Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
adversarius fuerat fertur, et ab eo
urbem Turonicam et alia quae pervaserat vim recipit.
Rotbertus rex in Aquitania ob nepotem suum
Wilelmum obsidione Hildebertum premit.
Gerbertus iterum Romam adit, ibique cum moram
faceret, Arnulfus a Rotberto rege dimittitur.
Gerbertus cum Rotberti regis perfidicam dinosceret,
Ottonem regem frequentat, et patefacta sui ingenii peritia,
episcopatum Ravennatem ab eo accipit (998).
Gregorius papa tandiu permittit Arnulfo officium
sacerdotale, donec in temporibus racionabiliter
aut legibus adquirat aut legibus amittat | null | 9a18017c-2c31-4910-9abe-f3083fc06765 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Epistola ad Guidonem
TERALDUS GUIDONI fratri salutem.
Quaestionem ex officio solemnitatis Pauli apostoli
atque Laurentii martyris quare scilicet cum antiphonis
versiculi necterentur, quam mihi a te memini
ante annum propositam, jam nunc, prout auctor sensus
dederit Dominus, charitati tuae persolvens reddam.
Sciendum itaque quod omnes sancti qui omnipotenti
Deo devoti exstiterunt, aut cum sola fide,
aut certe fide simul et operibus coluerunt. Verum
plures fide tantummodo, non habentes locum vel
tempus operandi, ei placuerunt, ac professionem
nominis ejus passi sunt. Ex operibus autem absque
fide nemo ei unquam aut placere potuit aut poterit,
et ut aptius enuntiem quod dico, haec est illa geminae
conversationis discretio, quam contemplativam et
activam nuncupant vitam. Ad hanc quoque distinctionem
pertinent duo quae in Psalterio crebro commemorantur,
canticum videlicet et psalmus. Nam
canticum, quod ex intelligentia sola vocis humanae
profertur emissione, ad interioris hominis scientiam
et fidei pertinet veritatem; psalmus vero, qui adhibito
materiali organo consonanter peragitur, ad exteriora
et corporalia refertur opera: in quibus nimirum
justitiae operibus, maximae justitiae opus, quod
Graeco vocabulo #eleemosynam@# appellant, eminet: et
vas electionis Paulus apostolus et magister gentium
cum fide esset firmissimus, doctrinaque perfusus, atque
divino amore toto flagraret animo, quod omnibus
commune est sanctis; et jam misericordiae operibus
incomparabiliter sedulus insudabat; quod textus
Epistolarum edocet, ubi discipulos sive auditores
suos saepius ad eleemosynam exhortatur, collectamque
pecuniarum quam Jerosolymam deferat, jubet facere,
asserens se pauperibus et egenis ibidem consistentibus
ministrandi officium suscepisse. Nec non et Laurentius
Romanae Ecclesiae archidiaconus, cum ot ipse
esset fide stabilis, scientia providus, eleemosynarum
largitati hilariter instans, thesauros ejusdem Ecclesiae
sibi commissos, ut gesta passionis ejus loquuntur,
fiducialiter erogavit pauperibus: unde et solemnitate
ipsius lectio legitur apostolica quae tota in exhortatione
sive laude eleemosynae facientis conscripta est,
atque ad eamdem pertinentia causam alia nonnulla
huic officio inseruntur. Haec igitur duo quae dixi,
canticum videlicet ac psalmus, pariterque figuras
eorum quas praefati sumus, sancti Patres divinorum
officiorum ordinatores significare volentes, in hujus
utriusque sancti festivitate cum antiphonis decantandis
statuerunt versiculo recitanda: quatenus per
haec et sinceritas fidei eorum in Deo et misericordiae
opera in proximis monstrarentur, ut antiphona loco
cantici, per quod, ut dictum est, devotio mentis
exprimitur, resonaret; versiculi vero tanquam psalmi
recitarentur, quo aeque exterior actio, ac misericordiae
opera, quae studiosissime hi duo sancti prae caeteris
exercuerant, insinuarentur. Vale in Domino,
charissime.
Epistola ad Guidonem
TERALDUS GUIDONI fratri salutem.
Quaestionem ex officio solemnitatis Pauli apostoli
atque Laurentii martyris quare scilicet cum antiphonis
versiculi necterentur, quam mihi a te memini
ante annum propositam, jam nunc, prout auctor sensus
dederit Dominus, charitati tuae persolvens reddam.
Sciendum itaque quod omnes sancti qui omnipotenti
Deo devoti exstiterunt, aut cum sola fide,
aut certe fide simul et operibus coluerunt. Verum
plures fide tantummodo, non habentes locum vel
tempus operandi, ei placuerunt, ac professionem
nominis ejus passi sunt. Ex operibus autem absque
fide nemo ei unquam aut placere potuit aut poterit,
et ut aptius enuntiem quod dico, haec est illa geminae
conversationis discretio, quam contemplativam et
activam nuncupant vitam. Ad hanc quoque distinctionem
pertinent duo quae in Psalterio crebro commemorantur,
canticum videlicet et psalmus. Nam
canticum, quod ex intelligentia sola vocis humanae
profertur emissione, ad interioris hominis scientiam
et fidei pertinet veritatem; psalmus vero, qui adhibito
materiali organo consonanter peragitur, ad exteriora
et corporalia refertur opera: in quibus nimirum
justitiae operibus, maximae justitiae opus, quod
Graeco vocabulo #eleemosynam@# appellant, eminet: et
vas electionis Paulus apostolus et magister gentium
cum fide esset firmissimus, doctrinaque perfusus, atque
divino amore toto flagraret animo, quod omnibus
commune est sanctis; et jam misericordiae operibus
incomparabiliter sedulus insudabat; quod textus
Epistolarum edocet, ubi discipulos sive auditores
suos saepius ad eleemosynam exhortatur, collectamque
pecuniarum quam Jerosolymam deferat, jubet facere,
asserens se pauperibus et egenis ibidem consistentibus
ministrandi officium suscepisse. Nec non et Laurentius
Romanae Ecclesiae archidiaconus, cum ot ipse
esset fide stabilis, scientia providus, eleemosynarum
largitati hilariter instans, thesauros ejusdem Ecclesiae
sibi commissos, ut gesta passionis ejus loquuntur,
fiducialiter erogavit pauperibus: unde et solemnitate
ipsius lectio legitur apostolica | null | 5c0d82ab-474c-4274-90c1-1f1fbf8db76e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quae tota in exhortatione
sive laude eleemosynae facientis conscripta est,
atque ad eamdem pertinentia causam alia nonnulla
huic officio inseruntur. Haec igitur duo quae dixi,
canticum videlicet ac psalmus, pariterque figuras
eorum quas praefati sumus, sancti Patres divinorum
officiorum ordinatores significare volentes, in hujus
utriusque sancti festivitate cum antiphonis decantandis
statuerunt versiculo recitanda: quatenus per
haec et sinceritas fidei eorum in Deo et misericordiae
opera in proximis monstrarentur, ut antiphona loco
cantici, per quod, ut dictum est, devotio mentis
exprimitur, resonaret; versiculi vero tanquam psalmi
recitarentur, quo aeque exterior actio, ac misericordiae
opera, quae studiosissime hi duo sancti prae caeteris
exercuerant, insinuarentur. Vale in Domino,
charissime. | null | fa63b488-3efe-44a8-9ddb-f1e7b099b5e5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
NOTA.
#Incipiunt kapitula quae domnus Wido imperator
addidit in Kalendas Madii civitate Ticinensi, anno
imperii ejus primo, indictione@# VII.
1.
Placuit nobis eciam summopere statuere,
ut episcopi et comites uniti sint in suis paroechiis
et comitatibus pro pace et salvatione in omnibus
hominibus honoribus suis habitantibus, ita
ut nullum praedonem, raptorem vel incestum permittant
morari in suis sedibus vel concessis honoribus.
Et si intellexerint, ex aliqua parte per eorum
terminos velle aut debere transire exteros ad
istius regni vastationem, obviam eis missos communitorios
dirigant, ut pacifice sine praeda per eorum
transeant terram. Vendere autem eis quae necessaria
sunt faciant, non plus carum, sed secundum
usum et consuetudinem terrae. Si vero noluerint adquiescere,
sed praedas et rapinas exercuerint. quicquid
alteri rapuerint, legaliter cum banno nostro ab
episcopo et comite ejusdem loci emendare cogantur.
Quod si exequi noluerint, statim ab episcopo excommunicentur.
Postea vero si contigerit, ut comes loci
populusque terrae super ipsos praedones venerint,
et eos impedierint, et mortui fuerint, neque faida
inde praecipimus crescat, neque compositio aliquando
requiratur pro his qui ibidem occubuerint. Et si
comes ejusdem loci hoc adimplere neglexerit, proprio
honore privetur. Et si oportuerit et necesse
fuerit ut in suo auxilio vicinum suum advocet comes,
et ille se subtraxerit, similiter proprio
privetur honore, et insuper 30 libras argenti comiti
persolvat.
2.
Quicumque igitur ex laicali ordine tam liberi
quam servi homines in comitatu commanentes, a
proprio comite vel a publica parte, id est ab his qui
rem publicam agunt, ammoniti fuerint, si se subtraxerint
ab adjutorio sui proprii comitis, et eum
non adjuvaverint infra ipsum comitatum contra supervenientes
praedones in suo comitatu, tertiam
partem liberi ex suis mobilibus componant, servi
autem 60 ictos vapulentur; si tamen probatum fuerit
quod ipsis denuntiatum fuisset.
3.
Nemo comes neque loco positus ejus neque
sculdasius ab arimannis suis aliquid per vim
exigat, praeter quod legibus constitutum est. Sed
neque per suam forciam in mansione arimanni sui
applicet, aut placitum teneat, aut aliquam violentiam
faciat. Si vero de praedictis personis publicis
hoc irritum fecerit, honore proprio sive
ministerio privetur, et secundum legem emendet.
4.
Si igitur ex praecepto imperiali comes loci ad
defensionem patriae suae suos arimannos hostiliter
properare monuerit aut per se aut per
suum missum, et aliquis eorum remanserit, exceptis
his quos episcopus in sua elegerit
necessitate aut comes dimittere voluerit, nisi aliquis
sunnis et ceteris impedimentis quae legibus
continentur detentus fuerit, widrigild suum componat.
Et hoc nullus comitum aut actor publicus
potestatem habeat exigendum, nisi cum
misso de palatio imperatoris.
5.
De cartis vero interdicimus, nemini liceat
alienas res praesumtive invadere occasione cartulae
ab eo factae, qui vestituram legitimam non habens
dignoscitur invasisse. Sed si quis adquisitor
extiterit, non antea invadere alienas res, ecclesiae
vel cujuspiam liberi hominis, praesumat,
antequam auctor cartulae legali et judiciali diffinitione
eas vendicet, et tunc demum cui vult liberam
tradendi habeat facultatem. Et si quis ipsas
sine lege invaserit, non solum ipsas res amittat,
sed insuper bannum nostrum componat
6.
De cartis etiam vel quibuscumque scriptionibus
quae a quibusdam personis falsae appellantur,
statuimus, si notarius supervixerit et
testes, ut idem notarius cum legitimis sacramentalibus
12, simul et cum ipsis testibus qui in
eadem carta scripti sunt, ipsam cartam veram
faciat. Similiter et cartae ostensor cum 12 sacramentalibus
sicut legitime jurare valeat, ipsam cartam
veram et idoneam faciat. Interpellator autem primum
juret, quod se sciente nihil aliud nisi verissimam
et justam in omnibus rationem exquirat. Si
autem notarius se subtraxerit, et cartam suo scriptam
nomine idoneam minime potuerit confirmare,
nulla redemtio ei concedatur, sed manum
propriam amittat; et ostensor ipsius cartulae post
rerum amissionem widrigild suum componat.
Et si notarius defuerit, et testes supervixerint,
ipse ostensor cartae cum ipsis testibus et cum 12
sacramentatibus, sex suis propinquis, et ipse sit
septimus, et quinque aliis idoneis, ostensis primum
duabus aliis cartis manus collatione ab eodem
notario descriptis, ipsam tertiam cartam per sacramentum
veram et idoneam faciat.
7.
Volumus praeterea atque sancimus, ut si quis
liber homo legitimae uxori suae dum vixerit
res suas per scriptum ad usumfructum dederit, et
filios duos vel | null | 640ecc4d-9e5e-4ce5-9902-6dfea281a58f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
plures habuerit, et unus ex ipsis vel
duo mortui fuerint, et filios vel filias reliquerit,
aequaliter ipsas res, quas usufructuario praedicta
uxor habuerit filii defuncti cum patruis suis, sicut
ceteram hereditatem, ita usumfructum dividant.
8.
Concedimus etiam, ut sicut mulieres cum
viris suis venumdare et donare res suas possunt, ita
et commutare valeant, ac familiam suam liberam
facere.
9.
Si quis judicibus nostris in judicio residentibus
minas aut etiam convicia intulerit, eosque verbis aut
factis turpiter dehonestaverit, widrigild illi componat
quem laeserit. Si vero aliquis ex ipsis judicibus
nostris pro ipso judicio falsidicos dixerit, vel
pro ipsa intentione et causa quemlibet hominem
interfecerit, quinquaginta libras auri optimi
componat, medietatem primam heredibus interfecti
judicis et alteram medietatem camerae nostrae.
#Codex Ambrosianus in margine haec addit:@# Ut
mulier Langobarda, si vero. abuerit non potest facere
nullum scriptum qui pertinet ad hereditandam
sine interrogaciones parentes, et [si] viro non
abuerit, potest facere cum consensu mundoaldo,
sine interrogacione parentes; et si fuerit Romana et
viro non abuerit, potest facere sola.
NOTA.
#Incipiunt kapitula quae domnus Wido imperator
addidit in Kalendas Madii civitate Ticinensi, anno
imperii ejus primo, indictione@# VII.
1.
Placuit nobis eciam summopere statuere,
ut episcopi et comites uniti sint in suis paroechiis
et comitatibus pro pace et salvatione in omnibus
hominibus honoribus suis habitantibus, ita
ut nullum praedonem, raptorem vel incestum permittant
morari in suis sedibus vel concessis honoribus.
Et si intellexerint, ex aliqua parte per eorum
terminos velle aut debere transire exteros ad
istius regni vastationem, obviam eis missos communitorios
dirigant, ut pacifice sine praeda per eorum
transeant terram. Vendere autem eis quae necessaria
sunt faciant, non plus carum, sed secundum
usum et consuetudinem terrae. Si vero noluerint adquiescere,
sed praedas et rapinas exercuerint. quicquid
alteri rapuerint, legaliter cum banno nostro ab
episcopo et comite ejusdem loci emendare cogantur.
Quod si exequi noluerint, statim ab episcopo excommunicentur.
Postea vero si contigerit, ut comes loci
populusque terrae super ipsos praedones venerint,
et eos impedierint, et mortui fuerint, neque faida
inde praecipimus crescat, neque compositio aliquando
requiratur pro his qui ibidem occubuerint. Et si
comes ejusdem loci hoc adimplere neglexerit, proprio
honore privetur. Et si oportuerit et necesse
fuerit ut in suo auxilio vicinum suum advocet comes,
et ille se subtraxerit, similiter proprio
privetur honore, et insuper 30 libras argenti comiti
persolvat.
2.
Quicumque igitur ex laicali ordine tam liberi
quam servi homines in comitatu commanentes, a
proprio comite vel a publica parte, id est ab his qui
rem publicam agunt, ammoniti fuerint, si se subtraxerint
ab adjutorio sui proprii comitis, et eum
non adjuvaverint infra ipsum comitatum contra supervenientes
praedones in suo comitatu, tertiam
partem liberi ex suis mobilibus componant, servi
autem 60 ictos vapulentur; si tamen probatum fuerit
quod ipsis denuntiatum fuisset.
3.
Nemo comes neque loco positus ejus neque
sculdasius ab arimannis suis aliquid per vim
exigat, praeter quod legibus constitutum est. Sed
neque per suam forciam in mansione arimanni sui
applicet, aut placitum teneat, aut aliquam violentiam
faciat. Si vero de praedictis personis publicis
hoc irritum fecerit, honore proprio sive
ministerio privetur, et secundum legem emendet.
4.
Si igitur ex praecepto imperiali comes loci ad
defensionem patriae suae suos arimannos hostiliter
properare monuerit aut per se aut per
suum missum, et aliquis eorum remanserit, exceptis
his quos episcopus in sua elegerit
necessitate aut comes dimittere voluerit, nisi aliquis
sunnis et ceteris impedimentis quae legibus
continentur detentus fuerit, widrigild suum componat.
Et hoc nullus comitum aut actor publicus
potestatem habeat exigendum, nisi cum
misso de palatio imperatoris.
5.
De cartis vero interdicimus, nemini liceat
alienas res praesumtive invadere occasione cartulae
ab eo factae, qui vestituram legitimam non habens
dignoscitur invasisse. Sed si quis adquisitor
extiterit, non antea invadere alienas res, ecclesiae
vel cujuspiam liberi hominis, praesumat,
antequam auctor cartulae legali et judiciali diffinitione
eas vendicet, et tunc demum cui vult liberam
tradendi habeat facultatem. Et si quis ipsas
sine lege invaserit, non solum ipsas res amittat,
sed insuper bannum nostrum componat
6.
De cartis etiam vel quibuscumque scriptionibus
quae a | null | a5d50ce0-c8e1-4398-ac0d-780483e54da3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quibusdam personis falsae appellantur,
statuimus, si notarius supervixerit et
testes, ut idem notarius cum legitimis sacramentalibus
12, simul et cum ipsis testibus qui in
eadem carta scripti sunt, ipsam cartam veram
faciat. Similiter et cartae ostensor cum 12 sacramentalibus
sicut legitime jurare valeat, ipsam cartam
veram et idoneam faciat. Interpellator autem primum
juret, quod se sciente nihil aliud nisi verissimam
et justam in omnibus rationem exquirat. Si
autem notarius se subtraxerit, et cartam suo scriptam
nomine idoneam minime potuerit confirmare,
nulla redemtio ei concedatur, sed manum
propriam amittat; et ostensor ipsius cartulae post
rerum amissionem widrigild suum componat.
Et si notarius defuerit, et testes supervixerint,
ipse ostensor cartae cum ipsis testibus et cum 12
sacramentatibus, sex suis propinquis, et ipse sit
septimus, et quinque aliis idoneis, ostensis primum
duabus aliis cartis manus collatione ab eodem
notario descriptis, ipsam tertiam cartam per sacramentum
veram et idoneam faciat.
7.
Volumus praeterea atque sancimus, ut si quis
liber homo legitimae uxori suae dum vixerit
res suas per scriptum ad usumfructum dederit, et
filios duos vel plures habuerit, et unus ex ipsis vel
duo mortui fuerint, et filios vel filias reliquerit,
aequaliter ipsas res, quas usufructuario praedicta
uxor habuerit filii defuncti cum patruis suis, sicut
ceteram hereditatem, ita usumfructum dividant.
8.
Concedimus etiam, ut sicut mulieres cum
viris suis venumdare et donare res suas possunt, ita
et commutare valeant, ac familiam suam liberam
facere.
9.
Si quis judicibus nostris in judicio residentibus
minas aut etiam convicia intulerit, eosque verbis aut
factis turpiter dehonestaverit, widrigild illi componat
quem laeserit. Si vero aliquis ex ipsis judicibus
nostris pro ipso judicio falsidicos dixerit, vel
pro ipsa intentione et causa quemlibet hominem
interfecerit, quinquaginta libras auri optimi
componat, medietatem primam heredibus interfecti
judicis et alteram medietatem camerae nostrae.
#Codex Ambrosianus in margine haec addit:@# Ut
mulier Langobarda, si vero. abuerit non potest facere
nullum scriptum qui pertinet ad hereditandam
sine interrogaciones parentes, et [si] viro non
abuerit, potest facere cum consensu mundoaldo,
sine interrogacione parentes; et si fuerit Romana et
viro non abuerit, potest facere sola.
1.
Placuit nobis eciam summopere statuere,
ut episcopi et comites uniti sint in suis paroechiis
et comitatibus pro pace et salvatione in omnibus
hominibus honoribus suis habitantibus, ita
ut nullum praedonem, raptorem vel incestum permittant
morari in suis sedibus vel concessis honoribus.
Et si intellexerint, ex aliqua parte per eorum
terminos velle aut debere transire exteros ad
istius regni vastationem, obviam eis missos communitorios
dirigant, ut pacifice sine praeda per eorum
transeant terram. Vendere autem eis quae necessaria
sunt faciant, non plus carum, sed secundum
usum et consuetudinem terrae. Si vero noluerint adquiescere,
sed praedas et rapinas exercuerint. quicquid
alteri rapuerint, legaliter cum banno nostro ab
episcopo et comite ejusdem loci emendare cogantur.
Quod si exequi noluerint, statim ab episcopo excommunicentur.
Postea vero si contigerit, ut comes loci
populusque terrae super ipsos praedones venerint,
et eos impedierint, et mortui fuerint, neque faida
inde praecipimus crescat, neque compositio aliquando
requiratur pro his qui ibidem occubuerint. Et si
comes ejusdem loci hoc adimplere neglexerit, proprio
honore privetur. Et si oportuerit et necesse
fuerit ut in suo auxilio vicinum suum advocet comes,
et ille se subtraxerit, similiter proprio
privetur honore, et insuper 30 libras argenti comiti
persolvat.
2.
Quicumque igitur ex laicali ordine tam liberi
quam servi homines in comitatu commanentes, a
proprio comite vel a publica parte, id est ab his qui
rem publicam agunt, ammoniti fuerint, si se subtraxerint
ab adjutorio sui proprii comitis, et eum
non adjuvaverint infra ipsum comitatum contra supervenientes
praedones in suo comitatu, tertiam
partem liberi ex suis mobilibus componant, servi
autem 60 ictos vapulentur; si tamen probatum fuerit
quod ipsis denuntiatum fuisset.
3.
Nemo comes neque loco positus ejus neque
sculdasius ab arimannis suis aliquid per vim
exigat, praeter quod legibus constitutum est. Sed
neque per suam forciam in mansione arimanni sui
applicet, aut placitum teneat, aut aliquam violentiam
faciat. Si vero de praedictis personis publicis
hoc irritum fecerit, honore proprio sive
ministerio privetur, et secundum legem emendet.
4 | null | 1a07bc89-c824-4fd4-8f7e-ff8ce112431d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Si igitur ex praecepto imperiali comes loci ad
defensionem patriae suae suos arimannos hostiliter
properare monuerit aut per se aut per
suum missum, et aliquis eorum remanserit, exceptis
his quos episcopus in sua elegerit
necessitate aut comes dimittere voluerit, nisi aliquis
sunnis et ceteris impedimentis quae legibus
continentur detentus fuerit, widrigild suum componat.
Et hoc nullus comitum aut actor publicus
potestatem habeat exigendum, nisi cum
misso de palatio imperatoris.
5.
De cartis vero interdicimus, nemini liceat
alienas res praesumtive invadere occasione cartulae
ab eo factae, qui vestituram legitimam non habens
dignoscitur invasisse. Sed si quis adquisitor
extiterit, non antea invadere alienas res, ecclesiae
vel cujuspiam liberi hominis, praesumat,
antequam auctor cartulae legali et judiciali diffinitione
eas vendicet, et tunc demum cui vult liberam
tradendi habeat facultatem. Et si quis ipsas
sine lege invaserit, non solum ipsas res amittat,
sed insuper bannum nostrum componat
6.
De cartis etiam vel quibuscumque scriptionibus
quae a quibusdam personis falsae appellantur,
statuimus, si notarius supervixerit et
testes, ut idem notarius cum legitimis sacramentalibus
12, simul et cum ipsis testibus qui in
eadem carta scripti sunt, ipsam cartam veram
faciat. Similiter et cartae ostensor cum 12 sacramentalibus
sicut legitime jurare valeat, ipsam cartam
veram et idoneam faciat. Interpellator autem primum
juret, quod se sciente nihil aliud nisi verissimam
et justam in omnibus rationem exquirat. Si
autem notarius se subtraxerit, et cartam suo scriptam
nomine idoneam minime potuerit confirmare,
nulla redemtio ei concedatur, sed manum
propriam amittat; et ostensor ipsius cartulae post
rerum amissionem widrigild suum componat.
Et si notarius defuerit, et testes supervixerint,
ipse ostensor cartae cum ipsis testibus et cum 12
sacramentatibus, sex suis propinquis, et ipse sit
septimus, et quinque aliis idoneis, ostensis primum
duabus aliis cartis manus collatione ab eodem
notario descriptis, ipsam tertiam cartam per sacramentum
veram et idoneam faciat.
7.
Volumus praeterea atque sancimus, ut si quis
liber homo legitimae uxori suae dum vixerit
res suas per scriptum ad usumfructum dederit, et
filios duos vel plures habuerit, et unus ex ipsis vel
duo mortui fuerint, et filios vel filias reliquerit,
aequaliter ipsas res, quas usufructuario praedicta
uxor habuerit filii defuncti cum patruis suis, sicut
ceteram hereditatem, ita usumfructum dividant.
8.
Concedimus etiam, ut sicut mulieres cum
viris suis venumdare et donare res suas possunt, ita
et commutare valeant, ac familiam suam liberam
facere.
9.
Si quis judicibus nostris in judicio residentibus
minas aut etiam convicia intulerit, eosque verbis aut
factis turpiter dehonestaverit, widrigild illi componat
quem laeserit. Si vero aliquis ex ipsis judicibus
nostris pro ipso judicio falsidicos dixerit, vel
pro ipsa intentione et causa quemlibet hominem
interfecerit, quinquaginta libras auri optimi
componat, medietatem primam heredibus interfecti
judicis et alteram medietatem camerae nostrae.
#Codex Ambrosianus in margine haec addit:@# Ut
mulier Langobarda, si vero. abuerit non potest facere
nullum scriptum qui pertinet ad hereditandam
sine interrogaciones parentes, et [si] viro non
abuerit, potest facere cum consensu mundoaldo,
sine interrogacione parentes; et si fuerit Romana et
viro non abuerit, potest facere sola. | null | 40d465a4-59f3-4de0-868e-b68bbea92d43 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
PRAEFATIO.
Dominis meis gloriosissimis, Francorum regibus,
HUGONI, filioque ROTBERTO speciem gerenti dignam
imperio, humilis Floriacensium rector ABO, perpetuae
salutis munus in Christo.
Postquam divina providente clementia regni fastigium
suscepistis, ad probationis emolumentum
multa infortunia, occulto sed non injusto Dei judicio,
perpessi estis. Nec id ab externis gentibus, sed
a regni primoribus, ut vestri imperii primordia
fermentarentur. Sed quia de omnibus vos eripuit
omnipotens Dominus, recordamini bonitatis et pietatis
Dei, recordamini praedecessorum vestrorum,
bonorum regum; recordamini judiciorum justorum,
ac semper habetote in animo parcere subjectis et
debellare superbos. Certe, serenissimi domini, quia
vos in nostrum ordinem benevolos comperi, capitula
inferius scripta ex canonum legumve libris, partim
meis, partim aliorum sententiis uno tenore digessi;
et vestro nomini consecrans, postquam contra
aemulos Apologetico usus sum, uno tomo breviter
collecta explicui. In quibus et vestri ministerii
summam expressi; et quanter vobis fidem servare
debeant optimates regni non tacui. Ad defensionem
quoque monastici ordinis plura congessi: qui monachorum
senatum semper salvum esse et volo et
volui, quorum etiam vos piissimi defensores et
advocati estis. Unde simul cum monachis vestri
Abonis miseremini, ut det vobis Deus suam invenire
misericordiam hic et in perpetuum cum regibus sanctis.
Valete.
CAPITULA.
I. #De honore ecclesiarum vel monasteriorum.@#
II. #De defensoribus ecclesiarum.@#
III. #De ministerio regis.@#
IV. #De fidelitate regis.@#
V. #De privilegiis ecclesiae et possessionum ejus.@#
VI. #De praeceptis regalibus vel imperialibus.@#
VII. #De differentia testamentorum et precariis.@#
VIII. #De eo quod necessitas excludat leges et canones.@#
IX. #De differentia legis et consuetudinis.@#
X. #De eo quod sacerdotes mandatum ad gentem extraneam
non mittant.@#
XI. #De clericis electis ab aedificatoribus ecclesiarum.@#
XII. #De ordinatione vel degradatione presbyterorum.@#
XIII. #De eo quod absque pecunia episcopi debeant ordinari.@#
XIV. #De electione abbatis.@#
XV. #De ordinatione abbatis, et de accessu episcopi ad
monasterium.@#
XVI. #De abbate, quod sacerdos esse debeat.@#
XVII. #De accusato abbate quid agendum sit.@#
XVIII. #De monachis et sanctimonialibus, ut regulariter
vivant.@#
XIX. #De abbate ad regem pertinente.@#
XX. #De rectore Floriacensi.@#
XXI. #De sacerdotio monachi.@#
XXII. #De monachis non servantibus propositum.@#
XXIII. #De clericis qui monachi fieri volunt, et de insolentia
episcoporum in monachos.@#
XXIV. #De clericis qui propter vanitatem efficiuntur
monachi.@#
XXV. #De possessionibus ecclesiae, in quibus clerici
aedificant.@#
XXVI. #De sanctimoniali vel monacho in jus vocato.@#
XXVII. #De his quae offeruntur ecclesiae.@#
XXVIII. #De episcopis invasoribus praetermissa synodo.@#
XXIX. #De tricennali praescriptione.@#
XXX. #De dote ecclesiarum.@#
XXXI. #De episcopo, quid habere debeat de ecclesia.@#
XXXII. #De rebus ecclesiae et de proximis fundatorum
ejus.@#
XXXIII. #De provisione suffragii episcoporum.@#
XXXIV. #De indigentia eorum qui res suas obtulerunt
ecclesiae.@#
XXXV. #De avaritia sacerdotum.@#
XXXVI. #De injuste excommunicatis.@#
XXXVII. #De ecclesiis et earum presbyteriis.@#
XXXVIII. #De eo quod episcopus tertiam partem ecclesiae
potest dare cui voluerit.@#
XXXIX. #De sanctitate vitae clericorum.@#
XL. #De filiis sacerdotum, vel ministrorum.@#
XLI. #De rebus ecclesiae dispensandis.@#
XLII. #Ut nullus episcopus sibi eligat successorem.@#
XLIII. #De Eucharistia.@#
XLIV. #De accusatoribus sacerdotum.@#
XLV. #De episcopis in judicium testimonii causa evocatis.@#
XLVI #De his qui contra episcopum habent causam.@#
XLVII. #De accusatis episcopis.@#
XLVIII. #De testimoniis clericorum.@#
XLIX. #De frequenti sacrificio.@#
L. #De militantibus.@#
LI. #De stipendiis militum.@#
LII. #De militantibus clericis.@#
I.-- #De honore ecclesiarum et monasteriorum.@#
Ecclesia quae est templum Dei vivi, quo honore
habenda sit, testatur ipse Dominus in Evangelio
quo dicit Petro: #Tu es Petrus, et super hanc petram
aedificabo Ecclesiam meam (Matth. XVI, 18)
@#. Quia
igitur | null | 97db3f54-5fe9-4482-a72c-49d10a6f90f7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ipsa est oratorium, de quo beatus Pater Benedictus
dicit (S. BENEDICT. Reg. cap. 52): « Oratorium
hoc sit quod dicitur, nec ibi quidquam aliud
agatur aut condatur, » providendum est ne, cui
Christus fundamentum est, in usus saecularium
transferatur propter rapinas suarum rerum, quia
perhibentur Christiani intus vel foris violentiam ingerere
atriis domus Dei. Unde Theodosius et Valentinianus
Augusti, libro nono legum, capitulo 34,
Antiocho praeposito (Cod. Theod., lib. IX, tit. 45):
« Pateant, inquiunt, summi Dei templa timentibus,
nec sola altaria et oratorium templi circumjectum,
quae [ #al.,@# qui] ecclesias quadripartito intrinsecus parietum
septu concludit, ad tuitionem confugientium
sancimus esse proposita, sed usque ad extremas
fores ecclesiae, quas oratum gestiens populus primas
ingreditur, confugientibus aram salutis esse praecipimus;
et aditum pariter templi, quem parietum
descripsimus cinctu. Et post loca publica, januas
primas ecclesiae quidquid fuerit interjacens, sive in
cellulis, sive in domibus, hortulis et balneis, areis
atque porticibus, confugas interioris templi vice
tueatur. Nec in extrahendo eos conetur quisquam
sacrilegas manus immittere, neque [ #al.,@# ne qui hoc]
ausus sit, cum discrimen suum videat, ad expendendam
opem ipsi quoque confugiant. Hanc autem
spatii latitudinem ideo indulgemus, ne in ipso Dei
templo et sacrosanctis altaribus confugientium
quemquam mane vel vespere cubare vel pernoctare
liceat, ipsis hoc clericis religionis causa vetantibus. »
INTERPRETATIO. Ecclesiae sunt loca Deo dicata, et
ideo reos, qui ibidem compulsi timore confugerint,
ita tueantur ut nullus locis sanctis ad direptionem
rerum vim aut manus afferre praesumat; sed quidquid
spatii vel in porticibus, vel in areis ad ecclesiam
adjacentibus pertinet, velut interiora templi
praecipimus custodiri, ut reos timoris necessitas non
constringat circa altaria manere, et loca venerabilia
polluantur. Sane si qui ad sancta loca confugerint,
arma, si qua secum portaverint, mox deponant, nec
se aestiment magis armorum praesidio quam sanctorum
locorum veneratione defendi. Quod si deponere arma
noluerint, et sacerdoti vel clericis non crediderint,
sciant se armatorum viribus pertrahendos. Si vero
aliquis extrahere de locis sanctis quemlibet reum
quacunque ratione tentaverit, capitali supplicio esse
damnandum.
II.-- #De defensoribus ecclesiarum vel monasteriorum.@#
Defensores ecclesiarum qui dicuntur hodie, contra
auctoritatem legum et canonum sibi defendunt quod
fuerat juris ecclesiarum, sicque violentiam clericis
et monachis ingerendo, res ecclesiarum seu monasteriorum
usufructuario diripiunt, colonos in paupertatem
redigunt, possessiones ecclesiarum non
augent, sed minuunt, et quorum defensores esse
debuerant, eos vastant. Patet rerum copia cunctis
hostibus praedae, nec parant saltem vel verbis obviant,
ut resistant, qui se putant non jam advocatos,
sed dominos, dum post abscessum hostium
consumunt quidquid fuerit residuum, juxta illud
propheticum: #Residuum erucae comedit locusta, et
residuum locustae comedit bruchus,@# etc. (Joel. I, 4). Denique
idcirco videmus ecclesias destructas, monasteria
quaedam diruta, quaedam ad summam inopiam
redacta, quae bonorum virorum eleemosyna aliquando
floruerunt in magna gloria, quia multi se ultro offerentes
sub advocationis obtentu, de possessionibus,
de redditibus, de oblationibus maximam portionem
intercipiunt, quam ecclesiastici capere debuerant.
Unde ut talis praesumptio cessaret, ita cautum est
in concilio Africano, cap. 64. « Placuit etiam ut petant
ex nomine provinciarum omnium legati perrecturi,
Vincentius et Fortunatius, a gloriosissimis
imperatoribus, ut dent facultatem defensores constituendi
scholasticos, qui in actu sunt vel in munere
defensionis causarum, ut more sacerdotum provinciae
id ipsi, qui defensionem ecclesiarum susceperint,
habeant facultatem pro negotiis ecclesiarum, quoties
necessitas flagitaverit, vel ad obsistendum obrepentibus,
vel ad necessaria suggerenda ingredi judicum
secretaria. »
III.-- #De ministerio regis.@#
Quale ministerium regis sit, et ipse sui officii nomine
prodit, et totius regni suscepta cura innotescit;
nec magis ulla sententia animum regis ad bene
agendum subrigit quam diversorum principum clementia
proposita sub exemplis, quia et Constantini
imperatoris mansuetudo laudatur inter dissidentes
episcopos, et Marciani pura fides inter haereticos et
orthodoxos. Sed de externis quid loquor, et loquendo
immoror, cum ad dispensationem reipublicae et utilitatem
ecclesiarum tanta fuerit pietas ac prudentia
Caroli, et filii ejus Ludovici? Certe utrique pro tempore
ac ratione noverant parcere subjectis | null | 089229f7-1375-44cf-bf74-1ef065be0d74 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et debellare
superbos. Unde ex libris, qui ex conciliis sui
temporis effecti sunt cum subjectione episcoporum,
quanta facile est reperiri, expressum libro II, cap. 1 (Concil. Paris. VI),
post aliqua: « Justitia regis est,
neminem injuste per potentiam opprimere, sine acceptione
personarum inter virum et proximum suum
judicare, advenis et pupillis et viduis defensorem
esse, furta cohibere, adulteria punire, iniquos non
exaltare, impudicos et histriones non nutrire, impios
de terra perdere, parricidas et pejerantes vivere non
sinere, ecclesias defensare, pauperes eleemosynis
alere; justos super regni negotia constituere, senes
et sapientes et sobrios consiliarios habere, magorum
et hariolorum pythonissarumque superstitionibus
non intendere, iracundiam differre, patriam fortiter
et juste contra adversarios defendere; per omnia in
Dec vivere, prosperitatibus non elevare animum,
cuncta adversa patienter ferre, fidem catholicam
in Deum habere, filios suos non sinere impie agere,
certis horis orationibus insistere, ante horas congruas
non gustare cibum. #Vae enim terrae, cujus
rex est puer, et cujus principes mane comedunt (Eccle. X, 16)
@#.
Haec regni prosperitatem in praesenti
faciunt, et regem ad coelestia regna meliora
perducunt. »
IV.-- #De fidelitate regis.@#
Cum regis ministerium sit totius regni penitus
negotia discutere, ne quid in eis lateat injustitiae,
quomodo ad tanta poterit subsistere, nisi annuentibus
episcopis et primoribus regni? Et cum Apostolus
dicat: #Deum timete, regem honorificate (I Petr.
II, 17)
@#, qua ratione sui ministerii vices exercebit in
contumacium perfidia, si ei primores regni auxilio
et consilio non exhibeant debitum honorem cum
omni reverentia? Ipse enim solus non sufficit ad omnia
regni utilia. Idcirco partito in aliis onere, quos
dignos credit honore, honorandus est et ipse sincera
devotione, ne quis ei contradicat quomodocunque,
quia #qui potestati resistit, Dei ordinationi resistit (Rom. XIII, 12)
@#.
Siquidem ut melius est non
vovere quam post votum non reddere, ita melius est
electioni principis non subscribere quam post subscriptionem
electum contemnere vel proscribere,
quandoquidem in altero libertatis amor laudatur, in
altero servilis contumacia probo datur. Tres namque
electiones generales novimus, quarum una est regis
vel imperatoris, altera pontificis, tertia abbatis. Et
primam quidem facit concordia totius regni; secundam
vero unanimitas civium et cleri; tertiam
sanius consilium coenobialis congregationis. Et unaquaeque
non pro saecularis amicitiae gratia vel pretio,
sed ad suam professionem pro sapientia vel vitae
merito. Porro ordinatus rex ab omnibus subditis
fidem sibi sacramento exigit, ne in aliquibus regni
sui finibus discordia generari possit. Hinc habes
scriptum in concilio Toletano IV: « Post instituta
quaedam ecclesiastici ordinis vel decreta, quae
ad quorumdam pertinent disciplinam, postremo nobis
cunctis sacerdotibus sententia est pro robore
nostrorum regum et stabilitate gentis pontificale
ultimum sibi Deo judice ferre decretum. Multarum
quippe gentium, ut fama est, tanta exstat perfidia
animorum, ut fidem sacramento promissam
regibus suis servare contemnant, et ore simulent
juramenti professionem, dum retinent mente perfidiae
impietatem Jurant regibus suis, et fidem quam
pollicentur, praevaricant, nec metuunt volumen illud
judicii Dei, per quod inducitur maledictio multaque
poenarum comminatio super eos qui jurant in nomine
Domini mendaciter. Quae igitur spes talibus populis
contra hostes laborantibus erit? quae fides ultra cum
aliis gentibus in pace credenda? quod foedus non
violandum? quae in hostibus jurata sponsio permanebit,
quando nec ipsis propriis regibus juratam
fidem conservant? quis enim adeo furiosus est, qui
caput suum manu propria desecet? Illi, ut notum
est, immemores salutis suae, propria manu seipsos
interimunt, in semetipsos suosque reges proprias
convertendo vires. Et cum Dominus dicat: #Nolite
tangere christos meos (Psal. CIV, 15)
@#; et David: #Quis,@#
inquit, #extendet manum suam in Christum Domini,
et innocens erit? (I Reg. XXVI, 9)
@# illis nec vitare
metus est perjurium, nec regibus suis inferre exitium.
Hostibus quippe fides pacti datur, nec violatur,
id est, si bello fides valet, quanto magis in
suis servanda est? Sacrilegium quippe est, si violetur
a gentibus regum suorum promissa fides, quia
non solum in eis fit pacti transgressio, sed | null | 930e1b99-f256-4998-8d29-6c85fc3fd817 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et in
Deum quidem, in cujus nomine pollicetur ipsa promissio. »
V.-- #De privilegiis.@#
Romanae et apostolicae sedis auctoritas Christo
Domino propitiante refulget per universalem totius
orbis Ecclesiam. Nec mirum, cum ejusdem sedis
pontifices beati Petri, qui princeps est totius Ecclesiae,
videantur vices gerere. A Christianis quoque imperatoribus
hanc eamdem obtinuerunt singularitatis excellentiam
ut fundatis episcopalibus ecclesiis, virorum
seu sanctimonialium monasteriis, legem quam semel
sub excommunicationis anathemate imposuissent,
nunquam, nisi necessitas impediret, deinceps perderent.
Unde ita habes scriptum in concilio Nicaeno,
cap. 6. « Antiqua consuetudo servetur per Aegyptum,
Lybiam et Pentapolim, ita ut Alexandrinus
episcopus horum omnium habeat potestatem, quia
et urbis Romae episcopo parilis mos est. Similiter
autem et apud Antiochiam caeterasque provincias
suis privilegia serventur ecclesiis. »
Item, GREGORIUS JOANNI episcopo (GREG. lib. VII,
ep. 33, ind. 1).
« Grave nimis et contra sacerdotale constat esse
propositum, cujusquam monasterii privilegia olim
indulta confundere, et ad irritum, quae sunt pro
quiete disposita, niti deducere. Questi itaque sunt
nobis monachi tuae dioeceseos quia suo monasterio
quaedam contra ea, quae a praedecessoribus vestris
permissa ac longa consuetudine servata sunt, festinetis
inducere et antiquam ordinationem quadam
praejudicii novitate turbare. Proinde de his fraternitatem
vestram hortamur affatibus, ut, si ita est, ab
ejus se molestia sine aliqua excusatione contineat,
et quae ei sunt diutius custodita nullius occasionis
tentet usurpatione convellere; sed cuncta illibate et
sine ulla studeat refragatione servare, et plus sibi in
eodem monasterio quam praedecessoribus suis licuit,
noverit non licere. » Item in legibus cap. 510.
« Possessiones ad religiosas domos pertinentes nullam
descriptionem agnoscant, nisi ad constructionem
viarum vel pontium aedificationes, ita tamen,
si habuerint possessiones intra territorium constitutas
illius civitatis, in qua desideratur descriptio.
Habeant autem immunitatem, sortitis muneribus
extraordinariis et lucrativorum descriptione. »
VI.-- #De praeceptis regalibus vel imperialibus.@#
Gloriosissimorum regum potentia stabile firmumque
esse voluit quidquid verbo vel opere praecipiendo
constituit, maxime quod ad utilitatem Ecclesiae
suorum procerum suggestionibus ratum esse judicavit.
Quapropter qui praeceptis regalibus contradicit,
se regem non diligere nec timere ostendit,
praesertim cum priscorum virorum fulcitur assertione,
quam authenticam non ignorat esse. Nam
Dominus dicit: #Si quis diligit me, sermones meos
servabit (Joan. XIV, 23)
@#. Qui ergo regem odit, odit
praeceptum illius; sermones etiam irreprehensibiles
reprehendere quaerit. Sed unde hoc contingit, nisi
ex nimia mansuetudine regis? Omnia enim nimia
nocent. Propterea denique jubemur habere simplicitatem
columbinam ac serpentinam astutiam, ne ad
utramque partem sit vehementior animus, qui nescit
servare modum plus aequo anxius. Siquidem non de
imperiali praecepto, sed de indiculis epistolarum
suarum hoc Carolus proposuit edictum in libro IV
capitul. suorum. « Si quis litteras nostras despexerit,
id est tractatoriam, quae propter missos recipiendos
dirigitur, aut honores quos habet, amittat;
aut in loco in quo praedictos missos suscipere debuit,
tandiu resideat et de suis rebus legationes
illuc venientes suscipiat, quo usque animo nostro
satisfactum habeat: qui vero epistolam nostram
quocunque modo, jussu nostro ad palatium veniat et
ad voluntatem nostram congruam stultitiae suae castigationem
accipiat. Et si homo liber, id est ministerialis
comitis, hoc fecerit, honorem, qualemcunque
habuerit, sive beneficium, amittat; et si servus
nudus, ad palum vapulet, et caput ejus tondeatur. »
VII.-- #De differentia testamentorum et precariis.@#
Quoniam testamentorum alia fiunt dotis nomine,
alia haereditatis donatione, alia de rebus ecclesiae,
quas abalienari est difficile, et dicuntur precariae:
exceptis his, sunt praecepta regalis, id est imperialis,
jussionis auctoritate roborata, quibus consentiunt
Romanorum pontificum privilegia sub excommunicationis
anathemate decreta. At vero precariae,
quae ex conventione fiunt, et precibus obtinentur,
aliae sub quotlibet personis censualiter
retinentur usu fructuario, aliae per commutationis
emphyteosim, id est contractum: quae fit eo modo,
quo habetur in libro Conciliorum tertio, cap.
22: « Precariae a nemine de rebus ecclesiasticis
fieri praesumantur, nisi quantum de qualitate conventi
[ #al.,@# convenienti] datur ex proprio, duplum
accipiatur ex rebus ecclesiae, in suo tantum qui
dederit nomine, si res proprias et ecclesiasticas
usu | null | 6e09f196-c763-46c5-99c3-24077385b8e6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fructuario tenere voluerit. Si autem res proprias
ad praesens dimiserit, ex rebus ecclesiasticis
fructuario usu in suo tantum quis nomine assumat,
quia sic eas quemcunque tueatur oportet, ut
alienarum dispensatorem, non propriarum largitorem.
Et a nulla potestate quis cogatur facere precariam
de rebus Deo et sanctis dicatis, cum ratio
et usus obtineant neminem, qui non vult, contra
utilitatem et rationem praestitum de proprio facere
beneficium. Praecepta autem regalia super precariis
ecclesiasticis fieri, nec ratio sinit, nec auctoritas
quolibet modo permittit, quoniam praecepta in jure
ecclesiastico firmare indignum judicet necesse est
majestas regia, nisi ab ecclesiastico rectore petantur.
Isdem autem custos ecclesiae solertissime caveat
ne sui ordinis et ecclesiasticae communionis forte
immemor contra auctoritatem praeceptum regium
pro quacunque assentatione fieri petat. Qui et si fecerit,
non audiatur; si autem et obtinuerit, regia
discretione et episcopali judicio idem rescindatur, et
petitor injustus pro principis injusta suggestione
digne corripiatur. »
VIII.-- #De eo quod necessitas excludit leges et canones.@#
Ecclesiasticae regulae, quas Graeci canones vocant,
a sanctis Patribus sunt inventae idcirco, ut absque
ullo erroris anfractu per justitiae semitam gradiamur.
Nec differt qua canonum institutione quis
imbuatur ad competentem Christianae fidei professionem,
dum tamen inoffenso vestigio viam veritatis
ingressus, per ducatum Evangelii non recedat a divinis
oraculis. Non enim omnis inventio necessitatem
comitatur, ut alio modo fieri impossibile sit quod
aliquis utiliter invenit. Sicut in concilio Africano
plura tractat Osius Cordubensis ad placitum, quae
libenter suscipit Ecclesia pro verissima institutione
canonum. Unde considerandus est terrarum situs,
qualitas temporum, infirmitas hominum, et aliae
necessitates rerum, quae solent mutare regulas diversarum
provinciarum. Potestate etiam multa mutata
sunt pro communi utilitate ecclesiarum, quae
nemo reprehendit fidelium. Et quid mirum? cum
nonnunquam inveniantur canones sibi contradicentes,
et quod in altero concilio praecipitur, in
altero prohibetur nec enim id frustra factum existimant,
qui pro temporalis vitae commodo nunquam
cupiunt declinare a virtute ad vitia, nec a veritate
ad mendacium. Nam in decretis pontificum eadem
ratio existit, quorum tanta auctoritas est, ut sententiae
plurimorum unius Romani pontificis exspectent
judicium. Semper igitur in talibus praeponderat utilitas
et honestas, non illecebrosa, quam sancti viri
fugiunt, desideriorium voluptas. Sed ne incassum
talia dicere videamur, exempla proponimus. Transmigratio
episcoporum prohibita est in Nicaena et
Chalcedonensi synodo; necessitate vel utilitate concessa
est in Antiocheno concilio. Et necessitate quidem,
propter frigus scilicet quod ejus debile corpus
ferre non poterat, Silvanus ab Attico ex Philippopoleos
in Trojam mutatus est. Potestate quoque Romani
pontificis Perigenes in Petris ordinatus est
episcopus, nec [ #f.@# nec non] receptus inthronizatus in
Corinthio, defuncto ejus episcopo. Nec de his mirandum,
cum odio habendam Christus docuit, quam
Apostolus uxorem nos diligere praecepit. Gregorius
quoque ab aliis episcopis damnatos suae auctoritatis
privilegio pristinis gradibus reformabat, episcopos
unibat, successores episcopis dabat (GREG. lib. III,
epist. 20). Salonitanae civitatis episcopum, nomine
Maximum, quia pecuniis ordinatus Simoniacam haeresim
incurrerat, Gregorius excommunicavit. Qui
excommunicatus missas celebravit; tamen post 7
annos poenitentia ductum suae sed restituit, et pallio
donavit, accepto sacramento de interdictis super
corpus sancti Apollinaris (lib. VII, epist. 82, ind. 2).
IX.-- #De differentia legis et consuetudinis.@#
Sicut rex a regendo dicitur, ita et lex a legendo.
Quapropter legum promulgatio regum edictis extenditur,
et unusquisque infra sui regni fines imperium
Christianum pietate exsequitur. Cui consuetudo
paret; quae si publicis utilitatibus non impeditur
ipsa pro lege succedit. Nam Cicero in rhetoricis
harum similitudinem ac differentiam ita definitione
pandere non supersedit (CIC. lib. II, de Invent.)
« Consuetudinis jus esse putatur id quod voluntate
omnium sine lege vetustas comprobarit. » Jura vero
legitima ex legibus cognosci oportebit, et a vulgari
intelligentia remotiora sunt; ad similitudinem vero
aliquam, aut ad rem amplificandam saepe sunt inferenda.
Quocirca, si bene memini, lex et mos species
sunt juris. Nam lex est principum constitutio scripta;
mos vero consuetudo vetustate probata, nec tamen
scripta. An vetustas adeo sibi consensit in malo ut
morum disciplinam nullus vellet aliquando? Sed
hoc nusquam gentium didicimus, omnibus hominibus
bonum naturae etiam male agendo amantibus.
Omnes | null | b297f655-5566-40cc-bba4-6f1d67ecacd9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
igitur homines bonis legibus, aut bonis moribus
utantur necesse est. Porro quosdam comperimus,
qui nec bonis moribus per consuetudinem,
nec ullis legibus se subditos arbitrentur; et qui sine
lege vivunt, sine lege peribunt.
X.-- #De eo quod sacerdotes mandatum ad gentem extraneam non mittant.@#
Ex Toletano concilio IV, cap. 30: « Confinitimi
hostium sacerdotes, praeter eos qui regia potestate
licentiam acceperunt, quodlibet ad gentem extraneam
mandatum occulte accipere vel dirigere non praesumant.
Qui autem deprehenditur atque convincitur,
denuntiatus principi apud concilium, magna animadversione
et condigna multabitur. »
XI.-- #De clericis electis ab aedificatoribus venerabilium locorum, vel haeredibus eorum.@#
In legibus, cap. 456: « Si quis oratoriam domum
aedificaverit, et ipse vel haeredes ejus clericos in ipsa
domo consecrare maluerint, sumptus administrantes
ejusdem domus audiantur, si dignos nominaverint
clericos; sin autem illi tales sint, ut divinis canonibus
non comprobentur, ad episcopum pertinebit
alios clericos idoneos eligere. »
XII.-- #De ordinatione vel degradatione presbyterorum.@#
Ex Hispalensi concilio II, cap. VI. « Ecclesiae
[ #al.,@# comperimus Fragitanum Cordubensis Ecclesiae]
presbyterum a pontifice suo injuste olim dejectum,
et innocentem exsilio condemnatum. Quem rursus
per subscriptionem nostram decrevimus, ut juxta
priscorum Patrum synodalem sententiam nullus virorum
sine concilii examinatione dejiciendum quemlibet
presbyterum vel diaconum audeat. Nam multi
sunt qui indiscussos potestate tyrannica, non auctoritate
canonica, damnant; et sicut nonnullos gratiae
favore sublimant, ita quosdam odio invidiaque permoti
humiliant, et ad levem opinionis auram condemnant
quorum crimina non approbant. Episcopus
enim sacerdotibus ac ministris solus honorem dare
potest, auferre non potest. Si enim hi, qui in saeculo
a dominis suis honorem libertatis adepti sunt, in
servitutis nexum non revolvuntur, nisi publice apud
proceres tribunali foro fuerint accusati, quanto
magis hi qui divinis altaribus consecrati honore
ecclesiastico decorantur? Qui profecto nec ab uno
damnari, nec uno judicante poterunt honoris sui
privilegiis exui, sed praesentati synodali judicio,
quod canon de illis praeceperit, definiri. »
XIII.-- #Ut nulla pecunia data episcopi ordinentur.@#
Ex libro Legum, cap. 430: « Ante omnia illud
observari sancimus, ut nemo sub praestatione auri vel
alterius rei episcopus consecretur. Quod si tale aliquid
admissum fuerit, seipsos et suas animas perdunt
hi qui pecunias accipiunt vel praestant, et mediatores
eorum secundum divinas regulas et sacros canones
condemnationi subjiciuntur. Eapropter hoc et qui
dat, et qui accipit, et qui mediator factus est, sacerdotio
vel clericatus honore removeatur. Quod
pro ea causa datum est, ecclesiae vindicetur illi,
cujus voluit sacerdotium emere. Si autem laicus
erit, qui pro hac causa aliquid accepit, vel mediator
rei factus est, ea quae data sunt in duplum ab eo
exigantur, ab ecclesia vindicanda. Non solum autem
ea quae data sunt, vindicari praecipimus; sed et
omnem cautionem, et omnem aliam qualemcunque
actionem cessare sancimus, ut ille qui promissionem
accepit, non solum cautionem reddere, sed et aliud,
tantum quantum cautio continet, conveniat Ecclesiae
dare. »
Item ex concilio Chalcedonensi, cap. 11: « Si
quis episcopus per pecuniam fecerit ordinationem,
et sub pretio redegerit gratiam quae non potest vendi,
ordinaveritque per pecunias episcopum, aut presbyterum,
aut diaconum, vel quemlibet ex his qui
connumerantur in clero, aut promoverit per pecunias
dispensatorem, vel quemquam qui subjectus est regulae,
pro suo turpissimo lucri commodo, is qui hoc
attentasse probatus fuerit, proprii gradus periculo
subjacebit; et qui ordinatus est, nihil ex hac ordinatione
vel promotione, quae est per negotiationem
facta, proficiat; sed sit alienus a dignitate vel sollicitudine,
quam pecuniis quaesivit. Si quis vero mediator
tam turpibus et nefandis datis, vel acceptis
exstiterit, siquidem clericus fuerit, proprio gradu
decidat; si vero laicus aut monachus, anathematizetur. »
XIV.-- #De electione abbatis.@#
In Legibus, cap. 480: « Restat ut de monachis
dicamus. Igitur sancimus, ut abbas sive archimandrita
in singulis monasteriis praeponatur, non
secundum gradum monachorum, sed quem cuncti
monachi, vel melioris opinionis constituti elegerint,
propositis sanctis evangeliis, dicentes quod non
propter amicitiam vel gratiam, sed scientes eum
fidei rectae et vitae castae, | null | ab57df45-67ed-4bb4-9962-0a7dc133af0d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et administratione dignum
et potentem ad monachorum disciplinam et omnem
monasterii statum utiliter custodire, eum elegerint.
Et si sic electus fuerit, modis omnibus confirmetur
ab episcopo, cui monasterium subjectum est. Quae
autem de monasteriis monachorum diximus, eadem
teneant et in monasteriis et archisteriis mulierum. »
XV.-- #De abbatis ordinatione, et de accessu episcopi ad monasterium.@#
GREGORIUS MARINIANO episcopo Ravennae (Greg.
lib. VII, ep. 18, indict. 1):
« Quam sit necessarium monasteriorum quieti prospicere
et de eorum perpetua securitate tractare, ante
actum vos officium, quod in regimine monasterii exhibuistis,
informat. Et ideo quia monasterium beatorum
Joannis et Stephani, quod in Clasitana civitate est constitutum,
cui communis filius Claudius abbas praeesse
dignoscitur, multa a decessoribus vestris praejudicia
atque gravamina pertulisse cognovimus, oportet
ut fraternitatis vestrae provisio eorum de futura
quiete salubri ordinatione disponat, quatenus conversantes
illic in Dei servitio, ipsius quoque gratia
suffragante, mente libera perseverent. Sed ne ex ea
quae magis emendanda est, consuetudine quisquam
illic quolibet tempore quidquam molestiae praesumat
inferre, necesse est ut haec quae inferius enumeranda
curavimus, ita fraternitatis vestrae studio debeant
custodiri, ut ex eis non possit ulterius inferendae inquietudinis
occasio reperiri. Nullus igitur ultra audeat
de redditibus, rebus, vel chartis dicti monasterii,
vel de loco aliquo, qui ad eum pertinet, quocunque
modo, qualibet excusatione minuere, nec immissiones
dolosas aliquas facere, sed si qua forte causa
inter Ravennatem ecclesiam et praefatum monasterium
evenerit, et pacifice non potuerit ordinari,
apud electos a partibus timentes Deum, sine voluntaria
dilatione mediis sacrosanctis Evangeliis finiatur.
Defuncto vero abbate, non extraneus, nisi de
eadem congregatione, quem sibi propria voluntate
congregatio elegerit, et qui electus fuerit, sine dolo
vel venalitate aliqua ordinetur. Neque venienti abbati
quaecunque persona qualibet occasione in suo
monasterio opponatur, nisi forte exstantibus criminibus
(quod absit), quae sacri canones punire monstrantur.
Pariter autem custodiendum est ut invito
ejusdem monasterii abbate ad ordinanda alia monasteria,
aut ad ordines sacros vel ad clericatus
officium tolli exinde monachi non debeant, sed si
abundantes fuerint, qui ad celebrandas Deo laudes,
vel utilitates monasteriorum complendas suffecerint,
abbas cum devotione de his qui supersunt, offerat,
quos dignos eorum putaverit. Quod si sufficienter
habens dare noluerit, tunc Ravennas episcopus ad
ordinanda alia monasteria de his qui supersunt,
tollat; ad ecclesiasticum tamen officium nullus exinde
producatur, nisi quem abbas loci admonitus propria
voluntate obtulerit. Quisquis autem ex praedicto
monasterio ad ecclesiasticum ordinem pervenerit,
ulterius illic nec potestatem aliquam, nec licentiam
habeat habitandi. Observandum est quoque ut descriptio
rerum aut chartarum ejusdem monasterii
ab ecclesiasticis fieri non debeat, si quando res exigit,
sed abbas loci cum abbatibus aliis rerum inventarium
faciat. Quoties autem pro utilitate sui monasterii
ad pontificem Romanum abbas venire vel
transmittere forte voluerit, ei modis omnibus liceat.
Praeterea cum episcoporum adventus desideranter a
monasteriis debeat exspectari, quia tamen hospitandi
occasione praedictum monasterium temporibus
decessoris vestri nobis fuisse nuntiatum est praegravatum:
oportet, ut hoc sanctitas vestra decenter
debeat temperare, ut visitandi exhortandique gratia
ad monasterium, quoties placuerit, ab ejusdem civitatis
antistite accedatur, sed sic charitatis officium
illic episcopus impleat, ut gravamen aliquod monasterium
non incurrat. Vestram vero fraternitatem
praedictus abbas non metuit ad monasterium frequenter
accedere, sed etiam desiderabiliter concupiscit,
sciens quod per vos substantia monasterii
omnino gravari non possit. »
Et rursus eidem in alia epistola post aliqua #(Lib.
VI, ep. 40)@#. « Hortamur ut, omni mora omnique
excusatione submota, ita monasteria Ravennae a
vestro vestrorumque clericorum studeatis gravamine
relevare, quatenus nullam deinceps in eis clerici vel
hi qui in sacro ordine sunt constituti, ob aliud habeant,
nisi orandi tantummodo causa, accedendi
licentiam, aut si forte ad peragenda sacra missarum
fuerint invitati mysteria. Sed ne vel pro cujuslibet
monachi aut abbatis promotione onus aliquod fortasse
sustineant, studendum vobis est ut, si quispiam
abbatum aut monachorum ex quocunque monasterio
ad clericatus officium vel ordinem sacrum
accesserit, non illic aliquam (ut diximus) habeat
ulterius potestatem, ne monasteria hujus occasionis
velamine ea quae prohibemus sustinere onera compellantur.
Haec itaque omnia vigilanti cura emendare
jam secundo commonita sanctitas vestra non
differat. »
Item Gregorius Joanni episcopo | null | a2fdefc7-4c88-4573-8e42-010c200ad4a9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
de Urbevetere (Lib. I, ep. 12).
Agapitus abbas monasterii sancti
Georgii insinuavit nobis plurima se a vestra sanctitate
gravamina sustinere, et non solum in his quae
necessitatis tempore aliquod monasterio possint
ferre subsidium, verum etiam in eodem monasterio
missas prohibeatis celebrari, sepeliri etiam mortuos
interdicas. Quod si ita est, a tali vos hortamur
inhumanitate suspendi, et sepeliri ibidem mortuos,
vel celebrari missas nulla ulterius habita contradictione
permittas, ne denuo querelam de his quae
dicta sunt praedictus vir venerabilis deponere compellatur.
XVI.-- #De eo quod abbas sacerdos esse debet.@#
Eugenius papa cap. 27 #(EUGEN. II, in syn.
Rom.)@#: « Abbates per monasteria tales ordinentur,
qui sibi subjectos bene regere possint; sacerdotalem
quoque sint honorem adepti. »
XVII.-- #De accusato abbate quid sit agendum.@#
GREGORIUS LUPO abbati (GREGOR., lib. II,
epist. 12): « Quoniam multae occasiones in deceptionem
religiosarum personarum a pravis illic, ut
dicitur, hominibus exquiruntur, praesbyterum praedictae
Ecclesiae nullo modo privandum deponendumque
censemus, nisi causa specialiter criminis exegerit.
Unde necesse est, ut si qua contra eum hujusmodi
querela surrexit, non solum episcopus civitatis
causam examinet, sed adhibitis sibi coepiscopis
subtili hoc investigatione perquirat quatenus cunctis
concorditer judicantibus judicio canonicae districtionis
censura aut reum ferire, aut innocentem possit
absolvere. »
XVIII.-- #De monachis et sanctimonialibus, ut regulariter vivant.@#
(Ex conc. Vernensi I, c. 5.) « Monasteria tam virorum
quam puellarum, quae contempserint secundum
ordinem regulariter vivere, ab episcopo in cujus
parochia esse videntur emendentur. Quod si non
potuerit episcopus emendare, metropolitano innotescat.
Quod si nec ipse emendare poterit, ad synodum
publicam exinde veniant; et si publicam synodum
contempserint, aut honorem suum perdant,
aut excommunicentur ab omnibus episcopis; et talis
in loco ejus in ipsa synodo constituatur voluntate
domini regis, vel consensu servorum Dei, qui regulariter
ipsam congregationem regat. »
XIX.-- #De abbate ad regem pertinente.@#
Ex concilio Verni palatii (Ibid., c. 20). « In alia
synodo nobis perdonastis, ut illa monasteria, ubi
monachi vel monachae vivunt regulariter, eis res
dimitterentur, unde vivere possent. Exinde si regalis
esset locus, ad dominum regem fecisset rationes
abbas vel abbatissa; si episcopalis, ad illum episcopum. »
XX.-- #De rectore Floriacensi.@#
In concilio Tullensi, cap. 12: « Tandem
postulavit generalis synodus se ad terram usque
prosternens ante Carolum gloriosum regem et Radulfum
Bituricum archiepiscopum, obsecrans et
adjurans per crucem et sanguinem Christi, ut privilegium
monasterii sancti Benedicti, quod annuente
praefato rege firmaverat, quodque idem Radulfus
subscripserat, ratum et inconvulsum servare studerent.
Quod si abbas negligens, et sacris regulis non
conveniens per directos missos inventus fuerit, ab
eadem paternitate removeatur, et alius qui dignus
repertus fuerit, substituatur, et privilegii auctoritas
in eodem monasterio quacunque occasione non
destituatur. »
XXI.-- #De sacerdotio monachi.@#
GREGORIUS LUCIO [ #al.,@# Lucido] episcopo (GREG.,
lib. X, ep. 54).
« Filius noster Joannes abbas presbyterum sibi in
monasterio suo ex congregatione eadem petiit ordinandum.
Ideoque fraternitatem vestram praesenti
auctoritate duximus adhortandam, quatenus virum,
quem vobis de congregatione sua ad ordinationem
obtulerit consecrandum, sicut est consuetudo, quaeque
sunt discutienda, subtiliter perquiratis; et si
nihil in eo repertum fuerit quod ei possit obviare,
canonice, sicut mos est, consecretur. Nihil autem
aliud ei privilegii concedentes, nisi ut in congregatione
sua, quoties opportunum fuerit, sacra missarum
debeat tantummodo celebrare mysteria. »
Et sanctus Benedictus in regula sua, cap. 62:
« Ordinatus autem caveat elationem aut superbiam,
nec quidquam praesumat, nisi quod ab abbate suo ei
praecipitur, sciens se multo magis disciplinae regulari
subditum, » etc.
XXII.-- #De monachis non servantibus propositum.@#
In Legib. cap. 490: « Si quis monasterium suum
reliquerit, aut ad aliud monasterium transierit, res
ejus priori monasterio, in quo ante intraverat,
competant. »
Item, cap. 16: « Si quis in monasterio se collocaverit,
et postquam vestem religiosam vestitus est,
e monasterio recesserit, omnia bona ipsius quae in
monasterium introduxit | null | d87d6be4-2351-45c5-a328-b4e6963f6060 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, ad ipsum monasterium
pertineant. » Idem est ex alia constitutione: « Etsi
non introduxit. Omnes enim res cum ejus domino
monasterii sunt. »
Item, cap. 18: « Si quis introierit in monasterium,
et post religiosam vestem recesserit, vel militaverit,
vel simpliciter laicus factus fuerit, spolietur
cingulo militari, et vita libera non potiatur, sed
officio praesidis provinciae servire cogatur. Substantia
autem ejus in monasterio maneat. »
Item exempla Siricii papae ad Himerium episcopum
Terraconensem, cap. 6: « Praeterea monachorum
quosdam atque monacharum sive monialium abjecto
proposito sanctitatis in tantam protestaris demersos
esse lasciviam, ut prius clanculo, velut sub monasteriorum
praetextu illicita, ac sacrilega se contagione
miscuerint; postea vero in abruptum conscientiae
desperatione perducti, de illicitis complexibus libere
filios procrearint, quod et publicae leges, et ecclesiastica
jura condemnant. Has igitur impudicas detestabilesque
personas a monasteriorum coetu ecclesiarumque
conventibus eliminandas esse mandamus,
quatenus retrusae in suis ergastulis, tantum facinus
continua lamentatione deflentes, purificatorio possint
poenitudinis igne decoquere, ut eis vel ad mortem
saltem solius misericordiae intuitu per communionis
gratiam possit indulgentia subvenire. »
XXIII.-- #De clericis qui monachi volunt fieri, et de insolentia episcoporum in monachos.@#
Cap. 52 #[l., 50]@# ex Toletano concilio IV. « Clerici
qui monachorum propositum appetunt, quia
meliorem vitam sequi cupiunt, liberos eos ab episcopo
in monasteriis largiri oportet ingressus, nec
interdici propositum eorum qui ad contemplationis
desiderium transire nituntur. »
Item cap. 51: « Nuntiatum est praesenti concilio
quod monachi episcopali imperio servili operi mancipentur,
et jura monasteriorum contra statuta canonum
illicita praesumptione usurpentur, ita ut pene
omnis ex coenobio [ #t.,@# pene ex coenobio possessio
fiat], atque illustris portio Christi ad ignominiam
servitutemque perveniat. Quapropter monemus
eos qui ecclesiis praesunt, ut ultra talia non
praesumant, sed hoc tantum sibi in monasteriis vindicent
sacerdotes quod praecipiunt canones, id est,
monachos ad conversationem sanctam praemonere,
abbates ad aliqua [ #al.,@# abbates, aliaque] officia instituere,
atque extra regulam facta corrigere. Quod si
aliquid in monachos canonibus interdictum praesumpserint,
aut usurpare quidpiam de monasterii
rebus tentaverint; non deerit ab illis sententia
excommunicationis, qui se deinceps nequaquam sustulerint
ab illicitis. »
XXIV.-- #De clericis qui propter vanitatem efficiuntur monachi.@#
Ex concilio Caesaraugustano cap. 6 ( #concil. Caesar.,
sub Damas.@# ): « Si quis de clericis propter luxum
vanitatemque praesumptam de officio sponte discesserit,
ac se, velut observatorem legis, monachum
videri maluerit esse quam clericum, ita de ecclesia
repellendum, ut, nisi rogando et obsecrando plurimis
temporibus satisfecerit, non recipiatur. Ab universis
episcopis dictum est: Ita fiat. »
XXV.-- #De possessionibus ecclesiae.@#
Ex alio Toletano concilio cap. 4: « Si quis sane
clericorum agellos vel vineolas in terris ecclesiae
sibi fecisse probatur sustentandae vitae causa, usque
ad diem obitus sui possideat. Post suum vero de hac
vita discessum, juxta priorum canonum institutiones
jus suum ecclesiae restituat, nec testamentario ac
successorio jure cuiquam haeredum prohaeredumque
relinquat, nisi forsitan cui episcopus pro servitiis
hac praestatione ecclesiae largiri voluerit. »
GREGORIUS JOANNI EPISCOPO (GREG. lib. VII, ep. 33,
ind. 1.)
« Questi sunt monachi tuae dioeceseos te quaedam de
monasterio sub xenii quasi specie abstulisse. Et
ideo necesse est ut, si quid indecenter recolis accepisse,
sine dilatione restituas, ne avaritiae te graviter
culpa redarguat, quem largum erga monasteria
sacerdotalis magis debuerat munificentia demonstrare.
Questi quoque sunt monachi abbatem suum
terram tibi donationis concessisse sub praetextu fabricandae
ecclesiae. Et ideo, praeter id quod circumdant
parietes ecclesiae, volumus ut in jura monasterii
sine aliqua difficultate revertatur, quia nec mundanarum
legum nec sacrorum canonum statuta
permittunt res monasterii de jure ejus quolibet
titulo segregari. Quapropter donationem ejusdem
terrae, quae contra rationem facta est, sine aliqua
restitue contradictionem. »
Item in Legibus cap. 404: « Si quis mala fide res
alienas possidens vendiderit eas, vel donaverit, vel
alio modo alienaverit, is autem qui se dominum
earum putat, sciens hoc, testatione denuntiaverit ei
qui res cepit intra decennium inter praesentes, vel
inter absentes intra vicennium; res firmiter apud
emptorem, vel qui | null | 79812955-c9d0-4e86-9874-cebeb227c670 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
donationem excepit, vel alio
modo alienationes nactus est, permaneant. Quod si,
ignorante domino, mala fide possessor alienaverit,
non aliter hoc praejudicet domino nisi triginta
annorum spatium transactum sit, quamvis is qui
emit vel alio modo alienationes nactus est, bonae
fidei possessor fuerit. »
XXVI.-- #De monacho, vel sanctimoniali in jus vocata.@#
Ex constitutione 2, cap. 74 (Novell. 79, c. 1): « Si
quis cum monachis vel sanctimonialibus habeat litigium,
non audeat eos ad civilem judicem accusare
vel trahere, in archisterio vel monasterio constitutos;
sed magis adeat civitatis episcopum. Ille enim aestimabit
utrum repraesentari principalis persona debeat, an
per defensorem, egumenum vel apocrisiarium defendi
cum omni scilicet honestate, ita ut episcopus legibus
et canonibus consentaneam sententiam proferat. »
De temeratoribus, cap. 4: « Si quis hanc constitutionem
violaverit, in magistratu quidem positus 10
librarum auri poena multabitur; exsecutor autem
litium constitutus, in decanicis ecclesiarum recludatur
competentes poenas luiturus; et postea non concedatur
officium exsecutoris habere. »
XXVII.-- #De his quae a fidelibus in basilicis offeruntur.@#
Ex concilio Aureliacensi cap. 11 (conc. Aurel. I,
cap. 15): « De his quae parochiis in terris, vineis,
mancipiis atque peculiis quicunque fideles obtulerint,
antiquorum canonum statuta serventur, et
omnia in episcopi potestate consistant. De his tamen
quae in altario accesserint, tertia fideliter episcopis
deferatur. »
XXVIII.-- #De episcopis invasoribus praetermissa synodo.@#
Ex concilio Carthaginis, cap. 66 (conc. Afric.,
seu Carthag., c. 87, sub Bonif. I et Coelest. I):
« Placuit ut episcopi quascunque ecclesias vel plebes,
quas ad suam cathedram existimant pertinere,
non ita repetierint ut causas suas episcopis judicantibus
agant, sed alio retinente irruerint, sive
volentibus, sive nolentibus plebibus, causae suae detrimentum
patiantur. Et quicunque jam hoc fecerint,
si nondum est inter episcopos finita contentio, sed
adhuc contendunt, ille inde discedat, quem constiterit
praetermissis judicibus ecclesiasticis invasisse.
Nec sibi quisquam blandiatur, si a primate, ut retineat,
litteras postularit [ #al.,@# impetrarit]. Sed sive
habeat litteras, sive non habeat, conveniat eum
qui tenet et ejus litteras accipiat, ut appareat pacifice
tenuisse ecclesiam ad se pertinentem. Si autem
ille aliquam quaestionem retulerit, per episcopos
judices causa finiatur, sive quos eis primates dederint,
sive quos ipsi vicinos cum consulto primatus
elegerint [ #al.,@# ex consensu delegerint]. »
XXIX.-- #De tricennali praescriptione.@#
Ex concilio Chalcedonensi cap. 17: « Singularum
ecclesiarum rusticas parochias, vel in possessionibus
manere debere inconcussas illis episcopis qui eas
retinere noscuntur, et maxime si per tricennium
eas absque vi obtinentes sub dispensatione rexerunt.
Quod si intra tricennium facta fuerit de his
vel fiat altercatio, licere eis qui se laesos asserunt,
ad sanctam synodum provinciae certare. Quod si
quis a metropolitano laeditur, apud primatem dioeceseos
aut apud Constantinopolitanam sedem judicetur,
sicut superius dictum est. Si qua vero civitas
potestate imperiali novata est, aut si protinus innovetur,
civiles dispositiones et publicas ecclesiasticarum
parochiarum quoque ordinationes subsequantur. »
XXX.-- #De dote ecclesiarum.@#
Ex concilio Toletano III, cap. 19: « Multi, contra
canonum constituta, sic ecclesias quas aedificaverint
postulant consecrari, ut dotem ejus ecclesiae censeant
ad episcopi ordinationem non pertinere. Quod factum
et in praeteritum displicet, et in futurum prohibetur;
sed omnia, secundum constitutionem antiquam, ad
episcopi ordinationem et potestatem pertineant. »
XXXI.-- #De episcopo. Quid debeat habere de ecclesia.@#
Ex concil., quo supra, cap. 2 (conc. Bracar. III,
can. 2): « Placuit ut nullus episcoporum suas dioeceses
perambulans, praeter honorem cathedrae suae,
id est duos solidos, aliquid aliud per ecclesias tollat,
neque tertiam partem ex quacunque oblatione populi
in ecclesiis parochialibus requirat; sed illa
tertia pars pro luminaribus ecclesiae vel recuperatione
servetur, et singulis annis episcopo exinde
ratio fiat. Nam si tertiam partem illam episcopus
tollat, lumen et sarta tecta abstulit ecclesiae. Similiter
et ut parochiales clerici servili more in aliquibus
operibus episcopis servire non cogantur. Quia scriptum
est: #Neque vi dominantes in clero | null | 008eab40-4700-4df1-b1bf-dcd7a5e0dc3e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
(I Petr.
V, 3)
@#. »
XXXII.-- #De rebus ecclesiae, et de proximis fundatorum ejus.@#
Ex concilii Toletani IX, cap. 1: « Omnis itaque
rei ecclesiasticae quantitas, sicut remedium veniae
tribuit conferenti, ita damnum rite praeparat fraudatori.
Et ideo nullus sacerdotum vel ministrorum
ex rebus ecclesiae, quae in quibuscunque locis a fidelibus
largiuntur, aliquid auferat, vel juri suo aut
cathedrae propriae utilitati convertat. Devotio enim
uniuscujusque, sicut gratanter votum contulit Domino,
ita definivit quod plenitudo votorum conservaretur
in loco; in quo, velut si collata tenentur,
manet gratia offerentis; ita, si frustrantur, imminet
pernicies defraudantis. Verum ut rei hujus potior
soliditas habeatur, condignis filiis vel nepotibus
honestioribusque propinquis ejus qui construxit
vel ditavit ecclesiam licitum sit hanc bonae intentionis
habere solertiam, ut, si sacerdotem vel ministrum
aliquid ex collatis rebus providerint defraudare,
aut commonitionis honesta conventione compescant,
aut talia episcopo vel judici corrigenda denuntient.
Quod si talia episcopus agere tentet, metropolitano
ejus haec insinuare procurent. Si autem metropolitanus
talia gerat, regis haec auditibus intimare non
differant. Ipsis tamen haeredibus in eisdem rebus
non liceat quasi juris proprii potestatem praeferre,
non rapinam, non fraudem ingerere, non violentiam
quamcunque praesumere, sed solum in eo salutarem
sollicitudinem adhibere, quod in nullam noxam
operationis attingat, aut vel in multam, vel in aliquam
partem salutaris merces assumat. Si quis autem
deinceps haec monita temerare voluerit, et male
rapta cum confusione restituat et excommunicationis
annuae sustinebit sententiam. »
Item, cap. 2 (Ibid.): « Cum saepe sit solitum
etiam illa quae non debentur, prece supplicationis
et vi quodammodo extorquere doloris, quanto magis
sine obstaculo non cedi debent exquisita simul et
ordine juris et dolore compassionis? Quia ergo
fieri plerumque cognoscitur, ut ecclesiae parochiales
vel sacra monasteria ita, quorumdam episcoporum
vel insolentia vel incuria, horrendam incidant in
ruinam, ut gravior exoriatur aedificantibus moeror
quam in struentibus [ #al.,@# construendo] gaudii exstiterat
labor: unde [ #al.,@# ideo] pia compassione decernimus
ut, quandiu earumdem fundatores ecclesiarum
in hac vita superstites exstiterint, pro eisdem locis
curam permittantur habere sollicitam, et sollicitudinem
ferre praecipuam, atque rectores praecipuos
vel idoneos in eisdem basilicis iidem ipsi offerant
episcopis ordinandos. »
In Legibus, cap. 456: « Si quis oratoriam domum
aedificaverit, et ipse vel haeredes ejus clericos in
ipsa domo consecrare maluerint, sumptus administrantes
ejusdem domus, audiantur, si dignos nominaverint
clericos. Sin autem illi tales sint ut divinis
canonibus non comprobentur, ad episcopum pertinebit
alios clericos idoneos eligere. »
XXXIII.-- #De provisione suffragii episcoporum.@#
Cap. 37 (conc. Tolet. IV): « Quicunque episcopi
suffragio cujuslibet aliquid ecclesiasticae utilitatis
providerint, et pro eo quodcunque modicum in remuneratione
promiserint, promissi solutionem eos exsolvere
oportebit, ita ut id ad concilium comprovinciale
deductum eorum conniventia confirmetur, quia,
sicut apostolus Paulus ait, mercedem suam accipient (I Cor. III, 8).
»
XXXIV.-- #De indigentia eorum qui res suas contulerunt ecclesiae.@#
Cap. 38. #(Ibid)@#: « Praebendum est a sacerdotibus
vitae solatium indigentibus, et maxime his quibus
restituenda vicissitudo est. Quicunque ergo fidelium
de facultatibus suis ecclesiae aliquid devotione propria
contulerint, si forte ipsi aut filii eorum redacti
fuerint ad inopiam, de eadem ecclesia suffragium
vitae pro temporis usu percipiant. Si enim clericis
vel monachis, seu peregrinis aut quibuslibet necessitatem
patientibus, pro solo religionis intuitu, in
usum res ecclesiasticae largiuntur; quanto magis
his consulendum est quibus retributio justa debetur? »
XXXV.-- #De avaritia sacerdotum.@#
Cap. 33 (Ibid.): « Avaritia radix cunctorum est
malorum: cujus sitis etiam sacerdotum mentes
obtinet. Multi enim fidelium in amorem Christi et
martyrum in parochiis episcoporum basilicas construunt,
oblationesque conscribunt; sacerdotes autem
auferunt, et in usus suos convertunt. Inde est
quod cultores sacrorum deficiunt, dum stipendia sua
perdunt. Inde labentium aedificia basilicarum non
reparantur, quia avaritia sacerdotali omnia auferuntur.
Pro qua re constitutum est a praesenti concilio,
episcopos ita dioeceses suas regere ut nihil ex earum
jure praesumant auferre, sed, juxta priorum auctoritatem
conciliorum, tam de oblationibus quam de
tributis ac fructibus tertiam consequantur | null | 7949fa5d-e18c-417a-921a-17bd249598e3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Quod si
amplius ab eis praesumptum exstiterit, per concilium
restauretur, appellantibus aut ipsis conditoribus,
aut certe propinquis eorum, si jam illi a saeculo
decesserunt. Noverint tamen conditores basilicarum,
in rebus quas eidem ecclesiae conferunt nullam potestatem
habere, sed, juxta canonum instituta, sicut
ecclesiam, ita et dotem ejus ad ordinationem episcopi
pertinere. »
GREGORIUS LEONI episcopo (GREG. l. VII, ep. 8,
ind. 1).
« Volumus ut quidquid ecclesiae tuae ex redditu
vel quolibet alio titulo fortassis accesserit, quartam
exinde portionem sine diminutione aliqua debeas
segregare, atque eam secundum Dei timorem presbyteris,
diaconibus ac clero, ut tibi visum fuerit,
discrete dividere, et unicuique, ut meritum laboris
exegerit. »
Quod quatuor fieri debeant portiones de rebus
ecclesiae, Gelasius in decretalibus, cap. 27: « Quatuor
autem, inquit, tam de reditu quam de oblatione
fidelium, prout cujuslibet facultas ecclesiae
permittit, sicut dudum est rationabiliter decretum,
convenit fieri portiones: quarum sit una pontificis;
altera clericorum; tertia pauperum; quarta fabricis
applicanda ecclesiae. »
SIMPLICIUS episcopus FLORENTINO, EQUITIO et SEVERO
episcopis (Simpl. papae Decr. c. 2): « De
reditibus ecclesiarum vel oblationibus fidelium
quid deceat, nescienti nihil licere permittat; sed
sola et ex his quanta portio remittatur, duae ecclesiasticis
fabricis et erogationi peregrinorum et pauperum
profuturae a Bonagro presbytero sub periculo
sui ordinis ministrentur. Ultima inter se clericis
pro singulorum meritis dividatur. »
XXXVI.-- #De injuste excommunicatis.@#
Ex concilio Africano, cap. 100: « Quandiu
excommunicato communicaverit suus episcopus,
eidem episcopo ab aliis non communicetur episcopis,
ut magis caveat episcopus ne dicat in quemquam
quod aliis documentis convincere non potest. »
Item ex concilio Coloniae, cap. 56: « Ut
nemo episcoporum quemlibet sine certa et manifesta
peccati causa communione privet ecclesiastica.
Anathema autem sine consensu archiepiscopi et
episcoporum praelata etiam evangelica admonitione
nulli imponat, nisi unde canonica doceat auctoritas,
quia anathema aeternae mortis est damnatio, et
nonnisi pro mortali debet imponi crimine, et illi qui
aliter non potuerit corrigi. »
Item in Legibus, cap. 441: « Nemo episcopus,
nemo presbyter excommunicet aliquem, antequam
causa probetur propter quam ecclesiastici canones
hoc fieri jubent. Si quis autem adversus eum excommunicaverit
aliquem, ille quidem qui excommunicatus
est, majoris sacerdotis auctoritate ad gratiam
sanctae communionis redeat; is autem qui non
legitime excommunicavit, in tantum abstineat a
sacra communione tempus, quantum majori sacerdoti
visum fuerit, ut id quod injuste fecit, ipse juste
patiatur. »
XXXVII.-- #De ecclesiis et earum presbyteris.@#
Ex concilio Tolet. III, cap. 20: « Multorum querela
hanc constitutionem exegit, qua cognovimus episcopos
per parochias suas non sacerdotaliter, sed
crudeliter desaevire; et, dum scriptum sit: #Forma
estote gregis, neque vi quasi dominantes in clero (I Petr. V, 3)
@#,
exactiones dioecesi suae vel damna
infligant. Ideoque censemus, excepto quod veterum
constitutiones a parochiis habere jubent episcopos,
ut illis alia, quae huc usque praesumpta sunt,
denegentur. Hoc est, neque in angariis presbyteros
aut diaconos, neque in aliquibus fatigent indictionibus,
ne videantur in Ecclesia Dei exactores potius
quam Dei pontifices nominari. Hi vero clerici,
tam locales quam dioecesani, qui se ab episcopo
gravari cognoverint, querelas suas ad metropolitanum
deferre non differant: qui metropolitanus
non moretur ejusmodi praesumptiones coercere. »
Eugenius papa, cap. 21 ( #synodus Rom.@# ): « Monasterium
vel oratorium constructum canonice, a
dominio constructoris [eo] invito non auferatur; liceatque
illi presbytero cui voluerit, cum consensu sui
episcopi, ne malus sit, commendare, ita ut ad
placitum episcopi sacerdos obedienter recurrat. »
Item, cap. 24: « Episcopi in propriis suis
ecclesiis presbyteros ordinent. Quod si quilibet
alius homo in sua basilica infra trium mensium
spatium, ab episcopo monitus, presbyterum non
miserit, episcopus principi suggerat ut hoc
emendet. »
Item, cap. 25: « Si destructae ecclesiae de propriis
rebus reaedificari non potuerint, a populo plebis
auxilientur. »
Item, cap. 26: « Nullus episcopus a nullo sibi
subjecto clerico donationes ultra statuta Patrum
exigat, nec angariat | null | 8baf7bb6-c878-4424-9b93-16c6e2d745bf | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. »
XXXVIII.-- #De eo quod episcopus habeat tertiam partem ecclesiae, et potest dare cui voluerit.@#
Cap. VI ( #ex alio concilio@# ): « Opportune duximus
decernendum, ut episcopus tertiam, quam de rebus
ecclesiae sanctione Patrum debitam sibi novit, aut
ipsi ecclesiae cujus res esse patebit, aut alteri ecclesiae,
cui elegit, conferre decreverit; ut licitum
maneat et irrevocabile robur cujus sententia
ferat. »
Item ex Toletano concil. III, cap. 3: « Nulli
episcoporum liceat res alienare ecclesiae, quoniam
et antiquioribus canonibus hoc prohibetur. Si quid
vero, quod utilitatem non gravet ecclesiae, pro
suffragio monachorum vel ecclesiarum ad suam
parochiam pertinentium dederint, firmum maneat;
peregrinorum vero vel clericorum et egenorum
necessitati salvo jure ecclesiae praestare permittuntur
pro tempore quae potuerint. »
XXXIX.-- #De sanctitate vitae clericorum.@#
Siricius papa in epistola cap. 7 (SIRIC., #Decret.@# ):
« Plurimos sacerdotes Christi atque levitas post
longa consecrationis suae tempora, tam de conjugibus
propriis quam etiam de turpi coitu sobolem
didicimus procreasse, et crimen suum hac praescriptione
defendere quia in Veteri Testamento sacerdotibus
ac ministris generandi facultas legitur
attributa. Sed illi per successionem generis eligebantur
de sola tribu Levi, quibus Deus dicit: #Sancti
estote, quia ego sanctus sum (Lev. XIX, 2)
@#. Unde et
procul a suis domibus anno vicis suae in templo
habitare jussi sunt, ne cum uxoribus possint carnale
exercere commercium. Nos vero omnes sacerdotes
atque levitae insolubili lege constringimur ut, a die
ordinationis nostrae, sobrietati ac pudicitiae et corda
nostra mancipemus et corpora, dummodo per omnia
Deo nostro in hisquae quotidie offerimus sacrificiis
placeamus. Qui ergo ignorantia lapsos se esse deflent,
his hac conditione misericordiam dicimus non
negandam, ut, sine ullo honoris augmento, in hoc
quo detecti sunt, quandiu vixerint, officio perseverent,
si tamen post haec continentes se studuerint
exhibere. Qui vero, exemplo veteris sacerdotii, quasi
licito conjugio utuntur, noverint se ab omni ecclesiastico
honore, quo indigni usi sunt, apostolicae
sedis auctoritate dejectos, nec unquam posse
divina attrectare mysteria deinceps ulla nostra
indulgentia, sive sit episcopus, sive presbyter, sive
diaconus. »
XL.-- #De filiis presbyterorum, vel episcoporum, vel diaconorum.@#
Ex conc. Tolet. IX, cap. 10: « Quicunque vero
clericorum ab episcopo usque ad subdiaconum
deinceps vel ex ancillae, vel ex ingenuae detestando
connubio, in honore constituti filios procrearint, illi
quidem ex quibus geniti probantur, canonica censura
damnentur; proles autem alienata [ #al.,@# tali
nata] pollutione non solum parentum haereditatem
nunquam accipiet, sed etiam in servitutem ejus
ecclesiae, de cujus sacerdotis vel ministri ignominia
nati sunt, jure perenni permanebunt. Filii autem
sacerdotum qui ante sacerdotium nati sunt, spectacula
saecularia non exhibeant, sed nec spectent,
licet hoc Christianis omnibus interdictum sit; et
ubi blasphemiae sunt non accedant, sicut habes
in concilio Carthaginensi, cap. 15. »
XLI.-- #De rebus ecclesiae dispensandis.@#
Ex concilio Orientalium episcoporum, cap. 14,
de praesumptione episcopi in rebus ecclesiae: « Si
quis episcopus, nulla ecclesiasticae rationis necessitate
compulsus, in suo clero, aut ubi forte non
est presbyter, de rebus ecclesiasticis aliquid praesumpserit
vendere, res ipsas ecclesiae propriae
restaurare cogatur, et in judicio episcoporum dejiciatur
inauditus, et tanquam furti aut latrocinii
reus a suo honore privetur. »
Item. cap. 16: « Episcopus habeat potestatem
in rebus ecclesiae, ut dispenset necessitatem patientibus
cum omni reverentia et timore Dei; participare
eum oportet quae necessaria sunt, si tamen ipse aut
qui cum eo sunt fratres indiguerint aliquid, aut
necessitatem ullo modo patiantur, secundum sanctum
Apostolum dicentem: #Habentes victum et tegumentum,
his contenti sumus (I Tim. VI, 8)
@#. Si autem
res ecclesiasticas episcopus in suas voluntates usurpare
voluerit, et lucra ecclesiae et fructus agrorum
non cum presbyterorum vel diaconorum consilio
intaminaverit, aut fratribus vel filiis vel quibuscunque
propinquis suis dederit potestatem, ut per eos res
laedantur latenter, hunc oportet obnoxium esse concilio.
Similiter presbyteros et diaconos, si eadem
faciant, corripi oportet. »
XLII.-- #Ut nullus eligat sibi episcopum successorem.@#
Ex concil. Antioch | null | 8162995e-2433-4e06-bd08-3206e0483f76 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. cap. 25 (conc. Antioch. sub
Julio P. I): « Episcopo non licere pro se alterum
successorem sibi constituere, licet ad exitum vitae
perveniat. Quod si tale aliquid factum fuerit, irritum
esse hujusmodi constitutum. Servetur autem
jus ecclesiasticum id continens, oportere non aliter
fieri, nisi cum synodo et judicio episcoporum, qui
post obitum quiescentis potestatem habent eum qui
dignus exstiterit, promovere. »
Item, GREGORIUS ANATOLIO Constantinopolitano
subdiacono (GREGOR., lib. 9, ep. 41).
« Nusquam canones praecipiunt ut pro aegritudine
episcopo succedatur. Et omnino injustum est
ut, si molestia corporis irruit, honore suo privetur
aegrotus, atque ideo hoc per nos fieri nullatenus
potest, ne peccatum anima mea ex ejus depositione
veniat. Sed suggerendum est ut, si is qui est in
regimine aegrotat, dispensator illi talis requiratur
qui possit ejus curam omnem agere, et locum ejus
in regimine ecclesiae, ipso non deposito, ac in
custodia civitatis implere; ut neque Deus omnipotens
offendatur, neque civitas inveniatur esse neglecta.
Si vero isdem reverentissimus Joannes fortasse pro
molestia sua petierit ut ab episcopatus honore
debeat vacare; eo petitionem scripto dante concedendum
est. Aliter autem nos id facere pro omnipotentis
Dei timore omnimodo non valemus. Quod
si hoc petere noluerit; quod piissimo imperatori
complacet, quidquid jubet facere, in ejus est potestate.
Sicut novit, ipse provideat, nos tantummodo
in depositione non faciat permisceri. Quod vero ipse
imperator fecerit, si canonicum est, sequimur; si
vero canonicum non est, in quantum sine peccato
nostro possumus, portamus. »
XLIII.-- #De communione.@#
AUGUSTINUS in ecclesiasticis Regulis cap. 23
( #auctor Dogmat. eccl.@# ): « Quotidie Eucharistiae communionem
percipere, nec laudo, nec vitupero.
Omnibus tamen diebus Dominicis communicandum
hortor, si tamen mens in affectu peccandi non sit.
Nam habentem adhuc voluntatem peccandi gravari
magis dico Eucharistiae perceptione, quam purgari.
Et ideo, quamvis quis peccato mordeatur, peccandi
de caetero non habeat voluntatem, et communicaturus
satisfaciat lacrymis et orationibus. Haec cum
fecerit, confidens de Domini miseratione, qui peccata
piae confessioni donare consuevit, accedat ad
Eucharistiam intrepidus et securus. Sed hoc de illo
dico, quem capitalia peccata non gravant. Nam
quem mortalia post baptismum commissa premunt,
hortor primum publica poenitentia satisfacere, et
ita sacerdotis judicio reconciliatum communioni
sociari, si vult non ad judicium vel condemnationem
Eucharistiam percipere. Sed et secreta satisfactione
solvi mortalia crimina non negamus, sed mutato
prius saeculari habitu, ut religionis studio per vitae
correctionem, et jugem, imo perpetuum luctum,
miserante Deo, veniam consequatur, ita duntaxat
ut contraria pro his quae poenitet, non [ #al., deest@#
non] agat, et Eucharistiam omnibus Dominicis supplex
usque ad mortem percipiat. »
Gregorius (GREG., in resp. X ad interrog. Augustini):
« Sanctae communionis mysterium mulier percipere
menstruo tempore non debet prohiberi. Si autem
ex veneratione magna non praesumit percipere, laudanda
est. Sed si perceperit, non judicanda. Bonarum
quippe mentium est ibi aliquo modo culpas
suas agnoscere ubi culpa non est, quia saepe sine
culpa agitur quod venit ex culpa. Unde etiam cum
esurimus, sine culpa comedimus, quibus ex culpa
primi hominis actum est ut esuriamus. Menstrua
enim consuetudo mulieribus non aliqua culpa est,
videlicet quae naturaliter accidit; sed tamen quod
natura ipsa vitiata est, ut etiam sine voluntatis studio
videatur esse polluta, ex culpa venit vitium, in
quo seipsam, qualis per judicium facta sit humana
natura, cognoscit, ut homo, qui culpam sponte perpetravit,
reatum culpae portet invitus. Atque ideo
feminae seipsas considerent, et si in menstrua consuetudine
ad sacramentum Dominici corporis et
sanguinis accedere non praesumant, de sua recta
consideratione laudandae sunt; dum vero ad percipiendum
ex religiosae vitae consuetudine ejusdem
mysterii amore rapiuntur, reprimendae (sicut praediximus)
non sunt. »
Et infra. « Vigilanti vero mente pensandum est
quod in monte Sina Dominus locuturus populo,
prius eumdem populum abstinere a mulieribus praecepit.
Et si illic ubi Dominus per creaturam subditam
hominibus loquebatur, tanta provisione est
munditia corporis requisita, ut qui verba Dei reciperent,
mulieribus misti non essent, quanto magis
mulieres, | null | 629cba8d-8aef-4b5a-888d-ffab2c140ba2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quae corpus omnipotentis Dei accipiunt,
custodire in se munditiam carnis debent, ne ipsa
inaestimabilis mysterii magnitudine graventur? Hinc
etiam ad David de pueris suis per sacerdotum dicitur
ut, si a mulieribus mundi essent, panes propositionis
acciperent; quos omnino non acciperent,
nisi eos David mundos esse fateretur. Tunc autem
vir post admistionem conjugis, si aqua lotus fuerit,
etiam sacrae communionis mysterium valet accipere,
cum ei, juxta praefinitam sententiam, etiam ecclesiam
licuerit introire. » Item de pollutione somnii (resp. II).
« Hunc quidem Testamentum veteris legis
pollutum dicit, et, nisi lotum aqua, usque ad vesperam
intrare ecclesiam non concedit. Quod tamen
aliter populus spiritualis intelligens, sub eodem intellectu
accipit: quia quasi per somnium illuditur
qui, tentatus immunditia, vanis imaginibus in cogitatione
inquinatur. Sed lavandus est aqua, ut culpas
cogitationis lacrymis abluat, et, nisi prius ignis tentationis
recedat, reum se quasi ad vesperam recognoscat.
Sed est in eadem illusione valde necessaria
discretio, quam subtiliter pensare debeas, ex qua
re accidat menti dormientis. Aliquando enim ex
crapula, aliquando ex naturae superfluitate vel infirmitate,
aliquando ex cogitatione contingit. Et quidem
cum ex naturae superfluitate vel infirmitate
evenerit, omnino haec illusio non est timenda, quia
hanc animus nesciens pertulisse magis dolendus est
quam fecisse. Cum vero appetitus gulae ultra modum
in sumendis alimentis rapitur, atque idcirco humorum
receptácula gravantur, habet exinde animus
aliquem reatum, non tamen usque ad prohibitionem
percipiendi sancti mysterii, vel missarum solemnia
celebrandi, cum fortasse aut festus dies exigit, aut
exhiberi mysterium, pro eo quod sacerdos alius in
loco deest, ipsa necessitas compellit. Nam si adsunt
alii qui implere ministerium valeant, illusio per crapulam
facta a perceptione sacri mysterii prohibere
non debet, sed ab immolatione sacri mysterii abstinere,
ut arbitror, humiliter debet, si tamen dormientis
mentem turpis imaginatio non concusserit.
Nam sunt quibus ita plerumque illusio nascitur, ut
eorum animus etiam in somno corporis positus turpi
imaginatione non foedetur. Qua in re unum ibi ostenditur,
quod ipsa mens rea non sit tunc, sed suo judicio
libera, cum se, etsi dormienti corpore, nihil
meminit vidisse, tamen in vigiliis corporis meminit
in ingluviem cecidisse. Sin vero ex turpi cogitatione
vigilantis oritur illusio dormientis, patet animo reatus
suus. Videt enim a qua radice inquinatio illa
processerit, qui quod cogitavit sciens, hoc pertulit
nesciens.
Quando monachi et alii poenitentes communicare
debent, manifestat sanctus Eucherius:
« Detur poenitentia saeculari, cujus adhuc cervix sub
jugo dependet saeculi, et huic pro immanitate peccati
sive delicti terminetur tempus, qui adhuc tempori
servit. Caeterum abrenuntians saeculo et ejus militiae,
spondensque se cunctis diebus serviturum Deo;
cur poenitentiam moretur, quilibet effectus velut
onager sectatur eremi vastitatem? sicut ait Job:
#Quis dimisit onagrum liberum in deserto? a leone fortiter
caveat, et arentibus herbis poculo exiguo alatur
in eremo
(Job. XXXIX, 5)
@#. Erigat in aera caput, et
sic flagrantem nimium sitis ardorem sancti Spiritus
aura restringuat, ne, dum valde desiderat amoena
virentia, nimiis deliciis praepeditus periculum salutis
incurrat. Igitur abrenuntianti poenitentia publica
non est necessaria, quia conversus ingemuit, et cum
Deo aeterno pactum iniit. Ex illo igitur die non memorantur
ejus delicta quae gessit in saeculo, ex quo
facturum justitiam de reliquo promiserit Deo. Ergo
chirographum, de quo se monachus debitum ex tota
fide promiserit implere, etsi fidelis factus peccavit
in saeculo, post abrenuntiationem suam iterum factam,
Dominicum corpus non dubitet accipere, nec
occasione humilitatis nimiae prolongetur a corpore
ejus et sanguine, cui se junxit, ut unum corpus efficeret.
Communicare ergo non desinat, qui peccare
quievit: tantum, ne de reliquo peccet. Nam sicut
ignis ille visibilis duas in se quasdam efficacias habet,
id est comburere fragilia et illuminare tenebrosa,
ita ignitum illud Dominicum corpus, quando
cum metu et reverentia grandi fuerit sumptum,
corporis quidem delicta consumit, animae vero sensum
illuminat. Et idcirco communicare frequentius
debet. Si vero fuerit, sicut scriptum est, lepra in
pelle, immunda erit, id est peccatum in monacho,
quia pellem esse monachum Scriptura significat,
mortificantem membra sua super terram. Cinis ossibus
adhaesit, caroque immutatur propter | null | 5ce9d53b-c3a3-4276-af74-ddcf93c6a3ee | latin_170m_raw | null | None | None | None |
oleum, et
jejunio infirmatur, et genua velut fenum arescunt.
Ergo si in hac pelle visa fuerit lepra, immunda erit,
et nisi fuerit hyacinthina, aut rubra pura, ad ornatum
tabernaculi non erit apta. »
Hae sunt sanctorum Patrum sententiae, discretionis
plenae, quibus monentur viri ac feminae quando
vel quales debent accedere ad communionem Eucharistiae.
Peccatorum enim quibus abstinere jubemur
ab Eucharistia, alia nos trahunt naturae vitio
etiam invitos, alia voluntarios. Nam invitus lege
peccati ducebatur, qui ingemiscens querebatur: #Video
utique aliam legem in membris meis, repugnantem
legi mentis meae, et captivantem me in lege peccati,
quae est in membris meis (Rom. VII, 23)
@#. Unde Gregorius,
discretionis et eloquentiae singulariter magnificus,
indulgendo infirmitati humanae, accessum ecclesiae
et communionem Eucharistiae talibus tribuens,
dolentem consolatur, quia aliquando invitus
et vir polluitur nocturno somnio, et mulier suo
menstruo. Cujus auctoritate discimus quod solus
sibi conscius in peccati opere, solus sibi erit judex,
etiam post confessionem, in percipienda corporis
et sanguinis Christi communione. Qui vero peccati
lege voluntarius rapitur, hunc peccatorum recordatio
non tantum contristat quantum delectat: quia
ex consensu peccare deliberat. Ac idcirco, sicut Augustinus
dicit: « Communione Eucharistiae magis
credendum est gravari quam purgari, » quandoquidem
totus in affectu peccandi consistit. #Omne enim
peccatum quodcunque fecerit homo, extra corpus est;
qui autem fornicatur, in corpus suum peccat (I Cor.
VI, 18)
@#. Sciendum itaque est de eo qui vel in se
vel in alterum peccat libenter, quod a communione
arceri debet, ne videamur margaritas nostras ante
porcos ponere, esse participes et perditionis alienae.
At tamen Christi exemplum occurrit, qui Judae proditori
intinctum panem porrexit, de quo scriptum
est quia #post buccellam introivit in eum Satanas (Joan. XIII, 27)
@#.
Sed ille, ut secretorum non ignarus,
ad ostensionem perditi discipuli, panem porrexit;
nos vero, peccatorum nostrorum conscii, non
ad ostensionem, sed ob commemorationem Christi,
Eucharistiam praebeamus fratri. Unde Augustinus (tract. 61 in Joan.):
« Quid miraris, si datus est Judae
panis Christi, per quem manciparetur diabolo, cum
videas e contrario datum Paulo angelum diaboli,
per quem perficeretur in Christo? Ita et malo bonum
obfuit, et bono malum profuit. Scriptum est: #Quicunque manducaverit panem, aut biberit calicem
Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini (I Cor. II, 27)
@#.
Hic igitur si corripitur qui non
dijudicat, hoc est non discernit a caeteris cibis Dominicum
corpus, quomodo damnatur qui ad ejus
mensam, fingens se amicum, accedit inimicus? Si
reprehensione tangitur negligentia convivantis, qua
poena percutitur venditor invitantis? Quid autem
erat panis traditori datus, nisi demonstratio, cujus
gratiae fuisset ingratus? Intravit ergo post hunc panem
Satanas in Domini traditorem, ut sibi jam traditum
plenius possideret, in quem prius intraverat
ut deciperet. »
XLIV.-- #Qualiter sacerdotum accusatores examinandi sint, vel si scriptis inter partes sententia recitata est.@#
GREGORIUS JOANNI defensori, inter caetera (GREG.,
lib. II, ep. 52):
« Quia igitur Stephanus episcopus in odio suo quaedam
ficta, et de falsis se capitulis queritur accusatum,
neque aliquid ordinabiliter factum, sed injuste
se asserit condemnatum, diligenter quaerendum est
primum, si judicium ordinabiliter est habitum, aut
si alii accusatores et alii testes fuerint. Deinde causarum
qualitas est examinanda, si digna exsilio vel
depositione fuit, aut si eo praesente jurejurando contra
eum testimonium dictum est, seu scriptis actum
est, vel si ipse licentiam respondendi et defendendi
se habuit. Sed et de personis accusantium et testificantium
subtiliter quaerendum est cujus conditionis
cujusve opinionis, aut ne inopes sint, aut ne forte aliquas
contra episcopum inimicitias habuissent, et utrum
testimonium ex auditu dixerint, aut certe specialiter
se scire testati sint, vel si scriptis judicatum est, et
partibus praesentibus sententia recitata est. Quod si
forte haec solemniter acta non sunt, neque causa
probata est quae exsilio vel depositione digna sit,
in ecclesiam suam modis omnibus revocetur; hi vero
qui eum contra Dei timorem et statuta canonum
condemnaverunt, excommunicati in monasterium
ad agendam poenitentiam in sex mensibus sunt mittendi | null | e82e4927-78d0-4014-b36b-9f8fe5288ca8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
ita sane ut, si cui eorum mortis contigerit
imminere discrimen, viatici benedictio non negetur.
Ipse autem qui eo vivente locum ejus temerarie
ambiit, privatus sacerdotio, ab omni ministerio ecclesiastico
repellatur, atque eidem dilectissimo fratri
et coepiscopo nostro tradatur, ut eum ecclesiastico
judicio aut ipse ad nos transmittat, aut apud
se in custodiam habeat. Episcopi vero qui eum ordinare
praesumpserunt, vel perversae ordinationi ipsius
praebuere consensum; communione privati in sex
mensibus ad agendam poenitentiam in monasterio
deputentur. Si autem episcopi in praejudicio condemnationis
vel depositionis memorati Stephani se
metu judicis consensisse, ac talia fecisse non sua
sponte professi fuerint, tempus eis abbreviandum
est, et modus poenitentiae temperandus. »
Item, de quodam episcopo in crimine accusato, et
utrum noceat si sit extorta confessio.
GREGORIUS CONSTANTIO Mediolanensi (lib. VIII,
ep. 30):
« Relectis epistolis quas ad nos per Marianum
latorem praesentium transmisistis, gratam nobis
sollicitudinem vestram fuisse rescripsimus, quod
ea quae ad vos de fratre et coepiscopo nostro Pompeio,
qui adhuc ita nominandus est, pervenerint,
dissimulare minime pertulistis. Sed si qualis fuit
in requisitione cura, talis fuisset in discussione
subtilitas, nihil ex eo quod de eo dictum est, fuisset
ambiguum; sed utrum verum, an esset compositum,
patuisset, quia jam contra ipsum dudum in
Sicilia apud reverendae memoriae fratrem nostrum
Maximianum talis quaestio, ut cognovimus, mota
est. Sed quia causa ipsius subtili omnino investigatione
quaesita est, inventus est innocens, qui fuerat
accusatus in crimine. Nunc igitur, quoniam illa
quae contra eum dicta sunt, non sub illa quae decuit
districtione quaesita sunt; et gesta quae exinde apud
fraternitatem vestram confecta sunt, neque ad condemnationem,
neque ad absolutionem ejus probantur
posse sufficere: non levis res agitur, ut incaute
vel in transcursu debeat definiri. Nam grave
est satis et indecens, ut in re dubia certa dicatur
sententia. Et haec quidem gesta esse poterant ad
definiendum idonea, si accusati ea confessio sequeretur:
si tamen eamdem confessionem subtilitas
examinationis ex occultis eliceret, et non afflictio
vehemens extorqueret; quae frequenter hoc agit
ut noxios se fateri cogantur etiam innoxii. Nam
postquam praefatus episcopus, ut dicitur, cruciari
custodia cremarique fame se asserit, scire debetis,
si ita est, utrum noceat si sic fuerit extorta confessio.
Nunquid quando sententiam tales causae
suscipiunt, et ad sedem apostolicam appellatur,
nonne et persona quae judicatur, praesens est; et
districtissime atque ab omni latere veritas quaeritur,
ut tunc si debeat manere sententia, decernatur?
Necnon et si praedictus episcopus ad sedem apostolicam
appellare voluerit, causa ipsius interius et
cum omni diligentia est perscrutanda. Et ideo postquam
et persona absens est, et gesta quae ad nos
transmisisti, nobis, sicut praefati sumus, idonee
satisfacere non videntur, temere aliquid de episcopi
persona decernere non debemus, nec possumus,
ne (quod absit!) reprehensibiles inveniamur in nostris,
quibus aliorum jure competit retractare sententias. »
Item, de episcopo quem redarguit, quod non
utiles viros in causam suam miserit, et quod sacramento
praestito in gratiam rediit.
GREGORIUS MAXIMO episcopo Salonitano (lib. II,
ep. 13): « Alia quidem scripta ad fraternitatem
tuam antea feceramus, sed et tempore quo homines
tuos, quos ad nos misisti, relaxare voluimus, scripsisse
te quibusdam nostris comperio, quod Veteranum
presbyterum, atque Optatum defensorem
tunc minime in causa transmiseritis; et idcirco ea
quae cum ipsis acta sunt, non debere subsistere. Sed
Thomas, ecclesiae tuae defensor, non hoc verbum a
te dictum perhibuit. Ex qua re jam nec praesentium
portitoribus judicamus esse credendum, ne de ipsis
quoque post hos similiter diceretur. Quia ergo haec
nos valde fecit ambigere et cautos esse debere praemonuit,
si causam vultis dicere instructam de caetero,
personam cum mandato legaliter facto tua ac
presbyterorum seu diaconorum et testium subscriptionibus
roborato, gestisque ex more indito transmittite,
ut quidquid pro re actum fuerit, possit jure
subsistere. Nam nos non solum tibi, sed etiam omnibus,
quod justum legitimumque fuerit, parati sumus,
Deo juvante, per omnia custodire, tantum ut tu,
quod lege praecipitur, facere non omittas. »
Item, GREGORIUS CASTORIO notario et chartulario
Ravennae (lib. VII, | null | 28a5f190-109c-4cbe-8a52-e011bdb3ea61 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ep. 81, ind. 2): « Quantum credi
tibi a nobis, et necessarias vides causas injungi,
tanto te magis strenuum debes et sollicitum exhibere.
Proinde si Maximus Salonitanus praestito
sacramento firmaverit se simoniaca haeresi non teneri;
atque de aliis ante corpus sancti Apollinaris,
tantummodo requisitus, innoxium se responderit;
et de inobedientia sua poenitentiam, sicut deputavimus,
egerit: volumus ut, ad consolandum eum,
epistolam quam ad eum scripsimus, ubi ei et gratiam
nostram et communionem nos redidisse signavimus,
experientia tua dare debeat; quia sicut in
contumacia persistentibus severos esse nos convenit,
sic iterum humiliatis et poenitentibus negare locum
veniae non debemus. »
Quidam episcopus per sacramentum purgavit se
crimine ante corpus beati Petri. GREGORIUS ad JUSTINIANUM
[ #al.,@# JUSTINUM] (lib. II, ep. 23): « Proprium
hoc habet antiqui hostis invidia, ut quos in
pravorum perpetratione Deo sibi resistente decipere
non valet, opiniones eorum falsa ad praesens simulando
dilaceret. Quoniam igitur quaedam, contra
sacerdotale propositum, de Leone fratre et coepiscopo
nostro sinister rumor asperserat, utrum vera essent
districta diutius fecimus inquisitione perquirere; et
nullam in eo, de his quae dicta fuerant, culpam invenimus.
Sed ne quid videretur omissum, quod nostro
potuisset cordi dubium remanere, ad beati Petri
sacratissimum corpus fecimus sacramenta praebere.
Quibus praestitis magna sumus exsultatione gavisi,
quod hujusmodi experimento innocentia ejus evidenter
enituit. Pro qua re gloria vestra praedictum
virum cum omni charitate suscipiat, ac reverentiam
ei, qualem sacerdoti decet, exhibeat: nec
quaedam cordi remaneat de his, quae purgata sunt,
dubietas; sed ita suprascripto vos episcopo devotissime
oportet adhaerere in omnibus, ut congrue decenterque
Deum in ejus persona videamini, cujus
minister est, honorare. »
XLV.-- #De episcopis in judicium testimonii causa evocatis.@#
Ex constitutione cap. 9: « Nullus episcopus cogatur
ad judicium venire dicendi testimonii causa,
sed judex ad episcopum mittat ministros suos, ut,
propositis sanctis Evangelis, quod scit episcopus
dicat, secundum hoc quod sacerdotibus honestum
est. »
XLVI.-- #De accusatis episcopis.@#
Cap. 10: « Nullus episcopus neque pro civili,
neque pro criminali causa apud quemvis judicem. sive
civilem sive militarem, perducatur vel exhibeatur,
nisi imperialis jussio processerit. Magistratus enim
qui hoc jubere ausus fuerit, amissione cinguli et XX
librarum auri condemnatione plectatur, ut istae
XX librae ecclesiae addicantur cujus episcopus produci
vel exhiberi jussus est. Litis autem exsecutor
post cinguli amissionem tormentis subjiciatur, et
in exsilium mittatur. »
XLVII.-- #De his qui contra episcopum habent causam.@#
Cap. 37: « Si clericus vel si quis alius contra
episcopum propter qualemcunque causam audiri
maluerit, prius metropolitanus eorum secundum
sanctas regulas et nostras leges discernat; et si quis
judicatis contradixerit, ad patriarcham illius regionis
res referatur, et ille secundum canones et legem
finem ei praebeat. Si contra metropolitanum adire
quispiam velit, regionis illius patriarcha discernat
negotium. Quicunque episcopus apud quemvis judicem
accusatur, omnino nullam fidejussionem neque
promissionem pro litigio facere compellatur, sic
tamen ut operam det intensiones et causas actoris
dissolvere. »
XLVIII.-- #De testimoniis clericorum.@#
Cap. 33. « Presbyter et diaconus in causa pecuniaria
si falsum testimonium dixerint, in tormentis
non subjiciantur, sed per tres annos separentur a
divino ministerio, et monasterio tradantur. Pro
criminalibus causis si falsum testimonium dixerint,
clericatus honore nudati legitimis poenis subjiciantur.
Caeteri autem in minore gradu clerici, pro
quocunque falso testimonio, ordine ecclesiastico
nudati, legitimis coercitionibus subjiciantur. Si
quis contra clericum, vel monachum, vel diaconissam,
vel monasterium, vel archisterium habeat
aliquam actionem, adeat prius religiosissimum episcopum,
cui eorum unusquisque subjectus est: ille
autem rem in ipsos decernat. Quod si unus ex litigatoribus
contradixerit judicatis, et ex imperiali
vel judiciali jussione episcopus videat, ad imperatorem
vel judicem qui jussit, referatur. Si de judicio
ecclesiastico idem canonica causa emerserit, non
magistratus, sed religiosus episcopus secundum
sacros canones imponat negotio finem. »
XLIX.-- #Quantum prosit frequens oblatio sacrificii.@#
Gregorius in homilia 37 Evangeliorum: « Pensate,
fratres, quam benignum sit, quod is qui adventu suo
valet opprimere, tardat venire. Mittamus ad hunc
legationem notram | null | d5f97a28-0b06-4ac2-b27e-53dfcf26f939 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
flendo, tribuendo, sacras hostias
offerendo. Singulariter namque ad absolutionem
nostram, oblata cum lacrymis et benignitate mentis,
sacri altaris hostia suffragatur, quia is qui in se
surgens a mortuis jam non moritur, adhuc per
hanc in suo mysterio pro nobis iterum patitur. Nam
quoties ei hostiam suae passionis offerimus, toties
nobis ad absolutionem nostram passionem illius reparamus. »
Cujus rei exemplum idem doctor subintulit,
cum de quodam in captivitate vincto, quoties
solveretur, expressit. Ejus, inquit, uxor, putans eum
esse mortuum, singulis hebdomadibus pro eo offerebat
sacrificium; et, ut ipse domum reversus
postmodum agnovit, toties solvebatur quoties pro
ipso salutaris hostia offerebatur. »
L.-- #De militantibus.@#
Augustinus, de verbis Domini, homilia 19: « Militare
non est delictum, sed proptor praedam militare,
peccatum est. Nec rempublicam gerere criminosum
est; sed ideo agere rempublicam ut rem familiarem
potius augeas, videtur esse damnabile. Propterea
autem providentia quadam militantibus sunt stipendia
constituta, ne, dum sumptus quaeritur, praeda
grassetur. Illud autem quale est, [si] cum ob errorem
aliquem a senioribus arguuntur, et imputatur alicui
de illis cur ebrius fuerit, cur res alienas pervaserit,
caedem cur turbulentus admiserit, statim respondeat:
Quid habebant facere homo saecularis
et miles? Nunquid monachum sum professus aut
clericum? Quasi omnis qui clericus non est aut
monachus, possit ei licere quod non licet. »
LI.-- #De stipendiis militum.@#
« Dicitur secundum Evangelium: Interrogaverunt
Joannem et milites: #Quid faciemus et nos?@# ait illis
Joannes: #Neminem concutiatis, neque calumniam
faciatis, sed contenti estote stipendiis vestris (Luc.
III, 14)
@#. Hic jam cognoscere se debet qui militat.
Non enim tantum de his militantibus Scriptura
loquitur, qui armata militia detinentur, sed quisquis
militiae suae cingulo utitur, dignitatis suae miles
ascribitur. Atque haec sententia potest dici, verbi
gratia, militibus, protectoribus, cunctisque rectoribus.
Quicunque enim stipendia sibi publice decreta
consequitur, si amplius quaerit, tanquam calumniator
et concussor Joannis sententia condemnatur.
Usque adeo autem hoc insolevit malum, ut jam
quasi ex consuetudine vendantur leges, corrumpantur
jura, sententia ipsa venalis sit, et nulla jam
causa possit esse sine causa. »
LII.-- #De militantibus clericis, et eorum stipendiis.@#
« Haec sententia, quae ad milites loquitur, potest
etiam ad clericos retorqueri, quia, etiamsi non militare
videantur saeculo, tamen Deo militant, sicut
ait Apostolus: #Nemo militans Deo implicat se negotiis
saecularibus (II Tim. II, 4)
@#. Videmur, inquam,
non militare, remissis ac fluentibus tunicis: sed
habemus militiae nostrae cingulum, quo castimoniae
interiora constringamus. De quo cingulo Dominus
ait: #Sint lumbi vestri praecincti, et lucernae ardentes
in manibus vestris (Luc. XII, 35)
@#. Nam et catholicus
clericus hac sententia retinetur. Si enim non contentus
stipendiis fuerit quae de altario Domino jubente
consequitur, sed exercet mercimonium,
intercessiones ad Dominum vendit, viduarum munera
libenter amplectitur, hic negotiator magis
potest videri quam clericus. Nec dicere possumus:
Nemo nos invasores arguit violentiae, nullus accusat.
Quasi non interdum majorem praedam viduis blandimenta
alliciant quam tormenta. Nec interest apud
Dominum utrum vi an circumventione quis res
alienas occupet, dummodo quoquo pacto teneat
alienum. »
PRAEFATIO.
Dominis meis gloriosissimis, Francorum regibus,
HUGONI, filioque ROTBERTO speciem gerenti dignam
imperio, humilis Floriacensium rector ABO, perpetuae
salutis munus in Christo.
Postquam divina providente clementia regni fastigium
suscepistis, ad probationis emolumentum
multa infortunia, occulto sed non injusto Dei judicio,
perpessi estis. Nec id ab externis gentibus, sed
a regni primoribus, ut vestri imperii primordia
fermentarentur. Sed quia de omnibus vos eripuit
omnipotens Dominus, recordamini bonitatis et pietatis
Dei, recordamini praedecessorum vestrorum,
bonorum regum; recordamini judiciorum justorum,
ac semper habetote in animo parcere subjectis et
debellare superbos. Certe, serenissimi domini, quia
vos in nostrum ordinem benevolos comperi, capitula
inferius scripta ex canonum legumve libris, partim
meis, partim aliorum sententiis uno tenore digessi;
et vestro nomini consecrans, postquam contra
aemulos Apologetico usus sum, uno tomo breviter
collecta explicui. In quibus et vestri ministerii
summam | null | 4dbd32a7-70ed-49fc-b3ca-de260042371e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
expressi; et quanter vobis fidem servare
debeant optimates regni non tacui. Ad defensionem
quoque monastici ordinis plura congessi: qui monachorum
senatum semper salvum esse et volo et
volui, quorum etiam vos piissimi defensores et
advocati estis. Unde simul cum monachis vestri
Abonis miseremini, ut det vobis Deus suam invenire
misericordiam hic et in perpetuum cum regibus sanctis.
Valete.
CAPITULA.
I. #De honore ecclesiarum vel monasteriorum.@#
II. #De defensoribus ecclesiarum.@#
III. #De ministerio regis.@#
IV. #De fidelitate regis.@#
V. #De privilegiis ecclesiae et possessionum ejus.@#
VI. #De praeceptis regalibus vel imperialibus.@#
VII. #De differentia testamentorum et precariis.@#
VIII. #De eo quod necessitas excludat leges et canones.@#
IX. #De differentia legis et consuetudinis.@#
X. #De eo quod sacerdotes mandatum ad gentem extraneam
non mittant.@#
XI. #De clericis electis ab aedificatoribus ecclesiarum.@#
XII. #De ordinatione vel degradatione presbyterorum.@#
XIII. #De eo quod absque pecunia episcopi debeant ordinari.@#
XIV. #De electione abbatis.@#
XV. #De ordinatione abbatis, et de accessu episcopi ad
monasterium.@#
XVI. #De abbate, quod sacerdos esse debeat.@#
XVII. #De accusato abbate quid agendum sit.@#
XVIII. #De monachis et sanctimonialibus, ut regulariter
vivant.@#
XIX. #De abbate ad regem pertinente.@#
XX. #De rectore Floriacensi.@#
XXI. #De sacerdotio monachi.@#
XXII. #De monachis non servantibus propositum.@#
XXIII. #De clericis qui monachi fieri volunt, et de insolentia
episcoporum in monachos.@#
XXIV. #De clericis qui propter vanitatem efficiuntur
monachi.@#
XXV. #De possessionibus ecclesiae, in quibus clerici
aedificant.@#
XXVI. #De sanctimoniali vel monacho in jus vocato.@#
XXVII. #De his quae offeruntur ecclesiae.@#
XXVIII. #De episcopis invasoribus praetermissa synodo.@#
XXIX. #De tricennali praescriptione.@#
XXX. #De dote ecclesiarum.@#
XXXI. #De episcopo, quid habere debeat de ecclesia.@#
XXXII. #De rebus ecclesiae et de proximis fundatorum
ejus.@#
XXXIII. #De provisione suffragii episcoporum.@#
XXXIV. #De indigentia eorum qui res suas obtulerunt
ecclesiae.@#
XXXV. #De avaritia sacerdotum.@#
XXXVI. #De injuste excommunicatis.@#
XXXVII. #De ecclesiis et earum presbyteriis.@#
XXXVIII. #De eo quod episcopus tertiam partem ecclesiae
potest dare cui voluerit.@#
XXXIX. #De sanctitate vitae clericorum.@#
XL. #De filiis sacerdotum, vel ministrorum.@#
XLI. #De rebus ecclesiae dispensandis.@#
XLII. #Ut nullus episcopus sibi eligat successorem.@#
XLIII. #De Eucharistia.@#
XLIV. #De accusatoribus sacerdotum.@#
XLV. #De episcopis in judicium testimonii causa evocatis.@#
XLVI #De his qui contra episcopum habent causam.@#
XLVII. #De accusatis episcopis.@#
XLVIII. #De testimoniis clericorum.@#
XLIX. #De frequenti sacrificio.@#
L. #De militantibus.@#
LI. #De stipendiis militum.@#
LII. #De militantibus clericis.@#
I.-- #De honore ecclesiarum et monasteriorum.@#
Ecclesia quae est templum Dei vivi, quo honore
habenda sit, testatur ipse Dominus in Evangelio
quo dicit Petro: #Tu es Petrus, et super hanc petram
aedificabo Ecclesiam meam (Matth. XVI, 18)
@#. Quia
igitur ipsa est oratorium, de quo beatus Pater Benedictus
dicit (S. BENEDICT. Reg. cap. 52): « Oratorium
hoc sit quod dicitur, nec ibi quidquam aliud
agatur aut condatur, » providendum est ne, cui
Christus fundamentum est, in usus saecularium
transferatur propter rapinas suarum rerum, quia
perhibentur Christiani intus vel foris violentiam ingerere
atriis domus Dei. Unde Theodosius et Valentinianus
Augusti, libro nono legum, capitulo 34,
Antiocho praeposito (Cod. Theod., lib. IX, tit. 45):
« Pateant, inquiunt, summi Dei templa timentibus,
nec sola altaria et oratorium templi circumjectum,
quae [ #al.,@# qui] ecclesias quadripartito intrinsecus parietum
septu concludit, ad tuitionem confugientium
sancimus esse proposita, sed usque ad extremas
fores ecclesiae, quas oratum gestiens populus primas
ingreditur, confugientibus aram salutis esse praecipimus;
et aditum pariter templi, quem parietum
descripsimus | null | fa4a0882-6806-4090-8777-3ae76b84fd96 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cinctu. Et post loca publica, januas
primas ecclesiae quidquid fuerit interjacens, sive in
cellulis, sive in domibus, hortulis et balneis, areis
atque porticibus, confugas interioris templi vice
tueatur. Nec in extrahendo eos conetur quisquam
sacrilegas manus immittere, neque [ #al.,@# ne qui hoc]
ausus sit, cum discrimen suum videat, ad expendendam
opem ipsi quoque confugiant. Hanc autem
spatii latitudinem ideo indulgemus, ne in ipso Dei
templo et sacrosanctis altaribus confugientium
quemquam mane vel vespere cubare vel pernoctare
liceat, ipsis hoc clericis religionis causa vetantibus. »
INTERPRETATIO. Ecclesiae sunt loca Deo dicata, et
ideo reos, qui ibidem compulsi timore confugerint,
ita tueantur ut nullus locis sanctis ad direptionem
rerum vim aut manus afferre praesumat; sed quidquid
spatii vel in porticibus, vel in areis ad ecclesiam
adjacentibus pertinet, velut interiora templi
praecipimus custodiri, ut reos timoris necessitas non
constringat circa altaria manere, et loca venerabilia
polluantur. Sane si qui ad sancta loca confugerint,
arma, si qua secum portaverint, mox deponant, nec
se aestiment magis armorum praesidio quam sanctorum
locorum veneratione defendi. Quod si deponere arma
noluerint, et sacerdoti vel clericis non crediderint,
sciant se armatorum viribus pertrahendos. Si vero
aliquis extrahere de locis sanctis quemlibet reum
quacunque ratione tentaverit, capitali supplicio esse
damnandum.
II.-- #De defensoribus ecclesiarum vel monasteriorum.@#
Defensores ecclesiarum qui dicuntur hodie, contra
auctoritatem legum et canonum sibi defendunt quod
fuerat juris ecclesiarum, sicque violentiam clericis
et monachis ingerendo, res ecclesiarum seu monasteriorum
usufructuario diripiunt, colonos in paupertatem
redigunt, possessiones ecclesiarum non
augent, sed minuunt, et quorum defensores esse
debuerant, eos vastant. Patet rerum copia cunctis
hostibus praedae, nec parant saltem vel verbis obviant,
ut resistant, qui se putant non jam advocatos,
sed dominos, dum post abscessum hostium
consumunt quidquid fuerit residuum, juxta illud
propheticum: #Residuum erucae comedit locusta, et
residuum locustae comedit bruchus,@# etc. (Joel. I, 4). Denique
idcirco videmus ecclesias destructas, monasteria
quaedam diruta, quaedam ad summam inopiam
redacta, quae bonorum virorum eleemosyna aliquando
floruerunt in magna gloria, quia multi se ultro offerentes
sub advocationis obtentu, de possessionibus,
de redditibus, de oblationibus maximam portionem
intercipiunt, quam ecclesiastici capere debuerant.
Unde ut talis praesumptio cessaret, ita cautum est
in concilio Africano, cap. 64. « Placuit etiam ut petant
ex nomine provinciarum omnium legati perrecturi,
Vincentius et Fortunatius, a gloriosissimis
imperatoribus, ut dent facultatem defensores constituendi
scholasticos, qui in actu sunt vel in munere
defensionis causarum, ut more sacerdotum provinciae
id ipsi, qui defensionem ecclesiarum susceperint,
habeant facultatem pro negotiis ecclesiarum, quoties
necessitas flagitaverit, vel ad obsistendum obrepentibus,
vel ad necessaria suggerenda ingredi judicum
secretaria. »
III.-- #De ministerio regis.@#
Quale ministerium regis sit, et ipse sui officii nomine
prodit, et totius regni suscepta cura innotescit;
nec magis ulla sententia animum regis ad bene
agendum subrigit quam diversorum principum clementia
proposita sub exemplis, quia et Constantini
imperatoris mansuetudo laudatur inter dissidentes
episcopos, et Marciani pura fides inter haereticos et
orthodoxos. Sed de externis quid loquor, et loquendo
immoror, cum ad dispensationem reipublicae et utilitatem
ecclesiarum tanta fuerit pietas ac prudentia
Caroli, et filii ejus Ludovici? Certe utrique pro tempore
ac ratione noverant parcere subjectis et debellare
superbos. Unde ex libris, qui ex conciliis sui
temporis effecti sunt cum subjectione episcoporum,
quanta facile est reperiri, expressum libro II, cap. 1 (Concil. Paris. VI),
post aliqua: « Justitia regis est,
neminem injuste per potentiam opprimere, sine acceptione
personarum inter virum et proximum suum
judicare, advenis et pupillis et viduis defensorem
esse, furta cohibere, adulteria punire, iniquos non
exaltare, impudicos et histriones non nutrire, impios
de terra perdere, parricidas et pejerantes vivere non
sinere, ecclesias defensare, pauperes eleemosynis
alere; justos super regni negotia constituere, senes
et sapientes et sobrios consiliarios habere, magorum
et hariolorum pythonissarumque superstitionibus
non intendere, iracundiam differre, patriam fortiter
et juste contra adversarios defendere; per omnia in
Dec vivere, prosperitatibus non elevare animum,
cuncta adversa patienter ferre, fidem catholicam
in Deum habere, filios suos | null | 3ce1ca08-58db-4bab-bba8-3500dc5581f6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
non sinere impie agere,
certis horis orationibus insistere, ante horas congruas
non gustare cibum. #Vae enim terrae, cujus
rex est puer, et cujus principes mane comedunt (Eccle. X, 16)
@#.
Haec regni prosperitatem in praesenti
faciunt, et regem ad coelestia regna meliora
perducunt. »
IV.-- #De fidelitate regis.@#
Cum regis ministerium sit totius regni penitus
negotia discutere, ne quid in eis lateat injustitiae,
quomodo ad tanta poterit subsistere, nisi annuentibus
episcopis et primoribus regni? Et cum Apostolus
dicat: #Deum timete, regem honorificate (I Petr.
II, 17)
@#, qua ratione sui ministerii vices exercebit in
contumacium perfidia, si ei primores regni auxilio
et consilio non exhibeant debitum honorem cum
omni reverentia? Ipse enim solus non sufficit ad omnia
regni utilia. Idcirco partito in aliis onere, quos
dignos credit honore, honorandus est et ipse sincera
devotione, ne quis ei contradicat quomodocunque,
quia #qui potestati resistit, Dei ordinationi resistit (Rom. XIII, 12)
@#.
Siquidem ut melius est non
vovere quam post votum non reddere, ita melius est
electioni principis non subscribere quam post subscriptionem
electum contemnere vel proscribere,
quandoquidem in altero libertatis amor laudatur, in
altero servilis contumacia probo datur. Tres namque
electiones generales novimus, quarum una est regis
vel imperatoris, altera pontificis, tertia abbatis. Et
primam quidem facit concordia totius regni; secundam
vero unanimitas civium et cleri; tertiam
sanius consilium coenobialis congregationis. Et unaquaeque
non pro saecularis amicitiae gratia vel pretio,
sed ad suam professionem pro sapientia vel vitae
merito. Porro ordinatus rex ab omnibus subditis
fidem sibi sacramento exigit, ne in aliquibus regni
sui finibus discordia generari possit. Hinc habes
scriptum in concilio Toletano IV: « Post instituta
quaedam ecclesiastici ordinis vel decreta, quae
ad quorumdam pertinent disciplinam, postremo nobis
cunctis sacerdotibus sententia est pro robore
nostrorum regum et stabilitate gentis pontificale
ultimum sibi Deo judice ferre decretum. Multarum
quippe gentium, ut fama est, tanta exstat perfidia
animorum, ut fidem sacramento promissam
regibus suis servare contemnant, et ore simulent
juramenti professionem, dum retinent mente perfidiae
impietatem Jurant regibus suis, et fidem quam
pollicentur, praevaricant, nec metuunt volumen illud
judicii Dei, per quod inducitur maledictio multaque
poenarum comminatio super eos qui jurant in nomine
Domini mendaciter. Quae igitur spes talibus populis
contra hostes laborantibus erit? quae fides ultra cum
aliis gentibus in pace credenda? quod foedus non
violandum? quae in hostibus jurata sponsio permanebit,
quando nec ipsis propriis regibus juratam
fidem conservant? quis enim adeo furiosus est, qui
caput suum manu propria desecet? Illi, ut notum
est, immemores salutis suae, propria manu seipsos
interimunt, in semetipsos suosque reges proprias
convertendo vires. Et cum Dominus dicat: #Nolite
tangere christos meos (Psal. CIV, 15)
@#; et David: #Quis,@#
inquit, #extendet manum suam in Christum Domini,
et innocens erit? (I Reg. XXVI, 9)
@# illis nec vitare
metus est perjurium, nec regibus suis inferre exitium.
Hostibus quippe fides pacti datur, nec violatur,
id est, si bello fides valet, quanto magis in
suis servanda est? Sacrilegium quippe est, si violetur
a gentibus regum suorum promissa fides, quia
non solum in eis fit pacti transgressio, sed et in
Deum quidem, in cujus nomine pollicetur ipsa promissio. »
V.-- #De privilegiis.@#
Romanae et apostolicae sedis auctoritas Christo
Domino propitiante refulget per universalem totius
orbis Ecclesiam. Nec mirum, cum ejusdem sedis
pontifices beati Petri, qui princeps est totius Ecclesiae,
videantur vices gerere. A Christianis quoque imperatoribus
hanc eamdem obtinuerunt singularitatis excellentiam
ut fundatis episcopalibus ecclesiis, virorum
seu sanctimonialium monasteriis, legem quam semel
sub excommunicationis anathemate imposuissent,
nunquam, nisi necessitas impediret, deinceps perderent.
Unde ita habes scriptum in concilio Nicaeno,
cap. 6. « Antiqua consuetudo servetur per Aegyptum,
Lybiam et Pentapolim, ita ut Alexandrinus
episcopus horum omnium habeat potestatem, quia
et urbis Romae episcopo parilis mos est. Similiter
autem et apud Antiochiam caeterasque provincias
suis privilegia serventur ecclesiis. »
Item, GREGORIUS JOANNI episcopo (GREG. lib. VII,
ep. 33, ind. | null | 1f319da1-ff22-4f7a-95ae-37e449d9fa2d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
1).
« Grave nimis et contra sacerdotale constat esse
propositum, cujusquam monasterii privilegia olim
indulta confundere, et ad irritum, quae sunt pro
quiete disposita, niti deducere. Questi itaque sunt
nobis monachi tuae dioeceseos quia suo monasterio
quaedam contra ea, quae a praedecessoribus vestris
permissa ac longa consuetudine servata sunt, festinetis
inducere et antiquam ordinationem quadam
praejudicii novitate turbare. Proinde de his fraternitatem
vestram hortamur affatibus, ut, si ita est, ab
ejus se molestia sine aliqua excusatione contineat,
et quae ei sunt diutius custodita nullius occasionis
tentet usurpatione convellere; sed cuncta illibate et
sine ulla studeat refragatione servare, et plus sibi in
eodem monasterio quam praedecessoribus suis licuit,
noverit non licere. » Item in legibus cap. 510.
« Possessiones ad religiosas domos pertinentes nullam
descriptionem agnoscant, nisi ad constructionem
viarum vel pontium aedificationes, ita tamen,
si habuerint possessiones intra territorium constitutas
illius civitatis, in qua desideratur descriptio.
Habeant autem immunitatem, sortitis muneribus
extraordinariis et lucrativorum descriptione. »
VI.-- #De praeceptis regalibus vel imperialibus.@#
Gloriosissimorum regum potentia stabile firmumque
esse voluit quidquid verbo vel opere praecipiendo
constituit, maxime quod ad utilitatem Ecclesiae
suorum procerum suggestionibus ratum esse judicavit.
Quapropter qui praeceptis regalibus contradicit,
se regem non diligere nec timere ostendit,
praesertim cum priscorum virorum fulcitur assertione,
quam authenticam non ignorat esse. Nam
Dominus dicit: #Si quis diligit me, sermones meos
servabit (Joan. XIV, 23)
@#. Qui ergo regem odit, odit
praeceptum illius; sermones etiam irreprehensibiles
reprehendere quaerit. Sed unde hoc contingit, nisi
ex nimia mansuetudine regis? Omnia enim nimia
nocent. Propterea denique jubemur habere simplicitatem
columbinam ac serpentinam astutiam, ne ad
utramque partem sit vehementior animus, qui nescit
servare modum plus aequo anxius. Siquidem non de
imperiali praecepto, sed de indiculis epistolarum
suarum hoc Carolus proposuit edictum in libro IV
capitul. suorum. « Si quis litteras nostras despexerit,
id est tractatoriam, quae propter missos recipiendos
dirigitur, aut honores quos habet, amittat;
aut in loco in quo praedictos missos suscipere debuit,
tandiu resideat et de suis rebus legationes
illuc venientes suscipiat, quo usque animo nostro
satisfactum habeat: qui vero epistolam nostram
quocunque modo, jussu nostro ad palatium veniat et
ad voluntatem nostram congruam stultitiae suae castigationem
accipiat. Et si homo liber, id est ministerialis
comitis, hoc fecerit, honorem, qualemcunque
habuerit, sive beneficium, amittat; et si servus
nudus, ad palum vapulet, et caput ejus tondeatur. »
VII.-- #De differentia testamentorum et precariis.@#
Quoniam testamentorum alia fiunt dotis nomine,
alia haereditatis donatione, alia de rebus ecclesiae,
quas abalienari est difficile, et dicuntur precariae:
exceptis his, sunt praecepta regalis, id est imperialis,
jussionis auctoritate roborata, quibus consentiunt
Romanorum pontificum privilegia sub excommunicationis
anathemate decreta. At vero precariae,
quae ex conventione fiunt, et precibus obtinentur,
aliae sub quotlibet personis censualiter
retinentur usu fructuario, aliae per commutationis
emphyteosim, id est contractum: quae fit eo modo,
quo habetur in libro Conciliorum tertio, cap.
22: « Precariae a nemine de rebus ecclesiasticis
fieri praesumantur, nisi quantum de qualitate conventi
[ #al.,@# convenienti] datur ex proprio, duplum
accipiatur ex rebus ecclesiae, in suo tantum qui
dederit nomine, si res proprias et ecclesiasticas
usu fructuario tenere voluerit. Si autem res proprias
ad praesens dimiserit, ex rebus ecclesiasticis
fructuario usu in suo tantum quis nomine assumat,
quia sic eas quemcunque tueatur oportet, ut
alienarum dispensatorem, non propriarum largitorem.
Et a nulla potestate quis cogatur facere precariam
de rebus Deo et sanctis dicatis, cum ratio
et usus obtineant neminem, qui non vult, contra
utilitatem et rationem praestitum de proprio facere
beneficium. Praecepta autem regalia super precariis
ecclesiasticis fieri, nec ratio sinit, nec auctoritas
quolibet modo permittit, quoniam praecepta in jure
ecclesiastico firmare indignum judicet necesse est
majestas regia, nisi ab ecclesiastico rectore petantur.
Isdem autem custos ecclesiae solertissime caveat
ne sui ordinis et ecclesiasticae communionis forte
immemor contra auctoritatem praeceptum regium
pro quacunque assentatione fieri petat. Qui et si fecerit,
non audiatur; si autem et obtinuerit, regia
discretione et episcopali judicio idem rescindatur, et
petitor injustus pro principis | null | a2bba698-8360-4c05-8a46-8d6fe945ed11 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
injusta suggestione
digne corripiatur. »
VIII.-- #De eo quod necessitas excludit leges et canones.@#
Ecclesiasticae regulae, quas Graeci canones vocant,
a sanctis Patribus sunt inventae idcirco, ut absque
ullo erroris anfractu per justitiae semitam gradiamur.
Nec differt qua canonum institutione quis
imbuatur ad competentem Christianae fidei professionem,
dum tamen inoffenso vestigio viam veritatis
ingressus, per ducatum Evangelii non recedat a divinis
oraculis. Non enim omnis inventio necessitatem
comitatur, ut alio modo fieri impossibile sit quod
aliquis utiliter invenit. Sicut in concilio Africano
plura tractat Osius Cordubensis ad placitum, quae
libenter suscipit Ecclesia pro verissima institutione
canonum. Unde considerandus est terrarum situs,
qualitas temporum, infirmitas hominum, et aliae
necessitates rerum, quae solent mutare regulas diversarum
provinciarum. Potestate etiam multa mutata
sunt pro communi utilitate ecclesiarum, quae
nemo reprehendit fidelium. Et quid mirum? cum
nonnunquam inveniantur canones sibi contradicentes,
et quod in altero concilio praecipitur, in
altero prohibetur nec enim id frustra factum existimant,
qui pro temporalis vitae commodo nunquam
cupiunt declinare a virtute ad vitia, nec a veritate
ad mendacium. Nam in decretis pontificum eadem
ratio existit, quorum tanta auctoritas est, ut sententiae
plurimorum unius Romani pontificis exspectent
judicium. Semper igitur in talibus praeponderat utilitas
et honestas, non illecebrosa, quam sancti viri
fugiunt, desideriorium voluptas. Sed ne incassum
talia dicere videamur, exempla proponimus. Transmigratio
episcoporum prohibita est in Nicaena et
Chalcedonensi synodo; necessitate vel utilitate concessa
est in Antiocheno concilio. Et necessitate quidem,
propter frigus scilicet quod ejus debile corpus
ferre non poterat, Silvanus ab Attico ex Philippopoleos
in Trojam mutatus est. Potestate quoque Romani
pontificis Perigenes in Petris ordinatus est
episcopus, nec [ #f.@# nec non] receptus inthronizatus in
Corinthio, defuncto ejus episcopo. Nec de his mirandum,
cum odio habendam Christus docuit, quam
Apostolus uxorem nos diligere praecepit. Gregorius
quoque ab aliis episcopis damnatos suae auctoritatis
privilegio pristinis gradibus reformabat, episcopos
unibat, successores episcopis dabat (GREG. lib. III,
epist. 20). Salonitanae civitatis episcopum, nomine
Maximum, quia pecuniis ordinatus Simoniacam haeresim
incurrerat, Gregorius excommunicavit. Qui
excommunicatus missas celebravit; tamen post 7
annos poenitentia ductum suae sed restituit, et pallio
donavit, accepto sacramento de interdictis super
corpus sancti Apollinaris (lib. VII, epist. 82, ind. 2).
IX.-- #De differentia legis et consuetudinis.@#
Sicut rex a regendo dicitur, ita et lex a legendo.
Quapropter legum promulgatio regum edictis extenditur,
et unusquisque infra sui regni fines imperium
Christianum pietate exsequitur. Cui consuetudo
paret; quae si publicis utilitatibus non impeditur
ipsa pro lege succedit. Nam Cicero in rhetoricis
harum similitudinem ac differentiam ita definitione
pandere non supersedit (CIC. lib. II, de Invent.)
« Consuetudinis jus esse putatur id quod voluntate
omnium sine lege vetustas comprobarit. » Jura vero
legitima ex legibus cognosci oportebit, et a vulgari
intelligentia remotiora sunt; ad similitudinem vero
aliquam, aut ad rem amplificandam saepe sunt inferenda.
Quocirca, si bene memini, lex et mos species
sunt juris. Nam lex est principum constitutio scripta;
mos vero consuetudo vetustate probata, nec tamen
scripta. An vetustas adeo sibi consensit in malo ut
morum disciplinam nullus vellet aliquando? Sed
hoc nusquam gentium didicimus, omnibus hominibus
bonum naturae etiam male agendo amantibus.
Omnes igitur homines bonis legibus, aut bonis moribus
utantur necesse est. Porro quosdam comperimus,
qui nec bonis moribus per consuetudinem,
nec ullis legibus se subditos arbitrentur; et qui sine
lege vivunt, sine lege peribunt.
X.-- #De eo quod sacerdotes mandatum ad gentem extraneam non mittant.@#
Ex Toletano concilio IV, cap. 30: « Confinitimi
hostium sacerdotes, praeter eos qui regia potestate
licentiam acceperunt, quodlibet ad gentem extraneam
mandatum occulte accipere vel dirigere non praesumant.
Qui autem deprehenditur atque convincitur,
denuntiatus principi apud concilium, magna animadversione
et condigna multabitur. »
XI.-- #De clericis electis ab aedificatoribus venerabilium locorum, vel haeredibus eorum.@#
In legibus, cap. 456: « Si quis oratoriam domum
aedificaverit, et ipse vel haeredes ejus clericos in ipsa
domo consecrare maluerint, sumptus administrantes
ejusdem domus audiantur, si dignos nominaverint
clericos; sin autem illi tales | null | 43ac9d0c-b546-45e3-b94d-c44b874641f0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sint, ut divinis canonibus
non comprobentur, ad episcopum pertinebit
alios clericos idoneos eligere. »
XII.-- #De ordinatione vel degradatione presbyterorum.@#
Ex Hispalensi concilio II, cap. VI. « Ecclesiae
[ #al.,@# comperimus Fragitanum Cordubensis Ecclesiae]
presbyterum a pontifice suo injuste olim dejectum,
et innocentem exsilio condemnatum. Quem rursus
per subscriptionem nostram decrevimus, ut juxta
priscorum Patrum synodalem sententiam nullus virorum
sine concilii examinatione dejiciendum quemlibet
presbyterum vel diaconum audeat. Nam multi
sunt qui indiscussos potestate tyrannica, non auctoritate
canonica, damnant; et sicut nonnullos gratiae
favore sublimant, ita quosdam odio invidiaque permoti
humiliant, et ad levem opinionis auram condemnant
quorum crimina non approbant. Episcopus
enim sacerdotibus ac ministris solus honorem dare
potest, auferre non potest. Si enim hi, qui in saeculo
a dominis suis honorem libertatis adepti sunt, in
servitutis nexum non revolvuntur, nisi publice apud
proceres tribunali foro fuerint accusati, quanto
magis hi qui divinis altaribus consecrati honore
ecclesiastico decorantur? Qui profecto nec ab uno
damnari, nec uno judicante poterunt honoris sui
privilegiis exui, sed praesentati synodali judicio,
quod canon de illis praeceperit, definiri. »
XIII.-- #Ut nulla pecunia data episcopi ordinentur.@#
Ex libro Legum, cap. 430: « Ante omnia illud
observari sancimus, ut nemo sub praestatione auri vel
alterius rei episcopus consecretur. Quod si tale aliquid
admissum fuerit, seipsos et suas animas perdunt
hi qui pecunias accipiunt vel praestant, et mediatores
eorum secundum divinas regulas et sacros canones
condemnationi subjiciuntur. Eapropter hoc et qui
dat, et qui accipit, et qui mediator factus est, sacerdotio
vel clericatus honore removeatur. Quod
pro ea causa datum est, ecclesiae vindicetur illi,
cujus voluit sacerdotium emere. Si autem laicus
erit, qui pro hac causa aliquid accepit, vel mediator
rei factus est, ea quae data sunt in duplum ab eo
exigantur, ab ecclesia vindicanda. Non solum autem
ea quae data sunt, vindicari praecipimus; sed et
omnem cautionem, et omnem aliam qualemcunque
actionem cessare sancimus, ut ille qui promissionem
accepit, non solum cautionem reddere, sed et aliud,
tantum quantum cautio continet, conveniat Ecclesiae
dare. »
Item ex concilio Chalcedonensi, cap. 11: « Si
quis episcopus per pecuniam fecerit ordinationem,
et sub pretio redegerit gratiam quae non potest vendi,
ordinaveritque per pecunias episcopum, aut presbyterum,
aut diaconum, vel quemlibet ex his qui
connumerantur in clero, aut promoverit per pecunias
dispensatorem, vel quemquam qui subjectus est regulae,
pro suo turpissimo lucri commodo, is qui hoc
attentasse probatus fuerit, proprii gradus periculo
subjacebit; et qui ordinatus est, nihil ex hac ordinatione
vel promotione, quae est per negotiationem
facta, proficiat; sed sit alienus a dignitate vel sollicitudine,
quam pecuniis quaesivit. Si quis vero mediator
tam turpibus et nefandis datis, vel acceptis
exstiterit, siquidem clericus fuerit, proprio gradu
decidat; si vero laicus aut monachus, anathematizetur. »
XIV.-- #De electione abbatis.@#
In Legibus, cap. 480: « Restat ut de monachis
dicamus. Igitur sancimus, ut abbas sive archimandrita
in singulis monasteriis praeponatur, non
secundum gradum monachorum, sed quem cuncti
monachi, vel melioris opinionis constituti elegerint,
propositis sanctis evangeliis, dicentes quod non
propter amicitiam vel gratiam, sed scientes eum
fidei rectae et vitae castae, et administratione dignum
et potentem ad monachorum disciplinam et omnem
monasterii statum utiliter custodire, eum elegerint.
Et si sic electus fuerit, modis omnibus confirmetur
ab episcopo, cui monasterium subjectum est. Quae
autem de monasteriis monachorum diximus, eadem
teneant et in monasteriis et archisteriis mulierum. »
XV.-- #De abbatis ordinatione, et de accessu episcopi ad monasterium.@#
GREGORIUS MARINIANO episcopo Ravennae (Greg.
lib. VII, ep. 18, indict. 1):
« Quam sit necessarium monasteriorum quieti prospicere
et de eorum perpetua securitate tractare, ante
actum vos officium, quod in regimine monasterii exhibuistis,
informat. Et ideo quia monasterium beatorum
Joannis et Stephani, quod in Clasitana civitate est constitutum,
cui communis filius Claudius abbas praeesse
dignoscitur, multa a decessoribus vestris praejudicia
atque gravamina pertulisse cognovimus, oportet
ut fraternitatis vestrae provisio eorum de futura
quiete salubri ordinatione disponat, quatenus conversantes
illic | null | 723dc8a8-3d62-457b-b19a-85b4c9a5251e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in Dei servitio, ipsius quoque gratia
suffragante, mente libera perseverent. Sed ne ex ea
quae magis emendanda est, consuetudine quisquam
illic quolibet tempore quidquam molestiae praesumat
inferre, necesse est ut haec quae inferius enumeranda
curavimus, ita fraternitatis vestrae studio debeant
custodiri, ut ex eis non possit ulterius inferendae inquietudinis
occasio reperiri. Nullus igitur ultra audeat
de redditibus, rebus, vel chartis dicti monasterii,
vel de loco aliquo, qui ad eum pertinet, quocunque
modo, qualibet excusatione minuere, nec immissiones
dolosas aliquas facere, sed si qua forte causa
inter Ravennatem ecclesiam et praefatum monasterium
evenerit, et pacifice non potuerit ordinari,
apud electos a partibus timentes Deum, sine voluntaria
dilatione mediis sacrosanctis Evangeliis finiatur.
Defuncto vero abbate, non extraneus, nisi de
eadem congregatione, quem sibi propria voluntate
congregatio elegerit, et qui electus fuerit, sine dolo
vel venalitate aliqua ordinetur. Neque venienti abbati
quaecunque persona qualibet occasione in suo
monasterio opponatur, nisi forte exstantibus criminibus
(quod absit), quae sacri canones punire monstrantur.
Pariter autem custodiendum est ut invito
ejusdem monasterii abbate ad ordinanda alia monasteria,
aut ad ordines sacros vel ad clericatus
officium tolli exinde monachi non debeant, sed si
abundantes fuerint, qui ad celebrandas Deo laudes,
vel utilitates monasteriorum complendas suffecerint,
abbas cum devotione de his qui supersunt, offerat,
quos dignos eorum putaverit. Quod si sufficienter
habens dare noluerit, tunc Ravennas episcopus ad
ordinanda alia monasteria de his qui supersunt,
tollat; ad ecclesiasticum tamen officium nullus exinde
producatur, nisi quem abbas loci admonitus propria
voluntate obtulerit. Quisquis autem ex praedicto
monasterio ad ecclesiasticum ordinem pervenerit,
ulterius illic nec potestatem aliquam, nec licentiam
habeat habitandi. Observandum est quoque ut descriptio
rerum aut chartarum ejusdem monasterii
ab ecclesiasticis fieri non debeat, si quando res exigit,
sed abbas loci cum abbatibus aliis rerum inventarium
faciat. Quoties autem pro utilitate sui monasterii
ad pontificem Romanum abbas venire vel
transmittere forte voluerit, ei modis omnibus liceat.
Praeterea cum episcoporum adventus desideranter a
monasteriis debeat exspectari, quia tamen hospitandi
occasione praedictum monasterium temporibus
decessoris vestri nobis fuisse nuntiatum est praegravatum:
oportet, ut hoc sanctitas vestra decenter
debeat temperare, ut visitandi exhortandique gratia
ad monasterium, quoties placuerit, ab ejusdem civitatis
antistite accedatur, sed sic charitatis officium
illic episcopus impleat, ut gravamen aliquod monasterium
non incurrat. Vestram vero fraternitatem
praedictus abbas non metuit ad monasterium frequenter
accedere, sed etiam desiderabiliter concupiscit,
sciens quod per vos substantia monasterii
omnino gravari non possit. »
Et rursus eidem in alia epistola post aliqua #(Lib.
VI, ep. 40)@#. « Hortamur ut, omni mora omnique
excusatione submota, ita monasteria Ravennae a
vestro vestrorumque clericorum studeatis gravamine
relevare, quatenus nullam deinceps in eis clerici vel
hi qui in sacro ordine sunt constituti, ob aliud habeant,
nisi orandi tantummodo causa, accedendi
licentiam, aut si forte ad peragenda sacra missarum
fuerint invitati mysteria. Sed ne vel pro cujuslibet
monachi aut abbatis promotione onus aliquod fortasse
sustineant, studendum vobis est ut, si quispiam
abbatum aut monachorum ex quocunque monasterio
ad clericatus officium vel ordinem sacrum
accesserit, non illic aliquam (ut diximus) habeat
ulterius potestatem, ne monasteria hujus occasionis
velamine ea quae prohibemus sustinere onera compellantur.
Haec itaque omnia vigilanti cura emendare
jam secundo commonita sanctitas vestra non
differat. »
Item Gregorius Joanni episcopo de Urbevetere (Lib. I, ep. 12).
Agapitus abbas monasterii sancti
Georgii insinuavit nobis plurima se a vestra sanctitate
gravamina sustinere, et non solum in his quae
necessitatis tempore aliquod monasterio possint
ferre subsidium, verum etiam in eodem monasterio
missas prohibeatis celebrari, sepeliri etiam mortuos
interdicas. Quod si ita est, a tali vos hortamur
inhumanitate suspendi, et sepeliri ibidem mortuos,
vel celebrari missas nulla ulterius habita contradictione
permittas, ne denuo querelam de his quae
dicta sunt praedictus vir venerabilis deponere compellatur.
XVI.-- #De eo quod abbas sacerdos esse debet.@#
Eugenius papa cap. 27 #(EUGEN. II, in syn.
Rom.)@#: « Abbates per monasteria tales ordinentur,
qui sibi subjectos bene regere possint; sacerdotalem
quoque sint honorem adepti. »
XVII.-- #De accusato abbate quid sit agendum.@#
GREGORIUS LUPO abbati (GREGOR., lib. II,
epist | null | 256a75df-2ae3-4d66-b12f-885181894f09 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. 12): « Quoniam multae occasiones in deceptionem
religiosarum personarum a pravis illic, ut
dicitur, hominibus exquiruntur, praesbyterum praedictae
Ecclesiae nullo modo privandum deponendumque
censemus, nisi causa specialiter criminis exegerit.
Unde necesse est, ut si qua contra eum hujusmodi
querela surrexit, non solum episcopus civitatis
causam examinet, sed adhibitis sibi coepiscopis
subtili hoc investigatione perquirat quatenus cunctis
concorditer judicantibus judicio canonicae districtionis
censura aut reum ferire, aut innocentem possit
absolvere. »
XVIII.-- #De monachis et sanctimonialibus, ut regulariter vivant.@#
(Ex conc. Vernensi I, c. 5.) « Monasteria tam virorum
quam puellarum, quae contempserint secundum
ordinem regulariter vivere, ab episcopo in cujus
parochia esse videntur emendentur. Quod si non
potuerit episcopus emendare, metropolitano innotescat.
Quod si nec ipse emendare poterit, ad synodum
publicam exinde veniant; et si publicam synodum
contempserint, aut honorem suum perdant,
aut excommunicentur ab omnibus episcopis; et talis
in loco ejus in ipsa synodo constituatur voluntate
domini regis, vel consensu servorum Dei, qui regulariter
ipsam congregationem regat. »
XIX.-- #De abbate ad regem pertinente.@#
Ex concilio Verni palatii (Ibid., c. 20). « In alia
synodo nobis perdonastis, ut illa monasteria, ubi
monachi vel monachae vivunt regulariter, eis res
dimitterentur, unde vivere possent. Exinde si regalis
esset locus, ad dominum regem fecisset rationes
abbas vel abbatissa; si episcopalis, ad illum episcopum. »
XX.-- #De rectore Floriacensi.@#
In concilio Tullensi, cap. 12: « Tandem
postulavit generalis synodus se ad terram usque
prosternens ante Carolum gloriosum regem et Radulfum
Bituricum archiepiscopum, obsecrans et
adjurans per crucem et sanguinem Christi, ut privilegium
monasterii sancti Benedicti, quod annuente
praefato rege firmaverat, quodque idem Radulfus
subscripserat, ratum et inconvulsum servare studerent.
Quod si abbas negligens, et sacris regulis non
conveniens per directos missos inventus fuerit, ab
eadem paternitate removeatur, et alius qui dignus
repertus fuerit, substituatur, et privilegii auctoritas
in eodem monasterio quacunque occasione non
destituatur. »
XXI.-- #De sacerdotio monachi.@#
GREGORIUS LUCIO [ #al.,@# Lucido] episcopo (GREG.,
lib. X, ep. 54).
« Filius noster Joannes abbas presbyterum sibi in
monasterio suo ex congregatione eadem petiit ordinandum.
Ideoque fraternitatem vestram praesenti
auctoritate duximus adhortandam, quatenus virum,
quem vobis de congregatione sua ad ordinationem
obtulerit consecrandum, sicut est consuetudo, quaeque
sunt discutienda, subtiliter perquiratis; et si
nihil in eo repertum fuerit quod ei possit obviare,
canonice, sicut mos est, consecretur. Nihil autem
aliud ei privilegii concedentes, nisi ut in congregatione
sua, quoties opportunum fuerit, sacra missarum
debeat tantummodo celebrare mysteria. »
Et sanctus Benedictus in regula sua, cap. 62:
« Ordinatus autem caveat elationem aut superbiam,
nec quidquam praesumat, nisi quod ab abbate suo ei
praecipitur, sciens se multo magis disciplinae regulari
subditum, » etc.
XXII.-- #De monachis non servantibus propositum.@#
In Legib. cap. 490: « Si quis monasterium suum
reliquerit, aut ad aliud monasterium transierit, res
ejus priori monasterio, in quo ante intraverat,
competant. »
Item, cap. 16: « Si quis in monasterio se collocaverit,
et postquam vestem religiosam vestitus est,
e monasterio recesserit, omnia bona ipsius quae in
monasterium introduxit, ad ipsum monasterium
pertineant. » Idem est ex alia constitutione: « Etsi
non introduxit. Omnes enim res cum ejus domino
monasterii sunt. »
Item, cap. 18: « Si quis introierit in monasterium,
et post religiosam vestem recesserit, vel militaverit,
vel simpliciter laicus factus fuerit, spolietur
cingulo militari, et vita libera non potiatur, sed
officio praesidis provinciae servire cogatur. Substantia
autem ejus in monasterio maneat. »
Item exempla Siricii papae ad Himerium episcopum
Terraconensem, cap. 6: « Praeterea monachorum
quosdam atque monacharum sive monialium abjecto
proposito sanctitatis in tantam protestaris demersos
esse lasciviam, ut prius clanculo, velut sub monasteriorum
praetextu illicita, ac sacrilega se contagione
miscuerint; postea vero in abruptum conscientiae
desperatione perducti, de illicitis complexibus libere
filios procrearint, quod et publicae leges, et ecclesiastica
jura condemnant. Has igitur impudicas detestabilesque
personas a monasteriorum coetu ecclesiarumque | null | ce6d52e1-ac78-488c-93ec-ff7626cfc1af | latin_170m_raw | null | None | None | None |
conventibus eliminandas esse mandamus,
quatenus retrusae in suis ergastulis, tantum facinus
continua lamentatione deflentes, purificatorio possint
poenitudinis igne decoquere, ut eis vel ad mortem
saltem solius misericordiae intuitu per communionis
gratiam possit indulgentia subvenire. »
XXIII.-- #De clericis qui monachi volunt fieri, et de insolentia episcoporum in monachos.@#
Cap. 52 #[l., 50]@# ex Toletano concilio IV. « Clerici
qui monachorum propositum appetunt, quia
meliorem vitam sequi cupiunt, liberos eos ab episcopo
in monasteriis largiri oportet ingressus, nec
interdici propositum eorum qui ad contemplationis
desiderium transire nituntur. »
Item cap. 51: « Nuntiatum est praesenti concilio
quod monachi episcopali imperio servili operi mancipentur,
et jura monasteriorum contra statuta canonum
illicita praesumptione usurpentur, ita ut pene
omnis ex coenobio [ #t.,@# pene ex coenobio possessio
fiat], atque illustris portio Christi ad ignominiam
servitutemque perveniat. Quapropter monemus
eos qui ecclesiis praesunt, ut ultra talia non
praesumant, sed hoc tantum sibi in monasteriis vindicent
sacerdotes quod praecipiunt canones, id est,
monachos ad conversationem sanctam praemonere,
abbates ad aliqua [ #al.,@# abbates, aliaque] officia instituere,
atque extra regulam facta corrigere. Quod si
aliquid in monachos canonibus interdictum praesumpserint,
aut usurpare quidpiam de monasterii
rebus tentaverint; non deerit ab illis sententia
excommunicationis, qui se deinceps nequaquam sustulerint
ab illicitis. »
XXIV.-- #De clericis qui propter vanitatem efficiuntur monachi.@#
Ex concilio Caesaraugustano cap. 6 ( #concil. Caesar.,
sub Damas.@# ): « Si quis de clericis propter luxum
vanitatemque praesumptam de officio sponte discesserit,
ac se, velut observatorem legis, monachum
videri maluerit esse quam clericum, ita de ecclesia
repellendum, ut, nisi rogando et obsecrando plurimis
temporibus satisfecerit, non recipiatur. Ab universis
episcopis dictum est: Ita fiat. »
XXV.-- #De possessionibus ecclesiae.@#
Ex alio Toletano concilio cap. 4: « Si quis sane
clericorum agellos vel vineolas in terris ecclesiae
sibi fecisse probatur sustentandae vitae causa, usque
ad diem obitus sui possideat. Post suum vero de hac
vita discessum, juxta priorum canonum institutiones
jus suum ecclesiae restituat, nec testamentario ac
successorio jure cuiquam haeredum prohaeredumque
relinquat, nisi forsitan cui episcopus pro servitiis
hac praestatione ecclesiae largiri voluerit. »
GREGORIUS JOANNI EPISCOPO (GREG. lib. VII, ep. 33,
ind. 1.)
« Questi sunt monachi tuae dioeceseos te quaedam de
monasterio sub xenii quasi specie abstulisse. Et
ideo necesse est ut, si quid indecenter recolis accepisse,
sine dilatione restituas, ne avaritiae te graviter
culpa redarguat, quem largum erga monasteria
sacerdotalis magis debuerat munificentia demonstrare.
Questi quoque sunt monachi abbatem suum
terram tibi donationis concessisse sub praetextu fabricandae
ecclesiae. Et ideo, praeter id quod circumdant
parietes ecclesiae, volumus ut in jura monasterii
sine aliqua difficultate revertatur, quia nec mundanarum
legum nec sacrorum canonum statuta
permittunt res monasterii de jure ejus quolibet
titulo segregari. Quapropter donationem ejusdem
terrae, quae contra rationem facta est, sine aliqua
restitue contradictionem. »
Item in Legibus cap. 404: « Si quis mala fide res
alienas possidens vendiderit eas, vel donaverit, vel
alio modo alienaverit, is autem qui se dominum
earum putat, sciens hoc, testatione denuntiaverit ei
qui res cepit intra decennium inter praesentes, vel
inter absentes intra vicennium; res firmiter apud
emptorem, vel qui donationem excepit, vel alio
modo alienationes nactus est, permaneant. Quod si,
ignorante domino, mala fide possessor alienaverit,
non aliter hoc praejudicet domino nisi triginta
annorum spatium transactum sit, quamvis is qui
emit vel alio modo alienationes nactus est, bonae
fidei possessor fuerit. »
XXVI.-- #De monacho, vel sanctimoniali in jus vocata.@#
Ex constitutione 2, cap. 74 (Novell. 79, c. 1): « Si
quis cum monachis vel sanctimonialibus habeat litigium,
non audeat eos ad civilem judicem accusare
vel trahere, in archisterio vel monasterio constitutos;
sed magis adeat civitatis episcopum. Ille enim aestimabit
utrum repraesentari principalis persona debeat, an
per defensorem, egumenum vel apocrisiarium defendi
cum omni scilicet honestate, ita ut episcopus legibus
et canonibus consentaneam sententiam proferat. »
De temeratoribus, cap. 4: « Si quis hanc constitutionem
violaverit, in magistratu quidem | null | 485040f5-be44-429c-a7dd-08b8be4be3bb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
positus 10
librarum auri poena multabitur; exsecutor autem
litium constitutus, in decanicis ecclesiarum recludatur
competentes poenas luiturus; et postea non concedatur
officium exsecutoris habere. »
XXVII.-- #De his quae a fidelibus in basilicis offeruntur.@#
Ex concilio Aureliacensi cap. 11 (conc. Aurel. I,
cap. 15): « De his quae parochiis in terris, vineis,
mancipiis atque peculiis quicunque fideles obtulerint,
antiquorum canonum statuta serventur, et
omnia in episcopi potestate consistant. De his tamen
quae in altario accesserint, tertia fideliter episcopis
deferatur. »
XXVIII.-- #De episcopis invasoribus praetermissa synodo.@#
Ex concilio Carthaginis, cap. 66 (conc. Afric.,
seu Carthag., c. 87, sub Bonif. I et Coelest. I):
« Placuit ut episcopi quascunque ecclesias vel plebes,
quas ad suam cathedram existimant pertinere,
non ita repetierint ut causas suas episcopis judicantibus
agant, sed alio retinente irruerint, sive
volentibus, sive nolentibus plebibus, causae suae detrimentum
patiantur. Et quicunque jam hoc fecerint,
si nondum est inter episcopos finita contentio, sed
adhuc contendunt, ille inde discedat, quem constiterit
praetermissis judicibus ecclesiasticis invasisse.
Nec sibi quisquam blandiatur, si a primate, ut retineat,
litteras postularit [ #al.,@# impetrarit]. Sed sive
habeat litteras, sive non habeat, conveniat eum
qui tenet et ejus litteras accipiat, ut appareat pacifice
tenuisse ecclesiam ad se pertinentem. Si autem
ille aliquam quaestionem retulerit, per episcopos
judices causa finiatur, sive quos eis primates dederint,
sive quos ipsi vicinos cum consulto primatus
elegerint [ #al.,@# ex consensu delegerint]. »
XXIX.-- #De tricennali praescriptione.@#
Ex concilio Chalcedonensi cap. 17: « Singularum
ecclesiarum rusticas parochias, vel in possessionibus
manere debere inconcussas illis episcopis qui eas
retinere noscuntur, et maxime si per tricennium
eas absque vi obtinentes sub dispensatione rexerunt.
Quod si intra tricennium facta fuerit de his
vel fiat altercatio, licere eis qui se laesos asserunt,
ad sanctam synodum provinciae certare. Quod si
quis a metropolitano laeditur, apud primatem dioeceseos
aut apud Constantinopolitanam sedem judicetur,
sicut superius dictum est. Si qua vero civitas
potestate imperiali novata est, aut si protinus innovetur,
civiles dispositiones et publicas ecclesiasticarum
parochiarum quoque ordinationes subsequantur. »
XXX.-- #De dote ecclesiarum.@#
Ex concilio Toletano III, cap. 19: « Multi, contra
canonum constituta, sic ecclesias quas aedificaverint
postulant consecrari, ut dotem ejus ecclesiae censeant
ad episcopi ordinationem non pertinere. Quod factum
et in praeteritum displicet, et in futurum prohibetur;
sed omnia, secundum constitutionem antiquam, ad
episcopi ordinationem et potestatem pertineant. »
XXXI.-- #De episcopo. Quid debeat habere de ecclesia.@#
Ex concil., quo supra, cap. 2 (conc. Bracar. III,
can. 2): « Placuit ut nullus episcoporum suas dioeceses
perambulans, praeter honorem cathedrae suae,
id est duos solidos, aliquid aliud per ecclesias tollat,
neque tertiam partem ex quacunque oblatione populi
in ecclesiis parochialibus requirat; sed illa
tertia pars pro luminaribus ecclesiae vel recuperatione
servetur, et singulis annis episcopo exinde
ratio fiat. Nam si tertiam partem illam episcopus
tollat, lumen et sarta tecta abstulit ecclesiae. Similiter
et ut parochiales clerici servili more in aliquibus
operibus episcopis servire non cogantur. Quia scriptum
est: #Neque vi dominantes in clero (I Petr.
V, 3)
@#. »
XXXII.-- #De rebus ecclesiae, et de proximis fundatorum ejus.@#
Ex concilii Toletani IX, cap. 1: « Omnis itaque
rei ecclesiasticae quantitas, sicut remedium veniae
tribuit conferenti, ita damnum rite praeparat fraudatori.
Et ideo nullus sacerdotum vel ministrorum
ex rebus ecclesiae, quae in quibuscunque locis a fidelibus
largiuntur, aliquid auferat, vel juri suo aut
cathedrae propriae utilitati convertat. Devotio enim
uniuscujusque, sicut gratanter votum contulit Domino,
ita definivit quod plenitudo votorum conservaretur
in loco; in quo, velut si collata tenentur,
manet gratia offerentis; ita, si frustrantur, imminet
pernicies defraudantis. Verum ut rei hujus potior
soliditas habeatur, condignis filiis vel nepotibus
honestioribusque propinquis ejus qui construxit
vel ditavit ecclesiam licitum sit hanc bonae intentionis
habere solertiam, ut, si sacerdotem vel ministrum
aliquid ex collatis rebus providerint defraudare, | null | 5dde8efb-c373-4871-9954-7754edba37c6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
aut commonitionis honesta conventione compescant,
aut talia episcopo vel judici corrigenda denuntient.
Quod si talia episcopus agere tentet, metropolitano
ejus haec insinuare procurent. Si autem metropolitanus
talia gerat, regis haec auditibus intimare non
differant. Ipsis tamen haeredibus in eisdem rebus
non liceat quasi juris proprii potestatem praeferre,
non rapinam, non fraudem ingerere, non violentiam
quamcunque praesumere, sed solum in eo salutarem
sollicitudinem adhibere, quod in nullam noxam
operationis attingat, aut vel in multam, vel in aliquam
partem salutaris merces assumat. Si quis autem
deinceps haec monita temerare voluerit, et male
rapta cum confusione restituat et excommunicationis
annuae sustinebit sententiam. »
Item, cap. 2 (Ibid.): « Cum saepe sit solitum
etiam illa quae non debentur, prece supplicationis
et vi quodammodo extorquere doloris, quanto magis
sine obstaculo non cedi debent exquisita simul et
ordine juris et dolore compassionis? Quia ergo
fieri plerumque cognoscitur, ut ecclesiae parochiales
vel sacra monasteria ita, quorumdam episcoporum
vel insolentia vel incuria, horrendam incidant in
ruinam, ut gravior exoriatur aedificantibus moeror
quam in struentibus [ #al.,@# construendo] gaudii exstiterat
labor: unde [ #al.,@# ideo] pia compassione decernimus
ut, quandiu earumdem fundatores ecclesiarum
in hac vita superstites exstiterint, pro eisdem locis
curam permittantur habere sollicitam, et sollicitudinem
ferre praecipuam, atque rectores praecipuos
vel idoneos in eisdem basilicis iidem ipsi offerant
episcopis ordinandos. »
In Legibus, cap. 456: « Si quis oratoriam domum
aedificaverit, et ipse vel haeredes ejus clericos in
ipsa domo consecrare maluerint, sumptus administrantes
ejusdem domus, audiantur, si dignos nominaverint
clericos. Sin autem illi tales sint ut divinis
canonibus non comprobentur, ad episcopum pertinebit
alios clericos idoneos eligere. »
XXXIII.-- #De provisione suffragii episcoporum.@#
Cap. 37 (conc. Tolet. IV): « Quicunque episcopi
suffragio cujuslibet aliquid ecclesiasticae utilitatis
providerint, et pro eo quodcunque modicum in remuneratione
promiserint, promissi solutionem eos exsolvere
oportebit, ita ut id ad concilium comprovinciale
deductum eorum conniventia confirmetur, quia,
sicut apostolus Paulus ait, mercedem suam accipient (I Cor. III, 8).
»
XXXIV.-- #De indigentia eorum qui res suas contulerunt ecclesiae.@#
Cap. 38. #(Ibid)@#: « Praebendum est a sacerdotibus
vitae solatium indigentibus, et maxime his quibus
restituenda vicissitudo est. Quicunque ergo fidelium
de facultatibus suis ecclesiae aliquid devotione propria
contulerint, si forte ipsi aut filii eorum redacti
fuerint ad inopiam, de eadem ecclesia suffragium
vitae pro temporis usu percipiant. Si enim clericis
vel monachis, seu peregrinis aut quibuslibet necessitatem
patientibus, pro solo religionis intuitu, in
usum res ecclesiasticae largiuntur; quanto magis
his consulendum est quibus retributio justa debetur? »
XXXV.-- #De avaritia sacerdotum.@#
Cap. 33 (Ibid.): « Avaritia radix cunctorum est
malorum: cujus sitis etiam sacerdotum mentes
obtinet. Multi enim fidelium in amorem Christi et
martyrum in parochiis episcoporum basilicas construunt,
oblationesque conscribunt; sacerdotes autem
auferunt, et in usus suos convertunt. Inde est
quod cultores sacrorum deficiunt, dum stipendia sua
perdunt. Inde labentium aedificia basilicarum non
reparantur, quia avaritia sacerdotali omnia auferuntur.
Pro qua re constitutum est a praesenti concilio,
episcopos ita dioeceses suas regere ut nihil ex earum
jure praesumant auferre, sed, juxta priorum auctoritatem
conciliorum, tam de oblationibus quam de
tributis ac fructibus tertiam consequantur. Quod si
amplius ab eis praesumptum exstiterit, per concilium
restauretur, appellantibus aut ipsis conditoribus,
aut certe propinquis eorum, si jam illi a saeculo
decesserunt. Noverint tamen conditores basilicarum,
in rebus quas eidem ecclesiae conferunt nullam potestatem
habere, sed, juxta canonum instituta, sicut
ecclesiam, ita et dotem ejus ad ordinationem episcopi
pertinere. »
GREGORIUS LEONI episcopo (GREG. l. VII, ep. 8,
ind. 1).
« Volumus ut quidquid ecclesiae tuae ex redditu
vel quolibet alio titulo fortassis accesserit, quartam
exinde portionem sine diminutione aliqua debeas
segregare, atque eam secundum Dei timorem presbyteris,
diaconibus ac clero, ut tibi visum fuerit,
discrete dividere, et unicuique, ut meritum laboris
exegerit. »
Quod quatuor fieri debeant portiones de rebus
ecclesiae, Gelasius in decretalibus, cap. 27: « Quatuor
autem, inquit, tam de reditu quam de | null | 12865277-cf1a-4bdb-8c35-613653452c79 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
oblatione
fidelium, prout cujuslibet facultas ecclesiae
permittit, sicut dudum est rationabiliter decretum,
convenit fieri portiones: quarum sit una pontificis;
altera clericorum; tertia pauperum; quarta fabricis
applicanda ecclesiae. »
SIMPLICIUS episcopus FLORENTINO, EQUITIO et SEVERO
episcopis (Simpl. papae Decr. c. 2): « De
reditibus ecclesiarum vel oblationibus fidelium
quid deceat, nescienti nihil licere permittat; sed
sola et ex his quanta portio remittatur, duae ecclesiasticis
fabricis et erogationi peregrinorum et pauperum
profuturae a Bonagro presbytero sub periculo
sui ordinis ministrentur. Ultima inter se clericis
pro singulorum meritis dividatur. »
XXXVI.-- #De injuste excommunicatis.@#
Ex concilio Africano, cap. 100: « Quandiu
excommunicato communicaverit suus episcopus,
eidem episcopo ab aliis non communicetur episcopis,
ut magis caveat episcopus ne dicat in quemquam
quod aliis documentis convincere non potest. »
Item ex concilio Coloniae, cap. 56: « Ut
nemo episcoporum quemlibet sine certa et manifesta
peccati causa communione privet ecclesiastica.
Anathema autem sine consensu archiepiscopi et
episcoporum praelata etiam evangelica admonitione
nulli imponat, nisi unde canonica doceat auctoritas,
quia anathema aeternae mortis est damnatio, et
nonnisi pro mortali debet imponi crimine, et illi qui
aliter non potuerit corrigi. »
Item in Legibus, cap. 441: « Nemo episcopus,
nemo presbyter excommunicet aliquem, antequam
causa probetur propter quam ecclesiastici canones
hoc fieri jubent. Si quis autem adversus eum excommunicaverit
aliquem, ille quidem qui excommunicatus
est, majoris sacerdotis auctoritate ad gratiam
sanctae communionis redeat; is autem qui non
legitime excommunicavit, in tantum abstineat a
sacra communione tempus, quantum majori sacerdoti
visum fuerit, ut id quod injuste fecit, ipse juste
patiatur. »
XXXVII.-- #De ecclesiis et earum presbyteris.@#
Ex concilio Tolet. III, cap. 20: « Multorum querela
hanc constitutionem exegit, qua cognovimus episcopos
per parochias suas non sacerdotaliter, sed
crudeliter desaevire; et, dum scriptum sit: #Forma
estote gregis, neque vi quasi dominantes in clero (I Petr. V, 3)
@#,
exactiones dioecesi suae vel damna
infligant. Ideoque censemus, excepto quod veterum
constitutiones a parochiis habere jubent episcopos,
ut illis alia, quae huc usque praesumpta sunt,
denegentur. Hoc est, neque in angariis presbyteros
aut diaconos, neque in aliquibus fatigent indictionibus,
ne videantur in Ecclesia Dei exactores potius
quam Dei pontifices nominari. Hi vero clerici,
tam locales quam dioecesani, qui se ab episcopo
gravari cognoverint, querelas suas ad metropolitanum
deferre non differant: qui metropolitanus
non moretur ejusmodi praesumptiones coercere. »
Eugenius papa, cap. 21 ( #synodus Rom.@# ): « Monasterium
vel oratorium constructum canonice, a
dominio constructoris [eo] invito non auferatur; liceatque
illi presbytero cui voluerit, cum consensu sui
episcopi, ne malus sit, commendare, ita ut ad
placitum episcopi sacerdos obedienter recurrat. »
Item, cap. 24: « Episcopi in propriis suis
ecclesiis presbyteros ordinent. Quod si quilibet
alius homo in sua basilica infra trium mensium
spatium, ab episcopo monitus, presbyterum non
miserit, episcopus principi suggerat ut hoc
emendet. »
Item, cap. 25: « Si destructae ecclesiae de propriis
rebus reaedificari non potuerint, a populo plebis
auxilientur. »
Item, cap. 26: « Nullus episcopus a nullo sibi
subjecto clerico donationes ultra statuta Patrum
exigat, nec angariat. »
XXXVIII.-- #De eo quod episcopus habeat tertiam partem ecclesiae, et potest dare cui voluerit.@#
Cap. VI ( #ex alio concilio@# ): « Opportune duximus
decernendum, ut episcopus tertiam, quam de rebus
ecclesiae sanctione Patrum debitam sibi novit, aut
ipsi ecclesiae cujus res esse patebit, aut alteri ecclesiae,
cui elegit, conferre decreverit; ut licitum
maneat et irrevocabile robur cujus sententia
ferat. »
Item ex Toletano concil. III, cap. 3: « Nulli
episcoporum liceat res alienare ecclesiae, quoniam
et antiquioribus canonibus hoc prohibetur. Si quid
vero, quod utilitatem non gravet ecclesiae, pro
suffragio monachorum vel ecclesiarum ad suam
parochiam pertinentium dederint, firmum maneat;
peregrinorum vero vel clericorum et egenorum
necessitati salvo jure ecclesiae praestare permittuntur
pro tempore quae potuerint. »
XXXIX.-- #De sanctitate vitae clericorum.@#
Siricius papa in epistola cap. 7 ( | null | 10ea084c-24ad-4147-b795-4653042bbc23 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
SIRIC., #Decret.@# ):
« Plurimos sacerdotes Christi atque levitas post
longa consecrationis suae tempora, tam de conjugibus
propriis quam etiam de turpi coitu sobolem
didicimus procreasse, et crimen suum hac praescriptione
defendere quia in Veteri Testamento sacerdotibus
ac ministris generandi facultas legitur
attributa. Sed illi per successionem generis eligebantur
de sola tribu Levi, quibus Deus dicit: #Sancti
estote, quia ego sanctus sum (Lev. XIX, 2)
@#. Unde et
procul a suis domibus anno vicis suae in templo
habitare jussi sunt, ne cum uxoribus possint carnale
exercere commercium. Nos vero omnes sacerdotes
atque levitae insolubili lege constringimur ut, a die
ordinationis nostrae, sobrietati ac pudicitiae et corda
nostra mancipemus et corpora, dummodo per omnia
Deo nostro in hisquae quotidie offerimus sacrificiis
placeamus. Qui ergo ignorantia lapsos se esse deflent,
his hac conditione misericordiam dicimus non
negandam, ut, sine ullo honoris augmento, in hoc
quo detecti sunt, quandiu vixerint, officio perseverent,
si tamen post haec continentes se studuerint
exhibere. Qui vero, exemplo veteris sacerdotii, quasi
licito conjugio utuntur, noverint se ab omni ecclesiastico
honore, quo indigni usi sunt, apostolicae
sedis auctoritate dejectos, nec unquam posse
divina attrectare mysteria deinceps ulla nostra
indulgentia, sive sit episcopus, sive presbyter, sive
diaconus. »
XL.-- #De filiis presbyterorum, vel episcoporum, vel diaconorum.@#
Ex conc. Tolet. IX, cap. 10: « Quicunque vero
clericorum ab episcopo usque ad subdiaconum
deinceps vel ex ancillae, vel ex ingenuae detestando
connubio, in honore constituti filios procrearint, illi
quidem ex quibus geniti probantur, canonica censura
damnentur; proles autem alienata [ #al.,@# tali
nata] pollutione non solum parentum haereditatem
nunquam accipiet, sed etiam in servitutem ejus
ecclesiae, de cujus sacerdotis vel ministri ignominia
nati sunt, jure perenni permanebunt. Filii autem
sacerdotum qui ante sacerdotium nati sunt, spectacula
saecularia non exhibeant, sed nec spectent,
licet hoc Christianis omnibus interdictum sit; et
ubi blasphemiae sunt non accedant, sicut habes
in concilio Carthaginensi, cap. 15. »
XLI.-- #De rebus ecclesiae dispensandis.@#
Ex concilio Orientalium episcoporum, cap. 14,
de praesumptione episcopi in rebus ecclesiae: « Si
quis episcopus, nulla ecclesiasticae rationis necessitate
compulsus, in suo clero, aut ubi forte non
est presbyter, de rebus ecclesiasticis aliquid praesumpserit
vendere, res ipsas ecclesiae propriae
restaurare cogatur, et in judicio episcoporum dejiciatur
inauditus, et tanquam furti aut latrocinii
reus a suo honore privetur. »
Item. cap. 16: « Episcopus habeat potestatem
in rebus ecclesiae, ut dispenset necessitatem patientibus
cum omni reverentia et timore Dei; participare
eum oportet quae necessaria sunt, si tamen ipse aut
qui cum eo sunt fratres indiguerint aliquid, aut
necessitatem ullo modo patiantur, secundum sanctum
Apostolum dicentem: #Habentes victum et tegumentum,
his contenti sumus (I Tim. VI, 8)
@#. Si autem
res ecclesiasticas episcopus in suas voluntates usurpare
voluerit, et lucra ecclesiae et fructus agrorum
non cum presbyterorum vel diaconorum consilio
intaminaverit, aut fratribus vel filiis vel quibuscunque
propinquis suis dederit potestatem, ut per eos res
laedantur latenter, hunc oportet obnoxium esse concilio.
Similiter presbyteros et diaconos, si eadem
faciant, corripi oportet. »
XLII.-- #Ut nullus eligat sibi episcopum successorem.@#
Ex concil. Antioch. cap. 25 (conc. Antioch. sub
Julio P. I): « Episcopo non licere pro se alterum
successorem sibi constituere, licet ad exitum vitae
perveniat. Quod si tale aliquid factum fuerit, irritum
esse hujusmodi constitutum. Servetur autem
jus ecclesiasticum id continens, oportere non aliter
fieri, nisi cum synodo et judicio episcoporum, qui
post obitum quiescentis potestatem habent eum qui
dignus exstiterit, promovere. »
Item, GREGORIUS ANATOLIO Constantinopolitano
subdiacono (GREGOR., lib. 9, ep. 41).
« Nusquam canones praecipiunt ut pro aegritudine
episcopo succedatur. Et omnino injustum est
ut, si molestia corporis irruit, honore suo privetur
aegrotus, atque ideo hoc per nos fieri nullatenus
potest, ne peccatum anima mea ex ejus depositione
veniat. Sed suggerendum est ut, si is qui est in
regimine aegrotat, dispensator illi talis requiratur
qui possit ejus curam omnem agere, | null | 433279da-753c-4757-b523-83764f7d38a8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et locum ejus
in regimine ecclesiae, ipso non deposito, ac in
custodia civitatis implere; ut neque Deus omnipotens
offendatur, neque civitas inveniatur esse neglecta.
Si vero isdem reverentissimus Joannes fortasse pro
molestia sua petierit ut ab episcopatus honore
debeat vacare; eo petitionem scripto dante concedendum
est. Aliter autem nos id facere pro omnipotentis
Dei timore omnimodo non valemus. Quod
si hoc petere noluerit; quod piissimo imperatori
complacet, quidquid jubet facere, in ejus est potestate.
Sicut novit, ipse provideat, nos tantummodo
in depositione non faciat permisceri. Quod vero ipse
imperator fecerit, si canonicum est, sequimur; si
vero canonicum non est, in quantum sine peccato
nostro possumus, portamus. »
XLIII.-- #De communione.@#
AUGUSTINUS in ecclesiasticis Regulis cap. 23
( #auctor Dogmat. eccl.@# ): « Quotidie Eucharistiae communionem
percipere, nec laudo, nec vitupero.
Omnibus tamen diebus Dominicis communicandum
hortor, si tamen mens in affectu peccandi non sit.
Nam habentem adhuc voluntatem peccandi gravari
magis dico Eucharistiae perceptione, quam purgari.
Et ideo, quamvis quis peccato mordeatur, peccandi
de caetero non habeat voluntatem, et communicaturus
satisfaciat lacrymis et orationibus. Haec cum
fecerit, confidens de Domini miseratione, qui peccata
piae confessioni donare consuevit, accedat ad
Eucharistiam intrepidus et securus. Sed hoc de illo
dico, quem capitalia peccata non gravant. Nam
quem mortalia post baptismum commissa premunt,
hortor primum publica poenitentia satisfacere, et
ita sacerdotis judicio reconciliatum communioni
sociari, si vult non ad judicium vel condemnationem
Eucharistiam percipere. Sed et secreta satisfactione
solvi mortalia crimina non negamus, sed mutato
prius saeculari habitu, ut religionis studio per vitae
correctionem, et jugem, imo perpetuum luctum,
miserante Deo, veniam consequatur, ita duntaxat
ut contraria pro his quae poenitet, non [ #al., deest@#
non] agat, et Eucharistiam omnibus Dominicis supplex
usque ad mortem percipiat. »
Gregorius (GREG., in resp. X ad interrog. Augustini):
« Sanctae communionis mysterium mulier percipere
menstruo tempore non debet prohiberi. Si autem
ex veneratione magna non praesumit percipere, laudanda
est. Sed si perceperit, non judicanda. Bonarum
quippe mentium est ibi aliquo modo culpas
suas agnoscere ubi culpa non est, quia saepe sine
culpa agitur quod venit ex culpa. Unde etiam cum
esurimus, sine culpa comedimus, quibus ex culpa
primi hominis actum est ut esuriamus. Menstrua
enim consuetudo mulieribus non aliqua culpa est,
videlicet quae naturaliter accidit; sed tamen quod
natura ipsa vitiata est, ut etiam sine voluntatis studio
videatur esse polluta, ex culpa venit vitium, in
quo seipsam, qualis per judicium facta sit humana
natura, cognoscit, ut homo, qui culpam sponte perpetravit,
reatum culpae portet invitus. Atque ideo
feminae seipsas considerent, et si in menstrua consuetudine
ad sacramentum Dominici corporis et
sanguinis accedere non praesumant, de sua recta
consideratione laudandae sunt; dum vero ad percipiendum
ex religiosae vitae consuetudine ejusdem
mysterii amore rapiuntur, reprimendae (sicut praediximus)
non sunt. »
Et infra. « Vigilanti vero mente pensandum est
quod in monte Sina Dominus locuturus populo,
prius eumdem populum abstinere a mulieribus praecepit.
Et si illic ubi Dominus per creaturam subditam
hominibus loquebatur, tanta provisione est
munditia corporis requisita, ut qui verba Dei reciperent,
mulieribus misti non essent, quanto magis
mulieres, quae corpus omnipotentis Dei accipiunt,
custodire in se munditiam carnis debent, ne ipsa
inaestimabilis mysterii magnitudine graventur? Hinc
etiam ad David de pueris suis per sacerdotum dicitur
ut, si a mulieribus mundi essent, panes propositionis
acciperent; quos omnino non acciperent,
nisi eos David mundos esse fateretur. Tunc autem
vir post admistionem conjugis, si aqua lotus fuerit,
etiam sacrae communionis mysterium valet accipere,
cum ei, juxta praefinitam sententiam, etiam ecclesiam
licuerit introire. » Item de pollutione somnii (resp. II).
« Hunc quidem Testamentum veteris legis
pollutum dicit, et, nisi lotum aqua, usque ad vesperam
intrare ecclesiam non concedit. Quod tamen
aliter populus spiritualis intelligens, sub eodem intellectu
accipit: quia quasi per somnium illuditur
qui, tentatus immunditia, vanis imaginibus in cogitatione
inquinatur. Sed lavandus est aqua, ut culpas
cogitationis lacrymis abluat, et, nisi prius ignis | null | 2dc8f6ee-fda6-4892-91d1-6f5f810b09bd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tentationis
recedat, reum se quasi ad vesperam recognoscat.
Sed est in eadem illusione valde necessaria
discretio, quam subtiliter pensare debeas, ex qua
re accidat menti dormientis. Aliquando enim ex
crapula, aliquando ex naturae superfluitate vel infirmitate,
aliquando ex cogitatione contingit. Et quidem
cum ex naturae superfluitate vel infirmitate
evenerit, omnino haec illusio non est timenda, quia
hanc animus nesciens pertulisse magis dolendus est
quam fecisse. Cum vero appetitus gulae ultra modum
in sumendis alimentis rapitur, atque idcirco humorum
receptácula gravantur, habet exinde animus
aliquem reatum, non tamen usque ad prohibitionem
percipiendi sancti mysterii, vel missarum solemnia
celebrandi, cum fortasse aut festus dies exigit, aut
exhiberi mysterium, pro eo quod sacerdos alius in
loco deest, ipsa necessitas compellit. Nam si adsunt
alii qui implere ministerium valeant, illusio per crapulam
facta a perceptione sacri mysterii prohibere
non debet, sed ab immolatione sacri mysterii abstinere,
ut arbitror, humiliter debet, si tamen dormientis
mentem turpis imaginatio non concusserit.
Nam sunt quibus ita plerumque illusio nascitur, ut
eorum animus etiam in somno corporis positus turpi
imaginatione non foedetur. Qua in re unum ibi ostenditur,
quod ipsa mens rea non sit tunc, sed suo judicio
libera, cum se, etsi dormienti corpore, nihil
meminit vidisse, tamen in vigiliis corporis meminit
in ingluviem cecidisse. Sin vero ex turpi cogitatione
vigilantis oritur illusio dormientis, patet animo reatus
suus. Videt enim a qua radice inquinatio illa
processerit, qui quod cogitavit sciens, hoc pertulit
nesciens.
Quando monachi et alii poenitentes communicare
debent, manifestat sanctus Eucherius:
« Detur poenitentia saeculari, cujus adhuc cervix sub
jugo dependet saeculi, et huic pro immanitate peccati
sive delicti terminetur tempus, qui adhuc tempori
servit. Caeterum abrenuntians saeculo et ejus militiae,
spondensque se cunctis diebus serviturum Deo;
cur poenitentiam moretur, quilibet effectus velut
onager sectatur eremi vastitatem? sicut ait Job:
#Quis dimisit onagrum liberum in deserto? a leone fortiter
caveat, et arentibus herbis poculo exiguo alatur
in eremo
(Job. XXXIX, 5)
@#. Erigat in aera caput, et
sic flagrantem nimium sitis ardorem sancti Spiritus
aura restringuat, ne, dum valde desiderat amoena
virentia, nimiis deliciis praepeditus periculum salutis
incurrat. Igitur abrenuntianti poenitentia publica
non est necessaria, quia conversus ingemuit, et cum
Deo aeterno pactum iniit. Ex illo igitur die non memorantur
ejus delicta quae gessit in saeculo, ex quo
facturum justitiam de reliquo promiserit Deo. Ergo
chirographum, de quo se monachus debitum ex tota
fide promiserit implere, etsi fidelis factus peccavit
in saeculo, post abrenuntiationem suam iterum factam,
Dominicum corpus non dubitet accipere, nec
occasione humilitatis nimiae prolongetur a corpore
ejus et sanguine, cui se junxit, ut unum corpus efficeret.
Communicare ergo non desinat, qui peccare
quievit: tantum, ne de reliquo peccet. Nam sicut
ignis ille visibilis duas in se quasdam efficacias habet,
id est comburere fragilia et illuminare tenebrosa,
ita ignitum illud Dominicum corpus, quando
cum metu et reverentia grandi fuerit sumptum,
corporis quidem delicta consumit, animae vero sensum
illuminat. Et idcirco communicare frequentius
debet. Si vero fuerit, sicut scriptum est, lepra in
pelle, immunda erit, id est peccatum in monacho,
quia pellem esse monachum Scriptura significat,
mortificantem membra sua super terram. Cinis ossibus
adhaesit, caroque immutatur propter oleum, et
jejunio infirmatur, et genua velut fenum arescunt.
Ergo si in hac pelle visa fuerit lepra, immunda erit,
et nisi fuerit hyacinthina, aut rubra pura, ad ornatum
tabernaculi non erit apta. »
Hae sunt sanctorum Patrum sententiae, discretionis
plenae, quibus monentur viri ac feminae quando
vel quales debent accedere ad communionem Eucharistiae.
Peccatorum enim quibus abstinere jubemur
ab Eucharistia, alia nos trahunt naturae vitio
etiam invitos, alia voluntarios. Nam invitus lege
peccati ducebatur, qui ingemiscens querebatur: #Video
utique aliam legem in membris meis, repugnantem
legi mentis meae, et captivantem me in lege peccati,
quae est in membris meis (Rom. VII, 23)
@#. Unde Gregorius,
discretionis et eloquentiae singulariter magnificus,
indulgendo infirmitati humanae, accessum ecclesiae
et communionem Eucharistiae talibus tribuens,
dolentem consolatur, quia aliquando invitus
et vir polluitur nocturno somnio, et mulier | null | 05938a99-e1ef-4f5b-ad39-477af90daad0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
suo
menstruo. Cujus auctoritate discimus quod solus
sibi conscius in peccati opere, solus sibi erit judex,
etiam post confessionem, in percipienda corporis
et sanguinis Christi communione. Qui vero peccati
lege voluntarius rapitur, hunc peccatorum recordatio
non tantum contristat quantum delectat: quia
ex consensu peccare deliberat. Ac idcirco, sicut Augustinus
dicit: « Communione Eucharistiae magis
credendum est gravari quam purgari, » quandoquidem
totus in affectu peccandi consistit. #Omne enim
peccatum quodcunque fecerit homo, extra corpus est;
qui autem fornicatur, in corpus suum peccat (I Cor.
VI, 18)
@#. Sciendum itaque est de eo qui vel in se
vel in alterum peccat libenter, quod a communione
arceri debet, ne videamur margaritas nostras ante
porcos ponere, esse participes et perditionis alienae.
At tamen Christi exemplum occurrit, qui Judae proditori
intinctum panem porrexit, de quo scriptum
est quia #post buccellam introivit in eum Satanas (Joan. XIII, 27)
@#.
Sed ille, ut secretorum non ignarus,
ad ostensionem perditi discipuli, panem porrexit;
nos vero, peccatorum nostrorum conscii, non
ad ostensionem, sed ob commemorationem Christi,
Eucharistiam praebeamus fratri. Unde Augustinus (tract. 61 in Joan.):
« Quid miraris, si datus est Judae
panis Christi, per quem manciparetur diabolo, cum
videas e contrario datum Paulo angelum diaboli,
per quem perficeretur in Christo? Ita et malo bonum
obfuit, et bono malum profuit. Scriptum est: #Quicunque manducaverit panem, aut biberit calicem
Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini (I Cor. II, 27)
@#.
Hic igitur si corripitur qui non
dijudicat, hoc est non discernit a caeteris cibis Dominicum
corpus, quomodo damnatur qui ad ejus
mensam, fingens se amicum, accedit inimicus? Si
reprehensione tangitur negligentia convivantis, qua
poena percutitur venditor invitantis? Quid autem
erat panis traditori datus, nisi demonstratio, cujus
gratiae fuisset ingratus? Intravit ergo post hunc panem
Satanas in Domini traditorem, ut sibi jam traditum
plenius possideret, in quem prius intraverat
ut deciperet. »
XLIV.-- #Qualiter sacerdotum accusatores examinandi sint, vel si scriptis inter partes sententia recitata est.@#
GREGORIUS JOANNI defensori, inter caetera (GREG.,
lib. II, ep. 52):
« Quia igitur Stephanus episcopus in odio suo quaedam
ficta, et de falsis se capitulis queritur accusatum,
neque aliquid ordinabiliter factum, sed injuste
se asserit condemnatum, diligenter quaerendum est
primum, si judicium ordinabiliter est habitum, aut
si alii accusatores et alii testes fuerint. Deinde causarum
qualitas est examinanda, si digna exsilio vel
depositione fuit, aut si eo praesente jurejurando contra
eum testimonium dictum est, seu scriptis actum
est, vel si ipse licentiam respondendi et defendendi
se habuit. Sed et de personis accusantium et testificantium
subtiliter quaerendum est cujus conditionis
cujusve opinionis, aut ne inopes sint, aut ne forte aliquas
contra episcopum inimicitias habuissent, et utrum
testimonium ex auditu dixerint, aut certe specialiter
se scire testati sint, vel si scriptis judicatum est, et
partibus praesentibus sententia recitata est. Quod si
forte haec solemniter acta non sunt, neque causa
probata est quae exsilio vel depositione digna sit,
in ecclesiam suam modis omnibus revocetur; hi vero
qui eum contra Dei timorem et statuta canonum
condemnaverunt, excommunicati in monasterium
ad agendam poenitentiam in sex mensibus sunt mittendi,
ita sane ut, si cui eorum mortis contigerit
imminere discrimen, viatici benedictio non negetur.
Ipse autem qui eo vivente locum ejus temerarie
ambiit, privatus sacerdotio, ab omni ministerio ecclesiastico
repellatur, atque eidem dilectissimo fratri
et coepiscopo nostro tradatur, ut eum ecclesiastico
judicio aut ipse ad nos transmittat, aut apud
se in custodiam habeat. Episcopi vero qui eum ordinare
praesumpserunt, vel perversae ordinationi ipsius
praebuere consensum; communione privati in sex
mensibus ad agendam poenitentiam in monasterio
deputentur. Si autem episcopi in praejudicio condemnationis
vel depositionis memorati Stephani se
metu judicis consensisse, ac talia fecisse non sua
sponte professi fuerint, tempus eis abbreviandum
est, et modus poenitentiae temperandus. »
Item, de quodam episcopo in crimine accusato, et
utrum noceat si sit extorta confessio.
GREGORIUS CONSTANTIO Mediolanensi (lib. VIII,
ep. 30):
« Relectis epistolis quas ad nos per Marianum
latorem | null | 95bcd02c-703b-44e9-8635-f962fcdfa65d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
praesentium transmisistis, gratam nobis
sollicitudinem vestram fuisse rescripsimus, quod
ea quae ad vos de fratre et coepiscopo nostro Pompeio,
qui adhuc ita nominandus est, pervenerint,
dissimulare minime pertulistis. Sed si qualis fuit
in requisitione cura, talis fuisset in discussione
subtilitas, nihil ex eo quod de eo dictum est, fuisset
ambiguum; sed utrum verum, an esset compositum,
patuisset, quia jam contra ipsum dudum in
Sicilia apud reverendae memoriae fratrem nostrum
Maximianum talis quaestio, ut cognovimus, mota
est. Sed quia causa ipsius subtili omnino investigatione
quaesita est, inventus est innocens, qui fuerat
accusatus in crimine. Nunc igitur, quoniam illa
quae contra eum dicta sunt, non sub illa quae decuit
districtione quaesita sunt; et gesta quae exinde apud
fraternitatem vestram confecta sunt, neque ad condemnationem,
neque ad absolutionem ejus probantur
posse sufficere: non levis res agitur, ut incaute
vel in transcursu debeat definiri. Nam grave
est satis et indecens, ut in re dubia certa dicatur
sententia. Et haec quidem gesta esse poterant ad
definiendum idonea, si accusati ea confessio sequeretur:
si tamen eamdem confessionem subtilitas
examinationis ex occultis eliceret, et non afflictio
vehemens extorqueret; quae frequenter hoc agit
ut noxios se fateri cogantur etiam innoxii. Nam
postquam praefatus episcopus, ut dicitur, cruciari
custodia cremarique fame se asserit, scire debetis,
si ita est, utrum noceat si sic fuerit extorta confessio.
Nunquid quando sententiam tales causae
suscipiunt, et ad sedem apostolicam appellatur,
nonne et persona quae judicatur, praesens est; et
districtissime atque ab omni latere veritas quaeritur,
ut tunc si debeat manere sententia, decernatur?
Necnon et si praedictus episcopus ad sedem apostolicam
appellare voluerit, causa ipsius interius et
cum omni diligentia est perscrutanda. Et ideo postquam
et persona absens est, et gesta quae ad nos
transmisisti, nobis, sicut praefati sumus, idonee
satisfacere non videntur, temere aliquid de episcopi
persona decernere non debemus, nec possumus,
ne (quod absit!) reprehensibiles inveniamur in nostris,
quibus aliorum jure competit retractare sententias. »
Item, de episcopo quem redarguit, quod non
utiles viros in causam suam miserit, et quod sacramento
praestito in gratiam rediit.
GREGORIUS MAXIMO episcopo Salonitano (lib. II,
ep. 13): « Alia quidem scripta ad fraternitatem
tuam antea feceramus, sed et tempore quo homines
tuos, quos ad nos misisti, relaxare voluimus, scripsisse
te quibusdam nostris comperio, quod Veteranum
presbyterum, atque Optatum defensorem
tunc minime in causa transmiseritis; et idcirco ea
quae cum ipsis acta sunt, non debere subsistere. Sed
Thomas, ecclesiae tuae defensor, non hoc verbum a
te dictum perhibuit. Ex qua re jam nec praesentium
portitoribus judicamus esse credendum, ne de ipsis
quoque post hos similiter diceretur. Quia ergo haec
nos valde fecit ambigere et cautos esse debere praemonuit,
si causam vultis dicere instructam de caetero,
personam cum mandato legaliter facto tua ac
presbyterorum seu diaconorum et testium subscriptionibus
roborato, gestisque ex more indito transmittite,
ut quidquid pro re actum fuerit, possit jure
subsistere. Nam nos non solum tibi, sed etiam omnibus,
quod justum legitimumque fuerit, parati sumus,
Deo juvante, per omnia custodire, tantum ut tu,
quod lege praecipitur, facere non omittas. »
Item, GREGORIUS CASTORIO notario et chartulario
Ravennae (lib. VII, ep. 81, ind. 2): « Quantum credi
tibi a nobis, et necessarias vides causas injungi,
tanto te magis strenuum debes et sollicitum exhibere.
Proinde si Maximus Salonitanus praestito
sacramento firmaverit se simoniaca haeresi non teneri;
atque de aliis ante corpus sancti Apollinaris,
tantummodo requisitus, innoxium se responderit;
et de inobedientia sua poenitentiam, sicut deputavimus,
egerit: volumus ut, ad consolandum eum,
epistolam quam ad eum scripsimus, ubi ei et gratiam
nostram et communionem nos redidisse signavimus,
experientia tua dare debeat; quia sicut in
contumacia persistentibus severos esse nos convenit,
sic iterum humiliatis et poenitentibus negare locum
veniae non debemus. »
Quidam episcopus per sacramentum purgavit se
crimine ante corpus beati Petri. GREGORIUS ad JUSTINIANUM
[ #al.,@# JUSTINUM] (lib. II, ep. 23): « Proprium
hoc habet antiqui hostis invidia, ut quos in
pravorum | null | 7847ff3b-101f-4832-888c-b2a4dbc40995 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
perpetratione Deo sibi resistente decipere
non valet, opiniones eorum falsa ad praesens simulando
dilaceret. Quoniam igitur quaedam, contra
sacerdotale propositum, de Leone fratre et coepiscopo
nostro sinister rumor asperserat, utrum vera essent
districta diutius fecimus inquisitione perquirere; et
nullam in eo, de his quae dicta fuerant, culpam invenimus.
Sed ne quid videretur omissum, quod nostro
potuisset cordi dubium remanere, ad beati Petri
sacratissimum corpus fecimus sacramenta praebere.
Quibus praestitis magna sumus exsultatione gavisi,
quod hujusmodi experimento innocentia ejus evidenter
enituit. Pro qua re gloria vestra praedictum
virum cum omni charitate suscipiat, ac reverentiam
ei, qualem sacerdoti decet, exhibeat: nec
quaedam cordi remaneat de his, quae purgata sunt,
dubietas; sed ita suprascripto vos episcopo devotissime
oportet adhaerere in omnibus, ut congrue decenterque
Deum in ejus persona videamini, cujus
minister est, honorare. »
XLV.-- #De episcopis in judicium testimonii causa evocatis.@#
Ex constitutione cap. 9: « Nullus episcopus cogatur
ad judicium venire dicendi testimonii causa,
sed judex ad episcopum mittat ministros suos, ut,
propositis sanctis Evangelis, quod scit episcopus
dicat, secundum hoc quod sacerdotibus honestum
est. »
XLVI.-- #De accusatis episcopis.@#
Cap. 10: « Nullus episcopus neque pro civili,
neque pro criminali causa apud quemvis judicem. sive
civilem sive militarem, perducatur vel exhibeatur,
nisi imperialis jussio processerit. Magistratus enim
qui hoc jubere ausus fuerit, amissione cinguli et XX
librarum auri condemnatione plectatur, ut istae
XX librae ecclesiae addicantur cujus episcopus produci
vel exhiberi jussus est. Litis autem exsecutor
post cinguli amissionem tormentis subjiciatur, et
in exsilium mittatur. »
XLVII.-- #De his qui contra episcopum habent causam.@#
Cap. 37: « Si clericus vel si quis alius contra
episcopum propter qualemcunque causam audiri
maluerit, prius metropolitanus eorum secundum
sanctas regulas et nostras leges discernat; et si quis
judicatis contradixerit, ad patriarcham illius regionis
res referatur, et ille secundum canones et legem
finem ei praebeat. Si contra metropolitanum adire
quispiam velit, regionis illius patriarcha discernat
negotium. Quicunque episcopus apud quemvis judicem
accusatur, omnino nullam fidejussionem neque
promissionem pro litigio facere compellatur, sic
tamen ut operam det intensiones et causas actoris
dissolvere. »
XLVIII.-- #De testimoniis clericorum.@#
Cap. 33. « Presbyter et diaconus in causa pecuniaria
si falsum testimonium dixerint, in tormentis
non subjiciantur, sed per tres annos separentur a
divino ministerio, et monasterio tradantur. Pro
criminalibus causis si falsum testimonium dixerint,
clericatus honore nudati legitimis poenis subjiciantur.
Caeteri autem in minore gradu clerici, pro
quocunque falso testimonio, ordine ecclesiastico
nudati, legitimis coercitionibus subjiciantur. Si
quis contra clericum, vel monachum, vel diaconissam,
vel monasterium, vel archisterium habeat
aliquam actionem, adeat prius religiosissimum episcopum,
cui eorum unusquisque subjectus est: ille
autem rem in ipsos decernat. Quod si unus ex litigatoribus
contradixerit judicatis, et ex imperiali
vel judiciali jussione episcopus videat, ad imperatorem
vel judicem qui jussit, referatur. Si de judicio
ecclesiastico idem canonica causa emerserit, non
magistratus, sed religiosus episcopus secundum
sacros canones imponat negotio finem. »
XLIX.-- #Quantum prosit frequens oblatio sacrificii.@#
Gregorius in homilia 37 Evangeliorum: « Pensate,
fratres, quam benignum sit, quod is qui adventu suo
valet opprimere, tardat venire. Mittamus ad hunc
legationem notram flendo, tribuendo, sacras hostias
offerendo. Singulariter namque ad absolutionem
nostram, oblata cum lacrymis et benignitate mentis,
sacri altaris hostia suffragatur, quia is qui in se
surgens a mortuis jam non moritur, adhuc per
hanc in suo mysterio pro nobis iterum patitur. Nam
quoties ei hostiam suae passionis offerimus, toties
nobis ad absolutionem nostram passionem illius reparamus. »
Cujus rei exemplum idem doctor subintulit,
cum de quodam in captivitate vincto, quoties
solveretur, expressit. Ejus, inquit, uxor, putans eum
esse mortuum, singulis hebdomadibus pro eo offerebat
sacrificium; et, ut ipse domum reversus
postmodum agnovit, toties solvebatur quoties pro
ipso salutaris hostia offerebatur. »
L.-- #De militantibus.@#
Augustinus, de verbis Domini, homilia 19: « Militare
non est delictum, sed proptor praedam militare,
peccatum est. Nec rempublicam gerere criminosum
est; sed ideo agere rempublicam | null | e3aeee55-b22d-4e4e-bba7-2bd1490361a9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut rem familiarem
potius augeas, videtur esse damnabile. Propterea
autem providentia quadam militantibus sunt stipendia
constituta, ne, dum sumptus quaeritur, praeda
grassetur. Illud autem quale est, [si] cum ob errorem
aliquem a senioribus arguuntur, et imputatur alicui
de illis cur ebrius fuerit, cur res alienas pervaserit,
caedem cur turbulentus admiserit, statim respondeat:
Quid habebant facere homo saecularis
et miles? Nunquid monachum sum professus aut
clericum? Quasi omnis qui clericus non est aut
monachus, possit ei licere quod non licet. »
LI.-- #De stipendiis militum.@#
« Dicitur secundum Evangelium: Interrogaverunt
Joannem et milites: #Quid faciemus et nos?@# ait illis
Joannes: #Neminem concutiatis, neque calumniam
faciatis, sed contenti estote stipendiis vestris (Luc.
III, 14)
@#. Hic jam cognoscere se debet qui militat.
Non enim tantum de his militantibus Scriptura
loquitur, qui armata militia detinentur, sed quisquis
militiae suae cingulo utitur, dignitatis suae miles
ascribitur. Atque haec sententia potest dici, verbi
gratia, militibus, protectoribus, cunctisque rectoribus.
Quicunque enim stipendia sibi publice decreta
consequitur, si amplius quaerit, tanquam calumniator
et concussor Joannis sententia condemnatur.
Usque adeo autem hoc insolevit malum, ut jam
quasi ex consuetudine vendantur leges, corrumpantur
jura, sententia ipsa venalis sit, et nulla jam
causa possit esse sine causa. »
LII.-- #De militantibus clericis, et eorum stipendiis.@#
« Haec sententia, quae ad milites loquitur, potest
etiam ad clericos retorqueri, quia, etiamsi non militare
videantur saeculo, tamen Deo militant, sicut
ait Apostolus: #Nemo militans Deo implicat se negotiis
saecularibus (II Tim. II, 4)
@#. Videmur, inquam,
non militare, remissis ac fluentibus tunicis: sed
habemus militiae nostrae cingulum, quo castimoniae
interiora constringamus. De quo cingulo Dominus
ait: #Sint lumbi vestri praecincti, et lucernae ardentes
in manibus vestris (Luc. XII, 35)
@#. Nam et catholicus
clericus hac sententia retinetur. Si enim non contentus
stipendiis fuerit quae de altario Domino jubente
consequitur, sed exercet mercimonium,
intercessiones ad Dominum vendit, viduarum munera
libenter amplectitur, hic negotiator magis
potest videri quam clericus. Nec dicere possumus:
Nemo nos invasores arguit violentiae, nullus accusat.
Quasi non interdum majorem praedam viduis blandimenta
alliciant quam tormenta. Nec interest apud
Dominum utrum vi an circumventione quis res
alienas occupet, dummodo quoquo pacto teneat
alienum. » | null | 33711997-dc61-40e7-a9fe-c1a2f3f5db0d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Apologeticus ad Hugonem et Rodbertum reges Francorum
Saepe contingit ut, dum nimius insurgentium calamitatum
horror mentem fatigat, ipso horrore non
ea quae dicere debuerat turbatus animus expediat,
sed phantasmate cogitationum aliorsum raptus, quae
tacenda erant dicat, ac, quod est consequens, quae
dicenda taceat. Semper enim summae tranquillitatis
quietem diligit, qui veritatis arcanum ratiocinando
disponere gessit: quapropter ab ipsis disciplinarum
rudimentis, sicut cervus desiderat ad fontes aquarum (Psal. XLI, 1),
ita desideravit anima mea laboriosum
spiritalis philosophiae otium quod ad multorum
utilitatem verterem in honestum negotium; sed, meis
peccatis praepedientibus, eo relicto, quodammodo ad
saeculi sollicitudinem sum reductus, qui sub cura
pastoralis regiminis quotidie sustentor aqua angustiae
et pane tribulationis (III Reg. XXII, 27): corrodit
me canino dente aemulorum supplantatrix calliditas,
circumlatrat adversariorum frequens acerbitas, nec
aliud contra me immurmurant, nisi quod monachorum
senatum salvum esse volui, nostrae reipublicae
augmentum quaesivi, ac cavillationi insidiantium
auctoritate qua valui contradixi, nec abscondi omnino
misericordiam et veritatem a consilio multo. Pro hujusmodi
malis meo insidiantur sanguini, me succenturiatis
insequuntur odiis: adeo ut nec regia majestas
eos deterreat quin me clanculo trucident, si eis locus
tempusve arrideat. Unde sedulus in orationibus meis
Deum deprecor ut judicet et discernat causam meam
solito, eripiatque ab homine iniquo et doloso (Psal.
XLII, 1); et, si coram dominis meis episcopis,
quos catholica fide orthodoxos didici, locum defendendi
accipiam, credo me innoxium futurum a crimine,
si jurgiorum originem examinaverint absque
personarum acceptione. Quis enim suo praejudicio ad
id deveniet, ut aliqua qualiscunque monasterii possessiuncula
abalienari debeat? Quis rerum extortor
legumque contortor funiculos ecclesiasticae haereditatis
miscendo confundere praesumat, cum scriptum sit: #Ne transgrediaris terminos quos posuerunt patres tui?@#
(Prov. XXII, 22.)
Ecce, secundum regulas sanctorum
Patrum, judicio episcoporum subditus audientiam non
diffugio, villicationis meae rationem redditurus, tantum
fide accepta ut non ab insidiantibus interceptus aliquid
patiar; qui paratus sum mori, si aliquando digna
morte commisi. Et primum de fide mea discutiendum
exopto, sine qua salvus esse non potero, ut mea
examinatione alii proficiant, vel mea obtestatione se
in haeresim cecidisse cognoscant, a qua conentur
quantocius erui: ne in ea usque ad mortem manendo
fiant stipula diaboli; nam quicunque de Deo, de
religione, de communi statu sanctae Ecclesiae aliter
credit quam Christus docuit, aut sub sanctis apostolis
catholica Ecclesia tenuit, suisque successoribus
tenendum tradidit, non catholicus vel fidelis, sed
plane haereticus existit. Siquidem omnes haereses ita
persecuti sunt patres nostri, ut primitus, fide exposita,
explorarent in suis conciliis ne quis sentiret
aliquid contrarium ipsis apostolis, qui repertus
absque ulla dilatione aut ad corpus totius Ecclesiae
est reductus, aut usque ad erroris abrenuntiationem
perculsus anathemate, catholica privatus est communione,
nec magis serpentem tangere vitaverunt
orthodoxi, quam adhaerere hujusmodi lepra contaminatis.
Unde in canonibus prohibemur, si nos catholicos
esse scimus, ne cum eis saltem oremus: nam
sub Marciano principe apud Chalcedoniam XV et eo
amplius dierum actio de hac re ventilata est, residentibus
episcopis ducentis, et, ut quibusdam placet,
mille ducentis, quibus omnibus pius princeps ex
suorum rerum copia sumptus abundanter praebuit
quoad omnes haereticos a se repellerent, id est eos
qui in verbo vel opere aliter quam sancti apostoli
sensissent. Quo facto, in tantum puritas fidei pio
placuit principi, ut eam ipse cum sua conjuge sub
chirographo hoc publice profiteretur coram illo magno
concilio, cujus piam religionem imitamini, domini
nostri, Hugo et Rotberte, clarissimi reges, si in terra
viventium Christo vultis esse haeredes et cohaeredes,
et de regno vestro omnem haereticam pravitatem depellite,
ut Deus vos custodiat in aeterna pace. Sciendum
quippe est quod sacerdos quotidie inter missarum
solemnia non pro haereticis vel schismaticis,
sed pro orthodoxis tantum atque catholicae et apostolicae
fidei cultoribus Deo supplicans intercedit, a
qua nimirum supplicatione alienus existit qui in
verbo vel opere se ab eorum unanimitate superbiendo
dividit; qui vero se peccatis obnoxium vel fide
dubium humiliter confitetur, portandus et corrigendus
est non ut extraneus, sed ut frater, quia nec
dum partem suam posuit cum hypocritis, praesertim
cum et Petrus princeps Ecclesiae Deum negaverit, et
Thomas in fide dubitaverit; siquidem ex | null | fd2d56a2-450b-42e3-9188-231b854fc1cb | latin_170m_raw | null | None | None | None |
utroque
sexu fidelium tres ordines, ac si tres gradus, in
sancta et universali Ecclesia esse novimus; quorum
licet nullus sine peccato sit, tamen primus est bonus,
secundus melior, tertius est optimus. Et primus
quidem ordo est in utroque sexu conjugatorum;
secundus continentium, vel viduarum; tertius
virginum vel sanctimonialium. Virorum tantum similiter
tres sunt gradus vel ordines, quorum primus
est laicorum, secundus clericorum, tertius monachorum.
Sed quoniam horum graduum differentias
proposui, et alium alio meliorem seu sanctiorem dicere
ratum duxi, qualiter singuli in suo proposito
exspectant praemium aeternae retributionis, vel qualiter
sanctorum Patrum auctoritate de suo gradu in alterum
promoveri possint, breviter expediendum credidi.
Et conjugii quidem ratio sola indulgentia permittitur,
ne fragilitate carnis in deterius aetas
proclivior delabatur. Nulli enim conjugium interdicitur,
nisi ei qui ob promerenda supernae patriae gaudia
sponte sua delegit jugem continentiam, quam
et si minus exhibuit, devotione secretius irrita,
secretiori facinus delendum est poenitentia: ita tamen
ut in eo gradu permaneat, in quo malum
se perpetrasse deplorat; sin vero sacerdotum Testamenti
Veteris hanc sibi defendere voluerit, proprio
gradu decidens, fletibus culpam diluit. Ecce ratio:
si inter eos sit quibus licet, nulla poena mulctatur,
sed etiam digna praemio habetur, eo quod obediendo,
castitate contenta sit quam Apostolus docuit; propterea
autem adjectum est #si inter eos sit quibus licitum
est,@# quia sunt in utroque sexu qui se voto obligant
ut, si virgines sunt, in virginitate permaneant;
et, si virgines non sunt, spreta carnis copula in caelibatu
perpetualiter vivant; est etiam cognatio vel
propinquitas generis, a cujus carnali commistione
prohibentur omnes qui sunt sub catholica fide. Porro
inter eos qui se voto obligant, vel inter eos qui nec
dum transierunt septimam generis lineam, detestatabile
connubium ita sub poenitentiae remedio solvendum
est illico, sicut illud quod poenitentia non
indiget, quia ex auctoritate licet, nunquam solvendum
est, nisi aut alterius conjugum morte, aut
utriusque caelibatus professione.
Hinc transitur ad continentium vel viduarum
excellentiorem ordinem, in quo, secundum Apostolum,
si permanserint, tanto majorem aeternae remunerationis
merebuntur coronam, quanto de experta carnis
voluptate graviorem sustinent poenam. His quoque
per discretionem secundas nuptias indulsit, dicens
quod #melius@# esset #nubere quam uri (I Cor. VII, 9)
@#.
De tertiis vero vel quartis nec non et pluribus nuptiis,
non me legisse memini utrum a catholicis debeant
celebrari; sed hoc absque ullo scrupulo occurrit:
quod si hoc facinus grave est in feminis, multo
gravius est si contingat in viris.
Virginum quanta sit gloria, nullus ignorat. Quis
scit hoc appetere hominem ex gratiae praerogativa,
quod habet angelus ex natura? quae virtus virginitatis
cum in humilitate solidatur, singularis meriti
recompensatione donabitur, quia Deus repromittit
virginibus quod #sequantur Agnum quocunque ierit (Apoc. XIV, 4)
@#;
hac virtute sanctimonialium decoratur
venerabile collegium, hanc se gaudent multi
per omnes viriles ordines promeruisse in gremio suae
matris Ecclesiae.
Sed his posthabitis, primo de virorum ordine, id
est de laicis, dicendum est, quod alii sunt agricolae,
alii agonistae: et agricolae quidem insudant agriculturae
et diversis artibus in opere rustico, unde sustentatur
totius Ecclesiae multitudo; agonistae vero,
contenti stipendiis militiae, non se collidunt in utero
matris suae, verum omni sagacite expugnant adversarios
sanctae Dei Ecclesiae.
Sequitur clericorum ordo, qui in tribus gradibus
specialiter distinguitur, hoc est, diaconorum, presbyterorum
et episcoporum: nam omnes qui sunt
inferioris gradus per abusionem clerici vocantur, dum
eis sicut et laicis ex indulgentia permittitur sociari
conjugibus. Constat sane ab apostolis et eorum successoribus
esse prohibitum clericos, id est diaconos,
presbyteros et episcopos esse uxorios. Κλῆρος etenim
Graece, Latine dicitur #sors,@# unde clerici ad
sacrificandum vel ad ministrandum in sortem Dei
adsciti studeant non carnaliter sed spiritualiter filios
gignere, ut semper sint memores sortis sanctorum
in lumine; nam ipsi quotidiana sollicitudine omnium
Ecclesiarum suscepta (II Cor. II, 28) in activa vita
laborant cum Martha quae turbatur erga plurima (Luc. X, 41).
Porro illud unum quod est necessarium
in contemplativa vita adepti monachi, cum Maria
tanto magis delectantur pedes Jesu lacrymis rigare
et capillis tergere (Luc | null | f5867084-a6bc-4e8e-81a1-61791c4cb045 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. VII, 38), quanto remotiores
sunt ab omnium negotiorum saeculi inquietudine:
siquidem clericorum ordo inter laicos et monachos
medius, quantum est superior inferiore, tantum
inferior superiore, quandoquidem quo discrepat ab
utroque ordinum jungitur ad alterutrum. Illi namque
sunt conjugibus colligati, rei familiaris curae dediti,
saeculi actibus occupati: isti a saeculi actibus alieni,
propriae voluntati abrenuntiando, Patris spiritualis
imperiis obsequendo, qui et eleemosyna bonorum
virorum et labore manuum suarum vivunt, et possunt
dicere cum Petro: #Ecce nos reliquimus omnia, et secuti
sumus te (Matth. XIX, 27)
@#. Denique clericorum
vita irreprehensibilis speculum est totius Ecclesiae,
sicut monachorum habitus et professio firma exemplum
est totius summae poenitentiae; et quamvis clerici
reprehensione digni, ne tractent sancta profani,
degradentur certis ex causis, monachi tamen nisi
causa superbiae nunquam privantur ex toto fratrum
suorum communione, cum et criminosos laicos vel
clericos suscipiant, et se in crimine deprehensos
regulari disciplina corripiant. Denique ex monachis
presbyter ordinatus, vel ex clerico monachus factus
sciat se non clericorum more ecclesiasticis officiis
deservire, sed Gregoriani privilegii institutione
missas celebret in congregatione. Verum quia de
singulis ordinibus quae videbantur dicta sunt, qualiter
alterius in alterum promotio fiat tacendum non
est. Promoventur namque ex laicis vel clericis ad
monachatum, promoventur ex laicis vel monachis
ad clericatum, quod quando vel quomodo fieri debeat
sanctorum Patrum auctoritas liquido manifestat,
quam qui secuti non sunt extra Ecclesiam catholicam
a fide aberraverunt. Quamobrem in canone,
dum orant pro orthodoxis atque catholicae et apostolicae
fidei cultoribus, cavendum illis summopere
est, quod papa Gregorius in suo synodo refert: #Una
est,@# inquiens, #fides, unum baptisma, una Ecclesia
catholica, in qua sola possint relaxari peccata.@# Si
enim extra eam remissio peccatorum non est, haereticus
vel schismaticus ut quid jejunat? ut quid decimas
dat? ut quid Deum supplex adorat? Nam sicut fuit #multitudinis credentium unum cor et anima una
(Act.
IV, 32)@#, ita, per totum orbem terrarum, eorum omnium
qui, secundum doctrinam apostolorum, unum
in Deo sapiant, una est Ecclesia, quae de Graeco in
Latinum #convocatio@# interpretatur, quia ad unam
fidem et ad unum baptisma omnes vocamur. Quapropter
unaquaeque domus ubi erecto altari populus
ad Deum supplicandum convenit, dum habeat nomen
ecclesiae, veneratione et summo honore digna est in
omni gente, quoniam in ea renascimur ex aqua et
Spiritu sancto (Joan. III, 5), in ea divina celebrantur
mysteria, in ea fit confessio et remissio peccatorum.
Caveat igitur quicunque vult salvus esse eam alicujus,
nisi solius Dei, possessionem credere; unde
Petro apostolorum principi dicitur: #Tu es Petrus, et
super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam (Matth.
XVI, 18)@#. Meam inquit, non tuam; et Christus alibi: #Domus mea, domus orationis vocabitur
(Matth. XXI,
13)
@#. Psalmista quoque: #Domum tuam, Domine, decet
sanctitudo (Psal. XCII, 5)
@#. Si ergo Ecclesia non est
Petri, cujus erit? aut successores Petri audebunt
potestatem sibi vindicare, quam non habuit Petrus
princeps Ecclesiae? Certe, charissimi principes, nec
catholice vivimus, nec catholice loquimur, quando
ego illam ecclesiam dico esse meam, ille alteram
dicit esse suam, ac veluti quaedam jumenta comparati
jumentis insipientibus utrasque aliquando venales
proponimus, propositasque ab aliis emere non formidamus.
Est etiam alius error gravissimus, quo fertur
altare esse episcopi, et ecclesia alterius cujuslibet
domini, cum ex domo consecrata et altari unum
quiddam fiat quod dicitur ecclesia, sicut unus homo
constat ex corpore et anima. Videte, aequissimi
principes, quo nos ducit cupiditas, dum refrigescit
charitas (Matth. XXIV, 12); ex donis omnipotentis
Dei, quae gratis accipiuntur, mercatores efficimur,
et vendere conamur quod profecto non possidemus.
Nihil enim pene ad Ecclesiam, quae est solius Dei,
pertinere videtur quod ad pretium non largiatur,
scilicet episcopatus, presbyteratus, diaconatus, et
reliqui minores gradus, archidiaconatus quoque,
decania, praepositura, thesauri custodia, baptisterium,
sepultura, et si qua sunt similia. Et hujusmodi
negotiatores subdola responsione solent
astruere non se emere benedictionem qua percipitur
gratia Spiritus sancti, sed res | null | 4b1cdedd-e1cc-4fc6-83b1-84982e40a057 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ecclesiarum, vel
possessiones episcopi, cum certum sit quod in catholica
Ecclesia alterum altero carere non possit. An
aliquis usus est igne sine ea, qua nutritur, fomenti
materia? aut ignem aliquando tenuit, et calore
caruit? Quis mel sine dulcedine? quis absinthium
sine amaritudine deprehendit? Attamen eamdem
aquam diverso tenore dulcem et amaram est inveniri
possibile; quod, quia ex contingenti fit,
aliquando nostram opinionem fallit, ut, quae creditur
dulcis, amara existat. Sic quoque talis negotiatio
bona aestimatur, cum pro certo mala sit,
quia turpis lucri gratia contingit: de qua re adeo
consuetudo inolevit, ut hoc jam credatur sine peccato
fieri. Verum Spiritus sanctus per os beati papae
Gregorii dicit: #Quia benedictio illi in maledictionem
vertitur qui ad hoc ut fiat haereticus promovetur, a qua
maledictione nullus extraneus habetur, qui lucri cupiditate
se ministerium ecclesiasticum invasisse laetatur (L. VII, Epist. 3)
@#.
Unde vero processerit usus ut laici
vendant episcopatus, satis demiror, cum beatus Ambrosius
in sermone pastorali, flendo, potius quam
ridendo, post multa subjungat: « Videas, inquiens, in
Ecclesia passim quos non merita, sed pecuniae, ad
episcopatus ordinem provexerunt: nugacem populum
et indoctum, qui talem sibi adsciverunt sacerdotem.
Quos si percontari fideliter velis quis eos
praefecerit sacerdotes, respondebunt mox, et dicent:
Ab archiepiscopo sum nuper ordinatus, centumque
ei solidos dedi, ut episcopalem gratiam consequi
meruissem; quos si minime dedissem, hodie
episcopus non essem: unde melius mihi est aurum
de sacello invehere, quam tantum sacerdotium
perdere. Aurum dedi, et episcopatum comparavi;
quos tamen solidos, si vivo, recepturum me illico
non diffido. Ordino presbyteros, consecro diaconos,
et accipio aurum; nam et de aliis ordinibus nihilominus
pecuniae quaestum profligare confido. Ecce
et aurum, quod dedi, in meo sacello recepi; episcopatum
igitur gratis accepi. Nempe hoc est quod
doleo, quia archiepiscopus carnaliter episcopum fecit:
nam propter pecunias specialiter leprosum ordinavit: #Pecunia,@#
inquit, #tecum sit in perditionem@#
(Act. VIII, 20),
quia donum sancti Spiritus gratiae
pretio comparasti, et commercium miserabile in animarum
exitium peregisti (Lib. De dignitate sacerdotali,
cap. 5). » Haec sanctus vir quo animo dixerit,
ex praecedentibus et consequentibus facile datur intelligi.
Quod vero illi qui dicuntur Simoniaci laicos suae
immiscuerunt maledictioni, exemplo factum est
sacerdotum, qui ad ministerium Dominicae passionis
adjunxerunt sibi Pilatum et Herodem principes
suae gentis. Nec illud nos latet quod pro hujuscemodi
episcopis, qui non pro vitae merito vel sapientiae
doctrina, sed magis eliguntur pro pecuniarum
summa maxima, discordiarum semen et
detrimentum regno accrescat, teste Gregorio, in
Epistola ad Theodebertum et Theodericum reges
scripta: « Fertur, inquit, Simoniacam haeresim, quae
prima contra Ecclesiam diabolica plantatione subrepsit,
et in ipso ortu suo telo apostolicae ultionis
percussa atque damnata est, in regni vestri finibus
dominari; cum in sacerdotibus fides sit eligenda
cum vita. » Et post pauca: « Hinc non solum in ordinatoris
et ordinati animam lethale vulnus infigitur,
verum etiam excellentiae vestrae regnum episcoporum
culpa, quorum intercessionibus juvari debuerat,
praegravatur. » Ac deinde: « Major ergo metuenda
est locis illis fore calamitas, ubi tales
intercessores ad locum regiminis adducuntur, qui
Dei in se magis iracundiam provocent, quam per
semetipsos populis placare debuerant. Nec hoc quoque
malum sollicitudo nostra patitur negligenter
omittere, quod quidam, instinctu gloriae inanis
illecti ex laico repente habitu sacerdotii honorem
arripiunt, et, quod dicere pudet et grave tacere
est, regendi rectores, et qui docendi sunt doctores,
nec erubescant videri, nec metuant (l. IX,
Epist. 110). » Huc usque S. Gregorius. Cumque
hujusmodi praelati avaritiae intenti ecclesias funditus
dirui sinant, mores subjectorum suo exemplo perdant,
quos corrigere debuerant, restat ut defensores
ecclesiarum ac fundatores earum haeredesque
fundatorum se subtrahant eorum communioni,
ne participes sint maledictionis. Verumtamen si
catholica sit pontificialis sublimitas et regalis
majestas, aequa lance pensat utriusque auctoritas,
ut prosint Ecclesiae quam Christus redemit suo sanguine;
nam illius sublimitas lege Domini spiritaliter
populis pronuntiat, quam istius majestas, si
necesse sit, armorum defensione commendat: quapropter
cavendum est ne | null | 464d2674-6d01-4bf4-82ff-a9873b732712 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ab invicem resiliant,
quorum adinvicem ministeria concordant. Sed concordia
eorum in diversis officiis tanto sibi consulit,
quanto unanimiter consulendo de communi utilitate
sentit. Ob hoc antiquorum conciliorum paginis
praefiguntur nomina imperatorum vel consulum
quorum favore magnorum habita sunt consulta
episcoporum, qui semper prius diligenter discusserunt
de fidei puritate, quos concilio dignos reperirent
ex ordine. Quamobrem, piissimi, more
praedecessorum vestrorum regum illis assensum
praebete conciliis quibus per reconciliationem res
publica melioratur et crescit; quia, si quocunque
conciliabulo alterius praedia vel possessiunculas
alter privatis negotiis velit sibi adscribere, ac ideo,
fratris damno, pecuniam per arcas et loculos
aggregando, sitim suae avaritiae exstinguere, non
observata tricennali lege quae emanavit ex constitutione
principum seu auctoritate canonum, sciatis
procul dubio quod ad vos hoc malum respicit, qui
idcirco regni apicem tenetis, ut justum judicium
omnibus faciatis. Pro vobis nimirum dominis nostris
unusquisque subjectorum ad Deum clamat
et dicit: #Deus, judicium tuum regi da, et justitiam
tuam filio regis: judicare populum tuum in justitia,
et pauperes tuos in judicio (Psal. LXXI, 1, 2)
@#. Quorum
versuum sensus quamvis referri possit ad
Deum Patrem omnium Filiumque ejus unigenitum,
tamen nihil obest intelligi de terreno rege precari,
ut judicet populum non suo sed Dei judicio, cui
rationem redditurus est etiam de otioso verbo.
Nec me vestro aliorumque sapientium examini
subduco: qui contra canones sensisse suspicor, in
episcopos monachorum manum movisse accusor,
vestram benevolentiam proprio episcopo abstulisse
blasphemor, quibusdam excommunicatis participasse
criminor. Sed esto. Cui sententiae canonum
contradixi, qui nullo concilio vix apertum librum
videre potui? aut quod concilium illud fuit, ubi
conciliati venerunt et disconciliati recesserunt, cum
ibi discordes reconciliari debuerint, aut canonica
districtione mulctari? quid in me singulariter commiserunt
episcopi, ut eis saltem cogitatione obesse
voluerim; praesertim cum non inimicum, sed fide
et opere amicissimum graviora pericula pertulisse
contigerit? Ecce coram Deo in Christo non mentior (Gal. I, 20),
quia, audita insequentium conclamatione,
ultra quam dici possit indolui, recordatus
pristinae amicitiae et beneficiorum tanti viri, cujus
nix capitis reverendum ostendit, excepta primatis
praerogativa et sacerdotali infula. Qua suggestione
vos decepi, ut vestram benevolentiam optimis auferretis,
male meritis conferretis? Num ego Deus
sum qui mutat mentes, mutat regna et tempora?
Vere fateor me magicam ignorare, nec aliquid malarum
artium didicisse. Unde ille qui de hac re
contra me queritur, neminem praeter vos incusare
videtur, qui, relicto tramite aequitatis, beneficiorum
ejus vicissitudinem rependere neglexistis. Aut fortasse
regiae majestatis auctoritatem contemno!
Quantulumcunque vos exacerbavit, exacerbando
irritavit, irritando offendit, offendendo placare
distulit, et pro talibus beneficiis miratur sibi impendi
munuscula justae recompensationis; nec sibi
imputat quod promeruit, sed crimen transferre nititur
in perniciem insontis: si enim nihil vos nocuisse
putavit, dum nostra tulit, profecto nec
dominos nostrarum rerum esse, nec defensores
credidit; si autem credidit, vos mecum laesit, nec
se laesisse ignoravit. Cur igitur me declamatorie
accusat? cur mihi soli imputat quod illum gravat?
An scire potero, quoties legatos misi, quoties de
pace rogavi, quoties me supplicem obtuli? Testis
mihi est Deus quod, salvo jure nostri monasterii,
ad omnia quae regulariter injunxisset obtemperare
paratus fui, et, si aliquid mali commerui, manente
rerum copia inconcussa, episcoporum justa jaculetur
in me sententia; quia ipse solus, ut debuerat,
nunquam justo amplius, nisi clandestina exsecutione,
in me desaeviet. Novi enim quam austerus in
Letaldo Miciacensi monacho fuerit, quem oblitus
reverentiae sacerdotalis injuriose et sine ullis legibus
tractavit; qui si epistolam Gregorii ad Lupum
abbatem legisset, profecto nunquam tantum facinus
perpetrasset: « Quoniam multae, inquit, occasiones
in deceptatione religiosarum personarum a pravis
illic, ut dicitur, hominibus exquiruntur, presbyterum
praedictae Ecclesiae nullomodo privandum deponendumque
censemus, nisi causa specialiter criminis
exigente; unde necesse est ut, si qua contra
eum hujusmodi querela surrexerit, non solus episcopus
civitatis causam examinet, sed adhibitis sibi
coepiscopis suis subtili investigatione perquirat,
quatenus, cunctis concorditer judicantibus, canonicae
districtionis censura aut reum ferire aut innocentem
possit absolvere. » Denique quod excommunicatis
me miscuisse asserit, ejus exemplo utique
feci, qui filios Belial nocturno latrocinio in meam
necem grassantes | null | a33979ba-32cf-44f7-8785-5e15d6cdbd6e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
recepit, postquam eos anathematizaverat
suus archiepiscopus singularis meriti Siguinus;
et Odo Carnotensium episcopus, nec
non et alii magnae vitae et religiosi viri. Hoc
sane palam omnibus, sicut magnae auctoritatis
est, asseruit quod nemo possit eum excommunicare,
qui emendationi et satisfactioni intendit,
praesertim cum usque ad satisfactionem congruam
suam ipse et alii episcopi praetendant maledictionis
sententiam. Porro qui vel quot interesse
debeant reorum obligationi, qui vel quot eorum
absolutioni, nusquam me legisse memini, nisi
in degradatione sacerdotis. Tantum evangelicus
sermo prodit quod #si peccaverit in te frater tuus,
corripe eum inter te et ipsum solum: si te audierit,
lucratus eris fratrem tuum; si te non audierit, dic
Ecclesiae;@# quod #si Ecclesiam non audierit, sit tibi
sicut ethnicus et publicanus (Matth. XVIII, 15, 17)
@#.
Ecce divinae miserationis regula, qua jubemur reorum
alios audientes pia correctione secretius arguere,
alios non audientes publica invectione objurgare
usque ad aures Ecclesiae. Sed nunquid publica invectio
secretam indulgentiam sustulit, aut secreta
invectio publicam indulgentiam ademit? An publica
invectio publicam indulgentiam, et secreta invectio
secretam indulgentiam requirit? Porro qui offert
munus suum ad altare, non ibi reconciliabitur mihi
pro scelere, quia proditus est Ecclesiae? (Matth. V,
23.) O tempora! o mores: Certe qui volunt exsequi
in fabrateria mendacii cupiditates suas pravas, ipsi
nituntur condere leges novas: sed Apostolus nobis consulens
eis occurrit: #Si quis vobis,@# inquiens, #aliud
annuntiaverit praeter id quod accepistis, anathema
sit (Gal., I, 9)
@#. Quod anathema quantum cavendum
sit, liber Judicum ostendit, ubi legitur: #Anathema
in medio tui est, Israel, non poteris stare coram
inimicis tuis (Josue VII, 13)
@#. Nam quod leviter
excommunicandum non sit, et quod membrum Christi
a corpore cum gravi dolore resecandum sit, manifestum
in concilio Africano caput est: « Quandiu,
inquit, excommunicato non communicaverit suus
episcopus, eidem episcopo ab aliis non communicetur
episcopis, ut magis caveat episcopus ne dicat
in quemquam quod aliis documentis convincere non
potest. » Siquidem quidquid in Ecclesia fit, nisi auctoritate
Patrum fulciatur, simulatio, non veritas
judicatur; et scimus si qua simulatores et callidi
provocant iram Dei, an presbyter vel episcopus habebitur,
qui contra auctoritatem canonum ordinatur?
Aut sine authentica degradatione presbyter vel episcopus
cessabit ab officii sui munere? Nunquid credemus
excommunicatum quem non remordet conscientia
criminis pro quo debeat communione privari?
Tunc enim justa est excommunicatio pastoris,
quando canonica vocatio in reum praecessit, et ille
reatum suum sub judicio Ecclesiae corrigere noluit,
eoque modo elatione tumidum a sanis ovibus segregat,
quem divino judicio segregandum non ignorat;
et quia in suum pastorem excommunicatus peccaverat,
eum alter absolvere nec debuit nec potuit.
Porro quicunque fratri meo in me peccanti excommunicationem
intorserit, non ille ei peccatum dimittit,
sed ego in quem peccavit, a quo excommunicationis
malo regnum vestrum purgate, serenissimi
principes, quia vix est in eo aliquis hominum qui
saltem idcirco excommunicatus non sit, quoniam in
convivio vel pacis osculo excommunicato adhaesit.
Praeterea dominos meos cum familiariter alloquens
bona suadeo, multorum animos, scio, contra me
concito, juxta illud Comici:
Obsequium amicos, veritas odium parit. (TERENTIUS in Andria, Act. I, scen. v. 1.)
De quorum animositate non multum moveor, #dulce decus
meum,@# Rodberte, quem #atavis regibus editum@#
divina pietas perduxit ad regni fastigium, si post
Deum et sanctos ejus vestro specialiter sustenter
auxilio et consilio, cujus mentionem in quotidianis
orationibus meis nunquam praetereo, tandem capitulatim
subtexam huic indiculo quae maxime sunt
corrigenda in vestro imperio, nec tamen haec verbis
meis, sed authenticis sanctorum dictis, ut postmodum
episcopos moveatis haec canonice emendare
in suis conciliis.
Primitus de fide dicendum credidi, quam alternantibus
choris et in Francia et apud Anglorum
Ecclesiam variari audivi. Alii dicunt, ut arbitror,
secundum Athanasium, « Spiritus sanctus a Patre et
Filio non factus, nec creatus, nec genitus, sed procedens: »
alii vero tantum, « Spiritus sanctus a Patre
et Filio non factus nec creatus, sed procedens, » qui
dum, id quod est, #nec genitus@# | null | 931cc5d7-cd79-44bf-b274-e6396c9d7a2c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
subtrahunt, synodicam
domni Gregorii se sequi credunt, ubi ita est scriptum:
« Spiritus sanctus nec genitus est, nec ingenitus,
sed tantum procedens. » De fine quoque mundi
coram populo sermonem in Ecclesia Parisiorum
adolescentulus audivi, quod statim finito mille annorum
numero Antichristus adveniret, et non longo
post tempore universale judicium succederet: cui
praedicationi ex Evangeliis ac Apocalypsi et libro
Danielis, qua potui virtute, restiti. Denique et errorem
qui de fine mundi inolevit abbas meus beatae
memoriae Richardus sagaci animo propulit, postquam
litteras a Lothariensibus accepit, quibus me
respondere jussit; nam fama pene totum mundum
impleverat, quod, quando Annuntiatio Dominica in
Parasceve contigisset absque ullo scrupulo finis saeculi
esset. De initio etiam Adventus qui ante Nativitatem
Domini per singulos annos agitur, aliquando
error gravissimus exstitit, aliis inchoantibus post V
Kalend. Decembris, aliis ante, cum nunquam plus
quatuor hebdomadas, saltem unam diem Adventus
habeat; cumque de hujusmodi diversitate soleant
contentiones in Ecclesia crescere, concilio determinandum
est, ut omnes qui in ea vivimus unum sapiamus,
quod vestra industria concedat, qui nos
unanimes vult habere in domo sua.
Apologeticus ad Hugonem et Rodbertum reges Francorum
Saepe contingit ut, dum nimius insurgentium calamitatum
horror mentem fatigat, ipso horrore non
ea quae dicere debuerat turbatus animus expediat,
sed phantasmate cogitationum aliorsum raptus, quae
tacenda erant dicat, ac, quod est consequens, quae
dicenda taceat. Semper enim summae tranquillitatis
quietem diligit, qui veritatis arcanum ratiocinando
disponere gessit: quapropter ab ipsis disciplinarum
rudimentis, sicut cervus desiderat ad fontes aquarum (Psal. XLI, 1),
ita desideravit anima mea laboriosum
spiritalis philosophiae otium quod ad multorum
utilitatem verterem in honestum negotium; sed, meis
peccatis praepedientibus, eo relicto, quodammodo ad
saeculi sollicitudinem sum reductus, qui sub cura
pastoralis regiminis quotidie sustentor aqua angustiae
et pane tribulationis (III Reg. XXII, 27): corrodit
me canino dente aemulorum supplantatrix calliditas,
circumlatrat adversariorum frequens acerbitas, nec
aliud contra me immurmurant, nisi quod monachorum
senatum salvum esse volui, nostrae reipublicae
augmentum quaesivi, ac cavillationi insidiantium
auctoritate qua valui contradixi, nec abscondi omnino
misericordiam et veritatem a consilio multo. Pro hujusmodi
malis meo insidiantur sanguini, me succenturiatis
insequuntur odiis: adeo ut nec regia majestas
eos deterreat quin me clanculo trucident, si eis locus
tempusve arrideat. Unde sedulus in orationibus meis
Deum deprecor ut judicet et discernat causam meam
solito, eripiatque ab homine iniquo et doloso (Psal.
XLII, 1); et, si coram dominis meis episcopis,
quos catholica fide orthodoxos didici, locum defendendi
accipiam, credo me innoxium futurum a crimine,
si jurgiorum originem examinaverint absque
personarum acceptione. Quis enim suo praejudicio ad
id deveniet, ut aliqua qualiscunque monasterii possessiuncula
abalienari debeat? Quis rerum extortor
legumque contortor funiculos ecclesiasticae haereditatis
miscendo confundere praesumat, cum scriptum sit: #Ne transgrediaris terminos quos posuerunt patres tui?@#
(Prov. XXII, 22.)
Ecce, secundum regulas sanctorum
Patrum, judicio episcoporum subditus audientiam non
diffugio, villicationis meae rationem redditurus, tantum
fide accepta ut non ab insidiantibus interceptus aliquid
patiar; qui paratus sum mori, si aliquando digna
morte commisi. Et primum de fide mea discutiendum
exopto, sine qua salvus esse non potero, ut mea
examinatione alii proficiant, vel mea obtestatione se
in haeresim cecidisse cognoscant, a qua conentur
quantocius erui: ne in ea usque ad mortem manendo
fiant stipula diaboli; nam quicunque de Deo, de
religione, de communi statu sanctae Ecclesiae aliter
credit quam Christus docuit, aut sub sanctis apostolis
catholica Ecclesia tenuit, suisque successoribus
tenendum tradidit, non catholicus vel fidelis, sed
plane haereticus existit. Siquidem omnes haereses ita
persecuti sunt patres nostri, ut primitus, fide exposita,
explorarent in suis conciliis ne quis sentiret
aliquid contrarium ipsis apostolis, qui repertus
absque ulla dilatione aut ad corpus totius Ecclesiae
est reductus, aut usque ad erroris abrenuntiationem
perculsus anathemate, catholica privatus est communione,
nec magis serpentem tangere vitaverunt
orthodoxi, quam adhaerere hujusmodi lepra contaminatis.
Unde in canonibus prohibemur, si nos catholicos
esse scimus, ne cum eis saltem oremus: nam
sub Marciano principe apud Chalcedoniam XV et eo
amplius dierum actio de hac re ventilata est, residentibus
episcopis ducentis, et, ut | null | b32df2e4-3f92-4ab9-bd92-f48f6139e048 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quibusdam placet,
mille ducentis, quibus omnibus pius princeps ex
suorum rerum copia sumptus abundanter praebuit
quoad omnes haereticos a se repellerent, id est eos
qui in verbo vel opere aliter quam sancti apostoli
sensissent. Quo facto, in tantum puritas fidei pio
placuit principi, ut eam ipse cum sua conjuge sub
chirographo hoc publice profiteretur coram illo magno
concilio, cujus piam religionem imitamini, domini
nostri, Hugo et Rotberte, clarissimi reges, si in terra
viventium Christo vultis esse haeredes et cohaeredes,
et de regno vestro omnem haereticam pravitatem depellite,
ut Deus vos custodiat in aeterna pace. Sciendum
quippe est quod sacerdos quotidie inter missarum
solemnia non pro haereticis vel schismaticis,
sed pro orthodoxis tantum atque catholicae et apostolicae
fidei cultoribus Deo supplicans intercedit, a
qua nimirum supplicatione alienus existit qui in
verbo vel opere se ab eorum unanimitate superbiendo
dividit; qui vero se peccatis obnoxium vel fide
dubium humiliter confitetur, portandus et corrigendus
est non ut extraneus, sed ut frater, quia nec
dum partem suam posuit cum hypocritis, praesertim
cum et Petrus princeps Ecclesiae Deum negaverit, et
Thomas in fide dubitaverit; siquidem ex utroque
sexu fidelium tres ordines, ac si tres gradus, in
sancta et universali Ecclesia esse novimus; quorum
licet nullus sine peccato sit, tamen primus est bonus,
secundus melior, tertius est optimus. Et primus
quidem ordo est in utroque sexu conjugatorum;
secundus continentium, vel viduarum; tertius
virginum vel sanctimonialium. Virorum tantum similiter
tres sunt gradus vel ordines, quorum primus
est laicorum, secundus clericorum, tertius monachorum.
Sed quoniam horum graduum differentias
proposui, et alium alio meliorem seu sanctiorem dicere
ratum duxi, qualiter singuli in suo proposito
exspectant praemium aeternae retributionis, vel qualiter
sanctorum Patrum auctoritate de suo gradu in alterum
promoveri possint, breviter expediendum credidi.
Et conjugii quidem ratio sola indulgentia permittitur,
ne fragilitate carnis in deterius aetas
proclivior delabatur. Nulli enim conjugium interdicitur,
nisi ei qui ob promerenda supernae patriae gaudia
sponte sua delegit jugem continentiam, quam
et si minus exhibuit, devotione secretius irrita,
secretiori facinus delendum est poenitentia: ita tamen
ut in eo gradu permaneat, in quo malum
se perpetrasse deplorat; sin vero sacerdotum Testamenti
Veteris hanc sibi defendere voluerit, proprio
gradu decidens, fletibus culpam diluit. Ecce ratio:
si inter eos sit quibus licet, nulla poena mulctatur,
sed etiam digna praemio habetur, eo quod obediendo,
castitate contenta sit quam Apostolus docuit; propterea
autem adjectum est #si inter eos sit quibus licitum
est,@# quia sunt in utroque sexu qui se voto obligant
ut, si virgines sunt, in virginitate permaneant;
et, si virgines non sunt, spreta carnis copula in caelibatu
perpetualiter vivant; est etiam cognatio vel
propinquitas generis, a cujus carnali commistione
prohibentur omnes qui sunt sub catholica fide. Porro
inter eos qui se voto obligant, vel inter eos qui nec
dum transierunt septimam generis lineam, detestatabile
connubium ita sub poenitentiae remedio solvendum
est illico, sicut illud quod poenitentia non
indiget, quia ex auctoritate licet, nunquam solvendum
est, nisi aut alterius conjugum morte, aut
utriusque caelibatus professione.
Hinc transitur ad continentium vel viduarum
excellentiorem ordinem, in quo, secundum Apostolum,
si permanserint, tanto majorem aeternae remunerationis
merebuntur coronam, quanto de experta carnis
voluptate graviorem sustinent poenam. His quoque
per discretionem secundas nuptias indulsit, dicens
quod #melius@# esset #nubere quam uri (I Cor. VII, 9)
@#.
De tertiis vero vel quartis nec non et pluribus nuptiis,
non me legisse memini utrum a catholicis debeant
celebrari; sed hoc absque ullo scrupulo occurrit:
quod si hoc facinus grave est in feminis, multo
gravius est si contingat in viris.
Virginum quanta sit gloria, nullus ignorat. Quis
scit hoc appetere hominem ex gratiae praerogativa,
quod habet angelus ex natura? quae virtus virginitatis
cum in humilitate solidatur, singularis meriti
recompensatione donabitur, quia Deus repromittit
virginibus quod #sequantur Agnum quocunque ierit (Apoc. XIV, 4)
@#;
hac virtute sanctimonialium decoratur
venerabile collegium, hanc se gaudent multi
per omnes viriles ordines promeruisse in gremio suae
matris Ecclesiae.
Sed his posthabitis, primo de virorum ordine, id
est de laicis, dicendum est, quod alii sunt agricolae | null | 56036cb4-e5e7-48f4-af0a-b4f2dbaab1df | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
alii agonistae: et agricolae quidem insudant agriculturae
et diversis artibus in opere rustico, unde sustentatur
totius Ecclesiae multitudo; agonistae vero,
contenti stipendiis militiae, non se collidunt in utero
matris suae, verum omni sagacite expugnant adversarios
sanctae Dei Ecclesiae.
Sequitur clericorum ordo, qui in tribus gradibus
specialiter distinguitur, hoc est, diaconorum, presbyterorum
et episcoporum: nam omnes qui sunt
inferioris gradus per abusionem clerici vocantur, dum
eis sicut et laicis ex indulgentia permittitur sociari
conjugibus. Constat sane ab apostolis et eorum successoribus
esse prohibitum clericos, id est diaconos,
presbyteros et episcopos esse uxorios. Κλῆρος etenim
Graece, Latine dicitur #sors,@# unde clerici ad
sacrificandum vel ad ministrandum in sortem Dei
adsciti studeant non carnaliter sed spiritualiter filios
gignere, ut semper sint memores sortis sanctorum
in lumine; nam ipsi quotidiana sollicitudine omnium
Ecclesiarum suscepta (II Cor. II, 28) in activa vita
laborant cum Martha quae turbatur erga plurima (Luc. X, 41).
Porro illud unum quod est necessarium
in contemplativa vita adepti monachi, cum Maria
tanto magis delectantur pedes Jesu lacrymis rigare
et capillis tergere (Luc. VII, 38), quanto remotiores
sunt ab omnium negotiorum saeculi inquietudine:
siquidem clericorum ordo inter laicos et monachos
medius, quantum est superior inferiore, tantum
inferior superiore, quandoquidem quo discrepat ab
utroque ordinum jungitur ad alterutrum. Illi namque
sunt conjugibus colligati, rei familiaris curae dediti,
saeculi actibus occupati: isti a saeculi actibus alieni,
propriae voluntati abrenuntiando, Patris spiritualis
imperiis obsequendo, qui et eleemosyna bonorum
virorum et labore manuum suarum vivunt, et possunt
dicere cum Petro: #Ecce nos reliquimus omnia, et secuti
sumus te (Matth. XIX, 27)
@#. Denique clericorum
vita irreprehensibilis speculum est totius Ecclesiae,
sicut monachorum habitus et professio firma exemplum
est totius summae poenitentiae; et quamvis clerici
reprehensione digni, ne tractent sancta profani,
degradentur certis ex causis, monachi tamen nisi
causa superbiae nunquam privantur ex toto fratrum
suorum communione, cum et criminosos laicos vel
clericos suscipiant, et se in crimine deprehensos
regulari disciplina corripiant. Denique ex monachis
presbyter ordinatus, vel ex clerico monachus factus
sciat se non clericorum more ecclesiasticis officiis
deservire, sed Gregoriani privilegii institutione
missas celebret in congregatione. Verum quia de
singulis ordinibus quae videbantur dicta sunt, qualiter
alterius in alterum promotio fiat tacendum non
est. Promoventur namque ex laicis vel clericis ad
monachatum, promoventur ex laicis vel monachis
ad clericatum, quod quando vel quomodo fieri debeat
sanctorum Patrum auctoritas liquido manifestat,
quam qui secuti non sunt extra Ecclesiam catholicam
a fide aberraverunt. Quamobrem in canone,
dum orant pro orthodoxis atque catholicae et apostolicae
fidei cultoribus, cavendum illis summopere
est, quod papa Gregorius in suo synodo refert: #Una
est,@# inquiens, #fides, unum baptisma, una Ecclesia
catholica, in qua sola possint relaxari peccata.@# Si
enim extra eam remissio peccatorum non est, haereticus
vel schismaticus ut quid jejunat? ut quid decimas
dat? ut quid Deum supplex adorat? Nam sicut fuit #multitudinis credentium unum cor et anima una
(Act.
IV, 32)@#, ita, per totum orbem terrarum, eorum omnium
qui, secundum doctrinam apostolorum, unum
in Deo sapiant, una est Ecclesia, quae de Graeco in
Latinum #convocatio@# interpretatur, quia ad unam
fidem et ad unum baptisma omnes vocamur. Quapropter
unaquaeque domus ubi erecto altari populus
ad Deum supplicandum convenit, dum habeat nomen
ecclesiae, veneratione et summo honore digna est in
omni gente, quoniam in ea renascimur ex aqua et
Spiritu sancto (Joan. III, 5), in ea divina celebrantur
mysteria, in ea fit confessio et remissio peccatorum.
Caveat igitur quicunque vult salvus esse eam alicujus,
nisi solius Dei, possessionem credere; unde
Petro apostolorum principi dicitur: #Tu es Petrus, et
super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam (Matth.
XVI, 18)@#. Meam inquit, non tuam; et Christus alibi: #Domus mea, domus orationis vocabitur
(Matth. XXI,
13)
@#. Psalmista quoque: #Domum tuam, Domine, decet
sanctitudo (Psal. XCII, 5)
@#. Si ergo Ecclesia non est
Petri, cujus erit? aut successores Petri audebunt
potestatem sibi vindicare | null | 8fa5dc79-dac2-416c-8f91-166fbc199d89 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, quam non habuit Petrus
princeps Ecclesiae? Certe, charissimi principes, nec
catholice vivimus, nec catholice loquimur, quando
ego illam ecclesiam dico esse meam, ille alteram
dicit esse suam, ac veluti quaedam jumenta comparati
jumentis insipientibus utrasque aliquando venales
proponimus, propositasque ab aliis emere non formidamus.
Est etiam alius error gravissimus, quo fertur
altare esse episcopi, et ecclesia alterius cujuslibet
domini, cum ex domo consecrata et altari unum
quiddam fiat quod dicitur ecclesia, sicut unus homo
constat ex corpore et anima. Videte, aequissimi
principes, quo nos ducit cupiditas, dum refrigescit
charitas (Matth. XXIV, 12); ex donis omnipotentis
Dei, quae gratis accipiuntur, mercatores efficimur,
et vendere conamur quod profecto non possidemus.
Nihil enim pene ad Ecclesiam, quae est solius Dei,
pertinere videtur quod ad pretium non largiatur,
scilicet episcopatus, presbyteratus, diaconatus, et
reliqui minores gradus, archidiaconatus quoque,
decania, praepositura, thesauri custodia, baptisterium,
sepultura, et si qua sunt similia. Et hujusmodi
negotiatores subdola responsione solent
astruere non se emere benedictionem qua percipitur
gratia Spiritus sancti, sed res Ecclesiarum, vel
possessiones episcopi, cum certum sit quod in catholica
Ecclesia alterum altero carere non possit. An
aliquis usus est igne sine ea, qua nutritur, fomenti
materia? aut ignem aliquando tenuit, et calore
caruit? Quis mel sine dulcedine? quis absinthium
sine amaritudine deprehendit? Attamen eamdem
aquam diverso tenore dulcem et amaram est inveniri
possibile; quod, quia ex contingenti fit,
aliquando nostram opinionem fallit, ut, quae creditur
dulcis, amara existat. Sic quoque talis negotiatio
bona aestimatur, cum pro certo mala sit,
quia turpis lucri gratia contingit: de qua re adeo
consuetudo inolevit, ut hoc jam credatur sine peccato
fieri. Verum Spiritus sanctus per os beati papae
Gregorii dicit: #Quia benedictio illi in maledictionem
vertitur qui ad hoc ut fiat haereticus promovetur, a qua
maledictione nullus extraneus habetur, qui lucri cupiditate
se ministerium ecclesiasticum invasisse laetatur (L. VII, Epist. 3)
@#.
Unde vero processerit usus ut laici
vendant episcopatus, satis demiror, cum beatus Ambrosius
in sermone pastorali, flendo, potius quam
ridendo, post multa subjungat: « Videas, inquiens, in
Ecclesia passim quos non merita, sed pecuniae, ad
episcopatus ordinem provexerunt: nugacem populum
et indoctum, qui talem sibi adsciverunt sacerdotem.
Quos si percontari fideliter velis quis eos
praefecerit sacerdotes, respondebunt mox, et dicent:
Ab archiepiscopo sum nuper ordinatus, centumque
ei solidos dedi, ut episcopalem gratiam consequi
meruissem; quos si minime dedissem, hodie
episcopus non essem: unde melius mihi est aurum
de sacello invehere, quam tantum sacerdotium
perdere. Aurum dedi, et episcopatum comparavi;
quos tamen solidos, si vivo, recepturum me illico
non diffido. Ordino presbyteros, consecro diaconos,
et accipio aurum; nam et de aliis ordinibus nihilominus
pecuniae quaestum profligare confido. Ecce
et aurum, quod dedi, in meo sacello recepi; episcopatum
igitur gratis accepi. Nempe hoc est quod
doleo, quia archiepiscopus carnaliter episcopum fecit:
nam propter pecunias specialiter leprosum ordinavit: #Pecunia,@#
inquit, #tecum sit in perditionem@#
(Act. VIII, 20),
quia donum sancti Spiritus gratiae
pretio comparasti, et commercium miserabile in animarum
exitium peregisti (Lib. De dignitate sacerdotali,
cap. 5). » Haec sanctus vir quo animo dixerit,
ex praecedentibus et consequentibus facile datur intelligi.
Quod vero illi qui dicuntur Simoniaci laicos suae
immiscuerunt maledictioni, exemplo factum est
sacerdotum, qui ad ministerium Dominicae passionis
adjunxerunt sibi Pilatum et Herodem principes
suae gentis. Nec illud nos latet quod pro hujuscemodi
episcopis, qui non pro vitae merito vel sapientiae
doctrina, sed magis eliguntur pro pecuniarum
summa maxima, discordiarum semen et
detrimentum regno accrescat, teste Gregorio, in
Epistola ad Theodebertum et Theodericum reges
scripta: « Fertur, inquit, Simoniacam haeresim, quae
prima contra Ecclesiam diabolica plantatione subrepsit,
et in ipso ortu suo telo apostolicae ultionis
percussa atque damnata est, in regni vestri finibus
dominari; cum in sacerdotibus fides sit eligenda
cum vita. » Et post pauca: « Hinc non solum in ordinatoris
et ordinati animam lethale vulnus infigitur,
verum etiam excellentiae | null | aa237926-3268-4f63-b85a-655c687d2f3c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vestrae regnum episcoporum
culpa, quorum intercessionibus juvari debuerat,
praegravatur. » Ac deinde: « Major ergo metuenda
est locis illis fore calamitas, ubi tales
intercessores ad locum regiminis adducuntur, qui
Dei in se magis iracundiam provocent, quam per
semetipsos populis placare debuerant. Nec hoc quoque
malum sollicitudo nostra patitur negligenter
omittere, quod quidam, instinctu gloriae inanis
illecti ex laico repente habitu sacerdotii honorem
arripiunt, et, quod dicere pudet et grave tacere
est, regendi rectores, et qui docendi sunt doctores,
nec erubescant videri, nec metuant (l. IX,
Epist. 110). » Huc usque S. Gregorius. Cumque
hujusmodi praelati avaritiae intenti ecclesias funditus
dirui sinant, mores subjectorum suo exemplo perdant,
quos corrigere debuerant, restat ut defensores
ecclesiarum ac fundatores earum haeredesque
fundatorum se subtrahant eorum communioni,
ne participes sint maledictionis. Verumtamen si
catholica sit pontificialis sublimitas et regalis
majestas, aequa lance pensat utriusque auctoritas,
ut prosint Ecclesiae quam Christus redemit suo sanguine;
nam illius sublimitas lege Domini spiritaliter
populis pronuntiat, quam istius majestas, si
necesse sit, armorum defensione commendat: quapropter
cavendum est ne ab invicem resiliant,
quorum adinvicem ministeria concordant. Sed concordia
eorum in diversis officiis tanto sibi consulit,
quanto unanimiter consulendo de communi utilitate
sentit. Ob hoc antiquorum conciliorum paginis
praefiguntur nomina imperatorum vel consulum
quorum favore magnorum habita sunt consulta
episcoporum, qui semper prius diligenter discusserunt
de fidei puritate, quos concilio dignos reperirent
ex ordine. Quamobrem, piissimi, more
praedecessorum vestrorum regum illis assensum
praebete conciliis quibus per reconciliationem res
publica melioratur et crescit; quia, si quocunque
conciliabulo alterius praedia vel possessiunculas
alter privatis negotiis velit sibi adscribere, ac ideo,
fratris damno, pecuniam per arcas et loculos
aggregando, sitim suae avaritiae exstinguere, non
observata tricennali lege quae emanavit ex constitutione
principum seu auctoritate canonum, sciatis
procul dubio quod ad vos hoc malum respicit, qui
idcirco regni apicem tenetis, ut justum judicium
omnibus faciatis. Pro vobis nimirum dominis nostris
unusquisque subjectorum ad Deum clamat
et dicit: #Deus, judicium tuum regi da, et justitiam
tuam filio regis: judicare populum tuum in justitia,
et pauperes tuos in judicio (Psal. LXXI, 1, 2)
@#. Quorum
versuum sensus quamvis referri possit ad
Deum Patrem omnium Filiumque ejus unigenitum,
tamen nihil obest intelligi de terreno rege precari,
ut judicet populum non suo sed Dei judicio, cui
rationem redditurus est etiam de otioso verbo.
Nec me vestro aliorumque sapientium examini
subduco: qui contra canones sensisse suspicor, in
episcopos monachorum manum movisse accusor,
vestram benevolentiam proprio episcopo abstulisse
blasphemor, quibusdam excommunicatis participasse
criminor. Sed esto. Cui sententiae canonum
contradixi, qui nullo concilio vix apertum librum
videre potui? aut quod concilium illud fuit, ubi
conciliati venerunt et disconciliati recesserunt, cum
ibi discordes reconciliari debuerint, aut canonica
districtione mulctari? quid in me singulariter commiserunt
episcopi, ut eis saltem cogitatione obesse
voluerim; praesertim cum non inimicum, sed fide
et opere amicissimum graviora pericula pertulisse
contigerit? Ecce coram Deo in Christo non mentior (Gal. I, 20),
quia, audita insequentium conclamatione,
ultra quam dici possit indolui, recordatus
pristinae amicitiae et beneficiorum tanti viri, cujus
nix capitis reverendum ostendit, excepta primatis
praerogativa et sacerdotali infula. Qua suggestione
vos decepi, ut vestram benevolentiam optimis auferretis,
male meritis conferretis? Num ego Deus
sum qui mutat mentes, mutat regna et tempora?
Vere fateor me magicam ignorare, nec aliquid malarum
artium didicisse. Unde ille qui de hac re
contra me queritur, neminem praeter vos incusare
videtur, qui, relicto tramite aequitatis, beneficiorum
ejus vicissitudinem rependere neglexistis. Aut fortasse
regiae majestatis auctoritatem contemno!
Quantulumcunque vos exacerbavit, exacerbando
irritavit, irritando offendit, offendendo placare
distulit, et pro talibus beneficiis miratur sibi impendi
munuscula justae recompensationis; nec sibi
imputat quod promeruit, sed crimen transferre nititur
in perniciem insontis: si enim nihil vos nocuisse
putavit, dum nostra tulit, profecto nec
dominos nostrarum rerum esse, nec defensores
credidit; si autem credidit, vos mecum laesit, nec
se laesisse ignoravit. Cur igitur me declamatorie
accusat? cur mihi soli imputat quod illum gravat?
An scire potero, quoties legatos misi, quoties de
pace | null | c23c9d8d-58cd-4857-969c-e0ad75aeec25 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
rogavi, quoties me supplicem obtuli? Testis
mihi est Deus quod, salvo jure nostri monasterii,
ad omnia quae regulariter injunxisset obtemperare
paratus fui, et, si aliquid mali commerui, manente
rerum copia inconcussa, episcoporum justa jaculetur
in me sententia; quia ipse solus, ut debuerat,
nunquam justo amplius, nisi clandestina exsecutione,
in me desaeviet. Novi enim quam austerus in
Letaldo Miciacensi monacho fuerit, quem oblitus
reverentiae sacerdotalis injuriose et sine ullis legibus
tractavit; qui si epistolam Gregorii ad Lupum
abbatem legisset, profecto nunquam tantum facinus
perpetrasset: « Quoniam multae, inquit, occasiones
in deceptatione religiosarum personarum a pravis
illic, ut dicitur, hominibus exquiruntur, presbyterum
praedictae Ecclesiae nullomodo privandum deponendumque
censemus, nisi causa specialiter criminis
exigente; unde necesse est ut, si qua contra
eum hujusmodi querela surrexerit, non solus episcopus
civitatis causam examinet, sed adhibitis sibi
coepiscopis suis subtili investigatione perquirat,
quatenus, cunctis concorditer judicantibus, canonicae
districtionis censura aut reum ferire aut innocentem
possit absolvere. » Denique quod excommunicatis
me miscuisse asserit, ejus exemplo utique
feci, qui filios Belial nocturno latrocinio in meam
necem grassantes recepit, postquam eos anathematizaverat
suus archiepiscopus singularis meriti Siguinus;
et Odo Carnotensium episcopus, nec
non et alii magnae vitae et religiosi viri. Hoc
sane palam omnibus, sicut magnae auctoritatis
est, asseruit quod nemo possit eum excommunicare,
qui emendationi et satisfactioni intendit,
praesertim cum usque ad satisfactionem congruam
suam ipse et alii episcopi praetendant maledictionis
sententiam. Porro qui vel quot interesse
debeant reorum obligationi, qui vel quot eorum
absolutioni, nusquam me legisse memini, nisi
in degradatione sacerdotis. Tantum evangelicus
sermo prodit quod #si peccaverit in te frater tuus,
corripe eum inter te et ipsum solum: si te audierit,
lucratus eris fratrem tuum; si te non audierit, dic
Ecclesiae;@# quod #si Ecclesiam non audierit, sit tibi
sicut ethnicus et publicanus (Matth. XVIII, 15, 17)
@#.
Ecce divinae miserationis regula, qua jubemur reorum
alios audientes pia correctione secretius arguere,
alios non audientes publica invectione objurgare
usque ad aures Ecclesiae. Sed nunquid publica invectio
secretam indulgentiam sustulit, aut secreta
invectio publicam indulgentiam ademit? An publica
invectio publicam indulgentiam, et secreta invectio
secretam indulgentiam requirit? Porro qui offert
munus suum ad altare, non ibi reconciliabitur mihi
pro scelere, quia proditus est Ecclesiae? (Matth. V,
23.) O tempora! o mores: Certe qui volunt exsequi
in fabrateria mendacii cupiditates suas pravas, ipsi
nituntur condere leges novas: sed Apostolus nobis consulens
eis occurrit: #Si quis vobis,@# inquiens, #aliud
annuntiaverit praeter id quod accepistis, anathema
sit (Gal., I, 9)
@#. Quod anathema quantum cavendum
sit, liber Judicum ostendit, ubi legitur: #Anathema
in medio tui est, Israel, non poteris stare coram
inimicis tuis (Josue VII, 13)
@#. Nam quod leviter
excommunicandum non sit, et quod membrum Christi
a corpore cum gravi dolore resecandum sit, manifestum
in concilio Africano caput est: « Quandiu,
inquit, excommunicato non communicaverit suus
episcopus, eidem episcopo ab aliis non communicetur
episcopis, ut magis caveat episcopus ne dicat
in quemquam quod aliis documentis convincere non
potest. » Siquidem quidquid in Ecclesia fit, nisi auctoritate
Patrum fulciatur, simulatio, non veritas
judicatur; et scimus si qua simulatores et callidi
provocant iram Dei, an presbyter vel episcopus habebitur,
qui contra auctoritatem canonum ordinatur?
Aut sine authentica degradatione presbyter vel episcopus
cessabit ab officii sui munere? Nunquid credemus
excommunicatum quem non remordet conscientia
criminis pro quo debeat communione privari?
Tunc enim justa est excommunicatio pastoris,
quando canonica vocatio in reum praecessit, et ille
reatum suum sub judicio Ecclesiae corrigere noluit,
eoque modo elatione tumidum a sanis ovibus segregat,
quem divino judicio segregandum non ignorat;
et quia in suum pastorem excommunicatus peccaverat,
eum alter absolvere nec debuit nec potuit.
Porro quicunque fratri meo in me peccanti excommunicationem
intorserit, non ille ei peccatum dimittit,
sed ego in quem peccavit, a quo excommunicationis
malo regnum vestrum purgate, serenissimi
principes, quia vix est in eo aliquis hominum qui
saltem idcirco excommunicatus non sit, quoniam in
convivio vel pacis osculo excommunicato adhaesit.
Praeterea dominos meos | null | f23efab4-a8a6-47fd-8c56-bd659a37f049 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cum familiariter alloquens
bona suadeo, multorum animos, scio, contra me
concito, juxta illud Comici:
Obsequium amicos, veritas odium parit. (TERENTIUS in Andria, Act. I, scen. v. 1.)
De quorum animositate non multum moveor, #dulce decus
meum,@# Rodberte, quem #atavis regibus editum@#
divina pietas perduxit ad regni fastigium, si post
Deum et sanctos ejus vestro specialiter sustenter
auxilio et consilio, cujus mentionem in quotidianis
orationibus meis nunquam praetereo, tandem capitulatim
subtexam huic indiculo quae maxime sunt
corrigenda in vestro imperio, nec tamen haec verbis
meis, sed authenticis sanctorum dictis, ut postmodum
episcopos moveatis haec canonice emendare
in suis conciliis.
Primitus de fide dicendum credidi, quam alternantibus
choris et in Francia et apud Anglorum
Ecclesiam variari audivi. Alii dicunt, ut arbitror,
secundum Athanasium, « Spiritus sanctus a Patre et
Filio non factus, nec creatus, nec genitus, sed procedens: »
alii vero tantum, « Spiritus sanctus a Patre
et Filio non factus nec creatus, sed procedens, » qui
dum, id quod est, #nec genitus@# subtrahunt, synodicam
domni Gregorii se sequi credunt, ubi ita est scriptum:
« Spiritus sanctus nec genitus est, nec ingenitus,
sed tantum procedens. » De fine quoque mundi
coram populo sermonem in Ecclesia Parisiorum
adolescentulus audivi, quod statim finito mille annorum
numero Antichristus adveniret, et non longo
post tempore universale judicium succederet: cui
praedicationi ex Evangeliis ac Apocalypsi et libro
Danielis, qua potui virtute, restiti. Denique et errorem
qui de fine mundi inolevit abbas meus beatae
memoriae Richardus sagaci animo propulit, postquam
litteras a Lothariensibus accepit, quibus me
respondere jussit; nam fama pene totum mundum
impleverat, quod, quando Annuntiatio Dominica in
Parasceve contigisset absque ullo scrupulo finis saeculi
esset. De initio etiam Adventus qui ante Nativitatem
Domini per singulos annos agitur, aliquando
error gravissimus exstitit, aliis inchoantibus post V
Kalend. Decembris, aliis ante, cum nunquam plus
quatuor hebdomadas, saltem unam diem Adventus
habeat; cumque de hujusmodi diversitate soleant
contentiones in Ecclesia crescere, concilio determinandum
est, ut omnes qui in ea vivimus unum sapiamus,
quod vestra industria concedat, qui nos
unanimes vult habere in domo sua. | null | 0b9d9946-e34d-42fc-9431-dd163f1f5e25 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Carmen acrostichum
OTTO VALENS CAESAR NOSTRO TV CEDE COTURNO
Te felix atavis quoT coelo sidera lucenT
Te dominum sibi Saxo Tulit, et Roma notaviT
Orbis et ipse capit, solO contentus alumnO
Virtutum titulis et Vir cognosceris actV
Ac domitor patriae pAcis sectator in aulA
Lumen ubique micans jubar Lucendo velut soL
Ergo Dei sOlita reddEntur sanCta benignE
Nec deeriT virtus omNis, qua grAtia culmeN
Scandit eT occultiS--------vEnia causiS
Certe nos Omnes tibi Caesar neScius et nunC
Austrasios quae terra mAnet cereAlis opimA
Et foecunda secu pollEt satis ubeRe glebaE
Summis cara viriS ac saevis plena coloniS
A patris imperio nonAbsit ismaelithA
Rexit cum solers et Regnans induperatoR
Nunc Auguste tuum poNam venerabile nomeN
OTTO VALENS CAESAR NOSTRO TV CEDE COTVRNO
Solus enim regnans abSens, o Caesaris haereS
Totus avo similis, si Te nova vita resignaT
Rex fuit ille potens Romanae legis amatoR
Omne decus patriae soliO prognatus avitO
Tempora pacis erant, Tali dum jure vigereT
Vir tantus quem sic dVxi describere versV
Cur ergo nAtale tuum, Cur contrAhis et nunC
Exulis in Bellis defErs pia deBita pompaE
Dum vates Bonus opto Dari miraBilis istuD
Expandes Opus, ipse mEum tractAbilis indE
Caesar ut invictis sCuto minutuS et ex hoC
Omnibus utilior, mirO datus ante triumphO
Terribilis clemens tuTo diademate risiT
Vultus avi patrisque tVi praeclarus amictV
Rursus uterque fuit diRo sub tempore VictoR
Nunc unum vivens digNum cum patre vocameN
OTTO VALENS CAESAR NOSTRO TU CEDE COTURNO
Carmen acrostichum
OTTO VALENS CAESAR NOSTRO TV CEDE COTURNO
Te felix atavis quoT coelo sidera lucenT
Te dominum sibi Saxo Tulit, et Roma notaviT
Orbis et ipse capit, solO contentus alumnO
Virtutum titulis et Vir cognosceris actV
Ac domitor patriae pAcis sectator in aulA
Lumen ubique micans jubar Lucendo velut soL
Ergo Dei sOlita reddEntur sanCta benignE
Nec deeriT virtus omNis, qua grAtia culmeN
Scandit eT occultiS--------vEnia causiS
Certe nos Omnes tibi Caesar neScius et nunC
Austrasios quae terra mAnet cereAlis opimA
Et foecunda secu pollEt satis ubeRe glebaE
Summis cara viriS ac saevis plena coloniS
A patris imperio nonAbsit ismaelithA
Rexit cum solers et Regnans induperatoR
Nunc Auguste tuum poNam venerabile nomeN
OTTO VALENS CAESAR NOSTRO TV CEDE COTVRNO
Solus enim regnans abSens, o Caesaris haereS
Totus avo similis, si Te nova vita resignaT
Rex fuit ille potens Romanae legis amatoR
Omne decus patriae soliO prognatus avitO
Tempora pacis erant, Tali dum jure vigereT
Vir tantus quem sic dVxi describere versV
Cur ergo nAtale tuum, Cur contrAhis et nunC
Exulis in Bellis defErs pia deBita pompaE
Dum vates Bonus opto Dari miraBilis istuD
Expandes Opus, ipse mEum tractAbilis indE
Caesar ut invictis sCuto minutuS et ex hoC
Omnibus utilior, mirO datus ante triumphO
Terribilis clemens tuTo diademate risiT
Vultus avi patrisque tVi praeclarus amictV
Rursus uterque fuit diRo sub tempore VictoR
Nunc unum vivens digNum cum patre vocameN
OTTO VALENS CAESAR NOSTRO TU CEDE COTURNO
| null | 149b0d9c-194a-4b24-84b9-5c160879ce43 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
EPISTOLA PRIMA. AD GREGORIUM V SUMMUM PONTIFICEM.
Domino semper in Christo venerabili GREGORIO
sanctae Romanae et apostolicae sedis praesuli, ac ideo
universalis Ecclesiae doctori, suus illius ABBO, Floriacensium
rector, salutem in Christo.
Saepius contingit ut puritas integrae veritatis sententia
vacillet malefidi interpretis; quod ego, venerabilis
Pater, cavens, vestri animi sensa fideliter
simpliciterque, ut praecepistis, deprompsi; nec animositatem
regis perhorrui, dum fidem quam vobis
promiseram ex asse servavi: quandoquidem nihil
addidi, nihil minui, nihil mutavi, nihil reliqui. Horum
omnium ipse Arnulphus Remensis archiepiscopus
a custodia liberatus et absolutus testis est; cui
vestrum pallium eo tenore obtuli quo illico acceperam
ex sanctis manibus vestris. Testis etiam dominus
meus Rodbertus, Francorum rex inclytus,
vocatur, utique spiritualis in Christo filius, qui vobis
parere decrevit, ac si beato Petro apostolorum
principi, cujus vices in terris nunc geritis. Porro
unum vestrae majestati persuadeo, quo praedictum
archiepiscopum doceatis qualiter cum suis clericis
conversari debeat, qualiter filios suae Ecclesiae a
pristinis erroribus abstrahat, et praedia seu possessiones
quas sancta Maria perdidit restituat. Nam,
sicut ait quidam saecularium:
Quidquid delirant reges, plectuntur Achivi. (HORAT. Ep. I, II, 11.)
Ita Remensi Ecclesiae accidit ut in rebus sanctae
Mariae vindicatum sit quidquid Arnulphus et Gerbertus
commiserunt mali; et, quia utrumque ut
amicum et colo et colui, si qua in eis reprehensione
digna comperi, quamvis eis displiceret, non tacui.
Nihil tamen ab his factum reprehensibilius didici,
quam quod nobilissimam omnium Gallicanarum Ecclesiarum
inopem, abjectam, vilem et desolatam
suo litigio reddiderunt. Eidem vestra irrefragabili
auctoritate succurrite, et eam ad illum pristinum
statum reducite quo beatae memoriae Adalberonem
constat reliquisse. Caeterum suggero vestrae sanctitati
ut eorum recordemini quae per me vobis comes
Fulco mandavit, malle se scilicet vetera monasteria
diruta restaurare, quam nova a fundamentis condere.
Quod quam frivolum sit et omnino vacuum,
vicinum nobis Sancti Petri monasterium, quod dicitur
Ferrarias, indicat, priscis temporibus regia
munificentia magnificentissimum Romanae Ecclesiae
membrum, nunc vero suorum vassallorum
beneficio ita corrosum, ut vix aliquid remanserit ad
stipendia paucorum fratrum. Haec et alia rogant
violentorum lacrymae: his consolationis manum
porrigite, quam Dominus de coelo prospexit, ut solveret
gemitum compeditorum, quando vos fecit caput
omnium nostrorum. Tandem quid et ipse patiar,
innotescat. Est quidam Qauz, nepos Wal comitis de
castro Nantonis, qui devastat possessiones nostri
monasterii; de quo precor ut cum ipso Wal, qui
nunc Romae est, loquamini, minando contra ejus
nepotem virgam excommunicationis nisi resipuerit,
si inveni gratiam in oculis vestris: nam, liberalitatis
vestrae memor, ut servus Domino gratias refero,
qui inter missarum solemnia, vestro munere plane
usus, vestri nullo modo oblivisci valeo in meis orationibus.
Caeterum vobis semper decrevi parere,
cujus apostolatum Deus custodiat in aeterna pace.
Valete.
EPISTOLA II. GREGORII V AD ABBONEM.
(Vide in GREGORIO V, Patrologiae tom. CXXXVII.)
EPISTOLA III. ABBONIS AD GREGORIUM V SUMMUM PONTIFICEM.
Domino semper venerabili sanctae Romanae et
universalis Ecclesiae praesuli GREGORIO suus ille
Floriacensium rector ABBO.
Multi se importunos ingerunt, qui me aliquid
posse apud vestram clementiam suspicantur, genutenus
implorantes pro suis peccatis opem intercessionis;
quorum opinionem adeo veram credidi,
ut eorum declamatoriam orationem vestris auribus
dispensatorie allegarem, arbitratus vestrae Ecclesiae
utilem fore, quam omnes expetunt qui in Christo
pie volunt vivere (II Tim. III, 12). Quorumdam vero
qui se se magni faciunt, preces abhorrui, ne forte
ad iracundiam irritem, quam eis placare debueram.
Si improbus seu etiam importunus intercessor accedam,
siquidem Moises ad aquas contradictionis (Num., XX, 24),
dum rebelli populo prodesse voluit,
sententiam divinae animadversionis vir mitissimus
super omnes homines excepit. Unde mihi amicorumque
necessitati consului, qui ante praesentiam
vestrae majestatis, in quantum potui, nec tacenda
dixi, nec dicenda reticui. Quare, vestra benevolentia
usus, experimento didici quod vester animus
compatiatur miserorum infortuniis, afflictorum calamitati,
lapsibus humanae fragilitatis; dum enim
vobiscum conferendo loquerer de passionibus animae,
quid aliud reperi nisi moralitatem Gregorianae facundiae
et severitatem paternae indulgentiae? Quibus
illectus Floriacum laetus redii, et omnibus ad quos
meus sermo pervenire potuit, plenam sanctitatis et
reverentiae | null | 253e4450-54c7-4842-94df-50bd8fbc20ed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vestram conversationem innotui, sicque
mihi contigit ut reginae Austri, quae venit a finibus
terrae audire sapientiam Salomonis, reversaque
in terram suam regem ac servos ejus beatificavit (III Reg. X, 1 et seqq.):
quamvis sane momento
temporis in Italia vobiscum degui, vix diebus quibus
spiritus hos reget artus referre valeo mira quae audivi
et vidi. Unde quaedam venerabilis femina,
Ildegardis nomine, super his obstupescens, cum
Romam ire disponebat, lacrymabiliter expostulavit
jure propinquitatis quatenus litteris nostris vobis
commendaretur, quae peccatrix est et nobilis, non
autem ideo nobilis quia peccatrix, sed ideo peccatrix
quia nobilis: nam, lenocinante humani generis
inimico, multa in saeculo saecularis mulier commisit,
pro quibus poenitentiae remedium expetiit, et consilio
bonorum virorum duo monasteria, unum canonicorum,
alterum sanctimonialium ex propriis rebus et
possessionibus construxit, in singulis quoque, novem
ferme millibus a se invicem disparatis, tantos reditus
delegavit, ut sufficere possint etiam plurimis
quam sunt animae utriusque congregationis. Porro
monasterium alterum in honore sancti Petri apostolorum
principis, alterum sancti Andreae apostoli,
Romanae Ecclesiae sub census tributo addicere
cupit, et ea privilegio vestrae irrefragabilis auctoritatis
muniri. Quapropter vestram serenitatem plus
solito deprecor ut, praedecessorum morem sequendo,
eisdem novis monasteriis novus auctor novos
indiculorum biblos corroboretis, quibus ipsae congregationes
ab omni mundano strepitu quietae Domino
servire possint, maxime sub epitimio excommunicationis.
EPISTOLA IV. AD GREGORIUM V, SUMMUM PONTIFICEM.
Domino semper venerabili sanctae Romanae et universalis
Ecclesiae praesuli GREGORIO sui illius memor
Floriacensium rector ABBO.
Experimento didici quod qui apponat scientiam,
apponit dolorem (Eccle. I, 18). Cum intelligentia
divinae legis pretiosum separo a vili, et memoria
praeteritorum malorum cor pungit, quod se virtutibus
minus servisse recognoscit: sicque fit ut scientia
contra fragilitatis humanae lenocinia inflet, quam
charitas aedificat (I Cor. VIII, 1), sicut ex collatione
quam ad invicem habuimus expertus sum, cum de
passionibus animae loquentes in Spoleti provincia
itineris otium vertimus in honestum negotium.
Cujus collationis recordatus paternitatem vestram
oro et deprecor ut, vestris orationibus adjutus, Domino
placentium merear adipisci consortium; et
hic vester fidelis nomine Humboldus erga se suamque
necessitatem vestram sentiat bonitatem, quam
totus orbis optat nancisci ad suam perpetuam pacem.
Denique qualiter monachorum legislatoris Benedicti
corpus in Galliam translatum sit, quaeve in
Cisalpinis partibus historialiter gesta habeantur, requisistis;
cui postquam historiam patefeci, eam, ut
jussistis Transalpinis legendam dirigere non distuli:
et hoc indiculo vobis satisfeci. Direxi etiam duo
vascula Manzerina, in quibus anaglypho opere continentur
Charitas et Ethica; quarum altera, id est
Charitas, utraque manu Vetus et Novum Testamentum
praefert per singula epithemata, Ethica alis
suis complectitur historiam et allegoriam: ita ut
utraque virtus, Charitas scilicet ac Ethica, quatuor
virtutes per singula vasculorum ora exclusoris opere
praetendant.
Fascibus exemptos dum cernimus Urbis alumnos,
Externis dominis subdita Roma furit.
Nec mirum cum scena sibi fit saevior illis,
Et erudelis habet, unde cruenta fiet.
Quam caveas alter mage, quam jam denique quintus
Gregorius, mundi pervigil excubiis.
Cujus amore vacas transcendi cernuus Alpes
Heridanique nives Abbo sequendo pares.
Translatos #Patris@# cineres #Bene@# nomine #dicti,@#
Mandant Hesperiis et tibi, Sancte Dei.
Hos loculo pariter Franci veneramur ovantes,
Et venerare, cui gesta legenda dedi.
EPISTOLA V. AD MONACHOS SANCTI MARTINI.
His patribus et fratribus in monasterio Sancti
Martini commanipularibus, maxime HERIVEO bonae
indolis speculo, amatorum Christi amator ABBO.
Opportunitas temporis solet quaeri ad exsequendam
efficaciam ejuslibet negotii, quandoquidem nihil
fit quod eo carere possit. Quod ideo vestrae charitati
objeci, quia plus aequo distulistis mittere indiculum
vestrae legationis: ac idcirco vobis parere
mihi fuit impossibile, quibus placere omnimodis
gestio, nec unquam bonorum praeceptis inobediens
apparebo, nisi constrictus aut religionis proposito,
aut temporis articulo. Verum cum charitative ad
expeditum iter monuissetis, haec adeo demiror, cur
causam promotionis in vestris litteris non significastis:
nam auctoritates sanctorum Patrum, quas
specialiter deferri jussistis, quoquo locorum prae
manibus habeo, ne decipiar aemulorum lenocinio, qui
fratri parant foveam, et fortassis incident in eam (Eccle. X, 8).
Unum quasi ex vulgi opinione addidici,
domnum videlicet AR. archiepiscopum contradicere
privilegiis sancti M. communis patroni; quod | null | 92fbbba4-b0da-491a-b22b-63185ad1005b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quis desipiens crederet, ut vir tantae auctoritatis et
mansuetudinis contraire velit Romanorum pontificum
decretis et sanctorum canonum institutis? Siquidem
Romana Ecclesia sua super omnes Ecclesias
excellentia hoc habet privilegii, ut, sicut claviger
regni coelestis obtinet principatum apostolici
culminis, ita eadem Romana Ecclesia auctoritatem
tribuat omnibus quasi suis membris, quae sunt per
quatuor climata totius orbis. Qui ergo Romanae
Ecclesiae contradicit, quid aliud quam se a membris
ejus subtrahit, ut fiat portio adversariorum Christi?
Certe unicuique Ecclesiae suum jubet servari privilegium,
illud magnum et inviolabile Nicaenum
concilium, quod sanctissimus papa Gregorius ita se
fatetur venerari, ac si sanctum Evangelium. De
privilegiis quoque idem papa venerabilis scribit
episcopo Joanni, inquiens: #Grave nimis et contra
sacerdotale constat esse propositum, cujusquam monasterii
privilegia olim indulta confundere, et arritum
(sic) quae sunt pro quiete disposita niti deducere (lib
VII, epist. 33)
@#. Et infra: Proinde his fraternitatem
vestram hortamur affatibus, ut a monasterii
molestia se sine aliqua excusatione contineat, et
quae eis sunt diutius custodita, nullius occasionis
tentet usurpatione convellere, sed cuncta illibate
et sine aliqua studeat refragatione servare; et plus
sibi in eodem monasterio, quam, praedecessoribus
suis licuit, noverit non licere. Absit itaque, absit
ut sanctorum virorum, et maxime antiquorum pontificum
Romanorum scripta modernorum sustineant
praejudicia, et floccipendant posteriorum sensa,
quorum venerantur memorias! Si enim juniores
tempore veterum aspernantur edicta, quibus assensum
praebere debuerant, quid restat, nisi ut plumbum
aquis supernatet, lignum vero fundo tenus
mersum dehiscat? praesertim cum scriptum sit: #Ne transgrediaris terminos quos posuerunt patres tui (Prov. XXII, 28)
@#.
Hoc unum suadeo, ut perquiratis
merita Turonensium et Romanorum pontificum,
quorum alter edixit, alter conscripsit, et postea
utrum illis a contradicentium industria prae pondere
dijudicare poteritis. Valete.
EPISTOLA VI. AD ROBERTUM REGEM FRANCORUM.
ROTBERTO regi Francorum inclyto famulorum Dei
famulus ABBO, memor salis quod aliquando in palatio
comedi.
Satis admodum miror unde hi sales eloquentiae
proruperunt, quorum amaritudinem, domine mi
rex, inopinato abhorrui, abhorrens silentio tegere
nequivi, nam palatina facundia hactenus usus sum,
et ab ipsis cunabulis pene in monasterio veritatem
puer didici, quam me amisisse causatur ille a secretis.
Dum jam albet nix capitis, cui gratias refero,
quoniam me ad me reduxit, quandoquidem hominem
esse innotuit, quem mutabilis fortunae casibus
subditum et dixit et scripsit; ait enim Scriptura: #Omnis
homo mendax (Ps. CXV, 11)
@#; sed fortassis cum Propheta
in exstasi hoc protulit, quod ego quoque benigne
accepissem, nisi esset scriptum: #Perdes omnes
qui loquuntur mendacium (Ps. V, 7)
@#. Ad quid enim
aliud amicus meus apostoli verba ad me retorsit,
dum in sermone meo #est@# et #non@# esse enuntiavit (Jac. V, 12),
nisi quia aut quod est non esse, aut
quod non est esse fatentem reprehendere voluit?
cujus criminis in hac re me nullo modo reum esse
sciatis, quippe ante has litteras, in quibus mendacii
redarguor, neminem pro hujusmodi causa vidi cum
quo #est@# et #non@# potuissem sermocinari. Quod vero
adjecit, #sed sit,@# in illo est, meae fragilitatis modum
considerans, hominibus quam Deo similis esse malui,
abominatus superbiam illius qui fuit signaculum
similitudinis Dei (Ezech. XXVIII, 12). Porro
sicut nemo bonus, nisi solus Deus (Marc., X, 18),
sic nihil est in rerum creaturis, nihil enim in eis
est quod mutabile non est, et si omnis creatura
mutabilis est, quomodo verbum ejus mutabile non
est? Sane hoc sibi proprium reservavit, de quo
dictum est in Veteri Testamento: #Qui est misit me
ad vos (Exod., III, 14)
@#. Ecce, venerabilis rex, meus
apud majestatem vestram sermo apologeticus, et,
ne hujusce locutionis ineptiis decipiamini, cautum
esse opto et semper optavi. Valete.
EPISTOLA VII. AD ODILONEM ABBATEM CLUNIACENSEM.
Domino semper venerabili ODILONI Cluniensis
congregationis Patri, ejusdem officii ABBO, indignus
famulorum Christi famulus.
Saepe contingit ut spiritualis philosophiae dapibus
amicis convivia pro modulo nostro praeparemus,
sperantes hac introductione eorum deliciis
communicare, quoniam, ut dicit Scriptura | null | b05e63d8-0841-48a2-b8e7-ee6a3d5f75be | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
amicorum sunt omnia communia; quapropter
quempiam solum suis studiis uti minime delectat,
et charitatis epulas tunc bona voluntas
libenter degustat, cum inter ejusdem scientiae sectatores
non est expers muneris quo sibi illicit amatores
veritatis. Unde, venerabilis pater, floccipendens
aemulorum vesaniam, instar commentatoris scribere
decrevi aliquid gratum amicis, utile posteris, quo
communicatum te esse volui, quem, postquam
semel cognovi, semper in omnibus pio amore et
diligo et dilexi. Nec pudet te habere judicem propositae
quaestionis, quem commendat lepor dulcissimae
affabilitatis, ut puta antiquae nobilitatis
comptum prosapia, cum eloquentia quam venustat
frequens et humilis sapientia; hanc nimirum plus
solito expertus sum compendioso itinere, cum pariter
remoraremur tam in nostro quam in Sancti
Dei monasterio, ubi quidam ex fratribus vestris,
ut mihi visum fuit, satis benevolus, attentus et
docilis, requisivit de repetitione similium numerorum
qui habentur frequentius in canonibus Evangeliorum.
Quam quaestionem expediendo ei ad plenum
satisfacere nequivi, partim ob difficultatem
sui, partim quia nec locus nec tempus sufficiebat
negotio hujusmodi; nunc vero, occasionem nactus,
explicabo quomodo se habeat congeries numerorum
in praedictis canonibus, exposita prius ratione qua
in singulis Evangeliorum libris sunt tripliciter praefixi
numeri, quorum alii capitula, alii aeras, alii
subnotationes designant, communes scilicet et proprias,
et capitula quidem nec non aerae ex minio hoc
videntur differre, quod capitula exprimuntur majore
charactere, aerae vero nusquam denarium excedunt,
nec infra denarium ex ordine se sequuntur,
nisi contingat. Subnotationes quoque ex atramento
in singulis evangelistis ab uno incipiunt, et in multam
pluralitatem primae vel solae ordinabiliter lege
numeri excrescunt: quod facilius intellectui patebit,
si, quod faciendum in reliquis, unius evangelistae
adnotatio descripta pro exemplo sit. Sunt itaque
apud Matthaeum capitula XXVIII, inter quae sunt
subnotationes CCCLV, quibus singulis adjecta est sua
aera, ex qua cognoscatur in quo canone ipsa
subnotatio reperiatur. Ut autem decem sint canones
et non amplius, in quibus evangelistae sibi novies
tantum conferuntur, illud facit quod Marcus
hanc proprietatem servat cum Joanne, qua nusquam
ei soli solvi consentit. Nec eidem cum altero, nisi
cum Matthaeo: nam inter quatuor si concordia sit,
unus modus existit; alter vero si discrepaverit,
quatuor modi inveniuntur: si unus quilibet duobus
conferatur, sex ad extremum erunt, si ad similitudinem
monomachiae unus reliquis sigillatim
respondeat. Caeterum hoc in eisdem canonibus est
animadvertendum, quod distinguuntur lineis directis
a sinistra in dexteram legentis, inter quas
usque ad finem quinque subnotatio es fiunt, de
singulis videlicet evangelistis qui sunt dispositi in
capite uniuscujusque canonis. Inter primas igitur
lineas primi canonis sunt subnotationes XX, ex quibus
nihil ingerit dubietatis ille ordo in quo scribuntur
apud Matthaeum VII, apud Marcum II, apud
Lucam VII, apud Joannem X. De reliquis quaestio
est, quam illud facit, quod Joannes sparsim scripsit
in diversis locis ea quae alii colligentes semel
dixerunt singuli in suis opusculis. Exempli gratia
disponantur evangelistarum verba ut sunt in textu,
propria cum subnotatione diversa.
Ego quidem baptizo vos in aqua in
poenitentiam; qui autem post me venturus
est, fortior me est, cujus non sum
dignus calceamenta portare, ipse vos baptizabit
in Spiritu sancto et igni.
Et erat Joannes vestitus pilis cameli et
zona pellicea circa lumbos ejus, et locustas
et mel sylvestre edebat, et praedicabat
dicens: Venit fortior me post me,
cujus non sum dignus procumbens solvere
corrigiam calceamentorum ejus:
ego baptizavi vos in aqua, ille vero baptizabit
vos in Spiritu sancto.
Ego quidem aqua baptizo vos, veniet
autem fortior me, cujus non sum dignus
solvere corrigiam calceamentorum ejus,
ipse vos baptizabit in Spiritu sancto et
igni.
Joannes testimonium perhibet de ipso,
et clamat, dicens: Hic erat quem dixi
qui post me venturus est, ante me factus
est, prior me erat.
Ego baptizo in aqua, medius autem
vestrum stetit quem vos non scitis.
Hic est de quo dixi: Post me venit vir
qui ante factus est, quia prior me erat,
et ego nesciebam eum, sed ut manifestetur
Israel, propterea veni ego in aqua
baptisans.
Ipsi vos mihi testimonium perhibetis,
quod dixerim: Ego non sum Christus,
sed qui missus sum ante illum.
His ita praemissis, sobrius lector intelligit | null | 66828309-eafe-445a-afd7-ae40c75ad70d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quia
Joannes nunc hic nunc illic tetigit quod Matthaeus
et alii collegerunt in ordine unius suae subnotationis:
quapropter in ejusdem Joannis Evangelio post
primam subnotationem quater est facta similium
numerorum repetitio; siquidem de viro venturo et
de baptismo Joannis, ubi ille alterum retulit, alterum
reticuit; et rursus alibi utrumque simul dixit;
ad ultimum de praedicto viro venturo repetiit, quem
Christum vocavit. Perspiciamus itaque primi canonis
initium, post hanc unam concordiam omnium
evangelistarum. Denique post secundam lineam
Joannes unam subnotationem tertio repetiit, reliqui
secundo: post tertiam quoque lineam idem ipse
Joannes quinquies variavit, quod aliorum unusquisque
semel suo loco exposuit. Haec ratio observatur
in aliis, qui sunt in collatione, canonibus. Nec hoc
silendum est quod una et aequalis progressio fit
subnotationum: sed in canonibus numero aliquando
intermisso, in singulis Evangeliis numerorum ordine
rato; cavenda tamen est in his discordia in quibus
nulla esse debet omnino diversitas; nam ut de
Matthaeo loquar, qui principatum obtinet in praedictis
canonibus, exceptis duobus a principio libri ejus
usque ad finem prima aera primi canonis ordinat
tenorem; similiter secunda secundi, tertia tertii, sic
de reliquis; unde falso existimatur scripta esse illa
subnotatio, quae in textu Matthaei est LXXXVI, cum
aera prima. Idcirco quia, evolutis quamplurimis
Evangeliorum voluminibus, nusquam inter LXX et
XCVIII subnotationem, ulla in canone reperitur,
quapropter eamdem Matthaei LXXXVI scilicet subnotationem,
in sexto tantum canone apud Matthaeum
reperire poteris, et nusquam alibi, ideoque non ibidem
scribenda est aera prima, sed potius aera sexta,
sicut unius antiqui voluminis series recensita innotuit.
Nam quod sub hac digessit Matthaeus, ipse
ducentesima quadragesima quarta sub prima aera
repetiit, ac idcirco reciproca vicissitudine eidem
concordant reliqui, in qua Marcus CXXXVIIII pene
similia est prosecutus. Repetendum igitur quod illius
evangelistae qui primus habetur in quolibet canone,
licet intermisso, ordinato tamen augmento subnotationum
progressio sit: verbi gratia, apud Matthaeum
post subnotationem octavam undecima sequitur;
apud Joannem post decimam quartam invenitur;
reliquorum vero eidem primo consentientium propter
concordiam aliquando transgressio fit; si qua
sane in talibus dubitatio incidit, assumatur prae
manibus de consensu Evangelistarum liber Augustini
omnium ecclesiasticarum quaestionum singulariter
subtilissimi expositoris; post Ammonium enim,
qui de quatuor Evangeliis fecit unum, ad similitudinem
libri qui dicitur #Concordia regularum,@# hic
Augustinus omnes dubitabiles propositiones Evangeliorum
decerpsit, atque in uno codice ordinavit,
earumque obscuritati maximam lucem infudit. Post
eumdem quoque Ammonium Eusebius Caesariensis
libros Evangeliorum ut fuerant remanere permisit,
et eorum concordam numerorum ratione distinxit,
quam Evangeliorum canones appellavit; quem secutus
Hieronymus divinae legis interpres et de graeco
fecit esse latinum, atque, eorumdem canonum ordinatio
qualiter intelligenda sit, ita scripsit ad Damasum: #Sciendum est,@#
inquiens, #ne quis ignarum ex
similitudine numerorum error involvat, quod, sicut in
subnotatione canonum distinctorum, in canone quolibet
tres evangelistae bis vel ter, vel quater aut etiam amplius
eumdem numerum per ordinem habuerunt adnotatum,
et quartus e contrario discrepantes, quod id
quod tres illi in eo loco semel dixerint, quartus toties
in corpore voluminis sui ponat, quoties diversi numeri
in ejus canone positi sunt, contra praedictorum
numerorum continuatas similitudines. Item si in una
quolibet eorum aut etiam duobus, ibidem in canone
numerus bis, ter aut eo amplius reperiatur in ordine
collocatus, et dispar is inveniatur in caeteris, dubium
non erit quod id quod illius illorumve canones numeris
bis vel ter repetitis ab his in volumine semel dictum
sit; alteri vero eorum toties in uno atque eodem sensu
loquantur, quoties praetulerint in numerorum adnotatione
distantiam. Hoc et in omnium novem canonum
collatione servabitur. Caeterum, in decimo quoniam
propria singulorum tantummodo continentur, non
potest contra id comparatio esse, quod solum est.@#
Tandem quia, venerabilis Pater, ex praedicti viri
commentariis ista enodando transtuli, atque ea non
praejudicii sed judicii censurae direxi, qui, illius
benevoli fratris sagacitati satisfacere volens, me
apud vos fuisse verbosum aut nimis garrulum pertimui,
timendo plura dicere supersedi. Restat tamen
ei, quia fortassis non didicit, quid sit aera proprie
exponere, eo quod Isidorus, quem sum secutus, ea
sit usus quam frequenter in canonibus. Aera est
singulorum annorum supputatio, dicta ab aere, quod
singulis annis reddebatur Romanae reipublicae, ideoque | null | a75a335f-afae-49d1-bb9d-8938d12beda9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Hispanorum consuetudine pro centesimo vel alio
quolibet anno centesima vel alia quaelibet ponitur
aera. Cognoscat itaque ille meus familiaris exactor
me attentum illi operam impendisse, ei ferculum
de lignis Libani construxisse ea charitate media,
qua Apostolus optat: #Deus patientiae et solatii dei
vobis idipsum sapere in alterutrum secundum Jesum
Christum (Rom. XV, 5)
@#. Siquidem vos utrique mihi
solatio estis, quos idipsum sapere desidero quod
secundum illum Christum sapio, quatenus unanimes
uno ore pariter glorificemus sub catholicae fidei integritate.
Valete.
EPISTOLA VIII. AD G . . . . ABBATEM.
Domino in Christo dilectissimo fratri coabbati G.
humilis Floriacensium rector ABBO.
Desiderii mei fuerat bonorum virorum studia
moresque explorare, explorando imitari, imitando
describere; non pravorum hominum plenam vitiis
vitam investigare, investigatam multis lacrymis deplorando
exponere. Quod ut facerem illa res compulit,
qua ingemisco, quod sub novissima hora multorum
charitas refrigescit, eorum maxime qui in
habitu praeferunt quod eis mundus crucifixus sit (Gal., VI, 14),
quandoquidem non tantum simulatione
verum etiam dissimulatione provocant iram
Dei; quorum dolos, venerabilis Pater, caveas, fraudulenta
verba ne audias: quoniam sepulcrum patens
est guttur eorum (Psal. V, 11) qui turbare
rempublicam maximum lucrum putant. Sub ovina
pelle lupi ad monasterii asylum confugiunt, subselliis
se pro latibulis abscondunt, et, ubi tempus
male faciendi invenerint, malefaciunt, simpliciores
fratres falsis circumventionibus sollicitant, lenocinio
blandae perditionis incautos decipiunt, et corruptos
veneno suae iniquitatis praecipitant in labyrinthum
sui erroris; melioribus se detrahunt, crimina auditu
horribilia confingunt; quorum Deus venter est,
et gloria in confusione (Phil., III, 19): quia nimirum,
terrena sapientes, non gustaverunt quam suavis
est Dominus et Christus ejus, sub quo vivimus,
movemur et sumus (Act., XVII, 28). Haec idcirco
tuae sanctitati scribo, similibus similia conferens,
quia in Sancti Martini Majori monasterio tibi satis
admodum vicino talia facta rumor innotuit, quae tuis
rationibus possunt imputari, non quod malevolis
assensum praebueris, sed quod inauditum nefas tua
irrefragabili auctoritate corrigere neglexisti; siquidem,
percurrentibus legatis e diversis mundi partibus,
amatores sacrae religionis judices convenire
oportuit, eorum sententia determinare objectiones
criminis, et utrum judicio justo repulsam meruerit
qui dicitur reus ante conspectum divinae majestatis.
Non enim ille sanctissimus et magnus papa Gregorius
ita abbates pro recens ortis rumoribus tractari
voluit, qui Lupo presbytero et abbati propter Siagrium
Augustodunensem episcopum inter alia scribit,
praecipiens ne solus episcopus civitatis praesumat
judicare causas accusati abbatis; sed, adhibitis
quampluribus coepiscopis, in concilio audientiam
deferat, ut omnium communi parique decreto aut
innocens absolvatur aut reus condemnetur. Idipsum
etiam nostro privilegio inserendum credidi quod de
sanctis manibus domni Gregorii nostra aetate papae
sanctissimi sub auctoritate sancti Petri suscipere,
quamvis indignus, emerui: quapropter, venerabilis
in Christo, non declamatorie sed dispensatorie tibi
persuadeo, quem plurimum diligo, ne credas subornatis
testibus, ne credas derepente falsis fortasse
criminationibus, quia et diabolus, ut bonos decipiat,
aliquando in angelum lucis se transfigurat (II
Cor. XI, 14). Recordare testimonii presbyterorum
quos convicit falsa dixisse, argumento usus, semel
patratum scelus non potuisse fieri sub locorum diversitate;
hinc sumptum est quod habetur in canonibus,
ut in appellatione virorum sacri ordinis alii
accusatores, alii testes sint, alii judices, et singulorum
vita discutiatur, ne vindictam meditentur, ne
velint exercere in innocentem suae indignationis
achimoeniam rabiem. Quippe, juxta illud Sallustii
( #Orat. Caes. in Senatu@# ), necesse est ut omnes sint ab
ira, odio, gratia et misericordia alieni. Dic, quaeso,
ubi lectum est oves pastorem judicavisse? An ubi
Judas Magistrum prodidit? sed ipse nec accusavit,
nec judicavit. David, in circumcisione positus, in
Saul dominum suum manus mittere noluit. Cui
tamen oram chlamydis praescidit (I Reg. XXIV, 5),
docens procul dubio subjectos praelatorum vitia ita
manu humillimae reprehensionis tangere, ut eorum
nomen nolint exstinguere; non enim est potestas
nisi a Deo; et qui potestati resistit, Dei ordinationi
resistit (Rom., XIII, 1, 2). Videant igitur monachi
Majorianae congregationis quid in abbatem commiserint,
quorum fuit regula silentio vitam degere,
nulli detrahere, nullum odisse, obmutescere non | null | 086cfa86-f4a4-4473-ad34-273862c30a19 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
solum a malis verum etiam a bonis, maledicentes
non remaledicere, sed magis benedicere. Quis eos
a jugo regulae absolvit, ut buccis crepantibus pacem
praedicent, et dentibus mordeant, liberi per
plateas discurrant, delationi inserviant, cum delatores
morte mulctentur, aut humanius ad vitam reservati
septennio poenitentiae remedio castigentur?
Quis contemplativae vitae sectatores, qui pedes illius
cum Maria lacrymis rigare debuerant, et infra septa
sui claustri tribunal conscientiae conscendere, sua
et aliena peccata non detegere vel publicare, imo
potius deflere; quis, inquam, docuit homines proscribere?
in foris reos damnare? Ecce fama exiit
quod contra divinas humanasque leges abbas ignito
ferro se purgare voluit, cui audientia denegatur,
praerogativa judicii excluditur, palam praejudicium
passus asportatur, examen laicis datur, monachis
subtrahitur? quibus sanior mens saniusque consilium,
ac inter malesanos, unius lustri spatio, regularis
ordo confunditur. Sed esto: conscius criminis
praelatus [ #edit.@# praelibatus] obtunditur, furca
dignus atque cruciatibus miserabilis obruitur. Numquid
subditorum catenis colla committet? numquid
suorum manibus dilaniandus deficiet? At fortassis
ille quondam noster Fredericus bonorum
aemulus fratrum, insidiator pessimus, hujusmodi
apud vos scholas instituit; quatenus, sicut ab Ario,
Ariani; a Gnatone, Gnatonici; ita sui discipuli a
Frederico, Fredericiani! Certe, venerabilis Pater,
cavenda est talium ansa calumniae, cavenda mendaciorum
fabrateria impunitae nequitiae, ne vos
decipiant ullo modo, qui hactenus bonus odor estis
Deo in omni loco: nam ego ab eis inter deteriores
deterrimus adjudicor, parricida appellor, quibus si
placerem, Christi servus non essem (Gal. I, 10); vobis
autem gratias refero, qui mea vice doluistis, et
de me, licet minimo fratre vestro, maledicta perpeti
non potuistis; de caetero vestris litteris scire
velim utrum repudiatus abbas libellum repudii fratribus
suis miserit, an praejudicatus violentiam sustinuerit:
quoniam mecum ille totius religionis signifer
Odilo contemnitur, et fratres Cluniensis coenobii,
ut nobis relatum est, de Majore monasterio
cum dedecore sunt expulsi; et id duos tantum factionis
principes egisse comperimus, quorum temeritas
eo promptior ad audendum omne facinus,
quo faventis conciliabuli major est potentatus. Saepe
namque, ut inductione cognovimus, easdem vires
taciturnitas argumento invehit, quas eloquentia,
quae illationis necessitatem colligit. Quandoquidem
et dicenda tacere malum est, et tacenda dicere pessimum.
Quapropter, omnium amantissime, quam
plurimos ejusdem congregationis bonos fratres ut in
melius proficiant admone. Murmuratores autem ac
bilingues, ut a nequissimo vitio desinant, corrige.
Proposito exemplo de veteri lege: « Vas, » inquit
Moyses, « quod cooperculum non habet, immundum
est (Levit. XI, 53), » quia illud os animam coinquinat,
quod absque moderationis obstaculo ad omnem
turpitudinem proferendam patet. Recordentur suae
professionis, et discant subditi praelatis obedire,
non imperare; cum humilitatis subjectione a priore
quidlibet requirere, non superbiendo ejus imperiis
contradicere: qui enim nituntur collum excutere
de sub jugo regulae, seniorem conantur non obsecrare,
sed increpare, scandalum ei, non pacem
quaerere; conspirationi seu conjurationi semper
satagunt inservire; nec metuunt poenas conjurantibus
propositas, quas patiuntur desertores militiae
vel rei majestatis imperatoriae: nec ad hoc
nostra procedit oratio, quo sanctorum virorum
atque electorum judicum velim subtrahere examini
patrem qui dicitur incestus vel sacrilegus, sed filiorum
pietati ac miserationi consulo, ne veluti Cham
nuditatem patris detegant, imo potius aversis
vultibus abscondant (Gen., II, 22 et 23). Quis enim
ignorat quod ille postmodum paternam maledictionem
in posteris sustinuit, et non fratrum servus,
sed servus servorum fuit. Tandem his praelibatis
unam de eadem re conditionaliter propositionem
subnexui, ex qua oriuntur syllogismi quos ab antecedentibus,
consequentibus ac repugnantibus, et si
tua charitas non elicuit, tamen auctoritas vim necessariae
conclusionis suggerere quibit. Dum enim
super causa Bernerii quod verum est assumpseris,
quid inferendum sit absque ullius scrupuli ambiguo
manifestabis; haec autem sit: abbas si palam reus
est intentati criminis, indignus est officio indultae
paternitatis. Sane sic alterum existit, ut in abbate
aut hoc aut illud non esse necesse sit: non enim
et palam reus est intentati criminis, et non est
indignus officio indultae paternitatis. Porro ad ultimum
unum persuadeo, ne laxioribus habenis
parcas illi nostro jam secundo fraternae necis
aemulo | null | 1be26b7f-d5f8-410f-99f4-d52230f4811b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
; quia nimirum vir linguosus, ut in suis insulsis
litteris agnovi, aut bonis detrahit, aut manibus
et pedibus ad malum quasi serpens repit. Valete.
EPISTOLA IX. AD BERNERIUM ABBATEM.
Utinam abbati B. auctoritas ecclesiastica nihil
indiscussum praeterit, quin patenter doceat qualiter
vivendum seu conversandum sit praelatis cum subditis,
qualiterque de suis commissis judicandi sint
praelati et subditi; quod te ignorare non arbitror,
qui ab ipsis cunabulis educatus es inter magistros
sacrae religionis, nec subterfugit judicium quo damnantur
vel absolvuntur criminibus appetiti; nosti
etiam quod Deus personas non accipit (Deut. X, 17),
et quia monachalis professio inventa culpabilis magis
damnat quam liberet reum ab objectis, nec valet
ad defensionem criminis. Idcirco quid tua refert
bonorum virorum exspectare sententiam, quem
propria conscientia accusat, turpissimae actionis
opinio infamat? adeo ut, sicut relatu veridicorum
didici, partem abominationis confessus detegas, partem
sub nomine cujusdam facti mirabilis, diseretor
vitiorum, abscondas. Sed quid prodest utrum partem
facti, an factum habeas, cum illum versiculum:
Dimidium facti qui coepit, habet . . . . . (HORAT., Ep. I, 2, 40.)
omnes laudent, omnes sapienter dictum existiment.
Nec te juvat illa quae est apud rhetores translatio
criminis, aut transmutatum nomen facti, quando
scelus quod in prostibulo perpetratum est cum
uxore alicujus aliter vir, aliter reus nominat; alter
enim de adulterio queritur, alter non adulterium,
sed quod fecit in prostibulo, licuisse fatetur. Neutrum
tamen firmas vires defensionis suggerit,
maxime tibi qui incentor factus es vitiorum, ad hoc
electus ut fieres magister virtutum. Plurimos commissi
gregis tuo morbo contaminasse diceris, lepra
foedissimae contagionis perdidisse convinceris, nihil
aliud dicens nisi quia fecisti, sed non perfecisti:
ferro socium, imo filium, et eum qui te suae vitae
tutorem elegerat, transfixisti; venenum ei porrexisti;
ignem sacris aedibus injecisti: si ferro transfixus
evasit, si venenum potatum non exstinxit, si ignis
non convaluit, te peccasse negas, et nihil tua interesse
affirmas. Resipisce, resipisce, inquam, et
ad te redi; atque, si objectorum conscius es, noli
abbates et monachos tecum infamare, quandoquidem
non tu solus sed omnes tui ordinis tales esse creduntur.
Ego autem in Christo verum fateor quia
omnes qui tales sunt qualis diceris, et, ut audivi,
confiteris, quia delatoribus non contradicis; omnes,
inquam, et monachico habitu et abbatis officio indigni
sunt. Verum tamen hoc absit a te! cujus defensionem,
si fieri potest, ut nostram quaerimus,
quo moerente moerebimus, quo gaudente gaudebimus;
nec differas audientiam, quaeso, si innocentiam
defendis. Sin aliter, fratribus satisfac misso libello
repudii, ac reddita episcopo cura pastoralis regiminis,
ut alter qui dignus est quantocius succedere
possit. Valete.
EPISTOLA X. AD . . . . . EPISCOPUM.
N . . . . episcopo amatorum Christi amator ABBO.
Quid prosit scientia litterarum agnoscitur ex difficultate
quaestionum, quas dum enodare imperitia
vulgi nescit, a docto earum sententiam investigare
contendit; si tamen imperitos aliqua de inauditis
rebus dubitatio attigit. Dum enim in rerum natura
quidquid illud est quaeritur an sit, quid sit, cur sit,
et quomodo sit, nec has quaestiones etiam imperitum
vulgus praeterit, certum est quod de ignotis omnino
rebus nihil quaerit. Nam philosophia in his exercet
suam operam etiam quae non sunt, ut nihil naturae,
nihil moralitatis eam effugiat, de quibus subtiliter
investigat. Quapropter de juramenti observatione
proponitur, nec ignota quaerendi via est, cui argumentandi
copia praesto est; cum jurare nihil aliud
sit quam jure orare. Qui enim orat, quantum ad
veri falsique opinionem, unam tantummodo tractat
orationis speciem, etiamsi necesse est juramento
obnoxiam. Hanc autem orationem dialectici enuntiativam
nuncupant, quae, praesenti tempore contenta,
praeteritum respicit ex facti actione; futurum
vero ex facti promissione. Sed facti actio enuntiari
jurejurando potest, ut definite vera vel falsa sit
apud eum qui rem definite novit; promissio vero
futurae actionis sicut definite sub scientia non cadit,
ita juramentum de promissis rebus ignoratur verum
falsum ne definitive sit, nisi de his quae necessitas
naturae trahit, ut Deum immortalem esse et hominem
mori; si quidem definite verum est | null | 498b575a-ee1d-4a9e-9e44-e3f1a24a6203 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quod omne ortum
occidet. Illud autem quod contingit, quoniam
non necesse est fieri, et opinabile plurimum existit,
si quis jurejurando affirmare vel negare voluerit
definite, id ratio facere non permittit; quoniam
de contingentibus causis promissivus modus saepe
nos fallit, et aliter quam putamus res casu vel necessitate
impulsa succedit. Qui ergo jurat, an jure
oret, quaeritur, et quae juramenti circumstantiae
sint. Scilicet locus, tempus et persona considerantur,
quippe si loco vel tempore seu persona legitima
caruerit, juramento reus non erit; unde Dominus
in Veteri Testamento per Moysen praecipit ut puella
quae adhuc in domo patris est, si votum voverit seu
jusjurandum fecerit, ne voto vel juramento obligata
teneatur, si, mox ut ad notitiam parentis pervenerit,
paternae auctoritatis invectione prohibita fuerit.
Mulieris nihilominus, quae sub viro agitur, votum
vel juramentum irritum fiat, si virilis auctoritatis
majestas assensum praebere noluerit, imo potius, ea
die qua ejus stultitiam compererit, districtissima
correctione inhibuerit (Num. XXX, 4 et seq.). Vota
enim stultorum, ut ait Salomon, frangenda sunt (Eccl. V, 3).
Idcirco ibidem Moyses prosequitur quod
propitiationem Domini ipsa illa mulier meretur, quae
perjurii noxam incurrisse putabatur; sed et obstetricibus
Hebraeorum Deus bene fecisse legitur, quae
mendacio suo necandos filiorum Israel pueros a
morte servasse dictae sunt (Exod. I, 20). Mendacii
igitur et perjurii causa pensanda est, qua aliquando
levius, aliquando gravius peccatum committimus,
nec unquam absque peccato mentimur; quandoquidem
omne peccatum ex diabolo esse perhibetur (I
Joan., III, 8). Alibi quoque Dominus per Prophetam
praecipit, #juramentum mendax ne diligatis (Zach.,
VIII, 17)
@#: et quid est mendaciter jurare, nisi pejerare?
Hoc autem vetat diligere, ac si concedat invitum
pejerare, juxta illud Apostoli: #Non quod volo
bonum, hoc ago, sed quod nolo malum, illud facio.
Si autem quod nolo malum, hoc ago, non ego operor
illud, sed quod habitat in me peccatum (Rom., VII, 19
et seq.)
@#. Idcirco cogitur exclamare: #Infelix ego
homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus?
Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum (Id. ib., 24)
@#.
Huic sententiae concordat illud Tobiae,
qui bonis naturaliter moribus instituens filium:
« Noli inquit mentiri omne mendacium. » Id praeceptum
hoc continet: Non enim mendacio utendum
est, hoc est, quodam mendacio utendum non
est. Verumtamen veritas Evangelii non solum non
omni, sed nec ullo mendacio utendum esse innotuit,
ubi omne mendacium ex diabolo esse proposuit.
Quidquid enim ex diabolo est, malum est: nullo
autem malo utendum est; nullo igitur quod ex
diabolo est, utendum est. Et omne mendacium ex
diabolo est: nullum autem mendacium bonum est;
nullum igitur quod ex diabolo est, bonum est. Porro
Scriptura dicit: #Omnis homo mendax (Psal. CXV, 11)
@#
est, siquidem eo vitio humanam naturam diabolus
corrupit; ut et mortalis et mendax sit, nec mendax
nisi unde mortalis, nec mortalis nisi unde mendax
existit. In perjurio igitur, hoc est in juramento
mendaci considerandum est vitium mendacii, et
in vanum assumptum nomen Domini, quoniam illud
solum ad mortem sufficit, juxta quod scriptum est: #Os quod mentitur, occidit animam
(Sap., I, 11)
@#; cui
dum aliud malum supervenit, gravius peccatum
gignit: quod nunc metu mortis committitur pro
tuenda corporis salute, nunc spe lucri pro adipiscendis
rebus terrenis; et hoc perjurium vocari placuit.
Sed pro tuenda salute corporis peccatum commissum
non magnifacit miseratio humanae compassionis,
juxta illud comici:
Pro magno peccato paululum supplicii satis est pati; (TERENT. in And., act. V, scen. III.)
metus enim et pietas aequaliter flectunt animum
judicis ad misericordiam, qui trutina justi examinis
distinguat modum culpae levioris et gravioris; siquidem
ejusdem legis capitula, quamvis sibi videantur
contraria, nullus praeterit nisi transgressor legis,
quem tamen aliquando metus vel pietas absolvit.
Denique lex jussit ut masculus qui intraret templum
Veneris, capite puniretur; siquidem jussit ut qui
matrem caedi videret, nisi eam eriperet, capite puniretur:
quidam itaque juvenis | null | f2719d8b-7eb7-482c-a629-bb94a00ece90 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in templo Veneris
matrem caedi vidit, et, ingressus templum, matrem
eripuit. Quaeritur quid magis observare debuerit,
dum matrem caedi vidit; seu enim intraret, seu non
intraret, capite puniendus erat: sed pietas praejudicat,
quae pro matris affectu cum utilitate et honestate
accusatum purgat. Similis est lex Moysi de
circumcisione pueri, si ejus octava dies a nativitate
contigerit (Gen., XVII, 12). In Novo quoque Testamento
alibi uxor diligenda, alibi odio habenda (Luc.,
XIV, 26) praecipitur, quae omnia discretionis ille
gladius separat, quem ignoraverunt Judaei, qui ad
interrogationem Jesu de baptismo Joannis timentes
utrinque feriri, hebetes sunt facti #(Matth., XXI,
25, 26)@#.
Caeterum quia nos de juramento coepimus, dicendum
est quod remota cupiditate neminem sponte
delectet jurare; sed saepius a malo est juramentum,
ut ait Evangelium (Matth. V, 34). Nam malus
dives opprimit pauperem, malus latro spoliat viatorem,
malus calumniator disceptat contra innocentem;
atque ita nequit miser effugere laqueos inimici,
quem plus aequo patitur ignobilis. Dum enim, violentia
exactoris quem vitare nequimus, jurare
cogimur, aliquando in perjurium labimur necessitate
coacti, aut quorumdam malesarta gratia illecti;
siquidem adulter, fugiendo mortem temporalem,
absolvit se sacramento non esse reum adulterii, et
ita se aeternae morti addixit. Quidam etiam in tumultu
seu conspiratione militari juravit mortem
optimi imperatoris. Et quid dicam? Ille jam occidit
suam animam, licet Veritas dicat: #Nolite timere eos
qui occidunt corpus, animam autem non possunt
occidere? (Matth. X, 28.)
@# Iste vero in affectione
peccati adhuc deliberat, atque sub partibus deliberationis
quid sit utilius vel honestius consulit; cui
consulenti exemplo sit factum illius manu fortis,
qui, postquam juravit interfectionem Nabal viri
stulti et impii, interventu Abigahil prudentis feminae
maluit perjurium poenitendo delere, quam perpetrato
homicidio mali voti compos existere (I Reg.,
XXV). Quapropter si quem jurandi consuetudo ad
hunc exitum vergit quo plerosque Deum offendisse
non nescit, suademus aliorsum pedem leviter figere
potius quam ta' e praecipitium appetere, quo difficilior
resurgendi spes possit inesse. Sic de naufragio
obsessae civitatis evadere cupientes, illam partem
muri expetunt quam breviorem noverunt; semper
enim hostium cuneis circumsessi grave periculum
vitamus, dum evadendi aditum quaerimus; siquidem
multi labyrintho erroris perjurium vitare nequeunt,
dum idipsum quod alter jurisjurandi sacramento
astruit, alter rursus juramento negare contendit,
et id pro dicto uterque accipit; verumtamen altera
pars contradictionis absque ullo scrupulo semper
falsa existit. Quaeritur quoque si rem suam sibi
injuste ablatam debet repetere qui ne repetat tormentis
compulsus est jurare Quam quaestionem
argumentum a nota facillime dissolvit, dum jurare
sit jure orare: qui enim falso veraciterve orat,
jure aut non jure pronuntiat; jure autem orat qui
a veritate non declinat, non jure vero qui cogit
veritatem involvere mendacio; nec jure raptoris
violentiam sustinet, qui juste accepit quod habet.
Debet igitur repetere quidquid juste habuit, injuste
perdidit. Attamen juravit, ait aliquis, licet defendi
possit non jurasse qui non oravit jure, quandoquidem
ad sui defensionem atque ad abluenda crimina dat
locum juridicialis clementia et lex divina. Si autem
audientia subtrahitur, non jure sed crudelitate
exhibita innocentia damnatur: nam, sicut majus
peccatum fuit Judae tradentis quam Pilati crucifigentis,
ita majus peccatum est pejerare cogentis
quam ejus qui innocens pejerat timore mortis;
quandoquidem Petrus, dum mori timuit, Vitam
negavit. Verumtamen, humanae fragilitati compatiens,
respexit Dominus Petrum et ejus lacrymas
quibus flevit amare, et non legitur eos respexisse
quorum terrore defecit a Christi confessione; siquidem
incurrit non dissimiliter peccati foveam hujusmodi
negator et pejerans, cum et ille nomen Domini
confiteri erubescit, et iste in vanum assumit, videlicet,
quantum est in se, aut timore aut cupiditate
(et cupiditate quidem sicut negotiator, timore autem
sicut fidei invitus proditor); unde Scriptura
divina jurare prohibet, et additur quare? scilicet
ne forte perjuret; quia perjurare, non jurare, peccatum
est. Alibi quoque scriptum est: #Juravit Dominus,
et non poenitebit eum (Psal. CIX, 4)
@#, quoniam
juramentum, sed mendax tantum, sequitur poenitentiae
remedium. Haec de juramentis sponte prolatis
et violenter extortis tuae fraternitati scribens distinxi,
et | null | 8d7ee299-7963-4734-8304-645846efe5a2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eorum differentias collegi, ut, postquam
ad tuae peritiae sacrarium pervenerint, tuoque examine
quibusque fratribus placuerint, palam omnibus
recitari possint. Nec differt is qui jurare compellitur
ab eo qui violenter baptizatur, si uterque sacramenti
violator habeatur; quoniam, ut ait Augustinus,
« ad Ecclesiam potest trahi nolens, accedere
ad altare potest nolens, accipere potest sacramentum
nolens, credere non potest nisi volens, fidem
in corde non potest servare nisi volens. Quapropter
caveat quis ad sacramenta fidei nolentem compellere,
ne damnationis compede se potius obliget
quam illum quem violatae fidei reum existimat;
nam veneni propinator et potator uterque moritur,
sed ille in anima, iste violata corporis natura (Aug.,
Tract. XXVI, in Joan.). » Unde me taedet vitae meae,
et aliquando satis lacrymarum effundo, dum innocentum
calamitates intueor, et cum eis vim passus
exclamare compellor: #Domine, libera animam meam
a labiis iniquis,@# quoniam #cum his qui oderant pacem
eram pacificus; cum loquebar illis, impugnabant me
gratis (Psal. CXIX, 2)
@#. Vale.
EPISTOLA XI. AD MONACHOS MICIACENSES.
Floriacensium rector, fratribus Miciacensibus
maxime eorum decano CONSTANTINO, salutem in
Domino.
Dum charitas sit bona voluntas, miror qua fronte
eo bono carere non erubuistis, qui palam confitemini
rancorem vestrae malae voluntatis, non tantum
verbis quantum litteris quas nostris fratribus direxistis;
quod utique facere non debuistis. Neque
enim illorum benevolentia libenter suscipit praedicatores
scelerum, proditores reorum, accusatores
fratrum, maxime ubi non admittitur, ubi audientia
reo denegatur, cum scriptum sit quod nemo
absens damnari possit. Vere fateor, fratres nostros
vestris laudibus commaculare voluistis, quos, ac si
complices, vestrae calumniae adjunxistis fautores,
detrectationis judices, accusationis praesules. Verum
eorum innocentia ab hujusmodi peste quam sit
extranea, testatur Fredericus ignobilis scriba, qui
nunc Hierosolymis exsulat pro suorum mendaciorum
fabrateria, pro excogitatorum de suis fratribus
vitiorum inaudita historia. Siquidem et in nostra
professione singularis Odilo Clunensium rector
hujusmodi historiographos nuperrime detectos de
suo monasterio flagris caesos expulit, et ferro abscisionis
terribiliter inussit. Prosequendi quippe sunt
a Christianis Saterrici quos persecuti sunt pagani,
quorum nunc multitudo excrevit; quam de sub coelo
exterminet clementia divinae pietatis! Denique
Acephalorum haeresis, quae nunc exorta est, cum
Saterris damnanda est: quoniam sine capite regnant,
sine patre spiritali, contra jus fasque naturae
suos fratres dilaniant, et mordentes pacem praedicant,
cum nullum genus animalium saeviat nisi in
dispar feris. Quapropter, professionis vestrae memores,
vos ad vos reducite; quid coram Deo et sanctis
ejus voveritis, mementote; abbatem, quem cum
sua una ovicula expulistis, regulariter vobis praeesse
desiderate; ejus arbitrio fratrum suorum culpas
relinquite; et, si regula Benedicti monachorum
legislatoris displicet, saltem Apostoli sententia placeat,
qua dicit: #Tu qui es, qui judicas alienum servum?
suo Domino stat, aut cadit; stabit autem:
potens est enim Dominus statuere illum (Rom. XIV, 4)
@#.
Si denique in pastorem vestrum manum reprehensionis
mittitis, scitote quia Pastor pastorum Jesus
Christus vobis contradicit, cujus exemplum imitatur
in eo quod vos quasi nullius egentes in montibus
reliquit, et unam ovem, quae erraverat, ad gregem
reducere quaerit. Hoc quoque gravissimum in
vestra conspiratione reperi, quod benignitatem
domni Fulconis Aurelianensis episcopi contra vestrum
abbatem exasperastis, ad inclementiam vestro
concilio perduxistis, contra auctoritatem canonum
in innocentem armastis. Innocentem autem
idcirco fateor, quoniam bona conscientia, ut asserit,
utitur, objectis respondere conatur, haec quemquam
vestrum legisse aliquando testatur; unde
conjicimus quod invidia diaboli, qua mors introivit
in orbem terrarum (Sap. II, 24), depascat animum
insidiantium gregem succenturiatorum, quandoquidem
ei locum defensionis obstruunt, quod in Ecclesia
catholica nulli hactenus fuit licitum.
Tandem ad te, mi quondam familiaris Letalde,
nunc sermo dirigitur, cujus alias singularem scientiam
mea parvitas amplectitur et summis laudibus
extollere nititur. Quid tua interfuit unius miseri vitam
corrodere, unius homuncionis quae non erant
vitia denotare, cum scriptum sit quod sapiens poenitenda
non committit? At fortassis tuorum factorum
non poenitet. Verumtamen quis ministerium diaboli
libenter assumpsit, ut vitia hominum denotet, in
cathedra pestilentiae sedeat (Psal. I, 1), conciliabula
malignantium unde struat? Hortor et obtestor | null | 78e8e85e-6aa1-4a8f-8262-a82ea991c08c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, charissime,
recordare infirmitatis tuae, assume viscera
misericordiae, fratres tuos argue, obsecra, increpa
in omni patientia et doctrina (II Tim. IV, 2), ita
scilicet ut nec increpatio ad desperationem pertrahat,
nec patientia vitiorum fomiti succumbat. Tu
enim hujus conspirationis caput diceris; tu domni
Rotberti abbatis tui officium, quod dictu nefas est,
praesumpsisti, nec delatoris poenam exhorruisti.
quem expeditum omnibus malis absque ulla rebellione
restituat omnipotens Deus patris et fratrum
unanimitati. Vale.
EPISTOLA XII. AD ODILONEM.
Praerogativa insignito ODILONI Cluniensium patri,
amatorum Christi amator ABB. Floriacensium rector,
salutem in Domino.
Proficiscenti mihi in Wasconiam ob institutionem
monasticae religionis, contigit devenire ad monasterium
Sancti Cypriani martyris, situm in suburbio
Pictavensis famosissimae urbis; quem locum postquam
reperi vestrae subditum ditioni, nostrum credidi;
quoniam amicorum sunt omnia communia, ut
est quorumdam sententia; atque idcirco nimis indolui
de fama quae tunc temporis volitabat per aures
vulgi, quam vice discutiens vestra ultra modum
ingemui, quod in viros nostrae professionis invidia
diaboli per indisciplinatos subrepit, quod illi qui dicuntur
monachi efficiantur satyrici criminatores
fratrum, incentores vitiorum, ac viperino dente corrodunt
viscera matris Ecclesiae. Quorum insaniam,
venerabilis pater, deterreri necesse est, ne conculcent
sancta profani, ne vilescant pretiosi lapides sanctuarii;
quandoquidem jam refrigescit multorum
charitas (Matth. XXIV, 12), et mali cucullati sibi
auxilio et consilio junguntur, ut de pennis Leviathan
scribitur, quarum una uni conjungitur, et nec spiraculum
quidem incedit per eas (Job XLI, 7). Delatores
enim mundanis legibus capitali sententia puniuntur.
Qua temeritate ergo audent miseri os aperire
in necem fratris, in detractionem proximi,
assumendo officium proditoris; quorum professio
est tacere, etiam a bonis? Prudenter, dilectissime,
horum praecave versutias, qui, mordentes bonorum
vitam simplicem, et lupi sub ovina pelle, praedicant
pacem. Quo certe [tempore] lectum est monachos et
sacerdotes Domini damnatos esse accusatione meretricis?
quis monachus auctoritate Patrum abbatem
suum ad saeculare judicium compulit? quis clericorum
vel episcoporum concilio addixit? Vere fateor
saevissima districtione feriendam esse hujusmodi
praesumptionem; quia, ut ait discretissimus monachorum
legislator Benedictus, suum et alienum peccatum
ille, suae professionis immemor, abbati vel
spiritali seniorum debuit patefacere, non detegere et
publicare, quod non vobis potestatem judicandi de
fratribus vestris sustulit, cum hanc alteri commisit.
Tandem, quia in objectione criminis, auctoritate
Magni Gregorii, alii sunt accusatores, alii testes,
alii judices; age, vir prudentissime, ut innocens expeditus
crimine gaudeat, et accusator temerarius
reum se sentiat, ne de poenis innocentum rideat
Vale.
EPISTOLA XIII. ALBERTI ABBATIS MICIACENSIS AD JOANNEM XVIII PAPAM.
Domino sancto et venerabili papae Joanni XVIII,
ALBERTUS abbas abbatiae Sancti protomartyris Stephani
et Christi confessoris M. et omnis congregatio
monachorum ejusdem loci, videlicet Miciacensis,
salutem in Christo.
Novimus te, Pater reverende, constitutum in terris
vicarium universali Ecclesiae vice beati Petri,
ut sustentes eos qui injuste opprimuntur, et opprimas
eos auctoritate beati Petri, qui nimium se erigunt.
Quapropter ad tuam confugimus reverentiam
per hanc epistolam, ut subvenias nobis et facias
quod precamur. Locus in quo habitamus dicitur
Miciacus, quem sanctissimi viri, scilicet beatus
Euspicius et nepos ejus venerabilis Maximinus regio
munere Clodovei primi Christiani Francorum regis
fundaverunt, et alii quamplurimi deinde proprio beneficio
construxerunt; et idem praefatus locus in tantum
floruit olim in spirituali et temporali bono, ut
CXL monachi ibidem congregati Deo assidue famularentur;
in tantum postmodum dissipatus pervasione
malorum, ut nullus [ibi] vivere potuerit monachus;
gratia autem Christi juvante, paulatim
nunc, quasi quidam redivivus aeger a longa aegritudine
convalescens, ita idem locus a vilitate suae dejectionis
resurgere aggreditur per eleemosynas bonorum
virorum ac mulierum, ex quibus haec bona
mulier est domna Regina nomine, quae multa praedicto
loco pro salute sua, et pro remedio animarum
videlicet sui mariti et filiorum suorum jam defunctorum,
Deo et sanctis ibidem venerans obtulit. Timet
autem ut [ #id est@# ne] post suum obitum aliquis suorum
vel extraneorum conetur aliquid auferre ex his
omnibus quae dedit Deo; et ob hoc suggerimus vestrae
sanctitati, ut duos tomos quos in vestro nomine
scripsimus, quorum unus proprietatem largiti beneficii
hujus venerabilis feminae continet | null | 1db47d2d-2d63-410c-9a5c-70da687980e4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, alter autem
totius summam substantiae nostri coenobii corroboretis
vestra auctoritate cum titulatione sigilli
vestri nominis; et nos assidue pro vobis, vivo et
mortuo, Deum deprecabimur. Dignum est enim, venerande
Pater, ut praedecessorum vestrorum morem
sequamini, et monasteriis novos indiculorum
biblos corroboretis, quibus ipsae congregationes ab
omni mundano strepitu quiete Deo servire possint,
maxime sub epitimio excommunicationis. Vestrum
apostolatum Deus custodiat in aeterna pace.
Vale in Christo, beate Pater.
EPISTOLA XIV. ABBONIS AD G. . . .
Charissimo fratri G., amatorum Christi amator
abba ABBO Floriacensium.
Saepe contingit ut veritate odium crescat: quod
sapientis animus patientissime tolerat, dum rei negotium
utilem et honestum finem praetendit; pro
quo illud sustinet, atque sustinendo pro mimicis clementer
orat: quod te fecisse non abnego, qui pro
injustitia quam pateris ad Deum clamas de profundis,
et quibuscumque potes pro modulo tuae possibilitatis
declamatoriae contradicis; inimicos sustines,
quos amicos habere debueras, quoniam sui propositi
obliviscuntur Christiani qui ad inimicitias erumpunt,
dum agros non suos demetunt, aliena invadunt,
stipendia servorum Dei diripiunt. Et, quid dicam?
non id idiotae faciunt, sed doctores Christianorum,
rectores plebium, et ita, quodammodo obcaecati
omnium radice malorum, pauperes Christi ad
inopiam pertrahunt; quod procul dubio minime facerent,
si illud divinae Scripturae vetitum perhorrescerent: #Ne transgrediaris terminos quos posuerunt patres
tui
(Prov. XXII, XXVIII)
@#, #non facies calumniam proximo
tuo, nec vi opprimes eum (Levit. IX, 13)
@#. Et Dominus
per Moysen prophetam: #Vae iniquo qui transfert terminum
proximi sui! (Deut. 28, 17.)
@# Et rursus
per Isaiam: #Vae, qui conjungitis domum ad domum et
agrum ad agrum copulatis! (Isa. V, 8.)
@# Subjungit etiam
inferius: #Vae, qui condunt leges iniquas et scribentes
justitiam scripserunt, ut opprimerent in judicio pauperes! (Id. X, 1, 2.)
@#
Condunt quippe leges iniquas ut
opprimant in judicio pauperes, quoniam dotes ecclesiarum
non ecclesiis, quarum dotes sunt, derelinquunt,
ut inde pauperes Christi sustententur, sed
suis militibus aut pro donativis erogant, aut vice
beneficiorum dispertiunt, fingentes tegnam bonam
saeculis inauditam, quod ipsae dotes non sint ecclesiarum
sed potius altarium; cum maximum altare
lapsum uno tremisse valeat restaurari; ecclesia vero
vix quamplurimis solidorum impensis.
Nec mireris, frater charissime, quod haec haeresis
nostro moderno tempore crevit, quo justitia excessit
terris: quandoquidem nunc et novitates verborum
placent, quas Apostolus prohibet (I Tim. VI, 20), et
in templo Dei fit saeculare quod sanctum est. Altaria
laicis in possessionem dantur, peccata populi non
monachi vel clerici comedunt (Os. IV, 8), qui pro
peccatis ejusdem populi apud Deum interveniunt;
sed judicio episcoporum oblationes ecclesiae plus
equis et canibus laicorum prosunt, quam peregrinis,
orphanis et viduis, aut restaurationi ecclesiarum:
sua enim altaria esse astruunt, quae absque ullis
auctoribus ab ecclesia secernunt, eo errore ducti quo
detinebantur haeretici, qui unam personam Jesu
Christi in duabus naturis conati sunt dividere in
personarum pluralitate, contra illud, #si enim cognovissent,
nunquam Dominum gloriae crucifixissent (I Cor. XI, 8)
@#.
Siquidem Apostolus crucifixum asserit
quem gloriae sua confessione patefecit: quia, sicut
anima et caro unus est homo, ita Deus et homo unus
est Christus, qui suam sponsam sanctam, videlicet
Ecclesiam totam sibi consecravit, consecratam univit;
et, si spectes ad templorum aedificia, fundamentum,
parietes et tectum absque Christi mensa, domus
est, non ecclesia, sicut et cadaver dicitur corpus
absque anima. Haec idcirco dixerim, ne quis individua
velit dividere, aliud dicens ecclesiam, aliud
altare, quia minus solers stulto consumitur labore
qui conatur quod est impossibile. Quod vero sacerdotes
Domini ecclesiarum dotes et decimas in manu
sua consistere canonum auctoritate confirmant,
nemo contradicit, qui eo loci #manum@# potestatem intelligit.
Nam praedictae res in manu sunt episcopi,
sicut regnum in manu regis, quatenus eorum potestate
et judicio servetur unicuique aequitas ad res
suas obtinendas. Ne quis autem me falso existimet
de manu hanc fixisse significationem, recordetur
quod peccator pavidus de manu mortis se frequentius
orat eripi. | null | 8d4ef477-eee7-4fc3-bbe5-bb59e0c92729 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ipsa tandem Ecclesia cujus sit, Christus
manifestius dicit: #Tu es Petrus, et super hanc
Petram aedificabo Ecclesiam meam (Matth. XVI, 18)
@#. #Meam,@#
inquit, non #tuam.@# Si ergo omnis Ecclesia
Christi est, nulla autem Petri, aut alicujus est, restat
ut hominum altercatio de pastibus seu bonis
ejus nulla esse debeat, quandoquidem ejus est pars,
cujus est totum. Si quid vero de temporalibus ejus
bonis partiendum est, illis debet specialiter prodesse
qui ecclesiae spiritaliter deserviunt die ac nocte.
Verumtamen non mediocriter moveor quid illud
sit quod, cum omnes decimae in manu episcopi sint,
tertiam seu potius quartam partem episcopo auctoritas
canonum concedit. Cui enim totum concessum
est, et pars; sin autem et pars conceditur, totum
concessum fuisse frustra contenditur: nisi forte
illud totum ad ordinationem episcopi, non autem ad
illam cessionem juris pertineat ut dare, vendere,
seu in proprios usus retinere queat. Quis enim ignorat
clericos et ecclesiasticas res consistere sub manu
episcopi, qui per oeconomos dispensandi easdem res
potestatem accepit. Caeterum de tertia seu potius
quarta parte, ei ad votum competit quidquid, ut
ecclesiastico dispensatori, agere placuerit: quandoquidem
ei dono dare, vendere et possidere facultas
arrisit; cumque in uno quolibet episcopio interdum
mille sint ecclesiae, mirum est si tanta est avaritia
sacerdotum ut satiari nequeat tertia vel, quod minus
est, quarta parte suarum ecclesiarum. Quod praevidens
Bracharense concilium ait: #Tertiam partem ex
quacunque oblatione populi in ecclesiis parrochialibus
episcopus non requirat, sed illa tertia pars pro luminaribus
ecclesiae vel recuperatione servetur, et singulis
annis episcopo exinde ratio fiat.@# Cum igitur de hac
parte ecclesiarum transcriptum sit, ubi quaeso de
dotibus vel decimis scriptura quaelibet tradit quod
singulis annis episcopo ratio reddenda sit? an aliquid
ecclesiae, maxime res immobilis, poterit abalienari?
est sane rei alicujus abalienatio, talis in jure cessio
ut post hanc nulla sit legitima repetitio, quoniam ad
priorem possessio jam non pertinet. Omnino hanc
abalienationem de rebus ecclesiae non posse fieri tot
sunt testes quot sunt legum seu canonum auctores.
Quidam igitur antecessor meus in possessione
nostri monasterii ecclesiam aedificavit, dotem contulit,
num idcirco monasterium possessionem amisit?
aut abbas id abalienare potuit? Requisiti itaque in
hoc hujus nostri monasterii libri politici a temporibus
Magni Caroli pene vetustate consumpti, quid
aedificata ecclesia mihi meisque fratribus debeat,
innotescunt; quid contra illa dotis nomine data suis
burdationibus solvat, ibidem perpendit procuratoris
diligentia. Porro quod te aliquando sub mei praesentia
turbavit, dum diceretur quod monachi ecclesias tenere
nequirent, remove ab animo; et scito quod
monachus, nisi ad clericatum promotus, ecclesiae
retentis ministeriis, deservire, ne quid de reditibus
ejus seu oblationibus vivere debeat et possit.
Haec omnia tuae fraternitati scribens, quibusdam capitulis
ecclesiae subjectis sollicitum et cautum contra
obloquentes reddere volui, ne imparatum inveniat,
qui nostris utilitatibus derogat; siquidem qui nos
simplicitatem habere monuit columbinam, serpentinam
astutiam tenendam praemisit (Matth. X, 16), ne
alicujus fictae amicitiae malefacta gratia illiciat, ne
versuta calliditas innocentes opprimat. Quoniam in
Canticis canticorum praecipimur capere vulpeculas
quae demoliuntur vineas: nam flores apparuerunt in
terra nostra (Cant. II, 15), divinae gratiae praerogativa
quibus nutrimur, velut haeduli qui pascuntur in liliis (I ibid., 16),
peccatorum nostrorum conscii
sub magisterio et regula legislatoris Benedicti; qui
etiam ingemiscimus, quoniam eorum ferinos rictus
patimur, quos ab aliis passos graviora non ignoramus:
nec in eos audent retorquere vindictam, sed
in nos minimos nostramque innocentiam movent
persecutionem, juxta illud Maronis:
Torva laena lupum sequitur, lupus ipse capellam,
Florentem cytisum sequitur lasciva capella. #
(VIRG, Ecl. II, 63).@#
Ne indigneris quod te capellae similem dixerim, quae
lupo nonnunquam obediens murmurat, et flebiliter
balatibus suam aerumnam ejulando conqueritur. Tu
quoque, quia cogeris dulcia arva perdendo relinquere (VIRG., Ecl. I, 3)
de impatientia blasphemaris,
de taciturnitate reprehenderis. Sed capella aliquando
lacrymosis questibus de ipsis faucibus lupi
eripitur, tacendo vero ad mortem praeceps rapitur.
Siquidem igitur potes, enitere, malis resiste, Christianum
maxime episcopum, quia Christianus es,
in te peccare noli permittere: ei alteram maxillam
non praebeas, auferre volenti | null | 8a907f67-ff21-42e2-83b8-86bb5f980dec | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tunicam non dimittas (Matth. V, 39, 40),
ne tua patientia illam perdas.
Recordare proverbii quod scriptum est: #Malo arboris
nodo malus cuneus quaerendus est.@#
Nec id dico uti nonachus contra tuam professionem
in aliquem manibus excedas, sed ut gladio divini
verbi inferiusque prolatis sanctorum Patrum
sententiis eum confodiens corrigas, qui, Christianae
professionis immemor, satagit esse rerum extortor,
legumque contortor, dum fundatoribus ecclesiarum
aut haeredibus eorum nititur auferre quod eis competit;
et ita tuam ejusque animam salvans salvabis.
Gregorius Magnus papa episcopis et clericis ad monasteriorum
dominationem occasione regiminis importune
tendentibus resistit in multis epistolis. De
qua re Joanni Ravennati episcopo scribens (Epist.
IV, 1), ait: « Pervenit ad me quod in ecclesiis fraternitatis
tuae aliqua loca dudum monasteriis consecrata,
nunc habitacula clericorum aut etiam laicorum
facta sunt, dumque hi, qui sunt in ecclesiis,
fingunt se religiose vivere, monasteriis praeponi
appetunt, et per eorum vitam monasteria destruuntur.
Nemo enim potest et ecclesiasticis obsequiis
deservire, et in monachica regula ordinate persistere,
ut ipse districtionem monasterii teneat, qui
quotidie in ministerio ecclesiastico cogitur permanere.
Proinde fraternitas tua hoc quolibet in loco
factum emendare festinet, quia ego nullo modo
patiar loca sacra monachorum ut per clericorum
ambitum destruantur. » Item Mariano Ravennae Episcopo (ID., ibid. VI, 40):
« Quod non debeat episcopus
monasterium inquietare. Dudum ad nos multorum
relatione pervenerat, monasteria in Ravennatibus
partibus constituta omnino clericorum vestrorum
dominio praegravari, ita ut occasione quasi regiminis
ea, quod dici grave est, velut in proprietate possideant.
Quibus non modicum condolentes, decessori
vestro litteras misimus, ut hoc emendare per omnia
debuisset. Sed quoniam vitae termino citius occupatus
[est], ne hoc onus in monasterio remaneret,
fraternitati vestrae eadem nos scripsisse recolimus,
et quia, ut comperimus, in hujus rei hactenus correptione
cessatum est, haec ad vos iterum pervidimus
scripta dirigere. Hortamur ergo ut, omni mora
omnique excusatione summota, ita monasteria ipsa
ab hujusmodi studeatis gravamine relevare, quatenus
nullam deinceps in eis clerici, vel ii qui in sacro
sunt ordine constituti, ob aliud habeant nisi orandi
tantummodo causa accedendi licentiam, aut si forte
ad peragenda sacra missarum fuerunt invitati mysteria.
Sed ne vel per cujuslibet monachi aut abbatis
promotionem, onus aliquod fortasse sustineant, studendum
nobis est ut, si quispiam abbatum aut monachorum
ex quocunque monasterio ad clericatus
officium vel ordinem sacrum accesserit, non illic
aliquam habeat, ut diximus, ulterius potestatem, ne
monasteria hujus occasionis velamine ea quae prohibemus
sustinere onera compellantur. Haec itaque
omnia vigilanti cura emendare jam secundo commonita
sanctitas vestra non differat, ne si post hoc
negligentes vos esse, quod non credimus, senserimus,
aliter monasteriorum quieti prospicere compellamur.
Nam notum vobis sit quia tantae necessitati
servorum Dei congregationem amplius subjacere non
patimur. »
De injusta excommunicatione episcopi, Januario
quoque Karalitano episcopo, post aliqua scribit
dicens (ID., ibid, II, 34): « Inter querelas multiplices,
Isidorus vir clarissimus a fraternitate tua frustra
se excommunicatum anathematizatumque conquestus
est; quod quamobrem factum fuerit, dum a
clerico tuo qui praesens erat voluissemus addiscere,
pro nulla alia causa, nisi pro eo quod te injuriaverat
factum innotuit. Quae res nos vehementer afflixit,
quia, si ita est, nil te ostendis de coelestibus cogitare,
sed terrenam te conversationem habere significas,
dum pro vindicta propriae injuriae, quod sacris
regulis prohibetur, maledictionem anathematis invexisti;
unde de caetero omnino esto circumspectus
atque sollicitus, et talia cuiquam pro defensione injuriae
tuae inferre denuo non praesumas: nam si tale
aliquid feceris, in te scias postea vindicandum. »
Luminoso abbati monasterii Sancti Thomae de Arimino (ID., ibid., IV, 14):
« Petitionem tuam congregationisque
tuae libenter suscepimus, secundum
statuta Patrum jurisque formam tuis precibus
accommodantes fidelem effectum. Castorio fratri et
coepiscopo nostro nostra praeceptione transmissa, ei
successoribusque ejus a te monasterioque tuo
cunctae laesionis abstulimus funditus potestatem, ut
nec ultra in vestro versetur gravamine, nec monasterii
res describat, nec publica illic debeat esse
processio, illa videlicet ei jurisdictione relicta, ut
in defuncti abbatis locum, alium, quem dignum
communis consensus congregationis elegerit, debeat
ordinare. His ita perfectis, in Dei opere estote | null | afbcbf76-e8a2-46df-aa55-9c413a3cbfed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
solliciti,
et assiduae orationi operam date, ne non videatur
magis vobis quaesita mentis in oratione securitas,
sed male, quod absit! degentibus episcopalis evitata
districtio. » Gregorius Castorio episcopo Arimino, de
supra dicta re (ID., ibid., IV, 43): « Luminosus
abbas monasterii Sanctorum Andreae et Thomae in
Ariminense civitate constituti, quas nobis lacrymabiliter
preces effuderit, inditae textus petitionis
informat, pro qua re fraternitatem tuam hortamur
ut, obeunte abbate monasterii ipsius ecclesiae, tua
[cura] in describendis providendisque acquisitis
acquirendisve ejusdem monasterii rebus, nulla se
occasione permisceat. Abbatem vero eidem monasterio
non alium, sed quem dignum moribus atque
actuum disciplinae monachicae communi consensu
congregatio tota poposcerit, ordinare te volumus.
Missas autem illic publicas per episcopum fieri omni
modo prohibemus, ne in servorum Dei recessibus,
popularibus occasio praebeatur ulla conventibus, et
simpliciores ex hoc animas plerumque, quod absit!
in scandalum trahat frequentior quoque muliebris
introitus. Hanc autem scriptorum nostrorum paginam
omni in futuro tempore vel post episcopis ordinandis
formam statuimus, illibatamque servari, ut
tecum tua Ecclesia, juvante Domino, suo tantummodo
sit jure contenta, et monasterium illud, nulli
alterius aliique generali canonicaeve jurisdictioni
deserviens, remotis vexationibus ac cunctis gravaminibus,
divinum opus cum summa animi devotione
perficiant. Data mense Julio, indict. XIV. »
Quod non debet episcopus monasterium inhibere
a missis nec a sepultura: « Gregorius Joanni
episcopo de Urbe Vetere (Epist., I, 12). Agapitus
abbas monasterii Sancti Georgii insinuavit nobis
plurima se [a] vestra sanctitate gravamina sustinere,
et non solum in his [ad, #vel@# contra] quae necessitatis
tempore aliquod monasterium possit subferre subsidium,
verum etiam in ipso monasterio missas prohibeas
celebrari, sepeliri etiam ibidem mortuos interdicas:
quod si ita est, a tali vos hortamur inhumanitate
suspendi, et sepeliri ibidem mortuos, vel
celebrari missas, nulla ulterius habita contradictione,
permittas; nec denuo querelam de his quae dicta
sunt praedictus vir venerabilis deponere compellatur;
quod non debeat episcopus monasterium inhibere a
missis. » Item Martiniano episcopo (ID., ibid., VII,
18. Indict. I): « Quam sit necessarium monasteriorum
quieti prospicere et de eorum securitate perpetua
tractare, anteactum vos officium, quod in regimine
monasterii exhibuistis, informat. Et ideo, quia monasterium
beatorum Joannis et Stephani quod in
Classitana civitate constitutum est, cui communis
filius Claudius abbas praeesse dignoscitur, multa a
praedecessoribus vestris praejudicia atque gravamina
pertulisse cognovimus, oportet ut fraternitatis vestrae
provisio eorum de futura quiete salubri ordinatione
disponat, quatenus conversantes illic in Dei servitio,
ipsius quoque gratia suffragante, liberi perseverent.
Sed ne, ex ea quae magis emendanda est consuetudine,
quisque illic quolibet tempore quidque molestiae
praesumat inferre, necesse est ut haec quae
inferius enumeranda curavimus, ita fraternitatis
vestrae studio debeant custodiri, ut ex eis non possit
ulterius inferendae inquietudinis occasio reperiri.
Nullus igitur ultra audeat de reditibus, rebus vel
cartis praedicti monasterii, vel de loco aliquo qui ad
eum pertinet quocunque modo, qualibet exquisitione
minuere, nec immissiones vel dolos aliquos facere.
Sed si qua forte causa inter Ravennatem et praefatum
monasterium evenerit, et pacifice non potuerit ordinari,
apud electos a partibus timentibus Deum, sine
voluntaria dilatione, mediis sacrosanctis Evangeliis
finiatur. Defuncto vero abbate non extraneus, nisi
de eadem congregatione, quem sibi propria voluntate
congregatio elegerit, et qui electus fuerit sine
dolo vel venalitate aliqua ordinetur. Quod si aptam
inter se personam invenire nequiverint, solertem de
aliis monasteriis sibi similiter eligant ordinandum;
neque venienti abbati quaecunque persona qualibet
occasione in suo monasterio praeponatur, nisi forte
exstantibus, quod absit! criminibus quae sacri canones
punire monstrant. Pariter autem custodiendum
est ut, invito ejusdem monasterii abbate, ad ordinanda
alia monasteria, aut ad ordines sacros, vel
clericatus officium tolli exinde monachi non debeant;
sed si abundantes fuerint qui ad celebrandas Deo
laudes vel utilitates monasteriorum complendas
sufficiant, abbas cum devotione de his qui superfuerint
offerat quos dignos coram Deo putaverit.
Quod si sufficienter habens dare noluerit, tunc Ravennatis
episcopus ad ordinanda alia monasteria de
his qui supersunt tollat. Ad ecclesiasticum tamen
officium nullus exinde producatur, nisi quem abbas
loci admonitus propria voluntate obtulerit. Quisquis
autem ex praedicto monasterio ad ecclesiasticum
pervenerit | null | 06ff8632-8c6e-4b6f-acdc-b5c5c7452662 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, ulterius illic ne potestatem aliquam nec
licentiam habeat habitandi. Observandum quoque
est ut descriptio rerum aut cartarum ejusdem monasterii
ab ecclesiasticis fieri non debeat, si quando
res exigit; sed abbas loci cum abbatibus aliis rerum
inventarium faciat. Quoties autem pro utilitate monasterii
sui ad pontificem Romanum abbas venire
vel transmittere forte voluerit, ei modis omnibus
liceat. Praeterea, cum episcoporum adventus desideranter
a monasteriis debeant exspectari, quia
tamen hospitandi occasione praedictum monasterium
temporibus decessoris vestri nobis fuisse nuntiatum
est praegravatum, oportet ut hoc sanctitas vestra decenter
debeat temperare, ut visitandi exhortandique
gratia ad monasterium, quoties placuerit, ab ejusdem
civitatis antistite accedatur: sed sic charitatis
officium illic episcopus impleat, ut gravamen aliquod
monasterium non incurrat. Vestram vero fraternitatem
praedictus abbas non solum non metuit ad
monasterium frequenter accedere, sed etiam desiderabiliter
concupiscit, sciens quod per vos substantia
monasterii omnino gravari non possit. »
Ut privilegia et ordinationes et decreta beati Gregorii
et aliorum sanctorum sine aliqua refragatione
serventur: « Bonifacio primo defensori (ID., ibid.,
VII, 17): Ecclesiasticis utilitatibus fideliter insudantes
congruo sunt beneficio prosequendi, ut et
nos respondisse eorum digne obsequiis videamur,
et illi ex indulta gratia utiliores existant. » Et post
aliqua: « Haec itaque institutionis nostrae decreta,
quae pro defensorum sunt privilegiis et ordinatione
disposita, perpetua stabilitate et sine aliqua constituimus
refragatione servari, sive quae scripto decrevimus,
seu quae in eis in nostra praesentia videntur
esse disposita, nec a quoquam pontificum in totum
vel partem vel ex qualibet occasione convelli decernimus,
vel mutari: nam nimis est asperum et
praecipue bonis sacerdotum moribus inimicum, niti
quempiam quacunque rationis excusatione, ut quae
bene sunt ordinata rescindere, et exemplo suo docere
caeteros sua quandoque posse constituta dissolvere. » --Joanni
Episcopo Scillitano, item de eadem
re (ID., ibid., VII, 32): « Grave nimis et contra sacerdotale
constat esse propositum, vel cujusque monasterii
privilegia olim indulta confundere, et ad
irritum quae sunt pro quiete disposita niti deducere:
questi namque nobis sunt monachi Castellienses,
quod in fraternitatis vestrae civitate est constitutum,
quia eidem monasterio quaedam quae praedecessoribus
vestris permissa ac consuetudine longa servata
sunt, festinetis inducere, et antiquam ordinationem
quadam praejudicii novitate turbare. Proinde his fraternitatem
vestram hortamur affatibus, ut, si ita
est, ab ejus se molestia sine aliqua excusatione contineat,
et quae eis sunt diutius custodita, nullius
occasionis tentet usurpatione convellere, sed cuncta
illibate et sine aliqua studeat refragatione servare,
et plus sibi in eodem monasterio, quam praedecessoribus
suis licuit, noverit non licere. Quia vero
pariter questi sunt fraternitatem tuam quaedam de
monasterio sub xenii quasi specie abstulissae, necesse
est ut, si quid te indecenter recolis accepisse, sine
dilatione restituas, ne avaritiae te graviter culpa
redarguat, quem largum erga monasteria sacerdotalis
debuerat magis munificentia demonstrare. »
Item post pauca: « Indicaverunt etiam monachi monasterii
castrum quod Scillacium dicitur, in solo
juris monasterii eorum esse fundatum, atque ob hoc
habitantes illic factis libellis solatium singulis annis
expendisse; persolvere sed postea contempsisse, et
ab eadem se praesentatione supervacue suspendisse.
Fraternitas ergo vestra subtiliter veritatem curet
addiscere, et, si ita repererit, instanter studeat ut
ea quae promiserunt, quia et ratio ita exigit, praebere
non differant; quatenus et illi quiete quod
tenent possideant, et monasterii jura praejudicium
non incurrant. Praeterea questi nobis sunt praedicti
monachi monasterii abbatem suum intra Scillanum
castrum quod sexcentos pedes extenditur sub praetextu
fabricandae ecclesiae fraternitati tuae donationis
titulo concessisse, et ideo volumus quantum parietes
possunt aedificatae ecclesiae circumdari, juri ecclesiae
vindicari. Quidquid vero extra parietes ejusdem
ecclesiae esse potuerit, ad jura monasterii sine difficultate
aliqua revertatur; quia nec mundanarum
legum, nec sacrorum canonum statuta permittunt
res monasterii de jure ejus quolibet titulo segregari.
Quapropter donationem ejusdem terrae, quae contra
rationem facta est, sine aliqua restitue contradictione.
Item aequitatis jus exigit ut hoc quod a
praedecessoribus nostris cognita veritate est redditum,
nostra debite denuo ecclesia tenere non debeat;
ne, quod omnino contra religiosum constat esse
propositum, non vera, sed imaginaria ac magis
dolosa fuisse restitutio videatur. Et ideo, quoniam
Stephanus abbas monasterii Sancti Marci quod
constitutum juxta muros Spolitanae civitatis esse
dignoscitur, questus nobis est Massam Veneris in
provincia Campaniae | null | aa2234b7-01f0-4718-90e7-679dabb0a5de | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sitam territorio Minturnensi,
quam ei beatae memoriae decessoris nostri Benedicti
redditam praeceptione cognovimus, ab ecclesia nostra
nunc indebite retineri; idcirco hac tibi auctoritate
praecipimus ut, si manifeste ab ecclesiae nostrae hominibus
detinetur, in jure eam praedicti monasterii
sine aliqua mora vel altercatione restituas. Si vero
non a nostris, sed a quibusdam forsitan extraneis
detinetur, strenua te agere sollicitudine volumus, ut
in jure modis omnibus memorati debeat monasterii
reformari, quatenus et ipsum quod suum est te
sollicitante sine aliqua fatigatione recipiat, et alter de
dispendio monasterii injuste lucrum non habeat. »
(ID., ibid., II, 39.) « De ecclesiasticis vero privilegiis
quod vestra fraternitas scribit, hoc postposita
dubitatione teneat, quia, sicut nostra defendimus,
ita singulis quibusque ecclesiis sua jura servamus,
nec cuilibet favente gratia ultra quam meretur impertior,
nec ulli hoc quod sui juris est, ambitu stimulante,
derogabo; sed fratres meos per omnia
honorare cupio, sicque studeo honores in oculos
subvehi, dummodo non sit quod alteri jure ab altero
possit opponi. Responsalium vero vestrorum moribus
valde congaudeo, in quibus mihi ostensum est
quantum me diligitis, qui ad me electos fratres et
filios transmisistis. » -- (ID., ibid, VI, 32.) « Licet
fraternitatem vestram erga monasteriorum curam
pastorali vigilantia credamus esse sollicitam, ea
tamen quae de monasterio in Africana provincia
posito cognovimus, vobis necessario praevidimus
indicare illa. Queritur autem Concodeus abbas lator
praesentium quia, si quando monachos quibus
praeesse dignoscitur sub regulari voluerit disciplina
restringere, monasterium temere deserant, et licite
quocunque voluerint vagantes existant. Quia ergo
hoc et ipsis omnino perniciosum est, et aliis perditionis
monstrat exemplum, hortamur fraternitatem
vestram ut, si ita est, ecclesiasticam in illos correctionem
exerceat, et cum gravi eos ultione a tali
procul dubio praesumptione compescat; atque ita ad
obediendum salubri provisione superbientes animos
jugo disciplinae subjiciat, ut quos ad hujusmodi pravitatis
excessum eorum poterat imitatio provocare,
emendatio a culpa revocet, et suis, ut dignum est,
doceat praepositis obedire. Quia vero a quibusdam
episcopis excedentes monachos perhibet defensari,
fraternitas vestra in hoc studeat esse sollicita, et
eos a tali defensione sua modis omnibus interminatione
suspendat (ID., ibid., VII, 115). Cum piae desiderium
voluntatis et laudandae devotionis intentio
sacerdotalibus sit semper studiis adjuvanda, cura
est sollicitudinis adhibenda, ut ea quae pro quiete
religionis et conversationis sint ordinata, ne dissimulatione
negligere, ne quadam valeat praesumptione
perturbare; sed, sicut hoc quod ratio exigebat
non aliter oportuit definiri, ita quod definitum est
non debet violari. Igitur gloriosae memoriae Childebertus
Francorum rex catholicae religionis amore
succensus, intra muros Arelatensis civitatis monasterium
virorum, ut scripto reperimus, pro sua
mercede constituens, quaedam ibidem pro habitantium
sustentatione concessit; cujus ne voluntas
unquam duceretur in irritum, et ea quae pro quiete
monachorum disposita fuerant turbarentur, quaeque
[ #pro@# quaecunque] contulit in jure ejusdem monasterii
epistolis suis apostolica petiit auctoritate firmari;
hoc quoque suae petitioni subjungens, ut eidem monasterio
tam in dispositione rerum quam in ordinatione
abbatis quaedam pariter privilegia largirentur:
sciens quippe eam apostolicae sedi reverentiam a
fidelibus exhiberi, ut quae ejus fuissent decreto
disposita nullius deinceps illicitae usurpationis molestia
quaterentur. Unde, quia effectum et regia voluntas
et res valde desiderata poscebat, a praedecessore
nostro Vigilio Romanae sedis antistite ad
praedecessorem vestrum Aurelium scripta transmissa
sunt, ubi omnia quae amplectendae voluntatis studium
deposcebat apostolicae auctoritatis libenti
animo subfirmata sunt; quia difficultates pati non
potuit hujusmodi res petita. Sed ut fraternitas vestra
quae fuerint tempore illo decreta cognoscat, antedicti
praedecessoris nostri scripta his praevidimus scriptis
adjungi; quibus lectione percussis hortamur ut
omnia sacerdotali, sicut decet, studio inviolata conserves,
nihilque illic de vetitis, nihil permittas
de illicitis. Ex abundanti tamen cuncta quae pro
hujus rei quiete a praedecessore nostro statuta sunt,
nostra iterum auctoritate in omnibus roboramus.
Fraternitas ergo vestra ita se in custodiendis eis
exhibeat, quatenus et omnem inquietudinis occasionem
excludat, et aliis hoc operari studeat, dum
se in custodienda defuncti piisssima voluntate sollicitam,
ut decet, exhibuerit et devotam. »
Item de servandis privilegiis Gregorius omnibus
episcopis: « Nulli fas est vel velle vel posse transgredi
apostolicae sedis praecepta nec ejus dispositionis
ministerium, quod omnium oportet sequi charitatem. | null | 561b0977-be9c-4eff-9e2c-8414d5777905 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Sit ergo ruinae suae dolore prostratus quisquis
apostolicis voluerit contraire decretis, nec locum
deinceps inter sacerdotes habeat; sed extorris a
sancto ministerio fiat, ne de ejus judicio quisquam
postea curam habeat, quoniam jam damnatus a sancta
et apostolica Ecclesia ejusque auctoritate et propria
inobedientia atque praesumptione a quoquam esse non
dubitatur: quia majoris excommunicationis dejectione
est exigendus, cui sanctae Ecclesiae commissa fuerit
disciplina, qui non solum praelatae sanctae Ecclesiae
jussionibus parere debuit, sed etiam alios ne praeterirent
insinuare, sitque alienus a divinis et pontificalibus
officiis, qui noluit praeceptis obtemperare
apostolicis. » Dicta beati Hieronymi ad Jovinianum;
qualis debeat eligi episcopus #(Libro I adversus Jovinianum)@#:
« Non ait Apostolus: eligatur episcopus
qui unam ducat uxorem et filios faciat; » sed « qui
unam habuerit uxorem et filios in omni disciplina
subditos. » Certe confiteris non posse esse episcopum
qui in episcopatu faciat filios, alioquin, si deprehensus
fuerit, non quasi vir tenebitur, sed quasi adulter
damnabitur. Aut permitte sacerdotibus exercere
opera nuptiarum, ut idem sint virgines quod mariti;
aut, si sacerdotibus uxores non licet tangere, in eo
sancti sunt quia imitantur pudicitiam virginalem.
Sed et hoc inferendum, si laicus et quicunque fidelis
orare non potest nisi careat officio conjugali, sacerdoti
cui semper pro populo offerenda sunt sacrificia
semper orandum est: si semper orandum, ergo
semper carendum matrimonio. Nam et in veteri lege
qui pro populo hostias offerebant, non solum in
domibus suis non erant, sed purificabantur ad
tempus ab uxoribus separati, et vinum vel siceram
non bibebant, quae solent libidinem provocare. » De
episcopis qui cum mulieribus habitant: « Nullus
episcopus cum muliere habitet penitus; sin autem
probatus fuerit hoc non observasse, episcopatus honore
rejiciatur, quia ipse se indignum sacerdotio
ostendit. » De clericis qui mulieres in domo sua
habent: « Presbyteris et diaconis et in clero aliis
scriptis non habentibus uxores, secundum divinas
regulas interdicimus et nos mulierem habere in sua
domo, exceptis matre et filia et sorore et aliis personis
quae omnem querelam effugiunt, permittimus. Si
quis autem adversus istam observationem mulierem
in domo sua habuerit quae potest suspicionem inferro
turpitudinis, et ille a conclericis suis audierit cum
tali muliere habitare, et noluerit eam a domo sua repellere,
vel accusatore emergente probatus fuerit inhoneste
cum tali muliere versari, tunc episcopus secundum
ecclesiasticos canones a clero eum repellat. » De nuptiis
clericorum. « Si diaconus vel subdiaconus futurus
non habeat uxorem, secundum ea quae superius exposuimus,
sibi conjunctam, non aliter consecretur
nisi prius a consecratore interrogatus promiserit
posse post consecrationem et sine legitima uxore
caste vivere, non concedendo consecratore tempore
consecrationis diacono vel subdiacono futuro permittere
ut post consecrationem uxorem accipiat. Quod
si hoc permiserit fieri, episcopatu suo repellatur.
Presbyter autem vel diaconus vel subdiaconus qui
uxorem duxerit, repeilatur quidem de clero, curiae
autem ejus civitatis in qua clericus erat cum facultatibus
suis tradatur. Sin autem lector secundas nuptias
contraxerit, vel primas quidem, sed duxerit
uxorem viduam vel disjunctam a marito, vel canonibus
vel legibus sacris reprobatam, in alium gradum
Ecclesiae non procedat. Sed si quocumque modo in
majorem gradum productus sit, rejiciatur ab eo, et
priori restituatur. » De clericis qui nuptias contrahere
non possunt: « Clericus qui supra lectores
et cantores est, veluti subdiaconus vel diaconus,
nullas nuptias contrahere audeat, alioquin sacerdotio
cadat. Lector quoque si secundas contraxerit nuptias,
ad majorem gradum ecclesiastici ordinis
prohibeatur ascendere. Laicus etiam si appareat
uxori conjunctus esse quae alium maritum habuit,
aut si non jure conjunctus sit, aut si ille aliam uxorem
habuit, neque subdiaconus, neque diaconus,
neque presbyter fieri poterit. Nam etsi clandestinis
artibus ad consecrationem irrepserit, honor ejus cadit.
Item qui duas nuptias contraxerit, diaconus vel
presbyter fieri prohibetur. Sed et si mulierem disjunctam
a marito suo quem ipsa reliquit, uxorem
quispiam habuerit, neque diaconus neque presbyter
fieri potest. Idem est si concubinam habuerit,
quippe tales homines cum castitate vivere
decet; castus autem est qui habet vel habuit uxorem
castam, et ipsam virginem, et ab ipso virgine
receptam. Si quis autem presbyter vel diaconus aut
subdiaconus uxorem duxerit, vel concubinam habuerit
sive clam sive palam sive sub aliqua figura,
cadat clericatus | null | 5ea84995-f748-44c5-9b25-c00e45c2b832 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
honore, et sit privatus et laicus.
Item ea quae de clericis diximus teneant etiam et
in diaconissis. Diaconissas autem creari constitutio
praecipit, si quinquaginta annorum aetatem agunt, ita
tamen ut virgines sint, vel si unum maritum tantum
habuerunt. Si autem mulier, propter aliquam necessitatem,
minor quinquaginta annis diaconissa facta
fuerit, non liceat ei alibi degere quam in archisterio
sanctimonialium mulierum, ubi neque mares conversantur,
neque vivere liceat ei quomodo velit.
Nam diaconissae super se habitare debent, vel nullum
alium admittere secum, nisi revera fratrem; sin
autem aliqua suspicio sit quasi simulatus frater cum
ea degat, vel ab initio non consecretur, vel, si consecrata
fuerit, amittat honorem. »
De clericis: « Nemo clericus fiat nisi is qui et
bonum testimonium habet et litteratus est. Qui
enim litteras non scit, clericus esse non potest: doceantur
et presbyteri et diaconi sacras orationes et
ecclesiasticos canones: quos scilicet consecrari
oportet sine reprehensione, sine contradictione, sine
pecuniarum datione, liberatos tam officiali quam
curiali conditione, nisi forte secundum observationem
quam in primo capite praesentis constitutionis
exposuimus. Item sive lector, sive subdiaconus, sive
presbyter clericatus honorem contempserit, et in
aliam vitam transierit, duorum alterum sit: vel cucuriali
conditioni cum suis facultatibus subjiciatur,
vel si plures curiales civitates habeat, sive, ut ipse
vilior sit, ad officialem conditionem trahatur, id est
taxioticam. » De episcopis. « Haec constitutio in
primo capite consecrationis episcoporum loquitur
quemadmodum oportet procedere. Necesse est enim
prius disceptari de vita episcopi, utrum bona sit an
reprehensibilis, et iterum bonis testimoniis muniatur,
an non. Sed et si officialis vel curialis conditionis
sit, prohibetur episcopus fieri, nisi forte a tenera
aetate in monasterio fuit. Eoque modo liberatus est a
praedictis conditionibus; ita tamen ut quartam
portionem substantiae suae curiae praestet, secundum
legis observantiam. Sed neque ex laico statim ad
episcopatum ascendere licet, neque clericatus honorem
simulatum habuisse sufficit. Oportet eum qui
episcopus sit neque uxorem habere, neque concubinam,
neque filios, neque nepotes seu legitimos sive
legibus incognitos; et si quis contra haec fecerit, et
is qui factus est, et is qui eum fecit, episcopatus expellatur
honore. Ne liceat pecuniae datione episcopum
esse. Eum autem oportet qui episcopus fit, vel monachum,
vel clericum: ita tamen ut non minus sex
mensibus appareat eum in clericatu fuisse. Legere
autem debet et sacros canones, eoque tempore quo
consecratur, consulatur eum is qui consecrat, si
possit facere atque custodire omnia quae divini praecipiunt
canones, et siquidem negaverit se posse
custodire, non consecretur; si autem pollicitus fuerit
observaturum se quantum hominibus possibile est
sancta canonum praecepta, tunc is qui consecrat
eum admonere atque praedicere debet quod, si non
observaverit canones sanctos, et alienus erit a Deo,
et religiosis episcopis non connumerabitur: nam
canones Patrum vim legum habere oportet. Sin
autem aliquis pecuniam dederit, eodemque modo
episcopus creatus fuerit, non solum ipse, sed
etiam qui consecravit eum inter episcopos non erit,
sed pecuniae vel res datae consecrationis causa sacrosanctae
Ecclesiae addicantur, sive episcopus, sive est
qui dedit. Is autem qui accepit, non solum res amittat,
sed etiam gradum atque honorem clericatus.
Similiter autem et si laicus sit qui pecuniam vel res
accepit, et ipsas amittat, et aliud tantum quantum
accepit pecuniae nomine sanctae Ecclesiae praestare
compellatur; sed et si magistratum gerat, in magistratu
esse desinat, et in exsilio irrevocabili condemnabitur.
Sin autem aliquis presbyter vel diaconus
constitutus pecunia data ad episcopatum pervenerit,
non solum episcopus esse desinat, sed etiam priorem
gradum presbyteratus vel diaconii amittat. Consecratio
autem episcopi fiat ante omnem populum Christianitatis,
ut sit facultas unicuique si velit contradicere.
Et siquidem ante consecrationem facta fuerit
contradictio, non prius consecretur episcopus
nisi disceptatio de contradictione facta sit, et undique
appareat innoxius. Is autem qui eum contradixit,
calumniator, si contradictionis judicium deseruerit,
et si non peregerit causam, prohibeatur sacra
communione in omni vita sua ab eo qui consecraverit
episcopum. »
De presbyteris constituendis statutum est: « Ut
sine auctoritate vel consensu episcoporum presbyteri
in quibuslibet Ecclesiis nec constituantur nec expellantur,
et si laici clericos probabilis vitae et doctrinae
episcopis consecrandos suisque | null | 274828ef-3442-4f92-b1b4-4162d28cbf75 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in Ecclesiis constituendos
obtulerint, nulla qualibet occasione eos rejiciant. »
In concilio Carthaginensi: « Ut cum omnibus omnino
clericis extraneae feminae non cohabitent, sed solae
matres, aviae, materterae, amitae, sorores, et filiae
fratrum vel sororum. » Item in eodem concilio:
« Ut clerici continentes ad viduas vel virgines,
nisi ex jussu et permissu episcoporum, non accedant,
et hoc non soli faciant, sed cum clericis, aut cum his
cum quibus episcopus jusserit. Nec ipsi episcopi aut
presbyteri soli habeant accessum ad hujusmodi feminas,
sed aut ubi clerici praesentes sunt, aut graves
aliqui Christiani. » In Ancyrano concilio: « Diaconi
cum ordinantur, si in ipsa ordinatione protestati
sunt dicentes velle se habere uxores, neque posse
continere: hi postea si ad nuptias venerint, maneant
in clero tantum, et a ministerio abjiciantur.
Quicunque sane tacuerunt et susceperunt manus
impositionem professi continentiam, et postea ad
nuptias convenerunt, a ministerio et clero cessare
debebunt, laicam tantum communionem recipientes. »
In Decretalibus papae Leonis: « Quod subdiaconis
carnale connubium denegetur. Nam cum extra
clericorum ordinem constitutis nuptiarum societati
et procreationi filiorum studere sit liberum arbitrium,
ad exhibendam tamen perfectae continentiae
puritatem, nec subdiaconis quidem connubium carnale
conceditur, ut et qui habent sint tanquam non
habentes, et qui non habent permaneant singulares.
Quod si in hoc ordine, qui quartus est a capite,
dignum est custodiri, quanto magis in primo vel secundo
tertiove servandum est ne aut levitico, aut
presbyterali honore, aut episcopali excellentia quisquam
idoneus aestimetur, qui se a voluptate uxoris
nec dum frenasse detegitur. » Innocentius papa:
« Quod hi qui in presbyterio filios genuerint, removeri
oportet ab officio. Qui zelo fidei ac disciplinae
doctus non patitur Ecclesiam pollui ab indignis presbyteris
quos in presbyterio filios asserit procreasse,
quod non licere exponerem, nisi nossem vestram
prudentiam legis totius habere notitiam. Et ideo,
fratres charissimi, libelli qui subjectus est tenore
perspecto, eos qui talia perpetrasse dicuntur jubete
in medio collocari, discussisque objectionibus quae
ipsis presbyteris impinguntur, si convinci potuerint,
a sacerdotali removeantur officio; quia qui sancti
non sunt, sancta tractare non possunt, atque alieni
efficiuntur a ministerio, quod vivendo illicite polluerunt.
Miramur autem haec eorum dissimulare episcopos,
ut aut cohibere connivere, aut nescire esse
illicita judicentur. »
In Nicaeno Concilio de subintroductis mulieribus:
« Interdixit per omnia magna synodus non episcopo,
non presbytero, non diacono, nec alicui
omnino qui in clero est licere subintroductam habere
mulierem, nisi forte matrem, aut sororem, aut
amitam, vel eas tantum personas quae suspiciones
effugiunt. » Hoc autem Nicaenum concilium beatus
Ambrosius in libro de Trinitate his verbis in immensum
effert: « De conciliis vel potissimum sequar
quod trecenti decem et octo sacerdotes, tanquam
Abrahae lecti judicio, consona fidei virtute
victores, velut trophaeum toto orbe subactis perfidis
extulerunt: ut mihi videatur hoc esse divinum quod
eodem numero in conciliis fidei habeamus oraculum,
quod in historia pietatis exemplum. » In Decretalibus;
quae feminae habitent cum clericis: « Feminas
vero non alias esse patimur in domibus clericorum,
nisi eas tantum quas propter solas necessitudinum
causas habitare cum hisdem synodus Nicaena
permisit. » In concilio Laodicensi: « Viris
cum mulieribus lavacra non celebranda. Quod non
oporteat sacris officiis deditos aut clericos aut continentes,
vel omnem laicum Christianum lavacra
cum mulieribus celebrare, quia haec apud gentiles
prima reprehensio est. » Non licere clericis ludicris
et spectaculis interesse: « Oportet ministros altaris,
vel quoslibet clericos spectaculis aliquibus quae aut in
nuptiis aut in coenis exhibentur interesse, sed antequam
cemelici ingrediantur, surgere eosdem
convivio et abire debere. » In synodo Neocaesariensi,
capitul. 1: « Presbyter qui uxorem duxerit, ab ordine
suo illum deponi debere. Quod si fornicatus
fuerit vel adulterium commiserit, extra ecclesiam
abjiciatur, et poenitentiam inter laicos redactus
agat. » In eadem Synodo, capitul. 12: « Quae forma
servatur in clericis, maxime cum vetus regula hoc
habeat ut quisque correctus baptisatus clericus esse
voluisset, sponderet se uxorem omnino non ducere. »
In synodo Carthaginensi, de continentia Aurelius
episcopus dixit: « Cum praeterito concilio de continentiae
et castitatis moderamine tractaretur, gradus
isti tres, qui | null | 9ac16c5f-4d3e-4f25-82bc-8ab3dcd5d0a6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
conscriptione quadam castitatis per
consecrationes adnexi sunt, episcopos, inquam, presbyteros
et diaconos, ita placuit, ut sacros condecet
antistites, ac Dei sacerdotes, nec non et levitas,
vel qui sacramentis divinis inserviunt, continentes
esse in omnibus, quo possint simpliciter quod a Deo
postulant impetrare; ut quod apostoli docuerunt, et
ipsa servavit antiquitas, nos quoque custodiamus. »
In eadem synodo, de diversis ordinibus ab
uxoribus abstinendis Faustinus episcopus Ecclesiae
Potentinae provinciae Piceni legatus sanctae Ecclesiae
dixit: « Placet ut episcopi, presbyteri et diaconi,
vel qui sacramenta contractant, pudicitiae custodes
ab uxoribus se abstineant. « Ab universis episcopis
dictum est: « Placet ut in omnibus et ab omnibus
pudicitia custodiatur qui altari inserviunt. » Praeterea
cum de quorumdam clericorum quamvis erga
uxores proprias incontinentia referretur, « placuit
episcopos et presbyteros et diaconos secundum priora
statuta etiam ab uxoribus continere: quod nisi fecerint,
ab ecclesiastico removeantur officio; caeteros
autem clericos ad hoc non cogi, sed secundum unius
cujusque Ecclesiae consuetudinem observari debere. »
In synodo Romana cui beatus Silvester papa praesedit
cum episcopis ducentis octoginta quatuor:
« Nemo presbyter a die honoris presbyterii sumat
conjugium: quod si quis hoc neglecto aliter egerit,
duodecim annis eum dicimus privari honore. Quod
si quis contra hoc chirographum praesens et publice
dictum egerit, condemnabitur in perpetuum. » Ambrosius
in epistola ad Titum inter caetera sic ait:
« Unius uxoris virum, quamvis secundam numero
uxorem non sit habere prohibitum, ut tamen quis
dignus ad episcopatum sit, etiam licitam debet spernere
propter sublimitatem ipsius ordinis, quia caeteris
melior debet esse qui cupidus est sedis illius.
Sobrium, pudicum, ornatum, hospitalem, docibilem,
non obnoxium vino, non verberatorem, sed modestum;
non litigiosum, non asperum, domum suam bene regentem,
filios habentem subditos cum omni charitate:
talem hominem, qui haec custodiat quae enumerat
bona, creari debere dicit episcopum: haec enim signa
sunt dignitatis episcopalis. Si quis autem potiora
sectatus est, corpus et animam suam Deo dicaverit
ne se copulet matrimonio, tanto magis dignior fiet;
ideo enim inferiorem posuit, ut de potiore nemo
dubitaret. Sit autem episcopus pudicus, quem Graeci σώφρονα
vocant, et Latinus interpres, verbi ambiguitate
deceptus, pro pudico prudentem transtulit. Si
autem laicis imperatur ut propter orationem abstineant
se ab uxorum coitu, quid de episcopo sentiendum
est, qui quotidie pro suis populique peccatis
illibatas Deo oblaturus est victimas? Relegamus
Regum libros, et inveniemus sacerdotem Abimelech
de panibus propositionis noluisse prius dare D. D. et
pueris ejus, nisi interrogaret utrum mundi essent
pueri a muliere, non utique aliena, sed conjuge? et
nisi eos audiisset ab heri et nudius tertius vacasse
ab opere conjugali, nunquam panes quos prius negaverat
concessisset. Quantum interest inter propositionis
panes et corpus Christi? quae differentia
inter umbram et corpora, inter imaginem et veritatem?
inter exemplaria futurorum et ea ipsa quae per
exemplaria praefigurabantur? Quomodo itaque mansuetudo,
patientia, sobrietas, moderatio, abstinentia
lucri, hospitalitas quoque et benignitas praecipue
esse debent in episcopo et inter cunctos laicos eminentia,
sic et castitas propria et ita dixerim pudicitia
sacerdotalis, ut non solum ab opere se immundo
abstineat, sed etiam a jactu oculi et cogitationis
errore mens Christi corpus confectura sit libera.
Justus quoque episcopus debet esse et sanctus, ut
justitiam in populis quibus praeest exerceat, reddens
unicuique quod meretur, nec accipiat personam in
judicio. Inter laici autem et episcopi justitiam hoc
interest, quod laicus potest justus apparere in paucis,
episcopus vero in tot exercere justitiam quot et subditos
habet. Sit quoque episcopus abstinens, non
tantum, ut quidam putant, a libidine, ab uxoris
complexu, sed ab omnibus animi perturbationibus,
ne ad iracundiam concitetur, ne illum tristitia dejiciat,
ne terror agitet, ne laetitia immoderata sustollat.
Abstinentia autem in fructibus spiritus ab Apostolo
numerata est. »
Isidorus Spalensis episcopus in libro Officiorum
sacrorum: « Qui enim in erudiendis atque
instituendis ad virtutem populis praeerit, necesse
est ut in omnibus sanctus sit, et in nullo reprehensibilis
habeatur. Qui enim alium de peccatis arguit,
ipse a peccato debet esse alienus. Nam cum qua
fronte subjectos arguere poterit, cum illi statim possit
correptus ingerere: | null | 8b6976b7-8bb8-41f1-9089-be5a7c7a1832 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ante te doce quae recta
sunt, o episcope! « Quapropter qui negligit recta facere,
desinat recta docere; prius quippe semetipsum
corrigere debet qui alios ad bene vivendum admonere
studet, ita ut in omnibus semetipsum formam
vivendi praebeat, cunctosque ad bonum opus et
doctrina et opere provocet. Cui etiam et scientia
Scripturarum necessaria est, quia si episcopi tantum
sancta sit vita, sibi soli potest prodesse sic
vivendo. Porro si et doctrina et sermone fuerit
eruditus, potest quoque caeteros instruere, et docere
suos, et adversarios repercutere; qui nisi refutati
fuerint atque convicti, facile queunt simplicium
corda pervertere. Hujus autem sermo debet esse
purus, simplex et aptus; cujus prae caeteris speciale
officium est Scripturas legere, percurrere canones,
exempla sanctorum imitari, vigiliis, jejuniis, orationibus
incumbere, cum fratribus habere pacem,
nec quemquam ex membris suis despicere, nullum
damnare nisi comprobatum, nullum excommunicare
nisi discussum: quique ita humilitate pariter
et auctoritate praestabit, ut nec per nimiam humilitatem
suam subditorum vitia convalescere faciat,
nec per immoderatam auctoritatem severitatis
potestatem exerceat, sed tanto cautius erga commissos
agat, quanto durius Christum judicare formidat. »
Idem in eodem libro: « Sint igitur et
virgines episcopi, casti, mundi, et pergant viam
sublimitatis; pede humilitatis sequantur Christum,
tenendo perseveranter quod voverunt ardenter, ita
ut professi hac servata integritate, caeteris etiam moribus
congruant, sine quibus procul dubio otiosa et
inanis manet virginitas. Illi ergo virgines esse probantur
qui sic continentiae inserviunt, ut nullis
criminibus, nulloque terrenae sollicitudinis honore
praegraventur. Curam enim mundi conjugalis copula
gignit, Paulo docente, dum dicit « #Volo autem vos
sine sollicitudine esse. Qui sine uxore est, sollicitus
est quae Domini sunt, quomodo placeat Domino. Qui
autem cum uxore est, sollicitus est quae sunt mundi,
quomodo placeat uxori (I Cor. VII, 32, 33)
@#. Unde
agnoscitur non posse placere Deo hujusmodi continentiae
votum quod praepeditur saecularium impedimento
curarum. » Idem eodem libro: « Debent
ergo et ipsi episcopi ita esse perfecti, et in officiis
sacerdotalibus eruditi, ut peccata populi in loco
sancto, in atriis tabernaculi testimonii ipsi non
peccando consumant. Quid autem est in loco sancto
manducare peccatum? locus erat sanctus in, quem
pervenerat Moyses, secundum quod dictum est ad
eum: #Locus enim in quo stas terra sancta est (Exod.
III, 5)
@#. Similiter ergo et in Ecclesia Dei locus sanctus
est fides perfecta et charitas de corde puro et
conscientia pura. Videant et discant episcopi quid sit
tactus qui faciat immundum, quid vero sit tactus qui
faciat mundum. Apostolus dicit: #Bonum est homini
mulierem non tangere (I Cor. VII, 1)
@#. Hic tactus immundus
est; hoc est enim illud quod Dominus in Evangelio
ait: #Si quis viderit mulierem ad concupiscendum
eam, jam moechatus est eam in corde suo (Matth. V,
28)
@#: tetigit enim cor ejus concupiscentiae vitium, et
immunda facta est anima ejus. Si quis ergo hoc
modo tangit aliquam rem, id est vel per mulieris
concupiscentiam, vel per pecuniae cupiditatem vel
alio quolibet peccati desiderio, immundum tetigit,
et inquinatus est. Oportet ergo te, si quid tale tetigeris,
scire quomodo offeras sacrificium, secundum
ea quae in superioribus memoravimus, ut mundus
effici possis. »
Ambrosius in Epistolam ad Romanos (c. VIII):
« Fratres, #quicunque spiritu Dei aguntur, hi filii sunt
Dei;@# si #prudentia carnis inimica est in Deum,@# et #qui
in carne sunt Deo placere non possunt,@# arbitror eos
qui serviunt officio conjugali quod prudentiam
carnis diligant, et in carne sunt, a qua retrahens
nos Apostolus, et jungens Spiritui deinceps loquitur (c. XII):
#Obsecro vos, per misericordiam Dei,
ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam,
Deo placentem.@# » Idem post pauca: « Vide,
frater, quanta pudicitia exigatur in episcopo, ut si
filii ejus impudici fuerint, ipse episcopus esse non
possit, et eodem vitio offendat Deum quo offendit et
Heli pontifex qui corripuerat quidem filios, sed quia
non abjecerat delinquentes, retrorsum cecidit, et
mortuus est (I Reg. IV). In | null | bd61379b-ca8e-46c5-9653-2a22ea17d284 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omni gradu et sexu tenet
pudicitia principatum. Cernis igitur quod episcopus,
presbyter, diaconus non ideo sint beati quia episcopi
vel presbyteri sunt aut diaconi, sed si virtutes habuerint
nominum suorum et officiorum: alioquin si
diaconus sanctior episcopo suo fuerit, non ex eo
quod in in feriori gradu est apud Christum deterior
erit: ut Stephanus diaconus, qui primus martyrio
coronatus est minor futurus in regno coelorum multis
episcopis, et Timotheo ac Tito: quos ut subjicere
non audeo, ita nec anteponere (I Tim. III, 2, 3). #Oportet
ergo episcopum irreprehensibilem esse,@# ut nulli
vitio luxuriae mancipatus sit: #unius uxoris virum,@#
qui unam uxorem habuerit, non qui habeat: #sobrium,@#
sive, ut in Graeco dicitur, vigilantem, id est
Niphanon [ νηφαντόν]: #pudicum,@# hoc enim significat
Sophronon [ σώφρονα], #ornatum@# et castitate et moribus: #hospitalem,@#
ut imitetur Abraham, et cum
peregrinis, imo in peregrinis Christum suscipiat: #doctorem,@#
nihil enim prodest conscientia virtutum
frui, nisi et creditum sibi populum possit instruere,
ut valeat exhortari in doctrina, et eos qui contradicunt
redarguere: #non vinolentum,@# quia semper in
sanctis sanctorum est, et offert hostias, vinum et
siceram non bibit: #non vinolentum,@# quia in vino
luxuria est: #non vinolentum;@# sic bibat episcopus
ut an biberit ignoretur. » Ambrosius in Epistolam
ad Romanos: « Quanta felicitas non uxoris esse
servum, sed Christi; non carni servire, sed spiritui! #qui@#
enim #adhaeret Domino, unus spiritus est (I Cor.
VII, 17)
@#. Ac ne forsitan in eo quod supra dixerat: #Servus
vocatus es, non sit tibi curae, sed et si potes liber fieri
magis utere (Ibid., 21)
@#, sugillasse continentiam videretur,
et in famulatum tradidisse nos conjugum, infert
sententiam quae omnem cavillationem amputet: #Pretio
magno empti estis; nolite fieri servi hominum (Ibid.,
23)
@#, neque conjugum, redempti sumus pretiosissimo
Christi sanguine. Vere amat virgines Christus, quia
sponte tribuunt quod sibi non fuerat imperatum,
majorisque gratiae est offerre quod non debeas, quam
reddere quod exigeris. Apostoli, uxoris onere contemplato: #Si talis,@#
inquiunt, #est causa hominis, cum
uxore non expedit nubere (Matth. XIX, 10)
@#. Quorum
sententiam Dominus probans: Recte quidem, ait,
sentitis, quod expediat homini ad coelorum regna tendenti
non accipere uxorem; Sed difficilis est res, et #Non omnes capiunt verbum istud, sed quibus datum
est
(Ibid., 11)
@#. Et paulo post tractanda sententia est: #Sunt,@#
inquit, #qui se castraverunt propter regna coelorum (Ibid., 12)
@#:
ergo qui se non castraverunt, locum non
possunt accipere castratorum: #Qui potest,@# inquit, #capere, capiat
(Ibid.)
@#. Grandis fidei est grandisque
virtutis, Dei templum esse purissimum. Totum
se holocaustum offerre Domino, et juxta eumdem
Apostolum esse sanctum et corpore et spiritu.
Hi sunt eunuchi qui, se lignum aridum ob
sterilitatem putantes, audiunt per Isaiam (Isa. LVI)
quod pro filiis et filiabus locum habeant in coelis
paratum. » Hieronymus: « Non potest Domini servire
militiae, qui servus est uxoris. De speculis
mulierum jejunantium, quasi de purissimis corporibus
Virginum. Luter in tabernaculo funditus,
et intrinsecus in sanctuario tam Cherubim,
quam propitiatorium et arca testamenti, et mensa
propositionis et candelabrum et thuribulum ex
auro mundissimo sunt: neque enim in Sancta sanctorum
poterat inferri argentum. Sicut in ligno
vermis, ita perdit virum suum uxor malefica. Si autem
asserueris hoc de malis dictum esse conjugibus,
et ego tibi breviter respondebo: Quae enim mihi
incumbit necessitas venire in dubium utrum mala
sit an bona futura quam duxero? melius est habitare
in terra deserta quam cum uxore litigiosa et iracunda.
Quam rarum sit uxorem sine his vitiis
invenire, novit ille qui duxit uxorem. Unde pulchre
Varius Geminus, sublimis orator? « Qui non, inquit,
litigat, caelebs est: » #Melius est inhabitare in angulo
tecti, quam cum uxore maledica in domo communi (Prov. XXV, 24) | null | 1d9f54c5-69c1-4e55-a687-70b4626f4f3d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
@#:
assiduis quippe jurgiis, et quotidiana
garrulitate facit perpluere domum ejus, et
ejicit eum de aedibus suis, id est de Ecclesia. Aestimo
quod qui uxorem habet, quandiu ad idipsum revertitur,
non tentet eum Satanas, quia in carne seminat,
et non in spiritu; qui autem in carne seminat, non
ego, sed Apostolus loquitur quod metat corruptionem (Gal. VI, 8).
#Elegit nos in Christo@# Deus Pater #ante constitutionem mundi, ut essemus sancti et immaculati
coram eo
(Eph. I, 4)
@#. #Ambulavimus in concupiscentiis
carnis facientes voluntatem ejus et cogitationum;
et fuimus filii irae sicut et caeteri; nunc
autem cum resuscitavit et consedere nos fecit in coelestibus
in Christo Jesu (Ephes. II, 3, 5, 6)
@#, #ut
deponamus secundum priorem conversationem veterem
hominem, qui corrumpitur juxta desideria carnis (Ibid., IV, 22)
@#.
Quaecunque ergo sunt vera, quaecunque
pudica, quaecunque juxta, quaecunque ad castitatem
pertinentia, his copulemur, haec sequamur. »
D. Ambrosius ad Pammachium: « Consequens
est ut secundum imaginem ejus qui sacerdotium
Ecclesiae dedit, etiam ministri et sacerdotes Ecclesiae
peccata populi accipiant, et ipsi, imitantes
Magistrum, remissionem populo peccatorum tribuant.
Debent ergo et ipsi Ecclesiae sacerdotes ita perfecti
esse, et in officiis sacerdotalibus eruditi, ut peccata
populi in loco sancto, in atriis tabernaculi testimonii
ipsi non peccando consumant. Quid autem est in loco
sancto manducare peccatum? locus erat sanctus
in quem pervenerat Moyses, secundum quod dictum
est ad eum: #Locus enim in quo stas terra sancta
est (Exod. III, 5)
@#. Similiter ergo et in Ecclesia Dei
locus sanctus est, fides perfecta, et charitas de
corde puro et conscientia bona; qui in his stat, in
Ecclesia, in loco se sancto stare cognoscat. » Item
post pauca: « Discant sacerdotes Domini qui Ecclesiis
praesunt, quia pars eis data est cum his quorum
delicta repropitiaverint (Hebr. II, 17): quid
autem est repropitiare delictum? si assumpseris
peccatorem, et monendo, hortando, docendo, instruendo
adduxeris eum ad poenitentiam, ab errore
correxeris, a vitiis emendaveris, et effeceris eum
talem ut ei converso propitius fiat, pro delicto
repropitiasse diceris. Si ergo talis fueris sacerdos,
et talis fuerit doctrina tua et sermo tuus, pars tibi
datur eorum quos correxeris, ut illorum meritum
tua merces sit et illorum salus, tua gloria. »
EPISTOLA XV. AD LEONEM ABBATEM ROMANI SANCTI BONIFACII MONASTERII.(Apud Mabill., #Annal. ord. S. Bened.,@# tom. IV, Append., pag. 691.)
Facundiae praerogativa cum vitae merito et sapientiae
doctrina mirabiliter intonanti domino L.
Sancti Bonifacii charissimorum charissimo abbati,
Floriacensis coenobii humilis abbas ABBO Spiritum
Domini, qui replevit orbem terrarum, replere illius
ipsius scientiam et intellectum.
Charitas, quae est vinculum perfectionis, dum nos
ambos Remis positos conglutinaret labiis privatae
collocutionis, tot oratorios rivos, tantos sanctae
Scripturae favos bono zelo fulminea lingua vestra
eructavit coram et secreto, ut exclamans compellar
dicere: #Diffusa est gratia in labiis tuis; propterea
benedixit te Deus in aeternum.@# Dum ergo ad talia
rutilantium verberum fulgura stupui, coactus sum
deinceps ubique confiteri vos tonitruum esse Spiritus
sancti, qui super apostolos in igneis linguis
descendit, qui etiam vos ardentem rhomphaeam, ad
secandos improbos de templo suo, septem donis gratiarum
decenter elimavit. Inter haec tandem, erectis
animi luminibus, solares vestrae eloquentiae radios
aquilinis oculis conspicere volui; et sicut ait Ecclesiastes, #Frater fratrem adjuvans quasi civitas munita
et fortis,@#
baculum robusti adjutorii et columnam
inseparabilis amicitiae vos in aeternum, si placet,
habere decrevi. Hujus rei gratia flecto genua mea
ad Patrem, ut det vobis id ipsum sapere per Dominum
nostrum Jesum Christum, ut favus distillans
labia vestra memoriale nostrum haereditare possideant
in sempiterna saecula. Inter familiaria verborum
nostrorum arcana distillavit auribus nostris
unum quoddam eloquium vestra magnificentia, quod
non minus adimplere, si Deus voluerit, satago, quam
vitam perpetuam mercari ex voto. Pretiosarum
reliquiarum sancti Patris Benedicti insignia postulastis
vobis dirigi, eo quod indubitatum penitus esset
sanctissimam ipsius corporis praesentiam a nobis
retineri, ideoque velle enixius in honore illius | null | 8fbc7ff3-5c0f-45c8-ad58-469c732531c0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
oratorium
construi, itemque nobis de sancto Bonifacio
aut de sacris artubus caeterorum sanctorum nobis
eadem recompensari. Adjecit insuper incomparabilis
bonitas quod si nos urgeret super re domestica aliqua
voluntas corroborare nostra privilegia per Romanae
auctoritatis stylum apostolicum, vos in omnibus et
per omnia nostri fore fidelissimum collaboratorem.
Haec autem omnia perficere voti erat, quando magnifica
principis apostolorum membra supplex adii;
sed Romanam Ecclesiam digno viduatam pastore,
heu, proh dolor! offendi. Vestra autem absentia, profiteor,
ita affectus sum sicut solet affici fetus gallinae,
conquerens raucis faucibus abstractum esse
unicum matris suae praesidium. Nuper autem audivi
nuntium, quod me laetificavit super aurum et topazium,
erectum esse apostolicum decus per quemdam
imperialis sanguinis virum, totum virtutibus et sapientia
compositum. Vester vero reditus intonuit
menti nostrae velut paradisiacae reversionis ineffabilis
concentus. Nunc igitur, sicut locuti sumus ad
invicem, et haec epistola vestris aspectibus se praesentat,
per hos sancti Patris Benedicti monachos
audire placeat, et audita perficere, velut promisistis,
cum summa fide et devotione. Ipse autem idem
Spiritus, qui inspiravit omnis eloquentiae flore Gregorium,
inspiret hujus suae sanctae Romanae Ecclesiae
venerabilem apostolicum, vobisque concedat ut
sitis eidem ipsi dulcissimus a secretis, ad consolidandam
dejectionem apostolicae auctoritatis.
Valete.
EPISTOLA XVI. AD BERNARDUM ABBATEM BELLILOCENSEM.
(Vide supra in Vita S. Abbonis, num. 10.)
EPISTOLA PRIMA. AD GREGORIUM V SUMMUM PONTIFICEM.
Domino semper in Christo venerabili GREGORIO
sanctae Romanae et apostolicae sedis praesuli, ac ideo
universalis Ecclesiae doctori, suus illius ABBO, Floriacensium
rector, salutem in Christo.
Saepius contingit ut puritas integrae veritatis sententia
vacillet malefidi interpretis; quod ego, venerabilis
Pater, cavens, vestri animi sensa fideliter
simpliciterque, ut praecepistis, deprompsi; nec animositatem
regis perhorrui, dum fidem quam vobis
promiseram ex asse servavi: quandoquidem nihil
addidi, nihil minui, nihil mutavi, nihil reliqui. Horum
omnium ipse Arnulphus Remensis archiepiscopus
a custodia liberatus et absolutus testis est; cui
vestrum pallium eo tenore obtuli quo illico acceperam
ex sanctis manibus vestris. Testis etiam dominus
meus Rodbertus, Francorum rex inclytus,
vocatur, utique spiritualis in Christo filius, qui vobis
parere decrevit, ac si beato Petro apostolorum
principi, cujus vices in terris nunc geritis. Porro
unum vestrae majestati persuadeo, quo praedictum
archiepiscopum doceatis qualiter cum suis clericis
conversari debeat, qualiter filios suae Ecclesiae a
pristinis erroribus abstrahat, et praedia seu possessiones
quas sancta Maria perdidit restituat. Nam,
sicut ait quidam saecularium:
Quidquid delirant reges, plectuntur Achivi. (HORAT. Ep. I, II, 11.)
Ita Remensi Ecclesiae accidit ut in rebus sanctae
Mariae vindicatum sit quidquid Arnulphus et Gerbertus
commiserunt mali; et, quia utrumque ut
amicum et colo et colui, si qua in eis reprehensione
digna comperi, quamvis eis displiceret, non tacui.
Nihil tamen ab his factum reprehensibilius didici,
quam quod nobilissimam omnium Gallicanarum Ecclesiarum
inopem, abjectam, vilem et desolatam
suo litigio reddiderunt. Eidem vestra irrefragabili
auctoritate succurrite, et eam ad illum pristinum
statum reducite quo beatae memoriae Adalberonem
constat reliquisse. Caeterum suggero vestrae sanctitati
ut eorum recordemini quae per me vobis comes
Fulco mandavit, malle se scilicet vetera monasteria
diruta restaurare, quam nova a fundamentis condere.
Quod quam frivolum sit et omnino vacuum,
vicinum nobis Sancti Petri monasterium, quod dicitur
Ferrarias, indicat, priscis temporibus regia
munificentia magnificentissimum Romanae Ecclesiae
membrum, nunc vero suorum vassallorum
beneficio ita corrosum, ut vix aliquid remanserit ad
stipendia paucorum fratrum. Haec et alia rogant
violentorum lacrymae: his consolationis manum
porrigite, quam Dominus de coelo prospexit, ut solveret
gemitum compeditorum, quando vos fecit caput
omnium nostrorum. Tandem quid et ipse patiar,
innotescat. Est quidam Qauz, nepos Wal comitis de
castro Nantonis, qui devastat possessiones nostri
monasterii; de quo precor ut cum ipso Wal, qui
nunc Romae est, loquamini, minando contra ejus
nepotem virgam excommunicationis nisi resipuerit,
si inveni gratiam in oculis vestris: nam, liberalitatis
vestrae memor, ut servus Domino gratias refero,
qui inter missarum solemnia, vestro munere plane
usus, vestri nullo modo oblivisci valeo in meis orationibus.
Caeterum vobis semper decrevi parere,
cujus apostolatum Deus custodiat in aeterna pace.
Valete.
EPISTOLA II. GREGORII | null | 6a1ff3e9-0312-4e12-9a3c-c4238f637a8b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
V AD ABBONEM.
(Vide in GREGORIO V, Patrologiae tom. CXXXVII.)
EPISTOLA III. ABBONIS AD GREGORIUM V SUMMUM PONTIFICEM.
Domino semper venerabili sanctae Romanae et
universalis Ecclesiae praesuli GREGORIO suus ille
Floriacensium rector ABBO.
Multi se importunos ingerunt, qui me aliquid
posse apud vestram clementiam suspicantur, genutenus
implorantes pro suis peccatis opem intercessionis;
quorum opinionem adeo veram credidi,
ut eorum declamatoriam orationem vestris auribus
dispensatorie allegarem, arbitratus vestrae Ecclesiae
utilem fore, quam omnes expetunt qui in Christo
pie volunt vivere (II Tim. III, 12). Quorumdam vero
qui se se magni faciunt, preces abhorrui, ne forte
ad iracundiam irritem, quam eis placare debueram.
Si improbus seu etiam importunus intercessor accedam,
siquidem Moises ad aquas contradictionis (Num., XX, 24),
dum rebelli populo prodesse voluit,
sententiam divinae animadversionis vir mitissimus
super omnes homines excepit. Unde mihi amicorumque
necessitati consului, qui ante praesentiam
vestrae majestatis, in quantum potui, nec tacenda
dixi, nec dicenda reticui. Quare, vestra benevolentia
usus, experimento didici quod vester animus
compatiatur miserorum infortuniis, afflictorum calamitati,
lapsibus humanae fragilitatis; dum enim
vobiscum conferendo loquerer de passionibus animae,
quid aliud reperi nisi moralitatem Gregorianae facundiae
et severitatem paternae indulgentiae? Quibus
illectus Floriacum laetus redii, et omnibus ad quos
meus sermo pervenire potuit, plenam sanctitatis et
reverentiae vestram conversationem innotui, sicque
mihi contigit ut reginae Austri, quae venit a finibus
terrae audire sapientiam Salomonis, reversaque
in terram suam regem ac servos ejus beatificavit (III Reg. X, 1 et seqq.):
quamvis sane momento
temporis in Italia vobiscum degui, vix diebus quibus
spiritus hos reget artus referre valeo mira quae audivi
et vidi. Unde quaedam venerabilis femina,
Ildegardis nomine, super his obstupescens, cum
Romam ire disponebat, lacrymabiliter expostulavit
jure propinquitatis quatenus litteris nostris vobis
commendaretur, quae peccatrix est et nobilis, non
autem ideo nobilis quia peccatrix, sed ideo peccatrix
quia nobilis: nam, lenocinante humani generis
inimico, multa in saeculo saecularis mulier commisit,
pro quibus poenitentiae remedium expetiit, et consilio
bonorum virorum duo monasteria, unum canonicorum,
alterum sanctimonialium ex propriis rebus et
possessionibus construxit, in singulis quoque, novem
ferme millibus a se invicem disparatis, tantos reditus
delegavit, ut sufficere possint etiam plurimis
quam sunt animae utriusque congregationis. Porro
monasterium alterum in honore sancti Petri apostolorum
principis, alterum sancti Andreae apostoli,
Romanae Ecclesiae sub census tributo addicere
cupit, et ea privilegio vestrae irrefragabilis auctoritatis
muniri. Quapropter vestram serenitatem plus
solito deprecor ut, praedecessorum morem sequendo,
eisdem novis monasteriis novus auctor novos
indiculorum biblos corroboretis, quibus ipsae congregationes
ab omni mundano strepitu quietae Domino
servire possint, maxime sub epitimio excommunicationis.
EPISTOLA IV. AD GREGORIUM V, SUMMUM PONTIFICEM.
Domino semper venerabili sanctae Romanae et universalis
Ecclesiae praesuli GREGORIO sui illius memor
Floriacensium rector ABBO.
Experimento didici quod qui apponat scientiam,
apponit dolorem (Eccle. I, 18). Cum intelligentia
divinae legis pretiosum separo a vili, et memoria
praeteritorum malorum cor pungit, quod se virtutibus
minus servisse recognoscit: sicque fit ut scientia
contra fragilitatis humanae lenocinia inflet, quam
charitas aedificat (I Cor. VIII, 1), sicut ex collatione
quam ad invicem habuimus expertus sum, cum de
passionibus animae loquentes in Spoleti provincia
itineris otium vertimus in honestum negotium.
Cujus collationis recordatus paternitatem vestram
oro et deprecor ut, vestris orationibus adjutus, Domino
placentium merear adipisci consortium; et
hic vester fidelis nomine Humboldus erga se suamque
necessitatem vestram sentiat bonitatem, quam
totus orbis optat nancisci ad suam perpetuam pacem.
Denique qualiter monachorum legislatoris Benedicti
corpus in Galliam translatum sit, quaeve in
Cisalpinis partibus historialiter gesta habeantur, requisistis;
cui postquam historiam patefeci, eam, ut
jussistis Transalpinis legendam dirigere non distuli:
et hoc indiculo vobis satisfeci. Direxi etiam duo
vascula Manzerina, in quibus anaglypho opere continentur
Charitas et Ethica; quarum altera, id est
Charitas, utraque manu Vetus et Novum Testamentum
praefert per singula epithemata, Ethica alis
suis complectitur historiam et allegoriam: ita ut
utraque virtus, Charitas scilicet ac Ethica, quatuor
virtutes per singula vasculorum ora exclusoris opere
praetendant.
Fascibus exemptos dum cernimus Urbis alumnos,
Externis dominis subdita Roma furit.
Nec mirum cum scena sibi fit | null | f38ca9a4-5afe-4d16-9f33-03792e1e4093 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
saevior illis,
Et erudelis habet, unde cruenta fiet.
Quam caveas alter mage, quam jam denique quintus
Gregorius, mundi pervigil excubiis.
Cujus amore vacas transcendi cernuus Alpes
Heridanique nives Abbo sequendo pares.
Translatos #Patris@# cineres #Bene@# nomine #dicti,@#
Mandant Hesperiis et tibi, Sancte Dei.
Hos loculo pariter Franci veneramur ovantes,
Et venerare, cui gesta legenda dedi.
EPISTOLA V. AD MONACHOS SANCTI MARTINI.
His patribus et fratribus in monasterio Sancti
Martini commanipularibus, maxime HERIVEO bonae
indolis speculo, amatorum Christi amator ABBO.
Opportunitas temporis solet quaeri ad exsequendam
efficaciam ejuslibet negotii, quandoquidem nihil
fit quod eo carere possit. Quod ideo vestrae charitati
objeci, quia plus aequo distulistis mittere indiculum
vestrae legationis: ac idcirco vobis parere
mihi fuit impossibile, quibus placere omnimodis
gestio, nec unquam bonorum praeceptis inobediens
apparebo, nisi constrictus aut religionis proposito,
aut temporis articulo. Verum cum charitative ad
expeditum iter monuissetis, haec adeo demiror, cur
causam promotionis in vestris litteris non significastis:
nam auctoritates sanctorum Patrum, quas
specialiter deferri jussistis, quoquo locorum prae
manibus habeo, ne decipiar aemulorum lenocinio, qui
fratri parant foveam, et fortassis incident in eam (Eccle. X, 8).
Unum quasi ex vulgi opinione addidici,
domnum videlicet AR. archiepiscopum contradicere
privilegiis sancti M. communis patroni; quod
quis desipiens crederet, ut vir tantae auctoritatis et
mansuetudinis contraire velit Romanorum pontificum
decretis et sanctorum canonum institutis? Siquidem
Romana Ecclesia sua super omnes Ecclesias
excellentia hoc habet privilegii, ut, sicut claviger
regni coelestis obtinet principatum apostolici
culminis, ita eadem Romana Ecclesia auctoritatem
tribuat omnibus quasi suis membris, quae sunt per
quatuor climata totius orbis. Qui ergo Romanae
Ecclesiae contradicit, quid aliud quam se a membris
ejus subtrahit, ut fiat portio adversariorum Christi?
Certe unicuique Ecclesiae suum jubet servari privilegium,
illud magnum et inviolabile Nicaenum
concilium, quod sanctissimus papa Gregorius ita se
fatetur venerari, ac si sanctum Evangelium. De
privilegiis quoque idem papa venerabilis scribit
episcopo Joanni, inquiens: #Grave nimis et contra
sacerdotale constat esse propositum, cujusquam monasterii
privilegia olim indulta confundere, et arritum
(sic) quae sunt pro quiete disposita niti deducere (lib
VII, epist. 33)
@#. Et infra: Proinde his fraternitatem
vestram hortamur affatibus, ut a monasterii
molestia se sine aliqua excusatione contineat, et
quae eis sunt diutius custodita, nullius occasionis
tentet usurpatione convellere, sed cuncta illibate
et sine aliqua studeat refragatione servare; et plus
sibi in eodem monasterio, quam, praedecessoribus
suis licuit, noverit non licere. Absit itaque, absit
ut sanctorum virorum, et maxime antiquorum pontificum
Romanorum scripta modernorum sustineant
praejudicia, et floccipendant posteriorum sensa,
quorum venerantur memorias! Si enim juniores
tempore veterum aspernantur edicta, quibus assensum
praebere debuerant, quid restat, nisi ut plumbum
aquis supernatet, lignum vero fundo tenus
mersum dehiscat? praesertim cum scriptum sit: #Ne transgrediaris terminos quos posuerunt patres tui (Prov. XXII, 28)
@#.
Hoc unum suadeo, ut perquiratis
merita Turonensium et Romanorum pontificum,
quorum alter edixit, alter conscripsit, et postea
utrum illis a contradicentium industria prae pondere
dijudicare poteritis. Valete.
EPISTOLA VI. AD ROBERTUM REGEM FRANCORUM.
ROTBERTO regi Francorum inclyto famulorum Dei
famulus ABBO, memor salis quod aliquando in palatio
comedi.
Satis admodum miror unde hi sales eloquentiae
proruperunt, quorum amaritudinem, domine mi
rex, inopinato abhorrui, abhorrens silentio tegere
nequivi, nam palatina facundia hactenus usus sum,
et ab ipsis cunabulis pene in monasterio veritatem
puer didici, quam me amisisse causatur ille a secretis.
Dum jam albet nix capitis, cui gratias refero,
quoniam me ad me reduxit, quandoquidem hominem
esse innotuit, quem mutabilis fortunae casibus
subditum et dixit et scripsit; ait enim Scriptura: #Omnis
homo mendax (Ps. CXV, 11)
@#; sed fortassis cum Propheta
in exstasi hoc protulit, quod ego quoque benigne
accepissem, nisi esset scriptum: #Perdes omnes
qui loquuntur mendacium (Ps. V, 7)
@#. Ad quid enim
aliud amicus meus apostoli verba ad me retorsit,
dum in sermone meo #est@# et #non@# esse enuntiavit (Jac. V, 12),
nisi quia aut quod | null | cc3dcb4f-4738-4fc4-b263-6d63d583628b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
est non esse, aut
quod non est esse fatentem reprehendere voluit?
cujus criminis in hac re me nullo modo reum esse
sciatis, quippe ante has litteras, in quibus mendacii
redarguor, neminem pro hujusmodi causa vidi cum
quo #est@# et #non@# potuissem sermocinari. Quod vero
adjecit, #sed sit,@# in illo est, meae fragilitatis modum
considerans, hominibus quam Deo similis esse malui,
abominatus superbiam illius qui fuit signaculum
similitudinis Dei (Ezech. XXVIII, 12). Porro
sicut nemo bonus, nisi solus Deus (Marc., X, 18),
sic nihil est in rerum creaturis, nihil enim in eis
est quod mutabile non est, et si omnis creatura
mutabilis est, quomodo verbum ejus mutabile non
est? Sane hoc sibi proprium reservavit, de quo
dictum est in Veteri Testamento: #Qui est misit me
ad vos (Exod., III, 14)
@#. Ecce, venerabilis rex, meus
apud majestatem vestram sermo apologeticus, et,
ne hujusce locutionis ineptiis decipiamini, cautum
esse opto et semper optavi. Valete.
EPISTOLA VII. AD ODILONEM ABBATEM CLUNIACENSEM.
Domino semper venerabili ODILONI Cluniensis
congregationis Patri, ejusdem officii ABBO, indignus
famulorum Christi famulus.
Saepe contingit ut spiritualis philosophiae dapibus
amicis convivia pro modulo nostro praeparemus,
sperantes hac introductione eorum deliciis
communicare, quoniam, ut dicit Scriptura,
amicorum sunt omnia communia; quapropter
quempiam solum suis studiis uti minime delectat,
et charitatis epulas tunc bona voluntas
libenter degustat, cum inter ejusdem scientiae sectatores
non est expers muneris quo sibi illicit amatores
veritatis. Unde, venerabilis pater, floccipendens
aemulorum vesaniam, instar commentatoris scribere
decrevi aliquid gratum amicis, utile posteris, quo
communicatum te esse volui, quem, postquam
semel cognovi, semper in omnibus pio amore et
diligo et dilexi. Nec pudet te habere judicem propositae
quaestionis, quem commendat lepor dulcissimae
affabilitatis, ut puta antiquae nobilitatis
comptum prosapia, cum eloquentia quam venustat
frequens et humilis sapientia; hanc nimirum plus
solito expertus sum compendioso itinere, cum pariter
remoraremur tam in nostro quam in Sancti
Dei monasterio, ubi quidam ex fratribus vestris,
ut mihi visum fuit, satis benevolus, attentus et
docilis, requisivit de repetitione similium numerorum
qui habentur frequentius in canonibus Evangeliorum.
Quam quaestionem expediendo ei ad plenum
satisfacere nequivi, partim ob difficultatem
sui, partim quia nec locus nec tempus sufficiebat
negotio hujusmodi; nunc vero, occasionem nactus,
explicabo quomodo se habeat congeries numerorum
in praedictis canonibus, exposita prius ratione qua
in singulis Evangeliorum libris sunt tripliciter praefixi
numeri, quorum alii capitula, alii aeras, alii
subnotationes designant, communes scilicet et proprias,
et capitula quidem nec non aerae ex minio hoc
videntur differre, quod capitula exprimuntur majore
charactere, aerae vero nusquam denarium excedunt,
nec infra denarium ex ordine se sequuntur,
nisi contingat. Subnotationes quoque ex atramento
in singulis evangelistis ab uno incipiunt, et in multam
pluralitatem primae vel solae ordinabiliter lege
numeri excrescunt: quod facilius intellectui patebit,
si, quod faciendum in reliquis, unius evangelistae
adnotatio descripta pro exemplo sit. Sunt itaque
apud Matthaeum capitula XXVIII, inter quae sunt
subnotationes CCCLV, quibus singulis adjecta est sua
aera, ex qua cognoscatur in quo canone ipsa
subnotatio reperiatur. Ut autem decem sint canones
et non amplius, in quibus evangelistae sibi novies
tantum conferuntur, illud facit quod Marcus
hanc proprietatem servat cum Joanne, qua nusquam
ei soli solvi consentit. Nec eidem cum altero, nisi
cum Matthaeo: nam inter quatuor si concordia sit,
unus modus existit; alter vero si discrepaverit,
quatuor modi inveniuntur: si unus quilibet duobus
conferatur, sex ad extremum erunt, si ad similitudinem
monomachiae unus reliquis sigillatim
respondeat. Caeterum hoc in eisdem canonibus est
animadvertendum, quod distinguuntur lineis directis
a sinistra in dexteram legentis, inter quas
usque ad finem quinque subnotatio es fiunt, de
singulis videlicet evangelistis qui sunt dispositi in
capite uniuscujusque canonis. Inter primas igitur
lineas primi canonis sunt subnotationes XX, ex quibus
nihil ingerit dubietatis ille ordo in quo scribuntur
apud Matthaeum VII, apud Marcum II, apud
Lucam VII, apud Joannem X. De reliquis quaestio
est, quam illud facit, quod Joannes sparsim scripsit
in diversis locis ea quae alii colligentes semel
dixerunt singuli in suis | null | 547b1f1f-63c5-48aa-8d32-1f82dff539bd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
opusculis. Exempli gratia
disponantur evangelistarum verba ut sunt in textu,
propria cum subnotatione diversa.
Ego quidem baptizo vos in aqua in
poenitentiam; qui autem post me venturus
est, fortior me est, cujus non sum
dignus calceamenta portare, ipse vos baptizabit
in Spiritu sancto et igni.
Et erat Joannes vestitus pilis cameli et
zona pellicea circa lumbos ejus, et locustas
et mel sylvestre edebat, et praedicabat
dicens: Venit fortior me post me,
cujus non sum dignus procumbens solvere
corrigiam calceamentorum ejus:
ego baptizavi vos in aqua, ille vero baptizabit
vos in Spiritu sancto.
Ego quidem aqua baptizo vos, veniet
autem fortior me, cujus non sum dignus
solvere corrigiam calceamentorum ejus,
ipse vos baptizabit in Spiritu sancto et
igni.
Joannes testimonium perhibet de ipso,
et clamat, dicens: Hic erat quem dixi
qui post me venturus est, ante me factus
est, prior me erat.
Ego baptizo in aqua, medius autem
vestrum stetit quem vos non scitis.
Hic est de quo dixi: Post me venit vir
qui ante factus est, quia prior me erat,
et ego nesciebam eum, sed ut manifestetur
Israel, propterea veni ego in aqua
baptisans.
Ipsi vos mihi testimonium perhibetis,
quod dixerim: Ego non sum Christus,
sed qui missus sum ante illum.
His ita praemissis, sobrius lector intelligit quia
Joannes nunc hic nunc illic tetigit quod Matthaeus
et alii collegerunt in ordine unius suae subnotationis:
quapropter in ejusdem Joannis Evangelio post
primam subnotationem quater est facta similium
numerorum repetitio; siquidem de viro venturo et
de baptismo Joannis, ubi ille alterum retulit, alterum
reticuit; et rursus alibi utrumque simul dixit;
ad ultimum de praedicto viro venturo repetiit, quem
Christum vocavit. Perspiciamus itaque primi canonis
initium, post hanc unam concordiam omnium
evangelistarum. Denique post secundam lineam
Joannes unam subnotationem tertio repetiit, reliqui
secundo: post tertiam quoque lineam idem ipse
Joannes quinquies variavit, quod aliorum unusquisque
semel suo loco exposuit. Haec ratio observatur
in aliis, qui sunt in collatione, canonibus. Nec hoc
silendum est quod una et aequalis progressio fit
subnotationum: sed in canonibus numero aliquando
intermisso, in singulis Evangeliis numerorum ordine
rato; cavenda tamen est in his discordia in quibus
nulla esse debet omnino diversitas; nam ut de
Matthaeo loquar, qui principatum obtinet in praedictis
canonibus, exceptis duobus a principio libri ejus
usque ad finem prima aera primi canonis ordinat
tenorem; similiter secunda secundi, tertia tertii, sic
de reliquis; unde falso existimatur scripta esse illa
subnotatio, quae in textu Matthaei est LXXXVI, cum
aera prima. Idcirco quia, evolutis quamplurimis
Evangeliorum voluminibus, nusquam inter LXX et
XCVIII subnotationem, ulla in canone reperitur,
quapropter eamdem Matthaei LXXXVI scilicet subnotationem,
in sexto tantum canone apud Matthaeum
reperire poteris, et nusquam alibi, ideoque non ibidem
scribenda est aera prima, sed potius aera sexta,
sicut unius antiqui voluminis series recensita innotuit.
Nam quod sub hac digessit Matthaeus, ipse
ducentesima quadragesima quarta sub prima aera
repetiit, ac idcirco reciproca vicissitudine eidem
concordant reliqui, in qua Marcus CXXXVIIII pene
similia est prosecutus. Repetendum igitur quod illius
evangelistae qui primus habetur in quolibet canone,
licet intermisso, ordinato tamen augmento subnotationum
progressio sit: verbi gratia, apud Matthaeum
post subnotationem octavam undecima sequitur;
apud Joannem post decimam quartam invenitur;
reliquorum vero eidem primo consentientium propter
concordiam aliquando transgressio fit; si qua
sane in talibus dubitatio incidit, assumatur prae
manibus de consensu Evangelistarum liber Augustini
omnium ecclesiasticarum quaestionum singulariter
subtilissimi expositoris; post Ammonium enim,
qui de quatuor Evangeliis fecit unum, ad similitudinem
libri qui dicitur #Concordia regularum,@# hic
Augustinus omnes dubitabiles propositiones Evangeliorum
decerpsit, atque in uno codice ordinavit,
earumque obscuritati maximam lucem infudit. Post
eumdem quoque Ammonium Eusebius Caesariensis
libros Evangeliorum ut fuerant remanere permisit,
et eorum concordam numerorum ratione distinxit,
quam Evangeliorum canones appellavit; quem secutus
Hieronymus divinae legis interpres et de graeco
fecit esse latinum, atque, eorumdem canonum ordinatio
qualiter intelligenda sit, ita scripsit ad Damasum: #Sciendum est,@#
inquiens, #ne quis ignarum ex
similitudine numerorum error involvat, quod, sicut in
subnotatione canonum distinctorum, in canone quolibet
tres evangelistae bis vel ter, vel quater aut etiam amplius | null | 1e5effbf-d1b3-4d25-abeb-e946f7808862 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eumdem numerum per ordinem habuerunt adnotatum,
et quartus e contrario discrepantes, quod id
quod tres illi in eo loco semel dixerint, quartus toties
in corpore voluminis sui ponat, quoties diversi numeri
in ejus canone positi sunt, contra praedictorum
numerorum continuatas similitudines. Item si in una
quolibet eorum aut etiam duobus, ibidem in canone
numerus bis, ter aut eo amplius reperiatur in ordine
collocatus, et dispar is inveniatur in caeteris, dubium
non erit quod id quod illius illorumve canones numeris
bis vel ter repetitis ab his in volumine semel dictum
sit; alteri vero eorum toties in uno atque eodem sensu
loquantur, quoties praetulerint in numerorum adnotatione
distantiam. Hoc et in omnium novem canonum
collatione servabitur. Caeterum, in decimo quoniam
propria singulorum tantummodo continentur, non
potest contra id comparatio esse, quod solum est.@#
Tandem quia, venerabilis Pater, ex praedicti viri
commentariis ista enodando transtuli, atque ea non
praejudicii sed judicii censurae direxi, qui, illius
benevoli fratris sagacitati satisfacere volens, me
apud vos fuisse verbosum aut nimis garrulum pertimui,
timendo plura dicere supersedi. Restat tamen
ei, quia fortassis non didicit, quid sit aera proprie
exponere, eo quod Isidorus, quem sum secutus, ea
sit usus quam frequenter in canonibus. Aera est
singulorum annorum supputatio, dicta ab aere, quod
singulis annis reddebatur Romanae reipublicae, ideoque
Hispanorum consuetudine pro centesimo vel alio
quolibet anno centesima vel alia quaelibet ponitur
aera. Cognoscat itaque ille meus familiaris exactor
me attentum illi operam impendisse, ei ferculum
de lignis Libani construxisse ea charitate media,
qua Apostolus optat: #Deus patientiae et solatii dei
vobis idipsum sapere in alterutrum secundum Jesum
Christum (Rom. XV, 5)
@#. Siquidem vos utrique mihi
solatio estis, quos idipsum sapere desidero quod
secundum illum Christum sapio, quatenus unanimes
uno ore pariter glorificemus sub catholicae fidei integritate.
Valete.
EPISTOLA VIII. AD G . . . . ABBATEM.
Domino in Christo dilectissimo fratri coabbati G.
humilis Floriacensium rector ABBO.
Desiderii mei fuerat bonorum virorum studia
moresque explorare, explorando imitari, imitando
describere; non pravorum hominum plenam vitiis
vitam investigare, investigatam multis lacrymis deplorando
exponere. Quod ut facerem illa res compulit,
qua ingemisco, quod sub novissima hora multorum
charitas refrigescit, eorum maxime qui in
habitu praeferunt quod eis mundus crucifixus sit (Gal., VI, 14),
quandoquidem non tantum simulatione
verum etiam dissimulatione provocant iram
Dei; quorum dolos, venerabilis Pater, caveas, fraudulenta
verba ne audias: quoniam sepulcrum patens
est guttur eorum (Psal. V, 11) qui turbare
rempublicam maximum lucrum putant. Sub ovina
pelle lupi ad monasterii asylum confugiunt, subselliis
se pro latibulis abscondunt, et, ubi tempus
male faciendi invenerint, malefaciunt, simpliciores
fratres falsis circumventionibus sollicitant, lenocinio
blandae perditionis incautos decipiunt, et corruptos
veneno suae iniquitatis praecipitant in labyrinthum
sui erroris; melioribus se detrahunt, crimina auditu
horribilia confingunt; quorum Deus venter est,
et gloria in confusione (Phil., III, 19): quia nimirum,
terrena sapientes, non gustaverunt quam suavis
est Dominus et Christus ejus, sub quo vivimus,
movemur et sumus (Act., XVII, 28). Haec idcirco
tuae sanctitati scribo, similibus similia conferens,
quia in Sancti Martini Majori monasterio tibi satis
admodum vicino talia facta rumor innotuit, quae tuis
rationibus possunt imputari, non quod malevolis
assensum praebueris, sed quod inauditum nefas tua
irrefragabili auctoritate corrigere neglexisti; siquidem,
percurrentibus legatis e diversis mundi partibus,
amatores sacrae religionis judices convenire
oportuit, eorum sententia determinare objectiones
criminis, et utrum judicio justo repulsam meruerit
qui dicitur reus ante conspectum divinae majestatis.
Non enim ille sanctissimus et magnus papa Gregorius
ita abbates pro recens ortis rumoribus tractari
voluit, qui Lupo presbytero et abbati propter Siagrium
Augustodunensem episcopum inter alia scribit,
praecipiens ne solus episcopus civitatis praesumat
judicare causas accusati abbatis; sed, adhibitis
quampluribus coepiscopis, in concilio audientiam
deferat, ut omnium communi parique decreto aut
innocens absolvatur aut reus condemnetur. Idipsum
etiam nostro privilegio inserendum credidi quod de
sanctis manibus domni Gregorii nostra aetate papae
sanctissimi sub auctoritate sancti Petri suscipere,
quamvis indignus, emerui: quapropter, venerabilis
in Christo, non declamatorie sed dispensatorie tibi
persuadeo, quem plurimum diligo, ne credas subornatis | null | 9a4ab7fc-5d1a-40e0-b98a-7dbe6deb9f8a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
testibus, ne credas derepente falsis fortasse
criminationibus, quia et diabolus, ut bonos decipiat,
aliquando in angelum lucis se transfigurat (II
Cor. XI, 14). Recordare testimonii presbyterorum
quos convicit falsa dixisse, argumento usus, semel
patratum scelus non potuisse fieri sub locorum diversitate;
hinc sumptum est quod habetur in canonibus,
ut in appellatione virorum sacri ordinis alii
accusatores, alii testes sint, alii judices, et singulorum
vita discutiatur, ne vindictam meditentur, ne
velint exercere in innocentem suae indignationis
achimoeniam rabiem. Quippe, juxta illud Sallustii
( #Orat. Caes. in Senatu@# ), necesse est ut omnes sint ab
ira, odio, gratia et misericordia alieni. Dic, quaeso,
ubi lectum est oves pastorem judicavisse? An ubi
Judas Magistrum prodidit? sed ipse nec accusavit,
nec judicavit. David, in circumcisione positus, in
Saul dominum suum manus mittere noluit. Cui
tamen oram chlamydis praescidit (I Reg. XXIV, 5),
docens procul dubio subjectos praelatorum vitia ita
manu humillimae reprehensionis tangere, ut eorum
nomen nolint exstinguere; non enim est potestas
nisi a Deo; et qui potestati resistit, Dei ordinationi
resistit (Rom., XIII, 1, 2). Videant igitur monachi
Majorianae congregationis quid in abbatem commiserint,
quorum fuit regula silentio vitam degere,
nulli detrahere, nullum odisse, obmutescere non
solum a malis verum etiam a bonis, maledicentes
non remaledicere, sed magis benedicere. Quis eos
a jugo regulae absolvit, ut buccis crepantibus pacem
praedicent, et dentibus mordeant, liberi per
plateas discurrant, delationi inserviant, cum delatores
morte mulctentur, aut humanius ad vitam reservati
septennio poenitentiae remedio castigentur?
Quis contemplativae vitae sectatores, qui pedes illius
cum Maria lacrymis rigare debuerant, et infra septa
sui claustri tribunal conscientiae conscendere, sua
et aliena peccata non detegere vel publicare, imo
potius deflere; quis, inquam, docuit homines proscribere?
in foris reos damnare? Ecce fama exiit
quod contra divinas humanasque leges abbas ignito
ferro se purgare voluit, cui audientia denegatur,
praerogativa judicii excluditur, palam praejudicium
passus asportatur, examen laicis datur, monachis
subtrahitur? quibus sanior mens saniusque consilium,
ac inter malesanos, unius lustri spatio, regularis
ordo confunditur. Sed esto: conscius criminis
praelatus [ #edit.@# praelibatus] obtunditur, furca
dignus atque cruciatibus miserabilis obruitur. Numquid
subditorum catenis colla committet? numquid
suorum manibus dilaniandus deficiet? At fortassis
ille quondam noster Fredericus bonorum
aemulus fratrum, insidiator pessimus, hujusmodi
apud vos scholas instituit; quatenus, sicut ab Ario,
Ariani; a Gnatone, Gnatonici; ita sui discipuli a
Frederico, Fredericiani! Certe, venerabilis Pater,
cavenda est talium ansa calumniae, cavenda mendaciorum
fabrateria impunitae nequitiae, ne vos
decipiant ullo modo, qui hactenus bonus odor estis
Deo in omni loco: nam ego ab eis inter deteriores
deterrimus adjudicor, parricida appellor, quibus si
placerem, Christi servus non essem (Gal. I, 10); vobis
autem gratias refero, qui mea vice doluistis, et
de me, licet minimo fratre vestro, maledicta perpeti
non potuistis; de caetero vestris litteris scire
velim utrum repudiatus abbas libellum repudii fratribus
suis miserit, an praejudicatus violentiam sustinuerit:
quoniam mecum ille totius religionis signifer
Odilo contemnitur, et fratres Cluniensis coenobii,
ut nobis relatum est, de Majore monasterio
cum dedecore sunt expulsi; et id duos tantum factionis
principes egisse comperimus, quorum temeritas
eo promptior ad audendum omne facinus,
quo faventis conciliabuli major est potentatus. Saepe
namque, ut inductione cognovimus, easdem vires
taciturnitas argumento invehit, quas eloquentia,
quae illationis necessitatem colligit. Quandoquidem
et dicenda tacere malum est, et tacenda dicere pessimum.
Quapropter, omnium amantissime, quam
plurimos ejusdem congregationis bonos fratres ut in
melius proficiant admone. Murmuratores autem ac
bilingues, ut a nequissimo vitio desinant, corrige.
Proposito exemplo de veteri lege: « Vas, » inquit
Moyses, « quod cooperculum non habet, immundum
est (Levit. XI, 53), » quia illud os animam coinquinat,
quod absque moderationis obstaculo ad omnem
turpitudinem proferendam patet. Recordentur suae
professionis, et discant subditi praelatis obedire,
non imperare; cum humilitatis subjectione a priore
quidlibet requirere, non superbiendo ejus imperiis
contradicere: qui | null | 3153701e-64fd-4e5d-9d04-fd9dce1b3454 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
enim nituntur collum excutere
de sub jugo regulae, seniorem conantur non obsecrare,
sed increpare, scandalum ei, non pacem
quaerere; conspirationi seu conjurationi semper
satagunt inservire; nec metuunt poenas conjurantibus
propositas, quas patiuntur desertores militiae
vel rei majestatis imperatoriae: nec ad hoc
nostra procedit oratio, quo sanctorum virorum
atque electorum judicum velim subtrahere examini
patrem qui dicitur incestus vel sacrilegus, sed filiorum
pietati ac miserationi consulo, ne veluti Cham
nuditatem patris detegant, imo potius aversis
vultibus abscondant (Gen., II, 22 et 23). Quis enim
ignorat quod ille postmodum paternam maledictionem
in posteris sustinuit, et non fratrum servus,
sed servus servorum fuit. Tandem his praelibatis
unam de eadem re conditionaliter propositionem
subnexui, ex qua oriuntur syllogismi quos ab antecedentibus,
consequentibus ac repugnantibus, et si
tua charitas non elicuit, tamen auctoritas vim necessariae
conclusionis suggerere quibit. Dum enim
super causa Bernerii quod verum est assumpseris,
quid inferendum sit absque ullius scrupuli ambiguo
manifestabis; haec autem sit: abbas si palam reus
est intentati criminis, indignus est officio indultae
paternitatis. Sane sic alterum existit, ut in abbate
aut hoc aut illud non esse necesse sit: non enim
et palam reus est intentati criminis, et non est
indignus officio indultae paternitatis. Porro ad ultimum
unum persuadeo, ne laxioribus habenis
parcas illi nostro jam secundo fraternae necis
aemulo; quia nimirum vir linguosus, ut in suis insulsis
litteris agnovi, aut bonis detrahit, aut manibus
et pedibus ad malum quasi serpens repit. Valete.
EPISTOLA IX. AD BERNERIUM ABBATEM.
Utinam abbati B. auctoritas ecclesiastica nihil
indiscussum praeterit, quin patenter doceat qualiter
vivendum seu conversandum sit praelatis cum subditis,
qualiterque de suis commissis judicandi sint
praelati et subditi; quod te ignorare non arbitror,
qui ab ipsis cunabulis educatus es inter magistros
sacrae religionis, nec subterfugit judicium quo damnantur
vel absolvuntur criminibus appetiti; nosti
etiam quod Deus personas non accipit (Deut. X, 17),
et quia monachalis professio inventa culpabilis magis
damnat quam liberet reum ab objectis, nec valet
ad defensionem criminis. Idcirco quid tua refert
bonorum virorum exspectare sententiam, quem
propria conscientia accusat, turpissimae actionis
opinio infamat? adeo ut, sicut relatu veridicorum
didici, partem abominationis confessus detegas, partem
sub nomine cujusdam facti mirabilis, diseretor
vitiorum, abscondas. Sed quid prodest utrum partem
facti, an factum habeas, cum illum versiculum:
Dimidium facti qui coepit, habet . . . . . (HORAT., Ep. I, 2, 40.)
omnes laudent, omnes sapienter dictum existiment.
Nec te juvat illa quae est apud rhetores translatio
criminis, aut transmutatum nomen facti, quando
scelus quod in prostibulo perpetratum est cum
uxore alicujus aliter vir, aliter reus nominat; alter
enim de adulterio queritur, alter non adulterium,
sed quod fecit in prostibulo, licuisse fatetur. Neutrum
tamen firmas vires defensionis suggerit,
maxime tibi qui incentor factus es vitiorum, ad hoc
electus ut fieres magister virtutum. Plurimos commissi
gregis tuo morbo contaminasse diceris, lepra
foedissimae contagionis perdidisse convinceris, nihil
aliud dicens nisi quia fecisti, sed non perfecisti:
ferro socium, imo filium, et eum qui te suae vitae
tutorem elegerat, transfixisti; venenum ei porrexisti;
ignem sacris aedibus injecisti: si ferro transfixus
evasit, si venenum potatum non exstinxit, si ignis
non convaluit, te peccasse negas, et nihil tua interesse
affirmas. Resipisce, resipisce, inquam, et
ad te redi; atque, si objectorum conscius es, noli
abbates et monachos tecum infamare, quandoquidem
non tu solus sed omnes tui ordinis tales esse creduntur.
Ego autem in Christo verum fateor quia
omnes qui tales sunt qualis diceris, et, ut audivi,
confiteris, quia delatoribus non contradicis; omnes,
inquam, et monachico habitu et abbatis officio indigni
sunt. Verum tamen hoc absit a te! cujus defensionem,
si fieri potest, ut nostram quaerimus,
quo moerente moerebimus, quo gaudente gaudebimus;
nec differas audientiam, quaeso, si innocentiam
defendis. Sin aliter, fratribus satisfac misso libello
repudii, ac reddita episcopo cura pastoralis regiminis,
ut alter qui dignus est quantocius succedere
possit. Valete.
EPISTOLA X. AD . . . . . EPISCOPUM.
N . . | null | b4724873-ce25-4e42-9e32-d3cce682c23d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. . episcopo amatorum Christi amator ABBO.
Quid prosit scientia litterarum agnoscitur ex difficultate
quaestionum, quas dum enodare imperitia
vulgi nescit, a docto earum sententiam investigare
contendit; si tamen imperitos aliqua de inauditis
rebus dubitatio attigit. Dum enim in rerum natura
quidquid illud est quaeritur an sit, quid sit, cur sit,
et quomodo sit, nec has quaestiones etiam imperitum
vulgus praeterit, certum est quod de ignotis omnino
rebus nihil quaerit. Nam philosophia in his exercet
suam operam etiam quae non sunt, ut nihil naturae,
nihil moralitatis eam effugiat, de quibus subtiliter
investigat. Quapropter de juramenti observatione
proponitur, nec ignota quaerendi via est, cui argumentandi
copia praesto est; cum jurare nihil aliud
sit quam jure orare. Qui enim orat, quantum ad
veri falsique opinionem, unam tantummodo tractat
orationis speciem, etiamsi necesse est juramento
obnoxiam. Hanc autem orationem dialectici enuntiativam
nuncupant, quae, praesenti tempore contenta,
praeteritum respicit ex facti actione; futurum
vero ex facti promissione. Sed facti actio enuntiari
jurejurando potest, ut definite vera vel falsa sit
apud eum qui rem definite novit; promissio vero
futurae actionis sicut definite sub scientia non cadit,
ita juramentum de promissis rebus ignoratur verum
falsum ne definitive sit, nisi de his quae necessitas
naturae trahit, ut Deum immortalem esse et hominem
mori; si quidem definite verum est quod omne ortum
occidet. Illud autem quod contingit, quoniam
non necesse est fieri, et opinabile plurimum existit,
si quis jurejurando affirmare vel negare voluerit
definite, id ratio facere non permittit; quoniam
de contingentibus causis promissivus modus saepe
nos fallit, et aliter quam putamus res casu vel necessitate
impulsa succedit. Qui ergo jurat, an jure
oret, quaeritur, et quae juramenti circumstantiae
sint. Scilicet locus, tempus et persona considerantur,
quippe si loco vel tempore seu persona legitima
caruerit, juramento reus non erit; unde Dominus
in Veteri Testamento per Moysen praecipit ut puella
quae adhuc in domo patris est, si votum voverit seu
jusjurandum fecerit, ne voto vel juramento obligata
teneatur, si, mox ut ad notitiam parentis pervenerit,
paternae auctoritatis invectione prohibita fuerit.
Mulieris nihilominus, quae sub viro agitur, votum
vel juramentum irritum fiat, si virilis auctoritatis
majestas assensum praebere noluerit, imo potius, ea
die qua ejus stultitiam compererit, districtissima
correctione inhibuerit (Num. XXX, 4 et seq.). Vota
enim stultorum, ut ait Salomon, frangenda sunt (Eccl. V, 3).
Idcirco ibidem Moyses prosequitur quod
propitiationem Domini ipsa illa mulier meretur, quae
perjurii noxam incurrisse putabatur; sed et obstetricibus
Hebraeorum Deus bene fecisse legitur, quae
mendacio suo necandos filiorum Israel pueros a
morte servasse dictae sunt (Exod. I, 20). Mendacii
igitur et perjurii causa pensanda est, qua aliquando
levius, aliquando gravius peccatum committimus,
nec unquam absque peccato mentimur; quandoquidem
omne peccatum ex diabolo esse perhibetur (I
Joan., III, 8). Alibi quoque Dominus per Prophetam
praecipit, #juramentum mendax ne diligatis (Zach.,
VIII, 17)
@#: et quid est mendaciter jurare, nisi pejerare?
Hoc autem vetat diligere, ac si concedat invitum
pejerare, juxta illud Apostoli: #Non quod volo
bonum, hoc ago, sed quod nolo malum, illud facio.
Si autem quod nolo malum, hoc ago, non ego operor
illud, sed quod habitat in me peccatum (Rom., VII, 19
et seq.)
@#. Idcirco cogitur exclamare: #Infelix ego
homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus?
Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum (Id. ib., 24)
@#.
Huic sententiae concordat illud Tobiae,
qui bonis naturaliter moribus instituens filium:
« Noli inquit mentiri omne mendacium. » Id praeceptum
hoc continet: Non enim mendacio utendum
est, hoc est, quodam mendacio utendum non
est. Verumtamen veritas Evangelii non solum non
omni, sed nec ullo mendacio utendum esse innotuit,
ubi omne mendacium ex diabolo esse proposuit.
Quidquid enim ex diabolo est, malum est: nullo
autem malo utendum est; nullo igitur quod ex
diabolo est, utendum est. Et omne mendacium ex
diabolo est: nullum autem mendacium bonum est;
nullum igitur quod ex diabolo est, bonum est. | null | 6337c502-0bf9-4d61-8c03-c8d60e3af3f3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Porro
Scriptura dicit: #Omnis homo mendax (Psal. CXV, 11)
@#
est, siquidem eo vitio humanam naturam diabolus
corrupit; ut et mortalis et mendax sit, nec mendax
nisi unde mortalis, nec mortalis nisi unde mendax
existit. In perjurio igitur, hoc est in juramento
mendaci considerandum est vitium mendacii, et
in vanum assumptum nomen Domini, quoniam illud
solum ad mortem sufficit, juxta quod scriptum est: #Os quod mentitur, occidit animam
(Sap., I, 11)
@#; cui
dum aliud malum supervenit, gravius peccatum
gignit: quod nunc metu mortis committitur pro
tuenda corporis salute, nunc spe lucri pro adipiscendis
rebus terrenis; et hoc perjurium vocari placuit.
Sed pro tuenda salute corporis peccatum commissum
non magnifacit miseratio humanae compassionis,
juxta illud comici:
Pro magno peccato paululum supplicii satis est pati; (TERENT. in And., act. V, scen. III.)
metus enim et pietas aequaliter flectunt animum
judicis ad misericordiam, qui trutina justi examinis
distinguat modum culpae levioris et gravioris; siquidem
ejusdem legis capitula, quamvis sibi videantur
contraria, nullus praeterit nisi transgressor legis,
quem tamen aliquando metus vel pietas absolvit.
Denique lex jussit ut masculus qui intraret templum
Veneris, capite puniretur; siquidem jussit ut qui
matrem caedi videret, nisi eam eriperet, capite puniretur:
quidam itaque juvenis in templo Veneris
matrem caedi vidit, et, ingressus templum, matrem
eripuit. Quaeritur quid magis observare debuerit,
dum matrem caedi vidit; seu enim intraret, seu non
intraret, capite puniendus erat: sed pietas praejudicat,
quae pro matris affectu cum utilitate et honestate
accusatum purgat. Similis est lex Moysi de
circumcisione pueri, si ejus octava dies a nativitate
contigerit (Gen., XVII, 12). In Novo quoque Testamento
alibi uxor diligenda, alibi odio habenda (Luc.,
XIV, 26) praecipitur, quae omnia discretionis ille
gladius separat, quem ignoraverunt Judaei, qui ad
interrogationem Jesu de baptismo Joannis timentes
utrinque feriri, hebetes sunt facti #(Matth., XXI,
25, 26)@#.
Caeterum quia nos de juramento coepimus, dicendum
est quod remota cupiditate neminem sponte
delectet jurare; sed saepius a malo est juramentum,
ut ait Evangelium (Matth. V, 34). Nam malus
dives opprimit pauperem, malus latro spoliat viatorem,
malus calumniator disceptat contra innocentem;
atque ita nequit miser effugere laqueos inimici,
quem plus aequo patitur ignobilis. Dum enim, violentia
exactoris quem vitare nequimus, jurare
cogimur, aliquando in perjurium labimur necessitate
coacti, aut quorumdam malesarta gratia illecti;
siquidem adulter, fugiendo mortem temporalem,
absolvit se sacramento non esse reum adulterii, et
ita se aeternae morti addixit. Quidam etiam in tumultu
seu conspiratione militari juravit mortem
optimi imperatoris. Et quid dicam? Ille jam occidit
suam animam, licet Veritas dicat: #Nolite timere eos
qui occidunt corpus, animam autem non possunt
occidere? (Matth. X, 28.)
@# Iste vero in affectione
peccati adhuc deliberat, atque sub partibus deliberationis
quid sit utilius vel honestius consulit; cui
consulenti exemplo sit factum illius manu fortis,
qui, postquam juravit interfectionem Nabal viri
stulti et impii, interventu Abigahil prudentis feminae
maluit perjurium poenitendo delere, quam perpetrato
homicidio mali voti compos existere (I Reg.,
XXV). Quapropter si quem jurandi consuetudo ad
hunc exitum vergit quo plerosque Deum offendisse
non nescit, suademus aliorsum pedem leviter figere
potius quam ta' e praecipitium appetere, quo difficilior
resurgendi spes possit inesse. Sic de naufragio
obsessae civitatis evadere cupientes, illam partem
muri expetunt quam breviorem noverunt; semper
enim hostium cuneis circumsessi grave periculum
vitamus, dum evadendi aditum quaerimus; siquidem
multi labyrintho erroris perjurium vitare nequeunt,
dum idipsum quod alter jurisjurandi sacramento
astruit, alter rursus juramento negare contendit,
et id pro dicto uterque accipit; verumtamen altera
pars contradictionis absque ullo scrupulo semper
falsa existit. Quaeritur quoque si rem suam sibi
injuste ablatam debet repetere qui ne repetat tormentis
compulsus est jurare Quam quaestionem
argumentum a nota facillime dissolvit, dum jurare
sit jure orare: qui enim falso veraciterve orat,
jure aut non jure pronuntiat; jure autem orat qui
a veritate non declinat, non jure vero qui cogit
veritatem involvere mendacio; nec jure raptoris
violentiam sustinet, | null | a463b511-acb9-4eee-8d2a-c6338dc2297e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
qui juste accepit quod habet.
Debet igitur repetere quidquid juste habuit, injuste
perdidit. Attamen juravit, ait aliquis, licet defendi
possit non jurasse qui non oravit jure, quandoquidem
ad sui defensionem atque ad abluenda crimina dat
locum juridicialis clementia et lex divina. Si autem
audientia subtrahitur, non jure sed crudelitate
exhibita innocentia damnatur: nam, sicut majus
peccatum fuit Judae tradentis quam Pilati crucifigentis,
ita majus peccatum est pejerare cogentis
quam ejus qui innocens pejerat timore mortis;
quandoquidem Petrus, dum mori timuit, Vitam
negavit. Verumtamen, humanae fragilitati compatiens,
respexit Dominus Petrum et ejus lacrymas
quibus flevit amare, et non legitur eos respexisse
quorum terrore defecit a Christi confessione; siquidem
incurrit non dissimiliter peccati foveam hujusmodi
negator et pejerans, cum et ille nomen Domini
confiteri erubescit, et iste in vanum assumit, videlicet,
quantum est in se, aut timore aut cupiditate
(et cupiditate quidem sicut negotiator, timore autem
sicut fidei invitus proditor); unde Scriptura
divina jurare prohibet, et additur quare? scilicet
ne forte perjuret; quia perjurare, non jurare, peccatum
est. Alibi quoque scriptum est: #Juravit Dominus,
et non poenitebit eum (Psal. CIX, 4)
@#, quoniam
juramentum, sed mendax tantum, sequitur poenitentiae
remedium. Haec de juramentis sponte prolatis
et violenter extortis tuae fraternitati scribens distinxi,
et eorum differentias collegi, ut, postquam
ad tuae peritiae sacrarium pervenerint, tuoque examine
quibusque fratribus placuerint, palam omnibus
recitari possint. Nec differt is qui jurare compellitur
ab eo qui violenter baptizatur, si uterque sacramenti
violator habeatur; quoniam, ut ait Augustinus,
« ad Ecclesiam potest trahi nolens, accedere
ad altare potest nolens, accipere potest sacramentum
nolens, credere non potest nisi volens, fidem
in corde non potest servare nisi volens. Quapropter
caveat quis ad sacramenta fidei nolentem compellere,
ne damnationis compede se potius obliget
quam illum quem violatae fidei reum existimat;
nam veneni propinator et potator uterque moritur,
sed ille in anima, iste violata corporis natura (Aug.,
Tract. XXVI, in Joan.). » Unde me taedet vitae meae,
et aliquando satis lacrymarum effundo, dum innocentum
calamitates intueor, et cum eis vim passus
exclamare compellor: #Domine, libera animam meam
a labiis iniquis,@# quoniam #cum his qui oderant pacem
eram pacificus; cum loquebar illis, impugnabant me
gratis (Psal. CXIX, 2)
@#. Vale.
EPISTOLA XI. AD MONACHOS MICIACENSES.
Floriacensium rector, fratribus Miciacensibus
maxime eorum decano CONSTANTINO, salutem in
Domino.
Dum charitas sit bona voluntas, miror qua fronte
eo bono carere non erubuistis, qui palam confitemini
rancorem vestrae malae voluntatis, non tantum
verbis quantum litteris quas nostris fratribus direxistis;
quod utique facere non debuistis. Neque
enim illorum benevolentia libenter suscipit praedicatores
scelerum, proditores reorum, accusatores
fratrum, maxime ubi non admittitur, ubi audientia
reo denegatur, cum scriptum sit quod nemo
absens damnari possit. Vere fateor, fratres nostros
vestris laudibus commaculare voluistis, quos, ac si
complices, vestrae calumniae adjunxistis fautores,
detrectationis judices, accusationis praesules. Verum
eorum innocentia ab hujusmodi peste quam sit
extranea, testatur Fredericus ignobilis scriba, qui
nunc Hierosolymis exsulat pro suorum mendaciorum
fabrateria, pro excogitatorum de suis fratribus
vitiorum inaudita historia. Siquidem et in nostra
professione singularis Odilo Clunensium rector
hujusmodi historiographos nuperrime detectos de
suo monasterio flagris caesos expulit, et ferro abscisionis
terribiliter inussit. Prosequendi quippe sunt
a Christianis Saterrici quos persecuti sunt pagani,
quorum nunc multitudo excrevit; quam de sub coelo
exterminet clementia divinae pietatis! Denique
Acephalorum haeresis, quae nunc exorta est, cum
Saterris damnanda est: quoniam sine capite regnant,
sine patre spiritali, contra jus fasque naturae
suos fratres dilaniant, et mordentes pacem praedicant,
cum nullum genus animalium saeviat nisi in
dispar feris. Quapropter, professionis vestrae memores,
vos ad vos reducite; quid coram Deo et sanctis
ejus voveritis, mementote; abbatem, quem cum
sua una ovicula expulistis, regulariter vobis praeesse
desiderate; ejus arbitrio fratrum suorum culpas
relinquite; et, si regula Benedicti monachorum
legislatoris displicet, saltem Apostoli sententia placeat,
qua dicit: #Tu qui es, qui judicas alienum servum?
suo Domino stat, aut cadit; stabit autem | null | e7d6041c-418b-4626-aae4-0cfd8c76a84f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
:
potens est enim Dominus statuere illum (Rom. XIV, 4)
@#.
Si denique in pastorem vestrum manum reprehensionis
mittitis, scitote quia Pastor pastorum Jesus
Christus vobis contradicit, cujus exemplum imitatur
in eo quod vos quasi nullius egentes in montibus
reliquit, et unam ovem, quae erraverat, ad gregem
reducere quaerit. Hoc quoque gravissimum in
vestra conspiratione reperi, quod benignitatem
domni Fulconis Aurelianensis episcopi contra vestrum
abbatem exasperastis, ad inclementiam vestro
concilio perduxistis, contra auctoritatem canonum
in innocentem armastis. Innocentem autem
idcirco fateor, quoniam bona conscientia, ut asserit,
utitur, objectis respondere conatur, haec quemquam
vestrum legisse aliquando testatur; unde
conjicimus quod invidia diaboli, qua mors introivit
in orbem terrarum (Sap. II, 24), depascat animum
insidiantium gregem succenturiatorum, quandoquidem
ei locum defensionis obstruunt, quod in Ecclesia
catholica nulli hactenus fuit licitum.
Tandem ad te, mi quondam familiaris Letalde,
nunc sermo dirigitur, cujus alias singularem scientiam
mea parvitas amplectitur et summis laudibus
extollere nititur. Quid tua interfuit unius miseri vitam
corrodere, unius homuncionis quae non erant
vitia denotare, cum scriptum sit quod sapiens poenitenda
non committit? At fortassis tuorum factorum
non poenitet. Verumtamen quis ministerium diaboli
libenter assumpsit, ut vitia hominum denotet, in
cathedra pestilentiae sedeat (Psal. I, 1), conciliabula
malignantium unde struat? Hortor et obtestor, charissime,
recordare infirmitatis tuae, assume viscera
misericordiae, fratres tuos argue, obsecra, increpa
in omni patientia et doctrina (II Tim. IV, 2), ita
scilicet ut nec increpatio ad desperationem pertrahat,
nec patientia vitiorum fomiti succumbat. Tu
enim hujus conspirationis caput diceris; tu domni
Rotberti abbatis tui officium, quod dictu nefas est,
praesumpsisti, nec delatoris poenam exhorruisti.
quem expeditum omnibus malis absque ulla rebellione
restituat omnipotens Deus patris et fratrum
unanimitati. Vale.
EPISTOLA XII. AD ODILONEM.
Praerogativa insignito ODILONI Cluniensium patri,
amatorum Christi amator ABB. Floriacensium rector,
salutem in Domino.
Proficiscenti mihi in Wasconiam ob institutionem
monasticae religionis, contigit devenire ad monasterium
Sancti Cypriani martyris, situm in suburbio
Pictavensis famosissimae urbis; quem locum postquam
reperi vestrae subditum ditioni, nostrum credidi;
quoniam amicorum sunt omnia communia, ut
est quorumdam sententia; atque idcirco nimis indolui
de fama quae tunc temporis volitabat per aures
vulgi, quam vice discutiens vestra ultra modum
ingemui, quod in viros nostrae professionis invidia
diaboli per indisciplinatos subrepit, quod illi qui dicuntur
monachi efficiantur satyrici criminatores
fratrum, incentores vitiorum, ac viperino dente corrodunt
viscera matris Ecclesiae. Quorum insaniam,
venerabilis pater, deterreri necesse est, ne conculcent
sancta profani, ne vilescant pretiosi lapides sanctuarii;
quandoquidem jam refrigescit multorum
charitas (Matth. XXIV, 12), et mali cucullati sibi
auxilio et consilio junguntur, ut de pennis Leviathan
scribitur, quarum una uni conjungitur, et nec spiraculum
quidem incedit per eas (Job XLI, 7). Delatores
enim mundanis legibus capitali sententia puniuntur.
Qua temeritate ergo audent miseri os aperire
in necem fratris, in detractionem proximi,
assumendo officium proditoris; quorum professio
est tacere, etiam a bonis? Prudenter, dilectissime,
horum praecave versutias, qui, mordentes bonorum
vitam simplicem, et lupi sub ovina pelle, praedicant
pacem. Quo certe [tempore] lectum est monachos et
sacerdotes Domini damnatos esse accusatione meretricis?
quis monachus auctoritate Patrum abbatem
suum ad saeculare judicium compulit? quis clericorum
vel episcoporum concilio addixit? Vere fateor
saevissima districtione feriendam esse hujusmodi
praesumptionem; quia, ut ait discretissimus monachorum
legislator Benedictus, suum et alienum peccatum
ille, suae professionis immemor, abbati vel
spiritali seniorum debuit patefacere, non detegere et
publicare, quod non vobis potestatem judicandi de
fratribus vestris sustulit, cum hanc alteri commisit.
Tandem, quia in objectione criminis, auctoritate
Magni Gregorii, alii sunt accusatores, alii testes,
alii judices; age, vir prudentissime, ut innocens expeditus
crimine gaudeat, et accusator temerarius
reum se sentiat, ne de poenis innocentum rideat
Vale.
EPISTOLA XIII. ALBERTI ABBATIS MICIACENSIS AD JOANNEM XVIII PAPAM.
Domino sancto et venerabili papae Joanni XVIII,
ALBERTUS abbas abbatiae Sancti protomartyris Stephani
et Christi confessoris M. et omnis congregatio
monachorum ejusdem loci, videlicet Miciacensis,
salutem in Christo.
Novimus te, Pater reverende | null | ff7d15c0-bf7f-4501-ae84-1829f8f32aac | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, constitutum in terris
vicarium universali Ecclesiae vice beati Petri,
ut sustentes eos qui injuste opprimuntur, et opprimas
eos auctoritate beati Petri, qui nimium se erigunt.
Quapropter ad tuam confugimus reverentiam
per hanc epistolam, ut subvenias nobis et facias
quod precamur. Locus in quo habitamus dicitur
Miciacus, quem sanctissimi viri, scilicet beatus
Euspicius et nepos ejus venerabilis Maximinus regio
munere Clodovei primi Christiani Francorum regis
fundaverunt, et alii quamplurimi deinde proprio beneficio
construxerunt; et idem praefatus locus in tantum
floruit olim in spirituali et temporali bono, ut
CXL monachi ibidem congregati Deo assidue famularentur;
in tantum postmodum dissipatus pervasione
malorum, ut nullus [ibi] vivere potuerit monachus;
gratia autem Christi juvante, paulatim
nunc, quasi quidam redivivus aeger a longa aegritudine
convalescens, ita idem locus a vilitate suae dejectionis
resurgere aggreditur per eleemosynas bonorum
virorum ac mulierum, ex quibus haec bona
mulier est domna Regina nomine, quae multa praedicto
loco pro salute sua, et pro remedio animarum
videlicet sui mariti et filiorum suorum jam defunctorum,
Deo et sanctis ibidem venerans obtulit. Timet
autem ut [ #id est@# ne] post suum obitum aliquis suorum
vel extraneorum conetur aliquid auferre ex his
omnibus quae dedit Deo; et ob hoc suggerimus vestrae
sanctitati, ut duos tomos quos in vestro nomine
scripsimus, quorum unus proprietatem largiti beneficii
hujus venerabilis feminae continet, alter autem
totius summam substantiae nostri coenobii corroboretis
vestra auctoritate cum titulatione sigilli
vestri nominis; et nos assidue pro vobis, vivo et
mortuo, Deum deprecabimur. Dignum est enim, venerande
Pater, ut praedecessorum vestrorum morem
sequamini, et monasteriis novos indiculorum
biblos corroboretis, quibus ipsae congregationes ab
omni mundano strepitu quiete Deo servire possint,
maxime sub epitimio excommunicationis. Vestrum
apostolatum Deus custodiat in aeterna pace.
Vale in Christo, beate Pater.
EPISTOLA XIV. ABBONIS AD G. . . .
Charissimo fratri G., amatorum Christi amator
abba ABBO Floriacensium.
Saepe contingit ut veritate odium crescat: quod
sapientis animus patientissime tolerat, dum rei negotium
utilem et honestum finem praetendit; pro
quo illud sustinet, atque sustinendo pro mimicis clementer
orat: quod te fecisse non abnego, qui pro
injustitia quam pateris ad Deum clamas de profundis,
et quibuscumque potes pro modulo tuae possibilitatis
declamatoriae contradicis; inimicos sustines,
quos amicos habere debueras, quoniam sui propositi
obliviscuntur Christiani qui ad inimicitias erumpunt,
dum agros non suos demetunt, aliena invadunt,
stipendia servorum Dei diripiunt. Et, quid dicam?
non id idiotae faciunt, sed doctores Christianorum,
rectores plebium, et ita, quodammodo obcaecati
omnium radice malorum, pauperes Christi ad
inopiam pertrahunt; quod procul dubio minime facerent,
si illud divinae Scripturae vetitum perhorrescerent: #Ne transgrediaris terminos quos posuerunt patres
tui
(Prov. XXII, XXVIII)
@#, #non facies calumniam proximo
tuo, nec vi opprimes eum (Levit. IX, 13)
@#. Et Dominus
per Moysen prophetam: #Vae iniquo qui transfert terminum
proximi sui! (Deut. 28, 17.)
@# Et rursus
per Isaiam: #Vae, qui conjungitis domum ad domum et
agrum ad agrum copulatis! (Isa. V, 8.)
@# Subjungit etiam
inferius: #Vae, qui condunt leges iniquas et scribentes
justitiam scripserunt, ut opprimerent in judicio pauperes! (Id. X, 1, 2.)
@#
Condunt quippe leges iniquas ut
opprimant in judicio pauperes, quoniam dotes ecclesiarum
non ecclesiis, quarum dotes sunt, derelinquunt,
ut inde pauperes Christi sustententur, sed
suis militibus aut pro donativis erogant, aut vice
beneficiorum dispertiunt, fingentes tegnam bonam
saeculis inauditam, quod ipsae dotes non sint ecclesiarum
sed potius altarium; cum maximum altare
lapsum uno tremisse valeat restaurari; ecclesia vero
vix quamplurimis solidorum impensis.
Nec mireris, frater charissime, quod haec haeresis
nostro moderno tempore crevit, quo justitia excessit
terris: quandoquidem nunc et novitates verborum
placent, quas Apostolus prohibet (I Tim. VI, 20), et
in templo Dei fit saeculare quod sanctum est. Altaria
laicis in possessionem dantur, peccata populi non
monachi vel clerici comedunt (Os. IV, 8), qui pro
peccatis ejusdem populi apud Deum interveniunt;
sed judicio episcoporum oblationes ecclesiae plus
equis et canibus laicorum prosunt, quam peregrinis,
orphanis | null | 4fe4278a-de65-4230-9386-42205346faf0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et viduis, aut restaurationi ecclesiarum:
sua enim altaria esse astruunt, quae absque ullis
auctoribus ab ecclesia secernunt, eo errore ducti quo
detinebantur haeretici, qui unam personam Jesu
Christi in duabus naturis conati sunt dividere in
personarum pluralitate, contra illud, #si enim cognovissent,
nunquam Dominum gloriae crucifixissent (I Cor. XI, 8)
@#.
Siquidem Apostolus crucifixum asserit
quem gloriae sua confessione patefecit: quia, sicut
anima et caro unus est homo, ita Deus et homo unus
est Christus, qui suam sponsam sanctam, videlicet
Ecclesiam totam sibi consecravit, consecratam univit;
et, si spectes ad templorum aedificia, fundamentum,
parietes et tectum absque Christi mensa, domus
est, non ecclesia, sicut et cadaver dicitur corpus
absque anima. Haec idcirco dixerim, ne quis individua
velit dividere, aliud dicens ecclesiam, aliud
altare, quia minus solers stulto consumitur labore
qui conatur quod est impossibile. Quod vero sacerdotes
Domini ecclesiarum dotes et decimas in manu
sua consistere canonum auctoritate confirmant,
nemo contradicit, qui eo loci #manum@# potestatem intelligit.
Nam praedictae res in manu sunt episcopi,
sicut regnum in manu regis, quatenus eorum potestate
et judicio servetur unicuique aequitas ad res
suas obtinendas. Ne quis autem me falso existimet
de manu hanc fixisse significationem, recordetur
quod peccator pavidus de manu mortis se frequentius
orat eripi. Ipsa tandem Ecclesia cujus sit, Christus
manifestius dicit: #Tu es Petrus, et super hanc
Petram aedificabo Ecclesiam meam (Matth. XVI, 18)
@#. #Meam,@#
inquit, non #tuam.@# Si ergo omnis Ecclesia
Christi est, nulla autem Petri, aut alicujus est, restat
ut hominum altercatio de pastibus seu bonis
ejus nulla esse debeat, quandoquidem ejus est pars,
cujus est totum. Si quid vero de temporalibus ejus
bonis partiendum est, illis debet specialiter prodesse
qui ecclesiae spiritaliter deserviunt die ac nocte.
Verumtamen non mediocriter moveor quid illud
sit quod, cum omnes decimae in manu episcopi sint,
tertiam seu potius quartam partem episcopo auctoritas
canonum concedit. Cui enim totum concessum
est, et pars; sin autem et pars conceditur, totum
concessum fuisse frustra contenditur: nisi forte
illud totum ad ordinationem episcopi, non autem ad
illam cessionem juris pertineat ut dare, vendere,
seu in proprios usus retinere queat. Quis enim ignorat
clericos et ecclesiasticas res consistere sub manu
episcopi, qui per oeconomos dispensandi easdem res
potestatem accepit. Caeterum de tertia seu potius
quarta parte, ei ad votum competit quidquid, ut
ecclesiastico dispensatori, agere placuerit: quandoquidem
ei dono dare, vendere et possidere facultas
arrisit; cumque in uno quolibet episcopio interdum
mille sint ecclesiae, mirum est si tanta est avaritia
sacerdotum ut satiari nequeat tertia vel, quod minus
est, quarta parte suarum ecclesiarum. Quod praevidens
Bracharense concilium ait: #Tertiam partem ex
quacunque oblatione populi in ecclesiis parrochialibus
episcopus non requirat, sed illa tertia pars pro luminaribus
ecclesiae vel recuperatione servetur, et singulis
annis episcopo exinde ratio fiat.@# Cum igitur de hac
parte ecclesiarum transcriptum sit, ubi quaeso de
dotibus vel decimis scriptura quaelibet tradit quod
singulis annis episcopo ratio reddenda sit? an aliquid
ecclesiae, maxime res immobilis, poterit abalienari?
est sane rei alicujus abalienatio, talis in jure cessio
ut post hanc nulla sit legitima repetitio, quoniam ad
priorem possessio jam non pertinet. Omnino hanc
abalienationem de rebus ecclesiae non posse fieri tot
sunt testes quot sunt legum seu canonum auctores.
Quidam igitur antecessor meus in possessione
nostri monasterii ecclesiam aedificavit, dotem contulit,
num idcirco monasterium possessionem amisit?
aut abbas id abalienare potuit? Requisiti itaque in
hoc hujus nostri monasterii libri politici a temporibus
Magni Caroli pene vetustate consumpti, quid
aedificata ecclesia mihi meisque fratribus debeat,
innotescunt; quid contra illa dotis nomine data suis
burdationibus solvat, ibidem perpendit procuratoris
diligentia. Porro quod te aliquando sub mei praesentia
turbavit, dum diceretur quod monachi ecclesias tenere
nequirent, remove ab animo; et scito quod
monachus, nisi ad clericatum promotus, ecclesiae
retentis ministeriis, deservire, ne quid de reditibus
ejus seu oblationibus vivere debeat et possit.
Haec omnia tuae fraternitati scribens, quibusdam capitulis
ecclesiae subjectis sollicitum et cautum contra
obloquentes reddere volui, ne imparatum inveniat,
qui nostris utilitatibus derogat; | null | 92f7dd95-07c5-4fd1-9270-b5e877fae6e5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
siquidem qui nos
simplicitatem habere monuit columbinam, serpentinam
astutiam tenendam praemisit (Matth. X, 16), ne
alicujus fictae amicitiae malefacta gratia illiciat, ne
versuta calliditas innocentes opprimat. Quoniam in
Canticis canticorum praecipimur capere vulpeculas
quae demoliuntur vineas: nam flores apparuerunt in
terra nostra (Cant. II, 15), divinae gratiae praerogativa
quibus nutrimur, velut haeduli qui pascuntur in liliis (I ibid., 16),
peccatorum nostrorum conscii
sub magisterio et regula legislatoris Benedicti; qui
etiam ingemiscimus, quoniam eorum ferinos rictus
patimur, quos ab aliis passos graviora non ignoramus:
nec in eos audent retorquere vindictam, sed
in nos minimos nostramque innocentiam movent
persecutionem, juxta illud Maronis:
Torva laena lupum sequitur, lupus ipse capellam,
Florentem cytisum sequitur lasciva capella. #
(VIRG, Ecl. II, 63).@#
Ne indigneris quod te capellae similem dixerim, quae
lupo nonnunquam obediens murmurat, et flebiliter
balatibus suam aerumnam ejulando conqueritur. Tu
quoque, quia cogeris dulcia arva perdendo relinquere (VIRG., Ecl. I, 3)
de impatientia blasphemaris,
de taciturnitate reprehenderis. Sed capella aliquando
lacrymosis questibus de ipsis faucibus lupi
eripitur, tacendo vero ad mortem praeceps rapitur.
Siquidem igitur potes, enitere, malis resiste, Christianum
maxime episcopum, quia Christianus es,
in te peccare noli permittere: ei alteram maxillam
non praebeas, auferre volenti tunicam non dimittas (Matth. V, 39, 40),
ne tua patientia illam perdas.
Recordare proverbii quod scriptum est: #Malo arboris
nodo malus cuneus quaerendus est.@#
Nec id dico uti nonachus contra tuam professionem
in aliquem manibus excedas, sed ut gladio divini
verbi inferiusque prolatis sanctorum Patrum
sententiis eum confodiens corrigas, qui, Christianae
professionis immemor, satagit esse rerum extortor,
legumque contortor, dum fundatoribus ecclesiarum
aut haeredibus eorum nititur auferre quod eis competit;
et ita tuam ejusque animam salvans salvabis.
Gregorius Magnus papa episcopis et clericis ad monasteriorum
dominationem occasione regiminis importune
tendentibus resistit in multis epistolis. De
qua re Joanni Ravennati episcopo scribens (Epist.
IV, 1), ait: « Pervenit ad me quod in ecclesiis fraternitatis
tuae aliqua loca dudum monasteriis consecrata,
nunc habitacula clericorum aut etiam laicorum
facta sunt, dumque hi, qui sunt in ecclesiis,
fingunt se religiose vivere, monasteriis praeponi
appetunt, et per eorum vitam monasteria destruuntur.
Nemo enim potest et ecclesiasticis obsequiis
deservire, et in monachica regula ordinate persistere,
ut ipse districtionem monasterii teneat, qui
quotidie in ministerio ecclesiastico cogitur permanere.
Proinde fraternitas tua hoc quolibet in loco
factum emendare festinet, quia ego nullo modo
patiar loca sacra monachorum ut per clericorum
ambitum destruantur. » Item Mariano Ravennae Episcopo (ID., ibid. VI, 40):
« Quod non debeat episcopus
monasterium inquietare. Dudum ad nos multorum
relatione pervenerat, monasteria in Ravennatibus
partibus constituta omnino clericorum vestrorum
dominio praegravari, ita ut occasione quasi regiminis
ea, quod dici grave est, velut in proprietate possideant.
Quibus non modicum condolentes, decessori
vestro litteras misimus, ut hoc emendare per omnia
debuisset. Sed quoniam vitae termino citius occupatus
[est], ne hoc onus in monasterio remaneret,
fraternitati vestrae eadem nos scripsisse recolimus,
et quia, ut comperimus, in hujus rei hactenus correptione
cessatum est, haec ad vos iterum pervidimus
scripta dirigere. Hortamur ergo ut, omni mora
omnique excusatione summota, ita monasteria ipsa
ab hujusmodi studeatis gravamine relevare, quatenus
nullam deinceps in eis clerici, vel ii qui in sacro
sunt ordine constituti, ob aliud habeant nisi orandi
tantummodo causa accedendi licentiam, aut si forte
ad peragenda sacra missarum fuerunt invitati mysteria.
Sed ne vel per cujuslibet monachi aut abbatis
promotionem, onus aliquod fortasse sustineant, studendum
nobis est ut, si quispiam abbatum aut monachorum
ex quocunque monasterio ad clericatus
officium vel ordinem sacrum accesserit, non illic
aliquam habeat, ut diximus, ulterius potestatem, ne
monasteria hujus occasionis velamine ea quae prohibemus
sustinere onera compellantur. Haec itaque
omnia vigilanti cura emendare jam secundo commonita
sanctitas vestra non differat, ne si post hoc
negligentes vos esse, quod non credimus, senserimus,
aliter monasteriorum quieti prospicere compellamur.
Nam notum vobis sit quia tantae necessitati
servorum Dei congregationem amplius subjacere non
patimur. »
De injusta excommunicatione episcopi, Januario
quoque Karalitano episcopo | null | 90fb7019-ae8a-49fe-ba86-c13d6c743a2d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, post aliqua scribit
dicens (ID., ibid, II, 34): « Inter querelas multiplices,
Isidorus vir clarissimus a fraternitate tua frustra
se excommunicatum anathematizatumque conquestus
est; quod quamobrem factum fuerit, dum a
clerico tuo qui praesens erat voluissemus addiscere,
pro nulla alia causa, nisi pro eo quod te injuriaverat
factum innotuit. Quae res nos vehementer afflixit,
quia, si ita est, nil te ostendis de coelestibus cogitare,
sed terrenam te conversationem habere significas,
dum pro vindicta propriae injuriae, quod sacris
regulis prohibetur, maledictionem anathematis invexisti;
unde de caetero omnino esto circumspectus
atque sollicitus, et talia cuiquam pro defensione injuriae
tuae inferre denuo non praesumas: nam si tale
aliquid feceris, in te scias postea vindicandum. »
Luminoso abbati monasterii Sancti Thomae de Arimino (ID., ibid., IV, 14):
« Petitionem tuam congregationisque
tuae libenter suscepimus, secundum
statuta Patrum jurisque formam tuis precibus
accommodantes fidelem effectum. Castorio fratri et
coepiscopo nostro nostra praeceptione transmissa, ei
successoribusque ejus a te monasterioque tuo
cunctae laesionis abstulimus funditus potestatem, ut
nec ultra in vestro versetur gravamine, nec monasterii
res describat, nec publica illic debeat esse
processio, illa videlicet ei jurisdictione relicta, ut
in defuncti abbatis locum, alium, quem dignum
communis consensus congregationis elegerit, debeat
ordinare. His ita perfectis, in Dei opere estote solliciti,
et assiduae orationi operam date, ne non videatur
magis vobis quaesita mentis in oratione securitas,
sed male, quod absit! degentibus episcopalis evitata
districtio. » Gregorius Castorio episcopo Arimino, de
supra dicta re (ID., ibid., IV, 43): « Luminosus
abbas monasterii Sanctorum Andreae et Thomae in
Ariminense civitate constituti, quas nobis lacrymabiliter
preces effuderit, inditae textus petitionis
informat, pro qua re fraternitatem tuam hortamur
ut, obeunte abbate monasterii ipsius ecclesiae, tua
[cura] in describendis providendisque acquisitis
acquirendisve ejusdem monasterii rebus, nulla se
occasione permisceat. Abbatem vero eidem monasterio
non alium, sed quem dignum moribus atque
actuum disciplinae monachicae communi consensu
congregatio tota poposcerit, ordinare te volumus.
Missas autem illic publicas per episcopum fieri omni
modo prohibemus, ne in servorum Dei recessibus,
popularibus occasio praebeatur ulla conventibus, et
simpliciores ex hoc animas plerumque, quod absit!
in scandalum trahat frequentior quoque muliebris
introitus. Hanc autem scriptorum nostrorum paginam
omni in futuro tempore vel post episcopis ordinandis
formam statuimus, illibatamque servari, ut
tecum tua Ecclesia, juvante Domino, suo tantummodo
sit jure contenta, et monasterium illud, nulli
alterius aliique generali canonicaeve jurisdictioni
deserviens, remotis vexationibus ac cunctis gravaminibus,
divinum opus cum summa animi devotione
perficiant. Data mense Julio, indict. XIV. »
Quod non debet episcopus monasterium inhibere
a missis nec a sepultura: « Gregorius Joanni
episcopo de Urbe Vetere (Epist., I, 12). Agapitus
abbas monasterii Sancti Georgii insinuavit nobis
plurima se [a] vestra sanctitate gravamina sustinere,
et non solum in his [ad, #vel@# contra] quae necessitatis
tempore aliquod monasterium possit subferre subsidium,
verum etiam in ipso monasterio missas prohibeas
celebrari, sepeliri etiam ibidem mortuos interdicas:
quod si ita est, a tali vos hortamur inhumanitate
suspendi, et sepeliri ibidem mortuos, vel
celebrari missas, nulla ulterius habita contradictione,
permittas; nec denuo querelam de his quae dicta
sunt praedictus vir venerabilis deponere compellatur;
quod non debeat episcopus monasterium inhibere a
missis. » Item Martiniano episcopo (ID., ibid., VII,
18. Indict. I): « Quam sit necessarium monasteriorum
quieti prospicere et de eorum securitate perpetua
tractare, anteactum vos officium, quod in regimine
monasterii exhibuistis, informat. Et ideo, quia monasterium
beatorum Joannis et Stephani quod in
Classitana civitate constitutum est, cui communis
filius Claudius abbas praeesse dignoscitur, multa a
praedecessoribus vestris praejudicia atque gravamina
pertulisse cognovimus, oportet ut fraternitatis vestrae
provisio eorum de futura quiete salubri ordinatione
disponat, quatenus conversantes illic in Dei servitio,
ipsius quoque gratia suffragante, liberi perseverent.
Sed ne, ex ea quae magis emendanda est consuetudine,
quisque illic quolibet tempore quidque molestiae
praesumat inferre, necesse est ut haec quae
inferius enumeranda curavimus, ita fraternitatis
vestrae studio debeant custodiri, ut ex eis non possit
ulterius inferendae inquietudinis occasio reperiri.
Nullus | null | 27e5718c-9907-4683-aa3d-b337c4179a4d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.