Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
per insertam
fenestram se ingerat; alius cum lima aut fabrili
malleo instat serae aut pessulo; alii cum vangis et
ligonibus suffossionem parietis machinantur. Sicque
disposito opere, cum singuli certatim insudant pro
virium facultate, sanctus martyr eos ligat in ipso
suo conamine, ut ne pedem loco possent movere,
nec arreptum officium deserere; sed alius cum sua
scala penderet sublimis in aere, alius palam incurvus
fossor fieret, qui ad id operis furtivus venisset.
Interea quidam matriculariorum, qui intra basilicam
jacebat, somno excitatus, lecto procumbebat invitus,
quem martyris potentia suo conatu vinxerat,
ne, sui obvius factis mirabilibus, sonus fragoris creber
custodis pulsaret aures interius. Sed quid dicam?
non posse surgere, quando nec in vocem poterat
erumpere? Tandem mane adhuc persistentes
fures in coepto opere, comprehensi a pluribus traduntur
vinculis arctioribus, et tandem praedicti sancti
episcopi Theodredi judicio subduntur. Qui impraemeditatus
sententiam dedit, quam se dedisse postea
omni tempore vitae suae poenituit. Nam omnes
simul jussit affigi patibulis, eo quod ausi fuissent
atrium sancti Eadmundi martyris furtive ingredi;
non reducens ad memoriam, quod Dominus per
prophetam admonet: « Eos, qui ducuntur ad mortem,
eruere non cesses, » factum quoque Elisei prophetae,
qui latrunculos de Samaria pastos pane et aqua,
remisit ad propria, dicens regi volenti percutere
illico, quod non eos cepisset in gladio et arcu
suo (IV Reg. VI, 22). Apostoli etiam praeceptum, quod
dicit: #Saecularia negotia si habueritis, contemptibiles
qui sunt in Ecclesia,@# id est, viros saeculares #constituite
ad judicandum (I Cor. VI, 4)
@#. Unde canonum
auctoritas prohibet ne quis episcopus, aut quilibet
de clero, delatoris fungatur officio; quoniam satis
dedecet ministros vitae coelestis, assensum praebere
in mortem cujuslibet hominis. Quo circa praedictus
episcopus in se reversus graviter indoluit, et, sibi
poenitentiam indicens, diutius gravibus lamentis se
dedit. Qua tandem peracta poenitentia, populis suae
dioeceseos mandat, mandando convocat, convocando
suppliciter persuadet ut triduano jejunio a se divinae
indignationis iracundiam removeant, removendo
avertant; quatenus, sacrificio spiritus contribulati
placatus, Dominus illi suam gratiam concederet,
qua corpus beati martyris tangere et levare
auderet, qui, licet tantis virtutibus floreret in mundo,
vili tamen et sibi incongruo continebatur mausoleo;
factumque est: et illud sanctissimi regis corpus, ante
dilaceratum et truncum, ita, ut jam retulimus, unitum
et incorruptum reperit, tetigit, lavit, et rursum
novis et optimis vestibus indutum ligneo locello
reposuit, benedicens Deum, qui #mirabilis est in sanctis
suis, et gloriosus in omnibus operibus suis (Psal.
LXVIII@#.
XVI.
Non piget referre de quodam magnae potentiae
viro, Leofustano vocabulo, qui, juvenilis aetatis
impetum non refrenans, ad id flagitii lasciviendo
prorupit, ut sibi quadam singularis potentiae auctoritate
praeciperet ostendi corpus tanti martyris.
Cumque inhiberetur a pluribus, maxime tamen
a suis fidelibus, praevaluit imperium ejus; quoniam,
propter arrogantiam suae nobilitatis, omnibus erat
terrori. Reserato ergo locello, astitit, aspexit, et eodem
momento in amentiam versum #tradidit illum
Deus in reprobum sensum (Rom. I, 28)
@#: ac poena
sua didicit quia praesumpsisset quod non licuit.
Quod audiens pater ejus, vir religiosus admodum,
cui erat Alfgarus vocabulum, exhorruit facinus
flagitiosissimum, ac martyri gratias retulit, filiumque
a se removit. Qui tandem, ad summam inopiam
perductus, judicio Dei vitam finivit, a vermibus
consumptus. Sicque sanctus rex et martyr Eadmundus
omnibus innotuit non se esse inferiorem meritis
Laurentii beati levitae et martyris, cujus corpus,
ut refert beatus pater Gregorius, cum quidam
seu digni seu indigni levare volentes conspicerent,
contigit ut septem ex eis ibidem subita morte perirent.
O quanta reverentia locus ille dignus exstitit,
qui sub specie dormientis tantum Christi testem
continet, et in quo tantae virtutes fiunt, et factae
esse referuntur, quantas hac tempestate apud Anglos
nusquam alibi audivimus! quas ego brevitatis
studio praetereo, ne alicujus fastidiosi offensam incurrerem
justo prolixior, credens ista posse sufficere,
quae dicta sunt, ardenti desiderio eorum qui,
praeter Deum, hujus martyris patrocinio nihil praeferunt.
De quo constat, sicut et de aliis sanctis
omnibus jam cum Christo regnantibus, quod, | null | c9807222-859f-4d40-8e95-3358b1cf842b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
licet
ejus anima sit in coelesti gloria, non tamen per
visitationem die noctuque longe est a corporis praesentia,
cum quo promeruit ea quibus jam perfruitur
beatae immortalitatis gaudia. Nam, dum in
aeterna patria ei junguntur qui ubique totus est,
de eo habet posse quidquid habuerit et velle, praeter
id solum, quod infatigabili desiderio concupiscit,
ut per resurrectionem circumdetur stola
demutatae carnis: quoniam tunc erit perfecta
beatitudo sanctorum, cum ad id fuerit, Christo largiente,
perventum.
XVII.
Sed de hoc sancto martyre aestimari licet
cujus sit sanctitatis in hac vita, cujus caro mortua
praefert quoddam resurrectionis decus sine sui labe
aliqua; quando quidem eos qui hujuscemodi munere
donati sunt, extollant catholici Patres suae relationis
indiculo, de singulari virginitatis adepto
privilegio, dicentes quod justa remuneratione etiam
hic gaudent praeter morem de carnis incorruptione,
qui eam usque ad mortem servaverunt, non sine
jugis martyrii valida persecutione. Quid enim majus
sub charitate Christianae fidei, quam adipisci hominem
cum gratia, quod habet angelus ex natura?
Unde divinum oraculum, quasi singulari quodam
dono, repromittit quod #virgines sequentur Agnum,
quocunque ierit (Apo. XIV, 4)
@#. Considerandum igitur,
quis iste fuerit qui, in regni culmine, inter tot
divitias et luxus saeculi, semeptipsum calcata petulantia
vincere studuit, quod ejus ostendit caro incorrupta.
Cui humano obsequio famulantes satagant
illi ea placere munditia, quam ei perpetuo
placuisse manifestant membra incorrupta; et si non
possunt virgineo flore pudicitiae, saltem expertae voluptatis
jugi mortificatione. Quoniam, si illa sanctae
animae invisibilis et illocabilis praesentia alicujus
famulantium spurcitia offendatur, timendum est
quod propheta terribiliter comminatur: #In terra
sanctorum iniqua gessit, et ideo gloriam Domini non
videbit (Isai. XXVI, 10)
@#. Cujus terrore sententiae
permoti, hujus sancti Eadmundi regis et martyris
imploremus patrocinium, ut nos cum sibi digne
famulantibus expiet a peccatis quibus meremur
supplicium, per eum qui vivit et regnat in saecula
saeculorum. Amen. | null | bdea9f39-ddab-4bdb-8bbf-63ca6daad006 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
EPISTOLA DE CANONIBUS.
AELFRICUS humilis frater venerabili episcopo WULFINO,
salutem in Domino.
Obtemperavimus jussioni tuae libenti animo; sed
non ausi fuimus aliquid scribere de episcopali gradu,
quia vestrum est scire quomodo vos oporteat optimis
moribus exemplum omnibus fieri, et continuis
admonitionibus subditos exhortari ad salutem; quae
in Christo Jesu dico: tum quod saepius deberetis
vestris clericis alloqui, et illorum negligentiam
arguere, quia pene statuta canonum, et Ecclesiae
religio, vel doctrina, eorum perversitate deleta
sunt. Ideoque libera animam tuam, et dic eis quae
tenenda sunt, sacerdotibus et ministris Christi, ne
tu pereas pariter, si mutus habearis canis. Nos vero
scriptitamus hanc epistolam, quae Anglice sequitur,
quasi ex tuo ore dictata sit, et locutus esses ad clericos
tibi subditos, hoc modo incipiens:
I.
Dico vobis sacerdotibus ego ipsemet: Non feram
negligentiam vestram in vestro ministerio, sed in
veritate vobis annuntiabo quid de sacerdotibus constitutum
est. Christus ipse nobis exemplum praebuit
Christianae institutionis, et puritatis vitae seu castitatis.
Omnes igitur qui in via sua secum ambulaverint,
mundano omnia reliquerunt, ne uxores respicientes.
Unde ipsemet in quodam Evangeliorum
suorum ait: #Qui uxorem suam non odit, indignus
est meus esse discipulus (Luc. XIV)
@#.
II.
Post Christi vero ascensionem in regnum coelorum,
et excessum venerabilium ejus apostolorum,
tanta excitata est in terrarum medio persecutio, ut
ad synodum congregari nequibant ministri Dei,
propterea quod eorum vitis insidiabantur gentes
ethnicae; donec Constantinus Caesar, imperium orbis
assecutus, Christianus fieret.
III.
Tunc congregavit ille in Nicaea civitate CCCXVIII
episcopos ex omnibus nationibus ad confirmandam
fidem catholicam. Erant in hac synodo multi episcopi
insignibus clari miraculis, et hi missalem
quemdam sacerdotem, Arium nomine, telo anathematis
perstrinxerunt, quod non crederet Filium
Dei viventis in perpetuum aequalis esse potentiae
cum Patre suo glorioso. Ipsumque igitur Satanae
tradiderunt omnes: sed is noluit resipiscere, usquedum
effusa cum alvo intestina sua in latrinam viderat.
IV.
In hac synodo instituta fuit sanctae Ecclesiae liturgia,
et fidei Symbolum quo in missa utimur,
nonnullaque alia ad cultum et servitium Dei pertinentia.
V.
Decreverunt jam tum omnes unanimi cogitatione
ut neque episcopus, neque sacerdos missalis, neque
diaconus, nec qui vere est canonicus, in domo sua
secum haberet aliquam mulierem, nisi matrem
vel sororem suam, amitam vel materteram suam;
et qui aliter fecerit, ordine et gradu suo privaretur.
VI
Considerate igitur digna haec auditu. Cum enim
habueritis ecclesiae vestrae sollicitudinem, e contrario..
. . . . . adduct. . . . . . . . . . . . quasi periculosum
non esset, sacerdotem vivere more conjugati
[vel hominis plebei]. Sed dicetis eum haud
posse carere muliebribus servitiis. Respondeo:
Quonam pacto vitam transegerunt sancti olim viri
absque femina vel uxore, qui in mercedem casti
sui animi vita nunc fruuntur sempiterna? Ad hoc
dicent sacerdotes Petrum habuisse uxorem. Verum
est; sub lege enim veteri, dum in Christi adhuc non
venisset clientelam, bene ei licuit: quamprimum
autem factus est discipulus Christi, qui castitatis
exemplum praebuit, uxorem dereliquit et mundana
omnia.
VII.
In lege veteri pontifici licuit uxorem sibi sumere
puram virginem, et ex ea prolem suscitare usque
in tempus constitutum, propterea quod ex una tantum
familia ad eumdem ordinem, et non ex alia
unquam consanguinitate, cooptandus esset pontifex.
Nec tamen licuit pluries quam semel uxorem ducere,
nec hanc viduam aut repudiatam, sed, ut
jamjam diximus, puram virginem. Bene tamen sub
iis saeculis uxore fruerentur: neque enim missam
celebrabant, nec sacramentum corporis et sanguinis
Christi administrabant, sed boves offerebant, usque
dum Christus ante passionem suam illud sacramentum
sanctificaverat, missamque instituerat. . .
modo per eum exist. . . . . .
VIII.
Constitutum etiam fuit in eadem synodo ut is qui
viduam duxerat, aut repudiatam, aut ad secundas
nuptias transierat, ad sacrum ordinem nunquam
postea assumeretur, nec consecraretur in sacerdotem:
sed is qui castae unius uxoris maritus
fuerat, ad castum ordinem eligendus foret, juxta
id quod apostolus Paulus in epistola sua scriptum
tradidit.
IX.
Nulli liceat sacerdoti iis interesse nuptiarum celebritatibus,
in quibus aut secundae vir uxori jungitur,
aut secundo | null | 8ac8b421-f758-4d76-9ade-91e14193023d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
viro femina; nec vel iisdem benedicere,
ut admonuit eum. . . . . . . . . ita quod in
castitate degant. Sic doctores scripserunt, licet
Apostolus veniam cesserit iterum ducendi uxorem,
si uxor ejus. . . . . . Canones autem jam tum prohibent
benedictionem, et ejusmodi connubentibus
imponunt etiam poenitentiam.
X.
Septem gradus constituti sunt in Ecclesia: primus,
ostiarius; secundus, lector; tertius, exorcista;
quartus, acolythus; quintus, subdiaconus; sextus,
diaconus; septimus, presbyter.
XI.
1.
Ostiarius est ostiorum templi seu ecclesiae
custos, qui campanarum sonitu designat tempora,
fidelibusque ecclesiae fores aperit, infidelibus vero
occludit.
XII.
2.
Lector is est qui legit in ecclesia Dei, ad
hoc etiam ordinatus ut verbum Dei populo praedicet.
XIII.
3.
Exorcista idem est qui malignos spiritus homines
cruciantes omnipotentis Dei nomine prodire ex
eisdem adjurando cogit.
XIV.
4.
Acolytus dicitur qui candelam vel cereum accensum
fert, dum evangelium legitur in Dei ministerio,
vel dum sacerdos sacramentum corporis
Domini ad altare consecrat; non ita tamen ad arcendum
caliginosas tenebras, sed ad indicandum eo
lumine beatitudinem, ad Christum honorandum, qui
est lumen nostrum.
XV.
5.
Subdiaconus is est qui diacono vasa porrigit,
et omni cum humilitate ad altare sanctum eidem
famulatur, vasa subministrans ad sacramentum
corporis Domini nostri pertinentia.
XVI.
6.
Diaconus est qui missali sacerdoti est a ministerio,
oblationes super altari ponit, et in divinorum
celebratione evangelium legit. Ei liceat baptizare,
populoque coenam Domini exhibere . . . . . . . . . . . .
Salvatori deservire, et vitae coelestis rationem in
castitate colere, et omnia. . . . . . sicut decet illum
ordinem. Sacerdos qui versatur absque diacono,
nomen tenet, non ministerium.
XVII.
7.
Presbyter est sacerdos missalis, aut senior,
non a senectute, sed quod senili gaudet prudentia.
Illius est corpus Domini in Sacramento consecrare
eodem modo quo Salvator ipse instituit. Ejus est ut
populum ducat ad fidem, cum et praedicando, tum
et sacra ministeria caste exsequendo, Christianis se
exemplum praebens, et vitam agens non pro more
laicorum. Haud pluris interest inter missalem
presbyterum et episcopum quam quod episcopus
constitutus sit ad ordinationes conferendas, et ad
visitandum, seu inspiciendum, curandumque ea
quae ad Deum pertinent (*Dei jura) quod nimiae
crederetur multitudini, si omnis presbyter hoc
idem faceret. Ambo siquidem unum tenent eumdemque
ordinem, quamvis dignior sit illa pars
episcopi.
XVIII.
Non est alius ordo constitutus in ecclesiasticis
ministeriis praeter memoratos septem istos. Monachorum
et abbatum classes alterius sunt generis, et
neque istis annumerantur, neque ordinis alicujus
nomen obtinent. Dicti autem ordines sancti sunt, et
perducunt presbyterorum suorum animas ad beatitudinem
si pure teneantur.
XIX.
Ad presbyteros spectat, et ministros Dei omnes,
ut ecclesiam suam sancto colant obsequio, septem in
ea horarios cantus psallant, ut a synodo constitutum
est, id est cantus antelucanus, cantus matutinus,
cantus tertianus, vel ad horam diei tertiam, cantus
meridianus, cantus nonalis, vel ad horam nonam
diei, cantus vespertinus, cantus nocturnus, qui et
septimus.
XX.
Tenentur hi etiam preces obnixius fundere pro
rege et ipsorum episcopo, etiam pro suis benefactoribus
et pro omni populo Christiano.
XXI.
Habebit etiam presbyter quilibet, priusquam
ordinatus fuerit, arma ad opus spirituale pertinentia,
videlicet codices sacros, id est psalterium, Epistolarum
librum, et librum Evangeliorum, librum Missalem,
libros Canticorum, librum Manualem, seu Enchyridium, #gerim,@#
Passionalem, Poenitentialem et
Lectionarium. Haec ut habeat necessarium est; et
curet presbyter diligenter ut accurate omnia sint
correcta, et a scribarum vitiis liberata.
XXII.
Habebit etiam missalia vestimenta, ut Deo serviat
prout decet, honorifice: nec sint ea mucida, ne vel
aliquantulum. . . . . . . et altaris etiam pallia affabre
sint contexta. Calix ejus e pura * una materia factus,
putredini non obnoxia: et sic etiam patina. Corporale
item nitidum, ut Christi convenit ministerio.
Nemo quidpiam impune proferat quod non semper
dignum fuerit apud Deum, ut ei serviat, cum in
prudentia, | null | b1ac57ce-7c39-49f1-8d19-1cfc1994e194 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tum in puritate.
XXIII.
Presbyter etiam, seu missalis sacerdos, in diebus
Solis et missalibus, evangelii ejus intellectum populo
dicet Anglice, et ipsorum etiam #Pater noster@# et #Credo@#
toties quoties poterit ad eos instruendos adhibere,
et ut Symbolum fidei memoriter discant,
christianamque suam teneant confessionem, monente
hoc Domino, una et propheta inquiente: #Canes muti non possunt latrare
(Isa. LIX)
@#. Oportet
nos latrare et exhortari laicos, ne forte pro defectu
instructionis perdamus eos. De insipienti doctore
ait Christus in Evangelio: #Caecus si caeco ducatum
praestet, ambo in foveam cadunt (Luc. VI)
@#. Caecus est
doctor qui litteras nescit, et ignorantia sua laicos et
indoctos decipit. Caveatis in hoc igitur, prout opus
fuerit.
XXIV.
Sancti etiam Patres statuerunt ut Ecclesiae Dei
decimas suas quique conferant, tradanturque eae
sacerdoti, qui easdem in tres distribuat portiones:
unam ad ecclesiae reparationem, alteram pauperibus
erogandam, tertiam vero ministris Dei qui ecclesiam
ibi curant.
XXV.
Constituerunt etiam ut nemo missam celebraret
in domo non consecrata, nisi urgente necessitate,
vel quispiam sit infirmus, et ad ecclesiam proficisci
nequeat.
XXVI.
Si puer non baptizatus libere adducatur ad presbyterum,
caveat ille ut eumdem protinus baptizet,
ne forte moriatur ethnicus.
XXVII.
Nullus presbyter pro pecuniis vendat ministerium
suum, nec pro eodem quidpiam petat, neque pro
baptismo, neque pro alio aliquo ministerio exsequendo:
ne sit eorum similis, quos de templo
Christus ipse flagro expulit, quod mercaturam
nequiter exercebant in eodem. Dei siquidem ministri
non jam faciant ministeria, ut pecuniam inde sibi
conferant, sed ut gloriam mereantur sempiternam.
XXVIII.
Nullus itemque presbyter ex quacunque lucri vel
cupiditatis causa ab una ecclesia ad aliam transeat,
ad mortem usque in eadem haereat, cui primitus
ordinatus fuit.
XXIX.
Nullus presbyter ex ineptia bibat plus quam decet,
nec alium provocet ad bibendum ultra quod
desiderat, ne forte minime compos fuerit cum vel
infans baptizandus, vel moriturus quispiam viatico
sit donandus. Quod si non acciderit, haud tamen
fiat ebrius, quia Dominus ministris suis interdixit
ebrietatem.
XXX.
Presbyter nec sit mercator, nec mercaturae cupidus,
nec, omisso theologiae studio, se ad mundanas
conferat sermocinationes, nec arma ferat,
nec causidicus sit, vel lites agat, nec in oenopoliis
bibat more saecularium: juramentum etiam
ne jurato: semper autem et simpliciter verum
dicat absque mendacio, ut servi Dei docuerunt.
XXXI.
Distincte etiam peccatoribus instituet poenitentiam,
unicuique scilicet juxta meriti sui rationem,
sicuti probabilius eam assequatur. Infirmis et aegrotis
coenam Domini ministrabit, dum tamen valeant
hanc deglutire: semimortuo autem non porriget,
quia Christus dicit: Homo manducat hoc sacramentum.
XXXII.
Habebit etiam presbyter consecratum oleum duplex:
hoc infantibus, id aegrotis paratum; et aegrotos
semper unget jacentes. Quidam vero aegroti hoc
nihili pendunt, et in aegritudine sua se non concedunt
ungi. Dicam quid de iis docuit Jacobus Domini
apostolus, qui credentibus ait: #Tristatur aliquis
vestrum? Oret aequo animo et psallat. Infirmatur
quis in vobis? Inducat presbyteros Ecclesiae, et orent
super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini:
et oratio fidei salvabit infirmum, et alleviabit eum
Dominus; et si in peccatis sit, remittentur ei. Confitemini
ergo alterutrum peccata vestra, et orate pro
invicem ut salvemini (Jac. V)
@#. Haec locutus est Jacobus
de ungendis aegrotis. Aegrotus autem, priusquam
inungatur, confitebitur ab intimo corde si
quid peccati commiserit pro quo dignam non contulerit
satisfactionem, sicut Apostolus hic jam supra
eum monuit: et nemo praesumat ungere, nisi exoratus,
et post peractam confessionem. Si antea
peccator fuit et negligens, faciat jam demum confessionem,
poenitentiam et eleemosynam ante obitum
suum, ut inferno non adjudicetur, sed divina
gaudeat misericordia.
XXXIII.
Quatuor erant synodi pro verae fidei defensione
contra haereticos blasphemias eructantes in sanctam
Trinitatem et Salvatoris nostri humanam naturam.
Prima Nicaeae, ut hic antea memoravimus:
post eam altera Constantinopoli, e CL episcopis
sanctis Dei servis; tertia Ephesi fuit, e CC episcopis;
quarta vero Chalcedoni, ubi multae aderant
episcoporum centuriae. Et hi omnes unanimi assensu
omnia confirmarunt quae in Nicaena statuebantur
synodo, | null | b9cca994-7238-4443-81a4-0f3bea266065 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et in quibus violata fuit, ea omnia
refecere. Quatuor istae synodi adeo observandae
sunt a Christi Ecclesia ut quatuor Christi codices.
Multae ex illo tempore fuerunt synodi, sed hae
quatuor erant firmissimae. Exstinxerunt enim istae
haereticas illas doctrinas quas adversus Deum haeretice
posuerunt haeritici, et constituerunt pariter
ecclesiasticum ministerium.
XXXIV.
Qua igitur audacia, o sacerdotes, istorum omnium
despexeritis constitutiones? Monachi enim
unius hominis constitutiones tenent, sancti videlicet
Benedicti, et secundum regulam ejus vivunt;
quam si violaverint, corrigunt statim omni cum
humilitate, juxta abbatis eorum sententiam. Vos
etiam habetis regulam: si vel eam legere volueritis,
videretis quid sit vobis constitutum. Vos
autem mundanis delectamini collocutionibus, vicecomites
fieri, praepositi seu ballivi, neglecta
interea ecclesia vestra, et his una constitutionibus.
XXXV.
Volumus, ut constitutiones perhibent, vos vosmetipsos,
prout Christianos decet, citius expedire,
ecclesiaeque vestrae sedulo indulgere. In ecclesia
vero ne vel fabulari liceat, aut. . . . . . . . . .
loqui: orationis enim domus est, a Deo consecrata
in sermonis spiritualis exercitationem. Nec
in ea quispiam bibat, aut indebite edat, cum sit
illis sanctificata qui ibidem corpus Domini in fide
manducaverint. Haec quamvis turpia faciunt homines,
bacchantes saepe, et usque ad insaniam
bibentes in domo Dei, contumeliose etiam et turpiter
ludentes, quin et foedis sermonibus ipsam
hanc domum contaminantes: satius eis foret in
lectis suis acquiescere quam Deum istiusmodi irritare.
( #Reliqua desunt.@# )
( #Exstant Aelfrici archiepiscopi opuscula quaedam e Saxonico idiomate in Latinum translata, sublestae tamen
fidei et quae manus acatholica interpolavit. Haec ideo dare supersedemus.@# )
EPISTOLA DE CANONIBUS.
AELFRICUS humilis frater venerabili episcopo WULFINO,
salutem in Domino.
Obtemperavimus jussioni tuae libenti animo; sed
non ausi fuimus aliquid scribere de episcopali gradu,
quia vestrum est scire quomodo vos oporteat optimis
moribus exemplum omnibus fieri, et continuis
admonitionibus subditos exhortari ad salutem; quae
in Christo Jesu dico: tum quod saepius deberetis
vestris clericis alloqui, et illorum negligentiam
arguere, quia pene statuta canonum, et Ecclesiae
religio, vel doctrina, eorum perversitate deleta
sunt. Ideoque libera animam tuam, et dic eis quae
tenenda sunt, sacerdotibus et ministris Christi, ne
tu pereas pariter, si mutus habearis canis. Nos vero
scriptitamus hanc epistolam, quae Anglice sequitur,
quasi ex tuo ore dictata sit, et locutus esses ad clericos
tibi subditos, hoc modo incipiens:
I.
Dico vobis sacerdotibus ego ipsemet: Non feram
negligentiam vestram in vestro ministerio, sed in
veritate vobis annuntiabo quid de sacerdotibus constitutum
est. Christus ipse nobis exemplum praebuit
Christianae institutionis, et puritatis vitae seu castitatis.
Omnes igitur qui in via sua secum ambulaverint,
mundano omnia reliquerunt, ne uxores respicientes.
Unde ipsemet in quodam Evangeliorum
suorum ait: #Qui uxorem suam non odit, indignus
est meus esse discipulus (Luc. XIV)
@#.
II.
Post Christi vero ascensionem in regnum coelorum,
et excessum venerabilium ejus apostolorum,
tanta excitata est in terrarum medio persecutio, ut
ad synodum congregari nequibant ministri Dei,
propterea quod eorum vitis insidiabantur gentes
ethnicae; donec Constantinus Caesar, imperium orbis
assecutus, Christianus fieret.
III.
Tunc congregavit ille in Nicaea civitate CCCXVIII
episcopos ex omnibus nationibus ad confirmandam
fidem catholicam. Erant in hac synodo multi episcopi
insignibus clari miraculis, et hi missalem
quemdam sacerdotem, Arium nomine, telo anathematis
perstrinxerunt, quod non crederet Filium
Dei viventis in perpetuum aequalis esse potentiae
cum Patre suo glorioso. Ipsumque igitur Satanae
tradiderunt omnes: sed is noluit resipiscere, usquedum
effusa cum alvo intestina sua in latrinam viderat.
IV.
In hac synodo instituta fuit sanctae Ecclesiae liturgia,
et fidei Symbolum quo in missa utimur,
nonnullaque alia ad cultum et servitium Dei pertinentia.
V.
Decreverunt jam tum omnes unanimi cogitatione
ut neque episcopus, neque sacerdos missalis, neque
diaconus, nec qui vere est canonicus, in domo sua
secum haberet aliquam mulierem, nisi matrem
vel sororem suam, amitam vel materteram suam;
et qui aliter fecerit, ordine et gradu suo privaretur.
VI
Considerate igitur digna haec auditu. Cum enim
habueritis ecclesiae vestrae sollicitudinem, e contrario..
. . . . . adduct. . . . | null | be982809-93ae-4249-b61b-75394fdc4884 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. . . . . . . . quasi periculosum
non esset, sacerdotem vivere more conjugati
[vel hominis plebei]. Sed dicetis eum haud
posse carere muliebribus servitiis. Respondeo:
Quonam pacto vitam transegerunt sancti olim viri
absque femina vel uxore, qui in mercedem casti
sui animi vita nunc fruuntur sempiterna? Ad hoc
dicent sacerdotes Petrum habuisse uxorem. Verum
est; sub lege enim veteri, dum in Christi adhuc non
venisset clientelam, bene ei licuit: quamprimum
autem factus est discipulus Christi, qui castitatis
exemplum praebuit, uxorem dereliquit et mundana
omnia.
VII.
In lege veteri pontifici licuit uxorem sibi sumere
puram virginem, et ex ea prolem suscitare usque
in tempus constitutum, propterea quod ex una tantum
familia ad eumdem ordinem, et non ex alia
unquam consanguinitate, cooptandus esset pontifex.
Nec tamen licuit pluries quam semel uxorem ducere,
nec hanc viduam aut repudiatam, sed, ut
jamjam diximus, puram virginem. Bene tamen sub
iis saeculis uxore fruerentur: neque enim missam
celebrabant, nec sacramentum corporis et sanguinis
Christi administrabant, sed boves offerebant, usque
dum Christus ante passionem suam illud sacramentum
sanctificaverat, missamque instituerat. . .
modo per eum exist. . . . . .
VIII.
Constitutum etiam fuit in eadem synodo ut is qui
viduam duxerat, aut repudiatam, aut ad secundas
nuptias transierat, ad sacrum ordinem nunquam
postea assumeretur, nec consecraretur in sacerdotem:
sed is qui castae unius uxoris maritus
fuerat, ad castum ordinem eligendus foret, juxta
id quod apostolus Paulus in epistola sua scriptum
tradidit.
IX.
Nulli liceat sacerdoti iis interesse nuptiarum celebritatibus,
in quibus aut secundae vir uxori jungitur,
aut secundo viro femina; nec vel iisdem benedicere,
ut admonuit eum. . . . . . . . . ita quod in
castitate degant. Sic doctores scripserunt, licet
Apostolus veniam cesserit iterum ducendi uxorem,
si uxor ejus. . . . . . Canones autem jam tum prohibent
benedictionem, et ejusmodi connubentibus
imponunt etiam poenitentiam.
X.
Septem gradus constituti sunt in Ecclesia: primus,
ostiarius; secundus, lector; tertius, exorcista;
quartus, acolythus; quintus, subdiaconus; sextus,
diaconus; septimus, presbyter.
XI.
1.
Ostiarius est ostiorum templi seu ecclesiae
custos, qui campanarum sonitu designat tempora,
fidelibusque ecclesiae fores aperit, infidelibus vero
occludit.
1.
Ostiarius est ostiorum templi seu ecclesiae
custos, qui campanarum sonitu designat tempora,
fidelibusque ecclesiae fores aperit, infidelibus vero
occludit.
XII.
2.
Lector is est qui legit in ecclesia Dei, ad
hoc etiam ordinatus ut verbum Dei populo praedicet.
2.
Lector is est qui legit in ecclesia Dei, ad
hoc etiam ordinatus ut verbum Dei populo praedicet.
XIII.
3.
Exorcista idem est qui malignos spiritus homines
cruciantes omnipotentis Dei nomine prodire ex
eisdem adjurando cogit.
3.
Exorcista idem est qui malignos spiritus homines
cruciantes omnipotentis Dei nomine prodire ex
eisdem adjurando cogit.
XIV.
4.
Acolytus dicitur qui candelam vel cereum accensum
fert, dum evangelium legitur in Dei ministerio,
vel dum sacerdos sacramentum corporis
Domini ad altare consecrat; non ita tamen ad arcendum
caliginosas tenebras, sed ad indicandum eo
lumine beatitudinem, ad Christum honorandum, qui
est lumen nostrum.
4.
Acolytus dicitur qui candelam vel cereum accensum
fert, dum evangelium legitur in Dei ministerio,
vel dum sacerdos sacramentum corporis
Domini ad altare consecrat; non ita tamen ad arcendum
caliginosas tenebras, sed ad indicandum eo
lumine beatitudinem, ad Christum honorandum, qui
est lumen nostrum.
XV.
5.
Subdiaconus is est qui diacono vasa porrigit,
et omni cum humilitate ad altare sanctum eidem
famulatur, vasa subministrans ad sacramentum
corporis Domini nostri pertinentia.
5.
Subdiaconus is est qui diacono vasa porrigit,
et omni cum humilitate ad altare sanctum eidem
famulatur, vasa subministrans ad sacramentum
corporis Domini nostri pertinentia.
XVI.
6.
Diaconus est qui missali sacerdoti est a ministerio,
oblationes super altari ponit, et in divinorum
celebratione evangelium legit. Ei liceat baptizare,
populoque coenam Domini exhibere . . . . . . . . . . . .
Salvatori deservire, et vitae coelestis rationem in
castitate colere, et omnia. . . . . . sicut decet illum | null | 93c95eb7-6c02-4ace-8a6d-2e9c1a5897d5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ordinem. Sacerdos qui versatur absque diacono,
nomen tenet, non ministerium.
6.
Diaconus est qui missali sacerdoti est a ministerio,
oblationes super altari ponit, et in divinorum
celebratione evangelium legit. Ei liceat baptizare,
populoque coenam Domini exhibere . . . . . . . . . . . .
Salvatori deservire, et vitae coelestis rationem in
castitate colere, et omnia. . . . . . sicut decet illum
ordinem. Sacerdos qui versatur absque diacono,
nomen tenet, non ministerium.
XVII.
7.
Presbyter est sacerdos missalis, aut senior,
non a senectute, sed quod senili gaudet prudentia.
Illius est corpus Domini in Sacramento consecrare
eodem modo quo Salvator ipse instituit. Ejus est ut
populum ducat ad fidem, cum et praedicando, tum
et sacra ministeria caste exsequendo, Christianis se
exemplum praebens, et vitam agens non pro more
laicorum. Haud pluris interest inter missalem
presbyterum et episcopum quam quod episcopus
constitutus sit ad ordinationes conferendas, et ad
visitandum, seu inspiciendum, curandumque ea
quae ad Deum pertinent (*Dei jura) quod nimiae
crederetur multitudini, si omnis presbyter hoc
idem faceret. Ambo siquidem unum tenent eumdemque
ordinem, quamvis dignior sit illa pars
episcopi.
7.
Presbyter est sacerdos missalis, aut senior,
non a senectute, sed quod senili gaudet prudentia.
Illius est corpus Domini in Sacramento consecrare
eodem modo quo Salvator ipse instituit. Ejus est ut
populum ducat ad fidem, cum et praedicando, tum
et sacra ministeria caste exsequendo, Christianis se
exemplum praebens, et vitam agens non pro more
laicorum. Haud pluris interest inter missalem
presbyterum et episcopum quam quod episcopus
constitutus sit ad ordinationes conferendas, et ad
visitandum, seu inspiciendum, curandumque ea
quae ad Deum pertinent (*Dei jura) quod nimiae
crederetur multitudini, si omnis presbyter hoc
idem faceret. Ambo siquidem unum tenent eumdemque
ordinem, quamvis dignior sit illa pars
episcopi.
XVIII.
Non est alius ordo constitutus in ecclesiasticis
ministeriis praeter memoratos septem istos. Monachorum
et abbatum classes alterius sunt generis, et
neque istis annumerantur, neque ordinis alicujus
nomen obtinent. Dicti autem ordines sancti sunt, et
perducunt presbyterorum suorum animas ad beatitudinem
si pure teneantur.
XIX.
Ad presbyteros spectat, et ministros Dei omnes,
ut ecclesiam suam sancto colant obsequio, septem in
ea horarios cantus psallant, ut a synodo constitutum
est, id est cantus antelucanus, cantus matutinus,
cantus tertianus, vel ad horam diei tertiam, cantus
meridianus, cantus nonalis, vel ad horam nonam
diei, cantus vespertinus, cantus nocturnus, qui et
septimus.
XX.
Tenentur hi etiam preces obnixius fundere pro
rege et ipsorum episcopo, etiam pro suis benefactoribus
et pro omni populo Christiano.
XXI.
Habebit etiam presbyter quilibet, priusquam
ordinatus fuerit, arma ad opus spirituale pertinentia,
videlicet codices sacros, id est psalterium, Epistolarum
librum, et librum Evangeliorum, librum Missalem,
libros Canticorum, librum Manualem, seu Enchyridium, #gerim,@#
Passionalem, Poenitentialem et
Lectionarium. Haec ut habeat necessarium est; et
curet presbyter diligenter ut accurate omnia sint
correcta, et a scribarum vitiis liberata.
XXII.
Habebit etiam missalia vestimenta, ut Deo serviat
prout decet, honorifice: nec sint ea mucida, ne vel
aliquantulum. . . . . . . et altaris etiam pallia affabre
sint contexta. Calix ejus e pura * una materia factus,
putredini non obnoxia: et sic etiam patina. Corporale
item nitidum, ut Christi convenit ministerio.
Nemo quidpiam impune proferat quod non semper
dignum fuerit apud Deum, ut ei serviat, cum in
prudentia, tum in puritate.
XXIII.
Presbyter etiam, seu missalis sacerdos, in diebus
Solis et missalibus, evangelii ejus intellectum populo
dicet Anglice, et ipsorum etiam #Pater noster@# et #Credo@#
toties quoties poterit ad eos instruendos adhibere,
et ut Symbolum fidei memoriter discant,
christianamque suam teneant confessionem, monente
hoc Domino, una et propheta inquiente: #Canes muti non possunt latrare
(Isa. LIX)
@#. Oportet
nos latrare et exhortari laicos, ne forte pro defectu
instructionis perdamus eos. De insipienti doctore
ait Christus in Evangelio: #Caecus si caeco ducatum
praestet, ambo in foveam cadunt (Luc. VI | null | f4170402-fd13-4e3e-b190-b6be6f19cfb3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
)
@#. Caecus est
doctor qui litteras nescit, et ignorantia sua laicos et
indoctos decipit. Caveatis in hoc igitur, prout opus
fuerit.
XXIV.
Sancti etiam Patres statuerunt ut Ecclesiae Dei
decimas suas quique conferant, tradanturque eae
sacerdoti, qui easdem in tres distribuat portiones:
unam ad ecclesiae reparationem, alteram pauperibus
erogandam, tertiam vero ministris Dei qui ecclesiam
ibi curant.
XXV.
Constituerunt etiam ut nemo missam celebraret
in domo non consecrata, nisi urgente necessitate,
vel quispiam sit infirmus, et ad ecclesiam proficisci
nequeat.
XXVI.
Si puer non baptizatus libere adducatur ad presbyterum,
caveat ille ut eumdem protinus baptizet,
ne forte moriatur ethnicus.
XXVII.
Nullus presbyter pro pecuniis vendat ministerium
suum, nec pro eodem quidpiam petat, neque pro
baptismo, neque pro alio aliquo ministerio exsequendo:
ne sit eorum similis, quos de templo
Christus ipse flagro expulit, quod mercaturam
nequiter exercebant in eodem. Dei siquidem ministri
non jam faciant ministeria, ut pecuniam inde sibi
conferant, sed ut gloriam mereantur sempiternam.
XXVIII.
Nullus itemque presbyter ex quacunque lucri vel
cupiditatis causa ab una ecclesia ad aliam transeat,
ad mortem usque in eadem haereat, cui primitus
ordinatus fuit.
XXIX.
Nullus presbyter ex ineptia bibat plus quam decet,
nec alium provocet ad bibendum ultra quod
desiderat, ne forte minime compos fuerit cum vel
infans baptizandus, vel moriturus quispiam viatico
sit donandus. Quod si non acciderit, haud tamen
fiat ebrius, quia Dominus ministris suis interdixit
ebrietatem.
XXX.
Presbyter nec sit mercator, nec mercaturae cupidus,
nec, omisso theologiae studio, se ad mundanas
conferat sermocinationes, nec arma ferat,
nec causidicus sit, vel lites agat, nec in oenopoliis
bibat more saecularium: juramentum etiam
ne jurato: semper autem et simpliciter verum
dicat absque mendacio, ut servi Dei docuerunt.
XXXI.
Distincte etiam peccatoribus instituet poenitentiam,
unicuique scilicet juxta meriti sui rationem,
sicuti probabilius eam assequatur. Infirmis et aegrotis
coenam Domini ministrabit, dum tamen valeant
hanc deglutire: semimortuo autem non porriget,
quia Christus dicit: Homo manducat hoc sacramentum.
XXXII.
Habebit etiam presbyter consecratum oleum duplex:
hoc infantibus, id aegrotis paratum; et aegrotos
semper unget jacentes. Quidam vero aegroti hoc
nihili pendunt, et in aegritudine sua se non concedunt
ungi. Dicam quid de iis docuit Jacobus Domini
apostolus, qui credentibus ait: #Tristatur aliquis
vestrum? Oret aequo animo et psallat. Infirmatur
quis in vobis? Inducat presbyteros Ecclesiae, et orent
super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini:
et oratio fidei salvabit infirmum, et alleviabit eum
Dominus; et si in peccatis sit, remittentur ei. Confitemini
ergo alterutrum peccata vestra, et orate pro
invicem ut salvemini (Jac. V)
@#. Haec locutus est Jacobus
de ungendis aegrotis. Aegrotus autem, priusquam
inungatur, confitebitur ab intimo corde si
quid peccati commiserit pro quo dignam non contulerit
satisfactionem, sicut Apostolus hic jam supra
eum monuit: et nemo praesumat ungere, nisi exoratus,
et post peractam confessionem. Si antea
peccator fuit et negligens, faciat jam demum confessionem,
poenitentiam et eleemosynam ante obitum
suum, ut inferno non adjudicetur, sed divina
gaudeat misericordia.
XXXIII.
Quatuor erant synodi pro verae fidei defensione
contra haereticos blasphemias eructantes in sanctam
Trinitatem et Salvatoris nostri humanam naturam.
Prima Nicaeae, ut hic antea memoravimus:
post eam altera Constantinopoli, e CL episcopis
sanctis Dei servis; tertia Ephesi fuit, e CC episcopis;
quarta vero Chalcedoni, ubi multae aderant
episcoporum centuriae. Et hi omnes unanimi assensu
omnia confirmarunt quae in Nicaena statuebantur
synodo, et in quibus violata fuit, ea omnia
refecere. Quatuor istae synodi adeo observandae
sunt a Christi Ecclesia ut quatuor Christi codices.
Multae ex illo tempore fuerunt synodi, sed hae
quatuor erant firmissimae. Exstinxerunt enim istae
haereticas illas doctrinas quas adversus Deum haeretice
posuerunt haeritici, et constituerunt pariter
ecclesiasticum ministerium.
XXXIV.
Qua igitur audacia, o sacerdotes, istorum omnium
despexeritis constitutiones? Monachi enim
unius hominis constitutiones tenent, sancti videlicet
Benedicti, et secundum regulam ejus vivunt;
quam si violaverint, corrigunt statim omni cum
humilitate, juxta abbatis eorum sententiam. Vos
etiam habetis regulam: si vel eam legere volueritis,
videretis quid sit | null | c03a7775-cc04-4f47-94be-c1fc470e0b06 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vobis constitutum. Vos
autem mundanis delectamini collocutionibus, vicecomites
fieri, praepositi seu ballivi, neglecta
interea ecclesia vestra, et his una constitutionibus.
XXXV.
Volumus, ut constitutiones perhibent, vos vosmetipsos,
prout Christianos decet, citius expedire,
ecclesiaeque vestrae sedulo indulgere. In ecclesia
vero ne vel fabulari liceat, aut. . . . . . . . . .
loqui: orationis enim domus est, a Deo consecrata
in sermonis spiritualis exercitationem. Nec
in ea quispiam bibat, aut indebite edat, cum sit
illis sanctificata qui ibidem corpus Domini in fide
manducaverint. Haec quamvis turpia faciunt homines,
bacchantes saepe, et usque ad insaniam
bibentes in domo Dei, contumeliose etiam et turpiter
ludentes, quin et foedis sermonibus ipsam
hanc domum contaminantes: satius eis foret in
lectis suis acquiescere quam Deum istiusmodi irritare.
( #Reliqua desunt.@# )
( #Exstant Aelfrici archiepiscopi opuscula quaedam e Saxonico idiomate in Latinum translata, sublestae tamen
fidei et quae manus acatholica interpolavit. Haec ideo dare supersedemus.@# ) | null | 167f41e0-e7e6-4b42-8b2a-151d7615c832 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
PROLOGUS AD GAUZLINUM ABBATEM.
Honorandis Patribus GAUZLINO reverentissimo abbati,
omnique Floriacensis coenobii sanctae congregationi
illi commissae, eorum peripsema omnium
AIMOINUS regnum cum Christo aeternum.
Obedientiae bonum quanto sit praemio dignum,
vestra, reverendi domini, doctrina ediscere merui.
Ideoque quorumdam vestrum imperiis, qui id paterna
potius admonitione quam imperiosa auctoritate
persuadendum mihi putarunt, libenter cervicem
subdidi, ut quaedam de miraculis communis patroni
nostri sanctissimi Benedicti ad memoriam posterorum
scripto traderem. Institi itaque ut potui, et non
solum ea quae ad sacrosanctum ejusdem Patris sepulcrum
gesta sunt, verum etiam illa quae in aliis
ipsius memoriae locis ad ejus declarandum meritum
Dominus operari dignatus est, stylo comprehendero
curavi, opus omne in duos partiens libros. Suscipite
igitur, sanctissimi Patres, tenuem licet, sed tamen
fidelem fructum gracilis ramusculi e magna vestrae
unanimis societatis arbore prodeuntis; nec vos in
ejus poeniteat laborasse profectu qui id quam maxime
nititur efficere ut et nutritoris sui dilecti Benedicti
laudes promulgare et vestris per omnia studeat
placere desideriis. Vos autem, fratres amantissimi,
cum quibus in primaevo aetatis flore jugum suave
Christi ferre didici, mihi, quaeso, congratulamini
quod vestris quoque adminiculis ad hoc profeci quatinus
aliquid utilitatis meae vilitati possit injungi.
Quamvis enim in me ad vestri comparationem nulla
exsistat utilitas, quidquid tamen boni in me est, ab
omnipotente Deo, per intercessionem gloriosae Virginis
Mariae ac legislatoris nostri Benedicti, perque
servorum ejus laborem totum est.
2.
Ad postremum omnes, quorum corda ejusdem
confessoris Christi amor possidet, conveniens exposco
ne in hoc opere rhetoricae suadelam facundiae
requirant. Quin potius, inter rusticana despicabilis
mensae nostrae canistra, rutilantia ac suave redolentia
miraculorum admirantes hauriant mella; meminerintque
quia in testaceis plerumque vasis lautioribus
epulis delectabiliter uti soleant. His de ingenioli
nostri tenuitate praelibatis.
3.
In calce prologi non putavimus praetermittendum
hoc quod divina pietas huic nostro pastori inter
caetera largitatis suae contulit munera quia, videlicet
ad ea promenda quae de se retulerant digna,
nullius extraneae personae eguit unquam supplemento,
quinimo ipsius clientuli in ejus coenobiis illius
ope educati atque edocti, quidquid in ejus laude promendum
erat, posterorum mandare memoriae sufficientes
inventi sunt post beatum duntaxat papam
Gregorium; qui et ipse, ejus regulae subditus disciplinis,
quantis idem Pater effulserit virtutibus eloquentissimo
enucleavit sermone. Marcus denique
poeta, atque Paulus in Cassinensi coenobio, multa de
illius miraculis metrico opere elegantissime ediderunt.
Translationis vero ejus sacri corporis ordinem
ad hunc venerabilem locum, necnon signa hic
vel per Gallias ipsius meritis gesta, vir disertissimus
Adrevaldus, istius monasterii monachus,
scriptis inseruit. Cui operi Adelerius, hujus nihilominus
congregationis monachus, duo tantum capitula
adjecit. Horum ergo vestigia, licet non aequis
prosecutus passibus, vos bene valere exoptans, his
quae dicenda proposui hoc dedi exordium.
LIBER PRIMUS.
CAPUT PRIMUM. #Nortmanorum strages per Galliam sub Carolo Calvo. sub Ludovico, sub Carolo Simplice, Odone et Roberto. Cassinogili palatii situs,@# etc.
4.
Gallicanarum incolas regionum, assiduis exterarum
labefactatos incursibus nationum, et veteres
et modernae quibusque eas intellectu revolventibus
pandunt historiae. Quos Julii Caesaris decennalis attrivit
concertatio, Hunnorum subita dilaceravit irruptio,
Gothorum subvertit praesumptiva habitandi
invasio; ad ultimum Francorum vivida bello dextra
victos pariterque victores, aequa sorte, suo subjugavit
dominio. Horum praeferox potentia, cum in subigendis,
tum etiam in arcendis a suis finibus barbaris
gentibus, viguit concordiae viribus usque ad divae
memoriae Caroli Calvi tempora, filii Ludovici, cui
agnomen Pius fuit. Contra hunc fraternae insimulatio
invidiae finitimarum concitavit odia gentium, praecipue
Nortmannorum, qui piraticam exercendo maritima
regni ejus loca direptionibus gravissimis depopulati
sunt. Obstitit primo eorum saevis conatibus
Rotbertus Andegavensis comes, Saxonici generis
vir, cui per id locorum a rege summa rerum delegata
fuerat; adnitentibus sibi praeeminentissimis Neustriae
viris, Rainulfo atque Lamberto, uti eloquentissimus
auctor Adrevaldus priori refert libro. Sed illis varia
obeuntibus sorte, Dani excursionis suae liberam nacti
occasionem, quae et quanta civitatibus bina expeditione
intulerint damna vastationibus seu incendiis
monasteriorum ac reliquarum ecclesiarum,
studioso lectori procedentis operis textus patefaciet.
5.
Verum Augusto Carolo rebus humanis exempto,
filius ejus Ludovicus successit, qui Nihil fecisse praenomen
sortitus est, sive quod vix duobus annis
regno potitus nil strenue gessit, sive quod sanctimonialem
quamdam, sicuti a majoribus accepimus, | null | f1ccb47c-d449-4ee0-93ed-611021d505d3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Calae monasterio puellarum abstractam, conjugio
copulans suo, peccatum, quod nihil esse noscitur,
perpetrarit. Hujus in diebus effera memoratorum
natio Danorum tertiam Neustrasiis inflictura cladem
advenit, intulissetque majorem superioribus, ni Hugo
per Gallias abbatis honore praeditus, eorum
compescuisset temerarios ausus. Denique quod parva
manu innumeras hostium phalanges adjutus manifesto
sanctissimi Patris Benedicti auxilio ita fuderit
ut vix nuntius superviveret, ex scriptis venerabilis
viri Adelerii agnosci facile est. Qua plaga humiliati
Dani Gallias per aliquot spatium temporis quietas
liquerunt.
6.
At, Hugone ultimos vitae suae claudente soles,
Ludovicoque principe post administratum biennio
regnum diem obeunte, Carolus ejus filius, qui Simplex
postea est dictus, in cunis aevum agens, patre
orbatus remansit. Cujus aetatem Franciae primores
incongruam, ut erat, exercendae dominationi arbitrati,
maxime cum jam recidivi Nortmannorum nuntiarentur
motus, consilium de summis ineunt rebus.
Supererant duo filii Rotberti: senior, Odo dicebatur;
Rotbertus alter, patrem nomine referens. Ex
his majorem natu Odonem Franci, licet reluctantem,
tutorem pueri regnique elegere gubernatorem. Qui
mente benignus et reipublicae hostes arcendo strenue
praefuit et parvulum optime fovit, atque adolescenti
et sua repetenti patienter regna refudit; a
quo parte regni redonatus, quoad vixit tempore,
hostibus terribilis eique semper exstitit fidelis. Ab
hac fraterni mansuetudine animi in tantum frater
ejus aberravit Rotbertus ut, eo defuncto, quia pars
regiminis, quam germanus suus Odo tenuit, non
redhibebatur, palam tyrannidem invaserit. Quam
causam aquilonales populi, sibi non obfuturam arbitrati,
cum scilicet totius regionis incolae, studiis
in diversa porrectis, concordi nequaquam adversus
eos rebellarent animositate, totis incumbendum rapinae
viribus decernunt.
7.
Et quia nobis ad praesens non bella regum tumultusve
gentium disserere animo propositum est,
quinimo miracula per beatissimum nostrae vilitatis
alumnum, Deo operante, patrata Benedictum, mens
promere gestit, ad ea explicanda veniendum est.
Non vero nos idcirco eum nostrae vilitatis auctorem
fatemur, quasi nos ipse viles fecerit, verum quia
nos abjectos despectosque, nulliusve momenti existentes,
ad hoc suo interventu ac sua ope provexerit
ut, et ejus laudes promere et quidquid in nos
salutis seu utilitatis quiverimus agnoscere, post Dominum
ei debeamus imputare.
8.
Prophetici itaque nos memores existere oraculi,
quo dicitur ab aquilone omne venire malum (Jer. I, 14),
ac si specialiter in nos prolati, frequens
cogit memoratorum infestario paganorum qui e genuina
sua tellure, instar apum, super nostras saepissime,
ut praefati sumus, provincias examen effudere
praedonum. Qui hac ultima, de qua nunc nobis
sermo est, expeditione, Rainaldo quodam duce,
nostrarum reliquias spinarum, quantum in ipsis
fuit, eradere procurarunt. Hujus testes sunt rei, non
solum, ut jam dicti verba testantur auctoris Adrevaldi,
Sequanico Ligericoque littori, quibus Neustria
nobilitatur fluminibus, Dordoniae seu Garumnae,
quarum Aquitania insignitur fluentis, adhaerentium
urbium, verum etiam praeeminentium ruinae aedificiorum.
Inter quae eminentissimum illud Caroli Magni
principis palatium #Cassignol,@# gloria quondam et
decus cunarum filii ejus jam praefati Ludovici Pii,
quod ita Deo inimica gens subvertit ut et inhabitabile
redderet, et tamen quid aliquando fuerit, manifeste
appareat. Id eo loci situm est quo terrens #Codrot@#
Garumnam influit, turrim lateritiam in margine
memorati torrentis extructam habens, e qua
et adventus praevideri, et ingressus hostilium possit
arceri navium, simulque ut classis regia, absque
adversariorum impedimento fabricata in minori, ad
fluenta majoris deduceretur amnis. Habet vero ecclesiam
ampliori ecclesiae conjunctam, miro opere ex
lateribus fabricatam: in qua (si bene visa recordor)
permodicum habetur sarcophagum, in quo frater
Ludovici Pii geminus esse putatur sepultus.
Inde etiam Magnum Carolum Garumnam transiisse,
Hispaniae Christianis suppetias ferentem, ibique rediisse,
liber Vitae ejus refert. Sed de his satis dictum;
nunc propositum exsequamur.
CAPUT II. #Rainaldus rex Nortmannorum moratur Floriaci; a sancto Benedicto caesus. Cadaver in Sequanam missum. Effigies ejus Floriaci.@#
9.
Igitur innumerae Northmannorum phalanges,
super quas Rainaldus regnum obtinuerat, quampluribus
longis usae navibus, usque ad superiora Ligeris
percursantes cuncta devastant. Tandem ad coenobium
ter beati Deoque dilecti Benedicti, quod
Floriacum dicitur, Rainaldus cum suis attingens,
vacuum habitatoribus cunctisque necessariis offendit
rebus, domibus duntaxat exceptis, siquidem monachi
cum corpore semper nominandi Patris | null | 78e06ccc-9881-472a-ae4f-8a5b09b4b59d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nostri
Benedicti ad tutiora se contulerant loca, Lamberto
tunc abbate piae sollicitudinis erga eos curam gerente.
Perveniens ergo inibi rex memoratus, et ex
captivis resciscens quorum hominum foret talis habitatio,
dormitorium fratrum suae metationis delegit
sedem; in quo varia, utpote paganus, dum patraret
flagitia, una noctium quiescenti ei sanctus
astitit Benedictus duobus comitatus monachis, unus,
ut ipsi Rainaldo videbatur, mediae aetatis robore
praeditus, alteri, puerilis inerat habitudo. Beatissimus
autem Pater, niveam capite canitiem praeferens,
baculum vero manu, ita jacentem allocutus est adversarium:
« Quid, inquiens, te, Rainalde, offendi,
quod me meosque a propriis perturbas sedibus? sed
mihi deinceps curae erit, et te ab incoeptis inhibere,
et famulis Christi, ossibus quoque una meis, optatam
quietem reformare. » His dictis, ligno, quod
manu gerebat, incurvo caput jam expergefacti regis
contingens, praenuntiavit terminum ejus vitae in
proximo adfuturum; sicque recessit. Turbatus hac
visione Rainaldus, satellites magna ad auxiliandum
sibi voce inclamat. Quibus accurrentibus et quid
pateretur percunctantibus: « Quidam, inquit, monachus,
non alter, ut aestimo, quam ille hujus tutor
loci senex Benedictus, baculo verticem tangens
meum, mortem minitando, dolorem mihi ingessit ingentem. »
Jubet confestim cunctos pervasa domicilia
deserere, nativumque solum repetere, cum quibus
ipse profectus, ut patriam attigit, crebro debilitatus
cruciatu vita discessit; tantaque subito moriente eo
ventorum procella inhorruit ut non solum culmina
tectorum, verum etiam eminentium subrueret moles
arborum. Captivorum vincula soluta, equi seu
reliqua jumenta infra duodecim et eo amplius milliaria,
a Rothomagensi urbe ad pastum deducta, disruptis
compedibus, in diversa fugerunt. Corporis
ejus tumulo pyramidem superaedificatam validissimo
accepimus terrae motu subversam, ac ejus cadaver
tellurem a suo rejecisse sinu; quod culeo cum lapidum
mole insutum, in Sequanam est demersum,
quandoquidem humo non poterat contineri tectum.
Hoc interitu memoria nefandi abolita fuisset hominis,
in vetustas Floriacensium incolarum, curiosa
futurorum, marmoream ejus capitis fingere curavisset
effigiem. Quae nunc in ultima parte parietis
ecclesiae Sanctae Dei genitricis Mariae ac famuli ejus
Benedicti, septentrionem versus, inserta perspicitur,
quatenus et praesentes et secuturi omnes agnoscerent,
interventu eorumdem sanctorum, omnipotens
Deus qualem quantamque exercuerit in suis adversariis
vindictae severitatem. Adeo denique haec ultio
Nortmannicam in posterum perterrefecit temeritatem
ut prae caeteris Galliae sanctis beatissimum revereantur
Patrem nostrum Benedictum.
CAPUT III. #Robertus occisus. Lerbertus Caroli proditor. Rodulfus rex. Exemplum de ejus aequitate.@#
10.
Interea Rotbertus affectatae tyrannidis potentiam
palam exercere cupiens, a quibusdam episcopis
diademate se regio coronari ac sceptro regni insigniri,
partim blanditiis, partim minis, extorsit; sed
nequaquam hujus praesumptionis laetos habuit exitus.
Denique Suessionicis in campis bello a ducibus Caroli
exceptus, vitaque spoliatus, licet exercitus ejus
victoriam obtinuerit, ipse tamen nefariae temeritatis
pretium luit. Nec tamen socii defectionis interitu
ejus territi, perfidiae deseruere contumaciam; quin
potius Herbertus comes Virmendensis, infando scelere
dominum suum regemque totius Franciae Carolum
dolo captum, vinculis quoque irretitum, Peronnae
direxit tenebroso carcere rectudendum. Et quia
regni status sine principe agebatur in incertum,
maxime cum Hugone Rotberti filio, qui post probis
actionibus Magni nomen promeruit, puerilis obsisteret
aetas, quo minus regias assumeret infulas; et
Herberti cunctos haberet odium, praecipue eos quos
humanitatis respectu ad misericordiam aerumna
commovebat principis; tandem Rodulfus quidam.
Burgundia oriundus, regendae praeficitur Francorum
patriae. Qui quam severus in coercendis sanctae Dei
Ecclesiae exstiterit praedonibus, hoc uno liquebit
exemplo.
11.
Praedium olim Sancto Benedicto ab Hugone
viro illustri, qui fuit tempore Dagoberti Junioris,
dono erat datum ad stipendia Floriacensium fratrum,
in Burgundiae partibus situm, vocabulo Diacum.
illud quidam perversae mentis miles ad suos usus
rapuit, nec petenti abbati vel fratribus in jus venire
voluit. Querimonia ad se perlata, jubet rex pervasorem
ab hac cessare temeritatis-pertinacia. Qui
vocem quidem jubentis audivit, sed assensum parenti
accommodare distulit. Renuntiatur principi, illum
non solum pervasa retentare, verum etiam convivium
ex substantiis monachorum seu incolarum
in proxima silva sibi parare. Forte rex Antissiodorensis
urbis domicilia incolebat, cum nuntius hujuscemodi
rei aures ejus attigit. Qui inexspectato
milite equum ascendens, quantocius ad locum properavit,
relicto in civitate mandato, ut armatorum
cohortes | null | a4194b57-c978-4686-89a1-e1eeed4f9222 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
se digredientem subsequerentur. At regii
satellites, fama proficiscentis regis permoti, certatim
prosequuntur iter maturantem. Verebatur enim
ne quispiam de exercitu, agnita re, aemulum redderet
cautiorem. Ubi ad silvam ventum est, circumcingi
eam princeps imperat armatis, interminatus
eum capite plectendum a cujus partis custodia rerum
pervasor ecclesiasticarum fuga delaberetur.
Ipse, cum lectis juvenum silvae abddita perlustrans,
reperit eum quem quaerebat sumptis armis resistere
velle. Quem rex ipse Rodulfus lancea transfixum
humi dejecit mortuum, apparitoresque ejus qui imminentem
evaserant necem per diversa fugere
coegit. Haec ut a patribus accepimus, plana fide retulimus,
certumque habemus venerandae memoriae
ingeniique singularis Patrem nostrum Benedictum
deinceps ei suum contra adversarios contribuisse
auxilium, praecipue Nortmannorum debellanti exercitum.
CAPUT IV. #Floriacensium abbatum successio. Drogonis novitii probatio, secessus in eremum, tentatio; visitatio S. Benedicti.@#
12.
Abbate Lamberto carnis sarcina exonerato,
aliquanto interjecto tempore egregiae sanctitatis
Odo, ex monasterio Sancti Giraldi, quod Aureliacum
dicitur, adveniens, huic sacro praelatus est coenobio,
cujus in diebus ea quae ad sepulcrum
sancti confessoris sui Benedicti Dominus operari
dignatus est, seu in aliis sub ejus nomine locis,
nobis usque nunc incognita manent, partim antiquitate,
partim scriptorum negligentia oblivioni tradita.
Ipse tamen eo sermone, quem in ejusdem Patris
laude ac honore facundissima dictavit eloquentia,
memorat eumdem coenobitarum legislatorem
suis temporibus multis miraculorum radiasse signis.
13.
At eo migrante, et Archembaldo hujus
sacri ovilis sollicitudinem excipiente, Drogo quidam,
saeculo non solum corpore, verum etiam tota
implicitus mente, ad conversionem venit. Cujus spiritum
mundanae vanitati jampridem deditum idem
abbas experiri pro certo volens utrum adhuc ex
Deo esset, tramitem regularis excessit probationis.
Nam petiturus Romam, animal sarcinas itineri necessarias
ferens manu trahere absque ullius evectionis
adjumentis pedibus viam terenti imperavit, ut
qui pravitate morum reliquos saecularibus nugis
abrenuntiantes excessisse credebatur, excederet
etiam prae ostensa abjectioris forma humilitatis.
Qua ille injuria, quasi quadam cote, ad virtutum
acumen usus, postquam ut susciperetur obtinuit,
praecedere caeteros in sanctitate vitae nitebatur.
14.
Verum memorato abbate monasterialis regiminis
metas attingente, venerabilique viro Wlfaldo
ei succedente, qui post Carnotensis exstitit
praesul urbis, jam dictus vir Drogo ab eo petiit
aegerrimeque impetravit ut sibi, in coenobitali diuturna
probato conversatione, eremi singularem liceret
aggredi pugnam. Quam eo loco qui Balma
dicitur viriliter adversus antiqui hostis insidias
suscipiens, quanta et qualia tentationum certamina
pertulerit, non est hujus operis evolvere. Sane
dum in contritione carnis ac spiritus totam expenderet
vitam, et vigiliis jejunia, jejuniis vigilias alternando
subnecteret, graviores inimici generis humani
perpeti coepit insidias.
15.
Quadam namque nocte quae unam festivitatum
excellentissimi legislatoris monachorum antecedebat
Benedicti, maturius pervigil surgens eremita,
explorabat sub dio progressus stellarum in
ortu competentis horae adventum, in qua Deo ac
protectori suo laudum praeconia sancto persolveret
Benedicto. Sed invidus omnium bonorum diabolus,
calliditatis consuetae astu mentem ejus ab incoepto
deterrere bono gestiens proposito, aereae quercus instar
figuratus, quae flammivomis ardere aestimaretur
ignibus, tecto appropinquabat pauperis tugurii. Tum
miles Christi ad nota recurrens praesidia, signo
crucis armat frontem, totumque se adversus phantasticum
objicit incendium, memor utique, ut
conjici datur, operum domini ac magistri sui Benedicti,
qui, divinae gratiae praeventus munere, adurentes
flammas, vocatis ad suos oculos discipulis,
imaginarias fuisse declaravit (GREG. lib. II Dial.
cap. 10). Hac illius constantia fraus inimica devicta
disparuit. Adfuit e vestigio supernae visitationis benigna
consolatio, et claritatis immensae circumfusus
lumine, conspexit simul cum splendore advenisse
quemdam egregia comptum forma albaque palliatum
stola, qui in haec verba venusta resolvit ora:
« Ave, inquit, primus hujusce vastae solitudinis
accola, Christo diatim contriti cordis placabilia offerens
libamina. Fuerit quidem intolerabilis visa perfidi
tentatoris pervicacia, sed post ventos et nubila,
tranquilla, crede mihi, tibi succedent serena.
Propositi itaque tui ne cesses continuare perseverantiam,
alumnique tui Benedicti laudibus prosequi
celebritatem. Tuum post haec erit deliberare quid
velis poscere; illius studium postulata concedere.
Aderit deinceps ut non sit necesse quidquam petere;
quin potius ante tui invocationem, tibi praesto
procurabit fore. » Hujus jucundissimae affabilitatis
auctorem non alium solitarius ille procul
dubio suspicatus esse quam beatissimum Patrem
Benedictum, ei pro posse ac scire | null | 9ca7a959-7dc1-4e05-a160-f4429d0f435b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
gratiarum studuit
munia recompensare. Ecce qualis ac quantus hujus
nostri protectoris circa devote ad ejus sacrosanctum
excubantes tumulum existat favor, hinc colligi
valet, si ita praesens his quoque apparet ipsius consolatio
qui procul remoto commanentes in solo,
ejus humiliter se dedunt obsequio.
CAPUT V. #Ludovicus rex Caroli successor; filii ejus duo. Arnustus S. Benedicto dat poenas.@#
16.
Caeterum Rodulfo rege defuncto, qui, dum
armis protervos Danorum compescit incursus, Gallias
usque adhuc ab eorum impetu magna ex parte
facit manere quietas, conversae res: nam Carolus
ergastulo clausus, animam, non corpus, custodia
exemit, relinquens Ludovicum ex Ileadtgiva
Anglorum regis filia susceptum. Qui calamitatis
paternae procella semet involvi metuens ad Anglo-Saxones,
maternae affinitatis invitatus gratia, se contulit,
in transmarinis arbitratus se tutiorem manere
regionibus quam inter suos dominus si foret in cubiculo,
rex in convivio. Post excessum sane Rodulfi
regis ab Hugone Magno revocatus, specietenus
regno redditus est patrio. Cujus administratio,
jus dominationis exercere cupienti, tam sui a Tethbaldo
Carnotensium comite captione quam post
regni recuperatione, varia, instabilis fortunae proventu,
laboriosaque illi fuit. Is obiit mortem duobus
liberis superstitibus, Lothario atque Carolo,
quos ei Gerberga soror Othonis, Romanorum postea
imperatoris, genuerat. Carolus aevo junior, privatis
in aedibus senuit; in haereditatem omnem
Lotharius successit, qui potestate regia functus est
per triginta et eo amplius annos perpetua.
17.
Ejus in diebus, tam apud sacratissima Patris
nostri Benedicti ossa quamque et in aliis locis, ubi
ejus veneranda habetur memoria, multa, praestante
Deo, per eumdem egregium confessorem patrata
sunt miracula, quae posterorum notitiae Christo nos
juvante tradere adoriemur. Nam Arnustus quidam
fuit, vir saecularis militiae clarus stipendiis, qui ab
Archembaldo hujus loci abbate beneficiario jure aliqua
ex possessionibus monasterii sibi tradita possidebat.
Hic oblitus benefactorum, fidei quoque quam
sacramento sancto spoponderat Benedicto, ac illi
pro posse famulantibus monachis, Pauliacensis (Pouilly in Nivernis. V. Adrevald., cap. 37)
parochiae
praedium assidua exinanibat metatione [ #id
est@# hospitatione]. Cui cum a fratribus mandatum
esset ut ab hac praesumptione quiesceret, illeque
obtemperare despiceret, coacti fratres, omnipotentis
Domini clementiam patronique sui Benedicti
auxilium implorare coeperunt. Illis denique obnixe
Dominum rogantibus, adversario vero in sua perdurante
malitia, contigit ut una dierum memoratus
vir prandium sibi in jamdicto praedio parari jubens,
inter lautioris mensae epulas, poma piri ad vescendum
inquiri juberet. E quibus unum manu tenens,
post multas blasphemias adversus monachos Floriacenses
prolatas, juramentum protulit mendax, ita
inquiens: « Hoc testor, ait, pirum, hoc anno me eis
multa incommoda irrogaturum. » His dictis, partem
pomi jam incisi suo injecit ori, quae continuo ita
blasphemum oppilavit guttur ut interclusa voce
nulla valeret promere verba. Quem veluti exanimem
sui, inter brachia lecto inferentes, hortabantur
ut poenitens eorum quae injuste intulerat beatissimo
obsequentibus Benedicto, veniam flagitaret.
Sed ille proloqui non valens, reclinato ad parietem
capite, spiritum exhalavit. Nec passus est Dominus
Christus incassum cadere suorum preces servulorum,
a gloriosa sua genitrice Maria dilectoque sibi
allegatas Benedicto.
CAPUT VI. #S. Remigii festum. Ensem altari S. Benedicti imponens punitur.@#
18.
Unum vero ejus operum insigne, Patris dico
Benedicti, nunc adorimur exponere, quod cujusdam
fratris relatu seu scriptis non contigit agnovisse,
qui se illud a fidelibus sanctae Remensis Ecclesiae
viris testatus est didicisse in territorio ejusdem
urbis fuisse gestum. Anniversaria beati confessoris
Christi Remigii in terris ex more celebrabantur,
dies videlicet festus et plenus reverentiae, in quo
concursus populorum ad ejus venerandam basilicam
fieri assolet. Eodem die jam dicta Gerberga
regina, tardiore jam incumbente hora, suorum circumfusa
comitatu ad templum venit, et accidit ut
vespertinae laudis officia jam a cantorum choro inchoata
offenderet. Quae pudore suae tarditatis, consuetae
stationis relicto loco, cryptas ipsius ecclesiae
ingressa est, in quibus pretiosi Patris Benedicti
oratorium habetur; ubi dum ad orandum regii stipatores
suas flecterent cervices, unus eorum protervae
temeritatis ausu spatam quam manu gerebat
altario superposuit. Exsecrati factum socii, gladio
inde ablato, adversus tantae auctorem vanitatis, increpatoria
invexere verba. Quibus ille superbe respondit:
« Quaenam, inquiens, in nos [ #f | null | 50105545-96fb-40ee-b13f-58da3146fcec | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.,@# vos] nova
isthaec incessit religio, ut aggestum calcis ac sabuli
cum lapidum mole meo judicetis ense fore sanctius? »
et simul cum verbo, receptam machaeram, Dominicae
non dubitavit reimponere mensae. Hoc faciens
tertio a contumaciae suae fastu inhiberi non potuit.
Sed qui blandis hominum verbis corrigi noluit
acriorem divinae severitatis redargutionem in semet
expertus est. Nam discedente a sacra aede regina, et
ipse discessit. Cumque nimium sui securus ac de se
praesumens, laetus cum coenantibus et ipse coenaret,
inter epulas ac pocula, labente super inguina
cultello sauciatur; deinde elatus manibus obsequentium
a mensa, e vestigio impoenitens, nimiumque
lugendus suis, infelicem exhalavit animam,
ostenditque Deus displicere sibi altaris sui abominationem,
quod sub nominibus servorum suorum
ipsi dicatur, quodque ob sacrosancti corporis Christi
immolationem figuram obtinet crucis.
CAPUT VII. #Herbertus, praediorum Floriacensium invasor percutitur baculo S. Benedicti.@#
19.
Soliacensis [ #Suilly@# ] castri, quod a vico
Floriaco tribus distat millibus, possessor quidam
Herbertus dictus est, Herchenaldo genitus patre,
fratrem habens, nomine Archembaldum, Turonicae
Ecclesiae nunc archipraesulem. Huic Richardus
venerabilis abbas, successor domini Wlfaldi,
aliqua juris ecclesiastici praedia in beneficium concesserat.
Qui nequaquam his contentus, reliqua quae
coenobitarum usibus delegata erant nefando ausudiripiebat.
Tunc Pater monasterii cunctaque congregatio
ad eum dirigunt poscentes ut, memor fidei
jurejurando eis a se pollicitae, res eorum invadere
desisteret. Quo parvipendente eorum monita, ad
Lotharium regem, seu ducem Hugonem, querimoniae
suae flebilem deploraturi aerumnam profecti sunt.
Apud quos tum quidem parum proficientes, per
semetipsos eumdem perfidae mentis hominem adorsi,
orant ut sui misereatur, ab eorum oppressione
cessando. Verumtamen eo avertente aurem, ad nota
recurrunt praesidia. Denique toto propemodum ejusdem
anni quadragesimali tempore, inter litaniarum
solemnia, sua Domino pro tribulatione fundentes
vota, duo aerea pulsabant signa, ut eorum sonitu
audientes ad simile invitarent opus.
Interim praefatus Herbertus in suae malignitatis
perseverans contumacia, pessimis quotidie adjiciens
pejora, quadam nocte cum quibusdam satellitibus
in Wastinensem pagum adire disposuerat. Et quia
juxta Veritatis vocem, #qui ambulat in nocte offendit,
quia lux in eo non est (Joan. XI, 10)
@#, luce utique
carens virtutum ac tenebris obsessus vitiorum, obscuritate
quoque mundanae noctis impius quisque se
suosque actus celare nititur; sed licet humanos,
quantum in ipso est, devitet obtutus, oculos tamen
Domini, qui super vias hominum sunt et omnes
gressus eorum considerant, effugere nullatenus valet.
Non enim, ut beatus Job testatur, apud Dominum
ullae sunt tenebrae aut umbra mortis, ut abscondantur
ibi qui operantur iniquitatem (Job XXXIV,
22). Sic itaque ab hoc impio Herberto ablata lux
sua est, ipseque repente sublatus, quia diu fuerat
exspectatus. Namque dum equi tergo insidens, cum
suis nocturna adopertus caligine iter carperet,
aspexit subito astitisse lateri suo aliquem monachalis
habitus stigmata praeferentem; cujus indumentum
aetherea claritate, ut post ipse suis retulit,
resplendebat. A quo baculo quod prae manibus habere
videbatur, inter scapulas ictus, horribilem emisit
vocem; sicque visio ex oculis ejus ablata est. Circumequitantes,
horrore vocis pervicti, inquirunt
sollicite quid ei acciderit. Quibus ille: « Sanctus,
inquit, Benedictus, nunc mihi assistens, valido me
afflixit verbere, ex quo male habens immenso crucior
dolore. Sed vos, o fidissimi commilitones,
retrogradum callem arripientes, ad domum me
referte meam: indeque mihi veniam efflagitaturi,
ad sepulcrum properate confessoris gloriosum. » Illi
ejus obtemperantes praeceptis, hinc inde sustentatum
unde digressus fuerat reduxerunt. Qui inter
manus famulorum, in ipso pene ostii limine, animam
reddidit; cujus devoti fideles coenobii Patris
Benedicti fratres adeuntes, eventum rei innotescunt,
petentes quatenus vel cadaver exanime ad sepulturam
suscipiant. Quibus illi, quamvis indignationis
suspecti abbatis sui, qui tum forte aberat, assensum
praebentes, susceptum corpus humo texerunt. Qui
etsi pro parta sibi quiete applaudebant, pia tamen
compassione defuncto compatiebantur, eo quod in
primaevo juventutis flore vitae hujus privatus munere
pravitatem quoque morum non valuit corrigere.
CAPUT VIII. #Romaldus item morte correptus.@#
20.
Romaldus civis Carnotensis exstitit, cujus
silva trans Ligerim, in Segalonia ( #la Sologne@# ) sita,
confinis silvae quam Deo devoti viri | null | 9009b56f-e454-412e-941e-108b0f79ea92 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
jam dictae ecclesiae
attribuerunt, esse dignoscitur. Is unus existens
eorum de quibus Scriptura dicit: #Quoniam quidem
ipsi terminos transtulerunt, diripueruntque greges (Job XXIV, 2)
@#,
adunatum tam in silva S. Benedicti
quamque in sua silva ad pascendum porcorum gregem
ex aequo partiri conabatur. Et quia pars saltus
monachorum major quam ipsius erat, grave hoc
fratribus videbatur. Unde communi consilio quosdam
ex suo collegio dirigunt ad Arnulfum Aurelianorum
tum praesulem, cui idem vir beneficii gratia percepti
parebat, ut eum ad aequitatis jura sua revocaret
auctoritate. Verum ille, contumaciae fartus spiritu,
suadenti episcopo quatenus justitiae tramitem servaret,
superbe respondit se eo die quo sues e bosco abducendi
erant interpellantibus responsa daturum, aestimans
miser servis Dei se quae requirebant erepturum,
immemor evangelici divitis, cui sua amplianti horrea
Dominus infit: #Stulte, hac nocte animam tuam
abs te repetunt, et quae parasti, cujus erunt? (Luc. XII,
20.)
@# Nempe Romaldus praefatus, antequam e loco
ubi legatis porterve responderat pedem movisset,
febre ingenti correptus, eo usque languit donec eo
ipso die, quo se sperabat pauperibus Christi suillum
pecus iri ereptum, morte damnatus ferretur ad sepeliendum.
Fratres interea a reliquis juxta condictum
destinati ad silvam, ejus operientes adventum, comperto
quod obiisset, cum portione suum sibi debita
ad propria sunt regressi, benedicentes Dominum,
simulque sanctam Christi matrem Mariam, ac Dei
famulum laudantes Benedictum.
CAPUT IX. #Floriacense incendium; aliud.@#
21.
Tempore saepius ac cum reverentia nominandi
abbatis Richardi, cum ab imperatoria coelestis
Regis severitate ob enormitatem peccaminum decretum
processisset, ut flammis voracibus venerabilis
hic locus, Floriacensis scilicet, purgari debuisset,
quae et quanta, perfidis quidem despicienda, nobis
autem et quibusque sanum sapientibus miranda,
acciderint prodigia, paucis memorare libet. Primum
quidem satis obstupescendum quod basilica Sancti
Petri principis apostolorum, casuali conflagrante
incendio, ea quae sanctissimae Dei Genitrici ac perpetuae
Virgini Mariae dicata, cunctis Dominum timentibus
multipliciter diligendum retinet thesaurum,
corpus videlicet sanctisimi Patris Benedicti, illaesa
resedit. Non solum autem illa quae sexaginta et non
multo amplius ab ipsa distabat passibus, verum
universa intra ambitum castri admodum arctum
constructa aedificia, uno duntaxat horreo ardentis
ecclesiae parieti adhaerente, incorrupta mansere ab
ignibus. Acervus quoque frugum, quem metam
(Gallice #méteil@# ) vulgo dicimus, qui tantum ponte
novem vix passibus in longum dilatato, ab ipso distabat
oratorio, voraces evasit ignium flammas. Movere
debuerat hoc damnum corda mortalium; sed heu!
mens hominum nimium ignara futuri, dum non veretur,
dum non metuit, sibi ingruentia nequaquam
considerans adversa, cadit in deteriora!
22.
Etenim non longo labente annorum curriculo,
praecellentissimi Richardi abbatis industria fusile
aeris vas ad convocandos in oratorio fideles parabatur.
Cujus rei ministri, cum nocte quae octavas
sancti praecedebat Laurentii, labore fessi membra
sopori dedissent, accensam candelam postibus affixam
obliti exstinguere reliquerunt. Quae decidens,
stramen lectorum stipula exstructum accendit, a
quo domus completa flammis, ut jam vehementius
arderet, etiam in contiguam sibi aulam Sanctae
Mariae Christi Matris ac dilectissimi domini Benedicti
incendia sparsit. Clamor subito ac luctus ingemiscentium
tollitur fratrum, verentium ne comprehensis
omnibus educendi sarci corporis sancti Patris
Benedicti sibi facultas deperiret. Quibus etsi spes
inerat eumdem excellentissimum Patrem suos posse
incontaminatos servare artus, humanus tamen animus,
fragilitatis suae vento agitatus, in incertum
agebatur. Effertur denique lugentium moerentiumque
manibus illud admirabile margaritum, et cum
palla, super quam pridie sacrosanctum corpus
Jesu Christi fuerat confectum, circumducitur. Cum
repente aquilone, qui ad horrea fratrum flammas
impellebat, flare cessante, totus ignium globus volumine
facto coelum versus cacumen extendit; ibique
par superiori apparuit miraculum, ecclesia Sancti
Benedicti, quae pridem succensa atque restaurata
erat, remanente cum xenodochio ejusque coquina,
necnon et pistrino, ac si Dominus non verbis, sed
operibus, servis suis dicere videretur: Etsi vobis
pro commissis iniquitatibus iratus videor, precibus
tamen fidelium meorum, quos huic loco tutores
delegi, mitigatus, aliqua vobis ad inhabitandum
domicilia relinquo.
CAPUT X. #Mensa incombusta. Coenobii instauratio. Incendium anno@# 974.
23.
Aliud quoque inusitatum antea saeculis ostensum
a Domino est signum quod non ambigitur meritis
gloriosae Virginis Mariae sanctissimique confessoris
Christi Benedicti fuisse obtentum | null | cad87119-2314-452d-b03c-3367099b6a17 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, ad moestorum
solamen monachorum. Tripoda erat exigua,
ad usus reficiendorum qui forte advenissent peregrinorum
praeparata. Haec casu sub turri e qua signa
dependebant, elata, decidentibus ambustis circumvallatur
trabibus. Tunc renovante Deo antiqua
miracula, qui sub Moyse rubum mediis in flammis
servavit incombustum, mensa lignea vaporem non
sensit igneum. Videbatur ergo non ardens ardere
tripes, nec juncta calori materies alimenta dabat,
ut aperte claresceret ipsum aliquando super hanc
discubuisse mensam qui sibi tribui fatetur, quod
egenis ac mendicis confertur (Matth. XXV). Fit concursus
ingens ad hoc spectaculum, videruntque
quibus est videre datum, quasi turbinem a praedicta
mensa exsurgentem, congeriem carbonum huc
illucque dispergentem. Videre erat dudum lugubres
pro imminenti calamitate multorum vultus, repente
hujus prodigii alacritate permutatos. Consumptis
igitur omnibus, haec remansit inusta. Nec his incommoditatibus
fracti animi bonorum; quin imo
procurante venerabili Dei cultore Richardo abbate
in eo quo nunc cernitur statum, intra trium spatium
annorum, hoc sacrum et valde monachicae vitae
cultoribus jucundum praeparatum est coenobium.
Porro annus combustionis ipsius fuit ille qui ab Incarnatione
Domini nongentesimus septuagesimus
quartus dicitur fuisse.
CAPUT XI. #Architectus casu illaesus. Mulier a daemone liberatur.@#
24.
Circa tempus vero illud quo summo studio
restauratio ejus perficiebatur, architectus quidam,
qui nunc adhuc superest, Dominicus nomine, operam
cooperiendo fratrum dabat refectorio. Cumque
in summo operturae fastigio consisteret, ac cuidam
sibi poculum porrigenti, ultra quam necesse erat,
intenderet, lapso pede subito inter immensas trabium
moles ad terram decidit. Concurrentes fratres,
qui eum tam ictibus lignorum quam duritia terrae
exanimatum putabant, non solum viventem, sed
etiam omnibus membris integerrimum reperiunt.
Quod non ambigitur meritis sancti viri Benedicti
fuisse obtentum, ne homo ejus deditus servitio, vitae
aut membrorum quodlibet sustineret dispendium.
25.
Ea etiam tempestate qua adhuc instaurationi
ejus studiosus impendebatur labor, et sacratissima
Patris sui Benedicti ossa, in ecclesia Sancti Petri
devotus filiorum asservabat amor, tale quid in priori
tumulationis suae loco hic tutor noster ostendisse
narratur. Mulier quaedam daemonio obsessa, ad monasterium
est deducta, atque in crypta interiori, ut
ibi curaretur, intromissa. Unde post aliquantulas
debacchationis suae moras retracta, ante altare
sanctae Dei Genitricis Mariae constitit; ex cujus ore
ut nobis relatum est, tres daemones in modum scarabaeorum
cum viridi cholera in concha decidentes
aerea, sonitum repercusso aere cierunt. Sicque persona
illa mundata est, obtentu gloriosae Matris
Domini ac inclyti confessoris ejus Benedicti.
CAPUT XII. #Contractus erectus. Duodecim pauperes Floriaci aliti.@#
26.
Homo fuit quidam Wastinensis pagi indigena,
qui ab utero matris pedum privatus officiis, scammellorum
adminiculo iter conficiebat, humum verrendo.
Hic, ter beati Patris nostri Benedicti audita
fama, ejus veneranda adiit limina. Susceptus autem
in domum alendorum pauperum usibus delegatam,
petiit se alimonia sustentari fratrum, donec interventu
sancti confessoris sui Dominus optatae ei
salutis tribueret effectum. Cujus precibus Richardus
abbas annuens, in numero duodecim egenorum eum
haberi instituit, quos diligens boni antiquorum cura
Patrum in hoc nostro Floriacensi coenobio, ob duodenarium
apostolorum numerum, communibus stipendiis
diatim ali ac vestiri sancivit. Qui quotidianis
suspiriis aures piissimi pulsans Conditoris, dona
cupitae poscebat sospitatis. Et quia juxta Veritatis
dictum, coelorum vim patitur regnum, et instantia
rapitur violentorum (Matth. XI, 12), petens accipere,
quaerens invenire, pulsansque ut sibi misericordiae
aperiretur aditus (Luc. XI, 40), meruit obtinere.
Tandem enim suffragio in primis almae Genitricis
Christi Mariae, in cujus excubabat aula, ac deinde
excellentissimi monachorum legislatoris Benedicti,
quem mediatorem inter se et Dominum suarum
elegerat precum, arentes humectari nervi, cruraque
contracta coepere resolvi. Hoc ubi languidus persensit,
et ipse cupidus sanitatis, insueto attentabat viam
terere more. Paulatim itaque se subrigendo, processu
temporis ambulandi firmissimas adeptus vires,
meritis egregii confessoris, nativae statuit repetere
proprietatem telluris. Postulata itaque abeundi licentia,
gratias liberatori Deo sanctoque pro posse
referens Benedicto, cum propriis quos ad hoc ipsum
evocaverat fratribus ad sua reversus, agriculturae
de reliquo operam dedit.
CAPUT XIII. #Lucernae tres in ecclesia B. Mariae. Cereus coelitus accensus.@#
27.
Saepe nominati abbatis Richardi temporibus,
cuidam monacho Benedicto, cui Niger praenomen
fuit, ab eodem abbate cum aliquantis | null | 77fca450-1cb2-4321-a3c3-3a7e5479516f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
aliis ex coetu
fratrum tuendae sacrae aedis mandata sollicitudo
fuit, illius sane quae sanctae Dei Genitricis Mariae
sub honore Deo dicata, coelestis thesauri, corporis
dico sanctissimi Patris Benedicti, mirabile cunctis
in se retinet margaritum. Una itaque dierum, dum
ei in ordine vicis suae propensioris curae immineret
diligens cautela, accidit lucernam ante altare perpetuae
Virginis Mariae venerationis gratia accensam
exstingui. Mos vero a priscis institutus Patribus
observari solitus erat, quod nos quoque in nostra
perspeximus fieri pueritia, ut tam diebus quam
noctibus, trium lucernarum lumine memorata illustraretur
ecclesia. Exstinctam ergo praedictus
frater candelam, ad aliam quae sepulcro beati confessoris
praelucere consueverat, ut accenderet deferens,
ipsam quoque defecisse reperit; tertiam etiam,
quae oratoria cryptae illustrare solita erat, dum invisisset,
et ipsam emortuam offendit. Turbatus igitur
animo, dum concito gradu se effert, ut lumen
basilicae restitueret, regressus perspexit unum e
cereis eminentioribus, qui penes altare Reginae
virginum poni solent, et in festivitatibus tantum
accendi, divinitus illuminatum, flammis rutilare
coruscis. Quam rem valde admirans, gratias Deo
reddidit, intelligens exstinctionem luminum, non
casu, sed divina accidisse providentia, ad ostendendum
mortalibus, huic sacratissimo loco supernam
nequaquam abesse visitationem.
CAPUT XIV. #Sancti contemptor punitus.@#
28.
Eques quidam aliquando iter faciens, devenit
in villam ad jus monasterii Sancti Benedicti pertinentem,
cui Vitriarias nomen est; ingressusque
domum cujusdam viduae, invenit sextarium avenae,
quam pabulo equorum necessariam sibi tollere
volens, a muliere prohibebatur, dicente: « Si, inquit,
viduitatis meae paupertatem auferendo me despectui
habes, saltem sanctissimum reverere Benedictum,
cujus juris hoc rus est quod incolo. » Cui miles,
« Tantum, ait, pro sancto Benedicto, quantum pro
te dimitto; » vocatoque armigero, avenam quam ipse
in sacculum pauperculae transfuderat, collo equi
ferendam tradidit, sicque discessit. Nec longum
itineris spatium emensus, subito, ac nullis urgentibus
calcarium stimulis, equo ad cursum proclivo
in praeceps labitur. Sonipes disrupto gutture interiit;
ipse fracto debilitatus crure diu languit. Sua igitur
poena ipse didicit et aliis exemplum praebuit nec
sanctos oportere contemni, nec viduarum lacrymas
debere esse despectui, quae, ut ait Salomon, ab
oculis ad maxillas, a maxillis ad terram decidunt,
et Dominus omnium susceptor est earum (Eccli.
XXXV, 19).
CAPUT XV. #Praedatores multi a paucis fusi. S. Benedicti vexillum.@#
29.
Caput-cervium ( #Sacerge@# ) possessio quaedam est
Sancti Benedicti, de qua in sequentibus plenius,
favente Deo, narraturi sumus (lib. II, cap. 5. V. Adrevald.,
cap. 38), qualiter scilicet ad dominium hujus
Floriacensis coenobii pervenerit, seu quomodo inde
habitatio monachorum ad Salense castrum mutata
sit. Cui possessioni gubernandae paulo ante
memoratus (num. 27) vir venerabilis Benedictus
monachus praepositus est. Qua tempestate ex castris,
quae creberrima per eam regionem habentur, ad
centum quadraginta armati, in Argentomagenses
agros, qui ei loco vicini sunt, sese diffuderant,
praedas ex eis acturi; idcirco ex villis etiam
praedictae possessionis armenta seu pecudes abegerant.
Cumque Argentomagensibus damna suarum
perlata fuissent rerum, e castrensibus confestim
adversus eos pugnaturi prosiliere portis; sed
in unum conglobati, cum se hostibus numero inferiores
viderent, congredi cum his pavitabant. Tunc
unus ex ipsis divinitus animatus sociis infit: « Nunc
interim, o fidissimi commilitones, terram Sancti Benedicti
adversarios depraedatum ingredi sinamus; et
quia dominus noster Giraldus ejus est advocatus,
eam vice ipsius defensaturi, hostes viriliter secureque
aggrediamur, misso prius legato, qui e monasterio
Salensi, quod est sancti Benedicti, vexillum ipsius
pretiosi confessoris, quod nobis praesidio sit, maturato
deferat. » Consentientibus cunctis ac ejus consilio
obtemperantibus, post susceptionem vexilli,
adversariis nil tale verentibus, quadraginta solummodo
juvenes totis viribus sanctum invocantes Benedictum,
ex improviso praedonibus superveniunt.
Adversariorum vero corda omnipotens Deus meritis
dilecti sui Benedicti ita perterruerat ut nullo modo
resistere auderent; et hoc modo a quadraginta tantum
juvenibus, centum quadraginta hostium, nullo
aut minimo fuso sanguine, fugati, seu capti sunt.
Victores vero omni potiti praeda, nobilioribus quoque
ex hostili agmine captis, ad Salense coenobium venerunt
rogantes memoratum Benedictum praepositum
ut quidquid inter manubias ex suorum agnosci | null | 09218cc9-4a21-49cb-838f-0b46c082d7dd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
posset
substantia pauperum gratis re iperet. Quod ille
libens accepit, et receptis suorum spoliis, tripudiantes
bellatores ad propria sivit abire. Sequuntur
alia duo miracula haud multum huic dissimilia, a
Domino per summum confessorem Benedictum
iisdem in locis gesta. E quibus unum quod tempore
ejusdem praepositi accidit, isti ipsi connectentes,
aliud illi per omnia simillimum suo in loco aptius
referemus.
CAPUT XVI. #Item alii. Argentomagenses eulogiis panis et vini muniti.@#
30.
Monarchiam regni Francorum adhuc Lothario
regente, gravi perdueltione primores Aquitanici regni
contigit turbari; siquidem Giraldus Lemovicinae
urbis vicecomes, et Boso marcham ipsius possidens
regionis, contractis adversum se decertabant odiis.
Quapropter Elias Bosonis filius, dominum suum
Willelmum comitem Pictaviensem muneribus precibusque
pellexit, quatenus castrum Giraldi, quod
Brucia (V. lib. II, cap. 6) dicitur, secum obsidione
cingeret. Qua de re non solum villas Giraldo parentes,
verum etiam possessiones Salensis coenobii contigit
graviter devastari. Nuntius ad Giraldum Lemovicina
tunc in urbe residentem venit, qui diceret
non solum ejus regionem, sed etiam agros Sancti
Benedicti, eo quod ejus essent delegati tutelae, ab
hostibus depopulari. Ille in talibus nequaquam procrastinandum
ratus, maxime confidens Benedictum
Patrem sibi auxilio ob suarum vastationem possessionum
adfuturum, dirigit eo Guidonem filium cum
lecta equitum manu, dans in mandatis ut hostes et
a rapinis inhiberet, et junctis sibi Argentomagensibus,
ab obsidione, si tuto posset, bello deterreret.
Argentomagenses non ignari per quem post Dominum
in superiori pugna victores exstitissent, ad jam
nominatum Sancti Benedicti monasterium oraturi
venerunt, poscentesque a fratribus eulogias panis
et vini sibi tribui, dixerunt se tantae fidei esse ut
absque dubitatione crederent per illam escam meritis
gloriosi Confessoris Benedicti se et in praelio fore
victores, et a mortis periculo immunes; nec sua eos
spes fefellit. Nam congressione habita, tanta adversarios
caede affecerunt ut post victoriam a monachis
respectu humanitatis etiam inimicos inhumare cupientibus
vix sepeliri quirent. Attamen aratris humum
hac illacque more arantium inverti praecipientes,
glebis, utcunque poterant, cadavera obruebant.
Nullus sane Argentomagensium, qui pane ac vino
Sancti Benedicti ob suae salutis auxilium pasti fuerant,
discrimen aliquod necis perpessi sunt; sed
omnes victores, integroque numero ad sua redierunt,
laudantes Dominum, ejusque confessorem summis
laudibus extollentes Benedictum, cujus meritis et se
periculo liberatos, et hostes palam profitebantur esse
fugatos.
CAPUT XVII. #Trabs loco mota.@#
31.
Richardo abbati Amalbertus successit,
qui benignus natura, benignior etiam exstitit humilitatis
sibi insita mansuetudine. Hic a Lothario, Ludovici
quondam a Tethbaldo comite capti filio, cum
electione fratrum regimen nostri susceperat coenobii.
Hujus in diebus, in possessione ipsius Floriacensis
coenobii, quae Hervini-curtis (V. Tortarii
cap. 6) dicitur, res hujusmodi divinitus acta
est. Gauzlinus monachus, ei curti tunc praepositus,
conductis operariis, ad ostium basilicae sub nomine
egregii confessoris Christi Benedicti, Deo in eadem
villa dicatae, gradus ligneos fieri disposuerat. Faber
lignarius ei rei studium impendens, dejectae in proxima
silva arbori dolabra superflua quaeque demere
parabat, cumque eam in partem alteram vertere
tentaret, et non posset: « Eia, inquit, sancte Benedicte,
quia ego nequeo, tu illam verte. » Haec dicit non
orantis voto, nec poscentis affectu, quin potius quasi
diffidens. Vicinas silvae adiit domos, auxiliares
accersiturus; cum quibus regressus, reperit lignum,
quod vix sex virorum movisset manus, divina virtute
eam in partem versum quam ipse volebat. Quid
putas beneficii egregius iste Pater noster illis largiri
praevalet qui eum tota mentis intentione cum cordis
invocaverint puritate, si tantum illi praestitit qui se
cum quadam, ut ita dicam, interpellaverat animi
vanitate? nec nobis, quibus, quamvis immeritis, a
Deo donatum est talem ac tantum inpraesentiarum
habere Patrem, omnino desperandum, si ejus opem
pura ac simplici imploraverimus prece, cum et extraneorum
non aspernetur gemitus humillimos, et
longe positos saepissime exaudiat famulos. Quid denique
cuidam monacho sui gregis, vocabulo Annoni (infra, lib. II, cap. 6),
qui nunc adhuc superest, longiuscule
hinc remoto, moestorum solamen animorum,
semper nominandus contulerit Benedictus, breviter
exponere libet.
CAPUT XVIII. #Navicula coelitus subministrata.@#
32.
Post excessum pastoris Amalberti, | null | ba0766b3-6dbb-469b-89fe-ae55ab05ceb3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a quo in
tenera aetate habitum monasticae suscepi religionis,
atque utinam cum proposito mentis! Oilboldus
ad praelationem Floriacensium fratrum, ipsorum
electione et regia principis Lotharii ascendit donatione,
qui pia sollicitudine, tam spiritales quamque
temporales subditorum procurans utilitates, imminente
celebri Patris Benedicti transitus solemnitate,
congruum duxit ad abundantes uberiore
piscium copia regiones quempiam suorum dirigere.
Mittens igitur memoratum fratrem, et per manum
ejus sufficientem ei negotio pecuniae quantitatem,
monuit ut impigre injuncto insisteret operi. Qui
praecepto parens, fluminum legumina solerti cura
quaesivit, quaesita emit, emptaque ut ad Patrem a
quo missus fuerat, reveheret anxie instabat, sed
ejus accelerationem itineris inundantes profusione
imbrium retardavere Aquitanici amnes. Inter quos
Andria despicabilis quidam visu fluviolus, sed crebra
in multiplices discursus alvei sectione, ac paludum
aliquantis in locis interpositione, ad transmeandum
difficilis; ad cujus, ut vulgariter loquar,
matrem aquam praedictus perveniens frater, offendit
vadum inundasse aquis, ac ideo impermeabile equis;
naviculas vero duas, unam medio in flumine semimersam,
aliam ulteriori in ripa detineri revinctam.
Circumspiciens undique, nullius naucleri opem, aut
alicujus praetereuntis, valuit reperire juvamen. In
hac itaque animi anxietate constitutus, dum iter
suum impediri, et diem festum appropinquare intelligeret;
sese in se colligens, et audaciam ex desperatione
sumens, totum se ad orandum contulit. « Adsit
nunc, inquiens, Domine Deus, mihi indigno famulo
tuo auxiliatrix dextera tua, et si quid unquam
majestati tuae bene placitum Pater noster sacer Benedictus
patravit, seu quispiam servulorum ejus
tibi in praesentia sacri corporis ipsius famulantium,
ad praesens declara. Placeat tibi eamdem nunc, ordine
quo tibi placuerit, exercere potentiam, quam
quondam meritis ipsius dilecti tui exercuisti, dum
discipulo illius undas siccis pedibus calcare concessisti!
Non quidem ad haec poscenda de meis praesumens
accessi meritis, sed majora egregium confessorem
Benedictum apud te posse impetrare confidens,
ego quoque de patrocinio ipsius, pro mea
apud tuam clementiam fragilitate, majora meis
audendo viribus praesumpsi. » Hujusmodi oratione, ac
mansueta qua idem monachus pollet simplicitate,
praecedentibus insuper beatissimi Benedicti meritis,
flexus Dominus, citissimum illi suae gratiae contulit
suffragium. Navis etenim quam contrario in littore
sitam esse diximus, divinitus soluta, absque ullo
mortali remige, ad eam in qua coenobita ille cum
sociis residebat, fluminis partem transiit. Videre
erat ingens prodigium, navim aliquando invito ac
frustra obnitente gubernatore, in fluentis aquae devios
agentem cursus, tunc quasi coelitus ostensam
sibi lineam a ripa in ripam inoffense teneret, transmeavisse,
donec contigua famulis monachi facta,
lanceis attraheretur; qui hastis subremigando, universa
onera transponunt, equos natatui committentes.
Reversus ad Patrem vel ad fratres festi jam
diei celebre officium initiare parantes, praefatus
monachus eos magno exhilaravit gaudio, non tantum
advectione tripudiantes alimentorum, quantum
devote exsultantes virtute signorum quoque [ #f.,@# quocunque]
terrarum Dominum suum sanctissimum
radiare Benedictum.
CAPUT XIX. #Arnulfo episcopo vineas invadente, reliquiae delatae, aeger sanatus, aedicula constructa.@#
33.
Liberalis circa aegrotantes quoque ipsius sancti
viri Benedicti exstat gratia. Unde unum narro
miraculum, quod memoratus abbas Oiboldus suo
laetatus est accidisse tempore. Arnulfus Aurelianorum
episcopus, alias sane bonus, et ecclesiasticas
regulas scientia et opere optime servans,
nunquam ad purum praelatos hujus Floriacensis
loci dilexit, ideo quammaxime, quod illi ditioni
solummodo parentes regiae, subjectionem, qua
ipse ultra modum delectabatur, nequaquam ei ad
ipsius voluntatis dependerent nutum. Qua de re vineas
S. Benedicti in suburbano Aurelianensis urbis,
in loco qui Boaria ( #le clos de Bourie@# ) dicitur, sitas,
ut sui eas pervaderent satellites, assensum praebuit;
propter quarum recuperationem cum praedictus
abbas ad eum legatos misisset, nec impetravisset,
cum senioribus habito consilio, deliberavit
ut sumptis sanctorum pignoribus, imminente vindemia,
ad locum cum aliquibus e fratribus fructus
earum collecturus properaret, ut, quia eidem viro
viribus armatorum obniti difficile erat, cum ipse
multis saeculari potentia praeditis regibus quoque
persaepe restitisse comprobetur, saltem hac arte
obviam iretur; cui idem pontifex, cunctos pene
antistites Galliarum suo existentes tempore in his
quae Jesu Christi sunt, sapientia antecedens, refragari
intuitu divini respectus nequiret. Levatis igitur
duorum corporibus martyrum Mauri atque
Frongentii, sub nomine inclyti confessoris Dei
Benedicti, venitur ad locum, | null | 28cbb40f-8aca-4457-9905-e960290d25b9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et inter iter agendum,
vicinis, et qui viae propinqua incolebant domicilia,
percontantibus cujus tam celebris foret pompa praetereuntium,
respondebatur, sancti Benedicti. Inter
quos quidam aeger, longo attritus vires febrium ardore,
sciscitabatur praetergradientes, cujus in obsequio
tanta cum crucibus viam tereret turba. Responsum
ei est sanctum Domini dilectum eo itinere
Benedictum ad suburbana Aurelianensium ob suarum
defensionem transire vinearum. Quo ille audito,
spem promerendae salutis induens, imbecillia
membra baculo sustentante, reliquias usque beatas
protraxit, prostratusque sub argenteo quo reconditae
erant scrinio, in somnum revolvitur. Transacta
vero una nocte, mane primo surgens, incolumitati
se sensit restitutum pristinae, ac gratias Deo
agens, laudum quibus poterat praeconiis sanctum
attollebat Benedictum, procuratorem eum suae dictitans
sospitatis. Nec multum a vero ejus deviabat
opinio. Ipsius enim ope ac precibus constat eum
propriae redditum virtuti, cujus meritis fisus seu
fama evocatus ad illa properaverat loca, licet nos
supra nominatos veritatis testes nequaquam ab hujus
secludamus operatione miraculi, imo per omnia
aequales et merito judicemus et actu. Porro fratres
cum memorato abbate, peractis absque ullius interpellatoris
impedimento pro quibus ierant, gemino
laetabundi gaudio, ad sua regrediuntur. Verum pauper
spiritu qui sanatus erat, tuguriolum eo loci quo
ipse cubans superpositos capiti sanctorum habuerat
artus, ligneo construxit tabulatu; sub quo simili
detenti languore quiescentes, si tamen plena eorum
hoc fides exegerit, citissimam opitulantibus tribus
memoratis sanctis capiunt medelam, uti accolae
eorumdem testantur locorum.
LIBER SECUNDUS.
CAPUT PRIMUM. #Floriacus, Vallis aurea. Sibi nota narrat auctor. Francorum reges. Abbo Oilboldi successor.@#
1.
Favorabili supernae dignationis praesagio, hoc
in quo Deo auctore famulamur coenobium, ut Floriacus
vocaretur accepit; qui [quod] priscis
temporibus, non dissimilis gratiae praerogativa, Vallis
nominabatur Aurea. Retinet enim in se aureum
paradisi florem, sanctissimum Patrem Benedictum;
qui gratantissimo virtutum odore quosque remotissimos
ad sui reverentiam invitat. Quarum proprietatem
operationum si per singula explicare velimus,
chartam nobis sermonemque antequam sermonis
materiam deficere pro certo intelligemus. Sed ne
beneficiis piae paternitatis ejus, ab ipso nobis immeritis
impensis, ingrati esse videamur, ea quae
nostram attigere notitiam, in quantum ipsius benigni
patroni clemens supplicatio vires nostro tenui
ingeniolo a Christo obtinuerit, rusticano licet
sermone, posterorum mandare adoriemur memoriae.
Et primo, qualiter his temporibus respublica Francorum
substiterit, succinctim perstringamus, ut
post liberius ea quae proposuimus, exsequamur.
2.
Lothario regi, coeleste, ut credimus, pro terreno
commutanti regnum, Ludovicus filius successit.
Qui immatura praeventus morte, destitutum
proprio haerede Francigenae gentis principatum,
utpote naturalis expers conjugii, dereliquit. Sane
patruus ejus Carolus, quem privatum senuisse supra
praelibavimus, conabatur, si posset, a sui generis
auctoribus diu possessum sibi vindicare imperium;
sed ejus voluntas nullum sortitur effectum. Nam
Franci primates, eo relicto, ad Hugonem qui ducatum
Franciae strenue tunc gubernabat, magni illius
Hugonis filium, cujus jam mentio facta est, se
conferentes, eum Noviocomo ( #Noyon@# ) solio sublimant
regio. Is eodem anno Rotbertum filium sibi consortem
regni legit. Et quia, quantum ad coeptae rei causam
attinet, de regibus diximus, ad eam prosequendam
veniendum est.
3.
Igitur Oilboldo abbate in Christo quiescente,
Abbo, Deo et hominibus vir amabilis, a fratribus
Hugone annuente rege electus, in gradum successit
monastici regiminis. Qui, praecedente hunc quo haec
scribimus anno qui fuit ab Incarnatione Domini
millesimus quartus, in Vasconiae partibus a perfidis
illius nationis hominibus, nobis praesentibus, innocenter
occisus, martyrii sanguine laureatus, ad regna
est aeterna a Christo vocatus. In cujus diebus res
mirabiles per praeeminentissimum Patrem nostrum
Benedictum, ab omnipotente Domino patratas, quia
jam tunc nos intelligibilis contigit pervenisse ad
metas aetatis, certiori, utpote aliquibus praesentes,
digerimus stylo.
CAPUT II. #Floriacense incendium. Apparatus in festo translationis. Incendium divinitus restinctum.@#
4.
Festivus aestivis mensibus translationis ejusdem
gloriosi Patris annuo successu recurrebat dies; ad
cujus spectanda gaudia, non solum quique pagenses,
ut quidam in ipsius laude ait sapiens (S. ODO #in
serm.@# De transl. S. Benedicti), verum plebs urbana
honestis clericorum confluxerat personis inflorata.
Quibus vigiliis insistentibus nocturnae laudis, quam
devota monachorum caterva identidem undecunque | null | f3bc2f81-55a4-4578-b322-a2a72d655ea2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ob laetitiam tantae solemnitatis adventando nostris
sociata, in sui legislatoris explebat obsequela, repente
per aquilonales basilicae fenestras nocivi ignis
lux resplenduit horrenda. Quippe in quoddam fenile
casu quidam ignis decidens, aridis auctus fomentis,
circumpositas sese diffudit in aedes. Nec laborabat
flamma, ut suas augeret vires, cum aestatis ardor
tectorum jam torruisset culmina, et domus sibimet
copulatae, una alteri exustionis occasionem praeberet
facilem. Interea matutinalibus relictis hymnis
cuncti e sacris prosiliunt adytis, ad sua quisque
tutanda totis intenti animis. Pauci seniorum una nobiscum
pueritiae in annis constitutis matutinales, prout
exigebat res, laudes, licet minus decenti fine, concluserunt.
Inde ad subtrahenda ignibus quaeque necessaria
promptae vertuntur manus. Aula erat sanctae Dei Genitricis
Mariae holosericis palliis aliorumque velorum
tam decora introrsus circumamicta varietate, ut multi
eorum qui ad diem convenerant festum faterentur
nunquam antea sic decenter eamdem vidisse ornatam
basilicam. Ad cujus pulchritudinem decoris,
cum lampadarum ac cereorum stellata, ut sic
dictum sit, area, accedebat auro ac gemmis praefulgens
a fronte lectica, thesaurum Arabico metallo
lapidique praeferendum topasio in se retinens. Id
primum cum caeterorum reliquiis sanctorum humeris
dolentium suorum effertur servulorum, atque ad
orientalem ecclesiae partem in coemeterio exponitur
fratrum. Inde universi ad deponendum sanctuarii
ornatum ora conversi, quod solers aedituorum diligentia
per octo spatium dierum eleganter compserat,
id nos trium aut non multo amplius quatuor horarum
noctis intervallo deposuimus. Perspicere erat ac
gemere regiam illam Matris Domini, stigmata
viae illius qua quondam dilectus Domino coelum
Benedictus conscendit nocturnis in laudibus praeferentem,
post modicum desertarum aedium factam
similem. Et quia igneo fervore in vitreis jam
fenestris plumbum liquari posse conjiciebatur,
maxime cum victricis flammae vorago cuncta exinaniret,
spe sublapsa mortalis auxilii, supellex varia
longiuscule a monasterio inter nemorum densa
occulitur, cum repente uni ex abbatibus, qui ex
vicinis coenobiis emerito duci suo militaturi advenerant,
nomine Rainardo, visio supernae apparuit
consolationis. Aspexit namque cum aliis, quibus
haec datum est videre, duas columbas super nivis
candorem albicantes, quae trino volatu ambitum
circumcingentes templi, ad Africum sui impetus
direxere cursum, ubi jam proxima horreis fratrum
violentia stetit ignium; nec divinitus designatum
ausa est praetergredi terminum. Jamque humani
cessaverat ars ingenii, laborque conquieverat hominum,
ut major divinae miserationis virtus claresceret
per beatissimum Benedictum, quem nos
miseri criminabamur iisse dormitum. Nec quidpiam
eorum quae ambitu claustri claudebantur ullam
sustinuere jacturam, ac si illarum angelici aspectus
volatu avium circumvallata protegerentur.
CAPUT III. #Contractus erectus. Ingratus denuo male habet; iterum sanatus.@#
5.
Nostris modo diebus Archembertum Antissiodorensis
territorii incolam fuisse novimus diutino
languore graviter afflictum; cui cum amicorum seu
propinquorum solers defuisset cura, ita assidua cubatione
curvatis genibus coxis tibiae adhaeserunt ut
latitudinem palmae hominis subtercrescens excederet
caro. Quem dum parentes ad cujusdam sancti Simeonis
sepulcrum, quod sanitatum gratia illustrari
lama vulgante didicerant, efferre destinavissent,
eo quod intra suam esse regionem, abnuit aeger,
seque ad Floriacense poposcit deduci coenobium.
Aiebat namque per nocturnum se conspexisse soporem,
quia eo stante ante sacratissimam Patris Benedicti
tumbam coram altare praecelsae Virginis Mariae,
rectis constitisset plantis, immensique decoris intuitus
esset basilicam, ex qua sibi exeundi facultas
negabatur. Nec vana illa quibus saepe ludimur fuere
somnia; sed, opitulante Deo suffragantibusque
meritis Reginae virginum ac eminentissimi confessoris,
salubrem habuere operationem. Denique locato
asello ad desideratum devectus locum, a proximis
qui eum deduxerant, pro foribus monasterii exponitur.
Unde quia necdum scamellis usus fuerat, natibus
reptando ac manibus, ad unum e publicis se
protrahens pistrinum, ab ejus custode humanitatis
compassione susceptus est; ubi diu curationis suae
praestolando adventum, desiderio accensus est adeundi
Matris Christi aulam, in qua spes directionis
ejus sanctus quiescit Benedictus. Quam introgressus,
minutum [ #al.,@# minutam] sibi a vicario ejusdem vici,
Ermenfredo nomine, obtentu transmissum eleemosynae
altario, quod Deo sub honorem sanctae Mariae
omniumque sanctarum virginum dicatum est, superponere
cupiens, sensit suos resolvi nervos. Cumque
circumspectaret qui sibi auxilium ferret; a matriculario
ecclesiae elevatus, scamellos quidem suos
cancellis sanctuarii, munus vero, haud secus quadrante
illius evangelicae viduae, Christo acceptabile
altari imposuit; dehinc humi prostratus cum orationi
incubuisset, resolutus in somnum, salso perfunditur
sudore. Experrectus autem, non jam scamellos poscens,
sed baculo | null | 728e69bb-1f32-4be4-804e-ef014997e4c6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a quodam circumstantium sibi
porrecto semet sustentans, ad hospitium abiit, pedetentimque
firmissimas ambulandi vires adeptus est.
6.
Cumque sensisset copiam peragendi itineris
sibimet non deesse, ingratus salutis, absque licentia
hospitis vel sanctorum qui ei medelae tribuerant
efficaciam, clam abscessit; veniensque ad villam
quae Dominipetri ( #Dompierre@# ) dicitur, iterato debilis
redditur. Cui presbyter, Teudo nomine, qui ei
locum metandi in sua concesserat domo, ita locutus
est: « Quid, inquit, mali commeruisti, o homo, ut languorem
pristinum evitare nequas? » Respondit ille se
sine gratiarum actione a sanctis suae curationis provisoribus
recessisse. Interea sequenti nocte, quiescenti
ei videbatur quod sacris a quibus discessisset
locis astaret incolumis, tenens lucernam prae
manibus, status sui mensurae aequalem. Monitu
igitur et adjutorio praedicti sacerdotis carrucae impositus,
ad loca male a se deserta reducitur. Demum
emptam ceram, juxta praeostensam visionem,
ad memoriam ( #id est@# ecclesiam) inclytae Virginis
Mariae deferens, ante sepulcrum gloriosi confessoris
Christi Benedicti accendit; adhaerensque pavimento,
veniam admissi reatus cum redintegratione poscebat
sospitatis. Facto ergo voto nunquam se ex eodem recessurum
vico, gressuum meruit redonari integerrimo
supplemento. Hoc nos ab ipsius contigit ore audire
eo ipso die quo haec coepimus scribere; ei quoque
narrationi interfuere Constantinus presbyter et
Letherius, levita gradu, monachus habitu, suscipiendorum
hospitum tunc delegatus ministerio.
CAPUT IV. #Sacergii situs. Otherius paralyticus, Caputcervium vovet S. Benedicto; facto dono mox sanatus. Alia relatio de traditione illius praedii.@#
7.
Et quia, ut refert beatus papa Gregorius (lib. II
Dial. cap. ult.), sancti martyres frequentiora ostendunt
miracula ubi eorum tantum habetur memoria,
quam ubi eorum sacra conservantur corpora,
liquet idem de caeteris intelligere sanctis,
maxime ex hoc patre nostro multipliciter excolendo
sanctissimo Benedicto. Cujus excellentissima signorum,
a Deo per ejus meritum aliis in locis patratorum,
notitiae posterorum tradere noster gestit animus.
Caputcervium ( #Sacerge@# ) dicitur praedium in
finibus Biturigum situm, Lemovicinis contiguum, a
quo vicina regio, corrupto vocabulo, Capcergensis
vocitatur. Hoc ad dominium Floriacensis coenobii,
omnipotenti Deo sub nomine perpetuae Virginis Mariae
sanctissimique Benedicti dicatum, hac de causa relatu
seniorum valde antiquorum pervenisse comperimus.
8.
Ejus possessionis dominus Otherius dicebatur,
inter Aquitanicos primates clara nobilitatis
pollens prosapia. Is a primaevae juventutis flore paralysis
percussus languore, manuum ac pedum caruerat
juvamine; solius illi linguae, auditus quoque
ac visus, ex parte manebant officia. Diutino igitur
laborans morbo, dum vana medicorum studia propensius
sibi adhibita nihil intellexisset conferre
valetudinis, audita fama miraculorum, quae Salvatoris
nostri omnipotentia apud sacratissima patroni
communis Benedicti creberrime tunc operabatur
ossa, ait suis: « Videtis, fidissimi mihi, vitaque ipsa
qua nunc fruor miserrima chariores amici, quod
medicinae impensis nihil proficio, imo in dies aegritudinis
protrahitur longitudo. Quapropter si qua
vos cura vestri tangit Otherii, mearum, quaeso, miserantes
aerumnarum, celeri calle sepulcrum adire
curate gloriosi confessoris Christi Benedicti. Et ne
forte vos conturbent ignota viarum, scitote Ligerici
amnis ( #la Loire@# ) littora, pagumque Aurelianensem,
hoc praeclaro irradiari thesauro. Id mihi divinum
praenuntiavit oraculum, dum fessos artus sopori
mandassem, debere me eo cum votis dirigere
meae petitores salutis, quia inde forem adepturus
remedium sanitatis. Et quia solus cum dulcissima
genitrice resedi, patre orbatus et fratribus, ipsa
non abnuente, verum hoc ipsum fieri sedulo deposcente,
voveo Deo et jam dicto eximio Benedicto,
haereditatis meae portionem, cui Caputcervium nomen
est, cum omnibus ad eam pertinentibus, eo
videlicet tenore ut superstites ambo usumfructum
ac praesentis vitae exactionem retinentes, fratribus
Floriacensibus post nostri dissolutionem cuncta
restitui faciamus. Spe etenim suscipiendae prolis per
supra memoratam privatus revelationem, sollicitudinem
ducendae uxoris funditus abjeci. Properate
igitur quantocius, et vestris servorumque Dei inibi
degentium precibus opem efflagitate misero. »
9.
Acceptis ejus fideles hujusmodi praeceptis,
cum wantis ipsius auro ornatis, per quos donationem
memoratarum rerum sacris imponerent
altaribus, absque dilatione venerandum adeunt coenobium,
mandata precesque sui domini catervae
innotescentes fratrum. Memorabile dictu! eadem
die, ipsoque horae momento, quo qui missi erant,
donum cum orationibus ante sancti praesentarunt
tumulum, aeger qui nonaginta millibus jacebat semotus
a | null | 4ee21afc-66ca-477f-875e-e345885b050a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
loco integerrimam adeptus est sanitatem.
Qui laudum Deo praeconia sanctoque dans Benedicto
gratiarum cantica, exercitationis venationisve gratia
silvarum petiit abdita. Cui dum studet operam
dare rei, occurrit suis a nostro remeantibus monasterio,
quem illi conspicati equitando saltum
peragrare, stupore ingenti perculsi sunt, videntes
hominem, dudum absque alterius adminiculo e lectulo
non valentem surgere, tunc non solum firmiter
incedere, verum etiam equum cursu fatigare.
Haesitantibus illis et vultus similitudine se deceptos
autumantibus, obvium se ille gratulabundus offert.
Inquirit deinde sollicitius diem quo pro se vota solvissent;
ipsumque fuisse certissime comperit quo
sibi salutem obtigisse gaudebat.
10.
Huic antiquae veterum relationi virorum repugnabat
antiquius tertii Clotarii regis edictum,
in quo continetur quod memoratus Otherius
ob perfidiam ab ipso rege interfici jussus sit;
rebusque ejus omnibus confiscatis, illud praedium
ab eodem principe, sancto est Benedicto collatum.
Et hoc est quod in quadam sententia primi libri legitur (V. Andrevald., cap. 38)
Caputcervium liberalitate
regia Floriacenses promeruisse fratres. Potuit
tamen fieri ut post hanc quam nunc retulimus
donationem, ipse Otherius apud regem infidelitatis
insimulatus juberetur interfici, et quasi ex sua parte
eamdem villam idem rex nostro conferret coenobio.
Quod vero in ipso regali praecepto Aotharius
vocatur, permutatio veterum facit verborum, ut
post latius ostendemus. Post cujus excessum, vicini
quique hoc eis praedium auferre moliti, ad sibi utile
coegerunt declinare consilium.
CAPUT V. #Ademarus Brucciae et Capitiscervii invasor. Otherio praeposito Hugonem hortante, viso accedente. Territus audito nomine S. Benedicti. Castri de Salis situs. Ademarus tandem victus et captus, favente superna virtute; socii itidem castigati.@#
11.
Denique, ut superioris continetur serie libri (cap. 15),
habitaculis monachico congruis ordini
inibi constructis, spem potiendarum rerum ipsarum
adversariis sustulere usque ad tempora Rotberti
regis filii Hugonis. Quo onus gubernandi suscipiente
regni, Ademarus quidam, juventa pariterque corporis
elatus forma, cujus genitor Wido, in urbe Lemovicina
vicecomitis fungebatur honore, nefarium
molitus est scelus. Namque Lemovicinis nequaquam
contentus facultatibus ex paterna sibi haereditate
jure suppetentibus, dum cerneret numerosam cohaeredum
fratrum suorum succrescere stirpem, in subripiendas
res alienas animum intendit, dolique artifex,
castrum quod a rusticanis Bruccia dicitur ingressus,
dominum se agebat. Erat in ea provincia,
vir quidam haud contemnendae potentiae, Hugo nomine,
cui media pars ipsius castri haereditaria obvenerat
successione. Hanc ille, uti et eam quae
genitorem competebat suum, ausu temerario pervadit.
Toto itaque potitus castro, copias duorum comitum
qui eum inde pellere nitebantur, Willelmi
videlicet Pictaviensis, et Bosonis Petragorici,
per quindecim dierum cludens spatium,
obsidionem eos solvere coegit; qua liberatus necessitate,
audendo majora, municipium Patris Benedicti
quatuor et semis millibus a memorato distans castello,
absentiam praepositi Otherii aucupatus, latrocinantium
more ingreditur. Municipio illi antiquitas Salis
nomen indiderat, eoque monachi habitationem assiduam
a Caputcervio commutaverant, eo quod is
locus magna ex parte natura foret munitus. Hunc
praefatus Ademarus idcirco, ut post ipse retulit, invadere
nisus est, ut copiis frumenti ac vini, quae a
circumjacentibus incolis inibi ob tutamen sanctorum
locorum aggregata erant, pervasae Brucciae inopiam
sublevaret; re autem vera ut arctissimos possessionis
suae fines ampliaret operam dabat.
12.
Interim praepositus loci jamdictus Otherius,
tantae calamitatis accepto nuntio, dolore cordis
tactus intrinsecus quod commendatum sibi a venerabili
abbate Abbone tunc Floriacensium rectore et
fratribus locum funditus amisisse videretur, in diversa
cogitationum turbine rapitur; tandemque non
moeroris, sed consilii tempus ingruere sibi intelligens,
ad superius nominatum Hugonem recta proficiscitur
via. Cui opportunitatem capiendi innotescens inimici,
quod scilicet Brucciae firmissimo derelicto
praesidio in Salensis municipii demigrasset domicilium,
ad praeoccupandos ejus conatus proficisci hortabatur.
Nec ille distulit qui intelligeret suo usui
proficere, si eum in minus tuto valeret praeoccupare
loco. Quid plura? non solum illum, verum
quosque circummanentes vicinos, quibus cordi esse
Patris Benedicti venerandam dilectionem cognoscebat,
ad sui adjutorium alliciens, diluculo feriae tertiae
praemonet hostibus occurrendum.
13.
Interea cuidam militi ex auxiliaribus nostrae
partis, nocte quae diem belli praecedebat, hujusmodi
per quietem ostensa est visio. Videbatur ei quod
quasi cum praeposito ecclesiae Sancti Stephani Lemovicinae
sedis, nomine Ainardo, silvam peragraret,
opportunisque in locis, retibus oppansis, multitudinem
aprorum prae se ageret, quorum | null | 586b4598-5618-413d-99bf-cad2b9f3aa35 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quidem alios
ad praeparatas insidias deductos vivos caperet, alios
vero venabulis transfixos neci traderet. Evigilans
igitur dum cuidam sodalium quae viderat enarrasset,
hoc ab eo responsum accepit: « Visionis, inquit, tuae,
Deo opitulante et sanctissimi Benedicti suffragantibus
meritis, manifestus in proximo propalabitur intellectus.
Nam quod tibi de porcis praeostensum est
silvestribus, hoc tu patrari conspicies de perfidis
hominibus; quodque auctore Ainardo te agere somniabas,
hoc ventura luce, Otherio sancti viri Benedicti
monacho duce, una nobiscum Christo auxiliante
perficies. » Cumque ille qui somnium viderat
rem sibi manifestius declarari peteret, erat enim
earum quae gerebantur inscius rerum, interpres ad
eum: « Num, ait, ad aures adhuc pervenit tuas,
Ademarum Guidonis filium egregii confessoris Benedicti
pervasisse monasterium, et Otherium praepositum
idcirco domini nostri petisse auxilium? Gaufredus
ob fortitudinem corporis, Asini praenomine
vocitabatur; in cujus castro memoratus monachus
tum forte aderat, cum haec miles contubernali referret
suo. » Quique haec adjecit dicens: « Nos quoque,
volente Deo ac sancto juvante Benedicto, sacri pervasores
loci aut vindice feriemus gladio, aut captos
nobili dicemus in triumpho. » Hoc dictum multorum
roboravit pavitantia corda virorum. Videntur mihi
somniator iste ac ejus interpres, duobus orientalibus
fore similes, quorum unus victoriam Gedeonis
somniavit, alter interpretatus est.
14.
Feria porro sexta secundae hebdomadis sanctae
Quadragesimae vertebatur, quando factio latronum
memoratum occupavit coenobium; et ecce crepusculo
tertiae feriae sequentis septimanae undecunque
adsciti auxiliares, improvisi astitere portis.
Tunc quibusdam nostri agminis viris adhuc procul
a castro constitutis una cum praeposito Otherio, divinum
apparuit prodigium. Viderunt namque, sole
totius terrae reliquas clarissime illustrante partes,
ambitum castri densissima vallari nebula, quae quidem
nullum sibi pugnandi afferret impedimentum,
hostium vero obnubilaret intuitum. Olli haec dies
aequanda videtur de qua antiquus legislator scribit:
Quia Aegyptiis erant tenebrae crassae et palpabiles,
filiis autem Israel erat lux in omnibus finibus suis (Exod. X, 22, 23).
Roboratis hoc signo animis,
statuunt hostes praelio aggredi; et praemisso praeposito,
qui praevius dudum sibi fidos, tunc autem
hostiles aggrediens muros, beati Benedicti nomen
celsius inclamaret, ipsi elata in excelsum voce, Benedictum
invocant monachorum Patrem. Benedictum
resonant tum vallium concava, respondentque
Benedictum proximae silvae abdita. Quo fragore
vicinos consedisse montes infernaque patuisse hostibus
visum; et quia montium facta mentio est, non
sit audientibus onerosum jam dicti Salensis castri
memorare situm.
15.
Mons est non multae altitudinis, in cujus declivio
castrum constitutum est, quod quidem ab
orientali australive parte difficilem ad se venientibus
praestat accessum. Ab aquilonali sane latere devexus
montis, machinamentorum omnium inhibet
evectionem; at occidentem versus, ubi hostium facilis
formidabatur progressus, domus erat lapidibus
firmissime constructa, ad austrum in longum porrecta,
ad repellendos inimicos satis idonea. Hujusmodi
enim munitio adversariis facta est perditionis
occasio, dum ob nimiam securitatem prius hostem
adesse senserunt quam praevidissent.
16.
Primus ferratas aquilonali parte intulit acies
Gaufredus, propter vires, non propter pigritiam,
Asinus agnomine; ignemque, ut pridie suis inter
pocula in amore Patris Benedicti sumpta condixerat,
admoveri praecepit. Post eum reliqui auxiliares,
Giraldus scilicet Cluensis castri dominus, et
Hugo Gargelensis, reliquique, quorum nomina dicere
supersedi; qui ducentorum vallati caterva armatorum,
adversarios pari fidentes numero, sed
virtute constantiae impares, e propugnaculis quae
tueri parabant, jaculis ac lapidibus repellere coeperunt.
Et ecce providentia divina interventuque
egregii confessoris ventus aquilo surgens, flammas
quidem ignium portis ingerebat, hostilia vero tela
retro agebat. Cumque ignem convalescere, jaculaque
sua in irritum cadere oppidani cernerent, formidinem
animis induentes, introrsus fugere. Seditiosis
ecclesiam petentibus, nostri a tergo sequuntur
attentius, caesisque in introitu portae aliquantis,
eos qui basilicam petebant insectabantur; in qua
non tutam sibi latebram fore auspicatus Ademarus,
turrim ligneam de qua signa dependebant, cum sex
factionis suae sociis formidolosus conscendit. Ibi quoque
se latere posse diffidens, tecta more architecti
perambulabat, donec ab Hugone qui studiosius reliquis
eum investigabat, visus, pacta vitae ac membrorum
securitate captus est. Cum quo quinque
commanipulares ex eminentioribus tenti sunt, Hugo
videlicet ac Archembaldus de Buciaco, Rainardus et
Americus frater ejus, filii Heldegarii haud ignobilis
viri Argentomagensis, atque Giraldus Tirinensis,
his exceptis, | null | 03e3a4a9-8cdd-469d-8bd8-e1767e66de5b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quos aut minor potentia, aut minus
pollens de nobilitate parentum sanguis nostrae subtraxit
notitiae, quorum numerus ad viginti et eo
amplius fuisse refertur; equi capti numero centum
viginti, praeter eos qui vel a victoribus furtim subducti,
vel a victis fuga sibi consulentibus abducti
sunt; e quibus et multitudo hostium colligi potuit,
et virtus superna pariterque excellentissimum Patris
Benedicti meritum evidenter agnosci, quod a tam
paucis exercitatae militiae viris adversarii copiis ac
natura muniti loci tam facile sint superati. Illud nihilominus
gratia Dei gratuita nobis collatum credimus
quod hostium triginta militibus peremptis,
nostrorum nemo saltem vulneratus est, tribus exceptis,
unus videlicet militaribus deditus stipendiis,
qui lethali accepto vulnere ad propria rediens vita
decessit, ac duo agriculturae potius quam bellicis
dedit stipendiis, qui cum multis aliis artis hominibus
fama praelii exciti, auxiliatum nostris venerant;
dum nimium rapinae student, incertum a sociis an
ab extraneis interempti sunt. Hoc itaque modo
castrum intra sextam diei quo primum ibi advenerant
horam receptum nostrisque redditum est, anno
Incarnationis Dominicae millesimo.
17.
Et ne quis aestimet tantam victoriam hominum
potius virtuti quam divinae ascribi debere largitioni,
sciat ipsorum nobis relatione adversariorum
vulgatum eos vigore ita destitutos ut, quamvis
telorum seu lapidum mole abundare se cernerent,
nullam tamen efficaciam in jaciendo sibi inesse
sentirent. Animae quoque peremptorum nocturno
tempore in eadem villa quiescentes homines somnos
rumpere saepissime cogebant, flebiliter oberrando
inclamantes se miseras fore [esse], quae excellentissimi
Patris Benedicti res pervadere non dubitavissent.
18.
Nec Guido genitor Ademari, sive etiam Giraldus
frater ejus, patrinus jam dicti adolescentis,
immunes miseriarum fuere; verum sicuti participes
ejus fuere consilii, sic quoque, Dei justissima disponente
providentia, periculorum fuere consortes.
Siquidem Guidonem non tantum orationis quantum
dissimulationis, quasi nesciret quae a filio gererentur,
gratia, Romam profectum morbus adeo vitiliginis
debilitavit ut non aliter quam in lectica ad sua
regredi valeret. Giraldum vero obtentu ejusdem
simulationis apud Pictavium degentem, et rei eventum
praestolantem, ferox equus mordicus per
coxam arreptum, per aliquot dies lecto cubare
coegit. Hildebertus quoque Argentomagensis [BOSCIO
Argensis] incola, hujus factionis signifer, qui
pacis medius palam quidem videbatur fore, occulte
autem proditionem alebat, igne divino in maxilla
adustus, usque ad diem suae mortis incurabilis
perseveravit, ita ut, consumpta carne, dentes specio
miserabili nudarentur. Per omnia benedictus Deus,
qui sibi beneplacitos assidue mirificat sanctos.
CAPUT VI. #Ademari castrum dirutum. Equus e puteo eductus.@#
19.
Quia vero semel Aquitaniam ingressi sumus,
non ab re esse videtur, si rei gestae miraculum,
quod ordo causarum superiori paucis elabentibus
annis subnexuit, enarraverimus. Captus, ut supra
dictum est, Ademarus ab Hugone, ad castrum
Brucciae deductus est. Id Giraldus quidam partibus
favens Ademarianis tenebat, exclusis factoribus
[fautoribus] Hugonis, qui partem ejusdem castri ab
Ademaro sibi praereptam non mediocriter indignabatur.
Denique eumdem juvenem, quem captum
habebat, e regione murorum, unde a suis intueri
posset, deduci praecipiens, interminatus est se ejus
caput abscissurum, ni maturato sibi munitionibus
cederent. Quae res Giraldum et eos qui intus erant,
graviter perterruit, maxime videntes dominum
suum cum tot exercitatae militiae egregiis bellatoribus
subita rerum conversione dejectum. Unde non
solum oppidum, sed etiam se suaque omnia territi
dedidere. Hugo potitus castro, turrim quae juris
Ademari fuisse videbatur, confestim diruit. Juxta
eam cisterna erat ad colligendas imbrium aquas
effossa, quadraginta quinque et eo amplius cubitis
in profundum patens.
20.
Forte post aliquod temporis spatium duo ex
fratribus nostris apud memoratum sancti Patris
Benedicti Salense monasterium degentibus, utilitatis
monasterii gratia, praefatum Hugonem Brucciam
tunc incolentem adierunt; ob cujus colloquium superiora
turris petentes, binos equos retinaculis
sibimet connexos in inferioribus reliquerunt. Horum
unus quietis impatiens, dum huc illucque errando
socium trahit, postrema corporis parte in superius
nominatam cisternam labitur, nec alterius ope juvari
valuit quin ad fundum usque decideret. Clamor
illico intuentium oritur equum monachorum in puteum
esse lapsum. Tumultus causam Hugo sollicite
perquirens, ubi damna lapsi animalis reperit, vehementer
indoluit, quod hi qui eum visitandi gratia
adierant monachi (aeger quippe erat), tantam fuissent
passi jacturam. Itaque uxori imperat ut, evocatis
juvenum robustioribus, seminecis equi cadavere
puteo abstrahi faciat. Ipse post | null | 047fde18-1f27-486f-9647-19aa23b79a7c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
paululum ubi
se vestibus induit, eam secutus inclinans se ad os
putei, solum equinum caput aquis eminere prospexit,
reliquis membris cum sella lymphis opertis,
et ad circumstantes conversus: « Hic, inquit, equus
sollae deinceps nunquam sentiet onus. » Ad quem mulier:
« Num, ait, ille senex Benedictus, qui tibi a
Domino victoriam obtinuit ex hostibus, tam est
invalidus ut impetrare nequeat quatenus proprio
animali suus revehatur monachus? » Ad haec ille
diffidens: « Si, inquit, haec ille impetrarit, caeteris
praelato sanctis, ejus me committam tuitioni. » Admotis
igitur scalis, descendit quidam, audaci fisus
juventa, qui equum per opportunas corporis partes
funibus ligaret, quo facilius educi posset. Verum eo
egresso, cum difficile videretur tam immensi corporis
animal simul cum scala posse abstrahi ob angustiam
putei, primo scalam educentes, dehinc caballum
abstrahere coeperunt. Sed omnipotens Deus,
ut ostenderet non solum jam saepius dicto Hugoni,
verum quibusque sanum sapientibus egregium ducem
monachorum, summum videlicet Benedictum,
non parvi apud se esse meriti, imo majoris quam
quisque mortalium conjicere valeat, geminavit miraculum.
Nempe cum jam numerosa juventus
usque ad summum putei marginem equum elevavisset,
ac fratres eminus astantes, litaniae preces
Domino solverent, ubi dilectum Domino Benedictum
invocare coeperunt, subito rupti funes equusque ad
interiora lapsus est. Desperatio cunctos habuit,
diffidentes eum ulterius posse vivum retrahi, maxime
cum et descensus ad eum alligandum difficilis foret,
nec funium illis tanta suppeteret copia, casusque
de superioribus ejus aestimaretur contrivisse
membra. Accedens autem unus fratrum ad memoratum
Hugonem, hortatus est ut de virtute confessoris
Christi Benedicti sumpta fiducia, adhuc semel
attentatum adorirentur opus. Annuentibus
quoque ejus persuasioni quibusdam juvenum, quid
suae possent vires experiri cupientium, praecipue
conjuge ejusdem nobilissimi viri Hugonis, quae fidei
ac devotionis in beatissimum Patrem nostrum Benedictum
ardore flagrabat, iterato scalae in puteum
deponuntur. Porro apparatus funium nullus
alter reperiri potuit, nisi quo retibus ad usum capiendarum
silvestrium praeparatis caprearum sibi
invicem connexis atque contortis utebantur. His
ergo alligatum, uti prius fecerant, retrahebant
equum, magnis clamoribus sanctum invocantes
Benedictum. Et ecce, cum jam pene inter manus
futurus esset, iterato deficientibus vinculis relabi
coeperat in imis. Tunc unus e turba alligari se
poscit cingulis ex coriis cervorum desectis, quibus
Aquitani utuntur latissimis atque fortissimis, sicque
introrsus, dimitti, arreptisque tibiarum fasciolis,
caballum aptissime capite alligans, monet socios
se quidem primum, deinde quadrupedem
extrahant. Qui monitis ocissime parentes, utrosque
ad superos reduxerunt. Sonipes ac si mortuus humi
exponitur, ad quem honorabilis vir Hugo accedens,
eumque virga tangens, ad circumstantes ait: « Hic
reviviscet nunquam. » Tunc equus quibusdam eum
sublevantibus a terra, sese erigens concussit,
aquamque quam invitus hauserat, per meatum
urinae digessit. Alacris illico mulier his verbis virum
arguebat: « En, ait, experimento hoc disce
Benedictum Dei famulum fideliter se invocantibus,
praecipue suis famulis, praesto esse. » Plausus continuo
ac vox laetitiae toto oriuntur castro, Benedictum
laudantium, Benedicto gratias agentium
quod jam viveret, quod jam propriis pedibus equus
vaderet. Sane religiosa femina, quia hiems erat, in
aprica domo cornipedem deductum mollioribus
stramentis usque ad diffusionem sudoris ipsa operuit;
qui inde post paululum retractus, terrae se
provolvens ac omnibus membris concutiens, hinnitu
sodalem quaerebat. Quem fratres qui aderant, receptum
laetantes, ad propria incolumem, nullo membro
debilem reduxerunt. Horum uni nomen Anno (supra lib. I, cap. 17),
qui sacerdotii fungitur officio;
alteri Remigius, in ordine manens diaconatus;
quorum relatu ante transactos quindecim soles haec
ita gesta fuisse comperi; a quibus et sella ostendebatur
quae dilapsa cum equo fuerat, cujus scandilia,
quamvis nova, et antelam suis impatiens pedibus
ipse disruperat.
21.
Viderit nunc quisquis ille est, qui haec non
sibi mira videri jactitat, quid horum praecellat,
utrum ferrum e profundo laci reduxisse an quadrupedis
vitam in immani praecipitio non solum servavisse,
verum et incolumem superis reduxisse. Ego
quia utrumque noster iste legislator patravit, in
ambobus eum non tantum potentem, sed etiam potentissimum
fuisse fateor. In hoc vero illud admiratione
dignum est quod equum, quem chordarum nequivere
retinaculis protrahere, fasciolae fragilis retraxerunt
habenis ( | null | ce92a330-f360-44e5-b1e9-a67851a8a7a3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
GREG. lib. II Dial., c. 6), ac si
patenter pius Pater Benedictus eos non verbis, sed
factis moneret id non humanae fortitudini, sed divinae
potius operationi debere imputari suaeque interventioni.
Verum si quispiam ejus mira facta ob nostrae
vilitatis personam contemnenda judicat, hunc
nos rogamus, non ut nostra legat, sed ut mitissimos
ejusdem Patris vultus sua nequaquam exasperet ingratitudine.
Qui si, quod absit! offensus fuerit, nulli
dubium quod durum se praebeat et intractabilem,
sicut econtra, humilitatis precibus mitigatus, favorabilem
se exhibebit ac lenem.
CAPUT VII. #Milites pasti pane S. Benedicti in praelio illaesi.@#
22.
Opportunum videtur et illud inserere lectioni
quod in eadem provincia sub antedicto praeposito
Otherio meritis sancti sui Benedicti Dominus operari
dignatus est. Hildebertus supra nominati Bosonis filius,
ex materni avi successione comitatum Petragoricae
urbis adeptus, adversus Guillelmum comitem
Pictavorum arma movit; et commoto exercitu, ad
secundum Pictavae civitatis milliarium castra posuit.
Inter reliquos vero ejus auxiliares, quos ad id evocaverat
bellum, erat Hugo, de quo praemisimus, dominus
castri, quod Gargilissa dicitur. Is cognitum habens
beatissimum Patrem nostrum Benedictum his
qui se plena invocaverint fide ubique et maxime in
bello solere auxiliari, memoratum rogavit praepositum
Otherium, ut sibi saltem duos conferret panes
ex iis quibus monachi vescebantur, quos ipse cum
suis certamen intraturus in escam sumeret; fidei
non modicae exsistens, qui crederet illo se cibo validius
omnibus posse armis contra universa muniri
pericula. Interim Hildebertum, tam ipsum Hugonem
quamque caetera exspectantem auxilia, praecipue Fulconem
Andegavensem comitem, congregati Pictavienses
repentina irruptione opprimere conati sunt,
quatenus eo qui dux belli erat, antequam cunctae
ejus congregarentur copiae, oppresso, residuos ab
ipsius deterrerent adjutorio. Nec ille segnior in obviando
fuit, sed cum paucis, quos secum habebat,
excipiens advenientes, bis cum eis campali certamine
conflixit. Cumque in eo esset ut ab hostium multitudine
superaretur, veteranis etiam suis fugere non
erubescentibus, ex improviso jam dictus supervenit
Hugo, qui dejectos rebus adversis sociorum intuens
animos, fractis citatim, quos ex monasterio Sancti
Benedicti acceperat panibus, et ipse sumpsit, et his
quos secum adduxerat, distribuit, ac demum Pictavos
jamjamque victores, et sui nimium securos, cum
Hildeberto aggressus, vicit fugavitque. Sane ex militibus,
qui quidpiam panis Sancti Benedicti quamvis
modice sumpserant, nullus lethale suscepit vulnus,
sed omnes incolumes evaserunt.
CAPUT VIII. #Abbatisvillae monasterium cum miles per vim ingressus fuisset et in contemptum S. Benedicti sese vino fratrum inebriasset, abbate orante Deum ut se ostenderet tutorem loci, igni consumptus est, nec non duo pueri ipsius complices, equi et quaecunque sua.@#
23.
Nunc jam ab Aquitania gressum verbi promoventes,
in Franciam redeamus, narratisque de
statu regni seu regum quae ad rem pertinere videbuntur,
miraculum per beatissimum Patrem nostrum
Benecdictum ad omnipotente Deo in loco qui Abbatisvilla
dicitur gestum recitemus, sicque per monasterium
ad Burgundiae partes certis ex causis transitum
faciamus.
24.
Dux Francorum Hugo infulas regni adeptus,
cum filio per decem continuos annos eis potitus est;
moriens autem Rotberto filio monarchiam sui reliquit
principatus. Hugonides Rotbertus uxoriam inire
copulam jamdudum mente tractans, et ab Arelatensium
partibus assumere sibi conjugem volens,
exercitum congregat, sponsae jamjamque adventanti
occursurus. Dum ergo iter agens exercitus, ulteriorem
Ligeris ripam teneret, contigit Guillelmum Belesmensem,
castra metandi causa, curtim superius
nominatae villae Abbatis sibi diligere. Porro e satellitibus
ejus quidam perversae mentis juvenis praeveniens
dominum, monacho ei curti praeposito, Theoderico
nomine, furibunde imperat ut sibi portas aperiat,
eo quod ipse inibi metatum abiturus foret. Ad
quem monachus: « Patientiam, inquit, o optime militum,
in me habe, adventum tui senioris operientem,
cui soli hae patebunt portae. » Animadvertens miles copiam
introeundi sibi denegari, conversus in iram,
sociis infit: « En, inquit, contemplamini hunc monachum,
veluti tumidum bufonem, equo itidem tumenti
superbe residere, nec mihi aperire velle. » His
contumeliae verbis coenobita motus, conversus ad
orientalem, ad quam monasterium situm est, plagam:
« Ego, ait, te, o senior sanctissime Benedicte,
aut perpetuo obdormisse suspicor somno, aut nastris
offensum peccatis, ab his olim tibi dilectis abcessisse
sedibus | null | ce8aeace-6869-4aee-b7fb-54fb664a671c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, qui ita inultas tuorum pateris manere
injurias. » Quid multis morer? non diu vindex
dilata, est blasphemiae ultio, divina eam meritis beati
confessoris idcirco, ut credimus, accelerante providentia,
ne pusillanimitate victus frater, majoris offensae
in verbo incurreret lapsum. Namque, adventante
Guillelmo, infelix ille qui scandalizaverat fratrem,
et insuper Benedictum despexerat Patrem,
jactitans se vino servorum ejus ad ebrietatem usque
sua suorumque viscera absque ejus oppleturum gratia,
domum a curti longiuscule remotam ingreditur;
in qua minarum suarum satisfacturus exsecutioni,
dum ultra modum vina haurit, calicem furoris Domini
una cum mero usque ad faeces potavit. A mensa
quippe surgens secus ignem se collocavit, temporalem
aeterno socians somno. Namque ignis stramenta
lectorum corripiens, flammarum globos in
sublimi extulit, ac tectum domus facile accendit;
nec evigilavit miser donec, comprehensis omnibus,
obrueretur trabium molibus. Itaque cum duobus obsequii
sequi sui pueris (nam tertius semiustulatus evasit)
ac quinque equis, seu cum omni itineraria supellectili,
incendio consumptus est. Qui vero ambusta
veste vel capitis crinibus, discrimine mortis beneficio
exemptus fuerat fugae, in praesentiam Guillelmi
deductus, rem, ut erat gesta, ordine retulit. Tum
ille: « Merito, ait, haec infelicibus poena provenit, qui
malivolo vecordiae suae spiritu vina monachorum
cuncta se exhaurire posse aestimantes, ita ebrietati
operam dederunt ut imminens periculum vitare nequirent. »
Hoc itaque facto suspicio fratris abolita est,
qua falso calumniatus erat, beatissimum Patrem nostrum
Benedictum obdormisse, qui cura pervigili assiduam
sollicitudinem sibi subdito exhibet gregi.
Porro a sibi placitorum istorum visitatione locorum,
nullius nostrum quolibet immani poterit deterreri
facinore quem grata suorum invitat praesentia ossium.
Verumtamen eo magis nobis cavendum, ne
tam pii aspectum visitatoris fusca commissorum offendamus
caligine peccaminum.
CAPUT IX. #Ligeris exundatio, anno 1003. Armentarius ex aquis ereptus.@#
25.
In ea inundatione Ligeris, quam plus solitam
littoris accola, insolitam procul remotus sensit agricola,
quid mirandi per meritum saepissime nominandi
patroni nostri actum sit Benedicti, quia absentem
me contigit fuisse, relatu seniorum cognitum memoriae
adoriar tradere posterorum. Igitur Liger, eorum
maximus fluviorum qui per Galliam alvei sui cursus
in Oceanum propriis invehunt nominibus, inaudito
antea saeculis modo antiquos excessit terminos, anno
Incarnationis Domini millesimo tertio, regni autem
Rotberti regis quo cum patre regnare coepit, sexto
decimo, monarchiae vero septimo. Tanta vero
tamque repentina ejus fuit profusio ut agrarios laborantes,
seu equites iter agentes, subita involverit
ruina, ut non incongrue illi aptetur illud Virgilianum
de Pado dictum:
Proluit insano contorquens vortice silvas
Fluviorum rex Eridanus, camposque per omnes,
Cum stabulis armenta tulit. (VIRG. I Georg.)
Sic et iste, non solum pecudes cum ovilibus, homines
cum domibus, verum etiam patrem matremve
familias cum filiis ac filiabus, seu cum universis
improviso impetu protraxit utensilibus. Hac aquarum
illuvione involvi metuens armentarius gregis,
usui monachorum Patris Benedicti in coenobio Floriacensi
degentium delegati, ad tutiora montium pascua
vaccarum abduxit armenta; unde regrediens,
dum concitus sese proripit, ut intra septa castri
receptus imminens evitaret periculum, obvium habuit
hostilem quem fugere cupiebat amnem. Retrogrado
itaque se proripiens pede, ad pontem rivuli,
qui ob circumjacentis latitudinem paludis, Longumrete
dicitur, quem jam forte praeterierat, summa
cum festinatione tendebat. Ibi quoque obvios habens
inundantis fluctus gurgitis, in desperationem vitae
labitur; et incertus consilii, fasciolis a tibiis resolutis,
ad binas pontis tabulas se alligavit. Invocare
tamen Christum et sanctum coepit orare Benedictum,
ut sui misereretur opem ferendo; sed, resoluto vi
tumescentis fluminis ponte, ipse pariter ferebatur
in praeceps. Tum vero toto cordis affectu nomen beatissimi
iterabat frequentius Benedicti; et quia jam
morti traditum se credebat, ut animam tantum salvaret
poscebat. Cumque undis se propellentibus ad
cum delatus esset locum, ubi Bonodia fluviolus Ligeri
influit, per tria fere milliaria aquis vectus, et
semper in ore, semper in corde sanctissimi vocabulum
replicaret Benedicti, exaudiri meruit. Nam mutatis
flatibus ventorum, flans zephyrus ad littus eum
leni impulsu deducere coepit. Quidam vero ejus nati,
prope lintribus obnavigantes, cognito quis esset,
solutis quibus ipse se vinxerat ligaminibus, ad tutam
portus stationem secum incolumem reduxerunt.
Vocitatur autem homo ipse Constantius; qui etiam
refert se | null | 9589bf71-97df-4475-8e5d-ba2e0e78df73 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
multitudine circumdatum serpentium seu
diversi generis reptilium, nec tamen per Dei providentiam
et egregii Christi confessoris Benedicti interventionem
quidquam sibi fuisse nocitum. Quod eo
magis mirandum censetur quia quosdam hominum
summa arborum cacumina conscendentium, ubi
undoso torrenti aspirare fas non fore arbitrabantur,
reptando subsecuti angues, miserandis laniatos morsibus
decidere in profundum cogebant; hunc vero
in imis constitutum, quamvis in modum cinguli circumambirent,
nullatenus tamen laedebant, gratia
eum divina meritis sancti sui confessoris Benedicti
custodiente, ad exhibendum famulis ejus devotae
servitutis obsequium. Cui etiam aliud divini muneris
attributum constat fuisse beneficium. Ruerat radicitus
aquarum alluvies maximas arborum moles,
quarum impetu trunci quoque antiqua diuturnitate
solidati evertebantur. Horum ille impulsu non solum
mergi non poterat, verum sola manu vel brachio,
ac si leves stipulas ad se appropinquantes depellebat.
CAPUT X. #S. Benedicti agrum minuens mala morte perit.@#
26.
Ager quidam, ditioni subditus ecclesiae Sancti
Stephani Antissiodorensis urbis, confinis est terrae
Sancti Benedicti, quae memoratae superius adjacet
paludi. Hunc quidam Walterius jure beneficii sortitus,
ejusdem telluris partem ad suos usus praeripere
cupiebat; confictaque calumnia, quod ex suo beneficio
existeret, atque a nostris ruricolis injuste
pervasa foret, querelam ante venerabilem abbatem
Abbonem exponit. Nam quodam tempore ab uno
dominorum suorum missus est, ut sua vice jam
dicto obsequeretur abbati ad regale palatium properanti.
Inde cum redirent ambo simul, et ad eum
perventum esset locum, de quo lis videbatur orta,
idem vir conversus ad abbatem: « Nunc, inquit,
domine abba, si placet, ostendam tibi terminum
meae possessionis. » Monente autem illo, ne quid supra
suum determinaret jus, ne forte id nequaquam
ei impune cederet, ille impulso calcaribus equo,
ad locum determinationis sibi placitae properat,
obtestantibus pene omnibus qui cum abbate aderant
illum metam justae divisionis transgredi. Sed
cum habenis equum refrenare conaretur dicens:
« Ab hoc ego loco universum jus ad istam partem
(manu eam demonstrans) mihi, etiamsi necessarium
fuerit, singulari certamine vindicabo, » equus
in cursum actus retineri ab eo non potuit, quin
potius invito sessore proruens semel ac secundo,
offenso labitur pede. Tunc reverentissimus Abbo
abbas conversus ad suos ita infit: « Jam nunc
aequissimi Judicis justum citissime conspicietis
examen. » Post quae verba, equus tertio lapsus dominum
a tergo suo abjicit. Qui cadens, discissis interioribus,
fractaque scapula debilitatus ad villam
monasterii delatus, advesperacente ipso die defunctus
est, peregitque ipse solus singularem quam
proposuerat pugnam, Deo manifestum exerente judicium
meritis dilecti sui confessoris Benedicti,
cujus res alienare cupiebat; cujus casum miseratus
honorabilis Abbo abbas, eo quod sibi in itinere devotissime
obsecutus fuisset, cum fratribus in coemeterio
ecclesiae honorificentissime tradidit sepulturae.
CAPUT XI. #S. Pauli corporis translatio Floriacum.@#
27.
Osa ( #Huessant@# ) Oceani maris quaedam est
insula, quae a continenti Armoricanae regionis terra,
quam Cornugalliae nominant, pelago sexdecim passuum
in transversum porrecto sejungitur. In ea
beatum Paulum, cognomento Aurelianum, eremiticam
duxisse vitam ex libro Vitae ejus didicimus.
Hic denique S. Paulus, in loco Britanniae qui oppidum
Sancti Pauli dicitur, Episcopus factus,
multis in vita sua clarus virtutibus, ibidem per
divinam designationem tumulariam meruit sepulturam.
Cujus corpus post longa obitus ipsius transacta
tempora, a Mabbone ipsius loci pontifice,
ad hoc nostrum Floriacense translatum est
coenobium. Hujus translationis seriem, quia occasio
se praebuit, licet multis antea temporibus gesta
sit, sicut a prioribus nostris eam auditu comperimus,
referre dignum duximus. Memoratus denique
venerabilis Mabbo pontifex, amore divino contemplativae
succensus vitae, haesitabat animo quonam
potissimum in loco suum posset explere propositum;
cui divinitus inspiratum est nusquam aptius id
posse eum perficere quam in praesentia corporis
sanctissimi Patris nostri Benedicti, qui dux et signifer
illius esset institutionis quam ipse sectari cupiebat.
Sumptis igitur Evangeliis et sacrarum vestium
non contemnendo ornatu, simul cum sacratissimo
corpore egregii praesulis Pauli ad sibi desideratam
pervenit habitationem, quem abbas istius sacri coenobii,
praecedenti libro nominatus Wlfaldus, cunctaque
congregatio gratantissimo dilectionis suscipientes
obsequio, quo advixit tempore, honorifice
secum tenuerunt. Qui peracto laudabilis vitae cursu,
ante altare Sancti Joannis evangelistae, in basilica
Sanctae Dei genitricis Mariae, tumulariam adeptus
est sepulturam. Corpus autem antedicti confessoris
Pauli cum proprio | null | e1a8f077-b7c7-4734-b609-123c018cecbb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
loculo, post loculum sanctissimi
Patris Benedicti posuerunt, uno tamen ampliori
scrinio, quod etiam argento tectum erat, utrumque
concludentes. Nunc jam ad id quod coepimus exsequendum
regrediamur.
CAPUT XII. #Felix anachoreta naufragio liberatus. Episcopus Leonensis id coelitus discit. Felix ob id in S. Benedictum amplius animatus. Iterum liberatus.@#
28.
In memorata igitur insula, ob amorem tanti
praesulis, quidam civis jam dictae regionis Cornugalliae,
Felix nomine, ad inhabitandum demigrans,
cum aliis suae provinciae viris, per aliquantos annos,
Deo placitam studuit ducere vitam. Sed cum veraci
referente fama didicisset corpus jam dicti sancti
apud nos retineri, deliberavit animo ad ejus sacratissima
properare membra. Incitabat quoque bonae
voluntatis ejus conatum rumor sanctissimi Patris
nostri Benedicti, qui totius etiam remotissimos Britanniae
repleverat sinus. Ascensa ergo una, quam
solum tunc reperit navim, ad superius nominatum
Sancti Pauli oppidum venire disposuit, cum pontifice
ipsius sedis tractaturus utrum sibi haec quae cogitaverat
agere expediret. Verum pelagus illud quod
inter insulam ac continentem diximus esse terram,
ob sui angustiam et rupium in eo prominentium
exasperationem, difficilem multoties navigantibus
officit transitum. Quod cum jam dictus vir transmeare
vellet, inopinato impetu undarum navis versata
eum cum universis sociis inter se et mare conclusit.
Erant inter eos natandi ignari; hos unda
raptos, super unum e prominentibus saxis illaesos
deposuit. Ille vero cum uno tantum sodali, jam reductae
in suum statum navi insiluit, et fluctus qui
eam oppleverant, panno sinuatae vestis exhauriens,
cum duobus qui soli remanserant remis ad recipiendos
socios rupi appropinquavit. Quibus receptis
prospicit eminus librum per quem laudes Deo persolvere
consueverat, undis jactari, nec mergi Post
quem directo cursu navis eum levavit, ita omni humore
introrsus carentem quasi non undae ipsum per
maria, sed ventus per terras portaverit. Deinde aliquibus
remis cum aliquantula supellectili receptis,
ad destinatum tandem delati sunt locum.
29.
Cumque memoratus vir. cum episcopo loci
colloquium familiare habens, ea quae sibi obvenerant
referre vellet, praevenit eum pontifex, ita inquiens:
« Num, ait, ignoras, domine mi Felix, quid
cuidam Monacho omnibus tibique bene noto de te
per nocturnum soporem revelatum sit? » Cui cum ille
diceret se id funditus ignorare, episcopus ad eum:
« Retulit, inquit, mihi idem monachus coram multis
testibus, dicens: Videbatur mihi quod Felix, qui in
insula habitat, hic apud nos foret positus. Qui dum
ad sua regredi vellet navimque ascendisset, diabolus
in specie vulturis adveniens, cujus corporis moles
montis altitudini aequari posse credebatur, cunctos
qui rate vehebantur simul cum ipsa in profundum
mergere mihi videbatur. Illis itaque hoc modo submersis,
apparuit repente vir quidam monachico adopertus
indumento, more abbatum recurvum a capite
de manu gerens baculum; quique super aquam
deambulans, eodem ligno navim cum hominibus nil
mali passis, ac cunctis rebus, de profundo ad littus
traxit. Liberatis vero imperans ut se ibidem operirentur,
vulturem qui jam fugam paraverat, insecutus,
virga percussum in profundum abyssi mersit.
Reversus ad Felicem et socios ejus, alacri ut erat
vultu, eos hortabatur ut ascensa lintre quo cupiebant
secure enavigarent, dicens: En adversarius
vester, per Dei gratiam a me submersus, perdidit
omnem vobis nocendi potestatem. »
30.
Cumque ista referente antistite Dei servus
audisset, casus quoque suos et ipse omnes ei exposuit,
asserens ipsam visionem, etiam corporeo actu,
in se completam. Intelligens vero ex memorata apparitione
sanctissimum Patrem nostrum Benedictum
suae saluti auxilium contulisse, magis amore ejusdem
praecellentissimi confessoris flagrare coepit, atque
ut ad ejus sacrosanctum tumulum perveniret
instare.
31.
Igitur pauci temporis interposita mora, assumptis
quibus se indigere rebus aestimavit, ad continentem
destinavit remeare terram. Sane omnipotens
Deus, ut ejus cor ad amorem sanctorum quorum
expetebat praesentiam amplius inflammaret,
duplicavit miraculum. Nam dum anchora a littore
sublata alta peteret maria, repente se fluctus attollunt,
et in sublime elatus praeruptus aquae mons ita
totam circumcinxit scapham ut nulla ex parte aditus
reperiretur evadendi. Tunc jam dictus Christi famulus
Felix, horrore imminentis periculi perculsus,
intra ima pectoris hujusmodi fundebat preces humillimae
supplicationis: Inclyti, inquiens, confessores
Christi, Benedicte atque Paule, quorum sacratissimos
adire exopto cineres, ferte opem mihi misero
qui solius | null | c298ecaa-1b99-490c-b929-d97cc3108737 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nunc mortis discrimen formido. Post has
preces, dicto citius tumida considunt aequora, ventisque
placidum stans mare tutam navigantibus
praebuit viam. Ita ab instanti naufragio saepe nominatus
Felix exemptus, ad hoc sibi diu desideratum
venit coenobium, nobisque hunc suae salvationis
retulit fuisse modum.
CAPUT XIII. #Advocatus malus perit.@#
32.
Brevitati quidem studendum erat ne prolixitas
verborum audientibus fastidium materiae gigneret.
Sed quia decurrens sermo retineri non potuit
quem vis dilectionis sanctissimi Patris Benedicti ad
plenius exponendas res gestas impulit, ignoscendum
est si, plusquam licuit, loquax pagina fuit. Procurabimus
deinceps succincto narrandi genere miracula
ejusdem dilecti domini comprehendere, ut et laudes
ejus promamus et lectori nequaquam oneri simus.
33.
Burgundiae in partibus, territorio Tricassino,
villa habetur Sancti Benedicti, Tauriacus nomine,
quam advocatus, vocabulo Gauzfredus, quamvis ab
extraneis defenderet, violentius quam quilibet externus
vastabat. Quem a monachis frequenter ut a
malefactis quiesceret, admonitum, nec obtemperantem,
pius Pater Benedictus a Deo obtinuit flagello
correptionis prius percuti quam ejus malitia funditus
deleretur. Quadam itaque die eo in domo propria
intra memoratae urbis Tricassinae muros constituta
residente, et judiciariam inter rusticanos agente actionem,
niger canis rabie plenus adfuit, et nullum
laedens circumstantium, impetu in eum facto nares
ejus ac faciem morsibus dilanians abscessit. Unde
ille in amentiam versus, ab amicis ad basilicam
Sancti Dionysii est deductus; ibique aliquantulum,
sed non ad plenum sensu recuperato, regressus ad
propria, dum malis quae pauperibus Sancti Benedicti
intulerat adjiceret pejora, a daemonio arripitur,
catenatusque et in quoddam retrusus cubiculum, ultimum
exhalavit spiritum, profitentibus cunctis qui
eum noverant, ob saevitiam ejus in ruricolas pretiosi
confessoris Benedicti talia ipsum pertulisse. Huic
metuendae ultioni, aliud amplectendum misericordiae
ac sanitatis adnectamus signum.
CAPUT XIV. #Monachus in extremis ab omnibus derelictus, S. Benedictum habet propitium.@#
34.
In inferioribus hujus Neustriae partibus, in
Andegavensi scilicet urbe, Ainfredus quidam apud
monasterium Sancti Albini ex clerico monachus
sponte factus est. Is meliorandae vitae gratia ad hunc
venerabilem Floriacensem demigrans locum, aliquantisper
nobiscum commoratus, ad memoratum
regressus est coenobium. Ubi dum moratur, gravi
tumescentis coxae afflictus languore, gemino urgebatur
angore. Nam abbas ipsius monasterii, quibusdam
simultatibus eum impetens, cunctis interdixerat
fratribus ne quis eum saltem in exitu visitaret
animae. Cumque ille, morbo ingravescente ac
dolore ad vitalia serpente, fratres ad se invisendum
suumque exitum Domino commendandum venire
deposceret, ab uno, cui soli concessum erat eum
invisere, quid abbas de eo praecepisset addidicit.
Quod ipse audiens graviter tulit, et per Andegavae
civitatis nobiles qui ab ejus visitatione, quia eum
diligebant, inhiberi non poterant, abbati mandavit
ut sibi misereretur, ad satisfactionem, si quid in
eum non recte commisisset, parato. Sed eo differente
coactus est aeger aliunde consolationem quaerere,
et, quia se a temporali abbate videbat despici,
ad illum qui legionibus monachorum per longa jam
pridem saecula sollicitudinis suae curam impendit
tota se contulit mente, recordansque quantam in
Patribus hujus Floriacensis coenobii tempore suae
peregrinationis reperit dilectionem, converso ad
parietem capite ac lacrymis suffusus ora, in haec
prorupit verba: O sancte, inquiens, Benedicte, miserere
mei tuum auxilium anxie implorantis, tibique
spondentis quod, si mihi corporis sanitatem vitaeque
a Deo obtinueris prosperitatem, tua supplex
sacratissima expetam ossa, gratiarum pro posse
redditurus vota. His peroratis, aspexit, ut post
ipse retulit, subito quemdam incogniti vultus virum,
monachalis habitus tegmine adopertum, qui e regione
ulceris manu protenta, silenter abire visus
est. Mox aegrotus in somnum resolutus, qui tres et
eo amplius noctes pervigiles duxerat, unius horae
spatio placidissima quiete potitus est. Evigilans
vero, dum summis digitis vulnus quod vis morbi
patefecerat, incautius premeret, particula quaedam
putrefactae carnis, instar boleti, inde cum maxima
doloris parte prosiluit, ac demum infra breve tempus,
resumptis viribus, quod voverat, devote, nec
absque munere complevit.
CAPUT XV. #Patriciacus@# (Pressy) #in Burgundia. Ibi reliquiae S. Benedicti cum aliis contra praedatores delatae. Cerei coelitus bis reaccensi; reliquiae datae in praemium doctrinae.@#
35.
Patriciacus dicitur villa in Augustudonensi
territorio regionis Burgundiae sita. Hanc Echardus,
comes Burgundionum ditissimus, Sancto Benedicto
et fratribus | null | c6308b7c-4e85-4db3-bc4e-064b5883cb47 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Floriacensis coenobii ad stipendiarios
quondam sumptus benigna largitate contulit. Quo
defuncto ac in Floriacensi monasterio juxta ecclesiam
Sanctae Mariae sepulto, in memorata possessione
fratres habitationem sibi statuerunt; in qua
etiam delatis a Floriaco sancti Patris Benedicti reliquiis,
ecclesia in honore Dei ac gloriosae virginis
Mariae, simulque egregii ipsius confessoris constructa
est, quam Christus Dominus meritis sanctae suae
Genitricis, necnon dilecti famuli sui Benedicti saepissime
miraculis illustrem reddidit. De quibus
quia multa per inertiam oblivioni tradita sunt, pauca
quae vilitatis nostrae attigere notitiam, memoriae
posterorum, ad omnipotentis Dei ac sanctorum ejus
laudem, tradere curabimus.
36.
Solinaricense praedium, jam dicto Patriciacensi
coenobio subditum, quidam perversae mentis
homines invadere moliebantur. Quorum malitiae
Rotbertus monachus illi loco tunc praepositus obsistere
cupiens, instante vindemiae tempore cum
sanctorum pignoribus ad locum properat. Cumque
iter agendo, sanctarum vectores reliquiarum Cluniacum
coenobium devenissent, inibi nocte quieverunt.
In crastinum vero coepit itineris callem capturi,
a fratribus ejusdem coenobii cum magno processionis
apparatu ducebantur, et ecce in ipso basilicae
Sancti Benedicti egressu, orta cum vento
pluvia, cereos ob honorem Dei ac sanctorum ejus
accensos funditus exstinxit. Sed antequam portam
castri ipsius monasterii egrederentur, et serenitas
rediit, et cerei divinitus reaccensi, inspicientibus
cunctis, per aliquod viae spatium nullis ventorum
flatibus exstingui potuerunt. Simili modo dum, peractis
pro quibus ierant, sanctas reliquias a tabernaculo
sub quo manserant extulissent, lucernae exstinctae,
divinaque virtute illuminatae, nullo aurarum
spiramine lumen amiserunt, donec a terra
Sancti Benedicti sanctorum progrederentur pignora.
Erant autem, quae ferebantur cum patrocinio
sancti Patris nostri Benedicti, pretiosae reliquiae
beatissimorum confessorum Eucherii et Verani,
necnon Cypriani, Sperati, ac Pantaleonis martyrum.
Has, sicuti relatu seniorum nostrorum comperimus,
quidam aliquando Lugdunensis antistes
cuidam monacho hujus sanctae congregationis
contulerat remunerandae sedulitatis gratia, quia liberalibus
eum instruxisset litterarum studiis. Quas
ille, ut celebrior inde esset locus, in ejusdem Patriciacae
villae oratorio condidit.
CAPUT XVI. #Minax et blasphemus in S. Benedictum interit. Duae feminae sanantur a quatuor morbis.@#
37.
Bernardus quidam, ejusdem Burgundiae vir
illustris, dominusque castri quod Uzon [ #al.,@# Vizon]
vocatur, discordiam habebat cum quodam sibi affinitate
propinquo, non minoris potentiae, nomine
Lotboldo. Cujus possessiones dum direptionibus
vastaret, etiam ex villis ad jam dictum Patriciacum
monasterium pertinentibus armenta abducere cupiens,
quosdam servorum Sancti Benedicti resistentes
sibi interemit. Propter quam causam supra nominatus
Rotbertus praepositus eum adiens, humiliter
poscebat ut legaliter sancto Benedicto ac ejus
monachis emendaret malum quod contra leges servis
eorum irrogaverat. Ille contumaciae plenus spiritu,
in haec verba respondit: Miror, domine Rotberte,
tam sapientem virum ad tantam stultitiam
devolutum ut a me emendationem rei exigas, cum
me magis rogare oportuerit ne pejora adjicerem;
et adjecit, Dominum, inquiens, qui me nasci fecit,
testor me, antequam quindecim ab hoc die evolvantur
soles, experimento probaturum utrum sanctus
Benedictus igni, an ignis a me ejus injectus domibus
sancto praevaleat Benedicto, qui meum intra
suum castrum defensare nititur inimicum. Ad quae
verba commotus monachus: Confido, ait, in Domino,
ac in sanctorum ejus meritis, te nec ista impleturum,
nec constitutum a te terminum temet vivendo
excessurum. Hoc dictum rei veritas subsecuta
est. Denique praedicto viro venerabili Rotberto
ad monasterium regresso, antequam praefinita praeteriisset
dies, praefatus Bernardus ab obvio sibi
hoste praescripto Letboldo lancea confixus interiit,
subiturus pro certo illud diutinum cum igne certamen,
quod falso juraverat se sancto Benedicto brevi
tempore illaturum.
38.
Adjiciantur huic vindictae prodigio quatuor
sanitatum insignia duabus tantum feminei sexus
personis, a Christo collata in eodem monasterio Patriciaco
per merita sanctae suae Genitricis ac inclyti
confessoris Benedicti, aliorumque, quorum ibi habentur
patrocinia, sanctorum.
CAPUT XVII. #Muta et clauda sanatur.@#
39.
Mulier quaedam, Adelais vocabulo, linguae ac
pedum privata officio, ad memoratum venit coenobium
manibus reptando. Haec prae foribus monasterii
per aliquantulum decubans temporis spatium, a
fratribus quidem nutu manuum petebat vitae subsidium,
a sanctis autem voce cordis sanitatis auxilium.
Quadam itaque die, tertia videlicet feria ante sanctam
Pentecosten, cujus ipso anno festivitas XIII
Kalendas Junii evenit, medelae suae horam adesse
persensit; veniensque ante ecclesiam, indiciis quibus
poterat, aperiri sibi introitum exposcebat | null | 9a9d18bd-37d5-4e28-bab6-15ecd6b0fba4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Quo
impetrato per terram se trahens oratorium intravit,
et coram altare sanctae ac individuae Trinitatis in
ipso ingressu posito subito substitit, ac se paulatim
ab humo sustollere coepit. Quid pluribus morer?
intra breve momentum pleniter erecta, rectis gressibus
ad altare Sanctae Dei genitricis Mariae atque
confessoris Christi Benedicti progressa, acsi in oratione
prosternitur; indeque post paululum se erigens,
elatis in altum manibus in hanc vocem prorupit:
Gratias, inquit, ago tibi, Domina mea, virginum
Regina sancta Maria, tibique, sancte Benedicte,
quorum interventu omnipotens Deus mihi curvae ac
mutae rectitudinem membrorum contulit et loquelam.
Nec vobis, sancti Dei Eucheri et Veranne,
minores persolvo gratiarum actiones, quos saepe
exoratos meae non diffido adjutores fuisse salutis. In
his vocibus totam pene exegit noctem. Agebatur eo
die festivitas beati Romani alumni sanctissimi
Patris nostri Benedicti, et fratres completorios Deo
solvebant hymnos; qui continuo sonantibus signis
laudes Deo alacres pro ostenso reddiderunt miraculo.
CAPUT XVIII. #Item alia ambulare non valens. Iterum impotens, iterum sanata.@#
40.
Christo disponente adhuc sanctos suos mirabilibus
insignes reddere, nono post patratum istud
signum die, tertio videlicet Kalendas Junii, alia
inibi deducta est mulier. Huic Alexandra nomen
erat, quae gestatorio, quo lapides ferri mos est, a
duobus viris advecta, in basilicam se introduci rogavit.
Quae in eodem quo et prior erecta fuerat
loco, ad orationem se inclinans, post modicum
pedetentim erigere sese coepit. Cujus conatum fratres,
qui ad tam mirandum convenerant spectaculum,
juvare cupientes, inter manus eam elevando
sustentabant. Ipsa quoque circa horam diei tertiam,
in qua delata fuerat, plenae donata sanitati, per
aliquot menses in servitio ecclesiae permansit.
41.
Postulata autem atque impetrata a jam dicto
ejus loci praeposito Rotberto licentia redeundi ad
sua, pollicita est se ad inchoatum reversuram sanctuarii
obsequium; sed dum moras ad regrediendum
innecteret, pristinum languorem incurrit.
Verumtamen dum quaereret qui se ad suae salutis
locum reveherent, nec inveniret, coepit anxiari et
moesta esse. Tandem necessitas consilium reperit,
ut Deo ac sancto Benedicto voveret, si salus collata
sibi restitueretur, ut ad jam nominatum valeret
regredi monasterium, se deinceps inde nequaquam
recessuram. Statim igitur ut hoc vovit, firmissimas
in eo quo residebat loco ambulandi vires resumens,
postposita omni morarum occasione, ad Patriciacum
sancti Benedicti coenobium, ubi sanata prius
fuerat, reversa est. Cumque cuncta quae circa ipsam
acta fuerant fratribus referret, sponderetque se
inde amplius non discessuram, in commune benedixerunt
Dominum, famulumque ejus sanctissimum
Patrem nostrum Benedictum, gratias agentes illi,
qui servulos suos, quos forté absentia sacri corporis
ejus moestificare poterat, spiritali visitatione dignos
ducendo miraculis laetificaret. Et ne qua dubitatio
de praestitis mirabilium beneficiis remaneret, vicinos
ambarum mulierum sollicite perscrutari curaverunt;
hospitem etiam ejus quae prius sanata fuerat,
interrogantes utrum eam aliquando loquentem aut
ambulantem recte vidisset, tam ab ipso quam a
reliquis qui utrasque noverant, vere eas debiles,
vere a Christo meritis sanctae suae Genitricis ac dilecti
sui Benedicti fuisse sanatas didicerunt.
CAPUT XIX. #In festo translationis incendium restinctum.@#
42.
Migrante ad superos eo quo superius relatum
est ordine venerabili Patre nostro Abbone, e vestigio
quaedam adversae res, maxime nobis qui ejus
obsequio adhaeseramus, evenere. At reliquis neglectis
aerumnis, unam memoriae mandare non grave
videatur audientibus; quae pene intolerabili hoc sacrum
coenobium profligasset damno, ni superni
Regis Christi pia clementia, interventu sanctae suae
Genitricis Patrisque nostri Benedicti mitigata, vindicem
nostrorum scelerum retraxisset dexteram.
Enimvero quia in signis superioribus demonstratum
est quam potens hic egregius dux noster ac
semper nominandus Benedictus in duobus singulatim
exstiterit elementis, aqua videlicet et igne, in
hoc manifeste apparebit quantum in utrisque valuerit
uno eodemque tempore, et, ut verius fatear,
temporis momento.
43.
Celebris nostro orbi illuxerat dies translationis
ipsius summi confessoris, quae quinto Iduum
Juliarum annuum nobis repraesentare consuevit
delectabileque festum. Cumque tota vigiliarum nox
cum subsequente die in laudibus Deo debitis congrue
fuisset expensa ob tanti devotionem Patris, post
debitam refectionem vespertinaleque officium, hora
quietis advenit, et cupientibus nobis oculos diurno
furari labori, erroneae antiqui hostis adfuere insidiae.
Namque ejus instinctu quidam perversae mentis
homines, latrocinandi, ut quidam referunt, cupiditate,
ignem | null | 00e927b8-18ce-4e58-93bd-b60c17c63ed2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
forensibus imposuere domibus; ut vero
alii fatentur, casualis eisdem aedibus irrepsit ignis.
Qua de causa, excitato tumultu fratres expergefacti,
ad exstinguendas voraces incendii flammas properarunt,
subductoque primum, quaqua opportunitas
sese obtulit, omni ornatu basilicae, qui non minor,
imo per omnia major quam in priori incendio, interiora
templi venustabat; ad jam dictum opus
unanimes vertuntur; sed illorum labor incassum
cedebat. In superiora namque se aurarum spiramine
ignis attollens, coquinam xenodochii repente
corripuit, quae aulae sanctae Dei genitricis Mariae
vicina erat, in qua pretiosus confessor Domini
Benedictus quiescit. Tum metus ingens cunctos
habuit, verentes ejus aedis occasione venerabile
cunctis Dominum timentibus exustum iri templum.
Unde quidam nostrorum, interioris hominis voce,
auxiliari sibi piis precibus sanctam Dei genitricem
Mariam famulumque ejus inclytum poscebant Benedictum,
repetito saepius nomine sororis ejus Scholasticae.
Alii vero id ipsum clara quidem voce, sed
querulosis iterabant verbis. Tandem memoratorum
preces sanctorum audiit Omnipotens, coelique a
parte serena intonuit. Denique cum summa coeli
esset serenitas, profusus subito e nubibus imber,
flammas quae interiora castri aedificia depascebantur,
funditus exstinxit. Mutati autem ventorum
flatus cadentes favillas, quarum copia instar decidentis
nivis introrsus ferebatur, retroactas in semet
redire cogebant. Ita meritis egregii protectoris
nostri Benedicti non solum monasterium incolume
resedit, verum nec tantum vici exustum est, quantum
priori incendio perierat, quod in eadem festivitate,
temporibusque memorati contigit venerandi
abbatis Abbonis. Unde nimirum legiones monachorum
domino suo Benedicto illud cujusdam sapientis
non incongrue et absque fuco valent aptare elogium,
Quod ille fucata usus laude, de quodam terrenarum
protulit principe rerum ita inquiens:
O nimium dilecte Deo, tibi militat aether,
Et conjurati veniunt ad classica venti. (Ex Claudiano in Paneg. Honorii.)
Liceat nobis hac de re quaedam proludendo paululum
eloqui. Congruum, ut reor, huic nostro videbatur legifero,
in commotione elementorum venerabilis sororis
suae adhibere solatium, quam meminerat ad se retinendum
tempestatum opposuisse obstaculum. Unde non
incongrue, aereis potestatibus complacita sibi loca
evertere molientibus strenue repugnaturus, a suis
famulis eamdem sororem suam secum invocari voluit,
cujus preces ad obtinendas a Domino imbrium
profusiones agnoscebat fore idoneas.
CAPUT XX. #Contracta erigitur.@#
44.
Puellam quamdam nobilibus ortam antiquitus
fuisse natalibus, nomine Adelaidem, nuper didicimus
cruribus contractam. Quam dum pater ejus ac mater
per multa sanctorum loca duxissent nil remedii
ei a sanctis impetrare potuerunt. Ii, desperata salute,
ad domum eam reducentes, manebant tristes, quid
de ea agerent ignorantes. Nam Parisius eam ad
S. Dionysii sepulcrum, atque Lemovicas ad domini
Martialis tumbam, qui ambo tunc miraculis coruscabant,
perducentes, nihil omnino profecerant.
Quiescenti autem matri ejus vox coelitus advenit quae
diceret: Quaenam, ait, dementia vos tantas in vanum
compulit perdere expensas, ut longe posita
sanctorum adiretis patrocinia, vestro hic relicto
vicino, sanctissimo videlicet Dominique dilecto
Benedicto, cujus sacratissima ossa, pro vestra (si
tamen id ex fide expetieritis) multorumque salute,
ex Italia provincia in hanc divinitus translata
sunt regionem? Unde pro certo scias nullatenus
tuam sanandam esse filiam, nisi eo delata fuerit.
Evigilans itaque mulier viro sibi conjacenti somnium
refert. Cui ille: Ego, inquiens, jam id ipsum
mente conceperam; sed vereor ut sanctus ille nostro
irritatus contemptu Dominum pro ea exorare
velit. Ad haec illa respondens: Ducatur, inquit, ad
sancti sepulcrum; et siquidem eam sanaverit, habeat
ipsam ancillam in sempiternum; sin vero noluerit,
reducatur; cum debilitate etiam libertatem
retinens. Erant enim ipsi non solum liberi, verum
etiam genere clarissimi, ac facultatibus ditati. Orto
igitur sole iter ad monasterium arripiunt, quod
non nisi XVIII millibus ab eorum distabat domo, una
secum filiam deducentes debilem. Instabat autem
celebre festum ejusdem sanctissimi Benedicti, et in
ipsa quidem die festivitatis eam sanandam sancto
Patri Benedicto obtulerunt. In crastino vero mane
surgentes, dum regredi cuperent, filiam sanam omnibusque
membris benevalentem repererunt. Pro qua
re immensas gratiarum actiones Deo ac ejus amico
beatissimo referentes Benedicto, eamdem natam
suam ei perpetuo servituram tradiderunt, quae postmodum
ducens virum, filios procreavit; ex quorum
progenie quidam adhuc non inutiles in servitio
perdurant fratrum.
CAPUT XXI. #Caeci duo lumen receperunt.@#
45.
Nuper quoque | null | 06e71113-1465-46b4-8295-eef79c34c130 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
res est gesta quam narro. Quidam
caecus Argentomagensis castri incola, dum reliquiae
ipsius praecellentissimi confessoris Christi
Benedicti a Salensi cella ad Sanctum Marcellum
martyrem a fratribus deferrentur, tacto loculo
confestim visum recepit. Requiescit sane corpus
ipsius sancti martyris in ecclesia non longe ab ipso
castro constructa. Quod cum identidem a suis ad
Salense monasterium delatum fuisset, alter caecus
de villa ipsius monasterii, Modicia nomine, ibi advenit
magnis vocibus sanctum invocans Benedictum;
fama namque suprafati miraculi jam ejus attigerat
aures. Qui et ipse non multo postquam ibidem advenerat
tempore, miserante Deo et meritis sanctorum
obtinentibus, lumen quod petebat, recipere
meruit. In quo videlicet Salensi coenobio tantis
tamque assiduis idem toto orbe venerabilis Pater
monachorum renitet miraculis Benedictus, et maxime
in ulciscendis inimicis, ut si cuncta quis velit
mandare memoriae, proprio indigeant volumine.
CAPUT XXII. #Auctor multa omisit.@#
46.
Haec de miraculis quae Deus per merita sancti
sui Benedicti diversis in locis operari dignatus est,
inerti stylo ac sermone rusticano edidimus. Verumtamen
hanc sententiam claudendo operi adnectentes,
monemus lectorem multa nos scienter praeteriisse.
Cavendum est enim in universis rebus omne
nimium, et auditorum intentio grata brevitate invitanda,
non fastidiosa est loquacitate deterrenda.
Hic ergo finis erit libri, quamvis, si Dominus voluerit
vitaque comes fuerit, ea quae fidelis fama in tota
pene divulgavit Neustria, nostra nequaquam sint
silenda desidia. Compellunt etiam nos ad tacendum
amici [ #f.,@# inimici] nostri, qui maximum deputant
sibi affluere epulum, si aliorum studiis lacerum infigant
dentem. Attamen nulla eorum detractione
deterrebimur quominus laudes Dei ac ejus dilecti,
Patris videlicet nostri beatissimi Benedicti, referamus.
Ista igitur omnia, et quae in priori opusculo
ab aliis auctoribus descripta sunt miracula, sub triginta
abbatibus, qui huic Floriacensi coenobio
ab initio suae fundationis, per trecentos octoginta
quinque et eo amplius praefuerunt annos, diversis
in locis per merita sancti confessoris sui Benedicti
operari dignatus est Jesus Christus Dominus
noster, qui cum Deo Patre et Spiritu sancto in
Trinitate perfecta vivit et regnat Deus, per omnia
saecula saeculorum. Amen.
PROLOGUS AD GAUZLINUM ABBATEM.
Honorandis Patribus GAUZLINO reverentissimo abbati,
omnique Floriacensis coenobii sanctae congregationi
illi commissae, eorum peripsema omnium
AIMOINUS regnum cum Christo aeternum.
Obedientiae bonum quanto sit praemio dignum,
vestra, reverendi domini, doctrina ediscere merui.
Ideoque quorumdam vestrum imperiis, qui id paterna
potius admonitione quam imperiosa auctoritate
persuadendum mihi putarunt, libenter cervicem
subdidi, ut quaedam de miraculis communis patroni
nostri sanctissimi Benedicti ad memoriam posterorum
scripto traderem. Institi itaque ut potui, et non
solum ea quae ad sacrosanctum ejusdem Patris sepulcrum
gesta sunt, verum etiam illa quae in aliis
ipsius memoriae locis ad ejus declarandum meritum
Dominus operari dignatus est, stylo comprehendero
curavi, opus omne in duos partiens libros. Suscipite
igitur, sanctissimi Patres, tenuem licet, sed tamen
fidelem fructum gracilis ramusculi e magna vestrae
unanimis societatis arbore prodeuntis; nec vos in
ejus poeniteat laborasse profectu qui id quam maxime
nititur efficere ut et nutritoris sui dilecti Benedicti
laudes promulgare et vestris per omnia studeat
placere desideriis. Vos autem, fratres amantissimi,
cum quibus in primaevo aetatis flore jugum suave
Christi ferre didici, mihi, quaeso, congratulamini
quod vestris quoque adminiculis ad hoc profeci quatinus
aliquid utilitatis meae vilitati possit injungi.
Quamvis enim in me ad vestri comparationem nulla
exsistat utilitas, quidquid tamen boni in me est, ab
omnipotente Deo, per intercessionem gloriosae Virginis
Mariae ac legislatoris nostri Benedicti, perque
servorum ejus laborem totum est.
2.
Ad postremum omnes, quorum corda ejusdem
confessoris Christi amor possidet, conveniens exposco
ne in hoc opere rhetoricae suadelam facundiae
requirant. Quin potius, inter rusticana despicabilis
mensae nostrae canistra, rutilantia ac suave redolentia
miraculorum admirantes hauriant mella; meminerintque
quia in testaceis plerumque vasis lautioribus
epulis delectabiliter uti soleant. His de ingenioli
nostri tenuitate praelibatis.
3.
In calce prologi non putavimus praetermittendum
hoc quod divina pietas huic nostro pastori inter
caetera largitatis suae contulit munera quia, videlicet
ad ea promenda quae de se retulerant digna,
nullius extraneae personae eguit unquam supplemento,
quinimo ipsius clientuli in ejus coenobiis illius
ope educati atque edocti, quidquid in ejus laude promendum
erat, posterorum mandare memoriae sufficientes
inventi sunt post beatum duntaxat papam
Gregorium; qui et | null | 783845a9-4a24-4ab6-8d27-f402e9d7b1a5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ipse, ejus regulae subditus disciplinis,
quantis idem Pater effulserit virtutibus eloquentissimo
enucleavit sermone. Marcus denique
poeta, atque Paulus in Cassinensi coenobio, multa de
illius miraculis metrico opere elegantissime ediderunt.
Translationis vero ejus sacri corporis ordinem
ad hunc venerabilem locum, necnon signa hic
vel per Gallias ipsius meritis gesta, vir disertissimus
Adrevaldus, istius monasterii monachus,
scriptis inseruit. Cui operi Adelerius, hujus nihilominus
congregationis monachus, duo tantum capitula
adjecit. Horum ergo vestigia, licet non aequis
prosecutus passibus, vos bene valere exoptans, his
quae dicenda proposui hoc dedi exordium.
2.
Ad postremum omnes, quorum corda ejusdem
confessoris Christi amor possidet, conveniens exposco
ne in hoc opere rhetoricae suadelam facundiae
requirant. Quin potius, inter rusticana despicabilis
mensae nostrae canistra, rutilantia ac suave redolentia
miraculorum admirantes hauriant mella; meminerintque
quia in testaceis plerumque vasis lautioribus
epulis delectabiliter uti soleant. His de ingenioli
nostri tenuitate praelibatis.
3.
In calce prologi non putavimus praetermittendum
hoc quod divina pietas huic nostro pastori inter
caetera largitatis suae contulit munera quia, videlicet
ad ea promenda quae de se retulerant digna,
nullius extraneae personae eguit unquam supplemento,
quinimo ipsius clientuli in ejus coenobiis illius
ope educati atque edocti, quidquid in ejus laude promendum
erat, posterorum mandare memoriae sufficientes
inventi sunt post beatum duntaxat papam
Gregorium; qui et ipse, ejus regulae subditus disciplinis,
quantis idem Pater effulserit virtutibus eloquentissimo
enucleavit sermone. Marcus denique
poeta, atque Paulus in Cassinensi coenobio, multa de
illius miraculis metrico opere elegantissime ediderunt.
Translationis vero ejus sacri corporis ordinem
ad hunc venerabilem locum, necnon signa hic
vel per Gallias ipsius meritis gesta, vir disertissimus
Adrevaldus, istius monasterii monachus,
scriptis inseruit. Cui operi Adelerius, hujus nihilominus
congregationis monachus, duo tantum capitula
adjecit. Horum ergo vestigia, licet non aequis
prosecutus passibus, vos bene valere exoptans, his
quae dicenda proposui hoc dedi exordium.
LIBER PRIMUS.
CAPUT PRIMUM. #Nortmanorum strages per Galliam sub Carolo Calvo. sub Ludovico, sub Carolo Simplice, Odone et Roberto. Cassinogili palatii situs,@# etc.
4.
Gallicanarum incolas regionum, assiduis exterarum
labefactatos incursibus nationum, et veteres
et modernae quibusque eas intellectu revolventibus
pandunt historiae. Quos Julii Caesaris decennalis attrivit
concertatio, Hunnorum subita dilaceravit irruptio,
Gothorum subvertit praesumptiva habitandi
invasio; ad ultimum Francorum vivida bello dextra
victos pariterque victores, aequa sorte, suo subjugavit
dominio. Horum praeferox potentia, cum in subigendis,
tum etiam in arcendis a suis finibus barbaris
gentibus, viguit concordiae viribus usque ad divae
memoriae Caroli Calvi tempora, filii Ludovici, cui
agnomen Pius fuit. Contra hunc fraternae insimulatio
invidiae finitimarum concitavit odia gentium, praecipue
Nortmannorum, qui piraticam exercendo maritima
regni ejus loca direptionibus gravissimis depopulati
sunt. Obstitit primo eorum saevis conatibus
Rotbertus Andegavensis comes, Saxonici generis
vir, cui per id locorum a rege summa rerum delegata
fuerat; adnitentibus sibi praeeminentissimis Neustriae
viris, Rainulfo atque Lamberto, uti eloquentissimus
auctor Adrevaldus priori refert libro. Sed illis varia
obeuntibus sorte, Dani excursionis suae liberam nacti
occasionem, quae et quanta civitatibus bina expeditione
intulerint damna vastationibus seu incendiis
monasteriorum ac reliquarum ecclesiarum,
studioso lectori procedentis operis textus patefaciet.
5.
Verum Augusto Carolo rebus humanis exempto,
filius ejus Ludovicus successit, qui Nihil fecisse praenomen
sortitus est, sive quod vix duobus annis
regno potitus nil strenue gessit, sive quod sanctimonialem
quamdam, sicuti a majoribus accepimus,
Calae monasterio puellarum abstractam, conjugio
copulans suo, peccatum, quod nihil esse noscitur,
perpetrarit. Hujus in diebus effera memoratorum
natio Danorum tertiam Neustrasiis inflictura cladem
advenit, intulissetque majorem superioribus, ni Hugo
per Gallias abbatis honore praeditus, eorum
compescuisset temerarios ausus. Denique quod parva
manu innumeras hostium phalanges adjutus manifesto
sanctissimi Patris Benedicti auxilio ita fuderit
ut vix nuntius superviveret, ex scriptis venerabilis
viri Adelerii agnosci facile est. Qua plaga humiliati
Dani Gallias per aliquot spatium temporis quietas
liquerunt.
6.
At, Hugone ultimos vitae suae claudente soles,
Ludovicoque principe post administratum biennio
regnum diem obeunte, Carolus ejus filius, qui Simplex
postea est dictus, in cunis aevum agens, patre
orbatus remansit. Cujus aetatem Franciae primores
incongruam, ut erat, exercendae dominationi arbitrati,
maxime cum jam recidivi Nortmannorum nuntiarentur
motus, consilium de summis | null | 87b4c301-0464-4379-9779-583f3a939323 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ineunt rebus.
Supererant duo filii Rotberti: senior, Odo dicebatur;
Rotbertus alter, patrem nomine referens. Ex
his majorem natu Odonem Franci, licet reluctantem,
tutorem pueri regnique elegere gubernatorem. Qui
mente benignus et reipublicae hostes arcendo strenue
praefuit et parvulum optime fovit, atque adolescenti
et sua repetenti patienter regna refudit; a
quo parte regni redonatus, quoad vixit tempore,
hostibus terribilis eique semper exstitit fidelis. Ab
hac fraterni mansuetudine animi in tantum frater
ejus aberravit Rotbertus ut, eo defuncto, quia pars
regiminis, quam germanus suus Odo tenuit, non
redhibebatur, palam tyrannidem invaserit. Quam
causam aquilonales populi, sibi non obfuturam arbitrati,
cum scilicet totius regionis incolae, studiis
in diversa porrectis, concordi nequaquam adversus
eos rebellarent animositate, totis incumbendum rapinae
viribus decernunt.
7.
Et quia nobis ad praesens non bella regum tumultusve
gentium disserere animo propositum est,
quinimo miracula per beatissimum nostrae vilitatis
alumnum, Deo operante, patrata Benedictum, mens
promere gestit, ad ea explicanda veniendum est.
Non vero nos idcirco eum nostrae vilitatis auctorem
fatemur, quasi nos ipse viles fecerit, verum quia
nos abjectos despectosque, nulliusve momenti existentes,
ad hoc suo interventu ac sua ope provexerit
ut, et ejus laudes promere et quidquid in nos
salutis seu utilitatis quiverimus agnoscere, post Dominum
ei debeamus imputare.
8.
Prophetici itaque nos memores existere oraculi,
quo dicitur ab aquilone omne venire malum (Jer. I, 14),
ac si specialiter in nos prolati, frequens
cogit memoratorum infestario paganorum qui e genuina
sua tellure, instar apum, super nostras saepissime,
ut praefati sumus, provincias examen effudere
praedonum. Qui hac ultima, de qua nunc nobis
sermo est, expeditione, Rainaldo quodam duce,
nostrarum reliquias spinarum, quantum in ipsis
fuit, eradere procurarunt. Hujus testes sunt rei, non
solum, ut jam dicti verba testantur auctoris Adrevaldi,
Sequanico Ligericoque littori, quibus Neustria
nobilitatur fluminibus, Dordoniae seu Garumnae,
quarum Aquitania insignitur fluentis, adhaerentium
urbium, verum etiam praeeminentium ruinae aedificiorum.
Inter quae eminentissimum illud Caroli Magni
principis palatium #Cassignol,@# gloria quondam et
decus cunarum filii ejus jam praefati Ludovici Pii,
quod ita Deo inimica gens subvertit ut et inhabitabile
redderet, et tamen quid aliquando fuerit, manifeste
appareat. Id eo loci situm est quo terrens #Codrot@#
Garumnam influit, turrim lateritiam in margine
memorati torrentis extructam habens, e qua
et adventus praevideri, et ingressus hostilium possit
arceri navium, simulque ut classis regia, absque
adversariorum impedimento fabricata in minori, ad
fluenta majoris deduceretur amnis. Habet vero ecclesiam
ampliori ecclesiae conjunctam, miro opere ex
lateribus fabricatam: in qua (si bene visa recordor)
permodicum habetur sarcophagum, in quo frater
Ludovici Pii geminus esse putatur sepultus.
Inde etiam Magnum Carolum Garumnam transiisse,
Hispaniae Christianis suppetias ferentem, ibique rediisse,
liber Vitae ejus refert. Sed de his satis dictum;
nunc propositum exsequamur.
CAPUT II. #Rainaldus rex Nortmannorum moratur Floriaci; a sancto Benedicto caesus. Cadaver in Sequanam missum. Effigies ejus Floriaci.@#
9.
Igitur innumerae Northmannorum phalanges,
super quas Rainaldus regnum obtinuerat, quampluribus
longis usae navibus, usque ad superiora Ligeris
percursantes cuncta devastant. Tandem ad coenobium
ter beati Deoque dilecti Benedicti, quod
Floriacum dicitur, Rainaldus cum suis attingens,
vacuum habitatoribus cunctisque necessariis offendit
rebus, domibus duntaxat exceptis, siquidem monachi
cum corpore semper nominandi Patris nostri
Benedicti ad tutiora se contulerant loca, Lamberto
tunc abbate piae sollicitudinis erga eos curam gerente.
Perveniens ergo inibi rex memoratus, et ex
captivis resciscens quorum hominum foret talis habitatio,
dormitorium fratrum suae metationis delegit
sedem; in quo varia, utpote paganus, dum patraret
flagitia, una noctium quiescenti ei sanctus
astitit Benedictus duobus comitatus monachis, unus,
ut ipsi Rainaldo videbatur, mediae aetatis robore
praeditus, alteri, puerilis inerat habitudo. Beatissimus
autem Pater, niveam capite canitiem praeferens,
baculum vero manu, ita jacentem allocutus est adversarium:
« Quid, inquiens, te, Rainalde, offendi,
quod me meosque a propriis perturbas sedibus? sed
mihi deinceps curae erit, et te ab incoeptis inhibere,
et famulis Christi, ossibus quoque una meis, optatam
quietem reformare. » His dictis, ligno, quod
manu | null | efe0913b-9f53-4564-89cb-dbb08c06d71c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
gerebat, incurvo caput jam expergefacti regis
contingens, praenuntiavit terminum ejus vitae in
proximo adfuturum; sicque recessit. Turbatus hac
visione Rainaldus, satellites magna ad auxiliandum
sibi voce inclamat. Quibus accurrentibus et quid
pateretur percunctantibus: « Quidam, inquit, monachus,
non alter, ut aestimo, quam ille hujus tutor
loci senex Benedictus, baculo verticem tangens
meum, mortem minitando, dolorem mihi ingessit ingentem. »
Jubet confestim cunctos pervasa domicilia
deserere, nativumque solum repetere, cum quibus
ipse profectus, ut patriam attigit, crebro debilitatus
cruciatu vita discessit; tantaque subito moriente eo
ventorum procella inhorruit ut non solum culmina
tectorum, verum etiam eminentium subrueret moles
arborum. Captivorum vincula soluta, equi seu
reliqua jumenta infra duodecim et eo amplius milliaria,
a Rothomagensi urbe ad pastum deducta, disruptis
compedibus, in diversa fugerunt. Corporis
ejus tumulo pyramidem superaedificatam validissimo
accepimus terrae motu subversam, ac ejus cadaver
tellurem a suo rejecisse sinu; quod culeo cum lapidum
mole insutum, in Sequanam est demersum,
quandoquidem humo non poterat contineri tectum.
Hoc interitu memoria nefandi abolita fuisset hominis,
in vetustas Floriacensium incolarum, curiosa
futurorum, marmoream ejus capitis fingere curavisset
effigiem. Quae nunc in ultima parte parietis
ecclesiae Sanctae Dei genitricis Mariae ac famuli ejus
Benedicti, septentrionem versus, inserta perspicitur,
quatenus et praesentes et secuturi omnes agnoscerent,
interventu eorumdem sanctorum, omnipotens
Deus qualem quantamque exercuerit in suis adversariis
vindictae severitatem. Adeo denique haec ultio
Nortmannicam in posterum perterrefecit temeritatem
ut prae caeteris Galliae sanctis beatissimum revereantur
Patrem nostrum Benedictum.
CAPUT III. #Robertus occisus. Lerbertus Caroli proditor. Rodulfus rex. Exemplum de ejus aequitate.@#
10.
Interea Rotbertus affectatae tyrannidis potentiam
palam exercere cupiens, a quibusdam episcopis
diademate se regio coronari ac sceptro regni insigniri,
partim blanditiis, partim minis, extorsit; sed
nequaquam hujus praesumptionis laetos habuit exitus.
Denique Suessionicis in campis bello a ducibus Caroli
exceptus, vitaque spoliatus, licet exercitus ejus
victoriam obtinuerit, ipse tamen nefariae temeritatis
pretium luit. Nec tamen socii defectionis interitu
ejus territi, perfidiae deseruere contumaciam; quin
potius Herbertus comes Virmendensis, infando scelere
dominum suum regemque totius Franciae Carolum
dolo captum, vinculis quoque irretitum, Peronnae
direxit tenebroso carcere rectudendum. Et quia
regni status sine principe agebatur in incertum,
maxime cum Hugone Rotberti filio, qui post probis
actionibus Magni nomen promeruit, puerilis obsisteret
aetas, quo minus regias assumeret infulas; et
Herberti cunctos haberet odium, praecipue eos quos
humanitatis respectu ad misericordiam aerumna
commovebat principis; tandem Rodulfus quidam.
Burgundia oriundus, regendae praeficitur Francorum
patriae. Qui quam severus in coercendis sanctae Dei
Ecclesiae exstiterit praedonibus, hoc uno liquebit
exemplo.
11.
Praedium olim Sancto Benedicto ab Hugone
viro illustri, qui fuit tempore Dagoberti Junioris,
dono erat datum ad stipendia Floriacensium fratrum,
in Burgundiae partibus situm, vocabulo Diacum.
illud quidam perversae mentis miles ad suos usus
rapuit, nec petenti abbati vel fratribus in jus venire
voluit. Querimonia ad se perlata, jubet rex pervasorem
ab hac cessare temeritatis-pertinacia. Qui
vocem quidem jubentis audivit, sed assensum parenti
accommodare distulit. Renuntiatur principi, illum
non solum pervasa retentare, verum etiam convivium
ex substantiis monachorum seu incolarum
in proxima silva sibi parare. Forte rex Antissiodorensis
urbis domicilia incolebat, cum nuntius hujuscemodi
rei aures ejus attigit. Qui inexspectato
milite equum ascendens, quantocius ad locum properavit,
relicto in civitate mandato, ut armatorum
cohortes se digredientem subsequerentur. At regii
satellites, fama proficiscentis regis permoti, certatim
prosequuntur iter maturantem. Verebatur enim
ne quispiam de exercitu, agnita re, aemulum redderet
cautiorem. Ubi ad silvam ventum est, circumcingi
eam princeps imperat armatis, interminatus
eum capite plectendum a cujus partis custodia rerum
pervasor ecclesiasticarum fuga delaberetur.
Ipse, cum lectis juvenum silvae abddita perlustrans,
reperit eum quem quaerebat sumptis armis resistere
velle. Quem rex ipse Rodulfus lancea transfixum
humi dejecit mortuum, apparitoresque ejus qui imminentem
evaserant necem per diversa fugere
coegit. Haec ut a patribus accepimus, plana fide retulimus,
certumque habemus venerandae memoriae
ingeniique singularis Patrem nostrum Benedictum
deinceps ei suum contra adversarios contribuisse
auxilium, praecipue Nortmannorum debellanti exercitum.
CAPUT IV. #Floriacensium abbatum successio. Drogonis novitii probatio, secessus in eremum, tentatio; visitatio S. Benedicti.@# | null | 14f344bc-cd92-4bb9-abab-23eae70bc9f8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
12.
Abbate Lamberto carnis sarcina exonerato,
aliquanto interjecto tempore egregiae sanctitatis
Odo, ex monasterio Sancti Giraldi, quod Aureliacum
dicitur, adveniens, huic sacro praelatus est coenobio,
cujus in diebus ea quae ad sepulcrum
sancti confessoris sui Benedicti Dominus operari
dignatus est, seu in aliis sub ejus nomine locis,
nobis usque nunc incognita manent, partim antiquitate,
partim scriptorum negligentia oblivioni tradita.
Ipse tamen eo sermone, quem in ejusdem Patris
laude ac honore facundissima dictavit eloquentia,
memorat eumdem coenobitarum legislatorem
suis temporibus multis miraculorum radiasse signis.
13.
At eo migrante, et Archembaldo hujus
sacri ovilis sollicitudinem excipiente, Drogo quidam,
saeculo non solum corpore, verum etiam tota
implicitus mente, ad conversionem venit. Cujus spiritum
mundanae vanitati jampridem deditum idem
abbas experiri pro certo volens utrum adhuc ex
Deo esset, tramitem regularis excessit probationis.
Nam petiturus Romam, animal sarcinas itineri necessarias
ferens manu trahere absque ullius evectionis
adjumentis pedibus viam terenti imperavit, ut
qui pravitate morum reliquos saecularibus nugis
abrenuntiantes excessisse credebatur, excederet
etiam prae ostensa abjectioris forma humilitatis.
Qua ille injuria, quasi quadam cote, ad virtutum
acumen usus, postquam ut susciperetur obtinuit,
praecedere caeteros in sanctitate vitae nitebatur.
14.
Verum memorato abbate monasterialis regiminis
metas attingente, venerabilique viro Wlfaldo
ei succedente, qui post Carnotensis exstitit
praesul urbis, jam dictus vir Drogo ab eo petiit
aegerrimeque impetravit ut sibi, in coenobitali diuturna
probato conversatione, eremi singularem liceret
aggredi pugnam. Quam eo loco qui Balma
dicitur viriliter adversus antiqui hostis insidias
suscipiens, quanta et qualia tentationum certamina
pertulerit, non est hujus operis evolvere. Sane
dum in contritione carnis ac spiritus totam expenderet
vitam, et vigiliis jejunia, jejuniis vigilias alternando
subnecteret, graviores inimici generis humani
perpeti coepit insidias.
15.
Quadam namque nocte quae unam festivitatum
excellentissimi legislatoris monachorum antecedebat
Benedicti, maturius pervigil surgens eremita,
explorabat sub dio progressus stellarum in
ortu competentis horae adventum, in qua Deo ac
protectori suo laudum praeconia sancto persolveret
Benedicto. Sed invidus omnium bonorum diabolus,
calliditatis consuetae astu mentem ejus ab incoepto
deterrere bono gestiens proposito, aereae quercus instar
figuratus, quae flammivomis ardere aestimaretur
ignibus, tecto appropinquabat pauperis tugurii. Tum
miles Christi ad nota recurrens praesidia, signo
crucis armat frontem, totumque se adversus phantasticum
objicit incendium, memor utique, ut
conjici datur, operum domini ac magistri sui Benedicti,
qui, divinae gratiae praeventus munere, adurentes
flammas, vocatis ad suos oculos discipulis,
imaginarias fuisse declaravit (GREG. lib. II Dial.
cap. 10). Hac illius constantia fraus inimica devicta
disparuit. Adfuit e vestigio supernae visitationis benigna
consolatio, et claritatis immensae circumfusus
lumine, conspexit simul cum splendore advenisse
quemdam egregia comptum forma albaque palliatum
stola, qui in haec verba venusta resolvit ora:
« Ave, inquit, primus hujusce vastae solitudinis
accola, Christo diatim contriti cordis placabilia offerens
libamina. Fuerit quidem intolerabilis visa perfidi
tentatoris pervicacia, sed post ventos et nubila,
tranquilla, crede mihi, tibi succedent serena.
Propositi itaque tui ne cesses continuare perseverantiam,
alumnique tui Benedicti laudibus prosequi
celebritatem. Tuum post haec erit deliberare quid
velis poscere; illius studium postulata concedere.
Aderit deinceps ut non sit necesse quidquam petere;
quin potius ante tui invocationem, tibi praesto
procurabit fore. » Hujus jucundissimae affabilitatis
auctorem non alium solitarius ille procul
dubio suspicatus esse quam beatissimum Patrem
Benedictum, ei pro posse ac scire gratiarum studuit
munia recompensare. Ecce qualis ac quantus hujus
nostri protectoris circa devote ad ejus sacrosanctum
excubantes tumulum existat favor, hinc colligi
valet, si ita praesens his quoque apparet ipsius consolatio
qui procul remoto commanentes in solo,
ejus humiliter se dedunt obsequio.
CAPUT V. #Ludovicus rex Caroli successor; filii ejus duo. Arnustus S. Benedicto dat poenas.@#
16.
Caeterum Rodulfo rege defuncto, qui, dum
armis protervos Danorum compescit incursus, Gallias
usque adhuc ab eorum impetu magna ex parte
facit manere quietas, conversae res: nam Carolus
ergastulo clausus, animam, non corpus, custodia
exemit, relinquens Ludovicum ex Ileadtgiva
Anglorum regis filia susceptum. Qui calamitatis
paternae procella semet involvi metuens ad Anglo-Saxones,
maternae affinitatis invitatus gratia, se contulit,
in transmarinis arbitratus se tutiorem manere
regionibus quam inter suos dominus | null | 81f828b4-78fc-4cdd-8358-3df8dfb9fcca | latin_170m_raw | null | None | None | None |
si foret in cubiculo,
rex in convivio. Post excessum sane Rodulfi
regis ab Hugone Magno revocatus, specietenus
regno redditus est patrio. Cujus administratio,
jus dominationis exercere cupienti, tam sui a Tethbaldo
Carnotensium comite captione quam post
regni recuperatione, varia, instabilis fortunae proventu,
laboriosaque illi fuit. Is obiit mortem duobus
liberis superstitibus, Lothario atque Carolo,
quos ei Gerberga soror Othonis, Romanorum postea
imperatoris, genuerat. Carolus aevo junior, privatis
in aedibus senuit; in haereditatem omnem
Lotharius successit, qui potestate regia functus est
per triginta et eo amplius annos perpetua.
17.
Ejus in diebus, tam apud sacratissima Patris
nostri Benedicti ossa quamque et in aliis locis, ubi
ejus veneranda habetur memoria, multa, praestante
Deo, per eumdem egregium confessorem patrata
sunt miracula, quae posterorum notitiae Christo nos
juvante tradere adoriemur. Nam Arnustus quidam
fuit, vir saecularis militiae clarus stipendiis, qui ab
Archembaldo hujus loci abbate beneficiario jure aliqua
ex possessionibus monasterii sibi tradita possidebat.
Hic oblitus benefactorum, fidei quoque quam
sacramento sancto spoponderat Benedicto, ac illi
pro posse famulantibus monachis, Pauliacensis (Pouilly in Nivernis. V. Adrevald., cap. 37)
parochiae
praedium assidua exinanibat metatione [ #id
est@# hospitatione]. Cui cum a fratribus mandatum
esset ut ab hac praesumptione quiesceret, illeque
obtemperare despiceret, coacti fratres, omnipotentis
Domini clementiam patronique sui Benedicti
auxilium implorare coeperunt. Illis denique obnixe
Dominum rogantibus, adversario vero in sua perdurante
malitia, contigit ut una dierum memoratus
vir prandium sibi in jamdicto praedio parari jubens,
inter lautioris mensae epulas, poma piri ad vescendum
inquiri juberet. E quibus unum manu tenens,
post multas blasphemias adversus monachos Floriacenses
prolatas, juramentum protulit mendax, ita
inquiens: « Hoc testor, ait, pirum, hoc anno me eis
multa incommoda irrogaturum. » His dictis, partem
pomi jam incisi suo injecit ori, quae continuo ita
blasphemum oppilavit guttur ut interclusa voce
nulla valeret promere verba. Quem veluti exanimem
sui, inter brachia lecto inferentes, hortabantur
ut poenitens eorum quae injuste intulerat beatissimo
obsequentibus Benedicto, veniam flagitaret.
Sed ille proloqui non valens, reclinato ad parietem
capite, spiritum exhalavit. Nec passus est Dominus
Christus incassum cadere suorum preces servulorum,
a gloriosa sua genitrice Maria dilectoque sibi
allegatas Benedicto.
CAPUT VI. #S. Remigii festum. Ensem altari S. Benedicti imponens punitur.@#
18.
Unum vero ejus operum insigne, Patris dico
Benedicti, nunc adorimur exponere, quod cujusdam
fratris relatu seu scriptis non contigit agnovisse,
qui se illud a fidelibus sanctae Remensis Ecclesiae
viris testatus est didicisse in territorio ejusdem
urbis fuisse gestum. Anniversaria beati confessoris
Christi Remigii in terris ex more celebrabantur,
dies videlicet festus et plenus reverentiae, in quo
concursus populorum ad ejus venerandam basilicam
fieri assolet. Eodem die jam dicta Gerberga
regina, tardiore jam incumbente hora, suorum circumfusa
comitatu ad templum venit, et accidit ut
vespertinae laudis officia jam a cantorum choro inchoata
offenderet. Quae pudore suae tarditatis, consuetae
stationis relicto loco, cryptas ipsius ecclesiae
ingressa est, in quibus pretiosi Patris Benedicti
oratorium habetur; ubi dum ad orandum regii stipatores
suas flecterent cervices, unus eorum protervae
temeritatis ausu spatam quam manu gerebat
altario superposuit. Exsecrati factum socii, gladio
inde ablato, adversus tantae auctorem vanitatis, increpatoria
invexere verba. Quibus ille superbe respondit:
« Quaenam, inquiens, in nos [ #f.,@# vos] nova
isthaec incessit religio, ut aggestum calcis ac sabuli
cum lapidum mole meo judicetis ense fore sanctius? »
et simul cum verbo, receptam machaeram, Dominicae
non dubitavit reimponere mensae. Hoc faciens
tertio a contumaciae suae fastu inhiberi non potuit.
Sed qui blandis hominum verbis corrigi noluit
acriorem divinae severitatis redargutionem in semet
expertus est. Nam discedente a sacra aede regina, et
ipse discessit. Cumque nimium sui securus ac de se
praesumens, laetus cum coenantibus et ipse coenaret,
inter epulas ac pocula, labente super inguina
cultello sauciatur; deinde elatus manibus obsequentium
a mensa, e vestigio impoenitens, nimiumque
lugendus suis, infelicem exhalavit animam,
ostenditque Deus displicere sibi altaris sui abominationem,
quod sub nominibus servorum suorum
ipsi dicatur, quodque ob sacrosancti corporis Christi
immolationem figuram obtinet crucis.
CAPUT VII. #Herbertus | null | 361659b0-f50a-4c43-9131-08190f8de220 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, praediorum Floriacensium invasor percutitur baculo S. Benedicti.@#
19.
Soliacensis [ #Suilly@# ] castri, quod a vico
Floriaco tribus distat millibus, possessor quidam
Herbertus dictus est, Herchenaldo genitus patre,
fratrem habens, nomine Archembaldum, Turonicae
Ecclesiae nunc archipraesulem. Huic Richardus
venerabilis abbas, successor domini Wlfaldi,
aliqua juris ecclesiastici praedia in beneficium concesserat.
Qui nequaquam his contentus, reliqua quae
coenobitarum usibus delegata erant nefando ausudiripiebat.
Tunc Pater monasterii cunctaque congregatio
ad eum dirigunt poscentes ut, memor fidei
jurejurando eis a se pollicitae, res eorum invadere
desisteret. Quo parvipendente eorum monita, ad
Lotharium regem, seu ducem Hugonem, querimoniae
suae flebilem deploraturi aerumnam profecti sunt.
Apud quos tum quidem parum proficientes, per
semetipsos eumdem perfidae mentis hominem adorsi,
orant ut sui misereatur, ab eorum oppressione
cessando. Verumtamen eo avertente aurem, ad nota
recurrunt praesidia. Denique toto propemodum ejusdem
anni quadragesimali tempore, inter litaniarum
solemnia, sua Domino pro tribulatione fundentes
vota, duo aerea pulsabant signa, ut eorum sonitu
audientes ad simile invitarent opus.
Interim praefatus Herbertus in suae malignitatis
perseverans contumacia, pessimis quotidie adjiciens
pejora, quadam nocte cum quibusdam satellitibus
in Wastinensem pagum adire disposuerat. Et quia
juxta Veritatis vocem, #qui ambulat in nocte offendit,
quia lux in eo non est (Joan. XI, 10)
@#, luce utique
carens virtutum ac tenebris obsessus vitiorum, obscuritate
quoque mundanae noctis impius quisque se
suosque actus celare nititur; sed licet humanos,
quantum in ipso est, devitet obtutus, oculos tamen
Domini, qui super vias hominum sunt et omnes
gressus eorum considerant, effugere nullatenus valet.
Non enim, ut beatus Job testatur, apud Dominum
ullae sunt tenebrae aut umbra mortis, ut abscondantur
ibi qui operantur iniquitatem (Job XXXIV,
22). Sic itaque ab hoc impio Herberto ablata lux
sua est, ipseque repente sublatus, quia diu fuerat
exspectatus. Namque dum equi tergo insidens, cum
suis nocturna adopertus caligine iter carperet,
aspexit subito astitisse lateri suo aliquem monachalis
habitus stigmata praeferentem; cujus indumentum
aetherea claritate, ut post ipse suis retulit,
resplendebat. A quo baculo quod prae manibus habere
videbatur, inter scapulas ictus, horribilem emisit
vocem; sicque visio ex oculis ejus ablata est. Circumequitantes,
horrore vocis pervicti, inquirunt
sollicite quid ei acciderit. Quibus ille: « Sanctus,
inquit, Benedictus, nunc mihi assistens, valido me
afflixit verbere, ex quo male habens immenso crucior
dolore. Sed vos, o fidissimi commilitones,
retrogradum callem arripientes, ad domum me
referte meam: indeque mihi veniam efflagitaturi,
ad sepulcrum properate confessoris gloriosum. » Illi
ejus obtemperantes praeceptis, hinc inde sustentatum
unde digressus fuerat reduxerunt. Qui inter
manus famulorum, in ipso pene ostii limine, animam
reddidit; cujus devoti fideles coenobii Patris
Benedicti fratres adeuntes, eventum rei innotescunt,
petentes quatenus vel cadaver exanime ad sepulturam
suscipiant. Quibus illi, quamvis indignationis
suspecti abbatis sui, qui tum forte aberat, assensum
praebentes, susceptum corpus humo texerunt. Qui
etsi pro parta sibi quiete applaudebant, pia tamen
compassione defuncto compatiebantur, eo quod in
primaevo juventutis flore vitae hujus privatus munere
pravitatem quoque morum non valuit corrigere.
CAPUT VIII. #Romaldus item morte correptus.@#
20.
Romaldus civis Carnotensis exstitit, cujus
silva trans Ligerim, in Segalonia ( #la Sologne@# ) sita,
confinis silvae quam Deo devoti viri jam dictae ecclesiae
attribuerunt, esse dignoscitur. Is unus existens
eorum de quibus Scriptura dicit: #Quoniam quidem
ipsi terminos transtulerunt, diripueruntque greges (Job XXIV, 2)
@#,
adunatum tam in silva S. Benedicti
quamque in sua silva ad pascendum porcorum gregem
ex aequo partiri conabatur. Et quia pars saltus
monachorum major quam ipsius erat, grave hoc
fratribus videbatur. Unde communi consilio quosdam
ex suo collegio dirigunt ad Arnulfum Aurelianorum
tum praesulem, cui idem vir beneficii gratia percepti
parebat, ut eum ad aequitatis jura sua revocaret
auctoritate. Verum ille, contumaciae fartus spiritu,
suadenti episcopo quatenus justitiae tramitem servaret,
superbe respondit se eo die quo sues e bosco abducendi
erant interpellantibus responsa daturum, aestimans
miser servis Dei se quae requirebant erepturum,
immemor evangelici divitis, cui sua amplianti horrea
Dominus infit: #Stulte, hac | null | 5ef1f5fa-e527-45cf-a789-95d85e2375c9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nocte animam tuam
abs te repetunt, et quae parasti, cujus erunt? (Luc. XII,
20.)
@# Nempe Romaldus praefatus, antequam e loco
ubi legatis porterve responderat pedem movisset,
febre ingenti correptus, eo usque languit donec eo
ipso die, quo se sperabat pauperibus Christi suillum
pecus iri ereptum, morte damnatus ferretur ad sepeliendum.
Fratres interea a reliquis juxta condictum
destinati ad silvam, ejus operientes adventum, comperto
quod obiisset, cum portione suum sibi debita
ad propria sunt regressi, benedicentes Dominum,
simulque sanctam Christi matrem Mariam, ac Dei
famulum laudantes Benedictum.
CAPUT IX. #Floriacense incendium; aliud.@#
21.
Tempore saepius ac cum reverentia nominandi
abbatis Richardi, cum ab imperatoria coelestis
Regis severitate ob enormitatem peccaminum decretum
processisset, ut flammis voracibus venerabilis
hic locus, Floriacensis scilicet, purgari debuisset,
quae et quanta, perfidis quidem despicienda, nobis
autem et quibusque sanum sapientibus miranda,
acciderint prodigia, paucis memorare libet. Primum
quidem satis obstupescendum quod basilica Sancti
Petri principis apostolorum, casuali conflagrante
incendio, ea quae sanctissimae Dei Genitrici ac perpetuae
Virgini Mariae dicata, cunctis Dominum timentibus
multipliciter diligendum retinet thesaurum,
corpus videlicet sanctisimi Patris Benedicti, illaesa
resedit. Non solum autem illa quae sexaginta et non
multo amplius ab ipsa distabat passibus, verum
universa intra ambitum castri admodum arctum
constructa aedificia, uno duntaxat horreo ardentis
ecclesiae parieti adhaerente, incorrupta mansere ab
ignibus. Acervus quoque frugum, quem metam
(Gallice #méteil@# ) vulgo dicimus, qui tantum ponte
novem vix passibus in longum dilatato, ab ipso distabat
oratorio, voraces evasit ignium flammas. Movere
debuerat hoc damnum corda mortalium; sed heu!
mens hominum nimium ignara futuri, dum non veretur,
dum non metuit, sibi ingruentia nequaquam
considerans adversa, cadit in deteriora!
22.
Etenim non longo labente annorum curriculo,
praecellentissimi Richardi abbatis industria fusile
aeris vas ad convocandos in oratorio fideles parabatur.
Cujus rei ministri, cum nocte quae octavas
sancti praecedebat Laurentii, labore fessi membra
sopori dedissent, accensam candelam postibus affixam
obliti exstinguere reliquerunt. Quae decidens,
stramen lectorum stipula exstructum accendit, a
quo domus completa flammis, ut jam vehementius
arderet, etiam in contiguam sibi aulam Sanctae
Mariae Christi Matris ac dilectissimi domini Benedicti
incendia sparsit. Clamor subito ac luctus ingemiscentium
tollitur fratrum, verentium ne comprehensis
omnibus educendi sarci corporis sancti Patris
Benedicti sibi facultas deperiret. Quibus etsi spes
inerat eumdem excellentissimum Patrem suos posse
incontaminatos servare artus, humanus tamen animus,
fragilitatis suae vento agitatus, in incertum
agebatur. Effertur denique lugentium moerentiumque
manibus illud admirabile margaritum, et cum
palla, super quam pridie sacrosanctum corpus
Jesu Christi fuerat confectum, circumducitur. Cum
repente aquilone, qui ad horrea fratrum flammas
impellebat, flare cessante, totus ignium globus volumine
facto coelum versus cacumen extendit; ibique
par superiori apparuit miraculum, ecclesia Sancti
Benedicti, quae pridem succensa atque restaurata
erat, remanente cum xenodochio ejusque coquina,
necnon et pistrino, ac si Dominus non verbis, sed
operibus, servis suis dicere videretur: Etsi vobis
pro commissis iniquitatibus iratus videor, precibus
tamen fidelium meorum, quos huic loco tutores
delegi, mitigatus, aliqua vobis ad inhabitandum
domicilia relinquo.
CAPUT X. #Mensa incombusta. Coenobii instauratio. Incendium anno@# 974.
23.
Aliud quoque inusitatum antea saeculis ostensum
a Domino est signum quod non ambigitur meritis
gloriosae Virginis Mariae sanctissimique confessoris
Christi Benedicti fuisse obtentum, ad moestorum
solamen monachorum. Tripoda erat exigua,
ad usus reficiendorum qui forte advenissent peregrinorum
praeparata. Haec casu sub turri e qua signa
dependebant, elata, decidentibus ambustis circumvallatur
trabibus. Tunc renovante Deo antiqua
miracula, qui sub Moyse rubum mediis in flammis
servavit incombustum, mensa lignea vaporem non
sensit igneum. Videbatur ergo non ardens ardere
tripes, nec juncta calori materies alimenta dabat,
ut aperte claresceret ipsum aliquando super hanc
discubuisse mensam qui sibi tribui fatetur, quod
egenis ac mendicis confertur (Matth. XXV). Fit concursus
ingens ad hoc spectaculum, videruntque
quibus est videre datum, quasi turbinem a praedicta
mensa exsurgentem, congeriem carbonum huc
illucque dispergentem. Videre erat dudum lugubres
pro imminenti calamitate multorum vultus, repente
hujus prodigii alacritate permutatos. Consumptis
igitur omnibus, haec remansit inusta. Nec his incommoditatibus
fracti animi bonorum | null | 07d0f76d-89b5-43bb-97fa-ab1635e6d37d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
; quin imo
procurante venerabili Dei cultore Richardo abbate
in eo quo nunc cernitur statum, intra trium spatium
annorum, hoc sacrum et valde monachicae vitae
cultoribus jucundum praeparatum est coenobium.
Porro annus combustionis ipsius fuit ille qui ab Incarnatione
Domini nongentesimus septuagesimus
quartus dicitur fuisse.
CAPUT XI. #Architectus casu illaesus. Mulier a daemone liberatur.@#
24.
Circa tempus vero illud quo summo studio
restauratio ejus perficiebatur, architectus quidam,
qui nunc adhuc superest, Dominicus nomine, operam
cooperiendo fratrum dabat refectorio. Cumque
in summo operturae fastigio consisteret, ac cuidam
sibi poculum porrigenti, ultra quam necesse erat,
intenderet, lapso pede subito inter immensas trabium
moles ad terram decidit. Concurrentes fratres,
qui eum tam ictibus lignorum quam duritia terrae
exanimatum putabant, non solum viventem, sed
etiam omnibus membris integerrimum reperiunt.
Quod non ambigitur meritis sancti viri Benedicti
fuisse obtentum, ne homo ejus deditus servitio, vitae
aut membrorum quodlibet sustineret dispendium.
25.
Ea etiam tempestate qua adhuc instaurationi
ejus studiosus impendebatur labor, et sacratissima
Patris sui Benedicti ossa, in ecclesia Sancti Petri
devotus filiorum asservabat amor, tale quid in priori
tumulationis suae loco hic tutor noster ostendisse
narratur. Mulier quaedam daemonio obsessa, ad monasterium
est deducta, atque in crypta interiori, ut
ibi curaretur, intromissa. Unde post aliquantulas
debacchationis suae moras retracta, ante altare
sanctae Dei Genitricis Mariae constitit; ex cujus ore
ut nobis relatum est, tres daemones in modum scarabaeorum
cum viridi cholera in concha decidentes
aerea, sonitum repercusso aere cierunt. Sicque persona
illa mundata est, obtentu gloriosae Matris
Domini ac inclyti confessoris ejus Benedicti.
CAPUT XII. #Contractus erectus. Duodecim pauperes Floriaci aliti.@#
26.
Homo fuit quidam Wastinensis pagi indigena,
qui ab utero matris pedum privatus officiis, scammellorum
adminiculo iter conficiebat, humum verrendo.
Hic, ter beati Patris nostri Benedicti audita
fama, ejus veneranda adiit limina. Susceptus autem
in domum alendorum pauperum usibus delegatam,
petiit se alimonia sustentari fratrum, donec interventu
sancti confessoris sui Dominus optatae ei
salutis tribueret effectum. Cujus precibus Richardus
abbas annuens, in numero duodecim egenorum eum
haberi instituit, quos diligens boni antiquorum cura
Patrum in hoc nostro Floriacensi coenobio, ob duodenarium
apostolorum numerum, communibus stipendiis
diatim ali ac vestiri sancivit. Qui quotidianis
suspiriis aures piissimi pulsans Conditoris, dona
cupitae poscebat sospitatis. Et quia juxta Veritatis
dictum, coelorum vim patitur regnum, et instantia
rapitur violentorum (Matth. XI, 12), petens accipere,
quaerens invenire, pulsansque ut sibi misericordiae
aperiretur aditus (Luc. XI, 40), meruit obtinere.
Tandem enim suffragio in primis almae Genitricis
Christi Mariae, in cujus excubabat aula, ac deinde
excellentissimi monachorum legislatoris Benedicti,
quem mediatorem inter se et Dominum suarum
elegerat precum, arentes humectari nervi, cruraque
contracta coepere resolvi. Hoc ubi languidus persensit,
et ipse cupidus sanitatis, insueto attentabat viam
terere more. Paulatim itaque se subrigendo, processu
temporis ambulandi firmissimas adeptus vires,
meritis egregii confessoris, nativae statuit repetere
proprietatem telluris. Postulata itaque abeundi licentia,
gratias liberatori Deo sanctoque pro posse
referens Benedicto, cum propriis quos ad hoc ipsum
evocaverat fratribus ad sua reversus, agriculturae
de reliquo operam dedit.
CAPUT XIII. #Lucernae tres in ecclesia B. Mariae. Cereus coelitus accensus.@#
27.
Saepe nominati abbatis Richardi temporibus,
cuidam monacho Benedicto, cui Niger praenomen
fuit, ab eodem abbate cum aliquantis aliis ex coetu
fratrum tuendae sacrae aedis mandata sollicitudo
fuit, illius sane quae sanctae Dei Genitricis Mariae
sub honore Deo dicata, coelestis thesauri, corporis
dico sanctissimi Patris Benedicti, mirabile cunctis
in se retinet margaritum. Una itaque dierum, dum
ei in ordine vicis suae propensioris curae immineret
diligens cautela, accidit lucernam ante altare perpetuae
Virginis Mariae venerationis gratia accensam
exstingui. Mos vero a priscis institutus Patribus
observari solitus erat, quod nos quoque in nostra
perspeximus fieri pueritia, ut tam diebus quam
noctibus, trium lucernarum lumine memorata illustraretur
ecclesia. Exstinctam ergo praedictus
frater candelam, ad aliam quae sepulcro beati confessoris
praelucere consueverat, ut accenderet deferens,
ipsam quoque defecisse reperit; tertiam etiam,
quae oratoria cryptae illustrare solita erat, dum invisisset,
et ipsam emortuam offendit. Turbatus igitur
animo, dum concito gradu se effert, ut | null | fb9341db-1041-4a15-accb-441b4c70537f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
lumen
basilicae restitueret, regressus perspexit unum e
cereis eminentioribus, qui penes altare Reginae
virginum poni solent, et in festivitatibus tantum
accendi, divinitus illuminatum, flammis rutilare
coruscis. Quam rem valde admirans, gratias Deo
reddidit, intelligens exstinctionem luminum, non
casu, sed divina accidisse providentia, ad ostendendum
mortalibus, huic sacratissimo loco supernam
nequaquam abesse visitationem.
CAPUT XIV. #Sancti contemptor punitus.@#
28.
Eques quidam aliquando iter faciens, devenit
in villam ad jus monasterii Sancti Benedicti pertinentem,
cui Vitriarias nomen est; ingressusque
domum cujusdam viduae, invenit sextarium avenae,
quam pabulo equorum necessariam sibi tollere
volens, a muliere prohibebatur, dicente: « Si, inquit,
viduitatis meae paupertatem auferendo me despectui
habes, saltem sanctissimum reverere Benedictum,
cujus juris hoc rus est quod incolo. » Cui miles,
« Tantum, ait, pro sancto Benedicto, quantum pro
te dimitto; » vocatoque armigero, avenam quam ipse
in sacculum pauperculae transfuderat, collo equi
ferendam tradidit, sicque discessit. Nec longum
itineris spatium emensus, subito, ac nullis urgentibus
calcarium stimulis, equo ad cursum proclivo
in praeceps labitur. Sonipes disrupto gutture interiit;
ipse fracto debilitatus crure diu languit. Sua igitur
poena ipse didicit et aliis exemplum praebuit nec
sanctos oportere contemni, nec viduarum lacrymas
debere esse despectui, quae, ut ait Salomon, ab
oculis ad maxillas, a maxillis ad terram decidunt,
et Dominus omnium susceptor est earum (Eccli.
XXXV, 19).
CAPUT XV. #Praedatores multi a paucis fusi. S. Benedicti vexillum.@#
29.
Caput-cervium ( #Sacerge@# ) possessio quaedam est
Sancti Benedicti, de qua in sequentibus plenius,
favente Deo, narraturi sumus (lib. II, cap. 5. V. Adrevald.,
cap. 38), qualiter scilicet ad dominium hujus
Floriacensis coenobii pervenerit, seu quomodo inde
habitatio monachorum ad Salense castrum mutata
sit. Cui possessioni gubernandae paulo ante
memoratus (num. 27) vir venerabilis Benedictus
monachus praepositus est. Qua tempestate ex castris,
quae creberrima per eam regionem habentur, ad
centum quadraginta armati, in Argentomagenses
agros, qui ei loco vicini sunt, sese diffuderant,
praedas ex eis acturi; idcirco ex villis etiam
praedictae possessionis armenta seu pecudes abegerant.
Cumque Argentomagensibus damna suarum
perlata fuissent rerum, e castrensibus confestim
adversus eos pugnaturi prosiliere portis; sed
in unum conglobati, cum se hostibus numero inferiores
viderent, congredi cum his pavitabant. Tunc
unus ex ipsis divinitus animatus sociis infit: « Nunc
interim, o fidissimi commilitones, terram Sancti Benedicti
adversarios depraedatum ingredi sinamus; et
quia dominus noster Giraldus ejus est advocatus,
eam vice ipsius defensaturi, hostes viriliter secureque
aggrediamur, misso prius legato, qui e monasterio
Salensi, quod est sancti Benedicti, vexillum ipsius
pretiosi confessoris, quod nobis praesidio sit, maturato
deferat. » Consentientibus cunctis ac ejus consilio
obtemperantibus, post susceptionem vexilli,
adversariis nil tale verentibus, quadraginta solummodo
juvenes totis viribus sanctum invocantes Benedictum,
ex improviso praedonibus superveniunt.
Adversariorum vero corda omnipotens Deus meritis
dilecti sui Benedicti ita perterruerat ut nullo modo
resistere auderent; et hoc modo a quadraginta tantum
juvenibus, centum quadraginta hostium, nullo
aut minimo fuso sanguine, fugati, seu capti sunt.
Victores vero omni potiti praeda, nobilioribus quoque
ex hostili agmine captis, ad Salense coenobium venerunt
rogantes memoratum Benedictum praepositum
ut quidquid inter manubias ex suorum agnosci posset
substantia pauperum gratis re iperet. Quod ille
libens accepit, et receptis suorum spoliis, tripudiantes
bellatores ad propria sivit abire. Sequuntur
alia duo miracula haud multum huic dissimilia, a
Domino per summum confessorem Benedictum
iisdem in locis gesta. E quibus unum quod tempore
ejusdem praepositi accidit, isti ipsi connectentes,
aliud illi per omnia simillimum suo in loco aptius
referemus.
CAPUT XVI. #Item alii. Argentomagenses eulogiis panis et vini muniti.@#
30.
Monarchiam regni Francorum adhuc Lothario
regente, gravi perdueltione primores Aquitanici regni
contigit turbari; siquidem Giraldus Lemovicinae
urbis vicecomes, et Boso marcham ipsius possidens
regionis, contractis adversum se decertabant odiis.
Quapropter Elias Bosonis filius, dominum suum
Willelmum comitem Pictaviensem muneribus precibusque
pellexit, quatenus castrum Giraldi, quod
Brucia (V. lib. II, cap. 6) dicitur, secum | null | 366da315-7296-42cd-ab93-785312765af8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
obsidione
cingeret. Qua de re non solum villas Giraldo parentes,
verum etiam possessiones Salensis coenobii contigit
graviter devastari. Nuntius ad Giraldum Lemovicina
tunc in urbe residentem venit, qui diceret
non solum ejus regionem, sed etiam agros Sancti
Benedicti, eo quod ejus essent delegati tutelae, ab
hostibus depopulari. Ille in talibus nequaquam procrastinandum
ratus, maxime confidens Benedictum
Patrem sibi auxilio ob suarum vastationem possessionum
adfuturum, dirigit eo Guidonem filium cum
lecta equitum manu, dans in mandatis ut hostes et
a rapinis inhiberet, et junctis sibi Argentomagensibus,
ab obsidione, si tuto posset, bello deterreret.
Argentomagenses non ignari per quem post Dominum
in superiori pugna victores exstitissent, ad jam
nominatum Sancti Benedicti monasterium oraturi
venerunt, poscentesque a fratribus eulogias panis
et vini sibi tribui, dixerunt se tantae fidei esse ut
absque dubitatione crederent per illam escam meritis
gloriosi Confessoris Benedicti se et in praelio fore
victores, et a mortis periculo immunes; nec sua eos
spes fefellit. Nam congressione habita, tanta adversarios
caede affecerunt ut post victoriam a monachis
respectu humanitatis etiam inimicos inhumare cupientibus
vix sepeliri quirent. Attamen aratris humum
hac illacque more arantium inverti praecipientes,
glebis, utcunque poterant, cadavera obruebant.
Nullus sane Argentomagensium, qui pane ac vino
Sancti Benedicti ob suae salutis auxilium pasti fuerant,
discrimen aliquod necis perpessi sunt; sed
omnes victores, integroque numero ad sua redierunt,
laudantes Dominum, ejusque confessorem summis
laudibus extollentes Benedictum, cujus meritis et se
periculo liberatos, et hostes palam profitebantur esse
fugatos.
CAPUT XVII. #Trabs loco mota.@#
31.
Richardo abbati Amalbertus successit,
qui benignus natura, benignior etiam exstitit humilitatis
sibi insita mansuetudine. Hic a Lothario, Ludovici
quondam a Tethbaldo comite capti filio, cum
electione fratrum regimen nostri susceperat coenobii.
Hujus in diebus, in possessione ipsius Floriacensis
coenobii, quae Hervini-curtis (V. Tortarii
cap. 6) dicitur, res hujusmodi divinitus acta
est. Gauzlinus monachus, ei curti tunc praepositus,
conductis operariis, ad ostium basilicae sub nomine
egregii confessoris Christi Benedicti, Deo in eadem
villa dicatae, gradus ligneos fieri disposuerat. Faber
lignarius ei rei studium impendens, dejectae in proxima
silva arbori dolabra superflua quaeque demere
parabat, cumque eam in partem alteram vertere
tentaret, et non posset: « Eia, inquit, sancte Benedicte,
quia ego nequeo, tu illam verte. » Haec dicit non
orantis voto, nec poscentis affectu, quin potius quasi
diffidens. Vicinas silvae adiit domos, auxiliares
accersiturus; cum quibus regressus, reperit lignum,
quod vix sex virorum movisset manus, divina virtute
eam in partem versum quam ipse volebat. Quid
putas beneficii egregius iste Pater noster illis largiri
praevalet qui eum tota mentis intentione cum cordis
invocaverint puritate, si tantum illi praestitit qui se
cum quadam, ut ita dicam, interpellaverat animi
vanitate? nec nobis, quibus, quamvis immeritis, a
Deo donatum est talem ac tantum inpraesentiarum
habere Patrem, omnino desperandum, si ejus opem
pura ac simplici imploraverimus prece, cum et extraneorum
non aspernetur gemitus humillimos, et
longe positos saepissime exaudiat famulos. Quid denique
cuidam monacho sui gregis, vocabulo Annoni (infra, lib. II, cap. 6),
qui nunc adhuc superest, longiuscule
hinc remoto, moestorum solamen animorum,
semper nominandus contulerit Benedictus, breviter
exponere libet.
CAPUT XVIII. #Navicula coelitus subministrata.@#
32.
Post excessum pastoris Amalberti, a quo in
tenera aetate habitum monasticae suscepi religionis,
atque utinam cum proposito mentis! Oilboldus
ad praelationem Floriacensium fratrum, ipsorum
electione et regia principis Lotharii ascendit donatione,
qui pia sollicitudine, tam spiritales quamque
temporales subditorum procurans utilitates, imminente
celebri Patris Benedicti transitus solemnitate,
congruum duxit ad abundantes uberiore
piscium copia regiones quempiam suorum dirigere.
Mittens igitur memoratum fratrem, et per manum
ejus sufficientem ei negotio pecuniae quantitatem,
monuit ut impigre injuncto insisteret operi. Qui
praecepto parens, fluminum legumina solerti cura
quaesivit, quaesita emit, emptaque ut ad Patrem a
quo missus fuerat, reveheret anxie instabat, sed
ejus accelerationem itineris inundantes profusione
imbrium retardavere Aquitanici amnes. Inter quos
Andria despicabilis quidam visu fluviolus, sed crebra
in multiplices discursus alvei sectione, ac paludum
aliquantis in locis interpositione, ad transmeandum
difficilis; ad cujus, ut | null | 7632ae38-b4fc-43d6-ac41-c3e0fa56c026 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vulgariter loquar,
matrem aquam praedictus perveniens frater, offendit
vadum inundasse aquis, ac ideo impermeabile equis;
naviculas vero duas, unam medio in flumine semimersam,
aliam ulteriori in ripa detineri revinctam.
Circumspiciens undique, nullius naucleri opem, aut
alicujus praetereuntis, valuit reperire juvamen. In
hac itaque animi anxietate constitutus, dum iter
suum impediri, et diem festum appropinquare intelligeret;
sese in se colligens, et audaciam ex desperatione
sumens, totum se ad orandum contulit. « Adsit
nunc, inquiens, Domine Deus, mihi indigno famulo
tuo auxiliatrix dextera tua, et si quid unquam
majestati tuae bene placitum Pater noster sacer Benedictus
patravit, seu quispiam servulorum ejus
tibi in praesentia sacri corporis ipsius famulantium,
ad praesens declara. Placeat tibi eamdem nunc, ordine
quo tibi placuerit, exercere potentiam, quam
quondam meritis ipsius dilecti tui exercuisti, dum
discipulo illius undas siccis pedibus calcare concessisti!
Non quidem ad haec poscenda de meis praesumens
accessi meritis, sed majora egregium confessorem
Benedictum apud te posse impetrare confidens,
ego quoque de patrocinio ipsius, pro mea
apud tuam clementiam fragilitate, majora meis
audendo viribus praesumpsi. » Hujusmodi oratione, ac
mansueta qua idem monachus pollet simplicitate,
praecedentibus insuper beatissimi Benedicti meritis,
flexus Dominus, citissimum illi suae gratiae contulit
suffragium. Navis etenim quam contrario in littore
sitam esse diximus, divinitus soluta, absque ullo
mortali remige, ad eam in qua coenobita ille cum
sociis residebat, fluminis partem transiit. Videre
erat ingens prodigium, navim aliquando invito ac
frustra obnitente gubernatore, in fluentis aquae devios
agentem cursus, tunc quasi coelitus ostensam
sibi lineam a ripa in ripam inoffense teneret, transmeavisse,
donec contigua famulis monachi facta,
lanceis attraheretur; qui hastis subremigando, universa
onera transponunt, equos natatui committentes.
Reversus ad Patrem vel ad fratres festi jam
diei celebre officium initiare parantes, praefatus
monachus eos magno exhilaravit gaudio, non tantum
advectione tripudiantes alimentorum, quantum
devote exsultantes virtute signorum quoque [ #f.,@# quocunque]
terrarum Dominum suum sanctissimum
radiare Benedictum.
CAPUT XIX. #Arnulfo episcopo vineas invadente, reliquiae delatae, aeger sanatus, aedicula constructa.@#
33.
Liberalis circa aegrotantes quoque ipsius sancti
viri Benedicti exstat gratia. Unde unum narro
miraculum, quod memoratus abbas Oiboldus suo
laetatus est accidisse tempore. Arnulfus Aurelianorum
episcopus, alias sane bonus, et ecclesiasticas
regulas scientia et opere optime servans,
nunquam ad purum praelatos hujus Floriacensis
loci dilexit, ideo quammaxime, quod illi ditioni
solummodo parentes regiae, subjectionem, qua
ipse ultra modum delectabatur, nequaquam ei ad
ipsius voluntatis dependerent nutum. Qua de re vineas
S. Benedicti in suburbano Aurelianensis urbis,
in loco qui Boaria ( #le clos de Bourie@# ) dicitur, sitas,
ut sui eas pervaderent satellites, assensum praebuit;
propter quarum recuperationem cum praedictus
abbas ad eum legatos misisset, nec impetravisset,
cum senioribus habito consilio, deliberavit
ut sumptis sanctorum pignoribus, imminente vindemia,
ad locum cum aliquibus e fratribus fructus
earum collecturus properaret, ut, quia eidem viro
viribus armatorum obniti difficile erat, cum ipse
multis saeculari potentia praeditis regibus quoque
persaepe restitisse comprobetur, saltem hac arte
obviam iretur; cui idem pontifex, cunctos pene
antistites Galliarum suo existentes tempore in his
quae Jesu Christi sunt, sapientia antecedens, refragari
intuitu divini respectus nequiret. Levatis igitur
duorum corporibus martyrum Mauri atque
Frongentii, sub nomine inclyti confessoris Dei
Benedicti, venitur ad locum, et inter iter agendum,
vicinis, et qui viae propinqua incolebant domicilia,
percontantibus cujus tam celebris foret pompa praetereuntium,
respondebatur, sancti Benedicti. Inter
quos quidam aeger, longo attritus vires febrium ardore,
sciscitabatur praetergradientes, cujus in obsequio
tanta cum crucibus viam tereret turba. Responsum
ei est sanctum Domini dilectum eo itinere
Benedictum ad suburbana Aurelianensium ob suarum
defensionem transire vinearum. Quo ille audito,
spem promerendae salutis induens, imbecillia
membra baculo sustentante, reliquias usque beatas
protraxit, prostratusque sub argenteo quo reconditae
erant scrinio, in somnum revolvitur. Transacta
vero una nocte, mane primo surgens, incolumitati
se sensit restitutum pristinae, ac gratias Deo
agens, laudum quibus poterat praeconiis sanctum
attollebat Benedictum, procuratorem eum suae dictitans
sospitatis. Nec multum a vero ejus deviabat
opinio. Ipsius enim ope ac precibus constat eum
propriae redditum virtuti | null | a0079a7a-cac1-4a0e-adf2-07e19eeab268 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, cujus meritis fisus seu
fama evocatus ad illa properaverat loca, licet nos
supra nominatos veritatis testes nequaquam ab hujus
secludamus operatione miraculi, imo per omnia
aequales et merito judicemus et actu. Porro fratres
cum memorato abbate, peractis absque ullius interpellatoris
impedimento pro quibus ierant, gemino
laetabundi gaudio, ad sua regrediuntur. Verum pauper
spiritu qui sanatus erat, tuguriolum eo loci quo
ipse cubans superpositos capiti sanctorum habuerat
artus, ligneo construxit tabulatu; sub quo simili
detenti languore quiescentes, si tamen plena eorum
hoc fides exegerit, citissimam opitulantibus tribus
memoratis sanctis capiunt medelam, uti accolae
eorumdem testantur locorum.
CAPUT PRIMUM. #Nortmanorum strages per Galliam sub Carolo Calvo. sub Ludovico, sub Carolo Simplice, Odone et Roberto. Cassinogili palatii situs,@# etc.
4.
Gallicanarum incolas regionum, assiduis exterarum
labefactatos incursibus nationum, et veteres
et modernae quibusque eas intellectu revolventibus
pandunt historiae. Quos Julii Caesaris decennalis attrivit
concertatio, Hunnorum subita dilaceravit irruptio,
Gothorum subvertit praesumptiva habitandi
invasio; ad ultimum Francorum vivida bello dextra
victos pariterque victores, aequa sorte, suo subjugavit
dominio. Horum praeferox potentia, cum in subigendis,
tum etiam in arcendis a suis finibus barbaris
gentibus, viguit concordiae viribus usque ad divae
memoriae Caroli Calvi tempora, filii Ludovici, cui
agnomen Pius fuit. Contra hunc fraternae insimulatio
invidiae finitimarum concitavit odia gentium, praecipue
Nortmannorum, qui piraticam exercendo maritima
regni ejus loca direptionibus gravissimis depopulati
sunt. Obstitit primo eorum saevis conatibus
Rotbertus Andegavensis comes, Saxonici generis
vir, cui per id locorum a rege summa rerum delegata
fuerat; adnitentibus sibi praeeminentissimis Neustriae
viris, Rainulfo atque Lamberto, uti eloquentissimus
auctor Adrevaldus priori refert libro. Sed illis varia
obeuntibus sorte, Dani excursionis suae liberam nacti
occasionem, quae et quanta civitatibus bina expeditione
intulerint damna vastationibus seu incendiis
monasteriorum ac reliquarum ecclesiarum,
studioso lectori procedentis operis textus patefaciet.
5.
Verum Augusto Carolo rebus humanis exempto,
filius ejus Ludovicus successit, qui Nihil fecisse praenomen
sortitus est, sive quod vix duobus annis
regno potitus nil strenue gessit, sive quod sanctimonialem
quamdam, sicuti a majoribus accepimus,
Calae monasterio puellarum abstractam, conjugio
copulans suo, peccatum, quod nihil esse noscitur,
perpetrarit. Hujus in diebus effera memoratorum
natio Danorum tertiam Neustrasiis inflictura cladem
advenit, intulissetque majorem superioribus, ni Hugo
per Gallias abbatis honore praeditus, eorum
compescuisset temerarios ausus. Denique quod parva
manu innumeras hostium phalanges adjutus manifesto
sanctissimi Patris Benedicti auxilio ita fuderit
ut vix nuntius superviveret, ex scriptis venerabilis
viri Adelerii agnosci facile est. Qua plaga humiliati
Dani Gallias per aliquot spatium temporis quietas
liquerunt.
6.
At, Hugone ultimos vitae suae claudente soles,
Ludovicoque principe post administratum biennio
regnum diem obeunte, Carolus ejus filius, qui Simplex
postea est dictus, in cunis aevum agens, patre
orbatus remansit. Cujus aetatem Franciae primores
incongruam, ut erat, exercendae dominationi arbitrati,
maxime cum jam recidivi Nortmannorum nuntiarentur
motus, consilium de summis ineunt rebus.
Supererant duo filii Rotberti: senior, Odo dicebatur;
Rotbertus alter, patrem nomine referens. Ex
his majorem natu Odonem Franci, licet reluctantem,
tutorem pueri regnique elegere gubernatorem. Qui
mente benignus et reipublicae hostes arcendo strenue
praefuit et parvulum optime fovit, atque adolescenti
et sua repetenti patienter regna refudit; a
quo parte regni redonatus, quoad vixit tempore,
hostibus terribilis eique semper exstitit fidelis. Ab
hac fraterni mansuetudine animi in tantum frater
ejus aberravit Rotbertus ut, eo defuncto, quia pars
regiminis, quam germanus suus Odo tenuit, non
redhibebatur, palam tyrannidem invaserit. Quam
causam aquilonales populi, sibi non obfuturam arbitrati,
cum scilicet totius regionis incolae, studiis
in diversa porrectis, concordi nequaquam adversus
eos rebellarent animositate, totis incumbendum rapinae
viribus decernunt.
7.
Et quia nobis ad praesens non bella regum tumultusve
gentium disserere animo propositum est,
quinimo miracula per beatissimum nostrae vilitatis
alumnum, Deo operante, patrata Benedictum, mens
promere gestit, ad ea explicanda veniendum est.
Non vero nos idcirco eum nostrae vilitatis auctorem
fatemur, quasi nos ipse viles fecerit, verum quia
nos abjectos despectosque, nulliusve momenti existentes,
ad hoc suo interventu ac sua ope provexerit
ut, et ejus laudes promere et quidquid in nos
salutis seu utilitatis quiverimus agnoscere, post Dominum
ei | null | 65fb2812-6e85-449d-a33f-aef8839a5132 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
debeamus imputare.
8.
Prophetici itaque nos memores existere oraculi,
quo dicitur ab aquilone omne venire malum (Jer. I, 14),
ac si specialiter in nos prolati, frequens
cogit memoratorum infestario paganorum qui e genuina
sua tellure, instar apum, super nostras saepissime,
ut praefati sumus, provincias examen effudere
praedonum. Qui hac ultima, de qua nunc nobis
sermo est, expeditione, Rainaldo quodam duce,
nostrarum reliquias spinarum, quantum in ipsis
fuit, eradere procurarunt. Hujus testes sunt rei, non
solum, ut jam dicti verba testantur auctoris Adrevaldi,
Sequanico Ligericoque littori, quibus Neustria
nobilitatur fluminibus, Dordoniae seu Garumnae,
quarum Aquitania insignitur fluentis, adhaerentium
urbium, verum etiam praeeminentium ruinae aedificiorum.
Inter quae eminentissimum illud Caroli Magni
principis palatium #Cassignol,@# gloria quondam et
decus cunarum filii ejus jam praefati Ludovici Pii,
quod ita Deo inimica gens subvertit ut et inhabitabile
redderet, et tamen quid aliquando fuerit, manifeste
appareat. Id eo loci situm est quo terrens #Codrot@#
Garumnam influit, turrim lateritiam in margine
memorati torrentis extructam habens, e qua
et adventus praevideri, et ingressus hostilium possit
arceri navium, simulque ut classis regia, absque
adversariorum impedimento fabricata in minori, ad
fluenta majoris deduceretur amnis. Habet vero ecclesiam
ampliori ecclesiae conjunctam, miro opere ex
lateribus fabricatam: in qua (si bene visa recordor)
permodicum habetur sarcophagum, in quo frater
Ludovici Pii geminus esse putatur sepultus.
Inde etiam Magnum Carolum Garumnam transiisse,
Hispaniae Christianis suppetias ferentem, ibique rediisse,
liber Vitae ejus refert. Sed de his satis dictum;
nunc propositum exsequamur.
4.
Gallicanarum incolas regionum, assiduis exterarum
labefactatos incursibus nationum, et veteres
et modernae quibusque eas intellectu revolventibus
pandunt historiae. Quos Julii Caesaris decennalis attrivit
concertatio, Hunnorum subita dilaceravit irruptio,
Gothorum subvertit praesumptiva habitandi
invasio; ad ultimum Francorum vivida bello dextra
victos pariterque victores, aequa sorte, suo subjugavit
dominio. Horum praeferox potentia, cum in subigendis,
tum etiam in arcendis a suis finibus barbaris
gentibus, viguit concordiae viribus usque ad divae
memoriae Caroli Calvi tempora, filii Ludovici, cui
agnomen Pius fuit. Contra hunc fraternae insimulatio
invidiae finitimarum concitavit odia gentium, praecipue
Nortmannorum, qui piraticam exercendo maritima
regni ejus loca direptionibus gravissimis depopulati
sunt. Obstitit primo eorum saevis conatibus
Rotbertus Andegavensis comes, Saxonici generis
vir, cui per id locorum a rege summa rerum delegata
fuerat; adnitentibus sibi praeeminentissimis Neustriae
viris, Rainulfo atque Lamberto, uti eloquentissimus
auctor Adrevaldus priori refert libro. Sed illis varia
obeuntibus sorte, Dani excursionis suae liberam nacti
occasionem, quae et quanta civitatibus bina expeditione
intulerint damna vastationibus seu incendiis
monasteriorum ac reliquarum ecclesiarum,
studioso lectori procedentis operis textus patefaciet.
5.
Verum Augusto Carolo rebus humanis exempto,
filius ejus Ludovicus successit, qui Nihil fecisse praenomen
sortitus est, sive quod vix duobus annis
regno potitus nil strenue gessit, sive quod sanctimonialem
quamdam, sicuti a majoribus accepimus,
Calae monasterio puellarum abstractam, conjugio
copulans suo, peccatum, quod nihil esse noscitur,
perpetrarit. Hujus in diebus effera memoratorum
natio Danorum tertiam Neustrasiis inflictura cladem
advenit, intulissetque majorem superioribus, ni Hugo
per Gallias abbatis honore praeditus, eorum
compescuisset temerarios ausus. Denique quod parva
manu innumeras hostium phalanges adjutus manifesto
sanctissimi Patris Benedicti auxilio ita fuderit
ut vix nuntius superviveret, ex scriptis venerabilis
viri Adelerii agnosci facile est. Qua plaga humiliati
Dani Gallias per aliquot spatium temporis quietas
liquerunt.
6.
At, Hugone ultimos vitae suae claudente soles,
Ludovicoque principe post administratum biennio
regnum diem obeunte, Carolus ejus filius, qui Simplex
postea est dictus, in cunis aevum agens, patre
orbatus remansit. Cujus aetatem Franciae primores
incongruam, ut erat, exercendae dominationi arbitrati,
maxime cum jam recidivi Nortmannorum nuntiarentur
motus, consilium de summis ineunt rebus.
Supererant duo filii Rotberti: senior, Odo dicebatur;
Rotbertus alter, patrem nomine referens. Ex
his majorem natu Odonem Franci, licet reluctantem,
tutorem pueri regnique elegere gubernatorem. Qui
mente benignus et reipublicae hostes arcendo strenue
praefuit et parvulum optime fovit, atque adolescenti
et sua repetenti patienter regna refudit; a
quo parte regni redonatus, quoad vixit tempore,
hostibus terribilis eique semper exstitit fidelis. Ab
hac fraterni mansuetudine animi in tantum | null | 040ff6e0-be0a-4895-8f4c-7c50a5557868 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
frater
ejus aberravit Rotbertus ut, eo defuncto, quia pars
regiminis, quam germanus suus Odo tenuit, non
redhibebatur, palam tyrannidem invaserit. Quam
causam aquilonales populi, sibi non obfuturam arbitrati,
cum scilicet totius regionis incolae, studiis
in diversa porrectis, concordi nequaquam adversus
eos rebellarent animositate, totis incumbendum rapinae
viribus decernunt.
7.
Et quia nobis ad praesens non bella regum tumultusve
gentium disserere animo propositum est,
quinimo miracula per beatissimum nostrae vilitatis
alumnum, Deo operante, patrata Benedictum, mens
promere gestit, ad ea explicanda veniendum est.
Non vero nos idcirco eum nostrae vilitatis auctorem
fatemur, quasi nos ipse viles fecerit, verum quia
nos abjectos despectosque, nulliusve momenti existentes,
ad hoc suo interventu ac sua ope provexerit
ut, et ejus laudes promere et quidquid in nos
salutis seu utilitatis quiverimus agnoscere, post Dominum
ei debeamus imputare.
8.
Prophetici itaque nos memores existere oraculi,
quo dicitur ab aquilone omne venire malum (Jer. I, 14),
ac si specialiter in nos prolati, frequens
cogit memoratorum infestario paganorum qui e genuina
sua tellure, instar apum, super nostras saepissime,
ut praefati sumus, provincias examen effudere
praedonum. Qui hac ultima, de qua nunc nobis
sermo est, expeditione, Rainaldo quodam duce,
nostrarum reliquias spinarum, quantum in ipsis
fuit, eradere procurarunt. Hujus testes sunt rei, non
solum, ut jam dicti verba testantur auctoris Adrevaldi,
Sequanico Ligericoque littori, quibus Neustria
nobilitatur fluminibus, Dordoniae seu Garumnae,
quarum Aquitania insignitur fluentis, adhaerentium
urbium, verum etiam praeeminentium ruinae aedificiorum.
Inter quae eminentissimum illud Caroli Magni
principis palatium #Cassignol,@# gloria quondam et
decus cunarum filii ejus jam praefati Ludovici Pii,
quod ita Deo inimica gens subvertit ut et inhabitabile
redderet, et tamen quid aliquando fuerit, manifeste
appareat. Id eo loci situm est quo terrens #Codrot@#
Garumnam influit, turrim lateritiam in margine
memorati torrentis extructam habens, e qua
et adventus praevideri, et ingressus hostilium possit
arceri navium, simulque ut classis regia, absque
adversariorum impedimento fabricata in minori, ad
fluenta majoris deduceretur amnis. Habet vero ecclesiam
ampliori ecclesiae conjunctam, miro opere ex
lateribus fabricatam: in qua (si bene visa recordor)
permodicum habetur sarcophagum, in quo frater
Ludovici Pii geminus esse putatur sepultus.
Inde etiam Magnum Carolum Garumnam transiisse,
Hispaniae Christianis suppetias ferentem, ibique rediisse,
liber Vitae ejus refert. Sed de his satis dictum;
nunc propositum exsequamur.
CAPUT II. #Rainaldus rex Nortmannorum moratur Floriaci; a sancto Benedicto caesus. Cadaver in Sequanam missum. Effigies ejus Floriaci.@#
9.
Igitur innumerae Northmannorum phalanges,
super quas Rainaldus regnum obtinuerat, quampluribus
longis usae navibus, usque ad superiora Ligeris
percursantes cuncta devastant. Tandem ad coenobium
ter beati Deoque dilecti Benedicti, quod
Floriacum dicitur, Rainaldus cum suis attingens,
vacuum habitatoribus cunctisque necessariis offendit
rebus, domibus duntaxat exceptis, siquidem monachi
cum corpore semper nominandi Patris nostri
Benedicti ad tutiora se contulerant loca, Lamberto
tunc abbate piae sollicitudinis erga eos curam gerente.
Perveniens ergo inibi rex memoratus, et ex
captivis resciscens quorum hominum foret talis habitatio,
dormitorium fratrum suae metationis delegit
sedem; in quo varia, utpote paganus, dum patraret
flagitia, una noctium quiescenti ei sanctus
astitit Benedictus duobus comitatus monachis, unus,
ut ipsi Rainaldo videbatur, mediae aetatis robore
praeditus, alteri, puerilis inerat habitudo. Beatissimus
autem Pater, niveam capite canitiem praeferens,
baculum vero manu, ita jacentem allocutus est adversarium:
« Quid, inquiens, te, Rainalde, offendi,
quod me meosque a propriis perturbas sedibus? sed
mihi deinceps curae erit, et te ab incoeptis inhibere,
et famulis Christi, ossibus quoque una meis, optatam
quietem reformare. » His dictis, ligno, quod
manu gerebat, incurvo caput jam expergefacti regis
contingens, praenuntiavit terminum ejus vitae in
proximo adfuturum; sicque recessit. Turbatus hac
visione Rainaldus, satellites magna ad auxiliandum
sibi voce inclamat. Quibus accurrentibus et quid
pateretur percunctantibus: « Quidam, inquit, monachus,
non alter, ut aestimo, quam ille hujus tutor
loci senex Benedictus, baculo verticem tangens
meum, mortem minitando, dolorem mihi ingessit ingentem. »
Jubet confestim cunctos pervasa domicilia
deserere, nativumque | null | b979fde5-3fa3-4122-bf29-5df4ba47a120 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
solum repetere, cum quibus
ipse profectus, ut patriam attigit, crebro debilitatus
cruciatu vita discessit; tantaque subito moriente eo
ventorum procella inhorruit ut non solum culmina
tectorum, verum etiam eminentium subrueret moles
arborum. Captivorum vincula soluta, equi seu
reliqua jumenta infra duodecim et eo amplius milliaria,
a Rothomagensi urbe ad pastum deducta, disruptis
compedibus, in diversa fugerunt. Corporis
ejus tumulo pyramidem superaedificatam validissimo
accepimus terrae motu subversam, ac ejus cadaver
tellurem a suo rejecisse sinu; quod culeo cum lapidum
mole insutum, in Sequanam est demersum,
quandoquidem humo non poterat contineri tectum.
Hoc interitu memoria nefandi abolita fuisset hominis,
in vetustas Floriacensium incolarum, curiosa
futurorum, marmoream ejus capitis fingere curavisset
effigiem. Quae nunc in ultima parte parietis
ecclesiae Sanctae Dei genitricis Mariae ac famuli ejus
Benedicti, septentrionem versus, inserta perspicitur,
quatenus et praesentes et secuturi omnes agnoscerent,
interventu eorumdem sanctorum, omnipotens
Deus qualem quantamque exercuerit in suis adversariis
vindictae severitatem. Adeo denique haec ultio
Nortmannicam in posterum perterrefecit temeritatem
ut prae caeteris Galliae sanctis beatissimum revereantur
Patrem nostrum Benedictum.
9.
Igitur innumerae Northmannorum phalanges,
super quas Rainaldus regnum obtinuerat, quampluribus
longis usae navibus, usque ad superiora Ligeris
percursantes cuncta devastant. Tandem ad coenobium
ter beati Deoque dilecti Benedicti, quod
Floriacum dicitur, Rainaldus cum suis attingens,
vacuum habitatoribus cunctisque necessariis offendit
rebus, domibus duntaxat exceptis, siquidem monachi
cum corpore semper nominandi Patris nostri
Benedicti ad tutiora se contulerant loca, Lamberto
tunc abbate piae sollicitudinis erga eos curam gerente.
Perveniens ergo inibi rex memoratus, et ex
captivis resciscens quorum hominum foret talis habitatio,
dormitorium fratrum suae metationis delegit
sedem; in quo varia, utpote paganus, dum patraret
flagitia, una noctium quiescenti ei sanctus
astitit Benedictus duobus comitatus monachis, unus,
ut ipsi Rainaldo videbatur, mediae aetatis robore
praeditus, alteri, puerilis inerat habitudo. Beatissimus
autem Pater, niveam capite canitiem praeferens,
baculum vero manu, ita jacentem allocutus est adversarium:
« Quid, inquiens, te, Rainalde, offendi,
quod me meosque a propriis perturbas sedibus? sed
mihi deinceps curae erit, et te ab incoeptis inhibere,
et famulis Christi, ossibus quoque una meis, optatam
quietem reformare. » His dictis, ligno, quod
manu gerebat, incurvo caput jam expergefacti regis
contingens, praenuntiavit terminum ejus vitae in
proximo adfuturum; sicque recessit. Turbatus hac
visione Rainaldus, satellites magna ad auxiliandum
sibi voce inclamat. Quibus accurrentibus et quid
pateretur percunctantibus: « Quidam, inquit, monachus,
non alter, ut aestimo, quam ille hujus tutor
loci senex Benedictus, baculo verticem tangens
meum, mortem minitando, dolorem mihi ingessit ingentem. »
Jubet confestim cunctos pervasa domicilia
deserere, nativumque solum repetere, cum quibus
ipse profectus, ut patriam attigit, crebro debilitatus
cruciatu vita discessit; tantaque subito moriente eo
ventorum procella inhorruit ut non solum culmina
tectorum, verum etiam eminentium subrueret moles
arborum. Captivorum vincula soluta, equi seu
reliqua jumenta infra duodecim et eo amplius milliaria,
a Rothomagensi urbe ad pastum deducta, disruptis
compedibus, in diversa fugerunt. Corporis
ejus tumulo pyramidem superaedificatam validissimo
accepimus terrae motu subversam, ac ejus cadaver
tellurem a suo rejecisse sinu; quod culeo cum lapidum
mole insutum, in Sequanam est demersum,
quandoquidem humo non poterat contineri tectum.
Hoc interitu memoria nefandi abolita fuisset hominis,
in vetustas Floriacensium incolarum, curiosa
futurorum, marmoream ejus capitis fingere curavisset
effigiem. Quae nunc in ultima parte parietis
ecclesiae Sanctae Dei genitricis Mariae ac famuli ejus
Benedicti, septentrionem versus, inserta perspicitur,
quatenus et praesentes et secuturi omnes agnoscerent,
interventu eorumdem sanctorum, omnipotens
Deus qualem quantamque exercuerit in suis adversariis
vindictae severitatem. Adeo denique haec ultio
Nortmannicam in posterum perterrefecit temeritatem
ut prae caeteris Galliae sanctis beatissimum revereantur
Patrem nostrum Benedictum.
CAPUT III. #Robertus occisus. Lerbertus Caroli proditor. Rodulfus rex. Exemplum de ejus aequitate.@#
10.
Interea Rotbertus affectatae tyrannidis potentiam
palam exercere cupiens, a quibusdam episcopis
diademate se regio coronari ac sceptro regni insigniri,
partim blanditiis, partim minis, extorsit; sed
nequaquam hujus praesumptionis laetos habuit exitus.
Denique Suessionicis in campis bello a ducibus Caroli
exceptus, vitaque spoliatus, licet exercitus ejus
victoriam obtinuerit, ipse tamen nefariae temeritatis
pretium luit | null | a492ef22-003c-43fb-ad18-1ce1aa7ee363 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Nec tamen socii defectionis interitu
ejus territi, perfidiae deseruere contumaciam; quin
potius Herbertus comes Virmendensis, infando scelere
dominum suum regemque totius Franciae Carolum
dolo captum, vinculis quoque irretitum, Peronnae
direxit tenebroso carcere rectudendum. Et quia
regni status sine principe agebatur in incertum,
maxime cum Hugone Rotberti filio, qui post probis
actionibus Magni nomen promeruit, puerilis obsisteret
aetas, quo minus regias assumeret infulas; et
Herberti cunctos haberet odium, praecipue eos quos
humanitatis respectu ad misericordiam aerumna
commovebat principis; tandem Rodulfus quidam.
Burgundia oriundus, regendae praeficitur Francorum
patriae. Qui quam severus in coercendis sanctae Dei
Ecclesiae exstiterit praedonibus, hoc uno liquebit
exemplo.
11.
Praedium olim Sancto Benedicto ab Hugone
viro illustri, qui fuit tempore Dagoberti Junioris,
dono erat datum ad stipendia Floriacensium fratrum,
in Burgundiae partibus situm, vocabulo Diacum.
illud quidam perversae mentis miles ad suos usus
rapuit, nec petenti abbati vel fratribus in jus venire
voluit. Querimonia ad se perlata, jubet rex pervasorem
ab hac cessare temeritatis-pertinacia. Qui
vocem quidem jubentis audivit, sed assensum parenti
accommodare distulit. Renuntiatur principi, illum
non solum pervasa retentare, verum etiam convivium
ex substantiis monachorum seu incolarum
in proxima silva sibi parare. Forte rex Antissiodorensis
urbis domicilia incolebat, cum nuntius hujuscemodi
rei aures ejus attigit. Qui inexspectato
milite equum ascendens, quantocius ad locum properavit,
relicto in civitate mandato, ut armatorum
cohortes se digredientem subsequerentur. At regii
satellites, fama proficiscentis regis permoti, certatim
prosequuntur iter maturantem. Verebatur enim
ne quispiam de exercitu, agnita re, aemulum redderet
cautiorem. Ubi ad silvam ventum est, circumcingi
eam princeps imperat armatis, interminatus
eum capite plectendum a cujus partis custodia rerum
pervasor ecclesiasticarum fuga delaberetur.
Ipse, cum lectis juvenum silvae abddita perlustrans,
reperit eum quem quaerebat sumptis armis resistere
velle. Quem rex ipse Rodulfus lancea transfixum
humi dejecit mortuum, apparitoresque ejus qui imminentem
evaserant necem per diversa fugere
coegit. Haec ut a patribus accepimus, plana fide retulimus,
certumque habemus venerandae memoriae
ingeniique singularis Patrem nostrum Benedictum
deinceps ei suum contra adversarios contribuisse
auxilium, praecipue Nortmannorum debellanti exercitum.
10.
Interea Rotbertus affectatae tyrannidis potentiam
palam exercere cupiens, a quibusdam episcopis
diademate se regio coronari ac sceptro regni insigniri,
partim blanditiis, partim minis, extorsit; sed
nequaquam hujus praesumptionis laetos habuit exitus.
Denique Suessionicis in campis bello a ducibus Caroli
exceptus, vitaque spoliatus, licet exercitus ejus
victoriam obtinuerit, ipse tamen nefariae temeritatis
pretium luit. Nec tamen socii defectionis interitu
ejus territi, perfidiae deseruere contumaciam; quin
potius Herbertus comes Virmendensis, infando scelere
dominum suum regemque totius Franciae Carolum
dolo captum, vinculis quoque irretitum, Peronnae
direxit tenebroso carcere rectudendum. Et quia
regni status sine principe agebatur in incertum,
maxime cum Hugone Rotberti filio, qui post probis
actionibus Magni nomen promeruit, puerilis obsisteret
aetas, quo minus regias assumeret infulas; et
Herberti cunctos haberet odium, praecipue eos quos
humanitatis respectu ad misericordiam aerumna
commovebat principis; tandem Rodulfus quidam.
Burgundia oriundus, regendae praeficitur Francorum
patriae. Qui quam severus in coercendis sanctae Dei
Ecclesiae exstiterit praedonibus, hoc uno liquebit
exemplo.
11.
Praedium olim Sancto Benedicto ab Hugone
viro illustri, qui fuit tempore Dagoberti Junioris,
dono erat datum ad stipendia Floriacensium fratrum,
in Burgundiae partibus situm, vocabulo Diacum.
illud quidam perversae mentis miles ad suos usus
rapuit, nec petenti abbati vel fratribus in jus venire
voluit. Querimonia ad se perlata, jubet rex pervasorem
ab hac cessare temeritatis-pertinacia. Qui
vocem quidem jubentis audivit, sed assensum parenti
accommodare distulit. Renuntiatur principi, illum
non solum pervasa retentare, verum etiam convivium
ex substantiis monachorum seu incolarum
in proxima silva sibi parare. Forte rex Antissiodorensis
urbis domicilia incolebat, cum nuntius hujuscemodi
rei aures ejus attigit. Qui inexspectato
milite equum ascendens, quantocius ad locum properavit,
relicto in civitate mandato, ut armatorum
cohortes se digredientem subsequerentur. At regii
satellites, fama proficiscentis regis permoti, certatim
prosequuntur iter maturantem. Verebatur enim
ne quispiam de exercitu, agnita re, aemulum redderet
cautiorem. Ubi ad silvam ventum est, circumcingi
eam princeps imperat armatis, interminatus
eum capite plectendum a cujus partis custodia rerum
pervasor ecclesiasticarum fuga delaberetur.
Ipse, cum lectis juvenum | null | 37a305f0-fef0-4cb8-a4d3-1dcd42284884 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
silvae abddita perlustrans,
reperit eum quem quaerebat sumptis armis resistere
velle. Quem rex ipse Rodulfus lancea transfixum
humi dejecit mortuum, apparitoresque ejus qui imminentem
evaserant necem per diversa fugere
coegit. Haec ut a patribus accepimus, plana fide retulimus,
certumque habemus venerandae memoriae
ingeniique singularis Patrem nostrum Benedictum
deinceps ei suum contra adversarios contribuisse
auxilium, praecipue Nortmannorum debellanti exercitum.
CAPUT IV. #Floriacensium abbatum successio. Drogonis novitii probatio, secessus in eremum, tentatio; visitatio S. Benedicti.@#
12.
Abbate Lamberto carnis sarcina exonerato,
aliquanto interjecto tempore egregiae sanctitatis
Odo, ex monasterio Sancti Giraldi, quod Aureliacum
dicitur, adveniens, huic sacro praelatus est coenobio,
cujus in diebus ea quae ad sepulcrum
sancti confessoris sui Benedicti Dominus operari
dignatus est, seu in aliis sub ejus nomine locis,
nobis usque nunc incognita manent, partim antiquitate,
partim scriptorum negligentia oblivioni tradita.
Ipse tamen eo sermone, quem in ejusdem Patris
laude ac honore facundissima dictavit eloquentia,
memorat eumdem coenobitarum legislatorem
suis temporibus multis miraculorum radiasse signis.
13.
At eo migrante, et Archembaldo hujus
sacri ovilis sollicitudinem excipiente, Drogo quidam,
saeculo non solum corpore, verum etiam tota
implicitus mente, ad conversionem venit. Cujus spiritum
mundanae vanitati jampridem deditum idem
abbas experiri pro certo volens utrum adhuc ex
Deo esset, tramitem regularis excessit probationis.
Nam petiturus Romam, animal sarcinas itineri necessarias
ferens manu trahere absque ullius evectionis
adjumentis pedibus viam terenti imperavit, ut
qui pravitate morum reliquos saecularibus nugis
abrenuntiantes excessisse credebatur, excederet
etiam prae ostensa abjectioris forma humilitatis.
Qua ille injuria, quasi quadam cote, ad virtutum
acumen usus, postquam ut susciperetur obtinuit,
praecedere caeteros in sanctitate vitae nitebatur.
14.
Verum memorato abbate monasterialis regiminis
metas attingente, venerabilique viro Wlfaldo
ei succedente, qui post Carnotensis exstitit
praesul urbis, jam dictus vir Drogo ab eo petiit
aegerrimeque impetravit ut sibi, in coenobitali diuturna
probato conversatione, eremi singularem liceret
aggredi pugnam. Quam eo loco qui Balma
dicitur viriliter adversus antiqui hostis insidias
suscipiens, quanta et qualia tentationum certamina
pertulerit, non est hujus operis evolvere. Sane
dum in contritione carnis ac spiritus totam expenderet
vitam, et vigiliis jejunia, jejuniis vigilias alternando
subnecteret, graviores inimici generis humani
perpeti coepit insidias.
15.
Quadam namque nocte quae unam festivitatum
excellentissimi legislatoris monachorum antecedebat
Benedicti, maturius pervigil surgens eremita,
explorabat sub dio progressus stellarum in
ortu competentis horae adventum, in qua Deo ac
protectori suo laudum praeconia sancto persolveret
Benedicto. Sed invidus omnium bonorum diabolus,
calliditatis consuetae astu mentem ejus ab incoepto
deterrere bono gestiens proposito, aereae quercus instar
figuratus, quae flammivomis ardere aestimaretur
ignibus, tecto appropinquabat pauperis tugurii. Tum
miles Christi ad nota recurrens praesidia, signo
crucis armat frontem, totumque se adversus phantasticum
objicit incendium, memor utique, ut
conjici datur, operum domini ac magistri sui Benedicti,
qui, divinae gratiae praeventus munere, adurentes
flammas, vocatis ad suos oculos discipulis,
imaginarias fuisse declaravit (GREG. lib. II Dial.
cap. 10). Hac illius constantia fraus inimica devicta
disparuit. Adfuit e vestigio supernae visitationis benigna
consolatio, et claritatis immensae circumfusus
lumine, conspexit simul cum splendore advenisse
quemdam egregia comptum forma albaque palliatum
stola, qui in haec verba venusta resolvit ora:
« Ave, inquit, primus hujusce vastae solitudinis
accola, Christo diatim contriti cordis placabilia offerens
libamina. Fuerit quidem intolerabilis visa perfidi
tentatoris pervicacia, sed post ventos et nubila,
tranquilla, crede mihi, tibi succedent serena.
Propositi itaque tui ne cesses continuare perseverantiam,
alumnique tui Benedicti laudibus prosequi
celebritatem. Tuum post haec erit deliberare quid
velis poscere; illius studium postulata concedere.
Aderit deinceps ut non sit necesse quidquam petere;
quin potius ante tui invocationem, tibi praesto
procurabit fore. » Hujus jucundissimae affabilitatis
auctorem non alium solitarius ille procul
dubio suspicatus esse quam beatissimum Patrem
Benedictum, ei pro posse ac scire gratiarum studuit
munia recompensare. Ecce qualis ac quantus hujus
nostri protectoris circa devote ad ejus sacrosanctum
excubantes tumulum existat favor, hinc colligi
valet, si ita praesens his quoque apparet ipsius consolatio
qui procul remoto commanentes in solo,
ejus humiliter se dedunt obsequio.
12.
Abbate Lamberto carnis sarcina exonerato,
aliquanto interjecto tempore egregiae sanctitatis
Odo, ex | null | 8f0b2d37-4981-4f90-8ce2-bd7d2408034f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
monasterio Sancti Giraldi, quod Aureliacum
dicitur, adveniens, huic sacro praelatus est coenobio,
cujus in diebus ea quae ad sepulcrum
sancti confessoris sui Benedicti Dominus operari
dignatus est, seu in aliis sub ejus nomine locis,
nobis usque nunc incognita manent, partim antiquitate,
partim scriptorum negligentia oblivioni tradita.
Ipse tamen eo sermone, quem in ejusdem Patris
laude ac honore facundissima dictavit eloquentia,
memorat eumdem coenobitarum legislatorem
suis temporibus multis miraculorum radiasse signis.
13.
At eo migrante, et Archembaldo hujus
sacri ovilis sollicitudinem excipiente, Drogo quidam,
saeculo non solum corpore, verum etiam tota
implicitus mente, ad conversionem venit. Cujus spiritum
mundanae vanitati jampridem deditum idem
abbas experiri pro certo volens utrum adhuc ex
Deo esset, tramitem regularis excessit probationis.
Nam petiturus Romam, animal sarcinas itineri necessarias
ferens manu trahere absque ullius evectionis
adjumentis pedibus viam terenti imperavit, ut
qui pravitate morum reliquos saecularibus nugis
abrenuntiantes excessisse credebatur, excederet
etiam prae ostensa abjectioris forma humilitatis.
Qua ille injuria, quasi quadam cote, ad virtutum
acumen usus, postquam ut susciperetur obtinuit,
praecedere caeteros in sanctitate vitae nitebatur.
14.
Verum memorato abbate monasterialis regiminis
metas attingente, venerabilique viro Wlfaldo
ei succedente, qui post Carnotensis exstitit
praesul urbis, jam dictus vir Drogo ab eo petiit
aegerrimeque impetravit ut sibi, in coenobitali diuturna
probato conversatione, eremi singularem liceret
aggredi pugnam. Quam eo loco qui Balma
dicitur viriliter adversus antiqui hostis insidias
suscipiens, quanta et qualia tentationum certamina
pertulerit, non est hujus operis evolvere. Sane
dum in contritione carnis ac spiritus totam expenderet
vitam, et vigiliis jejunia, jejuniis vigilias alternando
subnecteret, graviores inimici generis humani
perpeti coepit insidias.
15.
Quadam namque nocte quae unam festivitatum
excellentissimi legislatoris monachorum antecedebat
Benedicti, maturius pervigil surgens eremita,
explorabat sub dio progressus stellarum in
ortu competentis horae adventum, in qua Deo ac
protectori suo laudum praeconia sancto persolveret
Benedicto. Sed invidus omnium bonorum diabolus,
calliditatis consuetae astu mentem ejus ab incoepto
deterrere bono gestiens proposito, aereae quercus instar
figuratus, quae flammivomis ardere aestimaretur
ignibus, tecto appropinquabat pauperis tugurii. Tum
miles Christi ad nota recurrens praesidia, signo
crucis armat frontem, totumque se adversus phantasticum
objicit incendium, memor utique, ut
conjici datur, operum domini ac magistri sui Benedicti,
qui, divinae gratiae praeventus munere, adurentes
flammas, vocatis ad suos oculos discipulis,
imaginarias fuisse declaravit (GREG. lib. II Dial.
cap. 10). Hac illius constantia fraus inimica devicta
disparuit. Adfuit e vestigio supernae visitationis benigna
consolatio, et claritatis immensae circumfusus
lumine, conspexit simul cum splendore advenisse
quemdam egregia comptum forma albaque palliatum
stola, qui in haec verba venusta resolvit ora:
« Ave, inquit, primus hujusce vastae solitudinis
accola, Christo diatim contriti cordis placabilia offerens
libamina. Fuerit quidem intolerabilis visa perfidi
tentatoris pervicacia, sed post ventos et nubila,
tranquilla, crede mihi, tibi succedent serena.
Propositi itaque tui ne cesses continuare perseverantiam,
alumnique tui Benedicti laudibus prosequi
celebritatem. Tuum post haec erit deliberare quid
velis poscere; illius studium postulata concedere.
Aderit deinceps ut non sit necesse quidquam petere;
quin potius ante tui invocationem, tibi praesto
procurabit fore. » Hujus jucundissimae affabilitatis
auctorem non alium solitarius ille procul
dubio suspicatus esse quam beatissimum Patrem
Benedictum, ei pro posse ac scire gratiarum studuit
munia recompensare. Ecce qualis ac quantus hujus
nostri protectoris circa devote ad ejus sacrosanctum
excubantes tumulum existat favor, hinc colligi
valet, si ita praesens his quoque apparet ipsius consolatio
qui procul remoto commanentes in solo,
ejus humiliter se dedunt obsequio.
CAPUT V. #Ludovicus rex Caroli successor; filii ejus duo. Arnustus S. Benedicto dat poenas.@#
16.
Caeterum Rodulfo rege defuncto, qui, dum
armis protervos Danorum compescit incursus, Gallias
usque adhuc ab eorum impetu magna ex parte
facit manere quietas, conversae res: nam Carolus
ergastulo clausus, animam, non corpus, custodia
exemit, relinquens Ludovicum ex Ileadtgiva
Anglorum regis filia susceptum. Qui calamitatis
paternae procella semet involvi metuens ad Anglo-Saxones,
maternae affinitatis invitatus gratia, se contulit,
in transmarinis arbitratus se tutiorem manere
regionibus quam inter suos dominus si foret in cubiculo,
rex in convivio. Post excessum sane Rodulfi
regis ab Hugone | null | 5d8b9efc-f7ff-4521-a0a3-9f76fbfa7f6b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Magno revocatus, specietenus
regno redditus est patrio. Cujus administratio,
jus dominationis exercere cupienti, tam sui a Tethbaldo
Carnotensium comite captione quam post
regni recuperatione, varia, instabilis fortunae proventu,
laboriosaque illi fuit. Is obiit mortem duobus
liberis superstitibus, Lothario atque Carolo,
quos ei Gerberga soror Othonis, Romanorum postea
imperatoris, genuerat. Carolus aevo junior, privatis
in aedibus senuit; in haereditatem omnem
Lotharius successit, qui potestate regia functus est
per triginta et eo amplius annos perpetua.
17.
Ejus in diebus, tam apud sacratissima Patris
nostri Benedicti ossa quamque et in aliis locis, ubi
ejus veneranda habetur memoria, multa, praestante
Deo, per eumdem egregium confessorem patrata
sunt miracula, quae posterorum notitiae Christo nos
juvante tradere adoriemur. Nam Arnustus quidam
fuit, vir saecularis militiae clarus stipendiis, qui ab
Archembaldo hujus loci abbate beneficiario jure aliqua
ex possessionibus monasterii sibi tradita possidebat.
Hic oblitus benefactorum, fidei quoque quam
sacramento sancto spoponderat Benedicto, ac illi
pro posse famulantibus monachis, Pauliacensis (Pouilly in Nivernis. V. Adrevald., cap. 37)
parochiae
praedium assidua exinanibat metatione [ #id
est@# hospitatione]. Cui cum a fratribus mandatum
esset ut ab hac praesumptione quiesceret, illeque
obtemperare despiceret, coacti fratres, omnipotentis
Domini clementiam patronique sui Benedicti
auxilium implorare coeperunt. Illis denique obnixe
Dominum rogantibus, adversario vero in sua perdurante
malitia, contigit ut una dierum memoratus
vir prandium sibi in jamdicto praedio parari jubens,
inter lautioris mensae epulas, poma piri ad vescendum
inquiri juberet. E quibus unum manu tenens,
post multas blasphemias adversus monachos Floriacenses
prolatas, juramentum protulit mendax, ita
inquiens: « Hoc testor, ait, pirum, hoc anno me eis
multa incommoda irrogaturum. » His dictis, partem
pomi jam incisi suo injecit ori, quae continuo ita
blasphemum oppilavit guttur ut interclusa voce
nulla valeret promere verba. Quem veluti exanimem
sui, inter brachia lecto inferentes, hortabantur
ut poenitens eorum quae injuste intulerat beatissimo
obsequentibus Benedicto, veniam flagitaret.
Sed ille proloqui non valens, reclinato ad parietem
capite, spiritum exhalavit. Nec passus est Dominus
Christus incassum cadere suorum preces servulorum,
a gloriosa sua genitrice Maria dilectoque sibi
allegatas Benedicto.
16.
Caeterum Rodulfo rege defuncto, qui, dum
armis protervos Danorum compescit incursus, Gallias
usque adhuc ab eorum impetu magna ex parte
facit manere quietas, conversae res: nam Carolus
ergastulo clausus, animam, non corpus, custodia
exemit, relinquens Ludovicum ex Ileadtgiva
Anglorum regis filia susceptum. Qui calamitatis
paternae procella semet involvi metuens ad Anglo-Saxones,
maternae affinitatis invitatus gratia, se contulit,
in transmarinis arbitratus se tutiorem manere
regionibus quam inter suos dominus si foret in cubiculo,
rex in convivio. Post excessum sane Rodulfi
regis ab Hugone Magno revocatus, specietenus
regno redditus est patrio. Cujus administratio,
jus dominationis exercere cupienti, tam sui a Tethbaldo
Carnotensium comite captione quam post
regni recuperatione, varia, instabilis fortunae proventu,
laboriosaque illi fuit. Is obiit mortem duobus
liberis superstitibus, Lothario atque Carolo,
quos ei Gerberga soror Othonis, Romanorum postea
imperatoris, genuerat. Carolus aevo junior, privatis
in aedibus senuit; in haereditatem omnem
Lotharius successit, qui potestate regia functus est
per triginta et eo amplius annos perpetua.
17.
Ejus in diebus, tam apud sacratissima Patris
nostri Benedicti ossa quamque et in aliis locis, ubi
ejus veneranda habetur memoria, multa, praestante
Deo, per eumdem egregium confessorem patrata
sunt miracula, quae posterorum notitiae Christo nos
juvante tradere adoriemur. Nam Arnustus quidam
fuit, vir saecularis militiae clarus stipendiis, qui ab
Archembaldo hujus loci abbate beneficiario jure aliqua
ex possessionibus monasterii sibi tradita possidebat.
Hic oblitus benefactorum, fidei quoque quam
sacramento sancto spoponderat Benedicto, ac illi
pro posse famulantibus monachis, Pauliacensis (Pouilly in Nivernis. V. Adrevald., cap. 37)
parochiae
praedium assidua exinanibat metatione [ #id
est@# hospitatione]. Cui cum a fratribus mandatum
esset ut ab hac praesumptione quiesceret, illeque
obtemperare despiceret, coacti fratres, omnipotentis
Domini clementiam patronique sui Benedicti
auxilium implorare coeperunt. Illis denique obnixe
Dominum rogantibus, adversario vero in sua perdurante
malitia, contigit ut una dierum memoratus
vir prandium sibi in jamdicto praedio parari jubens,
inter lautioris mensae | null | 7031123b-f287-42d2-bb84-22451e2ef6e4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
epulas, poma piri ad vescendum
inquiri juberet. E quibus unum manu tenens,
post multas blasphemias adversus monachos Floriacenses
prolatas, juramentum protulit mendax, ita
inquiens: « Hoc testor, ait, pirum, hoc anno me eis
multa incommoda irrogaturum. » His dictis, partem
pomi jam incisi suo injecit ori, quae continuo ita
blasphemum oppilavit guttur ut interclusa voce
nulla valeret promere verba. Quem veluti exanimem
sui, inter brachia lecto inferentes, hortabantur
ut poenitens eorum quae injuste intulerat beatissimo
obsequentibus Benedicto, veniam flagitaret.
Sed ille proloqui non valens, reclinato ad parietem
capite, spiritum exhalavit. Nec passus est Dominus
Christus incassum cadere suorum preces servulorum,
a gloriosa sua genitrice Maria dilectoque sibi
allegatas Benedicto.
CAPUT VI. #S. Remigii festum. Ensem altari S. Benedicti imponens punitur.@#
18.
Unum vero ejus operum insigne, Patris dico
Benedicti, nunc adorimur exponere, quod cujusdam
fratris relatu seu scriptis non contigit agnovisse,
qui se illud a fidelibus sanctae Remensis Ecclesiae
viris testatus est didicisse in territorio ejusdem
urbis fuisse gestum. Anniversaria beati confessoris
Christi Remigii in terris ex more celebrabantur,
dies videlicet festus et plenus reverentiae, in quo
concursus populorum ad ejus venerandam basilicam
fieri assolet. Eodem die jam dicta Gerberga
regina, tardiore jam incumbente hora, suorum circumfusa
comitatu ad templum venit, et accidit ut
vespertinae laudis officia jam a cantorum choro inchoata
offenderet. Quae pudore suae tarditatis, consuetae
stationis relicto loco, cryptas ipsius ecclesiae
ingressa est, in quibus pretiosi Patris Benedicti
oratorium habetur; ubi dum ad orandum regii stipatores
suas flecterent cervices, unus eorum protervae
temeritatis ausu spatam quam manu gerebat
altario superposuit. Exsecrati factum socii, gladio
inde ablato, adversus tantae auctorem vanitatis, increpatoria
invexere verba. Quibus ille superbe respondit:
« Quaenam, inquiens, in nos [ #f.,@# vos] nova
isthaec incessit religio, ut aggestum calcis ac sabuli
cum lapidum mole meo judicetis ense fore sanctius? »
et simul cum verbo, receptam machaeram, Dominicae
non dubitavit reimponere mensae. Hoc faciens
tertio a contumaciae suae fastu inhiberi non potuit.
Sed qui blandis hominum verbis corrigi noluit
acriorem divinae severitatis redargutionem in semet
expertus est. Nam discedente a sacra aede regina, et
ipse discessit. Cumque nimium sui securus ac de se
praesumens, laetus cum coenantibus et ipse coenaret,
inter epulas ac pocula, labente super inguina
cultello sauciatur; deinde elatus manibus obsequentium
a mensa, e vestigio impoenitens, nimiumque
lugendus suis, infelicem exhalavit animam,
ostenditque Deus displicere sibi altaris sui abominationem,
quod sub nominibus servorum suorum
ipsi dicatur, quodque ob sacrosancti corporis Christi
immolationem figuram obtinet crucis.
18.
Unum vero ejus operum insigne, Patris dico
Benedicti, nunc adorimur exponere, quod cujusdam
fratris relatu seu scriptis non contigit agnovisse,
qui se illud a fidelibus sanctae Remensis Ecclesiae
viris testatus est didicisse in territorio ejusdem
urbis fuisse gestum. Anniversaria beati confessoris
Christi Remigii in terris ex more celebrabantur,
dies videlicet festus et plenus reverentiae, in quo
concursus populorum ad ejus venerandam basilicam
fieri assolet. Eodem die jam dicta Gerberga
regina, tardiore jam incumbente hora, suorum circumfusa
comitatu ad templum venit, et accidit ut
vespertinae laudis officia jam a cantorum choro inchoata
offenderet. Quae pudore suae tarditatis, consuetae
stationis relicto loco, cryptas ipsius ecclesiae
ingressa est, in quibus pretiosi Patris Benedicti
oratorium habetur; ubi dum ad orandum regii stipatores
suas flecterent cervices, unus eorum protervae
temeritatis ausu spatam quam manu gerebat
altario superposuit. Exsecrati factum socii, gladio
inde ablato, adversus tantae auctorem vanitatis, increpatoria
invexere verba. Quibus ille superbe respondit:
« Quaenam, inquiens, in nos [ #f.,@# vos] nova
isthaec incessit religio, ut aggestum calcis ac sabuli
cum lapidum mole meo judicetis ense fore sanctius? »
et simul cum verbo, receptam machaeram, Dominicae
non dubitavit reimponere mensae. Hoc faciens
tertio a contumaciae suae fastu inhiberi non potuit.
Sed qui blandis hominum verbis corrigi noluit
acriorem divinae severitatis redargutionem in semet
expertus est. Nam discedente a sacra aede regina, et
ipse discessit. Cumque nimium sui securus ac de se
praesumens, laetus cum coenantibus et ipse coenaret,
inter epulas ac pocula, labente super inguina
cultello sauciatur; deinde elatus manibus | null | 7f688d21-b4b6-4d9d-9eb4-7bd6290bf107 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
obsequentium
a mensa, e vestigio impoenitens, nimiumque
lugendus suis, infelicem exhalavit animam,
ostenditque Deus displicere sibi altaris sui abominationem,
quod sub nominibus servorum suorum
ipsi dicatur, quodque ob sacrosancti corporis Christi
immolationem figuram obtinet crucis.
CAPUT VII. #Herbertus, praediorum Floriacensium invasor percutitur baculo S. Benedicti.@#
19.
Soliacensis [ #Suilly@# ] castri, quod a vico
Floriaco tribus distat millibus, possessor quidam
Herbertus dictus est, Herchenaldo genitus patre,
fratrem habens, nomine Archembaldum, Turonicae
Ecclesiae nunc archipraesulem. Huic Richardus
venerabilis abbas, successor domini Wlfaldi,
aliqua juris ecclesiastici praedia in beneficium concesserat.
Qui nequaquam his contentus, reliqua quae
coenobitarum usibus delegata erant nefando ausudiripiebat.
Tunc Pater monasterii cunctaque congregatio
ad eum dirigunt poscentes ut, memor fidei
jurejurando eis a se pollicitae, res eorum invadere
desisteret. Quo parvipendente eorum monita, ad
Lotharium regem, seu ducem Hugonem, querimoniae
suae flebilem deploraturi aerumnam profecti sunt.
Apud quos tum quidem parum proficientes, per
semetipsos eumdem perfidae mentis hominem adorsi,
orant ut sui misereatur, ab eorum oppressione
cessando. Verumtamen eo avertente aurem, ad nota
recurrunt praesidia. Denique toto propemodum ejusdem
anni quadragesimali tempore, inter litaniarum
solemnia, sua Domino pro tribulatione fundentes
vota, duo aerea pulsabant signa, ut eorum sonitu
audientes ad simile invitarent opus.
Interim praefatus Herbertus in suae malignitatis
perseverans contumacia, pessimis quotidie adjiciens
pejora, quadam nocte cum quibusdam satellitibus
in Wastinensem pagum adire disposuerat. Et quia
juxta Veritatis vocem, #qui ambulat in nocte offendit,
quia lux in eo non est (Joan. XI, 10)
@#, luce utique
carens virtutum ac tenebris obsessus vitiorum, obscuritate
quoque mundanae noctis impius quisque se
suosque actus celare nititur; sed licet humanos,
quantum in ipso est, devitet obtutus, oculos tamen
Domini, qui super vias hominum sunt et omnes
gressus eorum considerant, effugere nullatenus valet.
Non enim, ut beatus Job testatur, apud Dominum
ullae sunt tenebrae aut umbra mortis, ut abscondantur
ibi qui operantur iniquitatem (Job XXXIV,
22). Sic itaque ab hoc impio Herberto ablata lux
sua est, ipseque repente sublatus, quia diu fuerat
exspectatus. Namque dum equi tergo insidens, cum
suis nocturna adopertus caligine iter carperet,
aspexit subito astitisse lateri suo aliquem monachalis
habitus stigmata praeferentem; cujus indumentum
aetherea claritate, ut post ipse suis retulit,
resplendebat. A quo baculo quod prae manibus habere
videbatur, inter scapulas ictus, horribilem emisit
vocem; sicque visio ex oculis ejus ablata est. Circumequitantes,
horrore vocis pervicti, inquirunt
sollicite quid ei acciderit. Quibus ille: « Sanctus,
inquit, Benedictus, nunc mihi assistens, valido me
afflixit verbere, ex quo male habens immenso crucior
dolore. Sed vos, o fidissimi commilitones,
retrogradum callem arripientes, ad domum me
referte meam: indeque mihi veniam efflagitaturi,
ad sepulcrum properate confessoris gloriosum. » Illi
ejus obtemperantes praeceptis, hinc inde sustentatum
unde digressus fuerat reduxerunt. Qui inter
manus famulorum, in ipso pene ostii limine, animam
reddidit; cujus devoti fideles coenobii Patris
Benedicti fratres adeuntes, eventum rei innotescunt,
petentes quatenus vel cadaver exanime ad sepulturam
suscipiant. Quibus illi, quamvis indignationis
suspecti abbatis sui, qui tum forte aberat, assensum
praebentes, susceptum corpus humo texerunt. Qui
etsi pro parta sibi quiete applaudebant, pia tamen
compassione defuncto compatiebantur, eo quod in
primaevo juventutis flore vitae hujus privatus munere
pravitatem quoque morum non valuit corrigere.
19.
Soliacensis [ #Suilly@# ] castri, quod a vico
Floriaco tribus distat millibus, possessor quidam
Herbertus dictus est, Herchenaldo genitus patre,
fratrem habens, nomine Archembaldum, Turonicae
Ecclesiae nunc archipraesulem. Huic Richardus
venerabilis abbas, successor domini Wlfaldi,
aliqua juris ecclesiastici praedia in beneficium concesserat.
Qui nequaquam his contentus, reliqua quae
coenobitarum usibus delegata erant nefando ausudiripiebat.
Tunc Pater monasterii cunctaque congregatio
ad eum dirigunt poscentes ut, memor fidei
jurejurando eis a se pollicitae, res eorum invadere
desisteret. Quo parvipendente eorum monita, ad
Lotharium regem, seu ducem Hugonem, querimoniae
suae flebilem deploraturi aerumnam profecti sunt.
Apud quos tum quidem parum proficientes, per
semetipsos eumdem perfidae mentis hominem adorsi,
orant ut sui misereatur, ab eorum oppressione
cessando. Verumtamen eo | null | 0a2a83d6-4f2e-4c60-9af5-772f70fe7903 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
avertente aurem, ad nota
recurrunt praesidia. Denique toto propemodum ejusdem
anni quadragesimali tempore, inter litaniarum
solemnia, sua Domino pro tribulatione fundentes
vota, duo aerea pulsabant signa, ut eorum sonitu
audientes ad simile invitarent opus.
Interim praefatus Herbertus in suae malignitatis
perseverans contumacia, pessimis quotidie adjiciens
pejora, quadam nocte cum quibusdam satellitibus
in Wastinensem pagum adire disposuerat. Et quia
juxta Veritatis vocem, #qui ambulat in nocte offendit,
quia lux in eo non est (Joan. XI, 10)
@#, luce utique
carens virtutum ac tenebris obsessus vitiorum, obscuritate
quoque mundanae noctis impius quisque se
suosque actus celare nititur; sed licet humanos,
quantum in ipso est, devitet obtutus, oculos tamen
Domini, qui super vias hominum sunt et omnes
gressus eorum considerant, effugere nullatenus valet.
Non enim, ut beatus Job testatur, apud Dominum
ullae sunt tenebrae aut umbra mortis, ut abscondantur
ibi qui operantur iniquitatem (Job XXXIV,
22). Sic itaque ab hoc impio Herberto ablata lux
sua est, ipseque repente sublatus, quia diu fuerat
exspectatus. Namque dum equi tergo insidens, cum
suis nocturna adopertus caligine iter carperet,
aspexit subito astitisse lateri suo aliquem monachalis
habitus stigmata praeferentem; cujus indumentum
aetherea claritate, ut post ipse suis retulit,
resplendebat. A quo baculo quod prae manibus habere
videbatur, inter scapulas ictus, horribilem emisit
vocem; sicque visio ex oculis ejus ablata est. Circumequitantes,
horrore vocis pervicti, inquirunt
sollicite quid ei acciderit. Quibus ille: « Sanctus,
inquit, Benedictus, nunc mihi assistens, valido me
afflixit verbere, ex quo male habens immenso crucior
dolore. Sed vos, o fidissimi commilitones,
retrogradum callem arripientes, ad domum me
referte meam: indeque mihi veniam efflagitaturi,
ad sepulcrum properate confessoris gloriosum. » Illi
ejus obtemperantes praeceptis, hinc inde sustentatum
unde digressus fuerat reduxerunt. Qui inter
manus famulorum, in ipso pene ostii limine, animam
reddidit; cujus devoti fideles coenobii Patris
Benedicti fratres adeuntes, eventum rei innotescunt,
petentes quatenus vel cadaver exanime ad sepulturam
suscipiant. Quibus illi, quamvis indignationis
suspecti abbatis sui, qui tum forte aberat, assensum
praebentes, susceptum corpus humo texerunt. Qui
etsi pro parta sibi quiete applaudebant, pia tamen
compassione defuncto compatiebantur, eo quod in
primaevo juventutis flore vitae hujus privatus munere
pravitatem quoque morum non valuit corrigere.
CAPUT VIII. #Romaldus item morte correptus.@#
20.
Romaldus civis Carnotensis exstitit, cujus
silva trans Ligerim, in Segalonia ( #la Sologne@# ) sita,
confinis silvae quam Deo devoti viri jam dictae ecclesiae
attribuerunt, esse dignoscitur. Is unus existens
eorum de quibus Scriptura dicit: #Quoniam quidem
ipsi terminos transtulerunt, diripueruntque greges (Job XXIV, 2)
@#,
adunatum tam in silva S. Benedicti
quamque in sua silva ad pascendum porcorum gregem
ex aequo partiri conabatur. Et quia pars saltus
monachorum major quam ipsius erat, grave hoc
fratribus videbatur. Unde communi consilio quosdam
ex suo collegio dirigunt ad Arnulfum Aurelianorum
tum praesulem, cui idem vir beneficii gratia percepti
parebat, ut eum ad aequitatis jura sua revocaret
auctoritate. Verum ille, contumaciae fartus spiritu,
suadenti episcopo quatenus justitiae tramitem servaret,
superbe respondit se eo die quo sues e bosco abducendi
erant interpellantibus responsa daturum, aestimans
miser servis Dei se quae requirebant erepturum,
immemor evangelici divitis, cui sua amplianti horrea
Dominus infit: #Stulte, hac nocte animam tuam
abs te repetunt, et quae parasti, cujus erunt? (Luc. XII,
20.)
@# Nempe Romaldus praefatus, antequam e loco
ubi legatis porterve responderat pedem movisset,
febre ingenti correptus, eo usque languit donec eo
ipso die, quo se sperabat pauperibus Christi suillum
pecus iri ereptum, morte damnatus ferretur ad sepeliendum.
Fratres interea a reliquis juxta condictum
destinati ad silvam, ejus operientes adventum, comperto
quod obiisset, cum portione suum sibi debita
ad propria sunt regressi, benedicentes Dominum,
simulque sanctam Christi matrem Mariam, ac Dei
famulum laudantes Benedictum.
20.
Romaldus civis Carnotensis exstitit, cujus
silva trans Ligerim, in Segalonia ( #la Sologne@# ) sita,
confinis silvae quam Deo devoti viri jam dictae ecclesiae
attribuerunt, esse dignoscitur. Is unus existens
eorum de quibus Scriptura dicit: | null | 03e9d5c7-3c86-4d03-ac89-31fea3cba17f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#Quoniam quidem
ipsi terminos transtulerunt, diripueruntque greges (Job XXIV, 2)
@#,
adunatum tam in silva S. Benedicti
quamque in sua silva ad pascendum porcorum gregem
ex aequo partiri conabatur. Et quia pars saltus
monachorum major quam ipsius erat, grave hoc
fratribus videbatur. Unde communi consilio quosdam
ex suo collegio dirigunt ad Arnulfum Aurelianorum
tum praesulem, cui idem vir beneficii gratia percepti
parebat, ut eum ad aequitatis jura sua revocaret
auctoritate. Verum ille, contumaciae fartus spiritu,
suadenti episcopo quatenus justitiae tramitem servaret,
superbe respondit se eo die quo sues e bosco abducendi
erant interpellantibus responsa daturum, aestimans
miser servis Dei se quae requirebant erepturum,
immemor evangelici divitis, cui sua amplianti horrea
Dominus infit: #Stulte, hac nocte animam tuam
abs te repetunt, et quae parasti, cujus erunt? (Luc. XII,
20.)
@# Nempe Romaldus praefatus, antequam e loco
ubi legatis porterve responderat pedem movisset,
febre ingenti correptus, eo usque languit donec eo
ipso die, quo se sperabat pauperibus Christi suillum
pecus iri ereptum, morte damnatus ferretur ad sepeliendum.
Fratres interea a reliquis juxta condictum
destinati ad silvam, ejus operientes adventum, comperto
quod obiisset, cum portione suum sibi debita
ad propria sunt regressi, benedicentes Dominum,
simulque sanctam Christi matrem Mariam, ac Dei
famulum laudantes Benedictum.
CAPUT IX. #Floriacense incendium; aliud.@#
21.
Tempore saepius ac cum reverentia nominandi
abbatis Richardi, cum ab imperatoria coelestis
Regis severitate ob enormitatem peccaminum decretum
processisset, ut flammis voracibus venerabilis
hic locus, Floriacensis scilicet, purgari debuisset,
quae et quanta, perfidis quidem despicienda, nobis
autem et quibusque sanum sapientibus miranda,
acciderint prodigia, paucis memorare libet. Primum
quidem satis obstupescendum quod basilica Sancti
Petri principis apostolorum, casuali conflagrante
incendio, ea quae sanctissimae Dei Genitrici ac perpetuae
Virgini Mariae dicata, cunctis Dominum timentibus
multipliciter diligendum retinet thesaurum,
corpus videlicet sanctisimi Patris Benedicti, illaesa
resedit. Non solum autem illa quae sexaginta et non
multo amplius ab ipsa distabat passibus, verum
universa intra ambitum castri admodum arctum
constructa aedificia, uno duntaxat horreo ardentis
ecclesiae parieti adhaerente, incorrupta mansere ab
ignibus. Acervus quoque frugum, quem metam
(Gallice #méteil@# ) vulgo dicimus, qui tantum ponte
novem vix passibus in longum dilatato, ab ipso distabat
oratorio, voraces evasit ignium flammas. Movere
debuerat hoc damnum corda mortalium; sed heu!
mens hominum nimium ignara futuri, dum non veretur,
dum non metuit, sibi ingruentia nequaquam
considerans adversa, cadit in deteriora!
22.
Etenim non longo labente annorum curriculo,
praecellentissimi Richardi abbatis industria fusile
aeris vas ad convocandos in oratorio fideles parabatur.
Cujus rei ministri, cum nocte quae octavas
sancti praecedebat Laurentii, labore fessi membra
sopori dedissent, accensam candelam postibus affixam
obliti exstinguere reliquerunt. Quae decidens,
stramen lectorum stipula exstructum accendit, a
quo domus completa flammis, ut jam vehementius
arderet, etiam in contiguam sibi aulam Sanctae
Mariae Christi Matris ac dilectissimi domini Benedicti
incendia sparsit. Clamor subito ac luctus ingemiscentium
tollitur fratrum, verentium ne comprehensis
omnibus educendi sarci corporis sancti Patris
Benedicti sibi facultas deperiret. Quibus etsi spes
inerat eumdem excellentissimum Patrem suos posse
incontaminatos servare artus, humanus tamen animus,
fragilitatis suae vento agitatus, in incertum
agebatur. Effertur denique lugentium moerentiumque
manibus illud admirabile margaritum, et cum
palla, super quam pridie sacrosanctum corpus
Jesu Christi fuerat confectum, circumducitur. Cum
repente aquilone, qui ad horrea fratrum flammas
impellebat, flare cessante, totus ignium globus volumine
facto coelum versus cacumen extendit; ibique
par superiori apparuit miraculum, ecclesia Sancti
Benedicti, quae pridem succensa atque restaurata
erat, remanente cum xenodochio ejusque coquina,
necnon et pistrino, ac si Dominus non verbis, sed
operibus, servis suis dicere videretur: Etsi vobis
pro commissis iniquitatibus iratus videor, precibus
tamen fidelium meorum, quos huic loco tutores
delegi, mitigatus, aliqua vobis ad inhabitandum
domicilia relinquo.
21.
Tempore saepius ac cum reverentia nominandi
abbatis Richardi, cum ab imperatoria coelestis
Regis severitate ob enormitatem peccaminum decretum
processisset, ut flammis voracibus venerabilis
hic locus, Floriacensis scilicet, purgari debuisset,
quae et quanta, perfidis quidem despicienda, nobis
autem et quibusque sanum sapientibus miranda,
acciderint prodigia, paucis memorare | null | aa68834d-ded4-464c-92c9-ff3d5dbbbba5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
libet. Primum
quidem satis obstupescendum quod basilica Sancti
Petri principis apostolorum, casuali conflagrante
incendio, ea quae sanctissimae Dei Genitrici ac perpetuae
Virgini Mariae dicata, cunctis Dominum timentibus
multipliciter diligendum retinet thesaurum,
corpus videlicet sanctisimi Patris Benedicti, illaesa
resedit. Non solum autem illa quae sexaginta et non
multo amplius ab ipsa distabat passibus, verum
universa intra ambitum castri admodum arctum
constructa aedificia, uno duntaxat horreo ardentis
ecclesiae parieti adhaerente, incorrupta mansere ab
ignibus. Acervus quoque frugum, quem metam
(Gallice #méteil@# ) vulgo dicimus, qui tantum ponte
novem vix passibus in longum dilatato, ab ipso distabat
oratorio, voraces evasit ignium flammas. Movere
debuerat hoc damnum corda mortalium; sed heu!
mens hominum nimium ignara futuri, dum non veretur,
dum non metuit, sibi ingruentia nequaquam
considerans adversa, cadit in deteriora!
22.
Etenim non longo labente annorum curriculo,
praecellentissimi Richardi abbatis industria fusile
aeris vas ad convocandos in oratorio fideles parabatur.
Cujus rei ministri, cum nocte quae octavas
sancti praecedebat Laurentii, labore fessi membra
sopori dedissent, accensam candelam postibus affixam
obliti exstinguere reliquerunt. Quae decidens,
stramen lectorum stipula exstructum accendit, a
quo domus completa flammis, ut jam vehementius
arderet, etiam in contiguam sibi aulam Sanctae
Mariae Christi Matris ac dilectissimi domini Benedicti
incendia sparsit. Clamor subito ac luctus ingemiscentium
tollitur fratrum, verentium ne comprehensis
omnibus educendi sarci corporis sancti Patris
Benedicti sibi facultas deperiret. Quibus etsi spes
inerat eumdem excellentissimum Patrem suos posse
incontaminatos servare artus, humanus tamen animus,
fragilitatis suae vento agitatus, in incertum
agebatur. Effertur denique lugentium moerentiumque
manibus illud admirabile margaritum, et cum
palla, super quam pridie sacrosanctum corpus
Jesu Christi fuerat confectum, circumducitur. Cum
repente aquilone, qui ad horrea fratrum flammas
impellebat, flare cessante, totus ignium globus volumine
facto coelum versus cacumen extendit; ibique
par superiori apparuit miraculum, ecclesia Sancti
Benedicti, quae pridem succensa atque restaurata
erat, remanente cum xenodochio ejusque coquina,
necnon et pistrino, ac si Dominus non verbis, sed
operibus, servis suis dicere videretur: Etsi vobis
pro commissis iniquitatibus iratus videor, precibus
tamen fidelium meorum, quos huic loco tutores
delegi, mitigatus, aliqua vobis ad inhabitandum
domicilia relinquo.
CAPUT X. #Mensa incombusta. Coenobii instauratio. Incendium anno@# 974.
23.
Aliud quoque inusitatum antea saeculis ostensum
a Domino est signum quod non ambigitur meritis
gloriosae Virginis Mariae sanctissimique confessoris
Christi Benedicti fuisse obtentum, ad moestorum
solamen monachorum. Tripoda erat exigua,
ad usus reficiendorum qui forte advenissent peregrinorum
praeparata. Haec casu sub turri e qua signa
dependebant, elata, decidentibus ambustis circumvallatur
trabibus. Tunc renovante Deo antiqua
miracula, qui sub Moyse rubum mediis in flammis
servavit incombustum, mensa lignea vaporem non
sensit igneum. Videbatur ergo non ardens ardere
tripes, nec juncta calori materies alimenta dabat,
ut aperte claresceret ipsum aliquando super hanc
discubuisse mensam qui sibi tribui fatetur, quod
egenis ac mendicis confertur (Matth. XXV). Fit concursus
ingens ad hoc spectaculum, videruntque
quibus est videre datum, quasi turbinem a praedicta
mensa exsurgentem, congeriem carbonum huc
illucque dispergentem. Videre erat dudum lugubres
pro imminenti calamitate multorum vultus, repente
hujus prodigii alacritate permutatos. Consumptis
igitur omnibus, haec remansit inusta. Nec his incommoditatibus
fracti animi bonorum; quin imo
procurante venerabili Dei cultore Richardo abbate
in eo quo nunc cernitur statum, intra trium spatium
annorum, hoc sacrum et valde monachicae vitae
cultoribus jucundum praeparatum est coenobium.
Porro annus combustionis ipsius fuit ille qui ab Incarnatione
Domini nongentesimus septuagesimus
quartus dicitur fuisse.
23.
Aliud quoque inusitatum antea saeculis ostensum
a Domino est signum quod non ambigitur meritis
gloriosae Virginis Mariae sanctissimique confessoris
Christi Benedicti fuisse obtentum, ad moestorum
solamen monachorum. Tripoda erat exigua,
ad usus reficiendorum qui forte advenissent peregrinorum
praeparata. Haec casu sub turri e qua signa
dependebant, elata, decidentibus ambustis circumvallatur
trabibus. Tunc renovante Deo antiqua
miracula, qui sub Moyse rubum mediis in flammis
servavit incombustum, mensa lignea vaporem non
sensit igneum. Videbatur ergo non ardens ardere
tripes, nec juncta calori materies alimenta dabat,
ut aperte claresceret ipsum aliquando super hanc
discubuisse mensam qui sibi tribui fatetur, quod
egenis ac mendicis confertur (Matth. XXV). Fit concursus
ingens | null | c18169f2-f3df-4d54-825e-2febcf33b7cd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad hoc spectaculum, videruntque
quibus est videre datum, quasi turbinem a praedicta
mensa exsurgentem, congeriem carbonum huc
illucque dispergentem. Videre erat dudum lugubres
pro imminenti calamitate multorum vultus, repente
hujus prodigii alacritate permutatos. Consumptis
igitur omnibus, haec remansit inusta. Nec his incommoditatibus
fracti animi bonorum; quin imo
procurante venerabili Dei cultore Richardo abbate
in eo quo nunc cernitur statum, intra trium spatium
annorum, hoc sacrum et valde monachicae vitae
cultoribus jucundum praeparatum est coenobium.
Porro annus combustionis ipsius fuit ille qui ab Incarnatione
Domini nongentesimus septuagesimus
quartus dicitur fuisse.
CAPUT XI. #Architectus casu illaesus. Mulier a daemone liberatur.@#
24.
Circa tempus vero illud quo summo studio
restauratio ejus perficiebatur, architectus quidam,
qui nunc adhuc superest, Dominicus nomine, operam
cooperiendo fratrum dabat refectorio. Cumque
in summo operturae fastigio consisteret, ac cuidam
sibi poculum porrigenti, ultra quam necesse erat,
intenderet, lapso pede subito inter immensas trabium
moles ad terram decidit. Concurrentes fratres,
qui eum tam ictibus lignorum quam duritia terrae
exanimatum putabant, non solum viventem, sed
etiam omnibus membris integerrimum reperiunt.
Quod non ambigitur meritis sancti viri Benedicti
fuisse obtentum, ne homo ejus deditus servitio, vitae
aut membrorum quodlibet sustineret dispendium.
25.
Ea etiam tempestate qua adhuc instaurationi
ejus studiosus impendebatur labor, et sacratissima
Patris sui Benedicti ossa, in ecclesia Sancti Petri
devotus filiorum asservabat amor, tale quid in priori
tumulationis suae loco hic tutor noster ostendisse
narratur. Mulier quaedam daemonio obsessa, ad monasterium
est deducta, atque in crypta interiori, ut
ibi curaretur, intromissa. Unde post aliquantulas
debacchationis suae moras retracta, ante altare
sanctae Dei Genitricis Mariae constitit; ex cujus ore
ut nobis relatum est, tres daemones in modum scarabaeorum
cum viridi cholera in concha decidentes
aerea, sonitum repercusso aere cierunt. Sicque persona
illa mundata est, obtentu gloriosae Matris
Domini ac inclyti confessoris ejus Benedicti.
24.
Circa tempus vero illud quo summo studio
restauratio ejus perficiebatur, architectus quidam,
qui nunc adhuc superest, Dominicus nomine, operam
cooperiendo fratrum dabat refectorio. Cumque
in summo operturae fastigio consisteret, ac cuidam
sibi poculum porrigenti, ultra quam necesse erat,
intenderet, lapso pede subito inter immensas trabium
moles ad terram decidit. Concurrentes fratres,
qui eum tam ictibus lignorum quam duritia terrae
exanimatum putabant, non solum viventem, sed
etiam omnibus membris integerrimum reperiunt.
Quod non ambigitur meritis sancti viri Benedicti
fuisse obtentum, ne homo ejus deditus servitio, vitae
aut membrorum quodlibet sustineret dispendium.
25.
Ea etiam tempestate qua adhuc instaurationi
ejus studiosus impendebatur labor, et sacratissima
Patris sui Benedicti ossa, in ecclesia Sancti Petri
devotus filiorum asservabat amor, tale quid in priori
tumulationis suae loco hic tutor noster ostendisse
narratur. Mulier quaedam daemonio obsessa, ad monasterium
est deducta, atque in crypta interiori, ut
ibi curaretur, intromissa. Unde post aliquantulas
debacchationis suae moras retracta, ante altare
sanctae Dei Genitricis Mariae constitit; ex cujus ore
ut nobis relatum est, tres daemones in modum scarabaeorum
cum viridi cholera in concha decidentes
aerea, sonitum repercusso aere cierunt. Sicque persona
illa mundata est, obtentu gloriosae Matris
Domini ac inclyti confessoris ejus Benedicti.
CAPUT XII. #Contractus erectus. Duodecim pauperes Floriaci aliti.@#
26.
Homo fuit quidam Wastinensis pagi indigena,
qui ab utero matris pedum privatus officiis, scammellorum
adminiculo iter conficiebat, humum verrendo.
Hic, ter beati Patris nostri Benedicti audita
fama, ejus veneranda adiit limina. Susceptus autem
in domum alendorum pauperum usibus delegatam,
petiit se alimonia sustentari fratrum, donec interventu
sancti confessoris sui Dominus optatae ei
salutis tribueret effectum. Cujus precibus Richardus
abbas annuens, in numero duodecim egenorum eum
haberi instituit, quos diligens boni antiquorum cura
Patrum in hoc nostro Floriacensi coenobio, ob duodenarium
apostolorum numerum, communibus stipendiis
diatim ali ac vestiri sancivit. Qui quotidianis
suspiriis aures piissimi pulsans Conditoris, dona
cupitae poscebat sospitatis. Et quia juxta Veritatis
dictum, coelorum vim patitur regnum, et instantia
rapitur violentorum (Matth. XI, 12), petens accipere,
quaerens invenire, pulsansque ut sibi misericordiae
aperiretur aditus (Luc. XI, 40), meruit obtinere.
Tandem enim suffragio in primis almae Genitricis
Christi Mariae, in cujus excubabat aula, ac deinde
excellentissimi | null | ad3c13f2-addc-4156-82a6-38df5b83b38c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
monachorum legislatoris Benedicti,
quem mediatorem inter se et Dominum suarum
elegerat precum, arentes humectari nervi, cruraque
contracta coepere resolvi. Hoc ubi languidus persensit,
et ipse cupidus sanitatis, insueto attentabat viam
terere more. Paulatim itaque se subrigendo, processu
temporis ambulandi firmissimas adeptus vires,
meritis egregii confessoris, nativae statuit repetere
proprietatem telluris. Postulata itaque abeundi licentia,
gratias liberatori Deo sanctoque pro posse
referens Benedicto, cum propriis quos ad hoc ipsum
evocaverat fratribus ad sua reversus, agriculturae
de reliquo operam dedit.
26.
Homo fuit quidam Wastinensis pagi indigena,
qui ab utero matris pedum privatus officiis, scammellorum
adminiculo iter conficiebat, humum verrendo.
Hic, ter beati Patris nostri Benedicti audita
fama, ejus veneranda adiit limina. Susceptus autem
in domum alendorum pauperum usibus delegatam,
petiit se alimonia sustentari fratrum, donec interventu
sancti confessoris sui Dominus optatae ei
salutis tribueret effectum. Cujus precibus Richardus
abbas annuens, in numero duodecim egenorum eum
haberi instituit, quos diligens boni antiquorum cura
Patrum in hoc nostro Floriacensi coenobio, ob duodenarium
apostolorum numerum, communibus stipendiis
diatim ali ac vestiri sancivit. Qui quotidianis
suspiriis aures piissimi pulsans Conditoris, dona
cupitae poscebat sospitatis. Et quia juxta Veritatis
dictum, coelorum vim patitur regnum, et instantia
rapitur violentorum (Matth. XI, 12), petens accipere,
quaerens invenire, pulsansque ut sibi misericordiae
aperiretur aditus (Luc. XI, 40), meruit obtinere.
Tandem enim suffragio in primis almae Genitricis
Christi Mariae, in cujus excubabat aula, ac deinde
excellentissimi monachorum legislatoris Benedicti,
quem mediatorem inter se et Dominum suarum
elegerat precum, arentes humectari nervi, cruraque
contracta coepere resolvi. Hoc ubi languidus persensit,
et ipse cupidus sanitatis, insueto attentabat viam
terere more. Paulatim itaque se subrigendo, processu
temporis ambulandi firmissimas adeptus vires,
meritis egregii confessoris, nativae statuit repetere
proprietatem telluris. Postulata itaque abeundi licentia,
gratias liberatori Deo sanctoque pro posse
referens Benedicto, cum propriis quos ad hoc ipsum
evocaverat fratribus ad sua reversus, agriculturae
de reliquo operam dedit.
CAPUT XIII. #Lucernae tres in ecclesia B. Mariae. Cereus coelitus accensus.@#
27.
Saepe nominati abbatis Richardi temporibus,
cuidam monacho Benedicto, cui Niger praenomen
fuit, ab eodem abbate cum aliquantis aliis ex coetu
fratrum tuendae sacrae aedis mandata sollicitudo
fuit, illius sane quae sanctae Dei Genitricis Mariae
sub honore Deo dicata, coelestis thesauri, corporis
dico sanctissimi Patris Benedicti, mirabile cunctis
in se retinet margaritum. Una itaque dierum, dum
ei in ordine vicis suae propensioris curae immineret
diligens cautela, accidit lucernam ante altare perpetuae
Virginis Mariae venerationis gratia accensam
exstingui. Mos vero a priscis institutus Patribus
observari solitus erat, quod nos quoque in nostra
perspeximus fieri pueritia, ut tam diebus quam
noctibus, trium lucernarum lumine memorata illustraretur
ecclesia. Exstinctam ergo praedictus
frater candelam, ad aliam quae sepulcro beati confessoris
praelucere consueverat, ut accenderet deferens,
ipsam quoque defecisse reperit; tertiam etiam,
quae oratoria cryptae illustrare solita erat, dum invisisset,
et ipsam emortuam offendit. Turbatus igitur
animo, dum concito gradu se effert, ut lumen
basilicae restitueret, regressus perspexit unum e
cereis eminentioribus, qui penes altare Reginae
virginum poni solent, et in festivitatibus tantum
accendi, divinitus illuminatum, flammis rutilare
coruscis. Quam rem valde admirans, gratias Deo
reddidit, intelligens exstinctionem luminum, non
casu, sed divina accidisse providentia, ad ostendendum
mortalibus, huic sacratissimo loco supernam
nequaquam abesse visitationem.
27.
Saepe nominati abbatis Richardi temporibus,
cuidam monacho Benedicto, cui Niger praenomen
fuit, ab eodem abbate cum aliquantis aliis ex coetu
fratrum tuendae sacrae aedis mandata sollicitudo
fuit, illius sane quae sanctae Dei Genitricis Mariae
sub honore Deo dicata, coelestis thesauri, corporis
dico sanctissimi Patris Benedicti, mirabile cunctis
in se retinet margaritum. Una itaque dierum, dum
ei in ordine vicis suae propensioris curae immineret
diligens cautela, accidit lucernam ante altare perpetuae
Virginis Mariae venerationis gratia accensam
exstingui. Mos vero a priscis institutus Patribus
observari solitus erat, quod nos quoque in nostra
perspeximus fieri pueritia, ut tam diebus quam
noctibus, trium lucernarum lumine memorata illustraretur
ecclesia. Exstinctam ergo praedictus
frater candelam, ad aliam quae sepulcro beati confessoris
praelucere consueverat, ut accenderet deferens,
ipsam quoque defecisse reperit; tertiam | null | a51c288e-eaeb-473d-86e5-8e53ff5905dd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
etiam,
quae oratoria cryptae illustrare solita erat, dum invisisset,
et ipsam emortuam offendit. Turbatus igitur
animo, dum concito gradu se effert, ut lumen
basilicae restitueret, regressus perspexit unum e
cereis eminentioribus, qui penes altare Reginae
virginum poni solent, et in festivitatibus tantum
accendi, divinitus illuminatum, flammis rutilare
coruscis. Quam rem valde admirans, gratias Deo
reddidit, intelligens exstinctionem luminum, non
casu, sed divina accidisse providentia, ad ostendendum
mortalibus, huic sacratissimo loco supernam
nequaquam abesse visitationem.
CAPUT XIV. #Sancti contemptor punitus.@#
28.
Eques quidam aliquando iter faciens, devenit
in villam ad jus monasterii Sancti Benedicti pertinentem,
cui Vitriarias nomen est; ingressusque
domum cujusdam viduae, invenit sextarium avenae,
quam pabulo equorum necessariam sibi tollere
volens, a muliere prohibebatur, dicente: « Si, inquit,
viduitatis meae paupertatem auferendo me despectui
habes, saltem sanctissimum reverere Benedictum,
cujus juris hoc rus est quod incolo. » Cui miles,
« Tantum, ait, pro sancto Benedicto, quantum pro
te dimitto; » vocatoque armigero, avenam quam ipse
in sacculum pauperculae transfuderat, collo equi
ferendam tradidit, sicque discessit. Nec longum
itineris spatium emensus, subito, ac nullis urgentibus
calcarium stimulis, equo ad cursum proclivo
in praeceps labitur. Sonipes disrupto gutture interiit;
ipse fracto debilitatus crure diu languit. Sua igitur
poena ipse didicit et aliis exemplum praebuit nec
sanctos oportere contemni, nec viduarum lacrymas
debere esse despectui, quae, ut ait Salomon, ab
oculis ad maxillas, a maxillis ad terram decidunt,
et Dominus omnium susceptor est earum (Eccli.
XXXV, 19).
28.
Eques quidam aliquando iter faciens, devenit
in villam ad jus monasterii Sancti Benedicti pertinentem,
cui Vitriarias nomen est; ingressusque
domum cujusdam viduae, invenit sextarium avenae,
quam pabulo equorum necessariam sibi tollere
volens, a muliere prohibebatur, dicente: « Si, inquit,
viduitatis meae paupertatem auferendo me despectui
habes, saltem sanctissimum reverere Benedictum,
cujus juris hoc rus est quod incolo. » Cui miles,
« Tantum, ait, pro sancto Benedicto, quantum pro
te dimitto; » vocatoque armigero, avenam quam ipse
in sacculum pauperculae transfuderat, collo equi
ferendam tradidit, sicque discessit. Nec longum
itineris spatium emensus, subito, ac nullis urgentibus
calcarium stimulis, equo ad cursum proclivo
in praeceps labitur. Sonipes disrupto gutture interiit;
ipse fracto debilitatus crure diu languit. Sua igitur
poena ipse didicit et aliis exemplum praebuit nec
sanctos oportere contemni, nec viduarum lacrymas
debere esse despectui, quae, ut ait Salomon, ab
oculis ad maxillas, a maxillis ad terram decidunt,
et Dominus omnium susceptor est earum (Eccli.
XXXV, 19).
CAPUT XV. #Praedatores multi a paucis fusi. S. Benedicti vexillum.@#
29.
Caput-cervium ( #Sacerge@# ) possessio quaedam est
Sancti Benedicti, de qua in sequentibus plenius,
favente Deo, narraturi sumus (lib. II, cap. 5. V. Adrevald.,
cap. 38), qualiter scilicet ad dominium hujus
Floriacensis coenobii pervenerit, seu quomodo inde
habitatio monachorum ad Salense castrum mutata
sit. Cui possessioni gubernandae paulo ante
memoratus (num. 27) vir venerabilis Benedictus
monachus praepositus est. Qua tempestate ex castris,
quae creberrima per eam regionem habentur, ad
centum quadraginta armati, in Argentomagenses
agros, qui ei loco vicini sunt, sese diffuderant,
praedas ex eis acturi; idcirco ex villis etiam
praedictae possessionis armenta seu pecudes abegerant.
Cumque Argentomagensibus damna suarum
perlata fuissent rerum, e castrensibus confestim
adversus eos pugnaturi prosiliere portis; sed
in unum conglobati, cum se hostibus numero inferiores
viderent, congredi cum his pavitabant. Tunc
unus ex ipsis divinitus animatus sociis infit: « Nunc
interim, o fidissimi commilitones, terram Sancti Benedicti
adversarios depraedatum ingredi sinamus; et
quia dominus noster Giraldus ejus est advocatus,
eam vice ipsius defensaturi, hostes viriliter secureque
aggrediamur, misso prius legato, qui e monasterio
Salensi, quod est sancti Benedicti, vexillum ipsius
pretiosi confessoris, quod nobis praesidio sit, maturato
deferat. » Consentientibus cunctis ac ejus consilio
obtemperantibus, post susceptionem vexilli,
adversariis nil tale verentibus, quadraginta solummodo
juvenes totis viribus sanctum invocantes Benedictum,
ex improviso praedonibus | null | 89c31523-1725-4688-9e97-0b6175cad2db | latin_170m_raw | null | None | None | None |
superveniunt.
Adversariorum vero corda omnipotens Deus meritis
dilecti sui Benedicti ita perterruerat ut nullo modo
resistere auderent; et hoc modo a quadraginta tantum
juvenibus, centum quadraginta hostium, nullo
aut minimo fuso sanguine, fugati, seu capti sunt.
Victores vero omni potiti praeda, nobilioribus quoque
ex hostili agmine captis, ad Salense coenobium venerunt
rogantes memoratum Benedictum praepositum
ut quidquid inter manubias ex suorum agnosci posset
substantia pauperum gratis re iperet. Quod ille
libens accepit, et receptis suorum spoliis, tripudiantes
bellatores ad propria sivit abire. Sequuntur
alia duo miracula haud multum huic dissimilia, a
Domino per summum confessorem Benedictum
iisdem in locis gesta. E quibus unum quod tempore
ejusdem praepositi accidit, isti ipsi connectentes,
aliud illi per omnia simillimum suo in loco aptius
referemus.
29.
Caput-cervium ( #Sacerge@# ) possessio quaedam est
Sancti Benedicti, de qua in sequentibus plenius,
favente Deo, narraturi sumus (lib. II, cap. 5. V. Adrevald.,
cap. 38), qualiter scilicet ad dominium hujus
Floriacensis coenobii pervenerit, seu quomodo inde
habitatio monachorum ad Salense castrum mutata
sit. Cui possessioni gubernandae paulo ante
memoratus (num. 27) vir venerabilis Benedictus
monachus praepositus est. Qua tempestate ex castris,
quae creberrima per eam regionem habentur, ad
centum quadraginta armati, in Argentomagenses
agros, qui ei loco vicini sunt, sese diffuderant,
praedas ex eis acturi; idcirco ex villis etiam
praedictae possessionis armenta seu pecudes abegerant.
Cumque Argentomagensibus damna suarum
perlata fuissent rerum, e castrensibus confestim
adversus eos pugnaturi prosiliere portis; sed
in unum conglobati, cum se hostibus numero inferiores
viderent, congredi cum his pavitabant. Tunc
unus ex ipsis divinitus animatus sociis infit: « Nunc
interim, o fidissimi commilitones, terram Sancti Benedicti
adversarios depraedatum ingredi sinamus; et
quia dominus noster Giraldus ejus est advocatus,
eam vice ipsius defensaturi, hostes viriliter secureque
aggrediamur, misso prius legato, qui e monasterio
Salensi, quod est sancti Benedicti, vexillum ipsius
pretiosi confessoris, quod nobis praesidio sit, maturato
deferat. » Consentientibus cunctis ac ejus consilio
obtemperantibus, post susceptionem vexilli,
adversariis nil tale verentibus, quadraginta solummodo
juvenes totis viribus sanctum invocantes Benedictum,
ex improviso praedonibus superveniunt.
Adversariorum vero corda omnipotens Deus meritis
dilecti sui Benedicti ita perterruerat ut nullo modo
resistere auderent; et hoc modo a quadraginta tantum
juvenibus, centum quadraginta hostium, nullo
aut minimo fuso sanguine, fugati, seu capti sunt.
Victores vero omni potiti praeda, nobilioribus quoque
ex hostili agmine captis, ad Salense coenobium venerunt
rogantes memoratum Benedictum praepositum
ut quidquid inter manubias ex suorum agnosci posset
substantia pauperum gratis re iperet. Quod ille
libens accepit, et receptis suorum spoliis, tripudiantes
bellatores ad propria sivit abire. Sequuntur
alia duo miracula haud multum huic dissimilia, a
Domino per summum confessorem Benedictum
iisdem in locis gesta. E quibus unum quod tempore
ejusdem praepositi accidit, isti ipsi connectentes,
aliud illi per omnia simillimum suo in loco aptius
referemus.
CAPUT XVI. #Item alii. Argentomagenses eulogiis panis et vini muniti.@#
30.
Monarchiam regni Francorum adhuc Lothario
regente, gravi perdueltione primores Aquitanici regni
contigit turbari; siquidem Giraldus Lemovicinae
urbis vicecomes, et Boso marcham ipsius possidens
regionis, contractis adversum se decertabant odiis.
Quapropter Elias Bosonis filius, dominum suum
Willelmum comitem Pictaviensem muneribus precibusque
pellexit, quatenus castrum Giraldi, quod
Brucia (V. lib. II, cap. 6) dicitur, secum obsidione
cingeret. Qua de re non solum villas Giraldo parentes,
verum etiam possessiones Salensis coenobii contigit
graviter devastari. Nuntius ad Giraldum Lemovicina
tunc in urbe residentem venit, qui diceret
non solum ejus regionem, sed etiam agros Sancti
Benedicti, eo quod ejus essent delegati tutelae, ab
hostibus depopulari. Ille in talibus nequaquam procrastinandum
ratus, maxime confidens Benedictum
Patrem sibi auxilio ob suarum vastationem possessionum
adfuturum, dirigit eo Guidonem filium cum
lecta equitum manu, dans in mandatis ut hostes et
a rapinis inhiberet, et junctis sibi Argentomagensibus,
ab obsidione, si tuto posset, bello deterreret.
Argentomagenses non ignari per quem post Dominum
in superiori pugna victores exstitissent, ad jam
nominatum Sancti Benedicti monasterium oraturi
venerunt, poscentesque a fratribus eulogias panis
et vini sibi tribui, dixerunt se tantae fidei | null | 4359707b-f357-41c8-b41a-8559e5dedf7a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
esse ut
absque dubitatione crederent per illam escam meritis
gloriosi Confessoris Benedicti se et in praelio fore
victores, et a mortis periculo immunes; nec sua eos
spes fefellit. Nam congressione habita, tanta adversarios
caede affecerunt ut post victoriam a monachis
respectu humanitatis etiam inimicos inhumare cupientibus
vix sepeliri quirent. Attamen aratris humum
hac illacque more arantium inverti praecipientes,
glebis, utcunque poterant, cadavera obruebant.
Nullus sane Argentomagensium, qui pane ac vino
Sancti Benedicti ob suae salutis auxilium pasti fuerant,
discrimen aliquod necis perpessi sunt; sed
omnes victores, integroque numero ad sua redierunt,
laudantes Dominum, ejusque confessorem summis
laudibus extollentes Benedictum, cujus meritis et se
periculo liberatos, et hostes palam profitebantur esse
fugatos.
30.
Monarchiam regni Francorum adhuc Lothario
regente, gravi perdueltione primores Aquitanici regni
contigit turbari; siquidem Giraldus Lemovicinae
urbis vicecomes, et Boso marcham ipsius possidens
regionis, contractis adversum se decertabant odiis.
Quapropter Elias Bosonis filius, dominum suum
Willelmum comitem Pictaviensem muneribus precibusque
pellexit, quatenus castrum Giraldi, quod
Brucia (V. lib. II, cap. 6) dicitur, secum obsidione
cingeret. Qua de re non solum villas Giraldo parentes,
verum etiam possessiones Salensis coenobii contigit
graviter devastari. Nuntius ad Giraldum Lemovicina
tunc in urbe residentem venit, qui diceret
non solum ejus regionem, sed etiam agros Sancti
Benedicti, eo quod ejus essent delegati tutelae, ab
hostibus depopulari. Ille in talibus nequaquam procrastinandum
ratus, maxime confidens Benedictum
Patrem sibi auxilio ob suarum vastationem possessionum
adfuturum, dirigit eo Guidonem filium cum
lecta equitum manu, dans in mandatis ut hostes et
a rapinis inhiberet, et junctis sibi Argentomagensibus,
ab obsidione, si tuto posset, bello deterreret.
Argentomagenses non ignari per quem post Dominum
in superiori pugna victores exstitissent, ad jam
nominatum Sancti Benedicti monasterium oraturi
venerunt, poscentesque a fratribus eulogias panis
et vini sibi tribui, dixerunt se tantae fidei esse ut
absque dubitatione crederent per illam escam meritis
gloriosi Confessoris Benedicti se et in praelio fore
victores, et a mortis periculo immunes; nec sua eos
spes fefellit. Nam congressione habita, tanta adversarios
caede affecerunt ut post victoriam a monachis
respectu humanitatis etiam inimicos inhumare cupientibus
vix sepeliri quirent. Attamen aratris humum
hac illacque more arantium inverti praecipientes,
glebis, utcunque poterant, cadavera obruebant.
Nullus sane Argentomagensium, qui pane ac vino
Sancti Benedicti ob suae salutis auxilium pasti fuerant,
discrimen aliquod necis perpessi sunt; sed
omnes victores, integroque numero ad sua redierunt,
laudantes Dominum, ejusque confessorem summis
laudibus extollentes Benedictum, cujus meritis et se
periculo liberatos, et hostes palam profitebantur esse
fugatos.
CAPUT XVII. #Trabs loco mota.@#
31.
Richardo abbati Amalbertus successit,
qui benignus natura, benignior etiam exstitit humilitatis
sibi insita mansuetudine. Hic a Lothario, Ludovici
quondam a Tethbaldo comite capti filio, cum
electione fratrum regimen nostri susceperat coenobii.
Hujus in diebus, in possessione ipsius Floriacensis
coenobii, quae Hervini-curtis (V. Tortarii
cap. 6) dicitur, res hujusmodi divinitus acta
est. Gauzlinus monachus, ei curti tunc praepositus,
conductis operariis, ad ostium basilicae sub nomine
egregii confessoris Christi Benedicti, Deo in eadem
villa dicatae, gradus ligneos fieri disposuerat. Faber
lignarius ei rei studium impendens, dejectae in proxima
silva arbori dolabra superflua quaeque demere
parabat, cumque eam in partem alteram vertere
tentaret, et non posset: « Eia, inquit, sancte Benedicte,
quia ego nequeo, tu illam verte. » Haec dicit non
orantis voto, nec poscentis affectu, quin potius quasi
diffidens. Vicinas silvae adiit domos, auxiliares
accersiturus; cum quibus regressus, reperit lignum,
quod vix sex virorum movisset manus, divina virtute
eam in partem versum quam ipse volebat. Quid
putas beneficii egregius iste Pater noster illis largiri
praevalet qui eum tota mentis intentione cum cordis
invocaverint puritate, si tantum illi praestitit qui se
cum quadam, ut ita dicam, interpellaverat animi
vanitate? nec nobis, quibus, quamvis immeritis, a
Deo donatum est talem ac tantum inpraesentiarum
habere Patrem, omnino desperandum, si ejus opem
pura ac simplici imploraverimus prece, cum et extraneorum
non aspernetur gemitus humillimos, et
longe positos saepissime exaudiat famulos. Quid denique
cuidam monacho sui gregis, vocabulo Annoni ( | null | ffe1beba-2ee2-478e-8005-6476b75513de | latin_170m_raw | null | None | None | None |
infra, lib. II, cap. 6),
qui nunc adhuc superest, longiuscule
hinc remoto, moestorum solamen animorum,
semper nominandus contulerit Benedictus, breviter
exponere libet.
31.
Richardo abbati Amalbertus successit,
qui benignus natura, benignior etiam exstitit humilitatis
sibi insita mansuetudine. Hic a Lothario, Ludovici
quondam a Tethbaldo comite capti filio, cum
electione fratrum regimen nostri susceperat coenobii.
Hujus in diebus, in possessione ipsius Floriacensis
coenobii, quae Hervini-curtis (V. Tortarii
cap. 6) dicitur, res hujusmodi divinitus acta
est. Gauzlinus monachus, ei curti tunc praepositus,
conductis operariis, ad ostium basilicae sub nomine
egregii confessoris Christi Benedicti, Deo in eadem
villa dicatae, gradus ligneos fieri disposuerat. Faber
lignarius ei rei studium impendens, dejectae in proxima
silva arbori dolabra superflua quaeque demere
parabat, cumque eam in partem alteram vertere
tentaret, et non posset: « Eia, inquit, sancte Benedicte,
quia ego nequeo, tu illam verte. » Haec dicit non
orantis voto, nec poscentis affectu, quin potius quasi
diffidens. Vicinas silvae adiit domos, auxiliares
accersiturus; cum quibus regressus, reperit lignum,
quod vix sex virorum movisset manus, divina virtute
eam in partem versum quam ipse volebat. Quid
putas beneficii egregius iste Pater noster illis largiri
praevalet qui eum tota mentis intentione cum cordis
invocaverint puritate, si tantum illi praestitit qui se
cum quadam, ut ita dicam, interpellaverat animi
vanitate? nec nobis, quibus, quamvis immeritis, a
Deo donatum est talem ac tantum inpraesentiarum
habere Patrem, omnino desperandum, si ejus opem
pura ac simplici imploraverimus prece, cum et extraneorum
non aspernetur gemitus humillimos, et
longe positos saepissime exaudiat famulos. Quid denique
cuidam monacho sui gregis, vocabulo Annoni (infra, lib. II, cap. 6),
qui nunc adhuc superest, longiuscule
hinc remoto, moestorum solamen animorum,
semper nominandus contulerit Benedictus, breviter
exponere libet.
CAPUT XVIII. #Navicula coelitus subministrata.@#
32.
Post excessum pastoris Amalberti, a quo in
tenera aetate habitum monasticae suscepi religionis,
atque utinam cum proposito mentis! Oilboldus
ad praelationem Floriacensium fratrum, ipsorum
electione et regia principis Lotharii ascendit donatione,
qui pia sollicitudine, tam spiritales quamque
temporales subditorum procurans utilitates, imminente
celebri Patris Benedicti transitus solemnitate,
congruum duxit ad abundantes uberiore
piscium copia regiones quempiam suorum dirigere.
Mittens igitur memoratum fratrem, et per manum
ejus sufficientem ei negotio pecuniae quantitatem,
monuit ut impigre injuncto insisteret operi. Qui
praecepto parens, fluminum legumina solerti cura
quaesivit, quaesita emit, emptaque ut ad Patrem a
quo missus fuerat, reveheret anxie instabat, sed
ejus accelerationem itineris inundantes profusione
imbrium retardavere Aquitanici amnes. Inter quos
Andria despicabilis quidam visu fluviolus, sed crebra
in multiplices discursus alvei sectione, ac paludum
aliquantis in locis interpositione, ad transmeandum
difficilis; ad cujus, ut vulgariter loquar,
matrem aquam praedictus perveniens frater, offendit
vadum inundasse aquis, ac ideo impermeabile equis;
naviculas vero duas, unam medio in flumine semimersam,
aliam ulteriori in ripa detineri revinctam.
Circumspiciens undique, nullius naucleri opem, aut
alicujus praetereuntis, valuit reperire juvamen. In
hac itaque animi anxietate constitutus, dum iter
suum impediri, et diem festum appropinquare intelligeret;
sese in se colligens, et audaciam ex desperatione
sumens, totum se ad orandum contulit. « Adsit
nunc, inquiens, Domine Deus, mihi indigno famulo
tuo auxiliatrix dextera tua, et si quid unquam
majestati tuae bene placitum Pater noster sacer Benedictus
patravit, seu quispiam servulorum ejus
tibi in praesentia sacri corporis ipsius famulantium,
ad praesens declara. Placeat tibi eamdem nunc, ordine
quo tibi placuerit, exercere potentiam, quam
quondam meritis ipsius dilecti tui exercuisti, dum
discipulo illius undas siccis pedibus calcare concessisti!
Non quidem ad haec poscenda de meis praesumens
accessi meritis, sed majora egregium confessorem
Benedictum apud te posse impetrare confidens,
ego quoque de patrocinio ipsius, pro mea
apud tuam clementiam fragilitate, majora meis
audendo viribus praesumpsi. » Hujusmodi oratione, ac
mansueta qua idem monachus pollet simplicitate,
praecedentibus insuper beatissimi Benedicti meritis,
flexus Dominus, citissimum illi suae gratiae contulit
suffragium. Navis etenim quam contrario in littore
sitam esse diximus, divinitus soluta, absque ullo
mortali remige | null | 57df44c8-da27-4856-b54c-00463779eb2e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, ad eam in qua coenobita ille cum
sociis residebat, fluminis partem transiit. Videre
erat ingens prodigium, navim aliquando invito ac
frustra obnitente gubernatore, in fluentis aquae devios
agentem cursus, tunc quasi coelitus ostensam
sibi lineam a ripa in ripam inoffense teneret, transmeavisse,
donec contigua famulis monachi facta,
lanceis attraheretur; qui hastis subremigando, universa
onera transponunt, equos natatui committentes.
Reversus ad Patrem vel ad fratres festi jam
diei celebre officium initiare parantes, praefatus
monachus eos magno exhilaravit gaudio, non tantum
advectione tripudiantes alimentorum, quantum
devote exsultantes virtute signorum quoque [ #f.,@# quocunque]
terrarum Dominum suum sanctissimum
radiare Benedictum.
32.
Post excessum pastoris Amalberti, a quo in
tenera aetate habitum monasticae suscepi religionis,
atque utinam cum proposito mentis! Oilboldus
ad praelationem Floriacensium fratrum, ipsorum
electione et regia principis Lotharii ascendit donatione,
qui pia sollicitudine, tam spiritales quamque
temporales subditorum procurans utilitates, imminente
celebri Patris Benedicti transitus solemnitate,
congruum duxit ad abundantes uberiore
piscium copia regiones quempiam suorum dirigere.
Mittens igitur memoratum fratrem, et per manum
ejus sufficientem ei negotio pecuniae quantitatem,
monuit ut impigre injuncto insisteret operi. Qui
praecepto parens, fluminum legumina solerti cura
quaesivit, quaesita emit, emptaque ut ad Patrem a
quo missus fuerat, reveheret anxie instabat, sed
ejus accelerationem itineris inundantes profusione
imbrium retardavere Aquitanici amnes. Inter quos
Andria despicabilis quidam visu fluviolus, sed crebra
in multiplices discursus alvei sectione, ac paludum
aliquantis in locis interpositione, ad transmeandum
difficilis; ad cujus, ut vulgariter loquar,
matrem aquam praedictus perveniens frater, offendit
vadum inundasse aquis, ac ideo impermeabile equis;
naviculas vero duas, unam medio in flumine semimersam,
aliam ulteriori in ripa detineri revinctam.
Circumspiciens undique, nullius naucleri opem, aut
alicujus praetereuntis, valuit reperire juvamen. In
hac itaque animi anxietate constitutus, dum iter
suum impediri, et diem festum appropinquare intelligeret;
sese in se colligens, et audaciam ex desperatione
sumens, totum se ad orandum contulit. « Adsit
nunc, inquiens, Domine Deus, mihi indigno famulo
tuo auxiliatrix dextera tua, et si quid unquam
majestati tuae bene placitum Pater noster sacer Benedictus
patravit, seu quispiam servulorum ejus
tibi in praesentia sacri corporis ipsius famulantium,
ad praesens declara. Placeat tibi eamdem nunc, ordine
quo tibi placuerit, exercere potentiam, quam
quondam meritis ipsius dilecti tui exercuisti, dum
discipulo illius undas siccis pedibus calcare concessisti!
Non quidem ad haec poscenda de meis praesumens
accessi meritis, sed majora egregium confessorem
Benedictum apud te posse impetrare confidens,
ego quoque de patrocinio ipsius, pro mea
apud tuam clementiam fragilitate, majora meis
audendo viribus praesumpsi. » Hujusmodi oratione, ac
mansueta qua idem monachus pollet simplicitate,
praecedentibus insuper beatissimi Benedicti meritis,
flexus Dominus, citissimum illi suae gratiae contulit
suffragium. Navis etenim quam contrario in littore
sitam esse diximus, divinitus soluta, absque ullo
mortali remige, ad eam in qua coenobita ille cum
sociis residebat, fluminis partem transiit. Videre
erat ingens prodigium, navim aliquando invito ac
frustra obnitente gubernatore, in fluentis aquae devios
agentem cursus, tunc quasi coelitus ostensam
sibi lineam a ripa in ripam inoffense teneret, transmeavisse,
donec contigua famulis monachi facta,
lanceis attraheretur; qui hastis subremigando, universa
onera transponunt, equos natatui committentes.
Reversus ad Patrem vel ad fratres festi jam
diei celebre officium initiare parantes, praefatus
monachus eos magno exhilaravit gaudio, non tantum
advectione tripudiantes alimentorum, quantum
devote exsultantes virtute signorum quoque [ #f.,@# quocunque]
terrarum Dominum suum sanctissimum
radiare Benedictum.
CAPUT XIX. #Arnulfo episcopo vineas invadente, reliquiae delatae, aeger sanatus, aedicula constructa.@#
33.
Liberalis circa aegrotantes quoque ipsius sancti
viri Benedicti exstat gratia. Unde unum narro
miraculum, quod memoratus abbas Oiboldus suo
laetatus est accidisse tempore. Arnulfus Aurelianorum
episcopus, alias sane bonus, et ecclesiasticas
regulas scientia et opere optime servans,
nunquam ad purum praelatos hujus Floriacensis
loci dilexit, ideo quammaxime, quod illi ditioni
solummodo parentes regiae, subjectionem, qua
ipse ultra modum delectabatur, nequaquam ei ad
ipsius voluntatis dependerent nutum. Qua de re vineas
S. Benedicti in suburbano Aurelianensis urbis,
in loco qui Boaria ( #le clos de Bourie@# ) dicitur, sitas, | null | 9fba7cbd-2013-4e7b-9043-68ca13c94976 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut sui eas pervaderent satellites, assensum praebuit;
propter quarum recuperationem cum praedictus
abbas ad eum legatos misisset, nec impetravisset,
cum senioribus habito consilio, deliberavit
ut sumptis sanctorum pignoribus, imminente vindemia,
ad locum cum aliquibus e fratribus fructus
earum collecturus properaret, ut, quia eidem viro
viribus armatorum obniti difficile erat, cum ipse
multis saeculari potentia praeditis regibus quoque
persaepe restitisse comprobetur, saltem hac arte
obviam iretur; cui idem pontifex, cunctos pene
antistites Galliarum suo existentes tempore in his
quae Jesu Christi sunt, sapientia antecedens, refragari
intuitu divini respectus nequiret. Levatis igitur
duorum corporibus martyrum Mauri atque
Frongentii, sub nomine inclyti confessoris Dei
Benedicti, venitur ad locum, et inter iter agendum,
vicinis, et qui viae propinqua incolebant domicilia,
percontantibus cujus tam celebris foret pompa praetereuntium,
respondebatur, sancti Benedicti. Inter
quos quidam aeger, longo attritus vires febrium ardore,
sciscitabatur praetergradientes, cujus in obsequio
tanta cum crucibus viam tereret turba. Responsum
ei est sanctum Domini dilectum eo itinere
Benedictum ad suburbana Aurelianensium ob suarum
defensionem transire vinearum. Quo ille audito,
spem promerendae salutis induens, imbecillia
membra baculo sustentante, reliquias usque beatas
protraxit, prostratusque sub argenteo quo reconditae
erant scrinio, in somnum revolvitur. Transacta
vero una nocte, mane primo surgens, incolumitati
se sensit restitutum pristinae, ac gratias Deo
agens, laudum quibus poterat praeconiis sanctum
attollebat Benedictum, procuratorem eum suae dictitans
sospitatis. Nec multum a vero ejus deviabat
opinio. Ipsius enim ope ac precibus constat eum
propriae redditum virtuti, cujus meritis fisus seu
fama evocatus ad illa properaverat loca, licet nos
supra nominatos veritatis testes nequaquam ab hujus
secludamus operatione miraculi, imo per omnia
aequales et merito judicemus et actu. Porro fratres
cum memorato abbate, peractis absque ullius interpellatoris
impedimento pro quibus ierant, gemino
laetabundi gaudio, ad sua regrediuntur. Verum pauper
spiritu qui sanatus erat, tuguriolum eo loci quo
ipse cubans superpositos capiti sanctorum habuerat
artus, ligneo construxit tabulatu; sub quo simili
detenti languore quiescentes, si tamen plena eorum
hoc fides exegerit, citissimam opitulantibus tribus
memoratis sanctis capiunt medelam, uti accolae
eorumdem testantur locorum.
33.
Liberalis circa aegrotantes quoque ipsius sancti
viri Benedicti exstat gratia. Unde unum narro
miraculum, quod memoratus abbas Oiboldus suo
laetatus est accidisse tempore. Arnulfus Aurelianorum
episcopus, alias sane bonus, et ecclesiasticas
regulas scientia et opere optime servans,
nunquam ad purum praelatos hujus Floriacensis
loci dilexit, ideo quammaxime, quod illi ditioni
solummodo parentes regiae, subjectionem, qua
ipse ultra modum delectabatur, nequaquam ei ad
ipsius voluntatis dependerent nutum. Qua de re vineas
S. Benedicti in suburbano Aurelianensis urbis,
in loco qui Boaria ( #le clos de Bourie@# ) dicitur, sitas,
ut sui eas pervaderent satellites, assensum praebuit;
propter quarum recuperationem cum praedictus
abbas ad eum legatos misisset, nec impetravisset,
cum senioribus habito consilio, deliberavit
ut sumptis sanctorum pignoribus, imminente vindemia,
ad locum cum aliquibus e fratribus fructus
earum collecturus properaret, ut, quia eidem viro
viribus armatorum obniti difficile erat, cum ipse
multis saeculari potentia praeditis regibus quoque
persaepe restitisse comprobetur, saltem hac arte
obviam iretur; cui idem pontifex, cunctos pene
antistites Galliarum suo existentes tempore in his
quae Jesu Christi sunt, sapientia antecedens, refragari
intuitu divini respectus nequiret. Levatis igitur
duorum corporibus martyrum Mauri atque
Frongentii, sub nomine inclyti confessoris Dei
Benedicti, venitur ad locum, et inter iter agendum,
vicinis, et qui viae propinqua incolebant domicilia,
percontantibus cujus tam celebris foret pompa praetereuntium,
respondebatur, sancti Benedicti. Inter
quos quidam aeger, longo attritus vires febrium ardore,
sciscitabatur praetergradientes, cujus in obsequio
tanta cum crucibus viam tereret turba. Responsum
ei est sanctum Domini dilectum eo itinere
Benedictum ad suburbana Aurelianensium ob suarum
defensionem transire vinearum. Quo ille audito,
spem promerendae salutis induens, imbecillia
membra baculo sustentante, reliquias usque beatas
protraxit, prostratusque sub argenteo quo reconditae
erant scrinio, in somnum revolvitur. Transacta
vero una nocte, mane primo surgens, incolumitati
se sensit restitutum pristinae, ac gratias Deo
agens, laudum quibus poterat praeconiis sanctum
attollebat Benedictum, procuratorem eum suae dictitans
sospitatis. Nec multum a vero ejus deviabat
opinio. Ipsius enim ope ac precibus constat eum
propriae | null | 3f914ce3-eb5a-4469-b2bd-851205fdb12a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
redditum virtuti, cujus meritis fisus seu
fama evocatus ad illa properaverat loca, licet nos
supra nominatos veritatis testes nequaquam ab hujus
secludamus operatione miraculi, imo per omnia
aequales et merito judicemus et actu. Porro fratres
cum memorato abbate, peractis absque ullius interpellatoris
impedimento pro quibus ierant, gemino
laetabundi gaudio, ad sua regrediuntur. Verum pauper
spiritu qui sanatus erat, tuguriolum eo loci quo
ipse cubans superpositos capiti sanctorum habuerat
artus, ligneo construxit tabulatu; sub quo simili
detenti languore quiescentes, si tamen plena eorum
hoc fides exegerit, citissimam opitulantibus tribus
memoratis sanctis capiunt medelam, uti accolae
eorumdem testantur locorum.
LIBER SECUNDUS.
CAPUT PRIMUM. #Floriacus, Vallis aurea. Sibi nota narrat auctor. Francorum reges. Abbo Oilboldi successor.@#
1.
Favorabili supernae dignationis praesagio, hoc
in quo Deo auctore famulamur coenobium, ut Floriacus
vocaretur accepit; qui [quod] priscis
temporibus, non dissimilis gratiae praerogativa, Vallis
nominabatur Aurea. Retinet enim in se aureum
paradisi florem, sanctissimum Patrem Benedictum;
qui gratantissimo virtutum odore quosque remotissimos
ad sui reverentiam invitat. Quarum proprietatem
operationum si per singula explicare velimus,
chartam nobis sermonemque antequam sermonis
materiam deficere pro certo intelligemus. Sed ne
beneficiis piae paternitatis ejus, ab ipso nobis immeritis
impensis, ingrati esse videamur, ea quae
nostram attigere notitiam, in quantum ipsius benigni
patroni clemens supplicatio vires nostro tenui
ingeniolo a Christo obtinuerit, rusticano licet
sermone, posterorum mandare adoriemur memoriae.
Et primo, qualiter his temporibus respublica Francorum
substiterit, succinctim perstringamus, ut
post liberius ea quae proposuimus, exsequamur.
2.
Lothario regi, coeleste, ut credimus, pro terreno
commutanti regnum, Ludovicus filius successit.
Qui immatura praeventus morte, destitutum
proprio haerede Francigenae gentis principatum,
utpote naturalis expers conjugii, dereliquit. Sane
patruus ejus Carolus, quem privatum senuisse supra
praelibavimus, conabatur, si posset, a sui generis
auctoribus diu possessum sibi vindicare imperium;
sed ejus voluntas nullum sortitur effectum. Nam
Franci primates, eo relicto, ad Hugonem qui ducatum
Franciae strenue tunc gubernabat, magni illius
Hugonis filium, cujus jam mentio facta est, se
conferentes, eum Noviocomo ( #Noyon@# ) solio sublimant
regio. Is eodem anno Rotbertum filium sibi consortem
regni legit. Et quia, quantum ad coeptae rei causam
attinet, de regibus diximus, ad eam prosequendam
veniendum est.
3.
Igitur Oilboldo abbate in Christo quiescente,
Abbo, Deo et hominibus vir amabilis, a fratribus
Hugone annuente rege electus, in gradum successit
monastici regiminis. Qui, praecedente hunc quo haec
scribimus anno qui fuit ab Incarnatione Domini
millesimus quartus, in Vasconiae partibus a perfidis
illius nationis hominibus, nobis praesentibus, innocenter
occisus, martyrii sanguine laureatus, ad regna
est aeterna a Christo vocatus. In cujus diebus res
mirabiles per praeeminentissimum Patrem nostrum
Benedictum, ab omnipotente Domino patratas, quia
jam tunc nos intelligibilis contigit pervenisse ad
metas aetatis, certiori, utpote aliquibus praesentes,
digerimus stylo.
CAPUT II. #Floriacense incendium. Apparatus in festo translationis. Incendium divinitus restinctum.@#
4.
Festivus aestivis mensibus translationis ejusdem
gloriosi Patris annuo successu recurrebat dies; ad
cujus spectanda gaudia, non solum quique pagenses,
ut quidam in ipsius laude ait sapiens (S. ODO #in
serm.@# De transl. S. Benedicti), verum plebs urbana
honestis clericorum confluxerat personis inflorata.
Quibus vigiliis insistentibus nocturnae laudis, quam
devota monachorum caterva identidem undecunque
ob laetitiam tantae solemnitatis adventando nostris
sociata, in sui legislatoris explebat obsequela, repente
per aquilonales basilicae fenestras nocivi ignis
lux resplenduit horrenda. Quippe in quoddam fenile
casu quidam ignis decidens, aridis auctus fomentis,
circumpositas sese diffudit in aedes. Nec laborabat
flamma, ut suas augeret vires, cum aestatis ardor
tectorum jam torruisset culmina, et domus sibimet
copulatae, una alteri exustionis occasionem praeberet
facilem. Interea matutinalibus relictis hymnis
cuncti e sacris prosiliunt adytis, ad sua quisque
tutanda totis intenti animis. Pauci seniorum una nobiscum
pueritiae in annis constitutis matutinales, prout
exigebat res, laudes, licet minus decenti fine, concluserunt.
Inde ad subtrahenda ignibus quaeque necessaria
promptae vertuntur manus. Aula erat sanctae Dei Genitricis
Mariae holosericis palliis aliorumque velorum
tam decora introrsus circumamicta varietate, ut multi
eorum qui ad diem convenerant festum faterentur
nunquam | null | 17cbc293-2ad7-4d24-a317-fd5c2775c38b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
antea sic decenter eamdem vidisse ornatam
basilicam. Ad cujus pulchritudinem decoris,
cum lampadarum ac cereorum stellata, ut sic
dictum sit, area, accedebat auro ac gemmis praefulgens
a fronte lectica, thesaurum Arabico metallo
lapidique praeferendum topasio in se retinens. Id
primum cum caeterorum reliquiis sanctorum humeris
dolentium suorum effertur servulorum, atque ad
orientalem ecclesiae partem in coemeterio exponitur
fratrum. Inde universi ad deponendum sanctuarii
ornatum ora conversi, quod solers aedituorum diligentia
per octo spatium dierum eleganter compserat,
id nos trium aut non multo amplius quatuor horarum
noctis intervallo deposuimus. Perspicere erat ac
gemere regiam illam Matris Domini, stigmata
viae illius qua quondam dilectus Domino coelum
Benedictus conscendit nocturnis in laudibus praeferentem,
post modicum desertarum aedium factam
similem. Et quia igneo fervore in vitreis jam
fenestris plumbum liquari posse conjiciebatur,
maxime cum victricis flammae vorago cuncta exinaniret,
spe sublapsa mortalis auxilii, supellex varia
longiuscule a monasterio inter nemorum densa
occulitur, cum repente uni ex abbatibus, qui ex
vicinis coenobiis emerito duci suo militaturi advenerant,
nomine Rainardo, visio supernae apparuit
consolationis. Aspexit namque cum aliis, quibus
haec datum est videre, duas columbas super nivis
candorem albicantes, quae trino volatu ambitum
circumcingentes templi, ad Africum sui impetus
direxere cursum, ubi jam proxima horreis fratrum
violentia stetit ignium; nec divinitus designatum
ausa est praetergredi terminum. Jamque humani
cessaverat ars ingenii, laborque conquieverat hominum,
ut major divinae miserationis virtus claresceret
per beatissimum Benedictum, quem nos
miseri criminabamur iisse dormitum. Nec quidpiam
eorum quae ambitu claustri claudebantur ullam
sustinuere jacturam, ac si illarum angelici aspectus
volatu avium circumvallata protegerentur.
CAPUT III. #Contractus erectus. Ingratus denuo male habet; iterum sanatus.@#
5.
Nostris modo diebus Archembertum Antissiodorensis
territorii incolam fuisse novimus diutino
languore graviter afflictum; cui cum amicorum seu
propinquorum solers defuisset cura, ita assidua cubatione
curvatis genibus coxis tibiae adhaeserunt ut
latitudinem palmae hominis subtercrescens excederet
caro. Quem dum parentes ad cujusdam sancti Simeonis
sepulcrum, quod sanitatum gratia illustrari
lama vulgante didicerant, efferre destinavissent,
eo quod intra suam esse regionem, abnuit aeger,
seque ad Floriacense poposcit deduci coenobium.
Aiebat namque per nocturnum se conspexisse soporem,
quia eo stante ante sacratissimam Patris Benedicti
tumbam coram altare praecelsae Virginis Mariae,
rectis constitisset plantis, immensique decoris intuitus
esset basilicam, ex qua sibi exeundi facultas
negabatur. Nec vana illa quibus saepe ludimur fuere
somnia; sed, opitulante Deo suffragantibusque
meritis Reginae virginum ac eminentissimi confessoris,
salubrem habuere operationem. Denique locato
asello ad desideratum devectus locum, a proximis
qui eum deduxerant, pro foribus monasterii exponitur.
Unde quia necdum scamellis usus fuerat, natibus
reptando ac manibus, ad unum e publicis se
protrahens pistrinum, ab ejus custode humanitatis
compassione susceptus est; ubi diu curationis suae
praestolando adventum, desiderio accensus est adeundi
Matris Christi aulam, in qua spes directionis
ejus sanctus quiescit Benedictus. Quam introgressus,
minutum [ #al.,@# minutam] sibi a vicario ejusdem vici,
Ermenfredo nomine, obtentu transmissum eleemosynae
altario, quod Deo sub honorem sanctae Mariae
omniumque sanctarum virginum dicatum est, superponere
cupiens, sensit suos resolvi nervos. Cumque
circumspectaret qui sibi auxilium ferret; a matriculario
ecclesiae elevatus, scamellos quidem suos
cancellis sanctuarii, munus vero, haud secus quadrante
illius evangelicae viduae, Christo acceptabile
altari imposuit; dehinc humi prostratus cum orationi
incubuisset, resolutus in somnum, salso perfunditur
sudore. Experrectus autem, non jam scamellos poscens,
sed baculo a quodam circumstantium sibi
porrecto semet sustentans, ad hospitium abiit, pedetentimque
firmissimas ambulandi vires adeptus est.
6.
Cumque sensisset copiam peragendi itineris
sibimet non deesse, ingratus salutis, absque licentia
hospitis vel sanctorum qui ei medelae tribuerant
efficaciam, clam abscessit; veniensque ad villam
quae Dominipetri ( #Dompierre@# ) dicitur, iterato debilis
redditur. Cui presbyter, Teudo nomine, qui ei
locum metandi in sua concesserat domo, ita locutus
est: « Quid, inquit, mali commeruisti, o homo, ut languorem
pristinum evitare nequas? » Respondit ille se
sine gratiarum actione a sanctis suae curationis provisoribus
recessisse. Interea sequenti nocte, quiescenti
ei videbatur quod sacris a quibus discessisset
locis astaret incolumis, tenens lucernam prae
manibus, status sui mensurae aequalem. Monitu
igitur et adjutorio praedicti sacerdotis carrucae impositus,
ad loca | null | 4df3620d-0641-4984-a77c-514fe78dfb53 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
male a se deserta reducitur. Demum
emptam ceram, juxta praeostensam visionem,
ad memoriam ( #id est@# ecclesiam) inclytae Virginis
Mariae deferens, ante sepulcrum gloriosi confessoris
Christi Benedicti accendit; adhaerensque pavimento,
veniam admissi reatus cum redintegratione poscebat
sospitatis. Facto ergo voto nunquam se ex eodem recessurum
vico, gressuum meruit redonari integerrimo
supplemento. Hoc nos ab ipsius contigit ore audire
eo ipso die quo haec coepimus scribere; ei quoque
narrationi interfuere Constantinus presbyter et
Letherius, levita gradu, monachus habitu, suscipiendorum
hospitum tunc delegatus ministerio.
CAPUT IV. #Sacergii situs. Otherius paralyticus, Caputcervium vovet S. Benedicto; facto dono mox sanatus. Alia relatio de traditione illius praedii.@#
7.
Et quia, ut refert beatus papa Gregorius (lib. II
Dial. cap. ult.), sancti martyres frequentiora ostendunt
miracula ubi eorum tantum habetur memoria,
quam ubi eorum sacra conservantur corpora,
liquet idem de caeteris intelligere sanctis,
maxime ex hoc patre nostro multipliciter excolendo
sanctissimo Benedicto. Cujus excellentissima signorum,
a Deo per ejus meritum aliis in locis patratorum,
notitiae posterorum tradere noster gestit animus.
Caputcervium ( #Sacerge@# ) dicitur praedium in
finibus Biturigum situm, Lemovicinis contiguum, a
quo vicina regio, corrupto vocabulo, Capcergensis
vocitatur. Hoc ad dominium Floriacensis coenobii,
omnipotenti Deo sub nomine perpetuae Virginis Mariae
sanctissimique Benedicti dicatum, hac de causa relatu
seniorum valde antiquorum pervenisse comperimus.
8.
Ejus possessionis dominus Otherius dicebatur,
inter Aquitanicos primates clara nobilitatis
pollens prosapia. Is a primaevae juventutis flore paralysis
percussus languore, manuum ac pedum caruerat
juvamine; solius illi linguae, auditus quoque
ac visus, ex parte manebant officia. Diutino igitur
laborans morbo, dum vana medicorum studia propensius
sibi adhibita nihil intellexisset conferre
valetudinis, audita fama miraculorum, quae Salvatoris
nostri omnipotentia apud sacratissima patroni
communis Benedicti creberrime tunc operabatur
ossa, ait suis: « Videtis, fidissimi mihi, vitaque ipsa
qua nunc fruor miserrima chariores amici, quod
medicinae impensis nihil proficio, imo in dies aegritudinis
protrahitur longitudo. Quapropter si qua
vos cura vestri tangit Otherii, mearum, quaeso, miserantes
aerumnarum, celeri calle sepulcrum adire
curate gloriosi confessoris Christi Benedicti. Et ne
forte vos conturbent ignota viarum, scitote Ligerici
amnis ( #la Loire@# ) littora, pagumque Aurelianensem,
hoc praeclaro irradiari thesauro. Id mihi divinum
praenuntiavit oraculum, dum fessos artus sopori
mandassem, debere me eo cum votis dirigere
meae petitores salutis, quia inde forem adepturus
remedium sanitatis. Et quia solus cum dulcissima
genitrice resedi, patre orbatus et fratribus, ipsa
non abnuente, verum hoc ipsum fieri sedulo deposcente,
voveo Deo et jam dicto eximio Benedicto,
haereditatis meae portionem, cui Caputcervium nomen
est, cum omnibus ad eam pertinentibus, eo
videlicet tenore ut superstites ambo usumfructum
ac praesentis vitae exactionem retinentes, fratribus
Floriacensibus post nostri dissolutionem cuncta
restitui faciamus. Spe etenim suscipiendae prolis per
supra memoratam privatus revelationem, sollicitudinem
ducendae uxoris funditus abjeci. Properate
igitur quantocius, et vestris servorumque Dei inibi
degentium precibus opem efflagitate misero. »
9.
Acceptis ejus fideles hujusmodi praeceptis,
cum wantis ipsius auro ornatis, per quos donationem
memoratarum rerum sacris imponerent
altaribus, absque dilatione venerandum adeunt coenobium,
mandata precesque sui domini catervae
innotescentes fratrum. Memorabile dictu! eadem
die, ipsoque horae momento, quo qui missi erant,
donum cum orationibus ante sancti praesentarunt
tumulum, aeger qui nonaginta millibus jacebat semotus
a loco integerrimam adeptus est sanitatem.
Qui laudum Deo praeconia sanctoque dans Benedicto
gratiarum cantica, exercitationis venationisve gratia
silvarum petiit abdita. Cui dum studet operam
dare rei, occurrit suis a nostro remeantibus monasterio,
quem illi conspicati equitando saltum
peragrare, stupore ingenti perculsi sunt, videntes
hominem, dudum absque alterius adminiculo e lectulo
non valentem surgere, tunc non solum firmiter
incedere, verum etiam equum cursu fatigare.
Haesitantibus illis et vultus similitudine se deceptos
autumantibus, obvium se ille gratulabundus offert.
Inquirit deinde sollicitius diem quo pro se vota solvissent;
ipsumque fuisse certissime comperit quo
sibi salutem obtigisse gaudebat.
10.
Huic antiquae veterum relationi virorum repugnabat
antiquius tertii Clotarii regis edictum,
in quo continetur quod memoratus Otherius
ob perfidiam ab ipso rege interfici jussus sit;
rebusque ejus omnibus confiscatis, illud praedium
ab eodem principe, sancto | null | 31fd7478-4854-4fe2-b1f1-8e7dfba7e858 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
est Benedicto collatum.
Et hoc est quod in quadam sententia primi libri legitur (V. Andrevald., cap. 38)
Caputcervium liberalitate
regia Floriacenses promeruisse fratres. Potuit
tamen fieri ut post hanc quam nunc retulimus
donationem, ipse Otherius apud regem infidelitatis
insimulatus juberetur interfici, et quasi ex sua parte
eamdem villam idem rex nostro conferret coenobio.
Quod vero in ipso regali praecepto Aotharius
vocatur, permutatio veterum facit verborum, ut
post latius ostendemus. Post cujus excessum, vicini
quique hoc eis praedium auferre moliti, ad sibi utile
coegerunt declinare consilium.
CAPUT V. #Ademarus Brucciae et Capitiscervii invasor. Otherio praeposito Hugonem hortante, viso accedente. Territus audito nomine S. Benedicti. Castri de Salis situs. Ademarus tandem victus et captus, favente superna virtute; socii itidem castigati.@#
11.
Denique, ut superioris continetur serie libri (cap. 15),
habitaculis monachico congruis ordini
inibi constructis, spem potiendarum rerum ipsarum
adversariis sustulere usque ad tempora Rotberti
regis filii Hugonis. Quo onus gubernandi suscipiente
regni, Ademarus quidam, juventa pariterque corporis
elatus forma, cujus genitor Wido, in urbe Lemovicina
vicecomitis fungebatur honore, nefarium
molitus est scelus. Namque Lemovicinis nequaquam
contentus facultatibus ex paterna sibi haereditate
jure suppetentibus, dum cerneret numerosam cohaeredum
fratrum suorum succrescere stirpem, in subripiendas
res alienas animum intendit, dolique artifex,
castrum quod a rusticanis Bruccia dicitur ingressus,
dominum se agebat. Erat in ea provincia,
vir quidam haud contemnendae potentiae, Hugo nomine,
cui media pars ipsius castri haereditaria obvenerat
successione. Hanc ille, uti et eam quae
genitorem competebat suum, ausu temerario pervadit.
Toto itaque potitus castro, copias duorum comitum
qui eum inde pellere nitebantur, Willelmi
videlicet Pictaviensis, et Bosonis Petragorici,
per quindecim dierum cludens spatium,
obsidionem eos solvere coegit; qua liberatus necessitate,
audendo majora, municipium Patris Benedicti
quatuor et semis millibus a memorato distans castello,
absentiam praepositi Otherii aucupatus, latrocinantium
more ingreditur. Municipio illi antiquitas Salis
nomen indiderat, eoque monachi habitationem assiduam
a Caputcervio commutaverant, eo quod is
locus magna ex parte natura foret munitus. Hunc
praefatus Ademarus idcirco, ut post ipse retulit, invadere
nisus est, ut copiis frumenti ac vini, quae a
circumjacentibus incolis inibi ob tutamen sanctorum
locorum aggregata erant, pervasae Brucciae inopiam
sublevaret; re autem vera ut arctissimos possessionis
suae fines ampliaret operam dabat.
12.
Interim praepositus loci jamdictus Otherius,
tantae calamitatis accepto nuntio, dolore cordis
tactus intrinsecus quod commendatum sibi a venerabili
abbate Abbone tunc Floriacensium rectore et
fratribus locum funditus amisisse videretur, in diversa
cogitationum turbine rapitur; tandemque non
moeroris, sed consilii tempus ingruere sibi intelligens,
ad superius nominatum Hugonem recta proficiscitur
via. Cui opportunitatem capiendi innotescens inimici,
quod scilicet Brucciae firmissimo derelicto
praesidio in Salensis municipii demigrasset domicilium,
ad praeoccupandos ejus conatus proficisci hortabatur.
Nec ille distulit qui intelligeret suo usui
proficere, si eum in minus tuto valeret praeoccupare
loco. Quid plura? non solum illum, verum
quosque circummanentes vicinos, quibus cordi esse
Patris Benedicti venerandam dilectionem cognoscebat,
ad sui adjutorium alliciens, diluculo feriae tertiae
praemonet hostibus occurrendum.
13.
Interea cuidam militi ex auxiliaribus nostrae
partis, nocte quae diem belli praecedebat, hujusmodi
per quietem ostensa est visio. Videbatur ei quod
quasi cum praeposito ecclesiae Sancti Stephani Lemovicinae
sedis, nomine Ainardo, silvam peragraret,
opportunisque in locis, retibus oppansis, multitudinem
aprorum prae se ageret, quorum quidem alios
ad praeparatas insidias deductos vivos caperet, alios
vero venabulis transfixos neci traderet. Evigilans
igitur dum cuidam sodalium quae viderat enarrasset,
hoc ab eo responsum accepit: « Visionis, inquit, tuae,
Deo opitulante et sanctissimi Benedicti suffragantibus
meritis, manifestus in proximo propalabitur intellectus.
Nam quod tibi de porcis praeostensum est
silvestribus, hoc tu patrari conspicies de perfidis
hominibus; quodque auctore Ainardo te agere somniabas,
hoc ventura luce, Otherio sancti viri Benedicti
monacho duce, una nobiscum Christo auxiliante
perficies. » Cumque ille qui somnium viderat
rem sibi manifestius declarari peteret, erat enim
earum quae gerebantur inscius rerum, interpres ad
eum: « Num, ait, ad aures adhuc pervenit tuas,
Ademarum Guidonis filium egregii confessoris Benedicti
pervasisse monasterium, et Otherium praepositum
idcirco domini nostri petisse auxilium? Gaufredus
ob fortitudinem corporis | null | 84a594b8-4b2e-4ef0-b87f-85db7ec7f8fd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, Asini praenomine
vocitabatur; in cujus castro memoratus monachus
tum forte aderat, cum haec miles contubernali referret
suo. » Quique haec adjecit dicens: « Nos quoque,
volente Deo ac sancto juvante Benedicto, sacri pervasores
loci aut vindice feriemus gladio, aut captos
nobili dicemus in triumpho. » Hoc dictum multorum
roboravit pavitantia corda virorum. Videntur mihi
somniator iste ac ejus interpres, duobus orientalibus
fore similes, quorum unus victoriam Gedeonis
somniavit, alter interpretatus est.
14.
Feria porro sexta secundae hebdomadis sanctae
Quadragesimae vertebatur, quando factio latronum
memoratum occupavit coenobium; et ecce crepusculo
tertiae feriae sequentis septimanae undecunque
adsciti auxiliares, improvisi astitere portis.
Tunc quibusdam nostri agminis viris adhuc procul
a castro constitutis una cum praeposito Otherio, divinum
apparuit prodigium. Viderunt namque, sole
totius terrae reliquas clarissime illustrante partes,
ambitum castri densissima vallari nebula, quae quidem
nullum sibi pugnandi afferret impedimentum,
hostium vero obnubilaret intuitum. Olli haec dies
aequanda videtur de qua antiquus legislator scribit:
Quia Aegyptiis erant tenebrae crassae et palpabiles,
filiis autem Israel erat lux in omnibus finibus suis (Exod. X, 22, 23).
Roboratis hoc signo animis,
statuunt hostes praelio aggredi; et praemisso praeposito,
qui praevius dudum sibi fidos, tunc autem
hostiles aggrediens muros, beati Benedicti nomen
celsius inclamaret, ipsi elata in excelsum voce, Benedictum
invocant monachorum Patrem. Benedictum
resonant tum vallium concava, respondentque
Benedictum proximae silvae abdita. Quo fragore
vicinos consedisse montes infernaque patuisse hostibus
visum; et quia montium facta mentio est, non
sit audientibus onerosum jam dicti Salensis castri
memorare situm.
15.
Mons est non multae altitudinis, in cujus declivio
castrum constitutum est, quod quidem ab
orientali australive parte difficilem ad se venientibus
praestat accessum. Ab aquilonali sane latere devexus
montis, machinamentorum omnium inhibet
evectionem; at occidentem versus, ubi hostium facilis
formidabatur progressus, domus erat lapidibus
firmissime constructa, ad austrum in longum porrecta,
ad repellendos inimicos satis idonea. Hujusmodi
enim munitio adversariis facta est perditionis
occasio, dum ob nimiam securitatem prius hostem
adesse senserunt quam praevidissent.
16.
Primus ferratas aquilonali parte intulit acies
Gaufredus, propter vires, non propter pigritiam,
Asinus agnomine; ignemque, ut pridie suis inter
pocula in amore Patris Benedicti sumpta condixerat,
admoveri praecepit. Post eum reliqui auxiliares,
Giraldus scilicet Cluensis castri dominus, et
Hugo Gargelensis, reliquique, quorum nomina dicere
supersedi; qui ducentorum vallati caterva armatorum,
adversarios pari fidentes numero, sed
virtute constantiae impares, e propugnaculis quae
tueri parabant, jaculis ac lapidibus repellere coeperunt.
Et ecce providentia divina interventuque
egregii confessoris ventus aquilo surgens, flammas
quidem ignium portis ingerebat, hostilia vero tela
retro agebat. Cumque ignem convalescere, jaculaque
sua in irritum cadere oppidani cernerent, formidinem
animis induentes, introrsus fugere. Seditiosis
ecclesiam petentibus, nostri a tergo sequuntur
attentius, caesisque in introitu portae aliquantis,
eos qui basilicam petebant insectabantur; in qua
non tutam sibi latebram fore auspicatus Ademarus,
turrim ligneam de qua signa dependebant, cum sex
factionis suae sociis formidolosus conscendit. Ibi quoque
se latere posse diffidens, tecta more architecti
perambulabat, donec ab Hugone qui studiosius reliquis
eum investigabat, visus, pacta vitae ac membrorum
securitate captus est. Cum quo quinque
commanipulares ex eminentioribus tenti sunt, Hugo
videlicet ac Archembaldus de Buciaco, Rainardus et
Americus frater ejus, filii Heldegarii haud ignobilis
viri Argentomagensis, atque Giraldus Tirinensis,
his exceptis, quos aut minor potentia, aut minus
pollens de nobilitate parentum sanguis nostrae subtraxit
notitiae, quorum numerus ad viginti et eo
amplius fuisse refertur; equi capti numero centum
viginti, praeter eos qui vel a victoribus furtim subducti,
vel a victis fuga sibi consulentibus abducti
sunt; e quibus et multitudo hostium colligi potuit,
et virtus superna pariterque excellentissimum Patris
Benedicti meritum evidenter agnosci, quod a tam
paucis exercitatae militiae viris adversarii copiis ac
natura muniti loci tam facile sint superati. Illud nihilominus
gratia Dei gratuita nobis collatum credimus
quod hostium triginta militibus peremptis,
nostrorum nemo saltem vulneratus est, tribus exceptis,
unus videlicet militaribus deditus stipendiis,
qui lethali accepto vulnere ad propria rediens vita
decessit, ac duo agriculturae potius quam bellicis
dedit stipendiis, qui cum multis aliis artis hominibus
fama praelii exciti, auxiliatum nostris venerant;
dum | null | 181fd246-4080-4556-95f1-f23f9220962f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nimium rapinae student, incertum a sociis an
ab extraneis interempti sunt. Hoc itaque modo
castrum intra sextam diei quo primum ibi advenerant
horam receptum nostrisque redditum est, anno
Incarnationis Dominicae millesimo.
17.
Et ne quis aestimet tantam victoriam hominum
potius virtuti quam divinae ascribi debere largitioni,
sciat ipsorum nobis relatione adversariorum
vulgatum eos vigore ita destitutos ut, quamvis
telorum seu lapidum mole abundare se cernerent,
nullam tamen efficaciam in jaciendo sibi inesse
sentirent. Animae quoque peremptorum nocturno
tempore in eadem villa quiescentes homines somnos
rumpere saepissime cogebant, flebiliter oberrando
inclamantes se miseras fore [esse], quae excellentissimi
Patris Benedicti res pervadere non dubitavissent.
18.
Nec Guido genitor Ademari, sive etiam Giraldus
frater ejus, patrinus jam dicti adolescentis,
immunes miseriarum fuere; verum sicuti participes
ejus fuere consilii, sic quoque, Dei justissima disponente
providentia, periculorum fuere consortes.
Siquidem Guidonem non tantum orationis quantum
dissimulationis, quasi nesciret quae a filio gererentur,
gratia, Romam profectum morbus adeo vitiliginis
debilitavit ut non aliter quam in lectica ad sua
regredi valeret. Giraldum vero obtentu ejusdem
simulationis apud Pictavium degentem, et rei eventum
praestolantem, ferox equus mordicus per
coxam arreptum, per aliquot dies lecto cubare
coegit. Hildebertus quoque Argentomagensis [BOSCIO
Argensis] incola, hujus factionis signifer, qui
pacis medius palam quidem videbatur fore, occulte
autem proditionem alebat, igne divino in maxilla
adustus, usque ad diem suae mortis incurabilis
perseveravit, ita ut, consumpta carne, dentes specio
miserabili nudarentur. Per omnia benedictus Deus,
qui sibi beneplacitos assidue mirificat sanctos.
CAPUT VI. #Ademari castrum dirutum. Equus e puteo eductus.@#
19.
Quia vero semel Aquitaniam ingressi sumus,
non ab re esse videtur, si rei gestae miraculum,
quod ordo causarum superiori paucis elabentibus
annis subnexuit, enarraverimus. Captus, ut supra
dictum est, Ademarus ab Hugone, ad castrum
Brucciae deductus est. Id Giraldus quidam partibus
favens Ademarianis tenebat, exclusis factoribus
[fautoribus] Hugonis, qui partem ejusdem castri ab
Ademaro sibi praereptam non mediocriter indignabatur.
Denique eumdem juvenem, quem captum
habebat, e regione murorum, unde a suis intueri
posset, deduci praecipiens, interminatus est se ejus
caput abscissurum, ni maturato sibi munitionibus
cederent. Quae res Giraldum et eos qui intus erant,
graviter perterruit, maxime videntes dominum
suum cum tot exercitatae militiae egregiis bellatoribus
subita rerum conversione dejectum. Unde non
solum oppidum, sed etiam se suaque omnia territi
dedidere. Hugo potitus castro, turrim quae juris
Ademari fuisse videbatur, confestim diruit. Juxta
eam cisterna erat ad colligendas imbrium aquas
effossa, quadraginta quinque et eo amplius cubitis
in profundum patens.
20.
Forte post aliquod temporis spatium duo ex
fratribus nostris apud memoratum sancti Patris
Benedicti Salense monasterium degentibus, utilitatis
monasterii gratia, praefatum Hugonem Brucciam
tunc incolentem adierunt; ob cujus colloquium superiora
turris petentes, binos equos retinaculis
sibimet connexos in inferioribus reliquerunt. Horum
unus quietis impatiens, dum huc illucque errando
socium trahit, postrema corporis parte in superius
nominatam cisternam labitur, nec alterius ope juvari
valuit quin ad fundum usque decideret. Clamor
illico intuentium oritur equum monachorum in puteum
esse lapsum. Tumultus causam Hugo sollicite
perquirens, ubi damna lapsi animalis reperit, vehementer
indoluit, quod hi qui eum visitandi gratia
adierant monachi (aeger quippe erat), tantam fuissent
passi jacturam. Itaque uxori imperat ut, evocatis
juvenum robustioribus, seminecis equi cadavere
puteo abstrahi faciat. Ipse post paululum ubi
se vestibus induit, eam secutus inclinans se ad os
putei, solum equinum caput aquis eminere prospexit,
reliquis membris cum sella lymphis opertis,
et ad circumstantes conversus: « Hic, inquit, equus
sollae deinceps nunquam sentiet onus. » Ad quem mulier:
« Num, ait, ille senex Benedictus, qui tibi a
Domino victoriam obtinuit ex hostibus, tam est
invalidus ut impetrare nequeat quatenus proprio
animali suus revehatur monachus? » Ad haec ille
diffidens: « Si, inquit, haec ille impetrarit, caeteris
praelato sanctis, ejus me committam tuitioni. » Admotis
igitur scalis, descendit quidam, audaci fisus
juventa, qui equum per opportunas corporis partes
funibus ligaret, quo facilius educi posset. Verum eo
egresso, cum difficile videretur tam immensi corporis
animal simul cum scala posse abstrahi ob angustiam
putei | null | 23f718f3-a816-4cfe-bc16-82c2d1eb0aa1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, primo scalam educentes, dehinc caballum
abstrahere coeperunt. Sed omnipotens Deus,
ut ostenderet non solum jam saepius dicto Hugoni,
verum quibusque sanum sapientibus egregium ducem
monachorum, summum videlicet Benedictum,
non parvi apud se esse meriti, imo majoris quam
quisque mortalium conjicere valeat, geminavit miraculum.
Nempe cum jam numerosa juventus
usque ad summum putei marginem equum elevavisset,
ac fratres eminus astantes, litaniae preces
Domino solverent, ubi dilectum Domino Benedictum
invocare coeperunt, subito rupti funes equusque ad
interiora lapsus est. Desperatio cunctos habuit,
diffidentes eum ulterius posse vivum retrahi, maxime
cum et descensus ad eum alligandum difficilis foret,
nec funium illis tanta suppeteret copia, casusque
de superioribus ejus aestimaretur contrivisse
membra. Accedens autem unus fratrum ad memoratum
Hugonem, hortatus est ut de virtute confessoris
Christi Benedicti sumpta fiducia, adhuc semel
attentatum adorirentur opus. Annuentibus
quoque ejus persuasioni quibusdam juvenum, quid
suae possent vires experiri cupientium, praecipue
conjuge ejusdem nobilissimi viri Hugonis, quae fidei
ac devotionis in beatissimum Patrem nostrum Benedictum
ardore flagrabat, iterato scalae in puteum
deponuntur. Porro apparatus funium nullus
alter reperiri potuit, nisi quo retibus ad usum capiendarum
silvestrium praeparatis caprearum sibi
invicem connexis atque contortis utebantur. His
ergo alligatum, uti prius fecerant, retrahebant
equum, magnis clamoribus sanctum invocantes
Benedictum. Et ecce, cum jam pene inter manus
futurus esset, iterato deficientibus vinculis relabi
coeperat in imis. Tunc unus e turba alligari se
poscit cingulis ex coriis cervorum desectis, quibus
Aquitani utuntur latissimis atque fortissimis, sicque
introrsus, dimitti, arreptisque tibiarum fasciolis,
caballum aptissime capite alligans, monet socios
se quidem primum, deinde quadrupedem
extrahant. Qui monitis ocissime parentes, utrosque
ad superos reduxerunt. Sonipes ac si mortuus humi
exponitur, ad quem honorabilis vir Hugo accedens,
eumque virga tangens, ad circumstantes ait: « Hic
reviviscet nunquam. » Tunc equus quibusdam eum
sublevantibus a terra, sese erigens concussit,
aquamque quam invitus hauserat, per meatum
urinae digessit. Alacris illico mulier his verbis virum
arguebat: « En, ait, experimento hoc disce
Benedictum Dei famulum fideliter se invocantibus,
praecipue suis famulis, praesto esse. » Plausus continuo
ac vox laetitiae toto oriuntur castro, Benedictum
laudantium, Benedicto gratias agentium
quod jam viveret, quod jam propriis pedibus equus
vaderet. Sane religiosa femina, quia hiems erat, in
aprica domo cornipedem deductum mollioribus
stramentis usque ad diffusionem sudoris ipsa operuit;
qui inde post paululum retractus, terrae se
provolvens ac omnibus membris concutiens, hinnitu
sodalem quaerebat. Quem fratres qui aderant, receptum
laetantes, ad propria incolumem, nullo membro
debilem reduxerunt. Horum uni nomen Anno (supra lib. I, cap. 17),
qui sacerdotii fungitur officio;
alteri Remigius, in ordine manens diaconatus;
quorum relatu ante transactos quindecim soles haec
ita gesta fuisse comperi; a quibus et sella ostendebatur
quae dilapsa cum equo fuerat, cujus scandilia,
quamvis nova, et antelam suis impatiens pedibus
ipse disruperat.
21.
Viderit nunc quisquis ille est, qui haec non
sibi mira videri jactitat, quid horum praecellat,
utrum ferrum e profundo laci reduxisse an quadrupedis
vitam in immani praecipitio non solum servavisse,
verum et incolumem superis reduxisse. Ego
quia utrumque noster iste legislator patravit, in
ambobus eum non tantum potentem, sed etiam potentissimum
fuisse fateor. In hoc vero illud admiratione
dignum est quod equum, quem chordarum nequivere
retinaculis protrahere, fasciolae fragilis retraxerunt
habenis (GREG. lib. II Dial., c. 6), ac si
patenter pius Pater Benedictus eos non verbis, sed
factis moneret id non humanae fortitudini, sed divinae
potius operationi debere imputari suaeque interventioni.
Verum si quispiam ejus mira facta ob nostrae
vilitatis personam contemnenda judicat, hunc
nos rogamus, non ut nostra legat, sed ut mitissimos
ejusdem Patris vultus sua nequaquam exasperet ingratitudine.
Qui si, quod absit! offensus fuerit, nulli
dubium quod durum se praebeat et intractabilem,
sicut econtra, humilitatis precibus mitigatus, favorabilem
se exhibebit ac lenem.
CAPUT VII. #Milites pasti pane S. Benedicti in praelio illaesi.@#
22.
Opportunum videtur et illud inserere lectioni
quod in eadem provincia sub antedicto praeposito
Otherio meritis sancti sui Benedicti Dominus operari
dignatus est. Hildebertus supra nominati Bosonis filius,
ex materni avi | null | 7cb84422-5b35-4393-b253-d8f2291eb9c0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
successione comitatum Petragoricae
urbis adeptus, adversus Guillelmum comitem
Pictavorum arma movit; et commoto exercitu, ad
secundum Pictavae civitatis milliarium castra posuit.
Inter reliquos vero ejus auxiliares, quos ad id evocaverat
bellum, erat Hugo, de quo praemisimus, dominus
castri, quod Gargilissa dicitur. Is cognitum habens
beatissimum Patrem nostrum Benedictum his
qui se plena invocaverint fide ubique et maxime in
bello solere auxiliari, memoratum rogavit praepositum
Otherium, ut sibi saltem duos conferret panes
ex iis quibus monachi vescebantur, quos ipse cum
suis certamen intraturus in escam sumeret; fidei
non modicae exsistens, qui crederet illo se cibo validius
omnibus posse armis contra universa muniri
pericula. Interim Hildebertum, tam ipsum Hugonem
quamque caetera exspectantem auxilia, praecipue Fulconem
Andegavensem comitem, congregati Pictavienses
repentina irruptione opprimere conati sunt,
quatenus eo qui dux belli erat, antequam cunctae
ejus congregarentur copiae, oppresso, residuos ab
ipsius deterrerent adjutorio. Nec ille segnior in obviando
fuit, sed cum paucis, quos secum habebat,
excipiens advenientes, bis cum eis campali certamine
conflixit. Cumque in eo esset ut ab hostium multitudine
superaretur, veteranis etiam suis fugere non
erubescentibus, ex improviso jam dictus supervenit
Hugo, qui dejectos rebus adversis sociorum intuens
animos, fractis citatim, quos ex monasterio Sancti
Benedicti acceperat panibus, et ipse sumpsit, et his
quos secum adduxerat, distribuit, ac demum Pictavos
jamjamque victores, et sui nimium securos, cum
Hildeberto aggressus, vicit fugavitque. Sane ex militibus,
qui quidpiam panis Sancti Benedicti quamvis
modice sumpserant, nullus lethale suscepit vulnus,
sed omnes incolumes evaserunt.
CAPUT VIII. #Abbatisvillae monasterium cum miles per vim ingressus fuisset et in contemptum S. Benedicti sese vino fratrum inebriasset, abbate orante Deum ut se ostenderet tutorem loci, igni consumptus est, nec non duo pueri ipsius complices, equi et quaecunque sua.@#
23.
Nunc jam ab Aquitania gressum verbi promoventes,
in Franciam redeamus, narratisque de
statu regni seu regum quae ad rem pertinere videbuntur,
miraculum per beatissimum Patrem nostrum
Benecdictum ad omnipotente Deo in loco qui Abbatisvilla
dicitur gestum recitemus, sicque per monasterium
ad Burgundiae partes certis ex causis transitum
faciamus.
24.
Dux Francorum Hugo infulas regni adeptus,
cum filio per decem continuos annos eis potitus est;
moriens autem Rotberto filio monarchiam sui reliquit
principatus. Hugonides Rotbertus uxoriam inire
copulam jamdudum mente tractans, et ab Arelatensium
partibus assumere sibi conjugem volens,
exercitum congregat, sponsae jamjamque adventanti
occursurus. Dum ergo iter agens exercitus, ulteriorem
Ligeris ripam teneret, contigit Guillelmum Belesmensem,
castra metandi causa, curtim superius
nominatae villae Abbatis sibi diligere. Porro e satellitibus
ejus quidam perversae mentis juvenis praeveniens
dominum, monacho ei curti praeposito, Theoderico
nomine, furibunde imperat ut sibi portas aperiat,
eo quod ipse inibi metatum abiturus foret. Ad
quem monachus: « Patientiam, inquit, o optime militum,
in me habe, adventum tui senioris operientem,
cui soli hae patebunt portae. » Animadvertens miles copiam
introeundi sibi denegari, conversus in iram,
sociis infit: « En, inquit, contemplamini hunc monachum,
veluti tumidum bufonem, equo itidem tumenti
superbe residere, nec mihi aperire velle. » His
contumeliae verbis coenobita motus, conversus ad
orientalem, ad quam monasterium situm est, plagam:
« Ego, ait, te, o senior sanctissime Benedicte,
aut perpetuo obdormisse suspicor somno, aut nastris
offensum peccatis, ab his olim tibi dilectis abcessisse
sedibus, qui ita inultas tuorum pateris manere
injurias. » Quid multis morer? non diu vindex
dilata, est blasphemiae ultio, divina eam meritis beati
confessoris idcirco, ut credimus, accelerante providentia,
ne pusillanimitate victus frater, majoris offensae
in verbo incurreret lapsum. Namque, adventante
Guillelmo, infelix ille qui scandalizaverat fratrem,
et insuper Benedictum despexerat Patrem,
jactitans se vino servorum ejus ad ebrietatem usque
sua suorumque viscera absque ejus oppleturum gratia,
domum a curti longiuscule remotam ingreditur;
in qua minarum suarum satisfacturus exsecutioni,
dum ultra modum vina haurit, calicem furoris Domini
una cum mero usque ad faeces potavit. A mensa
quippe surgens secus ignem se collocavit, temporalem
aeterno socians somno. Namque ignis stramenta
lectorum corripiens, flammarum globos in
sublimi extulit, ac tectum domus facile accendit;
nec evigilavit miser donec, comprehensis | null | e44ed2a4-ab91-4a90-8c8f-1b7a43417f7c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omnibus,
obrueretur trabium molibus. Itaque cum duobus obsequii
sequi sui pueris (nam tertius semiustulatus evasit)
ac quinque equis, seu cum omni itineraria supellectili,
incendio consumptus est. Qui vero ambusta
veste vel capitis crinibus, discrimine mortis beneficio
exemptus fuerat fugae, in praesentiam Guillelmi
deductus, rem, ut erat gesta, ordine retulit. Tum
ille: « Merito, ait, haec infelicibus poena provenit, qui
malivolo vecordiae suae spiritu vina monachorum
cuncta se exhaurire posse aestimantes, ita ebrietati
operam dederunt ut imminens periculum vitare nequirent. »
Hoc itaque facto suspicio fratris abolita est,
qua falso calumniatus erat, beatissimum Patrem nostrum
Benedictum obdormisse, qui cura pervigili assiduam
sollicitudinem sibi subdito exhibet gregi.
Porro a sibi placitorum istorum visitatione locorum,
nullius nostrum quolibet immani poterit deterreri
facinore quem grata suorum invitat praesentia ossium.
Verumtamen eo magis nobis cavendum, ne
tam pii aspectum visitatoris fusca commissorum offendamus
caligine peccaminum.
CAPUT IX. #Ligeris exundatio, anno 1003. Armentarius ex aquis ereptus.@#
25.
In ea inundatione Ligeris, quam plus solitam
littoris accola, insolitam procul remotus sensit agricola,
quid mirandi per meritum saepissime nominandi
patroni nostri actum sit Benedicti, quia absentem
me contigit fuisse, relatu seniorum cognitum memoriae
adoriar tradere posterorum. Igitur Liger, eorum
maximus fluviorum qui per Galliam alvei sui cursus
in Oceanum propriis invehunt nominibus, inaudito
antea saeculis modo antiquos excessit terminos, anno
Incarnationis Domini millesimo tertio, regni autem
Rotberti regis quo cum patre regnare coepit, sexto
decimo, monarchiae vero septimo. Tanta vero
tamque repentina ejus fuit profusio ut agrarios laborantes,
seu equites iter agentes, subita involverit
ruina, ut non incongrue illi aptetur illud Virgilianum
de Pado dictum:
Proluit insano contorquens vortice silvas
Fluviorum rex Eridanus, camposque per omnes,
Cum stabulis armenta tulit. (VIRG. I Georg.)
Sic et iste, non solum pecudes cum ovilibus, homines
cum domibus, verum etiam patrem matremve
familias cum filiis ac filiabus, seu cum universis
improviso impetu protraxit utensilibus. Hac aquarum
illuvione involvi metuens armentarius gregis,
usui monachorum Patris Benedicti in coenobio Floriacensi
degentium delegati, ad tutiora montium pascua
vaccarum abduxit armenta; unde regrediens,
dum concitus sese proripit, ut intra septa castri
receptus imminens evitaret periculum, obvium habuit
hostilem quem fugere cupiebat amnem. Retrogrado
itaque se proripiens pede, ad pontem rivuli,
qui ob circumjacentis latitudinem paludis, Longumrete
dicitur, quem jam forte praeterierat, summa
cum festinatione tendebat. Ibi quoque obvios habens
inundantis fluctus gurgitis, in desperationem vitae
labitur; et incertus consilii, fasciolis a tibiis resolutis,
ad binas pontis tabulas se alligavit. Invocare
tamen Christum et sanctum coepit orare Benedictum,
ut sui misereretur opem ferendo; sed, resoluto vi
tumescentis fluminis ponte, ipse pariter ferebatur
in praeceps. Tum vero toto cordis affectu nomen beatissimi
iterabat frequentius Benedicti; et quia jam
morti traditum se credebat, ut animam tantum salvaret
poscebat. Cumque undis se propellentibus ad
cum delatus esset locum, ubi Bonodia fluviolus Ligeri
influit, per tria fere milliaria aquis vectus, et
semper in ore, semper in corde sanctissimi vocabulum
replicaret Benedicti, exaudiri meruit. Nam mutatis
flatibus ventorum, flans zephyrus ad littus eum
leni impulsu deducere coepit. Quidam vero ejus nati,
prope lintribus obnavigantes, cognito quis esset,
solutis quibus ipse se vinxerat ligaminibus, ad tutam
portus stationem secum incolumem reduxerunt.
Vocitatur autem homo ipse Constantius; qui etiam
refert se multitudine circumdatum serpentium seu
diversi generis reptilium, nec tamen per Dei providentiam
et egregii Christi confessoris Benedicti interventionem
quidquam sibi fuisse nocitum. Quod eo
magis mirandum censetur quia quosdam hominum
summa arborum cacumina conscendentium, ubi
undoso torrenti aspirare fas non fore arbitrabantur,
reptando subsecuti angues, miserandis laniatos morsibus
decidere in profundum cogebant; hunc vero
in imis constitutum, quamvis in modum cinguli circumambirent,
nullatenus tamen laedebant, gratia
eum divina meritis sancti sui confessoris Benedicti
custodiente, ad exhibendum famulis ejus devotae
servitutis obsequium. Cui etiam aliud divini muneris
attributum constat fuisse beneficium. Ruerat radicitus
aquarum alluvies maximas arborum moles,
quarum impetu trunci quoque antiqua diuturnitate
solidati evertebantur. Horum ille impulsu non solum
mergi non poterat, verum sola manu vel brachio,
ac si leves stipulas ad se appropinquantes depellebat.
CAPUT X. #S. Benedicti | null | f2f94da3-44a8-4009-b7c5-1ebc56925ebc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
agrum minuens mala morte perit.@#
26.
Ager quidam, ditioni subditus ecclesiae Sancti
Stephani Antissiodorensis urbis, confinis est terrae
Sancti Benedicti, quae memoratae superius adjacet
paludi. Hunc quidam Walterius jure beneficii sortitus,
ejusdem telluris partem ad suos usus praeripere
cupiebat; confictaque calumnia, quod ex suo beneficio
existeret, atque a nostris ruricolis injuste
pervasa foret, querelam ante venerabilem abbatem
Abbonem exponit. Nam quodam tempore ab uno
dominorum suorum missus est, ut sua vice jam
dicto obsequeretur abbati ad regale palatium properanti.
Inde cum redirent ambo simul, et ad eum
perventum esset locum, de quo lis videbatur orta,
idem vir conversus ad abbatem: « Nunc, inquit,
domine abba, si placet, ostendam tibi terminum
meae possessionis. » Monente autem illo, ne quid supra
suum determinaret jus, ne forte id nequaquam
ei impune cederet, ille impulso calcaribus equo,
ad locum determinationis sibi placitae properat,
obtestantibus pene omnibus qui cum abbate aderant
illum metam justae divisionis transgredi. Sed
cum habenis equum refrenare conaretur dicens:
« Ab hoc ego loco universum jus ad istam partem
(manu eam demonstrans) mihi, etiamsi necessarium
fuerit, singulari certamine vindicabo, » equus
in cursum actus retineri ab eo non potuit, quin
potius invito sessore proruens semel ac secundo,
offenso labitur pede. Tunc reverentissimus Abbo
abbas conversus ad suos ita infit: « Jam nunc
aequissimi Judicis justum citissime conspicietis
examen. » Post quae verba, equus tertio lapsus dominum
a tergo suo abjicit. Qui cadens, discissis interioribus,
fractaque scapula debilitatus ad villam
monasterii delatus, advesperacente ipso die defunctus
est, peregitque ipse solus singularem quam
proposuerat pugnam, Deo manifestum exerente judicium
meritis dilecti sui confessoris Benedicti,
cujus res alienare cupiebat; cujus casum miseratus
honorabilis Abbo abbas, eo quod sibi in itinere devotissime
obsecutus fuisset, cum fratribus in coemeterio
ecclesiae honorificentissime tradidit sepulturae.
CAPUT XI. #S. Pauli corporis translatio Floriacum.@#
27.
Osa ( #Huessant@# ) Oceani maris quaedam est
insula, quae a continenti Armoricanae regionis terra,
quam Cornugalliae nominant, pelago sexdecim passuum
in transversum porrecto sejungitur. In ea
beatum Paulum, cognomento Aurelianum, eremiticam
duxisse vitam ex libro Vitae ejus didicimus.
Hic denique S. Paulus, in loco Britanniae qui oppidum
Sancti Pauli dicitur, Episcopus factus,
multis in vita sua clarus virtutibus, ibidem per
divinam designationem tumulariam meruit sepulturam.
Cujus corpus post longa obitus ipsius transacta
tempora, a Mabbone ipsius loci pontifice,
ad hoc nostrum Floriacense translatum est
coenobium. Hujus translationis seriem, quia occasio
se praebuit, licet multis antea temporibus gesta
sit, sicut a prioribus nostris eam auditu comperimus,
referre dignum duximus. Memoratus denique
venerabilis Mabbo pontifex, amore divino contemplativae
succensus vitae, haesitabat animo quonam
potissimum in loco suum posset explere propositum;
cui divinitus inspiratum est nusquam aptius id
posse eum perficere quam in praesentia corporis
sanctissimi Patris nostri Benedicti, qui dux et signifer
illius esset institutionis quam ipse sectari cupiebat.
Sumptis igitur Evangeliis et sacrarum vestium
non contemnendo ornatu, simul cum sacratissimo
corpore egregii praesulis Pauli ad sibi desideratam
pervenit habitationem, quem abbas istius sacri coenobii,
praecedenti libro nominatus Wlfaldus, cunctaque
congregatio gratantissimo dilectionis suscipientes
obsequio, quo advixit tempore, honorifice
secum tenuerunt. Qui peracto laudabilis vitae cursu,
ante altare Sancti Joannis evangelistae, in basilica
Sanctae Dei genitricis Mariae, tumulariam adeptus
est sepulturam. Corpus autem antedicti confessoris
Pauli cum proprio loculo, post loculum sanctissimi
Patris Benedicti posuerunt, uno tamen ampliori
scrinio, quod etiam argento tectum erat, utrumque
concludentes. Nunc jam ad id quod coepimus exsequendum
regrediamur.
CAPUT XII. #Felix anachoreta naufragio liberatus. Episcopus Leonensis id coelitus discit. Felix ob id in S. Benedictum amplius animatus. Iterum liberatus.@#
28.
In memorata igitur insula, ob amorem tanti
praesulis, quidam civis jam dictae regionis Cornugalliae,
Felix nomine, ad inhabitandum demigrans,
cum aliis suae provinciae viris, per aliquantos annos,
Deo placitam studuit ducere vitam. Sed cum veraci
referente fama didicisset corpus jam dicti sancti
apud nos retineri, deliberavit animo ad ejus sacratissima
properare membra. Incitabat quoque bonae
voluntatis ejus conatum rumor sanctissimi Patris
nostri Benedicti, qui totius etiam remotissimos Britanniae
repleverat sinus. Ascensa ergo una, quam
solum | null | 01d0ae33-18e5-4d37-9833-018854a9c373 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tunc reperit navim, ad superius nominatum
Sancti Pauli oppidum venire disposuit, cum pontifice
ipsius sedis tractaturus utrum sibi haec quae cogitaverat
agere expediret. Verum pelagus illud quod
inter insulam ac continentem diximus esse terram,
ob sui angustiam et rupium in eo prominentium
exasperationem, difficilem multoties navigantibus
officit transitum. Quod cum jam dictus vir transmeare
vellet, inopinato impetu undarum navis versata
eum cum universis sociis inter se et mare conclusit.
Erant inter eos natandi ignari; hos unda
raptos, super unum e prominentibus saxis illaesos
deposuit. Ille vero cum uno tantum sodali, jam reductae
in suum statum navi insiluit, et fluctus qui
eam oppleverant, panno sinuatae vestis exhauriens,
cum duobus qui soli remanserant remis ad recipiendos
socios rupi appropinquavit. Quibus receptis
prospicit eminus librum per quem laudes Deo persolvere
consueverat, undis jactari, nec mergi Post
quem directo cursu navis eum levavit, ita omni humore
introrsus carentem quasi non undae ipsum per
maria, sed ventus per terras portaverit. Deinde aliquibus
remis cum aliquantula supellectili receptis,
ad destinatum tandem delati sunt locum.
29.
Cumque memoratus vir. cum episcopo loci
colloquium familiare habens, ea quae sibi obvenerant
referre vellet, praevenit eum pontifex, ita inquiens:
« Num, ait, ignoras, domine mi Felix, quid
cuidam Monacho omnibus tibique bene noto de te
per nocturnum soporem revelatum sit? » Cui cum ille
diceret se id funditus ignorare, episcopus ad eum:
« Retulit, inquit, mihi idem monachus coram multis
testibus, dicens: Videbatur mihi quod Felix, qui in
insula habitat, hic apud nos foret positus. Qui dum
ad sua regredi vellet navimque ascendisset, diabolus
in specie vulturis adveniens, cujus corporis moles
montis altitudini aequari posse credebatur, cunctos
qui rate vehebantur simul cum ipsa in profundum
mergere mihi videbatur. Illis itaque hoc modo submersis,
apparuit repente vir quidam monachico adopertus
indumento, more abbatum recurvum a capite
de manu gerens baculum; quique super aquam
deambulans, eodem ligno navim cum hominibus nil
mali passis, ac cunctis rebus, de profundo ad littus
traxit. Liberatis vero imperans ut se ibidem operirentur,
vulturem qui jam fugam paraverat, insecutus,
virga percussum in profundum abyssi mersit.
Reversus ad Felicem et socios ejus, alacri ut erat
vultu, eos hortabatur ut ascensa lintre quo cupiebant
secure enavigarent, dicens: En adversarius
vester, per Dei gratiam a me submersus, perdidit
omnem vobis nocendi potestatem. »
30.
Cumque ista referente antistite Dei servus
audisset, casus quoque suos et ipse omnes ei exposuit,
asserens ipsam visionem, etiam corporeo actu,
in se completam. Intelligens vero ex memorata apparitione
sanctissimum Patrem nostrum Benedictum
suae saluti auxilium contulisse, magis amore ejusdem
praecellentissimi confessoris flagrare coepit, atque
ut ad ejus sacrosanctum tumulum perveniret
instare.
31.
Igitur pauci temporis interposita mora, assumptis
quibus se indigere rebus aestimavit, ad continentem
destinavit remeare terram. Sane omnipotens
Deus, ut ejus cor ad amorem sanctorum quorum
expetebat praesentiam amplius inflammaret,
duplicavit miraculum. Nam dum anchora a littore
sublata alta peteret maria, repente se fluctus attollunt,
et in sublime elatus praeruptus aquae mons ita
totam circumcinxit scapham ut nulla ex parte aditus
reperiretur evadendi. Tunc jam dictus Christi famulus
Felix, horrore imminentis periculi perculsus,
intra ima pectoris hujusmodi fundebat preces humillimae
supplicationis: Inclyti, inquiens, confessores
Christi, Benedicte atque Paule, quorum sacratissimos
adire exopto cineres, ferte opem mihi misero
qui solius nunc mortis discrimen formido. Post has
preces, dicto citius tumida considunt aequora, ventisque
placidum stans mare tutam navigantibus
praebuit viam. Ita ab instanti naufragio saepe nominatus
Felix exemptus, ad hoc sibi diu desideratum
venit coenobium, nobisque hunc suae salvationis
retulit fuisse modum.
CAPUT XIII. #Advocatus malus perit.@#
32.
Brevitati quidem studendum erat ne prolixitas
verborum audientibus fastidium materiae gigneret.
Sed quia decurrens sermo retineri non potuit
quem vis dilectionis sanctissimi Patris Benedicti ad
plenius exponendas res gestas impulit, ignoscendum
est si, plusquam licuit, loquax pagina fuit. Procurabimus
deinceps succincto narrandi genere miracula
ejusdem dilecti domini comprehendere, ut et laudes
ejus promamus et lectori nequaquam oneri simus.
33.
Burgundiae in partibus, territorio Tricassino,
villa habetur Sancti Benedicti, Tauriacus nomine,
quam advocatus, vocabulo Gauzfredus, quamvis ab
extraneis | null | 8275c197-b461-40fa-ba85-7e5877a273dd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
defenderet, violentius quam quilibet externus
vastabat. Quem a monachis frequenter ut a
malefactis quiesceret, admonitum, nec obtemperantem,
pius Pater Benedictus a Deo obtinuit flagello
correptionis prius percuti quam ejus malitia funditus
deleretur. Quadam itaque die eo in domo propria
intra memoratae urbis Tricassinae muros constituta
residente, et judiciariam inter rusticanos agente actionem,
niger canis rabie plenus adfuit, et nullum
laedens circumstantium, impetu in eum facto nares
ejus ac faciem morsibus dilanians abscessit. Unde
ille in amentiam versus, ab amicis ad basilicam
Sancti Dionysii est deductus; ibique aliquantulum,
sed non ad plenum sensu recuperato, regressus ad
propria, dum malis quae pauperibus Sancti Benedicti
intulerat adjiceret pejora, a daemonio arripitur,
catenatusque et in quoddam retrusus cubiculum, ultimum
exhalavit spiritum, profitentibus cunctis qui
eum noverant, ob saevitiam ejus in ruricolas pretiosi
confessoris Benedicti talia ipsum pertulisse. Huic
metuendae ultioni, aliud amplectendum misericordiae
ac sanitatis adnectamus signum.
CAPUT XIV. #Monachus in extremis ab omnibus derelictus, S. Benedictum habet propitium.@#
34.
In inferioribus hujus Neustriae partibus, in
Andegavensi scilicet urbe, Ainfredus quidam apud
monasterium Sancti Albini ex clerico monachus
sponte factus est. Is meliorandae vitae gratia ad hunc
venerabilem Floriacensem demigrans locum, aliquantisper
nobiscum commoratus, ad memoratum
regressus est coenobium. Ubi dum moratur, gravi
tumescentis coxae afflictus languore, gemino urgebatur
angore. Nam abbas ipsius monasterii, quibusdam
simultatibus eum impetens, cunctis interdixerat
fratribus ne quis eum saltem in exitu visitaret
animae. Cumque ille, morbo ingravescente ac
dolore ad vitalia serpente, fratres ad se invisendum
suumque exitum Domino commendandum venire
deposceret, ab uno, cui soli concessum erat eum
invisere, quid abbas de eo praecepisset addidicit.
Quod ipse audiens graviter tulit, et per Andegavae
civitatis nobiles qui ab ejus visitatione, quia eum
diligebant, inhiberi non poterant, abbati mandavit
ut sibi misereretur, ad satisfactionem, si quid in
eum non recte commisisset, parato. Sed eo differente
coactus est aeger aliunde consolationem quaerere,
et, quia se a temporali abbate videbat despici,
ad illum qui legionibus monachorum per longa jam
pridem saecula sollicitudinis suae curam impendit
tota se contulit mente, recordansque quantam in
Patribus hujus Floriacensis coenobii tempore suae
peregrinationis reperit dilectionem, converso ad
parietem capite ac lacrymis suffusus ora, in haec
prorupit verba: O sancte, inquiens, Benedicte, miserere
mei tuum auxilium anxie implorantis, tibique
spondentis quod, si mihi corporis sanitatem vitaeque
a Deo obtinueris prosperitatem, tua supplex
sacratissima expetam ossa, gratiarum pro posse
redditurus vota. His peroratis, aspexit, ut post
ipse retulit, subito quemdam incogniti vultus virum,
monachalis habitus tegmine adopertum, qui e regione
ulceris manu protenta, silenter abire visus
est. Mox aegrotus in somnum resolutus, qui tres et
eo amplius noctes pervigiles duxerat, unius horae
spatio placidissima quiete potitus est. Evigilans
vero, dum summis digitis vulnus quod vis morbi
patefecerat, incautius premeret, particula quaedam
putrefactae carnis, instar boleti, inde cum maxima
doloris parte prosiluit, ac demum infra breve tempus,
resumptis viribus, quod voverat, devote, nec
absque munere complevit.
CAPUT XV. #Patriciacus@# (Pressy) #in Burgundia. Ibi reliquiae S. Benedicti cum aliis contra praedatores delatae. Cerei coelitus bis reaccensi; reliquiae datae in praemium doctrinae.@#
35.
Patriciacus dicitur villa in Augustudonensi
territorio regionis Burgundiae sita. Hanc Echardus,
comes Burgundionum ditissimus, Sancto Benedicto
et fratribus Floriacensis coenobii ad stipendiarios
quondam sumptus benigna largitate contulit. Quo
defuncto ac in Floriacensi monasterio juxta ecclesiam
Sanctae Mariae sepulto, in memorata possessione
fratres habitationem sibi statuerunt; in qua
etiam delatis a Floriaco sancti Patris Benedicti reliquiis,
ecclesia in honore Dei ac gloriosae virginis
Mariae, simulque egregii ipsius confessoris constructa
est, quam Christus Dominus meritis sanctae suae
Genitricis, necnon dilecti famuli sui Benedicti saepissime
miraculis illustrem reddidit. De quibus
quia multa per inertiam oblivioni tradita sunt, pauca
quae vilitatis nostrae attigere notitiam, memoriae
posterorum, ad omnipotentis Dei ac sanctorum ejus
laudem, tradere curabimus.
36.
Solinaricense praedium, jam dicto Patriciacensi
coenobio subditum, quidam perversae mentis
homines invadere moliebantur. Quorum malitiae
Rotbertus monachus illi loco tunc praepositus obsistere
cupiens, instante vindemiae tempore cum
sanctorum pignoribus ad locum properat. Cumque
iter agendo, sanctarum | null | d2aaf86d-3eb2-4e5c-b0ab-a3779c4d1f86 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vectores reliquiarum Cluniacum
coenobium devenissent, inibi nocte quieverunt.
In crastinum vero coepit itineris callem capturi,
a fratribus ejusdem coenobii cum magno processionis
apparatu ducebantur, et ecce in ipso basilicae
Sancti Benedicti egressu, orta cum vento
pluvia, cereos ob honorem Dei ac sanctorum ejus
accensos funditus exstinxit. Sed antequam portam
castri ipsius monasterii egrederentur, et serenitas
rediit, et cerei divinitus reaccensi, inspicientibus
cunctis, per aliquod viae spatium nullis ventorum
flatibus exstingui potuerunt. Simili modo dum, peractis
pro quibus ierant, sanctas reliquias a tabernaculo
sub quo manserant extulissent, lucernae exstinctae,
divinaque virtute illuminatae, nullo aurarum
spiramine lumen amiserunt, donec a terra
Sancti Benedicti sanctorum progrederentur pignora.
Erant autem, quae ferebantur cum patrocinio
sancti Patris nostri Benedicti, pretiosae reliquiae
beatissimorum confessorum Eucherii et Verani,
necnon Cypriani, Sperati, ac Pantaleonis martyrum.
Has, sicuti relatu seniorum nostrorum comperimus,
quidam aliquando Lugdunensis antistes
cuidam monacho hujus sanctae congregationis
contulerat remunerandae sedulitatis gratia, quia liberalibus
eum instruxisset litterarum studiis. Quas
ille, ut celebrior inde esset locus, in ejusdem Patriciacae
villae oratorio condidit.
CAPUT XVI. #Minax et blasphemus in S. Benedictum interit. Duae feminae sanantur a quatuor morbis.@#
37.
Bernardus quidam, ejusdem Burgundiae vir
illustris, dominusque castri quod Uzon [ #al.,@# Vizon]
vocatur, discordiam habebat cum quodam sibi affinitate
propinquo, non minoris potentiae, nomine
Lotboldo. Cujus possessiones dum direptionibus
vastaret, etiam ex villis ad jam dictum Patriciacum
monasterium pertinentibus armenta abducere cupiens,
quosdam servorum Sancti Benedicti resistentes
sibi interemit. Propter quam causam supra nominatus
Rotbertus praepositus eum adiens, humiliter
poscebat ut legaliter sancto Benedicto ac ejus
monachis emendaret malum quod contra leges servis
eorum irrogaverat. Ille contumaciae plenus spiritu,
in haec verba respondit: Miror, domine Rotberte,
tam sapientem virum ad tantam stultitiam
devolutum ut a me emendationem rei exigas, cum
me magis rogare oportuerit ne pejora adjicerem;
et adjecit, Dominum, inquiens, qui me nasci fecit,
testor me, antequam quindecim ab hoc die evolvantur
soles, experimento probaturum utrum sanctus
Benedictus igni, an ignis a me ejus injectus domibus
sancto praevaleat Benedicto, qui meum intra
suum castrum defensare nititur inimicum. Ad quae
verba commotus monachus: Confido, ait, in Domino,
ac in sanctorum ejus meritis, te nec ista impleturum,
nec constitutum a te terminum temet vivendo
excessurum. Hoc dictum rei veritas subsecuta
est. Denique praedicto viro venerabili Rotberto
ad monasterium regresso, antequam praefinita praeteriisset
dies, praefatus Bernardus ab obvio sibi
hoste praescripto Letboldo lancea confixus interiit,
subiturus pro certo illud diutinum cum igne certamen,
quod falso juraverat se sancto Benedicto brevi
tempore illaturum.
38.
Adjiciantur huic vindictae prodigio quatuor
sanitatum insignia duabus tantum feminei sexus
personis, a Christo collata in eodem monasterio Patriciaco
per merita sanctae suae Genitricis ac inclyti
confessoris Benedicti, aliorumque, quorum ibi habentur
patrocinia, sanctorum.
CAPUT XVII. #Muta et clauda sanatur.@#
39.
Mulier quaedam, Adelais vocabulo, linguae ac
pedum privata officio, ad memoratum venit coenobium
manibus reptando. Haec prae foribus monasterii
per aliquantulum decubans temporis spatium, a
fratribus quidem nutu manuum petebat vitae subsidium,
a sanctis autem voce cordis sanitatis auxilium.
Quadam itaque die, tertia videlicet feria ante sanctam
Pentecosten, cujus ipso anno festivitas XIII
Kalendas Junii evenit, medelae suae horam adesse
persensit; veniensque ante ecclesiam, indiciis quibus
poterat, aperiri sibi introitum exposcebat. Quo
impetrato per terram se trahens oratorium intravit,
et coram altare sanctae ac individuae Trinitatis in
ipso ingressu posito subito substitit, ac se paulatim
ab humo sustollere coepit. Quid pluribus morer?
intra breve momentum pleniter erecta, rectis gressibus
ad altare Sanctae Dei genitricis Mariae atque
confessoris Christi Benedicti progressa, acsi in oratione
prosternitur; indeque post paululum se erigens,
elatis in altum manibus in hanc vocem prorupit:
Gratias, inquit, ago tibi, Domina mea, virginum
Regina sancta Maria, tibique, sancte Benedicte,
quorum interventu omnipotens Deus mihi curvae ac
mutae rectitudinem membrorum contulit et loquelam.
Nec vobis, sancti Dei Eucheri et Veranne,
minores persolvo gratiarum actiones, quos saepe
exoratos meae non diffido adjutores fuisse salutis. In
his vocibus totam pene exegit noctem. Agebatur eo
die festivitas beati Romani alumni sanctissimi | null | 25be5f02-7b10-431d-b711-79a983773077 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Patris nostri Benedicti, et fratres completorios Deo
solvebant hymnos; qui continuo sonantibus signis
laudes Deo alacres pro ostenso reddiderunt miraculo.
CAPUT XVIII. #Item alia ambulare non valens. Iterum impotens, iterum sanata.@#
40.
Christo disponente adhuc sanctos suos mirabilibus
insignes reddere, nono post patratum istud
signum die, tertio videlicet Kalendas Junii, alia
inibi deducta est mulier. Huic Alexandra nomen
erat, quae gestatorio, quo lapides ferri mos est, a
duobus viris advecta, in basilicam se introduci rogavit.
Quae in eodem quo et prior erecta fuerat
loco, ad orationem se inclinans, post modicum
pedetentim erigere sese coepit. Cujus conatum fratres,
qui ad tam mirandum convenerant spectaculum,
juvare cupientes, inter manus eam elevando
sustentabant. Ipsa quoque circa horam diei tertiam,
in qua delata fuerat, plenae donata sanitati, per
aliquot menses in servitio ecclesiae permansit.
41.
Postulata autem atque impetrata a jam dicto
ejus loci praeposito Rotberto licentia redeundi ad
sua, pollicita est se ad inchoatum reversuram sanctuarii
obsequium; sed dum moras ad regrediendum
innecteret, pristinum languorem incurrit.
Verumtamen dum quaereret qui se ad suae salutis
locum reveherent, nec inveniret, coepit anxiari et
moesta esse. Tandem necessitas consilium reperit,
ut Deo ac sancto Benedicto voveret, si salus collata
sibi restitueretur, ut ad jam nominatum valeret
regredi monasterium, se deinceps inde nequaquam
recessuram. Statim igitur ut hoc vovit, firmissimas
in eo quo residebat loco ambulandi vires resumens,
postposita omni morarum occasione, ad Patriciacum
sancti Benedicti coenobium, ubi sanata prius
fuerat, reversa est. Cumque cuncta quae circa ipsam
acta fuerant fratribus referret, sponderetque se
inde amplius non discessuram, in commune benedixerunt
Dominum, famulumque ejus sanctissimum
Patrem nostrum Benedictum, gratias agentes illi,
qui servulos suos, quos forté absentia sacri corporis
ejus moestificare poterat, spiritali visitatione dignos
ducendo miraculis laetificaret. Et ne qua dubitatio
de praestitis mirabilium beneficiis remaneret, vicinos
ambarum mulierum sollicite perscrutari curaverunt;
hospitem etiam ejus quae prius sanata fuerat,
interrogantes utrum eam aliquando loquentem aut
ambulantem recte vidisset, tam ab ipso quam a
reliquis qui utrasque noverant, vere eas debiles,
vere a Christo meritis sanctae suae Genitricis ac dilecti
sui Benedicti fuisse sanatas didicerunt.
CAPUT XIX. #In festo translationis incendium restinctum.@#
42.
Migrante ad superos eo quo superius relatum
est ordine venerabili Patre nostro Abbone, e vestigio
quaedam adversae res, maxime nobis qui ejus
obsequio adhaeseramus, evenere. At reliquis neglectis
aerumnis, unam memoriae mandare non grave
videatur audientibus; quae pene intolerabili hoc sacrum
coenobium profligasset damno, ni superni
Regis Christi pia clementia, interventu sanctae suae
Genitricis Patrisque nostri Benedicti mitigata, vindicem
nostrorum scelerum retraxisset dexteram.
Enimvero quia in signis superioribus demonstratum
est quam potens hic egregius dux noster ac
semper nominandus Benedictus in duobus singulatim
exstiterit elementis, aqua videlicet et igne, in
hoc manifeste apparebit quantum in utrisque valuerit
uno eodemque tempore, et, ut verius fatear,
temporis momento.
43.
Celebris nostro orbi illuxerat dies translationis
ipsius summi confessoris, quae quinto Iduum
Juliarum annuum nobis repraesentare consuevit
delectabileque festum. Cumque tota vigiliarum nox
cum subsequente die in laudibus Deo debitis congrue
fuisset expensa ob tanti devotionem Patris, post
debitam refectionem vespertinaleque officium, hora
quietis advenit, et cupientibus nobis oculos diurno
furari labori, erroneae antiqui hostis adfuere insidiae.
Namque ejus instinctu quidam perversae mentis
homines, latrocinandi, ut quidam referunt, cupiditate,
ignem forensibus imposuere domibus; ut vero
alii fatentur, casualis eisdem aedibus irrepsit ignis.
Qua de causa, excitato tumultu fratres expergefacti,
ad exstinguendas voraces incendii flammas properarunt,
subductoque primum, quaqua opportunitas
sese obtulit, omni ornatu basilicae, qui non minor,
imo per omnia major quam in priori incendio, interiora
templi venustabat; ad jam dictum opus
unanimes vertuntur; sed illorum labor incassum
cedebat. In superiora namque se aurarum spiramine
ignis attollens, coquinam xenodochii repente
corripuit, quae aulae sanctae Dei genitricis Mariae
vicina erat, in qua pretiosus confessor Domini
Benedictus quiescit. Tum metus ingens cunctos
habuit, verentes ejus aedis occasione venerabile
cunctis Dominum timentibus exustum iri templum.
Unde quidam nostrorum, interioris hominis voce,
auxiliari sibi piis precibus sanctam Dei genitricem
Mariam famulumque ejus inclytum poscebant Benedictum,
repetito saepius nomine sororis ejus Scholasticae | null | aa69cc48-5763-4a53-900d-e9324cb1882b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Alii vero id ipsum clara quidem voce, sed
querulosis iterabant verbis. Tandem memoratorum
preces sanctorum audiit Omnipotens, coelique a
parte serena intonuit. Denique cum summa coeli
esset serenitas, profusus subito e nubibus imber,
flammas quae interiora castri aedificia depascebantur,
funditus exstinxit. Mutati autem ventorum
flatus cadentes favillas, quarum copia instar decidentis
nivis introrsus ferebatur, retroactas in semet
redire cogebant. Ita meritis egregii protectoris
nostri Benedicti non solum monasterium incolume
resedit, verum nec tantum vici exustum est, quantum
priori incendio perierat, quod in eadem festivitate,
temporibusque memorati contigit venerandi
abbatis Abbonis. Unde nimirum legiones monachorum
domino suo Benedicto illud cujusdam sapientis
non incongrue et absque fuco valent aptare elogium,
Quod ille fucata usus laude, de quodam terrenarum
protulit principe rerum ita inquiens:
O nimium dilecte Deo, tibi militat aether,
Et conjurati veniunt ad classica venti. (Ex Claudiano in Paneg. Honorii.)
Liceat nobis hac de re quaedam proludendo paululum
eloqui. Congruum, ut reor, huic nostro videbatur legifero,
in commotione elementorum venerabilis sororis
suae adhibere solatium, quam meminerat ad se retinendum
tempestatum opposuisse obstaculum. Unde non
incongrue, aereis potestatibus complacita sibi loca
evertere molientibus strenue repugnaturus, a suis
famulis eamdem sororem suam secum invocari voluit,
cujus preces ad obtinendas a Domino imbrium
profusiones agnoscebat fore idoneas.
CAPUT XX. #Contracta erigitur.@#
44.
Puellam quamdam nobilibus ortam antiquitus
fuisse natalibus, nomine Adelaidem, nuper didicimus
cruribus contractam. Quam dum pater ejus ac mater
per multa sanctorum loca duxissent nil remedii
ei a sanctis impetrare potuerunt. Ii, desperata salute,
ad domum eam reducentes, manebant tristes, quid
de ea agerent ignorantes. Nam Parisius eam ad
S. Dionysii sepulcrum, atque Lemovicas ad domini
Martialis tumbam, qui ambo tunc miraculis coruscabant,
perducentes, nihil omnino profecerant.
Quiescenti autem matri ejus vox coelitus advenit quae
diceret: Quaenam, ait, dementia vos tantas in vanum
compulit perdere expensas, ut longe posita
sanctorum adiretis patrocinia, vestro hic relicto
vicino, sanctissimo videlicet Dominique dilecto
Benedicto, cujus sacratissima ossa, pro vestra (si
tamen id ex fide expetieritis) multorumque salute,
ex Italia provincia in hanc divinitus translata
sunt regionem? Unde pro certo scias nullatenus
tuam sanandam esse filiam, nisi eo delata fuerit.
Evigilans itaque mulier viro sibi conjacenti somnium
refert. Cui ille: Ego, inquiens, jam id ipsum
mente conceperam; sed vereor ut sanctus ille nostro
irritatus contemptu Dominum pro ea exorare
velit. Ad haec illa respondens: Ducatur, inquit, ad
sancti sepulcrum; et siquidem eam sanaverit, habeat
ipsam ancillam in sempiternum; sin vero noluerit,
reducatur; cum debilitate etiam libertatem
retinens. Erant enim ipsi non solum liberi, verum
etiam genere clarissimi, ac facultatibus ditati. Orto
igitur sole iter ad monasterium arripiunt, quod
non nisi XVIII millibus ab eorum distabat domo, una
secum filiam deducentes debilem. Instabat autem
celebre festum ejusdem sanctissimi Benedicti, et in
ipsa quidem die festivitatis eam sanandam sancto
Patri Benedicto obtulerunt. In crastino vero mane
surgentes, dum regredi cuperent, filiam sanam omnibusque
membris benevalentem repererunt. Pro qua
re immensas gratiarum actiones Deo ac ejus amico
beatissimo referentes Benedicto, eamdem natam
suam ei perpetuo servituram tradiderunt, quae postmodum
ducens virum, filios procreavit; ex quorum
progenie quidam adhuc non inutiles in servitio
perdurant fratrum.
CAPUT XXI. #Caeci duo lumen receperunt.@#
45.
Nuper quoque res est gesta quam narro. Quidam
caecus Argentomagensis castri incola, dum reliquiae
ipsius praecellentissimi confessoris Christi
Benedicti a Salensi cella ad Sanctum Marcellum
martyrem a fratribus deferrentur, tacto loculo
confestim visum recepit. Requiescit sane corpus
ipsius sancti martyris in ecclesia non longe ab ipso
castro constructa. Quod cum identidem a suis ad
Salense monasterium delatum fuisset, alter caecus
de villa ipsius monasterii, Modicia nomine, ibi advenit
magnis vocibus sanctum invocans Benedictum;
fama namque suprafati miraculi jam ejus attigerat
aures. Qui et ipse non multo postquam ibidem advenerat
tempore, miserante Deo et meritis sanctorum
obtinentibus, lumen quod petebat, recipere
meruit. In quo videlicet Salensi coenobio tantis
tamque assiduis idem toto orbe venerabilis Pater
monachorum renitet miraculis Benedictus, et maxime
in ulciscendis inimicis, ut si cuncta quis velit
mandare memoriae, proprio indigeant volumine.
CAPUT | null | 9a83b470-82c2-48ac-a92d-b890edf90ac2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
XXII. #Auctor multa omisit.@#
46.
Haec de miraculis quae Deus per merita sancti
sui Benedicti diversis in locis operari dignatus est,
inerti stylo ac sermone rusticano edidimus. Verumtamen
hanc sententiam claudendo operi adnectentes,
monemus lectorem multa nos scienter praeteriisse.
Cavendum est enim in universis rebus omne
nimium, et auditorum intentio grata brevitate invitanda,
non fastidiosa est loquacitate deterrenda.
Hic ergo finis erit libri, quamvis, si Dominus voluerit
vitaque comes fuerit, ea quae fidelis fama in tota
pene divulgavit Neustria, nostra nequaquam sint
silenda desidia. Compellunt etiam nos ad tacendum
amici [ #f.,@# inimici] nostri, qui maximum deputant
sibi affluere epulum, si aliorum studiis lacerum infigant
dentem. Attamen nulla eorum detractione
deterrebimur quominus laudes Dei ac ejus dilecti,
Patris videlicet nostri beatissimi Benedicti, referamus.
Ista igitur omnia, et quae in priori opusculo
ab aliis auctoribus descripta sunt miracula, sub triginta
abbatibus, qui huic Floriacensi coenobio
ab initio suae fundationis, per trecentos octoginta
quinque et eo amplius praefuerunt annos, diversis
in locis per merita sancti confessoris sui Benedicti
operari dignatus est Jesus Christus Dominus
noster, qui cum Deo Patre et Spiritu sancto in
Trinitate perfecta vivit et regnat Deus, per omnia
saecula saeculorum. Amen.
CAPUT PRIMUM. #Floriacus, Vallis aurea. Sibi nota narrat auctor. Francorum reges. Abbo Oilboldi successor.@#
1.
Favorabili supernae dignationis praesagio, hoc
in quo Deo auctore famulamur coenobium, ut Floriacus
vocaretur accepit; qui [quod] priscis
temporibus, non dissimilis gratiae praerogativa, Vallis
nominabatur Aurea. Retinet enim in se aureum
paradisi florem, sanctissimum Patrem Benedictum;
qui gratantissimo virtutum odore quosque remotissimos
ad sui reverentiam invitat. Quarum proprietatem
operationum si per singula explicare velimus,
chartam nobis sermonemque antequam sermonis
materiam deficere pro certo intelligemus. Sed ne
beneficiis piae paternitatis ejus, ab ipso nobis immeritis
impensis, ingrati esse videamur, ea quae
nostram attigere notitiam, in quantum ipsius benigni
patroni clemens supplicatio vires nostro tenui
ingeniolo a Christo obtinuerit, rusticano licet
sermone, posterorum mandare adoriemur memoriae.
Et primo, qualiter his temporibus respublica Francorum
substiterit, succinctim perstringamus, ut
post liberius ea quae proposuimus, exsequamur.
2.
Lothario regi, coeleste, ut credimus, pro terreno
commutanti regnum, Ludovicus filius successit.
Qui immatura praeventus morte, destitutum
proprio haerede Francigenae gentis principatum,
utpote naturalis expers conjugii, dereliquit. Sane
patruus ejus Carolus, quem privatum senuisse supra
praelibavimus, conabatur, si posset, a sui generis
auctoribus diu possessum sibi vindicare imperium;
sed ejus voluntas nullum sortitur effectum. Nam
Franci primates, eo relicto, ad Hugonem qui ducatum
Franciae strenue tunc gubernabat, magni illius
Hugonis filium, cujus jam mentio facta est, se
conferentes, eum Noviocomo ( #Noyon@# ) solio sublimant
regio. Is eodem anno Rotbertum filium sibi consortem
regni legit. Et quia, quantum ad coeptae rei causam
attinet, de regibus diximus, ad eam prosequendam
veniendum est.
3.
Igitur Oilboldo abbate in Christo quiescente,
Abbo, Deo et hominibus vir amabilis, a fratribus
Hugone annuente rege electus, in gradum successit
monastici regiminis. Qui, praecedente hunc quo haec
scribimus anno qui fuit ab Incarnatione Domini
millesimus quartus, in Vasconiae partibus a perfidis
illius nationis hominibus, nobis praesentibus, innocenter
occisus, martyrii sanguine laureatus, ad regna
est aeterna a Christo vocatus. In cujus diebus res
mirabiles per praeeminentissimum Patrem nostrum
Benedictum, ab omnipotente Domino patratas, quia
jam tunc nos intelligibilis contigit pervenisse ad
metas aetatis, certiori, utpote aliquibus praesentes,
digerimus stylo.
1.
Favorabili supernae dignationis praesagio, hoc
in quo Deo auctore famulamur coenobium, ut Floriacus
vocaretur accepit; qui [quod] priscis
temporibus, non dissimilis gratiae praerogativa, Vallis
nominabatur Aurea. Retinet enim in se aureum
paradisi florem, sanctissimum Patrem Benedictum;
qui gratantissimo virtutum odore quosque remotissimos
ad sui reverentiam invitat. Quarum proprietatem
operationum si per singula explicare velimus,
chartam nobis sermonemque antequam sermonis
materiam deficere pro certo intelligemus. Sed ne
beneficiis piae paternitatis ejus, ab ipso nobis immeritis
impensis, ingrati esse videamur, ea quae
nostram attigere notitiam, in quantum ipsius benigni
patroni clemens supplicatio vires nostro tenui
ingeniolo a Christo obtinuerit, rusticano licet
sermone, posterorum | null | 4c00e9ea-4bac-4f79-97c5-244a4eaff253 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
mandare adoriemur memoriae.
Et primo, qualiter his temporibus respublica Francorum
substiterit, succinctim perstringamus, ut
post liberius ea quae proposuimus, exsequamur.
2.
Lothario regi, coeleste, ut credimus, pro terreno
commutanti regnum, Ludovicus filius successit.
Qui immatura praeventus morte, destitutum
proprio haerede Francigenae gentis principatum,
utpote naturalis expers conjugii, dereliquit. Sane
patruus ejus Carolus, quem privatum senuisse supra
praelibavimus, conabatur, si posset, a sui generis
auctoribus diu possessum sibi vindicare imperium;
sed ejus voluntas nullum sortitur effectum. Nam
Franci primates, eo relicto, ad Hugonem qui ducatum
Franciae strenue tunc gubernabat, magni illius
Hugonis filium, cujus jam mentio facta est, se
conferentes, eum Noviocomo ( #Noyon@# ) solio sublimant
regio. Is eodem anno Rotbertum filium sibi consortem
regni legit. Et quia, quantum ad coeptae rei causam
attinet, de regibus diximus, ad eam prosequendam
veniendum est.
3.
Igitur Oilboldo abbate in Christo quiescente,
Abbo, Deo et hominibus vir amabilis, a fratribus
Hugone annuente rege electus, in gradum successit
monastici regiminis. Qui, praecedente hunc quo haec
scribimus anno qui fuit ab Incarnatione Domini
millesimus quartus, in Vasconiae partibus a perfidis
illius nationis hominibus, nobis praesentibus, innocenter
occisus, martyrii sanguine laureatus, ad regna
est aeterna a Christo vocatus. In cujus diebus res
mirabiles per praeeminentissimum Patrem nostrum
Benedictum, ab omnipotente Domino patratas, quia
jam tunc nos intelligibilis contigit pervenisse ad
metas aetatis, certiori, utpote aliquibus praesentes,
digerimus stylo.
CAPUT II. #Floriacense incendium. Apparatus in festo translationis. Incendium divinitus restinctum.@#
4.
Festivus aestivis mensibus translationis ejusdem
gloriosi Patris annuo successu recurrebat dies; ad
cujus spectanda gaudia, non solum quique pagenses,
ut quidam in ipsius laude ait sapiens (S. ODO #in
serm.@# De transl. S. Benedicti), verum plebs urbana
honestis clericorum confluxerat personis inflorata.
Quibus vigiliis insistentibus nocturnae laudis, quam
devota monachorum caterva identidem undecunque
ob laetitiam tantae solemnitatis adventando nostris
sociata, in sui legislatoris explebat obsequela, repente
per aquilonales basilicae fenestras nocivi ignis
lux resplenduit horrenda. Quippe in quoddam fenile
casu quidam ignis decidens, aridis auctus fomentis,
circumpositas sese diffudit in aedes. Nec laborabat
flamma, ut suas augeret vires, cum aestatis ardor
tectorum jam torruisset culmina, et domus sibimet
copulatae, una alteri exustionis occasionem praeberet
facilem. Interea matutinalibus relictis hymnis
cuncti e sacris prosiliunt adytis, ad sua quisque
tutanda totis intenti animis. Pauci seniorum una nobiscum
pueritiae in annis constitutis matutinales, prout
exigebat res, laudes, licet minus decenti fine, concluserunt.
Inde ad subtrahenda ignibus quaeque necessaria
promptae vertuntur manus. Aula erat sanctae Dei Genitricis
Mariae holosericis palliis aliorumque velorum
tam decora introrsus circumamicta varietate, ut multi
eorum qui ad diem convenerant festum faterentur
nunquam antea sic decenter eamdem vidisse ornatam
basilicam. Ad cujus pulchritudinem decoris,
cum lampadarum ac cereorum stellata, ut sic
dictum sit, area, accedebat auro ac gemmis praefulgens
a fronte lectica, thesaurum Arabico metallo
lapidique praeferendum topasio in se retinens. Id
primum cum caeterorum reliquiis sanctorum humeris
dolentium suorum effertur servulorum, atque ad
orientalem ecclesiae partem in coemeterio exponitur
fratrum. Inde universi ad deponendum sanctuarii
ornatum ora conversi, quod solers aedituorum diligentia
per octo spatium dierum eleganter compserat,
id nos trium aut non multo amplius quatuor horarum
noctis intervallo deposuimus. Perspicere erat ac
gemere regiam illam Matris Domini, stigmata
viae illius qua quondam dilectus Domino coelum
Benedictus conscendit nocturnis in laudibus praeferentem,
post modicum desertarum aedium factam
similem. Et quia igneo fervore in vitreis jam
fenestris plumbum liquari posse conjiciebatur,
maxime cum victricis flammae vorago cuncta exinaniret,
spe sublapsa mortalis auxilii, supellex varia
longiuscule a monasterio inter nemorum densa
occulitur, cum repente uni ex abbatibus, qui ex
vicinis coenobiis emerito duci suo militaturi advenerant,
nomine Rainardo, visio supernae apparuit
consolationis. Aspexit namque cum aliis, quibus
haec datum est videre, duas columbas super nivis
candorem albicantes, quae trino volatu ambitum
circumcingentes templi, ad Africum sui impetus
direxere cursum, ubi jam proxima horreis fratrum
violentia stetit ignium; nec divinitus designatum
ausa est praetergredi terminum. Jamque humani
cessaverat ars ingenii, laborque conquieverat hominum,
ut major divinae miserationis virtus claresceret
per beatissimum | null | 3ca94c32-87a2-497b-8381-c51b87fb463c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Benedictum, quem nos
miseri criminabamur iisse dormitum. Nec quidpiam
eorum quae ambitu claustri claudebantur ullam
sustinuere jacturam, ac si illarum angelici aspectus
volatu avium circumvallata protegerentur.
4.
Festivus aestivis mensibus translationis ejusdem
gloriosi Patris annuo successu recurrebat dies; ad
cujus spectanda gaudia, non solum quique pagenses,
ut quidam in ipsius laude ait sapiens (S. ODO #in
serm.@# De transl. S. Benedicti), verum plebs urbana
honestis clericorum confluxerat personis inflorata.
Quibus vigiliis insistentibus nocturnae laudis, quam
devota monachorum caterva identidem undecunque
ob laetitiam tantae solemnitatis adventando nostris
sociata, in sui legislatoris explebat obsequela, repente
per aquilonales basilicae fenestras nocivi ignis
lux resplenduit horrenda. Quippe in quoddam fenile
casu quidam ignis decidens, aridis auctus fomentis,
circumpositas sese diffudit in aedes. Nec laborabat
flamma, ut suas augeret vires, cum aestatis ardor
tectorum jam torruisset culmina, et domus sibimet
copulatae, una alteri exustionis occasionem praeberet
facilem. Interea matutinalibus relictis hymnis
cuncti e sacris prosiliunt adytis, ad sua quisque
tutanda totis intenti animis. Pauci seniorum una nobiscum
pueritiae in annis constitutis matutinales, prout
exigebat res, laudes, licet minus decenti fine, concluserunt.
Inde ad subtrahenda ignibus quaeque necessaria
promptae vertuntur manus. Aula erat sanctae Dei Genitricis
Mariae holosericis palliis aliorumque velorum
tam decora introrsus circumamicta varietate, ut multi
eorum qui ad diem convenerant festum faterentur
nunquam antea sic decenter eamdem vidisse ornatam
basilicam. Ad cujus pulchritudinem decoris,
cum lampadarum ac cereorum stellata, ut sic
dictum sit, area, accedebat auro ac gemmis praefulgens
a fronte lectica, thesaurum Arabico metallo
lapidique praeferendum topasio in se retinens. Id
primum cum caeterorum reliquiis sanctorum humeris
dolentium suorum effertur servulorum, atque ad
orientalem ecclesiae partem in coemeterio exponitur
fratrum. Inde universi ad deponendum sanctuarii
ornatum ora conversi, quod solers aedituorum diligentia
per octo spatium dierum eleganter compserat,
id nos trium aut non multo amplius quatuor horarum
noctis intervallo deposuimus. Perspicere erat ac
gemere regiam illam Matris Domini, stigmata
viae illius qua quondam dilectus Domino coelum
Benedictus conscendit nocturnis in laudibus praeferentem,
post modicum desertarum aedium factam
similem. Et quia igneo fervore in vitreis jam
fenestris plumbum liquari posse conjiciebatur,
maxime cum victricis flammae vorago cuncta exinaniret,
spe sublapsa mortalis auxilii, supellex varia
longiuscule a monasterio inter nemorum densa
occulitur, cum repente uni ex abbatibus, qui ex
vicinis coenobiis emerito duci suo militaturi advenerant,
nomine Rainardo, visio supernae apparuit
consolationis. Aspexit namque cum aliis, quibus
haec datum est videre, duas columbas super nivis
candorem albicantes, quae trino volatu ambitum
circumcingentes templi, ad Africum sui impetus
direxere cursum, ubi jam proxima horreis fratrum
violentia stetit ignium; nec divinitus designatum
ausa est praetergredi terminum. Jamque humani
cessaverat ars ingenii, laborque conquieverat hominum,
ut major divinae miserationis virtus claresceret
per beatissimum Benedictum, quem nos
miseri criminabamur iisse dormitum. Nec quidpiam
eorum quae ambitu claustri claudebantur ullam
sustinuere jacturam, ac si illarum angelici aspectus
volatu avium circumvallata protegerentur.
CAPUT III. #Contractus erectus. Ingratus denuo male habet; iterum sanatus.@#
5.
Nostris modo diebus Archembertum Antissiodorensis
territorii incolam fuisse novimus diutino
languore graviter afflictum; cui cum amicorum seu
propinquorum solers defuisset cura, ita assidua cubatione
curvatis genibus coxis tibiae adhaeserunt ut
latitudinem palmae hominis subtercrescens excederet
caro. Quem dum parentes ad cujusdam sancti Simeonis
sepulcrum, quod sanitatum gratia illustrari
lama vulgante didicerant, efferre destinavissent,
eo quod intra suam esse regionem, abnuit aeger,
seque ad Floriacense poposcit deduci coenobium.
Aiebat namque per nocturnum se conspexisse soporem,
quia eo stante ante sacratissimam Patris Benedicti
tumbam coram altare praecelsae Virginis Mariae,
rectis constitisset plantis, immensique decoris intuitus
esset basilicam, ex qua sibi exeundi facultas
negabatur. Nec vana illa quibus saepe ludimur fuere
somnia; sed, opitulante Deo suffragantibusque
meritis Reginae virginum ac eminentissimi confessoris,
salubrem habuere operationem. Denique locato
asello ad desideratum devectus locum, a proximis
qui eum deduxerant, pro foribus monasterii exponitur.
Unde quia necdum scamellis usus fuerat, natibus
reptando ac manibus, ad unum e publicis se
protrahens pistrinum, ab ejus custode humanitatis
compassione susceptus est; ubi diu curationis suae
praestolando adventum, desiderio accensus est adeundi
Matris Christi aulam, in qua spes directionis
ejus sanctus quiescit Benedictus. Quam introgressus,
minutum [ | null | c756454f-0c3c-4ec7-86ce-298a4dcf0f7e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#al.,@# minutam] sibi a vicario ejusdem vici,
Ermenfredo nomine, obtentu transmissum eleemosynae
altario, quod Deo sub honorem sanctae Mariae
omniumque sanctarum virginum dicatum est, superponere
cupiens, sensit suos resolvi nervos. Cumque
circumspectaret qui sibi auxilium ferret; a matriculario
ecclesiae elevatus, scamellos quidem suos
cancellis sanctuarii, munus vero, haud secus quadrante
illius evangelicae viduae, Christo acceptabile
altari imposuit; dehinc humi prostratus cum orationi
incubuisset, resolutus in somnum, salso perfunditur
sudore. Experrectus autem, non jam scamellos poscens,
sed baculo a quodam circumstantium sibi
porrecto semet sustentans, ad hospitium abiit, pedetentimque
firmissimas ambulandi vires adeptus est.
6.
Cumque sensisset copiam peragendi itineris
sibimet non deesse, ingratus salutis, absque licentia
hospitis vel sanctorum qui ei medelae tribuerant
efficaciam, clam abscessit; veniensque ad villam
quae Dominipetri ( #Dompierre@# ) dicitur, iterato debilis
redditur. Cui presbyter, Teudo nomine, qui ei
locum metandi in sua concesserat domo, ita locutus
est: « Quid, inquit, mali commeruisti, o homo, ut languorem
pristinum evitare nequas? » Respondit ille se
sine gratiarum actione a sanctis suae curationis provisoribus
recessisse. Interea sequenti nocte, quiescenti
ei videbatur quod sacris a quibus discessisset
locis astaret incolumis, tenens lucernam prae
manibus, status sui mensurae aequalem. Monitu
igitur et adjutorio praedicti sacerdotis carrucae impositus,
ad loca male a se deserta reducitur. Demum
emptam ceram, juxta praeostensam visionem,
ad memoriam ( #id est@# ecclesiam) inclytae Virginis
Mariae deferens, ante sepulcrum gloriosi confessoris
Christi Benedicti accendit; adhaerensque pavimento,
veniam admissi reatus cum redintegratione poscebat
sospitatis. Facto ergo voto nunquam se ex eodem recessurum
vico, gressuum meruit redonari integerrimo
supplemento. Hoc nos ab ipsius contigit ore audire
eo ipso die quo haec coepimus scribere; ei quoque
narrationi interfuere Constantinus presbyter et
Letherius, levita gradu, monachus habitu, suscipiendorum
hospitum tunc delegatus ministerio.
5.
Nostris modo diebus Archembertum Antissiodorensis
territorii incolam fuisse novimus diutino
languore graviter afflictum; cui cum amicorum seu
propinquorum solers defuisset cura, ita assidua cubatione
curvatis genibus coxis tibiae adhaeserunt ut
latitudinem palmae hominis subtercrescens excederet
caro. Quem dum parentes ad cujusdam sancti Simeonis
sepulcrum, quod sanitatum gratia illustrari
lama vulgante didicerant, efferre destinavissent,
eo quod intra suam esse regionem, abnuit aeger,
seque ad Floriacense poposcit deduci coenobium.
Aiebat namque per nocturnum se conspexisse soporem,
quia eo stante ante sacratissimam Patris Benedicti
tumbam coram altare praecelsae Virginis Mariae,
rectis constitisset plantis, immensique decoris intuitus
esset basilicam, ex qua sibi exeundi facultas
negabatur. Nec vana illa quibus saepe ludimur fuere
somnia; sed, opitulante Deo suffragantibusque
meritis Reginae virginum ac eminentissimi confessoris,
salubrem habuere operationem. Denique locato
asello ad desideratum devectus locum, a proximis
qui eum deduxerant, pro foribus monasterii exponitur.
Unde quia necdum scamellis usus fuerat, natibus
reptando ac manibus, ad unum e publicis se
protrahens pistrinum, ab ejus custode humanitatis
compassione susceptus est; ubi diu curationis suae
praestolando adventum, desiderio accensus est adeundi
Matris Christi aulam, in qua spes directionis
ejus sanctus quiescit Benedictus. Quam introgressus,
minutum [ #al.,@# minutam] sibi a vicario ejusdem vici,
Ermenfredo nomine, obtentu transmissum eleemosynae
altario, quod Deo sub honorem sanctae Mariae
omniumque sanctarum virginum dicatum est, superponere
cupiens, sensit suos resolvi nervos. Cumque
circumspectaret qui sibi auxilium ferret; a matriculario
ecclesiae elevatus, scamellos quidem suos
cancellis sanctuarii, munus vero, haud secus quadrante
illius evangelicae viduae, Christo acceptabile
altari imposuit; dehinc humi prostratus cum orationi
incubuisset, resolutus in somnum, salso perfunditur
sudore. Experrectus autem, non jam scamellos poscens,
sed baculo a quodam circumstantium sibi
porrecto semet sustentans, ad hospitium abiit, pedetentimque
firmissimas ambulandi vires adeptus est.
6.
Cumque sensisset copiam peragendi itineris
sibimet non deesse, ingratus salutis, absque licentia
hospitis vel sanctorum qui ei medelae tribuerant
efficaciam, clam abscessit; veniensque ad villam
quae Dominipetri ( #Dompierre@# ) dicitur, iterato debilis
redditur. Cui presbyter, Teudo nomine, qui ei
locum metandi in sua concesserat domo, ita locutus
est: « Quid, inquit, mali commeruisti, o homo, ut languorem
pristinum evitare nequas? » Respondit ille se
sine gratiarum actione a | null | de426de5-2026-4a0c-a17a-3eb4be439420 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sanctis suae curationis provisoribus
recessisse. Interea sequenti nocte, quiescenti
ei videbatur quod sacris a quibus discessisset
locis astaret incolumis, tenens lucernam prae
manibus, status sui mensurae aequalem. Monitu
igitur et adjutorio praedicti sacerdotis carrucae impositus,
ad loca male a se deserta reducitur. Demum
emptam ceram, juxta praeostensam visionem,
ad memoriam ( #id est@# ecclesiam) inclytae Virginis
Mariae deferens, ante sepulcrum gloriosi confessoris
Christi Benedicti accendit; adhaerensque pavimento,
veniam admissi reatus cum redintegratione poscebat
sospitatis. Facto ergo voto nunquam se ex eodem recessurum
vico, gressuum meruit redonari integerrimo
supplemento. Hoc nos ab ipsius contigit ore audire
eo ipso die quo haec coepimus scribere; ei quoque
narrationi interfuere Constantinus presbyter et
Letherius, levita gradu, monachus habitu, suscipiendorum
hospitum tunc delegatus ministerio.
CAPUT IV. #Sacergii situs. Otherius paralyticus, Caputcervium vovet S. Benedicto; facto dono mox sanatus. Alia relatio de traditione illius praedii.@#
7.
Et quia, ut refert beatus papa Gregorius (lib. II
Dial. cap. ult.), sancti martyres frequentiora ostendunt
miracula ubi eorum tantum habetur memoria,
quam ubi eorum sacra conservantur corpora,
liquet idem de caeteris intelligere sanctis,
maxime ex hoc patre nostro multipliciter excolendo
sanctissimo Benedicto. Cujus excellentissima signorum,
a Deo per ejus meritum aliis in locis patratorum,
notitiae posterorum tradere noster gestit animus.
Caputcervium ( #Sacerge@# ) dicitur praedium in
finibus Biturigum situm, Lemovicinis contiguum, a
quo vicina regio, corrupto vocabulo, Capcergensis
vocitatur. Hoc ad dominium Floriacensis coenobii,
omnipotenti Deo sub nomine perpetuae Virginis Mariae
sanctissimique Benedicti dicatum, hac de causa relatu
seniorum valde antiquorum pervenisse comperimus.
8.
Ejus possessionis dominus Otherius dicebatur,
inter Aquitanicos primates clara nobilitatis
pollens prosapia. Is a primaevae juventutis flore paralysis
percussus languore, manuum ac pedum caruerat
juvamine; solius illi linguae, auditus quoque
ac visus, ex parte manebant officia. Diutino igitur
laborans morbo, dum vana medicorum studia propensius
sibi adhibita nihil intellexisset conferre
valetudinis, audita fama miraculorum, quae Salvatoris
nostri omnipotentia apud sacratissima patroni
communis Benedicti creberrime tunc operabatur
ossa, ait suis: « Videtis, fidissimi mihi, vitaque ipsa
qua nunc fruor miserrima chariores amici, quod
medicinae impensis nihil proficio, imo in dies aegritudinis
protrahitur longitudo. Quapropter si qua
vos cura vestri tangit Otherii, mearum, quaeso, miserantes
aerumnarum, celeri calle sepulcrum adire
curate gloriosi confessoris Christi Benedicti. Et ne
forte vos conturbent ignota viarum, scitote Ligerici
amnis ( #la Loire@# ) littora, pagumque Aurelianensem,
hoc praeclaro irradiari thesauro. Id mihi divinum
praenuntiavit oraculum, dum fessos artus sopori
mandassem, debere me eo cum votis dirigere
meae petitores salutis, quia inde forem adepturus
remedium sanitatis. Et quia solus cum dulcissima
genitrice resedi, patre orbatus et fratribus, ipsa
non abnuente, verum hoc ipsum fieri sedulo deposcente,
voveo Deo et jam dicto eximio Benedicto,
haereditatis meae portionem, cui Caputcervium nomen
est, cum omnibus ad eam pertinentibus, eo
videlicet tenore ut superstites ambo usumfructum
ac praesentis vitae exactionem retinentes, fratribus
Floriacensibus post nostri dissolutionem cuncta
restitui faciamus. Spe etenim suscipiendae prolis per
supra memoratam privatus revelationem, sollicitudinem
ducendae uxoris funditus abjeci. Properate
igitur quantocius, et vestris servorumque Dei inibi
degentium precibus opem efflagitate misero. »
9.
Acceptis ejus fideles hujusmodi praeceptis,
cum wantis ipsius auro ornatis, per quos donationem
memoratarum rerum sacris imponerent
altaribus, absque dilatione venerandum adeunt coenobium,
mandata precesque sui domini catervae
innotescentes fratrum. Memorabile dictu! eadem
die, ipsoque horae momento, quo qui missi erant,
donum cum orationibus ante sancti praesentarunt
tumulum, aeger qui nonaginta millibus jacebat semotus
a loco integerrimam adeptus est sanitatem.
Qui laudum Deo praeconia sanctoque dans Benedicto
gratiarum cantica, exercitationis venationisve gratia
silvarum petiit abdita. Cui dum studet operam
dare rei, occurrit suis a nostro remeantibus monasterio,
quem illi conspicati equitando saltum
peragrare, stupore ingenti perculsi sunt, videntes
hominem, dudum absque alterius adminiculo e lectulo
non valentem surgere, tunc non solum firmiter
incedere, verum etiam equum cursu fatigare.
Haesitantibus illis et vultus similitudine se deceptos
autumantibus, obvium se ille gratulabundus offert.
Inquirit deinde sollicitius diem quo pro se vota solvissent;
ipsumque fuisse certissime comperit quo
sibi salutem obtigisse | null | a8fb8f23-f493-4dbd-961a-94a6096a37fc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
gaudebat.
10.
Huic antiquae veterum relationi virorum repugnabat
antiquius tertii Clotarii regis edictum,
in quo continetur quod memoratus Otherius
ob perfidiam ab ipso rege interfici jussus sit;
rebusque ejus omnibus confiscatis, illud praedium
ab eodem principe, sancto est Benedicto collatum.
Et hoc est quod in quadam sententia primi libri legitur (V. Andrevald., cap. 38)
Caputcervium liberalitate
regia Floriacenses promeruisse fratres. Potuit
tamen fieri ut post hanc quam nunc retulimus
donationem, ipse Otherius apud regem infidelitatis
insimulatus juberetur interfici, et quasi ex sua parte
eamdem villam idem rex nostro conferret coenobio.
Quod vero in ipso regali praecepto Aotharius
vocatur, permutatio veterum facit verborum, ut
post latius ostendemus. Post cujus excessum, vicini
quique hoc eis praedium auferre moliti, ad sibi utile
coegerunt declinare consilium.
7.
Et quia, ut refert beatus papa Gregorius (lib. II
Dial. cap. ult.), sancti martyres frequentiora ostendunt
miracula ubi eorum tantum habetur memoria,
quam ubi eorum sacra conservantur corpora,
liquet idem de caeteris intelligere sanctis,
maxime ex hoc patre nostro multipliciter excolendo
sanctissimo Benedicto. Cujus excellentissima signorum,
a Deo per ejus meritum aliis in locis patratorum,
notitiae posterorum tradere noster gestit animus.
Caputcervium ( #Sacerge@# ) dicitur praedium in
finibus Biturigum situm, Lemovicinis contiguum, a
quo vicina regio, corrupto vocabulo, Capcergensis
vocitatur. Hoc ad dominium Floriacensis coenobii,
omnipotenti Deo sub nomine perpetuae Virginis Mariae
sanctissimique Benedicti dicatum, hac de causa relatu
seniorum valde antiquorum pervenisse comperimus.
8.
Ejus possessionis dominus Otherius dicebatur,
inter Aquitanicos primates clara nobilitatis
pollens prosapia. Is a primaevae juventutis flore paralysis
percussus languore, manuum ac pedum caruerat
juvamine; solius illi linguae, auditus quoque
ac visus, ex parte manebant officia. Diutino igitur
laborans morbo, dum vana medicorum studia propensius
sibi adhibita nihil intellexisset conferre
valetudinis, audita fama miraculorum, quae Salvatoris
nostri omnipotentia apud sacratissima patroni
communis Benedicti creberrime tunc operabatur
ossa, ait suis: « Videtis, fidissimi mihi, vitaque ipsa
qua nunc fruor miserrima chariores amici, quod
medicinae impensis nihil proficio, imo in dies aegritudinis
protrahitur longitudo. Quapropter si qua
vos cura vestri tangit Otherii, mearum, quaeso, miserantes
aerumnarum, celeri calle sepulcrum adire
curate gloriosi confessoris Christi Benedicti. Et ne
forte vos conturbent ignota viarum, scitote Ligerici
amnis ( #la Loire@# ) littora, pagumque Aurelianensem,
hoc praeclaro irradiari thesauro. Id mihi divinum
praenuntiavit oraculum, dum fessos artus sopori
mandassem, debere me eo cum votis dirigere
meae petitores salutis, quia inde forem adepturus
remedium sanitatis. Et quia solus cum dulcissima
genitrice resedi, patre orbatus et fratribus, ipsa
non abnuente, verum hoc ipsum fieri sedulo deposcente,
voveo Deo et jam dicto eximio Benedicto,
haereditatis meae portionem, cui Caputcervium nomen
est, cum omnibus ad eam pertinentibus, eo
videlicet tenore ut superstites ambo usumfructum
ac praesentis vitae exactionem retinentes, fratribus
Floriacensibus post nostri dissolutionem cuncta
restitui faciamus. Spe etenim suscipiendae prolis per
supra memoratam privatus revelationem, sollicitudinem
ducendae uxoris funditus abjeci. Properate
igitur quantocius, et vestris servorumque Dei inibi
degentium precibus opem efflagitate misero. »
9.
Acceptis ejus fideles hujusmodi praeceptis,
cum wantis ipsius auro ornatis, per quos donationem
memoratarum rerum sacris imponerent
altaribus, absque dilatione venerandum adeunt coenobium,
mandata precesque sui domini catervae
innotescentes fratrum. Memorabile dictu! eadem
die, ipsoque horae momento, quo qui missi erant,
donum cum orationibus ante sancti praesentarunt
tumulum, aeger qui nonaginta millibus jacebat semotus
a loco integerrimam adeptus est sanitatem.
Qui laudum Deo praeconia sanctoque dans Benedicto
gratiarum cantica, exercitationis venationisve gratia
silvarum petiit abdita. Cui dum studet operam
dare rei, occurrit suis a nostro remeantibus monasterio,
quem illi conspicati equitando saltum
peragrare, stupore ingenti perculsi sunt, videntes
hominem, dudum absque alterius adminiculo e lectulo
non valentem surgere, tunc non solum firmiter
incedere, verum etiam equum cursu fatigare.
Haesitantibus illis et vultus similitudine se deceptos
autumantibus, obvium se ille gratulabundus offert.
Inquirit deinde sollicitius diem quo pro se vota solvissent;
ipsumque fuisse certissime comperit quo
sibi salutem obtigisse gaudebat.
10.
Huic antiquae veterum relationi virorum repugnabat
antiquius tertii Clotarii regis edictum,
in quo continetur quod memoratus Otherius
ob perfidiam ab ipso | null | 7182f0dd-28a0-4339-8978-453bff4b0368 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
rege interfici jussus sit;
rebusque ejus omnibus confiscatis, illud praedium
ab eodem principe, sancto est Benedicto collatum.
Et hoc est quod in quadam sententia primi libri legitur (V. Andrevald., cap. 38)
Caputcervium liberalitate
regia Floriacenses promeruisse fratres. Potuit
tamen fieri ut post hanc quam nunc retulimus
donationem, ipse Otherius apud regem infidelitatis
insimulatus juberetur interfici, et quasi ex sua parte
eamdem villam idem rex nostro conferret coenobio.
Quod vero in ipso regali praecepto Aotharius
vocatur, permutatio veterum facit verborum, ut
post latius ostendemus. Post cujus excessum, vicini
quique hoc eis praedium auferre moliti, ad sibi utile
coegerunt declinare consilium.
CAPUT V. #Ademarus Brucciae et Capitiscervii invasor. Otherio praeposito Hugonem hortante, viso accedente. Territus audito nomine S. Benedicti. Castri de Salis situs. Ademarus tandem victus et captus, favente superna virtute; socii itidem castigati.@#
11.
Denique, ut superioris continetur serie libri (cap. 15),
habitaculis monachico congruis ordini
inibi constructis, spem potiendarum rerum ipsarum
adversariis sustulere usque ad tempora Rotberti
regis filii Hugonis. Quo onus gubernandi suscipiente
regni, Ademarus quidam, juventa pariterque corporis
elatus forma, cujus genitor Wido, in urbe Lemovicina
vicecomitis fungebatur honore, nefarium
molitus est scelus. Namque Lemovicinis nequaquam
contentus facultatibus ex paterna sibi haereditate
jure suppetentibus, dum cerneret numerosam cohaeredum
fratrum suorum succrescere stirpem, in subripiendas
res alienas animum intendit, dolique artifex,
castrum quod a rusticanis Bruccia dicitur ingressus,
dominum se agebat. Erat in ea provincia,
vir quidam haud contemnendae potentiae, Hugo nomine,
cui media pars ipsius castri haereditaria obvenerat
successione. Hanc ille, uti et eam quae
genitorem competebat suum, ausu temerario pervadit.
Toto itaque potitus castro, copias duorum comitum
qui eum inde pellere nitebantur, Willelmi
videlicet Pictaviensis, et Bosonis Petragorici,
per quindecim dierum cludens spatium,
obsidionem eos solvere coegit; qua liberatus necessitate,
audendo majora, municipium Patris Benedicti
quatuor et semis millibus a memorato distans castello,
absentiam praepositi Otherii aucupatus, latrocinantium
more ingreditur. Municipio illi antiquitas Salis
nomen indiderat, eoque monachi habitationem assiduam
a Caputcervio commutaverant, eo quod is
locus magna ex parte natura foret munitus. Hunc
praefatus Ademarus idcirco, ut post ipse retulit, invadere
nisus est, ut copiis frumenti ac vini, quae a
circumjacentibus incolis inibi ob tutamen sanctorum
locorum aggregata erant, pervasae Brucciae inopiam
sublevaret; re autem vera ut arctissimos possessionis
suae fines ampliaret operam dabat.
12.
Interim praepositus loci jamdictus Otherius,
tantae calamitatis accepto nuntio, dolore cordis
tactus intrinsecus quod commendatum sibi a venerabili
abbate Abbone tunc Floriacensium rectore et
fratribus locum funditus amisisse videretur, in diversa
cogitationum turbine rapitur; tandemque non
moeroris, sed consilii tempus ingruere sibi intelligens,
ad superius nominatum Hugonem recta proficiscitur
via. Cui opportunitatem capiendi innotescens inimici,
quod scilicet Brucciae firmissimo derelicto
praesidio in Salensis municipii demigrasset domicilium,
ad praeoccupandos ejus conatus proficisci hortabatur.
Nec ille distulit qui intelligeret suo usui
proficere, si eum in minus tuto valeret praeoccupare
loco. Quid plura? non solum illum, verum
quosque circummanentes vicinos, quibus cordi esse
Patris Benedicti venerandam dilectionem cognoscebat,
ad sui adjutorium alliciens, diluculo feriae tertiae
praemonet hostibus occurrendum.
13.
Interea cuidam militi ex auxiliaribus nostrae
partis, nocte quae diem belli praecedebat, hujusmodi
per quietem ostensa est visio. Videbatur ei quod
quasi cum praeposito ecclesiae Sancti Stephani Lemovicinae
sedis, nomine Ainardo, silvam peragraret,
opportunisque in locis, retibus oppansis, multitudinem
aprorum prae se ageret, quorum quidem alios
ad praeparatas insidias deductos vivos caperet, alios
vero venabulis transfixos neci traderet. Evigilans
igitur dum cuidam sodalium quae viderat enarrasset,
hoc ab eo responsum accepit: « Visionis, inquit, tuae,
Deo opitulante et sanctissimi Benedicti suffragantibus
meritis, manifestus in proximo propalabitur intellectus.
Nam quod tibi de porcis praeostensum est
silvestribus, hoc tu patrari conspicies de perfidis
hominibus; quodque auctore Ainardo te agere somniabas,
hoc ventura luce, Otherio sancti viri Benedicti
monacho duce, una nobiscum Christo auxiliante
perficies. » Cumque ille qui somnium viderat
rem sibi manifestius declarari peteret, erat enim
earum quae gerebantur inscius rerum, interpres ad
eum: « Num, ait, ad aures adhuc pervenit tuas,
Ademarum Guidonis filium egregii confessoris | null | b51a7261-f991-4e75-a032-f7da1815c97e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Benedicti
pervasisse monasterium, et Otherium praepositum
idcirco domini nostri petisse auxilium? Gaufredus
ob fortitudinem corporis, Asini praenomine
vocitabatur; in cujus castro memoratus monachus
tum forte aderat, cum haec miles contubernali referret
suo. » Quique haec adjecit dicens: « Nos quoque,
volente Deo ac sancto juvante Benedicto, sacri pervasores
loci aut vindice feriemus gladio, aut captos
nobili dicemus in triumpho. » Hoc dictum multorum
roboravit pavitantia corda virorum. Videntur mihi
somniator iste ac ejus interpres, duobus orientalibus
fore similes, quorum unus victoriam Gedeonis
somniavit, alter interpretatus est.
14.
Feria porro sexta secundae hebdomadis sanctae
Quadragesimae vertebatur, quando factio latronum
memoratum occupavit coenobium; et ecce crepusculo
tertiae feriae sequentis septimanae undecunque
adsciti auxiliares, improvisi astitere portis.
Tunc quibusdam nostri agminis viris adhuc procul
a castro constitutis una cum praeposito Otherio, divinum
apparuit prodigium. Viderunt namque, sole
totius terrae reliquas clarissime illustrante partes,
ambitum castri densissima vallari nebula, quae quidem
nullum sibi pugnandi afferret impedimentum,
hostium vero obnubilaret intuitum. Olli haec dies
aequanda videtur de qua antiquus legislator scribit:
Quia Aegyptiis erant tenebrae crassae et palpabiles,
filiis autem Israel erat lux in omnibus finibus suis (Exod. X, 22, 23).
Roboratis hoc signo animis,
statuunt hostes praelio aggredi; et praemisso praeposito,
qui praevius dudum sibi fidos, tunc autem
hostiles aggrediens muros, beati Benedicti nomen
celsius inclamaret, ipsi elata in excelsum voce, Benedictum
invocant monachorum Patrem. Benedictum
resonant tum vallium concava, respondentque
Benedictum proximae silvae abdita. Quo fragore
vicinos consedisse montes infernaque patuisse hostibus
visum; et quia montium facta mentio est, non
sit audientibus onerosum jam dicti Salensis castri
memorare situm.
15.
Mons est non multae altitudinis, in cujus declivio
castrum constitutum est, quod quidem ab
orientali australive parte difficilem ad se venientibus
praestat accessum. Ab aquilonali sane latere devexus
montis, machinamentorum omnium inhibet
evectionem; at occidentem versus, ubi hostium facilis
formidabatur progressus, domus erat lapidibus
firmissime constructa, ad austrum in longum porrecta,
ad repellendos inimicos satis idonea. Hujusmodi
enim munitio adversariis facta est perditionis
occasio, dum ob nimiam securitatem prius hostem
adesse senserunt quam praevidissent.
16.
Primus ferratas aquilonali parte intulit acies
Gaufredus, propter vires, non propter pigritiam,
Asinus agnomine; ignemque, ut pridie suis inter
pocula in amore Patris Benedicti sumpta condixerat,
admoveri praecepit. Post eum reliqui auxiliares,
Giraldus scilicet Cluensis castri dominus, et
Hugo Gargelensis, reliquique, quorum nomina dicere
supersedi; qui ducentorum vallati caterva armatorum,
adversarios pari fidentes numero, sed
virtute constantiae impares, e propugnaculis quae
tueri parabant, jaculis ac lapidibus repellere coeperunt.
Et ecce providentia divina interventuque
egregii confessoris ventus aquilo surgens, flammas
quidem ignium portis ingerebat, hostilia vero tela
retro agebat. Cumque ignem convalescere, jaculaque
sua in irritum cadere oppidani cernerent, formidinem
animis induentes, introrsus fugere. Seditiosis
ecclesiam petentibus, nostri a tergo sequuntur
attentius, caesisque in introitu portae aliquantis,
eos qui basilicam petebant insectabantur; in qua
non tutam sibi latebram fore auspicatus Ademarus,
turrim ligneam de qua signa dependebant, cum sex
factionis suae sociis formidolosus conscendit. Ibi quoque
se latere posse diffidens, tecta more architecti
perambulabat, donec ab Hugone qui studiosius reliquis
eum investigabat, visus, pacta vitae ac membrorum
securitate captus est. Cum quo quinque
commanipulares ex eminentioribus tenti sunt, Hugo
videlicet ac Archembaldus de Buciaco, Rainardus et
Americus frater ejus, filii Heldegarii haud ignobilis
viri Argentomagensis, atque Giraldus Tirinensis,
his exceptis, quos aut minor potentia, aut minus
pollens de nobilitate parentum sanguis nostrae subtraxit
notitiae, quorum numerus ad viginti et eo
amplius fuisse refertur; equi capti numero centum
viginti, praeter eos qui vel a victoribus furtim subducti,
vel a victis fuga sibi consulentibus abducti
sunt; e quibus et multitudo hostium colligi potuit,
et virtus superna pariterque excellentissimum Patris
Benedicti meritum evidenter agnosci, quod a tam
paucis exercitatae militiae viris adversarii copiis ac
natura muniti loci tam facile sint superati. Illud nihilominus
gratia Dei gratuita nobis collatum credimus
quod hostium triginta militibus peremptis,
nostrorum nemo saltem vulneratus est, tribus exceptis,
unus videlicet militaribus deditus stipendiis,
qui lethali accepto vulnere ad propria rediens vita
decessit, ac duo agriculturae potius quam bellicis
dedit | null | 346d94f2-f960-415c-a524-bce52f6264a8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
stipendiis, qui cum multis aliis artis hominibus
fama praelii exciti, auxiliatum nostris venerant;
dum nimium rapinae student, incertum a sociis an
ab extraneis interempti sunt. Hoc itaque modo
castrum intra sextam diei quo primum ibi advenerant
horam receptum nostrisque redditum est, anno
Incarnationis Dominicae millesimo.
17.
Et ne quis aestimet tantam victoriam hominum
potius virtuti quam divinae ascribi debere largitioni,
sciat ipsorum nobis relatione adversariorum
vulgatum eos vigore ita destitutos ut, quamvis
telorum seu lapidum mole abundare se cernerent,
nullam tamen efficaciam in jaciendo sibi inesse
sentirent. Animae quoque peremptorum nocturno
tempore in eadem villa quiescentes homines somnos
rumpere saepissime cogebant, flebiliter oberrando
inclamantes se miseras fore [esse], quae excellentissimi
Patris Benedicti res pervadere non dubitavissent.
18.
Nec Guido genitor Ademari, sive etiam Giraldus
frater ejus, patrinus jam dicti adolescentis,
immunes miseriarum fuere; verum sicuti participes
ejus fuere consilii, sic quoque, Dei justissima disponente
providentia, periculorum fuere consortes.
Siquidem Guidonem non tantum orationis quantum
dissimulationis, quasi nesciret quae a filio gererentur,
gratia, Romam profectum morbus adeo vitiliginis
debilitavit ut non aliter quam in lectica ad sua
regredi valeret. Giraldum vero obtentu ejusdem
simulationis apud Pictavium degentem, et rei eventum
praestolantem, ferox equus mordicus per
coxam arreptum, per aliquot dies lecto cubare
coegit. Hildebertus quoque Argentomagensis [BOSCIO
Argensis] incola, hujus factionis signifer, qui
pacis medius palam quidem videbatur fore, occulte
autem proditionem alebat, igne divino in maxilla
adustus, usque ad diem suae mortis incurabilis
perseveravit, ita ut, consumpta carne, dentes specio
miserabili nudarentur. Per omnia benedictus Deus,
qui sibi beneplacitos assidue mirificat sanctos.
11.
Denique, ut superioris continetur serie libri (cap. 15),
habitaculis monachico congruis ordini
inibi constructis, spem potiendarum rerum ipsarum
adversariis sustulere usque ad tempora Rotberti
regis filii Hugonis. Quo onus gubernandi suscipiente
regni, Ademarus quidam, juventa pariterque corporis
elatus forma, cujus genitor Wido, in urbe Lemovicina
vicecomitis fungebatur honore, nefarium
molitus est scelus. Namque Lemovicinis nequaquam
contentus facultatibus ex paterna sibi haereditate
jure suppetentibus, dum cerneret numerosam cohaeredum
fratrum suorum succrescere stirpem, in subripiendas
res alienas animum intendit, dolique artifex,
castrum quod a rusticanis Bruccia dicitur ingressus,
dominum se agebat. Erat in ea provincia,
vir quidam haud contemnendae potentiae, Hugo nomine,
cui media pars ipsius castri haereditaria obvenerat
successione. Hanc ille, uti et eam quae
genitorem competebat suum, ausu temerario pervadit.
Toto itaque potitus castro, copias duorum comitum
qui eum inde pellere nitebantur, Willelmi
videlicet Pictaviensis, et Bosonis Petragorici,
per quindecim dierum cludens spatium,
obsidionem eos solvere coegit; qua liberatus necessitate,
audendo majora, municipium Patris Benedicti
quatuor et semis millibus a memorato distans castello,
absentiam praepositi Otherii aucupatus, latrocinantium
more ingreditur. Municipio illi antiquitas Salis
nomen indiderat, eoque monachi habitationem assiduam
a Caputcervio commutaverant, eo quod is
locus magna ex parte natura foret munitus. Hunc
praefatus Ademarus idcirco, ut post ipse retulit, invadere
nisus est, ut copiis frumenti ac vini, quae a
circumjacentibus incolis inibi ob tutamen sanctorum
locorum aggregata erant, pervasae Brucciae inopiam
sublevaret; re autem vera ut arctissimos possessionis
suae fines ampliaret operam dabat.
12.
Interim praepositus loci jamdictus Otherius,
tantae calamitatis accepto nuntio, dolore cordis
tactus intrinsecus quod commendatum sibi a venerabili
abbate Abbone tunc Floriacensium rectore et
fratribus locum funditus amisisse videretur, in diversa
cogitationum turbine rapitur; tandemque non
moeroris, sed consilii tempus ingruere sibi intelligens,
ad superius nominatum Hugonem recta proficiscitur
via. Cui opportunitatem capiendi innotescens inimici,
quod scilicet Brucciae firmissimo derelicto
praesidio in Salensis municipii demigrasset domicilium,
ad praeoccupandos ejus conatus proficisci hortabatur.
Nec ille distulit qui intelligeret suo usui
proficere, si eum in minus tuto valeret praeoccupare
loco. Quid plura? non solum illum, verum
quosque circummanentes vicinos, quibus cordi esse
Patris Benedicti venerandam dilectionem cognoscebat,
ad sui adjutorium alliciens, diluculo feriae tertiae
praemonet hostibus occurrendum.
13.
Interea cuidam militi ex auxiliaribus nostrae
partis, nocte quae diem belli praecedebat, hujusmodi
per quietem ostensa est visio. Videbatur ei quod
quasi cum praeposito ecclesiae Sancti Stephani Lemovicinae
sedis, nomine Ainardo, silvam peragraret,
opportunisque in locis, retibus oppansis, multitudinem
aprorum prae se | null | c6b9ddb1-03ea-45be-8e3b-5af73470ef63 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ageret, quorum quidem alios
ad praeparatas insidias deductos vivos caperet, alios
vero venabulis transfixos neci traderet. Evigilans
igitur dum cuidam sodalium quae viderat enarrasset,
hoc ab eo responsum accepit: « Visionis, inquit, tuae,
Deo opitulante et sanctissimi Benedicti suffragantibus
meritis, manifestus in proximo propalabitur intellectus.
Nam quod tibi de porcis praeostensum est
silvestribus, hoc tu patrari conspicies de perfidis
hominibus; quodque auctore Ainardo te agere somniabas,
hoc ventura luce, Otherio sancti viri Benedicti
monacho duce, una nobiscum Christo auxiliante
perficies. » Cumque ille qui somnium viderat
rem sibi manifestius declarari peteret, erat enim
earum quae gerebantur inscius rerum, interpres ad
eum: « Num, ait, ad aures adhuc pervenit tuas,
Ademarum Guidonis filium egregii confessoris Benedicti
pervasisse monasterium, et Otherium praepositum
idcirco domini nostri petisse auxilium? Gaufredus
ob fortitudinem corporis, Asini praenomine
vocitabatur; in cujus castro memoratus monachus
tum forte aderat, cum haec miles contubernali referret
suo. » Quique haec adjecit dicens: « Nos quoque,
volente Deo ac sancto juvante Benedicto, sacri pervasores
loci aut vindice feriemus gladio, aut captos
nobili dicemus in triumpho. » Hoc dictum multorum
roboravit pavitantia corda virorum. Videntur mihi
somniator iste ac ejus interpres, duobus orientalibus
fore similes, quorum unus victoriam Gedeonis
somniavit, alter interpretatus est.
14.
Feria porro sexta secundae hebdomadis sanctae
Quadragesimae vertebatur, quando factio latronum
memoratum occupavit coenobium; et ecce crepusculo
tertiae feriae sequentis septimanae undecunque
adsciti auxiliares, improvisi astitere portis.
Tunc quibusdam nostri agminis viris adhuc procul
a castro constitutis una cum praeposito Otherio, divinum
apparuit prodigium. Viderunt namque, sole
totius terrae reliquas clarissime illustrante partes,
ambitum castri densissima vallari nebula, quae quidem
nullum sibi pugnandi afferret impedimentum,
hostium vero obnubilaret intuitum. Olli haec dies
aequanda videtur de qua antiquus legislator scribit:
Quia Aegyptiis erant tenebrae crassae et palpabiles,
filiis autem Israel erat lux in omnibus finibus suis (Exod. X, 22, 23).
Roboratis hoc signo animis,
statuunt hostes praelio aggredi; et praemisso praeposito,
qui praevius dudum sibi fidos, tunc autem
hostiles aggrediens muros, beati Benedicti nomen
celsius inclamaret, ipsi elata in excelsum voce, Benedictum
invocant monachorum Patrem. Benedictum
resonant tum vallium concava, respondentque
Benedictum proximae silvae abdita. Quo fragore
vicinos consedisse montes infernaque patuisse hostibus
visum; et quia montium facta mentio est, non
sit audientibus onerosum jam dicti Salensis castri
memorare situm.
15.
Mons est non multae altitudinis, in cujus declivio
castrum constitutum est, quod quidem ab
orientali australive parte difficilem ad se venientibus
praestat accessum. Ab aquilonali sane latere devexus
montis, machinamentorum omnium inhibet
evectionem; at occidentem versus, ubi hostium facilis
formidabatur progressus, domus erat lapidibus
firmissime constructa, ad austrum in longum porrecta,
ad repellendos inimicos satis idonea. Hujusmodi
enim munitio adversariis facta est perditionis
occasio, dum ob nimiam securitatem prius hostem
adesse senserunt quam praevidissent.
16.
Primus ferratas aquilonali parte intulit acies
Gaufredus, propter vires, non propter pigritiam,
Asinus agnomine; ignemque, ut pridie suis inter
pocula in amore Patris Benedicti sumpta condixerat,
admoveri praecepit. Post eum reliqui auxiliares,
Giraldus scilicet Cluensis castri dominus, et
Hugo Gargelensis, reliquique, quorum nomina dicere
supersedi; qui ducentorum vallati caterva armatorum,
adversarios pari fidentes numero, sed
virtute constantiae impares, e propugnaculis quae
tueri parabant, jaculis ac lapidibus repellere coeperunt.
Et ecce providentia divina interventuque
egregii confessoris ventus aquilo surgens, flammas
quidem ignium portis ingerebat, hostilia vero tela
retro agebat. Cumque ignem convalescere, jaculaque
sua in irritum cadere oppidani cernerent, formidinem
animis induentes, introrsus fugere. Seditiosis
ecclesiam petentibus, nostri a tergo sequuntur
attentius, caesisque in introitu portae aliquantis,
eos qui basilicam petebant insectabantur; in qua
non tutam sibi latebram fore auspicatus Ademarus,
turrim ligneam de qua signa dependebant, cum sex
factionis suae sociis formidolosus conscendit. Ibi quoque
se latere posse diffidens, tecta more architecti
perambulabat, donec ab Hugone qui studiosius reliquis
eum investigabat, visus, pacta vitae ac membrorum
securitate captus est. Cum quo quinque
commanipulares ex eminentioribus tenti sunt, Hugo
videlicet ac Archembaldus de Buciaco, Rainardus et
Americus frater ejus, filii Heldegarii haud ignobilis
viri Argentomagensis, atque Giraldus Tirinensis, | null | 456ccb33-4142-4c3b-9be5-ef248cdf4dba | latin_170m_raw | null | None | None | None |
his exceptis, quos aut minor potentia, aut minus
pollens de nobilitate parentum sanguis nostrae subtraxit
notitiae, quorum numerus ad viginti et eo
amplius fuisse refertur; equi capti numero centum
viginti, praeter eos qui vel a victoribus furtim subducti,
vel a victis fuga sibi consulentibus abducti
sunt; e quibus et multitudo hostium colligi potuit,
et virtus superna pariterque excellentissimum Patris
Benedicti meritum evidenter agnosci, quod a tam
paucis exercitatae militiae viris adversarii copiis ac
natura muniti loci tam facile sint superati. Illud nihilominus
gratia Dei gratuita nobis collatum credimus
quod hostium triginta militibus peremptis,
nostrorum nemo saltem vulneratus est, tribus exceptis,
unus videlicet militaribus deditus stipendiis,
qui lethali accepto vulnere ad propria rediens vita
decessit, ac duo agriculturae potius quam bellicis
dedit stipendiis, qui cum multis aliis artis hominibus
fama praelii exciti, auxiliatum nostris venerant;
dum nimium rapinae student, incertum a sociis an
ab extraneis interempti sunt. Hoc itaque modo
castrum intra sextam diei quo primum ibi advenerant
horam receptum nostrisque redditum est, anno
Incarnationis Dominicae millesimo.
17.
Et ne quis aestimet tantam victoriam hominum
potius virtuti quam divinae ascribi debere largitioni,
sciat ipsorum nobis relatione adversariorum
vulgatum eos vigore ita destitutos ut, quamvis
telorum seu lapidum mole abundare se cernerent,
nullam tamen efficaciam in jaciendo sibi inesse
sentirent. Animae quoque peremptorum nocturno
tempore in eadem villa quiescentes homines somnos
rumpere saepissime cogebant, flebiliter oberrando
inclamantes se miseras fore [esse], quae excellentissimi
Patris Benedicti res pervadere non dubitavissent.
18.
Nec Guido genitor Ademari, sive etiam Giraldus
frater ejus, patrinus jam dicti adolescentis,
immunes miseriarum fuere; verum sicuti participes
ejus fuere consilii, sic quoque, Dei justissima disponente
providentia, periculorum fuere consortes.
Siquidem Guidonem non tantum orationis quantum
dissimulationis, quasi nesciret quae a filio gererentur,
gratia, Romam profectum morbus adeo vitiliginis
debilitavit ut non aliter quam in lectica ad sua
regredi valeret. Giraldum vero obtentu ejusdem
simulationis apud Pictavium degentem, et rei eventum
praestolantem, ferox equus mordicus per
coxam arreptum, per aliquot dies lecto cubare
coegit. Hildebertus quoque Argentomagensis [BOSCIO
Argensis] incola, hujus factionis signifer, qui
pacis medius palam quidem videbatur fore, occulte
autem proditionem alebat, igne divino in maxilla
adustus, usque ad diem suae mortis incurabilis
perseveravit, ita ut, consumpta carne, dentes specio
miserabili nudarentur. Per omnia benedictus Deus,
qui sibi beneplacitos assidue mirificat sanctos.
CAPUT VI. #Ademari castrum dirutum. Equus e puteo eductus.@#
19.
Quia vero semel Aquitaniam ingressi sumus,
non ab re esse videtur, si rei gestae miraculum,
quod ordo causarum superiori paucis elabentibus
annis subnexuit, enarraverimus. Captus, ut supra
dictum est, Ademarus ab Hugone, ad castrum
Brucciae deductus est. Id Giraldus quidam partibus
favens Ademarianis tenebat, exclusis factoribus
[fautoribus] Hugonis, qui partem ejusdem castri ab
Ademaro sibi praereptam non mediocriter indignabatur.
Denique eumdem juvenem, quem captum
habebat, e regione murorum, unde a suis intueri
posset, deduci praecipiens, interminatus est se ejus
caput abscissurum, ni maturato sibi munitionibus
cederent. Quae res Giraldum et eos qui intus erant,
graviter perterruit, maxime videntes dominum
suum cum tot exercitatae militiae egregiis bellatoribus
subita rerum conversione dejectum. Unde non
solum oppidum, sed etiam se suaque omnia territi
dedidere. Hugo potitus castro, turrim quae juris
Ademari fuisse videbatur, confestim diruit. Juxta
eam cisterna erat ad colligendas imbrium aquas
effossa, quadraginta quinque et eo amplius cubitis
in profundum patens.
20.
Forte post aliquod temporis spatium duo ex
fratribus nostris apud memoratum sancti Patris
Benedicti Salense monasterium degentibus, utilitatis
monasterii gratia, praefatum Hugonem Brucciam
tunc incolentem adierunt; ob cujus colloquium superiora
turris petentes, binos equos retinaculis
sibimet connexos in inferioribus reliquerunt. Horum
unus quietis impatiens, dum huc illucque errando
socium trahit, postrema corporis parte in superius
nominatam cisternam labitur, nec alterius ope juvari
valuit quin ad fundum usque decideret. Clamor
illico intuentium oritur equum monachorum in puteum
esse lapsum. Tumultus causam Hugo sollicite
perquirens, ubi damna lapsi animalis reperit, vehementer
indoluit, quod hi qui eum visitandi gratia
adierant monachi (aeger quippe erat), tantam fuissent
passi jacturam. Itaque uxori imperat ut, evocatis
juvenum robustioribus, seminecis equi cadavere
puteo abstrahi faciat | null | bc0700d8-132d-47d2-9228-b7e88c63f81e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Ipse post paululum ubi
se vestibus induit, eam secutus inclinans se ad os
putei, solum equinum caput aquis eminere prospexit,
reliquis membris cum sella lymphis opertis,
et ad circumstantes conversus: « Hic, inquit, equus
sollae deinceps nunquam sentiet onus. » Ad quem mulier:
« Num, ait, ille senex Benedictus, qui tibi a
Domino victoriam obtinuit ex hostibus, tam est
invalidus ut impetrare nequeat quatenus proprio
animali suus revehatur monachus? » Ad haec ille
diffidens: « Si, inquit, haec ille impetrarit, caeteris
praelato sanctis, ejus me committam tuitioni. » Admotis
igitur scalis, descendit quidam, audaci fisus
juventa, qui equum per opportunas corporis partes
funibus ligaret, quo facilius educi posset. Verum eo
egresso, cum difficile videretur tam immensi corporis
animal simul cum scala posse abstrahi ob angustiam
putei, primo scalam educentes, dehinc caballum
abstrahere coeperunt. Sed omnipotens Deus,
ut ostenderet non solum jam saepius dicto Hugoni,
verum quibusque sanum sapientibus egregium ducem
monachorum, summum videlicet Benedictum,
non parvi apud se esse meriti, imo majoris quam
quisque mortalium conjicere valeat, geminavit miraculum.
Nempe cum jam numerosa juventus
usque ad summum putei marginem equum elevavisset,
ac fratres eminus astantes, litaniae preces
Domino solverent, ubi dilectum Domino Benedictum
invocare coeperunt, subito rupti funes equusque ad
interiora lapsus est. Desperatio cunctos habuit,
diffidentes eum ulterius posse vivum retrahi, maxime
cum et descensus ad eum alligandum difficilis foret,
nec funium illis tanta suppeteret copia, casusque
de superioribus ejus aestimaretur contrivisse
membra. Accedens autem unus fratrum ad memoratum
Hugonem, hortatus est ut de virtute confessoris
Christi Benedicti sumpta fiducia, adhuc semel
attentatum adorirentur opus. Annuentibus
quoque ejus persuasioni quibusdam juvenum, quid
suae possent vires experiri cupientium, praecipue
conjuge ejusdem nobilissimi viri Hugonis, quae fidei
ac devotionis in beatissimum Patrem nostrum Benedictum
ardore flagrabat, iterato scalae in puteum
deponuntur. Porro apparatus funium nullus
alter reperiri potuit, nisi quo retibus ad usum capiendarum
silvestrium praeparatis caprearum sibi
invicem connexis atque contortis utebantur. His
ergo alligatum, uti prius fecerant, retrahebant
equum, magnis clamoribus sanctum invocantes
Benedictum. Et ecce, cum jam pene inter manus
futurus esset, iterato deficientibus vinculis relabi
coeperat in imis. Tunc unus e turba alligari se
poscit cingulis ex coriis cervorum desectis, quibus
Aquitani utuntur latissimis atque fortissimis, sicque
introrsus, dimitti, arreptisque tibiarum fasciolis,
caballum aptissime capite alligans, monet socios
se quidem primum, deinde quadrupedem
extrahant. Qui monitis ocissime parentes, utrosque
ad superos reduxerunt. Sonipes ac si mortuus humi
exponitur, ad quem honorabilis vir Hugo accedens,
eumque virga tangens, ad circumstantes ait: « Hic
reviviscet nunquam. » Tunc equus quibusdam eum
sublevantibus a terra, sese erigens concussit,
aquamque quam invitus hauserat, per meatum
urinae digessit. Alacris illico mulier his verbis virum
arguebat: « En, ait, experimento hoc disce
Benedictum Dei famulum fideliter se invocantibus,
praecipue suis famulis, praesto esse. » Plausus continuo
ac vox laetitiae toto oriuntur castro, Benedictum
laudantium, Benedicto gratias agentium
quod jam viveret, quod jam propriis pedibus equus
vaderet. Sane religiosa femina, quia hiems erat, in
aprica domo cornipedem deductum mollioribus
stramentis usque ad diffusionem sudoris ipsa operuit;
qui inde post paululum retractus, terrae se
provolvens ac omnibus membris concutiens, hinnitu
sodalem quaerebat. Quem fratres qui aderant, receptum
laetantes, ad propria incolumem, nullo membro
debilem reduxerunt. Horum uni nomen Anno (supra lib. I, cap. 17),
qui sacerdotii fungitur officio;
alteri Remigius, in ordine manens diaconatus;
quorum relatu ante transactos quindecim soles haec
ita gesta fuisse comperi; a quibus et sella ostendebatur
quae dilapsa cum equo fuerat, cujus scandilia,
quamvis nova, et antelam suis impatiens pedibus
ipse disruperat.
21.
Viderit nunc quisquis ille est, qui haec non
sibi mira videri jactitat, quid horum praecellat,
utrum ferrum e profundo laci reduxisse an quadrupedis
vitam in immani praecipitio non solum servavisse,
verum et incolumem superis reduxisse. Ego
quia utrumque noster iste legislator patravit, in
ambobus eum non tantum potentem, sed etiam potentissimum
fuisse fateor. In hoc vero illud admiratione
dignum est quod equum, quem chordarum nequivere
retinaculis protrahere, fasciolae fragilis | null | 2076f41d-690a-492d-967e-286ccd2c580e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
retraxerunt
habenis (GREG. lib. II Dial., c. 6), ac si
patenter pius Pater Benedictus eos non verbis, sed
factis moneret id non humanae fortitudini, sed divinae
potius operationi debere imputari suaeque interventioni.
Verum si quispiam ejus mira facta ob nostrae
vilitatis personam contemnenda judicat, hunc
nos rogamus, non ut nostra legat, sed ut mitissimos
ejusdem Patris vultus sua nequaquam exasperet ingratitudine.
Qui si, quod absit! offensus fuerit, nulli
dubium quod durum se praebeat et intractabilem,
sicut econtra, humilitatis precibus mitigatus, favorabilem
se exhibebit ac lenem.
19.
Quia vero semel Aquitaniam ingressi sumus,
non ab re esse videtur, si rei gestae miraculum,
quod ordo causarum superiori paucis elabentibus
annis subnexuit, enarraverimus. Captus, ut supra
dictum est, Ademarus ab Hugone, ad castrum
Brucciae deductus est. Id Giraldus quidam partibus
favens Ademarianis tenebat, exclusis factoribus
[fautoribus] Hugonis, qui partem ejusdem castri ab
Ademaro sibi praereptam non mediocriter indignabatur.
Denique eumdem juvenem, quem captum
habebat, e regione murorum, unde a suis intueri
posset, deduci praecipiens, interminatus est se ejus
caput abscissurum, ni maturato sibi munitionibus
cederent. Quae res Giraldum et eos qui intus erant,
graviter perterruit, maxime videntes dominum
suum cum tot exercitatae militiae egregiis bellatoribus
subita rerum conversione dejectum. Unde non
solum oppidum, sed etiam se suaque omnia territi
dedidere. Hugo potitus castro, turrim quae juris
Ademari fuisse videbatur, confestim diruit. Juxta
eam cisterna erat ad colligendas imbrium aquas
effossa, quadraginta quinque et eo amplius cubitis
in profundum patens.
20.
Forte post aliquod temporis spatium duo ex
fratribus nostris apud memoratum sancti Patris
Benedicti Salense monasterium degentibus, utilitatis
monasterii gratia, praefatum Hugonem Brucciam
tunc incolentem adierunt; ob cujus colloquium superiora
turris petentes, binos equos retinaculis
sibimet connexos in inferioribus reliquerunt. Horum
unus quietis impatiens, dum huc illucque errando
socium trahit, postrema corporis parte in superius
nominatam cisternam labitur, nec alterius ope juvari
valuit quin ad fundum usque decideret. Clamor
illico intuentium oritur equum monachorum in puteum
esse lapsum. Tumultus causam Hugo sollicite
perquirens, ubi damna lapsi animalis reperit, vehementer
indoluit, quod hi qui eum visitandi gratia
adierant monachi (aeger quippe erat), tantam fuissent
passi jacturam. Itaque uxori imperat ut, evocatis
juvenum robustioribus, seminecis equi cadavere
puteo abstrahi faciat. Ipse post paululum ubi
se vestibus induit, eam secutus inclinans se ad os
putei, solum equinum caput aquis eminere prospexit,
reliquis membris cum sella lymphis opertis,
et ad circumstantes conversus: « Hic, inquit, equus
sollae deinceps nunquam sentiet onus. » Ad quem mulier:
« Num, ait, ille senex Benedictus, qui tibi a
Domino victoriam obtinuit ex hostibus, tam est
invalidus ut impetrare nequeat quatenus proprio
animali suus revehatur monachus? » Ad haec ille
diffidens: « Si, inquit, haec ille impetrarit, caeteris
praelato sanctis, ejus me committam tuitioni. » Admotis
igitur scalis, descendit quidam, audaci fisus
juventa, qui equum per opportunas corporis partes
funibus ligaret, quo facilius educi posset. Verum eo
egresso, cum difficile videretur tam immensi corporis
animal simul cum scala posse abstrahi ob angustiam
putei, primo scalam educentes, dehinc caballum
abstrahere coeperunt. Sed omnipotens Deus,
ut ostenderet non solum jam saepius dicto Hugoni,
verum quibusque sanum sapientibus egregium ducem
monachorum, summum videlicet Benedictum,
non parvi apud se esse meriti, imo majoris quam
quisque mortalium conjicere valeat, geminavit miraculum.
Nempe cum jam numerosa juventus
usque ad summum putei marginem equum elevavisset,
ac fratres eminus astantes, litaniae preces
Domino solverent, ubi dilectum Domino Benedictum
invocare coeperunt, subito rupti funes equusque ad
interiora lapsus est. Desperatio cunctos habuit,
diffidentes eum ulterius posse vivum retrahi, maxime
cum et descensus ad eum alligandum difficilis foret,
nec funium illis tanta suppeteret copia, casusque
de superioribus ejus aestimaretur contrivisse
membra. Accedens autem unus fratrum ad memoratum
Hugonem, hortatus est ut de virtute confessoris
Christi Benedicti sumpta fiducia, adhuc semel
attentatum adorirentur opus. Annuentibus
quoque ejus persuasioni quibusdam juvenum, quid
suae possent vires experiri cupientium, praecipue
conjuge ejusdem nobilissimi viri Hugonis, quae fidei
ac devotionis in beatissimum Patrem nostrum Benedictum
ardore flagrabat, iterato scalae in | null | 8d1d2ea3-a177-42c9-b779-d249405adb73 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
puteum
deponuntur. Porro apparatus funium nullus
alter reperiri potuit, nisi quo retibus ad usum capiendarum
silvestrium praeparatis caprearum sibi
invicem connexis atque contortis utebantur. His
ergo alligatum, uti prius fecerant, retrahebant
equum, magnis clamoribus sanctum invocantes
Benedictum. Et ecce, cum jam pene inter manus
futurus esset, iterato deficientibus vinculis relabi
coeperat in imis. Tunc unus e turba alligari se
poscit cingulis ex coriis cervorum desectis, quibus
Aquitani utuntur latissimis atque fortissimis, sicque
introrsus, dimitti, arreptisque tibiarum fasciolis,
caballum aptissime capite alligans, monet socios
se quidem primum, deinde quadrupedem
extrahant. Qui monitis ocissime parentes, utrosque
ad superos reduxerunt. Sonipes ac si mortuus humi
exponitur, ad quem honorabilis vir Hugo accedens,
eumque virga tangens, ad circumstantes ait: « Hic
reviviscet nunquam. » Tunc equus quibusdam eum
sublevantibus a terra, sese erigens concussit,
aquamque quam invitus hauserat, per meatum
urinae digessit. Alacris illico mulier his verbis virum
arguebat: « En, ait, experimento hoc disce
Benedictum Dei famulum fideliter se invocantibus,
praecipue suis famulis, praesto esse. » Plausus continuo
ac vox laetitiae toto oriuntur castro, Benedictum
laudantium, Benedicto gratias agentium
quod jam viveret, quod jam propriis pedibus equus
vaderet. Sane religiosa femina, quia hiems erat, in
aprica domo cornipedem deductum mollioribus
stramentis usque ad diffusionem sudoris ipsa operuit;
qui inde post paululum retractus, terrae se
provolvens ac omnibus membris concutiens, hinnitu
sodalem quaerebat. Quem fratres qui aderant, receptum
laetantes, ad propria incolumem, nullo membro
debilem reduxerunt. Horum uni nomen Anno (supra lib. I, cap. 17),
qui sacerdotii fungitur officio;
alteri Remigius, in ordine manens diaconatus;
quorum relatu ante transactos quindecim soles haec
ita gesta fuisse comperi; a quibus et sella ostendebatur
quae dilapsa cum equo fuerat, cujus scandilia,
quamvis nova, et antelam suis impatiens pedibus
ipse disruperat.
21.
Viderit nunc quisquis ille est, qui haec non
sibi mira videri jactitat, quid horum praecellat,
utrum ferrum e profundo laci reduxisse an quadrupedis
vitam in immani praecipitio non solum servavisse,
verum et incolumem superis reduxisse. Ego
quia utrumque noster iste legislator patravit, in
ambobus eum non tantum potentem, sed etiam potentissimum
fuisse fateor. In hoc vero illud admiratione
dignum est quod equum, quem chordarum nequivere
retinaculis protrahere, fasciolae fragilis retraxerunt
habenis (GREG. lib. II Dial., c. 6), ac si
patenter pius Pater Benedictus eos non verbis, sed
factis moneret id non humanae fortitudini, sed divinae
potius operationi debere imputari suaeque interventioni.
Verum si quispiam ejus mira facta ob nostrae
vilitatis personam contemnenda judicat, hunc
nos rogamus, non ut nostra legat, sed ut mitissimos
ejusdem Patris vultus sua nequaquam exasperet ingratitudine.
Qui si, quod absit! offensus fuerit, nulli
dubium quod durum se praebeat et intractabilem,
sicut econtra, humilitatis precibus mitigatus, favorabilem
se exhibebit ac lenem.
CAPUT VII. #Milites pasti pane S. Benedicti in praelio illaesi.@#
22.
Opportunum videtur et illud inserere lectioni
quod in eadem provincia sub antedicto praeposito
Otherio meritis sancti sui Benedicti Dominus operari
dignatus est. Hildebertus supra nominati Bosonis filius,
ex materni avi successione comitatum Petragoricae
urbis adeptus, adversus Guillelmum comitem
Pictavorum arma movit; et commoto exercitu, ad
secundum Pictavae civitatis milliarium castra posuit.
Inter reliquos vero ejus auxiliares, quos ad id evocaverat
bellum, erat Hugo, de quo praemisimus, dominus
castri, quod Gargilissa dicitur. Is cognitum habens
beatissimum Patrem nostrum Benedictum his
qui se plena invocaverint fide ubique et maxime in
bello solere auxiliari, memoratum rogavit praepositum
Otherium, ut sibi saltem duos conferret panes
ex iis quibus monachi vescebantur, quos ipse cum
suis certamen intraturus in escam sumeret; fidei
non modicae exsistens, qui crederet illo se cibo validius
omnibus posse armis contra universa muniri
pericula. Interim Hildebertum, tam ipsum Hugonem
quamque caetera exspectantem auxilia, praecipue Fulconem
Andegavensem comitem, congregati Pictavienses
repentina irruptione opprimere conati sunt,
quatenus eo qui dux belli erat, antequam cunctae
ejus congregarentur copiae, oppresso, residuos ab
ipsius deterrerent adjutorio. Nec ille segnior in obviando
fuit, sed cum paucis, quos secum habebat,
excipiens advenientes, bis cum eis campali certamine
conflixit. Cumque | null | 5aa7e6cb-ce27-4c07-b38a-8b614e7bd1ef | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in eo esset ut ab hostium multitudine
superaretur, veteranis etiam suis fugere non
erubescentibus, ex improviso jam dictus supervenit
Hugo, qui dejectos rebus adversis sociorum intuens
animos, fractis citatim, quos ex monasterio Sancti
Benedicti acceperat panibus, et ipse sumpsit, et his
quos secum adduxerat, distribuit, ac demum Pictavos
jamjamque victores, et sui nimium securos, cum
Hildeberto aggressus, vicit fugavitque. Sane ex militibus,
qui quidpiam panis Sancti Benedicti quamvis
modice sumpserant, nullus lethale suscepit vulnus,
sed omnes incolumes evaserunt.
22.
Opportunum videtur et illud inserere lectioni
quod in eadem provincia sub antedicto praeposito
Otherio meritis sancti sui Benedicti Dominus operari
dignatus est. Hildebertus supra nominati Bosonis filius,
ex materni avi successione comitatum Petragoricae
urbis adeptus, adversus Guillelmum comitem
Pictavorum arma movit; et commoto exercitu, ad
secundum Pictavae civitatis milliarium castra posuit.
Inter reliquos vero ejus auxiliares, quos ad id evocaverat
bellum, erat Hugo, de quo praemisimus, dominus
castri, quod Gargilissa dicitur. Is cognitum habens
beatissimum Patrem nostrum Benedictum his
qui se plena invocaverint fide ubique et maxime in
bello solere auxiliari, memoratum rogavit praepositum
Otherium, ut sibi saltem duos conferret panes
ex iis quibus monachi vescebantur, quos ipse cum
suis certamen intraturus in escam sumeret; fidei
non modicae exsistens, qui crederet illo se cibo validius
omnibus posse armis contra universa muniri
pericula. Interim Hildebertum, tam ipsum Hugonem
quamque caetera exspectantem auxilia, praecipue Fulconem
Andegavensem comitem, congregati Pictavienses
repentina irruptione opprimere conati sunt,
quatenus eo qui dux belli erat, antequam cunctae
ejus congregarentur copiae, oppresso, residuos ab
ipsius deterrerent adjutorio. Nec ille segnior in obviando
fuit, sed cum paucis, quos secum habebat,
excipiens advenientes, bis cum eis campali certamine
conflixit. Cumque in eo esset ut ab hostium multitudine
superaretur, veteranis etiam suis fugere non
erubescentibus, ex improviso jam dictus supervenit
Hugo, qui dejectos rebus adversis sociorum intuens
animos, fractis citatim, quos ex monasterio Sancti
Benedicti acceperat panibus, et ipse sumpsit, et his
quos secum adduxerat, distribuit, ac demum Pictavos
jamjamque victores, et sui nimium securos, cum
Hildeberto aggressus, vicit fugavitque. Sane ex militibus,
qui quidpiam panis Sancti Benedicti quamvis
modice sumpserant, nullus lethale suscepit vulnus,
sed omnes incolumes evaserunt.
CAPUT VIII. #Abbatisvillae monasterium cum miles per vim ingressus fuisset et in contemptum S. Benedicti sese vino fratrum inebriasset, abbate orante Deum ut se ostenderet tutorem loci, igni consumptus est, nec non duo pueri ipsius complices, equi et quaecunque sua.@#
23.
Nunc jam ab Aquitania gressum verbi promoventes,
in Franciam redeamus, narratisque de
statu regni seu regum quae ad rem pertinere videbuntur,
miraculum per beatissimum Patrem nostrum
Benecdictum ad omnipotente Deo in loco qui Abbatisvilla
dicitur gestum recitemus, sicque per monasterium
ad Burgundiae partes certis ex causis transitum
faciamus.
24.
Dux Francorum Hugo infulas regni adeptus,
cum filio per decem continuos annos eis potitus est;
moriens autem Rotberto filio monarchiam sui reliquit
principatus. Hugonides Rotbertus uxoriam inire
copulam jamdudum mente tractans, et ab Arelatensium
partibus assumere sibi conjugem volens,
exercitum congregat, sponsae jamjamque adventanti
occursurus. Dum ergo iter agens exercitus, ulteriorem
Ligeris ripam teneret, contigit Guillelmum Belesmensem,
castra metandi causa, curtim superius
nominatae villae Abbatis sibi diligere. Porro e satellitibus
ejus quidam perversae mentis juvenis praeveniens
dominum, monacho ei curti praeposito, Theoderico
nomine, furibunde imperat ut sibi portas aperiat,
eo quod ipse inibi metatum abiturus foret. Ad
quem monachus: « Patientiam, inquit, o optime militum,
in me habe, adventum tui senioris operientem,
cui soli hae patebunt portae. » Animadvertens miles copiam
introeundi sibi denegari, conversus in iram,
sociis infit: « En, inquit, contemplamini hunc monachum,
veluti tumidum bufonem, equo itidem tumenti
superbe residere, nec mihi aperire velle. » His
contumeliae verbis coenobita motus, conversus ad
orientalem, ad quam monasterium situm est, plagam:
« Ego, ait, te, o senior sanctissime Benedicte,
aut perpetuo obdormisse suspicor somno, aut nastris
offensum peccatis, ab his olim tibi dilectis abcessisse
sedibus, qui ita inultas tuorum pateris manere
injurias. » Quid multis morer? non diu vindex
dilata, est blasphemiae | null | 4b8cd7e7-ed52-49aa-9b5b-872985e43302 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ultio, divina eam meritis beati
confessoris idcirco, ut credimus, accelerante providentia,
ne pusillanimitate victus frater, majoris offensae
in verbo incurreret lapsum. Namque, adventante
Guillelmo, infelix ille qui scandalizaverat fratrem,
et insuper Benedictum despexerat Patrem,
jactitans se vino servorum ejus ad ebrietatem usque
sua suorumque viscera absque ejus oppleturum gratia,
domum a curti longiuscule remotam ingreditur;
in qua minarum suarum satisfacturus exsecutioni,
dum ultra modum vina haurit, calicem furoris Domini
una cum mero usque ad faeces potavit. A mensa
quippe surgens secus ignem se collocavit, temporalem
aeterno socians somno. Namque ignis stramenta
lectorum corripiens, flammarum globos in
sublimi extulit, ac tectum domus facile accendit;
nec evigilavit miser donec, comprehensis omnibus,
obrueretur trabium molibus. Itaque cum duobus obsequii
sequi sui pueris (nam tertius semiustulatus evasit)
ac quinque equis, seu cum omni itineraria supellectili,
incendio consumptus est. Qui vero ambusta
veste vel capitis crinibus, discrimine mortis beneficio
exemptus fuerat fugae, in praesentiam Guillelmi
deductus, rem, ut erat gesta, ordine retulit. Tum
ille: « Merito, ait, haec infelicibus poena provenit, qui
malivolo vecordiae suae spiritu vina monachorum
cuncta se exhaurire posse aestimantes, ita ebrietati
operam dederunt ut imminens periculum vitare nequirent. »
Hoc itaque facto suspicio fratris abolita est,
qua falso calumniatus erat, beatissimum Patrem nostrum
Benedictum obdormisse, qui cura pervigili assiduam
sollicitudinem sibi subdito exhibet gregi.
Porro a sibi placitorum istorum visitatione locorum,
nullius nostrum quolibet immani poterit deterreri
facinore quem grata suorum invitat praesentia ossium.
Verumtamen eo magis nobis cavendum, ne
tam pii aspectum visitatoris fusca commissorum offendamus
caligine peccaminum.
23.
Nunc jam ab Aquitania gressum verbi promoventes,
in Franciam redeamus, narratisque de
statu regni seu regum quae ad rem pertinere videbuntur,
miraculum per beatissimum Patrem nostrum
Benecdictum ad omnipotente Deo in loco qui Abbatisvilla
dicitur gestum recitemus, sicque per monasterium
ad Burgundiae partes certis ex causis transitum
faciamus.
24.
Dux Francorum Hugo infulas regni adeptus,
cum filio per decem continuos annos eis potitus est;
moriens autem Rotberto filio monarchiam sui reliquit
principatus. Hugonides Rotbertus uxoriam inire
copulam jamdudum mente tractans, et ab Arelatensium
partibus assumere sibi conjugem volens,
exercitum congregat, sponsae jamjamque adventanti
occursurus. Dum ergo iter agens exercitus, ulteriorem
Ligeris ripam teneret, contigit Guillelmum Belesmensem,
castra metandi causa, curtim superius
nominatae villae Abbatis sibi diligere. Porro e satellitibus
ejus quidam perversae mentis juvenis praeveniens
dominum, monacho ei curti praeposito, Theoderico
nomine, furibunde imperat ut sibi portas aperiat,
eo quod ipse inibi metatum abiturus foret. Ad
quem monachus: « Patientiam, inquit, o optime militum,
in me habe, adventum tui senioris operientem,
cui soli hae patebunt portae. » Animadvertens miles copiam
introeundi sibi denegari, conversus in iram,
sociis infit: « En, inquit, contemplamini hunc monachum,
veluti tumidum bufonem, equo itidem tumenti
superbe residere, nec mihi aperire velle. » His
contumeliae verbis coenobita motus, conversus ad
orientalem, ad quam monasterium situm est, plagam:
« Ego, ait, te, o senior sanctissime Benedicte,
aut perpetuo obdormisse suspicor somno, aut nastris
offensum peccatis, ab his olim tibi dilectis abcessisse
sedibus, qui ita inultas tuorum pateris manere
injurias. » Quid multis morer? non diu vindex
dilata, est blasphemiae ultio, divina eam meritis beati
confessoris idcirco, ut credimus, accelerante providentia,
ne pusillanimitate victus frater, majoris offensae
in verbo incurreret lapsum. Namque, adventante
Guillelmo, infelix ille qui scandalizaverat fratrem,
et insuper Benedictum despexerat Patrem,
jactitans se vino servorum ejus ad ebrietatem usque
sua suorumque viscera absque ejus oppleturum gratia,
domum a curti longiuscule remotam ingreditur;
in qua minarum suarum satisfacturus exsecutioni,
dum ultra modum vina haurit, calicem furoris Domini
una cum mero usque ad faeces potavit. A mensa
quippe surgens secus ignem se collocavit, temporalem
aeterno socians somno. Namque ignis stramenta
lectorum corripiens, flammarum globos in
sublimi extulit, ac tectum domus facile accendit;
nec evigilavit miser donec, comprehensis omnibus,
obrueretur trabium molibus. Itaque cum duobus obsequii
sequi sui pueris (nam tertius semiustulatus evasit)
ac quinque equis, seu cum omni itineraria supellectili,
incendio consumptus est. Qui vero ambusta | null | 3cd8c133-186e-4ace-a21e-8f7d921a2ddc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.