Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
subvectus Adovagrius aufugit
regisque mucrone Paulus obtruncatus est et principalis
domus ejusdem civitatis est igne cremata.
Hac igitur patrata victoria, cum ad solum proprium,
hoc est ad Ambianorum urbem remeare
cuperet, febre correptus spiritum exhalavit, et regendum
populum Clodoveo filio suo dereliquit.
Mortuus est autem Childericus rex XXIV imperii sui
anno, et regnavit Clodoveus filius ejus pro eo.
LIBER SECUNDUS.
PROLOGUS LIBRI SECUNDI.
Relatum est, ut opinor, compendiose satis, quantum
propositae brevitati congruit, cur ad has partes
Francorum populus sit delatus, cur et tali nomine
vocitetur. Sed quoniam vos intentos intueor, dum
adhuc solis exspectamus occasum, et dum saturos
greges ad ovile reducimus, paucis tantum sermonibus
intimabo, qualiter omnem Galliam hic populus
sit pervagatus, et qualiter eam a Romanis abstulerit.
Precor etenim ne vobis onerosum videatur, si
ad supplendam historiam vel ad depellendum fastidium
eorum, quibus displicet prolixa narratio et
nova semper audire delectat, si aliqua ex opusculis
vicinarum gentium elate [e latere] tetigero. Nam is,
qui propriis semper deliciis affluit, etiam cum externas
tetigerit, delectatur.
LIBER SECUNDUS.
Clodoveus igitur anno quinto imperii sui contra
Siagrium Aegidii filium arma corripuit, atque ad
exturbandum eum de paterno solio Francos omnes
in exercitum adunare praecepit. Siagrius pari modo
ex omni parte collectis viribus ad defendendum suorum
animos praeparat, Romanorum fortia facta commemorans,
et ad contemnendos inimicos eorum
enses acutissimos esse semper insinuans. Et cum
hinc et inde utraeque acies insisterent, et buccinis
concrepantibus undique spicula mitterentur, totis
viribus cum Romanis decertantes Franci, memores
prioris injuriae qualiter eos a Sicambria ejecerant,
nulli parcentes aetati, omnes pariter desectis cervicibus
gladiis obtruncabant; et quod dictu etiam est
horrendum, plures eorum laniandos bestiis objectabant.
Siagrius itaque caesum cernens exercitum
suum, solus e praelio fugit, et cum se morti conaretur
abstrahere, morti potius destinatur. Nam dum
Tolosam fugeret ad Alaricum Gothorum regem, et
Clodoveus victor detractis spoliis laetaretur, intercurrentibus
nuntiis perlatum est Clodoveo quod
apud Alaricum Siagrius occultaretur. Pervaso igitur
omni regno Siagrii, Clodoveus legatos suos ad
Alaricum dirigit, mandans ut ei Siagrius redderetur,
sin aliter, pararetur ad bellum. Metuens Alaricus
Francorum gladios experiri, per eosdem legatos
regi Clodoveo Siagrium mittit, mandans humiliter
ut juxta votum animi quod meruerat redderet
inimico suo. Qui cum regi praesentaretur,
misso spiculatore caput ejus amputari praecepit.
Dehinc jam sedato tumultu, et fugatis hostibus partimque
detruncatis, regnum Siagrii, et thesauros
ejus universos omnemque regiam supellectilem sibi
soli Clodoveus retinuit. Praedam vero et spolia occisorum
militibus universis aeque dividenda mandavit.
Non solum enim villas seu castella aliqua vastaverant,
verum etiam ecclesias plures cum tanta
aviditate depopulati sunt, ut cum aurea quaeque
vel argentea utensilia sibi quisque reconderet, ea
etiam quae nullis utilitatibus erant congrua vel unguibus
dissecarent, vel flammis injecta concremarent.
Inter caetera vero ecclesiarum ornamenta, urceum
mirae magnitudinis mirique decoris, de ecclesia
quadam abstulerant. Hos ecclesiae ejusdem
episcopus per legatos subsequitur, humili prece deposcens
ut ei Clodoveus rex urceum reddere dignaretur
ablatum. Quibus ita respondit: « Licet omnia
reddenda forent quae de Christianorum ecclesiis abstulimus,
tamen si aliud videtur non mereri episcopus,
urceum tamen, si nostrae parti obvenerit, non
negabo. » His dictis, concitus abiit quo totius praedae
summa dividenda erat, et sic universis militibus
infit: « Rogo, charissimi milites, ut Dei amoris gratia
urceum illum meae sorti deputetis, quatenus hunc
petenti episcopo reddere valeam, ne ex toto paupercula
ejus ecclesia nostra violentia desoletur. »
Placuit universis petitio regis, et gratanti animo
urceum reddere decernebant, cum unus e Francis
in sui perniciem elevata bipenne urceum percussit,
et ait: « Quod ei sors dederit, cuivis impertiatur a
rege, nostras nobis partes ipse relinquat. » Obstupefactis
omnibus ac rei istius novitate turbatis,
regis indignatio patientia interim opperitur, et urceum
reddere praecepit episcopo. Anno itaque expleto
congregato exercitu, dum secundum morem
giraret universos, et apparatum singulorum sedulo
perlustraret intuitu, ad ultimum eum qui percusserat
urceum oculis conspicatur. Et praefatam injuriam
mente revolvens, agrestia ejus arma miratus,
cum injuriare coepit cur videlicet conventum virorum
nobilium tam horrendo turpasset apparatu.
Accipiensque arma singula, cum indignatione maxima
elisit ad terram. Et cum ille ad colligenda | null | fe812bd2-b90b-4525-9fe6-3ca58667369c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
arma manum acclinis extenderet, rex elevata bipenne
caput ejus lethali vulnere percussit, et ait:
« Ita et tu anno praeterito Suessiones urceum percussisti. »
Quo mortuo, adversus Thoringos eumdem
duxit exercitum, et eos nimia caede prosternens,
post innumeras caedes, post populi totius diminutionem,
post patriae devastationem, residuos tandem,
qui vitam fuga protexerant, redire praecepit, et
eos Francorum tributarios fecit.
In diebus illis Gundobaldus et Godegisilus Burgundionum
reges, filii videlicet Gundevei, qui ex
genere Athanarici regis descenderat, nimia cupiditate
illecti, fratrem suum nomine Chilpericum gladio
peremerunt, et uxorem illius, ligato ad collum
saxo, fluctibus submerserunt. Chilpericus iste duas
filias habuit. Nomen uni Chronna, Crochildis altera
vocabatur; Chronnam vero, mutata veste, Gundebaldus
exsilio condemnavit, Chrochildem domi retinuit.
Praeceperat tunc Clodoveus rex legatario suo
Aureliano ut sibi puella nobilis quaereretur bonis
moribus adornata et habitu corporis decorata, quam
sibi conjugio copularet. Frequenter in Burgundiam
Aurelianus ierat, quamobrem et Chrochildis prudentiam
et elegantiam bene cognoverat. Hic accessit
ad regem, et puellae prudentiam nimiis praeceniis
attollere coepit. Exarsit in concupiscentia ejus
regis animositas, et per legatarium virginis aures
appellat, si forte Francorum regi puella nobilis et
orphana cuperet sociari. Regis mandata laturus arripit
iter Aurelianus, Burgundiam tendens, et quo
noverat esse puellam pedestri itinere properat, peram
ferens et baculum, resarcitis tunicis adopertus,
in sportella absconsa ferebat munera Clodovei. Quo
cum pervenisset, adveniente die Dominico inter reliquos
pauperes ad capiendam eleemosynam sese
Aurelianus immiscuit ut Chrochildi de ecclesia redeunti
paucos indicaret sermones. Erat enim Christiana.
Quae cum de ecclesia domum reverteretur et
solita munificentia singulis pauperibus eleemosynam
impertiret, pervenit ad Aurelianum et obtulit ei
aureum unum, totius ignara negotii. Quem cum
ille recepisset, caute subtraxit pallium puellae, innuens
sese loqui velle cum illa. Ventum est ad
palatium, et, subsequente Aureliano, ingreditur virgo
triclinium, et misit ancillam quae convocet peregrinum.
Detulit Aurelianus donaria regis, et annulum
Clodovei manu gestans porrexit eum puellae,
et ait: « Loquatur, obsecro, mi domina, quiddam
servus tuus secrete in auribus tuis ut licite possim
intimare mandata domini mei regis. » Cui et illa:
« Loquere, » inquit. Et educens e sportella sponsalia
ornamenta, obtulit puellae, dicens: « Haec mandat
dominus meus rex Clodoveus, ut si ei praebueris
tuae voluntatis assensum, absque dilatione te recipiet
in uxorem. » Tantam industriam viri miratur
puella, et cum nimia mentis alacritate donaria regis
amplexatur, et caetera sibi recondens, annulum
solum in thesauros avunculi sui reposuit, et talia
retulit portitori: « Salutem dicito Clodoveo, et
quamvis non sit licitum ut nubat Christiana pagano,
tamen si Domini Dei voluntas adfuerit cui servio,
quem confiteor, quem adoro, gratias divinae
referam majestati, et nutum subsequar imperantis.
Et tu nostri secreti fidus adjutor vade in pace. »
Perlata sunt ad Clodoveum verba puellae, et rursum
Clodoveus Aurelianum legatarium ad Gundebaldum
mandatque ut ei in conjugem neptem suam
tribuat, si Francos velit habere pacatos; alioquin
aut tributa persolvat, aut ad pugnandum cum eo
arma corripiat. Haec audiens Gundobaldus, mente
consternatus convocat amicos et consiliaros suos,
dicens illis: « Nostis omnes consiliarii et amici mei,
quod Francorum rex Clodoveus adversum nos quaerat
occasiones, petens per legatum neptem Chrochildem,
cum necdum eam facie noverit. Haec est
dissensionis origo, haec causa discordiae, haec nostrae
vastationis infinita perditio. Ad hoc tendit
omne negotium, ut nos omnes vita privet, deinde
gentem nostram spoliet libertate. Ideo enim vos
accersivi ut pari consilio saniorem exitum inquiratis,
et communi utilitati providentes, quid facto opus
sit vestra auctoritate decernatis. »
His ita peroratis, Burgundiones consiliarii ejus
metuentes iram incurrere Clodovei, pari consilio
decreverunt ut tanto regi tamque potenti puella donaretur,
ne hac occasione ad delendos eos tantae
gentis ferocitas acueretur. Metuebant enim Francos,
ut caeterae gentes quae cernebant eos undique
dilatari; nec esse aliquem, qui eorum gladiis
resistere posset. Mandant ergo accelerari negotium,
ne prolongata responsio verteretur in fastidium.
Et advocans Aurelianum Gundobaldus,
his eum coepit interpellare sermonibus: « Quoniam
occasione petendi uxorem domino tuo regi
domos nostras et patriam explorare venisti, haec
populi nostri responsa dicito Clodoveo | null | f04cd8b8-ec0a-47db-a741-c29e5ab22bbf | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Inaniter suspicatus
est habere neptem meam conjugem, frustra
concupivit Chrochildis meae pulchritudinem. His
exasperatus Aurelianus, ita respondit: Quoniam
rusticani alicujus me putas mandata detulisse, non
hoc mandat alius nisi Clodoveus, tuus et meus dominus:
tuus, inquam, tuus, ut mittas ei sponsam
suam Chrochildem. Quod si distuleris, aut ei tributa
persolves, aut libertatem gladio defensabis. »
Substomachatus Gundolbadus haec tantum Aureliano
verba rependit: « Veniat, veniat dominus tuus Clodoveus,
quoniam ad defendendam libertatem Burgundionum
enses paratos inveniet, et, Domino Deo
nobis auxiliante, ad internecionem decidet audacia
ejus, et vindicabitur sanguis gentium plurimarum,
qui effusus est in manibus ejus. » Et plura locutus,
tandem consilio prudentum virorum mitigata est
insania, et sic Chrochildem Aureliano tradidit. Quam
cum ingenti gaudio Aurelianus suscipiens, Suessionis
civitatem secum usque duxit, et reddidit eam
Clodoveo. Cujus pulchritudine delectatus rex, convocatis
regni sui proceribus, secundum regiam consuetudinem
eam sibi sociavit in uxorem. Sero igitur
die illo, quando more nuptiali simul accumbere deberent,
sic illa prior allocuta est Clodoveum. « Audiat,
oro, dominus meus rex ancillam suam, et concedere
dignetur famulae suae petitiunculam, si inveni
gratiam in conspectu illius. » Cui Clodoveus:
« Pete, ait, quod vis, quoniam tua petitio consequetur
effectum. » Ad haec regina spiritu Dei repleta,
his regem coepit interpellare sermonibus. « Primum
postulat ancilla tua, domine mi rex, ut Dominum
coeli patrem omnipotentem credas, qui te creavit.
Deinde ut Dominum Jesum Christum, qui nos
redemit, a Patre de coelis missum ad salutem credentium
confitearis. Tertio Spiritum sanctum et illuminationem
omnium justorum agnoscas, et agnoscens
omnem simul venerare divinitatis unicae majestatem,
et in tribus personis Patris et Filii et Spiritus
sancti, nihil prius, nil posterius, nil minus
suspiceris, sed aeternitatem tota mente et coaequalitate
complectaris. Et idola quae non sunt dii, sed
muta simulacra succendas, ecclesiasque Dei mei
quas succendisti reaedifices, et baptismum recipias
in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Et hoc
ad ultimum peto ut requiras thesauros patris mei
et matris meae, quos Gundobaldus avunculus meus
nequiter interfecit, quorum sanguinem Dominus ulciscatur. »
Et ait rex: « Hoc ad praesens mihi videtur
haberi difficile ut deos meos relinquam et
Deum tuum colam; sed caetera, ut potero, faciam. »
Cui et illa: « Hoc est, inquit, maximum et singulare,
quod postulo, ut Dominum coeli colas, per quem
velis nolis regnas, in cujus nomine adversariorum
castra facile superabis. »
His ita peroratis, cubiculum introgressi pariter
accubuerunt, et nuptialiter solemnisantes in gaudio
et laetitia totius anni spatium expenderunt. Expleto
itaque anno, ad Gundobaldum iterum Clodoveus Aurelianum
dirigit, mandans ut Chrochildis uxoris suae
thesauros ei transmitteret. Ira fervens Gundobaldus
Aureliani verba vix sustinet, et in haec verba tandem
prorumpit: « Nunquid in manibus Clodovei regnum
meum tradetur, aut thesauri mei? nonne obtestatus
sum, et dixi tibi, Aureliane, ut non venires
amplius explorare substantiam regni nostri, vel
principum nostrorum felicitatem? Salutem populi
nostri testor, nisi cito reverteris et recesseris a me,
ego interficiam te. » Cui Aurelianus ita respondit,
dicens: « Vivit dominus meus Clodoveus rex et primates
regni ejus, quia non te timeo, dum dominus
meus advixerit. Et sic mandat proprius tuus et
meus dominus Clodoveus, quia tibi est occursurus
ut thesauros uxoris suae recipiat. » His auditis, Burgundionum
majores dederunt regi suo consilium ut
universa quae fuerant patris ejus vel matris Chrochildi
absque dilatione redderentur, dicentes regem
esse ferocem, populum sine Deo, pactum debere stabiliri
cum talibus, ne unanimiter irruentes in eos,
terram pariter delerent ac populum. Quid plura?
Reddit Gundobaldus legatario regis omnem Chrochildis
supellectilem, et ex thesauro suo auri purissimi
et argenti fabricaturas pretiosissimas, et ait ad
Aurelianum: « Quid restat amplius, nisi ut universum
regnum meum Clodoveo dare debeam? Revertere
cito ad dominum regem tuum, qui habes quod
ei deferas, munera multa. Metit messem quam non
seminavit, et colligit quod non sparsit. » Et ait Aurelianus:
« Filius tuus est dominus meus Clodoveus.
Non contristeris si modicum istud ei detulero;
ex hoc nunc | null | 015263b7-95c9-4729-8a5a-b9b9002ddf3d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omnia vestra communia erunt. »
Et dixerunt Burgundiones: « Vivat rex, qui tales legatos
habet. » Reversus est Aurelianus ad dominum suum,
et restituit ei omnia quae reddiderat Gundobaldus.
In diebus illis dilatavit Clodoveus Francorum regnum
usque ad Sequanam, et accipiens castrum
Miledunensem tradidit eum Aureliano legatario,
cumque ducem provinciae illius esse instituit. Dehinc
Aurelianis usque perveniens, Francorum terminos
usque ad fluvium Ligeris protelavit. Interim
regina dominum suum adhortabatur ut Deum coleret,
et muta simulacra ex omni regno suo deleret, si
victor adversus inimicorum omnium impietates esse
cuperet. Deludebat eam Clodoveus et subsannabat;
non tamen exprobrando, sed blandiendo potius vitae
monita refutabat. Ad hoc utique ventum est ut regina
conciperet et pareret filium, et juxta ritum Christianorum
ad abluendum sacro baptismate in ecclesiam
deferri praeciperet. Baptizatus, et signatus, et sacro
chrismate delibutus: quem Ingumerem vocaverunt
hi, qui eum de sacro baptismate susceperunt.
Nec mora defungitur infans, et res sicut evenerat
innuitur Clodoveo. Tristatur pater anxius, primam
sobolem cum insperate deferri videt ad tumulum,
et reginam increpat cur videlicet in nomine Domini
nostri Jesu Christi signasset infantulum. Affirmabat
enim insanus quod si diis suis dedicatus fuisset, non
tam cito privaretur hac luce. Regina vero gratias
Deo referebat quod ejus primogenita in coelesti gloria
sublimasset. Post autem hunc peperit et alterum,
et ablutum fonte baptismatis Clodomirem vocaverunt.
Et hic cum aegrotare coepisset, verbis reginam
asperioribus increpat Clodoveus, asserens istum
etiam nulla ratione vivere posse, nisi quo modo
vixerat et alius. Sed orante regina, et Domini misericordia
praecurrente, vitae pariter et sospitati restitutus
est infantulus. Rex itaque credere differebat,
nec monita salutis audire volebat, donec tandem aliquando
bellum contra Alemannos Suevosque moveret,
in quo compulsus est confiteri quod Deus solus
potest auxilium praestare credenti. Nam cum hinc
et inde utraeque acies insisterent, et perstrepentibus
buccinis cominus jacula mitterentur, nec Francorum
vires ad proterendos inimicos sufficerent, prospexit
ex alto Dominus, et miratus laborem mulieris
virum infidelem salvare cupientis, immisit timorem
suum super Francos. Et jam terga dare volebant,
cum Aurelianus nomen Domini ad adjutorium
interpellans, his regem verbis constanter alloquitur:
« Crede tantummodo, domine mi rex, Dominum
coeli, quem Chrochildis praedicat, et inclamato
ejus nomine tuos celeriter conteres inimicos. »
Hoc rex animatus alloquio, ad coelum oculos elevat,
et cum lacrymis hac Dominum voce precatur: « Jesu
bone, quem Chrochildis regina mea praedicat esse
Filium Dei vivi, qui subvenis in tribulatione, qui
das auxilium in te sperantibus, tuum auxilium devote
postulo, non abneges mihi soli quod plurimis
est collatum. Quod si mihi victoriam dederis, et in
hoc virtutem tuam expertus fuero, credam tibi, et
baptizabor Nam invocavi deos meos, et elongati
sunt a me, et nullam eos suspicor habere virtutem,
qui nec occurrunt, nec auxilium deferunt invocati.
Te invoco, te confiteor, te jubente, noster confortetur
exercitus, et adversariorum nostrorum audacia
conteratur, ut vel si victoriam non mereor, tantummodo
ab eis liberer. » Et cum haec ita perorasset,
ac nomen Domini cum interno rugitu cordis
inclamasset, defectis viribus terga dederunt Alamanni
vitae spem fugae credentes. Sed cum et regem
suum cernerent interfectum, retroversi Clodoveo
supplicant ut tantam stragem cessare praeciperet,
sua omnia seque dedentes. Qui cum imminentem
plagam cessare fecisset, terras eorum nimia populatione
vastavit, et eos sub tributo constituit.
Hac igitur patrata victoria, reversus in Franciam
narravit uxori qualiter per invocationem nominis
Jesu Christi victoriam meruerit obtinere. Laeta illico
Chrochildis efficitur, et lacrymis superfusa sanctum
Remigium Remorum archiepiscopum sub festinatione
convocat ut ipse videlicet suppleat quod in
marito Dominus per eam jam coeperat operari.
Pandit episcopus salutis januam, et torrente Scripturarum
sitientem animam reficit peccatoris. Mitigatur
amentia regis et ex lupo mutatur in ovem, et
vacuus ad Dominum venire formidans mille hostias
praeparat, quas secum offerat creatori. Necdum initiatus
in sacris fit suae genti apostolus, nomen Domini
gentibus praedicat, exercitui comminatur ne ultra simulacris
incurventur. Quid plura? fit subito concursus
populi, exercitus omnes dextras jungunt, pares animos
offerunt Creatori, et qui tardior currit ad lavacrum
quasi ignavior a caeteris incusatur. Et consertis
manibus videns acies ad ecclesiam convolare, et ob
amorem regis | null | 9b9ebf3f-a63d-4c67-ad89-c769542aee2e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
antea etiam baptizari cupiebant, quam
baptismatis jura cognovissent. Hac igitur frequentia
constipatus subintrat ecclesiam rex victurus. Cumque
persensisset, per thymiamatis redolentis thurisve
fragrantiam, et miraretur parietes cortinis palliisque
velatos, pavimentum omne diversis floribus fuisse
respersum, quaesivit a pontifice si esset hoc paradisus,
vel futura gloria quam ei in sua praedicatione
promiserat. Ad quem episcopus: « Non, inquit, hoc
est paradisus, quem pollicitus sum domino meo regi,
sed est Ecclesia Dei per quam et in qua bonis
operibus, acquiritur gloria illa indeficiens regni celestis,
quam ab origine mundi praeparavit Dominus
his qui diligunt eum. » Tantam denique gratiam
subministravit Dominus in populo, ut non jam viceni
vel centeni ad locum baptisterii convenirent, sed
universam pene civitatem in unum convolasse crederes,
unam dedisse sententiam, pares animos obtulisse
Creatori. Interiori igitur gaudio conformati
applaudebant in unum, et regem suum his adhortabantur
alloquiis: « Dominus noster rex prosequatur
inceptum, quia et nos mortales deos abjicimus,
nugaces contemnimus, manufactos expellimus: et
Deum verum quem praedicat Remigius incontaminata
credulitate recipimus, et eum fidei veneratione
complectimur. Hunc Deum enim Christianitatis
credimus, et adoramus, et in hac religione usque ad
terminum vitae permanere parati sumus. » Quid
plura? venit ad baptismum quasi novus Constantinus
abnegatis diaboli pompis, et feroces animos humilians
Creatori. Huic devotioni congaudens episcopus,
protensis manibus in sublime Dei potentiam
collaudabat, et regem his hortabatur alloquiis: « Mitis
en, inquit, depone colla, Sicamber; idola varia crema,
cultum venerare divinum. Pristinos errores, et
fana priora relinque, et sanctas aedes vel nunc renovare
studeto. » Igitur rex omnipotentem Dominum
in Trinitate confessus baptizatus est a sancto Remigio
in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti,
et sacro chrismate delibutus cum signaculo crucis
videlicet Domini nostri Jesus Christi. Baptizati sunt
de exercitu illius amplius quam tria millia, baptizatae
sunt et sorores illius Alblofedis et Landechildis, insuper
totus Francorum populus. Nam Dominus noster
Jesus Christus abundanter his sanctam gratiam infundebat.
Hac occasione suae fidei gratiam Gallica
disseminabat in tellure. Ecce regem reddimus innovatum,
necesse est uti et paginam pariter innovemus.
Sed prius quieti modicum membra locantes
resumamus flatum, quo facilius die crastino materiae
nostrae valeamus referre sequentia.
PROLOGUS LIBRI SECUNDI.
Relatum est, ut opinor, compendiose satis, quantum
propositae brevitati congruit, cur ad has partes
Francorum populus sit delatus, cur et tali nomine
vocitetur. Sed quoniam vos intentos intueor, dum
adhuc solis exspectamus occasum, et dum saturos
greges ad ovile reducimus, paucis tantum sermonibus
intimabo, qualiter omnem Galliam hic populus
sit pervagatus, et qualiter eam a Romanis abstulerit.
Precor etenim ne vobis onerosum videatur, si
ad supplendam historiam vel ad depellendum fastidium
eorum, quibus displicet prolixa narratio et
nova semper audire delectat, si aliqua ex opusculis
vicinarum gentium elate [e latere] tetigero. Nam is,
qui propriis semper deliciis affluit, etiam cum externas
tetigerit, delectatur.
LIBER SECUNDUS.
Clodoveus igitur anno quinto imperii sui contra
Siagrium Aegidii filium arma corripuit, atque ad
exturbandum eum de paterno solio Francos omnes
in exercitum adunare praecepit. Siagrius pari modo
ex omni parte collectis viribus ad defendendum suorum
animos praeparat, Romanorum fortia facta commemorans,
et ad contemnendos inimicos eorum
enses acutissimos esse semper insinuans. Et cum
hinc et inde utraeque acies insisterent, et buccinis
concrepantibus undique spicula mitterentur, totis
viribus cum Romanis decertantes Franci, memores
prioris injuriae qualiter eos a Sicambria ejecerant,
nulli parcentes aetati, omnes pariter desectis cervicibus
gladiis obtruncabant; et quod dictu etiam est
horrendum, plures eorum laniandos bestiis objectabant.
Siagrius itaque caesum cernens exercitum
suum, solus e praelio fugit, et cum se morti conaretur
abstrahere, morti potius destinatur. Nam dum
Tolosam fugeret ad Alaricum Gothorum regem, et
Clodoveus victor detractis spoliis laetaretur, intercurrentibus
nuntiis perlatum est Clodoveo quod
apud Alaricum Siagrius occultaretur. Pervaso igitur
omni regno Siagrii, Clodoveus legatos suos ad
Alaricum dirigit, mandans ut ei Siagrius redderetur,
sin aliter, pararetur ad bellum. Metuens Alaricus
Francorum gladios experiri, per eosdem legatos
regi Clodoveo Siagrium mittit, mandans humiliter
ut juxta votum animi quod meruerat redderet
inimico suo. Qui cum regi praesentaretur,
misso spiculatore caput ejus amputari praecepit.
Dehinc jam sedato | null | 2e346028-c223-44a5-83e5-e9dc6bca76e6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tumultu, et fugatis hostibus partimque
detruncatis, regnum Siagrii, et thesauros
ejus universos omnemque regiam supellectilem sibi
soli Clodoveus retinuit. Praedam vero et spolia occisorum
militibus universis aeque dividenda mandavit.
Non solum enim villas seu castella aliqua vastaverant,
verum etiam ecclesias plures cum tanta
aviditate depopulati sunt, ut cum aurea quaeque
vel argentea utensilia sibi quisque reconderet, ea
etiam quae nullis utilitatibus erant congrua vel unguibus
dissecarent, vel flammis injecta concremarent.
Inter caetera vero ecclesiarum ornamenta, urceum
mirae magnitudinis mirique decoris, de ecclesia
quadam abstulerant. Hos ecclesiae ejusdem
episcopus per legatos subsequitur, humili prece deposcens
ut ei Clodoveus rex urceum reddere dignaretur
ablatum. Quibus ita respondit: « Licet omnia
reddenda forent quae de Christianorum ecclesiis abstulimus,
tamen si aliud videtur non mereri episcopus,
urceum tamen, si nostrae parti obvenerit, non
negabo. » His dictis, concitus abiit quo totius praedae
summa dividenda erat, et sic universis militibus
infit: « Rogo, charissimi milites, ut Dei amoris gratia
urceum illum meae sorti deputetis, quatenus hunc
petenti episcopo reddere valeam, ne ex toto paupercula
ejus ecclesia nostra violentia desoletur. »
Placuit universis petitio regis, et gratanti animo
urceum reddere decernebant, cum unus e Francis
in sui perniciem elevata bipenne urceum percussit,
et ait: « Quod ei sors dederit, cuivis impertiatur a
rege, nostras nobis partes ipse relinquat. » Obstupefactis
omnibus ac rei istius novitate turbatis,
regis indignatio patientia interim opperitur, et urceum
reddere praecepit episcopo. Anno itaque expleto
congregato exercitu, dum secundum morem
giraret universos, et apparatum singulorum sedulo
perlustraret intuitu, ad ultimum eum qui percusserat
urceum oculis conspicatur. Et praefatam injuriam
mente revolvens, agrestia ejus arma miratus,
cum injuriare coepit cur videlicet conventum virorum
nobilium tam horrendo turpasset apparatu.
Accipiensque arma singula, cum indignatione maxima
elisit ad terram. Et cum ille ad colligenda
arma manum acclinis extenderet, rex elevata bipenne
caput ejus lethali vulnere percussit, et ait:
« Ita et tu anno praeterito Suessiones urceum percussisti. »
Quo mortuo, adversus Thoringos eumdem
duxit exercitum, et eos nimia caede prosternens,
post innumeras caedes, post populi totius diminutionem,
post patriae devastationem, residuos tandem,
qui vitam fuga protexerant, redire praecepit, et
eos Francorum tributarios fecit.
In diebus illis Gundobaldus et Godegisilus Burgundionum
reges, filii videlicet Gundevei, qui ex
genere Athanarici regis descenderat, nimia cupiditate
illecti, fratrem suum nomine Chilpericum gladio
peremerunt, et uxorem illius, ligato ad collum
saxo, fluctibus submerserunt. Chilpericus iste duas
filias habuit. Nomen uni Chronna, Crochildis altera
vocabatur; Chronnam vero, mutata veste, Gundebaldus
exsilio condemnavit, Chrochildem domi retinuit.
Praeceperat tunc Clodoveus rex legatario suo
Aureliano ut sibi puella nobilis quaereretur bonis
moribus adornata et habitu corporis decorata, quam
sibi conjugio copularet. Frequenter in Burgundiam
Aurelianus ierat, quamobrem et Chrochildis prudentiam
et elegantiam bene cognoverat. Hic accessit
ad regem, et puellae prudentiam nimiis praeceniis
attollere coepit. Exarsit in concupiscentia ejus
regis animositas, et per legatarium virginis aures
appellat, si forte Francorum regi puella nobilis et
orphana cuperet sociari. Regis mandata laturus arripit
iter Aurelianus, Burgundiam tendens, et quo
noverat esse puellam pedestri itinere properat, peram
ferens et baculum, resarcitis tunicis adopertus,
in sportella absconsa ferebat munera Clodovei. Quo
cum pervenisset, adveniente die Dominico inter reliquos
pauperes ad capiendam eleemosynam sese
Aurelianus immiscuit ut Chrochildi de ecclesia redeunti
paucos indicaret sermones. Erat enim Christiana.
Quae cum de ecclesia domum reverteretur et
solita munificentia singulis pauperibus eleemosynam
impertiret, pervenit ad Aurelianum et obtulit ei
aureum unum, totius ignara negotii. Quem cum
ille recepisset, caute subtraxit pallium puellae, innuens
sese loqui velle cum illa. Ventum est ad
palatium, et, subsequente Aureliano, ingreditur virgo
triclinium, et misit ancillam quae convocet peregrinum.
Detulit Aurelianus donaria regis, et annulum
Clodovei manu gestans porrexit eum puellae,
et ait: « Loquatur, obsecro, mi domina, quiddam
servus tuus secrete in auribus tuis ut licite possim
intimare mandata domini mei regis. » Cui et illa:
« Loquere, » inquit. Et educens e sportella sponsalia
ornamenta, obtulit puellae, dicens: « Haec mandat
dominus meus rex Clodoveus, ut si ei praebueris
tuae voluntatis assensum, | null | a5b8fb97-2dff-4705-89a6-5eeeac5e2590 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
absque dilatione te recipiet
in uxorem. » Tantam industriam viri miratur
puella, et cum nimia mentis alacritate donaria regis
amplexatur, et caetera sibi recondens, annulum
solum in thesauros avunculi sui reposuit, et talia
retulit portitori: « Salutem dicito Clodoveo, et
quamvis non sit licitum ut nubat Christiana pagano,
tamen si Domini Dei voluntas adfuerit cui servio,
quem confiteor, quem adoro, gratias divinae
referam majestati, et nutum subsequar imperantis.
Et tu nostri secreti fidus adjutor vade in pace. »
Perlata sunt ad Clodoveum verba puellae, et rursum
Clodoveus Aurelianum legatarium ad Gundebaldum
mandatque ut ei in conjugem neptem suam
tribuat, si Francos velit habere pacatos; alioquin
aut tributa persolvat, aut ad pugnandum cum eo
arma corripiat. Haec audiens Gundobaldus, mente
consternatus convocat amicos et consiliaros suos,
dicens illis: « Nostis omnes consiliarii et amici mei,
quod Francorum rex Clodoveus adversum nos quaerat
occasiones, petens per legatum neptem Chrochildem,
cum necdum eam facie noverit. Haec est
dissensionis origo, haec causa discordiae, haec nostrae
vastationis infinita perditio. Ad hoc tendit
omne negotium, ut nos omnes vita privet, deinde
gentem nostram spoliet libertate. Ideo enim vos
accersivi ut pari consilio saniorem exitum inquiratis,
et communi utilitati providentes, quid facto opus
sit vestra auctoritate decernatis. »
His ita peroratis, Burgundiones consiliarii ejus
metuentes iram incurrere Clodovei, pari consilio
decreverunt ut tanto regi tamque potenti puella donaretur,
ne hac occasione ad delendos eos tantae
gentis ferocitas acueretur. Metuebant enim Francos,
ut caeterae gentes quae cernebant eos undique
dilatari; nec esse aliquem, qui eorum gladiis
resistere posset. Mandant ergo accelerari negotium,
ne prolongata responsio verteretur in fastidium.
Et advocans Aurelianum Gundobaldus,
his eum coepit interpellare sermonibus: « Quoniam
occasione petendi uxorem domino tuo regi
domos nostras et patriam explorare venisti, haec
populi nostri responsa dicito Clodoveo. Inaniter suspicatus
est habere neptem meam conjugem, frustra
concupivit Chrochildis meae pulchritudinem. His
exasperatus Aurelianus, ita respondit: Quoniam
rusticani alicujus me putas mandata detulisse, non
hoc mandat alius nisi Clodoveus, tuus et meus dominus:
tuus, inquam, tuus, ut mittas ei sponsam
suam Chrochildem. Quod si distuleris, aut ei tributa
persolves, aut libertatem gladio defensabis. »
Substomachatus Gundolbadus haec tantum Aureliano
verba rependit: « Veniat, veniat dominus tuus Clodoveus,
quoniam ad defendendam libertatem Burgundionum
enses paratos inveniet, et, Domino Deo
nobis auxiliante, ad internecionem decidet audacia
ejus, et vindicabitur sanguis gentium plurimarum,
qui effusus est in manibus ejus. » Et plura locutus,
tandem consilio prudentum virorum mitigata est
insania, et sic Chrochildem Aureliano tradidit. Quam
cum ingenti gaudio Aurelianus suscipiens, Suessionis
civitatem secum usque duxit, et reddidit eam
Clodoveo. Cujus pulchritudine delectatus rex, convocatis
regni sui proceribus, secundum regiam consuetudinem
eam sibi sociavit in uxorem. Sero igitur
die illo, quando more nuptiali simul accumbere deberent,
sic illa prior allocuta est Clodoveum. « Audiat,
oro, dominus meus rex ancillam suam, et concedere
dignetur famulae suae petitiunculam, si inveni
gratiam in conspectu illius. » Cui Clodoveus:
« Pete, ait, quod vis, quoniam tua petitio consequetur
effectum. » Ad haec regina spiritu Dei repleta,
his regem coepit interpellare sermonibus. « Primum
postulat ancilla tua, domine mi rex, ut Dominum
coeli patrem omnipotentem credas, qui te creavit.
Deinde ut Dominum Jesum Christum, qui nos
redemit, a Patre de coelis missum ad salutem credentium
confitearis. Tertio Spiritum sanctum et illuminationem
omnium justorum agnoscas, et agnoscens
omnem simul venerare divinitatis unicae majestatem,
et in tribus personis Patris et Filii et Spiritus
sancti, nihil prius, nil posterius, nil minus
suspiceris, sed aeternitatem tota mente et coaequalitate
complectaris. Et idola quae non sunt dii, sed
muta simulacra succendas, ecclesiasque Dei mei
quas succendisti reaedifices, et baptismum recipias
in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Et hoc
ad ultimum peto ut requiras thesauros patris mei
et matris meae, quos Gundobaldus avunculus meus
nequiter interfecit, quorum sanguinem Dominus ulciscatur. »
Et ait rex: « Hoc ad praesens mihi videtur
haberi difficile ut deos meos relinquam et
Deum tuum colam; sed caetera, ut potero, faciam. »
Cui et | null | 374a27a7-828f-48cc-8aa6-a6bd28498f06 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
illa: « Hoc est, inquit, maximum et singulare,
quod postulo, ut Dominum coeli colas, per quem
velis nolis regnas, in cujus nomine adversariorum
castra facile superabis. »
His ita peroratis, cubiculum introgressi pariter
accubuerunt, et nuptialiter solemnisantes in gaudio
et laetitia totius anni spatium expenderunt. Expleto
itaque anno, ad Gundobaldum iterum Clodoveus Aurelianum
dirigit, mandans ut Chrochildis uxoris suae
thesauros ei transmitteret. Ira fervens Gundobaldus
Aureliani verba vix sustinet, et in haec verba tandem
prorumpit: « Nunquid in manibus Clodovei regnum
meum tradetur, aut thesauri mei? nonne obtestatus
sum, et dixi tibi, Aureliane, ut non venires
amplius explorare substantiam regni nostri, vel
principum nostrorum felicitatem? Salutem populi
nostri testor, nisi cito reverteris et recesseris a me,
ego interficiam te. » Cui Aurelianus ita respondit,
dicens: « Vivit dominus meus Clodoveus rex et primates
regni ejus, quia non te timeo, dum dominus
meus advixerit. Et sic mandat proprius tuus et
meus dominus Clodoveus, quia tibi est occursurus
ut thesauros uxoris suae recipiat. » His auditis, Burgundionum
majores dederunt regi suo consilium ut
universa quae fuerant patris ejus vel matris Chrochildi
absque dilatione redderentur, dicentes regem
esse ferocem, populum sine Deo, pactum debere stabiliri
cum talibus, ne unanimiter irruentes in eos,
terram pariter delerent ac populum. Quid plura?
Reddit Gundobaldus legatario regis omnem Chrochildis
supellectilem, et ex thesauro suo auri purissimi
et argenti fabricaturas pretiosissimas, et ait ad
Aurelianum: « Quid restat amplius, nisi ut universum
regnum meum Clodoveo dare debeam? Revertere
cito ad dominum regem tuum, qui habes quod
ei deferas, munera multa. Metit messem quam non
seminavit, et colligit quod non sparsit. » Et ait Aurelianus:
« Filius tuus est dominus meus Clodoveus.
Non contristeris si modicum istud ei detulero;
ex hoc nunc omnia vestra communia erunt. »
Et dixerunt Burgundiones: « Vivat rex, qui tales legatos
habet. » Reversus est Aurelianus ad dominum suum,
et restituit ei omnia quae reddiderat Gundobaldus.
In diebus illis dilatavit Clodoveus Francorum regnum
usque ad Sequanam, et accipiens castrum
Miledunensem tradidit eum Aureliano legatario,
cumque ducem provinciae illius esse instituit. Dehinc
Aurelianis usque perveniens, Francorum terminos
usque ad fluvium Ligeris protelavit. Interim
regina dominum suum adhortabatur ut Deum coleret,
et muta simulacra ex omni regno suo deleret, si
victor adversus inimicorum omnium impietates esse
cuperet. Deludebat eam Clodoveus et subsannabat;
non tamen exprobrando, sed blandiendo potius vitae
monita refutabat. Ad hoc utique ventum est ut regina
conciperet et pareret filium, et juxta ritum Christianorum
ad abluendum sacro baptismate in ecclesiam
deferri praeciperet. Baptizatus, et signatus, et sacro
chrismate delibutus: quem Ingumerem vocaverunt
hi, qui eum de sacro baptismate susceperunt.
Nec mora defungitur infans, et res sicut evenerat
innuitur Clodoveo. Tristatur pater anxius, primam
sobolem cum insperate deferri videt ad tumulum,
et reginam increpat cur videlicet in nomine Domini
nostri Jesu Christi signasset infantulum. Affirmabat
enim insanus quod si diis suis dedicatus fuisset, non
tam cito privaretur hac luce. Regina vero gratias
Deo referebat quod ejus primogenita in coelesti gloria
sublimasset. Post autem hunc peperit et alterum,
et ablutum fonte baptismatis Clodomirem vocaverunt.
Et hic cum aegrotare coepisset, verbis reginam
asperioribus increpat Clodoveus, asserens istum
etiam nulla ratione vivere posse, nisi quo modo
vixerat et alius. Sed orante regina, et Domini misericordia
praecurrente, vitae pariter et sospitati restitutus
est infantulus. Rex itaque credere differebat,
nec monita salutis audire volebat, donec tandem aliquando
bellum contra Alemannos Suevosque moveret,
in quo compulsus est confiteri quod Deus solus
potest auxilium praestare credenti. Nam cum hinc
et inde utraeque acies insisterent, et perstrepentibus
buccinis cominus jacula mitterentur, nec Francorum
vires ad proterendos inimicos sufficerent, prospexit
ex alto Dominus, et miratus laborem mulieris
virum infidelem salvare cupientis, immisit timorem
suum super Francos. Et jam terga dare volebant,
cum Aurelianus nomen Domini ad adjutorium
interpellans, his regem verbis constanter alloquitur:
« Crede tantummodo, domine mi rex, Dominum
coeli, quem Chrochildis praedicat, et inclamato
ejus nomine tuos celeriter conteres inimicos. »
Hoc rex animatus alloquio, ad coelum oculos elevat,
et cum lacrymis hac Dominum voce | null | f8c93fb5-0a04-4121-82cd-545c38e947f2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
precatur: « Jesu
bone, quem Chrochildis regina mea praedicat esse
Filium Dei vivi, qui subvenis in tribulatione, qui
das auxilium in te sperantibus, tuum auxilium devote
postulo, non abneges mihi soli quod plurimis
est collatum. Quod si mihi victoriam dederis, et in
hoc virtutem tuam expertus fuero, credam tibi, et
baptizabor Nam invocavi deos meos, et elongati
sunt a me, et nullam eos suspicor habere virtutem,
qui nec occurrunt, nec auxilium deferunt invocati.
Te invoco, te confiteor, te jubente, noster confortetur
exercitus, et adversariorum nostrorum audacia
conteratur, ut vel si victoriam non mereor, tantummodo
ab eis liberer. » Et cum haec ita perorasset,
ac nomen Domini cum interno rugitu cordis
inclamasset, defectis viribus terga dederunt Alamanni
vitae spem fugae credentes. Sed cum et regem
suum cernerent interfectum, retroversi Clodoveo
supplicant ut tantam stragem cessare praeciperet,
sua omnia seque dedentes. Qui cum imminentem
plagam cessare fecisset, terras eorum nimia populatione
vastavit, et eos sub tributo constituit.
Hac igitur patrata victoria, reversus in Franciam
narravit uxori qualiter per invocationem nominis
Jesu Christi victoriam meruerit obtinere. Laeta illico
Chrochildis efficitur, et lacrymis superfusa sanctum
Remigium Remorum archiepiscopum sub festinatione
convocat ut ipse videlicet suppleat quod in
marito Dominus per eam jam coeperat operari.
Pandit episcopus salutis januam, et torrente Scripturarum
sitientem animam reficit peccatoris. Mitigatur
amentia regis et ex lupo mutatur in ovem, et
vacuus ad Dominum venire formidans mille hostias
praeparat, quas secum offerat creatori. Necdum initiatus
in sacris fit suae genti apostolus, nomen Domini
gentibus praedicat, exercitui comminatur ne ultra simulacris
incurventur. Quid plura? fit subito concursus
populi, exercitus omnes dextras jungunt, pares animos
offerunt Creatori, et qui tardior currit ad lavacrum
quasi ignavior a caeteris incusatur. Et consertis
manibus videns acies ad ecclesiam convolare, et ob
amorem regis antea etiam baptizari cupiebant, quam
baptismatis jura cognovissent. Hac igitur frequentia
constipatus subintrat ecclesiam rex victurus. Cumque
persensisset, per thymiamatis redolentis thurisve
fragrantiam, et miraretur parietes cortinis palliisque
velatos, pavimentum omne diversis floribus fuisse
respersum, quaesivit a pontifice si esset hoc paradisus,
vel futura gloria quam ei in sua praedicatione
promiserat. Ad quem episcopus: « Non, inquit, hoc
est paradisus, quem pollicitus sum domino meo regi,
sed est Ecclesia Dei per quam et in qua bonis
operibus, acquiritur gloria illa indeficiens regni celestis,
quam ab origine mundi praeparavit Dominus
his qui diligunt eum. » Tantam denique gratiam
subministravit Dominus in populo, ut non jam viceni
vel centeni ad locum baptisterii convenirent, sed
universam pene civitatem in unum convolasse crederes,
unam dedisse sententiam, pares animos obtulisse
Creatori. Interiori igitur gaudio conformati
applaudebant in unum, et regem suum his adhortabantur
alloquiis: « Dominus noster rex prosequatur
inceptum, quia et nos mortales deos abjicimus,
nugaces contemnimus, manufactos expellimus: et
Deum verum quem praedicat Remigius incontaminata
credulitate recipimus, et eum fidei veneratione
complectimur. Hunc Deum enim Christianitatis
credimus, et adoramus, et in hac religione usque ad
terminum vitae permanere parati sumus. » Quid
plura? venit ad baptismum quasi novus Constantinus
abnegatis diaboli pompis, et feroces animos humilians
Creatori. Huic devotioni congaudens episcopus,
protensis manibus in sublime Dei potentiam
collaudabat, et regem his hortabatur alloquiis: « Mitis
en, inquit, depone colla, Sicamber; idola varia crema,
cultum venerare divinum. Pristinos errores, et
fana priora relinque, et sanctas aedes vel nunc renovare
studeto. » Igitur rex omnipotentem Dominum
in Trinitate confessus baptizatus est a sancto Remigio
in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti,
et sacro chrismate delibutus cum signaculo crucis
videlicet Domini nostri Jesus Christi. Baptizati sunt
de exercitu illius amplius quam tria millia, baptizatae
sunt et sorores illius Alblofedis et Landechildis, insuper
totus Francorum populus. Nam Dominus noster
Jesus Christus abundanter his sanctam gratiam infundebat.
Hac occasione suae fidei gratiam Gallica
disseminabat in tellure. Ecce regem reddimus innovatum,
necesse est uti et paginam pariter innovemus.
Sed prius quieti modicum membra locantes
resumamus flatum, quo facilius die crastino materiae
nostrae valeamus referre sequentia.
LIBER TERTIUS.
PROLOGUS LIBRI TERTII.
Nondum noctis detersa caligine ad persolvendum
debitum, quia importuni feneratores insistitis et
pigritantes artus excutitis, e | null | 5ff84d53-c9c9-406d-9fca-4030a3a1a646 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
lectulo socordiam meam
verbis asperioribus increpantes, cur non jam adhuc
pene dormiens extenderim digitos ad scribendum,
cum noverit unusquisque vestrum qua conditione
gravetur, qui mercede conductus aliis servire compellitur.
Prius ad pastum reducemus oviculas, prius
agnisculos modico lacte potabimus, prius et tectulo
eos contutabimus, et cum sub frondosa arbore membra
locavero, si vos adfueritis, et jactis globis vel
lapidibus, ne modico gregi insidietur, lupum nobiscum
exturbaveritis, tunc forte liberius atque commodius
exsolvere potero quod repetitis. Et ne vobis
videar innectere moras, dum nocui aeris nebulas
formidantes Austri spiramina, qui eas submoveat
vel aranearum telas disrumpat, quibus herbae solent
infici, praestolamur: jam nunc in alteram partem
nos ducentes consistamus in unum, et taedium vestrum
hac modica relatione levabo.
LIBER TERTIUS.
Baptizato, ut diximus, rege nostro Clodoveo, et
universo exercitu ejus sacro chrismate delibuto,
tanto regina dicitur exsultasse tripudio, ut in conspectu
omnis populi solo procumbens, et lacrymis
superfusa Domini benediceret majestatem, quia in
ea dignatus fuerat adimplere quod scriptum esse in
Apostolo legerat qui dicit: #Salvabitur vir infidelis per
mulierem fidelem.@# Ex tunc Francorum virtus et
gloria ita Domino procurante magnificata fuisse
refertur, ut non solum vicinae gentes, verum etiam
longe remotae eorum amicitias expeterent, et eos
consanguinitatis gratia sibi foederari vel consortiari
cuperent. Unde contigit ut Theodericus Italiae rex,
qui in Italia Gothis imperabat et Romanis, Landechildem
Clodovei sororem ad conjugium expeteret
et acciperet. Is igitur Theodoricus quis fuerit vel
unde originem duxerit, si modicis verbis evolvero
non vobis onerosum habeatur, praesertim cum heri
promiserim me aliqua relaturum de opusculis vicinarum
gentium. Theodericus igitur iste, ut Idatius
refert, ex Macedonum descendit origine, illorum
videlicet, qui summa sorte de Troja cum nostris
aufugerant et Macedoniam armis domuerant, insuper
et pervaserant. Hanc insectantes Romani,
sicut et caeteras nationes, multis eam praeliis attriverunt,
captivos secum adducentes, et spolia multa
ferentes. Adductus est inter reliquos puer quidam
Theodericus nomine, et puella quaedam quae Lilia
vocabatur. Hi sorte militaris praedae devoluti sunt
in partem Idatii patricii, et fideliter serviendo domini
sui gratiam pleniter sunt adepti. Erat huic Idatio
uxor nomine Eugenia decora valde, sed sterilis. Ob
hanc causam adoptaverunt sibi in filium Theodericum,
Liliam in filiam, et singulari dilectione excolebant.
Quos cum arnandi lege consueta nutibus et
sibilis, jocis et amplexibus incubare conspicerent,
conjugio copulari permiserunt. Et advocans Eugenia
puellam dixit ei secretius, cum ad viri coitum
accesseris, quaecunque tibi nocturna visione occurrerint
in crastino mihi referes universa. Putabant
enim insani et vecordes universa provenire, quae
prima nocte copulationis somniasset mulier desponsata.
Hanc consuetudinem ab insipientibus et rusticis
adhuc etiam conservari quasi veracem, cum ex
toto inanis sit et abjicienda, plurimi asseverant.
Abiit mulier, et obdormivit, et tamen ei in somnis
fictitia quasi praesentia demonstrata sunt. Vidit in
somnis quasi de umbilico ventris sui exire arborem
excelsam et sublimem, ita ut pene nubium altitudini
coaequari videretur: filium videlicet signans, qui ex
utero illius generandus erat. Et evigilata prae pavore
narravit viro suo somnium, insuper et secretum
dominae suae nil morata nudavit. Quae cum mane
surrexisset edocta a marito, non ut evenerat, sed
fallens dominam suam ei aliter est locuta. En,
inquit, domina mea, tua verba rememorans, juxta
virum hac nocte obdormivi, et vidi per somnium
quasi equum et equam omnium pulchriores ingredi
in domum dominorum meorum, quos subsequebatur
pullus habilis et lascivus sua pulchritudine superans
omnes greges equorum.
His auditis, Idatius et Eugenia putaverunt sibi
sobolem adfuturam, et ob hanc gratiam Theodericum
et Liliam libertate donaverunt, et multis muneribus
ditaverunt. Conceptum puerum Lilia peperit, et
vocavit eum nomine patris sui Theodericum. Crevit
puer, et ablactatus est, et adoptans eum Idatius in
filium, cum omni diligentia eum enutrire praecepit.
Fuit enim decorus aspectu, statura procerus, saeculari
prudentia et calliditate munitus, et corporis
nimia fortitudine circonspectus. Defuncto igitur
Idatio et Eugenia, jussus est militare Theodericus,
et sic Leonis imperatoris gratiam emeruit, et imperiali
palatio apud Constantinopolim ingenuitatis et
audaciae nomen sibi acquisivit et laudem. Ptolemaeus
quidam ex senatorio ordine huic in amicitiam
singularem ita devinctus esse refertur,
ut eum usque ad diem sui obitus suo | null | 6129f011-d5ea-431e-9f28-cadc1e6e858e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
consilio
et prudentia ab obviantibus periculis invidorum
tutare conatus sit. Et dum quibusdam Theoderici
prudentia placeret, dum et quibusdam invidiae
causa videretur onerosa, per internuntios communi
consilio ab imperatore Itali petiverunt ut eis Theodericus
patricius institueretur, quatenus ejus prudentia
singulari ab instantibus inimicis tueretur Romana
libertas. Placuit hoc imperatori, et eum
Romam dirigens, patriciatus honore sublimatus est,
et cum Herulis praelia multa commisit, et eos ad
internecionem usque delevit. Unde contigit ut cum
die quadam adversus eorum regem praelium concitassent,
et ex utroque exercitu plurima hominum
multitudo mutuis vulneribus sternerentur, sentiens
Theodericus suorum gladios defecisse, terga dedit,
et ita cum suis fugiens Ravennam est ingressus.
Quem cum insperate Lilia mater inspexisset, sic
eum exasperans et illudens increpare coepit et dicere:
« Quae, inquit, o mi nate, dementia ita te
compellit abire praecipitem? Non jam quo fugias,
nisi ut sublevatis vestibus meis ingrediaris uterum,
de quo parvulus oriendo prodiisti. » Quod ille audiens,
et nimia verecundia perfusus, recollectis
paucis militibus, optans magis mori quam amplius
vivere, cum jam dispersi essent ad praedandum,
quasi ex improviso inimicis occurrit, et eos imparatos
inveniens veluti vulgus ignobile superavit, et
eorum regem gladio trucidavit, uxorem insuper ac
liberos interfecit, regnumque et gentem Herulorum
et nominis dignitatem ad nihilum usque deduxit, et
eorum spoliis ditatus est, ita ut Chroesi opes superasse
se crederet. Hoc cum relatum fuisset imperatori,
extimuit protinus ne similiter adversus eum
aliquando arma corriperet, et eum vita privaret et
imperio. Tunc etiam et persuasum est imperatori a
quibusdam aemulis, quibus Theoderici liberalitas et
prudentia displicebat, qui eum quoque accusaverant
crimine pessimo, ut Theodericum sub festinatione
ad se venire praeciperet et eum vita privaret. Theodericus
igitur nihil doli suspicatus, cum 12 millibus
fortissimorum bellatorum Constantinopolim
usque properavit, et sic occurrit imperatori. Decretum
erat ab universo senatu ut cum Theodericus
solus ingrederetur palatium, membratim scinderetur
totus, et ita de medio viventium tolleretur. Sed
Ptolemaei amici sui consilio conservatus et astutia
liberatus est. Accessit enim ad imperatorem, et
eum his allocutus est verbis: « Indignum nimium
est majestati vestrae, domine mi imperator, ut sic
fraudulenter homo ille interficiatur sine lege, sine
judicio, sic separetur a suis, sic opprimatur a nostris.
Prius omnibus causa criminis exponatur;
prius ad suos senatores etiam de curia nostra nobiliores
dirigantur qui rem diligenter examinent, qui
offensionum culpas multiplicare didicerunt, ut cum
ab utrisque morte dignus fuerit judicatus, tunc decentius
atque liberius aut bestiis subrigatur, aut
capite puniatur, vel suspendio pereat. Interim vivus
teneatur et vinctus. En et ego cum legatis vestris
abire paratus sum. » Eliguntur denique quinque viri
nobiliores de curia imperatoris qui, ut suggesserat
Ptolemaeus, ad Gothos Italosve imperatoris mandata
deferrent. Jussu imperatoris abiit cum eis Ptolemaeus,
et secretissime praemisit puerum qui Gothis
universa nuntiasset, et qui intimaret legatos omnes
esse vinciendos pariter et Ptolemaeum, et quarumdam
poenarum ostentatione perterrendos, nisi eis
velociter dominum suum Theodericum sanum et incolumem
redderet imperator, et cum prosperitate
eos omnes qui cum eo erant ad propria redire permitteret.
Quid plura? necdum verba finierant qui
missi fuerant senatores, et ecce undique vinciuntur,
ad suspendendum cruces aptantur, gladii
acuuntur et diversa mortium genera praeparantur:
eos pariter enecare comminantes, nisi dominus suus
eisdem redderetur, et sacramento firmaret imperator
ut eos omnes qui cum eo erant incolumes ad
propria redire permitteret.
His angustiis arctatus imperator, vellet nollet
Theodericum Gothis reddidit, et eos omnes cum
prosperitate repatriari permisit. Cum ergo Theodericus
cum sociis ad propria remeasset, comperit
Avares in Italiam introisse, populum et patriam
devastasse, urbes plurimas solo coaequasse et Romam
usque vestigium velle protendere. Tandem
resumptis armis et viribus eos omnes de patria expulit,
et usque ad Pannoniorum terminos insecutus,
et juxta eorum exercitum tentoria fixit. In die
igitur crastino, assumptis secum militibus sex,
septimus ipse castris est egressus ut Avarorum
castra per semetipsum exploraret. Simili modo
Avarorum quidam Xerxes nomine singulariter e
suorum castris est egressus, ut et ipse quasi potentissimus
praeliator potentiam persequentium exploraret.
Quem cum singulariter oberrantem Theodericus
inspexisset, tres e suis comitibus ad eum
capiendum ire mandavit, quos Avar solus fugam
fingens, et saepius loca reflectens, singulariter interfecit | null | edfe5fcb-6ed5-473a-9cb8-9db98f1074a4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Alios tres iterum abire imperat, sed statim ut
primos fefellerat, fallere tentavit et alios, et in
oculis Theoderici eos hasta dejecit et gladio. Post
haec Theodericus cum eo singulariter decertans, in
brachio eum vulneravit, tandemque devictum secum
ad castra suorum ipse reduxit. Cujus prudentia et
fortitudine delectatus, verbis eum suavioribus est
hortatus ut cum eo pacifice remaneret, munera
plurima promittens et honores. Qui parvipendens
preces et munera, hoc solum quotidie precabatur ut
ad solum proprium Theodericus redire permitteret.
Et cum eum ullatenus retinere non posset, tandem
abire permisit, et ipse eum subsecutus est usque ad
Istriam fluvium. Quem cum Avar transnatasset,
respiciens retro sic ab altera ripa Theodericum est
allocutus: « Quoniam libero me arbitrio restituisti,
jam nunc ad te revertar, eroque tibi fidelissimus. »
Reduxit eum Theodericus secum, multisque dilatum
muneribus contra Wandalos et Suevos eum saepius
comitem habuit, quoniam omnia prospera illi provenire
cernebat.
His ita gestis, et fugatis Avaribus, Romam cum
prosperitate Theodericus reversus est victor. His
ferme diebus ad Clodoveum Theodericus legatos
suos misit, mandans ut ei sororem suam Landechildem
in matrimonium tribueret, et ex hoc pacis firmissimum
pactum inter se custodirent. Annuit ejus
petitionibus dominus noster Clodoveus, et cum
honore maximo suam sororem ei tradidit. Quam
Theodericus benigne suscipiens, eam sibi sociavit
in uxorem. Quae peperit ei filias duas, et cum eo
pariter et ipsa benignissime conversata est, donec
earum unam beato Sigismundo regi et martyri in
matrimonium copularet. Alia vero cum matre sua
domi residens post mortem Theoderici, cum viro
cuidam ignobili connubio illicito copulari cuperet,
a matre prohibita est. Sed conceptam saniem mente
revolvens, injuriam quam pertulerat refudit in
matrem, et eam quasi nefariam veneno interfecit.
Quod cum comperisset rex qui patri suo sucesserat,
tanti piaculi malum debita ultione decrevit esse
vindicandum, et eam balnei calore praefocari praecepit.
Sed de his satis dictum, et jam ad historiae
ordinem recurramus, praesertim cum adhuc Theoderici
istius historiam ad supplendum nostrae narrationis
ordinem nobis necessariam suspicemur.
Clodoveus igitur anno 2 sui baptismatis contra
Gundobaldum et Godegisilum arma corripuit, et in
eos aciem dirigens, ad ulciscendos veteres uxoris
suae injurias Francorum animos acuit, Burgundiones
universos aut gladio trucidare, aut tributo
gravi subjugare decernens. Contra quem Gundobaldus
et Godegisilus exercitum magnum praeparant, et
ad se defendendum, licet redarguente conscientia
poenam fratricidii mererentur, cum omni bellorum
apparatu aetatis utriusque viros conglomerare fecerunt.
Et sic collecta omni multitudine Divionem
usque properarunt, et utrinque totis viribus concertantes
terga dederunt Burgundiones, et tanta
feritate depopulatus est eos Francorum exercitus ut
vix possit colligi numerus occisorum. Gundobaldus
itaque de praelio fugiens, in Avenionem civitatem se
reclusit atque communivit, ac si tanto regi resistere
posset. Sed manus ejus quandoque se effugere non
posse persentiens, et offensionis suae modum reformidans,
Aredium quemdam consiliarium suum, virum
sapientem atque modestum, ad Clodoveum
direxit qui furentes ejus animos suo moderatissimo
eloquio ( #deest aliquid@# ) . . . . . viri sapientis mitigata est
ira regis, et cum propositione fratricidii dedit Gundobaldus
domino nostro regi auri et argenti pondera
multa et immensa, pro perpetrato videlicet
scelere, ne regis animus amplius moveretur. Hanc
autem conditionem inter se statuerunt ut per singulos
annos saeculi superventuri tributum Burgundiones
Francis praesentibus ac futuris exsolverent.
Clodoveus igitur onustus praeda, his atque muneribus
honoratus, victor ad propria remeavit. Erant
autem Gundobaldo filii duo, Sigismundus et Godegisilus.
Eodem vero tempore apud Viennam urbem terraemotus
accidit maximus, et multae ecclesiae subversae
sunt. Domus insuper quamplurimae ita eodem
motu concussae referuntur, ut etiam fundamenta
ipsarum ab imis sedibus solverentur. Nec mora,
oberrantes lupi et aliae bestiae feroces terraemotum
subsequuntur, et per civitatis portas cum impetu
formidabili irrumpentes, si quem fortasse offendissent
hunc miserabiliter laniabant et puerorum aliquos
ad silvestria protrahebant, catulis utique dividendos.
Hac peste vastata est civitas pene per unius
anni spatium, et tota ejusdem civitatis regio.
Eodem vero anno, adveniente paschali solemnitate,
dum S. Mammertus, ejusdem civitatis episcopus,
Sabbato sancto more solemni offerret sacrificium
Creatori, regale palatium urbis ejusdem divino
igne crematum est. Videns igitur praefatus pontifex
super miseros accolas pagi illius divinum exarsisse
furorem, et feras irrationabiles ratione utentes homines
permissione Dei omnipotentis | null | 2272f4ee-d25e-415b-9ea9-70503d1b0083 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
irrationabili
feritate vastantes, tanti infortunii remedium a Domino
monuit esse quaerendum. Praecepit namque
populo universo ut cum gemitu et contritione spiritus
per triduum more Ninivitarum ab alimentis abstinerent,
et operti ciliciis, et nudatis pedibus incedentes,
loca sacrata flendo et orando circuirent,
clamantes #Kyrie eleyson,@# si forte hac humiliatione
placatus Dominus tam terribilem exterminationis
sententiam in benevolentiam commutaret. Instituit
etiam ut per annos singulos in eadem ecclesia litaniae
per triduum agerentur, ad quas universus populus
conveniret, et ne amplius feraliter absumerentur,
preces supplices effunderet Creatori. Vidit Dominus
afflictionem populi sui, et pepercit creaturae
suae, ne vastaretur ad internecionem; hac plurimum
devotione delectatus est. Ita lupi saevientes repulsi
sunt; ita vindicta coelestis repropitiante Domino conquievit.
Ita generalis luctus in gaudium est mutatus,
dum cessavit tribulatio, dum in mansuetudinem bestiarum
feritas est conversa. Hac sancta consuetudine
delectata est sancta mater Ecclesia, et cum auctoritate
Romani pontificis per universum orbem institutum
est ut in his diebus tribus, id est secunda feria
ante Dominicam Ascensionem, tertia videlicet et
quarta, ad ecclesiam conveniat populus. Et sic litanias
celebrent, ut sicut eodem tempore ab insectantibus
lupis per Dei gratiam defensus est populus
Viennensis, ita et nunc Dei miseratio spiritales lupos,
id est, diabolos a nobis amoveat, et sanctam
Ecclesiam suam defensare dignetur, ne callidus hostis
sua feritate commaculet quod Domini sanguine
cognoscitur esse redemptum. Precatur ibi pro statu
Ecclesiae, pro incolumitate principum, pro serenitate
aurarum, pro terrae frugibus, et pro diversis populi
incommoditatibus, ut Deus et Dominus noster Jesus
Christus pro sua pietate et misericordia suae sanctae
Ecclesiae statum in omni prosperitate custodiat;
principes populi catholici ita protegat et conservet,
ut accincti fortitudine spiritali procul a nobis expellant
omnes barbaras nationes; aeris temperiem bonam
nobis tribuat, agrorum sterilitatem in opimam
fecunditatem ipse commutet, fruges custodiat atque
multiplicet, et ad maturitatem usque perducat; corporum
quoque nostrorum incommoditates medicabili
virtute depellat, et sanos atque incolumes in suo
sancto servitio nos conservare dignetur. Pepulit
Auster nebulam formidabilem aranearum, telae disruptae
sunt, nocivus aer submotus, ad pastum oviculae
sunt ducendae, ne procacis linguae flagello percutiar
et verberer. Vos vero nomine sciente caute
me sequimini, si quid amplius audire delectat, et
cavete ne hoc quoque Domini mei sentiant, quia
mihi plurimum irascentur, si me deprehenderint
otiantem vobiscum atque fabulantem.
PROLOGUS LIBRI TERTII.
Nondum noctis detersa caligine ad persolvendum
debitum, quia importuni feneratores insistitis et
pigritantes artus excutitis, e lectulo socordiam meam
verbis asperioribus increpantes, cur non jam adhuc
pene dormiens extenderim digitos ad scribendum,
cum noverit unusquisque vestrum qua conditione
gravetur, qui mercede conductus aliis servire compellitur.
Prius ad pastum reducemus oviculas, prius
agnisculos modico lacte potabimus, prius et tectulo
eos contutabimus, et cum sub frondosa arbore membra
locavero, si vos adfueritis, et jactis globis vel
lapidibus, ne modico gregi insidietur, lupum nobiscum
exturbaveritis, tunc forte liberius atque commodius
exsolvere potero quod repetitis. Et ne vobis
videar innectere moras, dum nocui aeris nebulas
formidantes Austri spiramina, qui eas submoveat
vel aranearum telas disrumpat, quibus herbae solent
infici, praestolamur: jam nunc in alteram partem
nos ducentes consistamus in unum, et taedium vestrum
hac modica relatione levabo.
LIBER TERTIUS.
Baptizato, ut diximus, rege nostro Clodoveo, et
universo exercitu ejus sacro chrismate delibuto,
tanto regina dicitur exsultasse tripudio, ut in conspectu
omnis populi solo procumbens, et lacrymis
superfusa Domini benediceret majestatem, quia in
ea dignatus fuerat adimplere quod scriptum esse in
Apostolo legerat qui dicit: #Salvabitur vir infidelis per
mulierem fidelem.@# Ex tunc Francorum virtus et
gloria ita Domino procurante magnificata fuisse
refertur, ut non solum vicinae gentes, verum etiam
longe remotae eorum amicitias expeterent, et eos
consanguinitatis gratia sibi foederari vel consortiari
cuperent. Unde contigit ut Theodericus Italiae rex,
qui in Italia Gothis imperabat et Romanis, Landechildem
Clodovei sororem ad conjugium expeteret
et acciperet. Is igitur Theodoricus quis fuerit vel
unde originem duxerit, si modicis verbis evolvero
non vobis onerosum habeatur, praesertim cum heri
promiserim me aliqua relaturum de opusculis vicinarum
gentium. Theodericus igitur iste, ut Idatius
refert, ex Macedonum descendit origine, illorum
videlicet, qui summa sorte de Troja cum nostris
aufugerant et Macedoniam armis domuerant | null | 8be248db-e285-4f09-83c5-241b7367e074 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, insuper
et pervaserant. Hanc insectantes Romani,
sicut et caeteras nationes, multis eam praeliis attriverunt,
captivos secum adducentes, et spolia multa
ferentes. Adductus est inter reliquos puer quidam
Theodericus nomine, et puella quaedam quae Lilia
vocabatur. Hi sorte militaris praedae devoluti sunt
in partem Idatii patricii, et fideliter serviendo domini
sui gratiam pleniter sunt adepti. Erat huic Idatio
uxor nomine Eugenia decora valde, sed sterilis. Ob
hanc causam adoptaverunt sibi in filium Theodericum,
Liliam in filiam, et singulari dilectione excolebant.
Quos cum arnandi lege consueta nutibus et
sibilis, jocis et amplexibus incubare conspicerent,
conjugio copulari permiserunt. Et advocans Eugenia
puellam dixit ei secretius, cum ad viri coitum
accesseris, quaecunque tibi nocturna visione occurrerint
in crastino mihi referes universa. Putabant
enim insani et vecordes universa provenire, quae
prima nocte copulationis somniasset mulier desponsata.
Hanc consuetudinem ab insipientibus et rusticis
adhuc etiam conservari quasi veracem, cum ex
toto inanis sit et abjicienda, plurimi asseverant.
Abiit mulier, et obdormivit, et tamen ei in somnis
fictitia quasi praesentia demonstrata sunt. Vidit in
somnis quasi de umbilico ventris sui exire arborem
excelsam et sublimem, ita ut pene nubium altitudini
coaequari videretur: filium videlicet signans, qui ex
utero illius generandus erat. Et evigilata prae pavore
narravit viro suo somnium, insuper et secretum
dominae suae nil morata nudavit. Quae cum mane
surrexisset edocta a marito, non ut evenerat, sed
fallens dominam suam ei aliter est locuta. En,
inquit, domina mea, tua verba rememorans, juxta
virum hac nocte obdormivi, et vidi per somnium
quasi equum et equam omnium pulchriores ingredi
in domum dominorum meorum, quos subsequebatur
pullus habilis et lascivus sua pulchritudine superans
omnes greges equorum.
His auditis, Idatius et Eugenia putaverunt sibi
sobolem adfuturam, et ob hanc gratiam Theodericum
et Liliam libertate donaverunt, et multis muneribus
ditaverunt. Conceptum puerum Lilia peperit, et
vocavit eum nomine patris sui Theodericum. Crevit
puer, et ablactatus est, et adoptans eum Idatius in
filium, cum omni diligentia eum enutrire praecepit.
Fuit enim decorus aspectu, statura procerus, saeculari
prudentia et calliditate munitus, et corporis
nimia fortitudine circonspectus. Defuncto igitur
Idatio et Eugenia, jussus est militare Theodericus,
et sic Leonis imperatoris gratiam emeruit, et imperiali
palatio apud Constantinopolim ingenuitatis et
audaciae nomen sibi acquisivit et laudem. Ptolemaeus
quidam ex senatorio ordine huic in amicitiam
singularem ita devinctus esse refertur,
ut eum usque ad diem sui obitus suo consilio
et prudentia ab obviantibus periculis invidorum
tutare conatus sit. Et dum quibusdam Theoderici
prudentia placeret, dum et quibusdam invidiae
causa videretur onerosa, per internuntios communi
consilio ab imperatore Itali petiverunt ut eis Theodericus
patricius institueretur, quatenus ejus prudentia
singulari ab instantibus inimicis tueretur Romana
libertas. Placuit hoc imperatori, et eum
Romam dirigens, patriciatus honore sublimatus est,
et cum Herulis praelia multa commisit, et eos ad
internecionem usque delevit. Unde contigit ut cum
die quadam adversus eorum regem praelium concitassent,
et ex utroque exercitu plurima hominum
multitudo mutuis vulneribus sternerentur, sentiens
Theodericus suorum gladios defecisse, terga dedit,
et ita cum suis fugiens Ravennam est ingressus.
Quem cum insperate Lilia mater inspexisset, sic
eum exasperans et illudens increpare coepit et dicere:
« Quae, inquit, o mi nate, dementia ita te
compellit abire praecipitem? Non jam quo fugias,
nisi ut sublevatis vestibus meis ingrediaris uterum,
de quo parvulus oriendo prodiisti. » Quod ille audiens,
et nimia verecundia perfusus, recollectis
paucis militibus, optans magis mori quam amplius
vivere, cum jam dispersi essent ad praedandum,
quasi ex improviso inimicis occurrit, et eos imparatos
inveniens veluti vulgus ignobile superavit, et
eorum regem gladio trucidavit, uxorem insuper ac
liberos interfecit, regnumque et gentem Herulorum
et nominis dignitatem ad nihilum usque deduxit, et
eorum spoliis ditatus est, ita ut Chroesi opes superasse
se crederet. Hoc cum relatum fuisset imperatori,
extimuit protinus ne similiter adversus eum
aliquando arma corriperet, et eum vita privaret et
imperio. Tunc etiam et persuasum est imperatori a
quibusdam aemulis, quibus Theoderici liberalitas et
prudentia displicebat, qui eum quoque accusaverant
crimine pessimo, ut Theodericum sub festinatione
ad se venire praeciperet et eum vita privaret. Theodericus
igitur nihil doli suspicatus, cum 12 | null | fa633c84-b75d-4bd5-82e0-28103b19175b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
millibus
fortissimorum bellatorum Constantinopolim
usque properavit, et sic occurrit imperatori. Decretum
erat ab universo senatu ut cum Theodericus
solus ingrederetur palatium, membratim scinderetur
totus, et ita de medio viventium tolleretur. Sed
Ptolemaei amici sui consilio conservatus et astutia
liberatus est. Accessit enim ad imperatorem, et
eum his allocutus est verbis: « Indignum nimium
est majestati vestrae, domine mi imperator, ut sic
fraudulenter homo ille interficiatur sine lege, sine
judicio, sic separetur a suis, sic opprimatur a nostris.
Prius omnibus causa criminis exponatur;
prius ad suos senatores etiam de curia nostra nobiliores
dirigantur qui rem diligenter examinent, qui
offensionum culpas multiplicare didicerunt, ut cum
ab utrisque morte dignus fuerit judicatus, tunc decentius
atque liberius aut bestiis subrigatur, aut
capite puniatur, vel suspendio pereat. Interim vivus
teneatur et vinctus. En et ego cum legatis vestris
abire paratus sum. » Eliguntur denique quinque viri
nobiliores de curia imperatoris qui, ut suggesserat
Ptolemaeus, ad Gothos Italosve imperatoris mandata
deferrent. Jussu imperatoris abiit cum eis Ptolemaeus,
et secretissime praemisit puerum qui Gothis
universa nuntiasset, et qui intimaret legatos omnes
esse vinciendos pariter et Ptolemaeum, et quarumdam
poenarum ostentatione perterrendos, nisi eis
velociter dominum suum Theodericum sanum et incolumem
redderet imperator, et cum prosperitate
eos omnes qui cum eo erant ad propria redire permitteret.
Quid plura? necdum verba finierant qui
missi fuerant senatores, et ecce undique vinciuntur,
ad suspendendum cruces aptantur, gladii
acuuntur et diversa mortium genera praeparantur:
eos pariter enecare comminantes, nisi dominus suus
eisdem redderetur, et sacramento firmaret imperator
ut eos omnes qui cum eo erant incolumes ad
propria redire permitteret.
His angustiis arctatus imperator, vellet nollet
Theodericum Gothis reddidit, et eos omnes cum
prosperitate repatriari permisit. Cum ergo Theodericus
cum sociis ad propria remeasset, comperit
Avares in Italiam introisse, populum et patriam
devastasse, urbes plurimas solo coaequasse et Romam
usque vestigium velle protendere. Tandem
resumptis armis et viribus eos omnes de patria expulit,
et usque ad Pannoniorum terminos insecutus,
et juxta eorum exercitum tentoria fixit. In die
igitur crastino, assumptis secum militibus sex,
septimus ipse castris est egressus ut Avarorum
castra per semetipsum exploraret. Simili modo
Avarorum quidam Xerxes nomine singulariter e
suorum castris est egressus, ut et ipse quasi potentissimus
praeliator potentiam persequentium exploraret.
Quem cum singulariter oberrantem Theodericus
inspexisset, tres e suis comitibus ad eum
capiendum ire mandavit, quos Avar solus fugam
fingens, et saepius loca reflectens, singulariter interfecit.
Alios tres iterum abire imperat, sed statim ut
primos fefellerat, fallere tentavit et alios, et in
oculis Theoderici eos hasta dejecit et gladio. Post
haec Theodericus cum eo singulariter decertans, in
brachio eum vulneravit, tandemque devictum secum
ad castra suorum ipse reduxit. Cujus prudentia et
fortitudine delectatus, verbis eum suavioribus est
hortatus ut cum eo pacifice remaneret, munera
plurima promittens et honores. Qui parvipendens
preces et munera, hoc solum quotidie precabatur ut
ad solum proprium Theodericus redire permitteret.
Et cum eum ullatenus retinere non posset, tandem
abire permisit, et ipse eum subsecutus est usque ad
Istriam fluvium. Quem cum Avar transnatasset,
respiciens retro sic ab altera ripa Theodericum est
allocutus: « Quoniam libero me arbitrio restituisti,
jam nunc ad te revertar, eroque tibi fidelissimus. »
Reduxit eum Theodericus secum, multisque dilatum
muneribus contra Wandalos et Suevos eum saepius
comitem habuit, quoniam omnia prospera illi provenire
cernebat.
His ita gestis, et fugatis Avaribus, Romam cum
prosperitate Theodericus reversus est victor. His
ferme diebus ad Clodoveum Theodericus legatos
suos misit, mandans ut ei sororem suam Landechildem
in matrimonium tribueret, et ex hoc pacis firmissimum
pactum inter se custodirent. Annuit ejus
petitionibus dominus noster Clodoveus, et cum
honore maximo suam sororem ei tradidit. Quam
Theodericus benigne suscipiens, eam sibi sociavit
in uxorem. Quae peperit ei filias duas, et cum eo
pariter et ipsa benignissime conversata est, donec
earum unam beato Sigismundo regi et martyri in
matrimonium copularet. Alia vero cum matre sua
domi residens post mortem Theoderici, cum viro
cuidam ignobili connubio illicito copulari cuperet,
a matre prohibita est. Sed conceptam saniem mente
revolvens, injuriam quam pertulerat refudit in
matrem, et eam quasi nefariam veneno interfecit.
Quod cum comperisset rex qui | null | cbfb2e4d-8f8a-4a23-865b-d4ac15fa7464 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
patri suo sucesserat,
tanti piaculi malum debita ultione decrevit esse
vindicandum, et eam balnei calore praefocari praecepit.
Sed de his satis dictum, et jam ad historiae
ordinem recurramus, praesertim cum adhuc Theoderici
istius historiam ad supplendum nostrae narrationis
ordinem nobis necessariam suspicemur.
Clodoveus igitur anno 2 sui baptismatis contra
Gundobaldum et Godegisilum arma corripuit, et in
eos aciem dirigens, ad ulciscendos veteres uxoris
suae injurias Francorum animos acuit, Burgundiones
universos aut gladio trucidare, aut tributo
gravi subjugare decernens. Contra quem Gundobaldus
et Godegisilus exercitum magnum praeparant, et
ad se defendendum, licet redarguente conscientia
poenam fratricidii mererentur, cum omni bellorum
apparatu aetatis utriusque viros conglomerare fecerunt.
Et sic collecta omni multitudine Divionem
usque properarunt, et utrinque totis viribus concertantes
terga dederunt Burgundiones, et tanta
feritate depopulatus est eos Francorum exercitus ut
vix possit colligi numerus occisorum. Gundobaldus
itaque de praelio fugiens, in Avenionem civitatem se
reclusit atque communivit, ac si tanto regi resistere
posset. Sed manus ejus quandoque se effugere non
posse persentiens, et offensionis suae modum reformidans,
Aredium quemdam consiliarium suum, virum
sapientem atque modestum, ad Clodoveum
direxit qui furentes ejus animos suo moderatissimo
eloquio ( #deest aliquid@# ) . . . . . viri sapientis mitigata est
ira regis, et cum propositione fratricidii dedit Gundobaldus
domino nostro regi auri et argenti pondera
multa et immensa, pro perpetrato videlicet
scelere, ne regis animus amplius moveretur. Hanc
autem conditionem inter se statuerunt ut per singulos
annos saeculi superventuri tributum Burgundiones
Francis praesentibus ac futuris exsolverent.
Clodoveus igitur onustus praeda, his atque muneribus
honoratus, victor ad propria remeavit. Erant
autem Gundobaldo filii duo, Sigismundus et Godegisilus.
Eodem vero tempore apud Viennam urbem terraemotus
accidit maximus, et multae ecclesiae subversae
sunt. Domus insuper quamplurimae ita eodem
motu concussae referuntur, ut etiam fundamenta
ipsarum ab imis sedibus solverentur. Nec mora,
oberrantes lupi et aliae bestiae feroces terraemotum
subsequuntur, et per civitatis portas cum impetu
formidabili irrumpentes, si quem fortasse offendissent
hunc miserabiliter laniabant et puerorum aliquos
ad silvestria protrahebant, catulis utique dividendos.
Hac peste vastata est civitas pene per unius
anni spatium, et tota ejusdem civitatis regio.
Eodem vero anno, adveniente paschali solemnitate,
dum S. Mammertus, ejusdem civitatis episcopus,
Sabbato sancto more solemni offerret sacrificium
Creatori, regale palatium urbis ejusdem divino
igne crematum est. Videns igitur praefatus pontifex
super miseros accolas pagi illius divinum exarsisse
furorem, et feras irrationabiles ratione utentes homines
permissione Dei omnipotentis irrationabili
feritate vastantes, tanti infortunii remedium a Domino
monuit esse quaerendum. Praecepit namque
populo universo ut cum gemitu et contritione spiritus
per triduum more Ninivitarum ab alimentis abstinerent,
et operti ciliciis, et nudatis pedibus incedentes,
loca sacrata flendo et orando circuirent,
clamantes #Kyrie eleyson,@# si forte hac humiliatione
placatus Dominus tam terribilem exterminationis
sententiam in benevolentiam commutaret. Instituit
etiam ut per annos singulos in eadem ecclesia litaniae
per triduum agerentur, ad quas universus populus
conveniret, et ne amplius feraliter absumerentur,
preces supplices effunderet Creatori. Vidit Dominus
afflictionem populi sui, et pepercit creaturae
suae, ne vastaretur ad internecionem; hac plurimum
devotione delectatus est. Ita lupi saevientes repulsi
sunt; ita vindicta coelestis repropitiante Domino conquievit.
Ita generalis luctus in gaudium est mutatus,
dum cessavit tribulatio, dum in mansuetudinem bestiarum
feritas est conversa. Hac sancta consuetudine
delectata est sancta mater Ecclesia, et cum auctoritate
Romani pontificis per universum orbem institutum
est ut in his diebus tribus, id est secunda feria
ante Dominicam Ascensionem, tertia videlicet et
quarta, ad ecclesiam conveniat populus. Et sic litanias
celebrent, ut sicut eodem tempore ab insectantibus
lupis per Dei gratiam defensus est populus
Viennensis, ita et nunc Dei miseratio spiritales lupos,
id est, diabolos a nobis amoveat, et sanctam
Ecclesiam suam defensare dignetur, ne callidus hostis
sua feritate commaculet quod Domini sanguine
cognoscitur esse redemptum. Precatur ibi pro statu
Ecclesiae, pro incolumitate principum, pro serenitate
aurarum, pro terrae frugibus, et pro diversis populi
incommoditatibus, ut Deus et Dominus noster Jesus
Christus pro sua pietate et misericordia suae sanctae
Ecclesiae statum in omni prosperitate custodiat;
principes populi catholici ita protegat et conservet,
ut accincti fortitudine spiritali procul a nobis expellant
omnes barbaras nationes; aeris temperiem bonam
nobis tribuat | null | 9bf78c3b-9322-4cf1-8701-1463e8ec5ace | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, agrorum sterilitatem in opimam
fecunditatem ipse commutet, fruges custodiat atque
multiplicet, et ad maturitatem usque perducat; corporum
quoque nostrorum incommoditates medicabili
virtute depellat, et sanos atque incolumes in suo
sancto servitio nos conservare dignetur. Pepulit
Auster nebulam formidabilem aranearum, telae disruptae
sunt, nocivus aer submotus, ad pastum oviculae
sunt ducendae, ne procacis linguae flagello percutiar
et verberer. Vos vero nomine sciente caute
me sequimini, si quid amplius audire delectat, et
cavete ne hoc quoque Domini mei sentiant, quia
mihi plurimum irascentur, si me deprehenderint
otiantem vobiscum atque fabulantem.
LIBER QUARTUS.
PROLOGUS LIBRI QUARTI
Hora diei decursa jam tertia, quartum, juvante
Domino, hujus operis inchoabo libellum, quia et sub
frondosa arbore residentes aestum solis declinavimus,
et lupus qui insidiabatur ovibus territus abiit.
Constrinxerunt enim fauces illius, quibus pariter insidiabatur,
nec jam ut lupus ululat, sed ut vulpecula
gannit, humiliavit oculos, cervicem flexit, alteratur
in voce, incedit ut languidus, non ut feritatem ponat,
sed ut incautos decipiat. Utrum gallinas inspiciat,
an sitiat agnos, habetur incertum: et si pellem
mutasset Aethiops, in ovem pariter et hunc se
crederem immutasse. Quod si mentitum habitum
exuerit, et oves nostras amplius consueta feritate
pervaserit, peram pastoralem, quam prope cernitis,
lapidibus implevimus, fundam praeparavimus; non
nos segnes et imparatos inveniet, audacter eum exspectabimus,
funda dejicietur et lapide. Et quoniam
spectatis ad Austrum, et non verbis, sed nutibus
intuitis, ut sicut Romanos a Gallis attritos et expulsos
insinuasti, Gothos pariter tangam, et qualiter
eorum rabies sit compressa plano sermone demonstremus.
Faciam quod hortamini, si vos promiseritis
nulla nos amplius inquietudine pulsaturum, et si
rusticitatem meam mecum ipsi celaveritis, ne virorum
nobilium quam urbanas aures laedat sermo pauperior,
quia tanti regis historiam ausu temerario degustavi,
quam sensatus aliquis praeconiis innumerabilibus
extollere debuisset.
LIBER QUARTUS.
Clodoveus igitur, cujus religiosum animum divinus
fervor afflaverat, zelo fidei accensus, non solum de
propriis finibus exturbabat haereticos, verum etiam
si aliquos vicinarum gentium minus religiosos esse
comperisset, aut eos sedulis irruptionibus edomabat,
aut duris nexibus servitutis violenter opprimebat.
Unde contigit ut adversus Alaricum, Gothorum regem,
arma corriperet, quem Ariana pravitate foedatum
totius vulgi opinione compererat. Alaricus iste
audax et validus, et vir amplissimi animi exstitit,
prosperis eventibus semper clarus ac nimia feritate
praecinctus. Hunc saepius Clodoveus rex per legatos
admonuerat, ut ab Ariana pravitate desisteret, et
aequalem divinitatem in tribus personis Patris, et
Filii, et Spiritus sancti esse crederet, si eum sibi in
amicitiam retentare cuperet. Sed Alaricus consueta
feritate suffultus, propriis viribus confidere coepit, et
hoc etiam indigne ferens, cur talia auderet eum
saepius injuriabat, et pro gratiarum actione contumelias
inferebat. Quamobrem et adversus eum, ut
dictum est, multoties arma sustulit Clodoveus, et
eum multis bellorum incursionibus lacessivit, donec
tandem Paternus quidam legatarius Clodovei, vir
sapiens et modestus, efferos Alarici animos pene inflecteret
ad credendum, pacis et inimicitiae jura perpetuo
inter utrosque conserere cupiens, nisi caeterorum
infidelitas obstitisset. Petiverat enim vir modestus
ut in tondenda barba Clodovei patrinus ejus
efficeretur Alaricus, et deinceps in confessione verae
fidei perseverans, foedus alterutrae pacis tali observatione
firmarent, ut Franci pariter atque Gothi
arma deponerent quoties ad stabiliendum foedus,
vel ad colloquendum acies utraeque convenirent.
Gothi itaque assueta infidelitate pacis foedera perturbare
cupientes, et regem nostrum vita et imperio
spoliare meditantes, cultellos permaximos, quos
vulgariter #hantsaccos@# corrupto vocabulo nominamus,
palliis contexerunt, ut hoc habitu palliati sine impedimento
sternerent imparatum exercitum Clodovei.
Quod cum Paternus legatarius praesensisset, genus
factionis admiratus, Francos ad propria redire praetexit,
et ipse Alaricum his sermocinationibus est
aggressus: « Quoniam pacis et amicitiae jura nostris
ac vestris utilitatibus providendo inter utraque regna
stabilire meditarer, et ut ex facto patuit, consueto
mendacio et fraudulentia utimini, ut nostros palliatis
vulneribus sternere volueritis, ne tam subito et
insperate rejiciatur ista conditio, qualemcunque vicinorum
regum per internuntios super hac re pariter
consulamus, quidquid ipse decreverit absque frustratione
compleatur. » Quod Paternus oraverat mandat
compleri populis, et Theodericum Italiae regem super
hoc percunctandum insinuat, et quidquid ipse
decernat praecipit exsequendum. Quo cum pariter
perrexissent, Paternus | null | 33dfbdec-6ee9-4924-a959-bada81b2c7b8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
videlicet et legatus Alarici,
istius patefacto negotio cogitavit Theodericus quod si
hos fortissimos reges separaret ab invicem et inter eos,
altercationis et odii affamina seminaret, dum se mutuis
bellorum eventibus impugnarent, dumque se uterque
exercitus mutuis vulneribus sternerent, horum
ipse medius pacato jure quiesceret. Hoc denique
statuit, hoc decrevit, quasi ex sententia prodiretur,
ut hinc et inde Francorum et Gothorum utraeque
acies convenirent atque circumstarent; in quorum
medio legatus Clodovei equo residens sursum hastam
erigeret, et tandiu in circuitu ejus aurum argentumque
pro compositione facinoris Gothi comportarent,
donec omne spiculum hujus gemini metalli
congerie operiretur. Hac conditione gravatus
Alaricus, odium quam pacem elegit potius, et alio
fraudis genere Paternum decipere conabatur, si
forte casu aliquo laederetur ad mortem et ita finiretur
ista contentio, dum non esset qui renuntiaret
hujus negotii veritatem domino nostro Clodoveo. In
vetustissimo eum solario hospitari praecepit, per
quod dum incaute graditur, comminuto sub pedibus
ejus ligno, pronus ad terram cecidit, et fracto
brachio vitae reservatus est, Domino protegente.
Cumque vix convalesceret, nec dum sanato vulnere,
ad ostendendos thesauros suos eum quadam die
duxit Alaricus, et aperiens arcas demonstravit ei
divitiarum suarum innumerabilem quantitatem. Ad
hos Paternus exsiliens et alludens, prae gaudio manum
tetendit ad arcam et rapuit aurum quod pugillus
capere poterat; et respectans Alaricum, sic
eum audaciter alloquitur: « Nisi cito conduxeris
acies. exercitum innumerabilem adunaveris, dextras
eorum et animos armaveris, juratas legiones in
nostrum sanguinem acueris, absque dilatione factionis
tuae dignas poenas accipies, cum ad hoc aurum
dividendum Francos nostros adduxero, cum ad
hanc dignitatem possidendam nostros nepotes accendero,
cum ad dividendos hos terminos calamos
nostros vel funes extendere fecero. »
His ita peroratis, ascenso equo ad Francos concitus
abiens, universa sicut evenerant domino suo
Clodoveo nuntiavit, et ejus animos ad amplificandam
Francorum gloriam vehementer accendit, dum
ad videndos montes Pyrenaeos, vel ad collustrandum
mare Oceanum eum hortatur abire. Hoc fuit
scandalorum initium, inde concertationis causa
succrevit. Hoc origo discordiae, qua et Gothorum
feritas est attrita, et Alaricus vita pariter spoliatus
et dignitate. Et quoniam Theoderici regis quaedam
principia retulimus quae nostrae narrationi congruere
sperabamus, quis finis ejus fuerit pariter
intimemus, ut ejus formidabili exemplo pravos judices
corrigamus. Hic iniquorum quorumdam consilio
depravatus, Joannem papam et Symmachum
patricium, viros Christianos, ab insidiatoribus accusatos,
cum ex toto sine offensione viverent, iniquo
judicio condemnavit atque trucidare praecepit. Post
haec cum duceretur ad exitum, nec rem hujuscemodi
purgaret poenitudine, ultio in eum divina descendit
et iniquum ejus spiritum a corpore violenter
abstraxit, et sicut beato papa Gregorio referente
cognovimus, eodem die quo de hac luce migravit,
vir quidam in Sicilia habitans et angelorum vitam
inter homines gerens, dum juxta consuetudinem
orationi incumberet, et raptus in spiritu vota supplicia
porrigeret Creatori, vidit ipsum Theodericum
discinctum et discalceatum vinctis post tergum
manibus ad poenarum loca pertrahi. Et hi duo
viri, Joannes videlicet et Symmachus, turpiter
eum appellabant violenter atque pertrahebant. Et
sicut eos injusta morte damnaverat, ita ipsi eum
post mortem ad supplicium perduxerunt, et in barathrum
Vulcani sine miseratione projecerunt. Et de
his ista sufficiant. Verum ad historiae ordinem revertamur.
Clodoveus igitur Paterni legatarii sui consilio animatus
et prudentia confortatus, Francorum proceres
apud Parisios congregare praecepit, et astutiores his
verbis alloquitur: « Quoniam animi vestri vigor
et confidentia mihi bene comperta habetur,
ideo vos accersendo aestimavi ut quibus mecum est
una voluntas et amicitia singularis, animi mei secreta
patefaciam. Volo compertum habeatis animum
meum accendi vehementius, cum considero vitae
nostrae statum sine aliquo laudis titulo ad occasum
quotidie vergi, et feroces nostrorum militum animos
desidia mollescere, et metuo ne cum inertes
animos ex dissuetudine capiunt, cum necessitas
forte poposcerit, gladios eorum hebetatos ac rubigine
corruptos inveniamus. Arma jam resumenda
sunt, gladii acuendi, ad laborem militiae corpora
sunt reducenda. Non vos illiciant blandimenta mulierum,
non parvulorum vagitus exterreant. Licet
gentilitatis errore tenerentur nostri parentes, armis
et vicibus domuere superbos. Et nos, qui Christum
adorare jam coepimus, qui ejus laudibus delectamur
et amicitiis fruimur, condignum valde
ut inimicos ejus exosos habeamus. Ecce Galliarum
partem maximam, quam Aquitaniam nominant,
populus infidelis, Gothi videlicet insensati, cruentare | null | c5e941a3-6666-49e4-813a-6d67d26fd287 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
videntur. Qui per Arianam pravitatem Filium
a Patre separant, nec Spiritum sanctum cum Patre
et Filio aequalem divinitatem habere fatentur, et
per hoc inimici Dei esse comprobantur. Quod si
uno animo verbis nostris assensum dederitis et vos
ex nomine Christiano Dei amicos esse monstraveritis,
sursum dextras erigite, et ad conterendum
populum infelicem gladios felices exerite, minus
cautos armis et adhortationibus bonis instruite.
Dabit ipse pro certo victoriam, qui mentes
vestras suo cultui dedicavit. Felicem Romam
divitiis pariter et libertate nudaverunt, nec nobis
minor gloria parabitur, si regem eorum ferocissimum
bellando vicerimus, et regnum ejus atque fortunam
nostrae ditioni subjecerimus. » Regis prudentiam
omnes pariter amplectuntur, animositatem
admirantur, et fidem potius venerantur. Dextras
omnes in sublime erigunt, mandatum regis accelerari
denuntiant, seseque votis stringunt, et ni superessent
infideles, barbas non amplius esse radendas
profitentur. Nec mora per populos volat edictum,
praeparari jubetur sexus uterque ad tale negotium.
Parvuli ducuntur et matres, et evulsis et eradicatis
aculeis hereticae pravitatis, inserantur virtutum
surculi, et novella plantatio fructum Domino centuplicet,
quem adinventio foeda fraudaverat. Ad
haec regina Crothildis nimium exhilarata gaudebat
in Domino, et plaudebat quod tam pretiosam sobolem
per baptismum obtulerat Creatori, quae etiam
infidelium mentes, quas vomer ecclesiasticus sulcare
non poterat, armis edomare decerneret. Accessit
igitur ad regem, et ait illi; « Audi, obsecro,
Domine mi rex, ancillam tuam, et jube construi
ecclesiam in honorem beati Petri principis apostolorum,
ut tibi sit auxiliator in bello, et profecto
faciet Dominus victoriam in manibus tuis. » Placuit
sermo reginae in oculis Clodovei, et elevata
bipenne quam manu gerebat, adnisu quo potuit
projecit eam a se, et ait: « In hoc loco, adjuvante
Domino, S. Petri stabilietur ecclesia, cum e praelio
victor reversus fuero. » Movit itaque exercitum,
et Pictavis usque properare decrevit. Alaricus
vero Gothorum rex tunc temporis morabatur
ibidem.
Cumque per pagum Turonicum transiret exercitus
Clodovei, pro reverentia S. Martini praecepit
rex ut nemini in eadem provincia aliqua violentia
inferretur. Sed nec omnino aliquid inde per vim
tollere praesumpsisset exercitus, nisi tantummodo
herbam quae equis eorum videbatur esse necessaria.
Munera etiam plurima et equum velocissimum,
quem amabat plurimum, transmisit rex per
legatos ad beati Martini basilicam, et ait illis:
« Cum ingressi fueritis beati viri oratorium, et
nostra munera praesentaveritis, quidquid ecclesiae
cantor primum ore pronuntiaverit, mandate memoriae,
ut mihi renuntiare sciatis. Forsitan aliquod
victoriae signum ex sancto sermone capietis. » His
dictis, oravit ad Dominum, et ait: « Si tu, Domine,
gentem hanc incredulam mihi tradideris, et victoriam
in manibus meis videris [ #f.,@# dederis], et adjutor et
protector in bello mihi exstiteris, in ingressu basilicae
Sancti Martini talia nostris pueris audire contingat
in quibus aliquod victoriae signum deprehendam,
et cognoscam quia tu propitius fueris mihi servo
tuo. » Dimisit itaque pueros, et abierunt. Cumque
pervenissent ad ingressum basilicae, emissa voce
cantor pronuntiabat, dicens: #Praecinxisti me, Domine,
virtute ad bellum; supplantasti insurgentes in me
subtus me, et inimicos meos dedisti mihi dorsum, et
odientes me disperdidisti.@# Oblatis itaque muneribus,
et oraculo divino confortati, cum laetitia et exsultatione
ad dominum suum sunt reversi, et eum tali
nuntio reficiunt. Inundaverant tunc aquae prae nimietate
pluviarum; et Vicenus fluvius in tantum excreverat
ut penitus inveniri non posset locus quo
sine navigio transmeari posset. Quo cum pervenisset
rex et ultra progredi non valeret, tentoria figere
praecepit ut vel pontem sterneret, vel navigium
praepararet quo illud aquae diluvium cum exercitu
pertransire deberet. Sustulit hunc laborem Dei
nostri miseratio, et in die crastina matutina jam
luce diffusa, ecce cervam mirae magnitudinis eminus
conspicantur quae lento gressu amnem est ingressa,
et quo transire debeat populus animal inscium
nutu divino demonstrat. Nec mora cunctus
exercitus amnem transiit, et cum animi tripudio
Dominum glorificant in excelsis, qui ut Israeliticum
populum per mare Rubrum, ita et Francorum
populum per inundationem tanti fluminis viam mirabiliter
ostendendo transire praecepit. Qui cum Pictavam
pervenissent ad urbem, longe ab ecclesia
Sancti Hilarii tentoria figere praecepit Clodoveus.
Et comminatus est omni populo, ne in ipso pago
spolium alicujus auferrent, neve | null | 770044c4-d4ba-4617-96ad-f9673ce1d48f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
diriperent domos,
non pecora praedarentur, nec stipendia etiam per
violentiam raperent. Eadem vero nocte pharus
igneus quasi de sepulcro S. Hilarii egredi visus est,
et super Clodovei tentorium per dimidiam fere horam
apparuit, missus, ut credimus, in Francorum
auxilium, ut hoc vexillo confortati ad conterendam
incredulam gentem magis ac magis accenderentur.
Alaricus forte tunc aberat, et ad congregandum
innumerabilem exercitum legatos ubique direxerat,
et ut ita dicam, non ad resistendum, sed potius ad
communiendum suorum animos accendit, eorum
fortia facta commemorans. Gentem nostram dicit
esse paucissimam, latum et spatiosum suum denuntiat
imperium. Sicut Romam attriverant, ita Francorum
gloriam insinuat conterendam. Non ad bellandum,
sed ad praedandum eos adventasse mentitur.
Mille convitiis nostros infamat, suos laudibus
extollit immensis. Ne parvulos suos latrunculi
spolient, arma denuntiat prehendenda. Sic substomachatus
occurrit nostris non ut feriat, sed ut deglutiat;
et vallatus militum suorum multitudine
nostrorum exuvias suspirabat, anhelus quod effuso
sanguine foedarentur. Ignorabat insanus, quod ipse
nostrum ductaret exercitum, qui non confidit in
millibus, qui tonat in nubibus, qui movet abyssum,
et sedet in coelo. Clodoveus igitur castris egressus
Christum gestabat in pectore, et totum lustrans
exercitum ordinabat acies electorum. Fortissimos
milites ut feriant adhortabatur, et mediocres ne paveant
dictis informabat alacribus. Ut egregius miles
ante ductabat exercitum, ut fidelissimus Christianus
saepius suspirabat ad coelum. Ne ante tempus prorumpant
ex acie, nobilium juvenum ardentes animos
comprimit, et cum in bello steterint, gladios
ne obliviscantur hortatur. Rudibus insinuat qualiter
hostem feriant, et designat pariter quomodo ictus
hostium incassum dissilire faciant. Petrum atque
Martinum invocat ut succurrant; et respectans Hilarium
ut vexillum capiat et ductet exercitum imprecatur.
Nec segnius feriat Arianos, quam ventrem
vacuum suis disputationibus ferire consueverat eorum
principem infelicem Arium. Et innixus hasta
Francos omnes intuetur, et signaculo nostrae fidei
fidelem signat exercitum, et ut in nomine Domini
feriant imprecatur. Ast hinc et inde conseritur praelium,
et buccinis undique sonantibus, coelum clamoribus
impletur, tela volant per aera, terra sanguine
cruentatur. Audires hinc gemitum morientium, illinc
vulneratorum stridores horresceres. Palpitabat
hinc exsanguis, et moriens vorabat terram aut lapides.
Alius calcitrans, dum ei mortis tarda molimina
viderentur, augustiatus prae dolore vulnerum, quiddam
effractis spiculis rapiebat quo tristia pectora
transverberaret, et tali mortis acceleratione finiebat
vulnerum cruciatus. Clodoveus igitur hastam vibrans
obvios quosque prosternebat, et nomen Domini
saepius inclamabat. Cumque Francorum animos
ad internecionem odiosae gentis sedulis inclamationibus
adhortaretur, et aliquos in bello minus
sollicitos confortaret, Alaricum eminus conspicatur,
et equo post eum emisso, eum lancea percutit, et
sic gladium evaginat. Ecce reges ferocissimos circumstans
populus mirabatur, et eis ita bellantibus
nullum solatium impendebat. Rimabatur uterque
locum vulneris, et plerumque non inveniens aversi
clypeum gladio decurtabat. Cumque hac vicissitudine
alter alteri fervens succederet, et utrarumque
galearum planities scinderetur in partes, ne res
luceretur ad effectum, antiquae feritatis fortia facta
rememorans Clodoveus, elevato brachio ensem librat
ad vulnus, et barbam mentumque pariter ac
laevam manum, qua clypeum gestabat, excussit Alarici,
et sic resiluit in partem; ita altera caput ejus
amputare deliberans.
His ita bellantibus, duo Gothi prosillunt ex adverso,
et regem nostrum lanceis suis forti conamine
percusserunt, eum ex improviso morti tradere meditantes.
Sed Dominus omnipotens hunc protexit,
et gloria triplici coopertus ictus tales pro nihilo reputavit,
et Alaricum laeva corripiens, adnisu valido
deduxit gladium, et sic caput ejus amputavit. Tolluntur
iterum voces ad sidera, et renovatis viribus
Franci iterum animantur ad caedes. Sed Gothi morte
sui regis inspecta, turbinum more hac illacque diffugiunt,
et projectis armis incassum abdita quaeque
collustrant. Et, ut in veterum Patrum historia legitur,
unus nostrum eorum mille persequebatur, et
duo fugabant decem millia. Cerneres illud impletum,
quod de peccatoribus Scriptura testatur, #quia sicut
fluit cera a facie ignis, sic pereant peccatores a facie
Dei, et justi epulentur, et exsultent in conspectu Dei,
et delectentur in laetitia.@# Ita Clodoveus inimicum
superavit exercitum, et pene ad internecionem
usque deduxit. Hi vero, qui Francorum gladios
evaserunt, cum Amalarico Alarici filio ad Hispanias
profugerunt, et eumdem Amalaricum in paterno
solio sublimarunt. Maximus | null | cd6a2f24-a6c9-4ccf-bc40-4f058e8cf2c5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
autem Arvernorum populus,
qui cum Apollinare duce in adjutorium Alarici
venerat, ita in eodem praelio cum multis senatoribus
est attritus, ut vix ex tanta multitudine
nuntius superesset, qui hoc uxoribus nuntiaret.
Factum est praelium istud in campo Vosaglinse super
Clinnum fluvium, decimo milliario ab urbe
Pictava.
Hac igitur patrata victoria, filium suum Theodericum,
quem ex concubina genuerat, Clodoveus rex
cum parte sui exercitus ad Arvernum dirigit, qui
ei civitates et municipia ad Rhodanum fluvium
usque subjiciat. Qui patris sui mandatis obtemperans
urbes universas a finibus Gothorum usque
Burgundiam sagaciter subjugavit et Francorum ditioni
substituit. Clodoveus igitur rex Burdegalem
civitatem ingrediens, per hiemem ibidem demoratus
est, et fatigatum in bello refecit exercitum. Unde
progrediens Tolosam invasit, et thesauros Alarici
his, qui eamdem provinciam possessuri erant, dividere
praecepit. Cumque Ecolesinam civitatem, quae
rebellionis audaciam assumpserat, expeteret, et eam
armis et obsidione expugnare decerneret, tantam
gratiam ei virtus divina concessit ut in ejus adventum
muri ejusdem civitatis ruerent. Quod videntes
oppidani, et rem divino nutu evenisse credentes,
sese suaque dedere Clodoveo, et urbis munitionem
machinis protriverunt, et Gothos milites munitionis
ejusdem regi pariter obtulerunt. Quos omnes capite
plexos morti tradidit, et Pyrenaeos montes usque
Perperaum subjiciens, urbes et castella subruens,
municipia quaeque depopulans, praedam innumerabilem
et spolia multa suis militibus aeque dispertiens.
His igitur ita patratis, cum ad solum proprium
redire deliberaret, electos milites atque fortissimos
cum parvulis atque mulieribus ad pervasas civitates
custodiendas et ad reprimendam Gothorum saevitiam
dereliquit, et immensis muneribus ampliavit.
Sic itaque exsultans in Domino et in laetitia delectatus,
Turonis est regressus, et multa munera
supplex obtulit confessori, centumque solidos ad
redimendum equum suum matriculariis dare praecepit.
Sed nec solvi, nec etiam moveri potuit loco.
Dedit iterum centum, et moveri potuit et absolvi.
Quem cum recepisset, ex abundanti laetitia resolutis
in risum, talia dicitur responsa dedisse: « Vere
beatus Martinus et auxilio promptus, et in negotio
charus habetur. » Et ascendens equum, purpura redimitus
et auro ac diadema regium in capite gestans,
pro exsultatione victoriae ob reverentiam
sancti Martini auri et argenti plurimum in atrio,
quod est inter ecclesiam S. Martini et civitatem
praesente populo sparsit, et regia munificentia dispensavit.
Ab ipso igitur die suscepit eum Anastasius
imperator in amicitiam singularem, et non solum
rex aut consul, sed et Augustus ab eodem imperatore
jussus est appellari. Et tali gloria sublimatus
ante sepulcrum beati Martini genua fixit et oravit.
Et sic urbe progressus, Parisios rediit, et eamdem
civitatem regni sui sedem esse constituit. Ecclesiam
vero Sancti Petri quam se facturum promiserat antequam
progrederetur ad bellum et decenti compositione
construere fecit, et constructam ornamentis
atque redditibus sufficienter ampliavit. Dehinc adversus
Ragnerium atque Richarium duxit exercitum,
qui apud Camaracum morabantur, et eos omni
dignitate saeculari et vita pariter confirmavit esse
nudandos. Erat iste Ragnerius effrenus in luxuriam,
et habebat consiliarium quemdam Pharonem
nomine simili spurcitia lutulentum. Oderat eos Dominus,
et ideo ab hominibus Dei amari non poterant.
Propterea et Franci superiores, quos dominatu
premebant iniquo, nimium indigne ferentes
talibus subdi, accesserunt ad Clodoveum, et petierunt
ab eo munera ut eum dolo ad certandum contra
nostros impellerent, et ita sine tumultu maximo
et vitae illius finis imponeretur et crimini. Dedit eis
itaque rex armillas, et balteos cuprinos, et electrinos
subdole compositos, et desuper auro tectos.
Quibus receptis muneribus, coeperunt adhortari
Ragnerium ut adversus Clodoveum arma corriperet
et egrederetur ad bellum, mentientes regem adventare
cum paucis, se multis militibus esse constipatum.
Quod cum audisset Ragnerius, audacter ad
pugnam iit, et adversus nostros acriter praeliatus
est. Sed favente Domino, cui nefaria ejus vita
displicuerat, correptus est et ligatus, et Clodoveo
praesentatus. Cum quo et Richarium atque Pharonem
comprehenderunt, et vinctos pariter regi obtulerunt.
Quos capitibus puniri praecepit, et ita nefando
crimini finem imposuit. Insuper et thesauros
eorum ac civitatem propriae ditioni restituit. Apud
Cenomanicam quoque civitatem Ragnerii propinquus
quidam morabatur Ragnimirus nomine, quem pariter
vita privavit et regno: ne scintilla videlicet
iniqui germinis remanere videretur, quae scelus
horrendum suscitaret in populos, et Sodomorum
Gomorrhaeorumve, quod absit, exterminio damnarentur.
Cumque proditores Ragnerii cognovissent
quod in pretio tanti | null | 06a46909-5c73-4939-857d-c8f5ce8559e6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
facinoris aes vitiatum accepissent,
conquerentes nimium et sero poenitentes, accesserunt
ad regem, et qualiter ludificati fuerant
intimaverunt. Quibus Clodoveus ita respondens, ait:
« Tale aurum merito recepistis, qui dominum
vestrum morti tradidistis. Sit jam vobis satis
vestras animas reservasse, et non pro tanto crimine
condigna supplicia persolvisse. »
His igitur patratis, febre corripitur Clodoveus, et
de die in diem sentiens langorem ingravescere, convocatis
Francorum proceribus, regnum suum divisit
in partes, et filiis suis quatuor easdem partes distribuit.
Childeberto vero filio suo, quem unice diligebat,
Parisios tradidit, et Clodomirem apud Aureliam
residere praecepit. Clothario Suessiones dedit,
et Theoderico, quem ex concubina genuerat, Remis
civitatem atque Camaracum indulsit. Cumque per
Francorum proceres luctus ingens oriretur pro
tanti regis abscessu, suspirans ad coelum rex fidelis:
« En, inquit, Domine Deus, miserere mei, et
populum hunc, qui in tuo nomine sacri baptismatis
regeneratione purgatus est, ut ipse guberna; tu
nostros haeredes perpetua tuitione circumda. Crochildem
vero nostram, imo tuam, et quia tuam ideo
melius nostram, ita tibi commendo, ut eam tuearis
sicut propriam, sicut domesticam, sicut filiam, vel
sicut ancillam. Tu eam mihi providisti servo tuo
atque tradidisti; tibi eam reddo, per quam et tuae
legis decreta cognovi. » His dictis, reddidit spiritum
et sepultus est in basilica Sancti Petri, quam ipse
construxerat, anno tricesimo sui regni, Domino Jesu
Christo regnante in perpetuum, cui est honor et
gloria in saecula saeculorum. Amen.
#Explicit.@#
PROLOGUS LIBRI QUARTI
Hora diei decursa jam tertia, quartum, juvante
Domino, hujus operis inchoabo libellum, quia et sub
frondosa arbore residentes aestum solis declinavimus,
et lupus qui insidiabatur ovibus territus abiit.
Constrinxerunt enim fauces illius, quibus pariter insidiabatur,
nec jam ut lupus ululat, sed ut vulpecula
gannit, humiliavit oculos, cervicem flexit, alteratur
in voce, incedit ut languidus, non ut feritatem ponat,
sed ut incautos decipiat. Utrum gallinas inspiciat,
an sitiat agnos, habetur incertum: et si pellem
mutasset Aethiops, in ovem pariter et hunc se
crederem immutasse. Quod si mentitum habitum
exuerit, et oves nostras amplius consueta feritate
pervaserit, peram pastoralem, quam prope cernitis,
lapidibus implevimus, fundam praeparavimus; non
nos segnes et imparatos inveniet, audacter eum exspectabimus,
funda dejicietur et lapide. Et quoniam
spectatis ad Austrum, et non verbis, sed nutibus
intuitis, ut sicut Romanos a Gallis attritos et expulsos
insinuasti, Gothos pariter tangam, et qualiter
eorum rabies sit compressa plano sermone demonstremus.
Faciam quod hortamini, si vos promiseritis
nulla nos amplius inquietudine pulsaturum, et si
rusticitatem meam mecum ipsi celaveritis, ne virorum
nobilium quam urbanas aures laedat sermo pauperior,
quia tanti regis historiam ausu temerario degustavi,
quam sensatus aliquis praeconiis innumerabilibus
extollere debuisset.
LIBER QUARTUS.
Clodoveus igitur, cujus religiosum animum divinus
fervor afflaverat, zelo fidei accensus, non solum de
propriis finibus exturbabat haereticos, verum etiam
si aliquos vicinarum gentium minus religiosos esse
comperisset, aut eos sedulis irruptionibus edomabat,
aut duris nexibus servitutis violenter opprimebat.
Unde contigit ut adversus Alaricum, Gothorum regem,
arma corriperet, quem Ariana pravitate foedatum
totius vulgi opinione compererat. Alaricus iste
audax et validus, et vir amplissimi animi exstitit,
prosperis eventibus semper clarus ac nimia feritate
praecinctus. Hunc saepius Clodoveus rex per legatos
admonuerat, ut ab Ariana pravitate desisteret, et
aequalem divinitatem in tribus personis Patris, et
Filii, et Spiritus sancti esse crederet, si eum sibi in
amicitiam retentare cuperet. Sed Alaricus consueta
feritate suffultus, propriis viribus confidere coepit, et
hoc etiam indigne ferens, cur talia auderet eum
saepius injuriabat, et pro gratiarum actione contumelias
inferebat. Quamobrem et adversus eum, ut
dictum est, multoties arma sustulit Clodoveus, et
eum multis bellorum incursionibus lacessivit, donec
tandem Paternus quidam legatarius Clodovei, vir
sapiens et modestus, efferos Alarici animos pene inflecteret
ad credendum, pacis et inimicitiae jura perpetuo
inter utrosque conserere cupiens, nisi caeterorum
infidelitas obstitisset. Petiverat enim vir modestus
ut in tondenda barba Clodovei patrinus ejus
efficeretur Alaricus, et deinceps in confessione verae
fidei perseverans, foedus alterutrae pacis tali observatione
firmarent, ut Franci pariter atque | null | 6cdc466f-0707-46bb-a300-c3e4953a2a54 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Gothi
arma deponerent quoties ad stabiliendum foedus,
vel ad colloquendum acies utraeque convenirent.
Gothi itaque assueta infidelitate pacis foedera perturbare
cupientes, et regem nostrum vita et imperio
spoliare meditantes, cultellos permaximos, quos
vulgariter #hantsaccos@# corrupto vocabulo nominamus,
palliis contexerunt, ut hoc habitu palliati sine impedimento
sternerent imparatum exercitum Clodovei.
Quod cum Paternus legatarius praesensisset, genus
factionis admiratus, Francos ad propria redire praetexit,
et ipse Alaricum his sermocinationibus est
aggressus: « Quoniam pacis et amicitiae jura nostris
ac vestris utilitatibus providendo inter utraque regna
stabilire meditarer, et ut ex facto patuit, consueto
mendacio et fraudulentia utimini, ut nostros palliatis
vulneribus sternere volueritis, ne tam subito et
insperate rejiciatur ista conditio, qualemcunque vicinorum
regum per internuntios super hac re pariter
consulamus, quidquid ipse decreverit absque frustratione
compleatur. » Quod Paternus oraverat mandat
compleri populis, et Theodericum Italiae regem super
hoc percunctandum insinuat, et quidquid ipse
decernat praecipit exsequendum. Quo cum pariter
perrexissent, Paternus videlicet et legatus Alarici,
istius patefacto negotio cogitavit Theodericus quod si
hos fortissimos reges separaret ab invicem et inter eos,
altercationis et odii affamina seminaret, dum se mutuis
bellorum eventibus impugnarent, dumque se uterque
exercitus mutuis vulneribus sternerent, horum
ipse medius pacato jure quiesceret. Hoc denique
statuit, hoc decrevit, quasi ex sententia prodiretur,
ut hinc et inde Francorum et Gothorum utraeque
acies convenirent atque circumstarent; in quorum
medio legatus Clodovei equo residens sursum hastam
erigeret, et tandiu in circuitu ejus aurum argentumque
pro compositione facinoris Gothi comportarent,
donec omne spiculum hujus gemini metalli
congerie operiretur. Hac conditione gravatus
Alaricus, odium quam pacem elegit potius, et alio
fraudis genere Paternum decipere conabatur, si
forte casu aliquo laederetur ad mortem et ita finiretur
ista contentio, dum non esset qui renuntiaret
hujus negotii veritatem domino nostro Clodoveo. In
vetustissimo eum solario hospitari praecepit, per
quod dum incaute graditur, comminuto sub pedibus
ejus ligno, pronus ad terram cecidit, et fracto
brachio vitae reservatus est, Domino protegente.
Cumque vix convalesceret, nec dum sanato vulnere,
ad ostendendos thesauros suos eum quadam die
duxit Alaricus, et aperiens arcas demonstravit ei
divitiarum suarum innumerabilem quantitatem. Ad
hos Paternus exsiliens et alludens, prae gaudio manum
tetendit ad arcam et rapuit aurum quod pugillus
capere poterat; et respectans Alaricum, sic
eum audaciter alloquitur: « Nisi cito conduxeris
acies. exercitum innumerabilem adunaveris, dextras
eorum et animos armaveris, juratas legiones in
nostrum sanguinem acueris, absque dilatione factionis
tuae dignas poenas accipies, cum ad hoc aurum
dividendum Francos nostros adduxero, cum ad
hanc dignitatem possidendam nostros nepotes accendero,
cum ad dividendos hos terminos calamos
nostros vel funes extendere fecero. »
His ita peroratis, ascenso equo ad Francos concitus
abiens, universa sicut evenerant domino suo
Clodoveo nuntiavit, et ejus animos ad amplificandam
Francorum gloriam vehementer accendit, dum
ad videndos montes Pyrenaeos, vel ad collustrandum
mare Oceanum eum hortatur abire. Hoc fuit
scandalorum initium, inde concertationis causa
succrevit. Hoc origo discordiae, qua et Gothorum
feritas est attrita, et Alaricus vita pariter spoliatus
et dignitate. Et quoniam Theoderici regis quaedam
principia retulimus quae nostrae narrationi congruere
sperabamus, quis finis ejus fuerit pariter
intimemus, ut ejus formidabili exemplo pravos judices
corrigamus. Hic iniquorum quorumdam consilio
depravatus, Joannem papam et Symmachum
patricium, viros Christianos, ab insidiatoribus accusatos,
cum ex toto sine offensione viverent, iniquo
judicio condemnavit atque trucidare praecepit. Post
haec cum duceretur ad exitum, nec rem hujuscemodi
purgaret poenitudine, ultio in eum divina descendit
et iniquum ejus spiritum a corpore violenter
abstraxit, et sicut beato papa Gregorio referente
cognovimus, eodem die quo de hac luce migravit,
vir quidam in Sicilia habitans et angelorum vitam
inter homines gerens, dum juxta consuetudinem
orationi incumberet, et raptus in spiritu vota supplicia
porrigeret Creatori, vidit ipsum Theodericum
discinctum et discalceatum vinctis post tergum
manibus ad poenarum loca pertrahi. Et hi duo
viri, Joannes videlicet et Symmachus, turpiter
eum appellabant violenter atque pertrahebant. Et
sicut eos injusta morte damnaverat, ita ipsi eum
post mortem ad supplicium perduxerunt, et in barathrum
Vulcani sine miseratione projecerunt. Et de
his ista sufficiant. Verum ad historiae ordinem revertamur.
Clodoveus igitur Paterni legatarii sui consilio animatus
et prudentia confortatus, Francorum proceres | null | 2093cc14-d702-4638-808c-8e39c6eac6fc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
apud Parisios congregare praecepit, et astutiores his
verbis alloquitur: « Quoniam animi vestri vigor
et confidentia mihi bene comperta habetur,
ideo vos accersendo aestimavi ut quibus mecum est
una voluntas et amicitia singularis, animi mei secreta
patefaciam. Volo compertum habeatis animum
meum accendi vehementius, cum considero vitae
nostrae statum sine aliquo laudis titulo ad occasum
quotidie vergi, et feroces nostrorum militum animos
desidia mollescere, et metuo ne cum inertes
animos ex dissuetudine capiunt, cum necessitas
forte poposcerit, gladios eorum hebetatos ac rubigine
corruptos inveniamus. Arma jam resumenda
sunt, gladii acuendi, ad laborem militiae corpora
sunt reducenda. Non vos illiciant blandimenta mulierum,
non parvulorum vagitus exterreant. Licet
gentilitatis errore tenerentur nostri parentes, armis
et vicibus domuere superbos. Et nos, qui Christum
adorare jam coepimus, qui ejus laudibus delectamur
et amicitiis fruimur, condignum valde
ut inimicos ejus exosos habeamus. Ecce Galliarum
partem maximam, quam Aquitaniam nominant,
populus infidelis, Gothi videlicet insensati, cruentare
videntur. Qui per Arianam pravitatem Filium
a Patre separant, nec Spiritum sanctum cum Patre
et Filio aequalem divinitatem habere fatentur, et
per hoc inimici Dei esse comprobantur. Quod si
uno animo verbis nostris assensum dederitis et vos
ex nomine Christiano Dei amicos esse monstraveritis,
sursum dextras erigite, et ad conterendum
populum infelicem gladios felices exerite, minus
cautos armis et adhortationibus bonis instruite.
Dabit ipse pro certo victoriam, qui mentes
vestras suo cultui dedicavit. Felicem Romam
divitiis pariter et libertate nudaverunt, nec nobis
minor gloria parabitur, si regem eorum ferocissimum
bellando vicerimus, et regnum ejus atque fortunam
nostrae ditioni subjecerimus. » Regis prudentiam
omnes pariter amplectuntur, animositatem
admirantur, et fidem potius venerantur. Dextras
omnes in sublime erigunt, mandatum regis accelerari
denuntiant, seseque votis stringunt, et ni superessent
infideles, barbas non amplius esse radendas
profitentur. Nec mora per populos volat edictum,
praeparari jubetur sexus uterque ad tale negotium.
Parvuli ducuntur et matres, et evulsis et eradicatis
aculeis hereticae pravitatis, inserantur virtutum
surculi, et novella plantatio fructum Domino centuplicet,
quem adinventio foeda fraudaverat. Ad
haec regina Crothildis nimium exhilarata gaudebat
in Domino, et plaudebat quod tam pretiosam sobolem
per baptismum obtulerat Creatori, quae etiam
infidelium mentes, quas vomer ecclesiasticus sulcare
non poterat, armis edomare decerneret. Accessit
igitur ad regem, et ait illi; « Audi, obsecro,
Domine mi rex, ancillam tuam, et jube construi
ecclesiam in honorem beati Petri principis apostolorum,
ut tibi sit auxiliator in bello, et profecto
faciet Dominus victoriam in manibus tuis. » Placuit
sermo reginae in oculis Clodovei, et elevata
bipenne quam manu gerebat, adnisu quo potuit
projecit eam a se, et ait: « In hoc loco, adjuvante
Domino, S. Petri stabilietur ecclesia, cum e praelio
victor reversus fuero. » Movit itaque exercitum,
et Pictavis usque properare decrevit. Alaricus
vero Gothorum rex tunc temporis morabatur
ibidem.
Cumque per pagum Turonicum transiret exercitus
Clodovei, pro reverentia S. Martini praecepit
rex ut nemini in eadem provincia aliqua violentia
inferretur. Sed nec omnino aliquid inde per vim
tollere praesumpsisset exercitus, nisi tantummodo
herbam quae equis eorum videbatur esse necessaria.
Munera etiam plurima et equum velocissimum,
quem amabat plurimum, transmisit rex per
legatos ad beati Martini basilicam, et ait illis:
« Cum ingressi fueritis beati viri oratorium, et
nostra munera praesentaveritis, quidquid ecclesiae
cantor primum ore pronuntiaverit, mandate memoriae,
ut mihi renuntiare sciatis. Forsitan aliquod
victoriae signum ex sancto sermone capietis. » His
dictis, oravit ad Dominum, et ait: « Si tu, Domine,
gentem hanc incredulam mihi tradideris, et victoriam
in manibus meis videris [ #f.,@# dederis], et adjutor et
protector in bello mihi exstiteris, in ingressu basilicae
Sancti Martini talia nostris pueris audire contingat
in quibus aliquod victoriae signum deprehendam,
et cognoscam quia tu propitius fueris mihi servo
tuo. » Dimisit itaque pueros, et abierunt. Cumque
pervenissent ad ingressum basilicae, emissa voce
cantor pronuntiabat, dicens: #Praecinxisti me, Domine,
virtute ad bellum; supplantasti insurgentes in me
subtus me, et inimicos meos dedisti mihi dorsum, et
odientes me disperdidisti.@# Oblatis itaque muneribus,
et oraculo divino confortati, cum laetitia et exsultatione
ad | null | 9203adc0-d0b0-40f9-8954-87c39583cf10 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dominum suum sunt reversi, et eum tali
nuntio reficiunt. Inundaverant tunc aquae prae nimietate
pluviarum; et Vicenus fluvius in tantum excreverat
ut penitus inveniri non posset locus quo
sine navigio transmeari posset. Quo cum pervenisset
rex et ultra progredi non valeret, tentoria figere
praecepit ut vel pontem sterneret, vel navigium
praepararet quo illud aquae diluvium cum exercitu
pertransire deberet. Sustulit hunc laborem Dei
nostri miseratio, et in die crastina matutina jam
luce diffusa, ecce cervam mirae magnitudinis eminus
conspicantur quae lento gressu amnem est ingressa,
et quo transire debeat populus animal inscium
nutu divino demonstrat. Nec mora cunctus
exercitus amnem transiit, et cum animi tripudio
Dominum glorificant in excelsis, qui ut Israeliticum
populum per mare Rubrum, ita et Francorum
populum per inundationem tanti fluminis viam mirabiliter
ostendendo transire praecepit. Qui cum Pictavam
pervenissent ad urbem, longe ab ecclesia
Sancti Hilarii tentoria figere praecepit Clodoveus.
Et comminatus est omni populo, ne in ipso pago
spolium alicujus auferrent, neve diriperent domos,
non pecora praedarentur, nec stipendia etiam per
violentiam raperent. Eadem vero nocte pharus
igneus quasi de sepulcro S. Hilarii egredi visus est,
et super Clodovei tentorium per dimidiam fere horam
apparuit, missus, ut credimus, in Francorum
auxilium, ut hoc vexillo confortati ad conterendam
incredulam gentem magis ac magis accenderentur.
Alaricus forte tunc aberat, et ad congregandum
innumerabilem exercitum legatos ubique direxerat,
et ut ita dicam, non ad resistendum, sed potius ad
communiendum suorum animos accendit, eorum
fortia facta commemorans. Gentem nostram dicit
esse paucissimam, latum et spatiosum suum denuntiat
imperium. Sicut Romam attriverant, ita Francorum
gloriam insinuat conterendam. Non ad bellandum,
sed ad praedandum eos adventasse mentitur.
Mille convitiis nostros infamat, suos laudibus
extollit immensis. Ne parvulos suos latrunculi
spolient, arma denuntiat prehendenda. Sic substomachatus
occurrit nostris non ut feriat, sed ut deglutiat;
et vallatus militum suorum multitudine
nostrorum exuvias suspirabat, anhelus quod effuso
sanguine foedarentur. Ignorabat insanus, quod ipse
nostrum ductaret exercitum, qui non confidit in
millibus, qui tonat in nubibus, qui movet abyssum,
et sedet in coelo. Clodoveus igitur castris egressus
Christum gestabat in pectore, et totum lustrans
exercitum ordinabat acies electorum. Fortissimos
milites ut feriant adhortabatur, et mediocres ne paveant
dictis informabat alacribus. Ut egregius miles
ante ductabat exercitum, ut fidelissimus Christianus
saepius suspirabat ad coelum. Ne ante tempus prorumpant
ex acie, nobilium juvenum ardentes animos
comprimit, et cum in bello steterint, gladios
ne obliviscantur hortatur. Rudibus insinuat qualiter
hostem feriant, et designat pariter quomodo ictus
hostium incassum dissilire faciant. Petrum atque
Martinum invocat ut succurrant; et respectans Hilarium
ut vexillum capiat et ductet exercitum imprecatur.
Nec segnius feriat Arianos, quam ventrem
vacuum suis disputationibus ferire consueverat eorum
principem infelicem Arium. Et innixus hasta
Francos omnes intuetur, et signaculo nostrae fidei
fidelem signat exercitum, et ut in nomine Domini
feriant imprecatur. Ast hinc et inde conseritur praelium,
et buccinis undique sonantibus, coelum clamoribus
impletur, tela volant per aera, terra sanguine
cruentatur. Audires hinc gemitum morientium, illinc
vulneratorum stridores horresceres. Palpitabat
hinc exsanguis, et moriens vorabat terram aut lapides.
Alius calcitrans, dum ei mortis tarda molimina
viderentur, augustiatus prae dolore vulnerum, quiddam
effractis spiculis rapiebat quo tristia pectora
transverberaret, et tali mortis acceleratione finiebat
vulnerum cruciatus. Clodoveus igitur hastam vibrans
obvios quosque prosternebat, et nomen Domini
saepius inclamabat. Cumque Francorum animos
ad internecionem odiosae gentis sedulis inclamationibus
adhortaretur, et aliquos in bello minus
sollicitos confortaret, Alaricum eminus conspicatur,
et equo post eum emisso, eum lancea percutit, et
sic gladium evaginat. Ecce reges ferocissimos circumstans
populus mirabatur, et eis ita bellantibus
nullum solatium impendebat. Rimabatur uterque
locum vulneris, et plerumque non inveniens aversi
clypeum gladio decurtabat. Cumque hac vicissitudine
alter alteri fervens succederet, et utrarumque
galearum planities scinderetur in partes, ne res
luceretur ad effectum, antiquae feritatis fortia facta
rememorans Clodoveus, elevato brachio ensem librat
ad vulnus, et barbam mentumque pariter ac
laevam manum, qua clypeum gestabat, excussit Alarici,
et sic resiluit in partem; ita altera caput ejus
amputare deliberans.
His ita bellantibus, duo Gothi prosillunt ex adverso,
et regem nostrum lanceis suis forti conamine
percusserunt | null | c645bf4c-522a-4921-a281-2c97178e645a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, eum ex improviso morti tradere meditantes.
Sed Dominus omnipotens hunc protexit,
et gloria triplici coopertus ictus tales pro nihilo reputavit,
et Alaricum laeva corripiens, adnisu valido
deduxit gladium, et sic caput ejus amputavit. Tolluntur
iterum voces ad sidera, et renovatis viribus
Franci iterum animantur ad caedes. Sed Gothi morte
sui regis inspecta, turbinum more hac illacque diffugiunt,
et projectis armis incassum abdita quaeque
collustrant. Et, ut in veterum Patrum historia legitur,
unus nostrum eorum mille persequebatur, et
duo fugabant decem millia. Cerneres illud impletum,
quod de peccatoribus Scriptura testatur, #quia sicut
fluit cera a facie ignis, sic pereant peccatores a facie
Dei, et justi epulentur, et exsultent in conspectu Dei,
et delectentur in laetitia.@# Ita Clodoveus inimicum
superavit exercitum, et pene ad internecionem
usque deduxit. Hi vero, qui Francorum gladios
evaserunt, cum Amalarico Alarici filio ad Hispanias
profugerunt, et eumdem Amalaricum in paterno
solio sublimarunt. Maximus autem Arvernorum populus,
qui cum Apollinare duce in adjutorium Alarici
venerat, ita in eodem praelio cum multis senatoribus
est attritus, ut vix ex tanta multitudine
nuntius superesset, qui hoc uxoribus nuntiaret.
Factum est praelium istud in campo Vosaglinse super
Clinnum fluvium, decimo milliario ab urbe
Pictava.
Hac igitur patrata victoria, filium suum Theodericum,
quem ex concubina genuerat, Clodoveus rex
cum parte sui exercitus ad Arvernum dirigit, qui
ei civitates et municipia ad Rhodanum fluvium
usque subjiciat. Qui patris sui mandatis obtemperans
urbes universas a finibus Gothorum usque
Burgundiam sagaciter subjugavit et Francorum ditioni
substituit. Clodoveus igitur rex Burdegalem
civitatem ingrediens, per hiemem ibidem demoratus
est, et fatigatum in bello refecit exercitum. Unde
progrediens Tolosam invasit, et thesauros Alarici
his, qui eamdem provinciam possessuri erant, dividere
praecepit. Cumque Ecolesinam civitatem, quae
rebellionis audaciam assumpserat, expeteret, et eam
armis et obsidione expugnare decerneret, tantam
gratiam ei virtus divina concessit ut in ejus adventum
muri ejusdem civitatis ruerent. Quod videntes
oppidani, et rem divino nutu evenisse credentes,
sese suaque dedere Clodoveo, et urbis munitionem
machinis protriverunt, et Gothos milites munitionis
ejusdem regi pariter obtulerunt. Quos omnes capite
plexos morti tradidit, et Pyrenaeos montes usque
Perperaum subjiciens, urbes et castella subruens,
municipia quaeque depopulans, praedam innumerabilem
et spolia multa suis militibus aeque dispertiens.
His igitur ita patratis, cum ad solum proprium
redire deliberaret, electos milites atque fortissimos
cum parvulis atque mulieribus ad pervasas civitates
custodiendas et ad reprimendam Gothorum saevitiam
dereliquit, et immensis muneribus ampliavit.
Sic itaque exsultans in Domino et in laetitia delectatus,
Turonis est regressus, et multa munera
supplex obtulit confessori, centumque solidos ad
redimendum equum suum matriculariis dare praecepit.
Sed nec solvi, nec etiam moveri potuit loco.
Dedit iterum centum, et moveri potuit et absolvi.
Quem cum recepisset, ex abundanti laetitia resolutis
in risum, talia dicitur responsa dedisse: « Vere
beatus Martinus et auxilio promptus, et in negotio
charus habetur. » Et ascendens equum, purpura redimitus
et auro ac diadema regium in capite gestans,
pro exsultatione victoriae ob reverentiam
sancti Martini auri et argenti plurimum in atrio,
quod est inter ecclesiam S. Martini et civitatem
praesente populo sparsit, et regia munificentia dispensavit.
Ab ipso igitur die suscepit eum Anastasius
imperator in amicitiam singularem, et non solum
rex aut consul, sed et Augustus ab eodem imperatore
jussus est appellari. Et tali gloria sublimatus
ante sepulcrum beati Martini genua fixit et oravit.
Et sic urbe progressus, Parisios rediit, et eamdem
civitatem regni sui sedem esse constituit. Ecclesiam
vero Sancti Petri quam se facturum promiserat antequam
progrederetur ad bellum et decenti compositione
construere fecit, et constructam ornamentis
atque redditibus sufficienter ampliavit. Dehinc adversus
Ragnerium atque Richarium duxit exercitum,
qui apud Camaracum morabantur, et eos omni
dignitate saeculari et vita pariter confirmavit esse
nudandos. Erat iste Ragnerius effrenus in luxuriam,
et habebat consiliarium quemdam Pharonem
nomine simili spurcitia lutulentum. Oderat eos Dominus,
et ideo ab hominibus Dei amari non poterant.
Propterea et Franci superiores, quos dominatu
premebant iniquo, nimium indigne ferentes
talibus subdi, accesserunt ad Clodoveum, et petierunt
ab eo munera ut eum dolo ad certandum contra
nostros impellerent, et ita sine tumultu maximo
et vitae illius finis | null | b115d1e0-09fd-469e-a772-efc29a7cd248 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
imponeretur et crimini. Dedit eis
itaque rex armillas, et balteos cuprinos, et electrinos
subdole compositos, et desuper auro tectos.
Quibus receptis muneribus, coeperunt adhortari
Ragnerium ut adversus Clodoveum arma corriperet
et egrederetur ad bellum, mentientes regem adventare
cum paucis, se multis militibus esse constipatum.
Quod cum audisset Ragnerius, audacter ad
pugnam iit, et adversus nostros acriter praeliatus
est. Sed favente Domino, cui nefaria ejus vita
displicuerat, correptus est et ligatus, et Clodoveo
praesentatus. Cum quo et Richarium atque Pharonem
comprehenderunt, et vinctos pariter regi obtulerunt.
Quos capitibus puniri praecepit, et ita nefando
crimini finem imposuit. Insuper et thesauros
eorum ac civitatem propriae ditioni restituit. Apud
Cenomanicam quoque civitatem Ragnerii propinquus
quidam morabatur Ragnimirus nomine, quem pariter
vita privavit et regno: ne scintilla videlicet
iniqui germinis remanere videretur, quae scelus
horrendum suscitaret in populos, et Sodomorum
Gomorrhaeorumve, quod absit, exterminio damnarentur.
Cumque proditores Ragnerii cognovissent
quod in pretio tanti facinoris aes vitiatum accepissent,
conquerentes nimium et sero poenitentes, accesserunt
ad regem, et qualiter ludificati fuerant
intimaverunt. Quibus Clodoveus ita respondens, ait:
« Tale aurum merito recepistis, qui dominum
vestrum morti tradidistis. Sit jam vobis satis
vestras animas reservasse, et non pro tanto crimine
condigna supplicia persolvisse. »
His igitur patratis, febre corripitur Clodoveus, et
de die in diem sentiens langorem ingravescere, convocatis
Francorum proceribus, regnum suum divisit
in partes, et filiis suis quatuor easdem partes distribuit.
Childeberto vero filio suo, quem unice diligebat,
Parisios tradidit, et Clodomirem apud Aureliam
residere praecepit. Clothario Suessiones dedit,
et Theoderico, quem ex concubina genuerat, Remis
civitatem atque Camaracum indulsit. Cumque per
Francorum proceres luctus ingens oriretur pro
tanti regis abscessu, suspirans ad coelum rex fidelis:
« En, inquit, Domine Deus, miserere mei, et
populum hunc, qui in tuo nomine sacri baptismatis
regeneratione purgatus est, ut ipse guberna; tu
nostros haeredes perpetua tuitione circumda. Crochildem
vero nostram, imo tuam, et quia tuam ideo
melius nostram, ita tibi commendo, ut eam tuearis
sicut propriam, sicut domesticam, sicut filiam, vel
sicut ancillam. Tu eam mihi providisti servo tuo
atque tradidisti; tibi eam reddo, per quam et tuae
legis decreta cognovi. » His dictis, reddidit spiritum
et sepultus est in basilica Sancti Petri, quam ipse
construxerat, anno tricesimo sui regni, Domino Jesu
Christo regnante in perpetuum, cui est honor et
gloria in saecula saeculorum. Amen.
#Explicit.@# | null | 0dcfe6fc-88ed-4cec-8639-07732a1580e9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
I. #Sergius IV Andreae episcopo Parentino possessionem paroeciae Ruviniensis castellorumque duorum asserit.@# (Anno 1010.)[UGHELLI, #Italia sacra,@# V, 402.]
SERGIUS Episcopus, servus servorum Dei, venerabili
fratri ANDREAE episcopo sanctae Parentinae Ecclesiae,
pro te et tuis successoribus in perpetuum.
Congruum valde namque est ut ea quae a praedecessoribus
nostris secundum sanctorum instituta
canonum seu legum concessa sive confirmata sunt a
nobis corroborentur, et firmiter corrigantur, ne
post longa annorum curricula, instigante diabolo,
aliquis contra sanctam matrem Ecclesiam insurgere
et contra hanc nostram confirmationem conetur.
Quapropter quod notum nobis pluries fecisti quod
Joannes Aquileien. patriarcha olim invasisset Ruvinii
parochiam, ubi quondam episcopatus dicitur
fuisse, nec non duo castella cum quadam valle tempore
praedecessoris nostri Sylvestri, atque privilegium,
quod ab ipso accepisti, ostendere curasti
nobis. In quo etiam quomodo ter vocatus fuisset, et
qualiter ipsam trinam citationem pro nihilo duxisset,
reperitur, atque quomodo ipse Sylvester piae
memoriae Romanae Ecclesiae praesul deprecasset
Henricum, qui eo tempore ducatum tenebat Bainariorum,
ut supradictum patriarcham moneret ut ab
infestatione sanctae Parentinae Ecclesiae recederet.
Quod memoratus Henricus facere non potuit, eumque
ad se vocare fecit, sed tempore distulit. Unde
ipse Sylvester papa piae memoriae protestatus est
canonum libros atque legum, in quibus praesentes
capitulos reperit, hoc est in octuagesimo septimo
titulo Africani concilii: « Placet ut quicunque episcopi
plebes quas ad suam cathedr. existimant pertinere,
non ita repetant ut causas suas judicantibus
episcopis agant, sed alio remittere meruerint, sive
volentibus sine non volentibus plebibus detrimentum
patiantur. » Ex mundana etiam lege hoc recte facere
posse cognovit. Nam cum de hoc Justinianus imperator
in octavo libro Institutionum: « Si quis ausus
propriam rem occupavit: si sua est, amittat; si aliena,
ipsam aestimationem rei reddat. » Idcirco tanta
auctoritate sanctorum Patrum atque legum suffultus,
privilegium tibi facere praecepit, et eum paterne
valere commendavit. Hoc ego cognoscens, supradicta
loca, id est Ruvini parochia, et duo castella, et
vallis, privilegii paginam tibi, et, sicut Sylvester
praedecessor noster confirmavit, confirmo, atque in
aeternum valere praecipio. Quod si aliquis patriarcha,
aut episcopus, vel quaelibet magna parvaque
persona contraire, vel tuos successores ultra de supradictis
locis aliquam inconsuetudinem facere praesumpserit,
sit fossus gladio mei anathematis, et, nisi
cito resipuerit, cum Juda Domini mei traditore perpetualiter
gemat.
Scriptum per manus Benedicti gratia Dei notarii
regionarii et scrinarii S. Romanae Ecclesiae, mense
Martio ind. octava.
Bene valete.
II. #Sergii IV, papae litterae, quibus Vediano cuidam castrum Scuriense titulo emphyteusis concedit.@# (Anno 1010.)[MURATORI, #Antiq. Ital.,@# I, 941.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
filio VEDIANO, Scuriensis castri domino, salutem et
apostolicam benedictionem.
Manifestum est castrum quod Scuria dicitur temporibus
beatae memoriae praedecessoris nostri papae
Silvestri, ut etiam nunc vestra relatione comperimus,
regia munificentia quondam per manus ejusdem
beato Petro fuisse collatum, et a te nunc per
innovationem sub censu annuo decem solidorum
Raimundensis monetae oblatum. Nos itaque, eamdem
suscipientes oblationem, quoniam id esse tuae
voluntatis agnovimus, tibi a manu beatitudinis
nostrae cum magna devotione suscipienti, et omni
posteritati tuae castrum Scuriae cum omnibus pertinenciis
et possessionibus ejus in perpetuum habere
concedimus, et idem protectione sedis apostolicae
communimus. Statuimus enim ut nulli omnino ecclesiasticae
saecularive personae facultas sit idem
castrum minuere, infestare vel suis usibus vindicare,
sed quietum tibi, sicut a nobis concessum est,
et integrum conservetur. Si qua igitur ecclesiastica
saecularisve persona temere, quod absit!
adversus ista praesumpserit, secundo tertiove commonita
si non satisfactione congrua emendaverit,
honoris et officii sui periculum patiatur, aut excommunicationis
ultione plectatur. Qui vero conservator
exstiterit, omnipotentis Dei et apostolorum ejus
Petri et Pauli gratiam misericorditer consequatur.
Ego Sergius catholicae Ecclesiae episcopus.
Datum Laterani per manum Gregorii sanctae Romanae
Ecclesiae cardinalis presbyteri, III Kalendas
Aprilis, Dominicae Incarnationis anno millesimo decimo,
indictione VIII.
III. #Sergius IV confirmat fundationem parochialis ecclesiae Sancti Michaelis apud Nonantulanum caenobium in agro Mutinensi, factam a Rodulpho ejusdem caenobii abbate.@# (Anno 1011.)[MURATORI, #Antiq. Ital.,@# V, 341.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei. | null | b57b8585-3fd3-427d-b525-9a07a2e495ed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Apostolatus nostri est proprium, quoties si qua
sancta Ecclesia adjutorii aliquid seu corroborationis
ab eo poposcerit, toties cum omni alacritate sese
impetrasse congaudeat. Et ne aliqua improborum
calliditas, sive adversariorum sanctae Ecclesiae astutia
in posterum eidem addere praesumat calumniam,
non solum dictis, sed etiam scriptis, quidquid a
nobis sibi concessum fuerit, in perpetuum confirmare
dignum duximus. Quapropter notum fore
volumus omnibus Christianis fidelibus qualiter
Rodulfus venerabilis abbas ecclesiae sanctae Nonantulensis,
una cum omni congregatione fratrum
seniorum monachorum, nutu divino et instigatione
Spiritus sancti, qui mentes, quas repleverit, ad omnipotentis
Dei obsequium, ejusdemque Sponsae, scilicet
sanctae Ecclesiae, ineffabiliter accendit, praedicatione
quoque fidelium praedictorum fratrum coegit habitatores
atque agri cultores jam praefatae abbatiae nostrae . . . . .
paroechiae decimas Deo dare, qui hactenus
usque rerum suarum decimas Deo minime tribuebant:
Q. . . . . mum scelus arbitrabantur, eo quod
in Veteri ac Novo Testamento praecep. . . . . . meminerant
non solum. . . . . Deo conferre decimas dierum.
Ad quorum exhortationes, venerabilis videlicet
abbatis et praedictae congregationis, omnes unanimiter
sua corda inclinantes, contrito corde decimas Deo
per annos singulos de omnibus quae possessuri
erant, offerre voverunt, atque obnixe petierunt ut
praedictas decimas, quas libenter Deo reddere
dis. . . . . bant, ne in futuro laicis hominibus in beneficio
darentur, nostro apostolico interdicerent praecepto.
Propter hoc autem jam fatus abbas una cum
consilio fratrum, nostram deprecatus est magnificentiam,
ut constitueret de jam dictis decimis nostro
largimine unam canonicam, suae etiam abbatiae
subjectam in qua clerici diurnis ac nocturnis horis
Domino, et ibidem convenienti populo sollicite divina
exhiberent obsequia. Hae autem sunt fines decimarum
illius praefatae canonicae: a Claudia Strata
usque ad Porciolam: a Mucia vero usque ad Panarium
flumen, et ultra quidquid et quantum a praedicti
fluminis vill. . . . . . seu a Nonantulae habitatoribus
laboratur. Et quidquid clerici in praefata canonica
Deo communiter militantes juste acquirere
poterunt. Nos vero precibus illius annuimus, quod
cognovimus juste peti, . . . . denique constituta est
in honore Sancti Michaelis canonica, ordinati sunt
clerici archipresbyter . . . . . . . . lis, cui etiam archipresbytero
hanc potestatem concessimus ut de criminalibus
culpis ipse judicium indicat poenitentibus.
Attamen, si necessitas incubuerit, ab aliquo episcopo
expetat judicium, ne desideranti animae poenitentiam
interim negare videatur. Eidemque vero
archipresbytero cura sit pro omnibus, in divinis
videlicet officiis, in luminariis, in architectis, in
hospitibus, in decimis et in oblationibus dividendis
inter caeteros, sic qualiter se recognoscat Deo redditurum
rationem in die judicii; eique concessa est
decima unius villae, quae dicitur Salicetus, ante
alios propter curam sollicitudinis. Statuentes apostolica
auctoritate ut quicunque hanc ordinationem,
quam Deo auxiliante pro salute animarum fidelium
ordinare jussimus, et ut ab errore pristino liberarentur,
ampliare, vel observare studuerit, nostra
solidetur benedictione. Qui autem, quod non optamus,
violare tentaverit, aut consilium violandi dedederit,
aut a subjectione sancti monasterii canonicam
subtrahere cupiverit, seu laicis decimam in
beneficio dare voluerit, anathematis vinculo feriatur.
Quod ut verius credatur, diligentiusque ab omnibus
observetur, hoc decretum nostro cancellario scribere
praecepimus, nostrisque litteris, ut superius praelibavimus,
ac impressione nostri sigilli corroboravimus.
Et praefato abbati Rodulfo atque omnibus
fratribus in hoc decreto unanimiter facto scribere
praecepimus.
Bene valete.
+ Datum per manum Petri episcopi sanctae Praenestinae
Ecclesiae, et bibliothecarii sacri palatii,
anno Domini millesimo undecimo, VI Kalendas
Junii, indictione IX.
Rodulfus abbas jussione apostolicae sedis in hoc
decreto manu propria subscripsi.
Ego Frogerius prior manu mea subscripsi.
Laurentius presbyter et monachus manu mea
subscripsi.
Gulferius monachus manu mea subscripsi.
Gregorius presbyter et monachus manu mea subscripsi.
Liuzo monachus subscripsi.
IV #Sergius IV papa confirmat bona omnia ad Cuxanense monasterium pertinentia.@# (Anno 1011.)[COCQUELINES, #Bullar. ampl. Collect.,@# I, 310.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, OLIVAE
religioso abbati Sancti Michaelis archangeli, Sanctique
Germani confessoris Christi, quod est situm in
valle Confluente juxta fluvium Literani, in locum
quem vocant Cuxanus, tibi tecumque manentibus,
et per te tuis illorumque successoribus, salus et pax,
et apostolica benedictio quoad nundus | null | a7bf95ef-f4a1-413d-bfab-f500e5b8ccd5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
permanet.
Amen.
Cum constet Dominum Deum nostrum honorem
sanctae universalis Ecclesiae incessanter a propagatoribus
beatae fidei augmentare, necesse est ab illo
totius jure regiminis eis concedere censura justi moderaminis
liberalitatem, malorumque procul ab ea
pellere pervasionem. Quocirca quoniam convenit
apostolicae pietati benigna petentibus succurrere
compassione, ideo nos tuis justis (etenim sicut sunt
nobis adjudicatae, nam juste fiunt) annuentes precibus,
omnes proprietates sive possessiones ipsius loci,
fines vel limites cum adjacentiis praecipuorum praediorum,
cum omnibus ecclesiis, parochiis, villis,
fundis casis, casalibus, terris, campis, pratis,
pascuis, silvis, garricis, areis, torculariis, aquis,
aquarum ductibus, viis, molendinis, molendinariis
cum suis caput aquis, et suis piscatoriis, cultum et
incultum, et quaecunque gloriosissimus archangelus
Michael ex collationibus fidelium in coenobio Coxiano
retinere videtur, nostro confirmamus privilegio.
Concedimus itaque praedicto monasterio, quod in
circuitu ejus habetur, alaudem cum finibus et suis
terminis ex latere uno pergentem per summitatem
Serrae de Bovaria ad Jovum de Clerano, et ad montem
qui dicitur Lavarias, et per Lavarias usque in
Flamidinum, et inde itur in locum vocitatum Stella,
et usque in summitatem montis Canigonis; et a
meridiana fronte montis Canigonis descendit per
Serram pogii Aquiloni ad rupem vulgo nuncupatum
Cherum Clerinti, et descendit per summitatem Serrae
usque ad pogium Parabarii, et usque in rivum Merdarium,
et deducitur usque in fluvium Tede; et
a septentrionali parte venitur in strata publica
quam dicunt Duas Sorores, et per ipsa via publica
usque in Literanum, et inde sub Sancto Felice tenditur
usque in alaudem Sanctae Mariae, et terminatur
in Petrafixa. Deinde tenditur per ipsa comella, ubi
rupes magna, in qua ob dignoscendum terminum
ipsius alaudis a bonae memoriae Seniofredo comite
crux excisa est. Et exinde itur in Bovaria subteriore,
et per summitatem usque in Bovaria superiore.
Alaudem itaque Tauriniani cum ecclesia Sancti
Fructuosi cum decimis et primitiis, et villam cum
omnibus rebus ad se pertinentibus. Simili modo
villam Clerani cum ecclesia Sancti Martini, cum decimis
et primitiis, et alaudem cum finibus et terminis.
Itemque alaudem Avallaneti, et alaudem de Arboca,
cum finibus et terminis suis, et vallem Leche
cum ecclesia Sancti Salvatoris cum decimis et primitiis.
Quae vallis terminatur de uno latere in ipsa
Portella, de alio in supra scripta Stella, de tertio
in monte Stabello, de quarta in monte Caprario, de
quinta in Cabum convivium, de sexta in montem
Cogollem, de septima in villa Senarii. Hanc denique
vallem his terminationibus introclusam juxta definitionem
Seniofredi comitis quondam, et praeceptionem
Leutharii regis, ac restaurationem filii nostri
Wifredi comitis absque ullius inquietudine vobis
concedimus. Villam insuper Curtis cum finibus, et
terminis suis, et alaudem de Foliolus, quem vobis
commutavit comes Guifredus praescriptus cum omnibus
rebus quae inibi possidere erat solitus, scilicet
cum fevo, et cum silvis ad eamdem villam pertinentibus,
et alium alaudem quem in eadem villa, et in
ejus fines et terminos habetis. Itemque ecclesiam
Sancti Vincentii, et alodem ipsius loci, cum finibus
et terminis suis, et alodem Verneti. Quodcunque
autem habet in eadem valle per plurima loca simili
modo constituimus; id est, alodem de Foliano, et
alodem de Bonohomine, quem vobis contulit per
scripturae seriem, et in villa Pini, et in villa Mentedo,
et in aliis pluribus locis, et villa Ciresago, atque in
villa Arriano, quantum Seniofredus comes ibidem
habuit per qualicunque voce, vel caeteri homines
contulerunt eidem monasterio, et alodem de Canolia,
atque villam Castellani cum duabus ecclesiis
ibidem fundatis, scilicet Sancti Andreae, ac Beatae
semper virginis Mariae, cum decimis et primitiis et
alodibus ad easdem ecclesias pertinentibus. Eadem
itaque villa habet affrontationes sive terminos de
una parte in Petrafixa, quae sita est in terminio de
villa Mollegio, de alia parte in arca de Casalono, et
vadit per comam qua pergitur ad flumen Ted de
tertia parte in ipsos casales de Mengono, de quarta
terminum de Canova vel Petrafixa, et inde usque
in flumen Ted. Et ultra ipsum flumen, quantum tenebat
Seniofredus comes, in die obitus sui villam
Torrentis cum finibus et terminis suis, villam Insulae
pari modo, villare et casalonos, cum suis limitibus,
alodem de Molegio et | null | b3ee3a41-415a-4a59-8388-985e36281c9d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
de valle Mosset. Item in Planicolos,
et Stagnilios, et in Terradas, et in Marceval,
et in Erbocolo, et in ecclesia sanctae Eulaliae portionem
quam habere debetis, et in decimis, primitiis,
ad eamdem pertinentibus. Villam Taresagi integram
cum ecclesia ibidem sita cum decimis, primitiis et
omnibus rebus eidem pertinentibus. Alodem de villa
Ropidaria, et alodem quod vocant Wlcraria. Et in
eadem valle Confluente, in valle Secundiano et in
villa Ortos et Juliolos, et in Flacano, et in Sodanias,
et Marazanos, et in Porcinianos, et in Agnes, et in
Eune, in Evulo, et in Oreliano, et in Cirlano, et in
Tubiro, et in Vetesano villa Canabellas, et Erola,
et Planos, et Caprilios, et Tovegal cum ecclesia
Sancti Adriani cum decimis et primitiis ad eam pertinentibus:
villam Talantii cum ecclesia Sancti Stephani
cum decimis et primitiis suis. Mozunculas et
uncinias, alodem Exalatam cum Sancti Petri ecclesia,
villare Intervallos, villam Tobes, et villam Aquas, et
villam Pratis, vallem Balagarii cum finibus et terminis
suis, ecclesiam Sancti Thomae cum suis alodibus,
et cum decimis, et primitiis ad eam pertinentibus,
villam vocitatam Lar cum ecclesia Sancti Andreae
cum decimis et primitiis, et alodem cum terminis
et limitibus. In villa Saltone ecclesiam Sancti
Mauritii, cum decimis et primitiis eidem pertinentibus.
Et in eadem villa alodem et locum quem vocant
Algionem, silvam, et pascua pecoribus apta, ecclesiam
Sancti Petri quem dicunt Inforcats, cum
decimis et primitiis suis et villare Rivofrigido
cum silvis et pecorum pascuis. Villam Lacunam,
cum ecclesia Sancti Vincentii cum decimis et primitiis
et omnibus rebus ad ecclesiam seu ad villam
pertinentibus, cum terminis et finibus. Ecclesiam
Sancti Valentini cum decimis et primitiis,
quae sita est in villa Sponda, Alodem de Angulos
cum mercati teloneo, cum villulis, et villarunculis,
et vallem Ursariam. Hi autem sunt termini de
Angulos: De una parte in rivo vel in villa Furmicaria,
de alia in villa quae vocant Crucem, vel in
summitate montis quem vocant Scalibatum, et per
summitatem ipsius montis itur in villam Quilianum,
et inde pervenitur usque in Melum; de tertia vero
parte in campo raso; de quarta in campo regis, vel
in pugio Elperico. Item villarunculum quem vocant
Odelonem de Chero ramatum. In comitatu
vero Cerdaniensi, Vil-Vulcariam, et in Avizuno, et in
Odelone, et in Egat, et in Turba, et in Ernas, et in
Alcone, et in Salagosa, et in Bajande, et in Estavar,
et in Gurguja superiore, et in villare Nervice, et in
curte Floridio, et in Edors, et in Unozes, et in Callegas,
et in villam Ixi, et in villam Lubinti, et in
eodem comitatu villam Eragolisam cum ecclesia
Sancti Jacobi, cum decimis et primitiis, et omnibus
rebus ad se pertinentibus, alodem de Eucig, et de
Lora et in Araone, et in Exenegia, et in villa Sancti
Martini, et Ysavals, et in Sancta Eulalia, et in valle
Cheirol. Item in Palleriolos parochia Sancti Thomae,
quae est in Ventajola, cum decimis et primitiis; et
in eadem villa alodem villam Vulvirri cum ecclesia
Sanctae Caeciliae cum decimis et primitiis; et ejusdem
villae alodem cum servis et ancillis, et omnibus
rebus ad eumdem locum pertinentibus, cum terminis
et finibus tam ecclesia quam alodes; ecclesiam
Sanctae Eugeniae cum decimis et primitiis, et cum
alode de Sagano; alodem in villa Albi, et vineas in
termino de Isogal. Et in villa Curtes, et in Juncarias,
et in Cerconeda, et in Aranfer. Alodem in
villa Palazold, et in Anauga, et Oloja, et in Palazio,
et in villa Coma, et in villa Borco, et in Chrxanos,
et in Estol, in villa Adacio. In ecclesia Sancti Laurentii
partem quam dedit Wisadus et nepos ejus
Willelmus: alodem in villa Senovastre; villam
Brrizellam cum finibus et terminis suis; in villa
Pratis, alodem, villam Oruc, et villam Rivi, cum
finibus et terminis et adjacentiis suis; ecclesiam
de villa Tarteria cum decimis et primitiis suis.
Ecclesiam Sancti Andreae in villa Batturga, et | null | 8226b9d2-a708-4a94-ad16-50ecc47366f0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ibidem
alodem. In villa Telone ecclesiam Sancti Vincentii
quae sita est in pujo cum alode suo, et in
eadem villa alodem alium. Et in valle Baritana,
in villa Monteliano alodem cum ejus finibus et adjacentiis;
et in villa Bar alodem cum ejus finibus
in plurimis locis; et in comitatu Urgellitano, in
villa Cabrils alodem qui fuit de Undiscolo monacho.
Quaecunque autem habet idem coenobium in praedictis
comitatibus seu locis, statuimus atque decernimus
jure perpetuo possidenda, et absque ullius
inquietudine tenenda. In comitatu vero Cerdaniae
villam quam vocant Rivolorto, cum finibus et terminis
suis; similiter villam de Montenigro cum
ecclesia Sancti Stephani cum decimis et primitiis
suis; sed et in comitatu Bergitano villam Spiojiolam
cum ecclesia Sancti Clementis, cum decimis et
primitiis et omnibus ad se pertinentibus rebus, et
alodem de Cleirano, atque in Petra furno, et in
Herenna, et in Viver de Castraserras alodem qui
fuit de Onia monacho; et in Wardia alodem et
ecclesiam Sanctae Mariae cum suis rebus, et alaudem
in villa Crosilios; item in valle Confluente, in
villa Astoer, et in Aspicano, et in Penedes alodem.
In villa Fenestret, et in Saorla, et in Vincano, et
in Vilella, et in Rigerdano, et in Vallils, et in Arenianes,
et in Ghuvianas, in his omnibus alodes, et
villare Erzillano alodem qui fuit de Durando
presbytero, vallem Stabiam, cum ecclesia Sancti
Andreae cum decimis et primitiis suis: in eadem
valle villas cum terminis et finibus, silvis et montibus;
item Vallem Magnam cum ecclesia Sancti
Vincentii cum decimis et primitiis, cum terminis
et finibus, silvis et collibus ad eamdem vallem
pertinentibus: Alodem de Bula cum terminis et
finibus, et alodem de Insula seu de Ragollella atque
de Nisiago et de villa Milliarios, et de Sancto Felice
superiore, seu de Sancto Felice subteriore: item
alodem de Valletorta, et de Locas et de Curbaria.
Et in locum quem vocant Insulas, terras et vineas;
et alodem de Valleventosa; et in pugio Buscano,
et in valle Asperi alodem de Vernedas, et in Molledil,
et alodem de Crodos, et de Salvaticos, et de villa
Paladolo: et in comitatu Rosselionensi in villa Tiviro
alodem cum finibus et terminis, et alodem de
fonte Centuria, et de Reliano, et in villare Milano
alodem qui fuit de Bonisilio; itemque alodem
Basoni cum ecclesia Sancti Vincentii cum decimis
et primitiis cunctisque rebus ad se pertinentibus,
cum finibus et terminis suis, et alodem de Caucanet,
alodem de Petra-Calce cum terminis et
adjacentiis suis, et in villa Turilias, et in Sancto
Laurentio, et in Judegas, et in Caldarios et alodem
da Berchal: item in comitatu Feniolitensi, in valle
Sauriniani villam quam nuncupant Valletam ad integrum
cum finibus et adjacentiis suis, cum ecclesia
Sancti Michaelis et ecclesia Sancti Petri, quae est in
Tabernullas cum suo alode, et alios alodes in eadem
villa, itemque ecclesiam Sanctae Felicitatis, quae
sita est in Castellione cum suis alodibus, in villa
Favarios, et in Regulella, et in Tiriliano, et in Cassanias,
et in Pleucios: alodem etiam de villa Saccaria,
et de Palmas, et de Campo Ursino, et de Petralas,
et de Curbones et de Uxone, et de Coma-Calida, et
Porcilianos, et de villa Pratis, et de Pricilianos, et
de Cabannas, et de Virano. Et in valle Sanctae
Mariae alodem, sed et vallem Sanctae Crucis, et
archangeli Michaelis, et beati Joannis quae sita est
in valle Alba, cum decimis et primitiis; sed et
omnibus rebus ad eam pertinentibus. Castrum etiam
Sancti Laurentii cum eadem Ecclesia, sed et cuncta
ad eamdem vallem pertinentia: alodem de villa
Attendido, et in Chonosolo, et in Buliaco, et in
Conredo; et in comitatu Redensi in villa Brevazello
alodem. In comitatu Tolosano ecclesiam Sanctae
Mariae quae sita est inter duas aquas, cum decimis et
primitiis et cum omnibus alodibus ad eamdem
ecclesiam pertinentibus, cum aquis et piscatoriis
et vernetis; alodem de Algares subteriores, et in
Algares superiores medietatem ecclesiae Sancti Juliani,
et medietatem de omnibus quae ad eam pertinent,
et alodem, et boscos: et in villa | null | 51be8cd3-c40b-4952-b97e-698c087bfa52 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Texonarias
ecclesiam Sancti Martini cum decimis et primitiis
cunctisque rebus ad eam pertinentibus, sed alodem
et boscos, et alodem de Cortevillica, et in villare
Fagia alodem, et in villa Bexano alodem et molendinum,
et in Artennago ecclesiam Sancti Quintini
cum decimis et primitiis, et alodem in eodem loco,
et in Ambliago alodem et molendinum cum caput
aquis et piscatoriis, et in Viliago alodem et
molendinum, et in Miliarias ecclesiam Sancti Saturnini
cum omnibus rebus ad eam pertinentibus,
et ibidem alodem: Et in provincia Narbonensi
alodem de villare Aldrado: Et in comitatu Bisuldunensi
villam Centens cum finibus et terminis suis,
et alodem de Maliano, et ecclesiam Sancti Michaelis
de Ortomadario cum decimis et primitiis et cum
eamdem villam, et in Cantens alodem, qui fuit
Odonis, et alodem de Maneval, et alodem de Monte
Canuto, et de Sallellas, et in comitatu Impurdano,
alodem de Castellione, et ecclesiam de Fluviano
cum suis terminis et pertinentiis: in comitatu
Barchinonensi in Lanaria alodem qui fuit de Abbarich,
et in eadem civitate alodem terras et vineas;
Et in Orta, et in Romanet, et in Fenestrellas alodes;
et in Balneolos alodem; in comitatu Vallensi,
in Mogoda, et in Galleches, et in Tenes, et in
Olineto, et in Palaciolo, et in Petrafitta, et in
Aspicell alodes; Et in civitate Minorissa alodes
qui fuerunt Audesindi monachi. Et in comitatu Ausonae
alodem de villare Pauli, qui est juxta Castrum
Salliforas, et alodes de Cheros: et in Sancto Hyppolito
in villa Palazol alodem. Haec igitur quaecunque
diximus vel quae non diximus praedia, villas
scilicet, ecclesias, parochias, fundos, casas, casales,
terras cultas et incultas, campos, sylvas, vineas,
prata, pecorum pascua, areas, torcularia, aquas,
aquarum ductus, vias molendinos, molendinares
cum suis caput aquis, et piscatoriis, et cum salinis,
et clibanis piceis, omnia acquisita vel acquirenda
ad Sancti Michaelis coenobium in valle Confluenti
situm, pertinentia cum servos et mancipia,
auctoritate illi servatur apostolica a nobis. Statuimus
autem ut, quando abbas ipsius monasterii
obierit, neque a regibus, neque a comitibus, neque
a qualicunque persona, cupiditatis pecuniae causa,
neque pro qualicunque favoris inani gloria ibidem
constituantur abbates, sed a cunctis ibidem degentibus
servis Dei secundum Deum juxta Benedicti patris
regulam eligantur abbates. Damus quoque licentiam
ipsius loci abbatibus ubicunque vel a qualibuscunque
voluerint episcopis suos clericos ordinandi,
et a qualicunque sede eis placuerit chrisma
accipiendi; et ut a nullo episcopo, nec ab illo cujus
situm est, nec ab alio possit excommunicari, vel
aliqua ad eumdem monasterium pertinens ecclesia.
Statuimus etiam ut quis poenitens, a liminibus exclusus
ecclesiae, quandiu ibi steterit, habeat licentiam
introeundi, et omne divinum officium audiendi.
Concedimus quoque abbati vel monachis, et omnibus
clericis ad monasterium pertinentibus, licentiam,
nisi voluerint spontanee vel rogati, ad synodum
non eundi. Confirmamus igitur et stabilimus
amodo ut nullus rex, nullus princeps, nullus marchio,
nullus comes, nullus judex, nullus episcopus, nec ulla
magna parvaque persona aliquam vim vel invasionem
in eodem coenobio aut in suis pertinentiis facere
praesumat. Pro quo et tuo divini judicii obtestatione,
et anathematis interdictione promulgantes
decernimus ut non audeat aliqua persona vel praesumat
contra hoc nostrum privilegium in aliquibus
agere injuste, neque quis illud tentet frangere. Si
quis autem, quod non credimus, parvi pendens privilegium
nostrum tentaverit, de parte Dei omnipotentis
sanctique ejus apostoli Petri, et nostra, qui
ejus fungimur vice, perpetuis, nisi resipuerit, anathematis
vinculis obligamus. Si quis autem sancti
coenobii hujus adjutor existens, illum in quo potuerit
elegerit, ditaverit et amaverit, hic Dei omnipotentis
interventu apostolica repletus benedictione
crescere se gaudeat in virtutem de virtute.
Scriptum per manum Benedicti notarii regionarii
et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense
Novembri, indictione decima.
Bene valete.
V. #Sergii papae IV privilegium pro monasterio Rivipullensi.@# (Anno 1011.)[COCQUELINES, #Bullar. ampl. Collect., I,@# 312].
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, OLIVAE
religioso abbati Sanctae Mariae dominae nostrae monasterii
quod situm est in comitatu Ausonae in valle
Rivipollensis inter duo flumina, tibi tecumque manentibus, | null | 4c0ac5e6-fb50-4343-8803-275d49539558 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et per te tuis illorumque successoribus,
salus, et pax, et apostolica benedictio, quoad mundus
permaneat. Amen.
Cum constet Dominum Deum nostrum honorem
sanctae universalis Ecclesiae incessanter a propagatoribus
beatae fidei augmentare, necesse est ab illo
totius jure regiminis ei concedere censura justi moderaminis
liberalitatem, malorumque procul ab ea
pellere pervasionem. Quocirca, quoniam convenit
apostolicae pietati benigna petentibus succurrere
compassione, ideo nos tuis justis (etenim sicut sunt
a nobis adjudicatae, nam justae sunt) annuentes precibus,
omnes proprietates sive possessiones ipsius
loci, fines vel limites cum adjacentiis praecipuorum
praediorum, cum omnibus ecclesiis, parochiis, villis,
fundis, casis casalibus terris, campis, pratis,
pascuis, silvis, garricis, areis, torculariis, aquis,
aquarum ductibus, viis, molendinis, molendinariis
cum suis caput aquis, et suis piscatoriis cultum et incultum,
et quaecunque beata gloriosa virgo Maria ex
collationibus fidelium in coenobio Rivipollensi retinere
videtur, nostro apostolico confirmamus privilegio.
Concedimus itaque praedicto monasterio, quod in circuitu
ejus habetur, alodem ex latere uno pergentem,
quod discurrit per Tamarice, et infundit in Tezer; ab
alio latere per aquaeductum qui discurrit ultra villam
Molas cum eadem villa Molas, et infundit in Tezer,
deinde ascendit per torrentem ultra Engordans,
et ascendit per Fornellos usque in Serram super
silvam de Ordina, et pervenit in pago super Vilarzellum;
ab ipso Vilarzello pervenit usque in pogium
Calvellum, deinde pervenit in Serra super Guausago
minore, et infundit in rivum Sancti Laurentii usque
in flumen Freber, deinde ascendit per rivulum qui
discurrit ad villam Babos, et pervenit ad villam
Stamariz, et infundit in Tezer, et affrontat in villam
Archamala, et inde in pogium Salomonis usque in
villa Molas cum suis terminibus, quacunque auctoritatem
habet in eadem valle per plurima loca.
Simili modo constituimus de valle de Tentarios,
villa Aramancias, Stuiolo major, ipsa Grivolosa, et
alios per plurima loca. Piscationes quoque aquarum
de Tezer a Risbamala usque ad Spata, et de Freter
de ipsa corba usque in Tezer. Mercati vero praefati
loci. teloneum et omnem justitiam ibi peragendam
ab integro concedimus. Parochiam de ipsa valle,
ecclesiam Sancti Petri cum caeteris ecclesiis sibi
subditis, sicut Gotmarus episcopus ibidem concessit,
vel successores ejus Idalcherius et Georgius episcopi
cum decimis atque primitiis absque tributo. Alodem
quod dicitur Matamala cum ecclesia Sanctae Mariae,
et ecclesia de pugio Machonosio cum decimis et
primitiis. Et habet affrontationes ex latere uno in
pugo Transvadoni, pergit per ipsum rivolum usque
ad alium qui pergit per ipsa loca, et injungit
in torrentes qui discurrunt de Serra Viniclos usque
ad Cinctum contra Tremolosa, et pergit per Serram
usque ad portellam de Villalonga, et descendit in
torrentem, descendit per Lobaria, et injungit in
pugio Transvadoni. Et in eadem valle Matemala
alodem qui fuit Rodulphi episcopi, et parochiam
de Vineolas, cum decimis et primitiis, quas Georgius
episcopus concessit sancto Salvatori absque
tributo, sicut in ipsa dote resonat; et alodem ipsum
quem dicunt Campmanandati cum terminis et adjacentiis,
totam videlicet villam. Et in Guausago
alodem qui fuit de Guisallo et Seniofredo cum
ecclesia, cum terminis et adjacentiis. Et alodem qui
fuit de Joanne cum domo, terris et vineis, et ipsum
boscum Libertini. Et in villa Stamariz ipsum alodem
cum terminis, vel adjacentiis. Et in villa
Aenove ipsum alodem, qui fuit de Tellemar, vel de
ejus haeredibus cum terminis, et alodem quem tenet
Petrus presbyter. Et in ipsa Silva, quae dicunt
Guvalosa, cum terminis et adjacentiis. Et in Salton,
alodem cum boscis, quos dedit dictus domnus Oliba,
et boscum qui fuit de Sperandeo et de Ortes, cum
terminis vel adjacentiis. Et alodem de Sasitos, et
ipsos condaminas de Archamala, et alodem de Balbos,
et alodem de Monteliols, et alodem de Guidmondi
cum terris, vineis, silvis, cum ecclesia, et
decimis, et primitiis cum finibus et terminis suis
absque tributo. Alodem vero qui dicitur Salselles
cum ecclesia S. Petri, cum decimis, et primitiis,
cum finibus et terminibus suis absque tributo. In
pago Berguitano locum Brositano alodem sicut in
illorum judicio resonat, et parochia Sanctae Mariae
cum ecclesiis sibi subditis, id est, palatium Rodgarium
et | null | d2eff04e-008a-444e-91d6-d6034112b834 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ipsa Pera, cum decimis et primitiis absque
tributo. Ecclesiam S. Vincentii, quae est in Albiols
cum alode et decimis et primitiis. Et in locum qui
dicitur Suburbano alodum cum ecclesiis in villa
quae dicitur Guargalam. In locum qui dicitur Pontus,
alodem cum ecclesiis, quas dedit Guifredus comes
Sanctae Mariae ut alium alodem de Gargalam cum
ecclesiis et decimis, et primitiis et terminis, et alodem
de Nabars cum terminibus, et alodem de Nureo,
et alodem de Montesclau, et alodes Torrentis profundi,
et alodes de Folcunaria, et alodes ad calcem
de castro Balzarens, et alodes de Begua, et de Anzano,
et alodes dela Doixosa, qui fuerunt Bonifilii,
et Lobatoni, vel de caeteris. Et ipsam vallem Marles
cum villas et molendinos, et ecclesiam Sanctae Mariae
cum decimis et primitiis, et alodibus cum
suis terminis vel adjacentiis. Et alodes de Gaminacos,
et ecclesia de Monte Clauso, et alodes de
Benemide, et alodes de Serra, qui fuit Delanti, et
alodes de Spurigia, et de Callers, et ipsae valles de
Boscedano cum villis, vel illorum terminos, et alodes
de Palam. In civitate Minorissa alodem, id est
casas, terras, vineas et alodes qui fuerunt de aliis
hominibus. In Monte Serrato alodem cum ecclesia
Sancti Petri, et Sancti Martini, et in cacumine Montis
Serrati ecclesiam Sanctae Mariae et Sancti Asiseli,
cum terris, et vineis, et molendinis, et silvis, atque
garricis, et alodem qui dicitur Evelosa cum terris,
vineis, molendinis, silvis, atque garricis; et in civitate
Barchinona casas, cum curtibus, puteis,
hortis, terris, vineis, quae sunt infra civitatem et
terminos ejus, et alode de Camma cum ecclesia
et decimis, et primitiis, et terminibus, et Enoiosa
cum suis pertinentiis. In comitatu qui dicitur Valles,
casas cum curtes, hortos, terras, et vineas, et
alodem de Digno, vel Engelfredo, et alodem de
Canobellas, et alodem Mationa. In comitatu Ausona
alodem palatii, et alodem qui dicitur Oligo, et Danielis
villarem, alodem Saniliare, et alodem de
Elzedelo cum terminibus, et boscos Rochae Felicis,
alodem Planezas. Et in comitatu Auzona alios alaudes
in multis locis, id est ipsa Deveza, et in Wistiliano
casas, terras, vineas quamplurinas, et alodium,
qui fuit de Borello comite de Paliares Miralie,
cum suis terminis, et ipsos alodes quos dedit Gualdus
ad Sanctam Mariam, sicut ille tenebat, et pro
donatione scribere fecit, et alodem quod Guillelmus
dedit in Albedano cum terris, casis, et vineis, cultis
vel incultis, et alodem de Serra, qui fuit de Gafredo,
et alodem de Juniolosa, et alodem de Galinde campus
qui fuit de Guiscafredus clericus, et alodes de
Lociana, qui fuerunt Guillelmo filio Ermenairi, et
alodem de Guisado cum molendinis, et alodes de
Ovalo, quos dedit Gandamurus et Honestus, et
Oliba clerici, vel cuncti homines, et alodes de Jonna,
et alodes de rivo de Peras, et alodes de Saturano
cum suis terminis, et alodem de valle Oriola
cum suis terminis. In comitatu Cerdaniense, valle
Lilitense villa Armonedo cum decimis et primitiis,
cum alode qui dicitur Lilledo, et Genebredo, pogium
de Maranegas, et Marola. In locum qui dicitur
Guarexer, ipso alode cum ecclesia, decimis et primitiis.
In Cerdania alodem qui dicitur alozos,
cum ecclesia, decimis et primitiis, alodem de Bar.
Et in eadem Cerdania, alodes de Arreguall, et de
Nassobell et de Monteliano, et de Bar, et Adoll. Et
in Labertells alodem cum molendinis, et alodem
de Villa-vetere cum ipsis ecclesiis, et alodem de
Evall, et de Bellich, et de Masolio et de sancta
Eulalia, et de Engils, et de Ger, et de Palaciol,
et de Villa-Lobs, et de Oligua, et de Anama, et de
Salciep, et de Equaleges, et de Ur, et de Centaflorida,
et de Angastuna, et de Estavar, et de Salagosa
de Sed, et de Palaciolo, et de Valfamelica,
et de Ezer, et de Esna, et de Psanezas et de | null | f057084c-9087-4d80-a3a7-7efd9779e4ed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Saltegual,
et de Miella, et de Ventolano, et de Closellos,
et de Obzello et de Campancionos, Macana et de
Meramors, et de Urriols, et de Cols cum pasturas,
et Armonedum jamdictum cum ipsos boscos, et
calino, et ipsas pasturas, et ecclesiam Sancti Romani
cum terminibus, et alodes de pujo Malello,
qui ibidem est, et Gomses, et Scurrigeres, et in
eadem Cerdania in pluribus locis, casas, curtes,
cum vineis et terris. Et in comitatu Urgellitanensi
alodem qui dicitur Exeduli cum ecclesia Sancti
Michaelis. Et in castro Cardona alodem quem dicunt
Pradis, et caeteris aliis; et alodes de Scorbario
cum ecclesiis et suis terminibus, et alodes de Cordinello
cum ecclesia Sancti Cucuphatis cum suis
terminibus, et alodes de Lagno, et Castrobono in
eodem comitatu alias terras et vineas. In valle
Confluenti alodem, qui dicitur Evol, cum ipsa salices
et pasturas. Et in eadem valle in multis locis
vineas, et alodem de Sodames, et alodes de Wincedo,
et de Macanos, et alodem de Sagamano cum
ecclesia Sancti Clementis cum suis alodibus, et in
Soliano alodem, et in Corneliano terras et vineas;
et in Arriano casas, terras et vineas, et alodem de
Monsedo, et Vitamarias, et alodem de Fenestredo.
In loco qui dicitur Bulla, terras et vineas, et
casas, cum decimis et primitiis. In Vintolano terras
et vineas. In campajonos casas, terras et vineas - et
in Rippas terras, casas et vineas. In Macana casas,
vineas, terras. Et in comitatu Rossolionensi alodem
de Tason, et Amasos de Petra-calce. Et in valle
Speri alodem de Etaloris et alodem de Hermis. In
comitatu Paloriensi alodes qui sunt in Basturcius
cum ecclesiis, vel suis alodibus. In comitatu Bisuldunensi
alodes qui fuerunt de Corbo, et
Argilagarios, Valle-alta, Juviniano, cum casis,
vineis et terris; in locum qui dicitur Judaicas,
ecclesia S. Petri cum casas, terras et vineas,
cum decimis et primitiis, et oblationibus, et suis
terminis vel adjacentiis. Et in Vernedas casis
et terris, et alodem de Fulgosa, et de Secundella,
et in Aqualia et alodem de Bag, qui fuit de
Ramardo, et Porrarias, et alodem de-Blacarder cum
boscis, pasturis et molendinis, et alodem de Brania,
et ipsam tertiam partem de villa Palazol cum
terminis et finibus suis: et alodes de Basso et de
Viguilar et de Rivocano; et de Villalonga, et de
Pineda, et alode de Bagonos: in comitatu Gerundensi
in villa quam dicunt Celiano ipso alode, et
alode de Emulano. In comitatu Cerdaniae ipsum
alodem, quod fuit Gualdaldi vicecomitis, cum
ecclesiis superpositis, quae ibi sunt, sive in locum,
quem vocant in Valle vetere ecclesiam Sancti Martini,
et Sancti Saturnini cum finibus et terminis,
decimis et primitiis. Item in valle Asperi, villam
quam dicunt Hermas cum finibus et terminis suis
ac silvis. In Roveraso casas, cum terris et vineis,
et eremis; item in Berguitano in villa Donegua: in
comitatu Empuradense alodem de stagno salso. Et
in Petralatense alodem de Castillione, et de Valle-mala
cum terminibus. Haec igitur quaecunque diximus,
vel quaecunque non dicimus praedia acquisita
vel acquirenda ad sanctae Dei Genitricis coenobium
in valle Rivipollensis situm pertinentia, auctoritate
illi firmantur a nobis apostolica. Statuimus autem
ut, quando abbas ipsius monasterii obierit, neque
a regibus, neque a comitibus, neque a qualicunque
persona pro cupiditate, pecuniae causa, neque pro
qualibet favoris inanis gloria ibidem constituantur
abbates, sed a cunctis ibi de gentibus servis Dei secundum
Deum, et juxta Benedicti Patris regulam
eligantur abbates. Damus quoque licentiam ipsius
loci abbati ubicunque vel a qualibuscunque episcopis
suos clericos ordinandi, a qualicunque ei sede
placuerit Chrisma accipiendi, et ut a nullo episcopo,
nec ab ullo in cujus suum est monasterium episcopio,
nec ab alio possit excommunicari, vel aliqua ad
eumdem monasterium pertinens ecclesia. Statuimus
etiam ut quisquis poenitens a liminibus exclusus
Ecclesiae quandiu ibi steterit, abeat licentiam introeundi
et omne divinum officium audiendi. Concedimus
quoque abbati vel monachis, et omnibus clericis
ad monasterium pertinentibus, licentiam, nisi | null | 5c592ced-4410-4a43-a7c7-73132f63cd78 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
voluerint spontanee vel rogati, ad synodum non
eundi. Confirmamus igitur et stabilimus amodo ut
nullus rex, nullus princeps, nullus marchio, nullus
comes, nullus judex, neque ulla magna parvaque
persona aliquam vim vel invasionem in eodem coenobio
aut in suis pertinentiis facere praesumat, pro
quo et sub divini judicii obtestatione, et anathematis
interdictione promulgantes decernimus, ut nullus
unquam nostrorum successorum pontificum neque
quis illum frangere tentet. Si quis autem, quod non
credimus, nec timens Deum, et nostrum parvipendens
privilegium, quod concedimus, verbo factove
disrumpere tentaverit, hunc quisquis ille fuerit, de
parte Dei omnipotentis, sanctique ejus apostoli Petri,
et nostra, qui ejus fungimur vice, perpetuis, nisi resipuerit,
anathematis vinculis obligamus. Si quis autem
hujus sancti coenobii adjutor existens, illum in
quo potuerit elegerit et amaverit, hic Dei omnipotentis
interventu apostolica repletus benedictione
crescere se gaudeat in virtutem de virtute: sitque
portio ejus paradisus, haereditas illius Dominus
Christus, pax et consolatio ejus, ubi semper et gaudium
et dolor nullus.
Scriptum per manum Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense
Novembris, indictione decima.
Bene valete.
VI. #Sergius IV papa confirmat fundationem monasterii S. Petri Feniliotensis, et bona ad illud spectantiu.@# (Anno 1011.)[COCQUELINES, #Bullar. ampl. collect.,@# I, 314.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei.
Si domus excellentissimae speculationis sanctissimae
matris nostrae Ecclesiae impellimur curam
satagere, et ob studium divini cultus pro religione
sacrorum locorum promovemur praecogitare illorum
sublimitatem atque stabilitatem, ut soli Deo
servitium valeant habitantes in ea impendere; hoc
nobis decet pio labore assuescere, ut animae Christo
dicatae, quae se in diebus vitae illorum servituti
contradiderunt, perseverent, sub ejus militia imperturbatae,
nec non et illa illic maneant per auctoritatem
nostrae sedis apostolicae, auctoritate nobis
concessa, sub ejus videlicet, cujus nos fruimur vice,
fide tenus firma, quae votive a Christianis in Dei
laudibus contradita sunt. Igitur omnibus episcopis,
ducibus, comitibus, et sanctae Dei Ecclesiae
primatibus praesentibus scilicet et futuris fidelibus,
notum esse volumus quia dilectus et specialis filius
noster Bernardus comes gloriosus suggessit apostolatui
nostro quod in comitatu Feniolensi vellet secundum
institutionem canonicae auctoritatis monasterium
construere in quodam venerabili loco,
qui est consecratus in honore sancti Petri apostoli,
deprecans ut idem monasterium nostrae apostolicae
praeceptionis muniremus privilegio. Cujus petitionem
salubrius ob amorem Dei adimplere studentes
decernimus per hujus nostri privilegii dignitatem,
ut omnia quae antiquitus cujuscunque generis in
eodem votive contradita sunt loco, sive praedia,
sive in decimis, sive in primitiis, sive in caeteris
redhibitionibus ecclesiasticis, perenniter persistere
jubemus ibidem mancipata alodia, vel quae praefatus
comes in eodem subrogat loco, vel quae moderno
videntur ad eumdem locum tempore pertinere, per
hanc nostri privilegii auctoritatem in praenominato
subrogamus loco; quorum nomina sunt haec: ecclesiam
Sanctae Mariae de Valle, et ecclesiam Sancti
Andreae. et ecclesiam Sancti Martini de villa Prinianas,
et ecclesiam Sancti Jacobi cum decimis et
primitiis, et alodiis, et redhibitionibus illarum,
hactenus et alodium de villa Archanis cum terminis,
et finibus suis, nempe et alodium quod Wadallus
de eodem loco abbas in villa S. Felicis acquisivit
sive per parentes, sive per qualemcunque
vocem: similiter et alodium de villa Regulella, et
quod Pontius frater jam dicti abbatis ibidem votive
subrogavit. Haec omnia praedia supra nominata a
fidelibus ibi collata, vel quae deinceps fuerint acquisita
cum eodem monasterio sub sanctae Romanae
Ecclesiae et nostrae sedis apostolicae recipimus
munimine, hoc statuentes ut deinceps nulla
unquam subrogata persona praefatam ecclesiam atque
monasterium cum suis omnibus supra taxatis
sub jure alterius ecclesiae eam subjugare praesumat
neque placitos publicos, sive per homicidia, vel pro
cujuscunque culpa valeat peragere vel functionem
sive temporale servitium ex eodem monasterio exigere;
sed liceat abbati praefato, et successoribus
suis sub nostrae institutionis servitio quiete vivere,
nec licentia sit cuiquam magnae parvaeque personae
ex ejus rebus omnibusque ad eum pertinentibus
exinde auferre, sed omnia in eodem loco per nostri
privilegii auctoritatem perenniter maneant dotata.
Concedimus etiam praefato abbati et successoribus
suis chrisma de quacunque sede ejus placuerit recipi,
vel clericos eorum ordinandi. Si quis autem,
quod non optamus, nefario ausu praesumpserit haec
quae a nobis in eodem sancto loco concessa sunt, | null | 03d3796b-3945-4c87-9866-f9333c1b9051 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et
a nobis pro stabilitate jam dicti monasterii statuta
sunt, refragare, aut in quoquam praesumpserit
transgredi, sciat se nostri anathematis vinculo innodatum,
et cum diabolo, et ejus atrocissimis
pompis atque Juda traditore Domini nostri Jesu
Christu aeterni incendii supplicio concremandum.
At vero qui pio intuitu observator in omnibus exstiterit,
custodiens hujus nostri privilegii statuta,
benedictionis gratiam a misericordissimo Domino
Deo nostro multipliciter consequatur et vitae aeternae
effici mereatur particeps in saecula saeculorum. Amen.
Scriptum per manum Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in
mense Novembris, indictione decima.
Bene valete.
VII. #Sergii IV papae privilegium pro monasterio Canigonensi.@# (Anno 1011.)[COCQUELIN., t. I, p. 315.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei.
Quoniam divina annuente pietate sedula mos in
nostris praedecessoribus exstitit prosperis sive adversis
omnium hominum diligentius vigilare, et in
necessitatibus subvenire, quo malum in animo resecare
possimus, bonum vero apostolicis benedictionibus
corroborare: quapropter nos, qui eorum
gestamus infulam, illorum utique volumus vestigia
sequi, ut omnes videlicet homines sub nostris temporibus
a Deo constituti gaudeant, et Deo auxiliante
perenniter nomen tantae dignitatis decus, et commoda
ferant. Ideo quia Christo distribuente Petri
principis apostolorum vicem gestamus, hoc quod
facimus inconvulsum manere volumus, ut nulla
laicalis persona seu episcoporum vel clericorum
nostris obstet praeceptis aut contradicat, ne in
multis maledictionibus incurrat. Igitur quia postulastis
a nobis, Guifrede dilecte comes, quatenus
ecclesiam sancti Martini tibi concederemus, ut pro
tuorum peccatorum, sive tuorum parentum remissione
in ea monasterium faceres, et de tuis siquidem
praediis illi sanctae Ecclesiae concederes; haec,
charissime fili petitio nobis bona videtur, et annuente
summo Rege illam praefatam ecclesiam cum
omnibus pertinentiis tibi concedimus, et apostolica
auctoritate confirmamus, et eam in perpetuam inconvulsam
manere sancimus. Concedimus etiam
praelibatae ecclesiae ut nunquam obnoxia sit servituti
alterius, semper sit libera et apostolicis privilegiis
exaltata, per se in aevum maneat sublimata.
Quas autem possessiones aut praedia seu
confinia cum suis omnibus pertinentiis rebusque
cunctis usque huc acquisitis, vel quas in perpetuum
acquisierit, id est praedia, villas scilicet, ecclesias,
cum illarum pertinentiis, parochias, fundos, casas
casales, costales, terras cultas vel incultas, campos,
silvas, vineas, prata, pecorum pascua, areas, torcularia,
aquas, aquarum ductus, vias molendinas,
molendinarios cum suis caputaquis, et piscatoriis,
cum salinis, et clibanis piceis, omnia acquisita,
vel acquirenda Sancti Martini coenobio in valle
Confluenti in monte Canigonensi in pace tenere, et
possidere sine alicujus inquietudinis damno decrevimus.
Statuimus autem ut, quando abbas ipsius
monasterii obierit, neque a regibus, neque a comitibus,
neque a qualicunque persona cupiditatis pecuniae
causa, neque pro qualicunque favoris inanis
gloria ibidem constituantur abbates; sed a cunctis
ibidem degentibus servis Dei secundum Deum juxta
Benedicti Patris regulam eligantur abbates. Confirmamus
ergo, et stabilimus amodo ut nullus
rex, nullus princeps, nullus marchio, nullus comes,
nullus judex, nullus episcopus, nullus abbas aliquam
vim vel invasionem ac subjugationem in eodem
coenobio aut in suis omnibus pertinentiis facere
praesumat. Pro quo sub divini judicii obtestatione,
et anathematis interdictione promulgantes decernimus
ut nulla unquam magna parvaque persona ullo
ingenio, cujuscunque sit ordinis, hujus nostri apostolici
privilegii ausus sit frangere. Si quis autem,
quod non credimus, parvipendens privilegium nostrum
disrumpere tentaverit, de parte Dei omnipotentis,
sanctique ejus apostoli Petri, et nostra,
qui ejus fungimur vicem, perpetuis, nisi resipuerit,
anathematis vinculis obligamus. Si quis autem sancti
coenobi hujus adjutor existens, illum in quo
potuerit elegerit, ditaverit et amaverit, hic Dei
omnipotentis interventu apostolica repletus benedictione
scandere se gaudeat in virtutem de virtute.
Scriptum per manus Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense
Novembris, indictione decima.
Bene valete.
VIII. #Sergius IV papa monasterium Arulense sub protectione sedis apostolicae recipit, et a cujuscunque personae, etiam episcopi ordinarii, jurisdictione eximit.@# (Anno 1011.)[COCQUELIN., #Bullar. ampl. Collect.@# I, 316.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
in Domino filio GAUZBERTO religioso abbati venerabilis
monasterii sanctae ac perpetuae Virginis Mariae
dominae nostrae, quod situm est in Asperiensi valle,
atque | null | 0c7ed6ac-6464-49e6-8b85-f0037eb16876 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
comitatu, tibi tuisque successoribus in perpetuum.
Tunc summae apostolicae dignitatis apex in hoc divini
prospectus nitore dignoscitur praefulgere, cum in
exercendis Dei laudibus sui impensius studebit laboris
exercere certamen. Ob hoc debita nos Ecclesiae
apostolicae pastoralis compulsi sollicitudinis cura,
quaeque ad stabilitatem piorum pertinere dignoscitur
locorum, ubertim promulgari, et apostolicae institutionis
censura confirmari, et cum solo apostolo Petro
legamus, omnium tam clericorum, quam laicorum
esse curam divinitus a Domino concessam, illius vicariam
sua vice praesenti saeculi dispositione, et tutare
omnia atque in omnibus prosperis seu in adversis
subvenire auctoritate apostolica. Nos ergo qui
ejus, quamvis immeriti, vicem gerimus, suffragante
Deo, monasterium praefatae perpetuae Virginis Mariae
amodo deinceps tenere, defendere, atque protegere
sub nostro jure nostroque patrocinio disposuimus, et
ut privilegii sedis apostolicae infula decoretur sub
jure et dictione, sicut diximus, sanctae nostrae cui
Deo auctore deservimus, Ecclesiae, constitutam nullius
ecclesiae alterius jurisdictionibus submittatur.
Pro qua re vestris propriis desideriis obtemperare
satagimus. Postulastis enim a nobis quatenus per
nostri privilegii auctoritatem concederemus, et confirmaremus
praefato monasterio scilicet cellulas, et
praedia cum mansionibus, vel possessionibus ad eumdem
locum pertinentibus. Confirmamus etiam in
praefatum monasterium cellam scilicet Albaniani cum
ecclesias duas ibidem constitutas, ecclesiam namque
Sancti Petri, nempe et Sancti Michaelis archangeli
cum decimis et primitiis et oblationibus fidelium,
sicuti in dotibus earum scripta reperiuntur. Terminos
vero concedimus, vel confirmamus huic cellulae
sicuti in vestro regali praecepto resonat. Mansos
vero de villa Ollarias cum fundis, et possessionibus
suis, alaudem etiam de custodia cum ecclesia Sanctae
Mariae, sive ecclesiam Sancti Laurentii sibi
subjectam, cum decimis et primitiis, et oblationibus
fidelium. In Giro vero praedia ad eumdem locum pertinentia.
Imprimitus in villa Pratis, mansos, cum
fundis, agris, vinalibus, molindinariis vel caputaquis
piscatoriis, cultum vel incultum ad eumdem
locum a fidelibus antiquitus subrogatum et villare
Cumquotus cum vineis et terris, et piscatoriis simul
cum ipso alaude de Maures vel de Maniaches, vel
de Madaloth cum terris et vineis cultum vel incultum,
et Mansos de Bennato. Confirmamus etiam
pascua gregibus vestris, etiam culmen de Vesias,
sicut in praeceptis regalibus vobis constat esse concessum.
Vallem etiam Riviferrarii, quam obtinuistis
ex curia comitali, simul cum valle vetere Riviferrarii,
quam obtinuistis superiori et subteriori cum ecclesia
Sancti Martini Curtio Savini cum decimis, et primitiis,
et oblationes fidelium, cellulam sancti Petri, et ecclesiam
Sanctae Columbae, et ecclesiam Sancti Stephani
cum decimis et primitiis, et oblationes fidelium,
simul cum ipsos decimos de Frexeno, et alaudem
castelli curvi, et villam Cleranos, vel de Bonabosco,
et mansos de Beceda, vel de Arlelas, Balnea quoque,
et villare Cotaeleto, simul cum totam illam veterem
vallem ad eumdem monasterium pertinentem sicut
per praecepta regalia vel per donationes fidelium vobis
antiquitus concessum fuit, vel moderno votive
concessum est. Alaudem siquidem Palandani cum
terris et vineis, et mansis et molendinis vel caputaquis.
Et in Rivo-nigro mansos duos, cum terris et
vineis ad eorumdem mansos pertinentibus. Ecclesiam
montis Aurioli cum decimis, et primitiis et redhibitionibus,
atque oblationibus fidelium simul cum ipso
alaude de praefata villa Montis Aurioli. Praedictam vero
ecclesiam Sancti Michaelis archangeli cum decimis
et primitiis, et redhibitionibus, atque oblationibus
fidelium. Confirmamus illi terminum ex parte una
parochia Sancti Fructuosi de Castro-camelos, de
alia vero parte in termino parochiae Sancti Joannis
de villa Ulmos, de tertia denique parte termino
Sancti Martini parochiae de Laurisione, de quarta
siquidem parte in vinea communali simul cum ipso
decimo de Poncione, vel de Illiardis sorore sua.
Alaudem vero de villa Moletto, vel Molletello simul
cum ecclesia Sancti Michaelis archangeli. Per nostri
vero privilegii dignitatem damus praefatae ecclesiae
termina de una parte in valle magna Ferraria, id
est, in colle de Lebraria; de alia vero parte in termino
de parochia Sancti Petri, qui dicitur Serra,
vel de Aquabula; de tertia quoque parte in termino
de Civennago, de quarta siquidem parte in parochia
Sancti Saturnini. Quantum infra istis terminibus
fundatum esse videtur, tam cultum quam incultum,
et praenominatis possessionibus decimas, et primitias
cum oblationibus fidelium his praelibatis parochiis
ad possidendum perenniter contradimus. Praecipimus
etiam auctoritate apostolica, ut nullus episcopus,
omnisque generis persona | null | 60f82af2-4574-4417-9173-c9669b723cd6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
infra jam dicta
termina de his duabus praenominatis parochiis novellam
sibi ecclesiam construere praesumat, nec clericos
alios eligere ad eorum functiones peragendas
nec alias ecclesias erigendas ad ministerium audiendum,
nec ulla persona clericorum eis sacrum
ministerium exerceat his qui praedicta termina
videntur habitare, nisi tantummodo hi qui per manus
abbatis praefati coenobii fuerint subrogati in his
supra nominatis duabus parochiis. Qui aliter praesumpserit,
nostrae auctoritatis sententia excommunicationis
vinculo feriatur. Enim vero et confirmamus
in praefato monasterio alios omnes alodios, qui a
fidelibus Dei in praelibato monasterio collati reperiuntur,
scilicet villam Tordarias, cum finibus suis,
et villam Fullonicam cum ecclesia sancti Martini
cum decimis et primitiis suis, et oblationes fidelium;
nempe et villare qui vocatur Kasti cum ecclesia
Sancti Joannis cum decimis et primitiis, et finibus
suis. Plane quidem, et alaudem de villa Cassamolas,
ecclesiam quoque Sanctae Mariae, quae dicitur Pannessiares
sub tuitione domini Bernardi comitis, et
abbatis praedicti monasterii ad construendum, et ordinandum
cum dona fidelium quae ibi fuerint subrogata
sine aliqua minoratione vel deterioratione.
Stabilimus simul cum omnia ipsa quae deinceps
videtur augmentare vel juste acquirere omnia in
omnibus quidquid praefatum coenobium videatur
habere, vel deinceps acquirere sub nostrae defensione
certitudinis recipimus omnimodo: insuper censura
apostolica statuentes sub divini judicii obtestatione,
ut nullus Ecclesiae episcopus in praefato monasterio
ditionem quamlibet, aut excommunicationem praesumat
inferre, nec in eorum ecclesiis, neque in
eorum possessionibus. Jubemus insuper ut omnes
nocivae ecclesiasticae venditiones, vel commutationes,
quae ab abbatibus vel episcopis olim de eodem
monasterio factae sunt, ex auctoritate nostra omnino
vacuae et invalidae persistant: quia scriptum
est quia, quod semel offertur Deo auferre minime
liceat. Damus etiam potestatem monachis ipsius loci
secundum regulam Sancti Benedicti ex eorum propria
congregatione, vel unde aptum esse perspexerint,
abbatem eligendi, et synodum, nec ipsis nec
clericis eorum non custodiri chrisma unde eis placuerit
recipiendi, et clericos eorum, in quacunque
sede elegerint ordinandi et ut omnis poenitens,
quandiu ibi steterit, licentiam habeat ecclesiam introeundi,
vel quid ibidem dictum fuerit audiendi.
Haec igitur quaecunque supradiximus auctoritate illi
confirmantur a nobis apostolica. Si quis autem,
quod fieri non credimus, temerario ausu contra
hujus nostri privilegii statuta, quod concedimus
disrumpere tentaverit, nisi resipuerit, auctoritate
Dei omnipotentis et sancti Petri apostolorum principis
atque nostra, qui ejus fungimur vice, anathematis
vinculis indissolubiliter innodandum, et a
regno Dei se sentiat alienatum. Praedictum vero
monasterium nobis tributarium eligimus per singulos
annos duos bizantios. Qui autem praedictum sanctum
monasterium sanctae sedis tributarium in quo
potuerit elegerit, et nostri privilegii observator exstiterit,
pax super illum sit et misericordia benedictionis,
in omnibus rebus locupletatus gratia sciat se
adepturum gaudia sempiterna.
Scriptum per manum Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii sanctae nostrae Romanae Ecclesiae, in
mense et indictione decima.
Bene valete.
IX. #Privilegium Sergii IV papae pro monasterio Montis Majoris.@# (Anno 1009-1012.)[ #Gall. Christ. nov.,@# I, 104.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei.
Notum omnibus fieri volumus, praecipue Amalrico
archiepiscopo, Poncionique archiepiscopo, Eldiberto,
Jocelino, Almerardo, et Frodoni episcopis, caeterisque
tam clericis quam laicis, salutem et benedictionem
apostolicam, etc. Sciatis quod Archinricus
abbas ad nostram apostolicam sedem Aubertum
monachum misit, ut nostra benedictione Stephanus
episcopus ecclesiam S. Mariae, S. Joannis et S. Petri,
ac Sancti Benedicti consecret ac benedicat. Id sciatis,
facimus in ejus consecratione talem benedictionem
et absolutionem concedimus, ut quicunque ad
eam poenitens in consecratione ipsius advenerit,
tale remedium percipiat. Ibi tertiam partem poenitentiae
illi dimittimus, et ecclesiam usque apud
caput anni ei reddimus, et pacem et capillos incidere
habeat; et si mors in capite anni evenerit, vel
infra annum, ex nostra parte absolutus permaneat,
et si desiderans per infirmitatem annualiter venire
nequiverit, et interveniente morte occubuerit, in
eam absolutio permaneat. Aldibertus vero et Rainoardus
qui hanc causam propter amorem Dei fieri
in eorum potestate adjuvando cupiunt, de poenitentia
de qua modo suspirant absoluti sint, et habeant
integram licentiam et possibilitatem in quantum
voluerint tam ipsi quam sui, augendi et crescendi
eumdem locum noviter aedificatum, et coenobium
Montis Majoris, quod juris est Romanae Ecclesiae, et
sancti Petri, et nostri, tam in honoribus ecclesiasticis | null | d9000e35-c015-46c8-bf14-c6cb879851b0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
quam in sui potestate habent, quam in caeteris
possessionibus juxta piam petitionem venerabilis
abbatis praedicti loci Archinrici, et modo et in
futuro, sicut olim Lambertus pater eorumdem militum
conveniendo scribere fecit. Quicunque vero
huic loco Corteno vel Monti Majori bene fecerit,
talem benedictionem accipiat, sicut diximus, et qui
ad hanc ecclesiam ibit, securus de omnibus inimicis
suis vadat, et qui ei aliquod impedimentum praestiterit,
sciat is excommunicatum et anathematizatum.
Si quis itaque, quod non optamus, temerario ausu,
etc.
Sergius sanctae catholicae et apostolicae Ecclesiae
praesul. Petrus episcopus, Crescentius episcopus,
Petrus episcopus, Gregorius et Stephanus episcopi.
Datum Laterani per manus Joannis sanctae Romanae
Ecclesiae diaconi cardinalis.
X. #Sergius IV papa Amalricum Aquensem archiepiscopum ob Vexatum Montis Majoris monasterium redarguit.@# (Anno 1009-1012.)[ #Gall. Christ. nov.,@# I, 63.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus
archiepiscopis, episcopis, ducibus, marchionibus
et comitibus, salutem et apostolicam benedictionem.
Nobis clamor nobilissimae comitissae Adelaidis delatus
est, et monachorum S. Petri super filios Nebelongi,
Rainaldum videlicet, Willelmum et Lanfredum,
et archiepiscopum Amalricum Aquensem,
qui fortiter devastant monasterium Montis Majoris,
quod est sub potestate sancti Petri et nostra, et
insuper villam quae nominatur Pertusus, per virtutem
illorum depraedaverunt et cremaverunt, tandiu
quousque inhabitabilis permanet. De qua causa,
monemus et rogamus auctoritate apostolorum et
nostra, supra dictum Aquensem archiepiscopum, ut
ipse primus satisfaciat: deinde cum caeteris comprovincialibus
archiepiscopis, episcopis, atque fidelibus
Christianis, qui imperio Provinciae habitant,
faciat venire infantes Nevelongi, et ad congruam
emendationem illos admoneat de gravi damno,
quod injuste intulerunt monasterio B. Petri.
Si vos audierint et emendaverint, Deo gratias. Si
autem contempserint obedire vobis et apostolicis
praeceptis, excommunicamus illos, ac maledicimus
ex parte Dei et S. Mariae, et auctoritate B. apostolorum,
etc. Insuper rogo omnes vos qui Deum
curam habere videmini, ut, sicut ego excommunico,
similiter et vos faciatis, et constringantur vinculo
anathematis, qui vi saeculari vastant atque dissipant
sine voluntate abbatis et monachorum, terras
retinent, quas nos et antecessores nostri tradidimus,
et corroboravimus coenobio supra dicto.
XI. #Sergius IV papa Gratiano abbati et omnibus habitantibus in castello et civitate Corgnito praecipit ut ecclesias Peregrini et S. Michaelis Guidoni abbati Farfensi restituant.@# (Anno 1009-1012.[MABILL., #Annal. ord. S. Bened.@# IV, 206.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, GRATIANO
abbati, et omnibus habitantibus in castello
Corgnito, salutem charissimam cum benedictione
apostolica.
Nostra cura pastoralis talis est, Christo favente,
ut discordantes clericos vel laicos ad concordiam revocemus.
Ideo monemus te, praedicte Gratiane abba,
et omnino jubemus ut, secundum praeceptum regulae
Sancti Benedicti, humilies te sub Guidone abbate
monasterii Sanctae Mariae quod ponitur in
Farfa; et quidquid contra praelibatum monasterium
injuste egisti, citius emendes, et ecclesias, quas
jam dicto abbati contendis, scilicet Sancti Peregrini
et Sancti Michaelis cum omnibus suis pertinentiis,
reddas illi. Quod si facere nolueris, ab omni officio
sacerdotali maneas alienus. Similiter mandamus
omnibus praedictis hominibus, vel aliis, qui tibi
contra hanc nostram jussionem adjutorium praestare
voluerint, ut extra Ecclesiam maneant, usque
dum per satisfactionem emendaverint.
XII. #Sergius IV Ecclesiae Bambergensi privilegia tribuit.@# (Anno 1009-1012.)[ #Vide in@# BENEDICTO VIII #privilegium pro eadem Ecclesia, ad an.@# 1013.]
XIII. #Sergius IV monasterii S. Vincentii Vulturnensis possessiones et privilegia confirmat.@# (Anno 1012.)UGHELLI, #Italia sacra,@# VI, 390.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, HILARIO
venerabili abbati ex monasterio Christi martyris
Vincentii, et pro te vener. monasterio, tuisque successoribus
in perpetuum.
Cum magna nobis sollicitudine cura insistit pro
universis Dei Ecclesiis, ac piis locis vigilan. ne
aliquam necessitatis jacturam sustineat, sed magis
propria utilitate stipendia consequatur; ideo convenit
nos pastoralis tota mentis integritate eorumdem
ven. locorum maximae stabilitatis integritate
procurare, et sedule eorum utilitati subsidia illi
conferre, et Deo nostro omnipotenti id quod pro
ejus sancti nominis honore, etiam ad laudem atque
gloriam ejus divinae majestatis venerabilium nostrorum
etiam contulere | null | bca306d8-c801-40ca-9683-e2b55f0beafe | latin_170m_raw | null | None | None | None |
locis, sitque ac optabilem
nobis, quae ad ejus locum plenissimam misericordiam
dignum hujusmodi pii operis in sidereis arcibus
conferant remunerationem. Igitur quia petistis
a nobis quatenus monasterium B. Vincentii martyris
situm supra fluvium, quod dicitur Vulturnum,
in territorio Beneventano partibus Samniae, una
cum suis pertinentiis et monasteriis, videlicet monasterium
B. Petri apostoli positum juxta fluvium
Sabbati territorio Beneventano, sed et monasterium
S. Dei genitricis Mariae in loco, qui dicitur Loco
sano. Item monasterium Salvatoris Domini nostri
Jesu Christi, quod positum est in Alife, nec non et
monasterium in honore S. Mariae aedificatum, videlicet
in territorio Marsicano loco Apinianici, porro
et monasterium S. Mauri infra comitatum Atinensem,
etiam aliud monasterium S. Dei genitricis
Mariae positum in territorio Pinnense in loco, quod
Mosano dicitur; enimvero et monasterium aliud
consecratum in honorem S. Dei genitricis Mariae
in loco, qui dicitur Duas basilicas. Item et alia
cella S. Mariae juxta fluvium Trinio, quoniam quidem,
et cella S. Sossii in Liburia, locusque Pantano
cum integro ipso Waldo pertinente ipsi monasterio
S. Vincentii, quod habet fines de prima parte via
antiqua, qui venit ad ducenta, qui decernit inter
haec, terra, seu Waldo, et alia terra, et Waldo, qui
fuit praedicti monasterii, et terra alia ipsius monasterii,
et qualiter demergit via antiqua, qui vadit
ad ipsa piscina jam dicti monasterii, et demergit
via ipsa inter ipsas terras, et Waldo jam dicti monasterii,
et terra alia ipsius monasterii, quae dicitur
de Tortora, et terra de hominibus, qui ibi affines
sunt, et sicut incipit super ipsa piscina, et qualiter
revolvit super ipsa terra de eodem Waldo, et eadem
terra de Tortora, et vadit ad ipsum Pantano praedicti
monasterii, et perrexit per ipsum Pantanum,
et Silva, et palude usque in ipso frigido. De quarta
vero parte sine jam dicto frigido, et jam dicto
laneo etiam una cum aliis monasteriis et cellis cum
casis et casalibus, cum servis et ancillis utriusque
sexus ibidem residentibus, vel cum omnia et in
omnibus suis pertinentiis tibi, tuisque successoribus
abbatibus, qui ibidem in tempore fuerint. Concedimus
ut sub jurisdictione sanctae nostrae cui Deo
auctore deservimus Ecclesiae vobis attinendum
nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittantur.
Pro qua re piis desideriis faventes, ac nostra
auctoritate quod exposcitur, mancipamur. Et
ideo concedimus vobis vestrisque successoribus
abbatibus licentiam apostolicae sedis nostrae, ut
quamlibet Christianitatem indigentibus in praedicto
vener. monasterio, qualis episcopus vobis ad invitandum
jure volueritis habendi potestatem omnino
concedimus ad Ecclesias confirmandas, seu abbatem
consecrandum. Etiam similiter ordinationem de subdiaconibus,
et diaconibus seu presbyteris per tempora
faciendum, et ad omnem gradum ecclesiasticum
ibidem in tempore adimplendum. Protestamur etiam
nullus episcopus exinde debeat subdiaconum, diaconum,
seu presbyterum ad suum concilium provocare,
nisi sua fuerit voluntas, aut abbatem, vel
monachum nullo modo judicare, vel excommunicare.
Volumus etiam et apostolica injungimus auctoritate
vobis vestrisque successoribus abbatibus, qui ibidem
in tempore praeordinatus fuerit de qualicunque
Ecclesia sacerdos, vel clerici venerint ad habitandum,
aut in conversatione fratrum, sive monachicum
suscipiendi habitum, se contulerit, statim
recipiendi; chrisma vero et oleum sanctum a quali
episcopo vobis voluntas fuerit, impetrandi. Liceat
semper et secundum, ut diximus, sub apostolicam
nostram potestatem, et omnem cujuslibet Ecclesiae
sacerdotem in praefato ven. monasterio ditionem
quamlibet habere hanc auctoritatem, praeter sedem
apostolicam prohibemus, ita ut, nisi ab abbate monasterii
fuerit invitatus, nec missarum solemnitatem
quispiam celebrare praesumat. Statuentes apostolica
insuper censura sub divini judicii obtestationibus,
et validis atque atrocibus anathematis interdictionibus,
ut nullus unquam praesumat quispiam alius
cujuscunque dignitatis praeditus potestate, vel etiam
in eodem venerabili monasterio, vel ejus causis
incumbere, aut de rebus, et possessionibus, vel
Ecclesiis subjectis, vel quidquid de his exinde inesse
videtur quoquo modo auferre, aut alienare, nec
quamlibet malitiam, aut jacturae molestiam ibidem
sive pacis, sive barbaricis temporibus quoquomodo
inferendum praefatum perenniter, ut dictum est tam
pacis quam barbarici temporis firma stabilitate
decernimus sub jurisdictione sanctae Ecclesiae nostrae
permanen. Promulgantes nempe et hac auctoritate
B. apostolorum principis coram Deo et terribili
ejus examine pro futuro per hujus nostri apostolici
privilegii, atque constituti sancimus, atque
decernimus, ut loca | null | b797e9be-f6e9-4851-b802-f36a1d26d147 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quae ab abbatibus cujuslibet,
quae vobis in eodem praefato vener. monasterio S.
Vincentii mart. commutata, vel etiam concessa
sunt, nec non et alias locorum possessiones, quae a
regibus, ac ducibus, vel castaldeis, universis Christianis
in eodem sancto loco largita atque oblata
sunt, aut in posterum illic concessa fuerint, firma
stabilitate juri ipsius praefati ven. monasterii existenda
atque in perpetuum permanenda statuimus.
Nec licentia sit, ut dictum est, et ejus, vel omnibus
eidem monasterio pertinen. cuiquam magnae parvaeque
personae auferre, aut praefato juxta id, quod
subjectum eisdem ven. locis apostolicis constitutis,
atque privilegiis consistat in concurrendum permaneat.
Et liceat eosdem monachos de sua congregatione
abbatem semper eligere, liceat ipsum abbatem,
qui fuerint suos judicare monachos non solum
virile monasterium, sed etiam muliebre monasterium
sibi subjectum. Si quis autem, quod non optamus,
nefario ausu praesumpserit haec quae a nobis ad
laudem Dei pro stabilitate ven. monasterii statuta
sunt refragare, aut in quoquam transire discilium,
anathematis vinculo innodatus, et cum diabolo, et
ejus atrocissimis pompis, atque cum Juda traditore
Domini nostri Jesu Christi aeterno incendio concremandus
deputetur. At vero qui pio intuitu observaturum,
et in omnibus exstiterit custodiens
hujus nostri apostolici constitutum ad cultum Dei
respicientibus, benedictionis gratiam, vitamque
aeternam a misericordissimo Domino Deo nostro
multipliciter consequatur, et vitae aeternae particeps
effici mereatur.
Scriptum per manus Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii S. R. E. in mense Februario indict.
X. Bene val. Data V Kal. Martiii per manus Petri,
Domini gratia episcopi S. Praenestinae Ecclesiae,
et bibliothecarii sanctae apostolicae sedis, anno
Dei propitio pontificatus domini nostri Sergii sanctissimi
IV papae sedente anno 3, indict. supradicta
decima.
XIV. #Sergii IV papae privilegium pro monasterio Bellilocensi.@# (Anno 1012.)[ #Gallia Christiana,@# vet. ed., I, 756.]
In nomine Domini Salvatoris nostri Jesu Christi,
anno. . . . . propitio pontificatus domni nostri Sergii
summi pontificis universis quarti papae, in sacratissima
sede beati Petri apostoli, tertio, indictione X
mense Aprilis die XIV.
Quia mens humana semper in cogitatione posita
esse dignoscitur, et animi uniuscujusque pro diversis
causis et sollicitudinibus, huc illuc divagando discurrit,
nec valet omnia explere sermone, nec futura
tenere memoria quae geritur; idcirco notum
prudentissimis viris ingenuis, litterarum repertum
est, ut quae mente inquirimus, litteris exaremus.
Et ideo, ego Sergius divina gratia quartus sanctae
Romanae Ecclesiae pontifex, servus servorum Dei,
universae Ecclesiae populo notum esse volumus, praecipue
successoresque nostri, et cohabitatoribus sacris
Lateranensis palatii, qualiter ad nostram apostolicam
sedem lamentando venit quemdam Hugo venerabili
archiepiscopo sanctae Turonensis Ecclesiae, et
de monasterium quem Fulco a noviter construxit,
et pro animae suae remedium beati Petri apostoli
ac nobis obtulit, proclamavit et querelam suam
circa nos, ita disponere coepit dicens: « O Domine
papa, cur consecratione monasterii quem Fulco vobis
obtulit, quod infra nostri archiepiscopatus parochiam
fundatum esse dignoscitur nobis auferri
vultis? » Cum ego ab eodem Hugone archiepiscopo
talia audissem, statim ad nostram praesentiam
arcessere fecimus, episcopis cardin. presbyteris
diaconibus, subdiaconibus, et non paucis de clero
judicibus quoque Romuleis, multisque etiam viris
nobilibus, ibi coram assistentibus, quorum nomina
suis manibus inferius ascripta tenentur, et nunc
seriatim intimare studemus, videlicet: archiepiscopo
Lugdunensi Ecclesiae, Petrus episcopus Praenestinae,
Benedictus episcop. Portuensis, Joannes
qui et nomine vocatur Lavicaenensis Ecclesiae episcop.,
Gregorius episcop. Sylvae candidae, Petrus
episcop. Vipernensis Ecclesiae. Amico presbyter
cardinalis, Stephanus presbyter card., Joannes
presbyter cardinalis, Crescentius presbyter card.,
Joannes archidiaconus sanctae Romanae Ecclesiae,
Abbo diaconus, Joannes diaconus qui cognominatur
de Beno opifex. Petrus diaconus a Chana patria;
Crescentius Anpodiaconus oblacionario; Gregorius
defensorum primicerius. Petrus ex alio Petro de
pulchro dativorum judicibus. Stephanus qui vocatur
de Bernardo, Petrus de Breperato, Berardo
filius Crescentio ad puteum proba. Franco Camarlingo,
et alio Franco de Deodato, caeterisque plurimis.
Ante his omnibus praesentiam erexit se Benedictus
Portuensis episcopus, et coram dicto archiepiscopo
interpellavit, et dicere coepit: « Domine
sanctissime Pater et senior cui Deus commisit summam
potestatem et regimen totius sanctissimae Ecclesiae,
qui huic archiepiscopo vestram sanctitatem | null | 15feb58f-846e-4b2f-afc9-917671d1a7e5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. . . .
Lamentat, et interpellat Ecclesiam et
legem et justitiam postulat, venerabilique monasterio
Fulco infra suam construxit parochiam, et vobis
obtulit. Si vobis placet ipse archiepiscopus consecrare
velit, ac nullatenus secundum statuta canonum
et Justinianae legis, consecrationem ad dominium
archiepiscopi auferri potuit. » Tunc Petrus
Dei nutu unus ex nostris datum judici pro nos, et
ad nostra vicem habere respondit: « Certe monasterium
ipsum quae Fulco aedificavit sua propria
haereditas fuit, et beati apostoli Petri Ecclesiam,
et nostri seniori potestatis et dominii, monasterium
et consecrationem perpetualiter, pro sua obtulit
anima qualiter perdere a suo dominio debeat,
ostendite? et nobis innotescite? Unum scio tantum,
quia cujus est haereditas, ipsius et consecratio. »
Igitur Hugo archiepiscopus cernens se nullum verum,
aut rectum habere, et qualiter nos eum perdere
deberemus, minime posse ostendere, mox profiteri
et dicere coepit se peccasse, errasse, et coram
omnipotentem Dominum et nostram sanctam Romanam
Ecclesiam, nimis deliquisse eo quod injuste et
absque aliqua ratione nobis exinde litigasse. Inde
vero ex manu Gregorii episcopi Silvae Candidae
recepit virgula, et per eamdem virgulam quam
manu tenebat, consona voce, devota mente, cernentibus
cunctis qui aderant, ipsum monasterium
cum consecratione, et omnibus sibi pertinentibus,
sicuti Fulco B. Petri apostoli et nobis, nostraeque
apostolicae sedis pro sua obtulit anima, nobis ita
refutavit, atque in perpetuum traditum esse affirmavit;
his ita expletis publice constituit, atque in
perpetuum permanendo firmiter stabilivit . . . in
tempore amodo in antea in qualicunque persona
hominum, tam sacerdotalis, quam laicalis, qualibet
scriptura, vel privilegia, ex praedicto monasterio,
et sua consecratio, vel pertinentia a me, vel a meis
successoribus facta apparuerit, sciant omnes, quia
partim et metu esse facta. Et si, quod absit! ipsam,
ut dixi, scripturam a nobis factam apparuerit, irritam
esse volo atque damnatam: et hanc notitiam
refutationis brevis omni tempore firmam et stabilem
astipulo permanere; dehinc ante unum nostrum
coepiscopum videlicet Petrum Vipernensis Ecclesiae
illic transmisimus, et nostra vice illud monasterium
consecrari jussimus, contra quod constitutionis
nostrae edictum, quaecunque moliri temerarie
praesumpserit, anathematis maledictione teneatur,
donec resipiscens, et ad satisfaciendum praedictae
nostrae Ecclesiae, nostraeque praeceptionis
redeat. Qui vero pio hortatu observator in omnibus
exstiterit, custodiens hujus nostrae notitiae atque
refutationis brevis, benedictionis gratiam a misericordissimo
Domino Deo nostro multipliciter consequatur,
et vitae aeternae particeps effici mereatur.
Quam chartulam brevis refutationis Benedicto notario
et scriniario sedis nostrae apostolicae pro futura
memoria futuroque testimonio, et chartula
scribendam praecepimus, ac sigillo nostro sigillari
jussimus in mense et indictione suprascripta decima.
Signum, ego Sergius sanctae catholicae et apostolicae
Romanae Ecclesiae praesul. Petrus episcopus
sanctae Praenestinae Ecclesiae et Bibliothecarius sacri
palatii. Benedictus episcopus Portuensis. Gregorius
episcopus Silvae Candidae. Homo episcopus Lavicanae
Ecclesiae. Petrus episcopus sanctae Vipernensis Ecclesiae.
Petrus defensor dativus judex. Petrus dativus
judex. Petrus alius dativus judex. Richardus nobilis
vir. Stephanus de Bernardo, Franco Deodato
cubiculario dominico, Berardo filio, Crescentio ad
puteum proba. Joannes archidiaconus sanctae Ecclesiae
Romanae Abbo diaconus sanctae Romanae Ecclesiae.
Joannes diaconus Sanctae Romanae Ecclesiae.
Petrus diaconus. Crescentius subdiaconus. Benedictus
diaconus. Amico cardinalis. Stephanus, Joannes,
Crescentius, cardinales Sanctae Romanae Ecclesiae;
Joannes prior subdiaconorum; Ramerius diaconus.
Ego Benedictus scriniario S. Romanae Ecclesiae scriptor
hujus notitiae refutationis brevis post omnium
supradictorum subscriptiones factas, complevi et absolvi.
XV. #Sergii IV papae privilegium pro monasterio Bellilocensi.@# (Anno 1012.)[ #Gallia Christiana,@# vet. edit., tom. IV, p. 150.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus
fidelibus sanctae Dei Ecclesiae episcopis.
Notum esse volumus vobis quia quidam comes nomine
Fulco construxit quoddam monasterium in
suo proprio alodo, quod et S. Petro apostolorum
principi tradidit, ac nostrae donationi, successorumque
nostrorum in perpetuo jure submisit: quem locum
ego per memetipsum sacrare non valens, quemdam
nostrum suffraganeum episcopum illuc direxi,
ut ipsum monasterium vice S. Petri ac nostra sacraret
ac benediceret. Audivimus autem eidem loco
multos habere invidos, quapropter benedictione expleta,
si fuerit aliquis homo qui hujus loci servientibus,
aut ad ipsum locum attinentibus, aliquam calumniam
aut molestiam inferre voluerit, aut | null | ee3f6d58-4725-4b7a-8b04-c13fef8b8a9c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
aliquis
episcopus aut archiepiscopus, qui eos excommunicare
vel maledicere voluerit, ipsi sint ex auctoritate
Patris, et Filii, et Spiritus sancti, et S. Petri apostolorum
principis cui a Christo collata est potestas
ligandi atque solvendi, omniumque sanctorum, et
ex nostra auctoritate, omniumque episcoporum atque
archiepiscoporum sanctae Romanae Ecclesiae, excommunicati
atque anathematizati, sive maledicti, etc.
Locus vero ille et omnes hujus loci servientes, nec
non et adjutores ejus, sive amici ei ex eadem auctoritate
superius dicta, sint absoluti et benedicti, nullamque
timeant unquam excommunicationem atque
maledictionem ab illo episcopo, neque archiepiscopo,
qui vivere possit super terram.
XVI. #Sergius IV Michaelis archiepiscopi Salernitani jura metropolitana confirmat.@# (Anno 1012.)[UGHELLI, #Italia sacra,@# VII, 377.]
SERGIUS, servus servorum Dei, dilectissimo nobis
fratri meritoque honorabili MICHAELI, Salernitanae
sedis archiepiscopo.
Quia vestri accepti beneficii memores esse debemus,
et reverentiam fraternitatis vestrae erga nos et
sanctam Romanam Ecclesiam praecipue exuberasse
cognovimus, ideo merito ac jure recompensatione
charitatis vestrae rependere vobis statuimus, quatenus
liqueat omnibus Christi fidelibus, immenso
honore honorandum fore, qui vicarium B. Petri
apostolorum principis diligenter honoraverit; consensu
ac voluntate nostrorum fratrum concedimus
et confirmamus te Michaelem confratrem nostrum
in ordine archiep. sicuti quondam Amato, cui primitus
vestrae sedis archiepiscopatus Salernitanae a
nostris antecessoribus datus fuit, ita vos nostra auctorit.
quietus valeas possidere ac vigilantius custodire;
tali namque ordine, ut fati sumus, id fieri
decrevimus ut tu et successores tui in perpetuum habeatis
licentiam et potestatem ordinandi consecrandique
episcopos in his subjectis vobis locis hoc est
Pestanae cum parochiis et adjacentiis super episcopatum
Consanum cum parochiis et adjacentiis
suis, necnon et episcopatum Acheruntinum, simul
etiam et episcopatum Bisinianensem, et episcopatum
Maluttanensem, atque episcopatum Cusentiae
cum omnibus parochiis et adjacentibus eorum, sicuti
in vestro anteriori usu pallii continetur, ut in
ecclesia sanctae Dei Genitricis Mariae et beati Matthei
apostoli et evangelistae cujus sacratissimum
corpus possidetis atque vobis vestrisque successoribus
concessum est. Post discessum siquidem tuum
successores tui perveniant ad apostolicam sedem,
ut usum pallii consecrationemque decretaliter suscipiant;
et si successores nostri consecrare noluerint,
licentia sit vestrae sanctae Ecclesiae ab episcopis vestris
suffraganeis consecrari, et non habeant potestatem
successores nostri in cunctis vestris episcopatibus,
quos vobis subjecerunt deinceps in perpetuum
aliquem episcopum consecrare, quod jam
vobis concessum est. Quicunque autem hanc nostrae
concessionem praeceptionis violare praesumpserit,
perpetuo anathematis vinculo religetur, et haec
nostra concessio stabilis et firma in perpetuum maneat.
Scriptum per manus Joannis scriniarii S. Rom.
Ecclesiae in mense Junio, ind. X. Dat. XV Kal. Julii
per manum Gregorii episcopi et bibliothecarii S.
sedis apostolicae, anno, Deo propitio, pontificatus
D. Sergii IV papae in sacratissima sede beati Petri
apostolica III, indict. X, mense Junio, die sexta decima.
I. #Sergius IV Andreae episcopo Parentino possessionem paroeciae Ruviniensis castellorumque duorum asserit.@# (Anno 1010.)[UGHELLI, #Italia sacra,@# V, 402.]
SERGIUS Episcopus, servus servorum Dei, venerabili
fratri ANDREAE episcopo sanctae Parentinae Ecclesiae,
pro te et tuis successoribus in perpetuum.
Congruum valde namque est ut ea quae a praedecessoribus
nostris secundum sanctorum instituta
canonum seu legum concessa sive confirmata sunt a
nobis corroborentur, et firmiter corrigantur, ne
post longa annorum curricula, instigante diabolo,
aliquis contra sanctam matrem Ecclesiam insurgere
et contra hanc nostram confirmationem conetur.
Quapropter quod notum nobis pluries fecisti quod
Joannes Aquileien. patriarcha olim invasisset Ruvinii
parochiam, ubi quondam episcopatus dicitur
fuisse, nec non duo castella cum quadam valle tempore
praedecessoris nostri Sylvestri, atque privilegium,
quod ab ipso accepisti, ostendere curasti
nobis. In quo etiam quomodo ter vocatus fuisset, et
qualiter ipsam trinam citationem pro nihilo duxisset,
reperitur, atque quomodo ipse Sylvester piae
memoriae Romanae Ecclesiae praesul deprecasset
Henricum, qui eo tempore ducatum tenebat Bainariorum,
ut supradictum patriarcham moneret ut ab
infestatione sanctae Parentinae Ecclesiae recederet.
Quod memoratus Henricus facere non potuit, eumque
ad se vocare fecit, sed tempore distulit. Unde
ipse Sylvester papa piae memoriae protestatus est
canonum libros atque legum, in quibus praesentes
capitulos reperit, hoc est in octuagesimo septimo
titulo Africani concilii: « Placet ut quicunque episcopi
plebes quas ad suam cathedr. existimant pertinere, | null | 92b40285-761e-4fb9-b0e5-c080556997cc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
non ita repetant ut causas suas judicantibus
episcopis agant, sed alio remittere meruerint, sive
volentibus sine non volentibus plebibus detrimentum
patiantur. » Ex mundana etiam lege hoc recte facere
posse cognovit. Nam cum de hoc Justinianus imperator
in octavo libro Institutionum: « Si quis ausus
propriam rem occupavit: si sua est, amittat; si aliena,
ipsam aestimationem rei reddat. » Idcirco tanta
auctoritate sanctorum Patrum atque legum suffultus,
privilegium tibi facere praecepit, et eum paterne
valere commendavit. Hoc ego cognoscens, supradicta
loca, id est Ruvini parochia, et duo castella, et
vallis, privilegii paginam tibi, et, sicut Sylvester
praedecessor noster confirmavit, confirmo, atque in
aeternum valere praecipio. Quod si aliquis patriarcha,
aut episcopus, vel quaelibet magna parvaque
persona contraire, vel tuos successores ultra de supradictis
locis aliquam inconsuetudinem facere praesumpserit,
sit fossus gladio mei anathematis, et, nisi
cito resipuerit, cum Juda Domini mei traditore perpetualiter
gemat.
Scriptum per manus Benedicti gratia Dei notarii
regionarii et scrinarii S. Romanae Ecclesiae, mense
Martio ind. octava.
Bene valete.
II. #Sergii IV, papae litterae, quibus Vediano cuidam castrum Scuriense titulo emphyteusis concedit.@# (Anno 1010.)[MURATORI, #Antiq. Ital.,@# I, 941.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
filio VEDIANO, Scuriensis castri domino, salutem et
apostolicam benedictionem.
Manifestum est castrum quod Scuria dicitur temporibus
beatae memoriae praedecessoris nostri papae
Silvestri, ut etiam nunc vestra relatione comperimus,
regia munificentia quondam per manus ejusdem
beato Petro fuisse collatum, et a te nunc per
innovationem sub censu annuo decem solidorum
Raimundensis monetae oblatum. Nos itaque, eamdem
suscipientes oblationem, quoniam id esse tuae
voluntatis agnovimus, tibi a manu beatitudinis
nostrae cum magna devotione suscipienti, et omni
posteritati tuae castrum Scuriae cum omnibus pertinenciis
et possessionibus ejus in perpetuum habere
concedimus, et idem protectione sedis apostolicae
communimus. Statuimus enim ut nulli omnino ecclesiasticae
saecularive personae facultas sit idem
castrum minuere, infestare vel suis usibus vindicare,
sed quietum tibi, sicut a nobis concessum est,
et integrum conservetur. Si qua igitur ecclesiastica
saecularisve persona temere, quod absit!
adversus ista praesumpserit, secundo tertiove commonita
si non satisfactione congrua emendaverit,
honoris et officii sui periculum patiatur, aut excommunicationis
ultione plectatur. Qui vero conservator
exstiterit, omnipotentis Dei et apostolorum ejus
Petri et Pauli gratiam misericorditer consequatur.
Ego Sergius catholicae Ecclesiae episcopus.
Datum Laterani per manum Gregorii sanctae Romanae
Ecclesiae cardinalis presbyteri, III Kalendas
Aprilis, Dominicae Incarnationis anno millesimo decimo,
indictione VIII.
III. #Sergius IV confirmat fundationem parochialis ecclesiae Sancti Michaelis apud Nonantulanum caenobium in agro Mutinensi, factam a Rodulpho ejusdem caenobii abbate.@# (Anno 1011.)[MURATORI, #Antiq. Ital.,@# V, 341.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei.
Apostolatus nostri est proprium, quoties si qua
sancta Ecclesia adjutorii aliquid seu corroborationis
ab eo poposcerit, toties cum omni alacritate sese
impetrasse congaudeat. Et ne aliqua improborum
calliditas, sive adversariorum sanctae Ecclesiae astutia
in posterum eidem addere praesumat calumniam,
non solum dictis, sed etiam scriptis, quidquid a
nobis sibi concessum fuerit, in perpetuum confirmare
dignum duximus. Quapropter notum fore
volumus omnibus Christianis fidelibus qualiter
Rodulfus venerabilis abbas ecclesiae sanctae Nonantulensis,
una cum omni congregatione fratrum
seniorum monachorum, nutu divino et instigatione
Spiritus sancti, qui mentes, quas repleverit, ad omnipotentis
Dei obsequium, ejusdemque Sponsae, scilicet
sanctae Ecclesiae, ineffabiliter accendit, praedicatione
quoque fidelium praedictorum fratrum coegit habitatores
atque agri cultores jam praefatae abbatiae nostrae . . . . .
paroechiae decimas Deo dare, qui hactenus
usque rerum suarum decimas Deo minime tribuebant:
Q. . . . . mum scelus arbitrabantur, eo quod
in Veteri ac Novo Testamento praecep. . . . . . meminerant
non solum. . . . . Deo conferre decimas dierum.
Ad quorum exhortationes, venerabilis videlicet
abbatis et praedictae congregationis, omnes unanimiter
sua corda inclinantes, contrito corde decimas Deo
per annos singulos de omnibus quae possessuri
erant, offerre voverunt, atque obnixe petierunt ut
praedictas decimas, quas libenter Deo reddere
dis. . . . . bant, ne in futuro laicis hominibus in beneficio
darentur, nostro apostolico interdicerent praecepto.
Propter hoc autem jam | null | b58a2070-0ef1-46d4-bceb-0e6d0d8a1102 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fatus abbas una cum
consilio fratrum, nostram deprecatus est magnificentiam,
ut constitueret de jam dictis decimis nostro
largimine unam canonicam, suae etiam abbatiae
subjectam in qua clerici diurnis ac nocturnis horis
Domino, et ibidem convenienti populo sollicite divina
exhiberent obsequia. Hae autem sunt fines decimarum
illius praefatae canonicae: a Claudia Strata
usque ad Porciolam: a Mucia vero usque ad Panarium
flumen, et ultra quidquid et quantum a praedicti
fluminis vill. . . . . . seu a Nonantulae habitatoribus
laboratur. Et quidquid clerici in praefata canonica
Deo communiter militantes juste acquirere
poterunt. Nos vero precibus illius annuimus, quod
cognovimus juste peti, . . . . denique constituta est
in honore Sancti Michaelis canonica, ordinati sunt
clerici archipresbyter . . . . . . . . lis, cui etiam archipresbytero
hanc potestatem concessimus ut de criminalibus
culpis ipse judicium indicat poenitentibus.
Attamen, si necessitas incubuerit, ab aliquo episcopo
expetat judicium, ne desideranti animae poenitentiam
interim negare videatur. Eidemque vero
archipresbytero cura sit pro omnibus, in divinis
videlicet officiis, in luminariis, in architectis, in
hospitibus, in decimis et in oblationibus dividendis
inter caeteros, sic qualiter se recognoscat Deo redditurum
rationem in die judicii; eique concessa est
decima unius villae, quae dicitur Salicetus, ante
alios propter curam sollicitudinis. Statuentes apostolica
auctoritate ut quicunque hanc ordinationem,
quam Deo auxiliante pro salute animarum fidelium
ordinare jussimus, et ut ab errore pristino liberarentur,
ampliare, vel observare studuerit, nostra
solidetur benedictione. Qui autem, quod non optamus,
violare tentaverit, aut consilium violandi dedederit,
aut a subjectione sancti monasterii canonicam
subtrahere cupiverit, seu laicis decimam in
beneficio dare voluerit, anathematis vinculo feriatur.
Quod ut verius credatur, diligentiusque ab omnibus
observetur, hoc decretum nostro cancellario scribere
praecepimus, nostrisque litteris, ut superius praelibavimus,
ac impressione nostri sigilli corroboravimus.
Et praefato abbati Rodulfo atque omnibus
fratribus in hoc decreto unanimiter facto scribere
praecepimus.
Bene valete.
+ Datum per manum Petri episcopi sanctae Praenestinae
Ecclesiae, et bibliothecarii sacri palatii,
anno Domini millesimo undecimo, VI Kalendas
Junii, indictione IX.
Rodulfus abbas jussione apostolicae sedis in hoc
decreto manu propria subscripsi.
Ego Frogerius prior manu mea subscripsi.
Laurentius presbyter et monachus manu mea
subscripsi.
Gulferius monachus manu mea subscripsi.
Gregorius presbyter et monachus manu mea subscripsi.
Liuzo monachus subscripsi.
IV #Sergius IV papa confirmat bona omnia ad Cuxanense monasterium pertinentia.@# (Anno 1011.)[COCQUELINES, #Bullar. ampl. Collect.,@# I, 310.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, OLIVAE
religioso abbati Sancti Michaelis archangeli, Sanctique
Germani confessoris Christi, quod est situm in
valle Confluente juxta fluvium Literani, in locum
quem vocant Cuxanus, tibi tecumque manentibus,
et per te tuis illorumque successoribus, salus et pax,
et apostolica benedictio quoad nundus permanet.
Amen.
Cum constet Dominum Deum nostrum honorem
sanctae universalis Ecclesiae incessanter a propagatoribus
beatae fidei augmentare, necesse est ab illo
totius jure regiminis eis concedere censura justi moderaminis
liberalitatem, malorumque procul ab ea
pellere pervasionem. Quocirca quoniam convenit
apostolicae pietati benigna petentibus succurrere
compassione, ideo nos tuis justis (etenim sicut sunt
nobis adjudicatae, nam juste fiunt) annuentes precibus,
omnes proprietates sive possessiones ipsius loci,
fines vel limites cum adjacentiis praecipuorum praediorum,
cum omnibus ecclesiis, parochiis, villis,
fundis casis, casalibus, terris, campis, pratis,
pascuis, silvis, garricis, areis, torculariis, aquis,
aquarum ductibus, viis, molendinis, molendinariis
cum suis caput aquis, et suis piscatoriis, cultum et
incultum, et quaecunque gloriosissimus archangelus
Michael ex collationibus fidelium in coenobio Coxiano
retinere videtur, nostro confirmamus privilegio.
Concedimus itaque praedicto monasterio, quod in
circuitu ejus habetur, alaudem cum finibus et suis
terminis ex latere uno pergentem per summitatem
Serrae de Bovaria ad Jovum de Clerano, et ad montem
qui dicitur Lavarias, et per Lavarias usque in
Flamidinum, et inde itur in locum vocitatum Stella,
et usque in summitatem montis Canigonis; et a
meridiana fronte montis Canigonis descendit per
Serram pogii Aquiloni ad rupem vulgo nuncupatum
Cherum Clerinti, et descendit per summitatem Serrae
usque ad pogium Parabarii, et usque in rivum Merdarium,
et deducitur usque in fluvium Tede; et
a | null | ed49c5d8-3459-451c-9caf-ba4d6c328268 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
septentrionali parte venitur in strata publica
quam dicunt Duas Sorores, et per ipsa via publica
usque in Literanum, et inde sub Sancto Felice tenditur
usque in alaudem Sanctae Mariae, et terminatur
in Petrafixa. Deinde tenditur per ipsa comella, ubi
rupes magna, in qua ob dignoscendum terminum
ipsius alaudis a bonae memoriae Seniofredo comite
crux excisa est. Et exinde itur in Bovaria subteriore,
et per summitatem usque in Bovaria superiore.
Alaudem itaque Tauriniani cum ecclesia Sancti
Fructuosi cum decimis et primitiis, et villam cum
omnibus rebus ad se pertinentibus. Simili modo
villam Clerani cum ecclesia Sancti Martini, cum decimis
et primitiis, et alaudem cum finibus et terminis.
Itemque alaudem Avallaneti, et alaudem de Arboca,
cum finibus et terminis suis, et vallem Leche
cum ecclesia Sancti Salvatoris cum decimis et primitiis.
Quae vallis terminatur de uno latere in ipsa
Portella, de alio in supra scripta Stella, de tertio
in monte Stabello, de quarta in monte Caprario, de
quinta in Cabum convivium, de sexta in montem
Cogollem, de septima in villa Senarii. Hanc denique
vallem his terminationibus introclusam juxta definitionem
Seniofredi comitis quondam, et praeceptionem
Leutharii regis, ac restaurationem filii nostri
Wifredi comitis absque ullius inquietudine vobis
concedimus. Villam insuper Curtis cum finibus, et
terminis suis, et alaudem de Foliolus, quem vobis
commutavit comes Guifredus praescriptus cum omnibus
rebus quae inibi possidere erat solitus, scilicet
cum fevo, et cum silvis ad eamdem villam pertinentibus,
et alium alaudem quem in eadem villa, et in
ejus fines et terminos habetis. Itemque ecclesiam
Sancti Vincentii, et alodem ipsius loci, cum finibus
et terminis suis, et alodem Verneti. Quodcunque
autem habet in eadem valle per plurima loca simili
modo constituimus; id est, alodem de Foliano, et
alodem de Bonohomine, quem vobis contulit per
scripturae seriem, et in villa Pini, et in villa Mentedo,
et in aliis pluribus locis, et villa Ciresago, atque in
villa Arriano, quantum Seniofredus comes ibidem
habuit per qualicunque voce, vel caeteri homines
contulerunt eidem monasterio, et alodem de Canolia,
atque villam Castellani cum duabus ecclesiis
ibidem fundatis, scilicet Sancti Andreae, ac Beatae
semper virginis Mariae, cum decimis et primitiis et
alodibus ad easdem ecclesias pertinentibus. Eadem
itaque villa habet affrontationes sive terminos de
una parte in Petrafixa, quae sita est in terminio de
villa Mollegio, de alia parte in arca de Casalono, et
vadit per comam qua pergitur ad flumen Ted de
tertia parte in ipsos casales de Mengono, de quarta
terminum de Canova vel Petrafixa, et inde usque
in flumen Ted. Et ultra ipsum flumen, quantum tenebat
Seniofredus comes, in die obitus sui villam
Torrentis cum finibus et terminis suis, villam Insulae
pari modo, villare et casalonos, cum suis limitibus,
alodem de Molegio et de valle Mosset. Item in Planicolos,
et Stagnilios, et in Terradas, et in Marceval,
et in Erbocolo, et in ecclesia sanctae Eulaliae portionem
quam habere debetis, et in decimis, primitiis,
ad eamdem pertinentibus. Villam Taresagi integram
cum ecclesia ibidem sita cum decimis, primitiis et
omnibus rebus eidem pertinentibus. Alodem de villa
Ropidaria, et alodem quod vocant Wlcraria. Et in
eadem valle Confluente, in valle Secundiano et in
villa Ortos et Juliolos, et in Flacano, et in Sodanias,
et Marazanos, et in Porcinianos, et in Agnes, et in
Eune, in Evulo, et in Oreliano, et in Cirlano, et in
Tubiro, et in Vetesano villa Canabellas, et Erola,
et Planos, et Caprilios, et Tovegal cum ecclesia
Sancti Adriani cum decimis et primitiis ad eam pertinentibus:
villam Talantii cum ecclesia Sancti Stephani
cum decimis et primitiis suis. Mozunculas et
uncinias, alodem Exalatam cum Sancti Petri ecclesia,
villare Intervallos, villam Tobes, et villam Aquas, et
villam Pratis, vallem Balagarii cum finibus et terminis
suis, ecclesiam Sancti Thomae cum suis alodibus,
et cum decimis, et primitiis ad eam pertinentibus,
villam vocitatam Lar cum ecclesia Sancti Andreae
cum decimis et primitiis, et alodem cum terminis
et limitibus. In villa Saltone ecclesiam Sancti
Mauritii, cum decimis et primitiis eidem pertinentibus.
Et in eadem villa alodem et locum quem | null | bf7166f0-c91a-48d0-9027-6f2f0bfe9355 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vocant
Algionem, silvam, et pascua pecoribus apta, ecclesiam
Sancti Petri quem dicunt Inforcats, cum
decimis et primitiis suis et villare Rivofrigido
cum silvis et pecorum pascuis. Villam Lacunam,
cum ecclesia Sancti Vincentii cum decimis et primitiis
et omnibus rebus ad ecclesiam seu ad villam
pertinentibus, cum terminis et finibus. Ecclesiam
Sancti Valentini cum decimis et primitiis,
quae sita est in villa Sponda, Alodem de Angulos
cum mercati teloneo, cum villulis, et villarunculis,
et vallem Ursariam. Hi autem sunt termini de
Angulos: De una parte in rivo vel in villa Furmicaria,
de alia in villa quae vocant Crucem, vel in
summitate montis quem vocant Scalibatum, et per
summitatem ipsius montis itur in villam Quilianum,
et inde pervenitur usque in Melum; de tertia vero
parte in campo raso; de quarta in campo regis, vel
in pugio Elperico. Item villarunculum quem vocant
Odelonem de Chero ramatum. In comitatu
vero Cerdaniensi, Vil-Vulcariam, et in Avizuno, et in
Odelone, et in Egat, et in Turba, et in Ernas, et in
Alcone, et in Salagosa, et in Bajande, et in Estavar,
et in Gurguja superiore, et in villare Nervice, et in
curte Floridio, et in Edors, et in Unozes, et in Callegas,
et in villam Ixi, et in villam Lubinti, et in
eodem comitatu villam Eragolisam cum ecclesia
Sancti Jacobi, cum decimis et primitiis, et omnibus
rebus ad se pertinentibus, alodem de Eucig, et de
Lora et in Araone, et in Exenegia, et in villa Sancti
Martini, et Ysavals, et in Sancta Eulalia, et in valle
Cheirol. Item in Palleriolos parochia Sancti Thomae,
quae est in Ventajola, cum decimis et primitiis; et
in eadem villa alodem villam Vulvirri cum ecclesia
Sanctae Caeciliae cum decimis et primitiis; et ejusdem
villae alodem cum servis et ancillis, et omnibus
rebus ad eumdem locum pertinentibus, cum terminis
et finibus tam ecclesia quam alodes; ecclesiam
Sanctae Eugeniae cum decimis et primitiis, et cum
alode de Sagano; alodem in villa Albi, et vineas in
termino de Isogal. Et in villa Curtes, et in Juncarias,
et in Cerconeda, et in Aranfer. Alodem in
villa Palazold, et in Anauga, et Oloja, et in Palazio,
et in villa Coma, et in villa Borco, et in Chrxanos,
et in Estol, in villa Adacio. In ecclesia Sancti Laurentii
partem quam dedit Wisadus et nepos ejus
Willelmus: alodem in villa Senovastre; villam
Brrizellam cum finibus et terminis suis; in villa
Pratis, alodem, villam Oruc, et villam Rivi, cum
finibus et terminis et adjacentiis suis; ecclesiam
de villa Tarteria cum decimis et primitiis suis.
Ecclesiam Sancti Andreae in villa Batturga, et ibidem
alodem. In villa Telone ecclesiam Sancti Vincentii
quae sita est in pujo cum alode suo, et in
eadem villa alodem alium. Et in valle Baritana,
in villa Monteliano alodem cum ejus finibus et adjacentiis;
et in villa Bar alodem cum ejus finibus
in plurimis locis; et in comitatu Urgellitano, in
villa Cabrils alodem qui fuit de Undiscolo monacho.
Quaecunque autem habet idem coenobium in praedictis
comitatibus seu locis, statuimus atque decernimus
jure perpetuo possidenda, et absque ullius
inquietudine tenenda. In comitatu vero Cerdaniae
villam quam vocant Rivolorto, cum finibus et terminis
suis; similiter villam de Montenigro cum
ecclesia Sancti Stephani cum decimis et primitiis
suis; sed et in comitatu Bergitano villam Spiojiolam
cum ecclesia Sancti Clementis, cum decimis et
primitiis et omnibus ad se pertinentibus rebus, et
alodem de Cleirano, atque in Petra furno, et in
Herenna, et in Viver de Castraserras alodem qui
fuit de Onia monacho; et in Wardia alodem et
ecclesiam Sanctae Mariae cum suis rebus, et alaudem
in villa Crosilios; item in valle Confluente, in
villa Astoer, et in Aspicano, et in Penedes alodem.
In villa Fenestret, et in Saorla, et in Vincano, et
in Vilella, et in Rigerdano, et in Vallils, et in Arenianes,
et in Ghuvianas, in his omnibus alodes, et
villare Erzillano alodem qui fuit de Durando
presbytero, vallem Stabiam, cum ecclesia | null | 301bac4e-9079-48f6-9043-7fdcacf62539 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Sancti
Andreae cum decimis et primitiis suis: in eadem
valle villas cum terminis et finibus, silvis et montibus;
item Vallem Magnam cum ecclesia Sancti
Vincentii cum decimis et primitiis, cum terminis
et finibus, silvis et collibus ad eamdem vallem
pertinentibus: Alodem de Bula cum terminis et
finibus, et alodem de Insula seu de Ragollella atque
de Nisiago et de villa Milliarios, et de Sancto Felice
superiore, seu de Sancto Felice subteriore: item
alodem de Valletorta, et de Locas et de Curbaria.
Et in locum quem vocant Insulas, terras et vineas;
et alodem de Valleventosa; et in pugio Buscano,
et in valle Asperi alodem de Vernedas, et in Molledil,
et alodem de Crodos, et de Salvaticos, et de villa
Paladolo: et in comitatu Rosselionensi in villa Tiviro
alodem cum finibus et terminis, et alodem de
fonte Centuria, et de Reliano, et in villare Milano
alodem qui fuit de Bonisilio; itemque alodem
Basoni cum ecclesia Sancti Vincentii cum decimis
et primitiis cunctisque rebus ad se pertinentibus,
cum finibus et terminis suis, et alodem de Caucanet,
alodem de Petra-Calce cum terminis et
adjacentiis suis, et in villa Turilias, et in Sancto
Laurentio, et in Judegas, et in Caldarios et alodem
da Berchal: item in comitatu Feniolitensi, in valle
Sauriniani villam quam nuncupant Valletam ad integrum
cum finibus et adjacentiis suis, cum ecclesia
Sancti Michaelis et ecclesia Sancti Petri, quae est in
Tabernullas cum suo alode, et alios alodes in eadem
villa, itemque ecclesiam Sanctae Felicitatis, quae
sita est in Castellione cum suis alodibus, in villa
Favarios, et in Regulella, et in Tiriliano, et in Cassanias,
et in Pleucios: alodem etiam de villa Saccaria,
et de Palmas, et de Campo Ursino, et de Petralas,
et de Curbones et de Uxone, et de Coma-Calida, et
Porcilianos, et de villa Pratis, et de Pricilianos, et
de Cabannas, et de Virano. Et in valle Sanctae
Mariae alodem, sed et vallem Sanctae Crucis, et
archangeli Michaelis, et beati Joannis quae sita est
in valle Alba, cum decimis et primitiis; sed et
omnibus rebus ad eam pertinentibus. Castrum etiam
Sancti Laurentii cum eadem Ecclesia, sed et cuncta
ad eamdem vallem pertinentia: alodem de villa
Attendido, et in Chonosolo, et in Buliaco, et in
Conredo; et in comitatu Redensi in villa Brevazello
alodem. In comitatu Tolosano ecclesiam Sanctae
Mariae quae sita est inter duas aquas, cum decimis et
primitiis et cum omnibus alodibus ad eamdem
ecclesiam pertinentibus, cum aquis et piscatoriis
et vernetis; alodem de Algares subteriores, et in
Algares superiores medietatem ecclesiae Sancti Juliani,
et medietatem de omnibus quae ad eam pertinent,
et alodem, et boscos: et in villa Texonarias
ecclesiam Sancti Martini cum decimis et primitiis
cunctisque rebus ad eam pertinentibus, sed alodem
et boscos, et alodem de Cortevillica, et in villare
Fagia alodem, et in villa Bexano alodem et molendinum,
et in Artennago ecclesiam Sancti Quintini
cum decimis et primitiis, et alodem in eodem loco,
et in Ambliago alodem et molendinum cum caput
aquis et piscatoriis, et in Viliago alodem et
molendinum, et in Miliarias ecclesiam Sancti Saturnini
cum omnibus rebus ad eam pertinentibus,
et ibidem alodem: Et in provincia Narbonensi
alodem de villare Aldrado: Et in comitatu Bisuldunensi
villam Centens cum finibus et terminis suis,
et alodem de Maliano, et ecclesiam Sancti Michaelis
de Ortomadario cum decimis et primitiis et cum
eamdem villam, et in Cantens alodem, qui fuit
Odonis, et alodem de Maneval, et alodem de Monte
Canuto, et de Sallellas, et in comitatu Impurdano,
alodem de Castellione, et ecclesiam de Fluviano
cum suis terminis et pertinentiis: in comitatu
Barchinonensi in Lanaria alodem qui fuit de Abbarich,
et in eadem civitate alodem terras et vineas;
Et in Orta, et in Romanet, et in Fenestrellas alodes;
et in Balneolos alodem; in comitatu Vallensi,
in Mogoda, et in Galleches, et in Tenes, et in
Olineto, et in Palaciolo, et in Petrafitta, et in
Aspicell alodes; Et in civitate Minorissa alodes
qui fuerunt Audesindi monachi. Et in | null | 8633fa60-7f88-49db-9ef1-3b3e58740262 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
comitatu Ausonae
alodem de villare Pauli, qui est juxta Castrum
Salliforas, et alodes de Cheros: et in Sancto Hyppolito
in villa Palazol alodem. Haec igitur quaecunque
diximus vel quae non diximus praedia, villas
scilicet, ecclesias, parochias, fundos, casas, casales,
terras cultas et incultas, campos, sylvas, vineas,
prata, pecorum pascua, areas, torcularia, aquas,
aquarum ductus, vias molendinos, molendinares
cum suis caput aquis, et piscatoriis, et cum salinis,
et clibanis piceis, omnia acquisita vel acquirenda
ad Sancti Michaelis coenobium in valle Confluenti
situm, pertinentia cum servos et mancipia,
auctoritate illi servatur apostolica a nobis. Statuimus
autem ut, quando abbas ipsius monasterii
obierit, neque a regibus, neque a comitibus, neque
a qualicunque persona, cupiditatis pecuniae causa,
neque pro qualicunque favoris inani gloria ibidem
constituantur abbates, sed a cunctis ibidem degentibus
servis Dei secundum Deum juxta Benedicti patris
regulam eligantur abbates. Damus quoque licentiam
ipsius loci abbatibus ubicunque vel a qualibuscunque
voluerint episcopis suos clericos ordinandi,
et a qualicunque sede eis placuerit chrisma
accipiendi; et ut a nullo episcopo, nec ab illo cujus
situm est, nec ab alio possit excommunicari, vel
aliqua ad eumdem monasterium pertinens ecclesia.
Statuimus etiam ut quis poenitens, a liminibus exclusus
ecclesiae, quandiu ibi steterit, habeat licentiam
introeundi, et omne divinum officium audiendi.
Concedimus quoque abbati vel monachis, et omnibus
clericis ad monasterium pertinentibus, licentiam,
nisi voluerint spontanee vel rogati, ad synodum
non eundi. Confirmamus igitur et stabilimus
amodo ut nullus rex, nullus princeps, nullus marchio,
nullus comes, nullus judex, nullus episcopus, nec ulla
magna parvaque persona aliquam vim vel invasionem
in eodem coenobio aut in suis pertinentiis facere
praesumat. Pro quo et tuo divini judicii obtestatione,
et anathematis interdictione promulgantes
decernimus ut non audeat aliqua persona vel praesumat
contra hoc nostrum privilegium in aliquibus
agere injuste, neque quis illud tentet frangere. Si
quis autem, quod non credimus, parvi pendens privilegium
nostrum tentaverit, de parte Dei omnipotentis
sanctique ejus apostoli Petri, et nostra, qui
ejus fungimur vice, perpetuis, nisi resipuerit, anathematis
vinculis obligamus. Si quis autem sancti
coenobii hujus adjutor existens, illum in quo potuerit
elegerit, ditaverit et amaverit, hic Dei omnipotentis
interventu apostolica repletus benedictione
crescere se gaudeat in virtutem de virtute.
Scriptum per manum Benedicti notarii regionarii
et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense
Novembri, indictione decima.
Bene valete.
V. #Sergii papae IV privilegium pro monasterio Rivipullensi.@# (Anno 1011.)[COCQUELINES, #Bullar. ampl. Collect., I,@# 312].
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, OLIVAE
religioso abbati Sanctae Mariae dominae nostrae monasterii
quod situm est in comitatu Ausonae in valle
Rivipollensis inter duo flumina, tibi tecumque manentibus,
et per te tuis illorumque successoribus,
salus, et pax, et apostolica benedictio, quoad mundus
permaneat. Amen.
Cum constet Dominum Deum nostrum honorem
sanctae universalis Ecclesiae incessanter a propagatoribus
beatae fidei augmentare, necesse est ab illo
totius jure regiminis ei concedere censura justi moderaminis
liberalitatem, malorumque procul ab ea
pellere pervasionem. Quocirca, quoniam convenit
apostolicae pietati benigna petentibus succurrere
compassione, ideo nos tuis justis (etenim sicut sunt
a nobis adjudicatae, nam justae sunt) annuentes precibus,
omnes proprietates sive possessiones ipsius
loci, fines vel limites cum adjacentiis praecipuorum
praediorum, cum omnibus ecclesiis, parochiis, villis,
fundis, casis casalibus terris, campis, pratis,
pascuis, silvis, garricis, areis, torculariis, aquis,
aquarum ductibus, viis, molendinis, molendinariis
cum suis caput aquis, et suis piscatoriis cultum et incultum,
et quaecunque beata gloriosa virgo Maria ex
collationibus fidelium in coenobio Rivipollensi retinere
videtur, nostro apostolico confirmamus privilegio.
Concedimus itaque praedicto monasterio, quod in circuitu
ejus habetur, alodem ex latere uno pergentem,
quod discurrit per Tamarice, et infundit in Tezer; ab
alio latere per aquaeductum qui discurrit ultra villam
Molas cum eadem villa Molas, et infundit in Tezer,
deinde ascendit per torrentem ultra Engordans,
et ascendit per Fornellos usque in Serram super
silvam de Ordina, et pervenit in pago super Vilarzellum;
ab ipso Vilarzello pervenit usque in pogium
Calvellum, deinde | null | a2297847-5c99-43a2-ad16-879c8983dd91 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
pervenit in Serra super Guausago
minore, et infundit in rivum Sancti Laurentii usque
in flumen Freber, deinde ascendit per rivulum qui
discurrit ad villam Babos, et pervenit ad villam
Stamariz, et infundit in Tezer, et affrontat in villam
Archamala, et inde in pogium Salomonis usque in
villa Molas cum suis terminibus, quacunque auctoritatem
habet in eadem valle per plurima loca.
Simili modo constituimus de valle de Tentarios,
villa Aramancias, Stuiolo major, ipsa Grivolosa, et
alios per plurima loca. Piscationes quoque aquarum
de Tezer a Risbamala usque ad Spata, et de Freter
de ipsa corba usque in Tezer. Mercati vero praefati
loci. teloneum et omnem justitiam ibi peragendam
ab integro concedimus. Parochiam de ipsa valle,
ecclesiam Sancti Petri cum caeteris ecclesiis sibi
subditis, sicut Gotmarus episcopus ibidem concessit,
vel successores ejus Idalcherius et Georgius episcopi
cum decimis atque primitiis absque tributo. Alodem
quod dicitur Matamala cum ecclesia Sanctae Mariae,
et ecclesia de pugio Machonosio cum decimis et
primitiis. Et habet affrontationes ex latere uno in
pugo Transvadoni, pergit per ipsum rivolum usque
ad alium qui pergit per ipsa loca, et injungit
in torrentes qui discurrunt de Serra Viniclos usque
ad Cinctum contra Tremolosa, et pergit per Serram
usque ad portellam de Villalonga, et descendit in
torrentem, descendit per Lobaria, et injungit in
pugio Transvadoni. Et in eadem valle Matemala
alodem qui fuit Rodulphi episcopi, et parochiam
de Vineolas, cum decimis et primitiis, quas Georgius
episcopus concessit sancto Salvatori absque
tributo, sicut in ipsa dote resonat; et alodem ipsum
quem dicunt Campmanandati cum terminis et adjacentiis,
totam videlicet villam. Et in Guausago
alodem qui fuit de Guisallo et Seniofredo cum
ecclesia, cum terminis et adjacentiis. Et alodem qui
fuit de Joanne cum domo, terris et vineis, et ipsum
boscum Libertini. Et in villa Stamariz ipsum alodem
cum terminis, vel adjacentiis. Et in villa
Aenove ipsum alodem, qui fuit de Tellemar, vel de
ejus haeredibus cum terminis, et alodem quem tenet
Petrus presbyter. Et in ipsa Silva, quae dicunt
Guvalosa, cum terminis et adjacentiis. Et in Salton,
alodem cum boscis, quos dedit dictus domnus Oliba,
et boscum qui fuit de Sperandeo et de Ortes, cum
terminis vel adjacentiis. Et alodem de Sasitos, et
ipsos condaminas de Archamala, et alodem de Balbos,
et alodem de Monteliols, et alodem de Guidmondi
cum terris, vineis, silvis, cum ecclesia, et
decimis, et primitiis cum finibus et terminis suis
absque tributo. Alodem vero qui dicitur Salselles
cum ecclesia S. Petri, cum decimis, et primitiis,
cum finibus et terminibus suis absque tributo. In
pago Berguitano locum Brositano alodem sicut in
illorum judicio resonat, et parochia Sanctae Mariae
cum ecclesiis sibi subditis, id est, palatium Rodgarium
et ipsa Pera, cum decimis et primitiis absque
tributo. Ecclesiam S. Vincentii, quae est in Albiols
cum alode et decimis et primitiis. Et in locum qui
dicitur Suburbano alodum cum ecclesiis in villa
quae dicitur Guargalam. In locum qui dicitur Pontus,
alodem cum ecclesiis, quas dedit Guifredus comes
Sanctae Mariae ut alium alodem de Gargalam cum
ecclesiis et decimis, et primitiis et terminis, et alodem
de Nabars cum terminibus, et alodem de Nureo,
et alodem de Montesclau, et alodes Torrentis profundi,
et alodes de Folcunaria, et alodes ad calcem
de castro Balzarens, et alodes de Begua, et de Anzano,
et alodes dela Doixosa, qui fuerunt Bonifilii,
et Lobatoni, vel de caeteris. Et ipsam vallem Marles
cum villas et molendinos, et ecclesiam Sanctae Mariae
cum decimis et primitiis, et alodibus cum
suis terminis vel adjacentiis. Et alodes de Gaminacos,
et ecclesia de Monte Clauso, et alodes de
Benemide, et alodes de Serra, qui fuit Delanti, et
alodes de Spurigia, et de Callers, et ipsae valles de
Boscedano cum villis, vel illorum terminos, et alodes
de Palam. In civitate Minorissa alodem, id est
casas, terras, vineas et alodes qui fuerunt de aliis
hominibus. In Monte Serrato alodem cum ecclesia
Sancti Petri, et Sancti Martini, et in cacumine Montis
Serrati ecclesiam Sanctae Mariae et Sancti Asiseli,
cum terris, | null | fb87285e-01d7-4597-b6c0-2106ba798e1b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et vineis, et molendinis, et silvis, atque
garricis, et alodem qui dicitur Evelosa cum terris,
vineis, molendinis, silvis, atque garricis; et in civitate
Barchinona casas, cum curtibus, puteis,
hortis, terris, vineis, quae sunt infra civitatem et
terminos ejus, et alode de Camma cum ecclesia
et decimis, et primitiis, et terminibus, et Enoiosa
cum suis pertinentiis. In comitatu qui dicitur Valles,
casas cum curtes, hortos, terras, et vineas, et
alodem de Digno, vel Engelfredo, et alodem de
Canobellas, et alodem Mationa. In comitatu Ausona
alodem palatii, et alodem qui dicitur Oligo, et Danielis
villarem, alodem Saniliare, et alodem de
Elzedelo cum terminibus, et boscos Rochae Felicis,
alodem Planezas. Et in comitatu Auzona alios alaudes
in multis locis, id est ipsa Deveza, et in Wistiliano
casas, terras, vineas quamplurinas, et alodium,
qui fuit de Borello comite de Paliares Miralie,
cum suis terminis, et ipsos alodes quos dedit Gualdus
ad Sanctam Mariam, sicut ille tenebat, et pro
donatione scribere fecit, et alodem quod Guillelmus
dedit in Albedano cum terris, casis, et vineis, cultis
vel incultis, et alodem de Serra, qui fuit de Gafredo,
et alodem de Juniolosa, et alodem de Galinde campus
qui fuit de Guiscafredus clericus, et alodes de
Lociana, qui fuerunt Guillelmo filio Ermenairi, et
alodem de Guisado cum molendinis, et alodes de
Ovalo, quos dedit Gandamurus et Honestus, et
Oliba clerici, vel cuncti homines, et alodes de Jonna,
et alodes de rivo de Peras, et alodes de Saturano
cum suis terminis, et alodem de valle Oriola
cum suis terminis. In comitatu Cerdaniense, valle
Lilitense villa Armonedo cum decimis et primitiis,
cum alode qui dicitur Lilledo, et Genebredo, pogium
de Maranegas, et Marola. In locum qui dicitur
Guarexer, ipso alode cum ecclesia, decimis et primitiis.
In Cerdania alodem qui dicitur alozos,
cum ecclesia, decimis et primitiis, alodem de Bar.
Et in eadem Cerdania, alodes de Arreguall, et de
Nassobell et de Monteliano, et de Bar, et Adoll. Et
in Labertells alodem cum molendinis, et alodem
de Villa-vetere cum ipsis ecclesiis, et alodem de
Evall, et de Bellich, et de Masolio et de sancta
Eulalia, et de Engils, et de Ger, et de Palaciol,
et de Villa-Lobs, et de Oligua, et de Anama, et de
Salciep, et de Equaleges, et de Ur, et de Centaflorida,
et de Angastuna, et de Estavar, et de Salagosa
de Sed, et de Palaciolo, et de Valfamelica,
et de Ezer, et de Esna, et de Psanezas et de Saltegual,
et de Miella, et de Ventolano, et de Closellos,
et de Obzello et de Campancionos, Macana et de
Meramors, et de Urriols, et de Cols cum pasturas,
et Armonedum jamdictum cum ipsos boscos, et
calino, et ipsas pasturas, et ecclesiam Sancti Romani
cum terminibus, et alodes de pujo Malello,
qui ibidem est, et Gomses, et Scurrigeres, et in
eadem Cerdania in pluribus locis, casas, curtes,
cum vineis et terris. Et in comitatu Urgellitanensi
alodem qui dicitur Exeduli cum ecclesia Sancti
Michaelis. Et in castro Cardona alodem quem dicunt
Pradis, et caeteris aliis; et alodes de Scorbario
cum ecclesiis et suis terminibus, et alodes de Cordinello
cum ecclesia Sancti Cucuphatis cum suis
terminibus, et alodes de Lagno, et Castrobono in
eodem comitatu alias terras et vineas. In valle
Confluenti alodem, qui dicitur Evol, cum ipsa salices
et pasturas. Et in eadem valle in multis locis
vineas, et alodem de Sodames, et alodes de Wincedo,
et de Macanos, et alodem de Sagamano cum
ecclesia Sancti Clementis cum suis alodibus, et in
Soliano alodem, et in Corneliano terras et vineas;
et in Arriano casas, terras et vineas, et alodem de
Monsedo, et Vitamarias, et alodem de Fenestredo.
In loco qui dicitur Bulla, terras et vineas, et
casas, cum decimis et primitiis. In Vintolano | null | f9f4711e-eb94-44c9-b3f9-f53daee838ed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
terras
et vineas. In campajonos casas, terras et vineas - et
in Rippas terras, casas et vineas. In Macana casas,
vineas, terras. Et in comitatu Rossolionensi alodem
de Tason, et Amasos de Petra-calce. Et in valle
Speri alodem de Etaloris et alodem de Hermis. In
comitatu Paloriensi alodes qui sunt in Basturcius
cum ecclesiis, vel suis alodibus. In comitatu Bisuldunensi
alodes qui fuerunt de Corbo, et
Argilagarios, Valle-alta, Juviniano, cum casis,
vineis et terris; in locum qui dicitur Judaicas,
ecclesia S. Petri cum casas, terras et vineas,
cum decimis et primitiis, et oblationibus, et suis
terminis vel adjacentiis. Et in Vernedas casis
et terris, et alodem de Fulgosa, et de Secundella,
et in Aqualia et alodem de Bag, qui fuit de
Ramardo, et Porrarias, et alodem de-Blacarder cum
boscis, pasturis et molendinis, et alodem de Brania,
et ipsam tertiam partem de villa Palazol cum
terminis et finibus suis: et alodes de Basso et de
Viguilar et de Rivocano; et de Villalonga, et de
Pineda, et alode de Bagonos: in comitatu Gerundensi
in villa quam dicunt Celiano ipso alode, et
alode de Emulano. In comitatu Cerdaniae ipsum
alodem, quod fuit Gualdaldi vicecomitis, cum
ecclesiis superpositis, quae ibi sunt, sive in locum,
quem vocant in Valle vetere ecclesiam Sancti Martini,
et Sancti Saturnini cum finibus et terminis,
decimis et primitiis. Item in valle Asperi, villam
quam dicunt Hermas cum finibus et terminis suis
ac silvis. In Roveraso casas, cum terris et vineis,
et eremis; item in Berguitano in villa Donegua: in
comitatu Empuradense alodem de stagno salso. Et
in Petralatense alodem de Castillione, et de Valle-mala
cum terminibus. Haec igitur quaecunque diximus,
vel quaecunque non dicimus praedia acquisita
vel acquirenda ad sanctae Dei Genitricis coenobium
in valle Rivipollensis situm pertinentia, auctoritate
illi firmantur a nobis apostolica. Statuimus autem
ut, quando abbas ipsius monasterii obierit, neque
a regibus, neque a comitibus, neque a qualicunque
persona pro cupiditate, pecuniae causa, neque pro
qualibet favoris inanis gloria ibidem constituantur
abbates, sed a cunctis ibi de gentibus servis Dei secundum
Deum, et juxta Benedicti Patris regulam
eligantur abbates. Damus quoque licentiam ipsius
loci abbati ubicunque vel a qualibuscunque episcopis
suos clericos ordinandi, a qualicunque ei sede
placuerit Chrisma accipiendi, et ut a nullo episcopo,
nec ab ullo in cujus suum est monasterium episcopio,
nec ab alio possit excommunicari, vel aliqua ad
eumdem monasterium pertinens ecclesia. Statuimus
etiam ut quisquis poenitens a liminibus exclusus
Ecclesiae quandiu ibi steterit, abeat licentiam introeundi
et omne divinum officium audiendi. Concedimus
quoque abbati vel monachis, et omnibus clericis
ad monasterium pertinentibus, licentiam, nisi
voluerint spontanee vel rogati, ad synodum non
eundi. Confirmamus igitur et stabilimus amodo ut
nullus rex, nullus princeps, nullus marchio, nullus
comes, nullus judex, neque ulla magna parvaque
persona aliquam vim vel invasionem in eodem coenobio
aut in suis pertinentiis facere praesumat, pro
quo et sub divini judicii obtestatione, et anathematis
interdictione promulgantes decernimus, ut nullus
unquam nostrorum successorum pontificum neque
quis illum frangere tentet. Si quis autem, quod non
credimus, nec timens Deum, et nostrum parvipendens
privilegium, quod concedimus, verbo factove
disrumpere tentaverit, hunc quisquis ille fuerit, de
parte Dei omnipotentis, sanctique ejus apostoli Petri,
et nostra, qui ejus fungimur vice, perpetuis, nisi resipuerit,
anathematis vinculis obligamus. Si quis autem
hujus sancti coenobii adjutor existens, illum in
quo potuerit elegerit et amaverit, hic Dei omnipotentis
interventu apostolica repletus benedictione
crescere se gaudeat in virtutem de virtute: sitque
portio ejus paradisus, haereditas illius Dominus
Christus, pax et consolatio ejus, ubi semper et gaudium
et dolor nullus.
Scriptum per manum Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense
Novembris, indictione decima.
Bene valete.
VI. #Sergius IV papa confirmat fundationem monasterii S. Petri Feniliotensis, et bona ad illud spectantiu.@# (Anno 1011.)[COCQUELINES, #Bullar. ampl. collect.,@# I, 314.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei.
Si domus excellentissimae | null | 53dfee52-686c-4dca-864b-1998e294c439 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
speculationis sanctissimae
matris nostrae Ecclesiae impellimur curam
satagere, et ob studium divini cultus pro religione
sacrorum locorum promovemur praecogitare illorum
sublimitatem atque stabilitatem, ut soli Deo
servitium valeant habitantes in ea impendere; hoc
nobis decet pio labore assuescere, ut animae Christo
dicatae, quae se in diebus vitae illorum servituti
contradiderunt, perseverent, sub ejus militia imperturbatae,
nec non et illa illic maneant per auctoritatem
nostrae sedis apostolicae, auctoritate nobis
concessa, sub ejus videlicet, cujus nos fruimur vice,
fide tenus firma, quae votive a Christianis in Dei
laudibus contradita sunt. Igitur omnibus episcopis,
ducibus, comitibus, et sanctae Dei Ecclesiae
primatibus praesentibus scilicet et futuris fidelibus,
notum esse volumus quia dilectus et specialis filius
noster Bernardus comes gloriosus suggessit apostolatui
nostro quod in comitatu Feniolensi vellet secundum
institutionem canonicae auctoritatis monasterium
construere in quodam venerabili loco,
qui est consecratus in honore sancti Petri apostoli,
deprecans ut idem monasterium nostrae apostolicae
praeceptionis muniremus privilegio. Cujus petitionem
salubrius ob amorem Dei adimplere studentes
decernimus per hujus nostri privilegii dignitatem,
ut omnia quae antiquitus cujuscunque generis in
eodem votive contradita sunt loco, sive praedia,
sive in decimis, sive in primitiis, sive in caeteris
redhibitionibus ecclesiasticis, perenniter persistere
jubemus ibidem mancipata alodia, vel quae praefatus
comes in eodem subrogat loco, vel quae moderno
videntur ad eumdem locum tempore pertinere, per
hanc nostri privilegii auctoritatem in praenominato
subrogamus loco; quorum nomina sunt haec: ecclesiam
Sanctae Mariae de Valle, et ecclesiam Sancti
Andreae. et ecclesiam Sancti Martini de villa Prinianas,
et ecclesiam Sancti Jacobi cum decimis et
primitiis, et alodiis, et redhibitionibus illarum,
hactenus et alodium de villa Archanis cum terminis,
et finibus suis, nempe et alodium quod Wadallus
de eodem loco abbas in villa S. Felicis acquisivit
sive per parentes, sive per qualemcunque
vocem: similiter et alodium de villa Regulella, et
quod Pontius frater jam dicti abbatis ibidem votive
subrogavit. Haec omnia praedia supra nominata a
fidelibus ibi collata, vel quae deinceps fuerint acquisita
cum eodem monasterio sub sanctae Romanae
Ecclesiae et nostrae sedis apostolicae recipimus
munimine, hoc statuentes ut deinceps nulla
unquam subrogata persona praefatam ecclesiam atque
monasterium cum suis omnibus supra taxatis
sub jure alterius ecclesiae eam subjugare praesumat
neque placitos publicos, sive per homicidia, vel pro
cujuscunque culpa valeat peragere vel functionem
sive temporale servitium ex eodem monasterio exigere;
sed liceat abbati praefato, et successoribus
suis sub nostrae institutionis servitio quiete vivere,
nec licentia sit cuiquam magnae parvaeque personae
ex ejus rebus omnibusque ad eum pertinentibus
exinde auferre, sed omnia in eodem loco per nostri
privilegii auctoritatem perenniter maneant dotata.
Concedimus etiam praefato abbati et successoribus
suis chrisma de quacunque sede ejus placuerit recipi,
vel clericos eorum ordinandi. Si quis autem,
quod non optamus, nefario ausu praesumpserit haec
quae a nobis in eodem sancto loco concessa sunt, et
a nobis pro stabilitate jam dicti monasterii statuta
sunt, refragare, aut in quoquam praesumpserit
transgredi, sciat se nostri anathematis vinculo innodatum,
et cum diabolo, et ejus atrocissimis
pompis atque Juda traditore Domini nostri Jesu
Christu aeterni incendii supplicio concremandum.
At vero qui pio intuitu observator in omnibus exstiterit,
custodiens hujus nostri privilegii statuta,
benedictionis gratiam a misericordissimo Domino
Deo nostro multipliciter consequatur et vitae aeternae
effici mereatur particeps in saecula saeculorum. Amen.
Scriptum per manum Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in
mense Novembris, indictione decima.
Bene valete.
VII. #Sergii IV papae privilegium pro monasterio Canigonensi.@# (Anno 1011.)[COCQUELIN., t. I, p. 315.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei.
Quoniam divina annuente pietate sedula mos in
nostris praedecessoribus exstitit prosperis sive adversis
omnium hominum diligentius vigilare, et in
necessitatibus subvenire, quo malum in animo resecare
possimus, bonum vero apostolicis benedictionibus
corroborare: quapropter nos, qui eorum
gestamus infulam, illorum utique volumus vestigia
sequi, ut omnes videlicet homines sub nostris temporibus
a Deo constituti gaudeant, et Deo auxiliante
perenniter nomen tantae dignitatis decus, et commoda
ferant. Ideo quia Christo distribuente Petri
principis apostolorum vicem gestamus, hoc quod
facimus inconvulsum manere volumus, ut nulla
laicalis persona seu episcoporum vel clericorum
nostris obstet praeceptis aut contradicat, ne in
multis maledictionibus incurrat. Igitur quia postulastis
a nobis, Guifrede | null | 8b586102-4db8-4aca-a7a6-3c07fadd363f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dilecte comes, quatenus
ecclesiam sancti Martini tibi concederemus, ut pro
tuorum peccatorum, sive tuorum parentum remissione
in ea monasterium faceres, et de tuis siquidem
praediis illi sanctae Ecclesiae concederes; haec,
charissime fili petitio nobis bona videtur, et annuente
summo Rege illam praefatam ecclesiam cum
omnibus pertinentiis tibi concedimus, et apostolica
auctoritate confirmamus, et eam in perpetuam inconvulsam
manere sancimus. Concedimus etiam
praelibatae ecclesiae ut nunquam obnoxia sit servituti
alterius, semper sit libera et apostolicis privilegiis
exaltata, per se in aevum maneat sublimata.
Quas autem possessiones aut praedia seu
confinia cum suis omnibus pertinentiis rebusque
cunctis usque huc acquisitis, vel quas in perpetuum
acquisierit, id est praedia, villas scilicet, ecclesias,
cum illarum pertinentiis, parochias, fundos, casas
casales, costales, terras cultas vel incultas, campos,
silvas, vineas, prata, pecorum pascua, areas, torcularia,
aquas, aquarum ductus, vias molendinas,
molendinarios cum suis caputaquis, et piscatoriis,
cum salinis, et clibanis piceis, omnia acquisita,
vel acquirenda Sancti Martini coenobio in valle
Confluenti in monte Canigonensi in pace tenere, et
possidere sine alicujus inquietudinis damno decrevimus.
Statuimus autem ut, quando abbas ipsius
monasterii obierit, neque a regibus, neque a comitibus,
neque a qualicunque persona cupiditatis pecuniae
causa, neque pro qualicunque favoris inanis
gloria ibidem constituantur abbates; sed a cunctis
ibidem degentibus servis Dei secundum Deum juxta
Benedicti Patris regulam eligantur abbates. Confirmamus
ergo, et stabilimus amodo ut nullus
rex, nullus princeps, nullus marchio, nullus comes,
nullus judex, nullus episcopus, nullus abbas aliquam
vim vel invasionem ac subjugationem in eodem
coenobio aut in suis omnibus pertinentiis facere
praesumat. Pro quo sub divini judicii obtestatione,
et anathematis interdictione promulgantes decernimus
ut nulla unquam magna parvaque persona ullo
ingenio, cujuscunque sit ordinis, hujus nostri apostolici
privilegii ausus sit frangere. Si quis autem,
quod non credimus, parvipendens privilegium nostrum
disrumpere tentaverit, de parte Dei omnipotentis,
sanctique ejus apostoli Petri, et nostra,
qui ejus fungimur vicem, perpetuis, nisi resipuerit,
anathematis vinculis obligamus. Si quis autem sancti
coenobi hujus adjutor existens, illum in quo
potuerit elegerit, ditaverit et amaverit, hic Dei
omnipotentis interventu apostolica repletus benedictione
scandere se gaudeat in virtutem de virtute.
Scriptum per manus Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense
Novembris, indictione decima.
Bene valete.
VIII. #Sergius IV papa monasterium Arulense sub protectione sedis apostolicae recipit, et a cujuscunque personae, etiam episcopi ordinarii, jurisdictione eximit.@# (Anno 1011.)[COCQUELIN., #Bullar. ampl. Collect.@# I, 316.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
in Domino filio GAUZBERTO religioso abbati venerabilis
monasterii sanctae ac perpetuae Virginis Mariae
dominae nostrae, quod situm est in Asperiensi valle,
atque comitatu, tibi tuisque successoribus in perpetuum.
Tunc summae apostolicae dignitatis apex in hoc divini
prospectus nitore dignoscitur praefulgere, cum in
exercendis Dei laudibus sui impensius studebit laboris
exercere certamen. Ob hoc debita nos Ecclesiae
apostolicae pastoralis compulsi sollicitudinis cura,
quaeque ad stabilitatem piorum pertinere dignoscitur
locorum, ubertim promulgari, et apostolicae institutionis
censura confirmari, et cum solo apostolo Petro
legamus, omnium tam clericorum, quam laicorum
esse curam divinitus a Domino concessam, illius vicariam
sua vice praesenti saeculi dispositione, et tutare
omnia atque in omnibus prosperis seu in adversis
subvenire auctoritate apostolica. Nos ergo qui
ejus, quamvis immeriti, vicem gerimus, suffragante
Deo, monasterium praefatae perpetuae Virginis Mariae
amodo deinceps tenere, defendere, atque protegere
sub nostro jure nostroque patrocinio disposuimus, et
ut privilegii sedis apostolicae infula decoretur sub
jure et dictione, sicut diximus, sanctae nostrae cui
Deo auctore deservimus, Ecclesiae, constitutam nullius
ecclesiae alterius jurisdictionibus submittatur.
Pro qua re vestris propriis desideriis obtemperare
satagimus. Postulastis enim a nobis quatenus per
nostri privilegii auctoritatem concederemus, et confirmaremus
praefato monasterio scilicet cellulas, et
praedia cum mansionibus, vel possessionibus ad eumdem
locum pertinentibus. Confirmamus etiam in
praefatum monasterium cellam scilicet Albaniani cum
ecclesias duas ibidem constitutas, ecclesiam namque
Sancti Petri, nempe et Sancti Michaelis archangeli
cum decimis et primitiis et oblationibus fidelium,
sicuti in dotibus earum scripta reperiuntur. Terminos
vero concedimus, vel confirmamus huic cellulae
sicuti in vestro | null | 85e6c35d-0184-44c8-9aea-0a889f6ba23d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
regali praecepto resonat. Mansos
vero de villa Ollarias cum fundis, et possessionibus
suis, alaudem etiam de custodia cum ecclesia Sanctae
Mariae, sive ecclesiam Sancti Laurentii sibi
subjectam, cum decimis et primitiis, et oblationibus
fidelium. In Giro vero praedia ad eumdem locum pertinentia.
Imprimitus in villa Pratis, mansos, cum
fundis, agris, vinalibus, molindinariis vel caputaquis
piscatoriis, cultum vel incultum ad eumdem
locum a fidelibus antiquitus subrogatum et villare
Cumquotus cum vineis et terris, et piscatoriis simul
cum ipso alaude de Maures vel de Maniaches, vel
de Madaloth cum terris et vineis cultum vel incultum,
et Mansos de Bennato. Confirmamus etiam
pascua gregibus vestris, etiam culmen de Vesias,
sicut in praeceptis regalibus vobis constat esse concessum.
Vallem etiam Riviferrarii, quam obtinuistis
ex curia comitali, simul cum valle vetere Riviferrarii,
quam obtinuistis superiori et subteriori cum ecclesia
Sancti Martini Curtio Savini cum decimis, et primitiis,
et oblationes fidelium, cellulam sancti Petri, et ecclesiam
Sanctae Columbae, et ecclesiam Sancti Stephani
cum decimis et primitiis, et oblationes fidelium,
simul cum ipsos decimos de Frexeno, et alaudem
castelli curvi, et villam Cleranos, vel de Bonabosco,
et mansos de Beceda, vel de Arlelas, Balnea quoque,
et villare Cotaeleto, simul cum totam illam veterem
vallem ad eumdem monasterium pertinentem sicut
per praecepta regalia vel per donationes fidelium vobis
antiquitus concessum fuit, vel moderno votive
concessum est. Alaudem siquidem Palandani cum
terris et vineis, et mansis et molendinis vel caputaquis.
Et in Rivo-nigro mansos duos, cum terris et
vineis ad eorumdem mansos pertinentibus. Ecclesiam
montis Aurioli cum decimis, et primitiis et redhibitionibus,
atque oblationibus fidelium simul cum ipso
alaude de praefata villa Montis Aurioli. Praedictam vero
ecclesiam Sancti Michaelis archangeli cum decimis
et primitiis, et redhibitionibus, atque oblationibus
fidelium. Confirmamus illi terminum ex parte una
parochia Sancti Fructuosi de Castro-camelos, de
alia vero parte in termino parochiae Sancti Joannis
de villa Ulmos, de tertia denique parte termino
Sancti Martini parochiae de Laurisione, de quarta
siquidem parte in vinea communali simul cum ipso
decimo de Poncione, vel de Illiardis sorore sua.
Alaudem vero de villa Moletto, vel Molletello simul
cum ecclesia Sancti Michaelis archangeli. Per nostri
vero privilegii dignitatem damus praefatae ecclesiae
termina de una parte in valle magna Ferraria, id
est, in colle de Lebraria; de alia vero parte in termino
de parochia Sancti Petri, qui dicitur Serra,
vel de Aquabula; de tertia quoque parte in termino
de Civennago, de quarta siquidem parte in parochia
Sancti Saturnini. Quantum infra istis terminibus
fundatum esse videtur, tam cultum quam incultum,
et praenominatis possessionibus decimas, et primitias
cum oblationibus fidelium his praelibatis parochiis
ad possidendum perenniter contradimus. Praecipimus
etiam auctoritate apostolica, ut nullus episcopus,
omnisque generis persona infra jam dicta
termina de his duabus praenominatis parochiis novellam
sibi ecclesiam construere praesumat, nec clericos
alios eligere ad eorum functiones peragendas
nec alias ecclesias erigendas ad ministerium audiendum,
nec ulla persona clericorum eis sacrum
ministerium exerceat his qui praedicta termina
videntur habitare, nisi tantummodo hi qui per manus
abbatis praefati coenobii fuerint subrogati in his
supra nominatis duabus parochiis. Qui aliter praesumpserit,
nostrae auctoritatis sententia excommunicationis
vinculo feriatur. Enim vero et confirmamus
in praefato monasterio alios omnes alodios, qui a
fidelibus Dei in praelibato monasterio collati reperiuntur,
scilicet villam Tordarias, cum finibus suis,
et villam Fullonicam cum ecclesia sancti Martini
cum decimis et primitiis suis, et oblationes fidelium;
nempe et villare qui vocatur Kasti cum ecclesia
Sancti Joannis cum decimis et primitiis, et finibus
suis. Plane quidem, et alaudem de villa Cassamolas,
ecclesiam quoque Sanctae Mariae, quae dicitur Pannessiares
sub tuitione domini Bernardi comitis, et
abbatis praedicti monasterii ad construendum, et ordinandum
cum dona fidelium quae ibi fuerint subrogata
sine aliqua minoratione vel deterioratione.
Stabilimus simul cum omnia ipsa quae deinceps
videtur augmentare vel juste acquirere omnia in
omnibus quidquid praefatum coenobium videatur
habere, vel deinceps acquirere sub nostrae defensione
certitudinis recipimus omnimodo: insuper censura
apostolica statuentes sub divini judicii obtestatione,
ut nullus Ecclesiae episcopus in praefato monasterio
ditionem quamlibet, aut excommunicationem praesumat
inferre, nec in eorum ecclesiis, neque in
eorum possessionibus. Jubemus insuper ut omnes
nocivae ecclesiasticae venditiones | null | 8924847a-291f-4092-b29d-315c94401997 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, vel commutationes,
quae ab abbatibus vel episcopis olim de eodem
monasterio factae sunt, ex auctoritate nostra omnino
vacuae et invalidae persistant: quia scriptum
est quia, quod semel offertur Deo auferre minime
liceat. Damus etiam potestatem monachis ipsius loci
secundum regulam Sancti Benedicti ex eorum propria
congregatione, vel unde aptum esse perspexerint,
abbatem eligendi, et synodum, nec ipsis nec
clericis eorum non custodiri chrisma unde eis placuerit
recipiendi, et clericos eorum, in quacunque
sede elegerint ordinandi et ut omnis poenitens,
quandiu ibi steterit, licentiam habeat ecclesiam introeundi,
vel quid ibidem dictum fuerit audiendi.
Haec igitur quaecunque supradiximus auctoritate illi
confirmantur a nobis apostolica. Si quis autem,
quod fieri non credimus, temerario ausu contra
hujus nostri privilegii statuta, quod concedimus
disrumpere tentaverit, nisi resipuerit, auctoritate
Dei omnipotentis et sancti Petri apostolorum principis
atque nostra, qui ejus fungimur vice, anathematis
vinculis indissolubiliter innodandum, et a
regno Dei se sentiat alienatum. Praedictum vero
monasterium nobis tributarium eligimus per singulos
annos duos bizantios. Qui autem praedictum sanctum
monasterium sanctae sedis tributarium in quo
potuerit elegerit, et nostri privilegii observator exstiterit,
pax super illum sit et misericordia benedictionis,
in omnibus rebus locupletatus gratia sciat se
adepturum gaudia sempiterna.
Scriptum per manum Benedicti notarii regionarii,
et scriniarii sanctae nostrae Romanae Ecclesiae, in
mense et indictione decima.
Bene valete.
IX. #Privilegium Sergii IV papae pro monasterio Montis Majoris.@# (Anno 1009-1012.)[ #Gall. Christ. nov.,@# I, 104.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei.
Notum omnibus fieri volumus, praecipue Amalrico
archiepiscopo, Poncionique archiepiscopo, Eldiberto,
Jocelino, Almerardo, et Frodoni episcopis, caeterisque
tam clericis quam laicis, salutem et benedictionem
apostolicam, etc. Sciatis quod Archinricus
abbas ad nostram apostolicam sedem Aubertum
monachum misit, ut nostra benedictione Stephanus
episcopus ecclesiam S. Mariae, S. Joannis et S. Petri,
ac Sancti Benedicti consecret ac benedicat. Id sciatis,
facimus in ejus consecratione talem benedictionem
et absolutionem concedimus, ut quicunque ad
eam poenitens in consecratione ipsius advenerit,
tale remedium percipiat. Ibi tertiam partem poenitentiae
illi dimittimus, et ecclesiam usque apud
caput anni ei reddimus, et pacem et capillos incidere
habeat; et si mors in capite anni evenerit, vel
infra annum, ex nostra parte absolutus permaneat,
et si desiderans per infirmitatem annualiter venire
nequiverit, et interveniente morte occubuerit, in
eam absolutio permaneat. Aldibertus vero et Rainoardus
qui hanc causam propter amorem Dei fieri
in eorum potestate adjuvando cupiunt, de poenitentia
de qua modo suspirant absoluti sint, et habeant
integram licentiam et possibilitatem in quantum
voluerint tam ipsi quam sui, augendi et crescendi
eumdem locum noviter aedificatum, et coenobium
Montis Majoris, quod juris est Romanae Ecclesiae, et
sancti Petri, et nostri, tam in honoribus ecclesiasticis,
quam in sui potestate habent, quam in caeteris
possessionibus juxta piam petitionem venerabilis
abbatis praedicti loci Archinrici, et modo et in
futuro, sicut olim Lambertus pater eorumdem militum
conveniendo scribere fecit. Quicunque vero
huic loco Corteno vel Monti Majori bene fecerit,
talem benedictionem accipiat, sicut diximus, et qui
ad hanc ecclesiam ibit, securus de omnibus inimicis
suis vadat, et qui ei aliquod impedimentum praestiterit,
sciat is excommunicatum et anathematizatum.
Si quis itaque, quod non optamus, temerario ausu,
etc.
Sergius sanctae catholicae et apostolicae Ecclesiae
praesul. Petrus episcopus, Crescentius episcopus,
Petrus episcopus, Gregorius et Stephanus episcopi.
Datum Laterani per manus Joannis sanctae Romanae
Ecclesiae diaconi cardinalis.
X. #Sergius IV papa Amalricum Aquensem archiepiscopum ob Vexatum Montis Majoris monasterium redarguit.@# (Anno 1009-1012.)[ #Gall. Christ. nov.,@# I, 63.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus
archiepiscopis, episcopis, ducibus, marchionibus
et comitibus, salutem et apostolicam benedictionem.
Nobis clamor nobilissimae comitissae Adelaidis delatus
est, et monachorum S. Petri super filios Nebelongi,
Rainaldum videlicet, Willelmum et Lanfredum,
et archiepiscopum Amalricum Aquensem,
qui fortiter devastant monasterium Montis Majoris,
quod est sub potestate sancti Petri et nostra, et
insuper villam quae nominatur Pertusus, per virtutem
illorum depraedaverunt et cremaverunt, tandiu
quousque inhabitabilis permanet. De qua causa,
monemus et rogamus auctoritate apostolorum et | null | e40067a6-2b69-4327-ae5d-e5dfc20b5da8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nostra, supra dictum Aquensem archiepiscopum, ut
ipse primus satisfaciat: deinde cum caeteris comprovincialibus
archiepiscopis, episcopis, atque fidelibus
Christianis, qui imperio Provinciae habitant,
faciat venire infantes Nevelongi, et ad congruam
emendationem illos admoneat de gravi damno,
quod injuste intulerunt monasterio B. Petri.
Si vos audierint et emendaverint, Deo gratias. Si
autem contempserint obedire vobis et apostolicis
praeceptis, excommunicamus illos, ac maledicimus
ex parte Dei et S. Mariae, et auctoritate B. apostolorum,
etc. Insuper rogo omnes vos qui Deum
curam habere videmini, ut, sicut ego excommunico,
similiter et vos faciatis, et constringantur vinculo
anathematis, qui vi saeculari vastant atque dissipant
sine voluntate abbatis et monachorum, terras
retinent, quas nos et antecessores nostri tradidimus,
et corroboravimus coenobio supra dicto.
XI. #Sergius IV papa Gratiano abbati et omnibus habitantibus in castello et civitate Corgnito praecipit ut ecclesias Peregrini et S. Michaelis Guidoni abbati Farfensi restituant.@# (Anno 1009-1012.[MABILL., #Annal. ord. S. Bened.@# IV, 206.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, GRATIANO
abbati, et omnibus habitantibus in castello
Corgnito, salutem charissimam cum benedictione
apostolica.
Nostra cura pastoralis talis est, Christo favente,
ut discordantes clericos vel laicos ad concordiam revocemus.
Ideo monemus te, praedicte Gratiane abba,
et omnino jubemus ut, secundum praeceptum regulae
Sancti Benedicti, humilies te sub Guidone abbate
monasterii Sanctae Mariae quod ponitur in
Farfa; et quidquid contra praelibatum monasterium
injuste egisti, citius emendes, et ecclesias, quas
jam dicto abbati contendis, scilicet Sancti Peregrini
et Sancti Michaelis cum omnibus suis pertinentiis,
reddas illi. Quod si facere nolueris, ab omni officio
sacerdotali maneas alienus. Similiter mandamus
omnibus praedictis hominibus, vel aliis, qui tibi
contra hanc nostram jussionem adjutorium praestare
voluerint, ut extra Ecclesiam maneant, usque
dum per satisfactionem emendaverint.
XII. #Sergius IV Ecclesiae Bambergensi privilegia tribuit.@# (Anno 1009-1012.)[ #Vide in@# BENEDICTO VIII #privilegium pro eadem Ecclesia, ad an.@# 1013.]
XIII. #Sergius IV monasterii S. Vincentii Vulturnensis possessiones et privilegia confirmat.@# (Anno 1012.)UGHELLI, #Italia sacra,@# VI, 390.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, HILARIO
venerabili abbati ex monasterio Christi martyris
Vincentii, et pro te vener. monasterio, tuisque successoribus
in perpetuum.
Cum magna nobis sollicitudine cura insistit pro
universis Dei Ecclesiis, ac piis locis vigilan. ne
aliquam necessitatis jacturam sustineat, sed magis
propria utilitate stipendia consequatur; ideo convenit
nos pastoralis tota mentis integritate eorumdem
ven. locorum maximae stabilitatis integritate
procurare, et sedule eorum utilitati subsidia illi
conferre, et Deo nostro omnipotenti id quod pro
ejus sancti nominis honore, etiam ad laudem atque
gloriam ejus divinae majestatis venerabilium nostrorum
etiam contulere locis, sitque ac optabilem
nobis, quae ad ejus locum plenissimam misericordiam
dignum hujusmodi pii operis in sidereis arcibus
conferant remunerationem. Igitur quia petistis
a nobis quatenus monasterium B. Vincentii martyris
situm supra fluvium, quod dicitur Vulturnum,
in territorio Beneventano partibus Samniae, una
cum suis pertinentiis et monasteriis, videlicet monasterium
B. Petri apostoli positum juxta fluvium
Sabbati territorio Beneventano, sed et monasterium
S. Dei genitricis Mariae in loco, qui dicitur Loco
sano. Item monasterium Salvatoris Domini nostri
Jesu Christi, quod positum est in Alife, nec non et
monasterium in honore S. Mariae aedificatum, videlicet
in territorio Marsicano loco Apinianici, porro
et monasterium S. Mauri infra comitatum Atinensem,
etiam aliud monasterium S. Dei genitricis
Mariae positum in territorio Pinnense in loco, quod
Mosano dicitur; enimvero et monasterium aliud
consecratum in honorem S. Dei genitricis Mariae
in loco, qui dicitur Duas basilicas. Item et alia
cella S. Mariae juxta fluvium Trinio, quoniam quidem,
et cella S. Sossii in Liburia, locusque Pantano
cum integro ipso Waldo pertinente ipsi monasterio
S. Vincentii, quod habet fines de prima parte via
antiqua, qui venit ad ducenta, qui decernit inter
haec, terra, seu Waldo, et alia terra, et Waldo, qui
fuit praedicti monasterii, et terra alia ipsius monasterii,
et qualiter demergit via antiqua, qui vadit
ad ipsa piscina jam dicti monasterii, | null | 9470d528-c8c5-4d26-9b0b-846ebf9a84c5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et demergit
via ipsa inter ipsas terras, et Waldo jam dicti monasterii,
et terra alia ipsius monasterii, quae dicitur
de Tortora, et terra de hominibus, qui ibi affines
sunt, et sicut incipit super ipsa piscina, et qualiter
revolvit super ipsa terra de eodem Waldo, et eadem
terra de Tortora, et vadit ad ipsum Pantano praedicti
monasterii, et perrexit per ipsum Pantanum,
et Silva, et palude usque in ipso frigido. De quarta
vero parte sine jam dicto frigido, et jam dicto
laneo etiam una cum aliis monasteriis et cellis cum
casis et casalibus, cum servis et ancillis utriusque
sexus ibidem residentibus, vel cum omnia et in
omnibus suis pertinentiis tibi, tuisque successoribus
abbatibus, qui ibidem in tempore fuerint. Concedimus
ut sub jurisdictione sanctae nostrae cui Deo
auctore deservimus Ecclesiae vobis attinendum
nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittantur.
Pro qua re piis desideriis faventes, ac nostra
auctoritate quod exposcitur, mancipamur. Et
ideo concedimus vobis vestrisque successoribus
abbatibus licentiam apostolicae sedis nostrae, ut
quamlibet Christianitatem indigentibus in praedicto
vener. monasterio, qualis episcopus vobis ad invitandum
jure volueritis habendi potestatem omnino
concedimus ad Ecclesias confirmandas, seu abbatem
consecrandum. Etiam similiter ordinationem de subdiaconibus,
et diaconibus seu presbyteris per tempora
faciendum, et ad omnem gradum ecclesiasticum
ibidem in tempore adimplendum. Protestamur etiam
nullus episcopus exinde debeat subdiaconum, diaconum,
seu presbyterum ad suum concilium provocare,
nisi sua fuerit voluntas, aut abbatem, vel
monachum nullo modo judicare, vel excommunicare.
Volumus etiam et apostolica injungimus auctoritate
vobis vestrisque successoribus abbatibus, qui ibidem
in tempore praeordinatus fuerit de qualicunque
Ecclesia sacerdos, vel clerici venerint ad habitandum,
aut in conversatione fratrum, sive monachicum
suscipiendi habitum, se contulerit, statim
recipiendi; chrisma vero et oleum sanctum a quali
episcopo vobis voluntas fuerit, impetrandi. Liceat
semper et secundum, ut diximus, sub apostolicam
nostram potestatem, et omnem cujuslibet Ecclesiae
sacerdotem in praefato ven. monasterio ditionem
quamlibet habere hanc auctoritatem, praeter sedem
apostolicam prohibemus, ita ut, nisi ab abbate monasterii
fuerit invitatus, nec missarum solemnitatem
quispiam celebrare praesumat. Statuentes apostolica
insuper censura sub divini judicii obtestationibus,
et validis atque atrocibus anathematis interdictionibus,
ut nullus unquam praesumat quispiam alius
cujuscunque dignitatis praeditus potestate, vel etiam
in eodem venerabili monasterio, vel ejus causis
incumbere, aut de rebus, et possessionibus, vel
Ecclesiis subjectis, vel quidquid de his exinde inesse
videtur quoquo modo auferre, aut alienare, nec
quamlibet malitiam, aut jacturae molestiam ibidem
sive pacis, sive barbaricis temporibus quoquomodo
inferendum praefatum perenniter, ut dictum est tam
pacis quam barbarici temporis firma stabilitate
decernimus sub jurisdictione sanctae Ecclesiae nostrae
permanen. Promulgantes nempe et hac auctoritate
B. apostolorum principis coram Deo et terribili
ejus examine pro futuro per hujus nostri apostolici
privilegii, atque constituti sancimus, atque
decernimus, ut loca quae ab abbatibus cujuslibet,
quae vobis in eodem praefato vener. monasterio S.
Vincentii mart. commutata, vel etiam concessa
sunt, nec non et alias locorum possessiones, quae a
regibus, ac ducibus, vel castaldeis, universis Christianis
in eodem sancto loco largita atque oblata
sunt, aut in posterum illic concessa fuerint, firma
stabilitate juri ipsius praefati ven. monasterii existenda
atque in perpetuum permanenda statuimus.
Nec licentia sit, ut dictum est, et ejus, vel omnibus
eidem monasterio pertinen. cuiquam magnae parvaeque
personae auferre, aut praefato juxta id, quod
subjectum eisdem ven. locis apostolicis constitutis,
atque privilegiis consistat in concurrendum permaneat.
Et liceat eosdem monachos de sua congregatione
abbatem semper eligere, liceat ipsum abbatem,
qui fuerint suos judicare monachos non solum
virile monasterium, sed etiam muliebre monasterium
sibi subjectum. Si quis autem, quod non optamus,
nefario ausu praesumpserit haec quae a nobis ad
laudem Dei pro stabilitate ven. monasterii statuta
sunt refragare, aut in quoquam transire discilium,
anathematis vinculo innodatus, et cum diabolo, et
ejus atrocissimis pompis, atque cum Juda traditore
Domini nostri Jesu Christi aeterno incendio concremandus
deputetur. At vero qui pio intuitu observaturum,
et in omnibus exstiterit custodiens
hujus nostri apostolici constitutum ad cultum Dei
respicientibus, benedictionis gratiam, vitamque
aeternam a misericordissimo Domino Deo nostro
multipliciter consequatur, et vitae aeternae particeps
effici mereatur.
Scriptum per manus Benedicti notarii regionarii | null | 6cded6bd-0c98-4e8e-a41a-69120fe827bc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
et scriniarii S. R. E. in mense Februario indict.
X. Bene val. Data V Kal. Martiii per manus Petri,
Domini gratia episcopi S. Praenestinae Ecclesiae,
et bibliothecarii sanctae apostolicae sedis, anno
Dei propitio pontificatus domini nostri Sergii sanctissimi
IV papae sedente anno 3, indict. supradicta
decima.
XIV. #Sergii IV papae privilegium pro monasterio Bellilocensi.@# (Anno 1012.)[ #Gallia Christiana,@# vet. ed., I, 756.]
In nomine Domini Salvatoris nostri Jesu Christi,
anno. . . . . propitio pontificatus domni nostri Sergii
summi pontificis universis quarti papae, in sacratissima
sede beati Petri apostoli, tertio, indictione X
mense Aprilis die XIV.
Quia mens humana semper in cogitatione posita
esse dignoscitur, et animi uniuscujusque pro diversis
causis et sollicitudinibus, huc illuc divagando discurrit,
nec valet omnia explere sermone, nec futura
tenere memoria quae geritur; idcirco notum
prudentissimis viris ingenuis, litterarum repertum
est, ut quae mente inquirimus, litteris exaremus.
Et ideo, ego Sergius divina gratia quartus sanctae
Romanae Ecclesiae pontifex, servus servorum Dei,
universae Ecclesiae populo notum esse volumus, praecipue
successoresque nostri, et cohabitatoribus sacris
Lateranensis palatii, qualiter ad nostram apostolicam
sedem lamentando venit quemdam Hugo venerabili
archiepiscopo sanctae Turonensis Ecclesiae, et
de monasterium quem Fulco a noviter construxit,
et pro animae suae remedium beati Petri apostoli
ac nobis obtulit, proclamavit et querelam suam
circa nos, ita disponere coepit dicens: « O Domine
papa, cur consecratione monasterii quem Fulco vobis
obtulit, quod infra nostri archiepiscopatus parochiam
fundatum esse dignoscitur nobis auferri
vultis? » Cum ego ab eodem Hugone archiepiscopo
talia audissem, statim ad nostram praesentiam
arcessere fecimus, episcopis cardin. presbyteris
diaconibus, subdiaconibus, et non paucis de clero
judicibus quoque Romuleis, multisque etiam viris
nobilibus, ibi coram assistentibus, quorum nomina
suis manibus inferius ascripta tenentur, et nunc
seriatim intimare studemus, videlicet: archiepiscopo
Lugdunensi Ecclesiae, Petrus episcopus Praenestinae,
Benedictus episcop. Portuensis, Joannes
qui et nomine vocatur Lavicaenensis Ecclesiae episcop.,
Gregorius episcop. Sylvae candidae, Petrus
episcop. Vipernensis Ecclesiae. Amico presbyter
cardinalis, Stephanus presbyter card., Joannes
presbyter cardinalis, Crescentius presbyter card.,
Joannes archidiaconus sanctae Romanae Ecclesiae,
Abbo diaconus, Joannes diaconus qui cognominatur
de Beno opifex. Petrus diaconus a Chana patria;
Crescentius Anpodiaconus oblacionario; Gregorius
defensorum primicerius. Petrus ex alio Petro de
pulchro dativorum judicibus. Stephanus qui vocatur
de Bernardo, Petrus de Breperato, Berardo
filius Crescentio ad puteum proba. Franco Camarlingo,
et alio Franco de Deodato, caeterisque plurimis.
Ante his omnibus praesentiam erexit se Benedictus
Portuensis episcopus, et coram dicto archiepiscopo
interpellavit, et dicere coepit: « Domine
sanctissime Pater et senior cui Deus commisit summam
potestatem et regimen totius sanctissimae Ecclesiae,
qui huic archiepiscopo vestram sanctitatem. . . .
Lamentat, et interpellat Ecclesiam et
legem et justitiam postulat, venerabilique monasterio
Fulco infra suam construxit parochiam, et vobis
obtulit. Si vobis placet ipse archiepiscopus consecrare
velit, ac nullatenus secundum statuta canonum
et Justinianae legis, consecrationem ad dominium
archiepiscopi auferri potuit. » Tunc Petrus
Dei nutu unus ex nostris datum judici pro nos, et
ad nostra vicem habere respondit: « Certe monasterium
ipsum quae Fulco aedificavit sua propria
haereditas fuit, et beati apostoli Petri Ecclesiam,
et nostri seniori potestatis et dominii, monasterium
et consecrationem perpetualiter, pro sua obtulit
anima qualiter perdere a suo dominio debeat,
ostendite? et nobis innotescite? Unum scio tantum,
quia cujus est haereditas, ipsius et consecratio. »
Igitur Hugo archiepiscopus cernens se nullum verum,
aut rectum habere, et qualiter nos eum perdere
deberemus, minime posse ostendere, mox profiteri
et dicere coepit se peccasse, errasse, et coram
omnipotentem Dominum et nostram sanctam Romanam
Ecclesiam, nimis deliquisse eo quod injuste et
absque aliqua ratione nobis exinde litigasse. Inde
vero ex manu Gregorii episcopi Silvae Candidae
recepit virgula, et per eamdem virgulam quam
manu tenebat, consona voce, devota mente, cernentibus
cunctis qui aderant, ipsum monasterium
cum consecratione, et omnibus sibi pertinentibus,
sicuti Fulco B. Petri apostoli et nobis, nostraeque
apostolicae sedis pro sua obtulit anima, nobis ita
refutavit, atque in perpetuum traditum esse affirmavit;
his | null | 1ecca0ac-3e8a-4c00-8610-5e5e719cd1e0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ita expletis publice constituit, atque in
perpetuum permanendo firmiter stabilivit . . . in
tempore amodo in antea in qualicunque persona
hominum, tam sacerdotalis, quam laicalis, qualibet
scriptura, vel privilegia, ex praedicto monasterio,
et sua consecratio, vel pertinentia a me, vel a meis
successoribus facta apparuerit, sciant omnes, quia
partim et metu esse facta. Et si, quod absit! ipsam,
ut dixi, scripturam a nobis factam apparuerit, irritam
esse volo atque damnatam: et hanc notitiam
refutationis brevis omni tempore firmam et stabilem
astipulo permanere; dehinc ante unum nostrum
coepiscopum videlicet Petrum Vipernensis Ecclesiae
illic transmisimus, et nostra vice illud monasterium
consecrari jussimus, contra quod constitutionis
nostrae edictum, quaecunque moliri temerarie
praesumpserit, anathematis maledictione teneatur,
donec resipiscens, et ad satisfaciendum praedictae
nostrae Ecclesiae, nostraeque praeceptionis
redeat. Qui vero pio hortatu observator in omnibus
exstiterit, custodiens hujus nostrae notitiae atque
refutationis brevis, benedictionis gratiam a misericordissimo
Domino Deo nostro multipliciter consequatur,
et vitae aeternae particeps effici mereatur.
Quam chartulam brevis refutationis Benedicto notario
et scriniario sedis nostrae apostolicae pro futura
memoria futuroque testimonio, et chartula
scribendam praecepimus, ac sigillo nostro sigillari
jussimus in mense et indictione suprascripta decima.
Signum, ego Sergius sanctae catholicae et apostolicae
Romanae Ecclesiae praesul. Petrus episcopus
sanctae Praenestinae Ecclesiae et Bibliothecarius sacri
palatii. Benedictus episcopus Portuensis. Gregorius
episcopus Silvae Candidae. Homo episcopus Lavicanae
Ecclesiae. Petrus episcopus sanctae Vipernensis Ecclesiae.
Petrus defensor dativus judex. Petrus dativus
judex. Petrus alius dativus judex. Richardus nobilis
vir. Stephanus de Bernardo, Franco Deodato
cubiculario dominico, Berardo filio, Crescentio ad
puteum proba. Joannes archidiaconus sanctae Ecclesiae
Romanae Abbo diaconus sanctae Romanae Ecclesiae.
Joannes diaconus Sanctae Romanae Ecclesiae.
Petrus diaconus. Crescentius subdiaconus. Benedictus
diaconus. Amico cardinalis. Stephanus, Joannes,
Crescentius, cardinales Sanctae Romanae Ecclesiae;
Joannes prior subdiaconorum; Ramerius diaconus.
Ego Benedictus scriniario S. Romanae Ecclesiae scriptor
hujus notitiae refutationis brevis post omnium
supradictorum subscriptiones factas, complevi et absolvi.
XV. #Sergii IV papae privilegium pro monasterio Bellilocensi.@# (Anno 1012.)[ #Gallia Christiana,@# vet. edit., tom. IV, p. 150.]
SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus
fidelibus sanctae Dei Ecclesiae episcopis.
Notum esse volumus vobis quia quidam comes nomine
Fulco construxit quoddam monasterium in
suo proprio alodo, quod et S. Petro apostolorum
principi tradidit, ac nostrae donationi, successorumque
nostrorum in perpetuo jure submisit: quem locum
ego per memetipsum sacrare non valens, quemdam
nostrum suffraganeum episcopum illuc direxi,
ut ipsum monasterium vice S. Petri ac nostra sacraret
ac benediceret. Audivimus autem eidem loco
multos habere invidos, quapropter benedictione expleta,
si fuerit aliquis homo qui hujus loci servientibus,
aut ad ipsum locum attinentibus, aliquam calumniam
aut molestiam inferre voluerit, aut aliquis
episcopus aut archiepiscopus, qui eos excommunicare
vel maledicere voluerit, ipsi sint ex auctoritate
Patris, et Filii, et Spiritus sancti, et S. Petri apostolorum
principis cui a Christo collata est potestas
ligandi atque solvendi, omniumque sanctorum, et
ex nostra auctoritate, omniumque episcoporum atque
archiepiscoporum sanctae Romanae Ecclesiae, excommunicati
atque anathematizati, sive maledicti, etc.
Locus vero ille et omnes hujus loci servientes, nec
non et adjutores ejus, sive amici ei ex eadem auctoritate
superius dicta, sint absoluti et benedicti, nullamque
timeant unquam excommunicationem atque
maledictionem ab illo episcopo, neque archiepiscopo,
qui vivere possit super terram.
XVI. #Sergius IV Michaelis archiepiscopi Salernitani jura metropolitana confirmat.@# (Anno 1012.)[UGHELLI, #Italia sacra,@# VII, 377.]
SERGIUS, servus servorum Dei, dilectissimo nobis
fratri meritoque honorabili MICHAELI, Salernitanae
sedis archiepiscopo.
Quia vestri accepti beneficii memores esse debemus,
et reverentiam fraternitatis vestrae erga nos et
sanctam Romanam Ecclesiam praecipue exuberasse
cognovimus, ideo merito ac jure recompensatione
charitatis vestrae rependere vobis statuimus, quatenus
liqueat omnibus Christi fidelibus, immenso
honore honorandum fore, qui vicarium B. Petri
apostolorum principis diligenter honoraverit; consensu
ac voluntate nostrorum fratrum concedimus
et confirmamus te Michaelem confratrem nostrum
in ordine archiep. sicuti quondam Amato, cui primitus
vestrae sedis archiepiscopatus Salernitanae a
nostris antecessoribus datus fuit, ita vos nostra auctorit.
quietus valeas possidere ac vigilantius custodire;
tali namque | null | f91c4486-8486-471f-80b8-2d2fa088776b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ordine, ut fati sumus, id fieri
decrevimus ut tu et successores tui in perpetuum habeatis
licentiam et potestatem ordinandi consecrandique
episcopos in his subjectis vobis locis hoc est
Pestanae cum parochiis et adjacentiis super episcopatum
Consanum cum parochiis et adjacentiis
suis, necnon et episcopatum Acheruntinum, simul
etiam et episcopatum Bisinianensem, et episcopatum
Maluttanensem, atque episcopatum Cusentiae
cum omnibus parochiis et adjacentibus eorum, sicuti
in vestro anteriori usu pallii continetur, ut in
ecclesia sanctae Dei Genitricis Mariae et beati Matthei
apostoli et evangelistae cujus sacratissimum
corpus possidetis atque vobis vestrisque successoribus
concessum est. Post discessum siquidem tuum
successores tui perveniant ad apostolicam sedem,
ut usum pallii consecrationemque decretaliter suscipiant;
et si successores nostri consecrare noluerint,
licentia sit vestrae sanctae Ecclesiae ab episcopis vestris
suffraganeis consecrari, et non habeant potestatem
successores nostri in cunctis vestris episcopatibus,
quos vobis subjecerunt deinceps in perpetuum
aliquem episcopum consecrare, quod jam
vobis concessum est. Quicunque autem hanc nostrae
concessionem praeceptionis violare praesumpserit,
perpetuo anathematis vinculo religetur, et haec
nostra concessio stabilis et firma in perpetuum maneat.
Scriptum per manus Joannis scriniarii S. Rom.
Ecclesiae in mense Junio, ind. X. Dat. XV Kal. Julii
per manum Gregorii episcopi et bibliothecarii S.
sedis apostolicae, anno, Deo propitio, pontificatus
D. Sergii IV papae in sacratissima sede beati Petri
apostolica III, indict. X, mense Junio, die sexta decima. | null | ff901d95-1136-4e56-b70e-73f986df43bd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
I. #Epigramma Gerberti episcopi Ravennae, post pontificis Romanï, quod sic se habet inscriptum ad imaginem Boetii.@# [Baron. #Annal. eccles.@# tom. VII, Append. pag. 5.]
Roma potens dum jura suo declarat in orbe,
Tu Pater et patriae lumen, Severine Boeti
Consulis officio rerum disponis habenas,
Infundis lumen studiis, et cedere nescis.
Graecorum ingeniis; sed mens divina coerce.
Imperium mundi; gladio bacchante Gothorum,
Libertas Romana perit: tu consul et exsul,
Insignes titulos praeclara morte relinquis.
Nunc decus imperii summas qui praegravat artes,
Tertius Otto sua dignum te judicat aula,
Aeternumque tui statuit monumenta laboris,
Et bene promeritum meritis exornat honestis.
II. #Epitaphium regis Francorum Lotharii.@# [Apud Duchesn. #Script. rer. Franc.,@# tom. II, inter epist. Gerberti.]
Cujus ad obsequium coiere duces, bonus omnis
Quem coluit, sate Caesaribus, monumenta doloris
Caesar Lothari praetendis luce secunda,
Terrifici Martis quod eras conspectus in astro.
III. #Epitaphium ducis Friderici.@# [Ibid.
Francorum placito nomen tulit hic Friderici:
Quem proavi fudere duces a sanguine regum,
Officio meritisque parem sopor ultimus hausit.
Mercurii cum celsa domus tibi, Phoebe, pateret.
IV. #Epitaphium Adalberti Scholastici.@# [Ibid.]
Edite nobilibus studium rationis adepte,
Dicit Adalbertum te Belgica flore juventae,
Stare diu non passa, tulit fortuna recursus,
Bis senas Februi cum produxisset Apollo.
V. #Epitaphium Ottonis imperatoris.@# [Ibid.]
Cujus ad imperium tremuere duces, tulit hostis
Quem dominum populique suum novere parentem,
Otto decus divum, Caesar charissime, nobis,
mmeritis rapuit te lux septena decembris.
I. #Epigramma Gerberti episcopi Ravennae, post pontificis Romanï, quod sic se habet inscriptum ad imaginem Boetii.@# [Baron. #Annal. eccles.@# tom. VII, Append. pag. 5.]
Roma potens dum jura suo declarat in orbe,
Tu Pater et patriae lumen, Severine Boeti
Consulis officio rerum disponis habenas,
Infundis lumen studiis, et cedere nescis.
Graecorum ingeniis; sed mens divina coerce.
Imperium mundi; gladio bacchante Gothorum,
Libertas Romana perit: tu consul et exsul,
Insignes titulos praeclara morte relinquis.
Nunc decus imperii summas qui praegravat artes,
Tertius Otto sua dignum te judicat aula,
Aeternumque tui statuit monumenta laboris,
Et bene promeritum meritis exornat honestis.
II. #Epitaphium regis Francorum Lotharii.@# [Apud Duchesn. #Script. rer. Franc.,@# tom. II, inter epist. Gerberti.]
Cujus ad obsequium coiere duces, bonus omnis
Quem coluit, sate Caesaribus, monumenta doloris
Caesar Lothari praetendis luce secunda,
Terrifici Martis quod eras conspectus in astro.
III. #Epitaphium ducis Friderici.@# [Ibid.
Francorum placito nomen tulit hic Friderici:
Quem proavi fudere duces a sanguine regum,
Officio meritisque parem sopor ultimus hausit.
Mercurii cum celsa domus tibi, Phoebe, pateret.
IV. #Epitaphium Adalberti Scholastici.@# [Ibid.]
Edite nobilibus studium rationis adepte,
Dicit Adalbertum te Belgica flore juventae,
Stare diu non passa, tulit fortuna recursus,
Bis senas Februi cum produxisset Apollo.
V. #Epitaphium Ottonis imperatoris.@# [Ibid.]
Cujus ad imperium tremuere duces, tulit hostis
Quem dominum populique suum novere parentem,
Otto decus divum, Caesar charissime, nobis,
mmeritis rapuit te lux septena decembris.
| null | 86b183f7-ab68-4fc1-a8f4-cd2269ef1712 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
GENUINA.
I. #Sylvester II monasterium S. Lamberti Seonense, petentibus fundatore Aribone comite et Ottone III imperatore, confirmat juribusque ornat, ea lege ut singulis annis denarii@# XII #sedi Romanae solvantur a monachis.@# (Anno 999.)[ #Monumenta Boica,@# Monachii 1763, 4º, tom. II, pag. 123.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei.
Si loca vel monasteria religiosis personis ac Deo
devotis constructa nostra pontificali auctoritate corroborare
et sublimare conamur, hoc procul dubie
ad utriusque beatitudinis praemium nobis profuturum
fore credimus. Quapropter noverit omnium
sanctae Dei Ecclesiae fidelium tam praesentium quam
futurorum industria, qualiter Aribo comes, pro
animae suae remedio suorumque parentum, in quodam
suae proprietatis loco olim Burgili vocato, sed
modo ab incolis Seuva Cella sancti Landperti martyris
dicto, monasterium in honorem ejusdem sancti
martyris Landperti amplifico benignitatis conamine
construxit, ad augmentandum suae salutis praemium
et ex auctoritate sancti Petri principis apostolorum
libertatis arbitrio corroboratum fieri postulavit. Igitur
ex hac re gloriosissimi imperatoris Augusti Ottonis
tertii piis interventionibus nostra apostolica
auctoritas persuasa, praefato sancti martyris Landperti
monasterio per hujus privilegii seriem liberum
habere concessit arbitrium, ac ut monachis Deo
inibi servientibus liceat secundum regulare beati
Benedicti abbatis decretum eligere sibi abbatem. Insuper
etiam placuit auctoritati nostrae concedere,
ut praelibatus conservator monasterii advocatione
utatur quandiu superstes est; sed post ipsius decessum
potenter eligat sibi abbas cum fratribus advocatum
quemcunque utiliorem comprobaverint; et
ut absque omnijuga contradictione cujuscunque personae
cuncta loca urbana vel rustica, diversa praedia,
culta vel inculta, cum omnibus eorum appendiciis
quae ab aliquibus Christianis concessa sunt vel
concedentur, cum omni securitate quietus possideat,
atque disponat, et post eum universi successores
sui abbates in perpetuum. Qua ratione ipsum
saepe praelibatum monasterium per defensionem
sanctae Romanae Ecclesiae liberalitate nostri privilegii
confirmamus, ut neque nos, neque ulli nostrorum
successorum pontificum, seu quilibet imperator aut
rex, vendendi sive praestandi in beneficium vel tradendi
habeat potestatem; et nullus dux, archiepiscopus,
episcopus, comes, sive aliqua persona audeat
inquietare, vel molestare, sive de rebus suis aliquid
sine voluntate abbatis sibi usurpare. Et pro respectu
testimonioque concessae libertatis, sub honore XII
apostolorum XII denarii ad limina apostolorum Petri
et Pauli omni anno deferantur. Et si omni anno
praesentari impossibile fuerit, infra spatium annorum
XII persolvantur. Et pro vivo Romano pontifice
ad missam amodo omni die una collecta fiat. Similiter
et pro defunctis. Si quis autem temerario ausu,
quod fieri non credimus, contra hujus nostrae apostolicae
confirmationis seriem venire aut agere tentaverit,
sciat se domini nostri apostolorum principis
Petri anathematis vinculo innodatum, et cum
diabolo et ejus atrocissimis pompis, atque cum
Juda traditore Domini et Salvatoris Jesu Christi in
aeternum ignem concremandum; simul et in voraginem
tartaream demissus cum impiis deficiat. Admodum
notum sit omnibus Christi fidelibus, quod si
hoc praeceptum meum non potuerit ista stabilitate,
quod absit, aeternaliter permanere; mox absque
universorum contradictione rectorum ista abbatia
sub praefatae ingenuitatis honore, redeat liberaliter
in proprietatem proximo haeredi de praedicti comitis
Aribonis genere. Ea lege ut nec ipse proprie
utatur, sed fidelis sit conservator donec iterum clementer
habeatur sicut aliae liberales abbatiae regali
tuitione providendae. Qui vero custos et observator
hujus nostri privilegii exstiterit, benedictionis
gratiam et vitam aeternam a Domino consequatur.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii
S. R. E.
Data XIV Kal. Maii, anno Dominicae incarnationis
999, indictione XII.
II. #Silvester II papa monasterii Fuldensis privilegia, petente Erkanbaldo abbate, confirmat.@# (Anno 999, 31 Decemb.)[Dronke, #Cod. diplom. Fuld.,@# pag. 341.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo
filio ERKANBALDO venerabili abbati sacri
monasterii Salvatoris nostri Jesu Christi cunctisque
tuis successoribus abbatibus ejusdem coenobii in
perpetuum
Pontificii nostri cura nos urget sanctarum omnium
Dei Ecclesiarum utilitatibus favere ac, secundum
quod unaquaeque in proprio statu mansura sit, congruum
eis impertire suffragium. Quocirca, dilectissime
fili, omnia quae a praedecessoribus nostris jure
ac rationabiliter tui postulavere praecessores, tibi
tuisque successoribus perpetuo confirmamus. Monasterium
ergo Fuldense, quod sanctissimus Christi
martyr Bonifacius primitus construxit, et regum ac
principum donariis propriisque facultatibus magnifice
ditavit, cum omnibus cellis, ecclesiis, curtibus,
cunctisque ad se pertinentibus tibi nostri privilegii
praeceptione concedimus et confirmamus, | null | d5ea45e9-90a3-45ed-bae4-d01f30fce6a1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut nullus
inde futurus abbas consecrationem unquam praesumat
accipere nisi ab hac sede apostolica. Inter
omnia Germaniae coenobia primum ordinem sedendi
sive judicandi et concilium habendi tibi tuisque successoribus
attribuimus. Nulli episcoporum, archiepiscoporum,
patriarcharum temere, nisi a vobis accepta
licentia, super altare vestri patrocinii missarum
solemnia celebrare liceat. Nullius persona principis
neque totum neque partem de rebus monasterii
alicui mortalium subdere vel sub beneficii nomine
dare praesumat, sed soli Romanae sedi specialiter
Fuldensis ecclesia semper libera securaque deserviat.
Si, quod absit, aliquis abbas de vestro monasterio
aliquo crimine infamis fuerit, constituimus ac
praecipimus ut pulsationis judicium non sentiat,
donec a nostra apostolica sede audiatur et examinetur.
Liceat etiam tibi, charissime fili, tuisque
successoribus abbatibus ejusdem monasterii episcoporum
more apostolicam sedem ad defensionem tui
tuaeque Ecclesiae appellare ac contra omnes aemulos
vestros Romanae majestatis scuto vos defensare.
Decernimus hoc quoque deliberantes ut congruis
temporibus nostrae sollicitudini intimetur qualiter
religio monastica regulari habitu dirigatur et concordia
fratrum ecclesiastico studio custodiatur, ne
forte, quod absit, sub hujus privilegii obtentu animus
gressusque rectitudinis vestrae a norma justitiae
retorqueatur. Interdicimus, et hoc secundum decretum
Zachariae antecessoris nostri, ne ulla femina
idem monasterium ingrediatur. Sed et hoc summopere
praecipimus et commonemus ut nullus de reditibus
et fundis vel decimis caeterisque fidelium oblationibus
a sancto Bonifacio martyre multisque aliis
principibus Deo ibidem oblatis aliquid praeter legitima
ministerialium beneficia auferat vel cuiquam
praestet, sed sicut beatus ille patronus vester constituit,
omnia sint rata et ordinata, tam ea quae ad
hospitale pauperum et portam hospitum quam quae
ad necessitates fratrum pertinere videntur. Super
haec omnia constituimus per hujus decreti paginam,
quam auctoritate principis apostolorum confirmamus,
ut si quis hanc privilegii nostri chartam temerare
audeat, anathema sit et iram Dei omnipotentis
incurrens a coetu sanctorum excommunicetur,
et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis
indulta perpetualiter inviolata permaneat.
Scriptum per manus Antonii notarii et scriniarii
sanctae Romanae Ecclesiae. Bene valete.
Datum II Kal. Januar. per manum Joannis episcopi
sanctae Albanensis Ecclesiae et bibliothecarii
sanctae apostolicae sedis, anno, Deo propitio, pontificatus
domni Silvestri junioris papae primo, imperante
domno Ottone IIIº pacifico, imperii ejus anno IIIº,
indictione XIII.
III. #Silvester II papa Arnulfo Remensi, « quibusdam excessibus pontificali honore privato, quia ejus abdicatio Romano assensu caruerit, » concedit ut, recepto baculo et annulo, archiepiscopali officio fungatur et omnibus insignibus solito more perfruatur.--Ecclesiae Remensis privilegia confirmat.@# (Anno 999.)[Duchesne, #Hist. Franc. script.,@# II, 843.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto
in Christo filio ARNULFO sanctae Remensis Ecclesiae
archiepiscopo.
Apostolici culminis est non solum peccantibus
consulere, verum etiam lapsos erigere, et propriis
privatos gradibus reparatae dignitatis insignibus informare;
ut et Petro solvendi libera sit potestas, et
Romanae gloriae ubique fulgeat dignitas. Quapropter
tibi Arnulfo Remensi archiepiscopo quibusdam excessibus
pontificali honore privato subvenire dignum
duximus, ut quia tua abdicatio Romano assensu caruit,
Romanae pietatis munere credaris posse reparari.
Est enim Petro ea summa facultas, ad quam
nulla mortalium aequiparari valeat felicitas. Concedimus
ergo per hujus privilegii nostri statuta, tibi
baculo et annulo redditis, archiepiscopali officio
fungi, et omnibus insignibus quaecunque ad sanctae
metropolim Remensis ecclesiae pertinent, solito more
perfrui. Pallio solemnitatibus statutis utaris, benedictionem
regum Francorum et tibi subjectorum
episcoporum obtineas, et omne magisterium quod tui
antecessores habuisse visi sunt, nostra auctoritate
apostolica geras. Praecipimus etiam ut nullus mortalium
in synodo, aut in quacunque parte abdicationis
tuae crimen tibi quoquo modo opponere praesumat,
vel hac occasione in improperii contra te verba
exardescat; sed nostra te ubique auctoritas muniat,
etiamsi conscientiae reatus accurrat. Confirmamus
insuper tibi et concedimus archiepiscopatum Remensem
in integrum, cum omnibus episcopatibus
sibi subjectis, seu cum omnibus monasteriis, plebibus,
titulis et capellis, atque cortibus, castellis,
villis, casalibus, et cum omnibus rebus ad Ecclesiam
Remensem pertinentibus, salvo et inviolabili
testamento beati Remigii Francorum apostoli. Statuentes
apostolica censura sub divini judicii obtestatione,
et anathematis interdictione, ut nulli unquam
nostrorum successorum pontificum, vel aliae
quaelibet magnae parvaeque personae hoc nostrum privilegium
infringere liceat. Si quis vero, quod absit,
hoc Romanum decretum violare tentaverit, anathema
sit.
IV. #Silvestri II papae epistola de electione Theotardi in | null | 5a24cbe6-e0ec-4db1-878c-cc610d0de7e6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
episcopum Aniciensem.@# (Anno 999.)[Mansi #Concil.,@# tom. XIX, col. 244.]
SILVESTER, servus servorum Dei, dilectissimo in
Domino filio THEOTARDO, sanctae Vallavensis Ecclesiae
episcopo.
Quoties quaestiones ex adverso oriuntur, oportet
ut synodali concilio finis quaeratur, et secundum synodalem
definitionem, quod statutum fuerit impleatur.
Quocirca, quia constat ex generali synodo habita
Romae, Stephanum tuae Ecclesiae invasorem
a praedecessore nostro Gregorio V jure damnatum,
et ab omni sacerdotali officio depositum, quod Guidone
vivente episcopo avunculo et praedecessore suo
sit electus, sine cleri et populi voluntate, et a quibusdam
tantum episcopis in episcopum post ejus mortem
sit ordinatus, et quia in ea synodo clericis in
Vallavensi ecclesia Deo famulantibus, licentia alium
eligendi episcopum prius concessa, decretum est ut
eorum electus a Romano pontifice in episcopum ordinaretur,
et cum te ab eisdem electum didicerimus,
ideo eorum electioni favente auctoritate apostolica,
te in episcopum ordinamus, atque pastorali sollicitudine
te, frater charissime, hortamur ut solerti
cura gregem tibi commissum custodias, temetipsum
sic in bonis operibus disponas, etc., ut si quis episcopus
te vel tuum locum ausu temerario excommunicare
praesumpserit aut anathematis vinculo irretire
tentaverit, nostro fretus munimine ipsam excommunicationem
parvipendas.
V. #Silvester II PP. sacram coronam Stephano Hungarorum duci mittit, quem regio quoque nomine cohonestat; variisque concessis privilegiis, Strigoniensem ecclesiam regni metropolim instituit@# . (Anno 1000.)[Cocquelines, #Bullarum Rom. pont. ampl. Collect., I,@# 399.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, STEPHANO
duci Hungariorum salutem et apostolicam
benedictionem.
Legati nobilitatis tuae, in primis vero charissimus
confrater noster Astricus venerabilis Colocensis
episcopus, tanto majori cor nostrum laetitia affecerunt,
ac minori officium suum labore confecerunt,
quanto divinitus praemoniti cupidissimo animo illorum
adventum de ignota nobis gente praestolabantur.
Felix legatio, quae coelesti praeventa nuntio,
atque angelico pertractata ministerio, prius Dei
conclusa est decreto quam a nobis audita fuisset.
Vere #non volentis, neque currentis, sed,@# secundum
Apostolum, #miserentis est Dei (Rom. IX, 16)
@#: qui,
teste Daniele, #mutat tempora et aetates: transfert
regna atque constituit; revelat profunda, et abscondita,
et novit in tenebris constituta (Dan. II, 21, 22)
@#, quia
lux cum eo est, #quae,@# sicut docet Joannes, #illuminat
omnem hominem venientem in hunc mundum (Joan.
I, 9)
@#. Primum ergo gratias agimus Deo Patri et Domino
nostro Jesu Christo, qui temporibus nostris
invenit sibi David filium Geysae, hominem secundum
cor suum, et luce irradiatum coelesti suscitavit
illum pascere Israel populum suum, electam gentem
Ungarorum. Deinde laudamus pietatem sublimitatis
tuae in Deum et reverentiam erga sedem
apostolicam, cui, divina patiente misericordia, nullo
meritorum nostrorum suffragio praesidemus. Tunc
vero largitatem liberalitatis, qua B. Petro apostolorum
principi regnum, ac gentem cujus dux es,
cunctaque tua ac teipsum per eosdem legatos et
litteras perpetuum obtulisse digno praeconio commendamus.
Hoc enim facto egregio aperte testatus
es, et revera talem te merito esse demonstrasti,
qualem ut nos te declarare dignaremur studiose
expetivisti. Sed parcimus. Neque enim necesse est,
ut quem tot ac talia praeclara pro Christo gesta
facinora voce publica clamant, quemque Deus ipse
commendat, amplius commendemus. Quare, gloriose
fili, cuncta a nobis et sede apostolica postulata,
diadema nomenque regium, Strigoniensem
metropolim et reliquos episcopatus, omnipotentis
Dei ac beatorum Petri et Pauli apostolorum, ejus
auctoritate praemonente, atque ita jubente eodem
omnipotente Deo, cum apostolica et nostra benedictione,
libenter concessimus, concedimus et impertimur.
Regnum quoque a munificentia tua S.
Petro oblatum, teque una ac gentem, et nationem
Ungaricam praesentem et futuram, sub protectionem
S. Romanae Ecclesiae acceptantes, prudentiae
tuae, haeredibus ac legitimis successoribus tuis, habendum,
tenendum, regendum, gubernandum ac
possidendum reddimus et conferimus. Qui quidem
haeredes ac successores tui quicunque, posteaquam
per optimates legitime electi fuerint, teneantur similiter
nobis, et successoribus nostris per se, vel per
legatos, debitam obedientiam ac reverentiam exhibere,
seque sanctae Romanae Ecclesiae, quae subjectos
non habet ut servos, sed ut filios suscipit universos,
subditos esse ostendere, atque in catholica
fide, | null | b9abbe4e-47e3-4dc6-856f-d7168047cbbd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Christique Domini ac Salvatoris nostri religione
firmiter perseverare, eamdemque promovere. Et
quia nobilitas tua apostolorum gloriam aemulando,
apostolicum munus Christum praedicando, ejusque
fidem propagando gerere non est dedignata, nostrasque,
et sacerdotii vices, supplere studuit, atque
apostolorum principem prae caeteris singulariter honorare;
idcirco et nos singulari insuper privilegio
excellentiam tuam tuorumque meritorum intuitu
haeredes, ac successores tuos legitimos, qui, sicut
dictum est, electi atque a sede apostolica approbati
fuerint, nunc et perpetuis futuris temporibus condecorare
cupientes, ut postquam tu, et illi corona
quam mittimus, rite juxta formulam legatis tuis traditam
coronatus, vel coronati, exstiteritis, crucem
ante se, apostolatus insigne, gestare facere possis
et valeas, atque illi possint valeantque; et secundum
quod divina gratia te et illos docuerit Ecclesias,
regni tui praesentes et futuras nostra ac successorum
nostrorum vice disponere atque ordinare
apostolica auctoritate similiter concessimus, volumus
et rogamus, sicut in aliis litteris, quas in communi
ad te, optimatesque regni, et cunctum fidelem
populum per nuntium nostrum, quem ad te dirigimus,
deferendis plenius haec omnia explicata continentur.
Oramus omnipotentem Deum, qui te de
utero matris tuae vocavit nomine tuo ad regnum et
coronam, quique diadema, quod duci Polonorum
confectum per nos fuerat, tibi dandum mandavit,
augeat incrementa frugum justitiae suae; novellas
plantas suas regni tui rore suae benedictionis perfundat
largiter: regnum tuum tibi, teque regno
servet incolumem: ab hostibus visibilibus et invisibilibus
protegat; ac post terreni regni molestias in
coelesti regno corona adornet aeterna.
Data Romae VI Kal. April., indictione decima
tertia.
VI. #Epistola Silvestri II papae ad Darferium comitem ejusque filios et nepotes.@# (Anno 999.)[Contatore, #Hist. Terracin.,@# 41.]
Darferio comiti ejusque filiis et nepotibus, « maxime
ob militare obsequium » sibi promissum, tribuit
« nomine beneficii civitatem superiorem et inferiorem,
quae vocatur Terracina, cum omni districtione
sua atque comitatu Terracinensi. » « Et
quoniam, » inquit, « sanctae Romanae Ecclesiae pontifices
nomine pensionis per certas indictiones haec
et alia nonnulla attribuisse nonnullis indifferenter
constat, cum lucris operam darent et sub parvissimo
censu maximas res Ecclesiae perderent, id genus
doni totum in melius commutamus, uti [per] ea
quae per hanc nostrae praeceptionis paginam concedimus
sub nomine beneficii, et stipendia militaria
sunt; hoc quippe genus pensionis dignum ducimus,
et milites in pace obsequio, in bello armis pro honore
et salute sanctae Romanae Ecclesiae decertent.
Sed ne res ecclesiasticae in possessionem vel proprietatem
alicujus transire possint, sub nomine
pensionis ab hac praesenti quarta decima indictione
constituimus, ut actionariis sanctae Romanae Ecclesiae
tres auri solidi persolvantur, id est in mense
Januario. »
VII. #Epistola Silvestri papae II ad Azelinum Laudunensem episcopum.--Ipsum de multis criminibus accusatum ad proximam synodum Romae evocat.@# (Anno 1001)[Apud Mansi #Concil.,@# tom. XIX, col. 241.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, AZELINO
[ #al.,@# Ascelinio] Laudunensi.
Super salute et apostolica benedictione nihil est
quod admirari possis, quoniam, sub pontificali nomine
homo etiam moribus esse desiisti. Si fides
mortalem Deo sociat, perfidia nihilominus rationabilem
brutis animalibus aequat. Cum hoc totum te
sapere constet, vehementer admiramur nativam te
conditionem reliquisse, et nova et inaudita scelera
inhumanius perpetrasse. Epistola regis Roberti et
suorum pontificum, apostolicis et imperialibus oblata
est manibus, quae te coram universo clero ac populo
his publicis accusat criminibus. Ad synodum habitam
Compendio cum a Remensi et Turonensi archiepiscopis
caeterisque confratribus invitatus fueris, acceptis
a quibusdam eorum et aliorum sacramentis
pro vitae membrorum atque captionis securitate,
tandem venisse diceris: synodalem severitatem cum
tibimetipsi conscius merito perhorresceres, ad misericordiae
preces, eadem epistola teste, venisti.
Legibus te non posse objectis respondere manifestasti,
dominum tuum regem offendisse te non negasti.
Indulgentiam tantummodo postulans per universam
synodum, regis gratiam innovatis perjuriis
obtinuisti. Datis obsidibus, archidiacono scilicet tuo,
et altero milite, turres Lauduni te redditurum promisisti.
Magistrum tuum Remensem archiepiscopum
pro accipiendis turribus sub Judae specie tecum ducens,
capere voluisti: carcer quippe caeterorum,
fraudis in eum conceptae detegit dolum. O Juda magistri
proditionem innovans, et pontificalem gloriam
nostris temporibus deturpans! Cum magistrum archiepiscopum
tradere velis, | null | b5f8e591-a09b-444a-aa8d-885791948236 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
domino regi non parceres,
si posses. In carcere tenes traditos milites, et
fefellisse non vereris regem. Exorationum epistolis
quoties te monuimus, et ab his periculis eruere te
desudavimus! Sed quoniam irruentibus peccatorum
cumulis te coercere nequivimus, in hac proxima
paschali hebdomada Romae te adesse praecipimus,
et generaliter ibi habendae synodo repraesentare te
monemus. Hujus ergo invitationis nostrae nulla occasione
sis transgressor vel suspensor, quoniam,
nisi adfueris, synodicae auctoritati in eodem concilio
subjacebis, et de absentia nihil lucraberis. Viarum
excusatio nulla te premat, quoniam in Lothariensi
regno nullae te manent insidiae, Italia vero nullam
praetendit formidinem. Nisi corporis molestia occupatus
fueris, aliter excusatio nulla esse poterit. Sed
testes mittendi sunt, qui et tuum languorem confirment,
accusatoribus tuis respondeant, et legibus te
expurgent.
VIII. #Silvester II papa S. Urgellensis ecclesiae bona et jura confirmat.@# (Anno 1091.)[Cocquelines, #Bullarum suum. pont. ampliss. Collect,@# I, 301.]
SYLVESTER episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo
sanctae Urgellensis Ecclesiae episcopo tuisque
successoribus in perpetuum.
Desiderium, quod religiosorum praepositorum
ordinatione et sanctorum locorum stabilitate permanere
monstratur, sine aliqua est Deo auctore dilatione
sustentandum, et quoties in suae utilitatis
commodis nostrorum assensus, et sanctae apostolicae
auctoritatis exposcitur praesidium, ultro benignitatis
intuitu nos convenit subvenire, et rite pro integra
securitate ex ratione solidare, ut ex hoc nobis quoque
potissimum praemium a conditore omnium Deo
in sidereis arcibus conscribatur. Et ideo quia postulasti
a nobis, ut praefatum episcopatum sanctae
Urgellensis Ecclesiae apostolicae auctoritatis serie
muniremus, et omnia ei pertinentia, quae juste et
legaliter habere vel tenere videtur, perenni jure ibidem
inviolabiliter permanenda confirmaremus,
propterea tuis flexi precibus, per hujus nostrae auctoritatis
privilegium statuentes decernimus ut cuncta
loca urbana vel rustica, id est, cortes, mansos,
salas, castella, casales, vineas, terras diversaque
praedia, culta vel inculta, cum decimis et primitiis
suis, colonis vel colonabus suis, ancillis et aldionibus
quae ab aliquibus fidelissimis Christianis eidem
episcopio concessa sint, sive in comitatu Cerdaniensi
pagus Libianensis, Bergitanensis, Palionensis, Ribacurcensis,
Jestabiensis, Cardosensis, Anabiensis,
Turbiensis, et locum sanctae Deodatae cum finibus
suis; castrum quoque Sanaugia cum finibus suis,
Calbiciano, Feners, Submonte, Letone, Clopedera,
cum silvis et finibus earum. In pago Ausonensi
Castellato et Turizella cum finibus suis. In Marfano
ipsum alaudem, qui fuit de Guisado episcopo. In
Gerundense villa Adeiz cum omni alode vel ipsa
parochia; item in Urgello villam, quam dicunt Bascharam,
cum finibus suis, et ipsam parochiam de
Alasse, et ipsam villam de Boxedera, Nocolone,
Sardina, Sallellas, cum fevo et alode comitale. In
villa sancti Stephani fevo et alode comitale. In
valle Andorra omnes alodes comitales, et ipsam de
Montani cello vel le Cubilare cum finibus eorum.
Castrum de Catorbite cum finibus suis, et villam
de Salente cum finibus suis, et ipsum fevum de Archavelle
etiam, et monasterium Sancti Petri in Schalas
cum omnibus suis pertinentiis. Et ipsam turrem,
quae fuit de Marchuz, atque aliam turrem in fines
Celsima, quae fuit de Bellone, sive tertiam partem
telonei cum pertinentiis mercati, vel omnia quae
per aliqua munimina ad eumdem pium locum pertinere
videntur, et quod amodo, et in antea, tu tuique
successores legaliter ac quisituri fueritis, cum magna
securitate pacifice et quiete habere vel tenere, et
possidere debeatis in perpetuum, ita ut nullus rex,
nullus princeps, nullus comes, nullus marchio, nullus
judex, neque ulla magna parvaque persona
aliquam vim aut invasionem in eodem episcopio
neque in suis pertinentiis unquam facere praesumat.
Si quis autem temerario ausu, quod fieri non
credimus, contra hujus nostrae apostolicae confirmationis
seriem venire tentaverit, sciat te domini nostri
apostolorum principis Petri anathematis vinculo
innodatum, et cum diabolo et ejus atrocissimis
pompis, atque cum Juda traditore Domini et Salvatoris
nostri Jesu Christi in aeternum ignem concremandum,
simulque et in voragine tartarea demersum
cum impiis deficiat. Qui vero custos et observator
hujus nostri privilegii exstiterit, benedictionis
gratiam et vitam aeternam a Domino consequatur.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii
sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Maio, indictione
quarta decima.
IX. # | null | f15fe873-3e4d-42a4-b338-34dd70aa4bce | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Epistola Silvestri II papae ad Robertum Vizeliacensem abbatem.--Privilegia Vizeliacensia confirmat.@# (Anno 1001.)[MANSI, #Concil.,@# tom. XIX, col. 243.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto
filio ROBERTO, religioso abbati sancti Vizeliacensis
coenobii, omnique congregationi ejusdem monasterii,
in perpetuum.
Quoties illa a nobis tribui sperantur quae rationi
incunctanter conveniunt, animo nos decet libenti
concedere, et petentium desideriis congruum impertire
suffragium. Atque ideo quia postulasti a nobis
quatenus privilegium sedis apostolicae monasterio
Vizeliaco, cui praeesse dignosceris, quod constat olim
a Gerardo nobilissimo et Christianissimo viro, nec
non et Bertha uxore ejus, in honore Domini et
Salvatoris nostri Jesu Christi, et veneratione beatissimae
Mariae genitricis ejusdem Domini nostri,
constructum in regno Burgundiae in parochia Augustodunensi,
in pago Avalensi; quodque a praefatis
fundatoribus B. Petro apostolorum principi liberali
devotione et testamenti pagina collatum est, facere
deberemus, veluti a praedecessoribus nostris piae
memoriae Nicolao papa, atque Joanne, jamdudum
factum fuisse: inclinati precibus tuis libenter fieri
decrevimus. Per quod apostolicae auctoritatis privilegium
confirmamus atque statuimus ut nulli imperatorum,
nulli unquam regum, nulli antistitum,
nulli quacunque praedito dignitate, nulli cuiquam
alii, de omnibus rebus mobilibus vel immobilibus
quae eidem monasterio a jam dictis fundatoribus,
vel ab aliis quibuscunque personis collatae et concessae
vel in futurum a quolibet de proprio fuerint
jure donatae, sub cujuslibet causae occasionisve specie
liceat minuere vel auferre, neque suis usibus
applicare: sed cuncta quae ibi oblata sunt vel offerri
contigerit a praesenti XIV indictionis tempore illibata
et sine inquietudine, in sustentatione jam dicti
monasterii, et usibus abbatum, et monachorum sub
regula Patris Benedicti ibi Deo militantium, volumus
atque praecipimus possideri; ea videlicet conditione
ut nullus successorum nostrorum pontificum
in hac sancta sede, cui Deo auctore servimus, unquam
vel usquam quiddam de eisdem rebus cuiquam
beneficiare, commutare, aut sub censu quolibet concedere
per futura tempora patiatur, sed censum
tantummodo in testamento traditionis a fundatoribus,
qui ex eodem monasterio hanc sanctam sedem
Romanam haeredem fecerunt, etiam delegatum,
unam videlicet libram argenti annis singulis successores
nostri accipientes, piae paternitatis suffragium
eidem monasterio, et tibi successoribusque tuis ac
monachis sub jam dicti Patris regula ibidem degentibus,
sollicitudine pastorali vigilanter contra omnes
infestantes impendere studeant. Item constituimus
ut, obeunte abbate dicti monasterii, non alius ibi
quacunque obreptionis astutia ordinetur, nisi quem
consensus monachorum secundum timorem Dei et
institutionem regulae B. Benedicti elegerit, et hujus
apostolicae sedis pontifex providerit ordinandum
Unde constituimus, et apostolica auctoritate censemus,
atque per hoc nostrum apostolicum privilegium
confirmamus, ut nullus rex aut pontifex, vel abbas
aut comes, vel qualiscunque magna parvaque persona,
avaritiae cupiditate corruptus, aut diabolica
suggestione deceptus, audeat vel praesumat contra
tuum honorem, o venerabilis Roberte abbas, qualicunque
modo insurgere, vel in tuo loco aut de tuo
honore molestias tibi inferre, vel de omnibus rebus
monasterii quae tibi tuisque decessoribus a nobis
nostrisque antecessoribus per paginam privilegii
concessa atque firmata sunt, aliquas invasiones
vel rapinas sive violentias inferre; si non vult, auctoritate
Dei, et S. Petri, et nostra apostolica excommunicatione
a corpore et sanguine Domini nostri
Jesu Christi, et ab ingressu ecclesiae noverit se esse
disjunctum. Hoc quoque capitulo praesenti subjungimus,
ut locum avaritiae secludamus, nulli unquam
liceat de regibus, nulli de episcopis vel sacerdotibus,
vel de quibuscunque fidelibus, per se suppositamve
personam, de ordinatione ejusdem abbatis, aut clericorum,
vel presbyterorum, aut de largitione chrismatis,
vel de consecratione basilicae, vel de quibuscunque
causis ad idem monasterium pertinentibus,
audere in qualibet specie exenii loco quidquam accipere,
neque eumdem abbatem pro ordinatione sua
aliquid dare; neque episcopus civitatis ipsius parochiae,
nisi ab abbate ipsius monasterii invitatus,
ibidem publicas missas agat, neque stationes in
eodem coenobio indicat, ne servorum Dei quies quocunque
modo populari conventu valeat perturbari,
neque mansionaticos exinde praesumat exigere. Susceptionem
autem fidelium aut religiosorum virorum,
atque beneficentiam quam jubet Apostolus
cunctis exhibendam, pro possibilitate loci et facultate,
non modo ibidem fieri denegamus, verum etiam
suademus. Si quis vero regum, episcoporum, sacerdotum,
abbatum, judicum, comitum aut saecularium
personarum, contra hanc nostrae institutionis paginam
tentaverit, percussus apostolico anathemate,
potestatis honorisve sui dignitate careat | null | bcd91436-144f-49d3-8cba-b1910837ad89 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, reumque
se coram divino judicio cognoscat; et nisi ea quae a
se male acta sunt defleverit, a sacratissimo corpore
Domini nostri Jesu Christi alienus fiat, atque aeterno
examini districtae ultionis subjaceat. Cunctis autem
eidem loca justa servantibus sit pax Domini nostri
Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis
recipiant, et apud aeternum judicem praemia aeternae
pacis inveniant.
X. #Silvestri II epistola ad Odonem episcopum Gerundensem.@# (Anno 1002.)[Florez, #España Sagrada,@# XLIII, 419.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto
filio ODONI, episcopo sanctae Gerundensis Ecclesiae
tuisque successoribus in perpetuum.
Desiderium quod, etc. Et ideo quia postulasti a
nobis ut praefatum episcopatum sanctae Mariae Gerundensis
Ecclesiae apostolicae auctoritatis protectione
muniremus, et omnia ei pertinentia perenni jure
ibidem inviolabiliter permanenda confirmaremus, videlicet
quantum habere videtur infra muros civitatis
Gerundae vel in ejus comitatu, una cum ecclesia
Sancti Felicis martyris et Sancti Narcissi, quae est
juxta portam civitatis Gerundae, cum omnibus eorum
pertinentiis, et ecclesiam Sanctae Mariae quam dicunt
(vulgo #Labisbal@# ) episcopalem, simulque cum ipso
alaude, vel fiscus quem dicunt Fontanetus et Fonte
Edeta, et Apiliares, et Ventinaco, et muro et murello
de Palatiolo, et ipsam Fontem. Haec omnia cum decimis,
et primitiis et oblationibus, et servitium fiscale,
et ipsum alaudem quem dicunt Parietes Rufini
cum terminis et adjacentiis suis, et omnes ecclesias
parochiales, vel appenditios qui sunt in omni comitatu
Gerundae, et cum decimis, et primitiis, et oblationibus
fidelium, et alaudes quae ad ipsas ecclesias
pertinent, vel habere videntur, et tertiam partem de
ipsa moneta de civitate Gerunda, simul cum censu
de ipsis Judaeis, atque tertiam partem de ipso teloneo,
de ipsis mercatis de praedicta civitate, vel de
ejus comitatu, et tertiam partem de ipsis pascuariis
de praedicto comitatu. Et in comitatu Bisuldunensi
ipsum alaudem quem dicunt Bascara, et ipsum alaudem
de Crispiano cum eorum terminis et adjacentiis.
Et cellam Sancti Laurentii, quae est supra castrum
Bobeta, quemadmodum Fredolo per praecepta regalia
detinet. Et ecclesiam Sancti Martini, quae est in locum
quem dicunt Calidas, cum omnibus quae habere
videtur. Et omnes ecclesias parochiales, vel appenditias,
quae in praedicto comitatu Bisuldunensi sunt,
qui sunt de praedicta sede, vel esse debent, cum decimis,
et primitiis, et oblationibus, et alaudes quae
ad ipsas ecclesias pertinent, cum tertia parte de teloneo,
et mercatos suos, et ipsos pascuarios. Et in
civitate Empurias omnia quantum ibi ipsa praedicta
sedes habet cum ipso censu de ipso mari. Et in comitatu
praedicto Empuriense ipsum alaudem quem
dicunt Uliano cum terminis et adjacentiis suis et
cum servitio fiscale, et ecclesias quae ibi sunt fundatae
cum decimis et primitiis et oblationibus quae ad eas
ecclesias pertinent. Et ecclesiam Sancti Joannis quae
est in Bederga cum decimis, primitiis et oblationibus.
Et omnes ecclesias parochiales cum earum appenditiis,
quae in praedicto comitatu Emporitanense sunt,
una cum decimis, et primitiis, et oblationibus, et
alaudibus suis, quae sunt de ipsis ecclesiis. Et in potralata
ecclesiam Sancti Martini, cum decimis, et
primitiis, et oblationibus suis. Et in comitatu Petralatensi
ecclesiam Sanctae Mariae cum decimis, et
primitiis, et oblationibus, et alaudibus suis. Et omnes
ecclesias parochiales cum earum appenditiis quae
sunt in comitatu praedicto Petralatensi cum earum
decimis, et primitiis, et oblationibus, et alaudibus.
Et tertiam partem de teloneo de ipsis mercatis, et
tertiam partem de ipsis pascuariis. Et ut absque jugo
seu ditione cujuscunque personae eum stabilire nostri
privilegii pagina corroboraremus. Propterea tuis flexi
precibus per hujus nostrae auctoritatis privilegium
statuentes decernimus ut cuncta loca, etc., ita
ut nullus judex, nullus marchio, etc. Qui vero custos,
etc.
Scriptum per manum Petri notarii et scriniarii
sanctae Romanae Ecclesiae in mense Decembri, indictione
prima. Bene valete.
XI. #Bulla Silvestri papae II qua utrumque monasterium Stabulense et Malmundariense sub sua suscipit protectione, mandatque ut in abbatis electione ex Stabulensi, si dignus reperiatur, assumatur.@# (Anno 999-1003.)[Marten., #ampl. Collect.@# II, 54.]
SILVESTER, summus et universalis papa et beati
Petri vicarius, servus servorum Dei, venerabili Stabulensium | null | a1e0b69c-c326-4e0a-a57d-c2d960867bd7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et Malmundariensium abbati RAVENGERO
et omnibus in Christo pie vivere volentibus veram
in Domino Jesu dilectionem ac mutuam fraternae
charitatis unanimitatem.
Cum constat post primorum nostrorum parentum
praevaricationem in liberi arbitrii abusionem genus
humanum ei sententiae addictum, ut et homo capitibus
aliorum secundum Psalmographi vocem superponatur,
ad compescendos scilicet humanae voluptatis
illicitos appetitus, et legibus non modo forensibus,
verum etiam ecclesiasticis cohibeamur regulis ac
rationibus, eousque progressa est auctoritatum institutio,
ut sancta sanctorum loca, quae devotione
fidelium fundata, cultui divino mancipata, plura a
diversis stipendiorum eximia sunt adepta, non solum
regalia, sed imperalia, ad immunitatem sui expostulent
praecepta; verum etiam auctoritatis nostrae
ad stabilitatem sui desiderent privilegia. Quapropter
rogatu venerabilis Notgeri Leodiensis episcopi abbatiam
Stabulensem vel Malmundariensem antiquorum
regum et imperatorum munificentia nobiliter constructam,
et semper tam nostrorum praedecessorum
auctoritate quam regia immunitate defensam, sub
eadem immunitatis nostrae tuitione suscipimus. Abbatem
semper habeant, ea tamen praeponderante
ratione, Malmundariensium pace, ut quia beatus
Remaclus utriusque monasterii constructor et Tungrensium
antea episcopus et pastor maluit in altero
eorum, id est Stabulensium, locum sepulturae sibi
diligere, ipsi primam electionis obtineant vicem, si
apud eos melior meritis et instructior litteris inveniatur.
Si autem non illic, sed Malmundarii melior
reperiatur, utrique loco praeficiendus potius quam
externis assumptus intromittatur.
XII. #Silvestri II papae epistola ad Odilonem abbatem Cluniacensem.@# (Anno 999-1003.)[Mabill., #Annal.@# tom. IV, pag. 134.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei,
ODILONI dilecto filio et abbati praeclaro, atque universae
congregationi sibi commissae, charam salutem
et apostolicam benedictionem.
Vestris nos sanctissimis omni tempore committimus
orationibus, et ut accipere dignemini, fidelibus
exoramus petitionibus, quia in quocunque noster
valuerit status, nullo modo vester defectum sentiet
profectus. Ad haec igitur, quae nostrae auctoritati per
Gerbaldum vestrum monachum discutienda praesentatis,
APOSTOLICA AUCTORITATE, ET CONFRATRUM EPISCOPORUM
CONSILIO, tali vobis respondemus judicio.
Cognoscimus enim illum episcopum catholice fuisse
ordinatum, et rationabiliter episcopale accepisse
officium; sed postquam divino amore ductus, honoribus
et officiis renuntiavit saecularibus, non sibi licuit
eadem exercere negotia quae prius fecerat in
communi vita. Unde, quia quod fecit, non temere
nec contra catholicam auctoritatem praesumpsit, sed
obedienter et simpliciter coepiscoporum licentia et
sui abbatis exercuit; et quia bona intentio non est
contraria Deo, volumus et judicamus ut quoscunque
ille ad aliquem gradum ecclesiasticum promovendos
duxit et benedixit, benedicti sint, et proprio fungantur
gradu nostra licentia et benedictione. Qui
vero superbe et praesumptuose in eodem gradu in
quo eos ordinavit, noluerint persistere, ab illo suspendantur
gradu, quem post suam [ #al.,@# pro sua] depositionem
acceperint, sed illo fruantur licenter quem
habebant, et ipse jam dictus episcopus posthac similia
non praesumat. Valete.
XIII. #Silvestri II papae epistola ad . . . . . abbatem.@# (Anno 999-1003.)[Apud Theiner, #Disquisit. critic. in praecipuas canonum et decretalium Collectiones,@# pag. 318, ex cod. Vatic. n. 1363, fol. 207.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, abbati . . . . .
salutem et apostolicam benedictionem.
De hoc unde nos consuluisti ideo respondere tibi
distulimus, quoniam auctoritatem in Romanis voluminibus
non habemus. Illos autem libros, in quibus
specialem sententiam legimus, in Gallia relictos recolimus.
Aliquid tamen memoria retinemus quod
tuae petitioni sufficere posse credimus. In iisdem libris #de episcopis per pecuniam promotis@#
legitur ut
quisquis talis inventus fuerit, per biennium pontificali
officio carens, duos dies per hebdomadem a
vino et cocto se abstineat, et post finitum psalterium
comedat. Hoc quippe traditionibus priorum Patrum
concordare videmus, qui ejusmodi episcopos deponi
sanxerunt. Officii suspensio sit cujusque depositio.
Qui enim deponitur, a communione non privatur.
Valet utique tantumdem biennii suspensio cum poenitentia,
quantum sola depositio. Qui vero post
biennem suspensionem et poenitentiam officio suo
redditur, quasi post depositionem misericorditer reconciliatur.
Incipe ergo post octavam Pentecostes
praedictum biennium, et eo pacto tuo officio sis restitutus.
Si fratrum custodiam et totius coenobii
sarcinam alicui fratrum committere possis, donec
poeniteas, committe. Sin autem, oportet, quamvis
graveris, ut ipse patienter totum sufferas. Multiplex
igitur calor purius effundit a fornace metallum | null | 649be021-2e99-4a77-a346-6aedec7c7c35 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
XIV. (Fragmentum.) #Silvester II ecclesiae SS. Gervasii et Protasii, in comitatu Gabalitano a Stephano vice-comite et Angelmoda conjuge constructae, beatoque Petro oblatae protectionem suscipit.@# (Anno 999-1003.[ #Histoire de Languedoc,@# tom. II, #Preuves,@# pag. 154.]
SILVESTER episcopus, omnibus fidei Christianae
fidei cultoribus.
Notum esse volumus Stephanum vicecomitem et
Angelmodam conjuges, ecclesiam sanctorum Gervasii
et Protasii de suis propriis constructam in comitatu
Gabalitano positam, nostrae S. R. E. per donationis
paginam donasse, etc. Unde placuit nobis
eamdem praedictam ecclesiam . . . . . sub nostra protectione,
etc., jubemus ut nullus rex, marchio, dux,
comes, vicecomes aut alius majorum, parvaque
persona, illam ecclesiam aliquo modo inquietare vel
molestare audeat, etc.
XV. #Silvester II monasterium S. Trinitatis et S. Petri Burguliense, ab Emma comitissa Pictaviensi conditum, privilegiis ornat.@# (Anno 1003.)[ #Gall. Christ.,@# tom. IV, edit. 1.)
SILVESTER, papa, EMMAE comitissae Pictaviensium.
Innotuisti auribus nostris quod, Deo donante et
venerabili Gauberto abbate cogente et hortante, in
loco qui vocatur Burgulius in honore sanctae et individuae
Trinitatis et S. Petri apostolorum principis
monasterium fundaveris, terris locupletaveris, rebus
ditaveris, tuis precibus inclinati libenter assensum
impendimus. Statuimus ergo, annuente Raynaldo
Andegavensi episcopo, ut nullius civitatis pontifex
concilium in eodem monasterio absque consensu et
voluntate abbatis et monachorum ejusdem loci celebrare
praesumat. Electionem vero abbatis, monachis
ipsius loci licet agere, non ex alienis, sed ex propriis,
cujus vita et mores secundum Deum sint. Quo electo,
duci Aquitanorum filiisque ejus eum repraesentent,
et ipse ei donum praebeat sine ulla contradictione
aut aliqua contrarietate. Si quis vero abbas cupiditate
aliqua accensus, aut potentia saeculi munitus,
cum vi intrare in hanc abbatiam voluerit et hanc
supradictam scriptionem praeterire ausus fuerit, in
horrendo judicio Dei incidat. Ecclesiae autem ipsius
monasterii in quibuscunque territoriis sitae maneant,
absque alicujus episcopi, seu archidiaconi, nec non
et alterius personae inquietudine, excepto synodali,
vel quae vulgo #circada,@# vel #parada,@# dicuntur, etc.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii
sanctae Romanae Ecclesiae, indict. I. Bene valete,
Sylvester, qui et Gerbertus papa.
DUBIA.
XVI. #Litterae Silvestri II papae ad Ottonem III imperatorem, quibus significat se episcopo Ticinensi commendasse monasterium monialium Ticinensium, quod@# Senatoris #apellatur, ipsumque rogat ut hujusmodi constitutionem confirmet.@# (Anno 1001.)[Muratori, #Antiq. Ital.@# V, 991.]
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, SILVESTER,
servus servorum Dei, apostolicae sedis humilis
episcopus, OTTONI imperatori.
Pastorali cura semper vigilare ac laborare debita
pro gregis salute decet, ut vestro fulta praesidio
nostras Ecclesias protegere, tueri atque defendere
nostra studeat providentia, ne iniquorum effrenata
servicia, omnique timore libera, Deo famulantes
sua peragere officia impediat. Vestris quippe antecessoribus,
vestraeque imperiali majestati notum
esse scimus, monasterium quod Senator pro remedio
animae suae et cunctorum fidelium, in honorem
sanctae Dei genitricis semperque virginis Mariae
Papiae construxit, nostrae ditioni deditum eo tenore
ut pro tempore abbatissam, ex eadem congregatione
electam ibi, quae sanctas moniales regeret, consecraremus,
et ab omni malorum hominum locum
illum molestatione defenderemus. Nunc vero . . . . .
abbatissam et sanctas moniales Deo servientes, pessimorum
opprimente calumnia, dum longe positi, ut
decebat, defendere non potuimus: per interventum
Widonis nostri Vicarii, ejusdem loci episcopi, vestra
quoque imperiali suggerente majestate, illud monasterium
ecclesiae Sancti Syri concessimus, non ad
dominium per subjectionem, neque per extra . . . . .
dominationem, nec per aliquam conditionem, sed
ad solam consecrationem et defensionem, ut pastor
episcopus illius loci praesentem abbatissam et sanctas
moniales ab omni inquietudine defendant, ita
ut praefatus episcopus, vel aliquis de successoribus
alicui meorum successorum aut imperatorum, per
scriptum vel per aliquod ingenium . . . . . constituere
fecerit, statim monasterium nostrae consecrationis
et vestrae defensionis revertatur. Quia nec nos nec
aliquis aliter quam bonae memoriae Senator cum de
eo constituerit, audemus . . . . . vestram imperialem
deprecamur clementiam, ut nostram constitutionem
vestro | null | f4ed3f5e-4d31-483c-bf0f-7e7805c0329a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
corroboretis praecepto, et hanc firmetis rogo.
Si quis vero episcopus aut aliqua magna vel parva
persona bona ipsius ecclesiae diminuere aut devastare,
vel aliquod tributum exigere praesumpserit, anathematis
vinculo ex parte S. Mariae et sanctorum apostolorum
Petri et Pauli, et omnium electorum Dei
et nostra, nisi resipuerit, alligatum se sciat, et cum
Juda proditore Domini in aeternum damnatum. Hoc
quoque ut firmius habeatur, manu nostra subter firmavimus,
et nostro sigillo signavimus.
#Silvester . . . . . episcopus et sanctae Mariae virginis
Dei genitricis manu propria corroboravimus.@#
#Imperatoris Ottonis signum.@#
Scriptum per manus Petri scriptoris sanctae Romanae
Ecclesiae.
Confirmatum per manus Gregorii chartarii sanctae
apostolicae sedis.
Actum hoc Romae, anno Dominicae incarnationis
millesimo primo, indictione tertiadecima, anno vero
pontificatus Silvestri universalis papae quarto.
#Sigillum plumbeum appensum.@#
GENUINA.
I. #Sylvester II monasterium S. Lamberti Seonense, petentibus fundatore Aribone comite et Ottone III imperatore, confirmat juribusque ornat, ea lege ut singulis annis denarii@# XII #sedi Romanae solvantur a monachis.@# (Anno 999.)[ #Monumenta Boica,@# Monachii 1763, 4º, tom. II, pag. 123.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei.
Si loca vel monasteria religiosis personis ac Deo
devotis constructa nostra pontificali auctoritate corroborare
et sublimare conamur, hoc procul dubie
ad utriusque beatitudinis praemium nobis profuturum
fore credimus. Quapropter noverit omnium
sanctae Dei Ecclesiae fidelium tam praesentium quam
futurorum industria, qualiter Aribo comes, pro
animae suae remedio suorumque parentum, in quodam
suae proprietatis loco olim Burgili vocato, sed
modo ab incolis Seuva Cella sancti Landperti martyris
dicto, monasterium in honorem ejusdem sancti
martyris Landperti amplifico benignitatis conamine
construxit, ad augmentandum suae salutis praemium
et ex auctoritate sancti Petri principis apostolorum
libertatis arbitrio corroboratum fieri postulavit. Igitur
ex hac re gloriosissimi imperatoris Augusti Ottonis
tertii piis interventionibus nostra apostolica
auctoritas persuasa, praefato sancti martyris Landperti
monasterio per hujus privilegii seriem liberum
habere concessit arbitrium, ac ut monachis Deo
inibi servientibus liceat secundum regulare beati
Benedicti abbatis decretum eligere sibi abbatem. Insuper
etiam placuit auctoritati nostrae concedere,
ut praelibatus conservator monasterii advocatione
utatur quandiu superstes est; sed post ipsius decessum
potenter eligat sibi abbas cum fratribus advocatum
quemcunque utiliorem comprobaverint; et
ut absque omnijuga contradictione cujuscunque personae
cuncta loca urbana vel rustica, diversa praedia,
culta vel inculta, cum omnibus eorum appendiciis
quae ab aliquibus Christianis concessa sunt vel
concedentur, cum omni securitate quietus possideat,
atque disponat, et post eum universi successores
sui abbates in perpetuum. Qua ratione ipsum
saepe praelibatum monasterium per defensionem
sanctae Romanae Ecclesiae liberalitate nostri privilegii
confirmamus, ut neque nos, neque ulli nostrorum
successorum pontificum, seu quilibet imperator aut
rex, vendendi sive praestandi in beneficium vel tradendi
habeat potestatem; et nullus dux, archiepiscopus,
episcopus, comes, sive aliqua persona audeat
inquietare, vel molestare, sive de rebus suis aliquid
sine voluntate abbatis sibi usurpare. Et pro respectu
testimonioque concessae libertatis, sub honore XII
apostolorum XII denarii ad limina apostolorum Petri
et Pauli omni anno deferantur. Et si omni anno
praesentari impossibile fuerit, infra spatium annorum
XII persolvantur. Et pro vivo Romano pontifice
ad missam amodo omni die una collecta fiat. Similiter
et pro defunctis. Si quis autem temerario ausu,
quod fieri non credimus, contra hujus nostrae apostolicae
confirmationis seriem venire aut agere tentaverit,
sciat se domini nostri apostolorum principis
Petri anathematis vinculo innodatum, et cum
diabolo et ejus atrocissimis pompis, atque cum
Juda traditore Domini et Salvatoris Jesu Christi in
aeternum ignem concremandum; simul et in voraginem
tartaream demissus cum impiis deficiat. Admodum
notum sit omnibus Christi fidelibus, quod si
hoc praeceptum meum non potuerit ista stabilitate,
quod absit, aeternaliter permanere; mox absque
universorum contradictione rectorum ista abbatia
sub praefatae ingenuitatis honore, redeat liberaliter
in proprietatem proximo haeredi de praedicti comitis
Aribonis genere. Ea lege ut nec ipse proprie
utatur, sed fidelis sit conservator donec iterum clementer
habeatur sicut aliae liberales abbatiae regali
tuitione providendae. Qui vero custos et observator
hujus nostri privilegii exstiterit, benedictionis
gratiam et vitam aeternam a Domino consequatur.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii
S. R. E.
Data XIV Kal. Maii, anno Dominicae incarnationis
999, indictione XII.
II. # | null | 902fc98b-620d-4ad9-9313-402e19e567fa | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Silvester II papa monasterii Fuldensis privilegia, petente Erkanbaldo abbate, confirmat.@# (Anno 999, 31 Decemb.)[Dronke, #Cod. diplom. Fuld.,@# pag. 341.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo
filio ERKANBALDO venerabili abbati sacri
monasterii Salvatoris nostri Jesu Christi cunctisque
tuis successoribus abbatibus ejusdem coenobii in
perpetuum
Pontificii nostri cura nos urget sanctarum omnium
Dei Ecclesiarum utilitatibus favere ac, secundum
quod unaquaeque in proprio statu mansura sit, congruum
eis impertire suffragium. Quocirca, dilectissime
fili, omnia quae a praedecessoribus nostris jure
ac rationabiliter tui postulavere praecessores, tibi
tuisque successoribus perpetuo confirmamus. Monasterium
ergo Fuldense, quod sanctissimus Christi
martyr Bonifacius primitus construxit, et regum ac
principum donariis propriisque facultatibus magnifice
ditavit, cum omnibus cellis, ecclesiis, curtibus,
cunctisque ad se pertinentibus tibi nostri privilegii
praeceptione concedimus et confirmamus, ut nullus
inde futurus abbas consecrationem unquam praesumat
accipere nisi ab hac sede apostolica. Inter
omnia Germaniae coenobia primum ordinem sedendi
sive judicandi et concilium habendi tibi tuisque successoribus
attribuimus. Nulli episcoporum, archiepiscoporum,
patriarcharum temere, nisi a vobis accepta
licentia, super altare vestri patrocinii missarum
solemnia celebrare liceat. Nullius persona principis
neque totum neque partem de rebus monasterii
alicui mortalium subdere vel sub beneficii nomine
dare praesumat, sed soli Romanae sedi specialiter
Fuldensis ecclesia semper libera securaque deserviat.
Si, quod absit, aliquis abbas de vestro monasterio
aliquo crimine infamis fuerit, constituimus ac
praecipimus ut pulsationis judicium non sentiat,
donec a nostra apostolica sede audiatur et examinetur.
Liceat etiam tibi, charissime fili, tuisque
successoribus abbatibus ejusdem monasterii episcoporum
more apostolicam sedem ad defensionem tui
tuaeque Ecclesiae appellare ac contra omnes aemulos
vestros Romanae majestatis scuto vos defensare.
Decernimus hoc quoque deliberantes ut congruis
temporibus nostrae sollicitudini intimetur qualiter
religio monastica regulari habitu dirigatur et concordia
fratrum ecclesiastico studio custodiatur, ne
forte, quod absit, sub hujus privilegii obtentu animus
gressusque rectitudinis vestrae a norma justitiae
retorqueatur. Interdicimus, et hoc secundum decretum
Zachariae antecessoris nostri, ne ulla femina
idem monasterium ingrediatur. Sed et hoc summopere
praecipimus et commonemus ut nullus de reditibus
et fundis vel decimis caeterisque fidelium oblationibus
a sancto Bonifacio martyre multisque aliis
principibus Deo ibidem oblatis aliquid praeter legitima
ministerialium beneficia auferat vel cuiquam
praestet, sed sicut beatus ille patronus vester constituit,
omnia sint rata et ordinata, tam ea quae ad
hospitale pauperum et portam hospitum quam quae
ad necessitates fratrum pertinere videntur. Super
haec omnia constituimus per hujus decreti paginam,
quam auctoritate principis apostolorum confirmamus,
ut si quis hanc privilegii nostri chartam temerare
audeat, anathema sit et iram Dei omnipotentis
incurrens a coetu sanctorum excommunicetur,
et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis
indulta perpetualiter inviolata permaneat.
Scriptum per manus Antonii notarii et scriniarii
sanctae Romanae Ecclesiae. Bene valete.
Datum II Kal. Januar. per manum Joannis episcopi
sanctae Albanensis Ecclesiae et bibliothecarii
sanctae apostolicae sedis, anno, Deo propitio, pontificatus
domni Silvestri junioris papae primo, imperante
domno Ottone IIIº pacifico, imperii ejus anno IIIº,
indictione XIII.
III. #Silvester II papa Arnulfo Remensi, « quibusdam excessibus pontificali honore privato, quia ejus abdicatio Romano assensu caruerit, » concedit ut, recepto baculo et annulo, archiepiscopali officio fungatur et omnibus insignibus solito more perfruatur.--Ecclesiae Remensis privilegia confirmat.@# (Anno 999.)[Duchesne, #Hist. Franc. script.,@# II, 843.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto
in Christo filio ARNULFO sanctae Remensis Ecclesiae
archiepiscopo.
Apostolici culminis est non solum peccantibus
consulere, verum etiam lapsos erigere, et propriis
privatos gradibus reparatae dignitatis insignibus informare;
ut et Petro solvendi libera sit potestas, et
Romanae gloriae ubique fulgeat dignitas. Quapropter
tibi Arnulfo Remensi archiepiscopo quibusdam excessibus
pontificali honore privato subvenire dignum
duximus, ut quia tua abdicatio Romano assensu caruit,
Romanae pietatis munere credaris posse reparari.
Est enim Petro ea summa facultas, ad quam
nulla mortalium aequiparari valeat felicitas. Concedimus
ergo per hujus privilegii nostri statuta, tibi
baculo et annulo redditis, archiepiscopali officio
fungi, et omnibus insignibus quaecunque ad sanctae
metropolim Remensis ecclesiae pertinent, solito more
perfrui. Pallio solemnitatibus statutis utaris, benedictionem
regum Francorum et tibi subjectorum
episcoporum obtineas, et omne magisterium quod tui
antecessores habuisse visi sunt, nostra auctoritate
apostolica geras. Praecipimus etiam ut nullus | null | 28d918d0-d486-48bc-8b6f-f3ae91b1a4bb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
mortalium
in synodo, aut in quacunque parte abdicationis
tuae crimen tibi quoquo modo opponere praesumat,
vel hac occasione in improperii contra te verba
exardescat; sed nostra te ubique auctoritas muniat,
etiamsi conscientiae reatus accurrat. Confirmamus
insuper tibi et concedimus archiepiscopatum Remensem
in integrum, cum omnibus episcopatibus
sibi subjectis, seu cum omnibus monasteriis, plebibus,
titulis et capellis, atque cortibus, castellis,
villis, casalibus, et cum omnibus rebus ad Ecclesiam
Remensem pertinentibus, salvo et inviolabili
testamento beati Remigii Francorum apostoli. Statuentes
apostolica censura sub divini judicii obtestatione,
et anathematis interdictione, ut nulli unquam
nostrorum successorum pontificum, vel aliae
quaelibet magnae parvaeque personae hoc nostrum privilegium
infringere liceat. Si quis vero, quod absit,
hoc Romanum decretum violare tentaverit, anathema
sit.
IV. #Silvestri II papae epistola de electione Theotardi in episcopum Aniciensem.@# (Anno 999.)[Mansi #Concil.,@# tom. XIX, col. 244.]
SILVESTER, servus servorum Dei, dilectissimo in
Domino filio THEOTARDO, sanctae Vallavensis Ecclesiae
episcopo.
Quoties quaestiones ex adverso oriuntur, oportet
ut synodali concilio finis quaeratur, et secundum synodalem
definitionem, quod statutum fuerit impleatur.
Quocirca, quia constat ex generali synodo habita
Romae, Stephanum tuae Ecclesiae invasorem
a praedecessore nostro Gregorio V jure damnatum,
et ab omni sacerdotali officio depositum, quod Guidone
vivente episcopo avunculo et praedecessore suo
sit electus, sine cleri et populi voluntate, et a quibusdam
tantum episcopis in episcopum post ejus mortem
sit ordinatus, et quia in ea synodo clericis in
Vallavensi ecclesia Deo famulantibus, licentia alium
eligendi episcopum prius concessa, decretum est ut
eorum electus a Romano pontifice in episcopum ordinaretur,
et cum te ab eisdem electum didicerimus,
ideo eorum electioni favente auctoritate apostolica,
te in episcopum ordinamus, atque pastorali sollicitudine
te, frater charissime, hortamur ut solerti
cura gregem tibi commissum custodias, temetipsum
sic in bonis operibus disponas, etc., ut si quis episcopus
te vel tuum locum ausu temerario excommunicare
praesumpserit aut anathematis vinculo irretire
tentaverit, nostro fretus munimine ipsam excommunicationem
parvipendas.
V. #Silvester II PP. sacram coronam Stephano Hungarorum duci mittit, quem regio quoque nomine cohonestat; variisque concessis privilegiis, Strigoniensem ecclesiam regni metropolim instituit@# . (Anno 1000.)[Cocquelines, #Bullarum Rom. pont. ampl. Collect., I,@# 399.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, STEPHANO
duci Hungariorum salutem et apostolicam
benedictionem.
Legati nobilitatis tuae, in primis vero charissimus
confrater noster Astricus venerabilis Colocensis
episcopus, tanto majori cor nostrum laetitia affecerunt,
ac minori officium suum labore confecerunt,
quanto divinitus praemoniti cupidissimo animo illorum
adventum de ignota nobis gente praestolabantur.
Felix legatio, quae coelesti praeventa nuntio,
atque angelico pertractata ministerio, prius Dei
conclusa est decreto quam a nobis audita fuisset.
Vere #non volentis, neque currentis, sed,@# secundum
Apostolum, #miserentis est Dei (Rom. IX, 16)
@#: qui,
teste Daniele, #mutat tempora et aetates: transfert
regna atque constituit; revelat profunda, et abscondita,
et novit in tenebris constituta (Dan. II, 21, 22)
@#, quia
lux cum eo est, #quae,@# sicut docet Joannes, #illuminat
omnem hominem venientem in hunc mundum (Joan.
I, 9)
@#. Primum ergo gratias agimus Deo Patri et Domino
nostro Jesu Christo, qui temporibus nostris
invenit sibi David filium Geysae, hominem secundum
cor suum, et luce irradiatum coelesti suscitavit
illum pascere Israel populum suum, electam gentem
Ungarorum. Deinde laudamus pietatem sublimitatis
tuae in Deum et reverentiam erga sedem
apostolicam, cui, divina patiente misericordia, nullo
meritorum nostrorum suffragio praesidemus. Tunc
vero largitatem liberalitatis, qua B. Petro apostolorum
principi regnum, ac gentem cujus dux es,
cunctaque tua ac teipsum per eosdem legatos et
litteras perpetuum obtulisse digno praeconio commendamus.
Hoc enim facto egregio aperte testatus
es, et revera talem te merito esse demonstrasti,
qualem ut nos te declarare dignaremur studiose
expetivisti. Sed parcimus. Neque enim necesse est,
ut quem tot ac talia praeclara pro Christo gesta
facinora voce publica clamant, quemque Deus ipse
commendat, amplius commendemus. Quare, gloriose
fili, cuncta a nobis et sede apostolica postulata,
diadema nomenque regium, Strigoniensem
metropolim | null | e429e9d4-ba08-40d2-ab51-77be54982ac3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et reliquos episcopatus, omnipotentis
Dei ac beatorum Petri et Pauli apostolorum, ejus
auctoritate praemonente, atque ita jubente eodem
omnipotente Deo, cum apostolica et nostra benedictione,
libenter concessimus, concedimus et impertimur.
Regnum quoque a munificentia tua S.
Petro oblatum, teque una ac gentem, et nationem
Ungaricam praesentem et futuram, sub protectionem
S. Romanae Ecclesiae acceptantes, prudentiae
tuae, haeredibus ac legitimis successoribus tuis, habendum,
tenendum, regendum, gubernandum ac
possidendum reddimus et conferimus. Qui quidem
haeredes ac successores tui quicunque, posteaquam
per optimates legitime electi fuerint, teneantur similiter
nobis, et successoribus nostris per se, vel per
legatos, debitam obedientiam ac reverentiam exhibere,
seque sanctae Romanae Ecclesiae, quae subjectos
non habet ut servos, sed ut filios suscipit universos,
subditos esse ostendere, atque in catholica
fide, Christique Domini ac Salvatoris nostri religione
firmiter perseverare, eamdemque promovere. Et
quia nobilitas tua apostolorum gloriam aemulando,
apostolicum munus Christum praedicando, ejusque
fidem propagando gerere non est dedignata, nostrasque,
et sacerdotii vices, supplere studuit, atque
apostolorum principem prae caeteris singulariter honorare;
idcirco et nos singulari insuper privilegio
excellentiam tuam tuorumque meritorum intuitu
haeredes, ac successores tuos legitimos, qui, sicut
dictum est, electi atque a sede apostolica approbati
fuerint, nunc et perpetuis futuris temporibus condecorare
cupientes, ut postquam tu, et illi corona
quam mittimus, rite juxta formulam legatis tuis traditam
coronatus, vel coronati, exstiteritis, crucem
ante se, apostolatus insigne, gestare facere possis
et valeas, atque illi possint valeantque; et secundum
quod divina gratia te et illos docuerit Ecclesias,
regni tui praesentes et futuras nostra ac successorum
nostrorum vice disponere atque ordinare
apostolica auctoritate similiter concessimus, volumus
et rogamus, sicut in aliis litteris, quas in communi
ad te, optimatesque regni, et cunctum fidelem
populum per nuntium nostrum, quem ad te dirigimus,
deferendis plenius haec omnia explicata continentur.
Oramus omnipotentem Deum, qui te de
utero matris tuae vocavit nomine tuo ad regnum et
coronam, quique diadema, quod duci Polonorum
confectum per nos fuerat, tibi dandum mandavit,
augeat incrementa frugum justitiae suae; novellas
plantas suas regni tui rore suae benedictionis perfundat
largiter: regnum tuum tibi, teque regno
servet incolumem: ab hostibus visibilibus et invisibilibus
protegat; ac post terreni regni molestias in
coelesti regno corona adornet aeterna.
Data Romae VI Kal. April., indictione decima
tertia.
VI. #Epistola Silvestri II papae ad Darferium comitem ejusque filios et nepotes.@# (Anno 999.)[Contatore, #Hist. Terracin.,@# 41.]
Darferio comiti ejusque filiis et nepotibus, « maxime
ob militare obsequium » sibi promissum, tribuit
« nomine beneficii civitatem superiorem et inferiorem,
quae vocatur Terracina, cum omni districtione
sua atque comitatu Terracinensi. » « Et
quoniam, » inquit, « sanctae Romanae Ecclesiae pontifices
nomine pensionis per certas indictiones haec
et alia nonnulla attribuisse nonnullis indifferenter
constat, cum lucris operam darent et sub parvissimo
censu maximas res Ecclesiae perderent, id genus
doni totum in melius commutamus, uti [per] ea
quae per hanc nostrae praeceptionis paginam concedimus
sub nomine beneficii, et stipendia militaria
sunt; hoc quippe genus pensionis dignum ducimus,
et milites in pace obsequio, in bello armis pro honore
et salute sanctae Romanae Ecclesiae decertent.
Sed ne res ecclesiasticae in possessionem vel proprietatem
alicujus transire possint, sub nomine
pensionis ab hac praesenti quarta decima indictione
constituimus, ut actionariis sanctae Romanae Ecclesiae
tres auri solidi persolvantur, id est in mense
Januario. »
VII. #Epistola Silvestri papae II ad Azelinum Laudunensem episcopum.--Ipsum de multis criminibus accusatum ad proximam synodum Romae evocat.@# (Anno 1001)[Apud Mansi #Concil.,@# tom. XIX, col. 241.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, AZELINO
[ #al.,@# Ascelinio] Laudunensi.
Super salute et apostolica benedictione nihil est
quod admirari possis, quoniam, sub pontificali nomine
homo etiam moribus esse desiisti. Si fides
mortalem Deo sociat, perfidia nihilominus rationabilem
brutis animalibus aequat. Cum hoc totum te
sapere constet, vehementer admiramur nativam te
conditionem reliquisse, et nova et inaudita scelera
inhumanius perpetrasse. Epistola regis Roberti et
suorum pontificum, apostolicis et imperialibus oblata
est manibus, quae te coram universo | null | fa2ea0a2-8acd-48b2-8fcc-d1f86f457c98 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
clero ac populo
his publicis accusat criminibus. Ad synodum habitam
Compendio cum a Remensi et Turonensi archiepiscopis
caeterisque confratribus invitatus fueris, acceptis
a quibusdam eorum et aliorum sacramentis
pro vitae membrorum atque captionis securitate,
tandem venisse diceris: synodalem severitatem cum
tibimetipsi conscius merito perhorresceres, ad misericordiae
preces, eadem epistola teste, venisti.
Legibus te non posse objectis respondere manifestasti,
dominum tuum regem offendisse te non negasti.
Indulgentiam tantummodo postulans per universam
synodum, regis gratiam innovatis perjuriis
obtinuisti. Datis obsidibus, archidiacono scilicet tuo,
et altero milite, turres Lauduni te redditurum promisisti.
Magistrum tuum Remensem archiepiscopum
pro accipiendis turribus sub Judae specie tecum ducens,
capere voluisti: carcer quippe caeterorum,
fraudis in eum conceptae detegit dolum. O Juda magistri
proditionem innovans, et pontificalem gloriam
nostris temporibus deturpans! Cum magistrum archiepiscopum
tradere velis, domino regi non parceres,
si posses. In carcere tenes traditos milites, et
fefellisse non vereris regem. Exorationum epistolis
quoties te monuimus, et ab his periculis eruere te
desudavimus! Sed quoniam irruentibus peccatorum
cumulis te coercere nequivimus, in hac proxima
paschali hebdomada Romae te adesse praecipimus,
et generaliter ibi habendae synodo repraesentare te
monemus. Hujus ergo invitationis nostrae nulla occasione
sis transgressor vel suspensor, quoniam,
nisi adfueris, synodicae auctoritati in eodem concilio
subjacebis, et de absentia nihil lucraberis. Viarum
excusatio nulla te premat, quoniam in Lothariensi
regno nullae te manent insidiae, Italia vero nullam
praetendit formidinem. Nisi corporis molestia occupatus
fueris, aliter excusatio nulla esse poterit. Sed
testes mittendi sunt, qui et tuum languorem confirment,
accusatoribus tuis respondeant, et legibus te
expurgent.
VIII. #Silvester II papa S. Urgellensis ecclesiae bona et jura confirmat.@# (Anno 1091.)[Cocquelines, #Bullarum suum. pont. ampliss. Collect,@# I, 301.]
SYLVESTER episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo
sanctae Urgellensis Ecclesiae episcopo tuisque
successoribus in perpetuum.
Desiderium, quod religiosorum praepositorum
ordinatione et sanctorum locorum stabilitate permanere
monstratur, sine aliqua est Deo auctore dilatione
sustentandum, et quoties in suae utilitatis
commodis nostrorum assensus, et sanctae apostolicae
auctoritatis exposcitur praesidium, ultro benignitatis
intuitu nos convenit subvenire, et rite pro integra
securitate ex ratione solidare, ut ex hoc nobis quoque
potissimum praemium a conditore omnium Deo
in sidereis arcibus conscribatur. Et ideo quia postulasti
a nobis, ut praefatum episcopatum sanctae
Urgellensis Ecclesiae apostolicae auctoritatis serie
muniremus, et omnia ei pertinentia, quae juste et
legaliter habere vel tenere videtur, perenni jure ibidem
inviolabiliter permanenda confirmaremus,
propterea tuis flexi precibus, per hujus nostrae auctoritatis
privilegium statuentes decernimus ut cuncta
loca urbana vel rustica, id est, cortes, mansos,
salas, castella, casales, vineas, terras diversaque
praedia, culta vel inculta, cum decimis et primitiis
suis, colonis vel colonabus suis, ancillis et aldionibus
quae ab aliquibus fidelissimis Christianis eidem
episcopio concessa sint, sive in comitatu Cerdaniensi
pagus Libianensis, Bergitanensis, Palionensis, Ribacurcensis,
Jestabiensis, Cardosensis, Anabiensis,
Turbiensis, et locum sanctae Deodatae cum finibus
suis; castrum quoque Sanaugia cum finibus suis,
Calbiciano, Feners, Submonte, Letone, Clopedera,
cum silvis et finibus earum. In pago Ausonensi
Castellato et Turizella cum finibus suis. In Marfano
ipsum alaudem, qui fuit de Guisado episcopo. In
Gerundense villa Adeiz cum omni alode vel ipsa
parochia; item in Urgello villam, quam dicunt Bascharam,
cum finibus suis, et ipsam parochiam de
Alasse, et ipsam villam de Boxedera, Nocolone,
Sardina, Sallellas, cum fevo et alode comitale. In
villa sancti Stephani fevo et alode comitale. In
valle Andorra omnes alodes comitales, et ipsam de
Montani cello vel le Cubilare cum finibus eorum.
Castrum de Catorbite cum finibus suis, et villam
de Salente cum finibus suis, et ipsum fevum de Archavelle
etiam, et monasterium Sancti Petri in Schalas
cum omnibus suis pertinentiis. Et ipsam turrem,
quae fuit de Marchuz, atque aliam turrem in fines
Celsima, quae fuit de Bellone, sive tertiam partem
telonei cum pertinentiis mercati, vel omnia quae
per aliqua munimina ad eumdem pium locum pertinere
videntur, et quod amodo, et in antea, tu tuique
successores legaliter ac quisituri fueritis, cum magna
securitate pacifice et quiete habere | null | 60c7ee17-f7c4-4f6e-b4b8-e357cb1a1e70 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vel tenere, et
possidere debeatis in perpetuum, ita ut nullus rex,
nullus princeps, nullus comes, nullus marchio, nullus
judex, neque ulla magna parvaque persona
aliquam vim aut invasionem in eodem episcopio
neque in suis pertinentiis unquam facere praesumat.
Si quis autem temerario ausu, quod fieri non
credimus, contra hujus nostrae apostolicae confirmationis
seriem venire tentaverit, sciat te domini nostri
apostolorum principis Petri anathematis vinculo
innodatum, et cum diabolo et ejus atrocissimis
pompis, atque cum Juda traditore Domini et Salvatoris
nostri Jesu Christi in aeternum ignem concremandum,
simulque et in voragine tartarea demersum
cum impiis deficiat. Qui vero custos et observator
hujus nostri privilegii exstiterit, benedictionis
gratiam et vitam aeternam a Domino consequatur.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii
sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Maio, indictione
quarta decima.
IX. #Epistola Silvestri II papae ad Robertum Vizeliacensem abbatem.--Privilegia Vizeliacensia confirmat.@# (Anno 1001.)[MANSI, #Concil.,@# tom. XIX, col. 243.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto
filio ROBERTO, religioso abbati sancti Vizeliacensis
coenobii, omnique congregationi ejusdem monasterii,
in perpetuum.
Quoties illa a nobis tribui sperantur quae rationi
incunctanter conveniunt, animo nos decet libenti
concedere, et petentium desideriis congruum impertire
suffragium. Atque ideo quia postulasti a nobis
quatenus privilegium sedis apostolicae monasterio
Vizeliaco, cui praeesse dignosceris, quod constat olim
a Gerardo nobilissimo et Christianissimo viro, nec
non et Bertha uxore ejus, in honore Domini et
Salvatoris nostri Jesu Christi, et veneratione beatissimae
Mariae genitricis ejusdem Domini nostri,
constructum in regno Burgundiae in parochia Augustodunensi,
in pago Avalensi; quodque a praefatis
fundatoribus B. Petro apostolorum principi liberali
devotione et testamenti pagina collatum est, facere
deberemus, veluti a praedecessoribus nostris piae
memoriae Nicolao papa, atque Joanne, jamdudum
factum fuisse: inclinati precibus tuis libenter fieri
decrevimus. Per quod apostolicae auctoritatis privilegium
confirmamus atque statuimus ut nulli imperatorum,
nulli unquam regum, nulli antistitum,
nulli quacunque praedito dignitate, nulli cuiquam
alii, de omnibus rebus mobilibus vel immobilibus
quae eidem monasterio a jam dictis fundatoribus,
vel ab aliis quibuscunque personis collatae et concessae
vel in futurum a quolibet de proprio fuerint
jure donatae, sub cujuslibet causae occasionisve specie
liceat minuere vel auferre, neque suis usibus
applicare: sed cuncta quae ibi oblata sunt vel offerri
contigerit a praesenti XIV indictionis tempore illibata
et sine inquietudine, in sustentatione jam dicti
monasterii, et usibus abbatum, et monachorum sub
regula Patris Benedicti ibi Deo militantium, volumus
atque praecipimus possideri; ea videlicet conditione
ut nullus successorum nostrorum pontificum
in hac sancta sede, cui Deo auctore servimus, unquam
vel usquam quiddam de eisdem rebus cuiquam
beneficiare, commutare, aut sub censu quolibet concedere
per futura tempora patiatur, sed censum
tantummodo in testamento traditionis a fundatoribus,
qui ex eodem monasterio hanc sanctam sedem
Romanam haeredem fecerunt, etiam delegatum,
unam videlicet libram argenti annis singulis successores
nostri accipientes, piae paternitatis suffragium
eidem monasterio, et tibi successoribusque tuis ac
monachis sub jam dicti Patris regula ibidem degentibus,
sollicitudine pastorali vigilanter contra omnes
infestantes impendere studeant. Item constituimus
ut, obeunte abbate dicti monasterii, non alius ibi
quacunque obreptionis astutia ordinetur, nisi quem
consensus monachorum secundum timorem Dei et
institutionem regulae B. Benedicti elegerit, et hujus
apostolicae sedis pontifex providerit ordinandum
Unde constituimus, et apostolica auctoritate censemus,
atque per hoc nostrum apostolicum privilegium
confirmamus, ut nullus rex aut pontifex, vel abbas
aut comes, vel qualiscunque magna parvaque persona,
avaritiae cupiditate corruptus, aut diabolica
suggestione deceptus, audeat vel praesumat contra
tuum honorem, o venerabilis Roberte abbas, qualicunque
modo insurgere, vel in tuo loco aut de tuo
honore molestias tibi inferre, vel de omnibus rebus
monasterii quae tibi tuisque decessoribus a nobis
nostrisque antecessoribus per paginam privilegii
concessa atque firmata sunt, aliquas invasiones
vel rapinas sive violentias inferre; si non vult, auctoritate
Dei, et S. Petri, et nostra apostolica excommunicatione
a corpore et sanguine Domini nostri
Jesu Christi, et ab ingressu ecclesiae noverit se esse
disjunctum. Hoc quoque capitulo praesenti subjungimus,
ut locum avaritiae secludamus, nulli unquam
liceat de regibus, nulli de episcopis vel sacerdotibus,
vel de quibuscunque fidelibus, per se suppositamve
personam, de ordinatione ejusdem abbatis | null | 0325cf9d-4ea1-4c2a-9b00-cc9910c476ee | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, aut clericorum,
vel presbyterorum, aut de largitione chrismatis,
vel de consecratione basilicae, vel de quibuscunque
causis ad idem monasterium pertinentibus,
audere in qualibet specie exenii loco quidquam accipere,
neque eumdem abbatem pro ordinatione sua
aliquid dare; neque episcopus civitatis ipsius parochiae,
nisi ab abbate ipsius monasterii invitatus,
ibidem publicas missas agat, neque stationes in
eodem coenobio indicat, ne servorum Dei quies quocunque
modo populari conventu valeat perturbari,
neque mansionaticos exinde praesumat exigere. Susceptionem
autem fidelium aut religiosorum virorum,
atque beneficentiam quam jubet Apostolus
cunctis exhibendam, pro possibilitate loci et facultate,
non modo ibidem fieri denegamus, verum etiam
suademus. Si quis vero regum, episcoporum, sacerdotum,
abbatum, judicum, comitum aut saecularium
personarum, contra hanc nostrae institutionis paginam
tentaverit, percussus apostolico anathemate,
potestatis honorisve sui dignitate careat, reumque
se coram divino judicio cognoscat; et nisi ea quae a
se male acta sunt defleverit, a sacratissimo corpore
Domini nostri Jesu Christi alienus fiat, atque aeterno
examini districtae ultionis subjaceat. Cunctis autem
eidem loca justa servantibus sit pax Domini nostri
Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis
recipiant, et apud aeternum judicem praemia aeternae
pacis inveniant.
X. #Silvestri II epistola ad Odonem episcopum Gerundensem.@# (Anno 1002.)[Florez, #España Sagrada,@# XLIII, 419.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto
filio ODONI, episcopo sanctae Gerundensis Ecclesiae
tuisque successoribus in perpetuum.
Desiderium quod, etc. Et ideo quia postulasti a
nobis ut praefatum episcopatum sanctae Mariae Gerundensis
Ecclesiae apostolicae auctoritatis protectione
muniremus, et omnia ei pertinentia perenni jure
ibidem inviolabiliter permanenda confirmaremus, videlicet
quantum habere videtur infra muros civitatis
Gerundae vel in ejus comitatu, una cum ecclesia
Sancti Felicis martyris et Sancti Narcissi, quae est
juxta portam civitatis Gerundae, cum omnibus eorum
pertinentiis, et ecclesiam Sanctae Mariae quam dicunt
(vulgo #Labisbal@# ) episcopalem, simulque cum ipso
alaude, vel fiscus quem dicunt Fontanetus et Fonte
Edeta, et Apiliares, et Ventinaco, et muro et murello
de Palatiolo, et ipsam Fontem. Haec omnia cum decimis,
et primitiis et oblationibus, et servitium fiscale,
et ipsum alaudem quem dicunt Parietes Rufini
cum terminis et adjacentiis suis, et omnes ecclesias
parochiales, vel appenditios qui sunt in omni comitatu
Gerundae, et cum decimis, et primitiis, et oblationibus
fidelium, et alaudes quae ad ipsas ecclesias
pertinent, vel habere videntur, et tertiam partem de
ipsa moneta de civitate Gerunda, simul cum censu
de ipsis Judaeis, atque tertiam partem de ipso teloneo,
de ipsis mercatis de praedicta civitate, vel de
ejus comitatu, et tertiam partem de ipsis pascuariis
de praedicto comitatu. Et in comitatu Bisuldunensi
ipsum alaudem quem dicunt Bascara, et ipsum alaudem
de Crispiano cum eorum terminis et adjacentiis.
Et cellam Sancti Laurentii, quae est supra castrum
Bobeta, quemadmodum Fredolo per praecepta regalia
detinet. Et ecclesiam Sancti Martini, quae est in locum
quem dicunt Calidas, cum omnibus quae habere
videtur. Et omnes ecclesias parochiales, vel appenditias,
quae in praedicto comitatu Bisuldunensi sunt,
qui sunt de praedicta sede, vel esse debent, cum decimis,
et primitiis, et oblationibus, et alaudes quae
ad ipsas ecclesias pertinent, cum tertia parte de teloneo,
et mercatos suos, et ipsos pascuarios. Et in
civitate Empurias omnia quantum ibi ipsa praedicta
sedes habet cum ipso censu de ipso mari. Et in comitatu
praedicto Empuriense ipsum alaudem quem
dicunt Uliano cum terminis et adjacentiis suis et
cum servitio fiscale, et ecclesias quae ibi sunt fundatae
cum decimis et primitiis et oblationibus quae ad eas
ecclesias pertinent. Et ecclesiam Sancti Joannis quae
est in Bederga cum decimis, primitiis et oblationibus.
Et omnes ecclesias parochiales cum earum appenditiis,
quae in praedicto comitatu Emporitanense sunt,
una cum decimis, et primitiis, et oblationibus, et
alaudibus suis, quae sunt de ipsis ecclesiis. Et in potralata
ecclesiam Sancti Martini, cum decimis, et
primitiis, et oblationibus suis. Et in comitatu Petralatensi
ecclesiam Sanctae Mariae cum decimis, et
primitiis, et oblationibus, et alaudibus suis. Et omnes
ecclesias parochiales cum earum appenditiis quae
sunt in comitatu praedicto Petralatensi cum earum
decimis, et primitiis, et oblationibus, et alaudibus | null | 67fce4d4-8dff-4df8-bd63-1bcdba636939 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Et tertiam partem de teloneo de ipsis mercatis, et
tertiam partem de ipsis pascuariis. Et ut absque jugo
seu ditione cujuscunque personae eum stabilire nostri
privilegii pagina corroboraremus. Propterea tuis flexi
precibus per hujus nostrae auctoritatis privilegium
statuentes decernimus ut cuncta loca, etc., ita
ut nullus judex, nullus marchio, etc. Qui vero custos,
etc.
Scriptum per manum Petri notarii et scriniarii
sanctae Romanae Ecclesiae in mense Decembri, indictione
prima. Bene valete.
XI. #Bulla Silvestri papae II qua utrumque monasterium Stabulense et Malmundariense sub sua suscipit protectione, mandatque ut in abbatis electione ex Stabulensi, si dignus reperiatur, assumatur.@# (Anno 999-1003.)[Marten., #ampl. Collect.@# II, 54.]
SILVESTER, summus et universalis papa et beati
Petri vicarius, servus servorum Dei, venerabili Stabulensium
et Malmundariensium abbati RAVENGERO
et omnibus in Christo pie vivere volentibus veram
in Domino Jesu dilectionem ac mutuam fraternae
charitatis unanimitatem.
Cum constat post primorum nostrorum parentum
praevaricationem in liberi arbitrii abusionem genus
humanum ei sententiae addictum, ut et homo capitibus
aliorum secundum Psalmographi vocem superponatur,
ad compescendos scilicet humanae voluptatis
illicitos appetitus, et legibus non modo forensibus,
verum etiam ecclesiasticis cohibeamur regulis ac
rationibus, eousque progressa est auctoritatum institutio,
ut sancta sanctorum loca, quae devotione
fidelium fundata, cultui divino mancipata, plura a
diversis stipendiorum eximia sunt adepta, non solum
regalia, sed imperalia, ad immunitatem sui expostulent
praecepta; verum etiam auctoritatis nostrae
ad stabilitatem sui desiderent privilegia. Quapropter
rogatu venerabilis Notgeri Leodiensis episcopi abbatiam
Stabulensem vel Malmundariensem antiquorum
regum et imperatorum munificentia nobiliter constructam,
et semper tam nostrorum praedecessorum
auctoritate quam regia immunitate defensam, sub
eadem immunitatis nostrae tuitione suscipimus. Abbatem
semper habeant, ea tamen praeponderante
ratione, Malmundariensium pace, ut quia beatus
Remaclus utriusque monasterii constructor et Tungrensium
antea episcopus et pastor maluit in altero
eorum, id est Stabulensium, locum sepulturae sibi
diligere, ipsi primam electionis obtineant vicem, si
apud eos melior meritis et instructior litteris inveniatur.
Si autem non illic, sed Malmundarii melior
reperiatur, utrique loco praeficiendus potius quam
externis assumptus intromittatur.
XII. #Silvestri II papae epistola ad Odilonem abbatem Cluniacensem.@# (Anno 999-1003.)[Mabill., #Annal.@# tom. IV, pag. 134.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei,
ODILONI dilecto filio et abbati praeclaro, atque universae
congregationi sibi commissae, charam salutem
et apostolicam benedictionem.
Vestris nos sanctissimis omni tempore committimus
orationibus, et ut accipere dignemini, fidelibus
exoramus petitionibus, quia in quocunque noster
valuerit status, nullo modo vester defectum sentiet
profectus. Ad haec igitur, quae nostrae auctoritati per
Gerbaldum vestrum monachum discutienda praesentatis,
APOSTOLICA AUCTORITATE, ET CONFRATRUM EPISCOPORUM
CONSILIO, tali vobis respondemus judicio.
Cognoscimus enim illum episcopum catholice fuisse
ordinatum, et rationabiliter episcopale accepisse
officium; sed postquam divino amore ductus, honoribus
et officiis renuntiavit saecularibus, non sibi licuit
eadem exercere negotia quae prius fecerat in
communi vita. Unde, quia quod fecit, non temere
nec contra catholicam auctoritatem praesumpsit, sed
obedienter et simpliciter coepiscoporum licentia et
sui abbatis exercuit; et quia bona intentio non est
contraria Deo, volumus et judicamus ut quoscunque
ille ad aliquem gradum ecclesiasticum promovendos
duxit et benedixit, benedicti sint, et proprio fungantur
gradu nostra licentia et benedictione. Qui
vero superbe et praesumptuose in eodem gradu in
quo eos ordinavit, noluerint persistere, ab illo suspendantur
gradu, quem post suam [ #al.,@# pro sua] depositionem
acceperint, sed illo fruantur licenter quem
habebant, et ipse jam dictus episcopus posthac similia
non praesumat. Valete.
XIII. #Silvestri II papae epistola ad . . . . . abbatem.@# (Anno 999-1003.)[Apud Theiner, #Disquisit. critic. in praecipuas canonum et decretalium Collectiones,@# pag. 318, ex cod. Vatic. n. 1363, fol. 207.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, abbati . . . . .
salutem et apostolicam benedictionem.
De hoc unde nos consuluisti ideo respondere tibi
distulimus, quoniam auctoritatem in Romanis voluminibus
non habemus. Illos autem libros, in quibus
specialem sententiam legimus, in Gallia relictos recolimus.
Aliquid tamen memoria retinemus quod
tuae petitioni sufficere posse credimus. In iisdem | null | b2ecb242-2931-45dd-bc10-8466e71d4b07 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
libris #de episcopis per pecuniam promotis@#
legitur ut
quisquis talis inventus fuerit, per biennium pontificali
officio carens, duos dies per hebdomadem a
vino et cocto se abstineat, et post finitum psalterium
comedat. Hoc quippe traditionibus priorum Patrum
concordare videmus, qui ejusmodi episcopos deponi
sanxerunt. Officii suspensio sit cujusque depositio.
Qui enim deponitur, a communione non privatur.
Valet utique tantumdem biennii suspensio cum poenitentia,
quantum sola depositio. Qui vero post
biennem suspensionem et poenitentiam officio suo
redditur, quasi post depositionem misericorditer reconciliatur.
Incipe ergo post octavam Pentecostes
praedictum biennium, et eo pacto tuo officio sis restitutus.
Si fratrum custodiam et totius coenobii
sarcinam alicui fratrum committere possis, donec
poeniteas, committe. Sin autem, oportet, quamvis
graveris, ut ipse patienter totum sufferas. Multiplex
igitur calor purius effundit a fornace metallum.
XIV. (Fragmentum.) #Silvester II ecclesiae SS. Gervasii et Protasii, in comitatu Gabalitano a Stephano vice-comite et Angelmoda conjuge constructae, beatoque Petro oblatae protectionem suscipit.@# (Anno 999-1003.[ #Histoire de Languedoc,@# tom. II, #Preuves,@# pag. 154.]
SILVESTER episcopus, omnibus fidei Christianae
fidei cultoribus.
Notum esse volumus Stephanum vicecomitem et
Angelmodam conjuges, ecclesiam sanctorum Gervasii
et Protasii de suis propriis constructam in comitatu
Gabalitano positam, nostrae S. R. E. per donationis
paginam donasse, etc. Unde placuit nobis
eamdem praedictam ecclesiam . . . . . sub nostra protectione,
etc., jubemus ut nullus rex, marchio, dux,
comes, vicecomes aut alius majorum, parvaque
persona, illam ecclesiam aliquo modo inquietare vel
molestare audeat, etc.
XV. #Silvester II monasterium S. Trinitatis et S. Petri Burguliense, ab Emma comitissa Pictaviensi conditum, privilegiis ornat.@# (Anno 1003.)[ #Gall. Christ.,@# tom. IV, edit. 1.)
SILVESTER, papa, EMMAE comitissae Pictaviensium.
Innotuisti auribus nostris quod, Deo donante et
venerabili Gauberto abbate cogente et hortante, in
loco qui vocatur Burgulius in honore sanctae et individuae
Trinitatis et S. Petri apostolorum principis
monasterium fundaveris, terris locupletaveris, rebus
ditaveris, tuis precibus inclinati libenter assensum
impendimus. Statuimus ergo, annuente Raynaldo
Andegavensi episcopo, ut nullius civitatis pontifex
concilium in eodem monasterio absque consensu et
voluntate abbatis et monachorum ejusdem loci celebrare
praesumat. Electionem vero abbatis, monachis
ipsius loci licet agere, non ex alienis, sed ex propriis,
cujus vita et mores secundum Deum sint. Quo electo,
duci Aquitanorum filiisque ejus eum repraesentent,
et ipse ei donum praebeat sine ulla contradictione
aut aliqua contrarietate. Si quis vero abbas cupiditate
aliqua accensus, aut potentia saeculi munitus,
cum vi intrare in hanc abbatiam voluerit et hanc
supradictam scriptionem praeterire ausus fuerit, in
horrendo judicio Dei incidat. Ecclesiae autem ipsius
monasterii in quibuscunque territoriis sitae maneant,
absque alicujus episcopi, seu archidiaconi, nec non
et alterius personae inquietudine, excepto synodali,
vel quae vulgo #circada,@# vel #parada,@# dicuntur, etc.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii
sanctae Romanae Ecclesiae, indict. I. Bene valete,
Sylvester, qui et Gerbertus papa.
DUBIA.
XVI. #Litterae Silvestri II papae ad Ottonem III imperatorem, quibus significat se episcopo Ticinensi commendasse monasterium monialium Ticinensium, quod@# Senatoris #apellatur, ipsumque rogat ut hujusmodi constitutionem confirmet.@# (Anno 1001.)[Muratori, #Antiq. Ital.@# V, 991.]
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, SILVESTER,
servus servorum Dei, apostolicae sedis humilis
episcopus, OTTONI imperatori.
Pastorali cura semper vigilare ac laborare debita
pro gregis salute decet, ut vestro fulta praesidio
nostras Ecclesias protegere, tueri atque defendere
nostra studeat providentia, ne iniquorum effrenata
servicia, omnique timore libera, Deo famulantes
sua peragere officia impediat. Vestris quippe antecessoribus,
vestraeque imperiali majestati notum
esse scimus, monasterium quod Senator pro remedio
animae suae et cunctorum fidelium, in honorem
sanctae Dei genitricis semperque virginis Mariae
Papiae construxit, nostrae ditioni deditum eo tenore
ut pro tempore abbatissam, ex eadem congregatione
electam ibi, quae sanctas moniales regeret, consecraremus,
et ab omni malorum hominum locum
illum molestatione defenderemus. Nunc vero . . . . .
abbatissam et sanctas moniales Deo | null | 04958e0f-d841-43fe-b483-561927fa5ffd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
servientes, pessimorum
opprimente calumnia, dum longe positi, ut
decebat, defendere non potuimus: per interventum
Widonis nostri Vicarii, ejusdem loci episcopi, vestra
quoque imperiali suggerente majestate, illud monasterium
ecclesiae Sancti Syri concessimus, non ad
dominium per subjectionem, neque per extra . . . . .
dominationem, nec per aliquam conditionem, sed
ad solam consecrationem et defensionem, ut pastor
episcopus illius loci praesentem abbatissam et sanctas
moniales ab omni inquietudine defendant, ita
ut praefatus episcopus, vel aliquis de successoribus
alicui meorum successorum aut imperatorum, per
scriptum vel per aliquod ingenium . . . . . constituere
fecerit, statim monasterium nostrae consecrationis
et vestrae defensionis revertatur. Quia nec nos nec
aliquis aliter quam bonae memoriae Senator cum de
eo constituerit, audemus . . . . . vestram imperialem
deprecamur clementiam, ut nostram constitutionem
vestro corroboretis praecepto, et hanc firmetis rogo.
Si quis vero episcopus aut aliqua magna vel parva
persona bona ipsius ecclesiae diminuere aut devastare,
vel aliquod tributum exigere praesumpserit, anathematis
vinculo ex parte S. Mariae et sanctorum apostolorum
Petri et Pauli, et omnium electorum Dei
et nostra, nisi resipuerit, alligatum se sciat, et cum
Juda proditore Domini in aeternum damnatum. Hoc
quoque ut firmius habeatur, manu nostra subter firmavimus,
et nostro sigillo signavimus.
#Silvester . . . . . episcopus et sanctae Mariae virginis
Dei genitricis manu propria corroboravimus.@#
#Imperatoris Ottonis signum.@#
Scriptum per manus Petri scriptoris sanctae Romanae
Ecclesiae.
Confirmatum per manus Gregorii chartarii sanctae
apostolicae sedis.
Actum hoc Romae, anno Dominicae incarnationis
millesimo primo, indictione tertiadecima, anno vero
pontificatus Silvestri universalis papae quarto.
#Sigillum plumbeum appensum.@# | null | 6c3b1dda-ca6d-4f1c-88f7-e3fba9fe8e8f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
INCIPIT PROLOGUS VENERABILIS DOMNI THIETMARI EPISCOPI MERSEBURGENSIS IN GESTA SAXONUM.
Conjunctum dulci fraterni juris amore
Et mihi dilectum supplex rogo te Sigefridum
Nunc ego Thietmarus, videas mea scripta benigne,
Quae placeant addens, et quaeque superflua tollens.
Haec non ornatu splendent dictaminis ullo,
Sed tantum plano percurrunt ordine campo
Sax miae regum vitam moresque piorum.
Quorum temporibus regnum velut ardua cedrus
Enituit nostrum longe lateque timendum.
Dicunt ecclesiae structuram dampnaque nostrae,
Ejus laetificos, in quis reparatur, et annos,
At provisores ejusdem tum simul omnes.
Non asscribatur mihi, si quid in hoc variatur
Libro vel desit, testis cum parvulus assit.
Nevas inscitia natas, carissime, muta,
Credens, quod numquam cepissem scribere quicquam,
Ni quod prefatus tibi sum foret. Ergo benignus
Tales funde preces mecum de corde gementi:
#Christe, decus regum, moderator et imperiorum,@#
#Propiciare tuo cum commissis sibi regno,@#
#Ut tibi, non nobis, solvatur gloria laudis,@#
#Et non externis tuus umquam substet ovilis@#.
O vos christicolae, cordis nunc voce rogate,
Majestas Domini quo dignetur misereri,
Ne mala nos stringant, quae multa meremur, et angant,
Certa futurorum quae vox ventura bonorum
Predixit nostris in temporibus, manifestis
Pro dolor! in multis manifestandisque profecto.
Et quicumque meam debes curare cathedram,
Hanc lege scripturam, studiosus amato pusillam,
Quae strictim pandit quae plurima mens tua poscit.
Vincit mortales florens dictatus et omnes.
Quod nunc est passim dispersum, collige sensim.
Non servi famae, sed vitae dona supernae
Ut capias, vigila, merearis ut hancque labora.
Sis memor, oro, mei, qui crimina multa peregi,
Predecessorum deterrimus ecce meorum.
Me tibi committo, veniam petito mihi, queso.
Cronica Thietmari se poscunt, lector, amari,
Usibus assiduis excludunt tristia mentis.
Ludis et variis eadem preponito vanis:
Sis justos laudans, pro peccatoribus orans.
EXPLICIT PROLOGUS.
LIBER PRIMUS.
1.
Mens est omnibus aliqua proficuitate cluentinus,
in presenti et in futuro sibi proficere, commissasque
sibi res, ut potis est vel sollers fiducia sinit,
propagare viventique semper memoriae commendare.
Quocirca ego Thietmarus, non solum honoris,
verum etiam nominis indignus episcopalis, Merseburgensis
seriem civitatis olim longe lateque cluentem,
nunc autem oblivionis senio caligantem fervens
retegere, admodum vereor fumum ex fulgore inscicia
producere et ut imus faber infelici summa operis
deficere (HORAT., Serm. II, 3, 143 et 32, 34). Sed
suppetente cuiquam bona voluntate, et ut
beatus fatetur Gregorius, Christo ad hoc aspirante,
incipio, ac ignotae ejusdem clementiae, qualiter
vel scriptura haec vel etiam omnis praefatae urbis
summa concludatur, supplex committo.
2.
Hujus a primo fundamentum et cum terra superedificationem
Romulea ex gente, quae Julium
Cesarem Pompeii generum est huc olim secuta,
in omnibus potentem et utrisque viribus precluum,
incepisse, lector diligens, accipe. Et quia tunc
fuit haec apta bellis et in omnibus semper triumphalis,
antiquo more Martis signata est (fol. 1, cod. 1)
nomine. Posteri autem Mese, id est mediam regionis,
nuncupabant eam, vel a quadam virgine
sic dicta. Qui vero ejusdem principes, vel quae
eorumdem fuerint virtutes, ante Christi incarnationem
vel post, quia antiquorum sagaci memoria
certum indagare nequeo, nec per scripta invenio,
ne mendax inveniar, prorsus omitto. Ab Heinrico
sumatur exordium, qui predictae civitatis adpertinencia
multorom jus tunc respicientia univit, majoraque
his multum sua virtute et industria subegit.
Hic nobilissimo Ottonis et Hatthui stemmate
editus (cf. HOR. Od. I, 12, 45), ut arbor occulta
excrevit a puero, et ut bonae indolis gradatim
enituit tiro, sicut flos in vere novo. Isque a patre
suo in provintiam quam nos teutonice Deleminci
vocamus, Sclavi autem Glomaci appellant,
cum magno exercitu missus, devastata eadem
multum atque incensa, victor rediit. Sed qualiter
pagus iste nomine hoc signaretur, edicam.
3.
Glomuni est fons non plus ab Albi quam
duo miliaria positus, qui, unam de se paludem generans,
mira, ut incolae pro vero asserunt oculisque
approbatum est a multis, sepe operatur. Cum bona
pax est indigenis profutura, suumque (fol. 1) | null | 2d5e33b0-59bb-409b-a776-31b206047529 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
haec
terra non mentitur fructum, idem tritico et avena
ac glandine refertus, laetos vicinorum ad se crebro
confluentium efficit animos. Quando autem seva
belli tempestas ingruerit, sanguine et cinere certum
futuri exitus indicium premonstrat. Hunc omnis
incola plus quam aecclesias, spe quamvis dubia,
veneratur et timet. Et haec provincia ab Albi usque
in Caminizi fluvium porrecta, vocabulum ab
eo trahit derivatum. Sed non longe a predicto amne
in pago Chutizi dicto, Arn, episcopus sanctae
Wirciburgensis aecclesiae, ab expeditione Boemiorum
reversus, et juxta plateam in parte septentrionali,
fixo super unum collem suimet tentorio, cum
missam caneret, hostili circumvallatus agmine,
premissisque omnibus per martirium suimet consociis,
semet ipsum optulit Deo patri, 892º dominicae
incarnationis anno et temporibus Arnulfi
inperatoris , cum oblacionibus consecratis
in sacrificium laudis, ubi hodie sepe accensa videntur
luminaria; et sanctos Dei martires hos esse
nec Sclavi dubitant. Predictus antistes in diebus
offitii suimet in urbe Wirciburgensi unum Domino
templum, et in episcopatu suo ad instar ejusdem
aecclesias 9 in 10 annis fecit. Et cum maximam
harum his benediceret, (fol. 2) et cum reliquiae
Christi martyris Kiliani,--qui, de Scottis huc veniens,
Christum Gozberto duci et Geilan uxori ejus,
caeterisque comprovincialibus primo predicavit, et
instinctu secundae Herodiadis cum sociis suimet
Colomanno et Totmanno ibi martirizatus est.--circumferrentur:
Dominus per eum 70 operatus
est miracula, et magister eoquorum hoc videns,
suos sic hortatur discipulos: #Nolite,@# inquiens, #tardare, sed quae vobis sunt credita, diligenter et sine
mora operamini. Dominus enim noster Kilianus inclita
ex se nunc agit signa absque omni mora.@#
Quantae
autem virtutis supra memoratus presul fuisset, stilo
comprehendere nequaquam suffitio, sed hunc apud
Deum magni esse meriti ex corde credo.
4.
Interim cujusdam matronae famam, quae Hatheburg
dicebatur, Heinricus comperiens, qualiter
eam sibi sociaret, juvenili exarsit amore. Haec erat
filia Etvini senioris qui in urbe predicta, quam antiquam
civitatem nominamus, maximam tenuit
partem; et quia is filium non habuit, geminis filiabus
suis e medio decedens reliquit. Ob hujus pulchritudinem
et hereditatis divitiarumque utilitatem,
internuntios Heinricus quam propere misit, et
quamvis hanc esse viduam et sciret velatam,
suae tamen ut satisfaceret (fol. 2' ) voluntati, eam
fide promissa petivit. Tunc illa multorum precibus
et consilio devicta, comitatur, et honorifice suscepta,
ac karitative a suis, ut decuit, est habita. Nuptiis ex
more peractis, sponsus cum contectali ad Merseburch
venit; omnesque convocans vicinos, quia vir fuit
inlustris, tanta familiaritate sibi adjunxit, ut
quasi amicum diligerent et ut dominum honorarent.
Ea tempestate Conradus, Francorum quondam
dux egreius et tunc Luthuwici successor pueri,
arcem tenebat regni; quem ob meritum sui
Otto predictus, ab omnibus regni principibus in
regem electus, sibi quasi ad hoc indigno preposuit,
seque cum filiis fidei suae ac potestati subdiderat.
Spiritualis autem pater et pastor Orientalium tunc fuit
Sigimundus, sanctae Halverstidensis ecclesie presul
egregius, vir ingeniosus, omnigenarumque, quae
spiritualia vel etiam carnalia respicit, arcium scientia
omnes suimet contemporales tunc precellens.
Hic pietate maxima, et, quod summum est perfectionis
culmen, Christi zelo fervens, ut perpetrati facinus
conubii primo audivit, ovium culpam suarum
ingemuit, et aliquam inter se fieri amplius commixionem
per internuncium et per epistolam (fol. 3)
banno apostolicae auctoritatis interdicens, ad condictum
ambos synodum vocavit. Heinricus, tali
rumore turbatus, ad imperatorem properavit, omnemque
indicens ei rem ordine, auxilium ejus petiit,
et, quia familiaris ei fuit, et patris commisso ac fideli
servitio impetravit. Nam, legato ad antistitem concite
directo, ut vinctos solveret et ad suimet
presentiam differre voluisset postulavit. Post haec
Ottone 2 Kal. Decembris carnis universae viam
intrante ( #an.@# 912), sepe memoratus juvenis in vacuum
succedens, hereditatem jure, et maximam
benefitii partem gratuito regis suscepit ex munere;
et quod ei defuit cum suis omnibus egre tulit, ac
postea, sicut cum tritico lolium, sic ex eo latentis
odii filex excrevit. Quod rex caute considerans,
ut ignotum dissimulat; et quem vi aliqua
superare non presumpsit, nota Hathonis versutia
archipresulis, qua et antecessor suus Aethelbertum
comitem Teresi capitis abcisione devicit | null | 9949c201-3dc9-41ec-9c3c-a8fe7c3dab71 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
et hunc decipere temptavit. Hoc consilium
Deus sapiens infatuavit. Nam faber ille, qui jussu
presulis torquem aureum, in quo Heinricus occidi
deberet, mira arte preparabat, cum ingemiscenti
senioris relatu, quo (fol. 3) pacto hec fieri deberent,
perquireret, opere ad unguem perducto et presentato,
clam postea evadens, obviam ducem predictum
habuit, et cuncta ei ordine pandit. Qui rediens
nuntium remisit ad antistitem, qui occulta patesceret,
seque in sui detrimentum celeriter invigilare
pronuntiaret. Quicquid enim ad episcopum in
Saxonia vel Thuringia pertinuit, totum sibi precepit
occupari, amicos regis partibus ex his omnino
depredatos expellens. Moxque morte repentina archipresul
exspirat hominem, et fortuna, quae hactenus
regem feliciter aspiravit, Heinrico quam propere
cessit. Sed mihi ad alia properanti longum
est enarrare quocies congressi mutuo cederent
vel vincerent, et quod postremo bonorum instinctu
in amiciciam convenirent.
5.
Interea Conradus longa infirmitate detentus,
et quia
#Post inimicicias iram meminisse malorum est,@# (CATON., dist. 2, 15.)
totius contrarietatis quae sibi ex parte Heinrici
provenerat oblitus, fratri suo Everhardo populoque
primario in unum collecto consilium hoc dedit,
si quando naturae communi se concederet, ut
eum regni gubernaculo undiquessecus aptum
eligerent, animamque suam (fol. 4) cum residua
consanguineorum ac familiarium caterva firmae suimet
fidei committerent, et ad hoc sine aliqua dilatione
consentirent. Hanc peticionem extremam cum
magno luctu ac gemitu suscipientes, et impleturos
se vita comite promittentes, festino ejus obitu in 8º
ordinacionis suae anno et 14 Kalendas Novembris,
pro dolor! completo, ac exequiis in Viliniburch
peractis intererant, et concione in
Fridisleri celeriter posita, Heinricum coronaverunt,
et sibi credita, sub Christi et tocius aecclesiae
testimonio fideli, non sine lacrimis regi tunc et
domino commendaverunt. Qui primo, ut decuit,
divinae pietatis munus, postque universalem tantae
caritatis affectum, humili suscipiens devotione, Deo
gratias egit, seque ad haec et ad omnia quae communi
consilio expetissent, se assensurum promisit.
Episcopalis unctionem benediccionis, a Herigero
archiepiscopo exhibitam, antecessorum more priorum
non desideravit, nec suscipere voluit, sed
prorsus ad noc indignum se affirmavit. Attamen
in hoc eum equidem peccasse vereor, quia in
Vita sancti patris Othelrici, quem idem rex post ad
sacerdotalem promovit ordinem, legi sanctam
Christi martyrem (fol. 4' ) Afram dilecto suimet
presuli multa in visu ostendisse, inter quae duos
enses, unum cum capula, aliumque sine ea, ac
per eum Heinricum regem consecracionis expertem
demonstrasse. Sed, occulto hoc Dei juditio relinquens,
amplius progrediar.
6.
Fama novi regis undiquessecus dispersa amicorum
corda laetificat, rebelliumque econtra mestificat,
quia vir talis fuit ut suos sciret sapienter tractare,
inimicos autem callide viriliterque superare.
Interea Tammo natus est; et mens regis ab amore
uxoris decrescens, ob pulcritudinem et rem cujusdam
virginis, nomine Mathildis, secreto flagravit.
Jam jamque latentis animi fervor erupit; et, injusto
se hactenus multum pecasse conubio tandem professus,
per affines legatosque suos filiam Theodrici
et Reinildae, ex Widukinni regis tribu exortam,
interpellat ut sibi voluisset satisfacere. Et, quia
flexibilis est mulieris animus, et quia sciebat eum in
cunctis eligantem, consensit, conjunctaque ei
tam in divinis quam in humanis profuit. Que tres
filios congruo pariens in tempore, Ottonem, Heinricum
et Brunonem, prospere educavit, doloremque
partus tantae stirpis dulcedine superavit. (fol. 5)
Et quoniam mihi sermo est de Ottone, non autumo
opus esse omnia patris sui gesta singulatim discutere,
cum et in filio appareat quanta ejus sit dignitas,
et scriptis multorum vite ejusdem satis fulgeat
claritas. Sed quaedam intersero, quae dictu maxime
necessaria puto. Has regiones sibi fecit tributarias,
Boemiam, Deleminci, Apodritas, Wilti, Hevellum
et Redarios; qui statim rebelles, aliosque ad
hoc concitantes, urbem Wallislevo oppugnant, destruunt
et incendunt ( #an.@# 929). Ad hoc vindicandum
noster convenit exercitus, et Lunzini civitatem
obsidens, socios eorumdem, eos defendere
cupientes invadit, et paucis effugientibus prostravit;
urbem quoque prefatam acquisivit. Ex nostris
autem duo abavi mei, uno nomine, quod Liutheri
sonat, signati, milites optimi et genere clarissimi,
decus et solamen patriae, Nonas Septembris cum
multis aliis | null | 7f2cd989-2c10-4ce8-8270-0a47b1ed530e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
oppeciere.
7.
Ut nullus Christo fidelium de futura mortuorum
resurreccione diffidat, sed ad beatae immortalitatis
gaudia anhelanter per sancta proficiscatur desideria,
quaedam, quae in urbe Wallislevo post excidium (fol. 5)
ejusdem reedificata accidisse veraciter
comperi, intimabo. In ipso orientis diei crepusculo
solitus erat presbiter ejusdem ecclesiae matutinam
canere. Sed cum ad atrium defunctorum veniret
videns in eo magnam multitudinem oblationes offerentem
sacerdoti coram templi foribus stanti, primo
substitit, posteaque signo sanctae crucis se muniens,
per omnes hos, nec uno saltem agnito, oratorium
trepidus adiit. Quem una noviter de hoc seculo
egressa et sibi bene nota, quid hic vellet, interrogat;
edoctaque ab eo, quare venerit, haec omnia ab his
esse completa, parvumque temporis eundem victurum
predixit. Quod vicinis post retulit, veraque
haec esse comprobavit. Meis temporibus in
Magadaburg--sicut a veracibus accepi testibus, in
ipsa tunc continue manens--in aecclesia mercatorum
custodes, eadem nocte vigilantes, his quae predixi
convenientia visu et auditu percipientes, optimos
civitatis adducunt. Qui cum longe ab atrio cadaverum
adstarent, lucernas candelabris superpositas
videre, duosque invitatorium canere matutinasque
laudes ordinatim omnes persolvere pariter
audiere; accedentes autem nihil omnino intellexere.
Hoc ego cum subsequenti die nepti meae, quae Brigida (fol. 6)
dicebatur, cura regens pastorali monasterium
sancti Laurentii, referrem, in infirmitate
sui corporis laboranti, protinus ab ea,
nequaquam hoc miranti, tale percepi responsum:
« Tempore Baldrici presulis, qui octoginta annos
vel plus Trajectensem regebat sedem, in loco,
qui Deventeri dicitur, ecclesiam senio dirutam
renovans benedixit ac presbitero suimet commendavit.
Qui in una dierum valde diluculo ad eam pergens,
vidit mortuos in ecclesia et atrio offerentes,
atque audivit cantantes. Quod mox episcopo ut
primum is retulit, jussus ab eo in ecclesia dormire,
cum lecto, quo requievit, sequenti nocte a defunctis
ejectus est. Ob hoc idem trepidus apud antistitem
talia queritur. Is autem precipit ei ut cum sanctorum
reliquiis signatus, aqua sancta aspersus, suam
custodire non desisteret ecclesiam. Qui jussa secutus
domini iterum dormire in ecclesia voluit; sed
stimulati timoris casu sic jacendo evigilavit. Et
ecce solita venientes hora, elevaverunt eum, coram
altari eum ponentes, et in favillas tenus corpus igne
resolventes. Hoc ubi presul audivit, penitentia ductus
triduanum indixit jejunium, ut et sibi animaeque
defuncti succurreret. Multa, fili, de his omnibus, (fol. 6)
ni infirmitas obstaret, dicere potuissem. Ut
dies vivis, sic nox est concessa defunctis. » Non
oportet plus sapere mortalem, quam, ut sanctus
ammonet Paulus, ad sobrietatem (Rom. XII, 3). Sed
quia duo vel tres ad unum sufficiunt testimonium,
haec quae novellis nostris evenere temporibus scripsi,
ut discat incredulus vera esse prophetarum oracula,
e quibus testatur unus: #Vivent,@# inquiens, #mortui
tui@#, #Domine! (Isa XXVI, 19)
@# et alius: Surgent
mortui, qui in monumentis sunt, audient vocem
Filii Dei et laetentur (Joan. V, 28). Quandocumque
a viventibus haec audiuntur vel videntur, novum aliquid
signat, ut idoneum in multis approbat testimonium,
cujus magnam partem scio, majorem autem
ignoro, sed veracibus testimoniis credo. Fui
ego in mea curte Retmerslevo dicta, ubi 15.
Kal. Januarii, 6. feria, in primo galli cantu magna
lux ab aecclesia emicans, totum replevit atrium,
sonitusque grunnientium more auditur immensus.
Quod meus frater Frithericus cum satellitibus
meis caeterisque huc convenientibus aspexit, et
ille, qui coram me dormivit, capellanus audivit. Hoc
crastino cum comperirem, si umquam prius ibi aliquid
tale contigerit, interrogans, semel hiis similia
accidisse ab antiquissimis percepi, et in hoc anno
miserabiliter (fol. 7) compleri videbam in
obitu domnae Liudgardis inclitae, ex una parte
neptis meae ac ex alia nurus, et quod inter amicos
precipuum est, familiarissimae mihi, de qua in
sequentibus edisseram enucleacius. Sepe mihi
accidit ut in nocte ligna incidi audirem, et semel
defunctos pariter colloquentes ego et socius meus caeteris
dormientibus manifeste percepi, et in his duobus
signis crastino subsecuturum funus intellexi.
Etsi ego fungar vice cotis, ferrum et non se exacuentis (HORAT. | null | 4a8fa212-1e01-4084-916e-108e55cb7cd9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ep. II, 3, 304),
tamen ne muti canis
obprobrio noter, inlitteratis et maxime Sclavis, qui
cum morte temporali omnia putant finiri, haec loquor,
certitudinem resurreccionis et pro qualitate
meriti futurae remunerationis firmiter indicens cunctis
fidelibus. Tres namque sunt animae, non equaliter
incipientes nec simul finientes. Prima
angelorum incorporeorum, quae cum eis est sine inicio
et termino. Secunda hominum, quae cum eis sumit
exordium, sed in fine non habens participium. Namque
inmortalis est, et, ut quidam gentiles opinantur,
in futuro non habens hoc offitium quod in hoc seculo.
Tercia species est animae pecudum ac volatilium,
quae cum corpore parem inicii finisque sortitur
equalitatem. Unde, sicut in lege Moysi a Domino
data precipitur, ita verus christicola ab eorum
sanguine nequaquam (fol. 7) pollui canonica auctoritate
proibetur. Multi enim sunt pauperes, qui
hunc in usu commestionis habent, et se in hoc aliquid
peccare ignorantes, sibi in hoc contradicentibus
cunctis resistunt. Ergo tu homo, gloria et magno
honore a Deo coronate, et super omnia ejusdem opera
constitute, da pre omnibus gratias altissimo, retribuens
ei pro possibilitate tua, quae tibi fecit miseratione
sua. Et ego repetam longius aberrata.
8.
Rex autem Avares sepenumero insurgentes
expulit. Et cum in uno dierum hos inpari
congressu ledere temptaret, victus in urbem quae
Bichni vocatur, fugit; ibique mortis periculum
evadens, urbanos majori gloria quam hactenus
haberent vel comprovinciales hodie teneant, et
ad haec muneribus dignis honorat. Quociescumque
contra Deum et seniorem suimet dum vixit se umquam
superbiendo erexit, toties humiliata potestate
sua, se ad emendationem condignam inclinavit.
Audivi quod hic Romam causa orationis petens, plus
pedibus quam equo laboraret, et a multis interrogatus
cur sic ageret, culpam profiteretur.
9.
Anno dominicae incarnacionis 931º imperator
effectus est . Hic montem unum juxta Albim
positum et arborum densitate tunc occupatum
excoluit, ibi et urbem faciens, de rivo quodam,
qui in septentrionali parte ejusdem fluit, nomen eidem
Misni imposuit; quam, ut hodie in usu habetur,
presidiis et (fol. 8) imposicionibus caeteris munit.
Ex ea Milzenos suae subactos dicioni censum
persolvere coegit ( #an.@# 932). Urbem quoque Liubusuam
, de qua in posterum lacius disputaturus
sum, diu possidens, urbanos in municiunculam
infra eandem positam fugere, et se dedicios fieri
compulit. Ex eo die, qua haec tunc incendio juste
periit, usque ad nostra tempora habitatore caruit.
Si quid in regno suimet, ut multi dicunt, is predatus
sit, huic Deus clemens ignoscat. Insuper Northmannos
et Danos armis sibi obtemperantes fecit,
et ab errore pristino revocatos, cum rege eorum
Cnutone hos Christi jugum portare
edocuit. Sed quia ego de hostiis eorundem antiquis
mira audivi, haec indiscussa preterire nolo. Est
unus in his partibus locus, caput istius regni, Lederun
nomine, in pago qui Selon dicitur , ubi
post 9 annos mense Januario, post hoc tempus
quo nos theophaniam Domini celebramus, omnes
convenerunt, et ibi diis suimet 99 homines et totidem
equos, cum canibus et gallis pro accipitribus
oblatis, immolant, pro certo, ut predixi, putantes
hos eisdem erga inferos servituros et commissa
crimina apud eosdem placaturos. Quam
bene rex noster fecit, qui eos a tam execrando ritu
prohibuit! Acceptabilem enim Deo patri hostiam fert,
qui humano sanguini parcit. Precipit enim Dominus:
#Innocentem et pium
non interficias (Exod.
XXIII, 7)
@#.
10.
Antiquum opus Romanorum muro rex predictus
in Mersburg decoravit lapideo, et infra (fol. 8)
eandem aecclesiam, quae nunc mater est aliarum, de
lapidibus construi, et 14 Kalendas Junii precepit dedicari.
Caeteras quoque urbes ad salutem regni,
et templa Domino ob remedium animae devota
mente fabricavit . Post innumera virtutum
insignia idem, decurso vitae suimet stadio,
sextodecimo regni, aetatis autem suae sexagesimo
anno, sexta Non. Julii, Miminlevo moritur, et in
Quidilingaburch, quam ipse a fundamento construxit,
sepultus, a cunctis optimatibus merito defletur. Accidit
hoc anno dominicae incarnationis 936. Indolis
autem relictae posteritatis tristia principum
corda laetificat, et certos voluntariae electionis
hos fecit. Ve populis, quibus regnandi spes in
subsecutura dominorum sobole non relinquitur, | null | 8b568524-9fb7-4bfe-8eae-bda10ac04ad5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et
inter se facta dissensione et longa contentione aliquod
consilium vel solamen cito non providetur
Si in consanguinitatis linea aliquis tali offitio dignus
non inveniatur, saltem in alia bene morigeratus,
omni odio procul remoto assumatur; quia
maxima perdicio est, alienigenos regnare: hinc
depressio et libertatis venit magna periclitatio. Ab
hoc, de quo dixi, Heinrico et successoribus suis usque
huc (fol. 9) Saxones elevati et in omnibus sunt honorati.
Quicquid in hiis laudatur, ab equivoco
ejus, de quo scripturus sum vita comite, diligenter
servatur, et post, ut vereor, finitur. Ergo
quaecumque de hiis ullatenus nunc preteream, vel
vita deficiente indiscussa relinquam, successor karissime,
compleas, et temporum qualitates scripturae
memoria concludas. Ego peccator et in omnibus
neglegens vacavi hactenus a bonis et studui in malis,
sero ad ista et ad meliora respiciens, animaeque
memoriam salutarem nullo modo exercens.
Postquam pastor effectus sum, docui subjectos verbis
tantum, et non exemplis. Extrinsecus apparui
bonus, interiora violans pessimis cogitationibus; de
immundo semine conceptus, volutabar in luto, ut
immunda sus. Dicat aliquis: Male laudasti te! cui
respondeo verum hoc esse, quod deteriorem me
nescio. Idcirco me sic arguo, ut agnitis vulneribus
meis, succurras mihi medicationibus necessariis,
et ex magna parte consors mei sic adjuves in omnibus
me, sicut velis exhiberi pro te.
11.
Et inclita venerabilis gesta Mahtildis, quae
post excessum senioris sui sumopere fecit, equidem
paucis comprehendam ad imitationem bonam #(fol.
9)@# fidelibus cunctis; quia sancta est, ut scriptura
docet (Mach. XII, 46), et salubris cogitatio, pro defunctis
orare et elemosinis absolutionem hiis impetrare.
Legimus quod unius captivi vincula,
quem uxor sua putans mortuum assiduis procuravit
exequiis, tocies solverentur, quocies pro eo
acceptabiles Deo patri hostiae ab ea offerrentur,
ut ipse ei post retulit, cum domum suam
liber revisit. Hoc exemplo domna Mahtildis, viro
suimet vinculo momentaneae mortis depresso, succurrit,
non solum pauperibus, verum eciam avibus
victum subministrans. Congregationem quoque
sanctimonialium in die tricesima in supra memorata
urbe statuit, et huic quantum ad victus et sui
vestitus necessaria suppetebat, ex sua proprietate,
laudantibus hoc suimet filiis, concessit et scriptis
confirmavit. Asserunt nonnulli eandem hoc
sumopere diu enisam fuisse, quod junior filius suimet
Heinricus patris sedem possideret. Sed hoc
Deus, electos sibi ad unaquaeque semper praeordinans,
noluit, nec summatum optima pars consensit,
sed racione prudenti et ideo facile suadenti,
haec merentis reginae animum paulo minus a proposito
declinavit, et huic Bawarios ad tuendum
apcius assignari, prehabito sibi nato majori, consuluit.
12.
(fol. 10) Anno dominicae incarnationis 723.
indiccione II. regni autem primi regis Heinrici 5.
venerabilis Sigimundus, sanctae Halverstidensis
aeclesiae antistes sextus, ab Arnulfo rege ibi positus,
anno regni suimet 7. 19. Kalendas Februarii
obiit, cui Bernhardus, ejusdem capellanus, successit,
sicut ei prius vir sanctus predixit. Namque
is diu infirmus videt in somnis, quod baculum pastoralem
e manibus suis elapsum Bernhardus pone
sequens elevaret et in aperto portaret. Et expergiscens
vocavit eum ad se, dicens: #Vade ad curtem
regiam, sumens ex mea parte quae tibi sint ad haec
necessaria, et acquire gratiam et auxilium ibi optime
valentium, ut tibi liceat sine omni offensione mihi
succedere. Providebit enim haec omnia tibi Deus,
dilecte fili!@# Edictum amati senioris obeditione humili
Bernhardus mox complens, dum a rege Heinrico
reverteretur, comperit dominum suimet et patrem
de hac luce tricesimo ordinationis suae anno ad
Christum migrasse; et mox repedans, predicti regis
munere, quod postulat, consequitur. Positum est
autem corpus prefati presulis in dextera parte altaris
Christi protomartiris in gradu prejacenti, ut
ipse antea premonstravit, non jacendo, sed supra
cathedram sedendo, sperans se patroni suimet intercessione
sancta et benediccione sacerdotali perpetualiter
muniri.
13.
(fol. 10.) Qualiter misericors Deus predictum
regem in diebus suis respexerit, quamvis de Pierio
fonte nil umquam biberim, cunctis tamen
fidelibus innotescam. Fuit in occiduis partibus quidam
rex, ab incolis Karl Sot, id est stolidus, ironice
dictus, qui ab uno suimet ducum captus,
tenebris includitur carceralibus. Hic Heinrici regis | null | e68426c5-7f2a-4c26-94e7-6b1a1f2b7679 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nostri, nepotis autem sui, inplorans auxilium,
dexteram Christi martiris Dionisii, et cum ea omne
regnum Luthariorum, si ab eo liberaretur, sibi
traditurum sacramentis promisit. Nec mora,
inclitus miles invictricibus se armis circumcingens,
proximum laborantem visitat, et in erepcione ejus
ac restitucione dignus operator mercedem suam premeruit,
et honorem pristinum sibi suisque successoribus
in tantum adauxit.
14.
Sed quia homo unusquisque proclivior est ad
labendum, quam natura suimet muniatur ad standum,
quam miserabiliter iste semel deliquerit, ad
terrorem et ad devitandum piis non taceam. In cena
Domini nimis inebriatus, in sequenti nocte uxori
suae multum repugnanti diabolico instinctu inlicite
conjunctus est. Hoc factum auctor tanti sceleris et
humanae salutis irretitor, Satanas, cuidam venerandae
sic prodidit matronae: #Mahtild regina nuper
hortatu meo maritali consentiens voluptati,
concepit filium, (fol. 11) sine omni dubio meum; et
tu vide, ut tantum optime celes commissum.@# Haec
multum ob hoc clam tristis effecta, predictae hoc
celeriter adnunciavit reginae, ammonens, ut semper
episcopos atque presbiteros secum haberet, et in
ipsa pueri nativitate sacri baptismatis unda ablueret,
quicquid in eo sibi dilectum accidisse demon
infaustus jactaret. Et sic Deo gratias egit.
Videns autem daimon, id est omnia sciens, se prorsus
esse delusum, domnam increpavit supra memoratam,
talia subnectens: #Et si mea nunc sit voluntas
tuis frustrata blasfemiis, tamen in hoc profeci,
quod ex eo et ex omnibus de lumbis ejusdem umquam
progredientibus numquam deerit mea comes discordia,
nec proveniet eis pax firma.@# Mendax ille et veritatis
inimicus haec pro voluntate sua dixit, et, ut spero,
non pro adimplecione. Multi autem affirmant, ut in
sequenti dictatu apparet, quod sub ejus et filii suimet
temporibus crebra fieret commotio, et quietis
parva certitudo. In diebus vero hiis, quibus regnare
cepit tercius in numero ducum Heinricus, et in ordine
sceptriferorum secundus, tunc illa silex iniquitatis
exaruit, et pacis bonae flos virens enituit; et si
quid prioribus huic simile in aliquo nunc accidit,
hoc non culpa sui, sed instigatoris fuit impii.
Legimus, quod omnia tempora (fol. 11) tempus
habent (Eccle. III, 1), sed non omnia, id est a Deo
nullum esse viciis locum ab inicio constitutum; et
quia fragilitas carnis sine aliqua contagione non
valet esse, a capitalibus se criminibus abstineat, et
in sollempnitatibus universis mundiciam servet.
In legitimis conjuncionibus non esse delictum aliquod,
scriptura testatur (I Cor. VII, 28); et hoc
cum observatione festivitatum honoratur, et nulla
periculi inminentis procella turbatur. Ad haec amplius
approbanda unum profero exemplum. Quidam
vir, Uffo nomine, civis Magadaburgensis,
nimia ebrietate compulsus, in sancta sollempnitate
Innocentum, conjugem suam Gelsusam consentire
sibi coegit, quae eadem nocte a viro alligata
suo, cum in congruo tempore pareret infantem, in
pedibus digitos habentem retortos, obstupuit, et
accersito protinus ad se marito, miraculum ostendit.
Culpaque amborum hoc evenisse ingemiscens: #Nonne,@#
infit, #predixi, ne sic faceres? Ecce, ira Dei
se nobis manifestat, et ne sic ulterius agamus, atrociter
rogat. Peccatum tibi magnum est@#, #injusta mihi
precipere, et mihi, obedienciam tibi exibere@#. Postquam
autem infans baptizatur, inter innocentium
agmen de hoc exilio deducitur. Bene est in perpetuum
illo, qui tali utitur contectali, quae pro
absente infatigabiliter orat marito, et presentem.
oblita sexus, ut se (fol. 12) custodiat, ortatur.
15.
Eo tempore, quo supra memoratus rex
maxime vigebat, fuit in Bawaria quidam dux,
Arnulfus nomine, precluus in mente pariter
et corpore, qui omnes episcopatus in hiis
partibus constitutos sua distribuere manu
singularem habuit potestatem; sed cum hic
post var ios virtutum suimet ornatus vitam
hanc finisset, non successoribus suis tantum
reliquit honorem. Quin potius reges
nostri et imperatores, summi Rectoris vice in
hac peregrinacione prepositi, hoc soli ordinant,
meritoque pre caeteris pastoribus suis presunt,
quia incongruum nimis est, ut hii, quos Christus
sui memores hujus terrae principes
constituit sub aliquo sint dominio absque
eorum, qui exemplo Domini benediccionis et
coronae gloria mortales cunctos precellunt. Audivi
tamen nonnullos sub ducum, et quod | null | bcb3cde6-4cbc-4cfe-87c9-689a5bcb8fe3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
plus doleo, sub comitum potestate magnam
sustinere calumniam, quibus nil licitum est,
nisi quod seculi amatoribus prodest. Impia namque
potestas cum Deo id consenciente recte dominantes
premit, dilatata crudelitate mox furit.
16.
(fol. 13) In palacio predicti regis accidit res
una mirabilis. In conspectu tocius populi presentis
quidam canis, dum eminus hostem suum consedentem
agnosceret, propius accedens, dextetam ejusdem
rapido morsu ex inproviso abstraxit; et quasi
optime fecisset, cauda reverberante mox rediit.
Mirantibus hoc cunctis et admodum stupentibus, ab
hiis miser is, quid fecerit, interrogatur. Quibus ilico
respondit, divina ulcione id sibi merito evenisse,
et prosequitur: #Inveni,@# inquiens, #virum, hujus canis
dominum, fesso corpore dormientem, et infelix occidi
eum, multas tunc ab isto, qui me modo lesit, persecutore
impugnaciones perpessus; et quem tum vix evasi,
nunc ista sperans prorsus oblita, culpabilis occurri.
Scio deinceps, quod aut hic aut in futuro examine
unusquisque reus sine subsequenti poena non latet
ullatenus.@#
17.
Multa sunt, lector carissime, regis nostri ac
imperatoris predicti facta memoriae semper viventi
admodum digna; sed quia haec, sicuti fuere,
concludere nequeo, tristis omitto, quia hic, sicut
predixi, de nostris regibus nomen et in omni
virtute sua principatum juste optinuit. Parvum de
magis ejusdem operacionibus librum habeo inscriptum,
sed spero memoriale ejus in libro vitae
asscriptum (fol. 14) fore, qui precursoris Christi,
inter natos mulierum, ut Christus dominus ac Deus
noster affirmavit, maximi, fidelis famulus erat, et
in nostra urbe fundamentum subsequentis culturae
primus posuit; et quicquid umquam huic ullatenus
superedificatur, laudi ejusdem merito signatur.
Eligans namque ortus ac finis bonus, ubicumque
id fieri potest, optime concordant; ac si hoc in
omnibus compleri nequid, laudemus Dominum in hoc
quod fecit, et majestatem suam ut assummum
perducere dignetur, benignitatem suam suppliciter
orent quique fideles, et maxime tu, Merseburg inclita,
cum spirituali prole tua, in tempore dilecti
senioris tui, more cipressus pre caeteris comprovincialibus
tuis exaltata. Age grates continuas
Deo, et ut in te bona quaeque divino moderamine
perficiantur, studiosa in timore dominico
semper adoptato. Mos est enim malorum, inmemores
esse bonorum, et hoc vertere in pejus,
quod creare dignatus est Omnipotens in melius. Si
aliquid predicto operi ego umquam addere queo,
nullatenus cessabo. Sin autem, si quis tanti rectoris
nostri sit aliquantulum in bono memor, sit ei propicius
omnium qui sunt Exauditor! Primus iste
codicellus clausus sit primi morte Heinrici.
LIBER SECUNDUS.
(f. 14) Otto, decus regni, de stemmate cretus herili
Heinrici patris, fulgebat ubique coruscis
Actibus, et solium concenderat inde paternum.
Huic primo multi contradixere maligni
Invidia, cunctos quos vicerat iste superbos
Famine divino, quod semper poscit ab alto.
Non fuerat tantus Caroli de morte patronus,
Nec puto simili regnum pastore potiri.
Episcopatus construxit denique senos.
Hic Beringerum superans virtute superbum,
Longobardorum sibi subdit colla furentum.
Imperatorem fecit sibi Roma potentem
Hunc, et maritimi solvunt tributa remoti.
Pacis amicus erat, bellum lateque premebat.
Occidentales sedat Danosque feroces.
Partibus Eois tunc non apparuit hostis (cf. HOR. I,
35, 31).
Maximus in sceptro ter denos sedit et octo
Annos in regno. Tunc discesserat Otto,
Flebilis heu patriae, simul invincibilis, atque
Linquens hic post se tunc contectalis amicae
Pignus et gnati, quo laetabantur amici.
1.
(f. 15) Omnes reipublicae principes magnum reginae
Mathildis memorem lenire cupientes, Ottonem,
filium ejus, patris sui decreto ac peticione
uno ore in regem sibi et dominum elegerunt, elevatis
dextris conclamantes: #Vivat et valeat rex
victor in eternum!@# pariterque cum eo ad Aquasgrani
profisciscuntur ( #an.@# 936). Quo cum appropiarent,
omnis senatus obviam perrexit, fidem cum subjeccione
promisit, et ad sedem eum ducens usque inperialem,
statuit eundem in loco priorum, in regem sibi conlaudans,
ac Deo tunc gratias agens. Hunc Hillibertus,
Mogantinae cura cathedrae, cum licentia Wigfridi,
sanctae Coloniensis archipresulis, in cujus
diocesi hoc fuit, et auxilio Treverensis benedixit,
anno dominicae incarnationis 936 in aecclesia
sanctae Mariae | null | 0e450de5-ca42-4c1a-83a8-50476ed44f56 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
semper Virginis, quam cum omni
diligentia magnus construxit Karolus. Confortatus
in Deo tunc et in regno sceptriferorum maximus
Otto, conjugem suam Editham, Ethmundi
regis Anglorum filiam, bene timoratam, quam
patre suo adhuc vivente duxerat, consecrari precepit.
Hujus prospera multa turbabant adversa. Nam
Boemiorum ducem Ventizlavum Bolizlavus nefandus
fratrem (f. 15) Deo ac regi perimens fidelem,
restitit multo tempore audacter, et postea devictus
est a rege viriliter; fratri suimet Heinrico, Bawariorum
duci, ad serviendum traditus est. Avares
quoque patri suimet quondam contrarii, sed diu
pacificati, iterum insurgunt, celeriterque fugati
redeunt ( #an.@# 938). Discordia etiam inter concives
consociosque oritur non minima, quae Tammonem,
regis et Liudgerdae concitavit filium, eo quod
legatio Sifridi comitis Merseburgensis, quam sibi
idem vendecaverat, Geroni sit tradita marchioni,
hereditasque materna sit ei prorsus ablata. Hunc
Rex in Eresburch obsedit, filiumque ab iniqua
presumptione terroribus et blandiciis amovere
curavit. Sed exercitus capta urbe ingressus, juvenem
prefatum usque in ecclesiam sancti Petri,
ubi prius ab antiquis Irminsul colebatur, bello
defatigatum depulit. Ad ultimum autem Maginzonis
hasta de fenestra tyro perfossus a tergo (Jul.
28), secus aram oppeciit; quem rex postea
crudeli morte vindicaverat, secundo regni suimet
anno.
2.
Quaecumque ei publice vel occulte provenere
nocentia, divinae miserationis gratia ac intercessione
suimet sanctissimae contectalis Aedithae assidua
securus evasit. Cujus instinctu Magadaburgensem (f. 16)
aedificare cepit civitatem, ad quam reliquias
Christi martyris Innocentii cum magno adduxit
honore. Nam urbem hanc ob eternae remunerationis
gratiam patriaeque communis salutem
et acquisivit atque construxit. Juvit eum ad
hoc beatae Edith memoriae, quibuscumque potuit;
quae innumera virtute predita, ut signis post obitum
claruit, inducias vitae istius sibi concessas Deo
hominibusque accepte perduxit. Fuit haec cum viro
suo 19 annos, ordinationis suaeque obiit 11 anno,
7 Kalendas Februarii (946), unicum relinquens filium
nomine Liudulfum, cunctis viribus fulgentem;
sepultaque est in civitate prefata in majori aecclesia,
in oratorio aquilonari. Rex autem in venatione,
qua sperabat se paululum refocilari, turbabatur
vulnere loetali, inauditumque sustinuit merorem,
quo ab adventu dilecti compescuit filii. Qui ramosam
Samii Pitagorae litteram, humanae motus vitae
signantem, laudabili puer simplicitate percurrit
ad bivium (cf. PERS. Sat. III, 56, et AUSON. Idyl.
XII, 9), et dextrum iter agressus, virgulam
breviorem, tamen potiorem, de die in diem ut virens
hedera exurgit, et in omnibus patrissans, nobilitatem
moribus in tantum ornavit, ut cunctis primatibus, (f. 16)
quod laus est non ultima, placeret.
Unde patris gratia sibi in tantum arrisit, ut hunc
communi tocius senatus electione honoris consortem
atque laboris decerneret successoremque firmaret.
Desponsavit etiam illi Idam, Hirimanni ducis
filiam, pulchritudinem et sexum omni probitate
vincentem. Quam cum sibi pater vinculo maritali
conjungeret, modicum post intervallum soceri ducatum
et hereditatem defuncti sibi dedit.
Tanti patris ac filii temporibus quantum vigeret
regnum, difficile est ulli ad enucleandum. Venerabilis
autem regina Mathildis, constructo, ut predixi,
in Quidilingeburg monasterio, congregationeque
sanctimonialium ibi collecta, fideli erga
Deum servitio promeruit, quod virtus filii in omnibus
floruit.
3.
Interea ( #an.@# 951) Beringerus, Luthuvici
invasor regni, Ethelheidam ejusdem viduam
12. Kal. Mai. captam Cumis depredavit, et
cum custodia ac inedia lacrimabiliter afflixit.
Hujus laudabilem formam et famam rex noster
animadvertens, Romam pergere simulavit, in ipsoque
itinere Longobardiam usque perveniens, praefatam
per legatos alloquitur dominam, fuga tunc
aelapsam a custodia, et donis precedentibus
placatam suae voluntati consentire coegit, pariterque
cum ea (f. 17) Papiam vendicavit civitatem. Qua
de re Dudo , filius ejus, admodum tristis
effectus, ad nostrates properavit, locisque quae ad
Saleveldun pertinent abditis doloque idoneis occultavit.
Post haec rex Papia praesidio munita,
dispositisque ibi rebus necessariis, revertitur ( #an.@#
952); quem Beringerus cum duce Conrado subsequitur,
regisque gratiam urbe Augustana sua
filiique deditione promeruit, simulque reginae iram
supplici venia placavit, bonaque cum pace patriam
revisit. Rex autem Franciam regendo perlustrans,
latentes insidias, quae a filio generoque Hugone
parabantur, comperit, moxque eis
per internuntios haec | null | 06c0c50a-12d6-444a-a018-ee9023042c19 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ira dictante mandavit, ut
vel tanti facinoris auctores sibi mitterent, vel se
potestatis regiae inimicos pro certo scirent.
Quos hujuscemodi legationi conivere nolentes,
collecto exercitu usque in Magonciam persequitur
( #an.@# 953), universis urbibus, quas natus possedit,
aut captis aut dediciis, hacque manu valida
circumsepta, rebelles assiduo multum fatigavit
bello. Datis tunc electis ex utraque parte obsidibus,
pater cum filio loquitur, ac sui gratiam,
si consocios talia machinantes aperiret et (f. 17' )
sibi traderet puniendos daturum spopondit.
Hoc cum juvenis facere nec posset neque voluisset,
eo quod apud suos fidem cum juramento polluere
noluisset, a patruo convitiatus Heinrico,
urbem rebellaturus ingreditur, Ekbertumque
comitem cum multis patrui militibus sibi associavit,
et clam noctis silentio cum suis omnibus
exiens, Ratisbonam, quae Reinesburg dicitur, Bawarii
caput regni, cum urbibus munitissimis cepit,
ductricem Ivuthitam solum cum filiis ab his expellens
finibus. Thiedricum insuper ducem
ac Wigmannum comitem, in presidium ad Magontiam
denuo possidendam arma commoventes, patre
se subsequente, pecunia per legatos amovere
temptans, Thiedrico nequaquam asspirante, Wigmannum
blandiciis delinitum celeriter corrupit.
Interim rex, parata in expeditionem militia Bawariam
petens, clausis sibi omnibus murorum portis,
eadem regione depopulata atque combusta, rediit.
Tunc Dudo patri suimet ac regi resistere
desperans, Avares pharetratos conduxit in
socios ( #an.@# 954); quod regem protinus non latuit.
Namque cum signis militaribus obviam pergit inimicis
insurgentibus, sed aliter ei, quam quisquam
ratus sit, dolor! evenit. Hii siquidem ducibus
iniquis per aliam directi viam, Franciam invaserunt,
* miserabiliterque vastaverunt. Sed si
quis secreto mentis seu viva voce requirit, unde
talis oriatur extraneis audacia, ut tam habitatas
longeque semotas praesumant infringere regiones:
quantum scriptis umquam didicimus vel per nos
scimus, audiat respondentes, quia consensu divino
hii facinoribus nostris accenduntur in vindictam Dei,
nosque admodum territi fugimus ignavi injusticia
nostri, fitque tunc, ut qui in prosperis sprevimus
timorem Dei, merito sustineamus flagellum Domini,
ac invocantes Deum non exaudimur, qui offensam
placare supernam nullo modo conabamur. Inde accidit
ut Germania, caeteris comprovincialibus suis
inpar, viribus his succumberet; quis murus dicitur
esse, quodcumque valet sagittis obstare.
Commotus tandem Deus meritis justorum gemituque
miserorum, fugavit turbam perfidorum; et rex eos
iterum alio quam putaret divertentes insecutus,
Bawariam rursus invadit. Qui mox de pace tractantes,
induciasque petentes, impetraverunt.
Et semper dubii suisque infideles dominis, cum se
apud regem excusare non possent, cum Liudulfo
seniore suo nota Reinesburg presidia palantes
petunt. Quos rex exercitu valido subsecutus, praedicta
possedit in (f. 18) urbe; factaque mutuo
longa concertatione, tandem grandi famae
filium suosque pacem petere coegit. Post haec
Dudo cum Hugone penitentia ductus, patris
pedibus advolvitur, de preteritis veniam et de presentibus
supplex poscit emendationem, de futuris
quoque cautelam spopondit . Hunc rex
suorum devictus consilio principum suscepit, commissaque
remittens, suimet gratiam firmiter dedit.
Restituit tum fratri suo regnum diu
amissum, pacificatisque, ut speravit, adversis omnibus,
Saxoniam victor repetit.
4.
Et ecce iterum Avares, quasi jam perpetrati
sceleris obliti, adversum nos arma commoverant
( #an.@# 955); quos adventare dux Heinricus
regi nuncians, inceptis cum itineribus revocavit.
Rex autem ad Augustanam universos
suimet familiares ad se convocat civitatem, affirmans
se mori malle quam tanta plus perpeti mala
, ortaturque suos, premia promittens
cum gratia cunctis se faventibus poenamque
fugientibus. Collegit undiquessecus octo tantum
legiones, quas adversum hostes dispositas
consolatur, morientes ibi remuneracionibus demulcens
aeternis, vincentes autem presentibus delectamentis.
Quarum extremitates hostis acer juxta Lech
fluvium celerem latenter circumeundo (f. 19)
incautas opprimit, cesis tunc pluribus ac despoliatis.
Hoc rex ut comperit, Conradum ducem cum
suis pone misit, qui captivos cum omni preda ex
lupi raptoris faucibus eripuit, victoriaque potitus
castra revisit. Postera die, id est in
festivitate Christi martyris Laurentii ( #Aug.@# 10), rex
solum se pre caeteris culpabilem Deo professus
atque prostratus, hoc fecit lacrimis votum profusis:
si Christus dignaretur sibi eo die tanti intercessione
preconis dare victoriam et vitam, ut in civitate
Merseburgensi episcopatum in honore victoris
ignium construere domumque suimet magnam
noviter inceptam sibi ad aecclesiam | null | 40ca7c5c-d22b-476d-9d3f-bd47f1b54e7d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vellet edificare.
Nec mora, erectus a terra, post missae celebrationem
sacramque communionem ab egregio porrectam
Othelrico confessore suo, sumpsit rex clipeum
lancea cum sacra, milites in hostem precedendo,
resistentemque primus inrupit, ac mox terga
vertentem usque ad vesperam prostravit ac effugavit.
Peracta tandem cede, virentibus
pratis victrice cum turba rex considens, diligenter
inquirit, si ab exercitu suo aliquis remaneret.
Comperit tum, ducem Conradum, generum sui
et egregium militem, oppeciisse; cujus corpus
merito defletum atque diligenter procuratum Wormatiam
misit tumulandum. Insuper nuntios
sanctae premiserat matri, qui cuncta (f. 19) ordine
pandentes, eam cura solverent, mentesque fidelium
in laudem Christi pariter accenderent. Tantum
divinae pietatis donum omnis christianitas, maximeque
regi commissa, ineffabili suscepit tripudio,
gloriam et gratiam spallens unanimiter in altissimis
Deo.
5.
In hoc anno Heinricus dux et frater regis
obiit . Interim rex Saxoniam revisens laetus
patriam, a cunctis principibus a longe sibi obviantibus
summis excipitur studiis (cf. VIRG. Aen. I,
415); diuque expectatus a venerabili suimet genitrice,
profusis pre gaudio lacrimis amplectitur.
Quibus suum ilico aperiens promissum, qualiter
hoc ad unguem produceret, eorumdem ad hoc
consilium obnixe peciit et suffragium. His tunc id
collaudantibus, piaeque peticioni aspirantibus, statuit
rex abbaciam in Magadaburgensi civitate,
incipiens aecclesiam mirum in modum in loco, ubi
sancta requiescit Aedith, et juxta quam post obitum
suimet pausare desideraverat ipse. Ibi
etiam episcopatum facere conatus, apud Bernardum,
sanctae Halverstidensis aecclesiae antistitem septimum,
in cujus diocesi urbs prefata jacet,
quamdiu vixit, impetrare non potuit. Quicquid in
prediis vel rebus in aliis permisso contraxit
in tempore, totum hoc Deo militique ejus
Mauricio concessit heredi.
6.
Dum haec aguntur, ex parte Sclavorum *
bellum ingruit horridum, hortatu Wigmanni
comitis et Ekberhti, ducatu autem Nacconis et
Stoinnegui fratris ejus. Quos Herimannus dux superare
diffidens, regis petivit auxilium. Hic
ut erat inpiger, milicia forti aquilonares invadit
regiones malum sepissime, ut scriptura docet,
pandentes (Jer. I, 14); ibique Stoingneum, luco
absconditum, fugientibusque sociis captum, decollari
praecepit, confratres autem tanti sceleris
auctores, Wigmannum, materterae regis filium,
et Ekbertum fugavit. Liudulfus vero,
regis filius, malorum depravatus consilio, rursum
resistit, patriaque cedens, Italiam perrexit ( #an.@#
956), ibique cum unum ferme annum esset, 8. Idus
Septembris, pro dolor! obiit. Hujus corpus a
sociis ejusdem Magontiam delatum ( #an.@# 957), lugubriter
est in ecclesia Christi martyris Albani sepultum.
De tam miserabili fama rex in expedicione,
qua fuit adversus Redarios, supra modum
turbatus, planxit filium ut Davit Absalon.
Thietherdo Hillineshiemmensi antistite mortuo,
Advinus Magadaburgensis aecclesiae abbas successit
.
7.
Post haec sedatis bellorum assperitatibus ( #an.@#
961), Romam iterum pergere simulans, Langobardiam
manu valida intravit, Berengariumque predictum
in monte sancti Leonis duos possidens
annos, cum uxore Willan et filiis ac filiabus ad ultimum
cepit callide, exilioque eum in Bavanberge,
ubi post moritur, relegavit. Dehinc Romam
armato petens milite, ejusdem cives sibi (f.
20) resistens bis vicit, urbemque gloriosus
intravit 961 dominicae incarnationis anno. Insuper
benediccionem a domno apostolico Johanne,
cujus rogatione huc venit, cum sua conjuge anno
regni ejus 29 promeruit inperialem, ac patronus
Romanae effectus aecclesiae, Beneventum, Calabriam
atque Apuliam ducibus eorum devictis, sibi
vendicavit.
8.
Temporibus suis aureum illuxit seculum; apud
nos inventa est primum vena argenti; devictus
est quoque Wigmannus. Apud Danos
regnante tunc Haroldo, contempta christianitas
sic per Popponem renovata est presbiterum. Arguebat
enim idem et regem et populum, antecessorum
cultura suorum deviantem, diis ac demonibus
vacantem, unum affirmans in tribus personis
Deum. Interrogatus autem a rege, si ignito voluisset
dicta ferro comprobare, paratum se ad hoc esse
hilari respondit animo, crastinaque die ferrum ingentis
ponderis benedictum ad locum a rege
determinatum portavit, manumque securam inperterritus
elevavit. Quo rex miraculo laetus admodum
effectus cum suis omnibus Christi jugo protinus humiliter
se subdidit, in finemque fidelium more preceptis
obtemperavit divinis. Imperator autem
hoc ut audivit, vocatum ad se venerabilem virum
Popponem, si pugil Christi esset, interrogat, et
sacerdotali | null | 6d98cbf4-a9b9-42a6-aaef-1c3fb04e0cf1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
honore sublimat.
9.
(f. 21) Gero, Orientalium marchio, Lusizi
et Selpuli, Miseconem quoque cum sibi subjectis
imperiali subdidit dicioni ( #an.@# 963). Herimannus
dux Seliburem et Mistui cum suis imperator
tributarios fecit. Aequivocus imperatoris, junior,
inquam, Otto, quem peperit inclita mater
Ethelheidis, in nativitate Domini ( #an.@# 967)
Romae imperator effectus est, patre jubente ac tunc
in Campania juxta Capuam commorante.
Qui filio suimet uxorem ab imperatore Constantinopolitano
desponsare desiderans, nuntiis ejusdem
ob aliam ad se missis causam, suos fideliter commisit
principes hanc legacionem ferentes. Quos in ipso
itinere Greci solita calliditate ex inproviso irruentes,
alios occidunt, quosdam vero captos domino suimet
augusto presentabant. Pauci autem ex his effugientes,
imperatori suo rei eventum aperiunt. Hic
detrimentum suorum graviter ferens, milites optimos
Gunterium ac Sigifridum tale facinus ad
ulciscendum in Calabriam propere misit. Qui Danaos
victoria priori elatos et sibi occurrentes
occiderunt, alios autem in fuga comprehensos obtruncant
naribus, tributum a Grecis in Calabria et
Apulia extorquentes, spoliisque ditati cum gaudio
remeabant. Constantinopolitani autem funere
suorum et (f. 21) captivitate tristes effecti, adversus
dominum suum conspiravere, dolosaeque imperatricis
consilio per quendam militem perimerunt
eundem, loco ejus hunc designantes ad imperii tocius
provisorem. Qui mox magnificis muneribus
comitatuque egreio non virginem desideratam,
sed neptem suam, Theophanu vocatam, imperatori
nostro trans mare mittens, suos absolvit, amiciciamque
optatam cesaris augusti promeruit. Fuere
nonnulli, qui hanc fieri conjuncionem apud imperatorem
inpedire studerent, eandemque remitti
consulerent. Quos idem non audivit, sed eandem
dedit tunc filio suimet in uxorem ( #an.@# 972), arridentibus
cunctis Italiae Germaniaeque primatibus
.
10.
Multa sanctorum corpora imperator ab Italia
Magadaburg per Dodonem capellanum suimet
transmisit. Hoc autem, quod de ejus clerico
audivi nomine Poppone, Willehelmi comitis
germano, memoria dignum, non est
pretereundum. Is cum imperatori diu fideliter serviret,
nimis infirmatur, et in extasi effectus, in
montem excelsum ducitur, ubi civitatem magnam
et pulchra ejus conspicatur aedificia. Inde perveniens
ad turrim arduam, laboriosos ejusdem scandit
aggressus. In cujus sumitate magna Christum
cum sanctis omnibus sedentem videre promeruit.
Ibi Brun archiepiscopus Coloniensis, ob
inanem philosophiae executionem, a summo judice
accusatur et a beato Paulo defensus iterum inthronizatur. (f. 22)
Tunc iste vocatus simili de
causa redarguitur, et supplici sanctorum intercessione
suffultus, talem audivit vocem: #Post tres dies
ad me veniens, hanc, quam ego nunc tibi demonstro,
cathedram possidebis.@# Haec omnia, sacerdos cum
evigilaret, cesari ad se accersito explicuit, et non
esse somnium, sed veram affirmans visionem, gratias
ei retulit pro bonis omnibus, quae ei umquam
fecit; et sicut ei indictum est, facta confessione et
indulta a presentibus remissione, dereliquit aliena,
repetens sua, cum pace bona, flentem tam felici
obitu consolatus seniorem.
11.
Preciosum quoque marmor cum auro gemmisque
cesar precepit ad Magadaburg adduci. In
omnibusque columnarum capitibus sanctorum
reliquias diligenter includi jussit. Corpus egregii
comitis Christini aliorumque juxta supra memoratam
posuit ecclesiam, in qua sibi sepulturam,
quamdiu vixit, preparari concupivit. Anno dominicae
incarnationis 961, regni autem ejus vicesimo
quinto, presentibus cunctis optimatibus, in vigilia
nativitatis Domini corpus sancti Mauricii et
quorundam sociorum ejus cum aliis sanctorum porcionibus
Ratisbone sibi allatum est. Quod maximo,
ut decuit, honore Parthenopolim transmissum,
unanimi indigenarum et comprovincialium
conventu ibidem susceptum est, et ad salutem
patriae tocius hactenus veneratum est.
12.
Interea Bernhardus, antistes venerandus plenusque
dierum, 48 ordininationis suae anno (968)>,
et in ipso die, id est 3 Nonas Februarii (f. 22),
obdormivit in Domino. Insuper Willehelmus, sanctae
archipresul Magonciae, cui cura ab imperatore,
domino suimet et parente, commissa fuit Parthenopolim
disponendi caeteraque regni necessaria regendi,
cum egrotantis reginae finem Mahtildis expectaret,
in Redulwerothe 6. Nonas marci moritur.
Hujus obitum nimia corporis infirmitate oppressa
venerabilis regina, nullo adhuc certa nuntio, presentibus
cunctis intimavit: #Filius,@# inquiens, #meus Willehelmus@#
,
#pro dolor jam expirans memoriae
indiget salutari@#. Et Liudulfus, abbas Corbensis
egreius, corporaliter sibi occurrentem
illum nocte eadem, qua transiit, videns, | null | a847a512-244e-4b63-8cba-6644b30ec402 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
obstupuit,
et mortuum hunc esse confratribus
nuntiavit. Post haec sancta Mahtildis 2. Idus marcii
migravit ab hoc exilio, spiritum committens ac creatori
suimet reddens Deo, sepultaque est coram
altari Christi presulis Servacii juxta seniorem
suum, quia quem viventem dilexerat, huic se
mortuam conjungi, quamdiu deguit, semper inploravit.
13.
Gero quoque, defensor patriae, dum unici
morte turbaretur filii suimet illustris Sigifridi,
Romam pergens, emeritus jam senex, coram altari
principis apostolorum Petri arma deposuit victricia,
et apud domnum apostolicum sancti impetrans
brachium Ciriaci, ad Deum cum omni suimet hereditate
confugit. Patriamque revisens, nati suimet
viduam, prius velatam, monasterio in (f. 23) saltu,
quod suo signatur nomine, constructo, Hathui
vocatam, statuit abbatissam, a Bernhardo consecratam
episcopo. Firmatisque his omnibus, felici
hos obitu precessit 13. Kal. Junii.
14.
( #An.@# 965) Imperator autem comperta lugubri
matris et filii caeterorumque nece principum,
gravi queritur merore invincibile tocius rei publicae
damnum. Urguebat eum ad hoc timor mortis propinquae,
et quod Deo rebus promisit in ancxiis,
oportuno tunc complere studuit in tempore. Electum
namque a cuncto sanctae Halverstidensis aecclesiae
clero et populo Hilliwardum, tunc prepositum
et a domno suimet Bernhardo ad hoc presignatum,
Romam venire precepit. Cumque eodem, quod diu
latebat, secretum mentis revolvit, scilicet facturam
se in urbe Parthenopolita archiepiscopatum semper
studuisse, ob spem remuneracionis aeternae
defensionemque communis patriae, seque ad
omnia, quaecumque umquam ab eo expetisset,
promisit paratum, si consentiret sibi hoc perficere
votum. Hic autem, ut erat sapiens, piae conivebat
peticioni; partemque parrochiae, quae sita est
inter aram et Albim et Badam fluvios, et insuper
viam, quae Fritherici dicitur, Deo concessit
sanctoque Mauricio ac inperatori. Insuper idem
caritative rogatus a cesare augusto, dedit Deo
sanctoque Laurentio parrochiam jacentem inter fluvios
Willerbizi et salsum mare et Salam ac Unstred
et Helmana et foveam, quae est juxta Valeshusun
. Tali munere inperator arridens, per manus
suscepit eundem, curamque ei baculo committens
pastoralem: #Accipe,@# infit, #precium patris
tui!@# Hunc enim, Ericum nomine, cum Baccone,
Herimanno, Reinwardo, Wirino, Eserico caeterisque,
qui in Quidilingeburg eundem tunc in
pascha sollemni occidere conabantur, decollari precepit.
Avum autem meum nomine Liutharium
ejusdem consilii participem, libenter perdere
voluit; sed sibi familiarium devictus consilio principum,
captum hunc misit tunc Bawariam ad comitem
Bertoldum, comprehensis sibi omnibus suimet
rebus ac late distributis, usque in annum
integrum; tuncque gratiam regis et sua omnia cum
magna pecunia et predio in Sonterslevo et in Vodenesvege
jacenti acquisivit. Sed ceptum iter
peragam. Imperator vocavit ad se Richarium, Magadaburgensis
ecclesie abbatem tercium,--nam Anno
et Otwinus, tunc episcopi, prefuerunt ei--volens
hunc dignitate sacerdotali decorare. Sed visa
quadam epistola, quae clanculum sibi deferebatur,
omisit, (f. 24.) Aethelbertumque, Treverensem,
professione monachum, sed Rusciae prius ordinatum
presulem et hinc a gentilibus expulsum,
ad archiepiscopatus apicem, inclitum patrem
et per omnia probatum, anno dominicae incarnacionis
970, [968], 15 Kal. Novembr. apostolica
auctoritate promovit. Tunc misit eum ad sedem
suam cum magno honore, precipiens universis Saxoniae
principibus, ut proximum natale Domini cum eo
essent. Archiepiscopus autem a clero et omni
populo magnifice susceptus, in his festivis diebus
consecravit Bosonem, Merseburgensis aecclesiae
pastorem primum, Burchardum, Misnensis
aecclesie provisorem primum, Hugonem, episcopum
Citicensem primum, Havelbergensis
aecclesiae custodem primum hiis Tudonem coaptavit,
prius consecratum: omnes hos, subjeccionem
sibi suisque promittentes successoribus,
disposita singulis quibusque parrochia speciali.
Additus est his confratribus Brandeburgensis aecclesiae
primus pastor Thietmarus ante hoc
unctus, et Jordan, episcopus Posnaniensis primus
.
15.
Opere precium est, quamvis jure preposterus
mihi imputetur ordo, hoc adnectere, qualiter imperator
fratri suimet, domno Brunoni, nominato a
suimet patruo duce Brunone--qui a Luthuwigo
rege in expeditionem ad Danos missus, cum episcopis
duobus Thiaedrico et Marcquardo caeterisque
militibus 4. Non. Febr. fluminis inundatione interiit
--mortuo Agripinae sedis provisore Wigfrido,
episcopatum ejusdem ducatumque regni insuper
daret Liutharii. Hic post iniquorum, quamvis
sapientissimus esset, consilio depravatus, pro bono
malum regi suimet | null | 1d5dbfca-d3f9-4c93-a3e9-aecefcd0f734 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
germanoque restituere meditatur.
( #an.@# 953). Vocavit namque ad se Hugonem generum,
regi, ut supra memoravimus, nimis infidelem,
ad convivium, et cum corona artificiose gemmata
regnum ipso committere, consanguinitatis et
juramenti inmemor, studuit. Qui cum in sancto die
sollempnis paschae paratis omnibus instrumentis
regalibus, generum promissa femineo expetentem
desiderio coronare voluisset, odio, divinae miserationis
gratia sapiencieque cuncta volventis freno,
paululum relaxato, puduit incoepti et penituit. Accersitoque
clam suimet secretario, quem prediximus,
Wolcmero, quod in mente latebat vulnus
aperuit, qualiterque curaretur, diligenti consilio
quesivit. Sed conversis quibusque paratus ad omnia
Deus, huic in mentem coelitus misit, quo curam
sui senioris respondendo talibus mitigavit. #Sanctus,@#
inquit, #Spiritus tibi, senior karissime, (f. 25) suggessit,
ut non amplius adversum nos prevaleret tanti
auctor sceleris inimicus; quem sic confundi teque autumo
posse honorari. Coronam, quam genero tuo
cras te daturum promisisti, vobis consedentibus presentabo,
ut fides tua in conspectu omnium clarescat;
et invitus corruens disrumpo eandem, ut fraternus
amor modo frigidus in posterum recalescat.@# Placuit
hoc archiepiscopo, et sic expleri votis exultantibus
divinas pulsavit suppliciter aures. Mane autem
facto, dicta haec ut factis sunt impleta, archiepiscopus
magnum simulabat merorem; Hugo autem
suique tanta spe frustrati inconsolabilem sustinuere
dolorem; consummatisque diebus festivis,
aliis quam ratus sit donis honoratus, rediit. Post
haec confratres, rex inquam et episcopus reconciliati,
invicemque pietatis studio perseverantes, omnem
inimiciciae scrupulum deinceps amovere curabant.
Sed archipresul, divinitus in cunctis humanitusque
pollens proficuitatibus, 13. ordinationis suae anno,
somno pacis soporatus, 5. Idus Octobris
fratrem reliquit tristem. Tales insidiancium
laqueos compluresque alios, in regni ac in cura
imperii 49 ferme annos conversatus Otto prefatus,
Christo se in omnibus ( #an.@# 965) protegente,
securus evasit (f. 23' ). Pauca locutus sum de innumerabilibus
et isto melioribus tanti viri
ingenuis actibus, quia liber unus de ejusdem nobili
conversatione pleniter inscriptus, me aliquid
proibet addere.
16.
Imperator autem fraterna clade turbatus,
Wolmero, ejusdem familiari capellano, ob amorem
ejus episcopatum et anime curam fideliter commendavit.
Quo sedente tempus a Deo sibi permissum
,
et in omnibus egreie conversanti, et de
medio 15. Kal. Augusti #(967)@# discedenti Gero,
frater Thietmari marchionis, a clero et ab omni
populo electus est; et hoc imperatori mox adnuntiatur.
Hic quia prefato fratri suo ob multas causarum
species iratus fuit, dare huic episcopatum noluit.
Interea is, quia capellanus tunc erat, in uno dierum
missam celebrans in Papia civitate, vidit solus
sanctum Petrum et Ambrosium sancto se benedicentes
oleo; et nullo tunc prodidit, sed tantum
divinae pietatis munus equa mente portavit. Imperatori
autem in sancto dominice resurrectionis
die evaginato apparuit angelus gladio, cum jam
preparatus excepta corona ad ecclesiam pergere
voluisset: #Nisi,@# inquiens, #in Gerone hodie compleveris
electionem, (f. 26) securus non evadis hanc
sedem.@# Expavescens ob hoc cesar: #Domnum,@# infit, #vocate Geronem.@#
Eique protinus venienti curam
baculo pastoralem commisit, et indulgentiam humiliter
efflagitavit. Hic a suffraganeis postea benedictus,
ut signis hodie declaratur, nomen et offitium
Deo hominibusque accepte, dum vixit, tota
mentis devotione portavit. Hujus sancta mater,
Hidda nomine, Jerusalem orationis gratia
petens illicque infirmata, hanc suis legationem pedissequis
commendavit: #Egredienti animae meimet
prolongato hujus exilii incolatu, corpus meum matri
terre celeriter tradite, et mox euntes, haec filio nunciate
Geroni, quo peregrinae genitrici suae talem in
terris non deneget honorem, qualem pius in coelis dare
dignatus est Deus, et altare mihi in aecclesia sanctae constituat
Ceciliae.@# Talibus preceptis devotae obtemperantes
famule, dominam suam post haec feliciter exspirantem
sepelierunt, et statim recedentes, miseriam
insciae effugierunt subsecuturam. Nam Saraceni
Jerusolimam tunc invadentes nil reliquere
victis, quod sancta eis clam tunc predixit (f. 26' )
matrona, cum se mortuam jussit propere tumulari
et suas abire. Venientes autem hee Coloniam, cuncta
archiepiscopo pandunt ordine. Quas idem benigne
suscipiens, Deo gratias egit et justae ejusdem peticioni
satisfecit. Et quia pauca locutus sum de laude
ignota tanti praesulis, libet | null | 94ac7091-0ca4-4e57-9ab3-592b164380de | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in sequentibus cetera
disserere, ut in his virtus ejusdem valeat enucleacius
apparere.
17.
Imperator, audita Ratisbonensis ecclesiae presulis
morte, eo perrexit ( #an.@# 942), et ut episcopatum
non alio daret, nisi eo, qui primus
sibi occurrerit, in somnis ammonitus est. Crastina
autem die primitus inlucescente, cesar ad monasterium
Christi martiris Emmerammi, monachis
hoc nescientibus, cum paucis venit, et paulatim
ostium pulsans, a quodam Guntherio, aecclesiae
pervigili custode et per omnia venerabili patre,
intromissus est. Quem intuens, ad adorandum primo
supplex processit, deindeque talibus aggreditur: #Quid mihi, frater, pro adipiscendo episcopatus honore
vis dare?@#
Senior ad haec subridens: #Calceos,@# infit, #meos.@#
Hunc autem cum caeteris confratribus ad eleccionem
antistitis ad sanctum Petrum venientem,
(f. 27)
cesar explicato cunctis somnio ceteroque
rei eventu, cum consilio cleri tociusque populi
ad sacerdotem constituit. Is vero accepta benediccione
sedebat tantum 6 menses, egritudineque
compressus valida, ad modicum evaluit, sumptoque
in manus cinere, locum, quo de hoc
seculo migrare voluit, signo sanctae crucis ipse consurgendo
signavit, solotenusque positus, illud beati
Job carmen beatus et ipse cecinit: #Auditu auris
audivi te, Domine, nunc autem oculus meus videt
te; idcirco ipse me reprehendo, et ago penitentiam in
favilla et cinere (Job. XLII, 5)
@#. Et continuo confessione
cum lacrimis peracta emisit spiritum; inpletumque
in eodem est, quod antecessor illius similis habitus
huic predixit: #Tu debes, frater, secundus post me
hanc aecclesiam regere; sed parvo tempore vives,
Deo tantum te misericorditer coronante.@# Quod
quamdiu hic peregrinatus est, juxta Dei voluntatem
fieri idem semper optavit. Has de duobus episcopis
sententias ideo protuli, ut scias, lector, quod
celestis gratia imperatori sepe aperiret, quid sibi in
humanis fieri placeret. Hic audito obitu tanti patris,
Michaelem huic succedere fecit. (f. 27' .) Qui cum
commissa sibi optime diu regeret, commoventibus
iterum orientales Ungris, cum caeteris Bawariorum
principibus his ad succurrendum venit. Sed exorto
mox inter eos duello, pro dolor! nostri victi
ab hostibus atque prostrati sunt. Episcopus autem,
abscisa suimet auricula et caeteris sauciatus membris,
cum interfectis quasi mortuus latuit. Juxta quem
inimicus homo jacens et hunc vivere solum ab insidiantium
laqueis tunc securus cernens, hastam
sumpsit et necare eundem conatus est. Tunc iste
confortatus in Domino, post longum mutui agonis
luctamen victor hostem prostravit, et inter multas
itineris asperitates incolomis, notos pervenit ad
fines. Inde gaudium gregi suo exoritur, et omni
Christum cognoscenti. Excipitur ab omnibus miles
bonus in clero, et servatur optimus pastor in populo,
et fuit ejusdem mutilatio non ad dedecus, sed ad
honorem magis. Et nunc revertar ad explanandam
narracionis seriem.
18.
Romanorum prepotens imperator augustus
valentiorem sibi in Christo domnum apostolicum,
nomine Benedictum, quem nullus absque Deo
judicare potuit, injuste, ut spero, accusatum, deponi
consensit (an. 964), et, quod utinam non fecisset,
exilio ad Hammaburcg religari precepit,
ut post lucidius (f. 28) indicabo. Interim Hirimannus
dux Saxoniam regebat; positaque ad Magathaburg
concione, susceptus est ab archiepiscopo, manuque
deductus ad ecclesiam, accensis luminaribus
cunctisque sonantibus campanis. Ibi avum meimet
Heinricum, tantae resistentem superbiae, dolo
capere dux nisus non potuit, quia hunc militum
magna caterva vallavit. Precepit tamen ei, ut Romam
post inperatorem pergeret. Quod libentissime
complens, transcensis Alpibus ut primum ad imperatorem
venit, videns eum a longe, solotenus se
prostravit; interrogatusque, quid causae hoc esset,
quod accusatus apud eum, gratiam suam pietatemque
solitam perdidisse timeret, lacrimabiliter
respondit. Quem protinus elevatum inperator osculatur,
singulaque sagaciter perquirens, et de susceptione
ducis quomodoque is in medio episcoporum
ad mensam loco imperatoris sederet lectoque
dormiret, perdidicit. Ob haec cesar augustus mascula
bile succensus, Aethilberto per epistolam mandavit
episcopo, ut tot sibi equos mitteret, quot duci
campanas sonare vel quot coronas accendi preciperet.
Inperatoria archipresul peragens edicta,
quibuscumque valuit modis se per legatos suimet
excusare (f. 28' ) contendit. Comes prefatus tam
ingeniosus erat, ut cesarem iratum pre caeteris principibus
placare | null | e4bcb9c2-c372-44f0-a0e3-40ac3dea5427 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
potuisset facilius, et quia ejus fuit
consanguineus, gratiam inperialem usque in exitum
suimet vitae fideliter obtinuit. Quem torque aureo
donatum cesar dimisit remeare, suosque familiares
contristatis hostibus laetificare.
19.
Interea Hodo, venerabilis marchio, Miseconem,
inperatori fidelem tributumque usque in
Vurta fluvium solventem, exercitu petivit collecto.
Ad cujus auxilium pater meus comes Sigifridus, tunc
juvenis necdumque conjugali sociatus amori, venit
solum cum suis, et in die sancti Johannis Baptistae
adversus eum pugnantes, primoque vincentes, a fratre
ejusdem Cideburo, exceptis tantum comitibus
prefatis, omnes optimi milites interfecti oppecierunt
in loco, qui vocatur Cidini. Hac de fama miserabili
inperator turbatus, de Italia nuncios misit,
precipientes Hodoni atque Miseconi, si gratiam suimet
habere voluissent, usque dum ipse veniens causam
discuteret, in pace permanerent.
20.
Post haec subditis sibi cunctis hostium cuneis,
arduam Alpium transcendit viam, Bawariam invisens
regionem, ibique cunctis sapienter (f. 29) dispositis,
recto itinere ad Magadaburgiensem pergens
civitatem, palmas ibidem festivo duxit honore ( #an.
973, Mart.@# 16). Namque solebat in sollempnitatibus
universis ad vesperam et ad matutinam atque ad
missam cum processione episcoporum venerabili,
deindeque caeterorum ordine clericorum, cum crucibus
sanctorumque reliquiis ac turribulis ad
ecclesiam usque deduci. Hicque cum magno Dei
timore, qui est principium sapientiae (Prov. I, 7),
staret atque sederet, usque dum finita sunt universa,
nil loquens nisi divinum, sed ad caminatam suimet
cum luminaribus multis, comitatuque magno
sacerdotum, ducum ac comitum remeabat. Pro
remedio autem animae suae tradidit postera luce ineffabilia
Deo munera, invictissimoque ejus duci Mauricio,
in prediis, in libris, caeteroque apparatu regio,
confirmans omnia legitima advocatorum tradicioneque
scripturarum, presentia et laude inperatricis
et filii, atque sub omnium testimonio Christo fidelium.
Dehinc ivit ad Quidilingeburg, proximum
pascha divinis laudibus humanisque peragens gaudiis.
Huc confluebant inperatoris edictu Miseco
atque Bolizlavo, (f. 29' ) duces et legati Grecorum,
Beneventorum, Ungariorum, Bulgariorum, Danorum
et Sclavorum , cum omnibus regni totius
primariis; consummatisque pacifice cunctis, ditati
muneribus magnis, reversi sunt ad sua laetantes.
Kalend. Aprilis Herimannus autem dux ibi tunc
moriens, inperatoris gaudia turbavit. Hujus
corpus dum ad Liuniburg a filio suimet Bernhardo
deferretur, contigit ibi Brunonem, Ferdensis
ecclesiae antistitem, in proximo esse. Hic quia Herimannum,
dum vixit, banno constrictum habuit,
suppliciter rogatur a filio, ut et solutionem saltem
defuncto inpenderet, et in aecclesia eundem sepeliri
liceret. Sed is quod postulat, nequaquam inpetrat.
21.
Sed quia presulis istius memoria feci, volupe
est mihi, de eodem amplius effari. Fuit hic consanguineus
predicti ducis, nova monachus Corbeia;
et ob venerationem suam inperator eundem
Amolongo successorum statuit episcopo. Qui aecclesiam
in Werdun, cui racionabiliter prefuit, de ligno,
quia lapis defuit ei, fecit egregiam, et magnitudine
et qualitate caeteras precellentem benedixit. Et
in senectute bona proficiens obiit 3 Nonas Mai.
frater prefati ducis ( #an.@# 962). Hic autem dum
senio et infirmitate assidua gravatus admodum tardaret,
rogatur a cesare, ut Hirimannum suimet
capellanum, Volcmeri fratrem antistitis, pro
filio nutrire et ad juvamen et ad heredem voluisset
sibi eligere. Hanc legationem gementi animo
suscipiens, talia reddit: #Curam, quam mihi dominus
meus indigno committere dignatus est, studiose hactenus
rexi; et quamdiu hic conversari debeo, sine tali
famine si licet degere concupisco. Humilitatis
ac superbiae non est aequa societas (cf. LUCAN. I, 92)
@#, #nec umquam consortem patitur potestas. Quodcumque
in alio placet seniori meo, devotus inplebo. Non sit
spes juveni in morte senis decrepiti, quia peccatum
est; reminiscatur, quod pellis vituli crebro suspenditur
parieti@#.
Talia exorsus, se ad aecclesiam
Christi virginis Ceciliae jubet portari, humoque
prostratus, se indigne hactenus ei servisse, sic lacrimis
queritur effusis: #A Deo et a te repudiatum me
infelix cognosco, cum alienus mihi preponitur, et
servituti tuae ut dignior assumitur. Unde hinc
tristis nunc abcedere volo, et Christi gratiam et
tuimet intercessionem sanctam in hoc exspectare desidero.
Vellem, ut, sicut ego aliena injuste non appetii,
ita nullus umquam de meo gaudere presumeret | null | 832b7efd-f352-4b9c-a807-8956e29d0815 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
detrimento.
Nunc a Deo, quid sibi placeat et aecclesiae (f. 30)
prosit meae, supplex exoro.@# Finita hac oratione
surrexit, et discedens tamdiu in sua morabatur parrochia,
quoadusque de nece supramemorati juvenis
certus efficitur, et tunc convocatis in unum
sociis: #Dominum,@# dixit, #non habetis novum; me
autem ad monasterium deferte meum, diem judicii
ibidem absque omni vagatione cum magna sollicitatione
exspectaturum@#. #Et discite vos mortales,
omnia quae vobis sunt salubriter profutura, non currentis
neque volantis@#, #sed pocius miserantis Dei
esse (Rom. IX, 16)
@#. #Simus exemplum vobis, quod
nemo confidens in Deum desolatur, nec in se sperans
utiliter exaltatur. Ponite, filii, in Deo patre spem
vestram, et cum auxilio Unigeniti ejus et paracliti
consubstantialis vincite timorem noxium. Propicium
orate Deum, ut, quod ego in vobis seu umquam vos
in me humana fragilitate deliquimus, emendetur deinceps
in melius, et ut post me Deo carum et vobis utilem
habere possitis seniorem et tempora prospere
arridencia.@# Post haec verba ad praedestinatum perveniens
locum, quamvis multa senectutem suam
circumvenirent incommoda, tamen affabilis et laudandae
fuit conversationis.
22.
(f. 31a) Expeditis breviter supradicti imperatoris
inclitis actibus, fert animus, priusquam
obitum ejus scriptis comprehendam, de his aliquid
dicere, qui ejusdem temporibus utiles aecclesiae et
sibi exspiravere, et quod interim accidit renovare.
Hillibertus, qui eum unxit archiepiscopus, in secundo
regni suimet anno obdormivit in Christo 2. Kal.
Junii; et huic Frithericus succedens, Deo placuit et
seculo. Hic in fine suo gratias egit Deo, quod
aecclesiae suimet nil umquam injuste acquisierit seu
perdiderit. In hoc anno Ungarii Thuringiam
atque Saxoniam vastantes ( #an.@# 937), in locis perierunt
firmissimis, nonnulli autem ex illis, timore
sibi alas subministrante, patriam reviserunt.
Everhardus, Francorum dux, regi diu infidelis,
degradatus est, et comes Wigmannus humili
supplicatione reconciliatus est. Insequenti
anno ( #an.@# 938) frater regis Heinricus ab Everhardo
comite captus ( #an.@# 939), in vinculis tentus est.
In 3. anno supramemorati regis Heinricus frater
ejus et Everhardus dux ac Gisilbertus, comes
Lutharingorum, cum caeteris nequiciae suimet
fautoribus cis Renum plurima depopulati sunt. Hoc
Udo amicus regis ilico comperiens, Everhardum
occidit, Gisilbertum autem cum (f. 31a' ) consociis in
Reno dimergit; Heinricum autem regis gratiam
petere coegit. Post haec legati Graecorum
regi nostro bis ab imperatore suo munera detulerunt
( #an.@# 944) utrisque convenientia. Frithericus
archipresul 17 ordinationis suae anno, vir
abstemius obiit ( #an.@# 954), et Willehelmus, de
matre quamvis captiva et Sclavonica tamen
nobili et ex rege predicto genitus, vice ejus ordinatur,
anno dominicae incarnationis 954. Dehinc
in quarto ejusdem numeri anno (958) signum salutiferae
crucis in vestimentis hominum mirabiliter
et magis miserabiliter elucens, digne accipientibus
profuit et irridentibus nocuit. Anno dominicae
incarnationis 963 ob depositionem supra memoratam
Benedicti papae et exilium, quo mortuo,
seva mortalitas inperatoris exercitum subsequitur,
quae Heinricum Treverensem archiepiscopum et
ducem Godefrithum cum caeteris innumerabilibus
consumpsit. In tertio anno 2. Kal. Aprilis
aecclesia Halverstidensis cecidit; et inperator de
Italia pergens, Francanavord venit; et in his partibus
diu manens, inter suos pacem atque concordiam
firmavit. Subsequente autem anno inperator
iterum Romanorum partes invisit. (f. 31b)
In quarto anno equivocus inperatoris, comitante
Willehelmo, Magociacensi archiepiscopo, Romam
veniens ( #an.@# 967), a domno Johanne venerabili
papa in benedictione patri similis efficitur.
In 7. autem anno templum Domini in Thornburg
combustum est.
23.
Placet eciam mihi hoc adnectere, quod Boso,
antecessor meus a prefato imperatore constitutus,
curam sibi commissam annum 1 et menses 10 ac 3
dies regens, in patria obiit Bawaria Kalendas Novembris
( #an.@# 970), sepultusque est in Merseburg,
aecclesia sancti Johannis Baptistae coram summo
altari. Qui in monasterio Christi martiris Emmerammi,
quod extra urbem Ratisbonam in australi
parte situm est, monachus conversacione nutritus
est, et inde ad servicium cesaris assumptus, beneficium
Citicensis aecclesiae pro magni laboris sui debita
remuneracione percepit, et juxta predictam
civitatem in quodam saltu, quod ipse construcxit | null | fb0ef84b-63af-47ed-85c0-5cd3818f9695 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.