Datasets:

itserr
/

latin_dataset_1.0

Dataset card Data Studio Files Files and versions Community

Split (3)

train · 10.4M rows

Search is not available for this dataset

text stringlengths 0 31.2k	en stringlengths 1 6.69k ⌀	id stringlengths 1 36	dataset_id stringclasses 4 values	source null	filename stringlengths 4 78	title stringclasses 360 values	author stringclasses 53 values
igitur ultra audeat de reditibus, rebus vel cartis praedicti monasterii, vel de loco aliquo qui ad eum pertinet quocunque modo, qualibet exquisitione minuere, nec immissiones vel dolos aliquos facere. Sed si qua forte causa inter Ravennatem et praefatum monasterium evenerit, et pacifice non potuerit ordinari, apud electos a partibus timentibus Deum, sine voluntaria dilatione, mediis sacrosanctis Evangeliis finiatur. Defuncto vero abbate non extraneus, nisi de eadem congregatione, quem sibi propria voluntate congregatio elegerit, et qui electus fuerit sine dolo vel venalitate aliqua ordinetur. Quod si aptam inter se personam invenire nequiverint, solertem de aliis monasteriis sibi similiter eligant ordinandum; neque venienti abbati quaecunque persona qualibet occasione in suo monasterio praeponatur, nisi forte exstantibus, quod absit! criminibus quae sacri canones punire monstrant. Pariter autem custodiendum est ut, invito ejusdem monasterii abbate, ad ordinanda alia monasteria, aut ad ordines sacros, vel clericatus officium tolli exinde monachi non debeant; sed si abundantes fuerint qui ad celebrandas Deo laudes vel utilitates monasteriorum complendas sufficiant, abbas cum devotione de his qui superfuerint offerat quos dignos coram Deo putaverit. Quod si sufficienter habens dare noluerit, tunc Ravennatis episcopus ad ordinanda alia monasteria de his qui supersunt tollat. Ad ecclesiasticum tamen officium nullus exinde producatur, nisi quem abbas loci admonitus propria voluntate obtulerit. Quisquis autem ex praedicto monasterio ad ecclesiasticum pervenerit, ulterius illic ne potestatem aliquam nec licentiam habeat habitandi. Observandum quoque est ut descriptio rerum aut cartarum ejusdem monasterii ab ecclesiasticis fieri non debeat, si quando res exigit; sed abbas loci cum abbatibus aliis rerum inventarium faciat. Quoties autem pro utilitate monasterii sui ad pontificem Romanum abbas venire vel transmittere forte voluerit, ei modis omnibus liceat. Praeterea, cum episcoporum adventus desideranter a monasteriis debeant exspectari, quia tamen hospitandi occasione praedictum monasterium temporibus decessoris vestri nobis fuisse nuntiatum est praegravatum, oportet ut hoc sanctitas vestra decenter debeat temperare, ut visitandi exhortandique gratia ad monasterium, quoties placuerit, ab ejusdem civitatis antistite accedatur: sed sic charitatis officium illic episcopus impleat, ut gravamen aliquod monasterium non incurrat. Vestram vero fraternitatem praedictus abbas non solum non metuit ad monasterium frequenter accedere, sed etiam desiderabiliter concupiscit, sciens quod per vos substantia monasterii omnino gravari non possit. » Ut privilegia et ordinationes et decreta beati Gregorii et aliorum sanctorum sine aliqua refragatione serventur: « Bonifacio primo defensori (ID., ibid., VII, 17): Ecclesiasticis utilitatibus fideliter insudantes congruo sunt beneficio prosequendi, ut et nos respondisse eorum digne obsequiis videamur, et illi ex indulta gratia utiliores existant. » Et post aliqua: « Haec itaque institutionis nostrae decreta, quae pro defensorum sunt privilegiis et ordinatione disposita, perpetua stabilitate et sine aliqua constituimus refragatione servari, sive quae scripto decrevimus, seu quae in eis in nostra praesentia videntur esse disposita, nec a quoquam pontificum in totum vel partem vel ex qualibet occasione convelli decernimus, vel mutari: nam nimis est asperum et praecipue bonis sacerdotum moribus inimicum, niti quempiam quacunque rationis excusatione, ut quae bene sunt ordinata rescindere, et exemplo suo docere caeteros sua quandoque posse constituta dissolvere. » --Joanni Episcopo Scillitano, item de eadem re (ID., ibid., VII, 32): « Grave nimis et contra sacerdotale constat esse propositum, vel cujusque monasterii privilegia olim indulta confundere, et ad irritum quae sunt pro quiete disposita niti deducere: questi namque nobis sunt monachi Castellienses, quod in fraternitatis vestrae civitate est constitutum, quia eidem monasterio quaedam quae praedecessoribus vestris permissa ac consuetudine longa servata sunt, festinetis inducere, et antiquam ordinationem quadam praejudicii novitate turbare. Proinde his fraternitatem vestram hortamur affatibus, ut, si ita est, ab ejus se molestia sine aliqua excusatione contineat, et quae eis sunt diutius custodita, nullius occasionis tentet usurpatione convellere, sed cuncta illibate et sine aliqua studeat refragatione servare, et plus sibi in eodem monasterio, quam praedecessoribus suis licuit, noverit non licere. Quia vero pariter questi sunt fraternitatem tuam quaedam de monasterio sub xenii quasi specie abstulissae, necesse est ut, si quid te indecenter recolis accepisse, sine dilatione restituas, ne avaritiae te graviter culpa redarguat, quem largum erga monasteria sacerdotalis debuerat magis munificentia demonstrare. » Item post pauca: « Indicaverunt etiam monachi monasterii castrum quod	null	7f242f7f-6c2d-4d18-85ae-5d4a600c7290	latin_170m_raw	null	None	None	None
Scillacium dicitur, in solo juris monasterii eorum esse fundatum, atque ob hoc habitantes illic factis libellis solatium singulis annis expendisse; persolvere sed postea contempsisse, et ab eadem se praesentatione supervacue suspendisse. Fraternitas ergo vestra subtiliter veritatem curet addiscere, et, si ita repererit, instanter studeat ut ea quae promiserunt, quia et ratio ita exigit, praebere non differant; quatenus et illi quiete quod tenent possideant, et monasterii jura praejudicium non incurrant. Praeterea questi nobis sunt praedicti monachi monasterii abbatem suum intra Scillanum castrum quod sexcentos pedes extenditur sub praetextu fabricandae ecclesiae fraternitati tuae donationis titulo concessisse, et ideo volumus quantum parietes possunt aedificatae ecclesiae circumdari, juri ecclesiae vindicari. Quidquid vero extra parietes ejusdem ecclesiae esse potuerit, ad jura monasterii sine difficultate aliqua revertatur; quia nec mundanarum legum, nec sacrorum canonum statuta permittunt res monasterii de jure ejus quolibet titulo segregari. Quapropter donationem ejusdem terrae, quae contra rationem facta est, sine aliqua restitue contradictione. Item aequitatis jus exigit ut hoc quod a praedecessoribus nostris cognita veritate est redditum, nostra debite denuo ecclesia tenere non debeat; ne, quod omnino contra religiosum constat esse propositum, non vera, sed imaginaria ac magis dolosa fuisse restitutio videatur. Et ideo, quoniam Stephanus abbas monasterii Sancti Marci quod constitutum juxta muros Spolitanae civitatis esse dignoscitur, questus nobis est Massam Veneris in provincia Campaniae sitam territorio Minturnensi, quam ei beatae memoriae decessoris nostri Benedicti redditam praeceptione cognovimus, ab ecclesia nostra nunc indebite retineri; idcirco hac tibi auctoritate praecipimus ut, si manifeste ab ecclesiae nostrae hominibus detinetur, in jure eam praedicti monasterii sine aliqua mora vel altercatione restituas. Si vero non a nostris, sed a quibusdam forsitan extraneis detinetur, strenua te agere sollicitudine volumus, ut in jure modis omnibus memorati debeat monasterii reformari, quatenus et ipsum quod suum est te sollicitante sine aliqua fatigatione recipiat, et alter de dispendio monasterii injuste lucrum non habeat. » (ID., ibid., II, 39.) « De ecclesiasticis vero privilegiis quod vestra fraternitas scribit, hoc postposita dubitatione teneat, quia, sicut nostra defendimus, ita singulis quibusque ecclesiis sua jura servamus, nec cuilibet favente gratia ultra quam meretur impertior, nec ulli hoc quod sui juris est, ambitu stimulante, derogabo; sed fratres meos per omnia honorare cupio, sicque studeo honores in oculos subvehi, dummodo non sit quod alteri jure ab altero possit opponi. Responsalium vero vestrorum moribus valde congaudeo, in quibus mihi ostensum est quantum me diligitis, qui ad me electos fratres et filios transmisistis. » -- (ID., ibid, VI, 32.) « Licet fraternitatem vestram erga monasteriorum curam pastorali vigilantia credamus esse sollicitam, ea tamen quae de monasterio in Africana provincia posito cognovimus, vobis necessario praevidimus indicare illa. Queritur autem Concodeus abbas lator praesentium quia, si quando monachos quibus praeesse dignoscitur sub regulari voluerit disciplina restringere, monasterium temere deserant, et licite quocunque voluerint vagantes existant. Quia ergo hoc et ipsis omnino perniciosum est, et aliis perditionis monstrat exemplum, hortamur fraternitatem vestram ut, si ita est, ecclesiasticam in illos correctionem exerceat, et cum gravi eos ultione a tali procul dubio praesumptione compescat; atque ita ad obediendum salubri provisione superbientes animos jugo disciplinae subjiciat, ut quos ad hujusmodi pravitatis excessum eorum poterat imitatio provocare, emendatio a culpa revocet, et suis, ut dignum est, doceat praepositis obedire. Quia vero a quibusdam episcopis excedentes monachos perhibet defensari, fraternitas vestra in hoc studeat esse sollicita, et eos a tali defensione sua modis omnibus interminatione suspendat (ID., ibid., VII, 115). Cum piae desiderium voluntatis et laudandae devotionis intentio sacerdotalibus sit semper studiis adjuvanda, cura est sollicitudinis adhibenda, ut ea quae pro quiete religionis et conversationis sint ordinata, ne dissimulatione negligere, ne quadam valeat praesumptione perturbare; sed, sicut hoc quod ratio exigebat non aliter oportuit definiri, ita quod definitum est non debet violari. Igitur gloriosae memoriae Childebertus Francorum rex catholicae religionis amore succensus, intra muros Arelatensis civitatis monasterium virorum, ut scripto reperimus, pro sua mercede constituens, quaedam ibidem pro habitantium sustentatione concessit; cujus ne voluntas unquam duceretur in irritum, et ea quae pro quiete monachorum disposita fuerant turbarentur, quaeque [ #pro@# quaecunque] contulit	null	58e5cab5-9c65-4229-9178-533e4acea73b	latin_170m_raw	null	None	None	None
in jure ejusdem monasterii epistolis suis apostolica petiit auctoritate firmari; hoc quoque suae petitioni subjungens, ut eidem monasterio tam in dispositione rerum quam in ordinatione abbatis quaedam pariter privilegia largirentur: sciens quippe eam apostolicae sedi reverentiam a fidelibus exhiberi, ut quae ejus fuissent decreto disposita nullius deinceps illicitae usurpationis molestia quaterentur. Unde, quia effectum et regia voluntas et res valde desiderata poscebat, a praedecessore nostro Vigilio Romanae sedis antistite ad praedecessorem vestrum Aurelium scripta transmissa sunt, ubi omnia quae amplectendae voluntatis studium deposcebat apostolicae auctoritatis libenti animo subfirmata sunt; quia difficultates pati non potuit hujusmodi res petita. Sed ut fraternitas vestra quae fuerint tempore illo decreta cognoscat, antedicti praedecessoris nostri scripta his praevidimus scriptis adjungi; quibus lectione percussis hortamur ut omnia sacerdotali, sicut decet, studio inviolata conserves, nihilque illic de vetitis, nihil permittas de illicitis. Ex abundanti tamen cuncta quae pro hujus rei quiete a praedecessore nostro statuta sunt, nostra iterum auctoritate in omnibus roboramus. Fraternitas ergo vestra ita se in custodiendis eis exhibeat, quatenus et omnem inquietudinis occasionem excludat, et aliis hoc operari studeat, dum se in custodienda defuncti piisssima voluntate sollicitam, ut decet, exhibuerit et devotam. » Item de servandis privilegiis Gregorius omnibus episcopis: « Nulli fas est vel velle vel posse transgredi apostolicae sedis praecepta nec ejus dispositionis ministerium, quod omnium oportet sequi charitatem. Sit ergo ruinae suae dolore prostratus quisquis apostolicis voluerit contraire decretis, nec locum deinceps inter sacerdotes habeat; sed extorris a sancto ministerio fiat, ne de ejus judicio quisquam postea curam habeat, quoniam jam damnatus a sancta et apostolica Ecclesia ejusque auctoritate et propria inobedientia atque praesumptione a quoquam esse non dubitatur: quia majoris excommunicationis dejectione est exigendus, cui sanctae Ecclesiae commissa fuerit disciplina, qui non solum praelatae sanctae Ecclesiae jussionibus parere debuit, sed etiam alios ne praeterirent insinuare, sitque alienus a divinis et pontificalibus officiis, qui noluit praeceptis obtemperare apostolicis. » Dicta beati Hieronymi ad Jovinianum; qualis debeat eligi episcopus #(Libro I adversus Jovinianum)@#: « Non ait Apostolus: eligatur episcopus qui unam ducat uxorem et filios faciat; » sed « qui unam habuerit uxorem et filios in omni disciplina subditos. » Certe confiteris non posse esse episcopum qui in episcopatu faciat filios, alioquin, si deprehensus fuerit, non quasi vir tenebitur, sed quasi adulter damnabitur. Aut permitte sacerdotibus exercere opera nuptiarum, ut idem sint virgines quod mariti; aut, si sacerdotibus uxores non licet tangere, in eo sancti sunt quia imitantur pudicitiam virginalem. Sed et hoc inferendum, si laicus et quicunque fidelis orare non potest nisi careat officio conjugali, sacerdoti cui semper pro populo offerenda sunt sacrificia semper orandum est: si semper orandum, ergo semper carendum matrimonio. Nam et in veteri lege qui pro populo hostias offerebant, non solum in domibus suis non erant, sed purificabantur ad tempus ab uxoribus separati, et vinum vel siceram non bibebant, quae solent libidinem provocare. » De episcopis qui cum mulieribus habitant: « Nullus episcopus cum muliere habitet penitus; sin autem probatus fuerit hoc non observasse, episcopatus honore rejiciatur, quia ipse se indignum sacerdotio ostendit. » De clericis qui mulieres in domo sua habent: « Presbyteris et diaconis et in clero aliis scriptis non habentibus uxores, secundum divinas regulas interdicimus et nos mulierem habere in sua domo, exceptis matre et filia et sorore et aliis personis quae omnem querelam effugiunt, permittimus. Si quis autem adversus istam observationem mulierem in domo sua habuerit quae potest suspicionem inferro turpitudinis, et ille a conclericis suis audierit cum tali muliere habitare, et noluerit eam a domo sua repellere, vel accusatore emergente probatus fuerit inhoneste cum tali muliere versari, tunc episcopus secundum ecclesiasticos canones a clero eum repellat. » De nuptiis clericorum. « Si diaconus vel subdiaconus futurus non habeat uxorem, secundum ea quae superius exposuimus, sibi conjunctam, non aliter consecretur nisi prius a consecratore interrogatus promiserit posse post consecrationem et sine legitima uxore caste vivere, non concedendo consecratore tempore consecrationis diacono vel subdiacono futuro permittere ut post consecrationem uxorem accipiat. Quod si hoc permiserit fieri, episcopatu suo repellatur. Presbyter autem vel diaconus vel subdiaconus qui uxorem duxerit, repeilatur quidem de clero, curiae autem ejus civitatis in qua clericus erat cum facultatibus	null	7042bd3b-aa95-44c2-ad1b-16b2fe547bb9	latin_170m_raw	null	None	None	None
suis tradatur. Sin autem lector secundas nuptias contraxerit, vel primas quidem, sed duxerit uxorem viduam vel disjunctam a marito, vel canonibus vel legibus sacris reprobatam, in alium gradum Ecclesiae non procedat. Sed si quocumque modo in majorem gradum productus sit, rejiciatur ab eo, et priori restituatur. » De clericis qui nuptias contrahere non possunt: « Clericus qui supra lectores et cantores est, veluti subdiaconus vel diaconus, nullas nuptias contrahere audeat, alioquin sacerdotio cadat. Lector quoque si secundas contraxerit nuptias, ad majorem gradum ecclesiastici ordinis prohibeatur ascendere. Laicus etiam si appareat uxori conjunctus esse quae alium maritum habuit, aut si non jure conjunctus sit, aut si ille aliam uxorem habuit, neque subdiaconus, neque diaconus, neque presbyter fieri poterit. Nam etsi clandestinis artibus ad consecrationem irrepserit, honor ejus cadit. Item qui duas nuptias contraxerit, diaconus vel presbyter fieri prohibetur. Sed et si mulierem disjunctam a marito suo quem ipsa reliquit, uxorem quispiam habuerit, neque diaconus neque presbyter fieri potest. Idem est si concubinam habuerit, quippe tales homines cum castitate vivere decet; castus autem est qui habet vel habuit uxorem castam, et ipsam virginem, et ab ipso virgine receptam. Si quis autem presbyter vel diaconus aut subdiaconus uxorem duxerit, vel concubinam habuerit sive clam sive palam sive sub aliqua figura, cadat clericatus honore, et sit privatus et laicus. Item ea quae de clericis diximus teneant etiam et in diaconissis. Diaconissas autem creari constitutio praecipit, si quinquaginta annorum aetatem agunt, ita tamen ut virgines sint, vel si unum maritum tantum habuerunt. Si autem mulier, propter aliquam necessitatem, minor quinquaginta annis diaconissa facta fuerit, non liceat ei alibi degere quam in archisterio sanctimonialium mulierum, ubi neque mares conversantur, neque vivere liceat ei quomodo velit. Nam diaconissae super se habitare debent, vel nullum alium admittere secum, nisi revera fratrem; sin autem aliqua suspicio sit quasi simulatus frater cum ea degat, vel ab initio non consecretur, vel, si consecrata fuerit, amittat honorem. » De clericis: « Nemo clericus fiat nisi is qui et bonum testimonium habet et litteratus est. Qui enim litteras non scit, clericus esse non potest: doceantur et presbyteri et diaconi sacras orationes et ecclesiasticos canones: quos scilicet consecrari oportet sine reprehensione, sine contradictione, sine pecuniarum datione, liberatos tam officiali quam curiali conditione, nisi forte secundum observationem quam in primo capite praesentis constitutionis exposuimus. Item sive lector, sive subdiaconus, sive presbyter clericatus honorem contempserit, et in aliam vitam transierit, duorum alterum sit: vel cucuriali conditioni cum suis facultatibus subjiciatur, vel si plures curiales civitates habeat, sive, ut ipse vilior sit, ad officialem conditionem trahatur, id est taxioticam. » De episcopis. « Haec constitutio in primo capite consecrationis episcoporum loquitur quemadmodum oportet procedere. Necesse est enim prius disceptari de vita episcopi, utrum bona sit an reprehensibilis, et iterum bonis testimoniis muniatur, an non. Sed et si officialis vel curialis conditionis sit, prohibetur episcopus fieri, nisi forte a tenera aetate in monasterio fuit. Eoque modo liberatus est a praedictis conditionibus; ita tamen ut quartam portionem substantiae suae curiae praestet, secundum legis observantiam. Sed neque ex laico statim ad episcopatum ascendere licet, neque clericatus honorem simulatum habuisse sufficit. Oportet eum qui episcopus sit neque uxorem habere, neque concubinam, neque filios, neque nepotes seu legitimos sive legibus incognitos; et si quis contra haec fecerit, et is qui factus est, et is qui eum fecit, episcopatus expellatur honore. Ne liceat pecuniae datione episcopum esse. Eum autem oportet qui episcopus fit, vel monachum, vel clericum: ita tamen ut non minus sex mensibus appareat eum in clericatu fuisse. Legere autem debet et sacros canones, eoque tempore quo consecratur, consulatur eum is qui consecrat, si possit facere atque custodire omnia quae divini praecipiunt canones, et siquidem negaverit se posse custodire, non consecretur; si autem pollicitus fuerit observaturum se quantum hominibus possibile est sancta canonum praecepta, tunc is qui consecrat eum admonere atque praedicere debet quod, si non observaverit canones sanctos, et alienus erit a Deo, et religiosis episcopis non connumerabitur: nam canones Patrum vim legum	null	47024c08-9b22-4ae1-86b0-d8d03a1cbb26	latin_170m_raw	null	None	None	None
habere oportet. Sin autem aliquis pecuniam dederit, eodemque modo episcopus creatus fuerit, non solum ipse, sed etiam qui consecravit eum inter episcopos non erit, sed pecuniae vel res datae consecrationis causa sacrosanctae Ecclesiae addicantur, sive episcopus, sive est qui dedit. Is autem qui accepit, non solum res amittat, sed etiam gradum atque honorem clericatus. Similiter autem et si laicus sit qui pecuniam vel res accepit, et ipsas amittat, et aliud tantum quantum accepit pecuniae nomine sanctae Ecclesiae praestare compellatur; sed et si magistratum gerat, in magistratu esse desinat, et in exsilio irrevocabili condemnabitur. Sin autem aliquis presbyter vel diaconus constitutus pecunia data ad episcopatum pervenerit, non solum episcopus esse desinat, sed etiam priorem gradum presbyteratus vel diaconii amittat. Consecratio autem episcopi fiat ante omnem populum Christianitatis, ut sit facultas unicuique si velit contradicere. Et siquidem ante consecrationem facta fuerit contradictio, non prius consecretur episcopus nisi disceptatio de contradictione facta sit, et undique appareat innoxius. Is autem qui eum contradixit, calumniator, si contradictionis judicium deseruerit, et si non peregerit causam, prohibeatur sacra communione in omni vita sua ab eo qui consecraverit episcopum. » De presbyteris constituendis statutum est: « Ut sine auctoritate vel consensu episcoporum presbyteri in quibuslibet Ecclesiis nec constituantur nec expellantur, et si laici clericos probabilis vitae et doctrinae episcopis consecrandos suisque in Ecclesiis constituendos obtulerint, nulla qualibet occasione eos rejiciant. » In concilio Carthaginensi: « Ut cum omnibus omnino clericis extraneae feminae non cohabitent, sed solae matres, aviae, materterae, amitae, sorores, et filiae fratrum vel sororum. » Item in eodem concilio: « Ut clerici continentes ad viduas vel virgines, nisi ex jussu et permissu episcoporum, non accedant, et hoc non soli faciant, sed cum clericis, aut cum his cum quibus episcopus jusserit. Nec ipsi episcopi aut presbyteri soli habeant accessum ad hujusmodi feminas, sed aut ubi clerici praesentes sunt, aut graves aliqui Christiani. » In Ancyrano concilio: « Diaconi cum ordinantur, si in ipsa ordinatione protestati sunt dicentes velle se habere uxores, neque posse continere: hi postea si ad nuptias venerint, maneant in clero tantum, et a ministerio abjiciantur. Quicunque sane tacuerunt et susceperunt manus impositionem professi continentiam, et postea ad nuptias convenerunt, a ministerio et clero cessare debebunt, laicam tantum communionem recipientes. » In Decretalibus papae Leonis: « Quod subdiaconis carnale connubium denegetur. Nam cum extra clericorum ordinem constitutis nuptiarum societati et procreationi filiorum studere sit liberum arbitrium, ad exhibendam tamen perfectae continentiae puritatem, nec subdiaconis quidem connubium carnale conceditur, ut et qui habent sint tanquam non habentes, et qui non habent permaneant singulares. Quod si in hoc ordine, qui quartus est a capite, dignum est custodiri, quanto magis in primo vel secundo tertiove servandum est ne aut levitico, aut presbyterali honore, aut episcopali excellentia quisquam idoneus aestimetur, qui se a voluptate uxoris nec dum frenasse detegitur. » Innocentius papa: « Quod hi qui in presbyterio filios genuerint, removeri oportet ab officio. Qui zelo fidei ac disciplinae doctus non patitur Ecclesiam pollui ab indignis presbyteris quos in presbyterio filios asserit procreasse, quod non licere exponerem, nisi nossem vestram prudentiam legis totius habere notitiam. Et ideo, fratres charissimi, libelli qui subjectus est tenore perspecto, eos qui talia perpetrasse dicuntur jubete in medio collocari, discussisque objectionibus quae ipsis presbyteris impinguntur, si convinci potuerint, a sacerdotali removeantur officio; quia qui sancti non sunt, sancta tractare non possunt, atque alieni efficiuntur a ministerio, quod vivendo illicite polluerunt. Miramur autem haec eorum dissimulare episcopos, ut aut cohibere connivere, aut nescire esse illicita judicentur. » In Nicaeno Concilio de subintroductis mulieribus: « Interdixit per omnia magna synodus non episcopo, non presbytero, non diacono, nec alicui omnino qui in clero est licere subintroductam habere mulierem, nisi forte matrem, aut sororem, aut amitam, vel eas tantum personas quae suspiciones effugiunt. » Hoc autem Nicaenum concilium beatus Ambrosius in libro de Trinitate his verbis in immensum effert: « De conciliis vel potissimum sequar quod trecenti decem et octo sacerdotes, tanquam Abrahae lecti judicio, consona fidei virtute victores, velut trophaeum toto orbe subactis perfidis extulerunt	null	bb5a467c-081b-4f4a-889b-c1bef5d6c209	latin_170m_raw	null	None	None	None
: ut mihi videatur hoc esse divinum quod eodem numero in conciliis fidei habeamus oraculum, quod in historia pietatis exemplum. » In Decretalibus; quae feminae habitent cum clericis: « Feminas vero non alias esse patimur in domibus clericorum, nisi eas tantum quas propter solas necessitudinum causas habitare cum hisdem synodus Nicaena permisit. » In concilio Laodicensi: « Viris cum mulieribus lavacra non celebranda. Quod non oporteat sacris officiis deditos aut clericos aut continentes, vel omnem laicum Christianum lavacra cum mulieribus celebrare, quia haec apud gentiles prima reprehensio est. » Non licere clericis ludicris et spectaculis interesse: « Oportet ministros altaris, vel quoslibet clericos spectaculis aliquibus quae aut in nuptiis aut in coenis exhibentur interesse, sed antequam cemelici ingrediantur, surgere eosdem convivio et abire debere. » In synodo Neocaesariensi, capitul. 1: « Presbyter qui uxorem duxerit, ab ordine suo illum deponi debere. Quod si fornicatus fuerit vel adulterium commiserit, extra ecclesiam abjiciatur, et poenitentiam inter laicos redactus agat. » In eadem Synodo, capitul. 12: « Quae forma servatur in clericis, maxime cum vetus regula hoc habeat ut quisque correctus baptisatus clericus esse voluisset, sponderet se uxorem omnino non ducere. » In synodo Carthaginensi, de continentia Aurelius episcopus dixit: « Cum praeterito concilio de continentiae et castitatis moderamine tractaretur, gradus isti tres, qui conscriptione quadam castitatis per consecrationes adnexi sunt, episcopos, inquam, presbyteros et diaconos, ita placuit, ut sacros condecet antistites, ac Dei sacerdotes, nec non et levitas, vel qui sacramentis divinis inserviunt, continentes esse in omnibus, quo possint simpliciter quod a Deo postulant impetrare; ut quod apostoli docuerunt, et ipsa servavit antiquitas, nos quoque custodiamus. » In eadem synodo, de diversis ordinibus ab uxoribus abstinendis Faustinus episcopus Ecclesiae Potentinae provinciae Piceni legatus sanctae Ecclesiae dixit: « Placet ut episcopi, presbyteri et diaconi, vel qui sacramenta contractant, pudicitiae custodes ab uxoribus se abstineant. « Ab universis episcopis dictum est: « Placet ut in omnibus et ab omnibus pudicitia custodiatur qui altari inserviunt. » Praeterea cum de quorumdam clericorum quamvis erga uxores proprias incontinentia referretur, « placuit episcopos et presbyteros et diaconos secundum priora statuta etiam ab uxoribus continere: quod nisi fecerint, ab ecclesiastico removeantur officio; caeteros autem clericos ad hoc non cogi, sed secundum unius cujusque Ecclesiae consuetudinem observari debere. » In synodo Romana cui beatus Silvester papa praesedit cum episcopis ducentis octoginta quatuor: « Nemo presbyter a die honoris presbyterii sumat conjugium: quod si quis hoc neglecto aliter egerit, duodecim annis eum dicimus privari honore. Quod si quis contra hoc chirographum praesens et publice dictum egerit, condemnabitur in perpetuum. » Ambrosius in epistola ad Titum inter caetera sic ait: « Unius uxoris virum, quamvis secundam numero uxorem non sit habere prohibitum, ut tamen quis dignus ad episcopatum sit, etiam licitam debet spernere propter sublimitatem ipsius ordinis, quia caeteris melior debet esse qui cupidus est sedis illius. Sobrium, pudicum, ornatum, hospitalem, docibilem, non obnoxium vino, non verberatorem, sed modestum; non litigiosum, non asperum, domum suam bene regentem, filios habentem subditos cum omni charitate: talem hominem, qui haec custodiat quae enumerat bona, creari debere dicit episcopum: haec enim signa sunt dignitatis episcopalis. Si quis autem potiora sectatus est, corpus et animam suam Deo dicaverit ne se copulet matrimonio, tanto magis dignior fiet; ideo enim inferiorem posuit, ut de potiore nemo dubitaret. Sit autem episcopus pudicus, quem Graeci σώφρονα vocant, et Latinus interpres, verbi ambiguitate deceptus, pro pudico prudentem transtulit. Si autem laicis imperatur ut propter orationem abstineant se ab uxorum coitu, quid de episcopo sentiendum est, qui quotidie pro suis populique peccatis illibatas Deo oblaturus est victimas? Relegamus Regum libros, et inveniemus sacerdotem Abimelech de panibus propositionis noluisse prius dare D. D. et pueris ejus, nisi interrogaret utrum mundi essent pueri a muliere, non utique aliena, sed conjuge? et nisi eos audiisset ab heri et nudius tertius vacasse ab opere conjugali, nunquam panes quos prius negaverat concessisset. Quantum interest inter propositionis panes et corpus Christi? quae differentia inter umbram et corpora, inter imaginem et veritatem? inter	null	d9ef47e8-3b9b-4916-bb74-19e67a272062	latin_170m_raw	null	None	None	None
exemplaria futurorum et ea ipsa quae per exemplaria praefigurabantur? Quomodo itaque mansuetudo, patientia, sobrietas, moderatio, abstinentia lucri, hospitalitas quoque et benignitas praecipue esse debent in episcopo et inter cunctos laicos eminentia, sic et castitas propria et ita dixerim pudicitia sacerdotalis, ut non solum ab opere se immundo abstineat, sed etiam a jactu oculi et cogitationis errore mens Christi corpus confectura sit libera. Justus quoque episcopus debet esse et sanctus, ut justitiam in populis quibus praeest exerceat, reddens unicuique quod meretur, nec accipiat personam in judicio. Inter laici autem et episcopi justitiam hoc interest, quod laicus potest justus apparere in paucis, episcopus vero in tot exercere justitiam quot et subditos habet. Sit quoque episcopus abstinens, non tantum, ut quidam putant, a libidine, ab uxoris complexu, sed ab omnibus animi perturbationibus, ne ad iracundiam concitetur, ne illum tristitia dejiciat, ne terror agitet, ne laetitia immoderata sustollat. Abstinentia autem in fructibus spiritus ab Apostolo numerata est. » Isidorus Spalensis episcopus in libro Officiorum sacrorum: « Qui enim in erudiendis atque instituendis ad virtutem populis praeerit, necesse est ut in omnibus sanctus sit, et in nullo reprehensibilis habeatur. Qui enim alium de peccatis arguit, ipse a peccato debet esse alienus. Nam cum qua fronte subjectos arguere poterit, cum illi statim possit correptus ingerere: Ante te doce quae recta sunt, o episcope! « Quapropter qui negligit recta facere, desinat recta docere; prius quippe semetipsum corrigere debet qui alios ad bene vivendum admonere studet, ita ut in omnibus semetipsum formam vivendi praebeat, cunctosque ad bonum opus et doctrina et opere provocet. Cui etiam et scientia Scripturarum necessaria est, quia si episcopi tantum sancta sit vita, sibi soli potest prodesse sic vivendo. Porro si et doctrina et sermone fuerit eruditus, potest quoque caeteros instruere, et docere suos, et adversarios repercutere; qui nisi refutati fuerint atque convicti, facile queunt simplicium corda pervertere. Hujus autem sermo debet esse purus, simplex et aptus; cujus prae caeteris speciale officium est Scripturas legere, percurrere canones, exempla sanctorum imitari, vigiliis, jejuniis, orationibus incumbere, cum fratribus habere pacem, nec quemquam ex membris suis despicere, nullum damnare nisi comprobatum, nullum excommunicare nisi discussum: quique ita humilitate pariter et auctoritate praestabit, ut nec per nimiam humilitatem suam subditorum vitia convalescere faciat, nec per immoderatam auctoritatem severitatis potestatem exerceat, sed tanto cautius erga commissos agat, quanto durius Christum judicare formidat. » Idem in eodem libro: « Sint igitur et virgines episcopi, casti, mundi, et pergant viam sublimitatis; pede humilitatis sequantur Christum, tenendo perseveranter quod voverunt ardenter, ita ut professi hac servata integritate, caeteris etiam moribus congruant, sine quibus procul dubio otiosa et inanis manet virginitas. Illi ergo virgines esse probantur qui sic continentiae inserviunt, ut nullis criminibus, nulloque terrenae sollicitudinis honore praegraventur. Curam enim mundi conjugalis copula gignit, Paulo docente, dum dicit « #Volo autem vos sine sollicitudine esse. Qui sine uxore est, sollicitus est quae Domini sunt, quomodo placeat Domino. Qui autem cum uxore est, sollicitus est quae sunt mundi, quomodo placeat uxori (I Cor. VII, 32, 33) @#. Unde agnoscitur non posse placere Deo hujusmodi continentiae votum quod praepeditur saecularium impedimento curarum. » Idem eodem libro: « Debent ergo et ipsi episcopi ita esse perfecti, et in officiis sacerdotalibus eruditi, ut peccata populi in loco sancto, in atriis tabernaculi testimonii ipsi non peccando consumant. Quid autem est in loco sancto manducare peccatum? locus erat sanctus in, quem pervenerat Moyses, secundum quod dictum est ad eum: #Locus enim in quo stas terra sancta est (Exod. III, 5) @#. Similiter ergo et in Ecclesia Dei locus sanctus est fides perfecta et charitas de corde puro et conscientia pura. Videant et discant episcopi quid sit tactus qui faciat immundum, quid vero sit tactus qui faciat mundum. Apostolus dicit: #Bonum est homini mulierem non tangere (I Cor. VII, 1) @#. Hic tactus immundus est; hoc est enim illud quod Dominus in Evangelio ait: #Si quis viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam moechatus est	null	f37f5b42-c63e-4d4a-ba48-7216a6ca33c9	latin_170m_raw	null	None	None	None
eam in corde suo (Matth. V, 28) @#: tetigit enim cor ejus concupiscentiae vitium, et immunda facta est anima ejus. Si quis ergo hoc modo tangit aliquam rem, id est vel per mulieris concupiscentiam, vel per pecuniae cupiditatem vel alio quolibet peccati desiderio, immundum tetigit, et inquinatus est. Oportet ergo te, si quid tale tetigeris, scire quomodo offeras sacrificium, secundum ea quae in superioribus memoravimus, ut mundus effici possis. » Ambrosius in Epistolam ad Romanos (c. VIII): « Fratres, #quicunque spiritu Dei aguntur, hi filii sunt Dei;@# si #prudentia carnis inimica est in Deum,@# et #qui in carne sunt Deo placere non possunt,@# arbitror eos qui serviunt officio conjugali quod prudentiam carnis diligant, et in carne sunt, a qua retrahens nos Apostolus, et jungens Spiritui deinceps loquitur (c. XII): #Obsecro vos, per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam, Deo placentem.@# » Idem post pauca: « Vide, frater, quanta pudicitia exigatur in episcopo, ut si filii ejus impudici fuerint, ipse episcopus esse non possit, et eodem vitio offendat Deum quo offendit et Heli pontifex qui corripuerat quidem filios, sed quia non abjecerat delinquentes, retrorsum cecidit, et mortuus est (I Reg. IV). In omni gradu et sexu tenet pudicitia principatum. Cernis igitur quod episcopus, presbyter, diaconus non ideo sint beati quia episcopi vel presbyteri sunt aut diaconi, sed si virtutes habuerint nominum suorum et officiorum: alioquin si diaconus sanctior episcopo suo fuerit, non ex eo quod in in feriori gradu est apud Christum deterior erit: ut Stephanus diaconus, qui primus martyrio coronatus est minor futurus in regno coelorum multis episcopis, et Timotheo ac Tito: quos ut subjicere non audeo, ita nec anteponere (I Tim. III, 2, 3). #Oportet ergo episcopum irreprehensibilem esse,@# ut nulli vitio luxuriae mancipatus sit: #unius uxoris virum,@# qui unam uxorem habuerit, non qui habeat: #sobrium,@# sive, ut in Graeco dicitur, vigilantem, id est Niphanon [ νηφαντόν]: #pudicum,@# hoc enim significat Sophronon [ σώφρονα], #ornatum@# et castitate et moribus: #hospitalem,@# ut imitetur Abraham, et cum peregrinis, imo in peregrinis Christum suscipiat: #doctorem,@# nihil enim prodest conscientia virtutum frui, nisi et creditum sibi populum possit instruere, ut valeat exhortari in doctrina, et eos qui contradicunt redarguere: #non vinolentum,@# quia semper in sanctis sanctorum est, et offert hostias, vinum et siceram non bibit: #non vinolentum,@# quia in vino luxuria est: #non vinolentum;@# sic bibat episcopus ut an biberit ignoretur. » Ambrosius in Epistolam ad Romanos: « Quanta felicitas non uxoris esse servum, sed Christi; non carni servire, sed spiritui! #qui@# enim #adhaeret Domino, unus spiritus est (I Cor. VII, 17) @#. Ac ne forsitan in eo quod supra dixerat: #Servus vocatus es, non sit tibi curae, sed et si potes liber fieri magis utere (Ibid., 21) @#, sugillasse continentiam videretur, et in famulatum tradidisse nos conjugum, infert sententiam quae omnem cavillationem amputet: #Pretio magno empti estis; nolite fieri servi hominum (Ibid., 23) @#, neque conjugum, redempti sumus pretiosissimo Christi sanguine. Vere amat virgines Christus, quia sponte tribuunt quod sibi non fuerat imperatum, majorisque gratiae est offerre quod non debeas, quam reddere quod exigeris. Apostoli, uxoris onere contemplato: #Si talis,@# inquiunt, #est causa hominis, cum uxore non expedit nubere (Matth. XIX, 10) @#. Quorum sententiam Dominus probans: Recte quidem, ait, sentitis, quod expediat homini ad coelorum regna tendenti non accipere uxorem; Sed difficilis est res, et #Non omnes capiunt verbum istud, sed quibus datum est (Ibid., 11) @#. Et paulo post tractanda sententia est: #Sunt,@# inquit, #qui se castraverunt propter regna coelorum (Ibid., 12) @#: ergo qui se non castraverunt, locum non possunt accipere castratorum: #Qui potest,@# inquit, #capere	null	1704ea61-c715-4b45-9051-ecf59efee8e1	latin_170m_raw	null	None	None	None
, capiat (Ibid.) @#. Grandis fidei est grandisque virtutis, Dei templum esse purissimum. Totum se holocaustum offerre Domino, et juxta eumdem Apostolum esse sanctum et corpore et spiritu. Hi sunt eunuchi qui, se lignum aridum ob sterilitatem putantes, audiunt per Isaiam (Isa. LVI) quod pro filiis et filiabus locum habeant in coelis paratum. » Hieronymus: « Non potest Domini servire militiae, qui servus est uxoris. De speculis mulierum jejunantium, quasi de purissimis corporibus Virginum. Luter in tabernaculo funditus, et intrinsecus in sanctuario tam Cherubim, quam propitiatorium et arca testamenti, et mensa propositionis et candelabrum et thuribulum ex auro mundissimo sunt: neque enim in Sancta sanctorum poterat inferri argentum. Sicut in ligno vermis, ita perdit virum suum uxor malefica. Si autem asserueris hoc de malis dictum esse conjugibus, et ego tibi breviter respondebo: Quae enim mihi incumbit necessitas venire in dubium utrum mala sit an bona futura quam duxero? melius est habitare in terra deserta quam cum uxore litigiosa et iracunda. Quam rarum sit uxorem sine his vitiis invenire, novit ille qui duxit uxorem. Unde pulchre Varius Geminus, sublimis orator? « Qui non, inquit, litigat, caelebs est: » #Melius est inhabitare in angulo tecti, quam cum uxore maledica in domo communi (Prov. XXV, 24) @#: assiduis quippe jurgiis, et quotidiana garrulitate facit perpluere domum ejus, et ejicit eum de aedibus suis, id est de Ecclesia. Aestimo quod qui uxorem habet, quandiu ad idipsum revertitur, non tentet eum Satanas, quia in carne seminat, et non in spiritu; qui autem in carne seminat, non ego, sed Apostolus loquitur quod metat corruptionem (Gal. VI, 8). #Elegit nos in Christo@# Deus Pater #ante constitutionem mundi, ut essemus sancti et immaculati coram eo (Eph. I, 4) @#. #Ambulavimus in concupiscentiis carnis facientes voluntatem ejus et cogitationum; et fuimus filii irae sicut et caeteri; nunc autem cum resuscitavit et consedere nos fecit in coelestibus in Christo Jesu (Ephes. II, 3, 5, 6) @#, #ut deponamus secundum priorem conversationem veterem hominem, qui corrumpitur juxta desideria carnis (Ibid., IV, 22) @#. Quaecunque ergo sunt vera, quaecunque pudica, quaecunque juxta, quaecunque ad castitatem pertinentia, his copulemur, haec sequamur. » D. Ambrosius ad Pammachium: « Consequens est ut secundum imaginem ejus qui sacerdotium Ecclesiae dedit, etiam ministri et sacerdotes Ecclesiae peccata populi accipiant, et ipsi, imitantes Magistrum, remissionem populo peccatorum tribuant. Debent ergo et ipsi Ecclesiae sacerdotes ita perfecti esse, et in officiis sacerdotalibus eruditi, ut peccata populi in loco sancto, in atriis tabernaculi testimonii ipsi non peccando consumant. Quid autem est in loco sancto manducare peccatum? locus erat sanctus in quem pervenerat Moyses, secundum quod dictum est ad eum: #Locus enim in quo stas terra sancta est (Exod. III, 5) @#. Similiter ergo et in Ecclesia Dei locus sanctus est, fides perfecta, et charitas de corde puro et conscientia bona; qui in his stat, in Ecclesia, in loco se sancto stare cognoscat. » Item post pauca: « Discant sacerdotes Domini qui Ecclesiis praesunt, quia pars eis data est cum his quorum delicta repropitiaverint (Hebr. II, 17): quid autem est repropitiare delictum? si assumpseris peccatorem, et monendo, hortando, docendo, instruendo adduxeris eum ad poenitentiam, ab errore correxeris, a vitiis emendaveris, et effeceris eum talem ut ei converso propitius fiat, pro delicto repropitiasse diceris. Si ergo talis fueris sacerdos, et talis fuerit doctrina tua et sermo tuus, pars tibi datur eorum quos correxeris, ut illorum meritum tua merces sit et illorum salus, tua gloria. » EPISTOLA XV. AD LEONEM ABBATEM ROMANI SANCTI BONIFACII MONASTERII.(Apud Mabill., #Annal. ord. S. Bened.,@# tom. IV, Append., pag. 691.) Facundiae praerogativa cum vitae merito et sapientiae doctrina mirabiliter intonanti domino L. Sancti Bonifacii charissimorum charissimo abbati, Floriacensis coenobii humilis abbas ABBO Spiritum Domini, qui replevit orbem terrarum, replere illius ipsius scientiam et intellectum. Charitas	null	d2c4544a-c6cf-4959-99a9-c2994b2d6617	latin_170m_raw	null	None	None	None
, quae est vinculum perfectionis, dum nos ambos Remis positos conglutinaret labiis privatae collocutionis, tot oratorios rivos, tantos sanctae Scripturae favos bono zelo fulminea lingua vestra eructavit coram et secreto, ut exclamans compellar dicere: #Diffusa est gratia in labiis tuis; propterea benedixit te Deus in aeternum.@# Dum ergo ad talia rutilantium verberum fulgura stupui, coactus sum deinceps ubique confiteri vos tonitruum esse Spiritus sancti, qui super apostolos in igneis linguis descendit, qui etiam vos ardentem rhomphaeam, ad secandos improbos de templo suo, septem donis gratiarum decenter elimavit. Inter haec tandem, erectis animi luminibus, solares vestrae eloquentiae radios aquilinis oculis conspicere volui; et sicut ait Ecclesiastes, #Frater fratrem adjuvans quasi civitas munita et fortis,@# baculum robusti adjutorii et columnam inseparabilis amicitiae vos in aeternum, si placet, habere decrevi. Hujus rei gratia flecto genua mea ad Patrem, ut det vobis id ipsum sapere per Dominum nostrum Jesum Christum, ut favus distillans labia vestra memoriale nostrum haereditare possideant in sempiterna saecula. Inter familiaria verborum nostrorum arcana distillavit auribus nostris unum quoddam eloquium vestra magnificentia, quod non minus adimplere, si Deus voluerit, satago, quam vitam perpetuam mercari ex voto. Pretiosarum reliquiarum sancti Patris Benedicti insignia postulastis vobis dirigi, eo quod indubitatum penitus esset sanctissimam ipsius corporis praesentiam a nobis retineri, ideoque velle enixius in honore illius oratorium construi, itemque nobis de sancto Bonifacio aut de sacris artubus caeterorum sanctorum nobis eadem recompensari. Adjecit insuper incomparabilis bonitas quod si nos urgeret super re domestica aliqua voluntas corroborare nostra privilegia per Romanae auctoritatis stylum apostolicum, vos in omnibus et per omnia nostri fore fidelissimum collaboratorem. Haec autem omnia perficere voti erat, quando magnifica principis apostolorum membra supplex adii; sed Romanam Ecclesiam digno viduatam pastore, heu, proh dolor! offendi. Vestra autem absentia, profiteor, ita affectus sum sicut solet affici fetus gallinae, conquerens raucis faucibus abstractum esse unicum matris suae praesidium. Nuper autem audivi nuntium, quod me laetificavit super aurum et topazium, erectum esse apostolicum decus per quemdam imperialis sanguinis virum, totum virtutibus et sapientia compositum. Vester vero reditus intonuit menti nostrae velut paradisiacae reversionis ineffabilis concentus. Nunc igitur, sicut locuti sumus ad invicem, et haec epistola vestris aspectibus se praesentat, per hos sancti Patris Benedicti monachos audire placeat, et audita perficere, velut promisistis, cum summa fide et devotione. Ipse autem idem Spiritus, qui inspiravit omnis eloquentiae flore Gregorium, inspiret hujus suae sanctae Romanae Ecclesiae venerabilem apostolicum, vobisque concedat ut sitis eidem ipsi dulcissimus a secretis, ad consolidandam dejectionem apostolicae auctoritatis. Valete. EPISTOLA XVI. AD BERNARDUM ABBATEM BELLILOCENSEM. (Vide supra in Vita S. Abbonis, num. 10.)	null	fe1685ee-bf0f-46bb-971d-9257c5acebc3	latin_170m_raw	null	None	None	None
EXCERPTUM De gestis Romanorum pontificum ex libello, qui continet gesta Romanorum pontificum quae de singulis eorum suo ordine utilia posteris judicavit Albo ( #sic@# ) Floriac [ #erasum erat in ms.@# Monachi, #vel@# abbatis] breviter ac utiliter decerpsit, secutus veritatem Damasi Romanae Ecclesiae Pontificis, qui eumdem libellum scripsit rogatu Hyeronimi divinae legis interpretis. I. Beatus PETRUS, princeps Apostolorum, Antiochenus, filius Joannis, provinciae Galileae, vico Bethsaida, frater Andreae, primum tenuit cathedram Episcopatus in Antiochia annis 7. et post in urbe Roma annis 25. mensibus 2. diebus 3. Hic ordinavit tres Episcopos, Linum, Cletum et Clementem. ex quibus, Linus et Cletus praesentialiter omne ministerium sacerdotale in urbe Roma populo supervenienti exhibuerunt, dum ipse Petrus orationi et praedicationi vacaret. Clementi vero cathedram, vel Ecclesiam omnem disponendam commisit. Post haec martyrio cum Paulo coronatur post passionem Domini, anno 38. et sepultus est via Aurelia in templo Apollinis juxta locum ubi crucifixus est, in Vaticano, 3 Kalend. Julii. II. LINUS, natione Italus, regionis Tusciae, patre Herculano, sedit annis 11. mensibus 3. diebus 12. Et constituit ut mulier in ecclesiam velato capite introiret; martyrioque coronatus sepultus est juxta corpus B. Petri in Vaticano, sub die 9. Kalend. Octobr. III. CLETUS, natione Romanus, de regione vici patritii, patre Aemiliano, sedit annis 12. mense 1. diebus 11. Martyrioque coronatus, sepultus est juxta corpus B. Petri, 6. Kalend. Maias. Et cessavit Episcopatus diebus 30. IV. CLEMENS, natione Romanus, de regione Caelio monte, ex patre Faustino sedit annis, 9. mens. 2. diebus 10. Et fecit duas epistolas, quae Catholicae nominantur. Hic dum nonnullos libros zelo fidei Christianae religionis adscriberet, exsilio relegatus est, martyrioque coronatus, sepultusque in Graecia, 8. Kalend. Decemb. et cessavit Episcopatus dies 21. V. ANACLETUS, natione Graecus, de Athenis, ex patre Antiocho, sedit annis 9. mens. 2. dieb. 10. qui et memoriam B. Petri Apostoli construxit. ubi tamen et ipse sepultus est juxta corpus ejus. Et cessavit Episcopatus dies 13. VI. EVARISTUS, natione Graecus, ex patre Judaeo, nomine Juda, de civitate Bethlehem, sedit annis 9. mens. 10. dieb. 2. Hic titulos in urbe Roma divisit, et 7. diaconos ordinavit, qui custodirent Episcopum praedicantem, propter stylum veritatis. Et sepultus est juxta corpus B. Petri Apostoli. Et cessavit Episcopatus dies 18. VII. ALEXANDER, natione Romanus, ex patre Alexandro, de regione Caput tauri. sedit annis 10. mens. 7. d. 2. Hic constituit aquam sparsionis cum sale benedici in habitaculis hominum. Qui sepultus est via Numentana, ubi decollatus est, ab urbe Roma non longe milliario 7. 5, non, Maii. Et cessavit Episcopatus dies. 35. VIII. SIXTUS, natione Romanus, ex patre Pastore, de regione Vialata, sedit annis 10. mens. 2. die uno. Hic constituit ut ministeria sacra non tangerentur, nisi a ministris. Et ut quicunque Episcoporum evocatus fuisset ad Sedem Apostolicam rediens ad parrochiam suam non susciperetur, nisi cum formata. Qui et ipse sepultus est juxta corpus B. Petri, 3 nonas April. Et cessavit Episcopatus dies, 2. IX. TELESPHORUS, natione Graecus, ex anachoritis, sedit annis 11. mensibus 3. dies 21. Hic constituit ut per septem hebdomadas ante Pascha, jejunium celebraretur. Et in Natali Domini Missae per noctem; nec unquam ante horam tertiam Missas ullus celebraret. Et ut ante sacrificium hymnus celebraretur angelicus. Qui martyrio coronatus, sepultus est juxta corpus B. Petri 4. non. Januar. Et cessavit Episcopatus dies 7. X. HYGINUS, natione Graecus, ex Philosopho de Athenis, cujus genealogiam non inveni; sedit annis 15. mens. 3. dieb. 4. Et sepultus est juxta corpus B. Petri, 3. Idus Januar. Et cessavit Episcopatus dies 2. XI. PIUS, natione Italus, ex patre	null	f766de10-8ea6-428d-b543-5a47cb4b3e4f	latin_170m_raw	null	None	None	None
Rufino, frater Pastoris, de civitate Aquileia. sedit annis 10. et 9. mensib. et 3. diebus. Sub cujus Episcopatu Hermes librum scripsit, in quo continetur quod angelus Domini in habitu Pastoris ei praecepit ut Pascha die Dominico celebraretur. Hic constituit haereticum venientem ex Judaeorum haeresi suscipi et baptizari. Qui sepultus est juxta corpus B. Petri, 5. Idus Jul. Et cessavit Episcopatus dies 14. XII. ANICETUS, natione Syrus, ex patre Joanne, de vico Humisa, sedit annis 12 mens. 4. diebus 3. Hic constituit ut clericus comam non nutriret. Martyrque obiit, et sepultus est in cimiterio Callisti 12. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus dies 17. XIII. SOTHER, natione Campanus, ex patre Concordio, de civitate Fundis, sedit annis 9. mensibus 6. dieb. 21. Hic constituit ut nulla monacha pallam sacratam contingeret, nec incensum poneret in sanctam ecclesiam. Qui sepultus est juxta corpus B. Petri. 9. Kalend. Junii. Et cessavit Episcopatus dies 21. XIV. ELEUTHER, natione Graecus, ex patre Habundio, de oppido Nicopoli, sedit annis 15. mens. 3. diebus 2. Hic accepit epistolam a Lucio Britonum rege, ut Christianus efficeretur. Et iterum firmavit ut nulla esca rationalis et humana a Christianis repudiaretur, maxime fidelibus. Qui sepultus est, juxta corpus B. Petri 9. Kalend. Jun. Et cessavit Episcopatus dies 15. XV. VICTOR, natione Afer, ex patre Felice, sedit annis 15. mensib. 3. dieb. 10. Hic constituit ut necessitate faciente, ubi inventus esset gentilis, baptizaretur, et ut a quartadecima Luna primi mensis usque vicesimam primam die Dominica custodiatur sanctum Pascha. Qui sepultus est juxta corpus B. Petri 5. Kalend. Aug. Et cessavit Episcopatus diebus 12. XVI. ZEPHIRINUS, natione Romanus, ex patre Habundio, sedit annis 8. mens. 6. dieb. 3. Hic constituit ut sub presentia omnium clericorum, et laicorum fidelium, clericus, levita, sive sacerdos ordinaretur: et coronam sacratam accipiat presbyter tradendam populo. Qui sepultus est in cimiterio suo, juxta cimiterium Calixti via Appia, 6. Kalend. Septemb. Et cessavit Episcopatus dies 6. XVII. CALLISTUS, natione Romanus, ex patre Domitio, de urbe Ravennatium. Sedit annis 6. mens. 2. dieb. 10. Hic constituit jejunium die Sabbati ter in anno fieri. Martyrioque coronatus, sepultus est in cimiterio Calepodii, via Aurelia, milliario 3. 3. Idus Octob. Et cessavit Episcopatus dies 6. XVIII. URBANUS, natione Romanus, ex patre Pontiano, sedit annis 9. mense 1. dieb. 2. Hic sua traditione Valerianum sponsum S. Ceciliae, et multos alios usque ad martyrium perduxit. Qui confessor factus, sepultus est in cimiterio Praetextati, via Appia, 8. Kalend. Jan. Et cessavit Episcopatus diebus 30. XIX. PONTIANUS, natione Romanus, ex patre Calpurnio, sedit annis 9. mens. 5. dieb. 2. Hic et Hippolytus presbyter exilio sunt deportati ab Alexandro de Sardinia insula Butiana, ibique defunctus, martyrio coronatus est 3. Kalend. Novemb. Quem B. Fabianus adduxit cum clero per navim, et sepelivit in cimiterio Calixti via Appia. Et cessavit Episcopatus dies 10. XX. ANTHERUS, natione Graecus, ex patre Romulo, sedit annis 12. mense uno. dieb. 12. Hic martyrum gesta diligenter inquisivit, et in Ecclesia recondidit. Martyrioque coronatus, sepultus est in cimiterio Calixti, via Appia, 3. nonas Januar. Et cessavit Episcopatus dies 13. XXI. FABIANUS, natione Romanus, ex patre Fabio, sedit annis 14. mens. 11. dieb. 10. Hic regiones divisit diaconibus, et fecit sex diaconos, qui septem Notariis imminerent. Eo tempore supervenit Novatus ex Africa, et separavit Ecclesiam. Fabianus vero martyrio coronatus, sepultus est in cimiterio Calixti, via Appia, 13. Kalend. Februar. Et cessavit Episcopatus dies 6. XXII. CORNELIUS, natione Romanus, ex patre Castino, sedit annis 2. mensibus 3. et	null	f9b34ecf-196c-4f03-b66c-a0dafb49d8fe	latin_170m_raw	null	None	None	None
dieb. 10. Qui Centumcellis pulsus est, et ibidem accepit a Cypriano martyre in carcere scriptam. Quo etiam loco decollatus, martyr effectus est. Cujus corpus noctu collegit B. Lucina cum clericis, et sepelivit in crypta juxta cimiterium Callisti, via Appia, in praedio suo. 18. Kalend. Octobris. Et cessavit Episcopatus diebus 35. XXIII. LUCIUS, natione Romanus, ex patre Porphyrio, sedit annis 3. mens. 7. dieb. 6. Hic in exilio fuit. Sed postea incolumis ad Ecclesiam suam reversus praecepit ut duo presbyteri, et tres diaconi in omni loco Episcopum non desererent propter testimonium Ecclesiasticum. Qui etiam a Valeriano capite truncatus 3. Nonas Mart. sepultus est in cimiterio Calixti via Appia. 8. Kalend. Septemb. Et cessavit Episcopatus dies 35. XXIV. STEPHANUS, natione Romanus, ex patre Jobio, sedit annis 6. mensib. 5. dieb. 2. Hic constituit sacerdotes et Levitas, ut vestibus sacratis non nisi in Ecclesia uterentur. Martyrioque coronatus sepultus est in cimiterio Callisti via Appia, 4. Nonas Aug. Quo tempore fuit magna persecutio sub Decio. XXV. XISTUS, natione Graecus ex Philosopho, sedit anno 1. mens. 10. diebus 26. Martyrioque coronatus sub Valeriano 8. Kalend. Aug. Post cujus passionem tertio die passus est B. Laurentius archidiaconus. Denique Beatus Xistus sepultus est in cimiterio B. Calixti via Appia. Et cessavit Episcopatus diebus 35. XXVI. DIONYSIUS, ex monachis; cujus generationem non potuimus reperire. sedit annis 6. mensibus 2. diebus 4. Hic presbyteris Ecclesias dedit, et cimiteria, et parochias dioecesis constituit. cujus depositio 6. Kalend. Januar. in cimiterio Calixti via Appia. Et cessavit Episcopatus dies 5. XXVII. FELIX, natione Romanus, ex patre Constantio, sedit annis 4. mensibus 3. dieb. 25. Qui constituit supra memorias martyrum Missas celebrari Et fecit basilicam in via Aurelia, ubi martyrio coronatus, sepultus est, 3. Kalend. Junii milliario ab urbe Roma secundo. Et cessavit Episcopatus dies 5. XXVIII. EUTHICIANUS, natione Thuscus, ex patre Marino, de civitate Lunae, sedit annum unum, mensem 1. diem 1. Hic constituit ut fruges super altare tantum, fabae et uvae benedicerentur. Et sepultus est in cimiterio Calixti via Appia, 8. Kalend. Augusti. Et cessavit Episcopatus dies 8. XXIX. GAIUS, natione Dalmatinus, ex genere Diocletiani Imperatoris, ex patre Gaio, sedit annis 11. mensibus 4. diebus 12. Hic constituit ut ordines omnes sic in Ecclesia ascenderent. Si quis Episcopus esse mereretur, ut esset ostiarius, lector, exorcista, sequens subdiaconus, diaconus, presbyter, et exinde Episcopus ordinaretur. Qui fugiens persecutionem Diocletiani in cryptis habitando, martyrio coronatur, et sepultus est in cimiterio Calixti via Appia, 10. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus dies 11. XXX. MARCELLINUS, natione Romanus, ex patre Projecto, sedit annis 9. mensibus 4. diebus 16. Quo tempore fuit persecutio magna, ut intra 30 dies, 17 hominum millia promiscui sexus per diversas provincias coronarentur. Inter quos ipse Marcellinus ductus est ad sacrificandum, ut thurificaret, quod et fecit. Et post paucos dies poenitentia ductus ab eodem Diocletiano capite pro fide Christi truncatus est. Cujus corpus jacuit in platea diebus 25. et exinde Marcellus presbyter collegit noctu, et sepelivit eum via Salaria in cimiterio Priscillae juxta corpus sancti Crescentionis, 7. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus annis 7, mensibus 7. dies 25. XXXI. MARCELLUS, natione Romanus, ex patre Benedicto, de regione Vialata, sedit annis 5. mens. 7. dieb. 21. Hic fecit cimiterium via Salaria, et comprehensus damnatus est in catabulo. Quo novem mensibus exactis in oratione et jejunio nocte venit clerus ejus, et exuit eum, et perduxit ad domum Lucinae viduae, quam dedicavit titulo sanctae Ecclesiae. Hoc audito, Maxentius jussit ut ibidem animalibus deserviret. unde in servitio animalium nudus amictus cilicio defunctus est. Cujus corpus collegit beata Lucina, et sepelivit in cimiterio Priscillae, via Salaria. 17 Calend.	null	62bebc6f-9d0d-476c-a16a-ca435ccb2bc7	latin_170m_raw	null	None	None	None
Febr. et cessavit Episcopatus dieb. 30. XXXII. EUSEBIUS, natione Graecus, ex medicis, sedit annis 6. mens. 1. dieb. 3. Sub hujus temporibus inventa est crux Domini 5. Non. maji. a Juda, qui post baptizatus est. Hic haereticos invenit, quos per manus impositionem reconciliavit. Qui etiam sepultus est in cimiterio Calixti, via Appia, 6. Non. Octobris. Et cessavit Episcopatus dies 7. XXXIII. MELCHIADES, natione Afer, sedit annis 4. et constituit nulla ratione Dominica, aut 5. feria jejunium celebrari: fecitque ut ablationes sacrae, quod est fermentum ex consecratione Episcopi per Ecclesias dirigerentur, ac sepultus est in cimiterio Calixti, via Appia 4. Idus Jan. Et cessavit Episcopatus diebus 16. XXXIV. SILVESTER, natione Romanus, ex patre Rufino, sedit annis 23. mens. 10. diebus 11. Hic fuit in exilio in monte Soracte. Et postmodum rediens cum gloria baptizavit Constantinum Augustum, quem curavit Dominus a lepra. Cujus temporibus factum est Concilium ipso praecipiente in Nicaea Bithyniae, et congregati sunt trecenti 18. Episcopi Catholici, qui damnaverunt Arrium, Photinum, et Sabellium. In urbe quoque Roma congregavit ipse cum consilio Augusti 277. et damnavit iterum Calixtum, Arium, Photinum et Sabellium. Constituit etiam ut baptizatum liniret presbyter chrismate levatum de aqua propter occasionem transitus mortis, et ut nullus laicus crimen clerico audeat inferre, et ut diaconi dalmaticis in Ecclesia uterentur, et ut nullus clericus propter causam quamlibet in curiam introiret, nec ante judicem causam diceret, nisi in Ecclesia. Et ut sacrificium altaris non in serico, neque in panno tincto celebraretur, nisi tantum in lineo; sicut corpus Domini nostri JESU Christi in sindone linea munda sepultum est. Ut si quis desideraret in Ecclesia militare, aut proficere, ut esset Lector annis 30. exorcista diebus 30. acolythus annis 5. subdiaconus 5. diaconus 7. presbyter tribus, probatus ex omni parte, et ab his, qui foris sunt, testimonium habere bonum, unius uxoris virum a sacerdote benedictae, et sic ad ordinem Episcopatus accedat. Hic sepultus est in cimiterio Priscillae, via Salaria, ab urbe Roma milliario 3. prid. Kalend. Jan. catholicus et confessor quievit. Cessavitque Episcopatus dies 21. XXXV. MARCUS, natione Romanus, ex patre Prisco. sedit annis 2. mens. 9. dieb. 20. Hic constituit ut Episcopus Ostiae, qui consecrat Episcopum Urbis, pallio uteretur, et ab eodem Episcopus Urbis Romae consecraretur. Qui obiit Nonis Octob. et sepultus est in cimiterio Balbinae, via Ardeatina. Et cessavit Episcopatus dies 20. XXXVI. JULIUS, natione Romanus, ex patre Rustico, sedit annis 15. mens. 2. diebus 5. Hic fuit missus in exilium a Constantino Imperatore haeretico mensibus 10. Post cujus mortem reversus est. Et constituit ut nullus clericus causam quamlibet in publico ageret: et rerum gestarum notitia, quae omnibus pro fide Ecclesiastica est, per notarios colligeretur, et in Ecclesia a clericis servaretur. Qui etiam sepultus est, via Aurelia, in cimiterio Calepodii milliario 3. pridie Idus April. Et cessavit Episcopatus diebus 25. XXXVII. LIBERIUS, natione Romanus, ex patre Augusto, sedit annis 6. mens. 4. dieb. 8. Hic pro eo, quod noluit consentire haeresi Arrianae, fuit in exilio annis 3. Cujus consilio FELIX venerabilis presbyter in loco ejus ordinatus est Episcopus. Qui invenit duos presbyteros Ursacium et Valentem, consentientes Constantio Augusto Arriano, et damnavit eos in Concilio 48 Episcoporum. Qui Ursacius et Valens post paucos dies zelo ducti, rogaverunt Constantium, ut de exilio revocaret Liberium. Qui consensit eis, ut una tantum participatione communionis conveniret cum haereticis, tantum ut non rebaptizaretur. Post haec fecit Constantius Concilium cum aliquibus, qui ex faece Ariana erant, et ejecit Felicem de Episcopatu, qui erat Catholicus, et revocavit Liberium. Depositus vero Felix 4. Kalend. Augusti, habitavit in praediolo suo, via Portuensi. Ingressus quoque Liberius in urbem 4. Non. Augusti consensit haereticis, non tamen rebaptizatus. et tenuit basilicas B. Petri et Pauli, et Constantinianam	null	a79f2f28-d10f-47b1-9778-06977ea31d93	latin_170m_raw	null	None	None	None
annis 7. Et fuit persecutio magna in urbe Roma. Omnes itaque anni Felicis in hujus ordinatione dinumerantur. Sepultus tamen est Liberius via Salaria in cimiterio Priscillae. Et cessavit Episcopatus dies 7. XXXVIII. FELIX, natione Romanus, ex patre Anastasio, sedit anno 1. mens. 3. dieb. 2. Hic declaravit Constantium filium Constantini haereticum, et rebaptizatum secundo ab Eusebio Episcopo Nicomediensi in villa quae appellatur Aquilon. Pro quo facto capite truncatur cum multis clericis et fidelibus occulte juxta muros urbis ad latus formae Trajanae, 3. Idus Novemb. Et exinde rapuere corpus ejus Christiani, cum Damaso presbytero, et sepelierunt in basilica supradicta ejus via Aurelia 17. Kalend. Decembr. in pace. Et cessavit Episcopatus dies 38. XXXIX. DAMASUS, natione Hispanus, ex patre Antonio, sedit annis 18. mens. 3. dieb. 10. et cum eodem ordinatur sub [contentione.] intentione Ursinus. Qui facto Concilio sacerdotum ejectus est ab urbe, et Neapoli constitutus Episcopus. Damasus fultus plurima multitudine in sede Apostolica permansit praesul. Qui tandem accusatus incriminatur de adulterio, et facta Synodo purgatur a 44 Episcopis, qui etiam damnaverunt accusatores ejus, Concordium et Callistum, et projecerunt de Ecclesia. Quaesivitque multa corpora Sanctorum, et invenit, ac eorum memorias versibus decoravit. Constituit quoque, ut psalmi die noctuque canerentur per omnes Ecclesias, ac sepultus est via Ardeatina in basilica sua 3. Idus Decembr. juxta matrem suam, et germanam suam. Et cessavit Episcopatus dies 31. XL. SIRICIUS, natione Romanus, ex patre Tiburtio, sedit annis 15. Hic constituit ut nullus presbyter Missas celebraret per omnem hebdomadam. nisi consecratum Episcopi susceperit, quod nominatur fermentum. Qui etiam exosos habuit omnes haereticos, maxime Manichaeos, quos inventos in exilium deportari fecit, et constituit, ut si quis de Manichaeis conversus rediret ad Ecclesiam, nullatenus communicaret, nisi tantum relegatus monasterio usque ad finem vitae suae jejunus et orationibus vacans viaticum ei largiretur. Constituit etiam haereticum sub manu impositionis reconciliari praesente cuncta Ecclesia. Qui sepultus est in cimiterio Priscillae, via Salaria, 8. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus dies 20. XLI. ANASTASIUS, natione Romanus, ex patre Maximo, sedit annis 3. diebus 10. Hic constituit ut quotiescunque Evangelia sancta recitarentur, sacerdotes non sederent, sed curvi starent, et ut nullus clericum transmarinum susciperet, nisi sui Episcopi chirographum designaret, quia eodem tempore Manichaei inventi sunt in urbe. Sepultus est autem in cimiterio suo ad Ursum pileatum. 5. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus dies 21. XLII. INNOCENTIUS, natione Albanensis, ex patre Innocentio, sedit annis 15. mensibus 3. dieb. 21. Hic invenit Pelagium et Coelestium et haereticos damnavit. Constituitque ut natus de Christiana denuo nasceretur per baptismum, hoc est, baptizaretur, quod Pelagius damnabat. Constituit quoque ut Sabbathi jejunium celebraretur, quia Sabbatho Dominus in sepulchro positus est, et discipuli jejunarunt. Sepultus est autem in cimiterio ad Ursum pileatum 5. Kalend. Aug. Et cessavit Episcopatus dies 22. XLIII. ZOZIMUS, natione Graecus, ex patre Abrahamio, sedit annis 7. mens. 4. dieb. 24. Hic constituit ut diacones laevam tectam haberent de palliis linostimis, et per Parrochiam concessit ut cereos benedicerent. Et ut nullus clerico poculum publicum propinaret nisi tantum in cella fidelium, maxime clericorum. Et sepultus est via Tiburtina, juxta corpus B. Laurentii martyris 7. Kalend. Januar. Et cessavit Episcopatus dies 11. XLIV. BONIFACIUS, natione Romanus, ex patre Jocundo presbytero, sedit annis 3. mens. 8. dieb. 6. Hic sub intentione ordinatus est cum Eulalio uno die. Et fuit diebus 15. et mensib. 8 dissensio magna in clero. Quod audiens Placidia Augusta cum filio Valentiniano Augusto, dum sederet Ravennae retulit Honorio Augusto Mediolanis: et horum praecepto expulsi sunt ab urbe ambo. Sed Eulalius, eo quod ordinatus fuisset in basilica Constantiniana, praesumpsit intrare urbem et baptizare: et celebravit Pascha in supradicta basilica. Hoc audientes Augusti, miserunt, et ejecerunt eum foras in Campaniam, Bonifacium vero revocaverunt in urbem et constituerunt Episcopum. Quo defuncto clerus	null	74f0935f-c220-4571-a543-0fd5d2ee9f7d	latin_170m_raw	null	None	None	None
et populus petiit Eulalium revocari, sed ille reverti noluit. Denique Bonifacius constituit ut nulla mulier, aut monacha pallam sacratam contingeret, aut incensum poneret, nec servum clericum fieri, nec obnoxium curiae. Qui etiam sepultus est via Salaria juxta corpus S. Felicitatis martyris 8. Kalend. Novemb. Et cessavit Episcopatus dies 9. XLV. CAELESTINUS, natione Campanus, ex patre Prisco, sedit annis 9. mensib. 10. diebus 17. Hic constituit, ut psalmi David 150. psallerentur ante sacrificium antiphonatim: ante enim tantum epistola B. Pauli recitabatur, et sanctum Evangelium. Sepultus est. a. in cimiterio Priscillae via Salaria, 8. Idus April. Et cessavit Episcopatus dies 20. XLVI. XISTUS, natione Romanus, ex patre Sixto, sedit annis 8. dieb. 19. Hic post annum unum et mensem 8. incriminatus est a quodam Basso. Quod audiens Valentinianus Augustus jussit synodum congregari, in qua examinatur a 46. Episcopis, et purgatur Xistus, et condemnatur Bassus, ita ut ultimo die viaticum ei non negaretur. Contra quem Valentinianus Augustus furore sancto permotus, praedia facultatum ejus Ecclesiae Catholicae sociavit, ac post tres menses moritur. Cujus corpus Xistus Episcopus suis manibus tractans sepelivit ad B. Petrum Apostolum in cubiculo parentum ejus. Qui etiam sepultus est via Tiburtina in crypta juxta corpus B. Laurentii. Et cessavit Episcopatus dies 22. XLVII. LEO, natione Tuscus, ex patre Quintiano, sedit annis 21. mense uno, diebus 13. Hic invenit duas haereses, Eutychianam et Nestorianam. Pro qua remisit ad MARCIANUM Augustum, orthodoxum principem et catholicum, ut congregaret Concilium Episcoporum. Quod statim factum est, et congregati sunt sacerdotes 256, aliorum vero Episcoporum 408, Chirographus cucurrit cum chirographo S. Episcopi Leonis, hoc est, tomo, ubi continebatur fides Apostolicae Ecclesiae Romanae. Sub praesentia igitur Martiani Catholici Principis factum est Concilium 630 Episcoporum in Chalcedonia, in martyrio S. Euphemiae. Qui exposuere fidem Catholicam, dicentes, in uno Christo DEO et homine duas naturas esse. Ubi piissimus Augustus cum Pulcheria conjuge sua Augusta, deposita regia majestate, fidem suam sub chirographo exposuerunt ante conspectum omnium Episcoporum, qui damnaverunt Eutychen et Nestorium, et expositam direxerunt ad Leonem Papam beatissimum. Hic constituit ut monacha non acciperet velamen benedictum in capite, nisi probata in virginitate fuerit 60 annis, et ut intra actionem sacrificii diceretur: #Sanctum sacrificium,@# etc. Sepultus est autem apud B. Petrum Apostolum, 3. Idus April. Et cessavit Episcopatus dies 7. XLVIII. HILARIUS, natione Sardus, ex patre Crispino, sedit annis 6. mens. 3. diebus 10. Hic firmavit 3. Synodos, Nicaenam, Ephesinam, et Chalcedonensem, vel tomum sancti Episcopi Leonis, et damnavit omnes haeresiarchas ac sequaces eorum. Confirmavit quoque dominationem et principatum sedis Catholicae et apostolicae Romanae Ecclesiae. Qui sepultus est ad S. Laurentium in crypta juxta corpus B. Xisti Episcopi, 4. Idus Septemb. Et cessavit Episcopatus dieb. 10. XLIX. SIMPLICIUS, natione Tiburtinus, ex patre Castorio, sedit annis 15. mense uno, diebus 7. Cujus temporibus venit relatio de Graecia ab Achatio Constantinopolitano Episcopo affirmante quod Petrus Alexandrinus Eutychianista haereticus factus esset, et quod in morte cujusdam presbyteri Catholici permixtus esset. Quod audiens Simplicius praesul dissimulans non rescripsit Achatio, sed Petrum damnavit, expectans tempus poenitentiae. Hic sepultus est in basilica B. Petri Apostoli 6. Nonas Martias. Et cessavit Episcopatus diebus 6. L. FELIX, natione Romanus, ex patre Felice presbytero de titulo Fasciola. sedit annis 8. mens. 11. dieb. 17. Quo tempore iterum venit relatio de Graecia Petrum revocatum ab Achatio Episcopo Constantinopolitano. Quod audiens Felix Romanus Episcopus mittit defensorem cum consilio Sedis suae, et in Concilio damnavit Achatium cum Petro. Post annum tertium iterum venit relatio ab Imperatore Zenone ut poenitens rediret Achatius. Tunc Papa Felix misit duos Episcopos, Mesenum et Vitalem, ut si invenirent complicem Petri Acatium, iterum damnarent eos. Si non, offerrent libellum poenitentiae. Qui cum introissent Constantinopolin, corrupti sunt pecunia, et non fecerunt ut praeceperat Dominus Papa. Qui post eorum reversionem,	null	2ed7bf46-4ac3-47d5-ab9b-7ec48c7b8268	latin_170m_raw	null	None	None	None
facto Romae Concilio examinavit ambos Episcopos, id est Mesenum et Vitalem, et reos rejecit a communione. Sed Mesenus non tacuit peccatum suum, et ob hoc concessum est ei tempus poenitentiae. Sepultus est autem Felix in basilica B. Pauli Apostoli. Et cessavit Episcopatus dieb. 5. LI. GELASIUS, natione Afer, ex patre Valerio, sedit annis 4 mens. 8. diebus 18. Hic invenit Manichaeos in urbe, quos in exilium deportari praecepit, et eorum codices incendio concremari, et in synodo cum fletu sub satisfactione libelli purgatum Mesenum Episcopum revocavit, et suae Ecclesiae restituit. Iterum venit relatio de Graecia quod a Petro et Achatio multa mala et homicidia fierent. Quo tempore fugiens Joannes Alexandrinus Catholicus Episcopus venit Romam. Quem B. Gelasius cum gloria suscepit, et ei secundam sedem praebuit, factaque Synodo misit per tractum Orientis, et iterum damnavit in perpetuum Petrum et Achatium, si non sub satisfactione libelli postularent poenitentiam. Fecit etiam sacramentorum praefationes et orationes cauto sermone. Qui sepultus est in B. Petri basilica 11. Kalend. Decemb. Et cessavit Episcopatus dies 7. LII. ANASTASIUS, natione Romanus, ex patre Petro de regione quinta Caput tauri, sedit anno 1. mensibus 2. diebus 24. Hic propterea quia communicavit cuidam diacono Thessalonicensi nomine Photino, qui communis erat Acatio sine consilio Episcoporum, presbytororum, vel clericorum Ecclesiae Catholicae, suspenderunt se ab ejus communione. Qui etiam, cum voluisset Achatium occulte revocare, et non potuisset, nutu divino percussus sepultus est in basilica B. Petri Apostoli, 13. Kalend. Decemb. Et cessavit Episcopatus dies 4. LIII. SYMMACHUS, natione Sardus, ex patre Fortunato, sedit annis 15. mensibus 7. diebus 27. Hic sub intentione ordinatus est una die cum Laurentio, et Symmachus quidem in basilica Constantiniana, Laurentius in basilica S. Mariae. Ex qua causa separatus est clerus, et divisus est Senatus. Et facta intentione utraque pars constituit, ut ambo ordinati ad judicium Regis Theodorici Ravennam pergerent. Quod dum factum fuisset, judicavit Rex ut qui primus ordinatus fuisset, vel cui maxima pars consentiret, ipse teneret sedem Apostolicam. Unde factus Praesul Symmachus est, et constituit Laurentium in Nucerinam civitatem Episcopum intuitu misericordiae. Post annos vero quatuor zelo ducti aliqui ex clero, et ex Senatu, maxime Festus et Probinus, accusaverunt eundem Papam apud Theodoricum crimine pessimo, et subornaverunt falsos testes, quos miserunt Ravennam, et interim occulte revocaverunt Laurentium. Divisus quoque est iterum clerus. Tunc accusatores Symmachi miserunt ad regem, ut daret visitatorem sedis Apostolicae. Quod factum est, et dedit Petrum Altinae civitatis Episcopum, quod canones prohibent. Unde praedictus Papa congregavit Episcopos 115. et facta Synodo purgatur a falso crimine: et damnatur Petrus Altinus invasor sedis Apostolicae, et Laurentius Nucerinus pro eo quod vivente Episcopo persuaserunt sedem ejus; nam Symmachus a suis omnibus in sedem suam cum gloria restituitur. Quapropter indignati Festus et Probinus intra urbem coeperunt pugnare, maxime contra Faustum exconsulem, et omnes qui communicabant Symmacho, quandoquidem gladio occidebantur clerici, sanctimoniales et virgines, quas de monasteriis extrahebant nudas. Solus autem Faustus exconsul pro Ecclesia pugnabat. Post haec omnia idem Papa invenit Manichaeos in urbe, quorum libros incendit, et eos exilio relegavit. Hic omni anno per Africam vel Sardiniam ad Episcopos, qui exilio erant retrusi, pecunias et vestes ministrabat, et captivos per diversas provincias redemit. Qui etiam sepultus est in basilica B. Petri Apostoli confessor. 14. Kalend. Aug. Et cessavit Episcopatus dies 7. LIV. HORMISDA, natione Campanus, ex patre Justo, de civitate Frisinone, sedit annis 9. dies 17. Hic ex constituto Synodi, et cum concilio regis Theodorici, direxit ad Graecias, humanitatem ostendens sedi Apostolicae: quia Graeci obligati erant sub vinculo anathematis propter Petrum Alexandrinum et Achatium Constantinopolitanum sub Joanne Episcopo, legatos mittens Ennodium Episcopum Ticinensem, et Fortunatum Episcopum Catinensem, et Venantium presbyterum urbis Romae, et Vitalem Diaconum, et Hilarum notarium, ad Anastasium Augustum, qui nihil egerunt. propterea quia ipse in haeresim Eutychianam communicaverat. Item secundo misit Ennodium, et Peregrinum episcopum Mesenensem, quos dum voluisset Anastasius pecunia corrumpere, nullatenus consenserunt,	null	bc46cc1f-391b-4c87-abef-3d2bc6e1f09b	latin_170m_raw	null	None	None	None
nisi satisfactionem sedis Apostolicae operaretur. Tunc imperator repletus furia ejecit eos per posterulam, et imposuit in navim periculosam, praecipiens Heliodoro et Demetrio ut nullam civitatem Graecorum ingrederentur. Legati vero secretius sanctas epistolas fidei 19. per manus monachorum orthodoxorum exposuere per omnes civitates, quas Episcopi, qui erant complices Anastasii Augusti pro crimine Constantinopolim direxerunt. Qui furore repletus inter alia sua sacra haec scripsit, dicens: Nos jubere volumus, non nobis juberi; et post haec nutu divino percussus fulmine obiit. Cui successit in imperium Justinus Orthodoxus, qui direxit auctoritatem suam ad Hormisdam Papam Romanum, ut redintegraretur pax Ecclesiarum. Quam auctoritatem Papa suscipiens cum consilio regis Theodorici direxit Germanum Capuanum Episcopum, Joannem et Blandum presbyteros, Felicem et Dioscorum diacones, et Petrum notarium, munitos fide et textu libelli poenitentiae. Venientes autem juxta Constantinopolim tanta gratia fidei refulsit, ut multitudo monachorum orthodoxorum, et illustrium virorum, Justinus quoque Imperator, et Vitalianus Consul simul occurerent ad castellum rotundum, quod ducit ad civitatem. Suscepti itaque sunt cum gloria et gaudio magno a clero et Joanne Episcopo. Quod sentientes complices Anastasii se incluserunt in Ecclesia majore, quae vocatur sancta Sophia, et consilio facto mandaverunt Imperatori, dicentes: Nisi nobis reddita fuerit ratio, quare damnatus est Episcopus noster Achatius, nullatenus consentimus Sedi Apostolicae. Hic quoque damnavit Petrum et Achatium, vel omnes haereses, et invenit Manichaeos, quos cum examinatione plagarum in exilium deportavit, et eorum codices incendio concremavit. Eodem tempore venit cum gemmis pretiosis a rege Francorum Clodovaeo Christiano donum B. Petro Apostolo. Sepultus est autem in basilica B. Petri Apostoli, 8. Idus Aug. Consulatu Maximi. Et cessavit Episcopatus dies 6. LV. JOANNES, natione Tuscus, ex patre Constantio, sedit annis 2. mensib. 9. diebus 17. Hic vocatus est a rege Theodorico Ravennam, quem et misit in legationem Constantinopolim ad Justinum Imperatorem orthodoxum, qui ejus consilio usus voluit amore religionis Christianae haereticos extricare, ut Ecclesias Arrianorum Catholicas consecraret. Pro qua re haereticus rex Theodoricus exarsit, et voluit totam Italiam gladio extinguere. Tunc Joannes Papa aegrotus cum fletu ambulavit, et senatores, et Consules cum eo, id est, Theodorus importunus, Agapitus Patritius, accipientes in mandatis, ut redderentur Ecclesiae haereticis in partibus Orientis, quod si non, omnem Italiam gladio perderet. Qui dum ambulasset, occurrit ei omnis civitas cum cereis et crucibus in honore B. Apostolorum Petri et Pauli. Et gaudebat Justinus Augustus se suscepisse in partibus Graeciae Joannem Papam Romanum, sicut Constantinus Augustus susceperat Silvestrum Episcopum. Qui Justinus dans honorem DEO humiliavit se pronus, et adoravit Joannem beatissimum rogantem cum grandi fletu ut legatio acceptabilis esset in conspectu ejus. Qui postquam obtinuit, propter quod ierat, ipsi Justino Augusto, ut vicarius B. Petri Apostoli rogatus manibus suis cum gloria coronam imposuit. Eodem tempore Theodoricus rex haereticus tenuit duos senatores praeclaros et exconsules, Symmachum et Boethium, et interfecit eos gladio. Cum vero Joannes venerabilis Papa, et Senatores ejus comites reverterentur a Constantinopoli, praedictus Rex haereticus cum grandi dolo et odio suscepit eos, quos etiam gladio voluit interficere, sed non ausus est metuens indignationem Justini Augusti, quanquam permiserit in custodia afflictos [ #cruciari@# ] cremari. Ipse vero Papa afflictus in custodia defecit, et mortuus est martyr, 15. Kalend. Jun. Quem statim derepente est intereundo subsecutus ipse Theodoricus rex haereticus. Corpus vero B. Joannis translatum est de Ravenna, et sepultum est in B. Petri basilica 6. Kalend. Jun. Et cessavit Episcopatus dies 58. LVI. FELIX, natione Samnius, ex patre Castorio, sedit annis 4. mensibus 2. dieb. 13. Et sepultus est in basilica B. Petri Apostoli, 4. Idus Octob. Et cessavit Episcopatus diebus 3. LVII. BONIFACIUS, natione Romanus, ex patre Sigebaldo, sedit annis 2. diebus 26. Hic fuit ordinatus in basilica Julii sub intentione cum Dioscoro, qui ordinabatur in basilica Constantiniana. Fuitque dissensio in clero et senatu dies 28. Sed Dioscorus ipso anno 2. Idus Octobris defunctus est. Quem Bonifacius zelo ductus eum grandi amaritudine sub chirographo anathematizavit, et eum archivo Ecclesiae retrusit. Sed ei nullus	null	2dcada8b-dd23-4aff-8c07-25c7fd1c0dcd	latin_170m_raw	null	None	None	None
subscribere voluit. Hic congregata Synodo in basilica B. Petri Apostoli, fecit cum chirographis sacerdotum jusjurandum ante confessionem Apostoli Petri in diaconum Vigilium, ut sibi succederet. Unde facta iterum Synodo censuerunt sacerdotes omnes propter reverentiam sanctae Sedis, quia contra canones hoc fuerat factum, et quia culpa eum respiciebat, qui sibi successorem constituisset. Quapropter Bonifacius reum se confessus est, quod in Diaconum Vigilium sua subscriptione ehirographi ante confessionem B. Petri Apostoli fecisset, ipsumque chirographum sub praesentia omnium sacerdotum et cleri, et senatus in incendio consumpsit. Tunc venit relatio ab Afris Episcopis de constitutione, et ut consilio Domini Papae omnia Carthaginensis Episcopus faceret. Sepultus autem est in basilica B. Petri Apostoli, sub die 17. mens. Octob. Et cessavit Episcopatus dies 15. LVIII. JOANNES, qui et Martirius, natione Romanus, ex patre Projecto, de Caelio monte, sedit annis 2. mensibus 4. diebus 6. Eodem tempore Justinianus Augustus, vir religiosus summo amore Christianae religionis misit fidem suam scriptam chirographo proprio ad sedem Apostolicam per Episcopos Epatium, et Demetrium. Sepultus est autem Joannes Papa in basilica B. Petri Apostoli, 6. Kalend. Junias. Et cessavit Episcopatus dies 6. LIX. AGAPITUS, natione Romanus, ex patre Gordiano presbytero ad sanctos Joannem et Paulum, sedit mensib. 11. diebus 18. Hic libellos anathematis quos invidiae dolo extorserat, Bonifacius a presbyteris et Episcopis contra canones et contra Dioscorum in medio Ecclesiae congregatis omnibus incendio consumpsit, et totam Ecclesiam absolvit. Denique missus est a Theodato rege Gothorum ad Domnum Justinianum Augustum, qui indignabatur contra eumdem regem quod occidisset Reginam Amalsuentham commendatam sibi, filiam scilicet Theodorici regis, qui eum regem fecerat. Ingressus ergo Agapitus Constantinopolim 10, Kalend. Maii susceptus est cum gloria, et coepit altercationem habere cum Justiniano Augusto de religione. Responsumque reddidit constantissime de Domino JESU Christo, DEO et homine, quod in una persona JESU Christi duae sint naturae. Qua altercatione Anthemium Constantinopolitanum Episcopum invenit haereticum. Dixit itaque Imperator Agapito: Aut consenti nobis, aut in exilium deportari te faciam. Cui respondit: Ego quidem peccator ad Justinianum Imperatorem Christianissimum venire desideravi, nunc autem Diocletianum inveni. Scito tamen, te et Episcopum tuum idoneos non esse Christianae religionis, nisi duas naturas in Christo confiteamini. Tandem ex praecepto Augusti accersito Anthemio, et discussione facta, nunquam voluit confiteri in doctrina catholicae responsionis, sed convicit eum Sanctus Papa Agapitus, et ob id ab omnibus Christianis est glorificatus. Tunc Imperator, gaudio repletus, humiliavit se, et adoravit beatissimum Papam Agapetum, quia communione ejecit Anthemium, et expulit in exilium, et loco ejus Moenam nomine consecravit Episcopum Catholicum. Qui etiam, postquam omnia obtinuit, pro quibus directus fuerat quadam aegritudine defunctus est Constantinopoli 10. Kalend. Maii. Cujus corpus in loculo plumbeo translatum est in basilicam B. Petri Apostoli, ubi et sepultum est, 12. Kalend. Octob. Et cessavit Episcopatus dies 58. LX. SILVERIUS, natione Campanus, ex patre Hormisda Episcopo Romano, sedit anno 1. mensib. 5. dieb. 11. Hic levatus est a tyranno Theodato sine deliberatione decreti. Qui corruptus pecunia talem timorem induxit clero, ut qui non consentiret in hujus ordinatione gladio puniretur. Quocirca sacerdotes non subscripsere ante ordinationem ejus secundum morem antiquum, sed postmodum. Post menses vero duos nutu divino exstinguitur Theodatus, et elevatur rex Vuitigis. Qui Ravennam veniens tulit sibi uxorem filiam Amalasuentae reginae. Unde indignatus Imperator Justinianus misit Belesarium patritium cum exercitu, ut liberaret omnem Italiam a captivitate Gothorum. Tunc veniens patritius in partes Siciliae, audivit quod Gothi fecissent sibi regem, et inde per Campaniam properavit Neapolim, quam et obsidere coepit, quia cives Neapolitani noluerant aperire ei. Qui pugnando civitatem introivit, et ductus furore interfecit et Gothos, et omnes cives Neapolitanos, ita ut nulli sexui, vel aetati parceret, nec sacerdotibus, aut servis DEI, vel sanctimonialibus. Factoque maximo bello contra Vuitigis, ingressus est urbem Romam 4. Idus Decembr. et civitatem munivit. Nocte ipsa, qua introivit urbem, hi qui erant in civitate, vel foris, fugerunt Ravennam, et omnes portas dimiserunt apertas. Tunc colligens Vuitigis rex multitudinem exercitus	null	a2bf2280-a7fd-451b-ac04-1d75174e315e	latin_170m_raw	null	None	None	None
Gothorum regressus contra Romam 9. Kalend. Mart. et fixit castra ad pontem Milvium, et uno anno ita obsessa est civitas Romana, ut nulli esset facultas exeundi, vel introeundi. Intra civitatem autem grandis fames erat, ut aqua venundaretur pretio, nisi Nympharum [ #remedium@# ] rechedus subvenisset. Pugnae autem maximae erant, Belesario defendente Romanos vel civitatem: quam et liberavit a Gothis; quos postmodum Ravennam fugere compulit. Tunc erat Vigilius Diaconus apocrisiarius in Constantinopoli, qui sciebat dolorem Augusti pro Anthemio Patriarcha, qui depositus fuerat a sanctissimo Agapito Papa, eo quod haereticus repertus esset, et in locum ejus Maenam servum DEI constituisset. Consilio denique Vigilii misit Romam epistolas Silverio Papae, rogans et obsecrans: aut ad nos, ne pigriteris venire: aut certe revoca Anthemium in locum suum. Quas litteras dum legisset B. Silverius, ingemuit, et dixit: Modo scio, quod haec causa finem vitae meae adduxit. Fiduciam tamen habens in Domino rescripsit Augustae. Domina Augusta, ego rem istam nunquam facturus ero, ut revocem hominem haereticum, in sua nequitia damnatum. Tunc indignata Augusta misit ad Belesarium jubens per Vigilium diaconem. Vide aliquas occasiones in Silverium Papam, et depone illum ab Episcopatu, aut certe festinus transmitte eum ad nos. Ecce ibi habes Vigilium archidiaconem, et apocrisiarium nostrum carissimum, qui nobis pollicitus est revocare Anthemium patriarcham. Suscepta jussione Belesarius dixit: Ego quidem jussionem facio, sed ille qui interest in nece Silverii Papae, ipse reddat rationem de factis suis Domino JESU Christo. Et urgente jussione, exierunt quidam falsi testes, qui dixerunt: Quadam vice invenimus Silverium Papam scripta mittentem ad regem Gothorum, in quibus continebatur. Veni ad portam, quae appellatur. Asinaria juxta Lateranis, et civitatem trado ac Belesarium patritium. Quod audiens Belesarius non credidit, sciens quod per invidiam haec dicerentur. Sed dum multi in eadem accusatione ne persisterent, timuit, fecitque Silverium ad se venire in palatium Pincis, et foris retineri omnem clerum. Cumque ingressus esset cum solo Vigilio, Antonina patritia, ut jacebat in lecto, videns eum dixit: Dic Domine Silveri Papa, quid fecimus tibi et Romanis, ut tu velles nos in manus Gothorum tradere? Adhuc ea loquente, ingressus Joannes Subdiaconus regionarius primae sedis tulit pallium de collo ejus, et duxit in cubiculum, ubi exspoliatum eum induit veste monachica. Quem Xistus subdiaconus regionis sextae videns monachum, egressus foras nunciavit ad clerum, dicens: Quia domnus Papa depositus est, et factus est monachus. Qui audientes, fugerunt omnes. Suscepit autem eum Vigilius archidiaconus in sua quasi fide, et misit in exilium in Ponzas, ac sustentavit eum pane tribulationis et aqua augustiae. Qui deficiens confessor mortuus est, et sepultus in eodem loco 12. Kalend. Jul. ibique salvantur infirmi. Et cessavit Episcopatus dies 5. LXI. VIGILIUS, natione Romanus, ex patre Joanne Consule, sedit annis 17. mensibus 6. diebus 26. Eodem tempore Belesarius commisit bellum contra Vuitigem regem Gothorum, quem fugientem noctu insecutus est Joannes Magister militum, cui cognomentum Sanguinarius, et tenuit eum, adduxitque ad Belesarium, qui perduxit eum sub sacramento salvum ad Imperatorem Justinianum Constantinopolim. Quem Imperator fecit patritium et comitem, transmisitque juxta fines Persarum, ubi vitam finivit. Belesario vero egere gratias Imperator et Augusta, et remiserunt eum in Africam, quae redacta est sub republica, interfecto sub dolo pacis [ #Gundaro@# ] Vuimarith rege Vandolorum. Quo tempore scripsit Theodora Augusta ad Vigilium Papam: Veni, adimple nobis, quae prona voluntate promisisti de patre nostro Anthemio, et revoca eum in officium suum. Ad haec rescripsit Vigilius: Absit hoc a me, Domina Augusta. Prius locutus sum male et insipienter, modo autem nullo modo tibi consentiam, ut revocem hominem haereticum et anathematizatum. Quod si indignus vicarius sum B. Petri Apostoli, quomodo fuerunt antecessores mei sanctissimi, Agapitus et Silverius, qui eum damnavere? Tunc Romani suggesserunt, quod consilio Vigilii depositus fuisset Silverius, mandantes, quia male agit cum Romanis servis tuis, et cum ipsa plebe tua: sic enim est furiosus, ut daret alapam notario suo, qui mox cadens ad pedes ejus expiravit. Item dedit neptem suam	null	bc8138aa-d393-43bc-abb0-8b79b8cab490	latin_170m_raw	null	None	None	None
Vigiliam Astherio Consuli filio mulieris viduae, quem fecit teneri nocte, et tamdiu caedi, quamdiu vitam finiret. Quo audito, Augusta misit Anthemium Scribonem cum virtute majori ad Romam, dicens: Excepto in basilica S. Petri, parce. caeterum, si in Lateranis, aut in palatio, aut in qualibet Ecclesia inveneris Vigilium, impositum mox navi perduc eum ad nos. Quod nisi feceris, per viventem in saecula excoriari te faciam. Qui Anthemius Scribo veniens Romam, invenit eum in Ecclesia S. Ceciliae 10. Kalend. Decemb. erat enim dies natalis ejus. Qui munera erogando ad populum repertus est, et depositus ad Tyberim, missusque in navim; quem plebs et populus sequebatur, clamando, ut orationem ab eo acciperet. Et data oratione, dixit omnis populus, Amen. Et mota est navis. Videntes Romani, quod mota est navis, in qua sedebat Vigilius, tunc populus coepit post eum jactare lapides, fustes, cacabos, et dicere: Fames tua tecum, mortalitas tua tecum. male fecisti cum Romanis, male invenias ubi vadis. Et quidem amatores ejus secuti sunt eum de Ecclesia. Qui ingressus Siciliam in civitate Catinensi permissus est facere ordinationem per mensem Decemb. presbyteros et diaconos. Ex quibus retransmisit Romam Ampliatum presbyterum vicedominum suum, et Valentinum Episcopum ad S. Rufinam, et Secundum ad custodiendum Lateranis, et gubernandum clerum. Qui valefaciens omnibus ingressus est Constantinopolim in Vigilia Domini nostri JESU Christi. Quem obvius Imperator osculatus est, et coepit flere, ac plebs illa psallebat ante eum usque ad Ecclesiam S. Sophiae, #Ecce advenit dominator Dominus,@# etc. Per biennium enim fuerant intentiones de Anthemio patriarcha, ostendentes cautionem manus ejus, qua promiserat eum revocare in locum suum. Sed Vigilius magis desiderans mori, quam vivere, nullatenus voluit eis consentire, et dixit: Ut video, non me fecerunt venire ad se Justinianus et Theodora, sed Diocletianus et Eleutheria. Facite ut vultis, digna enim factis recipio. Tunc dedit alapam in faciem ejus quidam, dicens: Homicida, nescis quibus loqueris? nescis, quia Silverium Papam occidisti? et filium mulieris viduae calcibus et fustibus interfecisti? Tunc fugiens in basilicam S. Euphemiae tenuit columnam altaris. Qui tractus ab ea, et ejectus foris Ecclesiam, fecerunt mitti funem in collo ejus, et traxerunt eum per totam civitatem usque ad vesperum. Tunc missus est in custodiam, ubi dabantur ei modice panis et aqua. Clerus autem Romanus, qui cum eo erat, missus est in exilium per diversa metalla incidenda. Tunc Gothi cum suo rege Bandua, qui Totila nuncupabatur, descendentes Romam obsederunt eam, et facta est fames in civitate Romana, ut etiam natos suos vellent comedere. Quadam itaque die intravit rex Romam a porta S. Pauli, indictione 13 et habitavit cum Romanis, quasi pater cum filiis. Quidam vero de Senatoribus fugientes ingressi sunt Constantinopolim, et venerunt ad Imperatorem afflicti et desolati. Quos consolatus est Imperator, et misit Narsetum Eunuchum et cubicularium suum in Italiam. Cui data pugna cum Gothis donavit DEUS victoriam, et occisus est rex et multitudo Gothorum interfecta est. Tunc adunatus clerus rogavit Narsetem, ut una cum ejus suggestione rogaret Principem, ut si adhuc viveret Vigilius Papa, aut presbyteri, seu diaconi, vel clerus, qui cum eodem fuerat in exilium deportatus, reverteretur. Suscepta relatione Narsetis, vel cuncti cleri Romani laetus effectus est Imperator et omnes inclyti ejus, eo quod requiem dedisset DEUS Romanis. Mox misit, per diversa loca, ubi fuerant in exilium deportati, in Gypso et Proconeso, et jussit ante se venire Imperator, dicens eis: Vultis recipere Vigilium, ut fuit Papa vester, an archidiaconum vestrum Pelagium, et manus mea erit vobiscum. Responderunt omnes: Imperet DEUS pietati tuae, ut restituat nobis modo Vigilium, et quando voluerit eum DEUS transire de hoc saeculo, tunc cum vestra praeceptione donetur nobis Pelagius noster archidiaconus. Tunc dimisit omnes cum Vigilio, et venerunt Siciliam in civitatem Syracusis, ubi afflictus calculi dolore mortuus est. Cujus corpus translatum est Romam, et sepultus est ad S. Marcellum, via Salaria. Et cessavit Episcopatus menses 3 et dies 5. LXII. PELAGIUS, natione	null	454e4de4-1b10-49ca-a4ff-dd5869e97bf5	latin_170m_raw	null	None	None	None
Romanus, ex patre Joanne Vicariano, sedit annis 11 mensibus 10, diebus 18. Quem, dum non essent Episcopi, qui eum ordinarent, eo quod multitudo religiosorum sapientium, et nobilium subduxerat se a communione ejus, dicens, quia in morte Vigilii Papae se immiscuit, ut tantis poenis affligeretur, ordinaverunt duo Episcopi, Joannes de Perusia, et Bonus de Ferentino, et Andreas presbyter de Hostia. Nam non erat in clero vel monasteriis, qui posset promoveri. Tunc Narses et Pelagius Papa consilio inito sumpta Litania a S. Pancratio cum hymnis et canticis spiritualibus venerunt ad S. Petrum Apostolum, ubi idem Papa tenens Evangelia et crucem Domini super caput suum in ambonem ascendit, et satisfecit populo, quia nullum malum peregisset contra Vigilium, petiitque confirmari, ut si quis ille est in sancta Ecclesia ab Ostiario usque ad gradum Episcopi, neque per aurem, neque per aliquas promissiones proficiat, quia Simoniacum est: Mortuus est autem et sepultus in basilica B. Petri Apostoli. Et cessavit Episcopatus menses 2, dies 25. LXIII. JOANNES, ex patre Anastasio illustri, sedit annis 12. mensibus 11. dieb. 26. Eo tempore Heruli in Tharsiam venerunt, levato super se rege Sindaldo, et premebant cunctam Italiam. Contra quos Narses egressus, regem eorum interfecit, et omnem gentem subjugavit. Deinde simili modo Immingus et Bucellenus duces Francorum premebant Italiam, sed auxiliante Domino, et ipsi a Narsete interfecti sunt. Cumque tali eventu gauderet tota Italia, Romani invidia ducti suggesserunt Justiniano et Suffinae [ #Sophiae@# ], quia Romanis magis expetierat Gotis servire quam Graecis, ubi Narses Eunuchus imperat. Quod Narses audiens de Roma venit Campaniam, et indignatus scripsit genti Langobardorum, ut venirent, et possiderent Italiam. Quae omnia, ut cognovit Joannes Papa, festinus venit Neapolim, et obtinuit a Narsete, ut reverteretur Romam: qui relicta Italia, pro qua valde laboraverat, Constantinopolim redire decreverat. Utrique ergo reversi sunt. Et sanctissimus quidem Joannes habitavit multo tempore in cimiterio Sanctorum Tiburtii et Valeriani. Narses vero Romam ingressus post multum temporis mortuus est. Sanctissimus quoque Joannes et ipse mortuus sepultus est in basilica B. Petri Apostoli. Et cessavit Episcopatus mensibus 10. diebus 3. LXIV. BENEDICTUS, natione Romanus, de patre Bonifacio, sedit annis 4. mense 1. diebus 29. Eodem tempore gens Langobardorum invasit omnem Italiam, simulque et fames nimia adeo, ut etiam multitudo castrorum se traderet Langobardis, ut temperare possent ab inopia famis. In istis itaque laboribus et afflictionibus positus sanctissimus Papa mortuus est, et sepultus in B. Petri Apostoli basilica in secretario. Et cessavit Episcopatus menses 3. dies 10. LXV. PELAGIUS, natione Romanus, de patre Unigildo, sedit annis 10. mens. 2. dieb. 10. Hic ordinatur absque jussione Principis, eo quod obsiderent civitatem Romanam Langobardi, qui Italiam multa vastatione infestabant. Cujus temporibus tantae pluviae fuerunt, ut omnes dicerent, quia aquae diluvii superinundaverunt, et talis clades fuit, qualem a saeculo nullus meminit fuisse. Hic mortuus est, et sepultus ad B. Petrum Apostolum. Et cessavit Episcopatus menses 3. dies 25. LXVI. GREGORIUS, natione Romanus, ex patre Gordiano, sedit annis 13. mens. 6. diebus 10. Hic exposuit homilias Evangeliorum, et multa alia, quae enumerare non possumus, adjecitque in canone. #Dies nostros in tua pace dispone,@# etc. Misit etiam praedicatores ad gentem Anglorum, qui eos converterent ad Dominum JESUM Christum. Domum quoque suam monasterium constituit. Qui mortuus sepultus est ad B. Petrum Apostolum ante Secretarium die 12. mensis Martii. Et cessavit Episcopatus menses 5. dies 19. LXVII. SABINIANUS, natione Tuscus, de civitate Blera, ex patre Bono, sedit annum 1. menses 5. dies 9. Quo tempore fuit fames gravis in civitate Romana. Qui facta pace cum gente Langobardorum jussit aperiri horrea Ecclesiae et venundari frumenta pro solido uno modios 30. Hic in Ecclesia B. Petri Apostoli luminaria addidit. Qui sepultus est in Ecclesia B. Petri Apostoli. Depositus autem est sub die 22. mens. Februar. Et cessavit Episcopatus mensibus 10. dieb. 26	null	dac3a655-8b4d-4982-a17e-b11320f4d6c4	latin_170m_raw	null	None	None	None
. LXVIII. BONIFACIUS, natione Romanus, ex patre Joanne, sedit mensibus 8. diebus 22. Hic obtinuit apud Phocatem Principem, ut sedes Apostolica B. Petri Apostoli caput esset omnium Ecclesiarum, quia sedes Constantinopolitana primam se omnium Ecclesiarum scribebat. Constituit etiam Synodum in Ecclesia B. Petri Apostoli, in qua sederunt Episcopi 72. presbyteri 30. diaconi 3. et clerus omnis, sub anathemate, ut nullus Pontifice vivente Episcopum civitatis se praesumat dicere, aut partes sibi de electione facere, nisi tertio die depositionis ejus. tuncque adunato clero et filiis Ecclesiae electio fiat. et quem quis voluerit, habebit sibi licentiam eligendi sacerdotem. Defunctus autem sepultus est in Ecclesia B. Petri Apostoli die 12. mens. Novemb. Et cessavit Episcopatus mens. 10. dies 6. LXIX. BONIFACIUS, natione Marsus, de civitate Valeria, ex patre Joanne medico, sedit annis 6. mens. 8. diebus 13. Hujus temporibus fames, pestilentia, et inundationes aquarum gravissimae fuerunt. Qui petiit a Phocate principe templum, quod appellabatur Pantheon, in quo fecit Ecclesiam beatae, semperque Virginis Mariae. Qui defunctus die 25. mensis Maii, sepultus est ad beatum Apostolum Petrum. LXX. DEUSDEDIT, natione Romanus, ex patre Stephano subdiacono, sedit annis 3. diebus 23. Hic clerum multum dilexit. Sacerdotes et clerum ad loca pristina revocavit. Cujus temporibus veniens Eleutherius patritius et cubicularius Ravenna, occidit omnes, qui in necem Joannis Exarchi, et judicis Reipub. fuerant. Cumque susceptus esset optime a sanctissimo Deusdedit Papa, egressus de Roma venit Neapolim, quae tenebatur a Joanne Consino antarta. Contra quem pugnando interfecit eumdem tyrannum, ingressus Neapolim, et cum eo alios multos: sicque reversus est Ravennam, ubi data militibus roga facta est pax magna in tota Italia. Hic constituit secundam Missam fieri in clero. Quo tempore factus est terraemotus magnus mense Augusto, indictione 6. Post haec secuta est clades scabierum in populo, ita ut nullus esset, qui posset mortuum suum recognoscere. Qui defunctus sub diem 8. mensis Novemb. sepultus est ad B. Petrum Apostolum. Hic dimisit pro obsequio suo ad omnem clerum rogam unam integram. Et cessavit Episcopatus mense 1. diebus 16. LXXI. BONIFACIUS, natione Campanus, de civitate Neapoli, ex patre Joanne, sedit annis 5. Hic constituit, ut testamentum valeat secundum jussionem Principis, et ut nullus trahatur de Ecclesia, nec praesumat acolythus reliquias Sanctorum Martyrum levare, nisi presbyter, et ut in Lateranis acolythus non baptizet cum diacono, sed subdiaconi sequentes. Eodem tempore ante diem ordinationis ejus Eleutherius patritius et Exarchus antarta assumpsit regnum. Qui veniens ad civitatem Romanam, in castro, quod dicitur, Luciolus, a militibus Ravennatibus interfectus est, et caput ejus delatum Constantinopolim ad piissimum Principem. Defunctus autem beatissimus Bonifacius sepultus est ad B. Petrum Apostolum die 25. mensis Octob. Et cessavit Episcopatus dies 13. LXXII. HONORIUS, natione Campanus, ex patre Petronio Consule, sedit annis 12. mensibus 11. diebus 17. Hic constituit, et decrevit in Ecclesia, ut omni hebdomada Sabbatho die exeat Letania a S. Apollinari ad B. Petrum Apostolum, et cum hymnis et canticis omnis populus ei occurrere debeat. Qui sepultus est ubi supra, sub die 4. Idus Octob. Et ce savit Episcopatus anno 1. mens. 7. diebus 18 LXXIII. SEVERINUS, natione Romanus, ex patre Abieno, sedit mensibus 2. diebus 4. Hujus temporibus, cum tantum esset electus, nondum autem ordinatus, devastatum est Episcopium Lateranense a Mauritio chartulario, et Hisatio patritio Exarcho Italiae, qui adversus Ecclesiam DEI inito consilio concitaverunt exercitum Romanum, dicentes: Quid prodest, quod tantae pecuniae congregatae sint in Episcopio Lateranensi ab Honorio Papa, et militibus nihil exinde subvenitur, quando et rogae vestrae, quas Domnus Imperator vobis per vices mandavit, ibi sunt a sancto viro reconditae? His auditis omnes armati a puero usque ad senem venerunt ad praedictam Ecclesiam, quam tamen irrumpere non potuerunt, resistentibus his, qui cum sanctissimo Severino aderant. Unde Mauritius, quod vi non potuit, dolo fecit ingressus vestiarium Lateranensis Episcopii, et sigillavit omnia quae Christianorum pietas pro	null	0aba98e4-52ec-4978-9614-13f131ef10ed	latin_170m_raw	null	None	None	None
redemptione animarum suarum sancto Petro reliquerat. Misitque postmodum Ravennam epistolas ad Hisatium patritium, qui illico Romam veniens omnes primates Ecclesiae in exsilium deportari jussit, ne esset qui impediretur suis negotiis. Deinde post dies aliquantos ingressus Lateranense Episcopium per dies 8. depraedatus est illud, partemque maximam direxit Constantinopolim Heraclio Imperatori, et sic ordinatus est sanctissimus Severinus. Qui etiam sepultus est ad beatum Petrum Apostolum sub die 4. Non. August. Et cessavit Episcopatus menses 4. diebus 29. LXXIV. JOANNES, natione Dalmata, ex patre Venantio Scholastico, sedit anno 1. mensibus 9. diebus 19. Hic misit multas pecunias per omnem Dalmatiam seu Histriam per sanctissimum et fidelissimum Martinum Abbatem propter redemptionem captivorum, qui a gentibus depraedati fuerant. Sepultusque est ad B. Petrum Apostolum sub die Id. Octob. Et cessavit Episcopatus mense 1. dieb. 10. LXXV. THEODORUS, natione Graecus, ex patre Theodoro Episcopo de civitate Hierosolyma, sedit annis 6. mensibus 5. diebus 18. Hujus temporibus Mauritius Chartularius, per quem Hisacius multa mala operatus est, conjuravit contra eumdem Hisatium adjunctis sibi omnibus, qui in circuitu civitatis Romanae per castra morantes Ecclesiam DEI devastaverant, volens sibi regium nomen imponere. Haec audiens Hisatius misit Donum magistrum militum et Sacellarium suum ad civitatem Romanam, cui, relicto Mauritio, occurrit omnis exercitus Romanus. Ipse vero Mauritius fugit ad S. Mariam ad Praesepe. Unde abstractus misere bojas in collo ejus, ac cum omnibus suis consiliariis, inbojatis transmissus est Ravennam per manus Marini Scribonis, et Thomati Chartularii. Quem etiam juxta Ravennam in loco, qui dicitur, Ficudas 12. milliario a civitate decollaverunt, sicut ab Hisatio mandatum fuerat. Cujus caput perductum est Ravennam. Quod postquam vidit Hisatius, valde gavisus ad exemplum multorum jussit per civitatem circumferri, et post in stipite poni. Illos autem, qui cum ipso directi fuerant inbojati, positos sub arcta custodia, dum cogitaret qua morte eos puniret, nutu DEI percussus interiit, et hi de carcere ad sua sunt reversi. Audiens quoque Imperator mortem Hisatii, misit Theodorum patritium exarchum, cui cognomentum, Calliopa, ad regendam omnem Italiam. Quo tempore venit Pyrrhus ex Africa, qui fuerat Episcopus et patriarcha Constantinopolitanus ad limina Apostolorum, et libellum cum sua subscriptione obtulit Apostolicae Sedi, condemnans omnia, quae a se, vel a decessoribus suis scripta vel acta sunt, adversus immaculatam nostram fidem. Quem honorans Domnus Papa, ut sacerdotem regiae civitatis, fecit ei cathedram juxta altare poni. Sed rursus, cum more canis ad proprium impietatis vomitum repedasset, sanctissimus Theodorus convocavit universos sacerdotes, et clerum, ac in Ecclesia B. Petri Apostolorum Principis condemnavit eum sub vinculo anathematis. Deinde Paulum regiae civitatis patriarcham regulariter increpavit, nec non per apocrisiarios admonuit, quatenus proprium emendaret commentum, atque ad orthodoxam fidem, catholicamque Ecclesiam remearet. Qui tandem, cum eum non posset a suo conamine revocare, secundum Apostolicam auctoritatem depositionis ultione percussit. Sepultus est autem B. Theodorus ad B. Petrum Apostolum, pridie Idus Maii. LXXVI. MARTINUS, de civitate Tudertina provinciae Tusciae, sedit annis 6. mense 1. diebus 26. Hujus temporibus Paulus Constantinopolitanae urbis Episcopus spiritu superbiae inflammatus, non solum verbis, sed etiam libris, sententiis nefandissimorum haereticorum catholicum dogma enervare studuit; definiens, nec unam, nec duas voluntates, aut operationes in Christo Domino confiteri. Qua praesumptione ad tantam insaniam devenit, ut altare sanctae Romanae sedis, quod erat in domo Placidiae sacratum, subverteret, atque apocrisiarios nostros immaculatam hostiam ibidem offerre prohiberet. Ipsi vero Apocrisiarii dicendo eum constanter haereticum detenti sunt, et in custodiam retrusi: alii autem in exilium deportati, nonnulli verberibus afflicti. Quod audiens Martinus sanctissimus Episcopus misit, et congregavit Episcopos in urbe Roma 105, fecitque Synodum secundum instituta orthodoxorum Patrum in Ecclesia Salvatoris juxta Episcopium Lateranense, residentibus Episcopis ac presbyteris, et astantibus diaconibus, et clero universo, ubi condemnaverunt sub anathematis ultione perculsos Cyrum Alexandrinum, Pyrrhum, Sergium et Paulum patriarcham Constantinopolitanum. Ipsis diebus direxit Imperator in Italiam Olympium cubicularium et exarchum ad regendam omnem Italiam, praecipiens ei, sicut Paulus suggesserat, ut in typo libelli ab eodem Paulo editi omnes Episcopos Italiae subscribere faceret. Si autem	null	596ed542-2c5c-4cd4-a3b0-f20b3cc3aa65	latin_170m_raw	null	None	None	None
quoquo modo fieri posset, ipsum Martinum Papam teneret, quia tunc facilius Episcopi Italiae subscriberent. Quod si Romanus, vel Ravennatis exercitus contradiceret, et inpraesentiarum sileret, donec omnem obtineret provinciam. Cujus jussis parens Olympius venit Romam, et invenit sanctam Romanam Ecclesiam in fide Catholica firmissimam, voluitque armatus cum exercitu schisma intromittere, sed prohibitus DEI virtute necesse habuit palam declinare a sua mala intentione. Unde in Ecclesia sanctae DEI genitricis Mariae ad Praesepe, dum ei Domnus Papa inter Missarum solemnia communionem porrigeret, voluit eum interficere: ita enim mandaverat suo spathario, quem DEUS omnipotens excaecavit, ne sanctissimi Episcopi sanguis effunderetur, et Ecclesia Catholica haeresi subjugaretur. Nam praedictus armiger jurejurando ita accidisse professus est. Videns ergo Olympius exarchus, quia manus DEI circumtegebat Martinum sanctissimum Papam, pacem cum eo iniit, ac deinde collecto exercitu Siciliam profectus est adversus gentem Sarracenorum, ubi major pars exercitus Romani interiit, et exarchus ipse morbo decessit. Cui successit directus ab Imperatore Theodorus exarchus, qui cognominabatur Calliopas, cum Theodoro imperiali cubiculario, qui et Pellurius dicebatur. Qui tollentes Martinum Papam de Ecclesia Salvatoris, quae Constantiniana appellatur, perduxerunt Constantinopolim, et nec sic eis acquievit. Quapropter directus est in exilium, vel locum qui dicitur Cersona, ubi, sicut DEO placuit, vitam in pace finivit sub die 17. mensis Septembris. Qui confessor multa mirabilia operatur usque in hodiernum diem. LXXVII. EUGENIUS, natione Romanus, de regione prima Aventinensi, clericus a cunabulis, ex patre Rufiniano, sedit annis 2. mensibus 9. diebus 24. His temporibus Petrus patriarcha Constantinopolitanus direxit Synodicam juxta consuetudinem ad sedem Apostolicam omnino obscurissimam, in qua non declaravit operationes aut voluntates in Domino nostro JESU Christo. Unde accensus populus vel clerus cum majore strepitu eam a sancta DEI Ecclesia projecerunt, ita ut nec eumdem Papam dimitteret Missas celebrare in basilica sanctae DEI genitricis Mariae ad praesepe, nisi promisisset se minime eam suscepturum. Qui etiam sepultus est ad B. Petrum Apostolum sub die 4. Nonas Jun. Et cessavit Episcopatus mense 1. diebus 28. LXXVIII. VITALIANUS, natione Segnensis, ex provincia Campaniae, ex patre Anastasio, sedit annis 14. mensibus 6. Hic direxit responsales suos cum Synodica juxta consuetudinem in regiam urbem ad piissimos Principes, significans de sua ordinatione. Cujus temporibus venit Constantinus Augustus Romam, susceptus ab eodem Papa, cui et occurrit, indictione sexta, quinto milliario ab urbe. Cumque per duodecim dies in civitate Romana demoratus per diversa loca plurima dona obtulisset, omnia quae erant in aere ad ornatum civitatis deposuit. Sed et Ecclesiam S. MARIAE ad Martyres tegulis aereis discooperuit, et cum aliis rebus in regiam urbem direxit. Reversus autem Siciliam habitavit Syracusis, ubi tales afflictiones populo provinciarum Calabriae, Siciliae, Africae, vel Sardiniae per diagrapha, seu capita atque nauticationes imposuit, quales a saeculo nunquam fuerant auditae, auferens vasa sacra, vel cimilia sanctarum DEI Ecclesiarum. Qui postmodum 15 die mensis Julii, per indictionem 12. proditus in balneo occisus est. Secuta est statim mors sanctissimi Vitaliani, qui sepultus est ad S. Petrum Apostolum sub die 6. Kalend. Februar. Et cessavit Episcopatus mensibus 2. diebus 13. LXXIX. ADEODATUS, natione Romanus, ex monachis, ex patre Joviano, sedit annis 4. mensib. 2. diebus 5. Hujus temporibus Mezentius, qui erat in Sicilia cum exercitu Orientali arrepto regno intarzizavit, et exercitus Italiae per diversa fugit, quousque DEO auxiliante idem interemptus est, et caput ejus intarta Constantinopolim perductum. Post cujus mortem Sarraceni Siciliam obtinuerunt, et multis occisis, populus in montanis, seu in castris confugium fecit. Illi vero reversi Alexandriam secum asportaverunt, quae a civitate Romana illuc navigio fuerant delata. Praedictus quoque sanctissimus vir casalia conquisivit, et in vita sua Abbatem et congregationem ibidem constituit. Post cujus transitum tantae pluviae et tonitrua fuerunt, qualia nulla aetas meminit. Et nisi per Letanias, quae quotidie fiebant, Dominus propitiatus esset, homines et pecora interirent. Renascentibus quoque leguminibus denuo in campis propter nimias pluvias nil triturae in horrea recondere valebant. Sepultus autem est beatissimus Adeodatus ad S. Petrum Apostolum sub die 6. Idus Jul. Et cessavit Episcopatus mensibus 4. diebus 15	null	3cc4bc7f-6d79-4ac8-9b7e-395dbe281b5e	latin_170m_raw	null	None	None	None
. LXXX. DONUS, natione Romanus, ex patre Mauritio, sedit anno 1. mensibus 6. diebus 10. Hic repperit in urbe Roma, in monasterio quod appellatur Boeziana, Nestorianistas monachos Syros, quos per monasteria diversa divisit, et ibidem monachos Romanos instituit. Cujus temporibus Ecclesia Ravennae, quae se ab Ecclesia Romana segregaverat causa autocephaliae denuo se pristinae sedi Apostolicae subjugavit. Cujus Ecclesiae praesul, nomine Reparatus, e vestigio, ut DEO placuit, vitam finivit. Hic dum esset electus Augusto mense, stella a parte Orientis apparuit a gallicantu usque mane per tres menses, et ejus radii coelos penetrabant. Quae post semetipsam reversa disparuit, et a parte orientis maxima mors hominum subsecuta affuit. Sepultus autem est ad B. Petrum Apostolum sub die 3. Idus April. Et cessavit Episcopatus mensib. 2. dieb. 15. LXXXI. AGATHO, natione Siculus, sedit annis 2. mensibus 6. diebus 3. Hujus temporibus Theodorus Archiepiscopus Ravennae semetipsum sedi Apostolicae post multorum annorum curricula praesentavit. Suscepit autem divalem jussionem piissimorum Principum Constantini, Heraclii et Tyberii Augustorum per Epiphanium gloriosum a secretis, quae missa fuerat praedecessori suo Dono Papae, exhortans, ut debeat sacerdotes vel misso suos dirigere in regiam urbem pro adunatione sanctarum DEI Ecclesiarum. Quod facere non distulit, et Episcopos ac presbyteros, vel religiosos monachos illuc quantocyus direxit. Quo tempore Luna eclypsin pertulit. 18 die mensis Junii, indictione 8. Quam mortalitas gravissima per tres sequentes menses subsecuta, intus et foris Urbem talis depopulata est, qualis nec aliorum Pontificum temporibus fuisse memoratur. Ingressi denique legati Apostolicae Sedis regiam urbem die 10 mensis Novemb. indictione 9. Domino comitante sunt suscepti in oraculo B. Petri Apostolorum Principis intra palatium, porrigentes ei et scripta Pontificis. Quos dum suscepisset, commonuit, ut remittentes assertiones philosophicas, non furore, sed pacifica dispositione puram sanctorum Patrum, scripturarumque comprobatam fidem per Synodalia decreta satisfacerent, et inducias ad retractandum dedit, tribuens eis omnia, quae ad sustentationem sufficiebant in domo, quae appellatur Placidia. Dominica itaque die evocatis ad Sanctam Dei Genitricem ad Blachernas in tanta honorificentia, ut etiam eis in palatio caballos cum obsequio dirigeret. Die quoque 22. mensis Novemb. in basilica, quae Trullus appellatur, sub regali cultu resedit Imperator, et cum eo Georgius patriarcha Constantinopolitanus, et Macarius Antiochenus, missique sedis Apostolicae cum Episcopis Orientalium partium, numero 150. Post haec intromiserunt libros, et tomos diversos, et Synodos, quas falsaverunt haeretici aestimantes, non propter veritatem, sed per mendacium superare, qui non duas, sed unam voluntatem et operationem dicebant in Christo; quod coram Principe et Synodo claruit. Deinde praecepit pius Princeps missos in Synodo residere praesentantes locum sanctissimi Agathonis Papae. Quibus dictum est, ut omnes libros, quos scirent ad causam fidei pertinere coram Synodo deferrent, quod et factum est, Et vocato Georgio diacono, et cartophylace Ecclesiae Constantinopolitanae praeceptum est ei, ut juxta eorum notitiam codices ex bibliotheca Ecclesiae ad medium deducerentur. In quibus repertum est duas naturas, duasque voluntates vel operationes esse in Christo. Contraque confessus Macharius inventus est mendax. Tunc interdixit pietas Augustalis Georgio Patriarchae, ut minime in Ecclesia sua susciperet eumdem Macarium ejusque sequaces. Deinde, ut veritatis lumen appareret, intromissa sunt coram Synodo venerabilium Patrum dicta Joannis Constantinopolitani, Cyrilli, Athanasii, Basilii, Gregorii Nazianzeni, Dionysii, Hilarii, Ambrosii, Augustini, et Leonis duas naturas, duas voluntates vel operationes in Christo dicentes ad satisfactionem Principis, vel Synodi. Sequenti die relecta est Synodica sanctissimi Agathonis Papae, quam Catholicis Patribus comprobatam subscripserant Occidentales Episcopi 120. Post haec hortati sunt Macarium omnes, ut de voluntate vel operatione Christi suam proferret sententiam. Qui cum neque unam, neque duas voluntates, vel operationes dicere vellet, Serenissimus Princeps tomum ipsius Macarii protulit, in quo apertissime unam voluntatem in Domino affirmaverat, et manu sua subscripserat cum Theodoro et Georgio Patriarchis. Sed Georgius sanctissimus Patriarcha sui erroris poenituit, et ita credere se, et praedicare professus est, sicut sedes Apostolica tradit. Unde cum aliis Catholicis anathematizavit omnes haereticos, et ipsum Macarium, postquam jussu Synodi et Principis ei ablatum est orarium a Basilio Cretensi Episcopo, et anathematizatum foris Synodum simul cum	null	8f33d85d-a1d1-400b-87ee-672c5e83fc38	latin_170m_raw	null	None	None	None
suo throno projecere. Stephanum autem discipulum ejus cervicibus a S. Synodo Romani clerici expulerunt. Eadem hora tantae telae aranearum nigerrimae in medio populi ceciderunt, ut omnes mirarentur, ac ita sordibus haereseon expulsis unita est sancta DEI Ecclesia. In locum vero Macarii ordinatus est Theophanius Abbas monasterii Pagias, insulae Siciliensis, et factus est patriarcha Antiochenae Ecclesiae. Macarius quoque cum suis amatoribus directus est in exilium ad civitatem Romanam, decretumque est, ut tollantur nomina Patriarcharum de dyptichis Ecclesiarum, vel de picturis, aut foribus, ubi esse poterant, id est, Cyri, Sergii, Pyrrhi et Pauli, nec non et Petri, per quos error iste pullulaverat. Catholici vero populi tanta fuit gratia, ut ad laetitiam sancti Concilii, quod in regia urbe erat, Joannes Portuensis Episcopus, qui unus Legatorum erat, Dominicorum die octavae Paschae in Ecclesia S. Sophiae coram Principe et Patriarcha publicas Missas latine celebraret, et unanimiter omnes laudes et victorias piissimorum Imperatorum adclamarent. Suscepit etiam divalem jussionem secundum suam postulationem, qua relevata est quantitas, quae solita erat dari pro ordinatione Pontificis, sic tamen, ut si contigerit post ejus transitum electionem fieri, non debeat ordinari, nisi prius decretum generale introducatur a regia urbe secundum antiquam consuetudinem. Sepultus est autem sanctus Agatho ad B. Petrum Apostolum 4 Idus Januar. Et cessavit Episcopatus anno 1, mensibus 7. diebus 5. LXXXII. LEO junior, natione Siculus, de patre Paulo, sedit mensibus 10. diebus 17. Hic fuit eloquentissimus. in divinis Scripturis sufficienter institutus, graeca latinaque lingua eruditus, cantilena ac psalmodia praecipuus, et in earum sensibus subtilissima exercitatione limatus. Hic suscipiens sanctam 6. Synodum, quae in regia urbe acta fuerat sub Constantino Principe a duobus Patriarchis, Constantinopolitano et Antiocheno atque 150 Episcopis, eam studiosissime de graeco in latinum transtulit. Qui etiam damnatis aliis haereticis duos tantum absolvit, id est, Anastasium presbyterum, et Leontinum diaconum in die sancto Theophaniae exponentes per propria scripta fidem suam, juxta quod sancta Synodus determinavit. Hujus temporibus percurrente divali jussione piissimi Principis restituta est Ecclesia Ravennatis sub ordinatione Apostolicae sedis, ut defuncto Archiepiscopo electus ad civitatem Romanam veniat ordinandus, et constituit, quid solvere debeat pro usu pallii, aut diversis Ecclesiae officiis. Sed et ne Mauri quondam Episcopi anniversitas aut Agenda celebretur, nec non typum autocephaliae, quem sibi elicuerant ad amputanda scandala sedis Apostolicae restituerunt. Ejusdem quoque temporibus Luna eclypsin pertulit die 15. mensis Aprilis, indictione 11. Post coenam Domini nocte poene tota in sanguinem versa. Qui etiam sepultus est ad B. Petrum Apostolum, sub die 5. Nonas Julias. Et cessavit Epicopatus menses 11. dies 22. LXXXIII. BENEDICTUS, junior natione Romanus, patre Joanne, sedit menses 10. dies 12. Hic a puerili aetate in scripturis et cantilena doctissimus et benignus, suscepit divales jussiones Constantini magni Principis ad venerabilem clerum et populum, atque felicissimum exercitum Romanae civitatis, per quas concessit, ut qui electus fuerit in Sede Apostolica e vestigio absque tarditate Episcopus ordinetur. Hic una cum clero et exercitu suscepit mallones capillorum Domni Justini et Heraclii filiorum clementissimi Principis. Quo tempore apparuit stella noctu veluti luna sub nube inter natalem Domini et Theophaniam. Item prope exitum mensis Februarii in die ab occasu exiit stella meridie, et in partes Orientis declinavit. Post hoc mons Bebius, qui est in Campania, mense Martio per diem eructuavit, et omnia loca circumquaque prae pulvere exterminata sunt. Qui e vestigio infirmitate detentus defunctus est ac sepultus ad S. Petrum Apostolum sub die 8. Idus Maii. Et cessavit Episcopatus menses 2. dies 15. LXXXIV. JOANNES, natione Syrus, de provincia Antiochiae, patre Quiriaco, sedit anno 1. diebus 9. Hic valde strenuus, atque scientia praeditus, cum esset Diaconus missus a sanctae memoriae Agathone Papa in regiam urbem cum aliis sacerdotibus, repraesentavit locum Apostolicae Sedis in sancta sexta Synodo. Qui impetratis a clementissimo Principe his, pro quibus ierat reversus est, et in Ecclesia est electus Constantiniana. Quo tempore regnabat Justinianus Augustus defuncto patre in initio mensis Septemb. indictione 14. et statim auxiliante DEO constituit pacem cum gente Sarracenorum decennio terra marique. Sed et provincia Africae subjugata est Romano	null	23c41f77-18f6-4d3a-b89e-c2df0bf26ba5	latin_170m_raw	null	None	None	None
Imperio, ac restaurata. Hic post multorum annorum curricula Episcopum Turritanae Ecclesiae, quem sine auctoritate Romani Pontificis fecerat Citonatus Archiepiscopus Caralitanus sub ditionem ejusdem Ecclesiae redintegravit atque firmavit. Qui sanctissimus vir diutina detentus infirmitate defunctus est ac sepultus ad B. Petrum Apostolum, secunda die mensis Augusti. Et cessavit Episcopatus menses 2. dies 18. LXXXV. CONON, oriundus patre Traceseo, educatus apud Siciliam, postmodum Romam venit eidem Ecclesiae militaturus, atque ad presbyterii honorem devenit; sedit mensibus 11. In cujus electionem consensit clerus et populus, dum non minima contentio facta esset, eo quod clerus in Petrum Archipresbyterum, et exercitus in sequentem ejus Theodorum presbyterum intendebat. Cumque clerus ante fores basilicae Constantinianae observaret custodias et exercitus in basilica B. Stephani protomartyris, atque neutra pars alteri cederet, sacerdotes et clerus unanimiter ingredientes Episcopium Lateranense, elegerunt supradictum Pontificem, in quo vere erat aspectus angelicus, veneranda canities, sermo verus. Quod videns exercitus post aliquantos dies flexus cum clericis subscripsit, et, ut mos est, legatos ad excellentissimum Theodorum exarchum direxit. Hic suscepit divalem jussionem Justiniani Principis, qua significat acta sextae Synodi apud se habere, quae piae memoriae domnus Constantinus genitor ejus DEO auxiliante fecerat. Hujus temporibus pietas Imperialis relevavit duo centena annonae, quas Brutiis et Lucaniae annue persolvebant. Hic ultra consuetudinem absque consensu cleri Constantinum diaconum Ecclesiae Syracusanae Rectorem in patrimonio Siliciae constituit, hominem ferum et tergiversutum, cui mappulis ad caballicandum uti licentiam concessit. Unde post discessum Pontificis seditio super cum orta a civibus ob patrimonii lites, a judice provinciae sub arcta custodia est retrusus, pro eo quod in dissensione judicum inveniebatur. Cumque sanctissimus Pontifex diutina infirmitate detentus obiisset, dimisit omni clero et monasteriis multa in auro, sicut praecessor ejus Benedictus Papa. Cujus archidiaconus videns eumdem infirmari, cupiditate ductus aurum solvere noluit, sed scripsit Ravennae moranti Joanni glorioso novo exarcho promittens dona, si factione illius ipse ad Pontificium eligeretur. Quod exarchus Romam mittens fieri voluit. Sepultus est autem beatissimus Pontifex ad B. Petrum Apostolum, sub die 22. mensis Septemb. Et cessavit Episcopatus menses 2. dies 23. LXXXVI. SERGIUS, natione Syrus, Antiochia regione ortus, de patre Tiberio in Panormo Siciliae, sedit annis 13. mensibus 8. diebus 23. Hic Romam veniens sub sanctae memoriae Adeodato Pontifice in clero Romanae Ecclesiae connumeratus est. Et quia studiosus erat, et capax in officio cantilenae, priori Cantorum pro doctrina est traditus, acolythusque factus per ordinem ascendit usque ad presbyteratum, quo consecratus est a Leone Pontifice in titulo S. Susannae. Cumque defuncto sanctae memoriae Conone, ut fieri solet, populi Romani pars consentiret in electione Theodori archipresbyteri, pars in electione Paschalis archidiaconi, et utraque pars immaniter in ceptis perduraret, primates judicum, et exercitus Romanae militiae, vel cleri plurima pars ad sacrum palatium perrexerunt, et inito consilio tractaverunt, qualiter altercantium sopiretur intentio, sicque DEO annuente in personam praedicti Sergii devenerunt. Quem de medio populi tollentes in oraculum B. Caesarii martyris Christi quod est intra palatium, introduxerunt, et exinde ad Lateranense Episcopium cum laudum adclamationibus deduxerunt. Quo palatium ingresso unus e duobus electis, id est, Theodorus archipresbyter illico quievit, ac se humiliando salutavit et osculatus est. Paschalis vero nullo modo primitus acquievit, verum tandem aliquando salutavit. Sed clanculo tamen non cessabat Ravennam mittere, persuadens Joanni Patritio et exarcho Romam venire. Qui amore promissae pecuniae veniens, dum omnes in personam Sergii sanctissimi invenisset consensisse, Paschali id quidem suffragari non valuit, et ideo Ecclesiae B. Petri Apostoli suo stipendio damnum intulit, adeo ut centum libras auri a praedicto Pontifice exigeret, quas praedictus miserrimus Archidiaconus promisisset. Qui post multum tempus propter incantationes et loculos [lucos] quos colebat, vel sortes, quas tractabat privatus in monasterio retruditur, ac post quinquennium prae cordis duritia impoenitens est defunctus. Denique hujus Sergii temporibus Justinianus Imperator fieri Concilium jussit in regia urbe, in qua et legati Sedis Apostolicae quibusdam capitulis extra cetum [ritum] Ecclesiasticum editis decepti subscripserunt, et Romano Pontifici, utpote capiti sacerdotum omnium, ut subscriberet, direxerunt. Verum beatissimus Pontifex penitus non acquievit, nec eosdem tomos suscipere, aut lectioni pandere passus fuit, sed ut invalidos respuit atque	null	868bc970-4384-4cc9-ae01-a5a149c61088	latin_170m_raw	null	None	None	None
abjecit, eligens ante mori, quam novitatum erroribus consentire. Unde indignatus Imperator Magistrianum Romam misit, qui Joannem DEO amabilem Portuensem Episcopum, seu Bonifacium consiliarium Domini Papae in regiam transferret urbem. Deinde Zachariam protospatharium suum direxit, jubens idem facere de Romano Pontifice. Porro misericordia DEI excitatum est cor Ravennatis militiae, Ducatus etiam Pentapolitani, qui hoc prohibuerunt fieri, ingressi per portam B. Petri cum armis et turba Lateranensis Episcopii volentes videre Pontificem, quem sublatum navigio per noctem fama vulgaverat. Egressus igitur sanctissimus Sergius Pontifex obviam militibus ante fores basilicae, quae dicitur Domni Theodori Papae suavi responso eorum linivit corda, et Zachariam, qui sese sub lecto ejus absconderat, de manibus eorum eripuit, quia eum cum injuriis et contumeliis a Romana urbe expellere volebant. Quo in tempore, is qui eum miserat, DEO retribuente, regno privatus est et Ecclesiae status Christo praesule servatus est. Caeterum beatus vir in sacrario S. Petri Apostoli capsam argenteam in angulo obscurissimo jacentem invenit, cui sigillum impressum abstulit, locellum aperuit, in quo interius plumbazium [plumacium] ex holoserico superpositum, quod staurarium dicitur invenit, eoque ablato inferius crucem diversis ac pretiosis lapidibus ornatam inspexit. De qua detractis quatuor petalis, in quib. gemmae clausae erant mirae magnitudinis, ineffabilem portionem salutaris ligni Dominicae crucis repperit, quod pro salute humani generis ab omni populo Christiano die exaltationis S. crucis in basilica Salvatoris, quae appellatur Constantiniana, osculari ac adorari instituit. Hic post multa, quae in Ecclesiis DEI fecit, renovavit, seu contulit, ut tempore fractionis Domini corporis, Agnus DEI, qui tollis peccata mundi, etc., a clero et populo decantetur instituit. Constituit etiam, ut scilicet diebus adnunciationis Domini, dormitionis, et nativitatis sanctae DEI Genitricis Mariae ac S. Simeonis quod hypapanti Graeci appellant. Letania exeat a sancto Adriano et ad S. Mariam populus occurrat. Sepultus est autem hic beatus vir in basilica. B Petri Apostoli 6. Idus Septemb. indictione 14. Tiberio Augusto. Et cessavit Episcopatus mense 1. dieb. 20. LXXXVII. JOANNES, natione Graecus, sedit annis 3. mensibus 2. diebus 12. Hujus temporibus venit Theophylactus cubicularius Patritius et Exarchus Italiae de parte Siciliae in urbem Romam. Qui volens propriis substantiis denudare quosdam habitatores Urbis, commovit adversum se gravissimam seditionem, quam Pontifex monitis salutaribus sedavit, qui sese medium dans portas civitatis clausit, et sacerdotes ad fossatum, in quo una convenerant, misit. Deinde vero, dum Gisulfus dux gentis Langobardorum Beneventi cum omni sua virtute veniret, in Campaniam incendia et praedationes multas exerceret, captivosque, non paucos cepisset, et usque ad locum, qui Horreas dicitur, fossatum figeret, nullusque esset, qui ei resistere posset, praedictus Pontifex missis sacerdotibus cum Apostolicis donariis universos captivos de eorum manibus redemit, et illum cum suo hoste ad propria repedare fecit. Post cujus obitum cessavit Episcopatus mensem 1. dies 18. LXXXVIII. JOANNES, natione Graecus, patre Platone, sedit annis 2. mensib. 7. dieb. 17. vir eruditissimus, et facundus eloquentia. Hujus temporib. Aripertus, rex Langobardorum, donationem patrimonii Alpium Cottiarum in litteris aureis exaravit, ac juri Romanae Ecclesiae reformavit, quae per longa tempora ab eadem Langobardorum gente detinebantur. Tunc etiam Justinianus Imperator a partibus Gazariae per loca Bulgariae cum Trebello usque ad regiam urbem veniens regnum proprium, unde ejectus fuerat, adeptus est. Leonem quoque et Tiberium, qui locum ejus usurpaverant, cepit, et in medio Circi coram omni populo jugulari fecit. Porro tomos quos antea sub Domno Sergio Apostolicae memoriae Romam direxerat, in quibus diversa capitula Romanae Ecclesiae contraria inerant, per duos Metropolitanos Episcopos transmisit, adjurans ut Apostolicae Ecclesiae Concilium aggregaret, et quae evulsa essent stabiliret, quae vero adversa renuendo cassaret. Sed hic humana fragilitate timidus hos nequaquam emendans Principi retransmisit, postquam non diu in hac vita perduravit, sed defunctus appositus est ad patres suos. Et cessavit Episcopatus mensibus 3. LXXXIX. SISINNIUS, natione Syrus, patre Joanne, sedit dies 20. Qui vir podagrico ac chiragrico humore ita detinebatur astrictus, ut sibi propriis manibus cibum exhibere non valeret. Unde repentina morte defunctus est. Et cessavit Episcopatus mensem 1. dies	null	34a747e4-52ca-4903-b019-64faef94347f	latin_170m_raw	null	None	None	None
28. XC CONSTANTINUS, natione Syrus, patre Joanne, sedit annis 7. diebus 15. mitissimus valde. Cujus temporibus in urbe Roma facta est fames magna per annos tres, quam secuta est tanta ubertas, ut fertilitatis copia sterilitatis inopiam oblivioni mandaret. Hic ordinavit Felicem Archiepiscopum Ravennatem, qui secundum priorum suorum consuetudinem noluit facere cautiones, sed per potentiam judicum exposuit, ut voluit. Quapropter mittens Justinianus Imperator Theodorum Patritium et primum exercitus insulae Siciliae cum classe Ravennam cepit, praefatum Archiepiscopum arrogantem in navi vinctum tenuit, lumine oculorum privavit, in exilium trans Pontum misit, et omnes rebelles, quos ibi repperit, compedibus strinxit, divitias eorum abstulit, et Constantinopolim misit. Tunc etiam sacra Imperatoris jussus est praefatus Constantinus Pontifex regiam ascendere urbem, quod et fecit die 5. mensis Octobris indictione 9. Secuti autem sunt eum Niceta Episcopus de Sylva Candida, Georgius Episcopus Portuensis, Michaelius, Paulus, Georgius presbyteri, Gregorius diaconus, Georgius secundicerius, Joannes defensorum primus, Cosmas sacellarius, Sisinnius nomenclator, Sergius scriniarius, Dorotheus et Julianus subdiaconi, et de reliquis gradibus Ecclesiae clerici pauci. Veniens igitur Neapolim, illic repperit eum Joannes patritius et Exarchus cognomento Rizocopus, qui Romae positus decollavit Sajulum diaconum, Petrum arcarium, Sergium abbatem et Sergium ordinatorem, postquam Ravennam reversus turpissima morte obiit. Denique summo Pontifici cum suis Siciliam pergenti Theodorus patritius et stratigos languore detentus occurrit, quem cum veneratione magna suscipiens medelam adeptus est celerem, transfretansque per Rhegium et Cortonam Callipolim, ubi mortuus est Niceta Episcopus, et Hydrunti moras faciens eo quod hyems esset, illic suscepit sigillum Imperiale per Theophanium regionarium, quo continebatur, ut ita omnes judices susciperent Pontificem, ac si ipsum Imperatorem. Inde egressi per insulam Cheam devenerunt ad septimum milliarium regiae urbis, ubi obviam egressus est Tiberius Imperator filius Justiniani Augusti, et Cyrus Patriarcha cum clero et populi multitudine, omnes laetantes et diem festum agentes. Sellari quoque imperiali usus Apostolicus Pontifex ingressus est civitatem, cum camellauco, ut solitus est Romae procedere. Quod audiens Justinianus Imperator gaudio repletus a Nicaea Bithyniae misit sacram gratiarum actione plenam, petens ut ei Pontifex occurreret Nicomediae, et ipse veniret a Nicaea; quod et factum est. Prostravit autem se Christianissimus Augustus, et osculans pedes Pontificis in amplexus mutuos ruerunt, ac deinde cum ipso tanta laetitia Missas die Dominico Imperatori fecit, qua communicans ab ejus manibus Princeps pro suis delictis ut deprecaretur obtinuit, sicque omnia privilegia suae Ecclesiae renovavit. Romam igitur revertens a Nicomedia civitate post crebram navigationem, Domino sospitatem tribuente incolumis portum Cajetae attigit, ubi maximam multitudinem populi Romani repperit, ac 24. die mensis Octob. indictione 10. Romam ingressus est. Post menses autem tres lugubris nuntius supervenit dicens, Justinianum orthodoxum, trucidatum, et Philippicum haereticum ad imperium promotum, cujus et sacram cum pravi dogmatis exaratione suscepit, sed cum Apostolicae Sedis Concilio respuit. Eodem tempore Felix Archiepiscopus Ravennae ab exilio reductus, poenitentia motus, et licet oculorum lumine privatus, tamen ad proprium rediit thronum et fidei expositiones confessus reconciliationis promeruit absolutionem. Tunc etiam duo reges Saxoniae amore Apostolorum Romam venientes sub velocitate suam vitam, ut optabant, finierunt. Venit autem et Benedictus Mediolanensis Archiepiscopus orationis voto, et suo se Pontifici praesentavit, postposita altercatione pro Ecclesia Ticinensi, cujus antistes consecrandus ad Domnum Papam pertinet. Denique populus Romanus statuit nequaquam haeretici Imperatoris nomen, aut in chartis, aut in figuris solidum suscipere, nec inter Missarum solemnia commemorationem ejus facere. Contigit autem, ut Petrus quidam pro Ducatu Romanae urbis Ravennam dirigeret, et nomen haeretici Imperatoris in sua promotione annotasset; quapropter hunc Ducem populus Romanus suscipere noluit, et Christophoro Duce adeo bellum civile exortum est, ut in via sacra ante palatium sese committerent, et utriusque partis amplius quam 30, ita flagellarentur ut interirent: nec cessatum est, donec Pontifex mitteret sacerdotes cum Evangeliis et crucibus, qui hanc commotionem sedarent. Non post multos hos dies venit nuntius a Sicilia, qui Philippum haereticum a principali vertice depulsum innotesceret, ac Anastasium orthodoxum Augustalia sceptra suscepisse nuntiaret. Quem sancti sexti Concilii confessorem, et verae fidei praedicatorem Scholasticus cubicularius, patritius et Exarchus Romam veniens omnibus declaravit. Caeterum post tanti Pontificis obitum cessavit Episcopatus dies 40. XCI. GREGORIUS,	null	f1d9fdf5-807d-4635-bd8b-8264cba317d5	latin_170m_raw	null	None	None	None
natione Romanus, ex patre Marcello, sedit annis 15. mensib. 8. diebus 24. Fuit autem temporibus Anastasii, Theodosii, Leonis atque Constantini Augustorum, nutritus in parva aetate in patriarchio sub sanctae memoriae Domno Papa Sergio, atque Sacellarius factus Bibliothecae illi cura commissa est. Deinde ad Diaconatus ordinem promotus cum sancto Pontifice Constantino ad regiam profectus est Urbem, ac a Justiniano Principe super quibusdam capitulis optima responsione unamquamque persolvit quaestionem. Erat enim vir castus, et in divinis Scripturis eruditus, ad quem Joannes Constantinopolitanus antistes Synodicam misit, cui idem Pontifex subscripsit. Hic inter plurima bona quae fecit, in Germania per Bonifacium Episcopum verbum salutis praedicavit, et gentem illam sedentem in tenebris doctrina lucis ad Christum convertit. Quo tempore Luitprandus Longobardorum rex donationem Patrimonii Alpium Cotiarum, quam Aripertus rex fecerat, admonitione tanti viri redditam confirmavit. Signum quoque in Luna factum est per indictionem 14, quae visa est cruoris plena usque ad mediam noctem. Theudo etiam dux gentis Bajoariorum ad B. Petri Apostoli limina primus de gente eadem occurrit, orationis voto. Et post haec Anastasius Imperator classem navium praeparatam Alexandriae direxit contra Agarenos, qui ad aliud versi consilium ab itinere medio ab regiam regressi urbem, Theodosium orthodoxum Imperatorem elegerunt, atque coactum in solio imperii confirmaverunt. Anastasius itaque cum civibus, vel quibus potuit de exercitu Nicaeam civitatem munivit, ac cum classe, in qua Theodosius fuerat, dimicavit, et fere septem millia exercitus sunt interempta. Sed Anastasii superata parte ipse verbum impunitatis expetiit, datoque sibi sacramento clericus factus atque presbyter est consecratus. Theodosius vero protinus urbem regiam ingressus, quae a Philippico dejecta fuerant in pristinum erexit statum et Ecclesiae satis profuit fervore suae fidei. Tunc fluvius Tiberis alveum suum egressus, ultra modum intumuit, ita ut in via Lata ad unam et semis staturam aqua ejusdem fluminis excrevisset, atque a porta B. Petri Apostoli usque ad pontem Milvium aquae se distenderent. Unde Romanis tribulatio maxima imminebat, quod serere non poterant: et idcirco a domno Papa Letaniae crebro fiebant. Tandem octava die cessaverunt atque 15. indictione. Cumanum etiam castrum ipso fuerat tempore a Langobardis pacis dolo pervasum. Quod cum Domnus Papa nec precibus, nec munerib. posset recipere, moenia ipsius castri nocturno silentio sunt ingressi Joannes Dux Neapolitanus cum Theodino Subdiacono et Rectore, atque exercitu, et Langobardos poene trecentos cum eorum Castaldio interfecerunt, et captos caeteros Neapolim perduxerunt. Sic castrum receperunt. Pro cujus redemptione sanctissimus Papa, sicut promiserat, dedit auri libras septuaginta. Tunc etiam nefanda Sarracenorum gens, cum jam Hispaniarum provinciam per decem tenuisset annos pervasam undecimo conabatur Rhodanum fluvium transire, et Franciam occupare, ubi Eudo praeerat. Qui facta Francorum generali monitione Sarracenos circundans interemit, atque ex eis trecenta sexaginta quinque millia uno sunt die interfecta, ut ejusdem Eudonis Francorum Ducis continet epistola praedicto Pontifici missa. Ex Francis vero mille tantum et quinquaginta in eodem bello fuerunt mortui: ex quibus ideo plures non interierunt, quia anno praemisso idem Dux Eudo in benedictionem tres spongias a praedicto Pontifice acceperat, ex quibus in hora, qua bellum commissum est, quicunque ad sumendum modicam nactus est particulam, nec vulneratus, nec mortuus est. Eodemque tempore in Campaniae partibus combustum triticum, hordeum, sive legumina, quasi pluvia in loco quodam e coelo missa sunt. Hic Pontifex instituit, ut quod non agebatur Quadragesimali tempore in quinta feria jejunium, atque Missarum celebritas fieret. Illis interea diebus biennio Constantinopolis est a Sarracenis obsessa, sed DEO eis contrario, maxima illic parte eorum fame ac bello interempta Leone Principe annuente, confusi recesserunt. Nam et ejusdem civitatis diversi sexus et aetatis populorum trecenta ferme millia necessitate pestilentiae dictum est fuisse vastata. Eo quoque tempore moribus certe honesta et nomine Pontificis mater ab hac vita subtracta est. Post cujus obitum domum propriam in honore sanctae Christi martyris Agathae additis a fundamento coenaculis vel quae monasterio erant necessaria monachorum ex novo construxit, dando illi praedia urbana vel rustica. Sed et castrum Narniae a Longobardis pervasum est, ac post aliquot dies, Basilius Dux, Jordanes Cartularius, Joannes Subdiaconus cognomento Lurion consilium inierunt, ut Pontificem interficerent. Quibus assensum praebuit Martinus, Imperialis Spatarius. #Cetera desiderantur. Quae vero in ms. cod. ab alio quopiam	null	bf6b6fec-747a-4c89-98d2-f95be9680b2d	latin_170m_raw	null	None	None	None
de viginti duobus sequentibus pontificibus Romanis brevissime subjecta erant luce indigna putavïus, tum quod ex libro de Romanis pontificibus, qui Anastasio Bibliothecario tribuitur, uti superiora omnia, excerpta non essent, tum quod mutila essent et plena lacunis.@# EXCERPTUM De gestis Romanorum pontificum ex libello, qui continet gesta Romanorum pontificum quae de singulis eorum suo ordine utilia posteris judicavit Albo ( #sic@# ) Floriac [ #erasum erat in ms.@# Monachi, #vel@# abbatis] breviter ac utiliter decerpsit, secutus veritatem Damasi Romanae Ecclesiae Pontificis, qui eumdem libellum scripsit rogatu Hyeronimi divinae legis interpretis. I. Beatus PETRUS, princeps Apostolorum, Antiochenus, filius Joannis, provinciae Galileae, vico Bethsaida, frater Andreae, primum tenuit cathedram Episcopatus in Antiochia annis 7. et post in urbe Roma annis 25. mensibus 2. diebus 3. Hic ordinavit tres Episcopos, Linum, Cletum et Clementem. ex quibus, Linus et Cletus praesentialiter omne ministerium sacerdotale in urbe Roma populo supervenienti exhibuerunt, dum ipse Petrus orationi et praedicationi vacaret. Clementi vero cathedram, vel Ecclesiam omnem disponendam commisit. Post haec martyrio cum Paulo coronatur post passionem Domini, anno 38. et sepultus est via Aurelia in templo Apollinis juxta locum ubi crucifixus est, in Vaticano, 3 Kalend. Julii. II. LINUS, natione Italus, regionis Tusciae, patre Herculano, sedit annis 11. mensibus 3. diebus 12. Et constituit ut mulier in ecclesiam velato capite introiret; martyrioque coronatus sepultus est juxta corpus B. Petri in Vaticano, sub die 9. Kalend. Octobr. III. CLETUS, natione Romanus, de regione vici patritii, patre Aemiliano, sedit annis 12. mense 1. diebus 11. Martyrioque coronatus, sepultus est juxta corpus B. Petri, 6. Kalend. Maias. Et cessavit Episcopatus diebus 30. IV. CLEMENS, natione Romanus, de regione Caelio monte, ex patre Faustino sedit annis, 9. mens. 2. diebus 10. Et fecit duas epistolas, quae Catholicae nominantur. Hic dum nonnullos libros zelo fidei Christianae religionis adscriberet, exsilio relegatus est, martyrioque coronatus, sepultusque in Graecia, 8. Kalend. Decemb. et cessavit Episcopatus dies 21. V. ANACLETUS, natione Graecus, de Athenis, ex patre Antiocho, sedit annis 9. mens. 2. dieb. 10. qui et memoriam B. Petri Apostoli construxit. ubi tamen et ipse sepultus est juxta corpus ejus. Et cessavit Episcopatus dies 13. VI. EVARISTUS, natione Graecus, ex patre Judaeo, nomine Juda, de civitate Bethlehem, sedit annis 9. mens. 10. dieb. 2. Hic titulos in urbe Roma divisit, et 7. diaconos ordinavit, qui custodirent Episcopum praedicantem, propter stylum veritatis. Et sepultus est juxta corpus B. Petri Apostoli. Et cessavit Episcopatus dies 18. VII. ALEXANDER, natione Romanus, ex patre Alexandro, de regione Caput tauri. sedit annis 10. mens. 7. d. 2. Hic constituit aquam sparsionis cum sale benedici in habitaculis hominum. Qui sepultus est via Numentana, ubi decollatus est, ab urbe Roma non longe milliario 7. 5, non, Maii. Et cessavit Episcopatus dies. 35. VIII. SIXTUS, natione Romanus, ex patre Pastore, de regione Vialata, sedit annis 10. mens. 2. die uno. Hic constituit ut ministeria sacra non tangerentur, nisi a ministris. Et ut quicunque Episcoporum evocatus fuisset ad Sedem Apostolicam rediens ad parrochiam suam non susciperetur, nisi cum formata. Qui et ipse sepultus est juxta corpus B. Petri, 3 nonas April. Et cessavit Episcopatus dies, 2. IX. TELESPHORUS, natione Graecus, ex anachoritis, sedit annis 11. mensibus 3. dies 21. Hic constituit ut per septem hebdomadas ante Pascha, jejunium celebraretur. Et in Natali Domini Missae per noctem; nec unquam ante horam tertiam Missas ullus celebraret. Et ut ante sacrificium hymnus celebraretur angelicus. Qui martyrio coronatus, sepultus est juxta corpus B. Petri 4. non. Januar. Et cessavit Episcopatus dies 7. X. HYGINUS, natione Graecus, ex Philosopho de Athenis, cujus genealogiam non inveni	null	d2268861-7333-4ed1-bd9b-e1363c8bcd6a	latin_170m_raw	null	None	None	None
; sedit annis 15. mens. 3. dieb. 4. Et sepultus est juxta corpus B. Petri, 3. Idus Januar. Et cessavit Episcopatus dies 2. XI. PIUS, natione Italus, ex patre Rufino, frater Pastoris, de civitate Aquileia. sedit annis 10. et 9. mensib. et 3. diebus. Sub cujus Episcopatu Hermes librum scripsit, in quo continetur quod angelus Domini in habitu Pastoris ei praecepit ut Pascha die Dominico celebraretur. Hic constituit haereticum venientem ex Judaeorum haeresi suscipi et baptizari. Qui sepultus est juxta corpus B. Petri, 5. Idus Jul. Et cessavit Episcopatus dies 14. XII. ANICETUS, natione Syrus, ex patre Joanne, de vico Humisa, sedit annis 12 mens. 4. diebus 3. Hic constituit ut clericus comam non nutriret. Martyrque obiit, et sepultus est in cimiterio Callisti 12. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus dies 17. XIII. SOTHER, natione Campanus, ex patre Concordio, de civitate Fundis, sedit annis 9. mensibus 6. dieb. 21. Hic constituit ut nulla monacha pallam sacratam contingeret, nec incensum poneret in sanctam ecclesiam. Qui sepultus est juxta corpus B. Petri. 9. Kalend. Junii. Et cessavit Episcopatus dies 21. XIV. ELEUTHER, natione Graecus, ex patre Habundio, de oppido Nicopoli, sedit annis 15. mens. 3. diebus 2. Hic accepit epistolam a Lucio Britonum rege, ut Christianus efficeretur. Et iterum firmavit ut nulla esca rationalis et humana a Christianis repudiaretur, maxime fidelibus. Qui sepultus est, juxta corpus B. Petri 9. Kalend. Jun. Et cessavit Episcopatus dies 15. XV. VICTOR, natione Afer, ex patre Felice, sedit annis 15. mensib. 3. dieb. 10. Hic constituit ut necessitate faciente, ubi inventus esset gentilis, baptizaretur, et ut a quartadecima Luna primi mensis usque vicesimam primam die Dominica custodiatur sanctum Pascha. Qui sepultus est juxta corpus B. Petri 5. Kalend. Aug. Et cessavit Episcopatus diebus 12. XVI. ZEPHIRINUS, natione Romanus, ex patre Habundio, sedit annis 8. mens. 6. dieb. 3. Hic constituit ut sub presentia omnium clericorum, et laicorum fidelium, clericus, levita, sive sacerdos ordinaretur: et coronam sacratam accipiat presbyter tradendam populo. Qui sepultus est in cimiterio suo, juxta cimiterium Calixti via Appia, 6. Kalend. Septemb. Et cessavit Episcopatus dies 6. XVII. CALLISTUS, natione Romanus, ex patre Domitio, de urbe Ravennatium. Sedit annis 6. mens. 2. dieb. 10. Hic constituit jejunium die Sabbati ter in anno fieri. Martyrioque coronatus, sepultus est in cimiterio Calepodii, via Aurelia, milliario 3. 3. Idus Octob. Et cessavit Episcopatus dies 6. XVIII. URBANUS, natione Romanus, ex patre Pontiano, sedit annis 9. mense 1. dieb. 2. Hic sua traditione Valerianum sponsum S. Ceciliae, et multos alios usque ad martyrium perduxit. Qui confessor factus, sepultus est in cimiterio Praetextati, via Appia, 8. Kalend. Jan. Et cessavit Episcopatus diebus 30. XIX. PONTIANUS, natione Romanus, ex patre Calpurnio, sedit annis 9. mens. 5. dieb. 2. Hic et Hippolytus presbyter exilio sunt deportati ab Alexandro de Sardinia insula Butiana, ibique defunctus, martyrio coronatus est 3. Kalend. Novemb. Quem B. Fabianus adduxit cum clero per navim, et sepelivit in cimiterio Calixti via Appia. Et cessavit Episcopatus dies 10. XX. ANTHERUS, natione Graecus, ex patre Romulo, sedit annis 12. mense uno. dieb. 12. Hic martyrum gesta diligenter inquisivit, et in Ecclesia recondidit. Martyrioque coronatus, sepultus est in cimiterio Calixti, via Appia, 3. nonas Januar. Et cessavit Episcopatus dies 13. XXI. FABIANUS, natione Romanus, ex patre Fabio, sedit annis 14. mens. 11. dieb. 10. Hic regiones divisit diaconibus, et fecit sex diaconos, qui septem Notariis imminerent. Eo tempore supervenit Novatus ex Africa, et separavit Ecclesiam. Fabianus vero martyrio	null	566b2361-080a-4b3c-8892-3ea1d3c50bd6	latin_170m_raw	null	None	None	None
coronatus, sepultus est in cimiterio Calixti, via Appia, 13. Kalend. Februar. Et cessavit Episcopatus dies 6. XXII. CORNELIUS, natione Romanus, ex patre Castino, sedit annis 2. mensibus 3. et dieb. 10. Qui Centumcellis pulsus est, et ibidem accepit a Cypriano martyre in carcere scriptam. Quo etiam loco decollatus, martyr effectus est. Cujus corpus noctu collegit B. Lucina cum clericis, et sepelivit in crypta juxta cimiterium Callisti, via Appia, in praedio suo. 18. Kalend. Octobris. Et cessavit Episcopatus diebus 35. XXIII. LUCIUS, natione Romanus, ex patre Porphyrio, sedit annis 3. mens. 7. dieb. 6. Hic in exilio fuit. Sed postea incolumis ad Ecclesiam suam reversus praecepit ut duo presbyteri, et tres diaconi in omni loco Episcopum non desererent propter testimonium Ecclesiasticum. Qui etiam a Valeriano capite truncatus 3. Nonas Mart. sepultus est in cimiterio Calixti via Appia. 8. Kalend. Septemb. Et cessavit Episcopatus dies 35. XXIV. STEPHANUS, natione Romanus, ex patre Jobio, sedit annis 6. mensib. 5. dieb. 2. Hic constituit sacerdotes et Levitas, ut vestibus sacratis non nisi in Ecclesia uterentur. Martyrioque coronatus sepultus est in cimiterio Callisti via Appia, 4. Nonas Aug. Quo tempore fuit magna persecutio sub Decio. XXV. XISTUS, natione Graecus ex Philosopho, sedit anno 1. mens. 10. diebus 26. Martyrioque coronatus sub Valeriano 8. Kalend. Aug. Post cujus passionem tertio die passus est B. Laurentius archidiaconus. Denique Beatus Xistus sepultus est in cimiterio B. Calixti via Appia. Et cessavit Episcopatus diebus 35. XXVI. DIONYSIUS, ex monachis; cujus generationem non potuimus reperire. sedit annis 6. mensibus 2. diebus 4. Hic presbyteris Ecclesias dedit, et cimiteria, et parochias dioecesis constituit. cujus depositio 6. Kalend. Januar. in cimiterio Calixti via Appia. Et cessavit Episcopatus dies 5. XXVII. FELIX, natione Romanus, ex patre Constantio, sedit annis 4. mensibus 3. dieb. 25. Qui constituit supra memorias martyrum Missas celebrari Et fecit basilicam in via Aurelia, ubi martyrio coronatus, sepultus est, 3. Kalend. Junii milliario ab urbe Roma secundo. Et cessavit Episcopatus dies 5. XXVIII. EUTHICIANUS, natione Thuscus, ex patre Marino, de civitate Lunae, sedit annum unum, mensem 1. diem 1. Hic constituit ut fruges super altare tantum, fabae et uvae benedicerentur. Et sepultus est in cimiterio Calixti via Appia, 8. Kalend. Augusti. Et cessavit Episcopatus dies 8. XXIX. GAIUS, natione Dalmatinus, ex genere Diocletiani Imperatoris, ex patre Gaio, sedit annis 11. mensibus 4. diebus 12. Hic constituit ut ordines omnes sic in Ecclesia ascenderent. Si quis Episcopus esse mereretur, ut esset ostiarius, lector, exorcista, sequens subdiaconus, diaconus, presbyter, et exinde Episcopus ordinaretur. Qui fugiens persecutionem Diocletiani in cryptis habitando, martyrio coronatur, et sepultus est in cimiterio Calixti via Appia, 10. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus dies 11. XXX. MARCELLINUS, natione Romanus, ex patre Projecto, sedit annis 9. mensibus 4. diebus 16. Quo tempore fuit persecutio magna, ut intra 30 dies, 17 hominum millia promiscui sexus per diversas provincias coronarentur. Inter quos ipse Marcellinus ductus est ad sacrificandum, ut thurificaret, quod et fecit. Et post paucos dies poenitentia ductus ab eodem Diocletiano capite pro fide Christi truncatus est. Cujus corpus jacuit in platea diebus 25. et exinde Marcellus presbyter collegit noctu, et sepelivit eum via Salaria in cimiterio Priscillae juxta corpus sancti Crescentionis, 7. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus annis 7, mensibus 7. dies 25. XXXI. MARCELLUS, natione Romanus, ex patre Benedicto, de regione Vialata, sedit annis 5. mens. 7. dieb. 21. Hic fecit cimiterium via Salaria, et comprehensus damnatus est in catabulo. Quo novem mensibus exactis in oratione et jejunio nocte venit clerus ejus, et exuit eum, et perduxit ad domum Lucinae viduae, quam dedicavit	null	58ce94ad-cf43-4642-bca4-00f4780ab132	latin_170m_raw	null	None	None	None
titulo sanctae Ecclesiae. Hoc audito, Maxentius jussit ut ibidem animalibus deserviret. unde in servitio animalium nudus amictus cilicio defunctus est. Cujus corpus collegit beata Lucina, et sepelivit in cimiterio Priscillae, via Salaria. 17 Calend. Febr. et cessavit Episcopatus dieb. 30. XXXII. EUSEBIUS, natione Graecus, ex medicis, sedit annis 6. mens. 1. dieb. 3. Sub hujus temporibus inventa est crux Domini 5. Non. maji. a Juda, qui post baptizatus est. Hic haereticos invenit, quos per manus impositionem reconciliavit. Qui etiam sepultus est in cimiterio Calixti, via Appia, 6. Non. Octobris. Et cessavit Episcopatus dies 7. XXXIII. MELCHIADES, natione Afer, sedit annis 4. et constituit nulla ratione Dominica, aut 5. feria jejunium celebrari: fecitque ut ablationes sacrae, quod est fermentum ex consecratione Episcopi per Ecclesias dirigerentur, ac sepultus est in cimiterio Calixti, via Appia 4. Idus Jan. Et cessavit Episcopatus diebus 16. XXXIV. SILVESTER, natione Romanus, ex patre Rufino, sedit annis 23. mens. 10. diebus 11. Hic fuit in exilio in monte Soracte. Et postmodum rediens cum gloria baptizavit Constantinum Augustum, quem curavit Dominus a lepra. Cujus temporibus factum est Concilium ipso praecipiente in Nicaea Bithyniae, et congregati sunt trecenti 18. Episcopi Catholici, qui damnaverunt Arrium, Photinum, et Sabellium. In urbe quoque Roma congregavit ipse cum consilio Augusti 277. et damnavit iterum Calixtum, Arium, Photinum et Sabellium. Constituit etiam ut baptizatum liniret presbyter chrismate levatum de aqua propter occasionem transitus mortis, et ut nullus laicus crimen clerico audeat inferre, et ut diaconi dalmaticis in Ecclesia uterentur, et ut nullus clericus propter causam quamlibet in curiam introiret, nec ante judicem causam diceret, nisi in Ecclesia. Et ut sacrificium altaris non in serico, neque in panno tincto celebraretur, nisi tantum in lineo; sicut corpus Domini nostri JESU Christi in sindone linea munda sepultum est. Ut si quis desideraret in Ecclesia militare, aut proficere, ut esset Lector annis 30. exorcista diebus 30. acolythus annis 5. subdiaconus 5. diaconus 7. presbyter tribus, probatus ex omni parte, et ab his, qui foris sunt, testimonium habere bonum, unius uxoris virum a sacerdote benedictae, et sic ad ordinem Episcopatus accedat. Hic sepultus est in cimiterio Priscillae, via Salaria, ab urbe Roma milliario 3. prid. Kalend. Jan. catholicus et confessor quievit. Cessavitque Episcopatus dies 21. XXXV. MARCUS, natione Romanus, ex patre Prisco. sedit annis 2. mens. 9. dieb. 20. Hic constituit ut Episcopus Ostiae, qui consecrat Episcopum Urbis, pallio uteretur, et ab eodem Episcopus Urbis Romae consecraretur. Qui obiit Nonis Octob. et sepultus est in cimiterio Balbinae, via Ardeatina. Et cessavit Episcopatus dies 20. XXXVI. JULIUS, natione Romanus, ex patre Rustico, sedit annis 15. mens. 2. diebus 5. Hic fuit missus in exilium a Constantino Imperatore haeretico mensibus 10. Post cujus mortem reversus est. Et constituit ut nullus clericus causam quamlibet in publico ageret: et rerum gestarum notitia, quae omnibus pro fide Ecclesiastica est, per notarios colligeretur, et in Ecclesia a clericis servaretur. Qui etiam sepultus est, via Aurelia, in cimiterio Calepodii milliario 3. pridie Idus April. Et cessavit Episcopatus diebus 25. XXXVII. LIBERIUS, natione Romanus, ex patre Augusto, sedit annis 6. mens. 4. dieb. 8. Hic pro eo, quod noluit consentire haeresi Arrianae, fuit in exilio annis 3. Cujus consilio FELIX venerabilis presbyter in loco ejus ordinatus est Episcopus. Qui invenit duos presbyteros Ursacium et Valentem, consentientes Constantio Augusto Arriano, et damnavit eos in Concilio 48 Episcoporum. Qui Ursacius et Valens post paucos dies zelo ducti, rogaverunt Constantium, ut de exilio revocaret Liberium. Qui consensit eis, ut una tantum participatione communionis conveniret cum haereticis, tantum ut non rebaptizaretur. Post haec fecit Constantius Concilium cum aliquibus, qui ex faece Ariana erant, et ejecit Felicem de Episcopatu, qui erat Catholicus, et revocavit Liberium. Depositus vero Felix	null	7388b2ac-562e-4387-bf86-316fb8713ff6	latin_170m_raw	null	None	None	None
4. Kalend. Augusti, habitavit in praediolo suo, via Portuensi. Ingressus quoque Liberius in urbem 4. Non. Augusti consensit haereticis, non tamen rebaptizatus. et tenuit basilicas B. Petri et Pauli, et Constantinianam annis 7. Et fuit persecutio magna in urbe Roma. Omnes itaque anni Felicis in hujus ordinatione dinumerantur. Sepultus tamen est Liberius via Salaria in cimiterio Priscillae. Et cessavit Episcopatus dies 7. XXXVIII. FELIX, natione Romanus, ex patre Anastasio, sedit anno 1. mens. 3. dieb. 2. Hic declaravit Constantium filium Constantini haereticum, et rebaptizatum secundo ab Eusebio Episcopo Nicomediensi in villa quae appellatur Aquilon. Pro quo facto capite truncatur cum multis clericis et fidelibus occulte juxta muros urbis ad latus formae Trajanae, 3. Idus Novemb. Et exinde rapuere corpus ejus Christiani, cum Damaso presbytero, et sepelierunt in basilica supradicta ejus via Aurelia 17. Kalend. Decembr. in pace. Et cessavit Episcopatus dies 38. XXXIX. DAMASUS, natione Hispanus, ex patre Antonio, sedit annis 18. mens. 3. dieb. 10. et cum eodem ordinatur sub [contentione.] intentione Ursinus. Qui facto Concilio sacerdotum ejectus est ab urbe, et Neapoli constitutus Episcopus. Damasus fultus plurima multitudine in sede Apostolica permansit praesul. Qui tandem accusatus incriminatur de adulterio, et facta Synodo purgatur a 44 Episcopis, qui etiam damnaverunt accusatores ejus, Concordium et Callistum, et projecerunt de Ecclesia. Quaesivitque multa corpora Sanctorum, et invenit, ac eorum memorias versibus decoravit. Constituit quoque, ut psalmi die noctuque canerentur per omnes Ecclesias, ac sepultus est via Ardeatina in basilica sua 3. Idus Decembr. juxta matrem suam, et germanam suam. Et cessavit Episcopatus dies 31. XL. SIRICIUS, natione Romanus, ex patre Tiburtio, sedit annis 15. Hic constituit ut nullus presbyter Missas celebraret per omnem hebdomadam. nisi consecratum Episcopi susceperit, quod nominatur fermentum. Qui etiam exosos habuit omnes haereticos, maxime Manichaeos, quos inventos in exilium deportari fecit, et constituit, ut si quis de Manichaeis conversus rediret ad Ecclesiam, nullatenus communicaret, nisi tantum relegatus monasterio usque ad finem vitae suae jejunus et orationibus vacans viaticum ei largiretur. Constituit etiam haereticum sub manu impositionis reconciliari praesente cuncta Ecclesia. Qui sepultus est in cimiterio Priscillae, via Salaria, 8. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus dies 20. XLI. ANASTASIUS, natione Romanus, ex patre Maximo, sedit annis 3. diebus 10. Hic constituit ut quotiescunque Evangelia sancta recitarentur, sacerdotes non sederent, sed curvi starent, et ut nullus clericum transmarinum susciperet, nisi sui Episcopi chirographum designaret, quia eodem tempore Manichaei inventi sunt in urbe. Sepultus est autem in cimiterio suo ad Ursum pileatum. 5. Kalend. Maii. Et cessavit Episcopatus dies 21. XLII. INNOCENTIUS, natione Albanensis, ex patre Innocentio, sedit annis 15. mensibus 3. dieb. 21. Hic invenit Pelagium et Coelestium et haereticos damnavit. Constituitque ut natus de Christiana denuo nasceretur per baptismum, hoc est, baptizaretur, quod Pelagius damnabat. Constituit quoque ut Sabbathi jejunium celebraretur, quia Sabbatho Dominus in sepulchro positus est, et discipuli jejunarunt. Sepultus est autem in cimiterio ad Ursum pileatum 5. Kalend. Aug. Et cessavit Episcopatus dies 22. XLIII. ZOZIMUS, natione Graecus, ex patre Abrahamio, sedit annis 7. mens. 4. dieb. 24. Hic constituit ut diacones laevam tectam haberent de palliis linostimis, et per Parrochiam concessit ut cereos benedicerent. Et ut nullus clerico poculum publicum propinaret nisi tantum in cella fidelium, maxime clericorum. Et sepultus est via Tiburtina, juxta corpus B. Laurentii martyris 7. Kalend. Januar. Et cessavit Episcopatus dies 11. XLIV. BONIFACIUS, natione Romanus, ex patre Jocundo presbytero, sedit annis 3. mens. 8. dieb. 6. Hic sub intentione ordinatus est cum Eulalio uno die. Et fuit diebus 15. et mensib. 8 dissensio magna in clero. Quod audiens Placidia Augusta cum filio Valentiniano Augusto, dum sederet Ravennae retulit Honorio Augusto Mediolanis: et horum praecepto expulsi sunt ab urbe ambo. Sed Eulalius, eo quod ordinatus fuisset	null	5f77aa80-9e40-4d41-9cfb-869050b2afe1	latin_170m_raw	null	None	None	None
in basilica Constantiniana, praesumpsit intrare urbem et baptizare: et celebravit Pascha in supradicta basilica. Hoc audientes Augusti, miserunt, et ejecerunt eum foras in Campaniam, Bonifacium vero revocaverunt in urbem et constituerunt Episcopum. Quo defuncto clerus et populus petiit Eulalium revocari, sed ille reverti noluit. Denique Bonifacius constituit ut nulla mulier, aut monacha pallam sacratam contingeret, aut incensum poneret, nec servum clericum fieri, nec obnoxium curiae. Qui etiam sepultus est via Salaria juxta corpus S. Felicitatis martyris 8. Kalend. Novemb. Et cessavit Episcopatus dies 9. XLV. CAELESTINUS, natione Campanus, ex patre Prisco, sedit annis 9. mensib. 10. diebus 17. Hic constituit, ut psalmi David 150. psallerentur ante sacrificium antiphonatim: ante enim tantum epistola B. Pauli recitabatur, et sanctum Evangelium. Sepultus est. a. in cimiterio Priscillae via Salaria, 8. Idus April. Et cessavit Episcopatus dies 20. XLVI. XISTUS, natione Romanus, ex patre Sixto, sedit annis 8. dieb. 19. Hic post annum unum et mensem 8. incriminatus est a quodam Basso. Quod audiens Valentinianus Augustus jussit synodum congregari, in qua examinatur a 46. Episcopis, et purgatur Xistus, et condemnatur Bassus, ita ut ultimo die viaticum ei non negaretur. Contra quem Valentinianus Augustus furore sancto permotus, praedia facultatum ejus Ecclesiae Catholicae sociavit, ac post tres menses moritur. Cujus corpus Xistus Episcopus suis manibus tractans sepelivit ad B. Petrum Apostolum in cubiculo parentum ejus. Qui etiam sepultus est via Tiburtina in crypta juxta corpus B. Laurentii. Et cessavit Episcopatus dies 22. XLVII. LEO, natione Tuscus, ex patre Quintiano, sedit annis 21. mense uno, diebus 13. Hic invenit duas haereses, Eutychianam et Nestorianam. Pro qua remisit ad MARCIANUM Augustum, orthodoxum principem et catholicum, ut congregaret Concilium Episcoporum. Quod statim factum est, et congregati sunt sacerdotes 256, aliorum vero Episcoporum 408, Chirographus cucurrit cum chirographo S. Episcopi Leonis, hoc est, tomo, ubi continebatur fides Apostolicae Ecclesiae Romanae. Sub praesentia igitur Martiani Catholici Principis factum est Concilium 630 Episcoporum in Chalcedonia, in martyrio S. Euphemiae. Qui exposuere fidem Catholicam, dicentes, in uno Christo DEO et homine duas naturas esse. Ubi piissimus Augustus cum Pulcheria conjuge sua Augusta, deposita regia majestate, fidem suam sub chirographo exposuerunt ante conspectum omnium Episcoporum, qui damnaverunt Eutychen et Nestorium, et expositam direxerunt ad Leonem Papam beatissimum. Hic constituit ut monacha non acciperet velamen benedictum in capite, nisi probata in virginitate fuerit 60 annis, et ut intra actionem sacrificii diceretur: #Sanctum sacrificium,@# etc. Sepultus est autem apud B. Petrum Apostolum, 3. Idus April. Et cessavit Episcopatus dies 7. XLVIII. HILARIUS, natione Sardus, ex patre Crispino, sedit annis 6. mens. 3. diebus 10. Hic firmavit 3. Synodos, Nicaenam, Ephesinam, et Chalcedonensem, vel tomum sancti Episcopi Leonis, et damnavit omnes haeresiarchas ac sequaces eorum. Confirmavit quoque dominationem et principatum sedis Catholicae et apostolicae Romanae Ecclesiae. Qui sepultus est ad S. Laurentium in crypta juxta corpus B. Xisti Episcopi, 4. Idus Septemb. Et cessavit Episcopatus dieb. 10. XLIX. SIMPLICIUS, natione Tiburtinus, ex patre Castorio, sedit annis 15. mense uno, diebus 7. Cujus temporibus venit relatio de Graecia ab Achatio Constantinopolitano Episcopo affirmante quod Petrus Alexandrinus Eutychianista haereticus factus esset, et quod in morte cujusdam presbyteri Catholici permixtus esset. Quod audiens Simplicius praesul dissimulans non rescripsit Achatio, sed Petrum damnavit, expectans tempus poenitentiae. Hic sepultus est in basilica B. Petri Apostoli 6. Nonas Martias. Et cessavit Episcopatus diebus 6. L. FELIX, natione Romanus, ex patre Felice presbytero de titulo Fasciola. sedit annis 8. mens. 11. dieb. 17. Quo tempore iterum venit relatio de Graecia Petrum revocatum ab Achatio Episcopo Constantinopolitano. Quod audiens Felix Romanus Episcopus mittit defensorem cum consilio Sedis suae, et in Concilio damnavit Achatium cum Petro. Post annum tertium iterum venit relatio ab Imperatore Zenone ut poenitens rediret Achatius. Tunc Papa Felix misit duos Episcopos, Mesenum et	null	ef3cc598-30dd-4383-b5f8-81cd3bc8ed07	latin_170m_raw	null	None	None	None
Vitalem, ut si invenirent complicem Petri Acatium, iterum damnarent eos. Si non, offerrent libellum poenitentiae. Qui cum introissent Constantinopolin, corrupti sunt pecunia, et non fecerunt ut praeceperat Dominus Papa. Qui post eorum reversionem, facto Romae Concilio examinavit ambos Episcopos, id est Mesenum et Vitalem, et reos rejecit a communione. Sed Mesenus non tacuit peccatum suum, et ob hoc concessum est ei tempus poenitentiae. Sepultus est autem Felix in basilica B. Pauli Apostoli. Et cessavit Episcopatus dieb. 5. LI. GELASIUS, natione Afer, ex patre Valerio, sedit annis 4 mens. 8. diebus 18. Hic invenit Manichaeos in urbe, quos in exilium deportari praecepit, et eorum codices incendio concremari, et in synodo cum fletu sub satisfactione libelli purgatum Mesenum Episcopum revocavit, et suae Ecclesiae restituit. Iterum venit relatio de Graecia quod a Petro et Achatio multa mala et homicidia fierent. Quo tempore fugiens Joannes Alexandrinus Catholicus Episcopus venit Romam. Quem B. Gelasius cum gloria suscepit, et ei secundam sedem praebuit, factaque Synodo misit per tractum Orientis, et iterum damnavit in perpetuum Petrum et Achatium, si non sub satisfactione libelli postularent poenitentiam. Fecit etiam sacramentorum praefationes et orationes cauto sermone. Qui sepultus est in B. Petri basilica 11. Kalend. Decemb. Et cessavit Episcopatus dies 7. LII. ANASTASIUS, natione Romanus, ex patre Petro de regione quinta Caput tauri, sedit anno 1. mensibus 2. diebus 24. Hic propterea quia communicavit cuidam diacono Thessalonicensi nomine Photino, qui communis erat Acatio sine consilio Episcoporum, presbytororum, vel clericorum Ecclesiae Catholicae, suspenderunt se ab ejus communione. Qui etiam, cum voluisset Achatium occulte revocare, et non potuisset, nutu divino percussus sepultus est in basilica B. Petri Apostoli, 13. Kalend. Decemb. Et cessavit Episcopatus dies 4. LIII. SYMMACHUS, natione Sardus, ex patre Fortunato, sedit annis 15. mensibus 7. diebus 27. Hic sub intentione ordinatus est una die cum Laurentio, et Symmachus quidem in basilica Constantiniana, Laurentius in basilica S. Mariae. Ex qua causa separatus est clerus, et divisus est Senatus. Et facta intentione utraque pars constituit, ut ambo ordinati ad judicium Regis Theodorici Ravennam pergerent. Quod dum factum fuisset, judicavit Rex ut qui primus ordinatus fuisset, vel cui maxima pars consentiret, ipse teneret sedem Apostolicam. Unde factus Praesul Symmachus est, et constituit Laurentium in Nucerinam civitatem Episcopum intuitu misericordiae. Post annos vero quatuor zelo ducti aliqui ex clero, et ex Senatu, maxime Festus et Probinus, accusaverunt eundem Papam apud Theodoricum crimine pessimo, et subornaverunt falsos testes, quos miserunt Ravennam, et interim occulte revocaverunt Laurentium. Divisus quoque est iterum clerus. Tunc accusatores Symmachi miserunt ad regem, ut daret visitatorem sedis Apostolicae. Quod factum est, et dedit Petrum Altinae civitatis Episcopum, quod canones prohibent. Unde praedictus Papa congregavit Episcopos 115. et facta Synodo purgatur a falso crimine: et damnatur Petrus Altinus invasor sedis Apostolicae, et Laurentius Nucerinus pro eo quod vivente Episcopo persuaserunt sedem ejus; nam Symmachus a suis omnibus in sedem suam cum gloria restituitur. Quapropter indignati Festus et Probinus intra urbem coeperunt pugnare, maxime contra Faustum exconsulem, et omnes qui communicabant Symmacho, quandoquidem gladio occidebantur clerici, sanctimoniales et virgines, quas de monasteriis extrahebant nudas. Solus autem Faustus exconsul pro Ecclesia pugnabat. Post haec omnia idem Papa invenit Manichaeos in urbe, quorum libros incendit, et eos exilio relegavit. Hic omni anno per Africam vel Sardiniam ad Episcopos, qui exilio erant retrusi, pecunias et vestes ministrabat, et captivos per diversas provincias redemit. Qui etiam sepultus est in basilica B. Petri Apostoli confessor. 14. Kalend. Aug. Et cessavit Episcopatus dies 7. LIV. HORMISDA, natione Campanus, ex patre Justo, de civitate Frisinone, sedit annis 9. dies 17. Hic ex constituto Synodi, et cum concilio regis Theodorici, direxit ad Graecias, humanitatem ostendens sedi Apostolicae: quia Graeci obligati erant sub vinculo anathematis propter Petrum Alexandrinum et Achatium Constantinopolitanum sub Joanne Episcopo, legatos mittens Ennodium Episcopum Ticinensem, et Fortunatum Episcopum Catinensem, et Venantium presbyterum urbis Romae, et Vitalem	null	3ffa9085-f317-4b1e-9ea1-a8dff680e84d	latin_170m_raw	null	None	None	None
Diaconum, et Hilarum notarium, ad Anastasium Augustum, qui nihil egerunt. propterea quia ipse in haeresim Eutychianam communicaverat. Item secundo misit Ennodium, et Peregrinum episcopum Mesenensem, quos dum voluisset Anastasius pecunia corrumpere, nullatenus consenserunt, nisi satisfactionem sedis Apostolicae operaretur. Tunc imperator repletus furia ejecit eos per posterulam, et imposuit in navim periculosam, praecipiens Heliodoro et Demetrio ut nullam civitatem Graecorum ingrederentur. Legati vero secretius sanctas epistolas fidei 19. per manus monachorum orthodoxorum exposuere per omnes civitates, quas Episcopi, qui erant complices Anastasii Augusti pro crimine Constantinopolim direxerunt. Qui furore repletus inter alia sua sacra haec scripsit, dicens: Nos jubere volumus, non nobis juberi; et post haec nutu divino percussus fulmine obiit. Cui successit in imperium Justinus Orthodoxus, qui direxit auctoritatem suam ad Hormisdam Papam Romanum, ut redintegraretur pax Ecclesiarum. Quam auctoritatem Papa suscipiens cum consilio regis Theodorici direxit Germanum Capuanum Episcopum, Joannem et Blandum presbyteros, Felicem et Dioscorum diacones, et Petrum notarium, munitos fide et textu libelli poenitentiae. Venientes autem juxta Constantinopolim tanta gratia fidei refulsit, ut multitudo monachorum orthodoxorum, et illustrium virorum, Justinus quoque Imperator, et Vitalianus Consul simul occurerent ad castellum rotundum, quod ducit ad civitatem. Suscepti itaque sunt cum gloria et gaudio magno a clero et Joanne Episcopo. Quod sentientes complices Anastasii se incluserunt in Ecclesia majore, quae vocatur sancta Sophia, et consilio facto mandaverunt Imperatori, dicentes: Nisi nobis reddita fuerit ratio, quare damnatus est Episcopus noster Achatius, nullatenus consentimus Sedi Apostolicae. Hic quoque damnavit Petrum et Achatium, vel omnes haereses, et invenit Manichaeos, quos cum examinatione plagarum in exilium deportavit, et eorum codices incendio concremavit. Eodem tempore venit cum gemmis pretiosis a rege Francorum Clodovaeo Christiano donum B. Petro Apostolo. Sepultus est autem in basilica B. Petri Apostoli, 8. Idus Aug. Consulatu Maximi. Et cessavit Episcopatus dies 6. LV. JOANNES, natione Tuscus, ex patre Constantio, sedit annis 2. mensib. 9. diebus 17. Hic vocatus est a rege Theodorico Ravennam, quem et misit in legationem Constantinopolim ad Justinum Imperatorem orthodoxum, qui ejus consilio usus voluit amore religionis Christianae haereticos extricare, ut Ecclesias Arrianorum Catholicas consecraret. Pro qua re haereticus rex Theodoricus exarsit, et voluit totam Italiam gladio extinguere. Tunc Joannes Papa aegrotus cum fletu ambulavit, et senatores, et Consules cum eo, id est, Theodorus importunus, Agapitus Patritius, accipientes in mandatis, ut redderentur Ecclesiae haereticis in partibus Orientis, quod si non, omnem Italiam gladio perderet. Qui dum ambulasset, occurrit ei omnis civitas cum cereis et crucibus in honore B. Apostolorum Petri et Pauli. Et gaudebat Justinus Augustus se suscepisse in partibus Graeciae Joannem Papam Romanum, sicut Constantinus Augustus susceperat Silvestrum Episcopum. Qui Justinus dans honorem DEO humiliavit se pronus, et adoravit Joannem beatissimum rogantem cum grandi fletu ut legatio acceptabilis esset in conspectu ejus. Qui postquam obtinuit, propter quod ierat, ipsi Justino Augusto, ut vicarius B. Petri Apostoli rogatus manibus suis cum gloria coronam imposuit. Eodem tempore Theodoricus rex haereticus tenuit duos senatores praeclaros et exconsules, Symmachum et Boethium, et interfecit eos gladio. Cum vero Joannes venerabilis Papa, et Senatores ejus comites reverterentur a Constantinopoli, praedictus Rex haereticus cum grandi dolo et odio suscepit eos, quos etiam gladio voluit interficere, sed non ausus est metuens indignationem Justini Augusti, quanquam permiserit in custodia afflictos [ #cruciari@# ] cremari. Ipse vero Papa afflictus in custodia defecit, et mortuus est martyr, 15. Kalend. Jun. Quem statim derepente est intereundo subsecutus ipse Theodoricus rex haereticus. Corpus vero B. Joannis translatum est de Ravenna, et sepultum est in B. Petri basilica 6. Kalend. Jun. Et cessavit Episcopatus dies 58. LVI. FELIX, natione Samnius, ex patre Castorio, sedit annis 4. mensibus 2. dieb. 13. Et sepultus est in basilica B. Petri Apostoli, 4. Idus Octob. Et cessavit Episcopatus diebus 3. LVII. BONIFACIUS, natione Romanus, ex patre Sigebaldo, sedit annis 2. diebus 26. Hic fuit ordinatus in basilica Julii sub intentione cum Dioscoro, qui ordinabatur in basilica	null	e7fbb570-9289-49e7-ba38-8ad445b99baa	latin_170m_raw	null	None	None	None
Constantiniana. Fuitque dissensio in clero et senatu dies 28. Sed Dioscorus ipso anno 2. Idus Octobris defunctus est. Quem Bonifacius zelo ductus eum grandi amaritudine sub chirographo anathematizavit, et eum archivo Ecclesiae retrusit. Sed ei nullus subscribere voluit. Hic congregata Synodo in basilica B. Petri Apostoli, fecit cum chirographis sacerdotum jusjurandum ante confessionem Apostoli Petri in diaconum Vigilium, ut sibi succederet. Unde facta iterum Synodo censuerunt sacerdotes omnes propter reverentiam sanctae Sedis, quia contra canones hoc fuerat factum, et quia culpa eum respiciebat, qui sibi successorem constituisset. Quapropter Bonifacius reum se confessus est, quod in Diaconum Vigilium sua subscriptione ehirographi ante confessionem B. Petri Apostoli fecisset, ipsumque chirographum sub praesentia omnium sacerdotum et cleri, et senatus in incendio consumpsit. Tunc venit relatio ab Afris Episcopis de constitutione, et ut consilio Domini Papae omnia Carthaginensis Episcopus faceret. Sepultus autem est in basilica B. Petri Apostoli, sub die 17. mens. Octob. Et cessavit Episcopatus dies 15. LVIII. JOANNES, qui et Martirius, natione Romanus, ex patre Projecto, de Caelio monte, sedit annis 2. mensibus 4. diebus 6. Eodem tempore Justinianus Augustus, vir religiosus summo amore Christianae religionis misit fidem suam scriptam chirographo proprio ad sedem Apostolicam per Episcopos Epatium, et Demetrium. Sepultus est autem Joannes Papa in basilica B. Petri Apostoli, 6. Kalend. Junias. Et cessavit Episcopatus dies 6. LIX. AGAPITUS, natione Romanus, ex patre Gordiano presbytero ad sanctos Joannem et Paulum, sedit mensib. 11. diebus 18. Hic libellos anathematis quos invidiae dolo extorserat, Bonifacius a presbyteris et Episcopis contra canones et contra Dioscorum in medio Ecclesiae congregatis omnibus incendio consumpsit, et totam Ecclesiam absolvit. Denique missus est a Theodato rege Gothorum ad Domnum Justinianum Augustum, qui indignabatur contra eumdem regem quod occidisset Reginam Amalsuentham commendatam sibi, filiam scilicet Theodorici regis, qui eum regem fecerat. Ingressus ergo Agapitus Constantinopolim 10, Kalend. Maii susceptus est cum gloria, et coepit altercationem habere cum Justiniano Augusto de religione. Responsumque reddidit constantissime de Domino JESU Christo, DEO et homine, quod in una persona JESU Christi duae sint naturae. Qua altercatione Anthemium Constantinopolitanum Episcopum invenit haereticum. Dixit itaque Imperator Agapito: Aut consenti nobis, aut in exilium deportari te faciam. Cui respondit: Ego quidem peccator ad Justinianum Imperatorem Christianissimum venire desideravi, nunc autem Diocletianum inveni. Scito tamen, te et Episcopum tuum idoneos non esse Christianae religionis, nisi duas naturas in Christo confiteamini. Tandem ex praecepto Augusti accersito Anthemio, et discussione facta, nunquam voluit confiteri in doctrina catholicae responsionis, sed convicit eum Sanctus Papa Agapitus, et ob id ab omnibus Christianis est glorificatus. Tunc Imperator, gaudio repletus, humiliavit se, et adoravit beatissimum Papam Agapetum, quia communione ejecit Anthemium, et expulit in exilium, et loco ejus Moenam nomine consecravit Episcopum Catholicum. Qui etiam, postquam omnia obtinuit, pro quibus directus fuerat quadam aegritudine defunctus est Constantinopoli 10. Kalend. Maii. Cujus corpus in loculo plumbeo translatum est in basilicam B. Petri Apostoli, ubi et sepultum est, 12. Kalend. Octob. Et cessavit Episcopatus dies 58. LX. SILVERIUS, natione Campanus, ex patre Hormisda Episcopo Romano, sedit anno 1. mensib. 5. dieb. 11. Hic levatus est a tyranno Theodato sine deliberatione decreti. Qui corruptus pecunia talem timorem induxit clero, ut qui non consentiret in hujus ordinatione gladio puniretur. Quocirca sacerdotes non subscripsere ante ordinationem ejus secundum morem antiquum, sed postmodum. Post menses vero duos nutu divino exstinguitur Theodatus, et elevatur rex Vuitigis. Qui Ravennam veniens tulit sibi uxorem filiam Amalasuentae reginae. Unde indignatus Imperator Justinianus misit Belesarium patritium cum exercitu, ut liberaret omnem Italiam a captivitate Gothorum. Tunc veniens patritius in partes Siciliae, audivit quod Gothi fecissent sibi regem, et inde per Campaniam properavit Neapolim, quam et obsidere coepit, quia cives Neapolitani noluerant aperire ei. Qui pugnando civitatem introivit, et ductus furore interfecit et Gothos, et omnes cives Neapolitanos, ita ut nulli sexui, vel aetati parceret, nec sacerdotibus, aut servis DEI, vel sanctimonialibus. Factoque maximo bello contra Vuitigis, ingressus est	null	102eab4f-1f54-419e-aa0a-b188fdc70815	latin_170m_raw	null	None	None	None
urbem Romam 4. Idus Decembr. et civitatem munivit. Nocte ipsa, qua introivit urbem, hi qui erant in civitate, vel foris, fugerunt Ravennam, et omnes portas dimiserunt apertas. Tunc colligens Vuitigis rex multitudinem exercitus Gothorum regressus contra Romam 9. Kalend. Mart. et fixit castra ad pontem Milvium, et uno anno ita obsessa est civitas Romana, ut nulli esset facultas exeundi, vel introeundi. Intra civitatem autem grandis fames erat, ut aqua venundaretur pretio, nisi Nympharum [ #remedium@# ] rechedus subvenisset. Pugnae autem maximae erant, Belesario defendente Romanos vel civitatem: quam et liberavit a Gothis; quos postmodum Ravennam fugere compulit. Tunc erat Vigilius Diaconus apocrisiarius in Constantinopoli, qui sciebat dolorem Augusti pro Anthemio Patriarcha, qui depositus fuerat a sanctissimo Agapito Papa, eo quod haereticus repertus esset, et in locum ejus Maenam servum DEI constituisset. Consilio denique Vigilii misit Romam epistolas Silverio Papae, rogans et obsecrans: aut ad nos, ne pigriteris venire: aut certe revoca Anthemium in locum suum. Quas litteras dum legisset B. Silverius, ingemuit, et dixit: Modo scio, quod haec causa finem vitae meae adduxit. Fiduciam tamen habens in Domino rescripsit Augustae. Domina Augusta, ego rem istam nunquam facturus ero, ut revocem hominem haereticum, in sua nequitia damnatum. Tunc indignata Augusta misit ad Belesarium jubens per Vigilium diaconem. Vide aliquas occasiones in Silverium Papam, et depone illum ab Episcopatu, aut certe festinus transmitte eum ad nos. Ecce ibi habes Vigilium archidiaconem, et apocrisiarium nostrum carissimum, qui nobis pollicitus est revocare Anthemium patriarcham. Suscepta jussione Belesarius dixit: Ego quidem jussionem facio, sed ille qui interest in nece Silverii Papae, ipse reddat rationem de factis suis Domino JESU Christo. Et urgente jussione, exierunt quidam falsi testes, qui dixerunt: Quadam vice invenimus Silverium Papam scripta mittentem ad regem Gothorum, in quibus continebatur. Veni ad portam, quae appellatur. Asinaria juxta Lateranis, et civitatem trado ac Belesarium patritium. Quod audiens Belesarius non credidit, sciens quod per invidiam haec dicerentur. Sed dum multi in eadem accusatione ne persisterent, timuit, fecitque Silverium ad se venire in palatium Pincis, et foris retineri omnem clerum. Cumque ingressus esset cum solo Vigilio, Antonina patritia, ut jacebat in lecto, videns eum dixit: Dic Domine Silveri Papa, quid fecimus tibi et Romanis, ut tu velles nos in manus Gothorum tradere? Adhuc ea loquente, ingressus Joannes Subdiaconus regionarius primae sedis tulit pallium de collo ejus, et duxit in cubiculum, ubi exspoliatum eum induit veste monachica. Quem Xistus subdiaconus regionis sextae videns monachum, egressus foras nunciavit ad clerum, dicens: Quia domnus Papa depositus est, et factus est monachus. Qui audientes, fugerunt omnes. Suscepit autem eum Vigilius archidiaconus in sua quasi fide, et misit in exilium in Ponzas, ac sustentavit eum pane tribulationis et aqua augustiae. Qui deficiens confessor mortuus est, et sepultus in eodem loco 12. Kalend. Jul. ibique salvantur infirmi. Et cessavit Episcopatus dies 5. LXI. VIGILIUS, natione Romanus, ex patre Joanne Consule, sedit annis 17. mensibus 6. diebus 26. Eodem tempore Belesarius commisit bellum contra Vuitigem regem Gothorum, quem fugientem noctu insecutus est Joannes Magister militum, cui cognomentum Sanguinarius, et tenuit eum, adduxitque ad Belesarium, qui perduxit eum sub sacramento salvum ad Imperatorem Justinianum Constantinopolim. Quem Imperator fecit patritium et comitem, transmisitque juxta fines Persarum, ubi vitam finivit. Belesario vero egere gratias Imperator et Augusta, et remiserunt eum in Africam, quae redacta est sub republica, interfecto sub dolo pacis [ #Gundaro@# ] Vuimarith rege Vandolorum. Quo tempore scripsit Theodora Augusta ad Vigilium Papam: Veni, adimple nobis, quae prona voluntate promisisti de patre nostro Anthemio, et revoca eum in officium suum. Ad haec rescripsit Vigilius: Absit hoc a me, Domina Augusta. Prius locutus sum male et insipienter, modo autem nullo modo tibi consentiam, ut revocem hominem haereticum et anathematizatum. Quod si indignus vicarius sum B. Petri Apostoli, quomodo fuerunt antecessores mei sanctissimi, Agapitus et Silverius, qui eum damnavere? Tunc Romani suggesserunt, quod consilio Vigilii depositus	null	acf17445-b107-4208-aa36-78d2eb263824	latin_170m_raw	null	None	None	None
fuisset Silverius, mandantes, quia male agit cum Romanis servis tuis, et cum ipsa plebe tua: sic enim est furiosus, ut daret alapam notario suo, qui mox cadens ad pedes ejus expiravit. Item dedit neptem suam Vigiliam Astherio Consuli filio mulieris viduae, quem fecit teneri nocte, et tamdiu caedi, quamdiu vitam finiret. Quo audito, Augusta misit Anthemium Scribonem cum virtute majori ad Romam, dicens: Excepto in basilica S. Petri, parce. caeterum, si in Lateranis, aut in palatio, aut in qualibet Ecclesia inveneris Vigilium, impositum mox navi perduc eum ad nos. Quod nisi feceris, per viventem in saecula excoriari te faciam. Qui Anthemius Scribo veniens Romam, invenit eum in Ecclesia S. Ceciliae 10. Kalend. Decemb. erat enim dies natalis ejus. Qui munera erogando ad populum repertus est, et depositus ad Tyberim, missusque in navim; quem plebs et populus sequebatur, clamando, ut orationem ab eo acciperet. Et data oratione, dixit omnis populus, Amen. Et mota est navis. Videntes Romani, quod mota est navis, in qua sedebat Vigilius, tunc populus coepit post eum jactare lapides, fustes, cacabos, et dicere: Fames tua tecum, mortalitas tua tecum. male fecisti cum Romanis, male invenias ubi vadis. Et quidem amatores ejus secuti sunt eum de Ecclesia. Qui ingressus Siciliam in civitate Catinensi permissus est facere ordinationem per mensem Decemb. presbyteros et diaconos. Ex quibus retransmisit Romam Ampliatum presbyterum vicedominum suum, et Valentinum Episcopum ad S. Rufinam, et Secundum ad custodiendum Lateranis, et gubernandum clerum. Qui valefaciens omnibus ingressus est Constantinopolim in Vigilia Domini nostri JESU Christi. Quem obvius Imperator osculatus est, et coepit flere, ac plebs illa psallebat ante eum usque ad Ecclesiam S. Sophiae, #Ecce advenit dominator Dominus,@# etc. Per biennium enim fuerant intentiones de Anthemio patriarcha, ostendentes cautionem manus ejus, qua promiserat eum revocare in locum suum. Sed Vigilius magis desiderans mori, quam vivere, nullatenus voluit eis consentire, et dixit: Ut video, non me fecerunt venire ad se Justinianus et Theodora, sed Diocletianus et Eleutheria. Facite ut vultis, digna enim factis recipio. Tunc dedit alapam in faciem ejus quidam, dicens: Homicida, nescis quibus loqueris? nescis, quia Silverium Papam occidisti? et filium mulieris viduae calcibus et fustibus interfecisti? Tunc fugiens in basilicam S. Euphemiae tenuit columnam altaris. Qui tractus ab ea, et ejectus foris Ecclesiam, fecerunt mitti funem in collo ejus, et traxerunt eum per totam civitatem usque ad vesperum. Tunc missus est in custodiam, ubi dabantur ei modice panis et aqua. Clerus autem Romanus, qui cum eo erat, missus est in exilium per diversa metalla incidenda. Tunc Gothi cum suo rege Bandua, qui Totila nuncupabatur, descendentes Romam obsederunt eam, et facta est fames in civitate Romana, ut etiam natos suos vellent comedere. Quadam itaque die intravit rex Romam a porta S. Pauli, indictione 13 et habitavit cum Romanis, quasi pater cum filiis. Quidam vero de Senatoribus fugientes ingressi sunt Constantinopolim, et venerunt ad Imperatorem afflicti et desolati. Quos consolatus est Imperator, et misit Narsetum Eunuchum et cubicularium suum in Italiam. Cui data pugna cum Gothis donavit DEUS victoriam, et occisus est rex et multitudo Gothorum interfecta est. Tunc adunatus clerus rogavit Narsetem, ut una cum ejus suggestione rogaret Principem, ut si adhuc viveret Vigilius Papa, aut presbyteri, seu diaconi, vel clerus, qui cum eodem fuerat in exilium deportatus, reverteretur. Suscepta relatione Narsetis, vel cuncti cleri Romani laetus effectus est Imperator et omnes inclyti ejus, eo quod requiem dedisset DEUS Romanis. Mox misit, per diversa loca, ubi fuerant in exilium deportati, in Gypso et Proconeso, et jussit ante se venire Imperator, dicens eis: Vultis recipere Vigilium, ut fuit Papa vester, an archidiaconum vestrum Pelagium, et manus mea erit vobiscum. Responderunt omnes: Imperet DEUS pietati tuae, ut restituat nobis modo Vigilium, et quando voluerit eum DEUS transire de hoc saeculo, tunc cum vestra praeceptione donetur nobis Pelagius noster archidiaconus. Tunc dimisit omnes cum Vigilio, et venerunt Siciliam	null	4ba14736-df67-4386-8017-057c9fb7c7c5	latin_170m_raw	null	None	None	None
in civitatem Syracusis, ubi afflictus calculi dolore mortuus est. Cujus corpus translatum est Romam, et sepultus est ad S. Marcellum, via Salaria. Et cessavit Episcopatus menses 3 et dies 5. LXII. PELAGIUS, natione Romanus, ex patre Joanne Vicariano, sedit annis 11 mensibus 10, diebus 18. Quem, dum non essent Episcopi, qui eum ordinarent, eo quod multitudo religiosorum sapientium, et nobilium subduxerat se a communione ejus, dicens, quia in morte Vigilii Papae se immiscuit, ut tantis poenis affligeretur, ordinaverunt duo Episcopi, Joannes de Perusia, et Bonus de Ferentino, et Andreas presbyter de Hostia. Nam non erat in clero vel monasteriis, qui posset promoveri. Tunc Narses et Pelagius Papa consilio inito sumpta Litania a S. Pancratio cum hymnis et canticis spiritualibus venerunt ad S. Petrum Apostolum, ubi idem Papa tenens Evangelia et crucem Domini super caput suum in ambonem ascendit, et satisfecit populo, quia nullum malum peregisset contra Vigilium, petiitque confirmari, ut si quis ille est in sancta Ecclesia ab Ostiario usque ad gradum Episcopi, neque per aurem, neque per aliquas promissiones proficiat, quia Simoniacum est: Mortuus est autem et sepultus in basilica B. Petri Apostoli. Et cessavit Episcopatus menses 2, dies 25. LXIII. JOANNES, ex patre Anastasio illustri, sedit annis 12. mensibus 11. dieb. 26. Eo tempore Heruli in Tharsiam venerunt, levato super se rege Sindaldo, et premebant cunctam Italiam. Contra quos Narses egressus, regem eorum interfecit, et omnem gentem subjugavit. Deinde simili modo Immingus et Bucellenus duces Francorum premebant Italiam, sed auxiliante Domino, et ipsi a Narsete interfecti sunt. Cumque tali eventu gauderet tota Italia, Romani invidia ducti suggesserunt Justiniano et Suffinae [ #Sophiae@# ], quia Romanis magis expetierat Gotis servire quam Graecis, ubi Narses Eunuchus imperat. Quod Narses audiens de Roma venit Campaniam, et indignatus scripsit genti Langobardorum, ut venirent, et possiderent Italiam. Quae omnia, ut cognovit Joannes Papa, festinus venit Neapolim, et obtinuit a Narsete, ut reverteretur Romam: qui relicta Italia, pro qua valde laboraverat, Constantinopolim redire decreverat. Utrique ergo reversi sunt. Et sanctissimus quidem Joannes habitavit multo tempore in cimiterio Sanctorum Tiburtii et Valeriani. Narses vero Romam ingressus post multum temporis mortuus est. Sanctissimus quoque Joannes et ipse mortuus sepultus est in basilica B. Petri Apostoli. Et cessavit Episcopatus mensibus 10. diebus 3. LXIV. BENEDICTUS, natione Romanus, de patre Bonifacio, sedit annis 4. mense 1. diebus 29. Eodem tempore gens Langobardorum invasit omnem Italiam, simulque et fames nimia adeo, ut etiam multitudo castrorum se traderet Langobardis, ut temperare possent ab inopia famis. In istis itaque laboribus et afflictionibus positus sanctissimus Papa mortuus est, et sepultus in B. Petri Apostoli basilica in secretario. Et cessavit Episcopatus menses 3. dies 10. LXV. PELAGIUS, natione Romanus, de patre Unigildo, sedit annis 10. mens. 2. dieb. 10. Hic ordinatur absque jussione Principis, eo quod obsiderent civitatem Romanam Langobardi, qui Italiam multa vastatione infestabant. Cujus temporibus tantae pluviae fuerunt, ut omnes dicerent, quia aquae diluvii superinundaverunt, et talis clades fuit, qualem a saeculo nullus meminit fuisse. Hic mortuus est, et sepultus ad B. Petrum Apostolum. Et cessavit Episcopatus menses 3. dies 25. LXVI. GREGORIUS, natione Romanus, ex patre Gordiano, sedit annis 13. mens. 6. diebus 10. Hic exposuit homilias Evangeliorum, et multa alia, quae enumerare non possumus, adjecitque in canone. #Dies nostros in tua pace dispone,@# etc. Misit etiam praedicatores ad gentem Anglorum, qui eos converterent ad Dominum JESUM Christum. Domum quoque suam monasterium constituit. Qui mortuus sepultus est ad B. Petrum Apostolum ante Secretarium die 12. mensis Martii. Et cessavit Episcopatus menses 5. dies 19. LXVII. SABINIANUS, natione Tuscus, de civitate Blera, ex patre Bono, sedit annum 1. menses 5. dies 9. Quo tempore fuit fames gravis in civitate Romana. Qui facta pace cum gente Langobardorum jussit aperiri horrea Ecclesiae et venundari frumenta pro solido uno modios	null	e8374895-d946-4792-8228-a0ab86482423	latin_170m_raw	null	None	None	None
30. Hic in Ecclesia B. Petri Apostoli luminaria addidit. Qui sepultus est in Ecclesia B. Petri Apostoli. Depositus autem est sub die 22. mens. Februar. Et cessavit Episcopatus mensibus 10. dieb. 26. LXVIII. BONIFACIUS, natione Romanus, ex patre Joanne, sedit mensibus 8. diebus 22. Hic obtinuit apud Phocatem Principem, ut sedes Apostolica B. Petri Apostoli caput esset omnium Ecclesiarum, quia sedes Constantinopolitana primam se omnium Ecclesiarum scribebat. Constituit etiam Synodum in Ecclesia B. Petri Apostoli, in qua sederunt Episcopi 72. presbyteri 30. diaconi 3. et clerus omnis, sub anathemate, ut nullus Pontifice vivente Episcopum civitatis se praesumat dicere, aut partes sibi de electione facere, nisi tertio die depositionis ejus. tuncque adunato clero et filiis Ecclesiae electio fiat. et quem quis voluerit, habebit sibi licentiam eligendi sacerdotem. Defunctus autem sepultus est in Ecclesia B. Petri Apostoli die 12. mens. Novemb. Et cessavit Episcopatus mens. 10. dies 6. LXIX. BONIFACIUS, natione Marsus, de civitate Valeria, ex patre Joanne medico, sedit annis 6. mens. 8. diebus 13. Hujus temporibus fames, pestilentia, et inundationes aquarum gravissimae fuerunt. Qui petiit a Phocate principe templum, quod appellabatur Pantheon, in quo fecit Ecclesiam beatae, semperque Virginis Mariae. Qui defunctus die 25. mensis Maii, sepultus est ad beatum Apostolum Petrum. LXX. DEUSDEDIT, natione Romanus, ex patre Stephano subdiacono, sedit annis 3. diebus 23. Hic clerum multum dilexit. Sacerdotes et clerum ad loca pristina revocavit. Cujus temporibus veniens Eleutherius patritius et cubicularius Ravenna, occidit omnes, qui in necem Joannis Exarchi, et judicis Reipub. fuerant. Cumque susceptus esset optime a sanctissimo Deusdedit Papa, egressus de Roma venit Neapolim, quae tenebatur a Joanne Consino antarta. Contra quem pugnando interfecit eumdem tyrannum, ingressus Neapolim, et cum eo alios multos: sicque reversus est Ravennam, ubi data militibus roga facta est pax magna in tota Italia. Hic constituit secundam Missam fieri in clero. Quo tempore factus est terraemotus magnus mense Augusto, indictione 6. Post haec secuta est clades scabierum in populo, ita ut nullus esset, qui posset mortuum suum recognoscere. Qui defunctus sub diem 8. mensis Novemb. sepultus est ad B. Petrum Apostolum. Hic dimisit pro obsequio suo ad omnem clerum rogam unam integram. Et cessavit Episcopatus mense 1. diebus 16. LXXI. BONIFACIUS, natione Campanus, de civitate Neapoli, ex patre Joanne, sedit annis 5. Hic constituit, ut testamentum valeat secundum jussionem Principis, et ut nullus trahatur de Ecclesia, nec praesumat acolythus reliquias Sanctorum Martyrum levare, nisi presbyter, et ut in Lateranis acolythus non baptizet cum diacono, sed subdiaconi sequentes. Eodem tempore ante diem ordinationis ejus Eleutherius patritius et Exarchus antarta assumpsit regnum. Qui veniens ad civitatem Romanam, in castro, quod dicitur, Luciolus, a militibus Ravennatibus interfectus est, et caput ejus delatum Constantinopolim ad piissimum Principem. Defunctus autem beatissimus Bonifacius sepultus est ad B. Petrum Apostolum die 25. mensis Octob. Et cessavit Episcopatus dies 13. LXXII. HONORIUS, natione Campanus, ex patre Petronio Consule, sedit annis 12. mensibus 11. diebus 17. Hic constituit, et decrevit in Ecclesia, ut omni hebdomada Sabbatho die exeat Letania a S. Apollinari ad B. Petrum Apostolum, et cum hymnis et canticis omnis populus ei occurrere debeat. Qui sepultus est ubi supra, sub die 4. Idus Octob. Et ce savit Episcopatus anno 1. mens. 7. diebus 18 LXXIII. SEVERINUS, natione Romanus, ex patre Abieno, sedit mensibus 2. diebus 4. Hujus temporibus, cum tantum esset electus, nondum autem ordinatus, devastatum est Episcopium Lateranense a Mauritio chartulario, et Hisatio patritio Exarcho Italiae, qui adversus Ecclesiam DEI inito consilio concitaverunt exercitum Romanum, dicentes: Quid prodest, quod tantae pecuniae congregatae sint in Episcopio Lateranensi ab Honorio Papa, et militibus nihil exinde subvenitur, quando et rogae vestrae, quas Domnus Imperator vobis per vices mandavit, ibi sunt a sancto viro reconditae? His auditis omnes armati a puero usque ad senem	null	cac633e3-a4c9-4c73-be1e-9ae2eabd83a5	latin_170m_raw	null	None	None	None
venerunt ad praedictam Ecclesiam, quam tamen irrumpere non potuerunt, resistentibus his, qui cum sanctissimo Severino aderant. Unde Mauritius, quod vi non potuit, dolo fecit ingressus vestiarium Lateranensis Episcopii, et sigillavit omnia quae Christianorum pietas pro redemptione animarum suarum sancto Petro reliquerat. Misitque postmodum Ravennam epistolas ad Hisatium patritium, qui illico Romam veniens omnes primates Ecclesiae in exsilium deportari jussit, ne esset qui impediretur suis negotiis. Deinde post dies aliquantos ingressus Lateranense Episcopium per dies 8. depraedatus est illud, partemque maximam direxit Constantinopolim Heraclio Imperatori, et sic ordinatus est sanctissimus Severinus. Qui etiam sepultus est ad beatum Petrum Apostolum sub die 4. Non. August. Et cessavit Episcopatus menses 4. diebus 29. LXXIV. JOANNES, natione Dalmata, ex patre Venantio Scholastico, sedit anno 1. mensibus 9. diebus 19. Hic misit multas pecunias per omnem Dalmatiam seu Histriam per sanctissimum et fidelissimum Martinum Abbatem propter redemptionem captivorum, qui a gentibus depraedati fuerant. Sepultusque est ad B. Petrum Apostolum sub die Id. Octob. Et cessavit Episcopatus mense 1. dieb. 10. LXXV. THEODORUS, natione Graecus, ex patre Theodoro Episcopo de civitate Hierosolyma, sedit annis 6. mensibus 5. diebus 18. Hujus temporibus Mauritius Chartularius, per quem Hisacius multa mala operatus est, conjuravit contra eumdem Hisatium adjunctis sibi omnibus, qui in circuitu civitatis Romanae per castra morantes Ecclesiam DEI devastaverant, volens sibi regium nomen imponere. Haec audiens Hisatius misit Donum magistrum militum et Sacellarium suum ad civitatem Romanam, cui, relicto Mauritio, occurrit omnis exercitus Romanus. Ipse vero Mauritius fugit ad S. Mariam ad Praesepe. Unde abstractus misere bojas in collo ejus, ac cum omnibus suis consiliariis, inbojatis transmissus est Ravennam per manus Marini Scribonis, et Thomati Chartularii. Quem etiam juxta Ravennam in loco, qui dicitur, Ficudas 12. milliario a civitate decollaverunt, sicut ab Hisatio mandatum fuerat. Cujus caput perductum est Ravennam. Quod postquam vidit Hisatius, valde gavisus ad exemplum multorum jussit per civitatem circumferri, et post in stipite poni. Illos autem, qui cum ipso directi fuerant inbojati, positos sub arcta custodia, dum cogitaret qua morte eos puniret, nutu DEI percussus interiit, et hi de carcere ad sua sunt reversi. Audiens quoque Imperator mortem Hisatii, misit Theodorum patritium exarchum, cui cognomentum, Calliopa, ad regendam omnem Italiam. Quo tempore venit Pyrrhus ex Africa, qui fuerat Episcopus et patriarcha Constantinopolitanus ad limina Apostolorum, et libellum cum sua subscriptione obtulit Apostolicae Sedi, condemnans omnia, quae a se, vel a decessoribus suis scripta vel acta sunt, adversus immaculatam nostram fidem. Quem honorans Domnus Papa, ut sacerdotem regiae civitatis, fecit ei cathedram juxta altare poni. Sed rursus, cum more canis ad proprium impietatis vomitum repedasset, sanctissimus Theodorus convocavit universos sacerdotes, et clerum, ac in Ecclesia B. Petri Apostolorum Principis condemnavit eum sub vinculo anathematis. Deinde Paulum regiae civitatis patriarcham regulariter increpavit, nec non per apocrisiarios admonuit, quatenus proprium emendaret commentum, atque ad orthodoxam fidem, catholicamque Ecclesiam remearet. Qui tandem, cum eum non posset a suo conamine revocare, secundum Apostolicam auctoritatem depositionis ultione percussit. Sepultus est autem B. Theodorus ad B. Petrum Apostolum, pridie Idus Maii. LXXVI. MARTINUS, de civitate Tudertina provinciae Tusciae, sedit annis 6. mense 1. diebus 26. Hujus temporibus Paulus Constantinopolitanae urbis Episcopus spiritu superbiae inflammatus, non solum verbis, sed etiam libris, sententiis nefandissimorum haereticorum catholicum dogma enervare studuit; definiens, nec unam, nec duas voluntates, aut operationes in Christo Domino confiteri. Qua praesumptione ad tantam insaniam devenit, ut altare sanctae Romanae sedis, quod erat in domo Placidiae sacratum, subverteret, atque apocrisiarios nostros immaculatam hostiam ibidem offerre prohiberet. Ipsi vero Apocrisiarii dicendo eum constanter haereticum detenti sunt, et in custodiam retrusi: alii autem in exilium deportati, nonnulli verberibus afflicti. Quod audiens Martinus sanctissimus Episcopus misit, et congregavit Episcopos in urbe Roma 105, fecitque Synodum secundum instituta orthodoxorum Patrum in Ecclesia Salvatoris juxta Episcopium Lateranense, residentibus Episcopis ac presbyteris, et astantibus diaconibus, et clero universo, ubi condemnaverunt sub anathematis ultione perculsos Cyrum Alexandrinum, Pyrrhum, Sergium et	null	f007176c-0bdc-433c-83f3-a576af40c749	latin_170m_raw	null	None	None	None
Paulum patriarcham Constantinopolitanum. Ipsis diebus direxit Imperator in Italiam Olympium cubicularium et exarchum ad regendam omnem Italiam, praecipiens ei, sicut Paulus suggesserat, ut in typo libelli ab eodem Paulo editi omnes Episcopos Italiae subscribere faceret. Si autem quoquo modo fieri posset, ipsum Martinum Papam teneret, quia tunc facilius Episcopi Italiae subscriberent. Quod si Romanus, vel Ravennatis exercitus contradiceret, et inpraesentiarum sileret, donec omnem obtineret provinciam. Cujus jussis parens Olympius venit Romam, et invenit sanctam Romanam Ecclesiam in fide Catholica firmissimam, voluitque armatus cum exercitu schisma intromittere, sed prohibitus DEI virtute necesse habuit palam declinare a sua mala intentione. Unde in Ecclesia sanctae DEI genitricis Mariae ad Praesepe, dum ei Domnus Papa inter Missarum solemnia communionem porrigeret, voluit eum interficere: ita enim mandaverat suo spathario, quem DEUS omnipotens excaecavit, ne sanctissimi Episcopi sanguis effunderetur, et Ecclesia Catholica haeresi subjugaretur. Nam praedictus armiger jurejurando ita accidisse professus est. Videns ergo Olympius exarchus, quia manus DEI circumtegebat Martinum sanctissimum Papam, pacem cum eo iniit, ac deinde collecto exercitu Siciliam profectus est adversus gentem Sarracenorum, ubi major pars exercitus Romani interiit, et exarchus ipse morbo decessit. Cui successit directus ab Imperatore Theodorus exarchus, qui cognominabatur Calliopas, cum Theodoro imperiali cubiculario, qui et Pellurius dicebatur. Qui tollentes Martinum Papam de Ecclesia Salvatoris, quae Constantiniana appellatur, perduxerunt Constantinopolim, et nec sic eis acquievit. Quapropter directus est in exilium, vel locum qui dicitur Cersona, ubi, sicut DEO placuit, vitam in pace finivit sub die 17. mensis Septembris. Qui confessor multa mirabilia operatur usque in hodiernum diem. LXXVII. EUGENIUS, natione Romanus, de regione prima Aventinensi, clericus a cunabulis, ex patre Rufiniano, sedit annis 2. mensibus 9. diebus 24. His temporibus Petrus patriarcha Constantinopolitanus direxit Synodicam juxta consuetudinem ad sedem Apostolicam omnino obscurissimam, in qua non declaravit operationes aut voluntates in Domino nostro JESU Christo. Unde accensus populus vel clerus cum majore strepitu eam a sancta DEI Ecclesia projecerunt, ita ut nec eumdem Papam dimitteret Missas celebrare in basilica sanctae DEI genitricis Mariae ad praesepe, nisi promisisset se minime eam suscepturum. Qui etiam sepultus est ad B. Petrum Apostolum sub die 4. Nonas Jun. Et cessavit Episcopatus mense 1. diebus 28. LXXVIII. VITALIANUS, natione Segnensis, ex provincia Campaniae, ex patre Anastasio, sedit annis 14. mensibus 6. Hic direxit responsales suos cum Synodica juxta consuetudinem in regiam urbem ad piissimos Principes, significans de sua ordinatione. Cujus temporibus venit Constantinus Augustus Romam, susceptus ab eodem Papa, cui et occurrit, indictione sexta, quinto milliario ab urbe. Cumque per duodecim dies in civitate Romana demoratus per diversa loca plurima dona obtulisset, omnia quae erant in aere ad ornatum civitatis deposuit. Sed et Ecclesiam S. MARIAE ad Martyres tegulis aereis discooperuit, et cum aliis rebus in regiam urbem direxit. Reversus autem Siciliam habitavit Syracusis, ubi tales afflictiones populo provinciarum Calabriae, Siciliae, Africae, vel Sardiniae per diagrapha, seu capita atque nauticationes imposuit, quales a saeculo nunquam fuerant auditae, auferens vasa sacra, vel cimilia sanctarum DEI Ecclesiarum. Qui postmodum 15 die mensis Julii, per indictionem 12. proditus in balneo occisus est. Secuta est statim mors sanctissimi Vitaliani, qui sepultus est ad S. Petrum Apostolum sub die 6. Kalend. Februar. Et cessavit Episcopatus mensibus 2. diebus 13. LXXIX. ADEODATUS, natione Romanus, ex monachis, ex patre Joviano, sedit annis 4. mensib. 2. diebus 5. Hujus temporibus Mezentius, qui erat in Sicilia cum exercitu Orientali arrepto regno intarzizavit, et exercitus Italiae per diversa fugit, quousque DEO auxiliante idem interemptus est, et caput ejus intarta Constantinopolim perductum. Post cujus mortem Sarraceni Siciliam obtinuerunt, et multis occisis, populus in montanis, seu in castris confugium fecit. Illi vero reversi Alexandriam secum asportaverunt, quae a civitate Romana illuc navigio fuerant delata. Praedictus quoque sanctissimus vir casalia conquisivit, et in vita sua Abbatem et congregationem ibidem constituit. Post cujus transitum tantae pluviae et tonitrua fuerunt, qualia nulla aetas meminit. Et nisi per Letanias, quae quotidie fiebant, Dominus propitiatus esset, homines et pecora interirent	null	4bea2a18-a5d5-455d-ab00-37b432be18f2	latin_170m_raw	null	None	None	None
. Renascentibus quoque leguminibus denuo in campis propter nimias pluvias nil triturae in horrea recondere valebant. Sepultus autem est beatissimus Adeodatus ad S. Petrum Apostolum sub die 6. Idus Jul. Et cessavit Episcopatus mensibus 4. diebus 15. LXXX. DONUS, natione Romanus, ex patre Mauritio, sedit anno 1. mensibus 6. diebus 10. Hic repperit in urbe Roma, in monasterio quod appellatur Boeziana, Nestorianistas monachos Syros, quos per monasteria diversa divisit, et ibidem monachos Romanos instituit. Cujus temporibus Ecclesia Ravennae, quae se ab Ecclesia Romana segregaverat causa autocephaliae denuo se pristinae sedi Apostolicae subjugavit. Cujus Ecclesiae praesul, nomine Reparatus, e vestigio, ut DEO placuit, vitam finivit. Hic dum esset electus Augusto mense, stella a parte Orientis apparuit a gallicantu usque mane per tres menses, et ejus radii coelos penetrabant. Quae post semetipsam reversa disparuit, et a parte orientis maxima mors hominum subsecuta affuit. Sepultus autem est ad B. Petrum Apostolum sub die 3. Idus April. Et cessavit Episcopatus mensib. 2. dieb. 15. LXXXI. AGATHO, natione Siculus, sedit annis 2. mensibus 6. diebus 3. Hujus temporibus Theodorus Archiepiscopus Ravennae semetipsum sedi Apostolicae post multorum annorum curricula praesentavit. Suscepit autem divalem jussionem piissimorum Principum Constantini, Heraclii et Tyberii Augustorum per Epiphanium gloriosum a secretis, quae missa fuerat praedecessori suo Dono Papae, exhortans, ut debeat sacerdotes vel misso suos dirigere in regiam urbem pro adunatione sanctarum DEI Ecclesiarum. Quod facere non distulit, et Episcopos ac presbyteros, vel religiosos monachos illuc quantocyus direxit. Quo tempore Luna eclypsin pertulit. 18 die mensis Junii, indictione 8. Quam mortalitas gravissima per tres sequentes menses subsecuta, intus et foris Urbem talis depopulata est, qualis nec aliorum Pontificum temporibus fuisse memoratur. Ingressi denique legati Apostolicae Sedis regiam urbem die 10 mensis Novemb. indictione 9. Domino comitante sunt suscepti in oraculo B. Petri Apostolorum Principis intra palatium, porrigentes ei et scripta Pontificis. Quos dum suscepisset, commonuit, ut remittentes assertiones philosophicas, non furore, sed pacifica dispositione puram sanctorum Patrum, scripturarumque comprobatam fidem per Synodalia decreta satisfacerent, et inducias ad retractandum dedit, tribuens eis omnia, quae ad sustentationem sufficiebant in domo, quae appellatur Placidia. Dominica itaque die evocatis ad Sanctam Dei Genitricem ad Blachernas in tanta honorificentia, ut etiam eis in palatio caballos cum obsequio dirigeret. Die quoque 22. mensis Novemb. in basilica, quae Trullus appellatur, sub regali cultu resedit Imperator, et cum eo Georgius patriarcha Constantinopolitanus, et Macarius Antiochenus, missique sedis Apostolicae cum Episcopis Orientalium partium, numero 150. Post haec intromiserunt libros, et tomos diversos, et Synodos, quas falsaverunt haeretici aestimantes, non propter veritatem, sed per mendacium superare, qui non duas, sed unam voluntatem et operationem dicebant in Christo; quod coram Principe et Synodo claruit. Deinde praecepit pius Princeps missos in Synodo residere praesentantes locum sanctissimi Agathonis Papae. Quibus dictum est, ut omnes libros, quos scirent ad causam fidei pertinere coram Synodo deferrent, quod et factum est, Et vocato Georgio diacono, et cartophylace Ecclesiae Constantinopolitanae praeceptum est ei, ut juxta eorum notitiam codices ex bibliotheca Ecclesiae ad medium deducerentur. In quibus repertum est duas naturas, duasque voluntates vel operationes esse in Christo. Contraque confessus Macharius inventus est mendax. Tunc interdixit pietas Augustalis Georgio Patriarchae, ut minime in Ecclesia sua susciperet eumdem Macarium ejusque sequaces. Deinde, ut veritatis lumen appareret, intromissa sunt coram Synodo venerabilium Patrum dicta Joannis Constantinopolitani, Cyrilli, Athanasii, Basilii, Gregorii Nazianzeni, Dionysii, Hilarii, Ambrosii, Augustini, et Leonis duas naturas, duas voluntates vel operationes in Christo dicentes ad satisfactionem Principis, vel Synodi. Sequenti die relecta est Synodica sanctissimi Agathonis Papae, quam Catholicis Patribus comprobatam subscripserant Occidentales Episcopi 120. Post haec hortati sunt Macarium omnes, ut de voluntate vel operatione Christi suam proferret sententiam. Qui cum neque unam, neque duas voluntates, vel operationes dicere vellet, Serenissimus Princeps tomum ipsius Macarii protulit, in quo apertissime unam voluntatem in Domino affirmaverat, et manu sua subscripserat cum Theodoro et Georgio Patriarchis. Sed Georgius sanctissimus Patriarcha sui erroris poenituit, et ita credere se,	null	810493d8-94d0-4f32-96ad-3edb914b3ab6	latin_170m_raw	null	None	None	None
et praedicare professus est, sicut sedes Apostolica tradit. Unde cum aliis Catholicis anathematizavit omnes haereticos, et ipsum Macarium, postquam jussu Synodi et Principis ei ablatum est orarium a Basilio Cretensi Episcopo, et anathematizatum foris Synodum simul cum suo throno projecere. Stephanum autem discipulum ejus cervicibus a S. Synodo Romani clerici expulerunt. Eadem hora tantae telae aranearum nigerrimae in medio populi ceciderunt, ut omnes mirarentur, ac ita sordibus haereseon expulsis unita est sancta DEI Ecclesia. In locum vero Macarii ordinatus est Theophanius Abbas monasterii Pagias, insulae Siciliensis, et factus est patriarcha Antiochenae Ecclesiae. Macarius quoque cum suis amatoribus directus est in exilium ad civitatem Romanam, decretumque est, ut tollantur nomina Patriarcharum de dyptichis Ecclesiarum, vel de picturis, aut foribus, ubi esse poterant, id est, Cyri, Sergii, Pyrrhi et Pauli, nec non et Petri, per quos error iste pullulaverat. Catholici vero populi tanta fuit gratia, ut ad laetitiam sancti Concilii, quod in regia urbe erat, Joannes Portuensis Episcopus, qui unus Legatorum erat, Dominicorum die octavae Paschae in Ecclesia S. Sophiae coram Principe et Patriarcha publicas Missas latine celebraret, et unanimiter omnes laudes et victorias piissimorum Imperatorum adclamarent. Suscepit etiam divalem jussionem secundum suam postulationem, qua relevata est quantitas, quae solita erat dari pro ordinatione Pontificis, sic tamen, ut si contigerit post ejus transitum electionem fieri, non debeat ordinari, nisi prius decretum generale introducatur a regia urbe secundum antiquam consuetudinem. Sepultus est autem sanctus Agatho ad B. Petrum Apostolum 4 Idus Januar. Et cessavit Episcopatus anno 1, mensibus 7. diebus 5. LXXXII. LEO junior, natione Siculus, de patre Paulo, sedit mensibus 10. diebus 17. Hic fuit eloquentissimus. in divinis Scripturis sufficienter institutus, graeca latinaque lingua eruditus, cantilena ac psalmodia praecipuus, et in earum sensibus subtilissima exercitatione limatus. Hic suscipiens sanctam 6. Synodum, quae in regia urbe acta fuerat sub Constantino Principe a duobus Patriarchis, Constantinopolitano et Antiocheno atque 150 Episcopis, eam studiosissime de graeco in latinum transtulit. Qui etiam damnatis aliis haereticis duos tantum absolvit, id est, Anastasium presbyterum, et Leontinum diaconum in die sancto Theophaniae exponentes per propria scripta fidem suam, juxta quod sancta Synodus determinavit. Hujus temporibus percurrente divali jussione piissimi Principis restituta est Ecclesia Ravennatis sub ordinatione Apostolicae sedis, ut defuncto Archiepiscopo electus ad civitatem Romanam veniat ordinandus, et constituit, quid solvere debeat pro usu pallii, aut diversis Ecclesiae officiis. Sed et ne Mauri quondam Episcopi anniversitas aut Agenda celebretur, nec non typum autocephaliae, quem sibi elicuerant ad amputanda scandala sedis Apostolicae restituerunt. Ejusdem quoque temporibus Luna eclypsin pertulit die 15. mensis Aprilis, indictione 11. Post coenam Domini nocte poene tota in sanguinem versa. Qui etiam sepultus est ad B. Petrum Apostolum, sub die 5. Nonas Julias. Et cessavit Epicopatus menses 11. dies 22. LXXXIII. BENEDICTUS, junior natione Romanus, patre Joanne, sedit menses 10. dies 12. Hic a puerili aetate in scripturis et cantilena doctissimus et benignus, suscepit divales jussiones Constantini magni Principis ad venerabilem clerum et populum, atque felicissimum exercitum Romanae civitatis, per quas concessit, ut qui electus fuerit in Sede Apostolica e vestigio absque tarditate Episcopus ordinetur. Hic una cum clero et exercitu suscepit mallones capillorum Domni Justini et Heraclii filiorum clementissimi Principis. Quo tempore apparuit stella noctu veluti luna sub nube inter natalem Domini et Theophaniam. Item prope exitum mensis Februarii in die ab occasu exiit stella meridie, et in partes Orientis declinavit. Post hoc mons Bebius, qui est in Campania, mense Martio per diem eructuavit, et omnia loca circumquaque prae pulvere exterminata sunt. Qui e vestigio infirmitate detentus defunctus est ac sepultus ad S. Petrum Apostolum sub die 8. Idus Maii. Et cessavit Episcopatus menses 2. dies 15. LXXXIV. JOANNES, natione Syrus, de provincia Antiochiae, patre Quiriaco, sedit anno 1. diebus 9. Hic valde strenuus, atque scientia praeditus, cum esset Diaconus missus a sanctae memoriae Agathone Papa in regiam urbem cum aliis sacerdotibus, repraesentavit locum Apostolicae Sedis in sancta sexta Synodo. Qui impetratis a clementissimo Principe his, pro quibus ierat reversus est,	null	2a511653-dde7-40a6-b7ea-ce835e115113	latin_170m_raw	null	None	None	None
et in Ecclesia est electus Constantiniana. Quo tempore regnabat Justinianus Augustus defuncto patre in initio mensis Septemb. indictione 14. et statim auxiliante DEO constituit pacem cum gente Sarracenorum decennio terra marique. Sed et provincia Africae subjugata est Romano Imperio, ac restaurata. Hic post multorum annorum curricula Episcopum Turritanae Ecclesiae, quem sine auctoritate Romani Pontificis fecerat Citonatus Archiepiscopus Caralitanus sub ditionem ejusdem Ecclesiae redintegravit atque firmavit. Qui sanctissimus vir diutina detentus infirmitate defunctus est ac sepultus ad B. Petrum Apostolum, secunda die mensis Augusti. Et cessavit Episcopatus menses 2. dies 18. LXXXV. CONON, oriundus patre Traceseo, educatus apud Siciliam, postmodum Romam venit eidem Ecclesiae militaturus, atque ad presbyterii honorem devenit; sedit mensibus 11. In cujus electionem consensit clerus et populus, dum non minima contentio facta esset, eo quod clerus in Petrum Archipresbyterum, et exercitus in sequentem ejus Theodorum presbyterum intendebat. Cumque clerus ante fores basilicae Constantinianae observaret custodias et exercitus in basilica B. Stephani protomartyris, atque neutra pars alteri cederet, sacerdotes et clerus unanimiter ingredientes Episcopium Lateranense, elegerunt supradictum Pontificem, in quo vere erat aspectus angelicus, veneranda canities, sermo verus. Quod videns exercitus post aliquantos dies flexus cum clericis subscripsit, et, ut mos est, legatos ad excellentissimum Theodorum exarchum direxit. Hic suscepit divalem jussionem Justiniani Principis, qua significat acta sextae Synodi apud se habere, quae piae memoriae domnus Constantinus genitor ejus DEO auxiliante fecerat. Hujus temporibus pietas Imperialis relevavit duo centena annonae, quas Brutiis et Lucaniae annue persolvebant. Hic ultra consuetudinem absque consensu cleri Constantinum diaconum Ecclesiae Syracusanae Rectorem in patrimonio Siliciae constituit, hominem ferum et tergiversutum, cui mappulis ad caballicandum uti licentiam concessit. Unde post discessum Pontificis seditio super cum orta a civibus ob patrimonii lites, a judice provinciae sub arcta custodia est retrusus, pro eo quod in dissensione judicum inveniebatur. Cumque sanctissimus Pontifex diutina infirmitate detentus obiisset, dimisit omni clero et monasteriis multa in auro, sicut praecessor ejus Benedictus Papa. Cujus archidiaconus videns eumdem infirmari, cupiditate ductus aurum solvere noluit, sed scripsit Ravennae moranti Joanni glorioso novo exarcho promittens dona, si factione illius ipse ad Pontificium eligeretur. Quod exarchus Romam mittens fieri voluit. Sepultus est autem beatissimus Pontifex ad B. Petrum Apostolum, sub die 22. mensis Septemb. Et cessavit Episcopatus menses 2. dies 23. LXXXVI. SERGIUS, natione Syrus, Antiochia regione ortus, de patre Tiberio in Panormo Siciliae, sedit annis 13. mensibus 8. diebus 23. Hic Romam veniens sub sanctae memoriae Adeodato Pontifice in clero Romanae Ecclesiae connumeratus est. Et quia studiosus erat, et capax in officio cantilenae, priori Cantorum pro doctrina est traditus, acolythusque factus per ordinem ascendit usque ad presbyteratum, quo consecratus est a Leone Pontifice in titulo S. Susannae. Cumque defuncto sanctae memoriae Conone, ut fieri solet, populi Romani pars consentiret in electione Theodori archipresbyteri, pars in electione Paschalis archidiaconi, et utraque pars immaniter in ceptis perduraret, primates judicum, et exercitus Romanae militiae, vel cleri plurima pars ad sacrum palatium perrexerunt, et inito consilio tractaverunt, qualiter altercantium sopiretur intentio, sicque DEO annuente in personam praedicti Sergii devenerunt. Quem de medio populi tollentes in oraculum B. Caesarii martyris Christi quod est intra palatium, introduxerunt, et exinde ad Lateranense Episcopium cum laudum adclamationibus deduxerunt. Quo palatium ingresso unus e duobus electis, id est, Theodorus archipresbyter illico quievit, ac se humiliando salutavit et osculatus est. Paschalis vero nullo modo primitus acquievit, verum tandem aliquando salutavit. Sed clanculo tamen non cessabat Ravennam mittere, persuadens Joanni Patritio et exarcho Romam venire. Qui amore promissae pecuniae veniens, dum omnes in personam Sergii sanctissimi invenisset consensisse, Paschali id quidem suffragari non valuit, et ideo Ecclesiae B. Petri Apostoli suo stipendio damnum intulit, adeo ut centum libras auri a praedicto Pontifice exigeret, quas praedictus miserrimus Archidiaconus promisisset. Qui post multum tempus propter incantationes et loculos [lucos] quos colebat, vel sortes, quas tractabat privatus in monasterio retruditur, ac post quinquennium prae cordis duritia impoenitens est defunctus. Denique hujus Sergii temporibus Justinianus Imperator fieri Concilium jussit in regia urbe, in qua et legati Sedis Apostolicae quibusdam capitulis extra cetum [ritum]	null	128f1fa6-d2c0-43a9-9b6c-604a4e4d8423	latin_170m_raw	null	None	None	None
Ecclesiasticum editis decepti subscripserunt, et Romano Pontifici, utpote capiti sacerdotum omnium, ut subscriberet, direxerunt. Verum beatissimus Pontifex penitus non acquievit, nec eosdem tomos suscipere, aut lectioni pandere passus fuit, sed ut invalidos respuit atque abjecit, eligens ante mori, quam novitatum erroribus consentire. Unde indignatus Imperator Magistrianum Romam misit, qui Joannem DEO amabilem Portuensem Episcopum, seu Bonifacium consiliarium Domini Papae in regiam transferret urbem. Deinde Zachariam protospatharium suum direxit, jubens idem facere de Romano Pontifice. Porro misericordia DEI excitatum est cor Ravennatis militiae, Ducatus etiam Pentapolitani, qui hoc prohibuerunt fieri, ingressi per portam B. Petri cum armis et turba Lateranensis Episcopii volentes videre Pontificem, quem sublatum navigio per noctem fama vulgaverat. Egressus igitur sanctissimus Sergius Pontifex obviam militibus ante fores basilicae, quae dicitur Domni Theodori Papae suavi responso eorum linivit corda, et Zachariam, qui sese sub lecto ejus absconderat, de manibus eorum eripuit, quia eum cum injuriis et contumeliis a Romana urbe expellere volebant. Quo in tempore, is qui eum miserat, DEO retribuente, regno privatus est et Ecclesiae status Christo praesule servatus est. Caeterum beatus vir in sacrario S. Petri Apostoli capsam argenteam in angulo obscurissimo jacentem invenit, cui sigillum impressum abstulit, locellum aperuit, in quo interius plumbazium [plumacium] ex holoserico superpositum, quod staurarium dicitur invenit, eoque ablato inferius crucem diversis ac pretiosis lapidibus ornatam inspexit. De qua detractis quatuor petalis, in quib. gemmae clausae erant mirae magnitudinis, ineffabilem portionem salutaris ligni Dominicae crucis repperit, quod pro salute humani generis ab omni populo Christiano die exaltationis S. crucis in basilica Salvatoris, quae appellatur Constantiniana, osculari ac adorari instituit. Hic post multa, quae in Ecclesiis DEI fecit, renovavit, seu contulit, ut tempore fractionis Domini corporis, Agnus DEI, qui tollis peccata mundi, etc., a clero et populo decantetur instituit. Constituit etiam, ut scilicet diebus adnunciationis Domini, dormitionis, et nativitatis sanctae DEI Genitricis Mariae ac S. Simeonis quod hypapanti Graeci appellant. Letania exeat a sancto Adriano et ad S. Mariam populus occurrat. Sepultus est autem hic beatus vir in basilica. B Petri Apostoli 6. Idus Septemb. indictione 14. Tiberio Augusto. Et cessavit Episcopatus mense 1. dieb. 20. LXXXVII. JOANNES, natione Graecus, sedit annis 3. mensibus 2. diebus 12. Hujus temporibus venit Theophylactus cubicularius Patritius et Exarchus Italiae de parte Siciliae in urbem Romam. Qui volens propriis substantiis denudare quosdam habitatores Urbis, commovit adversum se gravissimam seditionem, quam Pontifex monitis salutaribus sedavit, qui sese medium dans portas civitatis clausit, et sacerdotes ad fossatum, in quo una convenerant, misit. Deinde vero, dum Gisulfus dux gentis Langobardorum Beneventi cum omni sua virtute veniret, in Campaniam incendia et praedationes multas exerceret, captivosque, non paucos cepisset, et usque ad locum, qui Horreas dicitur, fossatum figeret, nullusque esset, qui ei resistere posset, praedictus Pontifex missis sacerdotibus cum Apostolicis donariis universos captivos de eorum manibus redemit, et illum cum suo hoste ad propria repedare fecit. Post cujus obitum cessavit Episcopatus mensem 1. dies 18. LXXXVIII. JOANNES, natione Graecus, patre Platone, sedit annis 2. mensib. 7. dieb. 17. vir eruditissimus, et facundus eloquentia. Hujus temporib. Aripertus, rex Langobardorum, donationem patrimonii Alpium Cottiarum in litteris aureis exaravit, ac juri Romanae Ecclesiae reformavit, quae per longa tempora ab eadem Langobardorum gente detinebantur. Tunc etiam Justinianus Imperator a partibus Gazariae per loca Bulgariae cum Trebello usque ad regiam urbem veniens regnum proprium, unde ejectus fuerat, adeptus est. Leonem quoque et Tiberium, qui locum ejus usurpaverant, cepit, et in medio Circi coram omni populo jugulari fecit. Porro tomos quos antea sub Domno Sergio Apostolicae memoriae Romam direxerat, in quibus diversa capitula Romanae Ecclesiae contraria inerant, per duos Metropolitanos Episcopos transmisit, adjurans ut Apostolicae Ecclesiae Concilium aggregaret, et quae evulsa essent stabiliret, quae vero adversa renuendo cassaret. Sed hic humana fragilitate timidus hos nequaquam emendans Principi retransmisit, postquam non diu in hac vita perduravit, sed defunctus appositus est ad patres suos. Et cessavit Episcopatus mensibus 3. LXXXIX. SISINNIUS,	null	dc8fbf21-726b-4fd3-a596-0ed5424c61a4	latin_170m_raw	null	None	None	None
natione Syrus, patre Joanne, sedit dies 20. Qui vir podagrico ac chiragrico humore ita detinebatur astrictus, ut sibi propriis manibus cibum exhibere non valeret. Unde repentina morte defunctus est. Et cessavit Episcopatus mensem 1. dies 28. XC CONSTANTINUS, natione Syrus, patre Joanne, sedit annis 7. diebus 15. mitissimus valde. Cujus temporibus in urbe Roma facta est fames magna per annos tres, quam secuta est tanta ubertas, ut fertilitatis copia sterilitatis inopiam oblivioni mandaret. Hic ordinavit Felicem Archiepiscopum Ravennatem, qui secundum priorum suorum consuetudinem noluit facere cautiones, sed per potentiam judicum exposuit, ut voluit. Quapropter mittens Justinianus Imperator Theodorum Patritium et primum exercitus insulae Siciliae cum classe Ravennam cepit, praefatum Archiepiscopum arrogantem in navi vinctum tenuit, lumine oculorum privavit, in exilium trans Pontum misit, et omnes rebelles, quos ibi repperit, compedibus strinxit, divitias eorum abstulit, et Constantinopolim misit. Tunc etiam sacra Imperatoris jussus est praefatus Constantinus Pontifex regiam ascendere urbem, quod et fecit die 5. mensis Octobris indictione 9. Secuti autem sunt eum Niceta Episcopus de Sylva Candida, Georgius Episcopus Portuensis, Michaelius, Paulus, Georgius presbyteri, Gregorius diaconus, Georgius secundicerius, Joannes defensorum primus, Cosmas sacellarius, Sisinnius nomenclator, Sergius scriniarius, Dorotheus et Julianus subdiaconi, et de reliquis gradibus Ecclesiae clerici pauci. Veniens igitur Neapolim, illic repperit eum Joannes patritius et Exarchus cognomento Rizocopus, qui Romae positus decollavit Sajulum diaconum, Petrum arcarium, Sergium abbatem et Sergium ordinatorem, postquam Ravennam reversus turpissima morte obiit. Denique summo Pontifici cum suis Siciliam pergenti Theodorus patritius et stratigos languore detentus occurrit, quem cum veneratione magna suscipiens medelam adeptus est celerem, transfretansque per Rhegium et Cortonam Callipolim, ubi mortuus est Niceta Episcopus, et Hydrunti moras faciens eo quod hyems esset, illic suscepit sigillum Imperiale per Theophanium regionarium, quo continebatur, ut ita omnes judices susciperent Pontificem, ac si ipsum Imperatorem. Inde egressi per insulam Cheam devenerunt ad septimum milliarium regiae urbis, ubi obviam egressus est Tiberius Imperator filius Justiniani Augusti, et Cyrus Patriarcha cum clero et populi multitudine, omnes laetantes et diem festum agentes. Sellari quoque imperiali usus Apostolicus Pontifex ingressus est civitatem, cum camellauco, ut solitus est Romae procedere. Quod audiens Justinianus Imperator gaudio repletus a Nicaea Bithyniae misit sacram gratiarum actione plenam, petens ut ei Pontifex occurreret Nicomediae, et ipse veniret a Nicaea; quod et factum est. Prostravit autem se Christianissimus Augustus, et osculans pedes Pontificis in amplexus mutuos ruerunt, ac deinde cum ipso tanta laetitia Missas die Dominico Imperatori fecit, qua communicans ab ejus manibus Princeps pro suis delictis ut deprecaretur obtinuit, sicque omnia privilegia suae Ecclesiae renovavit. Romam igitur revertens a Nicomedia civitate post crebram navigationem, Domino sospitatem tribuente incolumis portum Cajetae attigit, ubi maximam multitudinem populi Romani repperit, ac 24. die mensis Octob. indictione 10. Romam ingressus est. Post menses autem tres lugubris nuntius supervenit dicens, Justinianum orthodoxum, trucidatum, et Philippicum haereticum ad imperium promotum, cujus et sacram cum pravi dogmatis exaratione suscepit, sed cum Apostolicae Sedis Concilio respuit. Eodem tempore Felix Archiepiscopus Ravennae ab exilio reductus, poenitentia motus, et licet oculorum lumine privatus, tamen ad proprium rediit thronum et fidei expositiones confessus reconciliationis promeruit absolutionem. Tunc etiam duo reges Saxoniae amore Apostolorum Romam venientes sub velocitate suam vitam, ut optabant, finierunt. Venit autem et Benedictus Mediolanensis Archiepiscopus orationis voto, et suo se Pontifici praesentavit, postposita altercatione pro Ecclesia Ticinensi, cujus antistes consecrandus ad Domnum Papam pertinet. Denique populus Romanus statuit nequaquam haeretici Imperatoris nomen, aut in chartis, aut in figuris solidum suscipere, nec inter Missarum solemnia commemorationem ejus facere. Contigit autem, ut Petrus quidam pro Ducatu Romanae urbis Ravennam dirigeret, et nomen haeretici Imperatoris in sua promotione annotasset; quapropter hunc Ducem populus Romanus suscipere noluit, et Christophoro Duce adeo bellum civile exortum est, ut in via sacra ante palatium sese committerent, et utriusque partis amplius quam 30, ita flagellarentur ut interirent: nec cessatum est, donec Pontifex mitteret sacerdotes cum Evangeliis et crucibus, qui hanc commotionem sedarent. Non post multos hos dies venit nuntius a Sicilia, qui Philippum haereticum a principali vertice depulsum innotesceret, ac	null	e6905a1d-b2e5-41fd-b86a-492a457252f3	latin_170m_raw	null	None	None	None
Anastasium orthodoxum Augustalia sceptra suscepisse nuntiaret. Quem sancti sexti Concilii confessorem, et verae fidei praedicatorem Scholasticus cubicularius, patritius et Exarchus Romam veniens omnibus declaravit. Caeterum post tanti Pontificis obitum cessavit Episcopatus dies 40. XCI. GREGORIUS, natione Romanus, ex patre Marcello, sedit annis 15. mensib. 8. diebus 24. Fuit autem temporibus Anastasii, Theodosii, Leonis atque Constantini Augustorum, nutritus in parva aetate in patriarchio sub sanctae memoriae Domno Papa Sergio, atque Sacellarius factus Bibliothecae illi cura commissa est. Deinde ad Diaconatus ordinem promotus cum sancto Pontifice Constantino ad regiam profectus est Urbem, ac a Justiniano Principe super quibusdam capitulis optima responsione unamquamque persolvit quaestionem. Erat enim vir castus, et in divinis Scripturis eruditus, ad quem Joannes Constantinopolitanus antistes Synodicam misit, cui idem Pontifex subscripsit. Hic inter plurima bona quae fecit, in Germania per Bonifacium Episcopum verbum salutis praedicavit, et gentem illam sedentem in tenebris doctrina lucis ad Christum convertit. Quo tempore Luitprandus Longobardorum rex donationem Patrimonii Alpium Cotiarum, quam Aripertus rex fecerat, admonitione tanti viri redditam confirmavit. Signum quoque in Luna factum est per indictionem 14, quae visa est cruoris plena usque ad mediam noctem. Theudo etiam dux gentis Bajoariorum ad B. Petri Apostoli limina primus de gente eadem occurrit, orationis voto. Et post haec Anastasius Imperator classem navium praeparatam Alexandriae direxit contra Agarenos, qui ad aliud versi consilium ab itinere medio ab regiam regressi urbem, Theodosium orthodoxum Imperatorem elegerunt, atque coactum in solio imperii confirmaverunt. Anastasius itaque cum civibus, vel quibus potuit de exercitu Nicaeam civitatem munivit, ac cum classe, in qua Theodosius fuerat, dimicavit, et fere septem millia exercitus sunt interempta. Sed Anastasii superata parte ipse verbum impunitatis expetiit, datoque sibi sacramento clericus factus atque presbyter est consecratus. Theodosius vero protinus urbem regiam ingressus, quae a Philippico dejecta fuerant in pristinum erexit statum et Ecclesiae satis profuit fervore suae fidei. Tunc fluvius Tiberis alveum suum egressus, ultra modum intumuit, ita ut in via Lata ad unam et semis staturam aqua ejusdem fluminis excrevisset, atque a porta B. Petri Apostoli usque ad pontem Milvium aquae se distenderent. Unde Romanis tribulatio maxima imminebat, quod serere non poterant: et idcirco a domno Papa Letaniae crebro fiebant. Tandem octava die cessaverunt atque 15. indictione. Cumanum etiam castrum ipso fuerat tempore a Langobardis pacis dolo pervasum. Quod cum Domnus Papa nec precibus, nec munerib. posset recipere, moenia ipsius castri nocturno silentio sunt ingressi Joannes Dux Neapolitanus cum Theodino Subdiacono et Rectore, atque exercitu, et Langobardos poene trecentos cum eorum Castaldio interfecerunt, et captos caeteros Neapolim perduxerunt. Sic castrum receperunt. Pro cujus redemptione sanctissimus Papa, sicut promiserat, dedit auri libras septuaginta. Tunc etiam nefanda Sarracenorum gens, cum jam Hispaniarum provinciam per decem tenuisset annos pervasam undecimo conabatur Rhodanum fluvium transire, et Franciam occupare, ubi Eudo praeerat. Qui facta Francorum generali monitione Sarracenos circundans interemit, atque ex eis trecenta sexaginta quinque millia uno sunt die interfecta, ut ejusdem Eudonis Francorum Ducis continet epistola praedicto Pontifici missa. Ex Francis vero mille tantum et quinquaginta in eodem bello fuerunt mortui: ex quibus ideo plures non interierunt, quia anno praemisso idem Dux Eudo in benedictionem tres spongias a praedicto Pontifice acceperat, ex quibus in hora, qua bellum commissum est, quicunque ad sumendum modicam nactus est particulam, nec vulneratus, nec mortuus est. Eodemque tempore in Campaniae partibus combustum triticum, hordeum, sive legumina, quasi pluvia in loco quodam e coelo missa sunt. Hic Pontifex instituit, ut quod non agebatur Quadragesimali tempore in quinta feria jejunium, atque Missarum celebritas fieret. Illis interea diebus biennio Constantinopolis est a Sarracenis obsessa, sed DEO eis contrario, maxima illic parte eorum fame ac bello interempta Leone Principe annuente, confusi recesserunt. Nam et ejusdem civitatis diversi sexus et aetatis populorum trecenta ferme millia necessitate pestilentiae dictum est fuisse vastata. Eo quoque tempore moribus certe honesta et nomine Pontificis mater ab hac vita subtracta est. Post cujus obitum domum propriam in honore sanctae Christi martyris Agathae additis a fundamento coenaculis vel quae monasterio erant necessaria monachorum ex novo construxit, dando illi praedia urbana vel rustica. Sed et castrum Narniae a Longobardis pervasum est, ac post	null	605121fa-a86c-40b4-a3fd-6b923b00a7cf	latin_170m_raw	null	None	None	None
aliquot dies, Basilius Dux, Jordanes Cartularius, Joannes Subdiaconus cognomento Lurion consilium inierunt, ut Pontificem interficerent. Quibus assensum praebuit Martinus, Imperialis Spatarius. #Cetera desiderantur. Quae vero in ms. cod. ab alio quopiam de viginti duobus sequentibus pontificibus Romanis brevissime subjecta erant luce indigna putavïus, tum quod ex libro de Romanis pontificibus, qui Anastasio Bibliothecario tribuitur, uti superiora omnia, excerpta non essent, tum quod mutila essent et plena lacunis.@#	null	0abe2d1b-d939-4d40-8d17-b4e33f1647cf	latin_170m_raw	null	None	None	None
Praefatio commentarii in cyclum Victorii Calculum Victorii dum quondam fratribus, qui manu sancti desiderii pulsabant intima mei pectoris, pro modulo meae parvitatis traderem, et praecordiali amore eis devinctus vera obedientia deservirem, summis eorum precibus coactus, negotium cui vires vix sufficiunt aggredior, et quae verbotenus simpliciter prosequebar, charitatis obtentu injunxerunt, ut quodam elucubrationis commenti modo paginis inderem, ac adjectis pluribus sententiis, aliquo modo lucidius enuclearem. Quippe cum desunt voces, interdum signis vocum memoria amissa recipitur, blandaque modulationis serie quasi de gravi somno evigilans, quod desiderat assequitur, ac in alta mente iteratum saepius firmiter stabilitur. Unde etsi imposito oneri imbecilles succumbunt humeri, tamen de adjutorio Dei confidens, totis viribus enitar, paucisque aperire tentabo, quod vix attentare audeo, eorum votis annuens ex corde quibus me et mea studia prodesse sedulus gestio. Cum enim ut filii patri servirent, liberaliter et sine invidia, non ad oculum, sed alter alteri in meo servitio praeferret, ingratus esse potui; si spretis eorum suggestionibus, apparuissem immemor accepti beneficii: qui ex quo illis praecordialiter adhaesi, semper mea commoda ex eorum comparavi commodis. Cui quidem otium et silentium in discendo hactenus consumptum per eos nactus occasionem placuit in honestum vertere negotium, qui eum questum esse maximum in animum induxi meum, quam maxime servire commodis omnium bonorum, praesertim cum mihi assumam utile et nihilum quam fuerit in vita jucundius, quam discere aut docere attentius. Nam a primitivae aetatis tirocinio jugiter indolui liberalium artium disciplinas quorumdam incuria ac negligentia labefactari, et vix ad paucos redigi, qui avare pretium suae statuunt arti. Quapropter ne videat vel officio singulari, quod superbiae, vel aliena felicitate tortus, quod invidiae et summae est insipientiae, supputando magisterio minus eruditorum animos afficere, multipliciter exopto, quibus sub expositionis tenore ad arithmeticam introductionis pontem construo. Sed Victorius usus praefatione, opera prologi abutitur, qui narrationis argumenta non primo elicit, licet multa proponat sequentis operis, quae imbuendis planiora singillatim facere decrevi. Ne quilibet deses fructu lectionis jejunus in vacuum laboret. Ubi animadvertendum primitus, quod sicut solet quaeri in narrationum exordiis, hic benevolentia, attentio et docilitas captatur auditoris, de quibus erit sermo in contextu ipsius praefationis. Inpraesentiarum tamen intentio Victorii haec fuit, ut in errato lector numerorum summas multiplicaret, divideret, seu proponeretur aliquid de artibus quae numerorum ratione constant, ut arithmetica, geometrica, musica, astrologia, seu quaestio inesset de mensura et pondere, quae omnia calculatorii sunt curae. Denique et hujus calculi quanta sit utilitas agnoscere potuit ex praecedentibus dictis etiamsi ad quamlibet rationem temporum ob difficultatem multiplicandi nullo modo desudavit, qui talium rerum saltem parvam intelligentiam accepit. Verum quoniam omnia creata sunt in numero et pondere (Sap. XI, 21), in his singulis speculationem placet constituere, ut perspecta eorum natura, facilius pervideri possint singula quibus insunt in causa unde hic congruum sumatur exordium. #Explicit praefatio.@# COMMENTUM EJUSDEM INCIPIT. Amor sapientiae quae a Graecis philosophia dicitur tripertitus sua qualitate habetur, etc. Praefatio commentarii in cyclum Victorii Calculum Victorii dum quondam fratribus, qui manu sancti desiderii pulsabant intima mei pectoris, pro modulo meae parvitatis traderem, et praecordiali amore eis devinctus vera obedientia deservirem, summis eorum precibus coactus, negotium cui vires vix sufficiunt aggredior, et quae verbotenus simpliciter prosequebar, charitatis obtentu injunxerunt, ut quodam elucubrationis commenti modo paginis inderem, ac adjectis pluribus sententiis, aliquo modo lucidius enuclearem. Quippe cum desunt voces, interdum signis vocum memoria amissa recipitur, blandaque modulationis serie quasi de gravi somno evigilans, quod desiderat assequitur, ac in alta mente iteratum saepius firmiter stabilitur. Unde etsi imposito oneri imbecilles succumbunt humeri, tamen de adjutorio Dei confidens, totis viribus enitar, paucisque aperire tentabo, quod vix attentare audeo, eorum votis annuens ex corde quibus me et mea studia prodesse sedulus gestio. Cum enim ut filii patri servirent, liberaliter et sine invidia, non ad oculum, sed alter alteri in meo servitio praeferret, ingratus esse potui; si spretis eorum suggestionibus, apparuissem immemor accepti beneficii: qui ex quo illis praecordialiter adhaesi, semper mea commoda ex eorum comparavi commodis. Cui quidem otium et silentium in discendo hactenus consumptum per eos nactus occasionem placuit in honestum vertere negotium, qui eum	null	90dd3303-a8f4-403c-afbd-400669933196	latin_170m_raw	null	None	None	None
questum esse maximum in animum induxi meum, quam maxime servire commodis omnium bonorum, praesertim cum mihi assumam utile et nihilum quam fuerit in vita jucundius, quam discere aut docere attentius. Nam a primitivae aetatis tirocinio jugiter indolui liberalium artium disciplinas quorumdam incuria ac negligentia labefactari, et vix ad paucos redigi, qui avare pretium suae statuunt arti. Quapropter ne videat vel officio singulari, quod superbiae, vel aliena felicitate tortus, quod invidiae et summae est insipientiae, supputando magisterio minus eruditorum animos afficere, multipliciter exopto, quibus sub expositionis tenore ad arithmeticam introductionis pontem construo. Sed Victorius usus praefatione, opera prologi abutitur, qui narrationis argumenta non primo elicit, licet multa proponat sequentis operis, quae imbuendis planiora singillatim facere decrevi. Ne quilibet deses fructu lectionis jejunus in vacuum laboret. Ubi animadvertendum primitus, quod sicut solet quaeri in narrationum exordiis, hic benevolentia, attentio et docilitas captatur auditoris, de quibus erit sermo in contextu ipsius praefationis. Inpraesentiarum tamen intentio Victorii haec fuit, ut in errato lector numerorum summas multiplicaret, divideret, seu proponeretur aliquid de artibus quae numerorum ratione constant, ut arithmetica, geometrica, musica, astrologia, seu quaestio inesset de mensura et pondere, quae omnia calculatorii sunt curae. Denique et hujus calculi quanta sit utilitas agnoscere potuit ex praecedentibus dictis etiamsi ad quamlibet rationem temporum ob difficultatem multiplicandi nullo modo desudavit, qui talium rerum saltem parvam intelligentiam accepit. Verum quoniam omnia creata sunt in numero et pondere (Sap. XI, 21), in his singulis speculationem placet constituere, ut perspecta eorum natura, facilius pervideri possint singula quibus insunt in causa unde hic congruum sumatur exordium. #Explicit praefatio.@# COMMENTUM EJUSDEM INCIPIT. Amor sapientiae quae a Graecis philosophia dicitur tripertitus sua qualitate habetur, etc.	null	95076207-acd1-4a23-a6d5-c96fb3297c79	latin_170m_raw	null	None	None	None
MONITUM. #Prodit hoc opusculum ex codice regio Vaticano cujus aetas ipsi auctori suppar videtur. Profecto hujus opusculi perbrevem partem vulgavit Mabillonius in Annalibus Bened., tom. IV, append., p. 631; sed quia pars multo maxima hactenus erat inedita, eam hic trado.@# 1. Dilectissimis in Christo Angligenis fratribus, maximeque in monasterio sancti Patris Benedicti sub schola virtutum regulariter vitam degentibus, ex Floriacensi coenobio ejusdem Patris vernula ABBO, genere Francus, professione monachus, officio diaconus, in essentialiter bono salutis perpetuae munus. Omnipotentia divinae majestatis, quae tempora mutat et ordinat, me ab ineunti aetate, prout voluit, multifariam et multis modis tentari permisit, quoad juvenilis aetatis robur adversitatibus assuesceret, cui ad cumulum virtutis tandem succresceret infortunium oblatae peregrinationis. Quam etsi inter tot religiosae vitae viros, Deo auctore, perfero, qui me quasi seipsos diligunt, ut ipsa re conjicio; non tamen voti impos, sine dolore recordari valeo, quod illius mei spiritalis alumni in praesentiarum corporali praesentia minime perfruor, quae aliquando perfruenti erat vita ipsa dulcior. Nunc quia ita contigit per obedientiam, quae melior est victimis, non solum fratrum cum quibus moror imperiis deservire gestio, verum etiam quibusque hujus insulae juxta modulum meae parvitatis desidero prodesse, quoniam non sine divino constat moderamine gestum quod, sedatis fluctibus marinae tempestatis, ad id deveni exsilii cum mira tranquillitate tam vasti aequoris; ubi dum quibusdam studiorum occupationibus detineor, levior sit calamitatis miseria quam tolero, quandoquidem benevolentia eorum cum quibus habito ad id me compellit ut non solum pro posse velim fraternis necessitatibus succurrere, sed etiam ultra vires velle. Quocirca omnium apud Anglos, ubi ubi positorum objectis respondere decrevi, quatenus habeatis, charissimi, aliqua monimenta vestri exsulis, quibus valeatis intendere acumen exercitatae mentis. Nec fraudabor vos quaestionibus expeditis, quas vel tentando vel dicendo objiciunt quique studiosi. Cui etsi ab aliquo opponatur aemulo, in silvam ne ligna feras, certum tamen habeo quod vestri ingenii sterilitas vel inopia mei non sit indigna convivii copia, quae hoc modo se habeat. 2. In quaestione prima quaesitum est #salubris@# penultima correpta, an producta dici debeat vel conveniat. Quibus ego proposui quae in antiquis Latinae linguae auctoribus me legisse pro certo habui, et ne vestra memoria laberentur, etiam litteris digessi. In primis Donatus dicit quod si in trissyllabis et tetrasyllabis et deinceps, si penultima positione longa fuerit, ipsa acuetur, et antepenultima gravi accentu pronuntiabitur, ut #Catellus, Metellus:@# ita tamen si positione longa, non ex muta et liquida fuerit; nam mutabit accentum, ut #latebrae, tenebrae.@# Quo loco inoluit quia si cujuslibet partis penultima syllaba desinat in correpta vocali, quae excipiatur a duobus consonantibus, quarum sit prior muta et sequens liquida sit, nunquam illa pars trisyllaba vel tetrasyllaba acuetur in penultima, sed mutato accentu potius in antepenultima, licet in medio utrumque fieri liceat, prout fuerit poetae voluntas. Nam si sint verbalia feminini generis, vel alia quaeque naturaliter producta, propter mutam et liquidam breviari non possunt ullo modo; hoc enim significat conditio apposita, si talis syllaba positione longa sit, accentum in antepenultima mutari. 3. Sed natura exemplorum penultimae longae sunt, sicut quidam volunt, qui putant ea derivari a verbis secundae conjugationis, a secunda scilicet persona imperativi modi quae est producta, ut #teneo, tenes, tene, tenebrae; lateo, lates, late, latebrae.@# Accentus igitur ante penultimam non mutatur. Sic etiam a verbis primae conjugationis aestimant fieri, #lavo, lavas, lava, lavacrum, aratrum, ventilabrum;@# et a tertia conjugatione #terebrum,@# et si qua sunt similia: quae etiam absque ulla regula, seu Graeca sint seu Latina, eodem modo pronuntiant, ut #theatrum, feretrum, pharetra, cathedra.@# Quorum omnium nominum et reliquorum similium, si penultimae natura longae sunt, nec etiam in metro breviari possunt. Sed teste Donato falsum est quod praecedit; falsum ergo est et quod sequitur. Illa vero his similia quae per syncopam perdunt unam litteram, semper servant, teste Martiano, in eadem syllaba accentum quem prius habuerant, ut #manipulus, maniplus, venabulum, venablum.@# Denique de his quae a nominibus fiunt, auctor	null	dc909558-a721-42db-b37e-8b635134228a	latin_170m_raw	null	None	None	None
est Priscianus quod nominativo primitivi aliquando ultima subtrahitur, et additur #bris,@# ut possit esse #mulier, muliebris,@# et #salus, salubris,@# quod etiam nominativum #saluber@# protulisse veteres ostenditur hoc versu: Phoebe saluber ades. Unde conjicitur quod satis regulariter ejus penultima producitur, dum de nominativo producto ipsum solum habetur. Nam syllabam naturaliter productam nusquam in metro correptam me legisse memini, nisi per figuram systolen; excepto quoties vocalis ante vocalem producitur, ut #illius, unius, diei, speciei;@# siquidem verbalia feminini generis producta, ut supra dixi, nullo modo invenietis corripi eorum extrema syllaba, quoniam #t@# habent ante #rix@# praeteriti participii desinentis in #tus.@# 4. A quibus oriuntur ista verbalia, ostendam vobis regulas. Exceptis quatuor participiis, quae sunt #satus, ratus, status, datus,@# reliqua omnia habentia #a@# ante #tus@# in praeterito producuntur, ut #amatus,@# unde #amator, amatrix.@# Inveniuntur producta participia, quae habent #e@# ante #tus,@# ut #recensetus.@# Unde Prudentius in passione Hypoliti martyris: #Cumque recensetis constaret partibus ille.@# Si vero #i@# ante #tus@# habuerit, ubique penultima corripitur, nisi veniat a verbis quartae conjugationis, ut #domo, domas, domitus; moneo, mones, monitus; audio, audis, auditus; condo, condis, conditus:@# unde masculina #domitor, monitor, auditor, conditor.@# Ex his feminina #domitrix, monitrix, auditrix, conditrix.@# Producuntur in tertia conjugatione #oblitus, quaesitus, tritus, petitus@# et #cupitus,@# et quae ex his componuntur. Notandum tamen quod #oblitus,@# si a verbo componitur quod est #lino,@# corripitur. Et in quarta tantum corripiuntur duo, #queo@# simul et #eo,@# et quae ex his componuntur, ut #eo, itus; exeo, exitus,@# ex quibus verbalia non legi. Denique si #u@# ante #tus@# habuerit idem praeteritum, tunc ejusdem praeteriti penultima fit brevis, si a verbo #ruo@# compositum fuerit; ut #eruo, erutus; obruo, obrutus.@# In reliquis producitur, ut #induo, indutus; exuo, exutus; adjuvo, adjutus,@# unde #adjutor@# et #adjutrix.@# Quod si #o@# ante #tus@# exstiterit, semper erit longa, ut #moveo, motus; foveo, fotus; lavo, lotus,@# quod et #lautus@# facit. Tandem ex hujusmodi regulis scire potestis quod naturaliter productas syllabas penultimas propter mutam et liquidam nulla necessitas metri corripit, cum omnes tales naturaliter correptae produci possint. Quapropter Donati vel Prisciani potius regulis dare operam suadeo, quam audacibus juniorum inventis ex improviso, et dicere in prosa penultima correpta, #candelabrum, delubrum, aratrum, lavacrum@# et si qua sunt similia, praeter illa quae excepta sunt, et unum nomen #october,@# ut post modum queatis producere metri necessitate. 5. De nomine quod est #mulier@# requisistis quo accentu ejus genitivus debeat pronuntiari. De quo sciendum est quia, quamvis ejus penultima brevis sit, euphoniae causa solet acui, sicut et verba #calefacio, calefacis.@# Cum enim omne nomen dissyllabum et deinceps in #er@# desinens brevietur, si genitivus ejus supra duas syllabas excreverit, semper penultimam corripit, nisi positio adsit, aut penultima nominativi naturaliter producta sit, ut #October, saluber, equester.@# De pronomine quoque, ut quibusdam placet, quod est #alter, alterius,@# cum sequatur regulam pronominum in #ius@# desinentium, quae in prosa penultimam producunt, hoc solum excipitur, propterea quod solum duas syllabas plus habet in genitivo quam in nominativo. In quinta quoque declinatione unius genitivi trisyllabi penultimam corripi in prosa sciatis, ut #fides, fidei;@# quia non habet #i@# ante #e,@# sicut habent reliqua trisyllaba genitivorum declinationis quintae. 6. Verba quoque proposita, quae sunt #irrito, assevero, persevero, radico,@# et ex eo compositum #eradico; relego@# et #allego, instigo@# et #subrepo,@# notate semper penultimis productis. De eo quidem quod est #irrito@#	null	b93186b4-604f-4df7-949f-342954038eb2	latin_170m_raw	null	None	None	None
Virgilius sic ait in X: Irritatque virum telis et voce lacessit. licet quidam vitiose scriptum legant #irritat atque virum telis,@# quod nullo modo posse fieri, ordo praepositivae conjunctionis ostendit. Et idem Virgilius in IV: Illam terra parens ira irritata deorum. Nec vos turbet quod #irritus, irrita, irritum@# penultima correpta dicimus, ut idem Virgilius in V: Ante locum et variis assultibus irritus urget. Idem in X: Irrita deflexit partim stringentia corpus. Quod #assevero@# ditrochaeus sit, sicut et #persevero,@# ex nomine agnoscitur, quod est #severus,@# ex quo tractum videtur. Est enim #severus@# amphibrachys, teste Prudentio in Psychomachia: Fronte severus adhuc, et multo funere anbelus. De eo quod est #radico,@# sciendum est quod sicut fiunt verba ex obliquo casu nominis neutri generis, ut #munus, muneris, munero, muneras,@# et #decus, decoris, decoro, decoras;@# unde Flaccus: Ac bene nummatum decorat suadela Venusque. sic etiam #index, indicis; indico, indicas; fornix, fornicis; fornico, fornicar; cornix, cornicis; cornico, cornicar;@# unde Persius: Nescio quid tecum grave cornicaris inepte; et #radix, radicis; radico, radicas:@# unde est illud: Radicet altis sensibus. Est enim dimeter iambicus, qui in Ambrosianis primo loco semper iambo vel spondaeo est contentus. Ut vero penultima corripi putetur, Phocae auctoritas compulit, qui ipsum nomen inter correpta excipit, licet producta ubique inveniri possit, ut Virgilius: Aut Ida in magna radicibus eruta pinus. Horum namque quatuor quae protuli, duo penultima genitivam corripiunt, id est #index@# et #fornix;@# duo producunt, id est #cornix@# et #radix. Relego@# et #allego,@# notate quod si a verbo primae conjugationis ponantur, semper penultima producitur; sin a tertia conjugatione gaudet correptione unde est, #culpam releget lubricam.@# Est quoque hic dimeter iambicus, cujus secundum locum semper sibi vindicat iambus. Nam #lego, legas,@# quod est legatione fungor; unde legatus, missus, longam habet #le, lego@# vero, #legis,@# in quacunque alia significatione correptam, sicut et #ligo, ligas,@# unde #religatus,@# id est iterum vinctus. Quomodo pronuntiandum sit #instigo,@# Virgilius ostendit in V: Instigant studiis, resonat clamoribus aether. Eodem modo #investigo, castigo, inspico. Snbrepo@# quoque, si a verbo quod est #repo@# componitur, productione laetatur, sin a #rapio,@# corripitur; et illud praeteritum #subrepsi,@# istud facit #subripui.@# 7. #Exaro, denoto,@# penultimas corripiunt, ut Virgilius in primo Georgicon: Nudus ara, sere nudus, Et Horatius: Paterna rura bobus exarat suis; qui versus trimeter est iambicus totus solis iambis compositus. #Demeto, demoror,@# penultimis correptis. Horatius: Accidit ut quidam testes caudamque salacem. Demeteret ferro. Virgilius in X: Turne sed infelix Teucros quid demoror armis, De eo quod est #exhalo@# Lucanus in quarto: Exhalat nebulas quidquid concrescere primus. Et de eo quod est #mano@# Virgilius in III: Tum gelidus toto manabat corpore sudor. De eo etiam quod est #infidus@# et #getulus,@# Lucanus in IV: Infidusque novis ducibus dubiusque priori, Et: Inculto Getulus equus. #Diffidit, discidit,@# si a #findo@# vel #scindo@# composita sunt, penultimam corripiunt. Horatius: Diffidit urbium Portas vir Macedo, et subruit aemulos. Est enim #diffidit urbium@# choriambus cum pyrrhichio; deinde sequitur versus asclepiadeus. Idem Horatius glyconico versu: Nequidquam Deus abscidit. 8. Nec vos latet quod omnia praeterita participii desinentia in #sus@# penultimam producunt, ac a verbis secundae et tertiae conjugationis veniunt; ex quorum secunda persona praesentis temporis agnosci poterit ejusdem participii penultima natura an positione sit longa, quoniam nisi in illius secundae personae penultima positio sit, in praefäto participio nunquam erit; exceptis #sedeo, fodio, quatio, patior, pateo, careo, maneo@# et #cedo,@# quod est locum #do,@# et quae ex his componuntur. Et positione producuntur	null	fcb38f1e-91f6-41cc-b2a2-cc888d8c3f53	latin_170m_raw	null	None	None	None
#mordeo, morsus, findo, fissus;@# natura vero, #caedo, caesus, fido, fisus,@# et alia plurima, quae idcirco proposui ut non solum scripto, sed etiam sono distinguatis, #fisum@# et #fissum, caesum@# et #cessum, ferum@# et #ferrum, pyrum@# et #Pyrrhum,@# et si qua sunt similia; quia fortius sonat omnis consonans in medio unius partis repetita, quam cum est sola. #S@# autem quae in media parte simplici nunquam finit syllabam consonante sequente (sicut nec #c@# nec #p,@# nisi cum ipsae se praecedunt,) tam levi sono ubique sola exprimitur ut apud Graecos, auctore Prisciano, pro ea aspiratio nonnunquam scribatur, ἥμισυ pro #semis,@# ἓξ pro #sex,@# ἑπτὰ pro #septem.@# Inter duas etiam partes cum #s@# praecedit, ut #Deus summus,@# ne nimius sibilus sit, prior #s@# sonum perdit, quae et eo loci sequente vocali interdum synaloepham facit. Virgilius in XII: Inter se coiisse viros, et decernere ferro. E contra illa canina littera #r@# semper aspere sonat, nisi cum in media parte orationis post vocalem inchoat syllabam. 9. De mutis, quae quamlibet syllabam vel partem cujusque linguae possunt terminare, dicendum est in commune quod satis juste agunt qui ipsis eumdem sonum in fine partium tribuunt, quem dum semetipsas praecedunt, primae habere possunt, ut #Obbaob, Job, occidit, haec, illac, addo, ad, illud, agger, Agag, merop, attinet, amat, docet.@# Sed #t@# in eadem syllaba, praecedente consonante, sonat expresse ut #fest, est,@# et nonunquam sine consonante causa differentiae, maxime dum sequitur vocalis in altera parte orationis. Nos quia humanus spiritus tres earum sine aspiratione leves, cum aspiratione asperas facit, id est #c, p, t,@# quarum medium obtinent tres reliquae ipsarum mediarum voces in dictionibus positarum, exprimimus sono levium, dum in finibus partium sunt Nec mirum, cum inter has et illas tanta sit vicinitas, ut ad sonum #c@# et #g@# prope eodem modo collidatur palato plectrum linguae, ad sonum #p, b@# vix distinguatur pulsus in labrorum agitatione, a sonum #t@# et #d@# satis parvam differentiam faciat, dum resilit a dentibus summitas linguae; sicque fit ut etiam per se positae inveniri possint, quandoquidem dicimus #quingenti@# pro #quincenti,@# et #actus@# pro #agtus,@# et #scriptus@# pro #scribtus,@# et #attinet@# pro #adtinet,@# et id genus plurima. 10. Constat igitur ex his quae dicta sunt #c@# et #g@# pene aequaliter pronuntiari, sequente qualibet vocali. Sed tribus vocalibus, id est #a, o, u,@# eas sequentibus, omnibus ferme notum est quod sonant in faucibus. Cum vero #c@# litteram sequuntur in eadem syllaba #e@# vel #i,@# trifariam solet pronuntiari, et nunc quidem ut fere videatur sonare #g,@# maxime #s@# praecedente, ut #suscipio, suscepi, suscepit;@# nunc autem cum quodam sibilo, ac si #s@# illi haereat, ut #cujus, coepit:@# quod magis solet fieri ubi #t@# profertur sono #z@# in principio syllabae, ut #laetitia, justitia.@# Denique qui tertium modum addunt sono quae vel qui, easdem syllabas pronuntiari decernunt, et #susquipio@# pro #suscipio,@# et #susquepit@# pro #suscepit,@# et #quivis@# pro #civis;@# quod quam frivolum constet, omnibus vera sapientibus liquet. Cur enim scriptitant Latini #sequor, sequeris@# vel #sequere, sequitur;@# et non #secor, seceris,@# vel #secere, secitur,@# cum ab eo sit #secutus?@# et #qui, cujus,@# vel #quae, cujus,@# mutatis primis litteris nominativi et genitivi, si, ut isti garriunt, #ce@# et #ci@# sonum habent #que@# et #qui,@# maxime cum eidem litterae simillima #g@# distinguatur vocalium mutatione? Siquidem #vinco, vinci, vince,	null	5a535cd0-b37b-4830-838b-2c1b320738c4	latin_170m_raw	null	None	None	None
vincam,@# mutato cum vocalibus sono dicimus, quemadmodum et #lego, legi, lege, legam.@# Quod si post #g@# idem quis fecerit, proponimus unde sit imperitia notabilis; et stultum est dicere #pingue@# pro #pinge,@# et #lingue@# pro #linge,@# et ut Servio placet in IX Aeneidos, #ungue pro unge,@# unde et #ungentum@# sine #u@# dicit esse cum #g;@# sicut et #q@# tunc tantum pinguem sonum habeat, si ei #v@# ante alteram vocalem adhaereat, qua amissa, #g@# quidem permanet, sed #q@# manere non valet; quin in #c@# transit, statim ut #u@# ante alteram vocalem perdiderit, ut #sequor, secutus.@# 11. Denique quoniam omnes consonantes, et praecipue mutae, velut exanime corpus jacent, quousque illas singulae vocalium pro suo nutu animando movent, certum est quod nonnunquam Romani superfluas litteras judicent, quae hoc motu carent, ut #h, k, q.@# Sed #k@# et #q@# figura et nomine a #c@# discrepant, cum sono vocis per #a@# et #u@# conveniant; #h@# vero tantum metro utilis, semper absque ullo sono vocalibus praeponimus, ubi ascribenda videtur; et consonantibus, quibus apponenda est, postponitur, ut ab interiore spiritu pinguior proficiscatur. Est autem una semivocalis #r;@# mutae tres, quibus aspiratur, ut dictum est; de quarum omnium sono nemo dubitat, nisi fortassis tunc quando inter #c@# et #e,@# vel #i,@# interponitur nota aspirationis, ut #Chereas@# et #parrochia.@# De qua re sciendum quia ut in Latinis exemplaribus discimus, nostri interpretes si qua Graeca Latinis admiscuerunt, quae per #k@# Graece scripta sua littera #c@# exprimerent, cum scriptura sonum mutavere, juxta proprietatem utriusque linguae, ut Κύρος, #Cyrus,@# κοινὸν, #coena,@# κῆρας, unde #primicerius.@# Nec mirum, cum mutetur Θεὸς et dicatur #Deus.@# Similiter πορφύριος, #purpureus.@# Quando vero #ch@# pro χ, sicut et #ph@# pro φ, et #th@# pro θ in aliquibus dictionibus scribunt nostri, certum est quod illae dictiones Latinae non sint, et idcirco illas proferimus Graecarum litterarum sonis, licet quidam figurarum similitudine decepti pronuntient X pro χ, et dicant #arxe@# pro eo quod est ἄρχη, et #maxaera@# pro μαχαίρα. Quapropter cum Graece scribitur Χηρηας, ita profertur ac si scriberetur #Kereas@# et παροιχία quasi #parroechia;@# quem tamen sonum mutat sigma, si pro illa sit χ posita ut σχημα; quam vim et apud Latinos servat #s,@# apud quos #ti@# semper enuntiatur sono #ci,@# si post illam in altera syllaba sequatur vocalis, nisi ipsa #s@# praecesserit, ut #lectio, quaestio, testium, legentium;@# quam etiam #s@# duplicabant antiqui pro littera #z,@# quae ubicunque in extrema syllaba dictionis ponitur, ejus penultima in prosa producitur, cum in metro communis habeatur. 12. De littera #g@# scitote quia si non sequatur #u,@# propter diphthongum non impinguatur, ut #lagoena, tragoedia.@# Sed aspirationes bene vos, Angli, pervidere potestis; habent sonum vestrae litterae, et qui pro θ frequentius #b@# scribitis, sicut pro digammate effertis #l.@# Ante consonantem quoque in eadem syllaba #par sest,@# pro #pars est,@# et #feli xes@# pro #felix es. Pupugit@# et #tutudit@# in penultimis corripi non ignoretis. A #tundo, tunsus@# in compositione perdit #n, obtusus@# et #retusus,@# sicut et #nanciscor, nactus: dissero@# quoque perdit #s@# in praeterito, #disertus.@# Horatius: Fecundi calices quem non facere disertum, Quod a #cedo@# ita scribatur praeteritum, quomodo et a #cado,@# videlicet #cecidi,@# auctor est Priscianus, qui docet quod omnia verba quae crescunt in praeteritis, semper repetunt non solum primam consonantem, sed etiam primam vocalem primae syllabae. 13. Tandem dicendum est quod vitando cavenda	null	f07006f1-d874-427a-801c-de0f2e84f2ad	latin_170m_raw	null	None	None	None
est collisio quae solet fieri vel pronuntiatione vel scripto ut ve. . . #t@# rex, pro eo quod est #venit@# praesentis temporis tam in prima quam in secunda syllaba praeteriti, nisi illa prima vocalis praesentis temporis sit #a,@# ut #tendo, tetendi; posco, poposci, tundo, tutundi;@# exceptis #pello, pepuli; spondeo, spopondi;@# nam si littera #a@# sit in praesenti, semper prima syllaba praeteriti in #c@# desinit; secunda vero modo in #e@# productam, modo in #i@# correptam, ut #fallo, fefelli; parco, peperci; tango, tetigi; cano, cecini.@# Secundum analogiam #cedo cecedi@# facere debuit, sed majorum auctoritate tantum penultima diphthongus mutatur in productam #i,@# manente priore syllaba correpta, quae antecrevit, sicut in omnibus ejusmodi praeteritis; de quibus in commune speculandum est, quod si componantur pro voluntate scriptorum, inveniuntur eadem antecrescentem syllabam servare vel perdere; nos tamen quid magis in usu sit debemus perspicere. Horatius: Spectatum meritis diram qui contudit hydram. 14. Quia de verbis requisistis, quae sunt #fulgeo, mulceo, ferveo, strideo, oleo, tueor, coniveo, sedeo, pendeo, cieo, frendeo, degeo, excelleo, tergeo,@# cum apud poetas secundae et tertiae conjugationis legantur, quam earum conjugationum in prosa magis tenere conveniat; vos scire volo quia VIII, prius proposita conjugationis secundae regulam servant in praesenti, reliqua deinde conjugationis tertiae, exceptis #cieo@# et #pendeo,@# quorum primum, vel simplex vel compositum, nuñc est conjugationis secundae, nunc quartae, quod ostendunt passivi praeterita, quorum penultima est correpta vel producta. #Pendeo@# vero simplex a #suspendendo,@# est secundae, et a #solvendo,@# tertiae: quamvis compositum in prosa nunquam dicatur secundae, sicut nec a #sedeo@# tertiae, nisi tantum #consido.@# Et notandum quod #sedeo,@# vel simplex vel compositum, sub tertia conjugatione gaudet penultima in #s@# desinente producta, ut #sido.@# 15. De prima quoque et secunda persona plurali praeteriti perfecti, et futuri conjunctivi modi, quas si bene memini semel tantum in metro, et hoc in Virgilio legi, hanc regulam esse sciatis quod, excepto tempore praesenti indicativi modi quartae conjugationis, et secunda persona plurali praeteriti ejusdem modi, in omni modo vel conjugatione #i@# ante extremam litteram in secunda persona singulari, et ante novissimam syllabam primae vel secundae personae pluralis, ubique brevis sit, nisi tantum #sis, simus, sitis, velis, velimus, velitis.@# Nec mirum, cum omnia verba in eisdem locis #a@# vel #e@# habentia longa sint, praeter unum quod, sive simplex sive compositum sit, #da@# ante penultimam ubique corripit, ut #damus, circumdamus;@# et aliud quod est #es,@# et ex eo composita, in secunda persona breve est. Nos tamen regulam ob id in praefatis temporibus conjunctivi floccipendimus, quia in metro semel inventam Servius per systolam tradit legendam. Meam denique reprehensionem non pudet vobis exponere, qui cum aliquando cuidam fratrum vestrati, proferenti ex libris moralibus #myrmicoleonta,@# assensum praebuissem, sannam passus reticui. Sed tamen ille si animadvertisset in eodem libro genitivum #myrmicoleontis,@# non negaret nomen appellativum desinere in #on,@# cujus genitivus etiam simplicis more Graeco #t@# assumit, ut #leon, leontis.@# 16. Haec in #on@# terminantia Graeca, quae apud illos penultimam genitivi producunt et corripiunt, aliquando more Latinorum nominum apud nos in #o@# desinunt; et tunc eamdem litteram servando, in obliquis casibus producunt; quam, nisi sequeretur #et@# corriperent, si a nominativo in #on@# terminante venirent, ut #Simon@# et #Simo, Sidon@# et #Sido.@# Virgilius in primo: Sidoniam puer ire parat mea maxima cura. Idem in IX: Cratera antiquum quem dat Sidonia Dido. #Cratera, statera, panthera,@# seu Graece seu Latine declinentur, penultimas productas invenio, veluti in superiore versu Virgilii. Accusativus Graecus tertiae declinationis frequenter desinit in #a: aera, aethera.@# Similiter, auctore	null	01ade75c-3ce7-4405-b118-a53e75eaa364	latin_170m_raw	null	None	None	None
Prisciano, omnia Graeca in #a@# desinentia, et diphthongo antecedente, si ad Latinam declinationem inflectantur, mittunt eamdem diphthongum et in #ei@# vel in #i@# productas, #Calliopeia, Calliopea; comoedeia, comoedia.@# Sed cum in metro #i@# corripiatur, in prosa tamen naturalem servat accentum, excepto uno nomine #Alexandria,@# quod et #Alexandrea@# facit, unde producta penultima dicimus #psalmodia, melodia,@# ut saltem ex hoc Graeca esse intelligantur. Metri causa tamen brevia sunt, Horatius in poetica: Effutire leves indigna tragoedia versus, Eadem dicta sint de his et similibus, #spondaeus, Matthaeus, platea, Nicaea,@# quae non esse Latina monstrat pronuntiatio ipsa. Extra hanc regulam sunt #ecclesia, neomenia,@# et si qua sunt similia. Simili modo #Heliodorus, Polydorus.@# Virgilius in III: Fas omne abrupit, Polydorum obtruncat et auro, Juvenalis: Tonsoris Licini damno rapit Heliodorus, Sic et reliqua #Pandorus, Gassiodorus.@# In #or@# vero propriam penultimam genitivi habent correptam, ut #Castor, Castoris, Nicanor, Nicanorus.@# 17. De eo quod est #bos,@# scitote quod dativus et ablativus plurales tertiae declinationis formantur a genitivo suo singulari, interposita #bu,@# ut #pater, patribus;@# similiter, #bos, bovis, bovibus,@# cujus prima syllaba brevis dum syncopam patitur, prolongatur. Virgilius: Ille meas errare boves. Horatius Saphico versu, cujus secundo loco est spondaeus: Quaeque vos bobus veneratur albis. Putatur tamen mutare #o@# in #u,@# dum producitur, et hinc #buculam@# et #bucolica@# carmina per #u@# productam scribenda. #Os, ossis,@# et #ossum, ossi,@# declinaverunt antiqui, et ideo ut sit differentia singularis et pluralis numeri, per duo #u@# scribunt moderni. Nec mirum cum Virgilius sola causa metri dixerit in VIII: Alituum pecudumque genus sopor altus habebat. Nec hoc recedat a vestra memoria quod nomina trisyllaba et deinceps, quorum extremae syllabae incipiunt ab #n,@# penultimam habeant longam #a,@# vel #e,@# vel #u,@# terminatam, ut #Garganus, tribunus, terrenus.@# Excipiuntur tantum #sagana, lagana, orphanus, Satamon.@# 18. Solet quaestio fieri in libro Machabaeorum quae constructio sit, #et meminerit testamenti sui quod locutus est ad Abraham, Isaac, et Jacob servorum suorum fidelium;@# quasi dicere debuisset, #ad Abraham et caeteros suos fideles servos.@# Sed dicimus quod zeugma est, ut sit, #meminerit testamenti sui quod locutus est,@# et caetera; et, #meminerit servorum suorum fidelium.@# Illa etiam constructio #et sermonem quem auditis non est meus,@# similis est, #urbem quam statuo vestra est; lectionemque quam audistis vobis prodest.@# Quae licet soloecismo sit notabilis, hypallagem tamen figuram exigit; ut illud: Caesarie caput ille niger, Pie, talia dicta, Cui relegendo placent quos facit ille modos. 19. Comparationum gradum dicunt grammatici servire semper ablativo casui; sed in opusculis Augustini legi quod si rebus propositis eumdem casum comparativus junxerit, extra ipsas res erit quod idem gradus intulerit, ut puta sint tres docti: si requiris quis eis doctior sit, quartum procul dubio tibi reddi cupis; sin per genitivum quis eorum sit doctior investigas, unum ex his tribus doctiorem scire desideras. Quocirca, ut idem doctor ait, cum nominentur tres virtutes, fides, spes, charitas, melius est dicere neutraliter, #major horum@# quam #major his est charitas,@# ut non quartum aliquid introducas, sed in rebus propositis quid majus sit secernas. Unde Martianus in Philologiae Nuptiis, #major filiorum Prognaes,@# inquit. IN DEI PALINODIA, quam composuit Hilarius Pictavensis episcopus, non juxta quorumdam imperitorum errorem #suscepistis,@# sed potius #suscepturus@# legendum est: #Tu ad liberandum suscepturus hominem. Futurus@# enim participii activi, cum ejusdem significationis verbo junctus, suggerit consequentiam cujusdam competetentis ordinis conditionaliter, ut vix possibile sit alterum fieri, nisi alterum praecesserit. Ut, #Visitaturus fratres Anglicos, Os., archiepiscopum, non horrui maris periculum,@# etc. 20. Sicut lustrum dicebatur spatium quinque annorum,	null	60b3f609-b128-4490-85de-d58ceb2e8afb	latin_170m_raw	null	None	None	None
quo lustrabatur urbs, et ab omnibus gentibus solvebatur tributum, ita etiam olympias dicitur spatium quatuor annorum, quod inventum temporibus Oziae sacerdotis exigebat, ut hoc spatio peracto solverent ludos Jovi olympico. Unde et Dominus fertur centesima nonagesima tertia olympiade natus; et in libro De laude virginum ducentesima sexagesima septima olympiade fuisse Diocletianum novimus persecutorem Christianorum. A prima enim olympiade quidquid factum dicitur per quaternarium multiplicata, numeri summa manifestatur, sicut in chronicis dicitur. 21. In fide quoque catholica quam assertor veritatis edidit Athanasius, post multas persecutiones repertus per omnia orthodoxus, unus versiculus ita legendus est: #Spiritus sanctus a Patre et Filio non factus, nec creatus, nec genitus, sed procedens,@# licet multi pro simplicitate intellectus sui conentur abradere id quod est #nec genitus,@# propterea quod apud alios catholicos saepe legitur #Spiritus sanctus nec genitus, sed procedens,@# licet multi #nec ingenitus, sed tantum procedens.@# Qui correctores si recurrerent ad interiorem logicae considerationem, profecto perviderent in utraque assertione stabilem fidei firmitatem. Habet sane eadem fides in divinitate Trinitatis quod alia sit persona Patris, alia Filii, alia Spiritus sancti, quas proprietatibus informant catholici, non diversas temporibus aut locis. Nam quod Pater non est factus nec creatus, commune est ei cum Filio et Spiritu sancto; quod vero non est genitus, commune est cum Spiritu sancto, sed non cum Filio; quod autem Filius est genitus, differt ab eo Pater et Spiritus. Cum ergo Pater sit ingenitus, Filius genitus, Spiritus vero sanctus nec genitus nec ingenitus, constat quia nec Pater, nec Filius qui neutram earum personarum differentiam sortitur. Sed si Spiritus sanctus non est genitus, ait aliquis, procul dubio est ingenitus. Quod non ita esse, cum Aristotelis sententia reclamat locutio consueta, qua nos patimur etiam ab inimicis, levius non esse sapientes, quam insipientes, dici; et non esse justos potius quam injustos, cum palam omnibus causa humilitatis id ipsum profiteatur. Quis enim aegrotus, cum sciat se non esse sanum, patienter audiat se esse insanum? Sic fit ut quaedam absque privatione negata, vera sint, quae privatorie affirmata, vera esse non possint; quibus tamen privatoriis si hyperbatice superveniat negatio, restituit ea veritati aliquando. Nam dum dicitur de quolibet, Non est sanus, addubitat aliquis utrum insanus velit intelligi; id enim possibile est consequi, et idcirco, a dicente necessario subjungitur quia nec sanus est nec insanus. Similiter ergo dum dico Spiritum sanctum non esse genitum, quantum ad veritatem sufficit; sed ad ansam calumniae solvendam proficit, si nec genitum, nec ingenitum esse tractatus patefecerit: siquidem privatio exigit negationem; negatio vero privationem necessario nomine, quia non omne quod non videt caecum est, cum omne quod caecum est non videat: et non omne quod justum non est injustum est, cum omne quod injustum est, necessario constet quod justum non est. 22. Denique cum talia plurima suppetant argumenta, satis sit ostendisse in numeris, quorum doctrinalis sententia multipliciter suggerit rationes physicas. Constat nimirum quia numero Deus impare gaudet; qui Trinitatis suae assertor exstitit, dum omnia in numero, mensura et pondere constituit. Et ideo Trinitatis quodam modo differentiam per trium imparium se, paribus intermissis, sequentium censeo naturam discutiendam; quorum primus sit quinarius, secundus septenarius, tertius novenarius, inter quos duo intermissi signant duplicem naturam unius Jesu Christi, quoniam ille VI ex primo impari duplicato perfectus existit: hic IX vero ex primo pari quadruplicato diminutionem recipit sub ostensione cubicae quantitatis, ut perfectum Deum innuant paulo minus minoratum ab angelis sub forma servi. Cum itaque infra denarium, excepto septenario, omnes numeri aut gignant, aut gignantur, horum praescriptornm imparium primus gignit, sed non gignitur; secundus nec gignit, nec gignitur; tertius autem gignitur, sed non gignit: quorum singuli quibus conveniant personis nemo dubitat fidelis, maxime cum gentium philosophi propter supradictam causam septenarium Minervae attribuerint, et nos illi sapientiae, quam numerando constat, nunquam simplicem non esse. 23. Sed quia de his, ut mihi visum est, satis disserui in libellulo quem precibus fratrum coactus De numero, mensura et pondere, olim edidi super calculum Victorii, idcirco hic plura dicere supersedi, ne prolixitas	null	f64ce378-ec0b-422c-969f-046601d48f7d	latin_170m_raw	null	None	None	None
charitativae epistolae fastidium ingereret lectoris ignaviae. Unde quodam compendio evisceratis objectarum quaestionum intimis, quas vestra fraternitas perlegendo discutiat, discutiendo perlegat, terminum his imponerere decrevi, maxime quia disputando perveni ad eum qui est initium et finis. Valete. #Addit Mabillonius.@# O Ramesiga cohors, amplis quae claudere stagnis, Purior obryzo niteris esse Deo. Vasta palus, piscosa nimis, sua dyndima pandit, Ut nova sint eremi claustra reperta tibi. Nam qua corviferae consurgit proditor hydrae, Insula silvoso gurgite pulchra nitet. Et qua splendentis se mergunt lora bootis, Pons est inde suis pervius Angligenis. Qua Cynosura poli fixum regit undique gyrum, Anguillosa palus nescit habere modum. Unde refert umbras vaga lux Phoebea sinistras Terra patet, nullo continuata vado. Huc me forte dedi ignotis ignotus alumnis, Quos, Benedicte Pater, jure tuere paras. MONITUM. #Prodit hoc opusculum ex codice regio Vaticano cujus aetas ipsi auctori suppar videtur. Profecto hujus opusculi perbrevem partem vulgavit Mabillonius in Annalibus Bened., tom. IV, append., p. 631; sed quia pars multo maxima hactenus erat inedita, eam hic trado.@# 1. Dilectissimis in Christo Angligenis fratribus, maximeque in monasterio sancti Patris Benedicti sub schola virtutum regulariter vitam degentibus, ex Floriacensi coenobio ejusdem Patris vernula ABBO, genere Francus, professione monachus, officio diaconus, in essentialiter bono salutis perpetuae munus. Omnipotentia divinae majestatis, quae tempora mutat et ordinat, me ab ineunti aetate, prout voluit, multifariam et multis modis tentari permisit, quoad juvenilis aetatis robur adversitatibus assuesceret, cui ad cumulum virtutis tandem succresceret infortunium oblatae peregrinationis. Quam etsi inter tot religiosae vitae viros, Deo auctore, perfero, qui me quasi seipsos diligunt, ut ipsa re conjicio; non tamen voti impos, sine dolore recordari valeo, quod illius mei spiritalis alumni in praesentiarum corporali praesentia minime perfruor, quae aliquando perfruenti erat vita ipsa dulcior. Nunc quia ita contigit per obedientiam, quae melior est victimis, non solum fratrum cum quibus moror imperiis deservire gestio, verum etiam quibusque hujus insulae juxta modulum meae parvitatis desidero prodesse, quoniam non sine divino constat moderamine gestum quod, sedatis fluctibus marinae tempestatis, ad id deveni exsilii cum mira tranquillitate tam vasti aequoris; ubi dum quibusdam studiorum occupationibus detineor, levior sit calamitatis miseria quam tolero, quandoquidem benevolentia eorum cum quibus habito ad id me compellit ut non solum pro posse velim fraternis necessitatibus succurrere, sed etiam ultra vires velle. Quocirca omnium apud Anglos, ubi ubi positorum objectis respondere decrevi, quatenus habeatis, charissimi, aliqua monimenta vestri exsulis, quibus valeatis intendere acumen exercitatae mentis. Nec fraudabor vos quaestionibus expeditis, quas vel tentando vel dicendo objiciunt quique studiosi. Cui etsi ab aliquo opponatur aemulo, in silvam ne ligna feras, certum tamen habeo quod vestri ingenii sterilitas vel inopia mei non sit indigna convivii copia, quae hoc modo se habeat. 2. In quaestione prima quaesitum est #salubris@# penultima correpta, an producta dici debeat vel conveniat. Quibus ego proposui quae in antiquis Latinae linguae auctoribus me legisse pro certo habui, et ne vestra memoria laberentur, etiam litteris digessi. In primis Donatus dicit quod si in trissyllabis et tetrasyllabis et deinceps, si penultima positione longa fuerit, ipsa acuetur, et antepenultima gravi accentu pronuntiabitur, ut #Catellus, Metellus:@# ita tamen si positione longa, non ex muta et liquida fuerit; nam mutabit accentum, ut #latebrae, tenebrae.@# Quo loco inoluit quia si cujuslibet partis penultima syllaba desinat in correpta vocali, quae excipiatur a duobus consonantibus, quarum sit prior muta et sequens liquida sit, nunquam illa pars trisyllaba vel tetrasyllaba acuetur in penultima, sed mutato accentu potius in antepenultima, licet in medio utrumque fieri liceat, prout fuerit poetae voluntas. Nam si sint verbalia feminini generis, vel alia quaeque naturaliter producta, propter mutam et liquidam breviari non possunt ullo modo; hoc enim significat conditio apposita, si talis syllaba positione longa sit, accentum in antepenultima mutari. 3. Sed natura exemplorum penultimae longae sunt, sicut quidam volunt, qui putant ea derivari a verbis secundae conjugationis, a secunda scilicet persona imperativi modi quae est producta, ut #teneo, tenes, tene, tenebrae; lateo,	null	74583041-60db-48f3-9c8d-5481e237cdb8	latin_170m_raw	null	None	None	None
lates, late, latebrae.@# Accentus igitur ante penultimam non mutatur. Sic etiam a verbis primae conjugationis aestimant fieri, #lavo, lavas, lava, lavacrum, aratrum, ventilabrum;@# et a tertia conjugatione #terebrum,@# et si qua sunt similia: quae etiam absque ulla regula, seu Graeca sint seu Latina, eodem modo pronuntiant, ut #theatrum, feretrum, pharetra, cathedra.@# Quorum omnium nominum et reliquorum similium, si penultimae natura longae sunt, nec etiam in metro breviari possunt. Sed teste Donato falsum est quod praecedit; falsum ergo est et quod sequitur. Illa vero his similia quae per syncopam perdunt unam litteram, semper servant, teste Martiano, in eadem syllaba accentum quem prius habuerant, ut #manipulus, maniplus, venabulum, venablum.@# Denique de his quae a nominibus fiunt, auctor est Priscianus quod nominativo primitivi aliquando ultima subtrahitur, et additur #bris,@# ut possit esse #mulier, muliebris,@# et #salus, salubris,@# quod etiam nominativum #saluber@# protulisse veteres ostenditur hoc versu: Phoebe saluber ades. Unde conjicitur quod satis regulariter ejus penultima producitur, dum de nominativo producto ipsum solum habetur. Nam syllabam naturaliter productam nusquam in metro correptam me legisse memini, nisi per figuram systolen; excepto quoties vocalis ante vocalem producitur, ut #illius, unius, diei, speciei;@# siquidem verbalia feminini generis producta, ut supra dixi, nullo modo invenietis corripi eorum extrema syllaba, quoniam #t@# habent ante #rix@# praeteriti participii desinentis in #tus.@# 4. A quibus oriuntur ista verbalia, ostendam vobis regulas. Exceptis quatuor participiis, quae sunt #satus, ratus, status, datus,@# reliqua omnia habentia #a@# ante #tus@# in praeterito producuntur, ut #amatus,@# unde #amator, amatrix.@# Inveniuntur producta participia, quae habent #e@# ante #tus,@# ut #recensetus.@# Unde Prudentius in passione Hypoliti martyris: #Cumque recensetis constaret partibus ille.@# Si vero #i@# ante #tus@# habuerit, ubique penultima corripitur, nisi veniat a verbis quartae conjugationis, ut #domo, domas, domitus; moneo, mones, monitus; audio, audis, auditus; condo, condis, conditus:@# unde masculina #domitor, monitor, auditor, conditor.@# Ex his feminina #domitrix, monitrix, auditrix, conditrix.@# Producuntur in tertia conjugatione #oblitus, quaesitus, tritus, petitus@# et #cupitus,@# et quae ex his componuntur. Notandum tamen quod #oblitus,@# si a verbo componitur quod est #lino,@# corripitur. Et in quarta tantum corripiuntur duo, #queo@# simul et #eo,@# et quae ex his componuntur, ut #eo, itus; exeo, exitus,@# ex quibus verbalia non legi. Denique si #u@# ante #tus@# habuerit idem praeteritum, tunc ejusdem praeteriti penultima fit brevis, si a verbo #ruo@# compositum fuerit; ut #eruo, erutus; obruo, obrutus.@# In reliquis producitur, ut #induo, indutus; exuo, exutus; adjuvo, adjutus,@# unde #adjutor@# et #adjutrix.@# Quod si #o@# ante #tus@# exstiterit, semper erit longa, ut #moveo, motus; foveo, fotus; lavo, lotus,@# quod et #lautus@# facit. Tandem ex hujusmodi regulis scire potestis quod naturaliter productas syllabas penultimas propter mutam et liquidam nulla necessitas metri corripit, cum omnes tales naturaliter correptae produci possint. Quapropter Donati vel Prisciani potius regulis dare operam suadeo, quam audacibus juniorum inventis ex improviso, et dicere in prosa penultima correpta, #candelabrum, delubrum, aratrum, lavacrum@# et si qua sunt similia, praeter illa quae excepta sunt, et unum nomen #october,@# ut post modum queatis producere metri necessitate. 5. De nomine quod est #mulier@# requisistis quo accentu ejus genitivus debeat pronuntiari. De quo sciendum est quia, quamvis ejus penultima brevis sit, euphoniae causa solet acui, sicut et verba #calefacio, calefacis.@# Cum enim omne nomen dissyllabum et deinceps in #er@# desinens brevietur, si genitivus ejus supra duas syllabas excreverit, semper penultimam corripit,	null	8d5b8182-ce5c-41d9-991c-e639bc915b1e	latin_170m_raw	null	None	None	None
nisi positio adsit, aut penultima nominativi naturaliter producta sit, ut #October, saluber, equester.@# De pronomine quoque, ut quibusdam placet, quod est #alter, alterius,@# cum sequatur regulam pronominum in #ius@# desinentium, quae in prosa penultimam producunt, hoc solum excipitur, propterea quod solum duas syllabas plus habet in genitivo quam in nominativo. In quinta quoque declinatione unius genitivi trisyllabi penultimam corripi in prosa sciatis, ut #fides, fidei;@# quia non habet #i@# ante #e,@# sicut habent reliqua trisyllaba genitivorum declinationis quintae. 6. Verba quoque proposita, quae sunt #irrito, assevero, persevero, radico,@# et ex eo compositum #eradico; relego@# et #allego, instigo@# et #subrepo,@# notate semper penultimis productis. De eo quidem quod est #irrito@# Virgilius sic ait in X: Irritatque virum telis et voce lacessit. licet quidam vitiose scriptum legant #irritat atque virum telis,@# quod nullo modo posse fieri, ordo praepositivae conjunctionis ostendit. Et idem Virgilius in IV: Illam terra parens ira irritata deorum. Nec vos turbet quod #irritus, irrita, irritum@# penultima correpta dicimus, ut idem Virgilius in V: Ante locum et variis assultibus irritus urget. Idem in X: Irrita deflexit partim stringentia corpus. Quod #assevero@# ditrochaeus sit, sicut et #persevero,@# ex nomine agnoscitur, quod est #severus,@# ex quo tractum videtur. Est enim #severus@# amphibrachys, teste Prudentio in Psychomachia: Fronte severus adhuc, et multo funere anbelus. De eo quod est #radico,@# sciendum est quod sicut fiunt verba ex obliquo casu nominis neutri generis, ut #munus, muneris, munero, muneras,@# et #decus, decoris, decoro, decoras;@# unde Flaccus: Ac bene nummatum decorat suadela Venusque. sic etiam #index, indicis; indico, indicas; fornix, fornicis; fornico, fornicar; cornix, cornicis; cornico, cornicar;@# unde Persius: Nescio quid tecum grave cornicaris inepte; et #radix, radicis; radico, radicas:@# unde est illud: Radicet altis sensibus. Est enim dimeter iambicus, qui in Ambrosianis primo loco semper iambo vel spondaeo est contentus. Ut vero penultima corripi putetur, Phocae auctoritas compulit, qui ipsum nomen inter correpta excipit, licet producta ubique inveniri possit, ut Virgilius: Aut Ida in magna radicibus eruta pinus. Horum namque quatuor quae protuli, duo penultima genitivam corripiunt, id est #index@# et #fornix;@# duo producunt, id est #cornix@# et #radix. Relego@# et #allego,@# notate quod si a verbo primae conjugationis ponantur, semper penultima producitur; sin a tertia conjugatione gaudet correptione unde est, #culpam releget lubricam.@# Est quoque hic dimeter iambicus, cujus secundum locum semper sibi vindicat iambus. Nam #lego, legas,@# quod est legatione fungor; unde legatus, missus, longam habet #le, lego@# vero, #legis,@# in quacunque alia significatione correptam, sicut et #ligo, ligas,@# unde #religatus,@# id est iterum vinctus. Quomodo pronuntiandum sit #instigo,@# Virgilius ostendit in V: Instigant studiis, resonat clamoribus aether. Eodem modo #investigo, castigo, inspico. Snbrepo@# quoque, si a verbo quod est #repo@# componitur, productione laetatur, sin a #rapio,@# corripitur; et illud praeteritum #subrepsi,@# istud facit #subripui.@# 7. #Exaro, denoto,@# penultimas corripiunt, ut Virgilius in primo Georgicon: Nudus ara, sere nudus, Et Horatius: Paterna rura bobus exarat suis; qui versus trimeter est iambicus totus solis iambis compositus. #Demeto, demoror,@# penultimis correptis. Horatius: Accidit ut quidam testes caudamque salacem. Demeteret ferro. Virgilius in X: Turne sed infelix Teucros quid demoror armis, De eo quod est #exhalo@# Lucanus in quarto: Exhalat nebulas quidquid concrescere primus. Et de eo quod est #mano@# Virgilius in III: Tum gelidus toto manabat corpore sudor. De eo etiam quod est #infidus@# et #getulus,@# Lucanus in IV: Infidusque novis ducibus dubiusque priori, Et: Inculto	null	3055c621-55ae-4b66-b12c-f16f66f081aa	latin_170m_raw	null	None	None	None
Getulus equus. #Diffidit, discidit,@# si a #findo@# vel #scindo@# composita sunt, penultimam corripiunt. Horatius: Diffidit urbium Portas vir Macedo, et subruit aemulos. Est enim #diffidit urbium@# choriambus cum pyrrhichio; deinde sequitur versus asclepiadeus. Idem Horatius glyconico versu: Nequidquam Deus abscidit. 8. Nec vos latet quod omnia praeterita participii desinentia in #sus@# penultimam producunt, ac a verbis secundae et tertiae conjugationis veniunt; ex quorum secunda persona praesentis temporis agnosci poterit ejusdem participii penultima natura an positione sit longa, quoniam nisi in illius secundae personae penultima positio sit, in praefäto participio nunquam erit; exceptis #sedeo, fodio, quatio, patior, pateo, careo, maneo@# et #cedo,@# quod est locum #do,@# et quae ex his componuntur. Et positione producuntur #mordeo, morsus, findo, fissus;@# natura vero, #caedo, caesus, fido, fisus,@# et alia plurima, quae idcirco proposui ut non solum scripto, sed etiam sono distinguatis, #fisum@# et #fissum, caesum@# et #cessum, ferum@# et #ferrum, pyrum@# et #Pyrrhum,@# et si qua sunt similia; quia fortius sonat omnis consonans in medio unius partis repetita, quam cum est sola. #S@# autem quae in media parte simplici nunquam finit syllabam consonante sequente (sicut nec #c@# nec #p,@# nisi cum ipsae se praecedunt,) tam levi sono ubique sola exprimitur ut apud Graecos, auctore Prisciano, pro ea aspiratio nonnunquam scribatur, ἥμισυ pro #semis,@# ἓξ pro #sex,@# ἑπτὰ pro #septem.@# Inter duas etiam partes cum #s@# praecedit, ut #Deus summus,@# ne nimius sibilus sit, prior #s@# sonum perdit, quae et eo loci sequente vocali interdum synaloepham facit. Virgilius in XII: Inter se coiisse viros, et decernere ferro. E contra illa canina littera #r@# semper aspere sonat, nisi cum in media parte orationis post vocalem inchoat syllabam. 9. De mutis, quae quamlibet syllabam vel partem cujusque linguae possunt terminare, dicendum est in commune quod satis juste agunt qui ipsis eumdem sonum in fine partium tribuunt, quem dum semetipsas praecedunt, primae habere possunt, ut #Obbaob, Job, occidit, haec, illac, addo, ad, illud, agger, Agag, merop, attinet, amat, docet.@# Sed #t@# in eadem syllaba, praecedente consonante, sonat expresse ut #fest, est,@# et nonunquam sine consonante causa differentiae, maxime dum sequitur vocalis in altera parte orationis. Nos quia humanus spiritus tres earum sine aspiratione leves, cum aspiratione asperas facit, id est #c, p, t,@# quarum medium obtinent tres reliquae ipsarum mediarum voces in dictionibus positarum, exprimimus sono levium, dum in finibus partium sunt Nec mirum, cum inter has et illas tanta sit vicinitas, ut ad sonum #c@# et #g@# prope eodem modo collidatur palato plectrum linguae, ad sonum #p, b@# vix distinguatur pulsus in labrorum agitatione, a sonum #t@# et #d@# satis parvam differentiam faciat, dum resilit a dentibus summitas linguae; sicque fit ut etiam per se positae inveniri possint, quandoquidem dicimus #quingenti@# pro #quincenti,@# et #actus@# pro #agtus,@# et #scriptus@# pro #scribtus,@# et #attinet@# pro #adtinet,@# et id genus plurima. 10. Constat igitur ex his quae dicta sunt #c@# et #g@# pene aequaliter pronuntiari, sequente qualibet vocali. Sed tribus vocalibus, id est #a, o, u,@# eas sequentibus, omnibus ferme notum est quod sonant in faucibus. Cum vero #c@# litteram sequuntur in eadem syllaba #e@# vel #i,@# trifariam solet pronuntiari, et nunc quidem ut fere videatur sonare #g,@# maxime #s@# praecedente, ut #suscipio, suscepi, suscepit;@# nunc autem cum quodam sibilo, ac si #s@# illi haereat, ut #cujus, coepit:@# quod magis solet fieri ubi #t@# profertur sono #z@# in principio	null	48b63976-9179-40d7-ae82-8c2372dc1fda	latin_170m_raw	null	None	None	None
syllabae, ut #laetitia, justitia.@# Denique qui tertium modum addunt sono quae vel qui, easdem syllabas pronuntiari decernunt, et #susquipio@# pro #suscipio,@# et #susquepit@# pro #suscepit,@# et #quivis@# pro #civis;@# quod quam frivolum constet, omnibus vera sapientibus liquet. Cur enim scriptitant Latini #sequor, sequeris@# vel #sequere, sequitur;@# et non #secor, seceris,@# vel #secere, secitur,@# cum ab eo sit #secutus?@# et #qui, cujus,@# vel #quae, cujus,@# mutatis primis litteris nominativi et genitivi, si, ut isti garriunt, #ce@# et #ci@# sonum habent #que@# et #qui,@# maxime cum eidem litterae simillima #g@# distinguatur vocalium mutatione? Siquidem #vinco, vinci, vince, vincam,@# mutato cum vocalibus sono dicimus, quemadmodum et #lego, legi, lege, legam.@# Quod si post #g@# idem quis fecerit, proponimus unde sit imperitia notabilis; et stultum est dicere #pingue@# pro #pinge,@# et #lingue@# pro #linge,@# et ut Servio placet in IX Aeneidos, #ungue pro unge,@# unde et #ungentum@# sine #u@# dicit esse cum #g;@# sicut et #q@# tunc tantum pinguem sonum habeat, si ei #v@# ante alteram vocalem adhaereat, qua amissa, #g@# quidem permanet, sed #q@# manere non valet; quin in #c@# transit, statim ut #u@# ante alteram vocalem perdiderit, ut #sequor, secutus.@# 11. Denique quoniam omnes consonantes, et praecipue mutae, velut exanime corpus jacent, quousque illas singulae vocalium pro suo nutu animando movent, certum est quod nonnunquam Romani superfluas litteras judicent, quae hoc motu carent, ut #h, k, q.@# Sed #k@# et #q@# figura et nomine a #c@# discrepant, cum sono vocis per #a@# et #u@# conveniant; #h@# vero tantum metro utilis, semper absque ullo sono vocalibus praeponimus, ubi ascribenda videtur; et consonantibus, quibus apponenda est, postponitur, ut ab interiore spiritu pinguior proficiscatur. Est autem una semivocalis #r;@# mutae tres, quibus aspiratur, ut dictum est; de quarum omnium sono nemo dubitat, nisi fortassis tunc quando inter #c@# et #e,@# vel #i,@# interponitur nota aspirationis, ut #Chereas@# et #parrochia.@# De qua re sciendum quia ut in Latinis exemplaribus discimus, nostri interpretes si qua Graeca Latinis admiscuerunt, quae per #k@# Graece scripta sua littera #c@# exprimerent, cum scriptura sonum mutavere, juxta proprietatem utriusque linguae, ut Κύρος, #Cyrus,@# κοινὸν, #coena,@# κῆρας, unde #primicerius.@# Nec mirum, cum mutetur Θεὸς et dicatur #Deus.@# Similiter πορφύριος, #purpureus.@# Quando vero #ch@# pro χ, sicut et #ph@# pro φ, et #th@# pro θ in aliquibus dictionibus scribunt nostri, certum est quod illae dictiones Latinae non sint, et idcirco illas proferimus Graecarum litterarum sonis, licet quidam figurarum similitudine decepti pronuntient X pro χ, et dicant #arxe@# pro eo quod est ἄρχη, et #maxaera@# pro μαχαίρα. Quapropter cum Graece scribitur Χηρηας, ita profertur ac si scriberetur #Kereas@# et παροιχία quasi #parroechia;@# quem tamen sonum mutat sigma, si pro illa sit χ posita ut σχημα; quam vim et apud Latinos servat #s,@# apud quos #ti@# semper enuntiatur sono #ci,@# si post illam in altera syllaba sequatur vocalis, nisi ipsa #s@# praecesserit, ut #lectio, quaestio, testium, legentium;@# quam etiam #s@# duplicabant antiqui pro littera #z,@# quae ubicunque in extrema syllaba dictionis ponitur, ejus penultima in prosa producitur, cum in metro communis habeatur. 12. De littera #g@# scitote quia si non sequatur #u,@# propter diphthongum non impinguatur, ut #lagoena, tragoedia.@# Sed aspirationes bene vos, Angli, pervidere potestis; habent sonum vestrae litterae, et qui pro	null	0ac089e2-3d76-427f-bd78-d9adbccc7690	latin_170m_raw	null	None	None	None
θ frequentius #b@# scribitis, sicut pro digammate effertis #l.@# Ante consonantem quoque in eadem syllaba #par sest,@# pro #pars est,@# et #feli xes@# pro #felix es. Pupugit@# et #tutudit@# in penultimis corripi non ignoretis. A #tundo, tunsus@# in compositione perdit #n, obtusus@# et #retusus,@# sicut et #nanciscor, nactus: dissero@# quoque perdit #s@# in praeterito, #disertus.@# Horatius: Fecundi calices quem non facere disertum, Quod a #cedo@# ita scribatur praeteritum, quomodo et a #cado,@# videlicet #cecidi,@# auctor est Priscianus, qui docet quod omnia verba quae crescunt in praeteritis, semper repetunt non solum primam consonantem, sed etiam primam vocalem primae syllabae. 13. Tandem dicendum est quod vitando cavenda est collisio quae solet fieri vel pronuntiatione vel scripto ut ve. . . #t@# rex, pro eo quod est #venit@# praesentis temporis tam in prima quam in secunda syllaba praeteriti, nisi illa prima vocalis praesentis temporis sit #a,@# ut #tendo, tetendi; posco, poposci, tundo, tutundi;@# exceptis #pello, pepuli; spondeo, spopondi;@# nam si littera #a@# sit in praesenti, semper prima syllaba praeteriti in #c@# desinit; secunda vero modo in #e@# productam, modo in #i@# correptam, ut #fallo, fefelli; parco, peperci; tango, tetigi; cano, cecini.@# Secundum analogiam #cedo cecedi@# facere debuit, sed majorum auctoritate tantum penultima diphthongus mutatur in productam #i,@# manente priore syllaba correpta, quae antecrevit, sicut in omnibus ejusmodi praeteritis; de quibus in commune speculandum est, quod si componantur pro voluntate scriptorum, inveniuntur eadem antecrescentem syllabam servare vel perdere; nos tamen quid magis in usu sit debemus perspicere. Horatius: Spectatum meritis diram qui contudit hydram. 14. Quia de verbis requisistis, quae sunt #fulgeo, mulceo, ferveo, strideo, oleo, tueor, coniveo, sedeo, pendeo, cieo, frendeo, degeo, excelleo, tergeo,@# cum apud poetas secundae et tertiae conjugationis legantur, quam earum conjugationum in prosa magis tenere conveniat; vos scire volo quia VIII, prius proposita conjugationis secundae regulam servant in praesenti, reliqua deinde conjugationis tertiae, exceptis #cieo@# et #pendeo,@# quorum primum, vel simplex vel compositum, nuñc est conjugationis secundae, nunc quartae, quod ostendunt passivi praeterita, quorum penultima est correpta vel producta. #Pendeo@# vero simplex a #suspendendo,@# est secundae, et a #solvendo,@# tertiae: quamvis compositum in prosa nunquam dicatur secundae, sicut nec a #sedeo@# tertiae, nisi tantum #consido.@# Et notandum quod #sedeo,@# vel simplex vel compositum, sub tertia conjugatione gaudet penultima in #s@# desinente producta, ut #sido.@# 15. De prima quoque et secunda persona plurali praeteriti perfecti, et futuri conjunctivi modi, quas si bene memini semel tantum in metro, et hoc in Virgilio legi, hanc regulam esse sciatis quod, excepto tempore praesenti indicativi modi quartae conjugationis, et secunda persona plurali praeteriti ejusdem modi, in omni modo vel conjugatione #i@# ante extremam litteram in secunda persona singulari, et ante novissimam syllabam primae vel secundae personae pluralis, ubique brevis sit, nisi tantum #sis, simus, sitis, velis, velimus, velitis.@# Nec mirum, cum omnia verba in eisdem locis #a@# vel #e@# habentia longa sint, praeter unum quod, sive simplex sive compositum sit, #da@# ante penultimam ubique corripit, ut #damus, circumdamus;@# et aliud quod est #es,@# et ex eo composita, in secunda persona breve est. Nos tamen regulam ob id in praefatis temporibus conjunctivi floccipendimus, quia in metro semel inventam Servius per systolam tradit legendam. Meam denique reprehensionem non pudet vobis exponere, qui cum aliquando cuidam fratrum vestrati, proferenti ex libris moralibus #myrmicoleonta,@# assensum praebuissem, sannam passus reticui. Sed tamen ille si animadvertisset in eodem libro genitivum #myrmicoleontis,@# non negaret nomen appellativum desinere in #on,@# cujus genitivus	null	4df56124-f3d1-435a-a79a-a4423dfbd1f4	latin_170m_raw	null	None	None	None
etiam simplicis more Graeco #t@# assumit, ut #leon, leontis.@# 16. Haec in #on@# terminantia Graeca, quae apud illos penultimam genitivi producunt et corripiunt, aliquando more Latinorum nominum apud nos in #o@# desinunt; et tunc eamdem litteram servando, in obliquis casibus producunt; quam, nisi sequeretur #et@# corriperent, si a nominativo in #on@# terminante venirent, ut #Simon@# et #Simo, Sidon@# et #Sido.@# Virgilius in primo: Sidoniam puer ire parat mea maxima cura. Idem in IX: Cratera antiquum quem dat Sidonia Dido. #Cratera, statera, panthera,@# seu Graece seu Latine declinentur, penultimas productas invenio, veluti in superiore versu Virgilii. Accusativus Graecus tertiae declinationis frequenter desinit in #a: aera, aethera.@# Similiter, auctore Prisciano, omnia Graeca in #a@# desinentia, et diphthongo antecedente, si ad Latinam declinationem inflectantur, mittunt eamdem diphthongum et in #ei@# vel in #i@# productas, #Calliopeia, Calliopea; comoedeia, comoedia.@# Sed cum in metro #i@# corripiatur, in prosa tamen naturalem servat accentum, excepto uno nomine #Alexandria,@# quod et #Alexandrea@# facit, unde producta penultima dicimus #psalmodia, melodia,@# ut saltem ex hoc Graeca esse intelligantur. Metri causa tamen brevia sunt, Horatius in poetica: Effutire leves indigna tragoedia versus, Eadem dicta sint de his et similibus, #spondaeus, Matthaeus, platea, Nicaea,@# quae non esse Latina monstrat pronuntiatio ipsa. Extra hanc regulam sunt #ecclesia, neomenia,@# et si qua sunt similia. Simili modo #Heliodorus, Polydorus.@# Virgilius in III: Fas omne abrupit, Polydorum obtruncat et auro, Juvenalis: Tonsoris Licini damno rapit Heliodorus, Sic et reliqua #Pandorus, Gassiodorus.@# In #or@# vero propriam penultimam genitivi habent correptam, ut #Castor, Castoris, Nicanor, Nicanorus.@# 17. De eo quod est #bos,@# scitote quod dativus et ablativus plurales tertiae declinationis formantur a genitivo suo singulari, interposita #bu,@# ut #pater, patribus;@# similiter, #bos, bovis, bovibus,@# cujus prima syllaba brevis dum syncopam patitur, prolongatur. Virgilius: Ille meas errare boves. Horatius Saphico versu, cujus secundo loco est spondaeus: Quaeque vos bobus veneratur albis. Putatur tamen mutare #o@# in #u,@# dum producitur, et hinc #buculam@# et #bucolica@# carmina per #u@# productam scribenda. #Os, ossis,@# et #ossum, ossi,@# declinaverunt antiqui, et ideo ut sit differentia singularis et pluralis numeri, per duo #u@# scribunt moderni. Nec mirum cum Virgilius sola causa metri dixerit in VIII: Alituum pecudumque genus sopor altus habebat. Nec hoc recedat a vestra memoria quod nomina trisyllaba et deinceps, quorum extremae syllabae incipiunt ab #n,@# penultimam habeant longam #a,@# vel #e,@# vel #u,@# terminatam, ut #Garganus, tribunus, terrenus.@# Excipiuntur tantum #sagana, lagana, orphanus, Satamon.@# 18. Solet quaestio fieri in libro Machabaeorum quae constructio sit, #et meminerit testamenti sui quod locutus est ad Abraham, Isaac, et Jacob servorum suorum fidelium;@# quasi dicere debuisset, #ad Abraham et caeteros suos fideles servos.@# Sed dicimus quod zeugma est, ut sit, #meminerit testamenti sui quod locutus est,@# et caetera; et, #meminerit servorum suorum fidelium.@# Illa etiam constructio #et sermonem quem auditis non est meus,@# similis est, #urbem quam statuo vestra est; lectionemque quam audistis vobis prodest.@# Quae licet soloecismo sit notabilis, hypallagem tamen figuram exigit; ut illud: Caesarie caput ille niger, Pie, talia dicta, Cui relegendo placent quos facit ille modos. 19. Comparationum gradum dicunt grammatici servire semper ablativo casui; sed in opusculis Augustini legi quod si rebus propositis eumdem casum comparativus junxerit, extra ipsas res erit quod idem gradus intulerit, ut puta sint tres docti: si requiris quis eis doctior sit, quartum procul dubio tibi reddi cupis; sin per genitivum quis eorum sit doctior investigas, unum ex his tribus doctiorem scire desideras	null	4685e629-cc38-434b-9f98-576f66cf6b2b	latin_170m_raw	null	None	None	None
. Quocirca, ut idem doctor ait, cum nominentur tres virtutes, fides, spes, charitas, melius est dicere neutraliter, #major horum@# quam #major his est charitas,@# ut non quartum aliquid introducas, sed in rebus propositis quid majus sit secernas. Unde Martianus in Philologiae Nuptiis, #major filiorum Prognaes,@# inquit. IN DEI PALINODIA, quam composuit Hilarius Pictavensis episcopus, non juxta quorumdam imperitorum errorem #suscepistis,@# sed potius #suscepturus@# legendum est: #Tu ad liberandum suscepturus hominem. Futurus@# enim participii activi, cum ejusdem significationis verbo junctus, suggerit consequentiam cujusdam competetentis ordinis conditionaliter, ut vix possibile sit alterum fieri, nisi alterum praecesserit. Ut, #Visitaturus fratres Anglicos, Os., archiepiscopum, non horrui maris periculum,@# etc. 20. Sicut lustrum dicebatur spatium quinque annorum, quo lustrabatur urbs, et ab omnibus gentibus solvebatur tributum, ita etiam olympias dicitur spatium quatuor annorum, quod inventum temporibus Oziae sacerdotis exigebat, ut hoc spatio peracto solverent ludos Jovi olympico. Unde et Dominus fertur centesima nonagesima tertia olympiade natus; et in libro De laude virginum ducentesima sexagesima septima olympiade fuisse Diocletianum novimus persecutorem Christianorum. A prima enim olympiade quidquid factum dicitur per quaternarium multiplicata, numeri summa manifestatur, sicut in chronicis dicitur. 21. In fide quoque catholica quam assertor veritatis edidit Athanasius, post multas persecutiones repertus per omnia orthodoxus, unus versiculus ita legendus est: #Spiritus sanctus a Patre et Filio non factus, nec creatus, nec genitus, sed procedens,@# licet multi pro simplicitate intellectus sui conentur abradere id quod est #nec genitus,@# propterea quod apud alios catholicos saepe legitur #Spiritus sanctus nec genitus, sed procedens,@# licet multi #nec ingenitus, sed tantum procedens.@# Qui correctores si recurrerent ad interiorem logicae considerationem, profecto perviderent in utraque assertione stabilem fidei firmitatem. Habet sane eadem fides in divinitate Trinitatis quod alia sit persona Patris, alia Filii, alia Spiritus sancti, quas proprietatibus informant catholici, non diversas temporibus aut locis. Nam quod Pater non est factus nec creatus, commune est ei cum Filio et Spiritu sancto; quod vero non est genitus, commune est cum Spiritu sancto, sed non cum Filio; quod autem Filius est genitus, differt ab eo Pater et Spiritus. Cum ergo Pater sit ingenitus, Filius genitus, Spiritus vero sanctus nec genitus nec ingenitus, constat quia nec Pater, nec Filius qui neutram earum personarum differentiam sortitur. Sed si Spiritus sanctus non est genitus, ait aliquis, procul dubio est ingenitus. Quod non ita esse, cum Aristotelis sententia reclamat locutio consueta, qua nos patimur etiam ab inimicis, levius non esse sapientes, quam insipientes, dici; et non esse justos potius quam injustos, cum palam omnibus causa humilitatis id ipsum profiteatur. Quis enim aegrotus, cum sciat se non esse sanum, patienter audiat se esse insanum? Sic fit ut quaedam absque privatione negata, vera sint, quae privatorie affirmata, vera esse non possint; quibus tamen privatoriis si hyperbatice superveniat negatio, restituit ea veritati aliquando. Nam dum dicitur de quolibet, Non est sanus, addubitat aliquis utrum insanus velit intelligi; id enim possibile est consequi, et idcirco, a dicente necessario subjungitur quia nec sanus est nec insanus. Similiter ergo dum dico Spiritum sanctum non esse genitum, quantum ad veritatem sufficit; sed ad ansam calumniae solvendam proficit, si nec genitum, nec ingenitum esse tractatus patefecerit: siquidem privatio exigit negationem; negatio vero privationem necessario nomine, quia non omne quod non videt caecum est, cum omne quod caecum est non videat: et non omne quod justum non est injustum est, cum omne quod injustum est, necessario constet quod justum non est. 22. Denique cum talia plurima suppetant argumenta, satis sit ostendisse in numeris, quorum doctrinalis sententia multipliciter suggerit rationes physicas. Constat nimirum quia numero Deus impare gaudet; qui Trinitatis suae assertor exstitit, dum omnia in numero, mensura et pondere constituit. Et ideo Trinitatis quodam modo differentiam per trium imparium se, paribus intermissis, sequentium censeo naturam discutiendam; quorum primus sit quinarius, secundus septenarius, tertius novenarius, inter quos duo intermissi signant duplicem naturam unius Jesu Christi,	null	b8a03bf3-d250-4c5d-9242-0385eda1d79b	latin_170m_raw	null	None	None	None
quoniam ille VI ex primo impari duplicato perfectus existit: hic IX vero ex primo pari quadruplicato diminutionem recipit sub ostensione cubicae quantitatis, ut perfectum Deum innuant paulo minus minoratum ab angelis sub forma servi. Cum itaque infra denarium, excepto septenario, omnes numeri aut gignant, aut gignantur, horum praescriptornm imparium primus gignit, sed non gignitur; secundus nec gignit, nec gignitur; tertius autem gignitur, sed non gignit: quorum singuli quibus conveniant personis nemo dubitat fidelis, maxime cum gentium philosophi propter supradictam causam septenarium Minervae attribuerint, et nos illi sapientiae, quam numerando constat, nunquam simplicem non esse. 23. Sed quia de his, ut mihi visum est, satis disserui in libellulo quem precibus fratrum coactus De numero, mensura et pondere, olim edidi super calculum Victorii, idcirco hic plura dicere supersedi, ne prolixitas charitativae epistolae fastidium ingereret lectoris ignaviae. Unde quodam compendio evisceratis objectarum quaestionum intimis, quas vestra fraternitas perlegendo discutiat, discutiendo perlegat, terminum his imponerere decrevi, maxime quia disputando perveni ad eum qui est initium et finis. Valete. 1. Dilectissimis in Christo Angligenis fratribus, maximeque in monasterio sancti Patris Benedicti sub schola virtutum regulariter vitam degentibus, ex Floriacensi coenobio ejusdem Patris vernula ABBO, genere Francus, professione monachus, officio diaconus, in essentialiter bono salutis perpetuae munus. 2. In quaestione prima quaesitum est #salubris@# penultima correpta, an producta dici debeat vel conveniat. Quibus ego proposui quae in antiquis Latinae linguae auctoribus me legisse pro certo habui, et ne vestra memoria laberentur, etiam litteris digessi. In primis Donatus dicit quod si in trissyllabis et tetrasyllabis et deinceps, si penultima positione longa fuerit, ipsa acuetur, et antepenultima gravi accentu pronuntiabitur, ut #Catellus, Metellus:@# ita tamen si positione longa, non ex muta et liquida fuerit; nam mutabit accentum, ut #latebrae, tenebrae.@# Quo loco inoluit quia si cujuslibet partis penultima syllaba desinat in correpta vocali, quae excipiatur a duobus consonantibus, quarum sit prior muta et sequens liquida sit, nunquam illa pars trisyllaba vel tetrasyllaba acuetur in penultima, sed mutato accentu potius in antepenultima, licet in medio utrumque fieri liceat, prout fuerit poetae voluntas. Nam si sint verbalia feminini generis, vel alia quaeque naturaliter producta, propter mutam et liquidam breviari non possunt ullo modo; hoc enim significat conditio apposita, si talis syllaba positione longa sit, accentum in antepenultima mutari. 3. Sed natura exemplorum penultimae longae sunt, sicut quidam volunt, qui putant ea derivari a verbis secundae conjugationis, a secunda scilicet persona imperativi modi quae est producta, ut #teneo, tenes, tene, tenebrae; lateo, lates, late, latebrae.@# Accentus igitur ante penultimam non mutatur. Sic etiam a verbis primae conjugationis aestimant fieri, #lavo, lavas, lava, lavacrum, aratrum, ventilabrum;@# et a tertia conjugatione #terebrum,@# et si qua sunt similia: quae etiam absque ulla regula, seu Graeca sint seu Latina, eodem modo pronuntiant, ut #theatrum, feretrum, pharetra, cathedra.@# Quorum omnium nominum et reliquorum similium, si penultimae natura longae sunt, nec etiam in metro breviari possunt. Sed teste Donato falsum est quod praecedit; falsum ergo est et quod sequitur. Illa vero his similia quae per syncopam perdunt unam litteram, semper servant, teste Martiano, in eadem syllaba accentum quem prius habuerant, ut #manipulus, maniplus, venabulum, venablum.@# Denique de his quae a nominibus fiunt, auctor est Priscianus quod nominativo primitivi aliquando ultima subtrahitur, et additur #bris,@# ut possit esse #mulier, muliebris,@# et #salus, salubris,@# quod etiam nominativum #saluber@# protulisse veteres ostenditur hoc versu: Phoebe saluber ades. Unde conjicitur quod satis regulariter ejus penultima producitur, dum de nominativo producto ipsum solum habetur. Nam syllabam naturaliter productam nusquam in metro correptam me legisse memini, nisi per figuram systolen; excepto quoties vocalis ante vocalem producitur, ut #illius, unius, diei, speciei;@# siquidem verbalia feminini generis producta, ut supra dixi, nullo modo invenietis corripi eorum extrema syllaba, quoniam #t@# habent ante #rix@# praeteriti participii desinentis in #tus.@#	null	2925f6dd-0d98-44fb-8cf4-a947df1907a8	latin_170m_raw	null	None	None	None
4. A quibus oriuntur ista verbalia, ostendam vobis regulas. Exceptis quatuor participiis, quae sunt #satus, ratus, status, datus,@# reliqua omnia habentia #a@# ante #tus@# in praeterito producuntur, ut #amatus,@# unde #amator, amatrix.@# Inveniuntur producta participia, quae habent #e@# ante #tus,@# ut #recensetus.@# Unde Prudentius in passione Hypoliti martyris: #Cumque recensetis constaret partibus ille.@# Si vero #i@# ante #tus@# habuerit, ubique penultima corripitur, nisi veniat a verbis quartae conjugationis, ut #domo, domas, domitus; moneo, mones, monitus; audio, audis, auditus; condo, condis, conditus:@# unde masculina #domitor, monitor, auditor, conditor.@# Ex his feminina #domitrix, monitrix, auditrix, conditrix.@# Producuntur in tertia conjugatione #oblitus, quaesitus, tritus, petitus@# et #cupitus,@# et quae ex his componuntur. Notandum tamen quod #oblitus,@# si a verbo componitur quod est #lino,@# corripitur. Et in quarta tantum corripiuntur duo, #queo@# simul et #eo,@# et quae ex his componuntur, ut #eo, itus; exeo, exitus,@# ex quibus verbalia non legi. Denique si #u@# ante #tus@# habuerit idem praeteritum, tunc ejusdem praeteriti penultima fit brevis, si a verbo #ruo@# compositum fuerit; ut #eruo, erutus; obruo, obrutus.@# In reliquis producitur, ut #induo, indutus; exuo, exutus; adjuvo, adjutus,@# unde #adjutor@# et #adjutrix.@# Quod si #o@# ante #tus@# exstiterit, semper erit longa, ut #moveo, motus; foveo, fotus; lavo, lotus,@# quod et #lautus@# facit. Tandem ex hujusmodi regulis scire potestis quod naturaliter productas syllabas penultimas propter mutam et liquidam nulla necessitas metri corripit, cum omnes tales naturaliter correptae produci possint. Quapropter Donati vel Prisciani potius regulis dare operam suadeo, quam audacibus juniorum inventis ex improviso, et dicere in prosa penultima correpta, #candelabrum, delubrum, aratrum, lavacrum@# et si qua sunt similia, praeter illa quae excepta sunt, et unum nomen #october,@# ut post modum queatis producere metri necessitate. 5. De nomine quod est #mulier@# requisistis quo accentu ejus genitivus debeat pronuntiari. De quo sciendum est quia, quamvis ejus penultima brevis sit, euphoniae causa solet acui, sicut et verba #calefacio, calefacis.@# Cum enim omne nomen dissyllabum et deinceps in #er@# desinens brevietur, si genitivus ejus supra duas syllabas excreverit, semper penultimam corripit, nisi positio adsit, aut penultima nominativi naturaliter producta sit, ut #October, saluber, equester.@# De pronomine quoque, ut quibusdam placet, quod est #alter, alterius,@# cum sequatur regulam pronominum in #ius@# desinentium, quae in prosa penultimam producunt, hoc solum excipitur, propterea quod solum duas syllabas plus habet in genitivo quam in nominativo. In quinta quoque declinatione unius genitivi trisyllabi penultimam corripi in prosa sciatis, ut #fides, fidei;@# quia non habet #i@# ante #e,@# sicut habent reliqua trisyllaba genitivorum declinationis quintae. 6. Verba quoque proposita, quae sunt #irrito, assevero, persevero, radico,@# et ex eo compositum #eradico; relego@# et #allego, instigo@# et #subrepo,@# notate semper penultimis productis. De eo quidem quod est #irrito@# Virgilius sic ait in X: Irritatque virum telis et voce lacessit. licet quidam vitiose scriptum legant #irritat atque virum telis,@# quod nullo modo posse fieri, ordo praepositivae conjunctionis ostendit. Et idem Virgilius in IV: Illam terra parens ira irritata deorum. Nec vos turbet quod #irritus, irrita, irritum@# penultima correpta dicimus, ut idem Virgilius in V: Ante locum et variis assultibus irritus urget. Idem in X: Irrita deflexit partim stringentia corpus. Quod #assevero@# ditrochaeus sit, sicut et #persevero,@# ex nomine agnoscitur, quod est #severus,@# ex quo tractum videtur. Est enim #severus@# amphibrachys, teste Prudentio in Psychomachia: Fronte severus adhuc,	null	c85e118f-2f45-4e1e-982b-f5b6b0380fb4	latin_170m_raw	null	None	None	None
et multo funere anbelus. De eo quod est #radico,@# sciendum est quod sicut fiunt verba ex obliquo casu nominis neutri generis, ut #munus, muneris, munero, muneras,@# et #decus, decoris, decoro, decoras;@# unde Flaccus: Ac bene nummatum decorat suadela Venusque. sic etiam #index, indicis; indico, indicas; fornix, fornicis; fornico, fornicar; cornix, cornicis; cornico, cornicar;@# unde Persius: Nescio quid tecum grave cornicaris inepte; et #radix, radicis; radico, radicas:@# unde est illud: Radicet altis sensibus. Est enim dimeter iambicus, qui in Ambrosianis primo loco semper iambo vel spondaeo est contentus. Ut vero penultima corripi putetur, Phocae auctoritas compulit, qui ipsum nomen inter correpta excipit, licet producta ubique inveniri possit, ut Virgilius: Aut Ida in magna radicibus eruta pinus. Horum namque quatuor quae protuli, duo penultima genitivam corripiunt, id est #index@# et #fornix;@# duo producunt, id est #cornix@# et #radix. Relego@# et #allego,@# notate quod si a verbo primae conjugationis ponantur, semper penultima producitur; sin a tertia conjugatione gaudet correptione unde est, #culpam releget lubricam.@# Est quoque hic dimeter iambicus, cujus secundum locum semper sibi vindicat iambus. Nam #lego, legas,@# quod est legatione fungor; unde legatus, missus, longam habet #le, lego@# vero, #legis,@# in quacunque alia significatione correptam, sicut et #ligo, ligas,@# unde #religatus,@# id est iterum vinctus. Quomodo pronuntiandum sit #instigo,@# Virgilius ostendit in V: Instigant studiis, resonat clamoribus aether. Eodem modo #investigo, castigo, inspico. Snbrepo@# quoque, si a verbo quod est #repo@# componitur, productione laetatur, sin a #rapio,@# corripitur; et illud praeteritum #subrepsi,@# istud facit #subripui.@# 7. #Exaro, denoto,@# penultimas corripiunt, ut Virgilius in primo Georgicon: Nudus ara, sere nudus, Et Horatius: Paterna rura bobus exarat suis; qui versus trimeter est iambicus totus solis iambis compositus. #Demeto, demoror,@# penultimis correptis. Horatius: Accidit ut quidam testes caudamque salacem. Demeteret ferro. Virgilius in X: Turne sed infelix Teucros quid demoror armis, De eo quod est #exhalo@# Lucanus in quarto: Exhalat nebulas quidquid concrescere primus. Et de eo quod est #mano@# Virgilius in III: Tum gelidus toto manabat corpore sudor. De eo etiam quod est #infidus@# et #getulus,@# Lucanus in IV: Infidusque novis ducibus dubiusque priori, Et: Inculto Getulus equus. #Diffidit, discidit,@# si a #findo@# vel #scindo@# composita sunt, penultimam corripiunt. Horatius: Diffidit urbium Portas vir Macedo, et subruit aemulos. Est enim #diffidit urbium@# choriambus cum pyrrhichio; deinde sequitur versus asclepiadeus. Idem Horatius glyconico versu: Nequidquam Deus abscidit. 8. Nec vos latet quod omnia praeterita participii desinentia in #sus@# penultimam producunt, ac a verbis secundae et tertiae conjugationis veniunt; ex quorum secunda persona praesentis temporis agnosci poterit ejusdem participii penultima natura an positione sit longa, quoniam nisi in illius secundae personae penultima positio sit, in praefäto participio nunquam erit; exceptis #sedeo, fodio, quatio, patior, pateo, careo, maneo@# et #cedo,@# quod est locum #do,@# et quae ex his componuntur. Et positione producuntur #mordeo, morsus, findo, fissus;@# natura vero, #caedo, caesus, fido, fisus,@# et alia plurima, quae idcirco proposui ut non solum scripto, sed etiam sono distinguatis, #fisum@# et #fissum, caesum@# et #cessum, ferum@# et #ferrum, pyrum@# et #Pyrrhum,@# et si qua sunt similia; quia fortius sonat omnis consonans in medio unius partis repetita, quam cum est sola. #S@# autem quae in media parte simplici nunquam finit syllabam consonante sequente (sicut nec #c@# nec #p,@# nisi cum ipsae se praecedunt,) tam levi sono ubique sola exprimitur ut apud Graecos, auctore Prisciano, pro	null	b75b42fb-9a7f-4cc6-9c6b-cfce6fe84338	latin_170m_raw	null	None	None	None
ea aspiratio nonnunquam scribatur, ἥμισυ pro #semis,@# ἓξ pro #sex,@# ἑπτὰ pro #septem.@# Inter duas etiam partes cum #s@# praecedit, ut #Deus summus,@# ne nimius sibilus sit, prior #s@# sonum perdit, quae et eo loci sequente vocali interdum synaloepham facit. Virgilius in XII: Inter se coiisse viros, et decernere ferro. E contra illa canina littera #r@# semper aspere sonat, nisi cum in media parte orationis post vocalem inchoat syllabam. 9. De mutis, quae quamlibet syllabam vel partem cujusque linguae possunt terminare, dicendum est in commune quod satis juste agunt qui ipsis eumdem sonum in fine partium tribuunt, quem dum semetipsas praecedunt, primae habere possunt, ut #Obbaob, Job, occidit, haec, illac, addo, ad, illud, agger, Agag, merop, attinet, amat, docet.@# Sed #t@# in eadem syllaba, praecedente consonante, sonat expresse ut #fest, est,@# et nonunquam sine consonante causa differentiae, maxime dum sequitur vocalis in altera parte orationis. Nos quia humanus spiritus tres earum sine aspiratione leves, cum aspiratione asperas facit, id est #c, p, t,@# quarum medium obtinent tres reliquae ipsarum mediarum voces in dictionibus positarum, exprimimus sono levium, dum in finibus partium sunt Nec mirum, cum inter has et illas tanta sit vicinitas, ut ad sonum #c@# et #g@# prope eodem modo collidatur palato plectrum linguae, ad sonum #p, b@# vix distinguatur pulsus in labrorum agitatione, a sonum #t@# et #d@# satis parvam differentiam faciat, dum resilit a dentibus summitas linguae; sicque fit ut etiam per se positae inveniri possint, quandoquidem dicimus #quingenti@# pro #quincenti,@# et #actus@# pro #agtus,@# et #scriptus@# pro #scribtus,@# et #attinet@# pro #adtinet,@# et id genus plurima. 10. Constat igitur ex his quae dicta sunt #c@# et #g@# pene aequaliter pronuntiari, sequente qualibet vocali. Sed tribus vocalibus, id est #a, o, u,@# eas sequentibus, omnibus ferme notum est quod sonant in faucibus. Cum vero #c@# litteram sequuntur in eadem syllaba #e@# vel #i,@# trifariam solet pronuntiari, et nunc quidem ut fere videatur sonare #g,@# maxime #s@# praecedente, ut #suscipio, suscepi, suscepit;@# nunc autem cum quodam sibilo, ac si #s@# illi haereat, ut #cujus, coepit:@# quod magis solet fieri ubi #t@# profertur sono #z@# in principio syllabae, ut #laetitia, justitia.@# Denique qui tertium modum addunt sono quae vel qui, easdem syllabas pronuntiari decernunt, et #susquipio@# pro #suscipio,@# et #susquepit@# pro #suscepit,@# et #quivis@# pro #civis;@# quod quam frivolum constet, omnibus vera sapientibus liquet. Cur enim scriptitant Latini #sequor, sequeris@# vel #sequere, sequitur;@# et non #secor, seceris,@# vel #secere, secitur,@# cum ab eo sit #secutus?@# et #qui, cujus,@# vel #quae, cujus,@# mutatis primis litteris nominativi et genitivi, si, ut isti garriunt, #ce@# et #ci@# sonum habent #que@# et #qui,@# maxime cum eidem litterae simillima #g@# distinguatur vocalium mutatione? Siquidem #vinco, vinci, vince, vincam,@# mutato cum vocalibus sono dicimus, quemadmodum et #lego, legi, lege, legam.@# Quod si post #g@# idem quis fecerit, proponimus unde sit imperitia notabilis; et stultum est dicere #pingue@# pro #pinge,@# et #lingue@# pro #linge,@# et ut Servio placet in IX Aeneidos, #ungue pro unge,@# unde et #ungentum@# sine #u@# dicit esse cum #g;@# sicut et #q@# tunc tantum pinguem sonum habeat, si ei #v@# ante alteram vocalem adhaereat, qua amissa, #g@# quidem permanet, sed #q@# manere non valet; quin in #c@# transit, statim ut	null	17924cb6-54bb-499e-8eea-4acf0c52b4a5	latin_170m_raw	null	None	None	None
#u@# ante alteram vocalem perdiderit, ut #sequor, secutus.@# 11. Denique quoniam omnes consonantes, et praecipue mutae, velut exanime corpus jacent, quousque illas singulae vocalium pro suo nutu animando movent, certum est quod nonnunquam Romani superfluas litteras judicent, quae hoc motu carent, ut #h, k, q.@# Sed #k@# et #q@# figura et nomine a #c@# discrepant, cum sono vocis per #a@# et #u@# conveniant; #h@# vero tantum metro utilis, semper absque ullo sono vocalibus praeponimus, ubi ascribenda videtur; et consonantibus, quibus apponenda est, postponitur, ut ab interiore spiritu pinguior proficiscatur. Est autem una semivocalis #r;@# mutae tres, quibus aspiratur, ut dictum est; de quarum omnium sono nemo dubitat, nisi fortassis tunc quando inter #c@# et #e,@# vel #i,@# interponitur nota aspirationis, ut #Chereas@# et #parrochia.@# De qua re sciendum quia ut in Latinis exemplaribus discimus, nostri interpretes si qua Graeca Latinis admiscuerunt, quae per #k@# Graece scripta sua littera #c@# exprimerent, cum scriptura sonum mutavere, juxta proprietatem utriusque linguae, ut Κύρος, #Cyrus,@# κοινὸν, #coena,@# κῆρας, unde #primicerius.@# Nec mirum, cum mutetur Θεὸς et dicatur #Deus.@# Similiter πορφύριος, #purpureus.@# Quando vero #ch@# pro χ, sicut et #ph@# pro φ, et #th@# pro θ in aliquibus dictionibus scribunt nostri, certum est quod illae dictiones Latinae non sint, et idcirco illas proferimus Graecarum litterarum sonis, licet quidam figurarum similitudine decepti pronuntient X pro χ, et dicant #arxe@# pro eo quod est ἄρχη, et #maxaera@# pro μαχαίρα. Quapropter cum Graece scribitur Χηρηας, ita profertur ac si scriberetur #Kereas@# et παροιχία quasi #parroechia;@# quem tamen sonum mutat sigma, si pro illa sit χ posita ut σχημα; quam vim et apud Latinos servat #s,@# apud quos #ti@# semper enuntiatur sono #ci,@# si post illam in altera syllaba sequatur vocalis, nisi ipsa #s@# praecesserit, ut #lectio, quaestio, testium, legentium;@# quam etiam #s@# duplicabant antiqui pro littera #z,@# quae ubicunque in extrema syllaba dictionis ponitur, ejus penultima in prosa producitur, cum in metro communis habeatur. 12. De littera #g@# scitote quia si non sequatur #u,@# propter diphthongum non impinguatur, ut #lagoena, tragoedia.@# Sed aspirationes bene vos, Angli, pervidere potestis; habent sonum vestrae litterae, et qui pro θ frequentius #b@# scribitis, sicut pro digammate effertis #l.@# Ante consonantem quoque in eadem syllaba #par sest,@# pro #pars est,@# et #feli xes@# pro #felix es. Pupugit@# et #tutudit@# in penultimis corripi non ignoretis. A #tundo, tunsus@# in compositione perdit #n, obtusus@# et #retusus,@# sicut et #nanciscor, nactus: dissero@# quoque perdit #s@# in praeterito, #disertus.@# Horatius: Fecundi calices quem non facere disertum, Quod a #cedo@# ita scribatur praeteritum, quomodo et a #cado,@# videlicet #cecidi,@# auctor est Priscianus, qui docet quod omnia verba quae crescunt in praeteritis, semper repetunt non solum primam consonantem, sed etiam primam vocalem primae syllabae. 13. Tandem dicendum est quod vitando cavenda est collisio quae solet fieri vel pronuntiatione vel scripto ut ve. . . #t@# rex, pro eo quod est #venit@# praesentis temporis tam in prima quam in secunda syllaba praeteriti, nisi illa prima vocalis praesentis temporis sit #a,@# ut #tendo, tetendi; posco, poposci, tundo, tutundi;@# exceptis #pello, pepuli; spondeo, spopondi;@# nam si littera #a@# sit in praesenti, semper prima syllaba praeteriti in #c@# desinit; secunda vero modo in #e@# productam, modo in #i@# correptam, ut #fallo, fefelli; parco, peperci; tango, tetigi; cano, cecini.@# Secundum analogiam #cedo	null	363031f0-bba2-4096-814a-5a12420568e5	latin_170m_raw	null	None	None	None
cecedi@# facere debuit, sed majorum auctoritate tantum penultima diphthongus mutatur in productam #i,@# manente priore syllaba correpta, quae antecrevit, sicut in omnibus ejusmodi praeteritis; de quibus in commune speculandum est, quod si componantur pro voluntate scriptorum, inveniuntur eadem antecrescentem syllabam servare vel perdere; nos tamen quid magis in usu sit debemus perspicere. Horatius: Spectatum meritis diram qui contudit hydram. 14. Quia de verbis requisistis, quae sunt #fulgeo, mulceo, ferveo, strideo, oleo, tueor, coniveo, sedeo, pendeo, cieo, frendeo, degeo, excelleo, tergeo,@# cum apud poetas secundae et tertiae conjugationis legantur, quam earum conjugationum in prosa magis tenere conveniat; vos scire volo quia VIII, prius proposita conjugationis secundae regulam servant in praesenti, reliqua deinde conjugationis tertiae, exceptis #cieo@# et #pendeo,@# quorum primum, vel simplex vel compositum, nuñc est conjugationis secundae, nunc quartae, quod ostendunt passivi praeterita, quorum penultima est correpta vel producta. #Pendeo@# vero simplex a #suspendendo,@# est secundae, et a #solvendo,@# tertiae: quamvis compositum in prosa nunquam dicatur secundae, sicut nec a #sedeo@# tertiae, nisi tantum #consido.@# Et notandum quod #sedeo,@# vel simplex vel compositum, sub tertia conjugatione gaudet penultima in #s@# desinente producta, ut #sido.@# 15. De prima quoque et secunda persona plurali praeteriti perfecti, et futuri conjunctivi modi, quas si bene memini semel tantum in metro, et hoc in Virgilio legi, hanc regulam esse sciatis quod, excepto tempore praesenti indicativi modi quartae conjugationis, et secunda persona plurali praeteriti ejusdem modi, in omni modo vel conjugatione #i@# ante extremam litteram in secunda persona singulari, et ante novissimam syllabam primae vel secundae personae pluralis, ubique brevis sit, nisi tantum #sis, simus, sitis, velis, velimus, velitis.@# Nec mirum, cum omnia verba in eisdem locis #a@# vel #e@# habentia longa sint, praeter unum quod, sive simplex sive compositum sit, #da@# ante penultimam ubique corripit, ut #damus, circumdamus;@# et aliud quod est #es,@# et ex eo composita, in secunda persona breve est. Nos tamen regulam ob id in praefatis temporibus conjunctivi floccipendimus, quia in metro semel inventam Servius per systolam tradit legendam. Meam denique reprehensionem non pudet vobis exponere, qui cum aliquando cuidam fratrum vestrati, proferenti ex libris moralibus #myrmicoleonta,@# assensum praebuissem, sannam passus reticui. Sed tamen ille si animadvertisset in eodem libro genitivum #myrmicoleontis,@# non negaret nomen appellativum desinere in #on,@# cujus genitivus etiam simplicis more Graeco #t@# assumit, ut #leon, leontis.@# 16. Haec in #on@# terminantia Graeca, quae apud illos penultimam genitivi producunt et corripiunt, aliquando more Latinorum nominum apud nos in #o@# desinunt; et tunc eamdem litteram servando, in obliquis casibus producunt; quam, nisi sequeretur #et@# corriperent, si a nominativo in #on@# terminante venirent, ut #Simon@# et #Simo, Sidon@# et #Sido.@# Virgilius in primo: Sidoniam puer ire parat mea maxima cura. Idem in IX: Cratera antiquum quem dat Sidonia Dido. #Cratera, statera, panthera,@# seu Graece seu Latine declinentur, penultimas productas invenio, veluti in superiore versu Virgilii. Accusativus Graecus tertiae declinationis frequenter desinit in #a: aera, aethera.@# Similiter, auctore Prisciano, omnia Graeca in #a@# desinentia, et diphthongo antecedente, si ad Latinam declinationem inflectantur, mittunt eamdem diphthongum et in #ei@# vel in #i@# productas, #Calliopeia, Calliopea; comoedeia, comoedia.@# Sed cum in metro #i@# corripiatur, in prosa tamen naturalem servat accentum, excepto uno nomine #Alexandria,@# quod et #Alexandrea@# facit, unde producta penultima dicimus #psalmodia, melodia,@# ut saltem ex hoc Graeca esse intelligantur. Metri causa tamen brevia sunt, Horatius in poetica: Effutire leves indigna tragoedia versus, Eadem dicta sint de his et similibus, #spondaeus, Matthaeus, platea, Nicaea,@# quae non esse Latina monstrat pronuntiatio	null	5ee240a5-4365-4cc0-8334-0b46563212f7	latin_170m_raw	null	None	None	None
ipsa. Extra hanc regulam sunt #ecclesia, neomenia,@# et si qua sunt similia. Simili modo #Heliodorus, Polydorus.@# Virgilius in III: Fas omne abrupit, Polydorum obtruncat et auro, Juvenalis: Tonsoris Licini damno rapit Heliodorus, Sic et reliqua #Pandorus, Gassiodorus.@# In #or@# vero propriam penultimam genitivi habent correptam, ut #Castor, Castoris, Nicanor, Nicanorus.@# 17. De eo quod est #bos,@# scitote quod dativus et ablativus plurales tertiae declinationis formantur a genitivo suo singulari, interposita #bu,@# ut #pater, patribus;@# similiter, #bos, bovis, bovibus,@# cujus prima syllaba brevis dum syncopam patitur, prolongatur. Virgilius: Ille meas errare boves. Horatius Saphico versu, cujus secundo loco est spondaeus: Quaeque vos bobus veneratur albis. Putatur tamen mutare #o@# in #u,@# dum producitur, et hinc #buculam@# et #bucolica@# carmina per #u@# productam scribenda. #Os, ossis,@# et #ossum, ossi,@# declinaverunt antiqui, et ideo ut sit differentia singularis et pluralis numeri, per duo #u@# scribunt moderni. Nec mirum cum Virgilius sola causa metri dixerit in VIII: Alituum pecudumque genus sopor altus habebat. Nec hoc recedat a vestra memoria quod nomina trisyllaba et deinceps, quorum extremae syllabae incipiunt ab #n,@# penultimam habeant longam #a,@# vel #e,@# vel #u,@# terminatam, ut #Garganus, tribunus, terrenus.@# Excipiuntur tantum #sagana, lagana, orphanus, Satamon.@# 18. Solet quaestio fieri in libro Machabaeorum quae constructio sit, #et meminerit testamenti sui quod locutus est ad Abraham, Isaac, et Jacob servorum suorum fidelium;@# quasi dicere debuisset, #ad Abraham et caeteros suos fideles servos.@# Sed dicimus quod zeugma est, ut sit, #meminerit testamenti sui quod locutus est,@# et caetera; et, #meminerit servorum suorum fidelium.@# Illa etiam constructio #et sermonem quem auditis non est meus,@# similis est, #urbem quam statuo vestra est; lectionemque quam audistis vobis prodest.@# Quae licet soloecismo sit notabilis, hypallagem tamen figuram exigit; ut illud: Caesarie caput ille niger, Pie, talia dicta, Cui relegendo placent quos facit ille modos. 19. Comparationum gradum dicunt grammatici servire semper ablativo casui; sed in opusculis Augustini legi quod si rebus propositis eumdem casum comparativus junxerit, extra ipsas res erit quod idem gradus intulerit, ut puta sint tres docti: si requiris quis eis doctior sit, quartum procul dubio tibi reddi cupis; sin per genitivum quis eorum sit doctior investigas, unum ex his tribus doctiorem scire desideras. Quocirca, ut idem doctor ait, cum nominentur tres virtutes, fides, spes, charitas, melius est dicere neutraliter, #major horum@# quam #major his est charitas,@# ut non quartum aliquid introducas, sed in rebus propositis quid majus sit secernas. Unde Martianus in Philologiae Nuptiis, #major filiorum Prognaes,@# inquit. IN DEI PALINODIA, quam composuit Hilarius Pictavensis episcopus, non juxta quorumdam imperitorum errorem #suscepistis,@# sed potius #suscepturus@# legendum est: #Tu ad liberandum suscepturus hominem. Futurus@# enim participii activi, cum ejusdem significationis verbo junctus, suggerit consequentiam cujusdam competetentis ordinis conditionaliter, ut vix possibile sit alterum fieri, nisi alterum praecesserit. Ut, #Visitaturus fratres Anglicos, Os., archiepiscopum, non horrui maris periculum,@# etc. 20. Sicut lustrum dicebatur spatium quinque annorum, quo lustrabatur urbs, et ab omnibus gentibus solvebatur tributum, ita etiam olympias dicitur spatium quatuor annorum, quod inventum temporibus Oziae sacerdotis exigebat, ut hoc spatio peracto solverent ludos Jovi olympico. Unde et Dominus fertur centesima nonagesima tertia olympiade natus; et in libro De laude virginum ducentesima sexagesima septima olympiade fuisse Diocletianum novimus persecutorem Christianorum. A prima enim olympiade quidquid factum dicitur per quaternarium multiplicata, numeri summa manifestatur, sicut in chronicis dicitur. 21. In fide quoque catholica quam assertor veritatis edidit Athanasius, post multas persecutiones repertus per omnia orthodoxus, unus versiculus ita legendus est: #Spiritus sanctus a Patre et Filio non factus, nec creatus, nec genitus, sed procedens,@# licet multi pro	null	c9bc858f-7edd-49f3-8576-7a045f5e0ace	latin_170m_raw	null	None	None	None
simplicitate intellectus sui conentur abradere id quod est #nec genitus,@# propterea quod apud alios catholicos saepe legitur #Spiritus sanctus nec genitus, sed procedens,@# licet multi #nec ingenitus, sed tantum procedens.@# Qui correctores si recurrerent ad interiorem logicae considerationem, profecto perviderent in utraque assertione stabilem fidei firmitatem. Habet sane eadem fides in divinitate Trinitatis quod alia sit persona Patris, alia Filii, alia Spiritus sancti, quas proprietatibus informant catholici, non diversas temporibus aut locis. Nam quod Pater non est factus nec creatus, commune est ei cum Filio et Spiritu sancto; quod vero non est genitus, commune est cum Spiritu sancto, sed non cum Filio; quod autem Filius est genitus, differt ab eo Pater et Spiritus. Cum ergo Pater sit ingenitus, Filius genitus, Spiritus vero sanctus nec genitus nec ingenitus, constat quia nec Pater, nec Filius qui neutram earum personarum differentiam sortitur. Sed si Spiritus sanctus non est genitus, ait aliquis, procul dubio est ingenitus. Quod non ita esse, cum Aristotelis sententia reclamat locutio consueta, qua nos patimur etiam ab inimicis, levius non esse sapientes, quam insipientes, dici; et non esse justos potius quam injustos, cum palam omnibus causa humilitatis id ipsum profiteatur. Quis enim aegrotus, cum sciat se non esse sanum, patienter audiat se esse insanum? Sic fit ut quaedam absque privatione negata, vera sint, quae privatorie affirmata, vera esse non possint; quibus tamen privatoriis si hyperbatice superveniat negatio, restituit ea veritati aliquando. Nam dum dicitur de quolibet, Non est sanus, addubitat aliquis utrum insanus velit intelligi; id enim possibile est consequi, et idcirco, a dicente necessario subjungitur quia nec sanus est nec insanus. Similiter ergo dum dico Spiritum sanctum non esse genitum, quantum ad veritatem sufficit; sed ad ansam calumniae solvendam proficit, si nec genitum, nec ingenitum esse tractatus patefecerit: siquidem privatio exigit negationem; negatio vero privationem necessario nomine, quia non omne quod non videt caecum est, cum omne quod caecum est non videat: et non omne quod justum non est injustum est, cum omne quod injustum est, necessario constet quod justum non est. 22. Denique cum talia plurima suppetant argumenta, satis sit ostendisse in numeris, quorum doctrinalis sententia multipliciter suggerit rationes physicas. Constat nimirum quia numero Deus impare gaudet; qui Trinitatis suae assertor exstitit, dum omnia in numero, mensura et pondere constituit. Et ideo Trinitatis quodam modo differentiam per trium imparium se, paribus intermissis, sequentium censeo naturam discutiendam; quorum primus sit quinarius, secundus septenarius, tertius novenarius, inter quos duo intermissi signant duplicem naturam unius Jesu Christi, quoniam ille VI ex primo impari duplicato perfectus existit: hic IX vero ex primo pari quadruplicato diminutionem recipit sub ostensione cubicae quantitatis, ut perfectum Deum innuant paulo minus minoratum ab angelis sub forma servi. Cum itaque infra denarium, excepto septenario, omnes numeri aut gignant, aut gignantur, horum praescriptornm imparium primus gignit, sed non gignitur; secundus nec gignit, nec gignitur; tertius autem gignitur, sed non gignit: quorum singuli quibus conveniant personis nemo dubitat fidelis, maxime cum gentium philosophi propter supradictam causam septenarium Minervae attribuerint, et nos illi sapientiae, quam numerando constat, nunquam simplicem non esse. 23. Sed quia de his, ut mihi visum est, satis disserui in libellulo quem precibus fratrum coactus De numero, mensura et pondere, olim edidi super calculum Victorii, idcirco hic plura dicere supersedi, ne prolixitas charitativae epistolae fastidium ingereret lectoris ignaviae. Unde quodam compendio evisceratis objectarum quaestionum intimis, quas vestra fraternitas perlegendo discutiat, discutiendo perlegat, terminum his imponerere decrevi, maxime quia disputando perveni ad eum qui est initium et finis. Valete. #Addit Mabillonius.@# O Ramesiga cohors, amplis quae claudere stagnis, Purior obryzo niteris esse Deo. Vasta palus, piscosa nimis, sua dyndima pandit, Ut nova sint eremi claustra reperta tibi. Nam qua corviferae consurgit proditor hydrae, Insula silvoso gurgite pulchra nitet. Et qua splendentis se mergunt lora bootis, Pons est inde suis pervius Angligenis. Qua Cynosura poli fixum regit undique gyrum, Anguillosa palus nescit habere modum. Unde refert umbras vaga lux Phoebea sinistras	null	34ba6ae6-cbfc-41f0-9366-c0fcf61081ac	latin_170m_raw	null	None	None	None
Terra patet, nullo continuata vado. Huc me forte dedi ignotis ignotus alumnis, Quos, Benedicte Pater, jure tuere paras.	null	d6b28e63-43eb-462e-a399-be8fff0a0644	latin_170m_raw	null	None	None	None
PRAEFATIO AUCTORIS AD DUNSTANUM ARCHIEPISCOPUM CANTUARIENSEM. Domino sanctae metropolitanae Dorobernensium Ecclesiae archiepiscopo DUNSTANO, vere moribus et aetate maturo, ABBO Floriacensis monachus levita, etsi indignus. A Christo Domino irriguum superius et irriguum inferius. Postquam, a te, venerabilis Pater, digressus sum cum multa alacritate cordis, et ad monasterium, quod nosti, festinus redii, coeperunt me obnixe ii cum quibus fraterna charitate detentus hospitando hactenus degi, pulsare manu sancti Desiderii, ut mirabilium patratoris Eadmundi regis et martyris passionem litteris digererem, asserentes id posteris profuturum, tibi gratum, ac meae parvitatis apud Anglorum Ecclesias non inutile monumentum. Audierant enim quod jam pluribus ignoratam, a nemine scriptam, tua sanctitas ex antiquitatis memoria collectam, historialiter me praesente retulisset domino Rosensis Ecclesiae episcopo, et abbati monasterii quod dicitur Mealmesbyry, ac aliis circum assistentibus, sicut tuus mos est, fratribus quos pabulo divini verbi Latina et patria lingua pascere non desinis. Quibus fatebaris oculos suffusus lacrymis quod eam junior didicisses a quodam sene decrepito, qui eam simpliciter et plene fide referebat gloriosissimo regi Ethelstano, jurejurando asserens quod eadem die fuisset armiger beati viri, qua pro Christo martyr occubuit. Cujus assertioni quia in tantum fidem accommodasti, ut promptuario memoriae verba ex integro reconderes, quae postmodum junioribus mellito ore oructares; coeperunt fratres instantius meae pusillitati incumbere, ut eorum ferventi desiderio satisfacerem, ac pro virium facultate tantorum operum seriem perire non sinerem. Quorum petitioni cum pro sui reverentia nollem contradicere; posthabitis aliquantulum saecularium litterarum studiis, quasi ad interiorem animae philosophiam me contuli, dum ejus, qui vere philosophatus est in throno regni, virtutes scribere proposui: maxime tamen eas quae post ejus obitum saeculi inauditae factae sunt: quibus nemo crederet, nisi eas tuae assertiones irrefragabilis auctoritas roborasset. Siquidem tu, cui nix capitis credi compellit, quando referebas de ea, quae nunc est, incorruptione regis, quidam diligentius requisivit utrum haec ita esse possent. Cujus quaestionis ambiguum volens purgare, tu vastae peritiae sacrarium pro [reserans] exemplo adjecisti, quod multo magis audientium attonita corda concussit, quia sanctus Domini Cuthbertus, incomparabilis confessor et episcopus, non solum adhuc exspectat diem primae resurrectionis incorrupto corpore, sed etiam perfusus quodam blando tepore. Quod ego admirans pro argumento habui, quo tandem ad sancti regis gesta elucubranda certior accessi, fidens de ejus et tuis incomparabilibus meritis, cui primitias mei laboris consecrans, suppliciter obsecro ut vel una die vertas mihi tuum otium in honestum negotium, resecando hinc superflua, supplendo hiantia, quoniam ex ore tuo, praeter seriem ultimi miraculi, omnia veracem secutus verax digessi, exhortans omnes ad mortem tanti martyris. Vale Pater in Christo. INCIPIT VITA. I. Asciti aliquando in Britanniam precario munere in perniciosum auxilium tres Germaniae populi, hoc est, Saxones, Juti et Angli, primum Britonibus interdiu fuere praesidii ( #forte,@# praesidio). Qui cum saepius bello lacessiti, se et suos defensarent fortiter; illi vero ignaviae operam dantes, quasi proletarii ad solam voluptatem domi residerent, fisi de invicta fortitudine stipendiariorum militum quos sibi conduxerant, ipsos miseros indigenas domo patriaque pellere deliberant, pactumque est: et exclusis Britonibus statuunt inter se dividere victores alienigenae insulam, bonis omnibus fecundissimam; indignum judicantes eam ignavorum dominio detineri, quae ad defensionem suam idoneis posset praebere sufficientem alimoniam et optimis viris. Qua occasione inducti, orientalem ipsius insulae partem, quae usque hodie lingua Anglorum Eastengle vocatur, sortito nomine Saxones sunt adepti, Jutis et Anglis ad alia tendentibus, in quibus suae sortis funiculo potirentur, ne esset cum sodalibus ullum de possessione litigium, quibus suppeteret amplitudo terrae ad regnandi emolumentum. Unde contigit ut, per regiones et provincias divisa, primum ducibus, deinde regibus sufficeret una eademque Britannia. II. At praedicta orientalis pars, cum aliis, tum eo nobilis habetur quod aquis pene undique alluitur: quoniam a subsolano et Euro cingitur Oceano; ab Aquilone vero, immensarum paludum uligine; quae exorientes propter aequalitatem terrae a meditullio ferme totius Britanniae, per centum et eo amplius millia, cum maximis fluminibus descendunt in mare. Ab ea autem parte qua sol vergitur in occasum, ipsa provincia reliquae insulae est continua, et ob id #pervia;@# sed ne crebra irruptione hostium incursetur, aggere ad instar altioris	null	8a85b9e1-7c2d-410e-8bc1-6913c940ca4f	latin_170m_raw	null	None	None	None
muri fossa humo praemunitur. Interius ubere ( #fort.,@# uberis) glebae satis admodum laeta, hortorum nemorumque amoenitate gratissima, ferarum venatione insignis, pascuis pecorum et jumentorum non mediocriter fertilis. De piscosis fluminibus reticemus, cum hinc eam, ut dictum est, lingua maris allambit, inde, paludibus dilatatis, stagnorum ad duo vel tria millia spatiosorum innumerabilis multitudo praeterfluit. Quae paludes praebent pluribus monachorum gregibus optatos solitariae conversationis sinus, quibus inclusi non indigeant solitudine eremi, ex quibus sunt sancti monachorum patris Benedicti coelibes coenobitae, in loco celebri hac tempestate. III. Sed ut ad propositum revertamur, huic provinciae tam feroci [rex fuit], ex antiquorum saxonum nobili prosapia oriundus, a primaevo suae aetatis tempore cultor veracissimus fidei Christianae. Qui atavis regibus editus, cum bonis polleret moribus, omnium comprovincialium unanimi favore non tantum eligitur ex generis successione, quantum rapitur, ut eis praeesset sceptrigera potestate. Nam erat ei species digna imperio, quam serenissimi cordis jugiter venustabat tranquilla devotio. Erat omnibus blando eloquio affabilis, humilitatis gratia praeclarus, et inter suos coaevos mirabili mansuetudine residebat dominus absque ullo fastu superbiae. Jamque vir sanctus praeferebat in vultu, quod postea manifestatum est divino nutu; quoniam puer toto conamine virtutis arripuit gradum, quem divina pietas praesciebat martyrio finiendum. IV. Nactus vero culmen regiminis, quantae fuerit in subjectos benignitatis, quantae in perversos distinctionis; non est nostrae facultatis evolvere, qui ejus minima, quo conveniret sermone, non possumus expedire. Si quidem ita columbinae simplicitatis mansuetudine temperavit serpentinae calliditatis astutiam, ut nec antiqui hostis deciperetur simulatione fraudulenta, nec malignorum hominum reciperet contra justitiam sententias, rem quam nesciebat, diligentissime investigans, gradiensque via regia, nec declinabat ad dexteram, extollendo se de meritis, nec ad sinistram, succumbendo vitiis humanae fragilitatis. Erat quoque egentibus dapsilis liberaliter, pupillis et viduis clementissimus pater, semper habens prae oculis dictum illud Sapientis: « Principem te constituerunt? noli extolli, sed esto in illis quasi unus ex illis (Eccli. XXXII, 1). » Cumque tam conspicuus in Christo et Ecclesia emineret bonorum actuum ornamentis, ejus patientiam, sicut et sancti Job, aggressus est experiri inimicus humani generis: qui eo bonis plus invidet, quo apparitu ( #sic@# ) bonae voluntatis caret. V. Quocirca unum ex suis membris ei adversarium immisit, qui, omnibus quae habuerat undique sublatis, ad impatientiam, si posset, erumpere cogeret, ut, desperans, Deo in faciem benediceret. Fuit autem idem adversarius, #Inguar@# vocabulo dictus: qui cum altero Hubba (Stubba) nomine, ejusdem perversitatis homine, nisi divina impediretur miseratione, conatus est in exterminium adducere totius fines Britanniae. Nec mirum, cum venerint indurati frigore suae malitiae ab illo terrae vertice, quo sedem suam posuit qui per elationem Altissimo similis esse concupivit. Denique constat, juxta prophetae vaticinium, quod ab Aquilone venit omne malum, sicut plus aequo didicere perperam passi adversos jactus cadentis tesserae, quo aquilonalium gentium experti sunt saevitiam; quas certum est adeo crudeles esse naturali ferocitate, ut nesciant malis hominum mitescere: quando quidem quidam ex eis populi vescuntur humanis carnibus, qui ex facto Graeca appellatione #Anthropophagi@# vocantur. Talesque nationes abundant plurimae infra Scythiam prope Hyperboreos montes, quae antichristum, ut legimus, secuturae sunt ante omnes gentes, ut absque ulla miseratione pascantur hominum cruciatibus, qui characterem bestiae noluerint circumferre in frontibus. Unde jam inquietando Christicolas, pacem cum eis habere nequeunt: maxime Dani, Occidentis regionibus nimium vicini, quoniam circa eas piraticam exercent frequentibus latrociniis. Ex eorum ergo genere praedicti duces Inguar et Hubba Nordanhumbrorum (Nordanimbrorum) primitus aggressi expugnare provinciam, gravi depopulatione totam pervagantur ex ordine. Quorum pessimis conatibus nullus resistere potuit ex provincialibus, quin multarentur merita supernae indignationis ira, agente ministro iniquitatis Hubba: quem praeda facta Inguar reliquit ibi crudelitatis socium, et a boreali parte orientali subito astans cum magna classe ad ejus quamdam civitatem latenter appulit. Quam ignaris civibus introgressus, ignibus cremandam dedit; pueros, senes, cum junioribus in plateis civitatis obviam factos jugulat, et matronalem seu virginalem pudicitiam ludibrio tradendum mandat. Maritus cum conjuge aut mortuus aut moribundus jacebat in limine: infans raptus a matris uberibus, ut major	null	bad2488f-df4f-4ee1-8306-ce4c6021ac95	latin_170m_raw	null	None	None	None
esset ejulatus, trucidabatur coram maternis obtutibus. Furebat impius miles lustrata urbe ardendo ad flagitium, quo posset placere tyranno, qui solo crudelitatis studio jusserat perire innoxios. VI. Cumque jam multitudine interfectorum Achaemeniam rabiem non tantum exsaturasset, quantum fatigatus in posterum distulisset, evocat quosdam plebeios, quos suo gladio credidit esse indignos, ac ubi rex eorum tunc temporis vitam degeret, sollicitus perscrutator investigare studet. Nam ad eum fama pervenerat quod idem rex gloriosus, videlicet Eadmundus, florenti aetate et robustis viribus, bello per omnia esset strenuus: et idcirco festinabat passim neci tradere quos circumcirca poterat reperire, ne stipatus militum agmine ad defensionem suorum posset rex sibi resistere, qui morabatur eo tempore ab urbe longius in villa, quae lingua eorum Hagislidun dicitur (aqua et silva vicina eodem nomine vocatur); existimans impiissimus, ut se rei veritas habebat, quia quantos suus funestus satelles praeoccuparet ad interitum perducere, tantos, si dimicandus esset, regius occursus in exercitu contraheret minus. Classem quoque absque valida manu non audebat deserere; quoniam, velut lupis vespertinis mos est, clanculo ad plana descendere, repetitis quantocius notis silvarum latibulis, sic consuevit eadem Danorum et Alanorum natio; cum semper studeat rapto vivere, nunquam tamen indicta pugna palam contendit cum hoste, nisi praeventa insidiis, ablata spe ad portum navium remeandi. VII. Quapropter circumspectus plurimum, accito uno ex commilitonibus, eum ad regem, hujusmodi curarum tumultibus expeditum, dirigit, qui exploret quae sit ei summa rei familiaris, improvisum, ut contigit, quaerens subjugare tormentis, si ejus nollet obtemperare feralibus edictis. Ipse eum, grandi comitatu succenturiatus, lento pede subsequitur, et iniquae legationis bajulo imperat ut, timoris periculo nudus, ita incautum adoriatur: « Terra marique metuendus dominus noster Inguar, rex invictissimus, diversas terras subjiciendo sibi armis, ad hujus provinciae optatum littus cum multis navibus hiematurus appulit; atque idcirco mandat ut cum eo antiquos thesauros et paternas divitias, sub eo regnaturus, dividas. Cujus si aspernaris potentiam innumeris legionibus fultam, tuo praejudicio et vita indignus judicaberis et regno. Et quis tu, ut tantae potentiae insolenter audeas contradicere? Marinae tempestatis procella nostris servit remigiis, nec [nos] removet a proposito directae intentionis: quibus nec ingens mugitus coeli, nec crebri jactus fluminum unquam nocuerunt, favente gratia elementorum. Esto itaque cum tuis omnibus sub hoc imperatore maximo, cui famulantur elementa pro sibi innata clementia; quoniam novit piissimus in omni negotio parcere subjectis et debellare superbos. » VIII. Quo audito rex sanctissimus alto cordis dolore ingemuit, et, accito uno ex suis episcopis, qui ei erat a secretis, quid super his respondere deberet consulit. Cumque ille, timidus pro vita regis, ad consentiendum pluris hortaretur exemplis, rex, obstipo capite defigens lumina terrae, paululum conticuit, et sic demum ora resolvit: O episcope, vivi ad id pervenimus, quod nunquam veriti sumus! Ecce barbarus advena districto ense veteribus nostri regni colonis imminet, et quondam felix indigena suspirando gemens tacet. Et utinam impraesentiarum vivendo quique gemerent, ne cruenta caede perirent: quatenus patriae dulcibus arvis, etiam me occumbente, superstites fierent, et ad pristinae felicitatis gloriam postmodum redirent! » Cui episcopus: « Quos, inquit, optas esse superstites patriae, cum jam hostilis gladius vix aliquem reliquerit in plena urbe? Hebetatis securibus tuorum cadaveribus, te destitutum milite, veniunt loris constringere. Quaproter, rex, dimidium animae meae, nisi fugae praesidio aut deditionis infausto patrocinio praecaveas, hic statim aderunt tortores, quorum nefando obsequio poenas lues. » Ad haec rex beatissimus: « Hoc est, ait, quod desidero, quod omnibus votis antepono, ne supersim meis charissimis fidelibus, quos cum liberis et uxoribus in lecto eorum animas furando perdidit pirata truculentus. Et quid suggeris? ut in extremis vitae, desolatus meo satellite, fugiendo inferam crimen nostrae gloriae! Semper delatoriae accusationis calumniam evitavi, nunqnam relictae militiae probra sustinui, eo quod honestum mihi esset pro patria mori: et nunc ero mei voluntarius proditor, cui pro amissione charorum, ipsa lux est fastidio! Omnipotens rerum arbiter testis assistit quod me seu vivum seu mortuum nullus separabit a charitate Christi, cujus in confessione baptismatis suscepi annulum fidei, abrenuntians Satanae	null	b8b7158b-21ce-46a3-8c11-1bd027b1eb3f	latin_170m_raw	null	None	None	None
et omnibus pompis ejus. Qua abrenuntians contigit ut ad laudem et gloriam aeternae Trinitatis tertio mererer consecrari, delibutus ob compendium perennis vitae sanctificati chrismatis perunctione. Primo quidem, accepta stola lavacri salutaris; secundo, per confirmationem exhibitam majusculo pontificali signaculo; tertio, ubi vestra et totius populi acclamatione usus sum hoc regni perfunctoria potestate. Sicque unguento mysticae consecrationis tripliciter irroratus, Anglorum reipublicae decrevi plus prodesse quam praeesse, aspernando subdere colla jugo nisi divino servitio. Nunc simulata benevolentia praetendit callidus suae machinationis muscipulam, qua servum Christi irretire deliberat, maxime cum promittit, quod nobis largitas superna concessit. Vitam indulget, qua necdum careo; regnum promittit, quod habeo; opes conferre cupit, quibus non egeo. Pro his ergo nunc incipiam servire duobus dominis qui me sub Christo solo vivere, sub Christo solo regnare, praesentibus palatinis devoverim. » IX. Tunc conversus ad eum qui, de conditione regni locuturus, ab impiissimo Inguar fuerat missus: « Madefactus, inquit, cruore meorum, mortis supplicio dignus exstiteras; sed, plane Christi mei exemplum secutus, nolo puras commaculare manus, qui pro ejus nomine, si ita contigerit, libenter paratus sum vestris telis occumbere. Ideo pernici gradu rediens festinus, domino tuo haec responsa perfer quantocius: Bene filius diaboli patrem tuum imitaris, qui, superbiendo intumescens, coelo corruit, et, mendacio suo humanum genus involvere gestiens, plurimos suae poenae obnoxios fecit. Cujus sectator praecipuus me nec minis terrere praevales, nec blandae perditionis lenociniis illectum decipies, quem ex Christi institutis inermem reperies. Thesauros et divitias quas nobis hactenus contulit propitia divinitas, sumat, consumat tua insatiabilis aviditas; quoniam, etsi hoc corpus caducum et fragile confringas velut vas fictile, vera libertas animi nunquam tibi vel ad momentum suberit. Honestius enim est perpetuam defendere libertatem, si non armis, saltem jugulis, quam reposcere amissam lacrymosis querimoniis; quoniam pro altero gloriosum est mori, pro altero vero opponitur contumacia servilis, quippe servum, quascunque domini conditiones accepit, servire convenit. Si eas quaslibet iniquas respuit, reus majestatis adjudicatur servilibus suppliciis. Sed esto, gravis est hujus servitutis usus; at gravior ulceratio quae solet nasci ex hujusmodi infortunio. Siquidem, ut noverunt qui frequentius ratiocinando forensibus causis intersunt, ex repugnantibus facta complexionis consequentia, certum est quia, si libertas petitur, procul dubio Dominus suo contemptu laeditur. Idcirco seu sponte, seu invitus de carcere suo meus ad coelum evolet liber spiritus, nullae emancipationis aut abalienationis specie contaminatus; quia regem, diminutum capite, nunquam Danus videbit ad triumphum supervivere. Sollicitas me spe regni, interfectis omnibus meis, ac si mihi tam dira sit cupido regnandi, ut velim praeesse domibus vacuis habitatore nobili et pretiosa supellectili. Ut coepit tua saeva feritas, post famulos regem solio diripiat, trahat, conspuat, colaphis caedat, ad ultimum jugulet. Rex regum ista miserans videt, et secum, ut credo, regnaturum ad aeternam vitam transferet. Unde noveris quod pro amore vitae temporalis Christianus rex Eadmundus non se subdet pagano duci, nisi prius effectus fueris compos nostrae religionis, malens esse signifer in castris aeterni regis. X. Vix sanctus vir verba compleverat, et renuntiaturus miles pedem domo extulerat, cum ecce Inguar obvius jubet breviloquio utatur, illi pandens per omnia arcana regis ultima. Quae ille dum exsequitur, imperat tyrannus circumfundi omnem turbam suorum interius, solumque regem teneri, quem suis legibus rebellem jam cognoverat. Tunc sanctus rex Eadmundus in palatio ut membrum Christi, projectis armis capitur, et vinculis arctioribus arctatus constringitur, atque innocens sistitur ante impium ducem, quasi Christus ante Pilatum praesidem, cupiens ejus sequi vestigia, qui pro nobis immolatus est hostia: vinctus itaque multis modis illuditur, ac tandem, fustigatus acri instantia, perducitur ad quamdam arborem vicinam. Ad quam religatus, flagris dirissimis diutissime vexatur, nec vincitur, semper Christum invocando flebilibus vocibus. Quare adversarii in furorem versi, quasi ludendo, ad signum, eum toto corpore sagittarum telis confodiunt, multiplicantes acerbitatem cruciatus crebribus ( #sic@# ) lorum ictibus, quoniam vulnera vulneribus imprimebant, dum jacula jaculis locum dabant. Sicque factum est ut spiculorum terebratis aculeis circumfossus palpitans horreret, velut asper hericius, aut spinis hirtus carduus, in passione	null	a84f9996-da1c-433e-9d95-3d5aa00f778e	latin_170m_raw	null	None	None	None
similis Sebastiano egregio martyri. Cumque nec sic Inguar furcifer cum lanistis assensum praebere conspiceret, Christum inclamantem jugiter, lictori mandat protinus ut amputet caput ejus. Ille seminecem, cui adhuc vitalis calor palpitabat in tepido pectore, ut vix posset subsistere, avellit cruento stipite festinus, avulsumque, retectis costarum latebris, praepunctionibus crebris, ac si raptum equuleo aut saevis tortorum ungulis, jubet caput extendere, quod semper fuerat insigne regali diademate. Cumque staret mitissimus, ut aries de toto grege electus, volens felici commercio mutare vitam saeculo, divinis intentus beneficiis, jam recreabatur visione internae lucis, qua in agone positus, satiari cupiebat attentius; unde, inter verba orationis, eum arrepto pugione spiculator uno ictu decapitando hac luce privavit. Atque ita duodecimo Kalendas Decembris Deo gratissimum holocaustum Eadmundus, igne passionis exanimatus, cum palma victoriae et corona justitiae, rex et martyr intravit senatum curiae coelestis. XI. Talique exitu crucis mortificationem, quam jugiter in suo corpore rex pertulit, Christi Domini sui secutus vestigia consummavit. Ille quidem purus sceleris, in columna ad quam vinctus fuit, sanguinem non pro se, sed pro nobis [fundens], flagellorum suorum signa reliquit; iste pro adipiscenda gloria immarcessibili cruentato stipite similes poenas dedit. Ille integer vitae, ob detergendam rubiginem nostrorum facinorum, sustinuit benignissimus immanium clavorum acerbitatem in palmis et pedibus; iste, propter amorem nominis Domini, toto corpore gravibus sagittis horridus, et medullitus asperitate tormentorum dilaniatus, in confessione patienter persistit, quam ad ultimum, accepta capitali sententia, finivit. Cujus corpus ita truncum et aculeis hirsutum relinquentes, cum suo auctore Dani, ministri diaboli, illud caput sanctum quod non impinguaverat peccatoris oleum, sed certi mysterii sacramentum, in silva, cui vocabulum est Hagdesdum, recedentes asportaverunt, ac inter densa veprium fruteta longius projectum occuluerunt, id omni sagacitate elaborantes ne a Christianis, quos vix paucos reliquerant, sacratissimum corpus martyris cum capite pro tumulantium modulo honestae traderetur sepulturae. Huic autem spectaculo tam horribili quidam nostrae religionis delitescendo interfuit, quem, subtractum, ut credimus, paganorum gladiis, divina providentia ad manifestandum hujus rei indaginem reservavit, licet omnino ignoraverit quid de capite factum esset, nisi quod cum eo carnifices Danos interiorem silvam petere conspexisset. XII. Quamobrem quantulacunque reddita Ecclesiis pace coeperunt Christiani de latibulis consurgere, diligenti inquisitione satagentes ut caput sui regis et martyris inventum corpori unirent, et juxta suam facultatem condigno honore reconderent. Siquidem paganis abeuntibus, et depopulationi (in regione scilicet Estrangulorum) quoquo locorum operam dantibus illud corpus sanctissimum, adhuc sub dio positum, facillime est repertum in eodem campo ubi rex occubuit, completo cursu sui certaminis. Quo, propter antiquam beneficiorum memoriam, et ingenitam regis clementiam, populi undique gratuito confluentes, coeperunt moesto animo graviter ferre quod caruissent tanta corporis portione. Quorum animis superna inspiravit benignitas, postquam audierunt illius verba utilia qui tantae visionis, ut dictum est, particeps astiterat; ut, collecta plurimorum multitudine, quaqua versum per invia silvarum experirentur si ad id loci devenire contingeret quo viri sancti caput jaceret. Pro certo enim omnibus vere sapientibus inerat quod alienae sectae cultores, invidendo nostrae fidei, sustulissent caput martyris, quod non longius intra densitatem saltus abscondissent, aut vili cespite obrutum, aut avibus et feris devorandum. Cumque inito consilio omnes pari affectu ad id concurrerent, ut cornibus vel tubis ductilibus singuli contenti essent, quatenus, circumcirca pervagantes, vocibus aut tubarum strepitu sibi mutuo innuerent, ne aut lustrata repeterent, aut non lustrata desererent. Quod ut factum est, res dictu mirabilis et saeculis inaudita contigit. Quippe caput sancti regis longius remotum a suo corpore, prorupit in voce absque fibrarum opitulatione, aut arteriarum praecordiali munere. Vespillonum sane more pluribus pedetentim invia perlustrantibus; cum jam posset audiri loquens, ad voces se invincem cohortantium, et, utpote socii ad socium, alternatim clamantium #ubi es?@# illud respondebat, designando locum, patria lingua dicens: #Her, her, her;@# quod interpretatum Latinus sermo exprimit: #Hic, hic, hic.@# Nec unquam, eadem repetendo, clamare destitit, quoad omnes ad se perduxit. Palpitabat mortuae linguae plectrum intra meatus faucium, manifestans in se Verbigenae magnalia, qui rudenti asellae humana compegit verba, ut increparet	null	8679519c-6e60-41ed-9cea-9b456da882fd	latin_170m_raw	null	None	None	None
prophetae insipientiam. Cui miraculo rerum Conditor aliud annexuit dum coelesti thesauro insolitum custodem dedit. Quippe immanis lupus eo loci divina miseratione est repertus, qui illud sacrum caput inter brachia complexus, procumbebat humi, excubias intendens martyri. Nec sibi depositum permisit laedere quampiam bestiarum, quod inviolabile, solo tenus prostratus, oblita voracitate servabat attentius. Quod stupefacti videntes qui confluxerant, beatissimum regem et martyrem Eadmundum illi vero desideriorum indicaverunt meritis similem, qui, inter esurientium rictus leonum, illaesus sprevit minas insidiantium. XIII. Assumentes ergo unanimi devotione quam invenerant inaestimabilis pretii margaritam, cum profusis prae gaudio lacrymarum imbribus retulerunt ad suum corpus, benedicentes Deum in hymnis et laudibus, prosequente usque ad locum sepulcri lupo, earumdem reliquiarum custode et bajulo. Qui cis a tergo imminens, et quasi pro perdito pignore lugens, cum neminem etiam irritatus laederet, nemini importunus existeret, nota dilectae solitudinis secreta illaesus repetiit; nec ulterius in illis locis lupus, specie tam terribilis, apparuit. Quo tandem recedente, cum summa diligentia et omni sagacitatis studio aptantes, quibus creditum est, caput corpori sancto, pro tempore tradiderunt utrumque pariter junctum competenti mausoleo. Quo loco etiam, aedificata vili opere desuper basilica, multis annis requievit humatus, donec, sedatis omnino bellorum incendiis et valida tempestate persecutionis, coepit respirare religiosa pietas fidelium, erepta de pressuris tribulationum. Quae ubi tempus opportunum invenit, devotionem quam erga beatissimum regem et martyrem Eadmundum habuit, operum exhibitione multipliciter propalavit. Idem namque sanctus sub vili tugurio sanctificatae domus, cujus esset apud Deum meriti, crebris manifestabat miraculorum signis. Quibus rebus permota ejusdem provinciae multitudo, non solum vulgi, sed etiam nobilium, in villa regia quae lingua Anglorum Bedricesgueord ( #Beodricheswort@# ) dicitur, Latina vero (Beodries) Bedrici curtis vocatur, construxit permaximam miro ligneo tabulatu ecclesiam, ad quam eum, ut decebat, transtulit cum magna gloria. XIV. Sed, mirum dictu! cum illud pretiosum corpus martyris putrefactum putaretur ob diuturnum spatium transacti temporis, ita sanum est repertum et incolume, ut non dicam caput redintegratum et compaginatum corpori, sed omnino in eo nihil vulneris, nihil cicatricis apparuerit. Sicque cum reverentia nominandus sanctus rex et martyr Eadmundus, integer, et viventi simillimus, ad praedictum locum est translatus, ubi adhuc in eadem forma exspectat beata resurrectionis gaudia promissa. Tantum in ejus collo, ob signum martyrii, rubet una tenuissima riga in modum fili coccinei, sicut testari erat solita quaedam beatae recordationis femina, #Osuven@# vocabulo dicta: quae paulo ante haec nostra moderna tempora apud ejus sacrosanctum tumulum jejuniis et orationibus vacans, multa transegit annorum curricula. Cui venerabili feminae, aut divina revelatione aut nimia devotione, mos inolevit ut, patefacto beati martyris sepulcro, quotannis in Dominica Coena ejus attondendo praecideret capillos et ungues. Quae omnia diligenter colligens, et in capsella recondens, non neglexit, quandiu vixit, excolere mira affectione, posita super altare ejusdem ecclesiae, ubi adhuc reservantur debita veneratione. XV. Sed et beatae memoriae Theodredus, ejusdem provinciae religiosus episcopus, qui propter meritorum praerogativam #Bonus@# appellabatur, quod de incorruptione sancti regis diximus, tali ordine est expertus. Cum, ut narrare adorsi sumus, praefato loco, martyris tumulationi congruo, a quibusque religiosis multa conferrentur donaria, et ornamenta in auro et argento pretiosissima, quidam malignae mentis homines, omnis boni immemores, aggressi sunt sub nocturno silentio eamdem infringere basilicam latrocinandi studio. Fuerunt autem octo, qui, absque ulla reverentia sancti, decreverant satisfacere suae vesanae voluntati, rapiendo furtim omnia quaecunque invenissent sibi utilia intra ejusdem monasterii septa. Unde, sumptis machinis et quibuslibet ustensilibus quibus ad id perficiendum habebant opus, quadam nocte aggrediuntur praemeditatum facinus, et, stantes in atrio ecclesiae, diverso conatu unusquisque instat conceptae nequitiae. Quorum alius scalam postibus applicat, ut per insertam fenestram se ingerat; alius cum lima aut fabrili malleo instat serae aut pessulo; alii cum vangis et ligonibus suffossionem parietis machinantur. Sicque disposito opere, cum singuli certatim insudant pro virium facultate, sanctus martyr eos ligat in ipso suo conamine, ut ne pedem loco possent movere, nec arreptum officium deserere; sed alius cum sua scala penderet sublimis in aere, alius palam incurvus fossor fieret, qui	null	74d7789b-f963-45b9-ab62-d42ed12cf80b	latin_170m_raw	null	None	None	None
ad id operis furtivus venisset. Interea quidam matriculariorum, qui intra basilicam jacebat, somno excitatus, lecto procumbebat invitus, quem martyris potentia suo conatu vinxerat, ne, sui obvius factis mirabilibus, sonus fragoris creber custodis pulsaret aures interius. Sed quid dicam? non posse surgere, quando nec in vocem poterat erumpere? Tandem mane adhuc persistentes fures in coepto opere, comprehensi a pluribus traduntur vinculis arctioribus, et tandem praedicti sancti episcopi Theodredi judicio subduntur. Qui impraemeditatus sententiam dedit, quam se dedisse postea omni tempore vitae suae poenituit. Nam omnes simul jussit affigi patibulis, eo quod ausi fuissent atrium sancti Eadmundi martyris furtive ingredi; non reducens ad memoriam, quod Dominus per prophetam admonet: « Eos, qui ducuntur ad mortem, eruere non cesses, » factum quoque Elisei prophetae, qui latrunculos de Samaria pastos pane et aqua, remisit ad propria, dicens regi volenti percutere illico, quod non eos cepisset in gladio et arcu suo (IV Reg. VI, 22). Apostoli etiam praeceptum, quod dicit: #Saecularia negotia si habueritis, contemptibiles qui sunt in Ecclesia,@# id est, viros saeculares #constituite ad judicandum (I Cor. VI, 4) @#. Unde canonum auctoritas prohibet ne quis episcopus, aut quilibet de clero, delatoris fungatur officio; quoniam satis dedecet ministros vitae coelestis, assensum praebere in mortem cujuslibet hominis. Quo circa praedictus episcopus in se reversus graviter indoluit, et, sibi poenitentiam indicens, diutius gravibus lamentis se dedit. Qua tandem peracta poenitentia, populis suae dioeceseos mandat, mandando convocat, convocando suppliciter persuadet ut triduano jejunio a se divinae indignationis iracundiam removeant, removendo avertant; quatenus, sacrificio spiritus contribulati placatus, Dominus illi suam gratiam concederet, qua corpus beati martyris tangere et levare auderet, qui, licet tantis virtutibus floreret in mundo, vili tamen et sibi incongruo continebatur mausoleo; factumque est: et illud sanctissimi regis corpus, ante dilaceratum et truncum, ita, ut jam retulimus, unitum et incorruptum reperit, tetigit, lavit, et rursum novis et optimis vestibus indutum ligneo locello reposuit, benedicens Deum, qui #mirabilis est in sanctis suis, et gloriosus in omnibus operibus suis (Psal. LXVIII@#. XVI. Non piget referre de quodam magnae potentiae viro, Leofustano vocabulo, qui, juvenilis aetatis impetum non refrenans, ad id flagitii lasciviendo prorupit, ut sibi quadam singularis potentiae auctoritate praeciperet ostendi corpus tanti martyris. Cumque inhiberetur a pluribus, maxime tamen a suis fidelibus, praevaluit imperium ejus; quoniam, propter arrogantiam suae nobilitatis, omnibus erat terrori. Reserato ergo locello, astitit, aspexit, et eodem momento in amentiam versum #tradidit illum Deus in reprobum sensum (Rom. I, 28) @#: ac poena sua didicit quia praesumpsisset quod non licuit. Quod audiens pater ejus, vir religiosus admodum, cui erat Alfgarus vocabulum, exhorruit facinus flagitiosissimum, ac martyri gratias retulit, filiumque a se removit. Qui tandem, ad summam inopiam perductus, judicio Dei vitam finivit, a vermibus consumptus. Sicque sanctus rex et martyr Eadmundus omnibus innotuit non se esse inferiorem meritis Laurentii beati levitae et martyris, cujus corpus, ut refert beatus pater Gregorius, cum quidam seu digni seu indigni levare volentes conspicerent, contigit ut septem ex eis ibidem subita morte perirent. O quanta reverentia locus ille dignus exstitit, qui sub specie dormientis tantum Christi testem continet, et in quo tantae virtutes fiunt, et factae esse referuntur, quantas hac tempestate apud Anglos nusquam alibi audivimus! quas ego brevitatis studio praetereo, ne alicujus fastidiosi offensam incurrerem justo prolixior, credens ista posse sufficere, quae dicta sunt, ardenti desiderio eorum qui, praeter Deum, hujus martyris patrocinio nihil praeferunt. De quo constat, sicut et de aliis sanctis omnibus jam cum Christo regnantibus, quod, licet ejus anima sit in coelesti gloria, non tamen per visitationem die noctuque longe est a corporis praesentia, cum quo promeruit ea quibus jam perfruitur beatae immortalitatis gaudia. Nam, dum in aeterna patria ei junguntur qui ubique totus est, de eo habet posse quidquid habuerit et velle, praeter id solum, quod infatigabili desiderio concupiscit, ut per resurrectionem circumdetur stola demutatae carnis: quoniam tunc erit perfecta beatitudo sanctorum	null	b0c12304-d7d0-4cee-9a44-713b09bacf5d	latin_170m_raw	null	None	None	None
, cum ad id fuerit, Christo largiente, perventum. XVII. Sed de hoc sancto martyre aestimari licet cujus sit sanctitatis in hac vita, cujus caro mortua praefert quoddam resurrectionis decus sine sui labe aliqua; quando quidem eos qui hujuscemodi munere donati sunt, extollant catholici Patres suae relationis indiculo, de singulari virginitatis adepto privilegio, dicentes quod justa remuneratione etiam hic gaudent praeter morem de carnis incorruptione, qui eam usque ad mortem servaverunt, non sine jugis martyrii valida persecutione. Quid enim majus sub charitate Christianae fidei, quam adipisci hominem cum gratia, quod habet angelus ex natura? Unde divinum oraculum, quasi singulari quodam dono, repromittit quod #virgines sequentur Agnum, quocunque ierit (Apo. XIV, 4) @#. Considerandum igitur, quis iste fuerit qui, in regni culmine, inter tot divitias et luxus saeculi, semeptipsum calcata petulantia vincere studuit, quod ejus ostendit caro incorrupta. Cui humano obsequio famulantes satagant illi ea placere munditia, quam ei perpetuo placuisse manifestant membra incorrupta; et si non possunt virgineo flore pudicitiae, saltem expertae voluptatis jugi mortificatione. Quoniam, si illa sanctae animae invisibilis et illocabilis praesentia alicujus famulantium spurcitia offendatur, timendum est quod propheta terribiliter comminatur: #In terra sanctorum iniqua gessit, et ideo gloriam Domini non videbit (Isai. XXVI, 10) @#. Cujus terrore sententiae permoti, hujus sancti Eadmundi regis et martyris imploremus patrocinium, ut nos cum sibi digne famulantibus expiet a peccatis quibus meremur supplicium, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. PRAEFATIO AUCTORIS AD DUNSTANUM ARCHIEPISCOPUM CANTUARIENSEM. Domino sanctae metropolitanae Dorobernensium Ecclesiae archiepiscopo DUNSTANO, vere moribus et aetate maturo, ABBO Floriacensis monachus levita, etsi indignus. A Christo Domino irriguum superius et irriguum inferius. Postquam, a te, venerabilis Pater, digressus sum cum multa alacritate cordis, et ad monasterium, quod nosti, festinus redii, coeperunt me obnixe ii cum quibus fraterna charitate detentus hospitando hactenus degi, pulsare manu sancti Desiderii, ut mirabilium patratoris Eadmundi regis et martyris passionem litteris digererem, asserentes id posteris profuturum, tibi gratum, ac meae parvitatis apud Anglorum Ecclesias non inutile monumentum. Audierant enim quod jam pluribus ignoratam, a nemine scriptam, tua sanctitas ex antiquitatis memoria collectam, historialiter me praesente retulisset domino Rosensis Ecclesiae episcopo, et abbati monasterii quod dicitur Mealmesbyry, ac aliis circum assistentibus, sicut tuus mos est, fratribus quos pabulo divini verbi Latina et patria lingua pascere non desinis. Quibus fatebaris oculos suffusus lacrymis quod eam junior didicisses a quodam sene decrepito, qui eam simpliciter et plene fide referebat gloriosissimo regi Ethelstano, jurejurando asserens quod eadem die fuisset armiger beati viri, qua pro Christo martyr occubuit. Cujus assertioni quia in tantum fidem accommodasti, ut promptuario memoriae verba ex integro reconderes, quae postmodum junioribus mellito ore oructares; coeperunt fratres instantius meae pusillitati incumbere, ut eorum ferventi desiderio satisfacerem, ac pro virium facultate tantorum operum seriem perire non sinerem. Quorum petitioni cum pro sui reverentia nollem contradicere; posthabitis aliquantulum saecularium litterarum studiis, quasi ad interiorem animae philosophiam me contuli, dum ejus, qui vere philosophatus est in throno regni, virtutes scribere proposui: maxime tamen eas quae post ejus obitum saeculi inauditae factae sunt: quibus nemo crederet, nisi eas tuae assertiones irrefragabilis auctoritas roborasset. Siquidem tu, cui nix capitis credi compellit, quando referebas de ea, quae nunc est, incorruptione regis, quidam diligentius requisivit utrum haec ita esse possent. Cujus quaestionis ambiguum volens purgare, tu vastae peritiae sacrarium pro [reserans] exemplo adjecisti, quod multo magis audientium attonita corda concussit, quia sanctus Domini Cuthbertus, incomparabilis confessor et episcopus, non solum adhuc exspectat diem primae resurrectionis incorrupto corpore, sed etiam perfusus quodam blando tepore. Quod ego admirans pro argumento habui, quo tandem ad sancti regis gesta elucubranda certior accessi, fidens de ejus et tuis incomparabilibus meritis, cui primitias mei laboris consecrans, suppliciter obsecro ut vel una die vertas mihi tuum otium in honestum negotium, resecando hinc superflua, supplendo hiantia, quoniam ex ore tuo, praeter seriem ultimi miraculi, omnia veracem secutus verax digessi, exhortans omnes ad mortem tanti martyris. Vale Pater in Christo. INCIPIT VITA. I. Asciti aliquando in Britanniam precario	null	873371f7-8e13-4614-b13c-2bd7aed0e65b	latin_170m_raw	null	None	None	None
munere in perniciosum auxilium tres Germaniae populi, hoc est, Saxones, Juti et Angli, primum Britonibus interdiu fuere praesidii ( #forte,@# praesidio). Qui cum saepius bello lacessiti, se et suos defensarent fortiter; illi vero ignaviae operam dantes, quasi proletarii ad solam voluptatem domi residerent, fisi de invicta fortitudine stipendiariorum militum quos sibi conduxerant, ipsos miseros indigenas domo patriaque pellere deliberant, pactumque est: et exclusis Britonibus statuunt inter se dividere victores alienigenae insulam, bonis omnibus fecundissimam; indignum judicantes eam ignavorum dominio detineri, quae ad defensionem suam idoneis posset praebere sufficientem alimoniam et optimis viris. Qua occasione inducti, orientalem ipsius insulae partem, quae usque hodie lingua Anglorum Eastengle vocatur, sortito nomine Saxones sunt adepti, Jutis et Anglis ad alia tendentibus, in quibus suae sortis funiculo potirentur, ne esset cum sodalibus ullum de possessione litigium, quibus suppeteret amplitudo terrae ad regnandi emolumentum. Unde contigit ut, per regiones et provincias divisa, primum ducibus, deinde regibus sufficeret una eademque Britannia. II. At praedicta orientalis pars, cum aliis, tum eo nobilis habetur quod aquis pene undique alluitur: quoniam a subsolano et Euro cingitur Oceano; ab Aquilone vero, immensarum paludum uligine; quae exorientes propter aequalitatem terrae a meditullio ferme totius Britanniae, per centum et eo amplius millia, cum maximis fluminibus descendunt in mare. Ab ea autem parte qua sol vergitur in occasum, ipsa provincia reliquae insulae est continua, et ob id #pervia;@# sed ne crebra irruptione hostium incursetur, aggere ad instar altioris muri fossa humo praemunitur. Interius ubere ( #fort.,@# uberis) glebae satis admodum laeta, hortorum nemorumque amoenitate gratissima, ferarum venatione insignis, pascuis pecorum et jumentorum non mediocriter fertilis. De piscosis fluminibus reticemus, cum hinc eam, ut dictum est, lingua maris allambit, inde, paludibus dilatatis, stagnorum ad duo vel tria millia spatiosorum innumerabilis multitudo praeterfluit. Quae paludes praebent pluribus monachorum gregibus optatos solitariae conversationis sinus, quibus inclusi non indigeant solitudine eremi, ex quibus sunt sancti monachorum patris Benedicti coelibes coenobitae, in loco celebri hac tempestate. III. Sed ut ad propositum revertamur, huic provinciae tam feroci [rex fuit], ex antiquorum saxonum nobili prosapia oriundus, a primaevo suae aetatis tempore cultor veracissimus fidei Christianae. Qui atavis regibus editus, cum bonis polleret moribus, omnium comprovincialium unanimi favore non tantum eligitur ex generis successione, quantum rapitur, ut eis praeesset sceptrigera potestate. Nam erat ei species digna imperio, quam serenissimi cordis jugiter venustabat tranquilla devotio. Erat omnibus blando eloquio affabilis, humilitatis gratia praeclarus, et inter suos coaevos mirabili mansuetudine residebat dominus absque ullo fastu superbiae. Jamque vir sanctus praeferebat in vultu, quod postea manifestatum est divino nutu; quoniam puer toto conamine virtutis arripuit gradum, quem divina pietas praesciebat martyrio finiendum. IV. Nactus vero culmen regiminis, quantae fuerit in subjectos benignitatis, quantae in perversos distinctionis; non est nostrae facultatis evolvere, qui ejus minima, quo conveniret sermone, non possumus expedire. Si quidem ita columbinae simplicitatis mansuetudine temperavit serpentinae calliditatis astutiam, ut nec antiqui hostis deciperetur simulatione fraudulenta, nec malignorum hominum reciperet contra justitiam sententias, rem quam nesciebat, diligentissime investigans, gradiensque via regia, nec declinabat ad dexteram, extollendo se de meritis, nec ad sinistram, succumbendo vitiis humanae fragilitatis. Erat quoque egentibus dapsilis liberaliter, pupillis et viduis clementissimus pater, semper habens prae oculis dictum illud Sapientis: « Principem te constituerunt? noli extolli, sed esto in illis quasi unus ex illis (Eccli. XXXII, 1). » Cumque tam conspicuus in Christo et Ecclesia emineret bonorum actuum ornamentis, ejus patientiam, sicut et sancti Job, aggressus est experiri inimicus humani generis: qui eo bonis plus invidet, quo apparitu ( #sic@# ) bonae voluntatis caret. V. Quocirca unum ex suis membris ei adversarium immisit, qui, omnibus quae habuerat undique sublatis, ad impatientiam, si posset, erumpere cogeret, ut, desperans, Deo in faciem benediceret. Fuit autem idem adversarius, #Inguar@# vocabulo dictus: qui cum altero Hubba (Stubba) nomine, ejusdem perversitatis homine, nisi divina impediretur miseratione, conatus est in exterminium adducere totius fines Britanniae. Nec	null	b2f5b05a-81d9-4e13-a389-369b8f1b800f	latin_170m_raw	null	None	None	None
mirum, cum venerint indurati frigore suae malitiae ab illo terrae vertice, quo sedem suam posuit qui per elationem Altissimo similis esse concupivit. Denique constat, juxta prophetae vaticinium, quod ab Aquilone venit omne malum, sicut plus aequo didicere perperam passi adversos jactus cadentis tesserae, quo aquilonalium gentium experti sunt saevitiam; quas certum est adeo crudeles esse naturali ferocitate, ut nesciant malis hominum mitescere: quando quidem quidam ex eis populi vescuntur humanis carnibus, qui ex facto Graeca appellatione #Anthropophagi@# vocantur. Talesque nationes abundant plurimae infra Scythiam prope Hyperboreos montes, quae antichristum, ut legimus, secuturae sunt ante omnes gentes, ut absque ulla miseratione pascantur hominum cruciatibus, qui characterem bestiae noluerint circumferre in frontibus. Unde jam inquietando Christicolas, pacem cum eis habere nequeunt: maxime Dani, Occidentis regionibus nimium vicini, quoniam circa eas piraticam exercent frequentibus latrociniis. Ex eorum ergo genere praedicti duces Inguar et Hubba Nordanhumbrorum (Nordanimbrorum) primitus aggressi expugnare provinciam, gravi depopulatione totam pervagantur ex ordine. Quorum pessimis conatibus nullus resistere potuit ex provincialibus, quin multarentur merita supernae indignationis ira, agente ministro iniquitatis Hubba: quem praeda facta Inguar reliquit ibi crudelitatis socium, et a boreali parte orientali subito astans cum magna classe ad ejus quamdam civitatem latenter appulit. Quam ignaris civibus introgressus, ignibus cremandam dedit; pueros, senes, cum junioribus in plateis civitatis obviam factos jugulat, et matronalem seu virginalem pudicitiam ludibrio tradendum mandat. Maritus cum conjuge aut mortuus aut moribundus jacebat in limine: infans raptus a matris uberibus, ut major esset ejulatus, trucidabatur coram maternis obtutibus. Furebat impius miles lustrata urbe ardendo ad flagitium, quo posset placere tyranno, qui solo crudelitatis studio jusserat perire innoxios. VI. Cumque jam multitudine interfectorum Achaemeniam rabiem non tantum exsaturasset, quantum fatigatus in posterum distulisset, evocat quosdam plebeios, quos suo gladio credidit esse indignos, ac ubi rex eorum tunc temporis vitam degeret, sollicitus perscrutator investigare studet. Nam ad eum fama pervenerat quod idem rex gloriosus, videlicet Eadmundus, florenti aetate et robustis viribus, bello per omnia esset strenuus: et idcirco festinabat passim neci tradere quos circumcirca poterat reperire, ne stipatus militum agmine ad defensionem suorum posset rex sibi resistere, qui morabatur eo tempore ab urbe longius in villa, quae lingua eorum Hagislidun dicitur (aqua et silva vicina eodem nomine vocatur); existimans impiissimus, ut se rei veritas habebat, quia quantos suus funestus satelles praeoccuparet ad interitum perducere, tantos, si dimicandus esset, regius occursus in exercitu contraheret minus. Classem quoque absque valida manu non audebat deserere; quoniam, velut lupis vespertinis mos est, clanculo ad plana descendere, repetitis quantocius notis silvarum latibulis, sic consuevit eadem Danorum et Alanorum natio; cum semper studeat rapto vivere, nunquam tamen indicta pugna palam contendit cum hoste, nisi praeventa insidiis, ablata spe ad portum navium remeandi. VII. Quapropter circumspectus plurimum, accito uno ex commilitonibus, eum ad regem, hujusmodi curarum tumultibus expeditum, dirigit, qui exploret quae sit ei summa rei familiaris, improvisum, ut contigit, quaerens subjugare tormentis, si ejus nollet obtemperare feralibus edictis. Ipse eum, grandi comitatu succenturiatus, lento pede subsequitur, et iniquae legationis bajulo imperat ut, timoris periculo nudus, ita incautum adoriatur: « Terra marique metuendus dominus noster Inguar, rex invictissimus, diversas terras subjiciendo sibi armis, ad hujus provinciae optatum littus cum multis navibus hiematurus appulit; atque idcirco mandat ut cum eo antiquos thesauros et paternas divitias, sub eo regnaturus, dividas. Cujus si aspernaris potentiam innumeris legionibus fultam, tuo praejudicio et vita indignus judicaberis et regno. Et quis tu, ut tantae potentiae insolenter audeas contradicere? Marinae tempestatis procella nostris servit remigiis, nec [nos] removet a proposito directae intentionis: quibus nec ingens mugitus coeli, nec crebri jactus fluminum unquam nocuerunt, favente gratia elementorum. Esto itaque cum tuis omnibus sub hoc imperatore maximo, cui famulantur elementa pro sibi innata clementia; quoniam novit piissimus in omni negotio parcere subjectis et debellare superbos. » VIII. Quo audito rex sanctissimus alto cordis dolore ingemuit, et, accito uno ex suis episcopis, qui ei erat a secretis, quid super his respondere deberet consulit. Cumque ille, timidus pro vita	null	c724a603-e784-43dc-8390-b442918974ee	latin_170m_raw	null	None	None	None
regis, ad consentiendum pluris hortaretur exemplis, rex, obstipo capite defigens lumina terrae, paululum conticuit, et sic demum ora resolvit: O episcope, vivi ad id pervenimus, quod nunquam veriti sumus! Ecce barbarus advena districto ense veteribus nostri regni colonis imminet, et quondam felix indigena suspirando gemens tacet. Et utinam impraesentiarum vivendo quique gemerent, ne cruenta caede perirent: quatenus patriae dulcibus arvis, etiam me occumbente, superstites fierent, et ad pristinae felicitatis gloriam postmodum redirent! » Cui episcopus: « Quos, inquit, optas esse superstites patriae, cum jam hostilis gladius vix aliquem reliquerit in plena urbe? Hebetatis securibus tuorum cadaveribus, te destitutum milite, veniunt loris constringere. Quaproter, rex, dimidium animae meae, nisi fugae praesidio aut deditionis infausto patrocinio praecaveas, hic statim aderunt tortores, quorum nefando obsequio poenas lues. » Ad haec rex beatissimus: « Hoc est, ait, quod desidero, quod omnibus votis antepono, ne supersim meis charissimis fidelibus, quos cum liberis et uxoribus in lecto eorum animas furando perdidit pirata truculentus. Et quid suggeris? ut in extremis vitae, desolatus meo satellite, fugiendo inferam crimen nostrae gloriae! Semper delatoriae accusationis calumniam evitavi, nunqnam relictae militiae probra sustinui, eo quod honestum mihi esset pro patria mori: et nunc ero mei voluntarius proditor, cui pro amissione charorum, ipsa lux est fastidio! Omnipotens rerum arbiter testis assistit quod me seu vivum seu mortuum nullus separabit a charitate Christi, cujus in confessione baptismatis suscepi annulum fidei, abrenuntians Satanae et omnibus pompis ejus. Qua abrenuntians contigit ut ad laudem et gloriam aeternae Trinitatis tertio mererer consecrari, delibutus ob compendium perennis vitae sanctificati chrismatis perunctione. Primo quidem, accepta stola lavacri salutaris; secundo, per confirmationem exhibitam majusculo pontificali signaculo; tertio, ubi vestra et totius populi acclamatione usus sum hoc regni perfunctoria potestate. Sicque unguento mysticae consecrationis tripliciter irroratus, Anglorum reipublicae decrevi plus prodesse quam praeesse, aspernando subdere colla jugo nisi divino servitio. Nunc simulata benevolentia praetendit callidus suae machinationis muscipulam, qua servum Christi irretire deliberat, maxime cum promittit, quod nobis largitas superna concessit. Vitam indulget, qua necdum careo; regnum promittit, quod habeo; opes conferre cupit, quibus non egeo. Pro his ergo nunc incipiam servire duobus dominis qui me sub Christo solo vivere, sub Christo solo regnare, praesentibus palatinis devoverim. » IX. Tunc conversus ad eum qui, de conditione regni locuturus, ab impiissimo Inguar fuerat missus: « Madefactus, inquit, cruore meorum, mortis supplicio dignus exstiteras; sed, plane Christi mei exemplum secutus, nolo puras commaculare manus, qui pro ejus nomine, si ita contigerit, libenter paratus sum vestris telis occumbere. Ideo pernici gradu rediens festinus, domino tuo haec responsa perfer quantocius: Bene filius diaboli patrem tuum imitaris, qui, superbiendo intumescens, coelo corruit, et, mendacio suo humanum genus involvere gestiens, plurimos suae poenae obnoxios fecit. Cujus sectator praecipuus me nec minis terrere praevales, nec blandae perditionis lenociniis illectum decipies, quem ex Christi institutis inermem reperies. Thesauros et divitias quas nobis hactenus contulit propitia divinitas, sumat, consumat tua insatiabilis aviditas; quoniam, etsi hoc corpus caducum et fragile confringas velut vas fictile, vera libertas animi nunquam tibi vel ad momentum suberit. Honestius enim est perpetuam defendere libertatem, si non armis, saltem jugulis, quam reposcere amissam lacrymosis querimoniis; quoniam pro altero gloriosum est mori, pro altero vero opponitur contumacia servilis, quippe servum, quascunque domini conditiones accepit, servire convenit. Si eas quaslibet iniquas respuit, reus majestatis adjudicatur servilibus suppliciis. Sed esto, gravis est hujus servitutis usus; at gravior ulceratio quae solet nasci ex hujusmodi infortunio. Siquidem, ut noverunt qui frequentius ratiocinando forensibus causis intersunt, ex repugnantibus facta complexionis consequentia, certum est quia, si libertas petitur, procul dubio Dominus suo contemptu laeditur. Idcirco seu sponte, seu invitus de carcere suo meus ad coelum evolet liber spiritus, nullae emancipationis aut abalienationis specie contaminatus; quia regem, diminutum capite, nunquam Danus videbit ad triumphum supervivere. Sollicitas me spe regni, interfectis omnibus meis, ac si mihi tam dira sit cupido regnandi, ut velim praeesse domibus vacuis habitatore	null	409dff70-6d13-44c3-9fe7-0b5818f5cb53	latin_170m_raw	null	None	None	None
nobili et pretiosa supellectili. Ut coepit tua saeva feritas, post famulos regem solio diripiat, trahat, conspuat, colaphis caedat, ad ultimum jugulet. Rex regum ista miserans videt, et secum, ut credo, regnaturum ad aeternam vitam transferet. Unde noveris quod pro amore vitae temporalis Christianus rex Eadmundus non se subdet pagano duci, nisi prius effectus fueris compos nostrae religionis, malens esse signifer in castris aeterni regis. X. Vix sanctus vir verba compleverat, et renuntiaturus miles pedem domo extulerat, cum ecce Inguar obvius jubet breviloquio utatur, illi pandens per omnia arcana regis ultima. Quae ille dum exsequitur, imperat tyrannus circumfundi omnem turbam suorum interius, solumque regem teneri, quem suis legibus rebellem jam cognoverat. Tunc sanctus rex Eadmundus in palatio ut membrum Christi, projectis armis capitur, et vinculis arctioribus arctatus constringitur, atque innocens sistitur ante impium ducem, quasi Christus ante Pilatum praesidem, cupiens ejus sequi vestigia, qui pro nobis immolatus est hostia: vinctus itaque multis modis illuditur, ac tandem, fustigatus acri instantia, perducitur ad quamdam arborem vicinam. Ad quam religatus, flagris dirissimis diutissime vexatur, nec vincitur, semper Christum invocando flebilibus vocibus. Quare adversarii in furorem versi, quasi ludendo, ad signum, eum toto corpore sagittarum telis confodiunt, multiplicantes acerbitatem cruciatus crebribus ( #sic@# ) lorum ictibus, quoniam vulnera vulneribus imprimebant, dum jacula jaculis locum dabant. Sicque factum est ut spiculorum terebratis aculeis circumfossus palpitans horreret, velut asper hericius, aut spinis hirtus carduus, in passione similis Sebastiano egregio martyri. Cumque nec sic Inguar furcifer cum lanistis assensum praebere conspiceret, Christum inclamantem jugiter, lictori mandat protinus ut amputet caput ejus. Ille seminecem, cui adhuc vitalis calor palpitabat in tepido pectore, ut vix posset subsistere, avellit cruento stipite festinus, avulsumque, retectis costarum latebris, praepunctionibus crebris, ac si raptum equuleo aut saevis tortorum ungulis, jubet caput extendere, quod semper fuerat insigne regali diademate. Cumque staret mitissimus, ut aries de toto grege electus, volens felici commercio mutare vitam saeculo, divinis intentus beneficiis, jam recreabatur visione internae lucis, qua in agone positus, satiari cupiebat attentius; unde, inter verba orationis, eum arrepto pugione spiculator uno ictu decapitando hac luce privavit. Atque ita duodecimo Kalendas Decembris Deo gratissimum holocaustum Eadmundus, igne passionis exanimatus, cum palma victoriae et corona justitiae, rex et martyr intravit senatum curiae coelestis. XI. Talique exitu crucis mortificationem, quam jugiter in suo corpore rex pertulit, Christi Domini sui secutus vestigia consummavit. Ille quidem purus sceleris, in columna ad quam vinctus fuit, sanguinem non pro se, sed pro nobis [fundens], flagellorum suorum signa reliquit; iste pro adipiscenda gloria immarcessibili cruentato stipite similes poenas dedit. Ille integer vitae, ob detergendam rubiginem nostrorum facinorum, sustinuit benignissimus immanium clavorum acerbitatem in palmis et pedibus; iste, propter amorem nominis Domini, toto corpore gravibus sagittis horridus, et medullitus asperitate tormentorum dilaniatus, in confessione patienter persistit, quam ad ultimum, accepta capitali sententia, finivit. Cujus corpus ita truncum et aculeis hirsutum relinquentes, cum suo auctore Dani, ministri diaboli, illud caput sanctum quod non impinguaverat peccatoris oleum, sed certi mysterii sacramentum, in silva, cui vocabulum est Hagdesdum, recedentes asportaverunt, ac inter densa veprium fruteta longius projectum occuluerunt, id omni sagacitate elaborantes ne a Christianis, quos vix paucos reliquerant, sacratissimum corpus martyris cum capite pro tumulantium modulo honestae traderetur sepulturae. Huic autem spectaculo tam horribili quidam nostrae religionis delitescendo interfuit, quem, subtractum, ut credimus, paganorum gladiis, divina providentia ad manifestandum hujus rei indaginem reservavit, licet omnino ignoraverit quid de capite factum esset, nisi quod cum eo carnifices Danos interiorem silvam petere conspexisset. XII. Quamobrem quantulacunque reddita Ecclesiis pace coeperunt Christiani de latibulis consurgere, diligenti inquisitione satagentes ut caput sui regis et martyris inventum corpori unirent, et juxta suam facultatem condigno honore reconderent. Siquidem paganis abeuntibus, et depopulationi (in regione scilicet Estrangulorum) quoquo locorum operam dantibus illud corpus sanctissimum, adhuc sub dio positum, facillime est repertum in eodem campo ubi rex occubuit, completo cursu sui certaminis. Quo, propter antiquam beneficiorum memoriam, et ingenitam regis clementiam,	null	4ef284d0-c63c-4c2f-93cd-95f8d20a44ca	latin_170m_raw	null	None	None	None
populi undique gratuito confluentes, coeperunt moesto animo graviter ferre quod caruissent tanta corporis portione. Quorum animis superna inspiravit benignitas, postquam audierunt illius verba utilia qui tantae visionis, ut dictum est, particeps astiterat; ut, collecta plurimorum multitudine, quaqua versum per invia silvarum experirentur si ad id loci devenire contingeret quo viri sancti caput jaceret. Pro certo enim omnibus vere sapientibus inerat quod alienae sectae cultores, invidendo nostrae fidei, sustulissent caput martyris, quod non longius intra densitatem saltus abscondissent, aut vili cespite obrutum, aut avibus et feris devorandum. Cumque inito consilio omnes pari affectu ad id concurrerent, ut cornibus vel tubis ductilibus singuli contenti essent, quatenus, circumcirca pervagantes, vocibus aut tubarum strepitu sibi mutuo innuerent, ne aut lustrata repeterent, aut non lustrata desererent. Quod ut factum est, res dictu mirabilis et saeculis inaudita contigit. Quippe caput sancti regis longius remotum a suo corpore, prorupit in voce absque fibrarum opitulatione, aut arteriarum praecordiali munere. Vespillonum sane more pluribus pedetentim invia perlustrantibus; cum jam posset audiri loquens, ad voces se invincem cohortantium, et, utpote socii ad socium, alternatim clamantium #ubi es?@# illud respondebat, designando locum, patria lingua dicens: #Her, her, her;@# quod interpretatum Latinus sermo exprimit: #Hic, hic, hic.@# Nec unquam, eadem repetendo, clamare destitit, quoad omnes ad se perduxit. Palpitabat mortuae linguae plectrum intra meatus faucium, manifestans in se Verbigenae magnalia, qui rudenti asellae humana compegit verba, ut increparet prophetae insipientiam. Cui miraculo rerum Conditor aliud annexuit dum coelesti thesauro insolitum custodem dedit. Quippe immanis lupus eo loci divina miseratione est repertus, qui illud sacrum caput inter brachia complexus, procumbebat humi, excubias intendens martyri. Nec sibi depositum permisit laedere quampiam bestiarum, quod inviolabile, solo tenus prostratus, oblita voracitate servabat attentius. Quod stupefacti videntes qui confluxerant, beatissimum regem et martyrem Eadmundum illi vero desideriorum indicaverunt meritis similem, qui, inter esurientium rictus leonum, illaesus sprevit minas insidiantium. XIII. Assumentes ergo unanimi devotione quam invenerant inaestimabilis pretii margaritam, cum profusis prae gaudio lacrymarum imbribus retulerunt ad suum corpus, benedicentes Deum in hymnis et laudibus, prosequente usque ad locum sepulcri lupo, earumdem reliquiarum custode et bajulo. Qui cis a tergo imminens, et quasi pro perdito pignore lugens, cum neminem etiam irritatus laederet, nemini importunus existeret, nota dilectae solitudinis secreta illaesus repetiit; nec ulterius in illis locis lupus, specie tam terribilis, apparuit. Quo tandem recedente, cum summa diligentia et omni sagacitatis studio aptantes, quibus creditum est, caput corpori sancto, pro tempore tradiderunt utrumque pariter junctum competenti mausoleo. Quo loco etiam, aedificata vili opere desuper basilica, multis annis requievit humatus, donec, sedatis omnino bellorum incendiis et valida tempestate persecutionis, coepit respirare religiosa pietas fidelium, erepta de pressuris tribulationum. Quae ubi tempus opportunum invenit, devotionem quam erga beatissimum regem et martyrem Eadmundum habuit, operum exhibitione multipliciter propalavit. Idem namque sanctus sub vili tugurio sanctificatae domus, cujus esset apud Deum meriti, crebris manifestabat miraculorum signis. Quibus rebus permota ejusdem provinciae multitudo, non solum vulgi, sed etiam nobilium, in villa regia quae lingua Anglorum Bedricesgueord ( #Beodricheswort@# ) dicitur, Latina vero (Beodries) Bedrici curtis vocatur, construxit permaximam miro ligneo tabulatu ecclesiam, ad quam eum, ut decebat, transtulit cum magna gloria. XIV. Sed, mirum dictu! cum illud pretiosum corpus martyris putrefactum putaretur ob diuturnum spatium transacti temporis, ita sanum est repertum et incolume, ut non dicam caput redintegratum et compaginatum corpori, sed omnino in eo nihil vulneris, nihil cicatricis apparuerit. Sicque cum reverentia nominandus sanctus rex et martyr Eadmundus, integer, et viventi simillimus, ad praedictum locum est translatus, ubi adhuc in eadem forma exspectat beata resurrectionis gaudia promissa. Tantum in ejus collo, ob signum martyrii, rubet una tenuissima riga in modum fili coccinei, sicut testari erat solita quaedam beatae recordationis femina, #Osuven@# vocabulo dicta: quae paulo ante haec nostra moderna tempora apud ejus sacrosanctum tumulum jejuniis et orationibus vacans, multa transegit annorum curricula. Cui venerabili feminae, aut divina revelatione aut nimia devotione, mos inolevit	null	b4459a71-cd25-4bc9-85e6-e4abae220d97	latin_170m_raw	null	None	None	None
ut, patefacto beati martyris sepulcro, quotannis in Dominica Coena ejus attondendo praecideret capillos et ungues. Quae omnia diligenter colligens, et in capsella recondens, non neglexit, quandiu vixit, excolere mira affectione, posita super altare ejusdem ecclesiae, ubi adhuc reservantur debita veneratione. XV. Sed et beatae memoriae Theodredus, ejusdem provinciae religiosus episcopus, qui propter meritorum praerogativam #Bonus@# appellabatur, quod de incorruptione sancti regis diximus, tali ordine est expertus. Cum, ut narrare adorsi sumus, praefato loco, martyris tumulationi congruo, a quibusque religiosis multa conferrentur donaria, et ornamenta in auro et argento pretiosissima, quidam malignae mentis homines, omnis boni immemores, aggressi sunt sub nocturno silentio eamdem infringere basilicam latrocinandi studio. Fuerunt autem octo, qui, absque ulla reverentia sancti, decreverant satisfacere suae vesanae voluntati, rapiendo furtim omnia quaecunque invenissent sibi utilia intra ejusdem monasterii septa. Unde, sumptis machinis et quibuslibet ustensilibus quibus ad id perficiendum habebant opus, quadam nocte aggrediuntur praemeditatum facinus, et, stantes in atrio ecclesiae, diverso conatu unusquisque instat conceptae nequitiae. Quorum alius scalam postibus applicat, ut per insertam fenestram se ingerat; alius cum lima aut fabrili malleo instat serae aut pessulo; alii cum vangis et ligonibus suffossionem parietis machinantur. Sicque disposito opere, cum singuli certatim insudant pro virium facultate, sanctus martyr eos ligat in ipso suo conamine, ut ne pedem loco possent movere, nec arreptum officium deserere; sed alius cum sua scala penderet sublimis in aere, alius palam incurvus fossor fieret, qui ad id operis furtivus venisset. Interea quidam matriculariorum, qui intra basilicam jacebat, somno excitatus, lecto procumbebat invitus, quem martyris potentia suo conatu vinxerat, ne, sui obvius factis mirabilibus, sonus fragoris creber custodis pulsaret aures interius. Sed quid dicam? non posse surgere, quando nec in vocem poterat erumpere? Tandem mane adhuc persistentes fures in coepto opere, comprehensi a pluribus traduntur vinculis arctioribus, et tandem praedicti sancti episcopi Theodredi judicio subduntur. Qui impraemeditatus sententiam dedit, quam se dedisse postea omni tempore vitae suae poenituit. Nam omnes simul jussit affigi patibulis, eo quod ausi fuissent atrium sancti Eadmundi martyris furtive ingredi; non reducens ad memoriam, quod Dominus per prophetam admonet: « Eos, qui ducuntur ad mortem, eruere non cesses, » factum quoque Elisei prophetae, qui latrunculos de Samaria pastos pane et aqua, remisit ad propria, dicens regi volenti percutere illico, quod non eos cepisset in gladio et arcu suo (IV Reg. VI, 22). Apostoli etiam praeceptum, quod dicit: #Saecularia negotia si habueritis, contemptibiles qui sunt in Ecclesia,@# id est, viros saeculares #constituite ad judicandum (I Cor. VI, 4) @#. Unde canonum auctoritas prohibet ne quis episcopus, aut quilibet de clero, delatoris fungatur officio; quoniam satis dedecet ministros vitae coelestis, assensum praebere in mortem cujuslibet hominis. Quo circa praedictus episcopus in se reversus graviter indoluit, et, sibi poenitentiam indicens, diutius gravibus lamentis se dedit. Qua tandem peracta poenitentia, populis suae dioeceseos mandat, mandando convocat, convocando suppliciter persuadet ut triduano jejunio a se divinae indignationis iracundiam removeant, removendo avertant; quatenus, sacrificio spiritus contribulati placatus, Dominus illi suam gratiam concederet, qua corpus beati martyris tangere et levare auderet, qui, licet tantis virtutibus floreret in mundo, vili tamen et sibi incongruo continebatur mausoleo; factumque est: et illud sanctissimi regis corpus, ante dilaceratum et truncum, ita, ut jam retulimus, unitum et incorruptum reperit, tetigit, lavit, et rursum novis et optimis vestibus indutum ligneo locello reposuit, benedicens Deum, qui #mirabilis est in sanctis suis, et gloriosus in omnibus operibus suis (Psal. LXVIII@#. XVI. Non piget referre de quodam magnae potentiae viro, Leofustano vocabulo, qui, juvenilis aetatis impetum non refrenans, ad id flagitii lasciviendo prorupit, ut sibi quadam singularis potentiae auctoritate praeciperet ostendi corpus tanti martyris. Cumque inhiberetur a pluribus, maxime tamen a suis fidelibus, praevaluit imperium ejus; quoniam, propter arrogantiam suae nobilitatis, omnibus erat terrori. Reserato ergo locello, astitit, aspexit, et eodem momento in amentiam versum #tradidit illum Deus in reprobum sensum	null	c65c122c-fb05-40bb-865a-18f8c0c5ca4c	latin_170m_raw	null	None	None	None
(Rom. I, 28) @#: ac poena sua didicit quia praesumpsisset quod non licuit. Quod audiens pater ejus, vir religiosus admodum, cui erat Alfgarus vocabulum, exhorruit facinus flagitiosissimum, ac martyri gratias retulit, filiumque a se removit. Qui tandem, ad summam inopiam perductus, judicio Dei vitam finivit, a vermibus consumptus. Sicque sanctus rex et martyr Eadmundus omnibus innotuit non se esse inferiorem meritis Laurentii beati levitae et martyris, cujus corpus, ut refert beatus pater Gregorius, cum quidam seu digni seu indigni levare volentes conspicerent, contigit ut septem ex eis ibidem subita morte perirent. O quanta reverentia locus ille dignus exstitit, qui sub specie dormientis tantum Christi testem continet, et in quo tantae virtutes fiunt, et factae esse referuntur, quantas hac tempestate apud Anglos nusquam alibi audivimus! quas ego brevitatis studio praetereo, ne alicujus fastidiosi offensam incurrerem justo prolixior, credens ista posse sufficere, quae dicta sunt, ardenti desiderio eorum qui, praeter Deum, hujus martyris patrocinio nihil praeferunt. De quo constat, sicut et de aliis sanctis omnibus jam cum Christo regnantibus, quod, licet ejus anima sit in coelesti gloria, non tamen per visitationem die noctuque longe est a corporis praesentia, cum quo promeruit ea quibus jam perfruitur beatae immortalitatis gaudia. Nam, dum in aeterna patria ei junguntur qui ubique totus est, de eo habet posse quidquid habuerit et velle, praeter id solum, quod infatigabili desiderio concupiscit, ut per resurrectionem circumdetur stola demutatae carnis: quoniam tunc erit perfecta beatitudo sanctorum, cum ad id fuerit, Christo largiente, perventum. XVII. Sed de hoc sancto martyre aestimari licet cujus sit sanctitatis in hac vita, cujus caro mortua praefert quoddam resurrectionis decus sine sui labe aliqua; quando quidem eos qui hujuscemodi munere donati sunt, extollant catholici Patres suae relationis indiculo, de singulari virginitatis adepto privilegio, dicentes quod justa remuneratione etiam hic gaudent praeter morem de carnis incorruptione, qui eam usque ad mortem servaverunt, non sine jugis martyrii valida persecutione. Quid enim majus sub charitate Christianae fidei, quam adipisci hominem cum gratia, quod habet angelus ex natura? Unde divinum oraculum, quasi singulari quodam dono, repromittit quod #virgines sequentur Agnum, quocunque ierit (Apo. XIV, 4) @#. Considerandum igitur, quis iste fuerit qui, in regni culmine, inter tot divitias et luxus saeculi, semeptipsum calcata petulantia vincere studuit, quod ejus ostendit caro incorrupta. Cui humano obsequio famulantes satagant illi ea placere munditia, quam ei perpetuo placuisse manifestant membra incorrupta; et si non possunt virgineo flore pudicitiae, saltem expertae voluptatis jugi mortificatione. Quoniam, si illa sanctae animae invisibilis et illocabilis praesentia alicujus famulantium spurcitia offendatur, timendum est quod propheta terribiliter comminatur: #In terra sanctorum iniqua gessit, et ideo gloriam Domini non videbit (Isai. XXVI, 10) @#. Cujus terrore sententiae permoti, hujus sancti Eadmundi regis et martyris imploremus patrocinium, ut nos cum sibi digne famulantibus expiet a peccatis quibus meremur supplicium, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. I. Asciti aliquando in Britanniam precario munere in perniciosum auxilium tres Germaniae populi, hoc est, Saxones, Juti et Angli, primum Britonibus interdiu fuere praesidii ( #forte,@# praesidio). Qui cum saepius bello lacessiti, se et suos defensarent fortiter; illi vero ignaviae operam dantes, quasi proletarii ad solam voluptatem domi residerent, fisi de invicta fortitudine stipendiariorum militum quos sibi conduxerant, ipsos miseros indigenas domo patriaque pellere deliberant, pactumque est: et exclusis Britonibus statuunt inter se dividere victores alienigenae insulam, bonis omnibus fecundissimam; indignum judicantes eam ignavorum dominio detineri, quae ad defensionem suam idoneis posset praebere sufficientem alimoniam et optimis viris. Qua occasione inducti, orientalem ipsius insulae partem, quae usque hodie lingua Anglorum Eastengle vocatur, sortito nomine Saxones sunt adepti, Jutis et Anglis ad alia tendentibus, in quibus suae sortis funiculo potirentur, ne esset cum sodalibus ullum de possessione litigium, quibus suppeteret amplitudo terrae ad regnandi emolumentum. Unde contigit ut, per regiones et provincias divisa, primum ducibus, deinde regibus sufficeret una eademque Britannia. II. At praedicta orientalis pars, cum aliis, tum eo nobilis habetur quod aquis pene undique alluitur	null	baa29630-3319-4ee2-88dc-6a6d6cd341f5	latin_170m_raw	null	None	None	None
: quoniam a subsolano et Euro cingitur Oceano; ab Aquilone vero, immensarum paludum uligine; quae exorientes propter aequalitatem terrae a meditullio ferme totius Britanniae, per centum et eo amplius millia, cum maximis fluminibus descendunt in mare. Ab ea autem parte qua sol vergitur in occasum, ipsa provincia reliquae insulae est continua, et ob id #pervia;@# sed ne crebra irruptione hostium incursetur, aggere ad instar altioris muri fossa humo praemunitur. Interius ubere ( #fort.,@# uberis) glebae satis admodum laeta, hortorum nemorumque amoenitate gratissima, ferarum venatione insignis, pascuis pecorum et jumentorum non mediocriter fertilis. De piscosis fluminibus reticemus, cum hinc eam, ut dictum est, lingua maris allambit, inde, paludibus dilatatis, stagnorum ad duo vel tria millia spatiosorum innumerabilis multitudo praeterfluit. Quae paludes praebent pluribus monachorum gregibus optatos solitariae conversationis sinus, quibus inclusi non indigeant solitudine eremi, ex quibus sunt sancti monachorum patris Benedicti coelibes coenobitae, in loco celebri hac tempestate. III. Sed ut ad propositum revertamur, huic provinciae tam feroci [rex fuit], ex antiquorum saxonum nobili prosapia oriundus, a primaevo suae aetatis tempore cultor veracissimus fidei Christianae. Qui atavis regibus editus, cum bonis polleret moribus, omnium comprovincialium unanimi favore non tantum eligitur ex generis successione, quantum rapitur, ut eis praeesset sceptrigera potestate. Nam erat ei species digna imperio, quam serenissimi cordis jugiter venustabat tranquilla devotio. Erat omnibus blando eloquio affabilis, humilitatis gratia praeclarus, et inter suos coaevos mirabili mansuetudine residebat dominus absque ullo fastu superbiae. Jamque vir sanctus praeferebat in vultu, quod postea manifestatum est divino nutu; quoniam puer toto conamine virtutis arripuit gradum, quem divina pietas praesciebat martyrio finiendum. IV. Nactus vero culmen regiminis, quantae fuerit in subjectos benignitatis, quantae in perversos distinctionis; non est nostrae facultatis evolvere, qui ejus minima, quo conveniret sermone, non possumus expedire. Si quidem ita columbinae simplicitatis mansuetudine temperavit serpentinae calliditatis astutiam, ut nec antiqui hostis deciperetur simulatione fraudulenta, nec malignorum hominum reciperet contra justitiam sententias, rem quam nesciebat, diligentissime investigans, gradiensque via regia, nec declinabat ad dexteram, extollendo se de meritis, nec ad sinistram, succumbendo vitiis humanae fragilitatis. Erat quoque egentibus dapsilis liberaliter, pupillis et viduis clementissimus pater, semper habens prae oculis dictum illud Sapientis: « Principem te constituerunt? noli extolli, sed esto in illis quasi unus ex illis (Eccli. XXXII, 1). » Cumque tam conspicuus in Christo et Ecclesia emineret bonorum actuum ornamentis, ejus patientiam, sicut et sancti Job, aggressus est experiri inimicus humani generis: qui eo bonis plus invidet, quo apparitu ( #sic@# ) bonae voluntatis caret. V. Quocirca unum ex suis membris ei adversarium immisit, qui, omnibus quae habuerat undique sublatis, ad impatientiam, si posset, erumpere cogeret, ut, desperans, Deo in faciem benediceret. Fuit autem idem adversarius, #Inguar@# vocabulo dictus: qui cum altero Hubba (Stubba) nomine, ejusdem perversitatis homine, nisi divina impediretur miseratione, conatus est in exterminium adducere totius fines Britanniae. Nec mirum, cum venerint indurati frigore suae malitiae ab illo terrae vertice, quo sedem suam posuit qui per elationem Altissimo similis esse concupivit. Denique constat, juxta prophetae vaticinium, quod ab Aquilone venit omne malum, sicut plus aequo didicere perperam passi adversos jactus cadentis tesserae, quo aquilonalium gentium experti sunt saevitiam; quas certum est adeo crudeles esse naturali ferocitate, ut nesciant malis hominum mitescere: quando quidem quidam ex eis populi vescuntur humanis carnibus, qui ex facto Graeca appellatione #Anthropophagi@# vocantur. Talesque nationes abundant plurimae infra Scythiam prope Hyperboreos montes, quae antichristum, ut legimus, secuturae sunt ante omnes gentes, ut absque ulla miseratione pascantur hominum cruciatibus, qui characterem bestiae noluerint circumferre in frontibus. Unde jam inquietando Christicolas, pacem cum eis habere nequeunt: maxime Dani, Occidentis regionibus nimium vicini, quoniam circa eas piraticam exercent frequentibus latrociniis. Ex eorum ergo genere praedicti duces Inguar et Hubba Nordanhumbrorum (Nordanimbrorum) primitus aggressi expugnare provinciam, gravi depopulatione totam pervagantur ex ordine. Quorum pessimis conatibus nullus resistere potuit ex provincialibus, quin multarentur merita supernae indignationis ira, agente ministro iniquitatis Hubba:	null	95b85bff-89a3-4b18-9698-8a99ab4b118d	latin_170m_raw	null	None	None	None
quem praeda facta Inguar reliquit ibi crudelitatis socium, et a boreali parte orientali subito astans cum magna classe ad ejus quamdam civitatem latenter appulit. Quam ignaris civibus introgressus, ignibus cremandam dedit; pueros, senes, cum junioribus in plateis civitatis obviam factos jugulat, et matronalem seu virginalem pudicitiam ludibrio tradendum mandat. Maritus cum conjuge aut mortuus aut moribundus jacebat in limine: infans raptus a matris uberibus, ut major esset ejulatus, trucidabatur coram maternis obtutibus. Furebat impius miles lustrata urbe ardendo ad flagitium, quo posset placere tyranno, qui solo crudelitatis studio jusserat perire innoxios. VI. Cumque jam multitudine interfectorum Achaemeniam rabiem non tantum exsaturasset, quantum fatigatus in posterum distulisset, evocat quosdam plebeios, quos suo gladio credidit esse indignos, ac ubi rex eorum tunc temporis vitam degeret, sollicitus perscrutator investigare studet. Nam ad eum fama pervenerat quod idem rex gloriosus, videlicet Eadmundus, florenti aetate et robustis viribus, bello per omnia esset strenuus: et idcirco festinabat passim neci tradere quos circumcirca poterat reperire, ne stipatus militum agmine ad defensionem suorum posset rex sibi resistere, qui morabatur eo tempore ab urbe longius in villa, quae lingua eorum Hagislidun dicitur (aqua et silva vicina eodem nomine vocatur); existimans impiissimus, ut se rei veritas habebat, quia quantos suus funestus satelles praeoccuparet ad interitum perducere, tantos, si dimicandus esset, regius occursus in exercitu contraheret minus. Classem quoque absque valida manu non audebat deserere; quoniam, velut lupis vespertinis mos est, clanculo ad plana descendere, repetitis quantocius notis silvarum latibulis, sic consuevit eadem Danorum et Alanorum natio; cum semper studeat rapto vivere, nunquam tamen indicta pugna palam contendit cum hoste, nisi praeventa insidiis, ablata spe ad portum navium remeandi. VII. Quapropter circumspectus plurimum, accito uno ex commilitonibus, eum ad regem, hujusmodi curarum tumultibus expeditum, dirigit, qui exploret quae sit ei summa rei familiaris, improvisum, ut contigit, quaerens subjugare tormentis, si ejus nollet obtemperare feralibus edictis. Ipse eum, grandi comitatu succenturiatus, lento pede subsequitur, et iniquae legationis bajulo imperat ut, timoris periculo nudus, ita incautum adoriatur: « Terra marique metuendus dominus noster Inguar, rex invictissimus, diversas terras subjiciendo sibi armis, ad hujus provinciae optatum littus cum multis navibus hiematurus appulit; atque idcirco mandat ut cum eo antiquos thesauros et paternas divitias, sub eo regnaturus, dividas. Cujus si aspernaris potentiam innumeris legionibus fultam, tuo praejudicio et vita indignus judicaberis et regno. Et quis tu, ut tantae potentiae insolenter audeas contradicere? Marinae tempestatis procella nostris servit remigiis, nec [nos] removet a proposito directae intentionis: quibus nec ingens mugitus coeli, nec crebri jactus fluminum unquam nocuerunt, favente gratia elementorum. Esto itaque cum tuis omnibus sub hoc imperatore maximo, cui famulantur elementa pro sibi innata clementia; quoniam novit piissimus in omni negotio parcere subjectis et debellare superbos. » VIII. Quo audito rex sanctissimus alto cordis dolore ingemuit, et, accito uno ex suis episcopis, qui ei erat a secretis, quid super his respondere deberet consulit. Cumque ille, timidus pro vita regis, ad consentiendum pluris hortaretur exemplis, rex, obstipo capite defigens lumina terrae, paululum conticuit, et sic demum ora resolvit: O episcope, vivi ad id pervenimus, quod nunquam veriti sumus! Ecce barbarus advena districto ense veteribus nostri regni colonis imminet, et quondam felix indigena suspirando gemens tacet. Et utinam impraesentiarum vivendo quique gemerent, ne cruenta caede perirent: quatenus patriae dulcibus arvis, etiam me occumbente, superstites fierent, et ad pristinae felicitatis gloriam postmodum redirent! » Cui episcopus: « Quos, inquit, optas esse superstites patriae, cum jam hostilis gladius vix aliquem reliquerit in plena urbe? Hebetatis securibus tuorum cadaveribus, te destitutum milite, veniunt loris constringere. Quaproter, rex, dimidium animae meae, nisi fugae praesidio aut deditionis infausto patrocinio praecaveas, hic statim aderunt tortores, quorum nefando obsequio poenas lues. » Ad haec rex beatissimus: « Hoc est, ait, quod desidero, quod omnibus votis antepono, ne supersim meis charissimis fidelibus, quos cum liberis et uxoribus in lecto eorum animas furando perdidit pirata truculentus. Et quid suggeris? ut in extremis vitae	null	2e5f0d1c-fd05-4734-bc80-f98ac05fc5db	latin_170m_raw	null	None	None	None
, desolatus meo satellite, fugiendo inferam crimen nostrae gloriae! Semper delatoriae accusationis calumniam evitavi, nunqnam relictae militiae probra sustinui, eo quod honestum mihi esset pro patria mori: et nunc ero mei voluntarius proditor, cui pro amissione charorum, ipsa lux est fastidio! Omnipotens rerum arbiter testis assistit quod me seu vivum seu mortuum nullus separabit a charitate Christi, cujus in confessione baptismatis suscepi annulum fidei, abrenuntians Satanae et omnibus pompis ejus. Qua abrenuntians contigit ut ad laudem et gloriam aeternae Trinitatis tertio mererer consecrari, delibutus ob compendium perennis vitae sanctificati chrismatis perunctione. Primo quidem, accepta stola lavacri salutaris; secundo, per confirmationem exhibitam majusculo pontificali signaculo; tertio, ubi vestra et totius populi acclamatione usus sum hoc regni perfunctoria potestate. Sicque unguento mysticae consecrationis tripliciter irroratus, Anglorum reipublicae decrevi plus prodesse quam praeesse, aspernando subdere colla jugo nisi divino servitio. Nunc simulata benevolentia praetendit callidus suae machinationis muscipulam, qua servum Christi irretire deliberat, maxime cum promittit, quod nobis largitas superna concessit. Vitam indulget, qua necdum careo; regnum promittit, quod habeo; opes conferre cupit, quibus non egeo. Pro his ergo nunc incipiam servire duobus dominis qui me sub Christo solo vivere, sub Christo solo regnare, praesentibus palatinis devoverim. » IX. Tunc conversus ad eum qui, de conditione regni locuturus, ab impiissimo Inguar fuerat missus: « Madefactus, inquit, cruore meorum, mortis supplicio dignus exstiteras; sed, plane Christi mei exemplum secutus, nolo puras commaculare manus, qui pro ejus nomine, si ita contigerit, libenter paratus sum vestris telis occumbere. Ideo pernici gradu rediens festinus, domino tuo haec responsa perfer quantocius: Bene filius diaboli patrem tuum imitaris, qui, superbiendo intumescens, coelo corruit, et, mendacio suo humanum genus involvere gestiens, plurimos suae poenae obnoxios fecit. Cujus sectator praecipuus me nec minis terrere praevales, nec blandae perditionis lenociniis illectum decipies, quem ex Christi institutis inermem reperies. Thesauros et divitias quas nobis hactenus contulit propitia divinitas, sumat, consumat tua insatiabilis aviditas; quoniam, etsi hoc corpus caducum et fragile confringas velut vas fictile, vera libertas animi nunquam tibi vel ad momentum suberit. Honestius enim est perpetuam defendere libertatem, si non armis, saltem jugulis, quam reposcere amissam lacrymosis querimoniis; quoniam pro altero gloriosum est mori, pro altero vero opponitur contumacia servilis, quippe servum, quascunque domini conditiones accepit, servire convenit. Si eas quaslibet iniquas respuit, reus majestatis adjudicatur servilibus suppliciis. Sed esto, gravis est hujus servitutis usus; at gravior ulceratio quae solet nasci ex hujusmodi infortunio. Siquidem, ut noverunt qui frequentius ratiocinando forensibus causis intersunt, ex repugnantibus facta complexionis consequentia, certum est quia, si libertas petitur, procul dubio Dominus suo contemptu laeditur. Idcirco seu sponte, seu invitus de carcere suo meus ad coelum evolet liber spiritus, nullae emancipationis aut abalienationis specie contaminatus; quia regem, diminutum capite, nunquam Danus videbit ad triumphum supervivere. Sollicitas me spe regni, interfectis omnibus meis, ac si mihi tam dira sit cupido regnandi, ut velim praeesse domibus vacuis habitatore nobili et pretiosa supellectili. Ut coepit tua saeva feritas, post famulos regem solio diripiat, trahat, conspuat, colaphis caedat, ad ultimum jugulet. Rex regum ista miserans videt, et secum, ut credo, regnaturum ad aeternam vitam transferet. Unde noveris quod pro amore vitae temporalis Christianus rex Eadmundus non se subdet pagano duci, nisi prius effectus fueris compos nostrae religionis, malens esse signifer in castris aeterni regis. X. Vix sanctus vir verba compleverat, et renuntiaturus miles pedem domo extulerat, cum ecce Inguar obvius jubet breviloquio utatur, illi pandens per omnia arcana regis ultima. Quae ille dum exsequitur, imperat tyrannus circumfundi omnem turbam suorum interius, solumque regem teneri, quem suis legibus rebellem jam cognoverat. Tunc sanctus rex Eadmundus in palatio ut membrum Christi, projectis armis capitur, et vinculis arctioribus arctatus constringitur, atque innocens sistitur ante impium ducem, quasi Christus ante Pilatum praesidem, cupiens ejus sequi vestigia, qui pro nobis immolatus est hostia: vinctus itaque multis modis illuditur, ac tandem, fustigatus acri instantia, perducitur ad quamdam arborem vicinam. Ad quam religatus, flagris dirissimis	null	175bbae6-c48e-4c42-ad46-cd9287db9956	latin_170m_raw	null	None	None	None
diutissime vexatur, nec vincitur, semper Christum invocando flebilibus vocibus. Quare adversarii in furorem versi, quasi ludendo, ad signum, eum toto corpore sagittarum telis confodiunt, multiplicantes acerbitatem cruciatus crebribus ( #sic@# ) lorum ictibus, quoniam vulnera vulneribus imprimebant, dum jacula jaculis locum dabant. Sicque factum est ut spiculorum terebratis aculeis circumfossus palpitans horreret, velut asper hericius, aut spinis hirtus carduus, in passione similis Sebastiano egregio martyri. Cumque nec sic Inguar furcifer cum lanistis assensum praebere conspiceret, Christum inclamantem jugiter, lictori mandat protinus ut amputet caput ejus. Ille seminecem, cui adhuc vitalis calor palpitabat in tepido pectore, ut vix posset subsistere, avellit cruento stipite festinus, avulsumque, retectis costarum latebris, praepunctionibus crebris, ac si raptum equuleo aut saevis tortorum ungulis, jubet caput extendere, quod semper fuerat insigne regali diademate. Cumque staret mitissimus, ut aries de toto grege electus, volens felici commercio mutare vitam saeculo, divinis intentus beneficiis, jam recreabatur visione internae lucis, qua in agone positus, satiari cupiebat attentius; unde, inter verba orationis, eum arrepto pugione spiculator uno ictu decapitando hac luce privavit. Atque ita duodecimo Kalendas Decembris Deo gratissimum holocaustum Eadmundus, igne passionis exanimatus, cum palma victoriae et corona justitiae, rex et martyr intravit senatum curiae coelestis. XI. Talique exitu crucis mortificationem, quam jugiter in suo corpore rex pertulit, Christi Domini sui secutus vestigia consummavit. Ille quidem purus sceleris, in columna ad quam vinctus fuit, sanguinem non pro se, sed pro nobis [fundens], flagellorum suorum signa reliquit; iste pro adipiscenda gloria immarcessibili cruentato stipite similes poenas dedit. Ille integer vitae, ob detergendam rubiginem nostrorum facinorum, sustinuit benignissimus immanium clavorum acerbitatem in palmis et pedibus; iste, propter amorem nominis Domini, toto corpore gravibus sagittis horridus, et medullitus asperitate tormentorum dilaniatus, in confessione patienter persistit, quam ad ultimum, accepta capitali sententia, finivit. Cujus corpus ita truncum et aculeis hirsutum relinquentes, cum suo auctore Dani, ministri diaboli, illud caput sanctum quod non impinguaverat peccatoris oleum, sed certi mysterii sacramentum, in silva, cui vocabulum est Hagdesdum, recedentes asportaverunt, ac inter densa veprium fruteta longius projectum occuluerunt, id omni sagacitate elaborantes ne a Christianis, quos vix paucos reliquerant, sacratissimum corpus martyris cum capite pro tumulantium modulo honestae traderetur sepulturae. Huic autem spectaculo tam horribili quidam nostrae religionis delitescendo interfuit, quem, subtractum, ut credimus, paganorum gladiis, divina providentia ad manifestandum hujus rei indaginem reservavit, licet omnino ignoraverit quid de capite factum esset, nisi quod cum eo carnifices Danos interiorem silvam petere conspexisset. XII. Quamobrem quantulacunque reddita Ecclesiis pace coeperunt Christiani de latibulis consurgere, diligenti inquisitione satagentes ut caput sui regis et martyris inventum corpori unirent, et juxta suam facultatem condigno honore reconderent. Siquidem paganis abeuntibus, et depopulationi (in regione scilicet Estrangulorum) quoquo locorum operam dantibus illud corpus sanctissimum, adhuc sub dio positum, facillime est repertum in eodem campo ubi rex occubuit, completo cursu sui certaminis. Quo, propter antiquam beneficiorum memoriam, et ingenitam regis clementiam, populi undique gratuito confluentes, coeperunt moesto animo graviter ferre quod caruissent tanta corporis portione. Quorum animis superna inspiravit benignitas, postquam audierunt illius verba utilia qui tantae visionis, ut dictum est, particeps astiterat; ut, collecta plurimorum multitudine, quaqua versum per invia silvarum experirentur si ad id loci devenire contingeret quo viri sancti caput jaceret. Pro certo enim omnibus vere sapientibus inerat quod alienae sectae cultores, invidendo nostrae fidei, sustulissent caput martyris, quod non longius intra densitatem saltus abscondissent, aut vili cespite obrutum, aut avibus et feris devorandum. Cumque inito consilio omnes pari affectu ad id concurrerent, ut cornibus vel tubis ductilibus singuli contenti essent, quatenus, circumcirca pervagantes, vocibus aut tubarum strepitu sibi mutuo innuerent, ne aut lustrata repeterent, aut non lustrata desererent. Quod ut factum est, res dictu mirabilis et saeculis inaudita contigit. Quippe caput sancti regis longius remotum a suo corpore, prorupit in voce absque fibrarum opitulatione, aut arteriarum praecordiali munere. Vespillonum sane more pluribus pedetentim invia perlustrantibus; cum jam posset audiri loquens, ad voces se invincem cohortantium, et, utpote socii ad	null	a4b90178-b985-42f4-ac2f-a8797b62bb6d	latin_170m_raw	null	None	None	None
socium, alternatim clamantium #ubi es?@# illud respondebat, designando locum, patria lingua dicens: #Her, her, her;@# quod interpretatum Latinus sermo exprimit: #Hic, hic, hic.@# Nec unquam, eadem repetendo, clamare destitit, quoad omnes ad se perduxit. Palpitabat mortuae linguae plectrum intra meatus faucium, manifestans in se Verbigenae magnalia, qui rudenti asellae humana compegit verba, ut increparet prophetae insipientiam. Cui miraculo rerum Conditor aliud annexuit dum coelesti thesauro insolitum custodem dedit. Quippe immanis lupus eo loci divina miseratione est repertus, qui illud sacrum caput inter brachia complexus, procumbebat humi, excubias intendens martyri. Nec sibi depositum permisit laedere quampiam bestiarum, quod inviolabile, solo tenus prostratus, oblita voracitate servabat attentius. Quod stupefacti videntes qui confluxerant, beatissimum regem et martyrem Eadmundum illi vero desideriorum indicaverunt meritis similem, qui, inter esurientium rictus leonum, illaesus sprevit minas insidiantium. XIII. Assumentes ergo unanimi devotione quam invenerant inaestimabilis pretii margaritam, cum profusis prae gaudio lacrymarum imbribus retulerunt ad suum corpus, benedicentes Deum in hymnis et laudibus, prosequente usque ad locum sepulcri lupo, earumdem reliquiarum custode et bajulo. Qui cis a tergo imminens, et quasi pro perdito pignore lugens, cum neminem etiam irritatus laederet, nemini importunus existeret, nota dilectae solitudinis secreta illaesus repetiit; nec ulterius in illis locis lupus, specie tam terribilis, apparuit. Quo tandem recedente, cum summa diligentia et omni sagacitatis studio aptantes, quibus creditum est, caput corpori sancto, pro tempore tradiderunt utrumque pariter junctum competenti mausoleo. Quo loco etiam, aedificata vili opere desuper basilica, multis annis requievit humatus, donec, sedatis omnino bellorum incendiis et valida tempestate persecutionis, coepit respirare religiosa pietas fidelium, erepta de pressuris tribulationum. Quae ubi tempus opportunum invenit, devotionem quam erga beatissimum regem et martyrem Eadmundum habuit, operum exhibitione multipliciter propalavit. Idem namque sanctus sub vili tugurio sanctificatae domus, cujus esset apud Deum meriti, crebris manifestabat miraculorum signis. Quibus rebus permota ejusdem provinciae multitudo, non solum vulgi, sed etiam nobilium, in villa regia quae lingua Anglorum Bedricesgueord ( #Beodricheswort@# ) dicitur, Latina vero (Beodries) Bedrici curtis vocatur, construxit permaximam miro ligneo tabulatu ecclesiam, ad quam eum, ut decebat, transtulit cum magna gloria. XIV. Sed, mirum dictu! cum illud pretiosum corpus martyris putrefactum putaretur ob diuturnum spatium transacti temporis, ita sanum est repertum et incolume, ut non dicam caput redintegratum et compaginatum corpori, sed omnino in eo nihil vulneris, nihil cicatricis apparuerit. Sicque cum reverentia nominandus sanctus rex et martyr Eadmundus, integer, et viventi simillimus, ad praedictum locum est translatus, ubi adhuc in eadem forma exspectat beata resurrectionis gaudia promissa. Tantum in ejus collo, ob signum martyrii, rubet una tenuissima riga in modum fili coccinei, sicut testari erat solita quaedam beatae recordationis femina, #Osuven@# vocabulo dicta: quae paulo ante haec nostra moderna tempora apud ejus sacrosanctum tumulum jejuniis et orationibus vacans, multa transegit annorum curricula. Cui venerabili feminae, aut divina revelatione aut nimia devotione, mos inolevit ut, patefacto beati martyris sepulcro, quotannis in Dominica Coena ejus attondendo praecideret capillos et ungues. Quae omnia diligenter colligens, et in capsella recondens, non neglexit, quandiu vixit, excolere mira affectione, posita super altare ejusdem ecclesiae, ubi adhuc reservantur debita veneratione. XV. Sed et beatae memoriae Theodredus, ejusdem provinciae religiosus episcopus, qui propter meritorum praerogativam #Bonus@# appellabatur, quod de incorruptione sancti regis diximus, tali ordine est expertus. Cum, ut narrare adorsi sumus, praefato loco, martyris tumulationi congruo, a quibusque religiosis multa conferrentur donaria, et ornamenta in auro et argento pretiosissima, quidam malignae mentis homines, omnis boni immemores, aggressi sunt sub nocturno silentio eamdem infringere basilicam latrocinandi studio. Fuerunt autem octo, qui, absque ulla reverentia sancti, decreverant satisfacere suae vesanae voluntati, rapiendo furtim omnia quaecunque invenissent sibi utilia intra ejusdem monasterii septa. Unde, sumptis machinis et quibuslibet ustensilibus quibus ad id perficiendum habebant opus, quadam nocte aggrediuntur praemeditatum facinus, et, stantes in atrio ecclesiae, diverso conatu unusquisque instat conceptae nequitiae. Quorum alius scalam postibus applicat, ut	null	8e858e28-7265-4713-8ac3-c01632d6a566	latin_170m_raw	null	None	None	None

Subsets and Splits

No community queries yet

The top public SQL queries from the community will appear here once available.