Id
int64 1
3.02M
| Title
stringlengths 1
132
| Type
int64 0
6
| Rank
int64 0
80.7k
| Namespace
int64 0
14
| RedirectList
sequencelengths 0
3.08k
| IsDisambiguationPage
bool 2
classes | TargetLinksCount
int64 0
80.2k
| InfoBox
dict | Text
stringlengths 0
196k
| Links
sequencelengths 0
5.96k
| Parents
sequencelengths 0
227
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2,701 | رده:User en | 0 | 1 | 14 | [] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | User en | [] | [
"ویکی‌پدیایی‌ها بر پایه زبان",
"ویکی‌پدیایی‌ها"
] |
2,702 | رده:User de | 0 | 0 | 14 | [] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | User de | [] | [
"ویکی‌پدیایی‌ها بر پایه زبان"
] |
2,703 | رده:User it | 0 | 0 | 14 | [] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | User it | [] | [
"ویکی‌پدیایی‌ها بر پایه زبان"
] |
2,704 | رده:User sv | 0 | 0 | 14 | [] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | User sv | [] | [
"ویکی‌پدیایی‌ها بر پایه زبان"
] |
2,705 | رده:User nl | 0 | 0 | 14 | [] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | User nl | [] | [
"ویکی‌پدیایی‌ها بر پایه زبان"
] |
2,706 | رده:User fr | 0 | 0 | 14 | [] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | User fr | [] | [
"ویکی‌پدیایی‌ها بر پایه زبان"
] |
2,707 | استان دقهلیه | 2 | 98 | 0 | [
"استان دقهليه",
"دقهليه",
"دقهلیه"
] | false | 50 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان دقهلیه"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "محافظهالدقهلیه"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_flag",
"Item2": "Governadorat de Daqahliya.png"
},
{
"Item1": "image_seal",
"Item2": "Coat of arms of Dakahlia Governorate.jpg"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Egypt-Ad Daqahliyah.png"
},
{
"Item1": "map_caption",
"Item2": "استان دقهلیه در نقشه مصر"
},
{
"Item1": "mapsize1",
"Item2": "150px"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "مصر سفلی"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "زیرمجموعه"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "۱۴ شهرستان"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[منصوره]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "استاندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "محمد محسن حفظی"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۳،۵۰۰"
},
{
"Item1": "area_rank",
"Item2": "۱۰ام"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۵،۰۰۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "population_rank",
"Item2": "۴ام"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۵۰ ۲۰"
},
{
"Item1": "blank_name_sec1",
"Item2": "زبان رسمی"
},
{
"Item1": "blank_info_sec1",
"Item2": "[[عربی]]"
},
{
"Item1": "blank1_name_sec1",
"Item2": "روز قومی"
},
{
"Item1": "blank1_info_sec1",
"Item2": "۸ فوریه"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "EG-DK"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان دقهلیه یکی از استانهای کشور مصر است.
مساحت این استان ۶،۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن پیرامون ۵ میلیون نفر است و در شمال شرقی قاهره واقع شده است.
مرکز این استان شهر منصوره و شهرهای اصلی آن میت غمر، بلقاس و منزله هستند.
برخی از بزرگان مصری در زمینه‌های علمی، مهندسی، پزشکی و هنر از این استان برخاسته‌اند.
مرکز بیماری‌های کلیوی واقع در منصوره به عنوان بهترین مرکز کلیه‌شناسی در قاره آفریقا شناخته شده است.
تاریخ
جنگ منصوره
جنگ دندیط
جنگ جمالیه
کشتار میت‌القرشی
تقسیمات اداری
استان دقهلیه دارای ۱۴ شهرستان و ۳ شهر و ۱۱۰ دهستان است. این استان ۳۳۶ روستا و ۲۰۷۲ آبادی کوچک دارد.
شهرها و شهرستان‌ها
استان
شهرستان
جمعیت (۲۰۰۱)
مساحت (کیلومتر2)
تراکم جمعیت (نفر/کیلومتر2)
دقهلیه
منزله
۶۵۶۰۰
۱۶۱۰۵
۱۵۴
دقهلیه
جمالیه
۶۳۹۰۰
۱۹۱۳۰
۱۹۰
دقهلیه
دکرنس
۹۸۲۰۰
۱۵۱۵۲
۲۴۷
دقهلیه
میت غمر
۱۱۱۰۰۰
۱۵۳۵۹
۱۶۸
دقهلیه
جمصه
۴۸۷۲۶۲۲
۱۰۸۰۷
۴۵۱
دقهلیه
اجا
۱۶۹۰۰
۱۱۳۹۱
۳۸۷
دقهلیه
بلقاس
۹۶۲۰۰
۲۱۷
۱۶۹۸۸
دقهلیه
سنبلاوین
۷۹۳۰۰
۱۱۸۲۳
۲۹۴
دقهلیه
شربین
۵۱۱۰۰
۱۶۰۲۹
۱۶۰
دقهلیه
طلخا
۱۰۶۳۰۰
۸۷۲۷
۴۸۳
دقهلیه
منصوره
۴۰۲۴۰۰
۱۷۶۵۸
۱۹۹
دقهلیه
منیه النصر
۵۳۲۰۰
۱۸۴۳۲
۱۹۰
دقهلیه
بنی عبید
۲۹۰۰۰
۹۶۹۹
۲۷۴
دقهلیه
میت سلسیل
۳۲۴۰۰
۱۴۲۴۰
۲۲۷
دقهلیه
کردی
۲۶۵۹۶۶۱
۱۳۰۷۶
۲۰۳
دقهلیه
تمی الامدید
۱۲۸۰۰
۷۹۵۶
۲۹۴
دقهلیه
مطریه
۳۰۵۴۹۴۱
۱۷۶۲۶
۱۷۳
دقهلیه
نبروه
۳۵۰۶۶۷۰
۷۴۹۳
۴۶۸
جمع استان
۷۷۶،۴۰۳
۴،۴۸۲٫۸
۱۶۹۸۸
بزرگان دقهلیه
نویسنده: انیس منصور
خواننده سرشناس: ام کلثوم
نویسنده: احمد لطفی السید
نویسنده: رفعت السعید
شاعر: محمد التابعی
تندیسگر: محمود مختار
موسیقیدان: ریاض السنباطی
شاعر: کامل الشناوی
هنرمند: عادل امام
استاد جاد الحق علی جاد الحق، از شیخ‌های پیشین دانشگاه الازهر
داستان‌نویس و سیاستمدار: محمد حسین هیکل
هنرمند: یونس شلبی
زمین‌شناس فاروق الباز
استاد عادل کفافی
شیخ بزرگ: محمد متولی الشعراوی
پزشک بزرگ: محمد غنیم
بیگ‌باشی عبداللطیف البغدادی
شاعر علی محمود طه
شیخ محمد السنجیدی
مکانهای گردشگری
خانه ابن لقمان
دیر دمیانه
کنیسه قدیس مارجریس
موزه حسن طوبار
باغ شجره‌الدر
تفریحگاه جمصه | [
"فهرست استانهای مصر",
"فهرست کشورهای جهان",
"فهرست شهرهای مصر",
"منصوره",
"کد پستی",
"زبان عربی",
"مصر",
"قاهره",
"میت غمر",
"بلقاس",
"منزله",
"کلیه‌شناسی",
"جنگ منصوره",
"جنگ دندیط",
"جنگ جمالیه",
"کشتار میت‌القرشی",
"۲۰۰۱ (میلادی)",
"منزله (استان دقهلیه)",
"جمالیه (استان دقهلیه)",
"دکرنس",
"جمصه",
"اجا (شهر)",
"سنبلاوین",
"شربین",
"طلخا",
"منصوره (مصر)",
"منیه النصر",
"بنی عبید",
"میت سلسیل",
"کردی (استان دقهلیه)",
"تمی الامدید",
"مطریه",
"نبروه",
"انیس منصور",
"ام کلثوم",
"احمد لطفی السید",
"رفعت السعید",
"محمد التابعی",
"محمود مختار",
"ریاض السنباطی",
"کامل الشناوی",
"عادل امام",
"جاد الحق علی جاد الحق",
"دانشگاه الازهر",
"محمد حسین هیکل",
"یونس شلبی",
"فاروق الباز",
"عادل کفافی",
"محمد متولی الشعراوی",
"محمد غنیم",
"بیگ‌باشی",
"عبداللطیف البغدادی",
"علی محمود طه",
"محمد السنجیدی",
"خانه ابن لقمان",
"دیر دمیانه",
"کنیسه قدیس مارجریس",
"حسن طوبار",
"باغ شجره‌الدر"
] | [
"استان دقهلیه",
"استانهای مصر"
] |
2,708 | ژوزف استالین | 1 | 876 | 0 | [
"جوزف استالین",
"استالین",
"استالين",
"یوسف استالین",
"يوسف استالين",
"ژوزف استالين",
"یوسیف استالین",
"جوزف استالين",
"يوسيف استالين"
] | false | 467 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "ژوزف استالینიოსებ ბესარიონის ძე სტალინი"
},
{
"Item1": "birth_name",
"Item2": "ژوزف ویسارینویچ جوگاشویلی"
},
{
"Item1": "nickname",
"Item2": "مرد پولادین"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "Stalin Full Image.jpg"
},
{
"Item1": "caption",
"Item2": "ژوزف استالین"
},
{
"Item1": "office1",
"Item2": "نخستین رهبر حزب کمونیست شوروی"
},
{
"Item1": "term_start1",
"Item2": "۳ آوریل ۱۹۲۲"
},
{
"Item1": "term_end1",
"Item2": "۵ مارس ۱۹۵۳"
},
{
"Item1": "predecessor1",
"Item2": "[[ویاچسلاو مولوتف]]<small>(پست در سال ۱۹۲۲ ایجاد شد)</small>"
},
{
"Item1": "successor1",
"Item2": "[[نیکیتا خروشچف]]"
},
{
"Item1": "birth_place",
"Item2": "[[گوری]]، [[گرجستان]]،"
},
{
"Item1": "death_place",
"Item2": "[[مسکو]]، [[روسیه]]، [[شوروی]]"
},
{
"Item1": "residence",
"Item2": "مدفون در [[آرامگاه لنین]]"
},
{
"Item1": "party",
"Item2": "[[حزب کمونیست شوروی]]"
},
{
"Item1": "spouse",
"Item2": "اکاترینا سوانیدزه (۱۹۰۷–۱۹۰۶)[[نادژدا آلیلویوا]] (۱۹۳۲–۱۹۱۹)"
},
{
"Item1": "children",
"Item2": "یاکوب (یعقوب) جوگاشویلیواسیلی[[سوتلانا]]"
},
{
"Item1": "occupation",
"Item2": "[[سیاستمدار]]، تحصیل کرده در مدرسه دینی"
},
{
"Item1": "religion",
"Item2": "[[خداناباور]]"
},
{
"Item1": "signature",
"Item2": "Stalin Signature.svg"
},
{
"Item1": "serviceyears",
"Item2": "۱۹۱۸–۱۹۵۳"
},
{
"Item1": "rank",
"Item2": "[[مارشال اتحاد جماهیر شوروی]]"
},
{
"Item1": "commands",
"Item2": "[[ارتش سرخ]]"
},
{
"Item1": "battles",
"Item2": "[[جنگ داخلی روسیه]][[جنگ جهانی دوم]]"
}
],
"Title": "Officeholder"
} | یوسب بساریونیس دزه جوغاشویلی مشهور به ژوزف استالین (زاده ۱۸ دسامبر ۱۸۷۸-درگذشته ۵ مارس ۱۹۵۳) و ملقب به مرد پولادین ، رهبر و سیاستمدار کمونیست شوروی بود که از اواسط دهه ۲۰ تا مرگش در ۱۹۵۳ رهبر عملی حزب کمونیست اتحاد شوروی و در نتیجه رهبر دو فاکتوی کل این کشور بود.
او در شهر گوری در گرجستان که آن زمان بخشی از امپراتوری روسیه بود به دنیا آمد و در ۱۹۲۲ به مقام دبیرکل حزب کمونیست اتحاد شوروی رسید. پس از مرگ ولادیمیر لنین، استالین موفق شد در مبارزه قدرت در دهه ۲۰ بر لئون تروتسکی پیروز شود و رهبری حزب را در دست گیرد. در دهه ۱۹۳۰ استالین تصفیه کبیر را آغاز کرد که به کمپینی از سرکوب سیاسی، دستگیری و قتل مخالفان معروف است که در ۱۹۳۷ به اوج رسید.
حکومت استالین آثار ماندگار بسیاری داشت که تا پایان دولت شوروی در آن باقی‌ماندند البته مائوئیست‌ها، خوجه ئیست‌ها، آنتی رویزیونیست‌ها و بسیاری دیگر او را آخرین رهبر سوسیالیست واقعی در تاریخ اتحاد شوروی می‌دانند و عروج خروشچف و استالین‌زدایی پس از استالین را «رویزیونیسم» می‌خوانند. استالین مدعی بود که سیاست‌هایش بر مارکسیسم-لنینیسم بنا شده‌اند اما اکنون نظام اقتصادی و سیاسی او را بیشتر استالینیسم می‌خوانند. (گرچه بعضی از طرفداران استالین با این عنوان مخالفند).
استالین در ۱۹۲۸ سیاست نپ ( , ، سیاست‌های نوین اقتصادی ) که در دهه ۲۰ جریان داشت را با «برنامه‌های پنج ساله» و «کشاورزی کلکتیو» تعویض کرد. با این سیاست‌ها و تحت رهبری استالین، اتحاد شوروی تا پایان دهه ۳۰ از کشوری با جمعیت غالب دهقانی به یکی از قدرتهای صنعتی جهان بدل شد.
مصادره گندم و غذاهای دیگر توسط مقامات شوروی به دستور استالین از عوامل قحطی بین سالهای ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۴ بود (بخصوص در اکراین، قزاقستان و قفقاز شمالی). بسیاری از دهقانانی که با مصادره و کلکتیویزاسیون مخالفت می‌کردند با برچسب «کولاک» سرکوب و دستگیر می‌شدند.
قحطی مصنوعی که توسط استالین در اوکراین ایجاد شد و به هولودومور مشهور است، باعث مرگ تا ۱۰ میلیون اوکراینی شد.
استالین رهبر اتحاد شوروی در زمان جنگ جهانی دوم بود و تحت رهبری او این کشور نقشی حیاتی در شکست آلمان نازی در آن جنگ داشت (این جنگ در شوروی با نام جنگ کبیر میهنی شناخته می‌شود). پس از جنگ، استالین اتحاد شوروی را به عنوان یکی از دو ابرقدرت جهانی مطرح کرد و تقریبا چهار دهه پس از مرگ او در ۱۹۵۳ این موقعیت همچنان برجا بود.
حکومت استالین را بسیاری به «کیش شخصیت پرستی» و شیوه‌های مخفی حذف مخالفین محکوم میکنند. نیکیتا خروشچف، جانشین استالین، حکومت و کیش شخصیت استالین را در کنگره معروف حزب کمونیست شوروی در ۱۹۵۶ محکوم کرد و پروسه استالین‌زدایی را آغاز کرد که بعدها به جدایی چین و شوروی انجامید. بسیاری استالین را مسئول مرگ مخالفان حکومت او می‌دانند و قتل لئون تروتسکی دوست انقلابی لنین و از رهبران انقلاب روسیه و جنبش ضد استالینی نیز توسط یکی از عاملان حکومت او انجام شد.
کودکی و ایام آغازین
۱۸۹۴
منابع قابل اعتماد راجع به جوانی و کودکی استالین زیاد نیستند. بعضی‌ها نوشته‌های دختر استالین، سوتلانا آلیلویوا را معتبرترین منابع می‌دانند.
او با نام ژوزف ویسارینویچ جوگاشویلی در گوری، گرجستان، امپراتوری روسیه به دنیا آمد. پدر و مادرش به ترتیب ویساریون جوگاشویلی و اکاترینا گلادزه نام داشتند. مادر او هنگام تولد، یک سرف بود. در کودکی او را «سوسو» می‌خواندند که نام مستعاری گرجی برای «جوزف» است. در ۱۹۱۳ او نام «استالین» (در روسی: مرد پولادین) را برگزید. سه خواهر و برادر استالین در سنین پایین از دنیا رفتند و جوزف عملا تک فرزند بود. پدرش، ویساریون، خیاط بود و مغازه خود را باز کرد که با ورشکستگی سریع آن مجبور شد به کار کردن در یک کارخانه کفاشی در تفلیس روی آورد.
پدر استالین کمتر به خانواده توجه داشت، مدام مست میکرد و همسرش و پسر کوچکش را کتک می‌زد. یکی از دوستان کودکی استالین می‌نویسد: «آن کتک زدن‌های بیهوده و ترسناک پسر را به سختی و بی‌قلبی پدر ساختند.» همین دوست می‌نویسد که هرگز گریه استالین را ندیده‌است.
اکاترینا، مادر استالین، در خانه مردم کار میکرد و لباس می‌شست و یکی از مشتریانش یکی از یهودیان گوری به نام دیوید پاپسیمدوف بود. پاپسیمدوف به جوزف (که به همراه مادرش به کمک می‌رفت) پول و کتاب می‌داد و مشوق او بود. (دهه‌ها بعد پاپسیمدوف به کرملین رفت تا ببیند «سوسو» ی کوچولو به کجا رسیده‌است. استالین نه تنها به گرمی از او استقبال کرد که با لبخند در اماکن عمومی به گفتگو با او می‌پرداخت)
عکس استالین جوان و انقلابی که تمام پلیس امپراتوری در تعقیب او هستند در پرونده پلیسی او در ۱۹۰۸ (میلادی)
در ۱۸۸۸ پدر استالین به تفلیس مهاجرت کرد و خانواده را بدون حمایت رها کرد. شایعاتی هست که می‌گویند او در دعوایی بین مست‌ها کشته شده‌است و بعضی‌ها می‌گویند تا ۱۹۳۱ هنوز در گرجستان دیده می‌شده‌است.
جوزف در هشت سالگی و در مدرسه کلیسای گوری تحصیلاتش را آغاز کرد. مثل بقیه کودکان گرجی که مجبور بودند در امپراتوری روسیه آن زمان به مدرسه روسی بروند، او نیز به خاطر لهجه گرجی و ملیتش مورد تمسخر قرار می‌گرفت. می‌گویند استالین در این دوره جذب مبارزان کوهستانی گرجستانی که برای استقلال گرجستان می‌جنگیدند بوده‌است. یکی از قهرمانان محبوب او کوهنوردی افسانه‌ای به نام کوبا بود و همین اولین نام انقلابی شد که جوزف بر خود نهاد.
جوزف در کلاس خود، شاگرد اول شد و در ۱۴ سالگی بورسیه مدرسه علوم دینی تفلیس را دریافت کرد و از ۱۸۹۴ مشغول تحصیل در آن جا شد. (یکی از همکلاسی‌هایش در این دوره، کریکور بدروس آغاجاریان بود). گرچه مادرش همیشه (حتی پس از رسیدن او به رهبری شوروی) می‌خواست که او کشیش شود ولی علت رفتن او به مدرسه دینی تنها نبود دانشگاه مناسب بود. استالین در این دوره هم کمک تحصیلی دریافت میکرد و هم بابت خواندن در گروه کر، مزد می‌گرفت.
استالین در همین سالها و در همان مدرسه علوم دینی فعالیت‌های چپ خود را آغاز کرد. او به یکی از سازمانهای سوسیال دموکرات گرجستان پیوست و به تبلیغ مارکسیسم پرداخت. نتیجتا در ۱۸۹۹ از مدرسه دینی اخراج شد. او سپس یک دهه با سازمانهای زیرزمینی سیاسی در قفقاز کار میکرد و از ۱۹۰۲ تا انقلاب روسیه (۱۹۱۷) بارها دستگیر و به سیبری تبعید شد.
استالین در دعواهای حزب سوسیال دموکرات کارگری روسیه طرفدار بحث‌های لنین بود و در کنگره پنجم این حزب در ۱۹۰۷ در لندن شرکت کرد.
در دوره پس از انقلاب ۱۹۰۵ استالین سردسته گروه‌هایی بود که برای تامین مالی حزب بلشویک، بانک‌ها را سرقت می‌کردند. همین کارهای عملی بود که او را در حزب مطرح کرد و در ژانویه ۱۹۱۲ به کمیته مرکزی انتخاب شد.
تنها اثر تئوریک قابل ذکر او در این دوره مطلب بسیار مهمی بود که در زمان تبعیدش در وین نوشت. این مطلب «مارکسیسم و مسئله ملی» نام دارد و تا امروز به عنوان اثر مهمی در مورد مسئله ملی و برخورد مارکسیسم به آن مطرح است و موافق‌ها و مخالفان زیادی دارد. این جزوه احتمالا از دلایلی بود که پس از انقلاب او را به عنوان کمیسر خلق برای امور ملیت‌ها گماشتند.
استالین در این دوره شعر هم می‌گفت (غالبا به زبان گرجی). بعضی اشعار او در موزه استالین در گوری موجود است.
ازدواج‌ها و خانواده
سوتلانا عزیز نبود.
همسر اول استالین، اکاترینا سوانیدزه، در ۱۹۰۷ تنها یک سال پس از ازدواج درگذشت. معروف است که استالین در تشیع جنازه او گفته که این موجود قلب سنگی مرا آب کرده بود با مرگ او آخرین احساسات من در مورد انسانیت نیز در وجودم از بین رفت. می‌گویند استالین اکاترینا را بسیار دوست داشت و در زندگی تنها مایه خشنودی‌اش بود. آنها با هم فرزند پسری به نام یاکوف جوگاشویلی به دنیا آوردند که بعدها رابطه خوبی با استالین پیدا نکرد.
می‌گویند سختی‌های استالین نسبت به فرزندش تا حدی بود که او به خودکشی روی آورد و به خودش شلیک کرد اما جان سالم به در برد. استالین در مورد این واقعه گفت: «او حتی عرضه این را ندارد که به خودش شلیک کند و مثل یک مرد بمیرد.» یاکوف بعدها در ارتش سرخ خدمت کرد و به دست آلمانها افتاد. آلمانها پیشنهاد دادند که او را با یک ژنرال آلمانی مبادله کنند اما استالین این پیشنهاد را رد کرد. بعضی می‌گویند او در جواب به این پیشنهاد گفته‌است: «هرگز یک ستوان را به جای یک ژنرال عوض نمیکنم» و بعضی می‌گویند گفته «من پسر ندارم.» به هرحال یاکوف در اردوی آلمانها کشته شد. می‌گویند در حال تلاش برای فرار در سیم‌های برقی گیر کرد و مرد. با این حال این بر طبق «گزارش رسمی» است و مرگ یاکوف هنوز در هاله‌ای از ابهام است. بعضی‌ها می‌گویند او دوباره خودکشی کرده‌است.
زن دوم او، نادژدا آلیلیوا بود که در ۱۹۳۲ درگذشت. طبق گزارشهای رسمی او بر اثر مریضی درگذشت اما بعضی می‌گویند پس از دعوایی با استالین، خودکشی کرده‌است و یادداشتی خودکشی به جا گذاشته که به روایت دخترشان «نیمی شخصی، نیمی سیاسی» بوده‌است. او از استالین دو فرزند داشت. پسری به نام واسیلی و دختری به نام سوتلانا. سوتلانا در سن ۴۱ سالگی در سال ۱۹۶۷ و اوج جنگ سرد به سفارت آمریکا در دهلی پناهنده شد.
واسیلی تا مقامات بالای نیروی هوایی شوروی ترقی کرد و در جنگ جهانی دوم از نیروهای زبده هوایی بود. طبق گزارش رسمی در ۱۹۶۲ بر اثر الکلیسم مرد اما این هم مورد سوال و تردید قرار گرفته‌است. سوتلانا در ۱۹۶۷ به ایالات متحده مهاجرت کرد.
استوارت کاهان، ژورنالیست آمریکایی، در کتاب خود، «گرگ کرملین»، مدعی شده‌است که استالین مخفیانه زن سومی به نام روزا کاگنوویچ هم داشته‌است. روزا خواهر لازار کاگنوویچ، سیاستمدار شوروی بود. با این حال این ادعا ثابت نشده و بسیاری آن را تکذیب کرده‌اند. خانواده کاگنوویچ حتی هرگونه ملاقات استالین و رزا را تکذیب کرده‌اند.
مادر استالین در ۱۹۳۷ درگذشت. استالین حتی در تشیع جنازه شرکت نکرد و به فرستادن گلی بسنده کرد.
در مارس ۲۰۰۱، یکی از شبکه‌های تلویزیونی روسیه از کشف یکی از نوه‌های ناشناخته استالین خبر داد که در نووکوزنتسک زندگی میکرد. او یوری دایدوف نام داشت و مدعی شد که پدرش به او در مورد پدربزرگ واقعی‌اش خبر داده اما به علت کمپین علیه کیش شخصیت استالین، ماجرا مسکوت مانده‌است. الکساندر سولژنیتسن قبلا مدعی شده بود که استالین با زنی به نام لیدا بوده‌است و در ۱۹۱۸ در تبعید در شمال سیبری با او صاحب پسری شده‌است.
عروج به قدرت
در ۱۹۱۲ استالین در کنفرانس حزبی پراگ شرکت داشت و به کمیته مرکزی بلشویک‌ها انتخاب شد. در ۱۹۱۷ در حالی که لنین و اکثریت رهبری بلشویک‌ها در تبعید بودند، او سردبیر پراودا، روزنامه رسمی حزب، بود.
پس از انقلاب فوریه، استالین و هیئت تحریریه به دفاع از دولت موقت کرنسکی برخاستند و می‌گویند این تا جایی بوده‌است که استالین گاه به گاه حاضر به چاپ مقالات لنین در طرفداری از سرنگونی دولت موقت نبوده‌است.
در آوریل ۱۹۱۷ استالین سومین رای بالا را داشت و به کمیته مرکزی انتخاب شد و بعدها در مه ۱۹۱۷ به دفتر سیاسی کمیته مرکزی هم انتخاب شد. این عناوین تا آخر عمر برای او باقی‌ماندند.
بنا به گزارشهای بسیاری نقش استالین در روز انقلاب اکتبر، بسیار محدود بود. بعضی نویسندگان دیگر (همچون آدام اولام) ادعا میکنند که هر عضو کمیته مرکزی وظایف مشخصی در آن روز به عهده داشته‌است.
استالین در ۶ نوامبر ۱۹۱۸، سالگرد یک سالگی انقلاب، در پراودا در مورد انقلاب و نقش تروتسکی نوشت: «تمام کار عملی در ارتباط با سازمان دهی قیام زیر فرماندهی مستقیم رفیق تروتسکی، رئیس شورای پتروگراد انجام شد. می‌توان با قاطعیت گفت که حزب اساسا و اصولا برای کشاندن وسیع سربازان به سمت شوروی و شیوه کارآی سازماندهی کمیته انقلابی نظامی، به رفیق تروتسکی مدیون است.» (این قطعه در کتاب «انقلاب اکتبر» از استالین در ۱۹۳۴ منتشر شد اما در مجموعه آثار استالین در ۱۹۴۹ حذف شده بود).
بعدها در ۱۹۲۴، استالین مدعی شد که در روز انقلاب، «مرکز حزب» بوده که تمام کار عملی شورش را «فرماندهی» می‌کرده‌است و این مرکز متشکل از خود او، اسوردلوف، دژیرنسکی، اوریتسکی و بابنوف بوده‌است. با این حال هیچ مدرکی برای وجود چنین «مرکز» ی ارائه نشده‌است و اگر هم چنین چیزی بوده قاعدتا باید تحت فرمان شورای انقلابی نظامی، به فرماندهی تروتسکی، می‌بوده‌است.
استالین در جنگ داخلی روسیه و جنگ شوروی و لهستان به عنوان کمیسر سیاسی در جبهه‌های مختلف ارتش سرخ حضور داشت. اولین پست دولتی استالین «کمیسر خلق برای مسائل ملل» بود که از ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۳ در اختیار داشت.
او در ضمن از ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۲ کمیسر خلق برای بازرسی کارگران و دهقانان، از ۱۹۲۰ تا ۱۹۲۳ عضوی از شورای نظامی انقلابی، و از ۱۹۱۷ به بعد عضو کمیته اجرایی مرکزی کنگره شوراها بود.
کمپین علیه اپوزیسیون راست و چپ
در ۳ آوریل ۱۹۲۲ استالین به دبیر کلی کمیته مرکزی حزب کمونیست روسیه (بلشویک‌ها) رسید، پستی که بعدها به بالاترین پست کشور بدل شد. بعضی می‌گویند که او ابتدا از قبول این سمت سرباز زده و تحت اصرار آن را قبول کرده‌است. در آن زمان دبیر کلی سمت مهمی تلقی نمی‌شد اما پتانسیل خوبی برای استالین فراهم کرد تا حزب را پر از طرفداران خود کند.
محبوبیت استالین در حزب بلشویک به کسب قدرت سیاسی بسیاری توسط او انجامید. این باعث تعجب لنین در حال احتضار شد که در آخرین نوشته‌هایش خواهان برکناری استالین «بی‌نزاکت» شد. اعتبار این سند در کنگره حزب به رای گذشته شد و کنگره به اتفاق آرا به عدم اعتبار آن رای داد.
پس از مرگ لنین در ژانویه ۱۹۲۴ استالین به همراه کامنف و زینوویف به رهبری عملی حزب پرداختند. آنها از نظر ایدئولوژیکی بین تروتسکی در چپ و بوخارین در راست بودند. در این دوره استالین تاکید سنتی بلشویک‌ها بر انقلاب جهانی را کنار گذاشت و به جای آن به سیاست «سوسیالیسم در یک کشور» روی آورد که در تضاد با تئوری انقلاب مداوم تروتسکی بود.
در نبرد برای رهبری، یک لازمه از پیش مشخص بود. وفاداری به لنین. استالین تشیع جنازه لنین را سازمان داد و در سخنرانی خود تقریبا با عناوین مذهبی از لنین ستایش کرد و وفاداری نامیرایش را به او ابراز کرد. تروتسکی در آن زمان مریض بود و می‌گویند استالین در مورد تاریخ تشیع جنازه به او دروغ گفته تا او نتواند حاضر باشد. نهایتا با این که تروتسکی در روزهای اول رژیم شوروی، نزدیکترین فرد به لنین بود، مبارزه را به استالین باخت. استالین از این واقعیت که تروتسکی درست قبل از انقلاب به بلشویک‌ها پیوسته بود به نحو احسن استفاده کرد و توجه عموم را به اختلافات پیش از انقلاب بین تروتسکی و لنین جلب کرد. یکی از سایر دلایل قدرت‌گیری استالین این واقعیت بود که تروتسکی با انتشار وصیت‌نامه لنین مخالفت کرد. در این وصیت‌نامه لنین به ضعف‌ها و قدرتهای استالین و تروتسکی و سایرین پرداخته بود و پیشنهاد کرده بود که پس از او، گروهی کوچک به رهبری حزب گماشته شوند.
یکی از جنبه‌های مهم قدرت‌گیری استالین شیوه‌ای بود که او بین رقبایش اختلاف ایجاد میکرد. او ابتدا با زیوونیف و کامنف ترویکایی علیه تروتسکی تشکیل داد. وقتی تروتسکی کنار زده شد، استالین با بوخارین و رایکوف علیه زیوونیف و کامنف متحد شد (در اینجا او بر رای آنها علیه قیام در ۱۹۱۷ تاکید کرد). زیوونیف و کامنف سپس به بیوه لنین، کروپسکایا، روی آوردند و در ژولای ۱۹۲۶ اپوزیسیون متحد را تشکیل دادند.
در ۱۹۲۷، در پانزدهمین کنگره حزب، تروتسکی و زیوونیف از حزب اخراج شدند و کامنف کرسی‌اش در کمیته مرکزی را از دست داد. استالین سپس به حساب «اپوزیسیون راست» و متحدان سابقش، بوخارین و رایکوف رسید.
استالین محبوبیت خود را مدیون معرفی خودش به عنوان «مرد خلق» از طبقات فقیر بود. مردم روسیه از جنگ جهانی و جنگ داخلی خسته بودند و سیاست استالین در تمرکز بر ساختمان «سوسیالیسم در یک کشور» پیغام ضدجنگی مثبتی در خود داشت.
وی بعدها با ممنوع کردن ایجاد فراکسیون، نفع بسیاری برد زیرا عملا دیگر کسی نمی‌توانست با سیاست‌های رهبر حزب مخالفت کند. تا سال ۱۹۲۸ (سال اول از برنامه‌های پنج ساله) استالین بین رهبری، از همه بالاتر بود و سال بعد تروتسکی به جرم مخالفت، تبعید شد. استالین سپس از شر اپوزیسیون راست بوخارین هم خلاص شد و با دفاع از کلکتیویزاسیون و صنعتی سازی، کنترل خود بر حزب و کشور را کامل کرد.
با این حال محبوبیت سایر سران شوروی همچون سرگئی کیروف و ماجرای ریوتین ثابت کرد که استالین هنوز قدرت کامل را به دست نیاورده‌است و این تا تصفیه کبیر در سالهای ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۸ طول کشید.
فعالیت‌های جاسوسی و پلیس مخفی استالین
قدرت نیروهای پلیس مخفی شوروی در زمان استالین به اوج خود رسید. گرچه پلیس مخفی شوروی، چکا (بعدها گپو و اوگپو) در زمان لنین هم از قدرت برخوردار بود اما در زمان استالین به اوج خود رسید.
استالین در ضمن فعالیت‌های بین‌المللی پلیس مخفی و اطلاعات خارجی را افزایش داد. تحت رهبری او بود که شبکه‌های اطلاعات در اکثر کشورهای مهم دنیا تاسیس شدند: آلمان (حلقه جاسوسی معروف روته کاپله)، بریتانیای کبیر، فرانسه، ژاپن و آمریکا. استالین فرقی بین جاسوسی، پروپاگاندای سیاسی کمونیستی، و خشونت دولتی نمی‌دید و تمام اینها را به ان.ک.و. د (کمیساریای خلق برای مسائل داخلی) سپرد. استالین در ضمن از جنبش بین‌الملل سوم هم برای این اهداف استفاده میکرد و همیشه اطمینان کسب میکرد که احزاب کمونیست خارجی پیرو شوروی و استالین باقی بمانند.
یکی از اولین نمونه‌های کار پلیس مخفی استالین در خارج از کشور در ۱۹۴۰ اتفاق افتاد. پلیس مخفی به دستور او در این سال لئون تروتسکی را در مکزیک به قتل رساند.
استالین و تغییرات جامعه شوروی
صنعتی‌سازی
پوستری درباره صنعتی‌سازی در اتحاد جماهیر شوروی مربوط به جمهوری روسیه: "دود دودکشها نفس روسیه شوروی است"
جنگ داخلی روسیه و «کمونیسم جنگی» تاثیر مخربی بر اقتصاد کشور داشت. بازده صنعتی در ۱۹۲۲ سیزده درصد ۱۹۱۴ بود. طرح نپ (سیاست نوین اقتصادی) وضع را بهتر کرد.
تحت رهبری استالین این طرح در اواخر دهه ۲۰ با نظامی از «برنامه‌های پنج ساله» تعویض شد. این برنامه‌ها، برنامه‌هایی بسیار جاه طلبانه برای صنعتی‌سازی دولتی و اشتراکی‌سازی کشاورزی بودند.
با تجارت بین‌المللی محدود و عدم وجود هرگونه بنیاد مدرن، دولت استالین هزینه صنعتی‌سازی را با اعمال محدودیت بر شهروندان شوروی و با گرفتن ثروت کولاک‌ها تامین میکرد.
در ۱۹۳۳ درآمد واقعی کارگران به یک دهم سال ۱۹۲۶ رسید. در ضمن کار بدون مزد در اردوگاه‌های کار اجباری و کمپین‌های «بسیج» کار کمونیست‌ها و اعضای کومسومول برای پروزه‌های مختلف ساختمانی برپا بود. اتحاد شوروی در ضمن از متخصصان خارجی هم استفاده میکرد برای مثال مهندس بریتانیایی، استفن آدامز، که در توصیه به کارگران و پیشرفت روند ساخت کمک میکرد.
با وجود شکستهای اولیه دو برنامه پنج ساله اول از پایه بسیار پایین اقتصادی به صنعتی‌سازی بسیار سریعی رسیدند. گرچه تمام تاریخ دانان موافقند که اتحاد شوروی در زمان استالین به رشد خیره‌کننده اقتصادی رسیده‌است، نرخ دقیق این رشد مورد اختلاف است.
تخمین‌های رسمی شوروی حدود ۱۳٫۹ درصد است، تخمین‌های روسی و غربی حدود ۵٫۸ درصد و حتی ۲٫۹ درصد. حتی یکی از تخمین‌ها می‌گوید که رشد شوروی پس از مرگ استالین بیشتر بوده‌است.
اشتراکی‌سازی (کلکتیویزاسیون)
رژیم استالین به اشتراکی‌سازی اجباری در کشاورزی پرداخت. هدف این امر افزایش بازده کشاورزی از مزارع بزرگ و مکانیزه بود؛ و در ضمن اعمال کنترل سیاسی بیشتر روی دهقانان و کارآ ساختن روند جمع‌آوری مالیات. اشتراکی‌سازی به معنای تغییرات عظیم اجتماعی بود که از لغو نظام سرفی در ۱۸۶۱ به این طرف دیده نشده بود. اشتراکی‌سازی در ضمن به معنای سقوط سطح زندگی بسیاری از دهقانان بود و باعث واکنش خشونت‌آمیز بعضی از آنها شد.
در سالهای اول کشاورزی تخمین زده شده بود که تولید صنعتی و کشاورزی به ترتیب ۲۰۰ درصد و ۵۰ درصد رشد میکند اما تولید کشاورزی در حقیقت سقوط کرد. استالین تقصیر این سقوط را به گردن کولاک‌ها (دهقانان ثروتمند) انداخت که با اشتراکی‌سازی مخالفت می‌کردند. (کولاک‌ها تنها ۴ درصد جمعیت دهقانان را تشکیل می‌دادند) از همین رو هر کسی که با برچسب «کولاک»، «حامی کولاک» یا «کولاک سابق» دستگیر می‌شد یا به قتل می‌رسید یا به اردوگاه‌های کار اجباری گولاگ می‌رفت یا به مناطق دور کشور تبعید می‌شد.
بعضی از تاریخ دانان معتقدند اشتراکی‌سازی از دلایل اصلی قحطی‌های بزرگ پس از آن بوده‌است. (مائو زدونگ در چین هم با سیاست گام بزرگ به جلو باعث به وجود آوردن قحطی مشابهی از ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۱ شد).
در سالهای قحطی ۱۹۲۲ و ۱۹۲۳ در اکراین و منطقه کوبان، این تنها «کولاک»ها نبودند که به قتل می‌رسیدند و زندانی می‌شدند. کتاب‌های مختلف و از جمله کتاب جنجالی «کتاب سیاه کمونیسم» بر نقش مقامات شوروی در گسترش قحطی و مرگ و میر مردم در این منطقه تاکید داشته‌اند.
با این حال قحطی بر بخشهای دیگر هم اثر داشت و بعضی منابع تلفات آن را بین پنج تا ده میلیون بیان میکنند.
مقامات شوروی و بعضی تاریخ نویسان مدعی هستند که اقدامات خشن و اشتراکی‌سازی سریع کشاورزی برای صنعتی‌سازی سریع شوروی و نهایتا پیروزی در جنگ جهانی دوم، ضروری بود. تاریخ نویسان دیگری همچون آلک نووه، مدعی هستند که کشاورزی کلکتیو بیشتر به ضرر صنعتی شدن شوروی بوده تا به نفع آن.
علوم
علوم در اتحاد شوروی همچون هنر و ادبیات تحت کنترل شدید بود. در علوم «امن از نظر ایدئولوژیک» با توجه به تحصیلات رایگان و تحقیقات دولتی، پیشرفت بسیاری دیده می‌شد اما فشار ایدئولوژیک پیامدهای متاسف‌کننده‌ای هم داشت. مثلا ژنتیک و سایبرنتیک به عنوان «شبه علم بورژوایی» محکوم می‌شدند.
در اواخر دهه ۱۹۴۰ تلاش‌هایی برای سرکوب نسبیت خاص و نسبیت عام و مکانیک کوانتوم به جرم «ایدئالیسم» بود. اما دانشمندان شوروی اعلام کردند که بدون استفاده از این تئوری‌ها قادر به ساختن بمب اتم نخواهند بود.
تنها بخش علمی که استالین شخصا در آن فعالیت داشت، زبان‌شناسی بود. در ابتدای حکومت استالین، چهره اصلی زبان‌شناسی در شوروی، نیکولای یاکوولویچ مار بود که مدعی بود زبان ساختاری طبقاتی دارد و ساختار زبان توسط ساختار اقتصادی جامعه تعیین می‌شود. استالین که قبلا به عنوان کمیسر خلق برای امور ملل در مورد سیاست زبان نوشته بود، با این فورمالیسم ساده مارکسیستی مخالفت کرد و این پایانی بر نفوذ ایدئولوژیک مار بر زبان‌شناسی در شوروی بود. اثر اصلی استالین در مورد زبان‌شناسی مقاله کوتاهی با عنوان «مارکسیسم و مسائل زبان‌شناسی» است.
گرچه استالین درافزوده یا درخشش خاصی در زبان‌شناسی نشان نداد اما ایراد مشخصی هم در فهم مسائل زبان‌شناسی نداشت. حتی می‌توان گفت که نفوذ او عملا زبان‌شناسی شوروی را از دست ایدئولوژی بازی نجات داد.
تحقیقات علمی با وجود حضور عملی بسیاری از دانشمندان در اردوگاه‌های کار اجباری، کند شده بود. (برای مثال لو لاندائو که در سالهای ۳۸ و ۳۹ در زندان بود و بعدها برنده جایزه نوبل شد). بعضی از دانشمندان هم اعدام می‌شدند (مانند لو شوبنیکوف در ۱۹۳۷). با این حال علوم و تکنولوژی در زمان استالین در بعضی زمینه‌ها رشد بسیاری داشتند. این پایه‌ای برای دستاوردهای معروف علمی شوروی در دهه ۵۰ بود. مثلا ساخت کامپیوترهای بزرگ ب ا اس ام ۱ () در ۱۹۵۳ یا برپایی اسپوتنیک ۱ در ۱۹۵۷.
در واقع بسیاری از سیاستمداران در ایالات متحده پس از «بحران اسپوتنیک» نگران بودند که در علم و تحصیلات عمومی از شوروی عقب مانده باشند.
خدمات اجتماعی
مردم شوروی در زمان استالین به درجه‌ای از لیبرالیزاسیون اجتماعی رسیدند که زنان نیز تحصیلات کافی و مساوی و حقوق برابر هنگام کار داشتند. در ضمن پیشرفت‌های پزشکی زمان استالین طول عمر متوسط شهروندان شوروی و کیفیت زندگی آنان را بسیار افزایش داد. سیاست‌های استالین حق تحصیلات و دسترسی به پزشکی رایگان را بطور وسیع در اختیار مردم قرار داد و عملا اولین نسل رها از ترس تیفوس و مالاریا را به وجود آورد. این مریضی‌ها شدیدا کاهش داده شدند و طول عمر متوسط تا چند دهه افزایش یافت.
در زمان استالین در ضمن برای اولین بار زنان می‌توانستند بچه‌ها را در فضای امن بیمارستان به دنیا بیاورند. نسلی که در زمان استالین متولد می‌شد، اولین نسلی بود که تقریبا تماما باسواد بود. مهندسان برای آموزش تکنولوژی صنعتی به خارج فرستاده می‌شدند و صدها مهندس خارجی با قرارداد به روسیه می‌آمدند. راه‌های حمل و نقل پیشرفت یافت و راه‌آهن‌های جدید بسیاری ساخته شد. کارگرانی که بیشتر از حد مقررشان تولید می‌کردند، استاخانویست‌ها، پاداش‌های ویژه بسیاری دریافت می‌کردند و در نتیجه می‌توانستند کالاهایی را بخرند که اقتصاد در حال رشد شوروی فراهم میکرد.
با وجود صنعتی‌سازی و تلفات عظیم انسانی در جنگ جهانی دوم و سرکوب‌ها، نسل زمان استالین شاهد رشد موقعیت‌های شغلی، بخصوص برای زنان، بود.
مذهب و فرهنگ و هنر
کاریکاتوری از استالین رفیق کبیر مذهب، در زمانی که در طول جنگ جهانی دوم کلیساها اجازه فعالیت پیدا کردند
در زمان استالین سبک هنری «رئالیسم سوسیالیستی» در نقاشی، مجسمه‌سازی، موسیقی، نمایشنامه نویسی و ادبیات تثبیت شد. بسیاری از سبک‌های «انقلابی» پیشین مانند اکسپرسیونیسم، انتزاعی و تجربه گرایی آوانگارد به عنوان «فرمالیسم» طرد شدند. بسیاری از شخصیت‌های مشهور هنری سرکوب و در بعضی مواقع دستگیر، شکنجه و اعدام شدند. کسانی چون ایزاک بابل و وسولد مایرهولد و اسیپ ماندلشتام از این سری هستند.
شخصیت‌های جدیدی چون آرکادی گایدار، نویسنده کودکان، پیشرفت کردند و محبوب شدند و از روسیه پیشا انقلابی کسانی چون کنستانتین استانیسلاوسکی مطرح شدند. بعضی از هنرمندان مهاجر سابق به اتحاد شوروی بازگشتند. از جمله الکسی تولستوی در ۱۹۲۵، الکساندر کوپرین در ۱۹۳۶، و الکساندر ورتینسکی در ۱۹۴۳.
شاعر معروف روس، آنا آخماتووا، زیر فشار و سرکوب بود اما هرگز دستگیر نشد. شوهر اولش، نیکولای گومیلیف (شاعر و نظامی)، در ۱۹۲۱ تیرباران شد و پسرش، لف گومیلیف (تاریخ‌دان)، دو دهه در گولاگی اسیر بود.
این که استالین شخصا چقدر درگیر مسائل بوده‌است مورد بحث است اما مسلما او در مسائل فرهنگی هم مثل بقیه چیزها اظهار نظر میکرد و در بسیاری از موارد حکم آخر، حرف او بود.
مثل بقیه زندگی استالین موارد عجیب و غریب شخصی نیز موجود هستند. مثلا میخائیل بولگاکوف، نویسنده و نمایشنامه نویس معروف، همواره سرکوب شده بود و کارش حتی به فقر کشیده بود اما پس از درخواستی شخصی از استالین به او مجددا اجازه کار داده شد. نمایشنامه‌اش، روزهای توربین‌ها، که قهرمانانش خانواده‌ای آنتی بلشویک بودند که در جنگ داخلی دستگیرشده بودند، نهایتا روی صحنه رفت و یک دهه بدون وقفه در تئاتر هنرهای مسکو اجرا شد.
می‌گویند رمان مورد علاقه استالین «فرعون» اثر نویسنده لهستانی، بولسلاو پروس بوده‌است. این رمانی تاریخی در مورد مکانیسم‌های قدرت سیاسی است. بعضی‌ها به شباهت‌های این رمان و فیلمی که آیزنشتاین ساخت (ایوان مخوف) اشاره کرده‌اند.
در معماری، شیوه امپراتوری استالینیستی (که نوعی نئوکلاسیسیسم به روز شده در سطحی بسیاری بزرگ بود که با هفت آسمان خراش مسکو تداعی می‌شود) جای کانستراکتیویسم دهه ۲۰ را گرفت.
نقش استالین در رابطه با کلیسای ارتدوکس روسیه مورد اختلاف و پیچیده‌است. سرکوب مداوم در دهه ۳۰ کار را تقریبا به انحلال کلیسا رسانده بود. تا ۱۹۳۹ تعداد کلیساهای فعال (که در ۱۹۱۷ حدود ۵۴۰۰۰ بود) به چند صد عدد کاهش یافته بود و ده‌ها هزار کشیش و راهبه دستگیرشده بودند. اما در جنگ جهانی دوم از کلیسا به عنوان سازمانی میهن پرستانه احیا شد. کلیساها مجددا در زمان خروشچف سرکوب شدند.
پذیرش دولت شوروی و شخص استالین توسط کلیسای ارتدوکس روسیه باعث اختلاف و انشعاب این کلیسا از کلیسای ارتدوکس خارج از این کشور شد که تا امروز نیز پابرجاست.
مذاهب دیگر در اتحاد شوروی همچون کلیسای کاتولیک رومی، باپتیستها، اسلام، بودیسم، یهودیت و غیره نیز دچار مشکلات و سرکوب‌های مشابهی بودند. هزاران راهب و فرد مذهبی دستگیر شدند و صدها کلیسا، کنیسه، مسجد، معبد، و سایر اماکن مذهبی تخریب شدند.
تصفیه و تبعید
تصفیه
استالین به عنوان صدر دفتر سیاسی در اواسط دهه ۳۰ با «تصفیه کبیر» در حزب تقریبا تمام قدرت را در دست خود گرفت. او این کار را به عنوان تلاش برای اخراج اپورتونیست‌ها و ضدانقلابیون توجیه میکرد. قربانیان تصفیه معمولا از حزب اخراج می‌شدند اما مجازات‌های بیشتری از اردوگاه‌های کار اجباری و گولاگ تا محاکمه توسط ان.ک.و. د و اعدام انتظار بسیاری را می‌کشید.
دوره اصلی تصفیه پس از قتل سرگئی کیروف، رهبر محبوب حزب در لنینگراد آغاز شد. کیروف بسیار نزدیک به استالین بود و قتل او حزب بلشویک را تکان داد. استالین، که می‌گویند می‌ترسید خود او قربانی بعدی باشد، شروع به محکم کردن امنیت کرد و مخالفان خود را به «جاسوسی» و «ضدانقلابی» متهم کرد.
محاکمه‌های اصلی که به ریاست آندره ویشینسکی برگزار می‌شد، به «محاکمه‌های مسکو» معروف شدند، اما محاکمه‌های مشابهی در تمام کشور برگزار شد. چهار محاکمه در این مدت از اهمیت خاصی برخوردار است. محاکمه شانزده نفر (اوت ۱۹۳۶)، محاکمه هفده نفر (ژانویه ۱۹۳۷)، محاکمه مارشال توخاچفسکی و سایر ژنرال‌های ارتش سرخ (ژوئن ۱۹۳۷) و نهایتا محاکمه ۲۱ نفر (من‌جمله بوخارین) در مارس ۱۹۳۸.
یکی از نمونه‌های مهم محاکمه توخاچاوسکی به عنوان همکاری با نازی‌ها بود. بعضی معتقدند محاکمه بسیاری از مهمترین رهبران نظامی بعدها در جنگ جهانی دوم و اشغال روسیه توسط آلمان نقشی منفی داشت.
سرکوب بسیاری از انقلابیون و اعضای برجسته حزب باعث شد که لئون تروتسکی اعلام کند رژیم استالین با «رودخانه‌ای از خون» از رژیم لنین جدا است. کسانی مثل سولژنیتسن معتقدند که استالین عقاید خود را از لنین و اعمالی مثل اعدام مخالفان سیاسی در جنگ داخلی روسیه گرفته‌است. قتل تروتسکی در اوت ۱۹۴۰ در مکزیک (جایی که او از ژانویه ۱۹۳۷ در تبعید زیسته بود) آخرین و مشهورترین مخالف استالین در رهبری قدیمی حزب را نیز از جای برداشت. حالا تنها سه نفر از «بلشویک‌های قدیمی» (دفتر سیاسی زمان لنین) به جا مانده بودند. خود استالین، میخائیل کالینین، و مولوتوف.
دوران تصفیه مختص به مقامات حزبی نبود و بسیاری به جرم «فعالیت ضد شوروی» و به عنوان «دشمن خلق» دستگیر و محاکمه می‌شدند.
در اواخر تصفیه. دفتر سیاسی نیکولای یژوف، رئیس وقت ان.ک.و. د را برکنار و بعدها اعدام کرد. بعضی تاریخ دانان همچون امی نایت و رابرت کانکوئست معتقدند که این عمل از سوی استالین و برای پاک کردن جرم از نام خود بوده‌است.
ضمن تصفیه تلاشهای بسیاری برای عوض کردن تاریخ در کتاب‌های درسی شوروی و منابع تبلیغی بود. بسیاری از قربانیان اعدامی از کتاب‌ها و عکس‌ها بیرون گذاشته می‌شدند که گویی هرگز وجود نداشته‌اند. نهایتا تاریخ انقلاب به گونه‌ای روایت می‌شد که گویی تنها دو شخصیت داشته‌است. لنین و استالین.
تبعیدها
استالین، بخصوص در زمان جنگ جهانی دوم، دست به تبعیدهای جمعی بزرگی زد که نقشه قومی اتحاد شوروی را عوض کردند.
بیش از یک و نیم میلیون نفر به سیبری و جمهوریهای آسیای مرکزی تبعید شدند. دلایل رسمی تبعید جدایی طلبی، مقاومت در مقابل دولت شوروی و همکاری با آلمانی‌های اشغال گر عنوان می‌شدند.
گروههای قومی ذیل بیشتر از همه قربانی این تبعیدها شدند: اکراینی‌ها، لهستانی‌ها، کرهایها، آلمانی‌های ولگا، تاتارهای کریمه، کالمیک‌ها، چچنی‌ها، بالکارها، کاراچایاها، ترکهای مشکیتی، فنلاندی‌ها، بلغاری‌ها، یونانی‌ها، ارمنی‌ها، لاتویایی‌ها، لیتوانیایی‌ها، استونیایی‌ها و یهودیها. بسیاری از کولاک‌ها نیز به سیبری و آسیای مرکزی تبعید شدند.
در فوریه ۱۹۵۶ نیکیتا خروشچف به محکومیت این تبعیدها پرداخت و آنها را در مخالفت با اصول لنینیستی خواند و اکثر آنها را به جای خود بازگرداند.
اهمیت تاریخی این تبعیدهای دسته جمعی بسیار است و همین امروز نیز اهمیت خاصی برای جنبش‌های جدایی طلب در دولتهای بالکان، تاتارستان، و چچن دارد.
تعداد قربانیان
تعداد قربانیان رویدادهایی که در بالا توضیح داده شد مورد اختلاف بسیار است. در زمان جنگ سرد بسیاری رقم کشته شدگان را تا حدی خیالی مانند ۶۰ میلیون بالا می‌بردند. با سقوط اتحاد شوروی در ۱۹۹۱ بایگانی اسناد شوروی بالاخره در اختیار عموم قرار گرفت و ارقام متفاوتی انتشار یافت. در این ارقام صحبت از ۸۰۰ هزار اعدامی (سیاسی و غیر سیاسی) در زمان استالین بود که با قربانیان عملی کلکتیویزاسیون و تبعید گولاگ‌ها و غیره به ۳ میلیون نفر می‌رسید.
بهرحال هنوز اختلافات بسیاری در این زمینه موجود است و خط عمومی این است که «رقم دقیقی نمی‌شود داد». اینجا به تخمین‌های مختلف اشاره می‌شود.
نویسنده روسی، وادیم ارلیکمان، از کسانی است که کل کشته شدگان را حدود ۹ میلیون نفر می‌داند. ۱٫۵ میلیون نفر اعدام، ۵ میلیون قربانی گولاگ، ۱٫۷ میلیون قربانی تبعید دسته جمعی (از مجموع ۷٫۵ میلیون تبعیدی)، و ۱ میلیون سایر. رابرت کانکوئیست تعداد کل قربانیان را ابتدا ۳۰ میلیون می‌دانست و بعدها ۲۰ میلیون اعلام کرد.
طرفداران استالین نظرات متفاوتی در زمینه تعداد کشته‌ها و همچنین روند عملی محاکمه‌ها و تاریخ تصفیه کبیر دارند.
جنگ جهانی دوم
دیدار استالین و یواخیم فون ریبنتروپ وزیر امور خارجه آلمان نازی برای امضای قرارداد.
استالین در کنار نماینده‌های ژاپنی در حال امضای قرارداد بی‌طرفی شوروی-ژاپن(Soviet–Japanese Neutrality Pact)
نخست‌وزیر بریتانیا، وینستون چرچیل، رئیس‌جمهور آمریکا، فرانکلین روزولت و استالین در کنفرانس یالتا
استالین در سال ۱۹۴۳ در کنفرانس تهران
پس از بی‌نتیجه ماندن مذاکرات شوروی با بریتانیا و فرانسه در مسکو بر سر معاهده‌ای دفاعی، استالین به هیتلر روی آورد و با او پیمانی امضا کرد. او در ۱۹ اوت ۱۹۳۹ در سخنرانی معروفی رفقایش را آماده این چرخش بزرگ در سیاست شوروی کرد و نهایتا قرارداد مولوتوف-ریبن تروپ با آلمان نازی امضا شد. ویکتور سووروف، نویسنده جنجالی روسی ساکن انگلستان، مدعی است که استالین در این سخنرانی اعلام کرده که جنگ بهترین موقعیت است که هم دولتهای غربی و هم آلمان نازی تضعیف شوند و آلمان آماده «شورویزه» شدن می‌شود. سندی بر این ادعا در دست نیست.
با این که معاهده مولوتوف-ریبن تروپ رسما تنها قول عدم اشغال مقابل بود اما بندی مخفی نیز در آن موجود بود که بر طبق آن اروپای مرکزی به دو منطقه کنترل بین دو قدرت تقسیم می‌شد. قرار بود که اتحاد شوروی بخش شرقی لهستان (که عموما اکراینی‌ها و بلاروسها در آن زندگی می‌کردند) و لیتوانی و لاتویا و استونی و فنلاند را در اختیار گیرد. بند مخفی دیگر در مورد بساربیا، بخشی از رومانی، بود که قرار بود به شوروی اضافه شود.
در ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ آلمان با اشغال لهستان جنگ جهانی دوم را آغاز کرد. بدین ترتیب استالین تصمیم به دخالت گرفت و در ۱۷ سپتامبر ارتش سرخ شرق لهستان و دولتهای بالتیک را اشغال کرد.
در نوامبر ۱۹۳۹ استالین نیروها را به مرز فنلاند فرستاد تا جنگی راه بیندازد. جنگ زمستانی بین اتحاد شوروی و فنلاند سخت‌تر از آنچه استالین فکر میکرد از آب درآمد و شوروی تلفات زیادی داد. شوروی در مارس ۱۹۴۰ نهایتا پیروز شد اما مشکلات و محدودیت‌های ارتش شوروی به بقیه دنیا و خصوصا آلمان لو رفته بود.
در ۵ مارس ۱۹۴۰ رهبری شوروی حکم به اعدام بیش از ۲۵،۷۰۰ فعال «ناسیونالیست و ضدانقلابی» لهستانی در بخشهایی از جمهوریهای اکراین و بلاروس (که از خاک لهستان به شوروی اضافه شده بودند) داد. این به عنوان کشتار کاتین مشهور است.
در ژوئن ۱۹۴۱ هیتلر معاهده مولوتوف-ریبن تروپ را نقض کرد و در عملیات بارباروسا بخشی از خاک اتحاد شوروی را اشغال کرد. استالین گرچه جنگ با آلمان را محتمل می‌دانست اما آماده اشغالی به این سرعت نبود. ویکتور سووروف در این زمینه نیز نظری متفاوت دارد. او مدعی است که استالین از اواخر دهه ۱۹۳۰ آماده شده بود و خود تصمیم داشت در تابستان ۱۹۴۱ آلمان را اشغال کند. از این رو سووروف معتقد است حمله هیتلر به نوعی «اقدام پیشگیرانه» بوده‌است. این تئوری مورد قبول ایگور بونیچ، میخائیل ملتویکوف، و ادوارد رادزینسکی بوده‌است اما اکثر تاریخ دانان غربی با آن مخالفند.
اما هیتلر هیچگاه در نظر نداشت به پیمان عدم تجاوز متعهد بماند، چون روسیه را مکانی برای کشور گشایی آلمان می‌دانست.
همچنین به محصولات کشاورزی و منابع سوخت روسیه نیاز داشت. هیتلر در سرتاسر جنگ منابع را از سرزمین‌هایی به دست می‌آورد که فتح کرده بود.
ژنرال فدر فون بک در خاطراتش می‌گوید که ارتش آلمان (آب ور) کاملا آماده حمله شوروی علیه نیروهای آلمان در لهستان بوده‌است و این حمله را تا حداکثر ۱۹۴۲ انتظار می‌کشیده‌است. نبرد مرگبار با فاشیسم زندگی ۲۷ میلیون از مردم شوروی را بلعید.
پناهگاه‌های استالین
نزدیک به نیم قرن است که داستان‌ها و افسانه‌هایی درباره سازهای مرموز با نام " ساختمان ویژه شماره ۱" به گوش می‌خورد. در این رابطه حرف‌هایی از وجود یک کاخ زیرزمینی، چندین آزمایشگاه، تونل‌ها و اتاق‌های مخفی به میان می‌آید. در نهایت راز این بنای مخفی در زیر خاک، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی افشا شد. این ساختمان، پناهگاه رهبر شوروی "ژوزف استالین" بود که در شهر "سامارا در عمق ۳۷ متری خاک بنا شده بود. اکنون این پناهگاه برای بازدید عموم آزاد است.
مرگ
استالین در روز پنج مارس ۱۹۵۳ از دنیا رفت که منجر به بروز بحران در دفتر حزب سیاسی و در نهایت به قدرت رسیدن نیکیتا خروشچف شد. دلیل مرگ استالین پس از ۶۰ سال در گزارش ۱۱ صفحه‌ای کالبدشکافی استالین اعلام شد که در این گزارش گفته شده، رهبر شوروی سابق به مرگ طبیعی و بر اثر خفگی در اثر سکته مغزی مرده‌است.
گزارش مرگ وی تا تاریخ مارس ۲۰۱۳ در صندوقخانه آرشیو دولتی تاریخ اجتماعی و سیاسی روسیه نگهداری می‌شده‌است و طبق این گزارش، استالین بر اثر مرگ طبیعی از دنیا رفته‌است.
در این گزارش، آمده که سکته‌ای که منجر به مرگ وی شده بود در روز یک مارس ۱۹۵۳ رخ داده بوده‌است و وی در شب قبل از سکته مواد الکلی مصرف کرده‌است.
کالبدشکافی بر روی جسد رهبر شوروی سابق، یک روز پس از مرگ وی انجام شد. بر اساس این گزارش، استالین که ۷۴ سال داشت، از فشار خون بسیار و تصلب سرخرگها در مغز و قلب رنج می‌برد و کبد وی بقدری چرب بود که در مرز سیروز قرار داشت. سکته در سمت چپ مغز استالین به همراه خونریزی معده باعث خفگی وی شده بود. روایت‌هایی متفاوت از کشته شدن استالین به دست پسرش، نیکلای خروشچف، یا محافظ شخصی‌اش نیز وجود دارد.
شخصیت
استالین‌زدایی
پانویس و منابع
کتاب‌شناسی
For the Soul of Mankind: The United States, the Soviet Union, and the Cold War. | [
"ویاچسلاو مولوتف",
"نیکیتا خروشچف",
"گوری (گرجستان)",
"گرجستان",
"مسکو",
"روسیه",
"شوروی",
"آرامگاه لنین",
"حزب کمونیست شوروی",
"نادژدا آلیلویوا",
"سوتلانا استالین",
"سیاستمدار",
"آتئیست",
"مارشال اتحاد جماهیر شوروی",
"ارتش سرخ",
"جنگ داخلی روسیه",
"جنگ جهانی دوم",
"۱۸ دسامبر",
"۱۸۷۸ (میلادی)",
"۵ مارس",
"۱۹۵۳ (میلادی)",
"کمونیست",
"حزب کمونیست اتحاد شوروی",
"امپراتوری روسیه",
"دبیرکل حزب کمونیست اتحاد شوروی",
"ولادیمیر لنین",
"لئون تروتسکی",
"تصفیه کبیر",
"تجدیدنظرطلبی",
"خروشچف",
"استالین‌زدایی",
"مارکسیسم-لنینیسم",
"استالینیسم",
"سیاست‌های نوین اقتصادی",
"گندم",
"اکراین",
"قزاقستان",
"قفقاز شمالی",
"هولودومور",
"آلمان نازی",
"جنگ کبیر میهنی",
"ابرقدرت",
"چین",
"ویساریون جوگاشویلی",
"اکاترینا گلادزه",
"تفلیس",
"مست",
"کشیش",
"انقلاب روسیه (۱۹۱۷)",
"سیبری",
"لنین",
"لندن",
"انقلاب ۱۹۰۵",
"حزب بلشویک",
"وین",
"موزه استالین",
"اکاترینا سوانیدزه",
"ازدواج",
"آلمان",
"نادژدا آلیلیوا",
"دهلی نو",
"نیروی هوایی شوروی",
"الکلیسم",
"استوارت کاهان",
"گرگ کرملین",
"لازار کاگنوویچ",
"الکساندر سولژنیتسن",
"انقلاب فوریه",
"انقلاب اکتبر",
"۶ نوامبر",
"پتروگراد",
"لهستان",
"۳ آوریل",
"تروتسکی",
"سرگئی کیروف",
"پلیس مخفی شوروی",
"بریتانیا",
"فرانسه",
"ژاپن",
"آمریکا",
"مکزیک",
"اشتراکی‌سازی کشاورزی",
"کولاک (روسیه)",
"گولاگ",
"مائو زدونگ",
"کتاب سیاه کمونیسم",
"ایدئولوژیک",
"ژنتیک",
"سایبرنتیک",
"بورژوایی",
"نسبیت خاص",
"نسبیت عام",
"کوانتوم",
"بمب اتم",
"نیکولای یاکوولویچ مار",
"جایزه نوبل",
"اسپوتنیک ۱",
"بحران اسپوتنیک",
"تیفوس",
"مالاریا",
"رئالیسم سوسیالیستی",
"نقاشی",
"مجسمه‌سازی",
"موسیقی",
"نمایشنامه نویسی",
"ادبیات",
"اکسپرسیونیسم",
"هنر آبستره",
"پیشرو (هنر)",
"فرمالیسم (هنر)",
"ایزاک بابل",
"وسولد مایرهولد",
"اسیپ ماندلشتام",
"آرکادی گایدار",
"کنستانتین استانیسلاوسکی",
"الکسی تولستوی",
"الکساندر کوپرین",
"الکساندر ورتینسکی",
"آنا آخماتووا",
"نیکولای گومیلیف",
"شاعر",
"نیروی نظامی",
"۱۹۲۱ (میلادی)",
"لف گومیلیف",
"میخائیل بولگاکوف",
"تئاتر",
"بولسلاو پروس",
"نئوکلاسیسیسم",
"معماری ساختارگرا",
"کلیسای ارتدکس روسی",
"اسلام",
"بودیسم",
"یهودیت",
"کلیسا",
"کنیسه",
"مسجد",
"معبد",
"لنینگراد",
"آندره ویشینسکی",
"میخائیل توخاچفسکی",
"کره (کشور)",
"ولگا",
"تاتار",
"چچن",
"فنلاند",
"بلغارستان",
"یونان",
"ارمنستان",
"لاتویا",
"لیتوانی",
"استونی",
"یهودی",
"بالکان",
"تاتارستان",
"جنگ سرد",
"وینستون چرچیل",
"فرانکلین روزولت",
"کنفرانس یالتا",
"هیتلر",
"بلاروس",
"رومانی",
"کشتار کاتین",
"عملیات بارباروسا",
"ایگور بونیچ",
"میخائیل ملتویکوف",
"ادوارد رادزینسکی",
"فدر فون بک",
"فاشیسم",
"آورل هریمن"
] | [
"استالینیسم",
"اعضای افتخاری آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی",
"اعضای پلیتبوروی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی",
"اعضای حزب سوسیال دموکرات کارگری روسیه",
"افراد انقلاب روسیه (۱۹۱۷)",
"افراد جنگ جهانی دوم اهل اتحاد شوروی",
"افراد جنگ داخلی روسیه",
"افراد جنگ سرد",
"افراد جنگ لهستان-شوروی",
"افراد کمینترن",
"امپریالیسم ستیزی",
"انقلابیون اهل روسیه",
"اهالی شوروی",
"اهالی گوری",
"بی‌خدایان اهل روسیه",
"بی‌خدایان سده ۲۰ (میلادی)",
"تبعیدشدگان اهل روسیه",
"جنرالیسیموها",
"جوزف استالین",
"حاکمان کمونیست",
"خودکامگی",
"درگذشتگان ۱۹۵۳ (میلادی)",
"درگذشتگان به علت سکته",
"دریافت‌کنندگان نشان پرچم سرخ",
"دریافت‌کنندگان نشان پیروزی",
"دریافت‌کنندگان نشان سوورف درجه یک",
"دریافت‌کنندگان نشان لنین",
"رهبران جنگ سرد",
"زادگان ۱۸۷۸ (میلادی)",
"سیاستمداران اهل اتحاد شوروی",
"سیاستمداران اهل گرجستان",
"سیاستمداران جنگ جهانی دوم",
"سیاستمداران اهل روسیه",
"شاعران اهل گرجستان",
"شاعران سده ۱۹ (میلادی) اهل گرجستان",
"شاعران سده ۲۰ (میلادی) اهل گرجستان",
"شاعران کمونیست",
"شاعران مرد اهل گرجستان",
"شخص سال برگزیده مجله تایم",
"ضد سرمایه‌داران اهل روسیه",
"ضد فاشیسم‌ها",
"ضد ملی‌گرایان",
"ضدخدایان",
"عاملان نسل‌کشی",
"فعالان بی‌خدایی",
"قهرمانان اتحاد جماهیر شوروی",
"قهرمانان جمهوری خلق مغولستان",
"قهرمانان کارگران سوسیالیست",
"کمونیست‌های اهل روسیه",
"مارشال‌ها در اتحاد شوروی",
"مارکسیست‌ها",
"مخالفان آپارتاید در آفریقای جنوبی",
"مخالفان سرمایه‌داری اهل روسیه",
"مدفونان در آرامگاه دیوار کرملین",
"مرگ‌های حل نشده",
"مسیحیان ارتدوکس سابق اهل گرجستان",
"منتقدان ادیان",
"نجات‌یافتگان از آبله",
"نخست‌وزیران اتحاد شوروی",
"نویسندگان سیاسی اهل روسیه",
"نظریه‌پردازان مارکسیست",
"وزیران دفاع شوروی",
"یهودستیزی در روسیه"
] |
2,709 | آلن تورینگ | 1 | 295 | 0 | [
"الن تورینگ",
"الن تورينگ",
"آلن تورينگ",
"آلن تویرینگ",
"آلن ماتیسون تورینگ",
"آلن تويرينگ",
"الن تویرینگ",
"آلن ماتيسون تورينگ",
"الن ماتیسون تورینگ",
"الن تويرينگ",
"الن ماتيسون تورينگ"
] | false | 66 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "آلن تورینگ"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Alan Turing Aged 16.jpg"
},
{
"Item1": "عرض تصویر",
"Item2": "270px"
},
{
"Item1": "زیرنویس",
"Item2": "آلن (متیسون) تورینگ"
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[لندن بزرگ]]"
},
{
"Item1": "محل مرگ",
"Item2": "[[ویلمسلو]]، [[چشر]]"
},
{
"Item1": "محل زندگی",
"Item2": "[[ویلمسلو]]، [[چشر]]"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "[[بریتانیا]]یی"
},
{
"Item1": "رشته فعالیت",
"Item2": "ریاضیات، منطق ریاضی، رمز نگاری"
},
{
"Item1": "محل کار",
"Item2": "[[دانشگاه منچستر]]، [[آزمایشگاه ملی فیزیک]]، [[دانشگاه کمبریج]]"
},
{
"Item1": "دلیل شهرت",
"Item2": "[[ماشین تورینگ]]، [[مسئله ریاضی توقف]]"
},
{
"Item1": "دین",
"Item2": "[[بی‌خدا]]"
}
],
"Title": "دانشمند"
} | آلن ماتیسون تورینگ (۲۳ ژوئن ۱۹۱۲ — ۷ ژوئن ۱۹۵۴) ریاضیدان، دانشمند رایانه، منطق‌دان، فیلسوف، زیست-ریاضیدان و رمزنگار بریتانیایی بود.
تورینگ به عنوان پدر علم محاسبه نوین و هوش مصنوعی شناخته شده‌است و مهمترین جایزه علمی رایانه به افتخار وی جایزه تورینگ نام گرفته‌است. وی دارای نشان ویژه سلطنتی انگلستان و نیز عضو پیوسته کالج سلطنتی بود.
تورینگ به کمک ماشین تورینگ فرمولاسیون موثری برای روش الگوریتم و محاسبه تهیه کرد؛ با کمک آزمایش تورینگ، سهم موثر و محرکی در زمینه هوش مصنوعی ارائه کرد:
او سپس در آزمایشگاه ملی فیزیک مشغول به کار شد، و یکی از طرح‌های اولیه برنامه ذخیره شده کامپیوتر را ارائه کرد، هرچند که در واقع ساخته نشد. در ۱۹۴۸ به دانشگاه منچستر رفت تا روی «منچستر مارک ۱» کار کند، که به عنوان اولین کامپیوتر حقیقی دنیا شناخته شد.
در طول جنگ جهانی، تورینگ در بلچلی پارک (مرکز کد شکنی انگلستان) مشغول بود و برای مدتی مسئول بخشی از آن بود، بخش مربوط به تحلیل نوشته‌های رمزی نیروی دریایی آلمان. او چند روش برای شکستن رمزهای آلمانها ابداع کرد، شامل روش ماشینی الکترومکانیکی که می‌توانست ویژگی‌های ماشین انیگما را پیدا کند (بامب).
در سال ۱۹۵۰ در مقاله‌ای معیاری برای تعیین میزان هوشمندی رایانه پیشنهاد کرد که پس از آن به آزمایش تورینگ معروف شد:
تا به حال هیچ برنامه‌ای قادر به موفقیت در این آزمون نگردیده‌است.
او با معرفی ماشین تورینگ، یک مدل ریاضی برای تحلیل توانایی‌های ذاتی الگوریتم‌ها بنیان گذاشت. به همین دلیل ماشین تورینگ یکی از عناصر اصلی در نظریه محاسبات و نظریه پیچیدگی محاسباتی است.
کودکی و جوانی
پدر تورینگ، ژولیوس ماتیسون تورینگ، عضو مامورین شهری هند بود. ژولیوس و همسرش سارا (۱۹۷۶–۱۸۸۱، دختر ادوارد والتر ستونی، مهندس ارشد راه‌آهن مدرس) می‌خواستند فرزندشان آلن در انگلستان بزرگ شود، به همین دلیل به لندن بزرگ بازگشتند، جایی که آلن تورینگ در ۲۳ ژون ۱۹۱۲ به دنیا آمد، امروزه به عنوان هتل کولونوید شناخته می‌شود. او یک برادر بزرگتر به نام جان داشت. کار خدمات شهری پدرش همچنان فعال بود، و در طول دوران کودکی تورینگ والدین او بین انگلیس و هند در سفر بودند و فرزندان خود را نزد دوستان خود در انگلیس می‌گذاشتند.
از همان اوان کودکی علائم نبوغ در وی هویدا بود. والدینش او رادر سن شش سالگی در مدرسه روزانه سنت مایکل ثبت نام کردند. مدیر مدرسه و معلمین او بسیار زود به نبوغ وی پی بردند. در ۱۹۲۶، در ۱۴ سالگی، او به مدرسه شربورن در دورست رفت. روز اول او در ترم جدید با «اعتصاب عمومی» در انگلستان هم‌زمان شد، اما او چنان مصمم بود که در اولین روز حضور داشته باشد که به تنهایی ۹۷ کیلومتر (۶۰ مایل) از ساوتهمتون تا مدرسه را با دوچرخه طی کرد و شب رادر یک مسافرخانه به سر برد.
اتاق کامپیوترکینگس دانشگاه کمبریج به نام تورینگ نامگذاری شده‌است، شخصی که در ۱۹۳۱ دانشجوی آنجا شد.
تمایل ذاتی تورینگ به سمت ریاضی و علم برای او احترامی نزد برخی استادان شربورن که مدرسه‌ای معروف و پرهزینه دولتی بود کسب نکرد، چراکه تاکید بیشتر آن روی مسایل و مباحث کلاسیک بود.مدیر مدرسه برای والدین تورینگ نوشت: «امیدوارم او بین دو مدرسه افت نکند. اگر می‌خواهد در یک مدرسه دولتی بماند، باید تلاش کند که یک فرد تحصیل کرده شود و اگر می‌خواهد صرفا یک دانشمند شود، وقت خود را در یک مدرسه دولتی تلف میکند.»
با این حال، تورینگ توانایی قابل توجه خود را در زمینه‌های مورد علاقه خود به نمایش می‌گذاشت، با حل مسایل پیچیده در ۱۹۲۷ بدون اینکه حتی حساب دیفرانسیل مقدماتی خوانده باشد. در ۱۹۲۸، در ۱۶ سالگی تورینگ با کار آلبرت انیشتین مواجه شد، نه تنها آن را به‌طور کامل فهمید بلکه شک انیشتین در قانون‌های حرکت نیوتن را از روی متنی که هرگز این موضوع را آشکار نکرده بود پیش‌بینی کرد.
امیدها و تلاشهای تورینگ با دوستی نزدیکی که با دانشجوی بزرگتر، کریستوفر مورکوم، ایجاد کرد افزایش یافت. مورکوم ناگهان چند هفته پس از آغاز آخرین ترم در شربورن، به دلیل سل گاوی از دنیا رفت. ایمان مذهبی تورینگ از بین رفت. او پذیرفت که هر پدیده‌ای شامل کار مغز انسان باید مادی باشد.
دانشگاه و کار وی در شمارش‌پذیری
تمایل و تلاش تورینگ در ریاضیات و علوم کامپیوتر باعث شد نسبت به کار کلاسیک دانشگاه کم توجهی کند و در نتیجه موفق به دریافت بورسیه تحصیلی ترینیتی کالج، کمبریج نشود، و به دانشگاه دیگری که انتخاب دومش بود کینگس کالج، کمبریج برود. او در سالهای ۱۹۳۱–۱۹۳۴ درآنجا مشغول به تحصیل بود و در سال ۱۹۳۵ به خاطر مقاله خود در رابطه با قضیه محدودیت مرکزی به عنوان عضو آنجا انتخاب شد.
در مقاله به یاد ماندنی «درباره اعداد شمارا، با استفاده از انسکیدانس پرابلم» (۲۸ می۱۹۳۶) تورینگ فرمول بندی‌های سال ۱۹۳۱ کرت گودل را درباره محدودیت‌های اثبات و محاسبات تجدید کرد و زبان ریاضی محور گودل را با چیزی که امروزه ماشین تورینگ نامیده می‌شود جایگزین کرد. او ثابت کرد که چنین ماشینی می‌تواند هر مسئله ریاضی ممکن که می‌شود به صورت الگوریتم بیان شود را حل کرد، حتی اگر هیچ ماشین تورینگ واقعی به دلیل سرعت کم آن نسبت به جایگزین‌های مناسب آن کاربرد عملی نداشته باشد.
تا امروز ماشین‌های تورینگ موضوع اصلی تحقیقات در تئوری محاسبات بودهاند. او برای اثبات این که «انسکیدانس پرابلم» هیچ حلی ندارد، ابتدا نشان داد که هالتینگ پرابلم برای ماشین تورینگ قابل حل نیست: مشخص نیست که ماشین تورینگ در چه زمانی متوقف می‌شود.
به دلیل انتشار اثبات او پس از اثبات معادل آلونزو چرچ در حساب لاندا، کار او کاملا قابل درک و پذیرفتنی است. همچنین مفهوم «ماشین جامع (تورینگ)» و این ایده که چنین ماشینی می‌تواند کار هر ماشین دیگر را انجام دهد، کاملا بدیع است. این مقاله همچنین اعداد تعریف‌پذیر را نیز معرفی میکند.
بیشتر سالهای ۱۹۳۸ و ۱۹۳۷ را در دانشگاه پرینستون، با مطالعه تحت نظر آلونزو چرچ گذراند و موفق شد دکترای خود را در سال ۱۹۳۸ از دانشگاه پرینستون دریافت کند: تز او درباره محاسبه نسبی بود که ماشین‌های تورینگ را به (اصطلاحا) اورکل می‌افزود، که می‌توان به کمک آن مسایلی را بررسی کرد که ماشین تورینگ نمی‌تواند بررسی کند. با بازگشت به کمبریج در سال ۱۹۳۹، او در سخنرانی‌های لودویگ ویتگنشتاین درباره اساس ریاضیات شرکت کرد. جایی که این دو با یکدیگر بحث و مخالفت می‌کردند و تورینگ از ظاهرگرایی دفاع میکرد و ویتگنشتاین معتقد بود که ریاضیات هیچ حقیقت مطلقی را کشف نمی‌کند.
تجزیه و تحلیل رمز
دو کلبه در پلچلی پارک که تورینگ در سالهای ۱۹۳۹–۱۹۴۰ در آنجا کار میکرد، تا زمانی که به‌هات ۸ رفت.
در طول جنگ جهانی دوم تورینگ یکی از حاضران اصلی در بلچلی پارک بود تا بتواند رمزهای آلمانها را بشکند. بر اساس کار انجام شده قبل از جنگ در لهستان در تجزیه و تحلیل رمز توسط ماریان ریفسکی، یژی روژیتسکی و هنریک زیگالسکی از کمیته رمز، او توانست روش‌هایی برای شکستن ماشین انیگما و لورنزو اس زد ۴۲/۴۰ (وسیله‌ای که توسط انگلیس‌ها تونی نامیده می‌شد) پیدا کند، و در آن زمان رئیس‌هات ۸، بخشی که وظیفه داشت کدهای نیروی دریایی آلمانها را بشکند، بود.
از ۱۹۳۸ تورینگ برای مرکز کد و رمز دولت مشغول به کار بود، (سازمان کد شکنی انگلیس). او روی مسئله ماشین انیگما آلمانها کار میکرد و با دیلی ناکس (کد شکن رده بالای سازمان) همکاری میکرد.
در روز ۴ سپتامبر ۱۹۳۹، یک روز پس از آنکه انگلیس جنگ علیه آلمان را اعلام کرد، تورینگ بلچلی پارک را به عنوان مرکز جنگی سازمان گزارش کرد.
بامب: تورینگ-ولچمن
نمایی از ماشین بامب
در هفته‌های ورود به بلچلی پارک، تورینگ ماشینی الکترو مکانیکی طراحی کرده بود که می‌توانست انیگما را سریع‌تر از بامبای سال ۱۹۳۲ کد شکنی کند. به دلیل ساخت لهستانی الاصل آن بامبا، بامب نامگذاری شده.
بامب با بهسازی که توسط گوردون ولچمن صورت گرفت، تبدیل به یکی از وسایل اصلی و بطور عمده مکانیزه هجوم به پیام‌های توسط انیگما محافظت شده آلمانها گردید پروفسور جک گود، رمزشکنی که در آن زمان در بلچلی پارک مشغول به کار بود، بعدها گفت:
بزرگترین سهم تورینگ، به عقیده من، نقش او در ساخت بامب بود، ماشین رمز شکن. او ایده‌ای قابل استفاده داشت، در واقع قضیه‌ای در منطق که به نظر افراد تعلیم ندیده بیشتر پوچ است، اینکه از تناقض، می‌توان هر چیزی را نتیجه گرفت.
بامب دنبال تنظیمات احتمالا درستی می‌گشت که در یک پیام انیگما می‌توانست به کار رودو از یک کریب مناسب استفاده میکرد: بخشی از یک کد احتمالی پیام اولیه. برای هر تنظیم احتمالی روتور (که حالاتی در مرتبه ۱۹ داشت، یا مرتبه ۲۲ برای زیر دریایی‌ها که در نهایت چهار روتور داشت، در مقایسه با انیگمای معمولی که سه روتور داشت). بامب بر اساس کریب، یک سری استقراهای منطقی بکار می‌برد که به صورت الکتریکی انجام می‌شد. بامب هنگامی که تناقض رخ می‌داد آشکار میکرد، آن تنظیم را حذف میکرد و سراغ بعدی می‌رفت، اغلب تنظیمات به تناقض می‌رسید و حذف می‌شد، که تعداد معدودی را برای بررسی دقیق‌تر باقی می‌گذاشت.
بامب تورینگ برای اولین با در ۱۸ مارس ۱۹۴۰ نصب شد. بیشتر از دویست بامب تا پایان جنگ جهانی مورد استفاده قرار گرفتند.
هات ۸ وانیگمای نیروی دریایی
در دسامبر ۱۹۴۰، تورینگ سیستم نشانگر انیگمای نیروی دریایی را کشف کرد، که از نظر ریاضیات بسیار پیچیده‌تر از انیگمای سایر نیروها بود.
تورینگ همچنین تکنیک محاسباتی «بانبوریسموس» را نیز ابداع کرد که برای کمک به کدشکنی انیگمای نیروی دریایی کاربرد داشت. بانبوریسموس روتورهای خاصی از انیگما را حذف میکرد تا سرعت بامب را افزایش دهد.
در بهار ۱۹۴۱ تورینگ از همکار خود درهات ۸ جوان کلارک خواستگاری کرد، با این حال قرار ازدواج آنها با توافق طرفین در تابستان شکسته شد.
در ژوئیه ۱۹۴۲تورینگ تکنیک جدیدی را با نام تورینگگری یا تورینگگسموس برای کدشکنی کد لورنز که در ماشین رمز جدید آلمانها «گهمشریبر (نویسنده پنهان)» به کار برده می‌شد، ابداع کرد.
او همچنین گروه «فیش (ماهی)» را به تامی فلاورز معرفی کرد، که زیر نظر ماکس نیومن به دنبال ساخت کامپیوتر کلوسوس، اولین کامپیوتر دیجیتال قابل برنامه‌ریزی جهان رفت، که جایگزین ماشین‌های ساده‌تر گذشته (شامل هیت رابینسون) گردید، که سرعت عالی آن اجازه می‌داد که تکنیک «بروت-فورس» کدهایی که روزانه تغییر می‌کردند را بررسی کند.
تصور غلط رایج است که تورینگ یکی از کلیدهای اصلی ساخت کامپیوتر کلوسوس بوده، که این‌گونه نیست.
تورینگ در نوامبر ۱۹۴۲ به ایالات متحده رفت و با انیگمای نیروی دریایی و تحلیل رمز نیروی دریایی آمریکا و ساخت بامب در واشینگتن کار کرد. او همچنین به «آزمایشگاه بل» در ساخت وسایل امن صحبت، کمک کرد. او در مارس ۱۹۴۳ به بلچلی پارک بازگشت. در غیاب او «هاف الکساندر» ریاست‌هات ۸ را به عهده گرفته بود، با توجه به علاقه کم تورینگ برای پیگیری مسائل روزانه مرکز، او به عنوان مشاور مشغول به کار شد.
در اواخر جنگ در حالی که الکترونیک می‌آموخت، به کمک مهندس «دونالد بیلی»، طراحی ماشین «دلیلا» را برای برقراری تماس‌های مطمئن انجام داد، که برای کارهای مختلفی تولید شده بود، اما عدم توانایی برقراری مکالمات دوربرد، و تکمیل دیرهنگام آن باعث شد تا در جنگ مورد استفاده قرار نگیرد. علیرغم اینکه تورینگ قسمتی از سخنرانی چرچیل را رسما کدگذاری و کدگشایی کرد، دستگاه مورد استفاده قرار نگرفت.
در ۱۹۴۵، تورینگ بخاطر خدمات ارزنده‌اش در جنگ، برنده «اوبی‌ای» شد، با این حال کار او تا مدت‌ها سری بود. زندگینامه وی که مدت کوتاهی پس از مرگش در «رویال سوسایتی» چاپ شد:
سه مقاله قابل ملاحظه که در سه زمینه مختلف ریاضی قبل از جنگ نوشته شده، کیفیت کاری را که اگر او در زمان بحرانی بر روی یک موضوع مشخص انجام می‌داد، بیان میکند. برای کارش در سازمان خارجه، او جایزه «اوبی‌ای» را برنده شد.
کامپیوترهای اولیه و آزمون تورینگ
از ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۷ او در آزمایشگاه ملی فیزیک کار میکرد، و بر روی طراحی موتور محاسبه خودکار کار میکرد. او در ۱۹ فوریه ۱۹۴۶ مقاله‌ای ارائه کرد که اولین طرح کامپیوتر برنامه‌دار در انگلستان بود. با وجود موفقیت وی در این طرح، در شروع پروژه تاخیر بوجود آمد و او علاقه خود را برای ادامه کار از دست داد.
در اواخر ۱۹۴۷ به کمبریج بازگشت. در زمانی که او در کمبریج بود، پروژه سابقش در غیاب او کامل شد و اولین برنامه خود را در ۱۰ می۱۹۵۰ اجرا کرد.
در ۱۹۴۸او با دپارتمان ریاضی و آزمایشگاه محاسبات دانشگاه منچستر همکاری کرد و روی نرم‌افزار یکی از اولین کامپیوترهای جهان «منچستر مارک ۱» کارکرد.
دراین زمان او کارهای تجریدی (ابسترکت) را ادامه داد و مسئله هوش مصنوعی و آزمونی را که امروزه آزمون تورینگ نامیده می‌شود برای اسناد تفکر به ماشین‌ها در سال ۱۹۵۰ در مقاله‌ای مطرح نمود. تورینگ مقاله‌اش را با این سوال شروع میکند که «آیا ماشین‌ها می‌توانند فکر کنند؟». او می‌گوید که برای پاسخ دادن به این سوال باید اول تعریف مشخصی از تفکر و ماشین داشتیم. ماشین در این مقاله یعنی تحقق فیزیکی ماشین‌های محاسباتی خودکار (چیزهای شبیه رایانه‌های رقمی امروزی). تورینگ می‌گوید صحبت از تعریف تفکر کاری عبث است و بنابراین پیشنهاد میدهد سوال اصلی مقاله یعنی «آیا ماشین‌ها می‌توانند فکر کنند؟» با سوال دیگری جایگزین شود: «آیا ماشین‌ها می‌توانند از بازی تقلید سربلند بیرون آیند؟»
بازی تقلید بازی‌ای است که با سه شرکت‌کننده انجام می‌شود: یک مرد، یک زن و نفر سومی که می‌تواند مرد یا زن باشد و تورینگ از او به عنوان بازجو یاد میکند.
خصوصیات فیزیکی مرد و زن شرکت‌کننده از دسترس باز جو پنهان است و او تنها می‌تواند پرسش‌هایی را از آنها بپرسد و پاسخ آنها را دریافت کند. البته بین دو شرکت‌کننده دیگر هم تفکیک برقرار است و آنها از سوالات و جواب‌های بازجو با دیگری خبر ندارند. هدف بازی برای بازجو تشخیص جنسیت دو شرکت‌کننده است. یکی از شرکت کنندگان (مثلا زن شرکت‌کننده) سعی میکند او را در این مورد به اشتباه بیندازد (یعنی وانمود کند که مرد است) و شرکت‌کننده دیگر سعی دارد به بازجو در این تشخیص کمک کند. این می‌شود بازی تقلید.
حالا پیشنهاد تورینگ این است که اگر شرکت‌کننده‌ای که می‌خواهد بازجو را فریب دهد با یک رایانه رقمی جایگزین شود و وظیفه‌اش را به گونه‌ای انجام دهد که بازجو (به اشتباه) به او جنسیت فرد دیگر را نسبت دهد این رایانه از بازی تقلید سربلند بیرون می‌آید و اسناد هوشمندی به آن موجه است. البته در ادبیات فلسفی امروز مسئله از صرف تقلید جنسیت مخالف دیگر شرکت‌کننده به تقلید انسان بودن مبدل شده‌است. به‌طور خلاصه گفته می‌شود مطابق آزمون تورینگ برای اسناد هوشمندی اگر بازجوی انسانی نتواند دست رایانه‌ای را که با آن در مکالمه است رو کند و به اشتباه تشخیص دهد که این ماشین انسان است باید گفت این ماشین هوشمند است. تورینگ حدس زده‌است که در فاصله‌ای حدود ۵۰ سال یعنی ابتدای هزاره جدید ماشین‌هایی پیدا شوند که آزمون تورینگ را با موفقیت پشت سر بگذارند.
در ۱۹۴۸ تورینگ به همراه «دی جی چمپرنون» شروع به نوشتن برنامه شطرنج کرد که تا آن زمان وجود نداشت. در ۱۹۵۲، به دلیل نبود کامپیوتری به اندازه کافی قوی تورینگ کامپیوتر را شبیه‌سازی کرد، که برای هر حرکت نیم ساعت زمان نیاز داشت. برنامه در مقابل «الیک گلنی» همکار تورینگ شکست خورد، اما گفته می‌شود که در مقابل همسر چمپرنون موفق بود.
فرم الگو و زیست‌شناسی ریاضیاتی
تورینگ از سال ۱۹۵۲ تا زمان مرگش در سال ۱۹۵۴ روی زیست‌شناسی ریاضیاتی کار کرد، به ویژه مورفوجنسیس. او در ۱۹۵۲ یک مقاله با موضوع «اساس شیمیایی مورفوجنسیس»منتشر کرد.علاقه اصلی او فهمیدن «الگوی فیبوناچی» بود، وجود اعداد فیبوناچی در ساختار گیاهان. او «معادلات عکس العمل-انتشار» را به کار برد که امروزه موضوع اصلی فرم الگو است. مقالات بعدی وی تا سال ۱۹۹۲ چاپ نشد.
مرگ
thumb
در سال ۱۹۵۲ به صورت اتفاقی همجنس‌گرایی وی کشف شد. در آن سالها همجنس‌گرایی در بریتانیا جرم و بیماری روانی شناخته می‌شد. در دادگاه طبق قانون مخیر شد بین زندان و اختگی شیمیایی یکی را انتخاب کند؛ که وی دومی را انتخاب کرد. به دنبال این حادثه تمام تضمین‌های حفاظتی که وی داشت لغو شد و از ادامه کار وی بر روی پروژه‌های رمزنگاری ممانعت به عمل آمد. تزریق مواد شیمیایی برای یک سال ادامه یافت و عوارض جنبی بسیاری از جمله رویش پستان‌ها برجای گذاشت. گفته می‌شود که این دوره درمانی، در ابتلای آلن تورینگ به افسردگی شدید نیز موثر بود و همین مشکل روانی بود که سرانجام به خودکشی او در ژوئن سال ۱۹۵۴ منجر شد.
در ۸ ژوئن ۱۹۵۴ کارگر خانه جسد او را پیدا کرد؛ روز قبل او در اثر سم سیانید جان سپرده بود، ظاهرا بخاطر سیب نیم خورده سیانیدی که در کنار تختش بود. بسیاری بر این باورند که مرگ او عمدی بوده، اما مادر او اعتقاد داشت که مرگ او حادثه‌ای بوده که به دلیل بی‌دقتیش در نگهداری از مواد شیمیایی رخ داده ست. کالبدشکافی علت مرگ را مسمومیت با سیانور یافت و پلیس مرگ را خودکشی اعلام کرد.
قدردانی پس از مرگ
از سال ۱۹۶۶، جایزه تورینگ به‌صورت سالانه توسط انجمن دستگاه محاسباتی به کسی داده می‌شود که سهم درخوری در جامعه محاسباتی دارد. این جایزه به‌طور گسترده به‌عنوان نوبل دنیای محاسبات شناخته می‌شود.
یادبودهای بسیاری از تورینگ در منچستر ساخته شده، شهری که او تا پایان عمر در آنجا مشغول به‌کار بود. در سال ۱۹۹۴ خیابان بزرگی به‌نام وی در منچستر نامگذاری شد. مجسمه یادبود آلن تورینگ در سکویل پارک در ۲۳ جون ۲۰۰۱ در منچستر رونمایی شد. در سکویل پارک در نزدیکی دانشگاه منچستر جشن زندگی او در ۵ ژوئن ۲۰۰۴ برگزار شد و در تابستان آن سال موسسه آلن تورینگ شروع به‌کار کرد. ساختمان شامل دانشکده ریاضی، موسسه علم فوتون و «مرکز جودرل بانک» اخترفیزیک ساختمان آلن تورینگ نامگذاری شده‌است.
در ۲۳ ژوئن ۱۹۹۸، که می‌توانست هشتاد و ششمین سال تولدش باشد، «اندرو هودجس» زندگی‌نامه‌نویس او، پلاک آبی خانه دوران کودکی وی در "وارینگتون کرسنت لندن (هتل کولونید کنونی) را رونمایی کرد. به یاد پنجاهمین سالگرد مرگ او پلاکی در ۷ ژوئن ۲۰۰۴ در محل زندگی سابقش در ویلمسلو رونمایی شد.
پلاک آبی منزل تورینگ
به‌دلیل موفقیت‌هایش در رشته کامپیوتر دانشگاه‌های زیادی یادمان‌هایی از او ایجاد کرده‌اند، مجسمه برنزی تورینگ در دانشگاه سوری که یادآور پنجاهمین سال‌مرگ وی است، او را در حال حمل کتاب‌هایش در محوطه دانشگاه به تصویر می‌کشد.
دانشگاه‌های لوس‌آندس در بوگوتا، دانشگاه پلی‌تکنیک پورتوریکوهر یک آزمایشگاهی به‌نام وی دارند، دانشگاه تکزاس در آستین برنامه‌ای با نام «تورینگ سکالرز» دارد.
دانشگاه بیلگی استانبول سالانه کنفراسی به یاد وی برگزار میکند که روزهای تورینگ نامیده می‌شود.
مجسمه‌ای ۱٫۵ تنی به ابعاد واقعی در بلچلی پارک در ۱۹ ژوئن ۲۰۰۷ رو نمایی شد، که توسط «استیفن کتل» و به دستور میلیاردر «سیدنی فرانک» تراشیده شد.
در سال ۲۰۱۲ به مناسبت یکصدمین سال تولد تورینگ مراسم و کنفرانس‌های مختلفی در نقاط مختلف جهان و شهرهای مختلف انگلستان برگزار شد. در ۳ تیر ۱۳۹۱ در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران نشست یک‌روزه‌ای با عنوان ذهن، منطق و محاسبه به این مناسبت برگزار شد.
عذرخواهی دولت انگلستان و عفو ۶۰ سال پس از مرگ
در سال ۲۰۰۹، گردآوری امضا برای درخواست بخشودگی آلن تورینگ که در سال ۱۹۵۲ به جرم همجنس‌گرایی محکوم شده بود در بریتانیا آغاز شد. گوردون براون، نخست‌وزیر وقت، از سوی دولت، از نحوه برخورد با تورینگ ابراز تاسف کرد اما گردآورندگان امضا، بر عفو رسمی او اصرار ورزیدند و طی چند سال بعد، توانستند چند هزار امضا در حمایت از خواست خود جمع کنند. در تابستان سال ۲۰۱۲، طرح عفو آلن تورینگ در مجلس اعیان به جریان افتاد و هم‌زمان، شماری از شخصیت‌های علمی بریتانیا، در نامهای به دیوید کامرون، نخست‌وزیر، خواستار حمایت دولت از این طرح شدند.
این طرح در ماه اکتبر سال ۲۰۱۳ در مجلس اعیان تصویب شد و پس از تصویب در مجلس عوام، روز ۲۴ دسامبر ۲۰۱۳ با عنوان مصوبه برخورداری آلن تورینگ از عفو سلطنتی، توشیح و با امضای ملکه بریتانیا به قانون تبدیل شد.
جایزه تورینگ
جایزه تورینگ به افتخار او نامگذاری شده‌است. جایزه تورینگ معتبرترین جایزه در علم رایانه است که هر سال از سوی «انجمن ماشین‌های
حسابگر» (ACM) اعطا می‌شود.
فرهنگ عامه
سینما
فیلم بازی تقلید (۲۰۱۴) به کارگردانی مورتن تیلدام و بازی بندیکت کامبربچ در نقش تورینگ و کیرا نایتلی در نقش جوآن کلارک (همکار و نامزد سابق تورینگ)، در مورد چگونگی شکستن رمز ماشین انیگما در بلچلی پارک است.
کتاب
کتاب «آلن تورینگ: انیگما» (۱۹۹۲) نوشته ادرو هودگز به زندگی تورینگ می‌پردازد.
ماشین تورینگ | [
"لندن بزرگ",
"ویلمسلو",
"چشر",
"بریتانیا",
"دانشگاه منچستر",
"آزمایشگاه ملی فیزیک",
"دانشگاه کمبریج",
"ماشین تورینگ",
"مسئله توقف",
"بی‌خدا",
"ریاضیدان",
"دانشمند رایانه",
"منطق‌دان",
"فیلسوف",
"زیست-ریاضیدان",
"رمزنگار",
"محاسبه نوین",
"هوش مصنوعی",
"آزمایش تورینگ",
"کامپیوتر",
"جنگ جهانی",
"ماشین انیگما",
"بامب",
"نظریه محاسبات",
"نظریه پیچیدگی محاسباتی",
"ادوارد والتر ستونی",
"انگلستان",
"هتل کولونوید",
"شربورن",
"دورست",
"اعتصاب عمومی",
"ساوتهمتون",
"حساب دیفرانسیل",
"آلبرت انیشتین",
"انیشتین",
"نیوتن",
"کریستوفر مورکوم",
"ترینیتی کالج",
"کمبریج",
"کینگس کالج",
"الگوریتم",
"آلونزو چرچ",
"حساب لاندا",
"دانشگاه پرینستون",
"اورکل",
"لودویگ ویتگنشتاین",
"آلمان",
"لهستان",
"ماریان ریفسکی",
"یژی روژیتسکی",
"هنریک زیگالسکی",
"لورنزو اس زد ۴۲/۴۰",
"هات ۸",
"الکترو مکانیک",
"جک گود",
"بلچلی پارک",
"کریب",
"روتور",
"بانبوریسموس",
"الکترونیک",
"دلیلا",
"رویال سوسایتی",
"اوبی‌ای",
"دی جی چمپرنون",
"اعداد فیبوناچی",
"۱۹۵۲ (میلادی)",
"همجنس‌گرایی",
"۸ ژوئن",
"۱۹۵۴ (میلادی)",
"سیانید",
"مؤسسهٔ پژوهشی حکمت و فلسفهٔ ایران",
"گوردون براون",
"دیوید کامرون",
"مجلس اعیان بریتانیا",
"الیزابت دوم",
"بازی تقلید",
"مورتن تیلدام",
"بندیکت کامبربچ",
"کیرا نایتلی",
"بلِچلی پارک"
] | [
"آلن تورینگ",
"استادان دانشگاه کمبریج",
"اعضای انجمن سلطنتی",
"اعضای رتبه امپراتوری بریتانیا",
"افراد انگلیسی اسکاتلندی‌تبار",
"افراد جنگ جهانی دوم اهل بریتانیا",
"افراد مرتبط با بلچلی پارک",
"افسران رتبه امپراتوری بریتانیا",
"اهالی میدا ویل",
"برنامه‌نویسان خودکشی‌کرده",
"بی‌خدایان اهل انگلستان",
"پروتستان‌های سابق",
"پژوهشگران در زمینه هوش مصنوعی",
"پیشگامان رایانه",
"تاریخ هوش مصنوعی",
"خودکشی با سیانور",
"خودکشی‌ها در انگلستان",
"دانشمندان دگرباش جنسی",
"دانشمندان دگرباش جنسی اهل بریتانیا",
"دانشمندان رایانه",
"دانشمندان رایانه اهل انگلستان",
"دانش‌آموختگان دانشگاه پرینستون",
"دانش‌آموختگان کینگز کالج، کمبریج",
"درگذشتگان ۱۹۵۴ (میلادی)",
"دریافت کنندگان عفو سلطنتی بریتانیا",
"دگرباشان جنسی اهل انگلستان",
"دگرباشان جنسی اهل بریتانیا",
"دوندگان دو استقامت مرد اهل انگلستان",
"دوندگان دو استقامت مرد اهل بریتانیا",
"رمزنگاران اهل بریتانیا",
"ریاضی‌دانان اهل انگلستان",
"ریاضی‌دانان اهل بریتانیا",
"ریاضی‌دانان خودکشی‌کرده",
"ریاضی‌دانان سده ۲۰ (میلادی)",
"زادگان ۱۹۱۲ (میلادی)",
"ضد فاشیست اهل بریتانیا",
"فیلسوفان اهل انگلستان",
"فیلسوفان بی‌خدا",
"فیلسوفان خودکشی‌کرده",
"فیلسوفان ذهن",
"فیلسوفان سده ۲۰ (میلادی)",
"مخترعان اهل انگلستان",
"مخترعان خودکشی‌کرده",
"مردهای خودکشی‌کرده",
"منطق‌دانان اهل بریتانیا",
"مهندسان اهل بریتانیا",
"همجنس‌گرایان مرد",
"طراحان رایانه"
] |
2,714 | جبر بولی | 0 | 79 | 0 | [
"جبر بولي",
"منطق بولی",
"جبر بول",
"منطق بولي"
] | false | 41 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | در ریاضیات و به خصوص در منطق ریاضی، جبر بولی زیر مجموعه‌ای از جبر است که در آن مقدار متغیرها، درست یا غلط می‌باشد که معمولا به همین ترتیب با ۱ و ۰ نشان داده می‌شود. به جای جبر مقدماتی که در آن مقدار متغیرها اعداد هستند و عملگرهای اصلی جمع و ضرب می‌باشند، عملگرهای اصلی جبر بولی عطف منطقی و که با ∧ نشان داده می‌شود، فصل منطقی یا که با ∨ نشان داده می‌شود و نقیض که با نشان داده می‌شود، می‌باشند.
نام این جبر از نام جرج بول ریاضیدان انگلیسی در کتاب تحقیقی در قوانین اندیشه گرفته شده (۱۸۵۴) که سعی در برخورد جبری به منطق گزاره‌ها داشت.
کتاب اول بول آنالیز ریاضی منطق تئوری اصلی را شامل می‌شد. آن مانند یک زبان ریاضی مطرح شده بود که سوالاتی از منطق سروکار داشت. چیزی که امروزه در طراحی دستگاه‌های دیجیتال مدرن نیاز است و به عنوان یک نوع داده اساسی در تمام زبانهای برنامه‌نویسی مدرن وجود دارد.
کلود شانون از پیشگامان رایانه‌های دیجیتال نخستین بار از این جبر در طراحی رایانه بهره گرفت.
تعریف
جبر بول، یک ساختار جبری است که با عناصر مجموعه و همراه با عملگرهای و تعریف می‌شود. اصول جبر بول عبارتند از:
مجموعه نسبت به عملگر بسته است. یعنی اگر دو مقدار را با هم جمع کنیم، نتیجه عضوی از مجموعه است.
مجموعه نسبت به عملگر بسته است. یعنی اگر دو مقدار را در هر ضرب کنیم، نتیجه عضوی از مجموعه است.
عنصر خنثی در مجموعه برای عملگر برابر با است. به‌طوری‌که
عنصر خنثی در مجموعه برای عملگر برابر با است. به‌طوری‌که
مجموعه برای عملگر دارای خاصیت جابه‌جایی است. به‌طوری‌که
مجموعه برای عملگر دارای خاصیت جابه‌جایی است. به‌طوری‌که
عملگر روی توزیع‌پذیر است. یعنی
عملگر روی توزیع‌پذیر است. یعنی
به ازای هر عنصر یک عنصر وجود دارد. به‌طوری‌که و است. به صورت «اکس نات» یا «مکمل اکس» خوانده می‌شود.
مجموعه دارای حداقل دو عنصر است به‌طوری‌که است.
عملگرهای منها و تقسیم برای جبر بول تعریف نمی‌شوند. در جبر معمول، تعداد نامتناهی از عناصر وجود دارد، اما در جبر بول تنها اعضای مجوعه وجود دارد که معمولا به صورت و تعریف می‌شوند. (به این نوع جبر بول، جبر بول دو ارزشی می‌گویند)
اصل دوگان
هر عبارت بولی معتبر، با تعویض عملگرها و عناصر خنثی، باز هم معتبر خواهد بود. یعنی اگر در یک عبارت بولی معتبر (که از اصول اساسی جبر بول ناشی شده) تمام صفرها به یک و تمام یک‌ها به صفر و همینطور تمام‌ها به و تمام‌ها به تبدیل شود، عبارت به دست آمده باز هم معتبر خواهد بود.
تقدم عملگرها
در ارزیابی عبارات بولی، باید تقدم عملگرها رعایت شود.
تقدم
عملگر
بالاترین اولویت
پرانتز
NOT
AND
پایینترین اولویت
OR
تئوری‌های اساسی (قوانین و قضایا)
الف
ب
دیاگرام ون
به کمک دیاگرام ون می‌توان رابطه بین متغیرهای یک عبارت بولی را نمایش داد. دیاگرام ون از یک مستطیل تشکیل شده که در داخل آن به ازای هر متغیر، یک دایره وجود دارد. تمام نقاط داخل دایره مربوط به یک متغیر است و تمام نقاط خارج از دایره مربوط به مکمل آن متغیر است. در این نمودار، ضرب به صورت اشتراک دایره‌ها و جمع به صورت اجتماع دایره‌ها نمایش داده می‌شود.
جدول درستی
جدول درستی که یک جدول ریاضیاتی می‌باشد و از آن در منطق سوده برده شده و برای محاسبه مقادیری که به صورت منطقی expression شده‌اند استفاده می‌شود.
تعریف جبر بول: پیدا کردن ساده‌ترین فرم منطقی توابع که به کمترین تعداد گیت و سیم نیاز داشته باشد. تعریف اصولی جبر بول: یک مجموعه مانند B در حالتی که نا مساوی با مجموعه تهی باشد و با دو عمل دو تایی ضرب وجمع و ی. عمل یکتایی پریم و دو عضو صفر و یک را یک جبر بول می‌گوییم.
ریاضیات گسسته | [
"ریاضیات",
"منطق ریاضی",
"جبر",
"جرج بول",
"منطق گزاره‌ها",
"کلود شانون",
"دیجیتال",
"رایانه",
"جبری",
"ضرب",
"خاصیت جابه‌جایی",
"جدول درستی",
"جدول ریاضیاتی",
"بیان",
"مجموعه تهی",
"ریاضیات گسسته"
] | [
"جبر بولی",
"جبر",
"ساختارهای جبری",
"معرفی‌شده‌های ۱۸۴۷ (میلادی)",
"منطق جبری"
] |
2,715 | منطق ریاضی | 0 | 129 | 0 | [
"منطق نمادی",
"منطق رياضي",
"منطق جدید",
"منطق نمادین",
"منطق علامتی",
"منطق جديد",
"منطق علامتي",
"منطق نمادي",
"منطق نمادين"
] | false | 105 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | منطق ریاضی یا منطق جدید (Mathematical logic) شاخه‌ای از ریاضیات است که به ارتباط ریاضی و منطق می‌پردازد.
نامهای دیگر آن عبارتند از منطق جدید، منطق صوری، منطق نمادی، منطق نمادین، منطق علامتی، منطق کلاسیک.
ریشه‌های پیدایش این منطق به کارهای جوزپه پئانو ریاضیدان ایتالیایی و قبل از او لایب نیتز و لامبرت می‌رسد.
در اواخر قرن نوزدهم میلادی، با کارهای آگوستوس دمورگان، جرج بول، گوتلوب فرگه، برتراند راسل، داوید هیلبرت و دیگران این علم به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای دست یافت. منطق امروز در ریاضیات، شکل کامل‌تری از منطق در فلسفه است که اساس خود را با نظریه مجموعه‌ها به اشتراک دارد.
انگیزه و اهداف
تحقیقات علمی درباره منطق ریاضی، در پی بروز پرسش‌های نوین در بنیان‌های ریاضیات پدید آمد. به عنوان نمونه، فرگه می‌کوشید تا ریاضیات را بر پایه اصول برآمده از منطق و نظریه مجموعه‌ها قرار دهد. راسل، در حذف تناقضات ناشی از دستگاه منطق فرگه تلاش کرد و هدف هیلبرت نشان‌دادن این امر بود که "روش‌های مورد قبول عام در ریاضیات هرگاه که به‌طور همه‌جانبه، کلی نگرانه و به‌عنوان یک کل واحد، در نظر گرفته شود، به هیچ نوع تناقضی منجر نخواهد شد ." (این موضوع به برنامه هیلبرت شهرت یافته‌است)
کاربردهای ریاضی
روش‌ها و نتایج بدست‌آمده در منطق ریاضی، نه تنها در حل مسائل بنیانی موارد استفاده دارد، بلکه، در بسیاری از شاخه‌های دیگر ریاضیات نظیر جبر، علوم کامپیوتر، هندسه و توپولوژی هم مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. | [
"ریاضیات",
"منطق",
"منطق جدید",
"منطق صوری",
"منطق نمادی",
"منطق نمادین",
"منطق علامتی",
"منطق کلاسیک",
"جوزپه پئانو",
"لایبنیتز",
"لامبرت",
"آگوستوس دمورگان",
"جرج بول",
"گوتلوب فرگه",
"برتراند راسل",
"داوید هیلبرت",
"فلسفه",
"نظریه مجموعه‌ها",
"بنیان‌های ریاضیات",
"گوتلوپ فرگه",
"برنامه هیلبرت",
"جبر",
"علوم کامپیوتر",
"هندسه",
"توپولوژی",
"حساب گزاره‌ها",
"منطق محمولات",
"منطق فلسفی",
"منطقهای توصیف",
"برهان خلف",
"برداشت و مفهوم نوشتار"
] | [
"منطق ریاضی",
"ساختار ریاضیات"
] |
2,717 | ریزبرنامه‌سازی | 0 | 9 | 0 | [
"ریز برنامه سازی",
"ریزبرنامه سازی",
"ريزبرنامه سازي",
"ريزبرنامهٔ سازي",
"ريز برنامه سازي",
"ریز برنامهٔ سازی",
"ریزبرنامهٔ سازی",
"ريز برنامهٔ سازي"
] | false | 2 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | ریزبرنامه‌سازی طراحی و تولید ریزبرنامه است. ریزبرنامه مجموعه‌ای از دستورها است که عملیات واحد پردازش مرکزی رایانه را کنترل میکند. | [
"ریزبرنامه",
"واحد پردازش مرکزی",
"رایانه"
] | [
"پردازش دستورات",
"ریزپردازنده‌ها",
"سفت‌افزار",
"معماری رایانه",
"واحد پردازشگر مرکزی"
] |
2,718 | استان قنا | 2 | 150 | 0 | [] | false | 131 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | استان قنا در جنوب مصر و در راستای جریان رود نیل قرار دارد و از شمال با استان سوهاج، از جنوب با استان اسوان، از شرق با استان بحر الاحمر (دریای سرخ) و از سوی غرب با استان وادی الجدید همکنار است.
تاریخچه و سیاست
این استان در سال ۱۹۶۰ تشکیل شد و امروزه ۱۱۸ هزار کارمند دولتی به اداره کارهای این استان سرگرمند.
جغرافیا
استان قنا درازترین استان مصر در راستای نیل است.
درازای این استان ۲۴۰ کیلومتر است. در سال ۲۰۰۱ جمعیت این استان ۲٫۷۱۷٫۷۸۸ سرشماری شده‌است.
شهرستان‌ها
استان قنا دربرگیرنده ۱۱ شهرستان به نامهای زیر است:
استان
شهرستان
جمعیت (۲۰۰۱)
مساحت (کیلومتر2)
تراکم جمعیت (نفر/کیلومتر2)
قنا
ابو تشت
قنا
فرشوط
قنا
نجع حمادی
قنا
وقف (استان قنا)
قنا
دشنا
قنا
قنا
قنا
قفط
قنا
قوص
قنا
نقاده
قنا
ارمنت
قنا
اسنا
جمع استان
گردشگری
آثار برجسته دیدنی این استان عبارت‌اند از:
نیایشگاه‌های اسنا و دندره مربوط به مصر باستان، دیر قدیس مارجرجیس در شهرستان ارمنت مربوط به دوره مسیحیان قبطی و مسجد عارف بالله سیدی عبدالرحیم قنائی و مسجد عمری بقوص از دوره اسلامی.
آموزش
در این استان همچنین دانشگاهی وجود دارد به نام دانشگاه دره جنوبی (جنوب الوادی)، دارای ۷ دانشکده و ۲۵ هزار دانشجو. | [
"فهرست استانهای مصر",
"فهرست کشورهای جهان",
"فهرست شهرهای مصر",
"قنا (شهر)",
"کد پستی",
"زبان عربی",
"مصر",
"نیل",
"استان بحر الاحمر",
"استان وادی الجدید",
"۲۰۰۱ (میلادی)",
"ابو تشت",
"فرشوط",
"نجع حمادی",
"وقف (استان قنا)",
"دشنا",
"قفط",
"قوص",
"نقاده",
"ارمنت",
"اسنا",
"دندره",
"قبطی"
] | [
"استان قنا",
"استانهای مصر"
] |
2,721 | کیفیت | 0 | 78 | 0 | [
"كيفيت",
"چونی"
] | false | 50 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | واژه کیفیت به معنای چگونگی است که معادل فارسی آن چونی است.
در فلسفه و در نظریه شناخت منظور از کیفیت" ، چگونگی یک چیز است. مثال: خواص کمی یا خواص کیفی یا چونی .
در زمینه‌های اقتصادی: مرغوبیت و مطلوبیت: مجموعه ویژگی‌های یک کالا و عرضه‌کننده آن (نه تنها از لحاظ کیفی بلکه از دیدگاه کمی، بها و غیره) که باعث می‌شوند آن کالا مورد تقاضا قرار گیرد و فروش رود.
در زمینه‌های اجتماعی و فردی: شایستگی، صلاحیت، لیاقت – شایستگی و لیاقت یک شرکت و فراورده‌هایش برای ورود و دوام و پیشرفت در بازار.
صفت نسبی این واژه «کیفی» و جمع آن «کیفیت‌ها» و گهگاه «کیفیات» است. به اصطلاح «کم و کیف» در فارسی چندوچون گفته می‌شود. کیفیت در مقابل کمیت (چندی) نیز قرار دارد. چگونگی و ماهیت یک پدیده یا شئی را کیفیت شئی یا پدیده مینامند و همچنین محتوا نیز شامل کیفیت می‌باشد.
"کیفیت " در فیزیک به معنی غیر قابل اندازه‌گیری است.
مفهوم کیفیت
{کیفیت یک محصول یا خدمت همان چیزی است که مشتری طلب میکند. اگر محصول یا خدمت ارائه شده در جنبه‌هایی خاص، کیفیت بسیار بالایی داشته باشد، اما مشتری بدان نیاز نداشته باشد، تنها هزینه‌ای است که پرداخته شده ولی ارزش افزوده‌ای ایجاد نکرده است. در نگاه نوین به{ کیفیت می‌توان گفت: کیفیت ضرری است که از لحظه ورود محصول به بازار به وجود می‌آید. این تعریف در نگاه اول نامفهوم به نظر می‌آید اما یک محصول زمانی می‌تواند ارزش افزوده ایجاد نماید که خواسته‌های مشتریان را برآورده سازد.
در فرایندهای تولیدی کیفیت در مقابل پراکندگی قرار می‌گیرد. به صورتی‌که برای دستیابی به یک فرایند با کیفیت باید پراکندگی فرایند تا حد امکان کاهش دهیم. توجه به این نکته ضروری است که کاهش پراکندگی گام دوم بهبود یک فرایند می‌باشد. در گام اول می‌بایست تا میانگین فرایند را در کنترل خود درآورده و از تولید محصولات حول میانگین اطمینان حاصل کنیم. برای کنترل یک فرایند و دستیابی به یک فرایند با کیفیت مدل‌ها و تئوری‌های فراوانی ارائه شده و برای هر کدام از این مدل‌ها، ابزارهای کنترلی ایجاد شده که به وسیله آنها می‌توانیم کیفیت فرایند را زیر نظر بگیریم.
کنترل کیفیت | [
"کمیت",
"علم اقتصاد",
"مرغوبیت",
"مطلوبیت",
"کالا",
"بها",
"صفت نسبی",
"کنترل کیفیت",
"نظام‌الدین فقیه",
"آماری",
"شابک",
"مهندسی",
"اطمینان",
"سازمان",
"مدیریت",
"مفاهیم",
"نظریه",
"خودارزیابی",
"سرآمدی کیفیت",
"بنیاد مدیریت کیفیت اروپایی",
"بنیاد مدیریت کیفیت اروپا"
] | [
"کیفیت",
"ارزیابی",
"بازاریابی",
"بازرگانی",
"ساخت و تولید",
"مدیریت",
"مدیریت تولید",
"مدیریت کیفیت"
] |
2,724 | نروژ | 2 | 2,317 | 0 | [
"ناروی",
"ناروي",
"نروژي"
] | false | 1,987 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "پادشاهی نروژ"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "نروژ"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag_of_Norway.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of Norway.svg"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Europe-Norway.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[اسلو]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۵۹"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۱۰"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "پایتخت"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "و (سامی زبان رسمی نه منطقه شهری می‌باشد)"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[پادشاهی مشروطه]] [[پارلمانی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[شاه]] [[نخست‌وزیر نروژ]] [[رئیس استورتینگ]] [[رئیس دادگاه عالی]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[هارالد پنجم]][[ارنا سلبرگ]][[اولاف میکل تومسن]][[توره اسچی]]"
},
{
"Item1": "مقننه",
"Item2": "[[استورتینگ]]"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "[[یکپارچه شدن نروژ]] [[تدوین قانون اساسی]] پایان [[یگانگی سوئد و نروژ]] رهایی از اشغال آلمان"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۸۷۲]] (۲۵۱)۱۷ مه ۱۸۱۴ (۲۷ اردیبهشت ۱۱۹۳)۷ ژوئن ۱۹۰۵ (۱۷ خرداد ۱۲۸۴)۸ مه ۱۹۴۵ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۲۴)"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۳۸۵،۱۷۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۶۱ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۵،۲"
},
{
"Item1": "سال جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۳]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۵،۱۳۶،۷۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۲۱۳ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۵٫۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۰۲ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰۱۳"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۸۲٫۱۷۴ میلیارد دلار"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "(بالا) ۴۶ام"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۵۵،۳۹۸ دلار"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "(بسیاربالا) ۴ام"
},
{
"Item1": "سال جینی",
"Item2": "۲۰۱۱"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۲۰۱۳"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۹۴۴"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "(برتر)۱"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کرون نروژ]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "NOK"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "زمان اروپای مرکزی"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "ساعت تابستانی اروپای مرکزی"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "رانندگی از سمت",
"Item2": "راست"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.no]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۴۷"
}
],
"Title": "کشور"
} | نروژ با نام رسمی پادشاهی نروژ ، همچنین به فارسی دری « ناروی » کشور پادشاهی مستقل و متمرکزی است که قلمروی آن بخش غربی شبه جزیره اسکاندیناوی، یان ماین و مجمع‌الجزایر سوالبارد در قطب شمال را دربرمی‌گیرد. پس امضای معاهده اسپیتسبرگن (که با نام پیمان سوالبارد نیز شناخته می‌شود) که در ۹ فوریه ۱۹۲۰ (۱۹ بهمن ۱۲۹۸) تسلط مطلق و کامل نروژ بر مجمع‌الجزایر اسپیتسبرگن (که اکنون سوالباردنامیده می‌شود) را به رسمیت شناخته شد. جزیره پتر یکم در قطب جنوب و همچنین جزیره بووه در نزدیکی قطب جنوب قلمروهای وابسته به نروژ می‌باشند و به‌عنوان بخشی از پادشاهی محسوب نمی‌شود. نروژ مدعی حاکمیت بر بخشی از قطب جنوب به نام سرزمین شهبانو ماود نیز می‌باشد. تا سال ۱۸۱۴ (۱۱۹۲) جزایر فارو، گرینلند و ایسلند بخشی از پادشاهی نروژ محسوب می‌شدند.
نروژ ۳۸۵،۲۵۲ کیلومتر مربع وسعت دارد و جمعیت آن بالغ بر ۵،۱۰۹،۰۵۹ نفر می‌باشد. این کشور از مشرق دارای یک نوار طولانی مرزی با سوئد بوده و همچنین از شمال شرق با فنلاند و روسیه و از جنوب با تنگه اسکاژراک هم‌مرز است. سواحل نروژ طولانی است و به اقیانوس اطلس و دریای بارنتز متصل است.
هارالد پنجم از دودمان شولسویگ هولشتاین سوندربورگ گلوکسبورگ پادشاه نروژ است. ارنا سلبرگ با جانشینی ینس استولتنبرگ از سال ۲۰۱۳ نخست‌وزیر نروژ می‌باشد. بنا بر قانون اساسی مشروطه تدوین شده در سال ۱۸۱۴ (۱۱۹۲) قدرت در این کشور بین پارلمان، پادشاه و شورای پادشاهی و دادگاه عالی تقسیم شده‌است. بین سالهای ۱۶۶۱ تا ۱۸۱۴ (۱۰۳۹ تا ۱۱۹۳) پادشاهی مطلقه بر نروژ حاکم بود و پیش از سال ۱۶۶۱ (۱۰۳۹) قدرت بین پادشاه و نخبگان تقسیم شده بود. پادشاهی نروژ که در سال ۸۷۲ (۲۵۱) از یکی پادشاهی‌های محلی پیتی (جوامع قبیله‌ای قدیمی در نروژ) نشات گرفت یکی از قدیمی‌ترین پادشاهی‌های اروپا و جهان است که همچنان پا بر جاست. این پادشاهی به مدت ۱۱۰۰ سال به صورت متوالی وجود داشته و بیش از شصت پادشاه و کنت بر آن حکم رانده‌اند.
تقسیمات اداری در نروژ در دو سطح شهرستان و شهرداری می‌باشد. مردمان سامی به وسیله پارلمان سامی و قانون فینمارک دارای مقدار معین خودمختاری در قلمروهای سنتی‌شان هستند. این کشور دارای روابط نزدیک با اتحادیه اروپا (با وجود شکست دو همه‌پرسی پیوستن نروژ به اتحادیه اروپا) و ایالات متحده آمریکا می‌باشد. نروژ یکی از اعضای بنیانگذار سازمان ملل متحد، ناتو، شورای اروپا، پیمان‌نامه جنوبگان، شورای نوردیک، منطقه اقتصادی اروپا، سازمان تجارت جهانی، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و همچنین بخشی از منطقه شنگن می‌باشد.
این کشور دارای ذخایر بزرگ نفت خام، گاز طبیعی، معدن و آب شیرین می‌باشد. صنایع پتروشیمی یک چهارم از تولید ناخالص داخلی نروژ را تشکیل میدهد. بر پایه فهرست بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نروژ چهارمین کشور دنیا از نظر درآمد سرانه می‌باشد. نروژ به نسبت جمعیت بزرگترین تولیدکننده غیر خاورمیانه‌ای نفت و گاز طبیعی جهان است. بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ و ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ نروژ در صدر فهرست شاخص توسعه انسانی و همچنین در پنج سال گذشته در صدر فهرست شاخص رفاه لگتوم قرار داشته‌است.
حکومت نروژ از نوع پادشاهی مشروطه بوده و هم‌اینک شاه هارالد پنجم پادشاه نروژ است. نروژ جزء اتحادیه اروپا نیست و مردم این کشور در همه‌پرسی‌های انجام شده عضویت در این اتحادیه را رد کرده‌اند.
براساس نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۱۲ میلادی، دانشگاه کلمبیا در نیویورک انجام داد، نروژ از جمله کشورهایی است که راضی‌ترین شهروندان را دارد.
وایکینگ‌ها مهمترین اقوامی بودند که در نروژ سکنی داشتند.
طبق دفتر آمار نروژ، در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۱.۰۰۰ ایرانی در کشور نروژ ساکن هستند که بیشترشان در شرق این کشور تمرکز دارند. حدود یک سوم ایرانیان نروژ ریشه در استان تهران دارند. اصلیت یک سوم دیگر ایرانیان مقیم نروژ به استانهای غربی کشور از جمله کرمانشاه، لرستان، کردستان، خوزستان و آذربایجان غربی برمیگردد. حدود یک پنجم شهروندان ایرانی که در نروژ زندگی میکنند، از استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل به این کشور مهاجرت کرده‌اند.
تاریخ
280px
از پیدایش تا قرن هجدهم
۱۸ هزار سال پیش، نروژ پوشیده از یخ بود. به تدریج هوا گرمتر شد، یخ‌ها ذوب شدند و نخستین گروه از انسانها حدود ۱۱ هزار سال پیش در دوران نوسنگی از آلمان راهی این سرزمین شدند و پس از پیمودن نواحی پوشیده از یخ به اینجا رسیدند. با گذشت زمان، هوا گرمتر شد و جنگلها رویش کردند. مردم به تدریج به کشاورزی و نگهداری از حیوانات اهلی پرداختند. در سال ۷۹۳، نروژی‌ها به صومعه‌ای که در جزیره لیندیس‌فارنه در شرق سواحل شمالی انگلستان واقع شده بود حمله کردند. برای نخستین بار، مردم منطقه شمال اروپا نقش مهمی در تاریخ اروپا ایفا کردند. سوئدی‌ها، دانمارکی‌ها و نروژی‌ها کشتیهای خوبی داشتند و راهی سفرهای دریایی طولانی می‌شدند. آنها را وایکینگ‌ها می‌نامیدند. آنها تجارت می‌کردند، به چپاول می‌پرداختند، می‌جنگیدند و افرادی را برای بردگی به اسارت می‌گرفتند. وایکینگ‌ها آیین خاص خود و خدایان زیادی داشتند. بسیاری از وایکینگ‌ها نروژ را ترک کردند و در جاهای دیگر مستقر شدند.
نروژ از قدیمی‌ترین حکومتهای پادشاهی اروپا به‌شمار می‌آید که هنوز هم به قوت خود باقی است. نخستین حکومت پادشاهی به سال ۹۹۴ میلادی و ورود وایکینگ‌ها به منطقه فعلی نروژ برمیگردد که یک وایکینگ به نام اولاف تریکوانسون با پذیرفتن آیین مسیحیت خود را پادشاه نامید.
در سال ۱۳۴۹ شیوع طاعون زندگی مردم نروژ را به‌شدت دگرگون کرد و بین ۵۰ تا ۶۰ درصد از مردم این کشور را کشت. طاعون انحطاط اجتماعی و اقتصادی نروژ را باعث شد و بازماندگان این بیماری با فقر و تهیدستی مواجه شدند.
در سال ۱۳۹۷ میلادی نروژ و دانمارک یک اتحادیه را تشکیل دادند که چهار قرن پایدار ماند.
قرن نوزدهم
در سال ۱۸۱۴ در پایان جنگهای ناپلئونی نروژ کوشید تا مجددا خودمختار گردد ولی این کشور به زیر حکمرانی پادشاهان سوئدی درآمد. در همین زمان سوئد پیشنهاد ادغام نروژ را در خاک خود کرد ولی با مقاومت نروژ مواجه شد. سپس سوئد با یک حمله برق‌آسا نروژ را اشغال نمود اما پذیرفت که نروژ کماکان قانون اساسی خود را حفظ کند. هرچند به پارلمان مجزای نروژ استقلال زیادی داده شد. رشد ملی‌گرایی در نروژ فشار بسیاری را بر اتحاد با سوئد وارد کرد. در ۱۹۰۵ - به‌دنبال رای نروژیان مبنی بر لغو این اتحاد - اسکار دوم سوئد ادعای خود را بر تاج نروژ رها کرد تا جدایی صلح‌آمیز این کشور میسر شود. به دنبال رد پذیرش تخت سلطنت نروژ از سوی یک شاهزاده سوئدی با مراجعه به آراء عمومی پرنس کارل دانمارکی، با لقب هاکون هفتم، پادشاه نروژ شد.
جنگ جهانی اول
نروژ در جنگ جهانی اول بی‌طرف بود اما این جنگ خسارت‌های سنگینی به صنعت کشتیرانی نروژ وارد کرد.
جنگ جهانی دوم
در جنگ جهانی دوم نیز اعلام بی‌طرفی کرد ولی در سال ۱۹۴۰ به دست نیروهای آلمانی اشغال شد. آلمانها دولت دست‌نشانده‌ای به رهبری ویدکون کویسلینگ برپا کردند. نروژ طی سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵ در اشغال آلمان بود و قسمت‌های زیادی از کشور طی جنگ ویران شد و ساختمان‌ها، کارخانه‌ها و بخش عمده شهرها بمباران و با خاک یکسان شد. بیشتر اجناس کمیاب شدند و بسیاری از مردم دوران سختی را تجربه کردند.
در این دوره شاه و دولتمردان نروژی به شهر لندن در بریتانیا گریختند و مبارزه و مقاومت خود را در آنجا ادامه دادند. نروژ قبل از جنگ ناوگان بزرگی از کشتیهای تجاری در اختیار داشت. در طول سالهای جنگ، ۱۹۴۵–۱۹۴۰، بسیاری از این کشتی‌ها به حمل و نقل کالا به کشورهایی که علیه آلمان می‌جنگیدند پرداختند. دولت نروژ در لندن این حمل و نقل را سازماندهی میکرد. حدود نیمی از این کشتی‌ها هدف بمب یا اژدرهای دشمن قرار گرفتند. حدود ۴٫۰۰۰ ملوان نروژی در طول جنگ کشته شدند. مجموعا ۱۰ هزار زن و مرد نروژی در جریان جنگ کشته شدند. تقریبا ۷۰۰ نفر از این افراد را یهودیانی تشکیل می‌دادند که به اردوگاه‌های کار اجباری در آلمان و لهستان فرستاده شدند.
در تاریخ هشتم ماه مه سال ۱۹۴۵، آلمان تسلیم و نروژ یک بار دیگر به کشوری آزاد تبدیل شد. حدود ۵۰٫۰۰۰ نروژی بعد از جنگ خائن به کشور شناخته شدند. آنها اعضای حزب سوسیالیست ملی نروژ، ناشیونال ساملینگ بودند که از نازی‌ها جانبداری و با آنها همکاری کردند. بعد از جنگ، ۲۵ نفر به خاطر خیانت به کشور اعدام شدند.
بعد از سال ۱۹۴۵، بازسازی کشور شروع شد. این دوران بسیار پرمشغله بود. تولید و صادرات افزایش یافت و ناوگان تجاری کشور مجددا ساخته شد و اقتصاد نروژ به تدریج بهبود یافت، گرچه تا اواخر دهه ۱۹۵۰ نیز هنوز برخی از کالاها سهمیه‌بندی بودند.
پس از جنگ جهانی دوم تا کنون
در سال ۱۹۴۹ نروژ بی‌طرفی خود را ترک گفت و به ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) پیوست. کشف نفت و گاز از سواحل جنوبی نروژ واقع در دریای شمال در اواخر دهه ۶۰ میلادی اقتصاد نروژ را به یکباره متحول کرد. نروژ در سال ۱۹۷۲ با ورود به جامعه اروپا موافقت نمود، ولی همه‌پرسی پیوستن نروژ به اتحادیه اروپا (۱۹۷۲) عضویت در آن را رد کرد (با رای ۵۳٫۵٪ به ۴۶٫۵٪). در ۱۹۹۲ درخواست مجدد برای عضویت در اتحادیه اروپا به صورت انتخابات جدی درآمد. اما در همه‌پرسی ۲۸ نوامبر سال ۱۹۹۴ مردم نروژ پیوستن به اتحادیه اروپا را رد کردند (۵۲٫۲٪ مخالف ۴۷٫۸٪ موافق).
سیاست و حکومت
کاخ پادشاهی در اسلو
شاه هرالد پنجم و ملکه سونیا که از سال ۱۹۹۱ حکومت میکنند.
استورتینگ، پارلمان نروژ است.
ارنا سلبرگ از ۲۰۱۳ نخست‌وزیر نروژ است.
نروژ یکی از توسعه‌یافته‌ترین حکومتهای دموکراتیک و مبتنی بر قانون در جهان را داراست. از ۱۸۱۴ تقریبا ۴۵٪ مردان (۲۵ سال یا بالاتر) حق رای داشته‌اند. این در حالی است که در بریتانیا این رقم معادل ۲۰٪ (۱۸۳۲)، سوئد ۵٪ (۱۸۶۶) و بلژیک ۱٫۱۵٪ (۱۸۴۰) بوده‌است. نروژ بر اساس شاخص مردم‌سالاری از سال ۲۰۱۰ دموکرات‌ترین حکومت جهان به‌شمار رفته‌است. دموکراسی اجتماعی و خط مشی‌های مربوط به تساوی حقوق افراد باعث شده‌است که نروژ جامعه‌ای همگن با سطح عظیمی از اعتماد عمومی بین قشرها جامعه و بین مردم و دولت داشته باشد. سطح بالای اعتماد باعث آسان و روان‌تر شدن رشد اقتصادی می‌شود.
قانون اساسی نروژ در ۱۷ مه ۱۸۱۴ با الهام از اعلامیه استقلال ایالات متحده (۱۷۷۶) و انقلاب فرانسه (۱۷۹۸) به‌تصویب رسیده‌است. نروژ بر اساس این قانون دارای حکومت متمرکز پادشاهی مشروطه با نظام پارلمانی است که در آن شاه نروژ رئیس کشور و نخست‌وزیر رئیس حکومت تلقی می‌شود. بر اساس همین قانون اساسی که عالی‌ترین سند قانونی در این کشور است قدرت بین قوای مقننه، مجریه و قضائیه تقسیم شده‌است.
پادشاه این کشور رسما قدرت اجرایی را در دست دارد. با این حال پس از ایجاد نظام پارلمانی در این کشور وظایف پادشاه به‌شدت نمایشی و تشریفاتی شدند. برای مثال شاه باید به شکل رسمی نخست‌وزیر و دیگر وزرای قوه مجریه را پس از تایید پارلمان نصب یا عزل کند. شاه نروژ به همین ترتیب، فرمانده کل نیروهای مسلح نیز می‌باشد و در خارج از کشور به عنوان نماد اتحاد با لقب عالی‌ترین مقام دیپلماتیک شناخته می‌شود. هارالد پنجم از دودمان شولسویگ هولشتاین سوندربورگ گلوکسبورگ در ۱۷ ژانویه ۱۹۹۱، پس از مرگ پدرش به عنوان شاه نروژ تاجگذاری کرد. از سده ۱۴ میلادی تا کنون او نخستین شاه نروژی است که در خاک این کشور به دنیا آمده‌است. هوکون (زاده ۲۰ ژوئیه ۱۹۷۳) پسر پادشاه، وارث قانونی تاج و تخت نروژ است.
نخست‌وزیر نروژ در عمل قدرت اجرایی را در دست دارد. قانون اساسی قدرت تقنینی را به دولت و پارلمان نروژ اعطا کرده اما پارلمان نهاد قانونگذاری عالی و ارگانی تک‌مجلسی است. نروژ اساسا به عنوان حکومتی مبتنی بر دموکراسی نیابتی بنا شده‌است. پارلمان می‌تواند هر قانونی را با اکثریت ساده ۱۶۹ نماینده به صورت تناسبی از میان ۱۹ حوزه انتخابیه به مدت چهار سال انتخاب شده‌اند به تصویب برساند.
۱۵۰ تن از اعضای پارلمان از ۱۹ حوزه انتخاب می‌شوند و مابقی از یک حوزه انتخابیه سراسری انتخاب می‌شوند که اصطلاحا به آنها کرسی‌های تعدیل‌کننده می‌گویند. هدف از این وضع، ایجاد تعادل بین نمایندگی پارلمانی با آرای عمومی به احزاب سیاسی است. احزاب باید حد نصاب ۴٪ را بدست آورند تا بتوانند از کرسی‌های تعدیل‌کننده استفاده کنند.
پارلمان نروژ که استورتینگت یا استورتینگ (به‌معنای مجلس بزرگ) خوانده می‌شود، پیمان‌های ملی را که توسط قوه مجریه امضا شده باشند را تصویب میکنند. همچنین این مجلس می‌تواند اعضای دولت را در صورتی که اعمال آنها را خلاف قانون اساسی تشکیل دهد، استیضاح کند. در این صورت پارلمان می‌تواند فرد نامبرده را از مقام خود برکنار کند.
به‌طور سنتی نخست‌وزیر اعضای کابینه را از میان هم‌حزبی‌های خود از داخل یا خارج از پارلمان تعیین میکند. حکومت نروژ با توجه به سابقه پادشاهی در آن، تحت کلیسای لوتری تشکیل شده و تا سال ۲۰۱۲ نیز به همین شکل اداره می‌شد. نخست‌وزیر نروژ پیش از این باید بیش از نیمی از اعضای کابینه خود را از میان باورمندان به این کلیسا انتخاب میکرد. در واقع ۱۰ تن از ۱۹ وزیر کابینه باید معتقد به این کلیسا می‌بودند. با این حال این قاعده از ۲۰۱۲ به این سو برداشته شد. در نروژ مساله جدایی دین از سیاست یکی از مسائل بحث‌برانگیز بوده و بسیاری از مردم به این باور رسیده‌اند که زمان تغییر فرا رسیده تا تنوع رو به گسترش جمعیت این کشور در نظام حکومت‌داری آن بازتاب یابد. بخشی از این دعوا درس مسیحیت در مدارس عمومی بوده که از سال ۱۷۳۹ رواح داشته‌است. شکست حکومت در دادگاه حقوق بشر اروپا در استراسبورگ در سال ۲۰۰۷ نیز نتوانست این مسئله را پایان دهد.
در نروژ شورایی مشورتی از طریق پارلمان با ریاست شاه و عضویت نخست‌ویر و کابینه در کاخ شاهی ملاقات میکنند و به شکل رسمی به شاه مشاوره می‌دهند. همه لوایح دولت باید پیش و پس از ارسال به پارلمان توسط شاه رسما مورد تایید قرار گیرند. این شورا همه اعمال شاه به عنوان رئیس کشور را بررسی کرده و به تصویب می‌رساند. هر چند تمام طرح‌ها و لایحه‌های پارلمان و دولت پیش از آن مورد تایید قرار گرفته‌اند اما تشکیل شورای مشورتی مثالی است از قدرت نمادین شاه در این کشور.
احزاب سیاسی متعددی در نروژ وجود دارد و این کشور یک نظام حکومتی چندحزبی دارد. احزاب، قبل از هر دوره از انتخابات، اعلامیه‌هایی را منتشر میکنند. آنها در این بیانیه‌ها برنامه‌های خود طی دوره پارلمانی آینده، یا به تعبیری چهار سال آینده، را بیان میکنند.
در یک طبقه‌بندی کلی، بزرگترین احزاب نروژ را می‌توان به شرح زیر دسته‌بندی کرد:
احزاب سوسیالیست: اتحاد انتخاباتی سرخ (RV)، حزب چپ سوسیالیست (SV) و حزب کارگر (DNA)
احزاب محافظه‌کار: حزب مرکزی (SP)، حزب دموکرات مسیحی (KrF)، حزب لیبرال (V)، حزب محافظه‌کار (H) و حزب ترقی (FrP)
احزاب کارگر و محافظه‌کار از گذشته نقش مهمی در سیاست نروژ داشته‌اند. در سده ۲۱ میلادی حزب کارگر در ۲۰۰۵ در ائتلافی به نام سرخ و سبز همراه با حزب چپ سوسیالیست و حزب مرکز به قدرت رسید.
از سال ۲۰۰۵ حزب محافظه‌کار و حزب ترقی توانستند کرسی‌های زیادی در پارلمان ببرند اما این کرسی‌ها در انتخابات سراسری ۲۰۰۹ به اندازه‌ای نبودند که ائتلاف مقابل را شکست دهند. تحلیلگران دلیل این مسئله را همکاری ضعیف بین احزاب اپوزیسیون شامل لیبرالها و دموکرات مسیحی‌ها می‌دانند.
نروژی‌ها در انتخابات ۲۰۱۳ حاکمیت هشت‌ساله حزب کارگر را پایان دادند. دو حزب ترقی و محافظه‌کار توانستند با وعده‌هایی نظیر کاهش مالیات، سرمایه‌گذاری در زیربناها و آموزش، خدمات بهتر و قوانین مهاجرت سخت‌تر به پیروزی رسیده و دولت تشکیل دهند. ظهور راست‌گرایان در راس قدرت در حالی بود که اوضاع اقتصادی نروژ خوب بود و نرخ بیکاری پایین قلمداد می‌شد لذا به نظر می‌رسید دلایل دیگری برای شکست دولت قبل وجود داشته باشد. پس از آن ارنا سلبرگ نخست‌وزیر شد. او دومین نخست‌وزیر زن پس از گرو هارلم بروندلاند و نخستین نخست‌وزیر محافظه‌کار از زمان یان پی. سیسه است.
در همه‌پرسی‌ای که در سال ۱۹۷۲ و ۱۹۹۴ میلادی برگزار شد، نروژ به اتحادیه اروپایی نپیوست.
جغرافیا
آبدره گیرانگر نروژ.
نروژ ۲،۵۴۴ کیلومتر مرز مشترک با همسایگان خود دارد. با فنلاند ۷۲۹ کیلومتر، با سوئد ۱،۶۱۹ کیلومتر و با روسیه ۱۹۶ کیلومتر.
پایتخت نروژ، شهر اسلو با ۷۹۲ هزار نفر جمعیت می‌باشد. مساحت نروژ ۳۸۵،۱۵۵ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۵ میلیون و ۱۳۰ هزار نفر است. از مهمترین شهرهای نروژ می‌توان به برگن ۲۷۲ هزار نفر، تروندهیم ۱۵۳ هزار نفر، استاوانگر ۱۱۱ هزار نفر و باروم ۱۰۳ هزار نفر اشاره کرد. تقریبا ۷۰ ٪ خاک نروژ به دلیل سرمای شدید و همجواری با قطب شمال غیرقابل سکنی می‌باشد و هرچه از شمال به طرف جنوب نروژ پیش برویم از سرمای هوا کاسته و به تراکم جمعیت افزوده می‌شود.
نروژ کشوری کوهستانی است ودارای هوای بسیار سردی است. قسمت عمده‌ای از اراضی نروژ حتی در منطقه کوهستانی پوشیده از جنگل است. چوب این جنگلها منبع درآمد خوبی برای کشور نروژ به‌شمار می‌آید. مدار شمالگان از نواحی شمالی این کشور عبور میکند. قسمتی از مرزهای نروژ و فنلاند را رود «تانا» تشکیل داده‌است.
هیچ کشوری به اندازه نروژ در سواحل خود، بریدگی‌های کوچک و بزرگ ندارد، این بریدگی‌ها متعلق به دوران یخچالی است. مشخصه خط ساحلی نروژ وجود آبدره‌ها (فیوردها fjords) و یک رشته خلیجک‌های طولانی، عمیق و باریک که از جریان یخچالها شکل یافته‌است. بخش اعظم نروژ را ارتفاعاتی از سنگ سخت تشکیل میدهد. زمین‌های پست اصلی در امتداد ساحل اسکاژراک و در اطراف اسلوفیورد و تروندهیم‌فیورد است. سوالبارد (اسپیتسبرگن) مجمع‌الجزایر سردی در اقیانوس منجمد شمالی است. یان‌ماین جزیره‌ای آتشفشانی بین نروژ و گروئنلند است. رودهای مهم نروژ، گلوما (گلاما)، لوگان، تانا هستند. بلندترین نقطه نروژ، قله گالدهوپی گین است که ۲،۴۶۹ متر ارتفاع دارد. آب و هوای نروژ به دلیل گرمای جریان خلیج (گلف استریم) معتدل است. تابستان‌ها با توجه به عرض جغرافیایی بسیار معتدل و زمستان‌ها طولانی و بسیار سرد است. ریزش برف و باران به بیش از ۲۰۰۰ میلی‌متر در غرب می‌رسد. بعضی نواحی دور از دریا به واسطه کوه‌ها، در حد محسوسی، باران کمتری دارند. ۹۴/۲ درصد خاک این کشور زمین قابل کشت است.
در شمال نروژ جزایر متعددی وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از: لوپهاوت، رینگ واسوی و سنیا. در شمال غربی نیز مجمع‌الجزایر لوفتون (لوفون) شامل ۱۲ جزیره بزرگ و ۳۵ جزیره کوچک، جزیره ویکنا، جزیره هیترا و فوریا واقع شده‌اند. کشور نروژ خلیج‌های فراوانی دارد که از مهمترین آنها می‌توان به تانا، لاکسه، پورسانگر، وستافیورد در نواحی شمال و شمال غربی، فیوردین، بوکن، اوسلو و هاردانگر در نواحی غربی و جنوبی اشاره نمود.
قسمت اعظم نروژ را ارتفاعاتی از سنگ سخت تشکیل میدهد. در شمال اقیانوس منجمد شمالی با آب و هوای سرد در مناطق شمالی و نسبتا سرد در مناطق مرکزی و آب و هوای معتدل در مناطق جنوبی. میانگین دما از ۴ درجه زیر صفر در دی ماه تا ۱۷ درجه سانتی گراد بالای صفر در خرداد، نوسان دارد و میزان بارش سالانه در همین منطقه، ۱۹۶ سانتیمتر است. در بیشتر مناطق شمالی نروژ معمولا شش ماه شب است و شش ماه روز است. اکثر مناطق شمالی نروژ معمولا ۹ ماه در سال بارش برف و باران را به همراه دارد.
مردم
00C7F7
از جمعیت نروژ ۱۹٫۹ درصد زیر ۱۴ سال، ۶۵٫۲ درصد بین ۱۵ تا ۶۴ سال، و بقیه (۱۴٫۹ درصد) بالای ۶۵ سال سن دارند. میانگین سنی نروژی‌ها ۳۷٫۷ سال است. متوسط طول عمر برای مردان ۷۶٫۱۵ سال و برای زنان ۸۲٫۲۲ سال می‌باشد. میزان تولد ۱۲٫۱۷ در هزار، و میزان مرگ ۷۲٫۹ در هزار است. میزان باروری زنان ۱٫۸ کودک برای هر زن است.
زبان نروژی در دو گویش خود، زبان رسمی این کشور است. نروژی یک زبان هندواروپایی از شاخه زبانهای ژرمنی است. وجود دو زبان در نروژ، باعث پیچیدگی مسائل زبانی این کشور شده‌است. این زبانها، بوکمال (زبان کتابی) که نزدیک به زبان دانمارکی است و نینورسک (نروژی جدید) که نزدیک به لهجه شمال سوئد است نام دارند و هردوی این زبانها از سال ۱۸۸۵ به‌عنوان زبانهای رسمی نروژ شناخته شده‌اند.
بیشینه مردم نروژ از نژاد اسکاندیناوی از تبار وایکینگ‌ها و از شاخه ژرمن‌ها هستند. اقلیت نژادی این کشور، قوم سامی (اسکاندیناوی) است.
سامی‌ها بومیانی هستند که مدتی طولانی ساکن قسمت‌های شمالی نروژ، سوئد، فنلاند و روسیه بودهاند. جمعیت سامی‌ها ۱۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود که از این تعداد تقریبا ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر در نروژ زندگی میکنند.
سامی‌ها زبان خاص خود را دارند که زبان سامی شمالی نامیده می‌شود و از خانواده زبانهای فین‌واوگری از دسته اورالی است و با زبان فنلاندی هم‌خانواده است. اکثر سامی‌ها هنوز هم در شمال نروژ زندگی میکنند؛ گرچه اسلو نیز یکی از شهرهایی است که در آن بیشترین تعداد سامی‌ها زندگی میکنند. امروزه فقط ۱۰٪ از سامی‌ها ازطریق نگهداری گوزن شمالی گذران زندگی میکنند. بیشتر آنها در مشاغل دیگر کار میکنند. در سال ۱۹۸۹ نخستین مجلس شورای ویژه سامی‌ها در نروژ گشایش یافت که اعضای آن به‌صورت دموکراتیک انتخاب می‌شوند.
در دهه‌های اخیر، مهاجرت از کشورهای مختلف، به‌ویژه کشورهای اسلامی به نروژ، روندی فزاینده داشته‌است. در تاریخ ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۱ یک افراطی دست راستی به نام آندرس بریویک، اقدام به بمب‌گذاری و حمله مسلحانه به اردوی جوانان طرفدار حزب حاکم کارگر در جزیره اتوئیا، نزدیک به اسلو، کرد و اقدام خود را هشداری برای جلوگیری از «خطر اسلام» نامید. این اقدام او، که ۷۷ کشته برجای گذاشت، باعث تنش‌هایی در جامعه نروژ شد.
گرایش‌های مذهبی
از مردم نروژ ۸۳٫۶ درصد به عنوان مسیحی ثبت شده‌اند که ۷۹٫۴ درصد آن مربوط به پیروان آیین لوتری می‌شود. در نظرسنجی‌ها و سرشماری‌ها، تنها ۲۰ درصد از مردم نروژ گفته‌اند که دین در زندگی آنها دارای نقش یا اهمیت است. امروزه تنها ۲ درصد از مردم نروژ در آیین‌های کلیسا حضور پیدا میکنند که پایینترین درصد در میان کشورهای اروپا است.
تقسیمات کشوری
440px
از لحاظ تقسیمات کشوری نروژ از ۱۹ استان تشکیل گردیده‌است که زیر نظر استانداران و شورای منتخب اداره می‌شود. هر استان شامل تعدادی بخشداری (به نروژی: کمون (kommune) است. بیشتر امور جاری محل زیست افراد، توسط این بخشداری‌ها سروسامان می‌گیرد.
آکرشوس (Akershus)
آست آگدر (Aust-Agder)
بوسکرود (Buskerud)
فینمارک (Finnmark)
هدمارک (Hedmark)
هوردالاند (Hordaland)
موره او رومسدال (More og Romsdal)
نوردلاند (Nordland)
نورد تروندلاگ (Nord-Trondelag)
اوپلاند (Oppland)
اسلو (Oslo)
اوستفولد (Ostfold)
روگالاند (Rogaland)
سون او فیوردانه (Sogn og Fjordane)
سور تروندلاگ (Sor-Trondelag)
تلمارک (Telemark)
ترومس (Troms)
وست آگدر (Vest-Agder)
وستفولد (Vestfold)
اقتصاد
واحد پول نروژ، کرون با واحد جزء (اوره) نام دارد. سیو ینسن، وزیر اقتصاد نروژ می‌گوید: "اقتصاد کشور در وضعیت بسیار مناسبی است.
نروژ دارای ذخایر زیادی از نفت خام، گاز طبیعی، مواد معدنی، آبزیان، چوب، آب شیرین و نیروی برق‌آبی است. صنعت نفت حدود یک‌چهارم از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل میدهد و این کشور چهارمین درآمد سرانه در جهان را دارا است. نروژ از الگوی کشورهای رفاه‌محور شمال اروپا پیروی میکند و در ازای دریافت مالیات‌های سنگین از شهروندان، دولت به آنها بیمه درمانی همگانی اعطا میکند به آموزش عالی یارانه میدهد. در این کشور نظام فراگیر تامین اجتماعی وجود دارد. از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ و سپس دوباره از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ نروژ بالاترین شاخص توسعه انسانی در جهان را داشته‌است.
صادرات عمده نروژ را نفت تشکیل میدهد به طوری که نروژ روزانه ۳ میلیون بشکه نفت خام صادر میکند ولی عضو سازمان جهانی اوپک نیست. از دیگر صادرات نروژ می‌توان به گوشت گاو، شیر و سایر فراورده‌های دامی اشاره کرد. بیش از نیمی از مساحت نروژ پوشیده از درخت است و چوب از صادرات عمده این کشور می‌باشد.
به‌دلیل داشتن خط ساحلی بسیار طولانی، آبزیان دریایی، یکی از چرخه‌های اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهند. نروژ ۳ نوع ماهی دارد که در هیچ جای دنیا یافت نمی‌شود. دیگر منابع مهم درآمد ارزی این کشور، صنعت ماهیگیری است و پرورش ماهی که دولت با برنامه‌های توسعه تشویق کرده‌است جای صید نهنگ و ماهی‌های اعماق دریا را می‌گیرد.
تنها قسمت کوچکی از این سرزمین قابل کشت است و در بخش کشاورزی و دامداری که یارانه زیادی به آن داده می‌شود بیشتر به تولید لبنیات و علوفه می‌پردازند.
در چند سال گذشته، رشد تولید کند بوده‌است و در شرایط کنونی، دولت باید به‌دنبال شیوه‌ای رقابتی برای دریافت مالیات و نیز راه‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاری باشد.
هزینه زندگی در این کشور بالاست. هزینه‌ها در نروژ می‌تواند برای کسانی که برای اولین بار به آنجا میروند، حیرت‌انگیز باشد. اما دستمزد مناسب نیروی انسانی، این هزینه‌ها تقریبا با سطح درآمد افراد هماهنگی دارد.
اقتصاد نفت
درحالیکه اغلب کشورهای نفت‌خیز دنیا درآمدهای حاصل از فروش نفت خام خود را صرف هزینه‌های جاری میکنند، نروژ مشغول پس‌انداز کردن پول حاصل از فروش نفت خام و گاز در یک صندوق مستقل است. ارزش منابع مالی این صندوق حدود ۹۰۰ میلیارد دلار برآورد شده‌است و خود صندوق، معادل یک درصد مجموع سهام جهانی را در اختیار دارد. منابع این صندوق به اندازه‌ای است که اگر سهم هر شهروند نروژی با کرون، واحد پول آن کشور، محاسبه و پرداخت شود، همه آنها میلیونر می‌شوند. در عمل، این صندوق یک حساب سرمایه‌گذاری عظیم است و به نظر می‌رسد که اغلب مردم نروژ از این وضعیت راضی هستند.
فرهنگ
200px
رتبه‌های بین‌المللی
شاخص
رتبه
شمار کشورهای مورد بررسی
شاخص توسعه انسانی ۲۰۱۵
۱
۱۸۷
نابرابری تعدیل شده شاخص توسعه انسانی ۲۰۱۵
۱
۱۵۰
شاخص زندگی بهتر سازمان همکاری و توسعه اقتصادی ۲۰۱۶
۱
۳۸
شاخص رفاه لگاتوم ۲۰۱۵
۱
۱۴۲
شاخص راستکرداری عمومی ۲۰۱۶
۱
۱۰۵
شاخص مردم‌سالاری ۲۰۱۵
۱
۱۶۷
سازمان خانه آزادی - رتبه‌بندی آزادی‌های سیاسی ۲۰۱۶
۱
۱۹۵
سازمان خانه آزادی رتبه‌بندی آزادی‌های مدنی ۲۰۱۶
۱
۱۹۵
گزارش سازمان کودکان را نجات دهید از وضعیت مادران جهان ۲۰۱۵
۱
۱۷۹
سرانه کل هزینه بهداشت ۲۰۱۳
۱
۱۸۸
شاخص شکنندگی حکومت ۲۰۱۶
۲
۱۷۸
درآمد ناخالص متوسط خانوار توسط موسسه گالوپ ۲۰۱۳
۲
۱۳۱
شاخص درآمد متوسط برابر جمعیت بالغ ۲۰۱۴–۲۰۰۹
۲
۳۵
شاخص بین‌المللی حقوق مالکیت ۲۰۱۵
۲
۱۲۹
کشورهای بستانکار بر پایه جایگاه سرمایه‌گذاری خالص بین‌المللی سرانه ۲۰۱۳
۲
۱۷
شاخص
شاخص رضایت بیمار در نظام بهداشت ۲۰۱۵
۳
۳۵
شاخص آزادی رسانه ۲۰۱۶
۳
۱۸۰
گزارش جهانی فاصله جنسیتی ۲۰۱۵
۳
۱۴۴
گزارش جهانی شادی ۲۰۱۶
۴
۱۵۷
شاخص تسلط به زبان انگلیسی موسسه EF 2015
۴
۷۰
شاخص احساس فساد ۲۰۱۵
۵
۱۷۵
شاخص آمادگی دیجیتال ۲۰۱۴
۵
۱۴۴
فهرست کشورها بر پایه هزینه سرانه مصرف نهایی خانوار ۲۰۱۳
۵
۱۶۳
شاخص آسانی انجام کسب‌وکار ۲۰۱۶
۹
۱۸۵
شاخص صلح جهانی ۲۰۱۶
۱۷
۱۶۳
شاخص جهانی‌سازی ۲۰۱۵
۱۸
۲۰۷
شاخص کارایی تجهیزات ۲۰۱۶
۲۲
۱۶۰
شاخص آزادی اقتصادی ۲۰۱۵
۲۷
۱۶۷
ویژگی‌ها
در زیر ۳۰ ویژگی منحصر به فرد کشور نروژ طبق گفته‌های دکتر محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه بیان شده، اشاره می‌کنیم:
۱–۹۷ درصد مردم با اینترنت کار میکنند.
۲- بالاترین صندوق ذخیره دولت در جهان را دارد: ۸۸۴ میلیارد دلار.
۳- مردم نروژ چهارمین مردم خوشحال جهان بعد از دانمارک، سوئیس و ایسلند.
۴- هر ۹ دانش‌آموز یک معلم دارند.
۵- طی ۲۳ سال گذشته، نرخ تورم حدود ۲ درصد بوده‌است.
۶- طی ۳۵ سال گذشته، نرخ بیکاری حدود ۴ درصد بوده‌است.
۷- با پنج میلیون جمعیت، ۳۴۵ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی دارد.
۸- طولانی‌ترین تونل جاده‌ای جهان را دارد: ۲۴٫۵ کیلومتر.
۹- کشور بر اساس قانون اساسی ۱۸۱۴ مدیریت می‌شود: ۲۰۳ سال پیش.
۱۰–۳۳ درصد کشور جنگل است.
۱۱- ششمین کشور در راحتی کسب و کار در میان ۱۸۹ کشور.
۱۲- کشور ۱۱۴۵ سال پیش تاسیس شده‌است.
۱۳–۶۸ درصد جامعه شاغل است.
در دموکراسی، بهداشت، آزادی بیان و کیفیت زندگی، رتبه اول جهانی را دارد.
کشور با مجموعه‌ای از دولت رفاه، نظام سرمایه‌داری و سوسیال دموکراسی مدیریت می‌شود.
۱۶–۳۰ درصد نیروی کار توسط دولت به کار گرفته شده‌است.
۱۷- صنایع نفت، مخابرات، آلومینیوم، توربین‌های آبی و بزرگترین بانک، دولتی است.
۱۸–۷۴٫۳ درصد مردم عضو کلیسای نروژ هستند.
۱۹–۱۶٫۳ درصد جمعیت کشور مهاجر از خاورمیانه یا آفریقا است.
۲۰- روز ۱۷ ماه مه که روز ملی است مردم بهترین لباس خود را می‌پوشند به تئاتر، کنسرت و جشن میروند.
۲۱- با ۱۴۱۲ کشتی، ششمین ناوگان تجاری جهان را دارد.
۲۲- اکثریت با نام کوچک یکدیگر را خطاب میکنند، بعضا با اسم فامیل. افراد القاب ندارند.
۲۳- تا سال ۲۰۲۵، مصرف بنزین برای خودروها به پایان می‌رسد.
۲۴- چهارمین کشور در دنیا در تسلط مردم به زبان انگلیسی در خارج از کشورهای انگلیسی زبان.
۲۵–۸٫۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی.
۲۶- امید به زندگی: مردان ۸۱، زنان ۸۴ سال.
۲۷- دولت از بخش کشاورزی به شدت حمایت میکند.
۲۸- نرخ مالیات افراد ۴۷ درصد. نرخ مالیات شرکت‌ها: ۲۷ درصد.
۲۹- کارآمدترین و با ثبات‌ترین کشور جهان با بالاترین نرخ عدالت اجتماعی.
۳۰- در شاخص‌های توسعه انسانی طی ۱۵ سال گذشته: رتبه اول یا دوم.
حملات ۲۰۱۱ در نروژ
هاکون پنجم نروژ
اساطیر نورس
نیروهای مسلح نروژ | [
"سرود ملی نروژ",
"سرود پادشاهی",
"سرود پادشاه",
"اسلو",
"زبان نروژی",
"بوکمل",
"نروژی نو",
"زبانهای سامی (اورالی)",
"زبان سامی شمالی",
"زبان سامی لیول",
"زبان سامی جنوبی",
"زبان کوین",
"زبان رومانی",
"زبان اسکاندرومانی",
"نروژی‌ها",
"Statistics Norway",
"سامی (اسکاندیناوی)",
"فن‌های جنگلی",
"مردمان کوین",
"کولی",
"یهودی",
"مهاجرت به نروژ",
"پادشاهی مشروطه",
"نظام پارلمانی",
"شاه",
"نخست‌وزیر نروژ",
"رئیس استورتینگ",
"رئیس دادگاه عالی",
"هارالد پنجم",
"ارنا سلبرگ",
"اولاف میکل تومسن",
"توره اسچی",
"استورتینگ",
"یکپارچگی نروژ",
"قانون اساسی نروژ",
"یگانگی سوئد و نروژ",
"نبرد هافسرفیورد",
"۲۰۱۳ (میلادی)",
"کرون نروژ",
".no",
"فارسی دری",
"کشور",
"پادشاهی",
"شبه جزیره اسکاندیناوی",
"یان ماین",
"مجمع‌الجزایر",
"سوالبارد",
"قطب شمال",
"پیمان سوالبارد",
"جزیره پتر یکم",
"قطب جنوب",
"جزیره بووه",
"زیرجنوبگان",
"قلمروی وابسته",
"جنوبگان",
"سرزمین شهبانو ماود",
"جزایر فارو",
"گرینلند",
"ایسلند",
"سوئد",
"فنلاند",
"روسیه",
"اسکاژراک",
"اقیانوس اطلس",
"دریای بارنتز",
"دودمان گلوکسبورگ",
"ینس استولتنبرگ",
"دادگاه عالی نروژ",
"پادشاهی مطلقه",
"نخبه‌سالاری در نروژ",
"فهرست شاهان نروژ",
"استانهای نروژ",
"فهرست شهرداری‌های نروژ",
"پارلمان سامی",
"قانون فینمارک",
"روابط نروژ و اتحادیه اروپا",
"اتحادیه اروپا",
"همه‌پرسی پیوستن نروژ به اتحادیه اروپا (۱۹۹۴)",
"ایالات متحده آمریکا",
"سازمان ملل متحد",
"ناتو",
"شورای اروپا",
"پیمان‌نامه جنوبگان",
"شورای نوردیک",
"منطقه اقتصادی اروپا",
"سازمان تجارت جهانی",
"سازمان همکاری اقتصادی و توسعه",
"منطقه شنگن",
"نفت خام",
"گاز طبیعی",
"معدن",
"آب شیرین",
"تولید ناخالص داخلی",
"بانک جهانی",
"صندوق بین‌المللی پول",
"درآمد سرانه",
"خاورمیانه",
"شاخص توسعه انسانی",
"یونایتدپرس اینترنشنال",
"شاخص رفاه لگتوم",
"Legatum Institute",
"هارالد پنجم نروژ",
"دانشگاه کلمبیا",
"نیویورک",
"وایکینگ",
"دوران نوسنگی",
"آلمان",
"کشاورزی",
"لیندیس‌فارنه",
"انگلستان",
"اروپا",
"سوئدی‌ها",
"دانمارک",
"برده‌داری",
"اولاف تریکوانسون",
"مسیحیت",
"طاعون",
"فقر",
"جنگهای ناپلئونی",
"اسکار دوم سوئد",
"هاکون هفتم نروژ",
"ویدکون کویسلینگ",
"ناوگان",
"ملوان",
"همه‌پرسی پیوستن نروژ به اتحادیه اروپا (۱۹۷۲)",
"بی‌بی‌سی",
"دیلی میل",
"ملکه سونیای نروژ",
"دموکراسی",
"شاخص مردم‌سالاری",
"هافینگتن پست",
"Economist Intelligence Unit",
"اعلامیه استقلال ایالات متحده",
"انقلاب فرانسه",
"حکومت متمرکز",
"شاه نروژ",
"رئیس کشور",
"رئیس حکومت",
"دودمان پادشاهی نروژ",
"هوکون، ولیعهد نروژ",
"تک مجلسی",
"دموکراسی نیابتی",
"نمایندگی تناسبی",
"استیضاح",
"کلیسای نروژ",
"جدایی دین از سیاست",
"دادگاه حقوق بشر اروپا",
"استراسبورگ",
"حزب کارگر نروژ",
"حزب محافظه‌کار نروژ",
"ائتلاف سرخ و سبز",
"حزب ترقی نروژ",
"گرو هارلم بروندلاند",
"یان پی. سیسه",
"برگن",
"تروندهیم",
"استاوانگر",
"باروم",
"جنگل",
"مدار شمالگان",
"آبدره",
"اسلوفیورد",
"تروندهیم‌فیورد",
"اسپیتسبرگن",
"گالدهوپی گین",
"گلف استریم",
"لوپهاوت",
"رینگ واسوی",
"سنیا",
"لوفتون",
"تانا",
"لاکسه",
"پورسانگر",
"وستافیورد",
"فیوردین",
"بوکن",
"هاردانگر",
"اقیانوس منجمد شمالی",
"بوکمال",
"نینورسک",
"زبانهای هندواروپایی",
"زبانهای ژرمنی",
"زبان دانمارکی",
"ژرمن‌ها",
"زبانهای فین‌واوگری",
"زبان فنلاندی",
"گوزن شمالی",
"کشورهای اسلامی",
"آندرس بریویک",
"اتوئیا",
"لوتری",
"کلیسا",
"استان",
"بخشداری",
"تلمارک",
"سیو ینسن",
"آبزیان",
"چوب",
"نیروی برق‌آبی",
"صنعت نفت",
"دولت رفاه",
"یارانه",
"اوپک",
"گوشت گاو",
"شیر (خوراکی)",
"یولویک",
"رئین",
"فهرست کشورها بر پایه نابرابری تعدیل شده شاخص توسعه انسانی",
"شاخص زندگی بهتر سازمان همکاری و توسعه اقتصادی",
"شاخص رفاه لگاتوم",
"راستکرداری جهانی",
"خانه آزادی",
"فهرست کشورها بر پایه سرانه کل هزینه بهداشت",
"فهرست کشورها بر پایه شاخص شکنندگی حکومت",
"درآمد متوسط",
"شاخص بین‌المللی حقوق مالکیت",
"فهرست کشورهای بستانکار بر پایه جایگاه سرمایه‌گذاری خالص بین‌المللی سرانه",
"شاخص رضایت بیمار در نظام بهداشت",
"شاخص آزادی رسانه",
"گزارش جهانی فاصله جنسیتی",
"گزارش جهانی شادی",
"شاخص تسلط به زبان انگلیسی مؤسسه EF",
"شاخص احساس فساد",
"شاخص آمادگی دیجیتال",
"هزینه سرانه مصرف نهایی خانوار",
"شاخص آسانی انجام کسب‌وکار",
"شاخص صلح جهانی",
"شاخص نسبت تجارت به تولید ناخالص ملی",
"شاخص کارایی تجهیزات",
"شاخص آزادی اقتصادی",
"محمود سریع‌القلم",
"سوئیس",
"تورم",
"نرخ بیکاری",
"سرمایه‌داری",
"سوسیال دموکراسی",
"توسعه انسانی",
"حملات ۲۰۱۱ در نروژ",
"هاکون پنجم نروژ",
"اساطیر نورس",
"نیروهای مسلح نروژ"
] | [
"نروژ",
"اروپای شمالی",
"اسکاندیناوی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۱۴ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۰۵ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۸۷۲ (میلادی)",
"پادشاهی مشروطه",
"سرزمینهای شمالی",
"قلمروها و کشورهای ژرمنی‌زبان",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای اسکاندیناوی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو ناتو",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,725 | نیجر | 2 | 325 | 0 | [
"نيجر",
"جمهوری نیجر"
] | false | 202 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "République du Niger"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری نیجر"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "نیجر"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Niger.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Niger.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«برادری، کار، پیشرفت»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[لا نیژرین]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Niger AU Africa.svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "Niger - Location Map (2011) - NER - UNOCHA.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[نیامی]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۱۳"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۳۲"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۰۵"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[نیامی]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان فرانسوی]] و غیره"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس جمهور]][[نخست وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[محمدو ایسوفو]][[بریگی رافینی]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[فرانسه]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۳ اوت]] [[۱۹۶۰]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱،۲۶۷،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۲۲ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰،۰۲"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۲]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "21،۱۳۸،۷۰۷"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[فرانک]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "XOF"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "WAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.ne]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۲۷"
}
],
"Title": "کشور"
} | نیجر به صورت رسمی جمهوری نیجر ، کشوری است در غرب قاره آفریقا. نیجر با مساحتی برابر با ۱،۲۶۷،۰۰۰ کیلومترمربع، یک کشور محصور در خشکی است که حدود ۸۰ درصد از مساحت آن توسط بیابان‌ها پوشیده شده‌است. این کشور در تاریخ ۳ اوت ۱۹۶۰ میلادی، رسما از فرانسه اعلام استقلال کرد.
این کشور از لحاظ شاخص توسعه انسانی وضعیت بسیار ناخوشایندی دارد، به گونه‌ای که در سال ۲۰۱۴ مطابق با آمار و اطلاعات جمع‌آوری شده توسط سازمان ملل متحد، نیجر در رتبه ۱۸۸ جهان جای گرفت.
نیجر سرزمینی صخره‌ای و عمدتا شنزار است. این کشور یکی از فقیرترین کشورهای جهان به شمار می‌رود. با این وجود دارای منابع نفتی و معادن سنگ اورانیوم است.
تاریخ
یکی از اولین امپراتوری‌هایی که در نیجر شکل گرفت امپراتوری سنقای است که یکی از بزرگترین امپراتوریهای قاره آفریقا است.
در قرن نوزدهم میلادی ارتباط این کشور با جهان غرب آغاز شد. ارتباطی که در نهایت به مستعمره شدن این کشور منجر شد.
ابتدا انگلیسیها برای کشف سر منشاء رودخانه نیجر به این منطقه سفر کردند و بعدها فرانسوی‌ها این کشور را مستعمره خود کردند. سرانجام نیجری‌ها در روز ۱۸ دسامبر ۱۹۵۸ اعلام استقلال کردند.
البته جامعه بین‌الملل و فرانسه این استقلال را تا سال ۱۹۶۰ به‌طور کامل به رسمیت نشناخت.
سیاست
رئیس جمهور در این کشور رئیس حکومت است و با رای مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شود. بر اساس قانون اساسی نیجر این دوره تنها یک بار دیگر قابل تمدید است. رئیس دولت نخست وزیر است که رئیس جمهور او را تعیین میکند و ریاست کابینه وزرا را به عهده دارد.
مجلس ملی این کشور ۱۱۳ کرسی دارد که نمایندگان آن را مردم هر پنج سال یک بار انتخاب میکنند. سن قانونی در این کشور ۱۸ سال است.
هامانی دیوری به عنوان رئیس جمهور نیجر انتخاب شد، اما در سال ۱۹۷۴ طی یک کودتای نظامی به رهبری سرهنگ سینی کنچه از قدرت خلع گردید، سرهنگ سینی کنچه پس از کودتا با برقراری دولت نظامی، ۱۲ نفر را به عنوان اعضای دولت نظامی منصوب کرد. در سال ۱۹۷۶ با فشارهای داخلی، کنچه سرانجام با تشکیل یک دولت غیرنظامی موافقت کرد.
در سال ۱۹۹۳ اولین انتخابات چند حزبی در نیجر برگزار شد، که در آن عثمان محمن به عنوان رئیس جمهور نیجر انتخاب شد، اما حکومت وی به دلیل اختلافات شدید وی با مجلس و سایر بخشهای حکومتی، در ژوئیه ۱۹۹۶، با یک کودتای نظامی به رهبری ابراهیم باره میاناسارا سرنگون شد و رهبر کودتا در یک انتخابات فاقد اعتبار خود را رئیس جمهور نامید، در دوران رئیس جمهوری ابراهیم باره، فساد اداری و اقتصادی تمام کشور را فراگرفت و یکی از بدترین دوران در تاریخ نیجر به شمار می‌رود، حکومت ابراهیم باره میاناسارا نیز پس از سه سال از این کودتا، با کودتای دیگری در آوریل ۱۹۹۹ سرنگون گردید و نامبرده نیز به همراه چند تن دیگر از افراد گارد شخصی وی کشته شد. رهبری این کودتا را «داودو مالم وینکی» فرمانده گارد ریاست جمهوری بر عهده داشت. کودتاچیان از آغاز به دست گرفتن امور کشور با تشکیل شورای آشتی ملی اعلام کردند که پس از نه ماه دیگر با برگزاری انتخابات آزاد، به پادگان باز می‌گردند. از این رو انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر ۱۹۹۹ در نیجر برگزار شد که در جریان این انتخابات، ممدو تانجا سرهنگ بازنشسته ارتش به عنوان رئیس جمهور جدید نیجر انتخاب شد. رقیب او در این انتخابات ممدو یوسفو بود.
تانجا ممدو
تانجا رسما در ۲۲ دسامبر ۱۹۹۹ و پس از نه ماه حکومت نظامی، با حضور چند تن از روسای جمهور کشورهای آفریقایی، دوران ریاست جمهوری خود را آغاز کرد. در گذشته گروهای معارض طوراق که در شمال این کشور سکونت دارند، همواره مشکلاتی را برای دولتمردان این کشور ایجاد کرده‌اند و در سال ۱۹۹۵ نیز درگیری‌هایی بین نیروهای دولتی و شورشیان طوارق دراین کشور به وقوع پیوست که در جریان آن، هزاران نفر از طرفین کشته شدند. پس از سقوط صدام حسین در عراق، نیجر توسط آمریکا و بریتانیا به فروش اورانیوم به صدام به منظور تولید سلاحهای کشتار جمعی متهم شد. در ژوئیه ۲۰۰۴ آمریکا مدارکی ارائه کرد که حاکی از معاملات پنهانی نیجر و صدام به منظور فروش اورانیوم به رژیم بعث عراق بود. در سپتامبر ۲۰۰۴، گروه بررسی عراقی که به منظور تحقیق درباره این موضوع تشکیل شده بود، اعلام کرد: «هیچ نوع مدرکی که نشان دهد دولت عراق پس از سال ۱۹۹۱ از کشور خارجی اورانیوم خریده باشد، پیدا نکرده‌است. در سال ۲۰۰۵ میلادی و به دنبال خشک سالی در این کشور، سازمان ملل اعلام کرد بیش از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در نیجر از سوء تغذیه رنج می‌برند. در همین حال، تانجا ممدو، رئیس جمهور نیجر اعلام کرد:» بحران غذا، تبلیغات احزاب سیاسی اوست تا دولت او را ناکارآمد جلوه دهند و مخالفان را به بزرگنمایی این مسئله متهم کرد ". در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۴ در نیجر، بار دیگر تانجا ممدو به سمت رئیس جمهور این کشور برگزیده شد. در این انتخابات تانجا با کسب ۶۵ ٪ آرا به پیروزی رسید و برای ۵ سال دیگر رئیس جمهور نیجر باقی ماند، رقیب او در این انتخابات نیز، ممد یسوفو بود که ۳۴ ٪ آرا را به خود اختصاص داد. پیش از پایان یافتن دوره پنج ساله دوم ریاست جمهوری تانجا ممدو، وی برای تمدید دوره ریاست جمهوری خود، در اوت سال ۲۰۰۹ اقدام به انحلال مجلس و دیوان قانون اساسی نمود و حکومت خود را طی یک همه پرسی فرمایشی، سه سال دیگر تمدید نمود که این امر باعث مخالفت گروههای زیادی از مردم و مسئولان این کشور گردید و سرانجام در اواسط ظهر روز پنج شنبه ۲۹ بهمن ماه ۱۳۸۸ در اواخر جلسه هیئت دولت که در کاخ ریاست جمهوری تشکیل جلسه داده بود، نیروهای وابسته به کودتا چیان به رهبری سالیفو جیبو یکی از فرماندهان ارتش این کشور، با حمله به کاخ ریاست جمهوری، موفق به دستگیری رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت شدند.
پس از این حادثه، کودتاچیان در نخستین ساعات روز جمعه ۳۰ بهمن، طی اطلاعیه‌ای به نام شورای احیای دموکراسی در نیجر که در رادیو و تلویزیون این کشور قرائت شد ضمن تعلیق قانون اساسی و انحلال نهادهای حکومتی، اعلام کردند:
با وقوع کودتا در این کشور، اتحادیه آفریقا که از ۵۳ عضو تشکیل شده و مقر آن در اتیوپی قرار دارد، وقوع آن را در نیجر محکوم نمود و خواهان بازگشت دموکراسی در این کشور گردید، همچنین اتحادیه اروپا و نیز الجزایر همسایه شمالی نیجر، کودتا در این کشور را محکوم نموده‌است. اما در عین حال آمریکا به صورت ضمنی از وقوع کودتا در این کشور حمایت کرده‌است و یک مقام ارشد آمریکا اعلام کرد که خود رئیس جمهور نیجر مقصر بروز کودتا در این کشور است.
فیلیپ کراولی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت:
در کودتای سال ۱۹۹۹ نیز شواهدی از نقش آمریکایی‌ها در آن مشاهده گردید. معمولا کودتاهای این کشور بدون خونریزی یا با حد اقل تلفات بوده‌است و بر اساس گزارشها، در این کودتا سه تا چهار سرباز کشته و ده نفر دیگر نیز زخمی شده‌اند. با گذشت حدود یک سال از وقوع کودتا در این کشور و پس از تدوین قانون جدید اساسی، انتخابات ریاست جمهوری در روز ۳۱ ژانویه ۲۰۱۱ برگزار گردید. ماهامادو آیسوفو (ممدو یوسفو)، سینی اموارو (حسین عمرو) و هاما آمادو (محمدو احمدو)، نخست وزیران سابق نیجر، از جمله نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری این کشور بودند و مردم این کشور از بین ۱۰ نامزد ریاست جمهوری، آقای ممد (محمد) یوسفو (یوسف) را برای یک دوره پنج ساله ریاست جمهوری انتخاب کردند. محمد یوسفو یک سرهنگ بازنشسته ارتش است و بارها در انتخابات ریاست جمهعوری با دیگر نامزدها رقابت کرده بود.
جغرافیا
thumb
کشور نیجر در غرب آفریقا قرار دارد و هرچند نامش را از رودخانه نیجر که در آن جاری است گرفته، اما در بیشتر مناطق خاکش خشک و لم‌یزرع است.
این کشور از جنوب با نیجریه و بنین، از غرب با بورکینافاسو و مالی، از شمال با الجزیره و لیبی و از شرق با چاد همسایه‌است.
کشور در میان دو منطقه آب هوایی استوایی ساحل غرب آفریقا و صحرای بزرگ قرار دارد. بیشتر این سرزمین صخره‌ای و شن زار می‌باشد.
مردم
جمعیت این کشور ۱۳ میلیون و ۲۷۲ هزار و ۶۷۹ نفر با میانگین سنی ۱۶٫۴ سال است. امید به زندگی برای زنان ۴۴٫۲۶ سال و برای مردان ۴۴٫۳ سال است.
thumb
۱٫۲ درصد از مردم آن به بیماری ایدز مبتلا هستند و بیماری مالاریا نیز در این کشور شایع است.
دین
بیش از ۹۵ درصد از مردم نیجر مسلمان هستند. طرق صوفیه در این کشور پیروان زیادی را به خود اختصاص داده‌است، در گذشته طریقه قادریه دارای پیروان زیادی در نیجر بوده‌است اما اکنون گروه اندکی از شیوخ و مردم این کشور قادری هستند، اما طریقه تیجانیه دارای پیروان فراوانی است و بسیاری از علما و شیوخ و امامان جمعه و جماعت در این کشور پیرو طریقه صوفی تیجانی هستند. شهر چیوتا در حدود بیش از یکصد کیلومتری نیامی پایتخت، مرکز استقرار رهبر طریقه تیجانیه شاخه شیخ ابراهیم نیاس است. از جمله زبانهای محلی در این کشور می‌توان به زبانهای زرما، هوسا، فولاتی یا فولانی و بامبارایی، اشاره نمود. از میان مسلمانان نیجر 7% نیز شیعه می‌باشند. شیعیان نیجر اغلب پس از پیروزی انقلاب 57 به شیعه گرویدند و در دو سال اخیر پس از حمله عربستان به یمن تعداد آنان رو به افزایش نهاده است. نیجر عضو سازمان همکاری اسلامی است.
اقتصاد
تولید ناخالص داخلی این کشور ۸٫۹۹۸ میلیارد دلار است. بر اساس آمارهای سال ۱۹۹۵ میلادی ۷۰ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند که ۶۰ درصد آنها در بخش دولتی مشغول به کار هستند.
۶۳ درصد از مردم آن زیر خط فقر زندگی میکنند و نرخ تورم نیجر در سال ۲۰۰۴ میلادی ۰٫۲ درصد اعلام شد.
محصولات صادراتی آن شامل سنگ اورانیوم، احشام، لوبیا و پیاز است که به کشورهای فرانسه (۳۴٫۸ درصد)، آمریکا (۲۶٫۶ درصد)، نیجریه (۱۸٫۳ درصد) و روسیه (۱۱٫۳ درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی آن شامل مواد غذایی، ماشین‌آلات، وسایل نقلیه، نفت و مواد پتروشیمی و غلات است که از کشورهای آمریکا (۱۴٫۱ درصد)، فرانسه (۱۲٫۱ درصد)، چین (۷٫۸ درصد)، نیجریه (۷٫۷ درصد)، پولینزی فرانسه (۷٫۷ درصد) و ساحل عاج (۴٫۹ درصد) وارد می‌شود.
ارتباطات
در این کشور ۲۴ هزار خط تلفن ثابت و ۳۲۳ هزار و ۹۰۰ خط تلفن همراه وجود دارد.
نیجر ۲۰۰ میزبان اینترنتی و ۴۰ هزار کاربر دارد.
داده‌های کلی
مساحت: ۱،۲۶۷،۰۰۰ کیلومتر
جمعیت: 21،۲۷۲،۶۷۹
پایتخت: نیامی
طول مرزهای خشکی: ۵،۶۹۷ کیلومتر
آب و هوا: صحرایی وشبه صحرایی
گیاهان: گیاهان صحرایی و شبه صحرایی
زمین‌های قابل کشاورزی: ۳ ٪
مراتع: ۷ ٪
جنگلها: ۲ ٪
زمین‌های دیگر: ۸۸ ٪
آب: ۳۰۰ کم
زمین‌های قابل آبیاری: ۶۶۰ کم | [
"لا نیژرین",
"نیامی",
"زبان فرانسوی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"نخست وزیر",
"محمدو ایسوفو",
"بریگی رافینی",
"فرانسه",
"۳ اوت",
"۱۹۶۰ (میلادی)",
"۲۰۱۲ (میلادی)",
"فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی",
".ne",
"آفریقا",
"کشور محصور در خشکی",
"شاخص توسعه انسانی",
"سازمان ملل متحد",
"فهرست کشورهای جهان",
"سنگ اورانیوم",
"هامانی دیوری",
"سینی کنچه",
"عثمان محمن",
"ابراهیم باره میاناسارا",
"ابراهیم باره",
"داودو مالم وینکی",
"ممدو تانجا",
"ممدو یوسفو",
"سالیفو جیبو",
"۳۰ بهمن",
"فیلیپ کراولی",
"نیجریه",
"بنین",
"بورکینافاسو",
"مالی",
"الجزیره",
"لیبی",
"چاد",
"ایدز",
"مسلمان",
"طرق صوفیه",
"قادریه",
"قادری",
"تیجانیه",
"چیوتا",
"شیخ ابراهیم نیاس",
"زرما",
"هوسا",
"، فولاتی یا فولانی",
"بامبارایی",
"سازمان همکاری اسلامی",
"احشام",
"لوبیا",
"پیاز",
"آمریکا",
"روسیه",
"نفت",
"چین",
"پولینزی فرانسه",
"ساحل عاج"
] | [
"نیجر",
"انحلال‌های ۱۹۶۰ (میلادی) در فرانسه",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۰ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۰ (میلادی) در نیجر",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای محصور در خشکی"
] |
2,726 | نیجریه | 2 | 922 | 0 | [
"نيجريه",
"نیجریایی",
"نيجريايي",
"نیجریا",
"نیجریه‌ای"
] | false | 809 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Federal Republic of Nigeria"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری فدرال نیجریه"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "نیجریه"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Nigeria.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Nigeria.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "یگانگی و ایمان، آشتی و پیشرفت"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[ای هم‌میهن بپاخیز!]]''Arise, O Compatriots''center"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Nigeria AU Africa.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[آبوجا]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۲۰"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۴۰"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[لاگوس]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری فدرال]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[معاون رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[محمدو بوهاری]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال از [[انگلستان]]"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "اعلان و رسمیتاعلان جمهوری"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۱ اکتبر ۱۹۶۰۱ اکتبر ۱۹۶۰"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۹۲۳،۷۶۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۳۲ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۴"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۹۵،۸۷۵،۲۳۷"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۷ ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۱۲"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۶ ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[نایرا]] (₦)<sup>۱</sup>"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "NGN"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.ng]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۳۴"
}
],
"Title": "کشور"
} | نیجریه یا به‌طور رسمی جمهوری فدرال نیجریه کشوری است در غرب آفریقا. پایتخت آن آبوجا و بزرگترین شهر آن لاگوس است. جمعیت این کشور بیش از ۱۹۵ میلیون نفر و زبان رسمی آن انگلیسی است. نیجریه پرجمعیت‌ترین کشور قاره آفریقا است.
واحد پول این کشور نایرا است و نیمی از مردم آن که در شمال کشور زندگی میکنند مسلمان و نیمی دیگر در جنوب، مسیحی هستند. نیجریه از نظر منابع نفتی دهمین کشور، در میان صادرکنندگان نفت هشتمین کشور است و بزرگترین تولیدکننده نفت آفریقا است.
نیجریه در سال ۱۹۶۰ از بریتانیا مستقل شد و نام این کشور از نام رودخانه نیجر گرفته شده‌است. نیجریه پرجمعیت‌ترین کشور در آفریقا و هفتمین کشور پرجمعیت جهان است. این کشور همچنین پرجمعیت‌ترین کشور جهان با اکثریت سیاهپوست است.
از سال ۲۰۰۲ در شمال این کشور درگیری نظامی میان اسلام‌گرایان گروه بوکو حرام (فرقه‌ای از مسلمانان تندروی طالبانی) با نیروهای دولتی جریان داشته‌است؛ گروه مسلح بوکو حرام خواستار تعطیلی تمامی مدارس نوین و تحمیل قوانین شریعت بر تمامی ۳۶ ایالت نیجریه است.
پیشینه تاریخی نیجریه به دستکم ۹ هزار سال پیش از میلاد بازمی‌گردد و ناحیه بنیو و رودخانه کراس در نیجریه خاستگاه قوم بانتو دانسته شده که مهاجران آن در هزاره‌های نخست و دوم پیش از میلاد از این ناحیه حرکت کرده و در بیشتر مناطق آفریقای مرکزی و جنوبی سکونت گزیدند.
تاریخ
پرچم نیجریه مستعمره بریتانیا
نیجریه پرجمعیت‌ترین کشور قاره آفریقا است که به دلیل تنوع فراوان قومی و نژادی طی چند سال گذشته شاهد درگیری‌های زیادی بوده‌است.
تاریخ اولین سکونت در این کشور به ۹ هزار سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. با این حال در سده ۱۹ میلادی این کشور مستعمره بریتانیا شد تا اینکه در سال ۱۹۶۰ دوباره استقلال خود را به دست آورد.
پس از استقلال در دوره‌های مختلف گرفتار حکومتهای نظامی شد. سرانجام در سال ۱۹۹۹ برای نخستین بار انتخابات آزاد در این کشور برگزار شد.
سیاست
رئیس‌جمهور نیجریه هم رئیس حکومت است و هم رئیس دولت. رئیس‌جمهور با رای مردم برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب می‌شود که قابل تمدید برای دوره دوم نیز هست.
نظام قانونگذاری این کشور از دو مجلس تشکیل شده‌است: شورای ملی با ۱۰۹ کرسی که با رای مردم برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب می‌شوند.
مجلس دیگر این کشور خانه نمایندگان است که ۳۶۰ کرسی دارد و نمایندگانش را مردم برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب میکنند. سن قانونی در این کشور ۱۸ سال است.
گودلاک جاناتان، ریس جمهوری در سال ۲۰۱۱ با حزب دموکراتیک خلق (دی پی دی) با کسب ۵۹٫۶٪ آراء به قدرت رسید. او بیشتر در میان مسیحیان و پیروان آیین «روح‌باوری» در جنوب طرفدار دارد. در حالی که حاکم نظامی پیش از او، محمدو بوهاری در شمال کشور که بیشتر مسلمان هستند از حمایت بیشتری برخوردار بود. این نخستین باری بود که یک رای‌گیری سبب اختلاف در کشور از این منظر می‌شود.
جغرافیا
نقشه نیجریه
این کشور از غرب با بنین، از شرق با چاد و کامرون و از شمال با نیجر همسایه‌است.
در جنوب این کشور خلیج گینه، بخشی از اقیانوس اطلس، قرار گرفته‌است. آب و هوای استوایی باعث پیدایش جنگلهای متراکم و انبوه، در شرق، غرب، و جنوب این کشور شده‌است. میانگین دمای سالانه، ۳۲ درجه سانتی گراد، همراه با رطوبت فراوان است.
تقسیمات کشوری
جمهوری فدرال نیجریه کشوری در غرب آفریقا است که از مجموعه ۳۶ ایالت و یک منطقه حکومت فدرال مرکزی تشکیل شده‌است.
اقتصاد
نمایی از لاگوس، قطب اقتصادی نیجریه
تولید ناخالص داخلی این کشور ۲۹۴٫۸ میلیارد دلار است. ۵۰ میلیون و ۱۳۰ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند که ۷۰ درصد آنها در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند.
نرخ بیکاری در این کشور ۵٫۸ درصد است و ۷۰ درصد از مردم آن زیر خط فقر زندگی میکنند. نرخ تورم در سال ۲۰۰۷ میلادی ۶٫۵ درصد بود. با وجود رونق اقتصادی سالهای گذشته فقر همچنان در نیجریه شایع است. طبق اعلام اداره ملی آمار، سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ تقریبا دو سوم از جمعیت در فقر مطلق زندگی می‌کردند، یعنی نیازهای اصلی آنها مانند غذا، آب شرب سالم و جان‌پناه تامین نمی‌شده‌است. در شمال کشور وضعیت بدتر است. ایالت جیگاوا بالاترین میزان فقر را دارد که معادل ۸۸٫۵ درصد و در سوکوتو این رقم ۸۶ درصد است.
کالاهای صادراتی این کشور شامل نفت و مواد نفتی، کاکائو و لاستیک است که به کشورهای آمریکا (۴۸٫۹٪)، اسپانیا (۸٪)، برزیل (۷٫۳٪) و فرانسه (۴٫۲٪) صادر می‌شود.
کالاهای وارداتی آن شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد شیمیایی، تجهیزات حمل و نقل، کالاهای مصرفی، غذا و حیوانات زنده‌است که از کشورهای چین (۱۰٫۷٪)، هلند (۶٫۲٪)، انگلیس (۵٫۸٪)، فرانسه (۵٫۶٪)، برزیل (۵٫۱٪) و آلمان (۴٫۶٪) وارد می‌شود.
رود نیجر، نیمه جنوبی کشور را آبیاری میکند. ۹۵٪ درآمدهای ارزی نیجریه، از صادرات نفت تامین می‌شود. قبل از کشف و استخراج نفت، اقتصاد بر کشاورزی و دامپروری استوار شده بود.
این کشور یکی از صادرکنندگان نفت است و حدود ۹۵ درصد از محصولات صادراتی آن را نفت و محصولات نفتی تشکیل میدهد. نیجریه عضو اوپک و سازمان تجارت جهانی است. نفت و گاز ۳۵ درصد تولید ناخالص داخلی نیجریه را تشکیل میدهد و ۷۰ درصد مخارج دولت از این محل تامین می‌شود. بنزین و محصولات مشابه ۹۰ درصد از درآمد کشور را از محل صادرات به خود اختصاص میدهد.
در سال ۲۰۱۴ میلادی، نیجریه با پیشی گرفتن از آفریقای جنوبی به بزرگترین اقتصاد آفریقا تبدیل شد. برپایه گزارش فوربز در مه ۲۰۱۶، نیجریه همچنان پس از آفریقای جنوبی و مصر، بزرگترین اقتصاد آفریقا بوده‌است.
بهداشت
کمترین میزان واکسیناسیون کودکان در نیجریه را در نیمه شمالی کشور می‌بینیم. در ایالت سوکوتو در شمال غربی، تنها ۱٫۴ درصد از کودکان ۱۲ تا ۲۳ ماهه واکسن‌های اصلی را دریافت کرده‌اند.
طبق نظرسنجی جمعیت‌شناسی و بهداشتی سال ۲۰۱۳، نه ایالت شمالی کشور میزان واکسیناسیون کمتر از ۱۵ درصد دارد. بعضی از گروه‌ها در شمال کشور برنامه واکسیناسیون را تحریم کرده و گفته‌اند که این توطئه غرب برای عقیم کردن زنان مسلمان است.
با این وجود، اخیرا پیشرفت‌های خوبی حاصل شده‌است. طبق اعلام نهاد «اقدام برای ریشه کنی جهانی»، در شش ماه منتهی به ژانویه ۲۰۱۵ موردی از فلج اطفال در نیجریه مشاهده نشده‌است.
ارتباطات
در این کشور یک میلیون و ۶۸۸ هزار خط تلفن ثابت و ۳۲ میلیون و ۳۲۲ هزار خط تلفن همراه وجود دارد. نیجریه یک میلیون و ۹۸۶ هزار میزبان اینترنتی و ۸ میلیون کاربر دارد.
مردم
350px
جمعیت این کشور ۱۴۸ میلیون نفر با میانگین سنی ۱۸٫۷ سال است. امید به زندگی برای زنان ۴۸٫۵ و برای مردان ۴۷٫۱۵ سال است.
۵٫۴ درصد از مردم آن به بیماری ایدز مبتلا هستند. تب زرد و مالاریا از دیگر بیماری‌های شایع در این کشور است.
۵۰ درصد از مردم نیجریه مسلمان و ۴۰ درصد مسیحی هستند. زبان رسمی این کشور انگلیسی است.
جمعیت ۱۷۰ میلیونی نیجریه نیز از نظر قومیت و زبان چندپاره است. قوم هوسه-فولانی در شمال کشور، عمدتا مسلمان هستند و یاروکوبا در جنوب غربی، بعضی مسلمان و بعضی مسیحیند. قوم ایگبو در شمال شرقی زندگی میکنند. بیشتر تروریست‌های بوکوحرام از قوم کانوریس هستند.
سواد
در این مورد اختلاف میان شمال و جنوب به وضوح دیده می‌شود. در شمال کشور جمعیت کسانی که به مدرسه رفته‌اند کمتر است.
درگیری مذهبی
قوانین شریعت اسلامی از سال ۲۰۰۰ میلادی در شمال نیجریه اجرا می‌شود ولی برخی از شورشیان خواهان اجرای قوانین اسلامی در سراسر نیجریه هستند. درگیری‌های مسلمانان تندرو با دولت نیجریه در ایالتهای کانو، بورنو و یوبه در شمال نیجریه در ماه ژوئیه سال ۲۰۰۹ صدها کشته برجای گذاشت. گروه تروریستی بوکوحرام به مدارسی که برنامه تحصیلی ملی کشور را دنبال می‌کرده‌اند حمله کرده‌است. به گفته آنان این برنامه درسی غربی است. در سال ۲۰۱۳ حالت فوق‌العاده در ایالتهای شمالی بورنو، یوب و آداماوا که بوکوحرام در آنها قدرت بیشتر دارد، اعلام شد. این گروه بیشتر ایالت بورنو و مناطق دیگری را تحت کنترل دارد که امکان برگزاری انتخابات در آنها نیست. در یکی از بدترین حملات سال کشور بیش از ۲۰۰ دختر مدرسه‌ای دزدیده شدند.
تحلیلگران می‌گویند خطر بوکوحرام در صورتی رفع خواهد شد که دولت نیجریه فقر شدید را ریشه کن کند و سیستم آموزشی‌ای را برقرار کند که از حمایت مسلمانان کشور برخوردار باشد.
گروهی از افراطی‌ها که با دولت نیجریه درگیر شده‌اند از پیروان یک سلفی تندرو بنام محمد یوسف هستند.
این روحانی مدارس به شیوه غربی در نیجریه را برخلاف قواعد اسلامی می‌داند و با فعالیت آنها مخالف است. هم گروه خودخوانده «طالبان» نیجریه و هم گروه «بوکو حرام» (به معنی تحصیل حرام که به مدارس مدرن اشاره دارد) که در خشونت‌های شمال نیجریه دست داشته‌اند با تحصیل علم امروزی و وجود مدارس مدرن مخالفند.
بی‌بی‌سی فارسی | [
"سرود ملی نیجریه",
"آبوجا",
"لاگوس",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری فدرال",
"رئیس‌جمهور",
"معاون رئیس‌جمهور",
"محمدو بوهاری",
"انگلستان",
"۲۰۱۸ (میلادی)",
"نایرا",
".ng",
"آفریقا",
"قاره آفریقا",
"نفت",
"رودخانه نیجر",
"سیاهپوست",
"بوکو حرام",
"قوانین شریعت",
"بنیو",
"رودخانه کراس",
"بانتو",
"بریتانیا",
"۱۹۶۰ (میلادی)",
"۱۹۹۹ (میلادی)",
"گودلاک جاناتان",
"مسیحی",
"روح‌باوری",
"مسلمان",
"چاد",
"کامرون",
"نیجر",
"خلیج گینه",
"اقیانوس اطلس",
"استوایی",
"سانتی گراد",
"کشاورزی",
"نرخ بیکاری",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"کاکائو",
"آمریکا",
"اسپانیا",
"برزیل",
"فرانسه",
"چین",
"هلند",
"انگلیس",
"آلمان",
"رود نیجر",
"دامپروری",
"اوپک",
"سازمان تجارت جهانی",
"آفریقای جنوبی",
"فوربز",
"امید به زندگی",
"ایدز",
"تب زرد",
"مالاریا",
"بوکوحرام",
"شریعت اسلامی",
"کانو",
"بورنو",
"یوبه",
"محمد یوسف (نیجریه)"
] | [
"نیجریه",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۰ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۰ (میلادی) در نیجریه",
"جمهوری‌ها",
"جمهوریهای فدرال",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو اوپک",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای عضو گروه پانزده",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا"
] |
2,727 | نیکاراگوئه | 2 | 571 | 0 | [
"نيكاراگوآ",
"نيكاراگوئه",
"نیکارآگویه",
"نیکاراگوآ",
"نيكاراگوا",
"نيكارآگويه",
"نیکاراگویه",
"نیکاراگوا",
"نیکاروگوئه",
"نيكاراگويه",
"نيكاروگوئه"
] | false | 268 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "''República de Nicaragua''"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری نیکاراگوئه"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "نیکاراگوئه"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Nicaragua.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Nicaragua.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "[[توکل ما به خداست]]"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "''[[درود برتو، نیکاراگوئه!]]''"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Nicaragua (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[ماناگوآ]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "12"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "86"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "16"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ماناگوآ]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان اسپانیایی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[دانیل اورتگا]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "نحوه تشکیل"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "استقلال از اسپانیا"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۱۸۲۱ ([[اعلام استقلال]])[[۱۵ سپتامبر]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۳۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۹۷ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱۴٫۰۱"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۱۲"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۶،۱۶۷،۰۰۰"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۲"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۵۷ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰٫۹۹۶ بیلیون [[دلار]]"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۰۸ام"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳،۶۳۶ [[دلار]]"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۱۹ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۳]]"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کوردوبا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "NIO"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۶"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".ni"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۵۰۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری نیکاراگوئه کشوری است در آمریکای مرکزی. پایتخت آن ماناگوآ است.
نیکاراگوئه از نظر مساحت بزرگترین کشور آمریکای مرکزی است.
نیکاراگوئه از شمال با هندوراس و از جنوب با کاستاریکا همسایه است. در ساحل شرقی آن دریای کارائیب و در ساحل غربی آن اقیانوس آرام قرار دارد.
جمعیت نیکاراگوئه ۶ میلیون نفر و واحد پول آن کوردوبا است. نیکاراگوئه کشوری چندنژاده است که زبان رسمی آن اسپانیایی می‌باشد. ۶۹ درصد از جمعیت آن مستیزو (دورگه سرخپوست و سفیدپوست)، ۱۷ درصد سفیدپوست، ۵ درصد سرخپوست و ۹ درصد سیاهپوست هستند.
نیکاراگوئه مذهب رسمی ندارد اما بیشتر مردم آن پیرو شاخه کاتولیک رومی از دین مسیحیت هستند.
امپراتوری اسپانیا در سده شانزدهم این منطقه را تسخیر کرد و نیکاراگوئه در سال ۱۸۲۱ از اسپانیا استقلال یافت.
از زمان استقلال آن، نیکاراگوئه دستخوش دوره‌هایی از ناآرامی‌های سیاسی، دخالت نظامی از سوی ایالات متحده، دیکتاتوری، و بحران مالی شد که این رویدادها از علل اساسی وقوع انقلاب نیکاراگوئه در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بودند. پیش از انقلاب، نیکاراگوئه یکی از ثروتمندترین و پیشرفته‌ترین کشورهای آمریکای مرکزی بود. درگیری‌های انقلابی، همراه با زمین‌لرزه سال ۱۹۷۲، جایگاه پیشین اقتصادی کشور را با زوال مواجه کرد.
نیکاراگوئه امروزه یک جمهوری دموکراتیک است، و در سالهای اخیر رشد اقتصادی و ثبات سیاسی را تجربه کرده‌است. در سال ۱۹۹۰، نیکاراگوئه ویولتا چامورو را به عنوان رئیس‌جمهور خود را انتخاب کرد.
تنوع زیست جانوری، آب‌وهوای گرمسیری و آتشفشان‌های فعال، باعث افزایش سفر گردشگران به نیکاراگوئه شده‌است.
تاریخ
در سال ۱۵۲۴، فاتح اسپانیایی، فرانسیسکو هرناندز دو کوردوبو (پایه‌گذار نیکاراگوئه) اولین اقامتگاههای اسپانیایی، از جمله دو شهر اصلی نیکاراگوئه را تاسیس کرد: گراندا نیکاراگوئه در نزدیکی دریاچه نیکاراگوئه و لئون نیکاراگوئه در شرق دریاچه ماناگوآ. نیکاراگوئه که در دهه ۲۰ قرن ۱۶ به عنوان مستعمره اسپانیا پادشاهی گوآتمالا محسوب می‌شد، تبدیل به بخشی از امپراتوری مکزیک شد و پس از آن در ۱۸۲۱ به عنوان بخشی از ایالتهای متحده آمریکای مرکزی کسب استقلال کرد و در سال ۱۸۳۸ به عنوان یک جمهوری مستقل حق حیات به دست آورد. ساحل ماسکیتو، واقع در منطقه بلوفیلدز در اقیانوس اطلس مورد ادعای پادشاهی بریتانیای کبیر و ایرلند به عنوان کشور تحت‌الحمایه از ۱۶۵۵ تا ۱۸۵۰ قرار داشت. در سال ۱۸۵۹ این منطقه به هندوراس واگذار شد و یک سال پس از آن به نیکاراگوئه محول شد. تمام این حوادث در حالی رخ داد که منطقه مزبور تا سال ۱۸۹۴ به عنوان موجودیتی مستقل و خودمختار شناخته می‌شد.
قسمت اعظمی از سیاست اولیه نیکاراگوئه را پس از کسب استقلال درگیری و رقابت بین نخبه‌های لیبرال لئون و نخبه‌های محافظه‌کار گرانادا تشکیل می‌داده‌است. این رقابت و درگیری هر از گاهی به جنگ داخلی نیز کشده می‌شد. یک ماجراجوی اهل ایالات متحده به نام (سرباز) ویلیام واکر، که در ابتدا لیبرالها در سال ۱۸۸۵ از او دعوت به عمل آورده بودند تا در مبارزاتشان بر ضد محافظه‌کاران به صف آنها بپیوندد، در جنگ لیبرالها به قدری آسان و راحت پیروز شد که سهل‌ترین پیروزی او در جنگ در طول عمرش محسوب می‌شد. در نتیجه، او از این موقعیت برخوردار شد که حکومت کشور را به دست گیرد. واکر در سال ۱۸۵۶ با هدف ایجاد حکومتی که دست‌نشانده ایالات متحده باشد، بر مسند ریاست جمهوری این کشور تکیه زد. بسیاری از کشورهای آمریکای مرکزی با توجه به هراسی که از طرح و نقشه واکر برای گسترش قلمروش داشتند، در سال ۱۸۵۷ با هم متحد شدند تا او را از نیکاراگوئه بیرون کنند. در عین حال، این کشورهای متحد، تحت حمایت یکی از صاحبان صنایع آمریکایی (کورنلیس واندربیلت) قرار داشتند که قبلا از واکر در نیکاراگوئه پشتیبانی کرده بود. والکر در ۱۲ سپتامبر ۱۸۶۰ در منطقه همجوار؛ یعنی هندوراس اعدام شد. پس از آن، حکومت محافظه کاری به مدت سه دهه بر منطقه حاکم بود.
خوزه سانتوز زلایا با استفاده از اختلاف نظری که بین دسته‌های مختلف محافظه کار وجود داشت، شورش لیبرالی بر ضد حکومت به راه انداخت که موجب به قدرت رسیدن او در سال ۱۸۹۳ شد. زلایا سر انجام در سال ۱۸۹۴به درگیری و اختلاف چندین و چند ساله نیکاراگوئه با بریتانیای کبیر بر سر ساحل اطلس خاتمه بخشید و ساحل ماسکیتو را بار دیگر به نیکاراگوئه ملحق کرد.
نیکاراگوئه در جریان ‹‹جنگ جهانی دوم›› کمکهایی کرد و اولین کشوری بود که منشور سازمان ملل را تایید کرد.
نیکاراگوئه بسیار شاهد مداخله خارجی‌ها بوده و برای مدت زیادی متحمل دیکتاتوری نظامی شده‌است، که طولانی‌ترین آن مربوط می‌شود به حکومت خانواده ‹‹سوموزا›› که تا اواخر قرن ۲۰ ادامه داشت. خانواده سوموزا در نتیجه یک پیمانی که توسط ایالات متحده در سال ۱۹۲۷ طراحی شده بود به قدرت دست یافتند. در این پیمان مقرر شده بود که باید به جای ارتشهای کوچک جداگانه که برای مدت زیادی کشور را تحت کنترل خود داشته‌اند، گارد ملی تشکیل شود (نیاز به ذکر نقل قول). تنها ژنرال نیکاراگوئه‌ای که از امضای این پیمان، ‹‹ ال تراتادو دل اسپینو نگرو›› سر باز زد ‹‹ آگوستو سزار ساندیانو›› بود که به مناطق کوهستانی شمالی گریخت و در آنجا به مدت ۵ سال بر ضد نیروهای ایالات متحده به مبارزه پرداخت.
نیروهای ایالات متحده سرانجام با مبارزان ساندینیستا سازش و توافق کردند. نیروهای مذکور منطقه را ترک کردند و کشور تحت کنترل ‹‹ خوآن باتیستا ساکاسا›› افتاد. یک گارد ملی که توسط ‹آناستاسیو سوموزا گارسیا›› از ایالات متحده فارغ‌التحصیل شده بود، تاسیس شد و در سازمان جدیدی که ایجاد شده بود، بالاترین موقعیت را به دست آورد.
سوموزا با استفاده از موقعیت خود در گارد ملی، حکومت کشور را به چنگ آورد. سوموزا که از مخالفتهای مسلحانه ساندیانو هراس داشت، او را به برگزاری نشستی در ماناگوآ دعوت کرد که در آنجا ساندیانو در فوریه ۱۹۳۴ توسط گارد ملی ترور شد. سوموزا کنترل کشور را به‌طور کامل در دست داشت و هرگونه مقاومت مسلحانه احتمالی را سرکوب کرده بود. در مقام انتقام از ترور ساندیانو، ریگوبرتو لوپز پرز، شاعر نیکاراگوئه‌ای در سال ۱۹۵۶ سوموزا را ترور کرد. ‹‹لوئیز سوموزا دبایلا››، فرزند ارشد دیکتاتور درگذشته، رسما پس از مرگ پدرش کنترل کشور را به دست گرفت.
لوئیز چند سالی بیشتر در قدرت نبود؛ چرا که بر اثر حمله قلبی از دنیا رفت. از او به عنوان فردی میانه‌رو یاد می‌شود. پس از او یک رئیس‌جمهور دست نشانده به نام ‹‹ رن شیک›› به قدرت رسید. آناستاسیو سوموزا دبایلا که مسئولیت گارد ملی را به عهده داشت، کنترل کشور را به دست گرفت. او پس از شریک رسما عهده‌دار سمت ریاست جمهوری کشور شد. در ۱۹۶۱ یک دانشجوی جوان به نام ‹‹ کارلوس فونسکا›› به شخصیت تاریخی ساندیانو روی آورد و‹‹ جبهه آزادیبخش ملی ساندینیستا›› (FSLN) را تشکیل داد. FSLN در سراسر دهه ۶۰ قرن ۱۹ به عنوان یک حزب کوچک فعالیت میکرد، اما نفرت شدید سوموزا از FSLN و برخورد شدید و افراطی او با کسانی که مظنون به حمایت و هواداری از ساندینیستا بودند، موجب شد این تفکر در میان بسیاری از مردم عامه شکل گیرد که ساندینیستاها بسیار قویتر از آنی بودند که تصور می‌شدند.
برخی از مورخین زمین‌لرزه سال ۱۹۷۲ را که ماناگوآ را ویران کرد، به عنوان ‹‹آخرین میخی که بر تابوت›› سوموزا زده شد، تلقی میکنند. حدود ۹۰٪ شهر ویران شد و فساد بی‌شرمانه سوموزا، بی‌کفایتی در کنترل کمک‌رسانی (که باعث شد ‹‹روبرتو کلمنته›› ستاره دزدان دریایی پطرزبورگ در تاریخ ۳۱ دسامبر ۱۹۷۲ شخصا به ماناگوآ سفر کند- پروازی که با مرگ غم‌انگیزی پایان یافت) و امتناع او از بازسازی ماناگوآ باعث شد نیکاراگوئه‌ای‌های جوان ناخشنود متعلق به دسته‌های ساندینیستاها که دیگر چیزی برای از دست دادن نداشتند، سیل آسا به مخالفت با او پرداختند.
سوموزا صنایع اصلی بازسازی کشور را به انحصار خود درآورده بود و اجازه نمی‌داد که دیگر اعضای عالی‌رتبه از سود ناشی از افزایش فعالیت اقتصادی سهمی ببرند. این موضوع نیز به نوبه خود موجب ضعیفتر شدن سوموزا شد؛ چرا که حتی نخبگان اقتصادی نیز دیگر میلی به حمایت و پشتیبانی از او نداشتند. در ۱۹۷۶ یک نوع کتان مصنوعی، که یکی از ستونهای اقتصادی نیکاراگوئه در آن عصر محسوب می‌شد، به بازار عرضه شد. این مسئله باعث کاهش قیمت کتان گردید و کشور از لحاظ اقتصادی دچار مشکل بزرگی شد.
این مشکلات اقتصادی ساندینیستاها را در مبارزاتشان بر ضد سوموزا به پیش راند و در نتیجه باعث آن شد که بسیاری از نیکاراگوئه‌ای‌های متعلق به طبقات متوسط و بالای جامعه به این باور برسند که ساندینیستاها تنها امید باقیمانده آنها برای رها ساختن کشور از رژیم ظلم پیشه سوموزا می‌باشد. به باور عموم، ترور پدرو خوآکیم چامورو، سردبیر مهمترین روزنامه نیکاراگوئه و یکی از مخالفان سر سخت سوموزا، در ژانویه ۱۹۷۸، جرقه و عامل محرکی بوده‌است که باعث نارضایتی عمومی از سوموزا شد. در آن زمکان چنین تصور می‌شد که عاملین این قتل اعضای گارد ملی بودهاند.
ساندینیستاها، که از حمایت مردمی، اصحاب کلیسای کاتولیک و دولتهای منطقهای و بین‌المللی برخوردار بودند، در ژوئیه ۱۹۷۹ قدرت را به دست آوردند. سوموزا کشور را ترک کرد و اعضای گارد ملی او سرانجام سر از پاراگوئه درآوردند و او در سپتامبر ۱۹۸۰ در آنجا توسط اعضای حزب انقلابی کارگران آرژانتین ترور شد. اصلی‌ترین برنامه‌های جامع ساندینیستاها شامل ‹‹ نهضت سوادآموزی ملی›› گسترده (آگوست- مارس ۱۹۸۰) و اصلاحات اساسی در حوزه کشاورزی بود که باعث شد زمینها و مزارع به دست کشاورزانی بیفتد که در گذشته اغلب صاحب هیچ زمین و مزرعه‌ای نبوده‌اند.
جیمی کارتر، رئیس‌جمهور ایالات متحده که از یک سال پیش کمک به سوموزا را متوقف کرده بود، در بدو امر اقدام به اعطای کمک به دولت نوپا در نیکاراگوئه کرد، اما هر چه از دوران ریاست جمهوری کارتر می‌گذشت از میزان کمک ایالات متحده به نیکاراگوئه کاسته می‌شد و در نهایت در زمان ریاست جمهوری ‹‹رونالد ریگان›› به سبب کشف مدارکی دال بر حمایت ساندینیستا از شورشیان‹‹ FMLN›› در کشور ال سالوادور این کمک به‌طور کامل قطع شد. قبل از انصراف ایالات متحده از کمک به نیکاراگوئه، یکی از رجال سیاسی‹‹ FMLN›› به نام ‹‹بایاردو آرشه›› گفته بود که: ‹‹نیکاراگوئه تنها کشوری است که سوسیالیسم خود را با دلارهای امپریالیسم بنا کرده‌است››.
ساندینیستاها پس از استراحت و فراغت بال کوتاهی با جنگ داخلی فزاینده و تضعیف‌کننده‌ای مواجه شدند که توسط چریکهای کنترا، شورشیان نماینده، رونالد ریگان، رئیس‌جمهور ایالات متحده، توطئه ریزی شده بود. ایالات متحده مخالفان را آموزش می‌داد و آنها را تامین مالی میکرد تا بر ضد ساندینیستاها بجنگند و علاوه بر آن انتقادات گسترده‌ای در نقاط زیادی از ایالات متحده، از جمله کنگره ملی، بر ضد ساندینیستاها به راه می‌انداختند. وقتی کنگره ملی ایالات متحده تصمیم گرفت کمک به مخالفان را قطع کند، یکی از نزدیکان ریگان، به نام کلنل اولیور نورث، طرحی را دسیسه چینی کرد تا از طریق فروش مخفیانه سلاح به ایران مخالفان دولت حاکم نیکاراگوئه را تامین مالی کند که در نهایت منجر به رسوایی ‹‹ایران کنترا›› شد.
دانیل اورتگا، با اکثریت آرا در سال ۱۹۸۴ به عنوان رئیس‌جمهور نیکاراگوئه انتخاب شد، اما سالهای جنگ و درگیری تاثیرات نامطلوب بی‌سابقه‌ای بر اقتصاد نیکاراگوئه گذارده بود و خانواده‌های بسیاری را در وضعیت بسیار دشواری قرار داده بود. اگرچه سازمانهای غیردولتی غربی که در زمان انتخابات اجازه ورود به نیکاراگوئه را یافته بودند، انتخابات را منصفانه و عادلانه توصیف کردند، با این حال، اورتگا و FSLN با بیان اینکه: ‹‹ هیچ خطری از جانب میانه‌روها متوجه آنها نیست و میانه‌روها تصویر درستی از کشور برای دنیای خارج محسوب می‌شوند››، احزاب میانه‌رو آزاد گذاشتند و فعالانه به سرکوب احزاب مخالف پرداختند (نیاز به ذکر نقل قول).
نیکاراگوئه در سال ۱۹۸۶ در یک دعوی قانونی تاریخی بر ضد ایالات متحده در ‹‹دادگاه عدل بین‌المللی›› پیروز بیرون آمدند (مراجعه شود به بخش ‹‹نیکاراگوئه در برابر ایالات متحده››) و ایالات متحده محکوم به پرداخت ۱۲ میلیارد دلار به عنوان غرامت به سبب برهم زدن استقلال نیکاراگوئه از طریق مداخله در حمله بر ضد آن دولت محکوم شد. ایالات متحده از پذیرش رای دادگاه سر باز زد و مدعی شد که دخالتی در امور مربوط به استقلال نیکاراگوئه نداشته‌است؛ بنابراین، دولت ایالات متحده حتی علیرغم قطع نامه مجمع عمومی سازمان ملل، از پرداخت غرامت به نیکاراگوئه امتناع ورزید.
دهه ۹۰ و دوره پس از ساندینیستا
برنامه انتخاباتی جبهه مخالف با نامزدی خانم چامورو به این صورت بود:۱. گسترش اقتصاد بازار آزاد. ۲. گسترش آزادی‌های اجتماعی. ۳. تجدید نظر مجدد در قانون اساسی. ۴. لغو خدمت سربازی اجباری. ۵. کاهش نیروهای نظامی و عفو زندانیان سیاسی.
انتخابات با حضور احزاب مختلف در ۱۹۹۰ برگزار شد و در آن ائتلاف احزاب ضد ساندینیستا (متشکل از طیف راست و چپ سیاسی)، تحت رهبری ‹‹ ویولتا چامورو››، بیوه پدرو خوآکیم چامورو، موفق شدند ساندینیستا را شکست دهند. این شکست موجب شگفتی ساندینیستاها شد؛ چرا که آمارگیریهای قبل از انتخابات حکایت از موفقیت قاطع ساندینیستا داشت و اجتماعاتی که آنها قبل از انتخابات تشکیل داده بودند باعث جذب صدها هزار نفر به سوی این حزب شده بود. نتایج دور از انتظار انتخابات با تحلیل‌ها و نظرات فراوانی مواجه شد و مفسرانی، مانند ‹‹نوام چامسکی›› و ‹‹سیر برایان ویلسون›› بر این باور بودند که این نتایج دور از انتظار نتیجه تهدیدات ‹‹کنتراها/ مخالفان›› در خصوص دنباله‌گیری و تداوم جنگ در صورت حضور دوباره ساندینیستاها در عرصه قدرت، جنگ زدگی جماعت عامه نیکاراگوئه و حمایت مالی بی‌دریغ ایالات متحده ار احزاب مخالف حزب حاکم بوده‌است.
در طرف مقابل، پی جی اوروکه در اثر خود به نام ‹‹ مرگ دوباره کمونیسم›› چنین آورده‌است: ‹‹ مزیت ناعادلانه استفاده از منابع دولتی برای آن حزب به پایان رسیده‌است، چطور کنترل ساندینیستا بر نظام انتقالی مانع از آن شد که هواداران ‹‹مخالفان متحد نیکاراگوئه›› (UNO) نتوانند در تظاهرات حضور پیدا کنند، چطور سلطه ساندینیستا بر ارتش باعث شد که سربازان به اورتگا رای بدهند و اینکه که چطور بوروکراسی ساندینیستا مانع از آن شد که کمک ۳، ۳ میلیون دلاری ایالات متحده به دستUNO برسد، در حالی که دانیل اورتگا میلیون‌ها دلاری را که توسط مردم از خارج کشور در اختیار او گذاشته شده بود و میلیون‌ها میلیون دلار از خزانه دولت نیکاراگوئه را برای انتخابات خرج کرده بود.."
نظرسنجی از رای‌دهندگان نیکاراگوئه‌ای حکایت از آن داشت که اکثریت رای‌دهندگان به سبب تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده بر ضد دولت اورتگا به چامارو رای داده بودند. نظرسنجی‌های به عمل آمده از رای‌دهندگان همچنین دانیل اورتگا را متقاعد ساخت که انتخابات درست و صحیح بوده و این امر در تصمیم او مبنی بر پذیرش آرای مردم و کناره‌گیری از قدرت به جای باطل اعلام کردن انتخابات موثر بود.
اقتصادی که به چامارو سپرده شد کاملا ویران شده بود. در دهه ۹۰ درآمد سرانه مردم نیکاراگوئه، به خاطر هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی جنگ کنترا بر ضد دولت تحت رهبری ساندینیستا تا حدی متجاوز بر ۸۰٪ کاهش یافته بود.. در کمال شگفتی ایالات متحده و نیروهای مخالف، چامورو ارتش ساندینیستا را منحل نکرد، هر چند که آن ارتش به ارتش نیکاراگوئه تغییر نام داده بود. کمک اصلی چامورو به نیکاراگوئه، برچیدن گروه‌هایی در مناطق شمالی و مرکزی کشور بود. این امر باعث شد کشور به ثباتی دست یابد که به مدت ۱۰ سال نمونه آن را به خود ندیده بود.
در انتخابات بعدی نیز که در ۱۹۹۶ برگزار شد، دانیل اورتگا و ساندینیستاهای FSLN مجدد شکست خوردند. رقیبی که این بار آنها را شکست داد ‹‹آرنولدو آله‌مان›› از حزب لیبرال قانونی (PLC) بود. آله‌مان، رئیس‌جمهور نیکاراگوئه به تفاهم استراتژیکی با اورتگا و FSLN دست یافت و علی الظاهر سیاست نیکاراگوئه در سیستم دو حزبی قرار گرفت. PLC و FSLN در حوزه‌ها و بخشهای مشخص و متمایز دولتی با یکدیگر همکاری می‌کردند تا بتوانند راه را برای احزاب کوچکتر ببندند..
در انتخابات ۲۰۰۱، PLC بار دیگر FSLN را شکست داد و انریکو بولانوس بر مسند ریاست جمهوری کشور تکیه زد. با این وجود، او پس از روی کار آمدن روابط خود را با PLC قطع کرد و رئیس‌جمهور اسبق نیکاراگوئه ‹‹آله‌مان›› را به فساد سیاسی متهم ساخت و ۲۰ سال حبس برای او به سبب اختلاس، پولشویی و فساد در نظر گرفت. اعضای حزب ساندینیستا و حزب لیبرال وفادار به آله‌مان با ایجاد شکاف در قدرت بولانیوس و وزرای او و تهدید به استیضاح، در برابر تصمیم دولت جدید از خود واکنش نشان دادند. این کودتای تدریجی تا حدودی به خاطر فشار ایالات متحده و تاخیر در اعمال تغییرات در قانون اساسی که تا انتخابات ۲۰۰۶ به تاخیر افتاد، عقیم و بی‌اثر شد.
جغرافیا
نقشه توپوگرافیک نیکاراگوئه.
نزدیک به ۸ درصد از خاک نیکاراگوئه به عنوان پارک ملی و ذخایر زیستی محافظت می‌شود. این کشور درجنوب با کاستاریکا، در شمال با هندوراس و در شرق با دریای کارائیب هم‌مرز است.
نیکاراگوئه دارای سه منطقه جغرافیایی متمایز است: دشت‌های کناره اقیانوس آرام، مناطق کوهستانی شمالی- مرکزی و ساحل ماسکیتو، دشت‌های کناره اطلس.
دشت‌های پست کرانه اقیانوس آرام
پارک ملی مومباچو
این منطقه در غرب کشور قرار گرفته و شامل یک دشت وسیع، گرم و لم یزرع است. چندین آتش فشان بزرگ متعلق به رشته کوه‌های ماریبیوس این دشت را قطع میکنند، که شامل مومباکو بیرون از گراندا و موموتومبو در نزدیکی لئون می‌شود. منطقه دشت‌های پست از خلیج فونسکا شروع می‌شود و امتداد آن تا مرز اقیانوسی نیکاراگوئه با کاستاریکا در جنوب دریاچه نیکاراگوئه می‌رسد. این منطقه بیشترین جمعیت را در خود جای داده‌است. نزدیک به ۲۰ درصد جمعیت کشور در، پایتخت؛ یعنی ماناگوآ یا اطراف آن زندگی میکنند که در سواحل جنوبی دریاچه ماناگوآ قرار گرفته‌است.
دشت‌های اقیانوسی، علاوه بر ساحل و تفریح‌گاه‌هایش، همچنین دارای بخش بزرگی از میراث دوران استعمار نیکاراگوئه توسط اسپانیا می‌باشد. معماری و صنایع دستی مربوط به دوران استعمار در شهرهایی از قبیل گرانادا، و لئون به وفور یافت می‌شود.
منطقه مرکزی
ناحیه‌ای بلند، دور از ساحل اقیانوس آرام است که هوای آن سردتر از دشت‌های اقیانوس آرام است. تقریبا یک‌چهارم کشاورزی این کشور در این منطقه انجام می‌شود و در قسمتهایی که شیب بلندتری دارند قهوه رشد میکند. درخت بلوط، کاج، خزه، سرخس و ثعلب در جنگلهای انبوه منطقه به وفور یافت می‌شود.
پرندگانی که در منطقه مرکزی زندگی میکنند شامل کوئتزل تابان، سهره طلایی، مرغ مگس، جی جاق، و توکان است.
دشت‌های ساحل اقیانوس آرام
این منطقه جنگل استوایی که رودهای بزرگ زیادی از آن می‌گذرد، سکنه بسیار اندک و پراکنده‌ای دارد. ری یو کوکو (هندوراس/ نیکاراگوئه) نقطه مرزی این منطقه با هندوراس است. خط ساحلی کارائیب بسیار پر پیچ و تابتر از هم نوع سابق صاف و هموار خود در اقیانوس آرام است. مردابها و دلتاها آن را بسیار ناهموار ساخته‌است.
ساحل شرقی استوایی نیکاراگوئه از دیگر مناطق این کشور بسیار متفاوت است. آب و هوای منطقه معمولا استوایی است.
تقسیمات کشوری
نیکاراگوئه بر اساس الگوی اسپانیا دارای ۱۵ استان (departamentos) و دو منطقه خودگردان است. دو منطقه خودگردان به نامهای منطقه خودگردان ساحل شمال کارائیب (RACCN) و منطقه خودگردان ساحل جنوب کارائیب (RACCS) هستند. تا پیش از اعطای خودمختاری به این دو منطقه در سال ۱۹۸۵، آنها بخشهای واحدی را به نام زلایای نیکاراگوئه تشکیل می‌دادند.
شهرها
سیاست
نیکاراگوئه به صورت جمهوری دموکراتیک پارلمانی اداره می‌شود. رئیس‌جمهور هم رئیس کشور و هم رئیس دولت است. امور اجرائی با دولت است. امور مقننه با دولت و مجلس ملی است. قوه قضائیه مستقل است.
سیاست این کشور مبتنی بر نظام چند حزبی می‌باشد. دولت مسئول قوه مجریه محسوب می‌شود. قوه مقننه هم به دولت و هم به مجلس ملی نیکاراگوئه محول می‌شود. قوه قضاییه مستقل از دو قوه مجریه و مقننه عمل میکند. در حال حاضر رئیس‌جمهور این کشور دانیل اورتگا است. انتخابات ریاست جمهوری و قانونگذاری نیکاراگوئه در ۵ نوامبر ۲۰۰۶ برگزار شد.
جبهه آزادیبخش ملی ساندینیستا در سال ۱۹۷۹، بر بستر نارضایتی عمومی از دیکتاتوری سوموزا، قدرت را به دست گرفت. دانیل اورتگا به ریاست‌جمهوری رسید. نیروهای کنترا با کمک آمریکا به مبارزه مسلحانه با دولت ساندینیستا پرداختند. در جریان عملیاتی که به ماجرای ایران-کنترا معروف شد، سرهنگ اولیور نورت از دستیاران ریگان ترتیباتی داد تا علیرغم تصمیم کنگره آمریکا پول حاصل از فروش مخفیانه اسلحه به ایران به کنتراها داده شود. در ۱۹۹۰ ویولتا چامورو در انتخابات پیروزی بدست آورد و رئیس‌جمهور نیکاراگوئه شد. در ۲۰۰۱ انریکه بولانیوس با پیروزی در انتخابات به ریاست جمهوری رسید. در انتخابات ۲۰۰۶ بار دیگر دانیل اورتگا برنده شد.
دانیل اورتگا در این انتخابات برای سومین بار به سمت ریاست جمهوری نیکاراگوئه انتخاب شد. او تنها ۳۹ درصد آرا را به خود اختصاص داد و همین میزان برای قطعی کردن نتایج انتخابات کفایت میکرد.
اقتصاد
در طول تاریخ، اقتصاد نیکاراگوئه مبتنی بر صادرات محصول فروشی، از جمله موز، قهوه و تنباکو بوده‌است. مشروب رم نیکاراگوئه در ردیف بهترین مشروبها در آمریکای لاتین معروف است و همچنین تنباکو و گوشت گاو این کشور نیز از موقعیت بسیار خوبی برخوردارند. در طی ‹‹جنگ کنترا (مبارزان آزادی طلب)| ساندینیستا››، قسمت اعظمی از زیرساخت این کشور منهدم یا ویران شد و حتی زمانی شد که میزان تورم در کشور به چند هزار درصد رسید. از زمان پایان جنگ که تقریبا دو دهه پیش بوده‌است، بسیاری از صنایع دولتی به بخش خصوصی واگذار شده‌اند. تورم به سطح قابل کنترلی رسانده شده‌است و در سالهای اخیر اقتصاد کاملا و با سرعت بالا رشد کرده‌است.
همانند بسیاری دیگر از کشورهای در حال توسعه، در نیکاراگوئه نیز قسمت اعظمی از افرادی که از لحاظ اقتصادی در وضعیت بدی به سر می‌برند، زنان هستند. علاوه بر آن، دردرصد نسبتا بالایی از خانواده‌های نیکاراگوئه‌ای، زنان سرپرست خانواده هستند. ۳۹٪ از خانواده‌های شهری و ۲۸٪ از خانواده‌های مناطق روستایی شاهد این وضعیت هستند.
کشور هنوز در مرحله بهبود اقتصادی قرار دارد و در نظر دارد اصلاحات بیشتری را انجام دهد و کمکهای مالی صندوق بین‌المللی پول به نیکاراگوئه نیز مشروط بر انجام همین اصلاحات است. در سال ۲۰۰۵، وزرای ۸ کشور صنعتی برتر جهان (موسوم به جی-۸) موافقت کردند تا به عنوان بخشی از برنامه ‹‹کشورهای فقیر با دیون بالا››، بدهی‌های خارجی نیکاراگوئه را ببخشند. از سال ۲۰۰۴، نیکاراگوئه پس از بولیوی، هندوراس و هائیتی، چهارمین کشور فقیر قاره آمریکا بوده‌است و سرانه تولید ناخالص داخلی آن، قریب به ۹۰۰/۲ دلار بوده‌است. میزان بیکاری بنا به اعلام رسمی ۱۱٪ است و ۳۶٪ دیگر نیز نیمه بیکار هستند.
واحد پول نیکاراگوئه کوردوبا است که از نام ‹‹فرانسیسکو هرناندز دی کوردوبا›› (پایه‌گذار ملی نیکاراگوئه) گرفته شده‌است.
گردشگری
در ۱۵ سال گذشته یا حدود آن، بخش گردشگری شاهد رشد اقتصادی بوده که تاثیر مثبتی بر زندگی و وضعیت مالی مردم نیکاراگوئه داشته‌است. از ۲۰۰۱، مبلغ ۶۰۰ میلیون دلار در گردشگری سرمایه‌گذاری شده‌است که بخش اعظمی از آن به سرمایه‌گذاران نیکاراگوئه‌ای و ایالات متحده متعلق است. این کشور به خاطر چشم‌اندازهای زیبا، گیاهان و جانداران، فرهنگ، سواحل دریایی و البته دریاچه‌ها و آتش فشانهایش شهرت یافته‌است.
بنا به اعلام وزارت گردشگری نیکاراگوئه، شهر استعماری گراندا منطقهای است که گردشگران اغلب ترجیح می‌دهند آن را برای گردش انتخاب کنند. همچنین، شهرهای لئون، ماسیا، ریواس و شهرهای هم سنگ آنها از قبیل سان خوان دی سور، ری یو سان خوان| رود سان خوان، اومیتیپ، آتش فشان مومباچو، جزیره کورن و جزیره کورن کوچک و دیگر شهرها، جزء مناطق جذاب گردشگری این کشور محسوب می‌شوند. علاوه بر موارد فوق، اکوتوریسم و موج سواری نیز باعث جذب گردشگران بسیاری به نیکاراگوئه می‌شود.
امروزه در عواید و منافع اقتصادی حاصله از گردشگری جای هیچ گونه شک و تردیدی وجود ندارد؛ و گردشگری حدود ۱۰٪ درآمد نیکاراگوئه را تشکیل میدهد. پس از امضای قرارداد منطقه آزاد جمهوری دومینیکن در آمریکای جنوبی، انتظار می‌رود که دولت سرمایه‌گذاری و حمایت خود را در خصوص گردشگری افزایش دهد.
مردم
بر اساس سرشماری انجام شده در سال ۲۰۰۵، جمعیت نیکاراگوئه ۵۴۸۰۴۰۰ نفر است که در مقایسه با جمعیت این کشور در سال ۱۹۹۵ که ۴۳۵۷۰۹۹ بود، ۲۰٪ افزایش داشته‌است.
مستیزوها و زامبوهای نیکاراگوئه‌ای که رنگ آنها بسیار سیاه‌است و بومی منطقه محسوب می‌شوند و افرادی با نژاد اروپایی یا چند نژادی اروپایی هستند، رویهم رفته ۸۶٪ جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، به این صورت که ۸۰٪ جمعیت کشور را مستیزوها و زامبوها تشکیل می‌دهند و ۶٪ آن را افرادی با نژاد اروپایی (اغلب اسپانیایی، آلمانی، ایتالیایی و فرانسوی).
در قرن نوزدهم، اقلیتی بومی در منطقه وجود داشت، اما این گروه نیز عمدتا جذب فرهنگ رایج و حاکم مستیزو/ زامبو شدند. نیکاراگوئه، به ویژه در قرن نوزدهم، شاهد فوجی از مهاجرت مردم ملتهای اروپایی به خود بود. علی‌الخصوص، شهرهای شمالی استیل و ماتاگالپا، نسل چهارمی از جوامع آلمانی را در خود جای داده‌اند. اغلب جمعیت مستیزو و جمعیتی که دارای نژاد اروپایی هستند، در مناطق غربی کشور، مثل شهرهای ماناگوآ، گراندا و لئون زندگی میکنند.
حدود ۹٪ جمعیت نیکاراگوئه را سیاهپوستان یا آفریقایی- نیکاراگوئه‌ای‌ها تشکیل می‌دهند که بیشتر آنها در ساحل کارائیب یا اقیانوس آتلانتیک که دارای جمعیت پراکنده‌ای است، زندگی میکنند. جمعیت سیاهپوست عمدتا دارای اصلیت آنتیلی هستند و اخلاف کارگرانی هستند که طبق تعهدات و قراردادهایی اغلب از جامائیکا و هائیتی و در زمانی که نیکاراگوئه تحت‌الحمایه انگلیس بود، به این کشور آورده شده بودند. پس از پاناما، نیکاراگوئه بیشترین جمعیت سیاهپوستان را در میان کشورهای آمریکای مرکزی دارد. همچنین، تعداد کمتری از ‹‹گاریفونا›› که مردمی با نژاد مختلط کاریبی، آنگلولن، کانگولیس و آراواک هستند، در این کشور زندگی میکنند.
۵٪ باقیمانده متشکل از اخلاف تک نژادی ساکنان بومی کشور است. جمعیت نیکاراگوئه در دوران قبل از کلمبیا شامل مردم نیکارائو ناهوآت زبان از ناحیه غرب بود و نام این کشور نیز از آنها گرفته شده‌است و همچنین شش گروه نژادی دیگر، از جمله میسکیتوها، رماها، و مردم سومو که در سواحل کارائیب ساکن بودند. در حالی که از مردم اصیل نیکارائو فقط تعداد اندکی مانده‌است، اما قضیه مردم کارائیب کاملا متفاوت است. در سالهای میانی دهه ۹۰ قرن ۲۰، دولت استان زلایا را به چند قسمت تقسیم کرد- که نیمه شرقی کشور به دو منطقه خودمختار تقسیم شد و در داخل نظام جمهوری به آفریقایی‌های بومی منطقه حق خودمختاری محدود اعطا شد.
تایوانی‌ها و هان چینی‌ها تقریبا ۸۰۰۰ نفر بودند. اقلیتها به زبان اسپانیایی تکلم میکنند و با این حال زبانهای مورد استفاده اجداد خود را نیز حفظ کرده‌اند.
فرهنگ
۴۰٪ از مردم نیکاراگوئه را افراد زیر ۱۸ سال تشکیل می‌دهند و می‌توان گفت جمعیت این کشور جمعیت جوانی است. فرهنگ مردمی، موسیقی و سنن مذهبی این کشور قوی بوده و عمیقا تحت تاثیر فرهنگ شبه جزیره ایبری قرار داشته اشت، اما صداها و رنگ و بوی آمریندیان بر غنای آن افزوده‌است. در دنیای ایبریایی، نیکاراگوئه در طول تاریخ یکی از منابع مهم شهر بوده‌است و در این عرصه نیز با وجود افرادی مانند روبن داری یو در سطح بین‌المللی شهرت یافته‌است.
آموزش و پرورش برای تمامی مردم نیکاراگوئه رایگان است. آموزش ابتدایی رایگان و اجباری است و برای جماعتی که در سواحل اقیانوس آتلانتیک ساکن هستند آموزش و پرورش به زبان بومی خودشان ارائه می‌شود. بر اساس قانون، آموزش عالی خودسامانی مالی، سازمانی و ادرای خاص خود را دارد. آزادی موضوعات و رشته‌ها نیز به رسمیت شناخته شده‌است.
فرهنگ نیکاراگوئه را می‌توان در چندین خط جداگانه دیگر نیز تعریف کرد. غرب این کشور تحت استعمار اسپانیا بوده‌است و مردم این منطقه اغلب ترکیبی از مستیزوها و اروپایی‌ها هستند و اسپانیایی زبان اول و ثابت آنها می‌باشد.
از طرف دیگر، نیمه غربی کشور روزگاری تحت‌الحمایه پادشاهی بریتانیای کبیر بود. زبان انگلیسی هنوز هم در این منطقه رایج است و در کنار زبان اسپانیایی توسط مردم منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر دو زبان در مدارس تدریس می‌شود. فرهنگ آن شبیه فرهنگ ملتهای کارائیب است که مستعمره انگلیس بوده یا هستند، از جمله جامائیکا، بلیز، جزایر کیمن و غیره. اگرچه مهاجرتهای اخیر مستیزوها تاثیر زیادی بر نسل جوان داشته‌است، با این حال شمار روزافزونی از مردم در منزل یا دوزبانه هستند یا اینکه فقط به زبان اسپانیایی تکلم میکنند. جمعیت نسبتا زیادی وجود دارند که دارای چند نژاد آفریقایی هستند و همچنین جمعیت کوچکتری از گاریفوناها در منطقه زندگی میکنند. در سواحل شرقی، به سبب تاثیری که آفریقا بر آن داشته، نوع متفاوتی از موسیقی وجود دارد. موسیقی رقص پاپ موسوم به ‹‹ پالو دی مایو›› یا مایپول که در فستیوال مایپول در طول ماه می‌میلادی در جشنها نواخته می‌شود. این موسیقی ریتم تندی داشته و شهوت‌انگیز است. این جشن از جشن مایپول بریتانیا که به مناسبت روز می‌در آنجا برگزار می‌شود، نشات گرفته‌است و توسط آفرو- نیکاراگوئه‌ای‌های ساکن کارائیب یا سواحل موسکیتو با ایجاد تغییراتی به منطقه منتقل شده‌است.
از میان فرهنگهایی که قبل از استعمار منطقه توسط اروپایی‌ها در منطقه وجود داشته، فرهنگ مردمی که به زبان ناهوآت تکلم می‌کرده‌اند و در غرب کشور ساکن بودهاند، تا حدود زیادی جذب فرهنگ لاتین شده‌است. مع‌هذا، در شرق، گروههای بومی زیادی هستند که هویت خاص و متمایز خود را حفظ کرده‌اند. مردم میسکیتو، سوما و راما هنوز هم به زبان اصلی خود تکلم میکنند و در کنار آن معمولا از زبانهای انگلیسی و فرانسه نیز استفاده میکنند. جمعیت کوچک گاریفونا نیز علاوه بر استفاده از زبانهای انگلیسی و اسپانیایی به زبان مخصوص خود؛ یعنی گاریفونا نیز تکلم میکنند.
زبان و مذهب
قریب به ۹۰٪ مردم این کشور به زبان اسپانیایی تکلم میکنند. نیکاراگوئه‌ای‌ها از گویش اسپانیایی ایبرومری استفاده میکنند که نقاط اشتراکی با اسپانیایی مورد استفاده ال سالوادور، گوآتمالا و هندوراس دارد. آنها معمولا از"vos" به جای «»tu و از صرف فعلVoseo استفاده میکنند. زبان اول جماعت سیاهپوست ساکن سواحل شرقی منطقه انگلیسی است. بسیاری از جوامع مردمی شرق هنوز از زبانهای بومی خود استفاده میکنند که از آن میان می‌توان به مهمترین آنها؛ یعنی گروههای بومی میسکیتو، سوما و راما اشاره کرد. زبان اشاره نیکاراگوئه جذابیت خاصی برای زبان شناسان دارد.
کاتولیک رومی مذهب اصلی این کشور است، اما اخیرا گروههای پروتستان انجیلی در منطقه رشد کرده‌اند. در سواحل کارائیب جوامع افراطی پیرو کلیسای انگلیکان و مذهب موراویان وجود دارد. آماری که در سال ۱۹۹۵ گرفته شده، نشان میدهد که وابستگی مذهبی به شرح زیر بوده‌است: کاتولیک رومی ۹/۷۲٪، کلیسای انگلیکان ۱/۱۵٪، موراویان ۵/۱٪، کلیسای اسقف ۱/۰٪ و سایر مذاهب ۹/۱٪ بوده و میزان افراد غیر مذهبی نیز ۵/۸٪ بوده‌است.
۹۰٪ از مردم نیکاراگوئه در لولندز اقیانوس آرام و هایلندز داخلی همجوار ساکن هستند. ۵۴٪ جمعیت این کشور شهرنشین هستند. برآوردها نشان میدهد که حدود ۸۰۰ هزار نفر از نیکاراگوئه خارج از این کشور و عمدتا در ایالات متحده و کاستاریکا زندگی میکنند و در حرفه‌هایی که نیاز به مهارت کمتری دارد، مشغول به کار هستند.
Guardabarranco (
Nicaragua Investment Promotion Agency -
Nicaragua Tourism Institute -
(BBC)
Art, Literture - Cultural Events in Nicaragua.
A mostly English-language site about living in Nicaragua
Nicaragua travel website -
Arte, historia, politica, y mas… | [
"توکل ما به خداست",
"سرود ملی نیکاراگوئه",
"ماناگوآ",
"زبان اسپانیایی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"دانیل اورتگا",
"اعلام استقلال",
"۱۵ سپتامبر",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"دلار",
"۲۰۰۳ (میلادی)",
"کوردوبا (واحد پول)",
"آمریکای مرکزی",
"هندوراس",
"کاستاریکا",
"دریای کارائیب",
"اقیانوس آرام",
"کوردوبا",
"مستیزو",
"کاتولیک رومی",
"انقلاب نیکاراگوئه",
"زمین‌لرزه نیکاراگوئه (۲۳ دسامبر ۱۹۷۲)",
"دموکراتیک",
"ویولتا",
"کورنلیس واندربیلت",
"خوزه سانتوز زلایا",
"منشور سازمان ملل",
"Give War a Chance",
"دریاچه نیکاراگوئه",
"بلوط",
"کاج",
"ثعلب",
"اسپانیا",
"منطقه خودگردان ساحل شمال کارائیب",
"منطقه خودگردان ساحل جنوب کارائیب",
"جبهه آزادیبخش ملی ساندینیستا",
"سوموزا",
"کنترا",
"ماجرای ایران-کنترا",
"اولیور نورت",
"رونالد ریگان",
"ویولتا چامورو"
] | [
"نیکاراگوئه",
"آمریکای مرکزی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۲۱ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۸۲۱ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای اسپانیایی‌زبان",
"کشورهای آمریکای مرکزی",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس آرام",
"محیط زیست نیکاراگوئه",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا"
] |
2,728 | وانواتو | 2 | 170 | 0 | [
"وانوآتو",
"هیبرید جدید",
"جزیره وانواتو",
"جمهوری وانواتو",
"جزيره وانواتو",
"جزیرهٔ وانواتو",
"جمهوري وانواتو",
"جزيرهٔ وانواتو",
"هبریدس نو",
"هبريدس نو",
"هيبريد جديد"
] | false | 112 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Vanuatu''Ripablik blong Vanuatu''''République de Vanuatu''"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری وانواتو"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "وانواتو"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Vanuatu.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of Vanuatu.svg"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationVanuatu.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پورت ویلا]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۴۱"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۵۴"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۱۲"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۲۹"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[پورت ویلا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[بیسلاما]]، [[انگلیسی]][[فرانسوی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[کالکوت ماتاس کله کله]][[ادوارد ناتاپی]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[فرانسه]] و [[انگلستان]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۱۹۸۰"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۲،۱۸۹"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۶۱م"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۷۴ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت ۲۷۲۶۸۸\nرتبه جمعیت",
"Item2": "۱۷۲ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[واتو]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "VUV"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CET"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "CEST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".vu"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۰۰۶۷۸"
}
],
"Title": "کشور"
} | وانواتو () به طور رسمی جمهوری وانواتو کشوری جزیره‌ای و کوچک می‌باشد که در جنوب اقیانوس آرام واقع شده‌است.
تاریخ
وانواتو در ابتدا سکونت گاه مردم ملانزی بود و اروپایی‌ها در قرن ۱۸ میلادی به آنجا رفتند. در سال ۱۸۸۰ دو کشور انگلستان و فرانسه بر سر این جزایر جنگ‌هایی را داشتند که در ۱۹۰۶ آنها به توافق با یکدیگر مبنی بر مالکیت مشترک انگلیسی-فرانسوی را در چارچوب مدیریت مشترک تخت عنوان هیبرید جدید پذیرفتند. در ۱۹۷۰ جنبش آزادی‌خواهی وانواتو برپا شد که نتیجه آن ایجاد جمهوری وانواتو در سال ۱۹۸۰ بود.
وانوآتو از سال ۱۸۸۷ به وسیله بریتانیا و فرانسه به طور مشترک اداره می‌شد. وانوآتو در ۳۰ ژوئیه ۱۹۸۰ از بریتانیا و فرانسه اعلام استقلال کرد.
سیاست
ژان ماری لیه از اتحادیه احزاب میانه‌رو در سال ۱۹۸۴ به ریاست جمهوری رسید. ماکسیم کارلوت نیز در سال ۱۹۹۱ نخست وزیر شد. در سال ۲۰۰۴ نیز کالکوت ماتاسکلکله به عنوان رئیس جمهور و‌هام لینی به سمت نخست وزیر وانوآتو برگزیده شدند.
جغرافیا
دشت سیندر (Cinder) مشرف به آتشفشان یاسور (Yasur) در جزیره تانا (Tanna)
این کشور یک مجمع‌الجزایر آتشفشانی است که در فاصله ۱،۷۵۰ کیلومتری از شرق استرالیا شمالی، ۵۰۰ کیلومتری شمال شرقی کالدونیای جدید و در غرب فیجی و جنوب جزایر سلیمان قرار دارد.
پایتخت این کشور پورت ویلا (Port-Vila) با ۳۴ هزار نفر جمعیت می‌باشد. مساحت وانوآتو ۱۲،۱۸۹ کیلومتر مربع و جمعیت ۲۱۵،۰۰۰ نفر است.
مهمترین شهر وانوآتو، لوگان ویل با ۱۲ هزار نفر جمعیت است.
وانوآتو از بیش از ۸۰ جزیره تشکیل شده‌است که مهمترین آنها عبارتند از: افاته، اسپیریتو سانتو، مالکولا و تانا، که نیو هیبرید نیز خوانده می‌شدند.
تقسیمات کشوری
300px
وانوآتو دارای ۶ ایالت می‌باشد:
۱ - مالامپا (Malampa)
۲ - پناما (Panama)
۳ - سانما (Sanma)
۴ - شفا (Shefa)
۵ - تافیا (Tafea)
۶ - توربا (Torba)
جزایر
نقشه جزایر وانواتو
نام جزیره
توضیح
آمبریم
آناتوم
آئوبا
افاته
ارومانگو
اسپیریتو سانتو
فوتونا
هانتر
مورد ادعای فرانسه و وانوآتو
ایل بنکس
ایل تورس
مائه‌وو
متیو
مورد ادعای فرانسه و وانوآتو
مالاکولا
پنتکوته
تانا
اقتصاد
واحد پول وانوآتو، واتو نام دارد. تولید ناخالص داخلی این کشور ۸۹۷ میلیون دلار است. ۷۶ هزار و ۴۱۰ نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند.
نرخ بیکاری در وانواتو 7/1 درصد است. در سال ۲۰۰۷ نرخ تورم 9/3 درصد بود.
محصولات صادراتی این کشور شامل مغز نارگیل، گوشت قرمز، کاکائو، الوار و قهوه است که به کشورهای تایلند (6/59 درصد)، هند (8/16 درصد) و ژاپن (5/11 درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی این کشور شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد غذایی و سوخت است که از کشورهای استرالیا (6/20 درصد)، ژاپن (7/19 درصد)، سنگاپور (1/12 درصد)، نیوزیلند (8/8 درصد)، فیجی (7/7 درصد)، چین (4/7درصد)
و کالدونیای جدید (3/4 درصد) وارد می‌شود.
مردم
۹۰ ٪ نژاد وانوآتو را وانواتویی تشکیل می‌دهند، همچنین دین ۵۳ ٪ وانواتویی‌ها پروتستان، ۱۸ ٪ انگلیکان و ۱۵ ٪ کاتولیک هستند. بیسلاما، انگلیسی و فرانسوی از زبانهای رسمی وانوآتو به حساب می‌آیند.
فرهنگفرهنگ بومی. رودانی سلیس
بی‌بی‌سی | [
"پورت ویلا",
"بیسلاما",
"زبان انگلیسی",
"زبان فرانسوی",
"رئیس جمهور",
"نخست‌وزیر",
"کالکوت ماتاس کله کله",
"ادوارد ناتاپی",
"فرانسه",
"انگلستان",
"۲۰۱۵ (میلادی)",
"واتو",
"اقیانوس آرام",
"ملانزی",
"اروپا",
"مالکیت مشترک",
"هیبرید جدید",
"ماکسیم کارلوت",
"کالکوت ماتاسکلکله",
"هام لینی",
"استرالیا",
"کالدونیای جدید",
"فیجی",
"جزایر سلیمان",
"لوگان ویل",
"زبان بیسلاما"
] | [
"وانواتو",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۸۰ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۸۰ (میلادی) در اقیانوسیه",
"جزیره‌های اقیانوس آرام",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای اقیانوسیه",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مجمع‌الجزایرهای اقیانوس آرام",
"ملانزی",
"هند شرقی اسپانیا"
] |
2,729 | نامیبیا | 2 | 402 | 0 | [
"ناميبيا",
"آفریقای جنوب غربی",
"آفريقاي جنوب غربي",
"افریقای جنوب غربی",
"افريقاي جنوب غربي",
"نامبیا"
] | false | 272 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Namibia"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری نامبیا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "نامبیا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Namibia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of Namibia.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یکپارچگی، آزادی، دادگری»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[نامیبیا، سرزمین دلاوران]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Namibia (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[ویندهوک]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "22"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "33"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "17"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "15"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ویندهوک]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[هیفیک پونی پوهامیا]][[ناهاس آنگولا]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[آفریقای جنوبی]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۱ مارس]] [[۱۹۹۰]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۸۲۵،۴۱۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۳۴ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۲٫۱۱۳٫۰۷۷"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۴۴ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲٫۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۳۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار نامیبیا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "NAD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "WAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "WAST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.na]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۶۴"
}
],
"Title": "کشور"
} | نامیبیا با نام رسمی جمهوری نامیبیا کشوری در جنوب آفریقا است و در مرز غربی آن اقیانوس اطلس قرار دارد. این کشور از شمال با آنگولا و زامبیا، از شرق با بوتسوانا و از جنوب با آفریقای جنوبی هم‌مرز است، همچنین از سمت شرق مرز کمی به طول کمتر از ۲۰۰متر با زیمبابوه دارد. ویندهوک پایتخت آن و همچنین پرجمعیت‌ترین شهر کشور است. این کشور عضو سازمان ملل متحد، اتحادیه آفریقا و همچنین اتحادیه کشورهای همسود است.
زبان رسمی این کشور انگلیسی و جمعیت آن ۲٫۱ میلیون نفر است. واحد پول این کشور دلار نامیبیا است. ۸۵ درصد مردم این کشور مسیحی هستند و ۱۵ درصد بقیه پیرو ادیان بومی منطقه‌اند.
بخش اعظم منطقه نامبیای امروزی از سال ۱۸۸۴ تا پایان جنگ جهانی یکم مستعمره آلمان بود، سپس از آن تحت کنترل آفریقای جنوبی درآمد و پس از جنگ مرزی جنوب آفریقا در ۲۱ مارس ۱۹۹۱ استقلال خود را به دست آورد.
نامیبیا نظام پارلمانی چندحزبی دارد و یک دموکراسی باثبات است. کشاورزی، دامداری، گردشگری، و معادن پایه‌های اقتصادی کشور را تشکیل می‌دهند. مهمترین مواد در بخش معدنی نامبیا الماس، اورانیوم، طلا، نقره، و فلزات پایه هستند.
تاریخ
نزدیک به ۲۰۰۰ سال پیش، نامیبیای فعلی زیستگاه قوم سان بود، پس از آن قوم هررو که به زبان بانتو تکلم می‌کردند در سال ۱۶۰۰ میلادی به نامیبیا مهاجرت کردند. امروزه بیشتر نژاد کشور نامیبیا را قوم اووامبو تشکیل می‌دهند که در سال ۱۸۰۰ میلادی به نامیبیا مهاجرت کردند.
آفریقای جنوب باختری آلمان
در اواخر قرن ۱۵ میلادی، دریانورد پرتغالی، بارتولومو دیاز اولین اروپایی‌ای که از نامیبیا دیدن کرد لقب گرفت. کشور نامیبیا پیش از این آفریقای جنوب غربی نام داشت. این منطقه در سال ۱۸۸۴ به مستعمره آلمان تبدیل شد، بین سالهای ۱۹۰۴ تا ۱۹۰۸ نیروهای آلمانی ده‌ها هزار تن از قبیله هررو را قتل‌عام کردند، آنها به این دلیل کشته شدند که علیه استعمار آلمان قیام کرده بودند.
در سال ۱۹۱۵ و درگیر بودن آلمان در جنگ جهانی اول، آفریقای جنوبی از فرصت استفاده کرد و نامیبیا را تحت تسلط خود درآورد. در سال ۱۹۲۱ میلادی، نامیبیا به عنوان منطقه تحت قیومیت اتحادیه ملل به آفریقای جنوبی واگذار شد. به محض انحلال اتحادیه ملل در سال ۱۹۴۶ میلادی، آفریقای جنوبی از پذیرفتن استرداد نامیبیا به سازمان ملل و پس دادن نامیبیا که توسط اتحادیه ملل به ودیعه به این کشور سپرده شده بود، سر باز زد.
گروه جدایی طلب مارکسیست سیاه، تحت عنوان سازمان خلق آفریقای جنوب غربی که به اختصار سواپو (SWAPO) خوانده می‌شد، در سال ۱۹۶۰ تشکیل شد، هدف این گروه کوچک مقیاس شورشی، کمک به دستیابی این کشور به استقلال بود. در سال ۱۹۶۶ سازمان ملل بار دیگر به آفریقای جنوبی هشدار داد که از این منطقه صرفنظر کند، اما باز هم آفریقای جنوبی زیر بار نرفت.
در سال ۱۹۷۴ و بنا به قطعنامه سازمان ملل متحد مبنی بر الزام انتقال قدرت نامیبیا از طرف آفریقای جنوبی به سازمان ملل تاکید کرد. نخست‌وزیر وقت آفریقای جنوبی، بالتازار ورستر این قطعنامه را رد کرد، ورستر اعلام کرد دولتش آماده مذاکره برای استقلال نامیبیا است ولی نه با سواپو. چندی بعد سازمان ملل سواپو را به عنوان نماینده مشروع مردم نامیبیا به رسمیت شناخت. در سال ۱۹۸۵ و بعد از براندازی دولت و برچیده شدن نظام آپارتاید و چندنژادی شدن کشور، در آفریقای جنوبی و نصب دولت جدید در این کشور، عاقبت در سال ۱۹۸۸، آفریقای جنوبی با طرح استقلال نامیبیا موافقت کرد.
جغرافیا
280px
جمهوری نامیبیا کشوری است واقع در جنوب آفریقا، شمال غرب آفریقای جنوبی، غرب بوتسوانا، جنوب آنگولا و در کنار ساحل اقیانوس اطلس جنوبی. پایتخت نامیبیا، شهر ویندهوک (با ۲۳۳،۵۲۹ نفر جمعیت می‌باشد. مساحت نامیبیا ۸۲۵،۴۱۸ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱،۸۲۰،۱۹۰ نفر است.
از مهمترین شهرهای نامیبیا می‌توان به والویس بی۶۵٫۰۰۰ نفر، سواکوپموند ۳۵،۰۰۰ نفر، رهوبوت ۲۱،۳۷۸ نفر و روندو ۱۹،۰۰۰ نفر اشاره کرد.
از دیدگاه اقلیمی، این کشور دارای آب و هوایی خشک و گرمسیری می‌باشد، نامیبیا میان بیابان کالاهاری در شرق و بیابان نامیب در غرب واقع شده و کم‌باران‌ترین کشور در آفریقای سیاه به‌شمار می‌آید. بیابان نامیب در امتداد ساحل اقیانوس اطلس کشیده شده‌است و بر اثر جریان‌های آب سرد اقیانوسی ایجاد شده‌است.
نامیبیا پس از مغولستان دومین کشور در جهان با کمترین تراکم جمعیتی است.
تقسیمات کشوری
کشور نامیبیا ۱۴ استان دارد که به ۱۲۱ شهرستان تقسیم شده‌اند.
نقشه
استان
مرکز استان
جمعیت
مساحت (ک. م)
تراکم جمعیت
۱
زامبزی
کاتیما مولیلو
۹۰،۵۹۶
۱۴،۷۸۵
۶٫۱
۲
ارونگو
سواکوپموند
۱۵۰،۸۰۹
۶۳،۵۳۹
۲٫۴
۳
هارداپ
مارین‌تال
۷۹،۵۰۷
۱۰۹،۷۸۱
۰٫۷
۴
ایل‌کاراس
کیتمانس‌هوپ
۷۷،۴۲۱
۱۶۱،۵۱۴
۰٫۵
۵
کاوانگو
روندو
۲۲۳،۳۵۲
۴۸،۷۴۲
۴٫۶
۶
خوماس
ویندهوک
۳۴۲،۱۴۱
۳۶،۹۶۴
۹٫۲
۷
کوننه
اپوو
۸۶،۸۵۶
۱۱۵،۲۶۰
۰٫۸
۸
اهانگ‌ونا
اینهانا
۲۴۵،۴۴۶
۱۰،۷۰۶
۲۲
۹
اماهکه
گوبابیس
۷۱،۲۳۳
۸۴،۹۸۱
۰٫۸
۱۰
اموساتی
اوتاپی
۲۴۳،۱۶۶
۲۶،۵۵۱
۹٫۱
۱۱
اوشانا
اشاکاتی
۱۷۶،۶۷۴
۸،۶۴۷
۲۰
۱۲
اشیکوتو
اموتهیا
۱۸۱،۹۷۳
۳۸،۶۸۵
۴٫۷
۱۳
اتجوزوندجوپا
اتجیوارونگو
۱۴۳،۹۰۳
۱۰۵،۴۶۰
۱٫۴
سیاست
تینتن‌پالاست (کاخ مرکب) ساختمان مرکزی دولت نامیبیا است.
قانون اساسی کشور در فوریه سال ۱۹۹۰ تصویب گردید. نظام پارلمانی کشور به صورت دومجلسی اداره می‌شود و نظام حقوقی آن رومی هلندی است. رئیس دولت، رئیس‌جمهور بوده و رئیس حکومت نخست‌وزیر (ناهاس آنگولا) می‌باشد.
سازمان خلق آفریقای جنوب غربی (سواپو) که در سال ۱۹۶۰ میلادی به عنوان جنبشی آزادیبخش تشکیل شده‌است، از زمان استقلال کشور نامیبیا در ۲۱ مارس سال ۱۹۹۰میلادی، تاکنون حزب حاکم در این کشور شمرده می‌شود.
رهبر سواپو، سم نوجوما در ۲۱ مارس ۱۹۹۰ به عنوان رئیس‌جمهور نامیبیا انتخاب شد. نوجوما در سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۸ بار دیگر به عنوان رئیس‌جمهور نامیبیا برگزیده شد، پیش از آن قانون اساسی این کشور با این تغییر که رئیس‌جمهور می‌تواند تا سه دوره پیاپی ریاست جمهوری به حکومت ادامه دهد، اصلاح شده بود. سرانجام در سال ۲۰۰۴ میلادی دوره ریاست جمهوری نوجوما، منقضی شد. در نوامبر ۲۰۰۴، هیفیکه‌پونیه پوهامبا با به دست آوردن بیش از ۷۶٪ آرا، رئیس‌جمهور جدید نامیبیا شد. او در ۲۱ مارس ۲۰۰۵ در مسند قدرت نشست. در سال ۲۰۰۴ میلادی، دولت آلمان رسما از نامیبیا به خاطر کشتار قبیله هررو توسط نیروهای آلمانی طی سالهای ۱۹۰۴ تا ۱۹۰۸، عذرخواهی کرد.
اولین نخست‌وزیر نامیبیا پس از استقلال این کشور، هاگه گینگوب بود که از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۲ میلادی در این منصب بوده‌است. گینگوب از سال ۲۰۰۸ میلادی به عنوان وزیر تجارت در کابینه نامیبیا مشغول کار بود. وی از سال ۲۰۱۲ میلادی بار دیگر در منصب نخست‌وزیری این کشور قرار دارد. از هاگه گینگوب به عنوان یکی از جانشینان احتمالی ˈ پوهامباˈ در انتخابات سراسری این کشور در سال ۲۰۱۴ میلادی نام برده می‌شود.
در تیرماه سال ۱۳۹۲ سفارت ایران در نامیبیا پس از تعطیلی ۱۶ ساله بازگشایی شد و کیومرث فتوحی مقدم سفیر ایران در آن کشور کار خود را آغاز کرد. علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه ایران، علت این تعطیلی شانزده‌ساله را «برخی مشکلات اقتصادی» اعلام کرد.
+ روسای جمهور نامیبیا
دوران تصدی
تصویر
توضیح
حزب
یادداشت
۲۱ مارس ۱۹۹۰ تا ۲۱ مارس ۲۰۰۵
60px
سم نوجوما ، رهبر سواپو پس از سال ۱۹۹۰ در سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۸ بار دیگر به عنوان رئیس‌جمهور نامیبیا برگزیده شد، پیش از آن قانون اساسی این کشور با این تغییر که رئیس‌جمهور می‌تواند تا سه دوره پیاپی ریاست جمهوری به حکومت ادامه دهد، اصلاح شده بود. سرانجام در سال ۲۰۰۴ میلادی دوره ریاست جمهوری نوجوما، منقضی شد.
سواپو
بازنشسته
۲۱ مارس ۲۰۰۵ تاکنون
60px
هیفیکه‌پونیه پوهامبا در نوامبر ۲۰۰۴ با به دست آوردن بیش از ۷۶ درصد آرا، رئیس‌جمهور جدید نامیبیا شد. پوهامیا، دبیرکل حزب سواپو از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲ و نایب رئیس همین حزب از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ بود و از نوامبر ۲۰۰۷ تاکنون به عنوان رئیس این حزب فعالیت میکند.
سواپو
اقتصاد
واحد پول نامیبیا، دلار با واحد جزء (سنت) نام دارد.
از مهمترین صادرات نامیبیا می‌توان به، ماهی، لبنیات همچنین مواد معدنی از قبیل، الماس، سرب، روی، قلع، نقره، تنگستن، اورانیوم و مس اشاره کرد.
اقتصاد کشور به صادرات مواد معدنی به ویژه الماس وابسته است این کشور پنجمین تولیدکننده اورانیوم در دنیا می‌باشد. نرخ بیکاری ۳۵٪، جمعیت زیر خط فقر ۵۰٪ و نرخ تورم ۷/۲٪ می‌باشد. اقتصاد این کشور نیز بصورت بسیار نزدیک به اقتصاد آفریقای جنوبی گره خورده و پول آفریقای جنوبی در این کشور به‌راحتی پذیرفته می‌شود.
مردم
thumb
نژاد ۸۷ ٪ مردم نامیبیا، سیاهپوست (شامل: ۵۰ ٪ قبیله اووامبو، ۹ ٪ قبیله کاوانگوس، همچنین ۷ ٪ هررو، ۷ ٪ دامارا، ۵ ٪ ناما، ۴ ٪ کاپریوین، ۳ ٪ بوشمن، ۲ ٪ باستر و کمتر از ۱ ٪ نیز تسوانا) بقیه نیز، ۶ ٪ سفید و ۷ ٪ نیز دورگه هستند.
رشد سالانه جمعیت این کشور ۳/۲ درصد است.
دین ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم این کشور مسیحیت است و بقیه پیرو ادیان بومی هستند. از میان مسیحیان نامیبیا، دستکم ۵۰ درصد لوتری هستند. کلیسای کاتولیک، متدیسم، انگلیکان، و کلیسای اصلاحی هلندی نیز پیروانی در نامیبیا دارند.
زبان انگلیسی زبان رسمی نامیبیا است، زبانهای آفریکانس، آلمانی و بانتو نیز رایج است. تا سال ۱۹۹۰ زبانهای آلمانی و آفریکانس نیز رسمیت داشتند. حزب حاکم کشور یعنی سواپو، از سالها پیش از استقلال نامیبیا تصمیم گرفته بود تا این کشور را پس از استقلال یک‌زبانه کند و این سیاست برای تمایز با سیاست رایج در کشور آفریقای جنوبی اتخاذ شده زیرا در آفریقای جنوبی تمامی یازده زبان اصلی کشور رسمیت دارند.
زبان اول نیمی از مردم نامیبیا زبان اوشیوامبو است اما زبان میانجی که در سراسر کشور رواج دارد زبان آفریکانس است. امروزه در میان نسل جوان، زبان انگلیسی به سرعت در حال تبدیل شدن به زبان اصلی است.
درخت تیردان، از درختان بومی نامیبیا.
آفتاب‌پرست ناماکا مارمولک بومی کشور نامیبیا | [
"سرود ملی نامیبیا",
"ویندهوک",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"هیفیک پونی پوهامیا",
"ناهاس آنگولا",
"آفریقای جنوبی",
"۲۱ مارس",
"۱۹۹۰ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"دلار نامیبیا",
".na",
"جنوب آفریقا",
"اقیانوس اطلس",
"آنگولا",
"زامبیا",
"بوتسوانا",
"زیمبابوه",
"سازمان ملل متحد",
"اتحادیه آفریقا",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"مستعمرات آلمان",
"جنگ مرزی جنوب آفریقا",
"دموکراسی",
"اورانیوم",
"۱۶۰۰ (میلادی)",
"۱۸۰۰ (میلادی)",
"بارتولومو دیاز",
"آفریقای جنوب غربی",
"۱۸۸۴ (میلادی)",
"۱۹۰۴ (میلادی)",
"۱۹۰۸ (میلادی)",
"۱۹۱۵ (میلادی)",
"۱۹۲۱ (میلادی)",
"۱۹۴۶ (میلادی)",
"سازمان خلق آفریقای جنوب غربی",
"۱۹۶۰ (میلادی)",
"۱۹۶۶ (میلادی)",
"۱۹۷۴ (میلادی)",
"۱۹۸۵ (میلادی)",
"۱۹۸۸ (میلادی)",
"والویس بی",
"کالاهاری",
"بیابان نامیب",
"آفریقای سیاه",
"New Era (Namibia)",
"مغولستان",
"استان زامبزی",
"کاتیما مولیلو",
"استان ارونگو",
"سواکوپموند",
"استان هارداپ",
"مارین‌تال، نامیبیا",
"استان ایل‌کاراس",
"کیتمانس‌هوپ",
"استان کاوانگو",
"روندو، نامیبیا",
"استان خوماس",
"استان کوننه",
"اپوو",
"استان اهانگ‌ونا",
"اینهانا",
"استان اماهکه",
"گوبابیس",
"استان اموساتی",
"اوتاپی",
"استان اشانا",
"اشاکاتی",
"استان اشیکوتو",
"اموتهیا",
"استان اتجوزوندجوپا",
"اتجیوارونگو",
"سم نوجوما",
"۱۹۹۴ (میلادی)",
"۱۹۹۸ (میلادی)",
"۲۰۰۴ (میلادی)",
"هیفیکه‌پونیه پوهامبا",
"هاگه گینگوب",
"حزب",
"سواپو",
"دین در نامیبیا",
"دین بومی آفریقا",
"مسیحیت",
"لوتریانیسم",
"کلیسای کاتولیک",
"متدیسم",
"انگلیکان",
"کلیسای اصلاحی هلندی",
"آفریکانس",
"اوشیوامبو",
"مارمولک"
] | [
"نامیبیا",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۹۱ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۰ (میلادی) در نامیبیا",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای آفریکانس‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای آلمانی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌های پیشین آلمان"
] |
2,730 | ایالات فدرال میکرونزی | 2 | 430 | 0 | [
"ايالات فدرال ميكرونزي"
] | false | 218 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Federated States of Micronesia"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "ایالات فدرال میکرونزی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "میکرونزی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag_of_the_Federated_States_of_Micronesia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of the Federated States of Micronesia.jpg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "آشتی، یگانگی، آزادی"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[میهن‌پرستان میکرونزی]]<center>پرونده:Micronesia National Anthem.ogg</center>"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Micronesia on the globe (small islands magnified) (Polynesia centered).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پالیکیر]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۵۵"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "158"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ونو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس جمهور]]• [[معاون اول رئیس‌جمهور ایالات فدرال میکرونزی]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[پتیر ام. کریستین]][[یوسیوو جورج]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[ایالات متحده آمریکا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۳ نوامبر]] [[۱۹۸۶]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۷۰۲"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۸۸ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال براورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۶]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۰۴،۹۳۷"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۹۲ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۵۸/۱"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۷۵ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "[[۲۰۱۱ (میلادی)]]"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳۱۰ میلیون [[دلار آمریکا]]"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳۰۰۰ دلار آمریکا"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۱۵ (میلادی)]]"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰/۶۳۸ ()"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۱۲۷ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار آمریکا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "USD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.fm]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۶۹۱"
},
{
"Item1": "جینی",
"Item2": "۶۱/۱ ()"
},
{
"Item1": "سال جینی",
"Item2": "[[۲۰۰۰ (میلادی)]]"
},
{
"Item1": "جهت رانندگی",
"Item2": "راست"
},
{
"Item1": "تقویم",
"Item2": "ماه/روز/سال"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[فدراسیون]] [[نظام ریاستی]] به شکل [[دموکراسی غیرحزبی]]"
},
{
"Item1": "موارد مربوط به تشکیل",
"Item2": "[[پیمان اتحادیه آزاد]]"
}
],
"Title": "کشور"
} | ایالات فدرال میکرونزی که به طور خلاصه میکرونزی خوانده می‌شود یک کشور مستقل و کشور وابسته به ایالات متحده آمریکا در باختر اقیانوس آرام است. ایالات فدرال میکرونزی از چهار ایالت پدید آمده که نام آنها از باختر به خاور یپ، چوئوک، پناپی، و کسرائه است. در مجموع، ۶۰۷ آبخوست در این کشور وجود دارند که با مساحت کل در یک پهنه بالاتر از استوا قرار دارند. این آبخوست‌ها در شمال خاور گینه نو، جنوب گوآم، و جزایر ماریانا، باختر نائورو و جزایر مارشال، خاور پالائو و فیلیپین، شمال استرالیا ی خاوری، و نزدیک به جنوب باختر آبخوست اصلی هاوایی قرار دارند.
نقشه ایالات فدرال میکرونزی
اگرچه مساحت کل ایالات فدرال میکرونزی بسیار کم است اما بیش از از پهنه اقیانوس آرام را می‌پوشاند و باعث می‌شود که این کشور چهاردهمین منطقه انحصاری اقتصادی در جهان باشد. پایتخت این کشور شهر پالیکیر در آبخوست پناپی است. بزرگترین شهر آن ونو در تالاب چوئوک است.
مرکز هر یک از چهار ایالت، از یک یا چند آبخوست اصلی مرتفع پدید آمده و همه آنها به جز کسرائه، چندین آبخوست دور افتاده دارند. ایالات فدرال میکرونزی، خارج از میکرونزی در بخشی از جزایر کارولین گسترده شده که شامل هزاران آبخ وست کوچک تقسیم شده، میان چندین کشور می‌شوند. واژه "میکرونزی" به "ایالتهای فدرال" یا به طور کلی، "آن ناحیه" گفته می‌شود.
ایالات فدرال میکرونزی در گذشته، بخشی از قلمرو تراست جزایر اقیانوس آرام بود که مدیریت آن به عنوان قلمرو تراست سازمان ملل متحد به آمریکا سپرده شده بود. در ۱۰ مه ۱۹۷۹ (میلادی) قانون اساسی آن اجرایی شد و در ۳ نوامبر ۱۹۸۶ (میلادی) بر پایه پیمان اتحادیه آزاد با آمریکا به صورت کشور مستقل در آمد. دیگر همسایه‌های آن نیز که بخشی از قلمرو تراست جزایر اقیانوس آرام بودند نیز مستقل شده و جزایر مارشال، و پالائو را تشکیل دادند.
تاریخ
پیشینیان میکرونزی، چهار هزار سال پیش در آن منطقه ساکن شدند. در گذر زمان، یک سامانه نیمه متمرکز رئیس قبیله‌ای به یک فرهنگ مذهبی و اقتصادی متمرکز در یپ تبدیل شد.
نان مدال شامل گروهی از آبخوست‌های انسان‌ساخته کوچک می‌شد که با شبکه‌ای از کانال‌ها به یکدیگر وصل می‌شدند. این تمدن "ونیز اقیانوس آرام" نامیده می‌شد. این تمدن در کناره خاوری آبخوست پناپی قرار داشت و مرکز سلطنت دودمان سادولور بود. این سلسله بین سالهای ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ پس از میلاد جمعیت نزدیک به ۲۵,۰۰۰ نفری پوناپه را متحد کرد تا این در سال ۱۵۰۰ پس از میلاد سامانه متمرکز آن فرو پاشید.
کاشفان اروپایی-در سده ۱۶ (میلادی) نخستین پرتغالی‌ها در جستجوی جزایر ادویه (اندونزی) و سپس اسپانیایی‌ها وارد جزایر کارولین شدند. اسپانیایی‌ها مجمع‌الجزایر کارولین را به هند شرقی اسپانیا به پایتختی مانیل افزودند و در سده ۱۹ (میلادی) چندین پست مرزی و مرکز مذهبی در آن دایر کردند. در ۱۸۸۷ (میلادی) شهر "سانتیاگو د لا آسنسیون" را پایه گذاشتند که امروز "کولونیا" نامیده می‌شود.
پس از شکست امپراتوری اسپانیا در جنگ آمریکا و اسپانیا، امپراتوری اسپانیا این آبخوست‌ها را به امپراتوری آلمان با پیمان ۱۸۹۹ آلمان-اسپانیا به قیمت ۲۵ میلیون پزوتا (۱۷ میلیون مارک طلایی آلمان) فروخت. امپراتوری آلمان این منطقه را به گینه نو آلمان افزود.
نقشه گینه نو آلمان پیش (آبی) و پس از (قرمز) پیمان ۱۸۹۹ آلمان-اسپانیا
در هنگام جنگ جهانی اول این منطقه به اشغال امپراتوری ژاپن در آمد. پس از جنگ، جامعه ملل به عنوان بخشی از پیمان ورسای با قیمومت اقیانوس آرام جنوبی مدیریت آن را به ژاپن داد.
در هنگام جنگ جهانی دوم بخش مهمی از ناوگان ژاپنی‌ها در تالاب چوئوک مستقر بود. در فوریه ۱۹۴۴ (میلادی) با عملیات هیلستن یکی از سرنوشت‌سازترین نبردهای جنگ در چوئوک در گرفت که در آن بسیاری از کشتی‌ها و هواپیماهای پشتیبانی ژاپنی ویران شدند.
پس از جنگ جهانی دوم در ۱۹۴۷ (میلادی) با قطعنامه ۲۱ شورای امنیت مدیریت این منطقه با نام قلمرو تراست جزایر اقیانوس آرام به آمریکا واگذار شد.
در ۱۰ مه ۱۹۷۹ چهار ناحیه درون قلمرو تراست جزایر اقیانوس آرام، قانون اساسی را تصویب کردند تا کشور مستقل ایالات فدرال میکرونزی را تشکیل دهند. پالائو، جزایر مارشال، و جزایر ماریانای شمالی، گنجیدن در این کشور را نپذیرفتند. ایالات فدرال میکرونزی پیمان اتحادیه آزاد را با آمریکا امضا کرد که با اجرایی شدن آن در ۳ نوامبر ۱۹۸۶ از قلمرو امانی به یک کشور مستقل تبدیل شد. در ۲۲ دسامبر ۱۹۹۰ (میلادی) هنگامی که سازمان ملل متحد بر پایه قطعنامه ۶۸۳ شورای امنیت رسما به تعریف قلمروهای تراست پایان داد، استقلال ایالات فدرال میکرونزی بر پایه قوانین بین‌المللی، رسمیت یافت. پیمان اتحادیه آزاد در سال ۲۰۰۴ (میلادی) تمدید شد.
سیاست
ایالات فدرال میکرونزی بر پایه قانون اساسی ایالات فدرال میکرونزی مصوب ۱۹۷۹ اداره می‌شود که حقوق بشر پایه را تضمین کرده و سه قوه را از هم جدا میکند. سامانه تک‌مجلسی کنگره ایالات فدرال میکرونزی چهارده عضو دارد که با بیشترین رای انتخاب می‌شوند. چهار سناتور هر یک نماینده یک ایالت برای چهار سال هستند. دیگر سناتورها بر پایه مجموع جمعیت هر منطقه انتخاب می‌شوند. رئیس‌جمهور ایالات فدرال میکرونزی و معاون اول رئیس‌جمهور ایالات فدرال میکرونزی از میان چهار عضو ایالتی کنگره و به انتخاب اعضای کنگره برای یک دوره چهار ساله انتخاب می‌شوند. جای خالی انها با انتخابات ویژه‌ای پر می‌شود.
امور دفاعی و خارجه
در روابط بین‌الملل، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد ایالات فدرال میکرونزی پیرو آمریکا است.
ایالات فدرال میکرونزی یک کشور مستقل با دولت خود مختار در اتحاد آزاد با آمریکا است. آمریکا مسئولیت دفاع کامل از ایالات فدرال میکرونزی را بر عهده دارد. واحد نظارت دریایی، عملیات شبه نظامی و یک واحد پلیس آبی را مدیریت میکند. پیمان اتحادیه آزاد به شهروندان ایالات فدرال میکرونزی اجازه میدهد تا بدون داشتن شهروندی یا اجازه اقامت دائم در آمریکا به عضویت نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا در آیند، در آمریکا کار کنند و از برنامه‌های فنی و اقتصادی آمریکا بهره‌مند شوند.
ایالات فدرال میکرونزی با ۵۶ کشور رابطه دارد. به پیشنهاد آمریکا عضویت ایالات فدرال میکرونزی در ۹ اوت ۱۹۹۱ (میلادی) با قطعنامه ۷۰۳ شورای امنیت در سازمان ملل متحد پذیرفته شد. در ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۱ مجمع عمومی سازمان ملل متحد با قطعنامه ۴۶/۲ این عضوریت را تایید کرد. ایالات فدرال میکرونزی عضو فعالی در انجمن اقیانوس آرام است.
تقسیمات کشوری
چهار ایالت کشور ایالات فدرال میکرونزی از باختر به خاور:
نقشه ایالات فدرال میکرونزی با جداسازی ایالت‌ها
ایالت
نام
انگلیسی
مرکز
مساحت (کیلومتر مربع)
جمعیت(نفر)
22px چوئوک
Chuuk
ونو
۱۲۷
۵۴،۵۹۵
22px کسرائه
Kosrae
تفل
۱۱۰
۹،۶۸۶
22px پناپی
Pohnpei
کولونیا
۳۴۶
۳۴،۶۸۵
22px یپ
Yap
کولونیا
۱۱۸
۱۶،۴۳۶
هر یک از این ایالت‌ها به منطقه‌های شهرداری تقسیم می‌شوند.
مناقشه ارضی
اسپانیا بر آب‌سنگ حلقوی کاپینامارنگی ادعای مالکیت دارد. در ۱۸۸۵ (میلادی) در هنگام نزاع بین امپراتوری استعماری آلمان و اسپانیا بر سر جزایر کارولین، با دستور پاپ لئون سیزدهم، گروهی کاردینال، مالکیت اسپانیا بر جزایر کارولین و پالائو را به عنوان بخشی از هند شرقی اسپانیا بررسی کرده و در ۱۷ دسامبر آن سال تایید کردند. بند ۲ تاییدیه، محدوده قلمرو اسپانیا را میکرونزی جنوبی تعیین میکند که بین عرض جغرافیایی استوا و مدار ۱۱ درجه شمالی و طول جغرافیایی ۱۳۳ و ۱۶۴ درجه شرقی قرار می‌گیرد. در ۱۸۹۹ اسپانیا در جنگ آمریکا و اسپانیا شکست خورد و جزایر ماریانا، کارولین و پالائو را به آلمان فروخت. اگرچه پژوهش‌گر شورای پژوهش ملی اسپانیا «امیلیو پاستور سانتوس» در سال ۱۹۴۸ ادعا کرد که بر پایه اسناد تاریخی، مانند نمودارها و نقشه‌های آن زمان، کاپینگامارانگی و برخی آبخوست‌های دیگر، هیچگاه بخشی از جزایر کارولین نبوده‌اند. بنابراین مالکیت کاپینگامارانگی و دیگر آبخوست‌ها به آلمان منتقل نشده‌اند. همچنین هیچ سند دیگری برای ترک اسپانیا از این ابخوست‌ها وجود ندارد. بنابراین این آبخوست باید در مالکیت اسپانیا باشد.
آب‌سنگ حلقوی کاپینامارنگی از دید ایستگاه فضایی بین‌المللی
«پاستور سانتوس» رساله خود را در ۱۹۴۸ به دولت اسپانیا داد. در ۱۲ ژانویه ۱۹۴۹ در شورای وزیران اسپانیا، وزیر امور خارجه اسپانیا اعلام کرد که این موضوع گام نخست آگاهی مردمی را گذرانده است. کابینه اطلاعات دیپلماتیک وزیر امور خارجه اسپانیا اعلام کرد که:
وزیر امور خارجه اسپانیا، به دلیل نگاه مردم و دیدگاه‌های آنان در مطبوعات، درخواست مالکیت کاپینگامارانگی را به اطلاع شورای وزیران رساند. این وزارتخانه تایید میکند که بر پایه بند ۳ پیمان ۱ ژوئیه ۱۸۹۹ برخی حقایق و واقعیات تاریخی، به غیر از سرزمین‌هایی که در ۱۸۹۹ واگذار شده‌اند، اسپانیا حقوق خود بر میکرونزی و دیگر چیزها در آن منطقه را به رسمیت می‌شناسد.
اما تا کنون هیچیک از دولتهای اسپانیا تلاشی برای این موضوع نکرده و این داستان به صورت یک کنجکاوی تاریخی درباره کاپینگامارانگی در آمده است.
ایالات فدرال میکرونزی، کاپینامارنگی را بخشی از خاک خود می‌داند و بر آن کنترل دفاکتو دارد.
جغرافیا
ایالات فدرال میکرونزی از ۶۰۷ آبخوست تشکیل شده که در یک پهنه مجمع‌الجزایری به درازای در جزایر کارولین در خاور فیلیپین گسترده شده است. مجموع مساحت آبخوست‌ها است.
این آبخوست‌ها در چهار ایالت تقسیم شده‌اند. نام این ایالت‌ها یپ، چوئوک (تا پیش از ژانویه ۱۹۹۰ "تروک" نامیده می‌شد)، پناپی (تا پیش از نوامبر ۱۹۸۴ (میلادی) "پناپی" نامیده می‌شد)، و کسرائه (در گذشته "کوسائی" نامیده می‌شد) است. در پرچم ایالات فدرال میکرونزی این چهار ایالت با چهار ستاره سفید نشان داده شده‌اند.
ترابری
فرودگاه بین‌المللی یپ
در ایالات فدرال میکرونزی چهار فرودگاه بین‌المللی وجود دارند:
فرودگاه بین‌المللی پوناپی در پوناپی (آبخوست اصلی ایالت پناپی)
فرودگاه بین‌المللی چوک در تالاب چوک (آبخوست اصلی ایالت چوئوک)
فرودگاه بین‌المللی کوسرای در کوسرائی
فرودگاه بین‌المللی یپ در یپ (آبخوست اصلی ایالت یپ)
اقتصاد
فعالیت اقتصادی در ایالات فدرال میکرونزی بیشتر شامل کشاورزی و ماهیگیری می‌شود. به غیر از فسفات عیار بالا، آبخوست‌ها منابع معدنی کمی برای بهره‌برداری دارند. کشتیهای چینی در دهه ۱۹۹۰ (میلادی) به ماهیگیری ماهی تن در آبهای ایالات فدرال میکرونزی می‌پرداختند. امکان بهره‌گیری از صنعت گردشگری وجود دارد اما دور افتادگی آبخوست‌ها و کمبود وسایل ترابری، مانع از توسعه می‌شوند. کمک مالی از سوی آمریکا منبع اصلی درآمد است. بین سالهای ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۱ (میلادی) آمریکا ۱/۳ میلیارد دلار آمریکا به ایالات فدرال میکرونزی کمک کرد. اطلاعات‌نامه جهان وابستگی زیاد به آمریکا را از نگرانی‌های ایالات فدرال میکرونزی می‌داند. جدا افتادگی جغرافیایی و توسعه اندک زیرساخت‌ها از مشکلات توسعه بلند مدت هستند.
نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا در عملیات انداختن کریسمس سال ۲۰۰۸ (میلادی) که در آن بسته‌های کمکهای انسانی و کادوهای کریسمس از هواپیما به پایین انداخته می‌شوند. این عملیات هر سال از سال ۱۹۵۲ (میلادی) انجام می‌شود.
جامعه
جمعیت‌شناسی
مردم بومی که بیشتر میکرونزیایی هستند از گروههای قومی گوناگونی پدید آمده‌اند. نزدیک به ٪۱۰۰ جمعیت آن اهل آسیا و اقیانوس آرام هستند. ٪۴۸/۸ چوئوکی، ٪۲۴/۲ پوناپیای، ٪۶/۲ کسرائیایی، ٪۵/۲ یپیای، ٪۴/۵ آبخوست‌های دور افتاده یپ، ٪۱/۸ آسیایی، ٪۱/۵ پلینزیایی، ٪۶/۴ دیگر نژادها، و ٪۱/۴ ناشناخته هستند. یک اقلیت مشخص نیز نیاکان ژاپنی دارند که به خاطر ازدواج بین ساکنان ژاپنی و میکرونزیایی در دوره مستعمره ژاپنی‌ها بودن است.
از دهه ۱۹۹۰ یک تبعیض در حال گسترش برای آمریکایی‌ها، استرالیایی‌ها، اروپا یی‌ها، و اهالی چین و فیلیپین وجود داشته است. رشد جمعیت ایالات فدرال میکرونزی بالا و بیش از ٪۳ سالانه است. اما به دلیل نرخ مهاجرت از کشور، از ازدهام جمعیت جلوگیری می‌شود.
نمودار جمعیت‌شناسی ایالات فدرال میکرونزی به صورت زایمان به ازای هر ۱۰۰۰ نفر تا سال ۲۰۰۵ (میلادی) بر پایه داده‌های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)
زبانها
زبان انگلیسی زبان رایج و دولتی و آموزش متوسطه و تدریس در دانشگاه است. خارج از شهرهای مرکز ایالت، بیشتر به زبانهای محلی، سخن گفته می‌شود. همچنین زبان چوکی‌ای، زبان کوسرائیایی، زبان پوناپیایی، زبان یاپیایی، زبان یولیتیایی، زبان ولئاییایی، زبان نوکوئورو، و زبان کاپینگامارانگی نیز صحبت می‌شود.
دیگر زبانهای مورد استفاده، زبان پینگلاپی، زبان ناتیکی، زبان ساتاوالی، زبان پولووات، زبان مرتلوکی، زبان موکیلی هستند. ۳,۰۰۰ نفر به زبان کاپینگامارانگی، یولیتیایی، و کمتر از ۱,۰۰۰ نفر به زبان نوکوئورو سخن می‌گویند.
مذهب
بسیاری از میکرونزیایی‌ها پیرو آیین مسیحیت هستند. چندین فرقه پروتستان و چندین کلیسای کاتولیک رومی در هر یک از ایالت‌ها وجود دارند. ریشه بیشتر گروههای پروتستان به مبلغان کنگره‌گرایان آمریکایی باز می‌گردد. در آبخوست کسرائه تعداد پیروان پروتستان نزدیک به ۷,۸۰۰ نفر (٪۹۵ جمعیت کسرائه) است. از جمعیت ۳۵,۰۰۰ نفری پناپی نیمی از آن پروتستان و نیمی دیگر کاتولیک هستند.
در ایالتهای چوئوک و یپ ٪۶۰ جمعیت، کاتولیک و ٪۴۰ دیگر پروتستان هستند. گروههای مذهبی که پیروان کمی دارند باپتیست، انجمن‌های خدا، سپاه رستگاری، کلیسای ادونتیست‌های روز هفتم، شاهدان یهوه، کلیسای عیسی مسیح قدیسان آخرالزمان (مورمون)، و بهائیت هستند. ٪۰/۷ جمعیت پوناپی پیرو آیین بودایی هستند. حضور و خدمات مذهبی، زیاد است. کلیساها توسط گروههای خود، پشتیبانی می‌شوند و نقش مهمی در جامعه دارند. با وجود اینکه بیشتر مردم مخالف حضور اسلام در آن کشور هستند، مسلمانان احمدیه در ژوئیه ۲۰۱۵ ثبت شدند. این مسلمانان در کسرائه زندگی میکنند.
یک کلیسای کاتولیک در کولونیا (میکرونزی) مرکز ایالت پناپی
بیشتر مهاجران، کاتولیک‌های فیلیپین هستند که به کلیساهای کاتولیک محلی پیوسته‌اند. مذهب ایگلسیا نی کریستو مسیحی فیلیپین نیز یک کلیسا در پناپی دارد. در دهه ۱۸۹۰ (میلادی) در آبخوست پناپی اختلاف بین مذهب‌ها و تغییر رهبران مذهبی به جدایش گروههای مذهبی و پیدایش خط جداکننده فیزیکی میان آنها انجامید که تا امروز نیز وجود دارد. بیشتر پروتستان‌ها در نیمه باختری آبخوست زندگی میکنند. درحالیکه کاتولیکها در نیمه خاوری زندگی میکنند. مبلغان مذهبی ادیان بسیاری، دین خود را آزادانه تبلیغ میکنند. قانون اساسی ایالات فدرال میکرونزی آزادی ادیان را تضمین میکند و دولت ایالات فدرال میکرونزی در عمل به این اصل وفادار است. در سال ۲۰۰۷ حکومت فدرال ایالات متحده آمریکا هیچ گزارشی بر سوء استفاده یا تبعیض بر پایه دین دریافت نکرد.
سلامت
آب‌سنگ حلقوی پینگلاپ به خاطر شیوع کوررنگی کامل (آکروماتوپسیا) (با نام محلی "ماسکون") قابل توجه است. نزدیک به ٪۵ جمعیت ۳۰۰۰ نفری آن دچار این کوررنگی هستند.
فرهنگ
هر یک از چهار ایالت، فرهنگ و سنت خاص خود را دارند. اما فرهنگی مشترک و پیوندهای فرهنگی با ریشه چند صد ساله وجود دارند. همانندی‌های فرهنگی شامل توجه به خانواده گسترده و سامانه قبیله‌ای است که در همه آبخوست‌ها یافت می‌شود.
مردم آب‌سنگ حلقوی یولیتی در حال خوشامدگویی
آبخوست یپ به خاطر واحد پول سنگی خود (سنگ رای) زبانزد است. این پول، شکل دایره با سوراخی در وسط دارد که معمولا از جنس کلسیت بوده و قطر آن تا نیز می‌رسد. بومیان ساکن آبخوست صاحب هر یک از پول‌ها را می‌شناسند و برای پرداخت، لزوما آنها را جابجا نمی‌کنند. پنج گونه اصلی پول وجود دارد: ممبول، گاو، رای، یار، و رنگ. قطر پول رنگ تنها است. ارزش این پول‌ها به اندازه و تاریخ آنها بستگی دارد. بسیاری از آنها از دیگر آبخوست‌ها مانند گینه نو آورده شده‌اند. اما بیشتر آنها در دوره باستان از پالائو آورده شده‌اند. نزدیک به ۶,۵۰۰ عدد از آنها در آبخوست پراکنده هستند.
میکرونزی مرکز تمدن نان مدال است. نان مدال، مرکز مراسم مذهبی میکرونزی خاوری است که به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده اما به دلیل خطر فجایع طبیعی، در فهرست بناهای "در معرض خطر" است. دولت ایالات فدرال میکرونزی در حال کار برای نگهداری از بناهای این تمدن است.
ادبیات
در ایالات فدرال میکرونزی چند نویسنده ادبی وجود دارند. در سال ۲۰۰۸ (میلادی) املیتر کیلنگ نخستین میکرونزیایی بود که مجموعه شعری به زبان انگلیسی چاپ کرد.
قانون شهروندی ایالات فدرال میکرونزی
گذرنامه ایالات فدرال میکرونزی
قلمروهای ایالات متحده آمریکا | [
"میهن‌پرستان میکرونزی",
"پالیکیر",
"ونو (میکرونزی)",
"زبان انگلیسی",
"رئیس‌جمهور ایالات فدرال میکرونزی",
"معاون اول رئیس‌جمهور ایالات فدرال میکرونزی",
"پتیر ام. کریستین",
"یوسیوو جورج",
"ایالات متحده آمریکا",
"۳ نوامبر",
"۱۹۸۶ (میلادی)",
"۲۰۱۶ (میلادی)",
"۲۰۱۱ (میلادی)",
"دلار آمریکا",
"۲۰۱۵ (میلادی)",
".fm",
"۲۰۰۰ (میلادی)",
"فدراسیون",
"نظام ریاستی",
"دموکراسی غیرحزبی",
"پیمان اتحادیه آزاد",
"میکرونزی",
"کشور مستقل",
"کشور وابسته",
"اقیانوس آرام",
"ایالت",
"ایالت یاپ",
"ایالت چوک",
"ایالت پوناپی",
"کوسرائی",
"جزیره",
"مساحت",
"استوا",
"گینه نو",
"گوآم",
"جزایر ماریانا",
"نائورو",
"جزایر مارشال",
"پالائو",
"فیلیپین",
"استرالیا",
"هاوایی",
"منطقه انحصاری اقتصادی",
"پایتخت",
"تالاب چوک",
"جزایر کارولین",
"قلمرو تراست جزایر اقیانوس آرام",
"قلمرو تراست سازمان ملل متحد",
"۱۹۷۹ (میلادی)",
"قانون اساسی ایالات فدرال میکرونزی",
"نان مدال",
"دودمان سادولور",
"پس از میلاد",
"سده ۱۶ (میلادی)",
"پرتغال",
"اندونزی",
"اسپانیا",
"مجمع‌الجزایر",
"هند شرقی اسپانیا",
"مانیل",
"سده ۱۹ (میلادی)",
"۱۸۸۷ (میلادی)",
"کولونیا (میکرونزی)",
"امپراتوری اسپانیا",
"جنگ آمریکا و اسپانیا",
"امپراتوری آلمان",
"پیمان ۱۸۹۹ آلمان-اسپانیا",
"پزوتا",
"مارک طلایی آلمان",
"گینه نو آلمان",
"جنگ جهانی اول",
"امپراتوری ژاپن",
"جامعه ملل",
"پیمان ورسای",
"قیمومت اقیانوس آرام جنوبی",
"جنگ جهانی دوم",
"۱۹۴۴ (میلادی)",
"عملیات هیلستن",
"۱۹۴۷ (میلادی)",
"قطعنامه ۲۱ شورای امنیت",
"۱۹۹۰ (میلادی)",
"قطعنامه ۶۸۳ شورای امنیت",
"۲۰۰۴ (میلادی)",
"حقوق بشر",
"تک‌مجلسی",
"کنگره ایالات فدرال میکرونزی",
"سنا",
"روابط بین‌الملل",
"مجمع عمومی سازمان ملل متحد",
"پلیس آبی",
"قانون شهروندی ایالات فدرال میکرونزی",
"نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"قطعنامه ۷۰۳ شورای امنیت",
"کیلومتر مربع",
"توفول",
"کولونیا، یاپ",
"شهرداری",
"آب‌سنگ حلقوی",
"کاپینامارنگی",
"۱۸۸۵ (میلادی)",
"امپراتوری استعماری آلمان",
"پاپ",
"لئون سیزدهم",
"کاردینال",
"عرض جغرافیایی",
"طول جغرافیایی",
"شورای پژوهش ملی اسپانیا",
"ایستگاه فضایی بین‌المللی",
"وزارت امور خارجه، اتحادیه اروپا و همکاری (اسپانیا)",
"دفاکتو",
"۱۹۸۴ (میلادی)",
"پرچم ایالات فدرال میکرونزی",
"ستاره",
"فرودگاه بین‌المللی پوناپی",
"پوناپی",
"فرودگاه بین‌المللی چوک",
"فرودگاه بین‌المللی کوسرای",
"فرودگاه بین‌المللی یپ",
"یاپ",
"کشاورزی",
"ماهیگیری",
"فسفات",
"چین",
"دهه ۱۹۹۰ (میلادی)",
"ماهی تن",
"گردشگری",
"۲۰۰۱ (میلادی)",
"اطلاعات‌نامه جهان",
"عملیات انداختن کریسمس",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"کریسمس",
"۱۹۵۲ (میلادی)",
"مردمان آسیایی",
"مردم جزایر پاسیفیک",
"مردمان چوئوکی",
"مردمان پوناپیای",
"مردمان کوسرائیایی",
"مردمان یپیای",
"گروههای قومی در آسیا",
"پولینزیایی‌ها",
"مردمان ژاپنی",
"اروپا",
"رشد جمعیت",
"زایمان",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"فائو",
"آموزش متوسطه",
"دانشگاه",
"زبان چوکی‌ای",
"زبان کوسرائیایی",
"زبان پوناپیایی",
"زبان یاپیایی",
"زبان یولیتیایی",
"زبان ولئاییایی",
"زبان نوکوئورو",
"زبان کاپینگامارانگی",
"زبان پینگلاپی",
"زبان ناتیکی",
"زبان ساتاوالی",
"زبان پولووات",
"زبان مرتلوکی",
"زبان موکیلی",
"مسیحیت",
"فرقه",
"پروتستانتیسم",
"کلیسای کاتولیک",
"کنگره‌گرایان",
"باپتیست",
"انجمن‌های خدا",
"سپاه رستگاری",
"کلیسای ادونتیست‌های روز هفتم",
"شاهدان یهوه",
"کلیسای عیسی مسیح قدیسان آخرالزمان",
"بهائیت",
"آیین بودایی",
"اسلام",
"احمدیه",
"ایگلسیا نی کریستو",
"دهه ۱۸۹۰ (میلادی)",
"حکومت فدرال ایالات متحده آمریکا",
"پینگلاپ",
"کوررنگی",
"آکروماتوپسیا",
"خانواده گسترده",
"یولیتی",
"واحد پول",
"سنگ رای",
"پول",
"دایره",
"قطر (دایره)",
"میراث جهانی یونسکو",
"نویسنده",
"املیتر کیلنگ",
"گذرنامه ایالات فدرال میکرونزی",
"قلمروهای ایالات متحده آمریکا"
] | [
"ایالات فدرال میکرونزی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۸۶ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۸۶ (میلادی) در اقیانوسیه",
"جمهوری‌ها",
"جمهوریهای فدرال مشروطه",
"دولتهای وابسته به ایالات متحده آمریکا",
"کشورها در میکرونزی",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای اقیانوسیه",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مجمع‌الجزایر جزایر کارولین",
"مستعمره‌های پیشین آلمان",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا",
"مستعمره‌های پیشین ژاپن",
"هند شرقی اسپانیا"
] |
2,731 | میانمار | 2 | 685 | 0 | [
"برمه",
"ميانمار",
"بیرمانی",
"بيرماني"
] | false | 528 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "نام کشور برمه به زبان برمه‌ای."
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "اتحادیه جمهوری میانمار"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "میانمار"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Myanmar.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "State seal of Myanmar.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "ندارد"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "پرونده:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga[[تا جهان باقی است]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Myanmar in its region.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[نایپیداو]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۱۹"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۴۵"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۹۶"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[یانگون]] (نام پیشین: رانگون)"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان برمه‌ای]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "حزب نظامی"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[تین چیاو]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "دودمان تائونگودودمان کون بائونگحکومت مستعمره‌ایاستقلال [[بریتانیای بزرگ]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۷۵۲]]-[[۱۵۳۱]][[۱۸۸۵]]-[[۱۷۵۲]][[۱۹۴۸]]-[[۱۸۸۶]][[۴ ژانویه]]، [[۱۹۴۸]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۶۷۶،۵۷۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۴۰ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۳،۰۶"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۵۵،۳۹۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۲۴ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۷۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۱۹ام"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "$b 53.14"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۴۸۳"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۱۴۹م"
},
{
"Item1": "وضع شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "پایین"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کیات]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "MMK"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "MMT"
},
{
"Item1": "جهت رانندگی",
"Item2": "راست"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.mm]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۹۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | میانمار ( برمه پیشین) (نام رسمی: اتحادیه جمهوری میانمار ) کشوری است در آسیای شرقی. بزرگترین شهر این کشور رانگون است ولی پایتخت آن شهر نایپیداو می‌باشد. جمعیت میانمار بیش از ۶۰ میلیون نفر، زبان رسمی این کشور برمه‌ای و واحد پول آن کیات است.
۶۸ درصد از مردم میانمار از تبار برمه‌ای، ۹ درصد شان، ۷ درصد کارن و بقیه از دیگر اقوام هستند. ۸۹ درصد از مردم میانمار بودایی، ۴ درصد مسیحی، ۴ درصد مسلمان و ۱ درصد نیز پیرو آیین هندو هستند.
میانمار از نظر مساحت چهلمین کشور بزرگ جهان و از نظر جمعیت بیست و چهارمین کشور پرجمعیت جهان است.
میانمار، با نام پیشین برمه، از مستعمره‌های بریتانیا بود که در سال ۱۹۴۸ به استقلال رسید. از زمان استقلال، این کشور شاهد درگیری‌های درازمدت میان اقوام پرشمار خود بوده و یکی از طولانی‌ترین جنگهای داخلی را به خود دیده‌است.
برمه از ۱۹۶۲ تا ۲۰۱۱ تحت یک رژیم نظامی اداره می‌شد اما از پس از برگزاری انتخابات در سال ۲۰۱۲، این رژیم نظامی در سال ۲۰۱۱ رسما پایان یافت و حکومتی نیمه‌نظامی جایگزین آن شد که این حکومت دست به یک رشته اصلاحات دموکراتیک زده‌است.
میانمار کشوری است با منابع زیاد اما اقتصاد آن یکی از کم‌توسعه‌یافته‌ترین اقتصادها در جهان است. جنوب برمه در سال ۲۰۰۸ در پی توفانی سهمگین به شدت ویران شد. در این سال نیمی از جمعیت میانمار از توفان نرگس زیان دیدند و در این کشور دست کم ۷۸ هزار نفر در نتیجه توفان نرگس جان باخته و ۵۶ هزار نفر نیز ناپدید شدند.
در هنگام ساخت پالایشگاه آبادان مسجدی در آبادان توسط کارکنان خارجی پالایشگاه که اکثرا از مسلمانان اهالی رنگون (پایتخت میانمار) و هند و پاکستان بودند ساخته شده‌است که این مسجد که به مسجد رنگونی‌ها معروف است، هم‌اکنون یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر آبادان است.
تاریخ
right
نخستین قومی که آثاری از تمدن خود را در برمه به‌جای گذاشتند، مردم پیو و مون بودهاند، که در شمال برمه سکونت داشتند. پس از آنها اقوام شان، کارون و کاچین از سرزمینهای جنوب به مناطق امروزی برمه نفوذ کرده بودند.
در اواخر سده هشتم میلادی در اثر تسلط اقوام شان و کارن در جنوب و مرکز برمه مردم پیو به قسمت‌های شمالی رانده شدند. علت عقب رانده شدن این قوم گسترش سلطه تای بود، که در شمال و شمال شرقی برمه قدرت را در دست داشتند. قوم شان تا سده ۱۳ میلادی؛ در بخشهایی از برمه قدرت و حکومت را در دست داشتند، ولی در همین قرن این قوم عمدتا به تایلند مهاجرت کردند.
در ۱۴۰۴ میلادی یک فرمانده نظامی برمه به نام آناوراهتا به پادشاهی رسید، و دودمان موسوم به پاگان را بنیانگذاری کرد. این دودمان حدود دویست سال در برمه حکومت کرد.
در طی جنگ جهانی دوم، ارتش استقلال‌طلب برمه به‌وجود آمد و ارتش مزبور طی ۱۹۴۱ همراه با ارتش ژاپن وارد مناطق جنوبی برمه گردید. پس از یک درگیری سخت در ماه مه ۱۹۴۵ رانگون پایتخت برمه کاملا به تصرف نیروهای محلی برمه درآمد، ژاپنی‌ها بیرون رانده شدند و چیرگی انگلستان دوباره بر کشور برمه برقرار شد.
کشور برمه که تحت استیلای انگلستان قرار داشت در سال ۱۹۴۸ استقلال خود را بدست آورد.
به‌طور کلی می‌توان گفت که به علت اشغال کشور توسط نیروهای نظامی، تسلط کامل نظامیان بر کشور و اجرای تدابیر شدید امنیتی و حفاظتی، سیاست فرهنگی مشخص و قابل توجهی از سوی دولتمردان کشور اتخاذ نگردیده و فرهنگ و هنر کشور همچنان در حالت سکون و انزواء باقی مانده‌است.
کشور به لحاظ فرهنگی شدیدا تحت تاثیر کشورهای همسایه خود بر پایه بودیسم است که با مولفه‌های محلی نیز آمیخته شده‌است. تنوع قومی در برمه نقش مهمی در سیاست و تاریخ این کشور داشته و کشور همچنان برای غلبه بر تنش‌های اجتماعی تلاش میکند.
نظامیان پس از کودتای سال ۱۹۶۲ توسط ژنرال نی وین که منجر به سرنگونی دولت غیرنظامی نخست‌وزیر او نو شد حاکمیت را در این کشور به دست گرفتند. از آن زمان رهبری برمه تحت کنترل رهبر نظامی شورای صلح و توسعه درآمد. این شرایط تا سال ۲۰۱۱ ادامه داشت، زمانی که شورا به دنبال انتخابات سال ۲۰۱۰ منحل شد مراسم تحلیف ریاست جمهوری دولت غیرنظامی برگزار شد.
شورشهای ایالت راخین
200px
آغاز بحران به در درگیری بین یک فرد مسلمان با یکی از بوداییان، بر می‌گردد که طی آن فرد بودایی کشته شد و این واقعه خشم مردم محلی و ماموران دولتی را برمی‌انگیزد، این ماجرا بهانه‌ای برای افراط طلبان جهت حمله به روستاهای مسلمان نشین و آتش زدن منازل آنها شد. رئیس‌جمهور میانمار نیز اعلام کرد که مسلمانان شهروند میانمار نیستند.
در سال ۱۹۸۲ قانون حقوق شهروندی به تصویب رسید که به واسطه این قانون از میان ۱۴۴ قومیت موجود در میانمار ۱۳۵ قومیت حق شهروندی دریافت کردند و ۹ دسته از اقوام اقلیت از حق شهروندی محروم شدند که بزرگترین این قومیتهای، قوم روهینگیا است.
دولت میانمار برای رفع اختلافات و مشکلات میان مسلمانان و بوداییان، سیاست کوچ اجباری کل ۶ میلیون مسلمان روهینگیایی را از منطقه آرکان اتخاذ کرده‌است. البته آمار رسمی جمعیت روهینگیا ۶ میلیون نفر است اما طبق آمار غیررسمی جمعیت این قوم که صد در صد آنها مسلمان هستند به ۸ میلیون نفر می‌رسد. به واسطه این سیاست اتخاذ شده از جانب دولت قریب به ۱۵۰ هزار نفر از مسلمانان آرکان به بنگلادش، ۵۰ هزار نفر به تایلند و ۴۰ هزار نفر به مالزی و تعداد قابل توجهی به دیگر کشورهای آسیایی مهاجرت کردند.
در آخرین اظهار نظر رئیس‌جمهوری میانمار بیان شده‌است که ۸۰۰ هزار نفر از این قوم را باید از میانمار اخراج کرد تا تنش‌ها پایان یابد.
سیاست
در حالی که برمه یکی از مستمرات بریتانیا بود، امضای موافقتنامه‌ای توسط ژنرال آنگ سان باعث شد که این کشور نهایتا به استقلال برسد.
در سال ۱۹۷۴ طی یک همه‌پرسی ملی، جمهوری سوسیالیستی برمه رسما تحت طرح‌ریزی قانون اساسی جدید، حیات دوباره یافت.
آنگ سان سوچی، دختر ژنرال سان، از رهبران جنبش استقلال طلبانه برمه، از سال ۱۹۸۸ فعالیت سیاسی خود را در آن کشور آغاز کرد.
در آن سال، برمه دستخوش آشوب سیاسی بود که در سال ۱۹۸۹ به روی کار آمدن ارتش و بازداشت وی منجر شد.
در انتخابات پارلمانی سال ۱۹۹۰، در حالیکه خانم آنگ سان سوچی همچنان در بازداشت بود، جنبش طرفدار دمکراسی به پیروزی چشمگیری در برمه دست یافت. وی به عنوان رهبر لیگ ملی برای دموکراسی برمه، در سال ۱۹۹۰ در انتخابات عمومی برمه پیروز شد ولی رهبران نظامی برمه این انتخابات را باطل اعلام کردند.
راهبان بودایی یکی از عوامل اصلی در تظاهرات سال ۲۰۰۷ علیه رهبران نظامی برمه بودند. پس از وقوع ناآرامی‌های پراکنده در اعتراض به افزایش قیمت سوخت بود که راهبان بودایی بزرگترین تظاهرات ضد دولتی پس از سال ۱۹۸۸ میلادی را ترتیب دادند که برای چند روز اوضاع را در رانگون، پایتخت و سایر مراکز جمعیتی ملتهب کرد.
دولت عاقبت برای سرکوب ناآرامی‌ها وارد عمل شد. سازمان ملل از کشته شدن ۳۱ نفر در روند سرکوب ناآرامی‌ها خبر داد در حالی که به ادعای راهبان بودایی تعداد واقعی کشته‌شدگان در این عملیات به مراتب بیشتر بوده‌است.
در پی انتخابات سال ۲۰۱۰، دولتی به ظاهر غیرنظامی اداره امور برمه را در دست گرفته و برخی اصلاحات سیاسی را به اجرا گذاشته که به عنوان مقدمه حرکت به سوی دموکراسی، با استقبال مخالفان داخلی و همچنین کشورهای غربی مواجه شده‌است.
در پی انتخابات ۲۰۱۵ و پیروزی حزب لیگ ملی برای دموکراسی به رهبری خانم سو چی این حزب اکثریت را در مجلس در مقابل حزب همبستگی و توسعه که مورد حمایت نظامیان است بدست آورد.
به دلیل مخالفت قانون اساسی برمه با ریاست جمهوری خانم سو چی به دلیل داشتن فرزندانی که تابعیت انگلستان را دارند هتین‌چیاو همراه قدیمی او به عنوان رئیس‌جمهور برمه انتخاب شد.
تقسیمات کشوری
کشور برمه به هفت ایالت و هفت ناحیه تقسیم شده‌است. ناحیه‌ها مناطقی هستند که بیشتر ساکنانشان را مردم قوم بامار (قوم اکثریت در برمه) تشکیل می‌دهند. ایالت‌ها در میانمار به‌طور معمول ناحیه‌هایی هستند که منطقه سکونت یک قوم مشخص اقلیت را شامل می‌شوند.
آمارهای جدول زیر مربوط به تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۰۱ است.
260px
شماره
ایالت/استان
تعداد فرمانداری‌ها
تعداد شهرستان‌ها
تعداد شهرها
بخش‌ها
دهستان‌ها
روستاها
۱
ایالت کاچین
۳
۱۸
۲۰
۱۱۶
۶۰۶
۲۶۳۰
۲
ایالت کایاه
۲
۷
۷
۲۹
۷۹
۶۲۴
۳
ایالت کایین
۳
۷
۱۰
۴۶
۳۷۶
۲۰۹۲
۴
ایالت چین
۲
۹
۹
۲۹
۴۷۵
۱۳۵۵
۵
ناحیه ساگایینگ
۸
۳۷
۳۷
۱۷۱
۱۷۶۹
۶۰۹۵
۶
ناحیه تانینتاری
۳
۱۰
۱۰
۶۳
۲۶۵
۱۲۵۵
۷
ناحیه باگو
۴
۲۸
۳۳
۲۴۶
۱۴۲۴
۶۴۹۸
۸
ناحیه ماگوای
۵
۲۵
۲۶
۱۶۰
۱۵۴۳
۴۷۷۴
۹
ناحیه ماندالای
۷
۳۱
۲۹
۲۵۹
۱۶۱۱
۵۴۷۲
۱۰
ایالت مون
۲
۱۰
۱۱
۶۹
۳۸۱
۱۱۹۹
۱۱
ایالت راخین
۴
۱۷
۱۷
۱۲۰
۱۰۴۱
۳۸۷۱
۱۲
ناحیه یانگون
۴
۴۵
۲۰
۶۸۵
۶۳۴
۲۱۱۹
۱۳
ایالت شان
۱۱
۵۴
۵۴
۳۳۶
۱۶۲۶
۱۵۵۱۳
۱۴
ناحیه آیه‌یاروادی
۶
۲۶
۲۹
۲۱۹
۱۹۱۲
۱۱۶۵۱
مجموع
۶۳
۳۲۴
۳۱۲
۲۵۴۸
۱۳۷۴۲
۶۵۱۴۸
جغرافیا
150px
میانمار از شمال شرقی با چین، از شرق با لائوس، از جنوب شرقی با تایلند، از غرب با بنگلادش و از شمال غربی با هند مرز مشترک دارد و از جنوب غربی با خلیج بنگال و از جنوب با دریای آندامان محدود می‌شود. یک سوم مرز خارجی میانمار را مرز آبی تشکیل میدهد.
میانمار با مساحت ۶۷۸۵۰۰ کیلومتر مربع دومین کشور بزرگ آسیای جنوب شرقی است. این کشور ۱۹۰۰ کیلومتر مرز آبی دارد.
سه رشته کوه اصلی در میانمار وجود دارد که هر سه از شمال (هیمالیا) به جنوب کشیده شده‌اند.
در شمال، کوهستان هنگ‌دوآن مرز میانمار و چین را تشکیل میدهد. قله هکاکابو رازی، واقع در استان کاچین با ارتفاع ۵۸۸۱ متر بلندترین نقطه میانمار است.
چندین رشته‌کوه در میانمار وجود دارد که کاملا در داخل خاک این کشور قرار گرفته‌اند، از آن‌جمله: راخینه یوما، تپه‌های شان، و تپه‌های تناسریم.
این رشته‌کوه‌ها میانمار را به سه شبکه رودخانه‌ای تقسیم میکند به نامهای ایراوادی، سلوین، و رودهای سیتائونگ. رودخانه ایراوادی که با ۲۱۷۰ کیلومتر طولانی‌ترین رود میانمار است به خلیج مارتابان می‌ریزید. اکثریت جمعیت میانمار در دره ایراوادی سکونت دارد، درهای که بین کوهستان راخینه یوما، و فلات شان واقع شده‌است.
شهرها
رانگون
اقتصاد
250px
این کشور یکی از کشورهای آسیای جنوب شرقی است، متاثر از چند دهه رکود، سو مدیریت و انزواء.
برمه کشوری حاوی منابع غنی است، اما اقتصاد آن کمترین توسعه و پیشرفت را در جهان داراست.
تولید ناخالص ملی برمه ۵۳٫۱۴ میلیارد دلار و متوسط رشد اقتصادی آن ۵٫۵ درصد در سال است که پایینترین رشد اقتصادی ناحیه مکونگ است.
در این میان، اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و کانادا تحریم‌های اقتصادی سنگینی را علیه برمه تصویب کرده بودند.
مردم
حلقه‌های گردن
میانمار طبق آخرین آمار بدست آمده جمعیتی بالغ بر ۷۵ میلیون نفر برخوردار است.
از این تعداد جمعیت تنها ۲۴ درصد در نواحی شهری زندگی میکنند.
مراقبت از سلامت برمه یکی از بدترین کشورهای جهان است. سازمان سلامت جهان رتبه برمه را در جهان ۱۹۰ اعلام کرده‌است
زبان و خط
زبان برمه‌ای زبان مادری و رسمی این کشور، به زبان تبتی و زبان چینی نزدیکی دارد. خط برمه‌ای متشکل از حروفی دایره‌شکل است.
مذهب
٪ ۸۹ مردم این کشور پیرو آیین بودا هستند، ٪ ۴ مسیحی، ٪ ۴ مسلمان، ۱٪ روح‌باور و ۲ ٪ معتقد به ادیان دیگر هستند.
مونیوا شوزیگون پایا
برخی از مشهورترین بناهای بودایی مانند مدرسه تراوادا (Theravada)، صخره طلایی (Kyaiktiyo Pagoda) و شودگن (Shwedagon Pagoda) در این منطقه قرار دارند.
تحصیلات
دولت میانمار هیچگونه تلاشی در جهت افزایش نرخ سواد بخصوص در مناطق روستایی انجام نداده‌است. در نتیجه سهم آندسته از افراد پانزده ساله میانماری که قادر به خواندن و نوشتن می‌باشند از ۶۰٪ در سال ۱۹۶۰ تنها به ۶۶٪ در سال ۱۹۷۰ افزایش یافت.
کلیه دانشگاه‌های کشور توسط دولت نظامی در سال ۱۹۸۸ تعطیل گردید. بدین ترتیب هنوز هیچگونه علامت یا نشانه‌ای که مبنی بر بازگشایی دانشگاه‌های برمه باشد وجود ندارد.
حقوق بشر
سازمان ملل متحد و تعدادی دیگر از سازمان‌ها سازگار و سیستماتیک نقض حقوق بشر را در این کشور گزارش داده‌اند، که از این موارد می‌توان به کودکان کار، قاچاق انسانی و عدم آزادی سخنرانی را نام برد. در سالهای اخیر، رهبری نظامی و امتیازات بزرگی و دموکراسی فعالانه‌ای را برقرار کرده و به آهستگی قدم به آزادی و داشتن روابط با سازمان ملل متحد گذاشته‌است اما سکوت مرگبار مجامع جهانی موجب شده تا مسلمانان میانمار ضمن زندگی در بدترین وضعیت ممکن، قربانی نسل‌کشی و خشونت‌های قومی و مذهبی در این کشور شوند. در جریان دور جدید نسل‌کشی مسلمانان، ۲۰ پسر بچه مسلمان از مدرسه ربوده و پس از قطعه قطعه شدن، اجسادشان به آتش کشیده شده‌است. موج تازه خشونت‌ها در این کشوردر سال۲۰۱۷ پس از آن آغاز شد که شورشیان روهینگیایی روز ۲۵ اوت به چند پست بازرسی پلیس و پایگاه‌های ارتش این کشور حمله کردند. درگیری‌های میان طرفین از آن زمان تاکنون (سپتامبر۲۰۱۷) بیش از ۴۰۰ کشته برجای گذاشته‌است.
مقام‌های میانماری شورشیان روهینگیایی را به آتش زدن خانه‌ها و کشته شدن افراد غیرنظامی متهم کرده‌اند ولی ناظران حقوق بشر و آوارگان روهینگیایی که به بنگلادش گریخته‌اند می‌گویند ارتش این کشور با آتش زدن خانه‌ها و کشتن، در تلاش است تا روهینگیایی‌ها را مجبور به فرار کند.
رفتار مقام‌های کشور با اکثریت جمعیت بودایی میانمار با حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار مسلمان روهینگیایی بزرگترین چالش برای آنگ سان سوچی، رهبر این کشور، محسوب می‌شود که از سوی منتقدان متهم است که کاری برای این جمعیت اقلیت نکرده‌است.
در سال ۱۹۹۲. قطعنامه ۵۸ شورای حقوق بشر سازمان ملل تصویب کرد که گزارشگر ویژه برای وضعیت میانمار گذاشته شود. خانم یانگی لی. اهل کره جنوبی برای این ماموریت برگزیده شد. از دسامبر ۲۰۱۷ دولت میانمار به یانگی لی اجازه بازدید از میانمار نداد.
آنگ سان سو چی
روزهای برمه | [
"سرود ملی میانمار",
"نایپیداو",
"یانگون",
"زبان برمه‌ای",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"تین چیاو",
"بریتانیای بزرگ",
"۱۷۵۲ (میلادی)",
"۱۵۳۱ (میلادی)",
"۱۸۸۵(میلادی)",
"۱۹۴۸ (میلادی)",
"۱۸۸۶ (میلادی)",
"۴ ژانویه",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"کیات",
".mm",
"آسیای شرقی",
"رانگون",
"مسجد رنگونی‌های آبادان",
"پیو",
"مون",
"انگلستان",
"بودیسم",
"نی وین",
"او نو",
"امپراتوری بریتانیا",
"ژنرال",
"انگ سن",
"استقلال",
"۱۹۷۴ (میلادی)",
"همه‌پرسی",
"جمهوری سوسیالیستی",
"برمه",
"قانون اساسی",
"آنگ سان سوچی",
"دمکراسی",
"آنگ سان سو چی",
"هتین‌چیاو",
"تقسیمات کشوری",
"ایالت کاچین",
"ایالت کایاه",
"ایالت کایین",
"ایالت چین",
"ناحیه ساگایینگ",
"ناحیه تانینتاری",
"ناحیه باگو",
"ناحیه ماگوای",
"ناحیه ماندالای",
"ایالت مون",
"ایالت راخین",
"ناحیه یانگون",
"ایالت شان",
"ناحیه آیه‌یاروادی",
"چین",
"لائوس",
"تایلند",
"بنگلادش",
"هند",
"خلیج بنگال",
"دریای آندامان",
"آسیای جنوب شرقی",
"هیمالیا",
"هکاکابو رازی",
"ناحیه مکونگ",
"زبان تبتی",
"زبان چینی",
"بودا",
"مسیحی",
"مسلمان",
"روح‌باوری",
"حقوق بشر",
"کودکان کار",
"قاچاق انسان",
"آزادی",
"سازمان ملل متحد",
"گزارشگر ویژه",
"روزهای برمه"
] | [
"میانمار",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۴۸ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۴۸ (میلادی) در میانمار",
"جمهوری‌ها",
"جمهوریهای سوسیالیستی گذشته",
"دیکتاتوری نظامی",
"کشورهای آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای اقیانوس هند",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو انجمن ملل آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا"
] |
2,732 | موزامبیک | 2 | 349 | 0 | [
"موزامبيك",
"موزمبیق"
] | false | 249 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "República de Moçambique"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری موزامبیک"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "موزامبیک"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Mozambique.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Emblem of Mozambique.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[میهن گرامی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Mozambique (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[ماپوتو]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "25"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "57"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "32"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "35"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ماپوتو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان پرتغالی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[آرماندو گبوزا]][[لوئیزا دیوگو]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[پرتغال]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۵ ژوئن]] [[۱۹۷۵]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۸۰۱،۵۹۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۳۵ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۲،۲"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۲۱،۳۹۷،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۵۲ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۷۸ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[متیکال]] موزامبیک"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "MZN"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".mz"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۵۸"
}
],
"Title": "کشور"
} | موزامبیک کشوری است در جنوب آفریقا. پایتخت آن ماپوتو است.
جمعیت این کشور در سال ۲۰۰۹ میلادی نزدیک به ۲۳ میلیون نفر بود. زبان رسمی این کشور پرتغالی و واحد پول آن متیکال موزامبیکی است.
این کشور از شمال با تانزانیا، از شمال غرب با مالاوی و زامبیا، از غرب با زیمبابوه و از جنوب غرب با سوازیلند و آفریقای جنوبی همسایه‌است. در شرق این کشور اقیانوس هند قرار دارد.
۵۶ درصد از مردم موزامبیک مسیحیان، و حدود ۱۸ درصد مسلمانان هستند.
کمبود آب به دلیل پدیده آب و هوایی ال‌نینو در موزامبیک موجب تلف شدن دام‌ها و خشک شدن مزارع شده‌است.
تاریخ
پرچم آفریقای خاوری پرتغال
موزامبیک در قرن شانزدهم میلادی مستعمره پرتغال شد. در سال ۱۹۷۵ این کشور استقلالش را به دست آورد. موزامبیک در ۲۵ ژوئن ۱۹۷۵ و در پایان جنگهای استقلال تحت نام جمهوری خلق موزامبیک و با یک نظام کمونیستی تشکیل شد.
جمهوری موزامبیک کشوری در جنوب شرقی آفریقا است که طی سالهای گذشته از قوانین استعماری، جنگهای داخلی و قحطی آسیب زیادی دیده‌است.
در فاصله سالهای ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۲ درگیری‌های داخلی در این کشور باعث کشته شدن نزدیک به یک میلیون نفر از مردم این کشور شد. در این مدت قحطی نیز گریبان مردم را گرفت.
این درحالی بود که قحطی و بیماری نیز در کنار جنگ داخلی به مردم هجوم آورده بود. این شرایط موزامبیک را در آستانه انحطاط کامل قرار داده بود ولی قرارداد مصالحه بین طرفهای درگیر امید برای بازگشت آرامش به این کشور را تقویت کرد. پس از مصالحه و برقراری آرامش در کشور در سال ۱۹۹۲ اندکی وضعیت اقتصادی بهبود پیدا کرد و سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در این کشور ترغیب شدند اما همچنان بسیاری از مردم این کشور در فقر به سر می‌برند. گرچه موزامبیک پس از آشتی ملی در سال ۱۹۹۲ به یک آرامش سیاسی رسید ولی هیچگاه طعم رفاه و امنیت اجتماعی را نچشید. در چنین شرایطی رنامو که با حمایت برخی کشورهای خارجی به مدت ۱۶ سال یکی از عوامل عمده ایجاد و هدایت جنگ داخلی در موزامبیک بوده بار دیگر رهبران سیاسی کنونی را به بروز یک آشوب جدید تهدید کرده‌است. نیروهای وفادار به رنامو در ایالتی در غرب موزامبیک با نیروهای نظامی این کشور درگیر شدند که در پی این حادثه ۴۵ تن از نظامیان کشته شدند. بی‌ثباتی سیاسی در کنار نابسامانی‌های اجتماعی و اقتصادی در موزامبیک موجب شده‌است که این کشور با گذشت چهار دهه استقلال، همچنان از آرامش و ثبات سیاسی و اقتصادی دور بماند.
جغرافیا
جمهوری موزامبیک با ۸۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع در جنوب شرقی آفریقا و در همسایگی تانزانیا، سوازیلند، آفریقای جنوبی، مالاوی، زامبیا و زیمبابوه قرار دارد. مساحت موزامبیک حدود اندازه مساحت ترکیه است.
موزامبیک را جلگه بزرگ موزامبیک فراگرفته‌است و تنها قسمت‌های از شمال غربی آن کوهستانی است. ساحل شرقی آن پست بوده ولی نواحی دیگر آن حالت فلاتی دارد. ارتفاعاتی هم در شمال و غرب آن واقع است. رودهای آن به‌ویژه زامبزی از فلات موزامبیک سرچشمه می‌گیرد و به سوی آفریقای مرکزی روانه می‌گردد. بخش مهمی از موزامبیک را جنگل فرا گرفته‌است، نقاط کوهستانی، آب و هوای معتدل و بقیه نقاط آب و هوای گرم و مرطوب دارد.
موزامبیک از نظر ناهمواری‌های جغرافیایی توسط رود زامبزی به دو منطقه تقسیم شده‌است. در سمت شمال این رودخانه، نواره باریک ساحلی جای خود را به تپه‌های داخله کشور و دشت‌های پست میدهد. بلندی‌های سخت‌گذر در سمت غرب این نواحی واقع شده‌اند.
در جنوب رود زامبزی، زمین‌های پست پهنای بیشتری دارند و در جنوبی‌ترین نواحی کشور فلات ماشونالند و کوهستان لبومبو قرار گرفته‌اند.
تقسیمات کشوری
موزامبیک به ۱۰ استان (provincias) تقسیم شده که این استانها نیز به نوبه خود به ۱۲۹ شهرستان (distritos) تقسیم گشته‌اند. شهرستان‌ها نیز از ۴۰۵ بخش (Postos Administrativos) و بخش‌ها نیز تعداد زیادی دهستان (Localidades) تشکیل شده‌اند.
پایتخت کشور (cidade capital) نیز در تقسیمات کشوری موزامبیک جایگاهی جدا دارد و جزئی از استان خاصی نیست.
از سال ۱۹۹۸ میلادی ۵۳ شهرداری ویژه (Municípios) نیز در این کشور تشکیل شده‌است.
نمایی از شهر ماپوتو، پایتخت کشور. وضعیت این شهر در تقسیمات کشوری از استان ماپوتو جداست.
نیاسا
کابو دلگادو
نامپولا
تته
زامبزیا
مانیکا
سوفالا
گازا
اینهامبانه
ماپوتو (شهر)
ماپوتو
تقسیمات کشوری موزامبیک
سیاست
رئیس‌جمهور در این کشور رئیس حکومت است و با رای مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شود. طول دوره ریاست جمهوری در موزامبیک ۵ سال است. رئیس دولت نخست‌وزیر است که رئیس‌جمهور او را تعیین میکند.
مجلس قانونگذاری این کشور ۲۵۰ کرسی دارد که نمایندگان آن با رای مستقیم مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شوند.
در حال حاضر رئیس‌جمهور از حزب انقلابی فری لیمو جانشین چیسانو گردیده‌است.
در سال ۱۹۹۴ نخستین انتخابات چندحزبی در این کشور برگزار شد و از آن زمان موزامبیک ثباتی نسبی را تجربه کرده‌است.
اقتصاد
منظره‌ای از شهر ماپوتو موزامبیک
تولید ناخالص داخلی این کشور ۱۷٫۸۲ میلیارد دلار است. ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند که ۸۱ درصد آنها در بخش کار میکنند.
نرخ بیکاری در این کشور ۲۱ درصد است و ۷۰ درصد از مردم این کشور زیر خط فقر زندگی میکنند. در سال ۲۰۰۷ نرخ تورم در موزامبیک ۸ درصد بود.
محصولات صادراتی آن شامل آلومینیوم، میگو، بادام هندی، پنبه، شکر، مرکبات و الوار است که به کشورهای هلند (۵۹٫۷ درصد)، آفریقای جنوبی (۱۵٫۲ درصد) و زیمبابوه (۳٫۲ درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی آن شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، وسایل نقلیه، سخت، مواد شیمیایی، آهن‌آلات، مواد غذایی و منسوجات است که از کشورهای آفریقای جنوبی (۳۶٫۳ درصد)، هلند (۱۵٫۶ درصد) و پرتغال (۳٫۳ درصد) وارد می‌شود.
براساس برخی برآوردهای صورت گرفته ذخایر گازی کشور موزامبیک که شامل شیل گاز نیز می‌شود، ۲۵۰ تریلیون مترمکعب است. شماری از شرکت‌های نفتی خارجی از جمله شرکت آمریکایی انادرکو و انی ایتالیا مشغول فعالیت اکتشافی در موزامبیک هستند.
کشور فقیر موزامبیک که در آن دو سوم مردم کمتر از یک پوند در روز درآمد دارند، شدیدا مقروض بوده که پرداخت‌های کمکی مستقیم جامعه بین‌الملل به دولت این کشور بعد از جنجال بر سر رسوایی فساد دولت در ارتباط با یک وام محرمانه یک و نیم میلیارد پوندی به حال تعلیق درآمد.
محیط زیست
پارک ملی نیاسا، بزرگترین منطقه حفاظت‌شده موزامبیک که با همکاری انجمن حفاظت از حیات وحش (WCS) و مقامات موزامبیک اداره می‌شود، دو برابر پارک ملی «کروگر» در آفریقای جنوبی وسعت دارد.
سازمانهای تبهکار در موزامبیک سالانه ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ راس فیل را با هدف فروش عاج به کشورهای خاور دور، قتل‌عام میکنند. طرفداران محیط زیست هشدار می‌دهند که کشتار فیل‌ها در موزامبیک به یک صنعت تبدیل شده و این اتفاق در سطح گسترده‌ای در حال رخ دادن است. در این صورت بیم این می‌رود که جمعیت فیل‌های موزامبیک ظرف تنها یک دهه به کلی منقرض شود.
مردم
منظره‌ای از شهر ماپوتو موزامبیک
جمعیت این کشور ۲۲،۸۹۴،۰۰۰ نفر با میانگین سنی ۱۷٫۴ سال است. امید به زندگی برای زنان موزامبیکی ۴۰٫۴۴ سال و برای مردان ۴۱٫۶۲ سال است.
برپایه سرشماری سال ۲۰۰۷ مسیحیان تا ۵۶٫۱٪ از جمعیت موزامبیک، و مسلمانان ۱۷٫۹ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. ۷٫۳ درصد از مردم باورهای دیگر، به‌ویژه روح‌باوری، را دنبال میکنند. ۱۸٫۷٪ از جمعیت نیز بدون اعتقادات مذهبی هستند.
بر اساس آمارهای سال ۲۰۰۳ میلادی ۱۲٫۲ درصد از مردم این کشور به بیماری ایدز مبتلا هستند. ۲۳٫۸ درصد از مردم مسیحی کاتولیک و ۱۷٫۸ درصد مسلمان هستند.
نیمی از مردم موزامبیک قادر به خواندن و نوشتن نیستند و برای تمام جمعیت ۲۳ میلیون این کشور فقط یکهزار و ۶۰۰ پزشک وجود دارد.
ارتباطات
در این کشور ۶۷۰۰۰ خط تلفن ثابت و ۲۳۳۹۰۰۰ خط تلفن همراه وجود دارد.
موزامبیک ۱۵۲۳۱ میزبان اینترنتی و ۱۷۸۰۰۰ کاربر دارد.
دامنه اینترنتی: mz.
واحد پول: متیکال
پیش‌شماره: ۲۵۸ | [
"سرود ملی موزامبیک",
"ماپوتو",
"زبان پرتغالی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"آرماندو گبوزا",
"لوئیزا دیوگو",
"پرتغال",
"۲۵ ژوئن",
"۱۹۷۵ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"متیکال",
"جنوب آفریقا",
"متیکال موزامبیکی",
"تانزانیا",
"مالاوی",
"زامبیا",
"زیمبابوه",
"سوازیلند",
"آفریقای جنوبی",
"اقیانوس هند",
"ال‌نینو",
"رود زامبزی",
"ماشونالند",
"لبومبو",
"استان ماپوتو",
"استان نیاسا",
"Cabo Delgado Province",
"Nampula Province",
"استان تته",
"Zambezia Province",
"استان مانیکا",
"Sofala Province",
"Gaza Province",
"Inhambane Province",
"Maputo Province",
"انادرکو",
"پارک ملی نیاسا",
"فیل",
"عاج",
"خاور دور",
"ایدز",
"مسیحی",
"کاتولیک",
"مسلمان"
] | [
"موزامبیک",
"آفریقای شرقی",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۵ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۵ (میلادی) در موزامبیک",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای پرتغالی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای سواحیلی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"مستعمره‌های پیشین پرتغال"
] |
2,733 | موریس | 2 | 242 | 0 | [
"موریشس",
"جزیره موریشس",
"موريس",
"جزیره موریس",
"موريس (جزيره)",
"موریس (جزیره)",
"جزیرهٔ موریس",
"جزيره موريس",
"جزيره موريشس",
"جزیرهٔ موریشس",
"جزيرهٔ موريس",
"جزيرهٔ موريشس",
"موريشس"
] | false | 158 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Mauritius"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "Jomhuriye Māris"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "Māris"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Mauritius.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Mauritius.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«ستاره و کلید اقیانوس هند»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "میهن"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Mauritius (+claim islands).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پورت لوئیس]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "20"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "10"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "57"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[پورت لوئیس]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]، [[فرانسوی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس جمهور]]• [[نخست وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[امینه غریب]][[آنرود جوناوت]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۷ اوت]] [[۱۹۴۵]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲،۰۴۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۷۹ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰٫۰۵"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱،۲۶۴،۸۶۶"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۵۱ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۱۶"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۸ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[روپیه]] موریس"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "MR"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "MUT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۴"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۵"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.mu]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۳۰"
}
],
"Title": "کشور"
} | موریس کشوری جزیره‌ای در جنوب غربی اقیانوس هند است که در حدود ۹۰۰ کیلومتری شرق ماداگاسکار واقع شده است. این جمهوری بجز جزیره موریس شامل جزیره‌های سنت برندون و رودریگوئس و جزایر آگالگا نیز می‌شود. موریس بخشی از جزایر ماسکارین بشمار می‌رود و جزیره فرانسوی رئونیون در ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی آن قرار دارد. پایتخت موریس شهر پورت لوئیس است.
تاریخ
این جزیره را پرتغالیان در ۱۵۰۵ میلادی کشف کردند و سپس در سال ۱۶۳۸ به مستعمره هلندیان تبدیل شد. هلندیان این مستعمره را به افتخار شاهزاده موریس ناساو، جزیره موریس نامیدند.
در خلال سده هجدهم این جزیره در دست فرانسویان بود که به آن نام «ایل دو فرانس» (جزیره فرانسه) دادند. این جزیره در سال ۱۸۱۰ به دست بریتانیایی‌ها افتاد و آنها نام پیشین آن را برگرداندند. موریس اکنون عضو اتحادیه کشورهای همسود (مشترک‌المنافع بریتانیا) است.
این کشور ابتدا به وسیله دریانوردان مالایی در قرن دهم میلادی کشف شد، پس از آن در قرن شانزدهم میلادی ابتدا مستعمره پرتغال و سپس هلند (قرن ۱۷) شد. در سال ۱۷۱۵ جزیره تحت کنترل فرانسوی‌ها درآمد و در طی جنگهای ناپلئونی در سال ۱۸۱۰ جزیره توسط نیروهای انگلیسی اشغال شد. در سال ۱۹۶۸ این کشور استقلال خود را از انگلستان به دست آورد.
سیاست
نوع حکومت در این کشور جمهوری دموکرات (پارلمانی) است. در حال حاضر کشوری مستقل به پایتختی پورت لوئیس است که دارای ۸ شهر دیگر نیز می‌باشد
در تاریخ دوشنبه ۱۳۹۶/۰۳/۱۵به دنبال قطع رابطه و تحریم قطر از طرف کشورهای عربستان-امارات-بحرین-مصر-لیبی کشور موریس نیز به این جمع اضافه شد.
جغرافیا
thumb
مساحت این کشور ۲۰۴۰ کیلومتر مربع است. (۱۱ برابر شهر واشینگتن و تقریبا ۳ برابر شهر تهران)
خط ساحلی دور جزیره ۱۸۰ کیلومتر است که تمامی آن از ماسه‌های نرم، سفید و درخشان پوشیده شده‌است. این کشور در نیمکره جنوبی زمین واقع شده‌است، بنابراین فصول آن برعکس نیمکره شمالی است.
میانگین دمای هوا در زمان سفر نوروزی: روز: ۲۸+ الی ۳۰ + شب: ۲۰+ الی ۲۲+ دمای آب: ۲۶+ الی ۲۸+ درجه سانتیگراد
اختلاف زمان موریس با تهران تنها نیم ساعت است. (زمان رسمی موریس: ۰۴:۰۰، زمان رسمی ایران: ۰۳:۳۰)
تقسیمات کشوری
270px
جزیره موریس خود به ۹ بخشداری تقسیم شده‌است (نام مرکز بخش‌ها در میان دوکمان آمده):
بلک ریور (تامارین)
فلاک (سنتر دو فلاک)
ناحیه گرند پورت (ماهبورگ)
موکا (موکا)
پامپلموسس (پامپلموسس)
ناحیه پلن ویلهم (روزهیل)
پورت لوئیس (پورت لوئیس)
ناحیه ریویر دو رمپار (پودر دو اور)
ساوانه (سوئیاک)
سه جزیره یا جزیره‌گروه دیگر که متعلق به موریس هستند عبارت‌اند از:
جزایر آگالگا
آبتل‌های کارگادوس کاراخوس
رودریگوئس
مردم
جمعیت این کشور ۱،۳۰۰،۰۰۰ نفر می‌باشد که از نژادهای متنوع تشکیل شده‌است. (هندی، چینی، اروپایی و آفریقایی)
زبان رسمی اداری این کشور انگلیسی است ولی مردم به دو زبان انگلیسی و فرانسوی تسلط کامل دارند.
دین مردم جزیره: ۴۸٪ هندو، ۳۲٪ مسیحی، ۱۷٪ مسلمان و ۳٪ سایر ادیان.
فرهنگ
رئیس جمهور
امینه غریب اولین رئیس جمهور زن کشور موریس است که از سال 2015 تا کنون این سمت را بر عهده دارد
لینک مصاحبه امینه غریب در TED
اقتصاد
واحد پول این کشور روپیه موریس است. ۱ دلار = ۳۰ روپیه موریس، ۱ یورو = ۴۰ روپیه موریس
ولتاژ برق موریس ۲۲۰ ولت ۵۰ هرتز است که مشابه سیستم برق ایران می‌باشد.
گردشگری
نگاره ماهوارهای جزیره موریس
موریس از جاذبه‌های توریستی متنوع و شگفت‌انگیزی بهره‌مند می‌باشد؛ علاوه بر سواحل بسیار زیبا، رودخانه، مرداب، کوه، جنگلهای زیبا، گونه‌های جانوری و گیاهی فراوان، دهانه‌های آتشفشانی، آبشار و آثار تاریخی را نیز می‌توان در این جزیره رویایی مشاهده نمود.
سازمان جهانی جهانگردی موریس را به عنوان یکی از ده مقصد برتر توریستی دنیا معرفی نموده‌است.
مارک توین، نویسنده مشهور آمریکایی، خالق آثاری از قبیل ماجراهای تام سایر، هاکلبری فین، شاهزاده و گدا جزیره موریس را چنین توصیف نموده‌است: «موریس نمونه‌ای از بهشت روی زمین است.»
تبعیدگاه رضاشاه
رضاشاه در تبعیدگاه موریس
در سال ۱۹۴۱ میلادی، رضاشاه پهلوی به خواست بریتانیا از سمت خود کناره‌گیری کرد و توسط نیروهای بریتانیایی از بندرعباس به جزیره موریس تبعید شد. سپس وی به شهر ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی منتقل شد و در همان‌جا در تاریخ ۴ مرداد ۱۳۲۳ درگذشت.
محمد بیگی. استاد تاریخ شناسی. ۰۹۳۷۰۱۲۰۰۵۴
موریس | [
"پورت لوئیس",
"زبان انگلیسی",
"زبان فرانسوی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"نخست وزیر",
"امینه غریب",
"آنرود جوناوت",
"بریتانیای کبیر",
"۱۷ اوت",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"روپیه",
".mu",
"جنوب آفریقا",
"اقیانوس هند",
"ماداگاسکار",
"سنت برندون",
"آگالگا",
"ماسکارین",
"رئونیون",
"پرتغال",
"هلند",
"موریس ناساو",
"بریتانیا",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"مالایی",
"تهران",
"ناحیه بلک ریور",
"تامارین",
"ناحیه فلاک",
"سنتر دو فلاک",
"ناحیه گرند پورت",
"ماهبورگ",
"ناحیه موکا",
"موکا (موریس)",
"ناحیه پامپلموسس",
"پامپلموسس",
"ناحیه پلن ویلهم",
"روزهیل",
"ناحیه پورت لوئیس",
"ناحیه ریویر دو رمپار",
"پودر دو اور",
"ناحیه ساوانه",
"سوئیاک",
"جزیره‌گروه",
"آبتل‌های کارگادوس کاراخوس",
"رودریگوئس",
"TED",
"ماجراهای تام سایر",
"هاکلبری فین",
"شاهزاده و گدا",
"رضاشاه پهلوی",
"بندرعباس",
"ژوهانسبورگ",
"آفریقای جنوبی",
"۴ مرداد"
] | [
"موریس",
"آتشفشان‌های خاموش",
"آتشفشان‌های موریس",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۸ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۶۳۸ (میلادی) در امپراتوری هلند",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۸ (میلادی) در آفریقا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۸ (میلادی) در موریس",
"جزایر ماسکارین",
"جزیره‌های موریس",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای اقیانوس هند",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا",
"مستعمره‌های پیشین فرانسه",
"مستعمره‌های پیشین هلند",
"مناطق مسکونی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۶۳۸ (میلادی)",
"همه مقاله‌های فاقد منابع معتبر"
] |
2,734 | مکزیک | 2 | 2,660 | 0 | [
"مكزيك",
"مکزیکی",
"ایالات متحد مکزیک",
"ايالات متحد مكزيك",
"مكزيكي",
"مکسیکو"
] | false | 2,507 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Estados Unidos Mexicanos"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "ایالات متحد مکزیک"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "مکزیک"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Mexico.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Mexico.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[درود بر مکزیک بزرگ]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Mexico (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[مکزیکوسیتی]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "19"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "03"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "99"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "22"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[مکزیکوسیتی]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[اسپانیایی]][[انگلیسی]] (زبان دوم)[[فرانسوی]] (زبان سوم)"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]] [[فدرال]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[انریکه پنیا نیتو]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[امپراتوری اسپانیا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[سپتامبر]] [[۱۸۱۰]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱،۹۷۲،۵۵۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۵ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۲٫۵"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۲۱،۷۳۶،۸۰۹ (تخمین ۲۰۱۵)"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۱ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۵۷"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۴۲ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[پزو]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "MXN"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "مرکز ایالت متحده به غرب"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۶ / -۸"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.mx]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۵۲"
}
],
"Title": "کشور"
} | ایالات متحد مکزیک یا مکزیک ، کشوری است در آمریکای شمالی. این کشور ۱۲۳ میلیون نفر جمعیت دارد و پایتخت آن مکزیکوسیتی است.
زبان اداری و کاربردی در مکزیک زبان اسپانیایی است اما این کشور یک زبان رسمی ندارد و از سال ۲۰۰۳، تعداد ۶۲ زبان بومی سرخ‌پوستی نیز به عنوان «زبانهای ملی» ثبت شده و رسمیت یافته‌است. کشور مکزیک بزرگترین کشور اسپانیایی‌زبان جهان است و حدود یک‌سوم از کل اسپانیایی‌زبان‌های جهان در مکزیک زندگی میکنند.
۷۰ درصد مردم مکزیک از تبار مستیزو (دورگه سفیدپوست و سرخپوست)، ۱۵ درصد سفیدپوست و ۹٫۸ درصد سرخپوست هستند. ۸۲٫۷٪ مردم آن مسیحی کاتولیک و ۷٫۹ درصد پیرو دیگر شاخه‌های مسیحیت هستند.
این کشور از شمال با ایالات متحده آمریکا و از جنوب شرقی با گواتمالا و بلیز هم‌مرز است. همچنین اقیانوس آرام، در غرب و جنوب، خلیج مکزیک در شرق و دریای کارائیب در جنوب شرق آن قرار دارند. این کشور با حدود ۲ میلیون کیلومتر مربع وسعت، ۱۴امین کشور وسیع دنیا و ۱۱امین کشور پرجمعیت دنیاست.
نخستین آثاری که از انسان در آمریکای میانی به دست آمده متعلق به ۴۰ هزار سال پیش است. مکزیک همچنین مهد یکی از مهمترین تمدن‌های باستان، آزتک، بوده‌است. مکزیک در سده ۱۶ میلادی توسط هرنان کورتس کشف شد و در سال ۱۵۱۹ تمدن‌های بومی مکزیک از سوی اسپانیایی‌ها مورد حمله قرار گرفتند. این کشور از سال ۱۵۲۱ تا جنگهای استقلال مابین ۱۸۲۱–۱۸۱۰ مستعمره اسپانیا بوده‌است.
مکزیک پرجمعیت‌ترین منطقه تحت‌الحمایه اسپانیا بود. پس از سه قرن استیلای امپراتوری اسپانیا، سرانجام در سال ۱۸۱۰ استقلال مکزیک از اسپانیا اعلام شد.
نام
نام آغازین این کشور اسپانیای نو بود. اما پس از آنکه نام پایتخت آن را مکزیکوسیتی انتخاب کردند نام مکزیک را که برگرفته از زبان سرخ‌پوستی ناهواتل است برای آن برگزیدند. معنی مکزیک مشخص نیست اما به نظر برگرفته از mextli یا Mēxihtli است.
تاریخ
نخستین آثاری که از انسان در آمریکای میانی به دست آمده متعلق به ۴۰ هزار سال پیش است. در حدود ۹ هزار سال پیش سرخ‌پوستان عهد باستان به کاشت ذرت روی آوردند از این اتفاق به عنوان یک انقلاب فرهنگی یاد شده‌است.
قوم مایا از مشهورترین قبایل سرخپوست مکزیک بودند، معمولا شهرهایشان را در دل جنگلهای بارانی می‌ساختند. حوزه زندگی و فعالیت مایاها حدود جنوبی کشور مکزیک و نیز سرتاسر گواتمالا والسالوادر را شامل می‌شد. قوم مایا پدیدآورنده یکی از تمدن‌های بسیار پیشرفته آمریکای مرکزی در دوران پیشاکلمبی بود، که دست‌آوردهای بسیار چشمگیری در هنر، معماری، ستاره‌شناسی و ریاضیات داشته‌است. هم‌اکنون نیز گروه‌هایی از اقوام مایا در مکزیک و گواتمالا بسر می‌برند. مایاها با بهره‌گیری از تمدن‌های گذشته خود نظیر اولمک توانستند در خلال سالهای۲۵۰ تا۹۰۰ پس از میلاد تمدنی عظیم را در آمریکای مرکزی پایه‌گذاری نمایند.
این قوم به گویشهای متعدد زبان مایایی تکلم می‌کردند و نوعی خط ابتدایی هیروگلیفی نیز داشتند که آثاری را به آن می‌نوشتند. پیش از این اضمحلال، مایاها به یکباره تمدن و شهرهای عظیم را رها کردند و به دامان کوهستان‌ها پناه بردند، که دلیل این رویداد به سبب از میان رفتن آثار مکتوب آن دوره و طرح نظریات گوناگون، هنوز مشخص نیست. جمعیت مایاهای امروزی که از بازماندگان فرمانروایان دوران باستان آمریکای مرکزی می‌باشند، حدود هفت میلیون نفر است، که بیشتر در جنوب مکزیک و نواحی کوهستانی گواتمالا و بلیز به‌سر می‌برند.
به مدت نزدیک به سه هزار سال مناطق آمریکای مرکزی در محدوده مکزیک امروزی محل استقرار تمدن‌های پیشرفته سرخ‌پوستی بودند. اما در سال ۱۵۱۹ تمدن‌های بومی مکزیک از سوی اسپانیایی‌ها مورد حمله قرار گرفتند. اسپانیایی‌ها با توسل به سلاحهای آتشین توانستند تمدن‌های آزتک، مایا و اولمک را در مکزیک شکست دهند و این کشور را به تصرف خود درآورند.
در سال ۱۵۲۱ نیز اسپانیایی‌ها با کمک تلاکسکالتک‌ها، که از اصلی‌ترین دشمنان آزتک‌ها محسوب می‌شدند، تنوچیتیتلان پایتخت ازتک‌ها را به تصرف خود درآوردند. تصرف پایتخت آزتک منجر به تحت‌الحمایگی مکزیک در سال ۱۵۳۵ شد، از این پس مکزیک تحت‌الحمایه یا به تعبیری دیگر مستعمره اسپانیا شد.
مکزیک پرجمعیت‌ترین منطقه تحت‌الحمایه اسپانیا بود. پس از سه قرن استیلای امپراتوری اسپانیا، سرانجام در سال ۱۸۱۰ استقلال مکزیک از اسپانیا اعلام شد.
صدور اعلامیه استقلال منجر به یک دوره جنگهای طولانی میان نیروهای اسپانیا و مکزیکی‌ها شد. در نهایت در سال ۱۸۲۱ مکزیک رسما به استقلال رسید و ایتوربیده به عنوان امپراتور این کشور بر تخت نشست.
دو سال بعد نیروهای انقلابی او را از قدرت برکنار کردند و در سال ۱۸۲۴ قانون اساسی بر مبنای نظام حکومتی جمهوری در مکزیک تدوین شد. نام کشور را نیز از امپراتوری مکزیک به ایلات متحده مکزیک تغییر دادند.
در سال ۱۸۳۵ تگزاس از این مکزیک اعلام استقلال میکند که این اتفاق منجر به نبرد آلامو و به دنبال آن جنگ آمریکا و مکزیک در بین سالهای ۱۸۴۶–۴۸ می‌شود.
در سال ۱۹۱۰ به دنبال عدم رضایت مردم از رئیس جمهور وقت پورفیرو دیاس منجر به انقلاب مکزیک می‌شود. در سال ۱۹۱۷ قانون اساسی جدیدی به تصویب می‌رسد و حزب ناسیونالیست انقلابی قدرت را در دست می‌گیرد.
تقسیمات کشوری
این کشور از ۳۱ ایالت و یک بخش فدرال تشکیل شده‌است.
جغرافیا
نقشه مکزیک به همراه شهرهای مهم آن.
کشوری کوهستانی و مرتفع است؛ و تنها قسمتی از آن که مسطح می‌باشد، در شبه جزیره «یوکاتان» واقع شده‌است. از آنجا که ارتفاع این کشور از ۵۰۰ متر بیشتر است. از اینرو دما نسبت به عرض جغرافیایی و ارتفاع زمین، متغیر است. شمال این کشور خشک و غیرقابل کشت بوده، در حالی که جنوب، مرطوب و گرم است.
مهمترین ارتفاعات آن عبارتند از کوه‌های مادره غربی، مادره شرقی، مادره جنوبی و همچنین فلات مکزیک. جلگه‌های آن عمدتا در کناره‌ها واقع شده‌اند. بیابان‌ها نیز قسمتهایی از مکزیک را شامل می‌شوند.
از مهمترین رودهای آن می‌توان از:
ریوگرانده، لرما، اوسوماسینتا، گریخالوا، پانوکو، بالساس و سانتیاگو نام برد.
آب و هوای آن در نواحی مرتفع معتدل کوهستانی و در سایر نواحی گرم و مرطوب یا خشک است. بلندترین نقطه آن قله سیتلال تپتل (اوریسابا) با ۷۰۰، ۵ متر ارتفاع می‌باشد. رود ریوگرانده (۰۳۴، ۳ کیلومتر) نیز طولانی‌ترین رود آن است.
سیاست
ایالات متحده مکزیک فدراسیونی است که بر اساس قانون اساسی مصوب سال ۱۹۱۷ توسط یک نظام جمهوری و دولتی دموکرات اداره می‌شود.
بر اساس قانون اساسی سه نوع نهاد حکومتی برای اداره کشور تعریف شده‌اند: اتحادیه فدرال، دولتهای ایالتی و دولتهای استانی.
قوه قانونگذاری (مقننه): کنگره اتحادیه که متشکل از دو مجلس نمایندگان و سنا است. تصویب قانون فدرال، اعلام جنگ، تعیین میزان مالیات، تصویب بودجه ملی و تمامی معاهدات بین‌المللی و تایید تمامی انتصابات دیپلماتیک در مجلس نمایندگان انجام می‌گیرند.
قوه اجرایی (مجریه): رئیس جمهوری که رئیس کشور و دولت مکزیک است، در راس این قوه قرار دارد. رئیس جمهوری مکزیک همچنین فرمانده نیروهای مسلح مکزیک نیز محسوب می‌شود.
رئیس جمهوری همچنین با تایید مجلس سنا اعضای کابینه و سایر مقامات دولتی را منصوب میکند. رئیس‌جمهوری مسئول اجرای قانون است و همچنین بر اساس قانون اساسی به وی اختیار وتو کردن مصوبات مجلس داده شده‌است.
قوه قضاییه: در راس قوه قضاییه مکزیک دادگاه عالی عدالت قرار دارد. این دادگاه متشکل از ۱۱ قاضی است که با تایید مجلس سنا توسط رئیس جمهوری انتخاب شده‌اند.
احزاب مهم آن عبارتند از:
حزب شورای انقلابی
حزب اقدام ملی (محافظه کار)
حزب سوسیالیست خلق (کمونیست)
حزب سوسیالیست کارگر
حزب دموکرات و حزب کمونیست
ارتش
بودجه سالیانه ارتش ۲۵ میلیارد دلار است که این مقدار ۱٫۶٪ تولید ناخالص ملی‌اش است.
اقتصاد
واحد پول آن پزوی مکزیک (Mex. $) معادل ۱۰۰ سنتاوو است مکزیک ۱۱ امین اقتصاد بزرگ دنیاست. استخراج ذخایر بزرگ گاز طبیعی و نفت توسعه خارق‌العاده اقتصادی کشور را در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میسر ساخت. هم اکنون نیز مکزیک بخش بزرگی از ثروت فزاینده‌اش را مدیون منابع نفتی‌اش است. اساس در حال رشد اقتصادی شامل صنایع مهم پتروشیمی، نساجی، وسایل نقلیه موتوری و فراورده‌های غذایی است. در اوایل دهه ۱۹۹۰ شرکت‌های عمده آمریکایی به دلیل ترکیبی از سیاست دولت آمریکا و توافقهای تجاری مربوط به قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی و هزینه پایین نیروی کار به تاسیس کارخانه در مکزیک تشویق شدند. نتیجه این حرکت، رشد خارق‌العاده اقتصاد مکزیک بود، که اکنون یازدهمین اقتصاد بزرگ جهان است. با این حال مشکلات اقتصادی باقی است. تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۰۸ ۱٫۵۶۳ تریلیارد دلار بوده و رشدی ۴٫۸٪ را در سال ۲۰۰۹ تجربه کرده‌است. ۴۵ میلیون و ۳۸۰ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند و نرخ بیکاری در آن ۳٫۷ درصد است (۲۰۰۷). حدود ۱۴ درصد از مردم این کشور به غذای مناسب دسترسی ندارند و نرخ تورم در آن ۲٫۸۸ درصد است (۲۰۰۹). محصولات صادراتی این کشور شامل محصولات کارخانهای، نفت و محصولات نفتی، نقره، میوه، سبزیجات، قهوه و پنبه‌است که به کشورهای آمریکا (۸۴/۷ درصد)، کانادا (۱/۲ درصد) و اسپانیا (۳/۱ درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی این کشور شامل ماشین‌آلات فلزکاری، فلزات تراشکاری شده، ماشین‌آلات کشاورزی، تجهیزات الکترونیک، قطعات ماشین برای مونتاژ، هواپیما و تجهیزات آن است که از کشورهای آمریکا (۹/۵۰ درصد)، چین (۵/۹ درصد)، ژاپن (۶ درصد) و کره جنوبی (۲/۴ درصد) وارد می‌شود.
مکزیک همچنین جزو ۱۰ کشور برتر در تولید غلات در جهان است.
جمعیت‌شناسی
بر اساس آخرین برآورد رسمی جمعیت مکزیک ۱۲۳ میلیون نفر است و پرجمعیت‌ترین کشور اسپانیایی زبان در جهان است. رشد سالانه جمعیت مکزیک از ۳٫۵٪ در ۱۹۶۵ به ۰،۹۹٪ در سال ۲۰۰۵ کاهش یافته‌است. امید به زندگی در سال ۲۰۰۶ ۷۵٫۴ سال برآورد شده (۷۲٫۶ مرد و ۷۸٫۳ زن). نرخ مرگ و میر در سال ۱۹۷۰ ۹٫۷ در هر ۱۰۰۰ نفر بود در حالی که در ۲۰۰۱ این نرخ به ۴٫۹ مرد در هر ۱۰۰۰ مرد و ۳٫۸ زن در هر ۱۰۰۰ زنان کاهش یافته‌است. دلایل اصلی مرگ در سال ۲۰۰۱ بیماری‌های قلبی (۱۴٫۶ ٪ برای مردان ۱۷٫۶ درصد زن) و سرطان (۱۱ ٪ در مردان و ۱۵٫۸ ٪ در زنان) بوده‌است. ۷۵٪ مردم ساکن مناطق شهری هستند. پنج منطقه بزرگ شهری در مکزیک مکزیکو سیتی بزرگ، گوادالاخارا بزرگ، مونتری بزرگ، پوبلا بزرگ و تولکا بزرگ است.
زبان
مکزیک دارای بزرگترین جمعیت اسپانیولی زبان در جهان است. تقریبا یک سوم از مردم اسپانیولی زبان دنیا در کشور مکزیک زندگی میکنند. زبان اسپانیایی که توسط ۹۷٪ مردم مکزیک گویش می‌شود به عنوان زبان ملی این کشور در نظر گرفته شده‌است.
از سوی دیگر کشور مکزیک میهنی برای تعداد زیادی از زبانهای بومی می‌باشد. از میان مردم مکزیک ۵٫۴٪ به یکی از زبانهای بومی گویش میکنند و ۱٫۲٪ اسپانیایی نمی‌دانند و فقط به زبان خود گویش میکنند.
چند زبان بومی که گویش وران زیادی دارد عبارتند از: زبان ناواتلی با ۱٫۴۵ میلیون نفر گویشور و زبان یوکاتک مایا با ۷۵۰ هزار نفر. برخی از زبانهای محلی در معرض خطر انقراض هستند مانند لاکاندون که توسط کمتر از صد نفر گویش می‌شود. زبان انگلیسی به‌طور گسترده‌ای در کسب و کار در شهرهای مرزی و نیز توسط یک میلیون شهروند آمریکایی که در مکزیک زندگی میکنند استفاده می‌شود.
فرهنگ
فرهنگ مکزیک بازتابی از تاریخ این کشور و ترکیبی از فرهنگ‌های تمدن‌های پیش از ورود اسپانیایی‌ها و فرهنگ اسپانیا است. زمانی که مکزیک به یک کشور مستقل تبدیل شد به دنبال یک هویت ملی بود که تنها عنصر مشترک میان ساکنان تازه آن کاتولیک بودنشان بود. در آخرین ربع سده نوزدهم و دهه نخست سده بیستم یعنی در دوران پورفیریو دیاس با پیشرفت اقتصادی و آشتی همراه بود.
از عناصر مهم فرهنگی مکزیک می‌توان به: رقص ماریاچی که رقصی سنتی است و در آن زنان جامه‌های رنگارنگ خود را همراه با ضرب‌آهنگ‌های شاد ماریاچی در هوا به جلو عقب می‌چرخانند. در این رقص دو نفره مردها دست خود را پشت کمر خود حلقه میکنند و زنان در برابرشان دامن افشانی میکنند.
روز مردگان یا دیا دلوس مورتوس: در این روز در واقع باور و سنتی است که مکزیکی‌ها آن را از اجداد سرخپوست خود به یادگار نگه داشته‌اند. بعد از ورود اسپانیایی در قرن شانزدهم به مکزیک، این سنت با باورهای مسیحی آمیخته شد و اکنون در روزهای اول و دوم نوامبر و هم‌زمان با روز گرامیداشت قدیسان کاتولیک برگزار می‌شود. در روز درگذشتگان، مکزیکی‌ها بر مزار ازدست‌رفتگان خود گرد می‌آیند و برایشان شمع روشن کرده و گل نثارشان میکنند.
جشن گوئلا گوئتساجشن: گوئلا گوئتسا که در آن گروه نمایندگان فرهنگی و هنری شهر جوچیتان مکزیک وارد محل برگزاری جشن گوئلا کوئتسا در شهر سان آنتونیو واقع در ایالت اآخاکا می‌شوند. در این جشن نمایندگان شهرها و ایالتهای مختلف مکزیک گردهم می‌آیند و رقص‌های محلی و سنتی خود را به نمایش می‌گذارند.
جشن کوئین سیانه را این جشنی است که مردم مکزیک به مناسبت رسیدن دخترانشان به سن پانزده سالگی برگزار میکنند. در این جشن پدر و مادر دختر همه دوستان و آشنایانشان را برای شرکت در مراسم دعا در کلیسا و سپس جشنی شاد دعوت میکنند. بعد از بازگشت از کلیسا، از همه مهمان‌ها با ساز و آواز و غذاهای خوشمزه محلی پذیرایی می‌شود.
غذا
چالوپا، غذایی مکزیکی
غذاهای مکزیکی با طعم دهنده‌های قوی و متنوع، انواع ادویه و ترشی و تزیینات رنگی آن در جهان شناخته می‌شوند. بسیاری از غذاهای مکزیک امروزی غذاهای سنتی ازتک‌ها و مایا است که در آن ذائقه اسپانیایی‌ها نیز بکار رفته‌است. غذاهای مکزیک به دلیل آب و هوای محلی و موقعیت جغرافیایی و تفاوت‌های قومی در میان ساکنان بومی آن در نقاط مختلف متفاوت است. تاکو یکی از غداهای سنتی این کشور است. | [
"سرود ملی مکزیک",
"مکزیکوسیتی",
"زبان اسپانیایی",
"زبان انگلیسی",
"زبان فرانسوی",
"جمهوری",
"فدرال",
"رئیس جمهور",
"انریکه پنیا نیتو",
"اسپانیا",
"سپتامبر",
"۱۸۱۰ (میلادی)",
"۲۰۱۵ (میلادی)",
"پزو مکزیک",
".mx",
"آمریکای شمالی",
"مستیزو",
"ایالات متحده آمریکا",
"گواتمالا",
"بلیز",
"اقیانوس آرام",
"خلیج مکزیک",
"دریای کارائیب",
"آزتک",
"جنگ استقلال مکزیک",
"ناهواتل",
"ذرت",
"سرخپوست",
"جنگل بارانی",
"السالوادر",
"آمریکای مرکزی",
"دوران پیشاکلمبی",
"هنر",
"معماری",
"ستاره‌شناسی",
"ریاضیات",
"اولمک",
"زبان مایایی",
"هیروگلیف",
"گاه‌نگاری آمریکای مرکزی",
"تنوچیتیتلان",
"نبرد آلامو",
"جنگ آمریکا و مکزیک",
"ایالت",
"بخش فدرال",
"سیتلال تپتل",
"ریوگرانده",
"قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی",
"لاکاندون",
"پورفیریو دیاس",
"رقص ماریاچی",
"دین در مکزیک",
"بی‌دینی",
"روز مردگان",
"جشن گوئلا گوئتسا",
"جشن کوئین سیانه",
"تاکو"
] | [
"مکزیک",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۱۰ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۱۳ (میلادی)",
"جمهوریهای فدرال",
"جمهوریهای فدرال مشروطه",
"کشورها و سرزمینهای اسپانیایی‌زبان",
"کشورهای آمریکای شمالی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو گروه پانزده",
"کشورهای گروه ۲۰",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس آرام",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا",
"واژه‌ها و عبارت‌های زبان ناهواتل"
] |
2,735 | مالی | 2 | 518 | 0 | [
"مالي",
"مالی (کشور)",
"جمهوری مالی",
"جمهوري مالي",
"مالي (كشور)"
] | false | 304 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "République du Mali"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری مالی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "مالی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Mali.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Mali.gif"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یک مردم، یک هدف، یک کیش»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[برای آفریقا و برای تو مالی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Mali (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[باماکو]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۱۲"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۳۹"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[باماکو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان فرانسوی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "نیمه [[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]][[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ابراهیم ابوبکر کیتا]]در اثر کودتای نظامیان سقوط کرد.\n[[مودیبو سیدیبه]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[فرانسه]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۲ سپتامبر]] [[۱۹۶۰]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱،۲۴۰،۱۹۲"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۲۴ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۶"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۴،۵۱۷،۱۷۶"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۶۶ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۱"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۰۷ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "فرانک سی اف ای"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "XOF"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۰"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۰"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.ml]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۲۳"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری مالی کشوری است در غرب آفریقا.
این کشور محصور در خشکی، در جنوب صحرای بزرگ آفریقا قرار گرفته و بخشهایی از آن در این صحرا واقع شده‌است.
پایتخت آن باماکو است که در جنوب باختری کشور قرار گرفته‌است. مالی یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و بیش از ۱۵ میلیون نفر جمعیت دارد که بیش از ۱۰ درصد از آنها در پایتخت ساکنند. حدود نیمی از مردم مالی زیر خط فقر زندگی میکنند.
طلا، اورانیوم، دامداری و نمک از منابع طبیعی مالی هستند.
مالی در قدیم بخشی از یک پادشاهی بزرگتر به نام پادشاهی مالی بود.
در شمال مالی از ژانویه ۲۰۱۲ درگیری‌هایی آغاز شد. در ۲۲ مارس ۲۰۱۲ گروهی از سربازان کنترل کاخ ریاست جمهوری را به‌دست گرفته و دولت مالی را منحل اعلام کرده و قانون اساسی آن را به حال تعلیق درآوردند. اسلام‌گرایان جدایی‌طلب شمال مالی منطقه شمال را «ازواد» مینامند و در ۶ آوریل ۲۰۱۲، شورشیان موسوم به «جنبش ملی برای آزادی ازواد» جدایی کشوری به نام ازواد را از مالی اعلام کرد. مدت کوتاهی پس از آن، این جنبش توسط گروههای اسلام‌گرای مرتبط با القاعده به حاشیه رانده شد و خواسته‌های خود را برای جدایی از مالی کنار گذاشت. شورشیان اسلام‌گرای افراطی بعد از اعمال کنترل نظامی در مناطق شمال به اجرای مقررات اسلامی به سبک طالبان در افغانستان پرداختند. سربازانی که در پایتخت قدرت را در دست گرفته‌اند به دیونکوندا ترائوره، رئیس مجمع ملی، اجازه دادند تا مطابق با قانون اساسی به عنوان رئیس دولت عمل کند، اما این سربازان نیز همچنان قدرت قابل توجهی در دولت دارند. برنامه‌هایی برای بازپس‌گیری کنترل در شمال کشور با کمکهای بین‌المللی در حال انجام است و در این رابطه نظامیان فرانسه به یاری دولت مالی شتافته و مواضع شورشیان شمال را بمباران کرده‌اند. دولت موقت قصد دارد پس از فیصله یافتن غائله شمال، انتخابات ملی را که مدت‌ها به تاخیر افتاده برگزار کند. البته باید اضافه کرد که کشور مالی یک از مستعمرات قدیم کشور فرانسه است و این کشور به دلیل وجود منابع طلا و اورانیوم در مالی به سادگی دست بردار این سرزمین نخواهد بود و القاعده هم چشم به منابع غنی طلا و ارانیوم دوخته‌است.
جغرافیا
نقشه عوارض‌شناسی مالی.
کشور مالی با موریتانی، الجزایر، نیجر، بورکینافاسو، ساحل عاج، گینه و سنگال همسایه است.
کشور مالی با مساحت ۱،۲۴۰،۱۹۲ کیلومتر مربع بیست و چهارمین کشور جهان از نظر مساحت است.
مالی متشکل است از جلگه‌های کم‌ارتفاع، ولی در رشته‌کوه‌های آدرار و دو زیفوزا در شمال شرق ارتفاع می‌یابد. جنوب کشور پوشیده از علفزار استوایی است در شمال صحرای بزرگ که عمدتا تپه‌های شنی و ماسه‌ای است قرار دارد. آب و هوای مالی داغ و عمدتا خشک است. هر چند جنوب کشور از ژوئن تا اکتبر دارای فصلی مرطوب است.
مالی به‌طور کل دارای آب و هوایی گرم و خشک بین فوریه تا ژوئن، بارانی، مرطوب و معتدل از ژوئن تا نوامبر و سرد و خشک از نوامبر تا فوریه می‌باشد.
رودهای مهم آن نیجر، سنگال، فالمه و بلندترین نقطه آن قله هومبوری توندو با ۱۱۵۵ متر است.
تنها منطقه حاصلخیز و بارور مالی جنوب این کشور است که به خاطر وجود دو رود، نیجر و سنگال می‌باشد.
از مهمترین شهرهای مالی می‌توان به، سیکاسو ۱۱۴ هزار نفر، سگو ۹۰ هزار نفر، موپتی ۸۰ هزار نفر و گائو ۵۵ هزار نفر اشاره کرد.
تاریخ
مالی در گذشته به عنوان یک امپراتوری بازرگانی مطرح بود و راه ارتباطی از میان صحرای بزرگ آفریقا شناخته می‌شد.
این سرزمین میان سالهای ۱۸۸۱و ۱۸۹۵ مستعمره فرانسه بود.
۱۹۶۰: کسب استقلال به رهبری مودیبو کیتا که یک سوسیالیست ضد فرانسه بود.
۱۹۶۸: کودتای نظامی و حکومت تک حزبی به رهبری ژنرال موسی ترائوره.
۱۹۸۵: جنگ شش روزه با بورکینافاسو.
۱۹۹۰: تظاهرات دموکراسی.
۱۹۹۱: ترائوره دستگیر می‌شود.
۱۹۹۲: انتخابات آزاد چند حزبی.
۳ فروردین ۱۳۹۱ (۲۰۱۲ میلادی): کودتای نظامی و سرنگونی دولت
سیاست
جورج بوش و آمادو تومانی توره
با شکست حکومت ترائوره در سال ۱۹۹۲ اکنون کشور به صورت چند حزبی اداره می‌شود. ارتش نقش اساسی در رهبری کودتا داشت. ترائوره که به عنوان رئیس‌جمهور موقت سرکار بود، در ظرف کمتر از یک سال حکومت کشور را به یک دولت غیرنظامی تبدیل کرد. این اولین تجربه مالی از سیاست چندحزبی بود. برقراری روابط دوستانه با توارگ، پس از امضای قرارداد صلح ۱۹۹۱، یک واقعه مهم سیاسی است. فقرزدایی و فرونشاندن مخالفینی که احساس میکنند «مالی» توانایی ایجاد احزاب مختلف را ندارد، از رئوس برنامه دولت است.
جمهوری سوم
در سال ۱۹۹۱م بعد از یک همه‌پرسی، قانون اساسی که توسط یک کنفرانس ملی تدوین شده بود به تصویب رسید که در این قانون به نظام چندحزبی پس از ۳۰ سال قدرت تک حزبی اشاره شده بود. در جریان انتخابات پارلمانی ۱۹۹۱م حزب آدما ۷۶ کرسی از ۱۱۶ کرسی را بدست آورد و در ۲۶ آوریل ۱۹۹۱ بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آلفا عمر کوناره، کاندیدای حزب آداما به پیروزی دست‌یافت.
وی یونسی توره را به عنوان نخست‌وزیر انتخاب کرد ولی اعتراضات موجب شد تا عبدالله سکوسو مامور تشکیل کابینه شود. به سبب جنگ داخلی با طوارق و موافقت نامه صلح ۱۹۹۴ سکوسو به سبب نابسامانی مجبور به استعفا شد و به جای آن ابراهیم ابوبکر کیتا نخست‌وزیر شد.
در سال ۱۹۹۷ آلفا عمر دوباره نامزد ریاست جمهوری شد و به هر حال رئیس‌جمهور کشور انتخاب گشت. در سال ۲۰۰۲ در انتخابات همگانی ژنرال آمادو تومانی توره به عنوان نامزد مستقل توانست قدرت را در دست گیرد.
مجلس ملی
thumb
کشور مالی تنها دارای یک مجلس ملی است که در مرکز شهر باماکو در محله باگاداجی از محلات قدیمی آن قرار دارد. نمایندگان مجلس برای پنج سال از طریق رای‌گیری مستقیم و عمومی انتخاب می‌شوند. نمایندگان مجلس از مصونیت پارلمانی برخوردارند، اما با اجازه کتبی مجلس می‌توان یک نماینده را دستگیر و محاکمه نمود. مجلس با طرح استیضاح می‌تواند دولت را مستعفی کند یا اعتماد خود را از آن بردارد.
مجلس ملی هر دو سال دوبار نشست عادی دارد. نشست‌های فوق‌العاده با تقاضای اکثریت نمایندگان یا با تقاضای نخست‌وزیر برگزار می‌شود. حضور در نشست‌های مجلس برای عموم آزاد است.
احزاب سیاسی
تکثر احزاب در قانون اساسی کشور مالی پیش‌بینی شده‌است. بیش از ۷۰ حزب ثبت شده در کشور وجود دارد؛ البته همه این احزاب فعال نیستند و حدود ۱۵ حزب را می‌توان فعال نامید و باقی احزاب به هنگام انتخابات یا برای برخورداری از مزایای احزاب تشکیل شده‌اند و اصطلاحا آنها از احزاب صوری مینامند.
از سال ۱۹۹۲ تا سال ۲۰۰۲ حزب آدما (ائتلاف دمکراسی مالی) اکثریت کرسی‌های مجلس و شهرداریها و نیز دولت را در اختیار داشت.
چهار حزب عمده مالی عبارتند از:
- حزب آدما، کمیته ملی ابتکار دمکراتیک به رهبری آقای مونتاگال که حزب مخالف و تندرو است، اتحاد سودانی اجتماع دمکراتیک آفریقایی که قدیمی‌ترین حزب کشور مالی
- جنبش میهنی برای نوگرایی به رهبری شوگل مایکا
تقسیمات کشوری
250px
گائو
کیدال
کایس
کولیکورو
تومبوکتو
سیکاسو
استان موپتی
سگو
باماکو
اقتصاد
thumb
نقاط قوت: امکانات اقتصادی در این مدت رو به فزونی است. رودهای نیجر و سنگال امکانات آبیاری را فراهم می‌سازد.
نقاط ضعف: فقر شدید. کشوری محصور و با مشکلات فراوان. آب و هوای مستعد خشکسالی.
تولید ناخالص ملی - ارزش کلی و خدمات تولید شده در مالی (بر حسب دلار آمریکا): ۸٫۲ میلیارد دلار
منابع معدنی این کشور عبارت‌اند از: طلا، اورانیم، فسفات و سنگ آهک.
آموزش
موزه ملی مالی در باماکو
نظام آموزشی کشور مالی میراث بر جای مانده از زمان استعمار است و اهداف استعماری از جمله تقویت پایه‌های وابستگی و بهره‌برداری از آن ملت را دنبال میکند. مدرسه اسرای شهر کای یکی از نخستین مدارس کشور مالی که در سال ۱۸۸۶ گشایش یافت نماد هدف فوق است. روسای قبایل و سران مجبور بودند پسران خود را به این مدارس بفرستند تا آنها تحت آموزش‌های استعمار تربیت شوند و پس از جانشینی به جای پدران خود متحدان خوبی برای فرانسه باشند. هدف مدارس و موسسات آموزشی زمان استعمار فقط پرورش کارکنان نظام اداری بود. تدریس فقط به زبان فرانسه صورت می‌گرفت و دانش‌اموختگان، کارمندان دستگاه‌های دولتی می‌شدند.
thumb
در زمان استقلال (۱۹۶۰م)، تعداد ۵۰ هزار دانش‌آموز در ۱۰۱۷ کلاس تحت آموزش قرار داشتند و نرخ سوادآموزی ۶/۹ درصد بود. اولین هدف مقامات پس از استقلال افتتاح کلاس‌های جدید و تشویق زبانهای مادری در روند آموزش بود. در ۱۷ سپتامبر ۱۹۶۲ اصلاح تعلیم و تربیت در کشور به تصویب رسید و هدف آن عبارت بود از: انطباق تحصیلات با واقعیات جامعه، امکان پذیرش تعداد تبیشتر دانش‌آموز در نظام آموزشی و آماده کردند آنها برای فعالیت به عنوان یک شهروند مفید. هدف تعلیم و تربیت زدودن تفکر استعماری و ارزش‌گذاری مجدد به فرهنگ آفریقایی تعریف شد.
در سال ۱۹۷۶ نرخ مدرسه روها ۱/۲۹ درصد (۹/۳۵ درصد پسر و ۲۲ درصد دختر) بود. در سال ۱۹۸۳ نرخ مدرسه روها در مقطع ابتدایی از ۴۶/۲۱ درصد (در سال ۷۹–۱۹۷۸) به ۶۵/۱۶ درصد کاهش یافت و در مقطع راهنمایی نیز از ۹۱/۱۳ درصد به ۲۱/۵ درصد کاهش یافت. علت این کاهش در واقع عدم وجود کلاس درس و معلم کافی بود. در سال ۱۹۸۴ برای هر هزار کودک در سن مدرسه فقط پنج کلاس درس وجود داشت. کلاس‌های موجود نیز قدیمی و فرسوده و مواد آموزشی بسیار کمیاب بود.
در سال ۱۹۸۴ دولت وامی برای ساخت دو مرکز تربیت معلم (سالانه ۳۶۰ معلم) اخذ نمود. شغل معلمی جاذبه ندارد و معلم کافی موجود نیست. تعداد دانش آموزان در کلاس‌ها زیاد و اکثر مدارس چند نوبته کار میکنند. خانواده‌های سنتی هنوز هم فرستادن فرزندان خود به مدارس دولتی (فرانسه زبان) را مساوی با از دست دادن فرهنگ آنها می‌دانند. بسیاری از آنها ترجیح می‌دهند فرزندان خود را به مدارس عربی اسلامی یا کلاس‌های حفظ قرآن بفرستند.
در کنار مدارس فرانسه زبان، مدارس عربی نیز فعالیت دارند که تمام مواد درسی آنها به زبان عربی تدریس می‌شود و آموزش تا سطح دیپلم متوسطه ادامه دارد. خانواده‌های سنتی و مذهبی فرزندان خود را به این مدارس می‌فرستند. در سال ۱۹۹۶ دولت مالی دیپلم مدارس عربی را برای ورود به دانشگاه، اخذ بورس تحصیلی و ورود به دستگاه اداری از رسمیت انداخت و استدلال نمود که فرد برای ورود به دانشگاه و دستگاه اداری نیاز به تسلط بر زبان فرانسه دارد. اما مدارس عربی همچنان به کار خود ادامه می‌دهند و فارغ‌التحصیلان آنها با مشکل مضاعف بیکاری روبرو هستند.
در کنار دو نوع آموزش فوق، کلاس‌های سنتی حفظ قرآن در مساجد، خانه‌ها و محله‌ها وجود دارد و کودکانی که توان تقبل هزینه‌های دو نظام آموزشی دولتی و عربی را ندارند به این کلاس‌ها میروند. اینها معمولا فقرا و ضعیفان جامعه هستند که برای امرار معاش پس از پایان کلاس در خیابان‌ها به تکدی‌گری می‌پردازند و این امر یک عادت و امری پذیرفته شده‌است. دانش‌آموزان چنین مدارسی با گرسنگی و مشکلات کمبود لباس و مواد درسی آشنا هستند و بسیاری از آنها پس از چند سال مدرسه رفتن و عدم فراگیری سواد از مدرسه رانده می‌شوند و راه شهر را در پیش گرفته تا بر تعداد کودکان خیابانی و بزهکار شهرها بیفزایند.
برنامه سواد آموزی رضایت بخش نیست. پس از استقلال پنج سال در روند آموزش توقف پدید آمد. در سپتامبر ۱۹۶۵ کنفرانس یونسکو در تهران برگزار شد و مالی، ایران و الجزایر برای اجرای تجربه سواد آموزی عملی برگزیده شدند. در فوریه- مارس ۱۹۶۶ یونسکو در باماکو سمیناری برای آغاز کار برگزار نمود و طرح به «مرکز ملی سواد آموزی» سپرده شد که بعدها به «انستیتو سواد آموزی کاربردی و زبان‌شناسی کاربسته» تبدیل و در سال ۱۹۷۵ به اداره کل تبدیل شد. در ۲۶ می۱۹۶۷ طی حکمی کاربرد زبانهای محلی (بامبارایی، مالینکه، پل، سونقوی و تماچک) در تعلیم و تربیت مجاز شد.
نتیجه طرح آنچنان که پیش‌بینی می‌شد نبود و کندی نظام اداری و عدم وجود انگیزه در مسوولان موجب عدم موفقت طرح شد اما یک اثر مثبت داشت: افزایش انتشار نشریات به زبانهای محلی که موجب می‌شد افراد آنچه را به زبان محلی فرا گرفته‌اند فراموش نکنند.
بهداشت
طبق گزارشهای منتشره در سال ۱۹۸۵ برای هر یکصد هزار نفر ۵/۳ پزشک در کشور مالی وجود داشت و اکثر پزشکان در پایتخت تجمع کرده‌اند (۳۵ پزشک برای یکصد هزار نفر در پایتخت و ۲ پزشک در دیگر استانها). نخستین پزشکان دانش‌آموخته در داخل کشور در تاریخ ۲۳ نوامبر ۱۹۷۴ دانشنامه دریافت کردند. در سال ۱۹۸۴ یک واحد تولید دارو با وامی به مبلغ ۶/۲ میلیارد فرانک سیفا توسط چین ساخته شد.
مذاهب و آداب
تاریخ کشور مالی از قرن یازدهم میلادی با اسلام آمیخته شده‌است. مهمترین شخصیت‌های تاریخ مالی مربوط به تاریخ اسلامی این کشور است. المراودین تحت لوای اسلام امپراتوری غنا را در سال ۱۰۷۶م. منقرض نمودند.
کانکان موسی امپراتور معروف مالی شهرت خود را مدیون سفر حجی است که در سال ۱۳۲۵م. انجام داد. در این سفر شصت هزار باربر از جمله پانصد برده وی را همراهی می‌کردند که هر کدام استوانه‌ای از طلا به وزن دو و نیم کیلوگرم حمل می‌کردند. وی با اهدای پنجاه هزار دینار به سلطان مصر و توزیع بیست هزار سکه طلا میان محرومان، قاهره و مکه را حیرت واداشت.
بزرگترین مسجد
در قرن نوزدهم نیز دولت پل در ماسینا و امپراتوری الحاج عمر با اعلام جهاد علیه بی‌دینان و کافران بنیان‌های اسلام در این سرزمین را تحکیم نمودند. الحاج عمر رهبر فرقه تیجانیه در غرب آفریقا بود و در روستای دگیمبره نزدیک شهر باندیاگارا دفن است و مدفن وی زیارتگاه مومنان بسیاری است که به زیارت «امیرالمومنان» خود می‌آیند. وی بسال ۱۸۶۴ از دنیا رخت بربست.
در کشور مالی روستایی نیست که مسجد نداشته باشد ولو بسیار محقر با تسطیح قطعه‌ای زمین و ساخت برجی گلی و قرار دادن تخم شتر مرغ روی این مناره. مسجد با عظمت و تاریخی شهر جنه شاهکار معماری سودانی است. در هر روستا و محلهای کودکان آموزش قرآن می‌بینند. در این کشور فرقه‌های افراطی حضور چندانی ندارند، در مکتب‌خانه‌ها طلبه‌ها قرآن را حفظ میکنند. این طلبه‌ها از هفت سالگی با سفر از شهری به شهر دیگر با تکدی‌گری امرار معاش می‌نمایند. هنوز هم آداب و سنن قدیمی در کنار آداب و سنن اسلامی اجرا می‌شود. تمامی اقوام (به غیر از تعدادی بت‌پرست) به خدای یگانه اعتقاد دارند. قوم سونقوی خدا را ایرکه مینامند و دسترسی به آن را فقط از طریق واسطه‌ها و ارواح میسر می‌دانند. قوم سنوفو خدا را «کولوکی‌اییر» مینامند و معتقدند خداوند پس از آفرینش جهان به استراحت پرداخت و امور را به ارواح و عقول سپرد. دوگون‌ها خدا را «آما یا آمو» مینامند که جهان را از طریق رقابت سیال نر و سیال ماده که از وی صادر می‌شود اداره می‌نماید.
ارواح و عقول
در آداب و سنن مالی ارواح و عقول نقش مهمی دارند. در این فرهنگ هر حیوان، گیاه یا جسم بی‌جانی دارای روح است. جهان از دو دنیای موازی و درگیر با زندگی روزمره ساخته شده‌است: دنیای پیدا و دنیای نهان.
هنوز هم مراسم سنتی به هنگام صید، کاشت، برداشت یا در موقعیت‌های خاص برگزار می‌شود. در طی این مراسم‌ها از انواع ارواح تقاضای حمایت و کمک یا دور کردن نحسی و شر می‌نمایند. اکثر اقوام و حتی خانواده‌ها طلسم‌ها و مهره‌های جادویی خاص خود دارند.
در واقع اسلام موجب حذف کامل آداب روح پرستی نشده‌است. طوارق شمال مالی مسلمان‌ترین گروه قومی در این سرزمین به‌شمار میروند اما هرگز طلسم را از خود جدا نمی‌کنند. حتی در برخی مکانهای مقدس اسلامی آداب روح پرستی اجرا می‌شود. گفته می‌شود که در کلبه مقدس کانگابا که در آن اشیاء مقدسی از مکه آورده شده‌اند نگهداری می‌شود هر هفت سال یکبار گریوهای مانده برای خاکروبی می‌آیند و پس از خواندن وردهای جادویی، سقف کلبه خود بخود جدا شده و بر زمین قرار می‌گیرد تا نظافت شود. در این مراسم آدابی به کار می‌رود که هیچ همخوانی با تعلیمات اسلام ندارد. در واقع در این کشور اسلام و روح‌پرستی نوعی همزیستی با هم یافته‌اند. در شهر گائو افراد معتقد به هوله (نوعی الهه ثانوی رابط میان انسان و خدا)ها هستند که می‌توانند در قالب انسان یا یک برده درآیند و آینده جهان را هدایت نمایند.
سونقوی‌ها به یاد می‌آورند که اولین امپراتورشان «سنی علی بر» یک دالی یعنی استاد غیبگویی و پیشگویی بود. وقایع نگاران عرب وی را مسلمان پایبندی نمی‌دانند. او فاتحی دهشت‌آور بود که تمام نمازهای روزانه را یکباره به جا می‌آورد. علمای تمبوکتو هم او را متهم به خیانت می‌دانستند.
امروزه استادان جادوگری هنوز فعالیت دارند. هنوز هم گروههای سری وجود دارد که شاگردان پس از طی سالها آموزش و تهذیب سخت به آنها راه می‌یابند. گروههای سری جادوگری کومو در قوم بامبارا به ویژه در منطقه بلدوگو هفت دوره آموزشی دارد که هر دوره هفت سال تمام به طول می‌انجامد به نحوی که اگر جوانی تمرین جادوگری را از هفت سالگی آغاز کند طی چهل و نه سال بر جادوگری و غیبگویی مسلط می‌شود و فقط پس از پنجاه و شش سالگی می‌تواند استاد اعظم شود.
اقوام و زبان
thumb
گروههای زبانی:
کشور مالی دارای ده زبان ملی است که در میان اقوام مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد اما فرانسه زبان رسمی و اداری کشور است.
در این کشور سه خانواده زبانی متمایز را می‌توان برشمرد:
۱- خانواده زبانی «نیجر- کنگو» شامل:
- گروههای ماندینگ، آتلانتیک غربی و ولتائیک؛
- گروه ماندینگ شامل زبانهای: بامبارایی، مالینکه و خاسونکه؛
- گروه آتلانتیک غربی شامل یک زبان: پل (که در میان چوپانان نژاد پل تکلم می‌شود)؛
- گروه ولتائیک شامل زبانهای: بوبو، دوگون و سنوفر؛
خانواده «نیل و صحرایی» شامل یک زبان: سونرای (که در امپراتوری سونقوی از قرن پانزدهم در منطقه تکلم می‌شود)؛
خانواده «آفریقایی- آسیایی» (هامیتو- سامی) شامل زبانهای: مور، تماچک (نام قوم طوارق از این زبان است).
در میان زبانهای فوق چهار زبان هیچ ارتباطی با هم ندارند: بامبارایی، پل، سونقوی و تماچک. اما زبان بامبارایی به دلیل غنای مجموعه لغات و ساده بودن ساختار آن بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. بامبارایی بسیار با زبان دیولا که در ساحل عاج و بورکینافاسو تکلم می‌شود، با زبان ماندیکا (زبان رایج در گینه، گامبیا، لیبریا و سیرالئون) شباهت دارد و در اکثر ادارات کشور کارکنان در ارتباطات شخصی خود از آن استفاده می‌نمایند. زبانهای فوق به غیر از تماچک هیچ‌کدام دارای خط نوشتاری نیستند اما اخیرا تلاش‌هایی به عمل آمده تا زبان بامبارایی با الفبای لاتین به نگارش درآید.
در غرب آفریقا زبان پل بسیار کم رواج دارد. زبان سونرای علاوه بر کشور مالی در نیجر و شمال بنین تکلم می‌شود.
زبان تماچک با لهجه بربر توسط گروههای طوارق و بلا در استانهای تمبوکتو و گائل تکلم می‌شود. تماچک دارای خط نوشتاری بنام تیفینار است و به عنوان زبان ارتباطی ناحیه صحرا در کشور مالی، نیجر، الجزایر و لیبی تکلم می‌شود.
اکثر مالیایی‌ها به بیشتر از یک زبان و برخی اهالی موپتی به زبانهای متعددی گفتگو میکنند.
thumb
درصد گروههای قومی:
- بامبارا: ۳۳ درصد
- پل: ۱۰ درصد
- سنوفر: ۹ درصد
- سونرای: ۷ درصد
- مالینکه: ۶ درصد
- طوارق: ۵ درصد
- دوگون: ۴ درصد
- غیره (سوننکه، مور، عرب، خاسونکه و…)
درصد تکلم به زبانهای موجود:
- فرانسه (زبان رسمی و اداری)
- بامبارایی: ۳۸ درصد
- پل: ۱۴ درصد
- سونرای: ۶ درصد
- دوگون: ۵ درصد
فرهنگ
فرهنگ مردم مالی نسبت به سایر کشورهای غرب آفریقا، پویاتر بوده و از انعطاف بیشتری برخوردار است. به‌طور کلی اعتقادات، موسیقی، تاریخ و آداب و رسوم مالی سبب شده تا این کشور به عنوان مهد دموکراسی فرهنگی آفریقا شناخته شود.
همچنین نمود تفکرات مذهبی مردم در موسیقی و فرهنگ جامعه، باعث جذابیت زیادی شده‌است.
موسیقی
موسیقی مالی سبک‌های مختلفی را شامل می‌شود و سازندگان موسیقی در این کشور با الهام گرفتن از اسطوره‌های دین مسیحیت توانسته‌اند به ظرفیت‌های بالایی برسند. نسل جدیدی از نوازندگان و موسیقیدانان مالی در دهه‌های گذشته، رشد و نمو کرده‌اند. این افراد با تزریق موسیقی اروپایی و آمریکایی مانند سبک بلوز اعتبار زیادی به موسیقی این کشور بخشیده‌اند.
از هنرمندان معروف مالی که در این رشته فعالیت دارد می‌توان به علی فارکا توره اشاره کرد. در کنار موسیقی رقص مالی‌ها قسمتی از مراسمات معمولشان را تشکیل میدهد. به عنوان مثال رقص ماسک سننی در مراسمات عمومی و خصوصی به همراه موسیقی محلی انجام می‌شود.
ادبیات
ادبیات مالی از نظر کیفیت در سطح پایینتری از موسیقی‌اش قرار دارد. عمده کارهای ادبی این کشور، مربوط به نویسندگانیست که آثار شفاهی که به صورت سینه به سینه نقل شده‌است را روی کاغذ آورده‌اند. در واقع ادبیات تاریخی بخش عمده فرهنگ کشور مالی می‌باشد.
شهر باستانی جنه | [
"سرود ملی مالی",
"باماکو",
"زبان فرانسوی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"ابراهیم ابوبکر کیتا",
"مودیبو سیدیبه",
"فرانسه",
"۲۲ سپتامبر",
"۱۹۶۰ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
".ml",
"آفریقا",
"صحرای بزرگ آفریقا",
"خط فقر",
"طلا",
"اورانیوم",
"دامداری",
"نمک",
"پادشاهی مالی",
"ازواد",
"القاعده",
"طالبان",
"دیونکوندا ترائوره",
"موریتانی",
"الجزایر",
"نیجر",
"بورکینافاسو",
"ساحل عاج",
"گینه",
"سنگال",
"آدرار",
"دو زیفوزا",
"رود نیجر",
"رود سنگال",
"فالمه",
"هومبوری توندو",
"۱۸۸۱ (میلادی)",
"۱۸۹۵ (میلادی)",
"مودیبو کیتا",
"۱۹۶۸ (میلادی)",
"موسی ترائوره",
"۱۹۸۵ (میلادی)",
"۱۹۹۰ (میلادی)",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"۱۹۹۲ (میلادی)",
"۲۰۱۲ (میلادی)",
"ترائوره",
"طوارق",
"آمادو تومانی توره",
"گائو",
"کیدال",
"کایس",
"کولیکورو",
"تومبوکتو",
"سیکاسو",
"استان موپتی",
"سگو",
"دلار آمریکا",
"دین در مالی",
"ادیان بومی",
"المراودین",
"مانسا موسی",
"قاهره",
"مکه",
"ماسینا",
"الحاج عمر",
"بت‌پرست",
"زبان بامبارایی",
"تیفینار",
"دموکراسی",
"موسیقی",
"بلوز",
"علی فارکا توره",
"ادبیات تاریخی",
"فرهنگ",
"جنه"
] | [
"مالی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۰ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۰ (میلادی) در آفریقا",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای محصور در خشکی",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌های پیشین فرانسه"
] |
2,736 | مالت | 2 | 512 | 0 | [
"مالت (كشور)",
"مالت (کشور)",
"جمهوری مالت",
"جزيره مالت",
"جزیرهٔ مالت",
"جمهوري مالت",
"جزيرهٔ مالت",
"جزایر مالتا",
"جزاير مالتا",
"مالتا"
] | false | 353 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Repubblika ta' Malta"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری مالت"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "مالت"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Malta.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Malta.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "ندارد"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سرود مالتی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "EU location MLT.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[والتا]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "56"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "57"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "24"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "40"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[والتا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[مالتی]]، [[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[جرج آبلا]][[جوزف موسکات]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۱ سپتامبر]] [[۱۹۶۴]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۳۱۶"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۸۵ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۵"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۶]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۴۰۲،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۷۴ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "HDI ۰،۸۷۵"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۳۲ام"
},
{
"Item1": "وضع شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "بالا"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[یورو]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "EUR"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.mt]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۳۵۶+"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری مالت کشوری در جنوب اروپا در مرکز دریای مدیترانه است. این کشور از مجمع‌الجزایر کوچکی تشکیل شده و پایتخت آن، شهر والتا می‌باشد.
مالت در ۸۰ کیلومتری (۵۰ مایلی) جنوب ایتالیا، ۲۸۴ کیلومتری (۱۷۶ مایلی) شرق تونس و ۳۳۳ کیلومتری (۲۰۷ مایلی) شمال لیبی قرار دارد. کشور مالت با بیش از ۳۱۶ کیلومتر مربع (۱۲۲ مایل مربع) مساحت و با جمعیتی کمتر از ۴۵۰ هزار نفر، یکی از کوچکترین و پرتراکم‌ترین کشورها از نظر جمعیتی در جهان است.
پایتخت مالت، والتا تنها ۰٫۸ کیلومتر مربع مساحت دارد که کوچکترین پایتخت ملی در اتحادیه اروپا از نظر مساحت است. بزرگترین شهر مالت شهر بیرکیرکارا و مرکز اقتصادی اصلی کشور، شهر سلیمه است. مالت دارای دو زبان رسمی مالتی و انگلیسی است. زبان مالتی به عنوان زبان ملی نیز شناخته می‌شود. مالتی تنها زبان سامی است که در اتحادیه اروپا رسمیت دارد. بیشتر مردم مالت قادر به درک و صحبت به زبان ایتالیایی نیز هستند.
مالت از حدود ۵۹۰۰ سال پیش از میلاد مسکونی بوده‌است. موقعیت آن در مرکز مدیترانه به لحاظ تاریخی اهمیتی راهبردی به آن به عنوان یک پایگاه دریایی اعطا کرده‌است.
فنیقی‌ها، کارتاژها، یونانی‌ها، رومی‌ها، بیزانس‌ها، سیسیلی‌ها، نورمان‌ها، پادشاهی سیسیل، هابسبورگ‌های اسپانیا، شوالیه‌های هوسپیتالر، ترک‌ها، فرانسوی‌ها و انگلیسیها همگی در دوره‌ای بر این جزیره تسلط داشته‌اند و تاثیراتی از خود بر فرهنگ مالت بر جای گذاشته‌اند.
مالت در سال ۱۸۱۵، در طول جنگ، از مستعمرات بریتانیا بود و به عنوان ایستگاهی مهم برای کشتی‌ها و مقر ناوگان دریایی مدیترانه‌ای انگلیس عمل میکرد. این جزیره در جبهه متفقین در جنگ جهانی دوم نقش مهمی ایفا کرد و به این خاطر جرج ششم به خاطر شجاعت ساکنان مالت در جریان محاصره این جزیره توسط نیروهای آلمانی و ایتالیایی، صلیب جرج را به مالت اعطا کرد. صلیب جرج همچنان بر پرچم ملی مالت دیده می‌شود.
پس از مذاکرات شدید، پارلمان بریتانیا در سال ۱۹۶۴ قانون استقلال مالت را تصویب کرد. این کشور در سال ۱۹۷۴ به جمهوری تبدیل شد. مالت از زمان استقلال از اعضای اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع و سازمان ملل متحد بوده و در سال ۲۰۰۴ به اتحادیه اروپا پیوست. مالت در سال ۲۰۰۸، بخشی از منطقه یورو شد.
تاریخ
فنیقی‌ها، کارتاژ و بیزانس
در حدود ۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح گروهی از مردمان فنیقی که سامی‌تبار بودند، از سرزمین مادری خود در شرق دریای مدیترانه به جزایر مالت کوچیدند. فنیقی‌ها بازرگانان و دریانوردانی حرفه‌ای بودند و جزایر مالت برایشان اهمیت بسیاری داشت چرا که در شبکه بازرگانی آنها و در میان فنیقیه، سیسیل و کارتاژ (مهاجرنشین فینیقی در شمال آفریقا) قرار گرفته بود. در سال ۴۸۰ پیش از میلاد، مالت به بخشی از قلمرو کارتاژ تبدیل شد و تا سال ۲۱۸ پیش از میلاد از آن کارتاژ بود.
کارتاژی‌ها در نخستین جنگ کارتاژ (پونیک) (۲۴۱–۲۶۴ پیش از میلاد)، از جزایر مالت به عنوان پایگاهی دریایی در برابر رومیان استفاده کردند، در دومین جنگ کارتاژ (۲۰۱–۲۱۸ پیش از میلاد) امپراتوری روم جزایر مالت را گشود و پس از شکست کامل کارتاژ و فتح آن به دست رومیان در جنگ سوم کارتاژ (۱۴۶–۱۴۹پیش از میلاد)، جزایر مالت با فرستادن سفیرانی به رم اعلام استقلال کرد اما همچنان زمینه‌های فنیقی و کارتاژی خود را نگاه داشت.
در سال ۶۰ میلادی پولس مبلغ مسیحیت به مالت سفر کرد. در مدت سه ماه اقامت او در این سرزمین، مردم مالت به مسیحیت گرویدند. مردم مالت یکی از کهن‌ترین ملتهای مسیحی جهان به‌شمار می‌آیند.
در میانه سده‌های چهارم و نهم میلادی، مالت بخشی از امپراتوری بیزانس بود.
سده‌های میانه
در سال ۸۷۰ میلادی جزایر مالت به دست اعراب مسلمان فتح شد. از مهمترین تاثیر اعراب بر این سرزمین، می‌توان به زبان رایج در مالت اشاره کرد که بسیار به عربی نزدیک است.
در سده یازدهم میلادی، گروهی از نورمن‌های اسکاندیناویایی‌تبار که به بخشهایی از غرب و جنوب اروپا تاخته بودند، به ایتالیا رسیدند و از همان‌جا به جزایر مالت دست اندازی کردند. حکومت نورمن‌ها بر مالت و سیسیل، یک سده به درازا انجامید.
شوالیه‌های سنت جان
والتا، پایتخت مالت که به دست شوالیه‌های سنت جان بنا شد.
تا سده شانزدهم میلادی، جزایر مالت زیر نظر گروهی از فئودال‌ها (که کنت نشین مالت نامیده می‌شدند) اداره می‌شد. در سال ۱۵۳۰ میلادی، چارلز پنجم، فرمانروای امپراتوری مقدس روم در مرکز اروپا، جزایر مالت را به فرقه‌ای مسیحی بخشید که خود را شوالیه‌های سنت جان می‌نامیدند.
ناپلئون و بریتانیا
در سال ۱۷۹۸ میلادی، ناپلئون بناپارت، جزایر مالت را فتح کرد و شوالیه‌های سنت جان را اخراج نمود. مردم مالت با پشتیبانی نیروهای بریتانیایی، بر فرانسویان شوریدند و در ۱۸۰۰ میلادی، مالت مستعمره بریتانیای کبیر گردید. نیروهای بریتانیایی در طول جنگ اول جهانی، از مالت به عنوان پایگاهی دریایی در برابر نیروهای متحدین استفاده کردند. در سال ۱۹۲۱، مالت به صورت یک دومینیون درآمد و پس از ۴۳ سال، استقلال کامل خود را از بریتانیا در سال ۱۹۶۴ باز پس گرفت و به جمهوری تبدیل گشت، هرچند نیروهای دریایی بریتانیا تا اول آوریل سال ۱۹۷۹ در جزایر مالت ماندند.
جغرافیا
کشور مالت دربرگیرنده سه جزیره مسکونی به نامهای مالت (Malta)، گزو (Gozo)، و کومینو (Comino) و سه جزیره نامسکون کومینوتو (Cominotto) و فیلفلا (Filfla) و سنت پاول (St. Paul) است و در مرکز دریای مدیترانه قرار دارد. این جزایر روی‌هم‌رفته ۳۱۶ کیلومتر مربع پهناوری دارند و در ۹۳ کیلومتری جنوب جزیره سیسیل (ایتالیا)، ۲۹۰ کیلومتری شرق تونس و ۲۹۰ کیلومتری شمال لیبی قرار گرفته‌اند. بلندای این جزایر کم است و بلندترین نقطه آن که در کرانه‌های جنوب غربی جزیره اصلی مالت قرار گرفته، تازوتا (TaZuta) نامیده می‌شود و ۲۵۳ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. بلندترین نقطه جزیره گزو تادبیگی (TaDbiegi) است و بلندای آن از سطح دریا، ۱۹۰ متر می‌باشد.
خاک جزایر مالت معمولا سنگلاخی و کم‌درخت است و در آن گیاه و سبزه کم می‌روید، اما خاک برخی از دره‌ها حاصلخیز است. تنها استثناء قابل توجه، جنگلهای بوسکت (Buskett) در کرانه‌های جنوبی هستند که در درهای پرآب و در میان شمار زیادی تخته‌سنگ قرار گرفته‌اند. در این جنگلها درخت‌های صنوبر و پرتقال می‌روید.
آب‌وهوای مالت مدیترانه‌ای است، مالت زمستان‌های معتدل و بارانی و تابستان‌های گرم و خشک دارد.
تقسیمات کشوری
این کشور هم‌اکنون دارای ۵ منطقه می‌باشد که هر منطقه خود از چندین بخش تشکیل شده‌است. مناطق مالت اولین بار در سال ۱۹۹۳ با سه منطقه ایجاد شده اما در سالهای تقسیمات کشوری مالت تغییر کرده و این سه منطقه به پنج منطقه افزایش یافتند.
مناطق پنج‌گانه مالت دارای شورایی بین ۱۰ تا ۱۴ عضو می‌باشد که هر شورا دارای یک رئیس و نائب رئیس می‌باشد.
منطقه
نقشه
مرکز
بزرگترین شهر
مساحت
جمعیت (۲۰۱۳)
تراکم جمعیت
تاسیس
منطقه مرکزی
60px
سان گوان
بیرکیرکارا
۲۰۰۹
منطقه گوزو
60px
ویکتوریا
ویکتوریا
۱۹۹۳
منطقه شمالی
60px
سان پال ایلبهار
سان پال ایلبهار
۲۰۰۹
منطقه جنوب شرقی
60px
ترزین
زابار
۲۰۰۹
منطقه جنوبی
60px
کورمی
کورمی
۲۰۰۹
سیاست
حکومت مالت جمهوری و دارای یک مجلس قانونگذاری است که ۶۵ نماینده دارد. رئیس‌جمهور آن، جرج آبلا است. مالت عضو اتحادیه اروپا و نیز از اعضای اتحادیه کشورهای همسود می‌باشد.
به دنبال قتل یک زن روزنامه‌نگار در جمهوری مالت توسط بمب‌گذاری خودروی او، پسر وی صریحا نخست‌وزیر و اطرافیانش را متهم کرد. این زن وبلاگ‌نویس به نام دافنه کاروآنا گالیتسیا پیشتر موارد فسادهای عظیم دولتی را در ارتباط با رسوایی اوراق پاناما افشا کرده و حتی باعث شده بود که دولت مالت استعفا دهد و انتخابات پیش از موعد برگزار کند. با اینحال وی در آخرین پیام اینترنتی خود نوشته بود: «فساد همه جا را گرفته و هیچ امیدی باقی نمانده‌است».
در میان موارد متعدد فساد که دافنه کاروآنا گالیتسیا در باره آنها تحقیق کرده بود، پرونده مربوط به همسر نخست‌وزیر و روابطش با دولت جمهوری آذربایجان جنجال بزرگی به پا کرد. خانم میشل موسکا، همسر نخست‌وزیر متهم است که از باکو رشوه گرفته شده و این پول‌ها را به حساب بانکی پنهانی خود در پاناما ریخته‌است. مالت به عنوان یکی از «مراکز پولشویی مافیا» شهرت دارد. جنایات شبیه به قتل دافنه کاروآنا گالیتسیا در جمهوری مالت فراوان دیده می‌شود.
اقتصاد
تالاب آبی در جزیره کومینو.
بندرگاه والتا.
اقتصاد این کشور وابسته به بازرگانی بین‌المللی، تولیدات (پارچه، میوه و سبزی، فراورده‌های دامی)، صنایع کشتی‌سازی و لوازم الکترونیکی و جهانگردی است. واردات این کشور بیشتر شامل مواد غذایی، نفت، خودرو و کالاهای مصرفی است. معادن سنگ آهک بیشترین درصد منابع طبیعی این کشور را شامل می‌شود. کشور مالت منابع انرژی طبیعی ندارد، اما در برابر آن دارای نیروی تولید فعال است. مالت مشکل کمبود آب دارد و تولیدکنندگان صنایع غذایی مالت، تنها پاسخگوی ۲۰٪ نیاز غذایی کشور هستند.
یکی از راه‌های جذب سرمایه‌های خارجی در سالهای اخیر در کشور مالت فروش املاک در این جزایر می‌باشد که آن را به تفریحگاه مردم سایر کشورها تبدیل نموده‌است. واحد پول کشور مالت در سال ۲۰۰۸ بعد از حدود ۳ سال عضویت در اتحادیه اروپا به یورو تغییر پیدا نمود.
گردشگری
مالت دارای جاذبه‌های گردشگری طبیعی به ویژه در سواحل و کرانه‌هاست و امروزه مهمانخانه‌های مجهزی در همه جزایر مالت ساخته شده‌اند. بسیاری از مردم مالت به مسافرتهای خارجی میروند، هرچند که مالت بیشتر واردکننده صنعت جهانگردی است. نسبت جهانگردان مالتی به جهانگردان خارجی که به این کشور سفر میکنند، در حال کاهش است.
این جزیره تاکنون میزبان فیلم‌ها و نامهای بزرگی بوده که هر یک به نوبه خود بر صنعت گردشگری این جزیره تاثیرگذار بودهاند. مالت از سال ۱۹۲۵ به عنوان مکانی برای فیلمسازی مورد توجه قرار گرفت و «کنار دریا» سومین فیلمی بود که برد پیت برای ساخت آن راهی مالت شد. او پیش از این برای «تروی» و «جنگ جهانی زد» نیز در مالت جلوی دوربین رفته بود. «گلادیاتور»، «کاپیتان فیلیپس» و فصل اول «بازی تاج و تاخت» در مالت ساخته شده‌اند.
مردم
بیشینه مردم مالت از تبار سامی (آمیزه‌ای از فنیقی‌ها و کارتاژی‌ها) است و با اعراب خویشاوندی نزدیک دارند. اقلیت‌هایی از ایتالیایی‌ها، سیسیلی‌ها و اعراب نیز در این کشور زندگی میکنند.
دو زبان مالتی و انگلیسی زبانهای رسمی کشور هستند. زبان مالتی از خانواده زبانهای آفریقایی-آسیایی و از شاخه زبانهای سامی است و با زبان عربی خویشاوندی دارد، هرچند که وام‌واژه‌های بسیاری از گویشهای ایتالیایی به ویژه سیسیلی (و به تازگی از انگلیسی) وارد این زبان شده‌اند. زبان مالتی با نویسه‌های لاتین نوشته می‌شود.
۹۸٪ مردم مالت پیرو آئین کاتولیک رم هستند.
فرهنگ
فرهنگ و سنت‌های مالت آمیزه‌ای از سنت‌های فنیقی و کارتاژی، ایتالیایی، اسپانیایی، عربی و انگلیسی است. از تاثیرات فرهنگ اسپانیایی، می‌توان به وجود گیتار در موسیقی محلی مالت و ایوانهای چوبی برگرفته از معماری سنتی اسپانیا اشاره کرد. همچنین واژه‌هایی از زبان اسپانیایی در گویش کنونی آنها به چشم می‌خورد. جشن‌های محلی مالت، به ویژه جشن‌های عروسی و کریسمس، شباهت بسیاری به جشن‌های مردم شمال ایتالیا دارد.
ایوانهای چوبی خانه‌های والتا، برگرفته از معماری اسپانیا.
در مالت مذهب کاتولیک نفوذ زیادی دارد و مالت تنها کشور اتحادیه اروپاست که سقط جنین در آن تابو، ممنوع و غیرقانونی است، حتی اگر بارداری سلامت مادر را به خطر بیندازد یا اینکه اینکه حاملگی بر اثر تجاوز جنسی باشد. در این کشور بحث عمومی درباره سقط جنین هم با چالش روبه‌روست.
از سویی دیگر، پارلمان مالت در ژوئیه ۲۰۱۷ موافقت خود را با ازدواج زوج‌های همجنس در این جزیره کاتولیک اعلام کرد. سه سال پیش از آن پارلمان این کشور پیوند مدنی میان همجنس‌گرایان را قانونی اعلام کرده بود. مالت پانزدهمین کشوری بود که ازدواج همجنس‌گرایان در آن قانونی می‌شود. | [
"سرود مالتی",
"والتا",
"زبان مالتی",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"جرج آبلا",
"جوزف موسکات",
"بریتانیا",
"۲۱ سپتامبر",
"۱۹۶۴ (میلادی)",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"یورو",
".mt",
"اروپا",
"دریای مدیترانه",
"مجمع‌الجزایر",
"بیرکیرکارا",
"سلیمه (شهر)",
"زبانهای سامی",
"زبان ایتالیایی",
"راهبرد",
"فنیقی‌ها",
"کارتاژ",
"یونانی‌ها",
"روم باستان",
"بیزانس‌ها",
"امارت سیسیل",
"نورمان‌ها",
"پادشاهی سیسیل",
"هابسبورگ‌های اسپانیا",
"شوالیه‌های هوسپیتالر",
"متفقین",
"جنگ جهانی دوم",
"جرج ششم",
"صلیب جرج",
"اعضای اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع",
"اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع",
"اتحادیه اروپا",
"منطقه یورو",
"فنیقی",
"سامی",
"فنیقیه",
"سیسیل",
"آفریقا",
"رومیان",
"امپراتوری روم",
"پولس",
"مسیحیت",
"مسیحی",
"بیزانس",
"مردم عرب",
"مسلمان",
"عربی",
"نورمن",
"اسکاندیناویایی",
"ایتالیا",
"کنت نشین مالت",
"امپراتوری مقدس روم",
"شوالیه‌های سنت جان",
"ناپلئون بناپارت",
"بریتانیای کبیر",
"جنگ جهانی اول",
"دومینیون",
"مالت (جزیره)",
"گُزو",
"کومینو",
"کومینوتو",
"فیلفلا",
"سنت پاول",
"تونس",
"لیبی",
"صنوبر",
"پرتقال",
"منطقه مرکزی مالت",
"سان گوان",
"منطقه گوزو",
"ویکتوریا، مالت",
"منطقه شمالی مالت",
"سان پال ایلبهار",
"منطقه جنوب شرقی مالت",
"ترزین",
"زابار",
"منطقه جنوبی مالت",
"کورمی",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"دافنه کاروآنا گالیتسیا",
"اوراق پاناما",
"جمهوری آذربایجان",
"میشل موسکا",
"پاناما",
"پارچه",
"میوه",
"سبزی",
"فراورده‌های دامی",
"صنایع",
"کشتی‌سازی",
"لوازم الکترونیکی",
"جهانگردی",
"خوراک",
"نفت",
"خودرو",
"سنگ آهک",
"منابع طبیعی",
"واحد پول",
"مهمانخانه",
"برد پیت",
"جنگ جهانی زد",
"بازی تاج و تاخت",
"وام‌واژه",
"سیسیلی",
"الفبای لاتین",
"کاتولیک",
"گیتار",
"کریسمس",
"سقط جنین",
"تابو",
"ازدواج همجنس‌گرایان"
] | [
"مالت",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۴ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۴ (میلادی)",
"جزیره‌های دریای مدیترانه",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای ایتالیایی‌زبان",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای ساحلی مدیترانه",
"کشورهای عضو اتحادیه اروپا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مجمع‌الجزایرهای دریای مدیترانه",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا",
"مستعمره‌های فینیقیه"
] |
2,737 | مالاوی | 2 | 342 | 0 | [
"مالاوي"
] | false | 189 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Dziko la MalaŵiRepublic of Malawi"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری مالاوی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "مالاوی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag_of_Malawi.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Malawi.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "یکپارچگی و آزادی"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "خدایا، این سرزمین مالاوی ما را خجسته دار"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Malawi (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "LocationMalawi.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[لیلونگوه]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "57"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "33"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "42"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[لیلونگوه]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[دموکراسی تک حزبی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "•[[رئیس جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[جویس باندا]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "استقلال از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۶ ژوئیه]] [[۱۹۶۴]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۱۸،۴۸۴"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۹۹ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۲۰٫۶"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۶]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۸،۰۹۱،۵۷۵"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۱۸"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۹۴ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کواچا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "MWK"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DAS"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "ust",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.mw]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۶۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری مالاوی کشوری است در جنوب شرق آفریقا. جمعیت مالاوی ۱۸،۰۹۱،۵۷۵ نفر برآورد می‌شود و پایتخت آن لیلونگوه است.
جمهوری مالاوی کشوری است محصور در خشکی واقع در جنوب شرق آفریقا، شمال موزامبیک و شرق زامبیا. جمهوری مالاوی تا سال ۱۹۶۴ مستعمره بریتانیا بود. نام مالاوی از نام ماراوی که نام قدیمی قوم نیانجا است و از ساکنان اصلی این ناحیه هستند گرفته شده‌است.
زبان رسمی مالاوی زبان انگلیسی است و زبان چچوا نیز به عنوان زبان محلی رسمیت دارد. اقوام اصلی مالاوی عبارتند از چچوا (۳۲٫۶۷ درصد جمعیت کشور)، یائو (۲۰٫۵ درصد)، و لوموه (۱۷٫۶ درصد). واحد پول این کشور کواچای مالاوی است.
در مورد دین مردم مالاوی آمار دقیقی در دست نیست اما پژوهش‌ها نشان میدهد که حدود ۶۸ درصد از مردم این کشور مسیحی، ۲۵ درصد مسلمان هستند و ۵ درصد نیز پیرو ادیان دیگر می‌باشند.
تاریخ
محدوده مالاوی امروز پیش از اینکه موجی از مهاجران بانتوزبان به این سرزمین بیایند جمعیت اندکی از شکارچیان و گردآوران داشت. مردمان بانتو در سده دهم از سوی شمال وارد این منطقه و دیگر مناطق جنوبی‌تر آفریقا شدند. هرچند بیشتر بانتوها به راه خود به سوی جنوب ادامه دادند، گروه‌هایی از آنها در مالاوی مانده و گروههای قومی مختلفی را با نیای مشترک در این منطقه تشکیل دادند.
در سال ۱۵۰۰ میلادی قبایل این ناحیه مملکتی به نام پادشاهی «ماراوی» تشکیل دادند که از سوی شمال از انخوتاکوتای امروزی شروع می‌شد و تا رودخانه زامبزی ادامه می‌یافت و از جهت دیگر از دریاچه مالاوی تا رود لوآنگوا، در زامبیای امروزی، ادامه داشت. کمی پس از سال ۱۶۰۰، یعنی زمانی که بیشتر این منطقه تحت فرمان یک حاکم محلی درآمده بود، افراد قبایل محل با بازرگانان پرتغالی مواجه شده و به دادوستد و ایجاد ائتلاف با آنها پرداختند.
در سال ۱۷۰۰ میلادی اما، پادشاهی مستقر در محدوده مالاوی از هم پاشید و قبایل گوناگون هر یک کنترل بخشی از این محدوده را به‌دست گرفتند. از اواسط دهه ۱۸۰۰ میلادی، فروشندگان عرب و سواحلی برده، به اوج فعالیت خود در این منطقه رسیدند و هر ساله در حدود ۲۰ هزار نفر از مردم مالاوی را به بردگی کشیده و در انخوتاکوتا و کیلوه به فروش رساندند.
مالاوی، در ادامه تاریخ خود، از جمله مستعمرات بریتانیا بوده‌است، این کشور در سال ۱۸۹۱ به صورت مستعمره بریتانیا درآمد و در سال ۱۹۰۷ به سبب قرار داشتن در کنار دریاچه نیاسا، نیاسالند خوانده شد.
از سال ۱۹۵۳ تا سال ۱۹۶۴ این کشور به رودزیای شمالی و جنوبی پیوست و فدراسیون رودزیا و نیاسالند را تشکیل داد. مالاوی در ۶ ژوئیه ۱۹۶۴ از این فدراسیون جدا و به عنوان کشوری مستقل رسما از بریتانیا اعلام استقلال کرد.
سیاست
پایه‌های دموکراسی در کشوری که از زمان استقلال در سال ۱۳۴۳ تا سال ۱۳۷۲ فقط با وجود یک حزب اداره می‌شد، هنوز چندان محکم نشده‌است. در چنین شرایطی، بیش از ۷۵۰ هزار آواره موزامبیکی در این کشور نیز زمینه ایجاد مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را بیش از پیش فراهم میکند.
در سال ۱۹۶۴ دکتر هاستینگز کاموزو باندا رئیس جمهور مالاوی شد و تنها حزب سیاسی تا سال ۱۹۹۳ حزب کنگره مالاوی بود. برای اولین بار انتخابات به صورت چند حزبی در سال ۱۹۹۴ برگزار شد. باکیلی مولوزی از حزب اتحاد دموکراتیک پیشرو به عنوان رئیس جمهور برگزیده شد. در سال ۲۰۰۴ میلادی نیز بینگو وا موتاریکا به سمت رئیس جمهور مالاوی انتخاب شد.
برداشت دولت از ذخایر ارزی در خردادماه سال ۹۰، بر بحران کمبود سوخت در این کشور دامن زد و اعتراض‌های ضد دولتی را سبب شد. در حالی که به دلیل کشته و زخمی شدن برخی معترضان به سیاست‌های دولتی، به موتاریکا پیشنهاد شده بود از قدرت کناره‌گیری کند اما وی سیام تیرماه با رد خواسته مخالفان تاکید کرد کمبود ذخایر ارزی با کمبود سوخت نباید به عنوان نشانه‌ای از زمامداری بد یا شکست حکومت تلقی شود.
موتاریکا، مخالفان و رهبران سازمانهای جامعه مدنی مالاوی را به اجیر کردن آشوب‌طلبان برای غارت اموال در شهرها به منظور دامن زدن به این آشوب‌ها متهم کرد و یک روز بعد گزارش شد که در خونبارترین تظاهرات دولتی در سالهای اخیر، ۱۸ نفر به دلیل شلیک تیرهای واقعی از سوی پلیس کشته شدند و ۲۷۵ نفر نیز به زندان افتادند.
ناآرامی‌ها که بیش از یک ماه به طول انجامید، سرانجام با میانجیگری سازمان ملل متحد و برخی سران اتحادیه آفریقا خاتمه یافت. اما همین امر، سبب افزایش نارضایتی‌های مردم و گروههای سیاسی مخالف از دولت موتاریکا شده بود. از سوی دیگر، تعلیق فعالیت‌های کمیسیون ملی انتخابات از سوی موتاریکا در سیزدهم آذرماه ۱۳۸۹ به دلیل مفقود شدن ۹ میلیون دلار هزینه انتخابات منطقهای که قرار بود در فروردین ماه برگزار شود، نشان از ضعف سیستم مالی و نظارتی در این کشور دارد. رئیس جمهوری پیش از موتاریکا نیز برای رسیدگی به پرونده اختلاس ۱۲ میلیون دلاری و فساد مالی خود به دادگاه می‌رود.
در سال ۲۰۱۲ انتقال قدرت به جویس باندا در مالاوی به دلیل درگذشت موتاریکا، رئیس جمهوری پیشین، سرنوشت این کشور فقیر را در دستان نخستین رئیس دولت زن در جنوب آفریقا قرار داد. بینگو وا موتاریکا، رئیس جمهوری ۷۸ ساله مالاوی، هفدهم فروردین ماه ۹۱، ۵ آوریل ۲۰۱۲، به دلیل عارضه قلبی درگذشت و بر اساس قانون اساسی این کشور، معاون او باید ریاست دولت را بر عهده بگیرد.
جویس باندا دختر یک افسر پلیس بوده و به علت تلاشهای خود در زمینه آموزش دختران محروم در سطح بین‌المللی شناخته شده‌است. انتقادهای سال ۱۳۸۹ باندا درباره مسئله جانشینی، سبب اخراج او از حزب ترقی‌خواه دموکراتیک موتاریکا شد. روی کار آمدن باندا به عنوان یکی از فعالان حقوق بشری و مسائل زنان که از حمایت کشورهای غربی نیز برخوردار است، راه دریافت کمکهای مالی بیشتر را برای این کشور فراهم میکند.
در سال ۱۳۵۰ روابط ایران و کشور مالاوی در جنوب آفریقا آغاز و سفیر ایران در کنیا در مالاوی نیز آکرودیته شد. پس از انقلاب ۵۷ در ایران، به دلیل نوع رابطه مالاوی با اسرائیل، دولت جمهوری اسلامی ایران از معرفی سفیر خود در نایروبی به عنوان آکرودیته در مالاوی خودداری کرد. اما به دنبال تغییر رئیس جمهور و شروع به کار خانم باندا رئیس جمهور مالاوی و دگرگونی سیاست خارجی این کشور، روابط دوکشور مجددا برقرار و این کشور به صورت آکرودیته سفارت جمهوری اسلامی ایران در تانزانیا - دارالسلام می‌باشد.
جغرافیا
مالاوی کشوری است محصور به خشکی در جنوب شرق قاره آفریقا. پایتخت این کشور شهر لیلونگوه (Lilongwe) با ۶۳۲ هزار نفر می‌باشد. مساحت مالاوی ۱۱۸٫۴۸۴ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۲ میلیون و ۷۰۷ هزار نفر می‌باشد. مالاوی از کوچکترین کشورهای آفریقا است.
شهر بلانتایر پایتخت تجاری مالاوی است که در حدود ۳۵۰ کیلومتری جنوب شهر لیلنگوه پایتخت سیاسی این کشور قرار دارد.
دره بزرگ آفریقا از شمال به جنوب از خاک مالاوی می‌گذرد و در شرق این دره، دریاچه مالاوی واقع شده‌است. دریاچه مالاوی (نام دیگر: دریاچه نیاسا) حدود یک‌سوم از مساحت این کشور را پوشانده‌است. رودخانه شایر از انتهای جنوبی این دریاچه جریان می‌یابد و ۴۰۰ کیلومتر جلوتر، در خاک موزامبیک، به رودخانه زامبزی می‌پیوندد. دریاچه مالاوی، دوازدهمین دریاچه بزرگ آب شیرین در جهان است.
آب‌وهوای مالاوی در مناطق پست جنوب کشور بسیار گرم و در بلندی‌های شمالی معتدل است. دمای هوا بین ماه‌های نوامبر و آوریل بالا است و بین این ماه‌ها باران‌های استوایی می‌بارد و رعد و برق زیادی رخ میدهد. بارش زیاد در اواخر ماه مارس به اوج خود می‌رسد.
شهرهای مهم
از شهرهای مهم مالاوی را می‌توان شهرهای زیر را ذکر کرد:
نام شهر
تلفظ انگلیسی
جمعیت (نفر)
یادداشت
بلانتایر
Blantyre
۶۷۸ هزار
مزوزو
Mzuzu
۱۲۶ هزار
زومبا
Zomba
۱۰۰ هزار
کارونگا
Karonga
۲۷ هزار
تقسیمات کشوری
کشور مالاوی سه منطقه دارد که به ۲۸ استان تقسیم شده‌اند:
منطقه مرکزی
۱ددزا
۲دووا
۳کاسونگو
۴لیلونگوه
۵مچینجی
۶نخوتاکوتا
۷نتچئو
۸نتچیسی
۹سالیما
منطقه شمالی
۱۰چیتیپا
۱۱کارونگا
۱۲لیکوما
۱۳مزیمبا
۱۴نکهاتا بای
۱۵ رامفی
منطقه جنوبی
۱۶بالاکا
۱۷بلانتایر
۱۸چیکواوا
۱۹چیرادزولو
۲۰ماچینگا
۲۱مانگوچی
۲۲مولانجه
۲۳موانزا
۲۴نسانجه
۲۵تیولو
۲۶پهالومبه
۲۷زومبا
۲۸ننو
اقتصاد
مالاوی در میان کم‌توسعه‌یافته‌ترین و متراکم‌ترین کشورها از نظر جمعیت است. حدود ۸۵ درصد از جمعیت این کشور در روستاها زندگی میکنند و اقتصاد مالاوی بر کشاورزی استوار شده‌است و فراورده‌های کشاورزی ۹۰ درصد از صادرات آن را تشکیل می‌دهند.
واحد پول مالاوی، کواچا، با واحد جزء (تامبالا) نام دارد. بیش از ۷۵۰ هزار آواره موزامبیکی که از جنگهای داخلی این کشور آسیب دیده‌اند طی سالهای اخیر به مالاوی فرار کرده‌اند. صادرات مالاوی را، تنباکو، چای و شکر تشکیل می‌دهند. مالاوی از اعضای کشورهای همسود و اتحادیه آفریقاست.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد و برنامه جهانی غذا، طی سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵، حدود ۲۹ درصد جمعیت حدود ۱۳ میلیونی مالاوی، دچار سوء تغذیه بودند که این کشور را در رتبه بیست و یکم جهانی قرار می‌داد.
از سوی دیگر، سرانه تولید ناخالص داخلی مالاوی بر اساس گزارش سال ۱۳۸۹ صندوق بین‌المللی پول ۳۲۲ دلار بود (یکصد و هشتادم جهان). گزارش سال ۱۳۸۸ بانک جهانی این رقم را ۳۱۰ ذکر کرد (یکصد و هفتاد و هشتم جهان).
به نوشته وبگاه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، از سال ۱۳۸۵ مالاوی در برنامه تسهیل برای کشورهای مقروض گنجانده شد و از اواخر سال ۱۳۸۷ نیز آمریکا، این کشور را واجد شرایط دریافت حمایتهای مالی در برنامه ابتکار چالش هزاره دانست.
مشکلات اقتصادی مالاوی از سال ۲۰۱۱ پس از اینکه نهادهای بین‌المللی که معمولا ۴۰ درصد از بودجه این کشور را پشتیبانی می‌کردند، کمک خود را به دلیل نگرانی‌های مربوط به حقوق بشر در این کشور متوقف کردند، وخیم‌تر شد.
صندوق بین‌المللی پول برنامه ۷۹ میلیون دلاری خود برای مالاوی را بر سر سیاست اقتصادی رئیس جمهوری پیشین این کشور متوقف کرده بود. توقف کمک موجب کمبود شدید دلار شد که به دلیل کاهش چشمگیر فروش دخانیات که منبع اصلی درآمد خارجی مالاوی است، بوجود آمد.
با روی کار آمدن یک رئیس جمهوری جدید در این کشور و اقدامات وی برای ترمیم روابط مالاوی با حامیان بین‌المللی‌اش، صندوق بین‌المللی پول در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد سرگرم مذاکره با مالاوی در مورد یک برنامه اقتصادی جدید است که با یک وام از سوی این سازمان مورد پشتیبانی قرار می‌گیرد.
مردم
زبان رسمی مالاوی زبان انگلیسی است و زبان چیوا نیز به عنوان زبان محلی رسمیت دارد. اقوام اصلی مالاوی عبارتند از چیوا (۳۲٫۶۷ درصد جمعیت کشور)، یائو (۲۰٫۵ درصد)، و لوموه (۱۷٫۶ درصد). واحد پول این کشور کواچای مالاوی است.
در مورد دین مردم مالاوی آمار دقیقی در دست نیست اما پژوهش‌ها نشان میدهد که حدود ۶۸ درصد از مردم این کشور مسیحی، ۲۵ درصد مسلمان هستند و ۵ درصد نیز پیرو ادیان دیگر می‌باشند.
قبایل ناراضی مسیحی که اکثریت آنها در شمال کشور اقامت داشتند از نتایج انتخابات که رئیس جمهوری مسلمان از جنوب را سرکار آورده بود راضی نبوده و در نتیجه ستادی خشونت‌آمیز علیه مسلمانان به راه انداختند.
در سال ۱۹۹۹ شورشی‌های مسیحی حدود ۲۰۰ مسجد را در مالاوی به آتش کشیده شده بودند که هشت سال پس از آن، بینگو وا موتاریکه رئیس جمهور این کشور که پیرو مذهب کاتولیک مسیحیت است ستادی برای بازسازی و مرمت مساجد به آتش کشیده شده راه‌اندازی کرد.
فرهنگ
سنت پاکسازی جنسی
در برخی مناطق این کشور سنت پاکسازی جنسی اجرا می‌شود؛ که در آن دختران پس از نخستین قاعدگی خود به عنوان نشان بلوغ خود باید با مردی رابطه جنسی انجام دهند. برخی از این دختران تنها ۱۲ ساله دارند
.سنت‌های مربوط به پاکسازی جنسی
کوساسا فومبی: «پاکسازی جنسی» دختران تازه بالغ درست پس از اولین عادت ماهانه.
کولووا کوف: «پاکسازی جنسی» زنان و مردان تازه بیوه پس از مرگ همسرشان.
فیسی یا هینئا: به مردی اطلاق می‌شود که در مواردی که یک زوج برای بچه دار شدن مشکل دارند به جای شوهر با زن همبستر می‌شود. در سالهای اخیر این لقب برای همه مردانی که در اجرای سنت‌های جنسی مشارکت میکنند به کار برده می‌شود.
ارگان‌های بین‌المللی در مالاوی
مالاوی یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و نیروهای سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای بشردوستانه بین‌المللی برای کمک به معیشت مردم در آن حضور فعال دارند.
خروج نیروهای سازمان ملل از دو منطقه
به گزارش رسانه‌ها در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۷ سازمان ملل متحد بدنبال شایعه حضور خون‌آشام‌ها در مالاوی و قتل پنج شهروند عادی نیروهای خود را از دو منطقه در جنوب این کشور خارج کرد. در گزارشهای امنیتی اداره امنیت و سلامت سازمان ملل متحد آمده‌است: «مردم این مناطق به شدت تحت تاثیر داستانهای مربوط به خون‌آشامی و وجود خون‌آشام‌ها در منطقه هستند… و این شایعات از موزامبیک، کشور همسایه مالاوی آغاز شده‌است».
خبرگزاری رویترز گزارش داد که شماری از شهروندان بومی به دلیل اعتقاد به پدیدار شدن این موجودات خون‌آشام ۵ نفر را کشته‌اند.
در سال ۲۰۰۲ نیز در پی پخش شایعه حضور خون‌آشام‌ها در این کشور، خشونت‌های مشابهی به وقوع پیوست.
رئیس جمهوری مالاوی پیتر موتاریکا، در واکنش به این وقایع آن را «دلهره‌آور و تکان‌دهنده» خوانده‌است.
خروج سایر نیروها
به جز سازمان ملل متحد، برخی دیگر از سازمانهای غیرانتفاعی نیز فعالان خود از این منطقه تخلیه و اعلام کردند فعالیت‌های این گروه‌ها تا زمان عادی شدن وضعیت به حالت تعلیق درآمده‌است. | [
"لیلونگوه",
"زبان انگلیسی",
"دموکراسی تک حزبی",
"رئیس جمهور",
"جویس باندا",
"بریتانیای کبیر",
"۶ ژوئیه",
"۱۹۶۴ (میلادی)",
"۲۰۱۶ (میلادی)",
"کواچا",
".mw",
"جنوب آفریقا",
"موزامبیک",
"زامبیا",
"نیانجا",
"زبان چچوا",
"چچوا",
"کواچای مالاوی",
"بانتو",
"انخوتاکوتا",
"لوآنگوا",
"سواحلی",
"برده",
"دریاچه نیاسا",
"رودزیای شمالی",
"باکیلی مولوزی",
"بینگو وا موتاریکا",
"جامعه مدنی",
"اتحادیه آفریقا",
"اختلاس",
"حزب ترقی‌خواه دموکراتیک",
"آکرودیته",
"بلانتایر",
"دریاچه مالاوی",
"رودخانه شایر",
"رودخانه زامبزی",
"نوامبر",
"آوریل",
"منطقه مرکزی مالاوی",
"بخش ددزا",
"بخش دووا",
"بخش کاسونگو",
"بخش لیلونگوه",
"بخش مچینجی",
"بخش نخوتاکوتا",
"بخش نتچئو",
"بخش نتچیسی",
"بخش سالیما",
"منطقه شمالی مالاوی",
"بخش چیتیپا",
"بخش کارونگا",
"بخش لیکوما",
"بخش مزیمبا",
"بخش نکهاتا بای",
"بخش رامفی",
"منطقه جنوبی مالاوی",
"بخش بالاکا",
"بخش بلانتایر",
"بخش چیکواوا",
"بخش چیرادزولو",
"بخش ماچینگا",
"بخش مانگوچی",
"بخش مولانجه",
"بخش موانزا",
"بخش نسانجه",
"بخش تیولو",
"بخش پهالومبه",
"بخش زومبا",
"بخش ننو",
"کشورهای همسود",
"سوء تغذیه",
"سازمان سیا",
"ابتکار چالش هزاره",
"صندوق بین‌المللی پول",
"وام",
"زبان چیوا",
"چیوا",
"بینگو وا موتاریکه",
"کاتولیک",
"سازمان ملل متحد",
"بین‌المللی",
"خون‌آشام",
"رویترز",
"پیتر موتاریکا",
"سازمان غیرانتفاعی"
] | [
"مالاوی",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۴ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۴ (میلادی) در مالاوی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای محصور در خشکی"
] |
2,739 | لیتوانی | 2 | 826 | 0 | [
"ليتواني",
"جمهوری لیتوانی",
"لیتویا",
"جمهوري ليتواني",
"ليتويا",
"لتوانیا",
"لتوانی"
] | false | 650 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Lietuvos Respublika"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری لیتوانی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "لیتوانی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Lithuania.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of Lithuania.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "[[سرود ملی]]"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "پرونده:Tautiška giesme instumental.ogg[[سرود ملی لیتوانی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "EU-Lithuania.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[ویلنیوس]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "54"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "41"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "25"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "19"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ویلنیوس]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[لیتوانیایی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[دالیا گریبائوسکایته]][[آندریوس کوبیلیوس]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "اعلان کشور همسود"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "[[لهستان]]/لیتوانیاشغال توسط [[روسیه]]/[[پروسیا]]اعلان استقلالاولین اشغال توسط شورویدومین اشغال توسط شورویاستقلال دوباره"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۵۶۹]][[۱۷۹۵]][[۱۶ فوریه]] [[۱۹۱۸]][[۱۵ ژوئن]] [[۱۹۴۰]][[۱۹۴۴]][[۱۱ مارس]] [[۱۹۹۰]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۶۵،۲۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۲۳ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۳۵"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۹]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۳،۵۰۰،۴۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۳۰ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۵۲"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۲۰ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۷٫۸۱۳"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۰۳ام"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰۷۵۳ دلار"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۶]]"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۸۶۹"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۴۳ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[یورو]] (€)"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "EUR"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.lt]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفن",
"Item2": "۳۷۰+"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری لیتوانی کشوری است در شمال شرقی اروپا که از شمال به لتونی، از مشرق و جنوب شرقی به بلاروس، از جنوب به لهستان، از جنوب غربی به روسیه (منطقه برون‌بومی کالینینگراد) و از مغرب به دریای بالتیک محدود می‌شود. جمهوری لیتوانی بزرگترین و جنوبی‌ترین کشور در میان سه جمهوری حوزه بالتیک در اروپاست.
جمعیت لیتوانی ۳٫۲ میلیون نفر و پایتخت و بزرگترین شهر آن ویلنیوس است. واحد پول این کشور لیتاس است که در ابتدای ۲۰۱۵ میلادی به یورو تغییر کرد. زبان رسمی آن لیتوانیایی نام دارد. این زبان از شاخه بالتیک زبانهای هندواروپایی است. بیشتر مردم لیتوانی مسیحی هستند و ۷۹ درصد به کلیسای کاتولیک رومی تعلق دارند.
گروهی از مردمان هندواروپایی از دیرباز در ساحل جنوب شرقی دریای بالتیک و سرزمین لیتوانی کنونی ساکن شدند. لیتوانی در دهه ۱۲۳۰ توسط مینداوگاس متحد شد و او در ۶ ژوئیه ۱۲۵۳ به عنوان پادشاه نخستین کشور لیتوانیایی که دوک‌نشین اعظم لیتوانی نام داشت تاجگذاری کرد.
در طول قرن ۱۴، این دوک‌نشین با دربر گرفتن بلاروس امروزی، اوکراین، و بخشهایی از لهستان و روسیه، تبدیل به بزرگترین کشور در اروپا شد. لیتوانی و کشور لهستان بعدها یک اتحاد دوگانه تشکیل دادند که دویست سال دوام آورد اما پس از آن امپراتوری روسیه بیشتر مناطق لیتوانی را ضمیمه خود کرد.
لیتوانی پس از جنگ جهانی اول مستقل شد اما بعدا نخست توسط شوروی و سپس توسط آلمان اشغال شد. با نزدیک شدن جنگ جهانی دوم به پایان خود آلمانی‌ها عقب‌نشینی کرده و اتحاد شوروی مجددا لیتوانی را اشغال کرد.
در ۱۱ مارس سال ۱۹۹۰، یک سال پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، لیتوانی نخستین جمهوری شوروی بود که اعلام استقلال کرد.
پیش از بحران مالی جهانی که از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ به درازا کشید، لیتوانی یکی از سریعترین رشدهای اقتصادی در اتحادیه اروپا را دارا بود. امروزه در فهرست شاخص توسعه انسانی سازمان ملل متحد، کشور لیتوانی در رده «توسعه بسیار بالای انسانی» قرار دارد. لیتوانی از اعضای سازمان ناتو، شورای اروپا و اتحادیه اروپا است.
کشور لیتوانی در ۲۱ دسامبر ۲۰۰۷ به عضویت کامل پیمان شنگن درآمد و در سال ۲۰۰۹، ویلنیوس به فراخور هزاره نام‌گذاری‌اش، به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا در آن سال شناخته شد.
مرکز جغرافیایی اروپا نزدیک ویلنیوس است.
تاریخ
نخستین مردمان پس از آب شدن یخ‌های دوران یخبندان یعنی در دوره هزاره دهم پیش از میلاد در منطقه لیتوانی ساکن شدند. مردم هندواروپایی آغازین در هزاره‌های سوم و دوم پیش از میلاد به لیتوانی رسیده و با ساکنان پیشین آن درآمیخته و قبایل گوناگون بالتیکی را به‌وجود آوردند.
نام لیتوانی برای نخستین بار در سال ۱۰۰۹ میلادی در یک سند تاریخی آلمانی به نام «سالنامه کوئدلین‌بورگ» یاد شده‌است. دوک‌نشین لیتوانی در سده سیزدهم پا گرفت و دوک بزرگ میندوگاس تمامی مناطق را با هم متحد کرد و ملت یگانه‌ای را به وجود آورد. او در سال ۱۲۵۳ توسط نماینده رسمی پاپ تاجگذاری شد. شهر ویلنیوس (پایتخت لیتوانی) در سال ۱۳۲۳ توسط دوک بزرگ گدیمیناس بنیاد شد.
لیتوانی و لهستان در سال ۱۳۸۵ پیمان کرووس را امضا نمودند. در نتیجه دوک بزرگ یوگایلا با شاهزاده خانم لهستانی ازدواج کرد و شاه لهستان شد. وی متعهد شد که ملت لیتوانی را مسیحی نماید.
در خلال سده ۱۴ میلادی دوک‌نشین اعظم لیتوانی شامل کشورهای امروزی بلاروس، اوکراین و بخشهایی از لهستان و روسیه می‌شد و بزرگترین کشور اروپا به‌شمار آمد. این دوک‌نشین بعدها تکه‌تکه شد و بیشتر سرزمین آن به امپراتوری روسیه ضمیمه شد.
در سال ۱۵۶۹ لیتوانی و لهستان اتحادیه لوبلین را به وجود آوردند با اتحاد با یکدیگر یک جمهوری همسود را به وجود آوردند که تا سال ۱۷۹۵ پایدار ماند.
پس از پایان جنگ جهانی یکم، در تاریخ ۱۶ فوریه ۱۹۱۸ قرارنامه استقلال لیتوانی به امضا رسید و در آن برپایی دوباره یک کشور مستقل در این سرزمین اعلام شد. از سال ۱۹۴۰ لیتوانی نخست از سوی اتحاد شوروی و سپس از سوی آلمان نازی به اشغال درآمد. با نزدیک شدن پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۴ و واپس‌نشینی آلمانها، شوروی لیتوانی را اشغال کرد. از آن پس، کشور لیتوانی با نام جمهوری سوسیالیستی لیتوانی شوروی، یکی از جمهوریهای شوروی شد. در ۱۱ مارس ۱۹۹۰، لیتوانی نخستین جمهوری اتحاد شوروی بود که اعلام استقلال کرد.
لیتوانی در سال ۱۹۹۴ عضو اتحادیه اروپا و در سال ۲۰۰۴ عضو سازمان ناتو شد و لیتوانی در سال ۲۰۰۷ به پیمان شنگن پیوست.
لیتوانی در سال ۲۰۰۹ پایتخت فرهنگی اروپا عنوان شد.
لیتوانی در نیمه دوم سال ۲۰۱۳ ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را داشت.
زبان
نوشتار اصلی:زبان لیتوانیایی
زبان لیتوانیایی یکی از زبانهای هند و اروپایی و از شاخه زبانهای بالتیک است. این زبان با الفبای لاتین نوشته می‌شود و ۳۲ حرف دارد. این زبان همچنین بسیار به زبان لاتویایی نزدیک است.
زبانهای شاخه بالتیک ویژگی‌های زیادی از زبان اصلی هندواروپاییان را حفظ کرده‌اند و به این خاطر همانندی‌های زیادی با زبانهای باستانی هندواروپایی همچون اوستایی و سانسکریت از خود نشان می‌دهند.
پیش از سده ۱۶ که نخستین آثار ادبی به زبان لیتوانیای منتشر شد، زبان نوشتاری اصلی در این منطقه لاتین بود و آثار زیادی به زبان لاتین در سرزمین لیتوانی نوشته می‌شد. در لیتوانی کلمات بر اساس مونث یا مذکر بودن جداسازی می‌شوند.
در حال حاضر در دانشگاه شهر ویلنیوس لیتوانی زبان فارسی و عربی تدریس می‌شود و حدودا ۲۸ دانشجو فارغ‌التحصیل شده‌اند.
سیاست
دالیا گریبائوسکایته از ۱۲ ژوئیه ۲۰۰۹ رئیس‌جمهور لیتوانی بوده‌است.
نوع حکومت لیتوانی جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانونگذاری می‌باشد.
در لیتوانی رئیس‌جمهور با رای مستقیم مردم برای دوره‌ای ۵ ساله انتخاب می‌شود. پست رئیس‌جمهوری بیشتر تشریفاتی است و رئیس‌جمهور مسئول سیاست‌های خارجی کشور است. نخست‌وزیر قدرت اجرایی را در دست دارد، او رئیس کابینه دولت و از سوی مجلس انتخاب می‌شود.
مجلس لیتوانی ۱۴۱ کرسی دارد که برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب می‌شوند.
رولانداس پاکساس سال ۲۰۰۳ به عنوان رئیس‌جمهور لیتوانی انتخاب شد اما یک سال بعد به عنوان اولین رئیس دولت اروپایی به اعطای تابعیت غیرقانونی به یک تاجر روسی در ازای دریافت پول متهم شد و پس از استیضاح برکنار شد.
دالیا گریبائوسکایته رئیس‌جمهور کنونی کشور لیتوانی، در انتخابات ریاست جمهوری ۱۲ ژوئیه سال ۲۰۰۹ با کسب اکثریت آرا به پیروزی رسیده‌است و نخستین رهبر زن در این کشور شد. گریبائوسکایته پنجمین رئیس‌جمهور لیتوانی از زمان استقلال این کشور از شوروی سابق در سال ۱۹۹۰ است. نزدیکترین رقیب وی آلگیرداس بوتکویسیوس ۵۳ ساله از جناح سوسیال دموکرات که سابقا وزیر بود، با کسب ۱۱٫۸۵ درصد آرا در جایگاه دوم ایستاد و شکست خود را پذیرفت. «بانوی آهنین» لیتوانی دالیا گریبائوسکایته برای بار دوم نیز در سال۲۰۱۴ رئیس‌جمهور لیتوانی شد.
نقش اصلی رئیس‌جمهور لیتوانی اجرا سیاست‌های خارجی است و گریبائوسکایته در کارزار انتخاباتی خود گفت که می‌خواهد لحن سخت گذشته را که اغلب نسبت به مسکو اتخاذ شده، نرم کند. وی می‌گوید الگوی سیاسی وی مارگارت تاچر، نخست‌وزیر پیشین انگلیس است.
جغرافیا
لیتوانی از شمال با کشور لتونی، از جنوب شرقی با کشور بلاروس و از جنوب غربی با کشور لهستان و روسیه همسایه است. در غرب این کشور دریای بالتیک قرار دارد.
لیتوانی در لبه دشت شمال اروپا قرار گرفته‌است. سطح سرزمین آن توسط حرکات آرام و سنگین یخچال‌های طبیعی آخرین عصر یخبندان هموار شده‌است. لیتوانی متشکل است از جلگه کم‌ارتفاعی که دارای دریاچه‌های فراوان است و رشته‌های یخ‌رفت در آن امتداد دارد. از دریاچه‌های مهم می‌توان به دریاچه ویشتیتیس اشاره کرد.
رودهای مهم آن نمانوس (نمان)، و ویلنیا، و بلندترین نقطه لیتوانی تپه آوکشتویاس با ارتفاع ۲۹۴ متر است که در بخش شرقی کشور قرار دارد. نزدیک به ۳۳ درصد از این کشور را منطقهای جنگلی و نیمه‌جنگلی پوشش میدهد.
آب و هوا در نقاط مختلف لیتوانی متفاوت است. در مناطق غربی ملایم و معتدل است و در مناطق شرقی تنوع دمایی بسیار است.
نواره کورونی زبانهای ماسه‌ای از خشکی که در دریای بالتیک واقع شده و بخش جنوبی آن در استان کالینینگراد کشور روسیه و بخش شمالی آن در کشور لیتوانی قرار دارد جزو میراث‌های جهانی یونسکو است. نواره کورونی بلندترین تلماسه‌های اروپا را در خود جای داده که میانگین بلندی آنها ۳۵ متر است اما بلندای برخی از این تپه‌های ماسه‌ای به ۶۰ متر هم می‌رسد. شهر کلایپدا، بندر اصلی آب گرم لیتوانی در دهانه باریکی از تالاب کورونی واقع شده که مردابی کم‌عمق است که تا جنوب کالینینگراد ادامه می‌یابد. رود نمانوس و شاخه‌های آن محموله‌های بین‌المللی را از این بندر حمل میکنند.
تقسیمات کشوری
نام هر استان با نام شهری که مرکز آن استان است، یکی می‌باشد.
بزرگترین و پرجمعیت‌ترین استان نیز، استان ویلنیوس می‌باشد.
کشور لیتوانی به ده استان، تقسیم شده‌است. استانهای لیتوانی، خود به شصت شهرستان تقسیم می‌شوند.
شهرهای مهم
شهر ویلنیوس پایتخت و بزرگترین شهر لیتوانی و دومین شهر آن کاوناس است. بندر مهم کلایپدا سومین شهر این کشور است. پلانگاه شهر فستیوالی و برگزارکننده سالانه حدودا۱۰۰ مسابقه و جشن است.
اقتصاد
مقر اصلی سوئدبنک در ویلنیوس.
مهمترین شرکای اقتصادی لیتوانی در زمینه صادرات و واردات طی سالهای گذشته را کشورهای روسیه، لتونی، آلمان، لهستان، استونی، بلاروس و هلند تشکیل می‌دهند.
لیتوانی همچنین به دلیل برخورداری از اسکله مجهز بندری کلایپدا (با ظرفیت اسمی ۴۰ الی ۴۵ میلیون تن در سال) و موقعیت جغرافیایی خاص این کشور در کنار دریای بالتیک، نقش ترانزیتی مهمی بین اروپای شرقی و غربی ایفاء میکند. صادرات لیتوانی را بعضی تولیدات معدنی، تجهیزات مکانیکی، الکتریکی و شیمیایی، پارچه، مواد غذایی و صنایع چوبی و مبلمان تشکیل میدهد. در مقابل نیز اقلامی چون بعضی تولیدات معدنی، تجهیزات و ماشین آلات، تجهیزات حمل و نقل، پارچه و مواد فلزی وارد میکند.
سوئدبنک یکی از بزرگترین بانک‌های خرده‌فروشی در لیتوانی و لتونی و همچنین استونی است.
ترابری این کشور بر اساس استاندارد اتحادیه اروپا است و دارای دو راهگذر حمل و نقل بین‌المللی، سه فرودگاه بین‌المللی، راه‌آهن متصل به اروپا، بالاترین ظرفیت بندر آزاد در دریای بالتیک است. در لیتوانی ۹ منطقه صنعتی و دو منطقه آزاد مناطق اقتصادی برای فعالیت‌های تجاری اختصاص یافته‌است.
لیتوانی در اواخر سال ۲۰۰۹ تنها نیروگاه هسته‌ای خود را که در نزدیکی ویزاگیناس در شمال شرقی این کشور واقع شده بود تعطیل کرد. تعطیلی این نیروگاه یکی از شروط لیتوانی برای ورود به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۴ بود
لیتاس واحد پول لیتوانی است. نام ایزوی ۴۲۱۷ لیتاس، LTL است و مخفف آن نیز Lt می‌باشد. هر لیتاس معادل ۱۰۰ سنت است. از ژانویه۲۰۱۵ واحد پول لیتوانی به یورو تغییر میکند.
بیشترین صادرات کشور لیتوانی
صادرات لیتوانی را بیشتر تولیدات معدنی، تجهیزات مکانیکی، الکتریکی و شیمیایی، پارچه، مواد غذایی و صنایع چوبی و مبلمان چوبی تشکیل میدهد.
بیشترین واردات کشور لیتوانی
واردات کشور لیتوانی را بیشتر تجهیزات و ماشین آلات، تجهیزات حمل و نقل، پارچه و مواد فلزی تشکیل میدهد.
صنایع عمده کشور لیتوانی
لیتوانی بالاترین سرعت اینترنت در جهان را دارد، بیشتر مناطق این کشور تحت پوشش اینترنت پرسرعت هستند و در بسیاری از مراکز عمومی همچون فروشگاه‌های بزرگ، دانشگاه‌ها، مدارس و مرکز تفریحی و خدماتی اینترنت رایگان برای استفاده عموم وجود دارد.
همچنین صنایع عمده لیتوانی در زمینه تولید ماشین آلات و تجهیزات، تولیدات مبلمان، تعمیر و نصب ماشین آلات و تجهیزات، تولید مواد اولیه، تولید تجهیزات الکترونیکی، تولید محصولات اولیه داروسازی و ترکیبات دارویی بود. علاوه بر این صنایع شیمایی، آرایشی، روغنی، موتورهای الکتریکی، تجهیزات فلزی، تصفیه نفت، ساخت کشتیهای کوچک، تجهیزات کشاورزی، فرآوری غذایی و سنگ‌های قیمتی و زینتی مثل کهربا از جمله صنایع دیگر لیتوانی می‌باشند.
مهمترین تولیدات کشور لیتوانی
مهمترین تولیدات کشاورزی لیتوانی عبارتنداز سیب زمینی، نیشکر، سبزیجات، غلات و فراورده‌های دامی و مهمترین تولیدات صنعتی عبارتند از منسوجات، مبلمان، ماشین آلات کشاورزی، لوازم خانگی، کشتی و شناورهای کوچک. تعداد نیروی کار در این کشور بیش از دو میلیون نفر است.
تفاهمنامه همکاری بین اتاق‌های بازرگانی ایران و لیتوانی در تابستان ۱۳۹۰ در تهران بین روسای اتاق‌های بازرگانی دو کشور به امضاء رسیده‌است. در حال حاضر به‌طور متوسط حجم تبادل تجاری بین دو کشور بالغ بر ۵ میلیون دلار می‌باشد.
مردم
بیش از هشتاد و سه درصد مردم این کشور تبار لیتوانیایی دارند.
در لیتوانی چهار گروه از مردمان لیتوانیایی زندگی میکنند که عبارتند از «اوکشتای‌چیای» ساکن منطقه شمال لیتوانی، «ژمای‌چیای» ساکن غرب لیتوانی، «زوکای» ساکن جنوب شرق لیتوانی و گروه کوچک «سووال‌کیای» که بیشتر در منطقه جنوب غرب لیتوانی زندگی میکنند. بیشتر مردم لیتوانی مسیحی هستند و ۷۹ درصد به کلیسای کاتولیک رومی تعلق دارند.
جمهوری لیتوانی در نظر دارد تا ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی به جذب مهاجر خارجی ادامه دهد. این کشور به دلیل مواجه شدن با کمبود نیروی متخصص و ماهر و سرمایه‌گذار خارجی شرایط اقامتی را بر اساس مصوبه پارلمانی، از سال ۲۰۰۸ میلادی به مدت ۷ سال تسهیل کرده‌است. بر این اساس شهروندان خارجی که با هدف سرمایه‌گذاری وارد این کشور شوند، می‌توانند پس از گذشت پنج سال درخواست اقامت دائم بدهند و شهروند لیتوانی شوند. در قانون مهاجرت لیتوانی تصریح شده که اولویت جذب مهاجر از کشورهای بلاروس، اوکراین، مولداوی و کشورهای منطقه قفقاز جنوبی است، با این حال شمار زیادی از شهروندان کشورهای آسیایی و آفریقایی نیز به این کشور مهاجرت کرده‌اند.
بر اساس آمار مرکز مهاجرت لیتوانی از سال ۲۰۰۴ میلادی تا سال ۲۰۱۲ میلادی ۲۳۷ هزار نفر این کشور را ترک کرده‌اند و در مقابل بیش از ۶۶ هزار نفر موفق به دریافت اقامت در لیتوانی شده‌اند.
فرهنگ
ورزش بسکتبال از جایگاه بالایی در این کشور برخوردار است که نماد آن هم تیم ورزشی معروف لیتوانی در دوره کمونیستی به نام تیم ژالگیریس می‌باشد.
«کریستیان دون لایتیس» نویسنده و ادیب معروف لیتوانیایی قرن هفدهم است و کتاب وی به نام «سال» (Metai) که در آن چهار فصل سال و همچنین نحوه زندگی مردم مناطق روستایی را بیان شده یکی از متون ادبی مهم لیتوانی به‌شمار می‌رود. نمایندگان ادبیات سده بیستم لیتوانی یوزاس توماس-وایژگانتاس، آنتاناس ویه‌نولیس، برنارداس برازدژیونیس، ویتاوتاس ماچرنیس، و یوستیناس مارکین‌کویچیوس هستند.
از کارگردانان نام‌آور هنر تئاتر در لیتوانی می‌توان «اوسکاراس کوروشونوواس» را نام برد.
موسیقی سنتی لیتوانی ریشه‌ای کهن دارد و به بازمانده‌های دوران پیش از مسیحیت و کهن‌تر از آن در آن بجا مانده‌است. امروزه همسرایی به صورت گروه کر در لیتوانی از اهمیت زیادی برخوردار است.
موزه هنر لیتوانی که در سال ۱۹۳۳ بنیاد شده بزرگترین موزه این کشور است. از دیگر موزه‌های مهم لیتوانی می‌توان به موزه کهربای پالانگا اشاره کرد.
مردم لیتوانی دارای فرهنگی سنتی هستند و بیش از ۳۵ نوع ورزش و رقص محلی در شهرهای مختلف لیتوانی وجود دارد که نمایانگر آیین و سنن مردم لیتوانی است. | [
"سرود ملی لیتوانی",
"ویلنیوس",
"زبان لیتوانیایی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"دالیا گریبائوسکایته",
"آندریوس کوبیلیوس",
"لهستان",
"روسیه",
"پروسیا",
"۱۵۶۹ (میلادی)",
"۱۷۹۵ (میلادی)",
"۱۶ فوریه",
"۱۹۱۸ (میلادی)",
"۱۵ ژوئن",
"۱۹۴۰ (میلادی)",
"۱۹۴۴ (میلادی)",
"۱۱ مارس",
"۱۹۹۰ (میلادی)",
"۲۰۰۹ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"یورو",
".lt",
"لتونی",
"بلاروس",
"کالینینگراد",
"دریای بالتیک",
"لیتاس لیتوانی",
"زبانهای بالتیک",
"زبانهای هندواروپایی",
"مردمان هندواروپایی",
"مینداوگاس",
"کشور لهستان",
"ناتو",
"شورای اروپا",
"اتحادیه اروپا",
"پیمان شنگن",
"پایتخت فرهنگی اروپا",
"مرکز جغرافیایی اروپا",
"هندواروپایی",
"سالنامه کوئدلین‌بورگ",
"میندوگاس",
"پاپ",
"گدیمیناس",
"پیمان کرووس",
"یوگایلا",
"دوک‌نشین اعظم لیتوانی",
"امپراتوری روسیه",
"اتحادیه لوبلین",
"شوروی",
"آلمان نازی",
"جنگ جهانی دوم",
"جمهوری سوسیالیستی لیتوانی شوروی",
"جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی",
"زبانهای هند و اروپایی",
"الفبای لاتین",
"زبان لاتویایی",
"اوستایی",
"سانسکریت",
"زبان لاتین",
"رولانداس پاکساس",
"مسکو",
"یخ‌رفت",
"دریاچه ویشتیتیس",
"نمانوس",
"ویلنیا",
"آوکشتویاس",
"نواره کورونی",
"میراث‌های جهانی یونسکو",
"تلماسه",
"استان ویلنیوس",
"کاوناس",
"کلایپدا",
"سوئدبنک",
"لیتاس",
"اوکراین",
"مولداوی",
"قفقاز",
"ژالگیریس",
"کریستیان دون لایتیس",
"یوزاس توماس-وایژگانتاس",
"آنتاناس ویه‌نولیس",
"برنارداس برازدژیونیس",
"ویتاوتاس ماچرنیس",
"یوستیناس مارکین‌کویچیوس",
"اوسکاراس کوروشونوواس",
"گروه کر",
"موزه هنر لیتوانی",
"موزه کهربای پالانگا"
] | [
"لیتوانی",
"اروپای شمالی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۸ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۹۱ (میلادی)",
"جمهوری‌ها",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای حوزه دریای بالتیک",
"کشورهای عضو اتحادیه اروپا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو ناتو",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,740 | لیبریا | 2 | 306 | 0 | [
"ليبريا"
] | false | 190 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Liberia"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری لیبریا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "لیبریا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Liberia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Liberia.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«عشق به آزادی ما را به اینجا رساند»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[درود بر همگان، درود بر لیبریا!]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Liberia (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "LocationLiberia.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[مانروویا]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "19"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "10"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "48"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[مانروویا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[معاون اول رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ژرژ وه‌آ]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[ایالات متحده]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۶ ژوئیه]] [[۱۸۴۷]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۱۱،۳۶۹"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۰۳ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱۳٫۵۱۴"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۳،۴۸۹،۰۷۲"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۳۲ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۹"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۷۴ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار]] لیبریا"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "LRD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.lr]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۳۱"
}
],
"Title": "کشور"
} | لیبریا کشوری است در غرب آفریقا. پایتخت آن مانروویا است. این کشور در حاشیه شمالی خلیج گینه در غرب آفریقا قرار گرفته‌است.
کشور لیبریا در سال ۱۸۴۷ توسط بردگان آزادشده‌ای که از آمریکا به قاره آفریقا بازگشته بودند بنیاد شده و یکی از قدیمی‌ترین جمهوریهای قاره آفریقا است.
این کشور از دهه ۱۹۹۰ به دلیل جنگهای طولانی داخلی و نیز نقشی که در جنگ سیرالئون داشت، کشوری شناخته شده‌است.
لیبریا دارای حدود ۳٫۵ میلیون جمعیت است. زبان رسمی این کشور انگلیسی است که به همراه ۲۹ زبان محلی آفریقایی دیگر در این کشور تکلم می‌شود. مسیحیت، اسلام و برخی عقاید دیگر در این منطقه رواج دارد. میانگین عمر مردان ۴۱ سال و زنان ۴۲ است. واحد پول این کشور دلار لیبریا می‌باشد. الماس، آهن، کائوچو، قهوه و کاکائو از محصولات صادراتی این کشور است.
تاریخ
جوزف جنکینز رابرتز، اولین رئیس‌جمهور لیبریا.
در ۱۸۲۱ و ۱۸۲۲ انجمن کوچ نشین آمریکا، لیبریا را برای استقرار بردگان آزاد شده بنیاد گذاشت.
در ۱۸۴۷ در لیبریا اعلام جمهوری شد. سیاهپوستان مهاجر آمریکایی بر افریقایی‌های محلی چیرگی یافتند و کنترلشان را به دور از ساحل گسترش دادند.
از ۱۸۷۸ تا ۱۹۸۰ قدرت در دست روسای جمهوری از حزب ویگ واقعی، از جمله ویلیام تابمن (رئیس‌جمهور از ۱۹۴۴ تا ۱۹۷۱) بود.
جانشین وی، ویلیام تالبرت طی کودتایی به رهبری ساموئل دو ترور شد. ساموئل دوئه اولین لیبریایی با نیاکان محلی بود که حکومت کرد.
طی کودتایی در ۱۹۹۰، ساموئل دو سرنگون شد. جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا به منظور ایجاد نظم از چندین کشور منطقهای سرباز گسیل کرد، ولی جنگ داخلی که در آغاز میان دو نیروی شورشی بود، به رغم آتش‌بسی در ۱۹۹۱ ادامه داشت. جنگ داخلی ۱۴ ساله در لیبریا که در سال ۲۰۰۳ پایان یافت، باعث کشته شدن حدود ۲۵۰ هزار نفر شد.
در سال ۱۹۹۹، غنا، نیجر و دیگر کشورها، لیبریا را به دلیل پشتیبانی شورشیان سیرالئون محکوم کردند. در همین زمان چارلز تیلور نیز گینه را به طرفداری از آشوبگران شمال لیبریا متهم کرد.
اختلاف بر سر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری لیبریا موجب بروز بحران سیاسی دراین کشور شده بود بطوری که ناظران از احتمال از بین رفتن دموکراسی شکننده حاکم براین کشور را که به درگیری‌های ۱۴ساله پایان داد، نگران بودند.
الن جانسون سیرلیف که بخاطر فعالیت‌هایش در زمینه دفاع از حقوق زنان، جایزه نوبل را کسب کرد، نخستین رئیس‌جمهور زن دراین کشوراست که از زمان کسب استقلال این کشور در سال ۲۰۰۵ میلادی در آفریقا، بصورت دموکراتیک انتخاب شده‌است.
سیاست
در قانون اساسی انتخاب رئیس‌جمهور، معاون رئیس‌جمهور، مجلس سنای ۲۶ نفره و مجلس نمایندگان ۶۴ نفره برای دوره‌ای شش ساله با رای تمامی افراد بالغ پیش بینی شده‌است.
رئیس‌جمهور، کابینه وزیران را انتصاب میکند. در ۱۹۹۰، نظام سیاسی لیبریا به دلیل جنگ داخلی از هم پاشید.
سیرالئون و لیبریا برای سالها گرفتار جنگ داخلی بودهاند و چارلز تیلور نقشی اساسی در هر دو جنک ایفا کرد. چارلز تیلور متهم است که با مداخله در جنگ داخلی خونین سیرالئون از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱ آمر انواع جرائم از جمله قتل، تجاوز، فرستادن کودکان به جنگ، برده داری و غارت بوده‌است.
در سال ۹۰ خورشیدی دو زن فعال سیاسی از لیبریا بطور مشترک با یک فعال صلح یمنی جایزه صلح نوبل را به خود اختصاص دادند.
الن جانسون سیرلیف رئیس‌جمهور لیبریا، و «لیما گبمووی» (Leymah Gbmowee)، فعال صلح لیبریایی و مدیر شبکه صلح و امنیت آفریقا (که کمکهای آن به دومین جنگ مدنی لیبریا پایان داد) در آن سال با فرد یادشده به عنوان برندگان مشترک جایزه ۱٫۵ میلیون دلاری نوبل صلح معرفی شدند.
الن جانسون سیرلیف ملقب به بانوی آهنین آفریقا اولین زنی است که با رای مردم قدرت را در قاره سیاه بدست گرفته‌است. قدرت اراده و قاطعیت در تصمیم‌گیری، چنین لقبی را برای این سیاستمدار ۷۲ ساله به ارمغان آورده‌است.
سیرلیف در ترکیب دولتهای مختلفی در لیبریا قرار داشته‌است. نخست، در دوران ریاست جمهوری ویلیام توبمان (سالهای ۱۹۴۳ تا ۱۹۷۱ و سپس، ویلیام تولبرت (از ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۰). او در دولت تولبرت طی سالهای ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۳ به عنوان وزیر دارایی فعالیت کرد اما بر اثر اختلاف نظر بر سر زمینه‌ها، یکسال بعد از مقام خود استعفا داد.
چندسال بعد، دولت تولبرت در نتیجه کودتای سرهنگ ساموئل دوئه سرنگون و خود وی و شماری از وزیرانش دستگیر و اعدام شدند. در چنین شرایطی، سیرلیف موفق به فرار و زندگی در تبعید در کنیا شد و در نایروبی پایتخت این کشور آفریقایی از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۵ مدیریت سیتی‌بانک را برعهده گرفت.
بانوی آهنین لیبریا دو بار هم به زندان افتاده‌است، یکبار به اتهام خیانت به رئیس‌جمهور ساموئل دوئه (۱۹۸۰ ۱۹۸۹) از طریق نطق‌هایش در جریان بازگشت سیرلیف به کشور که از سوی دادگاه، به ۱۰ سال زندان محکوم شد و بار دیگر، هنگامی که چارلز تیلور در یک کودتای نظامی دیگر ساموئل دوئه را سرنگون کرد و سیرلیف پس از حمایت اولیه از او، زبان به اعتراض از عملکرد دولتش گشود، روانه زندان گشت.
او در جریان انتخاباتی که سال ۱۹۹۰ با حضور تیلور برگزار شد، به عنوان رقیب وی در عرصه حضور یافت اما نتیجه انتخابات به نفع تیلور (با کسب ۷۵ درصد آرا) در مقابل ۱۰ درصد سیرلیف اعلام شد، موضوعی که وی معتقد بود در آن تقلب شده‌است.
اما شرایط برای تیلور نیز همواره موافق نبود. در سال ۱۹۹۹ لیبریا وارد شورش، درگیری و یک جنگ داخلی خونین شد و در نتیجه آن، تیلور ناچار شد در سال ۲۰۰۳ حکومت را به دولت موقتی واگذار کند که در آن، سیرلیف به عنوان رئیس کمیسیون اصلاح دولتی نقش موثری ایفا کرد. در سال ۲۰۰۵ انتخابات ریاست جمهوری در لیبریا با حضور سیرلیف و جورج ویه، فوتبالیست پیشین معروف این کشور برگزار شد و در دور دوم، سیرلیف موفق شد با کسب حدود ۶۰ درصد آرا او را شکست دهد. وعده‌های سیرلیف به مردم کشور فقیر و جنگ‌زده لیبریا در این انتخابات، آوردن سرمایه‌های خارجی، تداوم ثبات در کشور و کنترل فساد دولتی بود.
بخش بزرگی از مسئولیت برگزاری انتخابات آرام لیبریا بر عهده سازمان ملل بوده که با تعداد زیادی از ماموران حافظ صلح، آرامش را به لیبریا بازگردانده‌است.
لیبریا از گذشته‌های دور اهمیت زیادی برای ایالات متحده آمریکا دارد. پس از پایان جنگهای داخلی لیبریا در سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ ایالات متحده آمریکا، ۸۴۰ میلیون دلار به لیبریا کمک مالی کرد و جورج بوش اعلام کرد که پشتیبانی از دولت الن جانسون سیرلیف و کمک به جمهوری لیبریا در راس برنامه‌های ایالات متحده است
در مراسم تحلیف جانسون که ۱۶ ژانویه ۲۰۰۶ برگزار شد مقام‌ها و شخصیت‌های مختلفی از کشورهای جهان از جمله لورا بوش همسر جورج بوش رئیس‌جمهور وقت آمریکا، کاندولیزا رایس وزیر خارجه آن کشور و نمایندگانی از چین، روسیه و کشورهای اروپایی و آفریقا شرکت کردند.
جغرافیا
230px
لیبریا بین گینه، ساحل عاج و سیرالئون قرار دارد و می‌توان از آنها به عنوان دروازه غربی آفریقا یاد کرد، زیرا راه ورود به همه کشورهای آفریقای غربی است. از راه این کشور و خلیج گینه می‌توان به کشورهای بنین، توگو، نیجریه، کامرون و همچنین کشور چاد راه یافت.
در لیبریا منطقه باتلاقی پست ساحلی در جوار منطقهای مرتفع‌تر و پوشیده از جنگلهای استوایی است.
رودهای مهم آن سنت پل، سنت جان، سس و بلندترین نقطه لیبریا کوه نیمبا، با ۱۳۸۰ متر است.
لیبریا با فصل مرطوب در تابستان و فصل خنک در زمستان، آب و هوایی استوایی دارد.
تقسیمات کشوری
کشور لیبریا دارای ۱۵ ایالت می‌باشد: 300px
بومی (Bomi)
بونگ (Bong)
(Gbarpolu)
گراند باسا (Grand-Bassa)
گراند کیپ مونت (Grand Cape Mount)
گراند گده (Grand-Gedeh)
گراند کرو (Grand-Kru)
لوفا (Lofa)
مارگیبی (Margibi)
مریلند (Maryland)
مونتسرادو (Montserrado)
نیمبا (Nimba)
ریور سس (River Cess)
(River Gee)
سینوئه (Sinoe)
مردم
۱۹ ٪ نژاد این کشور را قبایل کپله، ۱۳ ٪ را باسا، ۱۰ ٪ را گربو، ۷ ٪ را گیو، ۷ ٪ را کرو و ۶ ٪ را مانو تشکیل می‌دهند، همچنین دین ۶۳ ٪ لیبریایی‌ها، عقاید سنتی و قبیله‌ای و ۲۱ ٪ مسیحی و ۱۶ ٪ مسلمان است. زبان انگلیسی زبان رسمی لیبریا است که در کنار آن سایر زبانهای بومی و قبیله‌ای نیز رایج است.
در بعضی از محله‌ها از جمله Red Light Junction که فقیرترین محله پایتخت است، مشکلات اجتماعی در رابطه با روسپیگری و استفاده از مواد مخدر وجود دارد.
اقتصاد
thumb
بیش از ۷۰ ٪ نیروی کار به کشاورزی اشتغال دارد، و مانیوک و برنج را به عنوان محصولات معیشتی، و لاستیک، قهوه و کاکائو را برای صدور تولید میکند.
لیبریا مانند کشورهای پیرامون آن، هم از نظر فراورده‌های کشاورزی و باغداری ویژه سرزمینهای گرمسیری و استوایی مانند کاکائو، قهوه، نیشکر، برنج و موز هم از نظر اندوخته‌های معدنی مانند سنگ آهن، طلا، منگنز، الماس، زغال سنگ سرشار است.
ایالات متحده آمریکا از آغاز جنگ جهانی اول تا پایان جنگ جهانی دوم توانست از منابع کائوچوی این کشور کارخانه‌های لاستیک‌سازی فایرستون، استفاده کند. هم‌اکنون نیز مواد معدنی و گیاهی مورد نیاز خود را از نزدیکترین راه، یعنی از شرق اقیانوس اطلس، از بندرهای لیبریا به بندرهای شرق ایالات متحده می‌رساند.
لیبریا از صادر کنندگان عمده سنگ آهن است، ولی اقتصاد کشور به دلیل جنگ داخلی به هم خورده‌است. لیبریا درمجموع حدود سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بدهی خارجی دارد که بیشتر آنها در دوران دیکتاتوری‌های ساموئل دوئه و چارلز تیلور به بار آمده‌است. آمریکا در زمان وزارت خارجه کاندولیزا رایس آمریکا کلیه بدهی ۳۹۱ میلیون دلاری لیبریا به آمریکا را بخشید.
لیبریا تا سال ۲۰۰۹ میلادی هیچ ذخایر اثبات شده یا تولید نفتی نداشته‌است.
آموزش و رسانه
میزان با سوادی: ۳۵ ٪ (تخمین ۱۹۸۵).
سنین تحصیل اجباری: (فرضا) ۶ تا ۱۶ سال.
تعداد دانشگاه: ۱.
رسانه‌های لیبریا ازسوی شبکه ارتباطات لیبریا (LCN) وابسته به رئیس جمهوری هدایت می‌شوند. LCN دارای یک شبکه تلویزیونی و دو شبکه رادیویی است. مطبوعات لیبریا نیز معمولا به این شبکه وابسته هستند. رادیو بین‌المللی فرانسه نیز در مونروویا تقویت می‌شود.
هفت شبکه مطبوعاتی در لیبریا مشغول به کار هستند که سه شبکه دولتی و بقیه مستقل هستند. دو شبکه تلویزیونی وابسته به دولت و چندین ایستگاه رادیویی نیز در لیبریا به تولید و پخش برنامه می‌پردازند. لیبریا دارای یک خبرگزاری به نام "خبرگزاری لیبریا است.
دفاع
کل نیروهای مسلح: به دلیل جنگ داخلی نیروی مسلح لیبریا دیگر موجود نیست.
دولت انتقالی را نیروی مرکب از ۸۰۰۰ سرباز «جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا» حمایت میکند.
مجموع نیروی دو گروه شورشی ۱۱۰۰۰ نفر است.
خدمت سربازی: ندارد. | [
"سرود ملی لیبریا",
"مانروویا",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"معاون اول رئیس‌جمهور",
"ژرژ وه‌آ",
"ایالات متحده",
"۲۶ ژوئیه",
"۱۸۴۷ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"دلار",
".lr",
"آفریقا",
"دلار لیبریا",
"۱۸۲۱ (میلادی)",
"۱۸۲۲ (میلادی)",
"۱۸۷۸ (میلادی)",
"۱۹۸۰ (میلادی)",
"ویلیام تابمن",
"۱۹۴۴ (میلادی)",
"۱۹۷۱ (میلادی)",
"ویلیام تالبرت",
"ساموئل دو",
"۱۹۹۰ (میلادی)",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"الن جانسون سیرلیف",
"لیما گبمووی",
"ویلیام توبمان",
"ویلیام تولبرت",
"وزیر دارایی",
"سیتی‌بانک",
"ساموئل دوئه",
"چارلز تیلور",
"جورج ویه",
"لورا بوش",
"کاندولیزا رایس",
"مانیوک",
"فایرستون"
] | [
"لیبریا",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۴۷ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۸۴۷ (میلادی) در لیبریا",
"جمهوری‌ها",
"جنگهای داخلی پس از سال ۱۹۴۵ (میلادی)",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس"
] |
2,741 | لسوتو | 2 | 156 | 0 | [
"لیسوتو"
] | false | 80 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Kingdom of Lesotho"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "پادشاهی لسوتو"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "لسوتو"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Lesotho.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Lesotho.png"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«آشتی، باران، بهروزی»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "لسوتو سرزمین پدران ما"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Lesotho AU Africa.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[ماسرو]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "29"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "18"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "27"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "28"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ماسرو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "سوتوی جنوبی[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "مشروطه سلطنتی"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[پادشاه]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[لتسی سوم]][[توماس تابانه]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[انگلیس]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۴ اکتبر]] [[۱۹۶۶]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۳۰،۳۵۵"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۴۰ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱،۷۹۵،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۴۶ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۵۹"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۳۸ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[لوتی]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "LSL"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.ls]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۶۶"
}
],
"Title": "کشور"
} | پادشاهی لسوتو کشوری است واقع در جنوب آفریقا. لسوتو کشوری محصور در خشکی است که هیچ مرز آبی ندارد.
همچنین لسوتو کشوری محیطی است که غیر از آفریقای جنوبی با هیچ کشور دیگری مرز مشترک ندارد. پایتخت آن شهر ماسرو است.
زبان رسمی کشور، سسوتو و زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم، به‌طور گسترده‌ای در بازرگانی و مراکز آموزشی-تحصیلی کاربرد دارد.
تاریخ
ساکان اصلی منطقهای که اکنون لسوتو نامیده می‌شوند، از اقوام کهن شکارچی-گردآورنده معروف به بوشمن (سان) بودند. نمونه‌هایی از هنر سنگ آنها را می‌توان در کوه‌های سراسر منطقه پیدا کرد.
لسوتو که پیش از این باسوتولند نامیده می‌شد بر اساس معاهده سال ۱۸۴۳ بریتانیا و رئیس بومیان محلی یا موشوئشوئه تحت‌الحمایه بریتانیا شد.
لسوتو در سال ۱۸۷۱ به صورت مستعمره دماغه آفریقای بریتانیا شناخته شد.
در سال ۱۸۸۴ مستقیما تحت کنترل پادشاهی بریتانیا درآمد و در ۴ اکتبر ۱۹۶۶ میلادی باسوتولند با نام «لسوتو» رسما از بریتانیا اعلام استقلال کرد و موشوئشوئه دوم به عنوان پادشاه لسوتو معرفی شد.
سیاست
موشوئشوئه دوم
در انتخابات سال ۱۹۷۰ در لسوتو، انتسو موخله، رئیس حزب کنگره لسوتو پیروزی خود را اعلام کرد، اما نخست وزیر لبوآ جاناتان نتایج انتخابات را باطل اعلام، قانون اساسی را به حالت تعلیق و موخله را بازداشت کرد، پادشاه موشوئشوئه دوم نیز به دلیل حمایت از موخله تبعید شد، ولی چندی بعد با مصالحه با جاناتان به وطن بازگشت، قانون اساسی جدید که پادشاه را از مداخله در امر سیاست بازمی‌داشت و دست نخست وزیر را هرچه بیشتر می‌گشود تصویب شد.
در فوریه ۱۹۹۰ پادشاه با خلع وی از قدرت و جایگزینی‌اش مخالفت کرد، سپس نخست وزیر همان اختیار ناچیز پادشاه را نیز معلق اعلام و دستور هجوم به کاخ پادشاهی در ماسرو را صادر کرد، پس از آن پادشاه نگون‌بخت دستگیر و بار دیگر روانه تبعید شد، پس از خلع پادشاه، پسرش، لتسی سوم پادشاه لسوتو شد.
در آوریل ۱۹۹۰ جوستین متسینو لخانیا رئیس شورای نظامی لسوتو شد. در همین هنگام لخانیا، پادشاه را مجبور به استعفا و سرهنگ رامائنا در مه ۱۹۹۰ به‌طور موقت صاحب اختیارات پادشاهی شد.
پرچم لسوتو از سال ۱۹۸۷ تا ۲۰۰۶ میلادی
در ژانویه ۱۹۹۵، موشوئشوئه دوم که در تبعید بود بار دیگر پادشاه شد و پسرش (لستی سوم) نیز شاهزاده باقی‌ماند. در سال ۱۹۹۶، موشوئشوئه دوم بر اثر سانحه رانندگی مشکوک که گمان می‌رفت توطئه‌ای از جانب پسر بوده باشد، کشته شد. از آن پس به بعد پسرش لتسی سوم بار دیگر پادشاه شد.
در پاییز ۱۹۹۸ تعدادی از مردم با برپایی تظاهرات در برابر کاخ سلطنتی خواستار انتخاب پاکالیتا موسیسیلی به عنوان نخست وزیر شدند. در سال ۲۰۰۲ موسیسیلی به عنوان نخست وزیر انتخاب شد، او ضمن اعمال پاره‌ای اصلاحات، آزادی‌هایی نیز به احزاب مخالف در پارلمان داد.
تقسیمات کشوری
300px
کشور لسوتو دارای ۱۰ ناحیه می‌باشد:
۱ – باریا (Berea)
۲ – بوتا بوته (Butha-Buthe)
۳ – لریبه (Leribe)
۴ – مافتنگ (Mafeteng)
۵ – ماسرو (Maseru)
۶ – موهالس هوک (Mohales Hoek)
۷ – موخوتلونگ (Mokhotlong)
۸ – کاچاز نک (Qachas Nek)
۹ – کوتینگ (Quthing)
۱۰ – تابا تسگا (Thaba-Tseka)
جغرافیا
220px
پایتخت لسوتو، شهر ماسرو با ۲۲۷،۸۸۰ نفر جمعیت می‌باشد. مساحت لسوتو ۳۰،۳۵۵ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱،۷۹۵،۰۰۰ نفر است.
از مهمترین شهرهای لسوتو می‌توان به تیاتیاننگ ۷۵،۱۱۵ نفر، ماپوتسوئه ۳۶،۲۰۰ نفر، هلوتسه ۲۳۰۰۰ نفر و مافتنگ ۳۶،۰۰۰ هزار نفر اشاره کرد.
لسوتو سرزمینی مسطح و هموار با ۳۰۵۸۸ کیلومتر مربع مساحت است که در احاطه کامل جمهوری آفریقای جنوبی قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا بیش از ۱۰۰ متر است. این کشور به لحاظ توپوگرافی، به چهار منطقه: زمین‌های پست، کوهپایه، کوهستانی و دره رودخانه سنکو تقسیم می‌گردد.
سرزمینهای پست، شامل یک کمربند باریک در کنار مرزهای غربی است که کمتر از ۱۸۰۰ متر ارتفاع دارند و وجه مشخصه آن، خاک‌های حاصلخیز ناشی از آتشفشان است؛ درحالیکه بخش جنوبی دارای خاک‌های غیر حاصلخیز، شنزار و خاک رس است. منطقه کوهپایه‌ای، شامل مناطقی است که بین ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا، ارتفاع دارند. خاک این مناطق بسیار حاصلخیز است و بهره‌وری کشاورزی آن بالاست.
منطقه کوهستانی، دارای صخره‌های ناهموار و دره‌های عمیق است که زندگی انسانها در آن را بسیار دشوار نموده‌است. این منطقه، اصلی‌ترین منطقه برای تامین علوفه و چرای دام‌ها می‌باشد. آخرین منطقه، یعنی دره رودخانه سنکو، باریکه‌ای است در ساحل رودخانه سنکو که در عمق کوه‌های مالوتی رخنه کرده‌است. خاک این منطقه از بسیار غنی تا بسیار فقیر، متغیر است.
منطقه شرق کشور را صخره‌های ناهموار و رشته کوه‌های مالوتی پوشانده است؛ از اینرو داری جمعیت کم و پراکنده می‌باشد و به دلیل شباهت زیاد طبیعت کوهستانی با کشور سوئیس، آن را «سوئیس آفریقای جنوبی» نیز نامیده‌اند.
اقتصاد
thumb
واحد پول لسوتو نیز، لوتی با واحد جزء (لیسنته) نام دارد.
از مهمترین صادارت لسوتو می‌توان به پوشاک، کفش و محصولات زراعی اشاره کرد.
بسیاری از مردم لسوتو برای کار به آفریقای جنوبی میروند.
لسوتو از اعضای کشورهای مشترک‌المنافع و اتحادیه آفریقاست.
مردم
یک کلاس درس در لسوتو
نژاد ۹۹٫۷ ٪ لسوتویی‌ها، سوتو و کمتر از سه دهم درصد نیز اروپایی و آسیایی هستند. دین ۸۰ ٪ مردم لسوتو، مسیحی و۲۰ ٪ نیز پیرو عقاید بومی و سنتی هستند. زبان‌هایی سسوتو و انگلیسی هر دو زبان رسمی لسوتو هستند.
جمعیت لسوتو براساس سرشماری سال ۱۹۹۹، بیش از دو میلیون نفر برآورد می‌گردد و میانگین نرخ رشد آن معادل ۱٫۸ درصد می‌باشد. اعضای قبیله باسوتو، بیش از ۹۰ درصد جمعیت را تشکیل داده‌اند و بقیه جمعیت شامل نژادهای هندی و اروپایی و نژادهای مختلط هستند.
فرهنگ | [
"ماسرو",
"زبان انگلیسی",
"پادشاه",
"نخست‌وزیر",
"لتسی سوم",
"توماس تابانه",
"انگلیس",
"۴ اکتبر",
"۱۹۶۶ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"لوتی",
".ls",
"آفریقای جنوبی",
"مرز",
"شکارچی-گردآورنده",
"بوشمن",
"معاهده",
"۱۸۴۳ (میلادی)",
"بریتانیا",
"۱۸۷۱ (میلادی)",
"۱۸۸۴ (میلادی)",
"موشوئشوئه دوم",
"انتسو موخله",
"لبوآ جاناتان",
"موشوئشوئهٔ دوم",
"جوستین متسینو لخانیا",
"لستی سوم",
"پاکالیتا موسیسیلی",
"توپوگرافی",
"سنکو",
"رس",
"بهره‌وری",
"مالوتی",
"سوئیس"
] | [
"لسوتو",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۶ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۶ (میلادی) در آفریقا",
"پادشاهی مشروطه",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای محصور در خشکی"
] |
2,742 | لتونی | 2 | 860 | 0 | [
"لتلند",
"لاتويا",
"جمهوری لاتویا",
"لاتویا",
"جمهوری لتونی",
"لتوني",
"جمهوري لاتويا",
"جمهوري لتوني"
] | false | 711 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Latvijas Republika"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری لتونی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "لتونی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Latvia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of Latvia.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[خداوندا لتونی را فرخنده دار!]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "EU-Latvia.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[ریگا]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "56"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "57"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "24"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ریگا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان لتونیایی]]"
},
{
"Item1": "<small>Valdis Dombrovskis</small>\nنوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[آندریس برزینس]]<small>Valdis Dombrovskis</small>"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[شوروی]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۶ سپتامبر]] [[۱۹۹۱]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۶۴،۵۸۹"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۲۴ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۵"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۲،۲۷۰،۷۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۴۳ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۳۶"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۶۶ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۴۰٫۴۲۰ میلیارد دلار"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۹۲ام"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۷،۸۰۰ دلار"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۴۶ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۸۵۵"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۴۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "(تا پایان [[۲۰۱۳]] و به‌جریان افتان [[یورو]]) لاتس"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[یورو]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "EUR"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.lv]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۳۷۱"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری لتونی (که لاتویا و لتلند هم نامیده شده)، کشوری است در شمال اروپا که کشور میانی در بین سه کشور حوزه بالتیک به‌شمار می‌آید.
همانند اکثر دیگر کشورهای اروپایی، نام این کشور نیز در زبان فارسی از نام رایج آن در زبان فرانسوی یعنی Lettonie گرفته شده‌است. در زبان لتونیایی اما این کشور را لاتویا (Latvija) و به انگلیسی نیز آن را لاتویا (Latvia) می‌گویند. در زبان آلمانی به آن لتلاند (Lettland) می‌گویند که این نام نیز به شکل «لتلند» در زبان فارسی شناخته‌شده است.
لتونی توسط روسیه از مشرق، استونی از شمال، لیتوانی از جنوب، بلاروس از جنوب شرقی و دریای بالتیک از مغرب احاطه شده‌است. پایتخت لتونی ریگا است.
جمعیت این کشور دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر و واحد پول آن لاتس است. مساحت این کشور ۶۴،۵۸۹ کیلومتر مربع است و از کم‌جمعیت‌ترین و کم‌تراکم‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا به‌شمار می‌آید. آب‌وهوای این کشور معتدل و فصلی است.
زبان لتونی از زبانهای هندواروپایی است و به همراه زبان لیتوانیایی شاخه بالتیک از خانواده زبانهای هندواروپایی را تشکیل میدهد.
۶۲ درصد از مردم این کشور از قوم لتونیایی و حدود ۲۷ درصد روس هستند. حدود ۷۷ درصد از مردم این کشور مسیحی و حدود ۲۳ درصد نیز پیرو دیگر ادیان یا بی‌دین هستند. از میان مسیحیان لتونی تنها ۷ درصد به امور مذهبی پرداخته و به کلیسا میروند.
لتونی پیشتر با نام جمهوری سوسیالیستی لتونی، یکی از جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی بود و در ۲۱ اوت ۱۹۹۱ از شوروی اعلام استقلال کرد.
تاریخ
نیاکان هندواروپایی مردم لتونیایی در حدود آغاز هزاره سوم پیش از میلاد در کرانه خاوری دریای بالتیک سکونت گزیدند. این مردم بعدها مسیرهایی تجاری را با روم و بیزانس باز کردند که از آن برای صادرات کهربا که در محل یافت می‌شد و وارد کردن فلزات قیمتی استفاده می‌کردند.
در سال ۹۰۰ پس از میلاد چهار قبیله جداگانه بالتیکی در سرزمین لتونی سکونت داشتند که نام آنها کورونی‌ها، لاتگالی‌ها، سلونی‌ها، و سمیگالی‌ها بود. نام لتونی از نام قبیله لاتگالی گرفته شده‌است. در آن زمان یک طایفه فنلاندی‌زبان به نام لیوونی نیز در بخشی از خاک لتونی امروزی سکونت داشت.
سده‌های میانه
اگرچه مردم محلی قرن‌ها در تماس با جهان خارج بودند اما یکپارچگی فرهنگی آنان با بقیه جامعه اروپایی بیشتر در سده دوازدهم روی داد.
نخستین مبلغان مسیحی که از سوی پاپ فرستاده شده‌بودند به دنبال گرواندن مردم این ناحیه به مسیحیت با قایق‌های خود در مسیر رودخانه داوگاوا حرکت کردند اما گروش مردم محل به دین جدید به آسانی صورت نگرفت و در برابر آن مقاومت شد. در دوره‌های بعد صلیبیون آلمانی به لتونی فرستاده شدند تا با زور اسلحه مردم را به پذیرش مسیحیت وادار کنند.
در اوایل سده سیزدهم آلمانی‌ها در بخش بزرگی از لتونی کنونی فرمانروایی می‌کردند. این مناطق تسخیرشده همراه با منطقه جنوب استونی یکی از ممالک صلیبی را تشکیل می‌دادند که ترا ماریانا (سرزمین مریم) یا لیوونیا نام گرفته بود. در سال ۱۲۸۲ ریگا، و بعدا شهرهای کسیس، لیمباژی، کوکنسه، و والمیه‌را به اتحادیه تجاری گروهی از شهرهای شمال اروپا که اتحادیه هانزا نام داشت پیوستند. ریگا به مرور تبدیل به یکی از نقاط مهم در بازرگانی شرق و غرب شد و تماس فرهنگی نزدیکی با اروپای غربی پیدا کرد.
دوره معاصر
سده‌های شانزده، هفده، و هیجده دگرگونی‌های بزرگی را برای ساکنان لتونی در پی داشت، از جمله دوران اصلاحات، فروپاشی دولت لیوونی، و سپس تقسیم شدن قلمرو لتونی میان قدرتهای خارجی.
جمهوری سوسیالیستی لتونی شوروی در سال ۱۹۴۰، پس از اشغال آن توسط ارتش اتحاد جماهیر شوروی و ضمیمه‌شدن آن به خاک این کشور تشکیل شد. بین سالهای ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۴ و در طی جنگ جهانی دوم، این جمهوری توسط ارتش آلمان اشغال شد. اما پس از عقب‌نشینی آلمانها، دوباره تحت سلطه اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت.
پارلمان لتونی، در ۴ مه ۱۹۹۰ استقلال لتونی را از اتجاد جماهیر شوروی تصویب کرد. استقلال کامل این جمهوری در تاریخ ۲۱ اوت ۱۹۹۱ روی داد.
سیاست
پارلمان لتونی معروف به «ساییما»
رئیس جمهور در این کشور قدرت اجرایی چندانی ندارد و بیشتر مسئولیت‌ها به عهده مجلس و نخست‌وزیر است. مجلس لتونی ۱۰۰ کرسی دارد که نمایندگان آن با رای مستقیم مردم برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب می‌شوند. همین نمایندگان رئیس جمهور را با رای‌گیری برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب میکنند.
رئیس جمهور نخست‌وزیر را معرفی میکند و این دو نفر اعضای کابینه را. کابینه باید از مجلس رای اعتماد بگیرد.
در مردادماه ۱۳۹۰ مردم لتونی در یک همه‌پرسی تاریخی رای به انحلال پارلمان این کشور دادند. این نخستین همه‌پرسی از این نوع بود که طی ۲۰ سالی که از جدایی لتونی از اتحاد جماهیر شوروی می‌گذرد، در این کشور برگزار شد.
برگزاری این همه‌پرسی پس از آن کلید زده شد که ماه مه پیش از آن والدیس زاتلرس، رئیس جمهوری پیشین لتونی از اختیارات خود به عنوان رئیس جمهوری استفاده کرد تا پارلمان را منحل کند اما این تصمیم وی می‌بایست توسط اکثریت رای‌دهندگان در لتونی پشتیبانی می‌شد. رئیس جمهوری پیشین لتونی پیش از این از اقدام قانونگذاران پارلمان این کشور در جلوگیری از تحقیقات درباره فساد مالی میان قانونگذاران و بازرگانان لتونی خشمگین شده بود. یک هفته پس از آن، قانونگذاران که در لتونی هر چهار سال یک بار رئیس جمهوری را انتخاب میکنند، با ریاست جمهوری مجدد زاتلرس مخالفت کرده و آندریس برزینس، رقیب وی که یک قانونگذار ثروتمند است را انتخاب کردند.
بسیاری از مردم لتونی با زاتلرس هم‌عقیده هستند که سیاستمداران و تجار ثروتمند در لتونی از طریق روابط کاری و شخصی با قانونگذاران پارلمانی یا حتی با ورود به پارلمان به عنوان قانونگذار، نفوذ بسیار زیادی در سیاست پیدا کرده‌اند.
زبان
مردم این کشور به زبانهای شاخه بالتیک و عمدتا به زبان لتونیایی و لاتگالی تکلم میکنند.
در درازای تاریخ لتونی دارای پیوندهای پرآشوبی با کشورهای آلمان، سوئد، روسیه و لهستان بوده‌است و همواره چهره‌ای چندفرهنگه داشته‌است. در روند اشغال این سرزمین به دست شوروی میان سالهای ۱۹۴۰-۱۹۴۱ و سپس ۱۹۴۵-۱۹۹۱ سیاست روسی‌سازی آن دولت اثر بسیاری بر زبان لتونیایی گذارد. در این دو دوره نزدیک به یک‌سوم لتونیایی‌ها تبعید شدند یا آزارهایی دیگر بدان‌ها روا داشتند. همچنین کوچاندن بزرگ مردمانی از روسیه، اوکراین و روسیه سفید از سوی شوروی به لتونی شمار لتونیایی‌زبانان را از ۸۰درصد در سال ۱۹۳۵ به ۵۲درصد در ۱۹۸۹ کاهش داد. بسیاری از این کوچندگان هرگز کوششی در آموختن لتونیایی ننمودند.
پس از استقلال دوباره لتونی در ۱۹۹۱ سیاست نوین آموزشی درباره زبان لتونیایی طرح شد و هدف نخستین آنان آموزش زبان اقلیتها در نظامی دوزبانه بود.
پس از استقلال لتونی، روس‌زبان‌های لتونی، که حدود یک سوم جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، بارها از تبعیض علیه خود شکایت کرده‌اند. در بهمن‌ماه ۹۰ (فوریه ۲۰۱۲) نتایج یک همه‌پرسی در لتونی مشخص کرد که مردم این کشور با تبدیل زبان روسی به یک زبان رسمی در این کشور مخالفند.
تقسیمات کشوری
تقسیمات کشوری لتونی.
لتونی استان به معنای رایج در دیگر کشورها ندارد و به ۱۱۰ شهرستان و ۹ «شهر جمهوری» تقسیم شده‌است. این ۹ شهر عبارتند از: داوگاوپیلس، یکاب‌پیلس، یلگاوا، یورمالا، ویدزمه، لیه‌پایا، رزکنه، ریگا، والمیه‌را، و ونتس‌پیلس. در لتونی چهار منطقه تاریخی وجود دارد با نامهای کورلند (کورزمه)، لاتگالیا، ویدزمه، و زمگاله. به منظور ایجاد توازن در توسعه اقتصادی مناطق مختلف کشور، در سال ۲۰۰۹ پنج «منطقه برنامه‌ریزی» برای لتونی در نظر گرفته شد.
منطقه
بزرگترین شهر
مساحت
جمعیت
منطقه ریگا
ریگا
۱۰،۱۳۲
۷۰۶،۰۰۰
منطقه کورزمه
لیه‌پالا
۱۳،۵۹۶
۳۰۱،۶۲۱
منطقه لاتگاله
داوگاوپیلس
۱۴،۵۴۹
۳۴۳،۶۴۶
منطقه زمگاله
یلگاوا
۱۰،۷۳۳
۲۸۱،۹۲۸
منطقه ویدزمه
والمیه‌را
۱۵،۲۴۶
۲۳۵،۵۷۶
لاتویا
ریگا
۶۴،۲۵۶
۲،۲۴۸،۰۰۰
جغرافیا
لتونی در شمال اروپا و در کرانه‌های خاوری دریای بالتیک قرار دارد. از نظر زمین‌شناسی، خاک این کشور در بخش شمال شرقی پوسته پایدار اروپای شرقی واقع شده‌است. مساحت این کشور ۶۴٫۵۸۹ کیلومتر مربع است که ۶۲٫۲۴۹ ک.م. آن را خشکی و ۲٫۳۴۰ ک.م. را پهنه‌های آبی تشکیل میدهد.
کل طول مرزهای خاکی این کشور ۱۰۷۸ کیلومتر است (۳۴۳ کیلومتر با استونی، ۲۹۲ کیلومتر با روسیه، ۱۷۱ کیلومتر با بلاروس و ۵۷۶ کیلومتر با لیتوانی).
طول خط ساحلی آن با دریای بالتیک نیز ۴۹۴ کیلومتر است. بزرگترین دریاچه کشور دریاچه لوبانس و عمیق‌ترین دریاچه آن دریدزیس است که ۶۵٫۱ متر عمق دارد.
طولانی‌ترین رودخانه‌ای که از لتونی می‌گذرد داوگاوا نام دارد که ۱۰۰۵ کیلومتر درازا دارد که ۳۵۲ کیلومتر آن از خاک لتونی می‌گذرد. بلندترین نقطه لتونی گایزینکالنس با ۳۱۱٫۶ متر ارتفاع است.
شهرها
ریگا.
لتونی از کم‌تراکم‌ترین کشورهای اروپا است. از ۷۷ شهر این کشور، تنها ۲۳ شهر جمعیتی بالاتر از ده‌هزار نفر دارند. ۶۸ درصد از مردم لتونی در محیط‌های شهری زندگی میکنند و ۳۲ درصد روستانشین‌اند.
جمعیت بزرگترین شهرهای لتونی:
ریگا - ۷۰۲٫۸۹۱
دائوگاوپیلس - ۱۰۳٫۹۲۲ (نام تاریخی: Dünaburg)
لیه‌پایا - ۸۴٫۰۷۴ (نام آلمانی: لیباو Libau)
یلگاوا - ۶۴٫۸۹۸ (نام آلمانی: میتاو Mitau)
یورمالا - ۵۵٫۸۵۸
رزکنه - ۳۵٫۰۷۴
ونتس‌پیلس - ۴۲٫۷۳۴ (نام المانی: وینداو Windau)
آب‌وهوا
لتونی آب‌وهوایی معتدل، بری و نیمه‌مرطوب دارد. لتونی کشوری چهارفصل است. تابستان‌ها در این کشور گرم، زمستان‌ها سرد و یخبندان، و شمار روزهای مرطوب و بارانی نیز نسبتا زیاد است.
زمستان‌های سخت و برفی با دماهای منفی ۳۰ درجه به‌طور مکرر پیش می‌آید. هوای بهار و پاییز ملایم و معتدل است.
میانگین دما در لتونی در سال ۲۰۱۱
ماه
ژانویه
فوریه
مارس
آوریل
مه
ژوئن
ژوئیه
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
دما به سانتیگراد
-۳٫۰
-۸٫۹
-۰٫۵
+۶٫۸
+۱۱٫۲
+۱۷٫۳
+۱۹٫۸
+۱۶٫۸
+۱۳٫۴
+۷٫۸
+۴٫۴
+۲٫۱
اقتصاد
فراورده‌های صادراتی این کشور شامل چوب و محصولات چوبی، ماشین‌آلات و تجهیزات، فلزات، منسوجات و مواد غذایی است که به کشورهای لیتوانی، استونی، روسیه، آلمان، بریتانیا، سوئد، و دانمارک صادر می‌شود.
واردات این کشور شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد شیمیایی، سوخت و وسایل نقلیه است که از کشورهای آلمان، لیتوانی، روسیه، استونی، لهستان، فنلاند، سوئد، و بلاروس وارد می‌شود.
لتونی که از سال ۲۰۰۴ در اتحادیه اروپا عضویت دارد و در نظر دارد از سال ۲۰۱۴ یورو را رواج دهد، جزو بیست و پنج کشور از بیست و هفت کشور عضو اتحادیه اروپاست که سی و یک ژانویه ۲۰۱۲ در بروکسل با پیوستن به پیمان مالی بین‌الدولی اروپا با این معاهده انضباط مالی موافقت کردند. هدف از این پیمان، تقویت هماهنگی سیاست‌های اقتصادی و بهبود اداره هفده عضو منطقه یورو است. شماری از کشورهایی که از یورو استفاده نمی‌کنند نیز در این معاهده مالی شرکت میکنند. لتونی اقدامات مندرج در این معاهده مالی را در چارچوب تلاش برای رهایی از شدیدترین رکود سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ و بر اساس برنامه کمک مالی اتحادیه اروپا و صندوق بین‌المللی پول به ارزش هفت و نیم میلیارد یورو انجام داده‌است.
مردم
در سالهای اخیر با موجی از مهاجرت شهروندان خود به بریتانیا و آلمان مواجه بوده که برای کار و زندگی بهتر کشور خود را ترک کرده‌اند.
فرهنگ
پیشینه فولکلور لتونیایی به‌ویژه رقص و آوازهای محلی به بیش از هزار سال پیش می‌رسدو بیش از ۱٫۲ میلیون متن و ۳۰ هزار تصنیف از آوازهای محلی شناسایی شده‌است.
اجرای نمایش‌های تئاتر و موسیقی کر و موسیقی کلاسیک از هنرهای محبوب در این کشور هستند.
نخود فرنگی خاکستری و ژامبون عناصر اصلی در غذاهای لتونیایی هستند. سوپ ترشک نیز توسط لتونیایی خورده می‌شود. نان تیره‌رنگی به نام روپیه‌مایزه که از چاودار درست می‌شود نان ملی لتونی به‌شمار می‌آید. | [
"سرود ملی لتونی",
"ریگا",
"زبان لتونیایی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"نخست‌وزیر",
"آندریس برزینس",
"شوروی",
"۶ سپتامبر",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"۲۰۱۳",
"یورو",
".lv",
"اروپا",
"بالتیک",
"روسیه",
"استونی",
"لیتوانی",
"بلاروس",
"دریای بالتیک",
"لاتس لتونی",
"زبان لیتوانیایی",
"زبانهای بالتیک",
"زبانهای هندواروپایی",
"جمهوری سوسیالیستی لتونی",
"جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"بیزانس",
"کهربا",
"کورونی‌ها",
"لاتگالی‌ها",
"سلونی‌ها",
"سمیگالی‌ها",
"لیوونی",
"رودخانه داوگاوا",
"مملکت صلیبی",
"ترا ماریانا",
"کسیس",
"لیمباژی",
"کوکنسه",
"والمیه‌را",
"هانزا",
"۱۹۴۰ (میلادی)",
"۱۹۴۱ (میلادی)",
"۱۹۴۴ (میلادی)",
"جنگ جهانی دوم",
"آلمان",
"۱۹۹۰ (میلادی)",
"والدیس زاتلرس",
"زبان لاتگالی",
"سوئد",
"لهستان",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"اوکراین",
"روسیه سفید",
"۱۹۳۵ (میلادی)",
"۱۹۸۹ (میلادی)",
"مساحت",
"جمعیت",
"منطقه ریگا",
"منطقه کورزمه",
"لیه‌پالا",
"منطقه لاتگاله",
"داوگاوپیلس",
"منطقه زمگاله",
"یلگاوا",
"منطقه ویدزمه",
"پوسته پایدار اروپای شرقی",
"دریاچه لوبانس",
"دریدزیس",
"داوگاوا",
"گایزینکالنس",
"کولدیگا",
"دوونین",
"گاوجا",
"پارک ملی کمری",
"دماغه کولکا",
"دائوگاوپیلس",
"لیه‌پایا",
"یورمالا",
"رزکنه",
"ونتس‌پیلس",
"پیمان مالی بین‌الدولی اروپا",
"لوتریانیسم",
"کلیسای کاتولیک",
"کلیسای ارتدکس شرقی",
"مؤمنان قدیم",
"مسیحیت",
"بی‌دین",
"تئاتر",
"موسیقی کر",
"موسیقی کلاسیک",
"نخود فرنگی",
"ژامبون",
"ترشک",
"روپیه‌مایزه"
] | [
"لتونی",
"اروپای شمالی",
"اعضای سازمان ملت‌ها و اقلیتهای غیررسمی",
"ایالات و نواحی بنیان‌گذاری‌شده در سال ۱۹۹۱ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۸ (میلادی)",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای روسی‌زبان",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای حوزه دریای بالتیک",
"کشورهای عضو اتحادیه اروپا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو ناتو",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,743 | لائوس | 2 | 354 | 0 | [
"جمهوری دموکراتیک خلق لائوس",
"جمهوري دموكراتيك خلق لائوس",
"جمهوری دموکرات مردمی لائوس",
"جمهوري دموكرات مردمي لائوس",
"کشور لایوس",
"كشور لايوس"
] | false | 251 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری دموکراتیک خلق لائوسیا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "لائوسیا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Laos.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Laos.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«آشتی، استقلال، مردم‌سالاری، یکپارچگی و بهروزی»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سرود مردم لائوس]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Laos on the globe (Asia centered).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[وینتیان]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "17"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "58"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "102"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "36"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[پاریس پریاس]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[هندو چینی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری دموکراتیک خلق]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[بونهانگ ووراچیت]][[بواسون بوفاوانه]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال [[ویتنام بزرگ]]"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[امپراتوری چین-هند]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۹ ژوئیه]] [[۱۹۴۹]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۳۶،۸۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۸۳ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۶،۵۲۱،۹۹۸"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۰۶ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۷۷ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۱۳۰ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کیپ]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "LAK"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۷"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.la]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۸۵۶"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری دموکراتیک خلق لائوس کشوری است در جنوب شرقی آسیا. پایتخت آن وینتیان است. لائوس یک جمهوری سوسیالیستی تک‌حزبی است.
تاریخ
راست
پیشینه لائوس به یک قلمرو پادشاهی بازمی‌گردد که از سده ۱۴ تا سده ۱۸ میلادی وجود داشت ولی بعدا به سه پادشاهی کوچکتر تقسیم شد. در سال ۱۸۹۳ این نواحی به تحت‌الحمایگی فرانسه درآمد و سه پادشاهی که لوآنگ پرابانگ، وینتیان و چامپاساک نام داشتند متحد شده و کشور لائوس را تشکیل دادند. لائوس پس از اشغال توسط ژاپن در سال ۱۹۴۵، مدت کوتاهی مستقل شد اما پس از آن دوباره به سیطره فرانسه درآمد ولی در سال ۱۹۴۹ به آن خودمختاری اعطا شد. لائوس در سال ۱۹۵۳ مستقل شد حکومت پادشاهی مشروطه سیساوانگ ونگ بر آن حاکم شد. کمی پس از استقلال چنگ داخلی درازمدتی روی داد که به سرنگونی پادشاهی و به قدرت رسیدن حزب کمونیستی پاتت لائو در سال ۱۹۷۵ انجامید.
تاریخ لائوس به پادشاهی لان‌ژانگ می‌رسد که در سده چهاردهم میلادی بنیاد شد و تا سده هیجدهم ادامه یافت. در سده هیجده، سیام بر امیرنشین‌های باقیمانده از دوره لان‌ژانگ چیرگی یافت. شاه سیام برای جلوگیری از جنگ با فرانسه، سرزمین‌هایی از خاک خود را با نام لائوس به فرانسه بخشید و این سرزمین‌ها در سال ۱۸۹۳ به هندوچین فرانسه ضمیمه شدند.
اشغال کشور به دست ژاپنی‌ها در جنگ جهانی دوم منجر به اعلام استقلال شد، که فرانسویان سرانجام آن را در ۱۹۵۴ پذیرفتند. با این حال، جنگ داخلی، این پادشاهی را ویران کرد؛ جنگی بین نیروهای سلطنت‌طلب و نیروهای کمونیست پاتت لائو.
لائوس در جریان جنگ ویتنام موضع بی‌طرفی در پیش گرفت. اما ویت‌کنگ‌ها از لائوس به عنوان خط تدارکاتی در جنگ ویتنام استفاده کردند و در اواخر دهه ۱۹۶۰ آمریکا برای مقابله با چریکهای ویت‌کنگ ویتنام که به داخل لائوس رخنه می‌کردند، و به منظور شتاب دادن به پایان جنگ، بی‌طرفی لائوس را نقض کرد و بدون درز این موضوع به مطبوعات به بمباران‌های گسترده بخشهایی از لائوس، به ویژه دشت خمره‌ها دست زد.
150px
هدف از حملات هوایی نابودی خط تامین آذوقه ارتش ویتنام شمالی بود که به‌طور مارپیچی از طریق لائوس و کامبوج به جنوب حرکت میکرد. خروج آمریکا از ویتنام سر کارآمدن پاتت لائو را در لائوس میسر ساخت (۱۹۷۵). از ۱۹۹۰، دولت اصلاحات را آغاز کرد.
در سالهای اخیر بواسطه درگیری‌های سیاسی هزاران تن از مردم لائوس از کشور گریخته‌اند از جمله طبق آمار طی سال ۸۳–۱۹۷۹ بیش از ۲۰۰ هزار نفر به تایلند پناه برده‌اند.
سیاست
قدرت واقعی را در لائوس کمیته مرکزی حزب انقلابی خلق در دست دارد.
مقاماتی که مستقیما انتخاب شده‌اند، تا زمان اجرای قانون اساسی جدید، گرد هم آمده‌اند تا به عنوان کنگره ملی به تعیین رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و شورای وزیران بپردازند.
در قانون اساسی پیش‌بینی شده‌است که مجمع عالی خلق با ۷۹ عضو برای پنج سال با رای تمامی افراد بالغ انتخاب گردد.
این کشور یکی از معدود دولتهای کمونیست باقی‌مانده‌است. دولت چومالی سایاسونه تقریبا برای همه جنبه‌های زندگی مردم از جمله آزادی‌های سیاسی قانون وضع کرده‌است. دولت تمامی رسانه‌ها را در اختیار دارد و روزنامه نگارانی که از دولت انتقاد کنند یا درباره موضوعات سیاسی مورد مناقشه بحثی داشته باشند با جریمه‌های قانونی مواجه می‌شوند. پناهندگانی که به لائوس می‌ایند دیپورت می‌شوند. لائوس یکی از فقیرترین کشورهای آسیا محسوب می‌شود.
جغرافیا
لائوس کشوری است محصور در خشکی با ۲۳۶،۸۰۰ کیلومتر مربع مساحت. زبان رسمی این کشور لائو و واحد پول آن کیپ نام دارد. جمعیت لائوس در سال ۲۰۱۲ میلادی ۶٫۵ میلیون نفر برآورد شد.
لائوس در مختصات جغرافیایی ۱۸ درجه شمالی و ۱۰۵ درجه شرقی قرار گرفته و به آبهای آزاد راه ندارد. لائوس از سوی شمال باختری با میانمار و چین، از سوی خاور با ویتنام، از جنوب با کامبوج و از سوی باختر با تایلند هم‌مرز است.
لائوس به غیر از دشت خمره‌ها در شمال و دره مکونگ و فلات‌های کم‌ارتفاع در جنوب، غالبا کوهستانی است. رود مهم آن مکونگ به‌طول ۴۸۳ کیلومتر و بلندترین نقطه آن فوبیا، با ۲۸۲۰ متر ارتفاع است.
شمال کشور لائوس کوهستانی است و جنگلهای انبوه شمال و شرق آن را فروپوشانیده. بیشتر از ۸۰ درصد کشور را جنگل دربرگرفته و لائوس دارای حدود ۱۳ میلیون هکتار جنگل است. زمین‌های بلند آن بیشتر در دره‌های رود مکونگ و شاخابه‌هایش قرار دارد.
این کشور با باران‌های سنگین موسمی دارای آب و هوایی استوایی و گرمسیری است. لائوس باد و باران‌های موسمی دارد و دارای باران‌های خیلی سنگین از مه تا اکتبر است. وینتیان در ژانویه ۲۱٫۱ و در ژوئیه ۲۷٫۲ درجه سانتیگراد حرارت و سالانه ۱۷۱۵ میلی‌متر باران دارد.
شهرهای مهم لائوس به جز پایتخت، ساوان‌ناکت، لوآنگ پرابانگ و پاکسه هستند.
تقسیمات کشوری
لائوس ۱۶ استان (qwang) و یک بخش (Nakhonluang ViengChan) دارد که شامل وینتیان، پایتخت این کشور است. هر استان به شهرستان (muang) و سپس دهستان (baan) تقسیم می‌گردد.
شماره
استانها
مرکز
مساحت (ک.م. مربع)
جمعیت
۱
آتاپیو
آتاپیو
۱۰،۳۲۰
۱۱۴،۳۰۰
۲
بوکئو
یان هوآی‌سای
۶،۱۹۶
۱۴۹،۷۰۰
۳
بولیکام‌سای
پاکسان
۱۴،۸۶۳
۲۱۴،۹۰۰
۴
چامپاساک
پاکسه
۱۵،۴۱۵
۵۷۵،۶۰۰
۵
هوآپان
سام نیا
۱۶،۵۰۰
۳۲۲،۲۰۰
۶
کاموآنه
تاکک
۱۶،۳۱۵
۳۵۸،۸۰۰
۷
لوآنگ نامتا
لوآنگ نامتا
۹،۳۲۵
۱۵۰،۱۰۰
۸
لوآنگ پرابانگ
لوآنگ پرابانگ
۱۶،۸۷۵
۴۰۸،۸۰۰
۹
اودوم‌سای
موآنگ سای
۱۵،۳۷۰
۲۷۵،۳۰۰
۱۰
پونگسالی
پونگسالی
۱۶،۲۷۰
۱۹۹،۹۰۰
۱۱
ساینیابولی
ساینیابولی
۱۶،۳۸۹
۳۸۲،۲۰۰
۱۲
سالاوان
سالاوان
۱۰،۶۹۱
۳۳۶،۶۰۰
۱۳
ساوان‌ناکت
ساوان‌ناکت
۲۱،۷۷۴
۷۲۱،۵۰۰
۱۴
سکونگ
سکونگ
۷،۶۶۵
۸۳،۶۰۰
۱۵
بخش وینتیان
وینتیان
۳،۹۲۰
۷۲۶،۰۰۰
۱۶
استان وینتیان
موآنگ پون-هونگ
۱۵،۹۲۷
۳۷۳،۷۰۰
۱۷
سیانگ‌کوآنگ
پونساوان
۱۵،۸۸۰
۳۷،۵۰۷
اقتصاد
نگاره‌ای از خانه‌های روی آب در حاشیه رود مکونگ در استان چامپاساک، لائوس.
جنگ، سیل و خشکسالی، توسعه لائوس، یکی از فقیرترین کشورهای جهان را به تعویق انداخته‌است. اکثر لائوسی‌ها در مزارع اشتراکی کار میکنند و عمدتا برنج می‌کارند. از ۱۹۹۰، دولت این کشور قصد تشویق سرمایه‌گذاری غربی را داشته‌است. لائوس به کشورهای همسایه خود برق صادر میکند و نیاز دیگر کشورها به فلزات لائوس باعث چشم‌انداز بهبود اقتصادی برای این کشور شده‌است.
تولید برق سالانه این کشور حدود ۹۰۰ میلیون کیلووات ساعت است و حدود ۸۰ درصد از مردم آن راه کشاورزی گذران میکنند.
برنج، ذرت، سبزی از فراورده‌های کشاورزی لائوس و تولیدات عمده صنعتی آن قلع، الوار، تنباکو، و نیروی برق است. منابع طبیعی آن قلع، الوار و صادرات آن برق، تولیدات جنگلی، قلع، و قهوه است.
واردات لائوس برنج، خواربار، تولیدات نفتی، ماشین‌آلات، وسائل حمل و نقل و طرفهای مهم دادوستد آن تایلند، روسیه، مالزی، فرانسه، چین و ویتنام هستند.
به سبب کوهستانی بودن اغلب مناطق مرزی مشترک لائوس با ویتنام، قاچاق کالا در طول این مرز رواج داشته و حتی در مهمترین مرز رسمی دو کشور و در مقابل دید مامورین گمرکی، قاچاق کالاهای لوکس از لائوس به داخل ویتنام در جریان است.
مردم
۵۵ درصد از مردم آن از قوم لائو، ۱۱ درصد از قوم خمو، ۸ درصد از تیره همونگ و ۲۶ درصد بقیه از صد گروه قومی مختلف هستند.
فرهنگ | [
"سرود ملی لائوس",
"وینتیان",
"زبان لائو",
"جمهوری دموکراتیک خلق",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"بونهانگ ووراچیت",
"بواسون بوفاوانه",
"هندوجین فرانسه",
"فرانسه",
"۱۹ ژوئیه",
"۱۹۴۹ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"کیپ",
".la",
"جنوب شرقی آسیا",
"سیساوانگ ونگ",
"پاتت لائو",
"لان‌ژانگ",
"سیام",
"هندوچین فرانسه",
"ویت‌کنگ‌ها",
"حزب انقلابی خلق لائوس",
"کمونیسم",
"چومالی سایاسونه",
"آزادی سیاسی",
"آسیا",
"لائو",
"دشت خمره‌ها",
"مکونگ",
"ساوان‌ناکت",
"لوآنگ پرابانگ",
"پاکسه",
"استانهای لائوس",
"استان آتاپیو",
"آتاپیو",
"استان بوکئو",
"یان هوآی‌سای",
"استان بولیکام‌سای",
"پاکسان",
"استان چامپاساک",
"استان هوآپان",
"سام نیا",
"استان کاموآنه",
"تاکک",
"استان لوآنگ نامتا",
"لوآنگ نامتا",
"استان لوآنگ پرابانگ",
"استان اودوم‌سای",
"موآنگ سای",
"استان پونگسالی",
"پونگسالی",
"استان ساینیابولی",
"ساینیابولی",
"استان سالاوان",
"سالاوان",
"استان ساوان‌ناکت",
"استان سکونگ",
"سکونگ",
"وینتیان",
"استان وینتیان",
"موآنگ پون-هونگ",
"استان سیانگ‌کوآنگ",
"پونساوان",
"ویتنام",
"قاچاق",
"خمو",
"همونگ"
] | [
"لائوس",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۴۹ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۴۹ (میلادی) در لائوس",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای تک حزبی",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای سوسیالیستی",
"کشورهای عضو انجمن ملل آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای قدیم در آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای کمونیستی",
"کشورهای محصور در خشکی"
] |
2,745 | گینه بیسائو | 2 | 164 | 0 | [
"گینه بیسایو",
"گینه بیساو",
"گينه بيسائو",
"گینهٔ بیسائو",
"گينه بيساو",
"گينه بيسايو",
"گينهٔ بيسائو",
"گینیا بیسائو"
] | false | 117 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "República da Guiné-Bissau"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "گینه بیسائو"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "گینه بیسائو"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Guinea-Bissau.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Emblem_of_Guinea-Bissau.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یکپارچگی، کوشش، پیشرفت»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "«این میهن دل‌انگیز ماست»"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Guinea Bissau AU Africa.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[بیسائو]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "42"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[بیسائو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[پرتغالی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "نظامی"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[شریفو نهامانجو]][[کارلوس گومز جونیور]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[پرتغال]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۴ سپتامبر]] [[۱۹۷۳]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۳۶،۱۲۵"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۳۸ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۲۲٫۴"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱،۶۴۷،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۴۸ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۴"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۵۴ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۳۷۴"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۱۷۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[فرانک]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "XOF"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۰"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.gw]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۴۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری گینه-بیسائو (به پرتغالی: Guinea-Bissau) کشوری است در غرب آفریقا در کناره اقیانوس اطلس شمالی، بین گینه و سنگال. پایتخت آن بیسائو است.
تاریخ
زمانی گینه بیسائو به عنوان پادشاهی گابو بخشی از امپراتوری مالی بود. بخشهایی از این پادشاهی تا زمان استعمار پرتغالی‌ها در قرن ۱۸ باقیمانده بود.
پرتغالی‌ها در قرن ۱۷ آغاز به تجارت برده در این کشور کردند. باوجود این که این کشور از نخستین مستعمرات پرتغال بود، بخشهای داخلی آن تا قرن ۱۹ مورد اکتشاف قرار نگرفت.
این کشور که یکی از مستعمرات پرتغال بود و گینه پرتغال نام داشت، پس از استقلال در ۲۴ سپتامبر ۱۹۷۳ نام پایتخت خود، بیسائو را به نام رسمی خود اضافه کرد تا از اشتباه گرفته شدن با جمهوری گینه جلوگیری کند.
سیاست
این کشور دارای حکومت جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانونگذاری است.
تقسیمات کشوری
جغرافیا
گینه بیسائو سرزمینی گرم و مرطوب است با مناطق سرسبز و باتلاقی در سمت ساحلی که برای کشت برنج و بادام زمینی اختصاص دارد و سرزمینهای به نسبت خشک‌تر خاوری که برای گله داری و پرورش چهارپایان استفاده می‌شود. رودهای مهم آن کوروبال، گبا و کاشئو است. این کشور به نسبت سرزمین همواری به‌شمار می‌آید. تنها ناهمواری‌های این سرزمین کوه‌های کم ارتفاعی در قسمت شرقی آن است که حداکثر ارتفاع آنها به ۲۶۲ متر می‌رسد. نفت، آهن و بوکسیت مهمترین منابع طبیعی گینه بیسائو است. این کشور همچنین دارای جزایر فراوانی در سمت ساحلی است که مجمع الجزایر بیژاگوس مهمترین آنهاست.
مساحت:
مساحت کل: ۳۶،۵۴۴ کیلومتر مربع
مساحت خشکی: ۲۸۰۰۰ کیلومتر مربع
مساحت آب: ۸۱۷۵ کیلومتر مربع
منابع طبیعی
ماهی، الوار، فسفاتها، بوکسیت، ذخایر دست نخورده نفت
اقتصاد
واحد پول: فرانک سی اف آ=۱۰۰ سانتیم-
یک فرانک سی اف آ=۷۰ ریال ایران
مردم
جمعیت کشور: ۱،۶۴۷،۰۰۰ نفر
جمعیت پایتخت (بیسائو): ۳۳۶۰۰۰ نفر
فرهنگ | [
"بیسائو",
"زبان پرتغالی",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"شریفو نهامانجو",
"کارلوس گومز جونیور",
"پرتغال",
"۲۴ سپتامبر",
"۱۹۷۳ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی",
".gw",
"آفریقا",
"اقیانوس اطلس",
"گینه",
"سنگال",
"پادشاهی گابو",
"امپراتوری مالی",
"تجارت برده",
"جمهوری گینه",
"ماهی",
"فسفات",
"بوکسیت",
"نفت"
] | [
"گینه بیسائو",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۴ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۴ (میلادی) در گینه بیسائو",
"جزیره‌های گینه بیسائو",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای پرتغالی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"مستعمره‌های پیشین پرتغال"
] |
2,746 | گینه استوایی | 2 | 185 | 0 | [
"گينه استوايي",
"جمهوری گینه استوایی",
"گینهٔ استوایی",
"جمهوري گينه استوايي",
"جمهوری گینهٔ استوایی",
"جمهوري گينهٔ استوايي",
"گينهٔ استوايي",
"گینیا استوایی"
] | false | 120 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "République de Guinée ÉquatorialeRepública de Guinea Ecuatorial"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "گینه استوایی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "گینه استوایی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Equatorial Guinea.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Equatorial_Guinea.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "یگانگی، آشتی، دادگری"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[بیایید در راه خرسندی بزرگ‌مان گام برداریم]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Equatorial Guinea AU Africa.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[مالابو]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "42"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[مالابو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[اسپانیایی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "جمهوری"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[تئودور اوبیانگ انگوئما]][[ویسنته ایهاته تومی]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[اسپانیا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۲ اکتبر]] [[۱۹۶۸]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۸،۰۵۱"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۴۴ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۱۲"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۶۲۲۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۶۶ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۸"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۸۷ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۹٫۲۸۶ میلیارد دلار"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۵۹۵۹ دلار"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۲۰۱۳"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۵۵۶"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۱۴۴"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[فرانک آفریقای مرکزی]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "CFA"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "WAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.gq]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۴۰"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری گینه استوایی در غرب قاره آفریقا کنار خلیج بیافرا، بین کامرون و گابون واقع است و وسعت آن ۲۸،۰۵۱ کیلومتر مربع است. پایتخت این کشور مالابو است. اسپانیایی زبان رسمی گینه استوایی هست. واحد پول این کشور فرانک ث‌اف‌آ است.
گینه استوایی از اواسط دهه ۱۹۹۰ به یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت خام در آفریقای جنوب صحرا تبدیل شده‌است. این کشور که تنها ۶۲۲ هزار نفر (برآورد ۲۰۱۲) جمعیت دارد از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی ثروتمندترین کشور آفریقاست و در رتبه ۶۹ دنیا قرار می‌گیرد. اما توزیع ثروت بسیار نامتوازن صورت گرفته‌است و عده کمی از مردم از درآمد نفتی بهره‌مند شده‌اند. این کشور از نظر شاخص توسعه انسانی در رتبه ۱۴۴ دنیا قرار گرفته و به گفته سازمان ملل بیش از نیمی از جمعیت آن به آب سالم دسترسی ندارند و ۲۰ درصد کودگان پیش از رسیدن به ۵ سالگی می‌میرند.
حکومت گینه استوایی همواره در گزارشهای حقوق بشری سازمانهای مختلف بین‌المللی یکی از بدترین کشورها معرفی شده‌است. گزارشگران بدون مرز، تئودور اوبیانگ رئیس‌جمهور این کشور از سال ۱۹۷۹ تاکنون را یکی از «شکارچیان آزادی رسانه‌ها» معرفی کرده‌است. قاچاق انسان هم یکی از معضلات مهم این کشور است. گزارش سال ۲۰۱۲ سازمان ملل در مورد قاچاق انسان بیان می‌دارد که «گینه استوایی یکی از منابع و مقاصد قاچاق زنان و کودگان برای روسپیگری و کار اجباری است» و دولت این کشور نیز تلاش موثری برای رعایت حداقل استانداردهای انسانی صورت نمی‌دهد.
تاریخ
گینه استوایی از سال ۱۷۷۸ مستعمره اسپانیا گشت و در روز ۱۲ اکتبر ۱۹۶۸ از اسپانیا اعلام استقلال کرد.
سیاست
رئیس‌جمهور اوبیانگ
سرتیپ تئودور اوبیانگ انگوئما از حزب دموکراتیک گینه استوایی طی کودتایی در سال ۱۹۷۹ به قدرت رسید که هنوز هم بر این کشور حکومت میکند.
در سال ۱۹۹۲ احزاب سیاسی به رسمیت شناخته شدند، در همین سال سیلوستره سیاله بیلکا به سمت نخست‌وزیر منصوب شد، در سال ۲۰۰۶ میلادی ریکاردو مانگوئه اوباما نخست‌وزیر گینه استوایی شد.
جغرافیا
thumb
پایتخت این کشور شهر مالابو (Malabo) با ۹۳ هزار نفر جمعیت می‌باشد.
مساحت گینه استوایی ۲۸٫۰۵۱ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۵۰۴ هزار نفر است.
مهمترین شهرهای گینه استوایی، باتا ۶۶ هزار نفر، مبینی ۱۱ هزار نفر، اببیین ۱۰ هزار نفر و لوبا ۶ هزار نفر را می‌توان نام برد. گینه استوایی شامل جزایر، بیوکو (فرناندو پیو) *، کورسیکو، جزایر الوبی بزرگ و کوچک و آنوبین (پاگالو) نیز می‌شود.
تقسیمات کشوری
بندانگشتی
کشور گینه استوایی دارای ۷ استان می‌باشد:
آنوبون (Annobon)
بیوکو نورته (Bioko-Norte)
بیوکو سور (Bioko-Sur)
سنترو سور (Centro-Sur)
کی انتم (Kie-Ntem)
لیتورال (Litoral)
وله انزاس (Wele-Nzas)
مردم
۸۳ ٪ از نژاد گینه استوایی را قبایل فانگ و ۱۰ ٪ را بوبیان تشکیل می‌دهند. ۸۵ درصد مردم این کشور کاتولیک، ۷ درصد پروتستان، ۲ درصد مسلمان و پنج درصد بقیه نیز پیرو باورهای آنیمیستی، بهائیت و ادیان دیگر هستند.
اسپانیایی زبان رسمی گینه استوایی هست.
اقتصاد
thumb
واحد پول گینه استوایی، فرانک سی‌اف‌آ با واحد جزء سانتیم نام دارد.
اقتصاد گینه استوایی در دوران استعمار اسپانیا به صادرات کاکائو، قهوه و الوار متکی بود که بیشتر آن به اسپانیا و مقداری هم به بریتانیا و آلمان صادر می‌شد. کشف ذخایر بزرگ نفت در سال ۱۹۹۶ و استخراج متعاقب آن درآمدهای دولت را به طرز دراماتیکی افزایش داد. گینه استوایی از سال ۲۰۰۴ به‌طور پیوسته سومین تولیدکننده بزرگ نفت خام در آفریقای جنوب صحرا پس از آنگولا و گابن بوده‌است. | [
"بیایید در راه خرسندی بزرگ‌مان گام برداریم",
"مالابو",
"زبان اسپانیایی",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"تئودور اوبیانگ انگوئما",
"ویسنته ایهاته تومی",
"اسپانیا",
"۱۲ اکتبر",
"۱۹۶۸ (میلادی)",
"فرانک آفریقای مرکزی",
".gq",
"قاره آفریقا",
"خلیج بیافرا",
"کامرون",
"گابون",
"آفریقای جنوب صحرا",
"تولید ناخالص داخلی",
"شاخص توسعه انسانی",
"سازمان ملل",
"حقوق بشر",
"گزارشگران بدون مرز",
"تئودور اوبیانگ",
"قاچاق انسان",
"آنیمیسم",
"بهائیت توحیدی",
"فرانک سی‌اف‌آ",
"کاکائو",
"قهوه",
"الوار",
"آنگولا",
"گابن"
] | [
"گینه استوایی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۸ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۸ (میلادی) در آفریقا",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای اسپانیایی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای پرتغالی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو اوپک",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"مستعمره‌های پیشین پرتغال",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا"
] |
2,747 | گینه | 2 | 299 | 0 | [
"گينه",
"جمهوری گینه",
"جمهوري گينه",
"گینیا"
] | false | 178 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "République de Guinée"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری گینه"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "گینه"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Guinea.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Guinea.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«کار، دادگری، همبستگی»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[آزادی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Guinea (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[کوناکری]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "42"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[کوناکری]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان فرانسوی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "جمهوری"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[آلفا کنده]][[محمد سعید فوفونا]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[فرانسه]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲ اکتبر]] [[۱۹۵۸]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۴۵،۸۵۷"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۷۸ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال براورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۰،۲۱۱،۴۳۷"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۸۳ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۳۸"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[فرانک]] گینه"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "GNF"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.gn]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۲۴"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری گینه کشوری است در شمال غربی آفریقا در سواحل اقیانوس اطلس. پایتخت آن کوناکری است. جمعیت این کشور ۱۰ میلیون نفر و زبان رسمی آن فرانسوی است. زبانهای بومی رایج آن عبارتند از فولانی، مالینکه و سوسو. این کشور در دوم اکتبر ۱۹۵۸ از فرانسه مستقل شده‌است. واحد پول گینه فرانک گینه است. ۸۵ درصد از جمعیت این کشور مسلمان هستند. ۱۰ درصد از مردم این کشور نیز مسیحی‌اند.
کشور گینه پیش از این گینه فرانسه و گاه گینه کوناکری نامیده می‌شد. امروزه نیز گاه به آن گینه کوناکری می‌گویند تا از گینه بیسائو و جمهوری گینه استوایی بازشناخته شود.
گینه بیسائو، سنگال و مالی از شمال، اقیانوس اطلس از سوی باختر سیرالئون و لیبریا از جنوب و ساحل عاج و مالی از سوی خاور، این کشور را احاطه کرده‌اند. رودخانه نیجر، رودخانه گامبیا، و رودخانه سنگال، همگی از بلندی‌های گینه سرچشمه می‌گیرند.
شهرهای اصلی گینه عبارتند از کوناکری، کانکان، نزرکوره، کیندیا، لابه، گوئکدو، مامو و بوکه.
جغرافیا
کشور گینه با مساحتی معادل ۲۴۵٫۸۵۷ کیلومتر مربع در غرب آفریقا واقع شده و از شمال با کشورهای گینه بیسائو، سنگال و مالی و از شرق با مالی و ساحل عاج، از جنوب با سیرالئون و لیبریا هم مرز می‌باشد. مرز غربی این کشور به طول تقریبی ۳۰۰ کیلومتر را اقیانوس اطلس تشکیل میدهد.
بطور کلی دما در کشور گینه در فصل خشک و بارانی متمایز می‌باشد. پایینترین دما حدود ۱۱ درجه در ماه‌های دسامبر و ژانویه و بالاترین دما در ماه‌های مارس و آوریل حدود ۳۵ درجه گزارش شده‌است.
کشور گینه از نظر تقسیمات کشوری به ۷ استان و ۳۳ شهرستان و از نظر جغرافیائی طبیعی به چهار قسمت زیر بخش می‌شود:
گینه ساحلی یا گینه سفلی:
حدود ۱۸ درصد از خاک گینه را تشکیل میدهد و شهرهای کوناکری، کیندیا، کویا، بوکه،، دوبریکا، بوفا، فوره کاریا، فریا، تله مله در این منطقه قرار دارند و طایفه سو سو بیشتر در این ناحیه زندگی میکنند.
گینه میانی یا فوتاجالون: این بخش ۲۰ درصد از خاک گینه را شامل شده و فولاها در این محدوده مستقر می‌باشند. شهرهای مهم این قسمت مامو، دالابا، لابه، توگه، کوبیا، پیتا، للوما، مالی، کوندارا و گاوال می‌باشد.
گینه علیا: گینه علیا رودخانه مشهور نیجر از آن می‌گذرد. حدود ۴۰ درصد از خاک گینه را تشکیل داده و قوم مالینکه در این بخش متمرکز می‌باشند. شهرهای دابولا، سیگیری، کان کان، دینگیرای، کروسا، فرانا، کیروانی و ماندیانا در این منطقه قرار گرفته‌اند.
نقشه عوارض‌شناسی گینه.
گینه جنگلی:
در جنوب غربی گینه قرار گرفته و ترکیبی از طایفه‌های مختلف در آن زندگی میکنند. شهرهای زره کوره، بیلا، لولا، ماسانتا، کی سی دوگو، گه که دو و یومو در این محدوده قرار دارند.
جمهوری گینه در غرب آفریقا قرار دارد. از شمال با سنگال و گینه بیسائو، از جنوب با سیرالئون و لیبریا، و از شرق با مالی و ساحل عاج هم‌مرز است، از غرب نیز به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. مساحت این کشور ۸۵۷،۲۴۵ کیلومترمربع و جمعیت آن در حدود ۱۰ میلیون و پانصد هزار نفر است. پایتخت آن شهر کوناکری و زبان رسمی آن فرانسه‌است، در عین حال زبانهای سوسو و مالینکه و سایر زبانهای محلی نیز در آن رایج است.
رودها : نیجر، سنگال، بالا، کومبا، مالو و گامبیا
قله‌ها: ناکاکا (۲۸۵۰ متر)
جزایر : تریستائو، لس دلوس و کوبنومبی
تقسیمات کشوری
گینه به هشت استان تقسیم شده که این استانها نیز جمعا به ۳۳ شهرستان تقسیم شده‌اند. مراکز همه هشت استان با خود استانها همنام هستند.
نقشه گینه.
استان
جمعیت
نقشه
بوکه
۹۶۵،۷۶۷
استانهای گینه.
فارانا
۸۳۹،۰۸۳
کانکان
۱،۴۲۷،۵۶۸
کوناکری
۲،۳۲۵،۱۹۰
کیندیا
۱،۳۲۶،۷۲۷
لایه
۹۰۳،۳۸۶
مامو
۷۱۹،۰۱۱
نزره‌کوره
۱،۵۲۸،۹۰۸
تاریخ
کشوری که امروزه گینه نام دارد در قدیم به یک‌رشته از پادشاهی‌های آفریقایی تعلق داشت. سده‌ها پیش، کشور گینه و مناطق مالی و سنگال امپراتوری بزرگی را تشکیل می‌دادند که از میان رفت. در سده ۱۵م. پرتغالی‌ها وارد این سرزمین شدند و بر آن حکومت راندند. در سده ۱۷ دولت اسلامی فولانی در منطقه فوتاجالون تشکیل شد.
گینه در ۱۸۴۹ مستعمره فرانسه شد و گینه فرانسه نام گرفت و بخشی از آفریقای غرب فرانسه شد. گینه در ۲ اکتبر ۱۹۵۸ مستقل شد و نخستین مستعمره فرانسه بود که به طور مسالمت‌آمیز مستقل شد. گینه از زمان استقلال تا انتخابات ۲۰۱۰ توسط حکمرانان خودکامه‌ای اداره شد که باعث شده‌اند که این کشور یکی از فقیرترین کشورهای جهان شود.
گینه استقلال خود را در ۱۹۵۸ به رهبری احمد سکوتوره به دست آورد.
احمد سکوتوره در روز ۱۵ ژانویه سال ۱۹۵۹ میلادی به مقام ریاست جمهوری گینه انتخاب گردید. او با کشورهای سوسیالیستی روابط نزدیکی برقرار کرد و یک حکومت مارکسیستی با حزب واحد تشکیل داد. روابط میان پاریس و کوناکری بین سالهای ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۵ میلادی به طور کامل قطع شدند. در اواخر سالهای دهه ۱۹۷۰ میلادی احمد سکوتوره در سیاست مارکسیستی خود تعدیل کرد و به کشورهای اسلامی نزدیک شد.
احمد سکوتوره پس از این که در سال ۱۹۵۹ میلادی به قدرت رسید در ۵ نوبت متوالی به مقام ریاست جمهوری انتخاب گردید و به مدت بیست و پنج سال از ۱۹۵۸ تا ۱۹۸۴ بر این کشور حکومت نمود.
پس از مرگ وی در سال ۱۹۸۴ میلادی، لانسانا کونته در یک کودتای ارتشی، قدرت را در این کشور به دست گرفت و به مدت بیست چهار سال در این کشور حکومت کرد. کونته در دوران حکومتش با مشکلات متعدد داخلی روبه رو بود و برای تداوم قدرت خود به نیروی ارتش تکیه میکرد. در یکی از آخرین نمونه‌های این شیوه حکومت، تظاهرات سال ۲۰۰۷ مردم گینه در اعتراض به شرایط سخت اقتصادی به شدت توسط نیروهای دولتی سرکوب شد و دست کم ۱۸۶ نفر از معترضان کشته شدند. وی به دلیل شیوه استبدادی در حکومت، به دیکتاتور گینه شهرت یافت و سرانجام در اوایل دی ماه سال جاری ۱۳۸۷ به دلیل بیماری قلبی در گذشت.
سیاست
بر اساس قوانین این کشور، در صورت درگذشت رئیس جمهور، می‌بایست رئیس مجمع ملی (رئیس مجلس نمایندگان) امور کشور را به طور موقت به دست گیرد تا ظرف ۶۰ روز، انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود؛ اما یک گروه نظامی به رهبری یک سروان ارتشی به نام موسی دادیس کامارا، با اعلام کودتا، دولت و قانون اساسی را منحل نمود و حکومت را در این کشور به دست گرفت. نظامیان کودتاچی، در نخستین اظهار نظرها اعلام نمودند که انتخابات آزاد را در سال ۲۰۱۰ برگزار خواهند کرد، سرانجام در روز ۲۷ ژوئن ۲۰۱۰ اولین انتخابات آزاد و دمکراتیک گینه از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۵۸ برگزار شد و با توجه به تعدد نامزدها، این انتخابات به دور دوم کشیده شد. و در دور دوم این انتخابات که در هفتم نوامبر این سال برگزار شد، پروفسور آلفا کنده به عنوان نخستین رئیس جمهور گینه در انتخابات به پیروزی رسید.
گینه‌ای‌ها پس از تاخیرهای متعدد و لطمه دیدن کارزار انتخاباتی توسط ناآرامی‌های خونبار، روز ۱۲ مه ۲۰۱۳ در نخستین انتخابات پارلمانی این کشور در یک دهه اخیر شرکت کردند. این انتخابات که ابتدا قرار بود شش ماه پس از تحلیف «آلفا کنده»، رئیس جمهوری گینه در سال ۲۰۱۰ برگزار شود، به خاطر مناقشات بر سر سازماندهی آن به تاخیر افتاد و این باعث تحریک تنش‌های خونبار قومی شد که از زمان استقلال گینه از فرانسه در سال ۱۹۵۸ جامعه گینه را تهدید میکند. مجمعی که در نتیجه این انتخابات تشکیل می‌شود جایگزین هیئت انتقالی خواهد شد که از زمان پایان حاکمیت نظامی در سال ۲۰۱۰ کشور را اداره میکند.
سیاست گینه به طور معمول حدود ۲۰ گروه قومی را به رو به روی هم قرار میدهد؛ گروه‌هایی که از جهاتی با یکدیگر در سازگاری زندگی میکنند. «فولانی» بزرگترین گروه قومی است که حدود ۴۰ درصد جمعیت گینه را تشکیل میدهد و پس از آن «مالینکه» و «سوسو» قراردارند.
رئیس جمهوری که از قوم مالینکه است «تجمع مردم گینه» را رهبری میکند و مدعی پشتیبانی از سوسیالیسم است. این در حالی است که رقیب اصلی او، دیالو، یک «فولانی» است و ریاست اتحادیه مرکزی لیبرال نیروهای دموکراتیک گینه را برعهده دارد.
اقتصاد
جمهوری گینه دارای مواد معدنی فراوانی است. حدود یک سوم ذخایر قطعی بوکسیت (ماده اولیه آلومینیم) دنیا، بیش از ۸/۱ میلیارد متریک تن سنگ آهن با عیار بالا، میزان قابل توجهی از ذخایر طلا و الماس در این کشور وجود دارد.
وجود زمین مناسب برای کشاورزی و آب فراوان و وضعیت آب و هوایی، شرایط مناسبی را برای کشاورزی مکانیزه در مقیاس صنعتی فراهم آورده‌است. صادرات قهوه نیز یکی از منابع ورود ارز به این کشور است.
سرزمین گینه دارای منابع عظیم بوکسیت، الماس، طلا و آهن می‌باشد به گونه‌ای که در خاک و زمین نقاط مختلف شهر کوناکری و بسیاری از مناطق این کشور، ذرات آهن مشاهده می‌گردد. محصول عمده این کشور، غلات، برنج، موز، قهوه، ارزن و بادام زمینی است و صادرات آن قهوه، عسل، موز، آهن خام و آلومینیوم خام می‌باشد.
گینه از نظر کانی‌ها ازجمله بوکسیت، الماس و طلا بسیار غنی است. این کشور دومین تولیدکننده بزرگ بوکسیت در جهان است.
مردم
دین: ۸۵ درصد مردم، مسلمان و باقیمانده اکثرا مسیحی می‌باشند.
جمعیت گینه بیش از ۱۰ میلیون نفر است. این کشور شکلی هلالی دارد و سرچشمه رود نیجر در بلندی‌های جنوب شرقی آن قرار گرفته‌است.
مردم گینه به ۲۴ قوم گوناگون تعلق دارند و بزرگترین و مهمترین اقوام این کشور به ترتیب فولا ۴۰ درصد، ماندینگو ۳۰ درصد و سوسو ۲۰ درصد، هستند. ۸۵ درصد از جمعیت این کشور مسلمان هستند و مسیحیان که بیشتر پیرو کلیسای کاتولیک رومی می‌باشند حدود ۱۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. زبان رسمی گینه فرانسوی است ولی بیش از ۲۴ زبان محلی نیز در این کشور رایج است.
فرهنگ
پانزده روزنامه و نشریه ادواری در این کشور منتشر می‌شود. میزان باسوادی نیز طبق آمار رسمی یونسکو ۹/۳۵ درصد است. علاوه بر گروهی از شیعیان بومی در این کشور، گروه‌هایی از وهابی‌ها، بهایی‌ها و احمدیه قادیانی در این کشور فعالیت تبلیغی و آموزشی دارند. | [
"سرود ملی گینه",
"کوناکری",
"زبان فرانسوی",
"رئیس جمهور",
"نخست‌وزیر",
"آلفا کنده",
"محمد سعید فوفونا",
"فرانسه",
"۲ اکتبر",
"۱۹۵۸ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"فرانک گینه",
".gn",
"آفریقا",
"زبان فولانی",
"زبان مالینکه",
"زبان سوسو",
"گینه بیسائو",
"جمهوری گینه استوایی",
"سنگال",
"مالی",
"اقیانوس اطلس",
"سیرالئون",
"لیبریا",
"ساحل عاج",
"کانکان",
"نزرکوره",
"کیندیا",
"لابه",
"گوئکدو",
"مامو، گینه",
"بوکه، گینه",
"گینه ساحلی",
"گینه میانی",
"گینه علیا",
"گینه جنگلی",
"رود نیجر",
"رود سنگال",
"رود بالا",
"کومبا",
"مالو",
"رود گامبیا",
"تریستائو",
"لس دلوس",
"کوبنومبی",
"استان بوکه",
"استان فارانا",
"استان کانکان",
"استان کوناکری",
"استان کیندیا",
"استان لابه",
"استان مامو",
"استان نزره‌کوره",
"فولانی",
"فوتاجالون",
"آفریقای غرب فرانسه",
"احمد سکوتوره",
"لانسانا کونته",
"موسی دادیس کامارا",
"مالینکه",
"بوکسیت",
"آلومینیم",
"سنگ آهن",
"قولا (قوم)",
"ماندینگو",
"سوسو",
"کاتولیک رومی",
"احمدیه قادیانی"
] | [
"گینه",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۵۸ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۵۸ (میلادی) در گینه",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس"
] |
2,748 | گامبیا | 2 | 244 | 0 | [
"گامبيا",
"جمهوری اسلامی گامبیا"
] | false | 121 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of The Gambia"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "گامبیا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "گامبیا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of The Gambia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Gambia_Coat_of_Arms.jpg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«پیشرفت، آشتی، بهروزی»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "برای گامبیا، میهن ما"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Gambia (orthographic projection with inset).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[بانجول]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "28"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "16"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "36"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[سرکوندا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[آداما بارو]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۸ فوریه]] [[۱۹۶۶]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۱،۲۹۵"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۶۵ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱۱٫۵"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱،۷۰۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۵۰ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۵۳٫۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۷۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "دالاسی"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "GMD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.gm]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۲۰"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری گامبیا کشوری در غرب آفریقا، کوچکترین کشور این قاره و پایتخت آن بانجول است. جمعیت این کشور یک میلیون و ۷۷۶ هزار نفر و زبان رسمی این کشور انگلیسی است. واحد پول آن دالاسی گامبیا و رئیس‌جمهور آن آداما بارو است. در دسامبر ۲۰۱۵ رئیس‌جمهور یحیی جامع، رئیس‌جمهور پیشین این کشور را جمهوری اسلامی اعلام و حجاب را برای کارمندان زن اجباری کرد. این کشور پس از موریتانی دومین جمهوری اسلامی در آفریقا به‌شمار می‌رفت.
اما ۱۰ بهمن ۱۳۹۵ جمهوری اسلامی ساقط شد.
مردم گامبیا به اقوام گوناگونی تعلق دارند که بزرگترین آن قوم ماندینکا است که ۴۲ درصد از جمعیت کشور را تشکیل میدهد. ۹۰ درصد از مردم این کشور مسلمان هستند و آیین‌های تصوف در میان آنها رواج زیادی دارد.
گامبیا کشوری باریک و کم‌ارتفاع در دو سوی رود گامبیا است. در سال ۱۸۸۹ هنگامی که مرزبندی‌های بین دو ملت سنگال و گامبیا پذیرفته شد، بریتانیا تنها توانست یک باریکه کوچک در امتداد رود گامبیا را برای خود حفظ نماید. گامبیا تحت حکومت بریتانیا و مستعمرگی این کشور «گامبیای انگلیس» نام گرفت. این خطه از سرزمین نیز به‌طور کامل توسط سنگال فرانسوی‌ها احاطه شده بود.
گامبیا در سال ۱۹۶۵ از بریتانیا استقلال یافت و به مجموعه کشورهای همسود (مشترک‌المنافع) پیوست.
خاک گامبیا حاصلخیز و اقتصاد این کشور برپایه کشاورزی، ماهیگیری و گردشگری بنا شده‌است. در حدود یک‌سوم از جمعیت کشور زیر خط فقر یعنی با درآمد ۱٫۲۵ دلار آمریکا در روز زندگی میکنند.
تاریخ
در سال ۱۴۵۵ میلادی پرتغالی‌ها خاک گامبیا را اشغال کردند ولی این کشور ۳ قرن بعد در سال ۱۷۶۵ مستعمره بریتانیا شد.
گامبیا پس از مبارزات طولانی در سال ۱۹۶۵ به استقلال رسید. در سال ۱۹۸۱ کنفدراسیونی از سنگال و گامبیا به نام «سنگامبی» تشکیل و مقرر شد رئیس جمهور سنگال به عنوان رئیس و همچنین رئیس جمهور گامبیا به عنوان نایب رئیس این کشور انتخاب شوند؛ ولی در عین حال دو کشور حاکمیت خود را حفظ کنند. این قانون کماکان در گامبیا اجرا می‌شود.
در ۲۱ آذر ۱۳۹۴ گامبیا به «جمهوری اسلامی گامبیا» تغییر نام داده شد، اما ۱۰ بهمن سال بعد سقوط کرد.
سیاست
«یحیی جامع» در سال ۱۹۹۴ با انجام یک کودتای نظامی قدرت را در گامبیا در دست گرفت. او از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۶ رئیس‌جمهور این کشور است. در انتخابات دسامبر سال ۲۰۱۶، آداما بارو به ریاست جمهوری این کشور رسید.
گروههای طرفدار حقوق بشر دولت وی را به نقض حقوق و آزادی‌های اساسی شهروندان متهم کرده‌اند، اما وی این اتهام را رد میکند.
روابط با ایران
در دهه ۲۰۰۰، بین گامبیا و ایران روابط نزدیکی برقرار شد. به‌طوری‌که در سفر محمود احمدی‌نژاد به گامبیا، یک رشته توافقنامه همکاری بین دو کشور به امضا رسید. اما در سال ۲۰۱۰،دولت نیجریه 13 کانتینر اسلحه و مواد انفجاری که با اسم مصالح ساختمانی از ایران بارگیری شده بود توقیف کرد.متعاقب آن وزارت خارجه ایران اعلام کرد مقصد این کانتینرها کشور نیجریه نبوده است.با توجه به اینکه مقصد نهایی کشتی کشور گامبیا بود، دولت گامبیا ظاهرا به خاطر ناخرسندی از ارسال این اسلحه‌ها از ایران به نیجریه روابط خود را با ایران قطع کرد.
جغرافیا
نقشه کشور گامبیا.
جمهوری گامبیا با ۱۱ هزار و ۲۹۵ کیلومتر مربع مساحت در ساحل غربی قاره آفریقا کوچکترین کشور این قاره است. گسترش این کشور در جهت طول جغرافیایی است و طول آن به ۳۲۰ کیلومتر می‌رسد. گامبیا همچون باریکه‌ای در طول شرقی - غربی در داخل سنگال قرار دارد و از طریق باریکه‌ای در غرب با اقیانوس اطلس هم‌مرز است.
طول مرزهای گامبیا با جمهوری سنگال به ۷۴۰ کیلومتر و طول ساحل این کشور با اقیانوس اطلس به ۸۰ کیلومتر می‌رسد. حداقل ۱۸ درصد از خاک گامبیا قابل کشاورزی، ۹ درصد مراتع طبیعی و ۲۸ درصد جنگلی است.
رود گامبیا که ۱۱۲۷ کیلومتر طول دارد با آبرفت‌های خود، نواحی حاصلخیزی برای این جمهوری بوجود آورده است. موقعیت استوایی و قرار گرفتن در مجاورت اقیانوس اطلس موجب گرم و مرطوب شدن آب و هوای گامبیا شده‌است.
عضویت در سازمان‌ها
گامبیا در سازمانهای زیر عضویت دارد:
جامعه توسعه بین‌المللی (IDA)
صندوق توسعه کشاورزی (IFAD)
سازمان بین‌المللی مهاجرت (IMO)
سازمان ارتباطات دریایی (INMARSAT)
بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه وابسته به بانک جهانی (IBRD)
کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری آزاد (ICFTU)
سازمان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO)
کمیسیون توسعه و تجارت سازمان ملل متحد (UNCTAD)
سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ICAO)
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)
سازمان بین‌المللی پلیس جنائی (INTERPOL)
سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO)
سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW)
سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO)
سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)
اتحادیه ارتباطات دور (ITU)
سازمان بین‌المللی کار (ILO)
بانک توسعه اسلامی (IDB)
سازمان ملل متحد (UN)
کنگره اقتصادی آفریقا (ECA)
جنبش عدم تعهد (NAM)
سازمان وحدت آفریقا (OAU)
اتحادیه جهانی پست (UPU)
سازمان بهداشت جهانی(WHO)
سازمان تجارت جهانی (WTO)
بانک توسعه آفریقا (ADB)
گروه ۷۷ (G-۷۷)
تقسیمات کشوری
گامبیا از ۶ بخش تشکیل شده‌است. از دیگر مراکز پرجمعیت گامبیا می‌توان به شهرهای سرکوندا و بریکاما اشاره کرد.
نقشه تقسیمات کشوری گامبیا
اقتصاد
فقر
گامبیا همچون بسیاری از کشورهای آفریقایی از اقتصادی ضعیف و نامتعادل برخوردار است. اثر سالها بهره‌کشی کشورهای استعمارگر، هنوز توان توسعه اقتصادی را به گامبیا نداده و بی‌سوادی شمار زیادی از جمعیت این کشور و نیز کمبود منابع اقتصادی قابل اتکا موجب شده‌است تا گامبیا در ردیف یکی از کشورهای فقیر جهان قرار گیرد.
واحد پول گامبیا «دالاسی» نام دارد که به یکصد «بوتوت» تقسیم می‌شود. هر دلار آمریکا تقریبا با ۶/۱۱ دالاسی برابری میکند.
تولید ناخالص داخلی و تورم
بازار شهر سرکوندا
نرخ تولید ناخالص داخلی گامبیا که در سال ۱۹۹۰ حدود ۳۱۷ میلیون دلار بود که اکنون با اندکی افزایش به ۴۳۷ میلیون دلار رسیده‌است. این در حالی است که متوسط نرخ رشد تولید ناخالص داخلی این جمهوری در فاصله سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۸ حدود ۴۶/۳ درصد بود.
حداکثر سرمایه‌های جذب شده خارجی در این کشور طی ۱۰ سال گذشته حدود ۱۵ میلیون دلار است و نرخ تورم اقتصادی در این جمهوری حدود ۵/۲ درصد برآورد می‌شود. متوسط درآمد سرانه مردم گامبیا حدود ۳۴۰ دلار در سال است.
تراز پرداخت‌های تجاری گامبیا در سالهای ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ به ترتیب (۱۷۲-) و (۲۰۶-) میلیون دلار بود.
منابع درآمد
محصولات کشاورزی ۲۳ درصد، تولیدات صنعتی ۱۳ درصد و فعالیت‌های خدماتی ۶۴ درصد از تولید ناخالص داخلی گامبیا را شامل می‌شود. بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در پایان سال ۲۰۰۰ میلادی با اختصاص بخشی از یک وام ۳۴ میلیارد دلاری به کشورهای فقیر آفریقا و از جمله گامبیا به منظور کاهش بدهی‌های خارجی این کشورها موافقت کردند.
۸۵ درصد از مردم گامبیا از طریق کشاورزی و دامداری امرار معاش میکنند و بادام زمینی ۹۰ درصد از تولیدات کشاورزی و صادرات گامبیا را تشکیل میدهد. ارزن، ذرت، برنج، مانیوک (نوع میوه مخصوص مناطق استوایی) و دانه‌های روغنی جزو دیگر تولیدات کشاورزی گامبیا هستند.
گامبیا در سال ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ به ترتیب ۲۳ و ۳۲ هزار تن انواع ماهی از دریا صید کرد. ضمن آنکه در سال ۱۹۹۸ مجموع تولید سبزیجات این کشور به ۸ هزار تن، انواع میوه به ۴ هزار تن و انواع مواد پروتئینی به ۸ هزار تن رسید.
فراورده‌های بادام زمینی، تن ماهی، پوست، نوشابه، جمع‌آوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی، صنایع چوب، پوشاک و صنایع فلزکاری جزو تولیدات صنعتی گامبیا به‌شمار میروند.
از سوی دیگر الماس، لاتریت و سنگ‌های ساختمانی جزو منابع معدنی گامبیا هستند.
در سالهای اخیر آمریکا، سنگال، بلژیک، ایرلند، اسپانیا، بریتانیا، هلند، فرانسه، ایتالیا، آلمان، سوئیس و پرتغال جزو مهمترین شرکای گامبیا بودهاند.
این کشور فاقد خطوط ریلی است؛ ولی نزدیک به ۲۷۰۰ کیلومتر جاده اصلی و فرعی، ۴۰۰ کیلومتر راه آبی، یک بندر صیادی و تنها یک فرودگاه بزرگ با قابلیت پذیرش هواپیماهای پهن پیکر دارد.
مردم
یک زن گامبیایی
بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۷ گامبیا دارای ۱،۷۰۰،۰۰۰ نفر جمعیت است
که ۴۵ درصد از آنها را افراد زیر ۱۴ سال، ۵۲ درصد افراد بین ۱۵ تا ۶۴ سال و ۳ درصد افراد بیشتر از ۶۵ سال تشکیل می‌دهند. نرخ رشد جمعیت گامبیا حدود ۲/۳ درصد است و به‌طور میانگین در هر کیلومتر مربع از خاک این سرزمین ۱۲۱ نفر زندگی میکند.
گامبیا به ازای هر هزار نفر از جمعیت خود ۲۸/۴۲ نفر نرخ زاد و ولد و ۲۱/۱۳ نفر نرخ مرگ و میر و ۹۷/۲ نفر نرخ مهاجرت دارد. امید به زندگی در مردان گامبیا ۵۱ سال و در زنان این کشور ۵۵ سال است.
فرهنگ
کلاس درس دبیرستان آرمیتاژ
حدود ۹۰ درصد مردم این کشور مسلمان سنی هستند. ضمن آنکه ۹ درصد از ساکنین این جمهوری پیرو مسیحی و مابقی روح‌باور می‌باشند.
زبان رسمی مردم گامبیا انگلیسی است؛ ولی در اغلب محاورات روزمره از زبانهای مختلف بومی نظیر ولوف، فیولا و ماندینکا استفاده می‌شود. یحیی جامع رئیس جمهوری گامبیا در مارس ۲۰۱۴ اعلام کرد که استفاده از زبان انگلیسی را به عنوان زبان رسمی متوقف خواهد کرد. وی گفت زبان انگلیسی ارثیه استعمار است و ما به دنبال سخن گفتن به زبان خودمان هستیم.
ارتباطات
رسانه‌ها
گامبیا در جهت توسعه شبکه مخابراتی خود طی سالهای اخیر گام‌های بزرگی برداشته‌است. هم اکنون بیش از ۲۵ هزار شماره تلفن ثابت و ۶ هزار شماره تلفن همراه در این کشور وجود دارد. ضمن آنکه مردم گامبیا امواج ۳ ایستگاه رادیویی (AM) و ۲ ایستگاه رادیویی (FM) را دریافت میکنند. برنامه تلویزیون این کشور نیز از طریق تنها شبکه دولتی گامبیا پخش می‌شود.
مطبوعات
رسانه‌های نوشتاری و مطبوعات در گامبیا توسعه چندانی نیافته‌اند و به جز تعداد انگشت شماری روزنامه و هفته‌نامه در این جمهوری، جریده‌ای به چاپ نمی‌رسد. | [
"بانجول",
"سرکوندا",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"آداما بارو",
"بریتانیای کبیر",
"۱۸ فوریه",
"۱۹۶۶ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
".gm",
"آفریقا",
"قاره",
"دالاسی گامبیا",
"رئیس‌جمهور",
"یحیی جامع",
"جمهوری اسلامی",
"حجاب اسلامی",
"موریتانی",
"ماندینکا",
"مسلمان",
"تصوف",
"رود گامبیا",
"سنگال",
"بریتانیا",
"کشورهای همسود",
"کشاورزی",
"ماهیگیری",
"گردشگری",
"خط فقر",
"دلار آمریکا",
"امپراتوری بریتانیا",
"ایران",
"محمود احمدی‌نژاد",
"نیجریه",
"اقیانوس اطلس",
"بریکاما",
"تولید ناخالص داخلی",
"تورم",
"بانک جهانی",
"صندوق بین‌المللی پول",
"دامداری",
"بادام زمینی",
"ارزن",
"ذرت",
"برنج",
"مانیوک",
"دانه‌های روغنی",
"ماهی",
"میوه",
"نوشابه",
"الماس",
"لاتریت",
"ایالات متحده آمریکا",
"بلژیک",
"ایرلند",
"اسپانیا",
"هلند",
"فرانسه",
"ایتالیا",
"آلمان",
"سوئیس",
"پرتغال",
"ریل راه‌آهن",
"فرودگاه",
"کیلومتر مربع",
"سنی",
"مسیحی",
"روح‌باوری",
"زبان رسمی",
"زبان ولوف",
"فیولا",
"استعمار",
"روزنامه",
"هفته‌نامه"
] | [
"گامبیا",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۵ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۵ (میلادی) در آفریقا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۵ (میلادی) در گامبیا",
"تحت‌الحمایه‌های پیشین بریتانیا",
"جمهوری‌ها",
"جمهوریهای اسلامی",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا"
] |
2,749 | گرنادا | 2 | 161 | 0 | [
"گرینادا"
] | false | 117 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Grenada"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "گرنادا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "گرنادا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Grenada.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "همیشه متوجه به خدا، چونان مردمی یگانه،آرزومندیم، می‌سازیم و پیشرفت می‌کنیم"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "«درود بر گرنادا»"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Grenada in its region.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[سینت‌جورجس]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۱۲"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۰۳"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۶۱"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۴۵"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[سینت‌جورجس]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]] و [[زبان عوام]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "دموکراسی پارلمانی ومشروطه سلطنتی"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[ملکه]]• [[فرماندار کل]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ملکه الیزابت دوم]][[کارلایل گلین]] (CDU)[[تیلمن توماس]] (SPD)"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۷ فوریه]] [[۱۹۷۴]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۳۴۴"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۲۰۳ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱۶"
},
{
"Item1": "سال براورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۱۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۸۵ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۳۱۹٫۸"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار کاراییب شرقی]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "XCD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۴"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "-۴"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".gd"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۱ ۴۷۳"
}
],
"Title": "کشور"
} | گرنادا کشوری جزیره‌ای است در شرق دریای کارائیب.پایتخت آن سینت‌جورجس است.
تاریخ
این کشور از سال ۱۷۶۲ تا زمان استقلال (۷ فوریه ۱۹۷۴) مستعمره بریتانیا بوده‌است. در سال ۱۹۸۳ و در پی ترور نخست وزیر، مائوریس بیشاپ، با رهبری آمریکا و همراهی سایر کشورهای دریای کارائیب به گرانادا حمله شد. پس از این ماجرا در سال ۱۹۹۰ نیکلاس برتوایت از کنگره دموکرات ملی نخست وزیر گرانادا شد، در سال ۱۹۹۵ کیت میچل به نخست وزیری رسید، در سال ۱۹۹۶ نیز سر دانیل ویلیامز به سمت فرماندار کل منصوب شد.
سیاست
مجلس سنا با ۱۳ عضو انتصابی و مجلس نمایندگان با ۱۵ عضو برای مدت پنج سال
کرسی‌های مجلس نمایندگان:
کنگره دموکراتیک ملی
حزب کارگران متحد گرنادا
حزب ملی نوین
حزب ملی
جغرافیا
thumb
دولت گرانادا جزیره‌ای است در دریای کارائیب و شمال ترینیداد و توباگو و پایتخت این کشور شهر سنت جورجز (Saint Georges) با ۳۳،۰۰۰ نفر جمعیت می‌باشد.مساحت گرانادا ۳۴۴ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۱۰،۰۰۰ نفر می‌باشد.
شهرهای مهم
از شهرهای مهم گرانادا می‌توان به، گویاوه ۴۳۷۸ نفر، گرنویل ۲۴۰۰ نفر و ویکتوریا ۴۰۰۰ نفر اشاره کرد.
تقسیمات کشوری
250px
سنت پاتریک
سنت مارک
سنت اندرو
سنت جان
سنت دیوید
سنت جورج
اقتصاد
واحد پول گرانادا نیز دلار کارائیب شرقی با واحد جزء (سنت) نام دارد.از نظر صادرات گرانادا دومین تولیدکننده محصول درخت جوز در جهان است.توریسم نیز از گسترش یافته‌ترین صنایع گراناداست
صادرات
جوز هندی، موز، کاکائو، میوه و سبزیجات
واردات
مواد غذایی، ماشین آلات و وسایل نقلیه، کالاهای اساسی
مردم
thumb
سیاهپوست (۸۲ %)، دورگه (۱۳ %)، سرخپوست (۵ %) و سفید پوست
همچنین دین ۵۷ % از مردم کاتولیک و ۳۷ % پروتستان است.
انگلیسی زبان رسمی مردم گرانادا است. | [
"سینت‌جورجس",
"زبان انگلیسی",
"زبان عوام",
"ملکه سلطنتی",
"فرماندار کل",
"نخست‌وزیر",
"ملکه الیزابت دوم",
"کارلایل گلین",
"تیلمن توماس",
"بریتانیای کبیر",
"۷ فوریه",
"۱۹۷۴ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"دلار کاراییب شرقی",
"دریای کارائیب",
"مائوریس بیشاپ",
"تهاجم آمریکا به گرانادا",
"نیکلاس برتوایت",
"کیت میچل",
"دانیل ویلیامز"
] | [
"گرنادا",
"آنتیل کوچک",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۴ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌ها ۱۷۶۳ (میلادی) در امپراتوری بریتانیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۶۴۹ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۶۴۹ (میلادی) در تاریخ استعمارگری فرانسه",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۷۶۳ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۴ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"بنیان‌گذاری‌های دهه ۱۶۴۰ (میلادی) در کارائیب",
"بنیان‌گذاری‌های دهه ۱۷۶۰ (میلادی) در کارائیب",
"بنیان‌گذاری‌های دهه ۱۹۷۰ (میلادی) در کارائیب",
"پادشاهی مشروطه",
"جزایر بادگیر",
"جزایر کارائیب",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌ها و تحت‌الحمایه‌های پیشین بریتانیا در قاره آمریکا",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا",
"مستعمره‌های پیشین فرانسه"
] |
2,750 | کیپ ورد | 2 | 227 | 0 | [
"کیپ‌ورد",
"كيپ ورد",
"دماغه سبز",
"دماغهٔ سبز",
"كاپ ورد",
"کیپ ورده",
"كيپ ورده",
"کاپ ورد"
] | false | 119 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "''República de Cabo Verde''"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری کاپ ورد"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "کاپ ورد"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Cape Verde.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Cape_Verde.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "آشتی، کار، میهن"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سرود آزادی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Cape Verde (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پرایا]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "14"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "55"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "23"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "پایتخت"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[پرتغالی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس جمهور]]• [[نخست وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[خورخه کارلوس فونسکا]][[خوزه ماریا نوس]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[پرتغال]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۵ ژوئیه]] [[۱۹۷۵]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۴،۰۳۳"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۷۲ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "ناچیز"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۵۰۳،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۶۵ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۲۶"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۷۹ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[اسکودو]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "CVE"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CVT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۱"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "-۱"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[CV]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۳۸"
}
],
"Title": "کشور"
} | دماغه سبز یا کیپ ورد یا کاپ ورد با نام رسمی جمهوری کبو ورد یک کشور جزیره‌ای متشکل از ۱۰ جزیره آتشفشانی در اقیانوس اطلس مرکزی است. این جزیره‌ها در فاصله ۵۷۰ کیلومتری از منطقه آفریقای غربی قرار دارد و وسعتی کمی بیشتر از ۴۰۰۰ کیلومتر مربع دارد.
کیپ ورد تا پیش از قرن پانزدهم میلادی خالی از سکنه بود و توسط کاوشگران پرتغالی کشف و مستعمره پرتغال گردید و اولین سکونتگاههای اروپایی را در آن تاسیس شدند. این منطقه به طور ویژه به عنوان منطقه تجارت برده در اقیانوس اطلس بنا گذاشته شد و در قرن شانزدهم و هفدهم میلادی رشد کرد و تاجران، کشتی‌ها و دزدان دریایی را به این منطقه جذب کرد. با پایان برده‌داری در قرن نوزدهم میلادی رونق اقتصادی این منطقه از بین رفت و مهاجرت به آن نیز پایان یافت. کیپ ورد به تدریج دوباره وضعیت تجاری خود را به عنوان توقف‌گاه میانی، در مسیرهای تجاری کشتی‌ها بازیافت. مجمع الجزایر کیپ ورد از سال ۱۹۵۱ خواستار استقلال از پرتغال شد و در سال ۱۹۷۵ به طور صلح آمیز مستقل شد.
تاریخ
بندانگشتی
کیپ ورد تا پیش از کشف این جزیره خالی از سکنه بود، پرتغالی‌ها در سال ۱۴۵۶ کیپ ورد را کشف نمودند، این جزیره در سال ۱۴۹۵ به عنوان قسمتی از امپراتوری پرتغال درآمد. بیشتر ساکنان کنونی کاپ ورد را تلفیقی از پرتغالی‌ها و آفریقایی‌تباران تشکیل می‌دهند. به علت موقعیت کاپ ورد که بر سر راه اروپا، آفریقا و بر جدید (منطقه کارائیب) قرار داشت، تجارت برده از مهمترین فعالیت‌های اقتصادی کاپ ورد به‌شمار می‌رفت، تجارت برده تا زمان الغای بردگی در سال ۱۸۷۶ ادامه یافت. در قرن بیستم صنعت کشتیرانی در کاپ ورد رونق یافت.
۱۹۷۵–۱۹۹۲
در سال ۱۹۵۱ وضعیت کاپ ورد از مستعمره پرتغال به یکی از استانهای فرادریای (ماوراء بحار) آن کشور تغییر کرد، در سال ۱۹۶۱ از طرف پرتغال به کلیه ساکنان کاپ ورد تابعیت پرتغالی داده شد. جنبش‌های استقلال طلبانه به رهبری حزب آفریقایی برای استقلال گینه بیسائو (دیگر مستعمره سابق پرتغال) و کاپ ورد که به‌اختصار PAIGC نام داشت در سال ۱۹۵۶ شکل گرفتند. طی کودتایی در سال ۱۹۷۴ در پرتغال و پس از رها شدن کاپ ورد از جرگه مستعمرات پرتغال، این کشور در ۵ ژوئیه ۱۹۷۵ از پرتغال اعلام استقلال کرد.
سیاست
پدرو پیرس و لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا
سیاست داخلی
در ۱۳ ژانویه ۱۹۹۱ نخستین انتخابات چندحزبی پس از استقلال در کیپ ورد برگزار شد، نتیجه این انتخابات حکایت از شکست حزب آفریقایی برای استقلال کیپ ورد از حزب اقلیت حزب جنبش دموکراسی به رهبری «آنتونیو مونتریو» داشت، او بار دیگر در سال ۱۹۹۶ در انتخابات پیروز و در سمت خود ابقا شد، در انتخابات ۲۲ مارس ۲۰۰۱ پدرو ورونا پیرس از حزب آفریقایی برای استقلال کاپ ورد با کسب ۵۱ ٪ آرا بر رقیبش، کارلوس ویه گا از حزب جنبش دموکراسی که فقط ۴۸ ٪ آرا را به دست آورد پیروز و رئیس جمهور کاپ ورد شد. پنج سال بعد در ۱۲ فوریه ۲۰۰۶ انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد پدرو ورونا پیرس با اکثریت آرا تا سال ۲۰۱۱ رئیس جمهور کاپ ورد باقی ماند. از ۱ فوریه ۲۰۰۱ نیز، خوزه ماریا پریرا نوس نخست وزیر کاپ ورد شد.
سیاست خارجی
کیپ ورد عضو جنبش عدم تعهد می‌باشد و با تمامی کشورها روابط دوستانه دارد. آنگولا، برزیل، چین، لیبی، کوبا، فرانسه، آلمان، پرتغال، اسپانیا، سنگال، روسیه، لوگزامبورگ و آمریکا در پرایا سفارتخانه دارند. اغلب فعالیت‌های سیاست خارجی کیپ ورد در آفریقا است.
کیپ ورد در بسیاری از همایش‌های بین‌المللی در مورد مسائل اقتصادی و سیاسی شرکت میکند و از سال ۲۰۰۷ تحت توافقنامه کوتونو در وضعیت همکاری ویژه با اتحادیه اروپا است.
جغرافیا
thumb
جمهوری کاپ ورد مجمع الجزایری است واقع در غرب آفریقا، اقیانوس اطلس شمالی و غرب سنگال. پایتخت کیپ ورد، شهر پرایا با ۱۲۴،۶۶۱ نفر جمعیت می‌باشد. مساحت کیپ ورد ۴،۰۳۳ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۵۰۳،۰۰۰ نفر است. از مهمترین شهرهای کاپ ورد می‌توان به میندلو در جزیره سائو ویسنته با ۷۰،۶۱۱ نفر جمعیت و سائو فیلیپه در جزیره فوگو با ۲۷،۸۲۶ نفر جمعیت اشاره کرد. از دیدگاه اقلیمی، کاپ ورد دارای آب و هوایی در کل نسبتا معتدل، گرم، تابستان‌هایی خشک، و بارش‌هایی ناچیز و بسیار نامنظم می‌باشد، همچنین کاپ ورد کشوری شیبدار، ناهموار، کوهستانی و آتشفشانی است، بلندترین نقطه کاپ ورد، کوه مونت فوگو با ۲۸۲۹ متر ارتفاع در جزیره فوگو واقع شده‌است.
شهرهای مهم
ترتیب
شهر
جمعیت (۲۰۰۵)
ناحیه
۱
پرایا
۱۱۳٫۳۶۴
پرایا
۲
میندلو
۷۰٫۶۱۱
سائو ویسنته
۳
سانتا ماریا
۱۷٫۲۳۱
سال
۴
پدرا بادژو
۹٫۴۸۸
سانتاکروز
۵
سائو فیلیپه
۸٫۱۸۹
سائو فیلیپه
۶
آسومادا
۷٫۹۲۷
سانتا کاترینا
۷
تارافال
۶٫۴۶۳
تارافال
۸
اسپارگوس
۶٫۱۷۳
سال
محیط زیست
جمهوری کاپ ورد محیط زیست عادی دارد که در آن حیواناته زندگی میکنند که معمولی است که حیوانات مختلف آفریقایی که در این جزیره وجود دارند.
آب و هوا
جاذبه‌های طبیعی
تقسیمات کشوری
thumb
420px
کاپ ورد دارای ۱۷ بخش می‌باشد:
شماره
جزیره
سانتو آنتائو
ریبیرا گرانده
پل
پورتو نووو
سائو ویسنته
سائو نیکولائو Sao Nicolau
ریبیرا براوا
۱۸
تارافال د سائو نیکولائو
سائو ویسنته
سائو ویسنته
سانتا لوئیزا
۱۶
سال Sal
سال
۱۵
بوآ ویشتا Boa Vista
بوآ ویشتا
۱۴-مایو
-۱۷ریبیرا براوا
شماره
جزیره
۱
تارافال
۲
سائو میگوئل Sao Miguel
۳
سائو سالوادور دو موندا
۴
سانتا کروز Santa Cruz
۵
سائو دومینگوس Sao Domingos
۶
پرایا Praia
۷
ریبیرا گرانده د سانتیاگو Ribeira Grande
۸
سائو لورنسو دوس اوگئوس
۹
سانتا کاتارینا
۱۰
براوا
براوا Brava
۱۱
سائو فیلیپه Sao Filipe
فوگو
۱۲
سانتا کاتارینا دو فوگو Santa Catarina
۱۳
موستئیروس Mosteiros
۱۹
سائو ویسنتهSao Vicente
۲۰
پورتو نووو Porto Novo
سانتو آنتائو
۲۱
ریبیرا گرانده
۲۲
پل Paul
وضعیت آب و هوایی
وضعیت آب‌وهوای سالانه
دما
میزان بارش (م. م)
ژانویه
۷۵°F
۲۴°C
۵٫۳mm
فوریه
۷۵°F
۲۴°C
۳٫۸mm
مارس
۷۷°F
۲۵°C
۱٫۳mm
آوریل
۷۷°F
۲۵°C
۰٫۰mm
مه
۷۸°F
۲۵°C
۰٫۰mm
ژوئن
۷۹°F
۲۶°C
۰٫۰mm
ژوئیه
۸۱°F
۲۷°C
۰٫۸mm
اوت
۸۴°F
۲۹°C
۱۴٫۱mm
سپتامبر
۸۵°F
۲۹°C
۳۳٫۶mm
اکتبر
۸۳°F
۲۹°C
۶٫۵mm
نوامبر
۸۱°F
۲۷°C
۲٫۵mm
دسامبر
۷۷°F
۲۵°C
۱٫۶mm
اقتصاد
واحد پول کاپ ورد، اسکودو با واحد جزء (سنتاوو) نام دارد. به دلیل موقعیت مکانی کاپ ورد در قسمت شرقی اقیانوس اطلس و در مسیر کشتی‌ها و خطوط هواپیمایی، دولت این کشور سعی در گسترش بنادر و افزودن بر گنجایش فرودگاه‌های کاپ ورد و به طور کلی نوسازی ناوگان ترابری این کشور را دارد، در همین راستا اتحادیه اروپا و بانک جهانی نیز کمکهای مالی بسیار زیادی به این کشور طی سالهای اخیر ارائه داده‌اند. از مهمترین صادرات کیپ ورد می‌توان به سوخت، پوشاک، کفش و ماهی اشاره کرد. گردشگری نیز از دیگر صنایع مهم کیپ ورد به‌شمار می‌رود.
مردم
نژاد ۷۱ ٪ کیپ وردی‌ها، کریول (دورگه سفید و سیاه)، ۲۸ ٪ سیاه آفریقایی و ۱ ٪ نیز سفید اروپایی هستند. دین ۹۱ ٪ مردم کاپ ورد نیز کاتولیک و ۹ ٪ پروتستان است. زبان رسمی کاپ ورد، پرتغالی است، در کنار پرتغالی، کریولو که آمیزه‌ای از زبان پرتغالی و زبانهای آفریقای غربی است نیز رایج است.
نیروهای مسلح
نیروهای مسلح کیپ ورد بخشی از وزارت دفاع است و از دو بخش اصلی گارد ملی و گارد ساحلی تشکیل می‌شود.
گارد ملی
تفنگداران دریایی کیپ ورد
گارد ملی مهمترین شاخه از نیروهای مسلح جهت دفاع از کشور است و مسئول عملیات زمینی، دریایی و امنیت داخلی است. این شاخه از بخشهای زیر تشکیل می‌شود:
فرماندهی قلمرویی
فرماندهی ناحیه نظامی یکم
فرماندهی ناحیه نظامی دوم
فرماندهی ناحیه نظامی سوم
گروههای نظامی
نیروی پلیس
تفنگداران دریایی
لشکر توپخانه
گارد ساحلی
قایق گشت دریایی متعلق به گارد ساحلی
گارد ساحلی شاخه‌ای از نیروهای مسلح کیپ ورد است که مسئولیت دفاع و حفاظت از منافع ملی اقتصادی کشور را در دریا و پشتیبانی هوایی و دریایی نیروهای مسلح در عملیات‌های آبی-خاکی را بر عهده دارد. این شاخه از بخشهای زیر تشکیل می‌شود:
فرماندهی گارد ساحلی
مرکز عملیات امنیت دریایی
اسکادران دریایی
اسکادران هوایی | [
"سرود آزادی، کاپ ورد",
"پرایا",
"زبان پرتغالی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"نخست وزیر",
"خورخه کارلوس فونسکا",
"خوزه ماریا نوس",
"پرتغال",
"۵ ژوئیه",
"۱۹۷۵ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"اسکودوی کیپ ورد",
"CV",
"اقیانوس اطلس",
"آفریقای غربی",
"مجمع الجزایر",
"۱۴۵۶ (میلادی)",
"۱۴۹۵ (میلادی)",
"بر جدید",
"کارائیب",
"۱۸۷۶ (میلادی)",
"۱۹۵۱ (میلادی)",
"۱۹۶۱ (میلادی)",
"۱۹۵۶ (میلادی)",
"۱۹۷۴ (میلادی)",
"۱۳ ژانویه",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"۱۹۹۶ (میلادی)",
"۲۲ مارس",
"۲۰۰۱ (میلادی)",
"۱۲ فوریه",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"۲۰۱۱ (میلادی)",
"۱ فوریه",
"جنبش عدم تعهد",
"آنگول",
"برزیل",
"چین",
"لیبی",
"کوبا",
"فرانسه",
"آلمان",
"اسپانیا",
"سنگال",
"روسیه",
"لوگزامبورگ",
"آمریکا",
"سفارتخانه",
"توافقنامه کوتونو",
"اتحادیه اروپا",
"میندلو، کیپ ورد",
"سانتا ماریا، کیپ ورد",
"پدرا بادژو",
"سائو فیلیپه",
"آسومادا",
"تارافال",
"اسپارگوس",
"اسکودو"
] | [
"کیپ ورد",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۵ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۵ (میلادی) در کیپ ورد",
"جزیره‌های آفریقا",
"جزیره‌های اقیانوس اطلس شمالی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای پرتغالی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"لیبرال دموکراسی",
"ماکرونزی",
"مجمع‌الجزایرهای اقیانوس اطلس",
"مستعمره‌های پیشین پرتغال"
] |
2,751 | کیریباتی | 2 | 187 | 0 | [
"كيريباتي",
"جمهوری کیریباتی",
"کریباتی",
"کیریباس",
"جمهوري كيريباتي",
"كريباتي",
"كيريباس"
] | false | 118 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Kiribati"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری کیریباتی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "کیریباتی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Kiribati.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Kiribati.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "تندرستی، آشتی و بهروزی"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[کیریباتی به‌پا خیز]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Kiribati on the globe (Polynesia centered).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[تاراوای جنوبی]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۲۸"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۱۷۳"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[تاراوای جنوبی]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]] / [[زبان گیلبرتی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری پارلمانی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[آنوته تونگ]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال از بریتانیای کبیر"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۱۲ ژوئیه ۱۹۷۹ میلادی"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۸۱۱"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۸۶ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۱۵ میلادی"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۱۰،۱۳۶"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۹۷ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۳۷"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۷۳ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار]] کیریباتی / [[دلار استرالیا]]"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.Ki]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۶۸۶"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری کیریباتی کشوری جزیره‌ای در اقیانوس آرام است که در پایینترین نقطه زمین نسبت به سطح دریا قرار دارد. پایتخت آن تاراوای جنوبی است و در تاریخ ۱۲ ژوئیه ۱۹۷۹ از بریتانیا اعلام استقلال کرد. مساحت آن ۸۱۱ کیلومتر مربع و از نظر وسعت رتبه ۱۸۶ را دارد. جمعیت کل آن بر اساس آمار سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۱۱۰ هزار نفر برآورد شده‌است. این کشور از ۳۳ آب‌سنگ تشکیل شده که ۲۱ عدد آن مسکونی هستند.
جمهوری کریباتی مجموعه‌ای از ۳۳ جزیره در اقیانوس آرام است که بخشی از آنها بالای خط استوا و بخشی دیگر در پایین خط استوا قرار دارد. این جزایر با نام جزایر گیلبرت هم شناخته می‌شوند. این مجموعه جزایر، فضایی به طول ۴۰۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰۰۰ کیلومتر را اشغال کرده‌اند. بسیاری از جزایر مرجانی این کشور غیرقابل سکونت بوده و با بالاآمدن آب دریا هنگام مد زیر آب میروند. با توجه به این، تنها ۸۱۱ کیلومتر مربع از این جزایر قابل سکونت است.
کیریباتی تنها کشور جهان است که در هر چهار نیمکره واقع است. یکی از نکات جالب در مورد این کشور کوچک این است که در دو سوی خط بین‌المللی تاریخ قرار گرفته‌است یعنی در یک سوی این خط، تاریخ یک روز عقب‌تر از سوی دیگر است. با توجه به این موضوع، دولتمردان این کشور در سال ۱۹۹۵ خط را به سمت شرق حرکت دادند تا همه کشور در یک روز قرار بگیرد. همین اتفاق سبب شد تا روز اول ژانویه سال ۲۰۰۰ کریباتی اولین کشور بخش مسکونی زمین باشد که وارد هزاره سوم میلادی می‌شود و پس از آن نام جزیره کارولین که اولین بخش جهان بود که سال جدید را تجربه کرد به جزیره هزاره (میلینیوم) تغییر کرد.
زبانهای رسمی کیریباتی، کیریباتیایی (گیلبرتی) و انگلیسی هستند. واحد پول کیریباتی، دلار استرالیا با واحد جزء (سنت) است.
تاریخ
کیریباتی از قدیمی‌ترین اقامتگاههای مردم اقیانوسیه به‌شمار می‌رود. به‌طوری‌که اولین ساکنان کریباتی یک سده پس از میلاد مسیح به این جزایر مهاجرت کردند و این مهاجرت در سده ۱۴ میلادی به اوج خود رسید. عمده مهاجران فیجیایی و تونگایی‌تبار بودند. فرهنگ مردم کیریباتی برگرفته از فرهنگ سنتی میکرونزیایی است. به علت وجود معادن فسفر در این جزایر، با رسیدن کشتیهای انگلیسی و آمریکایی در اواخر سده ۱۸ و اوایل سده ۱۹ میلادی، پای غربی‌ها به این جزایر باز شد.
نخستین مهاجرنشینان بریتانیایی در سال ۱۸۳۷ به کریباتی رسیدند و در سال ۱۸۹۲ کیریباتی که تا اوایل قرن بیستم تحت‌الحمایه بریتانیا شد. پس از آن جزایر گیلبرت و الیس در سال ۱۹۱۵ و ۱۹۱۶ و جزیره کیریتیماتی یا کریسمس در سال ۱۹۱۹ و جزایر فینیکس در سال ۱۹۳۷ به صورت املاک خالصه بریتانیا به کیریباتی اضافه شدند.
خاطر اینکه تحت‌الحمایه بریتانیا بودن در زمان جنگ جهانی دوم این کشور محل جنگ ژاپن و آمریکا بود. تاراوا و جزایر گیلبرت در جنگ جهانی دوم توسط ژاپنی‌ها تصرف شدند. در تاراوا یکی از خونین‌ترین رخدادهای جنگ جهانی دوم رقم خورد که در نوامبر ۱۹۴۳ نیروی دریایی آمریکا برای بیرون راندن نیروهای ژاپنی از کیریباتی با آنها درگیر شده و چندین هزار تن از دو طرف کشته شدند.
جزایر گیلبرت و الیس (که اکنون توالوو خوانده می‌شود) در سال ۱۹۷۵ از کیریباتی جدا شدند و توسط بریتانیا به خودمختاری رسیدند. کیریباتی نیز در ۱۲ ژوئیه ۱۹۷۹ از بریتانیا اعلام استقلال کرد. در سال ۱۹۹۹ کیریباتی به عضویت سازمان ملل متحد درآمد.
سیاست
تیتوا تیناکی از سال ۱۹۹۱ رئیس جمهور کیریباتی شد. در سال ۲۰۰۳ میلادی آنوته تونگ ریاست جمهوری کیریباتی را برای سه دوره متوالی ۴ ساله برعهده گرفت.
تقسیمات کشوری
بندانگشتی
جزایر لاین
جزایر گیلبرت
جزیره فلینت
جزیره استارباک
جزیره فنینگ / تابوآئران
جزیره واشینگتن / ترائینا
جزیره وستوک
جزیره ملدن
جزیره کریسمس / کیریتیماتی
جزایر فینیکس
جزایر گیلبرت
جزایر فونیکس
جغرافیا
جمهوری کیریباتی مجموعه جزایری است واقع در قاره اقیانوسیه، اقیانوس آرام جنوبی، در مرکز استوا یا نیمگان زمین و در انتهای خط بین‌المللی روزگردان، شمال توالو و شرق نائورو، پایتخت این کشور شهر بایریکی با ۳۲ هزار نفر جمعیت می‌باشد.
مساحت کیریباتی ۸۱۱ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۹۵ هزار نفر است. مهمترین شهر کریباتی تاراوا با ۳۶ هزار نفر جمعیت است. کیریباتی مشتمل بر ۳۳ جزیره‌است که مهمترین آنها، جزایر گیلبرت، جزایر فینیکس و جزایر لاین نام دارند.
به گفته کارشناسان، با ادامه روند گرم‌شدن زمین، اولین کشوری که بر روی زمین به زیر آب خواهد رفت، کریباتی است.
اقتصاد
از مهمترین صادرات کیریباتی، نارگیل و ماهی را می‌توان نام برد، صنعت گردشگری نیز در این کشور از جمله صنایع مهم به‌شمار می‌رود. کیریباتی از اعضای کشورهای همسود است.
مردم
۹۸ ٪ نژاد کریباتی‌ها را میکرونزیایی، ۱ ٪ را نیز پولینزیایی و ۱ ٪ را هم اروپاییان تشکیل می‌دهند، همچنین دین ۵۴ ٪ مردم کیریباتی کاتولیک، ۴۲ ٪ پروتستان و ۲ ٪ نیز بهایی است.
فرهنگ | [
"سرود ملی کیریباتی",
"تاراوای جنوبی",
"زبان انگلیسی",
"زبان گیلبرتی",
"جمهوری پارلمانی",
"رئیس جمهور",
"آنوته تونگ",
"دلار",
"دلار استرالیا",
".Ki",
"اقیانوس آرام",
"آب‌سنگ",
"هزاره ۳ (میلادی)",
"جزایر کارولین",
"فیجیایی",
"تونگایی‌تبار",
"کیریتیماتی",
"املاک خالصه",
"توالوو",
"تیتوا تیناکی",
"جزایر لاین",
"جزایر گیلبرت",
"جزیره فلینت",
"جزیره استارباک",
"جزیره فنینگ",
"جزیره واشینگتن",
"جزیره وستوک",
"جزیره ملدن",
"جزیره کریسمس",
"جزایر فینیکس",
"جزایر فونیکس",
"خط بین‌المللی روزگردان",
"تاراوا",
"گرم‌شدن زمین",
"بهایی"
] | [
"کیریباتی",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۹ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۹ (میلادی) در اقیانوسیه",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای اقیانوسیه",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"منطقه‌های جنگ جهانی دوم",
"میکرونزی"
] |
2,752 | کلمبیا | 2 | 1,733 | 0 | [
"كلمبيا",
"کلمبیایی",
"كلمبيايي",
"کولمبیا"
] | false | 1,434 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Colombia"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری کلمبیا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "کلمبیا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Colombia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Colombia.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "آزادی و نظم"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[ای شکوه نامیرا!]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "COL orthographic (San Andrés and Providencia special).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[بوگوتا]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۱۰"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۳۰"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۶۶"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۵۸"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[بوگوتا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان اسپانیایی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری فدرال]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[خوان مانوئل سانتوس]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال از [[اسپانیا]]"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از '''کلمبیا'''ی بزرگبه رسمیت شناختن"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۵ ژوئیه]] [[۱۸۱۱]][[۱۳ ژانویه]] [[۱۸۳۰]][[۳۰ مارس]] [[۱۸۴۵]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱،۱۴۱،۷۴۸"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰٫۳۲"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "49,819,638 نفر - خرداد ۱۳۹۶"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۳۰،۲"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "یکصد و هفتاد و سوم"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰۱۵"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۶۸۲٫۹۷۷ بیلیون $"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "بیست و هشتم"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۴،۱۶۴ دلار"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[پزوی کلمبیا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "COP"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.co]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۵۷"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری کلمبیا (اسپانیایی: ) شمال‌غربی‌ترین کشور آمریکای جنوبی است. کلمبیا در جنوب با ونزوئلا، برزیل، اکوادور و پرو، در شمال از طریق دریای کارائیب با اقیانوس اطلس و از غرب با پاناما و اقیانوس آرام هم‌مرز است.
کلمبیا چهارمین کشور بزرگ آمریکای جنوبی (بعد از برزیل و آرژانتین و پرو)، با مساحت ۱ میلیون و ۱۴۱ هزار کیلومتر مربع است. خاک سرزمین کلمبیا دارای شرایط فیزیکی متنوعی است و از قله‌های بلند و برفی آند تا دشت‌های گرم و مرطوب حوزه رود آمازون را شامل می‌شود. این کشور بعد از برزیل دارای بیشترین جمعیت در بین کشورهای آمریکای جنوبی است. پراکندگی جمعیتی کلمبیا یکسان نیست. اغلب مردم این کشور در یک سوم کوهستانی کشور یعنی جایی که بوگوتا پایتخت کلمبیا و سایر شهرهای بزرگ آن قرار دارند زندگی میکنند. از آنجا که این ناحیه غربی کشور دارای آب و هوای مناسب و خاک غنی است، فعالیت‌های کشاورزی نیز اغلب در این ناحیه‌است.
از مشکلات حاضر کلمبیا شورشهای کوچک، درگیری‌های مسلحانه با حضور گروههای شورشی و چریکی، جنگجویان شبه نظامی و قاچاقچیان مواد مخدر که حدود سالهای ۱۹۶۴ تا ۱۹۶۶، یعنی زمانی که گروههای فارک و پس از آن ELN شکل گرفته و فعالیت چریکی خود را علیه دولت کلمبیا آغاز کردند، را می‌توان نام برد. در صورت تایید همه‌پرسی صلح بین دولت کلمبیا و فارک، امیدها برای پایان جنگ طولانی بین این دو پس از حدود نیم قرن به واقعیت تبدیل خواهد شد.
پرچم کلمبیا
پرچم فعلی کلمبیا زرد، آبی و قرمز است. این پرچم برای اولین بار توسط فرانسیسکو د میراندا در هائیتی طراحی شد، زمانی که سیمون بولیوار در حال آماده شدن برای دستیابی به استقلال جمهوری بزرگ کلمبیا بود. زرد نشان دهنده غنای طلای کلمبیا است. آبی در واقع نشان دهنده دو اقیانوسی هستند که در شمال و غرب کلمبیا قرار دارند. قرمز بیانگر خون سربازانی است که برای استقلال کلمبیا جنگیده و کشته شده‌اند و همچنین نشان دهنده خون مسیح و اعتقادات مسیحی کلمبیایی‌هاست.
ریشه‌شناسی کلمبیا
کلمه «کلمبیا» از نام کریستف کلمب گرفته شده که فرانسیسکو میراندای انقلابی از آن برای اشاره به دنیای جدید، خصوصا به قلمروی آمریکایی و مستعمرات اسپانیایی و پرتغالی استفاده کرد. این نام سپس توسط جمهوری بزرگ کلمبیا که بوسیله اتحادیه ونزوئلا، گرانادای نو و اکوادور تشکیل شده بود بکار رفت.
در سال ۱۸۳۰، زمانی که کلمبیا و اکوادور جدا شدند، ناحیه کاندینامارکا خود کشوری مستقل به نام گرانادای نو شد. در سال ۱۸۶۳ گرانادای نو رسما نام خود را به ایالات متحده کلمبیا تغییر داد و در سال ۱۸۸۶ نام کنونی را برگزید: جمهوری کلمبیا.
تاریخ
در حدود ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد، جوامع شکارچی در بوگوتای امروزی (در «ال آبرا و» تیکوئنداما) با یکدیگر تجارت کرده و همچنین روابطی با فرهنگ‌های موجود در دره رودخانه مگدالنا داشتند. در اولین هزاره قبل از میلاد، گروههای سرخپوست سیستم سیاسی کاسیکازگوها را ایجاد کرده که در آن در راس هرم قدرت کاسیکها قرار داشتند. در داخل کلمبیا دو فرهنگ با سیستم بسیار پیچیده کاسیکازگو تایروناها در اقیانوس اطلس و میوسکاها در ارتفاعات اطراف بوگوتا بودند که هر دو از لحاظ زبانی از خانواده زبانی چیبچا بودند. گفته می‌شود که میوسکاها بعد از اینکاها پیشرفته‌ترین نظام سیاسی را در آمریکای جنوبی داشته‌اند.
کاشفان و جستجوگران اسپانیایی در ۱۵۰۰ اولین جستجوها را در ناحیه ساحلی کارائیب توسط ردریگو د باستیداس انجام دادند. کریستف کلمب در سال ۱۵۰۲ به سفر در حوالی کارائیب پرداخت. در ۱۵۰۸ واسکو نونز دی بلبوآ به فتح این منطقه از ناحیه اورابا پرداخت. در ۱۵۱۳، وی اولین اروپایی‌ای بود که اقیانوس آرام را کشف کرد و آن را Mar del Sur یا «دریای جنوب» نامید که در واقع راه اسپانیایی‌ها را به پرو و شیلی باز کرد. در ۱۵۲۵، اولین شهر اروپایی در قاره آمریکا ایجاد شد که «سنتا ماریا لا انتیگو دل دارین» نام داشت. امروزه در سازمان چوکو قرار دارد. عمده جمعیت این منطقه از صدها قبیله از چیبچان و «کاریب» بودند که امروزه به نام مردم کارائیبی شناخته می‌شوند که این افراد در واقع مورد حمله اسپانیایی‌ها قرار گرفتند و در نتیجه بیماری، استثمار و جنگ از لحاظ جمعیت‌شناسی کاهش شدیدی در جمعیت بومی منطقه ایجاد شد. در قرن ۱۶ اروپایی‌ها شروع به آوردن برده از آفریقا کردند.
از زمان آغاز دوره استثمار، شورش‌هایی بسیاری ضد اسپانیایی‌ها شکل گرفت که عمدتا شکست خورده و توان تغییر اوضاع را نداشت. آخرین این شورشها که خواستار استقلال کامل از اسپانیایی‌ها بود، بعد از استقلال سنت دومینگو در سال ۱۸۰۴ (که امروزه به هائیتی شناخته می‌شود) که باعث پشتیبانی از رهبران شورشی می‌شد در سال ۱۸۱۰ به وقوع پیوست: این شورش توسط سیمون بولیوار و فرانسیسکو دی سانتاندر با موفقیت انجام شد. سیمون بولیوار اولین رئیس جمهور کلمبیا و فرانسیسکو دی سانتاندر معاون رئیس‌جمهور شد و بعد از کناره‌گیری بولیوار، دی سانتاندر به عنوان دومین رئیس‌جمهور کلمبیا انتخاب شد. موفقیت کامل این شورش در سال ۱۸۱۹ اتفاق افتاد، زمانی که قلمروی سلطنتی گراندای نو جمهوری کلمبیای بزرگ شد و این کشور در واقع متحد اکوادور و ونزوئلا بود. پانامای امروزی که تا سال ۱۹۰۳ بخشی از کلمبیا بود نیز عضو این اتحادیه بود.
تقسیمات سیاسی داخلی و ارضی باعث تجزیه ونزوئلا و کیوتو (اکوادور امروزی) در سال ۱۸۳۰ شد. در این زمان «سازمان کاندینامارکا» نام «نیوا گراندا» را برگزید که این نام را تا سال ۱۸۵۶ همچنان داشت و سپس نام آن به تغییر کرد. در سال ۱۸۶۳، «ایالات متحده کلمبیا ایجاد شد و این عنوان تا سال ۱۸۸۶ همچنان مورد استفاده بود تا اینکه این نام به جمهوری کلمبیا تغییر یافت. تقسیمات داخلی به همان صورت باقی ماند و برخی مواقع باعث بروز جنگهای داخلی خونین می‌شد که زمینه را برای تفکیک پاناما با حمایت ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۰۳ آماده کرد. بلافاصله بعد ازآن کشور اندکی به ثبات سیاسی رسید، اما درگیری‌ای خونین در اواخر دهه ۱۹۴۰ و اوایل ۱۹۵۰ که به La Violencia (» وایلنس") مشهور بود اوضاع را ناآرام کرد. دلیل این درگیری افزایش تنش‌ها بین گروههای چریکی بود که به دلیل قتل جورج الیسر گایتان در ۹ آوریل ۱۹۴۸ برآشفته شده بودند، این درگیری که بعدها بوگوتازو نام گرفت باعث کشته شدن بیش از ۱۸۰ هزار کلمبیایی شد.
در سال ۱۹۹۱ یک قانون اساسی جدید جای قانون اساسی قبلی را که در سال ۱۸۸۶ تصویب شده بود گرفت که مجلس موسسان کلمبیا پیش‌نویس آن را تایید کرد. این قانون اساسی دارای مفاد مهمی در ارتباط با موضوعات سیاسی، قومی، مردمی و حقوق جنسیتی بود که به تدریج به اجرا درآمد، با این وجود تضادها و موانع همچنان وجود داشتند.
در دهه‌های اخیر تاثیرات ناخوشایند قاچاق دارو، جنگهای چریکی و شورشها مانند یا FARC و گروههای ضدشورش غیرقانونی و همچنین گروههای شبه‌نظامی مانند the Autodefensas Unidas de Colombia AUC که درگیر نبردهای مسلح بسیار خونین می‌شوند از جمله مشکلات دولت بوده‌است. صنایع قدرتمند دارویی در کلمبیا با جذب مناسب ارز خارجی خصوصا از آمریکا باعث تعادل تراز تجاری این کشور شده، اما از طرف دیگر سران دارویی باعث بی‌ثباتی دولت در دهه ۱۹۸۰ شده و آمریکا کشور همسایه پاناما را مورد حمله قرار داد. در سال ۱۹۸۹، تا مانوئل نوریگا را که ارتباطاتی با قاچاق دارو داشته برکنار کند. گروههای شورشی مختلف اغلب با آدم‌ربایی و فاچاق دارو هزینه‌های خود را تامین میکنند و در مناطق دور و روستایی وسیع اقامت دارند و در برخی موارد مانع ارتباط مین نواحی مختلف می‌شوند. از اوایل دهه ۱۹۸۹۰، تلاش‌ها برای برقراری مصالحه بین دولت و گروههای شورشی مختلف آغاز شده که یا با شکست مواجه شده یا تا حدودی توانسته جلوی این گروه‌ها را بگیرد. از جمله تلاشهای اخیر در این زمینه در زمان ریاست جمهوری آندرس پاسترانا آرانگو بود که به مذاکره با FARC در فاصله سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲ پرداخت.
در اواخر دهه ۱۹۹۰، رئیس‌جمهور آندرس پاسترانا ترفندی ابتکاری به نام طرح کلمبیا را اجرا کرد که دو هدف آن اتمام نبردهای مسلح و اجرای روش‌های ضد مواد مخدر بود. عاملی که بیشترین تناقض را در این طرح داشت و هزینه‌های کمتری دربرمی‌گرفت، استراتژی ضد مخدر آن بود که شامل افزایش سم‌زنی هوایی برای از بین بردن گیاه کوکائین بود. بسیاری از بخش‌ها این فعالیت را مورد انتقاد قرار دارند که از آن جمله عنوان این مطلب بود که سم‌پاشی هوایی به سایر محصولات نیز صدمه می‌زند و بر سلامتی افرادی که در معرض این سموم ضد گیاه قرار دارند نیز آسیب وارد میکنند. منتقدین همچنین عنوان کردند که این طرح در واقع رویکردی نظامی به مشکلات دارد و ریشه در نابرابری‌های اجتماعی کشور دارد.
در زمان ریاست جمهوری آلوارو اوریبه که قول داده بود بر FARC و سایر گروههای تبهکار فشار نظامی وارد کند، برخی شاخص‌های امنیتی بهتر شدند و آمار آدم‌ربایی کاهش یافت (از ۳ هزار ۷۰۰ در سال ۲۰۰۰ به سطح یک هزار و ۴۴۱ در سال ۲۰۰۴ رسید) و همچنین آمار آدم‌کشی نیز بین ژوئیه ۲۰۰۲ تا می۲۰۰۵ بیش از ۴۸٪ کاهش داشت. عنوان شده که این عوامل باعث بهبود وضعیت اقتصادی شده‌اند.
تحلیلگران و منتقدان داخل کلمبیا بر این عقیده هستند که درجاتی از پیشرفت در زمینه‌های عنوان شده وجود داشته‌است، اما در مورد دلایل اصلی آن و صحت آنها برخی مواقع اختلافاتی وجود دارد. برخی مخالفین راهکارهای امنیتی دولت را مورد انتقاد قرار داده‌اند و عنوان کرده‌اند که این راهکارها برای حل مشکلات بزرگ کلمبیا کافی نیستند و در واقع محیطی مساعد را برای ادامه نقض حقوق بشر ایجاد کرده‌اند.
لازم است ذکر شود که کلمبیا از لحاظ توسعه خطوط هوایی خود اولین کشور در آمریکای جنوبی و دومین در سطح جهان است. هواپیمایی ملی کلمبیا نام دارد. پس از آن، خطوط هوایی در کلمبیا ایجاد شد.
پیوستن به ناتو
رئیس‌جمهور کلمبیا، خوان مانوئل سانتوس، روز جمعه ۲۵ مه ۲۰۱۸ اعلام کرد، کلمبیا به سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) پیوسته‌است و با شروع هفته آینده یک شریک جهانی ناتو خواهد شد.
وی طی سخنرانی تلویزیونی خود گفت: «ما هفته آینده در بروکسل این اقدام را رسمی می‌کنیم و ورود کلمبیا به ناتو بصورت شریک جهانی خیلی مهم است و ما تنها کشور آمریکای لاتین هستیم که از چنین امکانی برخوردار می‌شویم.»
گردشگری
250px
کلمبیا هر روز از سال یک فستیوال دارد. اغلب در زمان مشهورترین فستیوال‌ها در کلمبیا (مانند نمایشگاه کالی، کارنیوال بارانکیولا و فستیوال تئاتر Iberoamerican و همچنین فستیوال گل‌ها) است که توریستها به این کشور سفر میکنند. خیلی‌ها همچنین در زمان جشن کریسمس و جشن‌های استقلال کلمبیا به این کشور سفر میکنند. با وجود تهدیدات موجود در سفر به کلمبیا به دلیل وجود FARC و سایر گروههای چریکی در این کشور، طی سالهای اخیر تعداد گردشگران در کلمبیا افزایش داشته‌است. دلیل اصلی این شرایط رویکرد سرسختانه رئیس‌جمهور برای دور نگه داشتن گروههای شورشی از شهرهای بزرگ و سایر محلهای اصلی جذب گردشگران بین‌المللی است. از زمان روی کار آمدن پرزیدنت اوریبه در سال ۲۰۰۲، وی با افزایش توان نظامی دولت و افزایش حضور نیروی پلیس توانسته امنیت و ثبات را در کلمبیا بالا برد؛ و این شرایط نتایج بسیار مثبتی برای اقتصاد کشور بوجود آورده‌است. بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی گردشگری در سال ۲۰۰۴، کلمبیا در فاصله سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ از لحاظ رشد جذب گردشگر در آمریکای جنوبی در مکان سوم قرار داشته‌است. (۲/۹٪) تنها پرو و سورینام رشد بیشتری از کلمبیا داشته‌اند.
وضعیت ارضی کلمبیا
کلمبیا در مقایسه با سایر مناطق هم‌اندازه در آمریکا جنوبی دارای بیشترین تنوع فیزیکی در قلمرویش است. این کشور بخشی از «حلقه آتش» اقیانوس آرام است که در واقع محلی زلزله‌خیز و در معرض آتشفشان است.
سطح ارضی کلمبیا الگوهای پیچیده‌ای دارد. یک سوم غربی کشور از این لحاظ بسیار پیچیده‌است. این ناحیه از ساحل اقیانوس آرام در غرب شروع می‌شود و با عرض جغرافیایی ۵ درجه شمالی به سمت شرق می‌رود که شامل صورت‌های گوناگونی است. در غربی‌ترین ناحیه، قسمت بسیار باریک و غیرممتد خط ساحلی اقیانوس آرام قرار دارد که در پشت آن Serranía de Baudó که کم‌پهناترین و کم‌ارتفاع‌ترین کوهستان کلمبیا است قرار دارد. بعد از آن ناحیه وسیع و پست Río Atrato / ریو سنت جوئان قرار دارد که به عنوان جایگزین کانال پاناما، به عنوان یک مسیر بین اقیانوس آرام و اطلس پیشنهاد شده‌است. منطقه کوهستانی اصلی غربی، کوردیلرا اکسیدنتال، نسبتا مرتفع است و بلندی قله آن به ۱۳ هزار پا (۴ هزار متر) می‌رسد. دره رودخانه کائوکا، که ناحیه کشاورزی مهمی است و چندین شهر بزرگ در آن قرار دارند، ناحیه کوردیلرا اکسیدنتال را از ناحیه پهناور کوردیلرای مرکزی جدا میکند. چنیدن قله برفی در ناحیه کوردیلرای مرکزی وجود دارند که بلندی برخی از آنها به ۱۸ هزار پا معادل ۵ هزار و ۵۰۰ متر می‌رسد. دره برفی و گل آلود رودخانه مگدالنا که مسیر حمل و نقلی مهمی است، ناحیه کوردیلرای مرکزی را از ناحیه کوردیلرای شرقی جدا می‌سازد. قله‌های کوردیلرای شرقی نسبتا مرتفع هستند. حدود ارتفاعات این سلسله کوه‌ها با سیار کوهستان‌های کلمبیا تفاوت دارد و فرق آن این است که در این کوهستان چندین حوزه رودخانه وسیع وجود دارد. در شرق، ناحیه کم جمعیت و مسطح تا شیبدار که حدودا ۶۰٪ مساحت کشور را شامل می‌شوند، llanos نام گرفته‌اند.
این منطقه عرضی کلمبیا شامل دومنطقه کشور نمی‌شود: ناحیه ساحلی پست کارائیب و Sierra Nevada de Santa Marta که هر دو در شمال کشور قرار دارند. زمین‌های پست غرب اغلب باتلاقی هستند و مردم کلمبیا مرداب‌های پوشیده از علف هرز این ناحیه را ciénagas نامیده‌اند. شبه‌جزیره گواخیرا در شرق نیمه بایر است. سیرا نوادا ناحیه‌ای مثلثی و پوشیده از صخره‌های برفی است که قسمت‌های شرقی این ناحیه را در برمی‌گیرد.
نزدیکی کلمبیا به خط استوا بر آب و هوای این کشور تاثیر گذاشته‌است. نواحی پست همیشه داغ هستند. ارتفاعات بر دما تاثیر بسیاری دارند. دما با هر ۱۰۰۰ پا افزایش ارتفاع از سطح دریا(۳۰ متر) ۵/۳ درجه فارنهایت معادل ۲ درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد.
میزان بارش در کلمبیا در مناطق مختلف متفاوت است و به سمت جنوب کشور بارندگی بیشتر است. این قضیه خصوصا در مورد نواحی پست شرقی درست است. بطور مثال بارندگی در شبه‌جزیره گواخیرا بندرت از ۷۵ سانتیمتر در سال تجاوز میکند. با این حال در نواحی پر باران جنوبی معمولا بیش از ۵۰۰ سانتیمتر بارندگی در سال وجود دارد. میزان بارندگی در سایر مناطق حدودا در میان این دو است.
ارتفاع نه تنها بر دما بلکه بر پوشش گیاهی نیز موثر است. در واقع ارتفاع یکی از مهمترین عوامل موثر بر الگوی پوشش گیاهی در کلمبیا است. مناطق کوهستانی کشور را از لحاظ پوشش گیاهی وابسته به ارتفاع می‌توان به چندین ناحیه تقسیم کرد، با این حال محدوده ارتفاع هر ناحیه ممکن است به نسبت عرض متغیر باشد.
ناحیه سرزمین داغ، زیر ۳هزار ۳۰۰ پا (۱۰۰۰متر) ناحیه گیاهان حاره‌ای مانند موز است. ناحیه ناحیه معتدل ، از ۳هزار و ۳۰۰ تا ۶ هزار و ۶۰۰ پا (۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰متر) منطقه قهوه و ذرت است. گندم و سیب‌زمینی در ناحیه ناحیه سرد ، ۶ هزار و ۶۰۰ تا ۱۰ هزار و۵۰۰ پا (۲۰۰۰ تا ۳۲۰۰ متر) رشد میکنند. درختان برای استفاده به عنوان هیزم در مناطقی قطع شده‌اند. مراتع بی‌درخت در واقع مربوط به علفزارهای آلپ و páramos در ارتفاع ۱۲ هزار و ۸۰۰ تا ۱۵ هزار و ۱۰۰ پا (۳زار و ۹۰۰ تا ۴ هزارو ۶۰۰ متر) است. در ارتفاعات بالای ۱۵هزار و ۱۰۰ پا (۴۶۰۰متر) که دما زیر صفر است و tierra helada نامیده می‌شود تنها برف و یخ دیده می‌شود. {
الگوهای بارندگی نیز بر پوشش گیاهی تاثیر می‌گذارد. جنگلهای پوشیده از بوته و درختچه‌ها در مناطق نسبتا کم‌آب شمالی قرار دارند. در جنوب پوشش گیاهی بی‌درخت (حاره‌ای) قسمت llanos در کلمبیا را پوشش داده‌است. در مناطق بارانی در جنوب شرق کلمبیا باران‌های حاره‌ای باریده می‌شود. در کوهستان‌ها، الگوهای متناوب تسریع باران در مناطق کوه آلپ در واقع الگوهای پوشش گیاهی را پیچیده کرده‌است. مناطق بارانی کوهستان‌ها ممکن است سرسبز و پرآب باشد، در حالیکه طرف دیگر که باران ندارد ممکن است بسیار خشک باشد.
مساحت وسیعی در کلمبیا برای کاشت گیاه کوکائین استفاده می‌شود. در سال ۲۰۰۴، ۱۱۴ هزار و ۱۰۰ هکتار از خاک کلمبیا زیر کاشت این گیاه بود و در واقع کلمبیا هر ساله توان تولید ۴۳۰ تن کوکائین را دارد. کشت کوکائین از جمله فعالیت‌های تجاری مهم در کلمبیا است و حتی زمین‌های دولتی نیز از جاه طلبی صاحبان و سران این تجارت در امان نمانده‌اند.
سیاست
خوان مانوئل سانتوس، رئیس جمهور کلمبیا
قوه مجریه در کلمبیا در راس ساختار حکومت قرار دارد. رئیس جمهور و معاون رئیس جمهور همراه با هم در یک انتخابات همگانی برای یک دوره چهار ساله انتخاب می‌شوند؛ و رئیس جمهور هم رئیس دولت و هم رئیس کشوراست. در ۱۹ اکتبر ۲۰۰۵ قانون اساسی کلمبیا اصلاح شد و طبق قانون جدید رئیس جمهور می‌تواند در دو دوره چهار ساله متوالی سر کار بیاید. با این وجود، حاکمان بخش‌ها و شهردارها و سایر مقامات اجرایی برای یک دوره سه ساله انتخاب می‌شوند و نمی‌توانند بلافاصله دوباره انتخاب شوند.
در ۲۸ می۲۰۰۶ رئیس‌جمهور آلوارو اوریبه ولز با ۶۲٪ آرا دوباره انتخاب شد و ۲۲٪ از مردم به کارلوس گاویریا دیاز از قطب مردمی و ۱۲٪ به هریشیو سرپا اوریبه از حزب لیبرال رای دادند.
قوه مقننه: مجلس و شورای کلمبیا در واقع کنگره کلمبیا که شامل ۱۶۶ کرسی مجلس نمایندگان و ۱۰۲ کرسی مجلس سنای کلمبیا است. اعضای مجلس و سنا با انتخابات مردمی برای یک دوره چهار ساله برگزیده می‌شوند. کلمبیا همچنین در کمیته ملتهای آمریکای جنوبی عضو می‌باشد. هم‌زمان با اعضای کنگره، نمایندگان بخش‌ها و کنسول شهرها نیز انتخاب می‌شوند.
قوه قضائیه: طی دهه ۱۹۹۰، در شاخه قضایی کلمبیا اصلاحات عمده‌ای صورت گرفت و در حال حاضر در حال تغییر از سیستم بازجویی‌مدار به یک سیستم خصمانه است. درقسمت‌هایی از نواحی کلمبیا که در آنجا قهوه کشت می‌شود و همچنین در شهر بوگوتا از سیستم خصمانه استفاده می‌شد و سایر نواحی کشور نیز در تاریخ اول ژانویه ۲۰۰۶ خواستار اجرای آن شدند. در راس سیستم قضایی کلمبیا دادگاه عالی عدالت قرار دارد و اعضاء توسط رئیس جمهور و کنگره تعیین می‌شوند.
جغرافیا
کلمبیا به ۳۲ بخش و یک ناحیه مرکزی تقسیم می‌شود.
نمای مرکز شهر بوگوتا از مونسراته در نزدیکی شهر
شهرهای کلمبیا
کلمبیا دارای ۲۲ شهر اصلی است که به ترتیب اهمیت در زیر لیست شده‌اند:
بوگوتا (La Atenas Suramericana – آتن آمریکای جنوبی)- «پایتخت»
مدلین (La ciudad de la eterna primavera – شهر بهار جاودانه؛ همچنین Capital de la montaña – مرکز کوهستان) نیز نامیده می‌شود.
کالی (La sucursal del cielo – شاخه بهشت؛ همچنین La Sultana del Valle به معنای سلطان دره) نیز نامیده می‌شود.
بارانکیولا (La puerta de oro de Colombia – دروازه طلایی کلمبیا)
بوکارامانگا (La ciudad Bonita – شهر زیبا)
کارتاخنا (Cartagena de Indias La heroica – دلاوری)
کوکوتا (La hermosa villa – دهکده زیبا)
پریرا (La querendona, trasnochadora y morena – بارونت دوست‌داشتنی و شب بیدار)
سانتا مارتا (La perla de oro – مروارید طلایی)
ایباگه (Capital Músical de Colombia – مرکز موسیقی کلمبیا)
پستو (Ciudad Sorpresa – شهر عجایب)
مانیزالس (La ciudad de las puertas abiertas – شهر دروازه‌های گشوده)
نیوا (Neivayork، La capital bambuquera de América – مرکزbambuco آمریکا)
آرمنیا (La Ciudad Milagro – شهر معجزه)
والدوپار (Capital mundial del vallenato – مرکز والناتوی جهان)
ویلاویسنسیو (La Puerta al Llano – دروازه Llano)
سینسلخو (La ciudad de las corralejas – شهر «گاو سواری»)
مونتریا (La capital ganadera de Colombia – مرکز احشام کلمبیا)
بونونتورا (Bello Puerto del Mar – ساحل زیبا)
پوپایان (La Ciudad Blanca – شهر سپید)
تونخا (La capital del haba, el tejo y la ruana – مرکز باقلا، دیسک و پانچو)
کیبدو (La perla negra – مروارید سیاه)
گروههای قومی
بر اساس آمار اکثر کلمبیایی‌ها کاتولیک، اسپانیایی زبان و دورگه مستیزو (اروپایی-سرخپوست) هستند. حدود ۲۵٪ از کلمبیایی‌ها از ریشه خالص اروپایی هستند، ۱۲٪ از آنها سیاه یا آمیخته‌ای از نژاد آفریقایی و اروپایی هستند. اجداد افراد سیاه پوست کلمبیایی برای کار در مزرعه به عنوان برده در دوره استثمار به این کشور آورده شده‌اند. آنها نقشی مهم در شکل‌گیری میراث فرهنگی کلمبیا داشته‌اند. حدود ۳درصد مردم کلمبیا آمیخته‌ای از نژاد سیاه و سرخ هستند. ۵درصد افراد این کشور نیز از نژاد خالص سرخپوست هستند.
بیش از دوسوم کلمبیایی‌ها در مناطق شهری زندگی میکنند- رقمی که بسیار بیشتر از میانگین جهانی است. نرخ باسوادی (۹۴٪) در کلمبیا نیز بسیار بالاتر از میانگین جهانی است و همچنین نرخ رشد جمعیت هم بالاتر از میانگین جهانی است. جمعیت جوان کلمبیا بسیار زیاد است و دلیل آن هم کاهش اخیر مرگ و میر نوزادان می‌باشد. حدود ۳۳٪ جمعیت کلمبیا چهارده سال یا کمتر سن دارند اما تنها ۴٪ مردم این کشور ۶۵ ساله یا مسن‌تر هستند.
اقتصاد
پس از یک دهه رشد اقتصادی مناسب (میانگین رشد تولیدات خالص داخلی بیش از ۴٪ در دوره ۱۹۹۸–۱۹۷۰)، کلمبیا در سال ۱۹۹۹ دچار رکود اقتصادی شد (اولین رشد اقتصادی منفی سالانه از سال ۱۹۲۹)، و رفع این وضعیت بسیار وقت‌گیر و سخت بود. کمی تقاضای داخلی و خارجی، وضعیت سخت بودجه دولت و درگیری‌های مسلح شدید داخلی از جمله مشکلات اقتصاد کلمبیا هستند. بر اساس شاخص‌های اقتصادی صندوق بین‌المللی پول که در سپتامبر ۲۰۰۶ انتشار یافت، پیش‌بینی شده‌است که میزان تولیدات خالص داخلی کلمبیا در سال ۲۰۰۷ به سقف ۸۶۹/۴۹ میلیارد دلار آمریکا برسد. تورم در کلمبیا از سال ۲۰۰۴ زیر ۶٪ بوده‌است و بر اساس پیش‌بینی‌ها در سال ۲۰۰۶ به زیر ٪۵ می‌رسد. صادرات اصلی کلمبیا شامل کالاهای تولیدی (۳۲/۴۱٪ صادرات)، مواد نفتی (۲۸/۲۸٪)، زغال سنگ (۱۷/۱۳٪) و قهوه (۲۵/۶٪) است. کلمبیا همچنین بزرگترین صادرکننده بارهنگ به آمریکا است. کل واردات، صادرات و تراز تجاری کلمبیا در بالاترین میزان هستند و جاری شدن مبالغ بسیاری که از طریق صادرات بدست آمده‌اند باعث بهاگذاری مجدد ارزش پزو کلمبیایی شده‌است.
مشکلات این کشور طیف گسترده‌ای شامل سیستم حقوق بازنشستگی، دارو و بیکاری دارد. بسیاری از نهادهای مالی بین‌المللی اصلاحات اقتصادی رئیس‌جمهور فعلی آلوارو اوریبه را مورد تقدیر قرار داده‌اند که از جمله کارهای وی اقدام برای کاهش کسری بخش دولتی به زیر ۵/۲٪ تولیدات خالص داخلی است. سیاست اقتصادی دولت و استراتژی امنیت ملی باعث ایجاد اطمینان در اقتصاد شده‌است و در نتیجه رشد GDP کلمبیا در سال ۲۰۰۳ جزء بالاترین‌ها در آمریکای لاتین بود.
جمعیت
کلمبیا با ۴۳٫۶ میلیون جمعیت در سال ۲۰۰۶ سومین کشور پرجمعیت در آمریکای لاتین بعد از برزیل و مکزیک است.
در اواسط قرن بیستم مهاجرت از مناطق روستایی به شهرها بسیار زیاد بود اما بعد از آن این روند کاهش یافته‌است.
جمعیت شهری از رقم ۳۱٪ کل جمعیت در سال ۱۹۳۸ به سقف ۵۷٪ در سال ۱۹۵۱ و ۷۰٪ در سال ۱۹۹۰ رسید. در حال حاضر این رقم بیش از ۷۷٪ است. ۳۰ شهر در کلمبیا دارای جمعیت ۱۰۰ هزار نفر و بیشتر هستند. نه بخش پست شرقی که حدود ۵۴٪ مساحت کلمبیا را شامل می‌شوند، کمتر از ۳٪ جمعیت را در خود جای داده‌اند و تراکم جمعیتی آنجا کمتر از یک نفر در هر کیلومتر مربع است (دو نفر در هر مایل مربع). بر اساس پیش‌بینی‌ها جمعیت کلمبیا تا سال ۲۰۱۵ به بیش از ۵۲ میلیون می‌رسد.
کلمبیا دارای جمعیت متنوعی است که نشاندهنده تاریخ غنی این کشور و مردمانی است که از گذشته‌های دور در این ناحیه زندگی می‌کردند. آمیخته‌ای از گروههای اصلی مختلف اساس جمعیتی فعلی کلمبیا را تشکیل می‌دهند: مهاجران اروپایی، بومی‌ها، بردگان آفریقایی، آسیایی‌ها، اهالی خاورمیانه و سایر مهاجران اخیر. بسیاری از جمعیت بومی به جمعیت دورگه تبدیل شدند، اما ۷۰۰ هزار بومی باقیمانده فعلی از بیش از ۸۵ فرهنگ مختلف هستند. مهاجران اروپایی عمدتا از مستعمره‌نشینان اسپانیایی بودند، اما گروه اندکی هم از هلند، آلمان، فرانسه، سویس، بلژیک و تعداد کمتری از لهستان، لیتوانی، انگلیس و کرواسی بودند که در زمان جنگ جهانی دوم و جنگ سرد مهاجرت کرده بودند. بطور مثال شهردار سابق بوگوتا آنتاناس موکاس فرزند مهاجران لیتوانی بود. آفریقایی‌ها در قرن ۱۶به عنوان برده به کلمبیا خصوصا نواحی پست ساحلی این کشور آورده شدند و این انتقال تا قرن ۱۹ همچنان ادامه داشت. پس از پایان این قضیه، یک ایدئولوژی ملی مستیزاجا مشوق آمیزش بومی‌ها، اروپایی‌ها و جوامع سرخپوست برای تشکیل هویت قومی دورگه شد. .
سایر مهاجران از آسیا، خاورمیانه خصوصا لبنان، اردن، سوریه، چین، ژاپن و کره می‌باشند.
مذهب
اکثر جمعیت کلمبیا (۸۷٪) کاتولیک هستند. حدود ۹٪ پروتستان هستند. ۳ ٪ جمعیت خود را بی‌دین عنوان کرده‌اند. ۱٪ به آیین بومی معتقد هستند. کمتر از ۱٪ هم بودایی، مسلمان و معتقد به مورمن هستند.
مردم
فهرست مردم کلمبیا
فهرست هنرمندان آمریکای لاتین
لیست افراد کلمبیایی صاحب تمبر
سرگرمی
سینمای کلمبیا
فهرست شوهای تلویزیونی کلمبیا
ورزش‌ها
فوتبال(ساکر)
بیسبال
بسکتبال
دوچرخه‌سواری
«تخو»
اسکیت سرعتی
رانا
بلاس کریولاس
کولیو
والیبال
فرهنگ
فهرست دانشگاه‌های کلمبیا
آشپزی کلمبیایی
موسیقی کلمبیا
کارناوال در کلمبیا
فستیوال‌ها در کلمبیا
فستیوال تئاتر Iberoamerican
فستیوال بزرگ آتش
گردشگری
مکانهای طبیعتی جذب گردشگر
پارک ملی قهوه کلمبیا (مونتنگرو، کویندیو)
پارک ملینوادو دل روئیس (نزدیک مانیزالس)
باغ گیاه‌شناسی بوگوتا (بوگوتا)
پارک PANACA
پارک Tayrona (سانتا مارتا)
Desierto de Tatacoa
پارک ملی Chicamocha Canyon
Gorgona y Malpelo
موزه طلا (بوگوتا)
مکانهای هنری مربوطه
موزه فرناندو بوترو (بوگاتا)
بانک جمهوری (بوگاتا)
موزه‌ها
موزه طلا (مرکز شهر بوگاتا)
موزه باستان‌شناسی پاسکا (پاسکا)
قلعه سنت فلیپ (کارتاگنا، کلمبیا)
Museo Nacional (موزه ملی کلمبیا) (مرکز شهر بوگاتا)
حمل و نقل
کلمبیا دارای شبکه‌ای از بزرگراه‌های ملی می‌باشد که Instituto Nacional de Vías یا INVIAS (انستیتوی ملی راه‌های جاده‌ای) نهاد دولتی مسئول حفظ و نگهداری از آنها است. بزرگراه سراسری آمریکا از کلمبیا عبور میکند و کشور را از شرق به ونزوئلا و از جنوب به اکوادور متصل میکند.
موضوعات متفرقه
ارتباطات در کلمبیا
سازمانهای کلمبیا
ارتباطات خارجی کلمبیا
ارتش کلمبیا
Palenquero
حمل و نقل در کلمبیا
نبرد مسلح کلمبیا
Asociación Scouts de Colombia
اکوادوری‌های کلمبیا
فهرست اسقف‌های کاتولیک کلمبیا
بانوان کلمبیایی و مراسم زیبارویان
اطلاعات کلی در درباره کشور کلمبیا
بولیوی
هندوراس
گواتمالا
پاراگوئه
برزیل
اکوادور | [
"سرود ملی کلمبیا",
"بوگوتا",
"زبان اسپانیایی",
"جمهوری فدرال",
"رئیس‌جمهور",
"خوان مانوئل سانتوس",
"اسپانیا",
"۵ ژوئیه",
"۱۸۱۱ (میلادی)",
"۱۳ ژانویه",
"۱۸۳۰ (میلادی)",
"۳۰ مارس",
"۱۸۴۵ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"پزوی کلمبیا",
".co",
"آمریکای جنوبی",
"ونزوئلا",
"برزیل",
"اکوادور",
"پرو",
"دریای کارائیب",
"اقیانوس اطلس",
"پاناما",
"اقیانوس آرام",
"آرژانتین",
"آند (رشته‌کوه)",
"رود آمازون",
"فارک",
"ELN",
"همه‌پرسی توافق صلح در کلمبیا (۲۰۱۶)",
"فرانسیسکو د میراندا",
"هائیتی",
"سیمون بولیوار",
"جمهوری بزرگ کلمبیا",
"کریستف کلمب",
"فرانسیسکو میراندا",
"آمریکا",
"پرتغال",
"گرانادای نو",
"کاندینامارکا",
"ایالات متحده کلمبیا",
"۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد",
"شکارچی",
"رودخانه مگدالنا",
"کاسیکازگو",
"کاسیک",
"تایرونا",
"میوسکا",
"چیبچا",
"اینکا",
"کارائیب",
"ردریگو د باستیداس",
"واسکو نونز دی بلبوآ",
"اورابا",
"شیلی",
"چوکو",
"چیبچان",
"کارائیبی",
"فرانسیسکو دی سانتاندر",
"کلمبیای بزرگ",
"کیوتو",
"نیوا گراندا",
"جنگهای داخلی",
"La Violencia",
"جورج الیسر گایتان",
"بوگوتازو",
"مجلس مؤسسان کلمبیا",
"قاچاق دارو",
"جنگهای چریکی",
"شورش",
"نیروهای انقلابی مسلح کلمبیا",
"ضدشورش",
"شبه‌نظامی",
"نیروهای متحد مدافع کلمبیا",
"جنگهای مسلح در کلمبیا",
"مانوئل نوریگا",
"آدم‌ربایی",
"فاچاق دارو",
"آندرس پاسترانا",
"طرح کلمبیا",
"ضد مواد مخدر",
"سم‌زنی",
"گیاه کوکائین",
"سموم ضد گیاه",
"آلوارو اوریبه",
"مخالفان(سیاسی)",
"نقض حقوق بشر",
"اویانکا",
"کوپا ایرلاینز کلمبیا",
"سازمان همکاری و توسعه اقتصادی",
"ناتو",
"بروکسل",
"آمریکای لاتین",
"سورینام",
"کوه‌های بادو",
"رئیس دولت",
"رئیس کشور",
"۱۹ اکتبر",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"۲۸ می",
"۲۰۰۶",
"کارلوس گاویریا دیاز",
"قطب مستقل مردمی",
"هریشیو سرپا اوریبه",
"حزب لیبرال کلمبیا",
"کمیته ملتهای آمریکای جنوبی",
"بازجویی‌مدار",
"سیستم خصمانه",
"اول ژانویه",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"بخش کلمبیا",
"مونسراته",
"مدلین",
"کالی",
"بارانکیولا",
"بوکارامانگا",
"کارتاگنا، کلمبیا",
"کوساتا",
"پریرا",
"سانتا مارتا",
"ایباگ",
"پستو",
"مانیزالس",
"نیوا",
"آرمنیا، کلمبیا",
"والدوپار",
"ویلاویسنسیو",
"سینسلجو",
"مونتریا",
"بونونتورا، کلمبیا",
"پوپایان",
"تونجا",
"کیبدو",
"مستیزو",
"تولیدات خالص داخلی",
"رکود اقتصادی",
"۱۹۲۹",
"شاخص‌های اقتصادی صندوق بین‌المللی پول",
"دلار آمریکا",
"تورم",
"صادرات",
"مواد نفتی",
"Federación Nacional de Cafeteros de Colombia",
"بارهنگ",
"واردات",
"حقوق بازنشستگی",
"استراتژی امنیت ملی",
"مکزیک",
"۱۹۳۸",
"۱۹۵۱",
"۱۹۹۰",
"اروپایی",
"بومی‌ها",
"آفریقایی",
"دورگه",
"آنتاناس موکاس",
"مستیزاجا",
"بومی‌های کلمبیا",
"کاتولیک",
"غیر مذهبی",
"همزادگرایی",
"بودایی",
"مسلمان",
"کلیسای مسیح قدیسان بعدی",
"فهرست مردم کلمبیا",
"فهرست هنرمندان آمریکای لاتین",
"لیست افراد کلمبیایی صاحب تمبر",
"سینمای کلمبیا",
"فهرست شوهای تلویزیونی کلمبیا",
"فوتبال(ساکر)",
"بیسبال",
"بسکتبال",
"دوچرخه‌سواری",
"تِخُو",
"اسکیت سرعتی",
"رانا",
"بلاس کریولاس",
"کُولِئُو",
"والیبال",
"فهرست دانشگاه‌های کلمبیا",
"آشپزی کلمبیایی",
"موسیقی کلمبیا",
"کارناوال در کلمبیا",
"فستیوال‌ها در کلمبیا",
"فستیوال تئاتر Iberoamerican",
"پارک ملی قهوه کلمبیا",
"مونتنگرو، کویندیو",
"نوادو دل روئیس",
"باغ گیاه‌شناسی بوگوتا",
"فرناندو بوترو",
"بوگاتا",
"موزه طلا",
"موزه باستان‌شناسی پاسکا",
"پاسکا",
"موزه ملی کلمبیا",
"بزرگراه سراسری آمریکا",
"ارتباطات در کلمبیا",
"سازمانهای کلمبیا",
"ارتباطات خارجی کلمبیا",
"ارتش کلمبیا",
"Palenquero",
"حمل و نقل در کلمبیا",
"نبرد مسلح کلمبیا",
"Asociación Scouts de Colombia",
"اکوادوری‌های کلمبیا",
"فهرست اسقف‌های کاتولیک کلمبیا",
"بانوان کلمبیایی و مراسم زیبارویان",
"اطلاعات کلی در دربارهٔ کشور کلمبیا",
"بولیوی",
"هندوراس",
"گواتمالا",
"پاراگوئه"
] | [
"کلمبیا",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۱۰ (میلادی)",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای اسپانیایی‌زبان",
"کشورهای آمریکای جنوبی",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای عضو اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو گروه پانزده",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا"
] |
2,753 | کرواسی | 2 | 1,296 | 0 | [
"كرواسي",
"هرواتستان",
"کروآسی",
"كروآسي",
"کروشیا"
] | false | 1,134 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republika Hrvatska"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری کرواسی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "کرواسی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Croatia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Croatia.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سرزمین زیبای ما]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationCroatia.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[زاگرب]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۲۵"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۱۶"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۵۷"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۴۰"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[زاگرب]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[کرواتی]] (هرواتی)"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]• [[رئیس مجلس]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[کالیندا گرابار-کیتاروویچ]][[زران میلانوویچ]][[یوسیپ لکو]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال از [[اتریش مجارستان]]"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "الحاق به [[یوگسلاوی]]اعلان استقلال از یوگسلاوی"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۲۹ اکتبر ۱۹۱۸۱ دسامبر ۱۹۱۸۲۵ ژوئن ۱۹۹۱"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۵۶،۵۴۲"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۲۶ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰٫۲"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "سرشماری ۲۰۱۱"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۴،۲۸۴،۸۸۹"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۱۴ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۷۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۱۵ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰۱۴"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۶۱ میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۵۱"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۳ هزار و ۹۲۰ دلار"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۵۱"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۲۰۰۸"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰/۸۶۲"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۴۵"
},
{
"Item1": "وضع شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "بالا"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کونا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "HRK"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۴"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "-۳"
},
{
"Item1": "کد بین‌المللی خودرو",
"Item2": "HR"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.hr]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۳۸۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | کرواسی با نام رسمی جمهوری کرواسی کشوری است واقع در منطقه بالکان (جنوب مرکزی اروپا) که از شمال با اسلوونی و مجارستان، از شمال شرقی با صربستان، از شرق با بوسنی و هرزگووین و از جنوب با مونته‌نگرو و دریای آدریاتیک هم‌مرز است. زاگرب پایتخت و بزرگترین شهر کرواسی است. جمعیت کرواسی ۴ میلیون و ۱۹۰ هزار نفر است. که اغلب آنها کروات هستند. مذهب رایج این کشور مسیحیت کاتولیک است و زبان رسمی آن زبان کرواتی نام دارد. واحد پول این کشور کونا نام دارد.
کرواسی با شاخص توسعه انسانی ۰٫۸۰۵ در زمره کشورهای توسعه‌یافته دنیا قرار دارد. درآمد سرانه این کشور بر اساس برآورد سال ۲۰۱۴ معادل ۱۳،۹۲۰ دلار بر اساس ارزش اسمی و ۱۸،۳۱۴ دلار بر اساس قدرت برابری خرید است. توریسم از منابع درآمد اصلی این کشور و ۲۰ درصد کل تولید اقتصادی این کشور از این صنعت به دست می‌آید. نظام حکومتی کرواسی جمهوری پارلمانی تک‌مجلسی است. این کشور در سازمانهای بین‌المللی مختلفی از جمله اتحادیه اروپا عضویت دارد و در سالهای ۹–۲۰۰۸ عضو غیردائم شورای امنیت ملل متحد بود.
کرواسی در سال ۱۹۱۸ پس از پایان جنگ جهانی اول از امپراتوری اتریش مجارستان جدا شده و در پادشاهی یوگسلاوی ادغام شد. بعد از جنگ جهانی دوم کرواسی یکی از واحدهای موسس جمهوری فدرال یوگسلاوی شد. این کشور در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ از یوگسلاوی جدا شد و اعلام استقلال کرد. جنگ استقلال کرواسی حدود چهار سال طول کشید و با موفقیت استقلال‌طلبان به پایان رسید.
ریشه‌شناسی نام
نام کرواسی از لاتین میانه Croātia گرفته شده‌است، که این نیز از اسلاوی شمال-غربی *Xrovat- و از نیا-اسلاوی *Xŭrvatŭ و احتمالا از پارسی باستانی *xaraxwat- است.
پیشینه
کرواسی در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ از یوگسلاوی جدا شد و اعلام استقلال کرد. بعد از استقلال از سوی دولت کرواسی تبلیغات علیه صربها و انهدام و ویران کردن مغازه‌ها و منازل صربها آغاز شد. پس از آن اتفاقات، صربها تصمیم گرفتند در یوگسلاوی بمانند و از کرواسی جدا شدند. بعد از آن جنگ داخلی شروع شد. دولت کرواسی در مه-اوت ۱۹۹۵ دو حمله به منطقهای صرب‌نشین کرد که باعث کشته شدن صربهای زیادی شد. صدها هزار صرب مجبور بودند کرواسی را ترک کنند و ارتش کرواسی آنها را با هواپیما بمباران کرد. ارتش کرواسی ۱۸ نفر از نیروهای حافظ صلح سازمان ملل را نیز در جریان این حمله کشت. وقتی ارتش وارد مناطق صرب‌نشین شد همه چیز را سوزاند و ویران کرد. همه دام‌های صربها کشته شدند و روستاهایشان با استفاده از بنزین سوزانده شد.
دادگاه بین‌المللی لاهه سه ژنرال کرواسی از جمله آنته گوتووینا را به جنایات جنگی علیه صربها محکوم کرد و ۲۴ سال زندان برای او در نظر گرفت؛ ولی در نوامبر ۲۰۱۲ دادگاه استیناف ژنرالها را بی‌گناه شناخت. دادگاه فراری دادن مردم غیرنظامی را به عنوان نسل‌کشی تایید نکرد. دادگاه بر این باور بود که وقتی آدم‌ها را می‌کشند هر کس خودش اختیار دارد چه چیز را انتخاب کند یا بماند یا از محل زندگیش برود و از کشته شدن در امان بماند. دادگاه به تیرباران و کشتار جمعیت غیرنظامی هیچ توجهی نکرد. بدین ترتیب طبق روایت نادرست دادگاه فقط صربها مقصر همه جنگهای بالکان بودند و قربانیانی در میان آنها وجود نداشت. این حکم دادگاه حتی رئیس سابق دادگاه لاهه کارلا دل پونته را متعجب کرد.
ژنرالها آزاد شدند و به کرواسی بازگشتند.
جغرافیا
کرواسی صدوبیست‌وهفتمین کشور بزرگ جهان است و در مرکز و جنوب شرق اروپا واقع شده‌است. دریای آدریاتیک در جنوب باختری این کشور قرار دارد. پایتخت این کشور زاگرب است و دیگر شهرهای بزرگ و مهم کرواسی دوبرونیک، پولا، اسپلیت، واراژدین، رییکا، اوسییک، کارلوواتس، زادار و سیساک هستند.
کرواسی ۵۶،۵۹۴ کیلومتر مربع وسعت دارد و بیشتر مناطق آن آب‌وهوای مدیترانه‌ای و قاره‌ای دارند. مناطق مرتفع کرواسی در کوه‌های آلپ دیناری قرار دارد که بلندترین قله آن دینارا با ۱۸۳۱ متر است. این قله در جنوب کشور و در نزدیکی مرز بوسنی و هرزگوین قرار دارد. کرواسی در سواحل دریای آدریاتیک خود بیش از یک هزار جزیره دارد که ۴۸ جزیره آن ساکنان دائمی دارد. بزرگترین این جزیره‌ها کرس و کرک هستند که هریک مساحتی نزدیک به ۴۰۵ کیلومتر مربع دارند. از تپه‌ماهورهای بخش شمالی زاگوریه (پشت کوه) و دشت‌های هموار منطقه تاریخی اسلاونیا در شرق (که بخشی از جلگه پانونی به‌شمار می‌آید) رودخانه‌های بزرگی گذر میکند. عمده‌ترین این رودها ساوا، دراوا، کوپا و دانوب هستند. دانوب که دومین رودخانه بزرگ اروپا است از میان شهر ووکوار در منتهی‌الیه شرق کرواسی عبور میکند و بخشی از مرز با صربستان را تشکیل میدهد. نواحی مرکزی و جنوبی نزدیک به کرانه‌های آدریاتیک و جزایر این دریا متشکل از کوه‌های کم‌ارتفاع و بلندی‌های جنگلی است.
منابع طبیعی کرواسی که مقادیر آنها برای تولید کافی است عبارتند از نفت، زغال‌سنگ، بوکسیت، کان درجه پایین آهن، کلسیم، گچ، آسفالت طبیعی، سیلیکا، میکا، انواع گل‌ها، نمک و نیروی برق‌آبی.
تقسیمات کشوری
کرواسی به ۲۰ استان تقسیم می‌شود. شهر زاگرب که پایتخت کشور است هم به عنوان یک شهر و هم به عنوان یک استان به‌شمار می‌آید و این در حالی است که این شهر/استان به نوبه خود از سوی استان دیگری که زاگرب نام دارد احاطه شده‌است. استانهای کرواسی به ۴۲۸ بخش تقسیم شده‌اند و ۱۲۸ شهر را شامل می‌شوند.
سیاست
بر اساس قانون اساس مصوب سال ۱۹۹۰، نظام سیاسی کشور کرواسی جمهوری است که از سال ۲۰۰۰ با سیستم پارلمانی اداره می‌شود. رئیس‌جمهور به عنوان رئیس کشور، با رای مستقیم مردم و برای یک دوره پنج ساله انتخاب می‌شود که تنها برای دو دوره پیاپی امکانپذیر است. رئیس‌جمهور کرواسی، فرماندهی نیروهای مسلح این کشور را در کنار تعیین سیاست‌های خارجی این کشور برعهده دارد. همچنین معرفی و تعیین نخست‌وزیر با تایید پارلمان بر عهده رئیس‌جمهور است. رئیس‌جمهور در کرواسی تنها نقشی تشریفاتی دارد و وظایف عمده بیشتر بر عهده نخست‌وزیر است.
در سال ۲۰۱۵ برای اولین بار یک زن رئیس‌جمهور کرواسی شد. کولیندا گرابار کیتاروویچ که کاندیدای حزب مخالف در انتخابات بود توانست با اختلاف اندکی از رقیب خود پیشی گرفته و بر مسند ریاست جمهوری بنشیند. کولیندا گرابار کیتاروویچ، نامزد محافظه‌کار حزب مخالف «اتحادیه دمکراتیک کرواسی» (HDZ) بر خلاف انتظارها روز ۱۱ ژانویه/۲۱ دی پیروزی را در انتخابات ریاست جمهوری این کشور از آن خود کرد. او که پیش از این وزیر خارجه کرواسی بود توانست در دور دوم انتخابات بر رقیب خود ایوو جوسیپوویچ، رئیس‌جمهور کنونی کشور پیشی بگیرد.
حزب «اتحادیه دمکراتیک کرواسی» که پیش از این برای سالهای متمادی در راس قدرت بود پیشینه‌ای از دست داشتن در موارد متعددی از فساد از خود بر جا گذاشته‌است.
ایوو سانادر، رهبر سابق این حزب و نخست‌وزیر پیشین کرواسی در حال گذراندن مجازات ۱۰ سال زندان خود به اتهام دست داشتن در فساد مالی است.
کرواسی بیست‌وهشتمین عضو اتحادیه اروپا است. پس از ۱۰ سال مذاکره فشرده سرانجام این کشور موفق شد نظر مثبت اتحادیه اروپا را برای عضویت به دست آورد. قرارداد الحاق کرواسی به اتحادیه اروپا در دسامبر سال ۲۰۱۱ امضا شد. عضویت کرواسی در اتحادیه اروپا در یکم ژوئیه ۲۰۰۳ انجام شد. کرواسی پس از اسلوونی دومین کشور از یوگسلاوی سابق بود که به عضویت اتحادیه اروپا درآمد.
پناهجویان زیادی خواستار عبور از مرزهای کرواسی در مسیر خود به اروپای غربی هستند. مسیر موسوم به «بالکان» مسیری است که ترکیه را به یونان، و مقدونیه، صربستان و کرواسی را از طریق اسلوونی به اروپای غربی متصل میکند. کرواسی تنها به‌شمار اندکی اجازه عبور از مرز را میدهد. دلیل این تصمیم آن است که اردوگاه مرزی اوپاتوواک ۳۵۰۰ آواره را در حال حاضر سامان داده و ظرفیتش تکمیل شده‌است.
نیروی نظامی
تانک رزم اصلی ارتش کرواسی
نیروهای مسلح کرواسی (CAF) شامل نیروهای ارتش، نیروی هوایی و نیروهای دریایی است. طبق قانون اساسی، رئیس‌جمهور، فرمانده کل نیروهای مسلح است و در صورت تهدید فوری در طول جنگ، به‌طور مستقیم به ستاد عمومی نیروها دستور خواهد داد.
بودجه نظامی این کشور بسیار پایین است؛ همچنین خدمت سربازی در ژانویه ۲۰۰۸ لغو شد. تا سال ۲۰۰۸، خدمات نظامی برای مردان در سن ۱۸ سالگی اجباری بود و نیروهای ارتش در خدمت دارای شغل و ماموریت شش‌ماهه بودند. همچنین، افراد واجد شرایط می‌توانستند خدمات هشت‌ماهه غیرنظامی را انتخاب کنند.
کرواسی همچنین بخش صنعت نظامی برجسته‌ای دارد که در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۲۰ میلیون دلار تجهیزات نظامی و تسلیحات صادر کرد. سلاحهای کرواسی و وسایل نقلیه مورد استفاده توسط CAF شامل HSarm HS2000 ساخته شده توسط HS Produkt و مخزن نبرد M-84D طراحی شده توسط کارخانه Đuro Đaković است. لباس‌ها و کلاه‌های پوشیده شده توسط سربازان CAF نیز به‌صورت کاملا بومی تولید می‌شوند و به‌طور موفقیت‌آمیزی به دیگر کشورها صادر می‌شود.
اقتصاد
یکای پول کرواسی کونا است. هر کونا به ۱۰۰ لیپا تقسیم می‌شود. هر دلار آمریکا تقریبا برابر۵٫۵ کونا است. وجود حدود ۳۰۰ بندر کوچک و بزرگ در ساحل دریای آدریاتیک باعث رونق نسبی اقتصاد کرواسی و همچنین گسترش زیاد صنعت گردشگری گردیده‌است.
این کشور با خود مشکلات فراوان اقتصادی به اتحادیه اروپا می‌آورد. اقتصاد و صنعت کرواسی به شدت آسیب دیده، شمار بیکاران افزایش یافته و سامان اجتماعی آن در حال فروپاشی است. کرواسی پس از رومانی و بلغارستان سومین کشور فقیر در اتحادیه اروپا است.
زیرساخت
پیشرفت‌های زیربنایی اخیر کرواسی کاملا مشهود است. یکی از بخشهای مهم شبکه توسعه سریع آن است که در اواخر دهه ۱۹۹۰ و به ویژه در دهه ۲۰۰۰ (دهه) ساخته شده‌است. تا سپتامبر ۲۰۱۱، کرواسی بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر (۶۸۰ مایل) از بزرگراهها را متصل کرد، زاگرب را به بیشتر مناطق دیگر متصل کرد. بزرگراهها و راه‌های این کشور دارای کیفیت بسیار بالایی هستند و سطح بالای کیفیت و ایمنی شبکه بزرگراه کرواسی توسط چندین برنامه EuroTAP و EuroTest مورد تایید قرار گرفت.
کرواسی دارای شبکه راه‌آهن گسترده‌ای است که ۲۷۲۲ کیلومتر (۶۹۱ مایل) را شامل می‌شود. به‌صورت جزئی‌تر شامل ۹۸۴ کیلومتر (۶۱۱ مایل) از راه‌آهن الکتریکی و ۲۵۴ کیلومتر (۱۵۸ مایل) راه‌آهن دو طرفه است.
مردم و فرهنگ
جمعیت کرواسی بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۱ حدود چهار میلیون و ۲۸۰ هزار نفر بوده‌است. نرخ باروری کلی در این کشور ۱٫۵ فرزند برای هر مادر است که یکی از کمترین‌ها در دنیا محسوب می‌شود. از سال ۱۹۹۱ تاکنون کرواسی رشد جمعیت طبیعی این کشور منفی بوده‌است. امید به زندگی در این کشور ۷۵٫۷ سال است. کرواسی در بین تمامی شش کشور یوگسلاوی ترکیب قومیتی یکدست‌تری دارد. ۹۰٪ مردم کشور از قوم کروات هستند. حدود ۴٫۴٪ صرب و بقیه بوسنیایی، مجار، ایتالیایی، اسلوون، آلمانی، چک و کولی هستند.
دین ۹۳٪ مردم کرواسی مسیحی هستند. حدود ۲٪ از کل جمعیت کرواسی مسلمان هستند که شامل مهاجران بوسنیایی و آلبانیایی‌ها می‌شود و جمعیت آنها بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود.
زبان رسمی کرواسی، کرواتی نام دارد که با الفبای لاتین (همانند انگلیسی) نوشته می‌شود. همچنین الفبای سیریلیک (همانند روسی) نیز در برخی نقاط استفاده می‌گردد.
دارای مردمی با فرهنگ است. تقریبا ۹۸٪ مردم کرواسی باسواد هستند. تحصیل در دوره ابتدایی برای همه کودکان (۶ تا ۱۵ ساله) اجباری و رایگان است. در کشور کرواسی ۶۷ دانشگاه وجود دارد. دانشگاه زاگرب که قدیمی‌ترین دانشگاه ملی کرواسی به‌شمار می‌رود در سال ۱۶۶۹ تاسیس شده‌است. یعنی قدمتی ۳۴۰ ساله دارد.
ورزش
ورزشگاه پولجد
فوتبال ورزش محبوب و نخست این کشور است؛ تیم ملی فوتبال کرواسی سابقه مقام دومی در جام جهانی را نیز دارد. این کشور همچنین در بازی‌های المپیک نیز افتخارات متعددی دارد. تیم ملی فوتبال کرواسی با غلبه بر انگلیس در جام جهانی ۲۰۱۸ به فینال بازیها راه یافت و حریف فرانسه در فینال گردید. سرانجام با نتیجه ۴ بر ۲ مغلوب فرانسه شده و نایب قهرمان گردید.
رسانه‌ها
خبرگزاری‌ها
تصویر هوایی از شهر اسپلیت در اطراف کاخ دیوکلتیان امپراتور روم باستان
قلعه قرون وسطایی دوبرونیک در جریان محاصره سالهای ۹۲–۱۹۹۱ از این شهر دفاع کرد
بنگاه رسمی خبری کرواسی «هینا» نام دارد. این خبرگزاری با تصمیم دولت کرواسی در ژوئیه ۱۹۹۰ تشکیل شد. در اوایل سال ۱۹۹۳ «فاه» به عنوان بنگاه عکاسی هینا شروع به کار نمود. همچنین خبرگزاری دیگری به نام بنگاه اطلاعاتی کاتولیک (IKA) که وابسته به کلیسای کاتولیک است در کرواسی فعالیت دارد.
خبرگزاری‌های خارجی نیز در کرواسی حضوری فعال دارند و بیشتر خبرگزاری‌های عمده جهان همچون خبرگزاری فرانسه، آسوشیتدپرس، رویتر، خبرگزاری ایتالیا (آسنا)، خبرگزاری صربستان (تانیوگ)، ایرنا (جمهوری اسلامی ایران)، خبرگزاری آلمان (DPA)، روما (ایتالیا)، خبرگزاری اسپانیا (EFE)، خبرگزاری کویت (کونا)، خبرگزاری UPA آمریکا، خبرگزاری تورا (بوسنی و هرزگوین) و خبرگزاری فلسطین (وفا) در زاگرب دفاتری دارند.
روزنامه‌ها
در کشور کرواسی ۸ روزنامه به زبان کرواتی منتشر می‌شوند. همچنین یک روزنامه به نام لا وس د پیپل به زبان ایتالیایی در بندر رییکا انتشار می‌یابد. علاوه بر اینها، تنها یک روزنامه ورزشی در کرواسی چاپ می‌شود که اسپرسکو نوویستی نام دارد؛ بنابراین در مجموع ۱۰ روزنامه سراسری به‌طور روزانه در کرواسی به چاپ می‌رسند که مجموع شمارگان آنها به حدود یک میلیون نسخه در روز می‌رسد. لازم است ذکر شود که پرتیراژترین و اصلی‌ترین روزنامه کرواسی «وچرنی لیست» نام دارد که در زاگرب منتشر می‌شود و شمارگان آن بیش از ۲۰۰ هزار نسخه در روز است و تنها روزنامه عصر در کشور کرواسی است. | [
"سرود ملی کرواسی",
"زاگرب",
"زبان کرواتی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"رئیس مجلس",
"کالیندا گرابار-کیتاروویچ",
"زُران میلانوویچ",
"یوسیپ لِکو",
"اتریش مجارستان",
"یوگسلاوی",
"کونا",
".hr",
"بالکان",
"اسلوونی",
"مجارستان",
"صربستان",
"بوسنی و هرزگووین",
"مونته‌نگرو",
"دریای آدریاتیک",
"قوم کروات",
"کاتولیک",
"شاخص توسعه انسانی",
"جمهوری پارلمانی",
"اتحادیه اروپا",
"جنگ جهانی اول",
"امپراتوری اتریش مجارستان",
"پادشاهی یوگسلاوی",
"جمهوری فدرال یوگسلاوی",
"جنگ استقلال کرواسی",
"پارسی باستانی",
"نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد",
"دام",
"آنته گوتووینا",
"جنایات جنگی",
"نسل‌کشی",
"اروپای مرکزی",
"دوبرونیک",
"پولا",
"اسپلیت",
"واراژدین",
"رییکا",
"اوسییک",
"کارلوواتس",
"زادار",
"سیساک",
"آلپ دیناری",
"دینارا",
"کرس (کرواسی)",
"کرک (جزیره)",
"زاگوریه کرواسی",
"اسلاونیا",
"جلگه پانونی",
"رود ساوا",
"دراوا",
"کوپا",
"دانوب",
"ووکوار",
"سیستم پارلمانی",
"کولیندا گرابار کیتاروویچ",
"محافظه‌کار",
"ایوو سانادر",
"سربازی",
"امید به زندگی",
"کروات",
"صرب",
"بوسنیایی",
"مجار",
"مسیحیت",
"الفبای لاتین",
"سیریلیک",
"زبان روسی",
"دانشگاه",
"دانشگاه زاگرب",
"فوتبال",
"تیم ملی فوتبال کرواسی",
"بازی‌های المپیک",
"فرانسه",
"آسوشیتدپرس",
"رویتر",
"ایتالیا",
"ایرنا",
"ایران",
"آلمان",
"اسپانیا",
"کویت",
"آمریکا",
"بوسنی و هرزگوین",
"روزنامه",
"کرواتی",
"بندر",
"وچرنی لیست"
] | [
"کرواسی",
"ایالات و نواحی بنیان‌گذاری‌شده در سال ۱۹۹۱ (میلادی)",
"جمهوری‌ها",
"جنوب شرقی اروپا",
"کشورها و سرزمینهای اسلاوی‌زبان",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای ساحلی مدیترانه",
"کشورهای عضو اتحادیه اروپا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو ناتو",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,754 | کامبوج | 2 | 524 | 0 | [
"كامبوج",
"کمپوچیا"
] | false | 320 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "180px''Preăh Réachéanachâkr Kâmpŭchea''"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "پادشاهی کامبوج"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "کامبوج"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Cambodia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Royal Arms of Cambodia.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "میهن، دین، شاه"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[پادشاهی همایونی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Cambodia Cold War (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "LocationCambodia.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پنوم پن]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "11"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "33"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "104"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "55"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[پنوم پن]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان خمر]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[مشروطه سلطنتی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[پادشاه]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[نوردوم سیهامونی]][[هون سن]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "تشکیل"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "امپراتوری خمراستقلال از [[فرانسه]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۸۰۲]][[۹ نوامبر]]، [[۱۹۵۳]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۸۱،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۸۸ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۲،۵"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۳،۳۸۸،۹۱۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۶۷ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۷۴"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۲۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[ریل]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "KHR"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۷"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۷"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.kh]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۸۵۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | پادشاهی کامبوج (به زبان خمر: ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា، تلفظ: کامپوچیا) کشوری است در جنوب شرقی آسیا و پایتخت آن پنوم پن است.
جمعیت این کشور ۱۴٫۸ میلیون نفر و زبان رسمی آن خمر است که خط ویژه خود را دارد. دین ۹۶ درصد از مردم این کشور بودایی و واحد پول آن ریل است. ۹۰ درصد از مردم آن از تبار خمر، ۵ درصد ویتنامی‌تبار و بقیه از اقوام مختلفند.
از نظر جغرافیایی کامبوج بخشی از شبه‌جزیره هندوچین به‌شمار می‌آید و با تایلند، لائوس، و ویتنام هم‌مرز است.
کامبوج پس از ۱۰۰ سال استعمار فرانسویان در سال ۱۹۵۳ به استقلال رسید. نظام سیاسی کامبوج پادشاهی مشروطه است و ریاست کنونی دولت آن را هون سن برعهده دارد که با بیش از ۲۵ سال حکومت، طولانی‌ترین حکومت را در جنوب شرق آسیا داشته‌است.
رژیم خمرهای سرخ در سال ۱۳۵۳ پس از پنج سال جنگ داخلی در کامبوج در جنوب شرقی آسیا به حکومت رسیدند. حدود یک میلیون و هفتصد هزار نفر حدود یک چهارم جمعیت کامبوج بین سالهای ۱۹۷۵ تا سال ۱۹۷۹ به وسیله رژیم مائویستی خمرهای سرخ در کامبوج کشته شده یا بر اثر گرسنگی شدید جان خود را از دست دادند.
از اصلی‌ترین دیدنی‌های کامبوج می‌توان مجموعه‌ای کهن از نیایشگاه‌های هندو به نام آنگکور وات (شهر معابد) را نام برد که در استان سیه‌م رئاپ واقع شده‌است.
مهاجرت شمار زیادی از ویتنامی‌ها به کامبوج، گسترش بیماری ایدز، فساد اداری و مین‌های به‌جامانده در زمین از مشکلات کنونی سیاسی و اجتماعی کامبوج به‌شمار می‌آیند.
تاریخ
لفظ کامبوج، تلفظی فرانسوی است. نام باستانی این کشور، کمبوجا وابسته به لفظ افسانه‌ای کمبو است؛ و تاثیرات آمیخته به باورهای هندی، بیانگر کاربرد و حفظ این لفظ باستانی در کتیبه‌ها و متون کهن کامبوج است.
جایاوارمان دوم در سال ۸۰۲ میلادی خود را پادشاه منطقه اعلام کرد و با بنیاد امپراتوری خمر، این امپراتوری توانست ۶۰۰ سال دوام آورده و با تسخیر بیشتر جنوب شرق آسیا به قدرت و ثروت زیادی دست پیدا کند. این پادشاهی که تحت تاثیر زیاد فرهنگی هندی قرار داشت پرستشگاه‌های عظیمی چون آنگکور وات را بنا نهاد و هندوئیسم و سپس بودیسم را به بیشتر جنوب خاوری آسیا گسترش داد. پس از سقوط آنگکور به‌دست آیوتهایا که در سده پانزدهم رخ داد، کامبوج با پادشاهان محلی اداره می‌شد تا اینکه فرانسه این کشور را در میانه‌های سده نوزدهم مستعمره خود کرد.
کامبوج از سال ۱۸۶۳ تا ۱۹۵۳سرزمین تحت‌الحمایه فرانسه تلقی می‌شد و در سال ۱۹۴۱ به اشغال ژاپن درآمد و در همین سال نیز بود که شاهزاده نوردوم سیهانوک به مقام سلطنت رسید.
اشغال توسط ژاپن در سال ۱۹۴۵ پایان یافت و کامبوج توانست پس از ۱۰۰ سال استعمار فرانسویان به رهبری پادشاه در سال ۱۹۵۳ استقلال کامل خود را کسب کند اما سیهانوک در سال ۱۹۵۵ سلطنت را به پدر خود واگذار کرد تا بتواند در فعالیت‌های سیاسی شرکت داشته باشد.
در خلال جنگ ویتنام، نیروهای ویتنام شمالی اردوگاه‌هایی را در داخل کامبوج ایجاد کردند تا به عملیات علیه آمریکاییان مبادرت ورزند و در نتیجه، روابط کامبوج و ایالات متحده تیره شد.
در سال ۱۹۷۰، در حالیکه شاهزاده سیهانوک، در سفر خارج بود، ژنرال لون نول، نخست‌وزیر، دست به کودتا زد و جمهوری خمر را تشکیل داد و به ریاست‌جمهوری خمر رسید. وی به گسیل نیروهای ارتش برای مقابله با نیروهای ویتنام شمالی در داخل کامبوج مبادرت کرد.
سیهانوک به چین پناهنده شد و یک نهضت چریکی را برپا کرد. سیهانوک و طرفداران او با یک گروه شبه نظامی کمونیست به نام خمرهای سرخ که در سال ۱۹۶۰ تشکیل شده بود هم‌پیمان شدند و به ارتش لون نول حمله کردند و بدین ترتیب جنگ داخلی آغاز شد. دولت جمهوری خمر هم‌زمان با حملات ویتنام شمالی و فعالیت چریکهای کمونیست خمر سرخ مواجه بود که سرانجام در سال ۱۹۷۵، دولت لون نول را سرنگون کردند و با اشغال پنوم پن، پایتخت، حکومت را در دست گرفتند.
در همین برهه زمانی، همسایه شرقی کامبوج، یعنی ویتنام نیز درگیر جنگ برای استقلال از فرانسویان بود. در سال ۱۹۵۴ فرانسویان از ویتنام بیرون رانده شدند و دو کشور ویتنام شمالی کمونیست و ویتنام جنوبی متمایل به غرب (پشتیبانی شده از طرف ایالات متحده آمریکا) به وجود آمدند. سپس در فاصله کوتاهی جنگ داخلی در این کشور شدت گرفت و گروهی با نام ویت‌کنگ، متشکل از شبه نظامیان ویتنامی کمونیست (پشتیبانی شده توسط دولت ویتنام شمالی و چین) در جنگلهای ویتنام جنوبی مستقر شدند و علیه ارتش کشور ویتنام جنوبی به مبارزه پرداختند. در سال ۱۹۶۴ ایالات متحده آمریکا در مبارزه با کمونیست‌ها با ویتنام وارد جنگ شد.
در زمان فرمانروایی شاهزاده سیهانوک، کامبوج توانست بی‌طرفی خود را در جنگ ویتنام با امتیاز دادن اندک به هر دو طرفین حفظ نماید؛ ولیکن با سر کار آمدن لون نول در کامبوج وضعیت تغییر نمود. پس از مسلط شدن لون نول که توسط آمریکایی‌ها نیز پشتیبانی می‌شد، ارتش ایالات متحده با خیال راحت وارد کامبوج شده و شروع به مبارزه علیه گروه شبه‌نظامی ویت کونگ نمود، و بدین ترتیب کامبوج تبدیل به یکی از عرصه‌های مبارزه جنگ ویتنام شد. در طول چهار سال بعد از آن بمب‌افکن‌های ب-۵۲ ایالات متحده با استفاده از بمب‌های آتش‌زا و خوشه‌ای حدود هفتصد و پنجاه هزار کامبوجی را در تعقیب و انهدام خطوط اذوقه‌رسانی نیروهای ویتنام شمالی به قتل رساندند.
جنبش خمرهای سرخ در سالهای ۱۹۷۰ بسیار محدود بود. رهبر آنان پل پوت در فرانسه تحصیلات خود را به پایان رسانده بود و یک کمونیست طرفدار مائو چین بود. او همچنین مظنون به داشتن رابطه با کمونیست‌های ویتنام شمالی بود. بمباران‌های آمریکایی‌ها و همدستی لون نول با آنان باعث پیوستن نیروهای تازه به جنبش خمرهای سرخ گشت. در آن زمان ویتنام شمالی و چین نیز آموزش‌های نظامی به این گروه می‌دادند. این روال ادامه پیدا کرد به‌طوری‌که در سال ۱۹۷۵ نیروهای پل پوت به مرز هفتصد هزار نفر رسیده بودند؛ بنابراین ارتش لون نول به جز مبارزه با ویتنامی‌های کمونیست، درگیر کارزار با خمرهای سرخ (شاخه کمونیستی در داخل کامبوج) نیز گشت.
خمرهای سرخ به منظور کسب مشروعیت در میان مردم کامبوج، سیهانوک را به عنوان رئیس کشور، که نام آن را به کامپوچیا تغییر داده بودند، برگزیدند اما در سال ۱۹۷۶، با اعلام نظام جمهوری، خیو سامفان را به ریاست جمهوری و پول پوت را به نخست وزیری منصوب کردند و سیهانوک مجددا به خارج پناهنده شد.
حکومت خمرهای سرخ تا سال ۱۹۷۹ و اشغال پایتخت توسط ویتنام شمالی ادامه داشت در حالیکه صدها هزار تن از شهروندان کامبوج، به خصوص اعضای طبقه متوسط، به دست دولت خمر سرخ به قتل رسیده و بیش از یک و نیم میلیون نفر نیز در اثر بیماری و قحطی جان داده بودند.
نابسامانی و جنگ چریکی کامبوج تا سال ۱۹۸۹ و خروج نیروهای ویتنامی ادامه داشت و در آن سال، هون سن، نخست وزیر، با کنار گذاشتن گرایش‌های سوسیالیستی و لغو نظام جمهوری، نام کشور کامبوج را برای این سرزمین برگزید.
در سال ۱۹۹۳، نظام سلطنت به کامبوج بازگشت و سیهانوک مقام سلطنت را مجددا برعهده گرفت.
خمرهای سرخ
نقشه‌ای از کامبوج که با استخوان‌های قربانیان خمر سرخ ساخته شده‌است. موزه توئول سلنگ.
هسته اصلی خمرهای سرخ در آغاز دهه ۱۹۵۰ در محفل بسته چند دانشجوی کامبوجی مقیم پاریس از جمله جوانی به نام «سالوت سار» پایه‌ریزی شد. سالوت سار بعدها با نام مستعار پول پوت در راس «کمپوچیای دمکراتیک» قرار گرفت، پول پوت منطق استالینی را با ایدئولوژی مائوییستی انقلاب فرهنگی چین و ناسیونالیسم کامبوجی درآمیخت.
در پی پایه‌گذاری «کمپوچیای دمکراتیک» نهاد مرموزی به نام «سازمان» (آنگکار) بر کامبوج مسلط شد و این سرزمین را به یک اردوی کار بزرگ بدل کرد.
در هفدهم آوریل ۱۹۷۵ نیروهای «خمر سرخ»، به رهبری پول پوت، شهر دو میلیون و سیصد هزار نفری پنوم پن را اشغال کردند و «جمهوری دمکراتیک کامبوج» را به جای نظام هوادار غرب نشاندند. چهل و هشت ساعت بعد، تمامی جمعیت پایتخت، به فرمان فاتحان، خانه و کاشانه خود را رها کرده و بدون کمترین آمادگی، به سوی روستاها و جنگلها رانده شدند. بدین سان شهر بزرگ پنوم پن به شهر ارواح بدل شد و تنها شماری از صاحب‌منصبان ارشد نظام تازه، همراه با چند شکنجه‌گاه، در آن منزل گزیدند.
مهمترین «بنای تاریخی» پول پوتیسم، مدرسه بزرگی است در قلب پنوم پن که در سالهای سلطه خمر سرخ به یک شکنجه‌گاه بزرگ با نام «توئول سلنگ» یا «اس ۲۱» بدل شد.
در این مدرسه پیشین، که امروز «موزه کشتار عام» نام گرفته، حدود بیست هزار نفر بازجویی و شکنجه شدند که نزدیک به پانزده هزار نفر آنها ناپدید شدند. شمار زیادی از شکنجه‌شدگان «توئول سلنگ» در کشتارگاهی موسوم به «چونگ اک»، در پانزده کیلومتری پنوم پن، نابود شدند.
در هفتم ژانویه ۱۹۷۹ در پی یک هجوم سراسری به کامبوج، ارتش ویتنام شهر پنوم پن را اشغال کرد، نظام خمر سرخ فرو ریخت و جمهوری دمکراتیک کامبوج (به رهبری پول پوت) جای خود را به جمهوری خلق کامبوج (که گوش به فرمان ویتنام است) سپرد.
تحت حاکمیت خمرهای سرخ همه اشکال مالکیت بر زمین از میان رفتند. جابجایی گسترده و دائمی جمعیت، قتل‌عام‌های مکرر علیه «دشمنان» موجب از هم پاشیدگی فاجعه‌بار بافت جوامع کشاورزی شد و مشکل زمین و مالکیت آن همچنان از معضلات این کشور است.
سیاست
هون سن، نخست‌وزیر کامبوج.
در ۲۱ دسامبر ۱۹۶۵ دولت آمریکا کامبوج را به در اختیار نهادن پناهگاه به ویت‌کنگ‌ها متهم نمود و نظامیان آمریکایی اجازه تهاجم به خاک کامبوج را دریافت کردند. در ۱۴ اوت ۱۹۶۹، دولت لون نول مدافع اتحاد با واشینگتن به قدرت رسید. ۲۹ آوریل ۱۹۷۰ تاریخ اشغال کامبوج توسط نظامیان آمریکایی – ویتنام جنوبی بود. در ۱۷ آوریل ۱۹۷۵ پنوم پن به تصرف خمرهای سرخ درآمد.
هون سن در سال ۱۹۸۵ برای نخستین بار مقام نخست وزیری کامبوج را در راس یک دولت سوسیالیستی تحت حمایت ویتنام برعهده گرفت و به همین دلیل، حزب اصلی مخالف در مورد گرایش وی به ادامه سلطنت ابراز تردید کرده بود.
در ۲۵ دسامبر ۱۹۷۸ ارتش ویتنام به کامبوج حمله کرده‌بود و عقب‌نشینی رسمی ۲۶۰۰۰ نفری آخرین سربازان ویتنام از کامبوج از ۲۱ تا ۲۶ سپتامبر ۱۹۸۹ انجام شد.
در ۲۳ اکتبر ۱۹۹۱ با امضای معاهده پاریس و ممهور کردن معاهده بازگشت صلح، کامبوج تا سازماندهی انتخاباتی آزاد تحت‌الحمایه سازمان ملل قرار گرفت. در ۲۴ سپتامبر ۱۹۹۳ با صحه نهادن به قانون اساسی، نوردوم سیهانوک مجددا به مقام شاه برگزیده شد. در ۱ سپتامبر ۱۹۹۸ حزب خلق کامبوج متعلق به هون سن (PPC) در انتخابات با در اختیار گرفتن ۶۴ کرسی از ۱۲۲ کرسی پارلمان (۴۱٪ آرا) به پیروزی رسید.
۲۷ ژوئیه ۲۰۰۳ شاهد پیروزی مجدد حزب خلق کامبوج در انتخابات قانونگزاری کامبوج بود. هرچند که این حزب اکثریت مطلق دو سوم آرا برای اداره کشور را به دست نیاورد.
در ماه ژوئیه سال ۲۰۰۴، و پس از یک سال که از پایان انتخابات عمومی در کامبوج می‌گذشت، سرانجام نمایندگان مجلس رای دادند که هون سن، رهبر حزب مردم کامبوج که دارای اکثریت قاطع در پارلمان نیست، با توافق حزب سلطنت‌طلب فونسیپک دولت جدید را تشکیل دهد.
تقسیمات کشوری
کامبوج به ۲۴ استان (khaet) و یک منطقه شهری (krong) تقسیم شده‌است. تعداد مناطق شهری کامبوج پیش از سال ۲۰۰۸، چهار منطقه بود.
Kaart van Cambodja met de ligging van de provincies
چپ
شماره
استان
مرکز
مساحت (ک. م)
جمعیت
۱
بانتئای میانچی
سیسوفون
۶،۶۷۹
۶۷۸،۰۳۳
۲
باتامبانگ
باتامبانگ
۱۱،۷۰۲
۱،۰۳۶،۵۲۳
۳
کامپونگ چام
کامپونگ چام
۹،۷۹۹
۱،۶۸۰،۶۹۴
۴
کامپونگ چهنانگ
کامپونگ چهنانگ
۵،۵۲۱
۴۷۲،۶۱۶
۵
کامپونگ اسپئو
کامپونگ اسپئو
۷،۰۱۷
۷۱۶،۵۱۷
۶
کامپونگ توم
کامپونگ توم
۱۳،۸۱۴
۷۰۸،۳۹۸
۷
کامپوت
کامپوت
۴،۸۷۳
۵۸۵،۱۱۰
۸
کاندال
تا خمائو
۳،۵۶۸
۱،۲۶۵،۸۰۵
۹
کپ
کرونگ کپ
۳۳۶
۴۰،۲۰۸
۱۰
کوه کونگ
کوه کونگ
۱۱،۱۶۰
۱۳۹،۷۲۲
۱۱
کراتهیه
کراتیه
۱۱،۰۹۴
۳۱۸،۵۲۳
۱۲
موندول‌یری
سنمونوروم
۱۴،۲۸۸
۶۰،۸۱۱
۱۳
اودار میانچی
سامرائونگ
۶،۱۵۸
۱۸۵،۴۴۳
۱۴
پایلین
پایلین
۸۰۳
۷۰،۴۸۲
۱۵
پنوم پن
پنوم پن
۷۵۸
۲،۲۳۴،۵۶۶
۱۶
پریاه سیهانوک
سیهانوک‌ویل
۸۶۸
۱۹۹،۹۰۲
۱۷
پریاه ویهیار
تبنگ میانچی
۱۳،۷۸۸
۱۷۰،۸۵۲
۱۸
پورسات
پورسات
۱۲،۶۹۲
۳۹۷،۱۰۷
۱۹
استان پری ونگ
پری ونگ
۴،۸۸۳
۹۴۷،۳۵۷
۲۰
راتاناکیری
بانلونگ
۱۰،۷۸۲
۱۴۹،۹۹۷
۲۱
سیه‌م رئاپ
سیه‌م رئاپ
۱۰،۲۲۹
۸۹۶،۳۰۹
۲۲
استونگ ترنگ
استونگ ترنگ
۱۱،۰۹۲
۱۱۱،۷۳۴
۲۳
سوای ریه‌نگ
سوای ریه‌نگ
۲،۹۶۶
۴۸۲،۷۸۵
۲۴
تاکئو
تاکئو
۳،۵۶۳
۸۴۳،۹۳۱
جغرافیا
نقشه توپوگرافیک کامبوج.
مساحت کامبوج ۱۸۱،۰۳۵ کیلومتر مربع است. این کشور از سمت شمال و غرب و جنوب با تایلند، از سمت شرق با ویتنام، و از نواحی شمالی با لائوس هم‌مرز است. کامبوج به خلیج سیام و آبراه‌های ویتنام دسترسی دارد.
از سوی جنوب، کامبوج در کرانه خلیج تایلند دارای یک خط ساحلی حدود ۴۴۱ کیلومتری است. به‌جز در جنوب شرقی، همه مرزهای کامبوج را مناطق کوهستانی کم‌ارتفاع تشکیل می‌دهند. در میانه این مرزها دشت بزرگی قرار دارد که قلب سرزمین کامبوج را تشکیل میدهد.
این دشت که سیل‌های پرشمار در طول تاریخ خاک آن را بسیار حاصلخیز کرده‌اند متراکم‌ترین بخش کامبوج از نظر جمعیت است و برنجکاری اصلی‌ترین فعالیت کشاورزی در آن را تشکیل میدهد.
رودخانه مکونگ، که جریان آن از لائوس در شمال به سوی ویتنام در جنوب شرقی است این منطقه را آبیاری میکند.
در مرکز این دشت و در شمال غرب کامبوج دریاچه «تونله ساپ» (به معنی دریاچه بزرگ در زبان خمر) قرار دارد. در فصل خشک جریان آب از طریق رودخانه «تونله ساپ» به مکونگ می‌ریزد. در فصل مرطوب، به خاطر سطح بالای آب در مکونگ، جهت جریان این رود نیز تغییر کرده و آب به دریاچه جریان می‌یابد که در نتیجه آن مساحت دریاچه «تونله ساپ» سه برابر می‌شود. در فصول مرطوب این دریاچه از بزرگترین دریاچه‌های آب شیرین در جنوب شرقی آسیا است.
تقریبا ۷۵ درصد از کامبوج در ارتفاع کمتر از ۱۰۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار گرفته‌است. در جنوب غربی کامبوج رشته‌کوه کراوانه واقع شده که بلندترین قله آن «کوه آئورال» با ۱۷۷۱ متر ارتفاع است. این رشته‌کوه دارای شاخه‌ای در امتداد ساحل تا مرز ویتنام است که کوهستان دامرئی (کوهستان فیل) نامیده می‌شود و قلل آن بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر ارتفاع دارند. مرزهای غربی کامبوج با تایلند از یک منطقه کوه و تپه‌ای تشکیل شده که بلندی کوه‌های آن تا حدود ۵۰۰ متر است. در مرز شمالی با تایلند کوه‌های پر فراز و نشیب «دونگرک» با قللی ۷۰۰ متری قرار دارد که پرستشگاه ویهیار پریاه نیز در همین رشته‌کوه واقع است.
تایلند و کامبوج بر سر موضوع مالکیت چند معبد بودایی در مرز دو کشور اختلاف مرزی دارند که به درگیری‌هایی نیز منجر شده‌است.
شهرها
اقتصاد
اقتصاد کامبوج بر پایه گردشگری و تولید لباس می‌چرخد. به تازگی در آبهای این کشور منابعی از گاز و نفت یافت شده‌است.
تولید ناخالص داخلی در این کشور ۷۹/۲۵ میلیارد دلار است. هفت میلیون نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند که ۷۵ درصد از آنها در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند.
نرخ بیکاری در کامبوج ۲٫۵ درصد است. ۳۵ درصد از جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی میکنند. در سال ۲۰۰۷ نرخ تورم آن ۴٫۴ درصد بود.
فراورده‌های صادراتی این کشور شامل پوشاک، الوار، لاستیک، برنج، ماهی، تنباکو و کفش است که به کشورهای آمریکا (۵۳٫۳ درصد)، هنگ‌کنگ (۱۵٫۲ درصد)، آلمان (۶٫۶ درصد) و انگلیس (۴٫۳ درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی این کشور شامل فراورده‌های نفتی، سیگار، طلا، مواد ساختمانی، ماشین‌آلات، وسایل نقلیه موتوری و محصولات دارویی است که از هنگ‌کنگ (۱۸٫۱ درصد) چین (۱۷٫۵ درصد)، تایلند (۱۳٫۹ درصد)، تایوان (۷/۱۲ درصد)، ویتنام (۹ درصد)، کره جنوبی (۴٫۹ درصد)، ژاپن (۴٫۳ درصد) و سنگاپور (۵٫۳ درصد) وارد می‌شود.
مردم
شاخه هینه‌یانه (تراوادا) از بودیسم مذهب رسمی کشور کامبوج است و بیش از ۹۵ درصد از مردم این کشور پیرو این کیش هستند. سنت‌های بودایی هینه‌یانه در کامبوج ریشه‌دار و گسترده هستند و ۴۳۹۲ نیایشگاه بودایی در سراسر این کشور پراکنده است. چینی‌ها و ویتنامی‌های ساکن کامبوج پیرو شاخه مهایانه از بودیسم هستند.
خمرهای سرخ در اواخر دهه ۱۹۷۰ مذهب و از جمله بوداگرایی را سرکوب می‌کردند اما بودیسم پس از پایان دوره آنها دوباره با احیا و تقویت روبه‌رو شده‌است.
اسلام دین اکثریت در میان اقلیتهای چام و مالای است و بیشتر آنها سنی‌های شافعی هستند. تعداد مسلمانان کامبوج ۳۰۰ هزار نفر و تمرکز آنها در استان کامپونگ چام است. در کامبوج ۲۰ هزار مسیحی کاتولیک زندگی میکنند که ۰٫۱۵ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند.
ویرانی‌هایی که در ۱۹۷۹، در کامبوج اتفاق افتاد، هزاران هزار مقیم این کشور را از سرزمین مادری خود دور کرد. در حدود صد و پنجاه هزار نفر به آمریکا مهاجرت کردند و مقیم آنجا شدند. در حدود یک سوم از این افراد در منطقهای به نام لانگ بیچ واقع در کالیفرنیا، خانه‌هایی ساختند و در آنجا سکنا گزیدند؛ بنابراین، بیشترین تمرکز مهاجران کامبوجی در این منطقه است.
فرهنگ
«واژه کامبوج به خط خمر.
فرهنگ کامبوج هم فرهنگ اکثریت قومی دشت پست مرکزی را شامل می‌شود و هم فرهنگ ۲۰ قبیله و قومیتی که در مناطق تپه‌ای و کوهستانی این کشور زندگی میکنند. نورودوم سیهانوک، پادشاه پیشین کشور، این قومیت‌ها را «خمر لوئیو» نامید تا همبستگی میان دشت‌نشینان و کوه‌نشینان را تقویت کند.
سربندهای پارچه‌ای به نام کراما ازجمله پوشاک ویژه مردم کامبوج است. روش سلام دادن معروف به سامپیا که در آن کف دو دست برهم قرار داده می‌شود روش درود و احترام رایج در میان مردم کامبوج است. فرهنگ خمر در دوران امپراتوری خمر سبک‌های ویژه‌ای از رقص، معماری و پیکرتراشی را پدید آورد که این فرهنگ با تمدن‌های همسایه در لائوس و تایلند دادوستدهای فرهنگی داشته‌است.بون ام تیوک (جشنواره مسابقه قایق‌ها) که به‌طور سالانه برگزار می‌شود پربازدیدکننده‌ترین جشنواره ملی این کشور است.
در برخی سالها به فراخور جشنواره سه‌روزه آب که بزرگترین کارناوال پنوم‌پن است، ۵ میلیون نفر از نواحی مختلف کامبوج به پایتخت می‌آیند. به هنگام این جشنواره در جزیره الماس که پلی آن را به پایتخت کامبوج وصل میکند، نمایشگاه‌های مختلف، رستوران و غرفه‌های متعدد برپا می‌شود و معمولا زنان فروشنده اجناس در مدت این جشنواره به این جزیره می‌آیند.
زبان خمر
خمرهای سرخ
آنگکور وات
نوردوم سیهانوک
سینمای کامبوج
: در لوموند دیپلماتیک. (فارسی). | [
"سرود ملی کامبوج",
"پنوم پن",
"زبان خمر",
"مشروطه سلطنتی",
"پادشاه",
"نخست‌وزیر",
"نوردوم سیهامونی",
"هون سن",
"فرانسه",
"۸۰۲ (میلادی)",
"۹ نوامبر",
"۱۹۵۳ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"ریل کامبوج",
".kh",
"آسیای جنوب شرقی",
"بودیسم",
"هندوچین",
"پادشاهی مشروطه",
"خمرهای سرخ",
"گرسنگی شدید",
"آنگکور وات",
"استان سیه‌م رئاپ",
"جایاوارمان دوم",
"هندوئیسم",
"آیوتهایا",
"نوردوم سیهانوک",
"ویت‌کنگ",
"لون نول",
"ب-۵۲",
"پل پوت",
"مائوئیسم",
"چریکی",
"سالوت سار",
"کمپوچیای دمکراتیک",
"استالینیسم",
"مائوییسم",
"انقلاب فرهنگی چین",
"توئول سلنگ",
"چونگ اک",
"جمهوری خلق کامبوج",
"فونسیپک",
"استان بانتئای میانچی",
"سیسوفون",
"استان باتامبانگ",
"باتامبانگ",
"استان کامپونگ چام",
"کامپونگ چام",
"استان کامپونگ چهنانگ",
"کامپونگ چهنانگ",
"استان کامپونگ اسپئو",
"کامپونگ اسپئو",
"استان کامپونگ توم",
"کامپونگ توم",
"استان کامپوت",
"کامپوت",
"استان کاندال",
"تا خمائو",
"استان کپ",
"کرونگ کپ",
"استان کوه کونگ",
"کوه کونگ",
"استان کراتیه",
"کراتیه",
"استان موندولکیری",
"سنمونوروم",
"استان اودار میانچی",
"سامرائونگ",
"استان پایلین",
"پایلین",
"سیهانوک‌ویل",
"استان پریاه ویهیار",
"تبنگ میانچی",
"استان پورسات",
"پورسات",
"استان پری ونگ",
"پری ونگ",
"استان راتاناکیری",
"بانلونگ",
"سیه‌م رئاپ",
"استان استونگ ترنگ",
"استونگ ترنگ",
"استان سوای ریه‌نگ",
"سوای ریه‌نگ",
"استان تاکئو",
"تاکئو",
"خلیج سیام",
"خلیج تایلند",
"رودخانه مکونگ",
"دریاچه تونله ساپ",
"کراوانه",
"آئورال",
"دامرئی",
"دونگرک",
"ویهیار پریاه",
"هینه‌یانه",
"مهایانه",
"چام",
"مالای",
"شافعی",
"کاتولیک",
"لانگ بیچ",
"نورودوم سیهانوک",
"کراما",
"سامپیا",
"بون ام تیوک",
"آنگکور وات",
"سینمای کامبوج"
] | [
"کامبوج",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۵۳ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۹۳ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۸۰۲ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۵۳ (میلادی) در آسیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۳ (میلادی) در آسیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۸۰۲ (میلادی) در آسیا",
"پادشاهی مشروطه",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو انجمن ملل آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"مستعمره‌های پیشین فرانسه"
] |
2,755 | کره جنوبی | 2 | 3,132 | 0 | [
"كره جنوبي",
"جمهوری کره",
"کره‌جنوبی",
"کرهٔ جنوبی",
"کوریای جنوبی",
"جمهوري كره",
"كرهٔ جنوبي",
"كورياي جنوبي"
] | false | 2,991 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "대한민국"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری کره"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "کره جنوبی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of South Korea.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_South_Korea.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "널리 인간 세계를 이롭게 하라به همه انسانها خوبی برسانید"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "Aegukga"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "South Korea (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[سئول]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۳۷"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۳۵"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۱۲۷"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[سئول]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[한국کره‌ای]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[مون جائه-این]][[لی ناک یون]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "•روز پیدایش ملی•اعلان استقلال•دولت موقت•آزادی•نخستین جمهوری•رسمیت توسط سازمان ملل"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۳ اکتبر]] ۲۳۳۳ ق م[[۱ مارس]] [[۱۹۱۹]][[۱۳ آوریل]] [[۱۹۱۹]][[۱۵ اوت]] [[۱۹۴۵]][[۱۵ اوت]] [[۱۹۴۸]][[۱۲ دسامبر]] [[۱۹۴۸]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۹۹،۶۴۶"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "صد و نهم"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰٫۳"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۴]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۵۱،۳۰۲،۰۴۴"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "بیست و ششم"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۵۰۱٫۱"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱،۷۹۰ میلیارد [[دلار]]"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "سیزدهم"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳۵،۴۸۵ [[دلار]]"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "بیست و نهم"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۱۳]]"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۸۹۱"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "پانزدهم"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[وون]] (₩)"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "KRW"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "CEST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۹"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۹"
},
{
"Item1": "کد بین‌المللی خودرو",
"Item2": "KOR"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".kr"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۸۲"
}
],
"Title": "کشور"
} | کره جنوبی که با نام رسمی جمهوری کره نیز شناخته می‌شود، کشوری است در بخش جنوبی شبه‌جزیره کره در شرق آسیا. پایتخت آن شهر سئول است.
سئول پایتخت کشور کره جنوبی و یک شهر مدرن و صنعتی می‌باشد. این شهر از سال ۱۹۴۸ پایتخت کره جنوبی بوده‌است. جمعیت این شهر بالغ بر ۱۰ میلیون نفر و بزرگترین شهر کشور کره جنوبی است که یکی از بزرگترین شهرهای دنیا به حساب می‌آید. محدوده پایتخت کره جنوبی (سئول به همراه محدوده وابسته به سئول) دومین محدوده متروپولیتن در دنیا به حساب می‌آید. این شهر قدمتی بالغ بر ۲۰۰۰ سال دارد و تقریبا یک چهارم کل جمعیت کره جنوبی در این شهر زندگی میکنند.
تاریخ
برای آگاهی از تاریخ شبه‌جزیره کره پیش از جدایی دو کره، نگاه کنید به کره شمالی.
در پی جنگ جهانی دوم، سربازان شوروی و آمریکا به‌ترتیب، بخشهای شمالی و جنوبی کشور را به کنترل خود درآوردند. با وجود به رسمیت شناختن اولیه کره متحد در کنفرانس قاهره، خصومت فزاینده جنگ سرد، سرانجام به تشکیل دو دولت جداگانه با ایدئولوژی‌های مختص خود منجر شد و تقسیم کره به دو موجودیت سیاسی مجزا را باعث گشت: کره شمالی و کره جنوبی.
در شمال، یک پارتیزان ضد ژاپن و فعال سابق کمونیست، کیم ایل سونگ و در جنوب، یک رهبر سیاسی دست راستی و تبعیدی، سینگمان ری به‌عنوان رئیس‌جمهور به قدرت رسیدند.
در ۲۵ ژوئن سال ۱۹۵۰ کره شمالی با هجوم به کره جنوبی، جنگ کره را آغاز کرد. سرانجام و پس از پیشرفت‌های زیاد از هر دو طرف، جنگ به بن‌بست رسید. صلح موقت سال ۱۹۵۳ که هیچگاه توسط کره جنوبی امضاء نشد، شبه‌جزیره را در امتداد منطقه بی‌طرف در نزدیکی خط مرزی در حدود عرض جغرافیایی ۳۸ درجه به دو نیم تقسیم کرد. تاکنون هیچ معاهده صلحی امضاء نشده و دو کشور از نظر حقوقی هنوز در جنگ هستند.
سیاست
حکومت این کشور جمهوری است. قوه مقننه از یک مجلس ملی با ۲۳۱ عضو (برای یک دوره شش‌ساله) تشکیل شده‌است. قانون اساسی موجود در سال ۱۹۴۸ تدوین و در سال ۱۹۷۲ اصلاحاتی بر آن افزوده شده‌است.
احزاب مهم آن عبارت‌اند از: حزب جمهوری دموکراتیک (DRP) حزب دموکراتیک جدید و حزب دموکراتیک عدالت.
کره جنوبی در سال ۱۹۴۵ مستقل شده و روزهای ملی آن ۱ مارس و ۵ اوت است.
این کشور علاوه بر عضویت در سازمان ملل متحد، در سازمانهای زیر نیز عضویت دارد:
آدب، آسپاک، سی سی دی، اسکاپ، فائو، گات، یااآ، ایکائو، بانک جهانی، ایفک، ایمکو، ایمف، ایتو، اونکتاد، یونسکو، یوپو، وهو، ومو.
جغرافیا
کره جنوبی با ۱۰۰،۲۲۲ کیلومتر مربع وسعت (صد و نهمین کشور جهان) در نیمکره شمالی، نیمکره شرقی، در شرق قاره آسیا، در کنار دریای زرد (در غرب) و ژاپن (در شرق) و چین شرقی (در جنوب)، و در همسایگی کشور کره شمالی (در شمال) واقع شده‌است.
کره جنوبی بخش جنوبی شبه‌جزیره کره را در بر می‌گیرد، که تقریبا ۱۱۰۰ کیلومتر طول دارد. این شبه‌جزیره کوهستانی از غرب در کنار دریای زرد و از شرق در مجاورت دریای ژاپن (دریای شرق) قرار دارد. در جنوب این شبه‌جزیره، تنگه کره و دریای جنوب چین واقع شده‌اند.
کره جنوبی کشوری نیمه کوهستانی است و ارتفاعات آن عمدتا در نواحی مرکزی و شمال شرقی واقع شده‌اند (از جمله کوه‌های تیسماک). جلگه‌ها در آن وسعت فراوانی دارند و مهمترین رودهای آن عبارت‌اند از: هان، ناک‌دونگ، گئوم، بوک‌هان و نام‌هان. این کشور دارای جزیره‌های فراوانی است و جنگلها در آن وسعت زیادی دارند. آب و هوای آن گرم و مرطوب و پرباران است.
پایتخت این کشور، شهر سئول (۹،۷۹۴،۰۰۰ نفر در سال ۲۰۱۰) است و پرجمعیت‌ترین شهرهای آن عبارت‌اند از بوسان (۳،۷۰۰،۰۰۰ نفر)، دائگو (۱،۳۰۹،۰۰۰ نفر)، اینچئون (۷۹۷،۰۰۰ نفر) و گوانگجو (۶۰۶،۵۰۰ نفر).
بندرهای مهم کره جنوبی عبارت‌اند از: بوسان در ساحل دریای ژاپن و اینچئون در ساحل دریای زرد.
کل مساحت کشور، ۱۰۰،۲۱۰ کیلومتر مربع است. کره جنوبی را می‌توان به چهار منطقه کلی تقسیم کرد: منطقه شرقی که دارای رشته‌کوه‌های مرتفع و ساحل مسطح است، منطقه غربی با ساحل سطح و وسیع که حوزه آبگیر رودخانه‌ها است و دارای تپه‌های دوار می‌باشد، منطقه جنوب غربی با کوه‌ها و دره‌ها، و منطقه شمال شرقی که حوزه وسیع رودخانه ناک‌دونگ است.
نوع زمین در کره جنوبی بیشتر کوهستانی است که بیشتر آن قابل کشت نمی‌باشد. زمین‌های پست عمدتا در غرب و جنوب شرقی این کشور واقع شده‌اند و تقریبا ۳۰ درصد از کل مساحت کشور را تشکیل می‌دهند. تقریبا سه هزار جزیره که بیشتر آنها کوچک و غیر مسکونی‌اند در سواحل غربی و جنوبی این کشور واقع شده‌اند. استان Jeju تقریبا در ۱۰۰ کیلومتری جنوب ساحل کره قرار دارد که بزرگترین جزیره این کشور می‌باشد و که مساحت آن ۸۴۵٫۱ کیلومتر مربع است. استان Jeju همچنین مکان قرارگیری مرتفع‌ترین نقطه کره جنوبی، Hallasa می‌باشد که دارای ارتفاع ۱۹۵۰ متر از سطح دریا است.
جزایر Liancourt Rocks و Vlleungdo شرقی‌ترین و Socotra Rock جنوبی‌ترین جزایر کره جنوبی می‌باشند.
کره جنوبی دارای ۲۰ پارک ملی و چندین مکان طبیعی ملی مانند Boseon و همچنین پارک اکولوژیکی خلیج Sun cjeon دراستان Jeohha جنوبی است.
تقسیمات کشوری
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، کره جنوبی از ۹ استان و ۲ شهر ویژه تشکیل گردیده که زیر نظر فرماندار انتصابی دولت مرکزی اداره می‌شوند و مشخصات آنها به شرح زیر است:
400px
شماره
نام
نوع
مساحت(کیلومتر مربع)
مرکز
۱
سئول
شهر ویژه
۶۱۴
۲
بوسان
کلانشهر
۳۷۳
۳
دائگو
کلانشهر
۴
اینچئون
کلانشهر
۵
گوانگجو
کلانشهر
۶
دائجون
کلانشهر
۷
اولسان
کلانشهر
۱۶
چجو
ایالت خودمختار
۱۸۲۹
چجو
۱۳
چولای جنوبی
ایالت
۱۲۰۶۰
موان
۱۲
چولای شمالی
ایالت
۸۰۵۰
چونجو
۱۱
چونگچونگ جنوبی
ایالت
۷۸۰۰
تائجون
۱۰
چونگچونگ شمالی
ایالت
۷۴۳۶
چونگجو
۹
کانگوون
۱۶۷۱۴
چونچون
۱۵
کیانگسانگ جنوبی
ایالت
۱۱۹۴۸
چانگ‌وون
۱۴
کیانگسانگ شمالی
ایالت
۱۹۸۰۰
تائگو
۸
کیونگی
ایالت
۱۰۹۶۰
سوون
اقتصاد
کره جنوبی دومین رشد سریع اقتصادی دنیا در چهار دهه اخیر را دارا می‌باشد. در کره جنوبی، از سال ۱۹۶۳ و فقط ظرف مدت ۴۰ سال، درآمد سرانه بر حسب قدرت خرید، چیزی نزدیک به ۱۴ برابر افزایش یافت. دست یافتن به نتیجه‌ای مشابه برای بریتانیا بیش از دو سده (بین اواخر سده هجدهم و زمان حاضر) و برای آمریکا در حدود یک و نیم سده (از سده ۱۸۶۰ تا کنون) زمان برد.
این پیشرفت قابل توجه که کره جنوبی را در کمتر از نیم قرن بدل به کشوری پیشرفته و ثروتمند نمود، اغلب معجزه رودخانه هان نامیده می‌شود و در مجامع بین‌المللی، صفت «ببر آسیا» را برای این کشور به ارمغان آورده‌است.
امروزه اقتصاد موفق کره جنوبی الگویی برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه است. کره جنوبی اکنون دارای اقتصاد توسعه‌یافته چندین هزار میلیارد دلاری است و یکی از اعضای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) می‌باشد و توسط بانک جهانی جزو اقتصادهای دارای درآمد زیاد، و از دیدگاه صندوق بین‌المللی پول و سیا به‌عنوان یکی از اقتصادهای پیشرفته طبقه‌بندی شده‌است. همچنین سئول، پایتخت این کشور، یکی از ده شهر برجسته اقتصادی و مالی جهان است. کره جنوبی علیرغم کمبود منابع طبیعی و دارا بودن کمترین مساحت در میان کشورهای گروه ۲۰، یکی از اقتصادهای نیرومند دنیا تلقی می‌شود. اقتصاد کره جنوبی، چهارمین اقتصاد بزرگ آسیا و یازدهمین در دنیاست. همانند آلمان غربی و ژاپن، صنعتی‌سازی سریع از دهه ۱۹۶۰، کره جنوبی را به یکی از بزرگترین کشورهای صادرکننده در جهان تبدیل کرد. این کشور، هفتمین شریک بزرگ تجاری آمریکاست. کره جنوبی دومین میزان ذخایر را در میان کشورهای توسعه‌یافته داراست و همچنین ششمین ذخایر ارزهای خارجی را در جهان داراست. با وجود دارا بودن وضعیت توسعه‌یافته، کره جنوبی حرکت خود را به سوی رشد اقتصادی سریع، همراه با بیشترین میزان تولید ناخالص ملی، صادرات و تولیدات صنعتی در جهان توسعه‌یافته ادامه میدهد. در اکتبر سال ۲۰۰۸، صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرد که اقتصاد کره جنوبی در سال ۲۰۰۹ از کانادا و در سال ۲۰۱۱ از اسپانیا پیشی خواهد گرفت و سرانه تولید ناخالص این کشور در سال ۲۰۰۹ از نیوزلند، در سال ۲۰۱۲ از ایتالیا و در سال ۲۰۱۳ از اسپانیا بیشتر خواهد شد.
در سال ۱۹۹۶ کره جنوبی عضو «سازمان همکاری اقتصادی و توسعه» (پیمانی برای رشد اقتصادی بیشتر) شد. کره جنوبی همانند بسیاری دیگر از همسایه‌های آسیایی خود، متحمل بحران اقتصادی سال ۱۹۹۷ آسیا شد؛ اما این کشور قادر گشت که دوباره برخیزد و پس از یک ترمیم سریع به رشد خود به سوی تبدیل شدن به یکی از قدرتهای عمده اقتصادی جهان ادامه دهد.
کره جنوبی به‌واسطه شرکت‌های چندملیتی با فناوری پیشرفته، مانند سامسونگ و هیوندای-کیا و ال‌جی، هفتمین صادرکننده بزرگ جهان است.
مردم و فرهنگ
جمعیت کره جنوبی حدود ۵۱ میلیون نفر است. در سال ۲۰۱۶، بیش از دو میلیون خارجی در این کشور به‌طور قانونی زندگی می‌کردند. در سال ۲۰۱۸ میلادی با احتساب حدود ۲۱۰ هزار مهاجر ثبت نام نشده، خارجیان تنها حدود ۴ درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل می‌دادند.
اکثریت قومی این کشور را کرهایها تشکیل می‌دهند. ۴۶٫۵ درصد از مردم این کشور بی‌دین هستند، ولی مابقی مردم آن اکثرا پیرو آیین‌های بودایی، کنفوسیوسی، چوندوگیو و مسیحی کاتولیک و پروتستان هستند. زبان رسمی و رایج، زبان کره‌ای است.
از سال ۱۹۴۵ که دو کره از هم جدا شدند، تغییرات فرهنگی را تجربه کرده‌اند، ولی فرهنگی مشترک داشته‌اند. از نگاه فرهنگی، شبه‌جزیره کره بخشی از همسایه بزرگترش، یعنی چین بوده‌است. دو کره هیچ‌وقت نتوانسته‌اند از این حیث، جدا از چین باشند. در برنامه‌های فرهنگی و آموزشی، وزیران فرهنگ کره جنوبی، مردم را هم به هنر سنتی تشویق میکنند و هم به هنر مدرن. هنر سنتی تحت تاثیر آیین کنفسیوسی و تائوئیسم بوده‌است. سفالگری کره نظیر سفالگری جوسون، بیکجا، بونچونگ و گوریو در عالم زبانزد است. با توجه به این که کره در تاریخش ویرانی و سازندگی زیادی را تجربه کرده، معماری این کشور از آمیزه زیبای طبیعت و معماری به وجود آمده‌است. پشت بام کاهگلی و سامانه دوبنده‌دار (شبیه هلال) و زمینی آن که توسط اوندول فرا گرفته شده و گرما داده شده‌است. کمال هنرشان را می‌توان در ۹ اثر به ثبت رسیده در یونسکو مشاهده کرد. موسیقی کره‌ای (کی پاپ) هم در سالهای اخیر با درخشش گروه‌ها و خواننده‌هایی مانند سای، بی‌تی‌اس (گروه موسیقی)، اکسو (گروه موسیقی) و بلک پینک پیشرفت زیادی داشته‌است که از آن با عنوان موج کره‌ای یاد می‌شود و باعث ترویج فرهنگ این کشور در تمام دنیا شده است .
کره شمالی | [
"سئول",
"زبان کره‌ای",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"مون جائه-این",
"لی ناک یون",
"۳ اکتبر",
"۱ مارس",
"۱۹۱۹ (میلادی)",
"۱۳ آوریل",
"۱۵ اوت",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"۱۹۴۸ (میلادی)",
"۱۲ دسامبر",
"۲۰۱۴ (میلادی)",
"دلار",
"۲۰۱۳ (میلادی)",
"وون کره جنوبی",
"شبه‌جزیره کره",
"آسیا",
"جدایی دو کره",
"کره شمالی",
"جنگ جهانی دوم",
"شوروی",
"ایالات متحده آمریکا",
"کنفرانس قاهره",
"تقسیم کره",
"کیم ایل سونگ",
"سینگمان ری",
"۲۵ ژوئن",
"۱۹۵۰ (میلادی)",
"جنگ کره",
"عرض جغرافیایی",
"قوه مقننه",
"قانون اساسی",
"حزب جمهوری دموکراتیک (کره)",
"حزب دموکراتیک جدید (کره)",
"حزب دموکراتیک عدالت (کره)",
"۵ اوت",
"سازمان ملل متحد",
"آدب",
"آسپاک",
"سی سی دی",
"اسکاپ",
"فائو",
"گات",
"یااآ",
"ایکائو",
"بانک جهانی",
"ایفک",
"ایمکو",
"ایمف",
"ایتو",
"اونکتاد",
"یونسکو",
"یوپو",
"وهو",
"ومو",
"دریای ژاپن",
"تنگه کره",
"دریای جنوب چین",
"بوسان",
"دئگو",
"اینچئون",
"گوانگجو",
"دریای زرد",
"دائجون",
"اولسان",
"ججو-دو",
"ججو (شهر)",
"جئولانام-دو",
"جئولابوک-دو",
"جئونجو",
"چونگچئونگنام-دو",
"دائجونگ",
"چونگچیونبوک-دو",
"چئونگ‌جو",
"گانکون-دو (کره جنوبی)",
"چانچنئون",
"جئونسانگنام-دو",
"چانگ‌وون",
"جئونسانگبوک-دو",
"دائجو",
"گیونگی-دو",
"سوون",
"سازمان همکاری اقتصادی و توسعه",
"صندوق بین‌المللی پول",
"سیا",
"گروه ۲۰",
"سامسونگ",
"هیوندای",
"کیا",
"ال‌جی",
"پروتستانتیسم",
"آیین بودایی",
"کلیسای کاتولیک",
"National Statistical Office",
"کنفوسیوسی",
"چوندوگیو",
"مسیحی",
"کاتولیک",
"پروتستان",
"کنفسیوسی",
"تائوئیسم",
"کی پاپ",
"سای",
"بی‌تی‌اس (گروه موسیقی)",
"اکسو (گروه موسیقی)",
"بلک پینک"
] | [
"کره جنوبی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۴۸ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۴۸ (میلادی) در آسیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۴۸ (میلادی) در کره جنوبی",
"جمهوری‌ها",
"کره (کشور)",
"کشورها و سرزمینهای کره‌ای‌زبان",
"کشورهای آسیای شرقی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای گروه ۲۰",
"لیبرال دموکراسی",
"مناطق تقسیم‌شده"
] |
2,756 | کره شمالی | 2 | 1,072 | 0 | [
"كره شمالي",
"جمهوری دموکراتیک خلق کره",
"جمهوری دموکراتیک مردم کره",
"کرهٔ شمالی",
"کره‌ی شمالی",
"کوریای شمالی",
"جمهوری دمکراتیک خلق کره",
"کره‌شمالی",
"جمهوري دموكراتيك خلق كره",
"جمهوري دموكراتيك مردم كره",
"جمهوري دمكراتيك خلق كره",
"كرهٔ شمالي",
"كره ي شمالي",
"کره ی شمالی",
"كورياي شمالي"
] | false | 712 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "조선민주주의인민공화국"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری دموکراتیک خلق کره"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "کره شمالی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of North Korea.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of North Korea.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "ملت نیرومند و کامیاب"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سرود میهنی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "North Korea (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "Locator map of North Korea 1945-50.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پیونگ‌یانگ]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۳۹"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۱۲۵"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۴۵"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[پیونگ‌یانگ]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[کره‌ای]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "حکومت تک حزبی [[جوچه]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "رئیس [[شورای عالی دفاع]][[رئیس هیئت رئیسه مجمع عالی خلق]][[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[کیم جونگ-اون]] [[کیم یونگ-نام]] [[چو یونگ-ریم]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "اعلان استقلال آزادی نخستین جمهوری رسمیت توسط [[UN]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱ مارس]] [[۱۹۱۹]][[۱۵ اوت]] [[۱۹۴۵]][[۱۵ اوت]] [[۱۹۴۸]][[۱۲ دسامبر]] [[۱۹۴۸]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۲۰،۵۴۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۹۸ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۴٫۸۷"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "سرشماری ۲۰۱۳"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۲۵:۳۷۰۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۴۸ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۹۸/۳۱۹۸"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۳ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰۱۳"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۴۰ میلیارد [[دلار آمریکا]]"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۱۱ام"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱،۸۰۰ دلار"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۸۰ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۱۹۹۵]]"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰/۷۶۶"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۷۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[وون کره شمالی]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "KPW"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "CEST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۹"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۹"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".kp"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۸۵۰"
}
],
"Title": "کشور"
} | کره شمالی با نام رسمی جمهوری دموکراتیک خلق کره (جمهوری دموکراتیک مردم کره)، کشوری در بخش شمالی شبه‌جزیره کره در شرق آسیا است. پایتخت و بزرگترین شهر آن پیونگ‌یانگ است. این کشور از جنوب با کره جنوبی از شمال با جمهوری خلق چین و در زاویه شمال شرقی مرز کوچکی با روسیه دارد.
جمعیت کره شمالی ۲۴ میلیون نفر و زبان رسمی آن کره‌ای است. واحد پول این کشور وون کره شمالی است. از جمعیت این کشور حدود ۶۴ درصد بی‌دین، ۱۶ درصد پیرو شمن‌باوری کره‌ای، ۱۳ درصد چئوندوی‌باور، و ۴٫۵ درصد پیرو آیین بودایی هستند. این کشور یک کشور تک‌حزبی است که توسط حزب کارگران کره اداره می‌شود و دولت این کشور پیرو ایدئولوژی جوچه (خودکفایی) است. این ایدئولوژی را کیم ایل-سونگ، نخستین رئیس‌جمهور کره شمالی پایه‌ریزی کرد و او پس از مرگش، رئیس‌جمهور ابدی کره شمالی اعلام شد.
نشان داس و چکش جوچه در پرچم حزب کارگران کره
جوچه در سال ۱۹۷۲ در قانون اساسی جدید کره شمالی، ایدئولوژی رسمی دولتی اعلام شد و هرگونه اشاره‌ای به واژه‌های خارجی مارکسیسم-لنینیسم و کمونیسم از قانون اساسی کره شمالی حذف شد اما همچنان نشان کمونیستی داس و چکش در کنار (یا همان قلم خوش‌نویسی در شرق دور) بر روی تسلیحات نظامی یا آثار جوچه مانند کارگری در پیونگ یانگ به عنوان کمونیسم وطنی حفظ شده‌است. کره شمالی روابط تنش‌آمیزی با برخی کشورهای منطقهای خود و جهان غرب دارد و برنامه‌های موشکی و هسته‌ای کره شمالی مناقشه‌برانگیز بوده‌است.
شبه‌جزیره کره در اواخر سده نوزدهم تا اوایل سده بیستم توسط امپراطوری کره اداره می‌شد. این شبه‌جزیره از سال ۱۹۰۵ به تصرف امپراتوری ژاپن درآمده و پنج سال بعد به‌طور رسمی بخشی از کشور ژاپن شد. با شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم قسمت شمالی به تصرف اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی و قسمت جنوبی به تصرف آمریکا درآمد. به این ترتیب کره شمالی صاحب حکومتی متحد با بلوک شرق شده و کره جنوبی صاحب حکومتی طرفدار غرب شد در حالی که هر دو مدعی حکومت بر کل شبه‌جزیره بودند این اختلاف در سال ۱۹۵۰ به جنگ کره انجامید که در سال ۱۹۵۳ با پیمان آتش‌بس خاتمه یافت. حکومت کیم ایل سونگ (۱۹۴۸ تا ۱۹۹۴) کشور را به کشوری منزوی تبدیل کرد که این انزوا پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ تشدید شد.
پس از مرگ کیم ایل-سونگ پسرش کیم جونگ-ایل رهبری کشور را عهده‌دار شد و از سال ۲۰۱۲ در پی مرگ کیم جونگ-ایل، رهبری این کشور در اختیار کیم جونگ-اون پسرش است.
کره شمالی از جمله چند کشوری است که شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد آن را به نقض گسترده حقوق بشر متهم ساخته‌است.
سیاست‌مدارانی که در کره شمالی مورد غضب رهبر این کشور قرار می‌گیرند خیلی زود ناپدید می‌شوند. انتشار خبر اعدام یکی از وزیران این کشور به وسیله ضدهوایی انتقادات زیادی را برانگیخت هرچند این خبر بطور قطع تایید نشد.
تاریخ
پیدایش
تاریخ کره به عصر برنز بر می‌گردد. در سال ۱۹۴ پیش از میلاد یک سردار فراری چینی به نام ویمن قدرت را در این منطقه به دست گرفت؛ ولی چندی نینجامید که دودمان هان در چین، حکومت وی را سرنگون ساخت و کره جزئی از امپراتوری چین شد. کره در ۱۰۸ پیش از میلاد به چهار مستعمره مجزای چین تقسیم شد.
دولتهای سلطنتی و رواج آیین بودا
در حدود سال ۳۵۰ میلادی سه دولت سلطنتی در شبه جزیره کره تشکیل یافت که عبارت بودند از: شیلا، باکجه و گوگوریو که در میان آنها دولت شیلا از اقتدار بیشتری برخوردار بود. در همین ایام آئین بودائی رواج یافت. دولت شیلا موفق شد به کمک چین، باکجه را در سال ۶۶۰ و گوگوریو را در سال ۶۶۸ به خاک خود ضمیمه نماید. در سال ۶۷۶ میلادی کشور متحد جدید توانست قوای چین را از خاک کره بیرون رانده و کنترل کامل شبه جزیره کره را در دست گیرد.
دودمان کوریو و حمله مغول‌ها
در سال ۹۱۸ میلادی بار دیگر فرمانروایی به نام وانگ کون توانست حکومت واحدی را در شبه جزیره کره تشکیل دهد و نامش را کوریو گذاشت. اما این حکومت نیز چندی بعد همچنان تحت نفوذ اعیان و اشراف ایالات مختلف که از اعقاب کشور شیلا محسوب می‌شدند قرار گرفت. با این همه حکومت کوریو تا سال ۱۲۳۱ به طول انجامید تا آنکه در آن سال قوم مغول کشور را تصرف کرد و به دنبال آن آئین کنفوسیوس در کره رواج یافت. در سال ۱۲۶۰ حکومت مغولان پایان یافت و حکومت کوریو دوباره برقرار شد.
پادشاهی چوسان
پیروان دین کنفوسیوس به تدریج در دستگاه‌های دولتی راه یافتند و سرانجام در سال ۱۳۹۲ میلادی به ریاست ارتشبد تائجو چوسان به حکومت کوریو پایان دادند و از این زمان پادشاهی چوسان تا سال ۱۸۹۷ کنترل کشور را در دست گرفت. ۲۶ پادشاه در طی حکومت این سلسله به قدرت رسیدند و پایتخت آنان شهر هان‌یانگ (سئول امروزی) بود.
در قرون پانزدهم و شانزدهم کره از نظر علمی و فرهنگی به پیشرفت‌های شایانی رسید. در زمان حکومت این امپراتوری آئین کنفوسیوس رسمیت یافت.
حملات دیگر کشورها
در سال ۱۵۹۲ ژاپنی‌ها به کره لشکرکشی کردند ولی حکومت با کمک چینی‌ها حمله آنان را دفع کرد. در اوایل قرن هفدهم کره تابع دولت چین شد ولی چنان از رابطه با دیگر کشورهای خارجی ابا داشت که به کشور (پادشاهی) منزوی معروف شد.
در قرن نوزدهم استثمار مردم توسط اشراف شدت گرفت. از نیمه دوم همان قرن علاقه کشور ژاپن به این سرزمین جلب شد. در سال ۱۸۷۶ سرانجام بنادر کره بر روی کشتیهای تجارتی خارجی گشوده شد. این امر با انعقاد یا معاهده تجاری اجباری با ژاپن صورت گرفت و کمی بعد آمریکا و کشورهای اروپایی وارد داد و ستد با کره شدند. این عمل نهایتا منجر به دخالت دولت خارجی در امور داخلی کره شد.
دوران حکومت ژاپن
تیرباران سه کره‌ای به خاطر تخریب راه‌آهن در واکنش به تعرض ژاپنی‌ها به کشورشان بدون پرداخت هزینه به مردم محلی
پس از پیروزی‌های ژاپن در نخستین جنگ با دودمان چینگ در چین (۱۸۹۴ تا ۱۸۹۵) (بخشی از نخستین جنگ چین و ژاپن) و جنگ با امپراتوری روسیه (۱۹۰۴ تا ۱۹۰۵) (بخشی از جنگ روسیه و ژاپن) کره به کلی تحت استیلای ژاپن قرار گرفت. حتی بین ۱۸۸۹ تا ۱۹۱۰ حکومتی به نام امپراطوری کره با نفوذ امپراتوری روسیه در این کشور پدید آمد. گوجونگ کره امپراتور کره خواست با اعزام هیئتی به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه، کشور خود را از زیر نفوذ کشور ژاپن بیرون بیاورد؛ ولی با کشف این موضوع مجبور به استعفا شد و پسرش سانجونگ کره آخرین امپراتور دودمان یی به پادشاهی رسید.
در بین سالهای ۱۹۰۵ تا ۱۹۱۰ میلادی مبارزه بر ضد حکومت ژاپنی‌ها ادامه داشت. در سال ۱۹۱۰ میلادی کشور کره رسما به امپراتوری ژاپن ضمیمه شد. ژاپن صنایع جدید و ترابری ریلی را در آنجا احداث کرد اما این امر نتوانست جلوی آزادی‌طلبی کرهایها را بگیرد.
در اوایل مارس ۱۹۱۹ میلادی به دنبال مرگ آخرین امپراتور کره، یک گردهمایی عظیم با شرکت ۲ میلیون تن در سئول برگزار شد و طی آن کرهایها خواستار استقلال شدند. در طی این گردهمایی برخوردهای خونینی میان قوای ژاپنی و مزدوران کره‌ای آنها با اجتماع کنندگان صورت گرفت که منجر به کشتن و زخمی شدن ۲۳۰۰۰ تن و دستگیری بیش از ۴۷۰۰۰ تن شد. در ماه آوریل همان سال رهبران استقلال‌طلبان، از جمله سینگمان ری آن چانگ هوو کیم کو دولت موقت کره را در شهر شانگهای چین تشکیل دادند. ژاپنی‌ها با نهایت قدرت استیلای خود را بر کره ادامه داده و سرمایه‌دارانش به غارت این سرزمین شدت بخشیدند.
جنگ جهانی دوم
در زمان جنگ دوم چین و ژاپن و جنگ جهانی دوم پایه‌های نفوذ ژاپن در کره به سستی گرائید. در ابتدای جنگها که شانگهای به تصرف ژاپن درآمد دولت موقت کره از آنجا متواری شد. در طی جنگ جهانی دوم، دولتهای آمریکا، چین و بریتانیا به مردم کره وعده استقلال دادند. نیروهای استقلال طلب کره‌ای در سراسر چین پخش شدند و در سال ۱۹۴۲ میلادی به ژاپن اعلام جنگ دادند. این نیروها با نیروهای متفقین در کره همکاری کرده و تا زمان تسلیم ژاپن در سال ۱۹۴۵ میلادی به جنگ ادامه دادند.
تقسیم کره
در فوریه و ژانویه سال ۱۹۴۵ میلادی به ترتیب کنفرانس‌های بین‌المللی یالتا و پوتسدام تشکیل و کره به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شد. قسمت شمالی در تصرف شوروی و قسمت جنوبی در تصرف آمریکا بود. مدار ۳۸ درجه شمالی نیز تا زمان اتحاد مجدد به عنوان مرز دو کره تعیین شد؛ ولی همکاری دو دولت عملی نبود. زیرا در ناحیه شمال رهبری را کمونیست‌ها به عهده داشتند و در جنوب طرفداران غرب بر سر کار بودند. عاقبت در سال ۱۹۴۸ تقسیم کره به دو کشور صورت رسمی یافت و دو حکومت کره شمالی (جمهوری دمکراتیک خلق کره) و کره جنوبی (جمهوری کره) بر قرار شد.
استقلال
مظنونین به طرفداری از کمونیسم پیش از اعدام در ماه مه ۱۹۴۸ پس از قیام ججو
کره شمالی در سال ۱۹۴۵ مستقل شده و روز ملی آن نهم سپتامبر روز تاسیس حکومت در سال ۱۹۴۸ است. تا اواسط سال ۱۹۴۹ میلادی سربازان خارجی از هر دو کره خارج شده بودند. کره شمالی دارای حکومت کمونیستی به رهبری کیم ایل-سونگ شد که پس از مرگ او پسرش کیم جونگ-ایل رهبری کره را به عهده گرفت و پس از مرگ پسرش، هم‌اکنون کوچکترین نوه‌اش رهبری این کشور را بر عهده دارد.
جنگ کره
آغاز جنگ با حمله کره شمالی
در ۲۵ ژوئن سال ۱۹۵۰ میلادی کره شمالی به کره جنوبی حمله‌ور شد. هفت لشکر پیاده و یک تیپ تانک عملیات را آغاز کردند. سازمان ملل متحد دست به کار شد و در همان روز شورای امنیت سازمان ملل متحد بدون حضور شوروی که جلسه را به دلیل دادن کرسی چین به تایوان تحریم کرده بود قطعنامه‌ای را تصویب کرد که طی آن خواستار توقف جنگ و عقب‌نشینی کره شمالی به شمال مدار ۳۸ درجه شد. در ۲۷ ژوئن ۱۹۵۰ شورای امنیت سازمان ملل متحد به پیشنهاد آمریکا تصویب کرد که نیروهای چند دولت عضو آن سازمان جهت مقابله با حمله کره شمالی به کره جنوبی بشتابند. به دنبال این تصمیم آمریکا و ۱۵ کشور دیگر نیروهای نظامی خود را برای شرکت در جنگ اعزام داشتند. ارتشبد داگلاس مک‌آرتور تا سال ۱۹۵۱ فرماندهی نیروهای سازمان ملل را به عهده داشت. در این مدت نیروهای کره شمالی با سرعت زیادی در حال پیشروی در خاک کره جنوبی بودند.
ورود غرب به جنگ
در روز ۲۸ ژوئن سئول به دست آنان سقوط کرد. پنج روز پس از حمله تردیدی باقی نماند که شکست نهایی از آن نیروهای کره جنوبی و متحدانش به خصوص آمریکا است. از این رو آمریکا سواحل کره را محاصره کرده و شروع به بمباران مناطق صنعتی و مسکونی کره شمالی نمود. در تمام این مدت تلفات سنگینی به متحدین وارد می‌شد تا اینکه نیروهای تازه‌نفس وارد جنگ شدند. در هفته‌های آغاز جنگ، نیروهای کره جنوبی و آمریکا به اطراف شهر بوسان در منتهای جنوب شرقی شبه جزیره کره عقب رانده شده بودند. به تدریج میزان نیروهای آمریکایی افزوده شد تا حدی که ورق به ضرر کره شمالی برگشت. در روز پانزدهم سپتامبر ۱۹۵۰ نیروهای آمریکایی در اینچئون واقع در ساحل غربی کره جنوبی پیاده شده و طی حمله‌ای برق آسا شهر سئول را اشغال کردند. سایر قوای متحدین نیز دست به تعرض زده و کمونیست‌ها به سوی شمال عقب‌نشینی کردند. قوای سازمان ملل به سوی نواحی شمالی پیش رفتند و در روز ۱۰ اکتبر شهر پیونگ‌یانگ پایتخت کره شمالی به دست آنان افتاد. در شانزدهم اکتبر نیروهای کره جنوبی به مرز منچوری یا همان رود یالو رسیدند و ظاهرا پیروزی برای آنان تکمیل شده بود.
ورود چین به جنگ
چین کمونیست به عنوان دفاع از مرزهای خود و به دلیل این که خود هدف بعدی نباشد در صحنه نبرد به نفع کره شمالی وارد شد. سربازان چینی در آغاز به صورت داوطلب در جبهه‌ها حضور داشتند اما لشکرهای منظم آنان بعدها وارد عمل شدند و در ماه نوامبر ۱۹۵۰ ضربات شدیدی بر نیروهای آمریکایی وارد آوردند. از همین ماه عقب‌نشینی سپاهیان سازمان ملل آغاز شد و ادامه یافت. تا روز سوم دسامبر ۱۹۵۲ سئول بار دیگر به دست نیروهای چینی و کره شمالی افتاد. حمله متقابل نیروهای آمریکایی سرانجام موجب تسلط دوباره آنان در بیست و هفتم آوریل سال ۱۹۵۲ بر سئول شد. در این میان، ارتشبد مک آرتور از فرماندهی متحد برکنار شد و ارتشبد متیو ریجوی جانشین وی شد (دلیل این عمل طرح مک آرتور برای بمباران اتمی مرز چین با کره شمالی به خاطر جلوگیری از ورود سیل سربازان چینی بود). به دنبال آخرین حمله تعرضی کمونیست‌ها که در ۱۶ مه ۱۹۵۳ صورت گرفت و سئول سقوط کرد نیروهای سازمان ملل به حمله نهایی دست زده و سئول را دوباره اشغال کردند. از ماه ژوئن تلاش برای مذاکره میان طرفین آغاز شد. با این حال جنگهای کوچکی همچنان در جریان بود که تلفات سنگینی بر جای نهاد. در این مدت تنها سربازان چین به یک حمله شدید دست زدند.
مذاکرات
مذاکرات ترک مخاصمه ادامه یافت و سرانجام در ۲۷ ژوئیه ۱۹۵۳ پیمان آتش‌بس جنگ کره امضاء شد. لازم است ذکر شود که هیچگاه پیمان صلحی میان این دوکشور امضا نشد و دو کشور تا به امروز در حالت جنگ هستند.
خسارات
وضع دو کره نسبتا به همان وضع سابق ماند. این جنگ، خرابی‌ها و خسارات و تلفات فراوان به بار آورد و بسیاری از تاسیسات صنعتی و شهرها در ضمن آن ویران شد. تلفات نیروهای سازمان ملل و کره جنوبی به ۷۴۰۰۰ کشته (۵۴۲۴۶ آمریکایی) و ۲۵۰۰۰۰ زخمی (۱۰۳۲۸۴ آمریکایی) و ۸۳۰۰۰ (اکثر آمریکایی) مفقودالاثر و اسیر رسید. تعداد کشته شدگان و زخمیان چینی ۹۰۰۰۰ تن و کره شمالی نیز ۵۲۰۰۰ تن بوده‌است. در ضمن حدود ۴۰۰۰۰۰ غیرنظامی نیز در طی این جنگ کشته شدند.
پس از جنگ
پس از پایان جنگ، دولت کره شمالی با استفاده از منابع سرشار این سرزمین دست به اجرای برنامه‌های وسیعی برای صنعتی‌سازی و ترمیم کشور زد. با کمک چین و شوروی، ترابری ریلی و کارخانه‌ها از نو ساخته شدند. برنامه پنج سالهای که در سال ۱۹۵۸اعلام شد با مشکلاتی رو به رو شد. در سال ۱۹۶۰ برنامه‌ای برای صنعتی کردن بیشتر کشور اعلام شد.
در ۱۹۶۱ کره شمالی پیمان‌های نظامی با شوروی و چین منعقد ساخت. کره شمالی بارها به علت حضور سربازان آمریکایی در کشور کره جنوبی، پیشنهاد برای مذاکرات اتحاد دو کره را رد کرده‌است.
سیاست
ولادیمیر پوتین و کیم جونگ-ایل
قوه مقننه
نظام حقوقی کشور بر اساس نظام حقوق مدنی پروس بنا شده که ژاپنی‌ها و نظریات حقوقی کمونیستی هم بر آن تاثیر گذاشته‌اند. امکان بازنگری قوانین توسط مراجع قضایی وجود ندارد. قوه مقننه کره‌شمالی از یک مجلس قانونگذاری به نام مجلس عالی خلق با ۶۸۷ عضو (برای ۵ سال) تشکیل شده که اعضای آن در انتخابات عمومی تعیین می‌شوند. آخرین دوره انتخابات در سال ۲۰۱۴ برگزار شده و دوره بعدی در سال ۲۰۱۹ برگزار می‌شود. انتخابات به این صورت است که حزب کارگران کره حزب حاکم کشور فهرستی از کاندیداها را منتشر کرده و بدون هیچ رقیبی انتخاب خواهند شد و تعداد معینی از کرسی‌ها برای احزاب کوچکتر در نظر گرفته می‌شود. این مجلس علاوه بر وضع قانون، نخست‌وزیر و قضات دادگاه عالی کشور را هم انتخاب میکند. قدرت اصلی از زمان تاسیس کشور در سال ۱۹۴۸ در اختیار حزب کارگران کره بوده‌است. دو حزب چوندوئیست چونگو و حزب سوسیال دموکرات هم در کشور فعال هستند که تحت کنترل حزب حاکم قرار دارند. عالی‌ترین نهاد، شورای دفاع ملی است که کیم جونگ-اون ریاست آن را بر عهده دارد.
نوع حکومت
کره شمالی معمولا در رسانه‌ها یک دولت کمونیستی افراطی یا استالینیستی توصیف می‌شود. اما برخی از تحلیلگران منتقد این دولت معتقدند این حکومت هیچ ارتباطی با ایدئولوژی مارکسیسم-لنینیسم یا حتی استالینیسم ندارد و یک حکومت ناسیونال سوسیالیستی (البته بدون سودای امپریالیستی) است که در طیف راست افراطی (و نه چپ افراطی) سپهر سیاست قرار می‌گیرد و بیشتر به حکومت ژاپن دهه ۱۹۳۰ شباهت دارد تا کشورهای بلوک شرق. نوعی «حکومت دفاع ملی» که یک اقتصاد دستوری را هدایت میکند که تنها وظیفه تجهیز بیشتر ارتش و تامین پول بیشتری برای نیروهای نظامی را بر عهده دارد. قانون اساسی موجود که در سال ۱۹۷۲ تدوین شده و دو بار در سالهای ۱۹۹۲ و ۱۹۹۸ اصلاح شده، از هرگونه اشاره‌ای به کمونیسم و مارکسیسم لنینیسم خودداری کرده و ایدئولوژی رسمی کشور را مکتب جوچه نامیده‌است.
مکتب جوچه
کیم ایل سونگ اولین رهبر جمهوری کره شمالی بود که ایدئولوژی جوچه مبنی بر خودکفایی و استقلال را به عنوان ایدئولوژی رسمی حکومت برگزید. او پس از مرگ در سال ۱۹۹۴ میلادی به عنوان رئیس‌جمهور ابدی کشور تعیین شد و پسرش کیم جونگ-ایل رهبری کشور را برعهده گرفت، با مرگ کیم جونگ-ایل در سال ۲۰۱۱ میلادی کوچکترین پسرش کیم جونگ-اون رهبری این کشور را به عهده گرفت.
انتخابات
در کره شمالی انتخابات، همیشه تنها با حضور یک نامزد (رهبر کشور) برگزار می‌شود. رای‌دهندگان می‌توانند با خط زدن نام آن نامزد علیه او رای بدهند.
عضویت در سازمانهای بین‌المللی
این کشور عضو سازمان ملل متحد است و در سازمانهای فائو، ایکائو، گروه ۷۷، کمیته بین‌المللی المپیک، آنکتاد، یونسکو، یونیدو، سازمان بهداشت جهانی، جنبش غیرمتعهدها نیز عضویت دارد.
نیروی دفاعی
«ارتش خلق کره» مجموعه‌ای از کارکنان مسلح نظامی کره شمالی است. این ارتش پنج شاخه دارد. کره شمالی دارای هجدهمین ارتش بزرگ جهان، با ۱٫۲۱ میلیون خدمه مسلح است و ۲۰٪ مردان ۱۷ تا ۵۴ ساله در زمره نیروهای مسلح عادی هستند. کره شمالی بالاترین درصد خدمه مسلح نسبت به هر کشور دیگری در جهان را داراست. به ازای هر ۲۵ نفر یک سرباز در این کشور موجود است.
کره شمالی همچنین دارای بزرگترین نیروهای ویژه و نیز بزرگترین ناوگان زیردریایی بعد از ایالات متحده آمریکا در جهان است.
برنامه‌های موشکی و هسته‌ای
کره شمالی دارای برنامه‌های موشکی و هسته‌ای است.
کره شمالی در سالهای ۲۰۰۶، ۲۰۰۹، ۲۰۱۳، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میلادی، آزمایش‌های هسته‌ای را در عمق زمین در شمال کشور انجام داد.
جغرافیا
325x325px
موقعیت جهانی
کره شمالی با مساحت ۱۲۰۵۶۸ کیلومتر مربع (نود و سومین کشور جهان) نزدیک به نیمی از کشور بریتانیا وسعت دارد. این کشور در نیمکره شمالی در شرق قاره آسیا در کناره غربی دریای ژاپن و شرق خلیج کره و در همسایگی کشورهای کره جنوبی در جنوب چین در شمال و شمال غربی و روسیه در شمال شرقی واقع شده‌است.
عوارض زمینی
کره شمالی کشوری کوهستانی است که کوه‌ها در تمام نقاط آن کم و بیش پراکنده‌اند و جلگه‌ها بیشتر در کرانه‌های غربی و نیز در برخی نواحی ساحل شرقی واقع شده‌اند. از جمله رودهای آن می‌توان تومن، یالو، چونگچون، توئه دونگ و یسونگ را نام برد. جنگلها پهنه وسیعی از آن را پوشانده‌اند. آب و هوای آن در نواحی شمالی معتدل و در سایر نواحی گرم و مرطوب است. کوه پکتو (۲۷۴۴ متر) بلندترین نقطه آن است و رود یالو (۸۰۰ کیلومتر) طولانی‌ترین رود کره شمالی است.
شهرها
پایتخت این کشور شهر پیونگ یانگ با ۱،۵۰۰،۰۰۰ نفر جمعیت بوده و پرجمعیت‌ترین شهرهای آن هامهونگ (۴۸۴،۰۰۰ نفر)، چونگجین (۳۰۶،۰۰۰ نفر) سینوئیجو (۳۰۰،۰۰۰ نفر) و ونسان (۲۷۵۰۰۰ نفر) هستند.
بنادر
بنادر مهم کره شمالی چونگجین،هام هونگ و ونسان در سواحل دریای ژاپن و نامپو در سواحل خلیج کره هستند.
تقسیمات کشوری
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، کره شمالی از ۹ استان، ۴ شهرداری و ۲ شهر ویژه تشکیل شده که هر کدام زیر نظر یک شورای منتخب مردم اداره شده و مشخصات استانهای آن به شرح زیر است:
جایگاه بر روی نقشه
کد
نام
خط هانگول
(خط بومی کره‌ای)
خط هانجا
(خط چینی کره‌ای)
KP-01
پیونگ‌یانگ
KP-02
استان پیونگان جنوبی
KP-03
استان پیونگان شمالی
KP-04
استان چاگانگ
KP-05
استان هوانگهائه جنوبی
KP-06
استان هوانگهائه شمالی
KP-07
استان کانگوون
KP-08
استان هامگیونگ جنوبی
KP-09
استان هامگیونگ شمالی
KP-10
استان ریانگ‌گانگ
KP-13
شهر بزرگ راسون
KP-??
شهر بزرگ نامپو
گاه‌شماری
نوشتار اصلی: گاه‌شماری کره شمالی
گاه‌شماری در کره شمالی بر بر مبنای زادروز کیم ایل-سونگ، بنیانگذار این کشور در ۱۵ آوریل ۱۹۱۲ تدوین شده‌است. بدین ترتیب در سال۲۰۱۸ میلادی، در کره شمالی سال ۱۰۶ است.
انرژی
شبه جزیره کره در شب
در کره شمالی شب‌ها برای صرفه جویی در انرژی، برخلاف کره جنوبی شهرها خاموش هستند.
اقتصاد
هتل ریوگیونگ
واحد پول
واحد پول آن وون کره شمالی است.
تولید ناخالص داخلی
تولید ناخالص داخلی آن ۴۰ میلیارد دلار (سال ۲۰۱۴) است.
نیروی کار
حدود ۲۰ میلیون نفر نیروی کار آن را تشکیل می‌دهند که حدود ۳۷٪ آن در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت هستند. افرادی که در اردوگاه‌های کار اجباری محکوم هستند نیز بخش دیگری از اقتصاد را به دوش می‌کشند؛ و گاهی در مقطع زمانی دستورهایی از دفتر مر کزی حزب تحت عناوین شعار گونه مانند{بیایید چند دلار بیشتر برای رهبر کاسبی کنیمبرای کمک به اقتصاد مقاومتی کره اعمال می‌گردد. همچنین فرستادن کارگر به کشورهای مختلف و تصاحب دستمزد آنها به عنوان مثال نود هشت دلار از صد دلار نیز راهی برای درآمدزایی حزب است.
منابع طبیعی
کره‌شمالی سرشار از ذخایر سنگ معدن اورانیوم است.
صادرات و واردات
صادرات کره شمالی مواد اولیه و برخی تجهیزات نظامی است. زغال سنگ اصلی‌ترین صادرات کره شمالی به چین است.
یکی از نظریات موجود درباره صادرات نظامی این کشور این است که کره شمالی موتور موشک‌های ایران را تامین میکند.
در مقابل، فراورده نفتی، زغال کک، ماشین آلات و مواد خوراکی وارد میکند. عمده تجارت این کشور با کشورهای چین و روسیه است.
در کره برای درآمد بیشتر حکومت خاندان کیم علاوه بر زغال سنگ اقدام به صادرات گیاهان دارویی مانند جینسینگ که توسط زندانیان فراهم شده را به چین صادر میکنند.
در این کشور کشت ماری جوانا قانونی بوده و مصرف آن هم مانعی ندارد و حکومت این کشور این گیاه را جزو مواد مخدر محسوب نمی‌کند و یکی از منابع درآمد آنان صادرات ماری جوانا است.
قحطی
در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی این کشور با قحطی شدیدی در دهه ۱۹۹۰ میلادی رو به رو شد که به مرگ حدود نهصد هزار تا دو میلیون نفر انجامید. کره شمالی همواره با کمبود مواد غذایی روبرو بوده‌است. در دهه ۹۰ میلادی قحطی مواد غذایی جان دست کم ۱ میلیون تن را در این کشور گرفت. حدود یک سوم زنان و کودکان کره شمالی با سوء تغذیه روبرو هستند. سازمان ملل متحد می‌گوید که دو پنجم از جمعیت کره شمالی دچار سوءتغذیه هستند و بیش از ۷۰ درصد جمعیت به کمکهای غذایی وابستگی دارند. در خلال تنش‌های سیاسی، تخمین زده می‌شود که ۱۸ میلیون نفر در سراسر جمهوری خلق کره همچنان از ناامنی غذایی و سوءتغذیه و همچنین فقدان دسترسی به خدمات اولیه رنج می‌برند.
در همین دوران کمکهای بشر دوستانه کره جنوبی و ایالات متحده و سازمان ملل به مردم کره شمالی در بازار سیاه کره شمالی فروخته می‌شد که این موارد باعث تردید جدی کشورها از اطمینان رسیدن کمک‌ها به مردم گردید.
مردم
آمار
جمعیت این کشور در برآورد سال ۲۰۱۳ حدود ۲۴ میلیون و ۸۲۵ هزار نفر بوده‌است. میانگین سنی ۳۳،۵ سال، رشد جمعیت ۰٫۵ درصد، میزان تولد ۱۴،۸۲ در هزار و میزان مرگ ۷،۹۲ در هزار، جمعیت شهری ۶۳ درصد، مرگ‌ومیر نوزادان ۵۱٫۳۴ نفر در هزار تولد و امید به زندگی ۶۱٫۲۳ سال برای مردان و ۶۶٫۵۳ سال برای زنان و میزان کلی باروری ۱،۹۶ کودک برای هر زن است. سطح سواد در کشور ۹۹ درصد است.
طبقه‌بندی اجتماعی
مردم کره شمالی در یک سیستم طبقه‌بندی به نام سنگ بون (در زبان کره‌ای به معنای مواد یا ماده) به سه طبقه اصلی تقسیم می‌شوند: ۱) طبقه هسته، ۲) طبقه مردد و ۳) طبقه متخاصم. در زیر شاخه این سه طبقه، ۵۱ رده‌بندی دیگر بر اساس امانتداری، وظیفه‌شناسی و وفاداری به رهبر کره شمالی و دولت کره شمالی وجود دارد. نهاد سنگ بون بدان معنی است که طبقه هر شهروند کره‌ای و رتبه‌بندی سیاسی-اجتماعی او از بدو تولد و بر اساس خانواده‌ای که در آن به دنیا آمده، به وی نسبت داده می‌شود. این بدان معناست که هیچ شهروند کره‌ای بر سنگ بون خود کنترلی نداشته در حالی که سنگ بون وی بر تمامی جوانب زندگی وی تاثیر می‌گذارد.
گفتنی است که هر فرد از هر سنگ بونی با فردی از سنگ بون خود ازدواج میکند. به‌طور مثال مردی از سنگ بون هسته هرگز با زنی از سنگ بون متخاصم ازدواج نمی‌کند. بدین ترتیب این سیستم سنگ بون به‌طور دائمی در کره شمالی ادامه پیدا میکند
طبقه هسته : طبقه وفادار به رژیم کیم محسوب می‌شود و به همین دلیل امتیازات قابل توجهی در تمامی جنبه‌های زندگی دریافت میکند.
اعضای این طبقه شغل‌هایی را بر عهده دارند که به حفظ بقای رژیم کیم کمک میکند. این طبقه در تمامی زمینه‌های خدمات اجتماعی شامل کار، تحصیل، امکانات درمانی، و حتی امکانات غذایی، نسبت به بقیه طبقه‌ها اولویت دارد.
طبقه مردد : طبقه‌ای است که وفاداری‌اش به رژیم قابل بحث است اما می‌تواند به رژیم از طریق عملکرد مناسب اقتصادی، سیاسی خدمت کند. حکومت کره شمالی بر این باور است که آموزش مداوم ایدیولوژی رژیم برای این طبقه الزامی است.
طبقه متخاصم : طبقه‌ای است که حکومت دشمن و مخالف خود می‌داند. این طبقه از همه لحاظ (تحصیلات، کار، بهداشت و درمان، مواد غذایی و غیره) مورد تبعیض واقع می‌شوند.
فرهنگ
ترکیب نژادی
اکثر مردم کشور از نژاد کره‌ای به همراه اقلیتی از چینی‌ها و تعداد کمی ژاپنی هستند.
مذهب
کره شمالی دارای نظام بی‌خدایی حکومتی است. اما اهالی این کشور بطور سنتی پیرو آیین بودایی و کنفسیوس‌گرایی بودهاند. حدود ۶۴ درصد بی‌دین، ۱۶ درصد پیرو شمن‌باوری کره‌ای، ۱۳ درصد چئوندوی باور، و ۴٫۵ درصد پیرو آیین بودایی هستند.
زبان رسمی
زبان رسمی در این کشور زبان کره‌ای است.
وضعیت زنان
به خاطر ایدئولوژی حاکم بر این کشور تساوی بیشتری میان زنان و مردان کره شمالی نسبت به کره جنوبی حاکم است.
حقوق بشر و قوانین
پوشش معمول جوانان در پیونگ‌یانگ
آزادی‌های اجتماعی در کره شمالی دارای محدودیت هستند.
در پی سیل‌های متعدد و بروز قحطی و خشکسالی در طول تاریخ کره شمالی ده‌ها هزار نفر و بیشتر جان خود را در این کشور از دست دادند. به سبب وقوع قحطی‌های فراوان و کمبود مواد خوراکی، آدم‌خواری در کره شمالی افزایش یافته‌است.
در کره شمالی موی بلند برای مردان و دامن‌های کوتاه برای زنان تحمل نمی‌شود. در این کشور آقایان می‌توانند از میان چند مدل مختلف یکی را انتخاب کنند. هر چند که همه آن مدل‌ها بر اساس کوتاهی در پشت و بغل‌ها طراحی شده‌اند.
پوشش مردم این کشور همچون دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ است. وقتی کسی از کره جنوبی به این کشور می‌آید مدرن بودن جنوبی‌ها واقعا در مقایسه با شمالی‌ها برجسته می‌شود. سیستم پخش پارچه و لباس هم توسط دولت کنترل می‌شود و بیشتر اوقات مردم در خیابان‌ها دیده می‌شوند لباس‌های یک شکل و شیبه هم به تن دارند. این مسئله در مدارس هم به صورت جدی دنبال می‌شود و هر بخشی از زندگی مردم در کره شمالی از طریق قوانین خاصی کنترل می‌شود، البته مردم هم این وضع را پذیرفته‌اند.
تمام فعالیت‌های مذهبی زیر نظر گروههای وابسته به حکومت انجام می‌شود.
دولتهای غربی جامعه کره شمالی را جامعه‌ای به شدت طبقاتی و برپایه روابط خویشاوندی و ارتباطات سیاسی توصیف میکنند.
بنا بر گفته دولت آمریکا شهروندان کره شمالی اجازه رفت‌وآمد آزاد چه در داخل و چه سفر به خارج از کشور را ندارند.
بعضی از پناهندگان اهل کره شمالی داستان‌هایی مبتنی بر بهره‌کشی بدنی، سقط جنین و بچه کشی در زندان‌های کره شمالی نقل میکنند.
کره شمالی دیکتاتورترین کشور جهان در فهرست دموکراسی واحد اطلاعات اکونومیست است.
در کره شمالی جشنوارهایی پرهزینه به نام بازی‌های توده در تجلیل از رهبر این کشور برگزار می‌شود که به مدت شش شب پیاپی در هفته و به مدت دو ماه برگزار می‌شود. در این نمایش‌ها صد هزار شرکت‌کننده از جمله رقاص و ژیمناست به اجرای نمایش می‌پردازند.
تاکنون بین ۷۰۰ هزار تا سه میلیون و پانصد هزار نفر در این کشور اعدام شده‌اند. اعدام می‌تواند حتی به دلیل یک تماس تلفنی ساده با خارج از کشور یا احتکار مواد غذایی صورت گیرد. این اعدام‌ها گاه در استادیوم‌های ورزشی در حضور هزاران تماشاگر انجام می‌شود.
در کره شمالی ساعت بیدار شدن مردم توسط شیپوری تعیین می‌شود که در سراسر شهرها و از طریق بلندگو پخش می‌شود. ساعت خوابیدن آنها هم توسط سیستم خاموش کردن چراغ تعیین می‌شود.
اخیرا اعلام شده امکان استفاده از نام رهبر کره شمالی در این کشور ممنوع است و افرادی که همنام کیم جونگ-اون هستند باید سریعا نام خود را تغییر دهند. دولت کره شمالی پیش از این در دوره حکمرانی دو رهبر پیشین هم استفاده از نام آنها برای مردم این کشور را ممنوع کرده بود.
قوانین کشور، بعضی از شادی‌های اولیه را هم در زندگی مردم دریغ میکنند. به عنوان مثال دوربین به کره شمالی وارد نمی‌شود و مردم هم نمی‌توانند آن را تهیه کنند.
با وجود اینکه دولت کره شمالی کمکهای زیادی از خارج دریافت میکند و مشخص نیست آنها را به دست مردم می‌رساند یا بین طبقه خاصی پخش می‌شود.
در کره شمالی اردوگاه‌های کار اجباری وجود دارند. به‌طوری‌که اگر کسی مرتکب جرمی شود علاوه بر او کل خانواده‌اش به اردوگاه فرستاده می‌شوند. کسانی مانند گانگ چول هوان (زندانی سابق اردوگاه یودوک) در کتاب آکواریوم‌های پیونگ یانگ شرح زندگی ۱۰ ساله خود را در اردوگاه‌های کار اجباری کره شمالی آورده‌است. نتیجه هرگونه مخالفت و انتقاد از نظام حاکم و رهبر این کشور تبعید افراد به این اردوگاه هاست. وضعیت زندگی در آنجا به شدت اسفبار است چنان‌که اسیران از کمبود غذا گاه دست به خوردن موش‌ها می‌زنند.
در کره شمالی از وجود اردوگاه‌هایی مانند اردوگاه شماره ۱۴ برای زندانیان در جه یک یا اردوگاه یودوک برای زندانیان درجه دو و مطرودین طبقه‌ها که مورد تایید رهبر یا دستگاه امنیتی نباشند فرستاده می‌شوند:صحبت در مورد زندانها و بازداشتگاه‌ها و اردوگاه برای مردم و مخصوصا زندانیان آزاد شده که شهروندی درجه دو محسوب شده کاملا ممنوع است.
شستشوی مغزی
این روش در کشور کره شمالی کاربردی عام دارد و سعی دارد تا نکاتی را در ذهن مردم ماندگار سازد مانند:
باور به آسمانی بودن رهبر و اینکه انسانی است ماورائی.
تنها کسی است که ۱۳ بار خلیج را دور زده.
کوچکترین انحرافی از دستورات و تفکرات رهبر، ایستادن در مقابل مردم و پایمال کردن اهداف والای رهبر و حزب حاکم به‌شمار می‌آید.
آغازکننده جنگ کره، کره جنوبی است که باهمکار امپریالیست خود ایالات متحده به خاک آنها حمله کرده و در این نبرد مقدس چین تنها یاور آنها بوده.
تاریخ کشور بر مبنای الهام از کشورهای غربی نیست بلکه از تولد رهبر کبیر و رئیس‌جمهور دائمی کره سال شمار کشور آغاز می‌شود.
مفسرین دستگاه امنیت، که مطالب دیکته شده از سوی سازمان امنیت را برای باقی مردم و زندانیان تفسیر میکنند، چون بیم آن می‌رود که مردم نتوانند مفهوم درست نظرهای رئیس حزب را به درستی درک کنند.
خودکشی در کره شمالی امری ممنوع بوده و استنباط می‌شود که فرد خودکشی‌کننده در حال فرار از لطف رهبر و زحمت کشیدن برای نظام مردمی کره شمالی است و قانونا خانواده او تا سه نسل بعد در اردوگاه کار اجباری تبعید خواهند شد.
این موارد برای زندانیان بسیار شدید‌تر است، که بعد از هر شیفت کاری به مدت دو ساعت در جلسه خود اتهامی شرکت کرده به انتقاد از خود پرداخته و در انتهای جلسه نیز توسط دیگران مورد شماتت قرار می‌گیرد، زندانی باید به مواردی چون مطهر بودن حزب و رهبر، گناهکار بودن خویش، و مواردی در جهت تایید حزب حاکم به زبان بیاورد و به خطاها و گناهان خود اعتراف کرده و در مورد نیک خواهی و مهربانی رهبر حزب سخن بگوید نمونه سرودی که در تقدیس خاندان کیم توسط مردم خوانده می‌شود:
در امتداد کوهستان چانگ بک
رد خونی دیده می‌شود
در امتداد رودخانه آموک
رد خونی دیده می‌شود
حتی امروز هم، بر فراز تاج گل کره آزاد
آن رد خون باشکوه پرتو افشانی میکند
آه! آه! ژنرال ما
ژنرال کیم ایل-سونگ
در این کشور اینترنت به صورت محدود و سازمان یافته وجود دارد. کمتر کسی حق استفاده از موبایل و رایانه را دارد و شاید دلیل کمبود اطلاعات از داخل این کشور سانسور شدید حکومت بوده است.
رابطه خاص با چین
پیونگ یانگ که از زمان جنگ دو کره بر حمایت نظامی و معنوی پکن تکیه کرده همچنان در عرصه‌های بین‌الملل از حمایت همه‌جانبه پکن بر خوردار بوده تا آنجا که با استقرار نیروی نظامی و پلیس از فرار مردم جلوگیری کرده یا با استقرار پلیس در اطراف سفارتخانه‌های کشورهای مختلف از ورود و دسترسی فراریان به سفارتخانه‌ها جلوگیری کرده و آنها را به پلیس امنیت کره شمالی تحویل میدهد.
تحریمها و جامعه جهانی
شورای امنیت و سازمان ملل در جلسات ادواری و ویژه خود همیشه فعالیت کره شمالی را غیرقانونی و بر خلاف معاهدات بین‌المللی خوانده‌است، اما کره شمالی قطعنامه‌هایی را که حتی با تایید کشور حامی خود چین صادر می‌شود را اسناد مجرمانه غیرقانونی " می‌داند. در تحریم‌هایی که در نشست شورای امنیت در سال ۲۰۱۷ برگزار گردید پانزده عضو شورای امنیت با اجماع به قطعنامه‌ای رای مثبت دادند که هدف آن کاهش حدود ۶۰ درصدی صادرات سالانه زغال سنگ این کشور آسیایی است، بر اساس این قطعنامه جدید که پیش نویس آن توسط نمایندگی ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل تهیه و به شورای امنیت ارائه شده‌است، صادرات مس، نیکل، نقره و روی کره شمالی نیز هدف تحریم قرار گرفته‌است، اعمال تحریم‌های جدید، در مجموع دست کم ۸۰۰ میلیون دلار از درآمد ارزی سالانه کره شمالی که صرف برنامه هسته‌ای غیرقانونی‌اش میکند کاهش خواهد یافت؛ این یعنی ۲۵ درصد کل صادرات سالانه آن کشور.
در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد در واکنش به آزمایش موشکی ماه گذشته کره شمالی، تحریم‌هایش علیه پیونگ یانگ را تشدید کرده که از جمله بخش عمده صادرات فراورده‌های نفتی به کره شمالی را ممنوع اعلام میکند. این قطعنامه که آمریکا پیش‌نویس آن را تهیه کرده بود روز جمعه (۲۲ دسامبر) به اتفاق آراء تصویب شد. چین، بزرگترین شریک تجاری کره شمالی، در کنار روسیه به پیش نویس رای مثبت دادند. به موجب این قطعنامه، کره شمالی هر سال فقط اجازه دارد حدود چهار میلیون بشکه نفت خام و حداکثر ۵۰۰ هزار بشکه فراورده نفتی مانند بنزین و گازوئیل وارد کند. به این ترتیب انتظار می‌رود صادرات فراورده‌های نفتی به کره شمالی - که عمدتا توسط چین انجام می‌شود - ۹۰ درصد کاهش پیدا کند. بنا بر قطعنامه جدید، کارگران کره شمالی در کشورهای دیگر باید در ظرف ۲۴ ماه به کشورشان بازگردند - اقدامی که می‌تواند به یکی از منابع درآمد ارزی دولت کره شمالی ضربه وارد کند. همچنین ممنوعیت‌های جدیدی علیه صادرات تولیدات داخلی کره شمالی در نظر گرفته شده‌است. | [
"سرود ملی کره شمالی",
"پیونگ‌یانگ",
"زبان کره‌ای",
"جوچه",
"شورای عالی دفاع",
"رئیس هیئت رئیسه مجمع عالی خلق",
"نخست‌وزیر",
"کیم جونگ-اون",
"کیم یونگ-نام",
"چو یونگ-ریم",
"سازمان ملل",
"۱ مارس",
"۱۹۱۹ (میلادی)",
"۱۵ اوت",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"۱۹۴۸ (میلادی)",
"۱۲ دسامبر",
"دلار آمریکا",
"۱۹۹۵ (میلادی)",
"وون کره شمالی",
"شبه‌جزیره کره",
"آسیا",
"پایتخت",
"کره جنوبی",
"چین",
"روسیه",
"واحد پول",
"بی‌دین",
"شمن‌باوری",
"چئوندوی‌باور",
"آیین بودایی",
"حزب کارگران کره",
"کیم ایل-سونگ",
"رئیس‌جمهور ابدی کره شمالی",
"مارکسیسم-لنینیسم",
"کمونیسم",
"داس و چکش",
"پیونگ یانگ",
"جهان غرب",
"امپراطوری کره",
"امپراتوری ژاپن",
"جنگ جهانی دوم",
"اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی",
"ایالات متحده آمریکا",
"بلوک شرق",
"جنگ کره",
"کیم جونگ-ایل",
"شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد",
"عصر برنز",
"دودمان هان",
"دودمان شیلا",
"باکجه",
"گوگوریو",
"دودمان کوریو",
"مغول",
"کنفوسیوس",
"ارتشبد",
"تائجو چوسان",
"پادشاهی چوسان",
"سئول",
"اروپا",
"دودمان چینگ",
"نخستین جنگ چین و ژاپن",
"امپراتوری روسیه",
"جنگ روسیه و ژاپن",
"گوجونگ کره",
"دیوان بین‌المللی دادگستری",
"لاهه",
"سانجونگ کره",
"دودمان یی",
"ترابری ریلی",
"استقلال",
"شانگهای",
"جنگ دوم چین و ژاپن",
"بریتانیا",
"نیروهای متفقین",
"کنفرانس یالتا",
"کنفرانس پوتسدام",
"تقسیم کره",
"مدار ۳۸ درجه شمالی",
"سازمان ملل متحد",
"شورای امنیت سازمان ملل متحد",
"تایوان",
"نیروهای نظامی",
"داگلاس مک‌آرتور",
"بوسان",
"اینچئون",
"منچوری",
"یالو (رودخانه)",
"متیو ریجوی",
"کارخانه",
"مجلس قانونگذاری",
"حزب سوسیال دموکرات کره شمالی",
"امپریالیسم",
"اقتصاد دستوری",
"کیم ایل سونگ",
"فائو",
"ایکائو",
"گروه ۷۷",
"کمیته بین‌المللی المپیک",
"آنکتاد",
"یونسکو",
"یونیدو",
"سازمان بهداشت جهانی",
"جنبش غیرمتعهدها",
"ارتش خلق کره",
"نیمکره شمالی",
"دریای ژاپن",
"خلیج کره",
"رود تومن",
"جنگل",
"کوه پکتو",
"هامهونگ",
"چونگجین",
"سینوئیجو",
"ونسان",
"نامپو",
"تقسیمات کشوری",
"فهرست شهرهای ویژه کره شمالی",
"هانگول",
"هانجا",
"استان پیونگان جنوبی",
"استان پیونگان شمالی",
"چاگانگ",
"استان هوانگهائه جنوبی",
"استان هوانگهائه شمالی",
"استان کانگوون",
"استان هامگیونگ جنوبی",
"استان هامگیونگ شمالی",
"استان ریانگ‌گانگ",
"راسون",
"گاه‌شماری کره شمالی",
"گاه‌شماری",
"تولید ناخالص داخلی",
"اقتصاد مقاومتی",
"اورانیوم",
"موتور موشک",
"فراورده نفتی",
"زغال کک",
"گیاهان دارویی",
"ماری جوانا",
"مواد مخدر",
"فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی",
"مرگ‌ومیر نوزادان",
"امید به زندگی",
"میزان کلی باروری",
"سواد",
"وفاداری",
"اطلاعات‌نامه جهان",
"CIA World Factbook",
"بی‌خدایی حکومتی",
"کنفسیوس‌گرایی",
"چئوندوی",
"سیل",
"قحطی",
"خشکسالی",
"آدم‌خواری (انسانها)",
"سقط جنین",
"دیکتاتوری",
"دموکراسی",
"اعدام",
"احتکار",
"اردوگاه کار اجباری",
"موش",
"سازمان امنیت",
"اینترنت",
"موبایل",
"رایانه",
"سانسور"
] | [
"کره شمالی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۴۸ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۴۸ (میلادی) در آسیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۴۸ (میلادی) در کره شمالی",
"جمهوری‌ها",
"خاور دور",
"دیکتاتوری نظامی",
"کره (کشور)",
"کره شمالی در ۱۹۴۸ (میلادی)",
"کشورها و سرزمینهای کره‌ای‌زبان",
"کشورهای آسیای شرقی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای تک حزبی",
"کشورهای سوسیالیستی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای کمونیستی",
"مناطق تقسیم‌شده",
"ویکی‌سازی رباتیک"
] |
2,757 | قرقیزستان | 2 | 695 | 0 | [
"قرقيزستان",
"قرقیزستانی",
"قرغیزستانی",
"قرغزستان",
"قرغيزستاني",
"قرقيزستاني"
] | false | 524 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Kyrgyz Respublikasi"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری قرقیزستان"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Kyrgyzstan.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "National_emblem_of_Kyrgyzstan.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "ندارد"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سرود ملی جمهوری قرقیزستان]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Kyrgyzstan (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "LocationKyrgyzstan.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[بیشکک]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "42"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "52"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "74"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "36"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[بیشکک]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[قرقیزی]]، [[روسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری پارلمانی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس جمهور]]•[[نخست وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[الماس‌بیگ آتامبایف]]ژانتورو ساتیبالدیف"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[اتحاد جماهیر شوروی]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۹۹۱]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۹۹،۹۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۸۶ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۳٫۶"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۵،۴۸۲،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۱۱ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۶"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۷۶ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[سوم]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "KGS"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "KGT"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۶"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.kg]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۹۹۶"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری قرقیزستان معروف به قرقیزستان کشوری محصور به خشکی در آسیای مرکزی است. پایتخت و بزرگترین شهر آن بیشکک است.
جمعیت این کشور در سرشماری سال ۲۰۰۹ میلادی ۵،۳۶۲،۸۰۰ نفر بود و جمعیت آن برای سال ۲۰۱۵ میلادی حدود پنج میلیون و ۹۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود. جمعیت پایتخت قرقیزستان نیز ۸۷۰ هزار نفر است.
قرقیزستان به همراه قزاقستان تنها کشورها در آسیای مرکزی هستند که زبان روسی را در کشورهای خود به عنوان زبان رسمی نگه داشته‌اند. در قرقیزستان روسی و قرقیزی هر دو، زبانهای رسمی کشور هستند. زبان قرقیزی از شاخه زبانهای ترک‌تبار است.
۷۲٫۶ درصد از مردم قرقیزستان از قوم قرقیز، ۱۴٫۴ درصد روس و بقیه از دیگر اقوام هستند.
۸۰ درصد از مردم این کشور مسلمان و ۱۷ درصد نیز پیرو کلیسای ارتدکس روسی هستند.
قرقیزستان منطقهای کوهستانی است که در قدیم از سکونتگاههای قوم سکاها بود. امروزه افزون بر خاستگاه ترک‌تبار، فرهنگ بیشتر مردم این کشور از فرهنگ ایرانی، مغولی، و روسی نیز تاثیر پذیرفته‌است.
در سال ۱۹۷۶ جنبشی در قرقیزستان به رهبری استیون ایمانوافسکی صورت گرفت که به جنبش ایمانوافسکی معروف شد. این جنبش برای باز پس‌گیری حقوق شهروندی قرقیزها بود.
نام
ریشه نام قرقیز از واژه ترکی «قرخ» به معنی چهل گرفته شده و قرقیز (ما چهلیم) به چهل ایل در حماسه مناس اشاره دارد که توسط یک قهرمان افسانه‌ای در برابر اویغورها متحد شدند. داستانهای مناس، حماسه ملی قرقیزها را تشکیل میدهد. پسوند -ستان در نام این کشور پسوندی فارسی به معنی استان و کشور است.
چهل پرتوی خورشید که بر روی پرچم قرقیزستان دیده می‌شود اشاره‌ای است به چهل ایل یادشده و شکل مدور میان پرتوها نمادی است از تاج چوبی بر روی یورت‌های کوچ‌نشینان آسیای میانه.
جغرافیا
قرقیزستان ۱۹۸،۵۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۵،۱۴۶،۰۰۰ نفر جمعیت دارد و پایتخت آن شهر بیشکک است. جمهوری قرقیزستان در قسمت شمال شرقی آسیای مرکزی واقع شده‌است و از شمال با قزاقستان، از جنوب با تاجیکستان، از غرب با ازبکستان و از شرق و جنوب شرقی با چین همسایه و هم‌مرز است. این کشور دارای آب و هوای معتدل کوهستانی، بهار و تابستان معتدل و زمستانی سرد است.
مسافرت در این کشور به دلیل کوهستانی بودن و عدم دسترسی به دریاها امری مشکل است.
دریاچه ایسیک‌کول در شمال شرق کوهستان تیان‌شان بزرگترین دریاچه قرقیزستان و دومین دریاچه بزرگ کوهستان در جهان پس از دریاچه تیتیکاکا است. بلندترین قله‌های قرقیزستان در کوهستان قاقشال‌داغ واقع شده‌اند که مرز کشور با چین را تشکیل می‌دهند. جنگش چاقوسو با ارتفاع ۷،۴۳۹ متر بلندترین قله کشور است. این قله شمالی‌ترین قله با ارتفاع بالای هفت هزار متر در جهان است.
آب‌وهوای مناطق این کشور با هم تفاوت دارد به‌طوری‌که دره فرغانه در جنوب غرب نیمه‌گرمسیری و بسیار گرم در تابستان است که دما در آن به ۴۰ درجه سانتیگراد هم می‌رسد اما کوهپایه‌های شمالی کشور آب‌وهوای معتدلی دارند و کوهستان تیان‌شان هوای خشک بری و در ارتفاعات آب‌وهوای سرد قطبی دارد. در سردترین مناطق قرقیزستان در خلال زمستان دمای هوا در حدود ۴۰ روز زیر صفر است و در برخی بیابان‌های آن تمام زمستان برف می‌بارد.
یک ناحیه کوچک به نام برک که در احاطه خاک ازبکستان قرار دارد متعلق به قرقیزستان می‌باشد. به این‌گونه نواحی برون‌بوم گفته می‌شود. ازبکستان به نوبه خود چهار برون‌بوم در احاطه خاک قرقیزستان دارد به نامهای ساخ، شاه مردان، چان‌قره و ینگه‌ایل. در میان آنها اکثریت جمعیت ساخ و شاه مردان تاجیک و فارسی‌زبان هستند.
کشور تاجیکستان نیز دو برون‌بوم در قرقیزستان دارد به نامهای واروخ و قره‌آغاچ.
اختلافات مرزی
پس از استقلال کشورهای آسیای میانه از شوروی، میان این کشورها به ویژه ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان اختلافات مرزی وجود دارد و این کشورها تاکنون به‌طور کامل برای حل این اختلافات به نتیجه نرسیده‌اند. قرقیزستان و ازبکستان بر سر حدود ۳۰۰ کیلومتر از یکهزار کیلومتر مرز مشترک اختلاف دارند. تاجیکستان و قرقیزستان نیز از ۹۷۶ کیلومتر مرز مشترک بین دو کشور تا امروز در مجموع ۵۰۴ کیلومتر را مشخص و علامت‌گذاری کرده‌اند.
اختلافات مرزی قرقیزستان با تاجیکستان باعث چندین ماجرا از جمله درگیری‌های مسلحانه بین ساکنان دو طرف در مناطق لیلک و بادکند قرقیزستان با نواحی اسفره و باباجان غفورف تاجیکستان شده‌است. تنها در سال ۲۰۱۴ در مرز قرقیزستان با تاجیکستان ۳۰ درگیری رخ داد که زخمی‌های نیز دربرداشت. قرقیزستان در ابتدای سال ۲۰۱۴ در پی یک نزاع، مرزهایش با تاجیکستان را برای سه ماه بست و سفیرش را از دوشنبه فراخواند.
تقسیمات کشوری
این کشور شامل ۷ استان به نامهای چوئی، ایسیک‌کول، نارین، تراز، بادکند، اوش و جلال‌آباد است. (شهر بیشکک به‌طور مستقل اداره می‌شود، شهر اوش نیز از واحدهای تقسیم کشوری به‌شمار می‌آید):
استان یا شهر
مرکز
مساحت (ک. م)
جمعیت (۲۰۱۵)
نقشه
۱
بیشکک (شهر)
۱۶۹،۹
۹۳۷٫۴۰۰
تقسیمات کشوری قرقیزستان.
۲
استان بادکند
بادکند
۱۷٫۰۰۰
۴۸۰٫۷۰۰
۳
استان چوئی
بیشکک
۲۰٫۲۰۰
۸۷۰٫۳۰۰
۴
استان جلال‌آباد
جلال‌آباد
۳۳٫۷۰۰
۱٫۱۲۲٫۴۰۰
۵
استان نارین
نارین
۴۵٫۲۰۰
۲۷۴٫۵۰۰
۶
استان اوش
اوش
۲۹٫۲۰۰
۱٫۲۲۸٫۴۰۰
۷
استان تراز
تراز
۱۱٫۴۰۰
۲۴۷٫۲۰۰
۸
استان ایسیک‌کول
قراکول
۴۳٫۱۰۰
۴۶۳٫۹۰۰
۹
اوش (شهر)
۱۸،۵
۲۷۰٫۳۰۰
تاریخ
نوشتار اصلی: تاریخ قرقیزستان
سکاها که قومی ایرانی‌تبار بودند ساکنان نخستین منطقه کنونی قرقیزستان را تشکیل می‌دادند.
ریشه‌های فرهنگی قرقیزها را در بخشهای بالایی رود ینی‌سئی در کوهستان آلتای پیدا کرده‌اند. بنظر می‌رسد آنان در قرن دهم میلادی از آلتای، به جایی که اکنون قرقیزستان نام دارد، مهاجرت کرده‌اند و در آنجا ساکن شده‌اند. ترکان سلجوقی و مغول‌ها تاثیر زیادی بر فرهنگ این منطقه گذاشته‌اند. قرقیزها اسلام و تیراندازی را از ترکان سلجوقی و اسب‌سواری ماهرانه را از سواران ترک‌نژاد آسیای میانه یادگرفتند. هنوز هم سوارکاران چابکی در این کشور یافت می‌شود.
در اوایل سده ۱۹ میلادی، قرقیزستان تحت حکومت خانات خوقند درآمد. در سال ۱۸۷۶ قرقیزستان به امپراتوری روسیه ضمیمه شد که باعث برخی از تنش‌ها و شورشها شد. در طول تسلط روسیه بسیاری از قرقیزها به چین و افغانستان مهاجرت کردند.
در ۱۹۱۸ اتحاد شوروی در این منطقه برقرار و در ۱۹۲۴ قرقیزستان بخشی از منطقه خودمختار کارا – قرقیز شناخته شد. در ۱۹۲۶ این نام به جمهوری شوروی سوسیالیستی خودمختار قرقیز تغییر یافت و دوباره در سال ۱۹۳۶ به نام جمهوری شوروی سوسیالیستی قرقیزستان و به عنوان بخشی از جمهوریهای متحده شوروی به رسمیت شناخته شد.
در دوران تسلط شوروی، قرقیزستان از نظر اقتصادی و اجتماعی توسعه یافت. در ۱۹۲۴ الفبای جدید عربی به رسمیت شناخته شد که بعدها در سال ۱۹۲۸ به لاتین و در ۱۹۴۱ به سیرلیک تغییر یافت.
بر پایه آخرین سرشماری شوروی در سال ۱۹۸۹، قرقیزتباران تنها ۲۲ درصد از اهالی شهر فرونزه (شهر بیشکک امروزی) را تشکیل می‌دادند و بیش از ۶۰ درصد اهالی آن شهر از روسها، اوکراینی‌ها و دیگر مردم اسلاوتبار تشکیل شده‌بود.
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۹۹۱، قرقیزستان به استقلال دست یافت.
در دوره‌هایی تنش قومی میان قرقیزها و ازبکها در جلال‌آباد در جنوب قرقیزستان وجود داشته‌است.
انقلاب در آوریل ۲۰۱۲ به سرنگونی حکومت قربان‌بیگ باقی‌یف، رئیس‌جمهور پیشین قرقیزستان انجامید و به تنظیم یک قانون اساسی جدید و برقراری یک دولت انتقالی منجر شد. در نوامبر ۲۰۱۱ در این کشور انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شد.
سیاست
عسگر آقایف
تا پیروزی کمونیست‌ها در شوروی پیشین، قرقیزستان بخشی از ترکستان روسیه بود. سپس در سال ۱۹۲۶ میلادی، یکی از جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی شد. قرقیزستان پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱، مستقل شد و عسگر آقایف، رهبر حزب کمونیست قرقیزستان، به ریاست جمهوری این کشور رسید، آقایف از آغاز استقلال این کشور تا سال ۲۰۰۵ میلادی قدرت را بدست داشت و می‌خواست تا پایان عمر در مقام ریاست جمهوری باشد. از این رو، در اوایل فوریه ۲۰۱۰ به‌دنبال مجموعه‌ای از شورشها قربان‌بیک باقی‌اف رئیس‌جمهور قرقیزستان سرنگون و آشوب‌هایی در این کشور فقیر آسیای میانه به‌وقوع پیوست که طی آن مردم پایتخت شورش کردند و به کاخ ریاست جمهوری و مجلس هجوم آوردند.
قربان‌بیگ باقی‌یف
به این ترتیب، عسگر آقایف به روسیه پناهنده شد و قربان‌بیگ باقی‌یف به جای او به ریاست جمهوری رسید و انقلاب لاله‌ای قرقیزستان به وقوع پیوست. ۵ سال بعد در سال ۲۰۱۰ میلادی مردم قرقیزستان در اعتراض به فساد مالی و گرانی قیمت برق به خیابان‌ها ریختند و دولت قربان بیگ باقی‌یف را سرنگون کردند. سپس رهبر مخالفان رزا آتونبایوا یک دولت موقت در پایتخت تشکیل داد و خواستار استعفای قربان بیگ باقی‌یف شد.
الماس‌بیگ آتامبایف روسیه اولین کشوری بود که تغییر رژیم قرقیزستان در ۷ آوریل ۲۰۱۰ را به‌رسمیت شناخته و با توجه به موضع‌گیری‌های رسانه‌ای این کشور علیه قربان‌بیک باقی‌یف، مظنون به دامن زدن به آشوب‌های ماه آوریل و تحولات در قرقیزستان شد.
پس از ناآرامی‌های خشونت‌بار قرقیزستان که موجی از نگرانی را در کشورهای منطقه از اوج‌گیری جریان‌های خشونت‌بار قومی و قبیله‌ای در آسیای مرکزی پدیدآورده بود، کمتر کسی گمان می‌برد که به فاصله‌ای اندک از این رویدادهای در نوع خود خشن و پرتلفات، در سازوکاری دموکراتیک، اولین و تنها نظام پارلمانی در آسیای میانه شکل گیرد؛ بنابراین قرقیزستان در سالهای اخیر در عرصه دموکراسی بیش از سایر جمهوریهای آسیای میانه پیشرفت و دستاورد داشته‌است.
در فوریه ۲۰۱۷ (اسفند ۹۵) سرویس امنیتی دولتی قرقیزستان اعلام کرد که «عمربک تکبایف» سیاستمدار مخالف دولت را به اتهام فساد و اختلاس بازداشت کرده‌است. این اقدام ممکن است منجر به حذف این گزینه احتمالی از انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده شود. تکبایف که ۵۸ سال سن دارد، فراکسیون مجلس حزب آتا مکن را رهبری میکند و یکی از اصلی‌ترین منتقدان «الماس‌بیگ آتامبایف» رئیس‌جمهوری پیشین این کشور محسوب می‌شد. دفتر دادستان عمومی قرقیزستان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که این منتقد دولت مظنون به دریافت یک میلیون دلار رشوه از یک سرمایه‌گذار روسیه در سال ۲۰۱۰ است.
اقتصاد
این کشور گرچه منابعی از طلا و اورانیوم و فلزهای کمیاب دارد ولی اقتصادش عمدتا با تجارت و از جمله صدور کالاهای بومی و به خصوص باز صدور کالاهای چینی به جمهوریهای آسیای میانه وابسته است. از زمانی که قزاقستان در اجرای شرایط مربوط به اتحادیه گمرکی با روسیه و بلاروس عوارض گمرکی برای کالاهای کشورهای غیرعضو را افزایش داد قرقیزستان بزرگترین بازار صادراتی خود را از دست داد.
در سال ۲۰۱۳ روسیه قروض ۵۰۰ میلیون دلاری قرقیزستان را در ازای تمدید حضور نظامی خود در این کشور بخشید و به دولت این کشور فشار وارد آورد که پایگاه نظامی آمریکا را در خاک خود تعطیل کند. نزدیک به یک میلیون از جمعیت ۶ میلیونی قرقیزستان در روسیه کار میکنند که پولی که به کشور می‌فرستند مبلغ قابل اعتنایی است. روسیه در سالهای اخیر، گاه‌وبیگاه با انگیزه‌های سیاسی تهدید به تشدید سخت‌گیری در صدور روادید برای نیروی کار قرقیزستان کرده‌است.
قرقیزستان در سال ۲۰۱۵ عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیایی شد و در حال حاضر هماهنگ‌سازی بین کشورها به این اتحادیه واگذار شده‌است.
عضویت قرقیزستان در اتحادیه اوراسیا هم از سوی روسیه بدون پاداش نمانده‌است. روسیه یک صندوق توسعه با سرمایه‌ای معادل یک میلیارد دلار برای این کشور ایجاد کرده که برابر یک ششم تولید ناخالص ملی قرقیزستان است.
بر اساس آمارهای سال ۲۰۱۶ روسیه با واردات ۹۱۴ میلیون دلاری به قرقیزستان در جایگاه اول واردکنندگان قرار دارد و قزاقستان با واردات ۵۹۳ میلیون دلاری در جایگاه دوم قرار دارد. در عین حال قزاقستان بعد از سوئیس دومین مقصد صادراتی قرقیزستان است که در سال ۲۰۱۶ میلادی ۲۷۴ میلیون دلار محصولات خود را به این کشور صادر کرد. اگر در نظر بگیریم که قرقیزستان ۵۰۰ میلیون دلار طلا به سوئیس صادر میکند، نقش قزاقستان در تجارت خارجی قرقیزها نقش زیادی دارد. علاوه بر این، در اوایل سال جاری ۱۲۵ هزار مهاجر کاری قرقیز در قزاقستان کار می‌کردند.
مردم
thumb
جمعیت این کشور حدود ۵٫۵ میلیون نفر است که حدود ۶۹ درصد آن را قرقیزها، ۱۴ درصد را ازبکها و ۹ درصد را روسها تشکیل می‌دهند.
۶۴٫۹ ٪ قرقیز، ۱۲٫۵ ٪ روس و ۱۳٫۸ ٪ ازبک هستند. اقلیتهای کوچک دیگری نیز از قبیل ۲٫۸ درصد اوکراینی، ۲٪ تاتار، ۱٫۱٪ آلمانی و جمعیت کوچکی از قزاقها، آذربایجانی‌ها، تاجیکها و اویغورها هم در این کشور زندگی میکنند.
بنابر آمار سال ۱۹۹۹ درصد جمعیت ازبکها از جمعیت روسها فزونی یافته‌است و ازبکها ۱۳٫۸٪ و روسها ۱۲٫۵٪ جمعیت کل قرقیزستان رادر آن سال تشکیل می‌دادند.
باشندگان در آسیای میانه بیشتر از ۷۰ قوم و ملیت هستند و این منطقه پتانسیل لازم برای درگیری‌های قومی و نژادی دارد.
دین
thumb
اکثریت جمعیت قرقیزستان را مسلمانان تشکیل می‌دهند. در این کشور ترکان به‌طور سنتی مسلمان هستند و اقلیت روس دارای دین مسیحی‌اند:
مسلمان (عمدتا سنی): ۸۰٪؛
مسیحی: ۱۷٪؛
بقیه: ۳٪.
بیش از ۸۰ ملیت و قوم در قرقیزستان ساکن‌اند. قرقیزها مخلوطی از نژادهای ترک و مغول بوده و احتمال می‌رود که مسکن اولیه آنان سیبری جنوبی باشد. آنان قرابت نژادی نزدیکی با قزاق‌های قزاقستان دارند و سابقا که قزاقها را قرقیز می‌خواندند به ایشان قراقریز می‌گفتند.
فرهنگ
بندانگشتی
زبانهای قرقیزی و روسی زبانهای رسمی این کشورند.
زبان قرقیزی : زبان قرقیزی شاخه‌ای از زبانهای ترکی- شرقی مرکزی است. این زبان دارای سه گویش شمالی، شرقی و جنوب غربی است. زبان ادبی جدید قرقیزی که در دوران حکومت شوروی توسعه یافته ترکیبی از ویژگی‌های تمام گویشهای قرقیزی است. واژگان زبان قرقیزی دارای ریشه ترکی و مغولی بوده و همچنین تعدادی از لغات فارسی، عربی و روسی در این زبان وجود دارد. خط رایج سیریلی است که از سال ۱۹۴۰ م. جایگزین خط لاتین گردیده، قبل از آن تا سال ۱۹۲۸ خط عربی به کار می‌رفت و از سال ۱۹۲۸ تا ۱۹۴۰ خط لاتین به عنوان واسط میان عربی و سیریلی رایج شد.
درصد باسوادی در قرقیزستان ۹۸٫۷ درصد است.
ارتش
قرقیزستان مانند سایر کشورهای آسیای میانه، از ارتش چندان بزرگ و قدرتمندی برخوردار نیست. کل نیروهای مسلح و نیروهای شبه نظامی و امنیتی این کشور در حدود ۲۰۰۰۰ نفر است که آنها نیز با مشکل پایین بودن سطح آموزش‌ها و همچنین جنگ‌افزار و تجهیزات لازم مواجه هستند. افزون بر این، قرقیزستان بودجه بسیار محدود نظامی دارد که هیچگاه به بالای یک میلیارد دلار نرسیده‌است. در نتیجه در سالهای اخیر، طرحی از سوی وزارت دفاع این کشور آماده شده که هدف آن، انجام اصلاحات ساختاری در نیروهای دفاعی عنوان شده‌است. در عرصه روابط نظامی، قرقیزها بیشترین روابط را با روسیه دارند. علت این امر تا اندازه‌ای در نتیجه وابستگی امنیتی و نظامی به روسیه‌است.
تصاویر
سازمان همکاری شانگهای
خط اویغوری
زبان اویغوری | [
"سرود ملی جمهوری قرقیزستان",
"بیشکک",
"زبان قرقیزی",
"زبان روسی",
"جمهوری پارلمانی",
"رئیس جمهور",
"نخست وزیر",
"الماس‌بیگ آتامبایف",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"سوم قرقیزستان",
".kg",
"آسیای مرکزی",
"زبانهای ترک‌تبار",
"ارتدکس",
"سکاها",
"مناس",
"اویغورها",
"حماسه",
"ایل",
"یورت",
"قزاقستان",
"تاجیکستان",
"ازبکستان",
"چین",
"دریاچه تیتیکاکا",
"قاقشال‌داغ",
"جنگش چاقوسو",
"نیمه‌گرمسیری",
"آب‌وهوای بری",
"برک، قرقیزستان",
"برون‌بوم",
"ساخ",
"شاه مردان",
"چان‌قره",
"ینگه‌ایل",
"واروخ",
"قره‌آغاچ (تاجیکستان)",
"مرز",
"ناحیه اسفره",
"ناحیه باباجان غفورف",
"درون‌بوم",
"استان چوئی",
"استان ایسیک‌کول",
"استان نارین",
"استان تراز",
"استان بادکند",
"استان اوش",
"استان جلال‌آباد",
"بادکند",
"جلال‌آباد، قرقیزستان",
"نارین",
"اوش",
"تراز",
"قراکول، قرقیزستان",
"تاریخ قرقیزستان",
"ینی‌سئی",
"خانات خوقند",
"جمهوری سوسیالیستی قرقیزستان",
"سیرلیک",
"قربان‌بیگ باقی‌یف",
"۱۹۲۶ (میلادی)",
"عسگر آقایف",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"انقلاب لاله‌ای",
"قربان بیگ باقی‌یف",
"رزا اوتونبایوا",
"دموکراسی",
"عمربک تکبایف",
"فراکسیون",
"رشوه",
"طلا",
"اورانیوم",
"فلزهای کمیاب",
"روادید",
"اتحادیه اوراسیا",
"۲۰۱۶",
"سوئیس",
"ازبک",
"اویغور",
"۱۹۹۹ (میلادی)",
"۱۹۴۰ (میلادی)",
"۱۹۲۸ (میلادی)",
"سیریلی",
"ارتش",
"روسیه",
"تیان‌شان",
"سازمان همکاری شانگهای",
"خط اویغوری",
"زبان اویغوری"
] | [
"قرقیزستان",
"ایالات و نواحی بنیان‌گذاری‌شده در سال ۱۹۹۱ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۹۳ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در آسیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۳ (میلادی) در آسیا",
"جمهوری‌ها",
"دولتهای مدرن ترک",
"کشورها و سرزمینهای روسی‌زبان",
"کشورهای آسیای مرکزی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای محصور در خشکی",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,758 | قزاقستان | 2 | 1,327 | 0 | [
"کازاخستان",
"جمهوری قزاقستان",
"جمهوري قزاقستان",
"كازاخستان"
] | false | 1,040 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "''' جمهوری قزاقستان'''"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Kazakhstan.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Kazakhstan.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[قزاقستان من]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Kazakhstan (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[آستانه]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "51"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "10"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "71"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "30"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[آلماآتی]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[قزاقی]] و [[روسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری ریاستی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "•[[رئیس‌جمهور]]•[[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[نورسلطان نظربایف]][[بکیت‌جان ساگینتایف]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[اتحاد جماهیر شوروی]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۷ آذر]] [[۱۳۷۰]][[دسامبر]] [[۱۹۹۱]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲،۷۲۴،۹۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۹ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۷"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۶]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۵،۲۱۷،۷۱۱"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۶۲ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۵٫۴"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۲۶ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[تنگه]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "KZT"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۵"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.kz]]"
}
],
"Title": "کشور"
} | قزاقستان (به قزاقی: ، به روسی: ) کشوری است در آسیای میانه. پایتخت این کشور در سال ۱۹۹۸ از آلماتی در جنوب که بزرگترین شهر کشور است به آستانه در شمال منتقل شد.
جمعیت قزاقستان ۱۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر، زبانهای رسمی آن قزاقی و روسی و واحد پول آن تنگه است. قزاقستان بزرگترین کشور محصور در خشکی در دنیا است و تراکم جمعیتی کمی دارد. حدود ۷۰ درصد از مردم این کشور مسلمان هستند.
آستانه، پایتخت کنونی قزاقستان شهری است بسیار سرد و بادخیز که دمای هوا در زمستان در آن به منفی ۴۰ درجه می‌رسد. گروه‌هایی از ملی‌گرایان روس در روسیه و داخل قزاقستان دعوی الحاق مجدد شمال قزاقستان به روسیه را داشتند، و این یکی از انگیزه‌های رئیس‌جمهوری قزاقستان برای انتقال پایتخت به شهری در مرکز کشور و نزدیک به روسیه بود و این امر باعث شد که شمار زیادی از قزاقها به این شهر منتقل شوند و این دعوی به خودی خود خاموش شود.
پایگاه فضایی بایکونور در کشور قزاقستان قرار دارد و قدیمی‌ترین پایگاه فضایی جهان است. یوری گاگارین نخستین انسان فضانورد از این پایگاه به فضا سفر کرد. این پایگاه در دوران شوروی سابق و به خاطر موقعیت جغرافیایی مناسب در جمهوری قزاقستان ساخته شد. پس از فروپاشی شوروی، کشور روسیه این پایگاه را تا سال ۲۰۵۰ از قزاقستان اجاره کرده‌است.
تاریخ
ساکنان اصلی آسیای مرکزی از مردم ایرانی‌تبار سکا بودند. مردمان ترک‌تبار از سده پنجم به این‌سو آغاز به نفوذ و کوچ در منطقه کردند.
هون‌ها در اوایل سده هشتم قبل از میلاد به این منطقه آمدند و در سالهای بعدی ترکان قبچاق که از کوهستان‌های آلتای آمده بودند در حوالی دریاچه آرال و دشت قبچاق ساکن شدند قزاقها شعبه‌ای از ترکان قبچاق هستند. در سده سیزدهم، این منطقه توسط امپراتوری چنگیزخان مغول تصرف شد. پس از مرگ او، این امپراتوری بین فرزندان او قسمت شد و قزاقستان کنونی به جغتای، پسر چنگیزخان رسید؛ ولی قسمت غربی و بیشتر قسمت‌های شمالی به گنقیز نوه چنگیزخان رسید. به دلیل حکومت طولانی مغول‌ها بر این منطقه عناصر مغولی در این منطقه نفوذ کرده‌است.
واژه قزاقستان از دو بخش «قزاق» و پسوند فارسی «ستان» تشکیل شده‌است، که به معنای «سرزمین قزاقها» است. واژه قزاق نیز خود به معنی «کوچنده» و از ریشه ترکی «قز» است که معنای کوچیدن میدهد و به زندگی کوچ‌نشینی قزاقها اشاره دارد.
پس از انقلاب اکتبر و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، قزاقستان با عنوان جمهوری سوسیالیستی قزاقستان شوروی به یکی از جمهوریهای آن تبدیل شد. با فروپاشی شوروی، قزاقستان به استقلال دست یافت.
قزاقستان در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۹۱ آخرین جمهوری شوروی بود که اعلام استقلال کرد.
جغرافیا
نقشه سیاسی قزاقستان و بخشی از آسیای میانه و قفقاز
قزاقستان از شمال با روسیه، از شرق با چین، در جنوب شرقی با قرقیزستان، در جنوب با ازبکستان و در جنوب غربی با ترکمنستان همسایه است. سواحل شمال شرقی دریای خزر در خاک این کشور قرار دارد.
وسعت قزاقستان ۲،۷۱۷،۳۰۰ کیلومتر مربع (بیش از سه برابر ترکیه یا پاکستان و کوچکتر از آرژانتین) است و حدود ۲۰٪ آن در سوی کوه‌های اورال قرار گرفته و به لحاظ جغرافیایی بخشی از آن در اروپا است. البته قزاقستان معمولا یک کشور آسیایی طبقه‌بندی می‌شود.
قزاقستان ۲،۷۰۰،۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و بزرگترین کشور خشکی‌بست (محصور در خشکی) دنیا است. قزاقستان به بزرگی اروپای غربی است و از دریای خزر در غرب تا کوه‌های آلتای در شرق ادامه می‌یابد. مرزهای شمالی قزاقستان در دشت‌های سیبری غربی و مرزهای جنوبی آن در بیابان‌های آسیای میانه قرار دارند.
با وجود وسعت زیادی که این کشور را نهمین کشور بزرگ دنیا کرده، بیشتر پهنه‌هایش کویر و استپ است و تراکم جمعیت آن تنها ۶ نفر در هر کیلومترمربع است.
دشت قزاق با مساحت ۸۰۴،۵۰۰ کیلومترمربع یک‌سوم کشور را دربرمی‌گیرد و بزرگترین منطقه خشک استپی در جهان است. علفزارها و شنزارهای گسترده شاخصه این دشت هستند.
رودها و دریاچه‌های مهم قزاقستان عبارتند از دریاچه آرال، رود ایلی، رود ایرتیش، رود ایشیم، رود اورال، سیردریا، رود چارین، دریاچه بالخاش و دریاچه زایسان. دره چارین که ۱۵۰ تا ۳۰۰ متر عمق و ۸۰ کیلومتر درازا دارد فلات سنگی و سرخ‌رنگ را درمی‌نوردد و در راستای رودخانه چارین در شمال تیان‌شان ادامه می‌یابد. دهانه بیگاچ، دهانه‌ای برخوردی است که از برخورد یک سیارک در حدود ۵ میلیون سال پیش به‌وجود آمده و ۸ کیلومتر قطر دارد.
آب‌وهوای قزاقستان بری است و تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد دارد. بارندگی در این کشور نسبتا کم است و اراضی آن در شرایط خشک تا نیمه‌خشک قرار دارند.
شهرهای اصلی قزاقستان عبارتند از آستانه، آلماتی، قراغندی، چیمکند، آتیراو و اسکمن. شهرهای بزرگ قزاقستان به ترتیب آلماتی با حدود ۱٫۵ میلیون نفر، آستانه و قراغندی با حدود ۷۰۰ هزار نفر هستند. به جز شهرهای نامبرده می‌توان به شهرهای آکتاو، پاولودار، پتروپاولسک و اوست کامنگورسک نیز اشاره کرد.
استانهای قزاقستان
استان
مرکز
مساحتبه کیلومتر مربع
جمعیت (۲۰۰۹)
20px آلماتی
تالدی‌قورغان
۲۲۴٫۰۰۰
۱٫۶۴۲٫۳۰۰
20px آق‌مولا
کوکشه‌تاو
۱۴۶٫۰۰۰
۷۴۴٫۷۰۰
20px آق‌تپه
آق‌تپه
۳۰۰٫۶۰۰
۷۰۷٫۹۰۰
20px آتیراو
اتیراو
۱۱۸٫۶۰۰
۴۹۶٫۰۰۰
20px مین‌قشلاق
آق‌تاو
۱۶۵٫۶۰۰
۴۱۶٫۵۰۰
20px قزاقستان شمالی
پتروپاول
۹۷٫۹۹۳
۶۵۱٫۱۰۰
20px قزاقستان شرقی
اوسکمن
۲۸۳٫۳۰۰
۱٫۴۱۷٫۶۰۰
20px پاولودار
پاولودار
۱۲۴٫۸۰۰
۷۴۷٫۶۰۰
20px قراغندی
قراغندی
۴۲۸٫۰۰۰
۱٫۳۴۴٫۲۰۰
20px قوستانای
قوستانای
۱۹۶٫۰۰۰
۸۹۱٫۸۰۰
20px قیزیل‌اوردا
قیزیل‌اوردا
۲۲۶٫۰۰۰
۶۳۶٫۹۰۰
20px ژمبیل
طراز
۱۴۴٫۲۰۰
۱٫۰۲۵٫۰۰۰
20px قزاقستان جنوبی
چیمکند
۱۱۷٫۳۰۰
۲٫۳۵۶٫۵۰۰
20px قزاقستان غربی
اورال
۱۵۱٫۳۰۰
۶۱۷٫۱۰۰
شهر
مساحتبه کیلومتر مربع
جمعیت (سال ۲۰۰۹)
20px آلماتی
۳۲۵
۱٫۳۵۱٫۵۲۱
20px آستانه
۷۲۰
۶۵۳٫۸۰۰
20px بایکونور
۵۷
۵۹٫۱۴۷
سیاست
حکومت قزاقستان دمکراتیک و از نوع جمهوری ریاستی است. رئیس‌جمهور در راس کشور و دولت قرار دارد. قدرت اجرایی دست دولت بوده و قدرت قانونی دست پارلمان می‌باشد.
رهبر زمان کمونیسم قزاقستان یعنی نورسلطان نظربایف پس از استقلال به ریاست‌جمهوری قزاقستان رسید و از سال ۱۹۸۹ همچنان در این منصب باقی مانده‌است. نورسلطان نظربایف در ۴ دسامبر ۲۰۰۵ میلادی انتخاب شد.
بر پایه قانونی که در سال ۲۰۱۰ میلادی در قزاقستان به تصویب رسید، نخستین رئیس‌جمهور قزاقستان حتی پس از استعفایش از مصونیت کامل قضایی برخوردار است. برپایه این قانون، نخستین رئیس‌جمهوری قزاقستان را نمی‌شود بازداشت کرد، محبوس کرد یا برای اعمالی که حین ریاست جمهوری خود یا پس از آن دوره انجام داده پاسخگو دانست. این مصونیت طبق قانون همچنین شامل دارایی‌های رئیس‌جمهور نخستین و خانواده او می‌شود.
در سال ۱۳۹۵ خورشیدی رئیس‌جمهوری قزاقستان طی حکمی «کریم ماسیموف» نخست‌وزیر قبلی را به مقام ریاست سازمان اطلاعات این کشور منصوب کرد. وی همچنین «بکیت‌جان ساگینتایف» را که تا آن زمان معاون نخست‌وزیر بود به عنوان نخست‌وزیر به مجلس پیشنهاد داد که با رای اعتماد نمایندگان مواجه شد.
حملات اسلام‌گرایان در قزاقستان که بخش اعظمی از جمعیتش مسلمان هستند به ندرت اتفاق افتاده‌است. اما شهر آق‌تپه که در نزدیکی مرز با روسیه واقع است محل نخستین حمله انتحاری در قزاقستان در سال ۲۰۱۱ بود. به گفته مقامات قزاق از این کشور حدود ۳۰۰ نفر به سوریه و عراق رفته و در صف گروههای افراطی و به‌خصوص داعش پیوسته‌اند.
بنا به برنامه اصلاحات ارضی دولت قزاقستان، خارجی‌ها می‌توانند زمین‌های کشاورزی قزاقستان را در قراردادهای ۲۵ ساله اجاره کنند. این برنامه، نگرانی و اعتراضات کشاورزان و زمین‌داران قزاقستانی را در پی داشته که نگرانی آنها این است که سرمایه‌گذاران چینی به این ترتیب زمین‌های آنها را بگیرند. این اعتراض‌ها در ماه مه ۲۰۱۶ سرکوب شد و شماری نیز بازداشت شدند. اعتراضات خیابانی در قزاقستان نادر است و دولت نورسطان نظربایف، که از قبل از فروپاشی شوروی قدرت را در قزاقستان در اختیار دارد، با مخالفان به سختی برخورد میکنند. آخرین باری که در قزاقستان اعتراضات عمده‌ای برگزار شد در سال ۲۰۱۱ بود که کارگران صنعت نفت اعتصاب کردند. در آن مقطع پلیس با شلیک به معترضان ۱۴ نفر از آنها را کشت.
مردم و فرهنگ
سوارکاران با لباس سنتی یک بازی بوسه به نام قیز کو را اجرا میکنند
جمعیت قزاقستان در سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۵،۱۰۰،۵۰۰ نفر تخمین زده شده که تراکم پایین جمعیت در این کشور را نشان میدهد. میزان جمعیت که در سال ۱۹۸۹ به بیش از ۱۶ میلیون نفر رسیده بود، پس از استقلال قزاقستان و مهاجرتهای زیاد به کشورهای دیگر به ۱۵ میلیون در سال ۲۰۰۶ کاهش یافت.
قزاقستان کشوری چندقومیتی است و قزاقها حدود ۶۳ درصد ساکنان آن را تشکیل می‌دهند. ۲۳٫۷ درصد مردم این کشور روس و بقیه ازبک، اوکراینی، اویغور، و غیره هستند. دین ۷۰ درصد از مردم اسلام و مذهب بقیه ساکنان مسیحیت است.
ویژگی چندقومیتی قزاقستان در هنر و فرهنگ این کشور بازتاب یافته‌است. فعالیت‌های فرهنگی و هنری قزاقستان را می‌توان در دو دسته گسترده سنتی و غربی دسته‌بندی کرد.
فرهنگ و هنر سنتی که با نوع زندگی ساکنان عمدتا قزاق و البته کرهایها و اویغورها و اقوام کوچکتر این سرزمین مرتبط است؛ همانند شعرها، آهنگ‌ها و رقص‌های فولکلور، موسیقی قزاق که با سازهای سنتی آنان اجرا می‌شود، همچون فرش‌ها و پارچه‌های دست بافت و صنایع دستی گوناگون که در طول قرن‌ها در این سرزمین به حیات خود ادامه داده و پیشرفت کرده‌اند.
در مجموع شعر، موسیقی و رقص جایگاه خاصی در فرهنگ قزاق داشته و دارند.
گروه غربی شامل انواع هنرهایی می‌گردد که روسها از ابتدای قرن بیستم به منطقه آوردند. مانند تئاتر، موسیقی کلاسیک، باله، اپرا، سینما، تلویزیون و ادبیات روسی می‌گردند.
البته همه این انواع فرهنگی و هنری در میان قزاقها به مقبولیت کامل دست نیافتند. اما در نتیجه سیاست‌های حکومت بلشویکی اتحاد شوروی، قزاقستان در دهه‌های گذشته پذیرای جمعیت بزرگی از روسها و اقوام غیر قزاق بوده‌است، به گونه‌ای که قزاقها در سرزمین خودشان به یک اقلیت بدل شدند.
حضور چنین جمعیت بزرگ و با فرهنگ‌های گوناگون و بسیار متفاوت موجب شکوفایی هنر و فرهنگ غربی در این کشور شده‌است. موفقیت قزاقها و حتی آثار هنری که در قزاقستان ساخته شده یا به این کشور مربوط است، در جشنواره‌های بین‌المللی از آثار مثبت این تنوع فرهنگی است.
در قزاقستان گروهی از مردم آذربایجانی ایرانی هم وجود دارند که در شهر مرکه در نزدیکی مرز قرقیزستان زندگی میکنند. این افراد از آذربایجانی‌های عشایری بودند که در مرز ارس تردد می‌کردند و پس از این که در سال ۱۹۱۸ مرزها بسته شد، در آن سوی مرز گرفتار و محبوس شدند. حکومت شوروی از ترس شورش این افراد، آنها را به قزاقستان کوچاند و تا امروز نیز در آنجا ساکن هستند. آنها هنوز هم به زبان ترکی آذربایجانی صحبت میکنند.
قزاقستان در زمان روسیه تزاری، شبیه تبعیدگاه بود و روسها برای خلاص‌شدن از دست هر گروهی آنها را به قزاقستان تبعید میکرد برای همین در این کشور بیش از ۱۰۰ ملیت مختلف زندگی میکند. در قرن هفتم و هشتم میلادی بود که اسلام به قزاقستان رسید اما آگاهی‌شان درباره اسلام کم بود تا اینکه در قرن نوزدهم حرکت بزرگی بین قزاقها به وجود آمد که آنها را تبدیل به مسلمان‌های معتقدی کرد. آنها سنی مذهب هستند و پیرو مکتب حنفی و بین آنها صوفی‌گری رواج زیادی دارد. بر اساس آخرین آمار مجمع جهانی اهل‌بیت از شیعیان قزاقستان در سال ۲۰۰۸ میلادی از مجموع ۱۵ میلیون و ۳۴۶ هزار نفر جمعیت قزاقستان، ۳۵۴ هزار و ۸۵۰ نفر شیعه هستند که نسبت آنها به کل جمعیت این کشور حدود ۲٫۳ درصد است. جمعیت شیعه در این کشور ریشه و فرهنگ و نژاد و زبان ایرانی دارند.
زبان
زبان قزاقی که زبان مردم قزاق و زبان ملی این کشور است، زبانی است از زیرگروه شرقی زبانهای ترکی‌تبار که خود زیر شاخه از زبانهای آلتایی است. از نزدیکترین زبانها به قزاقی، زبان کشور همسایه قرقیزی است. زبان روسی با توجه به سابقه تاریخی و حضور گسترده خود همچنان موقعیت زبان رسمی (در قانون اساسی قزاقستان از اصطلاح زبان ارتباطات بین‌المللی استفاده شده‌است) را حفظ کرده‌است.
زبانهای زبان اوکراینی، زبان تاتاری، قرقیزی، اویغوری، ازبکی، ترکی آذربایجانی، باشقیری، فارسی تاجیکی، زبان آلمانی، زبان کره‌ای، زبان ترکمنی، زبان ارمنی و زبان مغولی تنها تعدادی از مهمترین زبان‌هایی هستند که بزرگترین اقلیتهای قومی این کشور به آنها سخن می‌گویند. بسیاری از اقلیتهای قومی قزاقستان برای داشتن زبان مشترک به جز روسی، زبان قزاقی را هم می‌دانند. آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان بین‌المللی در سالهای اخیر افزایش یافته‌است.
زبان فارسی در قزاقستان از پیشینه‌ای تاریخی برخوردار است، در دانشگاه‌های این کشور کرسی‌های زبان فارسی ۳۰ سال است که دایر است، با وجود این در سالهای اخیر جایگاه زبان فارسی در مجامع علمی این کشور تا اندازه‌ای افول کرده‌است. تاریخ قزاقستان با زبان و ادبیات فارسی گره خورده‌است و هر پژوهشگری که بخواهد درباره تاریخ و ادبیات و جغرافیای تاریخی قزاقستان مطالعه و تحقیق کند، باید با زبان فارسی آشنایی داشته باشد. بسیاری از ضرب‌المثل‌های فارسی در ادبیات قزاقی نیز به کار برده می‌شود. در زبان قزاقی حدود ۳۰۶۸ واژه مشترک است که از زبان فارسی به خصوص از فارسی ورارود به زبان قزاقی اقتباس شده‌است چون ارتباط مستقیم بوده و هست. در خیابان‌های قزاقستان بسیار با واژه‌های داروخانه، آش خانه، کوچه، شهر، آبادانی (اودانی) یا بسیار نامهای قزاقی مواجه هستید که با زبان فارسی مشترک است. نام اسفندیار به صورت اسپندیار و نام رستم و بیژن در میان قزاقها خیلی فراوان است یعنی نه تنها نامهای عادی ایرانی، بلکه نام‌هایی حماسی است که فارسی زبانان به آنها افتخار ملی دارند و در شاهنامه آمده‌است. نام‌هایی که در ترکیبش واژه گل دارد در قزاقستان خیلی فراوان است که دکتر صفر عبدالله استاد زبان و ادبیات فارسی در قزاقستان، ۱۲۵ نام زنانه قزاقی با این ترکیب مانند گل‌بدن، گلناز، گلنار، گلدانه، گلبهرام را گردآوری کرده‌است.
خط و الفبا
خط و الفبای نوشتاری این کشور اکنون الفبای سریلیک است، اما قرار بر این است که الفبای نوشتاری آن تا سال ۲۰۱۵ به لاتین (الفبای لاتین ترکیه) تغییر یابد.
نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، در ماه دسامبر سال ۲۰۱۲ در پیام سالانه خود به مردم قزاقستان گفته بود که ما باید از سال ۲۰۲۵ به‌گذار به الفبای لاتین اقدام کنیم. این بدان معنا است که از آن زمان ما در همه امور باید از خط لاتین کار بگیریم. یعنی تا سال ۲۰۲۵ ما باید کارگذاری، چاپ نشریات دوری، کتاب‌های درسی و غیره را به خط لاتین انجام دهیم.
رئیس‌جمهور قزاقستان درباره آنچه «منطق تاریخی ژرف»گذار به خط لاتین خوانده، می‌گوید: «این از ویژگی‌های هم محیط فناوری جدید، هم ارتباط در جهان امروز و هم روند علم و آموزش در قرن ۲۱ است.»
از نظر آقای نطربایف ظاهراگذار به خط لاتین دسترسی جوانان قزاق به علم و فناوری امروز جهانی و ارتباط آنان با جهان غرب را آسان‌تر خواهد کرد، هرچند بسیاری در این امر تردید دارند. وی می‌افزاید: «در مدارس ما بچه‌ها انگلیسی می‌آموزند. یعنی خط لاتین. این برای جوانان ما دشوار نخواهد بود.»
برخی از تحلیلگران آسیای میانه می‌گویند تصمیم رئیس‌جمهور قزاقستان برای‌گذار به خط لاتین تلاشی برای فاصله گرفتن از روسیه یا «جهان روسی» و نزدیکی بیشتر با کشورهای ترک‌تبار منطقه و به‌ویژه با ترکیه است.
اما به اعتقاد قناعت عادل، تحلیلگر ازبک‌تبار مقیم پراگ، این تصمیم «خیال خامی» بیش نیست: «زیرا خط سیریلیک قزاقی به جهان روسی ربطی ندارد. در نهایت، مخالفان عمده جهان روسی - اوکراینی‌ها از خط سیریلیک استفاده میکنند و به فکر تغییر آن نیستند. بلغارستان، از اعضای اتحادیه اروپا و ناتو هم از این خط استفاده میکند.»
آقای عادل می‌افزاید: «گذار به خط لاتین قزاقی بدان معنا نیست که آن با خط ترکی یا ازبکی مشترک می‌شود. قزاقها باید از تجربه ناموفق‌گذار زبان ازبکی به خط لاتین سبق (درس) بگیرند.»
عبدالقادر رستم:گذار به الفبای لاتین، قزاقها را از تاثیر معنوی و زبانی روسها دورتر میکند، و از سوی دیگر روس‌گرایی را که تاکنون در ذهن بخشی از مردم قزاق حکومت میکند، کاهش میدهد.
اشاره او به تصمیم دولت ازبکستان است که بعد از فروپاشی اتحاد شوروی فرایندگذار از الفبای سیریلیک به خط لاتین را شروع کرد. اما این فرایند سال‌هاست ادامه دارد و به باور بسیاری موفق نبوده‌است؛ هرچند جمهوری آذربایجان و ترکمنستان، دو کشور دیگر ترک‌زبان در این فرایند تاحدی موفق بودهاند.
زبانهای ترکمنی و آذری تا حد زیادی به زبان ترکی عثمانی نزدیکند، ولی ازبکی از خانواده دورتر زبانهای ترکی (چغتایی) است و نزدیکترین زبان به آن زبان اویغوری در چین محسوب می‌شود که خط آن برساخته از خط فارسی-عربی است. زبانهای قزاقی و قرقیزی هم از این دو گروه از خانواده زبانهای ترکی فاصله زیادی دارند.
در ضمن، الفبای لاتین برای زبان قزاقی پدیده تازه‌ای نیست. در سال ۱۹۲۹ با تصمیم دولت شوروی الفبای واحدی برای زبانهای ترکی قلمرو شوروی مبتنی بر خط لاتین ایجاد شده بود که بیش از ده سال مورد استفاده بود. اما در سال ۱۹۴۰ مانند زبانهای دیگر جماهیر آسیای میانه الفبای سیریلیک در زبان قزاقی هم جایگزین لاتین شد.
در مقاله خود، آقای نظربایف از تاریخ الفبا در زبانهای ترکی، از الفبای رونی در قرنهای ۶–۷ میلادی گرفته تا الفبای عربی که طی ۹۰۰ سال پس از حمله عرب و گسترش اسلام در قلمرو قزاقستان مورد استفاده بوده نیز یادآور شده و گفته‌است که تغییر الفبا در زبان قزاقی همیشه «علل سیاسی مشخصی» داشته‌است.
رئیس‌جمهور قزاقستان منطق‌گذار به خط لاتین را به دور از انگیزه‌های سیاسی و مرتبط با «فناوری جدید و ارتباطات جهان معاصر» خوانده و آن را برای قزاقها مهم می‌داند.
آقای رستم معتقد است که حوادث اوکراین و دخالت روسیه در امور آن کشور در سالهای اخیر نخبگان سیاسی قزاق را «هوشیارتر» کرده‌است: «گروههای ملت‌گرای روس، چه در قزاقستان و چه در روسیه مدعی بودند که ولایات شمالی قزاقستان زمین روسها است و باید به روسیه همراه شود، زیرا میزان جمعیت روس در این مناطق زیاد است. نظربایف برای پیشگیری از این امر دو طرح را اجرا کرد: با دادن امتیازها قزاقها را از کشورهای مختلف، از چین و مغولستان گرفته تا تاجیکستان و افغانستان، به قزاقستان آورد و عمدتا در مناطق شمالی مستقر کرد.»
وی می‌افزاید: «دوم، پایتخت را از آلماتی به شهر شمالی آق‌ملا (سلینوگراد زمان شوروی و آستانه کنونی) که اساسا شهر روسها بود، منتقل کرد. در اصل، به جای این شهر یک شهر کاملا جدید و معاصر ساخته شد و به این بهانه ده‌ها هزار قزاق را به شمال منتقل کرد.گذار به الفبای لاتین، قزاقها را از تاثیر معنوی و زبانی روسها دورتر میکند و از سوی دیگر، روس‌گرایی را تاکنون در ذهن قسمتی از مردم قزاق حکومت میکند، کاهش میدهد».
اقتصاد
اقتصاد این کشور تا حد زیادی به بخش کشاورزی متکی است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوریهای تازه استقلال یافته دارد و نیز از اعضای مهم سازمان همکاری شانگهای است.
این کشور از لحاظ منابع زیرزمینی هم بسیار غنی است، از سال ۱۹۹۳ تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش انجام شده‌است. همچنین تخمین زده می‌شود که قزاقستان صاحب دومین منابع بزرگ در اورانیوم، کروم، روی و سرب و سومین در منگنز، چهارمین در مس و در مورد زغال سنگ، آهن و طلا نیز در بین ۱۰ کشور اول دنیا قرار می‌گیرد. و همچنین یازدهمین منابع بزرگ هم در نفت و هم در گاز طبیعی را در اختیار دارد.
کشف و استخراج نفت در مناطق غربی در کنار دریای خزر، این کشور را جزو کشورهایی با درصد رشد اقتصادی بالا در میان جمهوریهای اتحاد شوروی سابق قرار داده‌است. قزاقستان به درآمدهای نفتی بسیار وابسته است و سقوط جهانی قیمت نفت در مقطعی وضعیت اقتصادی این کشور را دشوار کرد.
تحریم‌های دوجانبه روسیه و غرب به سقوط روبل روسی و بحران اقتصادی در روسیه منجر شده که تاثیراتی جدی بر جماهیر دیگر سابق شوروی، از جمله قزاقستان، گذاشته‌است.
نوروز در قزاقستان
نوروز در قزاقستان
مردم قزاقستان نوروز را اعتدال بهاری می‌دانند و بر این باورند که در این روز ستاره‌های آسمانی به نقطه ابتدایی می‌رسند و همه جا تازه می‌شود و روی زمین شادمانی بر قرارمی‌شود. همچنین قزاقها معتقدند که نوروز آغاز سال است و در میان آنان عبارات زیبایی درباره نوروز وجود دارد. نوروز روزی است که یک سال منتظرش بودهاند نوروز روزی است که خیر بر زمین فرود آمده و بالاخره نوروز روزی است که سنگ نیلگون سمرقند آب می‌شود:
در شب سال تحویل تا شب قزیر صاحبخانه دو عدد شمع در بالای خانه‌اش روشن میکند و خانه‌اش را خانه تکانی کرده و چون مردم قزاق باور بر این دارند که تمیز بودن خانه در آغاز سال نو باعث می‌شود افراد آن خانه دچار بیماری و بدبختی نشوند آنان بر این مسئله ایمان دارند و آن را هر ساله رعایت میکنند.
در شب نوروز دختران روستایی قزاق با آخرین گوشت باقیمانده از گوشت اسب که سوقیم نام دارد غذایی به نام اویقی آشار همراه با آویز می‌پزند و از جوان‌هایی که دوستشان دارند پذیرایی میکنند. آنان نیز در قبال آن به دختران آینه و شانه و عظر هدیه میکنند که آن را سلت اتکیتر مینامند و به معنی علاقه‌آور می‌باشد.
در عید نوروز جوانان یک اسب سرکش را زین کرده و عروسکی که ساخته دست خودشان است با آویز زنگوله‌ای به گردنش درساعت سه صبح که ساعتی معین از شب قزیر است رها نموده تا از این طریف مردم را بیدار نمایند. عروسک در حقیقت نمادی از سال نو است که آمدن خود را سوار بر اسب به همه اعلام میکند.
نوروز برای قزاقها بسیار مقدس بوده و اگر در این روز باران یا برف ببارد آن را به فال نیک گرفته و معتقدند سال خوبی پیش رو خواهند داشت. در عید نوروز مردم لباس نو و سفید به تن میکنند که نشانه شادمانی است. دید و بازدید اقوام در این ایام با زدن شانه‌ها به یکدیگر از آیین و رسوم مردم قزاق در ایام عید نوروز می‌باشد، همچنین پختن غذایی به نام نوروز گوژه (کوژه = آش) که تهیه آن به معنی خداحافظ با زمستان و غذاهای زمستانی است و از هفت نوع ماده غذایی تهیه می‌شود در این ایام جزو آیین و رسوم این سرزمین می‌باشد.
مسابقات معروفی نیز در ایام نوروز در قزاقستان برگزار می‌شود که از مهمترین آنان می‌توان به (قول توزاق) اشاره نمود که بین گروههای مرد و زن برگزار می‌شود. اگر برنده زن‌ها باشند قزاقها معتقدند آن سال خوب و پربرکتی است اگر مردها پیروز شوند آن سال نامساعد خواهد بود. از دیگر مسابقات می‌توان به کوکپار برداشتن بز از مکانی مشخص توسط سواران، آودار یسپاق، قیزقوو و آلتی باقان اشاره نمود.
در عصر نوروز نیز مسابقه آیتیس آغاز می‌شود که مسابقه شعر و شاعری است.
زبان فارسی در قزاقستان
در زبان قزاقی حدود ۳۰۶۸ واژه مشترک است که از زبان فارسی به خصوص از فارسی ورارود به زبان قزاقی اقتباس شده‌است چون ارتباط مستقیم بوده و هست. در خیابان‌های قزاقستان بسیار با واژه‌های داروخانه، آش خانه، کوچه، شهر، آبادانی (اودانی) یا بسیار نامهای قزاقی مواجه هستید که با زبان فارسی مشترک است. نام اسفندیار به صورت اسپندیار و نام رستم و بیژن در میان قزاقها خیلی فراوان است یعنی نه تنها نامهای عادی ایرانی، بلکه نام‌هایی حماسی است که فارسی زبانان به آنها افتخار ملی دارند و در شاهنامه آمده‌است. نام‌هایی که در ترکیبش واژه گل دارد در قزاقستان خیلی فراوان است که دکتر صفر عبدالله استاد زبان و ادبیات فارسی در قزاقستان، ۱۲۵ نام زنانه قزاقی با این ترکیب مانند گل‌بدن، گلناز، گلنار، گلدانه، گلبهرام را گردآوری کرده‌است.
در قزاقستان چند ضرورت مهم برای تدریس زبان فارسی وجود دارد و این نکته را بزرگان قزاق می‌دانند.
۱- پیش از همه حدود ۹۰–۹۵ درصد منابع دست اولی که درباره قزاقها و اقوام آسیای مرکزی در قرون وسطی وجود دارد منابع فارسی است و بدون منابع فارسی از هیچ منبع دیگری نمی‌توانند درباره اقوام ترکی و مغولی آسیای مرکزی چیزی پیدا کنند.
۲- بیشتر حاکمان و خان‌های مغولی و ترکی دبیران و وزیران فارسی‌زبان، یا به قول خودشان یک نفر تاجیک مورخ یا واقعه‌نگار فارسی یا فارسی‌زبان داشته‌اند و همه کتاب‌ها را آنها نوشته‌اند. برای نمونه جامع‌التواریخ یا تاریخ جهانگشای جوینی و صدها کتاب دیگر به زبان فارسی است؛ بنابراین اگر این اقوام بخواهند کشورها و ریشه‌های خود را بیشتر بشناسند، امکان ندارد که بدون فراگرفتن منابع زبان فارسی به جایی برسند. این یک انگیزه بسیار مهمی است که باید این مردم فهم آن را داشته باشند.
۳- نکته دیگر این که هر قدر روابط ایران با منطقه و قزاقستان بهتر باشد زبان فارسی بهتر آموخته می‌شود. یکی از انگیزه‌هایی که در قزاقستان خیلی زبان چینی یا کره‌ای می‌آموزند این است که صدها شرکت وجود دارد که برای فعالیت‌های خود نیاز به همکارانی دارند که زبانشان را بدانند و از این بابت حقوق خوب هم می‌دهند. همچنین ترکیه را می‌توان نام برد که ترک‌زبانان کنونی خط را هم از دست دادند و برای مطالعه فرهنگ همان ترک‌ها نیز راهشان بسته‌است و خط عربی فارسی را نمی‌دانند و خطشان لاتین است ولی چون شرکت‌های زیاد ترکیه‌ای در قزاقستان فعال هستند و دولت ترکیه حمایت میکند دانشجویان به سمت زبان ترکی استانبولی میروند.
سازمان همکاری شانگهای
خط اویغوری
زبان اویغوری | [
"سرود ملی قزاقستان",
"آستانه (قزاقستان)",
"آلماآتی",
"زبان قزاقی",
"زبان روسی",
"جمهوری ریاستی",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"نورسلطان نظربایف",
"بکیت‌جان ساگینتایف",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"۱۷ آذر",
"۱۳۷۰",
"دسامبر",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"تنگه",
".kz",
"آسیای میانه",
"آلماتی",
"قزاقی",
"تنگه (واحد پول)",
"پایگاه فضایی بایکونور",
"یوری گاگارین",
"فضانورد",
"شوروی",
"روسیه",
"آسیای مرکزی",
"سکاها",
"چنگیزخان",
"جغتای‌خان",
"گنقیز",
"مردم قزاق",
"ستان",
"انقلاب اکتبر",
"جمهوری سوسیالیستی قزاقستان شوروی",
"جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی",
"فروپاشی شوروی",
"قفقاز",
"چین",
"قرقیزستان",
"ازبکستان",
"ترکمنستان",
"دریای خزر",
"ترکیه",
"پاکستان",
"آرژانتین",
"کوه‌های اورال",
"اروپا",
"آسیا",
"کشور خشکی‌بست",
"کویر",
"استپ",
"دریاچه آرال",
"رود ایلی",
"رود ایرتیش",
"ایشیم",
"رود اورال",
"سیردریا",
"رود چارین",
"دریاچه بالخاش",
"زایسان",
"تیان‌شان",
"دهانه بیگاچ",
"دهانه برخوردی",
"اقلیم بری",
"آستانه",
"قراغندی",
"چیمکند",
"آتیراو",
"اسکمن",
"آکتاو",
"پاولودار",
"پتروپاولسک",
"اوست کامنگورسک",
"استان آلماتی",
"تالدی‌قورغان",
"استان آق‌مولا",
"کوکشه‌تاو",
"استان آق‌تپه",
"آق‌تپه، قزاقستان",
"استان آتیراو",
"اتیراو",
"استان مین‌قشلاق",
"آق‌تاو",
"استان قزاقستان شمالی",
"پتروپاول، قزاقستان",
"استان قزاقستان شرقی",
"اوسکمن، قزاقستان",
"استان پاولودار",
"پاولودار، قزاقستان",
"استان قراغندی",
"استان قوستانای",
"قوستانای، قزاقستان",
"استان قیزیل‌اوردا",
"قیزیل‌اوردا",
"استان ژمبیل",
"طراز",
"استان قزاقستان جنوبی",
"استان قزاقستان غربی",
"اورال، قزاقستان",
"بایکونور",
"۴ دسامبر",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"مصونیت قضایی",
"اصلاحات ارضی",
"پلیس",
"هنر",
"فرهنگ",
"اویغور",
"شعر",
"آهنگ",
"رقص",
"فولکلور",
"موسیقی",
"فرش",
"پارچه",
"تئاتر",
"موسیقی کلاسیک",
"باله (رقص)",
"اپرا",
"سینما",
"ادبیات روسی",
"آذربایجانی",
"ایرانی‌ها",
"مرکه",
"ارس",
"۱۹۱۸ (میلادی)",
"ترکی آذربایجانی",
"روسیه تزاری",
"تبعید",
"روس",
"اسلام",
"قرن نوزدهم",
"سنی",
"حنفی",
"صوفی‌گری",
"مجمع جهانی اهل‌بیت",
"شیعه",
"ایرانی",
"زبان ملی",
"زبانهای ترکی‌تبار",
"زبانهای آلتایی",
"زبان قرقیزی",
"زبان رسمی",
"قانون اساسی قزاقستان",
"اوکراینی",
"تاتاری",
"قرقیزی",
"اویغوری",
"ازبکی",
"باشقیری",
"فارسی تاجیکی",
"زبان آلمانی",
"زبان کره‌ای",
"ترکمنی",
"زبان ارمنی",
"مغولی",
"روسی",
"زبان انگلیسی",
"زبان فارسی",
"تاریخ قزاقستان",
"ورارود",
"اسفندیار",
"رستم",
"بیژن",
"شاهنامه",
"گل",
"صفر عبدالله",
"سریلیک",
"کشاورزی",
"سازمان همکاری شانگهای",
"۱۹۹۳ (میلادی)",
"اورانیوم",
"کروم",
"روی",
"سرب",
"منگنز",
"مس",
"زغال سنگ",
"آهن",
"طلا",
"نفت",
"گاز طبیعی",
"اتحاد شوروی",
"نوروز",
"اعتدال بهاری",
"خانه تکانی",
"گوشت اسب",
"ماده غذایی",
"قزاق",
"قرون وسطی",
"فارسی",
"ترکی",
"تاجیک",
"جامع‌التواریخ",
"تاریخ جهانگشا",
"جوینی",
"چینی",
"کره‌ای",
"ترک‌زبان",
"لاتین",
"ترکی استانبولی",
"خط اویغوری",
"زبان اویغوری"
] | [
"قزاقستان",
"استپ‌های اوراسیا",
"اوراسیا",
"ایالات و نواحی بنیان‌گذاری‌شده در سال ۱۹۹۱ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در آسیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در اروپا",
"جمهوری‌ها",
"دولتهای مدرن ترک",
"کشورها و سرزمینهای روسی‌زبان",
"کشورهای آسیای مرکزی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای حاشیه دریای خزر",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای محصور در خشکی"
] |
2,759 | فیجی | 2 | 270 | 0 | [
"فيجي",
"فیجی",
"في جي",
"فی جی"
] | false | 172 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of the Fiji Islands"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری جزایر فیجی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "فیجی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Fiji.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "coat of arms of Fiji.png"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "از خدا بیم دار و ملکه را ارج گذار"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "<center>پرونده:Fiji National Anthem.ogg</center>[[خدا فیجی را خجسته بدارد]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Fiji on the globe (Polynesia centered).svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "Fiji in its region (special marker).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[سووا]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "18"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "10"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "178"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "27"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[سووا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]][[فیجیایی]][[هندی فیجی]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[فرانک بینی ماراما]][[ملکه الیزابت دوم]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": " ؛ از [[بریتانیا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۰ اکتبر]] [[۱۹۷۰]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۸،۲۷۴"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۵۵ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزیی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۰۹"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۸۴۹،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۵۶ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۶"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۴۸ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار فیجی]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "FJD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.fj]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۶۷۹+"
}
],
"Title": "کشور"
} | فیجی با نام رسمی جمهوری جزایر فیجی یک کشور جزیره‌ای در منطقه ملانزی در اقیانوس آرام جنوبی است که در ۲ هزار کیلومتری جزیره شمالی زلاندنو قرار گرفته‌است. پایتخت و بزرگترین شهر فیجی شهر سووا است. در فیجی سه زبان انگلیسی، فیجیایی و هندی فیجی رسمیت دارند. جمعیت فیجی ۸۶۰ هزار نفر و واحد پول آن دلار فیجی است که در حال حاضر (می 2018) هر دلار فیجی معادل حدود 48 سنت آمریکایی می‌شود. ۶۵ درصد مردم این کشور مسیحی، حدود ۲۸ درصد هندو و ۶ درصد نیز مسلمان‌اند.
نزدیکترین همسایگان آن از غرب وانوآتو، از جنوب غرب کالدونیای جدید فرانسه، از جنوب شرق جزیره کرمادچ نیوزیلند، از شرق ساموآ، از شمال شرق جزایر والیس و فوتونای فرانسه و از شمال تووالو است. این کشور از ۳۲۲ جزیره و ۵۳۳ صخره تشکیل شده‌است. تنها ۱۰۶ جزیره آن مسکونی هستند و ۸۷ درصد جمعیت کشور در دو جزیره اصلی زندگی میکنند.
در سده‌های هفدهم و هجدهم میلادی هلندی‌ها و بریتانیایی‌ها فیجی را کشف کردند که تا سال ۱۹۷۰ مستعمره بریتانیا به‌شمار می‌رفت. فیجی با توجه به جنگلهای بسیار، منابع زیرزمینی و ذخایر ماهیان، یکی از پیشرفته‌ترین اقتصادهای منطقه اقیانوسیه را داراست. امروزه مهمترین منبع تجارت خارجی این کشور گردشگری و صادرات شکر است.
جمهوری فیجی در حال حاضر رئیس گروه ۷۷ است. فیجی از اعضای جدید جنبش غیرمتعهدها است و پس از استرالیا، نیوزیلند و پاپوآ گینه نو، چهارمین کشور بزرگ حوزه اقیانوسیه محسوب می‌شود.
تاریخ
سفال‌های بدست آمده از شهرهای فیجی نشان میدهد این جزایر از ۱۰۰۰ تا ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح مسکونی بوده‌است اما مسئله مهاجرت اقیانوس آرام هم هنوز مطرح است. فیجی از سده ۱۸ به دست بریتانیا افتاد و در سال ۱۸۷۴ مستعمره این کشور گشت، فیجی در ۱۰ اکتبر ۱۹۷۰ از بریتانیا اعلام استقلال کرد.
بسیاری بر این باورند که اهالی فیجی از جنوب شرقی آسیا و از طریق اندونزی به این کشور آمده‌اند، یعنی از زمانی که جزایر ملانزی و پلی‌نزی متحد شدند و یک جامعه توسعه یافته را پیش از رسیدن اروپایی‌ها، پدیدآوردند.
نخستین گروه اروپایی‌های کاشف فیجی در سال ۱۶۴۳ به رهبری «آبل تاسمان» هلندی پای به این جزیره گذاشتند و سپس در سال ۱۷۷۴ کاپیتان انگلیسی «جیمز کوک» کار آنها را دنبال نمود. اما معتبرترین روایت، مربوط به کشف فیجی توسط کاپیتان «ویلیام بلای» در سال ۱۷۸۹ است.
بازرگانان و دریانوردان اروپایی و استرالیاییان نخستین گروه‌هایی بودند که به این کشور آمدند و در آن اقامت گزیدند. مبلغان مذهبی در اوایل سده ۱۹ به فیجی آمدند و پادشاه فیجی در سال ۱۸۵۴ به آیین مسیحیت گروید. در در این هنگام آدم‌خواری ملغی گردید و جنگهای قبیله‌ای پایان یافت. در تاریخ ۱۰ اکتبر ۱۸۷۴ فیجی به مستمره بریتانیای بزرگ تبدیل شد و از سال ۱۸۷۹ تا ۱۹۱۶ کارگران هندی به این جزیره آمدند و در کشتزارهای نیشکر به کار مشغول شدند. این کارگران بعدها به مزرعه‌داران و بازرگانان مستقل تبدیل شدند به‌طوری که هندی‌ها هم‌اکنون کنترل بازرگانی فیجی را در اختیار دارند.
سیاست
فیجی تا پیش از کسب استقلال در سال ۱۹۷۰، مستمره بریتانیا بود. در این کشور در سال ۱۹۸۷ نظام جمهوری را پذیرفت و طبق قانون اساسی سال ۱۹۹۷ نظامی دموکراتیک بر آن حاکم شده‌است. رئیس جمهور توسط شورای عالی روسا انتخاب می‌شود و قدرت اجرایی در دست وی است. دوره ریاست جمهوری ۵ سال است.
ژنرال سیتیونی رابوکا که دو ارتش در رهبری میکرد طی کودتایی در سال ۱۹۸۷ به قدرت رسید، در همین سال در فیجی نظام جمهوری برقرار گردید. راتو سیر کامیسسه مارا در سال ۱۹۹۴ رئیس جمهور فیجی شد، رئیس جمهور سابق، ژنرال سیتیونی رابوکا از حزب سیاسی فیجی نیز در سال ۱۹۹۲ در اولین انتخابات بعد از کودتا به سمت نخست وزیری رسید. در سال ۲۰۰۰ میلادی راتو ژوزفا ایلوئیلو رئیس جمهور و لایسنیا کاراسه نیز به عنوان نخست وزیر انتخاب شدند.
جغرافیا
250px
فیجی در قلب اقیانوس آرام و در نیمه‌راه بین خط استوا و قطب جنوب و بین طول جغرافیایی ۱۷۵ و ۱۷۸ غربی و عرض ۱۵ و ۲۲ جنوبی واقع شده‌است. این کشور در تقاطعی واقع شده که مستقیما به شمال نیوزیلند و غرب استرالیا یعنی دو کشور اصلی اقیانوس آرام منتهی می‌شود و در پیرامون آن سایر جزایر اقیانوس آرام همچون تونگا، ساموآ، وانوآتو و کالدونیای جدید قرار دارند.
مساحت فیجی ۱۸،۲۷۴ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۸۵۳،۴۴۵ نفر است. فیجی از بیش از ۳۰۰ جزیره تشکیل شده‌است و به صورت مجمع الجزایر می‌باشد. جمعیت فیجی اکثرا بین بومیان فیجی و نژاد هندی تقسیم شده‌است. بیشتر جمعیت فیجی در دو جزیره ویتی لوو و وانوآ لوو ساکن هستند. از شهرهای مهم فیجی می‌توان به، لائوتوکا ۵۲،۲۲۰ نفر، نادی ۴۲،۲۸۴ نفر، لاباسا ۲۷،۹۴۹ نفر و نائوسوری ۲۰۰۰ نفر اشاره کرد.
دو جزیره اصلی فیجی عبارتند از «ویتی لوو» با ۱۰۴۲۹ کیلومتر مربع و «وانا لووو» با ۵۵۵۶ کیلومتر مربع که مجموعا حدود ۸۷ درصد مساحت زمین این کشور شامل می‌شوند. بالغ بر ۸۳ درصد زمینها در مالکیت بومیان فیجی، ۹ درصد در مالکیت دولت و ۸ درصد بقیه نیز سرزمین آزاد می‌باشند. تنها ۱۶ درصد خاک این کشور قابل کشت است که عمدتا در دشت‌ای ساحلی، دلتای رودخانه‌ها و دره‌ها واقع شده‌اند.
فیجی دارای آب و هوای استوایی با دو فصل اصلی گرم و مرطوب از ماه نوامبر تا آوریل و فصل خنک و خشک، از ما مه تا اکتبر است و در تمام طول سال، بادهایی بر فراز فیجی می‌وزد که باعث تعدیل هوا می‌شود و میانگین دمای هوا از ۲۲ درجه سانتیگراد در ماه‌های خنک سال تا ۲۶ درجه در ماه‌های گرم، در نوسان است.
پایتخت این کشور شهر سووا با ۱۷۲۳۹۹ نفر جمعیت می‌باشد.
تقسیمات کشوری
450px
فیجی به چهار ناحیه تقسیم شده که این نواحی جمعا به ۱۴ استان تقسیم شده‌اند. جزیره روتوما و متعلقات آن حالت خودمختار دارد و خارج از این تقسیمات کشوری قرار می‌گیرد.
محل
ناحیه
مرکز
استانها
70px
مرکزی
سووا
۵ استان: نایتاسیری، ناموسی، ریوا، سروآ، و تایلوو.
70px
شرقی
لووکا
کاداوو، لائو، لومایویتی.
70px
شمالی
لاباسا
بوآ، کاکادرو، ماکوآتا.
70px
غربی
لاتوکا
با، نادروگا-ناوسا، را.
اقتصاد
واحد پول فیجی، دلار با واحد جزء (سنت) نام دارد. 1FJD = 0.48 US Dollar (در می2018) صادرات فیجی را، شکر، طلا، نارگیل و زنجبیل دربر می‌گیرد. فیجی از اعضای کشورهای مشترک‌المنافع به‌شمار می‌رود.
مردم
۵۲٪ نژاد این کشور را فیجیایی (بومیان فیجی)، ۴۱٪ را نیز هندی‌ها تشکیل می‌دهند، همچنین دین ۵۶٪ مردم فیجی مسیحی، ۳۳٪ هندو و ۶٪ نیز مسلمان است. زبانهای رسمی فیجی را، انگلیسی، فیجیایی و هندی تشکیل می‌دهند.
فرهنگ
فرهنگ فیجی ترکیبی غنی از فرهنگ بومی، چینی، اروپایی و هندی شامل دموکراسی اجتماعی، زبان، غذا (عمدتا غذاهای دریایی و سبزیجات)، پوشاک محلی، سیستم اعتقادی، معماری، هنر، صنایع دستی، موسیقی و رقص و ورزش است.
گردشگری
فیجی به مقدار قابل توجهی دارای گردشگر است که از جزایر نادی و دنارو دیدن میکنند. این کشور دارای مقدار زیادی امکان غواصی و دیدن کرانه‌های مرجانی است که از جاذبه‌های گردشگری این کشور به‌شمار می‌آیند. بودجه زیادی صرف بازکردن استراحتگاه‌ها در مناطق دور افتاده جهت افزایش گردشگری انجام شده‌است. | [
"خدا فیجی را خجسته بدارد",
"سووا",
"زبان انگلیسی",
"زبان فیجیایی",
"زبان هندی فیجی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"نخست وزیر",
"فرانک بینی ماراما",
"ملکه الیزابت دوم",
"بریتانیا",
"۱۰ اکتبر",
"۱۹۷۰ (میلادی)",
"دلار فیجی",
".fj",
"ملانزی",
"اقیانوس آرام",
"زلاندنو",
"وانوآتو",
"کالدونیای جدید",
"فرانسه",
"ساموآ",
"والیس و فوتونا",
"تووالو",
"جزیره",
"صخره",
"هلند",
"اقیانوسیه",
"گردشگری",
"شکر",
"گروه ۷۷",
"جنبش عدم تعهد",
"استرالیا",
"نیوزیلند",
"پاپوآ گینه نو",
"۱۸۷۴ (میلادی)",
"پلی‌نزی",
"آبل تاسمان",
"جیمز کوک",
"ویلیام بلای",
"آدم‌خواری",
"نیشکر",
"سیتیونی رابوکا",
"۱۹۸۷ (میلادی)",
"۱۹۹۴ (میلادی)",
"۱۹۹۲ (میلادی)",
"۲۰۰۰ (میلادی)",
"راتو ژوزفا ایلوئیلو",
"تونگا",
"لائوتوکا",
"دلتا",
"روتوما",
"ناحیه مرکزی (فیجی)",
"استان نایتاسیری",
"استان ناموسی",
"استان ریوا",
"استان سروآ",
"استان تایلوو",
"ناحیه شرقی (فیجی)",
"لووکا",
"استان کاداوو",
"استان لائو",
"استان لومایویتی",
"ناحیه شمالی (فیجی)",
"لاباسا",
"استان بوآ",
"استان کاکادرو",
"استان ماکوآتا",
"ناحیه غربی (فیجی)",
"لاتوکا",
"استان با",
"استان نادروگا-ناوسا",
"استان را"
] | [
"فیجی",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۰ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۰ (میلادی) در اقیانوسیه",
"جمهوری‌ها",
"قلمروهای آرام غربی بریتانیا",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای هندوستانی‌زبان",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا"
] |
2,760 | فیلیپین | 2 | 1,561 | 0 | [
"فيليپين",
"فلیپین"
] | false | 1,397 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام رسمی",
"Item2": "Repúbliká ng̃ Pilipinas"
},
{
"Item1": "نام",
"Item2": "جمهوری فیلیپین"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "فیلیپین"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of the Philippines.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان",
"Item2": "Coat of Arms of the Philippines.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "برای خدا، مردم، طبیعت و کشور"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سرزمین برگزیده]]پرونده:Lupang Hinirang instrumental.ogg"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Philippines (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[مانیل]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "14"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "35"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "121"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[کزون سیتی]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان فیلیپینی]]<small>([[تاگالوگ]])</small> و [[انگلیسی]] (زبان دوم)"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[رودریگو دوترته]]"
},
{
"Item1": "موارد مربوط به تشکیل",
"Item2": "استقلال از [[اسپانیا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۲ ژوئن]]، [[۱۸۹۸]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۳۰۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۷۲ام"
},
{
"Item1": "تخمین جمعیت",
"Item2": "۱۰۱،۵۲۴،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه تخمین جمعیت",
"Item2": "۱۲ام"
},
{
"Item1": "سال تخمین جمعیت",
"Item2": "۲۰۱۵"
},
{
"Item1": "سرشماری",
"Item2": "۹۲،۳۳۷،۸۵۲"
},
{
"Item1": "سال سرشماری",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۳۲ام"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳۴۸٫۵۹۳ میلیارد دلار"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳۲ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰۱۷"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳،۲۸۰ دلار"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید)",
"Item2": "۸۷۳،۹۶۶ میلیارد دلار"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید)",
"Item2": "۸،۲۲۳ دلار"
},
{
"Item1": "سال سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۰۱۷"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۱۸ ام"
},
{
"Item1": "جینی",
"Item2": "۴۳"
},
{
"Item1": "تغییرات جینی",
"Item2": "۴۲"
},
{
"Item1": "سال جینی",
"Item2": "۲۰۱۲"
},
{
"Item1": "وضع جینی",
"Item2": "متوسط"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۶۸۲"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۴۴"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۲۰۱۵"
},
{
"Item1": "وضع شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "متوسط"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "پزو"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "PHP"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "[[PST]]"
},
{
"Item1": "utc_offset",
"Item2": "+۸"
},
{
"Item1": "جهت رانندگی",
"Item2": "راست"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.ph]]"
},
{
"Item1": "ولتاژ برق",
"Item2": "۲۲۰ ولت"
},
{
"Item1": "تقویم",
"Item2": "میلادی"
}
],
"Title": "کشور"
} | فیلیپین (; ) با نام رسمی جمهوری فیلیپین: Republika ng Pinipinas) کشوری آسیایی است که در جنوب شرقی آسیا و در غرب اقیانوس آرام و بین دریای جنوبی چین قرارگرفته و متشکل از ۷۱۰۷ جزیره می‌باشد که به صورت کلی به سه بخش جغرافیایی تقسیم شده که از شمال به جنوب عبارت می‌باشد از لوزون، ویسایا و میندانائو.
فیلیپین از سده ۱۶ تا ۲۰ مستعمره اسپانیا و در نیمه اول سده بیستم مستعمره آمریکا بود. این کشور در سال ۱۳۲۵ش ۱۹۴۶م از آمریکا استقلال یافته و روز ملی آن دوازدهم ژوئن است.
نامگذاری
فیلیپین از سال ۱۵۶۵ تا ۱۸۹۸ مستعمره کشور اسپانیا بود و نام این کشور نیز از نام پادشاه اسپانیا فیلیپ دوم گرفته شده‌است. نام اصلی فیلیپین ابتدا las islas filipinas بوده به معنی «جزایر فیلیپ».
تاریخ
فیلیپین در سالهای پیش از میلاد یکی از مراکز بازرگانی در منطقه جنوب شرقی آسیا بود. نخستین اروپاییانی که به این جزایر آمدند، همراهان فردیناند ماژلان کاشف معروف بودند که در سال ۹۰۰ش ۱۵۲۱م به همراه او این جزیره را کشف کرده و پای به این سرزمین نهادند.
در جنگ بین آمریکا و اسپانیا مستعمره آمریکا گشت و سپس در جنگ جهانی دوم به تصرف ژاپن درآمد و در سال ۱۹۴۶ در حالی که مانیل ویرانه‌ای بیش نبود، حکومت جمهوری در این کشور بوجود آمد. حضور پرقدرت آمریکا تاثیری عمیق بر جامعه فیلیپین نهاده‌است به‌طوری‌که این جامعه هم‌اکنون تلفیقی از فرهنگ آسیایی و کاتولیک اسپانیایی و سرمایه‌داری آمریکایی است.
استعمار اروپایی در فیلیپین
روزنامه‌نگار آلن رابلس اظهار داشت: ایجاد فیلیپین توسط استعمارگران صورت گرفت، فرهنگ سیاسی آن را شکل داد و همچنان بر روی اندیشه آنها تاثیر گذاشت. این کشور قریب به ۳۳۳ سال تحت سطله اسپانیا و نزدیک به پنج دهه قاطعانه در زیر حاکمیت ایالات متحده آمریکا، فیلیپین شکل گرفت. از نظر انسان‌شناسی همگرایی پراسپرو، «تفکر، فرهنگ و روان‌شناسی ما درحالیکه در واقع آسیایی بودیم عملا غربی شد».
در سده ۱۵ میلادی کمبود فلفل در اروپا به یک مشکل بدل شد و فقط پادشاهی ونیز می‌توانست آن را از طریق مدیترانه وارد کند. پس اسپانیا و پرتغال برای دستیابی به منبع فلفل در هند به راه افتادند. برای جلوگیری از جنگ بین دو کشور کاتولیک کلیسا زمین را به دو قسمت تقسیم کرد که هرچه اسپانیا پیدا کرد در سمت غرب متعلق به پادشاهی اسپانیا و از سمت شرق هر سرزمینی که پیدا شد متعلق به پرتغال است. تصور نادرست پرتغالی‌ها از زمین باعث شد زمانی زیادی وقت صرف شود تا بتوانند دریابند پایین قاره آفریقا ادامه دارد ولی اسپانیا به گرد بودن زمین معتقد بود و می‌گفت ما طی ۶ماه به هند دست پیدا می‌کنیم.
نظام سیاسی
فیلیپین دارای حکومت دموکراتیک در شکل یک جمهوری مطابق قانون اساسی با نظام ریاست جمهوری است که به شکل یکپارچه اداره می‌شود به استثنای ناحیه خودگردان مسلمان میندانائو که به صورت بسیار گسترده‌ای از حکومت جدا می‌باشد. فیلیپین چندین بار از زمان ریاست جمهوری راموس در تلاش بوده تا حکومت را به صورت فدرال، پارلمانی یا تک مجلسی تغییر دهد.
ریاست جمهوری در فیلیپین هم رئیس دولت و هم فرمانده کل نیروهای مسلح می‌باشد.
طبق قانون اساسی تازه تصویب شده فیلیپین نظام سیاسی این کشور جمهوری ریاستی است. رئیس‌جمهور و مجلس سنای ۲۴ نفره بر اساس رای مردم برای یک دوره شش ساله انتخاب می‌شوند. رئیس‌جمهور ریاست قوه مجریه را بر عهده دارد که از ۱۹ وزارتخانه متشکل شده‌است.
مجلس نمایندگان شامل دویست نماینده انتخابی با رای مردم و پنج نماینده انتصابی است که این پنج نماینده را رئیس‌جمهور از بین گروههای اقلیت انتخاب می‌نماید. همچنین تعیین اعضای کابینه نیز بر عهده رئیس‌جمهور و بدون تصویب مجلس است.
قانون اساسی فیلیپین دوره ریاست جمهوری در این کشور را به یک دوره شش ساله محدود کرده‌است تا مانع تبدیل شدن یک فرد به دیکتاتوری مشابه فردیناند مارکوس شود.
در فیلیپین رئیس‌جمهور و معاون وی به‌طور جداگانه در انتخابات به وسیله مردم برگزیده می‌شوند.
بنیگنو اکینو رئیس‌جمهور فیلیپین
احزاب و گروه‌ها
احزاب عمده سیاسی در فیلیپین عبارتند از:
حزب آزادیخواه (لیبرال).
حزب دمکراتیک فیلیپین (نهضت نیروی خلق).
حزب کارگر.
اتحاد برای دمکراسی.
سازمانهای اپوزیسیون مسلح از جمله اسلام گرایان تندرو معروف به گروه ابو سیاف که بر بخشی از جزایر میندانائو و مجمع الجزایر سولو خودمختاری دارند. مهمترین تهدید علیه حکومت این کشور هستند. مثل ناحیه خودمختار مسلمان نشین میندانائو به مساحت ۱۳/۱۲۲ کیلومتر مربع به مرکزیت کوتاباتو که در اختیار جهادگرایان مسلمان قرار دارد.
گروه ابوسیاف در سالهای ۱۹۹۰ با باج‌گیری از طریق گروگان گرفتن گردشگران خارجی شهرت یافت. این گروه وابسته به القاعده هم‌اکنون با برخی گروههای منطقه جنوب شرق آسیا ارتباط دارد و در سال ۲۰۰۴ میلادی مسئولیت بمب‌گذاری در یک کشتی را که در جریان آن بیش از ۱۰۰ تن کشته شدند، به عهده گرفت. این گروه فیلیپینی نیز با آدم‌ربایی در این کشور و ایالت صباح مالزی اقدام به رعب و وحشت و باج‌گیری میکند.
جغرافیا
کوه آپو بلندترین کوه فیلیپین
این کشور از ناحیه شمال غربی با تایوان و چین، از ناحیه شمال شرقی با ژاپن، از جنوب با اندونزی از جنوب غربی با مالزی، تایلند و سنگاپور همسایه است و شرق آن را دریای فیلیپین و غرب آن را دریای چین جنوبی فرا گرفته‌است.
مجموعه جزیره‌های فیلیپین از شمار بسیار زیادی جزیره کوچک و بزرگ تشکیل شده‌است که بر روی هم ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع وسعت دارند یعنی کمتر از یک پنجم خاک ایران. بیش از نیمی از خاک آن را جنگل فرا گرفته‌است. این جزایر که تعداد آنها به ۷۱۰۷ جزیره می‌رسد عموما در سه گروه بزرگ طبقه‌بندی می‌شوند. این سه مجمع‌الجزیره عبارتند از: لوزون، میندانائو، و ویسایا.
دو جزیره لوزون و میندانائو مجموعا ۶۶٪ کل مساحت فیلیپین را شامل می‌شوند. از ۷۱۰۷ جزیره فیلیپین فقط ۱۰۰ جزیره مسکونی است و در این بین فقط یازده جزیره به صورت عمده جمعیت ساکنی دارد و فقط ۲۷۷۰ جزیره دارای نامی خاص هستند.
کشور فیلیپین بطور کلی در محاصره آبهای اقیانوس آرام و دریای چین جنوبی قرار دارد، وسیع‌ترین دریاچه‌های آن عبارتند از،: لاگونا در غرب جزیره لوزون و تاآل در مرکز آن دو دریاچه لانائو و دریاچه سوریاگو نیز در جزیره میندانائو است.
بزرگترین رودهای این کشور شامل کاگایان و پاکساهان در جزیره‌های لوزون و رودهای پالانگی و آگوسان در جزیره میندانائو جریان دارد. مرتفع‌ترین قله آن کوه آپو به ارتفاع ۲۹۴۵ متر است.
آب و هوای فیلیپین گرمسیری دریایی با رطوبت زیاد است و در طول سال همواره با طوفان و باران‌های موسمی روبرو هستند و به خاطره همین باران‌های سیل آسا تقریبا ۷۰٪ این جزایر را جنگلهای سرسبز استوایی فرا گرفته‌است. دمای هوا بین ۲۰ تا ۴۰ درجه متغیر است و رطوبت نیز از ۳۶٪ تا ۹۰٪ هم می‌رسد. وقوع زمین‌لرزه در این جزایر پدیده‌ای معمولی به‌شمار می‌آید.
مهمترین قلل آتشفشان فیلیپین قله مایون و پیناتابو در جزیره لوزون و قله آپو در جزیره میندانائو و قله کان لائون در جزیره نگروس است که گاهی فعال شدن این قلل باعث خسارات مالی و جانی زیادی برای ساکنان اطراف آنها گردیده‌است. همچنین فعال شدن آتشفشان پیناتابو در جنوب جزیره لوزون در سال ۱۹۹۰ علاوه بر خساراتی که برای مردم داشت، پایگاه‌های نظامی آمریکا در فیلیپین را نیز تخریب نمود و در نهایت منجر به جمع‌آوری این پایگاه‌ها شد.
چین و فیلیپین بر سر مالکیت جزایر رنای که پکن از آن به عنوان جزایر نن شا یاد میکند و تپه‌های دریایی جانسون اختلاف دارند. آبهای دریای چین جنوبی که از منابع سرشار نفت و گاز و شیلات برخوردار است محل چالش بین چین و فیلیپین است.
چین مدعی مالکیت مطلق بر آبهای دریای چین جنوبی است و همواره از مدعیان دیگر از جمله فیلیپین، ویتنام و ژاپن خواسته تا از طریق گفتگوی دو جانبه به این تنش‌ها پایان دهند. فیلیپین این اختلاف را به دادگاه بین‌المللی سازمان ملل متحد برده‌است.
تقسیمات کشوری
نوشته اصلی: فهرست استانهای فیلیپین
نوشته اصلی: فهرست شهرهای فیلیپین
فیلیپین دارای ۱۷ ناحیه، ۸۱ استان و نزدیک به ۱۵۰۰ منطقه مستقل شهری (شهرستان) است.
ایالتهای فیلیپین
آبرا
آگوسان دل نورته
آگوسان دل سور
آکلان
آلبای
آنجلس
آنتیک
آرورا
داپیتان
ایریگا
لانائو دل نورته
لایونیون
مانیل
پالاوان
کوئه زون
سان پابلو
۱۷ لانائو دل سور
تاکلوبان
تانگوب
زامبوآنگا
مانیل
چپ
مانیل پایتخت کشور فیلیپین در طی سالهای گذشته پیشرفت زیادی داشته‌است. این شهر حدود ۱۰ میلیون نفر جمعیت دارد و هنوز یکی از ارزانترین شهرهای دنیاست. از لحاظ موقعیت جغرافیایی این شهر در دهانه رود بزرگ پاسیگ قرار دارد که در شرق آن خلیج مانیل و در غرب آن ناحیه لوزون قرار گرفته‌است. این شهر در ۹۵۰ کیلومتری جنوب شرقی هنگ کنگ و در ۲۴۰۰ کیلومتری شمال شرقی سنگاپور است. رودخانه پاسیگ از میان مانیل عبور میکند و تقریبا تمام شهر به آن دسترسی دارند.
مردم
چند بانوی ایلکانو در سانتا کاتالینا، ایلوکوس جنوبی، سال ۱۹۰۰
جمعیت فیلیپین طبق آمارهای اعلام شده در سال ۱۹۸۷ ۵۷٫۴ میلیون نفر بود. با نرخ رشد جمعیت حدود ۲٫۴ در سال جمعیت این کشور در سال ۱۹۹۵ به ۶۸ میلیون نفر رسید و در سال ۲۰۰۰ با نرخ رشد ۲٫۳ جمعیت این کشور به ۷۸ میلیون نفر بالغ شد.
حاکمیت اسپانیا بر فیلیپین باعث شد که ۹۰٪ مردم این کشور مسیحی و کاتولیک شوند و با مهاجرت گروههای مختلف مردم اسپانیائی زبان از اروپا و آمریکای جنوبی فرهنگ این کشور شباهت زیادی با کشورهای لاتین پیدا کرد و زبانهای محلی آنان نیز تحت تاثیر کلمات اسپانیایی قرار گرفت.
۹۰٪ مردم فیلیپین مسیحی می‌باشند که ۸۱٪ کاتولیک و ۹٪ پروتستان هستند و بقیه که شامل ۱۰٪ از کل جمعیت می‌باشند، بیشتر مسلمان هستند که اکثرا در جزیره میندانائو در جنوب ساکن هستند.
اکثریت نژاد آن را گروه «ماله» و باقی آن را «چینی»، «آمریکایی» و «اسپانیایی»ها تشکیل می‌دهند.
۲۹٪ درصد از نژاد مردم فیلیپین را فیلیپینی و ۲۳٪ را سبوئانو و ۱۰٪ را ایلکانو تشکیل می‌دهند و بقیه از سایر اقوام هستند. مردم در فیلیپین به زبان تاگالوگ صحبت میکنند و این در حالی است که زبان انگلیسی بسیار رایج است. از نظر جمعیت انگلیسی گویش ور به شدت بیشتری از اسپانیایی دارد و بیشتر مردم این کشور به زبان انگلیسی تسلط دارند، با این حال بیش از ۱۰۰۰ لهجه در فیلیپین موجود است. طبق آمار سال ۲۰۱۳ میزان با سوادی در میان مردم این کشور ۹۰/۷٪ بوده‌است
اقتصاد
ناحیه مرکزی اقتصاد در شهر ماکاتی
سه ناحیه مهم اقتصادی کلانشهر مانیل
از بالا به پایین: شهر جهانی بونیفاشو، ارتیگاس سنتر، شهر ماکاتی
اقتصاد فیلیپین ۳۴امین اقتصاد بزرگ دنیا با تولید ناخالص داخلی ۳۴۸٫۵۹۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ می‌باشد. بیشتر صادرات فیلیپین شامل نیمه رساناها و لوازم الکترونیکی، ابزار حمل و نقل، پوشاک، تولیدات مس، تولیدات بنزین، روغن نارگیل و میوه‌جات است. بزرگترین شریک‌های تجاری این کشور ایالات متحده، ژاپن، چین، سنگاپور، کره جنوبی، هلند، هنگ کنگ، آلمان، تایوان و تایلند است.
واحد پولی این کشور پزوی فیلیپین(₱ یا PHP) می‌باشد.
فیلیپین یک کشور تازه صنعتی شده به حساب می‌آید که در حالت گذر از صنعت کشاورزی به صنعت خدمات و تولیدات کارخانهای است. با وجود ۴۰٫۸۱۳ میلیون نیروی کار، ۳۰٪ این نیرو در صنعت کشاورزی مشغول به کار می‌باشند که ۱۴٪ تولید ناخالص داخلی و بخش صنعتی ۱۴٪ نیروی کار را شامل می‌شود که ۳۰٪ از تولید تولید ناخالص داخلی است. به این ترتیب ۴۷٪ نیروی کار در بخش اداری و خدماتی فعال می‌باشد که شامل ۵۶٪ از تولید ناخالص داخلی می‌شود.
نرخ بیکاری مصادف با ۱۴ دسامبر ۲۰۱۴ برابر با ۶٪ اعلام شد. با پایین بودن هزینه نیازهای اولیه، نرخ تورم در ماه دسامبر به ۳٫۷٪ نزول کرد.
ذخایر ناخالص بین‌المللی در اکتبر ۲۰۱۳ برابر با ۸۳٫۲۰۱ میلیارد برآورد می‌شود.
معادن
مقدار ذخایر معدنی فیلیپین با وجود وسعت کم این کشور بسیار قابل ملاحظه‌است. در فیلیپین منابع کانی‌های فلزی سرشاری در این کشور وجود دارد، به‌طوری‌که با توجه به تولیدات قبلی و ذخایر اثبات شده در طلا رتبه دوم در جهان و در مس رتبه سوم را به خود اختصاص داده‌است. معادن مس در بخشهای گسترده‌ای از این کشور پراکنده هستند و بیشتر آنها دارای مقادیری از طلا و نقره نیز می‌باشند. نیکل و کروم از سایر فلزات با ارزش در معادن این کشور هستند، ضمن اینکه فیلیپین به لحاظ معادن غیر فلزی همچون مرمر و سنگ آهک در وضعیت خوبی قرار دارد.
تعطیلات رسمی
در فیلیپین ۱۵ روز تعطیل رسمی می‌باشند که عبارتند از:
اول ژانویه عید سال نو
بیست و دوم فوریه روز قدرت مردم
بیست و یکم مارس جمعه مقدس
۲۳ مارس روز عید پاک مسیحیان
۹ آوریل روز شجاعت
اول مه روز کارگر
۲۸ مه روز ملی پرچم
۱۲ ژوئن روز استقلال
۲۴ ژوئن روز مانیل
۳۱ اوت روز قهرمان
اول نوامبر روز تمام انسان‌های خوب و نیکوکار
۳۰ نوامبر روز بهسازی طبیعت
۲۵ دسامبر کریسمس
۳۰ دسامبر روز ریزال
۳۱ دسامبر شب سال نو
مهاجرت به فیلیپین
بنیتو آکینو در سال ۱۹۳۴ در شهر کنسپسیون متولد گردید. پدرش سناتور بود و پدر بزرگش از انقلابیونی که با اسپانیا و بعد از آن با آمریکا می‌جنگیدند.
محافل سیاسی دولت فیلیپین معتقدند که دولت مارکوس مسئول ترور آکیتو بوده‌است. | [
"سرزمین برگزیده",
"نام پیوند به سرود",
"مانیل",
"کزون سیتی",
"زبان فیلیپینی",
"تاگالوگ",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"رودریگو دوترته",
"اسپانیا",
"۱۲ ژوئن",
"۱۸۹۸ (میلادی)",
"زمان استاندارد فیلیپین",
".ph",
"جنوب شرقی آسیا",
"اقیانوس آرام",
"دریای جنوبی چین",
"لوزون",
"ویسایا",
"میندانائو",
"سده بیستم",
"آمریکا",
"فیلیپ دوم (اسپانیا)",
"فردیناند ماژلان",
"جنگ جهانی دوم",
"ژاپن",
"جمهوری ریاستی",
"فردیناند مارکوس",
"ابو سیاف",
"ایالت صباح",
"تایوان",
"چین",
"اندونزی",
"مالزی",
"تایلند",
"سنگاپور",
"دریای فیلیپین",
"دریای چین جنوبی",
"کیلومتر مربع",
"لاگونا",
"جزیره لوزون",
"دریاچه لانائو",
"دریاچه سوریاگو",
"جزیره میندانائو",
"رود کاگایان",
"رود پاکساهان",
"رود پالانگی",
"رود آگوسان",
"سال",
"دما",
"زمین‌لرزه",
"پیناتابو",
"جزایر رنای",
"پکن",
"جزایر نن شا",
"دریایی جانسون",
"شیلات",
"ویتنام",
"سازمان ملل متحد",
"فهرست استانهای فیلیپین",
"فهرست شهرهای فیلیپین",
"پالاوان",
"هنگ کنگ",
"رودخانه پاسیگ",
"ایلوکوس جنوبی",
"۱۹۸۷ (میلادی)",
"۱۹۹۵ (میلادی)",
"۲۰۰۰ (میلادی)",
"مسیحی",
"کاتولیک",
"زبان اسپانیایی",
"اروپا",
"آمریکای جنوبی",
"پروتستان",
"مسلمان",
"زبان تاگالوگ",
"۲۰۱۳ (میلادی)",
"اقتصاد فیلیپین",
"فهرست کشورها بر پایه تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید)",
"ایالات متحده آمریکا",
"کره جنوبی",
"هلند",
"آلمان",
"واحد پول",
"پزو فیلیپین",
"صنعت خدمات",
"کارخانه",
"تولید ناخالص داخلی",
"فلز",
"طلا",
"مس",
"نقره",
"نیکل",
"کروم",
"مرمر",
"سنگ آهک",
"عید پاک",
"کریسمس",
"خوزه ریزال",
"سناتور"
] | [
"فیلیپین",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۵۶۵ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۹۸ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۴۶ (میلادی)",
"جزایر کمانی آتشفشانی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو انجمن ملل آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمرات سابق در آسیا",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا",
"ناحیه دریایی جنوب شرق آسیا",
"هند شرقی اسپانیا"
] |
2,761 | کنترل کیفیت | 0 | 153 | 0 | [
"كنترل كيفيت",
"کنترل کیفیت آماری",
"كنترل كيفيت آماري",
"کنترل کیفیت اماری"
] | false | 78 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | در مدیریت کیفیت و مهندسی و تولید صنعتی، بخش کنترل کیفیت ، و مهندسی کیفیت به بخشی گفته می‌شود که به درست کردن روش‌هایی مشغول است تا کارخانه بتواند به‌وسیله آن روش‌ها از مرغوبیت و مشتری‌پسند بودن کالاهای تولیدی خود مطمئن گردد. این روش‌ها و سیستم‌ها معمولا با همکاری با دیگر رشته‌های مهندسی و بازرگانی طراحی می‌شوند.
تعریف کنترل کیفیت
عبارت است از اطمینان از تهیه و تولید کالا و خدمات طبق استانداردهای تعیین شده یا (حصول تمامیت ویژگی‌های مطلوب در یک محصول). مثلا اندازه‌گیری یا آزمون روی یک محصول یا کالا برای مشخص شدن این که آیا با مشخصات فنی مورد نظر
کنترل کیفیت مجموعه عملیاتی نظیر اندازه‌گیری یا آزمون است که روی یک محصول یا کالا انجام می‌شود تا مشخص شود آیا آن محصول با مشخصات فنی مورد نظر مطابقت دارد یا خیر.
یکسان بودن تقریبی برجسته‌کاری‌های ستونها و دیوارهای تخت جمشید، نیایشگاه‌های مصری و یونانی و دیگر سازه‌های باستانی نشانگر اینست که موضوع کنترل کیفیت از دیرباز نزد بشر وجود داشته‌است.
عمده بحث کنترل کیفیت مربوط به انجام نمونه گیری از محصولات، بازرسی آن نمونه‌ها و تعمیم نتایج به کل انباشت محصول است که بر اساس روش‌های آماری انجام می‌گیرد.
از دیگر روش‌های مورد استفاده در کنترل کیفیت، کنترل فرایند تولید محصول به جای کنترل محصول تهیه شده‌است که با استفاده از روش‌های آماری مانند SPC و … انجام می‌گیرد. مبحث کنترل کیفیت، جایگاه ویژه‌ای در مباحث نظام‌های جامع مدیریت کیفیت دارد.
تاریخچه کنترل کیفیت
گرچه به یک روایت می‌توان گفت که تاریخ کنترل کیفیت با تاریخ صنایع و اختراعات هم‌زمان بوده، و از روزی که بشر اقدام به ساختن ابزارها و وسایل و ضروریات مورد نیاز خود نموده، همواره در صدد بهبود کیفیت آنها بوده‌است، اما این موضوع تا زمان انقلاب صنعتی و تولیدات انبوده، خیلی جدی گرفته نشد و هنوز هم جز معدود کشورهای صنعتی پیشرفته مانند ژاپن، آمریکا و انگلیس در بسیاری از کشورها در عمل بهای چندانی به آن داده نمی‌شود، مگر کشورهایی که برای صادر کردن تولیدات خود ناچار به کاربرد آن هستند.
مفاهیم اولیه کنترل کیفیت از سالهای ۱۹۰۰ در دنیا مطرح شدند، در سال ۱۹۲۴، Walter. A. Shewhart از شرکت تلفن بل، یک نوع نمودار (چارت) آماری برای کنترل کیفیت و متغیرهای آن تهیه و مورد استفاده قرار داد که در واقع شروع استفاده از آمار در کنترل کیفی است، بعدها در همین دهه، همکاران شوهارت H. F. Dodge و H.G. Romig درباره پذیرش محصول از طریق بازرسی، نمونه برداری و آزمون نظراتی ارائه کردند.
فاکتورهای موثر در کنترل کیفیت
یکی از فاکتورهای مهم موثر در کنترل کیفیت، روش‌ها و تجهیزات تولید است. نمی‌توان تصور نمود که پیشرفت‌های سریع ثبت شده در جهت کاهش سهم نیروی انسانی در تکنولوژی در سالهای اخیر بر روی کنترل کیفیت موثر نبوده‌است.
نظریه‌های زیادی در ارتباط با حل اتوماتیک مسئله کنترل کیفیت در سیستم‌های جدید تولیدی به نام اتوماسیون که سهم نیروی انسانی را به تدریج کاهش میدهد ارائه شده‌است. با توجه به این نظریه با کناره‌گیری تدریجی انسان، این عامل اصلی خطا از تولید، تنگناها کاهش یافته و به بسیاری از فعالیت‌های کنترل نیازی نخواهد بود.
با اینکه این نظریه تا اندازه‌ای صحیح است ولی سرعت بیش از حد تولید در سیستم اتوماسیون را نیز نباید از نظر دور داشت. در عملیاتی که سهم نیروی انسانی در آن وزین است ۵٪ خطا سبب به وجود آمدن تعدادی اسکرپ در محصولات را می‌نماید، حال اینکه حتی با در نظر گرفتن درصد قطعات معیوب یک ماشین اتوماتیکی که همان کار را با سرعت بسیار بالا انجام میدهد به میان ۰/۵٪، زیاد بودن بیش از حد زیاد آشکار است. در نتیجه به دلیل لزوم به‌کارگیری تولرانس‌های حساس در اتوماسیون از افزایش اهمیت کنترل کیفیت می‌توان سخن راند.
یک سیستم موثر کنترل کیفیت از هر یک از حلقه‌های زنجیر به وجود آمده از فعالیت‌های خواست‌ها و نظرات مصرف‌کننده تا انبار محصولات و توزیع تاثیر می‌پذیرد.
به‌طور خلاصه فاکتورهای موثر بر کنترل کیفیت را می‌توان به قرار زیر دانست:
خصوصیات مربوط به بازار و مصرف‌کننده
امکانات مالی
نیروی انسانی (مدیریت، عناصر فنی، کارگران)
مواد
تاسیسات، ماشین آلات و روش‌های تولیدی
سطح فرهنگ و تکنولوژی آموزش
قوانین کشوری.
هزینه‌های کنترل کیفیت
مشابه عناصر تشکیل دهنده هزینه محصول در هزینه‌های کنترل کیفیت نیز وجود دارد. در فعالیت‌های کنترل کیفیت به جای هزینه‌های نیروی کارگری مستقیم و غیر مستقیم و مواد مصرفی مستقیم، هزینه‌های اندازه‌گیری، ارزیابی و محصول معیوب قرار گرفته‌اند.
هزینه‌های سرمایه‌گذاری از مجموع هزینه‌های استهلاک تاسیسات و تجهیزات کنترل کیفیت، بهره و فرصت از دست رفته (در نتیجه انصراف از سرمایه‌گذاری‌های مختلف به وجود می‌آید) تشکیل می‌شود. هزینه‌های گروه دوم نسبت به شدت فعالیت‌های کنترل کیفیت تغییر میکند.
هزینه‌های پیشگیری
طرح‌ریزی کیفیت : تهیه و تنظیم روش‌های بازرسی و تست، استانداردهای کیفیت و مشخصات فنی با در نظر گرفتن خواست‌ها و نظرات مصرف‌کننده، شرایط طراحی و امکانات ساخت.
کنترل عملیات : تعیین ظرفیت‌های مربوط به کیفیت ابزراهای تولیدی موجود، هدایت و راهنمایی پرسنل کارگاه در اجرای طرح‌های کیفیت، تحقیق و بررسی راه‌های مختلف افزایش به‌کارگیری ماشین‌ها (ظرفیت از نظر کیفیت).
فعالیت‌های تحقیق و توسعه : فعالیت‌هایی است به منظور تحقق کیفیت عالی با حداقل هزینه ممکن در ارتباط با ضریب اطمینان، مواد جدید، روش‌های اندازه‌گیری، ابزراهای تست و نظیر اینها.
طراحی و توسعه ابزارهای اندازه‌گیری.
آموزش : تهیه و تنظیم و اجرای برنامه‌های آموزشی متناسب با نیازهای دپارتمان کنترل کیفیت و پرسنل در ارتباط ساخت.
هزینه‌های اندازه‌گیری و ارزیابی
بازرسی و کنترل مواد وارده : بازرسی و تست‌هایی است که به منظور تطابق یا عدم تطابق مواد خام، قطعات و تجهیزات مورد نیاز با مشخصات تعیین شده از قبل انجام می‌گیرد.
تست‌های آزمایشگاهی : تست نمونه‌های انتخابی از محل کار در آزمایشگاه و تنظیم گزارشهای لازم.
تعمیر و نگهداری و تنظیم : انجام کارهای تعمیر و نگهداری ابزارهای اندازه‌گیری و سایر وسایل و تنظیم آنها.
بازرسی : کلیه اندازه‌گیری‌هایی که در حین عملیات بر روی محصولات نیمه تمام و تمام شده انجام می‌گیرد و تست‌های مقاومت کاربردی و مانند آنها.
مواد : مواد و انرژی صرف شده در اثنای تست و بازرسی و محصولاتی که بر اثر تست‌های مخرب از بین میروند.
کنترل نیروی کارگری : فعالیت‌های کنترل که به منظور ارزیابی فعالیت و کارکرد پرسنل کنترل کیفیت انجام می‌گیرد.
آمادگی‌های تست و بازرسی.
آنالیزها : آنالیز نتایج بدست آمده از اندازه‌گیری‌های انجام شده بر روی مواد وارده، عملیات ساخت و محصول، در مرکز کنترل کیفیت و گزارش آن به واحدهای مربوطه.
هزینه‌های محصول معیوب
اسکرپ : مواد، محصولات نیمه تمام و تمام شده‌ای که به دلیل عدم تطابق با مشخصات کیفیت مورد نظر، به عنوان معیوب مشخص می‌شوند اسکرپ نامیده می‌شون. اسکرپ‌ها ممکن است به دلیل خطاهای داخل یا خارج کارخانه به وجود آیند. باید دقت نمود که هزینه‌های اسکرپ‌های ناشی از تغییرات طراحی، روش کارهای اشتباهی، کهنگی و غیره را در گروههای مجزای حارج از هزینه‌های کیفیت جمع‌آوری نمود.
درست کردن یا تعمیر : مواد و نیروی کارگری صرف شده در اجرای فعالیت‌های تعمیر و درست کردن به منظور تامین شرایط کیفیت مورد نظر.
گروه کنترل کیفیت
گروه کنترل کیفیت گروه کوچکی از کارکنان است که ماهیت کار مشابه دارند و برای حل مشکلات یا بهبود فرایند کاری در راستای اهداف و فعالیت‌های کنترل کیفیت سازمان، به صورت داوطلب و با انگیزه درونی و بدون هیچگونه نظارت خارجی و از طریق تشکیل جلسات منظم و حضوری در اوقات فراغت برای افزایش بازده کیفی شرکت یا کارخانه خود تلاش میکنند. | [
"مدیریت کیفیت",
"مهندسی",
"تولید صنعتی",
"اندازه‌گیری",
"آزمون",
"محصول",
"کالا",
"ستون",
"تخت جمشید",
"نمونه گیری",
"تعمیم",
"ژاپن",
"ایالات متحده آمریکا",
"بریتانیا",
"جدول",
"داوطلب",
"نظام‌الدین فقیه",
"شابک"
] | [
"کنترل کیفیت",
"آمار مهندسی",
"بازاریابی",
"ساخت و تولید",
"کنترل آماری فرایندها",
"مدیریت",
"مدیریت کیفیت",
"طراحی برای برتری"
] |
2,762 | مولداوی | 2 | 383 | 0 | [
"مولداوي",
"مولداوا",
"مولدوا",
"جمهوری مولداوی",
"جمهوري مولداوي"
] | false | 285 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "مولداوی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "مولداوی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Moldova.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Moldova.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "سرود ملی"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationMoldova.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "شهر [[کیشینف]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "38"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "33"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "68"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "48"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[کیشینف]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[مولداویایی]] ([[رومانیایی]])"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[نیکلای تیموفتی]][[پاول فیلیپ]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[اتحاد جماهیر شوروی]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۲۷ اوت ۱۹۹۱"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۳۳٫۸۴۶>"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۳۹ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۰۹"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۳٫۵۶۷٫۵۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۲۹ ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۲۱٫۹"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۸۴ ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "برآورد ۲۰۰۹"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۰٫۱۴۱"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲٫۸۴۲"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۲۰۰۷"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۷۰۸"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۱۱۱ م"
},
{
"Item1": "وضع شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "میانه"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[لئو مولداویایی]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "TJS"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۵"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[MD]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۳۷۳"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری مولداوی (به مولداویایی: Republica Moldova) کشوری محصور در خشکی در اروپای شرقی است که از غرب با رومانی و از شرق با اوکراین همسایه است. مرزهای مولداوی با رومانی در راستای رودهای پروت و دانوب کشیده شده‌است. این کشور از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۱ با نام جمهوری شوروی سوسیالیستی مولداوی بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود و در ۲۷ اوت ۱۹۹۱ اعلام استقلال نمود. پایتخت مولداوی شهر کیشیناو است. منطقهای در ساحل شرقی رود نیسترو از سال ۱۹۹۰ تاکنون تحت حاکمیت دولت ترانس‌نیستریا است.
مولداوی به وسیله یک جمهوری پارلمانی اداره می‌شود که رئیس‌جمهور در آن ریاست کشور و نخست‌وزیر ریاست حکومت را بر عهده دارد. این کشور عضو سازمان ملل متحد، شورای اروپا، سازمان جهانی تجارت و چندین سازمان بین‌المللی دیگر است و متقاضی عضویت در اتحادیه اروپا شده‌است.
مولداوی در سال ۲۰۱۰ با کمترین میزان درآمد سالانه ملی، افزایش مهاجرت شهروندان برای یافتن شغل و کاهش میزان مبادلات بازرگانی، فقیرترین کشور در همسایگی اتحادیه اروپا شناخته شده‌است. بخاطر مشکل بیکاری ناشی از بحران اقتصادی تقریبا یک سوم از مردم مولداوی مجبور به ترک این کشور به منظور یافتن کار در کشورهای همسایه شده‌اند و قدرت خرید مردم نیز بطور جدی کاهش یافته و در عین حال میزان مبادلات بازرگانی بین این کشور و اروپا نیز تقریبا به یک سوم کاهش یافته‌است. دولت مولداوی بخاطر مشکلات اقتصادی پیش از این مجبور شده تا درخواست کمک مالی خارجی کند.
ارتباط
مولداوی یک کشور محصور در خشکی می‌باشد و تنها راه ارتباطی بین‌المللی آن مرز آبی به طول تقریبی ۲۰۰۰ متر در کنار رود دانوب می‌باشد. این منطقه پس از استقلال، با تلاش زیاد دولت مولداوی به سمت بندر شدن پیش می‌رود و هرنوع سرمایه‌گذاری وکمک یک کشور خارجی جهت تاسیس و تجهیز بندر فوق و ایجاد ارتباطات جاده‌ای با کیشینو اقدامی کاملا حیاتی برای مولداوی بوده، اجازه ارتباط آزاد وتجارت آزاد را به این جمهوری خواهد داد و در آینده‌ای نزدیک پتانسیل اقتصادی مولداوی را افزایش خواهد داد و بنابراین مشکل همیشگی قیمت‌های حمل و نقل با امتیاز دسترسی به مهمترین راه آبی اروپا کم خواهد شد.
تقسیمات کشوری
جغرافیا
جمهوری مولداوی با ۳۳۷۰۰ کیلومتر مربع در شمال و جنوب و شرق با اوکراین و در غرب با رومانی همسایه است.
کیشینف پایتخت و تیراسپول، بلتسی، تیگینا و ریبیتسا از شهرهای مهم این کشور بشمار می‌رود.
بخشهایی از مناطق خاوری این کشور که در ساحل شرقی دنستر قرار دارند به‌دنبال استقلال این جمهوری در ۲۷ اوت ۱۹۹۱ از شوروی، تحت نام جمهوری ترنسنیستریا اعلام استقلال کردند. این تصمیم آنان مورد پذیرش دولت مرکزی قرار نگرفت و متعاقب آن مناقشه مسلحانه آغاز و چندین ماه بطول انجامید.
در حال حاضر حفاظت از صلح در این جمهوری خودخوانده توسط صلح بانان روس و مولداو انجام می‌شود.
جمعیت‌شناسی
ترکیب قومیتی
ترکیب قومیتی مولداوی بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۴ مولداوی و سرشماری سال ۲۰۰۴ ترنسنیستریا:
خود معرفی
مولداویسرشماری
٪مولداوی اصلی
ترنسنیستریاسرشماری
٪ ترنسنیستریا+ بندر
مجموع
مولداو ۱
۲،۵۶۴،۸۴۹
۷۵٫۸۱٪
۱۷۷،۳۸۲
۳۱٫۹۴٪
۲،۷۴۲،۲۳۱
۶۹٫۶۲٪
اوکراینی‌ها
۲۸۲،۴۰۶
۸٫۳۵٪
۱۶۰،۰۶۹
۲۸٫۸۲٪
۴۴۲،۴۷۵
۱۱٫۲۳٪
روسها
۲۰۱،۲۱۸
۵٫۹۵٪
۱۶۸،۶۷۸
۳۰٫۳۷٪
۳۶۹،۸۹۶
۹٫۳۹٪
گاگااوز
۱۴۷،۵۰۰
۴٫۳۶٪
۴،۰۹۶
۰٫۷۴٪
۱۵۱،۵۹۶
۳٫۸۵٪
رومانیایی‌ها ۱
۷۳،۲۷۶
۲٫۱۷٪
۲۵۳
۰٫۰۵٪
۷۳،۵۲۹
۱٫۸۷٪
بلغارها
۶۵،۶۶۲
۱٫۹۴٪
۱۳،۸۵۸
۲٫۵۰٪
۷۹،۵۲۰
۲٫۰۲٪
کولی
۱۲،۲۷۱
۰٫۳۶٪
۵۰۷
۰٫۰۹٪
۱۲،۷۷۸
۰٫۳۲٪
یهودی ۲
۳،۶۰۸
۰٫۱۱٪
۱،۲۵۹
۰٫۲۳٪
۴،۸۶۷
۰٫۱۲٪
لهستانی‌ها
۲،۳۸۳
۰٫۰۷٪
۱،۷۹۱
۰٫۳۲٪
۴،۱۷۴
۰٫۱۱٪
دیگران/اعلام‌نشده
۳۰،۱۵۹
۰٫۸۹٪
۲۷،۴۵۴
۴٫۹۴٪
۵۷،۶۱۳
۱٫۴۶٪
کل
۳،۳۸۳،۳۳۲
۱۰۰٪
۵۵۵،۳۴۷
۱۰۰٪
۳،۹۳۸،۶۷۹
۱۰۰٪
۱ اختلاف نظر ادامه‌داری در مورد این که آیا رومانیایی‌ها و مولداوها یک گروه قومیتی می‌باشند یا خیر وجود دارد. مثلا برخی آنها را دو گروه قومی متفاوت دانسته و برخی مولداوها را بخشی از رومانیایی‌ها می‌دانند. در سرشماری افراد فقط یک ملیت را می‌توانند معرفی کنند و کسی نمی‌تواند خود را هم مولداو و هم رومانیایی اعلام کند.
۲ اقلیت یهودی این کشور در گذشته بسیار پرشمار بود (۲۲۵٫۶۳۷ یهودی در بسسارابیا در سال ۱۸۹۷ یا ۱۱٫۶۵٪ جمعیت).
زبان
قانون اساسی سال ۱۹۹۴ این کشور زبان رسمی مولداوی را مولداویایی اعلام کرده اما در اعلامیه استقلال ۱۹۹۱ زبان رسمی جمهوری مولداوی رومانیایی اعلام شده بود.
زبان روسی با عنوان «زبان ارتباطات بین قومیت‌ها» موقعیت رسمی در این کشور دارد و در تمام سطوح جامعه و حکومت مورد استفاده است. اوکراینی و گاگااوز دو زبان اقلیت عمده هستند که در گاگااوزیا و ترانس‌نیستریا زبان رسمی به‌شمار میروند.
مذهب
بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۴ در این کشور ۹۳٫۳٪ مردم مولداوی پیرو کلیسای ارتدوکس شرقی هستند. ۲٪ پروتستان، ۱٫۲٪ پیرو سایر مذاهب، ۰٫۹٪ بی‌دین، ۰٫۴٪ خداناباور و ۲٫۲٪ هم به سوال پاسخ نداده‌اند.
سیاست
در این کشور رئیس حکومت رئیس‌جمهور است و نخست‌وزیر رئیس دولت. رئیس‌جمهور با رای اعضا مجلس برای دوره‌ای چهار ساله تعیین می‌شود. او کابینه را تعیین میکند. اعضای کابینه باید از مجلس رای اعتماد بگیرند.
مجلس این کشور ۱۰۱ کرسی دارد. نمایندگان آن با رای مردم برای دوره‌ای چهار ساله تعیین می‌شوند.
در انتخابات پارلمانی برگزار شده در روز پنجم آوریل ۲۰۰۹ (۱۶ فرودین ۸۸)، حزب کمونیست مولداوی توانست ۵۰ درصد آراء را به خود اختصاص دهد و پیروز انتخابات باشد. در نتیجه این پیروزی، تنش سیاسی و تظاهرات مخالفان دولت در مولداوی گسترش یافت و تظاهرکنندگان، دولت کمونیست این کشور را به تقلب در انتخابات پارلمانی ماه گذشته متهم کردند.
هدف این کشور پیوستن به اتحادیه اروپا است ولی در حال حاضر بسیاری از این نگرانند که روسیه سعی خواهد کرد با پیشروی در نرانس‌نیستریا و بعد مولدوا مانع این کار شود.
رئیس‌جمهوری مولداوی نیکلای تیموفتی از ائتلاف حاکم همگرایی اروپایی است. تیموفتی چهارمین رئیس‌جمهوری مولداوی در تاریخ این کشور در دو دهه پس از فروپاشی شوروی سابق می‌باشد.
مولداوی از سال ۲۰۰۹ به دلیل اختلافات در پارلمان که مانع انتخاب رئیس‌جمهوری شده بود، دچار بحران سیاسی است.
لوری لینکا، نخست‌وزیر با نزاکت و محتاطی است. آقای لینکا، مخالفان خود را متهم میکند که از تبلیغات برای مسموم کردن افکار رای‌دهندگان استفاده میکنند ولی اذعان دارد که یک چنین احساساتی، به مصمم بودن او و سرعت بخشیدن به اجرای سیاست‌هایش کمک کرده‌است.
او می‌خواهد هر چه زوتر قرارداد وابستگی به اتحادیه اروپا را امضا کند که مشابه همان قراردادی است که موجب شروع تظاهرات در اوکراین شد. وی برای الحاق به اتحادیه اروپا با خوش‌بینی تاریخ ۲۰۱۹ را در نظر گرفته‌است. آقای لینکا با وجود سیاست رسمی بی‌طرفی نظامی، همچنین می‌خواهد موقعیت مولدوا را به عنوان یک متحد ناتو تحکیم بخشد.
او که فارغ‌التحصیل یکی از دانشگاه‌های برجسته روسیه برای دیپلمات هاست، می‌گوید می‌داند در مقابل رویارویی با قدرت روسیه تا چه حد می‌تواند جلو برود: "تجربه شخصی من این است که شما باید گفتمان بسیار خوب و فشرده‌ای با روسیه داشته باشید و هر قدر بیشتر بحث کنید پیشرفت بیشتری خواهید داشت. اگر اوکراینی‌ها فکر میکنند که این درس خوبی است، ما هم حاضریم در آن شریک شویم زیرا در شرایط ما جز مذاکره گزینه دیگری وجود ندارد.
جنگ ترنسنیستریا | [
"کیشینف",
"زبان مولداویایی",
"زبان رومانیایی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"نیکلای تیموفتی",
"پاول فیلیپ",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"لئو مولداویایی",
"MD",
"اروپای شرقی",
"رومانی",
"اوکراین",
"پروت",
"دانوب",
"جمهوری شوروی سوسیالیستی مولداوی",
"کیشیناو",
"نیسترو",
"ترانس‌نیستریا",
"جمهوری پارلمانی",
"سازمان ملل متحد",
"شورای اروپا",
"سازمان جهانی تجارت",
"اتحادیه اروپا",
"درآمد سالانه ملی",
"مهاجرت",
"شغل",
"فقر",
"بیکاری",
"قدرت خرید",
"ترنسنیستریا",
"مولداو",
"اوکراینی‌ها",
"روسها",
"گاگااوز",
"رومانیایی‌ها",
"بلغارها",
"کولی",
"یهودی",
"لهستانی‌ها",
"بسسارابیا",
"زبان روسی",
"زبان اوکراینی",
"زبان گاگااوز",
"گاگااوزیا",
"کلیسای ارتدوکس شرقی",
"پروتستان",
"خدا ناباوری",
"لوری لینکا",
"انقلاب اکراین (۲۰۱۴)",
"۲۰۱۹",
"ناتو",
"جنگ ترنسنیستریا"
] | [
"مولداوی",
"ایالات و نواحی بنیان‌گذاری‌شده در سال ۱۹۹۱ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در مولداوی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای اوکراینی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای روسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای رومانیایی‌زبان",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای محصور در خشکی",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,763 | رده:بیماری‌های آمیزشی | 0 | 3 | 14 | [] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | بیماری‌های آمیزشی | [] | [
"بیماری‌های تناسلی زنان",
"بیماری‌های تناسلی مرد",
"بهداشت در سکس",
"تولید مثل انسان",
"آمیزش جنسی",
"بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار",
"بیماری‌های عفونی"
] |
2,767 | خیمه‌شب‌بازی | 0 | 75 | 0 | [
"خیمه شب بازی",
"خیمه‌شب بازی",
"خيمه شب بازي",
"خيمهٔ شب بازي",
"خیمهٔ شب بازی",
"عروسک خیمه‌شب‌بازی"
] | false | 34 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | قره‌گوز
خیمه‌شب‌بازی سنتی بریتانیایی به نام پانچ و جودی.
نمایش عروسکی یا خیمه‌شب‌بازی طبق آخرین نظریه‌ها در اصل از ایران شروع شده؛ اما در زمان ترکهای عثمانی به ترکیه رفته و در آنجا قوت گرفته و تحت عنوان نمایش قره‌گوز (Karagöz) (چشم سیاه) معروف گشته‌است.
برخی خیمه‌شب‌بازی را به کمدیا دل‌آرته منسوب می‌دانند و گروهی بر این عقیده‌اند که از کشورهای کهن چین، هند، ژاپن و نواحی جنوب شرقی آسیا به اروپا نفوذ کرده است.
خیمه شب بازی یا شب بازی، شب‌ها و در خیمه‌ای که دو طرفش دو چراغ روشن بود، نمایش داده می‌شد. صحنه صندوقی بود به درازای سه ربع و بلندی نیم ذرع. یک طرف صندوق به طرف تماشاچیان باز بود و سه طرف دیگرش اتاقی را نشان می‌داد. صندوق در خیمه بود و نمایشگردان پشت صندوق مخفی می‌شدو عروسک‌ها را با نخ یا بال‌های نازک تکان می‌داد. در نمایش‌های خیمه‌ای که خاص طبقات بالا اجرا می‌شد، نمایش‌ها مجلل و مفصل و خیمه فاخر و رنگارنگ بوده‌است.
خیمه شب بازی در ایران
عطا ملک جوینی (وفات ۶۸۰ هجری قمری) در قرن هفتم در کتاب خود تاریخ جهانگشا که تاریخ مغولان است، گزارشی از خیمه شب بازی در روزگار اوکتای قاآن میدهد:
روزی خیمه شب بازان از ختا (شهری میان ترکستان و چین قدیم) آمده بودند و عروسک‌های ختایی عجیب و غریبی با خود آورده بودند که ما هرگز ندیده بودیم و به خیمه شب بازی پرداختند و در این هنگام عروسکی را که شکل پیرمردی با ریش سفید بود، از صندوق بیرون آورده و به صورت اسیر به نمایش در آوردند. اوکتای قاآن پرسید این صورت کیست؟ گفتند صورت مسلمانی است یاغی که به دست لشکریان اسیر آمده‌است. اوکتای قاآن بی‌درنگ فرمود که بازی را متوقف بدارند.»
در قدیم به این هنر، شب‌بازی نیز اطلاق می‌شده‌است؛ همچنان‌که واعظ کاشفی گفته‌است:
اگر پرسند که مخصوص لعبت‌بازان چیست، بگوی خیمه و پیش‌بند. و بازی خیمه در روز توان کرد و بازی پیش‌بند در شب. و پیش‌بند، صندوقی را گویند که در پیش آن خیال‌بازی میکنند و در روزبازی به دست حرکت کنند و در شب‌بازی، رشته‌ای چند را متحرک سازند.
نظامی گنجوی فرموده است:
چنان بود شب‌بازی روزگار که شب را دگرگون شد آموزگار
در ایران خیمه شب بازی در زمان بهرام گور مقارن با کوچ بازیگران کولی هند متداول شد. این نمایش شاد به مناسبت جشنها، عروسی‌ها و ختنه سوران‌ها به اجرا در می‌آمد. در خیمه شب بازی تعدادی عروسک در اندازه‌های ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر از چوب ساخته شده بود و در محلی به نام خیمه به جای آدم‌ها ایفای نقش می‌کردند. عروسک‌های زن روسری، شلیته و چاقچور بر تن داشتند و عروسک‌های مرد کلاه نمدی، پیراهن آبی یا قرمز و شلواری سیاه و گشاد.
بر اساس نوع عروسک‌ها و نحوه اجرای آنها، نمایش‌های خیمه شب بازی به دو دسته کلی تقسیم شده است:
در حالت اول، عروسک‌ها از کیسه ساخته می‌شد. انگشتان دست عروسک گردان در سر و دو دست عروسک جای می‌گرفت و آن را بالای سر خود به حرکت در می‌آورد. در این حالت عروسک گردان پشت پرده روی زمین می‌نشست.
در حالت دوم، عروسک‌ها با نخ یا سیمی که از بالا به آنها وصل شده بود حرکت می‌کردند. خیمه شب بازی در این حالت شب هنگام داخل خیمه برگزار می‌شد.
خیمه در واقع صندوقی بود که از یک سو رو به تماشاگر داشت و از سه سوی دیگر دیوارهای اتاق را القا میکرد.
شخصیت‌های مهم این عروسک‌ها، پهلوانان کچل، پهلوان پنبه، ملا، عروس، مادر زن و دیو بودند.
پهلوان کچل قهرمان زیرکی بود و سری طاس داشت. پهلوان پنبه فقط برای عروسک‌های ضعیفتر از خود شجاع بود و عروس خجالتی و پر مدعا داشت.
در خیمه شب بازی مردی به نام مرشد کنار خیمه می‌نشست و با تنبک، موسیقی ضربی می‌نواخت. مرشد گاهی هم آوازهای محلی می‌خواند. گفته‌های عروسک‌ها نا مشخص و خنده دار بود، زیرا از سوتک‌هایی که در دهان عروسک گردان‌ها بود تولید می‌شد. مرشد ضمن گفتگو با عروسک‌ها، قبل از این که جمله خود را بیان کند، با لحنی استفهامی جمله عروسک مخاطبش را تکرار میکرد تا تماشاگران معنی آنها را بفهمند. | [
"جنوب شرقی آسیا",
"عطا ملک جوینی",
"تاریخ جهانگشا",
"اوکتای قاآن",
"ترکستان",
"چین",
"واعظ کاشفی",
"نظامی گنجوی",
"بهرام گور",
"سانتی متر",
"انگشتان دست",
"عروسک گردان",
"مادر زن",
"پهلوان پنبه",
"کنار خیمه",
"انتشارات کاروان",
"دائرةالمعارف فارسی",
"شرکت سهامی",
"محمدجعفر محجوب"
] | [
"تئاتر",
"عروسک‌گردانی",
"نمایش‌های عروسکی"
] |
2,772 | گویان | 2 | 278 | 0 | [
"گويان",
"گویان انگلیس",
"گویانا",
"گويان انگليس",
"گويان بريتانيا",
"گويانا",
"گیانا"
] | false | 168 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Co-operative Republic of Guyana"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری تعاونی گویان"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "گویان"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Guyana.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of Guyana.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یک مردم، یک ملت، یک سرنوشت»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "«[[ای گرانمایه‌سرزمین گویان، سرزمین رودها و دشت‌ها]]»"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Guyana (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "Guyana in its region.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[جورج‌تاون]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "46"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "58"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "10"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[جورج‌تاون]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری نیمه‌ریاستی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "•[[رئیس جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[دونالد راموتار]][[سام هیندس]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۶ مه]] [[۱۹۶۶]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۱۴,۹۹۹"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۸۴ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۸.۴٪"
},
{
"Item1": "سال براورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۷۵۳ هزار"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۶۲ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۳٫۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۱۷ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲،۹۲۴ میلیارد دلار"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳٫۸۴۱"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۷۵۰"
},
{
"Item1": "وضع شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "متوسط"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار گویان]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "GYD"
},
{
"Item1": "ç\nمنطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-4"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".gy"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۵۹۲"
}
],
"Title": "کشور"
} | گویان با نام رسمی جمهوری تعاونی گویان کشوری در کنج شمال شرقی آمریکای جنوبی است. پایتخت آن جورج‌تاون و جمعیت آن در سال ۲۰۱۲ حدود ۷۵۸ هزار نفر بوده‌است. زبان رسمی این کشور انگلیسی و واحد پول آن دلار گویان است. زبان کریول گویانی که آمیخته‌ای از چند زبان است به عنوان زبان ملی این کشور شناخته می‌شود. گویان در قدیم مستعمره هلند و پس از آن به مدت ۲۰۰ سال مستعمره بریتانیا بود و در سال ۱۹۶۶ به استقلال دست یافته و در سال ۱۹۷۰ تبدیل به جمهوری شد.
این کشور با سورینام، برزیل، ونزوئلا و اقیانوس اطلس مرز مشترک دارد. گویان تنها عضو اتحادیه کشورهای همسود است که در قاره آمریکای جنوبی قرار دارد و با ۲۱۵ هزار کیلومتر مربع وسعت سومین کشور کوچک آمریکای جنوبی پس از گویان فرانسه و سورینام است. نام گویان در زبان بومیان این سرزمین به معنی «سرزمین آب» است. این کشور از نطر اقتصادی وابسته به منابع طبیعی خود از جمله جنگلهای بکر، کشتزارهای نیشکر، شالیزارهای برنج و معادن طلا و بوکسیت خود بوده است. با وجود این منابع طبیعی این کشور یکی از فقیرترین کشورهای آمریکای جنوبی باقی مانده است.
گویان یکی از چهار کشور غیر اسپانیایی زبان (به همراه برزیل (پرتغالی)، سورینام (هلندی) و گویان فرانسه (فرانسوی)) و تنها کشور انگلیسی‌زبان آمریکای جنوبی است. از نظر فرهنگی گویان بیشتر به جزایر انگلیسی‌زبان منطقه کارائیب همچون جامائیکا و ترینیداد و توباگو نزدیک است.
بیشتر جمعیت این کشور در دوران پس از استعمار به آن مهاجرت کرده‌اند، البته بومیان این سرزمین هم در جنگلهای داخلی آن پراکنده هستند. بیشتر جمعیت کشور در مناطق ساحلی زندگی میکنند و بزرگترین گروههای قومیتی در میان آنها را اسلاف بردگان آفریقایی و کارگران هندی تشکیل می‌دهند که برای کار در مزارع نیشکر به این منطقه آمده بودند. مناقشات قومی میان این دو گروه مشکلاتی اجتماعی را در این کشور موجب شده‌است.
۴۳٫۵ درصد از مردم گویان هندی‌تبار، ۳۰٫۲ درصد سیاهپوست، ۱۶٫۷ درصد دورگه و ۹٫۱ درصد سرخپوست هستند. ۵۷ درصد از مردم این کشور مسیحی، ۲۸ درصد هندو، ۷ درصد مسلمان و چهار درصد نیز بی‌دین هستند.
نام
نام «گویان» از واژه گوئیانا گرفته شده‌است که آن نام اصلی منطقهای بوده‌است که امروزه گویان، سورینام، گویان فرانسه، و بخشهایی از ونزوئلا و برزیل را دربر می‌گیرد. به نوشته فرهنگ انگلیسی آکسفورد، این نام از یک واژه سرخ‌پوستی به معنی «سرزمین پرآب» گرفته شده‌است.
تاریخ
نقشه سیاسی گویان
در سراسر گویان ۹ طایفه از سرخ‌پوستان بومی زندگی میکنند که نامهای آنها عبارت است از: وای‌وای، ماچوشیس، پاتاموناس، آراواک، کاریبس، واپیشانا، آرکوناس، آکاوایوس، و وارائوس.
نخستین اروپائیانی که در ۱۵۱۰ وارد گویان شدند، دزدان دریائی بودند.
در سده هفدهم مستعمره هلند شد. پس از آن به تصرف بریتانیا آمد و پادشاهی هلند در ۱۸۱۴ به طور رسمی حاکمیت بریتانیا را بر این سرزمین به رسمیت شناخت.
در ۱۸۳۴ برده‌داری ممنوع شد و برده‌های فراری به شهرها بازگشتند و مهاجرت کارگرانی از اروپا و آسیا از جمله کشورهای پرتغال، آلمان، ایرلند، اسکاتلند، مالت، چین و هند برای کار در کشتزارهای نیشکر آغاز شد. در سال ۱۹۱۷ حدود ۲۴۰ هزار آسیایی در این سرزمین زندگی می‌کردند.
سیاست
گویان در ۱۹۶۶ مستقل شد و قانون اساسی جدیدی نیز در ۱۹۸۰ نوشته شد. این کشور دارای یک نظام سیاسی چندحزبی و نظام حکومتی نیمه‌ریاستی با یک مجلس قانونگذاری و رئیس جمهور است.
گویان در سال ۱۹۷۰ به اتحادیه کشورهای همسود پیوست، سازمانی بین‌المللی که از بریتانیا و مستعمرات سابق آن تشکیل می‌شود. در مقطع پس از استقلال تا سال ۱۹۸۵ این کشور از نظر سیاسی گرایشی تدریجی به سوی کمونیسم داشت. اما با مرگ اولین نخست‌وزیر گویان فوربز برنهام در سال ۱۹۸۵ روابط این کشور با قدرتهای غربی تقویت شد و از دهه ۱۹۹۰ خصوصی‌سازی آغاز شد. گویان در سازمانهای بین‌المللی دیگری از جمله سازمان کنفرانس اسلامی نیز عضویت دارد.
تقسیمات کشوری
کشور گویان ۱۰ استان دارد:
منطقه
مساحت(km2)
جمعیت.(۲۰۱۲)
جمعیت.per km2
پایتخت
۱
باریما-واینی
۲۰،۳۳۹
۲۶،۹۴۱
۱٫۲
Mabaruma
۲
پومرون-سوپنام
۶،۱۹۵
۴۶،۸۱۰
۸٫۰
آنا رگینا
۳
جزایر اسیکوییبو-دمرارا غربی
۳،۷۵۵
۱۰۷،۴۱۶
۴۶٫۲
Vreed en Hoop
۴
دمرارا-ماهایکا
۲،۲۳۲
۳۱۳،۴۲۹
۱۶۸٫۴
Paradise
۵
ماهایکا-بربیک
۴،۱۹۰
۴۹،۷۲۳
۱۴٫۰
Fort Wellington
۶
بربیک شرقی-کورنتاین
۳۶،۲۳۴
۱۰۹،۴۳۱
۳٫۴
New Amsterdam
۷
کویونی-مازارونی
۴۷،۲۱۳
۲۰،۲۸۰
۰.۳
بارتیکا
۸
پوتارو-سیپارونی
۲۰،۰۵۱
۱۰،۱۹۰
۰٫۵
Mahdia
۹
تاکوتو بالا- اسیکوییبو بالا
۵۷،۷۵۰
۲۴،۲۱۲
۱٫۳
Lethem
۱۰
دمرارا-بربیک علیا
۱۷،۰۴۰
۳۹،۴۵۲
۲٫۱
Linden
گویان
۲۱۴،۹۹۹
۷۴۷،۸۸۴
۳.۵
جرج‌تاون
جغرافیا
نقشه توپوگرافیک گویان.
مرزهای گویان با برزیل ۱۱۱۹ کیلومتر، با سورینام ۶۰۰ کیلومتر، و با ونزوئلا ۷۴۳ کیلومتر است. طول خط ساحلی آن نیز ۴۵۹ کیلومتر است. بلندترین نقطه این کشور رورایما با ۲۸۳۵ متر ارتفاع است.
این کشور را می‌توان به ۵ منطقه طبیعی تقسیم کرد: دشت مردابی کم‌عرض و حاصلخیز در امتداد ساحل اقیانوس اطلس که بیشتر جمعیت کشور در آن زندگی میکند؛ یک نواره شن و ماسه‌ای سفید دارای تپه‌زار و خاک‌های رسی که با مقداری فاصله از ساحل قرار گرفته و بیشتر ذخایر معدنی گویان در این ناحیه قرار دارد؛ جنگلهای بارانی انبوه در منطقه کوهستانی جنوب این کشور، مناطق نیمه‌بیابانی در جنوب غرب؛ و منطقهای کوچک از زمین‌های پست‌های داخلی (ساوانای داخلی) که در آن کوه‌های نیز وجود دارد که به تدریج به سوی مرز برزیل افزایش می‌یابند.
گویان یکی از بزرگترین مناطق جنگلی دست‌نخورده در آمریکای جنوبی را دارد که دسترسی انسان به بخشهایی از آن همچنان دشوار است.
آب‌وهوای گویان گرمسیری و عمدتا گرم و مرطوب است هرچند بادهای بسامان که از شمال خاوری می‌وزند به تعدیل هوای این کشور کمک میکنند. این کشور دو موسم بارانی دارد یکی از ماه مه تا اواسط اوت و دیگری از اواسط نوامبر تا میانه‌های ژانویه.
اقتصاد
کمبود نیروی کار و نبود زیرساخت‌های اقتصادی از مشکلات عمده این کشور هستند. بوکسیت، برنج و شکر مهمترین صادرات گویان است و این کشور رشد تولید ناخالص داخلی متوسطی را در سالهای اخیر داشته‌است.
نیروی کار کشور ۴۱۸ هزار نفر است. تولید ناخالص داخلی بر اساس قدرت برابری خرید در سال ۲۰۰۷ حدود ۲ میلیارد و ۹۲۴ میلیون دلار و سرانه ۳٫۸۴۱ دلار بوده‌است. حدود ۳۵٪ این تولید از بخش کشاورزی، ۱۹ درصد از صنعت و ۴۶ درصد از خدمات تامین می‌شود.
ماهی و میگو، گوشت گاو و خوک، لبنیات، طلا، پارچه و چوب محصولات مهم دیگر این کشور هستند.
بیشترین صادرات گویان به آمریکا و کانادا (هر یک ۱۸٪) و سپس بریتانیا، پرتغال، ترینیداد و توباگو، هلند، بلژیک و جامائیکا هستند.
بیشترین واردات گویان هم که شامل محصولات صنعتی، ماشین‌ها، سوخت و مواد غذایی می‌شود از ترینیداد و توباگو ۲۳٪، آمریکا ۲۱٪ و سپس چین، کوبا و بریتانیا می‌آید.
مردم
۴۳٫۵ درصد از مردم گویان هندی‌تبار، ۳۰٫۲ درصد سیاهپوست، ۱۶٫۷ درصد دورگه و ۹٫۱ درصد سرخپوست هستند. ۵۷ درصد از مردم این کشور مسیحی، ۲۸ درصد هندو، ۷ درصد مسلمان و چهار درصد نیز بی‌دین هستند.
فرهنگ | [
"سرود ملی گویان",
"جورج‌تاون",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری نیمه‌ریاستی",
"رئیس جمهور",
"نخست‌وزیر",
"دونالد راموتار",
"سام هیندس",
"بریتانیای کبیر",
"۲۶ مه",
"۱۹۶۶ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"دلار گویان",
"آمریکای جنوبی",
"کریول گویانی",
"هلند",
"بریتانیا",
"سورینام",
"برزیل",
"ونزوئلا",
"اقیانوس اطلس",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"گویان فرانسه",
"نیشکر",
"برنج",
"طلا",
"بوکسیت",
"زبان پرتغالی",
"هلندی",
"زبان فرانسوی",
"منطقه کارائیب",
"جامائیکا",
"ترینیداد و توباگو",
"ایالات متحده آمریکا",
"Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor",
"فرهنگ انگلیسی آکسفورد",
"برده‌داری",
"اروپا",
"آسیا",
"پرتغال",
"آلمان",
"ایرلند",
"اسکاتلند",
"مالت",
"چین",
"هند",
"قانون اساسی",
"۱۹۸۰ (میلادی)",
"نظام نیمه‌ریاستی",
"کمونیسم",
"سازمان همکاری اسلامی",
"باریما-واینی",
"Mabaruma",
"پومرون-سوپنام",
"آنا رگینا",
"جزایر اسیکوییبو-دمرارا غربی",
"Vreed en Hoop",
"دمرارا-ماهایکا",
"Paradise, Guyana",
"ماهایکا-بربیک",
"Fort Wellington, Guyana",
"بربیک شرقی-کورنتاین",
"New Amsterdam, Guyana",
"کویونی-مازارونی",
"بارتیکا",
"پوتارو-سیپارونی",
"Mahdia, Guyana",
"تاکوتو بالا- اسیکوییبو بالا",
"Lethem, Guyana",
"دمرارا-بربیک علیا",
"Linden, Guyana",
"جرج‌تاون",
"رورایما",
"رسی",
"ساوانا",
"بادهای بسامان",
"شکر",
"تولید ناخالص داخلی",
"کشاورزی",
"صنعت",
"خدمات",
"ماهی",
"میگو",
"گاو",
"خوک",
"لبنیات",
"پارچه",
"چوب",
"صادرات",
"آمریکا",
"کانادا",
"بلژیک",
"واردات",
"کوبا"
] | [
"گویان",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۶ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۶ (میلادی) در آمریکای جنوبی",
"پادشاهی‌های گذشته آمریکای جنوبی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آمریکای جنوبی",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای عضو اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌ها و تحت‌الحمایه‌های پیشین بریتانیا در قاره آمریکا",
"مستعمره‌های پیشین انگلستان"
] |
2,773 | غنا | 2 | 555 | 0 | [] | false | 440 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Ghana"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری غنا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "غنا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Ghana.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Ghana COA.jpg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«آزادی و دادگری»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[ای ایزد، میهن ما، غنا، را خجسته دار!]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Ghana (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[آکرا]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "33"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "15"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[آکرا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۳۸،۵۳۵"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "-[[رئیس جمهور]]-[[رئیس جمهور دوم]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[جان درامانی ماهاما]][[کوئسی آمیسا-آرتور]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۶ مارس]] [[۱۹۵۷]]"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۹۱ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۳،۵"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۲۳،۰۰۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۰۷"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "GHS"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۴۸ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۹۳"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۰۳ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[سدی]]"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "+۷ تا +۹"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".gh"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۳۳+"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری غنا کشوری در غرب قاره آفریقا است. آکرا پایتخت این کشور است. واحد پول این کشور سدی غنا نام دارد.
زبان رسمی غنا انگلیسی است و ۶۷ درصد از مردم به آن تکلم میکنند. جمعیت غنا ۲۷ میلیون نفر است و مردم غنا از اقوام چندی تشکیل شده‌اند. در حدود نیمی از غنایی‌ها از قوم آکان، حدود ۱۷ درصد از قوم داگبانی، ۱۴ درصد افه و بقیه از چند قوم دیگر هستند. ۹۸ درصد از مردم غنا سیاهپوست هستند. بیشتر مردم غنا مسیحی و حدود ۱۷ درصد نیز مسلمان هستند.
غنا در ششم مارس ۱۹۵۷ از بریتانیا مستقل شد. در آن تاریخ، دو مستعمره بریتانیا یعنی «ساحل طلا» و توگولند که یک سال پیش از آن با هم ادغام شده بودند کشوری به نام غنا را تشکیل دادند. در یکم ژوئیه ۱۹۶۰ نظام جمهوری در غنا رسمیت یافت.
تاریخ
نام کشور غنا از کلمه غاته، تمدنی که در اعصار باستانی در آفریقای غربی وجود داشت، گرفته شده‌است. تا پیش از آغاز استعمار به‌وسیله اروپائیان، این منطقه در اختیار ممالک مستقل سیاهپوستان بود.
با ورود پرتغالی‌ها در سده پانزدهم و نفوذ استعماری آنان و سایر اروپائیان، این ممالک از هم پاشیده شد و توسط آنها تجارت برده و طلا رونق یافت. غنا در عهد استعمار به ساحل طلا مشهور بود. پس از پرتغالی‌ها، بریتانیایی‌ها آغاز به دست اندازی و تاسیس پایگاه‌های بازرگانی دیگری درغنا نمودند و رفته‌رفته شهرهائی در پیرامون آنها ایجاد شد. در سال ۱۸۷۴ میلادی، بریتانیا مستعمره فرمان‌گذار ساحل طلا را تاسیس کرد و پس از ستیزهای طولانی، پادشاهی آشانتی و سرزمینهای شمالی واقع در شمال آشانتی را نیز تحت‌الحمایه خود اعلام کرد. پس از جنگ جهانی اول، بخشی از توگولند آلمان که به قیمومیت بریتانیا داده شده بود، از لحاظ اداری ضمیمه ساحل طلا گردید.
در اواخر دهه پنجم سده گرایش‌های استقلال‌طلبانه مردم ساحل طلا منجر به چند شورش ملی شد. در سال ۱۹۵۱ بریتانیا قانون اساسی تازه‌ای به این مستعمره اعطا کرد که برطبق آن، نوعی خودمختاری در امور داخلی به این مستعمره داده شد و به‌دنبال آن اولین انتخابات عمومی برگزار گردید. در این انتخابات قوام نکرومه رهبر حزب ملی خلق به نخست وزیری رسید.
در مارس سال ۱۹۵۷ میلادی، ساحل طلا با نام تازه غنا استقلال یافت و از کشورهای همسود بریتانیای بزرگ و دارای حکومت فرمانداری کل گردید. قوام نکرومه در مقام نخست وزیری این کشور باقی‌ماند.
قوام نکرومه
در ماه ژوئیه سال۱۹۶۰ نوع حکومت این کشور به همت قوام نکرومه تبدیل به جمهوری شد و خود نکرومه قدرت را دست گرفت. در سال ۱۹۵۹ غنا با گینه، اتحادیه ممالک مستقل آفریقایی و در سال ۱۹۶۱ با گینه و مالی اتحادیه ممالک آفریقایی را به منظور همکاری کشورهای عضو در زمینه‌های نظامی، اقتصادی و اشتراک نظر در سیاست خارجی به وجود آورد که عملا دوامی نیافت.
از همان آغاز ریاست جمهوری نکرومه، توطئه‌ها و دسایسی علیه وی و حکومتش انجام گرفت و بارها به جان وی سوقصد شد. سرانجام در سال ۱۹۶۶، نظامیان با یک کودتا قدرت را در دست گرفتند و یک شورا به ریاست ژنرال ژوزف آنکرا بر کشور حاکم گشت. در سال ۱۹۶۹، آنکرا مجبور به کناره‌گیری شد و ژنرال آکواسی آفریقا به قدرت رسید. آفریقا در راس یک هیئت حاکم سه نفره قرار داشت. این هیئت در سال ۱۹۷۰ منحل گشت و ادواردآکوف آدوی حقوقدان به حکومت رسید، ولی حکومت وی نیز دوامی نیاورده و در سال ۱۹۷۲سرهنگ آچیمپونگ با یک کودتای نظامی قدرت را در دست گرفت. در سالهای پس از نکرومه، وضع اقتصادی غنا همواره رو به تنزل بوده و در آخر دهه هشتم سده بیستم به بدترین دوران خود رسیده بود. در سال ۱۹۷۸ ژنرال فردآکوفو بقدرت رسید ولی دولت او نیز سال بعد به‌وسیله نظامیان دیگری به رهبری جری راولینگز برکنار شد.
انتخابات عمومی که در همان سال برگزار شد، پس از چند سال حکومت نظامی، یک غیرنظامی به نام هیلالیمان را بقدرت رساند.
در سال ۱۹۸۱ جنگهای قبیله‌ای در غنا آغاز شد و در آخر همان سال یک کودتای نظامی که بار دیگر به ریاست جری راولینگز صورت گرفت که هیلالیمان را سرنگون کرد.
جری رااولینگز اعلام کرد که خود نمی‌خواهد قدرت را در دست بگیرد. پس از کودتا یک مجمع مقاومت ملی به ریاست راولینگز بر اوضاع حاکم شد. روابط غنا پس از کودتا با غرب رو به تیرگی نهاد و با لیبی گسترش یافت.
جغرافیا
200px
کشور غنا با ۵۳۷، ۲۳۸ کیلومتر مربع وسعت (هفتاد و پنجمین کشور جهان) در نیمکره شمالی (نصف‌النهار مبدا از آن می‌گذرد)، در باختر قاره آفریقا، درکنار اقیانوس اطلس و در همسایگی کشورهای ساحل عاج در غرب، بورکینافاسو در شمال و توگو در شرق واقع شده‌است.
کشور غنا، کشوری نیمه کوهستانی است که نواحی مرتفع آن عمدتا در نواحی مرکزی و خاوری قرار دارند. جلگه‌های آن عمدتا در نواحی جنوبی و پیرامون رود ولتا و شاخه‌های آن واقع شده‌اند.
از جمله مهمترین رودهای کشور می‌توان به ولتا و شاخه‌های تای سیاه و ولتای سفید اشاره نمود. جنگلها در آن وسعت زیادی داشته و عمدتا در نواحی جنوبی واقع شده‌اند.
آب و هوای کشور گرم و مرطوب و پرباران است. بلندترین نقطه کشور غنا، قله آفاجوتوبا ۸۸۵ متر ارتفاع، و رود ولتا (۱۴۳، ۱کیلومتر) طویلترین رود آن است. دریاچه ولتا (۴۶۲/۸کیلومتر مربع) بزرگترین دریاچه کشور است.
تقسیمات کشوری
براساس آخرین تقسیمات کشوری، کشور غنا به ۱۰ استان تقسیم شده است.
Die Regionen Ghanas
استان
جمعیت (۲۰۰۰)
مساحت (کیلومتر مربع)
مرکز
آشانتی
۳٫۶۱۲٫۹۵۰
۲۴٫۳۸۹
کوماسی
برونگ-آهافو
۱٫۸۱۵٫۴۰۸
۳۹٫۵۵۷
سونیانی
مرکزی
۱٫۵۹۳٫۸۲۳
۹٫۸۲۶
کیپ کوست
شرقی
۲٫۲۰۶٫۶۹۶
۱۹٫۳۲۳
کوفوریدوئا
آکرای بزرگ
۲٫۹۰۵٫۷۲۶
۳٫۲۴۵
آکرا
شمالی
۱٫۸۲۰٫۸۰۶
۷۰٫۳۸۴
تاماله
شرق علیا
۹۲۰٫۰۰۰
۸٫۸۴۲
بولگاتانگا
غرب علیا
۵۷۶٫۵۸۳
۱۸٫۴۷۶
وا
ولتا
۱٫۶۳۵٫۴۲۱
۲۰٫۵۷۰
هو
غربی
۱٫۹۲۴٫۵۷۷
۲۳٫۹۲۱
سکوندی-تاکورادی
شهرها
سیاست
حکومت این کشور جمهوری است. قانون اساسی کشور در سال ۱۹۷۹ تدوین شده که به موجب آن قوه مقننه از یک مجلس ملی با ۱۴۰ عضو تشکیل یافته‌است.
از جمله مهمترین احزاب کشور تا قبل از کودتای ۱۹۸۱ می‌توان به حزب ملی خلق، جبهه خلق، مجمع ملی متحد و حزب سوسیال دموکرات اشاره نمود.
کشور غنا در سال ۱۹۵۷ از بریتانیا مستقل شده و روز ملی آن ششم مارس است.
این کشور در سال ۱۹۵۷ به عضویت سازمان ملل متحد درآمده و علاوه بر آن در سازمان وحدت آفریقا، اتحادیه گمرگی با ولتای علیا، اکا، سی سی دی، اکوواس، گات، یااآ، بانک جهانی، ایکائو، آیدا، ایلو، ایمکو، ایمف، ایتو، یونسکو، یوپو، وهو، ومو، آکپ عضویت دارد. این کشور همچنین عضو اتحادیه کشورهای همسود (مشترک‌المنافع بریتانیا) است.
اقتصاد
از جمله مهمترین صنایع کشور می‌توان به ذوب آلومینیوم، تولید کاکائو و فراورده‌های نارگیلی (روغن نارگیل)، تهیه قهوه، کائوچه، صنایع دستی و استخراجی اشاره نمود.
بانک تجارتی غنا در شهر اکرا
کاکائو (بزرگترین تولید کننده جهانی)، قهوه، نارگیل، توتون، دام و ماهی نیز از جمله مهمترین محصولات کشاورزی و دامپروری کشور به شمار می‌آید.
سرانه زمین کشاورزی برای هر نفر بیش از ۰٫۸۰ هکتار می‌باشد. تولید سالیانه گوشت گاو ۰۰۰، ۲۲ تن، گوشت گوسفند ۱۰هزار تن و صید ماهی ۰۰۰، ۳۸۳ تن می‌باشد. تولید سالانه نیروی الکتریسته نیز معادل ۳/۴ میلیارد کیلووات ساعت است. از جمله مهمترین معادن کشور غنا نیز می‌توان به الماس (دومین تولید کننده جهانی)، طلا (مهمترین معدن کشور، منگنز، بوکسیت، آهن، بریل، نیکل، گرافیت و کرومیت اشاره نمود.
۵/۱۵٪ نیروی کار کشور در صنایع و معادن، ۵۷٪ در بخش کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری و ۵/۲۷٪ در بازرگانی و تجارت مشغول به فعالیت می‌باشند.
واحد پول کشور سدی (C) برابر با۱۰۰ پسوا است که هر ۷۵/۲ واحد آن برابر با یک دلار است.
درسال ۲۰۰۷ میزان تولید ناخالص داخلی این کشور بر پایه قدرت خرید برابر ۳۱،۳۲۹ میلیون دلار بوده‌است و درآمد سرانه ۱۴۲۵ دلار بوده که ۱۵٪ آن از صنایع و تولیدات و ۴۵٪ از کشاورزی بدست می‌آید. هزینه‌های آموزش و پرورش ۲/۴٪ تولید ناخالص ملی بوده‌است. نرخ سالانه رشد تولید ناخالص ملی نیز ۲٪ است.
از جمله مهمترین محصولات وارداتی غنا می‌توان به ماشین‌آلات، وسائط نقلیه، غلات، ابزار برقی، نفت و بافتنی‌ها اشاره نمود که عمدتا از کشورهای آلمان (۱۶٪)، آمریکا، ایتالیا و فرانسه (هرکدام ۷٪) وارد می‌شود. از جمله مهمترین محصولات صادراتی کشور نیز می‌توان به کاکائو، کره کاکائو، منگنز، طلا، الماس، آلومینیوم و الوار اشاره نمود که عمدتا به کشورهای آلمان (۲۱٪)، ایتالیا (۹٪)، آمریکا و فرانسه (۶٪) صادر می‌شود.
مردم
فرهنگ
از نظر دیرینه شناسی اولین شواهد انسانی مربوط به غنا به حدود ۲ هزار سال قبل از میلاد بر می‌گردد که در تپه‌های نزدیک فرودگاه کوماسی و در گامباگا در شمال حضور پیدا کرده و در سده دهم به اوج خود رسید. در واقع تمدن از شمال کشور و توسط عربها و اسلام به این منطقه عرضه شد و بعد از قرن پانزدهم با کشف سواحل آفریقا توسط پرتقال، هلند و انگلیس تمدن را از جنوب وارد کشور کردند. | [
"سرود ملی غنا",
"آکرا",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"رئیس جمهور دوم",
"جان درامانی ماهاما",
"کوئسی آمیسا-آرتور",
"بریتانیای کبیر",
"۶ مارس",
"۱۹۵۷ (میلادی)",
"سدی",
"آفریقا",
"سدی غنا",
"آکان",
"داگبانی",
"غاته",
"استعمار",
"اروپا",
"پرتغال",
"تجارت برده",
"ساحل طلا",
"بریتانیا",
"پادشاهی آشانتی",
"جنگ جهانی اول",
"توگولند",
"مستعمره",
"قوام نکرومه",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"گینه",
"اتحادیه ممالک مستقل آفریقایی",
"مالی",
"اتحادیه ممالک آفریقایی",
"ژوزف آنکرا",
"آکواسی آفریقا",
"ادواردآکوف آدوی",
"آچیمپونگ",
"فردآکوفو",
"هیلالیمان",
"جری راولینگز",
"جری رااولینگز",
"لیبی",
"نصف‌النهار مبدأ",
"ساحل عاج",
"بورکینافاسو",
"توگو",
"آفاجوتوبا",
"رود ولتا",
"دریاچه ولتا",
"استان آشانتی",
"کوماسی",
"استان برونگ-آهافو",
"سونیانی",
"استان مرکزی (غنا)",
"کیپ کوست",
"استان شرقی (غنا)",
"کوفوریدوئا",
"استان آکرای بزرگ",
"استان شمالی (غنا)",
"تاماله (غنا)",
"استان شرق علیا",
"بولگاتانگا",
"استان غرب علیا",
"وا، غنا",
"استان ولتا",
"هو٬ غنا",
"استان غربی (غنا)",
"سکوندی-تاکورادی",
"سازمان ملل متحد",
"سازمان وحدت آفریقا",
"اتحادیه گمرگی با ولتای علیا",
"اکا",
"سی سی دی",
"اکوواس",
"گات",
"یااآ",
"بانک جهانی",
"ایکائو",
"آیدا",
"ایلو",
"ایمکو",
"ایمف",
"ایتو",
"یونسکو",
"یوپو",
"وهو",
"ومو",
"آکپ",
"طلا",
"آلمان",
"آمریکا",
"ایتالیا",
"فرانسه"
] | [
"غنا",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۵۷ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۵۷ (میلادی) در غنا",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,774 | سیشل | 2 | 193 | 0 | [
"سيشل",
"سیشیل",
"سیشلز",
"جزایر سیشیل",
"مجمع‌الجزایر سیشل",
"جمهوری سیشل",
"مجمع الجزایر سیشل",
"جزاير سيشيل",
"جمهوري سيشل",
"سيشلز",
"سيشيل",
"مجمع الجزاير سيشل",
"سي شل"
] | false | 112 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Seychelles"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری سیشل"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سیشل"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag_of_the_Seychelles.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of the Republic of Seychelles.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«پایان کار ثمربخش است»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سیشلی‌ها به هم بپیوندید]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Seychelles on the globe (Zambia centered).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[ویکتوریا]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "20"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "40"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ویکتوریا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]] / [[زبان فرانسوی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]] [[ریاستی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[جیمز میشل]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۹ ژوئن]] [[۱۹۷۶]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۴۵۱"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۹۷ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۸۶٫۵۲۵"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۲۰۵ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۷۸"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۰ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "روپیه سیشل"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "SCR"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "SCT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۴"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۴"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.sc]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۴۸"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری سیشل کشوری است جزیره‌ای در اقیانوس هند. پایتخت آن ویکتوریا است.
سیشل از مجمع‌الجزایری شامل ۱۱۵ جزیره تشکیل شده‌است که در حدود ۱۵۰۰ کیلومتری خاور خاک اصلی قاره آفریقا واقع شده‌اند. این جزایر در شمال خاوری ماداگاسکار قرار گرفته‌اند.
سیشل با ۸۶٫۵۲۵ نفر جمعیت یکی از کمترین جمعیت‌ها را در میان کشورهای آفریقا دارد. شاخص توسعه انسانی آن اما در میان بالاترین‌ها در آفریقا است.
جزایر سیشل آب‌وهوای دریایی استوایی دلپذیری دارند و گردشگران زیادی از این جزایر دیدن میکنند. تنها یک‌سوم از جزایر سیشل مسکونی هستند و ۹۰ درصد از جمعیت این کشور در جزیره اصلی یعنی جزیره «ماهه» نشیمن گزیده‌اند. جزیره ماهه ۲۷ کیلومتر درازا و ۳ تا ۸ کیلومتر پهنا دارد و پایتخت کشور نیز در همین جزیره واقع شده‌است.
این جزایر در میانه‌های سده هجدهم مستعمره فرانسه شد، در ۱۸۱۴ به بریتانیا واگذار گشت و در ۱۹۷۶ استقلال یافت.
تاریخ
سیشل در سال ۱۵۰۱ توسط واسکو دوگاما کشف شد. این جزایر در میان سالهای ۱۷۵۶ و ۱۷۹۴ توسط فرانسویان اداره می‌شد و در سال ۱۷۹۴ به دست انگلیسیها افتاد و در ۱۸۱۴ رسما یکی از مستعمرات بریتانیا گشت. پس از ۱۸۳۰ بسیاری از بردگان آزادشده برای سکونت به این جزایر آمدند و از سده نوزدهم جزایر سیشل یکی از مناطق محبوب گردشگری برای اعیان بریتانیایی بود.
سیشل در سال ۱۹۷۶ استقلال یافت. در ۱۹۷۷ فرانس آلبرت رنه نخست‌وزیر وقت کودتایی را بر ضد جیمز مانشام، رئیس‌جمهوری وقت، رهبری کرد و نظام تک‌حزبی و سوسیالیستی را برقرار ساخت و خواستار عدم تعهد شد. کوشش‌هایی که برای سرنگونی رنه به اجرا گذاشته شد از جمله به‌کارگیری مزدوران آفریقای جنوبی (۱۹۸۱) ناموفق بود. در ۱۹۹۲ انتخابات چندحزبی برگزار شد؛ جیمز مانشام به سیشل بازگشت و رهبری حزب دموکرات را برعهده گرفت. فرانس آلبر رنه تا آوریل ۲۰۰۴ قدرت را در دست داشت و در آن تاریخ، جیمز میشل، که از هم‌حزبی‌های او بود به ریاست‌جمهوری برگزیده شد.
جزایر سی شل در اوائل قرن هجدهم به تصرف فرانسویان درآمد، ولی انگلیسیها در سال ۱۷۹۴ این جزایر را به تصرف خود درآوردند. جزایر سی شل تا سال ۱۹۰۳ بخشی از حکومت مستعمره دیگر انگلیس در شرق آفریقا، جزایر موریس بود تا اینکه در این سال به مستعمره مستقلی تبدیل شد. سی شل در سال ۱۹۷۶ استقلال یافت و یک سال بعد نخست‌وزیر این کشور فرانس آلبر رنه با یک کودتا حکومت را به دست گرفت. سی شل یکی از اعضای جامعه مشترک‌المنافع انگلستان است.
سیاست
سیشل تا سالها مستعمره انگلیس بود و پس از استقلال هم چندین کودتای نظامی در آن روی داد. این کشور کم‌جمعیت‌ترین کشور قاره آفریقا است. به دلیل قرار گرفتن در سر راه تجارت آفریقا و آسیا برای مدتی در قرن ۱۷ میلادی پایگاه دزدان دریایی بود. بعد از مدتی فرانسه کنترل این جزایر را در دست گرفت و دزدان این جزایر را ترک کردند.
در فاصله سالهای ۱۷۹۴ تا ۱۸۱۲ انگلیس در کنار فرانسه جزیره را کنترل میکرد و سرانجام در سال ۱۸۱۲ کنترل کامل جزیره را در دست گرفت. سیشل در سال ۱۹۷۶ از انگلیس مستقل شد.
فرانس آلبرت رنه از سال ۱۹۷۷ تا ۲۰۰۴ رئیس‌جمهور سیشل بود. پس از او جیمز میشل ریاست‌جمهوری را در این کشور بر عهده گرفته‌است.
نظام سی شل جمهوری است ولی رئیس جمهور این کشور بیش از پانزده سال و با کودتا در قدرت بود. رئیس‌جمهور، که شورای وزیران را انتصاب میکند با رای تمامی افراد بالغ برای پنج سال انتخاب می‌شود. مجمع ملی متشکل از ۲۳ عضو است که مستقیما انتخاب می‌گردند و دو نفر که از سوی رئیس‌جمهور گمارده می‌شوند. جبهه ترقی‌خواه خلق سیشل (تنها حزب قانونی سابق) حزب عمده سیاسی است.
جغرافیا
thumb
مساحت این جزیره تقریبا ۴۴۴ کیلومتر مربع می‌باشد و پایتخت آن شهر ویکتوریا، بزرگترین جزیره این مجمع الجزایر است که ۸۰ درصد جمعیت را در خود جای داده‌است.
سیشل متشکل است از ۴۱ جزیره گرانیتی کوهستانی و کمی بیش از ۵۰ جزیره مرجانی کوچکتر در اقیانوس هند است. این جزایر پیرامون جزیره ماهه که نود کیلومتر طول دارد و از بزرگترین جزایر این مجموعه‌است قرار گرفته‌اند. جزایر اصلی ماهه، پراسلین و لادیگ هستند. بلندترین نقطه سیشل مورن سیشلوا با ۹۰۶ متر ارتفاع است که در جزیره ماهه قرار دارد. این جزایر آب و هوای دریایی استوایی دلپذیری دارد و بارندگی در آنها سنگین است. آب و هوای سیشل محلی استوایی با رطوبت بالا و نسیم ملایم است که تحت تاثیر جریانات دریایی می‌باشد.
جزایر گرانیتی بیش از ۹۴۰ متر ارتفاع دارند و برخی دشت‌های کم‌وسعت ساحلی و بریدگی‌های هسته‌ای در سواحل شرقی را در بر می‌گیرند. جزایر کورالینی معمولا همواره و دارای آبهای راکد می‌باشند.
thumb
تقسیمات کشوری
جزیزه سیشل از لحاظ تقسیمات کشوری به ۲۵ منطقه اداری که نواحی نامیده می‌شوند تقسیم می‌گردد.
اقتصاد
اقتصاد این کشور به صنعت گردشگری بسیار وابسته است. حدود یک سوم نیروی کار در این بخش اشتغال دارد.
مردم
thumb
از آنجا که جزیره سیشل جمعیت بومی ندارد، ساکنین این جزیره را غالبا مهاجران فرانسوی، آفریقایی، هندی و چینی تشکیل می‌دهند.
زبانهای فرانسه و انگلیسی به‌عنوان زبان رسمی و فرانسوی بومی شده با کرول زبانهای تکلم در این کشور می‌باشند. غالب ساکنان سیشل مسیحی و کاتولیک مذهب‌اند. منبع اصلی درآمد مردم سی شل توریسم و صدور انواع ماهی و برگ چای و گیاهان معطر است.
فرهنگ
مقاله اصلی: فرهنگ سیشل
موسیقی سیشل
موزیک محلی تلفیقی از موسیقی‌های آسیایی، اروپایی آفریقایی و آمریکایی است. | [
"سرود ملی سیشل",
"ویکتوریا (سیشل)",
"زبان انگلیسی",
"زبان فرانسوی",
"جمهوری",
"نظام ریاستی",
"رئیس‌جمهور",
"جیمز میشل",
"بریتانیای کبیر",
"۲۹ ژوئن",
"۱۹۷۶ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
".sc",
"اقیانوس هند",
"ماداگاسکار",
"شاخص توسعه انسانی",
"جزیره ماهه",
"واسکو دوگاما",
"فرانس آلبرت رنه",
"جیمز مانشام",
"جزیرهٔ مرجانی",
"مورن سیشلوا",
"مردم فرانسوی",
"آفریقا",
"هند",
"چین",
"فرانسه",
"مسیحی",
"کاتولیک"
] | [
"سیشل",
"استعمار فرانسه در آفریقا",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۶ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۶ (میلادی) در آفریقا",
"جزایر ماسکارین",
"جزیره‌های آفریقا",
"جزیره‌های اقیانوس هند",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای اقیانوس هند",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"مجمع‌الجزایرهای اقیانوس هند",
"مستعمرات سابق در آفریقا",
"مستعمره‌های پیشین فرانسه"
] |
2,775 | سیرالئون | 2 | 333 | 0 | [
"سيرالئون",
"سیرآلئون",
"سیرا لئون",
"سيرآلئون",
"سيرا لئون",
"سیرالیون"
] | false | 209 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Sierra Leone"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری سیرالئون"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سیرالئون"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag_of_Sierra_Leone.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Sierra Leone.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یکپارچگی، آزادی، دادگری»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[ترا به بلندا می‌رسانیم، ای قلمرو آزادگان]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationSierraLeone.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[فری تاون]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۳۱"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۱۳"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۱۵"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[فری تاون]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[معاون رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ارنست بای کوروما]][[ساموئل سام-سومانا]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۷ آوریل]] [[۱۹۶۱]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۷۱،۷۴۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۱۹ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۱"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۶،۲۹۴،۷۷۴"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۰۳ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۹۹"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۱۴ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "SLL"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "لئون"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۰"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.sl]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۳۲"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری سیرالئون (Sierra Leone) کشوری است در غرب آفریقا. پایتخت و بزرگترین شهر آن فری‌تاون است.
جمعیت سیرالئون ۶ میلیون نفر و زبان رسمی آن انگلیسی است. واحد پول این کشور لئون نام دارد.
مردم سیرالئون از حدود شانزده گروه قومی تشکیل شده‌اند که هرکدام زبان و آداب خود را دارند. دو قوم بزرگتر و بانفوذتر از میان آنها، قوم تنمه و قوم منده است.
بین ۶۹ تا ۷۰ درصد از مردم سیرالئون مسلمان و ۲۰ تا ۳۰ درصد مسیحی هستند.
کشف این منطقه از سوی اروپاییان در سال ۱۴۶۱ و توسط پرتغالیان صورت گرفت. نام سیرالئون نیز از زبان پرتغالی گرفته شده و به معنای «کوه شیران» است. منطقه سیرالئون در آن دوره تبدیل به یکی از مناطق تجارت برده برای اروپاییان شد.
امروزه با وجود غنای منابع طبیعی، ۷۰ درصد از مردم سیرالئون زیر خط فقر زندگی میکنند.
تاریخ
سیرالئون سابقه‌ای طولانی در تجارت برده دارد و مرکز ارسال هزاران اسیر آفریقایی به کشورهای استعمار طلب بوده‌است. پایتخت این کشور فری تاون از سال ۱۷۸۷ به عنوان محل اصلی زندگی بردگانی شد که به کشور خود بازگشته بودند.
سیرالئون در تاریخ ۲۷ آوریل ۱۹۶۱ از زیر نفوذ انگلیسیها خارج شد و به استقلال رسید.
این کشور دهه‌های متمادی درگیر جنگ داخلی بوده و سرانجام به کمک نیروهای ناتو و انگلستان در سال ۲۰۰۲ به این جنگ خاتمه داده شد و بیش از ۱۷ هزار سرباز خارجی ده‌ها هزار شورشی مسلح را خلع سلاح کردند.
در این جنگ ده‌ها هزار نفر توسط شورشیان کشته شدند و علامت اختصاری این شورشیان بریدن دست یا پای قربانیان خود بود. سیرالئون در تاریخ بیست و هفت آوریل ۱۹۶۱ از زیر نفوذ انگلیسیها خارج شد و به استقلال رسید. شهر «فری تاون» پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «کنما»، «کابالا» و «بونت» اشاره کرد.
این کشور هم‌اکنون کشور ضعیفی است و با فقر، فساد و کمبود مدیریت در اقتصاد دست به گریبان است. سیرالئون از لحاظ معادن الماس بسیار غنی است. تجارت جواهرات قاچاق در این کشور با عنوان «الماس خون» انجام می‌گیرد که همین موضوع باعث ایجاد تنش‌های مالی و درگیری‌های غیرنظامی شده که دولت تلاش میکند تا قاچاق الماس از طریق مرزها را متوقف کند.
«احمد تیجان کاباه» از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۷ رئیس‌جمهور سیرالئون بود.
سیاست
ارنست بای کوروما رئیس‌جمهور کنونی سیرالئون
ارنست بای کوروما در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۷ به عنوان رئیس‌جمهور جدید سیرالئون سوگند یاد کرد. او متعهد شده تا فساد را در این کشور به صفر برساند و به فقدان مدیریت منابع این کشور پایان دهد.
اعضای حزب کوروما در انتخابات مجلس که در اوت ۲۰۰۷ برگزار شد حائز اکثریت آراء شدند. وی مجددا در سال ۲۰۱۲ در این سمت ابقا شد.
حکومت: طبق قانون اساسی رئیس‌جمهور - که کابینه را انتصاب میکند - با رای تمامی افراد بالغ برای هفت سال انتخاب می‌شود و همچنین ۱۲۴ عضو مجلس نمایندگان برای پنج سال انتخاب می‌گردند.
احزاب: احزاب کنگره مردمی، دمکراتیک مرکز، دمکرات ملی، جمهوری مردمی، اتحاد ملی دمکراتیک مردمی، توسعه مردمی، اتحاد انقلابی و مردم سیرالئون در این کشور فعالیت سیاسی دارند.
جغرافیا
سیرالئون کشوری است کوچک به مساحت ۷۱،۷۴۰ کیلومتر مربع که در غرب آفریقا و در کنار اقیانوس اطلس قرار دارد. ۷۱،۶۲۰ کیلومتر مربع از خاک این سرزمین در خشکی و ۱۲۰ کیلومتر مربع از آن در دریاست. این کشور از شمال و شرق‌باگینه‌به‌طول ۶۵۲ کیلومتر و از جنوب شرقی با لیبریا ۳۰۶ کیلومتر مرز مشترک دارد.
آب و هوای سیرالئون گرمسیری و پرباران و دمای آن معمولا بین ۱۶ تا ۲۸ درجه سانتیگراد متغیر است. از لحاظ طبیعی سیرالئون به ۵ منطقه تقسیم می‌شود:
الف) زمین‌های ساحلی
ب) دشت‌های کم ارتفاع داخلی
ج) فلات داخلی
د) شبه جزیره فری‌تاون
ه) منطقه کوچک فوتاجالون
میزان بارندگی در نقاط مختلف این کشور بین ۱۸۳ تا ۶۷۸ میلی‌متر متغیر است.
مهمترین رودهای سیرالئون عبارت‌اند از: منو، لیبریا، موآ، پام پانا، ماولوکو که اغلب آنها به اقیانوس اطلس می‌ریزند.
بلندترین نقطه سیرالئون در ارتفاعات لومامانسا حدود ۱۹۴۸ متر ارتفاع دارد.
در مرکز کشور منطقهای از دشت‌های پست قرار گرفته که شامل جنگل، بیشه‌زار و کشتزارهایی است که جمع ۴۳ درصد از خاک سیرالئون را دربر گرفته‌اند.
در سمت غرب، سیرالئون در امتداد اقیانوس اطلس در حدود ۴۰۰ کیلومتر خط ساحلی دارد که این امر برای کشور، هم منابع دریایی فراوان و هم جاذبه‌های گردشگری به همراه آورده‌است. در این خط ساحلی مناطقی از مرداب‌های درختان حرای گینه‌ای وجود دارد. فری‌تاون، پایتخت کشور، در یک شبه جزیره ساحلی واقع شده که در کنار بندرگاه سیرالئون قرار گرفته‌است. این بندرگاه سومین بندرگاه طبیعی بزرگ در جهان است.
تقسیمات کشوری
thumb
شهر فری تاون
طبق تازه‌ترین برآورد (ژوئیه ۲۰۰۰) کشور سیرالئون ۵،۲۳۲،۶۲۴ جمعیت دارد که ۷۳/۴۴ درصد از آنها زیر ۱۴ سال و ۱۶/۵۲ درصد از آنها بین ۱۵ تا ۶۵ سال سن دارند.
تراکم جمعیت سیرالئون ۶۸ نفر در هر کیلومتر مربع است.
میانگین نرخ رشد جمعیت سالانه این کشور در سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۸ حدود ۲/۲ درصد بود ولی در سال ۲۰۰۰ نرخ رشد جمعیت سیرالئون به ۶۷/۳ درصد رسید.
نرخ زاد و ولد در سیرالئون هم‌اکنون به ازای هر یکهزار نفر حدود ۶۳/۴۵ نفر و نرخ مرگ و میر در این کشور حدود ۵۸/۱۹ در هزار نفر است.
شهر «فری تاون» پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «کنما»، «کابالا» و «بونت» اشاره کرد.
سازمانهای بین‌المللی
سیرالئون در سازمانهای زیر عضویت دارد.
سازمان ملل متحد (UN)
بانک توسعه آفریقا (ADB)
کنگره ملی آفریقا (APC)
کمسیون اقتصادی آفریقا (ECA)
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)
گروه 77 (G-77)
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)
بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه وابسته به بانک جهانی (IBRD)
سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ICAO)
کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری آزاد (ICFTU)
جامعه بین‌المللی توسعه (IDA)
صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی (IFAD)
بانک توسعه اسلامی (IDB)
بنگاه مالی بین‌المللی (IFC)
بنگاه مالی بین‌المللی (IFC)
سازمان بین‌المللی کار (ILO)
صندوق بین‌المللی پول (IMF)
سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO)
سازمان پلیس بین‌المللی پلیس جنایی (INTERPOL)
جنبش عدم تعهد (NAM)
سازمان وحدت آفریقا (OAU)
سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)
سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW)
کمیسیون سازمان ملل برای تجارت و توسعه (UNCTAD)
سازمان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO)
سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO)
فدراسیون جهانی اتحادیه کارگری (WFTU)
سازمان‌بهداشت‌جهانی (WHO)
سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO)
اقتصاد
شهر کویدو چهارمین شهر بزرگ سیرالئون و مرکز اصلی دادوستد الماس
معدنچیان الماس
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۰ میلادی سیرالئون را به عنوان فقیرترین کشور جهان معرفی کرد. میزان تولید ناخالص داخلی سیرالئون در پایان سال ۱۹۹۹ به ۴/۶۹۹ میلیون دلار رسید. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی این کشور (۱/۸-) درصد است در حالی که میانگین نرخ مذکور در فاصله سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۸ (۴-) درصد بود.
از سوی دیگر میزان تولید ناخالص ملی سیرالئون ۳/۶۵۳ میلیون دلار و درآمد سرانه ملی آن کمتر از ۱۳۰ دلار در سال است.
۴/۴۴ درصد از تولید ناخالص داخلی سیرالئون مربوط به بخش کشاورزی، ۲۴ درصد مربوط به بخش صنعت و ۵/۳۱ درصد مربوط به بخش خدمات است. همچنین صادرات کالا و خدمات ۳/۱۴ درصد و واردات کالا و خدمات ۲۲ درصد تولید ناخالص داخلی سیرالئون را تشکیل میدهد.
طبق آمار سازمان ملل متحد بیش از ۹۰ درصد ساکنین سیرالئون زیر خط فقر زندگی میکنند. این کشور نزدیک به ۳۰ درصد نرخ تورم و بالغ بر ۵/۲ میلیون نفر نیروی کار دارد. ظرفیت تولید انرژی الکتریکی سیرالئون حداکثر ۲۳۵ میلیون کیلووات ساعت است که تماما از طریق نیروگاه‌های حرارتی تامین می‌شود.
الماس، تیتانیوم، بوکسیت، سنگ آهن، طلا و کرومیت مهمترین ذخایر طبیعی این کشور را تشکیل می‌دهند. همچنین عمده‌ترین محصولات صنعتی سیرالئون در بخش مواد معدنی، فراورده‌های نفتی، صنایع نساجی و دخانیات تولید می‌شوند.
سیرالئون در بخش کشاورزی بیشتر به کشت برنج، قهوه، کاکائو و نارگیل می‌پردازد.
این کشور در سال ۱۹۹۸ میلادی بالغ بر ۴۱ میلیون دلار کالا به خارج صادر کرد که بیشتر شامل الماس، کاکائو، قهوه و ماهی بود.
اتحادیه بنلوکس، اسپانیا، آمریکا وانگلستان بزرگترین شرکای صادراتی سیرالئون هستند.
ارزش واردات سیرالئون در سال ۱۹۹۸ بالغ بر ۱۶۶ میلیون دلار بود که بیشتر شامل مواد غذایی، دارو، ماشین آلات و مواد شیمیایی می‌شد.
انگلستان، ساحل عاج، اتحادیه بنلوکس و آمریکا بزرگترین صادرکنندگان کالا به سیرالئون هستند.
سیرالئون بیش از یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار بدهی خارجی دارد. بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در انتهای سال ۲۰۰۰ میلادی با پرداخت یک کمک بین‌المللی به سیرالئون برای کاهش بدهی‌های خارجی این کشور موافقت کردند. این وام که ارزش کل آن ۳۴ میلیارد دلار است به ۲۲ کشور فقیر جهان پرداخته می‌شود.
واحد پول سیرالئون «لئون» نام دارد که خود به یکصد سنت تقسیم می‌شود. هر دلار آمریکا با ۵۳۰۰ لئون برابر میکند. (نرخ برابری ژانویه ۲۰۱۱).
مردم
thumb
امید به زندگی در میان مردم سیرالئون حدود ۴۵/۵ سال است.
از سوی دیگر در بعد فرهنگی ۴/۴۵ درصد از مردان و ۲/۱۸ درصد از زنان سیرالئون باسوادند.
همچنین ۵۱ درصد از مردم این کشور آنیمیست، ۴۰ درصد مسلمان (اهل سنت) و ۹ درصد مابقی مسیحی می‌باشند. مردم سیرالئون از نژاد سیاه و ۶۰ درصد آنها از تیره «تمنه» و «منده» هستند. لبنانیها، سوری‌ها و اروپاییان نیز در این کشور سکونت دارند.
زبان رسمی مردم سیرالئون «انگلیسی» و خط رایج آنها «لاتین» است. با این حال مردم به زبانهای کریو، منده و سودانی صحبت میکنند.
تاریخ
جنگ داخلی
تجارت «الماس‌های خونین» در جنگ داخلی سیرالئون توسط گروههای شورشی و جنگ‌سالاران برای خرید سلاح به منظور ادامه جنگ، به بهای جان صدها هزار نفر تمام شد.
یکی از رادیکال‌ترین گروههای مورد حمایت چارلز تیلور به نام «جبهه متحد انقلابی» با گذشتن از مرز شمالی لیبریا، وارد کشور سیرالئون شد و خشونت‌ها به این کشور نیز کشیده شد. «جنگ داخلی سیرالئون» حدود یک دهه و بین سالهای ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲ میلادی، به به طول انجامید و حدود ۱۲۰ هزار کشته بر جای گذاشت. کشته‌شدگان این جنگها تنها نظامیان نبودند. ده‌ها هزار نفر از مردم عادی نیز مورد تجاوز، قطع عضو، بردگی و ربوده‌شدن فرزندانشان برای شرکت در جنگ داخلی واقع شدند.
سیرالئون | [
"سرود ملی سیرالئون",
"فری تاون",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"معاون رئیس‌جمهور",
"ارنست بای کوروما",
"ساموئل سام-سومانا",
"بریتانیای کبیر",
"۲۷ آوریل",
"۱۹۶۱ (میلادی)",
".sl",
"آفریقا",
"فری‌تاون",
"لئون",
"تنمه",
"منده",
"برده",
"۱۷۸۷ (میلادی)",
"احمد تیجان کاباه",
"۱۹۹۶ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"لیبریا",
"لومامانسا",
"اقیانوس اطلس",
"جنگلهای حرای گینه‌ای",
"ژوئیه",
"۲۰۰۰ (میلادی)",
"۱۹۹۰ (میلادی)",
"۱۹۹۸ (میلادی)",
"الماس",
"تولید ناخالص داخلی",
"۱۹۹۹ (میلادی)",
"تولید انرژی الکتریکی",
"نیروگاه‌های حرارتی",
"تیتانیوم",
"بوکسیت",
"کرومیت",
"اتحادیه بنلوکس",
"اسپانیا",
"آمریکا",
"انگلستان",
"ساحل عاج",
"صندوق بین‌المللی پول",
"ژانویه",
"۲۰۱۱ (میلادی)",
"جنگ داخلی سیرالئون",
"چارلز تیلور (لیبریا)",
"جبهه متحد انقلابی",
"تجاوز",
"قطع عضو",
"برده‌داری"
] | [
"سیرالئون",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۱ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۱ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۱ (میلادی) در سیرالئون",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس"
] |
2,776 | سومالی | 2 | 708 | 0 | [
"سومالي",
"سومالیایی",
"سوماليايي",
"سومالیه"
] | false | 412 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "جمهوریه الصومال"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری سومالی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سومالی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Somalia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Somalia.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "موجود نیست"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "سومالی، از خواب برخیز"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Somalia (orthographic projection)-Blue version.svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "Somalia - Location Map (2011) - SOM - UNOCHA.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[موگادیشو]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "02"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "45"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "21"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[موگادیشو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[سومالیایی]]، [[عربی]]، [[اسلاوی]](محلی)، [[ساردنف]](محلی)"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]] [[پادشاهی مشروطه]] [[گروکراسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "•[[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[محمد عبدالله محمد]][[عمر عبدالرشید]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[ایالت متحده بریتانیا]] و [[اتحادیه شخصی ایتالیا]] و [[امپرالیسم صرب-مونته نگرو]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۲۶ ژوئن و ۱ ژوئیه ۱۹۶۰"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۶۳۷،۶۶۱"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۴۲ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۶"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۹،۵۵۸،۶۶۶"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۸۵ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۳"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۹۸ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[شیلینگ]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "SOS"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "EAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DAS"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.so]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۵۲"
}
],
"Title": "کشور"
} | سومالی (; ؛ به صورت رسمی «جمهوری فدرال سومالی» (, ) یک کشور ساحلی است که در منطقه شاخ آفریقا در شرق آفریقا واقع شده‌است و پایتخت آن موگادیشو است. این کشور، قبلا با نام «جمهوری دمکراتیک سومالی» شناخته می‌شد. ۹۸٪مردم این کشور نیز مسلمان هستند.
مرزهای این کشور در غرب به اتیوپی، از شمال و نیمه غربی به جیبوتی، از جنوب غرب به کنیا، از شمال به خلیج عدن و اقیانوس هند در شرق محدود می‌گردد. در حال حاضر حاکمیت سومالی انحصارا در حد حقوق قانونی قرار داشته و این کشور فاقد حاکمیت دولت مرکزی به رسمیت شناخته شده بوده و از هرگونه شاخص‌های مرتبط با دولت مستقل ثابت محروم است. مقامات غیررسمی در اختیار دولتهای نهادی غیر منتخب مناطق سومالی لند، پانت لند، شورای عالی دیوان اسلامی و دولت انتقالی موقت ضعیف ولی قابل قبول سازمان ملل متحد مستقر در شهر بایدوا واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت، موگادیشو قرار دارد. خشونت بمانند آفتی کشنده سومالی را از زمان جنگهای داخلی برآمده از از اخراج محمد زیادباره دیکتاتور پیشین در سال ۱۹۹۱ فرا گرفته‌است.
تاریخ
استقلال از سلطه قیمومیت انگلیسی سومالی‌لند پادشاهی انگلستان در مورخ ۲۶ ژوئن سال ۱۹۶۰ اعلام گردید. در تاریخ ۱ ژوئیه سال ۱۹۶۰، اتحاد انگلیسی و سومالی‌لند ایتالیائی سابق بوقوع پیوست.
در این زمان دولت توسط عبداللهی عیسی شکل گرفته و عادن عبدالله عثمان دار به عنوان رئیس‌جمهور سومالی و عبد الرشید علی شرماکه به عنوان نخست‌وزیر سومالی انتخاب گردیدند. بعدها در سال ۱۹۶۷، محمد ابراهیم ایگال در دولت تعیین شده توسط عبد الرشید علی شرماکه به نخست‌وزیری رسید. ایگال بعدا به عنوان رئیس‌جمهور در دولت خود-اظهار مستقل سومالی لند انتخاب شد. او در مورخه ۳ می‌سال ۲۰۰۲ در بیمارستانی در پرتوریا درگذشت.
در اواخر سال ۱۹۶۹، و به‌دنبال قتل شرماکه، کسی که از سال ۱۹۶۷ -: ۱۹۶۹ به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب و فعالیت نموده بود، یک دولت نظامی قدرت را بدست گرفت. در سال ۱۹۶۹ و در پی وقوع یک کودتا، محمد زیادباره، یک ژنرال نیروهای مسلح، ریاست جمهوری را برعهده گرفت. رهبران انقلابی ارتش به سرکردگی زیادباره اقدام به ایجاد فعالیت‌های گسترده عمومی نمودند. آنها همچنین اقدام به اجرای موفق طرح سواد آموزی در مناطق شهری و روستائی نموده که بنحو شگفت‌آوری نرخ باسوادان را از ۵٪ به ۵۵٪ در اواسط دهه ۱۹۸۰ ارتقاء داد.
خرابه‌های سلطنت ادل در زیلای سومالی
در همین زمان، باره یک فرد شاخص کابینه خود بنام سرلشکر گبیر و دو تن دیگر از مقام‌های رسمی را به قتل رسانید. از سال ۱۹۷۷ جنگهای داخلی متناوب به بخشی از واقعیات حیات سومالی تبدیل شده‌اند. در سال ۱۹۹۱، اولین گروه شورشی به رهبری عبداللهی یوسف احمد، رهبر (اس اس دی اف) بوجود آمده و حکومت رئیس‌جمهور علی مهدی محمد توسط برخی از جناح‌ها به عنوان رئیس‌جمهور موقت به رسمیت شناخته نگردید. در همان سال، بخش شمالی کشور استقلال خود به عنوان سومالی لند را اظهار نمود؛ اگرچه این استقلال غیررسمی و در مقایسه با منطقه پر آشوب جنوب دارای ثبات نسبی بود، ولی توسط هیچیک از سازمانهای بین‌المللی پذیرفته نگردید.
در فاصله سالهای ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲، یک شکاف در کنگره متحد سومالی، که تلاش هائی را در جهت خلع ید باره انجام داده بود، باعث بروز جنگ داخلی به ویژه در منطقه موگادیشو گردید.
در سال ۱۹۹۳ و به‌دنبال عدم موفقیت عملیات امید برگشت یک تلاش دو ساله از سوی سازمان ملل متحد (ابتدا در مناطق جنوبی) آغاز گردید که توانست وضعیت زنان را بهبود بخشد.
مسجد فخرالدین.
نیروهای سازمان ملل متحد شامل نیروی ویژه (Delta Force) ایالات متحده آمریکا بود (همان نیرویی که در جریان عملیات طوفان صحرا در صحرای طبس جمهوری اسلامی ایران نیز دچار شکست شد) که ۱۹ نفر از آنها در جریان هدف قرار گرفتن بالگرد حامل ایشان در موگادیشو جان خود را از دست دادند و یک نفر به اسارت گرفته شد (همانگونه که در فیلم سقوط شاهین سیاه ساخته ریدلی اسکات به تصویر کشیده شده‌است) و در مقابل ۱۰۰۰ نیروی شبه‌نظامی سومالیایی کشته شدند.
سازمان ملل در عملیات سپر اتحاد که در مورخه ۳ مارس سال ۱۹۹۵ انجام گردید، ناچار از عقب‌نشینی شد. در این عملیات نیروهای سازمان ملل متحمل خساراتی سنگین گردیدند ولی هنوز نقش دولت اعاده نشده بود.
اما یک تجزیه دیگر در سومالی و در مناطق شمال شرق رخ داد. ایالت خود مختار پس از اعلام استقلال «موقت» در سال ۱۹۹۸ نام پانت لند را بخود اختصاص داد. البته این ایالت از قصد خود برای شرکت در هر نوع دولت آشتی در سومالی بجهت تشکیل یک دولت جدید مرکزی خبر داد. این نکته شایان ذکر است که این ایالت به‌دنبال تجزیه دائم از خاک سومالی نبود.
سومین تجزیه در ژوئیه ۲۰۰۶ با اعلام استقلال ایالت جوبالند اتفاق افتاد. هم‌اکنون منطقه جوبالند استقلال و حکومت مردمی خود را اعلام نموده‌است. سرهنگ باره عادن شیر هیراله، رئیس تشکیلات اتحاد دره جوبا دوکسادا جوبا قدرتمندترین رهبر منطقه محسوب می‌گردد. در این بخش نیز این دولت محلی خواستار خود مختاری کامل نیست.
چهارمین حکومت خود – اظهار برهبری ارتش مقاومت راهانویان (آر آر ای) در سال ۱۹۹۹ بوجود آمد. این اعلام استقلال «موقت» در سال ۲۰۰۲ مجددا اعلام گردید که به ایجاد حکومت خود مختار غیررسمی منطقه جنوب غربی سومالی، انجامید. آر آر ای از ابتدا اقدام به تشکیل تشکیلات خود مختاری در مناطق بای و باکول جنوب و مرکز سومالی در سال ۱۹۹۹ نموده بود.
سومالی یکی از کشورهای متعددی بود که مورد هجوم امواج تسانومی قرار گرفت که به‌دنبال زلزله سال ۲۰۰۴ اقیانوس هند ایجاد، سواحل اقیانوس هند را در هم کوبیده، تمام روستاها را از بین برده و ۳۰۰ کشته بر جای گذارد.
یک درگیری به منظور برکناری نظامیان در می‌سال ۲۰۰۶ اتفاق افتاد. طرفین این درگیری عبارت بودند از اتحاد نظامیان مورد حمایت سی.آی.ای. موگادیشو که با نام اتحاد برای برگشت صلح و عملیات ضد تروریستی یا «ای آر پی سی تی فعالیت می‌نمودند از یک سو و یک گروه شبه‌نظامی وابسته به اتحاد دادگاه‌های اسلامی موسوم به» یو آی سی" از سوی دیگر. این درگیری در اواسط فوریه آغاز گردید. چند صد نفر از مردم که اکثر آنان را غیر نظامیان تشکیل می‌دادند در جریان آتشباری توپخانه جان خود را از دست دادند. شهروندان موگادیشو از این درگیری به عنوان سخت‌ترین درگیری در زمانی بیش از یک دهه بی‌قانونی یاد میکنند. اسلام گرایان ایالات متحده را متهم به حمایت مالی از نظامیان توسط سازمان اطلاعات مرکزی و در جهت جلوگیری از بقدرت رسیدن اسلام گرایان، نمودند. وزارت امور خارجه ایالات متحده، در عین حالی که نه این اتهام را پذیرفته و نه آن را رد نمود، اعلام کرد که ایالات متحده هیچ اقدامی در جهت نقض تحریم بین‌المللی تسلیحات سومالی انجام نداده‌است. به هرحال گزارشهایی از چند نامه الکترونیکی که به توضیح عملیات سری برخی شرکت‌های نظامی در راستای نقض قوانین سازمان ملل متحد پرداخته بودند، واصل گردید
سازمان ملل اقدام به وضع تحریم نظامی سومالی نمود ولی برخی ادعا می‌نمایند که ایالات متحده قوانین بین‌المللی را با حمایت رهبران نظامی موگادیشو، نقض کرده‌است.
نقشه سیاسی سومالی
عبداللهی یوسف، رئیس‌جمهور حکومت انتقالی سومالی به بی‌بی‌سی گفت که علیرغم اشغال بعضی از مناصب کابینه از سوی نظامیان، ائتلاف نظامیان به طرفیت از سوی دولت موقت نمی‌جنگند. چهار نظامی قدرتمند که به عنوان وزیر کابینه فعالیت می‌نمودند، از خدمت اخراج شدند.
در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ گروه شبه‌نظامی اسلامی ادعا نمود که کنترل کل شهر موگادیشو را در اختیار گرفته‌است. در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ آخرین استحکامات ای آر پی سی تی در مناطق جنوبی سومالی، شهر جوهار، با مقاومتی کم در اختیار یو آی سی قرار گرفت. در واقع ائتلاف نظامیان بصورتی تاثیرگذار از هم پاشیده شد.
دولت موقت درخواست مداخله یک نیروی حافظ صلح منطقهای شرق آفریقا را نمود. رهبران یو آی سی با این درخواست مخالفت نموده و در یک مراسم رسمی اتحادیه آفریقا که در مورخه ۹ سپتامبر سال ۲۰۰۶ در لیبی برگزار گردید، به رایزنی با کشورهای عضو اتحادیه آفریقا (ای یو) بر سر ترک طرح‌های ارسال نیروی‌های حافظ صلح به سومالی، پرداختند. گروههای اسلامی بطور قاطع با حضور سربازان خارجی در سومالی مخالفند-؛ خصوصا نیروهای اتیوپیائی.
در سالهای ۷۸–۱۹۷۷ جنگی سخت بین سومالی و اتیوپی برسر استان اوگادن سومالی درگرفت که دستور آغاز آن توسط اتیوپی صادر گشته و دلیل آن نیز تجزیه سرزمینهای سومالی در نیمه اول قرن بیستم ذکر شد. همچنین بسیاری ادعا کردند که اتیوپی، با سابقه طولانی امپراتوری، قصد فرمانروائی با واسطه بر سومالی را دارد.
گروه شبه‌نظامی اسلامی که یو آی سی را حمایت می‌کردند بطور مستمر کنترل اکثر مناطق نیمه جنوبی سومالی را به صورت عادی از طریق مذاکره با سران اقوام محلی و نه با استفاده از زور، برعهده گرفت. مواضع اسلام گرایان در خصوص شهر بایدوا که مرکز دولت در آن قرار داشته و اتیوپی نیز اعلام کرده بود که در صورت تهدید آن را را مورد حمایت قرار خواهد داد، بصورتی شفاف بیان گردید. لکن در مورخه ۲۵ سپتامبر سال ۲۰۰۶، یو آی سی به سمت بندر جنوبی کیس مایو یعنی آخرین بندر تحت کنترل دولت حرکت نمود.
در روز چهار شنبه ۱ نوامبر سال ۲۰۰۶ مذاکرات صلح بین دولت موقت که از سوی سازمان ملل شناخته شده در شمال از یک سو و اسلام گرایان جنوب معلق گردید. بسیاری از مقامات از جنگ داخلی هراس داشتند. در این میان،
اتیوپی و نیروهای رقیب اریتره‌ای نیز از گروههای متخاصم در جنگ قدرت و بن‌بست سیاسی بین دولت موقت تعیین شده و گروه محبوب یو آی سی حمایت می‌کردند.
Pathway in old Erigavo.
The Dahabshiil in Hargeisa.
The Hargeisa International Airport in Hargeisa.
Head details
سیاست
سومالی ۱۷ دی ۱۳۹۴، روابطش با ایران را قطع کرد.
برغم داشتن دولتی شناخته شده توسط سازمانهای بین‌المللی در شهر بایدوا، سومالی از سال ۱۹۹۱ فاقد دولت ملی تاثیرگذار بوده‌است. این سازمان یا دولت که با نام «دولت انتقالی ملی» خوانده می‌شود تنها کنترل بایدوا را در اختیار داشته و از نظر بیشتر مردم سومالی از وجاهت قانونی برخوردار نیست. دولت موقت در خارج از کشور و توسط نیروهایی که به صورت تاریخی با منافع ملی سومالی در تضاد بودهاند، مانند اتیوپی و کشورهای مختلف آفریقائی که سعی در محدودسازی اندازه و عمق توسعه سومالی و دست‌اندازی نهائی بر سرزمینهای اشغالی این کشور را داشته‌اند، تعیین شده‌است.
از سال ۱۹۹۱ چند قبیله در شمال این کشور با نام سومالی‌لند اعلام استقلال کرده‌اند.
در نواحی شمال غرب، جمهوری تبعیدی سومالی‌لند وجود دارد که استقلال خود را در سال ۱۹۹۱ اعلام نموده‌است. این ناحیه خودگردان علیرغم آنکه نسبت به مناطق جنوب و شمال شرق، ثبات و دمکراسی نسبی خود را حفظ نموده‌است، ولی از جانب جامعه بین‌المللی شناخته شده نمی‌باشد. پانت لند در نواحی شمال شرق خودگردانی خود را در سال ۱۹۹۸ اظهار نمود؛ ولی علیرغم آنکه رئیس‌جمهور اسبق پانت لند هم‌اکنون ریاست جمهوری دولت بایدوا را برعهده داشته و پانت لند نیز از نظر مساعد خود در اشتراک در حکومت متحد تئوریک آینده خبر داده‌است، تا بحال از یکی شدن با دولت موقت خودداری نموده‌است.
حسن شیخ محمود، رئیس‌جمهور سومالی می‌باشد.
در مناطق جنوب شرق داخلی، ایالات جوبالند و سومالی جنوب غرب به دولت بایدوا پیوسته‌اند و رهبران آنها از اعضای پارلمان بایدوا هستند. نیمه دیگر کشور با دارا بودن بخش زیادی از جمعیت کشور تحت کنترل اتحاد دادگاه‌های اسلامی قرار داشته و این شورا بر شهرهای راهبردی موگادیشو، و از ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۰۶ کیسمایو احاطه دارد.
رهبری این شورا بر عهده شیخ شریف شیخ احمد است. در پاسخ به این سوال که آیا یو آی سی در نظر دارد که کنترل خود را بر سایر مناطق سومالی گسترش دهد یا خیر، شیخ احمد در یک مصاحبه این‌گونه اظهار داشت:
در تاریخ ۱۴ اکتبر سال ۲۰۰۴، اعضای پارلمان سومالی یک فرد نظامی بنام عبداللهی یوسف رئیس‌جمهور اسبق پانت لند را به عنوان رئیس‌جمهور آتی کشور انتخاب نمودند. نظر به وضعیت موگادیشو، انتخابات در یک ورزشگاه در نایروبی، کنیا برگزار گردید. یوسف توسط پارلمان موقت سومالی به عنوان رئیس‌جمهور دولت موقت انتخاب شد. او موفق شد از ۲۷۵ رای پارلمان، ۱۸۹ رای را بخود اختصاص دهد. جلسه پارلمان نیز در کشور همسایه یعنی کنیا برگزار شد. دولت یوسف از سوی اکثر کشورهای غربی قانونی شمرده شد. اگرچه حاکمیت واقعی او با توجه به تاریخچه نظامی‌گری وی و اینکه در جنگ داخلی که باعث از بین رفتن سومالی گردید، دست داشته مورد سوال است.
بسیاری از سازمانهای سیاسی دیگر که برخی از آنان اساسی قومی دارند نیز در سومالی وجود دارند، تلاش برخی دیگر نیز رهاسازی سومالی از سیاست‌ها قومی است (مانند جبهه اتحاد سومالی). خیلی از این سازمان‌ها بعد از وقوع جنگ داخلی بوجود آمدند.
در هر صورت، از اواخر سال ۲۰۰۶، «دولت موقت ملی» تنها کنترل بخش نسبتا کوچکی از کشور را برعهده داشته‌است. به اعتقاد برخی نظرات، کنترل این دولت بسختی از مرزهای بایدوا پایتخت فراتر رفته‌است. در کل، وضعیت سیاسی ناپایداری بر کشور حاکم بوده‌است؛ به عنوان مثال، در تاریخ ۱۸ سپتامبر سال ۲۰۰۶، عبداللهی یوسف بسختی از حمله‌ای انتحاری که به کاروان وی شد، جان سالم بدر برد. اگرچه در این حمله دوازده نفر دیگر کشته شدند.
جغرافیا
thumb
سومالی در سواحل شرق قاره آفریقا و بروی خط استوا و قسمت شمالی آن بین خلیج عدن در قسمت شمال و اقیانوس هند در شرق واقع شده‌است. این کشور به همراه اتیوپی و جیبوتی را معمولا به عنوان شاخ آفریقا مورد اشاره قرار می‌دهند. مرزهای سومالی در شمال غرب به جیبوتی، در غرب به اتیوپی و در جنوب غرب به کنیا محدود می‌گردد. سومالی از مستعمره پیشین ایتالیا منطقه تراست سومالی و مستعمره پیشین انگلستان سومالی‌لند تحت‌الحمایه انگلستان (که هم‌اکنون در پی شناخت استقلال خویش توسط جامعه جهانی است) تشکیل شده‌است. طول خط ساحلی سومالی ۳۰۲۵ کیلومتر است که بیشترین ساحل در بین کشورهای آفریقائی بحساب می‌آید.
سومالی با دارا بودن وسعتی برابر با ۶۳۷۶۵۷ کیلومتر مربع، چهل و دومین کشور بزرگ دنیا پس از افغانستان می‌باشد. اندازه این کشور قابل مقایسه با جمهوری آفریقای مرکزی و بنوعی کوچکتر از ایالت تگزاس در ایالات متحده می‌باشد.
پایتخت
از موگادیشو، به همراه دیگر نواحی سومالی پیشین، به عنوان نمونه‌ای دارای رژیم سرمایه هرج و مرج یاد می‌شود. علیرغم بی‌قانونی، موگادیشو در زمینه ارتباطات و اینترنت در شرق آفریقا سرآمد است. در این شهر یک شبکه نوین ارتباطی ایجاد و توسعه یافته‌است که شامل سامانه‌های تلفن سلولی محلی با اتصالات بین‌المللی ماهوارهای می‌گردد. عدم وجود سامانه فراگیر اخذ مالیات باعث برخورداری شبکه ارتباطی این کشور از قیمت هائی نازل گردیده که در سراسر قاره آفریقا قابل رقابت نیستند. کافی نت‌های بسیار زیادی در این کشور بوجود آمده‌اند و علاوه بر آن دو شبکه تلویزیونی و یک فراهم‌کننده سرویس اینترنت نیز به فعالیت مشغول هستند.
تقسیمات کشوری
سومالی به هجده بخش مناطق («گوبولودا، مفرد»گوبول") تقسیم می‌شود که هر منطقه نیز به مناطقی زیر مجموعه بنام نواحی تقسیم شده‌اند.
330px
مناطق عبارتند از:
۱ آودال۲ باکول۳ بنادیر۴ باری۵ بای۶ گالگودوود۷ جدو۸ هیرران۹ جوبادا ذکسه۱۰ جوبادا هووز۱۱ ماداگ۱۲ ناگال۱۳ ساناگ۱۴ شابیل لاها ذکسه۱۵ شابیل لاها هووز۱۶ سوول۱۷ تاگدهییر۱۸ وکوویا گالبید
آب و هوا
رود جوبا
بخش شمالی کشور دارای تپه‌های زیاد بوده و ارتفاع بسیاری از مناطق از سطح دریا از ۹۰۰ تا ۲۱۰۰ متر در نوسان است. نواحی مرکزی و جنوبی مسطح بوده و ارتفاع متوسط آن کمتر از ۱۸۰ متر می‌باشد. رودخانه‌های جوبا و شابله از اتیوپی سرچشمه گرفته و در طول کشور به سمت جنوب و اقیانوس هند جاری می‌باشند. البته رود شابله بجز در فصول پر باران به دریا نمی‌رسد.
عوامل اصلی آب و هوائی این کشور عبارتند از آب وهوای گرم درسراسر سال، بادهای موسمی فصلی و باران‌های نامنظم که باعث بروز خشکسالی‌های تکرار شونده می‌گردند. متوسط حداکثر دمای روزانه از ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتیگراد (۱۰۵–۸۵ فارنهایت) می‌باشد که استثنای آن مناطق مرتفع و در امتداد خط ساحلی شرق است. متوسط حداقل دمای روزانه از حدود ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد (۸۵–۶۰ فارنهایت) می‌باشد. وجود بادهای موسمی جنوب غرب، یک نسیم دریائی، باعث می‌شود که دوره زمانی بین ماه‌های می‌تا اکتبر ملایمترین فصل موگادیشو به‌شمار آید. دوره دسامبر تا فوریه نیز با وجود بادهای موسمی جنوب شرق، هوای نسبتا ملایمی دارد، اگرچه وضعیت‌های آب و هوائی جاری در موگادیشو بندرت دلپذیر می‌باشند. دوره زمانی «تنگامبیلی» که در بین دو فصل موسمی (اکتبر – نوامبر و مارس – می) قرار دارد، دوره‌ای گرم و مرطوب به‌شمار می‌آید.
نقشه مناطق خطرناک که زیرکنترل دزدان دریایی سومالی است (۲۰۰۵–۲۰۱۰).
اقتصاد
از زمان فروپاشی دولت، سومالی از آنچه محمد زیاد باره آن را «سوسیالیسم علمی» می‌خواند به یک اقتصاد بازار آزاد تبدیل شده‌است.
بندر بوساسو
سومالی به دلیل مسامحه «جامعه جهانی» بصراحت رشد و نمو یافت. در سومالی "همین نبود دولت به پرورش یک نوع روش عجیب آفریقائی کمک نمود – بخش تجاری کارآ و قابل اتکاء که در ملاء عام کنترل مقامات فاسد بر خود را آشکار نمی‌نمود. سازماندهی صنایع ارتباطات، ترابری و شرکت‌های کشتیرانی در جهت ارائه خدمت به بخش خصوصی آزاد می‌باشد. کافی نتها در موگادیشو رشد زیادی داشته‌اند. شرکت‌های خصوصی امنیتی به بازرگانان در حفظ سرمایه‌ها و دارایی‌های ایشان خدمات ارائه می‌نمایند.
تحقیق اخیر بانک جهانی به این امر اذعان دارد که: «سومالی در خصوص اعلام نرخ‌های شدید فقر اغراق نموده و در برخی موارد از زیر ساخت هائی مناسب‌تر از کشورهای ثروتمندتر آفریقا، برخوردار است.» دلیل مسلم این امر آنست که این بانک با دولت مرکزی تحت حمایت یارانه‌ای خود، در چپاول ثروت ملی، همزبان نگشته‌است.
کشاورزی مهمترین بخش فعالیت‌های اقتصادی بوده و حدود ۴۰٪ درآمد سرانه و حدود ۶۵٪ درآمد صادراتی را بخود اختصاص میدهد. اقوام ایلیاتی و شبه ایلیاتی کوچ نشین که برای ادامه حیات به دام‌های خود وابسته هستند نیز بخش عمده‌ای از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. پس از دام، موز دیگر قلم صادراتی مهم کشور است؛ شکر، ذرت خوشه‌ای، ذرت و ماهی اقلام تولیدی برای مصرف داخلی هستند. بخش صنعتی کوچک کشور که در رشته پردازش فراورده‌های کشاورزی فعالیت میکند، ۱۰٪ درآمد سرانه را ایجاد می‌نماید.
بهداشت
سومالی یکی از بالاترین درصدهای مرگ و میر کودکان جهان را داراست. ۱۰٪ کودکان در هنگام تولد و ۲۵٪ از آندسته که در هنگام تولد جان سالم بدر می‌برند قبل از رسیدن به پنج سالگی از دنیا میروند؛ ولی از سوی دیگر، سومالی از لحاظ مبتلایان به ویروس اچ آی وی / ایدز کمترین درصد در آفریقا و جهان را داراست.
در سومالی – که از زمان آغاز جنگ داخلی و بمدت ۱۴ سال در انزوا بوده و دارای جمعیت مذهبی مسلمان نیز می‌باشد – نرخ این بیماری در حد یک و نیم تا ۲ درصد کل جمعیت بزرگسال می‌باشد.
«تصویر سومالی در دنیای خارج به دلیل تمایل طبیعی رسانه‌های خارجی به تمرکز بر خبرهای بد، تحریف گشته‌است» دلیل دیگر این امر آنست که «صلح بر اکثر نقاط کشور حاکمیت داشته» و آنکه «در نتیجه اینکه دولتهای منطقهای و محلی قابلیت ادامه کار در زمینه‌های مختلف زیاد را داشته‌اند.» این مقاله به نقل از عمر موهالیم موحامود، سفیر سومالی در واشینگتن این‌گونه می‌آورد که «اهالی سومالی خود را مردمی آزاد می‌دانند. به‌نظر آنان، معنای دولت ثبت کردن، قانونگذاری و محدودیت‌گذاری می‌باشد» استناد آنان به این تعصب بر اثر فرهنگ کوچ نشینی و تجارب نامناسب از رژیم باره و در تضاد با دولت مرکزی جدید است. این مقاله با ذکر این مطلب بپایان می‌برد که: «سومالی تنها در صورت قرار گرفتن اجزای این پیچیدگی در جای مناسب خود، قادر به مقابله با مشکلات روزافزون مادی و اجتماعی خود خواهد بود.»
«علیرغم بی‌نظمی و آشفتگی آشکار، بخش خدماتی سومالی به حیات و رشد خود ادامه داده‌است. در بازار اصلی موگادیشو انواع محصولات از مواد غذائی تا جدیدترین وسایل الکترونیکی عرضه می‌گردد. هتل‌ها به فعالیت خود ادامه داده و شبه‌نظامیان امنیت را تامین میکنند.»
ساختارهای زیر بنائی مانند جاده‌ها از لحاظ کمیت با کشورهای همسایه یکسان ولی از کیفیتی بسیار پایین‌تر برخوردار هستند. بر اساس یک گزارش بانک جهانی ساخت جاده برای بخش خصوصی به دلیل هزینه‌های بالای اجرائی و اینکه آنهایی که پول جاده را می‌پردازند تنها کسانی نیستند که از آن استفاده میکنند، (ببینید مشکل مجانی سوارها) و از این جهت برگشت سرمایه را با مشکل روبرو می‌سازد، بسیار دشوار است. صنعت پررونق ارتباطات خصوصی بوده و به ارائه سرویس بیسیم و راه اندازی کافی نتها همت گمارده‌است. شرکت‌های رقیب در زمینه تلفن توافق کرده‌اند که استانداردهای اتصالات داخلی را رعایت نمایند. هزینه این امور از کمکهای سازمان ملل متحد به انجمن ارتباطات سومالی تامین شده‌است.
نیروی برق توسط موسسات اقتصادی بزرگی تامین می‌گردد که اقدام به خرید مولدهای برق نموده و شهرها را به بخشهای قابل کنترل تقسیم کرده‌اند. سازمان هواپیمائی ملی در سال ۱۹۸۹ و قبل از فروپاشی دولت، تنها یک فروند هواپیما در اختیار داشت. هم‌اکنون ناوگان هوائی کشور با دارا بودن حدود پانزده هواپیمای مسافربری و بیش از شصت هواپیما پروازهایی به شش مقصد بین‌المللی و تعداد بیشتری مقصد داخلی دارد. بر پایه گزارش بانک جهانی، «هم‌اینک، حرفه خطوط خصوصی هوائی در سومالی با وجود رقابت‌های کاری و قیمت از سوی بیش از پنج شرکت ترابری و بازرگانی در حال رشد تلقی می‌شود.» مالک خطوط هوائی دااللو این‌گونه اظهار می‌دارد که «بعضی اوقات نداشتن دولت یک معضل و گاهی نیز یک امتیاز بحساب می‌آید،» از اینرو «فساد به دلیل نبود دولت یک مشکل به‌شمار نمی‌آید.»
همچنین وظیفه تامین آب آشامیدنی برعهده بخش خصوصی می‌باشد. به هر حال یک آمار مربوط به سال ۲۰۰۰ نشان میدهد که در آن سال تنها ۲۱ ٪ مردم به آب مطمئن و سالم دسترسی داشته‌اند. با فروپاشی دولت مرکزی، هم‌اکنون نظام آموزش کشور نیز در اختیار بخش خصوصی است. یک پژوهش بانک جهانی موید آنست که «افراد فروتن از آموزش سود می‌برند.» بر پایه آخرین اندازه‌گیری انجام شده در سال ۲۰۰۱، میزان ثبت نامهای مدارس ابتدائی که ۱۷٪ بوده تقریبا نزدیک به سطح پیش از جنگ ارزیابی گردید. میزان ثبت نام در مدارس راهنمائی از سال ۱۹۹۸ افزایش یافت. بهرحال، تخمین زده می‌شود که میزان باسوادی افراد بزرگسال از ۲۴٪ در سال ۱۹۸۹ به ۱/۱۷٪ در سال ۲۰۰۱ کاهش یافته‌است."
یک تحقیق جدید‌تر در سال ۲۰۰۳ نشان داد که نرخ باسوادی به ۱۹٪ رشد یافته‌است.
در مقام مقایسه، میزان باسوادی در غرب آفریقا که منطقهای ثروتمندتر است ۴۹٪ بوده و در سایر کشورهای همسایه ۳۵٪ می‌باشد. جنگ سال ۱۹۹۱ باعث توقف کامل تحصیلات عالیه گردید ولیکن دانشگاه موگادیشو در سال ۱۹۹۸ بازگشائی و اولین دوره دانش‌آموختگی آن در سال ۲۰۰۱ برگزار شد. دانشگاه‌های دیگر نیز در شهرهای دیگر گشایش یافتند. علاوه بر وجوهی که از دانشجویان اخذ می‌شود، بخش بزرگ بودجه سامانه آموزشی از سوی نهادهای نیکوکاری اسلامی بین‌المللی مانند الاصلاح تامین می‌شود.
thumb
یک مشکل عمده که بر روی رشد اقتصادی تاثیر منفی دارد، عدم ثبات یا تصور وجود آن، می‌باشد. برای انجام امر تجارت، لازم است که سطح معینی از امنیت وجود داشته باشد و از آن مهم‌تر می‌بایست یک دولت شناخته شده بین‌المللی نیز وجود داشته باشد که از رهبری‌های قومی سنتی، که در حال حاضر نیز کنترل امور در سومالی را در دست دارند، اطمینان بخش‌تر باشد. بهر حال، اخیرا سرمایه‌گذاران احساس راحتی بیشتری دارند؛ به عنوان مثال، یک کارخانه ساخت بطری‌های کوکاکولا در سال ۲۰۰۴ در موگادیشو احداث گردید.
سرویس‌های ارسال پول به یک صنعت بزرگ در سومالی تبدیل شده‌اند. مردم موفق از گروههای یهودیان پراکنده از سراسر جهان که بخاطر جنگ از کشور فرار کرده‌اند، با سالیانه حدود ۲ میلیارد دلار در اقتصاد سومالی شراکت میکنند. در غیاب یک بخش بانکداری رسمی، سرویس‌های مبادله وجوه نقد در سراسر کشور رشد یافته و سالیانه از ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد دلار را جابجا می‌نمایند. ارتباطات بیسیم بخش دیگری است که به دلیل وجود جنگ تبدیل به نیروی اقتصادی عظیمی در سومالی گردیده‌است. کسی دقیقا نمی‌داند که حجم اقتصاد و میزان رشد آنچه مقدار است.
سرشماری جمعیت
thumb
جمعیت سومالی بالغ بر حدود ۸۵۹۱۰۰۰ نفر می‌باشد. اما تخمین در این زمینه به دلیل وضعیت سیاسی و از آن مهم‌تر طبیعت زندگی قومی در این کشور، بسیار دشوار است. آخرین آمارگیری نفوس در سال ۱۹۷۵ انجام شد. اکثر تحلیل گران خارجی از نتایج این آمارگیری بهره می‌جویند ولی سومالی کشوری است که در میان دیگر کشورهای آفریقا و جهان از رشدی سریع برخوردار است. هم‌اینک برخی تخمین‌ها جمعیت این کشور را بین ۱۵ تا ۲۵ میلیون نفر برآورد میکنند. .
امروزه، حدود ۶۰٪ از کل جمعیت سومالی را اقوام کوچ‌نشین یا شبه کوچ نشین تشکیل میدهد که به نگهداری گله‌های حیوانات، شتر، گوسفند و بز اشتغال دارند. حدود ۲۵٪ جمعیت نیز کشاورزانی هستند به صورت عمده در مناطق بارور کشاورزی بین جوبا و شبله در جنوب سومالی زندگی میکنند. مابقی جمعیت کشور (۲۰٪ - ۱۵٪) نیز شهرنشین هستند.
به دلیل وجود جنگ داخلی، این کشور دارای اجتماع یهودیان پراکنده می‌باشد که یکی از بزرگترین اجتماعات در سراسر قاره آفریقا محسوب می‌گردد. بیش از یک میلیون نفر سومالیایی در خارج از این کشور زندگی میکنند و این تعداد جدای از تعدادی است که در استان اوگادن واقع در شمال شرق کنیا و دیجیبوتی ساکن هستند، می‌باشد.
زبانها
تقریبا تمام مردم به سومالی که زبان رسمی کشور است، صحبت می‌نمایند. اساس این استاندارد از لهجه هائی است که از استان ماداگ نشات گرفته‌اند.
تا سال ۱۹۷۳ یعنی زمانی‌که دستور کاربری یک استاندارد یک‌دست با استفاده از الفبای لاتین توسط شورای عالی انقلاب (اس آر سی) صادر گشت، زبان سومالیایی بطور گسترده در نوشتار مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. امروزه زبان سومالیایی زبان مورد استفاده در نظام آموزش این کشور به‌شمار می‌رود. همچنین انگلیسی، ایتالیائی وعربی است. زبان سواحلی نیز وجود دارد که ریشه آن عربی است.
دزدان دریایی سومالی
فرهنگ
اسلام در سومالی
موسیقی در سومالی
ارتباطات
سامانه همگانی ارتباطات در سومالی تقریبا بطور کامل از بین رفته یا تکه‌تکه شده بود؛ بهرحال علیرغم (یا شاید به دلیل) عدم وجود دولت در سومالی، در بیشتر شهرهای عمده این کشور شرکت‌های خصوصی بیسیم وجود دارند که بنحوی کارآ و در مقایسه با کشورهای همسایه، به ارائه سرویسی مطلوب می‌پردازند. سومالی در بین تمام کشورهای آفریقائی دارای ارزانترین هزینه تماس‌های موبایل بوده و برخی از شرکت‌ها مبلغی کمتر از یک سنت را برای هر دقیقه مکالمه مطالبه میکنند. ( )
شرکت هائی که در زمینه ارائه سرویس‌های ارتباطی فعالیت دارند عبارتند از:
گولیس تلکام
سام تل
گالکوم
شرکت گلوبال اینترنت
هور موود
تلکام
نیشن لینک
نت کو
اس تی جی
دهاب شییل
اتحادیه محاکم شریعت اسلامی سومالی
نبرد موگادیشو
دومین نبرد موگادیشو
تئوری بلوک‌های سازنده
ارتباطات در سومالی
روابط خارجی سومالی
نیروی نظامی سومالی
پیشاهنگی در سومالی
ترابری در سومالی
دولت
اخبار
اقتصاد
اطلاعات عمومی
یونسکو
ویکی‌پدیای انگلیسی | [
"موگادیشو",
"زبان سومالیایی",
"زبان عربی",
"زبان صربی",
"زبان ایتالیایی",
"جمهوری",
"پادشاهی مشروطه",
"گروه سالاری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"محمد عبدالله محمد",
"عمر عبدالرشید علی شرمارکی",
"انگلیس",
"ایتالیا",
"صربستان",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"شیلینگ",
".so",
"شاخ آفریقا",
"شرق آفریقا",
"اتیوپی",
"جیبوتی",
"کنیا",
"خلیج عدن",
"اقیانوس هند",
"حاکمیت",
"حقوق قانونی",
"غیررسمی",
"سومالی لند",
"پانت لند",
"شورای عالی دیوان اسلامی",
"سازمان ملل متحد",
"بایدوا",
"محمد زیادباره",
"قیمومیت انگلیسی سومالی‌لند",
"پادشاهی انگلستان",
"امپراتوری بریتانیا",
"سومالی‌لند ایتالیائی",
"عادن عبدالله عثمان دار",
"رئیس‌جمهور سومالی",
"عبد الرشید علی شرماکه",
"نخست‌وزیر سومالی",
"۱۹۶۷ (میلادی)",
"ابراهیم ایگال",
"پرتوریا",
"دولت نظامی",
"کودتا",
"ژنرال",
"سواد آموزی",
"۱۹۸۰ (میلادی)",
"زیلا",
"جنگهای داخلی",
"عبداللهی یوسف احمد",
"عملیات امید برگشت",
"سقوط شاهین سیاه (فیلم)",
"ریدلی اسکات",
"شبه‌نظامی",
"عملیات سپر اتحاد",
"تجزیه (سیاست)",
"۱۹۹۸ (میلادی)",
"جوبالند",
"دوکسادا جوبا",
"ارتش مقاومت راهانویان",
"بای، سومالی",
"باکول",
"تسانومی",
"زلزله سال ۲۰۰۴ اقیانوس هند",
"اتحاد برای برگشت صلح و عملیات ضد تروریستی",
"اتحاد دادگاه‌های اسلامی",
"ایالات متحده",
"سازمان اطلاعات مرکزی",
"عبداللهی یوسف",
"جوهار",
"۹ سپتامبر",
"۲۰۰۶",
"لیبی",
"اتحادیه آفریقا",
"۲۵ سپتامبر",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"۱ نوامبر",
"Hargeisa",
"سومالی‌لند",
"سومالی جنوب غرب",
"شریف شیخ احمد",
"اعضای پارلمان",
"نایروبی",
"پارلمان فدرال موقت",
"جبهه اتحاد سومالی",
"۱۸ سپتامبر",
"سومالی‌لند انگلیسی",
"افغانستان",
"جمهوری آفریقای مرکزی",
"تگزاس",
"مناطق سومالی",
"مفرد",
"گوبول",
"نواحی سومالی",
"آودال",
"بنادیر",
"باری، سومالی",
"گالگودوود",
"جدو",
"هیرران",
"جوبادا ذکسه",
"جوبادا هووز",
"ماداگ",
"ناگال",
"ساناگ",
"شابیل لاها ذکسه",
"شابیل لاها هووز",
"سوول",
"تاگدهییر",
"وکوویا گالبید",
"رود جوبا",
"رود شابله",
"اقتصاد بازار آزاد",
"موز",
"شکر",
"ذرت خوشه‌ای",
"ذرت",
"ماهی",
"مرگ و میر کودکان",
"آفریقا",
"بانک جهانی",
"مشکل مجانی سوارها",
"کافی نت",
"انجمن ارتباطات سومالی",
"نیروی برق",
"دانشگاه موگادیشو",
"الاصلاح",
"ارسال پول",
"یهودیان پراکنده",
"آمارگیری نفوس",
"کوچ‌نشین",
"حیوانات",
"شتر",
"گوسفند",
"بز",
"رود شبله",
"۱۹۷۳",
"الفبای لاتین",
"زبان انگلیسی",
"زبان ایتالیائی",
"عربی",
"اسلام در سومالی",
"موسیقی در سومالی",
"گولیس تلکام",
"سام تل",
"گالکوم",
"شرکت گلوبال اینترنت",
"هور موود",
"تلکام",
"نیشن لینک",
"نت کو",
"دهاب شییل",
"اتحادیه محاکم شریعت اسلامی سومالی",
"نبرد موگادیشو",
"دومین نبرد موگادیشو",
"تئوری بلوک‌های سازنده",
"ارتباطات در سومالی",
"روابط خارجی سومالی",
"نیروی نظامی سومالی",
"پیشاهنگی در سومالی",
"ترابری در سومالی"
] | [
"سومالی",
"اتحادیه عرب",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۰ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۰ (میلادی) در سومالی",
"جمهوری‌ها",
"جمهوریهای عربی",
"جمهوریهای فدرال",
"شاخ آفریقا",
"کشورها و سرزمینهای عربی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای اقیانوس هند",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو اتحادیه عرب",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای فدرال",
"مناطق تقسیم‌شده"
] |
2,779 | بوتسوانا | 2 | 357 | 0 | [
"جمهوری بوتسوانا"
] | false | 234 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Botswana"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری بوتسوانا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "بوتسوانا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Botswana.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Botswana.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "باران"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[خجسته باد این سرزمین والا]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Botswana (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[گابورون]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "24"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "40"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "25"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "55"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[گابورون]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری پارلمانی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[یان خاما]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۳۰ سپتامبر]] [[۱۹۶۶]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۶۰۰،۳۷۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۴۶ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۲٫۵"
},
{
"Item1": "سال براورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۶]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱،۶۳۹،۸۳۳"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۴۷ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۳,۰"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۳۱ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[پولا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "BWP"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CAT"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+2"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.bw]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۵۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری بوتسوانا (در زبان تسوانا: Lefatshe la Botswana) کشوری است در جنوب آفریقا. پایتخت آن گابورون است. این کشور از معدود کشورهای دموکراتیک جهان سومی است و از زمان استقلالش یعنی از تاریخ ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۶ انتخابات‌های آزاد و عادلانه‌ای را برگزار کرده‌است.
جمعیت بوتسوانا دو میلیون نفر و زبان رسمی آن انگلیسی است. زبان تسوانا نیز رواج زیادی دارد. ۷۱٫۶ درصد از مردم این کشور مسیحی هستند.
این کشور که پیش از این با نام «بچوآنالند» تحت‌الحمایه بریتانیای کبیر بود به دریاهای آزاد جهان راه ندارد. بچوآنالند پس از استقلالی که در چهارچوب اتحادیه کشورهای همسود یافت، نام بوتسوانا را برای خود برگزید.
بوتسوانا کشوری صاف و هموار است و ۷۰ درصد از آن در بیابان کالاهاری قرار گرفته است و یکی از کمترین تراکم‌ها را از نظر جمعیت در میان کشورهای جهان دارد. جمهوری بوتسوانا در زمان استقلالش از بریتانیا یکی از فقیرترین کشورهای آفریقا به‌شمار می‌آمد اما تا پیش از بحران اقتصادی ۲۰۰۸ جهان، یکی از سریعترین رشدهای اقتصادی در جهان را داشت. اقتصاد این کشور بیشتر بر صنعت الماس تکیه دارد. واحد پول بوتسوانا، پولا با واحد جزء «تبه» نام دارد.
بوتسوانا پوشش آموزش ابتدایی را کامل کرده‌است، که یک موفقیت نادر در آفریقا است. بوتسوانا از کشورهای عضو اتحادیه آفریقا است.
تاریخ
بوتسوانا را گهواره تمدن آفریقا لقب داده‌اند. اولین قبیله‌ای که در بوتسوانای کنونی سکنی گزید، قبیله سان نام داشت، پس از آن این منطقه به زیستگاه قوم تسوانا تبدیل شد که وجه تسمیه این کشور نیز به دلیل نام قوم تسواناست که در این منطقه ساکن بودند. در سال ۱۸۲۰ قبایل زولو و در سال ۱۸۷۰ بوئرها به منطقه بوتسوانا دست اندازی کردند و تا سال ۱۸۸۰ از مهمترین عوامل ناامنی منطقه بودند. در سال ۱۸۸۵ بوتسوانا به صورت تحت‌الحمایه بریتانیا درآمد و «بچوانالند» نام گرفت. در سال ۱۹۶۱ بریتانیا به بوتسوانا قانون اساسی اعطا کرد که برگرفته از قوانین اساسی خود بریتانیا بود. بوتسوانا در سال ۱۹۶۵ دارای خودگردانی شد و یک سال بعد در ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۶ از بریتانیا اعلام استقلال کرد.
بوتسوانا از معدود کشورهای آفریقایی با جغرافیای مناسب برای تحکیم قدرت دولت-ملت است. جمعیت در بخش شرقی کشور متمرکز است، جایی که مرکز کشور یعنی گابورون قرار دارد. بوتسوانا یک دموکراسی چندحزبی است، اگر چه کشور تحت حزب دموکراتیک بوتسوانا اداره شده‌است از سال ۱۹۶۵ هر ۵ سال یک بار انتخابات برگزار می‌شود. رسانه‌ها آزادند و هیچ زندانی سیاسی وجود ندارد.
عوارض خارجی جنگهای داخلی کشورهای همسایه متوجه این کشور شده و یک جریان ثابت پناهندگان به این کشور نظم اجتماعی را مورد تهدید قرار داده‌است.
سیاست
یان خاما، رئیس‌جمهور بوتسوانا.
رئیس جمهور در بوتسوانا هم رئیس حکومت است و هم رئیس دولت و قدرت اجرایی کشور را در دست دارد. قدرت قانونگذاری در کشور بین مجلس و دولت تقسیم شده‌است. قوه قضائیه در این کشور از بخشهای قانونگذاری و اجرایی جداست و استقلال دارد.
حزب دموکراتیک بوتسوانا در همه انتخاباتی که از زمان استقلال این کشور از استعمار انگلستان در سال ۱۹۶۶ برگزار شده، پیروز شده‌است.
در ۱ آوریل ۱۹۸۸ میلادی فستوس موگائه که دکترای اقتصاد از دانشگاه آکسفورد بریتانیا داشت به سمت رئیس جمهور بوتسوانا برگزیده شد و تا سال ۲۰۰۸ در این منصب بود.
یان خاما، رئیس جمهور کنونی بوتسوانا یک نظامی است که در انگلیس آموزش دیده‌است.
بوتسوانا نهادهای قبیله‌ای پیش از دوران استعمار داشته‌است که مشارکت همگان را تشویق میکرد و محدودیتی برای برگزیدگان سیاسی وضع می‌کرده‌است. افراد معمولی اجازه داشتند پیشنهاد دهند و بزرگ قبیله را نقد کنند. استعمار بریتانیا به دلیل ماهیت پیرامونی بوتسوانا در ارتباط با امپراتوری بریتانیا اثر محدودی بر این نهادهای پیش از استعمار داشت. در زمان استقلال، بزرگان قبیله و رمه‌داران از نظر سیاسی نیرومند بودند و در جهت منافع اقتصادی آنان بود که حقوق مالکیت را حفظ و قانونی می‌کردند.
پس از استقلال حق و حقوق معادن الماس از قبایل «بنگ واتو» به کنترل ملی منتقل شد و این انتقال ابتدا به وسیله رهبر پس از استقلال «سرتسه خاما» که خود یک عضو قبیله بنگ واتو بود صورت گرفت. کاهش قدرت رهبران قبایل از دیگر تصمیم‌های رهبران سیاسی بوتسوانا بود.
جغرافیا
ساختمان‌های مرکز شهر گابورون.
جمهوری بوتسوانا کشوری است واقع در جنوب آفریقا، شمال آفریقای جنوبی، شرق نامیبیا و غرب زیمبابوه. پایتخت این کشور شهر گابورون با ۲۰۸،۴۱۱ نفر جمعیت می‌باشد. مساحت بوتسوانا ۶۰۰،۳۷۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱،۶۳۹،۸۳۳ نفر می‌باشد.
۸۴ % خاک بوتسوانا را صحرای سوزان کالاهاری دربر گرفته‌است بدین ترتیب نیمه غربی بوتسوانا را بیابان خشک شامل می‌شود. شرق بوتسوانا نیز تپه‌زار است و شمال این کشور نیز دریاچه‌های نمک فرا گرفته‌است.
بزرگترین دلتای درون‌سرزمینی جهان به نام دلتای اوکاوانگو در این کشور قرار دارد.
بخشی از حوضه آبریز رود لیمپوپو که از زمین‌چهرهای اصلی جنوب قاره آفریقا است در بوتسوانا قرار گرفته‌است. سد گابورون که بر یکی از شاخه‌های این رود به نام نوتوانه ساخته شده، آب پایتخت را تامین میکند. رود چوبه که در شمال کشور واقع شده، در ناحیه کاپریوی، مرزی طبیعی میان بوتسوانا و نامیبیا ایجاد کرده‌است. رود چوبه در محلی به نام کازونگولا به رود زامبزی می‌پیوندد.
بوتسوانا شرایط بدی برای کشاورزی دارد و تنها در حدود ۴ درصد زمین به سادگی کشت می‌شود. عمده مساحت کشور در بیابان کالاهاری است که فقط مناسب برای چرا در تابستان است (تقریبا تمام بارندگی در ماه‌های تابستان صورت می‌گیرد). وضعیت آب و هوایی آن استوایی است.
این کشور با دو چالش زیست‌محیطی یعنی خشکسالی و بیابان‌زایی روبه‌رو است و به خاطر خشکسالی‌های شدید، ۷۵ درصد از مردمش به آبهای زیرزمینی وابسته شده‌اند. تنها کمتر از ۵ درصد از کشاورزی این کشور با کشت بارانی صورت می‌گیرد.
از مهمترین شهرهای بوتسوانا می‌توان به فرانسیس تاون ۱۱۳،۳۱۵ نفر، موله پولوله ۶۹،۷۸۹ نفر، سلبی پیکوه ۴۹،۸۴۹ نفر و مائون ۳۰،۰۰۰ نفر اشاره کرد.
شهرهای بزرگ:
گابورون (Gaborone)
جواننگ (Jwaneng)
لوباتسه (Lobatse)
سلبی پیکوه (Selebi-Pikwe)
فرانسیس تاون (Francistown)
تقسیمات کشوری
280px
کشور بوتسوانا دارای ۹ ناحیه و ۵ شورای شهر می‌باشد:
1 - مناطق مرکزی (Central)
2 - گانزی (Ghanzi)
3 - کگالاگادی (Kgalagadi)
4 - کگاتلنگ (Kgatleng)
5 - کوننگ (Kweneng)
6 - مناطق شمال شرقی (Northeast)
7 - مناطق شمال غربی (Northwest)
8 - مناطق جنوب شرقی (Southeast)
9 - مناطق جنوبی (Southern)
اقتصاد
مقر شرکت تولید الماس دبسوانا در گابورون، پایتخت بوتسوانا.
کشور بوتسوانا دارای بیشترین معادن الماس در دنیاست و رتبه اول کشورهای صادر کننده الماس را در اختیار دارد.
جمهوری بوتسوانا در زمان استقلالش از بریتانیا یکی از فقیرترین کشورهای آفریقا به‌شمار می‌آمد اما پس از استقلال به یکی از سریعترین رشدهای اقتصادی در جهان دست یافت. اما بحران اقتصاد جهانی از سال ۲۰۰۸، موجب کاهش درخواست الماس و کاهش رشد اقتصادی شد و کاهش درآمد مردم بر برنامه‌های اجتماعی دولت تاثیر گذاشت.
اقتصاد بوتسوانا وابستگی زیادی به اقتصاد کشور آفریقای جنوبی دارد و فعالیت‌های آن بیشتر در زمینه صنعت معدن (بویژه الماس)، دامداری و گردشگری است.
صادرات این کشور شامل الماس، مس، نیکل، گوشت و منسوجات است که به کشورهای عضو اتحادیه تجارت آزاد اروپا (۸۷ درصد)، آفریقای جنوبی (۷ درصد) و زیمبابوه (۴ درصد) صادر می‌شود.
واردات این کشور شامل مواد غذایی، ماشین‌آلات، محصولات الکترونیک، تجهیزات حمل و نقل، منسوجات، سوخت و محصولات پتروشیمی، چوب و کاغذ، آهن و محصولات فلزی است که از کشورهای آفریقای جنوبی (۷۴ درصد)، اتحادیه تجارت آزاد اروپا (۱۷ درصد) و زیمبابوه (۴ درصد) وارد می‌شود.
خشکسالی ۵ ساله نیمه دهه ۱۹۸۰ با هر استانداردی بسیار شدید بود و سایر خشکسالی‌های جدی به طور منظم کشور را تکان داده‌است.
از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۷، بوتسوانا از یک خشکسالی بی‌رحمانه که به شدت بر مردم فقیر روستایی تاثیر گذاشت رنج برد.
تولید ناخالص داخلی بوتسوانا ۲۴٫۱۴ میلیارد دلار است. ۲۸۸ هزار و ۴۰۰ نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند. نرخ بیکاری در این کشور ۲۳٫۸ درصد است.
بر اساس آمارهای سال ۲۰۰۳ میلادی ۳۰٫۳ درصد از مردم این کشور زیر خط فقر زندگی میکنند. نرخ تورم آن ۷٫۲ درصد است.
در این کشور ۱۳۶ هزار و ۹۰۰ خط تلفن ثابت و ۹۷۹ هزار و ۸۰۰ خط تلفن همراه وجود دارد. بوتسوانا پنج هزار و ۸۲۰ میزبان اینترنت و ۶۰ هزار کاربر اینترنت دارد.
مردم
جمعیت این کشور دو میلیون و ۲۹ هزار نفر است. زبان رسمی این کشور انگلیسی است و زبان تسوانا نیز که رواج زیادی دارد رسمیت دارد.
کالانگا، ساروا و ندبله و در برخی نقاط زبان آفریکانس نیز صحبت می‌شوند. بزرگترین قوم این کشور قوم تسوانا است که نام این کشور هم از نام همین قوم گرفته شده‌است. نژاد ۷۹ % بوتسوانایی‌ها، تسوانا، ۱۱ % کالانگا، ۳ % باساروا و ۷ % نیز کگالاگادی و سفید هستند.
میانگین سنی جمعیت این کشور ۲۰٫۹ سال است. امید به زندگی برای زنان ۴۹٫۵۸ سال و برای مردان ۵۱٫۵۵ سال است. ۷۱٫۶ درصد از مردم این کشور مسیحی هستند. هر دو زبان انگلیسی و تسوانا زبان رسمی بوتسوانا به‌شمار می‌آیند.
بوتسوانا در سال ۲۰۰۵ در بین ۱۷۷ کشور رتبه ۱۳۱ را از نظر شاخص توسعه انسانی داشته‌است. علت پایین بودن رتبه توسعه انسانی بوتسوانا مربوط به بالا بودن مرگ‌ومیر ناشی از ایدز بوده‌است. بوتسوانا بالاترین آلودگی ناشی از ایدز را در جهان دارد. لیکن در سایر موارد، عملکرد توسعه انسانی بوتسوانا در مقایسه با کشورهای آفریقا سیاه بسیار مطلوب بوده‌است.
بر اساس آمارهای سال ۲۰۰۳ میلادی ۳۷٫۳ درصد از مردم این کشور به بیماری ایدز مبتلا هستند. بیماری ایدز شیوع بسیار گسترده‌ای در بوتسوانا دارد که تاکنون جان ده‌ها هزار نفر را در این کشور گرفته‌است، شیوع ایدز به حدی به یک همه‌گیری در بوتسوانا تبدیل شده‌است که ۳۵۰،۰۰۰ نفر از جمعیت ۱،۶۳۹،۸۳۳ نفر بوتسوانا مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی هستند (بیش از یک پنجم جمعیت کشور). | [
"سرود ملی بتسوانا",
"گابورون",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری پارلمانی",
"رئیس جمهور",
"یان خاما",
"بریتانیای کبیر",
"۳۰ سپتامبر",
"۱۹۶۶ (میلادی)",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"پولا",
".bw",
"زبان تسوانا",
"جنوب آفریقا",
"تسوانا",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"بیابان کالاهاری",
"الماس",
"اتحادیه آفریقا",
"۱۸۲۰ (میلادی)",
"زولو",
"۱۸۷۰ (میلادی)",
"بوئرها",
"۱۸۸۰ (میلادی)",
"۱۸۸۵ (میلادی)",
"۱۹۶۱ (میلادی)",
"۱۹۶۵ (میلادی)",
"دولت-ملت",
"چندحزبی",
"پناهندگان",
"۱ آوریل",
"۱۹۸۸ (میلادی)",
"فستوس موگائه",
"دانشگاه آکسفورد",
"استعمار",
"استعمار بریتانیا",
"بنگ واتو",
"سرتسه خاما",
"کالاهاری",
"دلتا",
"دلتای اوکاوانگو",
"رود لیمپوپو",
"زمین‌چهر",
"نوتوانه",
"رود چوبه",
"کاپریوی",
"نامیبیا",
"رود زامبزی",
"خشکسالی",
"بیابان‌زایی",
"فرانسیس تاون",
"موله پولوله",
"سلبی پیکوه",
"مائون",
"آفریقای جنوبی",
"نیکل",
"اتحادیه تجارت آزاد اروپا",
"زیمبابوه",
"مرکز تحقیقات پیو",
"پروتستان",
"بی‌دین",
"کاتولیک",
"دین سنتی آفریقا",
"آزادی دین در بوتسوانا",
"کالانگا",
"ساروا",
"آفریکانس",
"شاخص توسعه انسانی",
"ایدز",
"اچ‌آی‌وی"
] | [
"بوتسوانا",
"اعضای اتحادیه کشورهای همسود",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۶ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۶ (میلادی) در بوتسوانا",
"تحت‌الحمایه‌های پیشین بریتانیا",
"جغرافیای بوتسوانا",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای محصور در خشکی",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,780 | بوروندی | 2 | 310 | 0 | [
"بوروندي",
"بروندی",
"بروندي"
] | false | 176 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republika y'u Burundi"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری بوروندی"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "بوروندی"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Burundi.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Burundi.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یکپارچگی، کار، پیشرفت»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[بوروندی ما]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Burundi in its region.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[بوجومبورا]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "30"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "30"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "00"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[بوجومبورا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[کیروندی]]، [[فرانسوی]]،[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[پیر انکورونزیزا]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بلژیک]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱ ژوئیه]] [[۱۹۶۲]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۷،۸۳۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۴۵ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱۵٫۳۹"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۱۹۷۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۳،۵۸۹،۴۳۴"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۷۱"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۳ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[فرانک بوروندی]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "BIF"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.bi]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۵۷"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری بوروندی کشوری است در مرکز آفریقا. پایتخت آن بوجومبورا است. بوروندی کشوری است کوچک در منطقه دریاچه‌های بزرگ که در همسایگی اوگاندا، کنگو، رواندا و تانزانیا قرار دارد. پایتخت این کشور شهر بوجومبورا است.
جمعیت بوروندی ۱۰ میلیون پانصد هزار نفر است و زبانهای رسمی این کشور کیروندی (زبان ملی و رسمی) و فرانسه و انگلیسی هستند. واحد پول این کشور فرانک بوروندی نام دارد.
۸۵ درصد از جمعیت این کشور از قوم هوتو و ۱۴ درصد توتسی هستند. درصد مسیحیان در بوروندی بین ۸۰ تا ۹۰ درصد جمعیت برآورد می‌شود که حدود ۶۵ درصد از آنها کاتولیک رومی هستند. ۵ درصد جمعیت نیز به باورهای بومی اعتقاد دارند و بین ۲ تا ۵ درصد نیز مسلمانند که بیشتر در شهرهای اصلی زندگی میکنند.
بوروندی در سال ۱۹۶۲ به استقلال دست یافت. نظام سیاسی این کشور در ابتدا سلطنتی بود، اما مجموعه‌ای از ترورها، کودتاها و وضعیت کلی ناامنی منطقهای به برپایی جمهوری و نظام تک‌حزبی در این کشور در سال ۱۹۶۶ انجامید. کشمکش‌های پاکسازی قومی و در نهایت دو جنگ داخلی و نسل‌کشی‌ها در دهه ۱۹۷۰ و دوباره در دهه ۱۹۹۰، مانع توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور شد و این کشور را در سطح یکی از فقیرترین کشورهای جهان نگاه داشت.
تاریخ
بوروندی در سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۶ به جنگی داخلی میان شورشیان بوروندی و نیروهای ارتش درغلطید که در آن زمان اکثریت آن را توتسی‌ها تشکیل می‌دادند. این درگیری‌های قومی در آن موقع به قیمت جان حدود ۳۰۰ هزار نفر تمام شد.
پس از قتل رئیس‌جمهور ملشیور اندادایه در روز ۲۱ اکتبر ۱۹۹۳ به دست افسران توتسی، در فاصله ده روز «ده‌ها هزار» توتسی و اوتوی میانه‌رو به قتل رسیدند.
رئیس‌جمهور فعلی کشور بوروندی
این اولین رئیس‌جمهور اوتویی بود که چهار ماه قبل از کشته شدن در جریان نخستین انتخابات دمکراتیک این کشور برگزیده شده بود. شبح نسل‌کشی بر کشور همسایه رواندا سایه افکنده‌است.
قراردادهای صلح آروشوا تانزانیا، که در ماه اوت ۲۰۰۰ بین دولت و ۱۷ حزب سیاسی به امضا رسید، از طرف توتسی‌های عضو «انجمن قدرت دفاع از خود» (P A) و همینطور اوتوهای «نیروهای ملی آزادی» (F N L) رد شده‌است. ۳۰۰۰ شورشی «نیروهای ملی آزادی» که مورد حمایت جنبش‌های واپس گرای مذهبی و کلیساهای آدوانتیست محلی هستند هنوز نفرت شدیدی نسبت به توتسی‌ها دارند و آنها را به تدارک نسل‌کشی اوتوها متهم میکنند. این عده هم چنین مسئولیت قتل‌عام «گاتومبا» را به عهده گرفته‌اند.
قتل‌عام ۱۵۲ پناهنده توتسی اهل کنگو در روز ۱۳ اوت ۲۰۰۴ در اردوگاه گاتومبا در نزدیکی مرز جمهوری دمکراتیک کنگو (R D C) باعث بروز مجدد نگرانی و وحشت شده‌است . انتخابات عمومی پیش‌بینی شده برای ماه اکتبر آینده بدین ترتیب به دلیل بحران و فشارهای سیاسی به تعویق خواهد افتاد.
جامعه بین‌المللی امید داشت که با انعقاد پیمان صلح در سال ۲۰۰۶ خشونت‌های قومی در بوروندی پایان یابد. اما اینک شواهد خلاف این پیش‌بینی را نشان میدهد. شواهد گویای حیات مجدد وقایعی نظیر نسل‌کشی است و شکنجه، آدم‌ربایی، خشونت جنسی و قتل به‌ویژه علیه قوم توتسی بالا گرفته‌است. سازمان ملل متحد روز ۱۵ ژانویه ۲۰۱۶ خبر داد که بوروندی در خطر شعله‌ور شدن جنگ داخلی با انگیزه‌های قومی است.
پی‌یر انکورونزیزا از سال ۲۰۰۵ رئیس‌جمهور بوروندی بوده‌است. بحران در بوروندی بعد از آن آغاز شد که پی‌یر انکورونزیزا، رئیس‌جمهور این کشور در آوریل ۲۰۱۵ اعلام کرد که برای سومین دوره متوالی می‌خواهد نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود. معترضان، این اقدام او را مغایر با قانون اساسی می‌دانند. دولت بوروندی از آن زمان به بعد برای مقابله با اعتراض‌ها به خشونت متوسل می‌شود.
در مه ۲۰۱۵ گروهی از ژنرال‌های ارتش که علیه رئیس‌جمهور این کشور دست به کودتا زده بودند، دستگیر شدند. کودتا در زمانی انجام شد که رئیس‌جمهور بوروندی برای شرکت در اجلاس سران شرق آفریقا به کشور تانزانیا سفر کرده بود. پیش از آن، تصمیم آقای نکورونزیزا برای کاندیدا شدن در انتخابات ریاست جمهوری باعث اعتراضات گسترده شد. این اعتراضات همچنین سبب شد که ده‌هزار نفر از بوروندی فرار کنند. پی‌یر انکورونزیزا در صورت انتخاب مجدد، برای سومین بار متوالی رئیس‌جمهور بوروندی خواهد بود.
گاهشمار رویدادهای تاریخی
ماه
سال
رویداد
۱۹۶۲
بروندی که مستعمره سابق بلژیک بود و تحت نظارت سازمان ملل اداره می‌شد به استقلال رسید
۱۹۶۶
کاپیتان میشل میکومبرو آخرین پادشاه بروندی نیدزی شارل را سرنگون کرد و اوپرونا را به عنوا ن حزب واحد این کشور اعلام کرد
۱۹۷۲
در جریان سرکوب توطئه ناکام کودتا بر اساس آمار سازمان ملل متحد قریب ۲۵۰۰۰۰ اوتو کشته شدند
۱۹۸۷
نخستین کودتای نظامی به فرماندهی صورت گرفت
۱۹۹۲
در قانون اساسی جدید پلورالیسم به اجرا گذاشته شد
ژوئن
۱۹۹۳
نخستین انتخابات آزاد ریاست جمهوری صورت گرفت و اولین رئیس جمهوراوتو انتخاب شد
اکتبر
۱۹۹۳
در جریان کودتا ی نظامی رئیس‌جمهور منتخب به قتل رسید و ده‌ها هزار توتسی و اوتوی میانه‌رو کشته شدند
آوریل
۱۹۹۴
آغاز نسل‌کشی در رواندا که به‌دنبال سرنگونی هواپیمای رئیس‌جمهور هوتو تبار صورت گرفت.این حادثه بر تحولات بروندی و کنگو تاثیرات عمیقی گذاشت
ژوئیه
۱۹۹۶
دومین کودتای نظامی به فرماندهی صورت گرفت
اوت
۲۰۰۰
امضا قرار داد صلح آروشا میان دولت و اپوزیسیون و برخی از جنبش‌های شورشی
اکتبر
۲۰۰۳
استقرار نیروهای آفریقایی حافظ صلح
نوامبر
۲۰۰۳
امضا پروتوکل پر توریا بین دولت و برخی از گروههای شورشی و ورود نمایندگان نیروهای دفاع از دمکراسی اف‌دی‌دی در حکومت.
ژانویه
۲۰۰۴
شکست اولین مذاکرات با نیروهای ملی آزادیبخش (اف‌ان‌ال) از جنبش شورشی اوتو.جنگ داخلی تا به حال سبب کشته شدن ۲۰۰۰۰۰ نفر در بروندی شده‌است.
تقسیمات کشوری
بوروندی به ۱۸ استان تقسیم شده که به‌نوبه خود به ۱۱۷ شهرستان و ۲۶۳۸ بخش تقسیم شده‌اند.
جغرافیا
بوروندی یکی از کوچکترین کشورهای قاره آفریقاست. این کشور به آبهای آزاد راه ندارد و آب و هوای استوایی دارد. بوروندی بخشی از کافت آلبرتی است که امتداد غربی کافت شرق آفریقا به‌شمار می‌آید. این کشور بر روی فلات تپه‌ماهوری مرکز آفریقا واقع شده‌است. میانگین ارتفاع فلات مرکزی ۱۷۰۷ متر است که بخشهای کم‌ارتفاع‌تر آن در مناطق مرزی واقع شده‌اند. بلندترین قله کوه هه‌ها نام دارد که ارتفاع آن ۲۶۸۵ متر و محل آن در جنوب شرق پایتخت کشور یعنی بوجومبورا است.
سرچشمه رودخانه نیل در استان بوروری قرار گرفته که از طریق دریاچه ویکتوریا به آبهای بالادستی نیل پیوند دارد. دریاچه ویکتوریا نیز یکی از منابع آبی مهم بزرگ بوروندی است. دریاچه بزرگ دیگر کشور دریاچه تانگانیکا است که بیشتر گوشه جنوب غربی بوروندی را پوشانده‌است.
زمین‌های بوروندی بیشتر زراعتی یا مراتع هستند. سکونت جمعیت روستایی در این کشور باعث از بین رفتن جنگلها، فرسایش خاک و نابودی زیستگاه‌ها شده‌است. نابودی جنگلها در سراسر کشور تقریبا به‌طور کامل به خاطر جمعیت بیش از حد است. در این کشور تنها ۶۰۰ کیلومتر مربع جنگل باقیمانده که نه درصد آن در سال میان می‌رود. دو پارک ملی در این کشور قرار دارند که هر دو در سال ۱۹۸۲ برای محافظت از حیات وحش ایجاد شده‌است.
شهرهای مهم کشور بوروندی عبارتند از موینیگا، نگوزی و گی تکا.
اقتصاد
واحد پول این کشور فرانک بوروندی می‌باشد.
بوروندی یک کشور محصور به خشکی با منابع فقیر و بخش تولیدی توسعه‌نیافته‌است. اقتصاد این کشور عمدتا بر پایه کشاورزی است که در سال ۲۰۱۷ میلادی ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داد. بیش از ۹۰ درصد از جمعیت بوروندی در بخش کشاورزی مشغول به کارند.
صادرات اصلی بوروندی قهوه و چای است که ۹۰ درصد درآمد ارز خارجی را تشکیل می‌دهند، هر چند صادرات سهم نسبتا کوچکی در تولید ناخالص داخلی دارد.
سایر فراورده‌های کشاورزی عبارتند از پنبه، چای، ذرت، ذرت خوشه‌ای، سیب زمینی شیرین، موز، مانیوک؛ گوشت گاو، شیر و چرم.
بوروندی یکی از فقیرترین کشورهای جهان است، که راه نداشتن به آبهای آزاد، قوانین بد، فقدان آزادی اقتصادی، عدم دسترسی به آموزش و پرورش و شیوع ایدز در این وضعیت سهیم‌اند. تقریبا ۸۰ درصد از جمعیت بوروندی در فقر زندگی میکنند. در سراسر بوروندی، به ویژه در قرن بیستم، قحطی و کمبود غذا رخ داده‌است و بر اساس برنامه جهانی غذا، ۵۶٫۸ درصد از کودکان زیر ۵ سال از سوء تغذیه مزمن رنج می‌برند. درآمدهای صادراتی بوروندی - و توانایی این کشور برای پرداخت وارداتش - اساسا به شرایط آب و هوایی و قیمت بین‌المللی قهوه و چای وابسته است.
مردم
thumb
زبانهای رسمی این کشور کیروندی (زبان ملی و رسمی) و فرانسه و انگلیسی هستند. درصد مسیحیان در بوروندی بین ۸۰ تا ۹۰ از جمعیت برآورد می‌شود که حدود ۶۵ درصد از آنها کاتولیک رومی هستند.
در ژوئیه ۲۰۱۶، سازمان ملل متحد جمعیت بوروندی را ۱۰،۵۲۴،۱۱۷ نفر برآورد کرد. این در حالی است که این کشور در سال ۱۹۵۰ میلادی تنها ۲،۴۵۶،۰۰۰ نفر جمعیت داشت. نرخ رشد جمعیت بوروندی ۲٫۵ درصد در سال است که بیش از دو برابر میانگین جهانی می‌باشد و یک زن بوروندیایی به‌طور متوسط ۶٫۳ فرزند دارد که تقریبا سه برابر میزان باروری بین‌المللی است. بوروندی در سال ۲۰۱۲، پنجمین میزان باروری بالا را در جهان داشت.
بسیاری از مردم بوروندی در نتیجه جنگ داخلی به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند. در سال ۲۰۰۶، ایالات متحده حدود ۱۰،۰۰۰ پناهنده بوروندیایی را پذیرفت.
بوروندی یک جامعه روستایی باقی مانده‌است که فقط ۱۳٪ جمعیت آن در سال ۲۰۱۳ در شهرها زندگی می‌کردند. تراکم جمعیت حدود ۳۱۵ نفر در کیلومتر مربع است، یعنی دومین تراکم بالای جمعیت را در میان کشورهای جنوب صحرای آفریقا دارد. تقریبا ۸۵٪ جمعیت از قوم هوتو و ۱۵٪ توتسی هستند. کمتر از ۱٪ از اهالی بوروندی نیز از قوم بومی توا هستند.
فرهنگ
در سال ۲۰۰۹، نرخ باسوادی بزرگسالان در بوروندی ۶۷٪ (۷۳٪ مرد و ۶۱٪ زن) برآورد شد. در سال ۲۰۱۵ این آمار به ۸۵٫۶٪ (۸۸٫۲٪ مرد و ۸۳٫۱٪ زن) افزایش یافت. سوادآموزی در میان زنان بالغ از سال ۲۰۰۲ میلادی ۱۷ درصد افزایش نشان میدهد.
بوروندی تنها یک دانشگاه عمومی دارد به نام دانشگاه بوروندی. در شهرهای کشور چند موزه نیز وجود دارد، مانند موزه زمین‌شناسی بوروندی در بوجوموربورا و موزه ملی بوروندی و موزه حیات بوروندی در گیتگا.
سنت شفاهی این کشور قوی است که رویدادهای تاریخی و پندهای زندگی را از طریق داستان، شعر و ترانه منتقل میکند. ایمیگانی، ایندیریمبو، آمازینا، و ایوی‌یووگو از سبک‌های ادبی در بوروندی هستند.
از آنجا که کشاورزی صنعت اصلی است، غذای معمول بوروندی بیشتر شامل سیب‌زمینی شیرین، ذرت و نخود است. با توجه به هزینه‌ها، گوشت تنها چند بار در ماه خورده می‌شود. هنگامی که چند آشنای نزدیک به ملاقات هم می‌آیند معمولا گونه‌ای آبجو را به نام «ایمپکه» با هم از یک ظرف بزرگ می‌خورند که نمادی است از یگانگی.
نواختن طبل از اهمیت خاصی در فرهنگ بوروندی برخوردار است. | [
"بوروندی ما",
"بوجومبورا",
"زبان کیروندی",
"زبان فرانسوی",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"پیر انکورونزیزا",
"بلژیک",
"۱ ژوئیه",
"۱۹۶۲ (میلادی)",
"۱۹۷۸ (میلادی)",
"فرانک بوروندی",
".bi",
"مرکز آفریقا",
"اوگاندا",
"جمهوری دموکراتیک کنگو",
"رواندا",
"تانزانیا",
"پادشاهی",
"کودتا",
"پاکسازی قومی",
"نسل‌کشی",
"ملشیور اندادایه",
"۲۱ اکتبر",
"۱۹۹۳ (میلادی)",
"اوت",
"۲۰۰۰ (میلادی)",
"۱۳ اوت",
"۲۰۰۴ (میلادی)",
"جمهوری دمکراتیک کنگو",
"اکتبر",
"شکنجه",
"آدم‌ربایی",
"خشونت جنسی",
"اجلاس سران شرق آفریقا",
"۱۹۶۶ (میلادی)",
"۱۹۷۲ (میلادی)",
"۱۹۸۷ (میلادی)",
"۱۹۹۲ (میلادی)",
"ژوئن",
"آوریل",
"۱۹۹۴ (میلادی)",
"ژوئیه",
"۱۹۹۶ (میلادی)",
"۲۰۰۳ (میلادی)",
"نوامبر",
"ژانویه",
"کافت آلبرتی",
"کافت شرق آفریقا",
"کوه هه‌ها",
"رودخانه نیل",
"دریاچه ویکتوریا",
"دریاچه تانگانیکا",
"فرسایش خاک",
"موینیگا",
"نگوزی",
"گی تکا",
"محصور به خشکی",
"کشاورزی",
"تولید ناخالص داخلی",
"قهوه",
"چای",
"ذرت خوشه‌ای",
"مانیوک",
"ایدز",
"قحطی",
"برنامه جهانی غذا",
"کاتولیک رومی",
"U.S. Department of State",
"آفریقای سیاه",
"هوتو",
"توتسی",
"قوم توا",
"دانشگاه بوروندی",
"موزه زمین‌شناسی بوروندی",
"بوجوموربورا",
"موزه ملی بوروندی",
"موزه حیات بوروندی",
"گیتگا",
"سیب‌زمینی شیرین",
"ذرت",
"نخود",
"آبجو",
"طبل"
] | [
"بوروندی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۲ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۲ (میلادی) در بوروندی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای سواحیلی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای محصور در خشکی"
] |
2,781 | بوسنی و هرزگوین | 2 | 926 | 0 | [
"بوسني هرزگووين",
"بوسنی هرزگوین",
"بوسنی و هرسگووینا",
"بوسنی",
"بوسني و هرزگووين",
"بوسنی و هرزه‌گوین",
"بوسنی و هرزگووین",
"بوسني و هرزگوين",
"بوسنی هرزگووین",
"بوسني",
"بوسني هرزگوين",
"بوسني و هرزه گوين",
"بوسنی و هرزه گوین",
"بوسني و هرسگووينا",
"بوسني و هرزهٔ گوين",
"بوسنی و هرزهٔ گوین",
"بوسنیا و هرزه‌گوینا"
] | false | 796 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Bosna i Hercegovina"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "بوسنی و هرزگوین"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "بوسنی و هرزگوین"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Bosnia and Herzegovina.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Bosnia and Herzegovina.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[سرود ملی بوسنی و هرزگوین]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationBosniaAndHerzegovina.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[سارایوو]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "43"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "52"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "18"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "25"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[سارایوو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[بوسنیایی]]، [[کرواتی]]، [[صربی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری دموکراتیک فدرال]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس شورای ریاست جمهوری]]• [[اعضای شورای ریاست جمهوری]]• [[نماینده عالی جامعه بین‌الملل]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ملادن ایوانیچ (صرب)]][[ملادن ایوانیچ (صرب)، باقر عزت بگوویچ (مسلمان)، دراگان چوویچ (کروات)]][[والنتین اینزکو]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "استقلال از [[یوگسلاوی سابق]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۹۹۲]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۵۱،۱۹۷"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۲۷ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۳،۹۸۱،۲۳۹"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۲۶ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۷۶"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۲۳ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[مارک تبدیل‌پذیر بوسنی و هرزگوین]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "BAM"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CET"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "CEST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.ba]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۳۸۷"
}
],
"Title": "کشور"
} | left
بوسنی و هرزگوین (به بوسنیایی (خط لاتین): Bosna i Hercegovina، به صربی (خط سیریلیک): ) کشوری است در جنوب شرقی اروپا که پایتخت آن سارایوو است. این کشور در غرب و شمال غرب با کرواسی، در شرق با صربستان و در جنوب شرقی با مونته نگرو همسایه است.
در کشور بوسنی و هرزگوین سه قوم مسلمان، صرب و کروات زندگی میکنند.
بوسنی و هرزگوین کاندیدای بالقوه پیوستن به اتحادیه اروپا و همچنین از آوریل ۲۰۱۰ کاندیدای عضویت در ناتو است. علاوه بر این بوسنی و هرزگوین از آوریل ۲۰۰۲ عضو شورای اروپا، عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) و نیز عضو ناظر در سازمان همکاری اسلامی است.
تاریخ
جنگ جهانی اول
بوسنی که نژاد اسلاو دارند، باقیمانده قلمروی اروپایی امپراتوری عثمانی مسلمان بود؛ مورد منازعه صربها و امپراتوری اتریش قرار داشت. جنگ جهانی اول از پایتخت بوسنی و هرزگووین (سارایوو) و با ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند ولیعهد امپراتوری اتریش توسط یک صرب ملی گرا آغاز شد؛ باعث شد صربستان و امپراتوری اتریش و بالطبع در ادامه پدرخوانده‌های آنان: امپراتوری روسیه و امپراتوری آلمان با هم درگیر جنگ گسترده شوند. انگلیس به دلیل رقابت اروپایی، در عملیات ترور و ایجاد این تخاصم اروپایی نقش داشت. امپراتوریهای عثمانی و فرانسه و انگلیس نیز وارد این جنگ بزرگ فراگیر شدند.
جنگ جهانی دوم
پس از پایان جنگ اول جهانی، کشور پادشاهی یوگسلاوی بوجود آمد که بوسنی بهمراه صربستان و کرواسی و اسلوونی و مونته نگرو و بقیه در قالب این کشور قرار داشتند. با ظهور آلمان نازیسم و تمایل هیتلر برای احیای امپراتوری آلمان و ژرمن، کشورهای تکه تکه جدا شده امپراتوری اتریش نیز ضمیمه الحاق یا متحد آلمان گردیدند، پادشاهی یوگسلاوی تحت فشار موج تمایلات اعتقادی نازیسم پس پیمان اتحاد با آلمان نازی بست؛ بهار ۱۹۴۱ اما انگلیس که متحدش یونان را در خطر می‌دید پس با تحریک و دسیسه، کودتای افسران صربهای ملی گرا در یوگسلاوی علیه پادشاه و پیمانش با آلمان را سبب شد، که این اقدام باعث حمله آلمان نازی گردید. بلافاصله قومیتهای موزاییکی پادشاهی یوگسلاوی از هم جدا شدند و اسلوونی و کروواسی و بوسنی بااشتیاق به آلمان و متحدش ایتالیا الحاق شدند و صربستان بلگراد در طی جنگ یکماهه بشدت سرکوب و اشغال شد.
بوسنی مسلمان در قالب حکومت کروات و در جنگ بالکان متحد آلمان نازی بود. شیخ امین الحسینی مفتی فلسطین در پی توافق با هیتلر در مورد منع مهاجرت یهودیان به فلسطین، در عوض با تشکیل ارتش سیزدهم اس اس خنجر کوهستانی در اتحاد با آلمانها علیه یهودیان صرب و کولی فعالیت میکرد.
گروههای مسلح تشنیک قوم صرب و اوستاش قوم کروات و پارتیزانهای ملی گرای مارشال تیتو هم بودند که جنگها و کشتارهای خونین قومی علیه یکدیگر را باعث شدند. در ۱۹۴۴ با شکستهای آلمان نازی و خروجش از یوگسلاوی بهمراه متحدانش، پارتیزانهای ملی گرای مارشال تیتو حاکم شدند و دیگر اقوام پاکسازی خونین گردیدند.
پس از پایان جنگ جهانی دوم و ایجاد کشور سوسیالیستی یوگسلاوی، بوسنی هرزگوین یکی از جمهوریهای کشور یوگسلاوی سوسیالیستی بود.
پس از فروپاشی شوروی
پس از فروپاشی شوروی، کشور یوگسلاوی سوسیالیستی که از اقمار بلوک شرق بود نیز تجزیه شد.
با فروپاشی یوگسلاوی، جمهوری بوسنی و هرزگوین نیز با انجام همه‌پرسی برای کسب استقلال بمانند دیگر جمهوریهای یوگسلاوی، در ابتدای سال ۱۹۹۲ اعلام موجودیت کرد. این اتفاق، آغازگر جنگهای بوسنی بود. در بوسنی سه قومیت بوسنیایی مسلمان و صرب ارتدوکس و کروات کاتولیک سکونت داشتند. همه‌پرسی استقلال، توسط صربهای بوسنی تحریم شده بود و با مشارکت ۶۷٪ مردم، ۹۸٪ رای‌دهندگان به استقلال بوسنی و هرزگوین رای دادند.
صربهای بوسنی، که از جانب صربستان و مونته‌نگروی همسایه حمایت می‌شدند، جمهوری صرب بوسنی را تشکیل داده و به قصد تجزیه کشور بوسنی در طول خطوط قومیتی و پیوند دادن نواحی صرب نشین برای تشکیل «صربستان بزرگ»، به مقاومت مسلحانه پرداختند. همچنین کرواتهای بوسنی نیز با حمایت کرواسی، جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین را تشکیل دادند.
قدرتهای نژادی اروپایی هم از حضور یک کشور مسلمان ناهمگون در اروپای مسیحی ناخشنود بودند و حاضر به کمک نبودند. بوسنیایی‌ها که ضعف شدید تسلیحاتی و تحریم محاصره بودند بشدت تحت فشار جنگ چهار ساله قرار گرفتند، در این میان فقط بعضی کشورهای مسلمان مانند ایران پاکستان عربستان کمکهایی نمودند.
با اعمال نظر (نژاد انگلوساکسون) انگلیس و آمریکا در ابتدای سال ۱۹۹۴، در پی موافقتنامه واشینگتن، جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین و جمهوری بوسنی و هرزگوین با هم ادغام شده و فدراسیون بوسنی و هرزگوین را ایجاد کردند. با این موافقتنامه بوسنیایی‌ها و کروات‌ها، تعداد طرفین جنگ را در کشور بوسنی و هرزگوین بعد از دو سال، از سه به دو تقلیل داد.
عاقبت در اواخر سال ۱۹۹۵ گروههای درگیر جنگ، موافقتنامه صلح دیتون آمریکا را امضا کردند که جنگ چهار ساله داخلی بین قومیتی را متوقف کرد (توافقنامه نهایی در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ در پاریس امضا شد).
توافق صلح دیتون مرزهای بین‌المللی بوسنی و هرزگوین را ابقا کرد و یک دولت مشترک چند قومیتی دموکراتیک ایجاد کرد که با در دست داشتن هدایت سیاست خارجی، روابط دیپلماتیک و امور مالی تقویت می‌شد. ترتیبات سیاسی بجا مانده از توافق صلح دیتون در سال ۱۹۹۵ به درگیری‌ها خاتمه داد. اما این توافقات اختلافات ناشی از ایدئولوژی‌های ملی‌گرایانه‌ای را که جنگ به‌خاطر آنها آغاز شد را التیام نبخشیده است. همچنین این توافق، کنترل قدری کمتر از نیمی از کشور و امکان وتوی سیاست‌های ملی در بوسنی هرزگوین را در اختیارشان گذاشت که این امر جلوی توسعه اقتصاد بوسنی را گرفته و زمینه را برای رواج فساد مالی و اداری فراهم کرده‌است.
همچنین لایه دومی از حکومت، تشکیل شد. از دو بخش تقریبا مساوی از لحاظ اندازه، درنظر گرفته شد: فدراسیون بوسنیایی/کروات بوسنی و هرزگوین و جمهوری صربی بوسنی تحت رهبری صربها (RS). دولتهای فدراسیون و RS با امکان نظارت بر اکثر فعالیت‌های دولت تقویت شدند. همچنین دفتر نمایندگان بلندپایه (OHR) برای نظارت بر اجرای جنبه‌های مدنی موافقتنامه تاسیس شد.
در سال ۱۹۹۵–۱۹۹۶، یک نیروی ۶۰٫۰۰۰ نفری حافظ صلح به رهبری ناتو (IFOR) برای اعمال نظارت بر اجرای جنبه‌های نظامی موافقتنامه در بوسنی خدمت می‌کردند.
سپس نیروی حافظ صلح ناتو با یک نیروی کوچکتر ایجاد پایداری به رهبری ناتو (SFOR) جایگزین شد که ماموریت آن ممانعت از تجدید دشمنی‌ها بود.
در دسامبر ۲۰۰۴ نیروهای حافظ صلح اتحادیه اروپا (EUFOR) جایگزین نیروی ایجاد پایداری ناتو شد؛ ماموریت آنها حفظ صلح و پایداری در سرتاسر کشور بود.
سیاست
بوسنی و هرزگوین به لحاظ اداره کشور دارای سیستم منحصر بفردی در جهان است. گرچه به دلیل ساختار تقسیمات کشوری در بوسنی و هرزگوین این کشور را نمی‌توان یک جمهوری نامید اما اداره آن بر اساس شاخصه‌های یک جمهوری انجام می‌شود. بوسنی و هرزگوین به دنبال اعلام استقلال برخی از جمهوریهای یوگسلاوی سابق از جمله اسلوونی، کرواسی و مقدونیه، در تاریخ ۲۹ فوریه و اول مارس ۱۹۹۲ اقدام به برگزاری رفراندوم درباره استقلال کرد. این رفراندوم که ۲٫۰۷۳٫۵۶۸ نفر معادل ۶۳٫۶ درصد در آن شرکت کردند با اکثریت قاطع ۹۹٫۷ درصد به تصویب رسید. حزب دمکراتیک صربسکا (SDS) رفراندوم را بایکوت و از برگزاری آن در برخی مناطق جلوگیری به عمل آورد. اعلام استقلال بوسنی جنگ داخلی در این کشور را به همراه داشت. با امضای موافقت نامه صلح دیتون، بوسنی و هرزگوین به دو بخش فدراسیون بوسنی و هرزگوین و جمهوری صرب بوسنی (جمهوری صربسکا) تقسیم شد.
«علی عزت بگوویچ»، رئیس «حزب اقدام دمکراتیک»، که طی سالهای جنگ در این کشور رهبری مسلمانان بوسنی و هرزگوین را به عهده داشت، به عنوان نخستین رئیس جمهور این کشور تا سال ۲۰۰۰ میلادی بر این کشور حکومت کرد. در حال حاضر ریاست جمهوری هر ۸ ماه یک بار بین یک بوشنیاک (مسلمان)، یک صرب و یک کروات در گردش است. احزاب عمده این کشور عبارتند از «حزب اقدام دمکراتیک»، «حزب دمکراتیک صربسکا»، «جامعه دمکراتیک کروات‌ها».
تقسیمات کشوری
پایتخت این کشور سارایوو است. کشور شامل ۱۳ استان می‌باشد.
جغرافیا
کشور بوسنی و هرزگوین به لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرق اروپا و در شبه جزیره بالکان قرار گرفته‌است با آب و هوایی معتدل و کوهستانی و سرسبز زیبا ؛ که با کشورهای کرواسی، صربستان و مونته نگرو مرز مشترک دارد. این کشور از دو ناحیه بوسنی (در شمال) و هرزگوین (در جنوب) تشکیل شده‌است. مرز آبی این کشور به طول ۲۲ کیلومتر در جنوب تنها راه دسترسی این کشور به آبهای آزاد دریای مدیترانه است، بندر نئوم در این منطقه واقع شده‌است.
اقتصاد
تولید ناخالص داخلی این کشور ۲۹٫۸۹ میلیارد دلار است که در سال گذشته میلادی رشدی ۵٫۵ درصدی داشته‌است.
یک میلیون و ۲۶ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند و نرخ بیکاری در آن ۴۵٫۵ درصد است. (آمارهای سال ۲۰۰۴ میلادی)
یک چهارم جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی میکنند و نرخ تورم در آن در سال ۲۰۰۱ میلادی ۲۶٫۲ درصد بود.
صادرات این کشور شامل فلزات، البسه و چوب است که به کشورهای کرواسی (۱۹٫۶ درصد)، اسلوونی (۱۶٫۷ درصد)، ایتالیا (۱۵٫۴ درصد)، آلمان (۱۲٫۳ درصد)، اتریش (۸٫۷ درصد) و مجارستان (۵٫۳ درصد) صادر می‌شود.
واردات این کشور شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد شیمیایی، سوخت و مواد غذایی است که از کشورهای کرواسی (۲۴ درصد)، آلمان (۱۴٫۵ درصد)، اسلوونی (۱۳٫۲ درصد)، ایتالیا (۱۰ درصد)، اتریش (۵٫۹ درصد) و مجارستان (۵٫۲ درصد) وارد می‌شود.
مردم
جمعیت این کشور ۳،۹۸۱،۲۳۹ نفر است.
میانگین سنی آنها ۳۹ سال است. امید به زندگی در بدو تولد برای زنان ۸۲ سال و برای مردان ۷۴ سال است.
کمتر از ۰/۱ درصد از مردم آن به بیماری ایدز مبتلا هستند.
نژاد مردم اسلاو است. سفیدپوست و زیبایی خوش چهره و بلندقامتی از ویژگیهایشان است.
۴۸٪ از مردم این کشور بوسنیایی، ۳۷٪ صرب و ۱۴٪ کروات هستند.
مذهب مردم بوسنی هرزگووین اسلام (سنی) و مسیحیت (ارتدوکس و کاتولیک) است. که از این میان ۴۰ درصد از آنها مسلمان، ۳۱ درصد ارتودوکس و ۱۵ درصد کاتولیک هستند.
زبانهای محلی رایج در این کشور بوسنیایی، کروواتی و صربی است.
بوسنیایی نیز زبان اصلی آنها است.
ارتباطات
در این کشور ۹۸۹،۰۰۰ خط تلفن ثابت وجود دارد و ۱،۸۸۸،۰۰۰ خط تلفن همراه.
بوسنی و هرزگوین ۳۹،۶۲۷ میزبان اینترنتی و ۹۵۰،۰۰۰ کاربر دارد. | [
"سرود ملی بوسنی و هرزگوین",
"سارایوو",
"زبان بوسنیایی",
"زبان کرواتی",
"زبان صربی",
"جمهوری دموکراتیک فدرال",
"رئیس شورای ریاست جمهوری",
"اعضای شورای ریاست جمهوری",
"نماینده عالی جامعه بین‌الملل",
"ملادن ایوانیچ (صرب)",
"ملادن ایوانیچ (صرب)، باقر عزت بگوویچ (مسلمان)، دراگان چوویچ (کروات)",
"والنتین اینزکو",
"یوگسلاوی سابق",
"۱۹۹۲ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"مارک تبدیل‌پذیر بوسنی و هرزگوین",
".ba",
"الفبای لاتین",
"سیریلیک",
"کرواسی",
"صربستان",
"مونته نگرو",
"اتحادیه اروپا",
"ناتو",
"شورای اروپا",
"سازمان امنیت و همکاری اروپا",
"سازمان همکاری اسلامی",
"جنگ جهانی اول",
"ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند",
"امپراتوری اتریش",
"آلمان نازیسم",
"انگلیس",
"امین الحسینی",
"رتش سیزدهم اس اس خنجر کوهستانی",
"کشور سوسیالیستی یوگسلاوی",
"فروپاشی یوگسلاوی",
"جمهوری بوسنی و هرزگوین",
"همه‌پرسی",
"جنگهای بوسنی",
"صرب",
"جمهوری صرب بوسنی",
"کروات",
"جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین",
"مسلمان",
"ایران",
"موافقتنامه واشینگتن",
"فدراسیون بوسنی و هرزگوین",
"موافقتنامه دیتون",
"جمهوری صربی بوسنی",
"جمهوری",
"اسلوونی",
"مقدونیه",
"SDS",
"علی عزت بگوویچ",
"شبه جزیره بالکان",
"بوسنی (ناحیه)",
"هرزگوین",
"اسلاو",
"سنی",
"ارتدوکس",
"کاتولیک",
"بوسنیایی",
"کروواتی",
"صربی"
] | [
"بوسنی و هرزگوین",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۹۲ (میلادی)",
"جمهوریهای فدرال",
"جنوب شرقی اروپا",
"کشورها و سرزمینهای اسلاوی‌زبان",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای ساحلی مدیترانه",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد"
] |
2,782 | باربادوس | 2 | 313 | 0 | [] | false | 175 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Barbados"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "باربادوس"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "باربادوس"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Barbados.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Barbados (2).svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«سخت‌کوشی و سرافرازی»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[در وفور و به هنگام نیاز]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "BRB orthographic.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[بریج تاون]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "59"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "32"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[بریج تاون]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[پارلمانی]] [[متمرکز]][[پادشاهی مشروطه]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[ملکه]]• [[فرماندار کل]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ملکه الیزابت دوم]][[کلیفورد هازبند]][[دیوید تامپسون]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۳۰ نوامبر]] [[۱۹۶۶]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۴۳۱"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۹۹ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۶]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۲۷۹،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۷۵ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار]] باربادوس"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "BBD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "کارائیبی شرقی"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۴"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".bb"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "(۱)۲۴۶"
}
],
"Title": "کشور"
} | باربادوس کشوری جزیره‌ای است که میان دریای کارائیب و اقیانوس اطلس شمالی و شمال شرق ونزوئلا قرار گرفته‌است. پایتخت آن بریج‌تاون است.
همه کشور باربادوس تنها از یک جزیره تشکیل شده و این جزیره جزو جزایر بادپناه به‌شمار می‌آید که در آنتیل کوچک قرار گرفته‌است. باربادوس شرقی‌ترین خشکی در منطقه آنتیل است. زبان رسمی باربادوس انگلیسی و واحد پول آن دلار باربادوس است. زبان گفتاری رایج اما بیجن است که یک زبان کریوءل (آمیخته) است که اساس آن انگلیسی است. زبان تخصصی این مردمان در سالهای استعمار بیشتر انگلیسی بوده‌است.
باربادوس بیرون از نوار اصلی توفان‌های اقیانوس اطلس واقع شده‌است.
جمعیت باربادوس در حدود ۲۸۰ هزار نفر است که حدود ۱۱۰ هزار نفر از آنان در شهر بریج‌تاون یا پیرامون آن زندگی میکنند. نام این کشور در زبان انگلیسی «باربیدس» تلفظ می‌شود. ۹۳ درصد مردم باربادوس سیاهپوست هستند و ۹۵ درصد از جمعیت کشور پیرو دین مسیح می‌باشند.
دریانوردان اسپانیایی در اواخر سده پانزدهم از این جزیره دیدن کرده و آنها جزئی از ممالک خالصه پادشاه خود نامیدند. این جزیره برای نخستین بار در سال ۱۵۱۱ بر روی نقشه‌های اسپانیایی ترسیم شده‌است.
این کشور در سال ۱۹۶۶ مستقل شد و هم‌اینک از جزایر توریستی کارائیب است.
تاریخ
نام اصلی این جزیره در زبان بومیان سرخپوست آن، «ایچیروگانایم» بود که «جزیره سرخ با دندانه‌های سفید به‌سمت بیرون» معنی میدهد. سرخ در این واژه به سنگ‌های سرخ‌رنگ اشاره دارد و منظور از دندانه‌های سفید، صخره‌های مرجانی پیرامون جزیره است. به این جزیره در قدیم «بیم‌شایر» هم گفته شده‌است.
نام باربادوس در زبانهای پرتغالی و اسپانیایی به معنای «ریشو» است. آشکار نیست که آیا این نامگذاری به خاطر ریش‌دار بودن مردم سرخپوست بومی (کاریبها) بوده یا به ریشه‌های آویزان درخت‌های انجیر جزیره اشاره دارد.
سرخ‌پوستان آمریکای مرکزی از حدود سده‌های چهارم تا هفتم میلادی برای اقامت به باربادوس آمدند. این گروه با نام سالادوی-بارانکویی معروف‌اند. در سده سیزدهم مردم سرخپوست از قوم کالینگو (کاریب‌های جزیره‌ای) از آمریکا جنوبی به باربادوس آمدند.
باربادوس نخست در حدود اواخر ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی از سوی اسپانیایی‌ها بازدید شد و نخستین بار در سال ۱۵۱۱ بر روی یک نقشه اسپانیایی ظاهر گشت. اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها از اواخر سده شانزدهم تا هفدهم مدتی مدعی تملک این جزیره شدند. در این دوره برخی از مردم سرخپوست آراواک ساکن جزیره به جزایر همسایه گریختند. اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها مردم بومی کاریب را از جزیره راندند و پس از آن این جزیره مدتی بدون سکنه باقی ماند.
این جزیره از سال ۱۶۲۷ تا زمان استقلال (۳۰ نوامبر ۱۹۶۶ میلادی) از مستعمرات بریتانیا بوده‌است. استعمار بریتانیا طی این مدت به‌طور پیوسته ادامه داشت و باربادوس تنها جزیره کارائیب است که در دوره استعماری میان قدرتهای مختلف دست به دست نشد. در سالهای آغازین استعمار بریتانیا، بیشتر جمعیت این جزیره را مردان سفیدپوست و تعداد کمی برده سیاهپوست تشکیل می‌دادند. از چهره‌های اصلی که سرمایه او استعمار و کشاورزی در باربادوس را به پیش برد، تاجر لندنی، سر ویلیام کورتن بود. کشت تنباکو، پنبه، زنجفیل و درخت نیل بیشتر توسط کشاورزان سفیدپوست انجام می‌شد تا اینکه در دهه ۱۶۴۰ صنعت نیشکر در جزیره پا گرفت. طی سالها، برده‌های زیادی از آفریقا برای کار به باربادوس آورده شدند. در ۱۶ آوریل ۱۸۱۶ بزرگترین شورش بردگان در باربادوس رخ داد و رهبری آن را بوسا برعهده داشت.
در سال ۱۸۳۳ که آزادی بردگان اعلام شد تعداد بردگان در باربادوس در حدود ۸۳ هزار نفر بود. باربادوس بین سالهای ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۲ یعنی تنها به مدت چهار سال عضو فدراسیون هند غربی بود و سرانجام در سال ۱۹۶۱ خودگردان شد. در سال ۱۹۶۲ حزب دموکراتیک کارگر به رهبری ارول والتون برو برنده انتخابات شد. باربادوس در ۳۰ نوامبر سال ۱۹۶۶ از انگلیس استقلال یافت و والتون برو نخست‌وزیری کشور جدید را برعهده گرفت.
وقوع توفان در سال ۱۷۸۰ جان بیش از چهار هزار نفر از ساکنان باربادوس را گرفت و در سال ۱۸۵۴ همه‌گیری وبا بیش از ۲۰ هزار کشته برجای گذاشت. بین سالهای ۱۹۴۶ و ۱۹۸۰ مهاجرت به بریتانیا باعث شد که رشد جمعیت باربادوس یک‌سوم کمتر از رشد معمولی شود.
سیاست
باربادوس از ۳۰ نوامبر ۱۹۶۶ استقلال یافته‌است. حکومت آن پادشاهی مشروطه و دموکراسی پارلمانی بر الگوی نظام وستمینستر بریتانیا است.
باربادوس از جمله کشورهای عضو جامعه مشترک‌المنافع‌انگلیس است، که تابع تاج و تخت انگلیس بوده و یک فرماندار کل به نمایندگی ملکه انگلستان سرپرستی امور آنرا به عهده دارد.
باربادوس در عین حال دارای یک نخست‌وزیر و دولت انتخابی است. باربادوس دارای یک مجلس نمایندگان و یک مجلس سناست که ۲۷ نفر اعضای مجلس نمایندگان انتخابی و ۲۱ نفر اعضای سنا منصوب ملکه انگلیس هستند.
لوید ارسکین سندیفورد از حزب دموکراتیک کارگر در سال ۱۹۸۷ نخست‌وزیر باربادوس شد. در سال ۱۹۹۶ سر کلیفورد هازبندز به عنوان فرماندار کل برگزیده شد، در سال ۱۹۹۷ نیز اوئن آرتور به سمت نخست‌وزیر انتخاب شد.
در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۹۱ بر اساس نتایج انتخابات پارلمانی باربادوس، حزب حاکم دموکراتیک کارگر به رهبری نخست‌وزیر «فروندل استوارت»، با کسب ۱۶ کرسی مجلس نمایندگان پیروز انتخابات شد. حزب رقیب باربادوس کارگر نیز توانست ۱۴ کرسی از مجموع ۳۰ کرسی پارلمان این کشور را به دست آورد. این دومین پیروزی پیاپی حزب دموکراتیک کارگر در انتخابات پارلمانی باربادوس بود. استوارت در سال ۲۰۱۰ پس از مرگ نخست‌وزیر «دیوید تامپسون»، قدرت را در اختیار گرفت و با این پیروزی برای اولین بار، یک دوره کامل نخست‌وزیر شد.
در دهه ۱۹۹۰ پاتریک مننیگ، نخست‌وزیر ترینیداد و توباگو به باربادوس و گویان پیشنهاد تشکیل یک اتحادیه سیاسی را داد اما این پروژه به خاطر بیماری ارسکین سندیفورد و شکست حزب او در انتخابات بعدی، متوقف ماند. باربادوس اما، همچنان پیوندهای نزدیکی با ترینیداد و توباگو و گویان دارد و بیشترین مهاجران گویانی، پس از ایالات متحده، کانادا، و بریتانیا، در باربادوس زندگی میکنند.
جغرافیا
260px
باربادوس در حدود ۱۷۵ کیلومتری شرق سنت وینسنت واقع شده‌است. درازای جزیره باربادوس ۳۴ کیلومتر، پهنای آن ۲۳ کیلومتر و مساحت آن ۴۳۱ کیلومتر مربع است.
پایتخت باربادوس شهر بریج‌تاون با ۱۴۰ هزار نفر جمعیت می‌باشد، مساحت این جزیره کوچک ۴۳۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۲۷۰ هزار نفر است.
دمای هوای باربادوس همیشه گرم است و با آغاز فصول مرطوب، بین ماه ژوئن تا نوامبر، کمی تغییر میکند. میانگین دمای جزیره ۲۶ درجه سانتیگراد است و بارش به‌ویژه در داخله جزیره فراوان است. به خاطر گرمای هوا، این جزیره محل کشت نیشکر است. در کرانه‌های جنوبی و غربی جزیره شناگاه‌های بسیاری با شن و ماسه ریز و دلپذیر وجود دارد. داخله جزیره اما پوشیده از تپه‌زار است. کرانه‌های باربادوس با صخره‌های مرجانی احاطه شده‌اند.
توفان در منطقه آنتیل بسیار رخ میدهد اما باربادوس به خاطر موقعیت شرقی خود اغلب از آسیب این توفان‌ها در امان می‌ماند.
رودخانه‌های کمی در این کشور وجود دارند. بزرگترین رودهای آن «رودخانه کانستیتیوشن» در بریج‌تاون و رود «لانگ پاند» در خلیجی به همین نام است. ارتفاع جزیره با شیب تدریجی کم نمی‌شود بلکه ارتفاع آن به صورت پادگانه (سطوح ایوان‌مانند طبیعی) و پله‌پله به سمت شمال غرب کاهش می‌یابد.
چهار تپه معروف این جزیره همگی بر روی یک تیغه مرتفع در شمال شرق جزیره قرار گرفته و هلالی را پیرامون خلیج لانگ پاند شکل می‌دهند. این تپه‌ها عبارتند از:
ماونت هیلابی (۳۴۰ متر)، در جنوب غرب لانگ پاند
کسل گرنت (۳۳۸ متر)، در جنوب لانگ پاند
فارلی هیل (۲۵۱ متر) در غرب لانگ پاند
ماونت استپنی (۲۴۶ متر) در شمال غرب لانگ پاند
تقسیمات کشوری
کشور باربادوس شامل ۱۱ استان است. استانهای باربادوس به دلایل تاریخی کشیش‌نشین (Parish) نامیده می‌شوند:
استان
مرکز
مساحت (ک. م)
جمعیت
نقشه
۱
سنت آندرو
گرینلند
۳۶
۵۱۳۹
۲
سنت پیتر
اسپایتس‌تاون
۳۴
۱۱۳۰۰
۳
سنت توماس
هیلابی
۳۴
۱۴۲۴۹
۴
سنت جان
فور رودز
۳۴
۸۹۶۳
۵
سنت جورج
بالکلی
۴۴
۱۹۷۶۷
۶
سنت جوزف
بتشیبا
۲۶
۶۶۲۰
۷
سنت جیمز
هول‌تاون
۳۱
۲۸۴۹۸
۸
سنت فیلیپ
کرین
۶۰
۳۰۶۶۲
۹
سنت لوسی
کرب‌هیل
۳۶
۹۷۵۸
۱۰
سنت مایکل
بریج‌تاون
۳۹
۸۸۵۲۹
۱۱
کرایست چرچ
اویستینس
۵۷
۵۴۳۳۶
اقتصاد
باربادوس یکی از بالاترین سطوح استاندارد زندگی و نرخ باسوادی در جهان را داراست. نمایه توسعه انسانی باربادوس جزو ۳۵ کشور اول دنیا است.
در قاره آمریکا باربادوس از نظر این نمایه پس از ایالات متحده آمریکا و کانادا سومین کشور است.
محصول عمده باربادوس که بخش اعظم صادرات آنرا تشکیل میدهد شکر است. تولید ناخالص ملی باربادوس به موجب آخرین برآوردها نزدیک به چهار میلیارد و سیصد میلیون‌دلار بوده و درآمد سرانه مردم آن به شانزده هزار دلار بالغ‌می‌شود.
گردشگری از منابع اصلی درآمد این جزیره است.
مردم
ریانا، خواننده معروف در سطح جهانی، از مردم باربادوس است.
این کشور به نسبت مساحتی که دارد محلی پرجمعیت و پرتراکم است و رشد جمعیت آن همچنان ادامه دارد.
۸۷ ٪ از نژاد مردم باربادوس سیاه، ۶ ٪ دورگه سیاه و سفید و ۷ ٪ را سفید تشکیل می‌دهند، همچنین ۶۳ ٪ باربادوسی‌ها پروتستان، ۴ ٪ کاتولیک و ۳ ٪ نیز سایر فرقه‌های مسیحی هستند. زبان رسمی باربادوس، انگلیسی می‌باشد.
باسوادی در باربادوس نزدیک به ۱۰۰ درصد است، یونسکو باربادوس را در میان ۵ کشور نخست از نظر میزان باسوادی ذکر کرده‌است.
فرهنگ
نفوذ فرهنگ انگلیس بر فرهنگ باربادوس بیش از دیگر جزایر هند غربی بوده‌است. نمونه این نفوذ را می‌توان در ورزش ملی باربادوس یعنی ورزش کریکت دید. باربادوس کریکت‌بازان مهم چندی به خود دیده‌است ازجمله سر گارفیلد سوبرز و سر فرنک ورل.
آشپزی باربادوسی آمیزه منحصربفردی است از آشپزی آفریقایی، هندی، و بریتانیایی.
غذاهای اصلی محلی باربادوس کو-کو (Cou-Cou) و پرنده‌ماهی هستند.
از دیگر ماهیان مورد استفاده در آشپزی باربادوس می‌توان به شمشیرماهی، نیزه‌ماهی، تون باله‌دراز، تون باله‌زرد، سرخوی شمالی، دلفین و کوسه اشاره کرد.
مواد خوراکی آشپزی باربادوس نیز عبارتند از: سیب‌زمینی شیرین، یم، درخت نان، مانیوک، برنج، سیب‌زمینی انگلیسی، و پاستا.
از شهروندان معروف این کشور می‌توان به ریانا اشاره کرد. او نخستین خواننده زن اهل باربادوس و دومین هنرمند باربادوسی است که موفق به دریافت جایزه گرمی شده‌است. او نخستین بار در کشور مادری خود و آمریکا مشهور شد و پس از آن با آهنگ «چتر» در سال ۲۰۰۷ به شهرت جهانی رسید.
فهرست شهرها و روستاهای باربادوس | [
"سرود ملی باربادوس",
"بریج تاون",
"زبان انگلیسی",
"نظام پارلمانی",
"حکومت متمرکز",
"پادشاهی مشروطه",
"ملکه سلطنتی",
"فرماندار کل",
"نخست‌وزیر",
"ملکه الیزابت دوم",
"کلیفورد هازبند",
"دیوید تامپسون",
"بریتانیای کبیر",
"۳۰ نوامبر",
"۱۹۶۶ (میلادی)",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"دلار",
"دریای کارائیب",
"ونزوئلا",
"بریج‌تاون",
"جزایر بادپناه",
"آنتیل کوچک",
"دلار باربادوس",
"زبان بیجین",
"کریول",
"سیاهپوست",
"خالصه",
"کاریب",
"انجیر",
"کاریب‌های جزیره‌ای",
"آراواک",
"سر ویلیام کورتن",
"زنجفیل",
"درخت نیل",
"شورش بوسا",
"ارول والتون برو",
"توفند بزرگ ۱۷۸۰",
"وبا",
"نظام وستمینستر",
"لوید ارسکین سندیفورد",
"اوئن آرتور",
"فروندل استوارت",
"پاتریک مننیگ",
"ترینیداد و توباگو",
"گویان",
"سنت وینسنت",
"پلاژ",
"پادگانه",
"کشیش‌نشین",
"سنت آندرو، باربادوس",
"گرینلند، باربادوس",
"سنت پیتر، باربادوس",
"اسپایتس‌تاون",
"سنت توماس، باربادوس",
"هیلابی",
"سنت جان، باربادوس",
"فور رودز",
"سنت جورج، باربادوس",
"بالکلی، باربادوس",
"سنت جوزف، باربادوس",
"بتشیبا، باربادوس",
"سنت جیمز، باربادوس",
"هول‌تاون",
"سنت فیلیپ، باربادوس",
"کرین، باربادوس",
"سنت لوسی، باربادوس",
"کرب‌هیل، باربادوس",
"سنت مایکل، باربادوس",
"کرایست چرچ، باربادوس",
"اویستینس",
"نمایه توسعه انسانی",
"نمایه",
"ایالات متحده آمریکا",
"کانادا",
"کریکت",
"گارفیلد سوبرز",
"فرنک ورل",
"کو-کو",
"پرنده‌ماهی",
"شمشیرماهی",
"نیزه‌ماهی",
"سرخوی شمالی",
"سیب‌زمینی شیرین",
"یم (ابهام‌زدایی)",
"درخت نان",
"مانیوک",
"پاستا",
"ریانا",
"سر گرنتلی آدامز",
"فهرست شهرها و روستاهای باربادوس"
] | [
"باربادوس",
"آنتیل کوچک",
"اعضای اتحادیه کشورهای همسود",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"استعمار پرتغال در قاره آمریکا",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۶ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۶ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۶۲۷ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۶۲۷ (میلادی) در امپراتوری بریتانیا",
"بنیان‌گذاری‌های دهه ۱۶۲۰ (میلادی) در کارائیب",
"بنیان‌گذاری‌های دهه ۱۹۶۰ (میلادی) در کارائیب",
"پادشاهی مشروطه",
"پادشاهی‌های آمریکای شمالی",
"تاریخ باربادوس",
"جزایر بادگیر",
"جزایر کارائیب",
"جزایر لیوارد بریتانیا",
"جزیره‌های باربادوس",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌ها و تحت‌الحمایه‌های پیشین بریتانیا در قاره آمریکا",
"مستعمره‌های پیشین انگلستان",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا",
"مستعمره‌های پیشین پرتغال"
] |
2,783 | بحرین | 2 | 839 | 0 | [
"بحرين",
"پادشاهی بحرین",
"بحريني",
"کشور بحرین",
"پادشاهي بحرين",
"كشور بحرين",
"زبانهای بحرین"
] | false | 650 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "مملکه البحرین"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "پادشاهی بحرین"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "بحرین"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag_of_Bahrain.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Bahrain.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[بحرین ما]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationBahrain.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[منامه]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "26"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "50"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "35"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[منامه]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[عربی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[پادشاهی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[پادشاه]]• [[نخست‌وزیر]]•[[ولیعهد]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[حمد بن عیسی آل خلیفه]][[خلیفه بن سلمان آل خلیفه]][[سلمان بن حمد آل خلیفه]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "[[استقلال از بریتانیا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۵ اوت]] [[۱۹۷۱]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۶۶۵"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۸۹ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۰۷"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱،۰۴۶،۸۱۴"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۵۴ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۴۵۴"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۷ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۲۰۱۴"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰/۸۲۴"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۴۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "دینار بحرین"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "BHD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "AST"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "bh."
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۹۷۳+"
}
],
"Title": "کشور"
} | پادشاهی بحرین کشوری است جزیره‌ای در خلیج پارس که ۶۶۵ کیلومتر مربع وسعت دارد. پایتخت آن منامه و زبان رسمی آن عربی است. بحرین به پنج استان بخش شده و تا ۳ ژوئیه ۲۰۰۲ دارای ۱۴ شهر بوده‌است.
این کشور از ۳۳ جزیره شکل یافته که بیشتر آنها از دشت‌های بیابانی تشکیل می‌شوند و بلندترین نقطه آن تنها ۱۲۲ متر بلندا دارد. بحرین آب‌وهوایی خشک با زمستان‌هایی معتدل و تابستان‌هایی بسیار گرم و رطوبتی دارد. نفت و گاز طبیعی و ماهی و مروارید از منابع طبیعی این کشور است اما کاهش ذخیره نفتی باعث شده تا بحرین در سالهای اخیر به سمت فرآوری و تصفیه نفت حرکت کرده و به یکی از مراکز بانکی بین‌المللی تبدیل شود. شیخ حمد بن عیسی آل خلیفه از سال ۱۹۹۹ قدرت را در این کشور در اختیار دارد و در سال ۲۰۰۲ کشور را به یک پادشاهی مشروطه تبدیل کرده و عنوان خود را از امیر به پادشاه تغییر داد. بر اساس برآورد سال ۲۰۰۹ جمعیت بحرین ۷۲۷،۷۸۵ نفر بوده که ۲۳۵،۱۰۸ نفر از آنها شهروندان خارجی هستند.
بحرین از سال ۱۷۸۳ تحت حکومت آل خلیفه قرار گرفته‌است، در حالیکه حکومت قاجار و پهلوی آن را بخشی از ایران می‌دانست. بحرین از سال ۱۸۲۰ میلادی تحت سرپرستی کشور بریتانیا درآمد و در سال ۱۹۷۱ اعلام استقلال کرد و ایران اولین کشوری بود که استقلال آن را به رسمیت شناخت.
تاریخ
در گذشته به منطقه ساحلی جنوب خلیج فارس حد فاصل بصره تا بحرین امروزی بحرین گفته می‌شد (که شامل منطقه احسا، در عربستان، هم بود).
باستان
بحرین پیش از زمان ساسانیان در قلمرو ایران بود. از سال ۱۵۲۲ تا ۱۶۰۲ بحرین مدتی در اشغال پرتغالی‌ها قرارگرفت.
معاصر
در سال ۱۶۰۲ میلادی، پس از اخراج پرتغالی‌ها توسط شاه عباس از خلیج فارس، دوباره حاکمیت ایران بر آن (به جز دوره‌های کوتاهی از حمله عمانی‌ها) تا سال ۱۷۸۳ میلادی ادامه پیدا کرد.
استقلال بحرین
از سال ۱۷۸۳، جزیره بحرین به دست آل خلیفه (که از اعراب شبه‌جزیره عربستان بودند) افتاد که از قرن نوزدهم تا سال ۱۹۷۱ تحت‌الحمایه انگلیس بودند. با این حال، در دوران قاجار و پهلوی، ایران هنوز مدعی مالکیت بر بحرین بود. در سال ۱۹۲۷ ایران در شکوائیه‌ای رسمی به بریتانیا نسبت به قرارداد این کشور با سلطان نجد و حجاز (که پس از مدتی به عربستان سعودی تبدیل شد) اعتراض کرد. چون در بخشی از این پیمان، از «… تعهد به حفظ روابط دوستانه و صلح‌آمیز با سرزمینهای کویت و بحرین …» یاد شده بود. اما انگلیسیها امیر بحرین را حاکمی مستقل و جزیره و اهالی آن را تحت‌الحمایه دولت بریتانیا دانستند و مدعی شدند که ادعای حاکمیت ایران بر بحرین بر هیچ مبنای معتبری استوار نیست. ادعاهای ایران بر بحرین در سالهای بعد نیز ادامه یافت.
در حالی که موضع انگلستان در حمایت از استقلال بحرین با استقبال کشورهای عربی مواجه شده بود، دولت شوروی اعلان حاکمیت ایران بر بحرین را مورد تایید رسمی قرار داد. در سال ۱۹۶۸ با تصمیم انگلیسیها به خروج نیروهای خود از منطقه شرق سوئز و خلیج فارس بحث بر سر وضعیت بحرین دوباره به اوج رسید. پیشنهاد انگلیسیها تشکیل فدراسیونی از قطر و بحرین و هفت امیرنشین حاشیه خلیج فارس بود که با مخالفت شدید ایران روبرو شد. در ۴ ژانویه ۱۹۶۹ شاه ایران در نشستی خبری در دهلی نو موضع معتدل‌تری اتخاذ کرده و از حق اهالی بومی برای تعیین سرنوشت خود از طریق یک همه‌پرسی سخن گفت؛ «… چنانچه مردم بحرین علاقه‌مند به الحاق به کشور من نباشند، ایران ادعای ارضی خود را نسبت به این جزیره پس خواهد گرفت…»، اما شیخ عیسی حاکم بحرین که می‌ترسید چنین رفراندومی باعث ایجاد دشمنی و تنش بین ایرانی‌ها و اعراب منطقه شود پیشنهاد شاه را رد کرده و پاسخ تهدیدآمیزی را از شاه دریافت کرد که در آن آمده بود ایران نه تنها استقلال بحرین را به رسمیت نمی‌شناسد بلکه در صورت عضویت آن در سازمان ملل از این سازمان خارج خواهد شد.
پس از چندین ماه مذاکرات محرمانه ایران در ۹ مارس ۱۹۷۰ (اسفند ۱۳۴۹) با درخواست از دبیرکل سازمان ملل برای اعمال مساعی جمیله به منظور تشخیص خواست واقعی مردم بحرین پیشقدم شد. ایران اعلام کرده بود نظر نمایندگان سازمان ملل را در صورتی که با تایید شورای امنیت سازمان ملل همراه باشد خواهد پذیرفت. بریتانیا نیز از پیشنهاد استقبال کرده و اوتانت دبیرکل سازمان ملل هیئتی را به ریاست ویتوریا گیچاردی را مامور انجام این کار کرد. هیئت سازمان ملل ادعا کرد که پس از گفتگو با طیف گسترده‌ای از مقامات مذهبی و مدنی و مردم عادی اعلام کرد که تقریبا تمام مردم بحرین خواهان یک حکومت کاملا مستقل هستند و اکثریت بزرگی از آنها آن را یک کشور عربی می‌دانند. این تصمیم در شورای امنیت تایید شده و بحرین استقلال خود را در ۱۴ اوت ۱۹۷۱ اعلام کرد و ایران نیز اولین کشوری بود که آن را به رسمیت شناخت.
در بحرین، برای نظرخواهی از مردم برای استقلال به جای همه‌پرسی تنها به یک نظرسنجی بسنده شد.
حسنین هیکل (محمد هیکل) می‌گوید:
ملک فیصل پادشاه عربستان در آن زمان رهبری مذاکرات کشورهای عربی با ایران را در این باره برعهده گرفته بود، در آن زمان کشورهای عربی خواستار آن شدند تا بحرین که در آن زمان ۷۰ درصد جمعیتش را شیعیان تشکیل می‌دادند، به یک کشور عربی تبدیل شود و در مقابل این سه جزیره را که اکنون امارات متحده عربی مدعی مالکیت آن است به ایران واگذار شود.
این نویسنده سرشناس عربی افزود: حاکمان عرب در آن تاریخ به دنبال مقابله با توازن شیعی و عربی بودند و هرگز به فکر مالکیت جزایر سه‌گانه تنب کوچک و تنب بزرگ و ابوموسی نبودند
مساحت
بحرین ۷۰۶ کیلومتر مربع مساحت دارد. از هفتصد کیلومتر مربع مساحت این کشور نزدیک به چهارصد کیلومترمربع آن بیابانی است.
بحرین به «جزیره یک میلیون نخل» نیز شهرت داشته‌است. بحرین شامل سه شهر یا به عبارت بهتر سه جزیره اصلی منامه و محرق و ستره است و منامه یعنی بزرگترین این جزایر پایتخت آن به‌شمار می‌آید. در بحرین روستاهایی هم هست که در فاصله‌های نزدیک به یکدیگر قرار دارند.
به دلیل وسعت کم بحرین مسولان این کشور کوچک اقدام به پر کردن دریا و افزایش وسعت سرزمین خود کرده‌اند و با ساخت‌وسازهای هدفمند پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند.
استانها
کشور بحرین ۵ استان دارد که عبارت‌اند از: عاصمه (استان پایتخت)، جنوبیه، شمالیه، وسطی و محرق.جزایر حوار متعلق به بحرین که در نزدیکی قطر واقع شده‌اند بخشی از استان جنوبیه هستند.
نقشه
استانها
256px
۱. عاصمه
۲. وسطی
۳. محرق
۴. شمالیه
۵. جنوبیه
شهرها
منامه
محرق
رفاع شرقی
رفاع غربی
مدینه حمد
شهرک عیسی
الحد
جدحفص
مدینه زاید
الزلاق
عراد
عالی (بحرین)
البدیع
ستره
حاکمان آل خلیفه
آل خلیفه عبارتند از:
محمد بن خلیفه آل خلیفه (۱۷۶۵–۱۷۷۶)
خلیفه بن محمد آل خلیفه (۱۷۷۶–۱۷۸۳)
احمد بن محمد آل خلیفه(۱۷۸۳–۱۷۹۴)
سلمان بن احمد آل خلیفه (۱۷۹۴–۱۸۲۱)
عبدالله بن احمد آل خلیفه (۱۸۲۰- ۱۸۴۳)
محمد بن خلیفه بن سلمان آل خلیفه(۱۸۴۲- ۱۸۶۷)
علی بن خلیفه آل خلیفه(۱۸۶۷- ۱۸۶۹)
محمد بن عبدالله آل خلیفه(۱۸۶۹)
عیسی بن علی آل خلیفه (۱۸۶۹- ۱۹۳۲)
حمد بن عیسی بن علی آل خلیفه(۱۹۳۲- ۱۹۴۲)
سلمان بن حمد آل‌خلیفه(۱۹۴۲- ۱۹۶۱)
عیسی بن سلمان آل خلیفه(۱۹۶۱- ۱۹۹۹)
حمد بن عیسی آل‌خلیفه (۲۰۰۲ – تا امروز)
سیاست داخلی
بحرین یک حکومت پادشاهی مشروطه است. پادشاه به‌طور موروثی از خاندان آل خلیفه انتخاب می‌شود که از سال ۱۸۲۰ میلادی قدرت را در این جزیره به دست گرفت و اتحاد خود را با بریتانیا اعلام کردند. این کشور در سال ۱۹۷۱ استقلال خود را از سرپرستی بریتانیا اعلام کرد؛ و قانون اساسی فعلی این کشور در سال ۲۰۰۲ تصویب شده‌است. نظام حقوقی این کشور ترکیبی از حقوق اسلامی (فقه) و کامن لا انگلیسی است.
شاه یا امیر کنونی کشور حمد بن عیسی آل خلیفه است که از سال ۱۹۹۹ قدرت را در دست دارد؛ ولیعهد سلمان بن حمد، پسر وی است که در ۱۹۶۹ به دنیا آمده و ریاست دولت به عهده نخست‌وزیر خلیفه بن سلمان پسرعموی شاه است که از سال ۱۹۷۱ این مقام را دارد. قوه مقننه دومجلسی این کشور (المجلس الوطنی) از مجلس شورا (مجلس الشوری) و مجلس نمایندگان (مجلس النواب) تشکیل می‌شود. هر دو مجلس ۴۰ عضو دارند. تمامی اعضای مجلس علیا (مجلس شورا) توسط شاه و تمامی اعضای مجلس سفلی (مجلس نمایندگان) با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند.
در بحرین حدود ۱۵ حزب سیاسی شامل احزاب مذهبی، لیبرال، چپ و بعثی وجود دارد.
برجسته‌ترین حزب سیاسی شیعه جمعیت وفاق ملی اسلامی است که دکتر سعید شهابی از بنیانگذاران آن است. احزاب دیگر شیعه شامل حزب عمل اسلامی و حزب الرساله می‌باشند.
پس از انقلاب یاسمین در تونس که موجب فرار زین العابدین بن علی و همچنین انقلاب مردم مصر و سقوط حسنی مبارک، بحرینی‌ها نیز به خیابان آمدند و به اعتراض عملکرد پادشاه این کشور پرداختند که نیروهای آل خلیفه و آل سعود به بازداشت و سرکوب مردم پرداختند.
سیاست خارجی
این کشور یکی از اعضای اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس است.
مرکز ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در کشور بحرین قرار دارد.
اقتصاد
بحرین کشور ثروتمندی نیست و حتی بخشی از انرژی آن توسط عربستان تامین می‌شود. این دو کشور با یک پل ۲۵ کیلومتری که به نام پل شاه فهد معروف است و در سال ۱۹۸۶ افتتاح شد، به یکدیگر متصل می‌شوند.
امروزه، اقتصاد کشور بحرین وابسته به بانکداری، هواپیمایی موفق و خدمات فرودگاهی، بنادر مجهز صنعتی، صنایع ساخت و تعمیر کشتی و ناوها می‌باشد.
بحرین اولین کشور حوزه خلیج فارس است که نفت در آن اکتشاف شده ولی منابع نفت و گاز آن بسیار محدود است، اقتصاد سنتی بحرین وابسته به مروارید بوده اما در حال حاضر بیشتر درآمد ساکنان بحرین از بانکداری و گردشگری تامین می‌گردد. به هر روی نفت و فراورده‌های نفتی ۶۰٪ صادرات و درآمد دولت این کشور و همچنین ۳۰٪ تولید ناخالص داخلی بحرین را تشکیل میدهد. تنها صنعت سنگین داخلی این کشور تولید آلومینیوم است که در مقیاس فراوان تولید و عرضه می‌شود. بحرین رتبه نخست تولید این محصول در خاورمیانه و رتبه پنجم در سطح جهانی را داراست.
واحد پول بحرین دینار است که هر یک دینار برابر با ۲/۶۵ دلار می‌باشد.
بر پایه گزاارش انجمن اقتصادی اجتماعی ملل غرب آسیا بحرین سریعترین رشد اقتصادی را در ژانویه ۲۰۰۶ در میان کشورهای عرب داشته‌است. همچنین بحرین آزادترین اقتصاد را در خاورمیانه و بیست و پنجمین در جهان را در سال ۲۰۰۶ بر پایه گزارش وال استریت ژورنال و پایه شاخص‌های اقتصاد آزاد داشته‌است.
زبانها
عربی زبان رسمی بحرین است گرچه زبان انگلیسی به‌طور گسترده‌ای در این کشور استفاده می‌شود. عربی بحرانی رایج‌ترین گویش زبان عربی‌است که توسط مردم به کار گرفته می‌شود. در میان جمعیت بحرینی و غیر بحرینی، بسیاری از مردم به فارسی، زبان رسمی ایران یا به اردو، زبان رسمی پاکستان و هند، صحبت میکنند. نپالی، زبان مالایالم، مالایالم و هندی در میان جوامع مهاجر رواج دارد.
مردم
زنی در لباس عروسی از بحارنه بحرین
در سال ۲۰۰۱ اتباع این کشور ۶۲٫۴٪ جمعیت این کشور را تشکیل می‌دادند. در سرشماری سال ۲۰۰۱ جمعیت کل این کشور ۶۹۸،۵۸۵ نفر بود که ۲۳۵،۱۰۸ نفر معادل ۳۷٫۶٪ خارجی بودهاند. جمعیت خارجی کشور در سالهای اخیر رشد سریعی داشته و بر اساس برآورد دولتی در سال ۲۰۰۷ به ۵۱۱،۸۶۴ معادل ۴۹،۲۵٪ کل جمعیت در این سال رسیده‌است.
گروههای قومی بزرگ بحرین. به شرح زیر هستند:
بحرانی‌ها یا بحارنه عربهای بومی بحرین که شیعه هستند و بزرگترین گروه قومی این کشور را تشکیل می‌دهند. جمعیت آنها در سال ۱۹۹۵ در آمار اتنولوگ حدود ۳۰۰ هزار نفر برآورد شده‌است.
ایرانیان بحرین یا عجمها هم که اکثر آنان مهاجرانی هستند که بیش از چندین قرن است که از جنوب ایران از فارس و بوشهر به بحرین مهاجرت کرده‌اند و در این جزیره زندگی میکنند و به رغم سکونت طولانی در این جزیره، همچنان به فارسی صحبت میکنند.
هولهها بیشتر ایشان ایرانی سنی هستند.
بنیان (بونیان یا هنود) هندی‌هایی که از روزگاران دور به این جزیره آمده و بیشتر پیرو آئین هندو هستند.
عربهای آفریقایی که عمدتا از شرق آفریقا آمده و بیشتر سنی هستند.
نجدی‌ها عربهای سنی شهرنشین که از نجد در مرکز عربستان به آنجا آورده شده‌اند.
بادیه‌نشینان عرب از جمله قبایلی چون عتوب و نعیم که مسلمان سنی هستند
اسلام دین رسمی بحرین است. بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۱ حدود ۸۱٫۲٪ کل جمعیت بحرین مسلمان، ۹٪ مسیحی (اتباع، مهاجران) و ۹٫۸٪ پیرو دیگر ادیان (بیشتر هندو) هستند. یک گروه کوچک بومی یهودی هم در این کشور زندگی میکنند.
آمارهای جمعیتی بر اساس سیا ورلد فکت‌بوک:
ساختار سنی (برآورد ۲۰۰۶):
۰ تا ۱۴ سال: ۲۷٫۴٪
۱۴ تا ۶۵ سال: ۶۹٫۱٪
۶۵ سال به بالا:۳٫۵ ٪
رشد جمعیت (برآورد ۲۰۰۶): ۱٫۴۵٪
نرخ زادوولد (برآورد ۲۰۰۶): ۱۷٫۸ در ۱۰۰۰
نرخ مرگ‌ومیر (برآورد ۲۰۰۶): ۴٫۴ در ۱۰۰۰
نسبت جنسیتی (برآورد ۲۰۰۶): ۱٫۰۳ مرد به ۱ زن
امید به زندگی (برآورد ۲۰۰۶):
مرد:۷۱٫۹۷
زن:۷۷ سال
کل: ۷۴٫۴۵
شیوع ایدز و اچ‌آی‌وی در بزرگسالان (برآورد ۲۰۰۱): ۰٫۲٪
باسوادی در بالای ۱۵ سال (برآورد ۲۰۰۳):
مرد: ۹۱٫۹٪
زن: ۸۵٪
کل: ۸۹٫۱٪
زبانهای رایج: عربی، فارسی
موسسه بین‌المللی پژوهشی CIRI آمریکا کشور بحرین پس از ایتالیا دولت‌ها محدودیت‌های معتدلی بر آزادی عبادت شهروندان خود اعمال میکنند.
احزاب و حرکات سیاسی
جمعیت وفاق ملی اسلامی (شیعه)
حرکه حق حرکتی است که از جمعیت وفاق ملی اسلامی انشقاق یافته‌است (معارضه)
جمعیه عمل وطنی دیمکراسی (وعد، یسار ی، لیبرالی)
جمعیه اصاله اسلامی (سلفی)
جمعیه منبر اسلامی (اخوان مسلمین)
العداله الوطنیه (سنی)
جمعیه منبر دیمکراسی تقدمی
راه‌ها و ارتباطات
پل شاه فهد و فرودگاه بین‌المللی بحرین که در محرق قرار دارد. نام هواپیمایی بحرین طیران الخلیج(GULF AIR) (هواپیمایی خلیج) است.
شاعران بحرین
طرفه بن عبد
ابراهیم العریض
علی الجلاوی
آیات القرمزی
اماکن تاریخی بحرین
قلعه بحرین (قلعه البحرین)
قلعه رفاع (قلعه الرفاع)
قلعه عراد (قلعه العراد)
موزه بحرین (متحف البحرین الوطنی)
مسجدخمیس
مسجد سیادی
جزیره حوار
خانه سیادی (بیت سیادی)
باب‌البحرین
بر صخیر
خانه جسره (بیت الجسره)
خانه شیخ عیسی بن علی (بیت الشیخ بن عیسی بن علی)
جاذبه‌های گردشگری
سواحل بحرین بسیار دیدنی است و بسیاری از ورزشهای آبی در گرمای همیشگی آب خلیج فارس انجام می‌گیرد که قایقرانی و شیرجه در این آبها بسیار متداول است.
بیابان‌های گرم بحرین و صدها درخت‌های خرمای این کشور نیز مشهور است.
تصاویر
پی‌نوشت | [
"سرود ملی بحرین",
"منامه",
"عربی",
"پادشاهی",
"پادشاه",
"نخست‌وزیر",
"ولیعهد",
"حمد بن عیسی آل خلیفه",
"خلیفه بن سلمان آل خلیفه",
"سلمان بن حمد بن عیسی آل خلیفه",
"استقلال بحرین",
"۱۵ اوت",
"۱۹۷۱ (میلادی)",
"خلیج پارس",
"پایتخت",
"زبان رسمی",
"عرب",
"نفت",
"گاز طبیعی",
"ماهی",
"مروارید",
"پادشاهی مشروطه",
"آل خلیفه",
"قاجار",
"دودمان پهلوی",
"بریتانیا",
"خلیج فارس",
"بصره",
"احسا",
"عربستان",
"ساسانیان",
"ایران",
"شاه عباس",
"عمان",
"شوروی",
"ویتوریا گیچاردی",
"همه‌پرسی",
"مرکز اسناد انقلاب اسلامی",
"حسنین هیکل",
"محمد هیکل",
"ملک فیصل",
"شیعیان",
"امارات متحده عربی",
"شیعی",
"تنب کوچک",
"تنب بزرگ",
"ابوموسی",
"بیابان",
"نخل",
"محرق (بحرین)",
"ستره",
"استان عاصمه (بحرین)",
"جنوبیه",
"شمالیه (بحرین)",
"استان وسطی (بحرین)",
"استان محرق (بحرین)",
"جزایر حوار",
"رفاع شرقی (بحرین)",
"الرفاع غربی",
"مدینه حمد",
"شهرک عیسی",
"الحد",
"جدحفص",
"مدینة زاید (بحرین)",
"الزلاق (بحرین)",
"عراد (بحرین)",
"عالی (بحرین)",
"البدیع",
"محمد بن خلیفه آل خلیفه",
"خلیفه بن محمد آل خلیفه",
"احمد بن محمد آل خلیفه",
"سلمان بن احمد آل خلیفه",
"عبدالله بن احمد آل خلیفه",
"۱۸۲۰ (میلادی)",
"۱۸۴۳ (میلادی)",
"محمد بن خلیفه بن سلمان آل خلیفه",
"۱۸۴۲ (میلادی)",
"۱۸۶۷ (میلادی)",
"علی بن خلیفه آل خلیفه",
"۱۸۶۹ (میلادی)",
"محمد بن عبدالله آل خلیفه",
"عیسی بن علی آل خلیفه",
"۱۹۳۲ (میلادی)",
"حمد بن عیسی بن علی آل خلیفه",
"۱۹۴۲ (میلادی)",
"سلمان بن حمد آل‌خلیفه",
"۱۹۶۱ (میلادی)",
"عیسی بن سلمان آل خلیفه",
"۱۹۹۹ (میلادی)",
"حمد بن عیسی آل‌خلیفه",
"قانون اساسی",
"فقه",
"کامن لا",
"سلمان بن حمد",
"خلیفه بن سلمان",
"مجلس علیا",
"مجلس سفلی",
"بعث",
"جمعیت وفاق ملی اسلامی",
"قیام تونس (۲۰۱۰–۲۰۱۱)",
"زین العابدین بن علی",
"انقلاب ۲۰۱۱ مصر",
"حسنی مبارک",
"اتحادیه عرب",
"شورای همکاری خلیج فارس",
"ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا",
"پل شاه فهد",
"گردشگری",
"تولید ناخالص داخلی",
"آلومینیوم",
"خاورمیانه",
"دینار",
"زبان عربی",
"عربی بحرانی",
"زبان فارسی",
"زبان اردو",
"زبان نپالی",
"زبان مالایالم",
"زبان تامیلی",
"بحرانی‌ها",
"اتنولوگ",
"ایرانیان بحرین",
"عجم",
"استان فارس",
"بوشهر",
"فارسی",
"هوله",
"ایرانی‌ها",
"سنی",
"بونیان",
"هندو",
"شرق آفریقا",
"نجد",
"بادیه‌نشینان عرب",
"اسلام",
"سیا ورلد فکت‌بوک",
"رشد جمعیت",
"امید به زندگی",
"ایدز",
"اچ‌آی‌وی",
"حرکة حق",
"جمعیه عمل وطنی دیمکراسی",
"جمعیه أصالة إسلامی",
"جمعیه منبر إٍسلامی",
"العدالة الوطنیة",
"جمعیه منبر دیمکراسی تقدمی",
"طرفه بن عبد",
"إبراهیم العریض",
"علی الجلاوی",
"آیات القرمزی",
"قلعه بحرین",
"قلعه رفاع",
"قلعه عراد",
"موزه بحرین",
"مسجدخمیس",
"مسجد سیادی",
"جزیره حوار",
"خانه سیادی",
"باب‌البحرین",
"بر صخیر",
"خانه جسره",
"خانه شیخ عیسی بن علی",
"سواحل",
"ورزشهای آبی",
"قایقرانی",
"خرما",
"اعتراضات در بحرین (۲۰۱۱)",
"فهرست دهستان‌ها و روستاهای بحرین"
] | [
"بحرین",
"آسیای غربی",
"اتحادیه عرب",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۱ (میلادی)",
"پادشاهی از آسیا",
"پادشاهی مشروطه",
"شبه‌جزیره عربستان",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای عربی‌زبان",
"کشورهای آسیای غربی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای اسلامی",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای حاشیه خلیج فارس",
"کشورهای خاور نزدیک",
"کشورهای خاورمیانه",
"کشورهای عضو اتحادیه عرب",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی"
] |
2,784 | پاپوآ گینه نو | 2 | 648 | 0 | [
"پاپوا گینه نو",
"پاپوآی گینه نو",
"پاپوآ گينه نو",
"گینه جدید",
"گینه‌نو",
"گینه جدید پاپوآ",
"پاپوآ گینه‌نو",
"پاپوآ گینهٔ نو",
"پاپوا گينه نو",
"پاپوآ گينهٔ نو",
"پاپوا گینهٔ نو",
"پاپوا گینه‌نو",
"پاپوآي گينه نو",
"پاپوای گینه نو",
"پاپوا گينهٔ نو",
"پاپواي گينه نو",
"گينه جديد",
"گينه جديد پاپوآ",
"گینه جدید پاپوا",
"پاپوا نیو گینیا"
] | false | 458 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Independent State of Papua New Guinea"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "مملکت مستقل پاپوآ گینه نو"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "پاپوآ گینه نو"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Papua New Guinea.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "National Emblem of Papua New Guinea.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "یکپارچگی در عین گوناگونی"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[ای پسران همگی برپا خیزید]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Papua New Guinea (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "نقشه۲",
"Item2": "LocationPapuaNewGuinea.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پورت مورزبی]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۳۰"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۱۴۷"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۰۷"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[پورت مورزبی]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "فرمانداری کل"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[ملکه]]• [[فرماندار کل]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[الیزابت دوم]][[سر پائولیاس ماتانه]][[سر مایکل سوماره]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[استرالیا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۶ سپتامبر]] [[۱۹۷۵]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۴۶۲،۸۴۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۵۴ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۶،۳۰۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۰۴ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۹۳"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۰۱ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۲۶ام"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۳۱ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۱۴۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کینا]] (PGK)"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "TRY"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "AEST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.pg]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۶۷۵+"
}
],
"Title": "کشور"
} | مملکت مستقل پاپوآ گینه نو کشوری است واقع در اقیانوس آرام و قاره اقیانوسیه، شمال استرالیا و شرق اندونزی. پایتخت آن پورت مورزبی است که در ساحل جنوب شرق کشور واقع شده‌است.
خاک پاپوآ گینه نو از نیمه خاوری جزیره گینه نو و شمار زیادی از جزایر دور از ساحل تشکیل شده‌است. جمعیت این کشور هشت میلیون نفر و زبانهای رسمی آن توک پیسین، هیری موتو و انگلیسی است. واحد پول این کشور کینای پاپوآ گینه نو و شیوه حکومتی آن دموکراسی پارلمانی و پادشاهی مشروطه است.
پاپوآ گینه نو پس از آنکه از سال ۱۸۸۴ از سوی سه قدرت خارجی اداره می‌شد در سال ۱۹۷۳ از استرالیا مستقل گردید.
این کشور در زمره «چندفرهنگی‌ترین» کشورهای جهان قرار دارد و مردم آن از قبایل بسیار زیاد و متفاوتی تشکیل شده‌اند که قوم پاپوآ بزرگترین آنها است. این کشور همچنین بیشترین تعداد زبانهای رایج در میان کشورهای جهان را دارد و برپایه آخرین داده‌ها در این کشور ۸۵۲ زبان گوناگون وجود دارد که هم‌اینک ۱۲ تا از این زبانها منقرض شده‌اند. ۹۶ درصد از مردم پاپوآ گینه نو مسیحی هستند. در این کشور چهار هزار مسلمان نیز سکونت دارند.
پاپوآ گینه نو همچنین کشوری فقیر و کاملا روستایی است و تنها ۱۸ درصد مردم آن شهرنشین هستند و بسیاری از نقاط آن را هنوز جنگلهای دست‌نخورده و زیستگاه قبایل ابتدایی دور از تماس با تمدن امروزی تشکیل میدهد.
جزیره مانوس پاپوآ گینه نو یکی از جزایری است که دولت استرالیا آنها را برای نگهداری پناهجویانی که سعی داشته‌اند خود را با قایق به استرالیا برسانند، در نظر گرفته‌است.
مهاجران حاضر در بازداشتگاه مانوس بیشتر از کشورهای افغانستان، ایران، میانمار، پاکستان، سریلانکا و سوریه هستند.
تاریخ
شواهد باستان‌شناسی نشان میدهد که انسانها ابتدا در حدود ۴۲،۰۰۰ تا ۴۵،۰۰۰ سال پیش به پاپوآ گینه نو وارد شدند. آنها از نوادگان یکی از امواج اولیه مهاجرت انسانی بودند که از آفریقا خارج شدند.
کشاورزی به‌طور مستقل و جدا از بقیه نقاط جهان، حدود ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد در ارتفاعات گینه نو توسعه یافت؛ بنابراین، گینه نو یکی از معدود مناطق جهان است که در آن مردم جدا از دیگر نقاط، اهلی کردن گیاهان وحشی را آموختند.
مهاجرت عمده اقوام استرانزی‌زبان به مناطق ساحلی گینه نو در حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد رخ داده‌است. این مهاجرت با خود، سفالگری، پرورش خوک و ترفندهای خاص ماهیگیری را به این منطقه معرفی کرد.
در سده هجدهم، بازرگانان، سیب‌زمینی شیرین را با خود به گینه نو آوردند، و این محصول پس از آن بخشی از غذای اصلی مردم منطقه شد. بازرگانان پرتغالی سیب‌زمینی شیرین را از آمریکای جنوبی آورده و آن را به جزایر ملوک معرفی کرده‌بودند. تولید به مراتب بیشتری که از باغات سیب زمینی شیرین گینه نو به‌دست آمد، به‌طور اساسی کشاورزی و جوامع سنتی منطقه را تغییر داد. سیب‌زمینی شیرین به‌طور عمده جایگزین خوراک اصلی قبایل یعنی تارو شد و باعث افزایش قابل ملاحظه جمعیت در ارتفاعات شد.
گرچه در اواخر قرن بیستم شکار انسان و آدم‌خواری در پاپوآ گینه نو عملا ریشه‌کن شد، اما در گذشته این امر در بسیاری از نقاط کشور به عنوان بخشی از آیین‌های مربوط به جنگاوری و «از آن خود کردن روح و قدرت دشمن» انجام می‌شد.
در سال ۱۹۰۱، در جزیره گوآریباری در خلیج پاپوآ، هری داونسی، مبلغ مسیحی، در خانه‌های قبایل این جزیره ۱۰ هزار جمجمه انسان پیدا کرد که نشاندهنده آیین‌های گذشته شکار انسان در این منطقه است. آدم‌خواری در پاپوآ گینه نو تا دهه هفتاد میلادی هم دیده می‌شود و هنوز هم ردی از آن در برخی گروههای اجتماعی وجود دارد.
بازرگانان جنوب شرق آسیا از پنج هزار سال پیش برای گردآوری پر مرغ بهشت به گینه نو می‌آمدند.
تا سده نوزدهم میلادی در اروپا اطلاعات کمی از این جزیره وجود داشت، گرچه کاوشگران پرتغالی و اسپانیایی نظیر خورخه دمنسس و اینیگو اورتیز درتز در سده شانزدهم به این منطقه سفرهایی داشتند.
نام دوقسمتی این کشور نتیجه تاریخچه اداری پیچیده آن پیش از استقلال است. واژه پاپوآ از یک اصطلاح محلی گرفته شده که ریشه آن مشخص نیست. واژه گینه نو را کاشف اسپانیایی اینیگو اورتیز درتز برای این محل به کار برده‌است. او در سال ۱۵۴۵ همانندی‌های میان مردمی که در کرانه‌های گینه در آفریقا دیده بود با مردم این محل مشاهده کرد و به این خاطر این سرزمین را گینه نو نامید. واژه گینه واژه پرتغالی است که در اصل معنی «سرزمین سیاهان» میدهد.
گینه نو از ۱۸۸۴ تا ۱۹۱۹. امپراتوری آلمان و بریتانیا نیمه شرقی و هلند نیمه غربی را کنترل می‌کردند.
در قرن نوزدهم آلمان برای چندین دهه بر نیمه شمالی این کشور فرمان راند. این حاکمیت از سال ۱۸۸۴ آغاز شد و مستعمره آلمان در این سرزمین به عنوان گینه نو آلمان شناخته می‌شد. در سال ۱۹۱۴ و پس از شروع جنگ جهانی اول، نیروهای استرالیایی در گینه نو فرود آمده و گینه نو آلمان را در جریان یک کارزار نظامی مختصر فتح کردند. در جریان جنگ، اشغال این منطقه توسط استرالیا ادامه پیدا کرد. پس از جنگ، که آلمان و نیروهای مرکز در آن شکست خوردند، جامعه ملل به استرالیا مجوز داد تا قیمومت این منطقه را به دست بگیرد.
نیمه جنوبی کشور در سال ۱۸۸۴ به استعمار بریتانیا درآمد و گینه نو بریتانیا نامیده شد. بریتانیا در سال ۱۹۰۵ منطقه را در ناحیه همسود جدیدی که با نام استرالیا تشکیل داده بود ادغام کرد و اداره گینه نو بریتانیا به استرالیا واگذار شد. افزون بر این، از سال ۱۹۰۵ نام گینه نو بریتانیا نیز تغییر کرده و ناحیه پاپوآ نامیده شد.
جامعه ملل مستعمره گینه نو آلمان را در قیمومت استرالیا قرار داد اما پاپوآ را به عنوان قلمروی خارجی کشور همسود استرالیا به رسمیت شناخت و قانونا مالکیت بریتانیا بر آن همچنان برقرار ماند. این تفاوت در وضعیت قانونی بدین معنی بود که تا سال ۱۹۴۹ پاپوا و گینه نو هر یک وضعیت اداری کاملا جداگانه‌ای از یکدیگر داشتند، که البته هر دو توسط استرالیا کنترل می‌شد. این شرایط باعث پیچیدگی سازماندهی نظام قانونی کشور در دوران پس از استقلال شد.
در خلال جنگ جهانی دوم، کارزار گینه نو (۱۹۴۲ تا ۱۹۴۵) یکی از لشکرکشی‌ها و کشمکش‌های اصلی بین ژاپن و متفقین در آن زمان بود. در این نبردها در حدود ۲۱۶ هزار سرباز ژاپنی، استرالیایی و آمریکایی جان خود را از دست دادند. پس از جنگ دوم جهانی و پیروزی متفقین، دو قلمرو این ناحیه ادغام شده و نام قلمرو پاپوا و گینه نو به آن داده شد. این نام بعدا به صورت پاپوآ گینه نو درآمد.
بومیان پاپوا از سازمان ملل خواستند تا بر جریان استقلال این کشور نظارت کند. پاپوآ گینه نو در ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۵ از استرالیا مستقل شد و به عنوان یکی از کشورهای همسود درآمد یعنی ملکه الیزابت دوم را همچنان به عنوان رئیس دولت خود به رسمیت می‌شناسد. این کشور همچنان مناسبات نزدیکی به استرالیا دارد و استرالیا بزرگترین کمک‌کننده به این کشور است. پاپوآ گینه نو در ۱۰ اکتبر ۱۹۷۵ به عضویت سازمان ملل متحد درآمد.
جغرافیا
نقشه ناهمواری‌های پاپوآ گینه نو.
جزیره گینه نو به مدت ۳۰۰ میلیون سال به قطعه خاکی که امروزه آن را به عنوان استرالیا می‌شناسیم، متصل بود. تغییرات تکتونیکی باعث فاصله گرفتن این دو از هم شد و سرانجام با بالا آمدن سطح آب دریا، هفت هزار سال پیش گینه نو به صورت جزیره‌ای جدا از استرالیا درآمد.
پاپوا گینه نو در نیمکره شرقی کره زمین و در شمال کشور استرالیا واقع شده‌است. این کشور یکی از کشورهای قاره اقیانوسیه به‌شمار می‌رود و پس از استرالیا بزرگترین و پرجمعیت‌ترین کشور این قاره است. پاپوآ گینه نو پنجاه و چهارمین کشور بزرگ جهان است و مساحت آن ۴۶۲،۸۴۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۶،۳۰۰،۰۰۰ نفر است.
پاپوآ گینه نو تنها با یک کشور مرز دارد و آن هم اندونزی است. پاپوا گینه نو دربر گیرنده شرق جزیره گینه نو (نیمه غربی این جزیره متعلق به اندونزی و ایالت ایریان جایا (ایریان باختری) نام دارد) به همراه بیش از ۶۰۰ جزیره دیگر می‌باشد. این کشور جزیره‌ای از سه طرف با دریاهای: بیسمارک - سلیمان -و مرجان احاطه شده‌است.
جغرافیای این کشور بسیار گوناگون و در برخی مناطق بسیار خشن و سخت‌گذر است. رشته کوهی پر پیچ و خم با سراشیبی‌های تند، به نام بلندی‌های گینه نو، در امتداد طول جزیره گینه نو و زبانه درازی که شبه‌جزیره پاپوآ نام دارد، ادامه یافته‌است. این ارتفاعات با جنگلهای گرمسیری پوشیده شده و جمعیت زیادی را در خود جا داده‌است. به شبه جزیره پاپوآ به خاطر شکلی که دارد «دم پرنده» هم گفته‌اند. جنگلهای متراکم در زمین‌های پست و نواحی ساحلی نیز وجود دارند و در پیرامون رودهای سپیک و فلای تالاب‌های بسیار بزرگی قرار گرفته‌اند. جغرافیایی پاپوآ گینه نو باعث شده که توسعه زیرساخت‌ها در این کشور با دشواری زیادی روبرو باشد. برخی مناطق کشور تنها پیاده یا با هواپیما قابل دسترسی است. از کوه‌های بلند آن می‌توان به کوه ویلهلم (۴۵۰۹ متر ارتفاع و بلندترین در پاپوآ گینه نو)، بانگتا (۴۱۰۷ متر ارتفاع)، ویکتوریا (۴۰۷۴ متر ارتفاع) و ساکلینگ (۳۴۲۱ متر ارتفاع) اشاره نمود. رودهای مهم آن فلای - سپیک - رامو هستند.
پاپوآ گینه نو توسط صخره‌های مرجانی احاطه شده و این آب‌سنگ‌ها از سوی نهادهای زیست‌محیطی به‌خوبی نظارت می‌شوند.
این کشور در حلقه آتش اقیانوس آرام واقع شده و محل تلاقی چندین صفحه زمین‌ساختی می‌باشد. در این کشور چند آتشفشان فعال وجود دارد که گاه به گاه منفجر می‌شوند. وقوع زمین‌لرزه هم در این کشور نسبتا پربسامد است که گاه با سونامی نیز همراه می‌شود. ازجمله، روز هفدهم ماه ژوئیه سال ۱۹۹۸ نیز وقوع زلزله‌ای به بزرگی هفت ریشتر در پاپوآ گینه نو باعث وقوع سونامی به ارتفاع ۱۵ متر شد که در بر اثر این زلزله بین دو هزار و ۱۸۳ تا دو هزار و ۷۰۰ نفر جان خود را از دست دادند و هزاران نفر نیز زخمی شدند. در زمین‌لرزه ۲۰۱۸ پاپوآ گینه نو به بزرگای ۷٫۵ ریشتر نیز دستکم ۳۱ نفر کشته و ۳۰۰ نفر زخمی شدند.
نیمه شرقی جزیره گینه نو بخش اصلی کشور به‌شمار می‌آیند و شهرهای بزرگ کشور در آن واقع شده‌اند. پایتخت این کشور شهر پورت مورزبی (Port Moresby) با ۲۵۴،۱۵۸ نفر جمعیت می‌باشد. از شهرهای مهم پاپوا گینه نو می‌توان به: لائه ۱۲۰،۰۰۰ نفر، مادانگ ۲۷،۴۲۰ نفر، وواک ۲۵،۱۴۳ نفر و گوروکا ۲۵،۰۰۰ نفر اشاره کرد.
از جزایر بزرگ کشور پاپوا گینه نو می‌توان به ایرلند نو، بریتانیای نو، مانوس و بوگونویل اشاره کرد.
پاپوآ گینه نو یکی از اندک مناطقی در نزدیکی خط استوا است که در آن برف می‌بارد. بارش برف در بلندترین نقاط خاک اصلی این کشور دیده می‌شود.
تقسیمات کشوری
پاپوا گینه نو دارای ۲۲ استان می‌باشد:
مرکزی
استان چیمبو (سیمبو)
ارتفاعات شرقی
بریتانیای نو شرقی
سپیک شرقی
انگا
خلیج
مادانگ
مانوس
خلیج میلنه
موروبه
ایرلند نو
شمالی (استان اورو)
منطقه خودمختار بوگن‌ویل
ارتفاعات جنوبی
غربی (فلای)
ارتفاعات غربی
بریتانیای نو غربی
سپیک غربی (سانداون)
منطقه پایتخت
هلا
جیواکا
استانهای پاپوآ گینه نو.
شهرها
سیاست
پارلمان پاپوآ گینه‌نو ۱۱۱ کرسی دارد. پیاآس وینگتی از جنبش دموکراتیک خلق در سال ۱۹۹۲ نخست‌وزیر شد. گهگاهی شورش‌هایی از سوی ارتش انقلابی بوگان‌ویل به منظور دستیابی به استقلال جزایر بوگان‌ویل صورت می‌پذیرد که به علت تشتت و پراکندگی این گروه هیچگاه منتج به نتیجه نبوده‌است. در سال ۲۰۰۲ میلادی سر مایکل سوماره به سمت نخست‌وزیر و در سال ۲۰۰۴ نیز سر پائولیانس ماتانه له عنوان فرماندار کل منصوب شدند.
پاپوا گینه نو از سال ۲۰۱۱ شاهد جنگ قدرت بین نخست‌وزیر پیشین، مایکل سوماری و پیتر اونیل بوده‌است. در سال ۲۰۱۱ خانواده مایکل سوماری در حالی که او برای مداوا در خارج از کشور به سر می‌برد و بدون اطلاع او، خبر از استعفایش داد. در پی این اتفاق، پارلمان راه را برای نخست‌وزیری پیتر اونیل باز کرد اما دادگاه عالی پاپوآ گینه نو این اقدام پارلمان را غیرقانونی خواند. در ژانویه ۲۰۱۲ شماری از نظامیان شورشی در کشور پاپوا گینه نو از به کنترل درآوردن ارتش این کشور خبر دادند و خواهان بازگشت نخست‌وزیر برکنارشده این کشور به قدرت شدند.
اونیل که سال ۲۰۱۲ به قدرت رسید و وعده مبارزه با فساد را داد متهم شده به انتقال فریبکارانه میلیون‌ها دلار به یک شرکت حقوقی سرشناس کمک کرده‌است. با این حال او اتهاماتش را رد کرده اما اپوزیسیون شدیدا از اونیل به دلیل مدیریت اقتصادی انتقاد میکند.
مردم
پاپوآ گینه نو یکی از پرتنوع‌ترین کشورهای جهان از نظر قومی است. در این کشور صدها گروه قومی زندگی میکنند، اما اکثریت با گروهی است به نام پاپوآیی. نیاکان پاپوآیی‌ها ده‌ها هزا سال پیش به گینه نو رسیدند. دیگر مردم بومی این جزیره استرانزی‌ها هستند که نیاکانشان کمتر از چهار هزار سال پیش به اینجا آمدند.
مهاجران بسیاری نیز از دیگر کشورها به پاپوآ گینه نو آمده‌اند که از آن جمله می‌توان به چینی‌ها، اروپایی‌ها، استرالیایی‌ها، اندونزیایی‌ها، فیلیپینی‌ها، پولینزیایی‌ها، و میکرونزیایی‌ها اشاره کرد. در حدود ۴۰ هزار نفر که بیشتر اهل استرالیا و چین هستند برای کار در پاپوآ گینه نو سکونت گزیده‌اند.
۸۴٪ نژاد این کشور را پاپوآیی و ۱۵٪ را ملانزیایی تشکیل می‌دهند، و یک درصد بقیه نیز از سایر نژادها هستند.
یک مرد از قوم هولی در آیین‌های سنتی. ارتفاعات جنوبی کشور.
همچنین دین ۶۳ ٪ از پاپوا گینه نویی‌ها، پروتستان و ۳۰ ٪ هم کاتولیک می‌باشد.
پاپوآ گینه نو بیش از هر کشور دیگری در جهان زبان دارد. شمار زبانهای این کشور بیش از ۸۲۰ زبان بومی است که ۱۲ درصد از تعداد زبانهای جهان را شامل می‌شود. تعداد گویشوران بیشترین این زبانها اما به هزار نفر هم نمی‌رسد. پرگویشورترین زبان بومی کشور زبان انگا است که ۲۰۰ هزار نفر به آن سخن می‌گویند. در درجه بعدی زبانهای ملپا و هولی قرار دارند. زبانهای بومی این کشور به دو دسته طبقه‌بندی شده‌اند: زبانهای استرانزیایی و زبانهای غیراسترانزیایی. این کشور چهار زبان رسمی دارد: انگلیسی، زبان اشاره، توک پیسین و هیری موتو.
انگلیسی زبان دولت و نظام آموزشی است اما تعداد کسانی که به آن تکلم میکنند زیاد نیست.
پاپوآ گینه نو جامعه‌ای مردسالار دارد و درصد خشونت خانگی علیه زنان در آن بسیار بالاست. خشونت در درگیری میان قبایل مختلف نیز در بسیاری مناطق این کشور رایج است.
اقتصاد
واحد پول پاپوا گینه نو، کینا با واحد جزء (توئا) نام دارد. صادرات پاپوا گینه نو را مس، طلا و الوار تشکیل می‌دهند. پاپوا گینه نو عضو کشورهای مشترک‌المنافع است.
هر کینا برابر ۱۰۰ توئا می‌باشد. همچنین یک کینا برابر با ۳۲۴۱ ریال ایران می‌باشد. (طبق قیمت تابستان ۱۳۸۷)
فراورده‌های صادراتی این کشور شامل نفت، طلا، سنگ مس، کنده درخت، روغن خرما، قهوه، کاکائو، خرچنگ آبهای شیرین (کری فیش) و میگو است که به کشورهای استرالیا، ژاپن و چین صادر می‌شود.
فراورده‌های وارداتی این کشور شامل ماشین‌آلات و تجهیزات ترابری، کالاهای تولید شده، غذا، سوخت و مواد شیمیایی است که از کشورهای استرالیا، سنگاپور، چین و ژاپن وارد می‌شود.
کشور پاپوآ گینه‌نو با مشکلات اقتصادی شدیدی به دلیل کاهش قیمت نفت و خشکسالی مواجه شده‌است.
پاپوا گینه نو در سال ۲۰۱۷ به دلیل پرداخت نکردن بدهی سالانه خود به سازمان ملل، حق رای‌اش را در مجمع عمومی این سازمان از دست داد. پاپواگینه نو برای اینکه بار دیگر حق رای خود را در مجمع عمومی سازمان ملل به دست آورد باید دستکم ۱۸۰ هزار دلار برای حق عضویت به سازمان ملل متحد پرداخت کند. برق مجلس ملی پاپوآ گینه نو، خانه دولت و چند سازمان دولتی دیگر این کشور نیز به دلیل عدم توانایی دولت برای پرداخت صورت حساب قطع شد. ادارات دولتی این کشور از پایان سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۱ میلیون دلار بدهی برقی به تولیدکنندگان انرژی داشتند. | [
"سرود ملی پاپوآ گینه نو",
"پورت مورزبی",
"زبان انگلیسی",
"ملکه سلطنتی",
"فرماندار کل",
"نخست‌وزیر",
"الیزابت دوم",
"سر پائولیاس ماتانه",
"سر مایکل سوماره",
"استرالیا",
"۱۶ سپتامبر",
"۱۹۷۵ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"کینای پاپوآ گینه نو",
".pg",
"اقیانوسیه",
"جزیره گینه نو",
"توک پیسین",
"هیری موتو",
"دموکراسی پارلمانی",
"پادشاهی مشروطه",
"پاپوآ",
"زبان",
"جزیره مانوس",
"پناهجو",
"آفریقا",
"استرانزی",
"سیب‌زمینی شیرین",
"جزایر ملوک",
"تارو",
"سر آوردن",
"آدم‌خواری",
"هری داونسی",
"جنوب شرق آسیا",
"مرغ بهشت",
"خورخه دمنسس",
"اینیگو اورتیز درتز",
"گینه",
"مستعمره",
"گینه نو آلمان",
"جنگ جهانی اول",
"جامعه ملل",
"قیمومت",
"گینه نو بریتانیا",
"متفقین جنگ جهانی دوم",
"قلمروی همسود",
"ملکه الیزابت دوم",
"تکتونیکی",
"بلندی‌های گینه نو",
"شبه‌جزیره پاپوآ",
"کوه ویلهلم",
"آب‌سنگ",
"صفحه زمین‌ساختی",
"آتشفشان",
"سونامی",
"زمین‌لرزه ۲۰۱۸ پاپوآ گینه نو",
"مادانگ (شهر)",
"ایرلند نو",
"بریتانیای نو",
"استوا",
"استان مرکزی (پاپوآ گینه نو)",
"استان چیمبو",
"استان ارتفاعات شرقی",
"استان بریتانیای نو شرقی",
"استان سپیک شرقی",
"استان انگا",
"استان خلیج",
"استان مادانگ",
"استان مانوس",
"استان خلیج میلنه",
"استان موروبه",
"استان ایرلند نو",
"استان اورو",
"منطقه خودمختار بوگن‌ویل",
"استان ارتفاعات جنوبی",
"استان غربی (پاپوآ گینه نو)",
"استان ارتفاعات غربی",
"استان بریتانیای نو غربی",
"استان سانداون",
"منطقه پایتخت (پاپوآ گینه نو)",
"استان هلا",
"استان جیواکا",
"پیاآس وینگتی",
"جنبش دموکراتیک خلق",
"ارتش انقلابی بوگان‌ویل",
"جزایر بوگان‌ویل",
"مایکل سوماره",
"پائولیانس ماتانه له",
"مایکل سوماری",
"پیتر اونیل",
"ملانزیایی",
"نویی‌ها",
"پروتستان",
"کاتولیک",
"مردسالار",
"خشونت خانگی",
"خشکسالی",
"مجمع عمومی سازمان ملل",
"برق"
] | [
"پاپوآ گینه نو",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۵ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۵ (میلادی) در اقیانوسیه",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۵ (میلادی) در پاپوآ گینه نو",
"پادشاهی مشروطه",
"شهرهای اصلی اقیانوسیه",
"قلمرو کشورهای مشترک‌المنافع",
"کشورها در استرالزی",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای اقیانوسیه",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"ملانزی",
"ناحیه دریایی جنوب شرق آسیا"
] |
2,785 | ترینیداد و توباگو | 2 | 311 | 0 | [
"ترينيداد و توباگو"
] | false | 245 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Trinidad and Tobago"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری ترینیداد و توباگو"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "ترینیداد و توباگو"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Trinidad and Tobago.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of Arms of Trinidad and Tobago.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "[[با هم آرزومندیم، با هم به دست می‌آوریم]]"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[ساخته عشق به آزادی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Trinidad and Tobago (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پرت آو اسپاین]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۱۰"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۴۰"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۶۱"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۳۱"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[چاگواناس]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[پارلمانی]] [[متمرکز]][[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[آنتونی کارمونا]]<small>کاملا پرساد بیسسار</small>"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۳۱ اوت]] [[۱۹۶۲]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۵،۱۲۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۷۲ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۴]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱،۲۲۳،۹۱۶"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۵۹م"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۰۷٫۸"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۷ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "دلار ترینیداد و توباگو"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "TTD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۴"
},
{
"Item1": "نامعلوم",
"Item2": "dst"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.tt]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۸۶۸–۱"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری ترینیداد و توباگو کشوری متشکل از دو جزیره در دریای کارائیب واقع در شمال آمریکای جنوبی است. پایتخت آن پرت آو اسپاین است.
تاریخ
این کشور جزو مستعمرات بریتانیا بود و در سال ۱۹۶۲ توانست استقلال خود را به دست آورد.
سیاست
رئیس حکومت در این کشور رئیس‌جمهور است که با رای نمایندگان مجلس سنا برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شود. رئیس دولت نخست‌وزیر است که ریاست کابینه را به عهده دارد. معمولا رئیس‌جمهور رهبر حزب اکثریت در انتخابات مجلس قانونگذاری را به عنوان نخست‌وزیر انتخاب میکند. مجلس سنا در این کشور ۳۱ کرسی دارد که نمایندگان آن برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شوند.
مجلس نمایندگان ۴۱ کرسی دارد که اعضای آن با رای مردم برای دوره‌ای پنج ساله تعیین می‌شوند.
جغرافیا
جمهوری ترینیداد و توباگو با توجه به تولید ناخالص داخلی بالایش یکی از ثروتمندترین کشورهای این منطقه به‌شمار می‌رود.
این کشور در شمال شرق ونزوئلا و جنوب گرانادا قرار دارد. این کشور از دو جزیره اصلی ترینیداد و توباگو و چند جزیره کوچک تشکیل شده‌است.
این کشور منابع زیادی از نفت و گاز دارد که باعث رونق و شکوفایی اقتصادی آن شده‌است.
مردم
جمعیت این کشور حدود یک میلیون نفر با میانگین سنی ۳۲ سال است. امید به زندگی برای زنان ۶۸ و برای مردان ۶۶ سال است.
۳٫۲ درصد از جمعیت بزرگسال این کشور به بیماری ایدز مبتلا هستند. ادیان مسیحیت، هندو و اسلام اصلی‌ترین ادیان آن است.
زبان رسمی مردم این کشور انگلیسی است.
اقتصاد
ترینداد و توباگو به عنوان موقعیت جهانی برای سرمایه‌گذاری موسسه‌های بین‌المللی، اعتبار و آوازه شگرفی از آن خود کرد. در آخرین چهار سال، بخش گاز طبیعی اقتصاد این کشور را بسیار رونق بخشید. صنعت جهانگردی در حال رویش ولی هنوز بدان اهمیتی که در بقیه جزایر کارائیب است نرسیده‌است. تورم اقتصادی اندک و تراز بازرگانی به اقتصاد ترینداد و توباگو کمک میدهد. در سال ۲۰۰۲ اقتصاد شاهد رشد استوار صنعت نفت بود. بیم از این است که اگر رشد اقتصاد به این نسبت بسیار تند و با گسترش تورم اقتصادی و همچنین نرخ بالای بنزین و نفت، در آینده به اقتصاد لطمه زند.
تولید ناخالص داخلی این کشور ۷۹/۲۳میلیارد دلار است. ۶۱۵ هزار نفر نیروی کار آن را تشکیل می‌دهند.
نرخ بیکاری در ترینیداد و توباگو ۵/۶ درصد است و ۱۷ درصد از مردم زیر خط فقر زندگی میکنند. در سال ۲۰۰۷ نرخ تورم در آن ۹/۷ درصد بود.
محصولات صادراتی این کشور شامل نفت و مشتقات آن، گاز طبیعی مایع، متانول، آمونیاک، اوره، فراورده‌های استیل، نوشیدنی، غله، شکر، کاکائو، قهوه، مرکبات، سبزیجات و گل است که به کشورهای آمریکا (۵۸ درصد)، جامائیکا (۹/۵ درصد) و اسپانیا (۴ درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی این کشور شامل سوخت‌های فسیلی، روان‌کنندههای صنعتی، ماشین‌آلات، تجهیزات حمل و نقل، کالاهای تولیدی کارخانهای، مواد غذایی، احشام زنده و جو است که از کشورهای آمریکا (۳/۲۸ درصد)، برزیل (۵/۱۲ درصد)، ونزوئلا (۹/۶درصد)، گابن (۵ درصد)، کلمبیا (۸/۴ درصد) و چین (۲/۴ درصد) وارد می‌شود.
ارتباطات
در این کشور ۳۲۵ هزار و ۵۰۰ خط تلفن ثابت و یک میلیون و ۶۵۵ هزار خط تلفن همراه وجود دارد.
ترینیداد و توباگو ۲۴ هزار و ۶۹۱ میزبان اینترنتی و ۱۶۳ هزار کاربر اینترنت دارد.
پیوندها | [
"با هم آرزومندیم، با هم به دست می‌آوریم",
"ساختهٔ عشق به آزادی",
"پرت آو اسپاین",
"چاگواناس",
"زبان انگلیسی",
"نظام پارلمانی",
"حکومت متمرکز",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"آنتونی کارمونا",
"بریتانیای کبیر",
"۳۱ اوت",
"۱۹۶۲ (میلادی)",
"۲۰۱۴(میلادی)",
".tt",
"دریای کارائیب",
"آمریکای جنوبی",
"بریتانیا",
"ونزوئلا",
"گرانادا",
"زن",
"مرد",
"ایدز",
"هندوئیسم",
"اسلام",
"مسیحیت",
"هندوییسم",
"گاز طبیعی",
"تراز بازرگانی",
"نفت",
"فقر",
"متانول",
"آمونیاک",
"اوره",
"استیل",
"نوشیدنی",
"غله",
"شکر",
"کاکائو",
"قهوه",
"مرکبات",
"سبزیجات",
"گل",
"آمریکا",
"جامائیکا",
"اسپانیا",
"سوخت‌های فسیلی",
"روان‌کننده",
"ماشین‌آلات",
"تجهیزات حمل و نقل",
"کارخانه",
"مواد غذایی",
"احشام زنده",
"جو (گیاه)",
"برزیل",
"گابن",
"کلمبیا",
"چین",
"اینترنت"
] | [
"ترینیداد و توباگو",
"آنتیل کوچک",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۲ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۲ (میلادی) در ترینیداد و توباگو",
"بنیان‌گذاری‌های دهه ۱۹۶۰ (میلادی) در کارائیب",
"جزایر بادگیر",
"جزایر کارائیب",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌های پیشین در آمریکای جنوبی",
"مستعمره‌ها و تحت‌الحمایه‌های پیشین بریتانیا در قاره آمریکا",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا"
] |
2,786 | تووالو | 2 | 132 | 0 | [
"توالو"
] | false | 70 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Tuvalu"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "تووالو"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "تووالو"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Tuvalu.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Tuvalu.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "تووالو از آن قادر مطلق"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "تووالو از آن قادر مطلق"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationTuvalu.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[فونافوتی]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "20"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "40"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[فونافوتی]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "دموکراسی پارلمانی ومشروطه سلطنتی"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "•[[ملکه]]• [[فرماندار]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ملکه الیزابت دوم]][[فیلموی تلیتو]][[ویلی تلاوی]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱ اکتبر]] [[۱۹۷۸]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۶"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۲۲۶ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۱،۹۹۲"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۲۲۲ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۴۱"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۲ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "دلار تووالودلار استرالیا"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "AUD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.tv]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۶۸۸"
}
],
"Title": "کشور"
} | تووالو کشوری است جزیره‌ای در اقیانوس آرام است و پایتخت آن فونافوتی است. این جزیره که در گروه جزایر پلی‌نزی قرار دارد، سابقا جزایر الیس نامیده می‌شده‌است.
این کشور شامل سه جزیره صخره‌ای و شش جزیره مرجانی است. از نزدیکترین همسایگان این کشور می‌توان از کیریباتی، نائورو، ساموآ و فیجی نام برد.
تووالو ۱۰۸۳۷ نفرجمعیت دارد. مساحت جزایر تووالو ۲۶ کیلومتر مربع (۱۰ مایل) است.
اولین ساکنان تووالو پولینزی‌ها بودند. اعتقاد بر این است که پولینزی‌های از جزایر ساموآ و تونگا به تووالو آمده‌اند.
ساختار سیاسی
این کشور در قرن نوزدهم میلادی مستعمره انگلیس شد و در سال ۱۹۷۸ این کشور استقلال خود را به دست آورد.در تووالو که به صورت پادشاهی اداره می‌شود، ملکه انگلیس رئیس حکومت است و نمایندگی از او را یک حکمران در این کشور به عهده دارد.
حکمران را ملکه انگلیس با پیشنهاد نخست وزیر تووالو انتخاب میکند.
در این کشور نخست وزیر رئیس دولت است. او و معاونش با رای اعضای مجلس و از میان آنها انتخاب می‌شوند.
آپیسای للمیا نخست وزیر تووالو (۲۰۱۰–۲۰۰۶)
مجلس نمایندگان این کشور ۱۵ کرسی دارد که نمایندگان آن با رای مردم برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب می‌شوند.
جغرافیا
یک روز آفتابی در ساحل تووالو
این کشور در میانه راه جزایر هاوایی و استرالیا قرار دارد و با کیریباتی، فیجی و ساموآ همسایه است.
از نظر مساحت پس از واتیکان، موناکو و ناورو، کوچکترین کشور جهان است.
تووالو که در شمال فیجی قرار دارد، از ۹ جزیره مرجانی در اقیانوس آرام تشکیل شده‌است.
آب و هوای آن، گرمسیری بوده و میزان بارش سالانه آن به ۳۰۰ سانتیمتر می‌رسد.
منبع تغذیه اصلی مردم این کشور، ماهی می‌باشد. همچنین، میوه و نارگیل در این کشور کشت می‌شود.
به جز ماهی، صادرات دیگری ندارد و تقریبا کلیه کالاهای مصرفی را از کشورهای خارجی، خریداری میکند.
این کشور که تماما مسطح است، هیچ نقطه‌ای با ارتفاعی بیش از ۴٫۵ متر ندارد. به همین دلیل مسئله گرم شدن جهانی به معضلی مهم برای این کشور تبدیل شده‌است.
در این کشور هیچ رودخانه‌ای جریان ندارد، به همین دلیل زندگی مردم به باران بسیار وابسته‌است.
جزایر
نقشه جزایر تووالو
نام جزیره
توضیح
فونافوتی
آبسنگی با دست کم ۳۰ جزیره
نانومانگا یا نانوماگا
نانومئا
آبسنگی با دست کم ۶ جزیره
نیولاکیتا
نیوتائو
نوئی
آبسنگی با دست کم ۲۱ جزیره
نوکوفتائو
آبسنگی با دست کم ۳۳ جزیره
نوکولائه‌لائه
آبسنگی با دست کم ۱۵ جزیره
وایتوپو
آبسنگی با دست کم ۹ جزیره
اقتصاد
تولید ناخالص داخلی در این کشور ۱۴٫۹۴ میلیون دلار است. سه هزار و ۶۱۵ نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند.
زندگی بخش زیادی از مردم آن با ماهیگیری یا پولی که افراد فامیل از خارج از کشور می‌فرستند تامین می‌شود. نرخ تورم در آن در سال ۲۰۰۷ میلادی ۳٫۸ درصد بود.
170px
محصولات صادراتی این کشور شامل نارگیل و ماهی است که به کشورهای آلمان (۶۰٫۵ درصد)، ایتالیا (۲۰٫۱ درصد) و فیجی (۲۰٫۱ درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی این کشور شامل غذا، احشام، سوخت‌های فسیلی، ماشین‌آلات و کالاهای تولید شده‌است که از کشورهای فیجی (۴۶٫۱ درصد)، ژاپن (۱۸٫۹ درصد)، چین (۱۸٫۲ درصد)، استرالیا (۷٫۷ درصد) و نیوزیلند (۴٫۱ درصد) وارد می‌گردد.
مردم
جمعیت این کشور حدود ۱۲ هزار نفر با میانگین سنی ۲۵ سال است. امید به زندگی برای زنان ۷۱ و برای مردان ۶۸ سال است. در این کشور زبانهای تاووالویی و انگلیسی رایج است.
ارتباطات
در این کشور ۹۰۰ خط تلفن ثابت و یک هزار و ۳۰۰ خط تلفن همراه وجود دارد. تووالو ۳۰ هزار و ۲۰۰ میزبان اینترنتی و یک هزار و ۳۰۰ کاربر اینترنت دارد. | [
"فونافوتی",
"زبان انگلیسی",
"ملکه سلطنتی",
"فرماندار",
"نخست‌وزیر",
"ملکه الیزابت دوم",
"فیلموی تلیتو",
"ویلی تلاوی",
"بریتانیای کبیر",
"۱ اکتبر",
"۱۹۷۸ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
".tv",
"اقیانوس آرام",
"پلی‌نزی",
"جزیره مرجانی",
"کیریباتی",
"نائورو",
"ساموآ",
"فیجی",
"پولینزی",
"تونگا",
"انگلیس",
"ملکه انگلستان",
"آپیسای للمیا",
"هاوایی",
"استرالیا",
"واتیکان",
"موناکو",
"ناورو",
"ماهی",
"نارگیل",
"نانومانگا",
"نانومئا",
"نیولاکیتا",
"نیوتائو",
"نوئی (آب‌سنگ حلقوی)",
"نوکوفتائو",
"نوکولائه‌لائه",
"وایتوپو",
"۲۰۰۷",
"آلمان",
"ایتالیا",
"ژاپن",
"چین",
"نیوزیلند"
] | [
"تووالو",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۸ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۸ (میلادی) در اقیانوسیه",
"پادشاهی مشروطه",
"پلی‌نزی",
"کشورها در پلی‌نزی",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای اقیانوسیه",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مجمع‌الجزایرهای اقیانوس آرام",
"منطقه‌های جنگ جهانی دوم"
] |
2,787 | جامائیکا | 2 | 437 | 0 | [
"جامائيكا",
"جاماییکا",
"جامایکا",
"جامايكا",
"جاماييكا"
] | false | 357 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "جامائیکا"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "Jamaica"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "جامائیکا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Jamaica.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Jamaica.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یک مردم، از میان مردم‌های بسیار»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "«جامائیکا، سرزمینی که دوستش داریم»"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationJamaica.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[کینگستون]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "17"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "59"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "76"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "48"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[کینگستون]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[ملکه]]• [[فرماندار کل]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ملکه الیزابت دوم]][[پاتریک آلن]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۶ اوت ۱۹۶۲ (میلادی)"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۱،۱۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۶۶ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰٫۱"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۰۵ (میلادی)"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۲،۸۰۴،۳۳۲"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۳۳ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۵۲"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۹ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار جامائیکا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "JMD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۵"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.jm]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۸۷۶ ۱"
}
],
"Title": "کشور"
} | خانم پورتیا سیمپسون میلر نخست‌وزیر جامائیکا و نمایندگان پارلمان
جامائیکا کشوری است جزیره‌ای در دریای کارائیب و پایتخت آن کینگستون است. این کشور ۱۰٫۹۹۰ کیلومتر مربع وسعت داشته و جمعیت آن در سال ۲۰۱۲ حدود ۲ میلیون و ۸۸۹ هزار نفر بوده‌است. جامائیکا سومین کشور پرجمعیت انگلیسی‌زبان قاره آمریکا است و در سال ۱۹۶۲ استقلال خود را از بریتانیا دریافت کرد.
جامائیکا در قلمرو همسود قرار دارد و ملکه الیزابت دوم را رئیس کشور خود می‌شناسد. نماینده فعلی ملکه در جامائیکا پاتریک آلن است. حکومت این کشور نظام پارلمانی با دو مجلس است و نخست‌وزیر کنونی آن پورتیا سیمپسون-میلر نام دارد.
تاریخچه
این جزیره در زبان آراواکی سرخ‌پوستان تاینو یعنی ساکنان بومی جزیره، خایماکا نام داشت که نام جامائیکا دگرگون‌شده همان نام است. حرف «خ» را در اسپانیایی با حرف J نشان می‌دهند و همین حرف در انگلیسی «ج» تلفظ می‌شود. واژه خایماکا یا به معنی «سرزمین بهار» یا «سرزمین چوب و آب» است.
جامائیکا در دوره‌ای از تملکات امپراتوری اسپانیا بود و سانتیاگو نام گرفته بود. پس از آن به دست بریتانیایی‌ها افتاد و «مستعمره سلطنتی هند غربی بریتانیایی جامائیکا» نامیده شد. این کشور عضو اتحادیه کشورهای همسود (مشترک‌المنافع بریتانیا) است.
جمعیت امروزی آن بیشتر از نسل بردگان سیاهپوست آفریقایی هستند.
جامائیکا پس از ایالات متحده آمریکا و کانادا سومین کشور پرجمعیت انگلیسی‌زبان در قاره آمریکا است.
تاریخ
در سال ۱۴۹۴، کریستوف کلمب دریانورد اسپانیایی جامائیکا را کشف نمود و نام آن را سانتیاگو گذاشت. از اوایل قرن ۱۶ سیل مهاجرت اسپانیایی تباران به جامائیکا آغاز شد. جامائیکا تا سال ۱۶۵۵ تحت تسلط اسپانیا بود، از آن پس جامائیکا به دست بریتانیا افتاد و تا سال ۱۹۶۲ مستعمره بریتانیا بود.
سیاست
در سال ۱۹۶۲ زلزله مهیبی جامائیکا را لرزاند، پس از آن ابتلا به بیماری‌های مسری بسیاری از ساکنان بومی جزیره را کشت. پس از آن بردگان آفریقایی‌تبار برای کار در مزارع نیشکر به جامائیکا آورده شدند. در طول قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی مارون‌ها که بردگان آزاد شده مسلحی بودند که در سطح جزیره پرسه می‌زدند و برای ساکنین تولید زحمت می‌نمودند به مشکلی برای بریتانیا تبدیل شده بودند. تصویب قانون لغو تجارت برده در سال ۱۸۰۷ و قانون آزادی بردگان در سال ۱۸۳۳ میلادی باعث افت قیمت شکر در جامائیکا شد که در سال ۱۸۶۵ شورش‌هایی نیز رخ داد. پس از اینکه جامائیکا به صورت مستعمره پادشاهی یا بریتانیا درآمد اوضاع اقتصادی نسبتا بهتر شد. تولید موز در جامائیکا باعث کاهش وابستگی به نیشکر شد. در ۵ می۱۹۵۳ جامائیکا به خودگردانی داخلی دست یافت و در سال ۱۹۵۸ به عضویت فدراسیون هند غربی درآمد. در سال ۱۹۶۱ رهبر حزب کارگر ناسیونالیست جامائیکا، آلکساندر بوستامنته تقاضای جدایی از فدارسیون هند غربی و رسیدن به استقلال کامل را کرد. پس از آن در جامائیکا رفراندومی برگزار شد و همه ساکنان جزیره به استقلال رای دادند، در ۶ آگوست ۱۹۶۲، جامائیکا از بریتانیا اعلام استقلال کرد. اولین نخست‌وزیر جامائیکا، مایکل مانلی از حزب سوسیالست خلق نام داشت که در سال ۱۹۷۲ قدرت را در دست گرفت. در سال ۱۹۸۹ مانلی مجددا به سمت نخست‌وزیری انتخاب شد، ولی در سال ۱۹۹۲ از سمتش استعفا داد و پی.جی. پترسون جایگزین او شد. در ماه می۱۹۹۷ دولت جامائیکا با طرح موافقت کرد، به موجب این طرح کشتی‌ها و ادوات دریایی آمریکایی اجازه دارند به منظور مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر و کشتیهای آنها آزادانه در آبهای جامائیکا تردد کنند. در اکتبر ۲۰۰۲ پترسون به مدت ۴ سال دیگر در سمت خود ابقا شد. در سپتامبر ۲۰۰۴ طوفان ایوان، بدترین طوفان در تاریخ جامائیکا موجب کشته شدن ده‌ها نفر، آواره شدن هزاران تن و به بار آوردن خسارات سنگین به خصوص به صنعت توریسم جامائیکا شد. در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۷ نیز بروس گودلینگ از حزب کارگر جامائیکا نخست‌وزیر این کشور شد، همچنین در ۱۵ فوریه ۲۰۰۶ کنت هال به عنوان فرماندار جامائیکا انتخاب شد.
جغرافیا
پایتخت جامائیکا شهر کینگستون با ۶۵۱،۸۸۰ نفر جمعیت می‌باشد. مساحت جامائیکا ۱۱،۱۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۲،۸۰۴،۳۳۲ نفر می‌باشد.
از مهمترین شهرهای جامائیکا می‌توان به پورت مور نفر، اسپنیش تاون ۱۸۰،۰۰۰ نفر، مونتگو بی۹۶،۴۸۸ نفر و می‌پن ۶۰،۰۰۰ نفر اشاره کرد. ساکنان اولیه جامائیکا، سرخ‌پوستان آراواک بودند که مهمترین آنها سرخ‌پوستان تاینو نام داشتند.
تقسیمات کشوری
کشور جامائیکا شامل ۱۴ ایالت می‌باشد:
300px
کورنوال کانتی
۱ - هانوور (Hanover)
۲ - سنت الیزابت (Saint Elizabeth)
۳ - سنت جیمز (Saint James)
۴ - ترلاونی (Trelawny)
۵ - وستمورلند (Westmoreland)
میدلسکس کانتی
۶ - کلارندون (Clarendon)
۷ - منچستر (Manchester)
۸ - سنت ان (Saint Ann)
۹ - سنت کاترین (Saint Catherine)
۱۰ - سنت ماری (Saint Mary)
سوری کانتی
۱۱ – کینگستون (Kingston)
۱۲ – پورتلند (Portland)
۱۳ – سنت اندرو (Saint Andrew)
۱۴ – سنت توماس (Saint Thomas)
مردم
نژاد ۹۱٪ جامائیکایی‌ها، سیاه، ۶٪ دورگه و ۳٪ نیز سفید هستند، همچنین دین ۶۲٪ مردم جامائیکا، پروتستان و ۲٪ نیز کاتولیک می‌باشند. انگلیسی زبان رسمی مردم جامائیکا است.
اقتصاد
واحد پول جامائیکا، دلار با واحد جزء (سنت) نام دارد. از جمله اقلام صادراتی جامائیکا می‌توان به، آلومینیوم، بوکسیت، شکر، موز، قهوه و پوشاک اشاره کرد. جامائیکا از اعضای کشورهای مشترک‌المنافع می‌باشد. | [
"کینگستون",
"زبان انگلیسی",
"ملکه سلطنتی",
"فرماندار کل",
"ملکه الیزابت دوم",
"پاتریک آلن",
"دلار جامائیکا",
".jm",
"دریای کارائیب",
"قاره آمریکا",
"بریتانیا",
"قلمرو همسود",
"رئیس کشور",
"نظام پارلمانی",
"آراواکی",
"تاینو",
"اسپانیا",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالات متحده آمریکا",
"کانادا",
"۱۴۹۴ (میلادی)",
"۱۶۵۵ (میلادی)",
"۱۹۶۲ (میلادی)",
"۱۸۰۷ (میلادی)",
"۱۸۳۳ (میلادی)",
"۱۸۶۵ (میلادی)",
"۵ می",
"۱۹۵۳ (میلادی)",
"۱۹۵۸ (میلادی)",
"۱۹۶۱ (میلادی)",
"۶ آگوست",
"۱۹۷۲ (میلادی)",
"۱۹۸۹ (میلادی)",
"۱۹۹۲ (میلادی)",
"۱۹۹۷ (میلادی)",
"۲۰۰۲ (میلادی)",
"۲۰۰۴ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"آلومینیوم",
"بوکسیت",
"شکر",
"موز",
"قهوه",
"پوشاک"
] | [
"جامائیکا",
"آنتیل بزرگ",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۲ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۲ (میلادی) در جامائیکا",
"پادشاهی مشروطه",
"جزایر کارائیب",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو گروه پانزده",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌های پیشین انگلستان",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا"
] |
2,788 | رواندا | 2 | 354 | 0 | [
"روآندا"
] | false | 232 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Repubulika y'u Rwanda"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری رواندا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "رواندا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Rwanda.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Rwanda.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یکپارچگی، کار، میهن‌دوستی»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "«[[رواندای زیبا]]»"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Rwanda in its region.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[کیگالی]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۵۷"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۳۰"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[کیگالی]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان کینیارواندا]]، [[فرانسوی]] و[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "•[[رئیس جمهور]]• [[نخست وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[پل کاگامه]][[برنارد ماکوزا]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بلژیک]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱ ژوئیه]] [[۱۹۶۲]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۶،۷۹۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۴۷ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۵٫۳"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۱]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۱،۶۸۹،۶۹۶"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۷۳ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۱۹٫۸"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۹ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[فرانک رواندا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "RWF"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DAS"
},
{
"Item1": "ust",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.rw]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۵۰"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری رواندا کشوری است کوچک در مرکز آفریقا. پایتخت آن کیگالی است. رواندا کشوری است سرسبز و با آب و هوای استوایی در منطقه دریاچه‌های بزرگ آفریقا. خاطره قتل‌عام توتسی‌ها در آن در سال ۱۹۹۴ هنوز در اذهان باقی‌مانده‌است. به دنبال قتل‌عام سال ۱۹۹۴ دادگاهی به نام دادگاه بین‌المللی کیفری برای رواندا تشکیل شد.
این کشور با اوگاندا، بوروندی، جمهوری دموکراتیک کنگو و تانزانیا همسایه است.
تاریخ
حدود ۷۰۰ سال قبل قومی از نژاد حامی (کوشی) از سوی منطقه اتیوپی و سومالی به سوی جنوب سودان کوچ کرده و در نهایت در منطقه فعلی رواندا و بوروندی و بخشی از اوگاندا ساکن شدند این افراد گله دار بودند و بومیان هوتو نیز که خود از مهاجران غرب آفریقا بودند به کار کشاورزی اشتغال داشتند با ورود استعمار به این منطقه تضادهای قومی میان این دو تیره فزونی گرفت و در دو نوبت به قتل‌عام منجر شد که آخرین آن سال ۱۹۹۴ بود که شورشیان طرفدار اوگاندا هواپیمای رئیس جمهور هوتو را سرنگون کردند. در مقابل سکوت مجامع بین‌المللی و غرب این جنایت اتفاق افتاد و هزاران نفر کشته شدند.
از سال ۱۸۹۴ کنفرانس برلین این منطقه تحت نام تانگانیکای آلمان در اختیار آلمان قرار گرفت. شکست آلمان در جنگ جهانی اول منجر به تقسیمات مستعمره‌های آفریقایی آلمان شد. رواندا به بلژیک واگذار شد.
رواندا در ۱۹۶۲ سرانجام از بلژیک مستقل شد.
در آوریل ۱۹۹۴ آغاز نسل‌کشی در رواندا بود که به‌دنبال سرنگونی هواپیمای رئیس جمهور هوتو-تبار صورت گرفت. این حادثه بر تحولات بوروندی و کنگو نیز تاثیر عمیقی گذاشت.
سیاست
رئیس حکومت در رواندا رئیس جمهور است و رئیس دولت، نخست‌وزیر. رئیس جمهور را مردم با رای خود هر هفت سال یک بار انتخاب میکنند. رئیس جمهور وزیران را تعیین میکند.
قوه قانونگذاری رواندا از دو مجلس تشکیل شده‌است. یکی مجلس سنا که ۲۶ عضو دارد و دیگری مجلس ملی که ۸۰ عضو دارد. ۵۳ نفر از نمایندگانش با رای مردم تعیین می‌شوند. ۲۴ نماینده زن نیز از سوی جامعه محلی و سه نماینده هم از سازمانهای معلولان و جوانان معرفی می‌شوند. دوره نمایندگی آنها پنج سال است.
پل کاگامه ۵۸ ساله از سال ۲۰۰۰ رسما رئیس جمهوری بوده‌است، اما وی عملا از زمانی که نیروهای شورشی تحت امرش در سال ۱۹۹۴ وارد کیگالی (پایتخت) شده و به نسل‌کشی این کشور خاتمه دادند، قدرت را به دست داشته‌است.
پل کاگامه، رئیس جمهوری رواندا، می‌گوید در نظر دارد برای سومین دوره، همچنان رئیس جمهور این کشور باقی بماند. با توجه به تغییراتی که در قانون اساسی این کشور انجام شده، آقای کاگامه می‌تواند تا سال ۲۰۳۴ میلادی همچنان بر مسند قدرت باقی بماند. تغییرات قانون اساسی رواندا پس از برگزاری همه‌پرسی در ماه دسامبر اعمال شد و به گفته دولت، ۹۸ درصد شرکت‌کنندگان در این همه‌پرسی با این تغییرات موافق بودند.
حزب سبز دمکراتیک که حزبی کوچک اما تنها حزب مخالف واقعی این کشور محسوب می‌شود، تلاش کرد تا از طریق قانونی مانع از اجرای همه‌پرسی و تغییر در قانون اساسی شود، اما دادگاه روآندا این اعتراض را رد کرد. این حزب همچنین به نداشتن فرصت برای برگزاری کارزار تبلیغاتی علیه تغییر قانون اساسی اعتراض کرده‌است.
شورشیان جمهوری دمکراتیک کنگو موسوم به گروه ام۲۳ در مبارزه مسلحانه با حکومت مرکزی این کشور به دفعات از کمکهای نظامی و تسلیحاتی دو کشور همسایه یعنی اوگاندا و رواندا برخوردار بودهاند.
نسل‌کشی
جووینال هابیاریمانا
در ۶ آوریل سال ۱۹۹۴، هواپیمای حامل جووینال هابیاریمانا، رئیس جمهوری وقت رواندا که از اعضای قبیله هوتو بود، و سیپرین نتاریامیرا، رئیس جمهوری بوروندی، در اثر شلیک موشک زمین به هوا در نزدیکی فرودگاه کیگالی، پایتخت رواندا، سقوط کرد.
در پی کشته شدن رئیس جمهوری، هوتوهای تندرو این واقعه را به مخالفان توتسی نسبت دادند و به حملات گسترده علیه اقلیت قومی توتسی و هوتوهای میانه‌رو دست زدند. قتل‌عام رواندا یکصد روز به طول انجامید تا سرانجام نیروهای شورشی، که افراد توتسی در آن اکثریت داشتند، توانستند کنترل اوضاع را در دست بگیرند.
گفته می‌شود که در خلال این یکصد روز، حدود هشتصد هزار تن از افراد قبیله توتسی و هوتوهای میانه‌رو به دست هوتوهای افراطی کشته شدند. تسلط شورشیان بر اوضاع به فرار حدود دو میلیون تن از اعضای قبیله هوتو به کشور زئیر (جمهوری دمکراتیک کنگو) منجر شد.
با میانجیگری بین‌المللی، جنگ داخلی پایان یافت و دولت سازش ملی زمام امور را در دست گرفته‌است. قتل‌عام رواندا پی‌آمدهای سیاسی گسترده‌ای در پی داشته‌است و جامعه جهانی و سازمان ملل متحد به دلیل خودداری از مداخله به موقع برای خاتمه آن مورد انتقاد بودهاند. لوران کابیلا رهبر چپ گرای کنگو موفق شد با کمک دولت توتسی رواندا و با کمک اوگاندا در سال ۱۹۹۷ دیکتاتور زئیر به نام موبوتو سسه سوکو را سرنگون نمایند.
پس از جنگ
رواندا نخستین کشور جهان است که اکثریت نمایندگان مجلس آن از زنان تشکیل شده‌است (پس از رواندا پارلمان‌های سوئد و کوبا قرار دارند). پس از نسل‌کشی رواندا، مردم این کشور بیش از پیش به انتخاب زنان گرایش پیدا کرده‌اند.
تقسیمات کشوری
استانهای کنونی رواندا.
از یکم ژانویه ۲۰۰۶ رواندا پنج استان دارد:
فارسی
زبان کینیارواندا
انگلیسی
فرانسوی
مرکز استان
کیگالی
Kigali
Kigali
Kigali
کیگالی
شمالی
Intara yAmajyaruguru
North
Nord
بیومبا
شرقی
Intara yIburasirazuba
East
Est
رواماگانا
جنوبی
Intara yamajyepfo
South
Sud
نیانزا
غربی
Intara yIburengerazuba
West
Ouest
کیبویه
جغرافیا
thumb
روآندا با مساحت ۲۶،۳۳۸ کیلومتر مربع (۱۰۱۶۹ مربع مایل) از کشورهای کوچک آفریقای مرکزی است. روآندا از نظر بزرگی ۱۴۸ کشور جهان است. این کشور چند درجه پایین‌تر از خط استوا واقع شده‌است. سرزمین روآندا تپه‌ماهورهای زیادی دارد که پوشیده از چراگاه و کشتزار است. در شمال غرب کشور منطقهای آتشفشانی قرار دارد که از آن رشته‌کوهی به سمت جنوب شرق ادامه می‌یابد. در منطقه یادشده کوهی به نام کاریسیمبی قرار دارد که با ۴۵۰۷ متر بلندترین نقطه کشور است. خط جدایی دو حوضه آبریز رود نیل با رودخانه کنگو از ناحیه‌ای در غرب کشور و از ارتفاع ۲۷۴۳ متری می‌گذرد.
از سمت دامنه‌های غربی رشته‌کوه یادشده، زمینها به سراشیبی میروند و این سراشیبی تا دریاچه کیو و دره رود روزیزی ادامه می‌یابد. این منطقه جزئی از دره بزرگ آفریقا به‌شمار می‌آید. تپه‌های شرق رشته‌کوه، هموارترند و منظره تپه‌ماهورهای این منطقه با شیبی آرام به دشت‌ها و مردابها و دریاچه‌های مرز شرقی کشور می‌پیوندد. به خاطر این مناظر است که روآندا با نام «کشور هزار تپه» معروف شده‌است. سرچشمه اصلی رود نیل در جنگل نیونگوه روآندا واقع شده و آب این سرچشمه از طریق رودهای مووگو، نیابارونگو، و کاگرا به دریاچه ویکتوریا در تانزانیا می‌ریزد.
اقتصاد
تولید ناخالص داخلی این کشور ۵۷۶/۸ میلیارد دلار است. چهار میلیون و ۶۰۰ هزار نفر نیروی کار آن را تشکیل می‌دهند که ۹۰ درصد آنها در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند.
۶۰ درصد از رواندایی‌ها زیر خط فقر زندگی میکنند. نرخ تورم در این کشور در سال ۲۰۰۷ میلادی ۸ درصد بود.
محصولات صادراتی رواندا شامل قهوه، چای، چرم و قلع است که به کشورهای چین (۳/۱۰درصد)، آلمان (۷/۹ درصد) و آمریکا (۳/۴ درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی آن شامل مواد غذایی، ماشین‌آلات و تجهیزات، فولاد، محصولات پتروشیمی، سیمان و مواد ساختمانی است که از کشورهای کنیا (۶/۱۹ درصد)، آلمان۹/۷(درصد)، اوگاندا (۸/۶درصد) و بلژیک (۱/۵درصد) وارد می‌شود.
مردم
جمعیت این کشور ۱۱،۶۸۹،۶۹۶ نفر با میانگین سنی ۷/۱۸ سال است. امید به زندگی برای زنان ۵۱ سال و برای مردان ۵۶/۴۸ سال است.
۵/۱ درصد از مردم این کشور به بیماری ایدز مبتلا هستند. ۸۴ درصد از مردم هوتو و ۱۵ درصد توتسی هستند.
مذهب ۵۶ درصد از مردم این کشور مسیحی کاتولیک است. نزدیک به پنج درصد از مردم هم مسلمان هستند. زبانهای رسمی این کشور شامل زبان کینیارواندا، فرانسوی و انگلیسی است.
فرهنگ
thumb
اقوام هوتو و توتسی اقوام اصلی رواندا هستند. تنش‌های قومی در رواندا امری تازه نیست. در رواندا میان اکثریت هوتو و اقلیت توتسی همواره اختلاف نظر وجود داشته‌است، اما دشمنی میان آنها از زمانی که این کشور به سلطه استعمارگران درآمد به‌طور چشمگیری افزایش یافت.
آلمانها در رواندا سیاستی را در پیش گرفتند که اقلیت توتسی که از تبار حامی هستند و نسبت به اکثریت هوتو قدبلندتر ثروتمندترند و پوست روشن‌تری دارند از امکانات بهتر زندگی و قدرت بیشتر برخوردار شدند. این سیاست توسط بلژیکی‌ها که سرپرستی مستعمره رواندا را بعد از جنگ جهانی اول بر عهده داشتند و مبلغان مسیحی کلیسای روم که از سده ۱۹ در اروپا حضور داشتند، ادامه پیدا کرد.
در واقع، شباهت‌های میان دو قوم هوتو و توتسی زیاد است. آنها به یک زبان گفت وگو میکنند و مکان زندگی و سنن آنها نیز مشترک است. بر اساس یک فرضیه تقسیم‌بندی هوتو و توتسی فاقد ریشه‌های نژادی است و در سالهای میانی دوران استعمار بر اساس توانگری مالی ساکنین منطقه ایجاد شده‌است.
در این تقسیم‌بندی کسانی که مالک بیش از پنج راس دام یا معادل ان بودهاند یا دارای ریشه‌های فئودالی قوی و ارتباط بهتر با استعمارگران بلژیکی بودهاند توتسی و سایرین هوتو نام نهاده شده‌اند.
اما زمانی که استعمارگران بلژیکی در سال ۱۹۱۶ وارد این کشور شدند، هوتوها و توتسی‌ها را دو موجودیت مجزا از هم تلقی کردند و حتی شناسنامه‌ها را بر اساس قومیت دسته‌بندی کردند.
300px
استعمارگران بلژیکی توتسی‌ها را قومی برتر بر هوتوها دانستند و توتسی‌ها خشنود از منزلت برتر خود، به مدت بیست سال پس از آن تاریخ در مقایسه با همسایگان هوتوی خود از سطح بهتر آموزشی و شغلی بهره‌مند شدند.
با افزایش تدریجی حس انزجار در میان هوتوها، رشته‌ای از شورشها در سال ۱۹۵۹ رخ داد. در آن زمان، بیش از ۲۰ هزار توتسی کشته شدند و بسیاری دیگر به کشورهای همسایه بوروندی، تانزانیا و اوگاندا گریختند.
پس از آنکه بلژیک در سال ۱۹۶۲ این مستعمره را ترک کرد و استقلال را به رواندا بازپس داد، هوتوها جایگاه خود را به دست آوردند. تصویری که در سالهای بعدی از توتسی‌ها ترسیم شده، همواره حاکی از این بوده‌است که این قوم نقش سپر بلا را در همه بحران‌های رواندا برعهده داشته‌است. | [
"رواندای زیبا",
"کیگالی",
"زبان کینیارواندا",
"زبان فرانسوی",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"نخست وزیر",
"پل کاگامه",
"برنارد ماکوزا",
"بلژیک",
"۱ ژوئیه",
"۱۹۶۲ (میلادی)",
"۲۰۱۱ (میلادی)",
"فرانک رواندا",
".rw",
"مرکز آفریقا",
"دریاچه‌های بزرگ آفریقا",
"توتسی‌ها",
"دادگاه بین‌المللی کیفری برای رواندا",
"قوم",
"حامی",
"اتیوپی",
"سومالی",
"سودان",
"بوروندی",
"اوگاندا",
"۱۸۹۴ (میلادی)",
"آلمان",
"جنگ جهانی اول",
"۱۹۹۴ (میلادی)",
"کنگو",
"همه‌پرسی",
"ام۲۳",
"جووینال هابیاریمانا",
"سیپرین نتاریامیرا",
"لوران کابیلا",
"موبوتو سسه سوکو",
"سوئد",
"کوبا",
"استان شمالی، رواندا",
"بیومبا",
"استان شرقی، رواندا",
"رواماگانا",
"استان جنوبی، رواندا",
"نیانزا",
"استان غربی، رواندا",
"کیبویه",
"استوا",
"کاریسیمبی",
"نیل",
"رودخانه کنگو",
"دریاچه کیو",
"رود روزیزی",
"دریاچه ویکتوریا",
"هوتو",
"توتسی",
"فئودال",
"بلژیکی",
"۱۹۱۶ (میلادی)",
"۱۹۵۹ (میلادی)",
"تانزانیا"
] | [
"رواندا",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۲ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۲ (میلادی) در آفریقا",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای سواحیلی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای محصور در خشکی"
] |
2,789 | زامبیا | 2 | 355 | 0 | [
"زامبيا"
] | false | 220 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Zambia"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری زامبیا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "زامبیا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Zambia.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Zambia.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«یک زامبیا، یک ملت»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "برخیز و از زامبیا نغمه سرا، سرفراز و آزاد"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Zambia AU Africa.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[لوساکا]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "15"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "25"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "28"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "17"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[لوساکا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "•[[رئیس جمهور]]• [[معاون اول رئیس جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ادگار لونگو]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۲۴ اکتبر ۱۹۶۴"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۷۵۲،۶۱۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۳۹ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۱،۶۶۸،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۷۱ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۶"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۹۱ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کواچا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "ZMK"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DAS"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.zm]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۶۰"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری زامبیا کشوری است واقع در مرکز متمایل به جنوب آفریقا، جنوب جمهوری دموکراتیک کنگو، شمال زیمبابوه و شرق آنگولا.
پایتخت زامبیا شهر لوساکا است.
مساحت زامبیا ۷۵۲،۶۱۸ کیلومتر مربع و جمعیت آن نزدیک به ۱۳ میلیون نفر است.
جمعیت این کشور بیشتر در لوساکا و حومه و در استان «کمربند مس» در شمال غرب متمرکز است.
ساکنان منطقه زامبیا در آغاز مردم خویسان بودند اما در جریان کوچ اقوام بانتو در سده سیزدهم این منطقه نیز بانتونشین شد. پس از بازدید کاشفان اروپایی از این منطقه در سده هیجده، زامبیا در اواخر قرن نوزده مستعمره بریتانیا شد و فرمانروایان آن از سوی لندن گمارده می‌شدند.
زامبیا در تاریخ ۲۴ اکتبر ۱۹۶۴ اعلام استقلال کرد. در سال ۲۰۱۰ بانک جهانی، زامبیا را یکی از کشورهایی اعلام کرد که سریعترین اصلاحات اقتصادی را اجرا میکنند. مقر بازار مشترک شرق و جنوب آفریقا (COMESA) در لوساکا قرار دارد.
تاریخ
پادشاه
با بررسی‌های باستان‌شناسی که از انسان‌های اولیه و بقایای آنها صورت گرفته‌است مشخص شده که زندگی انسانها در این منطقه به حدود ۲ میلیون سال پیش بازمی‌گردد.
در سال ۱۸۸۹ و در زمان حکمرانی سسیل رودز و پادشاهی لوانیکا، سیسیل رودز موفق شد امتیاز بهره‌برداری از معادن را از پادشاه بگیرد، همچنین پادشاه با فرستادن مهاجرین جدید به منطقه نیز موافقت کرد. در آن زمان این منطقه زیر نظر کمپانی آفریقای جنوبی بریتانیا بود. از سال ۱۹۲۴ منطقه زامبیای کنونی به عنوان مستعمره بریتانیا شناخته شد.
از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۴ میلادی فدراسیون رودزیای شمالی که اکنون «زامبیا» نامیده می‌شود، رودزیای جنوبی که اکنون «زیمبابوه» خوانده می‌شود و نیاسالند که اکنون «مالاوی» نام دارد، تحت عنوان «فدراسیون رودزیا و نیاسالند» تشکیل شد. در ۲۴ اکتبر ۱۹۶۴ رودزیای شمالی رسما از این فدراسیون جدا و با نام «زامبیا» از بریتانیا اعلام استقلال کرد.
سیاست
حکومت زامبیا از نوع جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانونگذاری می‌باشد. رئیس جمهور و رئیس دولت زامبیا در دوره‌های ۵ ساله حکومت میکنند.
کنت کائوندا نخستین رئیس جمهور زامبیا بعد از استقلال بود. در سال ۱۹۷۲ کائوندا فعالیت تمام احزاب مخالف دولت را ممنوع اعلام کرد. بازار جهانی مس در سال ۱۹۷۵ فرو ریخت، به این دلیل که اقتصاد زامبیا متکی به مس می‌باشد و سومین صادرکننده مس در دنیا می‌باشد ضربه اقتصادی زیادی به این کشور وارد کرد و باعث بالا آوردن بدهی‌های سنگین دولت از جمله به آمریکا و شوروی شد، همچنین تورم شدید نیز بر اقتصاد زامبیا حکمفرما شد. از آن پس شورشها در زامبیا آغاز شد که در جریان آن چندین هزار تن کشته شدند. با افزایش فشارهای داخلی، کائوندا در ماه مه ۱۹۹۱ از کشور فرار کرد.
در ۳۱ اکتبر ۱۹۹۱ انتخاباتی به صورت چندحزبی و دموکراتیک در زامبیا برگزار شد و رئیس جمهور جدید فردریک چیلوبا انتخاب شد. چیلوبا با شعار اصلاحات اقتصادی و متحول کردن زندگی مردم به قدرت رسید. او در آغاز با سیاست‌های خصوصی‌سازی و ایجاد بازار سهام سعی در سر و سامان دادن به اقتصاد آشفته زامبیا را داشت که نتایج آن چندان امیدوارکننده نبود. چیلوبا، بار دیگر در نوامبر ۱۹۹۶ به مدت ۵ سال دیگر نیز به ریاست جمهوری انتخاب شد. کائوندا (رئیس جمهوری پیشین) در سال ۱۹۹۷ قصد کودتا علیه دولت چیلوبا را داشت که کودتای او با شکست مواجه شد، پس از این کودتای نافرجام، کائوندا دستگیر و راهی زندان شد.
در سال ۱۹۹۱ با رکود در بازار مس و افت شدید قیمت آن، ضربه دیگری بر پیکره اقتصاد تک قطبی زامبیا وارد گشت. در سال ۲۰۰۱ و پایان دوره ریاست جمهوری چیلوبا، وی قصد در تغییر در قانون اساسی را داشت که او بتواند برای یک دوره دیگر رئیس جمهور باقی بماند که با اعتراضات داخلی موفق به انجام این کار نشد. سپس چیلوبا از قدرت کنار رفت و معاونش، لوی مواناواسا در ژانویه ۲۰۰۲ رئیس جمهور زامبیا شد. در ژوئن ۲۰۰۲ فساد مالی رئیس جمهور سابق (چیلوبا) افشا شد و او متهم شد که میلیون‌ها دلار از بودجه کشور را بالا کشیده‌است. چیلوبا در فوریه ۲۰۰۳ بازداشت و تبعید شد. در سال سپتامبر ۲۰۰۶ مجددا انتخابات ریاست جمهوری در زامبیا برگزار شد و امواناواسا تا سال ۲۰۱۱ در سمت خود ابقا شد که پس از مرگ ام. واناواسا در سال ۲۰۰۸، روپیا باندا معاون وی به این مقام رسید. پس از آن مایکل ساتا از سپتامبر ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ در این مقام بود. او نیز حین ریاست درگذشت. ادگار لونگو رئیس‌جمهور کنونی کشور است.
در ماه آوریل ۲۰۱۷ (فروردین ۹۶)
رهبر اپوزیسیون زامبیا به اتهام خیانت بازداشت شد. «هاکاینده هیچیلما»، رهبر «حزب متحد برای توسعه ملی زامبیا» که سال پیش پس از شکست در انتخابات با اختلاف اندک نتایج را به چالش کشید، ظاهرا مانع از عبور کاروان حامل ادگار لونگو، رئیس‌جمهوری زامبیا شده بود. خیانت یک جرم غیر ضمانت‌بردار در زامبیاست که حداقل حبس ۱۵ سال و حداکثر مجازات مرگ دارد.
جغرافیا
thumb
وسعت کشور زامبیا ۷۵۲،۶۱۸ کیلومتر مربع است و از این نظر سی و هشتمین کشور بزرگ دنیا به‌شمار می‌رود.
زامبیا از کشورهایی همچون فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، ژاپن و بریتانیا بزرگتر است؛ اما از کشورهایی مانند ترکیه، اندونزی، تانزانیا، شیلی و مصر کوچکتر است. مساحت آن کمتر از نصف ایران است.
جمعیت زامبیا در سال ۲۰۰۵ برابر با ۱۱،۶۶۸،۰۰۰ نفر بوده‌است و هفتاد و دومین کشور دنیا از لحاظ جمعیت به‌شمار می‌رود. جمعیت این کشور با توجه به وسعت زیاد آن کم است.
پایتخت زامبیا شهر لوساکا با ۱ میلیون و ۲۶۵ هزار نفر جمعیت می‌باشد. مساحت زامبیا ۷۵۲٫۶۱۴ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۱ میلیون و ۴۷۷ هزار نفر است. از مهمترین شهرهای زامبیا می‌توان اندولا ۳۷۴ هزار نفر، کیتوه ۳۶۳ هزار نفر، کابوه ۱۷۶ هزار نفر، موفولیرا ۱۷۵ هزار نفر، لوانشیا ۱۴۷ هزار نفر و کالولوشی ۹۰ هزار نفر را ذکر کرد.
رودخانه زامبزی مهمترین رودخانه زامبیا به‌شمار می‌آید که با گذر از جمهوری دموکراتیک کنگو و آنگولا از سمت غرب وارد زامبیا شده و پس از حرکت در امتداد مرز با زیمبابوه به موزامبیک وارد شده و به اقیانوس هند می‌ریزد.
پایتخت و بزرگترین شهر این کشور لوساکا نام دارد که بیش از ۱،۲۶۰،۰۰۰ نفر جمعیت دارد و یکی از شهرهای بزرگ جنوب قاره آفریقا به‌شمار می‌آید.
دومین شهر بزرگ، آندولا با ۳۷۵ هزار نفر جمعیت است.
سومین شهر بزرگ، کیتوه با ۳۶۵ هزار نفر جمعیت است.
کابوه با ۱۷۵ هزار نفر و چینگولا با ۱۵۰ هزار نفر جمعیت از دیگر شهرهای مهم زامبیا هستند.
تقسیمات کشوری
thumb
کشور زامبیا ۱۰ استان دارد:
مرکزی
کاپربلت
شرقی
لوآپولا
لوساکا
موچینگا
شمالی
شمال غربی
جنوبی
غربی
ترابری
این کشور یکی از کشورهای محصور در خشکی است و از هیچ طرف به دریا راه ندارد. در نتیجه دراین کشور بندر وجود ندارد. نزدیکترین بندر به لوساکا (پایتخت)، بندر دارالسلام در تانزانیا است که با خطوط راه آهن به لوساکا و دیگر شهرهای بزرگ زامبیا متصل است.
اطلاعات دیگر
زبان رسمی زامبیا انگلیسی است.
۴/۸۲ درصد مردم مسیحی و بقیه معتقد به عقاید سنتی هستند. ۱/۱ درصد زامبیایی‌ها مسلمان هستند.
واحد پول زامبیا کواچا = ۱۰۰ انگوه = ۲۳۱ ریال می‌باشد.
نژاد بیشتر مردم: بمبا، تونگا، لوزی، نسنگا می‌باشد.
thumb
مردم و فرهنگ
نژاد ۹۸٪ جمعیت زامبیا را سیاه آفریقایی و ۱٪ را نیز اروپایی تشکیل میدهد، همچنین دین ۸۷٪ زامبیایی‌ها مسیحی، ۱ ٪ مسلمان و باقی نیز عقاید بومی دارند.
زبان رسمی زامبیا، انگلیسی است، بیش از ۷۰ نوع زبان و لهجه بومی نیز در زامبیا رایج است.
در سال ۲۰۱۵ ناموالی سرپل، نویسنده اهل زامبیا، جایزه ادبی «کین» که به بوکر قاره آفریقا شهرت دارد را از آن خود کرد. اثر داستانی او به نام «گونی» به جنگ قدرت میان دو مردی که هردو به یک زن علاقه‌مند بودهاند و حال مرده، پرداخته‌است.
اقتصاد
thumb
واحد پول زامبیا، کچوا با واحد جزء (انگوه) نام دارد.
صادرات زامبیا را مس (۸۰ ٪) کبالت، تنباکو و پنبه تشکیل میدهد.
پیرامون ۶۸ درصد از زامبیایی‌ها زیر خط فقر زندگی میکنند نرخ فقر در مناطق روستایی پیرامون ۷۸ درصد و در مناطق شهری ۵۳ درصد است.
درآمد سرانه سالانه هم‌اینک ۳۹۵ دلار یعنی حدود ۵۰ درصد کمتر از تاریخ آغاز استقلال این کشور است و با این حساب زامبیا از کشورهای کم‌درآمد جهان به‌شمار می‌آید.
در خلال دهه‌ها حکومت سوسیالیستی کنت کائوندا، زامبیا با فقر روبه‌رو شد به‌ویژه پس از آنکه بهای مس در دهه ۱۹۷۰ کاهش زیادی از خود نشان داد. پس از پایان دیکتاتوری، دولتهای بعدی دست به انجام اصلاحات کم‌دامنه‌ای زده‌اند.
روابط ایران با زامبیا
قبل از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران به دلیل وجود روابط خوب بین ایران و رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی، کشورهای خط مقدم جبهه مبارزه با آپارتاید به رهبری زامبیا از برقراری روابط سیاسی با حکومت پهلوی خودداری می‌کردند. پس از پیروزی انقلاب ایران، دولت زامبیا از اولین کشورهایی بود که این انقلاب را به رسمیت شناخت و از توقف فروش نفت ایران به آفریقای جنوبی استقبال کرد.
با شروع جنگ ایران و عراق به دلیل حمایت زامبیا از عراق که ناشی از روابط دیرینه آنها و دوستی کنت کائوندا با صدام حسین بود، ایجاد رابطه سیاسی بین دو کشور ممکن نگردید. در سال ۱۳۶۶ با سفر آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت به زیمبابوه جهت شرکت در اجلاس کشورهای عدم تعهد و به دنبال ملاقات آقای کائوندا با وی، ضرورت روابط دوباره مورد تاکید قرار گرفت. پیرو آن، روابط دو کشور در سال ۱۳۶۷ به سطح کاردار و در ۱۳۶۸ به سطح سفیر ارتقا یافت.
در اواخر سال ۱۳۷۰ دولت تک حزبی کائوندا در انتخابات ریاست جمهوری شکست خورد و دولت چندحزبی و متمایل به غرب چیلوبا به پیروزی رسید. چیلوبا پس از دستیابی به قدرت، کشور زامبیا را مسیحی اعلام کرد، از فعالیت‌های اسلامی رادیو تلویزیون جلوگیری کرد، از کتاب آیات شیطانی رفع ممنوعیت نمود و روابط سیاسی خود را با اسرائیل برقرار کرد. از زمان تشکیل این دولت، روابط ایران و زامبیا رو به تیرگی گذاشت.
در تاریخ ۱۳۷۱/۱۲/۱۸ روزنامه‌های زامبیا خبر از کشف کودتای توسط حزب یونیپ (حزب مخالف دولت) دادند و نوشتند کشورهای ایران، سوریه، لیبی و فلسطین تصمیم به تامین بودجه این طرح کودتا داشته‌اند. سفارت ایران این اتهام را شدیدا تکذیب کرد. یک هفته بعد، ورنون موآنگا وزیر امور خارجه با فراخواندن سفیر ایران تصمیم دولت زامبیا مبنی برقطع رابطه با ایران را به اطلاع وی رساند. هم‌زمان با اعلام قطع رابطه زامبیا با ایران و عراق یکی از نمایندگان مجلس از حزب حاکم به نام آقای بادات از وزیر امور خارجه سوال کرد این تصمیم از سوی اسرائیل اتخاذ شده یا دولت زامبیا؟
مدت کوتاهی پس از قطع روابط دو کشور وزیر امور خارجه زامبیا در مصاحبه با روزنامه تایمز زامبیا اتهام دخالت ایران در طرح کودتا را نادرست خواند و گفت نتایج تحقیقات حاصله دال بر عدم حمایت ایران و عراق از کودتاگران می‌باشد. نشریه آفریکن کانفیدنشال در تحلیلی دخالت ایران جهت بسط بنیادگرائی اسلامی در کشوری که کمتر از یک درصد مسلمان دارد را غیر واقعی توصیف کرد. | [
"لوساکا",
"زبان انگلیسی",
"رئیس جمهور",
"معاون اول رئیس جمهور",
"ادگار لونگو",
"بریتانیای کبیر",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"کواچا",
".zm",
"جنوب آفریقا",
"جمهوری دموکراتیک کنگو",
"زیمبابوه",
"آنگولا",
"خویسان",
"بانتو",
"مستعمره بریتانیا",
"لندن",
"بانک جهانی",
"بازار مشترک شرق و جنوب آفریقا",
"باستان‌شناسی",
"سسیل رودز",
"پادشاهی لوانیکا",
"رودزیای شمالی",
"رودزیای جنوبی",
"نیاسالند",
"جمهوری",
"کنت کائوندا",
"آمریکا",
"شوروی",
"تورم",
"فردریک چیلوبا",
"کودتا",
"لوی مواناواسا",
"روپیا باندا",
"مایکل ساتا",
"هاکاینده هیچیلما",
"حزب متحد برای توسعه ملی زامبیا",
"فرانسه",
"اسپانیا",
"ایتالیا",
"ژاپن",
"بریتانیا",
"ترکیه",
"اندونزی",
"تانزانیا",
"شیلی",
"مصر",
"ایران",
"موزامبیک",
"اقیانوس هند",
"پایتخت",
"قاره آفریقا",
"آندولا",
"کیتوه",
"کابوه",
"چینگولا",
"استان",
"استان مرکزی، زامبیا",
"استان کاپربلت",
"استان شرقی، زامبیا",
"استان لوآپولا",
"استان لوساکا",
"استان موچینگا",
"استان شمالی، زامبیا",
"استان شمال غربی، زامبیا",
"استان جنوبی، زامبیا",
"استان غربی، زامبیا",
"محصور در خشکی",
"دریا",
"بندر",
"دارالسلام",
"راه آهن",
"مسیحی",
"مسلمان",
"بمبا",
"ناموالی سرپل",
"جایزه کین",
"کچوا",
"مس",
"کبالت",
"تنباکو",
"پنبه",
"انقلاب ۱۳۵۷ ایران",
"آپارتاید",
"نفت ایران",
"جنگ ایران و عراق",
"عراق",
"صدام حسین",
"آیت‌الله خامنه‌ای",
"کاردار",
"سفیر",
"آیات شیطانی",
"اسرائیل",
"سوریه",
"لیبی",
"فلسطین"
] | [
"زامبیا",
"آفریقای شرقی",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۴ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۴ (میلادی) در زامبیا",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای محصور در خشکی",
"لیبرال دموکراسی",
"همه مقاله‌های فاقد منابع معتبر"
] |
2,790 | نیوزیلند | 2 | 1,633 | 0 | [
"نيوزلند",
"نيوزيلند",
"زلاند نو",
"زلاندنو",
"نیوزیلندی",
"نیوزلند",
"نیوزلاند",
"نيوزلاند",
"نيوزيلندي",
"زیلاند جدید"
] | false | 1,392 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "New Zealand"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "زلاندنو"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "نیوزیلند"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of New Zealand.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of New Zealand.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "خدا نیوزیلند را پاس بدارد"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "NZL orthographic NaturalEarth.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[ولینگتون]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۴۱"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۱۷"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "۲۰"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۱۷۴"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۴۶"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "۳۸"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[آوکلند]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]] / [[زبان مائوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[مشروطه پادشاهی]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[ملکه]]• [[فرماندار کل]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[الیزابت دوم]][[آناند ساتیاناند]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "قرارداد وایتانگی استقلال از انگلیس"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۶ سپتامبر]] [[۱۹۰۷]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۶۸،۶۸۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۷۵ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰٫۷"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۱۳۸۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۴،۳۶۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۲۳ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۶٫۱"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۵۷ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "[[۲۰۰۷]]"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۲۸/۱ میلیارد [[دلار]]"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳۰۲۳۴ [[دلار]]"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۲۸ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۶]]"
},
{
"Item1": "شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۰٫۹۰۷"
},
{
"Item1": "رتبه شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "۳ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار زلاندنو]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "NZ$"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱۲"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۱۳"
},
{
"Item1": "کد بین‌المللی خودرو",
"Item2": "[[IR]]"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.nz]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۶۴+"
}
],
"Title": "کشور"
} | نیوزیلند یا زلاندنو کشوری در جنوب غربی اقیانوس آرام است، این کشور از دو جزیره بزرگ و تعداد زیادی جزیره کوچک تشکیل شده و مناطق خودمختار نیو، جزایر کوک، توکلائو و راس را هم در بر می‌گیرد.
زلاندنو فاصله زیادی با دیگر خشکی‌های کره زمین دارد، به‌طوری‌که استرالیا نزدیکترین همسایه این سرزمین در دو هزار کیلومتری آن قرار دارد، دریای میان این دو کشور به دریای تاسمان معروف است. نزدیکترین همسایگان این کشور از شمال جزایر تونگا، فیجی، نیوکالدونیا هستند.
زلاندنو بیش از ۸۰ میلیون سال از خشکی‌های دیگر زمین جدا بوده‌است و این موجب شده تا مجموعه منحصربه‌فردی از جانوران و گیاهان را در خود جای دهد. زلاندنو یکی از آخرین سرزمین‌هایی است که انسان پا به آن گذاشت. پولینزی‌ها در حدود سالهای ۱۲۵۰ تا ۱۳۰۰ میلادی نخستین انسان‌هایی بودند که وارد جزایر زلاندنو شدند و فرهنگ مائوری را شکل دادند. آبل تاسمان دریانورد هلندی نخستین اروپایی بود که در سال ۱۶۴۲ وارد زلاندنو شد. در سال ۱۸۴۰ بزرگان مائوری در قراردادی با پادشاهی بریتانیا این سرزمین را مستعمره بریتانیا اعلام کردند.
بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۳ حدود ۷۴ درصد از جمعیت چهار و نیم میلیون نفری زلاندنو اروپایی‌تبار هستند و مائوریها با ۱۵ درصد بزرگترین اقلیت قومی را شکل می‌دهند. آسیایی‌ها نزدیک به ۱۲ درصد و ساکنان جزایر اقیانوسیه بیش از ۷ درصد جمعیت این کشور را شامل می‌شوند. فرهنگ زلاندنو آمیزه‌ای از فرهنگ مائوری و نخستین مهاجران بریتانیایی است که با ورود بیشتر مهاجران از نقاط دیگر دنیا متنوع‌تر شده‌است. انگلیسی و مائوری دو زبان رسمی این کشور هستند و انگلیسی زبان رایج کشور محسوب می‌شود.
زلاندنو در زمره کشورهای توسعه‌یافته و متمول قرار داشته و در سال ۲۰۱۳ هفتمین کشور دنیا از نظر شاخص توسعه انسانی بوده‌است. اما اقتصاد آن بسیار متکی به صادرات محصولات کشاورزی و دامپروری است.
رئیس حکومت زلاندنو ملکه الیزابت دوم است، فرماندار کل که با پیشنهاد پارلمان زلاندنو انتخاب می‌شود، مسئولیت امضای قوانین را برعهده دارد، هرچند قدرت او و ملکه کاملا تشریفاتی است و پارلمان که در انتخابات عمومی برگزیده می‌شود تنها مرجع قانونگذاری در کشور است و نخست‌وزیر را که در راس قوه مجریه قرار می‌گیرد انتخاب میکند.
تاریخ
نخستین ساکنان زلاندنو اقوام پولینزی ساکن جزایر اقیانوس آرام بودند که در حدود قرن هشتم تا سیزدهم میلادی به این سرزمین رسیدند. پولینزی‌های زلاندنو ملت و تمدن متمایزی را به نام مائوری تشکیل دادند و برخی از آنها با سفر به جزایر چاتهام تمدنی را در آن جزایر بنیان نهادند.
در ۱۶۴۹ آبل جانسون تاسمان دریانورد هلندی اولین اروپایی بود که در سواحل زلاندنو فرود آمد. کشته‌شدن چند تن از ملوانان کشتی جانسون توسط مائوریها موجب شد که اروپایی‌ها علاقه‌ای به ارتباط دوباره با این جزیره نداشته باشند.
یکصد و بیست سال پس از سفر ناخدا جانسون، در سال ۱۷۶۹ جیمز کوک ناخدای بریتانیایی در حین سفرهای دریایی خود در اقیانوس آرام به زلاندنو رفت و نقشه دقیقی از این جزیره کشید. ارتباط اروپایی‌ها و مائوریها پس از سفر جیمز کوک ادامه‌یافت، بسیاری از کشتیهای ماهیگیری و تجاری اروپایی و آمریکایی به این سرزمین رفته و در ازای فروش کالاهای خود به‌ویژه مصنوعات فلزی و اسلحه جات مایحتاج ضروری خود مانند آب آشامیدنی، پوست، آثار هنری، مواد غذایی را از آنها دریافت می‌کردند.
مهاجرت به زلاندنو از قرن نوزدهم آغاز شد. اولین مهاجران عمدتا گروههای مذهبی از جمله انگلیکنها، کاتولیکها، پرسبی‌ترینها، متدیستها و باپتیستها بودند که از انگلستان و اسکاتلند می‌آمدند. در سال ۱۸۴۰ قرارداد وایتانگی میان دولت بریتانیا و مائوریها این کشور را را تحت‌الحمایه بریتانیا و بخشی از این امپراتوری ساخت. در سال ۱۸۵۶ اولین دولت خودمختار در این کشور پاگرفت و در ۱۸۷۶ دولت مرکزی سراسر خاک جزیره را تحت تسلط خود درآورد.
زلاندنو در سال ۱۹۰۷ استقلال خود را از بریتانیای کبیر کسب کرد. زلاندنو پس از آن عضو اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع شد و سمت تشریفاتی ریاست حکومت را نیز همچنان در اختیار پادشاه بریتانیا گذاشت. جانشین پادشاه در زلاندنو فرماندار کل است که به توصیه نخست‌وزیر انتخاب می‌شود. این کشور در جنگ جهانی اول به عنوان حامی بریتانیا جنگید و «ارتش مشترک نیوزلند واسترالیا» یا به اختصار آنزاک در نبرد گالیپولی در ترکیه امروزی شرکت کرد. در مجموع بیش از هجده هزار زلاندنوی در خلال جنگ جهانی اول کشته شدند. زلاندنو در جنگ جهانی دوم هم جزء متفقین بود و با بازشدن پای آمریکایی‌ها به منطقه جزء هم‌پیمانان سیاسی و اقتصادی آمریکا درآمد و تا حدی به آمریکا نزدیک شد که ناخواسته درگیر جنگ ویتنام شد و همین امر اثرات عمیقی بر حیات سیاسی زلاندنو گذاشت. امروزه زلاندنو نه فقط با بریتانیا و آمریکا بلکه با استرالیا، چین و ژاپن نیز روابط نزدیک و مناسبات اقتصادی گسترده‌ای دارد.
جغرافیا
تصویر ماهوارهای از زلاندنو
زلاندنو یا به زبان مائوری آئوتئاروا (به معنی سرزمین ابرهای کشیده) کشوری است در اقیانوسیه واقع در آبهای جنوب غربی اقیانوس آرام و جنوب خاوری استرالیا. این کشور از دو جزیره اصلی شمالی و جنوبی و چند جزیره کوچک دیگر تشکیل شده‌است. زلاند نو کشوری است نسبتا کوهستانی که جزیره شمالی آن دارای منشا آتشفشانی است و آبفشان‌های آن هنوز از فعالیت‌های آذرین حکایت میکنند. سرتاسر جزیره جنوبی را رشته کوه‌های آلپ جنوبی که ارتفاع قلل آن بالاتر از سه هزار متر است دربر گرفته و آب و هوای آن معتدل مایل به سرد و مرطوب و بارانی است و رو به جنوب از دمای آن کاسته شده و به سردی می‌گرود. جنگلهای بارانی آن توسط مهاجران اولیه پاکسازی شده و به کشتزارهای وسیع و چراگاه‌های پهناور تبدیل شده‌است.
بلندترین نقطه زلاندنو قله کوک به ارتفاع ۳۷۶۴ متر است و عمده‌ترین رودخانه آن رودخانه وایکاتو است که درازای آن ۴۲۰ کیلومتر می‌رسد و رودهای کلوته، تایر، ی کلارنس و وایتاکیاز دیگر رودهای مهم آن محسوب می‌شوند. دریاچه تاوپو با مساحت ۶۰۵ کیلومتر مربع که در جزیره شمالی قرار دارد، همراه با دریاچه یخچالها و یخرودهای طبیعی و کوه‌های پوشیده از برف و جلگه‌ها و دره‌های سبز و خرم از دل انگیزترین مناظر طبیعی این سرزمین به‌شمار می‌آید.
محیط زیست
کیوی پرنده ملی زلاندنو؛ کیوی نقش یک چرنده کوچک را ایفا کرده و بیشتر از برگ‌های ریخته روی زمین تغذیه میکند.
محیط زیست زلاندنو با جانوران و گیاهان منحصربفرد خود از تمام نقاط دنیا متمایز است. این سرزمین حدود ۸۲ میلیون سال است که از خشکی‌های دیگر کره زمین جدا افتاده و همین موجب ایجاد جاندارانی شگفت‌انگیز شده که در برخی موارد ویژگی‌های باستانی ابرقاره گندوانا را حفظ کرده و به صورت فسیل‌هایی زنده درآمده‌اند.
این کشور تا قبل از ورود انسان در حدود سال ۱۲۸۰ میلادی فاقد هر نوع پستاندار خشکی‌زی بود و جایگاه بوم‌شناختی پستانداران را پرندگان و حتی حشرات اشغال کرده بودند. بسیاری از پرندگان این جزیره قدرت پرواز نداشته و اغلب جانوران و گیاهان آن نیز بومی انحصاری (اندمیک) این جزیره بودند.
ورود انسان پیامدهای ویرانگری برای محیط زیست این جزیره به همراه داشت. انسانها با از بین بردن جنگلها و وارد کردن خواسته و ناخواسته جانوران و گیاهان متعدد محیط طبیعی این جزیره را برهم زده و بسیاری از گونه‌های آن را به انقراض کشاندند. پرندگان زلاندنو بیشترین آسیب را دیدند چراکه آنها میلیون‌ها سال بدون حضور پستانداران تکامل یافته و فاقد ترفندهای دفاعی برای حفاظت از خود، جوجه‌ها و تخم‌هایشان در مقابل شکارچیانی چون سگ، گربه، راسو و موش بودند. به این ترتیب ۱۱۵ نوع پرنده یعنی حدود نیمی از پرندگان زلاندنو به کلی منقرض شده و از باقیمانده‌ها نیز برخی فقط در جزایر دور از ساحل زندگی میکنند و برخی هم محدود به مناطق حفاظت‌شده خاصی هستند. پرنده‌های غول‌آسای موآ که ده گونه مختلف داشتند و نقش آنها در زنجیره غذایی شبیه به نقش گوزن و گاو در نقاط دیگر دنیا بود و عقاب هارپاگورنیس که دو برابر بزرگترین عقاب‌های امروزی اندازه داشت و شکارچی راس هرم غذایی این جزیره محسوب می‌شد از نخستین پرندگانی بودند که به دست انسان منقرض شدند.
وجود خزندگان باستانی و دوزیستان غیرعادی از دیگر مشخصات حیات وحش بومی زلاندنو است. سوسمار پل‌دماغی بسیاری از ویژگی‌های دایناسورهای و خزندگان باستانی را حفظ کرده‌است. بی‌مهرگان این سرزمین هم تنوع بالایی دارند. وتا بزرگترین حشره زمین که طول تن آن به ۷ سانتیمتر می‌رسد از دیگر جانوران منحصر بفرد زلاندنو است.
امروزه بیشتر زلاندنو بر اثر کشاورزی، جنگل‌زدایی و به‌طور کلی فعالیت‌های انسانی تغییر شکل داده‌است. هرچند مناطق بزرگی نیز تحت حفاظت قرار گرفته‌اند و تلاش‌هایی برای حفاظت و احیای اکوسیستم بومی انجام شده‌است. به ویژه در جزیره جنوبی که تراکم جمعیتی بسیار کمی دارد.
تقسیمات کشوری و شهرهای بزرگ
نمایی از برج آسمان در شهر آوکلند
مرکز شهر کرایست چرچ
نمایی از شهر ولینگتون
تقسیمات کشوری در زلاندنو به شرح زیر است:
۱۶ منطقه (استان)
۵۰ شهرستان
شهر
شهر ولینگتون پایتخت و سومین شهر پرجمعیت زلاندنو است. جدول زیر ده شهر پرجمعیت زلاندنو را به همراه «جمعیت شهر» و «جمعیت شهر+حومه» نشان میدهد:
رتبه
شهر
جمعیت در محدوده شهری
جمعیت با احتساب حومه
رتبه
منطقه
۱
آوکلند
۴۴۴،۱۰۰
۱،۳۳۳،۳۰۰
۱
آوکلند
۲
کرایست چرچ
۳۸۶،۱۰۰
۴۵۰،۰۰۰
۲
کانتربوری
۳
ولینگتون
۱۹۵،۵۰۰
۳۸۶،۰۰۰
۳
ولینگتون
۴
هامیلتون
۱۴۰،۷۰۰
۲۰۰،۳۰۰
۴
وایکاتو
۵
دنیدن
۱۱۵،۷۰۰
۱۲۳،۷۰۰
۵
اتاگو
۶
تائورانگا
۱۱۲،۵۰۰
۱۱۸،۲۰۰
۶
بای آف پلنتی
۷
پالمرستون نورث
۸۰،۲۰۰
۸۰،۷۰۰
۷
ماسی
۸
هاستینگز
۶۵،۱۰۰
۷۴،۳۰۰
۸
هاوکس بای
۹
نلسون
۴۵،۰۰۰
۵۹،۲۰۰
۹
نلسون
۱۰
اینورکارگیل
۴۸،۳۰۰
۵۲،۰۰۰
۱۰
سوت لند
مردم‌شناسی
جمعیت زلاندنو ۴٫۳ میلیون نفر است. حدود ۷۸٪ آنان خود را اروپایی معرفی میکنند. اروپائیان زلاندنو به «Pākehā» معروف هستند. این کشور از لحاظ نژادی به دو بخش عمده و بزرگ تقسیم شده‌است. بیشتر اروپائی‌ها تبار بریتانیایی یا ایرلندی دارند و مهاجرانی که از آلمان، ایتالیا، یوگسلاوی، هلند، اتریش و سوئیس آمده‌اند هم جمعیت قابل توجهی دارند. در سرشماری سال ۲۰۰۶ مائوریها ۱۵٪، آسیایی‌ها ۹٫۲٪ و پولینزی‌های غیر مائوری ۶٫۹٪ جمعیت را تشکیل می‌دادند. (هر شخص در سرشماری می‌تواند خود را از دو گروه قومیتی معرفی کند).
انگلیسی و مائوری زبانهای اصلی این کشور است.
کلیسای جامع کرایست چرچ در شهر کرایست چرچ
نرخ باروری در زلاندنو به نسبت سایر کشورهای توسعه یافته کمی بالاتر است. هر زن زلاندنوی به‌طور میانگین ۲/۱ فرزند را در طول
عمر خود به‌دنیا می‌آورد. امید به زندگی بسیار بالاست که برای هر کودک دختر ۸۳/۳ سال و هر پسر ۸۰/۷ سال است.
زلاندنو یک کشور عمدتا شهرنشین است. ۸۶٪ مردم در ۱۶ منطقه شهری این کشور زندگی میکنند و نیمی از آنها در سه شهر اصلی آوکلند، ولینگتون و کرایست چرچ به‌سر می‌برند.
نودونه درصد بزرگسالان زلاندنوی باسواد هستند. البته ۲۲٪ آنها از تحصیلات رسمی برخوردار نیستند. بیش از ۱۸٪ مردم نیز مدرک دانشگاهی دارند.
دولت زلاندنو سیاست بسیار بازی نسبت به مهاجران دارند. در سند استقلال زلاندنو حاکمان این کشور تعهد کرده‌اند که هر سال معادل یک درصد جمعیت این کشور مهاجر بپذیرند. در حال حاضر بیست‌وسه درصد جمعیت کشور در خارج از این سرزمین به‌دنیا آمده‌اند که یکی از بالاترین رقم‌ها در دنیاست. بیست‌ونه درصد آنها بریتانیایی یا ایرلندی هستند. مهاجران آسیای شرقی به‌ویژه چینی‌ها در سالهای اخیر افزایش زیادی یافته‌اند.
مذهب
تا پیش از ورود اروپاییان به زلاندنو، مائوریها از آیین دیرینه و بدوی خود پیروی می‌کردند، ولی امروزه بیشتر مائوریها به مسیحیت گرویده‌اند.
مسیحیت مهمترین دین زلاندنو است، ۴۹٪ مردم این کشور مسیحی هستند. انگلیکانها، کاتولیکها، پرسبیترنها، متدیستها و باپتیست مهمترین گروههای مسیحی هستند.
۴۱٫۹٪درصد مردم خود را بدون اعتقاد به مذهب معرفی کرده‌اند. بودیسم ۱٫۵٪، هندوئیسم ۲٫۱٪، اسلام ۱٫۲٪، سیک ۰٫۵٪و مذاهب دیگر هم پنج درصد جمعیت زلاندنو را تشکیل می‌دهند. در زلاندنو دین از حکومت جدا بوده و طبق قانون، دین و مذهب آزاد بوده و هر کس می‌تواند آئین‌های ویژه دینی خود را آزادانه به جا بیاورد.
سیاست و حکومت
الیزابت دوم ملکه زلاندنو
جاسیندا آردرن نخست‌وزیر فعلی زلاندنو
زلاندنو یک حکومت مشروطه سلطنتی و دارای یک دمکراسی پارلمانی است. بالاترین مقام در این شاهنشاهی ملکه الیزابت دوم است که در قانون عناوین شاهنشاهی ۱۹۷۴ ملکه زلاندنو و رئیس کشور لقب گرفته‌است. فرماندار کل که با توصیه نخست‌وزیر زلاندنو منصوب می‌شود، نماینده ملکه و شخص اول کشور است. جرمیا ماتپارای در حال حاضر این سمت را برعهده دارد.
وظیفه فرماندار کل امضای حکم وزیران و سفیران و مقامات ارشد، رسیدگی به برخی شکایات قضایی و انحلال پارلمان در شرایط خاص است. البته اختیارات فرماندار کل و ملکه به‌طور کلی تشریفاتی است و تمام دستورهای آنها پس از توصیه پارلمان صادر می‌شود.
این کشور همانند بریتانیا قانون اساسی مدون ندارد، اما قانون مشروطه سال ۱۹۸۶ مقررات پایه این حکومت را بیان کرده‌است.
نخست‌وزیر رئیس دولت است و توسط پارلمان انتخاب می‌شود، نخست‌وزیر فعلی این کشور جاسیندا آردرن از حزب کارگر است.
در انتخابات سراسری که هر سه سال یکبار برگزار می‌شود، صد و بیست نماینده پارلمان این کشور انتخاب می‌شوند.
از مارس ۲۰۰۵ تا اوت ۲۰۰۶ زلاندنو تنها کشور دنیا شد که ریاست هر سه قوه آن برعهده بانوان بود؛
ملکه الیزابت
فرماندار کل سیلویا کارترایت
رئیس دیوان عالی زلاندنو سیان الیاس
رئیس مجلس نمایندگان مارگارت ویلسون
رئیس دولت هلن کلارک
جالب اینکه در آن هنگام مدیر عامل تله‌کام زلاندنو بزرگترین شرکت تجاری کشور هم خانم ترزا گاتونگ بود.
زلاندنو به‌طور تاریخی از پیشگامان جنبش رفع تبعیض جنسیتی بوده‌است. این کشور در سال ۱۸۹۳ اولین کشور جهان بود که حق رای زنان در انتخابات را به رسمیت شناخت. البته تا سال ۱۹۱۹ زنان این کشور حق عضویت در پارلمان زلاندنو را نداشتند. در حال حاضر زنان بخش بزرگی از کرسی‌های پارلمان، وزارت خانه‌ها، شوراهای شهر و شهرداریها را به تصرف خود درآورده‌اند.
اقتصاد
زلاند نو اقتصاد پیشرفته و پررونقی دارد و در زمره کشورهای توسعه‌یافته و متمول قرار می‌گیرد و در سال ۲۰۱۳ هفتمین کشور دنیا از نظر شاخص توسعه انسانی بوده‌است. اما اقتصاد آن بسیار متکی به صادرات محصولات کشاورزی و دامپروری است.
تولید ناخالص داخلی این کشور در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به ترتیب ۱۷۱ و ۱۸۲ میلیارد دلار بوده‌است. رشد اقتصادی ۱٫۴ و ۱ درصدی هم در همین سالها مشاهده شده‌است. نرخ بیکاری در نیوزیلند هم حدود ۵ درصد است. واردات این کشور در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ هم حدود ۵۱ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. ضمن اینکه درآمد سرانه در این کشور هم روند صعودی داشته و از ۳۷ هزار و هفتصد در سال ۲۰۱۳ به ۳۹ هزار دلار آمریکا در سال ۲۰۱۴ افزایش یافته‌است.
تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۰۷ به ۱۲۸/۱ میلیارد دلار و تولید سرانه آن به ۳۰۲۳۴ دلار رسید که در ردیف بیست و هشتم دنیا و نزدیک به کشورهای اروپای جنوبی قرار می‌گیرد (اسپانیا بیش از ۳۳ هزار دلار و آمریکا بیش از ۴۶ هزار دلار است).
در سال ۲۰۰۹ لبنیات حدود ۲۱ درصد، پشم ۶٫۳ درصد، میوه ۳٫۵ درصد، ماهی ۳٫۳ درصد و دیگر محصولات کشاورزی و دامپروری از جمله شراب و گوشت ۱۳٫۲ درصد کالاهای صادراتی زلاندنو را تشکیل می‌داده‌اند. در اواخر قرن نوزدهم پشم مهمترین کالای تولیدی نیوزیلندی‌ها بود و صنایعی چون صید نهنگ و فک، تولید الوار، تولید کتان، و استخراج طلا نیز در دوره‌های مختلف در اقتصاد زلاندنو اهمیت داشتند. نوسانات قیمتی در بازارهای جهانی باعث کاهش تولید محصولاتی چون پشم و جایگزینی آن با محصولاتی چون لبنیات و شراب شده‌است. توریسم نیز در سالهای اخیر اهمیت بیشتری در اقتصاد کشور پیدا کرده‌است.
در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ درآمد سرانه و رفاه عمومی در زلاند نو بالاتر از اروپا و آمریکای شمالی بود اما کاهش قیمت پشم و افزایش قیمت نفت در دهه ۱۹۷۰ اقتصاد زلاند نو را با مشکلات جدی روبرو کرد و در دهه‌های بعد اقتصاد زلاندنو تغییرات عمده‌ای را به خود دید.
از سال ۲۰۰۰ تاکنون سطح درآمد میانه خانواده‌های نیوزیلندی افزایش چشمگیری داشته‌است. باوجود اینکه سطح درآمدهای مردم این کشور پائینتر از بسیاری از کشورهای جهان اول قرار دارد، اما تحقیقات بین‌المللی نشان داده که مردم این کشور دارای سطح بالای رضایت از زندگی هستند:
برج آسمان در آوکلند بزرگترین شهر و مرکز اقتصادی زلاندنو
شاخص توسعه انسانی صندوق توسعه اقتصادی-اجتماعی ملل متحد در سال ۲۰۰۶: سوم
کیفیت زندگی مجله اکونومیست در سال ۲۰۰۶: دهم
بررسی رضایت از زندگی انستیتو لگاتوم در سال ۲۰۰۷: اول
سطح کامروایی عمومی انستیتو لگاتوم در سال ۲۰۰۹: دهم
بررسی کیفیت زندگی موسسه مرسر در سال ۲۰۱۰: آوکلند چهارمین و ولینگتون دوازدهمین شهر مناسب برای زندگی در دنیا هستند.
ضریب جینی («توزیع عادلانه درآمد»): ۳۶/۲ (پنجاه و چهارم)
شاخص صلح جهانی در سال ۲۰۰۹: ۱/۲ (اول)
آزادی مطبوعات (از خبرنگاران بدون مرز): پنجم
شاخص فساد اقتصادی: کشوری که کمترین فساد اقتصادی را دارد. (اول)
فرهنگ
نمونه‌ای از هنر مائوری
ریشه فرهنگ زلاندنو را باید در فرهنگ انگلیسی جستجو کرد ضمن اینکه فرهنگ مائوری تاثیر عمیقی بر روی فرهنگ امروز زلاندنو گذاشته‌است و امروزه سبک زندگی مائوریها و اروپایی‌تباران تفاوت زیادی با یکدیگر ندارد.
در کل زلاندنو به واسطه مهاجرت گسترده، کشوریست چند فرهنگی که گروههای مختلف قومی و مذهبی در برگزاری آداب و رسوم خود آزاد می‌باشند.
سینما
در عرصه سینما اگرچه زلاندنو از لوکیشن‌های محبوب فیلم‌برداری می‌باشد اما سینمای این کشور از دهه ۱۹۶۰ شاهد رشد و شکوفایی بوده‌است. از فیلم‌های معروف تاریخ سینمای زلاندنو می‌توان به سگ‌های خواب‌آلود، پیانو و خداحافظ پورک پای اشاره کرد.
سینمای زلاندنو در دهه گذشته عصر طلایی خود را پشت سر گذاشته‌است که فیلم‌های موفقی همچون آخرین سامورایی، استخوان‌های دوست‌داشتنی (فیلم)، کینگ کونگ و سه‌گانه ارباب حلقه‌ها و سه‌گانه‌ی هابیت ساخته پیتر جکسون شاهد بر این مدعی هستند.
ورزش
بیشتر ورزشهای رایج و محبوب در زلاندنو ورزشهای بریتانیایی هستند. اتحاد راگبی ورزش ملی این کشور محسوب می‌شود و بیشترین تماشاگران را به خود جذب میکند. نت‌بال، تنیس و کریکت بیشترین تعداد ورزشکار را در بین بزرگسالان دارند و فوتبال در بین کودکان و نوجوانان در رتبه اول قرار می‌گیرد. اسب‌دوانی هم ورزشی پر تماشاچی و محبوب است. مائوریها هم حضور چشمگیری در ورزشهای اروپایی به ویژه راگبی دارند و تیم ملی راگبی زلاندنو قبل از هر مسابقه رقص محلی هاکا را اجرا میکند.
تیم ملی اتحاد راگبی (راگبی ۱۵ نفره) زلاندنو پرافتخارترین تیم دنیا و مدافع عنوان قهرمانی جام جهانی این رشته‌است. زلاندنو در ورزشهای گروهی دیگری چون راگبی لیگ، نت‌بال، کریکت و سافت‌بال هم از قدرتهای برتر دنیا به‌شمار می‌آید. آنها قهرمانان متعددی در رشته‌های تریاتلون، پاروزنی، قایقرانی بادبانی و دوچرخه‌سواری داشته‌اند و در ادوار اخیر المپیک در زمره بهترین کشورها از نظر نسبت مدال به جمعیت بودهاند. زلاندنوی‌ها همچنین سابقه‌ای غنی در ورزشهای ماجراجویانه‌ای چون کوهنوردی و صخره‌نوردی دارند.
آموزش و تحصیلات
در نیوزلند دانشگاه‌های مختلفی با کیفیت بالا وجود دارند که عبارتند از:
دانشگاه اوکلند که بر اساس آخرین رده‌بندی علمی دانشگاه‌های معتبر دنیا، در رتبه ۶۴ قرار دارد.
دانشگاه صنعتی اوکلند در شهر اوکلند.
دانشگاه اتاگو در شهر دنیدن.
دانشگاه کانتربوری در شهر کرایست چرچ.
دانشگاه ویکتوریا در شهر ولینگتون. | [
"ولینگتون",
"آوکلند",
"زبان انگلیسی",
"زبان مائوری",
"مشروطه پادشاهی",
"ملکه سلطنتی",
"فرماندار کل",
"الیزابت دوم",
"آناند ساتیاناند",
"۲۶ سپتامبر",
"۱۹۰۷ (میلادی)",
"۱۳۸۸",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"دلار آمریکا",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"دلار زلاندنو",
"IR",
".nz",
"اقیانوس آرام",
"جزیره",
"نیو",
"جزایر کوک",
"توکلائو",
"استرالیا",
"دریای تاسمان",
"تونگا",
"فیجی",
"نیوکالدونیا",
"پولینزی‌ها",
"مائوری",
"آبل تاسمان",
"بریتانیا",
"شاخص توسعه انسانی",
"کشاورزی",
"دامپروری",
"ملکه الیزابت دوم",
"پارلمان زلاندنو",
"نخست‌وزیر",
"قوه مجریه",
"پولینزی",
"جزایر چاتهام",
"آبل جانسون تاسمان",
"هلند",
"جیمز کوک",
"فلز",
"جنگ‌افزار",
"آب",
"پوست",
"انگلیکن",
"کاتولیک",
"پرسبی‌ترین",
"متدیست",
"باپتیست",
"انگلستان",
"اسکاتلند",
"امپراتوری بریتانیا",
"دولت",
"پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند",
"اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع",
"جنگ جهانی اول",
"آنزاک",
"نبرد گالیپولی",
"جنگ جهانی دوم",
"جنگ ویتنام",
"آمریکا",
"چین",
"ژاپن",
"اقیانوسیه",
"جزیره شمالی",
"جزیره جنوبی",
"قله کوک",
"رودخانه وایکاتو",
"تاوپو",
"جانوران",
"گیاهان",
"گندوانا",
"انسان",
"پستاندار",
"بوم‌شناختی",
"پرندگان",
"حشرات",
"بومی انحصاری",
"محیط زیست",
"انقراض",
"موآ",
"عقاب هارپاگورنیس",
"شکارچی رأس هرم غذایی",
"سوسمار پل‌دماغی",
"دایناسور",
"وتا",
"اکوسیستم",
"منطقه (زلاندنو)",
"شهرستان (زلاندنو)",
"شهر",
"آوکلند (منطقه)",
"کرایست چرچ",
"استان کانتربوری",
"ولینگتون (منطقه)",
"هامیلتون (زلاندنو)",
"وایکاتو",
"دنیدن",
"اتاگو",
"تائورانگا",
"بای آف پلنتی",
"پالمرستون نورث",
"ماسی",
"هاستینگز",
"هاوکس بای",
"نلسون (زلاندنو)",
"اینورکارگیل",
"سوت لند",
"آلمان",
"ایتالیا",
"یوگسلاوی",
"اتریش",
"سوئیس",
"زن",
"امید به زندگی",
"دختر",
"پسر",
"دانشگاه",
"مسیحیت",
"انگلیکان",
"پرسبیترن",
"بودیسم",
"هندوئیسم",
"اسلام",
"سیک",
"مشروطه سلطنتی",
"نظام پارلمانی",
"جرمیا ماتپارای",
"قانون اساسی",
"جاسیندا آردرن",
"حزب کارگر نیوزیلند",
"اکت زلاندنو",
"فیل گف",
"حزب کارگر زلاندنو",
"حزب سبز زلاندنو",
"ترقی خواه",
"سیلویا کارترایت",
"سیان الیاس",
"مارگارت ویلسون",
"هلن کلارک",
"ترزا گاتونگ",
"اقتصاد",
"تولید ناخالص داخلی",
"اروپای جنوبی",
"اسپانیا",
"لبنیات",
"پشم",
"شراب",
"گوشت",
"نهنگ",
"فک (جانور)",
"کتان",
"طلا",
"توریسم",
"مائور",
"سگ‌های خواب‌آلود",
"پیانو (فیلم)",
"خداحافظ پورک پای",
"آخرین سامورایی",
"استخوان‌های دوست‌داشتنی (فیلم)",
"کینگ کونگ",
"ارباب حلقه‌ها",
"سه‌گانه ی هابیت",
"پیتر جکسون",
"ورزش",
"اتحاد راگبی",
"نت‌بال",
"تنیس",
"کریکت",
"فوتبال",
"اسب‌دوانی",
"راگبی لیگ",
"سافت‌بال",
"تریاتلون",
"پاروزنی",
"قایقرانی بادبانی",
"دوچرخه‌سواری",
"المپیک",
"کوهنوردی",
"صخره‌نوردی",
"دانشگاه آکلند",
"دانشگاه صنعتی اوکلند",
"اوکلند",
"دانشگاه اتاگو",
"دانشگاه کانتربوری",
"دانشگاه ویکتوریا در ولینگتون",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"قلمروهای همسود"
] | [
"نیوزیلند",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۰۷ (میلادی)",
"پادشاهی مشروطه",
"پلی‌نزی",
"زیلاندیا",
"کشورها در استرالزی",
"کشورها در پلی‌نزی",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای اقیانوسیه",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مجمع‌الجزایرهای اقیانوس آرام",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا"
] |
2,792 | سوئیس | 0 | 3,353 | 0 | [
"سوییس",
"سوئيس",
"سوئیسی",
"سویسی",
"سویس",
"سوئيسي",
"سويسي",
"سوييس"
] | false | 3,235 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | سوئیس (آلمانی: Schweiz، فرانسه: Suisse، ایتالیایی: Svizzera) با نام رسمی کنفدراسیون سوئیس ، کشوری است در اروپای غربی که از شمال با آلمان، از شرق با اتریش و لیختنشتاین، از جنوب با ایتالیا و از غرب با فرانسه همسایه است.
این کشور ۷٫۵ میلیون نفر جمعیت و مساحتی بالغ بر ۴۱،۲۹۰ کیلومتر مربع دارد. سوئیس کشوری است به صورت جمهوری فدرال تککانتون و از ۲۶ ایالت تشکیل شده‌است که «کانتون» خوانده می‌شوند.
پایتخت سوئیس شهر برن است و قطب‌های اقتصادی این کشور دو شهر جهانی ژنو و زوریخ هستند. سوئیس یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است و درآمد سرانه در این کشور با ۳۹،۰۰۰ دلار برای هر نفر از بالاترین‌ها در جهان است.
سوئیس کشوری چندزبانه است و در آن چهار زبان آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و رومانش به رسمیت شناخته می‌شوند.
سوئیس دارای سابقه طولانی بی‌طرفی در مناسبات جهانی است، به‌طوری‌که این کشور از سال ۱۸۱۵ تاکنون وارد هیچ جنگی نشده‌است. این کشور مقر بسیاری از سازمانهای بین‌المللی چون صلیب سرخ و سازمان تجارت جهانی است. یکی از دو دفتر اروپایی سازمان ملل نیز در این کشور و در شهر ژنو قرار دارد.
تاسیس کشور سوئیس در تاریخ ۱ اوت ۱۲۹۱ ذکر می‌شود و این روز در سوئیس تعطیل ملی است.
تاریخ
سلت‌ها اولین ساکنان سوئیس بودند. تیرهای از این قوم که هلوتیا (Helvetia) نام دارند پیش از تسلط رومیان بر سوئیس، در کوهستان‌های ژورا و آلپ ساکن شدند و آنجا را هلوتیا نامیدند. هلوتیا در سال ۵۸ پیش از میلاد به تصرف ژولیوس سزار امپراتور روم درآمد. در قرن پنجم میلادی ژرمن‌ها به این سرزمین وارد و در ساحل غربی رود آر ساکن شدند. ژرمن‌ها و اقوام بورگون (Burgun) و فرانک جامعه‌ای مستقل تشکیل دادند. آنها در سال ۶۳۹ میلادی دولتی را بنیان گذاشتند که بعدها فرانسه نامیده شد. در سده نهم بین سوابیا (Swabia) و بورگوندی‌ها (Burgundians) تقسیم و در سال ۱۰۳۳ تحت نظارت امپراتوری مقدس روم وحدت پیدا کردند. حکومت منطقه در قرن سیزدهم بین کنت‌ها و خاندان هابسبورگ) و حکمرانان محلی تقسیم شد. در سال ۱۲۹۱ سه منطقه آوری (Uri) و شویتس (Schwyz) و اونتروالدن (Unterwalden) اتحادیه‌ای تشکیل دادند که اساس کنفدراسیون سوئیس قرار گرفت.
سیاست
قانون اساسی سوئیس در ۲۹ مه ۱۸۷۴ تصویب شد و پس از آن اصلاحات زیادی در آن صورت گرفته‌است. نظام سیاسی سوئیس مرکب از دموکراسی مستقیم و غیرمستقیم بر مبنای حق حاکمیت مردم و جدایی از قدرت‌ها است. در انتخابات فدرال همه شهروندان بالای ۱۸ سال واجد شرایط رای دادن هستند. مردم سوئیس با فرهنگ سیاسی غنی و پیشرفته و به پشتوانه قانون اساسی و تجربیات گرانبهای تاریخی این کشور، در فرایندهای قانونگذاری و اجرایی، به شیوه‌ای بدیع و فعال مشارکت دارند. بدین‌گونه که برای تصویب شدن یا نشدن قانون‌های خاص، در کشور همه‌پرسی صورت می‌گیرد. بنابر قانون اساسی اگر دادخواستی حداکثر آرا را کسب کند تصویب خواهد شد. دولت این کشور تنها در سال ۲۰۱۶، ۱۳ بار همه‌پرسی برگزار کرد.
حق رای زنان
در بیشتر کشورهای غربی بعد از جنگ جهانی اول بود که زنان توانستند حق رای داشته باشند. سوئیس جزو آخرین کشورهای غربی بود که به زنان حق رای داد. تقاضا برای رفع محرومیت سیاسی از زنان در سوئیس از سال ۱۸۸۴ مطرح شده بود. با این وجود تا سال ۱۹۷۱ زن‌ها حق شرکت در انتخابات را نداشتند.
احزاب مهم کشور
حزب سوسیال دموکرات
حزب رادیکال دموکرات
حزب مردمی دموکراتیک مسیحی (مخالف با تمرکز قدرت)
حزب مردمی سوئیس (معتقد بر انزواطلبی و ملت محوری)
حزب سبز
حزب لیبرال
حزب مردمی انجیلی پروتستان
اتحاد دموکراتیک فدرال
حزب کارگر سوئیس
ارتش سوئیس
یک فروند هواپیمای اف-۱۸هورنت نیروی هوایی سوئیس
ارتش سوئیس شامل نیروی زمینی و نیروی هوایی است. تنها در حدود ۵ درصد از این ارتش حرفه‌ای است و بقیه متشکل از سربازان وظیفه است. سن خدمت وظیفه عمومی در سوئیس بین ۲۰ تا ۳۴ سال است که در شرایط ویژه به ۵۰ سال می‌رسد. خدمت وظیفه عمومی در سوئیس برای مردان اجباری است، هرچند زنان هم می‌توانند داوطلبانه عضو ارتش شوند.
سوئیس به خاطر اینکه کشوری است که به دریا راه ندارد، فاقد نیروی دریایی است. اما در کرانه دریاچه‌های مرزی‌اش دارای گارد ساحلی است.
تقسیمات کشوری
سوئیس ۲۶ ایالت (کانتون) دارد:
ردیف
نام ایالت (کانتون)
شهر بزرگ ایالت
۱
آپینزیل آپنزل آوسررودن
هیریساو
۲
آپینزیل انرودن
آپینزیل
۳
آرگاو
آراو
۴
اوبوالدن
سارنن
۵
بازل
بازل
۶
بازل لاندشافت
لیستال
۷
برن
برن
۸
تورگو
فرونفیلد
۹
تیچینو
بیلینزونا
۱۰
زوریخ
زوریخ
۱۱
زوگ
زوگ
۱۲
ژنو
ژنو
۱۳
سن گالن
سن گالن
۱۴
سولوتورن
سولوتورن
۱۵
شفوزان
شافهاوزن
۱۶
شوئیز
شویدز
۱۷
فریبورگ
فریبورگ
۱۸
گروبوندان
خور
۱۹
گلاروس
گلارول
۲۰
لوسرن
لوسرن
۲۱
ندوالدن
اشتانز
۲۲
نوشتل
نوشتل
۲۳
وو
لوزان
۲۴
وله
سیوون
۲۵
ژورا
دیلیموند
۲۶
اوری
آلت دورف
شهرهای سوییس
فهرست شهرهای سوئیس
شهر برن پایتخت سوییس
جغرافیا
سوئیس با مساحت ۴۱،۲۸۵ کیلومتر مربع کشور نسبتا کوچکی است و با جمعیت ۷٫۵ میلیونی دارای تراکم جمعیت متوسطی به اندازه ۱۸۲ نفر در هر کیلومتر مربع است. این تراکم در مناطق جنوبی سوئیس که کوهستانی است کمتر از میانگین است، درحالی که قسمت‌های شمالی پرتراکم ترند.
سوئیس به‌طور کلی به سه منطقه جغرافیایی تقسیم می‌شود: کوه‌های آلپ سوئیس، ناحیه میتلاند یا فلات سوئیس و کوه‌های ژورا در ناحیه شمال‌غربی و حوالی مرز فرانسه.
اقتصاد
سوئیس یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است. سوئیس عضو اتحادیه اروپا نیست ولی عضو انجمن تجارت آزاد اروپا (EFTA) است. در سال ۱۹۹۹ میلادی سوئیس با اتحادیه اروپا قرارداد بست و عضو EFTA گردید. به موجب این قرارداد، داد و ستد بین کشورهای عضو اتحادیه با سوئیس آسان‌تر گشت. بانکداری در سوئیس یکی از مهمترین بخشهای این کشور محسوب می‌شود. شرکت‌های بیمه نیز سهم زیادی در اقتصاد سوئیس دارند. دیگر بخش مهم اقتصادی صنعت توریسم است. ژنو و زوریخ جزو شهرهای گردشگرپذیرند. همچنین کوهستان‌های این کشور میزبان گردشگرانی هستند که برای ورزشهای برفی به این کشور سفر میکنند.
مردم
جمعیت کشور سوئیس بالغ بر هفت و نیم میلیون نفر است. ۶۴٪ از این جمعیت زبان آلمانی زبان اول شان محسوب می‌گردد که این زبان در قسمت‌های شمالی و مرکزی زبان اول است. ۱۹٪ زبان فرانسوی زبان اول شان است که اکثرا در غرب این کشور زندگی میکنند. ۸٪ به زبان ایتالیایی سخن می‌گویند که غالبا در جنوب سوئیس ساکن هستند و تنها حدود یک درصد از آنها به زبان رومانش صحبت میکنند که در قسمت جنوب شرقی این کشور هستند.
در حدود ۲۲٪ جمعیت سوئیس را مهاجران تشکیل می‌دهند. اکثرا مهاجران به خاطر شغل راهی این کشور می‌شوند.
دین اکثر مردم این کشور مسیحیت است. ۴۳٪ از آنان کاتولیک ۳۵٪ آنها پروتستان و ۲٪ آنها ارتودوکس هستند. دین ۴٪ مردم نیز اسلام است. بقیه نیز پیرو دین‌های دیگر یا بدون دین هستند.
سوئیس را با شکلات، پنیر، سیستم بانکداری، ساعت‌سازی و کوهستان‌هایش می‌شناسند.
فرهنگ
در گذشته فرهنگ سوئیس تحت تاثیر همسایگانش بوده‌است. اما در سالهای اخیر باوجوه تمایز در آن رشد یافته‌است. به‌طور کلی سوئیس را از مراکز فرهنگی اروپا نمی‌دانند. خانواده‌ها در سوئیس عموما کوچک اند و والدین اغلب یک یا دو فرزند دارند. حریم خانواده در این کشور بسیار مهم است.
بیشتر مردم سوئیس هنگام احوال پرسی باهم دست می‌دهند و آداب سنتی را رعایت میکنند.
کشور سوئیس به خاطر ماهیت بشردوستانه‌اش شناخته شده‌است.
غذا
آشپزی سوئیس دارای چند چهره است. در حالی که ظرف‌های فوندو (ظرفی برای درست کردن پنیر و روغن) از روستی (غذایی عمدتا از سیب زمینی و پنیر) و مانند دیگر غذاهای سوئیسی در کل کشور مصرف می‌شود، اما هر منطقه توسعه یافته برای خود نسبت به اقلیم و زبان آن منطقه خوراکی متفاوت دارد. طبخ سنتی سوئیس بسیار شبیه خوراک و موادی است که در دیگر کشورهای اروپایی نیز موجود است، همچنین محصولات لبنی ممتاز مثل پنیر گرویره و امنتال که در دره‌هایی به همین نام ساخته می‌شوند در گروه خوراک سوئیسی قرار دارند.
شکلات‌سازی در سوئیس از قرن ۱۸ میلادی شروع شد، اما در اواخر قرن ۱۹ به شهرت جهانی رسید که دلیل آن دستیابی به صنعت و اختراعاتی در زمینه معتدل‌سازی و شکل‌دهی شکلات بود که منجر به بالا رفتن کیفیت آن شد. همچنین ابتکار ساخت شکلات شیری توسط دانیال پیتر از این اقدامات بود.
ادبیات
هایدی اثر یوهانا اشپیری
ادبیات در سوئیس متاثر از زبانهای این کشور است. رمان هایدی اثر یوهانا اشپیری شناخته شده‌ترین اثر ادبی سوئیس است. کتاب نسبتا مشهور دیگری که می‌توان نام برد رمان خانواده سوئیسی رابینسون اثر یوهان ویس است که به تقلید از رمان رابینسون کروزوئه نوشته شده‌است.
مذهب
اکثر مردم سوئیس مسیحی هستند و اسلام دومین دین در این کشور است. ادیان دیگر در حدود ۴٫۳٪ در بین مردم این کشور طرفدار دارند و در حدود ۱۱٫۱٪ مردم سوئیس دارای هیچ دینی نیستند.
مسیحیت
اکثریت مردم سوئیس پیرو آیین مسیحی هستند. در بین انواع شاخه‌های مسیحیت کاتولیک بیشترین طرفدار را با حدود ۴۱٫۸٪ در بین مردم این کشور دارد. بعد از کاتولیک، پروتستان با حدود ۳۵٫۳٪ و ارتودوکس با ۱٫۸٪ قرار دارند. سایر شاخه‌های مسیحیت هم ۰٫۴ مردم سوئیس را تشکیل می‌دهند.
اسلام
با دربرگرفتن ۴٫۳٪ جمعیت سوئیس ؛ پس از مسیحیت اسلام دومین دین غالب کشور سوییس به‌شمار می‌رود. مسلمانان در تمامی شهرهای سوییس پراکنده‌اند. مراکز مراسم مذهبی مسلمانان به حدود ۹۰ مرکز می‌رسد.
آموزش
دانشگاه
کشور سوئیس دارای ۲۰ دانشگاه معتبر می‌باشد. از مهمترین دانشگاه‌های این کشور می‌توان به دانشگاه زوریخ اشاره کرد.
فهرست شهرهای سوئیس
سیاست در سوئیس | [
"سرود ملی سوئیس",
"برن (شهر)",
"زوریخ",
"زبان آلمانی",
"زبان ایتالیایی",
"زبان فرانسوی",
"زبان رومانش",
"کنفدراسیون",
"فدرال",
"۱ اوت",
"۱۲۹۱ (میلادی)",
"۲۰۰۷ (میلادی)",
"دلار",
"۲۰۰۶ (میلادی)",
"فرانک سوئیس",
"UTC",
"CEST",
".ch",
"اروپای غربی",
"آلمان",
"اتریش",
"لیختنشتاین",
"ایتالیا",
"فرانسه",
"سیا",
"کانتون‌های سوئیس",
"ژنو",
"دلار آمریکا",
"۱۸۱۵ (میلادی)",
"صلیب سرخ",
"سازمان تجارت جهانی",
"سازمان ملل",
"سلت",
"روم",
"ژولیوس سزار",
"ژرمن",
"فرانک‌ها",
"امپراتوری مقدس روم",
"هابسبورگ",
"قانون اساسی سوئیس",
"دموکراسی مستقیم",
"انتخابات غیرمستقیم",
"همه‌پرسی‌های سوئیس (۲۰۱۶)",
"جنگ جهانی اول",
"خدمت وظیفه عمومی",
"آپنزل آوسررودن",
"ایالت آپینزیل انرودن",
"ایالت آرگاو",
"ایالت اوبوالدن",
"ایالت بازل",
"بازل",
"ایالت بازل لاندشافت",
"ایالت برن",
"برن",
"ایالت تورگو",
"ایالت تیچینو",
"ایالت زوریخ",
"ایالت زوگ",
"ایالت ژنو",
"ایالت سن گالن",
"سن گالن",
"ایالت سولوتورن",
"ایالت شفوزان",
"ایالت شوئیز",
"ایالت فریبورگ",
"ایالت گروبوندان",
"ایالت گلاروس",
"ایالت لوسرن",
"لوسرن",
"ایالت ندوالدن",
"ایالت نوشتل",
"ایالت وُو",
"لوزان",
"ایالت وَله",
"ایالت ژورا",
"ایالت اوری",
"فهرست شهرهای سوئیس",
"تراکم جمعیت",
"کوه‌های آلپ",
"کوه‌های ژورا",
"اتحادیه اروپا",
"گردشگری",
"برف",
"مهاجرت",
"کیبی‌بایت",
"مسیحیت",
"کاتولیک",
"پروتستان",
"ارتودوکس",
"اسلام",
"فوندو",
"روستی",
"گرویره",
"امنتال",
"دانیال پیتر",
"یوهانا اشپیری",
"هایدی",
"خانواده سوئیسی رابینسون",
"یوهان ویس",
"رابینسون کروزوئه",
"دانشگاه زوریخ",
"راه‌آهن رت",
"آلپ",
"سنت موریتز",
"سیاست در سوئیس"
] | [
"سوئیس",
"اروپای غربی",
"اروپای مرکزی",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۲۹۱ (میلادی)",
"جمهوریهای فدرال",
"کشورها و سرزمینهای آلمانی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای ایتالیایی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آلپ",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای فدرال",
"کشورهای محصور در خشکی",
"لیبرال دموکراسی",
"هلوتی‌ها"
] |
2,793 | سوازیلند | 2 | 167 | 0 | [
"سوازيلند",
"سوآزیلند",
"سوآزيلند",
"اسواتینی"
] | false | 86 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Umbuso weSwatini"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "پادشاهی سوازیلند"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سوازیلند"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Swaziland.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Swaziland.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "ما چونان دژ هستیم."
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "ای ایزد باری، بخشنده نعمت‌های سوازی''Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati''"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Swaziland AU Africa.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[لوبامبا]] (سلطنتی)[[مبابانه]] (اداری)"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "26"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "19"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[مبابانه]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]] / [[زبان سوازی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[سلطنت مطلقه]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[پادشاه]]• [[ملکه]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[مسواتی سوم]][[ملکه نتومبی]][[بارناباس سیبوسیسو دلامینی]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۶ سپتامبر ۱۹۶۸"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۷،۳۶۴"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۵۷ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰٫۹"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱،۱۴۱،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۵۴ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۵۹"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۳۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[لیلانگنی سوازیلند ]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "SZL"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "sz."
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۶۸+"
}
],
"Title": "کشور"
} | سوازیلند ( یا یا اسواتینی به صورت رسمی پادشاهی سوازیلند Kingdom of Swaziland ; Swazi: Umbuso weSwatini ; sometimes called kaNgwane or Eswatini ) کشوری است در جنوب آفریقا. پایتخت سلطنتی و قانونی آن لوبامبا و پایتخت اداری آن شهر مبابانه است.
تاریخ
نژاد بانتو در قرن ۱۶ میلادی به سمت جنوب غرب حرکت کرده و به ناحیه موزامبیک فعلی مهاجرت نمودند، تعدادی از خاندان بانتو از هم نژادان خود جدا شده و در قرن ۱۸ میلادی در سوازیلند اقامت گزیدند. در قرن ۱۹ میلادی، خاندان بانتو برای دفاع در مقابل عناصر خارجی به صورت یک قبیله سازماندهی شدند، مهمترین دشمن آنها طایفه زولو نام داشت که گهگاهی با یکدیگر درگیری‌هایی داشتند. در آن زمان امساوزی که رهبری قبیله بانتو را بر عهده داشت در سال ۱۸۴۰میلادی برای مقابله با زولوها از بریتانیا کمک خواست. در سال ۱۸۸۱ بریتانیا استقلال سوازیلند را تضمین کرد. سوازیلند در بین سالهای ۱۸۹۴ تا ۱۸۹۹ به صورت تحت‌الحمایه آفریقای جنوبی درآمد، پس از جنگ بوئر در سال ۱۹۰۲، سوازیلند تحت حکومت بریتانیا اداره شد، عاقبت در ۶ سپتامبر ۱۹۶۸، سوازیلند از بریتانیا اعلام استقلال کرد.
مزواتی سوم، پادشاه سوازیلند، در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸ در مراسم پنجاهمین سالگرد استقلال کشورش اعلام کرد اسم کشورش را به «پادشاهی اسواتینی» تغییر داده‌است. او یکی از معدود پادشاهان جهان است که قدرت چنین تغییری را یک تنه دارد.
سیاست
عبدالله جعفر و پادشاه مساواتی
تا سال ۱۹۸۶ پادشاه مسواتی دوم بر سوازیلند حکومت میکرد، پس از او پسرش مسواتی سوم در ۲۵ آوریل ۱۹۸۶ جایگزین پدر شد.
مسواتی سوم فعالیت احزاب سیاسی را ممنوع اعلام کرد، او ۱۰ نماینده از ۶۵ نماینده پارلمان را انتخاب میکرد، همچنین انتصاب نخست‌وزیر نیز وظیفه او بود. مسواتی هرگونه قوانینی را که کوچکترین اختیاری را از او سلب می‌نمود، وتو میکرد، او در سوازیلند یک نظام دیکتاتوری مطلق بنا نهاد.
در سال ۲۰۰۲ صدها هزار سوازیلندی در معرض قحطی شدید قرار گرفتند. دو سال خشکسالی، بی‌برنامگی دولت برای کمک به مردم، همچنین کشاورزی فقیر سوازیلند به شدت بحران، هرچه بیشتر می‌افزود.
در همین حال پادشاه سوازیلند دستور خرید یک جت شخصی لوکس را برای خود صادر کرد، این جت به قیمت ۵۰ میلیون دلار، در آن زمان یک چهارم بودجه کشور بود. با تلاش چند قاضی برای این قضیه پرونده‌ای تشکیل شد تا در محاکم قضایی به آن رسیدگی شود که چرا پادشاه در حالی که مردم در فقر و فلاکت و گرسنگی زندگی میکنند، در فکر خرید جت شخصی است، پس از رد حکم دادگاه توسط پادشاه، مبنی بر عدم اجازه برای خرید جت، تمامی قضات کشور از سمت خود استعفا کردند.
در آوریل ۲۰۰۳ وزیر اطلاعات سوازیلند به تمام رسانه‌ها درباره هرگونه اظهار نظر منفی درباره دولت هشدار داد، او تاکید کرد دولت هیچ گونه دیدگاه منفی را در مورد جت جدید پادشاه تحمل نخواهد کرد. در سال ۲۰۰۴، سومین سال خشکسالی، سوازیلند را در معرض یک فاجعه انسانی قرار داد. پادشاه خوشگذران و عشرت طلب، بی‌تفاوت به فرورفتن مردم کشورش در باتلاق گرسنگی و بیچارگی در سال ۲۰۰۴ مبلغ ۲۰ میلیون دلار را برای ساخت کاخ برای ۱۱ همسرش اختصاص داد، این واقعه با محکومیت بین‌المللی نهادهای خیریه و سازمانهای حقوق بشری همراه بود. پادشاه سوازیلند در اوت ۲۰۰۵ اولین قانون اساسی کشور را امضا کرد که به موجب آن: فعالیت کلیه احزاب مخالف، ممنوع است و پادشاه، حائز قدرت مطلقه کشور است. از ۱۴ نوامبر ۲۰۰۳، آبسولوم تمبا دلامینی به عنوان نخست‌وزیر سوازیلند منصوب شد.
فعالان حقوق بشری بارها رهبران این کشور را متهم کرده‌اند که احزاب سیاسی را محدود میکنند و علیه زنان رفتار تبعیض‌آمیز دارند. این کشور بالاترین نرخ ابتلا به بیماری ایدز را دارد. امید به زندگی برای مردان در این کشور ۵۴ سال است و برای زنان ۶۰ سال.
سوازیلند تنها کشور آفریقایی است که پادشاهی مطلق دارد. پادشاه کنونی، پسر سوبهوزای دوم است، مردی که ۸۲ سال سلطنت کرد و ۱۲۵ زن داشت. مزواتی سوم در ۳۲ سال سلطنتش ۱۵ همسر برگزیده است. مزواتی سوم به «شیر» شهرت دارد. هم به دلیل همسران زیادی که اختیار میکند و علاقه‌ای که به لباس‌های سنتی دارد.
چشم‌اندازی از سوازیلند.
جغرافیا
پادشاهی سوازیلند کشوری است واقع در قاره آفریقا، بین آفریقای جنوبی و موزامبیک (طول مرز سوازیلند با آفریقای جنوبی (۱۰۵ کیلومتر)، بیشتر از طول مرز با موزامبیک (۳۰ کیلومتر) است).
پایتخت سوازیلند، شهر امبابان با ۹۵،۰۰۰ نفر جمعیت می‌باشد.
مساحت سوازیلند ۱۷،۳۶۴ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱،۱۴۱،۰۰۰ نفر است.
از مهمترین شهرهای سوازیلند می‌توان به مانزینی ۷۳۰۰۰ نفر، بیگ بند ۹۰۰۰ نفر، ملومه ۱۰۰۰ نفر، مالکرنز ۶ هزار نفر و لوبامبا ۵۸۰۰ نفر اشاره کرد
تقسیمات کشوری
left
کشور سوازیلند مشتمل بر ۴ ناحیه می‌باشد:
هوهو Hhohho
لوبومبا Lubombo
مانزینی Manzini
شیسلونی Shiselweni
اقتصاد
واحد پول سوازیلند نیز، لیلانگنی با واحد جزء (سنت) نام دارد. از مهمترین صادرات سوازیلند نیز می‌توان به شکر، چوب، پنبه و مرکبات اشاره کرد. سوازیلند از اعضای کشورهای مشترک‌المنافع و اتحادیه آفریقاست؛ و اقتصاد آن به شدت وابسته است
مردم
بیشتر مردم کشور از قوم سوازی هستند که با اقلیت کوچکی از زولوها و آفریقایی‌های سفیدپوست که عمدتا تبار بریتانیایی یا آفریکانر (بوئر) دارند ترکیب شده‌اند.
۸۳ درصد مردم سوازیلند پیرو دین مسیحی هستند. ۱۵ درصد مردم پیرو آئین‌های سنتی و قبیله‌ای، ۱ درصد مسلمان، نیم درصد بهایی و ۰٫۲ درصد هندو هستند.
زبان رسمی سوازیلند، زبانهای انگلیسی و سوازی زبانهای رسمی این کشور هستند. سوازی از خانواده زبانهای بانتو است و در آفریقای جنوبی هم یکی از زبانهای رسمی است.
این زبان در مدارس نیز آموخته می‌شود اما زبان ارتباطات در مدارس، تجارت و رسانه‌ها انگلیسی است. حدود ۷۶ هزار نفر به زبان زولو و ۱۹ هزار نفر نیز به زبان تسونگا صحبت میکنند. آفریکانس نیز در بین برخی از افراد با تبار بوئر صحبت می‌شود.
سوازیلند بالاترین شیوع ایدز را در دنیا دارد. بر اساس برآورد سال ۲۰۱۲ سیا ورلد فکت‌بوک ۲۵٫۸٪ از مردم بالغ به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا هستند (در گزارشهای دیگر رقم‌های بالاتری ذکر شده) و همین باعث شده تا امید به زندگی در سوازیلند ۵۰ سال باشد که یکی از کمترین‌ها در دنیاست. بر اساس آمار سال ۲۰۰۲ سازمان بهداشت جهانی ۶۴ درصد کل مرگ‌ها در کشور به دلیل ایدز بوده‌است. | [
"لوبامبا",
"مبابانه",
"زبان انگلیسی",
"زبان سوازی",
"سلطنت مطلقه",
"پادشاه",
"ملکه سلطنتی",
"نخست‌وزیر",
"مسواتی سوم",
"ملکه نتومبی",
"بارناباس سیبوسیسو دلامینی",
"بریتانیای کبیر",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"لیلانگنی سوازیلند",
"جنوب آفریقا",
"پایتخت",
"موزامبیک",
"مزواتی سوم",
"زولو",
"سوازی",
"زبانهای بانتو",
"زبان زولو",
"زبان تسونگا",
"آفریکانس",
"ایدز",
"سیا ورلد فکت‌بوک",
"اچ‌آی‌وی",
"امید به زندگی"
] | [
"سوازیلند",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۸ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۸ (میلادی) در سوازیلند",
"پادشاهی مشروطه",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای محصور در خشکی"
] |
2,794 | سودان | 2 | 900 | 0 | [] | false | 662 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "جمهوریه السودان"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری سودان"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سودان"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Sudan.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Emblem of Sudan.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«پیروزی از آن ماست»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[ما سرباز خدا و سرباز میهنیم]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Sudan (orthographic projection).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[خارطوم]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "15"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "32"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "35"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[ام دورمان]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[عربی]] و [[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس‌جمهور]][[معاون اول رئیس‌جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[عمر حسن البشیر]][[سالوا کیر]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "خودکفایی"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[مصر]] و[[بریتانیای کبیر]] و[[حکومت عثمانی]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱ ژانویه]] [[۱۹۵۶]]؛\n[[۱۰ دی]] [[۱۳۳۴]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱،۸۸۶،۰۶۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۶ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۱۳]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۳۷،۹۶۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۳۱ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۴"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۹۴ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[پوند سودان]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "SDG"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "EAT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "sd."
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۴۹"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری سودان کشوری است در شمال خاوری آفریقا و پایتخت آن خارطوم است. سودان ۳۷ میلیون و ۹۶۰ هزار نفر جمعیت دارد و واحد پول آن پوند سودان است.
بیش از ۹۷ درصد از مردم این کشور مسلمان‌اند.
پیش از سال ۲۰۰۵ عربی تنها زبان رسمی سودان بود. در قانون اساسی سال ۲۰۰۵ عربی و انگلیسی، هر دو، به عنوان زبانهای رسمی کشور اعلام شدند.
این کشور سومین کشور بزرگ آفریقا و نیز دومین کشور بزرگ عربی پس از الجزایر می‌باشد.
سودان بزرگترین کشور آفریقا و و بزرگترین کشور جهان عرب بود تا اینکه در سال ۲۰۱۱ سودان جنوبی در پی برگزاری یک همه‌پرسی از این کشور جدا شد.
نام این کشور از عبارت عربی «بلاد السودان» گرفته شده‌است که به معنی «سرزمین سیاهان» است. کشور سودان در سال ۱۹۵۶ استقلال خود را از انگلیس به دست آورد. به استثنای یک دوره ۱۰ ساله بین سالهای ۱۹۷۲ و ۱۹۸۳ میلادی، کشور سودان از زمان کسب استقلال دستخوش ناآرامی سیاسی و جنگ داخلی بوده‌است.
نظام قانونی این کشور برپایه شریعت اسلامی قرار داده شده‌است. این کشور با دو جنگ داخلی و جنگ دارفور روبه‌رو بوده و با مسائلی چون پاکسازی قومی و برده‌داری درگیر است.
در شاخص فساد اداری، این کشور به عنوان یکی از فاسدترین کشورهای جهان از نظر میزان فساد اداری و اختلاس ذکر شده‌است. بر پایه شاخص گرسنگی جهانی که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد سودان پنجمین کشور جهان از نظر گستردگی گرسنگی در میان اهالی است و از این نظر در وضعیت هشداردهنده‌ای به‌سر می‌برد.
خلاصه تاریخ
در ۱۸۲۰ و ۱۸۲۱ سودان به دست مصریها تسخیر شد. در دهه ۱۸۸۰ یک رهبر اسلامی که ادعای مهدویت میکرد مصریها را به مبارزه طلبید. پیروان این شخص خارطوم را فتح کردند. ژنرال چارلز جورج گوردن، فرماندار کل سودان را که منتصب مصریان بود کشتند (۱۸۸۵) و یک حکومت مذهبی بر پا کردند بریتانیا مداخله کرد، از ۱۸۹۹ سودان مشترکا از سوی بریتانیا و مصر اداره می‌شد. پس از جنگ جهانی اول ملی‌گرایی به شدت رشد کرد، اما استقلال تا ۱۹۵۶ به دست نیامد.
کشور سودان در سال ۱۹۵۶ استقلال خود را از انگلیس به دست آورد. به استثنای یک دوره ۱۰ ساله بین سالهای ۱۹۷۲ و ۱۹۸۳ میلادی، کشور سودان از زمان کسب استقلال دستخوش ناآرامی سیاسی و جنگ داخلی بوده‌است.
سودان از نظر سیاسی همچنان بی‌ثبات و حکومت آن به‌طور متناوب در دست غیر نظامیان و نظامیان است. آخرین بار نظامیان طی کودتایی در ژوئن ۱۹۸۹ به قدرت رسیدند.
دارفور بخشی در غرب سودان است که از سال ۲۰۰۳ در آن درگیری‌هایی آغاز شده‌است. اهالی دارفور اکثرا آفریقایی‌تبار اما پیرو دین اسلام هستند اما از نحوه اختصاص بودجه دولتی ناخرسندند و دولت را متهم کرده‌اند که در این زمینه، بین آنان و اهالی عرب‌تبار منطقه تبعیض قائل می‌شود. آفریقایی‌تباران دارفور، که گروههای مسلحی را برای مقابله با دولت مرکزی تشکیل داده‌اند، گفته‌اند که دولت گروههای شبه نظامی عرب تبار ایجاد کرده و آنها را برای سرکوب آفریقایی‌تباران به کار می‌برد.
سودان جنوبی بعد از سالها جنگ، در سال ۲۰۱۱ از کشور سودان مستقل شد. هنوز اما دو کشور به لحاظ اقتصادی به هم وابسته هستند. سودان جنوبی نفت دارد و برای فروش نفتش مجبور است که آن را از طریق خطوط لوله‌ای که از سودان می‌گذرد به تانکرهای خریداران برساند.
در جنگ داخلی سودان که ریشه‌های قومی و مذهبی داشته و نهایتا در سال ۲۰۱۱ به جدایی و تاسیس کشور مستقل سودان جنوبی انجامید، بیش از یک میلیون نفر جان خود را از دست دادند. مالکیت منطقه ابییی که دارای ذخایر غنی نفت است میان سودان و سودان جنوبی که در سال ۲۰۱۱ از سودان جدا شد، مورد مناقشه است. منطقه ابییی از زمان استقلال سودان جنوبی تحت اداره موقت نیروهای سازمان ملل متحد قرار داشته‌است. در این منطقه، قبیله دینکا انگاک که عمدتا کشاورز هستند طرفدار حکومت سودان جنوبی بوده ولی کوچ نشینان عرب‌تبار که عمدتا دامدار هستند حامی دولت سودان هستند.
دوره‌های تاریخی
دوران باستان
سردیس یک شاه نوبی.
سرزمین سودان از لحاظ تاریخی بخشهای بزرگی از فرمانروایی‌های کوش و نوبیه را تشکیل می‌داده‌است.
نوبیه منطقهای است در حاشیه رودخانه نیل که اکنون میان کشورهای مصر و سودان قرار گرفته‌است. نوبیه از دوران نوسنگی سکونت‌گاه انسان بوده و پس از آن نیز در حدود ۲۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح این منطقه دارای پادشاهی مستقلی شد و سپس جزو قلمرو تعدادی از فرعون‌های مصر قرار گرفت.
یکی از شاهان کوشی در سده هشتم پیش از میلاد به مصر حمله برد و بدین طریق، شاهان کوشی به مدت یک سده به عنوان دودمان بیست‌وپنجم از فرعون‌ها، بر مصر فرمان راندند. فرعون‌های کوشی در زمانی از جنوب کردفان تا صحرای سینا را در قلمرو خود داشتند. شاه پیه کوشید تا قلمرو خود را به خاور نزدیک گسترش دهد اما سارگون دوم، شاه آشور، او را شکست داد. کوشی‌های سودان سرانجام به‌دست آشوری‌ها شکست داده شده و از مصر رانده شدند.
ورود اسلام
تا آغاز سده هشتم میلادی شمال آفریقا به اسلام گروید. دوره طولانی بازرگانی توسعه یابنده از طریق فعالیت‌های اسلامی که با تغییر دین تدریجی بازرگانان سودان توسط شرکای بربرشان از صحرا همراه بود. دست کم تا سده نهم اسلام به بازارهای سودان غربی راه می‌یابد اما تاثیر اولیه آن اندک است.
دومین دوران رشد و نفوذ اسلام درحوزه سواحل غربی به سمت جنوب صحرای آفریقا و از جنوب تا کمربند سودان و منطقه نیل راه یافت. در این میان نقش بازرگانی و مهاجرتهای اقتصادی را در توسعه اسلام در قاره باید مهم شمرد. از سوی دیگر در حوزه سواحل شرقی آفریقا، اسلام از طریق بازرگانان عرب برخاسته از سرزمینهای عرب‌زبان منطقه خاورمیانه و نیز خلیج فارس وارد کشورهای ساحلی گردید و البته گسترش اسلام در آفریقای مرکزی نیز اتفاق افتاد اما نه مانند مناطق شرقی و غربی آفریقا.
اما، گسترش شرقی اسلام درجهت کمربند سودانی فقط از حدود سده ۱۱ تا ۱۴ میلادی به وقوع پیوست و البته از طریق حکومتهای دینی از قرن هفدهم تقویت و استوار گردید.
دوران ترکی و مهدوی
محمد احمد المهدی فرمانروای سودان.
تا سال ۱۸۲۰ که حکومت مشترک ترک و مصر بر سراسر شمال و جنوب سودان استقرار می‌یابد، اطلاعات محدودی از تاریخ و وضعیت سیاسی این کشور در دست است.
تاریخ جدید سودان را باید از زمان لشکرکشی و ورود نیروهای نظامی محمدعلی پاشای مصری به ایالات سودان و فتح آن (۱۸۲۰–۱۸۲۱م) آغاز کرد. حکومت مشترک دو کشور ترکیه و مصر تا سال ۱۸۸۱ ادامه یافت. با سلطه انگلستان بر مصر دامنه نفوذش را تا سودان گسترش داد. خدیو مصر اداره بخش اعظمی از سودان را به انگلیسیها سپرد. پس از آن نیز ژنرال گوردون از طرف خدیو مصر، فرماندار کل سودان شد. بدین ترتیب سودان اگرچه رسما تحت کنترل مصریان بود، اما در واقع مستعمره بریتانیا به‌شمار می‌آمد.
جنبش مهدی سودانی که به جنبش المهدی معروف است در میان سالهای ۱۸۸۰–۱۸۸۱. م به رهبری جوانی بنام محمد احمد ابن عبدالله، بر ضد حکومت ترکی-مصری سودان صورت گرفت. در سال ۱۸۸۰م؛ و در بحبوحه بحران، مهدی سودانی با ادعای مهدویت، توانست طرفدارانی را گرد خود جمع کند و جنبشی را شکل دهد که به پیروزی مهدیون و شکست و خروج اشغالگران از سودان انجامید.
در ابتدای سال ۱۸۸۴ م. نیروهای محمد احمد در همه ایالات سودان حضور داشتند. اما هنوز حکومت محمد احمد تشکیل نشده بود. در فوریه ۱۸۸۴م. انگلستان با تغییر تاکتیک و به قصد سازش با محمد احمد مهدی سودانی، سودان را مستقل از مصر اعلام کرد و ژنرال گوردون را به مقام فرمانداری کل سودان منصوب کرد.
محمد احمد پس از آنکه‌ام دورمان را پایتخت خویش قرار داد در طی یک بیماری در ژوئن ۱۸۸۵م. درگذشت.
با مرگ محمد احمد بین پیروان او اختلاف افتاد و سرانجام «عبدالله» به همراه نیروهایش که به «انصار» معروف شدند، در سال ۱۸۹۱ توانستند کلیه مخالفان را سرکوب نمایند. اما دیری نگذشت که در سال ۱۸۹۶ در جنگ با نیروهای انگلیسی شکست خوردند و عبدالله به قتل رسید. در ادامه سلطه کامل انگلستان بر سودان نیروهای باقیمانده «المهدی» نیز در شهر «ام درمان» در جنگی با نیروهای انگلیسی شکست خورده و کاملا منهدم شدند و به این شکل انگلستان سودان را تا ۶۰ سال تحت انقیاد کامل خود درآورد. در سال ۱۸۹۹ سودان به‌طور کامل مستعمره انگلستان گردید. در همین سال «سر ریچنالد وینگیت» در سمت فرماندار کل سودان سازمان اداری سودان را با اقتباس از تشکیلات انگلیسی پی‌ریزی کرد.
در سالهای ۱۸۸۹و ۱۸۹۰م. خشکسالی و گرسنگی و بیماری‌های واگیردار، سودان را در کام خود کشید در چنین وضعیتی در سال ۱۸۹۶، انگلیس و فرانسه به ترتیب از شمال و از غرب وارد عملیات نظامی علیه دولت عبدالله شدند. نیروهای مشترک انگلیسی-مصری به فرماندهی لرد کیچنر در سپتامبر ۱۸۹۸ م. ام دورمان، مرکز دولت عبدالله را اشغال کردند و عبدالله با اندک نیروی باقیمانده‌اش به سمت کردفان عقب‌نشینی کردند و بدین طریق سودان عملا مستعمره کامل بریتانیا شد.
دوره معاصر
پس از استقلال مصر در سال ۱۹۲۲، یکی از افسران سودانی به نام «علی عبداللطیف» با همکاری مصر جنبش استقلال طلبانه‌ای را آغاز کردند. در سال ۱۹۲۴ سرآغاز مبارزات مردم سودان علیه استعمار انگلستان به‌شمار می‌رود و کم‌کم فکر استقلال بین طبقات مختلف و دانشجویان سودانی رشد یافت. در سال ۱۹۴۳ حزب سیاسی «العشقاد» و حزب دیگری به نام «الامه» هر دو با هدف استقلال‌طلبی تاسیس شدند. در نوامبر ۱۹۵۳ سودانی‌ها برای اولین بار مجلس کشور خود، در انتخابات شرکت کردند و حزب «العشقاد» با ۵۱ کرسی به رهبری «اسماعیل ازهری» به پیروزی رسید. در سال ۱۹۵۵ مجلس موسسان ملی خواستار خروج کلیه نیروهای انگلیسی از این کشور شدند و در دسامبر همان سال مجلس سودان تصمیم به استقلال سودان به عنوان یک کشور مستقل و حاکم گرفت. نهایتا در سال ۱۹۵۶ پرچم‌های بریتانیا و مصر از کشور سودان پایین کشیده شد و جشن استقلال در ژانویه ۱۹۵۶ برگزار گردید.
بر همین اساس در سال ۱۹۵۸ «ابراهیم عبود» کودتا نمود، و در سال ۱۹۶۴ مجددا یک دولت ائتلافی تشکیل شد. در سال ۱۹۶۹ سرهنگ «جعفر نمیری» کودتا نمود و طی ۱۶ سال دیکتاتوری خود را در توسعه روابط آمریکا با آمریکا ادامه داد. در سال ۱۹۸۵ ژنرال «سوار الذهب» با پشتیبانی حرکت‌ها و جنبش‌های مردم و گروههای سیاسی توانست با کودتای بدون خونریزی قدرت را دست بگیرد، اما اعلام کرد که با انتخابات و رای مردم کنار خواهد رفت و قدرت را به شخص منتخب مردم واگذار خواهد کرد. به این صورت یک سال بعد، «صادق المهدی» از حزب الامه قدرت را به دست گرفت. در ۳۰ ژوئن ۱۹۸۹، «ژنرال عمر البشیر» با یک حرکت نظامی بدون خونریزی حکومت المهدی را سرنگون و قدرت را به دست گفت و دولت «نجات ملی» را برقرار کرد. او طی انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۹۹۶ با اکثریت آرا رئیس‌جمهور سودان گردید.
جنگ دارفور
نقشه منطقه دارفور در غرب سودان.
در منطقه دارفور درگیری‌های خشن میان گروههای قومیتی، بر سر مالکیت زمین، امری رایج بود. در پایان دهه ۱۹۸۰ یک جنبش برتری‌جویانه عرب پا گرفت، که گفته می‌شد مورد حمایت معمر قذافی بود. گروه‌هایی مانند «فور»ها، «زغاوه»ها و «ماسالیت»ها احساس می‌کردند که دولت جانب عربها را گرفته‌است. آغاز جنگ دارفور را معمولا سال ۲۰۰۳ می‌دانند، با این حال جنبش‌های شورشی پیش از آن شکل گرفته بودند. مقامات سازمان ملل در مارس ۲۰۰۴ گفتند که شبه نظامیان جنجوید هوادار دولت به قتل‌عام سازماندهی شده روستاییان غیر عرب در دارفور دست زده‌اند. «سند دوحه برای صلح در دارفور» در مه ۲۰۱۱ در قطر امضا شد. اما در سپتامبر ۲۰۱۲ درگیری با شورشیان در دارفور و کردفان جنوبی رخ داد. سازمان ملل متحد تعداد کشته‌شدگان جنگ دارفور را سیصد هزار تن و تعداد آوارگان آن را دو و نیم میلیون نفر تخمین زده‌است.
در چند سال اخیر، بزرگترین عامل تلفات جانی در دارفور، درگیری میان گروههای مختلف عرب بوده‌است. با اینکه تصور رایج درباره این درگیری، ستیز شورشیان آفریقایی‌تبار با دولت و اعراب دارفوری است، برخی گروههای کوچکتر آفریقایی‌تبار هم برای خارطوم جنگیده‌اند.
دیوان بین‌المللی کیفری در سال ۲۰۰۹ میلادی کیفرخواستی را علیه عمر البشیر به دلیل ارتکاب به جرایم جنگی در دارفور صادر کرد، اما او هنوز دستگیر نشده‌است. او متهم شده‌است که بر اقدام برای پاکسازی بخشی از جامعه فورها، زغاوه‌ها و ماسالیت‌ها نظارت کرده‌است.
جغرافیا
تقسیمات کشوری سودان پیش از جدایی سودان جنوبی
جمهوری سودان با یک میلیون و ۸۸۶ هزار و ۰۶۸ کیلومتر مربع گستره در شمال آفریقا و در کنار دریای سرخ، میان مصر و اریتره است. درازای کرانه‌های سودان به ۸۵۳ کیلومتر می‌رسد. همچنین این کشور از سوی شمال ۱۲۷۳ کیلومتر با مصر، از شمال باختری ۳۸۳ کیلومتر با لیبی، از سمت باختر ۱۳۶۰ کیلومتر با چاد، از سمت جنوب باختری ۱۱۶۵ با آفریقای مرکزی، از سمت جنوب با جمهوری سودان جنوبی و بالاخره از سمت شرق ۶۰۵ کیلومتر با اریتره مرز مشترک دارد.
بخش پهناوری از سودان را دشت‌های بزرگی تشکیل میدهد که به دست دره بزرگ رودخانه نیل به دو بخش خاوری و باختری جدا می‌شود. همچنین ۵ درصد از خاک این سرزمین را زمین‌های قابل کشت و ۴۶ درصد از آن را چراگاه‌های طبیعی شامل می‌شوند. پست‌ترین بخش سودان در کرانه دریای سرخ هم سطح آبهای جهان است و بلندای بلندترین بخش این کشور در قله «کینیتی» به ۳۱۸۷ متر می‌رسد. آب و هوای سودان گرم و خشک است.
آب و هوا
زمین‌های سودان دشت گسترده‌ای است و کوه‌ها و بلندی‌های آن در جنوب و دورترین بخش باختری آن قرار دارد. کوه‌های نوبه در مرکز و کوه‌های دریای سرخ دربخش خاوری سودان هستند. سودان دربخش مداری آفریقا است و آب و هوای آن در جنوب استوایی و در مرکز سافنا و در شمال قاره‌ای است.
بخش دریای سرخ خاوری دارای باران‌های زمستانی است و از مارس تا ژوئن (≈اسفند تا خرداد) درجه گرمای بالاست و در روز به ۴۲ و در شب ۲۷ درجه سلسیوس می‌رسد. با ریزش باران درجه گرما کاهش یافته و از ماه ژوئیه تا اکتبر (≈تیر تا مهر) ادامه می‌یابد. از نوامبر تا فوریه (≈آبان تا بهمن) هوا گرم و معتدل شده و درجه گرما در روز به ۳۰ درجه و در شب ۱۶ یا پائینتر می‌رسد.
مردم
منطقه #800080
هماهنگ با تازه‌ترین برآورد، جمهوری سودان بیش از ۳۴ میلیون نفر جمعیت دارد که ۴۵ درصد از آنها زیر ۱۴ سال، ۵۳ درصد بین ۱۵ تا ۶۵ سال و ۲ درصد بقیه بیشتر از ۶۵ سال سن دارند.
نرخ رشد سالانه جمعیت سودان ۶۳٪ درصد است. این کشور به ازای هر هزار نفر از جمعیت خود ۵۸/۳۴ نفر نرخ زاد و ولد، ۲۸/۱۲ نفر نرخ مرگ و میر و ۷/۰ نفر نرخ کوچ کردن دارد. امید به زندگی در بین مردان سودانی به ۴۹/۵۵ سال و در زنان این کشور به ۶۶/۵۷ سال می‌رسد.
از سوی دیگر ۵۲ درصد از ساکنان کشور سودان پیش از جدا شدن سودان جنوبی، از نژاد سیاهپوستان آفریقایی، ۳۹ درصد عرب و ۸ درصد از نژاد قبیله «بجا» بودند اما امروزه بیشتر مردم سودان از نژاد عرب سودانی می‌باشند اما در بعضی بخشهای جنوبی و همچنین در دارفور اکثریت با نژاد سیاه است.
مسلمانان ۹۷ درصد، و ۳ درصد باقیمانده را پیروان ادیان محلی آنیمیست و مسیحیان و قبطی‌ها تشکیل می‌دهند. همچنین اقلیتی از پیروان مذهب شیعه دوازده امامی در شهرهای خارطوم، ام درمان، شندی، ابوزبد، پورت سودان و دیگر استانهای این کشور زندگی میکنند.
مسلمانان سودان اکثرا مالکی مذهب و بخش زیادی از آنان تابع فرقه‌های تصوف و مقید به آداب و رسوم آنان هستند. انبوه مکتب‌خانه‌های قرآنی که به کودکان خردسال تلاوت و حفظ قرآن را با همان لوح‌های چوبی قدیم آموزش می‌دهند از ویژگی‌های جامعه سنتی و مذهبی سودان به‌شمار می‌آید.
عربی زبان رسمی سودان است و زبان انگلیسی زبان دوم به‌شمار می‌آید.
دست کم ۹/۵۹ درصد از مردان و ۹/۴۴ درصد از زنان بالای ۱۵ سال سودان باسوادند. جنگهای خونین سودان با همسایگان و درگیری‌های داخلی این کشور از پیشرفت امکانات و بهداشت در این کشور جلوگیری کرده‌است. این کشور در چند سال گذشته از داشتن غذا و بهداشت بی‌بهره بوده‌است.
استانها
استانهای سودان
کشور سودان به ۱۵ استان بخش گردیده‌است که به آنها ولایت می‌گویند، نام این استانها و مراکز آنها در فهرست زیر آمده‌است:
دریای سرخ - بورتسودان
جزیره - ود مدنی
دارفور جنوبی - نیالا
کردفان جنوبی - کادوقلی
استان خارطوم - خارطوم
سنار - سنجه
دارفور شمالی - فاشر
کردفان شمالی - ابیض
شمالیه - دنقلا
دارفور غربی - جنینه
قضارف - قضارف
کسلا - کسلا
رود نیل - دامر
نیل سفید - ربک
نیل آبی - دمازین
۱۰ استان سودان در روز ۱۸ تیر سال ۱۳۹۰ مستقل و کشور سودان جنوبی را بوجود آوردند این استانها عبارتند از:
استوائیه شرقی - کبویتا
استوائیه غربی - یامبیو
استوائیه وسطی (نام قدیم: بحرالجبل) - جوبا
بحرالغزال شمالی - اویل
بحرالغزال غربی - واو
جونقلی - بور
دریاچه‌ها - رمبیک
نیل بالا - ملکال
واراب - واراب
وحدت - بانتیو
اقتصاد
جنگهای داخلی، ناپایداری دیرین دستگاه سیاسی، ویژگی‌های بد آب و هوایی، پایین بودن ارزش کالاهای تولیدی در بازار جهانی و سیاست‌های نادرست اقتصادی از عمده دلایل تنگ دستی اقتصادی سودان به‌شمار می‌رود.
کم و بیش ۸۰ درصد از نیروی کار این کشور در بخش کشاورزی کار میکنند ولی این بخش بیشتر غیرمکانیزه و پیشرفت چندانی نداشته‌است. صنایع سرپای سودان نیز بیشتر در زمینه فرآوری و تبدیل فراورده‌های کشاورزی ایجاد شده‌اند.
سودان کشوری با اقتصاد نفتی بود و از درآمدهای نفتی‌اش رو به رشد اقتصادی بود تا اینکه سودان جنوبی، از این کشور جدا شد و ۷۵ درصد از منابع نفتی سودان را گرفت.
گوشه‌گیری کشور سودان در جهان، آسیب‌های به فراوانی به اقتصاد این جمهوری وارد کرده‌است ولی دولت این کشور به تازگی تصمیم گرفته تا با استفاده از الگوهای خارجی به بهبود بخش نفت بپردازد.
امتیازهای نفت و گاز در سودان - ۲۰۰۴.
میزان تولید ناخالص داخلی سودان در سال ۱۹۹۹ به ۴/۱۱ میلیارد دلار رسید که دست کم ۴۱ درصد از آن مربوط به بخش کشاورزی، ۱۷ درصد مربوط به بخش صنعت و ۴۲ درصد مربوط به بخش خدمات است.
نرخ رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در پایان سال ۱۹۹۹ میلادی به ۴ درصد رسید، درحالی که میانگین نرخ یاد شده در میان سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۸ (۹۵/۲-) درصد بود.
سودان کشور تهیدستی است به‌طوری‌که درآمد سرانه ملی آن به تازگی از ۳۲۰ دلار فراتر نرفته‌است و دست کم ۴۷ درصد از مردم آن در زیر خط فقر زندگی میکنند.
نرخ تورم این کشور کم و بیش ۲۰ درصد است و شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی آن رشدی برابر با ۱۶ درصد در سال دارد. سودان نزدیک به ۱۲ میلیون تن نیروی کار دارد و نرخ بیکاری آن بیش از ۴۰ درصد است.
از سوی دیگر این کشور گنجایش تولید یک میلیارد و ۸۱۵ میلیون کیلووات ساعت انرژی الکتریکی دارد.
سودان دارای اندوخته‌های سرشار از سنگ آهن، نفت، مس، کروم، روی، تنگستن، میکا، نقره و طلاست. تولید طلای سودان در آستانه سال ۲۰۰۰ میلادی به حدود ۵ تن در سال رسید.
پارچه، سیمان، فراورده‌های نفتی، شکر، صابون و کفش مهمترین تولیدات صنعتی سودان هستند. بیشتر فراورده‌های کشاورزی این سرزمین را پنبه، ارزن، خرما و سبزیجات هستند.
در سال ۱۹۹۳، رئیس‌جمهور آمریکا، بیل کلینتون، سودان را در لیست کشورهای حامی تروریسم قرار داد و سه سال بعد یک رشته اقدامات از جمله منع (انتقال فناوری، فروش قطعات یدکی و به ویژه - و از همه دشوارتر- تحریم معاملات بانکی بین‌المللی به دلار) را به تصویب کنگره رساند؛ امری که صدمه سنگینی به اقتصاد سودان وارد کرد. با این همه خارطوم توانست به دلیل رونق قیمت نفت و سرمایه‌گذاری چین از سال ۱۹۹۹ در این حوزه، کمابیش به اموراتش ادامه دهد. مشارکت پکن، اکتشافات را توسعه داده و به خصوص با ساخت لوله‌های نفت که منطقه میادین نفتی در بندر سودان را به هم مرتبط میکرد، طی پانزده سال، توانست سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در سودان بکند (بیش از ۱۴ میلیارد دلار- ۸،۱۱ میلیارد یورو) این کشور تا سال ۲۰۱۰ روی طلای سیاه زندگی میکرد تا زمانی که جنوب سودان، منطقهای که ۹۰٪ ذخایر نفتی در آن قرار گرفته، بعد از برگزاری یک همه‌پرسی بین‌المللی از سودان جدا شد.
سودان در سال ۱۹۹۹ بالغ بر ۵۸۰ میلیون دلار کالا به خارج فرستاد که بیشتر شامل پنبه، کنجد و دام‌های اهلی بود.
عربستان سعودی، ایتالیا، آلمان، مصر، فرانسه، ژاپن و چین بزرگترین خریداران کالا از سودان هستند.
این کشور همچنین در سال ۱۹۹۹ میلادی بیش از ۴/۱ میلیارد دلار کالا خرید که بیشتر شامل مواد خوراکی، فراورده‌های نفتی، کالاهای صنعتی، ماشین آلات و ماشین‌های ترابری، دارو و دستگاه‌های پزشکی، پوشاک و پارچه بود. چین، فرانسه، انگلستان، آلمان، ژاپن، هلند و کانادا در ردیف عمده‌ترین صادرکنندگان کالا به سودان قرار دارند.
سودان نزدیک به ۲۴ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد که دست کم ۵/۷ میلیارد دلار از آن کوتاه مدت است. واحد پول سودان «جنیه» است و پس از جدایی جنوب از شمال و از دست دادن منابع نفتی و جنگلی، نرخ تورم در این کشور افزایش زیادی داشته‌است و هر دلار آمریکا کم و بیش با ۵/۵ جنیه سودان خریداری می‌شود. (نرخ برابری ژوئن۲۰۱۱)
ارتباطات
در سودان بیش از پانصد هزار شماره تلفن ثابت و میلیون‌ها شماره تلفن همراه وجود دارد. مردم این جمهوری امواج ۱۲ ایستگاه رادیویی (AM)، یک ایستگاه رادیویی (FM) و یک ایستگاه رادیویی با طول موج کوتاه را دریافت میکنند و برنامه‌های تلویزیون سودان از راه ۳ شبکه دولتی در سراسر کشور پخش می‌شود.
از نظر ویژگی ترابری و راه‌های رفت‌وآمد نیز نزدیک به ۵۳۱۱ کیلومتر راه‌آهن، ۱۱ هزار و ۹۰۰ کیلومتر جاده اصلی و فرعی، ۵۳۱۰ کیلومتر راه آبی، ۷ بندر ماهیگیری و بازرگانی، ۶۱فرودگاه بزرگ و کوچک در سودان وجود دارد که تنها یک فرودگاه از آنها توانایی پذیرش هواپیماهای پهن پیکر را داراست.
مهمترین بندر این کشور پورت سودان است.
تخاصم چاد و سودان | [
"سرود ملی سودان",
"خارطوم",
"ام دورمان",
"زبان عربی",
"زبان انگلیسی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"معاون اول رئیس‌جمهور",
"عمر حسن البشیر",
"سالوا کیر",
"مصر",
"بریتانیای کبیر",
"ترکیه",
"۱ ژانویه",
"۱۹۵۶ (میلادی)",
"۱۰ دی",
"۱۳۳۴",
"۲۰۱۳ (میلادی)",
"پوند سودان",
"آفریقا",
"اسلام",
"الجزایر",
"سودان جنوبی",
"دارفور",
"پاکسازی قومی",
"برده‌داری",
"چارلز جورج گوردن",
"ابییی",
"دینکا",
"نوبیه",
"پادشاهی کوش",
"نوسنگی",
"فرعون",
"صحرای سینا",
"سارگون دوم",
"آمازیغ",
"نیل",
"خلیج فارس",
"محمدعلی پاشا",
"خدیو",
"محمد احمد ابن عبدالله",
"مهدویت",
"مهدیون",
"محمد احمد",
"ژنرال گوردون",
"لرد کیچنر",
"کردفان",
"علی عبداللطیف",
"العشقاد",
"الامه",
"اسماعیل ازهری",
"مجلس مؤسسان",
"جعفر نمیری",
"دیکتاتوری",
"سوار الذهب",
"صادق المهدی",
"عمر البشیر",
"جنجوید",
"دریای سرخ",
"اریتره",
"لیبی",
"چاد",
"آفریقای مرکزی",
"چراگاه",
"کینیتی",
"کوه‌های نوبه",
"کوه‌های دریای سرخ",
"باران‌های زمستانی",
"مارس",
"ژوئن",
"اسفند",
"خرداد",
"درجه سلسیوس",
"باران",
"ژوئیه",
"اکتبر",
"تیر (ماه)",
"مهر (ماه)",
"نوامبر",
"فوریه",
"آبان",
"بهمن",
"گرم و معتدل",
"کردفان جنوبی",
"سیاهپوستان آفریقایی",
"عرب",
"بجا",
"مسیحیت",
"مسلمانان",
"آنیمیست",
"مسیحیان",
"قبطی‌ها",
"استان",
"دریای سرخ (استان سودان)",
"جزیره (استان سودان)",
"دارفور جنوبی",
"استان خارطوم",
"سنار",
"دارفور شمالی",
"کردفان شمالی",
"شمالیه",
"دارفور غربی",
"قضارف",
"کسلا",
"رود نیل (استان سودان)",
"نیل سفید",
"نیل آبی",
"استوائیه شرقی",
"استوائیه غربی",
"استوائیه وسطی",
"بحرالجبل",
"بحرالغزال شمالی",
"بحرالغزال غربی",
"جونقلی",
"دریاچه‌ها (استان سودان)",
"نیل بالا",
"واراب",
"وحدت (استان سودان)",
"تروریسم",
"کنگره",
"یورو",
"همه‌پرسی",
"جنیه",
"تخاصم چاد و سودان"
] | [
"سودان",
"آفریقای شرقی",
"آفریقای شمالی",
"اتحادیه عرب",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۵۶ (میلادی) در سودان",
"جمهوریهای فدرال",
"دیکتاتوری نظامی",
"رنگ‌های خوراکی",
"سرزمینهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۵۶ (میلادی)",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای عربی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای اسلامی",
"کشورهای اقیانوس هند",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای خاورمیانه",
"کشورهای شمال آفریقا",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای فدرال",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا"
] |
2,795 | سورینام | 2 | 382 | 0 | [
"سورينام",
"گویان هلند",
"گويان هلند"
] | false | 202 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republiek Suriname"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری سورینام"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سورینام"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Suriname.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Suriname.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "دادگری، وظیفه، وفاداری"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "خدا سورینام ما را نگاه بدارد"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Suriname in its region.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[پاراماریبو]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "50"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "55"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "10"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[پاراماریبو]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان هلندی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس جمهور]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[دسی بوترسه]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[هلند]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۲۵ نوامبر]] [[۱۹۷۵]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۶۳،۸۲۱"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۹۱ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۱"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۴۷۰،۷۸۴"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۶۸ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۲٫۷"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۳۴ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار سورینام]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "SRD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "ART"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۳"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "-۳"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".sr"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۵۹۷"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری سورینام کشور کوچکی است در شمال آمریکای جنوبی. پایتخت آن پاراماریبو است.
سورینام از نظر جمعیت و مساحت کوچکترین کشور آمریکای جنوبی است.
کشور سورینام از سوی شرق با گویان فرانسه و از سوی غرب با گویان هم‌مرز است.
در جنوب آن برزیل و در شمال آن اقیانوس اطلس قرار دارد.
مرزهای جنوبی آن با گویان و گویان فرانسه مورد مناقشه‌است.
نام این کشور در فرهنگ‌های لغت اروپایی به صورت سرانان تونگو سرانان هم آمده.
سورینام در گذشته از مستعمرات پادشاهی هلند بود و به نام گویان هلند معروف بود.
تاریخ
بومیان آمریکایی از قبیله‌های آراواک و کاریب اولین کسانی بودند که سه هزار سال قبل از میلاد در سورینام سکنی گزیدند. در قرن هفدهم میلادی، انگلیسی و هلندی تلاشهای زیادی برای مستعمره کردن سورینام انجام دادند که سرانجام هلند، کنترل پایدار را بدست آورد. هلند و در نتیجه سورینام، سیستم کارگر برده‌ای داشتند که اکثر این برده‌ها از نژاد آفریقایی بودند. با این برده‌ها بدرفتاری زیادی می‌شد که باعث شد برده‌های زیادی به جنگل فرار کنند. این مارون‌ها (که «ژوکاس» یا «باکابوسی ننگر» نیز نامیده می‌شدند) اغلب بر می‌گشتند و به مزارع حمله می‌کردند. نظام کارگری – برده‌ای در سال ۱۸۶۳ برانداخته شد تا این کشور، آخرین کشور اروپایی باشد که اینکار را انجام داده‌است. هرچند، برده‌ها تا سال ۱۸۷۳ آزاد نشده بودند. پس از آن، کارگران از کشور هند شرقی هلند (اندونزی مدرن) برای کار به این کشور می‌آمدند. در سال ۱۹۵۴ سورینام صاحب دولت شد، هرچند امور دفاعی و روابط خارجی در کنترل هلند بود. در سال ۱۹۷۳ دولت محلی به رهبری NPK (حزبی از نژادهای مختلف) شروع به مذاکره با دولت هلند درباره استقلال کرد و در تاریخ ۲۵ نوامبر ۱۹۷۵ به استقلال رسید. اولین رئیس جمهور این کشور ژوهان فریر بود و نخست وزیر او هنک آرون (رهبر حزب ملی سورینام) بود. تقریبا یک سوم از جمعیت به علت ترس از عدم توانایی کشور جدید در اداره امور، به هلند مهاجرت کردند. تعدادی کودتای نظامی در سال ۱۹۸۰ باعث کدورت روابط بین هلند و سورینام شد، ولی انتخابات برگزار شد و قانون اساسی جدید در سال ۱۹۸۷ نوشته شد. کودتایی در سال ۱۹۹۰ مجددا نظم را به هم زد ولی انتخابات در سال ۱۹۹۱ دوباره برگزار شد. با روی کار آمدن دموکراسی، هلند نیز کمکهای خود را از سرگرفت. از سال ۱۹۹۰، ائتلاف چهار حزبه نیوفرانت به رهبری رونالد وشیان دولت را در اختیار داشته‌اند. در سالهای اخیر، توسعه اقتصادی یکی اصلی‌ترین مسائل دولت سورینام بوده‌است.
تقسیمات کشوری
Map of the districts of Suriname in alphabetical order
سورینام به ۱۰ استان تقسیم شده‌است:
استان بروکوپوندو Brokopondo
استان کوموینه Commewijne
استان کورونی Coronie
استان مارووینه Marowijne
استان نیکری Nickerie
استان پارا Para
استان پاراماریبو Paramaribo
استان ساراماکا Saramacca
استان سیپالیوینی Sipaliwini
استان وانیکا Wanica
جغرافیا
نقشه سورینام
نقشه‌ای از سورینام به همراه منطقه مورد منازعه با گویان
سورینام کوچکترین کشور مستقل آمریکای جنوبی است. با قرار گرفتن بر روی لایه جغرافیایی گویان، این کشور به دو قسمت اصلی جغرافیایی تقسیم شده‌است. قسمت شمالی، زمین‌های پست ساحلی است (تقریبا بالای خط آلبینا – پارانام –واگنینگن) که در آنها کشاورزی می‌شود و اکثر جمعیت در این قسمت زندگی میکنند. قسمت جنوبی از جنگلهای بارانی استوایی تشکیل شده که بطور پراکنده و در امتداد مرز برزیل، ساواناها در آن زندگی میکنند که حدود % ۸۰ سطح زمین‌های سورینام را پوشش داده‌است.
دو رشته کوه اصلی در سورینام وجود دارد: کوه‌های باکهویس و کوه‌های وان آچ وان ویک قله ژولیانا بلندترین کوه در کشور با ارتفاع ۱۲۸۶ متر از سطح دریاست. دیگر کوه‌ها عبارتند از کوه تافلبرگ (۱۰۲۶ متر)، کوه کاسیکاسیم (۷۱۸ متر)، گولیاتبرگ (۳۵۸ متر) و فولتزبرگ (۲۴۰ متر).
بخاطر قرار گرفتن در امتداد خط استوا، سورینام آب و هوای معتدل دارد و درجه هوا در طول سال تغییر چندانی نمی‌کند. هر سال دو فصل بارش، یکی از دسامبر تا اوایل فوریه و دیگری از اواخر آوریل تا اواسط آگوست دارد.
در شمال شرقی کشور، دریاچه وان بلومشتین میر، یکی از بزرگترین دریاچه‌های جهان قرار دارد. این دریاچه با احداث سد آفوباکا (پروژه بروکوپوندو) بوجود آمد، با احداث این سد، نیروی هیدروالکتریک مورد نیاز صنایع بوکسیت (که حدود % ۷۵ خروجی برق را مصرف میکند) و مصرف داخل کشور، تامین می‌شود.
در ناحیه بالا دستی رودخانه کوپنام در حوزه آب بخشان، سازمان ذخیره ملی مرکزی سورینام که یک سایت میراث جهانی یونسکو است، و تغییرات انواع اکوسیستم را در مناطق جنگل بارانی بررسی میکند. پارک‌های ملی زیادی در کشور وجود دارند: پارک ملی گالیبی، پارک ملی کوپنام و ویاویا در کناره ساحلی، برونسبرگ، رالی والن/ فولتزبرگ تافلبرگ و ایلرتس دی هان در مرکز و سیپالیوانی در مرز برزیل، روی‌هم‌رفته، % ۱۲ مساحت کشور را پارکها و دریاچه‌ها تشکیل می‌دهند.
مردم
۴۱ درصد مردم سورینام مسیحی، ۴۰ درصد پیرو مذهب هندو و ۱۳ درصد مسلمان هستند.
سرشماری نفوس
خانه‌های لب آب در پاراماریبو، سال ۱۹۵۵.
جمعیت ۴۷۰،۷۸۴ نفری سورینام از نژادهای مختلفی تشکیل شده‌است. نژاد هندی شرقی (که درزبان محلی هیندوستانن نام دارند) % ۳۷ جمعیت را تشکیل می‌دهند. این افراد، نوادگان مهاجرینی‌اند که درقرن ۱۹ از هند به سورینام آمدند. این افراد اهل استان بیهار در هندوستان شرقی اوتار پرادش در شمال هند و در امتداد مرز نپال می‌باشند، نژاد کریاویو، که ترکیب نژادهای سیاه و سفید است، % ۳۱ جمعیت و نژاد ژاوانسه (نوادگان نژاد هندی هلندی شرقی) % ۱۵ جمعیت را تشکیل می‌دهند که مارون‌ها (نوادگان برده‌های فراری آفریقایی) % ۱۰ جمعیت را تشکیل می‌دهند و به پنج گروه اصلی تقسیم شده‌اند: آئوسان‌ها، کونیتی، ماتاوی، پاراماسان‌ها و ساراماسان‌ها.
مردمان بومی آمریکایی تنها % ۳ جمعیت (در برخی منابع % ۱) را تشکیل میدهد و شامل گروههای اصلی آکریرو، آرواک، کاریب/ کالینا، تریو و وایانا می‌باشد. بقیه جمعیت را چینی‌ها، اروپایی‌ها و برزیلی‌هایی که برای کار به سورینام آمده‌اند، تشکیل میدهد. تعداد کمی یهودی در حدود ۲۰۰ نفر که از نوادگان سفاردی‌ها هستند، نیز در این کشور زندگی میکنند. این افراد اغلب در پاراماریبو زندگی میکنند و کنگره بین‌المللی یهودیان نیازهای آن را ازسال ۱۹۸۰ برآورده می‌سازد. در گذشته ناحیه‌ای خودگردان در سورینام به نام «جودنساوانه» وجود داشت که در اواسط قرن ۱۷ بزرگترین جامعه یهودی در نیمکره غربی بود.
بعلت وجود نژادهای مختلف در کشور دین واحدی وجود ندارد. اغلب هندی‌ها هندو است ولی برخی به دین اسلام و مسیحیت روی آورده‌اند. مسیحیت در هر دو شاخه کاتولیک و پروتستان در بین مردم کریاویو و مارون رایج است.
هلندی زبان رسمی مردم سورینام است. مردم سورینام به زبان محلی نیز صحبت میکنند: سراناتونگو (که به سورینامز نیز معروف است). این زبان مخلوطی از انگلیسی با کلمات وارد شده از هلندی، اسپانیایی، پرتغالی، زبانهای آفریقای شرقی و زبانهای محلی است. همچنین زبانهای اصیل کاریب و آراواکان نیز وجود دارند که مردم نژاد آمر ایندین سورینام، مارون‌ها، آئوسان و ساراماسان به این زبانها صحبت میکنند. دومین زبان اصلی مردم، سارنامی هندی است که شکلی از بیهاری و لهجه‌ای از زبان مدرن هندی می‌باشد. علاوه بر این، زبانهای انگلیسی و اسپانیای، استفاده گسترده‌ای، بخصوص در مغازه‌ها و اماکن توریستی و تفریحی، دارند.
بخش عمده‌ای از مردم (حدود % ۹۰) در پاراماریبو یا در ساحل زندگی میکنند. تعداد زیادی از مردم سورینام نیز در هلند زندگی میکنند. در سال ۲۰۰۴، ۳۲۱،۰۰۰ نفر از اهالی سورینام در هلند زندگی می‌کردند که حدود % ۲ جمعیت هلند را تشکیل می‌دهند. (در مقایسه با ۴۴۹،۰۰۰ در سورینام)
فرهنگ
زبان رسمی کشور سورینام هلندی است. ترکیبی از زبانهای هندغربی و هلندی در مناطق مختلف آن بکار می‌رود.
به خاطر ترکیب جوامع مختلف، فرهنگ سورینام بسیار متنوع است.
هندو گرایی در آمریکای جنوبی
هندوگرایی در سورینام
اسلام در سورینام
موسیقی سورینام
اقتصاد
رودخانه سورینام، نزدیک شهر پاراماریبو
اقتصاد سورینام تحت تاثیر صنایع بوکسیت قرار دارد که بیش از % ۱۵ تولید ناخالص داخلی % ۷۰ درآمد صادرات را تامین میکند. سایر اقلام صادراتی شامل شکر و قند می‌شود و نیز سورینام دارای مخازن نفت و طلا است. حدود یک چهارم مردم در بخش کشاورزی کار میکنند. اقتصاد سورینام وابستگی زیادی به کشورهای دیگر دارد و عمدتا با هلند، ایالات متحده و سایر کشورهای حوزه کاراییب تجارت میکند.
دولت ویدنبوش پس از در دست گرفتن قدرت در پاییز ۱۹۹۶، تمام برنامه‌های ساختاری دولت قبلی را به بهانه منصفانه نبودن برای مردم فقیر جامعه، متوقف کرد. درآمدهای مالیاتی مانند گذشته قطع شد و دولت منابع درآمد جدیدی را جایگزین مالیات کرد. در سال ۱۹۹۷ تخصیص سرمایه به توسعه سازمانهای هلندی کاهش یافت و روابط دو کشور رو به زوال گذاشت. رشد اقتصادی درسال ۱۹۹۸ با تنزل بخش معدن، ساخت و ساز و خدمات عمومی، کاهش پیدا کرد.
هزینه‌های رایج دولتی، پایین بودن مالیات، خدمات شهری ضعیف و کاهش کمکهای خارجی در سال ۱۹۹۹ منجر به مشکلات مالی و کاهش تولید ناخالص داخلی به % ۱۱ شد. دولت تصمیم گرفت تا این کمبودهای مالی را با چاپ اسکناس جبران کند که منجر به افزایش فوق العاده تورم و کاهش نرخ تبادل ارز گردید.
اطلاعات جانبی
در سال ۱۹۶۲ فیلم «جاده مارپیچ» به کارگرانی رابرت مولیگان و با درخشش راک هادسن در سورینام ساخته شد (سپس در گویانای هلند)
فصل ۱۹ شاهکار ولتر، «کاندید» در سورینام نوشته شده‌است.
برخی از فوتبالیست‌های بزرگ هلند مثل فرانک ریکارد، رود گولیت، پاتریک کلایورت، کلارنس سیدورف، آرون وینتر و ادگار داویدس از نژاد سورینامی هستند. داویدس در یادداشت‌های خود درباره تعصبش به نژاد سورینامی و علاقه به برگزاری مسابقات فوتبال در این کشور، نوشته‌است.
یک سرباز اروپایی بنام کارل پنتا ماموریت موفقیت آمیزی را برای تضعیف رژیم ارتشی که به رهبری دسی بوترز، حکومت دیکتاتوری را در سورینام هدایت میکرد، طراحی و هدایت کرد.
آنتونی نستی تنها کسی است که برای سورینام در بازی‌های المپیک مدال کسب کرده‌است (در رشته شنا). جالب است که او اهل ترینیداد است نه سورینام، و اکنون نیز در میامی، فلوریدا، USA زندگی میکند.
در فیلم "سکوت بره‌ها به نام سورینام به عنوان مبدا پروانه‌ها اشاره شده‌است.
در سریال تلویزیونی «حلقه E» نمایش داده شده‌است.
فوتبالیست‌های سورینام
سورینام، محل تولد بسیاری از فوتبالیست‌های معروف بوده‌است که ملیت هلندی گرفته ند و در تیم ملی فوتبال هلند بازی کرده‌اند. فهرست اسامی این بازیکنان در زیر آورده شده‌است.
ردیف
اندرو واسیمان
اندوله اسلوری
آنتونی کوریا
آنتون وریسد
آرموند مک اندرو
آرون وینتر
بینتو کمبل
بوی واترمن
برایان پیناس
برایان توردن
برایان روی
کارلوس هاسلبینک
سرزو فانگ آوینگ
چدریک سیدورف
کلارنس سیدورف
کلاید وینهارد
دارل دو گلاس
دین کوره
دلانو هیل
دیگو بیسسوار
دیون اسایاس
دوستلی مولدر
وایت تیندالی
ادگار داویدز
ادسون براف هید
الری کایرو
ارول رفوس
اتین اسایاس
اتین سئو – آ- تیون
فابین دی فریتاس
فابین وین لیس
فردی ویرکلاو
فرناندو درولد
فرنه اسنویل
فرانک ریکارد
گاستون تائومنت
ژئوفری وروی
جرارد واننبورگ
جیانی زویورلو
ژینو کوتینهو
گلن هلدر
گرگوری پلی فیر
گاس اوهلن بیک
هاروی اسایاس
هاروی وینگارد
هنک فریزر
هنک تن کات
هنی میر
هامفری مینالس
هامفری روژه
ایوان ردان
ژرماین هولوین
ژرماین ساندولیت
ژرل پرومز
ژرل ولفگانگ
ژری دی یونگ
ژری سیمونز
جیمی فلوید هاسلبینک
جان ولدمن
یورگن کولین
کنت مونکو
کنت ورمیر
کوین بابسون
کیو جالینس
کیدان بکان
کورت السئوت
لئو کوسوال
لورنزو داویدز
لورنزو ووتر
لوسیانو وان کالن
مارتین آتمودی کورد
مایکل رن فورم
مارسیانو وینک
ماریانو کاریلهو
مارینو پرومز
ماریو ملچویت
مارک دی وریس
ماروین برونسویک
ماروین امنز
ملوین برونسویک
ملوین فلور
ملوین هولوین
ملوین زالمان
مایکل رایزیگه
مایکل شولتز
میشل نوک
میشل نوک
میشل پیکوئه
میشل پلت
میشل شت
نایجل دی یونگ
نوردین ووتر
اورلاندو انگلار
اورلاندو تراست فول
اسوالد اسینپ
پاسکال هیه
پاتریک کلایورت
پرنیس راج کومار
پورل فرانکل
کوینسی فان اومرن
آر. موسکیت
رائول هنار
رای فرانکل
رگی بلینکر
رگیلیو ورده
رگیلیو سیمونز
رگیلیو اسلینگارد
رینهارد برین بورگ
رودنی کاریو
رودنی اوبرگن
روئل لیفدن
رومانو دنبوم
رومئو کاستلن
رومئو وودن
رومئو زوندروان
رونالد برین بورگ
روسیتون درنته
رود گولیت
راین بابل
ساموئل کوئیو
سرجینیهو گرین
شریل مک دونالد
سوئرس منزو
استانلی منزو
استیو گوسن
استفانو سیدورف
استیو اولفرس
اولریش کرودن
اولریش فان گوبل
اولریش ویلسون
اوربی امانوئلسون
اوریل تراست فول
اوروین لی
ویکتور کروس
وینستون باک بورد
وینستون بوگارد
وینستون فاربر
- (به زبان هلندی)
(به زبان انگلیسی)
(به زبان هلندی)
- پرتال سورینام (به زبان هلندی) | [
"پاراماریبو",
"زبان هلندی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"دسی بوترسه",
"هلند",
"۲۵ نوامبر",
"۱۹۷۵ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"دلار سورینام",
"آمریکای جنوبی",
"گویان فرانسه",
"گویان",
"برزیل",
"اقیانوس اطلس",
"آراواک",
"کاریب",
"قبل از میلاد",
"انگلیس",
"هند شرقی هلند",
"کودتای نظامی",
"رونالد وشیان",
"توسعهٔ اقتصادی",
"استان",
"استان بروکوپوندو",
"استان کوموینه",
"استان کورونی",
"استان مارووینه",
"استان نیکری",
"استان پارا",
"استان پاراماریبو",
"استان ساراماکا",
"استان سیپالیوینی",
"استان وانیکا",
"جنگلهای بارانی",
"تافلبرگ",
"کاسیکاسیم",
"دریاچهٔ وان بلومشتین میر",
"دراینژ",
"میراث جهانی یونسکو",
"پارک ملی گالیبی",
"اوتار پرادش",
"کریاویو",
"سفاردی‌ها",
"آفریقای شرقی",
"نژاد آمر ایندین",
"مارون‌ها",
"اندیوکا",
"ساراماسان",
"زبان هندوستانی",
"زبان بیهاری",
"هندو گرایی در آمریکای جنوبی",
"هندوگرایی در سورینام",
"اسلام در سورینام",
"موسیقی سورینام",
"تولید ناخالص داخلی",
"ایالات متحده",
"ژولز ویدنبوش",
"راک هادسن",
"فرانک ریکارد",
"رود گولیت",
"پاتریک کلایورت",
"کلارنس سیدورف",
"آرون وینتر",
"ادگار داویدس",
"کارل پنتا",
"تیم ملی فوتبال هلند",
"اندرو واسیمان",
"اندوله اسلوری",
"آنتونی کوریا",
"آنتون وریسد",
"آرموند مک اندرو",
"بینتو کمبل",
"بوی واترمن",
"برایان پیناس",
"برایان توردن",
"برایان روی",
"کارلوس هاسلبینک",
"سرزو فانگ آوینگ",
"چدریک سیدورف",
"کلاید وینهارد",
"دارل دو گلاس",
"دین کوره",
"دلانو هیل",
"دیگو بیسسوار",
"دیون اسایاس",
"دوستلی مولدر",
"وایت تیندالی",
"ادگار داویدز",
"ادسون براف هید",
"الری کایرو",
"ارول رفوس",
"اتین اسایاس",
"اتین سئو – آ- تیون",
"فابین دی فریتاس",
"فابین وین لیس",
"فردی ویرکلاو",
"فرناندو درولد",
"فرنه اسنویل",
"گاستون تائومنت",
"ژئوفری وروی",
"جرارد واننبورگ",
"جیانی زویورلو",
"ژینو کوتینهو",
"گلن هلدر",
"گرگوری پلی فیر",
"گاس اوهلن بیک",
"هاروی اسایاس",
"هاروی وینگارد",
"هنک فریزر",
"هنک تن کات",
"هنی میر",
"هامفری مینالس",
"هامفری روژه",
"ایوان ردان",
"ژرماین هولوین",
"ژرماین ساندولیت",
"ژرل پرومز",
"ژرل ولفگانگ",
"ژری دی یونگ",
"ژری سیمونز",
"جیمی فلوید هاسلبینک",
"جان ولدمن",
"یورگن کولین",
"کنت مونکو",
"کنت ورمیر",
"کوین بابسون",
"کیو جالینس",
"کیدان بکان",
"کورت السئوت",
"لئو کوسوال",
"لورنزو داویدز",
"لورنزو ووتر",
"لوسیانو وان کالن",
"مارتین آتمودی کورد",
"مایکل رن فورم",
"مارسیانو وینک",
"ماریانو کاریلهو",
"مارینو پرومز",
"ماریو ملچویت",
"مارک دی وریس",
"ماروین برونسویک",
"ماروین امنز",
"ملوین برونسویک",
"ملوین فلور",
"ملوین هولوین",
"ملوین زالمان",
"مایکل رایزیگه",
"مایکل شولتز",
"میشل نوک",
"میشل پیکوئه",
"میشل پلت",
"میشل شت",
"نایجل دی یونگ",
"نوردین ووتر",
"اورلاندو انگلار",
"اورلاندو تراست فول",
"اسوالد اسینپ",
"پاسکال هیه",
"پرنیس راج کومار",
"پورل فرانکل",
"کوینسی فان اومرن",
"آر. موسکیت",
"رائول هنار",
"رای فرانکل",
"رگی بلینکر",
"رگیلیو ورده",
"رگیلیو سیمونز",
"رگیلیو اسلینگارد",
"رینهارد برین بورگ",
"رودنی کاریو",
"رودنی اوبرگن",
"روئل لیفدن",
"رومانو دنبوم",
"رومئو کاستلن",
"رومئو وودن",
"رومئو زوندروان",
"رونالد برین بورگ",
"روسیتون درنته",
"راین بابل",
"ساموئل کوئیو",
"سرجینیهو گرین",
"شریل مک دونالد",
"سوئرس منزو",
"استانلی منزو",
"استیو گوسن",
"استفانو سیدورف",
"استیو اولفرس",
"اولریش کرودن",
"اولریش فان گوبل",
"اولریش ویلسون",
"اوربی امانوئلسون",
"اوریل تراست فول",
"اوروین لی",
"ویکتور کروس",
"وینستون باک بورد",
"وینستون بوگارد",
"وینستون فاربر"
] | [
"سورینام",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۵ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۵ (میلادی) در آمریکای جنوبی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای هلندی‌زبان",
"کشورهای آمریکای جنوبی",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای عضو اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌های پیشین انگلستان",
"مستعمره‌های پیشین هلند"
] |
2,796 | سنگاپور | 2 | 916 | 0 | [
"سینگاپور"
] | false | 823 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Republic of Singaporeجمهوری سنگاپور"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Singapore.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Singapore.jpg"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سنگاپور"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«به پیش، سنگاپور»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "Majulah Singapura"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Singapore ASEAN.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[شهر سنگاپور]]"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "سنگاپور"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی]]، [[ماندارین]][[تامیل]] [[مالایی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۷۱۸٫۳"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[رئیس جمهور]][[نخست وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[حلیمه یعقوب]][[لی هسین لونگ]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "جدایی"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[مالزی]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۹ اوت]] [[۱۹۶۵]]"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۹۰ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱،۴۴۴"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۵،۲۹۳،۰۰۰"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۱۲"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "SGD"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۱۴ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۸۱۴"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۳ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دلار]] سنگاپور"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "SST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۸"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".sg"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۶۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری سنگاپور کشوری در جنوب شرقی آسیا به پایتختی شهر سنگاپور است. سنگاپور در جنوب شبه جزیره مالایا واقع شده و کوچکترین کشور جنوب شرقی آسیا است.
سنگاپور در شمال خط استوا قرار دارد. کشوری ثروتمند و مدرن است. مالزی و اندونزی تنها همسایه‌های سنگاپورند. پیش از حضور کشورهای اروپایی در منطقه، منطقهای که امروزه به عنوان سنگاپور شناخته می‌شود فقط منطقه ماهیگیری مالایی در ریزشگاه رودخانه سنگاپور بود. سنگاپور از سال ۱۸۲۴ تا ۱۹۶۳ میلادی، به غیر از سه سال در زمان جنگ جهانی دوم یکی از مستعمرات بریتانیا بود. در سال ۱۹۴۲ سنگاپور که هنوز مستعمره بریتانیا بود، توسط ژاپن اشغال می‌شود و نیروهای بریتانیایی مجبور به ترک آن شدند که این واقعه توسط وینستون چرچیل «بزرگترین شکست تاریخ بریتانیا» نامیده شد. پس از پایان جنگ، در سال ۱۹۴۵ میلادی سنگاپور مجددا توسط نیروهای بریتانیایی بازپس گرفته شد. هجده سال بعد در سال ۱۹۶۳ سنگاپور به عنوان عضوی از فدراسیون مالزی استقلال خود را از بریتانیا بدست آورد. این کشور در نهایت دو سال بعد در سال ۱۹۶۵ از مالزی جدا شد و به این ترتیب جمهوری سنگاپور شکل گرفت.
سنگاپور با مساحت ۷۱۸ کیلومتر مربع کمی کوچکتر از بحرین است. این کشور که از تعدادی جزیره تشکیل شده، در جنوب شرقی آسیا واقع شده و یکی از مراکز بزرگ تجاری داد و ستد کالا در جهان است. سنگاپور یکی از ۳ کشور-شهر مستقل کنونی در جهان است. از زمان استقلال در سال ۱۹۶۵، به یکی از پررونق‌ترین کشورهای جهان تبدیل شده و امروز یکی از پرترددترین بندرهای دنیاست. سنگاپور از لحاظ ذخایر معدنی کشوری فقیر است، اما اقتصاد آن که متکی بر بخش خدمات و صنعت است، رشد و شکوفایی فراوانی داشته و این کشور را به یکی از ثروتمندترین مناطق دنیا تبدیل کرده‌است. به نحوی که هم‌اکنون چهارمین مرکز اقتصادی بزرگ دنیا و سومین مرکز بزرگ پالایش نفت در دنیا به‌شمار می‌آید.
آب و هوای این کشور گرم و مرطوب است و میانگین بارش سالانه در آن به بیش از ۲۳۴۰ میلی‌متر می‌رسد.
ریشه‌شناسی
نام انگلیسی سنگاپور از مالایی Singapura (سنسکریت सिंहपुर "شهر شیر")، به این ترتیب سنگاپور به شهر شیر شهرت یافته‌است. این نام اولین بار توسط سانگ نیلا اوتاما بنیانگذار سنگاپور بر این شهر گذاشته شد. وی که درحال شکار در منطقه با جانوری مشابه شیر مواجه شده بود، این اتفاق را به فال نیک گرفته و در آن منطقه شهری به نام سنگاپور بنا کرد. هرچند طبق مطالعات انجام شده، احتمالا هرگز شیری در سنگاپور زندگی نکرده و جانور مشاهده شده توسط وی، ببر بوده‌است.
گردشگری
صنعت گردشگری، یکی از منابع عمده درآمد سنگاپور را تشکیل میدهد. جاذبه‌های طبیعی فراوان، تنوع قومی، استفاده از زبان انگلیسی به عنوان یکی از زبانهای اصلی و شبکه حمل و نقل گسترده و کارآمد، از جمله دلایل محبوبیت این کشور در بین جهانگردان است. از جمله مراکز مورد علاقه جهانگردان می‌توان از محله اورچارد رود شامل مراکز خرید بزرگ، باغ وحش سنگاپور، باغ پرندگان جورونگ و جزیره گردشگری سنتوزا نام برد. این جزیره دارای جاذبه‌ها و فعالیت‌های بسیاری برای کودکان و بزرگسالان است که از جمله شامل نمایش آتش بازی شبانه، پارک دلفین‌ها، پارک پروانه‌ها و سینمای چهاربعدی می‌شود.
چپ
از نقاط دیدنی سنگاپور هتلی به نام مارینا بی‌سندز است که به شکل یک کشتی بر روی ۳ ساختمان بلند ساخته شده و استخری دارد که انتهای آن این ذهنیت را تداعی میکند که شناگران در حال افتادن از ساختمان هستند. پارک تفریحی یونیورسال استودیو که نمایش‌ها و وسایل بازی آن برپایه محصولات این استودیو طراحی شده، یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری سنگاپور است.
واردات، فروش و مصرف آدامس در سنگاپور ممنوع است. هم چنین سیگار کشیدن در بسیاری قسمت‌های سنگاپور ممنوع است و به‌طور مرتب تعداد مکانهای شامل این ممنوعیت درحال افزایش می‌باشد.
بر اساس تازه‌ترین گزارش که توسط شاخص جهانی گذرنامه ( Passport Index) ارائه شده، دارندگان گذرنامه سنگاپوری با داشتن قوی‌ترین گذرنامه در جهان می‌توانند بدون نیاز به گرفتن ویزا یا با گرفتن ویزا در مبادی ورودی به بیشترین تعداد کشورها سفر کنند.
بر این اساس تعداد کشورهایی که شهروندان سنگاپوری بدون نیاز به طی کردن مراحل اخذ ویزا می‌توانند به آنها وارد شوند به ۱۵۹ کشور است.
این اولین باری است که یک کشور آسیایی عنوان دارنده قوی‌ترین گذرنامه جهان را از آن خود کرده‌است.
زبان
در سنگاپور چهار زبان انگلیسی، مالایی، چینی و تامیل به عنوان زبانهای رسمی شناخته می‌شوند. اما درمجموع ساکنان این کشور با نزدیک به بیست زبان مختلف تکلم میکنند که این امر نشاندهنده تنوع گسترده زبانی و فرهنگی در سنگاپور می‌باشد. بسیاری از تابلوها و علائم در سنگاپور به چهار زبان رسمی نوشته شده‌اند. در سنگاپور سیاست رسمی آموزشی به ترتیبی است که دانش‌آموزان به‌طور هم‌زمان زبان انگلیسی و زبان مادری خود را می‌آموزند.
تابلوی خطر به چهار زبان
مذهب
کلیسای جامع سنت اندرو.
سنگاپور یک کشور چند مذهبی است. بر طبق آمار سال ۲۰۱۰ میلادی در مورد افراد بالای ۱۵ سال، ۴۴٫۲٪ افراد مقیم سنگاپور (به غیر از گردشگران و کارگران مهاجر) پیرو مذاهب بودایی و تائو هستند. همچنین ۱۸٫۳٪ جمعیت این کشور مسیحی، ۱۴٫۷٪ مسلمان، ۵٫۱٪ هندو و ۰٫۷٪ نیز پیرو ادیان دیگر هستند. ۱۷٪ از جمعیت سنگاپور نیز پیرو هیچ مذهبی نیستند.
از سال ۱۹۷۲ میلادی فعالیت شاهدان یهوه در سنگاپور ممنوع اعلام شد. دلیل این ممنوعیت خودداری از انجام خدمت اجباری نظام وظیفه، خودداری از ادای احترام به پرچم و خودداری از ادای سوگند وفاداری به کشور اعلام شده‌است. در اختیار داشتن متون مذهبی و نشریات مربوط به این فرقه می‌تواند به مجازات تا ۱۲ ماه حبس و ۲۰۰۰ دلار سنگاپور جریمه نقدی منجر شود.
مترو
متروی سنگاپور در سال ۱۹۸۷ تاسیس شده و هم‌اکنون دارای ۵ خط و ۱۰۲ ایستگاه می‌باشد.
دانشگاه‌های سنگاپور
دانشگاه صنعتی نانیانگ
دانشگاه صنعتی نانیانگ (NTU) با وسعت ۲۰۰ هکتار و سرمایه‌گذاری مالی ۹۱۴ میلیون دلار در جنوب غربی کشور سنگاپور واقع شده‌است. این دانشگاه دارای ۱۱۰۰ عضو هیئت علمی، ۳۷۳۹ پرسنل اداری-پژوهشی و ۲۸۹۴۹ دانشجو است که از این تعداد دانشجو ۸۷۴۳ نفر در سطح تحصیلات تکمیلی مشغول به تحصیل می‌باشند. بر طبق آمار رسمی و رتبه‌بندی‌های معتبر بین‌المللی این دانشگاه از برترین‌های دنیا در زمینه‌های مختلف علمی می‌باشد:
رتبه جهانی ۶۱ در کل رشته‌ها (رتبه ۱۰ در آسیا) و رتبه ۲۹ در علوم مهندسی در رتبه‌بندی موسسه تایمز در سال ۲۰۱۴
رتبه ۸ در دنیا از نظر ارجاعات مقالات علمی ISI در دنیا در علوم مهندسی در سال ۲۰۰۹
در زمینه آموزش و پژوهش دوره دکتری این دانشگاه دارای تبادلات مشترک بین‌المللی با سایر دانشگاه‌های تراز اول جهان است. به عنوان نمونه می‌توان به دوره مشترک دکتری و فوق دکتری این دانشگاه با موسسه فناوری ماساچوست (MIT)اشاره کرد.
دانشگاه ملی سنگاپور
مجموعه دانشگاه‌های جیمزکوک
دانشگاه مدیریت سنگاپور
دانشگاه طراحی و مهندسی سنگاپور
انجمن ملل آسیای جنوب شرقی | [
"شهر سنگاپور",
"زبان انگلیسی",
"ماندارین",
"تامیل",
"مالایی",
"جمهوری",
"رئیس جمهور",
"نخست وزیر",
"حلیمه یعقوب",
"لی هسین لونگ",
"مالزی",
"۹ اوت",
"۱۹۶۵ (میلادی)",
"دلار",
"آسیا",
"پایتخت",
"شبه جزیره",
"اندونزی",
"جنگ جهانی دوم",
"وینستون چرچیل",
"بحرین",
"دولت‌شهر",
"اقتصاد",
"میلی‌متر",
"سنسکریت",
"سانگ نیلا اوتاما",
"ببر",
"اورچارد رود",
"سنتوزا",
"یونیورسال استودیو",
"زبان مالایی",
"زبان ماندارین",
"زبان تامیلی",
"بوداگرایی",
"تائوئیسم",
"مسیحیت",
"اسلام",
"هندو",
"شاهدان یهوه",
"متروی سنگاپور",
"دانشگاه صنعتی نانیانگ",
"دانشگاه ملی سنگاپور",
"مجموعه دانشگاه‌های جیمزکوک",
"دانشگاه مدیریت سنگاپور",
"دانشگاه طراحی و مهندسی سنگاپور",
"انجمن ملل آسیای جنوب شرقی"
] | [
"سنگاپور",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۵ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۴ (میلادی) در آسیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۵ (میلادی) در آسیا",
"پایتخت‌های آسیا",
"جمعیت",
"جمعیت جهان",
"جمهوری‌ها",
"دولت‌شهرها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای تامیل‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای چینی‌زبان",
"کشورها و سرزمینهای مالایی‌زبان",
"کشورهای آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو انجمن ملل آسیای جنوب شرقی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا",
"مکانهای پرجمعیت ساحلی"
] |
2,797 | ساحل عاج | 2 | 535 | 0 | [
"کوته‌دیوور",
"كوته ديوور",
"کوته دیوور"
] | false | 417 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "République de Côte d'Ivoire"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری ساحل عاج"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "ساحل عاج"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Côte d'Ivoire.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Ivory Coast.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "یگانگی، انضباط، کار"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[آبیجانی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Location Côte d'Ivoire AU Africa.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[یاموسوکرو]]"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۵۱"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۱۸"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[آبیجان]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان فرانسوی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[آلاسان واتارا]][[Daniel Kablan Duncan]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[فرانسه]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۷ اوت]] [[۱۹۶۰]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۳۲۲،۴۶۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۶۸ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۱٫۴"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۸،۳۷۳،۰۶۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۵۳ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۲"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۴۱ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "XOF"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "GMT"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۰"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۰"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.ci]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۲۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | ساحل عاج (فرانسه Côte dIvoire) کشوری است در غرب آفریقا. پایتخت آن یاموسوکرو است؛ که البته قبلا پایتخت آن شهر آبیجان بوده‌است. جمعیت این کشور حدود ۲۴ میلیون نفر است که حدود ۴۲ درصد از آن از قوم آکان و بقیه از چندین قوم دیگر هستند. ۳۹ درصد از مردم این کشور مسلمان و ۳۳ درصد مسیحی هستند. زبان رسمی ساحل عاج فرانسوی و واحد پول رایج آن فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی است.
همسایگان این کشور عبارت‌اند از غنا در شرق، گینه و لیبریا در غرب، مالی و بورکینا فاسو در شمال و از جنوب به اقیانوس متصل است.
ساحل عاج در ۴۴–۱۸۴۳ تحت‌الحمایه فرانسه شد و پس از آن در سال ۱۸۹۳ به صورت مستعمره فرانسه درآمد. ساحل عاج در سال ۱۹۶۰ به رهبری فلیکس اوفویت-بوانی به استقلال رسید، وی تا سال ۱۹۹۳ بر این کشور حکومت کرد.
تاریخ
در سده ۱۵ میلادی ساحل عاج مورد توجه بازرگانان فرانسوی و پرتغالی که در جستجوی عاج فیل و تجارت برده بودند قرار گرفت. در رقابت‌های استعماری پرتغال و فرانسه بر سر به دست آوردن ساحل عاج، عاقبت این منطقه نصیب فرانسه شد و در سال ۱۸۴۲ به صورت قلمرو سرزمینی فرانسه شناخته شد. در سال ۱۸۹۳ ساحل عاج به صورت مستعمره غرب آفریقای فرانسه درآمد. ساحل عاج پس از جنگ جهانی دوم دارای خودگردانی داخلی شد و سرانجام در ۷ اوت ۱۹۶۰ از فرانسه اعلام استقلال کرد.
در سال ۱۹۵۹ ساحل عاج به همراه سه کشور دیگر، داهومی (بنین)، نیجر و بورکینا فاسو یک اتحادیه اقتصادی تشکیل دادند که بعدا چندین کشور غرب آفریقایی دیگر نیز به آن پیوستند.
از زمان استقلال تا سال ۱۹۹۳، فلیکس اوفویت-بوانی رئیس‌جمهور ساحل عاج بود، در سال ۱۹۹۳ هوفوئه در گذشت. در سپتامبر ۱۹۹۸ به دنبال تصمیم رئیس‌جمهور، آنری کنان بدیه مبنی برافزودن بر دوران حکومتش و تغییر قانون اساسی، هزاران نفر در ساحل عاج دست به تظاهرات زدند.
thumb
حکومت بدیه به دنبال اولین کودتای نظامی در کشور در دسامبر ۱۹۹۹ توسط ژنرال روبر گوی سرنگون شد، در نتیجه کمکهای خارجی به کشور نیز متوقف شد. با فشار گروههای اپوزیسیون، گوی در ژوئیه ۲۰۰۰ سرانجام پذیرفت در ماه اکتبر انتخابات آزاد و دموکراتیک برگزار کند، در انتخابات ۲۶ اکتبر سال ۲۰۰۰، رهبر حزب اپوزیسیون و مخالف دولت، لورن گباگبو با نزدیک به ۶۰ ٪ آرا حائز رتبه اول شد و به عنوان رئیس‌جمهور ساحل عاج معرفی شد، در این انتخابات روبرت گوی تنها توانست ۳۲ ٪ آرا را از آن خود کند.
در این انتخابات به رهبر دیگر حزب مخالف، آلاسان واتارا اجازه شرکت در انتخابات داده نشد، این امر ساحل عاج را به عرضه جنگهای داخلی خونین تبدیل کرد. صدها تن در این درگیری‌ها کشته شدند. سربازان یاغی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۲ سعی در طرح‌ریزی یک کودتا علیه دولت را داشتند اما در اجرای آن ناکام ماندند، ژنرال روبرت گوی و دودو وزیر کشور که از عوامل اصلی کودتا بودند در درگیری بین سربازان دولتی شورشیان کشته شدند. در حالی که درگیری‌ها ادامه داشت، پیمان صلحی در ۲۵ ژانویه ۲۰۰۳ با وساطت فرانسه بین طرف‌ها درگیر امضاء شد که دولت متعهد می‌شد شورشیان را نیز در قدرت سهیم کند. هواداران رئیس‌جمهور گباگبو به این تصمیم اعتراض کرده و در پایتخت دست به تظاهرات زدند.
سرانجام در ژوئیه ۲۰۰۳ رسما اعلام شد که جنگ پایان یافته‌است. پس از آن ۴ هزار سرباز فرانسوی در قالب نیروهای حافظ صلح سازمان ملل برای تامین امنیت به ساحل عاج گسیل شدند. نیروهای دولتی و شورشیان همچنان آماده جنگ بودند، در سال ۲۰۰۴ شورشیان اسلام‌گرا همچنان نیمه شمالی کشور را در کنترل خود داشتند.
در نوامبر ۲۰۰۴ جنگهای داخلی مجددا از سر گرفته شد و در می۲۰۰۵ دیر مذاکرات صلح با دیگر گروههای شبه نظامی آغاز شد. در ابتدا انتخابات برای نوامبر ۲۰۰۵ برنامه‌ریزی شد ولی با درخواست سازمان ملل مبنی بر ادامه درگیری‌ها و غیرممکن بودن برگزاری انتخابات، این انتخابات به بعدا موکول شد. در همین شرایط شورای امنیت سازمان ملل از رئیس‌جمهور گباگبو خواست در قدرت باقی بماند و به کار خود ادامه دهد.
در ماه مارس ۲۰۰۷ به دنبال مذاکرات درگیری‌های پراکنده به یکباره فروکش کرد، و دولت با تقسیم قدرت با گروههای شورشی موافقت کرد، در ۴ آوریل ۲۰۰۷ رهبر شورشیان، گیوم سورو که مورد تایید کلیه گروههای شورشی ساحل عاج بود به عنوان نخست‌وزیر ساحل عاج انتخاب شد و آرامش نسبی در ساحل عاج برقرار شد.
جنگ داخلی در سال ۲۰۰۲ در این کشور ضربه زیادی به اقتصاد آن وارد کرد. این جنگ زمانی آغاز شد که ارتش علیه رئیس‌جمهور وقت که در ایتالیا به سر می‌برد کودتا کرد. مردم این کشور بیشتر روزگارشان را با کشاورزی می‌گذرانند. یاموسوکرو پایتخت این کشور است. از سال ۱۹۸۳ پایتخت ساحل عاج از آبیجان به یاموسوکرو تغییر کرد با این حال هنوز سفارتخانه‌های کشورهای مختلف در آبیجان است.
هرچند معاهده صلح بین دو طرف درگیر در جنگ داخلی این کشور امضاء شده‌است اما هنوز کشور دو نیمه‌است و بخشی از آن در دست نیروهای مخالف و بخش دیگر زیرنظر دولت است.
سیاست
رئیس‌جمهور در این کشور قدرت را در دست دارد. بر اساس قانون اساسی، رئیس‌جمهور با رای مستقیم مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شود. قرار بود انتخابات ریاست جمهوری در این کشور در سال ۲۰۰۵ برگزار شود اما دولت آن را تاکنون به تعویق انداخته‌است.
مجلس این کشور ۲۲۵ عضو دارد و نمایندگان آن با رای مردم باید انتخاب شوند.
مجلس ملی ساحل عاج طی نشستی برگزاری یک همه‌پرسی برای تغییر قانون اساسی در اکتبر ۲۰۱۶ را تصویب کرد. طبق قانون اساسی تازه، مقام معاونت ریاست‌جمهور ایجاد و یک مجلس سنا مشتمل بر مقامات سابق تشکیل خواهد شد.
جغرافیا
thumb
کشور ساحل عاج با وسعت ۳۲۲،۴۶۰ کیلومتر مربع در ساحل شمالی خلیج گینه و اقیانوس اطلس واقع شده‌است. این کشور از غرب به کشورهای لیبریا و گینه، از شمال به کشورهای مالی و بورکینافاسو، از شرق به کشور غنا و از جنوب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود.
ساحل عاج با کشور لیبریا ۱۶۱۷ کیلومتر، غنا ۶۶۸ کیلومتر، گینه ۶۱۰ کیلومتر، بورکینافاسو ۵۸۴ کیلومتر اقیانوس اطلس ۵۱۵ کیلومتر و با کشور مالی ۵۳۲ کیلومتر مرز مشترک دارد.
مرزهای این کشور با لیبریا از نوع طبیعی می‌باشد و رودخانه کارالی که به خلیج گینه واقع در اقیانوس اطلس می‌ریزد، مشخص کننده آنست.
ساحل عاج دارای آب و هوایی گرمسیری و مرطوب در امتداد ساحل (در جنوب) و آب و هوایی نسبتا خشک و اقلیمی ساوان و نیمه بیابانی در شمال است. از نظر اقلیمی ساحل عاج دارای اقلیمی صاف با دشت‌ها موجدار می‌باشد، غرب و شمال غرب ساحل عاج را نیز نواحی کوهستانی فرا گرفته‌است. بلندترین نقطه ساحل عاج، قله کوه نیمبا نام دارد که با ۱۷۵۲ متر ارتفاع در غرب ساحل عاج واقع شده‌است.
بزرگترین دریاچه ساحل عاج، دریاچه سالاموسو، نام دارد، همچنین سه رود مهم، ساساندرا بانداما و کوموئه در ساحل عاج جریان دارند.
در آغاز منطقه ساحل عاج زیستگاه بیش از شصت قوم و قبیله آفریقایی بوده‌است که مهمترین آنها، بائوله، بته، سنوفو، آگنی، مالینکه، دان و لوبی بودند.
وضعیت آب و هوا
thumb
ساحل عاج در مدار ۵ الی ۱۰ درجه عرض جغرافیایی قراردارد. این کشور از لحاظ آب و هوایی در مناطق شمالی و جنوبی متفاوت می‌باشد. به طوری که منطقه جنوب دارای آب و هوایی استوایی و در شمال یعنی بعد از مدار ۸ درجه جغرافیایی آب و هوا نیمه استوایی می‌باشد. رطوبت این کشور به‌طور متوسط ۷۰ درصد و میزان بارندگی در آن بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ میلی‌متر می‌باشد .
درجه حرارت در این منطقه بطور متوسط بین ۲۹ الی ۲۸ درجه سانتیگراد است که با رطوبت بسیار زیاد (شرجی) نسبتا زیاد می‌باشد.
به طو کلی آب و هوای این کشور را می‌توان به ۴ بخش تقسیم کرد: الف – فصل بزرگ بارندگی از آوریل تا اوت به همراه باد و طوفان شدید (فروردین تا مرداد) ب – فصل بارندگی از سپتامبر تا نوامبر (شهریور تا آبان) ج – فصل خشک از پایان نوامبر تا آوریل (ابتدای آذر تا اول فروردین) د – فصل کوتاه مدت خشک در ماه اوت (حدود نیمه دوم مرداد ماه)
تقسیمات کشوری
کشور ساحل عاج دارای ۱۹ استان می‌باشد:
300px
۱ – آگنبی (Agneby)
۲ – بافینگ (Bafing)
۳ –ساساندرای سفلی (Bas-Sassandra)
۴ – دنگوئله (Denguele)
۵ – دیکس هویت مونتانس (Dix-Huit Montagnes)
۶ – فروماگر (Fromager)
۷ – ساساندرای علیا (Haut-Sassandra)
۸ – لاکز (Lacs)
۹ – لاگونز (Lagunes)
۱۰ – ماراهوئه (Marahoue)
۱۱ –کاوالی شمالی (Moyen-Cavally)
۱۲ – کوموئه شمالی (Moyen-Comoe)
۱۳ – کوموئه انزی (Nzi-Comoe)
۱۴ – ساوانز (Savanes)
۱۵ – باندامای جنوبی (Sud-Bandama)
۱۶ – کوموئه جنوبی (Sud-Comoe)
۱۷ – واله دو بانداما (Vallee du Bandama)
۱۸ – وورودوگو (Worodougou)
۱۹ – زانزان (Zanzan)
اقتصاد
thumb
تولید ناخالص داخلی این کشور ۳۲٫۸۶ میلیارد دلار است. ۶،۹۰۷،۰۰۰ نفر است که ۶۸ درصد آنها در بخش کشاورزی مشغول به کارند.
آمار دقیقی از تعداد بیکاران در این کشور در دست نیست اما تخمین زده می‌شود نرخ بیکاری در این کشور ۴۰ تا ۵۰ درصد باشد. ۴۲ درصد مردم زیر خط فقر زندگی میکنند و نرخ تورم در سال ۲۰۰۷ میلادی ۱٫۸ درصد بود.
محصولات صادراتی این کشور شامل کاکائو، قهوه، الوار، نفت، پنبه، موز، آناناس، روغن خرما و ماهی است که به کشورهای فرانسه (۱۸٫۳ درصد)، هلند (۹٫۷ درصد)، آمریکا (۹٫۱ درصد)، نیجریه (۷٫۲ درصد) و آلمان (۴٫۲ درصد) صادر می‌شود.
محصولات وارداتی این کشور شامل سوخت، کالاهای اساسی و مواد غذایی است که از کشورهای نیجریه (۲۷٫۶ درصد)، فرانسه (۲۵٫۴ درصد) و چین (۴٫۳ درصد) وارد می‌شود.
مردم
200px
جمعیت این کشور ۱۸،۳۷۳،۰۶۰ نفر با میانگین سنی ۱۹٫۴ سال است. امید به زندگی در این کشور برای زنان ۵۱٫۸۲ سال و برای مردان ۴۶٫۶۲ سال است.
۷ درصد از مردم این کشور به بیماری ایدز مبتلا هستند. ۳۵ تا ۴۰ درصد از مردم این کشور مسلمان و ۲۰ تا ۳۰ درصد مسیحی هستند. بقیه پیرو ادیان محلی‌اند. زبان رسمی این کشور فرانسوی است.
شهرهای بزرگ این کشور عبارتند از:
بااوک حدود ۵۰۰،۰۰۰ نفر، دالوآ ۱۶۰،۰۰۰ نفر، مان ۶۰۰،۰۰۰ نفر، آدزوپ ۷۰،۰۰۰ نفرو بقیه آن در شهر یاموسوکورو و سایر شهرها و روستاها زندگی میکنند.
نرخ رشد جمعیت در این کشور حدود ۴٫۷ درصد در سال می‌باشد.
ارتباطات
در این کشور ۲۶۰،۹۰۰ خط تلفن ثابت و ۴،۰۶۵،۰۰۰ خط تلفن همراه وجود دارد.
ساحل عاج ۱،۳۷۳،۰۰۰ میزبان و ۳۰۰،۰۰۰ کاربر اینترنت دارد. | [
"سرود ملی ساحل عاج",
"یاموسوکرو",
"آبیجان",
"زبان فرانسوی",
"جمهوری",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"آلاسان واتارا",
"Daniel Kablan Duncan",
"فرانسه",
"۷ اوت",
"۱۹۶۰ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی",
".ci",
"آفریقا",
"آکان",
"غنا",
"گینه",
"لیبریا",
"مالی",
"بورکینا فاسو",
"فلیکس اوفویت-بوانی",
"عاج فیل",
"جنگ جهانی دوم",
"داهومی",
"بنین",
"نیجر",
"آنری کنان بدیه",
"لورن گباگبو",
"ژنرال روبرت گوی",
"شورای امنیت سازمان ملل",
"گیوم سورو",
"انتخابات ریاست جمهوری",
"همه‌پرسی قانون اساسی ساحل عاج (۲۰۱۶)",
"عرض جغرافیایی",
"درجه سانتیگراد",
"تولید ناخالص داخلی",
"ایدز",
"مسلمان",
"مسیحی",
"بااوک",
"مان",
"آدزوپ",
"یاموسوکورو"
] | [
"ساحل عاج",
"آفریقای غربی",
"الماس‌های خونین",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۰ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۰ (میلادی) در ساحل عاج",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای فرانسوی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"کشورهای عضو فرانسه‌زبانی",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس"
] |
2,798 | سان مارینو | 2 | 182 | 0 | [
"سان مارينو",
"سن مارينو",
"سن مارینو",
"سان‌مارینو",
"سن‌مارینو"
] | false | 122 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Repubblica di San Marino"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری سان مارینو"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سان مارینو"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag_of_San_Marino.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_San_Marino.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "''Libertas (آزادی)''"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "بخش سوم «Inno Nazionale della Repubblica»"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Europe_location_SMO.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[سان مارینو]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "43"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "56"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "12"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[دوگانا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[ایتالیایی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری]] پارلمانی"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس شورا]]• [[رئیس شورا]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[فدریکو پدینی آماتی]][[روزا زافرانی]] (CDU)"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "تشکیل"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "[[امپراتوری روم]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۳ سپتامبر]] [[۳۰۱]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۶۱٫۲"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۲۲۵ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۲۹٫۹۷۳"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۲۰۶ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۴۸۹"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۲۰ام"
},
{
"Item1": "سال تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "[[۲۰۰۱]]"
},
{
"Item1": "تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۹۰۴ میلیون [[دلار]]"
},
{
"Item1": "رتبه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۹۵ام"
},
{
"Item1": "سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۳۴،۶۰۰ [[دلار]]"
},
{
"Item1": "رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی",
"Item2": "۱۲ام"
},
{
"Item1": "سال شاخص توسعه انسانی",
"Item2": "[[۲۰۰۳]]"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[یورو]] (€)<sup>۱</sup>"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "EUR"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "CET"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "CEST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۱"
},
{
"Item1": "dst",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.sm]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۳۷۸"
}
],
"Title": "کشور"
} | جمهوری سان مارینو کشوری است در جنوب اروپا که در شبه‌جزیره ایتالیا و در بخش شرقی کوه‌های آپنین واقع شده‌است. پایتخت آن شهر سان مارینو است.
شهرت سان مارینو به قانون اساسی این کشور است. قانون اساسی سان مارینو که در سال ۱۶۰۰ میلادی تدوین شده، قدیمی‌ترین قانون اساسی ملی در جهان است و هنوز اجرا می‌شود.
این کشور اولین کشور با حکومت جمهوری در جهان می‌باشد.
تاریخ
این کشور کوچک به دلیل انزوایش و رودر رو قرار دادن همسایگان قومی، خود مختاری‌اش را حفظ کرده‌است. استقلال کشور را ناپلئون (۱۷۹۷)، کنگره وین (۱۸۱۵) و پادشاهی جدید ایتالیا (۱۸۶۲) به رسمیت شناختند. در ۱۹۵۷ «انقلابی» روی داد که دولت کمونیست – سوسیالیستی را که از ۱۹۴۵ بر سر کار بود برکنار کرد.
سیاست
پارلمان سان مارینو (که شورای بزرگ و عمومی Consiglio Grande e Generale نامیده می‌شود)، با رای مستقیم مردم و برای یک دوره پنج‌ساله تشکیل می‌گردد.
دو نفر از اعضای پارلمان، برای یک دوره شش‌ماهه به ریاست حکومت برگزیده می‌شوند. این دو نفر (که در سان مارینو Capitani Reggenti نامیده می‌شوند) به همراه اعضای کابینه، قوای اجرایی کشور را در دست می‌گیرند.
پارلمان در هر پنج سال فعالیت خود، اعضای هیئت قوه قضائیه به نام شورای دوازده نفره (Consiglio dei XII) را انتخاب میکند، که دوره فعالیت پنج‌ساله این هیئت با دوره فعالیت پارلمان هم‌زمان است.
قانون اساسی سان مارینو
قدیمی‌ترین قانون اساسی ملی که هنوز اجرا می‌شود در سال ۱۶۰۰ میلادی نوشته شده و متعلق به جمهوری سان مارینو است. قانون اساسی سان مارینو (Leges Statutae Republicae Sancti Marini) با زبان لاتین نوشته شده و شامل ۶ دفتر است. نخستین دفتر آن شامل ۶۲ بخش است که شوراها، دادگاه‌ها و ادارات اجرایی دولت و شرح کار آنها را تعریف میکند. سایر دفترها قوانین مدنی، جنایی و دادگستری و سلسله مراتب اداری را شرح می‌دهند.
تقسیمات کشوری
کشور سان مارینو به نه استان (که در سان مارینو Castello نامیده می‌شوند) بخش می‌شود
که بزرگترین شهر سان مارینو به نام دوگانا در استان سراواله قرار دارد.
استانهای کشور سان مارینو عبارت‌اند از:
تقسیمات کشوری سان مارینو.
سان مارینو
آکوآویوا
بورگو ماجوره
کیه‌سانوئووا
دومانیانو
فائتانو
فیورنتینو
مونته‌جاردینو
سراواله
جغرافیا
نمایی از سان مارینو بر فراز کوه تیتانو.
سان مارینو سومین کشور کوچک اروپاست. (پس از واتیکان و موناکو.)
این کشور کاملا در درون ایتالیا قرار گرفته، و در میان دو استان امیلیا رومانیا و مارکه محصور شده‌است. کوه تیتانو با بلندای ۷۴۹ متر، بلندترین مکان این کشور است. سان مارینو آب و هوای مدیترانه‌ای، تابستان‌های گرم و زمستان‌های معتدل دارد.
اقتصاد
اگرچه سن مارینو عضو اتحادیه اروپا نیست، ولی با هماهنگی با شورای اتحادیه اروپا، مجاز به استفاده از یورو به عنوان پول خود است.
صنایع کلیدی شامل بانکداری، الکترونیک، و سرامیک و محصولات اصلی کشاورزی شراب و پنیر هستند.
جهانگردی
مردم
مردم سان مارینو از نژاد ایتالیایی هستند. کشور سان مارینو ۳۰۵۰۰ نفر جمعیت دارد که در حدود هزار نفر از آنان خارجی و بیشتر شهروند کشور ایتالیا هستند.
زبان
زبان ایتالیایی زبان رسمی سان مارینو است.
دین
بیشتر مردم سان مارینو پیرو آیین کاتولیک رم هستند.
فرهنگ
همانند ایتالیایی‌ها هستند | [
"سان مارینو (شهر)",
"دوگانا",
"زبان ایتالیایی",
"جمهوری",
"رئیس شورا",
"فدریکو پدینی آماتی",
"روزا زافرانی",
"امپراتوری روم",
"۳ سپتامبر",
"۳۰۱ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"۲۰۰۱ (میلادی)",
"دلار",
"۲۰۰۳ (میلادی)",
"یورو",
".sm",
"اروپا",
"شبه‌جزیره ایتالیا",
"کوه‌های آپنین",
"قانون اساسی",
"۱۶۰۰ (میلادی)",
"زبان لاتین",
"سراواله",
"آکوآویوا",
"بورگو ماجوره",
"کیه‌سانوئووا",
"دومانیانو",
"فائتانو",
"فیورنتینو",
"مونته‌جاردینو",
"سراواله، سان مارینو",
"واتیکان",
"موناکو",
"امیلیا رومانیا",
"مارکه",
"کوه تیتانو",
"اتحادیه اروپا",
"سرامیک",
"شراب",
"ایتالیا",
"کاتولیک"
] | [
"سان مارینو",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۳۰۱ (میلادی)",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای ایتالیایی‌زبان",
"کشورهای اروپایی",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای محصور در خشکی",
"لیبرال دموکراسی"
] |
2,799 | سنت کیتس و نویس | 2 | 159 | 0 | [
"سنت كيتس و نويس",
"جزایر سنت کیتس و نویس",
"سنت کیتز و نویس",
"فدراسیون سنت کیتس و نویس",
"سنت کریستوفر و نویس",
"سینت کیتس و نویس",
"جزاير سنت كيتس و نويس",
"سنت كريستوفر و نويس",
"سنت كيتز و نويس",
"سينت كيتس و نويس",
"فدراسيون سنت كيتس و نويس"
] | false | 100 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Federation of Saint Kitts and Nevis"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "فدراسیون سنت کیتس و نویس"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سنت کیتس و نویس"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Saint Kitts and Nevis.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "«کشوری فراتر از خود»"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "ای سرزمین زیبایی!"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationSaintKittsAndNevis.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[باستر]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "17"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "18"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "62"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "44"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[باستر]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[انگلیسی-ماداگاسکاری]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[جمهوری پارلمانی]] (برای [[نخست‌وزیر]]) و[[نیمه مستعمره]] [[پادشاهی]][[مشروطه]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[ملکه بریتانیا]]• [[فرماندار کل]]• [[نخست‌وزیر سنت کینس و نویس]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[الیزابرت بریتانیا]]سر [[کاتبرت سباستین]]دکتر [[دنزل سنت کینتس و نویس]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۹ سپتامبر]] [[۱۹۸۳]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۶۱"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۲۰۷ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۹]]"
},
{
"Item1": "جمعیت سال ۲۰۱۵",
"Item2": "۵۴۹۶۱"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۲۰۹ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۶۴"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۴ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[کارائیب]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "XCD"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۴"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.kn]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۱ ۸۶۹"
}
],
"Title": "کشور"
} | فدراسیون سنت کیتس و نویس ، کشوری است جزیره‌ای در دریای کارائیب، غرب آنتیگوا و باربودا و شرق جزایر ویرجین آمریکا و با جمعیتی حدود ۵۲،۰۰۰ نفر. پایتخت آن باستر است. حکومت آن پادشاهی و زبان رسمی آن انگلیسی است. نام آن تا سال ۱۹۸۶ سنت کریستوفر و نویس بود.
تاریخ
این کشور از سده ۱۷ از مستعمرات بریتانیا به‌شمار می‌رفت در سال ۱۶۲۳ انگلیسیها وارد آنجا شدند و تا زمان کسب استقلال در سال ۱۹۸۳ به حکومت در این مستعمره مشغول بودند. سنت کیتس و نویس در ۱۹ سپتامبر ۱۹۸۳ بریتانیا اعلام استقلال کرد.
سنت کیتس و نویس یکی از اعضای اتحادیه کشورهای همسود است.
سیاست
دکتر کندی آلفونس سیمونز از حزب جنبش مردمی سنت کیتس در سال ۱۹۸۳ حائز سمت نخست‌وزیری شد. از سال ۱۹۹۶ سر کاتبرت سباستین به عنوان فرماندار کل و در سال ۱۹۹۵ دنزیل داگلاس نخست‌وزیر سنت کیتس و نویس شدند.
جغرافیا
پایتخت این کشور شهر باسه‌تر با ۱۵۵۰۰ نفر جمعیت می‌باشد. مساحت سنت کیتس ۲۶۱ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۵۲،۰۰۰ نفر است. این کشور از دو جزیره کوچک تشکیل شده که در دریای کارائیب قرار گرفته‌اند.
تنها شهر مهم سنت کیتس، چارلز تاون با ۱۵۰۰ نفر جمیعت می‌باشد.
نام سنت کیتس در ابتدا سنت کریستوفر، نام کاشف آن کریستوف کلمب بوده که برای مخفف کردن و کوتاه‌سازی از عنوان «سنت کیتس» استفاده می‌شود. سنت کیتس از دو جزیره سنت کیتس (جزیره بزرگتر) و جزیره نویس (جزیره کوچکتر) تشکیل شده‌است.
تقسیمات کشوری
450px
کشور سنت کیتس و نویس شامل ۱۴ ایالت می‌باشد:
تلفظ فارسی
تلفظ انگلیسی
موقعیت
کرایست چرچ نیکولا تاون
Christ Church Nichola Town
جزیره سنت کیتس
سنت آن سندی پوینت
Saint Anne Sandy Point
جزیره سنت کیتس
سنت جورج باسه‌تر
Saint George Basseterre
جزیره سنت کیتس
سنت جورج گینگرلند
Saint George Gingerland
جزیره نویس
سنت جیمز ویندوارد
Saint James Windward
جزیره نویس
سنت جان کاپیستره
Saint John Capisterre
جزیره سنت کیتس
سنت جان فیگتری
Saint John Figtree
جزیره نویس
سنت ماری کایون
Saint Mary Cayon
جزیره سنت کیتس
سنت پل کاپیستره
Saint Paul Capisterre
جزیره سنت کیتس
سنت پل چارلزتاون
Saint Paul Charlestown
جزیره نویس
سنت پتر باستر
Saint Peter Basseterre
جزیره سنت کیتس
سنت توماس لاولند
Saint Thomas Lowland
جزیره نویس
سنت توماس میدل آیلند
Saint Thomas Middle Island
جزیره سنت کیتس
ترینیتی پالمتو پوینت
Trinity Palmetto Point
جزیره سنت کیتس
اقتصاد
واحد پول سنت کیتس و نویس، دلار کارائیب شرقی با واحد جزء (سنت) نام دارد. صادرات سنت کیتس و نویس را شکر تشکیل میدهد، صنعت گردشگری نیز در این کشور رواج گسترده‌ای دارد. سنت کیتس و نویس از اعضای کشورهای همسود به‌شمار می‌آید.
مردم
۹۰٪ نژاد مردم سنت کیتس را سیاهان و ۵٪ را دورگه سیاه و سفید تشکیل میدهد،
همچنین دین ۸۴٪ سنت کیتسی‌ها پروتستان و ۶٪ کاتولیک است. انگلیسی زبان رسمی مردم این کشور است. | [
"باستر",
"زبان انگلیسی",
"دموکراسی پارلمانی",
"نخست‌وزیر",
"مستعمره خودگران",
"پادشاهی متحد",
"پادشاهی مشروطه",
"ملکه سلطنتی#ملکه سلطنتی بریتانیا",
"فرماندار کل",
"ملکه الیزابت دوم",
"کاتبرت سباستین",
"دنزل داگلاس",
"بریتانیای کبیر",
"۱۹ سپتامبر",
"۱۹۸۳ (میلادی)",
"۲۰۰۹ (میلادی)",
"دلار کارائیب شرقی",
".kn",
"فدراسیون",
"کشور",
"دریای کارائیب",
"جزایر ویرجین آمریکا",
"حکومت",
"پادشاهی",
"زبان",
"اعلامیه",
"۱۹۸۶(میلادی",
"سنت کریستوفر و نویس",
"۱۶۲۳ (میلادی)",
"اتحادیه کشورهای همسود",
"۱۹۹۶ (میلادی)",
"۱۹۹۵ (میلادی)",
"دنزیل داگلاس",
"باسه‌تر",
"چارلز تاون",
"کریستوف کلمب"
] | [
"سنت کیتس و نویس",
"آنتیل کوچک",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۸۳ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۸۳ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"پادشاهی مشروطه",
"جزایر کارائیب",
"جزایر لیوارد بریتانیا در جنگ جهانی دوم",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای فدرال",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا"
] |
2,800 | سائوتومه و پرنسیپ | 2 | 160 | 0 | [
"سائوتومه و پرنسیپه",
"سائوتومه و پرینسیپ"
] | false | 77 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "رپوبلیکا دموتراتیکا د سائو تومه ا پرینسیپهRepública Democrática de São Tomé e Príncipe"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "جمهوری دموکراتیک سائوتومه و پرنسیپ"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "سائوتومه و پرنسیپ"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag_of_Sao_Tome_and_Principe.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of São Tomé and Príncipe.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "«[[استقلال کامل]]»"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Sao Tome and Principe in Africa.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[سائوتومه]]"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[سائوتومه]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان پرتغالی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "نوعی جمهوری"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس‌جمهور]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[مانوئل پینتو دا کوستا]][[پاتریس ترووآدا]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[پرتغال]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱۲ ژوئیه]] [[۱۹۷۵]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۹۶۴"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۶۲ام"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۵۷،۰۰۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۸۸ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۷۱"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۵ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[دوبرا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "STD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "+۰"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.st]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۲۳۹"
}
],
"Title": "کشور"
} | سائوتومه و پرنسیپ با نام کامل جمهوری دموکراتیک سائوتومه و پرنسیپ به پرتغالی: (República Democrática de São Tomé e Príncipe) کشوری است در خلیج گینه در باخترآفریقا. پایتخت آن سائوتومه است.
این کشور از دو جزیره سائوتومه و پرنسیپ تشکیل شده و فاصله این کشور تا نزدیکترین همسایه‌اش در خاک قاره آفریقا، گابون، ۲۲۵ کیلومتر است.
این کشور بعد از سیشل، کم‌جمعیت‌ترین کشور در قاره آفریقا است. این کشور همچنین کوچکترین کشور پرتغالی زبان دنیا است.
این دو جزیره تا پیش از رسیدن پرتغالی‌ها در سال ۱۴۷۱ خالی از سکنه بودند. پس از آنها به عنوان پایگاهی برای تجارت با سرزمین اصلی آفریقا استفاده شد. سائوتومه و پرنسیپ تا سال ۱۹۷۵ مستعمره پرتغال بود.
سائوتومه و پرنسیپ کشور جمهوری دموکراتیک در خلیج گینه ۲۴۰ کیلومتری کرانه آفریقا شرقی قرار گرفته‌است. دارای ۹۵۸ کیلومتر مربع مساحت و ۱۰۰۰۰۰ نفر جمعیت است. پایتخت آن شهر سائوتومه با ۳۴۹۹۷ نفر است.
واحد پول آن دوبرا است. میزان سواد ۵۴ درصد است.
بیشتر مردم آن از نسل بردگان آفریقایی است. پایه زندگی آنان بر کشاورزی و ماهیگیری استوار می‌باشد. صادارات عمده و قهوه و کاکائو است. در جزیره سائوتومه ده قله کوه آتشفشانی وجود دارد. سواحل آن قابل شنا است، اجرای نمایشنامه‌های قرون وسطی و جشن‌های مذهبی و روزهای مقدس از سرگرمی‌های فرهنگی در این کشور است. این کشور کشتزارهای قهوه و دهانه‌های آتشفشانی دارد.
روز استقلال آن ۱۲ ژوئیه است که در این روز در سال ۱۹۷۵ از پرتغال مستقل شد. تدوین قانون اساسی آن در ۵ نوامبر ۱۹۷۵ و تصویب آن در ۱۵ دسامبر ۱۹۸۲ بوده‌است.
جغرافیا
470px
این جمهوری متشکل است از دو جزیره کوهستانی که حدود ۱۴۴ کیلومتر از هم فاصله دارند.
یکی از کوچکترین کشورهای قاره آفریقا با ۹۶۴ کیلومتر مساحت که در خاور گابن و گینه استوایی و در اقیانوس اطلس واقع شده‌است. این کشوراز دو جزیره سائوتومه و پرنسیپ تشکیل شده و دارای ۱۵۷،۰۰۰ نفر می‌باشد. سائوتومه و پرنسیپ جزایر کوچک آتشفشانی هستند که در خلیج گینه در ۲۴۱ کیلومتری و سواحل غربی قرار گرفته سائوتومه ۸۵۵ کم مساحت دارد و پوشیده از جنگلهای انبوه کوهستانی است جزایر پرینسیپ ۱۰۴ کم مساحت دارد و پوشیده از کوه‌های ناهموار است جزایر دیگر این جمهوری پدارس تین هوساس و رولاس است. بلندترین نقطه آن قله گاگو کوتینهو (قله سائوتومه)، با ۲۰۲۴ متر است.
خلیج بایت در شمال و جزایر آنوبون در جنوب این کشور قرار گرفته‌اند.
آب و هوای این کشور استوایی است و جنگلهای بارانی استوائی دارد و ۶۰ نوع پرنده نادر در آنها وجود دارد. سواحل آن شنی است و ماهیگیری آبهای شور در آن رایج است. هوایش معتدل است. هیچ رود مهمی وجود ندارد.
آب و هوای گرمسیری آن بر اثر پستی‌ها و بلندها متفاوت و تاثیر جریان آب سرد بن گوئلا موثر است. فصل مرطوب آن با بارندگی سنگین از اکتبر تا مه ادامه دارد.. اما ریزش باران خیلی گوناگون ۱۰۰۰ میلی‌متر در شمال – شرق تا ۳۸۰۰ تا ۵۰۰۰ میلی‌متر در فلات است. سائوتومه در ژانویه ۲۶٫۱ و در ژوئیه ۲۳٫۹ درجه گرما و سالانه ۹۵۱ میلی‌متر باران دارد.
شهرهای مهم این کشور عبارتنداز:
سانتو آنتونیو
ترینیداد
سائوتومه
تاریخ
پیکو کانیو گرانده (قله سگ بزرگ).
کرانه‌های سائوتومه.
سائوتومه و پرنسیپ را در سال ۱۷۷۱ پرتغالی‌ها کشف و در آن تا اواخر قرن ۱۸ سکونت کردند. با کشت نیشکر و قهوه و کاکائو بوسیله بردگان کارگر منافع سرشاری نصیب استعمارگران گشت و به تنهایی جزیره سائوتومه بزرگترین تولیدکننده کاکائو در ۱۹۰۸ بود. تولید فراورده‌های کشاورزی آن هنوز از اهمیت بسیار برخوردار است.
در اوائل سده بیستم، کشتزارهای این جزایر به دلیل بیگاری کشیدن از کارگران بدنام بود. در ۱۹۵۳ جنبش‌های آزادیخواهانه درین سرزمین‌ها ضد پرتغالی‌ها درگرفت که منتهی بکشته شدن چند صد آفریقایی گشت. در ۱۹۴۷ پرتغال بساط امپراطوری فرادریای خود را برچید و در ۱۲ ژوئیه ۱۹۷۵ سائوتومه و پرنسیپ دارای استقلال و حکومت جمهوری گردید.
در ۱۹۸۸ تهاجم و کودتایی با شکست روبرو گشت. مشکلات اقتصادی موجب شده‌است که این کشور وابستگی‌اش را به شوروی کاهش دهد و در ۱۹۹۰ جنبش آزادیبخش سائوتومه و پرنسیپ مارکسیسم را رها کرد. در ژانویه ۱۹۹۱ حزب مخالف همبستگی دموکراتیک در انتخابات چندحزبی پیروز شد.
سیاست
حکومت آن جمهوری دمکراتیک است و ۵۵ عضو مجمع ملی خلق با رای تمامی افراد بالغ برای پنج سال انتخاب می‌گردند. رئیس‌جمهور – که نخست‌وزیر و شورای وزیران را انتصاب میکند – نیز مستقیما انتخاب می‌شود. احزاب سیاسی عبارتند از: جنبش آزادیبخش سائوتومه و پرینسیپ (چپگرا و تنها حزب قانونی تا سال ۱۹۹۰) و حزب همبستگی دموکراتیک (PCD؛ میانه‌رو).
طبق قانون اساسی اختیار و قدرت کامل ازآن مجلس قانونگزاری خلق است که مرکب از اعضاء و نمایندگانی است که یرای دوره چهار ساله می‌گردند. این مجلس رئیس‌جمهور را از میان نامزدهایی که جنبش برای آزادی سائوتومه و پرینسیپ (تنها حزب قانونی کشور است) معرفی میکند، برمی‌گزیند.
قانون اساسی آن در ۱۹۷۵ تدوین و طبق آخرین تقسیمات کشوری از دو استان جزیره‌ای تشکیل گردیده‌است.
قانون اساسی جدید در همه‌پرسی اوت ۱۹۹۰ با ۷۲ درصد آراء به تصویب رسید و از قید انحصار جنبش برای آزادی سائوتومه و پرینسیب خارج گشت. رئیس‌جمهور با رای مجلس خلق به مدت ۴برگزیده می‌شود در انتخابات ژانویه ۱۹۹۱ تنها نامزد می‌گوید تراوادا (زاده ۱۹۴۶) به دست آوردن ۸۰ درصد آراء برگزیده شد.
مردم
زبان رسمی این کشور پرتغالی و دین مردمش مسیحی است. تبار مردمش از اقوام سرویکایس، تونگاس، فوروس، انکولارس، مس تیکوس، و اروپائی است.
میزان با سوادی در سال ۱۹۸۱ برابر با ۵۷٫۴ درصد بود. این کشور دانشگاه ندارد. شمار نیروهای مسلح آن ۹۰۰ نفر (تخمین ۱۹۹۱) است و خدمت سربازی ندارد.
اقتصاد
واحد پول سائوتومه و پرنسیپ دوبرا است.
اقتصاد این کشور عمدتا بر کشاورزی استوار می‌باشد و کاکائو نقطه اتکای آن کشور است. بیشتر زمینها ملی است.
محصولات عمده کشاورزی: کاکائو، مغز نارگیل – نارگیل- روغن نخل – قهوه – موزه صنایع عمده: الوار – مغز نارگیل صادرات: کاکائو – قهوه – مغز نارگیل روغن نخل واردات: خواربار – پارچه ماشین آلات ابزار الکتریک سوخت‌ها اجناس کارخانهای طرفهای مهم دادوستد: (هلند – پرتغال – ایالات متحده – آلمان) است.
تولید سالانه برق حدود سه میلیون کیلووات ساعت، زمین زیر کشت ۳۸ درصد کل خاک کشور، جنگل ۶۰ درصد خاک کشور، صید ماهی حدود ۲۸۰۰ تن در سال است. | [
"استقلال کامل (سرود)",
"سائوتومه",
"زبان پرتغالی",
"رئیس‌جمهور",
"نخست‌وزیر",
"مانوئل پینتو دا کوستا",
"پاتریس ترووآدا",
"پرتغال",
"۱۲ ژوئیه",
"۱۹۷۵ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"دوبرا",
".st",
"خلیج گینه",
"آفریقا",
"سیشل",
"کاکائو",
"خلیج بایت",
"جزایر آنوبون",
"بن گوئلا",
"سانتو آنتونیو",
"ترینیداد (سائوتومه و پرنسیپ)",
"مارکسیسم",
"جنبش برای آزادی سائوتومه و پرینسیپ",
"تقسیمات کشوری",
"همه‌پرسی",
"می‌گوید تراوادا",
"سرویکایس",
"تونگاس",
"فوروس",
"انکولارس",
"مس تیکوس",
"نیروهای مسلح"
] | [
"سائوتومه و پرنسیپ",
"آموزش و پرورش در سائوتومه و پرنسیپ",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۵ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۷۵ (میلادی) در سائوتومه و پرینسیپ",
"جزیره‌های آفریقا",
"جمهوری‌ها",
"خلیج گینه",
"کشورها و سرزمینهای پرتغالی‌زبان",
"کشورهای آفریقا",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو اتحادیه آفریقا",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای هم‌مرز با اقیانوس اطلس",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمرات سابق در آفریقا",
"مستعمره‌های پیشین پرتغال"
] |
2,802 | ساموآ | 2 | 181 | 0 | [
"ساموآی غربی",
"ساموآي غربي",
"ساموای غربی",
"سامواي غربي",
"ساموا"
] | false | 132 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Malo Sa'oloto Tuto'atasi o Samoa"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "ایالت مستقل ساموآ"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Samoa.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "بنیاد ساموآ ایزدی است."
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "[[درفش آزادی]]"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Samoa on the globe (small islands magnified) (Polynesia centered).svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[آپیا]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "50"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "171"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "45"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[آپیا]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان ساموایی]], [[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "جمهوری پارلمانی متمرکز"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[رئیس ایالت]]• [[نخست وزیر]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[زلاند نو]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۱ ژانویه]] [[۱۹۶۲]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲,۸۳۱"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۷۴ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "۰,۳"
},
{
"Item1": "سال براورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۸]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۸۸،۵۴۰"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "۱۶۶ام"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۵"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۳۴ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "[[تالا]]"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "WST"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "UTC"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-11"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "[[.ws]]"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۶۸۵"
}
],
"Title": "کشور"
} | ایالت مستقل ساموآ (Samoa Independent State) که معمولا با نام ساموآ شناخته می‌شود و تا ۱۹۹۷ میلادی ساموآی غربی نامیده می‌شد، کشوری است واقع در قاره اقیانوسیه، اقیانوس آرام جنوبی، شمال تونگا و شرق والیس و فوتونا. پایتخت ساموآ آپیا است.
این جزیره همچون هاوایی در یک نقطه دور افتاده از اقیانوس آرام واقع شده‌است و یک جزیره گردشگری به‌شمار می‌آید.
تاریخ
نام قدیم این منطقه برای نخستین بار توسط یک فرد هلندی در سال ۱۷۲۲ کشف شد و نام قدیم این منطقه ساموآن بوده‌است.
نیوزیلند در زمان جنگ جهانی اول و در سال ۱۹۱۴، ساموآ را ضمیمه خود کرد و تا سال ۱۹۶۲ این کشور را اداره میکرد.
ساموآ در ۱ ژانویه ۱۹۶۲ از نیوزیلند اعلام استقلال کرد.
ساموای باختری یکی از کشورهای همسود و بخشی از مجمع الجزایر ساموا است.
سیاست
پس از استقلال در سال ۱۹۶۲، مالیتوآ تانومافیلی دوم با عنوان پادشاه بر تخت سلطنت تکیه زد و از آن پس تاکنون ساموآ توسط نظام پادشاهی اداره شده‌است، توفیلائو اتی آله سانا از حزب حراست حقوق بشر در سال ۱۹۸۸ نخست وزیر ساموآ شد، در سال ۱۹۹۸ نیز توئیلا سایلله مالیه لگویی به سمت نخست وزیر و مامور تشکیل دولت منصوب شد.
جغرافیا
این کشور شامل دو جزیره آتشفشانی -ساوایی و اپولو- و چند جزیره کوچکتر است
پایتخت این کشور شهر آپیا (Apia) با ۵۸، ۸۰۰ نفر جمعیت می‌باشد.
مساحت ساموآ ۲، ۸۳۱کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۸۸،۵۴۰ نفر است.
از شهرهای مهم ساموآ می‌توان به، وایتله ۵۲۰۰ نفر، فاله آسیو ۳۲۰۰ نفر، وایله ۳ هزار نفر و له آئووآ ۲۸۰۰ نفر اشاره کرد.
بزرگترین و مهمترین جزایر کشور ساموآ، آپولو (Upolu) و ساوای (SavaI) نام دارند.
تقسیمات کشوری
ساموآ شامل ۱۱ ایالت می‌باشد:
450px
1 - توآماساگا (Tuamasaga)
2 - آنا (Aana)
3 - آیگا ایله تای (Aiga-i-leTai)
4 - آتوا (Atua)
5 - واآئو فونوتی (Vaa-o-Fonoti)
6 - فاآساله له آگا (Faasaleleaga)
7 - گاگا امائوگا (Gagaemauga)
8 - گاگاایفومائوگا (Gagaifomauga)
9 - وایسیگانو (Vaisigano)
10 - ساتوپاایتا (Satupaitea)
11 - پالایولی (Palauli)
اقتصاد
واحد پول ساموآ، تالا با واحد جزء (سنه) نام دارد.
صادرات ساموآ را کاکائو، موز، نارگیل، گوش فیل (گیاه) و سیب زمینی هندی تشکیل می‌دهند.
توریسم نیز از جمله صنایع مهم ساموآ است.
مردم
۹۲ % نژاد ساموآ را ساموآیی، ۷ % را ارونزیایی و ۱ % را را نیز اروپاییان تشکیل می‌دهند،
همچنین دین ۷۴ % مردم ساموآ پروتستان و ۲۱ % کاتولیک است.
زبانهای رسمی ساموآ، انگلیسی و ساموآیی است.
ورزش
ورزش اصلی آن راگبی است.
اطلاعات کلی
ساموای غربی
نوع حکومت:دموکراسی پارلمانی
مساحت:۲۸۴۲ کیلو متر مربع
جمعیت۱۹۰٫۰۰۰:نفر
زبان:ساموایی-انگلیسی
واحد پول:تالا | [
"درفش آزادی",
"آپیا",
"زبان ساموایی",
"زبان انگلیسی",
"رئیس ایالت",
"نخست وزیر",
"زلاند نو",
"۱ ژانویه",
"۱۹۶۲ (میلادی)",
"۲۰۰۸ (میلادی)",
"تالا",
".ws",
"اقیانوسیه",
"تونگا",
"والیس و فوتونا",
"مالیتوآ تانومافیلی دوم",
"نظام پادشاهی",
"توفیلائو اتی آله سانا",
"حزب حراست حقوق بشر",
"توئیلا سایلله مالیه لگویی",
"راگبی"
] | [
"ساموآ",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۲ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۶۲ (میلادی) در اقیانوسیه",
"پلی‌نزی",
"جمهوری‌ها",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای اقیانوسیه",
"کشورهای توسعه‌نیافته",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مجمع‌الجزایرهای اقیانوس آرام",
"مناطق تقسیم‌شده"
] |
2,803 | چارلز ببیج | 1 | 82 | 0 | [
"چارلز بابیج",
"چارلز ببيج",
"چارلز بابيج"
] | false | 27 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "چارلز ببیج"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "CharlesBabbage.jpg"
},
{
"Item1": "عرض تصویر",
"Item2": "250px"
},
{
"Item1": "زیرنویس",
"Item2": "چارلز ببیج"
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[لندن]]، [[انگلستان]]"
},
{
"Item1": "محل مرگ",
"Item2": "[[ماریلبون]]، [[لندن]]، [[انگلستان]]"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "رشته فعالیت",
"Item2": "[[ریاضیات]]، [[فلسفه تحلیلی]]، [[علوم رایانه]]"
},
{
"Item1": "محل کار",
"Item2": "[[کالج ترینیتی (کمبریج)]]"
},
{
"Item1": "تأثیرات",
"Item2": "[[گاسپار مونژ]][[جان هرشل]][[جان استوارت‌میل]][[کارل مارکس]]"
},
{
"Item1": "امضا",
"Item2": "Charles Babbage Signature.svg"
}
],
"Title": "دانشمند"
} | On the economy of machinery and manufactures, 1835
چارلز بابیج (یا ببج) (۱۷۹۱ -۱۸۷۱) یک فیلسوف تحلیلگر و ریاضیدان انگلیسی و نخستین کسی بود که ایده یک ماشین محاسبه گر برنامه‌پذیر را ارائه داد.
وی در سال ۱۸۲۰ طراحی ماشین محاسبه گر خود را آغاز نمود؛ ماشینی که بعدهابه نام ماشین تفاضلی معروف شد. بابیج ایده و وقت بسیار زیادی را صرف کرد تا بتواند ماشین محاسبه گر مکانیکی را طراحی کند که اولا: بتواند به صحت نتایج اعلام شده به وسیله او اطمینان داشت و دوم: این که زمان طولانی را که صرف محاسبات پیچیده و طولانی می‌شدرا کاهش دهد. وی برای این کار طرحهایی مبتنی بر ساختارهای مکانیکی متنوع طراحی و با ارائه آن به دولت وقت انگلستان آنها را راضی کرد تا روی ساخت این ابزار مهم سرمایه‌گذاری کنند. نتیجه مذاکرات وی با دولت ۱۷ هزار پوند حمایت مالی بود که از طرح او به عمل آمد. با این کمک مالی و همین طور استفاده از مجموعه‌ای از مهندسان و صنعتگران، وی زمانی طولانی را صرف ساخت ابزارهای لازم برای بدنه نهایی ماشین تفاضلی خود کرد اما برخلاف انتظار، وی به نتیجه جالبی نرسید و حتی نتوانست نمونه کاملی از ماشین خود را ارائه کند. بخشهایی از سازوکارهای ناتمام ساخت او در موزه دانش لندن به نمایش درآمده است.
در سال ۱۹۹۱ بر پایه طرح‌های اصلی بابیج یک دستگاه تفاضلی (Difference engine) ساخته شد که بخوبی کار میکرد. این امر نشان داد که دستگاه بابیج درصورتی‌که کامل می‌شد می‌توانست بخوبی کار کند.
وی همان سالها روی طرح ماشین پیچیده‌تری هم کار میکرد که نام ماشین تحلیلی بر آن گذشته بود.
شاید یکی از عواملی که به بابیج اجازه نداد تا طرح ماشین تفاضلی خود را نهایی کند، کار هم‌زمان روی ۲ طرح بسیار زمانگیر بود اما بدون توجه به نتیجه کار طرح و ایده ماشین تحلیلی، درهای جدیدی به روی چشم انداز آینده دنیای رایانه گشود. بابیج برای این که ابزار تحلیل گرش بتواند چیزی فراتر از یک ماشین حساب میکانیکی باشد مجبور شد برخی ایده‌ها را وارد سیستم طراحی خود کند که سالها بعد به عنوان سنگ بنای محاسبات رایانه‌های جدید‌تر به حساب آمدند. از جمله این موارد می‌توان به کارتهای پانچ شده در این دستگاه اشاره کرد. بابیج پیشنهاد کرده بود که در این ابزار از دو گونه کارت سوراخ دار یا پانچ شده استفاده شود. با کمک یک دسته از این کارتها (که به عنوان ورودی سیستم عمل می‌کردند) اعدای که باید محاسبات روی آن انجام می‌گرفت به دستگاه داده می‌شد و با کمک کارتهای دوم نوع عملیاتی که باید روی اعداد به انجام برسد مشخص می‌شد. بدین ترتیب ماشین با گرفتن فرمان از این ورودی‌های خاص و با کمک ابزارهایی مکانیکی به تحلیل داده‌ها و اعلام نتیجه نهایی می‌پرداخت. حتی امروز هم بسیاری از محققان مطمئن نیستند که با استفاده از فناوری رایج در زمان بابیج واقعه ساخت این ابزار امکانپذیر بوده است یا نه، اما مهم‌تر از ساخت این ابزار توسط وی ایده آن بود. در نسل بعدی ماشین‌های محاسب، کارتهای پانچ شده بابیج به عنوان یکی از ورودی‌های اصلی شناخته می‌شد و حتی تا همین اواخر و پیش از آن که کاربرد کامپیوترهای خانگی همه گیر شود، از این ابزار به عنوان یک ورودی استاندارد استفاده می‌شد. کار عظیم بابیج اگر چه هیچگاه در طول زندگی وی از حد طرح و ایده اولیه خارج نشد و او هم هیچگاه نتوانست نتیجه کار ماشین محاسبه گر خود را ببیند، اما توانست امکانپذیر بودن برخی گزینه‌های به‌نظر نا ممکن را اثبات کند. گام بابیج نسبت به طرح و ابزاری که پاسکال در سال ۱۶۴۲ در پاریس ساخته بود فراتر بود.
رایانه بر اساس موتور تجزیه و تحلیل (آنالیتیکال) چارلز بابیج Charles Babbage پایه ریزی شده است. این ایده در قرن هجدهم شکل گرفت، در دهه ۱۹۴۰ به بهره‌برداری رسید و تا دهه ۱۹۸۰ استفاده رایانه فراگیر شد. این پیشرفت با تغییر موضع از پردازش دسته‌ای به پردازش تعاملی و معرفی اینترنت هم‌زمان گردید. | [
"لندن",
"انگلستان",
"ماریلبون",
"ریاضیات",
"فلسفه تحلیلی",
"علوم رایانه",
"کالج ترینیتی (کمبریج)",
"گاسپار مونژ",
"جان هرشل",
"جان استوارت‌میل",
"کارل مارکس",
"۱۷۹۱ (میلادی)",
"۱۸۷۱ (میلادی)",
"۱۸۲۰ (میلادی)",
"سازوکار",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"دستگاه تفاضلی",
"۱۹۴۰ (میلادی)"
] | [
"چارلز ببیج",
"استادان دانشگاه کمبریج",
"اعضای انجمن سلطنتی",
"اعضای فرهنگستان هنر و دانش آمریکا",
"اعضای مکاتبه‌ای فرهنگستان علوم سن پترزبورگ",
"افراد انقلاب صنعتی",
"اهالی انگلستان در سده ۱۹ (میلادی)",
"پیشگامان رایانه",
"خاک‌سپاری‌ها در گورستان کنسال گرین",
"دارندگان کرسی ریاضیات لوکاسی",
"دانشمندان رایانه اهل انگلستان",
"دانش‌آموختگان ترینیتی کالج، کمبریج",
"درگذشتگان ۱۸۷۱ (میلادی)",
"دریافت‌کنندگان مدال طلائی انجمن سلطنتی اختر شناسان",
"ریاضی‌دانان سده ۱۹ (میلادی) اهل انگلستان",
"ریاضی‌دانان اهل انگلستان",
"ریاضی‌دانان اهل لندن",
"ریاضی‌دانان سده ۱۹ (میلادی)",
"زادگان ۱۷۹۱ (میلادی)",
"شوالیه‌های انجمن سلطنتی ولفی",
"فیلسوفان اهل انگلستان",
"مسیحیان اهل انگلستان",
"مهندسان اهل انگلستان",
"نظریه‌پردازان کسب و کار اهل بریتانیا"
] |
2,804 | ایدا لاولیس | 1 | 76 | 0 | [
"ایدا آگوستا، کنتس لاولیس",
"ايدا لاوليس",
"کنتس لاولیس",
"آگوستا ایدا کینگ",
"آدا لاولیس",
"آدا لاوليس",
"ادا لاولیس",
"آگوستا ايدا كينگ",
"اگوستا ایدا کینگ",
"ادا لاوليس",
"اگوستا ايدا كينگ",
"ايدا آگوستا، كنتس لاوليس",
"ایدا اگوستا، کنتس لاولیس",
"ايدا اگوستا، كنتس لاوليس",
"كنتس لاوليس"
] | false | 17 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "عنوان",
"Item2": "ایدا لاولیس"
},
{
"Item1": "نام",
"Item2": "ایدا (آدا) بایرون"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Ada Lovelace portrait.jpg"
},
{
"Item1": "اندازه تصویر",
"Item2": "250px"
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[لندن]]، [[انگلستان]]"
},
{
"Item1": "مکان مرگ",
"Item2": "Marylebone، [[لندن]]، [[انگلستان]]"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "[[انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نامهای دیگر",
"Item2": "'''آگوستا ایدا کینگ'''"
},
{
"Item1": "پیشه",
"Item2": "[[ریاضیات]]، [[علوم رایانه]]"
},
{
"Item1": "شناخته‌شده برای",
"Item2": "نویسنده نخستین برنامه رایانه"
},
{
"Item1": "لقب",
"Item2": "کنتس لاولیس"
},
{
"Item1": "والدین",
"Item2": "[[لرد بایرون]] , [[ان ایزابلا نوئل]]"
}
],
"Title": "زندگینامه"
} | آگوستا ایدا کینگ، کنتس لاولیس (۱۸۱۵-۱۸۵۲) متولد با نام آگوستا ایدا بایرون ریاضیدان، نویسنده و نخستین برنامه‌ساز رایانه بود.
وی بیشتر برای همکاریش با چارلز ببیج در زمینه رایانه همه منظوره به اسم «موتور تحلیلی» مشهور است. یادداشت‌های او درباره این ماشین شامل آنچه به عنوان اولین الگوریتم شناخته می‌شوند است که قرار بود توسط یک ماشین استفاده شوند؛ به همین دلیل، او غالبا به عنوان اولین برنامه ساز رایانه شناخته شده‌است.
لاولیس در ۱۰ دسامبر ۱۸۱۵ میلادی به عنوان تنها فرزند قانونی لرد جورج بایرون و ان ایزابلا نوئل زاده شد. بقیه فرزندان لرد بایرون خارج از چهارچوب ازدواج و از زنان دیگر متولد شده بودند. بایرون یک ماه پس از تولد ایدا از نوئل جدا شد و چهار ماه بعد برای همیشه انگلستان را ترک کرد و سرانجام به دلیل یک بیماری در جنگ استقلال یونان درگذشت. آن هنگام ایدا هشت سال داشت. مادر ایدا از لرد بایرن که به شعر علاقه‌مند بود کینه دار ماند و علاقه ایدا را برای ریاضیات و منطق را تشویق کرد و سعی کرد مانع پرورش آنچه او دیوانگی پدرش می‌پنداشت شد ولی علیرغم این موضوع ایدا علاقه‌مند پدرش در شعر باقی ماند (و حتی با درخواست وی در کنار پدرش دفن شد)
ایدا روش خود را «علوم شاعرانه» توصیف میکرد و خودش را به عنوان یک تحلیلگر و دانشمند علوم ماوراء طبیعی معرفی کرده‌است. علاقه و استعداد او در ریاضیات باعث یک رابطه کاری و دوستانه با چارلز ببیج، ریاضیدان بریتانیایی، شد که عمدتا در زمینه طراحی‌های ببیج برای ماشین تحلیلی صرف شد. بین ۱۸۴۲ و ۱۸۴۳ ایدا مقاله مهندس ارتشی ایتالیایی، لوییجی منابریا را که در مورد این ماشین بود ترجمه کرد و به همراه یادداشت‌ها و افزوده‌های خود به نام «یادداشت‌ها» تکمیل کرد.
این یادداشت‌ها شامل آنچه یک عده به عنوان اولین برنامه رایانه می‌شناسند بود که یک الگوریتم که برای پردازش توسط یک رایانه طراحی شده بود. یادداشت‌های ایدا در تاریخ رایانه‌ها بسیار مهم است. وی ایده قابلیت استفاده رایانه‌ها را برای کارهایی غیر محاسبات را هم گسترش داد که ببیج هم در این مورد تاکید زیادی کرده‌است. طرز فکر ایدا که به گفته خودش «علوم شاعرانه» بود باعث شد که او از خودش در مورد رایانه تحلیلی سوال‌هایی بپرسد (همان‌طور که در یادداشت‌هایش مشاهده می‌شود) که قابلیت استفاده مشترک از رایانه‌ها را به چالش می‌کشید.
زندگینامه
آگوستا ایدا (آدا) دختر لرد بایرون شاعر بود و در ۱۰ دسامبر ۱۸۱۵ در لندن انگلستان زاده شد. ایدا از دوستان نزدیک و همکاران و مشوقان چارلز ببیج بود و چند برنامه برای ماشین تفاضلی و ماشین تحلیلی ببیج (صورتی از ماشین حساب) تهیه کرد.
وزارت دفاع آمریکا در سال ۱۹۷۹ به افتخار این دانشمند، نام وی را بر زبان برنامه‌نویسی ایدا (آدا) گذاشت.
جامعه کامپیوتر بریتانیا نیز از سال ۱۹۹۸ جایزه‌ای با نام او به برگزیدگان این رشته اهدا میکند. همچنین در سال ۲۰۰۸ مسابقات سالانه‌ای برای زنان دانشجوی علوم رایانه با نام وی برگزار می‌شود.
فیلم Conceiving Ada و رمان The Difference Engine درباره آدا لاولیس ساخته و نوشته شده‌است. | [
"لندن",
"انگلستان",
"ریاضیات",
"علوم رایانه",
"لرد بایرون",
"اَن ایزابلا نوئل",
"۱۸۱۵ (میلادی)",
"۱۸۵۲ (میلادی)",
"ریاضیدان",
"چارلز ببیج",
"۱۰ دسامبر",
"ماشین تفاضلی",
"ماشین تحلیلی",
"ماشین حساب",
"وزارت دفاع آمریکا",
"ایدا (زبان برنامه‌نویسی)"
] | [
"افراد انگلیسی اسکاتلندی‌تبار",
"برنامه‌نویسان رایانه اهل انگلستان",
"پیشگامان رایانه",
"تاریخ علم رایانه و محاسبات",
"خاک‌سپاری‌ها در ناتینگهام‌شر",
"دانشمندان اهل انگلستان",
"دانشمندان رایانه اهل انگلستان",
"دانشمندان رایانه اهل بریتانیا",
"دانشمندان رایانه زن",
"دانشمندان زن سده ۱۹(میلادی)",
"درگذشتگان ۱۸۵۲ (میلادی)",
"درگذشتگان به علت سرطان در انگلستان",
"درگذشتگان به علت سرطان رحم",
"درگذشتگان در سوانح در انگلستان",
"ریاضی‌دانان اهل انگلستان",
"ریاضی‌دانان زن",
"ریاضی‌دانان سده ۱۹ (میلادی)",
"ریاضی‌دانان سده ۱۹ (میلادی) اهل انگلستان",
"زادگان ۱۸۱۵ (میلادی)",
"زبان برنامه‌نویسی ایدا",
"زنان در فناوری",
"زنان در مهندسی",
"زنان دوره ویکتوریا",
"کنتس‌های اهل بریتانیا",
"لرد بایرون",
"مخترعان سده ۱۹ (میلادی)",
"نویسندگان زن اهل انگلستان",
"نویسندگان زن سده ۱۹ (میلادی)",
"نویسندگان زن سده ۱۹ (میلادی) اهل بریتانیا",
"طراحان رایانه",
"طراحان زبانهای برنامه‌نویسی"
] |
2,805 | پرسپر اکرت | 1 | 21 | 0 | [
"پرسپر اكرت",
"جان آدام پرسپر اکرت",
"جان آدام پرسپر اكرت",
"جان ادام پرسپر اکرت",
"جان ادام پرسپر اكرت"
] | false | 6 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "پرسپر اکرت"
},
{
"Item1": "زیرنویس",
"Item2": "پرسپر اکرت و [[جان ماکلی]]"
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[فیلادلفیا]]، [[پنسیلوانیا]]"
},
{
"Item1": "محل مرگ",
"Item2": "Bryn Mawr، [[پنسیلوانیا]]"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "[[آمریکایی]]"
},
{
"Item1": "رشته فعالیت",
"Item2": "[[مهندس الکترونیک]]"
},
{
"Item1": "دلیل شهرت",
"Item2": "[[انیاک]]"
}
],
"Title": "دانشمند"
} | جان آدام پرسپر اکرت (۱۹۱۹-۱۹۹۵) از پیشگامان رایانه. بسیاری او و همکارش جان ماکلی را سازندگان نخستین رایانه رقمی می‌دانند. | [
"جان ماکلی",
"فیلادلفیا",
"پنسیلوانیا",
"آمریکایی‌ها",
"مهندس الکترونیک",
"انیاک",
"رایانه"
] | [
"اهالی فیلادلفیا",
"برندگان نشان ملی دانش",
"پیشگامان رایانه",
"دانش‌آموختگان دانشگاه پنسیلوانیا",
"درگذشتگان ۱۹۹۵ (میلادی)",
"درگذشتگان به علت سرطان خون",
"درگذشتگان به علت سرطان در پنسیلوانیا",
"راه‌یافتگان به تالار مشاهیر مخترعین ملی",
"زادگان ۱۹۱۹ (میلادی)",
"مهندسان سخت‌افزار رایانه",
"یونی‌سیس",
"طراحان رایانه"
] |
2,806 | جان ماکلی | 1 | 27 | 0 | [
"جان ماكلي"
] | false | 7 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "جان ماکلی"
},
{
"Item1": "تاریخ تولد",
"Item2": "۳۰ آگوست ۱۹۰۷"
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[سینسیناتی]]، [[اوهایو]]"
},
{
"Item1": "محل مرگ",
"Item2": "[[آمبلر]]، [[پنسیلوانیا]]"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "[[آمریکایی]]"
},
{
"Item1": "رشته فعالیت",
"Item2": "[[فیزیک]]"
},
{
"Item1": "محل کار",
"Item2": "[[یورسینوس کالج]][[دانشگاه پنسیلوانیا]]"
},
{
"Item1": "فارغ‌التحصیل",
"Item2": "[[دانشگاه جانز هاپکینز]]"
},
{
"Item1": "دلیل شهرت",
"Item2": "مشاور [[برنامه‌نویسی]] و [[نرم‌افزار]] پروژه [[انیاک]]"
}
],
"Title": "دانشمند"
} | جان ویلیام ماکلی
فیزیکدان و مهندس رایانه آمریکایی. او و پرسپر اکرت را بخاطر طراحی و ساخت انیاک (ENIAC) نخستین سازندگان رایانه رقمی الکترونیک می‌دانند.
همکار پرسپر اکرت و گروه ۵۰ نفره پدیدآورنده نخستین ماشین حساب الکترونیکی مقیاس بزرگ همه منظوره (که با عنوان انیاک (ENIAC) شناخته می‌شود)، فیزیکدانی زاده اوهایو در دانشکده مهندسی الکترونیک مور دانشگاه پنسیلوانیا بود. برخی انیاک را به‌عنوان نخستین کامپیوتر می‌شناسند. در این پروژه، ماکلی مدیر مشاور برنامه‌نویسی و نرم‌افزار بود، در حالی که اکرت سرمهندس بخش سخت‌افزار بود. | [
"سینسیناتی",
"اوهایو",
"آمبلر",
"پنسیلوانیا",
"ایالات متحده آمریکا",
"فیزیک",
"یورسینوس کالج",
"دانشگاه پنسیلوانیا",
"دانشگاه جانز هاپکینز",
"برنامه‌نویسی",
"نرم‌افزار",
"انیاک",
"رایانه",
"پرسپر اکرت",
"دانشکده مهندسی الکترونیک مور دانشگاه پنسیلوانیا",
"سخت‌افزار"
] | [
"استادان دانشگاه پنسیلوانیا",
"اهالی سینسینتی",
"اهالی فیلادلفیا",
"پیشگامان رایانه",
"دانشمندان اهل فیلادلفیا",
"درگذشتگان ۱۹۸۰ (میلادی)",
"راه‌یافتگان به تالار مشاهیر مخترعین ملی",
"زادگان ۱۹۰۷ (میلادی)",
"فیزیک‌دانان اهل ایالات متحده آمریکا",
"طراحان رایانه"
] |
2,807 | جان آتاناسف | 1 | 33 | 0 | [
"جان وینسنت آتاناسف",
"جان اتاناسف",
"جان وينسنت آتاناسف",
"جان وینسنت اتاناسف",
"جان وينسنت اتاناسف"
] | false | 9 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "جان آتاناسف"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "John_Atanasoff.png"
},
{
"Item1": "زیرنویس",
"Item2": "جان آتاناسف"
},
{
"Item1": "تاریخ تولد",
"Item2": "[[۴ اکتبر]] [[۱۹۰۳]]"
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[همیلتون]]، [[نیویورک]]، [[آمریکا]]"
},
{
"Item1": "محل مرگ",
"Item2": "[[فردریک]]، [[ماریلند]]، [[آمریکا]]"
},
{
"Item1": "محل زندگی",
"Item2": "[[آمریکا]]"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "آمریکایی"
},
{
"Item1": "تبار",
"Item2": "بلغاری"
},
{
"Item1": "رشته فعالیت",
"Item2": "[[فیزیک]]"
},
{
"Item1": "محل کار",
"Item2": "[[دانشگاه ایالتی آیووا]]"
},
{
"Item1": "فارغ‌التحصیل",
"Item2": "[[دانشگاه فلوریدا]][[دانشگاه ویسکانسین-مدیسن]][[دانشگاه ایالتی آیووا]]"
},
{
"Item1": "دلیل شهرت",
"Item2": "کامپیوتر آتاناسف-بری"
},
{
"Item1": "جوایز",
"Item2": "مدال ملی فناوری"
}
],
"Title": "دانشمند"
} | جان وینسنت آتاناسف (۱۹۰۳ - ۱۹۹۵) استاد دانشگاه و مهندس رایانه آمریکایی بلغاری تبار بود. جان ماکلی در جریان کوشش‌های او در ساخت ماشین محاسبه خودکار الکترونیک بود و همین امر بعدها کار این دو را بر سر امتیاز اختراع رایانه به دادگاه کشاند. در سال ۱۹۷۳ دادگاه به سود آتاناسف رای داد و در حکم ذکر کرد که بسیاری از اندیشه‌های ماشین انیاک در اصل از آتاناسف بوده‌است.
سیارک ۳۵۴۶ به نام اوست. | [
"۴ اکتبر",
"۱۹۰۳ (میلادی)",
"همیلتون",
"نیویورک",
"آمریکا",
"فردریک",
"ماریلند",
"فیزیک",
"دانشگاه ایالتی آیووا",
"دانشگاه فلوریدا",
"دانشگاه ویسکانسین-مدیسن",
"۱۹۹۵ (میلادی)",
"جان ماکلی",
"۱۹۷۳ (میلادی)",
"دادگاه",
"انیاک",
"سیارک ۳۵۴۶"
] | [
"استادان دانشگاه ایالتی آیووا",
"اعضای خارجی فرهنگستان علوم بلغارستان",
"افراد آمریکایی ایرلندی‌تبار",
"افراد آمریکایی بلغاری‌تبار",
"افراد آمریکایی فرانسوی‌تبار",
"اهالی مالبری، فلوریدا",
"پیشگامان رایانه",
"دانش‌آموختگان دانشگاه ایالتی آیووا",
"دانش‌آموختگان دانشگاه فلوریدا",
"دانش‌آموختگان دانشگاه ویسکانسین-مدیسن",
"درگذشتگان ۱۹۹۵ (میلادی)",
"دریافت‌کنندگان مدال ملی فناوری",
"زادگان ۱۹۰۳ (میلادی)",
"فیزیک‌دانان اهل ایالات متحده آمریکا",
"مخترعان اهل ایالات متحده آمریکا",
"طراحان رایانه"
] |
2,810 | ازگیل | 6 | 72 | 0 | [
"ازگيل",
"کندس",
"كندس",
"کونوس"
] | false | 34 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "image",
"Item2": "Medlar pomes and leaves.jpg"
},
{
"Item1": "image_caption",
"Item2": "Foliage and fruit"
},
{
"Item1": "regnum",
"Item2": "[[گیاه]]"
},
{
"Item1": "unranked_divisio",
"Item2": "[[گیاهان گلدار]]"
},
{
"Item1": "unranked_classis",
"Item2": "[[دولپه‌ای‌های نو]]"
},
{
"Item1": "unranked_ordo",
"Item2": "[[رزیدها]]"
},
{
"Item1": "ordo",
"Item2": "[[گل‌سرخ‌سانان]]"
},
{
"Item1": "familia",
"Item2": "[[گلسرخیان]]"
},
{
"Item1": "genus",
"Item2": "''[[ازگیل (سرده)]]''"
},
{
"Item1": "species",
"Item2": "'''''M. germanica'''''"
},
{
"Item1": "binomial",
"Item2": "''Mespilus germanica''"
},
{
"Item1": "binomial_authority",
"Item2": "[[کارل لینه]]"
}
],
"Title": "آرایه زیستی"
} | ازگیل که در زبان گیلکی به آن کونوس , کنوس می‌گویند، و در زبان مازندرانی به آن کنس و کندس می‌گویند، نام درخت و میوه‌ای است از خانواده گلسرخیان از سرده ازگیل (سرده)، هم خانواده با سیب، گلابی، به، زالزالک و گلابی وحشی.
میوه کروی شکل و قهوه‌ای رنگ درخت ازگیل
میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانی که خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوه‌ای تغییر می‌یابد و کاملا نرم و شیرین می‌شود و مردم به آن خرمای گیلان نیز می‌گویند. ازگیل را به صورت خام به عنوان میوه‌ای لذیذ، مطبوع و تقویت‌کننده مصرف میکنند. از ازگیل جهت تهیه شربت و کنسرو ازگیل نیز استفاده می‌شود.
ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگلهای آفتاب‌گیر رشد میکند و خاک مرطوب، سبک و شنی با خاک برگ یا خاک سنگین رسی و به خوبی زهکشی شده برای کشت آن مناسب است.
تاریخچه
ازگیل ده هزار سال پیش در جنوب دریای مازندران در مناطق گیلان و مازندران در ایران کشت می‌شد. ۷۰۰ سال پیش از میلاد به یونان و در ۲۰۰ پ. م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومی‌ها در بقیه اروپا گسترش یافت.
در حال حاضر ازگیل در همه جنگلهای شمال ایران از ارسباران تا چناران (بجنورد) و در همه بلندی‌های کرانه‌های دریا در دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی می‌روید.
خواص
گلهای سفید رنگ درخت ازگیل
ازگیل سرشار از ویتامین‌های «ب» و «ث» است. خواص دارویی ازگیل نیز از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. بقراط ازگیل را برای مبتلایان به ترشی معده و مدفوع سوزان و عوارض تب نافع می‌پنداشت.
ازگیل برای فشار خون و چربی خون و قند خون مفید است. درمان آبسه دهان و گلو با جوشانده برگ ازگیل -درمان آنژین با جوشانده برگ آن -درمان برفک با برگ آن-منظم کردن قاعدگی -درمان سالک با جوشانده برگ -درمان اسهال بچه‌ها با جوشانده برگ -منظم‌کننده کار روده‌ها -جوشانده برگ ازگیل ورم گلو و ناراحتیهای حلق را از میان می‌برد.
همچنین به‌طور سنتی در گیلان از «آب کونوس» برای درمان دهان درد استفاده می‌شده است.
در درمان اسهال ساده-خونریزی داخلی -ورم روده-زخم دهان -تورم مخاط گلو با مضمضه آب برگ درخت ازگیل سودمند است.
ترکیبات شیمیایی
ازگیل شامل آب، قند ،اسیدهای آلی (اسید مالیک -اسید سیتریک - اسید تارتاریک)، تانن، لعاب، اسید بوریک است.
هسته ازگیل به علت داشتن اسید سیانیدریک (Acid cianhidric)، عنصری سمی است و باید از خوردن آن اجتناب کرد.
ازگیل ژاپنی | [
"گیاه",
"گیاهان گلدار",
"دولپه‌ای‌های نو",
"رزیدها",
"گل‌سرخ‌سانان",
"گلسرخیان",
"ازگیل (سرده)",
"کارل لینه",
"زبان گیلکی",
"زبان مازندرانی",
"سیب",
"گلابی",
"به",
"زالزالک",
"گلابی وحشی",
"گیلان",
"مازندران",
"ارسباران",
"چناران (بجنورد)",
"بقراط",
"اسید سیانیدریک",
"Crataegus monogyna",
"pome",
"کاسبرگ",
"ازگیل ژاپنی"
] | [
"ازگیل",
"گلسرخیان",
"گیاگان غرب آسیا",
"گیاگان مدیترانه‌ای",
"گیاهان توصیف‌شده در ۱۷۵۳ (میلادی)",
"میوه‌ها",
"میوه‌های خوراکی"
] |
2,811 | تریاک | 0 | 332 | 0 | [
"افیون",
"ترياك",
"سوخته تریاک",
"سیخ و سنگ",
"سوخته ترياك",
"سيخ و سنگ",
"سوختهٔ تریاک",
"افيون",
"سوختهٔ ترياك",
"اعتیاد به تریاک",
"اعتياد به ترياك",
"سیخ و سنجاق"
] | false | 143 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "image",
"Item2": "200px"
},
{
"Item1": "caption",
"Item2": "شیره‌ای که از کاسبرگ گل خشخاش بیرون می‌آید پس از خشک شدن به تریاک تبدیل می‌شود."
},
{
"Item1": "product",
"Item2": "تریاک"
},
{
"Item1": "plant",
"Item2": "''[[خشخاش]]''"
},
{
"Item1": "part",
"Item2": "[[latex]]"
},
{
"Item1": "origin",
"Item2": "نامشخص، احتمالا"
},
{
"Item1": "active",
"Item2": "[[مرفین]]، [[کدئین]]، [[تبائین]]، [[پاپاورین]]، [[نوسکاپین]]. متادون"
},
{
"Item1": "producers",
"Item2": "[[افغانستان]] [[پاکستان]]، شمال هند، [[تایلند]]، [[ترکیه]]، [[لائوس]]، [[میانمار]]، [[مکزیک]]، [[کلمبیا]]، [[ایران]]"
},
{
"Item1": "consumers",
"Item2": "جهانی (#۱: افغانستان)"
},
{
"Item1": "wholesale",
"Item2": "$۳،۰۰ بر کیلوگرم ()"
},
{
"Item1": "retail",
"Item2": "$۱۶،۰۰۰ بر کیلوگرم ()"
},
{
"Item1": "legal_AU",
"Item2": "S8"
},
{
"Item1": "legal_CA",
"Item2": "Schedule I"
},
{
"Item1": "legal_DE",
"Item2": "Anlage III"
},
{
"Item1": "legal_UK",
"Item2": "Class A"
},
{
"Item1": "legal_US",
"Item2": "Schedule II"
},
{
"Item1": "legal_UN",
"Item2": "Narcotic Schedule I"
},
{
"Item1": "legal_status",
"Item2": "Rx-only"
}
],
"Title": "گیاه‌شناسی محصول"
} | مزرعه کشت خشخاش در برمه.
تریاک عصاره در هوا خشک شده گل خشخاش است که با تیغ کشیدن به دور کاسبرگ این گل به دست می‌آید.
بیش از یازده درصد تریاک را مرفین تشکیل میدهد که یک آلکالوئید از نوع اپیویید است. مصرف طولانی مدت و مداوم مرفین باعث مقاوم شدن بدن و به وجود آمدن مقاومت بدنی (تلورانس)، و در نتیجه بروز اعتیاد می‌شود. همچنین مرفین عامل اصلی اختلالات و عوارض جانبی احتمالی است که مصرف طولانی مدت تریاک در بدن ایجاد میکند. مرفین از طریق فرایندهای شیمیایی به هروئین تبدیل می‌شود. تریاک بیشتر برای تولید هروئین کشت می‌شود، به‌طوری‌که اکثر تریاک وارد شده به کشور آمریکا به اجزای تشکیل دهنده آن تبدیل می‌شود. در تریاک آلکالوئیدهای دیگری نیز وجود دارد، از جمله؛ کدئین، نارسئین، پاپاورین و نوسکاپین و تبائین.
از قسمت‌های دیگر گیاه خشخاش و گیاهان هم‌خانواده آن مواد دیگری با خصوصیات مشابه و ضعیفتر از تریاک به‌دست می‌آیند.
کشت خشخاش به‌منظور استفاده غذایی از دانه‌های آن، و کاربرد تریاک برای تخفیف درد و بی‌حسی و همچنین در مراسم مذهبی حداقل از عصر برنز به این سو ادامه داشته‌است. سومریان، آشوری‌ها، مصریها، اهالی جزیره کرت، مینوسیان، یونانیان، رومی‌ها، ایرانیان و اعراب هر یک در معرفی این گیاه نقشی داشته‌اند.
تریاک بیش از همه به‌دلیل خصوصیات ضد درد و بی‌حس‌کننده آن که موجب می‌شد تا اعمال جراحی ممکن شود، مورد توجه پزشکان و جراحان بود. مصرف تریاک به شکل سنتی آن تا هنگام جنگ داخلی آمریکا ادامه یافت. از آن پس با استخراج مرفین و قابلیت تزریق آن این دارو به مهمترین داروی ضد درد برای مجروحان جنگی تبدیل شد. مرفین هنوز هم پرمصرف‌ترین دارو برای مجروحان جنگی و مصدومان سوانح است. بر اساس یک تحقیق که در سال ۱۹۹۹ انجام شده ایران بیش از هر کشور دیگری با گرفتاری‌های ناشی از مصرف تریاک غیرقانونی روبروست. بر اساس این تحقیق ۲٫۸ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال ایران با این مشکل دست‌وپنجه نرم میکنند.
نام
تریاک واژه فارسی است که با ریخت تریاق عربی شده‌است. معادل OPIUM است که در فارسی و عربی آن را افیون تلفظ میکنند. این واژه در زبان فارسی معنای پادزهر را می‌رساند؛ و به گونه theriac وارد زبانهای اروپایی نیز شده‌است. تریاک از‌تر+یاک تشکیل شده معنی «تر» (آبدار) مشخص است اما در معنی یاک اختلاف است عده‌ای بر این باورند که «یاک» همان قپه است؛ و نظر دیگر اینکه یاک شامل همه گیاهانی است که گرده‌افشانی میکنند.
ترکیبات
تریاک از ترکیبات مختلفی به نام اپیویید طبیعی تشکیل می‌شود که عملکرد همگی آنها در بدن همانند کار انتقال‌دهنده‌های عصبی ضد درد (اندورفین‌ها) است که از طریق تاثیر بر سلسله اعصاب مرکزی موجب تخفیف احساس درد در بدن می‌شوند، برای سایر استفاده‌های پزشکی تریاک و مشتقات ان می‌توان از کنترل کردن سرفه، اسهال و نشانه‌های سرماخوردگی و درمان افسردگی نام برد. سرخوشی و نشئگی که توسط این مواد ایجاد می‌شود همواره موجب سوء مصرف این دارو از زمان پی بردن بشر به اثرات شگفت این ماده بوده‌است. در پزشکی ایرانی از زمان‌های قدیم تریاک به عنوان دارو حضور داشته رازی و ابن سینا و دیگران آن را برای درمان توصیه کرده‌اند.
مواد شبه‌افیونی دیگری مانند هروئین با اضافه کردن مواد شیمیایی دیگر به مرفین ساخته می‌شوند البته امروزه بسیاری داروهای شبه‌افیونی از تریاک استخراج نمی‌شوند بلکه به‌طور مصنوعی ساخته می‌شوند. از جمله داروهای شبه‌افیونی که شرکت‌های دارویی آنها را می‌سازند می‌توان به اکسی‌کدون، مپریدین، هیدروکدون و هیدرومورفین اشاره کرد.
کاربردهای درمانی
پزشکان و دندانپزشکان شبه‌افیونی‌ها را برای تسکین دادن دردهای حاد یا مزمن ناشی از بیماری، جراحی یا جراحت‌ها تجویز میکنند. داروهای شبه‌افیونی همچنین برای تخفیف سرفه متوسط تا شدید و اسهال نیز به کار میروند. شبه‌افیونی‌هایی مانند متادون و بوپرونورفین برای معالجه اعتیاد به شبه‌افیونی‌های دیگر مانند هروئین کاربرد دارند.
سوء مصرف و اعتیاد
افراد همچنین برای نشئه شدن و ایجاد سرخوشی به سوءمصرف شبه‌افیونی‌ها می‌پردازند. گرچه در این مورد معمولا توجه به داروهای غیرقانونی مثل هروئین معطوف می‌شود، اما برخی از داروهای شبه‌افیونی قانونی تجویز شده توسط پزشکان کدئین، هیدرومورفون، اکسی‌کدون، مرفین و… نیز مورد سوءمصرف قرار می‌گیرند.
فاکتورهای سوء استفاده : تعریف و توضیح استفاده تفریحی از تریاک ممکن است سخت‌تر از آن چیزی باشد که ما فکر می‌کنیم، زیرا حتی اگر افرادی تریاک را در یک محیط اجتماعی استفاده کنند، ممکن است بدنبال کاهش اضطراب روانی یا درد جسمانی باشند که این امر با استفاده تفریحی از یک دارو یکسان نیست. بعضی از مردم تریاک خشک را می‌بلعند یا نوعی از چایی را می‌نوشند که با دانه یا سر گلهای خشک شده خشخاش درست می‌شود. در قرن نوزدهم چای خشخاش یک نوشیدنی معمول دارویی بود، اما در اوایل قرن بیست و یکم این عادت معمولا به معتادان تریاک محدود می‌شود. روش سنتی تفریحی استفاده از تریاک استنشاق دود آن است. حرارت دادن به تریاک به منظور ایجاد دود می‌تواند محتویات این دارو را کاهش دهد. تریاک از پیش به مراتب ضعیفتر از مواد تصفیه شده حاصل از آن است (مانند مورفین و هروئین (Heroin)). یک مرجع صاحبنظر تخمین می‌زند که میزان داروی فعال استنشاق شده توسط فردی که میزان مشخصی از تریاک را دود میکند معمولا بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ برابر کمتر از محتویات دارویی موجود در هروئینی با همان وزن است که شخص بخود تزریق میکند. علاوه بر این، درحالیکه کل دز هروئین مصرفی ممکن است ظرف چند ثانیه جذب شود، مقدار تریاکی به اندازه یک پیپ پر، در مدت زمانی بسیار طولانی‌تر کشیده می‌شود و به آهستگی تاثیرات خوش خود را به مصرف‌کننده خود می‌چشاند. همین امر تاثیر تریاک را بیشتر کاهش میدهد. شاعر انگلیسی، ساموئل تیلور کلریج (Samuel Taylor Coleridge) و همچنین توماس دکوینسی (Thomas De Quincey) به دلایل پزشکی مصرف تریاک را آغاز کردند. این دو نفر گزارشهایی کلاسیک از ایجاد توهم و الهام خلاق تحت تاثیر تریاک ارائه کردند. آن گزارشها و گزارشهای بعدی ممکن است کاملا درست باشد، اما برای حصول چنین نتایجی لازم است که افراد بطور خاصی نسبت به دارو حساس باشند و صرفنظر از ترغیب دارویی، مستعد چنین تجربیاتی نیز باشند. گاهی اوقات برای افزایش علاقه مصرف‌کنندگان دود تریاک به فعالیت‌های جنسی، به تریاک آرسنیک (Arsenic) اضافه میکنند. گزارشهایی وجود دارد که نشان میدهد این عمل در میان مصرف‌کنندگان این ترکیب مسمومیت ناشی آرسنیک ایجاد کرده‌است.
تاریخچه
مردی از قبیله آخا در تایلند در حال کشیدن تریاک
تصویر یک شیره‌کش‌خانه در چین از نگاه یک جهان‌گرد غربی در قرن نوزدهم
به نظر می‌رسد خاستگاه اولیه گیاه خشخاش سواحل مدیترانه باشد که به صورت طبیعی در آنجا می‌روییده‌است. در بسیاری از منابع قدیمی از جمله سفرنامه ناصرخسرو خاستگاه تریاک را مصر معرفی کرده‌اند اما پژوهش‌های جدید گویای آن است که اسرار به عمل آوردن و مصرف تریاک از شرق اروپا در منطقه بالکان و اطراف دریای سیاه به جنوب و از آنجا به غرب راه یافته‌است.
باستان شناسان به شواهدی دست یافته‌اند که از کشت تریاک در ۱۵،۰۰۰ پیش حکایت میکند، اما بررسی سوابق تاریخی برجای مانده این موضوع را که مردمان باستان بر خواص و مزایای دارویی تریاک آگاهی داشته‌اند به اثبات نمی‌رساند؛ آنها ممکن است از این محصول بطور سنتی و بدون اطلاع از چگونگی عملکرد آن استفاده کرده باشند. در امپراطوری روم (Roman Empire) احتمالا از تریاک در مراسم مذهبی استفاده می‌کردند، شاید از اثرات این دارو برای نمادین کردن فرایند مرگ و حلول روح در کالبدی دیگر بهره‌برداری نموده باشند. حتی سوابق قدیمی‌تر حاکی از آن است که مردمان باستان احتمالا بر این باور بودهاند که تریاک می‌تواند شادی بخش باشد، هرچند شواهدی که مبنی بر استفاده تفریحی از تریاک باشد در دست نیست.
در حدود سال ۳۴۰۰ ق. م ساحل‌نشینان دجله و فرات تریاک به عمل می‌آوردند. سومریها آن را با نام «ها» و «جل»، به معنای گیاه شادی شناخته و تصور می‌شود مصریها طرز کشت و مصرف خشخاش را از سومریها آموخته باشند. نمونه‌ای از تریاکی که از مقبره «چا» در مصر به دست آمده‌است، به سده ۱۵ ق‌م می‌رسد و تریاک شهر «تب» در مصر شهرت زیادی داشت. نام این مخدر در در سنگ‌نبشته‌های آشوری هم آمده‌است. آشوریان آن را «روغن شیر» می‌خوانده‌اند.
در سده ۱۳ پیش از میلاد دوران طلایی تریاک با کشت گسترده آن در تبس پایتخت مصر آغاز شد، بازرگانان تریاک را از مصر به کارتاژ، یونان و اروپا می‌بردند. پس از آن کشت خشخاش در قبرس پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشت و تریاک که یکی از مهمترین داروهای یونان در آن هنگام شمرده می‌شد از طریق حمله اسکندر به ایران و هند راه یافت.
اثرات رازآلود و عجیب تریاک سبب گردید تا در بسیاری از نقاط از جمله یونان باستان در مراسم آیینی و مذهبی همچون دارویی مقدس از آن استفاده شود و در ادیسه نوشته همر، حماسه‌سرای بزرگ یونان، نیز از آن یاد شده‌است. رومیان نیز از طریق یونانیان با این داروی مخدر آشنا شدند. تریاک نزد آنها دارویی مذهبی و نشانه خواب و مرگ بود و سومنوس ایزدبانوی خواب یک دسته گیاه خشخاش در دست داشت.
عربها که از طریق مصریها با تریاک به عنوان یک داروی مسکن دردها آشنا شده بودند، تولید و تجارت آن را به شکل یک صنعت بزرگ سامان دادند. با گسترش حکومت خلفای اسلامی بازرگانان عرب تریاک را که کالایی با ارزش بسیار، حجم کم و در شرایط معمولی فاسدنشدنی بود، با خود به سراسر جهان بردند.
با آغاز جنگهای صلیبی، تریاک دوباره در اروپا محبوب شد. جنگجویان مسیحی از طریق مسلمانان با تریاک آشنا شده و با نقل داستانهای خیالی از قدرت جادویی گیاه خشخاش و تریاک و تاثیر شربت سحرآمیز آن بر سربازان ترک که با خوردن تریاک خود را رویین‌تن می‌پنداشتند- افسانه‌هایی را در مورد این گیاه دارویی رایج کردند. نظیر چنین افسانه‌هایی در ایران نیز رایج شده و برای مثال در شاهنامه اسدی طوسی دیده می‌شود.
با ضعف قدرت عربها، تجارت تریاک به دست ونیزیها افتاد. در این زمان امپراتوران مغول هند نیز به درآمد سرشار این محصول پی بردند و کشت خشخاش را در هند تشویق کردند. مصرف عادی تریاک در اجتماعات آن روز، باعث بروز اعتیاد در میان جمعی از مردم و انتقاد گروهی از پژوهشگران از مصرف بی‌رویه تریاک شد. طبیعی‌دان فرانسوی پیر بلون پس از بازگشت از مسافرت آسیای صغیر و مصر در سال ۱۵۴۶ درباره معتادان ترک چنین نوشت: «نمی‌توان ترکی را دید که تا آخرین دینار پولش را برای خرید تریاک ندهد. یک ترک همیشه با خود تریاک دارد، خواه در جنگ و خواه در صلح. ترک‌ها پس از خوردن تریاک خود را دلیرتر می‌پندارند و از خطرات جنگ نمی‌هراسند. در زمان جنگ هر ترک هر مقدار تریاک پیدا کند، می‌خرد، چنان‌که دیگر به دست آوردن تریاک بسیار دشوار می‌شود.» و درباره تجارت تریاک می‌گوید: «۵۰ شتر دیدم که بار آن فقط تریاک بود و به سوی اروپا می‌رفت.» آکوشتا پزشک پرتغالی هم تریاک را بهترین روش گمراهی مردم مشرق زمین می‌خواند و می‌گوید: «تریاک آنان را آنچنان پست کرده‌است که تن به هر ذلتی می‌دهند».
تریاک در قرن چهارم میلادی به چین هم رسید، اما فقط پس از پایان سده‌های میانه و آغاز سفرهای دریایی دولتهای اروپایی بود که آنان تجارت پرسود تریاک را دریافتند. مصرف تفریحی تریاک به‌طور گسترده از سده ۱۵ میلادی در چین آغاز شد. در ابتدا به دلیل کمیابی و گرانی به‌ندرت اتفاق می‌افتاد. اما از قرن هفده به بعد تجارت تریاک شکل منظمی پیدا کرد و با گسترش مصرف آن ویژگی اعتیادآوریش مشخص شد. در ۱۷۲۹ مصرف تریاک در چین ممنوع شد. موازنه منفی تجاری انگلیس در مقابل چین موجب شد که انگلیسیها برای افزایش صادرات خود و بهبود ذخایر ارزی‌شان، چینی‌ها را به مصرف تریاک که در هند کاشته می‌شد تشویق کنند.
مخالفت امپراتور چین با بارگیری محموله‌های تریاک در بنادر این کشور به دو جنگ تریاک در ۱۸۴۰ و ۱۸۵۸ میان بریتانیا و چین منجر شد. چین در هر دو جنگ شکست خورد و انگلیسیها تجارت تریاک را در سراسر چین به‌دست آورند. رفته‌رفته با افزایش مصرف، تولید تریاک در داخل چین نیز آغاز شد تا جائی که در سال ۱۹۰۵ بیش از یک‌چهارم مردان چینی به تریاک اعتیاد داشتند. در سایر نقاط دنیا هم تا قبل از اواخر قرن نوزدهم مصرف تفریحی یا اعتیادآور تریاک بسیار به‌ندرت اتفاق می‌افتاد.
تولید و تجارت
تولید تریاک نسبت به سال ۱۹۰۶ کاهش زیادی داشته‌است. در آن زمان سالانه ۴۱ هزار تن تریاک تولید می‌شد اما ۳۹ هزار تن آن فقط در چین مصرف می‌شد، در نتیجه مصرف تریاک در نقاط دیگر دنیا از حالا کمتر بوده‌است. در سال ۱۹۸۰ حدود ۲ هزار تن تریاک (چه قانونی و چه غیرقانونی) به بازار عرضه شد اما در سالهای بعد تولید تریاک رشد قابل ملاحظه‌ای یافته و به ۵ هزار تن در سال ۲۰۰۰ رسید. سازمان بهداشت جهانی برآورد کرده که برای تامین نیازهای پزشکی دنیا باید تولید تریاک پنج برابر بیشتر شود. در سال ۲۰۰۲ قیمت تریاک برای کشاورزان حدود ۳۰۰ دلار برای هر کیلو و برای خریداران در افغانستان ۸۰۰ دلار بود اما در خیابان‌های اروپا قیمت آن به ۱۶ هزار دلار می‌رسید.
امروزه افغانستان بزرگترین تولیدکننده تریاک دنیاست. تا پیش از فرمان منع کشت تریاک توسط طالبان در سال ۲۰۰۰ این کشور هر سال حدود ۷۰ درصد تریاک دنیا را تامین میکرد. در آن سال تولید تریاک این کشور ۹۴ درصد کاهش یافت. یک سال بعد آمریکا و متحدانش به افغانستان حمله‌ور شده و طالبان را سرنگون کردند. کشت خشخاش به سرعت افزایش یافته و افغانستان جایگاه خود را به عنوان بزرگترین تولیدکننده این محصول از برمه پس گرفت. در سال ۲۰۰۶ تولید تریاک در افغانستان به بالاترین میزان خود در تاریخ رسید. بر اساس برآورد اداره مواد مخدر و جرایم سازمان ملل؛ در این سال در افغانستان ۶۱۰۰ تن تریاک در ۱۶۵۰ کیلومتر مربع کشت شد که معادل ۸۲ درصد تولید جهانی بوده‌است. ارزش هروئین به دست آمده ۳٫۵ میلیارد دلار بود که ۷۰۰ میلیون دلار آن نصیب کشاورزان افغان شده‌است. با این حال کشت تریاک که به قیمت ۱۳۸ دلار در هر کیلو به فروش می‌رسید تا ده برابر کشت گندم برای کشاورزان سودآور بوده‌است
در اواسط قرن بیستم بیشترین تولید تریاک در جنوب شرقی آسیا معروف به مثلث طلایی شامل کشورهای برمه، تایلند و لائوس انجام می‌شد. اکنون نیز پس از افغانستان کشورهای مثلث طلایی (به ویژه برمه)، پاکستان، کلمبیا، گواتمالا و مکزیک تولیدکنندگان بعدی تریاک هستند.
تولید قانونی تریاک نیز در بسیاری از کشورها با نظارت نهادهای قانونی انجام می‌شود. در شیوه رایج تولید پزشکی تریاک کل گیاه خشخاش (به جز ریشه و برگ) در یک محلول اسیدی قرار می‌گیرد و سپس آلکالوئیدها از آن استخراج شده و تلخیص می‌شود. این روش در دوران جنگ دوم جهانی در بریتانیا ابداع شد.
در هند تولید قانونی تریاک به شکل سنتی انجام می‌شود. در سال ۲۰۰۸ کشاورزان می‌توانند مجوز کشت تریاک در هزار متر مربع زمین خود را گرفته و برای حفظ مجوز خود بایستی ۵۶ کیلو تریاک خام خالص را به دولت بفروشند. قیمت تریاک با توجه به کیفیت و کمیت آن متغیر است اما در این سال میانگین قیمت خرید ۲۹ دلار برای هر کیلوگرم بود.
روش مصرف
تریاک خام توقیف‌شده در افغانستان
خوردن و تدخین (دود کردن) دو روش مصرف معمول تریاک هستند. تزریق تریاک بسیار خطرناک است چون بخشهای نامحلول در آب زیادی دارد و می‌تواند باعث ایست قلبی شود. قبل از خوردن تریاک معمولا آن را حرارت داده و می‌پزند یا در آب حل کرده و فقط بخش محلول در آب را می‌خورند. چون مرفین و بیشتر آلکالوئیدهای موثر تریاک محلول در آب هستند. تدخین تریاک هم به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. برای کشیدن تریاک نباید آن را مثل توتون سوزاند بلکه بایستی حرارت داد تا مرفین و سایر مواد موثر موجود در آن تبخیر شود. کشیدن نیز روش‌های بسیار زیادی دارد که استفاده از وافور و ابزارهای چپق‌مانند دیگر و همچنین استفاده از سیخ و سنجاق روش‌های رایج هستند.
سوخته تریاک بخش به‌جا مانده از کشیدن تریاک است. با توجه به اینکه هنوز بخشی از مرفین در داخل سوخته باقیمانده می‌توان آن را به صورت خوراکی مصرف کرد یا با حل کردن در آب از آن شیره تریاک استحصال کرد.
گیاه تریاک
بوته یا گیاه را کوکنار می‌گویند کوکنار شبیه شقایق است و گل آن تبدیل به قپه اناری شکل می‌شودو شیره‌ای از قپه بدست می‌آید که ابتدا سفید و بعد به شکل حنایی و سپس به رنگ قهوه‌ای سیاه در می‌آید. قپه بعد از خشک شدن حاوی دانه‌های خشخاش است که بسیار مغذی و خوشمزه است.
تریاک ماده‌ای صمغ‌مانند است که از تخمدان گل گیاه خشخاش به دست می‌آید و معمولا به صورت تکه‌ها یا گرد قهوه‌ای تیره عرضه می‌شود و معمولا تدخین یا خورده می‌شود.
کوکنار یا گوگ نار گیاهی است که در تمام مناطقی که گندم می‌تواند بروید به عمل می‌آید. در دوره قاجار کشت گوگنار در ایران رایج بود. در ایران از آنجا که افیون مخدر بود، در هنگام جراحی (مثلا بیرون کشیدن تیر از بدن) آن را به بیمار می‌خوراندند تا درد را احساس نکند.
می‌دهند افیون به مرد زخمند**** تا که پیکان از تنش بیرون کنند (دفتر دوم مثنوی، ۱۴۲)
یا گاهی افیون را در می‌می‌ریختند که در این صورت خاصیت مستی بخشی به نهایت درجه می‌رسید. عیاران به این معجون بیهوشانه می‌گفتند و آن را به دشمنان خود می‌خوراندند.
جرعه یی خوردیم و کار از دست رفت **** تا چه بیهوشانه در می‌کرده‌اند (سعدی، ۵۷۸)
داروهای ترک اعتیاد به تریاک
بوپرنورفین (به عنوان ضددرد، مسکن قوی و جایگزین مواد مخدر و اعتیاد آور)
شربت تریاک (یک ماده مخدر و مسکن درد و اعتیاد آور)
متادون (داروی نگهدارنده برای مهار اعتیاد به هروئین و مواد مخدر و اعتیاد آور)
حب جدوار (داروی ترک اعتیاد، مسکن قوی و ضد درد با اثرات تقویتی بدون ایجاد وابستگی و اعتیاد)
نالوکسان (برای تشخیص و درمان مسمومیت‌ها با مواد مخدر یا کومای ناشی از آن مصرف می‌شود)
نالتروکسان (به عنوان داروی کمکی برای درمان اعتیاد به کار می‌رود)
ترک اعتیاد | [
"خشخاش",
"latex",
"اروپای جنوبی",
"مرفین",
"کدئین",
"تبائین",
"پاپاورین",
"نوسکاپین",
"افغانستان",
"پاکستان",
"تایلند",
"ترکیه",
"لائوس",
"میانمار",
"مکزیک",
"کلمبیا",
"ایران",
"کاسبرگ",
"آلکالوئید",
"اپیویید",
"هروئین",
"نارسئین",
"غذا",
"درد",
"عصر برنز",
"سومر",
"آشور",
"مصر باستان",
"جزیره کرت",
"مینوسیان",
"یونان باستان",
"روم",
"عرب",
"جراحی",
"پزشک",
"جنگ داخلی آمریکا",
"عربی",
"زبان فارسی",
"زبانهای اروپایی",
"گرده‌افشانی",
"اندورفین",
"سرفه",
"اسهال",
"سرماخوردگی",
"درمان افسردگی",
"دارو",
"اکسی‌کدون",
"مپریدین",
"هیدروکدون",
"هیدرومورفین",
"متادون",
"بوپرونورفین",
"هیدرومورفون",
"استنشاق",
"آرسنیک",
"مدیترانه",
"سفرنامه ناصرخسرو",
"تبس",
"مصر",
"کارتاژ",
"قبرس",
"اسکندر",
"هند",
"ادیسه",
"سومنوس",
"جنگهای صلیبی",
"چین",
"سده‌های میانه",
"بریتانیا",
"سازمان بهداشت جهانی",
"طالبان",
"برمه",
"گواتمالا",
"تدخین",
"وافور",
"سیخ و سنجاق",
"سوخته تریاک",
"شیره تریاک",
"صمغ",
"دیازپام",
"داروزدگی",
"زایمان",
"مزمن",
"اشک",
"قولنج",
"مردمک",
"یبوست",
"بوپرنورفین",
"مسکن",
"شربت تریاک",
"حب جدوار",
"ترک اعتیاد",
"نالوکسان",
"نالتروکسان"
] | [
"تریاک",
"افیون‌ها",
"داروها",
"داروهای تفریحی",
"داروهای مسکن",
"ضد دردها",
"گیاهان دارویی",
"مرفین",
"نشئه‌آورها"
] |
2,812 | فشار روانی | 0 | 388 | 0 | [
"تنيدگي",
"استرس",
"روان‌تنش",
"تنيدگي (استرس)",
"تنیدگی (استرس)",
"فشار عصبی",
"روان تنش",
"فشار عصبي",
"استرس (بیولوژیکی)",
"استرس (بيولوژيكي)",
"فشار رواني",
"تنیدگی"
] | false | 117 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | فشار روانی ، تنیدگی یا استرس در روان‌شناسی به معنی فشار و نیرو است و هر محرکی که در انسان ایجاد تنش کند، استرس زا یا عامل تنیدگی نامیده می‌شود.
استرس یک فشار روانی و احساسی بیش از حد تحمل فرد است. در واقع استرس زمانی ایجاد می‌شود که ما نتوانیم با فشارهای کوچک کنار بیاییم. استرس در افراد مختلف متفاوت است، ممکن است عاملی برای فردی ایجاد استرس کند ولی در فرد دیگر، به هیچ عنوان استرس ایجاد نکند
هر چیزی می‌تواند جزو این فشار کوچک باشد مثلا پول، کار، درس و … .
استرس می‌تواند روی رفتار شما تاثیر بگذارد یا روی عملکرد بدن شما حتی برخی می‌گویند می‌تواند روی اندام و زیبایی صورت شما تاثیر بگذارد.
علائم استرس تفکر نگران‌کننده، شامل اضطراب، مشکلات خواب، عرق کردن، از بین رفتن اشتها و مشکل در تمرکز حافظه است.
تنش ایجاد شده در بدن و واکنش بدن را تنیدگی می‌گوییم به عبارتی هر عاملی موجب تنش روح و جسم و از دست دادن تعادل فرد شود، تنیدگی‌زا است. هنگام وارد شدن استرس بدن واکنش‌هایی از خود نشان میدهد تا تعادل از دست رفته را بازگرداند که این عمل استرس است.
تنیدگی واکنشی است که در فرد در اثر حضور عامل دیگری به وجود می‌آید و قوای فرد را برای روبه‌رو شدن با آن بسیج میکند و ارگانیزم (یا موجود زنده) حالت آماده باش پیدا میکند.
تغییر شغل، نقل مکان به یک شهر جدید، ازدواج، مرگ نزدیکان، و وجود یک بیماری بااهمیت در خانواده از جمله عوامل بیرونی رهاسازی فشارعصبی هستند. جالب آنکه حوادث شادی‌آور نیز می‌توانند به همان اندازه وقایع غم‌بار برای انسان فشارزا باشند. از عوامل درونی می‌توان به ناراحتیهای جسمانی یا روانی اشاره کرد. برخی از ویژگی‌های شخصیتی، مانند نیاز به‌دست آوردن رضایت دیگران نیز می‌توانند فشارزا باشند.
.A diagram of the General Adaptation Syndrome model
مراحل تنیدگی
استرس سه مرحله مشخص دارد:
واکنش اخطار: از نظر فیزیولوژیک خبر ناگوار پس از شنیده شدن، به صورت اعلام خطر در مغز ثبت می‌شود، هیپوتالاموس احساسات و عواطف این خبر را تفسیر میکند. هیپوتالاموس اخطار الکتروشیمیایی به غدد هیپوفیز در مرکز جمجمه می‌فرستد، غدد هیپوفیز آغاز به ترشح هورمونی برای محرک قشر غدد فوق کلیوی میکند، غدد آدرنال فعال می‌شود و کورتیکوئید ترشح کرده در جریان خون می‌ریزد و این پیام‌هایی به سایر غدد در سراسر بدن می‌برد، در نتیجه، طحال برای عمل بسیج شده، گلبول‌های قرمز اضافی وارد جریان خون می‌شوند، اکسیژن و غذای اضافی وارد سلول‌های بدن می‌شود، قدرت لخته شدن خون ازدیاد می‌یابد، کبد، مواد قندی و ویتامینها را رها می‌سازد، ضربان قلب بیشتر می‌شود، تنفس تغییر میکند. خون از پوست و احشاء به ماهیچه‌ها و مغز جاری می‌شود، دست‌ها و پاها سردتر می‌شوند و کل سازواره (ارگانیزم) به صورت آماده برای حمله و تهاجم یا فرار در می‌آید. با این حالت سرپرست کارگاه برای بررسی و حل کردن مشکل و احیانا پاسخگو بودن به مدیر مافوق با حالتی مضطرب و نگران وارد کارگاه می‌شود.
گام مقاومت: طی این مرحله که ممکن است از چند ساعت تا چند روز به طول انجامد، بدن عملا برای مبارزه با عامل فشار بسیج است که اگر برای مدتی طولانی همچنان بسیج بماند، ذخایرش به تدریج تخلیه می‌شود. مانند کشوری که در حال جنگ است و توان خود را صرف میکند و ذخایرش به تدریج تمام می‌شود.
گام فرسودگی : بدین معنی است که انرژی بدن تمام و تا حد زیادی در برابر بیماری‌ها و بد کار کردن اعضایش آسیب‌پذیر شده‌است. این همان جایی است که بیماری‌ها آغاز به تظاهر میکنند و ممکن است از اضطراب، افسردگی، خستگی، عصبانیت، وسواس، پیری زودرس و سرماخوردگی، بی‌اشتهایی، دژگواری، سردرد، فشار خون بالا، سکته قلبی، روماتیسم، میگرن و آنفلوآنزا … آغاز به تظاهر کند.
چند نکته در رابطه با تنیدگی
۱- بدن انسان در مقابله با تنیدگی از الگوی مشخصی پیروی و فرایند عصبی شیمیایی، معینی را طی میکند، رویدادهای هیجان‌آور خوشایند همان اندازه واکنش در بدن به وجود می‌آورند که رویدادهای ناخوشایند می‌توانند ایجاد کنند، یک خبر بسیار هیجان آور، همان اندازه استرس ایجاد میکند که یک خبر بد ایجاد میکند.
۲- تنیدگی‌های شدید و طولانی در همه حال باعث از پا درآمدن فرد نمی‌شوند و افراد در بعضی موارد می‌توانند با عوامل استرس زا سازگار شوند. نمونه آن خو گرفتن افراد در شرایط سخت و طاقت فرسا مثل دوران اسارت یا خو گرفتن به کاری سخت و طاقت فرسا مثل شغل آتشکاری در ذوب آهن است.
۳- این افراد با وجود سازگاری با شرایط استرس زا نمی‌توانند از آثار زیان بار آن صد در صد مصون بمانند و دچار مشکلات جسمانی، روانی، عاطفی و اجتماعی می‌شوند. مثلا فردی که مدت زیادی در اسارت است یا فردی که تحت شرایط بدی در معدن تاریک و دورافتاده‌ای کار میکند، بعد از مدتی دچار ناراحتیهای روحی - عاطفی و پیری زودرس می‌شود.
۴- بدن ما وقتی چیزی را تنیدگی تلقی کرده و به آن واکنش نشان میدهد که ذهن ما به آن مارک استرس زده و در واقع پیشتر آن را شناخته باشد.
۵- نوع پاسخ افراد به استرس نیز به ویژگی‌های شخصیتی، مسائل فرهنگی، شرایط زندگی و تجربه‌های افراد بر می‌گردد.
نشانه‌های تنیدگی
کم حوصلگی، سردرد، تغییر ضربان قلب، خستگی جسمی، خشم و پرخاشگری، بی‌خوابی، فشار در سینه، اختلال گوارشی، سوزش معده، عرق کردن، خشکی دهان، بی‌اشتهایی، داغ شدن یا سرد شدن بدن، غمگینی، لرزش بدن، میل به سیگار، از دست دادن تمرکز، احساس سرگیجه، تغییر تنفس، تکرر ادرار، کم شدن حافظه، دردهای بدنی پراکنده، آه کشیدن، تمایل به تنهایی، آشفتگی، التهاب، سرخ شدن پوست صورت و…
بیماری‌های تنیدگی
بیماری‌ها و اختلالاتی که استرس ایجاد میکند یا آن را تشدید می‌نماید، بسیارند مانند: دهانی مثل زخم دهان، تورم گلو، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و…
گوارشی مثل تهوع، اسهال، کم شدن اشتها، دژگواری، سوزش معده، ورم معده، زخم معده، اختلال روده، یبوست و…
عضلانی و مفاصل مثل درد عضلات پشت و شانه، کتف و کمر، مفاصل، سردرد، ضایعات مفصلی، روماتیسم و…
قلبی، عروقی مثل درد ناحیه قلب، بالا رفتن ضربان، فشار خون بالا و سختی رگها، سکته قلبی…
ریوی مثل آسم، سرفه و…
پوستی مثل خارش و اگزما، ریزش مو، تاسی، کچلی موضعی، اختلالات پوستی و… یکی از علل عمده طاسی موها، داشتن استرس است.
نتیجه یک مطالعه جدید نشان میدهد پسران نوجوانی که زود دچار استرس می‌شوند، به احتمال زیاد در سالهای آتی زندگی با فشار خون بالا روبرو می‌شوند.
تناسلی مثل تکرر ادرار، دش دشتانی (اختلال قاعدگی)، ناتوانی جنسی و…
اختلالات روانی مثل انواع اختلالات سوماتوفرم، روان‌تنی، اضطراب، افسردگی، وسواس، سوء ظن و بدگمانی و…
غددی و متابولیسمی مثل پرکاری و کم‌کاری تیروئید، مسمومیت تیروئید، بیماری قند، رسوب چربی و حتی بیماری‌های دشواردرمانی مانند سرطان می‌تواند در اثر زمینه سازیهای استرس و فشار روحی باشد.
محققان دانشگاه استنفورد می‌گویند ترشح مداوم هورمون‌های استرس، رشد سلول‌های چربی در بدن را تقویت میکند. پژوهشگران می‌گویند که اثر هورمون استرس بر چاقی مانند اثر گاز در شتاب موتور یک وسیله نقلیه است. اگر به آهستگی بر پدال گاز فشار دایم وارد کنیم در نهایت سرعت ماشین زیاد می‌شود. اما اگر گاهی پا را از روی پدال برداریم می‌توانیم سرعت وسیله نقلیه را کنترل کنیم. به همین ترتیب، ترشح دایم هورمون‌های استرس باعث فعال شدن سلول‌های چربی می‌شود. این استرس‌های طولانی بر اثر مواردی مثل بی‌خوابی یا دیگر تغییرات در روال زندگی روزمره ایجاد می‌شوند.
علل و عوامل تنیدگی
علل و عوامل تنیدگی را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد:
عوامل فردی:
هر یک از ما نقشهایی ایفا می‌کنیم، مثل نقش پدر، همسر، رئیس، مرئوس، همکار، شهروند و… ایفای هر نقشی رفتارهای خاص خود را می‌طلبد و انتظاراتی را پدیدمی‌آورد، گاهی بین این نقشها تضادهایی وجود دارد که ما را متحمل میکند.
گاهی مشخص نبودن نقش باعث فشار می‌شود، مثلا کاری که باید انجام دهیم، مشخص نیست و رئیس به دلیل انجام نگرفتن کار از ما عصبانی است.
گاهی تعداد نقشهایی که باید ایفا کنیم، زیاد و از توان ما خارج است. مسوولیت زیاد نیز خودش فشارزا است.
یکی دیگر از عوامل فردی سن فرد است. افراد مسن به دلیل تجربه بیشتر فشار کمتری متحمل می‌شوند.
عامل دیگر جنسیت است. خانم‌ها نسبت به آقایان از صبر و شکیبایی بیشتری برخوردارند و تحمل بیشتری در برابر فشار دارند. رژیم غذایی نیز در تحمل ما نسبت به استرس تاثیر دارد. بعضی از غذاها به آرامش ما و در نتیجه به تحمل ما در برابر استرس کمک خواهند کرد.
عوامل گروهی
اولین عامل گروهی وجود یا عدم وجود نیازهای مشترک است. هرچقدر نیازهای یک گروه مشترک و با هم نزدیک‌تر باشد، فشار کمتری متحمل می‌شود.
عامل دوم انسجام در گروه است، اختلاف در داخل گروه و بین افراد با یکدیگر فشار زیادی بر افراد وارد می‌آورد.
مشخص نبودن و خوب تعریف نشدن نقشها در داخل گروه عامل دیگری است که هرچقدر نقشها در داخل گروه نامشخص‌تر باشد، فشار بیشتری بر فرد وارد خواهد آمد.
عوامل سازمانی
نوع کار، نقشی که افراد باید ایفا کنند، خواسته‌های همکاران، ساختار سازمانی، مدیریت یا رهبری در میزان فشار وارده بر فرد دخیل‌اند.
جو حاکم بر سازمان و فرهنگ سازمان نیز با استرس رابطه دارد، اگر جو حاکم بر سازمانی مثبت باشد، افراد پرتلاش، کاری و مسوولیت‌پذیر و خلاق فشار کمتری احساس میکنند.
عامل دیگر نحوه تقسیم وظایف و شرح وظایف در سطح سازمان است که وظایف باید شفاف و مشخص بوده و قوانین دست و پاگیر نباشد، همچنان که اگر سبک مدیر با سلیقه کارکنان مطابقت نداشته باشد، کارمندان استرس بیشتری را متحمل می‌شوند. حجم کم‌کار، حجم زیاد کار، شیفت کاری، حوادث محیط کار، شرایط نامساعد محیط کار (مثل سر و صدا، حرارت، گرد و غبار، مواد شیمیایی،…) احساس عدم امنیت شغلی، عدم توزیع عادلانه امکانات، اختلاف همکاران، کار در شرایط تنهایی، به چالش نگرفتن استعدادهای فرد، ارتقای بی‌ضابطه، تصاحب پست‌ها توسط افراد بیرون سازمان همه فشارزا هستند.
عوامل فراسازمانی
بعضی از عوامل فشار به خانواده و اجتماعی که در آن زندگی می‌کنیم، بر می‌گردد: نامطمئن بودن وضع اقتصادی، نامطمئن بودن وضع سیاسی، بی‌ثباتی و ناکارآمدی قوانین، نامطمئن بودن تکنولوژی، مشکلات مالی واقتصادی، مشکلات خانوادگی، تحصیل فرزندان، محل سکونت همه می‌تواند در میزان فشاری که تحمل می‌کنیم، نقش داشته باشد.
حمایتهای خانوادگی وفامیلی نیز درتحمل افراد در برابر فشارها نقش دارند.
مسائل سیاسی اقتصادی نیز باعث ایجاد فشار می‌شود. رکودهای کوتاه مدت هم موجب افزایش تنش می‌شود، هنگامی که سیستم‌های اقتصادی به قهقرا میروند، سازمان‌ها از نیروی کار خود می‌کاهند، اضافه کاری کاهش می‌یابد، تعدادی از کارکنان منتظر خدمات می‌مانند، حقوقها کاهش می‌یابد، هفته‌های کاری کوتاه می‌گردد و از این قبیل مسائل که فشار زا هستند.
راهکارهای مقابله با تنیدگی
یکی از راه‌های مقابله با عوامل فشار، شهامت برخورد با واقعیت است: باید هر رویدادی را که اتفاق می‌افتد بپذیریم و پس از پذیرش درآن پدیده به دنبال حکمت ومصلحتی باشیم و روی موضوع بدین صورت بنگریم که چگونه از آن اتفاق به صورت مثبت بهره‌برداری کنیم، یعنی همه چیز می‌تواند به یک فرصت تبدیل شده و قابل استفاده باشد. اگر انسان نتواند واقعیت‌ها را بپذیرد و از آن درجهت مثبت استفاده کند دچار حالتی می‌شود که اصطلاحا به آن تحلیل‌رفتگی یا به اصطلاح عامه بریده می‌گویند. علائم تحلیل رفتگی عبارت‌اند از احساس از دست دادن کنترل کارها، عدم علاقه، نداشتن احساس خوبی از کار و شغل خود، بها ندادن به کار، احساس عدم کفایت، احساس قصور و کوتاهی داشتن، تمایل به بی‌اعتبار کردن کار، احساس ناموثر بودن، کج‌خلق شدن، آداب و معاشرت را رها کردن. در حالت شدید تحلیل رفتگی نیز، احساس قدر ناشناسی از جانب دیگران، احساس اینکه فرد می‌خواهد همه چیز را رها کند و سر به بیابان بگذارد، بروز می‌یابد.
یکی از راهکارها حمایت اجتماعی است و اینکه دوستانی داشته باشیم که با وجود کاستی‌های موجود در کارمان ما را تایید کنند.
یکی دیگر از راهکارها حمایت اطلاعاتی است دوستانی داشته باشیم که به ما اطلاعات بدهند یا تجربه‌های خود را در اختیار ما قرار دهند.
حمایتهای مالی نیز در برخی موارد می‌تواند از شدت فشار بکاهد.
یکی دیگر از راه‌های مقابله با فشار به وجود آوردن انطباق است. با ایجاد نگرش مثبت در خود نیز می‌توانیم خیلی از رویدادها را انگ فشار نزنیم.
تقویت هوش هیجانی که همان توانایی اداره و به‌کارگیری صحیح احساسات در راه مثبت و سازنده است نیز به کنترل استرس کمک میکند.
بی‌گمان زیربنای بخش بزرگی از بیماری‌های جسمی و پریشانی‌های روانی، میزان تحمل فشار روانی و ناتوانی فرد برای مقابله باآن است. هر چند بسیاری از شغل‌های امروزی فشار روانی را نیز همراه خود دارد، اما دست اندرکاران آن می‌دانند چگونه با چنین فشارهای تنش زایی مقابله کنند و با وجود محرک‌های فشار زایی که در کار روزانه با آن روبرو می‌شوند، می‌دانند چگونه از آثار زیان‌آور آن دوری گزینند. اما برخی افراد شاغل بدین اندازه توانایی یا امکان لازم برای مقابله یا فرار از محرک‌های تنش زا را ندارند و همواره در معرض این محرکها هستند. چنین افرادی گرفتار فرسودگی شغلی می‌شوند و مشکل خود را در زمینه‌های گوناگون شناختی، هیجانی و رفتاری نشان می‌دهند.
دوری از محل اضطراب باعث آرامش فکر شده و فرصتی جهت مقابله با مشکل به شما میدهد.
زمانی‌که اضطراب وجود شما را فرا می‌گیرد، نفس‌های عمیق بکشید، این کار باعث کاهش اضطراب می‌گردد.
غذاهایی برای کاهش استرس
رژیم غذایی مدیریت استرس:
مدیریت استرس می‌تواند یک عامل مهم برای سلامتی باشد. استرس زیاد، فقط عاملی برای خراب کردن روزما نیست بلکه در واقع افرادی که تحت فشار استرس قرار دارند با گرفتن یک بیماری از سرماخوردگی گرفته تا فشار خون بالا و ناراحتی قلبی، بیشتر از دیگران آسیب پذیرند. اگرچه راه‌های زیادی برای مقابله با استرس وجود دارد، یکی از روش‌ها می‌تواند خوردن غذاهایی باشد که بر استرس غلبه میکنند.
غذاهای از بین برنده استرس چگونه تاثیرگذارند؟
غذاهای کاهنده استرس، برای این کار چند روش دارند. بعضی از آنها، مانند یک کاسه غلات صبحانه، سطح سروتونین بدن (یک ماده آرامش بخش برای مغز) را افزایش می‌دهند. بعضی دیگر می‌توانند سطح کورتیزول و آدرنالین بدن را کاهش دهند، هورمون‌های استرس زایی که در طول زمان عوارض بدی را بر بدن می‌گذارند. در نهایت یک رژیم غذایی مغذی می‌تواند، بوسیله تقویت سیستم ایمنی بدن و پایین آوردن فشار خون اثر استرس را خنثی نماید.
کربوهیدرات‌های پیچیده:
همه کربوهیدرات‌ها مغز را وادار به تولید بیشتر سروتونین میکنند. برای تولید این ماده شیمیایی خوب، بهتر است که مواد غذایی حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده را بخورید، که بسیار آهسته هضم می‌شوند. بهترین انتخاب‌ها شامل غلات صبحانه، نان‌ها و پاستا و بیسکویت‌های تولید شده از آرد کامل گندم یا جو است که در عین حال قند خونتان را نیز متعادل نگه می‌دارند.
کربوهیدرات‌های ساده:
متخصصان تغذیه معمولا از بین کربوهیدرات‌های ساده، شیرینی‌ها و نوشابه را به عنوان خوراکی‌های کاهنده استرس می‌شناسند. این خوراکی‌ها می‌توانند با افزایش سروتینین به صورت کوتاه مدت، استرس را تسکین دهند. قندهای ساده به سرعت قابل هضم هستند، اما بخاطر داشته باشید که مصرف آنها را به دلیل کالری بالا باید محدود کرد.
پرتقال:
پرتقال هم به خاطر سرشار بودن از ویتامین C می‌تواند در این لیست قرار بگیرد. تحقیقات نشان میدهد این ویتامین در حین تقویت سیستم ایمنی بدن می‌تواند سطح هورمون استرس را کاهش دهد. در یکی از تحقیقات انجام شده، تعدادی از افراد با فشار خون بالا را بعد از دریافت ویتامین C، در شرایط پراسترس قرار دادند و مشاهده کردند که سطح فشار خون و کورتیزول (یک هورمون استرس زا) آنها بسیار سریع به حد نرمال رسید.
اسفناج:
ملوان زبل هرگز اجازه نمی‌داد تا استرس بر او غلبه کند. شاید همه چیزی که در ارتباط با کاهش استرس در اسفناج باشد، منیزیم است. مقدار کمی از منیزم می‌تواند خستگی و سردرد را رفع کند. یک فنجان اسفناج ذخیره منیزم بدن را تامین میکند. اگر شما اسفناج خور نیستید، خب مشکلی نیست، سعی کنید که سویای پخته شده یا فیله ماهی آزاد بخورید.
ماهی:
اگر می‌خواهید بر استرس غلبه کنید، حتما از خوردن ماهی‌هایی که حاوی امگا ۳ هستند دریغ نکنید. اسیدهای چرب امگا ۳ در ماهی‌هایی مثل ماهی سالمون و تن هستند که می‌توانند از ترشح هورمون‌های استرس جلوگیری کنند و در مقابل بیماری‌های قلبی، افسردگی و سندرم قبل از قاعدگی، شما را محافظت کنند.
چای سیاه:
تحقیقات نشان میدهد چای سیاه می‌تواند شما را بسیار سریع در مقابل استرس آرام کند. در یک مطالعه به یک گروه از افراد به مدت ۶ هفته روزانه ۴ فنجان چای سیاه دادند و گروه دوم فقط گاهی برای تفنن چای می‌نوشیدند، افراد گروه اول در شرایط پراسترس، سطح کورتیزول بسیار پایینتری داشتند. جالب است که، بر عکس چای، وقتی که استرس بوجود می‌آید کافئین قهوه می‌تواند هورمون‌های استرس و افزایش فشار خون را تقویت نماید.
پسته:
پسته نیز مانند دیگر آجیل‌ها و غلات دیگر، یک منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ را دارا می‌باشد. خوردن یک مشت پسته، گردو یا بادام به صورت هر روزه می‌تواند شما را در مقابل کلسترول، التهاب در شریان‌های قلب، خطر دیابت و همچنین استرس محافظت کند.
آووکادو:
یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش فشار خون دریافت میزان کافی پتاسیم است و نصف یک آووکادو بیشتر از یک موز، پتاسیم دارد. پس در کنار غذاها از چاشنی مخصوص مکزیکی‌ها، یعنی گواکاموله استفاده کنید.
بادام:
بادام سرشار از ویتامین‌های مفید است. به‌طور مثال، ویتامین E که سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند، همچنین طیف وسیعی از ویتامین گروه B، که بدن را در برابر افسردگی محافظت میکند. برای دریافت مزایای بادام، هر روز یک چهارم فنجان از آن میل نمایید.
سبزیجات خام:::::::
سبزیجات ترد خام می‌توانند در مقابل استرس یک راه خوب باشند. خوردن کرفس یا هویج در سالاد، کمک میکند استرس روزانه کاهش یابد.
اسنک قبل از خواب::::
خوردن مقداری هیدرات کربن در زمان خواب می‌تواند به انتشار هورمون سروتونین و در نتیجه خوابیدن بهتر شما کمک کند. از آنجا که غذاهای سنگین قبل از خواب می‌تواند سوزش معده بوجود آورد، پس قبل از خواب یک اسنک سبک بخورید مانند کمی مربا روی یک تکه نان جو تست شده.
شیر:::
یکی دیگر از راه‌های مقابله با استرس قبل از خواب، خوردن یک لیوان شیر گرم است. محققان کشف کرده‌اند که کلسیم، برطرف‌کننده اضطراب، بی‌خوابی و سندرم پیش از قاعدگی است. البته که متخصصان تغذیه، شیر کم چرب را پیشنهاد میکنند.
مکمل‌های گیاهی::
بسیاری از مکمل‌های گیاهی وجود دارد که در مقابله با استرس مفید هستند. یکی از بهترین موارد تحقیق شده آنها گیاه St. Johns wort است این گیاه در ایران به نامهای گل راعی، علف چای، هوفاریقون معروف است به هر حال این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری دارد اما معمولا به نظر می‌رسند که گیاهان نشانه‌های اضطراب و سندرم پیش از قاعدگی را کاهش می‌دهند.
کاهش استرس با ورزش::
در کنار اینکه رژیم خود را تغییر می‌دهید، یکی از بهترین راه‌هایی که با استرس مقابله کنید، این است که شروع به ورزشهای هوازی مانند ایروبیک نمایید که چرخه اکسیژن بدن را افزایش میدهد و آندروفین تولید می‌نماید، همان ماده شیمیایی که شما را خوشحال میکند. برای دریافت حداکثر بهره‌مندی، ورزشهای هوازی را سه تا چهار بار در هفته انجام دهید.
فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی کاهش قدرت سازگاری فرد با عوامل فشارزا و نشانگانی مرکب از خستگی جسمی و عاطفی است که به ایجاد خود پنداره و نگرش منفی و فقدان احساس ارتباط با مراجعان به هنگام انجام وظیفه، منجر می‌شود مینامند. از جمله عواملی که باعث فرسودگی در کار وشغل می‌گردد می‌توان به استرس و اثرات آن در محیط کسب وکار اشاره نمود. استرس‌های شغلی به عنوان یکی از عمده‌ترین منابع استرس در زندگی بسیاری از افراد می‌تواند موجب بروز واکنش‌هایی چون اضطراب، بی‌قراری، بیزاری از کار و بیماری شوند، که معمول‌ترین عکس العمل‌های مشاهده شده در برابر استرس محسوب می‌شوند. در هر حال اضطراب معمولا منجر به انجام اعمالی جهت کاهش یا رفع تهدید می‌شود. این اعمال ممکن است مفید باشند، که در چنین مواردی فرد از مکانیسم‌های دفاعی استفاده میکند؛ بنابراین عملکرد وی از روی هوشیاری یا تعمدی است. گاه ممکن است فرد برای رفع یا کاهش تهدید از مکانیسم‌های دفاعی استفاده کند که در این موارد رفتار فرد عمدتا توسط ضمیر ناخودآگاه تعیین می‌شوند (نظیر سرکوبی یا بیرون راندن تهدید یا فکر ناراحت‌کننده از ذهن). در حالت اخیر واکنش اضطرابی را غیرطبیعی مینامند در چنین مواقعی فرد مضطرب وقایعی را که درمحدوده آگاهی وی رخ میدهد کمتر می‌بیند یا درک میکند و تمام توجهش را به جزئیات حاشیه‌ای عناصر تنش زا معطوف می‌دارد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت افرادی که دچار اضطراب غیرطبیعی هستند در برابر استرس حساسترند و (من) فرد یعنی بخشی از شخصیت فرد که مسول درک، تفکر، و عملکرد وی در برابر رویدادهای خارجی یا مشکل درونی است عمدتا قادر به انجام عملکرد مناسب نیستند در نتیجه عدم تعادل آنقدر ادامه می‌یابد که فرد دچار اضطراب مزمن می‌شود. در چنین شرایطی، کار در محیط‌های پراسترس موجب قطع ارتباطات و مناسبت‌های انسانی و وقوع اشتباه‌های کاری و درگیری‌های مکرر با سایر همکاران و سرپرستان می‌شود. ادامه این روند موجب تسریع فرسودگی شغلی می‌شود. نهایتا به ترک حرفه می‌انجامد. بدین ترتیب پژوهشگران همواره در صدد بودند به الگویی دست یابند که بتوانند بطور فراگیر، چگونگی بروز این پدیده و اثرات آن را بر فرد توجیه نمایند؛ لذا تاکنون تئوری‌ها و مدل‌های مختلفی توسط محققین ارائه شده‌اند که حتی در تعدادی از آنها معیارهائی معرفی شده که به زعم محققین قابلیت پیشگویی فرسودگی شغلی را دارا هستند.
پیشایند فرسودگی شغلی
براین اساس تئوری روانشناسان بر فرسودگی شغلی از دو دسته پیشایند ناشی می‌شود.
عوامل سازمانی: این عوامل تا به حال توجه پژوهشی قابل ملاحظه‌ای کرده‌است. بیشترین عواملی که در تحقیقات به آن اشاره شده‌است شامل ابهام نقش، تعارض نقش و تراکم نقش است (همان منبع)
تعارض نقش: تعارض نقش زمانی رخ میدهد که خواست‌های متناقص و نامتناقص روی افراد اعمال می‌شود مثلا زمانی دچار این وضعیت می‌شود که به او دستورهایی داده می‌شود که خارج از قلمروی مسئولیت حرفه‌ای او باشد یا هنگامی که ارزش‌های اخلاقی فرد با مدیران و سرپرستان خود در تضاد باشد.
ابهام نقش: ابهام نقش به فقدان وضوح و روشنی در مورد محدودیت‌ها و اهداف و وضعیت و مسئولیت و عوامل دیگری نظیر پیچیدگی تکالیف و تکنولوژی و تغییر سریع مداوم سازمان مربوط است.
تراکم کاری: تراکم کاری هم شامل مولفه‌های کیفی و هم کمی است. تراکم کاری کمی شامل درخواست‌های بیش از حد که زمان کمی برای رسیدگی آنها دارد و تراکم کیفی به پیچیدگی شغلی مربوط است.
عوامل درونی فرد: از جمله عواملی درون فردی ویژگی‌های شخصیتی افراد را می‌توان نام برد که می‌توانند به عنوان زمینه ساز فرسودگی شغلی عمل میکنند. در بسیاری از تحقیق‌ها تاثیر این ویژگی‌های شخصیتی مورد بررسی قرار گرفته‌است. این ویژگی‌ها شامل سرسختی روان شناختی، عزت نفس پایین، همدردی، منبع کنترل بیرونی، سبک اسنادی و تفاوت‌های فردی در انتظارهای مربوط به شغل است که با فرسودگی شغلی مرتبط است. با توجه به عوامل فوق (عوامل درون فردی) می‌توان گفت تجهیز افراد به توانایی‌های و ویژگی‌های فردی و شخصیتی می‌تواند آنان را در برابر استرس‌های محیط کار ایمن کند، از جمله ویژگی‌های شخصیتی که می‌شود نام برد سخت رویی است) با استفاده از نظریه‌های شخصیت، سازه سخت رویی را به عنوان مجموعه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی تعریف میکنند که به عنوان یک منبع مقاومت در مواجهه با رویدادهای استرس زای زندگی عمل میکند. این متغیر شخصیتی از سه مولفه (وابسته به هم) شامل کنترل، تعهد و مبارزه جویی تشکیل شده‌است. کنترل مفهوم مقابل ناتوانی، تعهد مفهوم مقابل بیگانگی از خود و مبارزه جوئی مفهوم مقابل احساس تهدید یا ترس است.
سخت رویی - پوست کلفتی
افراد سخت رو کسانی هستند که در برابر اعمال و رفتار احساس تعهد کرده و معتقدند که رویدادهای زندگی قابل کنترل و پیش‌بینی هستند و بالاخره تغییر در زندگی و نیاز به انطباق با آن را نوعی شانس و مبارزه جویی برای رشد بیشتر در نظر می‌گیرند، به جای اینکه آن را تهدیدی برای زندگی خود به‌شمار آورند.
در سالهای اخیر، توجه زیادی به سخت رویی به عنوان یک عامل تعدیل‌کننده تاثیر استرس بر سلامتی شده‌است. بر اساس نظر روانشناسان اثرهای سخت رویی بر سلامت روانی به وسیله مکانیزم‌های ارزیابی و مقابله‌ای انتقال داده می‌شود. روانشناسان خاطرنشان میکنند که سخت رویی با تمایل به دریافت بالقوه رویدادهای استرس زای زندگی به شیوه‌ای که کمتر تهدیدکننده باشد، ارتباط دارد. در حمایت از این عقیده یافته‌ها نشان می‌دهند که اشخاص سخت رو رویدادهای زندگی را مشابه افراد غیرسخت رو تجربه میکنند، اما این رویدادها را غیراسترس زا ارزیابی کرده و در مورد توانائی خود برای مقابله با آنها خوشبین هستند. بر این اساس به نظر می‌رسد، سخت رویی دو مولفه ارزیابی را تغییر میدهد، ارزیابی از تهدید را کاهش داده و انتظار برای مقابله موفقیت‌آمیز با آن را افزایش میدهد. به نظر می‌رسد ویژگی‌های تعهد، کنترل و مبارزه جویی تاثیر اساسی بر شیوه‌های ارزیابی افراد سخت رو از رویدادهای استرس زای زندگی دارند.
در مطالعه فرآیندهای ارزیابی را در افراد سخت رو با توجه به تجارب اخیر زندگی مورد بررسی قرار می‌دهند. موضوع مورد بررسی عبارت بود از: آیا افراد سخت رو براساس انتخاب‌ها و رفتارهایشان تمایل به مواجهه متفاوتی با تجارب زندگی دارند؟ آیا آنها تجارب مشابه را متفاوت از افراد غیرسخت رو ارزیابی میکنند؟ نتایج حاکی از تفاوت معنادار بین افراد سخت رو و غیرسخت رو در ارزیابی رویدادها بود. بر این اساس، در مقایسه با افراد غیر سخت رو، افراد سخت رو درصد بیشتری از تجارب زندگی شان را مثبت و کاملا تحت کنترل گزارش دادند و تنها درصد اندکی از رویدادها را کمتر قابل کنترل ارزیابی کردند. افراد سخت رو و غیر سخت رو از نظر درصد رویدادهایی که به صورت غیرقابل کنترل ارزیابی کرده بودند تفاوتی نداشتند. این نتایج اشاره دارد به اینکه افراد سخت رو تمایل دارند رویدادهای استرس زای زندگی را به شیوه کمتر استرس زا ارزیابی کنند.
مطالعات دیگری برای تحقیق در زمینه سایر تفاوت‌های افراد سخت رو و غیر سخت رو از نظر فرایندهای ارزیابی انجام شده‌است.
نقش تعدیل‌کننده سخت رویی - پوست کلفتی - بر روی استرس
در زمینه نقش تعدیل‌کننده سخت رویی بر روی استرس تحقیق‌های فراوانی انجام شده. نتایج نشان داد که سخت رویی استرس را تعدیل میکند. این تعدیل در جریان یک ارزیابی انطباقی از استرس صورت می‌گیرد. آزمودنی‌های با سخت رویی بالا استرس ورهای عینی یکسان را کمتر تهدیدکننده درجه‌بندی کردند تا آزمودنی‌های با سخت رویی پایین، مردان با سخت رویی بالا کنترل بیشتری را در مقایسه با مردان با سخت رویی پایین گزارش دادند. یکی دیگر از مکانیزم‌های اثر سخت رویی بر روی استرس نحوه مقابله با آن است. روانشناسان اشاره دارند بر اینکه افراد سخت رو در مواجهه با استرس از شیوه هاهی کنار آمدن مستقیم و فعال استفاده میکنند که این کنار آمدن با استفاده از راهبردهای مسئله - مدار استرس را به تجربه‌ای بی‌خطر تبدیل میکند. بر عکس افراد غیرسخت رو از شیوه‌های کنار آمدن دفاعی مانند واپس روی و انکار استفاده میکنند که نه تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه باعث افزایش مشکلات هیجانی و ناسازگاری‌ها می‌شود. کنارآمدن مستقیم، رفتاری است که با استفاده از راهبردهای خاص رویدادهای منفی را به رویدادهای مثبت تبدیل میکند و جنبه مخرب و آسیب زننده آن را کاهش میدهد. این شیوه مقابله از دو مولفه ذهنی و عملی تشکیل شده‌است. در مرحله ذهنی، فرد رویداد استرس زا را از چشم‌اندازی وسیع‌تر یا بلندنظری نگاه میکند. چنین برخورد ذهنی‌ای باعث می‌شود تا آن رویداد خاص آنچنان هم ناراحت‌کننده به نظر نیاید. سپس در مرحله عملی، اقدام‌های عملی را به صورت قاطعانه در جهت رفع عامل استرس زا انجام میدهد.
افسردگی
ترس
استرس و ورزش | [
"روان‌شناسی",
"فشار",
"تنش",
"موجود زنده",
"انسان",
"رضایت",
"فیزیولوژیک",
"ناگوار",
"هیپوتالاموس",
"الکتروشیمیایی",
"جمجمه",
"هیپوفیز",
"آدرنال",
"کورتیکوئید",
"پیام",
"غدد",
"طحال",
"اکسیژن",
"لخته",
"ویتامین",
"کارگاه",
"اضطراب",
"افسردگی",
"خستگی",
"وسواس",
"پیری زودرس",
"سرماخوردگی",
"بی‌اشتهایی",
"سردرد",
"فشار خون بالا",
"سکته قلبی",
"روماتیسم",
"میگرن",
"آنفلوآنزا",
"فرایند",
"هیجان",
"ذهن",
"قلب",
"پرخاشگری",
"تنهایی",
"بیماری",
"زخم دهان",
"تورم گلو",
"اسهال",
"زخم معده",
"یبوست",
"شانه",
"کتف",
"کمر",
"مفاصل",
"فشار خون",
"آسم",
"اگزما",
"سوماتوفرم",
"روان‌تنی",
"کم‌کاری تیروئید",
"تیروئید",
"سرطان",
"مرئوس",
"رفتار",
"مسن",
"تجربه",
"جنسیت",
"صبر",
"رژیم غذایی",
"مدیریت",
"دخیل",
"خلاق",
"سازمان",
"شفاف",
"شیفت",
"چالش",
"استعداد",
"ضابطه",
"قهقرا",
"حقوق",
"تحلیل‌رفتگی",
"کفایت",
"انطباق",
"تنش زا",
"مرکب",
"مکانیسم‌های دفاعی",
"تهدید",
"واکنش",
"ابهام",
"عزت نفس",
"همدردی",
"منبع کنترل",
"سبک اسنادی",
"نظریه‌های شخصیت",
"تعهد",
"سخت رویی - پوست کلفتی",
"احساس",
"مکانیزم",
"تهدیدکننده",
"افراد سخت رو",
"ترس",
"استرس و ورزش",
"نظام‌الدین فقیه",
"استرس",
"شغلی",
"کنترل",
"مهار",
"شابک"
] | [
"اختلالات اضطرابی",
"تنش",
"دستگاه عصبی سمپاتیک",
"روان‌شناسی",
"دستگاه درون‌ریز"
] |
2,813 | لاور میستان | 2 | 39 | 0 | [
"لاور میسان",
"لاور ميسان",
"لاور ميستان",
"لاورمیستان",
"لاورميستان"
] | false | 4 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام‌رسمی",
"Item2": "لاور میستان"
},
{
"Item1": "روی‌نقشه",
"Item2": "آری"
},
{
"Item1": "اندازه‌تصویر",
"Item2": "200"
},
{
"Item1": "برچسب‌تصویر",
"Item2": "لاور میسان"
},
{
"Item1": "استان",
"Item2": "هرمزگان"
},
{
"Item1": "شهرستان",
"Item2": "بستک"
},
{
"Item1": "بخش",
"Item2": "[[جناح]]"
},
{
"Item1": "دهستان",
"Item2": "جناح"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۷۵۷"
},
{
"Item1": "زبان",
"Item2": "[[لارستانی]]"
},
{
"Item1": "جمله‌خوشامد",
"Item2": "خوش اندش"
}
],
"Title": "روستای ایران"
} | لاور میستان (یا لاور میسان) نام روستا و دشت کوچکی در غرب استان هرمزگان ایران از توابع بخش جناح شهرستان بستک است.
این ناحیه در حدود ۹ کیلومتری غرب میستان واقع است و محل دیم‌کاری می‌ستانی‌ها و گرکوهی‌ها است.
مردمان لاور میسان از راه زراعت دیم و دامداری امرار معاش میکنند. در آن دشت حدود ۱۵۰۰۰ من (۴۰۰۰۰ کیلوگرم) فراورده کشاورزی به دست می‌آید.
آب زیرزمینی‌اش بسیار شیرین و ژرفای آن به علت کوهستانی بودن زیاد است.
جمعیت
جمعیت این روستا بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۷۵۷ نفر (۱۵۶ خانوار)
بوده است. بتازگی آب لوله کشی شهر جناح از لاور میسان تهیه شده‌است. پیشتر آب لوله کشی جناح از دهستان هرنگ تامین می‌شده‌است ولی بعلت شور شدن آب چاه‌های هرنگ، آب شهر جناح را از لاور میستان تامین کرده‌اند.
جوانها مانند سایر اهل نقاط جنوب عادت به مسافرت آن سوی خلیج فارس دارند.
محدوده لاور میسان
از شمال کوه گاه‌بست، از جنوب فاریاب، از مغرب گرکوه، و از مشرق به کوهیج محدود می‌گردد.
پیرامون لاور میستان
در ۹ کیلومتری مشرق لاور میسان وگره‌کوه‌است. جمعیتی پراکنده دارد که برخی ساکن روستای کوهیج و برخی هم در میستان سکونت دارند.
سرتپه از دیرباز برجی بوده که همیشه در آن نگهبانان مستقر بودند و از منطقه پاسداری می‌کردند.
پس ازگرکوه به طرف کوهیج حدود ۹ کیلومتری گردنه کوچکی است با ارتفاع تقریبی ۴۰ متر که به نام بلشت معروف است. در شرق کوهیج برکه‌ای وجود دارد که به برکه لاوردشتک معروف است.
از کوهیج به طرف بستک نخلستانی دیم است به نام تسقی (تزگو).
فهرست منابع و مآخذ
محمدیان، کوخردی، محمد، «شهرستان بستک و بخش کوخرد» ، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
عباسی، قلی، مصطفی، «بستک وجهانگیریه» ، چاپ اول، تهران: ناشر: شرکت انتشارات جهان معاصر، سال ۱۳۷۲ خورشیدی.
سلامی، بستکی، احمد. (بستک در گذرگاه تاریخ) ج۲ چاپ اول، ۱۳۷۲ خورشیدی.
نگاره‌ها از: احمد سلمان گوده‌ای و محمد محمدیان کوخردی.
بالود، محمد. (فرهنگ عامه در منطقه بستک) ناشر همسایه، چاپ زیتون، انتشار سال ۱۳۸۴ خورشیدی.
مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۳ خورشیدی.
بالود، محمد. (فرهنگ عامه در منطقه بستک) ناشر همسایه، چاپ زیتون، انتشار سال ۱۳۸۴ خورشیدی.
الکوخردی، محمد، بن یوسف، (کوخرد حاضره اسلامیه علی ضفاف نهر مهران Kookherd, an Islamic District on the bank of Mehran River) الطبعه الثالثه، دبی: سنه ۱۹۹۷ للمیلاد.
بختیاری، سعید، «اتواطلس ایران» ، “ موسسه جغرافیایی وکارتگرافی گیتاشناسی، بهار ۱۳۸۴ خورشیدی.
چمن پیرا، ناصر پاییز ۱۳۷۴ خورشیدی.
محمد، صدیق «تارخ فارس» صفحه‌های (۵۰ ۵۱ ۵۲ ۵۳)، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی.
اطلس گیتاشناسی استانهای ایران Atlas Gitashenasi Ostanhai Iran ( ) | [
"بخش جناح",
"لارستانی",
"شهرستان بستک",
"دامداری",
"خانوار",
"جناح",
"خلیج فارس",
"گاه‌بست",
"فاریاب (بستک)",
"کوهیج",
"برکه",
"برکه لاوردشتک",
"گوده"
] | [
"بخش جناح",
"روستاهای شهرستان بستک",
"صحراها و کشتزارهای شهرستان بستک"
] |
2,814 | ربات | 0 | 202 | 0 | [
"روبوت",
"آدم آهنی",
"آدم‌آهنی",
"ربات چیست؟",
"آدم آهني",
"ادم اهنی",
"ادم‌اهنی",
"ادم اهني",
"ربات چيست؟",
"رباتها",
"روبات"
] | false | 127 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | آسیمو، یک روبات انسان‌نما، ساخته شرکت هوندا.
ربات یا روبات یک دستگاه الکترو-مکانیکی یا یک نرم‌افزار هوشمند برای جایگزینی با انسان به هدف انجام وظایف گوناگون است. همچنین طبق تعریفی از بریتانیکا، ربات دستگاهی است که به صورت خودکار عمل میکند، جایگزین تلاش انسانی می‌شود و ممکن است در ظاهر شبیه انسانها نباشد.
پیشینه
در سال ۱۹۲۳ میلادی کارل چاپک نویسنده اهل کشور چک برای اولین بار از کلمه روبات در نمایشنامه خود به‌عنوان آدم مصنوعی استفاده کرد.
کلمه روبات گرفته شده از واژه Robota در زبان چک و به‌معنی برده و کارگر است. (مستنداتی از این کلمه پیدا نشد)
در سال۱۹۴۰ شرکت وستینگهاوس سگی به نام اسپارکو ساخت که برای نخستین بار در ساخت آن، هم از قطعات مکانیکی و هم از قطعات الکتریکی استفاده شده بود.
دردهه ۱۹۵۰ میلادی با پیشرفت فناوری رایانه، صنعت کنترل متحول شد. یکی از اولین روبات‌ها، روبات‌های Hidden Mafia ساخته جورج دوول و جو انگلبرگر در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ بودند. انگلبرگر اولین شرکت روباتیک را با نام «RoboBand» بنیان نهاد و خود وی نیز امروزه پدر علم روباتیک لقب گرفته‌است.
در ژانویه ۲۰۱۳ چین اعلام کرد که در خصوص تولید و توسعه فناوری ساخت روبات‌های صنعتی پیشرفت چشمگیری داشته‌است. مقام‌های این کشور نرخ پیشرفت این صنعت را ۱۰٪ در یک سال گزارش کرده‌اند.
از انواع روبات:
روبات‌های پرنده
روبات‌های خزنده
روبات‌های ماهی
روبات‌های جنگجو
روبات‌های فوتبالیست
روبات انسان‌نما
روبات مین یاب
روبات مسیریاب
روبات خانه‌دار
ساختار
یک ربات معمولا یک سیستم الکترومکانیکی می‌باشد که با حرکت یا ظاهرش مفهومی از خود یا از ارباب خود را انتقال میدهد. از جایی‌که واژه «ربات» هم به رباتهای فیزیکی و هم به رباتهای مجازی اطلاق می‌شود، برای رباتهای مجازی لفظ «بات» بکار برده می‌شود که معمولا به صورت نمایندگان نرم‌افزاری می‌باشند.
نمونه
روبات‌های صنعتی
امروزه کارهای سخت دیگر برای انسانها نمی‌باشد. سیستم‌های جدید صنعتی یا رباتها می‌توانند کارگرانی باشند که سخت کار میکنند. رباتهای صنعتی عموما برای وظایف تکراری و مشخصی استفاده می‌شوند. اما برای استفاده از رباتهای صنعتی برای جایگزینی به جای انسانها باید دانست که رباتها به تنهایی توان تشخیص و تصمیم‌گیری نسبت به موقعیت خود را ندارند. در این صورت استفاده از ربات‌هایی که با استفاده از تکنولوژی بینایی ماشین قابلیت دیدن داشته و با استفاده از هوش مصنوعی قابلیت تفکر دارند به ما کمک خواهد کرد تا از آنها در مکان‌هایی استفاده کنیم که قبلا توان استفاده از آنها را نداشته‌ایم.
روبات راه رونده با چاپگر سه بعدی
تیمی از لابراتوار هوش مصنوعی و علوم کامپیوتر دانشگاه MIT معتقدند یک راه جدید برای ساخت روباتی کامل توسط پرینتر سه بعدی یافته‌اند. پرینترهای سه‌بعدی افق‌های تازه‌ای در حوزه‌های مختلف علمی به‌وجود آورده‌اند که آخرین نمونه آن، امکان پرینت و استفاده از یک روبات کامل است. روش به‌کار گرفته شده در این تجربه، به صورتی بود که بخشهای مختلف یک روبات به صورت طرح اولیه به پرینتر داده شد و با پرینت گرفته شدن پمپ‌های هیدرولیک و قطعات متحرک، این روبات آماده نصب موتور و باتری برای حرکت بوده و همانند روبات‌های بیگ داگ قابل حرکت روی سطوح مختلف است.
روبات جنگجو یا آدمکش
روبات کشنده یک اسلحه کاملا خودکار است که بدون دخالت انسان می‌تواند هدف را برگزیده و با آن وارد نبرد شود. آنها ابزارهای کشنده خودکار هستند. یک چنین ماشین‌هایی در حال حاضر وجود ندارند ولی به خاطر پیشرفت‌های سریع در رشته روباتیک ساخت آنها به واقعیت نزدیک‌تر شده‌است. روش‌های فراوانی وجود دارد که این امکان را به روبات‌ها میدهد تا قویتر، موثرتر و مستقل‌تر رفتار کنند، مانند روبات‌هایی که در صورت آسیب دیدن باز هم کار میکنند (مانند روبات شش پایی که پس از آسیب با استفاده از روش «آزمون و خطای هوشمندانه»، می‌تواند در کمتر از ۲ دقیقه بیاموزد که چگونه دوباره راه برود و سپس با استفاده از این روش بهترین راه را برای ادامه گام برداشتن می‌یابد). یا روبات‌هایی که در محیط‌های نامطمئن و بی‌برنامه، بتوانند تطبیق پیدا کنند و در شرایط دشوار و متفاوت همچنان به حرکت خود ادامه داده و جابه‌جا شوند (مانند روبات سگ بزرگ (Big Dog)). در حال حاضر مهندسان روی روبات‌های خودآموز متمرکزند، دیگران در حال ساخت روبات‌ها و موادی هستند که می‌توانند در صورت خرابی «خوددرمانگر» باشند.
نخستین گفتگوی مستقل روبات با انسان
روز آدینه، ۲۹ آذر ۱۳۹۲ (۲۰ دسامبر ۲۰۱۳)، سازندگان یک روبات فضانورد ژاپنی (به نام کایروبو) متن گفتگوی از پیش برنامه‌ریزی نشده این دستگاه با یک فضانورد ژاپنی (کوئیچی واکاتا) را منتشر کردند که نخستین مورد ثبت شده از گفتگوی ارادی، ابتکاری و مستقل یک ماشین ساخت انسان است. این روبات در ماه اوت با یک سفینه حامل تدارکات برای ایستگاه بین‌المللی فضایی به فضا پرتاب شد و روز ۱۰ اوت به این ایستگاه رسید. کایروبو و واکاتا در مورد هدیه کریسمس و بی‌وزنی گفتگو کردند.
کایروبو تقریبا به اندازه یک گربه کوچک است و از سیستم عامل اندروید در مغز آن استفاده شده‌است. مغز این روبات به شکلی طراحی و ساخته شده‌است که بتواند پرسش‌هایی را که از آن می‌شود پردازش کند و با استفاده از مجموعه واژگانی که در اختیار دارد، پاسخی مناسب را برای این پرسش‌ها بیابد. توموتاکا تاکاهاشی، طراح این روبات است.
پرسش و پاسخ
فرمانده ژاپنی از روبات می‌پرسد: "کایروبو، تو از بابا نوئل چه هدیه‌ای خواهی خواست" و روبات پاسخ میدهد "بیایید از بابا نوئل یک سفینه اسباب بازی بخواهیم."
روبات در پاسخ به این پرسش که سفر در سفینه به سوی ایستگاه فضایی چه طور بود، می‌گوید: "مهیج بود!"
کایروبو در پاسخ به این پرسش که در مورد وضعیت بی‌وزنی چه فکر میکند هم گفت: "بهش عادت کرده‌ام، اصلا مشکلی ندارم."
گفتگوی کایروبو با فضانورد ژاپنی در درون ایستگاه فضایی بین‌المللی چند دقیقه به طول می‌انجامد و در طول آن، این روبات به ابراز «نظر کلی» در مورد موضوعات گوناگون می‌پردازد.
روبات‌های انسان‌نمای ایرانی
ایران توانسته روبات‌های انسان‌نمایی با نامهای سورنا۱ و سورنا۲ و سورنا۳ بسازد.
سورنا۳ از دو روبات قبلی پیشرفته‌تر است و ارتقایافته همان دو روبات قبلی است.
از قابلیت‌ها و توانایی‌های این روبات می‌توان به بالا رفتن از پله، حفظ تعادل روی یک پا، بیشتر شدن سرعت نسبت به نمونه‌های قبلی، شناسایی چهره و… را نام برد.
سورنا۱ در سال ۱۳۸۷ رونمایی شد.
روباتیک
روبات زیرآبی
هوش مصنوعی
یادگیری ماشینی
روبوکاپ
Branwyn, G. , Absolute Beginners Guide to Building Robots, Que Publishing, ۲۰۰۴.
BERGREN, C.M. , ANATOMY OF A ROBOT, The McGraw-Hill Companies, Inc. , ۲۰۰۳.
Sandier, B.Z. , Designing the Mechanisms for Automated Machinery, 2nd Edition, ACADEMIC PRESS, ۱۹۹۹.
Sandin, P.E. , Robot Mechanisms and Mechanical Devices Illustrated, The McGraw-Hill Companies, Inc. , ۲۰۰۳. | [
"هوندا",
"مکانیک",
"بریتانیکا",
"جورج دوول",
"جو انگلبرگر",
"RoboBand",
"رباتیک",
"ربات صنعتی",
"People's Daily",
"رباتهای پرنده",
"رباتهای خزنده",
"رباتهای ماهی",
"رباتهای جنگجو",
"رباتهای فوتبالیست",
"ربات انسان‌نما",
"ربات مین یاب",
"ربات مسیریاب",
"ربات خانه‌دار",
"الکترومکانیک",
"هیدرولیک",
"موتور",
"بیگ‌داگ",
"خودکار",
"آزمون و خطا",
"فضانورد",
"کایروبو",
"مردم ژاپنی",
"کوئیچی واکاتا",
"انسان",
"ایستگاه بین‌المللی فضایی",
"فضا",
"هدیه",
"کریسمس",
"بی‌وزنی",
"گربه",
"سیستم عامل",
"اندروید",
"مغز",
"واژگان",
"توموتاکا تاکاهاشی",
"بابا نوئل",
"سورنا (ربات)",
"ربات زیرآبی",
"هوش مصنوعی",
"یادگیری ماشینی",
"روبوکاپ"
] | [
"رباتیک",
"رباتها"
] |
2,816 | ابوظبی | 2 | 408 | 0 | [
"ابوظبي",
"ابوذبی",
"أبوظبی",
"شیخ‌نشین ابوظبی",
"أبوظبي",
"ابوذبي",
"شيخ نشين ابوظبي",
"شیخ نشین ابوظبی",
"ابو ظبی",
"ابو ظبي"
] | false | 346 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "ابوظبی"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "''''"
},
{
"Item1": "official_name",
"Item2": "Emirate of Abu Dhabi"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[شیخ‌نشین]]"
},
{
"Item1": "image_caption",
"Item2": "نمایی از ابوظبی"
},
{
"Item1": "image_flag",
"Item2": "Flag of Abu Dhabi.svg"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Abu Dhabi in United Arab Emirates.svg"
},
{
"Item1": "map_caption",
"Item2": "در نقشه [[امارات متحده عربی]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "24"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "28"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "54"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "22"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "coordinates_region",
"Item2": "AE"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "established_title",
"Item2": "استقلال از بریتانیا"
},
{
"Item1": "established_date",
"Item2": "۲ دسامبر ۱۹۷۱"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "government_type",
"Item2": "[[پادشاهی مشروطه]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "[[امیر]]"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "شیخ [[خلیفه بن زاید آل نهیان]]"
},
{
"Item1": "leader_title1",
"Item2": "[[ولیعهد]]"
},
{
"Item1": "leader_name1",
"Item2": "[[محمد بن زاید آل نهیان]]"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۶۷،۳۴۰"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۱،۹۶۷،۶۵۹"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۰۸"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "UAE standard time"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۴+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کدپستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۲ (۹۷۱)+"
}
],
"Title": "settlement"
} | ابوظبی (به عربی: ابوظبی) یکی از شهرها و شیخ‌نشین‌های هفت‌گانه امارات متحده عربی است.
وجه تسمیه
وجه تسمیه این امارت به « ابوظبی » از آنجاست که بعلت وجود آب شیرین در دوران قدیم، گلهای از (ظباء) یعنی آهو، قبل از ورود انسان به این منطقه در آنجا وجود داشته‌است. در سال ۱۷۶۱ قبیله بنی یاس بعد از پیدا کردن آب شیرین در منطقه ساکن می‌شوند و نام منطقه را به خاطر وجود آهو « ظباء » ابوظبی می‌گذارند.
جغرافیا
امارت ابوظبی بین خط عرض ۲۲٫۵ شمالی، و خط طول ۵۱ و ۵۵ درجه شرقی از نصف النهار مبدا واقع شده‌است.
و بزرگترین امارت هفت‌گانه کشور امارات متحده عربی است.
مساحت آن حدود ۶۷۳۴۰ کیلومتر مربع است، و در حدود ۸۶٫۷ ٪ از مساحت خاک امارات متحده عربی را دربردارد و در ساحل جنوبی خلیج فارس واقع شده‌است.
نام قدیم ابوظبی «ام‌النار» است.
پایتخت دولت امارات متحده
شهر « ابوظبی » پایتخت کشور امارات متحده عربی است و در سال ۲۰۰۹ با پیشی گرفتن از نیویورک و پاریس به عنوان دومین شهر گران جهان برای مسافران اعلام شد ابوظبی در سال ۲۰۰۸ پنجمین شهر گران جهان محسوب می‌شد که یکی ازهفت امیر نشین (امارت) می‌باشد: ابوظبی، دبی، شارجه، عجمان، ام‌القوین، راس‌الخیمه، فجیره.
مناطق ابوظبی
شهر ابوظبی مرکز این امارت است و از سه منطقه اصلی تشکیل شده‌است:
۱: «منطقه ابوظبی» شامل شهر ابوظبی، پایتخت کشور امارات.
۲: «منطقه شرقی» شامل شهر العین و توابع.
۳: «منطقه غربی» شامل شهر بدع زاید و توابع.
جزیره‌های توابع ابوظبی
thumb
جزیره ارزنه
جزیره الفییی
بزم غربی
بوکشیشه
جزیره ابوظبی
جزیره داس
جنانه
حاله المبرز
حاله حیل
دلما
زرکوه
سعدیات
شویهات (مشهت)
صیر بنی یاس
قفای
مروح
یاسات سفلی و علیا
شهرها و روستاهای توابع
شهر المرفاء
شهر غیاثی.
شهر مدینه زاید.
شهر الرویس.
شهر لیوا.
ام النار.
شهر العین
شهر بدع زاید.
الظفره.
مدینه بنی یاس.
طریف.
خصیفه.
المفرق.
مدینه الرحبه.
السمحه.
مدینه خلیفه.
الشهامه.
الختم.
رماح.
الخزنه.
سیح شعیب.
جبل الظنه.
بینونه.
الحمره.
القفاء.
الرباض.
منادر الرباض.
البطین.
عراره.
الماریه.
المغرب.
سبخه مطی.
المجن.
بدع المطاوعه.
بدع زاید.
حاکمان ابوظبی
حاکم امارت ابوظبی «شیخ خلیفه بن زاید بن سلطان آل نهیان» و رئیس دولت امارات عربی متحده است.
ولیعهد امیرنشین ابوظبی، «شیخ محمد بن زاید آل نهیان» است.
خانواده آل نهیان بر ابوظبی حکمرانی میکنند
آثار تاریخی
در امارت ابوظبی جاهای تاریخی زیادی وجود دارد که شامل قلعه‌های تاریخی و موزه‌های ملی در سراسر منطقه هستند:
قصر الحصن.
حصن جسر المقطع.
قریه التراث.
کورنیش ابوظبی.
قصر الامارات.
فهرست نیروگاه‌های امارات متحده عربی
فهرست منابع و مآخذ
دکتر:عبدالله، مرسی، محمد الامارات العربیه و جیرانها دارالقلم: کویت، چاب اول، انتشار سال ۱۹۸۱ میلادی. (به عربی).
الشیخ، عارف، اسماء من الخلیج، چاپ اول، چاپخانه البیان، دبی: تاریخ انتشار ۱۹۸۲ میلادی.
دکتر: رحمه، عبدالله، بن عبدالرحمن، “ (الامارات فی ذاکره ابنائها) “، ج۳. سال انتشار ۱۹۹۰ میلادی به (عربی).
دکتر: زاهیه، وهبه، (شبه الجزیره العربیه) دارالنهضه العربیه للطباعه والنشر، چاپ و انتشار سال ۱۹۷۷ میلادی.
ثیسجر، ویلفرد. ملقب به مبارک بن لندن، (الرمال العربیه) ، منشورات موتیف آیت للنشر چاپ وانتشار سال ۱۹۹۱ میلادی به (عربی).
دکتر:ادوارد، هندرسون، “ (ذکریات عن دوله الامارات و سلطنه عمان) “، چاپ موتیف آیت للنشر، مطبعه راشد، عجمان ۱۹۸۸ میلادی. | [
"شیخ‌نشین‌های امارات متحده عربی",
"امارات متحده عربی",
"فهرست کشورهای جهان",
"فهرست شهرهای امارات متحده عربی",
"پادشاهی مشروطه",
"امیر",
"خلیفه بن زاید آل نهیان",
"ولیعهد",
"محمد بن زاید آل نهیان",
"کدپستی",
"عربی",
"شیخ‌نشین",
"آهو",
"قبیله بنی یاس",
"دبی، امارات",
"شارجه",
"عجمان",
"ام‌القوین",
"رأس‌الخیمه",
"فجیره",
"جزیره ارزنه",
"الفییی",
"بزم غربی",
"بوکشیشه",
"جزیره ابوظبی",
"جزیره داس",
"جنانه",
"حالة المبرز",
"حالة حیل",
"دلما",
"زرکوه",
"سعدیات",
"شویهات",
"صیر بنی یاس",
"قفای",
"مروح",
"یاسات",
"المرفاء",
"مدینة زاید",
"عین (شهر)",
"بدع زاید",
"جبل الظنة",
"آل نهیان",
"فهرست نیروگاه‌های امارات متحده عربی"
] | [
"ابوظبی",
"امیرنشین‌های امارات متحده عربی",
"پایتخت‌های آسیا",
"جغرافیای امارات متحده عربی",
"شهرهای امارات متحده عربی",
"مناطق مسکونی ساحلی در امارات متحده عربی",
"شهرهای بندری در شبه‌جزیره عربستان",
"مناطق شهری بر پایه کشور امارات متحده عربی",
"مناطق مسکونی در امارات متحده عربی"
] |
2,817 | پرتوریا | 2 | 165 | 0 | [
"پرتوريا",
"تشوانه",
"پروتوریا",
"پروتوريا"
] | false | 137 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "پرتوریا"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Pretoria"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[شهر]]"
},
{
"Item1": "image_skyline",
"Item2": "Pretoria CBD1.jpg"
},
{
"Item1": "image_caption",
"Item2": "چشم‌اندازی از پرتوریا"
},
{
"Item1": "image_flag",
"Item2": "Flag of Pretoria.svg"
},
{
"Item1": "image_seal",
"Item2": "Pretoria coa.jpg"
},
{
"Item1": "motto",
"Item2": "Præstantia Prævaleat Prætoria (May Pretoria Be Pre-eminent In Excellence)"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Pretoriamunsipaliteit.jpg"
},
{
"Item1": "map_caption",
"Item2": "موقعیت شهر پرتوریا در نقشه آفریقای جنوبی"
},
{
"Item1": "pushpin_map",
"Item2": "South Africa"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "25"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "45"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "12"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "28"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "11"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "استان"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[گائوتنگ]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "تروپولیتن شهرداری"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[تشوانه]]"
},
{
"Item1": "established_title",
"Item2": "تاسیس"
},
{
"Item1": "established_date",
"Item2": "[[۱۸۵۵]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "شهردار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Gwen Ramokgopa"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "1644"
},
{
"Item1": "elevation_m",
"Item2": "4170"
},
{
"Item1": "population_footnotes",
"Item2": "۲۰۰۷"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "2,345,908"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "population_note",
"Item2": "SAST"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۱۲"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "ZA-GP"
}
],
"Title": "settlement"
} | پرتوریا پایتخت اجرائی و اداری کشور آفریقای جنوبی است.
شهر پرتوریا درسال ۱۸۵۵ به وسیله شخصی به نام پرتوریوس ساخته شد و به نام او پرتوریا نام گرفت.
جغرافیا
شهر پرتوریا در استان گائوتنگ قرار دارد.
بیت لحم, فلسطین
ژوهانسبورگ, آفریقای جنوبی
واشنگتن دی سی, ایالات متحده امریکا
تایپه, تایوان
تهران, ایران
باکو, آذربایجان
امان, اردن
دلفت, هلند | [
"فهرست شهرهای آفریقای جنوبی",
"فهرست کشورهای جهان",
"گائوتنگ",
"تشوانه",
"۱۸۵۵ (میلادی)",
"کد پستی",
"آفریقای جنوبی",
"بیت لحم",
"فلسطین",
"ژوهانسبورگ",
"واشنگتن دی سی",
"ایالات متحده امریکا",
"تایپه",
"تایوان",
"تهران",
"ایران",
"باکو",
"آذربایجان",
"امان",
"اردن",
"دلفت",
"هلند"
] | [
"پرتوریا",
"آفریقای جنوبی در ۱۸۵۵ (میلادی)",
"اختلافات بر سر نام مناطق جغرافیایی",
"پایتخت‌های آفریقا",
"شهرهای آفریقای جنوبی",
"مناطق مسکونی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۵۵ (میلادی)"
] |
2,818 | پورتو نووو | 2 | 35 | 0 | [
"پورتو-نوو"
] | false | 22 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "پورتو نوو"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Hogbonou, AdjacéPorto-Novo"
},
{
"Item1": "image_skyline",
"Item2": "Grande mosquee porto-novo.jpg"
},
{
"Item1": "image_caption",
"Item2": "بزرگترین مسجد پورتو نوو"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Benin-CIA WFB Map.png"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "28"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "36"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "بخش"
},
{
"Item1": "established_title",
"Item2": "تاسیس"
},
{
"Item1": "established_date",
"Item2": "[[قرن شانزدهم]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "شهردار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "110"
},
{
"Item1": "elevation_m",
"Item2": "125"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "223,552"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۰۲"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "WAT"
}
],
"Title": "settlement"
} | پرتو نووو پایتخت کشور بنین است که جمعیت آن در سال ۱۹۹۲ میلادی ۱۷۹،۱۳۸ تن بوده و در سال ۲۰۰۵ میلادی جمعیت آن به ۲۳۴،۱۶۸ نفر رسیده‌است. | [
"فهرست کشورهای جهان",
"قرن شانزدهم",
"بنین"
] | [
"پورتو نووو",
"آفریقای غربی فرانسه",
"بنین",
"پایتخت‌های آفریقا",
"شهرهای یوربالند",
"کمون‌های بنین",
"مناطق مسکونی ساحلی در بنین"
] |
2,819 | واگادوگو | 2 | 76 | 0 | [
"اواگادوگو",
"اوآگادوگو",
"آواگادوگو"
] | false | 55 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "official_name",
"Item2": "واگادوگو"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "پایتخت بورکینافاسو"
},
{
"Item1": "nickname",
"Item2": "اوآگا"
},
{
"Item1": "image_skyline",
"Item2": "Mosque ouaga.png"
},
{
"Item1": "imagesize",
"Item2": "120px"
},
{
"Item1": "image_caption",
"Item2": "مسجد بزرگ"
},
{
"Item1": "mapsize",
"Item2": "150px"
},
{
"Item1": "pushpin_map",
"Item2": "Burkina Faso"
},
{
"Item1": "pushpin_map_caption",
"Item2": "موقعیت در بورکینافاسو"
},
{
"Item1": "pushpin_mapsize",
"Item2": "300"
},
{
"Item1": "coordinates_region",
"Item2": "BF"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "کشور"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "منطقه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[استان مرکزی]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "استان"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[کادیوکو]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "شهردار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "سیمون کمپااوره از ۱۹۹۵"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Imperial"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۲۱۹٫۳"
},
{
"Item1": "area_metro_km2",
"Item2": "۲۸۰۵"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۰۶-دسامبر-۰۹"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۱۴۷۵۲۲۳"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "۶۷۲۷"
},
{
"Item1": "population_metro",
"Item2": "۱۷۲۷۳۹۰"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "12"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "21"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "26"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "32"
},
{
"Item1": "elevation_m",
"Item2": "۳۰۵"
},
{
"Item1": "website",
"Item2": "http://www.mairie-ouaga.bf"
}
],
"Title": "settlement"
} | واگادوگو (Ouagadougou) پایتخت و بزرگترین شهر کشور بورکینافاسو است.
جغرافیا
با جمعیتی ۱،۴۷۵،۲۲۳ که در سال ۲۰۰۶ گرفته شده‌است.
تاریخ
نام واگادوگو به سده پانزدهم میلادی یعنی زمانی که قبیله‌های یویونسه و نینسی در منطقه ساکن شدند برمیگردد. آنها همواره در جنگ و جدال به‌سر می‌بردند تا سال ۱۴۴۱ که ووبری یک قهرمان قبیله یویونسه و از چهره‌های مهم تاریخ بورکینافاسو قبیله خود را به سوی پیروزی رهنمون شد.
وی این منطقه را که توسط نینسی‌ها، کومبی-تنگه نامیده می‌شد از آن پس وگودوگو نام داد. اوآگادوگو تحریفی است از همان نام و معنی آن «جایگاهی که مردم شرف و احترام می‌یابند» است. | [
"Centre Region (Burkina Faso)",
"کادیوکو",
"بورکینافاسو",
"ووبری",
"قبیله"
] | [
"اوآگادوگو",
"بورکینافاسو",
"پایتخت‌های آفریقا"
] |
2,820 | بوجومبورا | 2 | 59 | 0 | [] | false | 34 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "بوجومبورا"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Bujumbura"
},
{
"Item1": "image_skyline",
"Item2": "BujumburaFromCathedral.jpg"
},
{
"Item1": "image_caption",
"Item2": "بوجومبورای مرکزی با [[دریاچه تانگانیکا]] در پشت زمینه"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Burundi Provinces (before 2015).png"
},
{
"Item1": "pushpin_map",
"Item2": "Burundi"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "23"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "29"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "22"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "استان"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "بوجومبورا مایری"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "شهردار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۸۶.۵۴"
},
{
"Item1": "elevation_m",
"Item2": "2539"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۲۳۵،۴۴۰"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۱۹۹۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "CAT"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۲۵۷"
}
],
"Title": "settlement"
} | بوجومبورا پایتخت،بزرگترین شهر و بندر اصلی کشور بوروندی است.کشتی‌ها بیشتر صادرات کشور،قهوه،همچنین پنبه،پوست و سنگ معدن قلع را از این بندر صادر میکنند.
این شهر در شمال شرق ساحل دریاچه تانگانیکا واقع شده‌است.جمعیت این شهر حدود ۴۷۸،۱۵۵ نفر در سال ۲۰۰۸ برآورد شده‌است.
شرح
مرکز شهر یک شهر مستعمراتی با یک بازار بزرگ،استادیوم ملی،یک مسجد بزرگ و کلیسا برای قلمرو مذهبی اسقف اعظم بوجومبورا است.موزه‌های شهر شامل موزه‌ی زندگی بوروندی و موزه‌ی زمین‌شناسی بوروندی می‌شوند.بقیه‌ی جاذبه‌ها شامل پارک ملی روسیزی و یادبود لیوینگستون-استنلی در موگره،کاخ ریاست جمهوری و منبع
در اقصی جنوب شاخه‌ی نیل،محلی که به عنوان منبع نیل شرح داده شده.
کشتی‌ها از بوجومبورا عبور میکنند تا به کیگوما در تانزانیا میروند.همچنین این شهر فرودگاه بین‌المللی بوجومبورا و دانشگاه بوروندی را در خود جای
داده. | [
"دریاچه تانگانیکا",
"فهرست کشورهای جهان",
"بوروندی",
"بازار",
"استادیوم ملی",
"مسجد",
"کلیسا",
"موزه ی زندگی بوروندی",
"موزه ی زمین‌شناسی بوروندی",
"پارک ملی روسیزی",
"یادبود لیوینگستون-استنلی",
"نیل",
"کشتی (شناور)",
"کیگوما",
"تانزانیا",
"فرودگاه بین‌المللی بوجومبورا",
"دانشگاه بوروندی"
] | [
"بوجومبورا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۸۷۱ (میلادی) در آفریقا",
"بوروندی",
"پایتخت‌های آفریقا",
"دریاچه تانگانیکا",
"شهرهای دره کافتی بزرگ آفریقا",
"مناطق مسکونی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۸۷۱ (میلادی)",
"مناطق مسکونی در بوروندی"
] |
2,821 | سارایوو | 2 | 236 | 0 | [
"سارايوو",
"سارایو و",
"سارايو و"
] | false | 211 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "سارایووSarajevo"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "شهر"
},
{
"Item1": "image_skyline",
"Item2": "Sarajevo.jpg"
},
{
"Item1": "image_caption",
"Item2": "بالا: سارایوو نمای شب سال ۲۰۰۹ - وسط از راست به چپ: راتهاوس سارایوو، سبیلیچ سارایوو - پایین از راست به چپ: کلیسای ارتدوکس سارایوو، کلیسای جامع قلب عیسی، مسجد فرهاد-بگووا سارایوو"
},
{
"Item1": "image_flag",
"Item2": "Flag of Sarajevo.svg"
},
{
"Item1": "image_seal",
"Item2": "Coat of arms of Sarajevo.svg"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Location Sarajevo.svg"
},
{
"Item1": "map_caption",
"Item2": "شهر سارایوو در نقشه کشور"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "43"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "52"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "18"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "25"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "کشور"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "[[استان (کانتون)]]"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "22px [[سارایوو]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "شهردار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "الیجا بمن"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۱۴۱٫۵"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۳۰۵،۲۴۲"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "CET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۱+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۳۳ ۳۸۷+"
}
],
"Title": "settlement"
} | سارایوو پایتخت کشور بوسنی هرزگووین و نیز بزرگترین شهر این کشور است. نام این شهر از ریشه ترکی سارای اواسی (saray ovası) که به معنی دشت سراها در زبان ترکی استانبولی است (از ترکی "سارای" به معنی قصر-کاخ که خود نیز از واژه سرای پارسی)، گرفته شده‌است. بر اساس سرشماری سال ۱۹۹۱، جمعیت سارایوو بالغ بر ۴۱۶٫۴۹۷ نفر بوده‌است که این عدد بر اساس تخمین سال ۲۰۰۸ به ۳۰۴٫۶۱۴ نفر رسیده‌است. | [
"استانهای بوسنی و هرزگوین",
"استان سارایوو",
"کد پستی",
"پایتخت",
"کشور",
"بوسنی هرزگووین",
"شهر",
"زبان ترکی استانبولی",
"پارسی",
"Ferhadija Mosque in Sarajevo",
"Serb Orthodox Cathedral (Sarajevo)",
"Cathedral of Jesus' Heart",
"Sarajevo Synagogue",
"Baščaršija",
"مدرسه (روستا)",
"Sarajevo National Theatre",
"Presidency Building"
] | [
"سارایوو",
"بازی‌های المپیک زمستانی ۱۹۸۴",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۴۶۱ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۴۶۱ (میلادی) در اروپا",
"پایتخت‌های اروپا",
"شهرهای بوسنی و هرزگوین",
"شهرهای میزبان المپیک زمستانی",
"فهرست امتحانی میراث جهانی یونسکو",
"مناطق مسکونی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۴۶۱ (میلادی)",
"مناطق مسکونی بنیان‌گذاری‌شده در دهه ۱۴۶۰ (میلادی)",
"مناطق مسکونی در استان سارایوو",
"یادبودهای ملی بوسنی و هرزگوین"
] |
2,824 | وهران، الجزایر | 2 | 84 | 0 | [
"وهران",
"وهران، الجزاير"
] | false | 58 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "وهران"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "وهران"
},
{
"Item1": "official_name",
"Item2": "Oran"
},
{
"Item1": "other_name",
"Item2": "Wahrān"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[شهر]]"
},
{
"Item1": "image_skyline",
"Item2": "Oran paysages.jpg"
},
{
"Item1": "imagesize",
"Item2": "260px"
},
{
"Item1": "image_seal",
"Item2": "Armoirie oran.png"
},
{
"Item1": "nickname",
"Item2": "The radiant \" الباهیه \""
},
{
"Item1": "pushpin_map",
"Item2": "Algeria"
},
{
"Item1": "pushpin_map_caption",
"Item2": "موقعیت وهران در نقشه [[الجزایر]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "35"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "41"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "49"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "37"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "59"
},
{
"Item1": "coordinates_type",
"Item2": "region:DZ-31_type:city"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[وهران]]"
},
{
"Item1": "established_title",
"Item2": "بنیانگذاری"
},
{
"Item1": "established_date",
"Item2": "[[۹۰۳ (میلادی)]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "[[والی]] ([[فرماندار]])"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Saddek Benkada"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_magnitude",
"Item2": "N/A"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۲۱۲۱"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۷۵۹،۶۴۵"
},
{
"Item1": "population_metro",
"Item2": "۱،۴۵۴،۰۷۸"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۱۹۹۸"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "[[CET]]"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۱+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]ها"
},
{
"Item1": "postal_code",
"Item2": "۳۱۰۰۰- ۳۱۰۳۷"
}
],
"Title": "settlement"
} | وهران یا اران ، یکی از شهرهای بزرگ کشور الجزایر است که در شمال غرب این کشور واقع شده و مرکز استان وهران است.
این شهر در سال ۲۰۰۸ میلادی ۷۵۹،۶۴۵ نفر جمعیت داشته و دومین شهر بزرگ الجزایر است. | [
"شهر",
"الجزایر",
"فهرست کشورهای مستقل",
"استانهای الجزایر",
"استان وهران",
"۹۰۳ (میلادی)",
"والی",
"فرماندار",
"زمان اروپای مرکزی",
"کد پستی"
] | [
"وهران، الجزایر",
"آفریقای اسپانیا",
"استان وهران",
"بنیان‌گذاری‌ها در سده دهم (میلادی) در آفریقا",
"بنیان‌گذاری‌های ۹۰۳ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۹۰۳ (میلادی) در آفریقا",
"شهرداری‌های الجزایر",
"شهرها و شهرک‌های بندری مدیترانه‌ای در الجزایر",
"شهرهای ساحلی در الجزایر",
"مراکز استانهای الجزایر",
"مستعمره‌های پیشین اسپانیا",
"مناطق مسکونی بنیان‌گذاری‌شده در سده ۱ (میلادی)",
"مناطق مسکونی در استان وهران",
"مناطق مسکونی ساحلی در الجزایر"
] |
2,825 | استان برج بوعریریج | 2 | 67 | 0 | [
"برج بوعريريج",
"استان برج بوعريريج",
"برج بوعریریج",
"برج بو عریریج (استان)",
"برج بو عريريج (استان)"
] | false | 46 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "Bordj Bou Arréridj Province"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "ولایه برج بوعریریج"
},
{
"Item1": "native_name_lang",
"Item2": "ar"
},
{
"Item1": "type",
"Item2": "[[استانهای الجزایر]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Algeria 34 Wilaya locator map-2009.svg"
},
{
"Item1": "map_caption",
"Item2": "Map of Algeria highlighting Bordj Bou Arréridj"
},
{
"Item1": "map_caption1",
"Item2": "Map of the 10 districts of Bordj Bou Arréridj"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "36"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "04"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "46"
},
{
"Item1": "coordinates_type",
"Item2": "region:DZ-34_type:adm1st"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[پایتخت]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[برج بو عریریج، الجزایر]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "[[PPA]] president"
},
{
"Item1": "leader_title1",
"Item2": "[[والی]]"
},
{
"Item1": "leader_name1",
"Item2": "Mr. Azzedine Mechri"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۴۱۱۵"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۶۶۱،۱۱۵"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۰۸"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "[[زمان]]"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "+۰۱"
},
{
"Item1": "area_code_type",
"Item2": "[[پیش‌شماره تلفن]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "+۲۱3 (0) ۳۵"
},
{
"Item1": "blank_name_sec1",
"Item2": "[[Districts]]"
},
{
"Item1": "blank_info_sec1",
"Item2": "۱۰"
},
{
"Item1": "blank1_name_sec1",
"Item2": "[[Municipalities]]"
},
{
"Item1": "blank1_info_sec1",
"Item2": "۳۴"
}
],
"Title": "settlement"
} | برج بوعریریج نام استان سی‌وچهارم کشور الجزایر است.
جغرافیا
این استان در شرق الجزایر و ۲۰۰ کیلومتری شهر الجزیره قرار دارد.
یکی از شهرهای این استان نیز برج بوعریریج نام دارد.
این استان به خاطر صنایع الکترونیک و مردم خونگرمش معروف گشته‌است. | [
"استانهای الجزایر",
"فهرست کشورهای مستقل",
"پایتخت",
"برج بو عریریج، الجزایر",
"People's Provincial Assembly",
"والی",
"زمان اروپای مرکزی",
"پیش‌شماره تلفن",
"شهرستان‌های الجزایر",
"Municipalities of Algeria",
"الجزایر",
"شهر الجزیره",
"الکترونیک"
] | [
"استان برج بوعریریج",
"استانهای الجزایر"
] |
2,828 | آنتیگوآ و باربودا | 2 | 152 | 0 | [
"آنتيگوا و باربودا",
"انتیگوا و باربودا",
"انتيگوا و باربودا",
"آنتيگوآ و باربودا",
"آنتیگوا و باربودا"
] | false | 96 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "Antigua and Barbuda"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "آنتیگوا و باربودا"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "آنتیگوا و باربودا"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Antigua and Barbuda.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat of arms of Antigua and Barbuda.svg"
},
{
"Item1": "شعار ملی",
"Item2": "کوشش یکایک؛ دستاورد همگانی"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "خوشا آنتیگوا و باربودا"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "LocationBarbados.png"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[سنت جانز]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۱۷"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۶۱"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۵۱"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[سنت جانز]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان انگلیسی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "دموکراسی پارلمانی ومشروطه سلطنتی"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "• [[ملکه]]•[[فرماندار کل]]• [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[ملکه الیزابت دوم]][[لوئیز لیک-تاک]][[بالدوین اسپنسر]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "۱ نوامبر ۱۹۸۱"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۸۰"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "صدونودوهشتم"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "۲۰۰۸"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۸۴،۵۲۲"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "صدونودویکم"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۸۴"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "صدوپنجاه‌وهفتم"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "دلار کارائیب شرقی"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "XCD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "AST"
},
{
"Item1": "utc",
"Item2": "-۴"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": ".ag"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۱ ۲۶۸"
}
],
"Title": "کشور"
} | آنتیگوا و باربودا (Antigua - Barbuda) جزایری در شرق دریای کارائیب، شرق جزایر سنت کیتس و نویس و شمال جزیره مونتسرات، هستند که دولت مستقل داشته و پایتخت آنها سنت جانز است.
دو جزیره اصلی این کشور، آنتیگوآ و باربودا هستند.
تاریخ
کریستف کلمب، نخستین کسی بود که از کشورهای اروپایی بر این جزایر پا گذاشت. به همین دلیل این کشور برای مدتی تحت حاکمیت اسپانیا بود. کمی بعد انگلستان آن را تصرف کرد. این جزایر در سال ۱۹۸۱ استقلال خود را به دست آوردند. پس از آن ملکه انگلستان ملکه این کشور و وره کورن وال برد نخست‌وزیر آن شد. او به عنوان کسی که استقلال را برای آنتیگوآ و باربودا و کشورهای دیگر منطقه کارائیب به ارمغان آورده شهرت دارد.
آنتیگوا و باربودا از سال ۱۶۶۷، مستعمره بریتانیا شد، این کشور در ۱ نوامبر ۱۹۸۱ از بریتانیا اعلام استقلال کرد.
سیاست
ملکه انگلستان حکمران این کشور محسوب می‌شود که یک فرماندار کل نمایندگی از او را به عهده دارد.
نخست‌وزیر، رئیس دولت است که معمولا فرماندار کل او را از میان رئیس حزب اکثریت یا اصلی کشور انتخاب میکند.
قوه قانون گذاری این کشور از دو مجلس سنا و خانه نمایندگان تشکیل شده‌است. مجلس سنا ۱۷ کرسی دارد که نمایندگان آن را فرماندار کل انتخاب میکند. خانه نمایندگان ۱۷ کرسی دارد که نمایندگان آن از میان کاندیداهای پیشنهادی مناطق انتخاب می‌شوند. دوره نمایندگی پنج ساله است.
الدر برد از حزب کارگر آنتیگوا از ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۴ نخست‌وزیر آنتیگوا و باربودا شد.
در سال ۱۹۹۳ سر جیمز کارلایل از جانب ملکه انگلستان به فرمانداری کل آنیگوا و باربودا منصوب شد.
در سال۲۰۰۴ بالدوین اسپنسر نخست‌وزیر آنتیگوا و باربودا شد.
جغرافیا
پایتخت این کشور شهر سنت جانز با ۳۱۰۰۰ نفر جمعیت می‌باشد. مساحت آنتیگوا و باربود ۲۸۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۸۴،۵۲۲ نفر می‌باشد.
آنتیگوا و باربودا شهر مهمی ندارد.
تقسیمات کشوری
بر اساس تقسیمات کشوری آنتیگوا و باربودا مشتمل بر ۶ ایالت و ۲ ناحیه وابسته (*) می‌باشد.
left
300px
باربودا (Barbuda) *
ردوندا (Redonda) *
سنت جورج (Saint George)
سنت جان (Saint John)
سنت ماری (Saint Mary)
سنت پل (Saint Paul)
سنت پتر (Saint Peter)
سنت فیلیپ (Saint Philip)
اقتصاد
واحد پول آنتیگوا و باربودا، دلار کارائیب شرقی با واحد جزء (سینت) نام دارد. توریسم از مهمترین صنایع آنتیگوا و باربودا محسوب می‌شود. آنتیگوا و باربودا از اعضای کشورهای مشترک‌المنافع می‌باشد.
مردم
۸۲ ٪ نژاد آنتیگوا و باربودا را سیاهپوستان، ۱۲ ٪ را سفیدپوست و ۳ ٪ را دورگه تشکیل می‌دهند، همچنین دین ۷۳ ٪ از مردم آنتیگوا و باربودا، پروتستان و ۱۰ ٪ کاتولیک است. زبان رسمی آنتیگوا و باربودا، انگلیسی است، در کنار انگلیسی زبان محلی کریول نیز کاربرد دارد.
مشاهیر
جامیکا کینکید. نویسنده.
فهرست شهرهای آنتیگوا و باربودا | [
"سنت جانز",
"زبان انگلیسی",
"ملکه سلطنتی",
"فرماندار کل",
"نخست‌وزیر",
"الیزابت دوم",
"لوئیز لیک-تاک",
"بالدوین اسپنسر",
"بریتانیای کبیر",
"دریای کارائیب",
"سنت کیتس و نویس",
"مونتسرات",
"آنتیگوآ",
"باربودا",
"کریستف کلمب",
"اسپانیا",
"انگلستان",
"ملکه انگلستان",
"وره کورن وال برد",
"کارائیب",
"مستعمره",
"بریتانیا",
"مجلس",
"سر جیمز کارلایل",
"کریول",
"جامیکا کینکید",
"فهرست شهرهای آنتیگوا و باربودا"
] | [
"آنتیگوآ و باربودا",
"اعضای اتحادیه کشورهای همسود",
"اعضاء اتحادیه کشورهای همسود",
"انحلال‌های ۱۹۸۱ (میلادی) در بریتانیا",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۸۱ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۸۱ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۶۳۰ (میلادی) در کارائیب",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۶۳۲ (میلادی) در آمریکای شمالی",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۶۳۲ (میلادی) در امپراتوری بریتانیا",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۸۱ (میلادی) در آنتیگوا و بارابودا",
"پادشاهی مشروطه",
"جزایر کارائیب",
"جزایر لیوارد بریتانیا",
"قلمرو کشورهای مشترک‌المنافع",
"کشورها و سرزمینهای انگلیسی‌زبان",
"کشورهای جزایر کارائیب",
"کشورهای جزیره‌ای",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"لیبرال دموکراسی",
"مستعمره‌ها و تحت‌الحمایه‌های پیشین بریتانیا در قاره آمریکا",
"مستعمره‌های پیشین بریتانیا",
"مستعمره‌های پیشین در آمریکای شمالی"
] |
2,829 | تیرهای سقف را بالا بگذارید، نجاران و سیمور: پیشگفتار | 6 | 22 | 0 | [
"بالا بلندتر از هر بلند بالایی",
"تیر های سقف را بالا بگذارید نجاران و سیمور: پیشگفتار",
"تيرهاي سقف را بالا بگذاريد نجاران و سيمور: پيشگفتار",
"بالا بلندتر از هر بلند بالايي",
"تير هاي سقف را بالا بگذاريد نجاران و سيمور: پيشگفتار",
"تیرهای سقف را بالا بگذارید نجاران و سیمور: پیشگفتار"
] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "تیرهای سقف را بالا بگذارید نجاران و سیمور: پیشگفتار"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "Image:Seymoreintroduction.jpg"
},
{
"Item1": "border",
"Item2": "yes"
},
{
"Item1": "caption",
"Item2": "جلد چاپ نخست"
},
{
"Item1": "author",
"Item2": "[[جی. دی. سالینجر]]"
},
{
"Item1": "country",
"Item2": "ایالات متحده"
},
{
"Item1": "language",
"Item2": "انگلیسی"
},
{
"Item1": "publisher",
"Item2": "[[Little, Brown]]"
},
{
"Item1": "release_date",
"Item2": "۱۹۶۳"
},
{
"Item1": "media_type",
"Item2": "Print ([[Hardback]] & [[Paperback]])"
},
{
"Item1": "pages",
"Item2": "۲۴۸ صفحه"
},
{
"Item1": "preceded_by",
"Item2": "[[فرانی و زویی]]"
},
{
"Item1": "followed_by",
"Item2": "\"[[۱۶ هپ‌ورث، ۱۹۲۴]]\""
}
],
"Title": "book"
} | تیرهای سقف را بالا بگذارید، نجاران و سیمور: پیشگفتار عنوان کتابی است از جروم دیوید سلینجر.
هر دو بخش نام کتاب اشاره به دو بخش متفاوت از شعری دارند که در داستان اول کتاب بیان می‌شود:
درودگران،
رفیع‌تر افرازید شاه‌تیر سقف را،
که می‌آید داماد،
چونان آرشی افراشته‌قد،
بالابلندتر از هر بلندبالایی.
از ترجمه شیرین تعاونی
این کتاب در سال ۱۳۸۶ با نام تیرهای سقف را بالا بگذارید نجاران و سیمور: پیشگفتار توسط امید نیک‌فرجام به فارسی ترجمه و توسط نشر ققنوس چاپ شده‌است. در سال ۱۳۸۰ تنها داستان اول مجموعه با نام بالابلندتر از هر بلندبالایی با ترجمه شیرین تعاونی توسط انتشارات نیلوفر منتشر شده‌است که روایت روز عروسی سیمور و موریل و ماجرای غیبت داماد در این مراسم از زبان بادی گلس است.
سالینجر در این کتاب به شخصیت سیمور، پسر ارشد خانواده گلس می‌پردازد؛ برادر بزرگ زویی و فرانی. روایت از زبان بادی، برادر کوچکتر سیمور است. تنهایی و انزواطلبی سیمور یادآور تنهایی سالینجر است و در پیشگفتار به وضوح سالینجر صحبت میکند. | [
"جی. دی. سالینجر",
"Little, Brown and Company",
"گالینگور",
"Paperback",
"فرانی و زویی",
"۱۶ هپ‌ورث، ۱۹۲۴",
"جروم دیوید سلینجر",
"امید نیک‌فرجام",
"انتشارات نیلوفر"
] | [
"آثاری که در ابتدا در مجله نیویورکر منتشر شدند",
"مجموعه داستانهای کوتاه ۱۹۶۳ (میلادی)",
"مجموعه‌داستان‌های جی.دی. سالینجر"
] |
Subsets and Splits
No saved queries yet
Save your SQL queries to embed, download, and access them later. Queries will appear here once saved.