id
stringlengths 1
6
| url
stringlengths 32
143
| title
stringlengths 1
79
| text
stringlengths 7
183k
|
|---|---|---|---|
9951 | https://nds.wikipedia.org/wiki/23.%20April | 23. April | De 23. April is 113. Dag in’n Gregoriaanschen Klenner. In Schaltjohren is dat de 114. Dag.
Wat passeert is
Politik un Sellschop
1124: David I. maakt den schottschen König Alexander I. an'e Siet un ritt den Throon an sik
1525: En Opstand vun Buern in Nußdorf (Palz) wiet sik ut un warrt to’n Pälzsch Buernkrieg.
1885: Leopold II. vun Belgien verklaart, dat de Kongo em nu persöönlich tohören deit. So wat hett dat bit dorhen in dat Völkerrecht noch nich geben.
1933: De Gestapo warrt grünnt.
1945: In dat Zellengefängnis Lehrter Straat warrt to’n End vun’n Tweeten Weltkrieg Insassen ümbrocht, dorünner t. B. Klaus Bonhoeffer un Rüdiger Schleicher.
1946: Dat Neue Deutschland kummt as Nafolger vun de Deutsche Volkszeitung vun de KPD un de Das Volk vun de SPD rut.
1990: Na johrelange Verstimmen twüschen beide Länner reist Li Peng as eerste chines’sch Ministerprädident siet 1964 in de Sowjetunion.
1990: Nadem 76% vun de Inwahners dorvör stimmt hebbt, warrt Karl-Marx-Stadt wedder in Chemnitz ümnöömt.
1992: De General Than Shwe warrt Staatsbaas vun Myanmar.
1998: De Kinnermöörder Marc Dutroux kann ut en Gericht afhauen, warrt aver kott dorna wedder infungen. De Polizeibaas un twee belgsche Ministers mööt deswegen aver jümmern Hoot nehmen.
Weertschop
1516: Hertog Wilhelm IV. vun Bayern föhrt dat bayerische Reinheitsgebot för Beer in.
1838: Dat eerste Dampschip ut Europa dröpt in New York in. De Fohrtiet is gegenöver Segelscheep nu blots noch half so lang.
2001: Intel kummt mit den Pentium 4 op den Markt.
Kunst, Kultur un Bowark
1597: De Kummedie The Merry Wives of Windsor (dt.: Die lustigen Weiber von Windsor) vun William Shakespeare warrt in’n Biwesen vun Königin Elisabeth I. ooropföhrt.
1830: De Oper Danilowa vun Adolphe Adam warrt in Paris ooropföhrt.
1976: In Oost-Berlin warrt de Palast der Republik open maakt.
Wetenschoppen un Technik
1967: De sowjetsche Ruumkapsel Sojus 1 warrt losschaten. De Kosmonaut Wladimir Michailowitsch Komarow kummt üm’t Leven, as de Kapsel bi’t Lannen tweibrickt.
1994: Physikers an’n Fermilab in de USA deckt dat Top-Quark op.
Boren
1185: Alfons II., König vun Portugal.
1464: Johanna vun Frankriek, Hertogin vun Orléans un Königin vun Frankriek.
1516: Georg Fabricius, düütsch Historiker, Dichter un Archäoloog.
1564: William Shakespeare, engelsch Schriever (vermodt Geboortsdag) († 1616)
1598: Maarten Tromp, bedüdend Admiraal vun de nedderlannsche Flott († 1653)
1679: Johann Georg Liebknecht, düütsch Professer för Theologie un Mathematik.
1728: Samuel Wallis, britisch Marineoffizier, Weltümsegler un Opdecker († 1795)
1775: William Turner, britsch Maler.
1791: James Buchanan, US-amerikaansch Politiker un 15. Präsident vun de USA († 1868)
1837: Nikolai Grigorjewitsch Erschoff, russisch Entomoloog un Lepidopteroloog († 1896)
1858: Max Planck, düütsch Physiker un Nobelpriesdräger († 1947)
1867: Johannes Fibiger, däänsch Patholoog.
1891: Sergei Sergejewitsch Prokofjew, russ’sch Komponist.
1894: Alfred Balcke, düütsch Politiker un Senator in Bremen († 1972)
1895: Jimmie Noone, US-amerikaansch Jazzmusiker († 1944)
1906: Arthur Dunkelblum, belgisch Schachspeler († 1979)
1924: Bobby Rosengarden, US-amerikaansch Jazzmusiker († 2007)
1928: Shirley Temple, US-amerikaansch Schauspelerin
1930: Alan Oppenheimer, US-amerikaansch Schauspeler un Synchroonsnacker
1936: Roy Orbison, US-amerikaansch Country- un Rocksinger.
1939: Ray Peterson, US-amerikaansch Singer († 2005)
1941: Arie den Hartog, nedderlannsch Radrennfohrer († 2018)
1943: Tony Esposito, kanaadsch Ieshockesspeeler.
1949: John Miles, britsch Musiker.
1954: Michael Moore, US-amerikaansch Dokumentarfilmmaker un Schriever.
1961: Dirk Bach, düütsch Kummediant, Schauspeler un Moderator.
1986: Sven Kramer, nedderlannsch Iesflinklöper
Storven
1124: Alexander I., König vun Schottland
1217: Inge II., König vun Norwegen
1616: Miguel de Cervantes, spaansch Schriever
1616: William Shakespeare, engelsch Schriever (na den Julianschen Klenner) (* 1564)
1625: Moritz vun Oranien, Statthöller in de Nedderlannen (* 1567)
1841: Edmund Fanning, US-amerikaansch Opdecker, Forscher un Hannelsreisender (* 1769)
1936: Ludwig Döderlein, düütsch Zooloog
1945: Friedrich Kreklow, plattdüütsch Schriever (* 1876)
1945: Klaus Bonhoeffer, düütsch Jurist un Wedderstandskämper
1945: Otto Hübener, düütsch Wedderstandskämper
1945: Rüdiger Schleicher, düütsch Wedderstandskämper
1959: Hans Egon Reinert, düütsch Politiker un Ministerpräsident vun dat Saarland (* 1908)
1979: Franz-Lorenz von Thadden, düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* 1924)
1981: Karl Allöder, düütsche Künstler (* 1898)
1998: Konstantinos Karamanlis, greeksch Politiker
1999: Melba Liston, US-amerikaansch Jazzmusikerin un -komponistin (* 1926)
2006: William Paul Gottlieb, US-amerikaansch Fotograf († 1917)
April 23 |
9952 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Holtsminne | Holtsminne | Holtsminne is een Stadt in Neddersassen an de Werser in de Landkreis Holtsminne.
De Stadt hett ruch weg 20.000 Inwahners up een Flach van 88,25 km². Hannober liggt etwa 80 km dorvan weg. Südlich van Holtsminne fangt de Solling an.
Eerstmals nömmt wurrn is Holtsminne in dat Johr 832 in verscheeden Urkunden ünner de Naam Holtesmeni, Holtesmini, Holtesmynne.
In Holtsminne wer Ostfälschet Platt ekört.
Attraktschoonen
Besünners antokieken sünd in Holtsminne dat Tilly-Huus un de Luther-Kark.
Oort
Landkreis Holsminne |
9953 | https://nds.wikipedia.org/wiki/15.%20Oktober | 15. Oktober | De 15. Oktober is de 288 Dag in’n Gregoriannschen Klenner, man in Schaltjohren is dat de 289. Dag.
Wat passeert is
Politik un Sellschop
1582: An’n 4. Oktober weer de Gregoriaansch Klenner inföhrt un de folgend tein Daag weern utlaten. Dordör is dit de eerste Dag vun de niege Tietreken.
1815: Napoléon Bonaparte geiht op dat Eiland St. Helena, wo he sien letzten Johren in’n Exil verbringen mutt.
1885: De Marshallinseln weert düütsch Schutzgebiet
1894: Alfred Dreyfus warrt fangen sett wegen Spionaasch.
1904: Na den Dood vun sien Vadder Georg I. warrt Friedrich August III. König vun Sassen.
1944: Ungarn verklort, dat se ut jümmern Bund mit Düütschland utscheed un Wapenstillstand mit de Aliierten maken doot.
1962: De Kubakris fangt an.
1963: Konrad Adenauer pedt as Bunnskanzler torüch.
1987: Klaus Wedemeier warrt to'n tweeten Mol Bremer Börgermeester. Bremer Senat un nee Lannsregeern vun Bremen is de Senat Wedemeier II
1990: Michail Gorbatschow kriggt den Freedensnobelpries.
Weertschop
1851: De Disconto-Gesellschaft, de vun David Hansemann grünnt weer un later en vun de bedüdensten Kreditanstalten worrn is, nimmt ehrn Betrieb op.
1926: De GeSoLei in Düsseldörp – mit 7,5 Millionen Besökers de gröttste Utstellen vun de Weimarer Republiek – geiht to End.
1939: In New York City warrt de LaGuardia Airport open maakt.
1996: Dat Geldinstitut Nichei Finance in Japan maakt Pleite. Dat is de gröttste Firmenpleite in de Historie vun Japan.
Kunst, Kultur un Bowark
1828: De Oper Die Räuberbraut vun Ferdinand Ries warrt in Frankfort an’n Main eerstmals upführt.
1880: De Boarbeiden an’n Kölner Doom warrt as to End verklort.
1916: De Oper Das Höllisch Gold vun Julius Bittner warrt in Darmstadt eerstmals upführt.
1940: De Hitler-Satire The Great Dictator (dt.: Der große Diktator) vun Charlie Chaplin warrt in de USA to’n eersten mol wiest.
1961: De Oper Leonce und Lena vun Kurt Schwaen warrt in Berlin eerstmals upführt.
1981: Elias Canetti kriggt den Nobelpries för Literatur.
1981: In Los Angeles warrt de Metalband Metallica grünnt.
Wetenschoppen un Technik
1669: Kaiser Leopold I. grünnt de Universität Innsbruck.
1924: Dat Luftschipp LZ126 lannt as Deel vun de düütschen Reparatschoonen op de US-amerikaanschen Militär-Flaagplatz Lakehurst.
1997: De europääsch-amerikaansch Ruumsond Cassini-Huygens warrt na’n Saturn losschickt.
2003: De Volksrepubliek China schütt dat Ruumschipp Shenzhou 5 mit den Taikonauten Yang Liwei los un warrt dormit de drütte Natschoon, dat Minschen in’n Weltruum brocht hett.
2004: Dat nieg Large Binocular Telescope warrt op den Mount Graham in Arizone, USA in Betrieb nahmen.
Katastrophen
1915: Op de Oostsee stött dat düütsch Fährschipp Preußen mit dat Torpedoboot T 100 vun de düütsche Marine tohopen. 39 Minschen blievt dood.
Boren
70 v. Chr.: Vergil, röömsch Dichter († 19 v. Chr.)
1290: Anna Přemyslovna, Königin vun Böhmen
1470: Mutianus Rufus, düütsch Humanist († 1526)
1571: Jakob Matham, nedderlännsch Koppersteker
1607: Madeleine de Scudéry, franzöösch Schrieverin.
1608: Evangelista Torricelli, italiensch Mathematiker un Physiker
1665: Franz Joachim Beich, düütsch Maler
1693: Franz Caspar Schnitger, nedderlannsch Orgelbuer († 1729)
1763: Johann Georg Tralles, düütsch-britsch Mathematiker un Physiker.
1795: Friedrich Wilhelm IV., König vun Preußen.
1829: Asaph Hall, US-amerikaansch Astronom († 1907)
1834: Friedrich Tietjen, düütsch Astronom († 1895)
1876: Henry Dunlop, britisch Ingenieur un Polarforscher († 1931)
1877: Niels Peter Høeg-Hagen, däänsch Offizier, Kartograf un Polarforscher († 1907)
1881: Pelham Grenville Wodehouse, britsch Schriever
1883: Kurt Arnold Findeisen, düütsch Schriever
1889: Cecil Madigan, austraalsch Opdecker un Polarforscher († 1947)
1896: Pietro Linari, italieensch Radrennfohrer († 1972)
1901: Bernard von Brentano, düütsch Schriever
1909: Werner Lieven, düütsch Schauspeler
1912: Bernhard Dücker, plattdüütsch Schriever († 2010)
1912: Jadwiga Jędrzejowska, poolsch Tennisspelerin († 1980)
1917: Paul Tanner, US-amerikaansch Jazzmusiker un Utfinner († 2013)
1936: Oleg Leonidowitsch Tschernikow, russisch Schachspeler († 2015)
1940: Peter Charles Doherty, austraalsch Deertenmediziner, Immunoloog un Nobelpriesdräger
1944: David Trimble, noordirisch Politiker un Freedensnobelpriesdräger († 2022)
1948: Chris de Burgh, irisch Musiker, Singer un Ledermaker.
1951: Roscoe Tanner, US-amerikaansch Tennisspeler.
1959: Sarah Ferguson, scheed Fro vun Prinz Andrew.
1964: Olaf Rieck, düütüsch Bargstieger
1980: Tom Boonen, belgisch Radrennfohrer
1988: Mesut Özil, düütsch Footballnatschonalspeler
Storven
961: Abd ar-Rahman III., achter Emir un eerste Kalif vun Cordoba.
1564: Andreas Vesalius, belgsch Anatom.
1591: Gregor XIV., Paapst.
1804: Antoine Baumé, franzöösch Chemiker un Pharmazeut.
1852: Friedrich Ludwig Jahn, düütsch Natschoonalist un Turnvadder (* 1778)
1858: Carl Gustav Mosander, sweedsch Chemiker (* 1797)
1904: Georg I., Künig vun Sassen.
1936: George Francis Hampson, britisch Entomoloog un Lepidopteroloog (* 1860)
1959: Leopold Fejér, ungarsch Mathematiker.
1960: Henny Porten, düütsch Schauspelerin un Stummfilmstar.
1964: Cole Porter, US-amerikaansch Komponist.
1989: Rudolf Stechmann, düütsch Politiker un Landdagsafordneter (* 1899)
2000: Konrad Bloch, düütsch Biochemiker un Nobelpriedsräger.
2009: Heinz Versteeg, nedderlannsch Footballspeler (* 1939)
2016: Klym Tschurjumow, ukraiinsch Astronom (* 1937)
Oktober 15 |
9954 | https://nds.wikipedia.org/wiki/9.%20Februar | 9. Februar | De 9. Februar is de 30. Dag in’n Gregoriaanschen Klenner.
Wat passeert is
Politik un Sellschop
1354: Anna von Schweidnitz warrt in Aken to de düütsche Königin maakt.
1567: Lord Darnley, de tweete Mann vun Maria Stuart warrt in de Nöög vun Edinburgh ümbrocht.
1621: Alessandro Ludovisi warrt to'n Paapst wählt un gifft sik den Naam Gregor XV.
1825: Nadem keen Bewarver de Mehrheit kregen harr, wählt dat US-Repräsentantenhuus unvermodens John Quincy Adams to’n Präsidenten.
1861: Jefferson Davies warrt to’n provisorischen Präsident vun de Konförderierten Staaten vun de USA wählt.
1904: De Russ’sch-Japaanschen Krieg geiht los mit den Angreep op Port Arthur un dat Kriegsschipp Warjag.
1973: Frankriek un Grootbritannien nehmt diplomatsch Kontakt to de DDR op.
1998: In Georgien warrt de tweete Anslag op Eduard Schewardnadse verövt.
Weertschop
1827: In’n Biwesen vun’n Groothertog Ludwig vun Baden nimmt de Müntensteed in Karlsruhe den Betrieb op.
Kunst, Kultur un Bowark
1751: De Oper Ifigenia in Aulide vun Niccolò Jommelli warrt in Rom ooropföhrt.
1893: De Kummedie Falstaff vun Giuseppe Verdi warrt in Mailand ooropföhrt.
1923: De Operette Die gelbe Jacke vun Franz Lehar warrt in Wien ooropföhrt.
1964: De Beatles pedt to’n eersten mal in’n Fernsehen op in de Ed Sullivan Show. Dordör warrt se een grooten Publikum bekannt maakt.
Wetenschoppen un Technik
1969: De Boeing 474, bit 2005 de gröttste Verkehrsfleger, hett ehrn eersten Flaag.
1996: Wetenschopplers vun de Sellschop för Sworionenforschen in Darmstadt dot kund, dat se dat Element Copernicium opdeckt hebbt.
Katastrophen
1945: Dat düütsche Passagierschipp General von Steuben mit över 4.000 flüchtend Lüüd an Bord warrt vör de pommersche Oostseeküst vun en rus’sch U-Boot torpediert un versenkt. Ungefäähr 3.500 Lüüd künnt nich redt warrn.
1975: En Transportfleger vun de Düütsch Luftwapen stört op de greeksch Insel Kreta af. 42 Minschen starvt.
1991: De Regeren in Peru röppt den Nootstand ut vun wegen de bitlang gröttste Choleraepedemie weltwiet.
Boren
1404: Konstantin XI., letzt Kaiser vun Byzanz.
1645: Johann Aegidius Bach, düütsch Braatschspeler.
1753: Carl Hårleman, sweedsch Architek un Politiker (* 1700)
1763: Ludwig I., Groothertog vun Baden.
1773: William Henry Harrison, US-amerikaansch General un 9. Präsident vun de USA († 1841)
1789: Franz Xaver Gabelsberger, düütsch Utfinner vun de Stenografie.
1834: Kamehameha IV., König vun Hawaii.
1846: Wilhelm Maybach, düütsch Autokonstrukteur un Ünnernehmer
1857: Theodor Groll, düütsch Maler († 1913)
1865: Erich Dagobert von Drygalski, düütsch Polarforscher
1868: Richard Vahsel, düütsch Kapitän un Polarforscher († 1912)
1874: Johann Friedrich Dirks, plattdüütschen Schriever ut Oostfreesland († 1949)
1879: Natanael Berg, swedsch Komponist
1885: Alban Berg, Komponist ut Öösterriek († 1935)
1896: Erich Vagts, Bremer Börgermeester († 1980)
1899: Rudolf Stechmann, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († 1989)
1909: Carmen Miranda, portugees’sch Singerin un Schauspelerin
1910: Peanuts Holland, US-amerikaansch Jazzmusiker († 1979)
1910: Jacques Monod, franzöösch Biochemiker un Nobelpriesdräger († 1976)
1916: Cino Cinelli, italieensch Radrennfohrer († 2001)
1922: Joe Dodge, US-amerikaansch Jazzmusiker († 2004)
1937: Len Skeat, britisch Jazzmusiker († 2021)
1939: Haide Klüglein, düütsch Swemmsportlerin († 2020)
1940: John Maxwell Coetzee, süüdafrikaansch Schriever un Nobelpriesdräger
1943: Joseph Eugene Stiglitz, US-amerikaansch Wertschapswetenschapler un Nobelpriesdräger
1945: Yoshinori Ōsumi, japaansch Zellbioloog un Nobelpriesdräger
1958: Thomas Völsch, düütsch Politiker un Börgerschapsafordneter († 2017)
1965: Dieter Baumann, Lichtathlet un Langstreckenlöper.
1966: Christoph Maria Herbst, düütsch Schauspeler un Kummediant.
1979: Zhang Ziyi, chines’sch Schauspelerin.
1980: Angelos Charisteas, greeksch Footballnatschonalspeler
1987: Magdalena Neuner, düütsch Biathletin
1991: Almuth Schult, düütsch Footballnatschonalspelerin
Storven
1199: Minamoto no Yoritomo, eerste Shogun vun Japan.
1670: Friedrich III., König vun Däänmark un Norwegen.
1745: Eucharius Gottlieb Rink, düütsch Jurist un Heraldiker (* 1670)
1812: Franz Anton Hoffmeister, düütsch Komponist
1837: Johann Gildemeister, Bremer Senator (* 1753)
1846: Johann Friedrich Erdmann, düütsch Mediziner
1875: Cecil De Vere, britisch Schachmeester (* 1845)
1881: Fjodor Dostojewski, russ’sch Schriever
1939: Herschel Evans, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1909)
1941: Elizabeth von Arnim, britsch Schrieverin.
1948: Karl Valentin, bayerisch Kuumediant, Kabarretist, Autor un Produzent.
1960: Ernst von Dohnányi, ungarsch Pianist un Komponist
1978: Costante Girardengo, italieensch Radrennfohrer (* 1893)
1978: Hans Stuck, dütsch-öösteriekschen Rennfohrer
1981: Bill Haley, US-amerikaansch Rock’n’Roll-Musiker.
1984: Juri Wladimirowitsch Andropow, Generalsekretär vun dat ZK vun de KPdSU.
1994: Howard M. Temin, US-amerikaansch Bioloog un Nobelpriesdräger
2003: Ruby Braff, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1927)
2005: Josef Rasselnberg, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1912)
2017: Piet Keizer, nedderlannsch Footballnatschonalspeler (* 1943)
Februar 09 |
9957 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Majuro-Atoll | Majuro-Atoll | Dat Majuro Atoll is en Atoll, wat to de Marshallinseln tohören deit. Dor liggt ok up dree Eilannen vun düt Atoll de Hööftstadt vun de Republik vun de Marshallinseln. De heet Dalap-Uliga-Darrit. Up düt Atoll leben in dat Johr 1999 23.350 Inwahners up en Land vun alltohopen man bloß 9,7 km². Dat Atoll slutt sik as en Krink üm en Laguun vun 295 km². Up de Eilannen in'n Süüden vun dat Atoll warrt duchtig Buuree bedreben. Besunners Taro, Söötkantüffel un allerhand Früchten weert dor anboot. Up de lüttjen Inseln in'n Noorden vun dat Atoll gifft dat grode Plantagen vun de Kokospalm. Midden in't Atoll liggt dat lüttje Eiland Mau. Dor weert bi de ganz besunnere Giant Clams Farm de afsunnerliche Möördermosseln tagen un allerwegens in'e Welt henstüürt, wo Zoos un Aquariums jem bruken könnt.
Marshallinseln |
9960 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Schiffswerft%20Diedrich | Schiffswerft Diedrich | De Schiffswerft Diedrich GmbH & Co. KG is ene Warft in Ollersum.
De Warft hett annertiet vele van de Fähren na de oostfreeschen Eilannen boot. Se harr bet an’t Enn van de 1980er Johren meist so 100 Arbeiders, wat in den Oort van 1600 Lüüd en wichtigen Weertschopsfaktor weer.
In de verleden Johren hett de Diedrich-Warft kuum mehr ne’e Scheep utlevert. De Warft hett meist blots noch Scheep in Reparatur nahmen. 2006 arbeiden 18 Lüüd op de Warft un de Ümsatz leeg bi üm un bi 2,5 Millionen Euro. Dat Ünnernehmen plaant ok wedder Fähren för de oostfreeschen Eilannen to boon.
De Warft hört hüüt welk Firmen ut de Region to. Dat sünd ünner annern de AG Reederei Norden-Frisia, de Baltrum-Linie, de Elektrotechnischen Werke Rolf Janssen in Auerk (de ok as Schippbotoleverer arbeidt) un dat Waterboünnernehmen Gebrüder Neumann ut Emden.
Ünnernehmen |
9961 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Mikronesien%20%28Inselbulten%29 | Mikronesien (Inselbulten) | Mikronesien (greek. lüttje Inseln) is en Inselbulten in den Westen vun den Pazifik. Dat Woort Mikronesien warrt bruukt för den ganzen Bulten vun mehr as 2.000 tropisch Eilannen un Atollen, de över en Flach vun mehr as 3 Millionen Mielen in Quadrat över den Pazifik henstreiht sünd. De Inseln liggt in’n Noorden vun’n Äquater. Vun dat een Enn vun Mikronesien bit an dat annere sünd dat mehr as 4.000 Kilometers. Up düsse Eilannen gifft dat verscheden Staaten. Na den 2. Weltkrieg harrn de USA eerst mol de Hannen up düsse Inseln leggt.
Acht Inselgruppen höört to Mikronesien hento. Dat sünd Guam, Palau, de nöördlichen Marianen, de Marshallinseln un de veer Inselgruppen Yap, Chuuk, Pohnpei un Kosrae. Düsse letzten veer Gruppen hefft sik tohopenslaten to de Konfödereerten Staaten vun Mikronesien. Jedeen Inselgrupp hett ehr egen Kultur, Spraak un Geschicht. Dor gifft dat grode Ünnerscheden bi.
Inselgrupp
Pazifik |
9965 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Thomas%20Reiter | Thomas Reiter | Thomas Arthur Reiter (* 23. Mai 1958 in Frankfort an’n Main) is en düütschen Ruumfohrer un Suldat.
He is as Pilot bi de Luftwaffe un hett bi de Bundswehr ok studeert un is siet 1982 Diplomingenieur. 2010 is he todem noch Ehrendokter wurrn.
1992 is he utsöcht wurrn, um för de ESA as Ruumfohrer insett to wurrn. 1995 is he all mit dat Ruumschipp Sojus TM-22 nah de Ruumstatschoon Mir flogen un hett denn tosommen mit de Kosmonauten Juri Gidsenko und Sergej Awdejew 179 Dag in’t All arbeid. As eerste Düütsche hett he in disse Tiet twee Mal de Statschoon verlaaten un sogenannte Ruumspazeergänge makt, wat aber nix mit Freetiet to dohn hett, sonnern düchtig hart Arbeid is.
Dornah hett he noch een Prüfung afleggt, dormit he ok een Sojus-Ruumschipp flegen kann.
In Juli 2006 is he denn nochmals in’t All flogen, dit Mal mit de Amerikaaners un dat Shuttle STS-121. Dit Mal weer de Internatschonale Ruumstatschoon (ISS) dat Ziel. Ok hier hett he weer in Rummspazeergang ünnernommen. Nah 166 Dag weer disse Mission ok to Enn un he is nu van West-Europa de Ruumfohrer mit de meeste Floogtiet.
Thomas Reiter is verheiraad un hett twee Söhns. He leevt in Raastäe in Neddersassen.
Utteknungen
In dat Johr 2007 wurr Thomas Reiter mit de Bundsverdeenstkrüüz uttekent. 2008 kreeg he de Bayerische Europa-Medaille. An' 28. Juni 2010 kreeg he den Ehrendokter vun de Universität vun de Bundswehr München.
Weblenken
Bio bi de DLR
Mann
Börger von Düütschland
Ruumfohrer
Offizier
Dräger vun’t Bundsverdeenstkrüüz
Boren 1958 |
9966 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Hans%20Hansen%20Palmus | Hans Hansen Palmus | Hans Hansen Palmus (* 21. September 1901 in Sonderborg; † 24. Mai 1989 in Hamborg), weer en plattdüütschen Heimatdichter.
Hansen is 1901 as Söhn von en Tollkoptein in Sonderborg op Alsen boren. He wuss op in Kiel un Cuxhoben un is dor von 1908 af an na Volks- un Middelschool gahn. 1917 güng he op de Präparandenanstalt un dat Lehrerseminar Hadersleben un denn op dat Lehrerseminar Rendsborg. He is dor to’n Schoolmeester utbillt worrn. Na disse Tied kunn he as Schoolmeester keen Arbeid finnen un weer von 1922 bet 1924 Topleger op en Kutter, Habenarbeiter un Lohnbookholer bi de Kreiskass. 1925 is he Huuslehrer in Ooljellensdörp op Fehmarn worrn, denn Kanter un Schoolmester in Landkirchen, bevör he in Vadersdörp bet 1963 binah veertig Johr Schoolmeister an de Volksschool weer. In de School in Vadersdörp weern all de Kinner vun de eerste bit de negente Klass in een Schoolruum. In de Nahkriegstied dörf he korte Tied keen Ünnerricht maken, denn he weer Mitlöper in de NSDAP. Na siene Pension is Hans Hansen Palmus na Hamborg-Bargstedt trocken.
Sien egen Nam verklaart Hans Hansen Palmus so: „Mien Vöröllern kamt ut dat lütte Dörp Düppel. Dor staht an een grote Wisch, de Palmose heet, dree smucke, lüttje Hüser. Un dor hett vör öwer tweehunnert Johr in jedeen Huus en Hans Hansen wahnt. De to linker Hand weer Raamaker, un de wöör Hans Hansen Jule nömt. De to rechter Hand weer bi de Post un hett Hans Hansen Post heeten. Un de in de Merrn hett Hans Hansen Palmose heeten, wieldat sien Huus an de Palmose liegen deit. Ut Palmose is in all de Johren denn Palmus worrn. Allens Klor?“ (Ut: Hallo Nawer, hör mal to..!, 1982, Sied 5).
Warken
Kinnerriemels. Plattd. Gedichte f. d. Grundschule, 1953
Blenkern Stünns. Plattd. Gedichte 1959
Spaß mutt sien. Plattd. Gedichte 1967
Besinnen. Plattd. Gedichte 1972
Is wat, Nawer? Lütte Geschichten.
Hallo, Nawer, hör mal to..! Plattd. Geschichten 1982
Alldag hett bunte Flünken.
Tiet blifft nich stahn.
Weblenken
Mann
Schriever
Fehmarn
Plattdüütsch
Boren 1901
Storven 1989
Börger von Düütschland |
9967 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Ebeye | Ebeye | Ebeye is dat Eiland vun dat Kwajalein-Atoll in de Republik vun de Marshallinseln, wo de meisten Minschen up leben doot. 12.000 Lüde (dat sünd üm un bi 20 % vun dat Land) hefft dor man just bi 36 ha Platz. Dat is man just de drüdde Deel vun en km². Dor is Ebeye en vun de Öörd up de ganze Eer mit, wo de meisten Minschen up den lüttjesten Platz tohopenleven doot. De Insel is ok dat Zentrum vun de Ralik Keed, wat de ööstliche Deel vun de Marshallinseln is.
En Deel vun de Lüde, de dor wahnt, möss 1954 siene Heimat up dat Rongelap-Atoll vunwegen den US-amerikaanschen Atom-Test verlaten. De Amerikaners harrn an'n 1. März 1954 up dat Bikini-Atoll de 15-Megatonnen-Bomb „Bravo“ in'e Luft jaagt. Up dat Rongelap-Atoll in de Nahberschup hett dat denn radioaktiven „Snee“ (Fallout) geven. Dat ganze Atoll weer denn kontamineert. Veel Inwahners kregen dat mit de Strahlenkrankheit to doon un veel vun de Kinner, de up'e Welt kemen weern verkröpelt. De US-Behörden hefft düsse Lüde denn amenn nah Ebeye ümsiedelt.
En Deel vun de Inwahners vun Ebeye arbeit vundagen in dat Raketen-Testzentrum vun de US-Armee in dat Kwajalein-Atoll. Dat heet mit Naam Ronald Reagan Ballistic Missile Defense Test Site. Vun 1906 af an höör Ebeye to de düütsche Kolonie Düütsch Neeguinea.
Eiland
Marshallinseln
Pazifik |
9970 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Landkreis%20Gifhorn | Landkreis Gifhorn | Gifhorn (hoochdüütsch Gifhorn) is en Landkreis in Neddersassen nich wiet vun Bronswiek. He hett .
Historie
Mit de Drüdde Verordnung över den Neeopbo von dat Riek von’n 28. November 1938 sünd de Utdrück för de Verwaltungsbezirke in dat Düütsche Riek eenheitlich maakt worrn. Dorüm hett sik to’n 1. Januar 1939 de Naam von Kreis Gifhorn op Landkreis Gifhorn ännert.
Landrääd
1885–1890: Benno von Niebelschütz
1890–1900: Kurd von Berg-Schönfeld
1900–1908: Ludwig von der Wense
1908–1937: Eugen von Wagenhoff
1937–1943: Karl Glehn
1943: August Heinichen (vertredungswies)
1946–1949: Heinrich Senge CDU
1949–1962: Karl-Heinrich Heise (DP)
1963–1991: Heinrich Warnecke CDU
1991–2001: Margarete Pertzel CDU
2001–2014: Marion Lau (SPD)
2014–: Andreas Ebel (CDU)
Böverkreisdirekters
1951–1968: Friedrich Ackmann
1968–1976: Rolf Wandhoff
1. August 1976–31. Oktober 2001: Klaus Lemke
Städer un Gemeenden
De volgende Städer en Gemeenden liggen in den Kreis:
(Antallen vun Inwahners van 30 Juni 2005 af an)
Städer
Gifhorn, Stadt
Sassenborg Free Gemeende (10.946)
Wittingen, Stadt (12.268)
Samtgemeenden un de lokale Gemeenden
Landkreis
Landkreis Gifhorn |
9972 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Verden | Verden | Verden betekent
Verden, Stadt in Oklahoma, USA,
Verden (Maas), fröheren Naam von de Stadt Verdun in dat Département Meuse, Frankriek.
Dat is ok de hoochdüütsche Naam von
Veern, Hööftoort von de Gemeen Veern in’n Landkreis Veern, Neddersassen, Düütschland.
Kiek ok bi: Werden, Verdun. |
9975 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Gammend%C3%B6rp | Gammendörp | Gammendörp is en Dörp op de Insel Fehmarn un en Stadtdeel vun de Stadt Fehmarn in den Landkreis Oostholsteen in Sleswig-Holsteen.
Auto-Kennteken: OH (Oost-Holsteen)
Telefonvörwahl: 04371
Laag: In Noorden vun de Insel Fehmarn in de Oostsee. Naberdörper sünd Wentendörp, Dänschendörp, Vadersdörp un Todendörp.
Die Hüser in Gammendörp sünd dörchnummereert. Vun amtwegen gifft dat keen Stratennamen. De Lüüd schnackt awer vun de Dörpdeelen Hogendörp un Siedendörp, Op de Reeg, In de Eck un Wurth, de na een olen Ackerslag naamt is und in Oosten liggt.
An den Gammendörper Strand steiht dat Niobe-Denkmal tun Gedenken an den Untergang vun de Schoolschipp Niobe an 26. Juli 1932. 69 Minschen sünd dorbi ümkamen.
Geschicht
De örste Utkunft öber de fehmarnsch Dörper gifft uns dat Waldemar-Erdbook vun 1231. In düt Book is allens optekend, wat den däänschen König hört harr. Gammendörp warrt in düt Book mit 12 Haken opföhrt.
Oort
Fehmarn |
9976 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Fehmarn | Fehmarn | Fehmarn (däänsch: Femern) is de drittgröttste düütsche Insel in de Oostsee. Vun den 1. Januar 2003 af an is de ganze Insel een Stadt, freuer harr die Insel de Stadt Borg und tweeundveertig Dörper. De sünd Anfang 2003 nu all tohopenfaat wurrn. Op Fehmarn leven so 13.000 Minschen.
Geografie
Fehmarn is 185 km² grot, vun Noord na Süd sünd dat 13 Kilometer, vun West na Oost sünd dat 16 Kilometer. Wenn een üm de ganze Insel geit, denn is he 78 km unnerwegs weest. Fehmarn ward dörch den Fehmarnsund vun den fasten Wall vun Holsteen trennt. In Noorden vun Fehmarn liggt die Fehmarnbelt, een 18 km breed Waterstraat, de Fehmarn von de däänsche Insel Lolland trennt. De Waterkant vun Fehmarn is ünnerscheedlich. In Noorden hebbt wi Düün und lütte Strandseen. In Oosten hett Fehmarn een Steilküst mit grote Findlinge an Strann un in Water.
Politik
Stadtraad
Börgermeesters
Wapen
De Stadtvertredung hett an 11. März 2004 festleggt, dat dat ole Börger Wapen nu dat Wapen vun de Stadt Fehmarn wesen schall. Dat Stadtwapen wiest een rode Borg öwer blaue un sülwern Wellen.
Karken op Fehmarn
Nikolaikark in Borg
Johanneskark in Petersdörp
Petrikark in Landkarken
Johannikark in Bannsdörp
St. Jürgens-Kapell in Borg
Kathoolsch Kark in Borg
Dörper op Fehmarn
Alwersdörp
Altjellingsdörp
Avendörp
Bannesdörp
Bisdörp
Bleeschendörp
Beuendörp
Dänschendörp
Fehmarnsund
Flügg
Gahlendörp
Gammendörp
Gold
Gollendörp
Hinrichsdörp
Katharinenhoff
Kloosdörp
Kopendörp
Landkerken
Lempendörp
Lempenhaben
Marienlüch
Meeschendörp
Mummendörp
Neujellingsdörp
Neue Tiefe
Neendörp
Olendeel
Orth
Oostermarkelsdörp
Petersdörp
Presen
Pütts
Puttgorn
Sahrensdörp
Sortjendörp
Schloosdörp
Staberdörp
Strukkamp
Sulsdörp
Teschendörp
Todendörp
Vadersdörp
Vitzdörp
Wentendörp
Westerbargen
Westermarkelsdörp
Wulfen
Lüchfüer op Fehmarn
Lüchfüer Flügg
Lüchfüer Marienlüch
Lüchfüer Strukkamphuk
Lüchfüer Staberhuk
Lüchfüer Westermarkelsdörp
Weertschop
Op Fehmarn ward dat Fehmarnsch Daagblatt rutgeven.
Bekannt Lüüd vun Fehmarn
Hier sünd Lüüd opföhrt, de op Fehmarn levt hebbt oder de dörch ehr Familie mit de Insel verbunnen weesen sünt.
Karl Carstens, düütsch Bunnspräsident von 1979 - 1984
Klaus Groth, Schriever. Groth hett op Fehmarn sien Book "Quickborn" schreewen
Reinhard Heydrich, Leiter vun de Reichssicherheitshauptamt un een vun de Hauptorganisatoren vun de Holocaust
Ernst Ludwig Kirchner, Moler in de expressionistische Molwies
Charlotte Niese, Schrieversche
Hans Hansen Palmus, Schriever
Amalie Schoppe, Schrieversche
Peter Wiepert, Heimatforscher
Eegenort
Op Fehmarn speelt se Scharwenzel.
Weblenken
Fehmarn op Panoramio
Websteed vun de Stadt Fehmarn
Tourismus-Service Fehmarn (hoochdüütsch)
Eiland
Oort
Fehmarn
Oostsee |
9977 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Heinrich%20vun%20Z%C3%BCtphen | Heinrich vun Zütphen | Heinrich vun Zütphen, ok Heinrich Moller ( * üm un bi 1488 in Zutfent in de Nedderlannen; † 10. Dezember 1524 in Heid) Prior, Reformator un evangelischen Merteler.
Leben
1508 dükert he to'n eersten Mol up. Dor warrt he in Wittenberg inschreben as Student. He höört dormals al to de reformeerten Augustiner-Eremiten in Sassen to. De Theoloog Johann Lange seggt later, he harr in Wittenberg twee oder dree Johren mit em tohopen tobröcht. Denn is Heinrich nah Köln gahn. Dor geev dat ok en Klooster vun de Augustiners. 1514 is he dor denn Subprior wurrn. Al in dat neegste Johr is he as Prior in Dordrecht to finnen. Dor hett he stuurweg de Reformation inföhrt. Man dor geev dat ok Striet bi. Vunwegen dat de Fienden, de dat mit de ole Lehr helen, Böverhand kregen, möss he sien Amt dalleggen un güng 1520 nah Wittenberg. An'n 12. Januar 1521 wurr he dor to'n Baccalaureus biblicus promoveert. Dat weer to de Tiet, as Martin Luther Dekan weer.
He hett Luther woll kennt, denn Luther hett em vun de Wartborg ut Gröten tostüürt. An'n 11. Oktober 1521 is he Baccalaureus wurrn un korte Tiet later ok Lizentiat. Ut düsse Tiet gifft dat hüdigendags noch Thesen vun em, de he ünner den Vörsitter Johann Dölsch verdeffendeert hett. En Reeg vun Thesen wennt sik in 73 Sätz gegen de privaten Messen („contra missam privatam]“, de anner befaat sik mit „Conclusiones“ öber dat Preesteramt un öber Oppers.
Bit 1522 bleev he in Wittenberg. Ok bi dat Kapitel vun de Augustiners in Grimma is he bi ween. He hett dor diputeert öber siene Thesen vun'n 11. Oktober 1521. Denn kreeg he Nahrichten, dat de Evangeelschen in de Nedderlannen wedder verfolgt wurrn sünd un iel na Antwerpen. Dor woll he siene Bröder bistahn. So, as dat utsütt, is he dor open uptreden un hett veel Tospraak kregen. He wurr achter Trallen sett, man de Lüde hefft em ruthoolt un free laten. Up düsse Aart is he, anners as sien Bröder in'n Globen Johann van Esschen un Hendrik Vos in Brüssel nich up'n Brandstapel lannt. Ut Antwerpen möss he nu utwieken.
Öber Westfalen güng he na Wittenberg torüch. Up düsse Reis keem he dör Bremen dör. Hier hefft se em fraagt, ob he nich en Predigt hollen woll un denn ok noch en beten länger dor blieben. He hett Luther fraagt, ob dat möglich weer un de hett den as Vertreder vun Wenzeslaus Link seggt, dat güng woll an. Zütphen bleev in Bremen un predig dor jeden Dag in en Kapell vun de Schaarskarken. So harr de Senat dat tolaten. De Arzbischop versöch dat woll, em to verdrieben, man dat klapp nich. Dor scholl he vör dat Gericht vun den Arzbischop in Buxthu uptreden, man he stüür dor bloß sien Thesen vun'n 11. Oktober 1521 hen un schreev dorto: „Vun dat Evangelium weer ik nich stillswiegen, bit ik düt Leben to Enne lopen bün.“
In düsse Tiet keem Jakob Probst ut Antwerpen na Bremen. He weer vörmals ok Prior bi de Augustiners ween, man midderwielen weer he ut den Oorden uttreden un harr 1523 in Wittenberg heiraat. Probst wurr to'n Prediger an den Raat sien Kark „Use lebe Fro“ beropen. Korte Tiet later keem Johann Timann dor noch to. Nu bruken se Heinrich in Bremen nich mehr un he höör up den Karkenmann Boye ut Meldörp, de em beden harr, he scholl doch dat Evangelium in Dithmarschen predigen. He kenn Boye woll ut Wittenberg. In'n Oktober 1524 treed Zütphen ok ut sien Oorden ut. Liesen hett he denn Bremen verlaten un güng na Meldörp. Dor geev dat en groden Uploop bi sien Predigten, ofschoonst de Prior Tomborch vun de Dominikaners dat up keen Fall tolaten woll.
Weil Tomborch bi de Regeern nix maken konn, hett he tohopen mit anner Mönken beslaten, se wollen vun Zütphen in'e Nacht öberfallen un griepen un verbrennen. So hefft se dat an'n 9. Dezember 1524 ok maakt. Mit allerhand besapen Lüde, de se anhüürt harrn, hefft se dat Pastorenhuus in'e Nacht öberfullen un Boye oorntlich tosett. Heinrich siene Hannen bunnen se an den Steert vun en Peerd fast un dreben em so na Heid. Dor hefft se em half dootslahn un quält un denn in't Füür smeten. Vunwegen dat de Liek nich verbrennen dö, hefft se an'n neegsten Dag Kopp, Hannen un Fööt afsneden un verbrennt. Dat Lief smeten se in'e Kuhlen. Jakob Probst hett Luther vun düsse Saak Bescheed geven un hett em beden, wat he nich en Breef to'n Troost na Bremen schrieben konn. Luther sien Schrift „Historie vun Broder Heinrich vun Zütphen sien Mertelerdood“ hefft se em ut'e Hand reten. De is faken nadruckt wurrn un in de plattdüütsche Spraak öbersett wurrn. Ok Lange hett en Bericht öber den Mertelerdood vun sienen vörmaligen Mitbroder schreven. De is twee mol druckt wurrn.
Böker öber Heinrich vun Zütphen
J. F. Iken: Heinrich von Zütphen (SVRG 12), Halle 1886
O. Erhard. Heinrich von Zütphen, 1930
Zütphen, Heinrich vun
Zütphen, Heinrich vun
Zütphen, Heinrich vun
Zütphen, Heinrich vun
Zütphen, Heinrich vun
Boren in dat 15. Johrhunnert
Storven in dat 16. Johrhunnert |
9980 | https://nds.wikipedia.org/wiki/10.%20Dezember | 10. Dezember |
Wat passeert is
Politik
1524: De Reformator Heinrich vun Zütphen warrt in Heid ümbröcht un verbrennt
1926: De düütsche Butenminister Gustav Stresemann kriggt, tohopen mit sien franzööschen Kollegen Aristide Briand den Nobelpries för den Freden
Kunst un Kultur
1905: Dat Stück Mudder Mews vun Fritz Stavenhagen warrt toeerst opföhrt.
Boren
1841: Joseph Henry Blackburne, engelsch Schachmeester († 1924)
1880: Pedro Subercaseaux Errázuriz, chileensch Maler († 1956)
1889: Heinrich Küver, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († 1983)
1940: Edda Goede, düütsch Politikerin un Landdagsafordnete vun Neddersassen
1941: Joachim Kerzel, düütsch Schauspeler un Synchroonsnacker
1942: Traute Brüggebors, plattdüütsch Schrieverin
1963: Editha Lorberg, düütsch Politikerin un Landdagsafordnete vun Neddersassen
1969: Christian Sievers, düütsch Journalist un Feernsehmoderator
1975: Eija Salonen, finnisch Biathletin
Storven
1523: Heinrich vun Zütphen, de in Bremen de eerste evangeelsche Predigt holen hett (* üm un bi 1488)
1884: Eduard Rüppell, düütschen Naturwetenschoppler un Afrikaforscher (* 1794)
1922: Johann Focke, Bremer Syndicus un Grünner vun dat Focke-Museum (* 1848)
1946: Frederick William Frohawk, britisch Lepidopteroloog un Deertenmaler (* 1861)
1968: Karl Barth, reformeerten Theologen ut de Swiez, Karkenvader vun dat 20. Johrhunnert (* 1886)
1986: Bruno Mora, italieensch Footballspeler (* 1937)
2010: John Bennett Fenn, US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger (* 1917)
2014: Ralph Giordano, düütsch Schriever (* 1923)
Dezember 10 |
9981 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Wind%20of%20Change | Wind of Change | Wind of Change is en Leed vun de Scorpions, dat vun de politischen Veränneren hannelt, de to disse Tied passeern (to’n Bispeel de Fall vun de Berliner Muur und de Oostblock-Uplösung)
Dat Leed geev’t dat erste mol 1990 up dat Album Crazy World (Verrückte Welt), in Düütschland worr dat aber eerst 1991 bekannt, as dat Leed uk in anner europäische Länner de Charts störmt hett.
Leed
Pop-Musik |
9982 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Vadersd%C3%B6rp | Vadersdörp | Vadersdörp (düütsch: Vadersdorf) is en Dörp op de Insel Fehmarn un en Stadtdeel vun de Stadt Fehmarn in den Landkreis Oostholsteen in Sleswig-Holsteen.
Grött: ca. 720 ha.
Inwahner: ca. 130 (2006)
Auto-Kennteken: OH (Oost-Holsteen)
Telefonvörwahl: 04371
Laag: In de Mitt vun de Insel Fehmarn in de Oostsee, keen fiev Kilometer weg von de Noordstrann. Naberdörper sünd Gammendörp, Oostermarkelsdörp und Bisdörp.
Vadersdörp is een Stratendörp vun Noord na Süd, dat meent, dat wi twee Reeh mit Hüüs, Schüün un Veehhüüs hebbt. In de Mitt vun de Dörp is een Dörpsdiek un gliek dorbie wär de ole Thingplatz.
Dörpgeschicht
Dat Waldemar-Erdbook vun 1231 schrifft Fathærsthorp un seggt, dat dat Dörp 20 mansi groot is, dat sünd ümbi 720 Hektar. As öltste Inwahner weeren 1280 een Yerre Riquartsen un 1329 Hinrik Riquartsen, Janecke Wimer un Claus Wimer nannt. In de List vun de Settinghe vun 1552 ward in Vaderstorppe 32 Abgabeplichtige mit tosamen 78 Mark und 4 Schilling opföhrt. Bit Enn vun de 17. Jhd. hett Vadersdörp blot Buern un Knecht hatt. Handwerker geeft dat domals noch nich, awer Naberschappshölp, dorünner Buerknechts-, Doden- un Brandgilden.
Een Stüerlist vun 1744 tellt op:
10 Hööffstellen ahn Land
8 Hööfstellen mit Land, awer ahn Peer.
6 Hööfstellen mit Land un je twee Peer.
11 Hööfstellen mit Land un söss bit twölf Peer.
De deelwies grote Tahl von Peer het to bedüden, dat de Buern söss Peer bruukt hebt, um een Ploog to trecken.
För dat Johr 1713 hebbt wi een List, vun wat de Lüdd leevt hebt. Op 358 Hektar Acker ward anbuut:
69 Hektar Gassen
67 Hektar Weeten
61 Hektar Arfen,
7 Hektar annere Früch.
69 Hektar weer in Brach un
85 Hektar weer in Dreesch.
Dat Veeh in Vadersdörp is na de glieke List vun 1713 so groot:
100 Peer
60 Keuh
50 Stück Jungveeh
10 - 20 Ossen
50 - 75 Schwien
200 - 250 Scheep.
De Entwicklung vun de Inwahnertahlen:
1730: Vadersdörp: 165 Inwahner - Insel Fehmarn 6313 Inwahner
1803: Vadersdörp: 164 Inwahner - Insel Fehmarn 7626 Inwahner
1845: Vadersdörp: 215 Inwahner - Insel Fehmarn 8590 Inwahner
1885: Vadersdörp: 217 Inwahner - Insel Fehmarn 10150 Inwahner
1925: Vadersdörp: 178 Inwahner - Insel Fehmarn 10360 Inwahner
1961: Vadersdörp: 132 Inwahner - Insel Fehmarn 12161 Inwahner
De Dörpnachtwächter mütt
vun 1. März bit tun 30. September vun Klock tein bit Klock dree
vom 1. Oktober bit tun 28. Februar vun Klock tein bit Klock veer
dat Dörp all half Stünn afpatroulleeren, frem Lüüd anropen un na eeren Weg frogen, Spitzboov griepen un in Gewohrsam nehmen, Inwahner opwecken, bi de se klaut hebbt un bi Füer Alarm blasen un de Füerwehr ropen. För dat Stünn-Blasen op dat Kauhhorn geev dat düsse Verse:
„Tuuut ... Dee Klock hett tein schlagen. Tein is de Klock ... tuuut
Ick wünsch in uns Dörp för Mann un Fru
Gesundheit jo un goode Ruh.
Too Eeten un too Drinken ümmer nuch
Schlap good un maak keen Striet in Puch.
tuuuuuut“
Vadersdörper Flurnaam
Oosten Südendahl
Oostendörp Nordendahl
Vör de Nordertor
Achter de Koppel
Börnschlag
Oosten op Lang Sieden
Norden op Lang Sieden
Oosten-Geeren
Blöcken
Grote Törken
Lütte Törken
Lütt-Schwienskamp
Grot Schwienskamp
Möhlenslag
Op de Süderwiesch
Op de Grusel
Gruselgraben / Lang Lempenfeld
Middel Lempenfeld
Kort Lempenfeld
Kort Lempendörp / Schwienskopp
Schwienskopp
Langenslag
Westen-Geeren
Op Fuhlenhoben
Nedden Fuhlenhoben
Fuhlenhoben / Bonnasrönn
Krüüzweg Südendahl
Westen Südendahl
Westen Nordendahl
De Kamp
Krüüzweg Nordendahl
In Grund
Bonnasrönn
School
De örste School in Vadersdörp hett dat al fröh geben. In dat Johr 1693 ward Görges Kohlhoff as Schoolmeister nannt. Dorna gifft dat en Nebenschool un vun 1815 hebbt se in Vadersdörp en egen Dörpschool hatt. In dat Johr 1879 ward en nie Schoolhuus boot. Fast de ganze Tied bit to Enn is de School eenklassig weest. All Kinner vun de örste bit de neegenste Klass weer in een Schoolruum, mehr geevt dat uk nich in de School. 1968 ward de School oplöst, de Kinner sünd na de Dörpergemeinschapsschool in Landkarken kummen.
De Schriewer Klaus Groth hett in en vun sin Episoden öwer de Schoolmeister Hans Mildenstein vertellt, dat de Schoolmeister versöcht hett, de Buern de grote Dichtkunst bitobringen, awer de Buern hebbt nich wullt.
De Schriewer Hans Hansen Palmus weer twüschen 1926 und 1963 binah veerte Johr Schoolmeister in de Vadersdörper Volksschool. Bannich veel vun sin Gedichten sünd öwer dat Schoolleben in de lütte School.
List vun de Vadersdörper Schoolmeisters vun 1750 bit 1963:
vör 1750: Michael Maas
1753,1765: Joachim Meyer, † 1777
1760: Claus Uppensieck
1766: Heinrich Lafrentz, † 1789
1767 - 1786: Hinrich Christian Kagel, * 1737, † 1786
1786 - 1789: Heinrich Lafrentz, † 1789
1797, 1801: Jürgen Sievert, * 1757, † 1836
1803, 1813: Hans Christian Stahl
1814: Joachim Mundt, * 1780 in Stokendörp, † 1857
1815 - 1831: Claus Friedrich Osterkamp, * 1786 in Kopendörp, † 1831
1831 - 1865: Hans Mildenstein, * 1797 in Orth
1865 - 1881: Heinrich Bliesemann, * 1831 in Dänschendörp, † 1881
1879 - 1880: interim Emil Christian Friedrich Ferdinand Henning, * 1861 in Grube
1881: Johann Cloppenburg, * 1862 in Kudensee, † 1930
1881 - 1889: Peter Björnsen, * 1857 in Flensborg, † 1939
1889: Lohse
1889 - 1891: Paul Adolf Heinrich Ferdinand Mirau, * 1864 in Matzwitz, † 1921
1891 - 1892: Scheel
1892 - 1926: Friedrich Gustav Max Kerkamm, * 1870 in Schraplau, † 1942 in Flensborg
1926 - 1963: Hans Hansen Palmus, * 1901 in Sonderborg, † 1939 in Hamborg
1946 - 1947: Annemarie Beck
1950 - 1953: Martha Thomsen
1963 - 1968: Hans Hermann Götzel
Oort
Fehmarn |
9983 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Torfrock | Torfrock | Torfrock is en half plattdüütsche Grupp ut den hogen Noorden. De wurr 1977 von Klaus Büchner un Raymond Voß grünnt.
Historie
De Musikers hebbt sik to’n Deel al Mitt vun de 1970er Johren drapen. Büchner un Voß hebbt vör Torfrock tosamen mit annere Musikers de Folk-Grupp Basia grünnt hat, de in Hamborg an’t Ernst-Deutsch-Theater arbeit hett un dor optreden is. Jemehr Leder weern anlehnt an de Literatur vun Edgar Allan Poe un annere. To de Tiet harr Büchner den Infall Leder ünner annern vun Jimi Hendrix mit plattdüütsche Texten vörtodrägen. De de Tokiekers keem dat unvermodens goot an, wat to dem Plaan föhrt hett, en Grupp to grünnen, de sik mit Humor befaten deit. To dat Kunzept höör ok, Geschichten ut den Alldag vun dat „tyypsch noorddüütsche“ fiktive Dörp Torfmoorholm to vertellen as jüst so ok över de Wikinger-Tiet. Blangen Bücher un Voß weern dormols Thomas Rieckmann (Texten, Bass, Singer), Reinhard Heinrichs (Texten, Percussion, Singer) un Gunnar Kämmer (Percussion, Slagtüüch) Liddmaten vun Torfrock. Bekannt worrn is de Grupp toeerst blots in’n noorddüütschen Ruum, de in de Leder thematiseert weer. De eerste Phass vun Torfrock güng mit dat Opkamen vun de Neue Deutsche Welle toenn.
De Musikers hebbt sik dorna mit annere Projekten befaat. So bestünn de Grupp Hammaburg to’n gröttsten Deel ut de glieken Lüüd un ok jemehr Single weer dicht an de Musik vun Torfrock. Voß un Kämmer hebbt denn 1982 de Grupp Eltern haften für ihre Kinder grünnt, de sik mit eernste Themen befaat hett. Den gröttsten Spood harr Klaus Büchner in de 1980er un 1990er Johren as de „Lütte Klaus“ vun dat Slager-Duo Klaus und Klaus tosamen mit Klaus Baumgart. Raymond Voß hett sik twüschendör an de Texten bedeeligt. Vele vun de Leder sünd later denn as Torfrock nee bruukt worrn. Voß un Büchner hebbt ok ünner egenen Naam Singles opnahmen.
Enn vun de 1980er Johren is Torfrock denn wedder tosamenkamen. Enkelte Optreden wiesen sik unvermodens as teemlich spoodriek. Dorto keem de bundswiete Dörbrook mit dat Titelleed to Werner – Beinhart!, de eerste Film to de Werner-Comic-Reeg. Dorophen hett de Grupp beslaten, wedder ne’e Musik to publizeren un op Tournee to gahn. Blangen lüttere Optreden dat hele Johr över geev Torfrock nu ok jeed Johr to Wiehnachten Kunzerten in verschedene Städer in Noorddüütschland, de as „Bagalutenwiehnacht“ bekannt worrn sünd.
Enn vun de 1980er Johren bleev Thomas Rieckmann doot. An sien Steed keem Uwe Meitzner nee in de Grupp. Op Voß sien Wunsch hen, Torfrock mehr to en Rockgrupp uttoboen, keem wieter ok de Solo-Gitarrspeler Jürgen Lugge dorto. Liekers geev dat wietere tosätzliche Projekten. tosamen mit de Liddmaten vun The Rattles is to’n Bispeel en Maxi ünner den Naam Hoellenhunde rutkamen. Voß süng ok för Jay Stapley, den Gitarrspeler vun Marius Müller-Westernhagen, op de Single Orient Express. Anfangs geev dat wieter ok noch dat Projekt Klaus und Klaus, wo Büchner Anfang vun de 1990er Johren aver utstegen is, as sik beids tosamen nich mehr ünner een Hoot bringen laten hett. ’N beten later geev dat aver Striet in de Grupp. Butendem is unvermodens Jürgen Lugge doodbleven.
Na disse Krise bestünn Torfrock wedder ut veer Lüüd. Lugge sien Platz is free bleven ut Respekt för sien Leistung, de nich vun annere övernahmen warrn künn. Blangen Büchner un Voß weern noch Volker Schmidt an’n Bass un de Slagtüüchspeler „Olliwood“ Marc-Oliver Steinwede in de Grupp. Steinwede is üm den Wessel 2009/2010 ut de Grupp rutgahn. För em keem Stefan Lehmann vun de Grupp Ohrenfeindt, de mehrere Johren mit Torfrock op Tour güngen.
Musik
Torfrock is mit den Infall tostannen kamen, Klassiker ut de Rockmusik mit plattdüütsche Texten to spelen, so as „Let’s Work Together“ vun Wilbert Harrison (Let’s wörk togesser), „Carol“ vun Chuck Berry (Karola Petersen) oder „Hey Joe“ vun Jimi Hendrix (He Jo). Man, al op dat eerste Album duukt ok sülvst schrevene humoristishe Leder op, de op Hoochdüütsch mit en starken noorddüütschen bit plattdüütschen Akzent vördragen warrt.
en Deel vun de Leder speelt in de Nutiet un beschrievt dat Landleven to’n Bispeel vun de Torfsteekers in’t fiktive Dörp Torfmoorholm oder annere Figuren as den Torfsteekermeester „Adular Zech“, den Direkter vun’t Amt för Öllerdomsforschen „Willi Wühlkelle“, den Baggerföhrer „Hannes Kabeltod“ usw. De Texten hebbt dorbi tomeist en satirischen Inslag un befaat sik geern ok mit dat Utövern vun de Freetietsellschop.
Faken warrt ok volksdömlich-histoorsche Geschichten üm den Wikinger-Oort „Haithabu“ utspunnen, de sik tomeist üm Rollo dreiht, en roothoorten, ruugbeenten Wikingerhööftling, de geern en drinken deit un vörgeevlich en bedüden Rull bi’t Opdecken vun Amerika speelt hebben schall. Dat Leed Volle Granate, Renate beschrifft en Wikingerfro mit densülven Naam un hett jüst in Noorddüütschland Kultstatus innahmen.
Sellschopplich Doon
As dat Anfang vun de 1990er Johren to rechtsradikale Övergrepen in Rostock-Lichtenhagen kamen is, hett Torfrock in Interviews un bi en Akschoon vun de Hamborger Morgenpost Teken gegen Utlännerfeendlichkeit sett. De Grupp ünnerstütt de Arbeit vun de Düütsche Sellschop to’n Redden vun Schippbröökige dör Verkööp vun jemehr Gruppenklenners un mit de Single „Search And Rescue“ (SAR) vun 2007. In den Text vun de Single warrt de harde un gefährliche Arbeit vun den Seenoothelpsdeenst thematiseert.
Diskografie (Utwahl)
1977: Dat matscht so schön
1978: Rata-ta-zong
1979: Torfrockball im Hühnerstall
1980: Vierter Versuch
1982: Mein Gott, sind wir begabt
1983: Torfmoorholmer Hitparade
1990: …Alle an die Ruder!
1991: Torfrock oder Watt? (Remix)
1992: Die Bagaluten-Fete (Live)
1994: Goiler Tonträger
1996: Rockerkuddl
2001: Einigkeit und Blech und Freizeit
2002: Die Beinharte Bagaluten-Wiehnacht (Live)
2010: Neues aus Torfmoorholm (Kumpilatschoon)
Utteken
1991: RSH-Gold in de Kategorie „Soundtrack vun’t Jahres“ för Beinhart
2008: Noord-Award
Weblenken
Torfrock-Websteed
Musikgrupp
Plattdüütsch
Hoochdüütsch |
9984 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Johann%20van%20Esschen | Johann van Esschen | Johann van Esschen (ok Jan, Johannes oder Jean van Essen, oder Esch; * in Antwerpen; † 1. Juli 1523 in Brüssel) weer en Mönk vun de Augustiners. Up den Groden Markt vun Brüssel keem he vunwegen sien lutherschen Globen an den 1. Juli 1523 tohopen mit sien Broder Hendrik Vos up'n Brandstapel un is dor denn verbrennt wurrn as en vun de beiden eersten Mertelers vun de Reformation. In Antwerpen harr de Reformation en groden Anhang. Unner dat Regime vun Margareta vun Öösterriek hefft de Befehlhebbers for Gewalt versöcht, den neen Globen ünner to kriegen.
Martin Luther hett öber den Dood vun de beiden Anhängers vun sien Lehr dat Gedicht schreven: „Ein neues Lied wir heben an“.
Mann
Belgien
Merteler
Protestantismus
Reformatschoon
Storven in dat 16. Johrhunnert |
9985 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Hendrik%20Vos | Hendrik Vos | Hendrik Vos oder Voes (* woll in Antwerpen,† 1. Juli 1523 in Brüssel) weer en Mönk ut den Oorden vun de Augustiners in Antwerpen. Düsse Stadt weer en Zentrum vun den neen, lutherschen Globen in de Nedderlannen. Ünner dat Regime vun Margareta vun Öösterriek versöchen de Befehlhebbers, de Reformatschoon mit Gewalt ünner to kriegen. Hendrik Vos weer, tohopen mit sien Broder Johann van Esschen, en vun de beiden eersten Mertelers vun den evangeelschen Globen. An'n 1. Juli 1523 sünd de beiden up'n Groden Markt in Brüssel up'n Brandstapel sett un verbrennt wurrn.
Martin Luther hett dor en Leed öber schreben.
Mann
Belgien
Reformatschoon
Merteler
Storven in dat 16. Johrhunnert |
9988 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1527 | 1527 |
Wat passeert is
6. Mai: Sacco di Roma. Rom warrt innahmen un utplünnert dör de Landsknechten vun Kaiser Karl V.. Dor geiht de Renaissance in Italien mit to Enn
1. Juli: De Philipps-Universität Marborg warrt upmaakt
In Guatemala warrt de Oort Antigua Guatemala grünnt, wat later en Stadt weern schall
De Spanier Juan Gaetano schall as eersten Mann ut Europa up Hawaii an Land gahn ween
Boren
29. März: Zaccaria Dolfin, italieensch Kardinal († 1583)
14. April: Abraham Ortelius, nedderlannschen Geo- un Kartograph († 1598)
21. Mai: Philipp II., spaanschen König († 1598)
31. Mai: Agnes vun Hessen, Kurförstin vun Hessen († 1555)
31. Juli: Maximilian II. (HRR), Kaiser vun dat Hillige Röömsche Riek 1564–1576 († 1576)
Boren ahn bekannt Datum
Barbara Blomberg, Leefsten vun Karl V. un Mudder vun Don Juan de Austria († 1588)
Scipione Lancelotti, italieensch Kardinal († 1598)
Storven
6. Mai: Charles de Bourbon-Montpensier, franzööschen Heerföhrer (* 1490)
22. Juni: Niccolò Machiavelli, italieenschen Politiker, Schriever un Dichter (* 1469)
8. November: Hieronymus Emser, Theologen un Gegenspeler vun Martin Luther (* 1478)
Huayna Cápac, König vun de Inka
Johr
16. Johrhunnert |
9989 | https://nds.wikipedia.org/wiki/6.%20Mai | 6. Mai | De 6. Mai is in’n Gregoriaanschen Klenner de 126. Dag vun’t Johr. Blots in Schaltjohren is dat de 127. Dag.
Wat passeert is
Politik un Sellschop
1233: De däänsche Grootmachtspositschoon brickt tohopen, as de König Waldemar II. op Lyö fangen sett warrt.
1527: Sacco di Roma. Rom warrt innahmen un utplünnert dör de Landsknechten vun Kaiser Karl V. Dor geiht de Renaissance in Italien mit to Enn.
1622: Dörtigjohrig Krieg, Slacht bi Wimpfen. De Suldaten vun de Kathoolsche Liga ünner Tilly winnt över Georg Friedrich vun Baden-Durlach siene Evangeelschen Truppen.
1757: In de Slacht vun Prag winnt de Preußen ünner Friedrich den Groten över de Öösterrieker.
1859: In Colorado, USA, warrt en Goldader funnen, worophin en Goldruus utbreken deit.
1910: George V. warrt König vun dat Vereenigte Königriek.
1932: Op den französchen Staatspräsidenten Paul Doumer warrt en Anslag veröövt, woran he een Dag later Dood blifft.
1954: Mit en Putsch fangt in Paraguay de 35 Johr düern Diktatur vun Alfredo Stroessner an.
1955: De Bunnsrepubliek Düütschland warrt Liddmaat vun de NATO.
1963: De Swiez pett den Europarat bi un warrt 17. Liddmaat.
1974: Willy Brandt mutt sien Hoot nehmen vun wegen de Affäär üm den DDR-Spion Günter Guillaume.
2002: Jean-Pierre Raffarin warrt to’n Ministerpräsidenten vun Frankriek benöömt.
2002: De nedderlännsche rechtspopulist’sche Politiker Pim Fortuyn warrt in Hilversum dör Schöten in’n Kopp ümbrocht.
2007: Nicolas Sarkozy (UMP) wurrd franzöösch Präsident.
Weertschop
1840: In Grootbritannien warrt mit de One Penny Black de eerste Breefmark vun de Welt rutgeven.
1946: Camille Gutt ut Belgien warrt de eerste Direkter vun den Internatschoonalen Währungsfonds (IWF).
Kunst, Kultur und Bowark
1727: De Oper Astianatte vun Giovanni Bononcini warrt in London ooropföhrt.
1857: De Oper Erzsébet vun Ferenc Erkel warrt in Budepest ooropföhrt.
1889: In Paris warrt to de Weltutstellen de Eiffeltoorn offiziell inwieht.
1994: De Eurotunnel twüschen Grotbritannien un Frankriek warrt offiziell vun de britschen Königin Elisabeth II. un den franzööschen Staatspräsident François Mitterrand open maakt.
Wetenschoppen un Technik
1754: Dorothea Christiane Erxleben besteiht ehr Examen un warrt de eerste Ärztin in Düütschland.
1955: De Franzoos Jean Boulet schafft mit sien Heevschruver SE 3130 Alouette II mit 8209 m en niege Weltrekordhöög.
2001: Na negen Daag landt Dennis Tito, de eerste Weltruumtourist wedder op de Eer.
Katastrophen
1930: En swor’t Eerdbeven mit de Magnitude MS = 7,2 köst in’n Iran 2.500 Minschenleven.
1937: Dat Luftschipp LZ 129 Hindenburg geiht bi’t Lannen in Lakehurst in de USA in Füer op. Vun de 96 Lüüd an Boord kommt 36 üm.
1976: Bi en Erdbeven mit de Magnitude MS = 6,5 kommt in Friaul, Italien rund 1.000 Minschen to Dood.
Boren
973: Hinrich II, „de Hillige“, düütsch Kaiser († 1024)
1501: Marcellus II., Paapst, as Marcello Cervini († 1555)
1574: Giovanni Battista Pamphili, laterhenn Innozenz X., Paapst († 1655)
1635: Johann Joachim Becher, düütsch Chemiker un Dokter.
1758: Maximilien de Robespierre, franzöösch Revolutschoonär.
1766: Engelbert Johann Marschalck von Bachtenbrock, düütsch Politiker († 1845)
1786: Ludwig Börne, düütsch Schriever.
1792: Martin Ohm, düütsch Mathematiker.
1808: Wilhelm von Hammerstein, düütsch Politiker († 1872)
1830: Abraham Jacobi, Kinnerdokter.
1836: Max Eyth, düütsch Ingenieur und Schriever
1856: Sigmund Freud, österrieksch Neuroloog un Begrünner vun de Psychoanalys
1867: Alfred Cheetham, engelsch Seemann un Forschungsreisender in de Antarktis († 1918)
1871: Christian Morgenstern, düütsch Schriever († 1914)
1871: Victor Grignard, franzöösch Chemiker und Nobelpriesdräger († 1935)
1872: Cemal Pascha, töörksch General un Politiker.
1872: Willem de Sitter, nedderlannsch Astronom.
1893: Hinnerk Willem Kopp, düütsch Politiker un Ministerpräsident vun Neddersassen († 1961)
1896: Marion Zinderstein Jessup, US-amerikaansch Tennisspelerin († 1980)
1913: Stewart Granger, britsch Schauspeler
1915: Cesare Del Cancia, italieensch Radrennfohrer († 2011)
1924: Franz-Lorenz von Thadden, düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter († 1979)
1929: Paul Christian Lauterbur, US-amerikaansch Nobelpriesdräger († 2007)
1934: Hennes Junkermann, düütsch Radrennfohrer († 2022)
1938: Jacobus Prins, nedderlannsch Footballnatschonalspeler († 1987)
1943: Antonius Rüsenberg, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Noordrhien-Westfalen († 2016)
1952: Christian Clavier, franzöösch Schauspeler
1953: Tony Blair, britsch Politiker un Premierminister
1953: Lynn Whitfield, US-amerikaansch Schauspelerin
1961: George Clooney, US-amerikaansch Schauspeler, Dreihbookschriever, Produzent un Speelbaas
1964: Franziska Pigulla, düütsch Schauspelerin, Nahrichtensprekerin un Synchroonsnackerin († 2019)
1971: Till Brönner, düütsch Trompeter, Komponist, Perfesser för Jazztrompete un Fotograf
1980: Wolke Hegenbarth, düütsch Schauspelerin
1987: Moon Geun-yeong, süüdkoreaansch Schauspelerin
1989: Dominika Cibulková, slowaaksch Tennisspelerin
Storven
1190: Friedrich von Hausen, middelhochdüütsch Dichter un Minnesinger
1475: Dirk Bouts, nedderlannsch Maler (* 1410–1420)
1527: Charles de Bourbon-Montpensier, franzööschen Heerföhrer (* 1490)
1744: Anders Celsius, sweedsch Astronom, Mathematiker un Physiker († 1701)
1796: Adolph Knigge, düütsch Schriever-
1859: Alexander von Humboldt, düütsch Naturforscher un Opdecker.
1862: Henry David Thoreau, US-amerikaansch Philosoph un Schriever.
1864: Ludolf Christian Treviranus, düütsch Botaniker.
1892: Ernest Guiraud, franzöösch Komponist.
1910: Eduard VII., König von Grootbritannien.
1913: Knud Johannes Vogelius Steenstrup, däänsch Geoloog un Gröönlandforscher (* 1842)
1960: Paul Abraham, ungarsch Komponist.
1964: Heinrich Ehmsen, düütsch Maler un Grafiker.
1971: Helene Weigel, düütsch Schauspelerin
1979: Karl Wilhelm Reinmuth, düütsch Astronom (* 1892)
1983: Kai Winding, däänsch-US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1922)
1991: Wilfrid Hyde-White, britisch Schauspeler (* 1903)
1996: Heini Kaufeld, düütsch Theaterschauspeler un Speelbaas (* 1920)
1998: Erich Mende, düütsch Politiker un Jurist (* 1916)
2002: Pim Fortuyn, nedderlännsch Politiker un Publizeerer
2004: Barney Kessel, US-amerikaansch Jazz-Gitarrist (* 1923)
2006: Kayano Shigeru, japaansch Politiker vun de Ainu-Minnerheet (* 1926)
Mai 06 |
9990 | https://nds.wikipedia.org/wiki/List%20van%20de%20Pr%C3%A4sidenten%20van%20de%20USA | List van de Präsidenten van de USA | Dit is een List van all Präsidenten van de USA siet 1789
*Henwies: Cleveland is twee mol wählt wurrn, man nich achternanner. Dat verännert de Nummer vun de Präsidenten na him, toeerst bi McKinley. Nu is Joe Biden de 46. Präsident, man de 45. Person.
USA
Politik
List |
9992 | https://nds.wikipedia.org/wiki/NASA | NASA | NASA is de engelsch Afkörten för National Aeronautics and Space Administration, wat soveel heten deit as Natschonale Luft- un Ruumfohrt Verwalten. Grünnd wurrn is de NASA an'n 29. Juli 1958 dör den „National Aeronautics and Space Act“.
Dat is de Ruumfohrtbehöörd van de USA. To Tiet is Jim Bridenstine dor Baas van. De NASA is tostännig för all Flöög van de USA ut in’t All, of mit oder ahn Astronauten. Hör Arbeit upnommen hett de NASA an’ 1. Oktober 1958.
USA
Organisatschoon
Ruumfohrt |
9993 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Fehmarnsund | Fehmarnsund | De Fehmarnsund oder Op'n Sund is en Waterstraat, de de Kieler Bucht un de Mecklenbörger Bucht verbinnen un Fehmarn un Holsteen scheden deit. De Wetenschop seggt, dat de Fehmarnsund vör 1400 Johren tostannen kamen is. Denn is de Sund breeder un breeder woren, hüüt is he 1400 Meter breed. Bit to dat Johr 1963 hett dat ein Fährschipp geben, de Grotenbro und Fehmarn verbunnen hett. Op dat Schipp hebbt ok twee Iesenbahnwaggons roppasst. In de 1960er Johren is de Fehmarnsundbrüch boot woren un in Mai 1963 för den Verkehr freegeven woren.
Footnoten
Sleswig-Holsteen
Fehmarn
Oostsee |
9994 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Bisd%C3%B6rp | Bisdörp | Bisdörp is een Dörp op de Insel Fehmarn un een Stadtdeel vun de Stadt Fehmarn in den Landkreis Oostholsteen in Sleswig-Holsteen.
Grött: ca. 502 ha.
Inwahner: ca. 60 (2006)
Auto-Kennteken: OH (Oost-Holsteen)
Telefonvörwahl: 04371
Laag: In de Mitt vun de Insel Fehmarn in de Oostsee, Naberdörper sünd Landkarken, Vadersdörp, Oostermarkelsdörp un Lempendörp.
Geschicht
In de Bisdörper Feldmark hebbt se bannich veel Meß un Pielspitzen ut Flintsteen funnen, wat dorop henwiest, dat hier siet Dusende vun Johren Minschen wahnen doot.
In dat Waldemar-Erdbook ward Bisdörp villa episcopi betekend. 1230 ward dat Dörp vun den König Waldemar an den Bischop von Odense op Fünen verschenkt. Hüüt noch wiest allerlei Flurnaam (z.B. Vogtssoll) vun de Bisdörper Gemarkung dorop hen, dat de Dörp mal den Bischop hört harr.
In Bisdorf hett tiedslevend de Buer, Heimatforscher un Schriever Peter Wiepert wahnt.
Oort
Fehmarn |
9995 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Peter%20Wiepert | Peter Wiepert | Peter Wiepert (* 19. Juli 1890 in Bisdörp; † 21. Februar 1980 in Bisdörp) weer Buer, fehmarnsch Heimatforscher, Schriever un Leiter vun de Heimatmuseum in Burg op Fehmarn. Hüüt heet dat Museum Peter-Wiepert-Heimatmuseum.
Wiepert hett mit de Heimatforschung freuh anfungen. Al in de twintige Johren hett he Opsätz för Tiedschriften öwer Fehmarn schreewen. In de Nazitied hett he Himmler drapen un een Fehmarn-Book bi een Nazi-Verlag rutgeben laten. Dorför hebbt de Alliierten em na den tweeten Weltkrieg insperrt. As se em werr rutlaten hebbt, hett he veel op plattdüütsch un hoochdüütsch öwer Fehmarn schreewen.
Een Utwahl vun Peter Wieperts Böker:
Die Krone im blauen Meer
Die Kirche zu Landkirchen
Volkserzählungen von der Insel Fehmarn
Von der Wiege bis zur Bahre
Opn Truerkamp
Dor kem dorna en swore Tied
Fehmarnsch Humor
Literatur to Wieperts Aktivitäten bi de Nazis:
Tuchel, Johannes: Reinhard Heydrich und die „Stiftung Nordhav“ : die Aktivitäten der SS-Führung auf Fehmarn. In: Zeitschrift der Gesellschaft für Schleswig-Holsteinische Geschichte 117 (1992), S. 199-225.
Weblenken
Peter-Wiepert-Heimatmuseum (op hoochdüütsch)
Plattdüütsch
Hoochdüütsch
Mann
Schriever
Fehmarn
Boren 1890
Storven 1980
Börger von Düütschland |
9997 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Fehmarnsundbr%C3%BCch | Fehmarnsundbrüch | De Fehmarnsundbrüch is een 963 Meter lang Brüch twischen de Insel Fehmarn un Holsteen. De kombineerte Straten- un Iesenbahnbrüch överquert den 1300 Meter breeden Fehmarnsund un hett een gröttste Hööch vun 23 Meter öwer den Waterspegel. De Bogenbrüch is ut Stahl buut un hett een Spannwied von 248 Meter. Architekt is Gerd Lohmer ut Köln. Inweiht hebbt se de Brüch in Mai 1963. Domols wär de Kole Krieg noch nich to Enn, denn bi die Konstrukschon hebbt se söss Sprengschächt inbuut, um de Brüch in de Luft to jogen. De Fehmarnsundbrüch is een Attrakschon in Oostholsteen un kann ok von Radfohrer un Footgänger brukt warrn.
Stratenbrügg
Iesenbahnbrügg
Fehmarn
Oostsee |
9998 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Charlotte%20Niese | Charlotte Niese | Charlotte Niese (* 7. Juni 1854 in Borg op Fehmarn, Holsteen; † 8. Dezember 1935 in Altno) weer een hoochdüütsche Schrieversche, Heimatdichterin un Schoolmeistersche.
Biographie
Ehr Vadder weer Emil August Niese, Pastor in dat domols däänsche Burg un later Seminardirektor in Eckernför. Ehr Mudder Benedicte Marie Niese weer een geboren Matthiessen. Charlotte bestünn in Eckernför die Prööven ton Schoolmeister an de Höhere Töchterschule un hett dorna een Anstellung an verscheeden Schoolen kregen. In düssee Tied füng se an mit Böker schrieven. 1884 is Niese na Hamborg trocken un geef de Schollmeisteree op, wieldat se een beröhmte Autorin weer. Ehr Graff steit op den Karkhoff in Ottensen.
Insgesamt hett Charlotte Niese mehr as sösstig Romanen un Vertellen schrewen. In dat Johr 1921 hett se den Hebbel-Pries kregen.
Böker
Cajus Rungholt; ünner Pseudonym rutkamen
Licht und Schatten (1895)
Vergangenheit - Erzählung aus der Emigrantenzeit (1902)
Stadt, in der ich wohne (1908)
Minette von Söhlenthal (1909)
Allerlei Schicksale
Als der Mond in Dorotheens Zimmer schien
Aus dänischer Zeit (Bilder und Skizzen, Erinnerungen an eer Kindheit in Burg)
Aus schweren Tagen
Das Lagerkind (Geschichten ut den düütschen Krieg, rutkamen 1914)
Der Verrückte Flinsheim und Zwei Andere Novellen (1914)
Barbarentöchter (Een Geschicht ut de Tied vun de Weltkrieg, rutkamen 1915)
Das Tagebuch der Ottony von Kelchberg
Die Allerjüngste
Die Hexe von Mayen
Er und Sie
Geschichten aus Holstein
Nesthäkchen Gretel - Eine von den Jüngsten
Reifezeit
Reisezeit
Von denen, die daheim geblieben.
Was Mahlmann erzählte
Was Michel Schneidewind als Junge erlebte
Vom Kavalier und seiner Nichte (1919)
Von Gestern und Vorgestern - Lebenserinnerungen (1924)
Die Reise der Gräfin Sibylle (1926)
Schloß Emkendorf (1928)
Unter dem Joch des Korsen - Volksstück in 5 Aufzügen
Literatur
Rita Bake: Wer steckt dahinter? Nach Frauen benannte Straßen, Plätze und Brücken in Hamburg. (Landeszentrale für politische Bildung) Hamburg 2003³
Friedrich Castelle: Charlotte Niese - eine literarische Studie. (F.W. Grunow) Leipzig o.J. (vor 1928)
Förderkreis (Hg.): Ottensen-Chronik. Damit nicht alles in Vergessenheit gerät. (Selbstverlag) Hamburg-Ottensen 1994
Hans-Günther Freitag/Hans-Werner Engels: Altona. Hamburgs schöne Schwester. (A. Springer) Hamburg 1982
Paul Theodor Hoffmann: Neues Altona 1919-1929. Zehn Jahre Aufbau einer deutschen Großstadt. (E. Diederichs) Jena 1929 (Band 2)
Weblenken
Elektronische Bibliothek der ALEKI Uni Köln - Das Lagerkind (hoochdüütsch)
Fru
Fehmarn
Hamborg
Schriever
Hoochdüütsch
Boren 1854
Storven 1935
Börger von Düütschland |
9999 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Lempenhaben | Lempenhaben | Lempenhaben, ok: Lemkenhaven (düütsch: Lemkenhafen), is een Fischer- un Habendörp op de Insel Fehmarn un en Stadtdeel vun de Stadt Fehmarn in den Kreis Oostholsteen in Sleswig-Holsteen.
Grött: ca. 135 ha.
Inwahners: ca. 250 (2006)
Auto-Kennteken: OH (Oost-Holsteen)
Telefonvörwahl: 04372
Laag: Achter de Fehmarnsundbrüch geit dat glieks de örste Utfohrt rut, wieder na Landkarken und denn na links öwer Lempendörp na Lempenhaben. De Streck is utschillert, een kann sick nich verbiestern.
Geschicht
Dat Dörp weer toörst een Dochtersiedlung vun dat Buerndörp Lempendörp (hoochdüütsch: Lämmchen-Dorf). In de Tied vun de enge Verbindung twischen Fehmarn un de Hansestadt Lübeck hett sick Lempenhaben vun een lütten Fischersiedlung to een bedüdend Haben entwickelt. Vun 1462 bit 1510 harr Lempenhaben dat Lübsche Stadtrecht mit eegen Börgermeester un Stadtsiegel. In düsse Tied hebbt de rieksten Lüüd op Fehmarn hier wahnt. 1784 geeft dat in Lempenhaben 18 Kornspieker, de sogenannte Dinns. In dat 19. Johrhünnert güng dat bargaf mit de Dörp. De Haben weer to flach för grote Schipp.
Windmöhl
De Windmöhl "Jachen Flünk" in Lempenhaben is 1787 von de Kornhändler und Schippreeder Joachim Rahlff buut woren. In de sog. Schillingsmöhl hebbt se Gassen und Weeten tu Grütt un Gruben maakt. In dat Johr 1900 hebbt in de Möhl 5 bit 6 Gesellen un Topleger arbeid. De Möhl is 1954 stillleggt worrn. Hüüt hett de Verein zur Sammlung Fehmarnscher Altertümer dor dat :
Möhlenmuseum
Möhlenweg 56
23769 Lempenhaben op Fehmarn
Oort
Fehmarn |
10000 | https://nds.wikipedia.org/wiki/James%20Abram%20Garfield | James Abram Garfield | James Abram Garfield (* 19. November 1831 in Orange, Ohio; † 19. September 1881 in Elberon, New Jersey) weer een US-amerikaansche Politiker un de 20. Präsident van de USA.
He weer ursprünglich Mathematiker un Redner. Dorbi hett he ok good lehrt, to snacken, wat hüm nahst good hulpen hett. He harr een Collegeafsloot. Nebenbi hett he denn noch Juristeree studeert und is denn 1859 ok in de Politik gahn. In dat Johr is he in Ohio to’n Senator wählt wurrn.
In de Börgerkrieg weer he up de Siet van de Noordstaaten un is as Generalmajor uphollen. 1863 is he weer in de Politik gahn un hett sük bit 1878 immer för dat Repräsentantenhuus wählen laten. He we dor Finanzfachmann för de Republikaners. 1880 is he denn van sien Partei to’n Präsidentschaftskandidaten maakt wurrn un hett de Wahl denn ok wunnen.
He weer tegen Korruptschoon. Nahdem he faststellt hat, dat dat bi de Postverwaltung Schuuvereen geev, het he dor uprüümen laten. Een Stellenbewerber, de dorum nich sien Posten kregen harr, hett den an 2. Juli 1881 up hüm schoten.
Een Kugel in’t Rüch kunnen se ok mit een Metalldetektor nich finnen. Dat gung ok nich, wiels he bi de Ünnersökeree up een Bett mit Metallrahm liggen de. Dat hebbt se aber nicht murken. Dorto hebbt se hüm vööl mit Fingers statt mit sterile Instrumente ünnersöcht. Körtüm, Garfield, hett sük van de Kugel een Infektschoon totrucken un is denn an 19. September 1881 doran stürben.
He weer de eerste Präsident, de in sien Amtstiet stürben is, un wat bold noch schlimmer weer, se wussen dor gar nich so richtig, well dat Amt utföhren sull, as he schlecht leeg.
At he stürben weer, hett Chester Alan Arthur dat Amt bit to’n Ennen van de Legislaturperiood övernommen.
Garfield weer de letzte Präsident, de in een Blockhütt boren is un ut armselig Verhältnisse keem. He weer verheiraat und harr 7 Kinner.
Weblenken
Präpareert Rückgratstück vun de Präsident in National Museum of Medicine and Health
Literatur
Rupp, Robert O. (Hrsg.): James A. Garfield. A Bibliography, (1998). Stellt de Forschungsliteratur bit 1998 tosammen.
Peskin, Allan: James A. Garfield: A Biography, (1987)
Clark, James C.: The Murder of James A. Garfield, (1994)
Garfield, James Abram
Garfield, James Abram
Garfield, James Abram
Garfield, James Abram
Boren 1831
Storven 1881 |
10001 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1528 | 1528 |
Wat passeert is
Boren
Storven
14. Februar: Edzard I., Graff van Oostfreesland (* 1461)
6. April: Albrecht Dürer, düütsch Maler (* 1471)
Johr
16. Johrhunnert |
10002 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1529 | 1529 |
Wat passeert is
22. April: Spanien un Portugal deelt de Welt in den Verdrag vun Saragossa in twee Kuntreien up. Een schall in Tokumst spaansch ween, de anner Potugal tohören
De Verhanneln in Marborg vun de Lutherschen un de Reformeerten, wie dat nu wiedergahn schall mit jem
Boren
Sturben
Johr
16. Johrhunnert |
10003 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1530 | 1530 |
Wat passeert is
In'n Februar warrt Nikolaus Krage sien „Christlike Ordeninge der Erlyken Stadt Mynden“ in Lübeck druckt. Dat is de eerste evangeelsche Karkenordnung in Westfalen
24. Februar: Karl V. warrt in Bologna to'n Kaiser vun dat Hillige Röömsche Riek kröönt. Dat is dat leste Mal, datt en düütschen Kaiser vun en Paapst kröönt warrt
10. Mai: Philipp Melanchthon schrifft in Augsborg sien Confessio Augustana to Enn. Düsse Schrift schall de Kaiser bi'n Rieksdag to Augsborg to Hannen kriegen.
25. Juni: Up den Rieksdag to Augsborg kriggt de Kaiser dat protestantsche Bekenntnis uthännigt. Melanchton harr düsse „Confessio Augustana“ (Bekenntnis vun Augsborg) schreben. De Kaiser leest denn den Paapst sien Gegenschrift „Confutatio pontifica“ vör. As Melanchton dor denn mit de Apologie up antert, will de Kaiser düsse Schrift nich annehmen.
Boren
25. August: Iwan IV. „de grulige Iwan“, russischen Zar († 1584)
6. November: Josias Simler, Swiezer Theoloog un Landskundler († 1576)
Boren ahn bekannt Datum
üm 1530 rüm: Claude Le Jeune, fläämsch Komponist in Frankriek († 1600)
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10004 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1531 | 1531 |
Wat passeert is
Dat Katharineum in Lübeck warrt grünnt
Francisco Pizarro kümmt öber de Anden nah de Inka ehr Hööftstadt Cuzco
De Eddellüde vun Deefholt nehmt den Titen Graaf an
Boren
Storven
11. Oktober: Ulrich Zwingli, Swiezer Reformator (* 1484)
24. November: Johannes Oekolampad, Swiezer Reformator (* 1482)
Johr
16. Johrhunnert |
10005 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1532 | 1532 |
Wat passeert is
16. November: Francisco Pizarro un siene Lüde sett de Inka ehren Herrscher Atahualpa un den siene Mackers achter Trallen
Boren
24. Juni: Edzard II. (Oostfreesland), ut dat Huus Cirksena, Graaf to Oostfreesland vun 1560 bit 1599
Storven
19. Mai: Joachim Slüter, düütsch Geistlicher un Reformater (* üm 1490)
Johr
16. Johrhunnert |
10006 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1533 | 1533 |
Wat passeert is
De Spaniers ünner Francisco Pizarro nehmt dat Inka-Riek in Peru in un bringt de Inka ehren König Atahualpa an'e Siet
De Reformator Guillaume Farel kümmt na Genf
Boren
18. Mai: Johannes Caselius, düütsch Humanist un Philosoph († 1613)
7. September: Elisabeth I., Königin van England
Storven
10. April: Friedrich I. (Däänmark), Hartog vun Sleswig-Holsteen-Gottorf, König vun Däänmark, Hartog vun Sleswig un Holsteen (* 1471)
6. Juli: Ludovico Ariosto, italieenschen Dichter in de Renaissance (* 1474)
29. August: Atahualpa, Herrscher in dat Riek vun de Inkas (* nah 1500)
Johr
16. Johrhunnert |
10007 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1534 | 1534 |
Wat passeert is
13. Oktober: Alessandro Farnese warrt ünner den Naam Paul III. to'n Paapst wählt
3. November: Dat Parlament vun England nümmt de Akte öber dat Supremat an. Dor steiht in, dat de engelsche König tokümstig de Baas vun de nee Anglikaansche Kark ween schall
Martin Luther sien vullstännig Bibelöversetten warrt to'n eersten Mal druckt
Heinrich VIII. grünnt de Anglikaansche Kark
Bremen warrt luthersch
Boren
Isaak Luria, Rabbiner un Kabbalist († 1572)
23. Juni: Oda Nobunaga, japaanschen Försten (Daimyō) un een vun de „Dree, de dat Land tohopenbröcht hefft“ († 1582)
1. Juli: Friedrich II., König vun Däänmark un Norwegen vun 1559 bis 1588 († 1588)
18. Oktober: Jean Passerat, franzöösch Schriever un Lyriker († 1602)
Storven
25. September: Clemens VII., Paapst siet 1523 (* 1478)
Johr
16. Johrhunnert |
10008 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1535 | 1535 |
Wat passeert is
De Stadt Montreal in Kanada warrt grünnt
August: De Stadt Genf slutt sik vunwegen dat Predigen vun Guillaume Farel an de Reformatschoon an
Altno warrt dat eerste Mol in en Oorkunn nömmt.
Boren
11. Februar: Niccolò Sfondrati, ünner den Naam Gregor XIV. Paapst vun 1590 bis 1591
3. Mai: Alessandro Allori, italieenschen Maler († 1607)
2. Juni: Leo XI., Paapst vun'n 1. April 1605 bis zum 27. April 1605 († 1606)
Storven
5. März: Lorenzo Costa, italiensch Maler (* 1460)
Johr
16. Johrhunnert |
10009 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1536 | 1536 |
Wat passeert is
In de Act of Union warrt dat Förstendom Wales mit dat Königriek England ünner König Heinrich VIII. tohopenslaten
De Rieksdag vun Däänmark beslutt, dat in dat Königriek Däänmark de luthersche Reformatschoon inföhrt weern schall
De eerste Utgaav vun Johannes Calvin sien groot Lehrbook Institutio warrt rutgeven
De Reformator Guillaume Farel besnackt Johannes Calvin, in Genf to blieven un dor för de Reformatschoon to arbeiden
19. Mai: Anne Boleyn, tweete Ehfro vun den engelschen König Heinrich VIII., warrt na en lögenhaftige Anklaag vunwegen Ehbruch un Hoochverraat en Kopp körter maakt
De portugeesche Seefohrer Pedro Campos finnt as eersten Europäer de Insel Barbados in de Karibik.
Boren
24. Februar: Clemens VIII., Paapst († 1605)
Storven
19. Mai: Anne Boleyn, de tweede Fro vun König Heinrich VIII. vun England, warrt en Kopp körter maakt
Johr
16. Johrhunnert |
10010 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1537 | 1537 |
Wat passeert is
Boren
31. August: Arnold Mercator, düütsch Koortograph.
Storven
14. August: Peter Swyn, en Baas vun de Buurnrepublik Dithmarschen (* 1480)
29. September: Jürgen Wullenwever, Börgermeester vun Lübeck vun 1533 bis 1535 (* 1492)
24. Oktober: Jane Seymour, Königin vun England un drüdde Fro vun Heinrich VIII. (* 1509)
Hans Cranach, düütschen Maler (* um 1513)
Johr
16. Johrhunnert |
10011 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1538 | 1538 |
Wat passeert is
De Rieksacht warrt över de westfäälsche Stadt Minden utspraken
Daniel vun Büren de Ole gifft Bott as Bremer Börgermeester
De Raat vun de Stadt Genf sett de beiden Reformators Guillaume Farel un Johannes Calvin vor de Döör. He meent, de beiden harrn dat mit de Reformatschoon nu doch to dull dreven.
Boren
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10012 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1539 | 1539 |
Wat passeert is
Johannes Calvin gifft in Straßborg en eerste Utgaav vun den latern Psalter vun Genf rut. De Texten sünd vun Clement Marot un vun em sülms.
Boren
3. September: Oswald Gabelkover, Dokter, Heraldiker un Historiker († 1616)
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10013 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1540 | 1540 |
Wat passeert is
28. Juli: Thomas Cromwell, de engelsche Kanzler un Middelsmann vun de veerte Fru vun Heinrich VIII. warrt wegen Ketteree un Hoochverraat veroordeelt un hinricht. Heinrich VIII. heiraat an’n lieken Dag sien föffte Fru Katharina Howard.
De Reformator Johannes Calvin heiraat in Straßburg de Wittfro Idelette de la Bure
De franzöösche Musiker Claude Goudimel maakt in Rom en Musikschool up
Boren
Storven
22. Juli: Johann Zápolya, Först vun Sevenbörgen.
Johr
16. Johrhunnert |
10016 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1542 | 1542 |
Wat passeert is
14. Dezember: Maria Stuart wurrd schottsch Königin
Chile warrt anslaten an dat spaansche Viezkönigriek Peru.
Boren
4. Oktober: Robert Bellarmin, röömsch Jesuit, Theoloog un Kardinal († 1621)
8. Dezember: Maria Stuart, Königin vun Schottland († 1587)
Storven
14. Dezember: Jakob V., König vun Schottland (* 1512)
Johr
16. Johrhunnert |
10017 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1543 | 1543 |
Wat passeert is
5. September: De Belagern von Nizza geiht to Enn. De franzööschen un verbündten törkschen Truppen treckt af
26. September: Dat Neddergericht wurrd in Bremen inricht.
Boren
Storven
24. Mai: Nikolaus Kopernikus, Astronom (* 1473)
Johr
16. Johrhunnert |
10018 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1544 | 1544 |
Wat passeert is
Daniel vun Büren de Junge warrt Bremer Börgermeester
Boren
11. März: Torquato Tasso, italiensch Dichter († 1595)
Storven
12. September: Clément Marot, franzöösch Dichter vun den Psalter vun Genf (* 1495)
Daniel vun Büren de Ole, Bremer Börgermeester (* vör 1460)
Johr
16. Johrhunnert |
10019 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1545 | 1545 |
Wat passeert is
Boren
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10020 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1546 | 1546 |
Wat passeert is
Boren
14. Dezember: Tycho Brahe, däänsch Astronom († 1601)
Storven
18. Februar: Martin Luther, düütsch Reformater (* 1483)
Johr
16. Johrhunnert |
10021 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1547 | 1547 |
Wat passeert is
Boren
14. September: Johan van Oldebarnevelt, nedderlannsch Staatsmann († 1619)
5. Dezember: Ubbo Emmius, freesch Historiker († 1625)
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10022 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1548 | 1548 |
Wat passeert is
Theodore de Beze geiht bi un övernümmt de Arbeit an den Psalter vun Genf
Boren
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10023 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1549 | 1549 |
Wat passeert is
Boren
17. Januar: Octavianus Secundus Fugger, düütsch Hannelsherr († 1600)
Storven
10. November: Paapst Paul III., Paapst vun 1534 bis 1549 (* 1468)
Johr
16. Johrhunnert |
10024 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1550 | 1550 |
Wat passeert is
7. Februar: Giovanni Maria Ciocchi Del Monte wurrd to'n Paapst wählt un gifft sück de Naam Julius III.
De Stadt Helsinki is gründ wurrn.
Boren
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10025 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1551 | 1551 |
Wat passeert is
Boren
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10026 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1552 | 1552 |
Wat passeert is
Boren
19. Februar: Melchior Khlesl, Wiener Bischop, Kardinal un Kanzler vun dat Hillige Röömsche Riek unner Kaiser Matthias († 1630)
18. Juli: Rudolf II., Kaiser vun dat Hillige Röömsche Riek vun Düütsche Natschoon ut dat Huus Habsborg († 1612)
Petrus Plancius, nedderlannschen Theologen, Astronom un Kartograph († 1622)
Sturben
11. Dezember: Paolo Giovo, italieenschen Humanisten (* 1483)
Johr
16. Johrhunnert |
10027 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1553 | 1553 |
Wat passeert is
Boren
Storven
19. Februar: Erasmus Reinhold, düütsch Astronom un Mathematiker (* 1511)
10. April: Friedrich I., König von Däänmark un Norwegen von 1523 bit 1553 (* 1471)
16. Oktober: Lucas Cranach de Öllere, düütsch Maler un Tekner (*1472)
Johr
16. Johrhunnert |
10028 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1554 | 1554 |
Wat passeert is
25. Juli: Hochtied twuschen Königin Maria I. vun England un denn latern spaanschen König Philipp II. in Winchester. Düsse Hochtied schall Swung in den Versöök bringen, England wedder ind en Schoot vun de Röömsch-kathoolsche Karken torüch to föhren.
Boren
Sturven
Johr
16. Johrhunnert |
10029 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1555 | 1555 |
Wat passeert is
9. April: Marcello Cervini wurrd to'n Paapst wählt un gifft sück de Naam Marcellus II.
23. Mai: Gian Pietro Carafa wurrd to'n Paapst wählt un gifft sück de Naam Paul IV.
Boren
27. Dezember: Johann Arndt, düütsch Theoloog († 1621)
Storven
23. März: Julius III., Paapst (* 1487)
1. Mai: Marcellus II., Paapst (* 1501)
Johr
16. Johrhunnert |
10030 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1556 | 1556 |
Wat passeert is
Boren
Storven
21. Oktober: Pietro Aretino, italiensch Schriever (* 1492)
Johr
16. Johrhunnert |
10031 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1557 | 1557 |
Wat passeert is
De Kurpalz warrt reformeert
Boren
24. Februar: Matthias, Kaiser vun dat Hillig Röömsch Riek vun Düütsche Natschoon († 1619)
Giovanni Gabrieli, italieensch Komponist († 1612)
Storven
22. August: Andreas Ebertus, düütsch Theoloog (* 1479)
Johr
16. Johrhunnert |
10032 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1558 | 1558 |
Wat passeert is
7. Januar: England wurrd de Stadt Calais an Frankriek los.
De Reformator Théodore de Bèze kümmt na Genf un blifft dor vun nu af an.
Boren
um 1558 rüm: Giovanni Bassano, veneziaanschen Musiker un Komponist ut de Tied vun de Renaissance († 1617)
Storven
20. April: Johannes Bugenhagen, düütsch Reformater ut Pommern (* 1485)
21. September: Karl V., Kaiser vun Spanien un vun dat Hillig Röömsch Riek vun Düütsche Natschoon (* 1500)
Johr
16. Johrhunnert |
10033 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1559 | 1559 |
Wat passeert is
Boren
30. April: Johan Tserclaes Graf vun Tilly, kathoolsch Feldherr in den Dartigjöhrigen Krieg († 1632)
In de Letzte Fehd winnt en Heer vun 18.000 Dänen un Holsteeners över bi 12.000 Dithmarschers. De Free Buernrepubliek Dithmarschen gifft dat vun dor af an nich mehr.
Storven
10. Juli: Heinrich II., König vun Frankriek
18. August: Paul IV., Paapst (* 1476)
Nikolaus Krage, Reformater vun Minden
Johr
16. Johrhunnert |
10034 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1560 | 1560 |
Wat passeert is
De franzöösche Komponist Loys Bourgeois geiht na Paris. He harr bi den Psalter vun Genf mitmaakt, man nu wennt he sik wedder na de Röömsch-kathoolsche Kark to
de Zirienjen weert vun den kaiserlichen Gesandten Ogier Ghislain de Busbecq ut Konstantinopel na Wien henbröcht.
Boren
13. März: Willem Ludwig vun Nassau-Dillenborg, Greve vun Dillenborg un Stattholler vun de nedderlannschen Provinzen Freesland, Grunneng, Drenthe un Oaveriessel († 1620)
Anton Praetorius, düütsch Paster, reformeerten Theoloog un Schriever († 1613)
Storven
19. April: Philipp Melanchthon, düütsch Philoloog, Philosoph, Humanist, Theoloog, Lehrbookschriever, neelatiensch Dichter un Reformater (* 1497)
Johr
16. Johrhunnert |
10035 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1561 | 1561 |
Wat passeert is
Boren
Storven
31. August: Pierre Davantès, franzöösch Humanist un Komponist vun den Psalter vun Genf (* 1525)
nah 1561: Loys Bourgeois, franzöösch Komponist (* 1510)
Johr
16. Johrhunnert |
10036 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1563 | 1563 |
Wat passeert is
König Philipp II. vun Spanien lett den Grundsteen leggen för dat Slott El Escorial bi Madrid. Dor warrt mehr as twintig Johr an boot
März: In de Kurpalz warrt unner de Regeerung vun Kurförst Frederik III. de Heidelbarger Katechissen rutbrocht.
Boren
4. September: Wanli, chineesch Kaiser ut de Ming-Dynastie.
John Dowland, engelsch Komponist un Lutenspeler († 1626)
Storven
Johr
16. Johrhunnert |
10038 | https://nds.wikipedia.org/wiki/1 | 1 |
Wat passeert is
1. Januar: Eerste Dag vun den christlichen Klenner, Anfang vun dat 1. Johrhunnert nah Christus
Augustus maakt Ariobazanes II. to'n König vun Armenien
Ovid schrifft siene Metamorphosen
Boren
Storven
01
01 |
10039 | https://nds.wikipedia.org/wiki/2 | 2 |
Wat passeert is
In dat Kaiserriek China weert to'n eersten Mal de Minschen tellt. Dor kümmt bi rut, dat 57 Million Lüde in dat Land leevt
Boren
Storven
Lucius Caesar, Augustus sien annahmen Söhn (* 17 v. Chr.)
02
02 |
10040 | https://nds.wikipedia.org/wiki/3 | 3 |
Wat passeert is
De Först Marbod vun de Markomannen bringt in sien Riek Döringen de Völker vun de Hermunduren, Quaden, Langobarden un Semnonen ünner een Hoot
Boren
Storven
03
03 |
10041 | https://nds.wikipedia.org/wiki/4 | 4 |
Wat passeert is
26. Juni: Tiberius un Agrippa Postumus weert vun Augustus as Söhns annahmen
Tiberius kriggt dat Överkummando in Germanien un geiht mit sien Suldaten öber de Werser
De Brukterers un de Cheruskers böögt sik ünner de Regeern vun Rom
Namhae Chachaung warrt König vun Silla
Orodes III. ut de Arsakiden ehr Huus warrt Herrscher vun Parthien
Boren
Storven
21. Februar: Gaius Caesar, öllsten Söhn vun Marcus Vipsanius Agrippa. He scholl an un for sik den Kaiser Augustus up'n Thron folgen
Bak Hyeokgeose, König vun Silla
Phraatakes, Herrscher vun de Parther ehr Riek
04
04 |
10042 | https://nds.wikipedia.org/wiki/5 | 5 |
Wat passeert is
Tiberius sleiht de Langobarden an de Münnen vun de Elv
Germanicus heiraat Agrippina de Öllere
Boren
Üm un bi 5: Paulus vun Tarsus, Apostel († 64 oder 67)
Storven
05
05 |
10043 | https://nds.wikipedia.org/wiki/6 | 6 |
Wat passeert is
In Rom warrt anfungen mit den Boo vun de Concordia ehren Tempel. Fardigstellt is de in dat Johr 10
In Pannonien brickt en Upstand gegen dat Röömsch Riek ut. Eerst in dat Johr 9 warrt de vun Rom dalslahn
Boren
Storven
06
06 |
10044 | https://nds.wikipedia.org/wiki/7 | 7 |
Wat passeert is
Varus warrt Statthöller in Germanien
De Illyrer sünd upsternaatsch un maakt en Revolt gegen Rom
Boren
Storven
07
07 |
10045 | https://nds.wikipedia.org/wiki/8 | 8 |
Wat passeert is
Ovid warrt vun Augustus nah Tomis (hüdigendags Constanţa) an dat Swarte Meer stüürt un mutt dor in't Exil leben
Judäa kümmt ünner de Upsicht vun een röömschen Landpleger
Boren
Storven
08
08 |
10046 | https://nds.wikipedia.org/wiki/9 | 9 |
Wat passeert is
Varus sien Slacht an'n Osning oder bi Kalkreese
Boren
17. November: Vespasian, röömschen Kaiser († 79)
Storven
09
09 |
10047 | https://nds.wikipedia.org/wiki/10 | 10 |
Wat passeert is
To'n veerden Mol treckt Tiberius gegen de Germanen
Boren
Storven
Johr
1. Johrhunnert |
10049 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Dirk%20Kempthorne | Dirk Kempthorne | Dirk Arthur Kempthorne (* 29. Oktober 1951 in San Diego, Kalifornien) is en US-amerikaansch Politiker.
Kempthorne hett 1975 sien Studium vun de Politikwetenschapen an de University of Idaho afslooten. He weer Börgermeester van Boise van 1986 an. 1993 bit 1999 weer de Republikaner Liddmaat van de US-Senat un 1999 is he denn Gouverneur van Idaho wurrn. An 26. Mai 2006 is he to’n Binnenminister van de USA wählt wurrn un as Gouverneur torüch treden.
Mit dat Enn' vun de Präsidentschap vun George W. Bush is ok Kempthorne in' Januar 2009 ut de Regeeren utscheeden.
Mann
Börger von de USA
Politiker (USA)
Republikaansch Partei (USA)
US-Senator
Gouverneur (USA)
Idaho
Boren 1951 |
10050 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Amalie%20Schoppe | Amalie Schoppe | Amalie Schoppe (* 9. Oktober 1791 in Borg op Fehmarn; † 25. September 1858 in Schenectady, NY) weer een düütsche Schrieversche, de ok ünner de Pseudonyme Adalbert von Schonen, Amalia und Marie schreeven het.
Biographie
Amalie Schoppe is de Dochter vun den Doktor Friedrich Wilhelm Weise. As ehr Vadder 1798 dodbleven is, keem se to ehren Unkel na Hamborg. 1802 hett ehr Mudder den Kopmann Johann Georg Burmeister heirad. In ehr Jugendtied hett Amalie Schoppe Spraken und Medizin lehrt.
1814 hett se mit den Affkat F. H. Schoppe ehr Plünn tosamen smeten un em dree Söhn schenkt. 15 Johr later is ehr Mann dodblieven und se mütt vun de Schrieveree leeven. Amalie Schoppe hett bummelig 200 Böker schreeven. Vun 1827 bit 1846 hett se de Pariser Modeblätter herutgeven.
1851 is Schoppe na een vun ehr Söhn na Amerika trocken un is in New York storben, as se 66 Johr old weer.
Böker
Die Auswanderer nach Brasilien oder die Hütte am Gigitonhonha; nebst noch andern moralischen und unterhaltenden Erzählungen für die geliebte Jugend von 10 bis 14 Jahren, Amelang, Berlin 1828 (Digitalisat)
Literatur
Beate Mitterer: Der historische Roman von Schrifstellerinnen der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts. Darstellung und Bewertung von Geschichte in den historischen Romanen von Wilhelmine von Gersdorf, Karoline Pichler und Amalie Schoppe. Univ. Dipl.-Arb., Innsbruck 2004.
Kurt Schleucher: Das Leben der Amalia Schoppe und Johanna Schopenhauer. Turris-Verl., Darmstadt 1978. ISBN 3-87830-009-3
Lenk
Bökerer von un öwer Amalie Schoppe in de Staatsbibliothek in Berlin
Hoochdüütsch
Fru
Fehmarn
Hamborg
Schriever
Boren 1791
Storven 1858 |
10052 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Fehmarnbelt | Fehmarnbelt | De Femernbelt (däänsch: Femern Bælt) is een bummelig 18 Kilometer breed Waterstraat twischen Lolland un Fehmarn in de westliche Oostsee. He is de Seeweg vun den Groten Belt un de Kieler Bucht na de middelste Oostsee. De Fehmarnbelt is 20 bit 30 Meter deep un hett keen Tidenstroom.
Fährverkehr twischen Düütschland und Däänmark
De Femernbelt ward dörchquert vun de Vagelfluglinie Puttgorn - Rødby. De Fähr bruukt för een Streck 45 Minuten. De Regerungen in Berlin un Kopenhagen öwerleggt, een niege Brüch von Femern na Lolland to boon, de sogenannte Fehmarnbelt-Querung. Ünner de Ümweltschützer ward dat Projekt aflehnt.
Tausommenarbeit över’n Femernbelt
Schippünnergäng op’n Femernbelt
21. Juli 1932 Schoolschipp Niobe
Weblinks
Informeer di över de Brüch (düütsch)
Fehmarn
Oostsee |
10053 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Scharwenzel | Scharwenzel | Scharwenzel is en fehmarnsch Kortenspeel för veer, söss oder acht Lüüd, de twee Parteien bilden doot („Ji“ un „Wi“). Bi düsse Speel ward de Stiche tellt. An Enn hett de Partei wunnen, de de meiste Foden sammelt hett.
Een kriggt en Foden, wenn een 24 Punkte sammelt hett (allerdings kann sik de akraate Regel vun Dörp to Dörp ünnerscheden).
Een kriggt en Foden mit en Haken, wenn een in en Speel all Stiche makt („Tout“. Dann gifft dat för all Speler en Schnaps.).
Een kriggt en Foden mit’n Dack drop („Petersdörper“), wenn de anner Partei keen Punkt un du sülms 24 Punkte kregen hest.
Natürle dörfst du diene Mitstrieder nich verraden, weke Korten du hest. Ut düssen Grund sitt linkerhand un recherhand ümmer twee Speler vun de Gegenpartei. Awer du dörfs Schnacks maken wie „Een Hart hett jeder!“ un op düsse Wies en Teken för dien Mitspeler geven, dat he Hart utspelen schull.
Wert vun de Korten
Trümpf: Krüüzdaam, Trumpfsöben, Pikdaam, Krüüzbube, Pikbube, Hartbube, Karobube, Trumpf-Ass, -König, (-Daam,) -Teihn, -Negen, -Acht
Utdrücke
„Basta“ - de Pikdaam, de drittgröttste Speelkoort
„beter“ - en Speel warrt in Krüüz anseggt
„Buck“ - en Speel geit ünentscheeden ut
in „echt“ - en Speel warrt in Krüüz speelt
„Macker“ - de Mitspeeler vun ehr eegen Partei
„Nillje“ - de Trumpfsöben, de tweettgröttste Speelkoort
„Petersdörper“ - En Runn geit toenn, ahn dat de ünnerlegen Partei ok blot een Punkt haalt harr
„Olsch“ - de Krüüzdaam, de gröttste Speelkoort
„Spedilje“ - ok en Naam för de Krüüzdaam
„Tout“ - en Partei haalt in een Speel all Stich
Fehmarn
Koortenspeel |
10054 | https://nds.wikipedia.org/wiki/11 | 11 |
Wat passeert is
Tiberius is mit sien Armee in Germanien ünnerwegens. He bringt den Krieg in dat Land vun sien Fienden un sleiht all Germanen, de gegen em angaht. Sunner Verlusten kehrt he later in dat Winterlager torüch.
Boren
Storven
Johr
1. Johrhunnert |
10055 | https://nds.wikipedia.org/wiki/12 | 12 |
Wat passeert is
Annius Rufus warrt Präfekt vun Judäa
Ovid schrifft en Breef ut sien Exil an't Swarte Meer
Germanicus un Gaius Fonteius Capito weert röömsche Konsuln
Quirinius kümmt ut Judäa torüch un warrt Ratgever vun den latern Kaiser Tiberius
In't Riek vun de Parthers lööst Artabanos III. (12–38) Vonones I. (7–12) af
Boren
31. August – Caligula, röömschen Kaiser
Storven
Johr
1. Johrhunnert |
10056 | https://nds.wikipedia.org/wiki/13 | 13 |
Wat passeert is
Röömsch Riek: Germanicus kriggt vun Kaiser Augustus dat Kummando öber de röömschen Truppen in Germanien
De röömsche Goldmünt Aureus warrt allerwegens in'e Welt as oorntlich Middel to'n Betahlen ankeken
Boren
Storven
Johr
1. Johrhunnert |
10057 | https://nds.wikipedia.org/wiki/14 | 14 |
Wat passeert is
Tiberius Claudius Nero warrt Kaiser vun dat Röömsche Riek (bit 37)
In de Consecratio Augusti warrt verklaart, dat de vörmalige Kaiser Augustus nu as en Gott gellen schall
Germanicus treckt ut gegen de Germanen
Boren
Storven
19. August: Augustus, röömischen Kaiser (* 63 v. Chr.)
Agrippa Postumus, Augustus sien Enkelsöhn
Vitruv, röömschen Architekten un Schriever (* üm un bi 55 v. Chr.)
Julia, Augustus sien Dochter
Johr
1. Johrhunnert |
10058 | https://nds.wikipedia.org/wiki/15 | 15 |
Wat passeert is
Dat „Sülvern Tietöller“ in de röömsche Literatur fangt an (bit 117)
Germanicus sien Suldaten neiht Mattium in'n Dutt. Dat weer de Hööftoort vun den germaanschen Stamm vun de Chatten
Boren
6. November: Agrippina de Jüngere, se hett Köln grünnt († 59)
Vitellius, röömschen Kaiser († 69)
Storven
Johr
1. Johrhunnert |
10059 | https://nds.wikipedia.org/wiki/16 | 16 |
Wat passeert is
Germanicus kümmt mit sien Suldaten bit an de Werser. Bi Idistaviso kümmt dat to en Slacht gegen den germaanschen Baas Arminius. Later gifft dat noch en Slacht bi den Wall vun de Angrivariers. De Römers könnt dat free Germanien nich innehmen un versöökt dat vun nu af an ok nich mehr
Lugdunum (Lyon) warrt de Hööftoort vun de dree Bezirken vun Gallien, de nee indeelt wurrn sünd
Boren
Storven
Johr
1. Johrhunnert |
10060 | https://nds.wikipedia.org/wiki/17 | 17 |
Wat passeert is
De Markomannen ünner jem ehren König Marbod fangt en Krieg an gegen de Cheruskers ünner de ehren Baas Arminus
Ephesus in Lüttasien geiht bi en Eerdbeven heel un dell to Dutt
Boren
Sturben
üm un bi 17: Titus Livius, römschen Historiker un Schriever (* 59 v. Chr.)
üm un bi 17: Ovid (Publius Ovidius Naso), röömschen Dichter
Johr
1. Johrhunnert |
10061 | https://nds.wikipedia.org/wiki/18 | 18 |
Wat passeert is
Tiberius un Germanicus sünd röömsche Konsuln.
Arminius sleiht dat Riek vun de Markomannen ünner Marbod in'n Dutt
Kaiphas warrt Hoge Priester in Jerusalem
Boren
Sturben
Johr
1. Johrhunnert |
10062 | https://nds.wikipedia.org/wiki/19 | 19 |
Wat passeert is
Politik und Weltgeschehen
De Hermunduren ehr König Wibilo verjaagt Katwalda, de Marbod as König vun de Markomannen up den Throon folgt weer. De Hermunduren nehmt dat Riek vun de Markomannen in Böhmen in
Boren
Sturben
10. Oktober: Germanicus, röömschen Feldherr (* 15 v. Chr.)
Johr
1. Johrhunnert |
10063 | https://nds.wikipedia.org/wiki/20 | 20 |
Wat passeert is
Galba warrt Praetor in Rom
Boren
Sturben
Johr
1. Johrhunnert |
10064 | https://nds.wikipedia.org/wiki/21 | 21 |
Wat passeert is
In Gallien gifft dat to'n lesten Mol Upstänn tegen dat Röömsche Riek. Toeerst weert de Andecavers un de Turonen upsternaatsch, later de Treverers un de Haeduers unner de Adeligen Julius Florus un Julius Sacrovir
Boren
Sturben
Publius Sulpicius Quirinius, röömischen Gouverneur vun Syrien (* 51 v. Chr.)
Arminius, Först vun de Cheruskers (* üm un bi 16 v. Chr.)
Johr
1. Johrhunnert |
10065 | https://nds.wikipedia.org/wiki/22 | 22 |
Wat passeert is
Gaius Sulpicius Galba warrt Konsul.
China warrt vun nu af an vun dat Huus Han regeert
Boren
Valeria Messalina, drüdde Ehfroo vun den Kaiser Claudius
Storven
Johr
1. Johrhunnert |
10066 | https://nds.wikipedia.org/wiki/23 | 23 |
Wat passeert is
Boren
Plinius de Öllere, röömschen Gelehrten (†79)
Storven
23 oder 26: Strabon ut Amaseia, greekschen Historiker un Geograph (* üm un bi 63 v. Chr.)
Drusus de Jüngere, Söhn vun Tiberius (* üm un bi 15 v. Chr.)
Wang Mang, Kaiser vun China
Johr
1. Johrhunnert |
10067 | https://nds.wikipedia.org/wiki/24 | 24 |
Wat passeert is
De Krieg vun dat Röömsche Riek gegen Numidien un Mauretanien geiht to Enn
Servius Cornelius Cethegus un Lucius Visellius Varro weert Röömsche Konsuln
Charmides warrt Archon vun Athen
König Yuri stiggt up den Throon vun Silla
In Karthago kümmt dat Enn vun dat Huus Masinissa
Philo verklaart, dat dat Ole Testament Gott sien ewig Gesetz is
Boren
Sturben
Johr
1. Johrhunnert |
10068 | https://nds.wikipedia.org/wiki/25 | 25 |
Wat passeert is
Jesus vun Nazaret warrt vun Johannes den Döper in den Jordan-Stroom döfft. He tridd to'n eersten Mol as en Prediger up
Boren
Sturben
Aulus Cremutius Cordus, röömschen Historiker un Schriever
Lucius Domitius Athenobarbus, röömschen Konsul un Politiker
Johr
1. Johrhunnert |
10069 | https://nds.wikipedia.org/wiki/26 | 26 |
Wat passeert is
Pontius Pilatus warrt Präfekt (Statthöller) vun Judäa
Boren
Storven
26 oder 23: Strabon, greekschen Historiker un Schriever
Johr
1. Johrhunnert |
10070 | https://nds.wikipedia.org/wiki/27 | 27 |
Wat passeert is
Tiberius geiht ut Rom weg un treckt sik nah Capri torüch
In Fidenae, nöördlich von Rom, stört en Amphitheater vull Minschen tosamen. 50.000 Lüde kaamt do bi üm oder kaamt to Schaden
Boren
Sturben
Johr
1. Johrhunnert |
10071 | https://nds.wikipedia.org/wiki/28 | 28 |
Wat passeert is
Upstand vun de Fresen gegen dat Röömsche Riek
Boren
Sturben
Julia, Dochter vun Marcus Vipsanius Agrippa un Julia, Augustus sien Dochter
Johr
1. Johrhunnert |
10072 | https://nds.wikipedia.org/wiki/29 | 29 |
Wat passeert is
De Römers kriegt de upsternaatschen Fresen ünner, de bit herto up de Römers ehr Siet stünnen
Boren
Storven
Livia Drusilla, Fro vun den röömschen Kaiser Augustus (* 58 v. Chr.)
Johr
1. Johrhunnert |
10073 | https://nds.wikipedia.org/wiki/30 | 30 |
Wat passeert is
Passafest (jöödsch: Pesach): Hüüt warrt annahmen, Jesus is düt Johr in Jerusalem an dat Krüüz slahn wurrn. Den Befehl hett Pontius Pilatus geven. En anner Johr, wo dat passeert ween kann, is 33
Boren
8. November: Nerva, röömschen Kaiser († 98)
Storven
30 oder 33: Jesus vun Nazaret
Johr
1. Johrhunnert |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.