiae Redingus
ad regem, ut memor Domini et antiquae promissionis,
si umquam sic accidisset, familiam sancti Mauricii
orbatam et nimis tristem tanto patre consolari
voluisset.
43.
Sonata jam prima Ericus antistes evigilat, et
missam pro defunctis cantavit. Post euvangelium
autem, ad quid rex eum huc mitteret, presentibus
innotuit, et defuncto archipresule, absolutionem
nobiscum fecit, et ab omnibus fieri postulavit.
Tertia enim tunc dies erat, qua sacerdos predictus
obierat, quae cum septima atque tricesima in uniuscujusque
fidelis exitu est memoriter ob misterium
in se continens celebranda, id est ob fidem
sanctae trinitatis et septiformem spiritum. Ac (f.
125' ) dehinc corpus benedictum usque ad locum
sepulchri carmine et planctu defertur, ac positum
est occidentali parte in choro ante criptam,
quam ipse fecit et consecravit, et in qua se, quamdiu
vixit, coram altari rogavit sepeliri; ubi idem
lacrimabiles sepe effudit orationes. Sed Waltherdus
locum hunc, in quo nunc pausat, quia non erat
dedicatus, animae salubrem et introeuntibus cunctis
conspicabilem dilecto suimet seniori providit. Sed
quia beati omnes virtutibus suis cum Christo
vivunt, et in hoc seculo scriptis, non est bonum
tanti patris inclitam conversacionem silentio tegere,
sed veritatis luce omnibus proficuis innotescere,--erat
hic justus et timoratus ac mirae caritatis, largus
et fidelis, castus ac mitis, prudens et stabilis, canonicus
habitu, sed monachus in omni conversatione
sua. Vicia in cunctis ob melioracionem
aspere carpebat, bona quaeque laudans. Non fuit
apud modernos ullus pastor, qui confratribus suis
familiarior esset. Hos amavit atque coram populis
laudavit. In primo ordinationis suae anno templum
Domino edificare cepit. Presbiteris et diaconibus
vestitum suimet 8 siclis, subdiaconibus autem
et infantibus 4 adauxit. Nisi infirmitas obsisteret,
omni die missam et psalterium cantavit; et quia
jejunare ob lassitudinem non potuit, elemosinarum
multitudine redemit. In vigiliis supra modum laborat,
et | null | bc6115c3-32a4-486a-9893-7b6f0fde88e5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quia parum manducare (f. 126) ob infirmitatem
dentium potuit, potu quamvis mediocri facile
saciatur. Nobiles genere et moribus amavit, ignobiles
autem non contempsit, sed in sua familiaritate
non habuit. Cultores Christi dilexit, contemptores
autem ejus justo persequitur odio. Omnia sibi
divinitus commissa excoluit et lucrari contendit.
Antequam divinum perageret misterium, severus
fuit; et post omnibus hilaris arrisit, et persepe cum
suis kirielison cantavit. Nequeo ex parte mea numerare,
quantum pietatis munus mihi indigno studuisset
impendere; hoc tantum scio, quod numquam
illi digna remuneratione de hiis respondi. Obedientiam,
quam eo suisque successoribus in examinacione
promisi, minime adimplevi. Harnaburg et
Frasam ac Pretini urbes cum curte una, quae
Eseconis fuit comitis, suae acquisivit aecclesiae.
Apparatum episcopalem satis egrejum et affluentem
congregavit. 8 annos et menses 4 et 8 dies columna
ecclesiae sedebat, cadens, ut predixi, presentialiter;
sed invisibili templo Domini translata manet perpetualiter.
Eodem die Vungerus, Posnaniensis cenobii
pastor, consacerdos suus et suffraganeus, 30 ordinationis
suae anno obiit. Nunc haec dicta suffitiant,
et de quo mihi nunc sermo est, amplius
loquar.
44.
Redingus ad regem veniens, legationem suam
suppliciter profert; et quamvis ardue, tamen desiderata (f. 126,)
impetrans, per internuntium Walterdum,
in exequiis dilecti senioris studiosum,
etiam 20 talenta argenti Thiedrico, nepoti meo, in
elemosinam excepto victu largientem, vocat. Et
ego jussus venire proficiscebar cum eo, ac in sabbato
Gronam sero venimus. Mox in presentiam
regis venientes, misericorditer suscipiebamur,
et pauca locutus rex, nos ad hospicium ire permisit.
Castrametati enim tunc sumus extra urbem et
juxta lucum, ubi modo sancti est aecclesia Alexandri.
Crastino fuit Dominica dies et festivitas Christi
martyris Viti ( #Jun.@# 15); et ego valde mane
missam confratribus meis cantavi, et post hanc in
urbem vocati ivimus usque ad caminatam regis;
et ibi solus intromittitur Walterdus, et ibi usque
ad terciam soli colloquebantur, et egressus tunc
Walterdus anulum portat in manu sua, et ostendens
nobis: #Ecce habetis,@# inquid, #pignus subsecuturae
pietatis!@# Et tunc omnes nos in praesentiam
venientes, examinatione regis, ipso primitus eum
laudante, predictum patrem elegimus, et optimi
quique aspirabant; et mox a rege accepit baculum
pastoralem. Post sacramentum regiae potestati
exhibitum introductus est ad aecclesiam, quam ibi
a rege constructam antecessor suus benedixit, et
aus Domino a presentibus canitur. Deinde regiam
interpellabam pietatem, ut de aecclesiae necessitatibus
meae aliquid loqui cum eo dignaretur;
et ut ego postulabam, firmae suimet commisit me
fidei. Thiedricum quoque nepotem meum, ut ipse
desideravit, (f. 127' ) rex per manus illi dedit. Et
cum generos suimet tunc iterum exercitu
petere voluisset, cum presentibus suimet principibus,
qualiter Bolizlavus ab his invaderetur,
tractavit. Hoc omne archiepiscopo noviter
instituto et suas curtes in Saxonia positas
commendavit. Eodem die omnes declinavimus unusquisque
ad sua. In proximo autem sabbato ( #Jun.@# 21)
archipresulem Walterdum Arnolfus presul jussu
regis inthronizavit, et utrique honore ac magna
jocunditate ibi suscepti sunt. Postera die ( #Jun.@# 22)
unctus est Walterdus ab Eido, Misnensis aecclesiae
venerabili episcopo tertio, cum adjutorio
suimet confratrum Wigonis, Hilliwardi ac Herici,
et a me hiis multum inferiori. Adjuvit autem nos
Arnulfus presul. 2 feria omnes nos cum caritate
bona et munere magno abivimus. Fuerat enim
vigilia sancti Johannis baptistae, et tunc Redingus
ab archiepiscopo constitutus est ad prepositum
cum communi electione confratrum. In die
sancto ad Montem cum solito honore is ductus,
a me et a fratre meo Sigifrido succipitur. Ibi
tunc missam cantans, populos primo instituit, et
post ab abbate multum rogatus, ut ibi caritatem
faceret ob turbam sibi adhaerentem omisit.
Fuit in natali apostolorum ( #Jun.@# 29) in sede
sua, ac tunc commissos salubriter ammonuit.
45.
Interim a Bolizlavi nunciis rogatus, Sciciani
causa pacem faciendi venit, et ibidem
magnifice succeptus, duas ibi tantum noctes
mansit, ac nil ibidem proficiens, muneribus
magnis revertitur. Affuit mox expeditionis indictae (f. 127' )
statuta dies id est 9 Kalendas Augusti;
juxta locum qui dicitur Zribenz convenimus,
et sic | null | be13059a-aafb-4d79-b097-bdfe2d3e038c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sursum usque prope Belegori adcendimus.
Tunc visum est principibus non
esse bonum perfici iter nostrum, sed optimis marcham
firmari presidiis. Et in consequenti nocte
archiepiscopus capite nimis infirmatur; cumque ad
eum mane venissem, diu eum in tentorio tardantem
expectavi. Egressus tandem queritur mihi, se multum
egrotasse. Promisit autem se ad reginam in
Merseburg tunc manentem venturum, et ibi me
allocuturum. Tunc ego abcessi, et illi prius recusans,
tamen quia inventio Christi protomartiris
tunc fuit et Dominica dies ( #Aug.@# 3), missam cantavit,
pro dolor! ultimam. 5 feria ( #Aug.@# 7) ego
ad Merseburg veniens, dum me cum confratribus
meis ad adventum ejus prepararem, audivi ab internuntiis
quod ille ad Ivicansten non bene valens
curru veniret. Proxima die huc equitans,
Bernwardum, Hillinissemmensis aecclesiae episcopum
causa benedictionis et, quam bene sciebat,
curationis gratia vocatum, ibidem repperi, et
Frithericum comitem, cujus frater erat Dedi comes.
Et cum introirem, sedebat archiepiscopus in solio,
et me suscipiebat quam caritative, et suimet pedes
tunc a tumore solito relaxatos intuetur, et dolet,
quia, dum hii turgebant, venter levius habebat
ejus. Intimaverat is tunc mihi, si hoc periculum
sanus evaderet, nullus amicorum mihi fidelior
esse potuisset. Fui tunc ibidem usque ad vesperam,
et tum invitus redii, quia crastino erat vigilia (f. 128)
Christi adletae Laurentii, cujus festivitas
Dominica instabat die ( #Aug.@# 10). Qua cum ego populis
venientibus pauca predicarem, communiter
ab his pro infirmo archiantistite orationem fieri
supplex postulavi. 3 feria ( #Aug.@# 12) ante primam
ubi ille fuerat veniebam; et tunc hic erat Eid episcopus,
multum pro eo in oratione continua laborans.
Et cum caminatam, ubi ille pius jacuit,
ingressus essem, nec loquentem audivi, nec bene
cognoscentem hunc vidi. Advenere etiam
eo vivente Arnulfus et Hilliwardus, cum Meinwerco
et Erico, coepiscopi, omnes hunc pariter benedicentes
et indulgentiam ei facientes. Ego autem
peccator unxi eum oleo sanctificato in locis
maxime dolentibus. Jarmirus quoque dux adfuit
quem frater suimet Othelricus et satelles,
tocius debiti inmemor, in sacro sabbato Dominicae
resurreccionis proximae a regno
Boemiorum expulit, et Bolizlavum, quem etsi
amicum sibi consanguinitate, tamen pro hoste
hactenus habuit in persecutione, fuga petere coegit.
Hic quia archiepiscopum cunctis laborantibus nimis
fidelem esse sciebat, sperans ejus incolumitatem,
ad impetrandam regis gratiam intercessionem
ejus quaerebat; et cum hunc jam defecisse videret,
dexterae ejus committi et per eam nobis,
lacrimis postulat profusis. Sed archipresul cum
jam finis adesset, nescio quid videns ad levam,
signo sanctae crucis potenter dextera se munit, et
aversus corpore et vultu, contraxit faciem quasi
ploraturus, et mox remisit laetus. (f. 128' ) Hoc
ego videns, ob tristiciam egressus sum, et interim
presentes eundem videntes jam semianimem, a
lecto protinus clevaverunt ac tapeto superposuerunt.
Accensis tunc luminaribus vocabar, et jam
stola indutum in agone laborantem vidi. Cujus pectori
crux sancta fuit superposita; in manibus cinerem
et subtus habebat cilicium, ut Eid episcopus
monstrabat. Et cum sol die jam mediante declinaret,
cum incenso sibi adhibito, 2 Idus Augusti
transiit anima ejus ad creatorem suum, unde erat,
derelinquens quod non erat. Orantibus tunc cum
lacrimis presentibus cunctis, ego infelix pro debito
eosdem non adjuvi; et quod tunc mihi obviaret in
animo, non possum cuiquam prodere; sed hoc
tantum, Christi fideles, mecum orate, ut Dominus,
cui nullum latet secretum, nec huic, neque mihi
hoc inputet. Post haec solutis visceribus et intra
aecclesiam atque caminatam sepultis, corpus preparatur
et sancto altari presentatur. Ibi tum facta
pro defunctis memoria, nos ibi cenavimus, et corpus
eodem die usque ad Coniri prosequimur. In
via plangens familia obviavit. Crastino cum ad
villam juxta montem sancti Johannis sitam venissemus,
clerus omnis flens adfuit, et Judeorum
magna et, quorum erat pater, orphanorum
multitudo conveniens, dolorem lamentando manifestat;
et nos in ecclesia majore cum funere intrantes
amici cum hereditariis omnibus, elevatis
cum luctu manibus, miserabiliter suscipiunt. Quis
non tunc plangeret, cum talia videret? Querimonia
autem omnis haec novo non equabatur dampno.
46.
Omnes | null | 8ad07176-cfa0-40ce-95c4-f900d2007a2c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nos confratres ad capitulum tunc venientes,
nepotes meum excepto Bennone eligimus, (f. 129)
non hoc ob juventutem ejus impleri
posse sperantes, sed pro conservandae electionis
gratia ac caritate archiepiscopi Taginonis maxime
facientes. Vespere autem facto, Arnulfus venit episcopus,
quibuscumque valuit bonis ad haec aspirans.
Postera die renovata electione, corpus archipresulis
tumulatur ad dexteram antecessoris sui in
australi manica , et in vigilia assumptionis
sanctae Marie. Quod regina ut primo comperit, per
Geconem pincernam suum regi, jam juxta Metensem
urbem cum exercitu cedenti, indixit. Hic
vehementer illud ammirans, et qualiter se res nobiscum
haberent interrogans, eundem, regnum prout
curaretur ab ea, celeriter remisit. Epitafium autem
archiantistitis, non lapide aliquo, sed memori
corde inscribendum, lector, exaudi! Walterdus,
quamvis interpretetur potestate durus, severus in
aperto, mitissimus fuit in occulto. In timore
continuo et amore justo Deum agnovit et proximum.
Fragilitatem carnis fletus amaritudine crebri et
elemosinarum largitate ineffabili resolvit. Utraque
hic pollens virtute, regi acceptus cunctisque
primatibus admodum extitit honorandus, quem senior
suimet benedictione et solo nomine precellebat; verus
et compaciens, ac aeclesiae suimet fortis propugnator
erat. Sine omni jactantia convicinis plurima
impendit; ille solus sibi suffecisse cunctis innotuit.
Audivi eundem multum jurare, quod non ob ambicionem
sed laborantis aecclesiae et pene deficientis
utilitatem hunc expeteret honorem. Ad hoc se dixit
immeritem, et ibi duos esse confratres, quos libenter
eligeret, si hoc ullo modo fieri posse speraret.
Justus et tenax propositi suimet vir iste fuit (HORAT.
III, 3, 1). Laudari se non (f. 129' ) appetebat ab aliis,
nec aliis ipse detrahebat. Ex nobilissimis natalibus
genealogiam ducens, acceptam ingenuitatem
nullatenus inhonestavit, sed provectiori industria
decoravit. Erat ejusdem pater Erp senior, vita
laudibili, carus cunctis suimet contemporalibus;
mater autem ejus Amulred nomine, quae castitate
pia et opere herili inter alias lucebat matronas.
Haec vero omnia, quaecumque potuit bona, pro
ejusdem memoria diligenter inpendit. Predicto autem
Walterdo in somnis prius dictum est, quod
archiepiscopatum Magadaburgensem accipere, et ad
modicum tempus eum possidere deberet. Et in
hoc anno, quo hoc impleri debuit, cuidam matronae
venerabili mater sua jam defuncta per visum apparuit.
Quae cum ab ea salutaretur, et quomodo tunc
valeret, interrogaretur, respondit: #Bene!@# et adjecit: #Scisne,@#
inquiens, #quod archiepiscopus noster Tagino
de hoc seculo migrare et Walterdus sibi debet succedere?
non ut hic sit aliquantulum regnaturus, sed
in ultimo examine inter judicantes sessurus. Ab eodem
in coelo est tabula ex argento pene perfecta;
et cum haec cicius completur, ab aspectu hominum
is premia recepturus aufertur.@# Ipse vero, ut
soror sua mihi intimavit laica--alteram enim habuit
sanctimonialem--id ipsum presciens, vocavit
eam ad se, dicens: #Recordaris (f. 130) modo, qualiter
mihi olim promisisti, si hereditati meae umquam
succederes, ut predium, quod in Osulfstidi habeo, pro animae remedio meae sancto Mauricio traderes?@#
Cui haec omnia profitenti et digito, ut
ipse peciit, confirmanti, flens respondit: #Mihi non
licet vivere; tu autem fac ut dixisti, et pro certo
scias, quod de residuis nil abalienabo vobis consororibus
meis.@# Sciebat haec omnia conpleri debere;
sed speravit in majori tempore. 28 annos prepositus
erat, et hoc nomen et officium pre caeteris contemporalibus
cunctis honorifice tenebat. Sarcophagum
ingens ad includendas sanctorum reliquias
de argento fecit. Ecclesiam rotundam, post
incendium hujus civitatis magnum dilapsam, a fundamento
erexit, et ibidem canonicorum congregationem
facere proposuit, et hiis de sua proprietate
predium voluit dare supradictum Non fuit is
verbosus, sed conscienciae secreto congruis temporibus
manifestanda contegit. Hoc solum pre omnibus
queritur, quod aecclesias et clerum non benedixit;
de pallio autem nil doluit . Ineffabilem
librorum copiam et sacerdotalem apparatum
cum plurimis secularia respicientibus contraxit.
Quae omnia in subitaneo ejus fine multorum inutiles
manus distraxerunt. Sedebat namque (f.
130' ) tantum 7 ebdomadas et 2 dies.
47.
Hoc totum ideo dixi, ut de ejus celeri obitu
nec palam nec in occulto ullus miretur, vel sua
speciali culpa haec evenisse arbitretur; quia multi
ante eum plus quam 30 sedebant | null | c623d398-3cb7-49eb-96bd-40afe9b7d801 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
annos, qui nec hic
nec in futuro majoris meriti erant. Ve hiis qui in
hac peregrinatione diu vivunt, et id spacium male
operando perdunt; et bene illis est, qui dies sibi
concessos cum cauta sollicitudine in Christi servicio
ducunt. Male operantes quique poenas sibi augent;
econtra autem, quibus abbreviatur vita presens,
si sunt culpabiles, cito admyssa luunt. Boni
autem omnes etsi corporaliter non eque degant,
una tamen felicitatis aeternitate gaudent. Non ille
solus tam parvo tempore sedit. Legimus Tertulinum
a sancto Stephano papa presbiterii dignitatem
et post 4 dies ob amorem Christi constantiamque
fidei martyrium a tiranno suscepisse; et in
utroque ordine is semper manet. Iste quidem peccata
luit, et in brevi pro laboribus justis bravium
a Deo recepit, et hoc multis ilico manifestatum
fuit. Haec autem omnia enarrare perlongum est;
qualiter vero de hiis mihi acciderit, Deo teste, quia
non mentior, explicabo. (f. 131) Fuit in presidio
ad Misni, et in natalicio die post apostolorum Symonis
et Judae ( #Oct.@# 28) post matutinam apparuit
mihi ille venerandus, et cum hunc mortuum bene
cognoscerem, quomodo se res ejus haberent, protinus
interrogabam. Et ille: #In poenis,@# inquid, #pro
qualitate meriti fueram, quas omnes prorsus jam superabam;@#
et ego mox admodum gavisus: #Licet
mihi,@# inquam, #campanas sonare et populos ad laudem
Dei accendere?@# Et ille respondit: #Bene, quia verum
est.@# Et tunc amplius in colloquendo progressus: #Estne,@#
dixi, #hoc vobis notum, quod multorum susurratione
mens regis alienata est a vobis, eo quod post
ordinationem vestram contra eum multa operari
studuissetis?@# Et ille: #Credite mihi, obsecro, credite,@#
ingeminans, #quia in hoc culpabilis non sum.@# Cum
autem percontari hunc vellem, cur tanto cito
obierit, evigilavi, et hoc scire non licuit mihi. Accepi
post a veracibus, quod is in omnium
commemoratione sanctorum divinis clementer presentari
mereretur obtutibus. Omne quod de illo
dixi, non de speciali aliqua suimet caritate protuli,
quia verum est, quod ante benedictionem suam
mediocriter dilexit me, et ob defensionem suimet
aecclesiae inpedit multa meae. Veritatis gratia et
obprobrii ob mutationem subsequuturi haec locutus
sum, minora quam (f. 131' ) fuerint, quia post se
meliorem nullum reliquit. Post hujus sepulturam
Hericus antistes ex nostra parte ad regem cum
electione mittitur, cui mox epistolam de aecclesiae
detrimento meae inscriptam et regis clementiam
ammonentem commisi.
48.
Interim Bolizlavus de nece archipresulis
certus, congregato exercitu, Libusuam, de qua predixi,
peciit; et quia sciebat, ob effusionem Albis ex
nostra parte nullum urbanis posse ad auxilium venire
castrametatus est ibi. Miles ejus ad bellum
hortatus accessit, et defensor ad modicum resistit.
Magnam enim hanc urbem nil nisi mille homines
tuebantur, cui vix ter totidem suppeterent. Bolizlavus
ad prandium sedebat, et satellites suos jam
victores urbem ingredi gaudens cernebat. Porta aperitur
et multorum sanguis effunditur. Capiuntur ex
hiis optimi Guncelinus ac Wiso, et ejusdem
infelix custos Scih vulneratus. Is namque urbem,
quamcumque umquam ad tuendum accepit,
non ignavia sui, sed infortunio miserabili, semper
amisit. Hii omnes ducti sunt in presentiam superbi
triumphatoris, cujus edictu mox ad custodiendum
abducti sunt. Ex sociis autem predicti
ducis non minus quam quingenti (f. 132) ibidem
remanserunt. Facta est vero haec miserabilis cedes
13 Kalendas Septembris, Divisa tunc inmani
preda ac urbe incensa, victrix turba cum seniore
suo laeta rediit.
49.
Ab internuntiis festinantibus haec regina in
Merseburg tunc manens conperit. Ego autem prepositi
dum ortatu Redingi duo altaria, unum, ubi
archiepiscopus requiescit, et aliud in septemtrionali
ejusdem templi parte 11 Kalendas Septembris dedicarem
indignus, in Magadaburg primitus id rescivi,
et mox ad reginam velociter abii. Omnes nos conprovinciales
juxta Mildam sedere et ad adventum
regis haec omnia providere, ab ea jussi sumus. Interim
rex ab expeditione occidentali revertitur, et
Gerenonem suimet capellanum ponere in vacuum
conatur. Huic presul Hericus occurrens
et legationem suam aperiens, non exauditur.
Thiedricus nepos meus tunc ad Gronam
vocatus venit, et a rege per manus suscipitur, et in
vice Geronis deinceps habetur. | null | fb65ba88-5002-4817-8fbe-b56e59930e74 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
In natali sancti Mathei
apostoli ( #Sept.@# 21) rex ad Sehusun venit; et
ego accedebam, et cum jam tempus esset, ammonui
hunc coram cunctis residentibus, ut aliquid
de parrochia meimet caeterisque rebus injuste ablatis
ante constitucionem (f. 132' ) archipresulis cum
eo voluisset tractare. Ibi me tunc firmae suimet fidei
commisit, ut cum justicia aut alie salubri haec finirentur
Postera die rex ad Magadaburg veniens, in
refectorio fratrum omnes nos convenire precepit.
Ibi tunc regali peticione, et salva in posterum
electione, Gero communiter eligitur ( #Sept.@# 22); et
in aecclesia se primitus altari tradens, et communionem
fratrum 10 mansis acquirens, baculum
a rege accepit pastoralem; et mox inthronizatus,
ab Eido unctus est episcopo, nobis confratribus
predictis eum adjuvantibus. Thebeorum festivitas
martyrum a rege ibi celebre ducitur, et post
haec ab archiepiscopo magnificis muneribus idem
cum suis omnibus honoratur. Inde hii ad Mersburg
properantes diu ibi manebant, et procurationem
regni cum summis tractabant. Erluvinus
Camaracensis episcopus in hoc anno, ac Conradus
et Herimannus puer duces egregii, obierunt.
Quidam vero monachus infirmitate magna
depressus, multa per visum sibi revelata vidit,
quae interim, dum ipse ea secum loquitur, a presentibus
scriptis notata sunt, et pro maximo
habentur miraculo. Nati sunt autem in hiis
diebus duo fratres cum dentibus, in ore similes
aucae, quorum alter dextri dimidium brachii, sicut
ala aucae, habebat; qui tercia die nativitatis
suae invicem ridentes, (f. 133) civili dissensione
moriuntur. Quidam vero miles, cum bona
sancti Clementis vi tolleret, et inde rectum facere
noluisset, in una dierum a muribus intra cubiculum
impugnatur ineffabilibus. Qui primo fuste arrepto
eos prohibere temptans, posteaque evaginato
eos aggressus gladio, et sic nil proficiens, arca
quadam, ut ipse rogavit, includitur, ac in medium
fune suspenditur; et cum exterius haec plaga sedaret,
hicque liber solvi debuisset, ab aliis usque
ad mortem corrosus invenitur. Tunc cunctis
presentibus et postea venientibus manifestum fit,
quod hunc ira Dei, vindex predicti facinoris, sola
consumpsit.
50.
Interea Jaremirus, de quo predixi, regis gratiam
suppliciter petens, pro misericordia et restitucione
exilium ac custodiam Ethelboli presulis,
Ansfridi successoris episcopi, suscepit, qui in inmensa
cede Bawariorium ad Bolizlavum sine
regis ac sui licencia cum muneribus iter agencium,
et trucidacione sibi commissorum et non aliqua
regis infidelitate, talem promeruit ulcionem. Nostri
hoc audientes inimici irriserunt; nostri autem concives
ut sibi profuturum timuerunt. Et hiis liceat
in semetipsis hoc factum cognoscere, qui id
consilium regi nostro umquam dedere. Post haec
Othelricus, frater ejus, ad Merseburg a rege
vocatus venit, et regnum, quod sibi injuste prius
usurpavit, gratuito munere suscepit. Eadem tempestate
inundantes pluviae ac se (f. 133' ) surgentes
piratae multum, pro dolor! nocuere. In
illo tempore inundante Danubio in Bawariis et
stagnante Reno, ita ineffabilis populi ac pecoris,
edificiorum quoque et silvarum tali impetu
erutarum multitudo periit, quod omnes harum habitatores
parcium sua vel antecessorum memoria
id numquam accidisse firmabant, hoc gementes ex
variis criminibus suis tunc evenisse, et post haec
aliquid magnum timentes sibi esse venturum. Equidem
longe digressus redeam.
51.
Rex a Mersburg discedens, navigio ad Harneburg
venit. Ibi cum Sclavis confluentibus plurima
discuciens, pace vero ibi firmata, rediit, et
omnium festa sanctorum in Helmanstidi celebravit;
deindeque occidentales properat invisere regiones.
Interea domna Ludgerd nimis infirmata, me quia
unice dilexit, et, ut supra memoravi, linea consanguinitatis
mihi fuerant conjunta, per internuncium
vocavit. Sed cum post crepusculum ad Walmerstidi,
ubi illa jacuit, venirem, caminatam ingressus, vidi
eam nimis laborantem et ob hoc a spalmis non deficientem.
Inter quos hoc solum ore volvebat et mente: #Me,@#
inquiens, #suscepit dextera tua, Domine, ipsi
vero in vanum quesierunt animam meam (Psal. LXIII,
9, 10)
@#. Haec nullum omnino ad me proferens verbum
cum a me interrogaretur, si sancto voluisset
ungi oleo, respondit: #Libenter, quia post hoc Christi
voluntas cito perficitur in me. (f. 134)
@# Vestimentis
tunc parata novis me vocavit; et perfectis omnibus
ad | null | 2141ba4c-7ac7-4469-b99f-e5b04fe6c124 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
unctionem juste pertinentibus: #Quam pulcra es
nunc!@# dixi ad eam, et illa: #Vide,@# infit, #juvenem
formosum ad dexteram,@# oculis designans in eam.
Post haec digressus, ob farigationem intineris diu
dormivi, et tunc expergiscens audivi eam pre nimio
dolore graviter ingemiscentem; et propius accedens,
cantavi spalterium, usque dum eam in extremis
esse presentes testarentur; et tunc conpletis
quae ad haec dicenda erant, cum ipsa sanctorum invitacione
transiit felix anima ejus Idibus Novembr.
ad sponsi coelestis thalamum. Hujus obitum
quidam laicus, civis Partenopolitanus, cum in infirmitate
jaceret, predicens: #Est,@# inquit, #domna
Liudgerd de hoc seculo transitura; et vere beatus
est ille qui eam meretur incedere viam.@# Cum jam
primo illucesceret, corpus ad Wallibizi nobis comitantibus
defertur, et in proxima die juxta monasterium
in aquilonari parte, ubi Liutherdus pater
26 annos inclusus requiescebat, deponitur
et a viro suimet Wirinhario ineffabiliter defletur.
Fuerat enim haec vite ejus et animae diligens custodia,
et in divino maxime sudans famulatu, pro illo
plus quam pro se, jejuniis in frigore et oracione
continua peractis et elemosinis, ab omniun huc
usque tuebatur insidiis hostium. Dico autem cunctis
presentibus atque futuris, quicquid boni in hoc,
seculo pro alicujus memoria a fidelibus exhibetur, (f. 134' )
si non licet ei prodesse, pro quo agitur,
numquam a Deo ei irritatur, qui hoc facere
studiosus conatur. In primo Heinrici regnantis
anno predicta Liudgerd post mortem patris
sui ad virum suum, a quo injuste tamdiu disjuncta
fuerat, mense Januario rediit.
52.
Et post nuptias marchio Liutharius in occidente
infirmatus et pocione Paulina inebriatus,
ex inproviso obiit, octava Kalendas Februarii;
sepultus in Colonia, in eodem loco, ubi ipse prius
rogavit, in australi parte templi, quo in cena Domini
penitentes introducuntur. Hujus vidua, nomine
Godila, quodcumque boni potuit, pro memoria
ejusdem facere non desistit. Filio suimet Wirinhario
beneficium patris et marcam cum ducentorum
precio talentorum acquisivit, permanens in castitate
4 annos. Et tunc consanguineo suimet Hirimanno
nupsit, nil curans inpositum ab Arnulfo
presule bannum, et quod dexteras episcoporum sibi
hoc a Deo interdicencium fefellit trium. Propter hoc
est excommunicationis gladio ab antistite predicto
jugulata, nullamque in procreanda prole spem
deinceps adipiscitur. Sed ego delirans, id est ab
incepto paululum devians, regis Heinrici inclitam
conversationem agrediar.
53.
Is magnam sinodum ob dampnationem
Thiedrici, Metensis episcopi, posuit. Huic in
eodem concilio ab omnibus episcopis ibidem convenientibus
interdictum est ut ante purgacionem missam
non caneret. (f. 135) Post haec natale Domini
in Palithi festivis peregit gaudiis; et ibi tunc Walkerus,
Treverensis aecclesiae servus et capellae
suimet custos providus, egrotavit, et nobis inde
euntibus ibidem relinquitur; 3 Idus Januarii, pro
dolor! moriturus ( #an. 1013, Jan.@# 11). Interim Lievizo,
Bremensis archiepiscopus, longa infirmitate
depressus, diem pius sollicite prestolabatur
supremum, et in nocte hac, quae ultimam precesserat
diem, consotios crebris jam defatigatos vigiliis
talibus mulcebat alloquiis: #O dulcissimi
fratres et filii, ne quisquam vestrum de superna diffidat
clementia, et ut labor vester nunc paululum
relevetur, de me exemplum vobis admodum credibile
profero. Domnum papam Benedictum in his partibus
exul quesivi, et ne ad hunc pervenirem, a
multis iterantibus sepe tardatus, nullis eorum
acquievi blandiciis. Huic, dum vixit@#, #studiosus adhesi, et post excessum ejus Aedtheldago@#,
#seniori meo, servi vice famulabar. Hoc ipse
considerans, pauperes suos fidei commisit meae. Dehinc
camerarius ejusdem effectus sum. Sed cum ille pius,
quam semper optavit, coelestem pergeret ad patriam,
vestra electione communi et munere regali huic indignus
succedebam. Omne, quod invicem peccavimus,
amore Christi ex corde remittamus, ut cum bona pace
nunc separati, mereamur in die ultimo ite
rum sociari. (f. 135' ) Hoc in extremis meimet
salubre vobis consilium do, ut Oddonem, qui fraternitatis
vestrae est particeps@#, #communi nostrorum
consensu ad restorem nostrae eligatis aecclesiae,
et ad utilitatem patriae, divinam supplicantes pietatem,
in cujus manu cor regis est, quatinus id sibi
placite perficiatur.@# Talia hortantem omnes exaudiunt,
et sui | null | 57d3b810-a444-46df-83e4-b676075f5a0a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
benivolentiam et procurationem unanimiter
laudant. Crastino dominica dies illuxit, et ille beatus
pater summo pastori gregem sibi subditum manibus
elevatis cum spiritu committens, 2. Nonas
Februarii defunctus pergit, quo vivens tetendit.
Fuerat enim unus ex numero eorum quos ut
nubes et quasi columbas propheta miratur suas
volare ad fenestras (Isa. LX, 8). Ille enim ob vigiliarum
et jejunii assiduitatem, dum adhuc valeret,
quasi mortuus ignotis videbatur. Ad altare Dominicum
numquam sine oblacionibus accessit; assiduus
populi monitor, et hilaris omnibus arrisit dator. Is
erga Deum promeruit, quod inter continuas piratae
furentis incursiones sedis sua hactenus permansit
intacta.
54.
Interea rex de Alstidi discedens, ubi Epiphaniam
Domini celebravit, et Bolizlavi nuntios pacem
poscentes et confirmationem cum Misecone, ejusdem
filio, fieri promittentes audivit, ad Merseburg venit,
et ibidem predicti antistitis obitum comperit,
(f. 136)
et hunc queritur ob presentem fructum,
gratulatur autem propter subsequentem interventum,
recordationem ejus sumopere faciens. Post
haec transit a nobis, et Purificationem sanctae Dei
genitricis in Magadaburg celebravit. Et in ipsa die
predictus Oddo, clericis comitantibus ac laicis, supplex
venit, et regis gratiam, sicut prius, ad complecionem
eleccionis per fidos intercessores postulat.
Quos rex nullatenus audit, sed capellano suimet
Unwano, cum laude advenientium, etsi non
spontanea, episcopatum dedit; Oddonem per manus
succipiens et promissa sibi pietate demulcens. Tunc
jussu regis et presentia ejusdem a Gerone archipresule
cum consensu et auxilio episcoporum Ekkihardi
et Thurgati Unwan ungitur archiantistes
.
Et interpositis diebus paucis, Miseco,
Bolizlavi filius, cum magnis veniens muneribus,
regis efficitur et fidem cum sacramento firmat.
Dehinc cum honore magno remittitur, et ut iterum
veniret delectatur. In hiis diebus tempestas magna
post solis occasum contigit, ac omnes nos admodum
turbavit. Diruit namque aecclesiam extra urbem
positam, quae de rubro facta est ligno, regnante
primo Ottone. Incendium quoque plurima archipresulis
bona consumpsit. Insuper regias pervenit
ad aures quod nepos meus Wirinharius cum Ekkihardo, (f. 136' )
Hirimanni marchionis fratre, ad
Bolizlavum sine licencia pergeret, ibidemque
multa gratiae suimet contraria loqueretur, ejusque
nuncios hic sepe in secreto haberet. Hoc omne
rex graviter suscipiens, utrosque in suam venire
presentiam jussit. Id cum facere non auderent, comprehensis
omnibus suimet bonis, ut regiae potestati
resisterent, diffamantur. Tandem nepos meus gratiam
et incolatum cum predio suimet et auro comparavit.
Alter vero longe post cum fideli interventu
restituitur. Eodem anno Wonlef, heremita et verus
Israhelita, 15 Kal. Aprilis obiit .
55.
In proxima quadragesima rex ad Werlu veniens,
diu colica passione ibi infirmatur et
multa per visionem sibi revelata sunt. Ad ultimum
lacrimis et oracione multorum convalescens,
quia in tam brevi intervallo ad predestinatum non
valuit pervenire locum, Paschale festum cum
Meinverco sibi admodum familiari in Pathebrunnan
digna veneracione peregit ( #Apr.@# 5); Pentecosten
autem ( #Mai.@# 24) nobiscum. In cujus vigilia
Bolizlavus cum securitate obsidum apud se relictorum
venit, et optime suscipitur. In die sancto manibus
applicatis miles efficitur, et post sacramenta
regi ad aecclesiam ornato incedenti armiger habetur.
In 2 feria ( #Mai.@# 25) regem magnis muneribus a se
et a contectali sua oblatis placavit, deindeque regia
largitate his meliora ac multa majora cum benefitio
diu desiderato suscepit, (f. 137) et obsides
suos cum honore et laeticia remisit. Post haec vero
Ruciam, nostris ad hoc auxiliantibus, petiit; et
magna regionis illius parte vastata, cum commotio
inter suos et hospites Pezineigos fieret,
eosdem quamvis suimet fautores jussit interfici
omnes.
56.
In diebus illis Bronhag, abbas Vuldensis, deponitur
,
et succedente sibi Popone converso et
tunc Laressemensi pastore, hoc monasterium
confratribus late discedentibus, a priori statu mutatur.
In civitate Bernhardi ducis, Liunberg
dicta, eodem anno aeris fit mira mutacio atque
motio, et inmensus terrae hiatus. Hoc stupet
accola et se prius numquam vidisse testatur. Rex
autem ad occidentales pergens regiones, iter suum
ad Longabardiam disposuit, et iterum ad nos repedavit;
et inde 11 Kalendas Octobris discedens, per
Bawariorum fines atque Swevorum usque ad locum
qui dicitur . . . ., properavit. Huc exercitus undique
confluit, et bene adjuvantium | null | 2f57d7b9-6926-4981-95c9-7f5f93f6122c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
voluntas patuit.
Et hinc usque ad Romam rex sine omni scrupulo
regina comitante venit. Ad supplementum hujus
itineris Bolizlavus antea invitatus nil aspiravit, et
in bene promissis more solito mendax apparuit. Insuper
antea domno papae questus est per epistolae
portitorem, ut non liceret sibi propter latentes regis (f. 137' )
insidias, promissum principi apostolorum
Petro persolvere censum. Tunc vero missis illo nuntiis
tacite rimatur, qualiter rex in hiis partibus
haberetur; quoscumque potuit ab ejus gratia per hos
amovere conatus. Tantus fuit huic respectus Dei, et
sic piorum quesivit interventum, ac ita cluebat militis
incliti firma fides, et de sacramentis terribilibus
adeo curavit! Attende, lector, quid inter
tot flagicia is faciat. Cum se multum peccasse aut
ipse sentit aut aliqua fideli castigatione perpendit,
canones coram se poni, qualiterque id debeat
emendari, ut quaeratur, precipit, ac secundum haec
scripta mox scelus peractum purgare contendit.
Major tamen est ei consuetudo periculose delinquendi
quam in salutari penitentia permanendi.
57.
Hujus conpar et quasi collega Hardwigus, a
Longabardis falso rex appellatus, adventum magni
regis et potentiam excercitus doluit; et quia suis
viribus huic ad nocendum diffidit, in castelli munitionem
se protinus recepit, hoc solum ingemiscens,
quod rex ad majorem tunc vocatus accessit honorem.
Post longam animi exestuantis deliberacionem
legatos ad regem misit, qui comitatum quendam
sibi dari (f. 138) peterent, et coronam suimet
cum filiis ei redditurum veraciter promitterent. Hoc
cum consilio quorundam acquiescens facere rex noluisset,
ut in sequentibus enucleabo, ad magnum
suis familiaribus provenire dampnum id postea persensit
sensit. Sed priusquam haec aggrediar, quae superius
indiscussa oblivione preterii, prescriptis interponere
conor.
58.
Fuit quidam Brun nomine, contemporalis et
conscolasticus meus, ex genere clarissimo editus,
sed divina miseratione pre caeteris parentibus inter
filios Dei electus. Hic ab Ida, venerabili matre sua,
unice dilectus, magisterio Geddonis philosophi
traditur, et omne quod habere debuit, cum habundancia
suggeritur. Hujus pater erat Brun,
senior egregius et per cuncta laudabilis, amicus
mihi consanguinitate et omnibus erat proximus familiaritate.
Filius autem ejus et equivocus cum
mane ad scolam ire debuisset, antequam ab hospicio
exiret, veniam petiit, et ludentibus nobis in
oratione is fuit. Ocio negocium preposuit, et sic
fructificans ad maturitatem pervenit. A tertio desideratur
Ottone et succipitur, quem non longe post
deserens, solitariam quesivit vitam, et de opere
suo vixit. Is vero post mortem gloriosissimi imperatoris,
regnante tunc secundo Dei gratia Heinrico,
ad Mersburg veniens, benediccionem cum licencia
domni papea episcopalem (f. 138' ) ab eo peciit, et
ejus jussione ab archiepiscopo Taginone consecracionem,
et quod ipse detulit huc pallium ibidem suscepit.
Dehinc ob lucrum animae laborem subiit diversae
ac grandis viae, castigans corpus inedia et
crucians vigilia. Multa a Bolizlavo caeterisque divitibus
bona suscepit, quae mox aecclesiis ac familiaribus
suis et pauperibus, nil sibi retinendo, divisit.
In duodecimo conversionis ac inclitae conversationis
suae anno ad Pruciam pergens, steriles hos agros semine
divino studuit fecundare; sed, spinis pululantibus,
horrida non potuit facile molliri. Tunc in confinio
predictae regionis et Rusciae cum predicaret,
primo ab incolis prohibetur, et plus evangelizans
capitur, deindeque amore Christi, qui aecclesiae
caput est, 16, Kal. Martii ( #an.@# 1009) mitis ut
agnus decollatur cum sociis suimet 18. Corpora
tot martirum insepulta jacuerunt, quoad Bolizlavus
id comperiens eadem mercatur ac domui suae futurum
acquisivit solatium. Facta sunt autem haec in
tempore serenissimi regis Henrici, quem Deus omnipotens
triumpho tanti presulis honorificavit, et, ut
multum spero, salvavit. Pater autem predicti antistitis
longe post infirmatus, et ut ipse mihi narravit,
precepto filii, monachicum suscepit habitum,
et 14 Kalendas Novembris in pace quievit
.
59.
Nec floccipendenda est Geronis satellitum
marchionis (f. 139) magna presumtio, quam stupeat
fidelis et fugiat amore pietatis. Causa proferatur in
medium, et tunc perpendatur factum, si sit laudabile
an bonis omnibus detestabile? Arnulfus antistes ad
saltum Geronis, a venerabili ejusdem loci abbatissa
Hathawi ad festivitatem Christi martiris Ciriaci ad
convivium invitatus, venit; et in die sancto, cum
post missam de aecclesia ambularet, vidit clericum
accipitrem | null | 1cb8f6e7-852c-4802-b0d8-9cbb7e59afe9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in manu sua tenentem; et zelo commotus
hunc cum brachio suimet comprehendit ac secum
duxit, non ut puniretur, sed sic verbis mediocribus
corriperetur. Fama volans milites predictos congregat,
quorum primus Hugal nomine ad episcopum
veniens, cur seniorem suum sic inhonorare
voluisset interrogat. Et antistes: #Quid feci?@#
inquid. #Vidi abominationem Christi, et quia in
meo factam episcopatu cernebam, sustinere non potui.
Nil mali factum est. Ponamus diem vobis complacitam;
et ubi culpabilis a communibus invenior
amicis, digna emendatione restituo.@# Et ille prosequitur: #Nec sic,@#
inquiens, #esse debet, nec ita fieri valet.
Hodie aut sacramento vos excusate, aut seniori meo
et nobis ad emendandum promittite.@# Ad haec presul: #Sancta me,@#
infit, #sollempnitas prohibet jurare, et vos
illud suscipere. Et multum miserabile mihi videtur
quod justicia a vobis mihi solum denegatur.@# Post haec (f. 139' )
ille iratus egreditur, et miles armatus ignorantia
comitis glomeratur; et cum jam vellet
episcopus cenare, videt omnes appropiare. Domus,
in qua fuit, a suis firmiter obseratur, et ne hostibus
facilis pateret ingressus, omni modo munitur. Sed cum
eam jam impugnare voluissent, dictum hiis est veraciter,
quod sacerdos alio declinans ibidem non inveniretur.
Tunc is in claustro et tandem in monasterio
queritur, et Dei gratia non ullo sui dedecore latens
et haec omnia cernens, nullatenus invenitur. Ad
ultimum sedato furore, hii ad hospicium pergunt,
et domos suas tristes revisunt. Convocatis
postera luce militibus suis, Arnulfus ad propriam
remeavit sedem, abbatissamque nimis flentem solatur.
Hoc totum rex comperiens, conspiratores hos
sibi precepit presentari. Quem cum marchio predictus
nimis iratum cerneret, per internuntios fideles
eum placare nititur. Hos rex ea racione audivit, ut
prius trecentorum pondera, talentorum episcopali
solverent dicioni, et qui in hoc facto culpabiles esse
deputarentur, aut sacramento suorum 11 amicorum
expurgarent, aut secundum canonicam auctoritatem
ei satisfacerent. Facta tunc inter eosdem
mutua pace, post pascha ponuntur induciae. Huc
nostri eorundemque amici conveniunt, et ego (f. 140)
cum illis affui; et ut pecunia datur predicta,
episcopus in occidentale monasterium venit, sedens
ibidem in solio summi gradus. Ibi tunc solus
marchio se juramento admodum credibili expurgat;
satellites autem sui more poenitentum de manu predicti
antistitis singulariter suscipiunt ea ratione
jejunium, ut si quando amonerentur, onus subirent
impositum.
60.
Illud etiam adnectendum est, qualiter Othelricus,
Boemiorum dux, mammona iniquitatis (Luc. XVI, 9)
interpretatus, Bosionem inclitum suimet militem caeterosque
complures interfici preceperit, eo quod hos
fratrem adjuvare exulem a falsis murmuratoribus
audierit, et omnes caute in hiis cladibus discerent,
qualiter sibi in futurum precavere debuissent. Quod
Dominus in utroque testamento jubet observari firmiter,
id in hiis regionibus compleri prohibet ambicio,
ceca semper. Germanum enim, quem merito
pre hiis diligere debuit, verebatur, et ne umquam
ad se veniat, diligenter custodire conatur. Boemii
regnante Zuetepulco duce quondam fuere principes
nostri. Huic a nostris parentibus quotannis
solvitur census, et episcopos in sua regione
Marierun dicta habuit; quod omne is et
successores sui superbia tumidi perdiderunt, quia
omnis humilitas (Matth. XXIII, 12), euvangelio teste,
crescit et arrogantiae sublimitas minoratur. Sine
maximo timore in hiis nullus dominatur provinciis.
Caritas pura gemit exclusa, quia regnat ibidem
perjurium cum fraude socia.
61.
(f. 140' .) Superius de universali papa Brunone
disputans, cum successorem ejus Gerbertum
tantum nominarem, ut de eo lacius aliquid scribam,
non incongruum est. Erat is natus de occiduis regionibus,
a puero liberali arte nutritus, et ad ultimum
Remensem urbem ad regendum injuste
promotus ( #an.@# 991). Optime callebat astrorum
cursus discernere et contemporales suos variae artis
noticia superare. Hic tandem a finibus suis expulsus,
Ottonem peciit inperatorem; et cum eo diu conversatus,
in Magadaburg oralogium fecit, illud
recte constituens, considerata per fistulam quadam
stella nautarum duce. Post haec autem predicto
papa Gregorio defuncto ( #an.@# 999), is gratia
inperatoris eidem successit, et usque ad tempus
Heinrici regis sedebat, Silvester vocatus. In cujus
vice Johannes Phasan, id est gallus | null | f1fa0881-04e6-4f73-9e34-57fd2fd8d51a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, positus
( #an.@# 1003), sedem apostolicam dies sibi commissos
regebat, sub quo aecclesia Merseburgensis renovatur
et privilegii auctoritate sui roboratur. Huic succedebant
Sergius ( #an.@# 1009), qui vocabatur Bucca
porci, atque Benedictus ( #an.@# 1012), ambo preclari
et consolidatores nostri. Ab omnibus hiis sacerdotibus
summis adventus regis admodum desideratur, sed
diversorum reluctatione hostium diu tardatur. Benedictus
sit in cunctis operibus suis omnipotens Deus,
qui Romam longo tempore a multis temporibus
depressam tali pastore consolari et pacificare
dignatus est! Namque papa Benedictus Gregorio
quodam in electione prevaluit. Ob hoc iste ad
nativitatem (f. 141) Dominicam ad regem in Palithi
venit cum omni paratu apostolico, expulsionem suam
omnibus lamentando innotescens. Hujus crucem rex
in suam suscepit custodiam, et a caeteris abstinere
precepit, promittens sibi, cum ipse illuc veniret,
haec secundum morem Romanum diligenter
finiri. Advenit optati temporis acceleratio, et rex
Heinricus a papa Benedicto, qui tunc pre caeteris
antecessoribus suis maxime dominabatur, mense
Februario ( #an.@# 1014) in urbe Romulea cum ineffabili
honore suscipitur, et advocatus sancti Petri meruit
fieri. Et quia de secunda ejus ordinacione locuturus
sum, condecet eum me prius laudare, de cujus
hoc venit gratuito munere, ut magister gencium
nos ortatur Paulus: #Deo patri pre omnibus et in
omnibus, fratres, gratias agite (Ephes. V, 20)
@#; #haec
est enim voluntas ejus in Christo Jhesu Domino nostro (I Thess. V, 18)
@#.
Jure laudandus est a nobis, qui
multum profuit nobis munere et gratia aeterni regis.
Heinricus etenim rex aecclesiam adauxit nostram
multis utilitatibus, inprimis divino apparatu, et de
omnibus curtis quas in Thuringia et in Saxonia
habuit, duas nobis tradidit familias. Evangelium
auro et tabula ornatum eburnea et calicem
aureum atque gemmatum cum patina dedit et
fistula, cruces duas et ampulas ex argento
factas et magnum calicem ex eodem metallo cum
patina simul ac fistula dedit. Quicquid in prediis ab
antecessoribus meis neglectum erat, precepto renovarat.
(f. 141' ) Quem laudant superi, veneremur nos quoque servi,
Promentes dignas nostris ex cordibus odas.
Est hic namque Deus trinus, in deitate sed unus,
Et sine quo nullus regnat, Deus ille benignus.
Atque bonum summum, depellens omne nocivum,
Largitur coelo quae prosunt omnibus alto.
Verus mendaces confuderat hic modo testes,
Heinricum regem dicentes inperialem
Curam non suscepturum, nec denique longo
Tempore regnandum, sed seva morte premendum.
Nunc sunt bisseni, quod regno prefuit, anni,
Scandens cesaream post rector clarus in aulam,
Illo mense, meam quo solverat ipse cathedram.
Ista dies pulchro signetur clara lapillo (Martial. IX, 53),
Qua regi nostro se subdit Roma benigno,
Atque liquore sacro perfusus gaudet, et almo.
Fert grates Domino, qui se visitavit ab alto,
Ac Cunigundam contectalem sibi caram.
Summus pastor ovat, chorus atque suus quoque cantat,
Quod sunt securi, tanto rectore potiti.
Merseburg, et tu concinnes omnibus actu.
1.
(f. 97) Post salutiferum intemeratae virginis
partum consummata millenarii linea numeri, et in
quinto cardinalis ordinis loco ( #an. 1004 Febr.@# ),
ac in ejusdem quartae inicio ebdomadae, in Februario
mense, qui purgatorius dicitur, clarum mane (cf.
PERS. III, 1) illuxit seculo, et Heinricus, Dei gratia
rex, antecessorum nevam suorum cupiens emundare
sibique veniam promereri aeternam, dispositis
secundum suimet placitum ad haec pertinentibus
cunctis, perrexit ad demum suam, ubi se corporaliter
semper solebat reficere, ut ibi desiderato
diu alimento paululum recrearetur in mente. Convocansque
ad se omnes regni primates, dedit episcopatum
sanctae Merseburgensis aecclesiae cuidam
capellano suimet, nomine Wigberto,
cum archiantistitis baculo Taginonis, cum quo ipse,
quicquid antecessor suus injuste de hac auferre presumsit
aecclesia, renovationi ejusdem arridens reddidit,
consentiente hoc Arnulfo presule, Eido
quoque et Hilliwardo episcopis, quibus diocesis
illa fuit divisa, ac omni populo applaudante. Ductus
mox cum divina jubilatione ad sedem suam Wigbertus (f. 97' ),
eodem die ab archiepiscopo suimet Taginone,
et a confratribus Hillerico et Wigone cum
predictis coepiscopis consecratur.
2.
Interim Bolizlavus suo furore et comitis Heinrici | null | 77259170-b1f0-4f32-860a-bd02f1815fb0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
instinctu magnam vim Bawariis omnibusque
concivibus suis intulit. Ob hanc causam rex indicta
prius expeditione, Milzini fines hostiliter invasit, et
ni superflua nivis effusio celeriter resoluta eum
impediret, omnis haec regio habitatore vastata caruisset.
Inde reversus, tristis Guncelioni marchioni
caeterisque patriae defensoribus positis auxiliatur
presidiis; ac tunc Merseburg veniens, fratrem suum
fugisse ad Ungariorum regem veniae gratia
acquirendae, Heinricum autem incepti multum penituisse,
ab fidis intercessoribus ab eo missis comperit.
Quorum et maxime percari suimet Taginonis et
Bernhardi ducis supplicaciones etsi invitus suscipiens,
prefato comiti suimet gratiam ea ratione indulsit,
ut predium sibi suisque fautoribus et incolatum
redderet, ipsum autem, quamdiu voluisset, in
custodia detineret. Heinricus vero se nimis in omnibus
culpabilem lacrimabiliter professus, more et habitu
penitentis regi se tradidit, ejusque jussione (f. 98)
ab archipresule predicto in castellum Ivicansten
detruditur, diligenterque a suis militibus die
noctuque servatur. Ibi tunc preter aliud bonum opus
in una die psalterium cum 150 veniis cantavit.
3.
Interea rex Italicae haud inmemor injuriae, omnes
suos fideles ad hanc ulciscendam hortatur, ac
instanti quadragesima ipse eo cum armato milite
destinavit pergere. A Merseburg tunc exiens, sancti
Mauricii apud Deum intercessionem itinerisque
prosperitatem Magadaburg peciit. Inde per
Thuringiae orientalisque fines Franciae transiens,
ad Ratisbonam venit; ibique habito regali placito,
militi suimet generoque Heinrico 12 Kalendas
Aprilis cum omnium laude presentium, cumque
hasta signifera ducatum dedit. Dehinc Augustanam
urbem itinere attingens, a Sigifrido antistite ejus
honorabiliter introducitur et habetur. Ibi tunc duas
tantum noctes commoratus, reginae diligenti salutatione
licentiam dedit ad Saxoniam abeundi, dilectoque
eam commisit Taginoni. Ipse autem cum exercitu
progreditur usque ad locum qui Tinga
dicitur. Ibi domnus Brono, frater ejus, cum Ungaricis
intercessoribus regi presentatur, et ab eo data
sibi gratia misericorditer suscipitur. Equidem ab archiepiscopo
Taginone rogatus, ad predictam civitatem
veni, et cum eodem (f. 98' ) redii ( #Mart.@# ). Venimus
ad saltum Geronis, ibique cum venerabili
abbatissa Hathui palmas sollemniter peregimus; 4
feria ad Magadaburg regina veniens, cenam Domini
et subsequentem dominicae resurreccionis sollempnitatem
ibidem celebravit.
4.
Rex autem per multas itineris asperitates
ad Tridentem veniens urbem, ibi palmarum festa
colit ( #Apr.@# 9), et exercitum nimii laboris necessitate
afflictum hac celebri sollempnitate paululum respirare
permisit. Quem adventantem Hardwigus
rex presciens ac multum expavescens, ad municiones
supramemoratas nuntios probatos misit;
ipse autem collectis agminibus in Veronensi planicie
considens, sperabat presentia preteritis prosperitatibus
forsitan respondere. Hunc transitum
Heinricus rex interclusum aut vix aut nequaquam
expugnandum comperit; et alio se vertens, cum
suis tractat familiaribus, si clusas hinc longe remotas,
Carentanis auxiliantibus, intercipere ullatenus
valuisset. Quod consilio prudenti, quamvis arduum
multis videretur, effectum est. Carentani regalibus
jussis ilico obtemperantes, in duas dividuntur legiones;
unam, quae ante ipsum diei crepusculum
montem clusis (f. 99) superpositum cum peditibus
clam preoccupabat, alteram quae jam facto mane
ad has expugnandas subsequitur, audito a premissis
commilitonibus signo tam vehementi, ut ex latentibus
hostium insidiis audiri potuisset. Qui post tergum,
ut opinabantur, securi, venientibus obviam
armati properant. Sed nostri eos ex latere irruentes
alios effugarunt, quosdam autem precipicio et in
Brenti fluminis inundacione compellebant interire.
Sicque victores clusas usque ad regis adventum
sollicite tuebantur. Hoc rex ab internunciis ut audivit,
relictis omnibus impedimentis, optimis satellitibus
exceptis, cum magna difficultate eas pertransit,
et juxta litus aquae supramemoratae in quadam
grata planitie castra metatus est, ut ibidem cenam
Domini et chrismatis consecracionem ac passionem
dominicam et sanctam ejus resurrectionem sumopere
veneraretur ( #April.@# 13-16). Interdicta est omnibus
per bannum regalem a palatino comite fuga,
et resistentibus viriliter promittitur solatio futura.
Rex autem in 3 feria aquam transiens predictam,
fixis iterum tentoriis requievit, exploratores prestolans,
sollicite ad quaerendam Hardwigi hostis
conversationem clandestinam.
5.
(f. 99' ) Longobardorum vero mens hactenus
in malo unanimis, divinae pietatis instinctu dividitur,
et ab injusto supplantatore disjuncta, a Deo
coronato regi Heinrico securum fuga patefecit
ingrussum. Verona primo eundem succipiens, exultat
in Domino, advenisse defensorem patriae, auctorem
vero abisse totius miseriae. Huic occurrunt diu
expectato Thiedoldus marchio cum predictis
auxiliatoribus, gaudens tempus | null | 55c84078-14d0-4ccb-9997-78aa242b1ad9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
advenisse, quo
secretum bonae voluntatis sibi liceret huic aperire.
Tunc rex tali comitatu Brixnam veniens, ab
archiepiscopo Ravennate et ab hujus sedis provisore
Ethelberone, cum provincialibus succipitur.
Inde Pergamam, ab Arnulfo imperatore olim devictam,
itinere attingens, Mediolanensem archipresulem
fide sacramentis firmata recepit. Post haec
Papiam visitans urbem ( #Mai.@# ), ab archiantistite hoc
et a primis illius regionis susceptus, cum admirabili
laude ad aeclesiam ducitur, et communi electione
sublimatus in solium regale collocatur.
6.
Eademque die revelatur, qua mutabilitate totius
mundi hujus instabilis cursus in pronum semper
volvatur. Namque inter tot gaudia subito insevit
inimica pacis discordia, (f. 100) et a superflua vini
ebrietate de vili causa interrupta est miserabiliter
fidei connexio et sacramenti. Concives adversus
noviter electum regem, armantur, ad palatium
properant, et maxime hii, quibus jus Heinrici displicebat,
Hardwigi autem relaxatio mulcebat. Clamor
ut a rege auditur, et quid hoc esset, explorari cicius
ab eo jubetur. Cui protinus respondetur, plebeios
furore subitaneo inflammatos et servili presumptione
animatos, hanc commotionem primitus
incepisse; caeteros quoque omnes in detrimentum
sui vel dedecus convenisse. Quos jam irrumpentes
Heribertus, Agripinae provisor egregius sedare
conatus, de fenestra ut causam tantae invasionis inquirit,
lapidum imbre et sagittarum infusione retruditur.
Palatium autem ab hostibus graviter impugnatum,
a domesticis regis facile numerandis
est viriliter defensum. Divisis etenim in plura necessaria
nostris, major vis excrevit inimicis. Tandem
audito clamoris immensi strepitu, nos ri gregatim
ad regem properant, hostesque adhuc insanientes
paululum expellunt; sed imminente jam nocte sagittis
atque lapidibus obviis tardantur. Quae ad
providenda, urbis tunc incendunt moenia. Nostri
autem qui foris erant, urbis propugnacula (f. 100' )
fortiter ascendunt, quibus hii sic melius resistebant.
Ibi tum quidam egreius juvenis, Gisilbertus nomine,
frater reginae, a Longobardis V Ineratus oppeciit,
et consociorum tristiciam vehementer
adauxit. Quem Vulferam miles, in medium agmen
prosiliens unumque ex his per galeam usque in jugulum
feriens, securus vindicavit. Sic alternando
quietem cunctis amicam belli asperitate mutabant.
Nonnullos ex hostibus, quos vi capiebant
nostri, vivos regi presentabant. Subito ibidem una
domus, quae nostros tuebatur defatigatos, a Longobardis
incensa ruit, at eos nulla spei certitudine
potitos alacriores bello reddidit. Interim Alemanni
cum Francis et Liuthariensibus tandem haec
mala rescientibus fractis intrantes muris, in tantum
concives persecuti sunt, ut a municione domnum
suarum nec unus egredi presumeret ( #an. 1004,
Mai.@# ). Harum sumitate hii nostros jaculis gravantes
immissis. incendio perierunt illato. Difficile est cuiquam
ad enarrandum, quanta ibidem strages diversis
efficitur modis. Milites regis tum victores sine
ulla offensione spoliis interemptorum utuntur. Hoc
miserabili (f. 101) aspectu rex motus, et ut residuis
parcerent firmiter precipiens, se ad municionem
sancti Petri contulit, hostibusque veniam
suppliciter implorantibus misericorditer indulsit.
Tunc absentes quiqui accepta regis victoria, aut
ipsi veniunt, ut talia declinarent, aut obsides mittunt,
fidem, auxilium et subjectionis debitum regi
promittentes.
7.
Sedatis tunc Papiae calamitatibus, rex ad Pontem
longum venit, Longobardorumque residuum
agmen per manus suscipit; habitoque ibidem
cum omnibus conloquio, rebusque maximis
prudenter ordinatis, Mediolanum sanctissimi presulis
Ambrosii amore peciit; moxque ad prata
predicti reversus, presentem populum, de subito
ejus conquerentem discessu, promissa celeri
suimet reversione ceterisque consolationibus multis
placavit pontis. Insistentem vero tunc pentecostes
sollemnitatem ( #Jun.@# 4) in loco, qui Grommo
vocatur, celebrat. inde tum procedens, Tuscos
sibi obviantes in consorcium sibi firmiter servientium
suscepti. Dehinc patriam revisere festinans,
Alemanniae fines, nuper a ducis Herimanni solatio
privatos, filioque ejus et equivoco adhuc puerulo
deditos (f. 101' ) ad regendum et confirmandum
invadit. Inde in Alsacia positam petens Argentinam,
venerabilem Christi precursoris ibi excolit nativitatem.
In cujus vigilia quae Dominus per eum fecit
mirabilia, non sunt mihi pretereunda, quia haec piis
ad delectacionem, reprobis autem dicuntur ad terrorem.
Domus, in qua rex populo legis justiciam
dabat, subito cecidit, uni dumtaxat presbitero
nocens, cum domna excommunicati injuste sedulo
commoranti. Ille pre caeteris in hoc crimine
culpabilis, morte sua, prius confractis cruribus,
luit poenam commissi facinoris. Quam dulcia piorum | null | 48d07e0a-efeb-422a-9c84-0b85e0b00cc1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
gesta ad aedificationem animae ipsi legimus et
ab aliis visu ac auditu didicimus, et tamen obdurato
corde miseri desipimus, nec amovemur inolita
nequicia certis malorum poenis, neque delectamur
inestimabilibus justorum premiis. Hinc rex discedens,
sancti Martini presulis limen Magontia
supplex adiit, ibique natale apostolorum
( #Jun.@# 29) venerabiliter coluit.
8.
Post haec per Franciam orientalem iter faciens,
Saxoniam, ut sepe professus est, securitatis ac
tocius ubertatis quasi florigeram paradisi aulam, revisit.
Ibi tunc diu reconditum zeli latitantis archanum ab
simplici corde evomuit, et ad compescendam (f. 102)
Bolizlavi arrogantis seviciam, omnibus in sua dicione
Christo sibique fidelibus expeditionem Augusto
jam mediante indixit. Statuto igitur
termino in Merseburg exercitus fit collectio ac in
hostem tandem secreta promocio. Assimulato namque
in Poleniam itinere, naves Boruz et Nisani
glomerantur, ut ficta suorum benivolentia
non fieret inimico circumeundi propalatio ulla. Interim
magna inbrium effusio in transeundis fluminibus
exercitui ineffabilis fit retardatio, et cum minime
quis hoc conicere potuit, in Boemiam rex
celeriter perrexit. Hujus adventum leo rugiens cauda
subsequenti impedire satagens, in silva, quae Miriquidui
dicitur, montem quendam cum sagittariis
prorsus intercluso omni aditu firmat. Rex
autem id comperiens, premissis clam loricatis militibus
electis, hostibus invitis arduam irrupere viam,
facilem subsequentibus parantes callem. Inter
haec Bolizlavo in una dierum cenante, unus ex
nostris, capellanus Reinberni presulis sui, de
adventu nostri exercitus loquitur, et ab eo mox auditus
quid diceret rogatur. Cui responsa referenti, tum
id infit: #Si reperent ut ranae, jam possent huc
advenisse.@# Et verum est hoc (f. 102' ), ni asspiraret
regem divina pietas, et hunc non inflaret superbie
magnanimitas, non proveniret nobis tam subito
victoriae prosperitas. Adjuvit eciam regem exulis
Jaremiri, qui firma pax interpretatur, comitatus, et
adoptatus ejusdem adventus Boemiorum delinivit
agmen. Horum consultu et vocatione regi introitus
patefecit, et in ipsa regionis istius janua unum castellum
sua eidem sponte reddidit. Rex propter
Bawarios nondum adventantes, tardato paululum itinere,
ad urbem Satzi dictam venit, et concives
hos, portas sibi ilico aperientes et Polenos intus
presidio positos occidentes, suimet cognovit amicos.
Videns rex tantam stragem, commovetur, et superstites
in una precepit aecclesia retrudi. Adest eciam,
qui Bolizlavum a comprovincialibus esse interemptum
pro certo referret. Letantur in Deo familiares
regis, corruptique tristantur fautores adulterini
ducis. Hii invicem mussantes ex injusti cordis sui
secretario hoc evomuere mendacium: si rex umquam
in bona securitate consisteret, se tunc ad nihilum
valere multaque ab eo pati contraria debere.
Propter hoc latente igniculo sub cinere (f. 103), in
hoc itinere ac postea sepissime regi suo cunctorum
hostem fidelium brutis pejores animalibus preposuerunt,
ignorantes, quod ab eorum fraude vicarium
suimet in terris Deus pater ingenitus, speculator
desuper, liberaturus erat e coelis.
9.
Tunc Jarimirus jussu regis cum optimis militibus
ex nostris ac cum incolis sibi adherentibus ad
capiendum seu occidendum serpentem venenosum
Pragam premittitur. Quem preoccupantes nuncii
prescriptorum, rem ordine pandunt (Cf. VIRG.
Aen. III, 179) Bolizlavo, de tali periculo prius securo.
Hic legatione tali commonitus, clam se preparavit,
et subsequenti nocte jam mediante, audiens
in urbe proxima, que Wissegrodi dicitur, campanas
cives ad bellum sonitu hortantes, cum prima legione
exivit, et patriam fugiendo revisit. Quem Zebizlovo,
frater Adthelberti presulis et Christi martyris, subsequutus,
in ponte vulneratus oppetiit, et magnum
hostibus gaudium, suis autem luctum ineffabilem
reliquit. Crastina autem die Jarimirus adveniens,
populis jura veniamque commissi poscentibus ante
portam dedit, ilicoque intromissus, pristinis honoribus
magna (f. 103' ) jocunditate inthronizatur, ac
tunc depositis vilibus indumentis, preciosioribus
ornatur. Huic ibi tum presentatur, quicquid unusquisque
militum hosti fugitivo vel occiso spoliorum
abstulit. Muneribus idem delectatus plurimis ad
Wissegrodi introducitur, ibidemque in dominum
exclamatur, regis indulgentiam et secum huc usque
perseverantibus diu elaboratum promisit bravium.
Confluit undiquesecus tam vulgi quam seniorum
ineffabilis turba, ad gratiam novi ducis percipiendam,
et ad prestolandum gloriosi regis accessum.
Hic tandem adveniens, ab antistite Thieddego et a
duce Jarimiro cum immenso cleri tociusque populi
tripudio succipitur, et ad eclesiam sancti Georii deducitur.
Cunctis mox dignitatibus a | null | 9d2d6bd7-d46c-4117-addc-40742006d573 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
rege honoratur
Jaremirus paternis, convocatis indigenis coram omnibus.
10.
Sed cum ibi sanctae Dei genitricis ortum
omni celebrem mundo ( #Septb.@# 8) rex veneraretur,
Goddescalcus, sanctae Frisingensis aecclesiae venerabilis
pastor, nomen cum re possidens,
missam canere ac populos instituere ab eo precipitur
et ab episcopo sedis illius permittitur. Perlecto
tunc evangelio, presentes idem ammonet de
timore divino et de conservando geminae dilectionis
vinculo, de obedientia Dei sublimiorumque (f. 104)
honore potestatum, et ad ultimum regem suaviter
aggreditur, ut semet agnoscere, et omnia, quae a
primis vitae hujus cunabulis usque ad hoc tempus
honoris alicujusve commoditatis umquam percepit,
largitate divina pocius quam suis meritis asscribere
voluisset. Insuper misericordiae mentionem fecit,
quae unicum est salutis presidium, venerabile fidei
ornamentum et magna remissio peccatorum. In
cujus opere servando unicuique Christo fidelium
tria sunt semper optanda: posse, et velle, ac perficere.
Quae cum a cunctis sint adinplenda, ab his
maxime, qui nullum ledentes, sibi avent similia
a Domino recompensari, et ut acceptabile ab his
Deo votum fiat, ex corde debet unumquodque largiri
et cunctis debitoribus remitti, ne mali vice
servi diris asstringantur tormentis. Et his concludens: #Te,@#
inquiens, #obtestor per nomen et
amorem ejus, qui suo debitori decem milia talentorum,
id est Judeis recutitis suorum transgressionem
preceptorum indulsit, Heinrici quondam marchionis,
nunc autem, ut spero, vere penitentis, senior karissime,
miserearis, vincula solvas et gratiam dones, ut eo liberiori
animo hodie Deum interpelles: « dimitte nobis (f. 104' )
debita nostra » et reliqua.@# Hac rex exhortatione
lacrimabiliter profusa placatus, sic se facturum
firmiter spopondit, et post haec domum veniens,
misericorditer adimplevit.
11.
Statutis tunc ibidem omnibus, Bawarios
domum remisit. Ipse vero cum Boemiorum duce
novo Milzienos, qui tum sibi fuere proximi, terminos
per ineffabilem itineris difficultatem adiens
Budusin urbem possedit. Sed cum in una dierum
unumquemque suimet fidelium ad expugnandam
eandem incitaret, ab uno sagittariorum e
propugnaculis, ni divina custodiretur providentia,
vulnere inproviso lederetur. Quod illi, qui secus se
stabat proximus, nocuit, et propositum inimici
in alio peregit. Rex autem, elevato ad Deum
corde supplici, hunc laudat, qui solitam pietatis
vigilantiam sibi inmerito revelavit. Urbs vero prefata,
igne jam adportato, combusta jaceret, ni hoc
Guncelini marchionis jussio infausta prohiberet.
Vulnerantur invicem multi, et nonnulli perempti
sunt. Ex nostris autem unus nobilis et genere et
virili conversatione, Hemuza nomine, cum urbanos
crebro certamine provocatos pene usque ad muros
insequeretur, molaris dimidio lapidis (f. 105) per
galeatum caput prostratus, ab inimicis insultantibus
in urbem mortuus trahitur. Hujus cadaver Heinricus
comes, frater meus, cujus is miles fuit, precio
comparatum ad patriam reduxit. Alter vero, qui ob
assiduum venationis exercicium indomitus Tommo
vocabatur, dum in Sprewa flumine hostibus
fortiter resistit, torrentum lubricatione lapidum
corruit, optimaque diu protectus lorica, tardo tandem
vulnere, pro dolor! oppeciit. Hunc unus ex
suis satellitibus, ne aliquo deduceretur, cum prohibere
temptaret, cuspide perfossus super eum corruit.
Predicta belli asperitate jam pene devicta,
jubente per nuntium suimet Bolizlavo, regiae potestati
urbs salvis defensoribus traditur presidioque
novo munitur. Post haec rex cum exercitu itinere ac
inedia jam defatigato domum rediit, marchiones,
ubicumque opus fuit, solitis adjuvans amminiculis.
12.
Hic cum se in Merseburg optatae quieti indulgeret,
Esiconem venerandum comitem, longa
infirmitate vexatum, vitam hanc in Liubizici
finisse comperit ( #Nov.@# 22). Hujus corpus adveniens
ipse suscepit, et honorifice sepeliri juxta ecclesiam
sancti Johannis baptistae in septentrionali parte
precepit; pro cujus animae remedio quoddam ejusdem
predium Uppusun nominatum cum candelabris
duobus argenteis altari (f. 105' ) sancto et
confratribus ibidem Deo famulantibus dedit. Insuper
Wigberto antistiti mercatores et Judeos Appellas
(HOR. Serm. I, 5, 100), ab Gisilero primitus
acquisitos ac diu commutatos, reddidit. Comitatum
super Merseburg et Benefitium ad hunc pertinens
Burchardo, et super quatuor urbes juxta Mildam
fluvium positas Thiedberno benefitium concessit.
Omne autem predium sibi juditio retinuit. Heinricum
comitem a custodia absolutum cum gratia abire
precepit.
13.
Sicut sanctae matris aecclesiae prospera | null | 1a0996dc-7bc7-4a7e-afb8-03220ed7640a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
spirituali
ejusdem proli ad augendam Christi gloriam
sunt preloquenda, ita ejusdem detrimenta ad
compunccionem provocandam huic sunt enarranda;
quia haec unanimi laeticia, ista autem mesticia
pari conquerenda et molli paciencia sunt ab hac
sufferenda. In Pathelbrunnun monasterium et omnis
ejusdem apparatus flamma nostrae iniquitatis ultrix
consumens, multorum corda fidelium commovit,
quae amor divinae remunerationis ad haec renovanda
communiter accendit. Posita est etiam in loco, qui
Throtmunni dicitur magna sinodus ( #an.@# 1005),
ubi rex coepiscopis presentibusque cunctis plurima
questus est sanctae aecclesiae inconvenientia, et communi
eorundem consilio haec statuit deinceps prohiberi,
et optimo novae institutionis decreto gravem
peccatorum suimet (f. 106) sarcinam relevari.
« Anno dominicae incarnationis 1005 ( #Jul.@# 7) anno
autem domni Heinrici secundi regnantis 4, in die
Nonarum Julii actum est in Throtmunii hoc decretum
gloriosissimi ejusdem regis et contectalis suae
Chungundae reginae, necnon et archiepiscoporum
Heriberti Coloniensis, Lievizonis Bremensis*,
Daginonis Magadeburgensis archipresulis
tertii*; episcoporum* autem Notgeri
Leodicensis, Suithgeri Mirmingardevordensis,
Ansfridi* Trajectensis*, Thiederici* Metensis*,
Thietmari* Asambrunensis, Berenharii Ferdensis
,
Berewordi Hillinessemensis, Burchardi
Wormatiensis, Retharii* Pathelbrunnensis*,
Wigberti Merseburgensis, Ekkihardi
Slesvicensis, Othinkerdi*. In* obitu* cujusque*
prenominatorum* singuli episcoporum
infra* 30* dies*, nisi* infirmitas* impedierit, missam
pro defuncto* celebret*, et* unusquisque* presbiter
in monasterio* similiter* faciat*. Presbiteri*
vero forenses tres missas peragant*. Diaconi*
et* ceteri* inferioris* ordinis psalteria 10. Rex* et*
regina* infra* 30* dies* 1500* denarios pro animae
redemptione* erogent* et* totidem* pauperes* pascant.
Episcopi singuli 300* pauperes* pascant* et*
30* denarios* expendant et triginta* lumina*
accendant*. Dux* autem Bernhardus 500 pauperes
pascat et* 15* solidos* expendat*. Vigiliam
sancti Johannis Baptistae et apostolorum* Petri* et*
Pauli* et vigiliam sancti Laurencii et omnium sanctorum*
in* pane* sale* et aqua decernimus jejunare;
vigiliam assumptionis sanctae* (f. 106' )
Marie, et omnes vigilias aliorum apostolorum sicut
in quadragesima. Quatuor tempora sicut in quadragesima,
excepta 6 feria ante natale Domini, quam
in pane, sale et aqua* decernimus jejunare. »
14.
Fresones rex navali exercitu* adiens* ab
ceptis contumacibus desistere et magnum
Liutgardae*, sororis regine, zelum placare
coegit. Jussit etiam* in* palatio* et in omnibus
regni suimet comitatibus* expeditionem* ad
Poleniam conventumque ad Liezca per bannum*
fieri*. Convenit* exercitus statuta hora, id*
est* 17* Kalendas* Septembris*, condicto* loco. Et
rex sanctae Dei Genitricis* assumptionem* Magadaburch*
celebrans, in ipso* die* post* missam*
et* caritatem* expletam comitante regina*
Albiam* transnavigans* proficiscitur.
15.
In hiis diebus Ricdago*, abbate* de* monte*
sancti* Johannis* Baptistae* ob* crimen quoddam*
ab abbacia suimet a Taginone* episcopo*
deposito*, Alfkerus*, monachorum* in Palithi
Christo servientium* provisor*, in* vacuum* ponitur,
et proposita sanctae* conversationis* religio*
hactenus firmiter consistens*, miserabiliter destruitur*
et in nomen prepositurae mutatur*, unde*
et* miseriae* futurae* prima exstitit indicio. Hoc*
etiam*, quod* per labentia accidit tempora, o si*
fuisset* dextrae* mutatio excelsae! (Psal. LXXVI, 11.)
Auctores sanctae institutionis, (f. 107) in omni
pietate modernos oppido precellentes, quod sumopere
construentes et usque ad aedificationem, ut sibi
videbatur, perfectam complentes prudenter ordinavere,
hoc nostro, pro dolor! in tempore malorum
instinctu, ut vereor, non in melius, sed in pejus
versum est. Utinam propter specialem nostrae utilitatis
hoc non oriretur effectum. Verum est, quod
hii, quorum nova conversatio et in habitu et in victu
laudabilis extat, vero non sunt sepe quod simulant.
Dicit namque scriptura #Simulata equitas
non est equitas, sed duplex iniquitas@#. Omnis hominum
Deo acceptabilis fructus in corde bono consistens,
a bonis veste pulchra et aurea cibi potusque
mediocritate nonnumquam dissimulatur. Quod
autem abstemiis et diploide | null | a481f1d0-f0aa-497e-ac5c-9863851ac8ea | latin_170m_raw | null | None | None | None |
indutis subtrahitur, cui
hoc inpenditur? Si in earum id transit augmenta
aecclesiarum, dupliciter proficit, et animabus fratrum,
si propter Deum ista paciuntur, et in rebus
domesticis eorum elemosina lucrandis. Sed si extrinsecus
omne defertur, qua securitate hoc crescit,
cujus profectu multorum diminutio gemit? Certe
non id firma stabilitate exaltatur, sed lugubriter
quandoque degradatur. Si sileat veritas Christus
ejusque precones linguam mordeant omnes, estne
hoc totum per omnia bene limatum? Tuba sonat (f. 107' )
evangelica, nihil opertum fore, quod non
revelabitur (Matth. X, 26). Postquam voluntati
nostrae in omnibus satisfecimus, ineffabile malum
dissimulato facinore perpessi sumus; fragilis naturae
nos commortales sumus, et omnia nutu suo pondera
in terram ferri non nesscimus. Resipiscenda
respiciamus, ammonentes neque spernemus,
promissa fidelibus cunctis premia cum mandatorum
observatione divinorum acquiramus. Non videamur
nostris antecessoribus meliores, quia pariter decepti
in varia specie recti hiis sumus nimis inaequales.
Nemo irascatur, cum propter Deum familiariter ab
aliquo arguatur. Caritas benigne a cunctis succipiatur,
et ob recompensacionem supernam veritas nuda
sufferatur. Optet fidelium supplex peticio omnium
necessariam de rebus his et de criminibus aliis a
Christo indulgentiam. Et ego longe digressus repetam
inceptae narrationis cursus.
16.
Ordinatis legionibus, rex inde progreditur,
et regina celeriter reversa, optatum dilecti
senioris sui in Saxonia sollicite prestolabatur adventum.
Excercitum autem nostrum cum prosperitate
ad locum, qui Dobraluh dicitur, in
pago Luzici venientem, Heinricus et Jarimirus
duces ad supplementum ejusdem cum suis properantes,
laetificant, majoraque consilii et fortitudinis
spe roborant. Hic ducibus corruptis et sua defendere
cupientibus, per solitudines paludesque circumductus,
admodum (f. 108) gravatur, et ne cito ad hostem
ledendum perveniret, invida eorum malignitate
tardatur. Inde provinciam Nice vocatam itinere
attingentes, juxta Sprewam fluvium castra metatus
est. Hunc cum hostem ex latere abdito nocentem
Thiebernus, miles egreius, comperiret, ob
laudem sibi specialiter usurpandam optimos e
consociis clanculum eligendo convocans, eum dolo
intercipere temptat. Qui satis providus, ut sic melius
sequentes lederet, inter lignorum condensitatem
jacencium fugit, et sagittis, quibus maxime defenduntur,
more solito remissis, primo hunc, posteaque
Bernhardum, Isin et Bennonem, Arnulfi
presulis inclitos satellites, cum aliis commilitonibus
multis 8. Idus Septembris incautos prostravit
et despoliavit. Ob hoc rex cum omni suimet comitatu
dolore concutitur, et ob hoc Bolizlavus doluisse
a nonnullis veracibus perhibetur. Post haec
Liuzici nostris pridie quam ad Oderam fluvium venirent,
sotiantur, deos suimet precedentes subsequuti.
Quamvis autem de hiis aliquid dicere perhorrescam,
tamen ut scias, lector amate, vanam eorum
supersticionem, inanioremque populi istius executionem,
qui sint vel unde huc venerint, strictim
enodabo.
17.
Est urbs quaedam in pago Riedirierum ,
Riedegost nomine tricornis, ac tres in se
continens portas, quam undique silva ab incolis
intacta et (f. 108' ) venerabilis circumdat magna.
Duae ejusdem portae cunctis introeuntibus patent;
tercia, quae orientem respicit et minima est, tramitem
ad mare juxta positum et visu nimis horribile
monstrat. In eadem est nil nisi fanum de ligno
artificiose compositum, quod pro basibus diversarum
sustentatur cornibus bestiarum. Hujus parietes
variae deorum dearumque imagines mirifice insculptae,
ut cernentibus videtur, exterius ornant; interius autem
dii stant manu facti, singulis nominibus insculptis,
galeis atque loricis terribiliter vestiti, quorum primus
Zuarasici dicitur, et pre caeteris a cunctis
gentilibus honoratur et colitur. Vexilla quoque
eorum nisi ad expeditionis necessaria, et tunc per
pedites, hinc nullatenus moventur. Ad haec curiose
tuenda ministri sunt specialiter ab indigenis constituti,
qui cum huc idolis immolare seu iram eorundem
placare conveniunt, sedent hii dumtaxat,
caeteris asstantibus, et invicem clanculum mussantes,
terram cum tremore infodiunt, quo sortibus emissis,
rerum certitudinem dubiarum perquirant. Quibus
finitis, cespite viridi eas operientes, equum,
qui maximus inter alios habetur et ut sacer ab his
veneratur, super fixas in terram duarum cuspides
hastilium inter se transmissarum (f. 109) supplici
obsequio ducunt, et premissis sortibus, quibus id
exploravere prius, per hunc quasi divinum
denuo auguriantur. Et si in duabus hiis rebus par
omen apparet, factis completur; sin autem, a tristibus
populis hoc prorsus omittitur. Testatur | null | d8d096cb-66be-4491-9999-37e824be48ef | latin_170m_raw | null | None | None | None |
idem antiquitas errore delusa vario, si quando
his seva longae rebellionis assperitas immineat,
ut e mari predicto aper magnus et candido dente e
spumis lucescente exeat, seque in volutabro delectatum
terribili quassatione multis ostendat.
18.
Quot regiones sunt in his partibus, tot templa
habentur, et simulacra demonum singula ab infidelibus
coluntur, inter quae civitas supramemorata
principalem tenet monarchiam. Hanc ad bellum
properantes salutant, illam prospere redeuntes muneribus
debitis honorant, et quae placabilis nostia
diis offerri a ministris debeat, per sortes ac per
equum, sicut prefatus sum, diligenter inquiritur
Hominum ac sanguine pecudum ineffabilis horum
furor mitigatur. Hiis autem omnibus, qui communiter
Liutici vocantur, dominus specialiter non
presidet ullus. Unanimi consilio ad placitum suimet
necessaria discucientes, in rebus efficiendis omnes
concordant. Si quis vero (f. 109' ) ex comprovincialibus
in placito hiis contradicit, fustibus verberatur,
et si forinsecus palam resistit, aut omnia incendio
et continua depredatione perdit, aut in eorum presentia
pro qualitate sua pecuniae persolvit quantitatem
debitae. Infideles ipsi et mutabiles ipsi, immutabilitatem
ac magnam exigunt ab aliis fidem. Pacem
abraso crine supremo et cum gramine datisque
affirmant dextris. Ad hanc autem perturbandam
et facile pecunia corrumpuntur. Hii milites, quondam
servi, nostrisque iniquitatibus tunc liberi, tali
comitatu ad regem auxiliandum proficiscuntur.
Eorum cum cultu consorcia, lector, fugias; divinarum
mandata scripturarum auscultando adimple, et
fidem, quam Athanasius profitebatur episcopus, discens
memoriterque retinens, haec, quae supra memoravi,
nil esse, probabis veraciter.
19.
Inde mox inparibus ducibus inequales turmae
usque ad Oderam fluvium pervenientes, fixerunt
tentoria juxta amnem, qui Pober dicitur sclavonice,
Castor latine. Quos Bolizlavus, munitis littoribus
prefati fluminis, cum exercitu grandi in Crosno
sedens, ullo modo transire prohibuit. Sed cum rex
7 dies ibidem moratus, naves atque pontes pararet,
divinus respectus missis speculatoribus suis vadum
ostendit optimum. Quem sex legiones in ipso
diei crepusculo jussu regis intrantes, incolumes
eo fruuntur. Quod eminus agnoscentes Bolizlavi
custodes, (f. 110) triste nuntium ac incredibile
seniori suimet celeriter detulerunt. Hic tandem per
tres vel amplius legatos certus effectus, amotis propere
castris, ipse cum suis, pluribus ibidem relictis
rebus, fugit. Id rex cum suis caute considerans,
Christo laudes cum clero et omni populo alta voce
cecinit, et cum securitate flumen pertransiit. Hii
autem qui precesserunt, ni Liuticios diu tardantes
exspectarent, hostes in tentoriis inprovisos opprimerent.
Quos nostri alacriter insequuti, veluti fugaces
cervos persequi cum non valerent, ad consocios
revertuntur.
20.
Profectus est inde rex, et usque ad abbaciam,
quae Mezerici dicitur, perveniens, annualem
ibi Thebaidae legionis festivitatem ( #Septb.@# 22), qua
maxima tunc veneracione potuit, complere studuit
; et ne monasterium hoc ac absentium mansiones
monachorum aliquam a suis paterentur molestiam,
studuit prohibere. Dehinc hostem in nulla
suimet urbium pernoctare presumentem, proxima
queque vastando, prosequitur, et non longius quam
duo miliaria ab urbe Posnani, rogatus a suis primatibus,
consedit. Exercitus autem in colligendis
frugibus caeterisque rebus necessariis divisus, magnum
ab insidiantibus inimicis sustinuit damnum.
Interim per fidos intercessores regis gratiam Bolizlavus
peciit, et exaudiri mox promeruit.
Tagino archiepiscopus cum aliis familiaribus regis
ad civitatem predictam a Bolizlavo rogatus venit,
et (f. 110' ) cum juramentis ac emendacionibus condignis
firma pacis foedera apud eumdem pepigit. Laeti
tunc revertuntur nostri, quia itineris longitudine et
nimia fame cum intermixta belli asperitate magnum
sufferebant laborem.
21.
Post haec rex in nostris partibus, erutis tocius
nequiciae auctoribus, optatae securitatis prospera
solidare sumopere nititur, et Bruncionem inclitum
satellitem, in Merseburch, e Sclavis autem
optimos, Borisen et Nezemuisclen, cum caeteris
fautoribus in Welereslevo laqueo suspendi
precepit. Sepe cum Sclavis in Wiribeni juxta
Albim posita conventione habita, nolentibus seu
volentibus hiis, necessaria regni suimet tractavit
atque potenter finivit. Arnaburch prius devastatam
ob defensionem patriae renovavit, queque diu hinc
injuste ablata erant, restituit. Sinodali judicio
injustas fieri nuptias, Christianosque gentilibus venundari,
presens ipse canonica et auctoritate apostolica
prohibuit, Deique justiciam spernentes spirituali
mucrone interfici precepit.
22.
Interea Balduinum ducem Wlandariorum
juventus et rerum affluentia ac mala iniquorum
inflacio adversus regem armavit, et Valentinam
urbem | null | 28534188-1879-46e1-8c26-d946923af5c0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
possidere potestatique suimet subdere
suasit. Quod rex ubi primum comperit,
ipse cum signis militaribus accedens, (f. 111) eripere
eandem assidua pugnatione temptavit; et nil
proficiens abiit, expeditionem suam in proxima
estate super Balduinum fieri, orientalibus et occidentalibus
firmiter indicens. Advenit optatum tempus,
exercitus grandis colligitur, et a rege
cum eodem ad Scellam fluvium pervenitur
( #an.@# 1006). Ibi se Balduvinus armato milite presentans,
transitum regi prohibere frustratoria spe
nititur; sed prudenti quorundam consilio nostri
navibus alio latenter transvecti, ejusdem nimiam
presumptionem ex inproviso irruentes confundunt.
Fugiente eo, rex in Christo victore laetatur, flumen
transgreditur, vicinitatemque contiguam populatur.
Cum autem ad abbaciam, quae Gent dicitur, veniret,
a confratribus illius aecclesiae susceptus,
loco eodem et bonis appertinentibus cunctis
pepercit. Tandem Balduinus magna necessitate
coactus humili supplicacione veniam inpetrat, et
non longe post per manus regis effectus, Walecorn
et prenominatam urbem in beneficium
adipiscitur.
23.
Mense Julio et 12 Kal. Augusti Gisla, venerabilis
matrona et mater regis nostri inclita, obiit
et Ratisbone sepelitur. Pacificatis tunc partibus
hiis, generale concilium in Fronkenevordi a
rege ponitur, et hoc ab omnibus Cisalpinis antistitibus
visitatur ( #an.@# 1007). Causam vero precedentem,
lector, auribus accipe! Rex a puero quandam
suimet civitatem, Bavanberg nomine, (f. 111' ) in
orientali Francia sitam, unice dilectam pre caeteris
excoluit, et uxore ducta, eandem ei in dotem dedit.
Postquam autem ad regni curam divina miseratione
promovetur, semper tacita mente ibidem episcopatum
construere gestit. Sed quia, ut Flaccus
testatur (Ep. I, 2, 40), #dimidium facti, qui cepit,
habet;@# novam ibi inchoat aecclesiam cum criptis duabus,
et perficit. Omnia autem, quae ad divinum pertinuit
misterium paulatim congregans, Heinricum Wirciburgensem
episcopum sibi multum familiarem, ut
proposito animi suimet asspirare voluisset, parrochiamque
in pago, qui a Radinzca fluvio nomen
sortitur, positam concederet, sibi concambio
vendicandam sepe rogavit. Dilecti senioris justas
peticiones presul benigne suscipiens, ea racione
consensit, ut pallium suae permittens aecclesiae,
Bavenbergensem sibi subderet pastorem; hocque,
baculo suimet regi dato, et quodam predio pro
commutatione prefata tradito, clam firmavit. Cum
vero se archipresulatum nullatenus adipisci posse
sentiret, promissa complere renuens, ad concilium
vocatus supramemoratum, venire noluit. Consedentibus
ibidem ordine archiepiscopis cum omnibus
suimet suffraganeis, rex humotenus prosternitur,
et a Willigiso antistite, in cujus diocesi sinodus
habebatur, elevatus, (f. 112' ) cunctis presentibus talia
fatur: #Ob recompensationem futuram Christum
heredem elegi, quia in sobole acquirenda nulla spes
remanet mihi; et quod precipuum habui, me ipsum
cum modo acquisitis seu adquirendis in sacrifitium
Patri ingenito jam dudum secreto mentis optuli. Episcopatum
in Bavanbergae cum licencia antistitis
mei facere hactenus concupivi, et hodie justum hoc
perficere volo desiderium. Ob hoc serenissimam vestrimet
interpello pietatem, ne absencia ejus, qui apud me
voluit obtinere, quod mihi non licuit huic concedere,
propositum voluntatis meae queat impedire, cum in
baculo ejus mutuae confirmacionis signo clarescat,
hunc non propter Deum, sed ob dignitatis nullatenus
adipiscendae dolorem fugisse. Moveat omnium corda
presentium, quod per ambitionem suam, sanctae
matris aecclesiae augmentum anullare, cum nugigerula@#
#legatione presumit. Ad haec firmiter constituenda
contectalis meae presentis et unici fratris et
coheredis mei larga benignitas asspirat, et sibi
placita adimplecione hiis me eadem restituere,
uterque pro certo sciat. Si quando autem episcopus
venire et promissa dignatur suscipere, paratum me
ad omne quod vobis bonum videtur procul dubio
inveniet.@# Finitis talibus alloquiis, Beringerus, antistitis (f. 112' )
Heinrici capellanus, surrexit, propter
timorem regis seniorem suum huc non venisse, et
detrimentum aecclesiae sibi a Deo commissae in aliquo
fieri numquam laudasse testatur, et obsecrat
cunctos presentes per Christi amorem, ne talia fieri
absente eo futurum sibi in exemplum paterentur.
Privilegia ejusdem ibi alta voce recitantur. Inter
haec quocies rex anxiam judicum sententiam
nutare prospexit, toties prostratus humiliatur. Tandem
archiantistite Willigiso, quid de hiis
faciendum foret, judicio perscrutanti, Tagino primus
respondit, haec tunc secundum regis eloquium
legaliter fieri posse. Cunctis presentibus ejus
sermonem tunc affirmantibus et subscribentibus,
Everhardo tunc | null | c59061af-69d0-4c7b-a0b5-a3ccb1a775cb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cancellario cura pastoralis a
rege committitur, et hic a prefato archipresule
eodem die consecratur. Post haec autem Heinricus
antistes auxilio confratris Hiriberti regis gratiam
et adimplecionem sibi placitam acquisivit.
24.
Sed quia raro illucescit serenitas, quam
non sequatur caliginosae nubis obscuritas, regi pascha
Ratisbone celebranti ( #an.@# 1008?) de Liuticis
et ab hiis qui a civitate magna Liuilni dicta
missi fuerant, et a Jaremiro duce, Bolizlavum multa
sibi contraria molyri cupientem asserebant, seque
ad haec perficienda verbis ac pecunia ab eodem introduci (f. 113)
affirmabant. Intimabant quoque ei,
si hunc amplius in pace et gratia suimet haberet, ut
servitutem eorum firmiter non teneret. Haec rex
cum suis principibus caute considerans, diversaque
ab hiis consilii responsa percipiens, iniquae
voluntati eorum in hoc consensit, quod generum
suimet Hirimannum illo mittens, condicta pacis
foedera interdiceret. Quam legationem ab
internuntiis Bolizlavus comperiens, prefatum comitem,
quamvis ad se prius invitatum, non bene suscipit,
et percepta ab eo narratione, in multis se
excusat: #Sciat,@# inquiens, #testis omnium Christus,
quicquid deinceps facturus sum, id invitus implebo.@#
Post haec collecto exercitu, pagum, qui Morezini
dicitur, juxta Magadaburch jacentem populatur,
et fraternitatem quam in Christo cum Parthenopolitanis
prius conjunxerat, hostili assperitate disrupit.
Inde ad urbem, quae Zirwisti dicitur, veniens,
urbanos terrore gravi et hortatu dulci devictos secum
vehebat. Hoc totum nostri comperientes, tarde veniebant,
ac morosius eos insequebantur. Horum
primicerius fuit Tagino archiepiscopus; et haec omnia
prius sciens, non bene providebat. Fui hic
equidem cum illo; et cum nos omnes ad locum, qui
lutriboc appellabatur, venissemus, visum est sapientissimis
non esse consilium hostes tam parva
multitudine persequendos, et reversi sumus. (f. 113' )
Bolizlavus autem Luzici, Zara et Selpuli denuo
occupat, et non longe post Budusin civitatem presidio
Hirimanni comitis munitam socer invidus
possedit. Mittens autem nuncios suimet, urbanos
postulat, ut urbem hanc sine utrorumque labore
sibi redderent, et nullam a seniore suo ereptionem
sperarent. Fit pax mutua ad 7 dies. Iste parat impugnationes;
hii per legatum suimet a domino
et a principibus regni suppliciter auxilium poscunt,
se alios dies hosti resistere promittentes. Venit
marchio Hirimannus ad Magadaburg, Walterdum
tunc prepositum interpellans, omnesque specialiter
per legatos evocat primates, quos multum hic tunc
tardasse vehementer queritur, et tamen milites
suos per internuntios solatur. Qui cum assidua Bolizlavi
impugnatione laborarent, viriliterque diu resisterent,
videntes nonnullos ex sociis eorum nutare,
dominumque se ad liberandos non venisse, licentiam
hinc exeundi cum omnibus, quae habebant, apud
ducem prefatum impetrantes, urbem ei reddiderunt,
tristesque patriam repedabant.
25.
Mortuo post Pascha Treverensis aecclesiae
archiepiscopo venerabili Liudulfo ( #an.@# 1008), cappellanus
ejusdem Aethelbero, frater reginae et immaturus
juvenis, plus timore regis quam amore religionis
communiter eligitur. Rex autem ut hoc audivit, (f. 114)
prioris non inmemor in germano ejusdem
Thiedrico non premeditatae constitutionis,
uxorem dilectam caeterosque suimet familiares
de episcopatu eodem inpetrando sollicitos sprevit,
et Meingaudo, Willigisi archipresulis camerario,
nobili secundum carnem viro, eundem dedit.
Propter hoc subdolae generationis furor accenditur.
Palas a Trevirensibus contra regem firmatur,
ac terra haec hactenus pacifica crebris concremacionibus
quatitur, et quicquit hii inmites in
dominum lenem prius peccaverunt, equali lance
receperunt. Quid hii omnes hic et in futuro examine
dicturi sunt, quorum culpa ineffabili aecclesia
mater incorrupta tocies in filiorum suimet nece
et despoliacione gemens, lacrimas a maxillis descendentes
ante conspectum vindicantis Dei fundit?
Tali presumptione rex commotus, illo cum exercitu
properat, archiantistitem inthronizatum ibidem consecrari,
Aethelberonemque excommunicari precipiens.
Obsidione eciam continua eos, qui Palas
tuebantur, in tantum constrinxit, ut fame assidua
inpugnatione defatigati, aut interius perire aut in
potestatem regis inviti deberent exterius venire.
Quod ne fieret, Henricus dux improvisa calliditate
impediens, eos exire inlesos apud regem obtinuit.
Postquam vero de hiis rei certitu linem rex inquisivit,
gravitate mentis (f. 114' ) id ferens, ut in sequentibus
referam, ultus est.
26.
Interim antecessor meus longa infirmitate
detentus, diem sollicitus supremum prestolatur. Sed
quaedam de eo ante conclusionem ad memoriam ejusdem
expedire mihi libet. | null | 12aac8cf-d0f6-4d71-bdaa-05f76d4a5c86 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Hic ex optimis Turingiae
australis parentibus originem, in Magadaburg
autem ab Ohtrico disciplinae regimen sumpsit.
Hunc egregie educatum Gisilerus archiepiscopus
sibi familiariter in servicium ascivit, et multo
tempore secum habuit, benefitio singulari et archipresbiteratus
offitio demulcens. Novissime autem
quaedam ei iniquorum assidua susurracione subtrahens,
mentem ejus in tantum abalienavit, ut, relictis
omnibus suis, Henrico regi, sicut prefatus sum,
adhereret, optimeque ei placeret. Fuerat enim
egreius et statura et facie, facundia et voce
pulcherrima, sapiens in consilio, jocundus in concilio
ac largitatis inmensae; unde divina visitatione et
tali virtute sacerdotalis gradum ascendit. Qui in
diebus sibi divinitus concessis haec suae acquisivit
aeclesiae: Sidegeshusun et Wiribeni, in Derlingun
9 mansos, ac in Daliwi 7, in Ninstidi 3. De sua
vero proprietate concessit in Uppusun 7 mansos et
saltum, qui Pulcher mons dicitur. De libris rebusque
aliis divina respicientibus misteria multa contraxit.
Non minus quam decem annos toxicata (Cod. Br. f. 248)
lesus potione, crebram passionem
corporis et in mense Martio maximum sustinuit laborem.
Si quid in eo suis vel alienis umquam occurrit
contrarietatis, hoc stimulus effecit immensae infirmitatis.
Predicatione assidua commissos a vana superstitione
erroris reduxit, lucumque Zutibure dictum,
ab accolis ut Deum in omnibus honoratum et
ab aevo antiquo numquam violatum, radicitus eruens,
sancto martiri Romano in eo ecclesiam construxit;
praeter hanc tertiam et quartam in Magadaburg
multasque alias ipse dedicavit. Si quid in eum varium
vulgus et sepe mentiens garrivit, bonis incredibile
satis esse persuadeo. Multi enim, cum alios culpant,
ignorant, quoniam nemo sine crimine vivit (CATO.
dist. I, 5). Hic venerabilis vir quinque annos in episcopatu
et sex hebdomadas et dies quinque sedit
flebiliter sepe peracta confessione, et ab episcopis
Wigone et Herico in extremis eum visitantibus
percepta remissione, nono Kal. Aprilis feria
tertia ( #ann.@# 1009) in Merseburg de hac luce ad Christum,
ut spero, felix migravit. Sepultus est,
ubi unus electorum Christi, dux ejus dum vixit et
socius, per visum sibi prius monstravit.
27.
Huic equidem ego, qui haec scribo, indignus
succedere a pio pastore Taginone predestinabar.
Natale Domini in Palithi celebrante rege,
cum simmista suo Taginone ipse tractavit,
qualiter post mortem Wigberti presulis Merseburgensem
ecclesiam bono provisori commendaret. Cui
ille inquit: #Est in meo monasterio quidam frater nomine
Thietmarus, quem vos ipsi bene nostis; hunc
suo modo prudenter disponentem ad hoc, largiente Deo,
spero idoneum.@# Ad haec rex infit: #Utinam hanc voluisset
suscipere, qui me fautorem certissimum ad ea, quibus indigeret,
non dubitaret habere.@# Nepos meus Thidericus
ilico ad me mittitur, qui haec mihi ex parte
regis et episcopi intimaret, et ad haec facienda
pro posse persuaderet. Ego in Magadaburg positus
legacionem hanc percepi, et talibus respondi: #Deus
omnipotens domino et patri nostro pio vicissitudinem
retribuat, quod mentionem meam alicubi in bonum
facere dignatur. Ad haec me immeritum esse judico,
unde ea laudare adhuc nequaquam presumo. Potens
est enim Deus episcopum adhuc viventem de manu
mortis eripere; si autem prorsus recuso, me ab solita
ejus gratia repudiari vereor; non est mihi preter hunc
aliquod auxilium, a quo vel haec promereri, vel majora
valeam percipere. Post mortem presulis quid
Deo placet in potestatibus ad eo constitutis vita comite
libenter adimplebo.@# Rex autem in Franconevord,
audita morte episcopi, memoriam pro eo debitam
precepit fieri. Jam vero tum quorundam instinctu
mentem suam a me ad meliora convertebat; voluit
enim Ethelgero cuidam bene merito honorem hunc
impendere. Quod cum regis familiaris Tagino resciret,
summopere rennuit, et cum assidua supplicatione
eo me (f. 115) cum gratia regis per Gezonem
prepositum vocavit. Venit ille ad me ad curtem
meam, quae Retmerslevo dicitur; et ea nocte vidi
baculum episcopalem juxta lectum meum stantem,
et interrogavit me unus, dicens: #Vis aecclesiam suscipere
Merseburhgensem?@# Et ego: #Si Deus vult,@# inquam, #et qui jubet venire, archiantistes.@#
Ille autem
prosequutus: #Cave,@# infit, #quia quicumque sancto
cerebrum movet Laurentio, statim insanit.@# Cui
mox respondi: #Tueatur me custos hominum Christus,
ne | null | 8da9d521-5c48-41cb-9909-f8abb99b3f8b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in hoc vel in aliquo offendam majestatem divinam,
sanctorumque intercessionem avertam.@# Cumque evigilarem,
obstupui, et protinus exiliens, jam clarum
diem fenestras intrare vidi (PERS. Sat. III, 1); et
ecce is, de quo nunc dicebam, intravit, et ostensis
mihi duabus epistolis, in sabbato sancto ( #April.@# 10)
ad Augustanam urbem me rogavit et precepit
venire. Veni ad Parthenopolim, et in die palmarum
cum licentia prepositi ac confratrum inde profectus,
3 feria post resurrectionem Dominicam ( #April.@# 19)
loca attingebam predestinata, et ab archiepiscopo,
quamvis irato, quod sic tarde venirem, misericorditer
susceptus sum. Postera die vocatus, interrogabar
ab eo jussu regis, si aliqua parte hereditatis meae
eclesiam vellem adjuvare meam. Cui talia referebam:
#Vestra jussione huc veni, et de hoc modo nil
certi nec possum vel volo respondere. Si divino consensu
et regis largitate vestra voluntas, pia semper
in me, hic adimplebitur,
(f. 115' ) quicquid in hoc aut
in rebus aliis pro animae remedio meae et de debito
commissi facere possum, devotus implebo.@# Hoc verbum
archiantistes benigne suscipiens et laudans,
me ad cappellam Brunonis episcopi, ubi rex eundem
exspectabat, duxit, et paratus ad missam, regi
me per manus tradidit. Qui ut cum electione presentium
pastoralem mihi curam immerito commissit
cum baculo, et prostratus veniam petii, cantor introitum
incepit: #Venite, benedicti Patris mei.@# Et in
majori ecclesia omnes interim ad missam campanae
sonabantur; quod etsi casu et non jussu alicujus
seu dignitate mea evenisset, tamen rex bonum hoc
esse omen testatur. Peracto tunc ibi magno a
Brunone venerabili presule convivio, proximo sabbato
ad Novam Urbem venimus. Ibi tunc in
octavo Dominicae sollempnitatis die a predicto archipresule,
Hilliwardo confratre nostro adjuvante, et
coepiscopis non minus quam 4 asspirantibus, in regis
presentia crismate in sacerdotem perunctus sum
8 Kalendas Mai. Inde Ratisbonam in Danubio flumine
navigio perducimur.
28.
In diebus illis famis magna in hac regione
fuit. Interea Heinricus dux rebellionis gratia
Bawariam clanculum intrare presumens, interclusum
sibi aditum a provida regis sollercia ut primo
persensit, mox fugiendo revertitur. Quocirca optimi
Bawariorum Ratisbone regali edictu conveniunt;
et quamvis (f. 116' ) duci suimet ad tres annos se alterum
non eligere omnes sponte jurarent, tamen ob
hoc a rege jurgati, blandiciis atque minis ab
ejus famulatu et auxilio deducuntur, sibique specialiter
assumuntur. Ibi tunc confratres de monasterio
Christi martiris Emmerammi, quod Arnulfus imperator
in honorem ejus construxit, hicque ad corporaliter
pausandum elegit, unanimiter regis pedibus
provoluti, ex parte presulis suimet Gebehardi
multa flebiliter, me eadem audiente, queruntur,
et laici presentes magnis lamentationibus hiis subsequuntur.
Difficile est mihi enarrare et alicui credere,
quanta de hoc populus sibi subditus ad vanam pertinentia
superstitionem animaeque detrimentum suae
dissereret. Hoc solum scio, quod moribus et raris
apparatibus huic similem numquam vidi, neque
de antiquioribus audivi. Si interiora exterioribus
concordant, aut melior est caeteris, aut longe
inferior. Optime prius culta diruens, novis insudat
maximis laboribus. Patriam cum commissis deserit,
aliena, et quamvis longe sunt, supervacuis cultibus,
colit. Deum testor, quod non ob reprehensionem sui
tantum haec loquor--quia nostra fragilitas in proximis
dissimulanda, et ob melioracionem est castiganda--quantum
veritate ad hoc me persuadente
vehementer hoc cum multis ammiror. Propicius (f. 116' )
illi Deus, ut si haec bona intentione faciat,
in justificationibus Dei sine querela cursum hujus
peregrinationis incedat. Si autem tumore elacionis
aliquo magis inflatus quam amoris fomite spiritualis
tanta operatur, ad vituperandam solum presentium
conversationem, convertatur ab iniquitatibus
suis, ac per lucracionem secularium aedificationem
fidelium sequutus animarum, nullo prematur
detrimento sui. Felix est in Christo, qui aeternam
justiciae cultu memoriam, et a malo suspensus auditu,
divinam promeretur ad dexteram vocationem.
29.
Rex dum haec, quae nunc longe progressus
aiebam, discutit, ad invadendam episcopalem cathedram
jussu regis ego precedebam. Primoque ad
curtem meam, Sclavonice Malacin dictam, Teutonice
autem Egisvillam, veni, et subsequenti
luce juxta Elstram fluvium et Iteri oppidum,
cum convocatis aecclesiae meimet famulis, ad
consolandum presentes et ad vocandum absentes
loquebar. Fugerat | null | a6eaeb57-10e1-43df-b281-fd54c814c299 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
enim maxima horum multitudo
suimet inconstancia et antecessoris mei infirmitate
prevalida. Inde ad Merseburhg proficiscens, per
Ericum antistitem, a confratribus primo honorifice
susceptus, inthronizabar. Dies Dominica crastino
illuxit, et ego peccatorum missam cantans,
populos advenientes amonicionis egentes institui,
et peccata confidentibus divina potestate, (f. 117)
tamen infirmitate mea, resolvi. 2. feria rogationum
dies incipiunt ( #Mai.@# 23), et hinc ad Magadaburhg
peticione archiantistitis mei pergens, 4 feria a spiritualibus
meimet fratribus, non pro qualitate meriti,
set pro quantitate amoris inmensis, succipiebar.
Ascensionis inclitum et regale misterium ( #Mai.@# 26)
communi devotione pro nostra possibilitate peregimus.
30.
Inde ad Wallibizi, ubi tunc prepositus confratres
Deo semperque virgini Mariae ibidem servientes
7 annos ac tres ebdomadas et tres dies rexi,
tantum onus Simoniaco, pro dolor! subiens exemplo
non in pecunia, sed in predio patruo meimet dato.
In hoc multum culpabilis, spero districti Judicis veniam,
quia ob defendendum gregem Dominicum et
instituta parentum observanda multo magis id egi.
Ergo te lectorem per Deum testor, ut textum hujus
narrationis inspicias, et pro qualitate meriti discernas,
examinatorisque venturi horridam faciem lacrimabili
supplicatione preoccupes. Avus meus, de
quo predixi, Liutharius, postquam in dominum
suimet et regem deliquid, nevam hanc abluere sedulo
cogitavit. Unde monasterium in loco, qui Rivus
dicitur silvaticus, in honore sanctae Dei genitricis
construxit, ibidemque Willigisum statuit prepositum,
concedens fratribus hiis ad victus vestitusque necessaria
decimam hereditatis suae partem. Quo discedente,
uxor sua Mahtildis votum dilecti senioris sui,
faventibus ad haec duobus suimet filiis, perficere
anhelavit, (f. 117' ) et post obitum Willigisi patris
egregii Reginbertum de orientali Francia natum
succedere fecit. Hic decurso multorum spacio annerum,
mortuo tunc patre meo et matre ejus,
auxilio patrui meimet Liutharii Antiquae civitatis
antistes a tercio Ottone effectus est. Fuit tunc
in nostra vicinitate clericus nobilis genere, Thiedricus
nomine, qui suasu prefati comitis decem mansis
preposituram hanc comparavit. Quo tot annis vel
plus sedente, defuncta matre mea, ego heres tercius
successi, et predii medietatem, quae cenobium
respiciebat prefatum, a confratribus meis suscepi.
Exin patruum sepe alloquebar meum, quatenus mihi
liceret curam subire predictam; et si non potuisset
id fieri dono, saltem fieret mediocri precio. Hic
post longam animi constantis deliberationem,
posthabito caritatis et affinitatis debito, magna ex
parte mea poposcit; et quia in fratribus meis nullo
fruebar amminiculo, desiderio ejusdem, pro dolor!
consensi, ac ejusdem aecclesiae, cujus tunc fui paterna
tradicione servus, Dominicae incarnationis
anno millesimo 2 Nonas Mai custos effectus sum,
annuente id antecessore meo ob acceptam commutationem
sibi placitam. In hoc offitio plus iniquitatis
quam divinae aequitatis ociosus operator exegi, et pro
hoc dignos penitentiae fructus numquam exercere
conabar. Non ullum consanguinitatis linea mihi (f. 118)
conjunctum accuso, sed bona pro malis omnibus
his exflagito. Mortua uxore fratris mei, rogatus sum
ab eo, ut sepulturam ei preparare voluissem
optatam. Sed cum scirem Willigisum venerabilem
ibi esse tumulatum, primo rennui, ac postremo
rectum et pudorem voluntati ejusdem supposui,
miserque aggressus sum, quod utinam non fecissem;
et quod gentibus nefas videbatur, Christianus ego
in dejectione sepulcri et ossium confratris mei
operabar, et calicem argenteum, quem ibi inveniebam,
pauperibus ad dividendum reservari precipiebam,
quem postea nullatenus comperiebam.
Agnovi post in infirmitate sequenti, quia in
Deum nimis peccavi. Sed cum hanc divino superarem
auxilio, causa orationis Coloniam pecii. Quadam
autem nocte audiens clamorem inmensum, quid
hoc esset percontatus sum. #Et hic ego sum,@# inquid, #Willigisus, qui culpa tui errans vagor.@#
Expergefactus
mox obstupui, et usque huc, et quamdiu vivo,
culpabilis hoc ingemisco.
31.
Ad percipiendum presbiteratus ordinem ad
Alstidi civitatem a domino Taginone vocabar, et in
via hac peracti facinoris confessionem feci, et quod
ad emendationem ejus promisi, pro debito non complevi.
Presbiterii vero dignitatem 12 Kalendas Januarii
a prefato archiepiscopo; presente Heinrico
rege et casulam mihi optimam largiente, indignus
percepi ( #an. 1008. Oct.@# 11). Antequam vero episcopus
ordinarer in ea ebdomada qua recordacio fratrum
a cunctis fidelibus universaliter celebratutalia
per | null | 78277e72-866c-4aec-ba02-7147ff2176b5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
somnum quidam mihi nunciat (f. 118' ): #In
hoc,@# inquiens, #anno presul Hillericus et Meinric decanus
ac tu mandatum Dei inplere debetis.@# Cui sic
respondebam: #Ut sit voluntas in coelo, sic fiat.@# Et in
ipso mense et in tertia Kalendas Novembris,
quae tunc proxima fuit, antistes predictus, ut sibi
prius revelatum est, in Christo exhalavit. Sed
quia Deus omnipotens humanam fragilitatem sepe
dignatur visitare et consolari, congruum est
laudibus et scriptis hoc posteris innotescere, ut
glorificetur nomen Domini, et prospiciat homo
instabilis sibi. Praesul supramemoratus, in Magadaburg
invalescente prius nimia corporis egritudine,
a quodam egreio viro in somnis sibi apparente
sic ammonitus est: #Ne sis modo de fine tuo sollicitus.
Quatuor annos et duas ebdomadas vel tres exspectabis,
et bona quaecumque possis operari, non desistas@#.
Haec locutus evanuit, et sicut iste predixit,
episcopus mente, ut spero, vigilanti supervixit,
morte, pro dolor! subitanea lineam vitae
hujus concludens supremam. In sequenti nocte lux
magna et a multis visa apparuit. Post omnium
memoriam sanctorum ( #Nov.@# 2) ego de me multum
pavidus licentiam abeundi a decano postulavi, et
eundem, ut se provideret, ammonui. Ad curtem
meam, quae Retmerslevo dicitur, veni, et in
nocte proxima suppliciter Deum rogavi, ut aliquam
de me certitudinem dignaretur aperire. In primo
subsequentis diei crepusculo, id est in vigilia sancti
Martini ( #Nov.@# 10), ut paululum quiescebam, sic
tunc, ut mihi videbatur, Walterdus, tunc noster
prepositus, haec dicens (f. 119) apparuit: #Vis tibi
profutura scire?@# Et ut voluntatem meam in hoc sensit,
mox volumen unius martyrologii diligenter
inspiciens, plumbum, quo murus mensuratus
dirigitur, tacendo inmisit, et post longum temporis
intervallum hoc substitit. #Et quid nunc est?@# aio ad
eum; et ille: #Quinque,@# inquid; et vidi manifeste
numerum hunc atramento signatum, incertus,
utrum dies, an ebdomadas, seu menses, an signaret
annos. Et protinus respondebam ei, utrum prius
indictum, an posterius innotesceret tempus; et ille
tacendo exivit. Equidem premonstratas mihi inducias
cura non sine maxima notavi, sed bonis operibus
nullatenus preveni. Adveniente quinto
mense, quamvis plus mortem quam hoc sperarem,
completur utrumque in accepto episcopatu somnium,
quia in eo preceptis obedivi divinis, et numerum
complevi signatum. Unde inconveniens esse mihi
videbatur, ut sine speciali rectore aecclesia, quam
actenus regebam, esset, ac eidem Willigisum, fratrem
meum ex patre, hujus altaris servum, communi
fratrum consilio preposui; et inde ad Mersseburg
veniens, cum domino meimet rege proximum
Pentecosten celebravi ( #Jun.@# 5).
32.
Dehinc ad Magathaburg omnes venimus. Ibi
tum nepos meus marchio Wirinharius a rege in
multis accusatus, gratiam ejus et beneficium suimet
instinctu Daedi comitis perderet, nisi infirmitas
ejus subitanea id inpediret, et ni hoc Burchardus
comes palatinus (f. 119' ) prudenti consilio differet.
Rex inde progressus, varias occidentalium
mentes probare, et ne solito commoverentur, sedare
temptavit. Quos nonnulli injusticiam dominorum
suorum pati nolentes laudant, nos autem quasi
ignavos e contra vituperant. Sunt plerique, qui
corporis voluptatibus cunctis servientes, freno equitatis
a Deo inpositae regi nullatenus curant, sed hoc,
virtute seu fieri valet arte, de futuro nil solliciti,
defendunt, et omnes in hoc sibi non consentientes
detractione et odio insaciabili persequuntur. Sed
ego hiis neque suimet fautoribus consentio; quin
potius illis, qui Deo se potestatibusque ab eo constitutis
humiliant et cedunt, asspiro, quibus videtur
esse sacius, omnia propter Deum pati, quam litigio
et execrabili perjurio divinam majestatem
offendere. Nostri predecessores, suis senioribus
semper fideles, in extraneas nationes, ac non in
viscera, optimi seviebant milites. Hoc posteritas
discat et alia fugiat, et quae mutanda sunt, non in
pejus, sed semper in melius transferre contendat;
beatitudinem oct nam libenter attendat, eorumque
opposita fugiens, eam apprehendere studeat. Quid
illos amplius corripere vel hos attollere volo, cum
unusquisque pro qualitate sui seminis pro certo recipiat
fructum futurae messis? (Matth. V.) Cum pro
corruptibilibus accipiendis semper laboramus, cur
non ad | null | 5c09ea49-b70e-4175-abc5-f23e7fd6f8a9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
indeficientis coronam (f. 120) honoris sublato
timore aliquantulum properamus? Hanc ad
capiendam rex noster, ut predixi, in itineribus et
aliis necessitatibus maxime laborans, amicos fecit
sibi inimicos, juste eosdem exosus.
33.
Interim Daedi comes magnum dedecus in verbis
et in operibus predicto nepoti meo inferens,
excitavit malum, quod fore putavit oblitum. Consilio
enim ejus et auxilio urbs patris ejus et nostra
Walmerstidi, Slavonice autem Ustiure, eo quod
Ara et Albis fluvii hic conveniunt, vocata, combusta
est et depopulata. Commovit hoc omne animosum
juvenis egregii pectus, et cum hostem de civitate
Tongeremuthi dicta, quia Tongera fluvius
ibidem in Albiam cadit, equitare veraciter comperiret,
fratrem meum Frithericum cum 20 tantum
militibus armatis secum sumens, a sumitate
unius campi ad Mosum villam pertingentis,
qua eminus asspici potuit, viriliter aggreditur,
et eundem, fugientibus mox plus quam 40 sociis,
fortiter resistentem, cum Egilhardo suimet milite
occidit, et post hoc juste perdidit, quod prius
pene inracionabiliter ejus persuasu amisit.
34.
Sed si te lectorem audire delectat, unde is
fuerit, de tribu, quae Buzici dicitur, et de patre
Thiedrico originem duxisse accipies. Hic Rigdago
marchioni, agnato suimet, ab infancia serviebat,
et gemina cordis ac corporis virtute pollebat;
et, ut predixi, Boemios (f. 120' ) adversum nos
insurgentes ad Citicensem perduxit aecclesiam.
Ubi cum hiis vastando circumquaque perlustrans,
ad ultimum captivam matrem suam, hostis, non
filius, cum caetera adduxerat preda. Post haec reconciliatus,
regis efficitur tertii Ottonis, et in parvo
tempore gratiam ejus et familiaritatem promeruit.
Interim Bio, comes Merseburgensis, in expeditione
obiit; et Gisilerus archipresul hujus comitatum, qui
inter Wipperam, et Salam, et Saltam, ac Villerbizi,
fluvios jacet, isto acquisivit. Insuper
Zurbizi burgwardum, quem antecessores
sui in benefitium possiderunt, sibi et confratri suimet
Fritherico vendicavit. Insuper Thiedburgam,
Thiedrici marchionis filiam, duxit, et ob hoc
omne adeo intumuit, ut regi molestiam in oculto et
multis offerret in aperto. Proximum natale Domini
rex in Palethi celebravit, et ibidem Thiedrico,
predicti comitis filio, comitatum ac omne beneficium
jure et ortatu reginae ac principum
suimet dedit. Insuper marcam et quidquid Wirinzo
ex parte regis tenuit, hoc totum Bernhardo
comiti concessum est.
35.
In diebus illis Thiedricus, Metensis episcopus,
et dux Heinricus, frater ejus, cum caeteris
conspiratoribus magnam regi et suis familiaribus
molestiam inferens, sibi successoribusque suis
inexsuperabile detrimentum promeruit. Ecclesia
namque una, quae extra Metensem stabat civitatem,
et congregatio ibidem serviens a Sclavis
Deum non timentibus vastatur. Sed hoc damnum
magna (f. 121) ex parte rex cum juramentis et ex
sua proprietate restituens, ne quid huic simile
accidisset, cuncto exercitui cavere precepit. Vineas
et edificia cum frumento caeterisque utilitatibus lesit.
Vidi epistolam non longe post, ubi octingentorum
numerus mancipiorum sancti Stephani inscriptus
fuit, quae propter famem et aliam necessitatem
a patriis finibus egressa sunt absque conscientia
prepositorum, exceptis omnibus, qui cum consensu
eorum abierant. Sacius esset huic aecclesiae, quod
numquam natus fuisset homo ille. Describam quoque
unum facinus eorum, quod in Adram lugubre
peregerunt. Rex autem habuit concilium
in Magontia civitate, et hii tunc interfuere. Et cum
omnia ibidem secundum suimet placitum respondere
non potuissent, reversi sunt irati, pace tamen
ad tempus facta; et cum eos sequerentur nil mali
sperantes Heimo Wirdunensis episcopus et dux
Thiedricus, latentes insidias inproviso irruunt,
et paucis effugentibus cum episcopis, interfecti sunt
innumerabiles viri. Dux ille nimis vulneratus, et
quia amicus eorum fuit, captus abducitur, et
multos dies custoditur. Post haec datis obsidibus
solvitur, et a regis gratia ob hoc non movetur. Anno
Dominicae incarnationis millesimo . . . Bernhardus dux
Corbeia obiit ( #an.@# 1011).
36.
Interea Herimannus comes et Guncelinus
marchio invicem certantes, inusitato in his regionibus
more conflixere ( #an.@# 1009). Namque Guncelinus
Strelam civitatem a militibus Herimanni custoditam
expugnare temptans, et nil proficiens, Rocholenzi
urbem juxta Mildam flumen positam et non bene
provisam incendio consumere (f. 121' ) precepit. Insuper
quicquid incommoditatis predicto comiti,
quia semper patrui in fratrum filios seviunt, facere
potuit | null | 0e752eb2-6500-4a2a-bd97-dabc8112831b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, id nullatenus distulit. Herimannus et
Ekkihardus confratres castellum quoddam juxta
Salam situm, quod Guncelinus unice sibi dilectum
muris et presidio firmavit bonisque innumerabilibus
replevit, ex improviso manu valida circumdantes
expugnant, et divisa omni congerie, radicitus
illud dejiciunt ac incendio consumunt. Pervenit
hoc ad aures regis, et confestim idem
ad Merseburg haec ad discutienda properavit.
Sed cum ibidem predictorum sententias comitum
animadvertisset, culpam omnem Guncelino
imputat, quia se in multis prius sperneret et in illato
sibi dedecore ultorem non exspectaret. Adjecit autem,
quod familias multorum sepe id sibi querentium
Judeis vendidit, et nec jussu suo has reddere,
nec latrocinia multis a sua potestate nocentia umquam
curavit compescere. Insuper questus est
majorem apud Bolizlavum fratrem gratiam hactenus
habuisse, quam ei deceret aut sibi placere deberet.
IIii presentes erant, qui cum semetipsis reum
esse majestatis accusare voluerunt. Inter tot lamentationes
et ejusdem suorumque excusationes, principum
communiter consilium a rege quaeritur, et
ab hiis diu hoc secrete volventibus, taliter respondetur: #Scimus hunc erga vos inexcusabilem non
esse; et ut vestrae
pietati se omni reluctatione remota
tradat, nobis bonum videtur. Ammoneat (f. 122) vos misericors Deus, ut non qualitate suimet meriti,
sed pro quantitate ineffabilis clementiae vestrimet, ad
exemplum omnibus ad vos conversis, in eo faciatis@#.
Horum consultu rex asspirans, suscepit eundem
et Arnulfo antistiti firmiter custodiendum tradidit,
presidii continuatione ab hostibus Misni muniens,
eamque, ad tempus providendum Fritherico committens.
Proxima vero messe, interventu reginae
et instinctu cari Taginonis, Herimanno comiti marcham
dedit et consilio et laude principum eorundem.
37.
Interea predictam urbem Brun comes, frater
Guncelini, ordine vicis suae custodiebat; et ecce
priori die, quam Herimannus adventaret, magna
Poleniorum caterva in primo diei crepusculo Albim
transgressa, usque ad portam civitatis sibi promissae
silenter veniebat. Sed cum positis ibidem militibus
facilis ei non pateret introitus, est reversa, tristis,
pro dolor! illesa, et nemini nocens. Hujus rei ductores
erant duo Wethenici ex suburbio, ut post
revelatum est. Namque hii sanguine suo talem merito
presumptionem persolvunt. Bolizlavus autem inter
spem metumque sollicitus in Budusin
hos expectabat, et ut adventare socios comperit,
delusum se graviter portat. Post haec Herimannus
comes per regalem nuncium introducitur,
ac debitoribus suis, quicquid in eum deliquerant,
dextera hoc affirmante, ab eo remittitur. Rex autem,
in hac estate et proxima hieme, consilio et virtute,
pacificatis hostibus, contumeliam et dampnum
a Bolizlavo sibi illatum crebra meditatione revolvit
et post Pascha expedicionem suam atroci jussione
indixit.
38.
Fit conventus in Belegori ( #an.@# 1010), quod
pulcher (f. 122' ) mons dicitur, in Geronis predio
marchionis. Tunc Bernhardus dux et Waltherdus
prepositus gratia Bolizlavum convertendi precesserunt,
ac nil ibi quod sibi placeret invenientes,
reversi sunt. Venit etiam huc Jarimirus, Boemiorum
dux inclitus et regi per omnia fidelis. Nec preterire
possum, quod miserabile nimis predicto comiti
ibidem accidit. Nos omnes--nec aliquem excipere
valeo--vice amicorum hostes huic fuimus, exceptisque
dumtaxat mancipiis, omnia consumpsimus,
et quaedam igne. Hujus rei nec rex ultor seu defensor
fuit. Inde ad Luzici pagum, in cujus
fronte urbs quaedam Jarina stat, a Gerone dicta
marchione, qui magnus fuit et sic nuncupabatur.
Ibi tunc capti sunt duo fratres ex provincia
Hevellum et ex urbe Brandeburgensi, qui ad Bolizlavum
causa eum contra regem vertendi venerunt,
et inde digressi inciderunt palam laqueum, quem
occulte tetenderunt. Ilii de multis interrogati, et
nihil de hiis omnibus volentes profiteri, in uno colle
pariter susspendio periere. Infirmabatur tunc ibidem
rex et sibi dilectus Tagino. Tunc principes augusto
versant in pectore quid deberet fieri de incepta
expeditione. Tandem ab hiis inventum est, quod
rex cum episcopis quibusdam et infirmiori multitudine
rediret; Arnulfus autem et Meinwercus
episcopi cum duce Jarimiro et marchionibus Gerone
et Hirimanno caeterisque compluribus Cilensi
et Diedesi vastarent. Sicque factum est. Predicti
seniores cum urbem Glogua dictam, ubi Bolizlavus
ipse fuerat ac eos perspicere poterat, gregatim
et loricati transirent, militum haec a muris cernentium
animos provocant, et hii ducem suimet, cur
hoc pateretur, alloquentes, sibi (f. 123) eos temptandi
licentiam poscunt. Quibus | null | b4e43417-1618-4f81-8d79-349ce5c4b9bb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
talia refert: #Exercitus,
quem videtis multitudine parvum, virtute magnus
est et milibus caeteris electus. Hunc si aggrediar,
sive vincam seu superabor, in posterum depressus
sum. Regi possibile est alium ilico exercitum congregare@#.
#Multo melius est nos hoc modo pacienter
ferre, et alias, si possit fieri, absque magno nostri detrimento
hiis superbientibus nocere@#. Sic insolens
militum animus sedatur, et in hoc itinere nulla
ejusdem voluntas in nostris adversitatibus saciatur.
Quamvis crebra imbrium inundatione nostri
tardarentur, tamen late magnum hostibus damnum
intulerunt. Tandem vastatis omnibus circumquaque
jacentibus, Boemii ad sua, nostri autem per Milzienos
fines laeti ad Albim remeabant; premissis ilico
ad regem nunciis, se cum bona prosperitate venturos
indicant. Hic Dei gratia jam bene convalescens,
legationem istam et pone sequentes amicabiliter in
Mersburg suscepit, et archiepiscopus Tagino de
Strela prius a rege divisus, sanctam Thebeorum
sollempnitatem ( #Sept.@# 22) in Magadaburg celebravit,
et ad regem hunc incolumis venit.
39.
Tractatis tunc patriae laborantis necessitatibus
plurimis, rex iterum occidentales invisit regiones,
et fluctivagos habitatorum animos sapientiae freno
edomans, natale Domini festiva jucunditate in Palithi
celebravit. Tunc iterum sibi percaram Merseburg
invisit, et firmata ibi ad 5 annos mutua
pace, cum consilio paucorum urbem Liubusuam
dictam edificare et confirmare precepit; de
qua multi predixere venturum, quod in hoc anno,
pro dolor! agnoscunt, non esse falsum. (f. 123' ) Ad
hanc venimus in fine mensis Januarii, et ibidem
sanctae Dei genitricis purificationem veneratione
justa peragentes ( #an. 1011, Febr.@# 2), in 14 diebus
opus inpositum complevimus, et presidio urbem
munientes, remeavimus. Juxta hanc in parte aquilonari
stat civitas, quam a predicta nil nisi una vallis
dividit; et in hac 12 portae sunt. Hanc cum
diligenter lustrarem, opus Julii Cesaris et magnam
Romanorum structuram, Lucano ammonente, tractavi
; haec plus quam 10 milia hominum capere
potuisset. Minor autem, quam tunc perfecimus, ab
primo Heinrico rege usque ad hoc tempus vacua
erat, et quam flebili miseria haec cito corruerit,
enumeratis, quae inter haec acciderant, explicabo.
40.
In priori estate 4 Idus Augusti monasterium
in Wallibizi cum quatuor aecclesiis et campanis
omnibus ac cum edificiis apertinentibus propter peccata
mea incendio periit. Peracta in civitate
Bavenbergensi aecclesia majore, cum natalicius regis
dies esset ( #an.@# 1012), et 35 jam inciperet annus,
2 Nonas Mai omnis primatus ad dedicationem istius
aulae ibidem congregatur, et sponsa haec Christi per
manus Johannis, patriarchae de Aquileia, et aliorum
plus quam 30 episcoporum [ministerio consecratur
]. Hiis ego peccator interfui, et ut summo
decuit regi, in omnibus hanc ornatam vidi.
Post hec sinodus hic fit magna, in qua Gevehardus,
Ratisbonensis ecclesiae episcopus, ab archiepiscopo
suimet arguitur, et Metensis aecclesiae
presul Thiedricus a rege increpatur, eo quod
in epistola suimet hunc injuste apud papam accusaret.
Sed haec omnia et multa alia consilio prudenti
finita sunt, et restitucio parrochiae tunc promissa
est mihi.
(f. 124.) Conpletis omnibus in orientali Frantia
utilitatibus, rex Merseburgensem revisit civitatem,
ac ibi sanctam pentecostes sollempnitatem celebrat,
et in primo mane Dominicae diei, qua sanctus
apostolos replevit Spiritus ( #Jun.@# 1), Tagino archiepiscopus
infirmari cepit, et missam canere non
potuit. Tunc jussus sum indignus hoc offitio succedere.
Postera die ad modicum evaluit archiantistes,
et ad regem ambulans, se multum commovit,
et post hoc in tantum tardatur, ut per se numquam
aliquid facere potuisset. Accersito tunc ad eum fratre
meo abbate Sigifrido, ac presuli
Erico, et illis confessionem fecit, et in 5 feria, cum
jam inde voluisset pergere, juxta caminatam regis
solio portatur suo, et elevato a capite pilleo, dormientem
aloquitur seniorem: #Grates tibi condignas,
domine mi karissime, referat omnipotens Deus de
cunctis miseracionibus tuis, quibus peregrinum
me kactenus visitasti et consolatus es@#. Et tunc
ad aecclesiam veniens, audivit missam, ipse presentes
benedicens. Inde portatur ad navim, et
in ea ad Ivicansten deductus est. Ibi tum sabbato
requiescebat, et in die Dominica juxta urbem suam
Spiutni vocatam navigio venit. In 2 autem feria
in ipso itinere cum jam pene defecisset | null | 7b7c614a-70a6-4239-a034-9b77935102b5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, Walterdum
ad se vocavit prepositum; ejusque fidei se suosque
committens, 5 Idus Junii non obiit, sed ad Christum,
quem semper amavit, laetus abiit. Fit oratio a confratribus
cum intermixtis fletibus, et Bodo miles #(f.
124' )@# ad regem ad haec indicanda mittitur. Corpus
autem archiepiscopi ad Frasam ipso die venit, et ibi
sacerdotalibus vestimentis paratum ad sedem suam
transfertur, et cum ingenti tristicia ab omnibus susscipitur.
42.
Ego autem haec omnia in Merseburg sero comperiens,
in ipso depositionis die orto jam sole adveniebam;
et cum in aecclesia majori pauca orationis
verba effunderem, veni ad refectorium, ubi prepositus
cum universis confratribus atque militibus sedens,
de electione tractabat. In quorum presentia
ego stans, multum flevi, turbatus dolore vehementi;
et salutatis omnibus sedebam, et quid ab his tunc
esset dispositum interrogabam. Ad haec Waltterdus: #Misi,@#
inquid, #legatum meimet ad regem, qui
haec ei, quae nobis acciderant mala, indicaret, et
voluntatem suam in rebus faciendis inquireret. Et hic
ad nos Hericum antistitem misit, ut electio a nobis
non fiat, sed tantum consensus unanimis, et hic indicetur
ei. Nunc autem omnium pietas presentium me,
quamvis ad hoc indignum, decernit, si Deus consentit
et si vult rex.@# Cui sic protinus respondebam: #Sum
unus ex his qui electionis hujus ac consecracionis
participes esse debent; et hoc vobis consilium do, ac
illud adjuvare, in quantum possum, volo. Senior
meus imperet quod velit; vos autem quod accepistis
a Deo et antecessoribus suis, videte ne perdutis.
Te autem fratrem primus eligo mihi ad archiantistitem,
non karitate tua, sed utilitate certa in te
agnita@#; #et presencium (f. 125) mentem nunc singulariter
scire desidero.@# A quibus hoc unum percepi
responsum: #Walterdum nobis in dominum et archiantistitem
eligimus.@# His tunc confirmatis, ille
surrexit, et coram prostratus veniam petiit, divinam
interpellans pietatem, ut haec nobis omnibus retribuere
dignaretur, et a sua parte bona promisit omnia.
Tunc ego me inclinans rogavi eum per nomen
Domini et per verae fraternitatis amorem, ut aecclesiae
meimet admodum despoliatae parrochiam sibi
juste pertinentem si ad hunc perveniret honorem,
restituere, at sibi hanc cum aliis rebus inde abstractis
voluisset sacramentis firmare. Hoc mihi in presentia
omnium firmiter promisit. Interim lassatus ab
itinere presul Hericus dormivit, et episcopus Wigo
veniens, electionem nostram consolidavit. Mittitur
a nobis omnibus tunc custos aecclesiae Redingus
ad regem, ut memor Domini et antiquae promissionis,
si umquam sic accidisset, familiam sancti Mauricii
orbatam et nimis tristem tanto patre consolari
voluisset.
43.
Sonata jam prima Ericus antistes evigilat, et
missam pro defunctis cantavit. Post euvangelium
autem, ad quid rex eum huc mitteret, presentibus
innotuit, et defuncto archipresule, absolutionem
nobiscum fecit, et ab omnibus fieri postulavit.
Tertia enim tunc dies erat, qua sacerdos predictus
obierat, quae cum septima atque tricesima in uniuscujusque
fidelis exitu est memoriter ob misterium
in se continens celebranda, id est ob fidem
sanctae trinitatis et septiformem spiritum. Ac (f.
125' ) dehinc corpus benedictum usque ad locum
sepulchri carmine et planctu defertur, ac positum
est occidentali parte in choro ante criptam,
quam ipse fecit et consecravit, et in qua se, quamdiu
vixit, coram altari rogavit sepeliri; ubi idem
lacrimabiles sepe effudit orationes. Sed Waltherdus
locum hunc, in quo nunc pausat, quia non erat
dedicatus, animae salubrem et introeuntibus cunctis
conspicabilem dilecto suimet seniori providit. Sed
quia beati omnes virtutibus suis cum Christo
vivunt, et in hoc seculo scriptis, non est bonum
tanti patris inclitam conversacionem silentio tegere,
sed veritatis luce omnibus proficuis innotescere,--erat
hic justus et timoratus ac mirae caritatis, largus
et fidelis, castus ac mitis, prudens et stabilis, canonicus
habitu, sed monachus in omni conversatione
sua. Vicia in cunctis ob melioracionem
aspere carpebat, bona quaeque laudans. Non fuit
apud modernos ullus pastor, qui confratribus suis
familiarior esset. Hos amavit atque coram populis
laudavit. In primo ordinationis suae anno templum
Domino edificare cepit. Presbiteris et diaconibus
vestitum suimet 8 siclis, subdiaconibus autem
et infantibus 4 adauxit. Nisi infirmitas obsisteret,
omni die missam | null | 7493efa0-fa08-41e0-be70-faad4ed9ed64 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et psalterium cantavit; et quia
jejunare ob lassitudinem non potuit, elemosinarum
multitudine redemit. In vigiliis supra modum laborat,
et quia parum manducare (f. 126) ob infirmitatem
dentium potuit, potu quamvis mediocri facile
saciatur. Nobiles genere et moribus amavit, ignobiles
autem non contempsit, sed in sua familiaritate
non habuit. Cultores Christi dilexit, contemptores
autem ejus justo persequitur odio. Omnia sibi
divinitus commissa excoluit et lucrari contendit.
Antequam divinum perageret misterium, severus
fuit; et post omnibus hilaris arrisit, et persepe cum
suis kirielison cantavit. Nequeo ex parte mea numerare,
quantum pietatis munus mihi indigno studuisset
impendere; hoc tantum scio, quod numquam
illi digna remuneratione de hiis respondi. Obedientiam,
quam eo suisque successoribus in examinacione
promisi, minime adimplevi. Harnaburg et
Frasam ac Pretini urbes cum curte una, quae
Eseconis fuit comitis, suae acquisivit aecclesiae.
Apparatum episcopalem satis egrejum et affluentem
congregavit. 8 annos et menses 4 et 8 dies columna
ecclesiae sedebat, cadens, ut predixi, presentialiter;
sed invisibili templo Domini translata manet perpetualiter.
Eodem die Vungerus, Posnaniensis cenobii
pastor, consacerdos suus et suffraganeus, 30 ordinationis
suae anno obiit. Nunc haec dicta suffitiant,
et de quo mihi nunc sermo est, amplius
loquar.
44.
Redingus ad regem veniens, legationem suam
suppliciter profert; et quamvis ardue, tamen desiderata (f. 126,)
impetrans, per internuntium Walterdum,
in exequiis dilecti senioris studiosum,
etiam 20 talenta argenti Thiedrico, nepoti meo, in
elemosinam excepto victu largientem, vocat. Et
ego jussus venire proficiscebar cum eo, ac in sabbato
Gronam sero venimus. Mox in presentiam
regis venientes, misericorditer suscipiebamur,
et pauca locutus rex, nos ad hospicium ire permisit.
Castrametati enim tunc sumus extra urbem et
juxta lucum, ubi modo sancti est aecclesia Alexandri.
Crastino fuit Dominica dies et festivitas Christi
martyris Viti ( #Jun.@# 15); et ego valde mane
missam confratribus meis cantavi, et post hanc in
urbem vocati ivimus usque ad caminatam regis;
et ibi solus intromittitur Walterdus, et ibi usque
ad terciam soli colloquebantur, et egressus tunc
Walterdus anulum portat in manu sua, et ostendens
nobis: #Ecce habetis,@# inquid, #pignus subsecuturae
pietatis!@# Et tunc omnes nos in praesentiam
venientes, examinatione regis, ipso primitus eum
laudante, predictum patrem elegimus, et optimi
quique aspirabant; et mox a rege accepit baculum
pastoralem. Post sacramentum regiae potestati
exhibitum introductus est ad aecclesiam, quam ibi
a rege constructam antecessor suus benedixit, et
aus Domino a presentibus canitur. Deinde regiam
interpellabam pietatem, ut de aecclesiae necessitatibus
meae aliquid loqui cum eo dignaretur;
et ut ego postulabam, firmae suimet commisit me
fidei. Thiedricum quoque nepotem meum, ut ipse
desideravit, (f. 127' ) rex per manus illi dedit. Et
cum generos suimet tunc iterum exercitu
petere voluisset, cum presentibus suimet principibus,
qualiter Bolizlavus ab his invaderetur,
tractavit. Hoc omne archiepiscopo noviter
instituto et suas curtes in Saxonia positas
commendavit. Eodem die omnes declinavimus unusquisque
ad sua. In proximo autem sabbato ( #Jun.@# 21)
archipresulem Walterdum Arnolfus presul jussu
regis inthronizavit, et utrique honore ac magna
jocunditate ibi suscepti sunt. Postera die ( #Jun.@# 22)
unctus est Walterdus ab Eido, Misnensis aecclesiae
venerabili episcopo tertio, cum adjutorio
suimet confratrum Wigonis, Hilliwardi ac Herici,
et a me hiis multum inferiori. Adjuvit autem nos
Arnulfus presul. 2 feria omnes nos cum caritate
bona et munere magno abivimus. Fuerat enim
vigilia sancti Johannis baptistae, et tunc Redingus
ab archiepiscopo constitutus est ad prepositum
cum communi electione confratrum. In die
sancto ad Montem cum solito honore is ductus,
a me et a fratre meo Sigifrido succipitur. Ibi
tunc missam cantans, populos primo instituit, et
post ab abbate multum rogatus, ut ibi caritatem
faceret ob turbam sibi adhaerentem omisit.
Fuit in natali apostolorum ( #Jun.@# 29) in sede
sua, ac tunc commissos salubriter ammonuit.
45.
Interim a Bolizlavi nunciis rogatus, Sciciani
causa pacem faciendi venit, et ibidem
magnifice succeptus, duas ibi tantum noctes
mansit, ac nil ibidem proficiens, muneribus
magnis revertitur. Affuit mox expeditionis indictae | null | 25c60c2c-8a10-4e10-95ff-c2b9ccc39fda | latin_170m_raw | null | None | None | None |
(f. 127' )
statuta dies id est 9 Kalendas Augusti;
juxta locum qui dicitur Zribenz convenimus,
et sic sursum usque prope Belegori adcendimus.
Tunc visum est principibus non
esse bonum perfici iter nostrum, sed optimis marcham
firmari presidiis. Et in consequenti nocte
archiepiscopus capite nimis infirmatur; cumque ad
eum mane venissem, diu eum in tentorio tardantem
expectavi. Egressus tandem queritur mihi, se multum
egrotasse. Promisit autem se ad reginam in
Merseburg tunc manentem venturum, et ibi me
allocuturum. Tunc ego abcessi, et illi prius recusans,
tamen quia inventio Christi protomartiris
tunc fuit et Dominica dies ( #Aug.@# 3), missam cantavit,
pro dolor! ultimam. 5 feria ( #Aug.@# 7) ego
ad Merseburg veniens, dum me cum confratribus
meis ad adventum ejus prepararem, audivi ab internuntiis
quod ille ad Ivicansten non bene valens
curru veniret. Proxima die huc equitans,
Bernwardum, Hillinissemmensis aecclesiae episcopum
causa benedictionis et, quam bene sciebat,
curationis gratia vocatum, ibidem repperi, et
Frithericum comitem, cujus frater erat Dedi comes.
Et cum introirem, sedebat archiepiscopus in solio,
et me suscipiebat quam caritative, et suimet pedes
tunc a tumore solito relaxatos intuetur, et dolet,
quia, dum hii turgebant, venter levius habebat
ejus. Intimaverat is tunc mihi, si hoc periculum
sanus evaderet, nullus amicorum mihi fidelior
esse potuisset. Fui tunc ibidem usque ad vesperam,
et tum invitus redii, quia crastino erat vigilia (f. 128)
Christi adletae Laurentii, cujus festivitas
Dominica instabat die ( #Aug.@# 10). Qua cum ego populis
venientibus pauca predicarem, communiter
ab his pro infirmo archiantistite orationem fieri
supplex postulavi. 3 feria ( #Aug.@# 12) ante primam
ubi ille fuerat veniebam; et tunc hic erat Eid episcopus,
multum pro eo in oratione continua laborans.
Et cum caminatam, ubi ille pius jacuit,
ingressus essem, nec loquentem audivi, nec bene
cognoscentem hunc vidi. Advenere etiam
eo vivente Arnulfus et Hilliwardus, cum Meinwerco
et Erico, coepiscopi, omnes hunc pariter benedicentes
et indulgentiam ei facientes. Ego autem
peccator unxi eum oleo sanctificato in locis
maxime dolentibus. Jarmirus quoque dux adfuit
quem frater suimet Othelricus et satelles,
tocius debiti inmemor, in sacro sabbato Dominicae
resurreccionis proximae a regno
Boemiorum expulit, et Bolizlavum, quem etsi
amicum sibi consanguinitate, tamen pro hoste
hactenus habuit in persecutione, fuga petere coegit.
Hic quia archiepiscopum cunctis laborantibus nimis
fidelem esse sciebat, sperans ejus incolumitatem,
ad impetrandam regis gratiam intercessionem
ejus quaerebat; et cum hunc jam defecisse videret,
dexterae ejus committi et per eam nobis,
lacrimis postulat profusis. Sed archipresul cum
jam finis adesset, nescio quid videns ad levam,
signo sanctae crucis potenter dextera se munit, et
aversus corpore et vultu, contraxit faciem quasi
ploraturus, et mox remisit laetus. (f. 128' ) Hoc
ego videns, ob tristiciam egressus sum, et interim
presentes eundem videntes jam semianimem, a
lecto protinus clevaverunt ac tapeto superposuerunt.
Accensis tunc luminaribus vocabar, et jam
stola indutum in agone laborantem vidi. Cujus pectori
crux sancta fuit superposita; in manibus cinerem
et subtus habebat cilicium, ut Eid episcopus
monstrabat. Et cum sol die jam mediante declinaret,
cum incenso sibi adhibito, 2 Idus Augusti
transiit anima ejus ad creatorem suum, unde erat,
derelinquens quod non erat. Orantibus tunc cum
lacrimis presentibus cunctis, ego infelix pro debito
eosdem non adjuvi; et quod tunc mihi obviaret in
animo, non possum cuiquam prodere; sed hoc
tantum, Christi fideles, mecum orate, ut Dominus,
cui nullum latet secretum, nec huic, neque mihi
hoc inputet. Post haec solutis visceribus et intra
aecclesiam atque caminatam sepultis, corpus preparatur
et sancto altari presentatur. Ibi tum facta
pro defunctis memoria, nos ibi cenavimus, et corpus
eodem die usque ad Coniri prosequimur. In
via plangens familia obviavit. Crastino cum ad
villam juxta montem sancti Johannis sitam venissemus,
clerus omnis flens adfuit, et Judeorum
magna et, quorum erat pater, orphanorum
multitudo conveniens, dolorem lamentando manifestat;
et nos in ecclesia majore cum funere intrantes
amici cum hereditariis omnibus, elevatis
cum luctu manibus, miserabiliter | null | 83f92db8-931a-438c-aefa-2589071d5aec | latin_170m_raw | null | None | None | None |
suscipiunt. Quis
non tunc plangeret, cum talia videret? Querimonia
autem omnis haec novo non equabatur dampno.
46.
Omnes nos confratres ad capitulum tunc venientes,
nepotes meum excepto Bennone eligimus, (f. 129)
non hoc ob juventutem ejus impleri
posse sperantes, sed pro conservandae electionis
gratia ac caritate archiepiscopi Taginonis maxime
facientes. Vespere autem facto, Arnulfus venit episcopus,
quibuscumque valuit bonis ad haec aspirans.
Postera die renovata electione, corpus archipresulis
tumulatur ad dexteram antecessoris sui in
australi manica , et in vigilia assumptionis
sanctae Marie. Quod regina ut primo comperit, per
Geconem pincernam suum regi, jam juxta Metensem
urbem cum exercitu cedenti, indixit. Hic
vehementer illud ammirans, et qualiter se res nobiscum
haberent interrogans, eundem, regnum prout
curaretur ab ea, celeriter remisit. Epitafium autem
archiantistitis, non lapide aliquo, sed memori
corde inscribendum, lector, exaudi! Walterdus,
quamvis interpretetur potestate durus, severus in
aperto, mitissimus fuit in occulto. In timore
continuo et amore justo Deum agnovit et proximum.
Fragilitatem carnis fletus amaritudine crebri et
elemosinarum largitate ineffabili resolvit. Utraque
hic pollens virtute, regi acceptus cunctisque
primatibus admodum extitit honorandus, quem senior
suimet benedictione et solo nomine precellebat; verus
et compaciens, ac aeclesiae suimet fortis propugnator
erat. Sine omni jactantia convicinis plurima
impendit; ille solus sibi suffecisse cunctis innotuit.
Audivi eundem multum jurare, quod non ob ambicionem
sed laborantis aecclesiae et pene deficientis
utilitatem hunc expeteret honorem. Ad hoc se dixit
immeritem, et ibi duos esse confratres, quos libenter
eligeret, si hoc ullo modo fieri posse speraret.
Justus et tenax propositi suimet vir iste fuit (HORAT.
III, 3, 1). Laudari se non (f. 129' ) appetebat ab aliis,
nec aliis ipse detrahebat. Ex nobilissimis natalibus
genealogiam ducens, acceptam ingenuitatem
nullatenus inhonestavit, sed provectiori industria
decoravit. Erat ejusdem pater Erp senior, vita
laudibili, carus cunctis suimet contemporalibus;
mater autem ejus Amulred nomine, quae castitate
pia et opere herili inter alias lucebat matronas.
Haec vero omnia, quaecumque potuit bona, pro
ejusdem memoria diligenter inpendit. Predicto autem
Walterdo in somnis prius dictum est, quod
archiepiscopatum Magadaburgensem accipere, et ad
modicum tempus eum possidere deberet. Et in
hoc anno, quo hoc impleri debuit, cuidam matronae
venerabili mater sua jam defuncta per visum apparuit.
Quae cum ab ea salutaretur, et quomodo tunc
valeret, interrogaretur, respondit: #Bene!@# et adjecit: #Scisne,@#
inquiens, #quod archiepiscopus noster Tagino
de hoc seculo migrare et Walterdus sibi debet succedere?
non ut hic sit aliquantulum regnaturus, sed
in ultimo examine inter judicantes sessurus. Ab eodem
in coelo est tabula ex argento pene perfecta;
et cum haec cicius completur, ab aspectu hominum
is premia recepturus aufertur.@# Ipse vero, ut
soror sua mihi intimavit laica--alteram enim habuit
sanctimonialem--id ipsum presciens, vocavit
eam ad se, dicens: #Recordaris (f. 130) modo, qualiter
mihi olim promisisti, si hereditati meae umquam
succederes, ut predium, quod in Osulfstidi habeo, pro animae remedio meae sancto Mauricio traderes?@#
Cui haec omnia profitenti et digito, ut
ipse peciit, confirmanti, flens respondit: #Mihi non
licet vivere; tu autem fac ut dixisti, et pro certo
scias, quod de residuis nil abalienabo vobis consororibus
meis.@# Sciebat haec omnia conpleri debere;
sed speravit in majori tempore. 28 annos prepositus
erat, et hoc nomen et officium pre caeteris contemporalibus
cunctis honorifice tenebat. Sarcophagum
ingens ad includendas sanctorum reliquias
de argento fecit. Ecclesiam rotundam, post
incendium hujus civitatis magnum dilapsam, a fundamento
erexit, et ibidem canonicorum congregationem
facere proposuit, et hiis de sua proprietate
predium voluit dare supradictum Non fuit is
verbosus, sed conscienciae secreto congruis temporibus
manifestanda contegit. Hoc solum pre omnibus
queritur, quod aecclesias et clerum non benedixit;
de pallio autem nil doluit . Ineffabilem
librorum copiam et sacerdotalem apparatum
cum plurimis secularia respicientibus contraxit.
Quae omnia in subitaneo ejus fine multorum inutiles
manus distraxerunt. Sedebat namque (f.
130' ) tantum 7 ebdomadas et 2 dies.
47.
Hoc totum ideo dixi, ut de ejus celeri obitu
nec | null | 8731f0ba-8a5c-481d-bb33-f03678413c4e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
palam nec in occulto ullus miretur, vel sua
speciali culpa haec evenisse arbitretur; quia multi
ante eum plus quam 30 sedebant annos, qui nec hic
nec in futuro majoris meriti erant. Ve hiis qui in
hac peregrinatione diu vivunt, et id spacium male
operando perdunt; et bene illis est, qui dies sibi
concessos cum cauta sollicitudine in Christi servicio
ducunt. Male operantes quique poenas sibi augent;
econtra autem, quibus abbreviatur vita presens,
si sunt culpabiles, cito admyssa luunt. Boni
autem omnes etsi corporaliter non eque degant,
una tamen felicitatis aeternitate gaudent. Non ille
solus tam parvo tempore sedit. Legimus Tertulinum
a sancto Stephano papa presbiterii dignitatem
et post 4 dies ob amorem Christi constantiamque
fidei martyrium a tiranno suscepisse; et in
utroque ordine is semper manet. Iste quidem peccata
luit, et in brevi pro laboribus justis bravium
a Deo recepit, et hoc multis ilico manifestatum
fuit. Haec autem omnia enarrare perlongum est;
qualiter vero de hiis mihi acciderit, Deo teste, quia
non mentior, explicabo. (f. 131) Fuit in presidio
ad Misni, et in natalicio die post apostolorum Symonis
et Judae ( #Oct.@# 28) post matutinam apparuit
mihi ille venerandus, et cum hunc mortuum bene
cognoscerem, quomodo se res ejus haberent, protinus
interrogabam. Et ille: #In poenis,@# inquid, #pro
qualitate meriti fueram, quas omnes prorsus jam superabam;@#
et ego mox admodum gavisus: #Licet
mihi,@# inquam, #campanas sonare et populos ad laudem
Dei accendere?@# Et ille respondit: #Bene, quia verum
est.@# Et tunc amplius in colloquendo progressus: #Estne,@#
dixi, #hoc vobis notum, quod multorum susurratione
mens regis alienata est a vobis, eo quod post
ordinationem vestram contra eum multa operari
studuissetis?@# Et ille: #Credite mihi, obsecro, credite,@#
ingeminans, #quia in hoc culpabilis non sum.@# Cum
autem percontari hunc vellem, cur tanto cito
obierit, evigilavi, et hoc scire non licuit mihi. Accepi
post a veracibus, quod is in omnium
commemoratione sanctorum divinis clementer presentari
mereretur obtutibus. Omne quod de illo
dixi, non de speciali aliqua suimet caritate protuli,
quia verum est, quod ante benedictionem suam
mediocriter dilexit me, et ob defensionem suimet
aecclesiae inpedit multa meae. Veritatis gratia et
obprobrii ob mutationem subsequuturi haec locutus
sum, minora quam (f. 131' ) fuerint, quia post se
meliorem nullum reliquit. Post hujus sepulturam
Hericus antistes ex nostra parte ad regem cum
electione mittitur, cui mox epistolam de aecclesiae
detrimento meae inscriptam et regis clementiam
ammonentem commisi.
48.
Interim Bolizlavus de nece archipresulis
certus, congregato exercitu, Libusuam, de qua predixi,
peciit; et quia sciebat, ob effusionem Albis ex
nostra parte nullum urbanis posse ad auxilium venire
castrametatus est ibi. Miles ejus ad bellum
hortatus accessit, et defensor ad modicum resistit.
Magnam enim hanc urbem nil nisi mille homines
tuebantur, cui vix ter totidem suppeterent. Bolizlavus
ad prandium sedebat, et satellites suos jam
victores urbem ingredi gaudens cernebat. Porta aperitur
et multorum sanguis effunditur. Capiuntur ex
hiis optimi Guncelinus ac Wiso, et ejusdem
infelix custos Scih vulneratus. Is namque urbem,
quamcumque umquam ad tuendum accepit,
non ignavia sui, sed infortunio miserabili, semper
amisit. Hii omnes ducti sunt in presentiam superbi
triumphatoris, cujus edictu mox ad custodiendum
abducti sunt. Ex sociis autem predicti
ducis non minus quam quingenti (f. 132) ibidem
remanserunt. Facta est vero haec miserabilis cedes
13 Kalendas Septembris, Divisa tunc inmani
preda ac urbe incensa, victrix turba cum seniore
suo laeta rediit.
49.
Ab internuntiis festinantibus haec regina in
Merseburg tunc manens conperit. Ego autem prepositi
dum ortatu Redingi duo altaria, unum, ubi
archiepiscopus requiescit, et aliud in septemtrionali
ejusdem templi parte 11 Kalendas Septembris dedicarem
indignus, in Magadaburg primitus id rescivi,
et mox ad reginam velociter abii. Omnes nos conprovinciales
juxta Mildam sedere et ad adventum
regis haec omnia providere, ab ea jussi sumus. Interim
rex ab expeditione occidentali revertitur, et
Gerenonem suimet capellanum ponere in vacuum
conatur. Huic presul Hericus occurrens
et legationem suam aperiens, non exauditur. | null | c506f5c8-c527-4e81-a73b-403506a259b3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Thiedricus nepos meus tunc ad Gronam
vocatus venit, et a rege per manus suscipitur, et in
vice Geronis deinceps habetur. In natali sancti Mathei
apostoli ( #Sept.@# 21) rex ad Sehusun venit; et
ego accedebam, et cum jam tempus esset, ammonui
hunc coram cunctis residentibus, ut aliquid
de parrochia meimet caeterisque rebus injuste ablatis
ante constitucionem (f. 132' ) archipresulis cum
eo voluisset tractare. Ibi me tunc firmae suimet fidei
commisit, ut cum justicia aut alie salubri haec finirentur
Postera die rex ad Magadaburg veniens, in
refectorio fratrum omnes nos convenire precepit.
Ibi tunc regali peticione, et salva in posterum
electione, Gero communiter eligitur ( #Sept.@# 22); et
in aecclesia se primitus altari tradens, et communionem
fratrum 10 mansis acquirens, baculum
a rege accepit pastoralem; et mox inthronizatus,
ab Eido unctus est episcopo, nobis confratribus
predictis eum adjuvantibus. Thebeorum festivitas
martyrum a rege ibi celebre ducitur, et post
haec ab archiepiscopo magnificis muneribus idem
cum suis omnibus honoratur. Inde hii ad Mersburg
properantes diu ibi manebant, et procurationem
regni cum summis tractabant. Erluvinus
Camaracensis episcopus in hoc anno, ac Conradus
et Herimannus puer duces egregii, obierunt.
Quidam vero monachus infirmitate magna
depressus, multa per visum sibi revelata vidit,
quae interim, dum ipse ea secum loquitur, a presentibus
scriptis notata sunt, et pro maximo
habentur miraculo. Nati sunt autem in hiis
diebus duo fratres cum dentibus, in ore similes
aucae, quorum alter dextri dimidium brachii, sicut
ala aucae, habebat; qui tercia die nativitatis
suae invicem ridentes, (f. 133) civili dissensione
moriuntur. Quidam vero miles, cum bona
sancti Clementis vi tolleret, et inde rectum facere
noluisset, in una dierum a muribus intra cubiculum
impugnatur ineffabilibus. Qui primo fuste arrepto
eos prohibere temptans, posteaque evaginato
eos aggressus gladio, et sic nil proficiens, arca
quadam, ut ipse rogavit, includitur, ac in medium
fune suspenditur; et cum exterius haec plaga sedaret,
hicque liber solvi debuisset, ab aliis usque
ad mortem corrosus invenitur. Tunc cunctis
presentibus et postea venientibus manifestum fit,
quod hunc ira Dei, vindex predicti facinoris, sola
consumpsit.
50.
Interea Jaremirus, de quo predixi, regis gratiam
suppliciter petens, pro misericordia et restitucione
exilium ac custodiam Ethelboli presulis,
Ansfridi successoris episcopi, suscepit, qui in inmensa
cede Bawariorium ad Bolizlavum sine
regis ac sui licencia cum muneribus iter agencium,
et trucidacione sibi commissorum et non aliqua
regis infidelitate, talem promeruit ulcionem. Nostri
hoc audientes inimici irriserunt; nostri autem concives
ut sibi profuturum timuerunt. Et hiis liceat
in semetipsis hoc factum cognoscere, qui id
consilium regi nostro umquam dedere. Post haec
Othelricus, frater ejus, ad Merseburg a rege
vocatus venit, et regnum, quod sibi injuste prius
usurpavit, gratuito munere suscepit. Eadem tempestate
inundantes pluviae ac se (f. 133' ) surgentes
piratae multum, pro dolor! nocuere. In
illo tempore inundante Danubio in Bawariis et
stagnante Reno, ita ineffabilis populi ac pecoris,
edificiorum quoque et silvarum tali impetu
erutarum multitudo periit, quod omnes harum habitatores
parcium sua vel antecessorum memoria
id numquam accidisse firmabant, hoc gementes ex
variis criminibus suis tunc evenisse, et post haec
aliquid magnum timentes sibi esse venturum. Equidem
longe digressus redeam.
51.
Rex a Mersburg discedens, navigio ad Harneburg
venit. Ibi cum Sclavis confluentibus plurima
discuciens, pace vero ibi firmata, rediit, et
omnium festa sanctorum in Helmanstidi celebravit;
deindeque occidentales properat invisere regiones.
Interea domna Ludgerd nimis infirmata, me quia
unice dilexit, et, ut supra memoravi, linea consanguinitatis
mihi fuerant conjunta, per internuncium
vocavit. Sed cum post crepusculum ad Walmerstidi,
ubi illa jacuit, venirem, caminatam ingressus, vidi
eam nimis laborantem et ob hoc a spalmis non deficientem.
Inter quos hoc solum ore volvebat et mente: #Me,@#
inquiens, #suscepit dextera tua, Domine, ipsi
vero in vanum quesierunt animam meam (Psal. LXIII,
9, 10)
@#. Haec nullum omnino ad me proferens verbum
cum a me interrogaretur, si sancto voluisset
ungi oleo, respondit: #Libenter, quia post hoc Christi | null | 7fe6a9a4-0370-4f00-a1eb-a08f69da154f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
voluntas cito perficitur in me. (f. 134)
@# Vestimentis
tunc parata novis me vocavit; et perfectis omnibus
ad unctionem juste pertinentibus: #Quam pulcra es
nunc!@# dixi ad eam, et illa: #Vide,@# infit, #juvenem
formosum ad dexteram,@# oculis designans in eam.
Post haec digressus, ob farigationem intineris diu
dormivi, et tunc expergiscens audivi eam pre nimio
dolore graviter ingemiscentem; et propius accedens,
cantavi spalterium, usque dum eam in extremis
esse presentes testarentur; et tunc conpletis
quae ad haec dicenda erant, cum ipsa sanctorum invitacione
transiit felix anima ejus Idibus Novembr.
ad sponsi coelestis thalamum. Hujus obitum
quidam laicus, civis Partenopolitanus, cum in infirmitate
jaceret, predicens: #Est,@# inquit, #domna
Liudgerd de hoc seculo transitura; et vere beatus
est ille qui eam meretur incedere viam.@# Cum jam
primo illucesceret, corpus ad Wallibizi nobis comitantibus
defertur, et in proxima die juxta monasterium
in aquilonari parte, ubi Liutherdus pater
26 annos inclusus requiescebat, deponitur
et a viro suimet Wirinhario ineffabiliter defletur.
Fuerat enim haec vite ejus et animae diligens custodia,
et in divino maxime sudans famulatu, pro illo
plus quam pro se, jejuniis in frigore et oracione
continua peractis et elemosinis, ab omniun huc
usque tuebatur insidiis hostium. Dico autem cunctis
presentibus atque futuris, quicquid boni in hoc,
seculo pro alicujus memoria a fidelibus exhibetur, (f. 134' )
si non licet ei prodesse, pro quo agitur,
numquam a Deo ei irritatur, qui hoc facere
studiosus conatur. In primo Heinrici regnantis
anno predicta Liudgerd post mortem patris
sui ad virum suum, a quo injuste tamdiu disjuncta
fuerat, mense Januario rediit.
52.
Et post nuptias marchio Liutharius in occidente
infirmatus et pocione Paulina inebriatus,
ex inproviso obiit, octava Kalendas Februarii;
sepultus in Colonia, in eodem loco, ubi ipse prius
rogavit, in australi parte templi, quo in cena Domini
penitentes introducuntur. Hujus vidua, nomine
Godila, quodcumque boni potuit, pro memoria
ejusdem facere non desistit. Filio suimet Wirinhario
beneficium patris et marcam cum ducentorum
precio talentorum acquisivit, permanens in castitate
4 annos. Et tunc consanguineo suimet Hirimanno
nupsit, nil curans inpositum ab Arnulfo
presule bannum, et quod dexteras episcoporum sibi
hoc a Deo interdicencium fefellit trium. Propter hoc
est excommunicationis gladio ab antistite predicto
jugulata, nullamque in procreanda prole spem
deinceps adipiscitur. Sed ego delirans, id est ab
incepto paululum devians, regis Heinrici inclitam
conversationem agrediar.
53.
Is magnam sinodum ob dampnationem
Thiedrici, Metensis episcopi, posuit. Huic in
eodem concilio ab omnibus episcopis ibidem convenientibus
interdictum est ut ante purgacionem missam
non caneret. (f. 135) Post haec natale Domini
in Palithi festivis peregit gaudiis; et ibi tunc Walkerus,
Treverensis aecclesiae servus et capellae
suimet custos providus, egrotavit, et nobis inde
euntibus ibidem relinquitur; 3 Idus Januarii, pro
dolor! moriturus ( #an. 1013, Jan.@# 11). Interim Lievizo,
Bremensis archiepiscopus, longa infirmitate
depressus, diem pius sollicite prestolabatur
supremum, et in nocte hac, quae ultimam precesserat
diem, consotios crebris jam defatigatos vigiliis
talibus mulcebat alloquiis: #O dulcissimi
fratres et filii, ne quisquam vestrum de superna diffidat
clementia, et ut labor vester nunc paululum
relevetur, de me exemplum vobis admodum credibile
profero. Domnum papam Benedictum in his partibus
exul quesivi, et ne ad hunc pervenirem, a
multis iterantibus sepe tardatus, nullis eorum
acquievi blandiciis. Huic, dum vixit@#, #studiosus adhesi, et post excessum ejus Aedtheldago@#,
#seniori meo, servi vice famulabar. Hoc ipse
considerans, pauperes suos fidei commisit meae. Dehinc
camerarius ejusdem effectus sum. Sed cum ille pius,
quam semper optavit, coelestem pergeret ad patriam,
vestra electione communi et munere regali huic indignus
succedebam. Omne, quod invicem peccavimus,
amore Christi ex corde remittamus, ut cum bona pace
nunc separati, mereamur in die ultimo ite
rum sociari. (f. 135' ) Hoc in extremis meimet
salubre vobis consilium do, ut Oddonem, qui fraternitatis
vestrae est particeps@#, #communi nostrorum
consensu ad restorem nostrae eligatis aecclesiae,
et ad utilitatem patriae, divinam | null | 000550da-6bcb-4b7d-b9f9-9631747508a8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
supplicantes pietatem,
in cujus manu cor regis est, quatinus id sibi
placite perficiatur.@# Talia hortantem omnes exaudiunt,
et sui benivolentiam et procurationem unanimiter
laudant. Crastino dominica dies illuxit, et ille beatus
pater summo pastori gregem sibi subditum manibus
elevatis cum spiritu committens, 2. Nonas
Februarii defunctus pergit, quo vivens tetendit.
Fuerat enim unus ex numero eorum quos ut
nubes et quasi columbas propheta miratur suas
volare ad fenestras (Isa. LX, 8). Ille enim ob vigiliarum
et jejunii assiduitatem, dum adhuc valeret,
quasi mortuus ignotis videbatur. Ad altare Dominicum
numquam sine oblacionibus accessit; assiduus
populi monitor, et hilaris omnibus arrisit dator. Is
erga Deum promeruit, quod inter continuas piratae
furentis incursiones sedis sua hactenus permansit
intacta.
54.
Interea rex de Alstidi discedens, ubi Epiphaniam
Domini celebravit, et Bolizlavi nuntios pacem
poscentes et confirmationem cum Misecone, ejusdem
filio, fieri promittentes audivit, ad Merseburg venit,
et ibidem predicti antistitis obitum comperit,
(f. 136)
et hunc queritur ob presentem fructum,
gratulatur autem propter subsequentem interventum,
recordationem ejus sumopere faciens. Post
haec transit a nobis, et Purificationem sanctae Dei
genitricis in Magadaburg celebravit. Et in ipsa die
predictus Oddo, clericis comitantibus ac laicis, supplex
venit, et regis gratiam, sicut prius, ad complecionem
eleccionis per fidos intercessores postulat.
Quos rex nullatenus audit, sed capellano suimet
Unwano, cum laude advenientium, etsi non
spontanea, episcopatum dedit; Oddonem per manus
succipiens et promissa sibi pietate demulcens. Tunc
jussu regis et presentia ejusdem a Gerone archipresule
cum consensu et auxilio episcoporum Ekkihardi
et Thurgati Unwan ungitur archiantistes
.
Et interpositis diebus paucis, Miseco,
Bolizlavi filius, cum magnis veniens muneribus,
regis efficitur et fidem cum sacramento firmat.
Dehinc cum honore magno remittitur, et ut iterum
veniret delectatur. In hiis diebus tempestas magna
post solis occasum contigit, ac omnes nos admodum
turbavit. Diruit namque aecclesiam extra urbem
positam, quae de rubro facta est ligno, regnante
primo Ottone. Incendium quoque plurima archipresulis
bona consumpsit. Insuper regias pervenit
ad aures quod nepos meus Wirinharius cum Ekkihardo, (f. 136' )
Hirimanni marchionis fratre, ad
Bolizlavum sine licencia pergeret, ibidemque
multa gratiae suimet contraria loqueretur, ejusque
nuncios hic sepe in secreto haberet. Hoc omne
rex graviter suscipiens, utrosque in suam venire
presentiam jussit. Id cum facere non auderent, comprehensis
omnibus suimet bonis, ut regiae potestati
resisterent, diffamantur. Tandem nepos meus gratiam
et incolatum cum predio suimet et auro comparavit.
Alter vero longe post cum fideli interventu
restituitur. Eodem anno Wonlef, heremita et verus
Israhelita, 15 Kal. Aprilis obiit .
55.
In proxima quadragesima rex ad Werlu veniens,
diu colica passione ibi infirmatur et
multa per visionem sibi revelata sunt. Ad ultimum
lacrimis et oracione multorum convalescens,
quia in tam brevi intervallo ad predestinatum non
valuit pervenire locum, Paschale festum cum
Meinverco sibi admodum familiari in Pathebrunnan
digna veneracione peregit ( #Apr.@# 5); Pentecosten
autem ( #Mai.@# 24) nobiscum. In cujus vigilia
Bolizlavus cum securitate obsidum apud se relictorum
venit, et optime suscipitur. In die sancto manibus
applicatis miles efficitur, et post sacramenta
regi ad aecclesiam ornato incedenti armiger habetur.
In 2 feria ( #Mai.@# 25) regem magnis muneribus a se
et a contectali sua oblatis placavit, deindeque regia
largitate his meliora ac multa majora cum benefitio
diu desiderato suscepit, (f. 137) et obsides
suos cum honore et laeticia remisit. Post haec vero
Ruciam, nostris ad hoc auxiliantibus, petiit; et
magna regionis illius parte vastata, cum commotio
inter suos et hospites Pezineigos fieret,
eosdem quamvis suimet fautores jussit interfici
omnes.
56.
In diebus illis Bronhag, abbas Vuldensis, deponitur
,
et succedente sibi Popone converso et
tunc Laressemensi pastore, hoc monasterium
confratribus late discedentibus, a priori statu mutatur.
In civitate Bernhardi ducis, Liunberg
dicta, eodem anno aeris fit mira mutacio atque
motio, et inmensus terrae hiatus. Hoc stupet
accola et se prius numquam vidisse testatur. Rex
autem ad occidentales pergens regiones, iter suum
ad Longabardiam disposuit, et iterum ad nos repedavit;
et inde 11 Kalendas Octobris discedens, per | null | 977862e7-1930-4970-b765-271fc59145c7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Bawariorum fines atque Swevorum usque ad locum
qui dicitur . . . ., properavit. Huc exercitus undique
confluit, et bene adjuvantium voluntas patuit.
Et hinc usque ad Romam rex sine omni scrupulo
regina comitante venit. Ad supplementum hujus
itineris Bolizlavus antea invitatus nil aspiravit, et
in bene promissis more solito mendax apparuit. Insuper
antea domno papae questus est per epistolae
portitorem, ut non liceret sibi propter latentes regis (f. 137' )
insidias, promissum principi apostolorum
Petro persolvere censum. Tunc vero missis illo nuntiis
tacite rimatur, qualiter rex in hiis partibus
haberetur; quoscumque potuit ab ejus gratia per hos
amovere conatus. Tantus fuit huic respectus Dei, et
sic piorum quesivit interventum, ac ita cluebat militis
incliti firma fides, et de sacramentis terribilibus
adeo curavit! Attende, lector, quid inter
tot flagicia is faciat. Cum se multum peccasse aut
ipse sentit aut aliqua fideli castigatione perpendit,
canones coram se poni, qualiterque id debeat
emendari, ut quaeratur, precipit, ac secundum haec
scripta mox scelus peractum purgare contendit.
Major tamen est ei consuetudo periculose delinquendi
quam in salutari penitentia permanendi.
57.
Hujus conpar et quasi collega Hardwigus, a
Longabardis falso rex appellatus, adventum magni
regis et potentiam excercitus doluit; et quia suis
viribus huic ad nocendum diffidit, in castelli munitionem
se protinus recepit, hoc solum ingemiscens,
quod rex ad majorem tunc vocatus accessit honorem.
Post longam animi exestuantis deliberacionem
legatos ad regem misit, qui comitatum quendam
sibi dari (f. 138) peterent, et coronam suimet
cum filiis ei redditurum veraciter promitterent. Hoc
cum consilio quorundam acquiescens facere rex noluisset,
ut in sequentibus enucleabo, ad magnum
suis familiaribus provenire dampnum id postea persensit
sensit. Sed priusquam haec aggrediar, quae superius
indiscussa oblivione preterii, prescriptis interponere
conor.
58.
Fuit quidam Brun nomine, contemporalis et
conscolasticus meus, ex genere clarissimo editus,
sed divina miseratione pre caeteris parentibus inter
filios Dei electus. Hic ab Ida, venerabili matre sua,
unice dilectus, magisterio Geddonis philosophi
traditur, et omne quod habere debuit, cum habundancia
suggeritur. Hujus pater erat Brun,
senior egregius et per cuncta laudabilis, amicus
mihi consanguinitate et omnibus erat proximus familiaritate.
Filius autem ejus et equivocus cum
mane ad scolam ire debuisset, antequam ab hospicio
exiret, veniam petiit, et ludentibus nobis in
oratione is fuit. Ocio negocium preposuit, et sic
fructificans ad maturitatem pervenit. A tertio desideratur
Ottone et succipitur, quem non longe post
deserens, solitariam quesivit vitam, et de opere
suo vixit. Is vero post mortem gloriosissimi imperatoris,
regnante tunc secundo Dei gratia Heinrico,
ad Mersburg veniens, benediccionem cum licencia
domni papea episcopalem (f. 138' ) ab eo peciit, et
ejus jussione ab archiepiscopo Taginone consecracionem,
et quod ipse detulit huc pallium ibidem suscepit.
Dehinc ob lucrum animae laborem subiit diversae
ac grandis viae, castigans corpus inedia et
crucians vigilia. Multa a Bolizlavo caeterisque divitibus
bona suscepit, quae mox aecclesiis ac familiaribus
suis et pauperibus, nil sibi retinendo, divisit.
In duodecimo conversionis ac inclitae conversationis
suae anno ad Pruciam pergens, steriles hos agros semine
divino studuit fecundare; sed, spinis pululantibus,
horrida non potuit facile molliri. Tunc in confinio
predictae regionis et Rusciae cum predicaret,
primo ab incolis prohibetur, et plus evangelizans
capitur, deindeque amore Christi, qui aecclesiae
caput est, 16, Kal. Martii ( #an.@# 1009) mitis ut
agnus decollatur cum sociis suimet 18. Corpora
tot martirum insepulta jacuerunt, quoad Bolizlavus
id comperiens eadem mercatur ac domui suae futurum
acquisivit solatium. Facta sunt autem haec in
tempore serenissimi regis Henrici, quem Deus omnipotens
triumpho tanti presulis honorificavit, et, ut
multum spero, salvavit. Pater autem predicti antistitis
longe post infirmatus, et ut ipse mihi narravit,
precepto filii, monachicum suscepit habitum,
et 14 Kalendas Novembris in pace quievit
.
59.
Nec floccipendenda est Geronis satellitum
marchionis (f. 139) magna presumtio, quam stupeat
fidelis et fugiat amore pietatis. Causa proferatur in
medium, et tunc perpendatur factum, si sit laudabile
an bonis omnibus detestabile? Arnulfus antistes ad
saltum Geronis, a venerabili ejusdem loci abbatissa
Hathawi ad festivitatem Christi | null | cabebd64-76bc-4f4d-aca3-fbebf5f89369 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
martiris Ciriaci ad
convivium invitatus, venit; et in die sancto, cum
post missam de aecclesia ambularet, vidit clericum
accipitrem in manu sua tenentem; et zelo commotus
hunc cum brachio suimet comprehendit ac secum
duxit, non ut puniretur, sed sic verbis mediocribus
corriperetur. Fama volans milites predictos congregat,
quorum primus Hugal nomine ad episcopum
veniens, cur seniorem suum sic inhonorare
voluisset interrogat. Et antistes: #Quid feci?@#
inquid. #Vidi abominationem Christi, et quia in
meo factam episcopatu cernebam, sustinere non potui.
Nil mali factum est. Ponamus diem vobis complacitam;
et ubi culpabilis a communibus invenior
amicis, digna emendatione restituo.@# Et ille prosequitur: #Nec sic,@#
inquiens, #esse debet, nec ita fieri valet.
Hodie aut sacramento vos excusate, aut seniori meo
et nobis ad emendandum promittite.@# Ad haec presul: #Sancta me,@#
infit, #sollempnitas prohibet jurare, et vos
illud suscipere. Et multum miserabile mihi videtur
quod justicia a vobis mihi solum denegatur.@# Post haec (f. 139' )
ille iratus egreditur, et miles armatus ignorantia
comitis glomeratur; et cum jam vellet
episcopus cenare, videt omnes appropiare. Domus,
in qua fuit, a suis firmiter obseratur, et ne hostibus
facilis pateret ingressus, omni modo munitur. Sed cum
eam jam impugnare voluissent, dictum hiis est veraciter,
quod sacerdos alio declinans ibidem non inveniretur.
Tunc is in claustro et tandem in monasterio
queritur, et Dei gratia non ullo sui dedecore latens
et haec omnia cernens, nullatenus invenitur. Ad
ultimum sedato furore, hii ad hospicium pergunt,
et domos suas tristes revisunt. Convocatis
postera luce militibus suis, Arnulfus ad propriam
remeavit sedem, abbatissamque nimis flentem solatur.
Hoc totum rex comperiens, conspiratores hos
sibi precepit presentari. Quem cum marchio predictus
nimis iratum cerneret, per internuntios fideles
eum placare nititur. Hos rex ea racione audivit, ut
prius trecentorum pondera, talentorum episcopali
solverent dicioni, et qui in hoc facto culpabiles esse
deputarentur, aut sacramento suorum 11 amicorum
expurgarent, aut secundum canonicam auctoritatem
ei satisfacerent. Facta tunc inter eosdem
mutua pace, post pascha ponuntur induciae. Huc
nostri eorundemque amici conveniunt, et ego (f. 140)
cum illis affui; et ut pecunia datur predicta,
episcopus in occidentale monasterium venit, sedens
ibidem in solio summi gradus. Ibi tunc solus
marchio se juramento admodum credibili expurgat;
satellites autem sui more poenitentum de manu predicti
antistitis singulariter suscipiunt ea ratione
jejunium, ut si quando amonerentur, onus subirent
impositum.
60.
Illud etiam adnectendum est, qualiter Othelricus,
Boemiorum dux, mammona iniquitatis (Luc. XVI, 9)
interpretatus, Bosionem inclitum suimet militem caeterosque
complures interfici preceperit, eo quod hos
fratrem adjuvare exulem a falsis murmuratoribus
audierit, et omnes caute in hiis cladibus discerent,
qualiter sibi in futurum precavere debuissent. Quod
Dominus in utroque testamento jubet observari firmiter,
id in hiis regionibus compleri prohibet ambicio,
ceca semper. Germanum enim, quem merito
pre hiis diligere debuit, verebatur, et ne umquam
ad se veniat, diligenter custodire conatur. Boemii
regnante Zuetepulco duce quondam fuere principes
nostri. Huic a nostris parentibus quotannis
solvitur census, et episcopos in sua regione
Marierun dicta habuit; quod omne is et
successores sui superbia tumidi perdiderunt, quia
omnis humilitas (Matth. XXIII, 12), euvangelio teste,
crescit et arrogantiae sublimitas minoratur. Sine
maximo timore in hiis nullus dominatur provinciis.
Caritas pura gemit exclusa, quia regnat ibidem
perjurium cum fraude socia.
61.
(f. 140' .) Superius de universali papa Brunone
disputans, cum successorem ejus Gerbertum
tantum nominarem, ut de eo lacius aliquid scribam,
non incongruum est. Erat is natus de occiduis regionibus,
a puero liberali arte nutritus, et ad ultimum
Remensem urbem ad regendum injuste
promotus ( #an.@# 991). Optime callebat astrorum
cursus discernere et contemporales suos variae artis
noticia superare. Hic tandem a finibus suis expulsus,
Ottonem peciit inperatorem; et cum eo diu conversatus,
in Magadaburg oralogium fecit, illud
recte constituens, considerata per fistulam quadam
stella nautarum duce. Post haec autem predicto
papa Gregorio defuncto ( #an.@# 999), is gratia
inperatoris | null | 6c7af753-d294-4144-b70e-e55c7b334ea3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eidem successit, et usque ad tempus
Heinrici regis sedebat, Silvester vocatus. In cujus
vice Johannes Phasan, id est gallus, positus
( #an.@# 1003), sedem apostolicam dies sibi commissos
regebat, sub quo aecclesia Merseburgensis renovatur
et privilegii auctoritate sui roboratur. Huic succedebant
Sergius ( #an.@# 1009), qui vocabatur Bucca
porci, atque Benedictus ( #an.@# 1012), ambo preclari
et consolidatores nostri. Ab omnibus hiis sacerdotibus
summis adventus regis admodum desideratur, sed
diversorum reluctatione hostium diu tardatur. Benedictus
sit in cunctis operibus suis omnipotens Deus,
qui Romam longo tempore a multis temporibus
depressam tali pastore consolari et pacificare
dignatus est! Namque papa Benedictus Gregorio
quodam in electione prevaluit. Ob hoc iste ad
nativitatem (f. 141) Dominicam ad regem in Palithi
venit cum omni paratu apostolico, expulsionem suam
omnibus lamentando innotescens. Hujus crucem rex
in suam suscepit custodiam, et a caeteris abstinere
precepit, promittens sibi, cum ipse illuc veniret,
haec secundum morem Romanum diligenter
finiri. Advenit optati temporis acceleratio, et rex
Heinricus a papa Benedicto, qui tunc pre caeteris
antecessoribus suis maxime dominabatur, mense
Februario ( #an.@# 1014) in urbe Romulea cum ineffabili
honore suscipitur, et advocatus sancti Petri meruit
fieri. Et quia de secunda ejus ordinacione locuturus
sum, condecet eum me prius laudare, de cujus
hoc venit gratuito munere, ut magister gencium
nos ortatur Paulus: #Deo patri pre omnibus et in
omnibus, fratres, gratias agite (Ephes. V, 20)
@#; #haec
est enim voluntas ejus in Christo Jhesu Domino nostro (I Thess. V, 18)
@#.
Jure laudandus est a nobis, qui
multum profuit nobis munere et gratia aeterni regis.
Heinricus etenim rex aecclesiam adauxit nostram
multis utilitatibus, inprimis divino apparatu, et de
omnibus curtis quas in Thuringia et in Saxonia
habuit, duas nobis tradidit familias. Evangelium
auro et tabula ornatum eburnea et calicem
aureum atque gemmatum cum patina dedit et
fistula, cruces duas et ampulas ex argento
factas et magnum calicem ex eodem metallo cum
patina simul ac fistula dedit. Quicquid in prediis ab
antecessoribus meis neglectum erat, precepto renovarat.
(f. 141' ) Quem laudant superi, veneremur nos quoque servi,
Promentes dignas nostris ex cordibus odas.
Est hic namque Deus trinus, in deitate sed unus,
Et sine quo nullus regnat, Deus ille benignus.
Atque bonum summum, depellens omne nocivum,
Largitur coelo quae prosunt omnibus alto.
Verus mendaces confuderat hic modo testes,
Heinricum regem dicentes inperialem
Curam non suscepturum, nec denique longo
Tempore regnandum, sed seva morte premendum.
Nunc sunt bisseni, quod regno prefuit, anni,
Scandens cesaream post rector clarus in aulam,
Illo mense, meam quo solverat ipse cathedram.
Ista dies pulchro signetur clara lapillo (Martial. IX, 53),
Qua regi nostro se subdit Roma benigno,
Atque liquore sacro perfusus gaudet, et almo.
Fert grates Domino, qui se visitavit ab alto,
Ac Cunigundam contectalem sibi caram.
Summus pastor ovat, chorus atque suus quoque cantat,
Quod sunt securi, tanto rectore potiti.
Merseburg, et tu concinnes omnibus actu.
LIBER SEPTIMUS.
1.
(f. 142) Decursis a Dominica incarnacione
post millenarii plenitudinem numeri annis tredecim,
et in subsequentis anni secundo mense ac
ebdomada tercia, anno autem regni ejus tercio
decimo, et die Dominica, ac 16 Kal.
Marcii ( #an. 1014, Febr.@# 14), Heinricus, Dei gratia
rex inclitus, a senatoribus duodecim vallatus,
quorum 6 rasi barba, alii prolixa mistice incedebant
cum baculis, cum dilecta suimet conjuge Cunigunda
ad aecclesiam sancti Petri, papa expectante,
venit; et antequam introduceretur, ab eodem
interrogatus si fidelis vellet Romanae patronus esse
et defensor aecclesiae, sibi autem suisque successoribus
per omnia fidelis, devota professione respondit,
et tunc ab eodem unctionem et coronam
cum contectali sua suscepit; priorem autem coronam
super altare principis apostolorum suspendi
precepit. Eodem die papa eis cenam ad Lateranis
fecit copiosam. In octava vero die ( #Febr.@# 21) inter
Romanos et nostrates magna oritur commocio in
ponte Tiberino, et utrimque multi corruerunt, nocte
eos ad ultimum dirimente. Hujus rei auctores | null | b8d88444-db23-4a30-8d95-34d8d2b6464b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
germani
tres extitere, Hug, Hecil ac Ecilin,
qui postea capti sunt et in custodia detenti; ex quibus
unus in hiis partibus evasit, secundus
autem ad Fuldu deductus est, in Ivicanstene
autem castello tertius diu servatur.
2.
Arnulfum fratrem suum, quem Ravennati
antea prefecit aecclesiae, cesar denuo inthronizatum
ab apostolico ibidem consecrari precepit. Subplantatorem
Aetbelbertum autem ejus (f. 142)
injuste ibi diu sedentem, primo voluit degradare,
sed assidua piorum devictus intercessione, alteri
prefecit aecclesiae, nomine Aricia. In Ravenna duos
et Romae totidem sinodali judicio papa deposuit, ab
archiepiscopo Leone jam muto consecratos.
Sanctorum instituta patrum, in sacris ordinibus
ibidem et apud nos diu, pro dolor! neglecta, cum
excommunicatione redintegrata renovavit. Prohibent
namque canones, ut ante 25 annos diaconus,
presbiter autem et episcopus ante 30 annos nequaquam
ordinetur. Hoc quia non servavimus, miseri
prevaricatores sumus, excommunicationemque incidimus
.
3.
Dominicam resurrectionem imperator in Papia
civitate celebrans ( #Apr.@# 26), instabilem Longobardorum
mentem caritate cunctis exhibita firmavit.
Dehinc sedatis tumultibus universis, reversus
est ab Italia cesar; et Hardvigus ob hoc admodum
gavisus, Fercellensem invasit civitatem, Leone
ejusdem episcopo vix effugiente. Omnem quoque
hanc civitatem comprehendens, iterum superbire
cepit; quem ut in sequentibus expono, divina majestas
nimis humiliatum se culpabilem cognoscere
coegit. In biis partibus cesar episcopatum,
quod erat tercium devoti operis sui ornamentum,
in Bobia civitate, ubi Christicolae sancti et confessores
incliti Columbanus et Attala corporaliter
requiescunt, communi consilio et licentia comprovincialium
episcoporum construxit; quia summa
necessitas, et, quae eam precellit, Christi caritas ad
hoc instigavit. Hic cum maxima prosperitate et
gloria Alpinas superat difficultates ac nostrae regionis
adiit serenitates, quia aeris hujus et habitatorum
qualitates nostris non concordant partibus. Multae
sunt, pro dolor! in Romania atque in Longobardia
insidiae; cunctis huc advenientibus exigua patet
caritas; omne quodibi hospites exigunt venale est,
et hoc cum dolo, multique toxico hic pereunt
adhibito.
4.
(f. 143) Eodem anno 4 Kalendas Mai. obiit
Karolus comes, Riedagi marchionis filius,
qui omne suimet benefitium injuste accusantium
turgida inflatione et nulla sui culpa prius per
didit, et illatum facinus aequanimiter portavit. Eodem
die neptis mea Mathildis, quae in Geronis
saltu cum domna Hathui abbatissa jure consanguinitatis
diu nutriebatur, animam exhalavit;
quam quia sibi successuram venerabilis matrona
semper optavit, insolabili merore mortuam flevit, et
hanc in proximo mense Julio 4. Nonas eadem
subsequitur. De cujus laudabili vita quaedam breviter
percurro. Fuit haec reginae Mahtildis inclita
neptis, ac in 13 aetatis suae anno Geronis filio
marchionis Sigifrido nupserat, et cum eo tantum
7 annos conjuncta erat. Post cujus excessum
ob Dei amorem et tristis solatium senioris sacrum
a Bernhardo antistite velamen et mox consecrationem,
ut predixi, suscepit, sedens 55 annos,
tam assidua in Christi servitio ut Anna, et tantae
largitatis ut Sarepthena, in castitate et abstinentia
similis Judith, ecclesiam sibi commissam diversis
decorans ornatibus. Hujus obitum signa
prenuntiabant ista. Vivarium, quod in orientali
parte urbis est positum, usque in mediam diem apparuit
sanguineum, et post viridi colore est variatum.
Multis est visum quod meritis istius
neptis mea se cum palma virginitatis precederet.
Sepulta est autem egreia Christi (f. 143' ), sponsa a
Bernhardo Antiquae civitatis episcopo, non ubi
petiit, sed ubi gemens congregatio sua rogavit, in
medio aecclesiae coram sanctae crucis altari ubi
postmodum per ejus nobile meritum quodam
viro diu debili et cum scabellis diu ambulanti
tribuit omnipotens Deus facilem gressum.
5.
Inperator autem, transcensis Alpibus, caeterisque
adjacentibus provinciis regendo decursis, natale
Domini celebravit in Palithi. Et post haec ad
Merseburg veniens, Bolizlavi fidem et auxilium suis
innotuit fidelibus, et ut ab eis ad excusationem aut
indictae rei emendationem is vocaretur, unanimes
poscit. Interim nepos meus, comes Wirinharius,
instinctu malesuasae juventutis et dolosarum
machinamento mulierum cum paucis ad urbem
Bichlingi vocatam Dominica die venit ( #Nov.@# 7), et
domnam ejusdem Reinildam prius a se desideratam
fraudatis custodibus rapuit invitam. Namque inperatori,
ut nullo absque scientia et consilio suimet
umquam sociaretur marito, haec antea firmiter
promisit; et ob hoc cum clamore et ejulatu deducitur.
Hoc audientes | null | 638e2047-c17d-4620-a6b4-004ef295b51f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cum clientibus satellites, armati
conveniunt, et ex his unus, Vullerd nomine, vulnere
diro tardatur. Sed una ex ancillis cum se pariter
abduci rogaret, et jussu senioris sui hanc
sumere Alwinus nobilis voluisset, vallatur undique,
et nepotem meum (f. 144) jam tunc egressum revocat
in auxilium. Hinc antequam ei succurreretur,
pro dolor! oppetiit. Et dominus ejus adveniens, infra
clauditur, et ab uno servorum sauciatur;
quem protinus lancea perfossum muro infixit, et
caeteros, ut sibi propius accedere non auderent,
terruit: et cum suos longe cum matrona jam
exisse, sibi autem nullum evadendi locum patere
vidisset, relicto protinus equo, se dimisit a muro,
et a lapide sequenti admodum depressus, tristes vix
pervenit ad socios. A quibus usque Wi ad villici
cesaris domum portatus, ibi cum paucis est dimissus;
et dominam cum magna festinatione avexerunt,
nunc hic nunc illic cum ea latitantes, adventum
domini solliciti prestolantes. Sed villicus iniquitatis
hospitem infirmum inperatori mox prodidit,
et ejus mentem fecit nimis hilarem. Speravit enim
eum in suam venientem potestatem in exemplum
aliis periturum, aut precio ineffabili ab hoc
redempturum. Nox jam erat, et Bernhardus ac
Guncelinus et Willehelmus comites cum suis militibus
a cesare missi, ubi egrotus jacuit, veniebant; et
hos adfuisse Wirinharius a suis presciens, sibi
familiarem Wilehelmum salutat, caeteris duobus
indicens, si gladium elevare potuisset, quod numquam
in eorum potestatem incolumis venire voluisset.
Willlehelmus vero ejus vulnera ligans, et
quod ad Merseburg, ut sibi jussum fuerat, (f. 144' )
venire nullo modo valuisset, intellegens, a suis fecit
eum portari ad proximam villam Elerstidi dictam,
ibique in domo nimis lapidibus firmata precepit
custodiri, ipse cum suis ad imperatorem reversus.
Eodem die nos ad presentiam cesaris vocati,
quali presumptione suum nepos meus interruperit
votum, ab eodem flebili lamentatione percipimus.
Namque cum Brun a Milone inimico ejus in
domo propria, ubi omnibus est pax habenda, occideretur,
idque ab omnibus indigenis inperatori lugubriter
intimaretur, multum rogatus ut suorum
more antecessorum tam sceleratis hominibus predium
cum incolatu prohiberet, idque sacramentis
firmare ex sua parte jussisset, elevatis manibus
omnipotenti Deo et cunctis presentibus illud se
quamdiu viveret impleturum promisit. Et quia scimus
multo sacius esse bonum non vovere Deo
quam postea declinare, rogitemus eum, cui haec
dedit promissa, sicubi ea humanitatis gratia seu
malo is fregerit ortatu, emendatione condigna resipiscat.
Post inperatoriam lamentationem optimi
quique dedere consilium, ut, comprehensis omnibus
suimet bonis, domna revocaretur, et hujus rei auctores
aut capti presentarentur, aut fugientes usque
ad mortem persecutionem paterentur; ipse autem
comes superata infirmitate, si culpabilis efficeretur,
capite privaretur; si autem haec omnia cum
consensu matronae acta fuissent, (f. 145) optime
uteretur sponsa. Frater meus comes Heinricus haec
ad implenda ilico mittitur, et ut ad Alstidi ad publicum
venirent colloquium, jubetur. Illo tunc proficiscente,
predicti comites advenerunt, et cesari
quae facta sunt nuntiaverunt. Postera die, id est in
sancti festivitate Martini, Wirinharius pacienti
animo adversa quaeque sustinens hactenus, exspiravit,
nullum hostibus lucrum, suis autem
invincibile dampnum relinquens. Ob hoc rex tristatur,
et Thiedricus hostis ejus lacrimatur. Hoc ego
comperiens, Thiedrico nepoti meo abeundi licentiam
petii, et corpus amici per satellites meos de
Miminlevo, ubi tunc abbacia fuerat, et Reinoldus
ejusdem provisor egregius debita hoc procuraverat
humanitate, ad Helpithi, ubi hoc expectabam,
reduxi. Sed eodem jam tunc nimis fetente,
exsolvi protinus viscera jussi, juxta aecclesiam
jubens sepeliri meam, et usque ad Wallibizi illud
prosequebar, ponens ad levam dilectae conjugis
Post 14 dies domna Swonehild, socrus ejusdem,
morte subitanea 6 Kalendas Decembris obiit
.
6.
Interim cesar in Alstidi populis jura dabat #(VIRG.
Aen. VII, 246)@#, et, ut presentes affirmabant, meis
haec amicis denegabat. Insula quae Porei dicitur,
quia prius comes Bernhardus predictum
voluit occidere Wirinharium, per injustos judices
sibi eam cesar precepit assignari. Hoc Vicmannus
comes prohibet, et injustum esse affirmat; omnes
populi mussant et christum Domini peccare occulte
clamant. Ibi tunc stella multis in medio apparuit
( #Dec.@# 7) die (f. 145' ). In | null | 1cb4a81e-3dd4-40bf-921e-8ccc6572ce4c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
octava sancti Andree
Rigmannus presbiter, qui aecclesiae prefuit suae
85 annos, in Christo obiit. Et inde exiens, natale
Dominicum in Palithi coluit, et in 4 feria ante Pascha
( #an.@# 1015) ad Mersburch venit. In cena Domini
crisma in ejus presentia indignus benedixi. In vigilia
autem sanctae resurrectionis, quae tunc fuit 5
Idus Aprilis, Redbald abbas Wirdunensis obiit, et
Hethenricus ejusdem cenobii prepositus eligitur.
In die sancto archiepiscopus Gero missam cantavit;
et interim Othelricus, Boemiorum dux, advenit, et
dies hos sollemnes duximus admodum hilares. Interea
Hirimannus marchio pascha duxit cum socero,
et inde vix solutus, ad imperatorem cum
nuntio ejusdem Stoignewo diu exspectatus venit.
Idem legatus, mentiri semper solitus, ad cesarem in
occidentali parte, plus ad perturbandum quam, ut
simulaverat, ad pacificandum, ab instabili seniore
suo missus est. Quem cum consociis suimet inperator
suis familiaribus committens, generos suos gratiam
ejusdem nudis pedibus querentes misericorditer
suscepit, et tunc demum nugigerulus ut haec cerneret
presentari jussit, et publice domino ejus respondit.
Hic cum alia, quam cesar preceperit, domi
retulisset, cum prefato comite pacem firmare
cupienti jussu ducis infausti remittitur, et in conspectu
inperatoris et principum ejus fallax et in
invicem disturbans esse convincitur. (f. 146) Tunc
iterum Bolizlavus se ad excusandum, vel inobedientiam
ad emendandum a cesare vocatus, in
presentiam ejus venire noluit, sed coram principibus
suis haec fieri postulavit. Sed quantam
ei benignitatem imperator prius ostenderit, lector,
attende!
7.
Prefatus dux, mille artium scientia plenus,
filium suimet Miseconem ad Othelricum, Boemiorum
provisorem, misit, ut memores mutuae consanguinitatis
se invicem pacificarent et cunctis hostibus
suis et maxime cesari pariter resisterent. Ille vero
hoc omne in detrimentum sui esse compositum a
veracibus accipiens, hunc comprehendit, ex consociis
ejus optimos quosque interficiens, ac caeteros
una cum seniore capto Boemiam reduxit, ac in carcerem
projecit. Quod cum inperator comperiret,
Thiedricum nepotem meum illuc misit, ut satellitem
suum sibi redderet, et si de gratia suimet aliquid
curaret, hunc nullatenus perderet. Cui hoc fertur
dedisse responsum: #Senioris mei jussa in omnibus
sequi tam posse quam velle, mihi admodum necesse
est. Eripuit me nuper indignum omnipotens Deus de
ore leonis, ejusque catulum in perniciem meam missum
mihi tradidit. Et si hunc liberum abire permitto,
certos hostes in patre et filio semper habeo; sin autem
retineo, aliquem cum eo fructum me acquisiturum
sperabo. Videat dominus meus de hiis omnibus, quid
(f. 146' ) sibi placeat ac mihi aliquatenus proficiat,
et hoc totum devotus inplebo.@# Sed cum Thiedricus
cum hac legatione reverteretur, alius mox celeriter
remittitur, qui eundem mitti rogaret, firmiterque
ei preciperet, promittens ex parte cesaris omnem
ejus excludi sollicitudinem et bonam firmari pacem.
Tunc Othelricus nolens volens captivum reddidit,
et imperatorem multum placavit. Bolizlavus
autem de ereptione filii supra modum gavisus, per
internuntios suimet condignas cesari gratias egit;
postulans ut eum sibi ad honorem, inimicis autem
suis ad dolorem remitteret et futuram utriusque remunerationem
ipse veraciter agnosceret. Quod inperator
tunc non posse fieri respondit, sed cum ad
Merseburg veniret, cum communi principum consilio
suorum voluntati suimet se tunc satisfacturum promisit.
Hoc Bolizilavus ut audivit, non bene suscepit,
qualiterque filium in suam redigeret potestatem,
semper tacita mente et crebra legatione revolvit.
8.
Ad condictum cesar ut venit locum, cunctos
optimates, quid sibi de hac re esset faciendum,
consuluit. E quibus Gero archiepiscopus loquitur
primus: #Cum tempus fuit et cum vestro honore id
fieri potuit, me ista hortantem non exaudistis.
Nunc a vobis est mens Bolizlavi ob longam filii retentionem
et custodiam aversa, et vereor, si hunc sine
obsidibus aut aliis confirmationibus remittitis, ut in
posterum fidelis servitii in ambobus (f. 147) careatis.@#
Talia loquentem maxima presentium turba consequitur,
et pars corrupta, id cum honore magno fieri
non posse ingeminat. Vicit pecunia consilium, et
ut hoc Bolizlavo carius esset, in fidem suam, et cum
omnibus quae habebant, Miseconem haec a cesare
suscipiens reduxit, et promissa percepit, ammonens
eundem et filium, ut memores Christi et
firmae Dei, nullum cesari incommodum amplius
inferrent, | null | 4cc6b3ba-5273-4736-ab08-22cdd1fe9198 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nec suos decipi paterentur amicos.
Huic dulci ortatui fistulae blandientis more ab
hiis protinus respondetur, quod factis postmodum
nullatenus completur. Quamvis enim hiis aut fides
parva sit aut nulla, tamen hoc nobis inputant, quod
ex parte cesaris et nostrorum is tam sero remittitur,
qui in numero militum habebatur. Hoc eis erat
semper in animo, et propterea se in presenciam cesaris
non venire affirmabant. Et verum est, quod
vox evangelica testatur, excusationem (Luc. XIV,
18) aliquam hunc querere, qui ab amico familiari
meditatur discedere. Haec inperator agnoscens, a
nobis discessit, et proximos rogationum dies in Capungun
fuit, quo ipse curtem suam de civitate
Cassalun dicta transtulit; et ibi cum consilio
sui archipresulis Heriberti predictam Hethenrico
curam commendavit. Interim ecclesia incipitur
nostra, presente archiepiscopo Gerone, cujus primos
posui lapides in modum sanctae crucis 15 Kalendas
Junii. Et tractatis ibidem rebus necessariis,
in vigilia pentecostes #(Mai 28)@# ad Immedeshusun
venit, illic cum antistite Meinwerco hanc
sanctam festive (f. 147' ) ducens sollempnitatem (Mai. 29).
9.
Illic Val, Corbensis abbas, prius ab cura suspensus,
deponitur, et unus ex Larsemensi monasterio
Druhtmer sine fratrum consensu predictorum
assignatur. Quo ad sedem suam in hac
venienti ebdomada, omnis congregatio exceptis 9
flens abiit, et ut Liudulfus abbas predixit,
locum hunc pene vacuum non sponte reliquid.
10.
In hiis diebus festivis Ernost inclitus
Alemanniae dux, pueri successor Herimanni, cum in
silva quadam illicite venaretur, ab uno militum suimet
plus ignorantia quam voluntate spontanea, ut
cervam sagittare debuit, pro dolor! vulneratur
.
Hic quia mortem sibi imminere perspexit,
socios vocat, et ut reo parcerent supplicatur; et quia
hic tunc presbiterum, quo sua confiteretur peccata,
non habuit, unum ex militibus hujus vice propius
accedere jussit. Quem cum adesse perspiceret: #Omnes,@#
inquid, #accedite, et commortalis vestri
ac peccatoris facta aure cordis percipite, et qualiter
curentur, unanimiter succurrite; absentibusque
cunctis fidelibus peccatricem meimet animam queso
commendate, et uxorem meam, ut honorem suum servet
et mei non obliviscatur ammonete.@# Haec dicens, in
quocumque umquam se aliquid deliquisse recordari
potuit, cunctis presentibus innotuit, et mox de luce
hac 2 Kalendas Junii discessit, sepultus
in Wirciburg juxta patrem suum marchionem Liupoldum,
ut ipse rogavit. Hic juvenis, ut spero, felicem
habet animam, cui, sicut ipse vivens testatus
est, plus placuit, coram multis hic erubescere quam
coram omnipotenti Deo latere. (f. 148) De hoc
exemplum, fratres in Christo, capite, et morbum
interius latentem medico coelesti aperite, et antidotum
ejus salubre nullatenus spernite, et quicumque
sit in fine nostro confessor, non moretur in
gementi professione peccator, ut ab eo in coelis in
veniatur propicius remissor.
11.
Ad supramemoratam sollempnitatem et ad predictum
locum quidam rusticus de occiduis veniens
partibus, novam imperatori legationem detulit, et
hanc nullo nisi eo soli umquam aperire voluit,
portans adhuc stimulum hunc, quo tunc
pecus arans minavit, cum hoc ei coelitus per columbam
jussum fuit. Et hic erat tantae longitudinis,
ut omnes qui eum viderant nimis
ammirarentur. Ipse vero rediens, cunctis interrogantibus
indicat, jussu cesaris, se ad Aquasgrani
post expedicionem venturum, et responsum ab eo
ibidem accepturum. Et quia hanc admonicionem et
crebro aliam innumerabilem inperator sprevit, vindictam
sensit. In nativitate sancti Johannis baptistae,
quae tunc proxima erat, ad Gosleri cesar veniens,
Ernasti ducatum nepti suae et filio ejus dedit; et
inde ad Magathaburg proficiscens, interventum Cristi
militis Mauricii ad exsuperandam hostis Bolizlavi
contumatiam suppliciter rogavit. Dehinc ad locum
qui Sclancisvordi vocatur, cum exercitu glomerato
perrexit, et magnum comprovincialibus et
marchioni eorum (f. 148' ) Geroni intulit [damnum
]. 8 Idus Julii fit nostra congregatio, et
pro defensione debita habitatoribus hiis predatio
magna. Postquam nostri Albim transierunt, inperatrix
et ego cum illa ad Mersburg pergentes, cesaris
adventum in his partibus expectavimus. Nostri autem
ut ad pagum Lusici dictum venerunt, a presidio
ex Ciani urbe egresso temptantur;
quod agnoscentes magnam ex eo multitudinem occidunt,
et Hericum, qui dicebatur Superbus, et qui
ex nostra regione ob omicidium illo fugit, captum | null | f9436c20-f5fc-42a3-b31f-c39f3cf211a8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in vinculis cesari presentabant. Inde usque ad Oderam
inperator profectus, ad locum qui Crosna dicitur,
optimos ab exercitu ad Miseconem
ibi turmatim sedentem misit, ut eum de promissa
sibi fide ammonerent, et ne propter eum ab inperatore
sua perderent bona, cum dedicione sua preoccupare
voluisset, unanimiter rogarent. Quibus is
talibus respondit: #Agnosco me gratia cesaris ab
inimici potestate ereptum ac vobis fidem promisisse;
et eam libenter in omnibus adimplerem, si liber existerem.
Nunc autem, ut ipsi scitis, sum mei patris
dominio subditus, et quia ille hoc prohibet, et sui
milites hic modo presentes talia fieri non paciuntur,
invitus omitto. Patriam, quam queritis, meam, si
possum, defendere usque ad adventum mei patris volo,
et tunc eum ad gratiam cesaris et ad amorem vestrum
inclinare cupio.@# Hoc nostri audientes, regressi sunt,
et haec inperatori responsa detulerunt. Interim Bernhardus (f. 149)
dux cum suis fautoribus, episcopis
et comitibus, et profanorum turba Liuticiorum, ab
aquilone Bolizlavum peciit, et hunc presentem, munita
undiquessecus Odera, habuit.
12.
Cesar autem in inventione Christi protomartiris
( #Aug.@# 3) Oderam transmeans, reluctantem Poleniorum
multitudinem admodum prostravit, et nemo
ex nostris nisi Hodo inclitus juvenis cum Ekkrico et
alio Guncelini comitis satellite cecidit. Hic
cum Sigifrido, Hodonis filio marchionis, ab imperatore
accusatus, eo quod Bolizlavo nimis familiaris
actenus fuisset, eodem die viriliter se
expurgant, et a suis Hodo longe digressus, cum
hostes solus fugientes insequeretur, sagitta per caput
inmissa primo oculum et post vitam perdidit istam.
Sed cum Miseco ejusdem corpus cognosceret, quia
ejus apud nos fuerat custos et sodalis, multum flevit,
et id bene procuratum ad exercitum misit. Eorum
autem, qui ex parte hostili oppecierunt, non
minor erat numerus quam sexcenti, predam relinquentes
nostris ineffabilem. Hoc Bolizlavus, ubi
tunc mansit, ab internuntiis festinantibus mox
rescivit; et quamvis eo libenter pergere voluisset,
tamen presentibus inimicis introitum patescere ausus
non est. Quocumque nostri in navibus declinabant,
illuc ipse cum suis equo sequebatur alato (cf.
OVID. Fast. III, 415). Ad ultimum vero erectis celeriter
velis, nostri per omnem unam navigabant diem,
et inimicis eos tunc comitari non valentibus, litus
optatum securi comprehendunt (f. 149' ), et proxima
incendunt loca. Quod cum eminus dux prefatus
agnosceret, more solito fugit, et nostris fiduciam et
locum nocendi invitus concessit. Dux vero Bernhardus
cum suis imperatori ad auxilium, sicut ei prius
jussum est, venire cum nequivisset, per pedites clam
missos ei eventum rei et necessitatem inobedientiae
indicens, vastatis circumquaque jacentibus locis,
domum rediit. Othelricus quoque, qui cum Bawariis
ad cesarem venire debuit, ob multas causarum
qualitates dimisit. Et quamvis hii imperatorem
non comitarentur, tamen fidele servitium sua
vicinitate ostendunt. Namque Othelricus quandam
urbem magnam, Businc dictam, petiit,
et in ea non minus quam mille viros absque mulieribus
et liberis capiens, incendit eandem, et victor
remeavit. Heinricus autem, Orientalium marchio,
cum Bawariis, comperiens, Bolizlavi milites juxta
se predam fecisse, protinus insequitur, et ex hiis
fortiter resistentibus octingentos occidit predamque
omnem resolvit.
13.
Interim Redingus, Magadaburgensis prepositus,
Nonas Augusti in Christo obiit. Mense
eodem et 14 Kalendas Septembris Eila, venerabilis
cometissa, obiit et in monasterio, quod ipsa
construxit, ab Everhardo antistite traditur
sepulture. Sed antequam haec omnia cesar
comperiret, multum sollicitus, quamvis parvo uteretur
excercitu, tamen potestative, quamdiu voluit, in
hiis partibus fuit, et tunc reversus ad pagum qui
Diadesisi dicitur, venit in angusto, pro dolor! castrametatus
loco, ubi nullus, excepto apum magistro,
qui ibidem tunc interfectus est, sedit. (f. 150) Bolizlavus
autem audiens, imperatorem aliam, quam
intraret, viam hinc exiturum, juxta Oderam omnimodis
sua firmavit. Sed cum hunc jam abisse
comperiret, magnam peditum multitudinem ad locum,
ubi noster consedit exercitus, premisit: precipiens
eis, si aliqua oportunitas sibi accidisset, hujus
saltem aliquam partem ledere temptaret. Insuper
abbatem suum, Tuni nomine, simulata pace ad caesarem
misit, qui protinus ab eo explorator esse
cognoscitur, et ibidem, quousque omnis | null | 9efd0d4d-a14a-45db-a5c6-c723bb9f1399 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
pene exercitus,
factis in precedenti nocte pontibus, paludem
transcenderet prejacentem, detinetur ( #Sept.@# 1). Tunc
ille, monachus habitu, sed dolosa vulpis in actu, et
ob hoc amatus a domino, rediit; et imperator Geroni
archiepiscopo, et Geroni inclito marchioni,
ac Burchardo comiti palatino, residuos
committens, progreditur, et ut se solito cautius circumspicerent,
ortatur. Post hoc ab hostibus prope
in silva latentibus magnus clamor ternis mugitibus
attollitur, et mox nostrum agmen, sagittariis intermixtim
currentibus, ab hiis appetitur. Quibus primo
conflictu secundoque fortiter resistunt, et ex eis
multos palantes occidunt. Set fugientibus quibusdam
ex nostris, confortati hostes glomerantur, et nostros
iterum incurrentes dissipant, et separatos sagittis
fallentibus (f. 150' ) perdunt. Gero autem archiepiscopus
et Burchardus comes vulneratus vix evadentes,
cesari haec referebant. Liudulfus autem juvenis
cum paucis capitur, et Gero ac Folcmarus comites,
cum 200 militibus optimis occisi, spoliati sunt,
quorum nomina et animas Deus omnipotens misericorditer
respiciat, et nos, quorum culpa hii tunc
oppetiere, sibi per Christum reconciliet, et ne quid
tale ulterius paciamur clemens custodiat.
14.
Imperator ut hoc triste nuncium audivit, ad
tollenda interfectorum corpora redire voluit; set
multorum tardatus consilio, id quasi invitus omisit,
et Aeidum antistitem, qui eis licentia infausti ducis
sepulturam impenderet et Geronis corpus marchionis
inploraret, remisit. Venerabilis vero pater
cesari voluntarie consentiens, concito cursu revertitur;
et ut miserabilem aspexit stragem, flebiliter
ingemuit et supliciter pro hiis oravit.
Hunc cum victores et tunc in preda solum morantes
eminus viderunt, de consequentibus timidi primo
fugerunt, deindeque propius accedentem salutaverunt
et sine omni offensione eum abire permittunt.
Hic a Bolizlavo, multum de pernicie nostra gaudenti,
quod postulat inpetrans, sine mora rediit, et corpora
sociorum cum magno labore inimicis faventibus
sepelivit. (f. 151) Funus autem predicti
marchionis et socii ejus Widredi usque ad Mysni fecit
reduci. Haec ibidem Hirimannus comes flebiliter suscipiens,
et usque ad Novam urbem, ubi Gero, Agripinensis
archiepiscopus, et Thietmarus marchio,
frater ejus, vitricus istius, pater autem interempti
comitis, in honore Dei genitricis et sancti martyris
Cypriani, regnante secundo Ottone, abbaciam construxerunt,
cum fratribus suis Guntterio
ac Ekkihardo comitatur. Quae Gero archiepiscopus
tunc terrae commendans, domnam Aethelheidam
ejusque filium Thietmarum et merentes amicos ac
milites solatur.
15.
Interim caesar cum suis ad Strelam urbem
pervenit; et Miseconem cum exercitu subsequi
sciens, Herimannum marchionem ad Mysnensis defensionem
civitatis properare jubet. Ipse vero ad
Merseburg recto tetendit itinere. Miseco autem a patre
nefario instructus, ut primo nostros abisse divisos
nullamque post se custodiam esse relictam
sensit, Idibus Septembris Albim juxta urbem predictam
cum 7 legionibus in ipsa transcendit
aurora, quosdam circumquaque jacentia vastare,
alios vero urbem precipiens inpugnare. Quod Weneinici
conspicientes seque tueri posse
desperantes, superpositae civitatis municionem, relictis
pene omnibus suis, ascendunt. Ob hoc hostes (f. 151' )
admodum gavisi suburbium intrant relictum,
et hoc ablatis rebus inventis incendunt, et
superius castellum in duobus locis accensum infatigabiliter
aggrediuntur. Hirimannus vero comes
videns auxiliatores suos admodum paucos jam defecisse,
Christi pietatem et ejus incliti martyris
Donati intercessionem sanctam prostratus postulans,
mulieres ad succurrendum hortatur. Quae propugnacula
attingentes, lapidibus viros adjuvant,
ignem inpositum, quia defecit aqua, medone extingunt,
et Deo gratias! inimici furorem et audaciam
minuunt. Hoc totum Miseco de monte juxta
posito cernens, socios adventantes exspectat. Qui
depopulantes, et ubi ignis inveniebatur omnia usque
ad Ganam fluvium concremantes, sero lassis
revertuntur equis, et ibi cum seniore suo cras ad
urbem pugnaturi pernoctarent, ni Albim crescere
viderent. Propter hoc exercitus nimis defatigatus
cum securitate inopinata remeavit, et ducis sui cor
anxium hac prosperitate relevavit. Imperator
autem haec ut audivit, quoscumque tunc colligere
potuit, ad succurrendum suo marchioni propere
mittit, et suburbium non longe post redintegrare
precepit. Ad hujus operis supplementum et custodiam
Gero archiepiscopus et Arnulfus presul (f. 152).
8. Idus Octobris cum comitibus caeterisque compluribus
conveniebant. Hiis omnibus ego longe inferior
interfui. In 14 diebus incepta ad unguem nos
perducentes, abivimus, committentes urbem Fritherico
comiti ad 4 ebdomadas.
16.
Gero archiantistes et | null | c859fa83-b432-494d-8cf2-36bf4873481d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ego, ejusdem comes,
ad locum, qui Mucherini dicitur, veniebamus.
Ibi tunc ego de promissis dulcibus eum ammonens,
percepi ab eodem cum baculo ejus, quem hodie teneo,
parrochiam super has 4 urbes, Scudizi, Cotuh,
Bichini et Vurcin, de residuis 5, Ilburg, Pauc, Dibni,
Liubanizi et Geserisca , differens ac in posterum
dicens relicturum, 8 Kalendas Novembris,
presentibus hiis testibus: Heribaldo, Hepone,
Ibone, Cristino atque Seberto. Eodem die ad urbem
Curbici dictam venimus, ubi convenientibus
archiantistitis militibus id manifestavi, quam
misericorditer erga me senior suus egerit. Ibique
de infirmitate venerabilis Fritherunae comperivimus,
ad cujus hospicium tunc nos fuimus; quae, pro dolor!
in sequenti die, id est 6 Kalendas Novembris,
hominem exuit interiorem . Inde Archiepiscopus
ad Magadaburg profectus, omnium
festivitatem sanctorum celebravit, et ego in Wallibici.
17.
Interim Hardvigus, nomine tantum rex, perdita
urbe Fercellensi, quam diu expulso Leone episcopo
injuste possedit, infirmatur, et radens barbam,
monachus est effectus, terciaque Kalendas Novembris
obiit, sepultus in monasterio, Imperator autem
occidentales invisens regiones, quae ibi tunc
erant emendanda correxit.
18.
Post haec autem Eid, antistes egreius, a Polenia
saltem cum muneribus magnis reversus, egrotare
cepit, (f. 152' ) et in urbe Libzi vocata fidelem
Christo animam 13 Kalendas Januarii reddidit.
Et Hilliwardus Citicensis episcopus, ad hujus procurationem
vocatus, mox adfuit, et domum, qua vir
sanctus abierat, optimis redolere odoribus introiens
agnovit; et corpus ejusdem usque ad Misni prosequitur.
Sepelivit illud coram altari, auxilio
comitis Willehelmi, qui ordine suo eandem tunc
custodivit civitatem. Sed quia superius promisi
me de ejus vita in sequentibus dicturum, de magnis
pauca loquar. Erat vir predictus nobilis genere,
dives in prediis, sed paupertate spiritus haec pro
nihilo ducens. Ante benedictionem in Magadaburg
cum caeteris confratribus regulariter ac multum
laudabiliter vivens, et post in divinis gregibus lucrandis
alcius insurgens, pro possibilitate sua apostolicam
imitatus est vitam. Nulla unquam utitur
camisia neque braca, nisi tunc cum missam cantavit;
quam idcirco sepius dimisit, quia se ad hoc
indignum judicavit. Hiemis asperitatem qualiter is
umquam sustineret, multi ammirabantur. Crebro
a suis pene desperatus, in stuba vix recreabatur;
corpus suum nimis afflixit jejuniis, plus nudis pedibus
quam equo laborans. Cum sibi et sociis late
vagantibus victum defecisse vel aliquid arduum
occurrere videret, Deo gratias egit, et omnes hoc
dicere jussit. In baptizando et predicatione continua
et confirmatione non modo suae utilis erat aeclesiae,
sed aliis quam pluribus. (f. 153) De hiis quibus
ipse cum suis vivere debebat rebus, sibi subtractis
pene ducentos aeclesiae suimet acquisivit mansos.
Crisma et clerum raro, templa autem Domini libenter
consecravit, et tunc crebro sine missa. Oculi
ejus ob assiduam fletus nimii effusionem jam caligabant
.
Nobis contemporalibus suis ob crimen
nostrum ejus conversacio displicuit, et ei nostra.
23 annos et amplius labore ineffabili vivens, finem
suum ante predixit, et ut numquam ad Misni poneretur,
multum rogavit. Id namque semper in mente
ob timorem futurae desolationis desideravit, ut ad
locum Colidici dictum, ubi Christi magnus martyr
corporaliter requiescit, et ipse mereretur tumulari.
Sed comes Herimannus, sperans precibus
ejusdem locum sibi a Deo paratum adjuvari, ut
prefatus sum, ibidem fecit eum deponi.
19.
In vigilia natalis Domini Meingaudus, Trevericae
civitatis archiepiscopus, obiit in urbe sua Cophelenci
dicta, sedens 8 annos et 7 menses,
indeque corpus suum ad sedem propriam delatum
honorifice ad antecessores suos locatur. Imperator
haec audiens, de tantorum detrimento patrum turbatur,
qualiterque loca bene suppleret vacua, cum
familiaribus suis tractavit; et natalem Dominicum
in Pathebrunnum festivis peregit gaudiis.
Et post hanc Popponem, Liupoldi marchionis filium
et tunc Bavenbergensis aeclesiae prepositum, Treverensi
prefecerat urbi; et cum is ab Erkanbaldo,
Magociacensi archiepiscopo, (f. 153' ) jussu cesaris et
licentia Virdunensis episcopi, qui primus horum
in ordine fuit confratrum, consecrari debuisset, a
Thiederico, Metensi antistite, eo quod a se justius
haec ordinacio fieri deberet, assidua acclamatione
et humili peticione id incassum prohibebatur. Nam
inperator hunc scripta demonstrantem et banno id
interdicentem non exaudivit, | null | 42eb6ff5-0d22-451a-a109-d13209a75b97 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sed unctionem conpleri
precepit. In hiis diebus vice Eidi presulis
Eilwardus, Thietmari marchionis cappellanus, ortatu
Herimanni confratris a cesare constituitur, et
in Dominica die ante palmas in Merseburg a Gerone
archiepiscopo nobis faventibus benedicitur ( #an. 1016,
Mart.@# 18).
20.
Proximam palmarum jucunditatem inperator
cum Heinrico, venerabili Wirciburgiensis aeclesiae
episcopo, complens, 4 feria ad Bavanberg venit,
ibique Cenam Domini et Passionem cum paschali
tripudio honorabiliter peregit (Mart. 25, Apr. 1). Et
quia Rothulfus, Burgundiorum rex, avunculus ejus,
sicut vocatus erat, huc venire non potuit,
nepotem sibi dilectum obviam sibi pergere rogavit.
Fit eorundem conventio in urbe Argentina
et mutue caritatis invicem larga benignitas consociis
arrisit utrisque. Fuit quoque ibidem Rothulfi
regis inclita conjunx, quae familiaritatis hujus adjutrix (f. 154)
filios suimet duos, senioris autem sui
privignos, cesari commendavit; dilectis sibi militibus
hoc totum dedit in beneficium, quod sibi ab
avunculo suimet tunc est concessum, et quod
Willehelmus Pictaviensis hactenus habuit regio
munere prestitum. Imperator sapienti usus consilio
hoc, voluit cum hiis id sibi firmius subdere, quod
longe prius rex predictus ei sacramentis post mortem
suam sancierat. Omnem namque Burgundiae
regionis primatum per manus ab avunculo suimet
accepit, et de maximis rebus sine ejus consilio
non fiendis securitatem firmam. Episcopatum in hac
regione quodam nobili viro dedit, de quo postea
vix securus evasit. Namque Willehelmus, prepotens
vir in hiis partibus, ut hoc omne comperit,
eundem persequi et ad ultimum fugientem solum
canibus precepit inquiri. Quos cum antistes jam defatigatus
latrantes audiret, quod unicum tunc habuit
solacium, signo sanctae crucis sua post signans
vestigia, quasi mortuus jacuit et ad predam paratus
fuit; et ecce canes rapidi loca eminus olfacientes
signata, ut grandi turbine retroacti, reversi sunt,
et sic verus Dei famulus per incognita nemoris loca
ad amicos perrexit fines. Cesar autem regi et contectali
ejus cunctisque suimet principibus ineffabilem
pecuniam dedit, et firmata iterum antiqua tradicione,
eos abire (f. 154' ) permisit, ipse exercitu
congregato ad Basulam urbem profectus. Sed
cum ibi Willehelmum munitis urbibus resistentem
et introitum sibi prohibere cupientem audiret, parva
multitudine diffisus, amicam manum undiquessecus
colligit, et provincias sibi rebellare presumentes
incendio late flagranti securus desolavit. Cumque se
nullam urbium earundem expugnare pro certo sciret,
reversus est tristis, quod nec hic nec in parte orientali
nocituram hostibus suis intulit molestiam.
21.
Interim inperatrix, in nostris commorata
provinciis, defensionem patriae cum nostris principibus
meditatur. Hostis autem noster Bolizlavus
inter haec nil nostra lesit, sed sua munit, et certus
de eventu cesaris effectus, laetatur et nimis extollitur.
Namque multi, quibus hoc cognitum erat, veraciter
asserebant, si cesar ad eum tunc turmatim
veniret, timorem, quod eundem de nostris
respiceret, restituere, et eum ad servitutem suam,
pace tantum concessa, promptum et fidelem habere
potuisset. Sed Burgundiorum rex, mollis et effeminatus,
bona, quae nepoti suimet promisit, impedire
eorum instinctu voluit, quibus relaxato justiciae
freno velud infelici vitulo per latum liberos currere
placuit. Cum vero iterum ceptis persistere
studuit, eorum conflacione et pessima reluctacione
non potuit. Nullus enim, ut audio, qui sic presit
in regno; nomen tantum et coronam habet, et
episcopatus hiis dat, qui a principibus hiis eliguntur;
ad suam vero (f. 155) utilitatem pauca tenens, ex
impensis antistitum vivit, et hos vel alios in
aliquo extrinsecus laborantes eripere nequit. Unde
hii manibus complicatis cunctis primatibus velud
regi suo serviunt, et sic pace fruuntur. Ob hoc solum
talis rector inter eos dominatur, ut eo liberius malignorum
furor invicem vagetur, et ne lex nova
alterius regis ibi adveniat, quae inolitam consuetudinem
rumpat. Willehelmus comes, de quo predixi,
miles est regis in nomine et dominus in re; et
in hiis partibus nullus vocatur comes, nisi is qui
ducis honorem possidet; et ne illius potestas in hac
regione paulo minus minueretur, consilio et actu
imperatoriae majestati, sicut predixi, reluctatur.
22.
In precedenti estate ( #an.@# 1014) Bernharius,
sanctae Ferdensis aecclesiae pius pater et antistes,
cum se jam ad occasionem hujus vitae vidisset
inclinare, cunctos debitores suos | null | 0804b7b0-045a-4a03-9e58-ee8039beb9fc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad se dulciter vocans,
in Deum et in aecclesiam sibi commissam
humanitus deliquisse ammonuit, et confitentibus
cunctis misericorditer indulsit. Omnes autem, qui
se aliquo contra eum fore culpabiles negabant,
sic arguebat: #Ne queso, filii, sic faciatis! Non concupisco
vos ex mea vel successoris mei parte ullatenus
decipi, sed nunc vos volo a talibus exsolvi et pace
sincera a vobis segregari.@# Is aecclesiam suimet 300
mansis juste adquisitis adauxit, imperatorem suum
et omnes Christo fideles ex corde dilexit, et maxime
sibi subditos summi (f. 155' ) pastoris exemplo amavit.
Sedebat ille vir venerabilis 24 annos, et
turrim unam de lapidibus, qui in hac terra pauci
habentur, juxta Ferdensem aecclesiam fabricari incipit;
et exin subtractus est a nostris aspectibus
lucifer ille 8 Kalendas Augusti. Quod cum
imperator comperiret, ut filius absentiam patris,
sic flevit mortem tanti senioris. In cujus vice Vidzierum,
Coloniensis aecclesiae quondam prepositum,
set tunc ab Heriberto archipresule depositum, 9
Kalendas Septembris diu renitentem posuit, et ab
Erkanbaldo archiantistite consecratum ad sedem
propriam cum honore magno remisit. Notandum
quoque est et non absque singultu gravi proferendum,
quod monasterium in Miminlevo constitutum a libertate
diu corroborata in servitutem redactum est.
Deposito namque ejusdem coenobii abbate Reinoldo,
dispersisque late confratribus hiis, Heresfeldensi
aecclesiae ejusque tunc provisori Arnoldo illud subditum
est.
23.
In quadam provincia Sueviae regionis, et
in comitatu Becilini comitis, accidit res una mirabilis
et admodum terribilis. Una mulier maritata
subitaneae mortis nexibus depressa obiit. Hujus corpus
post lavacionem et debitam procuracionem ad
aecclesiam a merentibus sociis delatum est. Haec a
feretro se ex improviso erigens ac presentes cunctos
fugans, evocat ad se virum suimet cum familiaribus
caeteris, ac hiis specialiter munus singulare asscripsit,
verbis (f. 156) consolata dulcibus; ac post
haec in pace quievit. Mirum est quod dico, sed mirabilis
Domini haec solum opera cognosco; et ne quis
haec vera esse diffidat, testimonium hiis haud vituperabile
profero. Predictus comes hoc imperatori
pro vero retulit, et ille mihi coram multis confratribus
id intimavit. Sepe contigit, quod in imagine
mortuorum callidus homini apparet inimicus,
hunc modis temptans deludere variis; et stulti quique
sic esse autumant. Ego autem veraciter innotesco
cunctis fidelibus, quod post commendacionem
animae ac debitum sepeliendi officium, more Christiano
diligenter completum, corpus illud exanime
numquam ante universae carnis resurrectionem
absque omni ambiguitate complendam resurgit, nisi
meritis justorum ad tempus fiat; quod tunc solum
accidit, cum mundus ista eorum inclita conversacione
floruit. Puto predictam mulierem multum
valuisse, cui post mortem gustatam justum
complere desiderium, et tunc sine gemitu denuo
licuit somno pacis obdormire. Beatus ille est qui
opus bonum acceleracione continuata perficit, nec
moras prolongacione diutina suspendit. Econtra autem
ille miserorum loco assignatur, qui aut justa
prorsus spernere, aut haec, ut non possint compleri,
differre conatur. In utrisque ego sepe culpabilis,
duas tantum res nunc profero, in quibus
memet ipsum graviter (f. 156' ) accuso.
24.
Post decretum in Throtmanni peractum
Richarius, Magadaburgensis aecclesiae presbiter et
spiritualis frater meus, infirmatur; et ego, quia non
eram ibi, eundem non visitavi. Cum autem,
pridie quam ille vir justus obierit, venirem, ad
eum non accessi, sed in posteram distuli diem, et
tunc is sine mea caritate mortuus est. Corpus ejusdem
ad aecclesiam delatum de confratribus nostris,
et quia vigilias sustinere non potui, a vicario meo
custoditum est. Hic non longe post sepulturam ejus
in somnis apparens mihi: #Quare,@# dixit, #non visitastis
me, et psalterium non cantastis, neque memoriam
in Throtmanni inventam fecistis?@# Qui cum
excusacionem meam audiret, respondit: #Male haec,
dereliquistis.@# Et tunc interrogabam eum quomodo
valeret; et ille: #Ut in sabbato,@# infit, #obdormivi, in
alia ad requiei dulcis gaudia transivi.@# Cumque
ego sciscitarem ab eo, qualiter se patris mei atque
matris res haberet: #Bene,@# retulit, sic prosecutus: #Genitrix tua per me tibi indixit, in 2 aut in 5 feria
eam assecuturum.@#
Et haec ingemiscendo evigilavi,
pro certo sciens, communem justorum institucionem
sanctam esse ac salubrem, si custoditur; sin | null | a8f32ea1-2a78-4354-a44b-e318fdf5fbf7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
autem,
grande periculum. Etsi in hoc nullum accuso preter
me, vereor tamen, maximam multitudinem hujus
pacti alteriusque esse prevaricatricem; et quanto
plus spernimus mandata prepositorum, tanto culpabiles
sumus in examine eorum.
25.
(f. 157) Insuper in altero deliqui crimine,
quod me umquam fecisse, penitet ex corde. Redingus,
Parthenopolitanae congregacionis prepositus,
in quadragesima ( #an.@# 1015) quae finem suum precesserat,
me huc venientem caritative suscipiens,
loqui secum in secreto postulat, et obortis mox lacrimis
sic exorsus est: #Subitanea me deprimi morte,
multum timeo, et precedentes causas vobis aperio.
In Arnaburgensi civitate semel et in ista bis sic mihi
ex improviso accidit, ut nec videre vel aliquid potuissem
audire, exuperans hoc celeri auxilio Christi. Ex
hoc tempore nimis sollicitus fui, et confratribus meis
ad hoc, ut spero, idoneis, vulnus iniquitatis mee retecxi;
et quia vos mihi fideles semper agnovi, ad
testimonium meae confessionis supplex loco, quia me
non diu victurum existimo.@# Hanc peticionem devotus
suscepi, ac me in omnibus eidem satisfacere promisi.
Post haec idem me de talibus ammonuit; et
quia tunc tempus congruum non fuit, laudabilis
desiderii sacietatem a me non percepit. Quamvis
alicujus conversi plagam ob infatigabilem conscientiae
meimet peccatricis fetorem libenter non
inspiciam et curare desperem, tamen hujus confratris
onus libenter subirem, si oportunitatem aliquam
nobis ad haec respondere vidissem. In proxima parasceve
Rotmanus, presbiter et archiepiscopi prepositus
Geronis, improvisae necis inpetu (f. 157)
nocte deprimitur et in lecto mortuus invenitur.
Hoc admirabile et nimis terribile cunctis audientibus
videbatur; sed Deo gratias! pridie elemosinam
largitur, et confessionem suam communiter et non
sine fletu magno fecit. In sabbato sancto huc
veni, et sanctam hanc sollempnitatem cum archipresule
meo celebriter peregi ( #Apr.@# 10). Ibi tunc
Redingus, prudens homo et per omnia cautus,
fratri suo et dilectae sorori suam dividens substanciam: #Habete haec,@#
infit, #vobis, ut, cum me cito
corporaliter perdatis, in hac caritate vobis me
fidelem fuisse agnoscatis.@# In nativitate vero sancti
Johannis baptistae cum fratre meo abbate Sigifrido
sui, et ibi preposito sepe memorato ultima
salutacione valedicens, nil me ad acc piendam reconciliacionem
sibi, pro dolor! exibui, nec
hunc me amplius expetere sensi, et cum eundem,
sicut predixi, post mortuum conperirem, tunc
sero hic ingemui; ad quod prius respicere neglecxi.
Prefuit autem confratribus suis tres annos et 6 ebdomadas,
vir pius et sapiens ac nimium fidelis, sepultus
in porticu australi juxta monasterium. Huic
in sequenti successerat anno (1016?) Geddo venerabilis
pater, quondam scolae magister sed tunc
aecclesiae custos, in festivitate apostolorum Petri et
Pauli; in quorum vigilia prius obiit Esico inclusus,
qui multa ob Christi amorem mutaverat loca. (f. 158)
Zelus Dominicae domus, quae est in Christo
mater nostra spiritualis, etsi raro, tamen interdum,
comedit me; ideoque, quod modo sum loquutus, me
preposito intermiscere operi compellit.
26.
Audivi sepius numero, Anglos, ab angelica
facie, id est pulchra, sive quod in angulo
istius terrae siti sunt, dictos, ineffabilem miseriam
a Sucino, Haraldi filio, immiti Danorum rege, perpessos
esse, et ad id coactos, ut qui prius tributarii
erant principis apostolorum Petri ac sancti
patris eorum Gregorii spirituales filii, immundis
canibus impositum sibi censum quotannis
solverent, et maximam regni suimet partem, capto
ac interempto habitatore, tunc hosti fiducialiter
inhabitandam inviti relinquerent. Consentiente hoc
Domino et ob castigandas quorundam suimet infidelium
culpas hostes predictos ad hoc instigante,
tantum insevit persecutor, qui nec suis parcere
umquam didicit; ille inquam supramemoratus,
non rector sed destructor, post mortem patris
sui a Northmannis insurgentibus captus,
cum a populo sibi tunc subdito cum ingenti precio
solveretur, quia ab occulta pessimorum susurracione
se ob hoc servum nominari comperiret,
quod salubriter in paucis ulcisci potuit, hoc impaciens
communi dampno, et, si voluisset scire, sibi
maxime nocenti, meditatur vindicare. Potestatem
namque suam hostibus extraneis tunc relinquens,
securitatem vagatione, pacem (f. 158' ) bello,
regnum exilio, Deum coeli et terrae diabolo mutavit,
et habitata quaeque vastando, sic | null | 27077d85-0ab4-417c-a5bb-24406a82ba8b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
se suorum
non empticium neque volentem dominum, sed spontaneum
crebro se jactavit inimicum late, pro dolor!
regnantem. Iste autem cum grandi labore sui et
contemporalium inter pios impius diu conversatus,
respectu divino mors multorum morte
tarda deprimitur, et fugientibus mox sociis ibidem
sepelitur [ #an.@# 1014]. Quod cum Aethelrad,
rex Anglorum, multo tempore ab eodem
fugatus, pro certo comperiret, gratias agens Deo,
patriam letus revisit, et, collectis in unum cunctis
militibus suis, corpus inimicum exterminare conatur.
Et ut hoc non fieret, quaedam matrona prius
per familiares suos ammonita, servatum pignus a
terra elevans, etsi indigena, tamen ad patrias navigio
direxerat arctos, id est septemtrionalem plagam,
quae hoc nomen ab arcturis duabus, hoc est
ab ursis minoribus atque majoribus sortitur, quas
serpens unus, ut astrologi asserunt, circumdat et
dividit.
27.
Pars terrae illius tantum frigida est, quantum
a solis calore aliena, et mentes incolarum caritatis
geminae expertes ibi sunt Scithe, qui domos
suas secum vehentes, feris et equino lacte pascuntur.
In hiis partibus est unus rex, Gutring
nomine, qui in monasterio Ferdensi sub
episcopo ejusdem loci Erpone in clericatu educatus,
ad diaconatus gradum pervenit indignus. Sed postquam
predictus antistes (f. 159) obiit, iste
elapsus nomen et ordinem, alter Julianus, abjecit,
et vocabulum Christianitatis solum protessus,
in multis invenitur longe alienus. Is a suis primo
ut est agnitus, ilico succipitur, et hereditatio honore
sublimatur. Quod Deo displicet, nemo laudet,
nullus imitetur; presens fructus ob terrorem futurum
spernatur. Et ille rex, servus peccati, filius
mortis, non, ut putat, dominatur, sed cotidiano pondere
aggravatur; de quo Dominus per Esaiam
clamat: #Filios enutrivi, exaltavi, ipsi autem
spreverunt me (Isa. I, 2)
@#. Pro cujus consociorumque
ejus conversione et digna emendacione ac perseverancia
omnis Christianitas oret, et ne tale quid
in membris suis amplius paciatur, Deum imploret.
Quamvis de ille hoc solum dicerem, sunt, pro
dolor! alii, qui similem subiere sententiam, illud
Pauli non attendentes: #Quia melius est viam veritatis
non cognoscere, quam post notitiam declinare (II Petr. II, 21)
@#.
28.
Sed quia nullus ad comprehendendas aquilonaris
regionis varietates, quas natura pre caeteris
mirabiles ibidem operatur, et crudeles populi
istius executiones sufficit, omitto et de geniminis
viperarum, id est filiis Suenni persecutoris,
pauca edissero. Hos peperit ei Miseconis
filia ducis, soror Bolizlavi successoris ejus et
nati; quae a viro suimet diu depulsa, non minimam
cum caeteris perpessa est controversiam.
Hujus proles multum in omnibus patrissantes, dilecti
genitoris corpus delatum flebiliter suscipiunt et
tumulant, et quicquid dedecoris (f. 159' ) patri suimet
ingeri ab Anglis propositum est, paratis navibus
ulcisci studebant. Eorum facinora, quae hiis
intulere plurima, me quia latent, preteriens, illud
stilo breviter aperio, quod mihi quidam pro
veritate sibi cognitum intimavit. Aethelred, rex
Anglorum, obiit anno Dominicae incarnationis 1016,
et in mense Julio predicti fratres Harald et Cnut
,
ac cum duce suimet Thurguto cumque
340 navibus egressi, urbem quandam
nomine Lundunam, ubi regina, tristis nece viri
suimet et defensoris, cum filiis Ethelsteno ac Ethmundo
et duobus episcopis caeterisque primatibus
presidio sedebat, circumdant, et naves singulas 80
viros habentes, per flumen, quod Timisi vocatur,
ducentes, 6 menses eandem impugnant. Regina autem
tunc bello defatigata assiduo nuntios misit, qui
ab eis pacem peterent, et quid ab ea expescerent,
diligenter inquirerent. Respondetur protinus
hiis ab inexplendis hostibus, si regina voluisset dare
filios suos in mortem, seque cum 15 milibus argenti
ponderibus, et episcopos cum 12 milibus et
omnibus loricis, quarum milia 24 numerus incredibilis
erat, redimere, et ad haec speranda 300º'
obsides electos dare voluisset, sibi tantum sociisque
suimet pacem cum vita adipisci potuisset; sin autem,
omnes ter clamabant eos una gladio
perituros. Venerabilis vero regina cum suis hac
logatione admodum turbata, post longam estuantis
animi deliberationem, se sic facturam spopondit,
et id cum prenominatis militibus firmat. (f. 160)
Interim confratres duo noctis silentio,
in navicula promissum evadentes | null | 9f279bd0-cb1b-42cf-9fdc-15b2ed611e36 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
periculum,
quoscumque poterant ad defensionem patriae et
ereptionem matris, hoste adhuc hoc ignorante, congregabant.
Sed cum in una dierum Thurgut piratarum
dux ad depopulandos fines proximos cum
multitudine egrederetur, ex improviso hostibus occurrens
eos offendit; et ut eosdem eminus aspexit,
socios exortans, viriliter hos adiit, et ceciderunt
utrimque Aethmun et Thurgut cum maxima
sociorum multitudine. Et nec hiis neque aliis ulla
spes optatae venit victoriae; sed vulnerati sponte discescerunt,
hoc solum gementes, quod sic fortuitis id
accidit casibus. Nobis autem scriptura (Sap. II, 2.)
prohibet credere fatum vel casum aliquid esse.
Dani tunc, quamvis imbecilles, socias tamen
naves visitant; et intelligentes, urbi solatium ab
Aethelsteno superstite et Britannis venientibus afferri,
truncatis obsidibus, fugiunt. Et destruat
eos atque disperdat protector in se sperantium Deus,
ne umquam solito hiis vel aliis noceant fidelibus! In
ereptione civitatis illius gaudeamus, et in caetero
lugeamus.
29.
Percepi quoque a relatu predicti hominis
Sewaldi factum miserabile ac idcirco memorabile,
quod perfida Northmannorum manus, duce ad hoc
Thurkilo, Cantuarae civitatis egreium antistitem,
Dunsten nomine, cum caeteris caperent,
et vinculis et inedia ac ineffabili poena,
more (f. 160' ) suo nefando, constringerent. Hic
humana motus fragilitate, pecuniam eis promittit,
et ad hanc impetrandam inducias posuit, ut si
in hiis acceptabili redemptione mortem momentaneam
evadere nequivisset, semet ipsum gemitibus
crebris interim purgaret, hostiam Domino vivam ad
immolandum. Transactis tunc omnibus designatis
temporibus, vorax picarum caribdis Dei famulum
evocat, et sibi promissum celeriter persolvi tributum,
minaciter postulat. Et ille ut mitis agnus: #Presto sum,@#
inquit, #paratus ad omnia quae in me
nunc presumitis facere; ac Christi amore, ut suorum
merear fieri exemplum servorum, non sum hodie turbatus.
Quod vobis mendax videor, non mea voluntas,
sed dira efficit mihi egestas. Corpus hoc meum,
quod in hoc exilio supra modum dilexi, vobis culpabile
offero, et quid de eo faciatis, in vestra esse potestate,
cognosco; animam autem meimet peccatricem
Creatori omnium, vos non respicientem, supplex
committo.@# Talia loquentem profanorum agmen
vallavit, et diversa hunc ad interficiendum arma
congerit. Quod cum eorum dux Thurcil a longe
vidisset, celeriter accurrens: #Ne, queso, sic faciatis!
infit. Aurum et argentum, et omne quod hic habeo
vel ullo modo acquirere possum, excepta navi sola,
ne in christum Domini peccetis, libenti animo vobis
omnibus trado.@# Tam dulci affatu infrenata sociorum
ira, ferro et saxis durior, non mollitur, sed effuso
innocenti sanguine placatur, quem communiter
capitibus boum et imbribus lapidum atque lignorum
infusione (f. 161) protinus effundunt. Inter tot frementium
impetus potitus est coelesti jucunditate,
ut signi sequentis efficatia protinus testatur. Unus
namque inter primicerios membris effectus debilis,
agnovit in semetipso, quod deliquit in Christi electo,
sicut scriptum est: #Mihi vindictam, et ego retribuam,
dicit Dominus (Rom. XII, 19)
@#. In hoc Christi
adletae triumpho miseri ejusdem persecutores devicti,
Deum et pecuniam a duce suimet sibi
exibitam, et ad ultimum, nisi resipiscant satisfacientes,
perdiderunt animam, et ille cum stola, innocentia
mentis et corporis hactenus dealbata, et tum
rubro intincta sanguine, divinum placavit obtutum.
Hunc intercessorem nos peccatores precibus
assiduis acquiramus, et apud majestatem divinam
plurimum valere credamus.
30.
In supra memorati circuitu anni (1016)
quae mala christicolis peccati vindex bissextus
intulerit, non sine gravi merore edissero. Magadaburg
a Bernhardo marchione cum magna
multitudine appetitur in nocte, et ibi miles archiepiscopi
innocens capitur et alter vulneratur.
Quarta Idus Februarii et in 6 feria subsequuturae
signa miseriae, in ipso noctis crepusculo, tonitrua
cum fulminibus et magnis tempestatibus in
diversis nocentia locis terribiliter intonuere. Quidam
namque confractis a tali impetu domibus obierunt,
alii autem vulnerati vix mortem evasere. In
silvis cadentibus magnum quoque accidit damnum.
Palatinus comes Bernhardus paralisi percutitur.
In provincia, quae Hassegun dicitur,
4 confratres, quorum haec sunt nomina: Aelli, Burchard,
Thiedric et Poppo, a quodam libero, qui Ber
dicebatur, milite bono, sepe contempti, collectis
agminibus irruentes in eum, non minus (f | null | c6bf676b-2e5f-436f-86bc-bd8b87d3f4ae | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. 161)
quam viros 100 scutatos habentem perimerunt,
nonnullis utrimque oppecientibus ( #Jul.@# 26).
31.
In Longabardia Saraceni navigio venientes
Lunam civitatem fugato pastore invadunt, et
cum potentia ac securitate fines illius regionis inhabitant,
et uxoribus incolarum abutuntur. Quod cum
domno apostolico, nomine Benedicto, fama deferret,
omnes sanctae matris aecclesiae tam rectores quam
defensores congregans, rogat ac precipit, ut inimicos
Christi talia presumentes viriliter secum in
rumperent, et, adjuvante Domino, occiderent. Insuper
ineffabilem navium multitudinem tacito premisit,
quae eis redeundi possibilitatem interciperet.
Hoc rex Saracenus animadvertens, primo indignatur,
et tandem paucis comitatus navicula periculum
imminens evasit; sui vero omnes conveniunt, et
adventantes prius irruunt hostes, eosque mox fugientes,
miserabile dictu, 3 dies et noctes prosternunt.
Respexit tandem Deus, gemitu piorum placatus,
et odientes se fugavit et in tantum devicit, ut
nec uno de hiis relicto, interfectorum et eorundem
spoliorum multitudinem victores numerare nequirent.
Tunc regina eorum capta, ob audaciam
viri capite plectitur. Aurum capitale, ejusdem
ornamentum, invicem gemmatum, papa sibi pre
caeteris vendicavit, postque imperatori suam transmisit
partem, quae mille libris computabatur. Divisa
omni preda, victrix turba laeta mente ad propria (f. 162)
revertitur, et triumphanti Christo dignis
persolverat odas. Rex autem predictus, morte conjugis
et sociorum admodum turbatus, summo pontifici
saccum castaneis refertum remisit, et per
hunc portitorem, tot se in proxima estate milites
sibi esse laturos, intimavit. Percepta hac legatione,
papa marsuppium eundem, milio plenum, internuntio
talibus dictis reddidit: #Si non sufficiat
sibi apostolicam satis laesisse dotem@#, #secundo
veniat et tot loricatos vel plus se hic inventurum pro
certo sciat (Prov. XVI, 9)
@#. Homo cogitat et loquitur,
Deus judicat; quem suppliciter quisque fidelis oret,
ut talem plagam misericorditer amoveat et necessariam
optatae pacis securitatem pius indulgeat.
32.
In insula, quae dicitur Augia, 17 Kalendas
Novembris 9 naves hominibus promiscui sexus tunc
inpletae mari immerguntur. In occidente Lanbertus,
Reinherii filius, cum suis victus ab hoste Godefrido,
multorum inimicus occubuit [ #an. 1016 Sep.@# 12].
Non fuit enim in terra hac tunc deterior
illo, qui multos in aecclesiis cum fune campanarum
strangulavit. Quot homines hic exhereditaret vel
occideret, nullus explicare valet. Numquam is
de perpetrato facinore penitentiam suscipere curavit.
Ille cum fratre suimet Reingerio Wirinharium et
ejus germanum Reinzonem pariter occidit.
Hujus pater ad Boemiam ab Ottone in exilium
missus, ibidem moritur. Ipsa eorundem patria (f. 162)
viventes doluit, amissos gaudet. Hoc dumtaxat
conqueri debemus, quod eo die propter nocentem
ex utraque parte congredientium tot inculpabiles
ceciderunt.
33.
Caeterae vero in hiis partibus strages,
pro dolor! in illis temporibus evenere. In regno
namque pacifici et per omnia venerabilis Rotberti
regis, comprovinciales hii mutuo confligentes,
interfecti sunt plus quam tria hominum
milia. Nec est a me pretereundum, quod post haec
accidit inexuperabile damnum. Namque avunculus
meus, comes Heinricus, in Christo et in hoc
seculo multum valens, gratulabundus justa senectute
et bono fine, utriusque debitum persolvit naturae
6 Nonas Octobris. Insuper Wigmannus
comes, utilis in omnibus patriae, ortatu secundae
Herodiadis miserabiliter servili presumptione corruit.
Sed unde hoc evenerit, lugubri sermone aperiam.
Inter predictum et comitem Baldricum
longa fuit contentio, quae Baldricum sepe in prelio
devictum mutuo in tantum humiliavit, ut inter caeteros
primates cum magno versaretur dedecore.
Omnem suimet prosperitatem Wigmannus equo ferens
animo et divine asscribens clementie, pacis
federe discordiam diu insanientem sedare meditatur,
et hostem amicabili peticione ad domum suam vocans,
convivio et munere accepto placat, et ab
eodem ad confirmandum inceptae dilectionis vinculum
invitatur, insibilante hoc per uxorem suam
antiquo serpente, ut qui per vim numquam (f. 163)
capi potuit, dolosi saltim retibus ingenii vinceretur.
Tunc conivebat laudanda simplicitas herilis animi,
quod poposcerat simulata equitas fallentis amici.
In primis optime suscipitur, et ilico infecta veneno
potione turbatur. Post hoc nimio dolore protinus
ingravescente, sequentem ibi vix exspectabat diem,
et ut bene remuneratus et caritative salutatus abiit,
militibus suis ibidem dolose tardatis, a quodam
servo furtive prosternitur, presente ejusdem
seniore Baldrico | null | 824822aa-9a40-4ee6-ad26-640da36b0912 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, et hoc nullatenus ulciscente. Tunc
unus ex suis comitibus, ut nefandi sceleris auctorem
occidit, mox interfectus oppetiit. Fugiente tum
Baldrico et conscientiam in hoc manifestante, miseria
talis fama vulgante dilatatur, et Thiedricus,
sanctae Mirmingendensis aecclesiae presul, materterae
meae [filius], juxta qui exspectabat, primus
advenit, ac dilecti obitum amici merore questus
insolabili, corpus usque ad Fretheni civitatem
comitatur, et hoc ad patres suos collocare sumopere
studuit.
34.
Dehinc missis per omnem hanc regionem suimet
nuntiis, ipse comprovinciales et affines haec ad
vindicanda excitat, et cum valida manu urbem predicti
hostis, nomine Upplan possedit,
contigua devastans loca et igne consumens. Advenit
tandem Bernhardus dux, nepos meus, qui jure filii
prefati comitis adhuc parvuli et tocius hereditatis
tutor et nefandi criminis ultor extiterat; et
hic tristes, quantum valuit, milites solatur; cum
caeteris fautoribus (f. 163) urbanos nocte dieque
lacessat. Interim imperator a Burgundia, ubi magnam
estatis partem morabatur, digressus, ut primum
omnem rei eventum comperit, navigio illuc
pergere festinavit, et in illo itinere Gevehardus,
Heriberti comitis filius, nepos meus, regiaeque
majestati tunc multum acceptus, ac omni probitate
precipuus, obiit [ #an. 1016, Nov.@# 8], imperatorem
et omnes in hiis partibus constitutos tristes
post se relinquens. Archiepiscopus autem Coloniensis
Heribertus, multum ex parte sui militis
Baldrici sollicitus, imperatorem sepe interpellat,
quo urbem diu possessam suae vellet subdere potestati;
cujus assidua peticione imperator devictus
consensit. Hoste jam tunc cesaris abeunte, urbs
Upplun dicta omnino destruitur, et cometissa
ibidem diucius turbata, cum omnibus quae habebat,
pro dolor! servatur. Omnis maledicio, quam
sibi beatus Job inprecatus est, huic talem promerenti
eveniat. In presenti tempore tantum mali
percipiat, ut in futuro veniam saltem sperare liceat.
Quicumque in auxilium ejus in hoc umquam
asspiret, convertatur ad Deum, et se vehementer
peccasse confessus, ad emendationem condignam
festinet: quia sibilo venenosae aspidis caret aecclesia
tanti defensoris. In hoc autem anno Thiedricus
antistes et Hirimannus comes, Gerbergae filius,
de inani re mutuo certantes, sua vastabant. Dehinc
amicis persuadentibus ac maxime jussu imperatorio
sedati, presenciam cesaris utrimque prestolabantur.
35.
(f. 164.) Anno Dominicae incarnationis 1017,
Kalendis Januarii Gero archiepiscopus jussu imperatoris
Bernhardum marchionem nudis pedibus
emendationem sibi promittentem suscepit et aecclesiae
presentavit, solutis omnibus bannis ab eo inpositis.
Imperator a Palithi, ubi celebravit natale
Domini, exiens, in Alstidi epiphaniam Domini
sollempniter peregit, et in sacra nocte eadem
Frithericus comes, fidelis Christo et seniori suo,
obiit in civitate sua Ilburg dicta. Hic quia sapiens
erat et sibi finem hujus vitae jam appropinquare
cernebat, predictam civitatem fratris suimet
filio, nomine Thiedrico, ea racione dedit, ut cum
laude sua, quia heres suimet fuit et aliter hoc legitime
fieri non potuit, liceret sibi tribus suis filiabus
predium omne, quod remansit, tradere. Hujus comitatum
et super Siusili pagum potestatem ille Thiedricus
inperatoris munere post suscepit. Fit
publicus principum in Altstidi conventus; inter Bernhardum
marchionem et patrui memet filios litigium
cum emendatione sibi accepta et juramento pacificatum
est. Inter Thiedricum antistitem et Hirimannum
comitem inimiciciae diu exortae, et odium, quod erat
inter Eggihardum et confratres, Udonis filios senioris,
usque in tercias Octobris Kalendas ab imperatore
sedatum est. Ibi etiam promisit Geroni
archiepiscopo Bernhardus marchio 500 argenti talenta
pro dampni recompensatione inlati. Optima
quaeque imperator ibi diu conversatus fecit. Fit pax
inter Gevehardum et Willehelmum comites. Nuntii
de Italia huc venientes gratulabundi ad sua redeunt.
Iter imperatoris ac occidentem dispositum ob viae
asperitatem dilatum est. (f. 164' ) Imperator hoc,
quod ex parte Bolizlavi rogatur, laudat, convenisse
ad eum principes suos; et si quid boni vellet
sibi exhibere, cum eorum consilio libenter acciperet.
Mittuntur invicem nuntii, et induciae ponuntur.
36.
Cesar interim ad Merseburg veniens, certitudinem
rei hujus exspectabat. Ibi tunc multi latrones
a gladiatoribus singulari certamine devicti, suspendio
perierunt. Et archiepiscopi duo, Erkanbaldus
et Gero, et Arnulfus antistes cum comitibus
Sigifrido ac Bernhardo caeterisque principibus
juxta Mildam fluvium quatuordecim dies sedebant,
Bolizlavum per internuntios suimet ad Albim
venire rogantes ad colloquium a se diu desideratum.
Et | null | eaa9352e-ee7c-4f0a-9ec8-218a158a2bf8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
hic tunc erat Sciciani, et ut legationem
audivit, se ob timorem hostium suimet illo venire
dixit nullatenus audere. Et nuntii: #Quid si,@# inquiunt, #seniores nostri ad nigram veniunt Elstram, quid facis?@#
Et ille: #Nec pontem hunc,@# infit, #preterire volo.@#
Talibus dictis reversi sunt, dominisque haec
omnia intimabant suis. Imperator autem purificationem
sanctae Dei genitricis nobiscum celebrat. Post
hanc episcopi et comites ob contemptum Bolizlavi se
fallentis tristes adveniebant, et imperatoris mentem
apertis legationibus incendunt. Ibi tunc de futura
expeditione tractatur, et fidelis quisque ad hanc
preparari monetur, et ut ullus intra nos et publicum
hostem deinceps mitteretur nuntius vel susciperetur,
firmiter ab augusto (f. 165) prohibetur,
et quis hoc hactenus agere presumeret, diligenter
inquiritur.
37.
Dehinc imperator a nobis proficiscens, ad Magadaburg
venit ( #an. 1017, Febr.@# 9), magno ibidem
susceptus honore. Postera luce, id est dominica die
( #Febr.@# 10), quia septuagesima tunc instabat, carnem
deposuit. Et in 2 feria ( #Febr.@# 12) archiepiscopus
capellam septemtrionalem benedixit, presente
imperatore. In proxima autem die oritur commocio
inter socios archiantistitis et Bernhardi marchionis,
quae sine periculo sedatur et episcopo honorifice finitur.
Conveniunt ibidem fures jussu imperatoris, et
a congredientibus devicti, laqueo traduntur. Multa
salutem patriae respicientia ibidem finiuntur. Inde
Gunterius conversus causa Liuticios predicandi
ivit . Sed cum ego multa sepe questus sim
imperatori de parte meimet parrochiae ab aecclesia
Misnensi injuste ablata et scriptis restituta, cumque
bona inde mihi profutura sperarem, aliter quam
ratus sim hoc evenire cognoscebam. Namque in
cathedra sancti Petri, quae est 8 Kalendas Marcii,
cum sederet imperator et presentes episcopi adessent
Gero, Meinwercus, Wigo et Ericus et Eilwardus,
surrexi et lamentationem meam feci. Tunc imperator
et archiantistes, a quibus sperabam auxilium, jusserunt
mihi, Deus scit invito, qui hiis resistere non
presumpsi, ut parrochiam in orientali parte Mildae
fluminis jacentem, id est in burgwardis Bichni
et Vurcin Eilwardo concederem, et quam ille in occidentali
ripa tunc teneret, (f. 165) mihi hoc
numquam desideranti relinqueret. Id concambium
baculis firmavimus mutuis. Testificor coram Deo et
omnibus sanctis ejus, id quod residuum fuit, tunc
nullo modo dereliqui. Jussit quoque imperator, ut
villas tres, quae sub praedicto erant episcopo
Hirimannus marchio aut Misnensi aecclesiae sacramento
retineret aut mihi redderet.
38.
Eodem die imperator et contectalis sua a Gerone
archiepiscopo magnis honorantur muneribus.
Crastinoque ( #Febr.@# 24) inde pergentes, tercia
die, id est dominica, ad Halverstidi pervenerunt;
quos ibi Arnulfus presul magnifice succepit, et duas
noctes secum habuit; 3 feria ad Quidilingeburg
profecti, ab Ethelhida venerabili abbatissa non minori
gloria ornantur. Quarta die monasterium in
occidentali monte situm, ubi sponso coelesti
sanctimoniales monachico habitu serviunt, ab
Arnulfo antistite presente augusto dedicatum est 3
Kalendas Marcii, auxiliante eum ad hoc Gerone
archiepiscopo caeterisque confratribus ( #Febr.@# 27).
Ibi tunc inperator talentum auri dedit ad altare.
Inde tunc percepta a nepte sua caritate magna ad
Goslerriam tendens villam, ibidem 4 sedebat
ebdomadas; hanc enim tunc multum excoluit.
Et quia tunc Quadragesima fuit, quae Christo
oportebant et seculo in multis necessaria erant, operari
studuit. Post haec Bertoldus, Liutharii filius, cum
suis fautoribus urbem Munnam Kalendis Aprilis
conducto custode diluculo ( #Apr.@# 1) intrans (f. 166),
Baldricum, Wigmanni comitis inclitum satellitem,
cum consociis diu repugnantem, occidit, victorque
insedit.
39.
Pridie ego ad Misni presidio veniebam. In hac
ebdomada principes nostri edictu cesaris ad
Gosleri conveniunt, ibique tunc avunculo
meimet Sigifrido comitatus fratris Heinrici commendatur,
et expedicio in nostris partibus ordinatur,
caeteraque patriae periclitantis proficua et admodum
necessaria disputantur. Imperator inde progressus,
hoc malum, quod predixi, primitus comperiens,
de futura perturbacione sollicitus fuit. In
illo vernali tempore et in Bernhardi marchionis
potestate nascitur ovis cum 5 cruribus. In mense
Aprili et 6. Idus ejusdem cum jam plenalunium esset,
luna a multis visa est ut nova, hora diei
tercia diu rutilans. Palmas ( #Apr.@# 14) rex celebrat
Magoncia et in Ingilnenem pascha, et in | null | 90976f1d-37b7-4779-a851-ac2ee1e3eaff | latin_170m_raw | null | None | None | None |
his
partibus magis honorifice ac potestative numquam
fuit. Et quia ob tantam sollempnitatem ( #Apr.@#
21) maxima ibidem finiri non poterant, ad Aquasgrani
ponitur conventus, et tunc illic cum consilio
Heriberti archipresulis Thiedricum Metensem episcopum
et Heinricum fratrem ejus placavit. Regina
autem a Froncanavordi a cesare discedens, cum
ad locum, qui Capungun dicitur, veniret, infirmatur,
et ibi tunc Deo promisit, se ad laudem ejus unum
facturam monasterium. Sed quod inter haec accidit,
hiis adnecti haud incongruum est.
40.
In urbe Parthenopolitana duae consorores
fuere, quarum prior Alwred et junior Irmingerd
dicebatur. Ambae admodum (f. 166) laudabilis vitae,
non cum caeteris sanctimonialibus conversando, sed
singulariter in aecclesia, quae Rotunda dicebatur,
Christo ejusque dilectae genitrici sedulum exhibebant
obsequium. Junior autem exteriorum lumen oculorum
perdens, interiori aciae eterno fruitur splendore,
et non longe post ad patriam semper optatam 6
Idus Februarii transiit. Hujus senior germana nepti
suae innixa Fritherunae, et crebro amissae sororis
et assiduae infirmitatis dolore deficiens, nil nisi
14 ebdomadas et tres dies supervixit. Haec
pridie quam carnis debitum persolveret in excessu
mentis effecta, in presentiam sanctae Dei
genitricis delata est, ubi Taginonem et Walterdum
archiepiscopos et Aeidum presulem venerandum
magno lucentes honore sibi indulgere promeruit.
Cognovit quoque ibidem materteras Geronis archiepiscopi,
Mirisuidam ac Emnildam et Eddilam
nomine, quae abbaciam relinquens suam, Christi
amore juxta monasterium doctoris gentium Pauli
Romae includitur, et aliam, quae Odd dicebatur,
omnes illud spalmographi canentes: #Placebo Domino,
in regione vivorum (Psal. CXIV,)
@#. Interim
presentibus cunctis haec mortua videbatur; tandem
expergiscens et oculos elevans, quod vidit omnibus
innotuit: #Hactenus,@# inquiens, #vobiscum libenter
commorabar, nunc consideratis multo melioribus
hiis, piget in hac lutea me amplius manere casa.
Dicam vobis in veritate, quod cras vos relictura, locum
mihi preordinatum (f. 167) munere divino possidere
debeo.@# Sicque factum est. Transiit autem anima ejusdem
in Christo felix 11 Kalendas Junii. Hoc
verum esse, fratres in Christo, mihi credite, et has
aeclesiae adjutrices nostrae admodum utiles esse, pro
certo scitote. In suas orationes sanctas me peccatorem
heae succeperunt, et nil umquam boni ex mea
parte, pro dolor! receperunt.
41.
Inperator autem audiens contectalem suam
levius habere et votum Domino fecisse, grates
Christo persolvit ex animo, et pentecosten ( #Jun.@# 9)
in Wirthunu, quam primo sanctus Dei sacerdos
Liudigerus suis construxit inpensis, venerabiliter
celebravit, abbate Hethenrico sibi pleniter ibidem
servienti. Postera die, id est 4 Idus Junii,
Thieddegus, Pragensis antistes ac martiris
Christi successor Aethelberti, viam universae
carnis fideliter adiit. Hic in nova educatus Corbeia,
medicinali arte optime instructus est. Quem
Bolizlavus senior ob inobedientiam Christi preconis
paralisi percussus, licentia Thietmari abbatis vocavit,
ejusque magisterio levius habere cepit. Sed
lampas ardens Woitegus, cum ex hujus mundi
caligine, ut predixi subtraheretur, auxilio
prefati ducis sedem suam is a tertio Ottone ad regendum
suscepit; de qua post mortem Bolizlavi senioris
ab equivoco ejus et filio sepe expulsus, toties
a marchione Ekkihardo reducitur, et magnas patitur
injurias. Hic hospites, ut sanctus jubet Gregorius
non solum ad (f. 167) se invitavit, sed etiam traxit,
hoc maximum habens vitium, quod ob morbum sibi
innocentem bibebat supra modum. Paraliticus
enim erat, manuum tremore assiduo sine asstantium
auxilio presbiterorum missam canere
non potuit; sicque usque ad finem languescens,
bonis, ut spero, animam curabat medicaminibus.
42.
Interea Mararenses Bolizlavi milites magnam
Bawariorum catervam dolo circumvenientes
incautam occidunt, dampnum, sibi ab eis illatum
prius, ad partem haud exiguam ulciscentes.
Cesar vero ad orientem tendens, inperatricem ad se
in loco, qui Pathrebrunnun dicitur, venire jubet.
Inde ambo usque ad Magadaburg profecti, a
Gerone archiepiscopo honorifice suscepti sunt. In
sequenti vero nocte, id est dominica, et Nonas Julii,
tempestas ingruit horrida, homines cum pecoribus
simul et aedificiis ac frugibus late consumens. Inmensus
quoque fragor silvas concutiens vias omnes
nimis occupabat. Postera die inperator cum conjuge
et exercitu Albim transiens, ad Liesca,
curtem quondam Vigonis episcopi et tunc feris
innumerabilibus inhabitatam venit, duasque ibidem
noctes in | null | 3fba70a7-2d01-4656-9bed-d0f4e69b1c9b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
castris sedens, tardantem turbam expectavit.
Et post haec regressa inperatrice caeterisque
compluribus, ipse turmatim processit. Ipsa vero
die Heinricus, quodam Bawariorum (f. 168) dux,
a Bolizlavo, quo pacis firmandae gratia perrexit,
cum nunciis ejusdem rediit; quem inperator
audita referentem, sua iterum legacione remisit, nilque
ibi proficientem, ad dominam et sororem suam
abire sinit.
43.
Interea in monte sancti Johannis baptistae,
qui juxta Parthenopolim positus eidem est cum appertinentibus
universis subditus, res admodum miserabilis
12 Kalendas Augusti et dominica nocte
accidit. Horum in dormitorio confratrum lucerna
quaedam ardens major solito illuxit, et proxima
occupans, hoc, ibidem quiescentibus id sero intelligentibus,
voraci flamma consumpsit. Et cum tale
periculum omnes evaderent, unum ex hiis causa
sacerdotalem eripiendi apparatum subito regressum,
et in medio ignis peccata suimet confitentem perdiderunt.
Hujus nomen erat Hemico . Dehinc
monasterium ab ejusdem loci abbate Sigifrido 8 annos
optime elaboratum ardens, presentium posteaque
advenientium corda turbavit. Insuper duas
ejusdem capellas cum refectorio caeterisque adherentibus
officinis ignis late flagrans absorbuit; de
cujus avaris faucibus divina pietas et confluentium
summa devotio omnes sanctorum reliquias et maximam
thesauri partem eripuit. Facto autem mane,
urbis predictae habitatores et qui ibidem presidio ab
imperatore relicti fuerant, conveniunt, (f. 168) detrimentum
tale nimio merore conquesti. Corporis
autem perusti tenues favillas mane confratres sumopere
colligentes, suis apposuere predecessoribus;
abbatique suo tunc absenti per internuntium suimet
eventum miserabilem indixere. Qui ut haec comperit,
suis specialiter accidisse peccatis cognoscens,
quia emendare nequivit, honesta gravitate tulit.
44.
Dum haec aguntur, Miseco, Bolizalvi filius,
Boemiam absencia Othelrici ducis sui minus solito
repugnantem cum 10 legionibus invadens, duos
dies predatur eandem, et cum innumerabili captivorum
multitudine reversus, patrem gaudiis replevit
inmensis. Cesar vero cum exercitu suo et
Boemiorum atque Liuticiorum comitatu immenso
obvia quaeque devastans, 5 Idus Augusti ad urbem
Gloguam, ubi Bolizlavus cum suis eos prestolatur,
sollicitus venit, et provocantem inter sagittarios
latitantes hostem nostros persequi prohibuit. Inde
electas ab exercitu valido 12 legiones ad urbem
Nemzi, eo quod a nostris olim sit condita,
dictam premisit, quae habitatoribus hiis
venturum preoccuparent auxilium. Quibus castra
metatis, hostes adventare rumor indixit; et in nocte
tenebrosa ac in magna imbrium effusione hos ledere
nequaquam valentes, quosdam effugarunt, nonnullosque
civitatem intrare inviti paciebantur. Posita
est autem haec in pago Silensi, vocabulo hoc a quodam
monte nimis excelso et grandi olim sibi indito
; (f. 169) et hic ob qualitatem suam
et quantitatem, cum execranda gentilitas ibi
veneraretur, ab incolis omnibus nimis honorabatur.
Imperator autem post tres dies ad eandem cum
exercitu valido veniens, castris eandem undiquessecus
circumdari jubet, sperans sic omnem hosti
suo claudere accessum. Sapiens ejusdem consilium
et in omnibus bona voluntas multum ibi prodesset,
si in efficiendis rebus auxiliantium sibi affectus hunc
adjuvaret. Nunc autem per omnes custodias presidium
urbi in noctis silentio advenerat magnum. Tunc
omnigenorum species instrumentorum a nostris
parari jubentur, et mox ex parte contraria hiis admodum
similia videntur. Numquam audivi aliquos,
qui meliori pacientia ac prudentiori consilio se umquam
defendere niterentur. Ex parte gentili crucem
sanctam erigebant, ejusdemque auxilio hos vinci
sperabant. Si quid hiis prosperi accidit, numquam
exclamabant, nec adversitatem aliquo gemitu
ingravescente aperiebant. Interim Mararenses Boemiam
ingressi, urbem quandam expugnant, et cum
preda ingenti incolumes exibant. Quod cum marchio
Heinricus hos petere cum exercitu conatus audiret,
festinus insequitur; et occisis ex eorum numero
plus quam mille viris, fugientibusque caeteris, captivitatem
hanc omnem solutam domum remisit. Neque
tacendum est quod alii milites Bolizlavi urbem
Belegori dictam 18 Kalendas Septembris aggressi,
et bello eam inpugnantes diutino, Deo gratia! nil
proficiebant. Liuticiorum autem magna multitudo,
quae domi fuerant, quandam civitatem profati ducis
petierunt. Ibique plus quam (f. 169' ) 100 socios
perdentes, cum ingenti tristicia remeabant, posteaque
ejusdem bona multum vastabant.
45.
Hiis quoque adjiciam mortiferum Godefridi
ducis et Gerardi comitis congressum. Illi namque
diu invicem discordes certum condixere diem, qua
cum suis fautoribus haec certo duelli judicio discernerent.
Mense Augusto ac 6 Kalendas Septembris
in quadam prati florentis condicta planicie confligebant.
Sed superbiam Gerardi humilitas
Christi molliens ac socios ejus | null | bf05414b-d149-460a-a871-c8fd3203e30c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in fugam subito vertens,
non minus ex hiis quam 300 prostravit viros,
ex quibus fuit unus Walteri Pulverel nomine, eo
quod in favillam sibi contraria redigisset vocatus,
habitu clericus, sed re latro eximius. Hic centurio
lacu cum suis clauditur uno, et tunc saciatus jacuit
in prelio, cui nunquam suffecit sanguinis effusio.
Nam perhibent populi, hunc dumtaxat cum laeticia
duxisse diem, quo hastam suimet humano
cruore aspersam, et domus Domini, quibus alii pepercere
maligni, incensas ruere vidit. Hic Burgundia
genitus, et a predicto comite quondam captus,
non prius ab eo potuit absolvi, quam se eodem
semper auxiliaturum ac loco devoti militis ei serviturum
sacramentis sanxivit. Ergo huc vocatus venit,
sed ad perpetrandum soliti facinoris aucmentum divina
tardatus miseracione, non rediit. Capti sunt
autem tunc ex parte senioris sui Sigifridus, ejusdem
filius, nepos autem imperatricis nostrae, cum Balderico
aliisque quam (f. 170) plurimis. Sauciatas est
ibi Cono, cui jam inlicite nupsit neptis sua,
Ernasti ducis vidua. Predictus vero dux nil nisi
30 milites perdidit, et hos elegantes.
46.
Interea perfectis omnibus instrumentis, cum jam
ibi tres sederet ebdomadas cesar, ad urbem
pugnare jussit, et haec omnia injecto a propugnaculis
igne celeriter ardere vidit. Post haec Othelricus cum
suis urbem ascendere temptans, nil profecit. Tunc
Liutici similia aggressi dejiciuntur. Cesar autem videns
exercitum infirmitate depressum, in urbe capienda
in vanum laborare, iter suum nimis arduum
ad Boemiam direxit; ibique ab ejusdem provinciae
injusto duce Othelrico susceptus, decenti munere
honoratur. Interim marchio Heinricus, amitae
meimet filius, longa egrotacione vexatus, 14 Kalendas
Octobris, orientalium decus Francorum, obiit,
et in septemtrionali parte monasterii in Suinvordi
civitate sua positus, ab episcopis tribus, Heinrico,
Evurhardo et venerabili Riculfo, extra
ecclesiam, ut ipse peciit, juxta januam sepultus
est. Hoc cesar in Misni comperiens, multum doluit.
47.
Bolizlavus vero in Wortizlava civitate
eventum rei sollicitus expectans, cum imperatorem
abisse urbemque suam incolomem stare audiret,
laetatur in Domino militibusque congaudet in
saeculo. Pedites autem illius plus quam sexcenti
Boemiam (f. 170) clanculum petentes, predamque
sibi more solito inde sperantes, quem hostibus
laqueum extendre, paucis excedentibus, incurrere.
Sed Liutici redeuntes irati, dedecus deae suimet
illatum queruntur. Nam haec, in vexillis formata,
a quodam Herimanni marchionis socio
lapide uno trajecta est; et dum hoc ministri ejus
imperatori dolenter retulissent, ad emendationem
12 talenta perceperunt. Et cum juxta Vurcin civitatem
Mildam nimis effusam transire voluissent, deam
cum egrejo 50 militum comitatu alteram perdidere.
Tam malo omine residui domum venientes, a servicio
caesaris se malorum instinctu abalienare nituntur;
sed habito post communi suimet placito, a
prioribus suis convertuntur. Laborem istius itineris
et commune detrimentum quis umquam valet explicare?
Inexsuperabilis Boemiae regionis introitus, sed
multo deterior ejusdem fuit exitus. Facta est haec
expedicio ad perniciem hostis; sed crimine nostro
multum lesit victoribus nostris. Quod enim tunc in
nobis non licuit inimicis, peractum est postea criminibus
nostris. Defleam quoque, quod Bolizlavi
satellites inter Albim et Mildam facinus perpetrabant.
Namque hii jussu senioris sui velociter egressi,
13 Kalendas Octobris (f. 171) plus quam mille mancipia
in hiis partibus sumpserunt, plurimaque incendio
late consumentes, prospero itinere revertuntur.
48.
Imperator autem Kalendis Octobris Mersburg
venit, ibique Ekkihardum, Novae civitatis abbatem,
et huic 23 annos et 5 menses presidentem, Pragensi
prefecit aecclesiae, eundem 2 Nonas Octobris ab
Erkaenbaldo archipresule consensu meo consecrari
precipiens. Ibi tunc Bolizlavi nuncius Liudulfum
juvenem diu captivum remitti promisit, suosque
milites apud nos firma detentos custodia pro ejus
liberatione relaxari peciit; et si aliquem imperatori
nuncium de acquirenda ejusdem gratia mittere licuisset,
diligenter inquirit. Assiduo principum suimet
interventu cesar hiis omnibus assensum prebuit,
et tunc primo comperit Ruszorum regem, ut
sibi per internuncium promisit suum, Bolizlavum
peciisse, nilque ibi ad urbem possessam
proficisse. Hujus regnum prefatus dux postea cum
exercitu invadens, generum suimet et fratrem ejus
diu expulsum inthronizavit et hilaris rediit. Imperator
a nobis exiens tria dedit dorsalia et urceum
argenteum. Inde ad Alstidi venit, ibique omnium
memoriam sanctorum digna veneratione celebravit,
et tunc in (f. 171) | null | 8c89493b-0f7b-42ca-a3e0-fca1c7dd8720 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eodem die Herdingus, Novae civitatis
ab imperatore ibidem constitutus abbas, a
Gerone archiepiscopo consecratur. In sequenti dominica
die, id est tercia Nonas Novembris, cesar quoddam
predium Rogalici vocatum, quod tunc
ab Hatholdo milite sibi placito acquisivit concambio,
confratribus nostris in Merseburg Christo famulantibus
dedit, et lucum quendam, ab Hagero,
predicti senioris germano, 10 talentis argenti comparatum,
eorundem utilitatibus accommodavit, preceptisque
suimet firmari precepit. Tres quoque aecclesias
in Libzi et in Olscuizi ac in Gusua
positas mihi concessit. In hoc vernali tempore
idem aureum altare ad decus ecclesiae fabricari
jusserat nostrae, ad quod ego ex antiqui altaris
nostri sumptu auri 6 libras dedi. Sed cum in
predicta civitate cesar 5 ebdomadas et 4 dies sederet,
dilectum sibi locum Bavenberg visitat, ubi
tunc mense Decembri et in prima nocte, quae
cesaris adventum subsecuta est, Guncelinus in
custodia diu tentus solvitur, catena de pedibus
divina majestate constrictis leniter cadente integraque
permanente. Heinricum etiam, quondam
Bawuariorum ducem et tunc 8 annos et pene tot
menses sua depositum culpa, pristinis imperator
restituit honoribus die dominica; sicut ei
firmatum est prius a Poppone, Treverensi archiepiscopo.
(f. 172).
Sed antequam hujus conclusionem
anni faciam, quaedam in hoc dicenda interseram.
49.
Thietmarus, venerabilis sanctae Asenbrunensis
aecclesiae episcopus, servus sancti Mauricii in
Magadaburg et prius utilis Magonciae et Aquisgrani
prepositus, caligine quadam obfuscante lumen hoc
visibile in priori perdidit anno, ac interiori oculo
eo lucidius radiante, fomitem tocius lucis Christum
indefesso labore jam contemplatur. Hic a rege
Heinrico successit antecessori suo Nonnoni, qui
Othilulfus dicebatur. Obierunt in hoc anno
antistites praeclui Amulric ac Fermundus
et Becelinus, et paucas sedens ebdomadas Altmannus.
Hic monachus fuit sancti Johannis baptistae in
Magadaburg, indeque ab Haethelheida abbatissa,
eo quod de sua esset familia, Arnulfo, regis germano
et nunc archiepiscopo Ravennatis aecclesiae, ad servitium
ab ea datus est, a quo postea consecratus, a
suis tocxicata potione lesus est.
50.
In mea vicinitate et in oppido Silivellun
dicto miraculum quoddam accidit in secunda Decembris
ebdomada. Fuit ibi quedam mulier quae,
cum virum suimet domi non haberet, super se et
super filios hospicium obserabat suum, et ecce
ante gallicinium sonitus ab ea inmensus auditur.
Haec talibus obstupefacta, vicinos clamore continuo
evocans, necessitatem suam indicat. Qui volentes
eidem succurrere, (f. 172) crebra jactacione repelluntur.
Tandem januam frangentes, gladiisque intrantes
evaginatis, quid matrifamilias vel ipsis tantum rebellaverit,
diligenter inquirunt; et quia monstrum
erat, hostem non invenientes, egressi sunt tristes.
Mulier autem predicta diem exspectans sollicitum,
crastino proximum accersivit presbiterum; qui omnem
hanc domum reliquiis sanctorum et aqua lustravit
benedicta. In sequenti vero nocte parum
de supradicto terrore concutitur, et Deo gratias!
crebra presbiteri visitatione liberatur. Tale aliquid,
ubicumque evenit, novum aliquid pretendit. Unusquisque
fidelium non sibi timeat terrorem illum;
se peccatorem ex corde cognoscat, et signo sanctae
crucis jugiter se muniens, omnem adversariam potestatem
prorsus excludat. Hostis incautos quosque
sic inludit, et in se aliquid credentes ad ultimum
decipit. Ubi desolacio tunc est, aut facinus subsecuturum
est vel aliqua mutacio, talis rem precedit indicio.
Quia nobis adherere Deo et spem nostram
ponere in eo bonum est, preoccupemus sanctam
faciem ejus assiduis precibus, ut, sive aliquid nobis
presignetur sive celetur de misericordissima
pietate sua in nobis peccatoribus hoc compleatur.
Non est admirandum quod in hiis partibus tale
ostentatur (f. 173) prodigium. Nam habitatores illi
raro ad aecclesiam venientes, de suorum visitatione
custodum nil curant. Domesticos colunt deos, multumque
sibi prodesse eosdem sperantes, hiis inmolant.
Audivi de quodam baculo; in cujus sumitate
manus erat, unum in se ferreum tenens circulum,
quod cum pastore illius villae, in quo is
fuerat, per omnes domos has singulariter ductus, in
primo introitu suo a portitore sic salutaretur: #Vigila,
Hennil, vigila!@# --sic enim rustica vocabatur lingua--et
epulantes ibi delicate, de ejusdem se tueri custodia
stulti autumabant, ignorantes illud Daviticum: #Simulacra gentium opera hominum,@#
et caetera.
#Similes illis fiant facientes ea et confidentes hiis (Psal. CXIII, 4, 8)
@#.
51.
Quia vero omne | null | 221c9f00-d423-4d79-9a51-3f1b5c20c3dc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
rarum est utique admirandum
ac persepe ut portenta stupendum, ideo
quandam rem, quae in nostris evenit temporibus,
explano. Serenissimo rege Heinrico tunc dominante,
ac Wigberto antecessore meo vigente, in
villa quadam Rotlizi dicta, quam a
matrona venerabili Ida, nuru primi Ottonis
nostrae traditam aecclesiae, Gezo prepositus tunc
in beneficium tenuit, sicut ab eo veraciter comperi,
accidit. In messe laboriosa, cum in una dierum
operarii ejusdem jam lassi se voluissent reficere,
panem primitus incisum sanguinem viderunt effundere;
idque admirantes, seniori suo concivibusque
ostendunt. (f. 173' ) Et, ut reor, hoc prodigium futuri
exitum belli ac in eo multorum cruorem hominum
presignavit emanaturum. Alteram quoque rem,
quamvis multo laudabiliorem, tamen mirabilem
memoriaeque dignam describo. In arce Romulea,
quae omnium est capud urbium ob diversarum qualitatem
causarum, in una aecclesia et in dextera parte
altaris, ab uno pavimenti foramine per integrum
diem, multis hoc cernentibus atque stupentibus,
oleum emanavit. Hujus partem Johannes Crecentii
filius in ampula quadam Heinrico seniori suo et
tunc regi nostro transmisit, et quia oleum nunc pro
misericordia ponitur, ut est illud: #Oleum de capite
tuo non deficiet (Eccle. IX, 8)
@#, nunc pro adulacione,
ut hoc est: #Oleum peccatoris non inpinguet caput
meum (Psal. CXL, 5)
@#; in hoc signo clementiam rectoris
nostri habundantem et illius patricii lasciviam
latentem perpendo. Namque is apostolicae sedis
destructor, muneribus suis et promissionibus
phaleratis regem a Deo constitutum in palam
sepe honorificavit, sed imperatoriae dignitatis fastigium
hunc ascendere multum timuit, omnimodisque
id prohibere clam temptavit; quia sicut beatus
asserit Gregorius: #Terrena altitudo confunditur, cum
celsitudo coelestis aperitur.@# Rex etenim noster, quamvis
homo esset, zelum Dei habuit et sanctarum
violentas predaciones aecclesiarum fortis armatus
vendicavit, hancque benignitatem nisi coelitus sibi
(f. 174) prestitam, non habuit; iste terrenus et
natura et actibus, voragine cenulenta traxit in predam,
quod multorum devota manus ad aram apostolorum
pro peccatis congessit in hostiam. Qui
cum non longe post obiret, duplici ulcione, ut vereor,
confunditur, et domno papae securitas regique
nostro amplior potestas aperitur.
52.
Amplius progrediar disputando, regisque Ruscorum
Wlodemiri accionem iniquam perstringendo.
Hic a Grecia ducens uxorem. Helenam nomine,
tercio Ottoni desponsatam, sed ei fraudulenta
calliditate subtractam, christianitatis sanctae
fidem ejus ortatu suscepit, quam justis operibus non
ornavit. Erat enim fornicator immensus et crudelis,
magnamque vim Danais mollibus ingessit. Hic tres
habens filios, uni eorum Bolizlavi ducis nostrique
persecutoris filiam in matrimonium duxit,
cum qua missus est a Polenis Reinbernus, presul
Salsae Cholbergiensis. Ille in pago Hassegun dicto
natus liberalique scientia a prudentibus magistris
educatus, gradum episcopalem ascendit, ut spero
dignus. Quantum autem in cura sibi commissa laboraverit
idem, non meae sufficit scienciae nec etiam
facundiae. Fana idolorum destruens incendit, et
mare demonibus cultum, inmissis quatuor lapidibus
sacro crismate perunctis, et aqua purgans benedicta,
novam (f. 174' ) Domino omnipotenti propaginem
in infructuosa arbore, id est in populo
nimis insulso, sanctae predicacionis plantacionem
eduxit. Vigiliarum et abstinenciae ac silencii assiduitate
corpus suum affligens, cor ad speculum divinae
contemplacionis infixit. Quem predictus rex
audiens, filium suimet, ortatu Bolizlavi tacito reluctaturum
sibi, cepit cum eodem et uxore, et in singulari
custodia claudit. In qua pater venerabilis,
quod in aperto fieri non potuit, in secreto studiosus
in divina laude peregit. Hic cum se lacrimis assiduaeque
oracionis ex corde contrito prolatae hostia
summo sacerdoti reconciliaret, ex arto corporis
carcere solutus ad libertatem perennis gloriae gaudens
transiit. Prefati vero regis nomen potestas
pacis injuste interpretatur; quia non illa, quam aut
impii invicem tenent vel habitatores hujus mundi
possident, quia semper nutat, pax vera dicitur,
sed ille solus ea specialiter utitur, qui omnem
animi suimet motum componens, regnum Dei pacienciae
vincentis angustia solacio promeretur. In
coelesti securitate sedens episcopus ille, ridet viri
minas injusti, et castitate gemina potitur,
ac fornicatoris illius ultrices flammas speculatur;
quia nostro doctore Paulo teste, adulteros judicat
Deus (Hebr. XIII, 4). Bolizlavus autem haec
omnia comperiens, in quantum potuit (f. 175) vindicare
non | null | 8ed7771a-22b4-4368-b47d-5cb7cc768369 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
desistit. Post haec rex ille plenus dierum
obiit, integritatem hereditatis suae duobus relinquens
filiis, tercio adhuc in carcere posito, qui
postea elapsus, conjuge ibidem relicta, ad socerum
fugit. Rex predictus habuit lumbare venereum,
innatae fragilitatis majus augmentum. Sed magister
nostrae salutis Christus cum lumbos luxuriae
nocentis habundancia refertos precingi (Luc. XII, 35)
juberet nostros, continenciam et non aliquod provocamen
innotuit. Et quia de lucerna ardente a predicatoribus
suis rex prefatus audivit, peccati maculam
peracti assidua elemosinarum largitate detersit.
Scriptum est enim: #Facite elemosinam, ac omnia
sunt vobis munda.@# Hic cum jam decrepitae aetatis
esset, regnumque diu haberet predictum, obiit, sepultus
in Cujewa civitate magna, et in aecclesia
Christi martiris et papae Clementis juxta predictam
conjugem suam, sarcofagis eorundem in medio
templi palam stantibus. Cujus potestas inter filios
dividitur, Christique eloquium in omnibus affirmatur.
Namque vereor id subsequi, quod vox veritatis
pronunciat conpleri; dicit enim: #Omne regnum in
se ipsum divisum desolabitur (Luc. XI, 17)
@#, et caetera;
quam ut mutare in hiis partibus velit Deus sentenciam,
omnis christianitas oret (f. 175' ). Quia nunc
paululum declinavi, redeam, quae in predicto evenerint
anno, superius indiscussa, succincte aperiens.
53.
Curtis pars maxima inperialis in Palithi, et in
Trajectensi civitate major aecclesia cum omnibus
Ethelbaldi presulis mansionibus, ac cum Ilburg,
Thiedrici comitis urbe, casu accidente combusta est
( #an@# 1017). Inperator autem a Bavanberg discedens,
ad Wirciburg primo, deindeque ad Froncanawordi
venit, ibidemque nativitatem Dominicam
festivis peregit gaudiis. Sed ne hujus nominis auctoritas
te lectorem amplius lateat, sicut a credibilibus
viris audivi, sic adnunciare cupio tibi. Regnante
Karolo imperatore magno, Pippini regis filio,
bellum fit inter suos et predecessores nostros, in
quo certamine Franci a nostris devicti, cum flumen
Moin dictum sine aliqua vadi certitudine palantes
transire cogerentur, cervam precedentem et divina
miseracione quasi viam eis demonstrantem subsequuti,
optati littoris securitate pociuntur laeti. Inde
locus hic Francorum dictus est vadum. In illa expedicione
predictus cesar, cum se jam ab hostibus
superatum esse cognosceret, precessit talia fatus: #Karius mihi est ut populi exprobrantes
(f. 176) dicant
me hinc fugisse quam hic cecidisse; quia, dum
vivo, injuriae pondus inlatae vindicaturum me spero.@#
Anno Dominicae incarnationis 800 predictus
cesar ad suae virtutis et bonae operacionis deauracionem
in una die 8 episcopatus in Saxonia
Christo subdita dispositis singularibus parrochiis,
constituit.
54.
Quatuor naves Venetorum magne diversisque
pigmentis referte naufragium sunt in predicto
anno perpessae. Et, ut predixi, in occiduis partibus,
raro antea quiescentibus, pacifica, Deo gratias!
manebant cuncta. Et Ekkihardus, confrater
meus, sancti Johannis baptistae monachus, in Magadaburg
paralitico depressus morbo loquelam perdidit.
In Bawariorum confinio atque Mararensium
quidam peregrinus, nomine Colomannus, ab incolis,
quasi speculator esset, capitur; et ad professionem
culpae, quam non meruit, diris castigacionibus compellitur.
Ille cum se nimis excusaret, pauperemque
Christi se sic vagari affirmaret, in arbore diu arida
innocens suspensus est. Nam caro ejus a quodam
postea paululum incisa sanguinem fudit, ungues
ac capilli crescebant. Ipsa quoque arbor floruit,
et hunc Christi martirem esse monstravit. Hoc
marchio Heinricus ut comperit, corpus ejusdem in
Mezilecun sepelivit.
1.
(f. 142) Decursis a Dominica incarnacione
post millenarii plenitudinem numeri annis tredecim,
et in subsequentis anni secundo mense ac
ebdomada tercia, anno autem regni ejus tercio
decimo, et die Dominica, ac 16 Kal.
Marcii ( #an. 1014, Febr.@# 14), Heinricus, Dei gratia
rex inclitus, a senatoribus duodecim vallatus,
quorum 6 rasi barba, alii prolixa mistice incedebant
cum baculis, cum dilecta suimet conjuge Cunigunda
ad aecclesiam sancti Petri, papa expectante,
venit; et antequam introduceretur, ab eodem
interrogatus si fidelis vellet Romanae patronus esse
et defensor aecclesiae, sibi autem suisque successoribus
per omnia fidelis, devota professione respondit,
et tunc ab eodem unctionem et coronam
cum contectali sua suscepit; priorem autem coronam
super altare principis apostolorum suspendi
precepit. Eodem die papa eis cenam ad Lateranis
fecit copiosam. In octava vero die ( #Febr.@# | null | 9c58e3d2-f05e-40fd-a33e-e385cb6c27b9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
21) inter
Romanos et nostrates magna oritur commocio in
ponte Tiberino, et utrimque multi corruerunt, nocte
eos ad ultimum dirimente. Hujus rei auctores germani
tres extitere, Hug, Hecil ac Ecilin,
qui postea capti sunt et in custodia detenti; ex quibus
unus in hiis partibus evasit, secundus
autem ad Fuldu deductus est, in Ivicanstene
autem castello tertius diu servatur.
2.
Arnulfum fratrem suum, quem Ravennati
antea prefecit aecclesiae, cesar denuo inthronizatum
ab apostolico ibidem consecrari precepit. Subplantatorem
Aetbelbertum autem ejus (f. 142)
injuste ibi diu sedentem, primo voluit degradare,
sed assidua piorum devictus intercessione, alteri
prefecit aecclesiae, nomine Aricia. In Ravenna duos
et Romae totidem sinodali judicio papa deposuit, ab
archiepiscopo Leone jam muto consecratos.
Sanctorum instituta patrum, in sacris ordinibus
ibidem et apud nos diu, pro dolor! neglecta, cum
excommunicatione redintegrata renovavit. Prohibent
namque canones, ut ante 25 annos diaconus,
presbiter autem et episcopus ante 30 annos nequaquam
ordinetur. Hoc quia non servavimus, miseri
prevaricatores sumus, excommunicationemque incidimus
.
3.
Dominicam resurrectionem imperator in Papia
civitate celebrans ( #Apr.@# 26), instabilem Longobardorum
mentem caritate cunctis exhibita firmavit.
Dehinc sedatis tumultibus universis, reversus
est ab Italia cesar; et Hardvigus ob hoc admodum
gavisus, Fercellensem invasit civitatem, Leone
ejusdem episcopo vix effugiente. Omnem quoque
hanc civitatem comprehendens, iterum superbire
cepit; quem ut in sequentibus expono, divina majestas
nimis humiliatum se culpabilem cognoscere
coegit. In biis partibus cesar episcopatum,
quod erat tercium devoti operis sui ornamentum,
in Bobia civitate, ubi Christicolae sancti et confessores
incliti Columbanus et Attala corporaliter
requiescunt, communi consilio et licentia comprovincialium
episcoporum construxit; quia summa
necessitas, et, quae eam precellit, Christi caritas ad
hoc instigavit. Hic cum maxima prosperitate et
gloria Alpinas superat difficultates ac nostrae regionis
adiit serenitates, quia aeris hujus et habitatorum
qualitates nostris non concordant partibus. Multae
sunt, pro dolor! in Romania atque in Longobardia
insidiae; cunctis huc advenientibus exigua patet
caritas; omne quodibi hospites exigunt venale est,
et hoc cum dolo, multique toxico hic pereunt
adhibito.
4.
(f. 143) Eodem anno 4 Kalendas Mai. obiit
Karolus comes, Riedagi marchionis filius,
qui omne suimet benefitium injuste accusantium
turgida inflatione et nulla sui culpa prius per
didit, et illatum facinus aequanimiter portavit. Eodem
die neptis mea Mathildis, quae in Geronis
saltu cum domna Hathui abbatissa jure consanguinitatis
diu nutriebatur, animam exhalavit;
quam quia sibi successuram venerabilis matrona
semper optavit, insolabili merore mortuam flevit, et
hanc in proximo mense Julio 4. Nonas eadem
subsequitur. De cujus laudabili vita quaedam breviter
percurro. Fuit haec reginae Mahtildis inclita
neptis, ac in 13 aetatis suae anno Geronis filio
marchionis Sigifrido nupserat, et cum eo tantum
7 annos conjuncta erat. Post cujus excessum
ob Dei amorem et tristis solatium senioris sacrum
a Bernhardo antistite velamen et mox consecrationem,
ut predixi, suscepit, sedens 55 annos,
tam assidua in Christi servitio ut Anna, et tantae
largitatis ut Sarepthena, in castitate et abstinentia
similis Judith, ecclesiam sibi commissam diversis
decorans ornatibus. Hujus obitum signa
prenuntiabant ista. Vivarium, quod in orientali
parte urbis est positum, usque in mediam diem apparuit
sanguineum, et post viridi colore est variatum.
Multis est visum quod meritis istius
neptis mea se cum palma virginitatis precederet.
Sepulta est autem egreia Christi (f. 143' ), sponsa a
Bernhardo Antiquae civitatis episcopo, non ubi
petiit, sed ubi gemens congregatio sua rogavit, in
medio aecclesiae coram sanctae crucis altari ubi
postmodum per ejus nobile meritum quodam
viro diu debili et cum scabellis diu ambulanti
tribuit omnipotens Deus facilem gressum.
5.
Inperator autem, transcensis Alpibus, caeterisque
adjacentibus provinciis regendo decursis, natale
Domini celebravit in Palithi. Et post haec ad
Merseburg veniens, Bolizlavi fidem et auxilium suis
innotuit fidelibus, et ut ab eis ad excusationem aut
indictae rei emendationem is vocaretur, unanimes
poscit. Interim nepos meus, comes Wirinharius,
instinctu malesuasae juventutis et dolosarum
machinamento mulierum cum paucis ad urbem
Bichlingi vocatam Dominica die venit ( #Nov.@# 7), et
domnam ejusdem Reinildam prius a se desideratam
fraudatis custodibus rapuit invitam. Namque inperatori, | null | 40abc811-e403-4884-9116-b5df5f30d40d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut nullo absque scientia et consilio suimet
umquam sociaretur marito, haec antea firmiter
promisit; et ob hoc cum clamore et ejulatu deducitur.
Hoc audientes cum clientibus satellites, armati
conveniunt, et ex his unus, Vullerd nomine, vulnere
diro tardatur. Sed una ex ancillis cum se pariter
abduci rogaret, et jussu senioris sui hanc
sumere Alwinus nobilis voluisset, vallatur undique,
et nepotem meum (f. 144) jam tunc egressum revocat
in auxilium. Hinc antequam ei succurreretur,
pro dolor! oppetiit. Et dominus ejus adveniens, infra
clauditur, et ab uno servorum sauciatur;
quem protinus lancea perfossum muro infixit, et
caeteros, ut sibi propius accedere non auderent,
terruit: et cum suos longe cum matrona jam
exisse, sibi autem nullum evadendi locum patere
vidisset, relicto protinus equo, se dimisit a muro,
et a lapide sequenti admodum depressus, tristes vix
pervenit ad socios. A quibus usque Wi ad villici
cesaris domum portatus, ibi cum paucis est dimissus;
et dominam cum magna festinatione avexerunt,
nunc hic nunc illic cum ea latitantes, adventum
domini solliciti prestolantes. Sed villicus iniquitatis
hospitem infirmum inperatori mox prodidit,
et ejus mentem fecit nimis hilarem. Speravit enim
eum in suam venientem potestatem in exemplum
aliis periturum, aut precio ineffabili ab hoc
redempturum. Nox jam erat, et Bernhardus ac
Guncelinus et Willehelmus comites cum suis militibus
a cesare missi, ubi egrotus jacuit, veniebant; et
hos adfuisse Wirinharius a suis presciens, sibi
familiarem Wilehelmum salutat, caeteris duobus
indicens, si gladium elevare potuisset, quod numquam
in eorum potestatem incolumis venire voluisset.
Willlehelmus vero ejus vulnera ligans, et
quod ad Merseburg, ut sibi jussum fuerat, (f. 144' )
venire nullo modo valuisset, intellegens, a suis fecit
eum portari ad proximam villam Elerstidi dictam,
ibique in domo nimis lapidibus firmata precepit
custodiri, ipse cum suis ad imperatorem reversus.
Eodem die nos ad presentiam cesaris vocati,
quali presumptione suum nepos meus interruperit
votum, ab eodem flebili lamentatione percipimus.
Namque cum Brun a Milone inimico ejus in
domo propria, ubi omnibus est pax habenda, occideretur,
idque ab omnibus indigenis inperatori lugubriter
intimaretur, multum rogatus ut suorum
more antecessorum tam sceleratis hominibus predium
cum incolatu prohiberet, idque sacramentis
firmare ex sua parte jussisset, elevatis manibus
omnipotenti Deo et cunctis presentibus illud se
quamdiu viveret impleturum promisit. Et quia scimus
multo sacius esse bonum non vovere Deo
quam postea declinare, rogitemus eum, cui haec
dedit promissa, sicubi ea humanitatis gratia seu
malo is fregerit ortatu, emendatione condigna resipiscat.
Post inperatoriam lamentationem optimi
quique dedere consilium, ut, comprehensis omnibus
suimet bonis, domna revocaretur, et hujus rei auctores
aut capti presentarentur, aut fugientes usque
ad mortem persecutionem paterentur; ipse autem
comes superata infirmitate, si culpabilis efficeretur,
capite privaretur; si autem haec omnia cum
consensu matronae acta fuissent, (f. 145) optime
uteretur sponsa. Frater meus comes Heinricus haec
ad implenda ilico mittitur, et ut ad Alstidi ad publicum
venirent colloquium, jubetur. Illo tunc proficiscente,
predicti comites advenerunt, et cesari
quae facta sunt nuntiaverunt. Postera die, id est in
sancti festivitate Martini, Wirinharius pacienti
animo adversa quaeque sustinens hactenus, exspiravit,
nullum hostibus lucrum, suis autem
invincibile dampnum relinquens. Ob hoc rex tristatur,
et Thiedricus hostis ejus lacrimatur. Hoc ego
comperiens, Thiedrico nepoti meo abeundi licentiam
petii, et corpus amici per satellites meos de
Miminlevo, ubi tunc abbacia fuerat, et Reinoldus
ejusdem provisor egregius debita hoc procuraverat
humanitate, ad Helpithi, ubi hoc expectabam,
reduxi. Sed eodem jam tunc nimis fetente,
exsolvi protinus viscera jussi, juxta aecclesiam
jubens sepeliri meam, et usque ad Wallibizi illud
prosequebar, ponens ad levam dilectae conjugis
Post 14 dies domna Swonehild, socrus ejusdem,
morte subitanea 6 Kalendas Decembris obiit
.
6.
Interim cesar in Alstidi populis jura dabat #(VIRG.
Aen. VII, 246)@#, et, ut presentes affirmabant, meis
haec amicis denegabat. Insula quae Porei dicitur,
quia prius comes Bernhardus predictum
voluit occidere Wirinharium, per injustos judices
sibi eam cesar precepit assignari. Hoc Vicmannus
comes prohibet, et injustum esse affirmat; omnes
populi mussant et | null | 69affc19-477b-404f-9d35-c3afe3b62a94 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
christum Domini peccare occulte
clamant. Ibi tunc stella multis in medio apparuit
( #Dec.@# 7) die (f. 145' ). In octava sancti Andree
Rigmannus presbiter, qui aecclesiae prefuit suae
85 annos, in Christo obiit. Et inde exiens, natale
Dominicum in Palithi coluit, et in 4 feria ante Pascha
( #an.@# 1015) ad Mersburch venit. In cena Domini
crisma in ejus presentia indignus benedixi. In vigilia
autem sanctae resurrectionis, quae tunc fuit 5
Idus Aprilis, Redbald abbas Wirdunensis obiit, et
Hethenricus ejusdem cenobii prepositus eligitur.
In die sancto archiepiscopus Gero missam cantavit;
et interim Othelricus, Boemiorum dux, advenit, et
dies hos sollemnes duximus admodum hilares. Interea
Hirimannus marchio pascha duxit cum socero,
et inde vix solutus, ad imperatorem cum
nuntio ejusdem Stoignewo diu exspectatus venit.
Idem legatus, mentiri semper solitus, ad cesarem in
occidentali parte, plus ad perturbandum quam, ut
simulaverat, ad pacificandum, ab instabili seniore
suo missus est. Quem cum consociis suimet inperator
suis familiaribus committens, generos suos gratiam
ejusdem nudis pedibus querentes misericorditer
suscepit, et tunc demum nugigerulus ut haec cerneret
presentari jussit, et publice domino ejus respondit.
Hic cum alia, quam cesar preceperit, domi
retulisset, cum prefato comite pacem firmare
cupienti jussu ducis infausti remittitur, et in conspectu
inperatoris et principum ejus fallax et in
invicem disturbans esse convincitur. (f. 146) Tunc
iterum Bolizlavus se ad excusandum, vel inobedientiam
ad emendandum a cesare vocatus, in
presentiam ejus venire noluit, sed coram principibus
suis haec fieri postulavit. Sed quantam
ei benignitatem imperator prius ostenderit, lector,
attende!
7.
Prefatus dux, mille artium scientia plenus,
filium suimet Miseconem ad Othelricum, Boemiorum
provisorem, misit, ut memores mutuae consanguinitatis
se invicem pacificarent et cunctis hostibus
suis et maxime cesari pariter resisterent. Ille vero
hoc omne in detrimentum sui esse compositum a
veracibus accipiens, hunc comprehendit, ex consociis
ejus optimos quosque interficiens, ac caeteros
una cum seniore capto Boemiam reduxit, ac in carcerem
projecit. Quod cum inperator comperiret,
Thiedricum nepotem meum illuc misit, ut satellitem
suum sibi redderet, et si de gratia suimet aliquid
curaret, hunc nullatenus perderet. Cui hoc fertur
dedisse responsum: #Senioris mei jussa in omnibus
sequi tam posse quam velle, mihi admodum necesse
est. Eripuit me nuper indignum omnipotens Deus de
ore leonis, ejusque catulum in perniciem meam missum
mihi tradidit. Et si hunc liberum abire permitto,
certos hostes in patre et filio semper habeo; sin autem
retineo, aliquem cum eo fructum me acquisiturum
sperabo. Videat dominus meus de hiis omnibus, quid
(f. 146' ) sibi placeat ac mihi aliquatenus proficiat,
et hoc totum devotus inplebo.@# Sed cum Thiedricus
cum hac legatione reverteretur, alius mox celeriter
remittitur, qui eundem mitti rogaret, firmiterque
ei preciperet, promittens ex parte cesaris omnem
ejus excludi sollicitudinem et bonam firmari pacem.
Tunc Othelricus nolens volens captivum reddidit,
et imperatorem multum placavit. Bolizlavus
autem de ereptione filii supra modum gavisus, per
internuntios suimet condignas cesari gratias egit;
postulans ut eum sibi ad honorem, inimicis autem
suis ad dolorem remitteret et futuram utriusque remunerationem
ipse veraciter agnosceret. Quod inperator
tunc non posse fieri respondit, sed cum ad
Merseburg veniret, cum communi principum consilio
suorum voluntati suimet se tunc satisfacturum promisit.
Hoc Bolizilavus ut audivit, non bene suscepit,
qualiterque filium in suam redigeret potestatem,
semper tacita mente et crebra legatione revolvit.
8.
Ad condictum cesar ut venit locum, cunctos
optimates, quid sibi de hac re esset faciendum,
consuluit. E quibus Gero archiepiscopus loquitur
primus: #Cum tempus fuit et cum vestro honore id
fieri potuit, me ista hortantem non exaudistis.
Nunc a vobis est mens Bolizlavi ob longam filii retentionem
et custodiam aversa, et vereor, si hunc sine
obsidibus aut aliis confirmationibus remittitis, ut in
posterum fidelis servitii in ambobus (f. 147) careatis.@#
Talia loquentem maxima presentium turba consequitur,
et pars corrupta, id cum honore magno fieri
non posse ingeminat. Vicit pecunia consilium, et
ut hoc Bolizlavo carius esset, in fidem suam, et cum
omnibus quae habebant, Miseconem haec | null | 431b3c01-af3c-42a9-9c8a-cd06ce14bbc1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a cesare
suscipiens reduxit, et promissa percepit, ammonens
eundem et filium, ut memores Christi et
firmae Dei, nullum cesari incommodum amplius
inferrent, nec suos decipi paterentur amicos.
Huic dulci ortatui fistulae blandientis more ab
hiis protinus respondetur, quod factis postmodum
nullatenus completur. Quamvis enim hiis aut fides
parva sit aut nulla, tamen hoc nobis inputant, quod
ex parte cesaris et nostrorum is tam sero remittitur,
qui in numero militum habebatur. Hoc eis erat
semper in animo, et propterea se in presenciam cesaris
non venire affirmabant. Et verum est, quod
vox evangelica testatur, excusationem (Luc. XIV,
18) aliquam hunc querere, qui ab amico familiari
meditatur discedere. Haec inperator agnoscens, a
nobis discessit, et proximos rogationum dies in Capungun
fuit, quo ipse curtem suam de civitate
Cassalun dicta transtulit; et ibi cum consilio
sui archipresulis Heriberti predictam Hethenrico
curam commendavit. Interim ecclesia incipitur
nostra, presente archiepiscopo Gerone, cujus primos
posui lapides in modum sanctae crucis 15 Kalendas
Junii. Et tractatis ibidem rebus necessariis,
in vigilia pentecostes #(Mai 28)@# ad Immedeshusun
venit, illic cum antistite Meinwerco hanc
sanctam festive (f. 147' ) ducens sollempnitatem (Mai. 29).
9.
Illic Val, Corbensis abbas, prius ab cura suspensus,
deponitur, et unus ex Larsemensi monasterio
Druhtmer sine fratrum consensu predictorum
assignatur. Quo ad sedem suam in hac
venienti ebdomada, omnis congregatio exceptis 9
flens abiit, et ut Liudulfus abbas predixit,
locum hunc pene vacuum non sponte reliquid.
10.
In hiis diebus festivis Ernost inclitus
Alemanniae dux, pueri successor Herimanni, cum in
silva quadam illicite venaretur, ab uno militum suimet
plus ignorantia quam voluntate spontanea, ut
cervam sagittare debuit, pro dolor! vulneratur
.
Hic quia mortem sibi imminere perspexit,
socios vocat, et ut reo parcerent supplicatur; et quia
hic tunc presbiterum, quo sua confiteretur peccata,
non habuit, unum ex militibus hujus vice propius
accedere jussit. Quem cum adesse perspiceret: #Omnes,@#
inquid, #accedite, et commortalis vestri
ac peccatoris facta aure cordis percipite, et qualiter
curentur, unanimiter succurrite; absentibusque
cunctis fidelibus peccatricem meimet animam queso
commendate, et uxorem meam, ut honorem suum servet
et mei non obliviscatur ammonete.@# Haec dicens, in
quocumque umquam se aliquid deliquisse recordari
potuit, cunctis presentibus innotuit, et mox de luce
hac 2 Kalendas Junii discessit, sepultus
in Wirciburg juxta patrem suum marchionem Liupoldum,
ut ipse rogavit. Hic juvenis, ut spero, felicem
habet animam, cui, sicut ipse vivens testatus
est, plus placuit, coram multis hic erubescere quam
coram omnipotenti Deo latere. (f. 148) De hoc
exemplum, fratres in Christo, capite, et morbum
interius latentem medico coelesti aperite, et antidotum
ejus salubre nullatenus spernite, et quicumque
sit in fine nostro confessor, non moretur in
gementi professione peccator, ut ab eo in coelis in
veniatur propicius remissor.
11.
Ad supramemoratam sollempnitatem et ad predictum
locum quidam rusticus de occiduis veniens
partibus, novam imperatori legationem detulit, et
hanc nullo nisi eo soli umquam aperire voluit,
portans adhuc stimulum hunc, quo tunc
pecus arans minavit, cum hoc ei coelitus per columbam
jussum fuit. Et hic erat tantae longitudinis,
ut omnes qui eum viderant nimis
ammirarentur. Ipse vero rediens, cunctis interrogantibus
indicat, jussu cesaris, se ad Aquasgrani
post expedicionem venturum, et responsum ab eo
ibidem accepturum. Et quia hanc admonicionem et
crebro aliam innumerabilem inperator sprevit, vindictam
sensit. In nativitate sancti Johannis baptistae,
quae tunc proxima erat, ad Gosleri cesar veniens,
Ernasti ducatum nepti suae et filio ejus dedit; et
inde ad Magathaburg proficiscens, interventum Cristi
militis Mauricii ad exsuperandam hostis Bolizlavi
contumatiam suppliciter rogavit. Dehinc ad locum
qui Sclancisvordi vocatur, cum exercitu glomerato
perrexit, et magnum comprovincialibus et
marchioni eorum (f. 148' ) Geroni intulit [damnum
]. 8 Idus Julii fit nostra congregatio, et
pro defensione debita habitatoribus hiis predatio
magna. Postquam nostri Albim transierunt, inperatrix
et ego cum illa ad Mersburg pergentes, cesaris
adventum in his partibus expectavimus. Nostri autem
ut ad pagum Lusici dictum venerunt, a presidio
ex Ciani urbe egresso temptantur | null | 0b7c55fc-26bd-415e-9961-04800a637f8c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
;
quod agnoscentes magnam ex eo multitudinem occidunt,
et Hericum, qui dicebatur Superbus, et qui
ex nostra regione ob omicidium illo fugit, captum
in vinculis cesari presentabant. Inde usque ad Oderam
inperator profectus, ad locum qui Crosna dicitur,
optimos ab exercitu ad Miseconem
ibi turmatim sedentem misit, ut eum de promissa
sibi fide ammonerent, et ne propter eum ab inperatore
sua perderent bona, cum dedicione sua preoccupare
voluisset, unanimiter rogarent. Quibus is
talibus respondit: #Agnosco me gratia cesaris ab
inimici potestate ereptum ac vobis fidem promisisse;
et eam libenter in omnibus adimplerem, si liber existerem.
Nunc autem, ut ipsi scitis, sum mei patris
dominio subditus, et quia ille hoc prohibet, et sui
milites hic modo presentes talia fieri non paciuntur,
invitus omitto. Patriam, quam queritis, meam, si
possum, defendere usque ad adventum mei patris volo,
et tunc eum ad gratiam cesaris et ad amorem vestrum
inclinare cupio.@# Hoc nostri audientes, regressi sunt,
et haec inperatori responsa detulerunt. Interim Bernhardus (f. 149)
dux cum suis fautoribus, episcopis
et comitibus, et profanorum turba Liuticiorum, ab
aquilone Bolizlavum peciit, et hunc presentem, munita
undiquessecus Odera, habuit.
12.
Cesar autem in inventione Christi protomartiris
( #Aug.@# 3) Oderam transmeans, reluctantem Poleniorum
multitudinem admodum prostravit, et nemo
ex nostris nisi Hodo inclitus juvenis cum Ekkrico et
alio Guncelini comitis satellite cecidit. Hic
cum Sigifrido, Hodonis filio marchionis, ab imperatore
accusatus, eo quod Bolizlavo nimis familiaris
actenus fuisset, eodem die viriliter se
expurgant, et a suis Hodo longe digressus, cum
hostes solus fugientes insequeretur, sagitta per caput
inmissa primo oculum et post vitam perdidit istam.
Sed cum Miseco ejusdem corpus cognosceret, quia
ejus apud nos fuerat custos et sodalis, multum flevit,
et id bene procuratum ad exercitum misit. Eorum
autem, qui ex parte hostili oppecierunt, non
minor erat numerus quam sexcenti, predam relinquentes
nostris ineffabilem. Hoc Bolizlavus, ubi
tunc mansit, ab internuntiis festinantibus mox
rescivit; et quamvis eo libenter pergere voluisset,
tamen presentibus inimicis introitum patescere ausus
non est. Quocumque nostri in navibus declinabant,
illuc ipse cum suis equo sequebatur alato (cf.
OVID. Fast. III, 415). Ad ultimum vero erectis celeriter
velis, nostri per omnem unam navigabant diem,
et inimicis eos tunc comitari non valentibus, litus
optatum securi comprehendunt (f. 149' ), et proxima
incendunt loca. Quod cum eminus dux prefatus
agnosceret, more solito fugit, et nostris fiduciam et
locum nocendi invitus concessit. Dux vero Bernhardus
cum suis imperatori ad auxilium, sicut ei prius
jussum est, venire cum nequivisset, per pedites clam
missos ei eventum rei et necessitatem inobedientiae
indicens, vastatis circumquaque jacentibus locis,
domum rediit. Othelricus quoque, qui cum Bawariis
ad cesarem venire debuit, ob multas causarum
qualitates dimisit. Et quamvis hii imperatorem
non comitarentur, tamen fidele servitium sua
vicinitate ostendunt. Namque Othelricus quandam
urbem magnam, Businc dictam, petiit,
et in ea non minus quam mille viros absque mulieribus
et liberis capiens, incendit eandem, et victor
remeavit. Heinricus autem, Orientalium marchio,
cum Bawariis, comperiens, Bolizlavi milites juxta
se predam fecisse, protinus insequitur, et ex hiis
fortiter resistentibus octingentos occidit predamque
omnem resolvit.
13.
Interim Redingus, Magadaburgensis prepositus,
Nonas Augusti in Christo obiit. Mense
eodem et 14 Kalendas Septembris Eila, venerabilis
cometissa, obiit et in monasterio, quod ipsa
construxit, ab Everhardo antistite traditur
sepulture. Sed antequam haec omnia cesar
comperiret, multum sollicitus, quamvis parvo uteretur
excercitu, tamen potestative, quamdiu voluit, in
hiis partibus fuit, et tunc reversus ad pagum qui
Diadesisi dicitur, venit in angusto, pro dolor! castrametatus
loco, ubi nullus, excepto apum magistro,
qui ibidem tunc interfectus est, sedit. (f. 150) Bolizlavus
autem audiens, imperatorem aliam, quam
intraret, viam hinc exiturum, juxta Oderam omnimodis
sua firmavit. Sed cum hunc jam abisse
comperiret, magnam peditum multitudinem ad locum,
ubi noster consedit exercitus, premisit: precipiens
eis, si aliqua oportunitas sibi accidisset, hujus
saltem aliquam partem ledere temptaret | null | a7921a8c-e8f9-4ca1-93aa-bda48e220979 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Insuper
abbatem suum, Tuni nomine, simulata pace ad caesarem
misit, qui protinus ab eo explorator esse
cognoscitur, et ibidem, quousque omnis pene exercitus,
factis in precedenti nocte pontibus, paludem
transcenderet prejacentem, detinetur ( #Sept.@# 1). Tunc
ille, monachus habitu, sed dolosa vulpis in actu, et
ob hoc amatus a domino, rediit; et imperator Geroni
archiepiscopo, et Geroni inclito marchioni,
ac Burchardo comiti palatino, residuos
committens, progreditur, et ut se solito cautius circumspicerent,
ortatur. Post hoc ab hostibus prope
in silva latentibus magnus clamor ternis mugitibus
attollitur, et mox nostrum agmen, sagittariis intermixtim
currentibus, ab hiis appetitur. Quibus primo
conflictu secundoque fortiter resistunt, et ex eis
multos palantes occidunt. Set fugientibus quibusdam
ex nostris, confortati hostes glomerantur, et nostros
iterum incurrentes dissipant, et separatos sagittis
fallentibus (f. 150' ) perdunt. Gero autem archiepiscopus
et Burchardus comes vulneratus vix evadentes,
cesari haec referebant. Liudulfus autem juvenis
cum paucis capitur, et Gero ac Folcmarus comites,
cum 200 militibus optimis occisi, spoliati sunt,
quorum nomina et animas Deus omnipotens misericorditer
respiciat, et nos, quorum culpa hii tunc
oppetiere, sibi per Christum reconciliet, et ne quid
tale ulterius paciamur clemens custodiat.
14.
Imperator ut hoc triste nuncium audivit, ad
tollenda interfectorum corpora redire voluit; set
multorum tardatus consilio, id quasi invitus omisit,
et Aeidum antistitem, qui eis licentia infausti ducis
sepulturam impenderet et Geronis corpus marchionis
inploraret, remisit. Venerabilis vero pater
cesari voluntarie consentiens, concito cursu revertitur;
et ut miserabilem aspexit stragem, flebiliter
ingemuit et supliciter pro hiis oravit.
Hunc cum victores et tunc in preda solum morantes
eminus viderunt, de consequentibus timidi primo
fugerunt, deindeque propius accedentem salutaverunt
et sine omni offensione eum abire permittunt.
Hic a Bolizlavo, multum de pernicie nostra gaudenti,
quod postulat inpetrans, sine mora rediit, et corpora
sociorum cum magno labore inimicis faventibus
sepelivit. (f. 151) Funus autem predicti
marchionis et socii ejus Widredi usque ad Mysni fecit
reduci. Haec ibidem Hirimannus comes flebiliter suscipiens,
et usque ad Novam urbem, ubi Gero, Agripinensis
archiepiscopus, et Thietmarus marchio,
frater ejus, vitricus istius, pater autem interempti
comitis, in honore Dei genitricis et sancti martyris
Cypriani, regnante secundo Ottone, abbaciam construxerunt,
cum fratribus suis Guntterio
ac Ekkihardo comitatur. Quae Gero archiepiscopus
tunc terrae commendans, domnam Aethelheidam
ejusque filium Thietmarum et merentes amicos ac
milites solatur.
15.
Interim caesar cum suis ad Strelam urbem
pervenit; et Miseconem cum exercitu subsequi
sciens, Herimannum marchionem ad Mysnensis defensionem
civitatis properare jubet. Ipse vero ad
Merseburg recto tetendit itinere. Miseco autem a patre
nefario instructus, ut primo nostros abisse divisos
nullamque post se custodiam esse relictam
sensit, Idibus Septembris Albim juxta urbem predictam
cum 7 legionibus in ipsa transcendit
aurora, quosdam circumquaque jacentia vastare,
alios vero urbem precipiens inpugnare. Quod Weneinici
conspicientes seque tueri posse
desperantes, superpositae civitatis municionem, relictis
pene omnibus suis, ascendunt. Ob hoc hostes (f. 151' )
admodum gavisi suburbium intrant relictum,
et hoc ablatis rebus inventis incendunt, et
superius castellum in duobus locis accensum infatigabiliter
aggrediuntur. Hirimannus vero comes
videns auxiliatores suos admodum paucos jam defecisse,
Christi pietatem et ejus incliti martyris
Donati intercessionem sanctam prostratus postulans,
mulieres ad succurrendum hortatur. Quae propugnacula
attingentes, lapidibus viros adjuvant,
ignem inpositum, quia defecit aqua, medone extingunt,
et Deo gratias! inimici furorem et audaciam
minuunt. Hoc totum Miseco de monte juxta
posito cernens, socios adventantes exspectat. Qui
depopulantes, et ubi ignis inveniebatur omnia usque
ad Ganam fluvium concremantes, sero lassis
revertuntur equis, et ibi cum seniore suo cras ad
urbem pugnaturi pernoctarent, ni Albim crescere
viderent. Propter hoc exercitus nimis defatigatus
cum securitate inopinata remeavit, et ducis sui cor
anxium hac prosperitate relevavit. Imperator
autem haec ut audivit, quoscumque tunc colligere
potuit, ad succurrendum suo marchioni propere
mittit, et suburbium non longe post redintegrare
precepit. Ad hujus operis supplementum et custodiam
Gero archiepiscopus et Arnulfus presul (f. 152).
8. Idus Octobris cum comitibus caeterisque compluribus
conveniebant. Hiis omnibus ego longe | null | 6cc5965e-8236-4c30-8143-cc547463742d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
inferior
interfui. In 14 diebus incepta ad unguem nos
perducentes, abivimus, committentes urbem Fritherico
comiti ad 4 ebdomadas.
16.
Gero archiantistes et ego, ejusdem comes,
ad locum, qui Mucherini dicitur, veniebamus.
Ibi tunc ego de promissis dulcibus eum ammonens,
percepi ab eodem cum baculo ejus, quem hodie teneo,
parrochiam super has 4 urbes, Scudizi, Cotuh,
Bichini et Vurcin, de residuis 5, Ilburg, Pauc, Dibni,
Liubanizi et Geserisca , differens ac in posterum
dicens relicturum, 8 Kalendas Novembris,
presentibus hiis testibus: Heribaldo, Hepone,
Ibone, Cristino atque Seberto. Eodem die ad urbem
Curbici dictam venimus, ubi convenientibus
archiantistitis militibus id manifestavi, quam
misericorditer erga me senior suus egerit. Ibique
de infirmitate venerabilis Fritherunae comperivimus,
ad cujus hospicium tunc nos fuimus; quae, pro dolor!
in sequenti die, id est 6 Kalendas Novembris,
hominem exuit interiorem . Inde Archiepiscopus
ad Magadaburg profectus, omnium
festivitatem sanctorum celebravit, et ego in Wallibici.
17.
Interim Hardvigus, nomine tantum rex, perdita
urbe Fercellensi, quam diu expulso Leone episcopo
injuste possedit, infirmatur, et radens barbam,
monachus est effectus, terciaque Kalendas Novembris
obiit, sepultus in monasterio, Imperator autem
occidentales invisens regiones, quae ibi tunc
erant emendanda correxit.
18.
Post haec autem Eid, antistes egreius, a Polenia
saltem cum muneribus magnis reversus, egrotare
cepit, (f. 152' ) et in urbe Libzi vocata fidelem
Christo animam 13 Kalendas Januarii reddidit.
Et Hilliwardus Citicensis episcopus, ad hujus procurationem
vocatus, mox adfuit, et domum, qua vir
sanctus abierat, optimis redolere odoribus introiens
agnovit; et corpus ejusdem usque ad Misni prosequitur.
Sepelivit illud coram altari, auxilio
comitis Willehelmi, qui ordine suo eandem tunc
custodivit civitatem. Sed quia superius promisi
me de ejus vita in sequentibus dicturum, de magnis
pauca loquar. Erat vir predictus nobilis genere,
dives in prediis, sed paupertate spiritus haec pro
nihilo ducens. Ante benedictionem in Magadaburg
cum caeteris confratribus regulariter ac multum
laudabiliter vivens, et post in divinis gregibus lucrandis
alcius insurgens, pro possibilitate sua apostolicam
imitatus est vitam. Nulla unquam utitur
camisia neque braca, nisi tunc cum missam cantavit;
quam idcirco sepius dimisit, quia se ad hoc
indignum judicavit. Hiemis asperitatem qualiter is
umquam sustineret, multi ammirabantur. Crebro
a suis pene desperatus, in stuba vix recreabatur;
corpus suum nimis afflixit jejuniis, plus nudis pedibus
quam equo laborans. Cum sibi et sociis late
vagantibus victum defecisse vel aliquid arduum
occurrere videret, Deo gratias egit, et omnes hoc
dicere jussit. In baptizando et predicatione continua
et confirmatione non modo suae utilis erat aeclesiae,
sed aliis quam pluribus. (f. 153) De hiis quibus
ipse cum suis vivere debebat rebus, sibi subtractis
pene ducentos aeclesiae suimet acquisivit mansos.
Crisma et clerum raro, templa autem Domini libenter
consecravit, et tunc crebro sine missa. Oculi
ejus ob assiduam fletus nimii effusionem jam caligabant
.
Nobis contemporalibus suis ob crimen
nostrum ejus conversacio displicuit, et ei nostra.
23 annos et amplius labore ineffabili vivens, finem
suum ante predixit, et ut numquam ad Misni poneretur,
multum rogavit. Id namque semper in mente
ob timorem futurae desolationis desideravit, ut ad
locum Colidici dictum, ubi Christi magnus martyr
corporaliter requiescit, et ipse mereretur tumulari.
Sed comes Herimannus, sperans precibus
ejusdem locum sibi a Deo paratum adjuvari, ut
prefatus sum, ibidem fecit eum deponi.
19.
In vigilia natalis Domini Meingaudus, Trevericae
civitatis archiepiscopus, obiit in urbe sua Cophelenci
dicta, sedens 8 annos et 7 menses,
indeque corpus suum ad sedem propriam delatum
honorifice ad antecessores suos locatur. Imperator
haec audiens, de tantorum detrimento patrum turbatur,
qualiterque loca bene suppleret vacua, cum
familiaribus suis tractavit; et natalem Dominicum
in Pathebrunnum festivis peregit gaudiis.
Et post hanc Popponem, Liupoldi marchionis filium
et tunc Bavenbergensis aeclesiae prepositum, Treverensi
prefecerat urbi; et cum is ab Erkanbaldo,
Magociacensi archiepiscopo, (f. 153' ) jussu cesaris et
licentia Virdunensis episcopi, qui primus horum
in ordine fuit confratrum, consecrari debuisset, a
Thiederico, Metensi antistite, eo quod a se | null | 7a5dca22-11d1-4b4e-8ebe-a0c4945b7813 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
justius
haec ordinacio fieri deberet, assidua acclamatione
et humili peticione id incassum prohibebatur. Nam
inperator hunc scripta demonstrantem et banno id
interdicentem non exaudivit, sed unctionem conpleri
precepit. In hiis diebus vice Eidi presulis
Eilwardus, Thietmari marchionis cappellanus, ortatu
Herimanni confratris a cesare constituitur, et
in Dominica die ante palmas in Merseburg a Gerone
archiepiscopo nobis faventibus benedicitur ( #an. 1016,
Mart.@# 18).
20.
Proximam palmarum jucunditatem inperator
cum Heinrico, venerabili Wirciburgiensis aeclesiae
episcopo, complens, 4 feria ad Bavanberg venit,
ibique Cenam Domini et Passionem cum paschali
tripudio honorabiliter peregit (Mart. 25, Apr. 1). Et
quia Rothulfus, Burgundiorum rex, avunculus ejus,
sicut vocatus erat, huc venire non potuit,
nepotem sibi dilectum obviam sibi pergere rogavit.
Fit eorundem conventio in urbe Argentina
et mutue caritatis invicem larga benignitas consociis
arrisit utrisque. Fuit quoque ibidem Rothulfi
regis inclita conjunx, quae familiaritatis hujus adjutrix (f. 154)
filios suimet duos, senioris autem sui
privignos, cesari commendavit; dilectis sibi militibus
hoc totum dedit in beneficium, quod sibi ab
avunculo suimet tunc est concessum, et quod
Willehelmus Pictaviensis hactenus habuit regio
munere prestitum. Imperator sapienti usus consilio
hoc, voluit cum hiis id sibi firmius subdere, quod
longe prius rex predictus ei sacramentis post mortem
suam sancierat. Omnem namque Burgundiae
regionis primatum per manus ab avunculo suimet
accepit, et de maximis rebus sine ejus consilio
non fiendis securitatem firmam. Episcopatum in hac
regione quodam nobili viro dedit, de quo postea
vix securus evasit. Namque Willehelmus, prepotens
vir in hiis partibus, ut hoc omne comperit,
eundem persequi et ad ultimum fugientem solum
canibus precepit inquiri. Quos cum antistes jam defatigatus
latrantes audiret, quod unicum tunc habuit
solacium, signo sanctae crucis sua post signans
vestigia, quasi mortuus jacuit et ad predam paratus
fuit; et ecce canes rapidi loca eminus olfacientes
signata, ut grandi turbine retroacti, reversi sunt,
et sic verus Dei famulus per incognita nemoris loca
ad amicos perrexit fines. Cesar autem regi et contectali
ejus cunctisque suimet principibus ineffabilem
pecuniam dedit, et firmata iterum antiqua tradicione,
eos abire (f. 154' ) permisit, ipse exercitu
congregato ad Basulam urbem profectus. Sed
cum ibi Willehelmum munitis urbibus resistentem
et introitum sibi prohibere cupientem audiret, parva
multitudine diffisus, amicam manum undiquessecus
colligit, et provincias sibi rebellare presumentes
incendio late flagranti securus desolavit. Cumque se
nullam urbium earundem expugnare pro certo sciret,
reversus est tristis, quod nec hic nec in parte orientali
nocituram hostibus suis intulit molestiam.
21.
Interim inperatrix, in nostris commorata
provinciis, defensionem patriae cum nostris principibus
meditatur. Hostis autem noster Bolizlavus
inter haec nil nostra lesit, sed sua munit, et certus
de eventu cesaris effectus, laetatur et nimis extollitur.
Namque multi, quibus hoc cognitum erat, veraciter
asserebant, si cesar ad eum tunc turmatim
veniret, timorem, quod eundem de nostris
respiceret, restituere, et eum ad servitutem suam,
pace tantum concessa, promptum et fidelem habere
potuisset. Sed Burgundiorum rex, mollis et effeminatus,
bona, quae nepoti suimet promisit, impedire
eorum instinctu voluit, quibus relaxato justiciae
freno velud infelici vitulo per latum liberos currere
placuit. Cum vero iterum ceptis persistere
studuit, eorum conflacione et pessima reluctacione
non potuit. Nullus enim, ut audio, qui sic presit
in regno; nomen tantum et coronam habet, et
episcopatus hiis dat, qui a principibus hiis eliguntur;
ad suam vero (f. 155) utilitatem pauca tenens, ex
impensis antistitum vivit, et hos vel alios in
aliquo extrinsecus laborantes eripere nequit. Unde
hii manibus complicatis cunctis primatibus velud
regi suo serviunt, et sic pace fruuntur. Ob hoc solum
talis rector inter eos dominatur, ut eo liberius malignorum
furor invicem vagetur, et ne lex nova
alterius regis ibi adveniat, quae inolitam consuetudinem
rumpat. Willehelmus comes, de quo predixi,
miles est regis in nomine et dominus in re; et
in hiis partibus nullus vocatur comes, nisi is qui
ducis honorem possidet; et ne illius potestas in hac
regione paulo minus minueretur, consilio et actu
imperatoriae majestati, sicut predixi, reluctatur.
22.
In precedenti estate ( # | null | 1854e17e-7761-4178-a61b-c54429a33b1c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
an.@# 1014) Bernharius,
sanctae Ferdensis aecclesiae pius pater et antistes,
cum se jam ad occasionem hujus vitae vidisset
inclinare, cunctos debitores suos ad se dulciter vocans,
in Deum et in aecclesiam sibi commissam
humanitus deliquisse ammonuit, et confitentibus
cunctis misericorditer indulsit. Omnes autem, qui
se aliquo contra eum fore culpabiles negabant,
sic arguebat: #Ne queso, filii, sic faciatis! Non concupisco
vos ex mea vel successoris mei parte ullatenus
decipi, sed nunc vos volo a talibus exsolvi et pace
sincera a vobis segregari.@# Is aecclesiam suimet 300
mansis juste adquisitis adauxit, imperatorem suum
et omnes Christo fideles ex corde dilexit, et maxime
sibi subditos summi (f. 155' ) pastoris exemplo amavit.
Sedebat ille vir venerabilis 24 annos, et
turrim unam de lapidibus, qui in hac terra pauci
habentur, juxta Ferdensem aecclesiam fabricari incipit;
et exin subtractus est a nostris aspectibus
lucifer ille 8 Kalendas Augusti. Quod cum
imperator comperiret, ut filius absentiam patris,
sic flevit mortem tanti senioris. In cujus vice Vidzierum,
Coloniensis aecclesiae quondam prepositum,
set tunc ab Heriberto archipresule depositum, 9
Kalendas Septembris diu renitentem posuit, et ab
Erkanbaldo archiantistite consecratum ad sedem
propriam cum honore magno remisit. Notandum
quoque est et non absque singultu gravi proferendum,
quod monasterium in Miminlevo constitutum a libertate
diu corroborata in servitutem redactum est.
Deposito namque ejusdem coenobii abbate Reinoldo,
dispersisque late confratribus hiis, Heresfeldensi
aecclesiae ejusque tunc provisori Arnoldo illud subditum
est.
23.
In quadam provincia Sueviae regionis, et
in comitatu Becilini comitis, accidit res una mirabilis
et admodum terribilis. Una mulier maritata
subitaneae mortis nexibus depressa obiit. Hujus corpus
post lavacionem et debitam procuracionem ad
aecclesiam a merentibus sociis delatum est. Haec a
feretro se ex improviso erigens ac presentes cunctos
fugans, evocat ad se virum suimet cum familiaribus
caeteris, ac hiis specialiter munus singulare asscripsit,
verbis (f. 156) consolata dulcibus; ac post
haec in pace quievit. Mirum est quod dico, sed mirabilis
Domini haec solum opera cognosco; et ne quis
haec vera esse diffidat, testimonium hiis haud vituperabile
profero. Predictus comes hoc imperatori
pro vero retulit, et ille mihi coram multis confratribus
id intimavit. Sepe contigit, quod in imagine
mortuorum callidus homini apparet inimicus,
hunc modis temptans deludere variis; et stulti quique
sic esse autumant. Ego autem veraciter innotesco
cunctis fidelibus, quod post commendacionem
animae ac debitum sepeliendi officium, more Christiano
diligenter completum, corpus illud exanime
numquam ante universae carnis resurrectionem
absque omni ambiguitate complendam resurgit, nisi
meritis justorum ad tempus fiat; quod tunc solum
accidit, cum mundus ista eorum inclita conversacione
floruit. Puto predictam mulierem multum
valuisse, cui post mortem gustatam justum
complere desiderium, et tunc sine gemitu denuo
licuit somno pacis obdormire. Beatus ille est qui
opus bonum acceleracione continuata perficit, nec
moras prolongacione diutina suspendit. Econtra autem
ille miserorum loco assignatur, qui aut justa
prorsus spernere, aut haec, ut non possint compleri,
differre conatur. In utrisque ego sepe culpabilis,
duas tantum res nunc profero, in quibus
memet ipsum graviter (f. 156' ) accuso.
24.
Post decretum in Throtmanni peractum
Richarius, Magadaburgensis aecclesiae presbiter et
spiritualis frater meus, infirmatur; et ego, quia non
eram ibi, eundem non visitavi. Cum autem,
pridie quam ille vir justus obierit, venirem, ad
eum non accessi, sed in posteram distuli diem, et
tunc is sine mea caritate mortuus est. Corpus ejusdem
ad aecclesiam delatum de confratribus nostris,
et quia vigilias sustinere non potui, a vicario meo
custoditum est. Hic non longe post sepulturam ejus
in somnis apparens mihi: #Quare,@# dixit, #non visitastis
me, et psalterium non cantastis, neque memoriam
in Throtmanni inventam fecistis?@# Qui cum
excusacionem meam audiret, respondit: #Male haec,
dereliquistis.@# Et tunc interrogabam eum quomodo
valeret; et ille: #Ut in sabbato,@# infit, #obdormivi, in
alia ad requiei dulcis gaudia transivi.@# Cumque
ego sciscitarem ab eo, qualiter se patris mei atque
matris res haberet: #Bene,@# retulit, sic prosecutus: #Genitrix tua per me tibi indixit, in 2 aut | null | fa2e109e-e0c1-4ef9-b535-d1c03ff6ba33 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in 5 feria
eam assecuturum.@#
Et haec ingemiscendo evigilavi,
pro certo sciens, communem justorum institucionem
sanctam esse ac salubrem, si custoditur; sin autem,
grande periculum. Etsi in hoc nullum accuso preter
me, vereor tamen, maximam multitudinem hujus
pacti alteriusque esse prevaricatricem; et quanto
plus spernimus mandata prepositorum, tanto culpabiles
sumus in examine eorum.
25.
(f. 157) Insuper in altero deliqui crimine,
quod me umquam fecisse, penitet ex corde. Redingus,
Parthenopolitanae congregacionis prepositus,
in quadragesima ( #an.@# 1015) quae finem suum precesserat,
me huc venientem caritative suscipiens,
loqui secum in secreto postulat, et obortis mox lacrimis
sic exorsus est: #Subitanea me deprimi morte,
multum timeo, et precedentes causas vobis aperio.
In Arnaburgensi civitate semel et in ista bis sic mihi
ex improviso accidit, ut nec videre vel aliquid potuissem
audire, exuperans hoc celeri auxilio Christi. Ex
hoc tempore nimis sollicitus fui, et confratribus meis
ad hoc, ut spero, idoneis, vulnus iniquitatis mee retecxi;
et quia vos mihi fideles semper agnovi, ad
testimonium meae confessionis supplex loco, quia me
non diu victurum existimo.@# Hanc peticionem devotus
suscepi, ac me in omnibus eidem satisfacere promisi.
Post haec idem me de talibus ammonuit; et
quia tunc tempus congruum non fuit, laudabilis
desiderii sacietatem a me non percepit. Quamvis
alicujus conversi plagam ob infatigabilem conscientiae
meimet peccatricis fetorem libenter non
inspiciam et curare desperem, tamen hujus confratris
onus libenter subirem, si oportunitatem aliquam
nobis ad haec respondere vidissem. In proxima parasceve
Rotmanus, presbiter et archiepiscopi prepositus
Geronis, improvisae necis inpetu (f. 157)
nocte deprimitur et in lecto mortuus invenitur.
Hoc admirabile et nimis terribile cunctis audientibus
videbatur; sed Deo gratias! pridie elemosinam
largitur, et confessionem suam communiter et non
sine fletu magno fecit. In sabbato sancto huc
veni, et sanctam hanc sollempnitatem cum archipresule
meo celebriter peregi ( #Apr.@# 10). Ibi tunc
Redingus, prudens homo et per omnia cautus,
fratri suo et dilectae sorori suam dividens substanciam: #Habete haec,@#
infit, #vobis, ut, cum me cito
corporaliter perdatis, in hac caritate vobis me
fidelem fuisse agnoscatis.@# In nativitate vero sancti
Johannis baptistae cum fratre meo abbate Sigifrido
sui, et ibi preposito sepe memorato ultima
salutacione valedicens, nil me ad acc piendam reconciliacionem
sibi, pro dolor! exibui, nec
hunc me amplius expetere sensi, et cum eundem,
sicut predixi, post mortuum conperirem, tunc
sero hic ingemui; ad quod prius respicere neglecxi.
Prefuit autem confratribus suis tres annos et 6 ebdomadas,
vir pius et sapiens ac nimium fidelis, sepultus
in porticu australi juxta monasterium. Huic
in sequenti successerat anno (1016?) Geddo venerabilis
pater, quondam scolae magister sed tunc
aecclesiae custos, in festivitate apostolorum Petri et
Pauli; in quorum vigilia prius obiit Esico inclusus,
qui multa ob Christi amorem mutaverat loca. (f. 158)
Zelus Dominicae domus, quae est in Christo
mater nostra spiritualis, etsi raro, tamen interdum,
comedit me; ideoque, quod modo sum loquutus, me
preposito intermiscere operi compellit.
26.
Audivi sepius numero, Anglos, ab angelica
facie, id est pulchra, sive quod in angulo
istius terrae siti sunt, dictos, ineffabilem miseriam
a Sucino, Haraldi filio, immiti Danorum rege, perpessos
esse, et ad id coactos, ut qui prius tributarii
erant principis apostolorum Petri ac sancti
patris eorum Gregorii spirituales filii, immundis
canibus impositum sibi censum quotannis
solverent, et maximam regni suimet partem, capto
ac interempto habitatore, tunc hosti fiducialiter
inhabitandam inviti relinquerent. Consentiente hoc
Domino et ob castigandas quorundam suimet infidelium
culpas hostes predictos ad hoc instigante,
tantum insevit persecutor, qui nec suis parcere
umquam didicit; ille inquam supramemoratus,
non rector sed destructor, post mortem patris
sui a Northmannis insurgentibus captus,
cum a populo sibi tunc subdito cum ingenti precio
solveretur, quia ab occulta pessimorum susurracione
se ob hoc servum nominari comperiret,
quod salubriter in paucis ulcisci potuit, hoc impaciens
communi dampno, et, si voluisset scire, sibi
maxime nocenti, meditatur vindicare. Potestatem
namque suam hostibus extraneis tunc relinquens,
securitatem | null | 8a9ab3ec-178c-4944-9d01-d5c5330b26a8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vagatione, pacem (f. 158' ) bello,
regnum exilio, Deum coeli et terrae diabolo mutavit,
et habitata quaeque vastando, sic se suorum
non empticium neque volentem dominum, sed spontaneum
crebro se jactavit inimicum late, pro dolor!
regnantem. Iste autem cum grandi labore sui et
contemporalium inter pios impius diu conversatus,
respectu divino mors multorum morte
tarda deprimitur, et fugientibus mox sociis ibidem
sepelitur [ #an.@# 1014]. Quod cum Aethelrad,
rex Anglorum, multo tempore ab eodem
fugatus, pro certo comperiret, gratias agens Deo,
patriam letus revisit, et, collectis in unum cunctis
militibus suis, corpus inimicum exterminare conatur.
Et ut hoc non fieret, quaedam matrona prius
per familiares suos ammonita, servatum pignus a
terra elevans, etsi indigena, tamen ad patrias navigio
direxerat arctos, id est septemtrionalem plagam,
quae hoc nomen ab arcturis duabus, hoc est
ab ursis minoribus atque majoribus sortitur, quas
serpens unus, ut astrologi asserunt, circumdat et
dividit.
27.
Pars terrae illius tantum frigida est, quantum
a solis calore aliena, et mentes incolarum caritatis
geminae expertes ibi sunt Scithe, qui domos
suas secum vehentes, feris et equino lacte pascuntur.
In hiis partibus est unus rex, Gutring
nomine, qui in monasterio Ferdensi sub
episcopo ejusdem loci Erpone in clericatu educatus,
ad diaconatus gradum pervenit indignus. Sed postquam
predictus antistes (f. 159) obiit, iste
elapsus nomen et ordinem, alter Julianus, abjecit,
et vocabulum Christianitatis solum protessus,
in multis invenitur longe alienus. Is a suis primo
ut est agnitus, ilico succipitur, et hereditatio honore
sublimatur. Quod Deo displicet, nemo laudet,
nullus imitetur; presens fructus ob terrorem futurum
spernatur. Et ille rex, servus peccati, filius
mortis, non, ut putat, dominatur, sed cotidiano pondere
aggravatur; de quo Dominus per Esaiam
clamat: #Filios enutrivi, exaltavi, ipsi autem
spreverunt me (Isa. I, 2)
@#. Pro cujus consociorumque
ejus conversione et digna emendacione ac perseverancia
omnis Christianitas oret, et ne tale quid
in membris suis amplius paciatur, Deum imploret.
Quamvis de ille hoc solum dicerem, sunt, pro
dolor! alii, qui similem subiere sententiam, illud
Pauli non attendentes: #Quia melius est viam veritatis
non cognoscere, quam post notitiam declinare (II Petr. II, 21)
@#.
28.
Sed quia nullus ad comprehendendas aquilonaris
regionis varietates, quas natura pre caeteris
mirabiles ibidem operatur, et crudeles populi
istius executiones sufficit, omitto et de geniminis
viperarum, id est filiis Suenni persecutoris,
pauca edissero. Hos peperit ei Miseconis
filia ducis, soror Bolizlavi successoris ejus et
nati; quae a viro suimet diu depulsa, non minimam
cum caeteris perpessa est controversiam.
Hujus proles multum in omnibus patrissantes, dilecti
genitoris corpus delatum flebiliter suscipiunt et
tumulant, et quicquid dedecoris (f. 159' ) patri suimet
ingeri ab Anglis propositum est, paratis navibus
ulcisci studebant. Eorum facinora, quae hiis
intulere plurima, me quia latent, preteriens, illud
stilo breviter aperio, quod mihi quidam pro
veritate sibi cognitum intimavit. Aethelred, rex
Anglorum, obiit anno Dominicae incarnationis 1016,
et in mense Julio predicti fratres Harald et Cnut
,
ac cum duce suimet Thurguto cumque
340 navibus egressi, urbem quandam
nomine Lundunam, ubi regina, tristis nece viri
suimet et defensoris, cum filiis Ethelsteno ac Ethmundo
et duobus episcopis caeterisque primatibus
presidio sedebat, circumdant, et naves singulas 80
viros habentes, per flumen, quod Timisi vocatur,
ducentes, 6 menses eandem impugnant. Regina autem
tunc bello defatigata assiduo nuntios misit, qui
ab eis pacem peterent, et quid ab ea expescerent,
diligenter inquirerent. Respondetur protinus
hiis ab inexplendis hostibus, si regina voluisset dare
filios suos in mortem, seque cum 15 milibus argenti
ponderibus, et episcopos cum 12 milibus et
omnibus loricis, quarum milia 24 numerus incredibilis
erat, redimere, et ad haec speranda 300º'
obsides electos dare voluisset, sibi tantum sociisque
suimet pacem cum vita adipisci potuisset; sin autem,
omnes ter clamabant eos una gladio
perituros. Venerabilis vero regina cum suis hac
logatione admodum turbata, post longam estuantis
animi deliberationem, | null | 227b4c13-e866-437a-9cdd-f5467af7f059 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
se sic facturam spopondit,
et id cum prenominatis militibus firmat. (f. 160)
Interim confratres duo noctis silentio,
in navicula promissum evadentes periculum,
quoscumque poterant ad defensionem patriae et
ereptionem matris, hoste adhuc hoc ignorante, congregabant.
Sed cum in una dierum Thurgut piratarum
dux ad depopulandos fines proximos cum
multitudine egrederetur, ex improviso hostibus occurrens
eos offendit; et ut eosdem eminus aspexit,
socios exortans, viriliter hos adiit, et ceciderunt
utrimque Aethmun et Thurgut cum maxima
sociorum multitudine. Et nec hiis neque aliis ulla
spes optatae venit victoriae; sed vulnerati sponte discescerunt,
hoc solum gementes, quod sic fortuitis id
accidit casibus. Nobis autem scriptura (Sap. II, 2.)
prohibet credere fatum vel casum aliquid esse.
Dani tunc, quamvis imbecilles, socias tamen
naves visitant; et intelligentes, urbi solatium ab
Aethelsteno superstite et Britannis venientibus afferri,
truncatis obsidibus, fugiunt. Et destruat
eos atque disperdat protector in se sperantium Deus,
ne umquam solito hiis vel aliis noceant fidelibus! In
ereptione civitatis illius gaudeamus, et in caetero
lugeamus.
29.
Percepi quoque a relatu predicti hominis
Sewaldi factum miserabile ac idcirco memorabile,
quod perfida Northmannorum manus, duce ad hoc
Thurkilo, Cantuarae civitatis egreium antistitem,
Dunsten nomine, cum caeteris caperent,
et vinculis et inedia ac ineffabili poena,
more (f. 160' ) suo nefando, constringerent. Hic
humana motus fragilitate, pecuniam eis promittit,
et ad hanc impetrandam inducias posuit, ut si
in hiis acceptabili redemptione mortem momentaneam
evadere nequivisset, semet ipsum gemitibus
crebris interim purgaret, hostiam Domino vivam ad
immolandum. Transactis tunc omnibus designatis
temporibus, vorax picarum caribdis Dei famulum
evocat, et sibi promissum celeriter persolvi tributum,
minaciter postulat. Et ille ut mitis agnus: #Presto sum,@#
inquit, #paratus ad omnia quae in me
nunc presumitis facere; ac Christi amore, ut suorum
merear fieri exemplum servorum, non sum hodie turbatus.
Quod vobis mendax videor, non mea voluntas,
sed dira efficit mihi egestas. Corpus hoc meum,
quod in hoc exilio supra modum dilexi, vobis culpabile
offero, et quid de eo faciatis, in vestra esse potestate,
cognosco; animam autem meimet peccatricem
Creatori omnium, vos non respicientem, supplex
committo.@# Talia loquentem profanorum agmen
vallavit, et diversa hunc ad interficiendum arma
congerit. Quod cum eorum dux Thurcil a longe
vidisset, celeriter accurrens: #Ne, queso, sic faciatis!
infit. Aurum et argentum, et omne quod hic habeo
vel ullo modo acquirere possum, excepta navi sola,
ne in christum Domini peccetis, libenti animo vobis
omnibus trado.@# Tam dulci affatu infrenata sociorum
ira, ferro et saxis durior, non mollitur, sed effuso
innocenti sanguine placatur, quem communiter
capitibus boum et imbribus lapidum atque lignorum
infusione (f. 161) protinus effundunt. Inter tot frementium
impetus potitus est coelesti jucunditate,
ut signi sequentis efficatia protinus testatur. Unus
namque inter primicerios membris effectus debilis,
agnovit in semetipso, quod deliquit in Christi electo,
sicut scriptum est: #Mihi vindictam, et ego retribuam,
dicit Dominus (Rom. XII, 19)
@#. In hoc Christi
adletae triumpho miseri ejusdem persecutores devicti,
Deum et pecuniam a duce suimet sibi
exibitam, et ad ultimum, nisi resipiscant satisfacientes,
perdiderunt animam, et ille cum stola, innocentia
mentis et corporis hactenus dealbata, et tum
rubro intincta sanguine, divinum placavit obtutum.
Hunc intercessorem nos peccatores precibus
assiduis acquiramus, et apud majestatem divinam
plurimum valere credamus.
30.
In supra memorati circuitu anni (1016)
quae mala christicolis peccati vindex bissextus
intulerit, non sine gravi merore edissero. Magadaburg
a Bernhardo marchione cum magna
multitudine appetitur in nocte, et ibi miles archiepiscopi
innocens capitur et alter vulneratur.
Quarta Idus Februarii et in 6 feria subsequuturae
signa miseriae, in ipso noctis crepusculo, tonitrua
cum fulminibus et magnis tempestatibus in
diversis nocentia locis terribiliter intonuere. Quidam
namque confractis a tali impetu domibus obierunt,
alii autem vulnerati vix mortem evasere. In
silvis cadentibus magnum quoque accidit damnum.
Palatinus comes Bernhardus paralisi percutitur.
In provincia, quae Hassegun dicitur,
4 confratres, quorum haec sunt nomina: Aelli, Burchard,
Thiedric | null | c57ee96f-3728-4521-84d7-6cde9ebc1c6e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et Poppo, a quodam libero, qui Ber
dicebatur, milite bono, sepe contempti, collectis
agminibus irruentes in eum, non minus (f. 161)
quam viros 100 scutatos habentem perimerunt,
nonnullis utrimque oppecientibus ( #Jul.@# 26).
31.
In Longabardia Saraceni navigio venientes
Lunam civitatem fugato pastore invadunt, et
cum potentia ac securitate fines illius regionis inhabitant,
et uxoribus incolarum abutuntur. Quod cum
domno apostolico, nomine Benedicto, fama deferret,
omnes sanctae matris aecclesiae tam rectores quam
defensores congregans, rogat ac precipit, ut inimicos
Christi talia presumentes viriliter secum in
rumperent, et, adjuvante Domino, occiderent. Insuper
ineffabilem navium multitudinem tacito premisit,
quae eis redeundi possibilitatem interciperet.
Hoc rex Saracenus animadvertens, primo indignatur,
et tandem paucis comitatus navicula periculum
imminens evasit; sui vero omnes conveniunt, et
adventantes prius irruunt hostes, eosque mox fugientes,
miserabile dictu, 3 dies et noctes prosternunt.
Respexit tandem Deus, gemitu piorum placatus,
et odientes se fugavit et in tantum devicit, ut
nec uno de hiis relicto, interfectorum et eorundem
spoliorum multitudinem victores numerare nequirent.
Tunc regina eorum capta, ob audaciam
viri capite plectitur. Aurum capitale, ejusdem
ornamentum, invicem gemmatum, papa sibi pre
caeteris vendicavit, postque imperatori suam transmisit
partem, quae mille libris computabatur. Divisa
omni preda, victrix turba laeta mente ad propria (f. 162)
revertitur, et triumphanti Christo dignis
persolverat odas. Rex autem predictus, morte conjugis
et sociorum admodum turbatus, summo pontifici
saccum castaneis refertum remisit, et per
hunc portitorem, tot se in proxima estate milites
sibi esse laturos, intimavit. Percepta hac legatione,
papa marsuppium eundem, milio plenum, internuntio
talibus dictis reddidit: #Si non sufficiat
sibi apostolicam satis laesisse dotem@#, #secundo
veniat et tot loricatos vel plus se hic inventurum pro
certo sciat (Prov. XVI, 9)
@#. Homo cogitat et loquitur,
Deus judicat; quem suppliciter quisque fidelis oret,
ut talem plagam misericorditer amoveat et necessariam
optatae pacis securitatem pius indulgeat.
32.
In insula, quae dicitur Augia, 17 Kalendas
Novembris 9 naves hominibus promiscui sexus tunc
inpletae mari immerguntur. In occidente Lanbertus,
Reinherii filius, cum suis victus ab hoste Godefrido,
multorum inimicus occubuit [ #an. 1016 Sep.@# 12].
Non fuit enim in terra hac tunc deterior
illo, qui multos in aecclesiis cum fune campanarum
strangulavit. Quot homines hic exhereditaret vel
occideret, nullus explicare valet. Numquam is
de perpetrato facinore penitentiam suscipere curavit.
Ille cum fratre suimet Reingerio Wirinharium et
ejus germanum Reinzonem pariter occidit.
Hujus pater ad Boemiam ab Ottone in exilium
missus, ibidem moritur. Ipsa eorundem patria (f. 162)
viventes doluit, amissos gaudet. Hoc dumtaxat
conqueri debemus, quod eo die propter nocentem
ex utraque parte congredientium tot inculpabiles
ceciderunt.
33.
Caeterae vero in hiis partibus strages,
pro dolor! in illis temporibus evenere. In regno
namque pacifici et per omnia venerabilis Rotberti
regis, comprovinciales hii mutuo confligentes,
interfecti sunt plus quam tria hominum
milia. Nec est a me pretereundum, quod post haec
accidit inexuperabile damnum. Namque avunculus
meus, comes Heinricus, in Christo et in hoc
seculo multum valens, gratulabundus justa senectute
et bono fine, utriusque debitum persolvit naturae
6 Nonas Octobris. Insuper Wigmannus
comes, utilis in omnibus patriae, ortatu secundae
Herodiadis miserabiliter servili presumptione corruit.
Sed unde hoc evenerit, lugubri sermone aperiam.
Inter predictum et comitem Baldricum
longa fuit contentio, quae Baldricum sepe in prelio
devictum mutuo in tantum humiliavit, ut inter caeteros
primates cum magno versaretur dedecore.
Omnem suimet prosperitatem Wigmannus equo ferens
animo et divine asscribens clementie, pacis
federe discordiam diu insanientem sedare meditatur,
et hostem amicabili peticione ad domum suam vocans,
convivio et munere accepto placat, et ab
eodem ad confirmandum inceptae dilectionis vinculum
invitatur, insibilante hoc per uxorem suam
antiquo serpente, ut qui per vim numquam (f. 163)
capi potuit, dolosi saltim retibus ingenii vinceretur.
Tunc conivebat laudanda simplicitas herilis animi,
quod poposcerat simulata equitas fallentis amici.
In primis optime suscipitur, et ilico infecta veneno
potione turbatur. Post hoc nimio dolore protinus
ingravescente, sequentem ibi vix exspectabat | null | 812a65c6-c4ae-493b-aa48-55fcfdf99303 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
diem,
et ut bene remuneratus et caritative salutatus abiit,
militibus suis ibidem dolose tardatis, a quodam
servo furtive prosternitur, presente ejusdem
seniore Baldrico, et hoc nullatenus ulciscente. Tunc
unus ex suis comitibus, ut nefandi sceleris auctorem
occidit, mox interfectus oppetiit. Fugiente tum
Baldrico et conscientiam in hoc manifestante, miseria
talis fama vulgante dilatatur, et Thiedricus,
sanctae Mirmingendensis aecclesiae presul, materterae
meae [filius], juxta qui exspectabat, primus
advenit, ac dilecti obitum amici merore questus
insolabili, corpus usque ad Fretheni civitatem
comitatur, et hoc ad patres suos collocare sumopere
studuit.
34.
Dehinc missis per omnem hanc regionem suimet
nuntiis, ipse comprovinciales et affines haec ad
vindicanda excitat, et cum valida manu urbem predicti
hostis, nomine Upplan possedit,
contigua devastans loca et igne consumens. Advenit
tandem Bernhardus dux, nepos meus, qui jure filii
prefati comitis adhuc parvuli et tocius hereditatis
tutor et nefandi criminis ultor extiterat; et
hic tristes, quantum valuit, milites solatur; cum
caeteris fautoribus (f. 163) urbanos nocte dieque
lacessat. Interim imperator a Burgundia, ubi magnam
estatis partem morabatur, digressus, ut primum
omnem rei eventum comperit, navigio illuc
pergere festinavit, et in illo itinere Gevehardus,
Heriberti comitis filius, nepos meus, regiaeque
majestati tunc multum acceptus, ac omni probitate
precipuus, obiit [ #an. 1016, Nov.@# 8], imperatorem
et omnes in hiis partibus constitutos tristes
post se relinquens. Archiepiscopus autem Coloniensis
Heribertus, multum ex parte sui militis
Baldrici sollicitus, imperatorem sepe interpellat,
quo urbem diu possessam suae vellet subdere potestati;
cujus assidua peticione imperator devictus
consensit. Hoste jam tunc cesaris abeunte, urbs
Upplun dicta omnino destruitur, et cometissa
ibidem diucius turbata, cum omnibus quae habebat,
pro dolor! servatur. Omnis maledicio, quam
sibi beatus Job inprecatus est, huic talem promerenti
eveniat. In presenti tempore tantum mali
percipiat, ut in futuro veniam saltem sperare liceat.
Quicumque in auxilium ejus in hoc umquam
asspiret, convertatur ad Deum, et se vehementer
peccasse confessus, ad emendationem condignam
festinet: quia sibilo venenosae aspidis caret aecclesia
tanti defensoris. In hoc autem anno Thiedricus
antistes et Hirimannus comes, Gerbergae filius,
de inani re mutuo certantes, sua vastabant. Dehinc
amicis persuadentibus ac maxime jussu imperatorio
sedati, presenciam cesaris utrimque prestolabantur.
35.
(f. 164.) Anno Dominicae incarnationis 1017,
Kalendis Januarii Gero archiepiscopus jussu imperatoris
Bernhardum marchionem nudis pedibus
emendationem sibi promittentem suscepit et aecclesiae
presentavit, solutis omnibus bannis ab eo inpositis.
Imperator a Palithi, ubi celebravit natale
Domini, exiens, in Alstidi epiphaniam Domini
sollempniter peregit, et in sacra nocte eadem
Frithericus comes, fidelis Christo et seniori suo,
obiit in civitate sua Ilburg dicta. Hic quia sapiens
erat et sibi finem hujus vitae jam appropinquare
cernebat, predictam civitatem fratris suimet
filio, nomine Thiedrico, ea racione dedit, ut cum
laude sua, quia heres suimet fuit et aliter hoc legitime
fieri non potuit, liceret sibi tribus suis filiabus
predium omne, quod remansit, tradere. Hujus comitatum
et super Siusili pagum potestatem ille Thiedricus
inperatoris munere post suscepit. Fit
publicus principum in Altstidi conventus; inter Bernhardum
marchionem et patrui memet filios litigium
cum emendatione sibi accepta et juramento pacificatum
est. Inter Thiedricum antistitem et Hirimannum
comitem inimiciciae diu exortae, et odium, quod erat
inter Eggihardum et confratres, Udonis filios senioris,
usque in tercias Octobris Kalendas ab imperatore
sedatum est. Ibi etiam promisit Geroni
archiepiscopo Bernhardus marchio 500 argenti talenta
pro dampni recompensatione inlati. Optima
quaeque imperator ibi diu conversatus fecit. Fit pax
inter Gevehardum et Willehelmum comites. Nuntii
de Italia huc venientes gratulabundi ad sua redeunt.
Iter imperatoris ac occidentem dispositum ob viae
asperitatem dilatum est. (f. 164' ) Imperator hoc,
quod ex parte Bolizlavi rogatur, laudat, convenisse
ad eum principes suos; et si quid boni vellet
sibi exhibere, cum eorum consilio libenter acciperet.
Mittuntur invicem nuntii, et induciae ponuntur.
36.
Cesar interim ad Merseburg veniens, certitudinem
rei hujus exspectabat. Ibi tunc multi latrones
a gladiatoribus singulari certamine devicti, suspendio
perierunt. Et archiepiscopi duo, Erkanbaldus
et Gero, et Arnulfus antistes cum comitibus
Sigifrido | null | 0d9a2f8b-11e7-409a-8f2d-9eb73186a69f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.