Id
int64 1
3.02M
| Title
stringlengths 1
132
| Type
int64 0
6
| Rank
int64 0
80.7k
| Namespace
int64 0
14
| RedirectList
sequencelengths 0
3.08k
| IsDisambiguationPage
bool 2
classes | TargetLinksCount
int64 0
80.2k
| InfoBox
dict | Text
stringlengths 0
196k
| Links
sequencelengths 0
5.96k
| Parents
sequencelengths 0
227
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1,516 | استان قسطمونی | 2 | 41 | 0 | [
"استان قسطمونو",
"استان قسطموني"
] | false | 24 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | قسطمونی (به ترکی:Kastamonu) نام یکی از استانهای ترکیه است. این استان در حوزه دریای سیاه یعنی در شمال کشور ترکیه واقع شده‌است.
مرکز این استان هم که قسطمونی نام دارد بزرگترین شهر این استان است. از دیگر شهرهای این استان میتوان داش‌کوپرو و اینه‌بولو اشاره کرد. استاندار این استان اردوغان بکتاش میباشد.
نام قسطمونی تلفظ ترکی عثمانی از نام رومی کاستامنو است که خود کوتاه‌شده عبارت لاتین Castra Comnenus است. این عبارت نام کاخی بود که در این محل برای کمننوس (به یونانی: )، از بزرگان امپراتوری روم شرقی ساخته شده بود.
شهرستان‌ها
این استان ۲۰ شهرستان دارد | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه دریای سیاه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"قسطمونی",
"کد پستی",
"ترکی",
"ترکیه",
"دریای سیاه",
"داش‌کوپرو",
"اینه‌بولو",
"اردوغان بکتاش",
"کمنن",
"آبانا، قسطمونی",
"آغلی، قسطمونی",
"آراچ",
"آزداوای",
"بزقورت، قسطمونی",
"چاتال‌زیتون",
"جیده",
"دادای",
"دوره‌کانی",
"دوغان‌یورت",
"خان‌اونو",
"احسان‌غازی",
"کوره، قسطمونی",
"پنارباشی",
"شن‌بازار",
"سیدی‌لر",
"توسیا"
] | [
"استان قسطمونی",
"استانهای ترکیه"
] |
1,517 | استان قرق‌قلعه | 2 | 27 | 0 | [
"استان قرق قلعه",
"استان قیریق قلعه",
"استان قيريق قلعه",
"استان قیریق‌قلعه"
] | false | 9 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان قیریق‌قلعه"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Kırıkkale districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی مرکزی]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[قرق‌قلعه]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان قرق‌قلعه (ترکی: Kırıkkale) نام یکی از استانهای ترکیه است.
مرکز این استان شهر قرق‌قلعه است.
شهرستان‌ها
باخشیلی Bahşılı
بالی‌شیخ Balışeyh
چلبی Çelebi
دلیجه Delice
کاراکچیلی Karakeçili
کسکین Keskin
قرق‌قلعه Kırıkkale
سولاک‌یورت Sulakyurt
یاخشی‌خان Yahşihan | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی مرکزی",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"قرق‌قلعه",
"کد پستی",
"ترکیه",
"باخشیلی",
"بالی‌شیخ",
"شهرستان چلبی",
"شهرستان دلیجه",
"کاراکچیلی",
"کسکین",
"سولاک‌یورت",
"یاخشی‌خان",
"Delice River"
] | [
"استان قیریق‌قلعه",
"استانهای ترکیه"
] |
1,518 | ارزنجان | 0 | 67 | 0 | [
"ارزینکان",
"ارزینکن"
] | false | 57 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | ارزنجان با نام تاریخی ارزینگان نام یکی از شهرهای ترکیه‌است.
این شهر در ۶۸۸ کیلومتری شرق آنکارا و در ۳۸۰ کیلومتری غرب مرز بازرگان در دشتی سرسبز و حاصلخیز واقع شده و مرکز استان ارزنجان ترکیه‌است.
از مناطق تفریحی پیرامون این شهر میتوان مرکز اسکی آکبولوت، شهر سرسبز کمالیه، کانوسواری در کارانلیک بغاز و دهکده رفاهیه و آبشار گیرولیک را نام برد.
مناطق باستانی و تاریخی آن عبارتند از منطقه اورارتویی آلتین‌تپه در خاور ارزنجان با اشیاء کشف شده از سالهای ۶۰۰ تا ۹۰۰ پیش از میلاد مسیح، منطقه ترجان، آرامگاه ماماخاتون، با سردری از سنگ تراشیده شده و منقش مربوط به سده دوازدهم. | [
"استان ارزنجان",
"مرکز اسکی آکبولوت",
"کمالیه",
"کانو",
"کارانلیک بغاز",
"رفاهیه",
"آبشار گیرولیک",
"اورارتو",
"آلتین‌تپه",
"ترجان",
"آرامگاه ماماخاتون"
] | [
"ارزنجان",
"شهرستانهای استان ارزنجان",
"شهرهای تخریب‌شده توسط زمین‌لرزه",
"شهرهای ترکیه"
] |
1,519 | استان قرشهر | 2 | 29 | 0 | [
"استان کیرشهیر",
"استان كيرشهير"
] | false | 11 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان قرشهر"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Kırşehir districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی مرکزی]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[قرشهر]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | قرشهر نام یکی از استانهای ترکیه است که در ناحیه آناتولی مرکزی واقع شده‌است.
مرکز این استان شهر قرشهر است.
جمعیت استان قرشهر ۲۵۳٫۲۳۹ نفر (سال ۲۰۰۰)، مساحت آن ۶۴۳۴ کیلومتر مربع و میانگین ارتفاع آن از سطح دریا ۹۸۵ متر است.
شهرستان‌ها
موجور Mucur
آقچه‌کند Akçakent
آق‌پینار Akpınar
بزتپه Boztepe
چیچک‌داغی Çiçekdağı
کمان Kaman
قرشهر Kırşehir
باشگاه فوتبال
ینی قرشهرسپور Yeni Kırşehirspor
بارش | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی مرکزی",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"قرشهر",
"کد پستی",
"ترکیه",
"کیلومتر مربع",
"شهرستان موجور",
"شهرستان آقچه‌کند",
"شهرستان آق‌پینار",
"شهرستان بزتپه",
"شهرستان چیچک‌داغی",
"شهرستان کمان",
"شهرستان قرشهر",
"ینی قرشهرسپور"
] | [
"استان قرشهر",
"استانهای ترکیه"
] |
1,520 | استان کوتاهیه | 2 | 37 | 0 | [
"استان كوتاهيه"
] | false | 19 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان کوتاهیه"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Kütahya ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Kütahya Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Kütahya districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۳۹"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۱۸"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "۱۷"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۲۹"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۳۵"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "۲۴"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[اژه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[کوتاهیه]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Kenan Çiftçi"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۱۱،۸۸۹"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۵۹۰،۴۹۶"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۲۷۴"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-43"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۴۳"
}
],
"Title": "settlement"
} | نام یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن هم شهر کوتاهیه.
این استان ۱۱،۸۸۹ کیلومتر مربع مساحت و ۵۹۰،۴۹۶ نفر (سال ۲۰۱۰) جمعیت دارد.
در سال ۱۹۹۰ کوتاهیه ۵۷۸،۰۲۰ نفر جمعیت داشته است.
محل استان کوتاهیه در نقشه ترکیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه اژه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"کوتاهیه",
"کد پستی",
"ترکیه",
"کیلومتر مربع"
] | [
"استان کوتاهیه",
"استانهای ترکیه",
"ناحیه اژه"
] |
1,521 | استان ملطیه | 2 | 40 | 0 | [
"استان ملطيه",
"استان ملاطيه",
"استان ملاطیه"
] | false | 20 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان ملطیه"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Malatya ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Malatya Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Malatya districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "38"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "29"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "03"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "38"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "08"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "11"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی شرقی]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[ملطیه]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Ulvi Saran"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "12,313"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "740,643"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۴۲۲"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان ملطیه یا ملاطیه نام یکی از استانهای ترکیه واقع در منطقه ناحیه آناتولی شرقی است.
مرکز این استان شهر ملطیه است.
شهرستان‌ها
آقچه‌داغ Akçadağ
عرب‌گیر Arapgir
ارگوان Arguvan
بطال‌غازی
دارنده Darende
دوغان‌شهر Doğanşehir
دوغان‌یول Doğanyol
حکیم‌خان Hekimhan
قلعه Kale
کولونجاک Kuluncak
ملطیه Malatya
پوتورگه Pütürge
یازی‌خان Yazıhan
یشیل‌یورت Yeşilyurt
محل استان ملطیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی شرقی",
"ملطیه",
"کد پستی",
"ترکیه",
"آقچه‌داغ",
"عرب‌گیر",
"ارگوان",
"بطال‌غازی",
"دارنده",
"دوغان‌شهر",
"دوغان‌یول",
"حکیم‌خان",
"قلعه (ملطیه)",
"کولونجاک",
"پوتورگه",
"یازی‌خان",
"یشیل‌یورت (ملطیه)"
] | [
"استان ملطیه",
"استانهای ترکیه",
"کردستان"
] |
1,522 | استان مانیسا | 2 | 40 | 0 | [
"استان مانيسا",
"استان مغنیسا",
"استان مغنيسا"
] | false | 25 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان مانیسا"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Manisa ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Manisa Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Manisa districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۳۸"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۴۴"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "۵۸"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۲۷"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۰۷"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "۲۲"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[اژه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[مانیسا]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Halil İbrahim Daşköz"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۱۳،۸۱۰"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۱،۳۷۹،۴۸۴"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۲۳۶"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-۴۵"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۴۵"
}
],
"Title": "settlement"
} | مانیسا نام یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن هم شهر مانیسا است.
محل استان مانیسا | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه اژه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"مانیسا",
"کد پستی",
"ترکیه"
] | [
"استان مانیسا",
"استانهای ترکیه",
"ناحیه اژه"
] |
1,523 | استان استانبول | 2 | 79 | 0 | [] | false | 67 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان استانبول"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Istanbul Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Map of the Districts of Istanbul.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[مرمره]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[استانبول]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان استانبول یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن هم شهری است به همین نام.
شهر استانبول بزرگترین شهر کشور ترکیه است و جمعیت آن بیش از جمعیت استان آنکارا (پایتخت کشور ترکیه) است.
استانبول | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه مرمره",
"استانبول",
"کد پستی",
"ترکیه",
"استان آنکارا"
] | [
"استان استانبول",
"استانهای ترکیه"
] |
1,524 | استان ماردین | 2 | 55 | 0 | [
"استان ماردين"
] | false | 36 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان ماردین"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Mardin Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Mardin districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی جنوب شرق]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[ماردین]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | 280px
استان ماردین ، ترکی:Mardin) نام یکی از استانهای ترکیه است.
جمعیت آن ۷۷۹،۸۵۰ نفر (برآورد سال ۲۰۰۶) و مرکز آن شهر ماردین است. از شهرهای دیگر آن نصیبین مکان نبرد معروف نیسیبیس است.
نام‌شناسی
ماردین واژه‌ای آرامی () است و برج و بارو (کلات) معنی می‌دهد.
شهرستان‌ها
استان ماردین دارای ۱۰ شهرستان میباشد:
دارگچیت
دریک
قزل تپه
ماردین
مازی داغی
میدیات
نصیبین
عمرلی
ساوور
یشیللی | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی جنوب شرق",
"ماردین",
"کد پستی",
"زبان ترکی استانبولی",
"ترکیه",
"نصیبین",
"نبرد نیسیبیس",
"آرامی",
"دارگچیت",
"دریک",
"قزل تپه",
"مازی داغی",
"میدیات",
"عمرلی (ماردین)",
"ساوور",
"یشیللی",
"میانرودان"
] | [
"استان ماردین",
"استانهای ترکیه",
"جزیره (میانرودان)",
"کردستان ترکیه",
"مناطق مسکونی آشوریان",
"ناحیه آناتولی جنوب شرقی"
] |
1,525 | استان عثمانیه | 2 | 35 | 0 | [
"استان عثمانيه"
] | false | 18 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان عثمانیه"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Osmaniye iil"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Osmaniye Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Osmaniye districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "37"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "41"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "36"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "12"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "45"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[مدیترانه]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[عثمانیه]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Celalettin Cerrah"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "3,767"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "479,221"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۳۲۸"
}
],
"Title": "settlement"
} | عثمانیه نام یکی از استانهای ناحیه مدیترانه ترکیه است که مرکز آن هم شهر عثمانیه است.
شهرستان‌ها
این استان از یک منطقه شهری (عثمانیه) و ۶ شهرستان تشکیل شده:
باهچه
دوزیچی
حسن‌بیلی
کادیرلی
سومباس
توپراق‌قلعه
جانمای استان عثمانیه بر روی نقشه ترکیه. | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه مدیترانه",
"عثمانیه",
"کد پستی",
"ترکیه",
"عثمانیه (شهر)",
"منطقه شهری",
"باهچه",
"دوزیچی",
"حسن‌بیلی",
"کادیرلی",
"سومباس",
"توپراق‌قلعه (عثمانیه)"
] | [
"استان عثمانیه",
"استانهای ترکیه",
"چوکوروا"
] |
1,526 | مرسین | 2 | 65 | 0 | [
"مرسين",
"مرسين (تركيه)",
"مرسین (ترکیه)"
] | false | 34 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "مرسین"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "شهر"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "coordinates_region",
"Item2": "TR"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "کشور"
},
{
"Item1": "timezone",
"Item2": "[[ساعت]]"
},
{
"Item1": "utc_offset",
"Item2": "+۲"
},
{
"Item1": "map_caption",
"Item2": "Location of Mersin within Turkey"
},
{
"Item1": "timezone_DST",
"Item2": "[[ساعت تابستانی]]"
},
{
"Item1": "utc_offset_DST",
"Item2": "+۳"
},
{
"Item1": "official_name",
"Item2": "Mersin"
},
{
"Item1": "image_skyline",
"Item2": "Mersin6666.jpg"
},
{
"Item1": "imagesize",
"Item2": "240px"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "[[ناحیه]]"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[Mediterranean]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[استان مرسین]]"
},
{
"Item1": "population_metro",
"Item2": "913,958"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۲"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "۴۶۶"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۱۷۷۲"
},
{
"Item1": "elevation_m",
"Item2": "۱۰۰"
},
{
"Item1": "pushpin_map",
"Item2": "Turkey"
},
{
"Item1": "pushpin_label_position",
"Item2": "top"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۳۶"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۴۸"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۳۴"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۳۸"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "postal_code",
"Item2": "33XXX"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "(۳۲۴) ۹۰+"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "[[شهردار]]"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "[[Burhanettin Kocamaz]] ([[حزب جمهوری‌خواه خلق]])"
},
{
"Item1": "blank_info",
"Item2": "۳۳"
},
{
"Item1": "blank_name",
"Item2": "[[پلاک وسایل نقلیه ترکیه]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | مرسین یکی از شهرهای ترکیه است. این شهر مرکز استان مرسین است. زبانهای مردم مرسین بیشتر ترکی استانبولی است و اقلیتی کرد زبان نیز دارد. این شهر بندری در سواحل مدیترانه در جنوب ترکیه واقع است. در ترکیه این شهر به مروارید مدیترانه معروف است. در سال 2013 نیز میزبان بازیهای مدیترانه‌ای بوده‌است. همچنین مرسین صاحب بزرگترین بندرگاه ترکیه نیز میباشد
.مرکز اپرا و باله مرسین نیز چهارمین مرکز در نوع خود در ترکیه بعد از اپرای استانبول،آنکارا و ازمیر است. فستیوال بین‌المللی موسیقی مرسین نیز اکتبر هر سال در این شهر برگزار میشود
طبق آمار سال 2014 جمعیت این شهر 915703 نفر بوده‌است.
شهر مرسین ترکیه با شهر بوشهر ایران خواهرخوانده‌اند.
مرسین در طول تاریخ یک تولید کننده اصلی روغن پنبه دانه بوده‌است. مناطق روستایی اطراف مرسین برای مرکبات و محصولات پنبه معروف است. موز، زیتون و انواع میوه نیز در این ناحیه به عمل می‌آید.
آب و هوا
مرسین دارای آب و هوای معمول مدیترانه‌ای است. | [
"زمان اروپای شرقی",
"ساعت تابستانی اروپای شرقی",
"ناحیه‌های ترکیه",
"ناحیه مدیترانه",
"فهرست استانهای ترکیه",
"استان مرسین",
"کد پستی",
"شهردار",
"Burhanettin Kocamaz",
"حزب جمهوری‌خواه خلق (ترکیه)",
"پلاک وسایل نقلیه ترکیه",
"ترکیه"
] | [
"مرسین",
"آثار باستانی یونان در ترکیه",
"اقامتگاه‌های تفریحی ساحلی در ترکیه",
"چوکوروا",
"شهرها و شهرکهای بندری مدیترانه‌ای در ترکیه",
"شهرهای ترکیه",
"شهرهای یونان باستان",
"کیلیکیه",
"محلهای رومی در ترکیه",
"مناطق مسکونی در استان مرسین",
"مناطق مسکونی ساحلی در ترکیه"
] |
1,527 | استان موغله | 2 | 53 | 0 | [
"استان موغلا",
"استان مغله"
] | false | 35 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان موغله"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Muğla ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Muğla districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "37"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "01"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "49"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "28"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "30"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "23"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[اژه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[موغله]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Fatih Şahin"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۱۳،۳۳۸"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۸۱۷،۵۰۳"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۲۵۲"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-48"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۴۸"
}
],
"Title": "settlement"
} | موغله نام یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن هم شهری است به همین نام.
این استان در منطقه اژه واقع شده‌است
شهرستان‌ها
شامل ۱۲ شهرستان به نامهای زیر میباشد:
موغله (مرکز)
بدروم
مارماریس
دالامان
فتحیه
ارتاجا
میلاس
یاتاغان
کاواکلی دره
کوی جئیز
داتچا
استان موغله. | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه اژه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"موغله",
"کد پستی",
"ترکیه",
"اژه"
] | [
"استان موغله",
"استانهای ترکیه",
"ناحیه اژه"
] |
1,528 | استان موش | 2 | 39 | 0 | [] | false | 23 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان موش"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Muş districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی شرقی]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[موش]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان موش یکی از استانهای ترکیه است. مرکز این استان شهر موش است. مساحت این استان ۸،۱۹۶ کیلومتر مربع است. جمعیت این شهر در سال ۲۰۰۰ میلادی ۴۵۳،۶۵۴ نفر بود. اکثر جمعیت استان کرد هستند.
شهرستان‌ها
بولانیک Bulanık
خاص‌کوی Hasköy
قورقود Korkut
ملازگرد Malazgirt
موش Muş
وارتو Varto | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی شرقی",
"موش (شهر)",
"کد پستی",
"استانهای ترکیه",
"مردمان کرد",
"بولانیک",
"خاص‌کوی",
"قورقود",
"ملازگرد",
"وارتو"
] | [
"استان موش",
"استانهای ترکیه",
"کردستان",
"مناطق مسکونی کردنشین"
] |
1,529 | استان ریزه | 2 | 23 | 0 | [
"استان ريزه"
] | false | 18 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | ریزه نام یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن هم شهر ریزه است.
محل استان ریزه در نقشه ترکیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه دریای سیاه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"ریزه",
"کد پستی",
"ترکیه"
] | [
"استان ریزه",
"استانهای ترکیه",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۲۴ (میلادی)"
] |
1,530 | استان سقاریه | 2 | 46 | 0 | [
"استان سقاريه",
"استان ساكاريا",
"استان ساکاریا",
"سقاریه",
"ساکاریه",
"ساكاريه",
"سقاريه"
] | false | 19 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان سقاریه"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Sakarya in Turkey.svg"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Sakarya districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[مرمره]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[آداپازاری]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | سقاریه نام یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن شهر آداپازاری است.
سقاریه در شاهراه استانبول - آنکارا واقع شده است و راه آهن نیز از آن می‌گذرد. دسترسی هوایی به سقاریه از طریق فرودگاه بین‌المللی صبیحه گوکچن استانبول انجام می‌گیرد. جمعیت استان سقاریه ۸۷۲ هزار نفر است.
پیشینه
پیشینه تاریخی سقاریه به ۳۷۸ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. مهاجران باستان شامل فریگیه‌ای‌ها، بیتینیایی‌ها، کیمری‌ها، لیدی‌ها، و ایرانیان هخامنشی در منطقه سقاریه سکونت یافتند، اما این سامان، هویت خود را از رومیها و بیزانسی‌ها گرفت.
یکی از مهمترین بازمانده‌های تاریخی این منطقه پل ژوستینین (ترکی: Beş Köprü) است که در سال ۵۳۳ پس از میلاد توسط ژوستینین یکم، امپراتور بیزانسی ساخته شده‌است.
شهرستان‌ها
آداپازاری (مرکز)
آق‌یازی
عارفیه
فریزلی
ارنلر
گیوه
هندک
قراپورچک
قراسو
کاینارجا
کوجاعلی
پاموکووا
ساپانجا
سردیوان
سغوتلو
تاراکلی | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه مرمره",
"آداپازاری",
"کد پستی",
"ترکیه",
"استانبول",
"آنکارا",
"فرودگاه بین‌المللی صبیحه گوکچن",
"فریگیه",
"بیتینیایی‌ها",
"کیمری",
"لیدیه",
"هخامنشیان",
"ژوستینین یکم",
"فهرست امپراتوران بیزانس",
"آق‌یازی",
"عارفیه",
"فریزلی",
"ارنلر",
"گیوه (سقاریه)",
"هندک",
"قراپورچک",
"قراسو (سقاریه)",
"کاینارجا (سقاریه)",
"کوجاعلی",
"پاموکووا",
"ساپانجا",
"سردیوان",
"سغوتلو",
"تاراکلی"
] | [
"استان سقاریه",
"استانهای ترکیه"
] |
1,531 | بروجن | 2 | 144 | 0 | [] | false | 68 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام‌رسمی",
"Item2": "بروجن"
},
{
"Item1": "روی‌نقشه",
"Item2": "آری"
},
{
"Item1": "عرض‌جغرافیایی",
"Item2": "۳۱٫۵۸۰۶"
},
{
"Item1": "طول‌جغرافیایی",
"Item2": "۵۱٫۱۷۲۲"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Siasard.jpg"
},
{
"Item1": "اندازه‌تصویر",
"Item2": "۲۴۰"
},
{
"Item1": "برچسب‌تصویر",
"Item2": "منطقه گردشگری سیاسرد (پیش از غروب آفتاب، فصل تابستان)"
},
{
"Item1": "استان",
"Item2": "چهارمحال و بختیاری"
},
{
"Item1": "شهرستان",
"Item2": "بروجن"
},
{
"Item1": "بخش",
"Item2": "[[مرکزی]]"
},
{
"Item1": "نام‌محلی",
"Item2": "اورجن"
},
{
"Item1": "نام‌های‌قدیمی",
"Item2": "ارجست"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۵۷۷۰۱ نفر (سرشماری سال ۹۵)"
},
{
"Item1": "زبان",
"Item2": "[[فارسی]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۵۱۳ کیلومتر مربع"
},
{
"Item1": "ارتفاع",
"Item2": "۲۱۹۷ متر"
},
{
"Item1": "میانگین‌بارش سالانه",
"Item2": "۲۴۳ میلی‌متر"
},
{
"Item1": "شمار روزهای یخبندان",
"Item2": "۱۲۲ روز"
},
{
"Item1": "شهردار",
"Item2": "علیرضا صادقی"
},
{
"Item1": "نماینده مجلس",
"Item2": "خدیجه ربیعی"
},
{
"Item1": "ره‌آورد",
"Item2": "[[گز]]، [[پولکی]]، [[نبات]]، قالی، قالیچه، گیوه ، نمد"
},
{
"Item1": "پیش‌شماره",
"Item2": "۰۳۸"
},
{
"Item1": "جمله‌خوشامد",
"Item2": "به بام ایران بروجن خوش آمدید."
}
],
"Title": "شهر ایران"
} | بروجن یکی از شهرهای استان چهارمحال و بختیاری، ایران است. بروجن در بخش مرکزی شهرستان بروجن واقع است. این شهر در دشتی به وسعت حدود ۵۸۰ کیلومتر مربع در شرقی‌ترین نقطه استان قرار گرفته‌است. جمعیت این شهر بر اساس آمار سال۱۳۹۵ برابر با ۵۷،۷۰۱ نفر بوده‌است و دومین شهر استان میباشد.
بروجن با ارتفاع ۲۱۹۷ متر از سطح دریا به بام ایران. معروف است.
تاریخچه
تاریخ دقیق اسکان در مکان فعلی شهر بروجن مشخص نیست، هرچند قدیمیترین تاریخ مورد استناد برای بروجن را میتوان بر اساس سنگ مزاری که چندی پیش در این شهرستان با تاریخ فوت متوفی به سنه ۱۰۰۴ هجری قمری (۹۷۴ هجری شمسی) یافت شده محاسبه کرد.
به نوشته محمدحسن خان اعتمادالسلطنه در کتاب مرآه البلدان در زمان ناصرالدین شاه قاجار قریه بروجن، تیول حسینقلی خان ایلخانی به‌شمار می‌آمد و وی قدری از اراضی آن را خریده بود. جمعیت بروجن در آن دوره به هزار خانوار می‌رسید و سه مسجد و سه رشته قنات داشت، مالیات آن ۹۳۰ تومان بود و هر سال دویست خروار بذرافشان داشت.
وجه تسمیه
در مورد وجه تسمیه شهر بروجن نظرات، متفاوتی وجود دارد:
«اورجی» وجه تسمیه دیگری است که «جی» را یکی از محال اسپاهان، صفاهان و اصفهان به معنی صاحب مردان نیک و پاک نام برده‌اند و «اور» به معنی سرزمین و شهر (که حداقل ۲۵۰۰سال قبل از میلاد) بر بسیاری از شهرها و روستاهای ایران اطلاق می‌شده‌است.
عده‌ای دیگر چنین اظهار نموده‌اند که شهر اولیه در این محل به وسیله برج و باروهایی محصور بوده و به علت کثرت برجهای آن به نام بروجن یعنی دارنده برجهای فراوان نامیده شده‌است و بنا بر قول دیگری ساکنین بروجن قبل از پیدایش به صورت هفت خانواده در محله اوره که یکی از دهات لردگان بوده زندگی می‌کردند که در اثر ظلم و ستم خوانین از این مکان فرار نموده به مکان فعلی آمدند که این مکان به نام اوره جسته نامیده شد که به مرور زمان به اورجن و سپس به بروجن تغییر نام یافت.
جمعیت
رشد جمعیت بروجن پس از مشروطیت و از دهه‌های سوم و چهارم قرن حاضر آغاز شده و با توجه به موقعیت جغرافیایی آن که در محدوده تلاقی سه استان (فارس، اصفهان، و چهارمحال و بختیاری) و دو ایل بزرگ (قشقایی و بختیاری) قرار گرفته، از زمینه بسیار مناسبی برای توسعه برخوردار است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت این شهر ۵۲،۶۹۴ نفر (در ۱۴،۸۵۸ خانوار) و بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۵۷،۷۰۱ نفر (در ۱۷،۲۲۸ خانوار) بوده‌است.
زبان
اهالی بروجن به زبان فارسی و لهجه اورجنی تکلم دارند و پس از شهرکرد دومین شهر استان میباشد. در قدیم لهجه‌ای مخصوص به این شهر هم وجود داشته که چند شاعر محلی (حیدرطالبپور، بهمن رافعی و …) هم به این گویش اشعاری سروده‌اند.
فرهنگ و هنر
بنیانگذار فرهنگ بروجن را میتوان مرحوم شهاب‌السلطنه (غلامحسین خان حاجی ایلخانی پسر دوم امامقلی خان حاجی ایلخانی رئیس ایل بختیاری) نامید که در سال ۱۲۷۴ مدرسه‌ای وسیع با مرکز کاردستی تاسیس کرد که قبل از آن حتی در اصفهان چنین مدرسه‌ای نبود و از استادان به نامی چون شیخ محمدطاهر نطنزی (مدیر) و سید میرحسین مجدالادباء و میرزاعبدالرحیم خان شیرازی، میرزاسیف الله خان (معروف به تیمسار) و یک معلم زبان انگلیسی که بلژیکی بود، استفاده می‌نمود و کلیه دروس فارسی و انگلیسی و برخی فنون و مهارت‌ها در این دارالفنون کوچک تدریس می‌شد. مخارج این مدرسه را شخص شهاب‌السلطنه پرداخت می‌نمود. پس از ۲۹ سال این دبستان منحل و بعدها امیرقلی اشراقی در منزل خود دبستانی به نام دبستان ملی تاسیس کرد و چندین سال این مدرسه دایر تا اینکه در سال ۱۳۰۹ به دستور وزیر فرهنگ وقت یک ساختمان سه کلاسه در بروجن ساخته شد. بعدها مردم این مدرسه را جمال‌الدین نام نهادند. این همت‌ها و تلاش افرادی چون ملاذوالفقار باعث گردید بروجن به شهری با سطح علمی بالا و تربیت پزشکان و متخصصان عالی‌رتبه دست یابد و هم اکنون نیز فارغ‌التحصیلان مدارس بروجن در خارج از استان و کشور به عنوان استادان طراز اول مشغول خدمت هستند. علاوه بر آن در زمینه شعر و هنر نیز سرآمد بوده و از شعرا و استادان بنامی برخوردار است.
محله‌ها
محله‌های قدیم و جدید
اردوبار
پاسداران
پایین
تولا کاردونی (باغ ملی)
شهید رجایی
شهرک الهیه
چهارصد دستگاه
سنگ سلف
شهدا
شهید باهنر
پل بهلول
طوس
کاروان (قلعه نجاری)
کوی امام
حسن‌آباد
گودال سیاسرد
محله نو (ظلم آباد)
مکتب خانه
مصلی
فاطمیه
جاذبه‌های گردشگری
جاذبه‌های گردشگری (نام محل-موقعیت-فاصله تا بروجن)
چشمه سیاسرد-بروجن-۵ کیلومتر
پل تاریخی مصلی
تالاب چغاخور-بلداجی-۴۰ کیلومتر
تالاب گندمان-گندمان-۲۳ کیلومتر
نمایی از پل تاریخی مصلی
مراکز آموزشی و دانشگاهی
دانشگاه دولتی بروجن
دانشگاه پیام نور مرکز بروجن
دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجن
دانشکده پرستاری و مامایی بروجن
دانشکده فنی و حرفه‌ای پسران
صنایع دستی
قالیهای پشم یلمه‌ای بروجن بسیار مشهور است. در گذشته نیز گیوه این شهرستان شهرت کشوری داشته‌است. از دیگر صنایع دستی قدیمی آن نمدمالی است.
آب و هوا
از بروجن همواره به عنوان یکی از سردترین شهرهای کشور در گزارشها هواشناسی نام برده میشود
ارتفاع این شهرستان از سطح متوسط دریا ۲۴۳۲ متر است. از لحاظ اقلیمی دارای شرایط نیمه مرطوب با تابستان معتدل و زمستان بسیار سرد میباشد. تعداد روزهای یخبندان در حدود ۱۲۲روز در سال میباشد. حداقل مطلق دمای این ایستگاه به ۳۶- درجه میرسد و حداکثر مطلق دمای مشاهد شده به ۳۶درجه سانتیگراد بالغ گردیده‌است. بارش سالانه این ایستگاه بطور متوسط به ۳۶۰ میلی‌متر بالغ میگردد و دارای دو فصل خشک و مرطوب است. فصل خشک آن از خرداد تا شهریور ادامه دارد و فصل مرطوب آن از مهر ماه آغاز و تا اردیبهشت ادامه دارد. در مجموع بارش فصل زمستان به ۴۴ درصد و پاییز به ۳۲درصد و بهار به ۲۴درصد میرسد و تابستان ۱ در صد بارش را داراست.
بروجن یکی از مرتفع‌ترین شهرهای کشور است که این خصیصه بروجن را از جهت محیط زیست حیوانی و گیاهی بسیار غنی و پر جاذبه نموده‌است.
چشمه سیاسرد و تالاب چغاخور و آداب و رسوم اصیل بختیاری‌ها از جاذبه‌های گردشگری این مناطق به‌شمار می‌آید.
مشاهیر
ابوالقاسم بختیار: پزشک
داراب افسربختیاری: شاعر فولکلور
بهمن رافعی بروجنی : شاعر
حیدرعلی طالب پور: شاعر
بهمن بروجنی: شاعر و نقاش
بهنام بهزادی:کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده
عبدالله روا: مجری و شاعر | [
"بخش مرکزی شهرستان بروجن",
"فارسی",
"گز",
"پولکی",
"نبات",
"چهارمحال و بختیاری",
"ایران",
"شهرستان بروجن",
"کیلومتر مربع",
"سنگ مزار",
"هجری قمری",
"اعتمادالسلطنه",
"مرآة البلدان",
"ناصرالدین شاه قاجار",
"حسینقلی خان",
"مسجد",
"قنات",
"مالیات",
"خروار",
"وجه تسمیه",
"روستاهای ایران",
"سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران",
"سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۰)",
"سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)",
"شهرکرد",
"امامقلی خان حاجی ایلخانی",
"بختیاری",
"زبان انگلیسی",
"امیرقلی اشراقی",
"وزیر فرهنگ",
"سیاسرد",
"پل تاریخی مصلی",
"تالاب چغاخور",
"تالاب گندمان",
"دانشگاه پیام نور مرکز بروجن",
"دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجن",
"دانشکده پرستاری و مامایی بروجن",
"دانشکده فنی و حرفه‌ای پسران",
"قالی یلمه",
"گیوه",
"صنایع دستی",
"فصل زمستان",
"محیط زیست",
"جاذبه‌های گردشگری",
"ابوالقاسم بختیار",
"داراب افسربختیاری",
"حیدرعلی طالب پور",
"بهمن بروجنی",
"بهنام بهزادی",
"عبدالله روا"
] | [
"بروجن",
"شهرهای استان چهارمحال و بختیاری",
"شهرهای شهرستان بروجن"
] |
1,532 | شایسته‌سالاری | 0 | 31 | 0 | [
"شایسته سالاری",
"شايسته سالاري"
] | false | 14 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | شایسته‌سالاری (به انگلیسی: meritocracy) به شیوه‌ای از حکومت یا مدیریت گفته میشود که در آن دست‌اندرکاران بر پایه توانایی و شایستگی‌شان برگزیده شوند و نه بر پایه قدرت مالی یا موقعیت اجتماعی و فامیلی.
فناوری‌های نوین و شتاب تحول و تغییر، نیاز به نیروی انسانی متخصص را بیش از پیش کرده‌است. این امر بنگاه‌ها و دولت را به سوی نظام و سیستمی شایسته سالار رهنمون میکند. در جوامع شایسته سالار، نگرش‌های خویشاوندسالاری، قبیله گرایی، حزب سالاری و غیره مطرود است. نظام شایسته سالار، نظامی است که در آن افراد مناسب در مکان و زمان مناسب منصوب شده و از ایشان بهترین استفاده در راستای اهداف فردی، سازمانی و اجتماعی بشود.
باید توجه داشت که شایسته سالاری، نه یک نوع حکومت، بلکه یک فرهنگ میباشد. شایسته سالاری غالبا و به اشتباه یک نوع حکومت تلقی میشود، در حالی که شایسته سالاری در حقیقت یک رویکرد و یک نهاده برای انتصاب اشخاص در یک حکومت است.
افراد در سیستم شایسته سالار، بر اساس معیارهای متغیری از شایستگی مورد داوری قرار می‌گیرند. این معیارها می‌توانند زمینه‌های گسترده‌ای، از هوش گرفته تا پایبندی به اخلاق، از استعداد عمومی تا دانش در زمینه خاص را در بر بگیرند.
یکی از انتقادات وارد شده به این رویکرد، اشاره به این حقیقت دارد که «شایستگی» یک مفهوم عمیقا سابجکتیو و مبهم میباشد که بالقوه مبهم و در معرض سوءاستفاده است.
نظام شایسته‌گرا | [
"انگلیسی",
"حکومت",
"قبیله گرایی",
"نظام شایسته‌گرا"
] | [
"تبعیض مثبت",
"شکل‌های حکومت",
"گونه‌های حکومت",
"لیبرالیسم",
"واژگان سیاسی",
"واژگان سیاسی نوین"
] |
1,533 | زمین انسانها | 6 | 59 | 0 | [
"زمين انسانها",
"زمین انسانها",
"زمین انسان ها",
"زمين انسان ها"
] | false | 14 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "عنوان",
"Item2": "زمین انسانها"
},
{
"Item1": "برگرداننده",
"Item2": "پرویز شهدی"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "200px"
},
{
"Item1": "نویسنده",
"Item2": "[[آنتوان دو سنت‌اگزوپری]]"
},
{
"Item1": "زبان",
"Item2": "فرانسوی"
},
{
"Item1": "موضوع",
"Item2": "ادبیات"
},
{
"Item1": "ناشر فارسی",
"Item2": "مجید-(به سخن)"
},
{
"Item1": "تاریخ نشر",
"Item2": "۱۹۳۹"
},
{
"Item1": "تاریخ نشر فارسی",
"Item2": "۱۳۸۷"
},
{
"Item1": "محل ناشر فارسی",
"Item2": "تهران"
},
{
"Item1": "پس از",
"Item2": "''[[پرواز شبانه]]''"
},
{
"Item1": "پیش از",
"Item2": "''[[خلبان جنگ]]''"
}
],
"Title": "کتاب"
} | زمین انسانها اثری از آنتوان دو سنت‌اگزوپری، نویسنده و هوانورد فرانسوی (۱۹۰۰ - ۱۹۴۴ که به سال (۱۹۳۹) در پاریس منتشر شده‌است.
تحلیل و ماجرای رمان
این اثر به صورت یک رشته روایات، گزارش مشهودات با پشتوانه‌ای از تفکراتی با معنای اخلاقی زیبا عرضه شده‌است. در یکی از فصل‌ها، به نام «خط مواصلات هوایی»، نویسنده خاطراتی چند مربوط به کارآموزی خلبانی سال ۱۹۲۶ خود را در خط مواصلاتی یاد میکند. وی نقل میکند که چگونه به تعلیم هانری گیومه، که این کتاب به وی اهدا شده، با «مناسک مقدس» حرفه خود آشنا شده‌است. همچنین می‌گوید که در خلوت پرواز، هر کوه، هر دره، هر خانه، در نظر خلبانی که آسمان را «می‌روبد»، همراهی است که آدمی نمی‌داند دشمن است یا دوست. او از غرور خلبان سخن می‌گوید که خود را مسئول محمولات پستی احساس میکند؛ گویی فی‌الحال مرکز مناسبات انسانی است و تایید میکند که «ضرورت‌ها و مقتضیات هر حرفه‌ای جهان را دگرگون و پرمایه‌تر می‌سازد».
در فصلی دیگر، اعمال پرشهامت رفقای خود و گیومه را به یاد می‌آورد که معجزه‌آسا از حادثه جان به‌در بردند و هر دو در زمره آن قلیل کسانی هستند که وجود خویش را وقف خدمت به دیگران می‌کنند تا زندگی هر کس جلوه خلاقیتی روزانه به خود بگیرد و تا آخرین رمق با مرگ نبرد می‌کنند تا به اعتمادی که به آنها شده‌است وفادار بمانند. وی توضیح می‌دهد که چرا هواپیما ابزاری بیش نیست که وی از آن، همچنان که هنگام شخم‌زدن، خیش خود را به کار می‌برد، استفاده میکند، لیکن ابزاری که در عین حال وسیله‌ای عالی و شگفت برای تحلیل است. در پرتو آن، آدمی زمین را کشف میکند و پی می‌برد که آن منزل واقعی اوست. او خصلت دراماتیک برخی از ماجراها را که در صحرا برای او پیش آمده برملا می‌سازد و اینکه چگونه، درحالیکه همراه مکانیسین خود، آندره پروو، در میان ریگزارها گم و از تشنگی و خستگی نیمه‌جان شده بوده، نخست بار انسان را «در آن واحد با چهره همه انسانها» در شخص یک بادیه‌نشین لیبیایی دیده که آمده بود تا آنها را نجات بخشد.
در آخرین فصل این اثر است که سنت‌اگزوپری اصولی را طرح میکند که انسان‌دوستی او بر آنها مبتنی است. در نظر او، یگانه ارزش و یگانه حقیقتی که بر فکر انسانی تحمیل میشود، همان ارزش و حقیقتی است که در باطن انسان است؛ چون انسان بازنمود آرمانی ماهیت یکایک ماست. وی می‌گوید: «در انسان همه چیز تناقض‌آمیز است.» ازاین‌رو، حقیقت ثابت‌کردنی نیست، تاییدشدنی است. حقیقت در عمل افرادی رخ می‌نماید که خواست و آرزو و ایمان و لبخندی به آنها یگانگی می‌بخشد و این احساس را در آنان پدید می‌آورد که چیزی برتر از خود را مبادله می‌کنند و از درجه فردیت به پایگاه انسانیت می‌رسند. بدینسان، «تنها هنگامی که با برادران خود، در پرتو هدفی مشترک که در بیرون از وجود ما جای می‌گیرد، پیوند می‌یابیم، تنفس می‌کنیم و تجربه به ما نشان می‌دهد که دوست‌داشتن به‌هیچ‌روی این نیست که به یکدیگر بنگریم، بلکه این است که با هم یک جهت را بنگریم». بنابراین، سنت‌اگزوپری فضایل عشق را، که راهگشای راه ایمان‌اند، از فضایل عقل، که به شک راهبرند، برتر می‌شمارد. وی چنین می‌اندیشد که آدمی به طبعیت شایسته «انسان بودن» نیست و برای نیل به این شایستگی باید هر آنچه به فردپرستی پیوندش می‌دهد به‌دور افکند و، در عین حال، از آن دست بشوید که فقط از نعمات مادی بهره‌ور شود. وی، با فراخواندن ما به کشف شریف‌ترین رضای نفس در ایثار و خاکساری، می‌خواهد ذوق توجه به کل را به ما تلقین کند. زمین انسانها، که از کیفیت شاعرانه هرچه مرغوب‌تری سرشار است و با نثری تمام جاافتاده و کاملا منطبق بر معنی نوشته شده، یکی از کتابهای ستودنی است که بجا و به‌موقع برای انسانها معنایی را که به سرنوشت در جهان امروزی باید داد روشن می‌سازد.
شخصیتهای اصلی رمان
هانری (آنری) گیومه (Henri Guillaumet)
مرمز (Mermoz)
آندره پروو (Andre Prevot) | [
"آنتوان دو سنت‌اگزوپری",
"پرواز شبانه",
"خلبان جنگ",
"نویسنده",
"هوانورد",
"۱۹۰۰ (میلادی)",
"۱۹۴۴ (میلادی)",
"نیمه‌جان"
] | [
"آثار آنتوان دو سنت‌اگزوپری",
"آنتوان دو سنت‌اگزوپری",
"کتابهای ۱۹۳۹ (میلادی)",
"کتابهای فرانسوی",
"کتابهای هوانوردی"
] |
1,534 | پرچم ایران | 0 | 383 | 0 | [
"پرچم ايران",
"تاریخچه پرچم ایران",
"تاریخ پرچم ایران",
"پرچم قدیم ایران",
"پرچم کنونی ایران",
"تاریخچه پرچم",
"پرچم جمهوری اسلامی ایران",
"تاريخ پرچم ايران",
"تاريخچه پرچم",
"تاریخچهٔ پرچم",
"تاريخچه پرچم ايران",
"تاریخچهٔ پرچم ایران",
"تاريخچهٔ پرچم",
"تاريخچهٔ پرچم ايران",
"پرچم جمهوري اسلامي ايران",
"پرچم قديم ايران",
"پرچم كنوني ايران"
] | false | 64 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "Name",
"Item2": "ایران"
},
{
"Item1": "Nickname",
"Item2": "''پرچم سه‌رنگ''"
},
{
"Item1": "Image",
"Item2": "Flag of Iran.svg"
},
{
"Item1": "Use",
"Item2": "۱۱۱۱۱۱"
},
{
"Item1": "Proportion",
"Item2": "۴:۷"
},
{
"Item1": "Adoption",
"Item2": "۱۵ تیر ۱۳۵۹"
},
{
"Item1": "Design",
"Item2": "برای اولین بار در دوره صدارت [[امیرکبیر]] دوره [[ناصرالدین شاه قاجار]] در سال ۱۸۴۹ پرچم سه‌رنگ سبز و سفید و قرمز با نشان [[شیر و خورشید]] بر سفارت ایران در لندن برافراشته شد. پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران]] برای اولین بار از لااله‌الاالله در وسط و الله‌اکبر در نوار پرچم استفاده شد."
},
{
"Item1": "Designer",
"Item2": "[[حمید ندیمی]]"
},
{
"Item1": "Nickname2",
"Item2": "''پرچم ملی''"
},
{
"Item1": "Use2",
"Item2": "۱۱۱۱۱۱"
},
{
"Item1": "Proportion2",
"Item2": "۴:۷"
}
],
"Title": "flag"
} | پرچم ایران از دوره ناصرالدین‌شاه قاجار دارای سه رنگ شامل رنگهای سبز، سفید و سرخ است. نشان کنونی در پرچم ایران، نشان جمهوری اسلامی نام دارد که شرح و تفسیر رسمی آن در اصل ۱۸ قانون اساسی آمده‌است؛ اما به‌طور خلاصه این نشان بیانگر واژه «الله» و شعار اسلامی «لا اله الا الله» است که روی رنگ سفید پرچم قرار گرفته‌است. همچنین ۲۲ «الله اکبر» به رنگ سفید و به نشانه پیروزی انقلاب در روز ۲۲ بهمن در حاشیه پایین رنگ سبز و حاشیه بالای رنگ سرخ نوشته شده‌است.
بحث‌هایی مبنی بر شباهت آرم و نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران در پرچم جمهوری اسلامی ایران با آرم و نشان سیک‌های هندی مطرح است.
پرچم دوران هخامنشی به احتمال زیاد عقابی با بال‌های گشوده با قرص خورشیدی در پشت سر عقاب بوده‌است و در زمان اشکانیان پرچمی استفاده می‌شد که به خورشید مزین بوده‌است. منبع عمده ما از نشانه‌های اشراف دوره ساسانی و درفش‌های روزگار ساسانی، کتاب شاهنامه فردوسی و منابع اسلامی است. همچنین، تعداد هجده مهر مربوط به دوره ساسانی که در اطراف دریاچه خوارزم پیدا شده و سنگ‌نوشته‌های ساسانی و پاره‌ای اشارات موجود در منابع رومی آگاهی‌هایی در این زمینه به ما می‌دهند. در سده‌های آغازین پس از اسلام، رنگ سیاه رنگ خلفای عباسی و پیروان و طرفداران آنها بوده و رنگهای سبز و سفید نیز رنگ موردعلاقه در پرچم‌های مخالفان عباسیان، مانند علویان،علویان، فاطمیان مصر و شورشیان ایرانی بوده‌است. از حدود سده نهم هجری (پانزدهم میلادی) نشان شیر و خورشید نشان محبوبی در پرچم‌های ایران بوده‌است. این نشان در دوره‌های مختلف و نزد سلسله‌های شاهی مختلف به صورت‌های متفاوتی تعبیر شده‌است. این نشان در ابتدا تنها نماد ستاره‌بینی بود نه نشانه پادشاهی، ولی بعدها تعبیری اسلامی-شیعی پیدا کرد.
تعبیرهای ملی‌گرایانه و سلطنتی از این نشان بعدها در دوران‌های قاجار و پهلوی به این نشان داده شد. در زمان فتحعلی‌شاه قاجار شمشیری به دست شیر داده میشود و استفاده از این نشان تا انقلاب ۱۳۵۷ ادامه پیدا میکند. نشان شیر و خورشید بعد از انقلاب ۱۳۵۷ با نشان جمهوری اسلامی جایگزین شد.
تاریخچه
دوران باستان
ص=12–21
بازسازی پلاک یافت‌شده در تخت جمشید
در اوستا به درفشی به شکل گاو بالدار (درفشا) اشاره شده‌است. پرچم دوران هخامنشی به احتمال زیاد عقابی با بال‌های گشوده با قرص خورشیدی در پشت سر عقاب (شهباز) بوده‌است. در زمان اشکانیان پرچمی استفاده می‌شد که به خورشید مزین بوده‌است. دسته‌های هزار تایی ارتش اشکانی نیز دارای پرچمی ابریشمی مزین به اژدها بودند. درکتیبه‌های سنگی دوران ساسانی نقش چهار پرچم را میتوان یافت. یکی در بیستون مربوط به شاپور دوماست که پرچم ترسیم شده گشوده نمی‌باشد. سه پرچم دیگر نیز در نقش رستم حک شده‌است. یکی متعلق به هرمز دوم منقش به چلیپای (صلیب) افقی که دارای سه دنباله آویزان است. در نقش مربوط به بهرام دوم بر بالای سر نیزه بهرام حلقه‌ای دیده میشود که دو پارچه از آن آویزان است که دارای خطوطی عرضی می‌باشند و منگوله‌هایی نیز به آنها متصل می‌باشند. در نقش شاپور دوم در نقش رستم، پرچم دارای یک چلیپا و منگوله‌هایی آویزان سه گوی راه راه مشابه گوی موجود درتاجپادشاهان ساسانی می‌باشند. بنا به گفته کاوه فرخ منبع عمده ما از نشانهای اشراف دوره ساسانی و درفش‌های دوره ساسانی هجده مهر مربوط به دوره ساسانی است که در اطراف دریاچه آرال پیدا شده‌است و همچنین کتیبه‌های ساسانی و پاره‌ای اشارات منابع رومی اطلاعاتی در این زمینه به ما می‌دهند.
درفش کاویان
اشاره به درفش کاویانی در اساطیر ایران، به قیام کاوه آهنگر علیه ظلم و ستم آژی‌دهاک (ضحاک) برمیگردد. در آن هنگام، کاوه برای آن که مردم را علیه ضحاک بشوراند، پیش‌بند چرمی خود را بر سر چوبی کرد و آن را بالا گرفت تا مردم گرد او جمع شوند. سپس کاخ فرمانروای خونخوار را در هم کوبید و فریدون را بر تخت شاهی نشانید.
فریدون نیز پس از آنکه فرمان داد تا پاره چرم پیش‌بند کاوه را با دیباهای زرد و سرخ و بنفش آراستند و در و گوهر به آن افزودند، آن را درفش شاهی خواند و بدین سان درفش کاویانی پدید آمد. بعدها نیز هر پادشاهی بدان گوهری به آن می‌افزود بگونه‌ای که در شب نیز درفش کاویان می‌درخشید. درفش کاویان نشان جمشید و نشان فریدون نیز نامیده می‌شد.
تاریخ
از نظر تاریخی در متون اوستایی و هیچ‌یک از نوشته‌های بجا مانده از دوران هخامنشی، سلوکی و اشکانی اشاره مستقیمی به درفش کاویانی نشده‌است. پژوهشگران امروزی در مورد اینکه آیا درفش کاویانی جدا از روایتهای اسطوره‌ای یک واقعیت تاریخی بوده‌است محتاطانه برخورد می‌کنند.
بیشتر دانش ما در مورد درفش کاویانی به منابع اسلامی بر میگردد. محمد بن جریر طبری در کتاب خود به نام تاریخ الامم و الملوک می‌نویسد: درفش کاویان از پوست پلنگ درست شده، به درازای دوازده ارش که اگر هر ارش را که فاصله بین نوک انگشتان دست تا بندگاه آرنج است، ۶۰ سانتیمتر به حساب آوریم، تقریبا پنج متر عرض و هفت متر طول میشود. ابوالحسن مسعودی نیز به همین موضوع اشاره میکند. ابن خلدون گزارش میکند که درفش کاویانی دارای ستاره‌ای بود و چنین اعتقادی وجود داشت که تا زمانی که کسی این درفش را حمل میکند شکست ناپذیر است. کاوه فرخ بیان میکند که بالاترین نشان دوره ساسانی درفش کاویانی میباشد و تصویری بازسازی شده‌ای از درفش کاویان بر اساس شاهنامه ارائه می‌دهد.
به هنگام حمله عرب‌ها به ایران، در جنگ قادسیه درفش کاویان به دست آنان افتاد و چون آن را نزد عمر بن خطاب، خلیفه مسلمانان، بردند، وی از بسیاری گوهرها، درها و جواهراتی که به درفش آویخته شده بود، دچار شگفتی شد و به نوشته تاریخ بلعمی عمر خلیفه مسلمین دستور داد تا گوهرهای آن را بردارند و آن را بسوزانند.
پرچم ایران پس از تسخیر ایران توسط عرب‌ها تا زمان صفویه
پرچم غزنویان به نقل از کتاب تاریخ رشیدالدین
پرچم غزنویان به نقل از کتاب تاریخ رشیدالدین
پرچم امویان بر طبق گفته طبری سفید بوده‌است هرچند تاریخ بلعمی این پرچم را سبز رنگ توصیف کرده‌است. طبری نقل میکند که ابومسلم خراسانی دو پرچم می‌افراشت یکی سیاه رنگ و دیگری پرچمی سفید رنگ مزین به یک آیه قرآنی. نشان عباسیان نیز سیاه رنگ بود که به عبارت محمد رسول‌الله مزین بود. مخالفین عباسیون نیز به نشانه اعتراض از رنگهایی دیگر استفاده می‌کردند. بطور مثال فاطمیون مصر از پرچمی به رنگ سبز و علویان و بسیاری از شورشیان ایرانی از پرچم‌های سفید رنگ استفاده می‌کردند. تصاویر پرچم بر روی اشیاء باستانی بدست آمده از کشورهای اسلامی (و خصوصا بر روی مینیاتورها) یافت میشود. از جمله قدیمیترین آنها بشقاب براق ایرانی متعلق به قرن دهم میلادی است. در زمان مامون خلیفه عباسی رنگ سبز رنگ شیعه بوده‌است. هنگامی که امام رضا به ولایت عهدی رسید بر خلاف سنت عباسیان رنگ سبز را به عنوان رنگ خود برگزید و در نتیجه به پیروی به سنتهای ایران پیش از اسلام متهم شد. گفته میشود او پس از این اعتراضات رنگ سیاه عباسیان را پذیرفت.
بر طبق تصویری در کتاب تاریخ رشید الدین پرچم غزنویان معمولا قرمز و غزنویان اغلب از طرح شطرنجی به عنوان نشان استفاده می‌کردند. هر چند بعضی نوشته‌های موجود مربوط به آن زمان چنین می‌نمایاند که آنان پرچمی مزین به همای طلایی یا شیر طلایی حمل می‌کردند. قزوینی در قرن ششم هجری چنین نقل میکند در آن زمان پادشاهان شیعی پرچمهایی به رنگهای سبز و سفید و سایر پادشاهان کماکان به رسم عباسیان پرچمی سیاه رنگ داشتند.
به نوشته بیهقی سران قبایل سلجوقی علامتها یا بیرقهای مخصوص داشته‌اند. درباره نقش این پرچمها سندی موجود نیست. پس از آن که سلسله سلجوقی در خراسان پدید آمد و خلافت عباسی عملا تابع طغرل بیگ شد، سلجوقیان از آداب عباسی- غزنوی -سامانی تقلید کردند و مظاهر حکومتیشان رنگ اسلامی گرفت. باوجود این، برخی سنتهای قبیله‌ای را حفظ کردند، از جمله این که طغرل به عنوان مهراز نقش چماق استفاده می‌کرده‌است. لیکن از زمان الب ارسلان، مهرها شکل اسلامی یافت.
سلجوقیان از زمان طغرل پرچم سیاه را همراه با سایر نشانهای قدرت از خلفای عباسی گرفتند. ازرقی در قصیده‌ای در رسای طغانشاه، پرچم سپاه او را قرمز خوانده‌است. با این حال رنگ پرچم رسمی سلجوقیان معلوم نیست و به احتمال زیاد، همان رنگ رسمی عباسیان و غزنویان، یعنی سیاه بوده‌است. از اشعار شاعران آن دوره، چون انوری و ظهیر فاریابی، برمی آید که پرچمها نقشهایی از قبیل ماه، اژدها، شیر، پلنگ و هما داشته‌اند، اما معلوم نیست که این نقشها بر روی پرچمها ترسیم گردیده یا بر بالای چوب پرچم نصب شده بوده‌اند و احتمالا به هر دو صورت وجود داشته‌است. «امیر علم» (بیرق‌دار) در تشکیلات سلجوقیان مقام مهمی داشته‌است.
پرچم خوارزمشاهیان در نگاره‌ای ایرانی که بخارا را در محاصره مغولها نشان می‌دهد، به رنگ زرد نشان داده شده‌است، ولی چون این نقاشی در عصر خوارزمشاهیان ترسیم نشده‌است، نمی‌توان آن را (قاطعانه) مطابق با واقع دانست. اما بنابر پاره‌ای شواهد میتوان سیاه بودن پرچم را نیز در این دوره محتمل دانست.
افزوده شدن نقش شیر و خورشید
قدیمیترین پرچم شیر و خورشید دار شناخته شده به سال ۸۲۶ هجری قمری (حدود ۱۴۲۳ میلادی) همزمان با دوره تیموریان
سکه شیر و خورشید دوران سلجوقیان روم
حجم عظیم شواهد تاریخی و متون ادبی و باستانشناسی که احمد کسروی، مجتبی مینوی و سعید نفیسی گردآوری و بررسی کرده‌اند، نشان می‌دهد که خورشید در صورت فلکی اسد در منطقهالبروج از قرن هفتم هجری نقشی نمادین و رایج شد. تحقیقات مینوی، نفیسی و کسروی نشان می‌دهد که این نشان از ستاره بینی وارد فرهنگ عام، نشانها و نقوش هنری شده‌است و از آنجا به تدریج و در حدود قرن نهم هجری معادل قرن پانزده میلادی به نقوش پرچمها وارد میشود. بگفته شاپور شهبازی در ایرانیکا «این نماد تلفیقی از سنن کهن ایران و عرب و ترک و مغول بود.»
قدیمیترین پرچم شیر و خورشید دار شناخته شده به سال ۸۲۶ هجری قمری (حدود ۱۴۲۳ میلادی) همزمان با دوره تیموریان بر میگردد. این پرچم در مینیاتوری از شاهنامه شمس الدین کاشانی (یک منظومه از جهانگشایی مغولان) به تصویر کشیده شده‌است. این مینیاتور که حمله مغولان به حصار شهر نیشابور را نشان می‌دهد. سربازان (مغول؟) را نشان می‌دهد که پرچمی مزین به نشان شیر و خورشید در کنار پرچمی دیگر مزین به هلال ماه حمل می‌کنند.
فواد کوپریلی در نوشتاری که در مورد پرچم قبایل ترک دارد، در مورد پرچم‌های دوره ایلخانان و تیموریان می‌نویسد: «در نقاشیهای برخی از نسخه‌های فارسی راجع به تاریخ مغول، پرچمی با زمینه آبی و تصویر گرگ و سایر نقوش مشاهده میشود که اثبات مطابقت آنها با واقعیات تاریخی نیاز به تحقیق دارد. به نوشته حافظ ابرو، امیراحمد خلج پرچم سرخ داشته‌است. در سپاه از پرچمهایی به رنگهای زرد و قرمز نیز استفاده می‌شده و روی آنها تصاویر گوناگونی از قبیل اژدها، شیر، قره قوش (نوعی عقاب) و شیر و خورشید منقوش بوده‌است. احتمال زیاد می‌رود که تمغاهای خصوصی نیز روی پرچمها به کار می‌رفته‌است. در این دوره، به مقامات بلندپایه پرچم و طبل و علم نظامی (به مغولی: توغ و کورگه) داده می‌شده‌است. ایلخانیان از سویی تحت تاثیر آداب و رسوم کهن مغول ترک و از سوی دیگر تحت تاثیر غزنویان و سلجوقیان بودند و به ویژه در مظاهر حقوقی و علامات حکومتی از تمدن سلجوقیان متاثر بودند. بر نوک پرچمها، هلال («ماهچه علم») فلزی نصب می‌شد.» راهبی اسپانیایی که در قرن هشتم در کتابش تصویری از پرچم ایران با زمینه زرد و تمگای (تمغا) چهارگوش قرمز در وسط ارائه میکند که به احتمال زیاد به دوره ایلخانیان تعلق دارد. در نسخه‌ای از شاهنامه نوشته شده در قرن نهم (زمان مغولها) نگاره‌ای بچشم می‌خورد که پرچمی را با تصویر شیر و خورشید در وسط نمایش می‌دهد. این پرچم به احتمال زیاد متعلق به ایلخانیان است، زیرا این نقش، نقشی رایج روی سکه‌های ایلخانان بوده‌است.
فواد کوپریلی همچنین می‌گوید: با توجه به این پرچم و نمونه‌های مشابه آن در قرن نهم هجری قمری (پانزده میلادی)، بسیاری از مراجع معتبر مانند دانشنامه بریتانیکا و دانشنامه ایرانیکا زمان اولین مدارک موجود از استفاده شیر و خورشید در پرچم‌های ایران را این دوران می‌دانند. مهر نادرشاه نشان شیر و خورشید با عبارت «الملک لله» به معنای تمام حکومت از آن خداوند است
پرچم در دوران صفویان و افشار
پرچم محمدرضا بیگ فرستاده شاه سلطان حسین صفوی به سال ۱۷۱۵ میلادی در هنگام ورود به کاخ ورسای در میان شاهان سلسله صفویان که حدود ۲۳۰ سال بر ایران حاکم بودند، شاه اسماعیل اول بر روی پرچم خود نقش شیر و خورشید نداشت. شاه تهماسب صفوی دستور داد تا تصویر گوسفند (نماد برج حمل) را بر روی پرچمها و هم بر سکه‌ها ترسیم کنند چون تهماسب زاده ماه فروردین (برج حمل) بود. شاه اسماعیل دوم برای نخستین بار نماد شیر و خورشید را به رنگ طلایی بر روی پرچم ایران سوزن دوزی کرد. این پرچم تا آخر دوره صفوی نیز درفش رسمی ایران بود. هر چند صفویان از علم‌ها و پرچم‌های متفاوتی استفاده می‌نمودند، چنین می‌نماید که تا زمان شاه عباس کبیر پرچم شیر و خورشید پرچم اصلی صفوی میشود. در این زمان اروپاییانی که از ایران بازدید کرده‌اند پرچم‌های ایران را سه گوش، مزین به نقشهای شیر و خورشید، ذوالفقار یا آیات قرآنی توصیف کرده‌اند. در این زمان این نشان تفسیری شیعی پیدا میکند. آنگونه که پیدا است نزد صفویان شیر موجود در شیر و خورشید، مظهر امام علی و خورشید، مظهر فر دین یا عظمت خداوندی بود که همان تغییر شکل یافته فر ایزدی است میباشد. بگفته افسانه نجم‌آبادی، استاد دانشگاه هاروارد، شیر و خورشید مظهر دوپایه ایران آن زمان بود. مذهب و حکومت.
در درفش شاهی یا بیرق سلطنتی نادرشاه افشار از رنگ سبز دوران صفوی که در آن زمان نشان تشیع بود، استفاده نمی‌شده‌است. نادر شاه از دو استاندارد سلطنتی استفاده می‌کرد. درفشی سه رنگ با رنگهای قرمز، آبی و سفید و دیگری درفش‌هایی که دارای رنگهای قرمز، آبی، سفید و زرد بود که بدون تزئینی بودند. اما مهر نادر نشان شیر و خورشید با عبارت «الملک لله» بوده‌است.
پرچم ایران از دوره قاجار تا پایان سلسله پهلوی
p=137
پرچم شیر و خورشید با شیر شمشیردار
این نقش در اوایل دوره قاجار به شکلی کاملا ناهمسان روی سکه‌ها، نشانها و پرچمها ظاهر شد. فتحعلی شاه قاجار به تقلید از نشان لژیون دونور فرانسه، نشان شیر و خورشید ایرانی را در ۱۲۲۲–۱۲۲۵ پدید آورد تا به دیپلماتها و مقامات اروپایی اعطا کند. به این ترتیب ایران دارای پرچمی رسمی با نشان شیر و خورشید شد. بدین سان است که یک قرن بعد نویسنده‌ای اروپایی می‌نویسد: «ایران امروزه به سرزمین شیر و خورشید معروف است».
گاسپار دروویل که در ۱۸۱۲–۱۸۱۳م در ارتش ایران خدمت کرده بود، گزارش می‌دهد که پرچمها و نشانهای ایرانیان دارای نشان زرهی کشور، یعنی یک شیر خوابیده و خورشید در حال طلوع همراه با عبارت سلطان بن سلطان فتحعلی شاه قاجار است. پرچمها قرمز رنگ اند و در تارک آنها یک دست نقره‌ای به نشانه دست علی به چشم می‌خورد. لویی دوبو می‌گوید که محمدشاه قاجار (جانشین فتحعلی شاه) دو پرچم داشته‌است: «یکی با نقش شمشیر علی، که دو لبه‌است» و دیگری «با نقش یک شیر خوابیده و خورشیدی که از پشت آن طلوع میکند». پرچم دوم پرچم اصلی کشور بود. دروویل تصاویر جالبی از پرچم ایران آورده‌است. در یکی از این تصاویر شیر با شمشیری در دست تصویر شده‌است. این نخستین باری است که با ظهور شیر شمشیر در دست روبه رو می‌شویم؛ نمادی که از عصر محمدشاه قاجار به بعد به نشان متعارف ملی ایران تبدیل شد. گویا از اواخر دوران فتحعلی شاه به تدریج دو پرچم شیر و خورشید و ذوالفقار علی با هم تلفیق میشود و شیر که مظهر علی بوده‌است شمشیر دریافت میکند.
افسانه نجم‌آبادی تغییراتی که در عرصه اجتماعی سیاسی ایران از زمان فتحعلی شاه شروع میشود را عامل تغییرات اعمال شده بر نشان شیر و خورشید می‌داند. افسانه نجم‌آبادی می‌نویسد که از زمان فتحعلی شاه به تدریج جنبه مذهبی حکومت و شاهان ایران کمرنگ میشود و به دنبال آن تفسیر شیعی شیر و خورشید جایش را به تفسیری ملی گرایانه می‌دهد. نوشته‌های بازمانده از آن زمان از جمله شعری به قلم خود شاه ایران نشان می‌دهد که خورشید در آن زمان استعاره از شاه ایران است و اشاره به جمشید، شاه اسطوره‌ای ایران در شاهنامه فردوسی داشت. در این نوشتارهای برجامانده از آن زمان به شیر نیز استعاره‌ای برگرفته از اسطوره‌های شاهنامه نسبت داده‌اند. شیر در آن زمان اشاره به رستم داشت که شیر نشان او بود و نشانگر پهلوانان و دلاوران ایرانی داشت که آماده برای پاسداری از ایران بودند. شهبازی با نقل فرمانی از زمان محمد شاه نشان می‌دهد که چگونه در اثر مراودات ایرانیان با اروپاییان و آشنایی مجدد شاهان ایران با عظمت ایران باستان نشان شیر و خورشید تعبیری ملی گرایانه پیدا میکند. گویا محمدشاه در سال ۱۲۵۲ فرمانی رسمی صادر کرد که شکل و کارکرد انواع نشانهای شیر و خورشید را تعیین و تعبیری ملی گرایانه از این نشان ارائه می‌دهد. برای نخستین بار از زمان محمدشاه قاجار است که در بسیاری از سکه‌ها و نشانها تاجی بر بالای خورشید قرار داده شد. این نقاشی که زمانی قصر عباس میرزا ولی عهد فتحعلی شاه در تبریز را تزیین می‌نموده‌است، صحنه پیروزی ایرانیان بر روسها در نبرد سلطان‌آباد در ۱۳ فوریه ۱۸۱۳ و در خلال جنگ‌های ایران و روس ترسیم میکند. لشکر ایران در این نبرد درفشی با نشان شیر و خورشید حمل می‌نمایند و شیر در این تصویر شمشیری در دست دارد.
پرچم سه رنگ ایران
برای اولین بار در دوران صدارت امیرکبیر به سال ۱۸۴۹ در سفارت ایران در لندن پرچم شیر و خورشید ایران برافراشته شد. پرچم ایران که در دانشنامه تیتوساناکیرجا و در خلال سالهای ۱۹۲۵ تا ۱۹۲۸ چاپ شده‌است.
یحیی ذکاء تصویر دو پرچم از مهمترین پرچم‌های رایج در روزگار قاجار مربوط به سال ۱۳۰۶ هجری قمری، ۱۸۸۶ میلادی را آورده‌است. اولین پرچم مربع شکل است که نوار بالایی آن سبز و پایینی قرمز است، زمینه پرچم سفید رنگ است و در مرکز آن یک شیر و خورشید قرار دارد. از این پرچم برای ساختمان‌های دولتی و یادمان‌های سلطنتی، قلعه‌ها و بنادر و هرآنچه به دولت و سلطنت مربوط بود استفاده می‌کردند. پرچم دیگر نیز سه رنگ است با این تفاوت که پهنای نوارها مساوی است. شیر و خورشید چنان در میان این پرچم جای گرفته که هر سه رنگ را دربر می‌گیرد. این پرچم را میتوان نخستین پرچم «سه رنگ» ایران دانست، ولی سالها طول می‌کشد تا این پرچمها کاملا جا بیفتد.
اینکه این سه رنگ با چه تعبیری در آن زمان انتخاب شده‌است محل اختلاف نظر است؛ ولی انتخاب رنگهای سبز و سفید بی‌ارتباط با سنتهای شیعی و اسلامی نبوده و سرخ نشان دهنده قدرت نظامی بوده‌است. بعدها نشان پرچم تعبیری منطقی بدین صورت یافت که رنگ سبز به عنوان نشان اسلام، رنگ سفید نشان صلح و سرخ نشان رشادت و دلاوری تفسیر شد.
این ترسیم پرچم تا زمان انقلاب مشروطیت ادامه پیدا میکند. هرچند در ابتدای مشروطیت عده‌ای قصد داشتند که پرچمی سرخ رنگ با نشان شیر و خورشید را جایگزین پرچم سه‌رنگ کنند؛ ولی سرانجام اصل پنجم متمم قانون اساسی مشروطه مصوب مهر ۱۲۸۶ پرچم سه‌رنگ سبز و سفید و سرخ بصورتی که اکنون می‌شناسیم همراه با شیر و خورشید را پرچم رسمی ایران اعلام کرد.
پرچم دوره پهلوی
در زمان رضا شاه پهلوی پرچم مشروطه حفظ شد با این تفاوت که شیر با چهره واقعی‌تری ترسیم می‌شد و دیگر خورشید به صورت زنانه ترسیم نمی‌گردید و خورشید تنها دارای انواری بود. در این زمان در بسیاری از موقعیت‌ها نظیر استفاده‌های نظامی پرچم دارای تاج پهلوی نیز بوده‌است.
در همین زمان واژه‌های مصطلح در زبان فارسی شامل درفش (فارسی)، علم (عربی) و بیرق (ترکی) با واژه پرچم جایگزین شدند. این واژه به مرور زمان، به حکم اطلاق جزء بر کل، بر خود درفش نیز اطلاق شده و نخستین فرهنگستان ایران کاربرد آن را به همین معنی و به جای علم و بیرق تایید کرده‌است. این اقدام اعتراض نافرجام بعضی فرهیختگان از جمله ابراهیم پورداوود را دربرداشت.
دوران سه‌پرچمی
پیش از انقلاب اسلامی، ایران دارای سه پرچم بود:
historical پرچم ایران با علامت شیر و خورشید
پرچم با علامت شیر و خورشید: از سه رنگ برابر سبز و سفید و سرخ تشکیل می‌شد به نحوی که سبز در بالا، سفید در میان و سرخ در پایین قرار می‌گرفت. علامت شیر و خورشید در وسط پرچم و روی بخش سفید جای داشت. این پرچم برای مدتی «پرچم دولتی» خوانده می‌شد که مورد اعتراض برخی از پژوهشگران همچون یحیی ذکاء قرار داشت. در مقرره‌های هیئت دولت منوچهر اقبال در سالهای ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ نیز نامی از پرچم دولتی نیامده است.
historical پرچم ایران بدون علامت شیر و خورشید
پرچم بدون علامت شیر و خورشید: از سه رنگ برابر سبز و سفید و سرخ تشکیل می‌شد به نحوی که سبز در بالا، سفید در میان و سرخ در پایین قرار می‌گرفت. این پرچم فاقد علامت شیر و خورشید بود. این پرچم برای مدتی «پرچم ملی» خوانده می‌شد که مورد اعتراض برخی از پژوهشگران همچون یحیی ذکاء قرار داشت. در مقرره‌های هیئت دولت منوچهر اقبال در سالهای ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ نیز نامی از پرچم ملی نیامده است.
historical پرچم نظامی ایران پیش از انقلاب اسلامی
پرچم نظامی: از سه رنگ برابر سبز و سفید و سرخ تشکیل می‌شد به نحوی که سبز در بالا، سفید در میان و سرخ در پایین قرار می‌گرفت. علامت آن به این صورت بود که یک تاج پهلوی در بالای شیر و خورشید نقش می‌بست و گرداگرد شیر و خورشید، یک شاخه بلوط و یک شاخه زیتون قرار داشت به‌طوری‌که از پایین به شکل پاپیون زده شروع و به سمت بالا باز می‌شد. در مقرره هیئت دولت منوچهر اقبال به اشتباه سخن از برگ خرما (پالم) رفته بود. یحیی ذکاء به این اشتباه اشاره کرده‌است.
استانداردسازی پرچم‌های وقت ایران
historical پرچم ایران با علامت شیر و خورشید گرافیکی در دهه ۱۳۵۰
پس از انقلاب مشروطه کوشش‌هایی در جهت استانداردسازی پرچم ایران صورت پذیرفت.
استانداردسازی شیر و خورشید: در مقرره‌ای به تاریخ ۱۲ شهریور ۱۲۸۹ ه.خ جزئیات علامت شیر و خورشید شامل نحوه رسم دم شیر (مانند حرف S ایتالیک)، محل و اندازه شیر، شمشیر و خورشید توصیف شد. در مقرره‌ای به تاریخ ۱۴ دی ۱۳۳۶ چنین آمده‌است: «نقش شیر و خورشید به رنگ زرد طلایی در وسط پرچم روی قسمت سفید و به قسمی رسم میشود که سر شیر به طرف چوب پرچم و شمشیر به‌طور عمودی در دست شیر قرار گرفته و پای شیر به طرف رنگ قرمز باشد. در یک روی پرچم که سر شیر به طرف چپ بیننده است، شمشیر در دست راست شیر است و نگاه شیر متمایل به چپ و دم شیر به شکل حرف S ایتالیک است و یک خم به طرف بالا دارد. در روی دیگر پرچم عکس این وضع خواهد بود؛ یعنی شمشیر در دست چپ شیر است و نگاه شیر متمایل به راست و دم شیر وارونه حرف S ایتالیک است و شیر و خورشید دو روی پرچم باید برهم منطبق باشد. زیر پای شیر از امتداد شمشیر تا نقطه تقاطع عمود فرضی که از آخرین نقطه دم شیر فرود آید متناسب با ابعاد تصویر، خط مستقیمی رسم میشود.» در مقرره‌ای دیگر به تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۳۷ شیر و خورشید به جای خط افقی بر روبانی تاخورده جای داده میشود. به گفته یحیی ذکاء در ۱۳۴۴ کمیسیونی در «موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران» تشکیل شد که برای پرچم ایران استانداردهایی را تدوین نماید. بار دیگر در این استاندارد، تکیه‌گاه شیر، یک خط (به جای روبان تاخورده) توصیف شد. سرانجام نیز در دهه ۱۳۵۰، طراحی‌ای گرافیکی از شیر و خورشید رسمیت یافت و بر اسناد دولتی و پرچمها نقش بست.
میدان آزادی کنونی، پیش از انقلاب اسلامی ایران
تناسب پهنا به درازای پرچم: در مقرره‌ای به تاریخ ۱۳۱۴ قطع (تناسب پهنا به درازای) پرچم‌های دولتی، ملی و نظامی بر زمین ۲ به ۳ و بر کشتی‌ها ۱ به ۳ تعیین گردید. در مقرره‌های دیگری به تاریخ ۱۴ دی و ۸ بهمن ۱۳۳۶ تناسب پهنا به درازای پرچم‌های ایران بر زمین و بر کشتی‌ها ۱ به ۱٫۷۵ (یا همان ۴ به ۷) تعیین شد که این تناسب در پرچم کنونی ایران نیز رعایت میشود.
پرچم جمهوری اسلامی ایران
دیدار یاسر عرفات با مقامات دولت موقت ایران، بخشی از پرچم شیروخورشیدنشان در سمت راست تصویر دیده میشود.
پرچمی سه‌رنگ با نشان خورشیدمانند مشت و ستاره در میان آن در تصویری از سخنرانی انتخاباتی ابوالحسن بنی‌صدر در ۱۳۵۸ و پیش از تصویب و رسمیت پرچم کنونی جمهوری اسلامی ایران
در نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب، دولت موقت از پرچم شیروخورشیدنشان استفاده می‌کرد. برای نمونه در تصاویر دیدار یاسر عرفات با سران دولت موقت، پرچم شیروخورشیدنشان دیده میشود. اندکی بعد، در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷، آیت‌الله خمینی خواستار برچیده شدن نشان شیر و خورشید شد. پس از این سخنرانی، دولت موقت مسابقه‌ای عمومی برای طراحی نشان جمهوری اسلامی برگزار کرد. اگرچه نشان کنونی جمهوری اسلامی نیز به این مسابقه ارسال شد، ولی نشان دیگری پذیرفته شد. این نشان که شامل ستاره و مشت گره‌کرده بود، بر روی اسکناسهای اول انقلاب چاپ شد. با این حال نشان شیر و خورشید تا سال ۱۳۵۹ بر روی برخی اسناد دولتی به کار می‌رفت که اعتراض آیت‌الله خمینی را در ۶ تیر ۱۳۵۹ برانگیخت. وی در ۷ تیر ۱۳۵۹ برای تغییر نشانها و آرم‌های شاهنشاهی مهلتی ۱۰ روزه تعیین کرد.
پرچم کنونی جمهوری اسلامی ایران
پرچم کنونی جمهوری اسلامی در ۱۵ تیر ۱۳۵۹ از سوی شورای انقلاب تصویب شد.
این پرچم، بیانگر اسلامی بودن حکومت است. در اصل هجدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۵۸ (۱۹۷۹ میلادی) در مورد پرچم رسمی کشور گفته شده‌است که پرچم رسمی کشور از سه رنگ سبز، سفید و سرخ تشکیل میشود و نشان جمهوری اسلامی (تشکیل شده با حرف الله) در وسط آن قرار دارد.
ویژگی‌های پرچم رسمی ایران
هر یک از ویژگی‌های پرچم نشانگر یکی از ارزش‌هایی است که انقلاب اسلامی ایران، مبتنی بر آنها به پیروزی رسیده‌است.
شورای انقلاب، در تاریخ ۱۳۵۹/۰۴/۱۵ با ابلاغ ویژگی‌های کلی پرچم، اعلام کرد که مشخصات هندسی و فنی پرچم با رعایت استانداردهای ابلاغی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران باشد. این موسسه در ۱۳۹۵ به «سازمان ملی استاندارد ایران» تحول یافت. نخستین استاندارد پرچم در ۱۳۵۹ تدوین شد که دو بار در سالهای ۱۳۸۳ و ۱۳۹۵ بازنگریسته شد.
در نهایت ویژگی‌های فعلی پرچم رسمی کشور، ابلاغی از سوی سازمان ملی استاندارد ایران، به شکل زیر میباشد (ابلاغی ۱۳۵۹، بازنگریسته ۱۳۸۳ و ۱۳۹۵):
پرچم به ترتیب عمودی از سه رنگ مساوی سبز، سفید و سرخ تشکیل شده‌است.
علامت مخصوص جمهوری اسلامی ایران، به رنگ سرخ در وسط پرچم قرار می‌گیرد.
شعار الله اکبر، به نشانه ۲۲ بهمن (روز بیست و دوم از ماه یازدهم سال)، یازده بار به صورت نواره در مرز رنگ سبز با رنگ سفید و یازده بار به صورت نواره در مرز رنگ سرخ با رنگ سفید (در مجموع ۲۲ بار) و به خط بنایی (یعنی همان خطی که شعار الله اکبر بر بالای مناره‌های مساجد با آن نوشته میشود) تکرار میگردد.
حرف الف «الله اکبر» در نواره بالا در زیر کلمه و در نواره پایین در بالای کلمه به‌طور افقی و در مرز رنگ سفید با سرخ و سبز قرار می‌گیرد.
لابه‌لای حروف الله اکبرهای فوقانی، به رنگ سبز، و الله اکبرهای تحتانی، به رنگ سرخ پر میشود.
نسبت طول به عرض پرچم، هفت به چهار است.
میله پرچم، به رنگ اکلیل نقره و قطر آن دو تا چهار سانتیمتر و درازای آن، سه برابر عرض پرچم میباشد. در بالای میله و بلافاصله بعد از پرچم، یک قبه (گوی) قرار داده میشود که نسبت قطر گوی به قطر میله، برابر سه به دو میباشد. طناب مورد استفاده برای پرچم، باید از جنس نایلون و حداقل قطر یک سانتیمتر باشد. اگر پرچم در میدان‌ها نصب شود، اندازه میله نسبت به اندازه میدان متغیر است.
نشان الله سرخ رنگ که در مرکز پرچم جمهوری اسلامی ایران درج میگردد، عبارت لااله‌الاالله میباشد.
در آخرین اصلاح استاندارد پرچم ایران آمده‌است که رنگها، علامت مخصوص و شعار الله اکبر با تمام مشخصات آن باید در هر دو روی پارچه پرچم مشخص شود؛ ولی در صورت یک‌لایه بودن پرچم، برعکس بودن نوشته‌ها در طرف دیگر پرچم مانعی ندارد. متاسفانه مشخص نشده‌است که روی پرچم آن سویی است که میله در سمت چپ آن قرار می‌گیرد یا آن سویی که میله در سمت راست آن جای دارد.
الهام گرفتن نشان جمهوری اسلامی ایران از عبارت لا اله الا الله
برخی از ویژگی‌های فنی پرچم
پارچه پرچم باید ساده تاری و پودی و از جنس نخ پنبه‌ای خالص سفید و مرسریزه شده یا ترکیبی از پنبه، پلی استر، ویسکوز - پلی استر (با نسبت ۳۵–۶۵ درصد) بافته شود. پارچه پرچم را میتوان از ابریشم یا پشم نیز بافت ولی نباید از ویسکوز خالص بافته شود.
همه پرچمها به جز پرچم‌های رومیزی و تشریفاتی باید یک لایه باشند.
تمامی پرچمها باید یک تکه باشند، به استثنای پرچمهایی که طولی بیش از ۱٫۴ متر دارند؛ که در این صورت نیز درز نباید روی نشان رسمی و نوشته قرار گیرد.
رنگهای پرچم ایران
استاندارد رنگهای پرچم ایران در تارنمای تخصصی « »:
قرمز: Pantone 186 c یا CMYK (%) C 0 - M90 - Y 80 - K 5
سبز: Pantone 355 c یا CMYK (%) C 100 - M 0 - Y 95 - K 5
طراحان پرچم
طراح اصلی پرچم جمهوری اسلامی ایران، دکتر حمید ندیمی است؛ لکن یک کمیسیون نوزده نفره با اعضای زیر ویژگی‌های پرچم را تعیین کرده‌اند:
ردیف
نام
نام خانوادگی
سمت
۱
حمید
ندیمی
طراح پرچم - رئیس کمیسیون
۲
محمد
حقیقت کش
دکترای نساجی - نایب رئیس کمیسیون
۳
جهانگیر
آزادگان
نماینده چیت‌سازی تهران
۴
محمد
ابوذری
نماینده صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران
۵
مجید
بهرامی
نماینده وزارت کشور
۶
فیروز
تقوی
کارشناس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
۷
حسن
جعفر زاده قاضی
نماینده وزارت صنایع و معادن
۸
محمدعلی
سپاه منصور
نماینده کارخانه فخر ایران
۹
پرویز
سبحانی
سرگرد ارتش - فرماندهی لجستیکی - مدیریت یکنواخت‌سازی ارتش جمهوری اسلامی ایران
۱۰
کامبیز
کیهانی
سرهنگ ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران
۱۱
یعقوب
حاج آخوندی
سروان انتظامی - معاونت لجستیکی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران
۱۲
شیرین
صور اسرافیل
کارشناس مسئول موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
۱۳
رضا
کرباسیان
کارشناس مسئول موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
۱۴
محمدمهدی
نجفی
نماینده موسسه ایران اسکرین
۱۵
مسعود
هانی
مدیر برنامه‌ریزی نساجی مازندران
۱۶
مسعود
هندی
نماینده شرکت ایران هوخست
۱۷
عباس
وکیل
روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۱۸
فخری
طالبی رجبی
دبیر کمیسیون - کارشناس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
احترام به پرچم
در سال ۱۳۱۶ مقرره خاصی تصویب شد که تمام مردم را موظف به ادای احترام به پرچم رسمی کشور می‌کرد. مثلا تصریح می‌کرد که اگر فردی به هشت قدمی پرچم برسد، باید با احترام حرکت کند و سپس به صورت صاف بایستد و با برداشتن کلاه، به پرچم ادای احترام کند؛ ویا افرادی که لباس رسمی به تن دارند، سلام نظامی دهند. ویا اگر پرچم از مقابل فرد نشستهای حرکت داده میشود، آن فرد باید به احترام پرچم بایستد. این مقرره هنوز هم وجود دارد و معتبر است.
مقررات خاص دیگری برای احترام به پرچم و حفظ شدن آن در کشور وجود دارند:
در کلیه مصاحبه‌های تصویری مقامات، در داخل یا خارج از کشور، باید پرچم رسمی ایران وجود داشته و در معرض دید باشد.
پرچم با بهترین کیفیت و در مناسب‌ترین مکان کلیه ادارات و موسسات نصب شود.
در مراسم صبح گاهی مدارس، پرچم به اهتزاز درآید.
در کلیه مراسم مشهور، مثل ۲۲ بهمن، پرچم در مکان‌های مناسب نصب شود.
شکل پرچم و سرود ملی به دانش آموزان آموزش داده شود.
نیمه افراشته کردن پرچم
در سال ۱۳۶۹، معاون اول رئیس‌جمهور دستور داد که در هفته عزای عمومی که به مناسب اولین سالگرد ارتحال روح‌الله موسوی خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، برگزار شده بود، پرچم رسمی کشور به صورت نیمه افراشته در آید.
بعدها، طبق دستور معاون اول رئیس‌جمهور، نظر به اینکه پرچم ایران، متضمن عبارت «الله» و «لا اله الا الله» و «الله اکبر» است؛ و با توجه به قداست کلمه الله هیچکس حق نیمه افراشته کردن پرچم رسمی کشور را در ایام سوگواری و عزاداری ندارد. از نظر مسلمانان، کلمه «الله» بالاتر از هرچیزی در جهان است.
در صورت لزوم، میتوان پرچم سیاه در کنار پرچم رسمی کشور به اهتزاز درآورد.
با این حال در مراسم پارالمپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو، در پی مرگ دلخراش بهمن گلبارنژاد دوچرخه‌سوار ایرانی، پرچم ایران نیمه‌افراشته گردید و رسما هم در ۶ بهمن ۱۳۹۵، طی بخشنامه معاون اول رئیس‌جمهور، ممنوعیت نیمه‌افراشتن پرچم ایران لغو شد.
استاندارد ملی پرچم ایران
ایران
سرود ملی ایران
سرود شاهنشاهی ایران
سرود پرچم شیر و خورشید ایران
شیر و خورشید
درفش کاویان | [
"امیرکبیر",
"ناصرالدین شاه قاجار",
"شیر و خورشید",
"انقلاب ۱۳۵۷ ایران",
"حمید ندیمی",
"ناصرالدین‌شاه قاجار",
"نشان رسمی ایران",
"قانون اساسی",
"اسلام",
"نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران",
"سیک",
"پرچم",
"عقاب",
"اشکانیان",
"خورشید",
"شاهنامه",
"دریاچه خوارزم",
"روم",
"خلافت عباسیان",
"خلفای فاطمی",
"سده ۱۵ (میلادی)",
"ستاره‌بینی",
"فتحعلی‌شاه قاجار",
"اوستا",
"شهباز",
"ابریشم",
"اژدها",
"کتیبه",
"ساسانیان",
"سنگ‌نبشته بیستون",
"شاپور دوم",
"نقش رستم",
"هرمز دوم",
"صلیب",
"بهرام دوم",
"تاج",
"پادشاهان ساسانی",
"کاوه فرخ",
"دوره ساسانی",
"درفش کاویانی",
"اساطیر ایران",
"کاوه آهنگر",
"اژی‌دهاک",
"ضحاک",
"فریدون",
"فردوسی",
"زبان اوستایی",
"هخامنشیان",
"سلوکیان",
"محمد بن جریر طبری",
"تاریخ طبری",
"علی بن حسین مسعودی",
"ابن خلدون",
"حمله اعراب به ایران",
"قادسیه",
"عمر بن خطاب",
"خلافت",
"تاریخ بلعمی",
"امویان",
"ابومسلم خراسانی",
"غزنویان",
"هما",
"ابوالفضل بیهقی",
"خراسان",
"طغرل بیک",
"سلجوقیان",
"آلپ ارسلان",
"خوارزمشاهیان",
"بخارا",
"تیموریان",
"احمد کسروی",
"مجتبی مینوی",
"سعید نفیسی",
"شیر (صورت فلکی)",
"منطقةالبروج",
"مینیاتور (ابهام‌زدایی)",
"نیشابور",
"مغول",
"ترک (ابهام‌زدایی)",
"تمغا",
"ایلخانیان",
"سکه",
"دانشنامه بریتانیکا",
"دانشنامه ایرانیکا",
"سلطان حسین صفوی",
"کاخ ورسای",
"صفویان",
"شاه اسماعیل یکم",
"شاه تهماسب یکم",
"شاه اسماعیل دوم",
"نماد شیر و خورشید",
"سوزن دوزی",
"شاه عباس یکم",
"مثلث",
"دین",
"نادر شاه",
"نشان شیر و خورشید",
"فتحعلی شاه",
"لژیون دونور",
"فرانسه",
"سده",
"گاسپار دروویل",
"کشور",
"لویی دوبو",
"محمد شاه قاجار",
"علی",
"شمشیر",
"ذوالفقار",
"افسانه نجم‌آبادی",
"محمدشاه",
"یحیی ذکاء",
"دولت",
"جنبش مشروطه ایران",
"رضا شاه",
"فرهنگستان ایران",
"ابراهیم پورداوود",
"انقلاب اسلامی ایران",
"دولت موقت ایران",
"ابوالحسن بنی‌صدر",
"یاسر عرفات",
"سید روح‌الله خمینی",
"شورای انقلاب اسلامی ایران",
"حکومت",
"قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران",
"جمهوری اسلامی ایران",
"لا اله الا الله",
"بهمن گلبارنژاد",
"تهران",
"ایران",
"سرود ملی ایران",
"سرود شاهنشاهی ایران",
"سرود پرچم شیر و خورشید ایران",
"دانشنامه اسلام"
] | [
"پرچم کشورها",
"پرچم‌های ایران",
"پرچم‌های نمایش‌گر شهادتین",
"تاریخ ایران",
"فرهنگ در ایران",
"نمادهای ملی ایران"
] |
1,535 | ناهید | 0 | 101 | 0 | [
"ناهيد (اسطوره)",
"ناهید (اسطوره)",
"ناهيد در ادبيات"
] | false | 83 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | ناهید Nāhid از نام « آناهید » Anāhid در پارسی میانه و « آناهیتا » An-āhita از پارسی باستان است. این نام از پیشوند منفی «-an»، یعنی «نا-» و واژه اوستایی « -āhita »، یعنی «آلوده» پدید آمده و معنی آن «نا آلوده»، یعنی پاک و بی‌گناه، است. واژه پارسی «آهو» به معنی «عیب و گناه» نیز از همین ریشه است…
ایزدبانوی آبها
ناهید در فرهنگ ایران باستان بمعنی آناهیتا، ایزدبانوی آبها است که در باستان استراب یا ستاره آبها نامیده می‌شده است.
ستاره صبح
ناهید نام دیگر ستاره صبح یعنی همان سیاره زهره است که در علم هیئت مکان او فلک سیم است و اقلیم پنجم بدو تعلق دارد. آن را مطربه فلک گویند. نام دیگر آن، زهره (ماخوذ از زبان عربی) و نام اروپایی آن «ونوس» (Venus) (برگرفته از الهه زیبایی اساطیر رومی) است. در نجوم جدید سیاره دوم از منظومه شمسی است.
از کحل شب چو دیده ناهید شب گمار روشن شود چو اختر صبح منورم
چپ‌چین (ناصرخسرو) پایان چپ‌چین
ستاره فلک سوم:
نخستین فلک ماه را منزل است دگر تیر را باز ناهید راست
چپ‌چین (ناصرخسرو) پایان چپ‌چین
ستاره خنیاگر:
سماع ناهید آخر ز مردمان که شنید که خواند او را اخترشناس خنیاگر
چپ‌چین (مسعود سعد، دیوان ص 348)) پایان چپ‌چین
نام دخترانه
«ناهید»، «آناهید» و «آناهیتا» به عنوان نام دختر در میان ایرانیان، تاجیکان، ارمنیان و برخی دیگر از اقوام پیرامون ایران رایج است. ناهید کنایه از دختر رسیده همچنین ناهیده یا ناهده نیز میباشد.
وبگاه واژه‌یاب | [
"پارسی میانه",
"آناهیتا",
"پارسی باستان",
"زبان اوستایی",
"استراب",
"سیاره زهره",
"هیئت",
"زبان عربی",
"ونوس",
"اساطیر رومی",
"منظومه شمسی",
"ناصرخسرو",
"مسعود سعد",
"ایران"
] | [
"اساطیر ایرانی",
"ایزدان مزدیسنا",
"ایزدان هندواروپایی",
"نامهای زنان ایران"
] |
1,536 | اعداد حسابی | 0 | 24 | 0 | [
"اعداد حسابي",
"عدد حسابی",
"اعداد صحیح نامنفی",
"اعداد صحيح نامنفي",
"عدد حسابي"
] | false | 15 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | اعداد حسابی همان اعداد طبیعی در دستگاه اعداد عربی هستند که صفر هم به آنها اضافه شده است. به اعداد حسابی اعداد صحیح نامنفی هم گفته میشود.
مجموعه اعداد طبیعی {… ،۳ ،۲ ،۱ است. در این مجموعه عدد صفر وجود ندارد و با اضافه کردن آن، مجموعه اعداد حسابی- {… ،۳ ،۲ ،۱ ،۰ - به وجود می‌آید.
و به صورت W که میان ان یک ممیز میباشد نشان داده میشود. در حقیقت W حرف اول کلمه انگلیسی Whole به معنی کامل است
تمامی مجموعه‌هایی که از این نوع اعداد درست شده را با I نشان می‌دهند. | [
"اعداد طبیعی",
"اعداد عربی",
"صفر",
"مجموعه اعداد طبیعی"
] | [
"اعداد صحیح",
"اعداد کاردینال",
"اعداد گویا",
"نظریه اعداد"
] |
1,538 | ادوین هابل | 1 | 121 | 0 | [
"ادوين هابل"
] | false | 34 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "ادوین هابل"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Studio portrait photograph of Edwin Powell Hubble (cropped).JPG"
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[مارشفیلد، میزوری]]"
},
{
"Item1": "محل مرگ",
"Item2": "سان مارینو، کالیفرنیا"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "آمریکایی"
},
{
"Item1": "رشته فعالیت",
"Item2": "[[اخترشناس]]"
},
{
"Item1": "جوایز",
"Item2": "مدال بروس در ۱۹۳۸\n\nمدال فرانکلین در ۱۹۳۹\n\nمدال طلائی انجمن سلطنتی اختر شناسان در ۱۹۴۰\n\nجایزه مریت به خاطر مشارکت‌های بی‌نظیر در بالستیک در ۱۹۴۶."
},
{
"Item1": "دین",
"Item2": "[[ندانم‌گرایی]]"
},
{
"Item1": "امضا",
"Item2": "Edwin Hubble signature.svg"
}
],
"Title": "دانشمند"
} | ادوین پاول هابل ، دانشمند اخترشناس آمریکایی (۱۸۸۹ - ۱۹۵۳) کسی بود که ثابت کرد برخی از سحابی‌های بیضی شکلی که در آسمان دیده می‌شوند، کهکشانهایی هستند که در فاصله‌ای بسیار دور از کهکشان ما قرار دارند.
زندگینامه
ادوین پاول هابل در سال ۱۸۸۹ در مارشفیلد واقع در ایالت میسوری آمریکا متولد شد. هابل در آکسفورد در رشته حقوق تحصیل کرد. او به قانون مدنی بریتانیا علاقه‌مند بود زیرا خانواده‌اش سالها پیش از انگلیس به آمریکا مهاجرت کرده بودند. اوسه سال را در آکسفورد گذراند. هابل در سال ۱۹۱۳ در لوئیزویل واقع در ایالت کنتاکی دفتر وکالت گشود. پس از مدت کوتاهی دریافت که نمی‌تواند وکیل باشد و به دانشگاه شیکاگو بازگشت. آنجا برای بار دیگر تحصیل در رشته ستاره‌شناسی را آغاز کرد. او کسی است که اولین طبقه‌بندی را از شکل کهکشانها ارائه کرد. طبقه‌بندی او تا مدت‌ها توسط اخترشناسان مورد استفاده بود. ادوین هابل برای اولین بار رابطه‌ای میان سرعت و فاصله کهکشانها بدست آورد که می‌توانست مقیاسی از عالم را نتیجه دهد.
ادوین هابل با ابزار و وسائل موجود در رصدخانه دانشگاه به آسمان شب نگاه می‌کرد. تحقیقات او این پرسش اصلی که ستاره‌شناسان پاسخی برای آن نداشتند را نیز در بر می‌گرفت: سحاب چیست؟ آن طور که هابل توضیح می‌دهد سحاب یک واژه تخصصی در علم ستاره‌شناسی است که قرنها قدمت دارد. سحاب نامی بود که به مناطق دائما ابری در خارج از منظومه شمسی اطلاق می‌شد. برخی ستاره‌شناسان تصور می‌کردند سحاب‌ها بخشی از کهکشان راه شیری هستند برخی دیگر می‌گفتند سحاب‌ها جهان‌های جزیره مانندی در مناطقی دوردست در فضا هستند. هابل در تحقیق علمی خود گفت: این مسئله تنها از طریق ابزار قوی‌تری قابل بررسی است که هنوز اختراع نشده‌است.
در سال ۱۹۱۷ که ایالات متحده درگیر جنگ جهانی اول در اروپا بود. ادوین هابل به ارتش آمریکا پیوست و در فرانسه خدمت کرد. پیش از این، ستاره‌شناسی به نام جرج الری هیل شغلی را در رصدخانه مونت ویلسون در کالیفرنیای جنوبی به هابل پیشنهاد کرده بود. هنگامی که هابل پس از جنگ جهانی اول به آمریکا بازگشت، پیشنهاد هیل را پذیرفت. او در آن زمان سی ساله بود و در آستانه شروع کاری بود که برای وی شهرتی جهانی را به همراه می‌آورد.
در مونت ویلسون هابل در اولین رصد خود از تلسکوپی استفاده کرد که آینه‌ای با قطر ۱۵۲ سانتیمتر داشت. او سوژه‌هایی را در درون کهکشان زمین مشاهده کرد و درباره سحابی‌ها به کشف مهمی نائل شد. هابل گفت نوری که از سحاب‌ها می‌تابد در واقع از ستارگان نزدیک آنها ناشی میشود. به گفته هابل سحاب ابری از اتم و غبار است. سحاب‌ها مانند ستاره‌ها آنقدر گرم نیستند که بتوانند نور بتابانند.
کمی بعد هابل کار با یک تلسکوپ بزرگتر و قوی‌تر را در مونت ویلسون آغاز کرد که آینه‌اش دویست و پنجاه سانتیمتر قطر داشت. این قوی‌ترین تلسکوپ جهان برای مدت ۲۵ سال بود و قدرتی را که هابل برای کشفیاتش به آن نیاز داشت دارا بود. از سال ۱۹۲۲ ادوین هابل نقاط دورتری را مورد مطالعه قرار داد. اولین کشف بزرگ او زمانی بود که یک ستاره متغیر را مشاهده کرد. ستاره‌های متغیر ستاره‌هایی هستند که روشنایی آنها در دوره‌های زمانی مشخص تغییر میکند. هنریتا لیویت ستاره‌شناسی در کالج هاروارد، ثابت کرد که این دوره‌های زمانی می‌تواند برای اندازه‌گیری فاصله یک ستاره تا زمین مورد استفاده قرار گیرد. کشف هابل به مناقشات طولانی پایان داد. هابل ثابت کرد که نظریه قرارگیری سحاب در درون کهکشان راه شیری اشتباه است. او همچنین ثابت کرد که سحاب‌ها خود کهکشان هستند. ستاره‌شناسان اکنون باور دارند که کهکشان‌های دور دست به واقع وجود دارند.
هابل سپس به کاوش بیشتر درباره جزییات کهکشانها، شکل و روشنایی آنها پرداخت. تا سال ۱۹۲۵ آنقدر آزمایش و مطالعه کرده بود که توانست بگوید جهان از کهکشانهایی با شکل‌ها و اندازه‌های مختلف تشکیل شده‌است.
به گفته هابل، همان‌طور که ستاره‌ها با یکدیگر فرق دارند، کهکشانها هم متفاوت هستند، برخی کهکشانها مثل راه شیری و آندرومدا، مارپیچ هستند و برخی دیگر به توپ بیسبال یا تخم مرغ شباهت دارند. شماری دیگر هم شکل خاصی ندارند. هابل نظامی را برای توصیف کهکشانها از طریق شکل پیشنهاد کرد که امروزه نیز همچنان مورد استفاده است. او همچنین نشان داد که کهکشانها از نظر ذرات درخشانی که دارند به هم شبیه هستند.
به گفته هابل تمامی کهکشانها به هم مرتبط هستند همان‌طور که اعضای یک خانواده به هم ارتباط دارند. در اواخر دهه ۱۹۲۰ هابل حرکت کهکشانها در فضا را مورد مطالعه قرار داد.
در نهایت تحقیقات او منجر به کشف انبساط جهان، مهمترین کشف نجومی قرن بیستم شد. البته پیش از آن وی.ام. سیلفر مطالعاتی را درباره حرکت کهکشانها انجام داده بود.
او کشف کرد که کهکشانها با سرعتی بین ۳۰۰ تا ۱۸۰۰ کیلومتر در ثانیه از زمین دور می‌شوند. هابل به اهمیت یافته‌های سیلفر پی برد. او طرحی را برای اندازه‌گیری فاصله و سرعت کهکشان‌های مختلف در نظر گرفت و با کمک دستیارش حرکت کهکشانها را اندازه‌گیری کرد.
مطالعه روی چهل و شش کهکشان به هابل نشان داد که کهکشانها در حال حرکت و دور شدن از زمین هستند و سرعت حرکت آنها به‌طور مستقیم به فاصله آن کهکشان از زمین مرتبط است. هابل کشف کرد که هرقدر کهکشانی از زمین دورتر باشد سرعتش بیشتر است. این قانون علمی «قانون هابل» نامیده میشود. کشف هابل تغییر عمده‌ای را در درک ما از هستی بوجود آورد.
جهان از زمان پیدایش تاکنون دستخوش تغییر و دگرگونی بوده‌است و به گفته هابل این مسئله به این معنی است که همه چیز احتمالا با یک انفجار عظیم آغاز شده‌است. از این انفجار اغلب با نام «بیگ‌بنگ» یاد میشود. کار هابل با این کشف پایان نیافت. او به مطالعه روی کهکشانها ادامه داد و ستاره‌شناس‌هایی از سراسر جهان با او کار کردند.
ادوین هابل در میانه جنگ جهانی دوم رصدخانه مونت ویلسون را ترک کرد. او برای وزارت جنگ ایالات متحده کار و تحقیق می‌کرد. پس از آن اغلب اوقاتش را برای طراحی تلسکوپی بزرگتر و جدیدتر در کالیفرنیای جنوبی صرف کرد. تلسکوپی که در ۱۹۴۹ تکمیل گردید و به یاد جرج الری هیل، به نام این ستاره‌شناس معروف نامگذاری شد.
ادوین هابل نخستین کسی بود که از تلسکوپ هیل استفاده کرد. او در سال ۱۹۵۳ هنگامی که آماده می‌شد تا برای چهار شب با این تلسکوپ به آسمان نگاه کند، از دنیا رفت.
آثار عمیق هابل بر کیهانشناسی رصدی غیرقابل انکار است. همانگونه که نیکولاس کپرنیک در شناخت منظومه شمسی و ویلیام هرشل در شناخت کهکشان راه شیری تاثیر گذاشتند، ادوین هابل بر شناخت ما از عالم تاثیر گذاشت.
هابل با مشاهدات خود عنوان کرد که بسیاری از اجرام سحابی گونی که مشاهده می‌شوند، اجرامی هستند که بسیار بزرگتر از اجرام داخل کهکشان راه شیری‌اند. او این اجرام را «جهان‌های جزیره‌ای» نامیده بود. در سال ۱۹۳۲ او موفق شد تا یک خوشه کروی را در خارج از راه شیری و در ام۳۱ کشف کند و ثابت کرد که‌ام۳۱ کهکشانی مثل کهکشان ماست.
ادامه پژوهش‌های هابل منجر به گشودن دریچه‌هایی جدید به کیهانشناسی شد: انبساط عالم، سن عالم، مهبانگ و چیزهای دیگر.
هابل از طریق مشاهدات خود و بررسی انتقال به سرخ کهکشانها و مقایسه آنها با یکدیگر به این نتیجه رسید که «کهکشان‌های دورتر با سرعت بیشتری در حال دور شدن هستند.» این نتیجه را امروز به عنوان «قانون هابل» می‌شناسیم.
به پاس خدمات و تلاشهای علمی ادوین هابل در اخترشناسی و خصوصا کیهانشناسی، ۳۰ سال بعد از مرگش، اولین تلسکوپ فضایی تاریخ را به یاد او «هابل» نامیدند.
افتخارات
جوایز
مدال بروس در ۱۹۳۸
مدال فرانکلین در ۱۹۳۹
مدال طلائی انجمن سلطنتی اختر شناسان در ۱۹۴۰
جایزه مریت به خاطر مشارکت‌های بی‌نظیر در بالستیک در ۱۹۴۶.
به افتخار وی نامگذاری شده‌اند
سیارک هابل ۲۰۶۹
دهانه هابل در ماه
تلسکوپ فضایی هابل | [
"مارشفیلد، میزوری",
"اخترشناس",
"ندانم‌گرایی",
"۱۸۸۹ (میلادی)",
"۱۹۵۳ (میلادی)",
"کهکشان",
"دانشگاه آکسفورد",
"کیهانشناسی",
"نیکولاس کپرنیک",
"۱۹۳۲ (میلادی)",
"مهبانگ",
"تلسکوپ فضایی هابل",
"مدال بروس",
"مدال فرانکلین",
"مدال طلائی انجمن سلطنتی اختر شناسان",
"جایزه مریت",
"بالستیک (مکانیک)",
"سیارک",
"هابل ۲۰۶۹",
"هابل (دهانه)",
"ماه"
] | [
"ادوین هابل",
"اخترشناسان اهل ایالات متحده آمریکا",
"اخترفیزیک‌شناسان اهل ایالات متحده آمریکا",
"افسران ارتش ایالات متحده آمریکا",
"اهالی سان مارینو، کالیفرنیا",
"اهالی شهرستان وبستر، میزوری",
"اهالی مارشفیلد، میزوری",
"اهالی وئاتون، ایلینوی",
"دانشوران رودس آمریکایی",
"دانش‌آموختگان دانشگاه شیکاگو",
"درگذشتگان ۱۹۵۳ (میلادی)",
"درگذشتگان به علت سکته",
"دریافت‌کنندگان مدال طلائی انجمن سلطنتی اختر شناسان",
"دریافت‌کننده مدال دلیری نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا",
"زادگان ۱۸۸۹ (میلادی)",
"ستاره‌شناسان سده ۲۰ (میلادی)",
"فیزیکدانان اهل ایالات متحده آمریکا",
"کاشفان سیارک",
"کیهان شناسان",
"مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلب و عروق در کالیفرنیا",
"ندانم‌گرایان اهل ایالات متحده آمریکا",
"نظامیان ایالات متحده آمریکا در جنگ جهانی اول",
"نظامیان ایالات متحده آمریکا در جنگ جهانی دوم"
] |
1,540 | عدد صحیح | 0 | 319 | 0 | [
"اعداد صحيح",
"عدد درست",
"ℤ",
"مجموعه اعداد صحیح",
"اعداد صحیح",
"عدد صحيح",
"مجموعه اعداد صحيح",
"بخش صحیح"
] | false | 275 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | مجموعه عددهای صحیح یا عددهای درست به مجموعه اعداد طبیعی، قرینه اعداد طبیعی (یا اعداد متناظر منفی اعداد طبیعی)، و {۰ (مجموعه‌ای که تنها عدد صفر عضو آن است) گفته میشود. به زبان دیگر اعداد علامت دار (… , ۳+ , ۲+ , ۱+ , ۰ , ۱- , ۲- , ۳- , …) را اعداد صحیح می‌نامیم. این مجموعه شامل اعداد صحیح مثبت و صفر و اعداد صحیح منفی است. در ریاضیات، معمولا این مجموعه را با Z یا (ابتدای کلمه آلمانی Zahlen به معنی اعداد) نشان می‌دهند. همانند مجموعه اعداد طبیعی، مجموعه اعداد صحیح نیز یک مجموعه نامتناهی‌ست.
شاخه‌ای از ریاضیات که به مطالعه اعداد صحیح می‌پردازد، نظریه اعداد نام دارد.
خواص جبری
همانند اعداد طبیعی، نیز نسبت به دو عمل جمع و ضرب بسته است. این بدان معناست که حاصل جمع و حاصل ضرب دو عدد صحیح، خود، یک عدد صحیح است. بر خلاف مجموعه اعداد طبیعی، از آنجا که اعداد صحیح منفی، و به ویژه، عدد صفر هم به تعلق دارند، این مجموعه، نسبت به عمل تفریق نیز بسته است. اما تحت عمل تقسیم بسته نیست، زیرا خارج قسمت تقسیم دو عدد صحیح، لزوما عددی صحیح نخواهد بود و به کسرهایی که از تقسیم دو عدد صحیح حاصل آمده باشد، اعداد گویا گفته میشود.
برخی از خواص اساسی مربوط به عملیات جمع و ضرب در جدول زیر گنجانیده شده است (در اینجا b ،a، و c اعداد صحیح دل‌خواه هستند):
جمع
ضرب
بسته بودن:
a + b -nbsp؛ یک عدد صحیح است
a × b -nbsp؛ یک عدد صحیح است
شرکت‌پذیری:
a + (b + c) = (a + b) + c
a × (b × c) = (a × b) × c
تعویض‌پذیری:
a + b = b + a
a × b = b × a
وجود یک عنصر واحد:
a + 0 = a
a × 1 = a
وجود یک عنصر عکس:
a + (−a) = 0
توزیع‌پذیری:
a × (b + c) = (a × b) + (a × c)
نبود مقسوم علیه‌های صفر:
اگر ab = 0، آنگاه a = 0 یا b = 0
مطابق جدول بالا، خواص بسته بودن، شرکت‌پذیری و جابه‌جایی (یا تعویض‌پذیری) نسبت به هر دو عمل ضرب و جمع، وجود عضو همانی (واحد، یا یکه) نسبت به جمع و ضرب، وجود عضو معکوس فقط نسبت به عمل جمع، و خاصیت توزیع‌پذیری ضرب نسبت به جمع از اهمیت برخوردارند.
در مبحث جبر مجرد، پنج خاصیت اول در مورد جمع، نشان می‌دهد که مجموعه به همراه عمل جمع یک گروه آبلی است. اما، از آن جا که نسبت به ضرب عضو وارون (یا معکوس) ندارد، مجموعه اعداد صحیح، به همراه عمل ضرب، گروه نمی‌سازد.
مجموعه ویژگی‌های ذکر شده حاکی از این است که ، به همراه عملیات ضرب و جمع، یک حلقه است. اما به دلیل نداشتن وارون ضربی، میدان نیست. مجموعه اعداد گویا را باید کوچک‌ترین میدانی دانست که اعداد صحیح را در بر می‌گیرد.
اگرچه تقسیم معمولی در اعداد صحیح تعریف شده نیست، خاصیت مهمی در مورد تقسیم وجود دارد که به الگوریتم تقسیم مشهور است. یعنی به ازاء هر دو عدد صحیح و دل‌خواه a و b) b مخالف صفر)، q و r منحصر به فردی متعلق به مجموعه اعداد صحیح وجود دارد، به طوری که: a = q × b + r که در این جا، q خارج قسمت و r باقی‌مانده تقسیم a بر b است. این کار اساس الگوریتم اقلیدس برای محاسبه بزرگترین مقسوم علیه مشترک را تشکیل می‌دهد.
همچنین در جبر مجرد، بر اساس خواصی که در بالا ذکر شد، یک دامنه اقلیدسی است و در نتیجه دامنه ایده‌آل اصلی میباشد و هر عدد طبیعی بزرگتر از یک را میتوان به طور یکتا به حاصل‌ضرب اعداد اول تجزیه کرد (قضیه اساسی علم حساب).
کاردینال
کاردینال (تعداد از اعضای مجموعه) مجموعه ، برابر الف-صفر است . این یعنی که تعداد اعضای این مجموعه با تعداد اعضای مجموعه‌های ، و برابر است.
اعداد گویا | [
"مجموعه (ریاضی)",
"اعداد طبیعی",
"صفر",
"ریاضیات",
"مجموعهٔ نامتناهی",
"نظریه اعداد",
"جمع",
"ضرب",
"حاصل جمع",
"حاصل ضرب",
"اعداد گویا",
"بسته بودن (mathematics)",
"شرکت‌پذیری",
"تعویض‌پذیری",
"عنصر واحد",
"عنصر عکس",
"توزیع‌پذیری",
"مقسوم علیه‌های صفر",
"بسته بودن",
"جابه‌جایی",
"عضو همانی",
"جبر مجرد",
"گروه آبلی",
"عضو وارون",
"گروه",
"حلقه (ریاضی)",
"میدان (ریاضی)",
"الگوریتم تقسیم",
"الگوریتم اقلیدس",
"بزرگترین مقسوم علیه مشترک",
"دامنه اقلیدسی",
"دامنه ایده‌آل اصلی",
"اعداد اول",
"قضیه اساسی علم حساب",
"عدد اصلی",
"الف-صفر"
] | [
"ریاضیات پایه",
"نظریه حلقه‌ها",
"اعداد صحیح",
"نظریه عدد مقدماتی"
] |
1,541 | ناصریان | 0 | 28 | 0 | [
"ناصري",
"ناصری ها",
"ناصري ها",
"ناصری‌ها",
"ناصريان",
"ناصریان یا نصارا",
"ناصريان يا نصارا",
"ناصریان (عنوان)",
"ناصريان (عنوان)"
] | false | 5 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | یک تصویر قدیمی از یعقوب حواری و پولس رسول، هنرمند: ناشناس
واژه ناصریان یا نصارا از کلمه عبری نصر به معنای "نگه داشتن" و "حفظ کردن" گرفته شده و برای تشخیص فرقه‌ای از قوم یهود استفاده می‌شده که اعتقاد داشتند عیسی، مسیحا بوده است. وقتی این فرقه به جهان غیر یهودی منشعب شد و با اقوام و نژادهای دیگر پیوند گرفت، با عنوان آئین مسیحی شناخته شد. ناصریان عموما به عنوان اولین مسیحیانی پذیرفته شده‌اند که تحت رهبری یعقوب عادل(یکی از شاگردان عیسی) بوده‌اند.
در انجیل متی اصطلاح ناصری برای عیسی ناصری به کار رفته است. اشاره به فرقه نصارا (به صورت جمع) برای اولین بار در عهد جدید توسط ترتلس انجام می‌گیرد. پس از ترتلس این نام تا حدود قرن چهارم به کار نمی‌رود.
نظر محققان بر اساس منابع موجود
اکثر محققان الهیات مسیحی، در قرن بیستم بر اساس ارجاعات مکرر کلیساهای اولیه متوجه انجیلی شده‌اند که برای ناصریان رسمیت داشته است. آنان معتقدندانجیل ناصریان را با وجود همه شباهت‌ها به عنوان انجیلی متفاوت از انجیل عبرانیان و انجیل ابیونی‌ها باید دانست. انجیل ناصریان یک انجیل مفقود است و نسخه کامل آن در دسترس نیست. قسمتهایی به صورت اشارات و نقل قول‌هایی باقی مانده که توسط شنیملچر(Schneemelcher) در کتاب آپوکرفای عهد جدید در ۳۶ آیه بازسازی شده است.
همه آنچه که از اصل متن این انجیل باقی مانده عدد گذاریها، نقل قول‌ها و تفسیرهایی از چند پدر کلیسایی هگسیپوس (Hegesippus)، اوریجن(Origen)، یوسیبوس(Eusebius) و جروم(Jerome)بوده است.
ناصریان و قرآن
قرآن از عیسی با نامی که نظیر «نصارا» باشد همچنان که انجیلها آورده‌اند یا نامی که عیسی را به شهر خاصی مرتبط سازد، هرگز یاد نکرده است.
به احتمال زیاد ارتباطی بین واژه «نصرانی» که مکرر قرآن از آن برای اشاره به مسیحیان استفاده میکند با «فرقه ناصریان» وجود دارد. | [
"مسیحا",
"مسیحی",
"یعقوب پسر حلفا",
"عیسی",
"انجیل متی",
"اعمال رسولان",
"انجیل ناصریان",
"انجیل عبرانیان",
"انجیل ابیونی ها",
"اوریجن",
"یوسیبوس قیصریه",
"جروم"
] | [
"اصطلاحات مسیحی",
"دوران آغازین مسیحیت و یهودیت",
"کلمه‌ها و عبارت‌های عهد جدید"
] |
1,542 | دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان | 3 | 59 | 0 | [
"دانشگاه آزاد اسلامي واحد لاهيجان",
"دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان",
"دانشگاه آزاد لاهیجان",
"دانشگاه ازاد اسلامی واحد لاهیجان",
"دانشگاه ازاد اسلامي واحد لاهيجان",
"دانشگاه آزاد اسلامي لاهيجان",
"دانشگاه ازاد اسلامی لاهیجان",
"دانشگاه آزاد لاهيجان",
"دانشگاه ازاد لاهیجان",
"دانشگاه ازاد اسلامي لاهيجان",
"دانشگاه ازاد لاهيجان"
] | false | 10 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام واحد",
"Item2": "لاهیجان"
},
{
"Item1": "بنیانگذاری",
"Item2": "۱۳۶۷"
},
{
"Item1": "همنام شهر",
"Item2": "بلی"
},
{
"Item1": "رییس",
"Item2": "سهراب کردرستمی"
},
{
"Item1": "دانشجویان",
"Item2": "۱۲۰۰۰"
},
{
"Item1": "دانش‌آموختگان",
"Item2": "۱۶۰۰۰"
},
{
"Item1": "کاردانی",
"Item2": "۲۰۰۰"
},
{
"Item1": "کارشناسی",
"Item2": "۷۰۰۰"
},
{
"Item1": "کارشناسی ارشد",
"Item2": "۱۸۰"
},
{
"Item1": "فضای آموزشی",
"Item2": "۶۳۰۰۰ متر مربع"
},
{
"Item1": "وبگاه",
"Item2": "http://www.liau.ac.ir"
},
{
"Item1": "نوع واحد",
"Item2": "جامع"
},
{
"Item1": "منطقه",
"Item2": "۱۷"
}
],
"Title": "واحد دانشگاه آزاد"
} | دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان بزرگترین واحد دانشگاهی استان گیلان بعداز دانشگاه گیلان است. این واحد در دی ماه سال ۹۰ عنوان واحد برتر دانشجویی منطقه ۱۷ را کسب کرد. این واحد دارای ۷ رشته دکتری، ۳۹ رشته کارشناسی ارشد، ۴۳ رشته کارشناسی و ۱۵ رشته کاردانی در گروههای فنی و مهندسی، علوم پایه، علوم انسانی و منابع طبیعی، کشاورزی و سیستم آموزش معلمان است. طبق آخرین آمار ارائه‌شده از آغاز به کار تا کنون تعداد ۱۶۰۰۰ دانشجوی پسر و دختر از این دانشگاه در رشته‌های مختلف فارغ‌التحصیل شده‌اند. تعداد دانشجویان کنونی این دانشگاه ۱۸۰ نفر در مقطع کارشناسی ارشد، ۶۱۷۴ نفر در مقطع کارشناسی، ۵۸۱ نفر در مقطع کارشناسی ناپیوسته و ۲۰۷۴ نفر در مقطع کاردانی بوده‌است.
تاریخچه
دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان در مهر ماه سال ۱۳۶۷ آغاز به کار نمود. فکر اولیه تاسیس این دانشگاه، از چند نفر از اساتید دانشکده علوم دانشگاه تهران از جمله آقای میرمظفر معصومی بود که به عنوان اولین رئیس دانشگاه نیز منصوب گردید. به دلیل سابقه مرکزیت لاهیجان این موسسه نوبنیاد خدمات‌رسانی علوم منطقه شرق گیلان را عهده‌دار شد و به همین منظور در آغاز فعالیت آموزشی، برنامه آن به صورت تمام‌وقت تدوین گردید.
فعالیت این واحد دانشگاهی که در ابتدا «دانشگاه آزاد اسلامی واحد شرق گیلان» نامگذاری شده بود، با جذب ۵۲۵ نفر دانشجو در رشته‌های کارشناسی ریاضی کاربردی، مهندسی منابع طبیعی (شیلات)، زیست‌شناسی (میکروبیولوژی)، کاردانی ریاضی، علوم تجربی و آموزش ابتدایی آغاز شد.
مرکز این واحد که بعدها به «دانشگاه آزاد اسلامی- واحد لاهیجان» تغییر نام یافت، شهرستان لاهیجان و دارای یک مجتمع آموزشی است که سازمان‌های آموزشی و اداری بیشترین رشته‌ها را در بر می‌گیرد و علاوه بر آن دارای ساختمان دیگری در شهرستان آستانه اشرفیه است که در آن بیش از ۳۶ رشته تحصیلی وجود دارد که در مقاطع کارشناسی تمام‌وقت و پاره‌وقت، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته، کاردانی پیوسته و ناپیوسته دانشجو می‌پذیرد. در سال ۱۳۸۲ مرکز آموزشی رودسر و املش نیز زیر نظر این واحد، در شهرستان رودسر گشایش یافته و در رشته کاردانی نرم‌افزار و الکترونیک ۱۰۹ دانشجو پذیرفته‌است و تاسیسات آن نیز در حال گسترش است.
مجتمع‌ها
فنی و مهندسی (تاسیس ۱۳۷۶)
علوم پایه (تاسیس ۱۳۷۷)
منابع طبیعی و کشاورزی (تاسیس ۱۳۷۷).
علوم انسانی (تاسیس ۱۳۸۲)
آموزش معلمان (تاسیس ۱۳۷۷)
مرکز رباتیک و هوش مصنوعی دکتر حسابی واقع در خیابان کارگر (تاسیس ۱۳۸۹)
معاونت‌ها
اداری و مالی - دکتر اسماعیل اقدامی
عمرانی - دکتر حمید نیکویه
پژوهش و فناوری - دکتر میر مظفر فلاح چای
آموزشی و تحصیلات تکمیلی - دکتر مجید عاشوری
دانشجویی و فرهنگی - دکتر عباس تقوایی
سما - دکتر محسن فلاح راد
دانشکده‌ها
فنی و مهندسی
علوم پایه
منابع طبیعی
علوم ریاضی
کشاورزی
علوم انسانی
روسای دانشگاه
میرمظفر معصومی (۱۳۷۶-۱۳۶۸)
غلامعلی پیراسته (۱۳۷۶ - ۱۳۸۰)
رضا رشیدی حقی (۱۳۸۰ - ۱۳۸۵)
سیدحجت مهدوی سعیدی (۱۳۸۸ - ۱۳۸۵)
بهروز دانشیان (۱۳۸۸ - ۱۳۹۱)
قاسم فرج پور خاناپشتانی (۱۳۹۱ - ۱۳۹۲)
علیرضا امیرتیموری (۱۳۹۲-۱۳۹۳)
سهراب کردرستمی (۱۳۹۳-۱۳۹۶)
سیروس بیدریغ (۱۳۹۶ تا کنون)
بیشتر
آموزش عالی در ایران
فهرست مراکز دانشگاه آزاد اسلامی | [
"دکتری",
"کارشناسی ارشد",
"کارشناسی",
"کاردانی",
"دانشگاه تهران",
"میرمظفر معصومی",
"گیلان",
"ریاضی کاربردی",
"مهندسی منابع طبیعی",
"شیلات",
"زیست‌شناسی",
"میکروبیولوژی",
"ریاضی",
"علوم تجربی",
"آموزش ابتدایی",
"شهرستان آستانه اشرفیه",
"رودسر",
"املش",
"نرم‌افزار",
"الکترونیک",
"غلامعلی پیراسته",
"رضا رشیدی حقی",
"سیدحجت مهدوی سعیدی",
"آموزش عالی در ایران",
"فهرست مراکز دانشگاه آزاد اسلامی"
] | [
"آموزش در استان گیلان",
"استان گیلان",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۸۸ (میلادی) در ایران",
"دانشگاه‌های ایران",
"دانشگاه‌های لاهیجان",
"ساختمان‌ها و سازه‌ها در استان گیلان",
"نهادهای آموزشی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۸۸ (میلادی)",
"واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی"
] |
1,543 | استان نوشهر | 2 | 37 | 0 | [
"استان نوشهير",
"استان نوشهیر"
] | false | 20 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان نوشهر"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Nevşehir"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Nevşehir Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Nevşehir districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی مرکزی]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[نوشهر]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان نوشهر یکی از ۸۱ استان ترکیه است. مرکز این استان شهر نوشهر است.
شهرستان‌ها
این استان ۸ شهرستان دارد:
آجی‌گل (Acıgöl)
آوانوس (Avanos)
درین‌کویو (Derinkuyu)
گل‌شهر (Gülşehir)
حاجی بکتاش (Hacıbektaş)
کوزاکلی (Kozaklı)
نوشهر (Nevşehir)
اورگوپ (Ürgüp)
محل استان نوشهر در ترکیه. | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی مرکزی",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"نوشهر (ترکیه)",
"کد پستی",
"ترکیه",
"اسیگل",
"آوانوس",
"درین‌کویو",
"گل‌شهر (ترکیه)",
"شهرستان حاجی بکتاش",
"کوزاکلی",
"نوشهر_(ترکیه)",
"اورگوپ",
"Ürgüp",
"گورمه",
"Derinkuyu"
] | [
"استان نوشهر",
"استانهای ترکیه"
] |
1,544 | استان قرقلرایلی | 2 | 31 | 0 | [
"استان كركلارلي",
"استان کرکلارلی",
"استان قرقلرايلي"
] | false | 16 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان قرقلرایلی"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Kırklareli districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[مرمره]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[قرقلرایلی]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | قرقلرایلی نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهری است به همین نام.
شهرستان‌ها
بابااسکی
دمیرکوی
قرقلرایلی
کوفچاز
لوله‌بورگاس
پهلوان‌کوی
پینارحصار
ویزه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه مرمره",
"قرقلرایلی",
"کد پستی",
"ترکیه",
"بابااسکی",
"دمیرکوی، قرقلرایلی",
"کوفچاز",
"لوله‌بورگاس",
"پهلوان‌کوی",
"پینارحصار",
"ویزه (ترکیه)"
] | [
"استان قرقلرایلی",
"استانهای ترکیه"
] |
1,545 | استان سامسون | 2 | 43 | 0 | [
"استان صامسون"
] | false | 30 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان ازمیر"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "İzmir ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "İzmir Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "İzmir districts.png"
},
{
"Item1": "map_caption1",
"Item2": "شهرستانهای استان ازمیر"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[دریای سیاه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[سامسون]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Hüseyin Aksoy"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "9,579"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "1,252,693"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۳۶۲"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۵۵"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-55"
}
],
"Title": "settlement"
} | سامسون نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهر سامسون است.
محل استان سامسون در نقشه ترکیه
سامسون | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه دریای سیاه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"سامسون",
"کد پستی",
"ترکیه"
] | [
"استان سامسون",
"استانهای ترکیه"
] |
1,546 | استان نیغده | 2 | 29 | 0 | [
"استان نيغده",
"استان نیکده",
"استان نيكده"
] | false | 14 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان نیغده"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Niğde Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Niğde districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی مرکزی]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[نیغده]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | نیغده نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهری است به همین نام.
نام این شهر در گویش فعلی مردم ترکیه، «نیده» تلفظ میشود.
جمعیت این استان در سال ۲۰۰۷ برابر با ۳۳۱٫۶۷۷ نفر بود که ۱۰۰٫۴۱۸ آن ساکن شهر نیغده بودند.
محل استان نیغده در نقشه ترکیه. | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی مرکزی",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"نیغده",
"کد پستی",
"ترکیه"
] | [
"استان نیغده",
"استانهای ترکیه",
"کاپادوکیه",
"ناحیه آناتولی مرکزی"
] |
1,547 | استان قونیه | 2 | 56 | 0 | [
"استان قونيه"
] | false | 39 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان قونیه"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Konya Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Konya districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی مرکزی]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[قونیه]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | قونیه نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهری است به همین نام.
آرامگاه مولوی، اندیشمند و عارف و شاعر پارسی‌زبان زبان، در شهر قونیه است.
قونیه پهناورترین استان ترکیه است.
مرکز آن شهر قونیه در شمال آناتولی در ۳۷ درجه و ۵۲ دقیقه عرض شمالی و ۳۳ درجه و ۳۱ دقیقه طول شرقی به ارتفاع ۱۰۲۷ متر از سطح دریا قرار گرفته‌است. باشندگان شمال این استان را، ترکمن‌های آناتولی مرکزی شکل می‌دهند و در مرکز و جنوب ترک‌ها و ترکمن‌ها می‌زیند.
به علت واقع شدن آن بر سر راهی که از سراسر آناتولی را قطع میکند، از دیر زمان اهمیت خود را حفظ کرده‌است.
استان قونیه.
قونیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی مرکزی",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"قونیه",
"کد پستی",
"ترکیه",
"مولوی",
"زبان پارسی",
"آناتولی",
"ترکمن‌های آناتولی مرکزی"
] | [
"استان قونیه",
"استانهای ترکیه"
] |
1,548 | استان اردو | 2 | 34 | 0 | [
"استان اوردو"
] | false | 22 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان اردو"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Ordu ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Ordu Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Ordu districts.png"
},
{
"Item1": "map_caption1",
"Item2": "شهرستانهای استان اردو"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[دریای سیاه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[اردو]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Kenan ÇİFTÇİ"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "6,001"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "719,183"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۴۵۲"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۵۲"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-52"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان اردو یکی از ۸۱ استان ترکیه است. مرکز این استان شهر اردو است.
محل استان اردو در نقشه ترکیه. | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه دریای سیاه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"اردو (شهر)",
"کد پستی",
"ترکیه"
] | [
"استان اردو",
"استانهای ترکیه"
] |
1,549 | استان شانلی‌اورفه | 2 | 50 | 0 | [
"استان شانلی اورفه",
"استان شانلی‌اورفا",
"استان شانلی اورفا",
"استان شانلي اورفه",
"استان شانلي اورفا"
] | false | 33 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان شانلی‌اورفه"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Şanlıurfa Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Şanlıurfa districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی جنوب شرق]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | شانلی‌اورفه نام یکی از استانهای ترکیه و مرکز آن هم شهر شانلی‌اورفه است. مساحت این استان ۱۸،۵۸۴ کیلومتر مربع است. جمعیت این استان در سال ۲۰۱۴ میلادی ۱،۸۴۵،۶۶۷ نفر بود.
محل استان شانلی‌اورفه در نقشه ترکیه
شانلی‌اورفه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی جنوب شرق",
"کد پستی",
"استانهای ترکیه",
"شانلی‌اورفه"
] | [
"استان شانلی‌اورفه",
"استانهای ترکیه",
"جوامع آشوری در ترکیه",
"کردستان",
"مناطق مسکونی آشوریان",
"مناطق مسکونی کردنشین"
] |
1,550 | استان سعرد | 2 | 36 | 0 | [
"استان صرت",
"استان سيرت",
"استان سیرت"
] | false | 17 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان سعرد"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Siirt ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Siirt Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "map_caption",
"Item2": "محل استان سعرد در نقشه ترکیه"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Siirt districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "37"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "55"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "48"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "42"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "16"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "13"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی شرقی]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[سعرد]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Musa ÇOLAK"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "5,406"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "300,695"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۴۸۶"
}
],
"Title": "settlement"
} | سعرد نام یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن هم شهر سعرد است.این استان در کردستان ترکیه واقع است.
شهرستان‌ها
آیدینلار Aydınlar
بایکان Baykan
اروخ Eruh
کورتالان Kurtalan
پرواری Pervari
سعرد Siirt
شیروان Şirvan | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی شرقی",
"سعرد",
"کد پستی",
"استانهای ترکیه",
"کردستان ترکیه",
"آیدینلار",
"بایکان",
"اروخ",
"کورتالان",
"پرواری",
"شیروان (شهرستان ترکیه)"
] | [
"استان سعرد",
"استانهای ترکیه",
"کردستان"
] |
1,551 | استان سینوپ | 2 | 32 | 0 | [
"استان سينوپ",
"استان سینوب",
"استان سينوب"
] | false | 15 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان سینوپ"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Sinop ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Sinop Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Sinop districts.png"
},
{
"Item1": "map_caption1",
"Item2": "شهرستانهای استان سینوپ"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[دریای سیاه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[سینوپ]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Ahmet Cengiz"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۵،۸۶۲"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۲۰۱،۱۳۴"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۳۶۸"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۵۷"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-57"
}
],
"Title": "settlement"
} | سینوپ نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهر سینوپ است.
شهرستان‌ها
استان سینوپ ۹ شهرستان دارد:
آیانجیک (Ayancık)
بوی‌آباد (Boyabat)
دیکمن (Dikmen)
دوراغان (Durağan)
ارفلک (Erfelek)
گرزه (Gerze)
سرای‌دوزو (Saraydüzü)
سینوپ (Sinop)
تورکلی (Türkeli)
محل استان سینوپ در نقشه ترکیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه دریای سیاه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"سینوپ",
"کد پستی",
"ترکیه",
"آیانجیک",
"بوی‌آباد (ترکیه)",
"دیکمن",
"دوراغان",
"ارفلک",
"گرزه، ترکیه",
"سرای‌دوزو",
"تورکلی"
] | [
"استان سینوپ",
"استانهای ترکیه"
] |
1,552 | استان شرناق | 2 | 42 | 0 | [
"استان شيرناق",
"استان شیرناق",
"استان شيرناك",
"استان شیرناک"
] | false | 21 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان شرناق"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Şırnak Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Şırnak districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی جنوب شرق]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[شرناق]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | شرناق یا شرناخ (به ترکی Şırnak، به کردی Şernax) نام یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن هم شهر شرناق است.
استان شرناق در جنوب خاوری آناتولی واقع شده و ۳۵۳،۱۹۷ نفر جمعیت دارد ( آمار ۲۰۰۰ ).
اکثریت مردم این استان کردتبارند گویا نام اصلی آن از " شهر نوح " گرفته شده که با توجه به جا به جایی تلفظ حرف /ح/ به /خ/ در زبان ترکی محتمل به نظر میرسد .<.
ملای جزیری شاعر کرد کرمانجی سده 16 در این منطقه به‌دنیا آمده‌است.
شهرستان‌ها
بیت‌الشباب Beytüşşebap
جزیره Cizre
گوچلوکوناک Güçlükonak
ایدیل İdil
سیلوپی Silopi
شرناق Şırnak
اولودره Uludere
محل استان شرناق. | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی جنوب شرق",
"شرناق",
"کد پستی",
"ترکیه",
"کردها",
"ملای جزیری",
"کرمانجی",
"بیت‌الشباب",
"جزیره (شهرستان)",
"گوچلوکوناک",
"ایدیل",
"سیلوپی",
"اولودره"
] | [
"استان شرناق",
"استانهای ترکیه",
"کردستان",
"مناطق مسکونی کردنشین"
] |
1,553 | استان سیواس | 2 | 57 | 0 | [
"استان سيواس"
] | false | 37 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان سیواس"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Sivas ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Sivas Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Sivas districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی مرکزی]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[سیواس]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | سیواس نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهر سیواس است.
استان سیواس در منطقه آناتولی مرکزی قرار گرفته‌است.
راه شاهی ایران و جاده ابریشم از سیواس می‌گذشته‌است.
شهرستان‌ها
آکینجیلار Akıncılar
آلتین‌یایلا Altınyayla
دیوریغی Divriği
دوغان‌شار Doğanşar
گمرک Gemerek
گولووا Gölova
گورون Gürün
هافیک Hafik
ایمرانلی İmranlı
کانگال Kangal
کویول‌حصار Koyulhisar
شارقشلا Şarkışla
سیواس Sivas* سوشهری Suşehri
اولاش Ulaş
ییلدیزالی Yıldızeli
زارا Zara
محل استان سیواس در نقشه ترکیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی مرکزی",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"سیواس",
"کد پستی",
"ترکیه",
"آناتولی مرکزی",
"راه شاهی ایران",
"جاده ابریشم",
"آکینجیلار",
"آلتین‌یایلا، سیواس",
"دیوریغی",
"دوغان‌شار",
"شهرستان گمرک",
"گولووا",
"گورون",
"هافیک",
"ایمرانلی",
"کانگال",
"کویول‌حصار",
"شارقشلا",
"سوشهری",
"اولاش",
"ییلدیزالی",
"شهرستان زارا"
] | [
"استان سیواس",
"استانهای ترکیه"
] |
1,554 | استان تکیرداغ | 2 | 31 | 0 | [
"استان تكيرداغ"
] | false | 23 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | تکیرداغ نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهر تکیرداغ است.
شهرستان‌ها
تکیرداغ | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه مرمره",
"تکیرداغ",
"کد پستی",
"ترکیه",
"ارگنه، تکیرداغ",
"چرکس‌کوی",
"چورلو",
"سرای، تکیرداغ",
"سلیمان‌پاشا",
"شارکوی",
"کاپاکلی",
"مال‌کارا",
"مرادلی",
"مرمره ارغلیسی",
"هایرابولو"
] | [
"استان تکیرداغ",
"استانهای ترکیه"
] |
1,555 | استان توقات | 2 | 40 | 0 | [
"استان توكات",
"استان تکات",
"استان توکات",
"استان تكات"
] | false | 17 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان توقات"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Tokat ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Tokat Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Tokat districts.png"
},
{
"Item1": "map_caption1",
"Item2": "شهرستانهای استان توقات"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[دریای سیاه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[توقات]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Mustafa Taşkesen"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۹،۹۵۹"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۶۱۷،۸۰۲"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۳۵۶"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۶۰"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-60"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان توقات نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهر توقات میباشد.
استان توقات با دو ریزابه اصلی یشیل ایرماق، یعنی کلکیت و چکرک‌چایی، آبیاری میشود که دره‌های آنها سه رشته کوه را از یکدیگر جدا می‌سازند: جانیک داغلاری در شمال، یایلاجیک داغی در مرکز و دوه‌جی داغی در جنوب. چون این منطقه بین ساحل پنتی و مناطق داخلی آناتولی قرار گرفته، آب و هوایی ناپایدار دارد و میزان بارندگی در آن به طور محسوسی کمتر از ساحل است (سالانه ۴۵۵ میلی‌متر در توقات).
محل استان توقات در نقشه ترکیه
شهرستان‌ها
این استان ۱۲ شهرستان دارد | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه دریای سیاه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"توقات",
"کد پستی",
"ترکیه",
"پنتوس",
"آلموس",
"آرتووا",
"باش‌چفتلیک",
"اربعه (شهر)",
"نیکسار",
"بازار، توقات",
"رشادیه",
"سولوسرای",
"تورهال",
"یشیل‌یورت، توقات",
"زیله",
"تاریخ هیتیان"
] | [
"استان توقات",
"استانهای ترکیه"
] |
1,556 | استان ترابزون | 2 | 41 | 0 | [
"استان طرابوزان",
"استان طرابزون"
] | false | 27 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان ترابزون"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Trabzon ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Trabzon Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Trabzon districts.png"
},
{
"Item1": "map_caption1",
"Item2": "شهرستانهای استان ترابزون"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[دریای سیاه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[ترابزون]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Recep Kızılcık"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۶،۶۸۵"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۷۶۳،۷۱۴"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۴۶۲"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۶۱"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-61"
}
],
"Title": "settlement"
} | ترابزون یا طرابزون نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن شهر ترابزون است.
محل استان ترابزون در نقشه ترکیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه دریای سیاه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"ترابزون",
"کد پستی",
"ترکیه"
] | [
"استان ترابزون",
"استانهای ترکیه"
] |
1,557 | استان تونج‌ایلی | 2 | 60 | 0 | [
"درسیم",
"استان تونجلي",
"درسيم",
"استان تونجلی",
"استان تونج‌ايلي",
"استان تونج ایلی",
"استان تونج ايلي"
] | false | 36 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان تونج‌ایلی"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Tunceli ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Tunceli Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "map_caption",
"Item2": "محل استان تونج‌ایلی در نقشه ترکیه"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Tunceli districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۳۹"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۱۲"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "۵۳"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۳۹"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۲۸"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "۱۷"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی شرقی]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[تونجلی]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Mustafa Taşkesen"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۷،۷۷۴"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۷۶،۶۹۹"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۳۹۲"
}
],
"Title": "settlement"
} | تونج‌ایلی (ترکی Tunceli، کردی زازاکی: Dêrsım) نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهر تونجلی است.
این استان در کردستان ترکیه واقع شده‌است.
کردهای زازا و کرمانج به این استان درسیم می‌گویند. بعد از سرکوب قیام درسیم در سال ۱۹۳۷ تا ۱۹۳۸ دولت ترکیه نام تاریخی درسیم (دروازه ء نقره‌ای) را به تونجلی (مشت برنزی) تغیر داد که بخشی از برنامه تبلیغی نابودی فرهنگی و آسیمیلاسیون منطقه بود.
شهرستان‌ها
چمیشگزک
خوزات
مازگرد
ناظمیه
اواجیک
پرتک
پولومور
تونج‌ایلی
right
کشتار درسیم | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی شرقی",
"تونجلی",
"کد پستی",
"کردی زازاکی",
"ترکیه",
"کردستان ترکیه",
"شهرستان چمشگزک",
"شهرستان خوزات",
"مازگرد",
"شهرستان ناظمیه",
"اواجیک، تونج‌ایلی",
"پرتک",
"پولومور",
"کشتار درسیم"
] | [
"استان تونج‌ایلی",
"استانهای ترکیه",
"مناطق مسکونی کردنشین"
] |
1,558 | استان عشاق | 2 | 28 | 0 | [
"استان اوشاك",
"استان اوشاک",
"استان اوشاق"
] | false | 10 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان عشاق"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Uşak ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Uşak Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Uşak districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "38"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "26"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "29"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "20"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "31"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[اژه]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[اوشاک]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Özdemir Çakacak"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "5,341"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "338,019"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۲۷۶"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-64"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۶۴"
}
],
"Title": "settlement"
} | عشاق یا (اوشاک) نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهر اوشاک است.
راست
محل استان اوشاک در نقشه ترکیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه اژه",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"اوشاک",
"کد پستی",
"ترکیه",
"عشاق (شهر)"
] | [
"استان عشاق",
"استانهای ترکیه",
"ناحیه اژه"
] |
1,559 | استان یالوا | 2 | 28 | 0 | [
"استان يالووا",
"استان یالووا",
"استان يالوا"
] | false | 12 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان یالوا"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Yalova ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Yalova Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Yalova districts.png"
},
{
"Item1": "map_caption1",
"Item2": "شهرستانهای استان یالوا"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[مرمره]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[یالوا]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Esengül Civelek"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "847"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "203,741"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۲۲۶"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۷۷"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-77"
}
],
"Title": "settlement"
} | یالوا نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن هم شهری به نام یالوا است.
چیفتلیک‌کوی
چنارجیک
آلتینوا
یالوا
محل استان یالووا در نقشه ترکیه | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه مرمره",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"یالوا",
"کد پستی",
"ترکیه",
"چیفتلیک‌کوی",
"چنارجیک",
"آلتینوا",
"Termal",
"یالووا"
] | [
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۹۵ (میلادی)",
"استانهای ترکیه"
] |
1,560 | استان یوزغاد | 2 | 34 | 0 | [
"استان يوزگات",
"استان يوزغاد",
"استان یوزگات"
] | false | 18 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان یوزگات"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Yozgat Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Yozgat districts.png"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی مرکزی]]"
},
{
"Item1": "seat_type",
"Item2": "[[مرکز]]"
},
{
"Item1": "seat",
"Item2": "[[یوزگات]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
}
],
"Title": "settlement"
} | یوزگات نام یکی از ۸۱ استان ترکیه است که مرکز آن نیز شهری به نام یوزگات است.
خیلی‌ها در زبان فارسی این کلمه را یوزغار تلفظ می‌کنند و بیان رابر این گذاشته‌اند که چون تعداد زیادی غار در آن وجود دارد و در گذشته داشته و یوز به فارسی نیز بمعنای صد است.
این شهر بیشتر مرکز پناهندگانی است که میخواهند به کشورهای دیگر سفر کنند و انتظار کارشان را میکشند.
یکی از ایرانیانی که در این شهر مشغول به نصب تابلو و جوشکاری است این شهر را خیلی عالی و زیبا توصیف میکند.
محل استان یوزگات در ترکیه
یوزگات | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی مرکزی",
"فهرست شهرهای ترکیه",
"یوزگات",
"کد پستی",
"ترکیه"
] | [
"استان یوزگات",
"استانهای ترکیه"
] |
1,561 | استان آنتالیا | 2 | 114 | 0 | [
"استان آنتاليا",
"استان انتالیا",
"استان انطالیه",
"استان انتاليا",
"استان انطاليه"
] | false | 80 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان آنتالیا"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Antalya ili"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Antalya Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Antalya districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "37"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "10"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "54"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "30"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "56"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "00"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[مدیترانه]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[آنتالیا]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Ahmet Altıparmak"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "۲۰،۷۲۳"
},
{
"Item1": "elevation_m",
"Item2": "۱۲۸"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "۱،۹۷۸،۳۳۳"
},
{
"Item1": "population_urban",
"Item2": "۱،۰۰۱،۳۱۸"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۲۴۲"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان آنتالیا یکی از ۸۱ استان ترکیه است. مرکز آن شهر آنتالیا است.
جغرافیا
استان آنتالیا در میان رشته‌کوه توروس و دریای مدیترانه و در جنوب غربی ترکیه قرار گرفته و جمعیت آن ۲،۰۷۰،۶۶۳ ومساحت آن ۲۰،۷۲۳ کیلومتر مربع است.
گردشگری
کشور زیبای ترکیه با جاذبه‌های فراوان گردشگری خود، در سالهای اخیر تبدیل به یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگران سراسر جهان و همچنین ایرانیان شده که هر ساله مسافران بسیاری را جذب خود میکند.
استان آنتالیا، مرکز صنعت گردشگری ترکیه است و ۳۰ درصد از کل گردشگران خارجی ترکیه به این استان وارد می‌شوند.
این استان دارای ۶۵۷ کیلومتر ساحل است که پلاژها، بندرها و شهرهای باستانی زیادی در کنار آن قرار دارد از جمله محل باستانی زانتوس که در فهرست میراث جهانی قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی
این شهر در منطقه دریای مدیترانه واقع شده، در شرق آنتالیا شهرهای مرسین و کارامان، در شمالش قونیه، اسپارتا و بوردور، در غربش موغلا و در جنوبش دریای مدیترانه میباشد.
آب و هوا
این شهر به خاطر این که در منطقه دریای مدیترانه قرار گرفته در زمستانها بارانی و معتدل و در تابستانها گرم میباشد.
راه‌های مواصلاتی
ارتباط با این شهر از طریق راه‌های هوایی، دریایی و زمینی امکانپذیر است.
فرودگاه آنتالیا آماده پذیرایی تمام پروازهای بین‌المللی است.
شهرستانهای
محل استان آنتالیا در ترکیه.
شهرستانهای آنتالیا عبارتند از: آنتالیا (مرکز) | آق‌سقی (Akseki) | آق‌سو (Aksu) | آلانیا (Alanya) | دمره (قلعه) (Demre, Kale) | دوشمه‌آلتی (Döşemealtı) | المالی (Elmalı) | فینیکه (Finike) | غازی‌پاشا (Gazipaşa) | گون‌دوغموش (Gündoğmuş) | ابرادی (İbradı) | کاش (Kaş) | کمر (Kemer) | کپز (Kepez) | قونیه‌آلتی (Konyaaltı) | قورقوتلی (Korkuteli) | قوملوجا (Kumluca) | ماناوگات (Manavgat) | مرادپاشا (Muratpaşa) | سریک (Serik) | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه مدیترانه",
"آنتالیا",
"کد پستی",
"ترکیه",
"آنتالیا (شهر)",
"توروس",
"مدیترانه",
"کیلومتر مربع",
"صنعت گردشگری",
"پلاژ",
"زانتوس",
"فهرست میراث جهانی",
"دریای مدیترانه",
"فرودگاه آنتالیا"
] | [
"استان آنتالیا",
"استانهای ترکیه",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۲۱ (میلادی)"
] |
1,562 | استان آدیامان | 2 | 79 | 0 | [
"آديامان",
"استان آديامان",
"استان ادیامان",
"استان آدی‌یامان",
"استان آدی یامان",
"اديامان",
"استان اديامان",
"استان آدي يامان",
"استان ادی یامان",
"استان ادی‌یامان",
"استان ادي يامان"
] | false | 57 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "استان آدیامان"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Adıyaman il"
},
{
"Item1": "settlement_type",
"Item2": "[[استان]]"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Adıyaman Turkey Provinces locator.gif"
},
{
"Item1": "image_map1",
"Item2": "Adıyaman districts.png"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "37"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "48"
},
{
"Item1": "lats",
"Item2": "02"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "38"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "18"
},
{
"Item1": "longs",
"Item2": "19"
},
{
"Item1": "coordinates_display",
"Item2": "inline,title"
},
{
"Item1": "subdivision_type",
"Item2": "[[کشور]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type1",
"Item2": "ناحیه"
},
{
"Item1": "subdivision_name1",
"Item2": "[[آناتولی جنوب شرق]]"
},
{
"Item1": "subdivision_type2",
"Item2": "مرکز"
},
{
"Item1": "subdivision_name2",
"Item2": "[[آدیامان]]"
},
{
"Item1": "leader_title",
"Item2": "فرماندار"
},
{
"Item1": "leader_name",
"Item2": "Halil Işık"
},
{
"Item1": "unit_pref",
"Item2": "Metric"
},
{
"Item1": "area_total_km2",
"Item2": "13,338"
},
{
"Item1": "population_total",
"Item2": "817,503"
},
{
"Item1": "population_as_of",
"Item2": "۲۰۱۰"
},
{
"Item1": "population_density_km2",
"Item2": "auto"
},
{
"Item1": "timezone1",
"Item2": "EET"
},
{
"Item1": "utc_offset1",
"Item2": "۲+"
},
{
"Item1": "timezone1_DST",
"Item2": "EEST"
},
{
"Item1": "utc_offset1_DST",
"Item2": "۳+"
},
{
"Item1": "postal_code_type",
"Item2": "[[کد پستی]]"
},
{
"Item1": "area_code",
"Item2": "۰۴۱۶"
},
{
"Item1": "iso_code",
"Item2": "TR-02"
},
{
"Item1": "registration_plate",
"Item2": "۰۲"
}
],
"Title": "settlement"
} | استان آدیامان یکی از استانهای ترکیه است که مرکز آن هم شهر آدیامان است.
در سرشماری سال ۲۰۰۰ جمعیت شهر آدیامان ۶۲۳۸۱۱ نفر بوده‌است.
محل استان آدیامان | [
"فهرست استانهای ترکیه",
"فهرست کشورهای جهان",
"ناحیه آناتولی جنوب شرق",
"آدیامان",
"کد پستی",
"ترکیه"
] | [
"استان آدیامان",
"استانهای ترکیه",
"کردستان",
"کردستان ترکیه"
] |
1,563 | روانشناسی جنایی | 0 | 22 | 0 | [
"روان‌شناسي جنايي",
"روان شناسی جنایی",
"روان شناسي جنايي"
] | false | 5 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | روانشناسی جنایی شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به عوامل روانی مربوط به جرم و بزهکاری می‌پردازد. روانشناسی جنایی علم مطالعه شخصیت بزهکاران و نیز روش‌های بازاجتماعی شدن آنان و بررسی نقش محیط (به معنای عام) بر رفتار مجرمانه است.
به بیان جامع‌تر میتوان اینگونه بیان کرد که علم مطالعه شخصیت تبهکار و شناخت دلایل و انگیزه‌های تبهکاری است که این دلایل و انگیزه‌ها به شیوه‌های جامعه‌پذیری، اجتماعی شدن، تجربه‌های دوران کودکی و محیط زندگی و همچنین نقش ژنتیک و اختلالات روان شناختی در ایجاد شخصیت فرد تبهکار در هنگام اعمال جرم اشاره میکند. در یک جمله روانشناسی جنایی را میتوان ((مطالعه‌ی علمی رفتار جنایی و فرایندهای ذهنی‌ای که در ارتکاب جرم نقش دارند))، تعریف کرد .
کار روان‌شناسان جنایی معمولا یافتن روش‌هایی برای پیشگیری از جنایت دوباره مجرمین باسابقه یا جنایتکاران دارای اختلال روان است. از وظایف دیگر این گونه روان‌شناسان، تهیه کردن پرونده‌های روان‌شناختی برای بزهکاران باسابقه و پرسابقه و بررسی دلایل روحی و روانی این جنایت‌ها است.
اهداف
بازسازی،بازپروری و درمان مجرمان
بازپذیری اجتماعی وادامه‌ی درمان
تلاش در برطرف نمودن عوامل اجتماعی مولد جرم
علوم جنایی
علوم جنایی در تلاش است با بهره‌گیری از دانش شاخه‌های زیرمجموعه خود، از جمله حقوق کیفری، جرم‌شناسی، سیاست جنایی، فلسفه کیفری، جامعه‌شناسی جنایی و کیفری، روانشناسی جنایی و کیفری و جرم‌یابی، حقوق کیفری بین‌المللی و سایر شاخه‌های خود، به تحلیل مسائل اجتماعی بپردازد.
نیم‌رخ جنایی
تکنیکی که بر پایه آن خصیصه‌های روان و شخصیت یک بزهکار یا بزهکاران بر ریشه رفتارهای فعلیت یافته در ارتکاب بزه پیش‌بینی میشود
پی‌نوشت و منبع | [
"روانشناسی",
"بزه",
"جنایت",
"اختلال روان"
] | [
"روانشناسی",
"روانشناسی قانونی"
] |
1,564 | دانشگاه علوم پزشکی بابل | 2 | 62 | 0 | [
"دانشگاه علوم پزشكي بابل"
] | false | 12 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | تاریخچه
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در راستای اجرای سیاست گسترش دانشگاه‌ها، وزارت فرهنگ و آموزش عالی طی نامهای در اردیبهشت ۱۳۶۲، هیئت تخصصی پزشکی وزارت فرهنگ و آموزش عالی به منطقه مازندران اعزام کرد. این هیئت شهر بابل را از هر لحاظ آماده‌تر از سایر شهرهای استان معرفی کرد لذا موافقت خود را به ایجاد نخستین مرکز علوم پزشکی شمال کشور را در این شهر اعلام کردند و هزینه آماده‌سازی آن را قبول کردند اما این مردم بابل بودند که با حمایت خودشان، این مرکز را آماده بهره‌برداری کردند!
این مرکز در سال ۱۳۶۲ تاسیس شد و در بهمن ۱۳۶۴ اولین دوره دانشجوی پزشکی از طریق آزمون سراسری پذیرش شده و با حضور وزیر فرهنگ و آموزش عالی وقت عملا کار خود را آغاز نمود. در سال ۱۳۶۵ دانشکده علوم پزشکی رشت، در سال ۱۳۶۷ دانشکده علوم پزشکی ساری و در سال ۱۳۷۱ دانشکده علوم پزشکی گرگان تاسیس شدند.
با تصویب قانون تشکیل «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» و انتزاع دانشکده‌های گروه پزشکی از «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» و الحاق به «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» سازمان مرکزی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، در بابل استقرار یافت. پس از گذشت چندین سال، سازمان مرکزی، به مرکز مازندران انتقال یافت و موجب شد در سال ۱۳۷۰ دانشگاه علوم پزشکی بابل از مازندران استقلال یابد. در آخرین رتبه بندی دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات درمانی کشور (۱۳۹۶) منتشر شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی بابل در رتبه ۱۵ و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی مازندران (ساری) در رتبه ۹ قرار دارد ۵.
دانشکده‌ها
این دانشگاه متشکل از 8 دانشکده است که عبارتند از:
دانشکده پرستاری و مامایی
دانشکده پزشکی
دانشکده دندان پزشکی
دانشکده پیراپزشکی
دانشکده پرستاری رامسر
دانشکده طب سوزنی
واحد بین‌الملل
دانشکده توانبخشی
مراکز آموزش درمانی
مراکز زیرنظر دانشگاه علوم پزشکی بابل، در مجموع با دارا بودن ۱۰۵۴ (۹۱۳ فعال) تخت در ۷ مرکزررر آموزشی درمانی به فعالیت خود مشغول اند که عبارتند از:
آیت الله روحانی
این مرکز در زمینی به مساحت ۴۰ هزار متر مربع و با زیربنای تقریبی ۶۴ هزار متر مربع در دو طبقه احداث شده‌است و به عنوان بزرگترین بیمارستان شمال کشور شناخته میشود. این مرکز در حال حاضر با در اختیار داشتن مجهزترین و مدرن‌ترین تجهیزات و نیز پرسنل متبحر و مجرب، یکی از بهترین مراکز آموزشی درمانی در شمال کشور است. این مرکز با ارئه خدمات تخصصی و فوق تخصصی، از شروع فعالیت خود هر ساله به عنوان بیمارستان نمونه در مازندران معرفی میشود.
نام مرکز
نوع (آموزشی یا غیر آموزشی)
سال تاسیس
تخت (فعال)
نام بخش‌ها
آیت الله روحانی
آموزشی و درمانی
1388
372(363)
CCU- ICU جنرال- ICU داخلی- ICU جراحی – ICU قلب باز – NICU
جراحی زنان – زنان و زایمان - نوزادان – داخلی اعصاب – گوارش – عفونی – جراحی چشم و گوش و حلق و بینی – هماتولوژی و روماتولوژی – ریه و غدد- قلب و عروق – قلب اطفال- CCUاطفال- جراحی قلب باز – جراحی تراکس- POST آنژیوگرافی – روانپزشکی – اورژانس
شهید بهشتی
این مرکز در سال ۱۳۵۳ به صورت مرکز جراحی پایه‌گذاری شد و به صورت خصوصی به فعالیت مشغول بود. بعد از انقلاب اسلامی توسط جهاد سازندگی بهسازی و تجهیز و در سال ۱۳۵۸ به صورت یک مرکز دولتی به فعالیت خود ادامه داد
نام مرکز
نوع (آموزشی یا غیر آموزشی)
سال تاسیس
تخت (فعال)
نام بخش‌ها
شهید بهشتی
آموزشی و درمانی
1358
217 (190)
CCU- جراحی ICU - داخلی ICU(1 و ۲) – جراحی عمومی(۱و ۲) – ارولوژی- ارتوپدی ۱- ارتوپدی ۲- پیوند کلیه – قلب و عروق - اورژانس
شهید یحیی نژاد
نام مرکز
نوع (آموزشی یا غیر آموزشی)
سال تاسیس
تخت (فعال)
نام بخش‌ها
شهید یحیی نژاد
آموزشی و درمانی
1307
220 (175)
ICU- CCUداخلی (زنان و مردان)- جراحی (مردان و زنان)- روانپزشکی بزرگسال- روانپزشکی اطفال- قلب و عروق – جراحی زنان و زایمان (۱ و ۲)- پوست- اورژانس
کودکان امیر کلا
نام مرکز
نوع (آموزشی یا غیر آموزشی)
سال تاسیس
تخت (فعال)
نام بخش‌ها
کودکان امیر کلا
آموزشی و درمانی
1342
160 (133)
NICU- PICU- داخلی اطفال ۱ (اعصاب، ایمونولوژی، عفونی)- داخلی۲ (نفرولوژی، هموتولوژی، غدد) داخلی ۳ (گوارش، نورولوژی، قلب)- جراحی اطفال – پیوند مغز استخوان- نوزادان- اورژانس
شهید رجائی بابلسر
نام مرکز
نوع (آموزشی یا غیر آموزشی)
سال تاسیس
تخت (فعال)
نام بخش‌ها
شهید رجائی بابلسر
آموزشی و درمانی
۱۳۴۷
۳5 (22)
شیمی درمانی و رادیوتراپی
۱۷ شهریور مرزیکلا
نام مرکز
نوع (آموزشی یا غیر آموزشی)
سال تاسیس
تخت (فعال)
نام بخش‌ها
۱۷ شهریور مرزیکلا
آموزشی و درمانی
۱۳۶۴
۳5 (15)
زنان و زایمان – جراحی زنان
فاطمه الزهرا (س)
نام مرکز
نوع (آموزشی یا غیر آموزشی)
سال تاسیس
تخت (فعال)
نام بخش‌ها
فاطمه الزهرا (س)
آموزشی و درمانی
۱۳۷۱
۱5 (15)
زنان و درمان ناباروری
بابل
علوم پزشکی بابل | [
"بابل (شهر)",
"مازندران",
"ایران",
"وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی",
"دانشگاه علوم پزشکی مازندران",
"دانشکده پزشکی"
] | [
"دانشگاه‌های ایران",
"دانشگاه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران",
"دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران",
"آموزش و پرورش در استان مازندران",
"دانشکده‌های پزشکی ایران",
"دانشگاه‌های استان مازندران",
"دانشگاه‌های بابل",
"نهادهای آموزشی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۸۳ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۳۶۲ در ایران",
"ساختمان‌ها و سازه‌ها در استان مازندران",
"نهادهای آموزشی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۲ (میلادی)"
] |
1,565 | هری پاتر | 0 | 417 | 0 | [
"مجموعه داستان‌های هری پاتر",
"سری داستان های هری پاتر",
"سري داستان هاي هري پاتر",
"هري پاتر و تالار اسرار",
"هري پاتر و سنگ جادو",
"مجموعه داستان‌هاي هري پاتر",
"مجموعه داستان های هری پاتر",
"هری‌پاتر",
"مجموعه داستان هاي هري پاتر",
"مجموعهٔ داستان‌های هری پاتر",
"مجموعهٔ داستان هاي هري پاتر",
"مجموعهٔ داستان های هری پاتر"
] | false | 176 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | هری پاتر
همراه با شعار مدرسه (هرگز یک اژدهای خفته را قلقلک ندهید !)
هری پاتر و سنگ جادو
هری پاتر و تالار اسرار(حفره اسرار آمیز)
هری پاتر و زندانی آزکابان
هری پاتر و جام آتش
هری پاتر و محفل ققنوس
هری پاتر و شاهزاده دورگه(شاهزاده نیمه اصیل)
هری پاتر و یادگاران مرگ(قدیسان مرگبار)
هری پاتر و فرزند نفرین شده
نویسنده
جی.کی. رولینگ
کشور
انگلستان
زبان
انگلیسی
گونه
خیال‌پردازی، داستان نوجوانان، رمزآلود، پیش نمایش
ناشر
انتشارات بلومزبری
انتشارات آرتور ای. لوین بوک
تاریخ نشر
۲۶ ژوئن ۱۹۹۷–۲۱ ژوئیه ۲۰۰۷
نوع رسانه
چاپی (گالینگور) و (جلدشمیز) وکتاب صوتی
(مجموعا) ۳۴۰۷ صفحه (مجموعا) ۴۱۰۰ صفحه
هری پاتر نام مجموعه‌ای از رمان‌های سبک خیال‌پردازی است که توسط نویسنده انگلیسی، جی.کی. رولینگ یا جوان کتلین رولینگ نوشته شده‌است.
این کتابها به شرح ماجراهای یک جادوگر نوجوان به نام هری پاتر به همراه بهترین دوستانش، رون ویزلی و هرمیون گرنجر، در مدرسه علوم و فنون جادوگری هاگوارتز می‌پردازند. بخش اصلی داستان پیرامون تلاش هری برای غلبه بر جادوگر سیاه، لرد ولدمورت است، که هدفش سرکوب کردن افراد غیرجادوگر (مشنگها)، تحت فرمان درآوردن دنیای جادوگران و نابود کردن همه کسانی که در مقابل او (از جمله هری پاتر) ایستاده‌اند، است.
اولین رمان از این مجموعه کتاب در تاریخ ۳۰ ژوئن ۱۹۹۷ با عنوان هری پاتر و سنگ جادو (سنگ فیلسوف) منتشر شد، کتاب محبوبیت بسیار زیاد، تحسین فراوان و موفقیت تجاری را در جهان کسب کرد. این مجموعه همچنین برخی از انتقاداتی ازجمله نگرانی به‌طور فزاینده درباره لحنی تیره و تار را سهیم شده‌است. تا ژوئن ۲۰۱۱، کتابها درحدود ۴۵۰میلیون نسخه فروش داشته و به ۶۷ زبان دنیا ترجمه شده‌است. و چهار کتاب پایانی این مجموعه به‌طور متوالی رکورد فروش سریعترین کتابهای جهان را دارد.
هری پاتر یک مجموعه با چندین ژانر، ازجمله فانتزی، گذر عمر (با عناصری از رمزآلود، هیجان انگیز، ماجراجویی، و عاشقانه)، که دارای بسیاری از معانی فرهنگی و این ارجاعات میباشد. بر اساس گفته رولینگ، موضوع اصلی داستان مرگ است، هر چند چیزی که در درجه اول در نظر گرفته میشود کار ادبیات کودکان است. همچنین بسیاری از موضوعات دیگر در این سری، مانند عشق و تعصب وجود دارد.
ناشران اصلی و اولیه از کتابسرای بلومزبری در انگلستان و انتشارات اسکولاستیک در ایالات متحده می‌باشند، کتاب از آن زمان به بعد توسط بسیاری از ناشران در سراسر جهان منتشر شده‌است. در اکتبر ۲۰۱۱، این مجموعه در فرمت‌های مختلف کتاب از طریق «پاترمور» منتشر شد. کتابها بصورت مجموعه‌ای هشت قسمتی توسط شرکت برادران وارنر منتشر شده‌است، در این مجموعه کتاب هفتم در دو قسمت ساخته شده‌است، هری پاتر بالاترین مجموعه فیلم پرفروش در تمام دوران است. این مجموعه سرچشمه گرفته از چندین ابزار رسانه‌ای در کالا است. سود تجاری هری پاتر بیش از ۱۵ میلیارد دلار است.
موضوع اصلی
داستان پیرامون کودک یتیم یازده سالهای به نام هری پاتر که یک جادوگر است میباشد، که در دنیای معمولی در کنار خاله و شوهر خاله و پسر خاله‌اش و در کنار مشنگها (غیر جادوگران) زندگی میکند. توانایی او ذاتی است و کودکانی مانند او برای آموزش لازم برای موفقیت در دنیای جادوگری به مدرسه‌ای دعوت می‌شوند. هری به عنوان دانش آموز وارد مدرسه سحر و جادوگری هاگوارتز میشود و اتفاقات داستان از آنجا شروع میشود. هری تا دوران رشد بلوغ در آنجا پرورش می‌یابد و راه غلبه بر مشکلاتی مواجه میشود مانند: جادوگری، روابط اجتماعی و عاطفی، چالش‌های نوجوان عادی مانند دوستی و امتحانات و از همه مهمتر آماده‌سازی برای تقابل با مشکلاتی که پیش رویش است.
هر کتاب شامل وقایع زندگی هری پاتر در یک سال زندگی‌اش است. که مابین سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۸ را روایت میکند.. کتاب همچنین حاوی گذشته نمایی‌های بسیاری است، که معمولا توسط شخصیتهای مشاهده خاطرات در دستگاهی به نام قدح اندیشه شرح داده شده‌است.
خلاصه‌ای از سرگذشت هری پاتر
مدرسه جادوگری هاگوارتز در تصویری از چهارمین فیلم سینمایی ساخته شده هری پاتر
خلاصه ساختار کلی داستان بدین‌گونه‌است که هری پاتر پسر یک مادر و پدر جادوگر است که آن دو هنگام یک سالگی او توسط «لرد ولدمورت» خبیث کشته شده‌اند. اما او به دلیل اینکه مادرش ورد خیلی قدیمی درمقابل لرد ولدمورت ایستاد در برابر نفرین مرگبار ولدمورت زنده می‌ماند و این نفرین فقط زخمی صاعقه مانند بر پیشانیش به جا می‌گذارد که در واقع این زخم به گونه‌ای است که لرد ولدمورت وقتی که در حال کشتن مادر هری بوده‌است، به این گونه دستش را تکان داده‌است. هری با خاله و شوهر خاله‌اش که هیچ‌کدام جادوگر نیستند و در اصطلاح مشنگ (Muggle) نامیده می‌شوند، بزرگ میشود و از گذشته خودش اطلاعی ندارد تا این که در سن یازده سالگی وقتی نامه پذیرش از مدرسه علوم و فنون جادوگری هاگوارتز را دریافت میکند متوجه میشود که دنیای دیگری در همان دنیای عادی مشنگها وجود دارد که او در آنجا به دلیل زنده ماندنش از چنگ لرد ولدمورت بسیار مشهور است. هر کدام از کتابهای هری پاتر در واقع به ماجراهای یک سال او در دنیای جادوگری و مدرسه محبوبش می‌پردازد. او در آن مدرسه دوستان خوبی مثل رون ویزلی و هرمیون گرنجر پیدا میکند و همچنین در طی کتابها بیشتر از گذشته خودش آشنا میشود و همواره مورد لطف و حمایت مدیر مدرسه آلبوس دامبلدور قرار می‌گیرد.
بر اساس یک پیشگویی که در سال پنجم از طریق یکی از معلم‌ها به هری گفته میشود، یا هری باید «ولدمورت» را از بین ببرد یا «ولدمورت» باید هری را از پیش رو بردارد و هیچ‌کدام با وجود دیگری قادر به زندگی نخواهند بود و سیر صعودی داستان هم بر همین اساس است و هر دو شخصیت به دنبال از بین بردن یکدیگرند.
سیر نوشته شدن کتابهای هری پاتر
شاید زمانی که خانم رولینگ شروع به نوشتن اولین کتابش هری پاتر و سنگ جادو نمود، تصور نمی‌کرد نگارش این رمان تخیلی نوجوانان، برای او شهرتی جهانی و ثروتی غیرقابل تصور به ارمغان آورد. ایده هری برای اولین بار به‌طور ناگهانی در سال ۱۹۹۰ در قطار پرازدحام مسیر شهر منچستر به لندن، به ذهن رولینگ راه یافت. او در وبگاه خود، این تجربه را اینگونه بیان می‌دارد:
کتاب هری پاتر و سنگ جادو در سال ۱۹۹۵ (۱۳۷۴ خورشیدی) تکمیل شد و دست نوشته آن برای یافتن یک ناشر، توسط رولینگ به چند واسطه سپرده شد. دومین کارگزار، کریستوفر لیتل، پذیرفت تا آن را به انتشارات بلومزبری بفرستد. بعد از آنکه هشت ناشر درخواست چاپ آن را رد کردند، بلومزبری برای انتشار کتاب، مبلغ ۲۵۰۰ پوند را به عنوان پیش پرداخت به رولینگ اهدا نمود. …
هری پاتر و سنگ جادو
در این داستان که اولین داستان هری پاتر است شخصیتها معرفی شده و در عین معرفی اولیه تخیل، داستانی آهنگین و جذاب نقش شده‌است.
هری پاتر در این داستان وارد دنیای دیگری شده و با افراد جدید دوست میشود که این مقدمه داستان‌های بعدی را شکل می‌دهد.
خلاصه داستان
همان‌طور که گفته شد این کتاب داستانی آهنگین و جذاب دارد. در ابتدا هری پاتر که نزد خاله و شوهر خاله‌اش زندگی میکند معرفی میشود … هری ناگهان می‌فهمد که یک جادوگر است و لرد ولدمورت در کودکی به خانه آنها حمله کرده و پدر و مادرش را کشته، ولی به‌طور شگفت‌انگیزی نتوانسته هری را نابود کند و جادویش به خودش بازگشته‌است، در نتیجه می‌فهمد که فردی که در آن جا به دنبال سنگ است استاد دیگری است که تحت کنترل ولدمورت درآمده‌است. آنها نبرد کوچکی می‌کنند و سر انجام ولدمورت فرار میکند؛ و می‌فهمد که اسنیپ جان او را نجات داده‌است
هری در پایان می‌فهمد که دلیل اینکه در کودکی از طلسم ولدمورت نجات یافته اینست که مادرش خود را فدای او کرده و با به وجود آوردن جادویی باستانی به نام جادوی عشق ولدمورت را شکست داده‌است. اما ولدمورت از بین نرفته و دوباره بازگشته و این بار هم معلوم نیست که از بین رفته باشد!
هری پاتر و تالار اسرار (حفره اسرارآمیز)
هری پاتر و تالار اسرار به غیر از لذت داستانی هیجانی زیبا و ترس‌های غیرمنتظره می‌آفریند.
خلاصه داستان
داستان از جایی آغاز میشود که هری پاتر سال اول تحصیلی خود را در مدرسه جادوگری هاگوارتز پشت سر گذارده و در تابستان به سر می‌برد. او جنی خانگی را می‌بیند که به او هشدار می‌دهد که این سال را به مدرسه نرود. بعد از آن با سه نفر از دوستانش که با ماشینی پرنده به دنبالش آمده‌اند از دست خاله و شوهر خاله بد خلاقش فرار میکند و به خانه دوستش می‌رود.
بعد از اینکه وارد سال تحصیلی میشود اتفاقات عجیبی می‌افتد، گربه سرایدار با طلسمی خطرناک بیهوش میشود و با خون نوشته‌هایی بر دیوارها حک میشود مبنی بر آن که: تالار اسرار گشوده شده‌است.
بعد از آن به چند نفر حمله میشود و عده‌ای به هری پاتر شک می‌کنند که شاید او دلیل همه این حمله‌ها است، کسانی که مورد حمله قرار می‌گیرند خشک می‌شوند و در این میان با گره گشایی‌های گسترده، هری می‌فهمد که تالار اسرار کجاست و موجودی که این حملات را انجام می‌دهد یک مار غول پیکر استباسیلیسک، در این میان او می‌فهمد که ناخواسته زبان مارها را می‌داند. در همان موقع جینی ویزلی، خواهر رون که یکی از دوست هری است، به تالار اسرار برده میشود و هری و رون، وارد تالار اسرار شده و جینی را نجات می‌دهند. در پایان مشخص میشود که حملات از طریق دفتر خاطراتی که ولدمورت (تام ریدل) در نوجوانی نوشته انجام می‌شده‌است!
مایه داستان
این داستان جزء جذاب‌ترین و پر خواننده‌ترین داستان‌های جی کی رولینگ است که مایه هیجان و ترس بر آن قالب است، مایه اصلی داستانی رمز گونه و رمز گشایی گرانه‌است و عناصر معمول و نامعمول به‌طور واضحی با هم مطابقت دارند. در کل از نظر جذابیت، ادبی، هنری و نوشتاری این داستان یکی از آثار برتر نویسنده میباشد.
هری پاتر و زندانی آزکابان
هری پاتر و زندانی آزکابان جزء غیرقابل پیش بینی‌ترین داستان‌های رولینگ است که در حالی که با وحشت شروع میشود داستانی هیجانی را دنبال میکند و سرانجام با مایه‌ای از عشق به پایان میرسد.
خلاصه داستان
بعد از اینکه عمه مارج وارد خانه خاله هری پاتر میشود با هری درگیری پیدا میکند و هری ناخواسته باعث اتفاق نا خوش آیندی میشود: عمه مارج باد شده و مانند بادکنکی به هوا می‌رود.
هری از خانه فرار میکند و منتظر اظهارنامه وزارت جادو میشود زیرا انجام جادو برای افراد زیر هفده سال ممنوع است و هری فقط ۱۳ سال سن دارد. اما او سر انجام می‌فهمد که سیریوس بلک کسی بوده که پدر و مادرش را به ولدمورت فروخته و اکنون از زندان فرار کرده و حالا دنبال اوست و به همین دلیل وزارت برای او حکم اخراج نمی‌فرستد تا بتواند در مدرسه هاگوارتز در امان باشد!
هری در سالی سخت قرار دارد که همواره باید مواظب باشد که مورد حمله سیریوس بلک قرار نگیرد. اما در پایان مشخص میشود که سیریوس بلک پدرخوانده اوست و دوست صمیمی پدرش و کسی که پدرش را به ولدمورت لو داده پیتر پتی گرو بوده که یکی از دوستان پدر هری در موقع نوجوانی بوده که خودش را به شکل موشی درآورده بوده و از قضا موش خانگی رون ویزلی بهترین دوست هری بوده‌است. اما درست وقتی که همه چیز درست میشود و سیریوس موش را به شکل عادی برمی‌گرداند و همه به اینکه به وسیله او بی‌گناهی سیریوس را ثابت کنند امیدوار می‌شوند همه چیز نقش بر آب شده و پیتر پتی گرو فرار میکند. بعد از اینکه سیریوس دوباره زندانی میشود هری و هرمیون گرنجر، دوست صمیمی او، به گذشته بازگشته و سیریوس را نجات می‌دهند و او را فراری می‌دهند. همچنین هری با موجوداتی به نام دیوانه‌ساز مبارزه میکند. در نهایت سیریوس بلک با موجودی به نام هیپوگریف فرار کرده و هری به مدرسه بازمی‌گردد.
هری پاتر و جام آتش
هری پاتر و جام آتش شروع یک سری داستانی مجزا اما مربوط است. تا به اینجا داستان‌های هری پاتر مجزا و جدا از هم بوده و هر کدام به تنهایی قابل فهم بوده‌اند، اما از این داستان یک سیر پیوسته داستانی شروع میشود که همه داستان‌ها کاملا با هم در ارتباطند و اسکلت کلی اینگونه‌است که لرد ولدمورت به بدن فیزیکی خویش بازمی‌گردد و جدال‌هایی را با هری در پی دارد که سیر صعودی این داستان‌ها تا پایان هفتمین داستان بر این اساس است.
در این داستان هیجان نقش اول را دارد، بر خلاف داستان اول هری پاتر داستانی آهنگین و قابل پیش‌بینی نیست، مانند داستان دوم وحشت نقش اصلی را در آن بازی نمی‌کند و بر خلاف داستان سوم دیالوگ‌ها تقریبا هیچ نقشی در آن ندارند اما، این داستان هیجان را به همراه می‌آورد و هری پاتر را بسیار قوی‌تر از آنچه بود نشان می‌دهد. در واقع جی کی رولینگ قصد دارد بزرگ شدن هری پاتر را به نمایش بکشد.
خلاصه داستان
داستان با روایتی شروع میشود از گذشته لرد ولدمورت و بعد داستانی دیگر که ولدمورت فرد غیر جادوگری را می‌کشد و در مورد کشتن هری پاتر صحبت میکند و بعد معلوم میشود که این روایت در واقع خوابی بوده که هری می‌دیده! هری به پدرخوانده خود یعنی سیریوس بلک نامه می‌نویسد و جریان را می‌گوید. بعد از آن با خانواده دوستش رون ویزلی به دیدن مسابقه فینال جام جهانی کوییدیچ می‌رود.
وقتی وارد مدرسه میشود می‌فهمد که مسابقات دورهای سه جادوگر که بین سه مدرسه هاگوارتز، بوباتون و دورمشترانگ (دارمسترانگ)، انجام میشود، آن سال در هاگوارتز برگزار خواهد شد! شرکت در مسابقه شرط سنی هفده سال دارد و هری نمی‌تواند شرکت کند. هر کس قصد شرکت در مسابقه دارد، باید نام خود و مدرسه‌اش را روی کاغذی نوشته و داخل جام آتش بیندازد!
روز انتخاب شرکت کنندگان، جام آتش نام سه نفر را از سه مدرسه به بیرون پرت میکند و این نشانه این است که آن سه نفر برای مسابقه انتخاب شده‌است، اما ناگهان نام هری نیز از جام بیرون می‌آید و همه با او دشمنی پیدا می‌کنند، حتی بهترین دوستش: رون!
هری مجبور به شرکت در مسابقه میشود و در مرحله اول با اژدها روبرو میشود، در مرحله دوم ضمن اینکه در دریا رفته و دوستش را از چنگ موجودات دریایی نجات می‌دهد خواهر یکی از شرکت کنندگان را نیز نجات می‌دهد و این باعث میشود که امتیازاتش بالا برود. مرحله سوم هزارتویی است که باید به مرکز آن رسید. هری موفق میشود به همراه شرکت‌کننده دیگر هاگوارتز، سدریک دیگوری، به جام برسند، اما وقتی آن دو جام را لمس می‌کنند به مکان دیگری منتقل شده و فرود می‌آیند.
در آنجا هری شاهد بازگشتن ولدمورت به بدن فیزیکیش است و سدریک نیز کشته میشود. هری و ولدمورت با هم دوئل می‌کنند و هری موفق به فرار میشود و به هاگوارتز بازمی‌گردد !
وقتی بازمی‌گردد و همه در فکر مرگ سدریک هستند، معلم درس دفاع در برابر جادوی سیاه او را به دفترش می‌برد و برایش می‌گوید که او معلم این درس یعنی مودی چشم باباغوری نیست، بلکه مرگ خواری است که خود را به شکل مودی درآورده، او نام هری را داخل جام آتش انداخته و او بوده که غیر مستقیم کمک می‌کرده تا هری در مسابقه سه جادوگر پیروز شود. اما قرار بوده که هری به دست ولدمورت کشته شود ولی هری موفق به فرار شده و به همین دلیل مودی قلابی قصد کشتنش را میکند.
اما همان موقع مدیر مدرسه میرسد و مایع راستی را در دهن مرگ خوار می‌ریزد و دوباره دستگیرش می‌کنند و به آزکابان فرستاده میشود.
هری پاتر و محفل ققنوس
این داستان نیز بیشتر هیجان و در آخر کمی رازگشایی دارد، هری پاتر و محفل ققنوس یک داستان پیوند زننده‌است که بیشتر قصد دارد قضایای داستان جام آتش را به داستان بعدی یعنی پرنس دو رگه پیوند بزند.
خلاصه داستان
هری پاتر تابستان سختی را پشت سر گذاشته‌است، او از لرد ولدمورت و کارهای اخیرش کاملا بی‌خبر بوده‌است. روزی که او با پسر خاله غیر جادوگرش دعوا میکند دیوانه‌سازها که نگهبانان زندان آزکابان هستند پیدا می‌شوند و به آنها حمله می‌کنند و هری آنها را با جادو فراری می‌دهد.
اما هری به دلیل اینکه قبل ۱۷ سالگی از جادو استفاده کرده توسط وزارت سحر و جادو به دادگاه احضار میشود. او سرانجام تبرئه شده و به مدرسه می‌رود. معلم جدیدی امسال به مدرسه آمده که بسیار سختگیر است.
کل داستان به این مشغول است که تشکیلاتی سری به نام محفل ققنوس تشکیل شده که بر ضد لرد ولدمورت کار میکند، مدیریت محفل ققنوس را آلبوس دامبلدور بر عهده دارد. دیگر جوانب داستان مبارزه غیر مستقیم هری پاتر و وزارت سحر و جادو را نشان می‌دهد زیرا وزارت سحر و جادو بازگشت ولدمورت را انکار میکند و مقالاتی ضد هری پاتر و آلبوس دامبلدور در روزنامه‌ها به چاپ می‌رساند.
هری خواب‌هایی می‌بیند که همه به واقعی است بلکه ذهن لرد سیاه بوده‌است و هری می‌توانسته چشم‌های او باشد ولی خود لرد ولدمورت از این کار مطلع نبوده‌است. او در واقع با ذهن ولدمورت در ارتباط است و احساسات او را درک میکند و زمان‌هایی که خواب است تمام اتفاقاتی را که او انجام می‌دهد یا می‌بیند از چشم خود ولدمورت شاهد است.
سر انجام او خوابی می‌بیند که سیریوس بلک پدرخوانده‌اش اسیر ولدمورت است و در حال شکنجه است. به همین دلیل به مکانی که در خواب دیده، که جایی در وزارت سحر و جادو است، می‌رود. دوستانش هم با او می‌آیند اما مشخص میشود که ولدمورت او را فریب داده تا او به وزارت سحرو جادو بیاید و گویی که پیشگویی هری و ولدمورت در آن نوشته شده را بیابد.
هری اسیر مرگخواران که در اصل یکی از آنها پدر دراکو مالفوی، دشمن هری است میشود و پس از کمی مبارزه اعضای محفل ققنوس فرا می‌رسند و متاسفانه سریوس بلک پدرخوانده هری پاتر به دست دختر عمه خویش کشته میشود
سر انجام گوی پیشگویی می‌شکند و کسی پیشگویی را نمی‌فهمد … دامبلدور با ولدمورت مبارزه میکند و هری به هاگوارتز بازمی‌گردد.
هری با دامبلدور صحبت میکند و محتوای پیشگویی را می‌فهمد. پیشگویی که توسط پروفسور تریلانی، استاد پیشگویی مدرسه اتفاق افتاده از این قرار است که: «کسی از راه می‌رسه که قدرتمند است و می‌تواند لرد سیاه رو شکست بده… از کسانی زاده می‌شه که سه بار در برابرش ایستادگی کردن و وقتی هفتمین ماه (ژوئیه) می‌میره به دنیا میاد… و لرد سیاه با نشونی اونو حریف خودش معرفی می‌کنه، اما اون قدرتی داره که لرد سیاه ازش بی‌بهرست… و یکی از اونا باید به دست دیگری کشته بشه چون یکی شون باید بمیرد تا دیگری زنده بمونه.»
هری به خانه می‌رود تا در آرامش با این مسئله بزرگ کنار بیاید که تنها کسی که می‌تواند بزرگترین جادوگر سیاه هزاره اخیر را از بین ببرد خود اوست.
هری پاتر شاهزاده دورگه
این داستان داستانی است که سرنوشت داستان هفتم را مشخص میکند. این داستان بیشتر افشای راز است اما مایه‌ای از هیجان را نیز در خود دارد.
خلاصه داستان
در ابتدای این داستان هری در حالی که راز زنده ماندن خود را فهمیده بود و مسئولیت سنگینی را متقبل شده بود، در اتاق خود در خانه دورسلی منتظر دامبلدور نشسته‌است. درطول داستان نیز هری به لطف پروفسور اسلاگهورن به راز زنده ماندن ولدمورت پی می‌برد یعنی از وجود جان پیچ‌های او باخبر میشود. وی در این داستان به صورت اتفاقی کتابی درسی مربوط به معجون سازی را پیدا میکند که حاوی مطالب جالبی است و برطبق نوشته‌های درونش، متعلق به فردی به نام شاهزاده دورگه میباشد. این کتاب به او کمک زیادی میکند البته موجب ناراحتی هرمیون، شاگرد اول کلاس و دوست صمیمی هری نیز میشود. او همیشه نگران است که مبادا هری با اطلاعات درون این کتاب دچار دردسر بشود. سراسر این کتاب بررسی خاطراتی میباشد که دامبلدور از ولدمورت جمع‌آوری کرده‌است و به نشان دادن آنها به هری می‌پردازد زیرا معتقد است که تا دشمن خوب نشناخت نمی‌توان بر او پیروز شد. در انتهای داستان دامبلدور توسط اسنیپ کشته میشود و هری متوجه میشود که کتاب متعلق به اسنیپ است.
هری پاتر و یادگاران مرگ
کتاب هفتم هری پاتر کتابی است که سرنوشت هری پاتر و دیگر شخصیتهای داستان را مشخص میکند. مسئله اصلی داستان هری پاتر هفت پیدا کردن جان پیچ‌های باقی‌مانده و در نهایت نبرد نهایی با ولدمورت است. هری پاتر در این کتاب متوجه میشود که ۳ چیز به اسم یادگاران مرگ وجود دارد که صاحب آنها ارباب مرگ میشود و تصمیم می‌گیرد به دنبال آنها نیز برود. در این کتاب با گذشته دامبلدور نیز بیشتر آشنا می‌شویم. در اواخر کتاب هری به راز بزرگ شاهزاده دورگه (اسنیپ) پی می‌برد.
سرانجام پس از نابود کردن اکثر جان پیچ‌های ولدمورت هری به هاگوارتز می‌رود تا آخرین جان پیچ ولدمورت را پیدا کند. ولدمورت نیز به مدرسه حمله میکند. از آنجا که اسنیپ دامبلدور را کشته بود ولدمورت تصور میکند که برای اینکه ابر چوبدستی که متعلق به دامبلدور بوده‌است. (یکی از یادگاران مرگ) برایش به خوبی کار کند باید اسنیپ را بکشد و این کار را میکند ولی اسنیپ قبل از مرگ خاطراتی در اختیار هری قرار می‌دهد که نشان می‌دهد مرگ دامبلدور نقشهای بین اسنیپ و او بوده و اسنیپ سالها برای حفظ جان هری (بخاطر علاقه‌ای که به مادر هری داشت) برای دامبلدور جاسوسی می‌کرده‌است. همچنین خاطرات نشان می‌دهند برای اینکه تکه‌ای روح ولدمورت که درون هری است نابود شود هری باید توسط ولدمورت کشته شود. هری خود را تسلیم میکند و ولدمورت وی را می‌کشد ولی از آنجا که در کتاب چهارم وی برای احیا خون هری را گرفته بود هری نمی‌میرد زیرا تا ولدمورت زنده است هری نیز به زندگی متصل است و به قول دامبلدور این عدم درک ولدمورت از عشق را می‌رساند. سرانجام مار ولدمورت (آخرین جان پیچ) توسط نویل لانگ باتم با شمشیر گریفیندور کشته میشود و ولدمورت و هری در سرسرای هاگوارتز نبرد می‌کنند. از آنجا که ولدمورت صاحب ابر چوبدستی نبوده چون در واقع دراکو مالفوی که به خاطر پدر و مادرش یک مرگ خوار میشود و باید دامبلدور را به خاطر ولدمورت بکشد، نمی‌تواند ولی او را خلع سلاح میکند ولی ولدمورت فکر میکند که چون اسنیپ دامبلدور را کشته‌است پس ابر چوبدستی مال اوست، ولی قبل مرگ اسنیپ در حالی که دراکو چوبدستی خودش را بالا آورده و می‌خواهد هری را بکشد، هرمیون او را خلع سلاح میکند ولی در خاطر فیلم هری پاتر که فکر میکند او صاحب ابر چوبدستی است، چوبدستی را می‌شکند. این مشکل در فیلم نبوده‌است و طرفدارها فکر می‌کنند که هری دراکو را خلع سلاح کرده‌است. نفرین ولدمورت به سوی خودش بازمی‌گردد و وی نابود میشود.
نوزده سال بعد هری با جینی ویزلی ازدواج کرده و سه بچه دارد. رون و هرمیون نیز با یکدیگر ازدواج کرده‌اند.
نقد مجموعه هری پاتر
در اوایل انتشار مجموعه هری پاتر، اکثر نظرات انتقادی در مورد آن با دیدگاهی بسیار مثبت نوشته می‌شد که این نوشته‌ها به افزایش خوانندگان آن کمک زیادی کرد. روزنامههای مطرح بریتانیا از اولین جلد مجموعه هری پاتر و سنگ جادو تحسین بسیاری به عمل آوردند: روزنامه میل آن ساندی در مورد آن اینگونه اظهار نظر کرد «تخیلی‌ترین آغاز از زمان رولد دال» و گاردین آن را رمانی «با ساختار قوی که از هوشی مبدعانه مایه می‌گیرد» نامید و اسکاتزمن از آن به عنوان رمانی «دارای شرایط لازم برای کلاسیک شدن» یاد کرد.
اما هنگام انتشار جلد پنجم، هری پاتر و محفل ققنوس، انتقادات جدی‌تر از طرف منتقدان مطرح صورت گرفت. استاد دانشگاه ییل، محقق و منتقد ادبی، هارولد بلوم با گفتن اینکه " ذهن رولینگ آنقدر اسیر کلیشه‌ها و صنایع مرده‌است که هیچ سبک نوشتاری دیگری ندارد" انتقادات تندی را علیه او به پا کرد. آ.س. بایت در مقاله‌ای در ستون شخصی خود در نیویورک تایمز نوشت که دنیای رولینگ " دنیایی ثانوی است که از موتیف‌هایی مشتق از تکه‌های تشکیل دهنده انواع مختلف ادبیات کودک هوشمندانه وصله پینه و سرهم‌بندی شده… و برای کسانیکه زندگی تخیلی آنها از کارتونهای تلویزیونی، دنیاهای آینه‌ای تملق گویانه مبالغه آمیز (بیشتر هیجان انگیز تا تهدیدکننده)، سریال‌های واقع‌نما و شایعات افراد مشهور فراتر نمی‌رود، نوشته شده‌است.
انتونی هولدن، منتقد ادبی، در روزنامه آبزرور در مورد تجربه داوری هری پاتر و زندانی آزکابان برای جایزه سال ۱۹۹۹ ویتبرد نوشت. نظر کلی او به این سری کتابها بسیار منفی بود: «حماسه پاتر اساسا قهرمان سازانه، بسیار محافظه کار، زیادی تقلیدی و به‌طور افسرده‌کننده‌ای برای یک بریتانیایی قدیمی نوستالژیک است» او همچنین از یک «سبک نوشتاری غیر تخیلی و غیر دستوری» صحبت میکند.
کمپانی برادران وارنر فیلمهای سینمایی هفت جلد از این مجموعه را تولید نموده‌است که در آنها نقش هری پاتر را دنیل ردکلیف بازی میکند. هری پاتر و یادگاران مرگ - قسمت دوم که هشتمین و آخرین فیلم این سری است، در ۲۴ تیرماه سال ۱۳۹۰ اکران شد.
ترجمه
یکی از تخلفات مشهود و نقض قوانین حق تکثیر ترجمه آثار هری پاتر، مربوط به کشور ایران است و با توجه به اینکه این کشور عضو پیمان‌نامه بین‌المللی حق نشر نیست، ناشران متخلف ایرانی به دلیل تخطی از این قانون بین‌المللی و عدم پرداخت هزینه حق امتیاز این کتاب، محاکمه نشدند .
هم‌اکنون کتب هری پاتر در ایران به صورت قانونی توسط کتابسرای تندیس با ترجمه ویدا اسلامیه، که مجوز رسمی انتشار را از انتشارات بلومزبری کسب کرده، موجود میباشد.
دیگر کتابهای مرتبط با هری پاتر کتاب افسانه‌های بیدل نقال و کوییدیچ در گذر زمان و جانوران شگفت‌انگیز و زیستگاه آنها می‌باشند.
هری جیمز پاتر
هری پاتر (فیلم)
فهرست وردهای داستان‌های هری پاتر
جادوگر
هاگوارتز
دراکو مالفوی | [
"The Harry Potter Lexicon",
"هری پاتر و سنگ جادو",
"هری پاتر و تالار اسرار",
"حفره اسرار آمیز",
"هری پاتر و زندانی آزکابان",
"هری پاتر و جام آتش",
"هری پاتر و محفل ققنوس",
"هری پاتر و شاهزاده دورگه",
"شاهزاده نیمه اصیل",
"هری پاتر و یادگاران مرگ",
"قدیسان مرگبار",
"هری پاتر و فرزند نفرین‌شده",
"جی.کی. رولینگ",
"انگلستان",
"زبان انگلیسی",
"خیال‌پردازی (گونه هنری)",
"داستان نوجوانان",
"رمزآلود",
"پیش نمایش",
"انتشارات بلومزبری",
"انتشارات آرتور ای. لوین بوک",
"گالینگور",
"جلدشمیز",
"کتاب صوتی",
"رمان",
"جادوگر",
"هری پاتر (شخصیت)",
"رون ویزلی",
"هرمیون گرنجر",
"هاگوارتز",
"لرد ولدمورت",
"مشنگ (هری پاتر)",
"Steve Kloves",
"برادران وارنر",
"کارکنان هاگوارتز",
"آلبوس دامبلدور",
"قطار",
"منچستر",
"لندن",
"شخصیت",
"تخیل",
"باسیلیسک",
"جینی ویزلی",
"جی کی رولینگ",
"سیریوس بلک",
"دیوانه‌ساز",
"هیپوگریف",
"اسکلت",
"کوییدیچ",
"سدریکدیگوری",
"مودی چشم باباغوری",
"مرگ خوار",
"زندان آزکابان",
"وزارت سحر و جادو",
"محفل ققنوس",
"چشم",
"وزارت سحرو جادو",
"مرگخوار",
"دراکو مالفوی",
"سریوس بلک",
"گریفیندور",
"سریال‌های واقع‌نما",
"دنیل ردکلیف",
"هری پاتر و یادگاران مرگ - قسمت دوم",
"ایران",
"پیمان‌نامه بین‌المللی حق نشر",
"کتابسرای تندیس",
"ویدا اسلامیه",
"افسانه‌های بیدل نقال",
"کوییدیچ در گذر زمان",
"جانوران شگفت‌انگیز و زیستگاه آنها",
"هری جیمز پاتر",
"هری پاتر (فیلم)",
"فهرست وردهای داستان‌های هری پاتر"
] | [
"هری پاتر",
"اندام ساختگی در ادبیات داستانی",
"خانواده در ادبیات داستانی",
"رمان‌های بریتانیایی که بر پایه آنها فیلم ساخته شده‌است",
"رمان‌های بریتانیایی که بر پایه آنها نمایش ساخته شده",
"رمان‌های خیال‌پردازی دنباله‌دار",
"رمان‌هایی که بر پایه آنها فیلم ساخته شده‌است",
"رمان‌هایی که بر پایه‌شان بازی ویدئویی ساخته شده",
"کتابهای دنباله‌دار معرفی‌شده در ۱۹۹۷ (میلادی)",
"کتابهای هری پاتر",
"گونه خیال‌پردازی",
"مدرسه‌ها در ادبیات داستانی",
"معرفی‌شده‌های ۱۹۹۷ (میلادی)",
"نفرین در ادبیات داستانی"
] |
1,566 | دشت لوت | 0 | 233 | 0 | [
"كوير لوت",
"بیابان لوت",
"بيابان لوت",
"لوت",
"کویر لوت"
] | false | 69 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "بیابان لوت"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Sand castles - Dasht-e Lut desert - Kerman.JPG"
},
{
"Item1": "کشور",
"Item2": "، [[استان کرمان]]"
},
{
"Item1": "نوع",
"Item2": "[[طبیعی]]"
},
{
"Item1": "معیارها",
"Item2": "(vi)(viii)"
},
{
"Item1": "منطقه",
"Item2": "[[آسیا]]"
},
{
"Item1": "تاریخ ثبت",
"Item2": "[[۲۰۱۶]]"
},
{
"Item1": "طی نشست",
"Item2": "چهلم"
},
{
"Item1": "سایت بیابان لوت",
"Item2": "[[www.lutdesert.ir]]"
}
],
"Title": "میراث جهانی یونسکو"
} | دشت لوت دشتی بیابانی در جنوب شرقی ایران است. این دشت در جنوب شرق ایران با مساحتی بیش از ۴۰ هزار کیلومتر مربع (شامل عرصه و حریم) در بین بخشی‌هایی از استانهای کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی قرار دارد و با مساحتی در حدود ۱۷۵ هزار کیلومتر، حدود ۱۰ درصد از وسعت ایران را دربر گرفته‌است. بیابان لوت، بیست و هفتمین بیابان بزرگ جهان به‌شمار می‌رود.
دشت لوت از جمله مناطق فراگرم و خشک جهان است. هسته آن در سالهای ۲۰۰۴، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ گرم‌ترین نقطه بر سطح کره زمین شناخته شده است که بیشترین آن در سال ۲۰۰۵ با بیشینه دمای ۷۰٫۷ درجه سانتیگراد ثبت گردیده‌است. دانشمندان علت گرمای بالای آن را رنگ تیره و خشکی سطح آن دانسته‌اند که موجب جذب گرمای خورشید میشود.
دشت لوت از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده‌است. طول آن حدود ۳۲۰ کیلومتر (۲۰۰ مایل) و عرض آن حدود ۱۶۰ کیلومتر (۱۰۰ مایل) میباشد.
نام
کلمه لوت به معنی لخت، برهنه، بی‌آب و علف و فاقد هرچیز است.
عنوان‌های «چاله لوت»، «دشت لوت»، «کویر لوت» و «بیابان لوت» برای این منطقه خشک و بیابانی به کار برده میشود.
در نوشته‌های جغرافیایی از واحد لوت گاهی بهنام «چاله لوت» و گاهی به‌صورت «دشت لوت» نام برده میشود. در بین عامه مردم و در بسیاری از خبرها به‌دلیل برخی مشابهت‌ها با دشت کویر، از عنوان «کویر لوت» استفاده میشود درحالی که استفاده از کویر برای لوت درست نیست و در پرونده ثبت جهانی لوت در یونسکو نیز عنوان «بیابان لوت» ثبت شده‌است نه «کویر لوت»؛ زیرا دشت لوت بیابان است نه کویر و کویر بخش کوچکی از مساحت دشت لوت را تشکیل می‌دهد. بیابان واژه‌ای بوم‌شناسی و اقلیمی است و به مکانی با پوشش گیاهی، جانوری و میزان بارندگی کم اطلاق میشود و دشت لوت نیز یک بیابان وسیع ماسه‌ای و ریگی است. اما کویر (نمک‌زار) به پست‌ترین نقاط داخلی مناطق بیابانی که میزان نمک در آن بسیار زیاد است، گفته میشود. به‌طور کلی وسعت کویر در دشت لوت نسبت به زمینهای ماسه‌ای و ریگی چندان زیاد نیست یا به عبارتی از چنان اهمیتی برخوردار نیست که بتواند بر چشم‌انداز طبیعی آن تاثیر بگذارد. از این نظر دشت لوت درست در مقابل دشت کویر قرار دارد که بیشتر وسعت آن را کویر (نمک‌زار) پوشش داده‌است؛ بنابراین «بیابان»، واژه جامع‌تری برای توصیف این پدیده پهناور طبیعی به‌شمار می‌آید و به همین دلیل دانشمندان معتقدند که این بیابان بزرگ را باید «دشت لوت» خواند، نه «کویر لوت»؛ چون کویر تنها بخشی از آن است. محققان جغرافیا نیز در نوشته‌های خود بارها تاکید کرده‌اند که اطلاق «کویر لوت» بر این واحد جغرافیایی صحیح نیست و باید از آن به عنوان «دشت لوت» یا «بیابان لوت» نام برد.
گرم‌ترین نقطه زمین
بر اساس اندازه‌گیری‌های سازمان جهانی هواشناسی بالاترین دمای ثبت‌شده بر روی زمین متعلق به ایستگاه هواشناسی العزیزیه لیبی واقع در صحرای بزرگ آفریقا است که دمای هوا در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۲ در این ایستگاه ۵۸ درجه سانتیگراد (۱۳۶٫۴ درجه فارنهایت) ثبت شده‌است. پیش از آن رکورد گرم‌ترین نقطه دنیا متعلق به دره مرگ در کالیفرنیا بود که در سال ۱۹۱۳ به میزان ۵۶٫۷ درجه سانتیگراد اندازه‌گیری شده بود.
در مطالعه گرم‌ترین نقاط کره زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده مدیس طی سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ توسط ناسا، بیابان لوت در سالهای ۲۰۰۴، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ به عنوان گرم‌ترین نقطه کره زمین اندازه‌گیری شد که در سال ۲۰۰۵ با دمای ۷۰٫۷ درجه سانتی گراد گرم‌ترین رکورد دما در تمام زمین را ثبت کرده‌است. این دما ۱۲ درجه سانتیگراد بیشتر از رکورد رسمی دمای هوای زمین است که در سال ۱۹۹۲ در لیبی ثبت شده‌است. باید توجه داشت که گرم‌ترین نقطه کره زمین در سالهای مختلف تغییر میکند، مثلا در سال ۲۰۰۳ کوئینزلند استرالیا با دمای ۶۹٫۳ درجه سانتیگراد گرم‌ترین نقطه زمین بوده که این دما دومین دمای بالا پس از لوت در دوره هفت‌ساله مطالعه ناسا به‌شمار می‌رود. علاوه بر آن دمای سطح زمین معمولا بالاتر از دمای هوا در همان نقطه است و اعداد ثبت‌شده به‌عنوان دمای سطح زمین که با استفاده از شاخص دمای سطح به‌دست آمده، به‌معنای دمای هوای آن مناطق نیست. مطالعات دانشمندان در سال ۱۹۱۵ درباره تفاوت دمای هوا و سطح زمین در دره مرگ نشان داد که در حالی که دمای سطح زمین در عمق ۰٫۴ سانتی‌متری خاک سطحی ۷۱٫۵ درجه سانتیگراد اندازه‌گیری شد، همزمان دمای هوا در ارتفاع ۱۲۰ سانتی‌متری سطح زمین ۴۲٫۵ درجه سانتیگراد بوده‌است.
در بسیاری از رسانه‌های ایرانی و خارجی به نقل از دکتر پرویز کردوانی منطقه گندم بریان (در ۸۰ کیلومتری شمال شهداد) به‌عنوان گرم‌ترین نقطه لوت و دنیا معرفی شده‌است ولی کردوانی با رد این ادعا و نقل قول منتسب به وی، معتقد است گرم‌ترین نقطه زمین در بیابان لوت «چاله مرکزی لوت» در ۷۵ کیلومتری شرق شهداد است و معرفی گندم بریان به‌عنوان گرم‌ترین نقطه لوت و کره زمین نادرست است.
موقعیت و شاخص‌های کلی
نمایی از کلوت‌های دشت لوت
دشت لوت محدوده‌ای است بین استانهای خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان.
دشت لوت بین دو گسل نهبندان در شرق و نای بند در غرب قرار دارد.
حد شمالی آن در حد مدار ۳۲ درجه و حد جنوبی در حد مدار ۲۸ درجه‌است.
وسعت حوضه آبگیر دشت لوت، حدود ۱۷۵ هزار کیلومتر مربع (یک دهم مساحت کشور) است.
طول آن از شمال به جنوب حدود ۹۰۰ کیلومتر و غرب به شرق حدود ۳۰۰ کیلومتر است.
پست‌ترین نقطه دشت لوت حدود ۲۴۰ متر از سطح دریا بالاتر است. (لوت مرکزی)
دشت لوت جایگاه رخداد زمین لرزه‌های بزرگ و مهمی بوده‌است.
در پای کوههای مشرف به دشت بزرگ لوت، آثاری از سکونت انسان از هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح مشاهده شده‌است. (مآخذ شماره ۲)
بزرگترین ناحیه جمعیتی دشت لوت «شهداد» است که در گذشته‌های دور به آن خبیص می‌گفتند.
دره سیرچ و ناحیه مسکونی آن به همین نام، یکی از زیباترین چشم‌اندازهای سر سبز حاشیه این دشت اسرار آمیز است.
پدیده‌های جالب
میراث جهانی بیابان لوت در وهله اول از یاردانگ‌های بیابان لوت (کلوت) در بخش غربی، ریگ یلان یا ارگ یلان در بخش شرقی، هامادای بخش میانی و نبکاها در حاشیه بخش غربی تشکیل شده‌است که مجموع بیابان لوت را تشکیل می‌دهد. اجزای دیگر این بیابان شامل رودخانه شور، منطقه گندم بریان و شورگز‌هامون می‌باشند. بیابان لوت نه تنها دارای ویژگی‌های زیباشناسانه است بلکه بخشی از فرایندهای دخیل در شکل‌دهی به منطقه و تاریخ زمین‌شناسی را نیز نشان می‌دهد. در عین حال تنوع چشم‌اندازها و ناشناخته بودن منطقه شرایط مناسبی را برای تحقیقات علمی و گسترش ژئوتوریسم فراهم می‌نماید.
دشت لوت یکی از شگفت انگیزترین عوارض بیابانی دنیا است برخی از جاذبه‌های آن عبارتند:
بزرگترین شهر کلوخی جهان. منطقه کلوت‌ها از دور به خرابه‌های شهری بزرگ می‌ماند که توصیف‌های گوناگون از آن شده‌است نظیر: شهر خیالی یا شهر لوت.
مرتفع‌ترین هرم‌های ماسه‌ای دنیا در لوت است. مرتفع‌ترین هرم‌های شناخته شده دنیا حداکثر ۳۰۰ متر ارتفاع دارند (لیبی) اما در لوت ارتفاع برخی هرم‌ها گاه به ۴۸۰ متر هم میرسد.
۴۰ مخروط آتشفشان کواترنر در سطح دشت لوت وجود دارد.
پهنه‌های وسیع ماسه و ریگ با طیف رنگی قهوه‌ای روشن تا خاکستری و سیاه نظیر «گدار باروت» که چون خاک آن سیاه و شبیه باروت است به این نام خوانده میشود.
دشت‌هایی از گدازه‌های بازالتی چاله چاله نظیر «گندم بریان».
پهنه‌های شنی مواج
بزرگترین نبکاهای جهان تپه‌های شنی پوشیده از گیاه (نبکاها) که یکی از شگفتی‌های همزیستی خاک و آب و گیاه است. این نبکاها به گلدان بیابان نیز نامیده شده‌اند.
مرتفع‌ترین ربدوها (ربدوها مشابه نبکاها با ابعاد بزرگتر شکل‌های پیچیده‌تر در لوت غربی می‌باشند)
پهنه‌هایی به شکل چندضلعی‌های متعدد که حاصل قشر نمکی ضخیم و تبخیر شدید سطح زمین است.
کویر پاشتری، سطح این نوع زمینها اینطور به‌نظر میرسد که پس از بارندگی زیاد خیس شده و تعدادی شتر روی آن راه رفته‌اند.
هامادا دشت‌هایی از ریگ، شن و پوشیده از خاکهای ریگی که فاقد گیاه است.
واحدهای جغرافیایی
تصویربرداری فضایی از دشت لوت
دشت لوت چاله‌ای است که از نظر ارتفاعی نامتقارن بوده و جهت آن شمالی- جنوبی است. با توجه به شکل ناهمواری و پراکندگی عوارض جغرافیایی میتوان آن را به‌طور طبیعی به سه واحد کوچکتر یعنی لوت شمالی، لوت مرکزی و لوت جنوبی یا لوت زنگی احمد تقسیم‌بندی نمود.
لوت شمالی
از عناصر ریگ، شن و ماسه تشکیل شده‌است و حد جنوبی آن را بریدگیهای نا منظم مشرف به چاله «رود شور بیرجند» تشکیل می‌دهد. ناهمواری‌های ماسه‌ای به شکل سفره‌های ماسه‌ای در آن وجود دارد.
لوت مرکزی
شگفت انگیزترین قسمت دشت لوت است. در قسمت‌های شرقی لوت مرکزی تپه‌ها و توده‌های عظیم و به هم پیوسته ماسه‌ای قرار گرفته و سطح قابل توجهی از لوت را به عرض متوسط ۵۲ کیلومتر و طول متوسط ۱۶۲ کیلومتر در لوت پوشانده‌است.
بخشی از ناهمواری‌های لوت مرکزی دارای پوشش گیاهی بوده و بخش غربی آن فاقد پوشش گیاهی است.
لوت جنوبی (لوت زنگی) غنی‌ترین قسمت چاله لوت از نظر پوشش گیاهی است.
از نظر ژئومورفولوژی (زمین‌ریخت‌شناسی) لوت مرکزی به سه منطقه اصلی (از غرب به شرق) تقسیم شده‌است:
دشت‌سر
به عرض ۵ تا ۱۰ کیلومتر به صورت نواری سطح آن از ماسه و لای(silt)و نمک پوشیده شده‌است.
کلوت‌ها
کلوت‌ها (کلوت اصطلاح محلی است) به خندق‌های بسیار عظیم که حاصل فرسایش آبی و بادی است به عنوان پدیده‌ای بی‌نظیر در دنیا شناخته شده‌است.
«رود شور» در مرطوب کردن دیواره این کلوت‌ها اثر کافی داشته و فرسایش‌های آنها را تسهیل کرده‌است.
منطقه کلوت‌های در ۴۳ کیلومتری شهداد (۲۴ کیلومتری ده سیف) قرار دارد و در مساحتی به عرض متوسط ۸۰ کیلومتر و طول متوسط ۱۴۵ کیلومتر را تشکیل داده‌اند.
مهمترین بادی که دیواره‌های کلوت‌ها را فرسایش می‌دهد بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است.
در فاصله کلوت‌ها زمین پوشیده از ماسه بادی است و در نقاطی که ماسه بادی نیست زمین از نوع رس لائی و رس است.
تپه‌های ماسه‌ای
در شرق لوت مرکزی منطقه‌ای به عرض ۵۰ کیلومتر و طول ۱۰۰ کیلومتر متر را تشکیل می‌دهند. ارتفاع این تپه‌های ماسه‌ای تا ۵۰۰ متر هم میرسد (مآخذ شماره۴). نا همواری‌های ماسه‌ای به اشکال برخان (Barkhan) – هرم‌های ماسه‌ای –سیف (sif) و تپه‌های طولی دیده میشود.
پوشش گیاهی
در حدود ۲۰کیلومتری شهداد، درختان و درختچه‌های گز در گلدان‌های بیابانی لوت جای گرفته‌اند که به آن نبکا یا تل‌های گیاهی گفته میشود.
زمینهای بین نبکاها پوشیده از ماسه‌است و نبکاها عموما در سطح همواری که میزان ماسه آن متوسط و سطح آب زیر زمین بالا بوده یا رطوبت موجود کافی برای حیات پوشش گیاهی باشد ظاهر می‌شوند. عناصر تشکیل دهنده نبکا شامل ماسه – لای، رس و سلت است.
شکل نبکا تابعی است از اندازه، تراکم و میزان رشد گیاه میزبان که گونه‌هایی نظیر دستهای از گرامینه‌ها، درختچه‌های تاغ، گز و… می‌باشند. در دشت لوت گونه گیاه گز (Tamarix) از گونه‌های میزبان نبکاها هستند. ارتفاع نبکاها از چند دسیمتر تا چند متر و طول آن از یک متر تا ۱۰ متر میرسد.
شایان ذکر است گیاهان منفرد باید ارتفاعی بیش از ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر داشته باشند تا اینکه بتوانند ماسه‌ها را کنترل نماید. اگر دانه‌های ماسه چسبندگی نداشته باشند به عبارتی عناصر رس و لای نداشته باشند حجم آنها با تغییر و سرعت باد تغییر می‌یابد. با افزایش میزان رسوب، گیاه برای جلوگیری از مدفون شدن به رشد خود در جهت بالا ادامه می‌دهد این رشد تا آنجا است که ریشه گیاه در ارتباط با سطح آب زیر زمینی باشد اما جایی که آب زیر زمینی افت میکند این ارتباط قطع و تخریب نبکا آغاز میشود که سرانجام به مرگ نبکا می‌انجامد.
نبکاهای چندین ساله و دائمی در تغییر سطح سفره آب زیر زمینی، هرزآب‌ها، تبخیر، تعرق و کنترل رسوبات بادی در منطقه نقش اساسی دارند.
ربدوها Rebdou با ابعاد بزرگ‌تری از نبکاها متمایز می‌شوند. طول آنها به ۲ تا ۷ متر و عرضشان به ۱ تا ۵ متر میرسد. غیر از ابعاد، شکل ربدوها نیز پیچیده‌تر از نبکاها است؛ و گاهی چند مخروط را نشان می‌دهد که کنار هم قرار گرفته‌اند. مرتفع‌ترین ربدوها در لوت غربی دیده میشود که گاه ارتفاع آنها به ۱۲ متر میرسد (بلندی یک ساختمان ۴ طبقه).
کاوش‌های باستانشناسی
موسسه جغرافیایی دانشگاه تهران از سال ۴۶ مشغول مطالعات در دشت لوت بوده‌است. این بررسیها به کشف نمونه‌هایی از اشیاء سفالین و فلزی و سنگی دوران قبل از تاریخ این ناحیه انجامید، ولی این هیئت به سبب اشتغال به کارهای مربوط به خود و نداشتن افراد باستانشناس، موفق به گمانه زنی و تجسس بیشتری نگردید. هیئت مطالعاتی دشت لوت با همکاری اداره کل باستانشناسی در سال ۱۳۴۷ به این منطقه رفت آنان در این منطقه به تکه سفال‌های متنوع دست یافتند و با کاوش در تپه‌های کوتاه و مسیرهایی که در لا به لای کلوت‌ها قرار دارند توانست به مقابر قبل از تاریخ و اشیاء ارزنده آن دست یابد.
اشیاء و مقابر مکشوفه : در بررسی ده روزه آقوس شهداد که در ۷ کیلومتری دشت لوت قرار دارد، اشیاء متعددی متعلق به هزاره سوم و سفال‌هایی از هزاره چهارم قبل از میلاد در مقابر مکشوفه بدست آمده که شامل ظروف سفالین که با رنگهای قرمز و نقوش مختلف تزیین یافته‌اند که از لحاظ سبک و شیوه کار با ظروف مکشوفه در بلمپور بلوچستان و خوراب کرمان شباهت کامل دارد. همچنین کوزه سفالین نخودی رنگ ظریفی بدست آمد که روی آن سه نوار قرمز رنگ دیده میشود. حد فاصل این نوارها با تصاویر عقاب پرگشوده و خطوط شکسته موازی به رنگ سیاه تزیین شده‌است. نظیر این ظرف سر مرز ایران و پاکستان در تپه‌ای به نام کولی ماهی کشف گردید که قدمت آنها به هزاره سوم قبل از میلاد میرسد و همچنین با ظروف رنگارنگ شوش قابل مقایسه میباشد.
ظروف سنگی : در گورهای مکشوفه تعدادی ظروف از جنس مرمر و سنگ‌های آهکی خاکستری رنگ کشف گردیده‌است. ظروف مرمر رنگارنگ این ناحیه با اشیاء مرمری شوش که متعلق به هزاره سوم قبل از میلاد است شباهت کلی دارد. کشف این نوع اشیاء در محل مزبور رابطه قوم آقوس را با نقاط دورتری ثابت میکند. همچنین ظروف فلزی و تزیینی نیز در این منطقه کشف شده‌است.
ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو
تا پیش از چهلمین اجلاس میراث جهانی در استانبول، ایران دارای ۱۹ اثر ثبت‌شده در میراث جهانی بود که همه آنها جزو آثار فرهنگی ایران محسوب می‌شوند و هیچ اثر طبیعی از ایران در فهرست میراث جهانی وجود نداشت. در این اجلاس بیابان لوت به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است. ایران پرونده بیابان لوت و قنات ایرانی را برای ثبت جهانی ارسال کرده بود. ابتدا ۱۱ قنات و سپس بیابان لوت در فهرست میراث جهانی گنجانده شد.
بیابان لوت دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که آن را شایسته ثبت در فهرست میراث طبیعی جهان نمود:
بلندترین کلوت‌های جهان در بخش شرقی کلوت‌ها
طولانی‌ترین کلوت‌های جهان
گرم‌ترین نقطه جهان با دمای ۷۰٫۷ درجه سلسیوس
بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان در ریگ یلان در شرق بیابان لوت
وجود یکی از بلندترین نبکاهای (گلدان صحرا، تل گز یا تل نباتی) جهان با ارتفاع ۱۲ متر
محدوده عرصه و حریم بیابان لوت برای ثبت در میراث جهانی حدود ۴۰ هزار کیلومتر مربع تعیین شده‌است که محدوده بسیار بزرگی بوده و در بین سه استان کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان قرار دارد. البته بیابان لوت بسیار بزرگتر از محدوده پیشنهادشده برای ثبت در میراث جهانی است، اما با توجه به اینکه مهمترین عناصر واجد ثبت در میراث جهانی در لوت مرکزی واقع شده‌اند، این منطقه برای ثبت در میراث جهانی پیشنهاد گردید. مساحت عرصه بیابان لوت ۲۲۷۸۰ کیلومتر مربع و مساحت حریم بیابان لوت ۱۷۹۴۱ کیلومتر مربع است؛ که شامل ریگ یلان (تپه‌های ماسه‌ای)، کلوت‌ها، نبکاها، رودخانه شور، هامادا (دشت ریگی)، پهنه بازالتی گندم بریان و… است که در این میان کلوت‌ها در غرب و ریگ یلان در شرق با چشم‌اندازی زیبا و شگفت‌انگیز خودنمایی می‌کنند.
شروع کار بر روی پرونده ثبت جهانی بیابان لوت از تیر ماه ۱۳۹۳ بوده‌است و پرونده آن در بهمن ۱۳۹۳ برای دفتر یونسکو در پاریس ارسال شد. این پروژه با مدیریت جغرافی‌دانان و همکاری بسیاری از متخصصان دیگر رشته‌ها تدوین گردید و در نهایت در ۲۷ تیر ۱۳۹۵ با اجماع همه کشورهای عضو در کمیته میراث جهانی، بیابان لوت به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.
بیابان
بیابان‌زدایی
گندم بریان
گیاهان شوره‌زی | [
"استان کرمان",
"طبیعی",
"آسیا",
"۲۰۱۶ (میلادی)",
"www.lutdesert.ir",
"بیابان",
"استان سیستان و بلوچستان",
"استان خراسان جنوبی",
"ایران",
"فهرست بیابانهای جهان",
"زمین",
"درجه سانتیگراد",
"دانشنامه بریتانیکا",
"دشت کویر",
"یونسکو",
"کویر",
"بوم‌شناسی",
"اقلیم‌شناسی",
"ماسه",
"سازمان جهانی هواشناسی",
"ایستگاه هواشناسی",
"العزیزیه",
"لیبی",
"صحرای بزرگ آفریقا",
"دمای هوا",
"درجه سانتیگراد",
"مقیاس فارنهایت",
"دره مرگ",
"کالیفرنیا",
"تصاویر ماهواره‌ای",
"مدیس",
"ناسا",
"درجه سانتی گراد",
"سانتیگراد",
"کوئینزلند",
"استرالیا",
"شاخص دمای سطح",
"پرویز کردوانی",
"گندم بریان",
"شهداد",
"چاله مرکزی لوت",
"استانهای خراسان",
"سیستان و بلوچستان",
"کرمان",
"کیلومتر مربع",
"میلاد مسیح",
"هامادا (جغرافیا)",
"نبکا",
"زمین‌شناسی",
"ژئوتوریسم",
"گدازه‌های",
"ربدو",
"ژئومورفولوژی",
"کلوت",
"برخان",
"درختچه‌های گز",
"سرعت باد",
"دانشگاه تهران",
"قبل از میلاد",
"رنگ سیاه",
"مرز ایران",
"سنگ‌های آهکی",
"استانبول",
"میراث جهانی یونسکو",
"ریگ یلان",
"پاریس",
"بیابان‌زدایی",
"گیاهان شوره‌زی",
"فرج‌الله محمودی",
"احمد مستوفی",
"حسن احمدی",
"انتشارات دانشگاه تهران"
] | [
"بخشهای فیزیوگرافی",
"بیابانهای ایران",
"جغرافیای استان خراسان جنوبی",
"جغرافیای استان سیستان و بلوچستان",
"جغرافیای استان کرمان",
"ژئومورفولوژی",
"ریگ‌ها (جغرافیا)",
"میراث جهانی یونسکو در ایران",
"ویکی‌سازی رباتیک"
] |
1,568 | ارس | 3 | 359 | 0 | [
"آراز",
"رود ارس",
"رودخانه ارس",
"آراکس",
"اراز",
"آراكس",
"اراکس",
"اراكس",
"رودخانهٔ ارس"
] | false | 284 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام رودخانه",
"Item2": "رودخانه ارس"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Jolfa-Aras2.jpg"
},
{
"Item1": "عنوان تصویر",
"Item2": "رود ارس، در غرب شهر جلفا"
},
{
"Item1": "سرچشمه",
"Item2": "[[ارزروم]]، [[ترکیه]]"
},
{
"Item1": "ریزشگاه",
"Item2": "[[رود کورا]]"
},
{
"Item1": "طول",
"Item2": "۱۰۷۲ کیلومتر"
}
],
"Title": "رود"
} | رود ارس در استان مغان در دوره خلفای عباسی
ارس (در ترکی آذربایجانی:آراز و Araz - در زبان ارمنی:آراکس، ) نام رودخانه‌ای نسبتا پرآب و خروشان است که از کوههای بینگول منطقه آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد. رود آرپا در نزدیکی مرز ترکیه و ارمنستان به رود ارس می‌ریزد و سپس مرز مشترک نخجوان را بطول ۱۱ کیلومتر ترسیم کرده و پس از گذر از مرز ایران و نخجوان، از مرز میان ایران و ارمنستان عبور کرده و دوباره مرز مشترک میان ایران و جمهوری آذربایجان را شکل داده و در منتهی‌الیه شمالی استان اردبیل (شهرستان پارس‌آباد) وارد جمهوری آذربایجان شده و به رودخانه کورا می‌ریزد. این رود ۱۰۷۲ کیلومتر طول دارد و از طولانی‌ترین رود داخلی ایران، یعنی کارون طولانی‌تر است.
رودخانه ارس در سال ۱۸۱۳ میلادی در پی عهدنامه ترکمنچای به عنوان مرز ایران و امپراطوری روسیه برگزیده شد و تمامی مناطق شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه افزوده شد. بعدها ایران و اتحاد شوروی با همکاری همدیگر سدی در ناحیه پلدشت به نام سد ارس بنا کردند. سپس سد خداآفرین به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان بر روی رود ارس احداث شد. هم‌اکنون سد قیزقعله‌سی به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان بر روی رود ارس احداث میشود. بر روی ارس تا کنون پنج پل نیز ساخته شده‌است که عبارتنداز: پل آهن جلفا، پل شوسه جلفا، پل پلدشت، پل خداآفرین و پل نوردوز در مرز ارمنستان.
نام
ریشه واژه فارسی «ارس» و واژه‌های یونانی و ارمنی مربوطه احتمالا از مادی «ارخس» *Araxs است که برگرفته است از نیاایرانی *Raxša- که یعنی «تیزرو»، «آنچه به سرعت جریان دارد».
در سنن ارمنی این رودخانه به نام آراست نوه بزرگ خاندان افسانه‌ای ارمنی هایک گذاشته شده‌است. این نام بعدا یونانی شده و به Araxes دگرگون شد و برای فرهنگ کورا-ارسی استفاده شد. تمدنی پیش از تاریخ که در دره کورا و ارس شکوفا شده بود؛ ولی در بسیاری از زمان‌ها این رود ولگا بوده که به نام Araxes نامیده شده به ویژه در تاریخ هرودوت. همچنین این رود در آخرین فصل آننید هشتم اثر ویرجیل به نام خشم در پل ثبت شده است پس از آنکه رومیها با ساختن یک پل بر روی آن توانستند بر دشمن پیروز شوند. برخی بر این باورند که ارس با دو رودخانه پیشون و گیهون که در فصل دوم کتاب مقدس به آن اشاره شده مرتبط است.
در قرآن کریم از قومی بنام اصحاب رس یاد شده که طبق کتاب عیون اخبار الرضا و روایتی از امام علی اصحاب رس قومی بودند که در حاشیه رود ارس زندگی می‌کرده و درخت صنوبر را عبادت می‌نمودند. اصحاب رس جزو اقوامی بودند که بر آنان عذاب نازل شد.
جزیره‌های ارس
رود ارس در نقشه ایران در دوره افشاریه.
در بستر رودخانه ارس ۸۰۵ جزیره کوچک و بزرگ خالی از سکنه وجود دارد که به زبان محلی به آن «شام» می‌گویند. بر پایه قرارداد مرزی، ۴۲۷ جزیره به ایران و ۳۸۲ جزیره به شوروی (و اکنون به جمهوری آذربایجان) تعلق دارند. این جزیره‌ها تنها برای چرای حیوانات پیرامون رودخانه قابل استفاده‌اند.
تنها معدودی از این جزایر دارای نام می‌باشند و بیشتر این جزیره‌ها با شماره‌گذاری نامیده می‌شوند. اسامی برخی از جزایر عبارتند از: خرامه، بویدوز، پیرواتلر، قره‌قباح ، کثیری ، روس تپه سی و رحمانین اداسی .
چند جزیره نامبرده دارای چراگاه‌های خوبی هستند.
در تعیین مالکیت جزیره‌های ارس میان هیئتهای مرزبندی ایران و شوروی مقرر شده‌بود تا خط مرزی از میان رود ارس بگذرد و اگر در محلی چند شاخه از رود وجود داشته‌باشد میانه شاخه عمده‌تر خط مرزی شود.
در تاریخ ۶ مهرماه ۱۳۳۴ یعنی زمانی که مالکیت جزیره نزدیک به پاسگاه عباسی تعیین می‌شد بر سر این که شاخه عمده رود در این محل کدام است میان هیئت شوروی و ایران مشاجره‌ای درگرفت.
یکی از افسران ایرانی به نام ستوان یکم نورالله کثیری نقشه‌بردار لشکر تبریز، برای اثبات این که شاخه‌ای که به سود ایران بود عمیق‌تر و بنابرین شاخه عمده‌است با اسب خود بی‌باکانه به آب زد. وی و اسبش در زیر امواج ناپدید شدند ولی یکی از مرزبانان ایرانی به نام صمد مدداقلی توانست افسر ایرانی را نجات دهد. اعضای هیئت روس با دیدن این صحنه، مالکیت ایران بر جزیره ۱۳۰ در این شاخه از رود را پذیرفتند. جزیره ۱۳۰ بعدا با تصویب مقامات عالی ایران جزیره کثیری نام گرفت و به ستوان یکم نورالله کثیری پاداش و نشان افتخار داده‌شد. در دوران جنگ سرد، برخی از ایرانیان کمونیست از طریق این رودخانه به اتحاد جماهیر شوروی فرار کردند. همچنین صمد بهرنگی، نویسنده ایرانی کتابهای کودکان در این رودخانه غرق شد.
ارس در شعر شاعران فارسی‌گوی
اوحدی مراغه‌ای:
هر ساعتم به موج بلایی درافکند سیلاب ازین دو دیده همچون ارس مرا
نظامی:
ارس را در بیابان جوش باشد چو در دریا رسد خاموش باشد
حافظ:
ای صبا گر بگذری بر ساحل رود ارس بوسه زن بر خاک آن وادی و مشکین کن نفس
مولانا:
شب رحیل چو کردم وداع شروان را دریغ حاصل من بود و درد حصه من
شدم ز آتش هجران زدم بر آب ارس ارس بنالید از درد حال و قصه من
به تیزی دم من بود و پری غم من خروش سینه من داشت جوش غصه من
قاآنی:
از خون خصم بوالهوس جاری کند رود ارس تیغت که اندر یک نفس صد خون به تنها ریخته
ملک‌الشعرای بهار:
به یک ماه اگر رفت جیش خزان ز رود ارس تا لب هیرمند
به یک هفته آمد سپاه بهار زکوه پلنگان به کوه سهند
رودها و دریاچه‌های ارمنستان
منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس | [
"استان ارزروم",
"ترکیه",
"رود کورا",
"خلفای عباسی",
"ترکی آذربایجانی",
"زبان ارمنی",
"استان بینگول",
"آناتولی",
"آرپا (رود)",
"ارمنستان",
"جمهوری خودمختار نخجوان",
"جمهوری آذربایجان",
"استان اردبیل",
"شهرستان پارس‌آباد",
"رود کر (قفقاز)",
"کارون",
"عهدنامه ترکمنچای",
"ایران",
"امپراطوری روسیه",
"روسیه",
"اتحاد شوروی",
"پلدشت",
"سد ارس",
"سد خداآفرین",
"قیزقعله‌سی",
"پل آهنی راه‌آهن آذربایجان",
"پل خداآفرین",
"زبان مادی",
"نیاایرانی",
"هایک (اسطوره)",
"ولگا",
"هرودوت",
"ویرجیل",
"کتاب مقدس",
"نقشه ایران در دوره افشاریه",
"جزیره",
"ستوان یکم",
"صمد بهرنگی",
"اوحدی مراغه‌ای",
"نظامی گنجوی",
"حافظ",
"مولانا",
"شروان",
"قاآنی",
"ملک‌الشعرای بهار",
"شهرستان پلدشت",
"Iğdır",
"رودها و دریاچه‌های ارمنستان",
"منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس"
] | [
"ارس",
"جغرافیای ارمنستان",
"جغرافیای استان ارزروم",
"جغرافیای استان ایغدیر",
"جغرافیای ترکیه",
"حوضه آبریز دریای مازندران",
"رودهای ارمنستان",
"رودهای استان آذربایجان شرقی",
"رودهای ایران",
"رودهای بین‌المللی",
"رودهای بین‌المللی آسیا",
"رودهای ترکیه",
"رودهای جمهوری آذربایجان",
"زمین‌چهرهای استان ارزروم",
"زمین‌چهرهای استان ایغدیر",
"مرز ارمنستان-ترکیه",
"مرز ایران و ارمنستان",
"مرز ایران و جمهوری آذربایجان",
"نخجوان",
"نمادهای ملی ارمنستان"
] |
1,569 | ماد | 2 | 1,093 | 0 | [
"دوره مادی",
"دوره ماد",
"امپراطوری مادها",
"امپراتوری ماد",
"شاهنشاهی ماد",
"مادا",
"دوره مادها",
"مادها",
"امپراتوري ماد",
"امپراطوري مادها",
"دورهٔ ماد",
"دورهٔ مادها",
"دوره مادي",
"دورهٔ مادی",
"دورهٔ مادي",
"پادشاهی ماد",
"مدی",
"مردوی",
"مردی‌ها",
"میدیا",
"شاهنشاهي ماد",
"مدي",
"مردوي",
"مردي ها",
"مردی ها",
"پادشاهي ماد",
"ميديا"
] | false | 617 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Mādai"
},
{
"Item1": "conventional_long_name",
"Item2": "شاهنشاهی ماد"
},
{
"Item1": "common_name",
"Item2": "ماد"
},
{
"Item1": "continent",
"Item2": "آسیا"
},
{
"Item1": "country",
"Item2": "ایران"
},
{
"Item1": "government_type",
"Item2": "پادشاهی"
},
{
"Item1": "year_start",
"Item2": "۷۲۸ پیش از میلاد"
},
{
"Item1": "year_end",
"Item2": "۵۴۹ پیش از میلاد"
},
{
"Item1": "event_start",
"Item2": "[[هووخشتره]] قبایل مادی را متحد نمود."
},
{
"Item1": "event_end",
"Item2": "[[کورش بزرگ]] با گشودن [[هگمتانه]] دولت ماد را سرنگون نمود."
},
{
"Item1": "p1",
"Item2": "آشور"
},
{
"Item1": "flag_p1",
"Item2": "Map of Assyria FA.png"
},
{
"Item1": "p2",
"Item2": "کنفدراسیون قبایل الیپی"
},
{
"Item1": "flag_p2",
"Item2": "Map Of Ellipi Confedration 840 B.C.png"
},
{
"Item1": "p3",
"Item2": "پادشاهی الیپی"
},
{
"Item1": "flag_p3",
"Item2": "Map Of Ellipi 715.png"
},
{
"Item1": "s1",
"Item2": "هخامنشیان"
},
{
"Item1": "flag_s1",
"Item2": "Standard of Cyrus the Great (Achaemenid Empire).svg"
},
{
"Item1": "s2",
"Item2": "پادشاهی الیپی"
},
{
"Item1": "flag_s2",
"Item2": "Map Of Ellipi 715.png"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "Median Empire.jpg"
},
{
"Item1": "image_map_caption",
"Item2": "شاهنشاهی ماد. (۵۵۰ پ. م)"
},
{
"Item1": "capital",
"Item2": "[[هگمتانه]]"
},
{
"Item1": "common_languages",
"Item2": "[[زبان مادی]]"
},
{
"Item1": "religion",
"Item2": "[[آیین کهن ایرانی]]"
},
{
"Item1": "title_leader",
"Item2": "پادشاه"
},
{
"Item1": "leader1",
"Item2": "[[دیاکو]] (نخستین)"
},
{
"Item1": "year_leader1",
"Item2": "۷۰۱ پیش از میلاد"
},
{
"Item1": "leader2",
"Item2": "[[هووخشتره]]"
},
{
"Item1": "year_leader2",
"Item2": "۶۲۵–۵۸۵ پیش از میلاد"
},
{
"Item1": "leader3",
"Item2": "[[ایشتوویگو]] (آخرین)"
},
{
"Item1": "year_leader3",
"Item2": "۵۴۹–۵۸۹ پیش از میلاد"
}
],
"Title": "دودمان قدیمی"
} | ماد (به فارسی باستان: ماد 𐎶𐎠𐎭 (Māda) ) نام یکی از اقوام ایرانی‌تبار است که در سده ۱۷ پیش از میلاد در سرزمینی که بعدها به نام ماد شناخته‌شد، سکنا گزید.
مورخان باستان، به صراحت، مادها را «آریایی» خوانده‌اند.
واژگان بازمانده از گویش مادی مانند فرنه ؛ پردید (پردیس)؛ ورزک (بزرگ)؛ ویسپ (همه)؛ اسپک (سگ)؛ میتر (مهر)؛ خشیشی (شاه) ؛ در زبان پارسی باستان، و نیز تصریح «استرابون» به «آریایی» بودن زبان مادها و پیوند و همسانی آن با زبانهای پارس و بلخ و سغد و سکاها و نیز کلام داریوش بزرگ که زبان مادها و پارس‌ها را در یک گروه قرار می‌دهد، نشانه از «آریایی» بودن زبان مادهاست.
در اواخر سده هشتم پیش از میلاد مادها در ایران غربی گرد هم جمع شده، نیرو گرفتند و با آشوریان که به آنها یورش برده بودند، جنگیدند و طی جنگ‌هایی که حدود یکصد سال به طول انجامید آنان را شکست دادند و دولتی بنیان نهادند که ۱۲۰ سال فرمانروایی نمود و نهایتا از کوروش بزرگ شکست خورد.
بناهای مذهبی (معابد) یافته شده در سکونت‌گاه‌های مادها و نیز نامهای خاص مادی که با اسامی دینی آریایی ترکیب شده‌اند (مانند: Mazdakku, Bagparna, Auraparnu, Artasiraru, Bagdatti, Bagmashda) به آشکارا تعلق مذهبی قوم ماد را به اندیشه‌ها و آیین‌های دینی هندوایرانی (آریایی) و شاید زرتشتی، نشان می‌دهد.
نام شاهان و سرداران ماد که در متون آشوری و یونانی و پارسی باستان ذکر گردیده‌اند (مانند: فرورتی، اووخشتر، ارشتی‌وییگ، شیدیرپرن، و…) همگی به‌آشکارا «آریایی» هستند.
برخی مدعی هستند بر پایه نظریه «حضور دیرین مردم آریایی در خاور نزدیک و میانه» که توسط جمعی از تاریخدانان به ویژه جهانشاه درخشانی ارائه شده‌است، واژه «مده» در نوشتارهای میانرودان به نادرست به معنای عام سرزمین ترجمه شده‌است که با برخی از اسناد باستانی سازگار نمی‌باشد. بر پایه این نظریه دست کم از هزاره سوم پیش از میلاد مادها در بخشهای غربی ایران حضور داشته‌اند.
بر پایه برخی منابع مادها میان قرون ۹ تا ۷ پیش از میلاد حکومتی یکپارچه برای سرزمین‌های مادی تشکیل ندادند و در این رابطه برخی معتقدند که به نظر میرسد آنچه در باره نهادهای تمدنی و حکومتی مادها در متون تاریخی (هردوت و پس از وی) روایت شده‌است، تصویری متعلق به هخامنشیان و پارس‌ها باشد که سپس به تن و قامت مادهایی که روزگارشان گذشته بود، پوشانده و بازسازی شده‌است. آنچه از متون آشوری - که اسنادی معاصر با دوران مادها هستند - برمی‌آید، آن است که مادها از سده نهم تا هفتم پ.م. نتوانسته بودند چنان پیش‌رفتی بیابند که سبب هم‌گرایی و اتحاد و سازمان‌یافتگی قبایل و طوایف پراکنده ماد بر محور یک رهبر و فرمانروای برتر و واحد - که بتوان وی را پادشاه کل سرزمین‌های مادنشین نامید؛ آن گونه که هرودوت، دیاکو را چنین می‌نماید، شده باشد. پادشاهان آشور در ضمن لشکرکشی‌های پرشمار خود به قلمرو سکونت مادها، همواره با شمار فراوانی از «شاهان محلی» (حاکمان مستقل شهرهای مختلف) روبه‌رو بوده‌اند و نه یک پادشاه واحد حاکم بر کل سرزمین‌های مادنشین.
شاهنشاهی ماد در زمان هووخشتره به بزرگترین پادشاهی غرب آسیا حکومت می‌کرد و سراسر ایران را آن چنانکه در نقشه سرزمین ماد هویدا است برای نخستین بار در تاریخ به زیر یک پرچم آورد. هوخشتره بنیانگذار اولین قدرت ایرانی بود. پایه‌گذاری دولت ماد به عنوان نخستین دولت بر پایه وحدت اقوام مختلف ساکن فلات ایران با مشترکات و پیوندهای فرهنگی را باید به عنوان مهمترین رویداد در تاریخ ایران به‌شمار آورد.
مجموعه لشکرکشی‌های آشور به سرزمین ماد در قرن هشتم پ. م؛ و خطر حمله از غرب به‌وسیله دولت زورمند آشور، نیاز تشکیل یک دولت متمرکز را برای مادها که جدیدترین مهاجران به زاگرس بودند بوجود آورد.
هرودوت می‌نویسد:
سالشمار
در سال ۸۱۰ پیش از میلاد آداد-نراری سوم به ماد لشکر کشیدو صفحات غربی فلات ایران را تصرف کرد.
در سال ۶۳۳ پیش از میلاد سکاها به ماد حمله کردند. ۹ سال بعد در سال ۶۲۴ پیش از میلاد مادها، سکاها را شکست داده و عقب می‌رانند.
در سال ۶۱۲ پیش از میلاد ماد و بابل متحد شدند و هووخشتره به نینوا مرکز آشور حمله کرد و پادشاهی آشور را برانداخت.
در سال ۵۵۰ پیش از میلاد ایشتوویگو شاه ماد از کوروش شکست می‌خورد و پیرو آن هگمتانه به تسخیر کوروش در می‌آید.
در سال ۱۵۵ پیش از میلاد مهرداد یکم سرزمین ماد را تسخیر میکند.
منبع‌شناسی تاریخ ماد
تصویری نقاشی شده از عزرا
نخستین اشاره به قوم ماد در کتیبه‌ای‌ست که گزارش حمله شلمانسر سوم
به سرزمین موسوم به پارسوا، در کوههای کردستان، (سال ۸۳۷ ق م) بر آن ثبت شده‌است. مادها از نژاد هند و اروپایی به‌شمار می‌روند و محتمل است که در تاریخ هزار سال قبل از میلاد از کناره‌های دریای خزر به آسیای باختری آمده باشند.
اکنون با کاوش در مناطق غرب ایران از مادها آثاری در تپه هگمتانه در دست است. تپه هگمتانه تپه‌ای تاریخی با پیشینه‌ای متعلق به دوران ماد است. روایات مورخین یونانی نیز حاکی از آن است که این شهر در دوره مادها (از اواخر قرن هشتم تا نیمه اول قرن ششم قبل از میلاد)، مدت‌ها مرکز شاهنشاهی مادها بوده‌است و پس از انقراض آنها نیز به عنوان یکی از پایتخت‌های هخامنشی (پایتخت تابستانی) به‌شمار می‌رفته‌است. گفته‌های هرودوت مورخ یونانی، در قرن پنجم قبل از میلاد، مهمترین ماخذ تاریخی در این مورد است. در حقیقت برای نوشتن تاریخ سلسله ماد اولین بار در نیمه دوم قرن پنجم قبل از میلاد هرودوت مورخ یونانی کوشش کرده‌است.
در کتیبه‌های تیگلت‌پیلسر سوم که در قرن هشتم پیش از میلاد نوشته شده‌است و سناخریب و اسرحدون و شلمانسر سوم نیز به ناحیه ماد اشاره کرده‌اند.
متون عهد عتیق کتاب مقدس نیز تا حدودی برای بازسازی تاریخ ماد مورد استفاده قرار می‌گیرند. این متون در دوره‌های تاریخی گوناگونی نوشته شده‌اند و به‌جز برخی از قسمت‌های کتابهای عزرا و دانیال که به زبان آرامی نوشته شده‌اند، همه این متون به زبان عبری نگاشته شده‌اند.
کتابهای پیامبران ناحوم و حبقوق که تقریبا همزمان بوده‌اند و در سده هفتم پیش از میلاد می‌زیستند، سقوط فوری دولت آشور را شرح می‌دهند. ناحوم سقوط مصیبت‌بار نینوا را که در سال ۶۱۲ پیش از میلاد توسط مادها و بابلی‌ها تسخیر شد را گزارش کرده و حبقوق درباره تسخیر آشور در سال ۶۱۴ پیش از میلاد توسط مادها سخن می‌گوید. احتمالا پیشگویی‌های هر دو کتاب به زمانی که دولت آشور هنوز پابرجا بوده تعلق دارند ولی در دورهای بوده‌اند که سرانجام مصیبت‌بار دولت آشور، آشکار به نظر می‌رسید.
سرزمین ماد
گستره پادشاهی ماد در سال ۶۰۰ پیش از میلاد.
در پایان هزاره دوم پیش از میلاد، قبیله‌های مادی، استقرار در قلمروی غرب ایران که بعدها ماد نامیده شد را آغاز کردند؛ جایی که در آن زمان نشیمن‌گاه شاهک‌نشین‌های فراوان و گروههای قومی و زبانی گوناگونی مانند گوتی‌ها، لولوبی‌ها، کاسی‌ها و هوری‌ها بود. بعدها، در سده‌های نهم و هشتم پیش از میلاد، قدرت مادها تا حدی زیادی افزایش یافت و نقش آنها برجسته شد و سرانجام در سده هفتم پیش از میلاد، سرتاسر غرب ایران و برخی از مناطق نزدیک آن به مادها تعلق یافت؛ بنابراین، مرزهای ماد در طول چند صد سال، به‌تدریج و رفته‌رفته تغییر کرد؛ با این حال، گستره جغرافیایی دقیق ماد برای ما ناشناخته باقی مانده‌است.
در دوره نخستین، مرزهای غربی شاهک‌نشین‌های ماد که از یکدیگر مستقل بودند، از مرزهای غربی دشت همدان فراتر نمی‌رفتند. اطلاعات ما درباره حدود شمالی و شرقی ماد بسیار اندک است. با این حال، سرزمین اصلی ماد، آنگونه که آشوری‌ها از اواخر سده نهم پیش از میلاد تا آغاز سده هفتم پیش از میلاد آن را می‌شناختند، از سوی شمال به گیزیل بوندا محدود می‌شد که گیزیل بوندا در کوههای قافلان‌کوه در شمال دشت همدان قرار داشت؛ از سوی غرب و شمال غرب نیز محدوده آن از دشت همدان فراتر نمی‌رفت و به کوههای زاگرس محدود می‌شد، به جز در جنوب غربی که مادها تا دره‌های زاگرس را در اختیار داشتند که این مرز در دامنه کوههای گرین واقع شده بود و ماد را از الیپی، پادشاهی‌ای در نواحی پیشه‌کوه به سمت جنوب کرمانشاه، جدا می‌کرد. از سوی جنوب نیز مرز ماد به منطقه ایلامی سیماشکی محدود می‌شد که امروزه با دره خرم‌آباد تطبیق داده میشود.
به نظر میرسد که قلمروی ماد از سوی شرق و جنوب شرقی به دشت کویر و سرزمین پتوشرا (Patušarra) محدود بود؛ سرزمین پتوشرا چنانکه توسط شاهان آشوری توصیف شده‌است، در حاشیه کویر نمک (احتمالا دشت کویر) واقع شده بود. رشته کوه نزدیک پتوشرا را آشوریان «بیکنی» می‌نامیدند و از آن با عنوان «رشته کوه لاجورد» یاد می‌کردند. پژوهشگران معمولا آن را با کوه دماوند که در شمال شرق تهران قرار دارد، برابر می‌دانند. پتوشرا ظاهرا همان منطقه‌ای‌ست که در فارسی میانه به‌صورت پدشخوار ذکر شده‌است، جایی که در سده‌های میانی استخراج لاجورد از آن گواهی شده‌است. لاجورد که به عنوان خراج به آشوریان پرداخت می‌شد، «به واسطه تجارت با مادی‌های مناطق شرقی به دست می‌آمد.» پتوشرا و کوه بیکنی، احتمالا دوردست‌ترین قلمرو حکومت مادها بود که آشوری‌ها در طول بزرگترین توسعه خویش در نیمه دوم سده هشتم پیش از میلاد و دهه نخست سده هفتم پیش از میلاد، به آن نفوذ کرده بودند. با این حال، لوییس لوین استدلال میکند که کوه بیکنی به احتمال زیاد می‌بایست با رشته‌کوه الوند تطبیق داده شود که در غرب همدان قرار دارد؛ این تطبیق توسط استوارت کلیفورد براون و تعدادی دیگر از پژوهشگران مورد قبول واقع شده‌است. اگر تطبیق بیکنی با رشته‌کوه الوند درست باشد، به این معناست که آشوری‌ها هرگز از این کوهها عبور نکردند و همه سرزمین‌های مادی که تسخیر کردند یا برایشان شناخته‌شده بود، در غرب همدان قرار داشت.
هگمتانه
آتش کده نو شیجان ملایر تنها اثر مانده از دوران مادها در هگمتانه
هگمتانه، پایتخت پادشاهی ماد، پایتخت تابستانی هخامنشیان و ساتراپ‌نشین ایالت ماد از دوران هخامنشیان تا ساسانیان بود.
دانشنامه ایرانیکا بنیانگذاری ماد را سال ۷۰۸ پیش از میلاد به مرکزیت هگمتانه و توسط دیاکو ذکر میکند.
نام این شهر در سنگ‌نوشته داریوش یکم در بیستون در زبان فارسی باستان «همگمتان»، در ایلامی «اگ-م-د-ن» و در زبان اکدی «ا-گ-م-ت-ن» ثبت شده‌است. معمولا چنین تفسیر میشود که این واژه از «هنگمت» به معنای «محل گردآمدن» مشتق شده‌است و نتیجه گرفته میشود که پیش از شکل‌گیری دولت ماد، نوعی گردهمایی مردمی در اینجا انجام می‌شد. هرودوت به یک گردهمایی مادها که در آن دیاکو به شاهی برگزیده شد، اشاره میکند ولی محل آن را مشخص نمی‌کند. واژه ایلامی «هل. مت. ن» به معنای «سرزمین مادها» احتمالا نباید درست باشد چرا که شهر پایتخت مادها نمی‌توانست نامی ایلامی داشته باشد یا «سرزمین» نامیده شود. جرج کرزن، پیشنهاد کرده‌است که با توجه به اینکه در آنجا هفت شهر، هگمتانه نامیده می‌شوند و چهارتای آنها در پارس قرار دارند، این نام در واقع برای پایتخت یا شهر شاهی تعیین شده بود.
در منابع باستانی و دیگر منابع، برای هگمتانه نامهای مختلفی ذکر شده‌است: در زبان یونانی «اکباتانا، اگباتانا»، در زبان لاتین «اکباتانا، اکباتانا، اکباتانیس پارتیوروم» در زبان آرامی «احمت»، در زبان ارمنی «احمتن، همتن، اکبتن» و در زبان فارسی میانه «همدان».
بازمانده‌های امروزی هگمتانه بر تپه هگمتانه.
بنا بر هر دو زمینه تاریخی و باستانشناسی، تطبیق هگمتانه با همدان، قطعی است. با این حال، کمبود آثار باقی‌مانده قابل مشاهده از دوران پیش از اسلام در این منطقه، باعث شده که برخی از نخستین بازدیدکنندگان اروپایی، مکان‌های جایگزینی همچون شوش، کنگاور و تخت سلیمان را برای هگمتانه پیشنهاد دهند.
با توجه به موقعیت و منابع استراتژیک هگمتانه، این محوطه احتمالا پیش از هزاره یکم پیش از میلاد اشغال شده بود، هرچند که شواهد تاریخی و باستان‌شناختی در این مورد وجود ندارد. بنا به گفته هرودوت، هگمتانه در اواخر سده هشتم پیش از میلاد به عنوان پایتخت مادها توسط دیاکو برگزیده شد. هرودوت مجتمع شاهانه شامل قصر، خزانه‌داری و اقامتگاه نظامی که بر روی تپه‌ای ساخته شده بودند را توصیف میکند و می‌گوید که این مجتمع توسط هفت دیوار متحدالمرکز که هر دیوار داخلی از دیوار بیرونی بلندتر بود و بر آن اشراف داشت، ساخته شد. علیرغم دو سده درگیری در مناطق مادی مرکز زاگرس، آشوریان هیچگونه گزارش روشنی از هگمتانه ارائه نداده‌اند و ممکن است که آنها هرگز در شرق الوند پیشروی نکرده باشند. سنتهای قدیمی دیگری، منشا شهر هگمتانه را به سمیرامیس افسانه‌ای یا به جمشید نسبت می‌دهند.
طوایف ماد
مطابق منابع کهن آشوری و یونانی و ایرانی در مجموع معلوم میگردد که سه طایفه از شش طایفه تشکیل‌دهنده اتحاد مادها یعنی بوسیان، ستروخاتیان و بودیان بوده و سه طایفه مادی دیگر عبارت بوده‌اند از، آریزانتیان و مغها و سرانجام پارتاکانیان.
مطابق منابع یونانی، در سرزمین کمنداندازان ساگارتی (زاکروتی، ساگرتی) مادی‌های ساگارتی می‌زیسته‌اند که شکل بابلی - یونانی شده نام خود یعنی زاگروس (زاکروتی، ساگرتی) را به کوهستان غرب فلات ایران داده‌اند. نام همین طوایف است که در اتحاد طوایف پارس نیز موجود است و خط پیوند خونی طوایف ماد و پارس منجمله از منشا همین طایفه ساگارتی‌ها (زاکروتی، ساگرتی) است، طوایف پارس قبل از حرکت به سوی جنوب دورانی طولانی را در مناطق مادها بوده و بعدها رو به جنوب رفته‌اند.
شاهان ماد
دوران حکومت شاهان ماد محل اختلاف آرا است. به‌گفته هرودوت، سلسله مادها شامل چهار شاه بود که به یک خانواده تعلق داشتند و به مدت ۱۵۰ سال فرمانروایی کردند. به‌قضاوت هرودوت، شاهان ماد به ترتیب سالهای زیر فرمانروایی کردند:
دیاکو
گستره ماد در دوران دیاکو (۶۷۵ پیش از میلاد).
دیاکو یا دیااکو بنیانگذار حکومت ماد بود. نام وی در منابع گوناگون، به صورت‌های مختلفی ذکر شده‌است؛ هرودوت نام وی را به صورت «دیوکس» نوشته، در متون آشوری Da-a-a-uk-ku و در عیلامی به صورت Da-a-(hi-)(ú-)uk-ka و Da-a-ya-u(k)-ka ضبط شده‌است. نام دیاکو برگرفته از واژه ایرانی -Dahyu-ka است و اسم مصغر واژه -dahyu به‌معنی سرزمین است.
هرودوت می‌گوید که دیاکو مدت ۵۳ سال حکومت کرده و بر این اساس درباره دوران حکومت وی گمانه‌زنی‌هایی شده‌است اما به نظر میرسد که گزارش هرودوت بر مبنای روایتی شفاهی باشد. پژوهشگران از روی گزارش هرودوت به این نتیجه رسیده‌اند که دیاکو موسس خاندان سلطنتی ماد و همچنین نخستین پادشاه ماد بوده که از آشوریان استقلال کسب کرده‌است. اما باید بر این نکته تاکید شود که گزارش هرودوت آمیزه‌ای از افسانه‌های یونانی و شرقی است و از نظر تاریخی قابل اطمینان نیست. همچنین فرض بر این است که پادشاه مادی که گزارشهای هرودوت حول و حوش او می‌چرخد، همان دیاکو پسر فرورتیش باشد، در نتیجه ممکن نیست که تاریخ دقیق دوره حکمرانی او را مشخص کرد اما میتوان گفت که احتمالا اکثر نیمه اول سده هفتم پیش از میلاد را در برمی‌گرفته‌است. ایگور دیاکونوف می‌گوید: «وضع دوران حکومت دیاکو در نوشته‌های هرودوت با تصویری که منابع آشوری از آن زمان (۶۷۵–۷۴۵ پیش از میلاد) رسم می‌کنند چندان مغایرت دارد که برخی از مورخان گواهی هرودوت را رد کرده‌اند.»
بر پایه نوشته‌های هرودوت، دیاکو پدر فرورتیش بود که طرح و نقشه ایجاد یک حکومت واحد ماد را در ذهن داشت؛ مادها در دهکده‌های خودمختار جداگانه یا در شهرهای کوچک زندگی می‌کردند. دیاکو در یک دوره بی‌قانونی در ماد، تلاش کرد تا عدالت را در دهکده خود اجرا کند و اعتبار و حسن شهرتی را به عنوان یک قاضی بیطرف بدست آورد به این ترتیب حوزه فعالیت او گسترش یافت و مردم روستاهای دیگر نیز به وی مراجعه می‌کردند تا اینکه سرانجام او اعلام کرد درخواست‌های مردم زیاد است و این جایگاه برای وی دردسرساز و دشوار است و حاضر به ادامه کار نیست. در پی این کناره‌گیری، دزدی و اغتشاش فزونی یافت و مادها گرد هم آمدند و وی را برای حل و فصل اختلافات به‌عنوان پادشاه برگزیدند. منابع آشوری نیز برای نخستین بار، در سال ۶۷۳ پیش از میلاد از پادشاهی مستقل ماد یاد می‌کنند.
پس از به پادشاهی رسیدن، اولین اقدام دیاکو گماشتن نگهبانانی برای خود و نیز ساخت پایتخت بود. شهری که دیاکو برای این منظور برگزید در زبان فارسی باستان هگمتانه و به زیان یونانی «اکباتان» خوانده می‌شد که همدان امروزی دانسته میشود. هگمتانه به معنی «محل اجتماع» یا «شهری برای همه» است و اشاره‌ای است به گرد هم آمدن طوایف مادی که سابقا متفرق بودند. او در اواخر قرن هشتم پیش از میلاد، دستور داد تا یک دژ مستحکم بر روی تپه‌ای در این شهر ایجاد شود تا همه امورات نظامی، دولتی و خزانه‌داری در آن انجام گیرد. هرودوت توضیح می‌دهد که این مجتمع پادشاهی، توسط هفت دیوار متحدالمرکز که هر دیوار داخلی از دیوار بیرونی بلندتر بود و بر آن اشراف داشت، ساخته شد. این هفت دیوار، هرکدام به رنگ خاصی تزیین شده بود، دیوار اول (بیرونی) سفید، دومین دیوار به رنگ سیاه، سومی به‌رنگ سرخ تند، چهارمین آبی، پنجمی سرخ باز، ششمین دیوار به‌رنگ مسی و هفتمین و درونی‌ترین دیوار نیز طلایی‌رنگ بود. این نوع رنگ‌آمیزی در بابل، نشانه سیارات هفتگانه بودند ولی در هگمتانه، تقلیدی از بابل بود. قصر پادشاه به همراه گنجینه‌هایش هم در درون آخرین دیوار جای داشت.
سارگون دوم شاه آشور در سال ۷۱۵ پیش از میلاد، متوجه شد که دیاکو با روسای اول، شاه اورارتو متحد شده‌است. او دیاکو را زیر نظر گرفت و در طی جنگ خود با منائیان — که از خویشاوندان نژاد مادی بودند و در آذربایجان و جنوب دریاچه ارومیه سکونت می‌کردند — بار دیگر وارد ماد شد تا چنانکه مدعی بود، به «هرج‌ومرج» آنجا پایان دهد. وی در آنجا توانست دیاکو را اسیر کند ولی برخلاف عادت همیشگی آشوریان جانش را به او بخشید و در نبشته‌ای تشریفاتی در کاخ خود در خرس‌آباد اعلام میکند: «دیاکو را به‌همراه قبیله‌اش به حمات تبعید کردم.»
برخی از ایران‌شناسان، دیاکو را با ویژگی‌هایی که هرودوت برای او برمی‌شمارد با هوشنگ شاهنامه یکی می‌گیرند و لقب پردات یا پیشدادی را با نخستین قانون‌گذار یکی می‌دانند. سنت دینی، هوشنگ را نخستین کسی می‌داند که پادشاهی را در ایران برقرار کرد.
فرورتیش
فرورتیش (فارسی باستان: فرورتی، اوستایی: فروشی، یونانی: فراارتس، بابلی: پرومرتیش، عیلامی پیرومرتیش) دومین شاه ماد بود. به گفته هرودوت فرورتیش پسر دیاکو بود و قبایل مادی را متحد و به یک کشور تبدیل کرد.
وی که به همراه دیاکو و خانواده‌اش به آشور تبعید شده بود، به احتمال قوی در خاک آشور تربیت شد. بعدها وی خداوند ده ایالت بیت کاری در ناحیه همدان کنونی، به مرکزیت کار-کشی شد. گمان می‌رود آشوریان خود از روی عمد وی را به این مقام منصوب کرده‌باشند تا اولا وی را از جایی که نفوذ و ریشه محلی داشته‌است دور کرده باشند، ثانیا بر این باور بودند که فرورتیش که دست‌پرورد/ref>
بناهای مذهبی (معابد) یافته شده در سکونت‌گاه‌های مادها و دست‌نشانده خودشان است — مانند سایر پیشوایان، شاهکان و شاهان دست‌نشانده — در ادامه سیاست‌هایی را دنبال خواهد کرد که به نفع آشوریان باشد.
فرورتیش با آنکه سرنوشت اسارت پدرش دیاکو را دیده بود، همان راه پدرش را دنبال کرد و به آشور اعلان جنگ داد. برای این کار ابتدا پارس‌ها را تحت انقیاد خود درآورد و سپس با جلب یاری خداوندان پیشین‌ده دو ایالت مجاور خود قیامی را علیه آشور ترتیب داد. قیام به سرعت گسترش یافت و آشوریان قست اعظم سرزمین ماد را که در تصرف خود داشتند، از دست دادند. با مذاکرات آشور با سکاها — که متحد مادها در این قیام بودند — و خروج آنها از اتحاد با مادها به نفع آشوریان، جریان قیام ناتمام ماند.
از آن تاریخ به بعد فرورتیش توانست مهمترین نواحی ماد را از زیر یوغ آشور نجات دهد و در سه ایالت بیت کاری، مادای و ساپاردا دولت واحدی تاسیس کند و پادشاهی مستقل ماد را برپا کند.
در جریان یک کشمکش داخلی در آشور، فرورتیش فرصت را برای حمله دوباره به آشور مناسب دید و بدین ترتیب در سال ۶۵۳ پیش از میلاد مجددا به آشور یورش برد ولی کشته شد. بدین ترتیب ۲۲ سال حکومت وی بر مادها پایان یافت. برخی از مورخین معتقدند علیرغم شکست فرورتیش از آشوریان، این جنگ زمینه‌ساز نبردی شد که پسرش هووخشتره آن را تا سقوط دولت آشور در پیش گرفت. پس از فرورتیش، هووخشتره جانشین او شد و مدت ۴۰ سال حکومت کرد.
هووخشتره
ص=۲۹۴
هووخشتره (پارسی باستان: h Uvaxšatara، اکدی: m Ú-ak-sa-tar و m Uk-sa-tar، عیلامی: m Ú-ak-sa-tar, m Uk-sa-tar و m Ú-ma-ku-iš-tar، فریگی باستان: Ksuwaksaros، یونانی: Kyaxárēs) سومین و تواناترین شاه ماد و نخستین پادشاه در دوران باستان است که یک سلطنت سراسری را در ایران تشکیل داد و ایران را به عنوان یک قدرت مهم جهان آن زمان مطرح کرد. او را میتوان بنیانگذار واقعی دولت ماد و معمار حقیقی امپراتوری ایرانیان باستان دانست.
مرگ فرورتیش پدر هووخشتره و شکست مادیها، منجر به استقرار فرمانروایی سکاها در ماد شد تا اینکه سرانجام هووخشتره توانست به ۲۸ سال فرمانروایی آنها پایان دهد. وی مادیا پادشاه سکاها را به همراه سرکردگانش به مهمانی خواند، همه را مست کرد و به قتل رسانید و بدین ترتیب غایله سکاها را پایان داد. چون از جهت سکاها، آسودگی خاطر وی فراهم شد، تصمیم به نابودی امپراتوری آشور گرفت.
هووخشتره، شکست پدرش فرورتیش را در برابر آشوری‌ها دیده بود و از آن درس عبرتی آموخته بود. او فهمید که برای مقابله در برابر آشوریان، می‌بایست نیروی نظامی مجهزی تشکیل دهد؛ زیرا سربازان طوایفی که به همراه سرکردگان خود در هنگام جنگ به اردو می‌پیوستند، هرگز از عهده یک سپاه منظم بر نمی‌آیند. به همین خاطر ابتدا ارتش ماد را تجدید سازمان و نوسازی کرد و به جای تقسیمات سابق عشیرتی، آنها بر حسب نوع سلاح تقسیم‌بندی کرد و این خود استعداد جنگی آنها را بسیار بالا برد. وی در این راه باقی‌مانده سکاها را هم به خدمت گرفت.
در زمان حکومت هووخشتره ماد قبایل آریازنتا و پارتاکانیان را در نواحی ری و اصفهان و دیگر قبایل ایرانی شرق را تا ناحیه گرگان به اطاعت کشاند و دولت نیرومند سراسری مادها در ایران را تشکیل داد هوخشتره سپس به پارس حمله کرد و قبایل پارس را به اطاعت درآورد.
هووخشتره سپس با دولت بابل متحد شد و با نیروی نظامی خود به سوی آشور حرکت کرد. در سال ۶۱۴ پیش از میلاد از کوههای زاگرس گذشت و ضمن تسخیر آبادی‌های آشوری سر راه، شهر آشور پایتخت باستانی دولت آشور را در محاصره گرفت. پس از سقوط شهر آشور، پادشاه بابل نبوپولاسار در شهر آشور به دیدار هووخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی ماد و بابل تجدید شد. در سال ۶۱۲ پیش از میلاد هووخشتره و نبوپولاسار توانستند با حمله به نینوا پایتخت آشوریان و فتح آن، به عمر امپراتوری آشور خاتمه دهند.
پس از فتوحات و پیروزی‌های فراوان، هووخشتره این بار متوجه غرب و لیدیه و شهرهای تجاری یونان شد. وی با آلیات شاه لیدیه جنگید و توانست سرزمین‌های بالای رود هالیس را تصرف کند. جنگ بین مادها و لیدی‌ها سرانجام در سال ۵۸۵ پیش از میلاد مسیح به دلیل خورشیدگرفتگی ناگهانی پایان یافت. هووخشتره هم در همان سال یا سال بعد درگذشت. پس از هووخشتره پسرش ایشتوویگو به پادشاهی رسید و ۳۵ سال حکومت کرد.
ایشتوویگو
نقاشی رویای (خواب دیده شده پادشاه) ایشتوویگو و دخترش ماندانا (مادر کوروش) که تاکی از بدن او روییده، نقاشی متعلق به سده پانزدهم میلادی در فرانسه از نقاشی ناشناس است.
ایشتوویگو آخرین پادشاه ماد بود که از سال ۵۸۵ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت کرد. نام وی در منابع یونانی Astuágē و Astuígas یا Astuigâs ذکرشده و در منابع بابلی، Iš-tu-me-gu نوشته شده‌است. امروزه تصور رایج بر این است که این نام‌ها برگرفته از واژه Ṛšti-vaiga در پارسی باستان به‌معنای «نیزه‌گردان» است. شکل رایج این نام در زبان یونانی، وضوحا تصحیف از ریشه پارسی آن است. این نام در زبان ایلامی، چند بار در لوحه‌های باروی تخت جمشید به‌صورت Iš-ti-/Ir-iš-ti-man-ka نوشته شده‌است که وابسته بودن آنها به نام آستیاگ، مورد مناقشه است. ایشتوویگو در کتب تاریخی به آستیاگ معروف است. او شوهر خواهر کرزوس بود. از ۳۵ سال حکومت ایشتوویگو اطلاعات زیادی در دست نیست. از اقدام‌های ایشتوویگو، لشکرکشی به قفقاز و جنگ با لیدی بود که در نهایت موجب پیمان صلح او با پادشاه لیدی و ازدواج او با آرینیس، خواهر کرزوس شد. منابع بابلی می‌گویند که ایشتوویگو به کوروش حمله کرد، ولی سپاهش بر او شورید و او را دستگیر کرده، به کوروش تحویل داد. بدین ترتیب حکومت ۱۲۸ ساله شاهنشاهی ماد پایان یافت و امپراتوری هخامنشی بنیان گذاشته شد. کوروش مادها را مغلوب کرد، اما به آن لباس پارسی پوشاند. به‌طوری‌که خیلی از مقامات مادی، در حکومت هخامنشیان دارای جایگاه والایی بودند و ایالت ماد دومین ایالت هخامنشی پس از پارس بود. روایات مختلفی در مورد تبار کوروش و چگونگی جنگ او با ایشتوویگو توسط یونانیها گفته شده که تماما رنگ و بوی فولکلور می‌دهند. از نظر دانشمندان امروزی، هیچ رابطه خویشاوندی بین کوروش و ایشتوویگو وجود ندارد.
رویدادنامه نبونعید از رویدادهای آغازین به تخت نشستن نبونعید در ۵۵۶ پ.م. شروع میشود و اندک زمانی پس از فتح بابل توسط پارسیان در ۵۳۹ پ.م. به پایان میرسد. حداقل بخشی از این رویدادنامه در دوران کوروش نگاشته شده‌است، چرا که لحنش نسبت به نبونعید پرخاشگرانه میشود. این متن همچنین از جنگی میان ایشتوویگو، شاه ماد، و کوروش و تسخیر هگمتانه، پایتخت ماد توسط ارتش پارسیان در ششمین سال تاج‌گذاری نبونئید، یعنی ۵۵۰ پ.م. سخن به زبان می‌آورد (خط های۱–۴). نویسنده سالنامه به جنگی در چند صد کیلومتری جنوب شرقی بابل اشاره میکند و می‌نویسد: «شاه اشتومه گو، لشکر خود را برای جنگ با کوروش، شاه انشان، فرستاد ولی لشکر بر او شورید، او را به زنجیر کشیده و تحویل کورش دادند».
با سقوط هگمتانه، استقلال ماد به پایان رسید و پس از آن، توسط پارس‌ها رهبری و اداره شد.
جنگ‌های آشور و ماد
مجموعه لشکرکشی‌های آشور به سرزمین ماد در قرن هشتم پ.م. نتوانست قدرت مادها را در هم بشکند و بیشتر حملات غارتگرانه بودند. دولت ماننا اتحادیه طوایف ماننایی منطقه و خود، از گذشته جزیی از سازمان‌های حکومتی لولوبیان و گوتیان بودند. دولت ماننا در سده هفتم ق.م. جزیی از دولت بزرگ ماد به‌شمار می‌رفت. آخرین لشکرکشی آشور به ماد در سال ۷۰۲ پ.م. بود. خطر حمله از غرب به‌وسیله دولت زورمند آشور، نیاز تشکیل یک دولت متمرکز را برای مادها که جدیدترین مهاجران به زاگرس بوده‌اند بوجود آورده‌است. مادها پایه‌های نخستین شاهنشاهی آریایی‌تباران (۷۲۸–۵۵۰ پ. م) را در ایران بنیاد نهادند. از سال ۶۷۳ پ م جنگ‌های مادها و آشور دوباره پا می‌گیرد از این زمان به بعد در اسناد آشوری‌ها از کشور ماد نیرومند سخن می‌رود که نشان از به رسمیت شناخته شدن موجودیت دولت مادها از طرف آشوری‌ها است. در حدود سال ۶۵۰ پ.م. پادشاهی ماد دولت بزرگی در ردیف ماننا و اورارتو و عیلام بود. بعد از کیمری‌ها، یکی دیگر از قبایل صحرانشین شمال قفقاز، سکاها، به منطقه شمال غرب ایران حمله کردند و در سر راه خود، دولت اورارتو در غرب دریاچه اورمیه و شرق آناتولی را نابود کرده بودند
آشوربانیپال پادشاه آشور
در زمانی که آشور بانیپال پادشاه نیرومند آشور بر سر قدرت بود جنگی بین مادها و آشوری‌ها درنگرفت ولی جنگ‌های آشور و عیلام تا نابودی دولت عیلام در سال ۶۴۰ پ م ادامه یافت. آشور بانیپال در سال ۶۳۳ پ م در گذشت. دولت ماد در این فاصله قدرت خود را مستحکم‌تر کرد.
تمدن مادها
تکوک طلایی بز کوهی هگمتانه از دوران هخامنشی که در هگمتانه کاوش شده و اکنون در موزه ملی ایران نگهداری میشود.
تمدن ماد توانست در بنای مدنیت سهم بزرگی داشته باشد. همین مادها سبب آن بودند که پارسیها، به جای لوح گلی، کاغذ پوستی و قلم برای نوشتن به کار بردند و به استعمال ستونهای فراوان در ساختمان توجه کردند. قانون اخلاقی پارسیها که در زمان صلح صمیمانه به کشاورزی بپردازند، و در جنگ متهور و بی‌باک باشند، و نیز مذهب زردشتی ایشان و اعتقاد به اهورامزدا و اهریمن و سازمان پدرسالاری، یا تسلط پدر در خانواده، و تعدد زوجات و مقداری قوانین دیگر پارس که از شدت شباهت با قوانین ماد سبب آن شده‌است که در این آیه کتاب دانیال نبی: «تا موافق شریعت مادیان و پارسیانی که منسوخ نمی‌شود» ذکر آنها با هم بیاید همه ریشه مادی دارد.
معماری مادی که بعد از آشور تحت تاثیر معماری باشکوه اورارتو بود، با وارد کردن عوامل ایرانی، پایه‌گذار آثار درخشان دوران هخامنشی نظیر پارسه تخت جمشید و شوش شد. بسیاری دیگر از نشانه‌های تمدن‌های بین‌النهرین نیز از طریق مادها به هخامنشیان انتقال پیدا کرد، به‌طوری‌که تا قرنها بعد، نظم دربار ایران و تقریبا بیشتر جنبه‌های باشکوه و فرهنگی جامعه ایران، از طرف نویسندگان یونانی به مادها نسبت داده میشود. سلطنت ایشتوویگو موقعیت ماد را از یک حکومت قدرتمند برمبنای قدرت نظامی به مرکزی برای فرهنگ تغییر داد. آثار این نفوذ فرهنگی را در توجه بسیار شاهنشاهان هخامنشی به ماد، علاقه آنها به فرهنگ و آداب مادی، نفوذ دین مادی بین مردم ایران از طریق قبیله مغ، و با توجه به سنگ‌نبشته بیستون موقعیت ماد به عنوان مرکز فکری برای نیروهای مخالف دولت هخامنشی میتوان دید.
جامعه و اقتصاد مادها
در حال حاضر، هیچ اطلاعات مستقیمی از نهادهای اجتماعی و سازمان‌های اقتصادی جامعه ماد در دست نداریم. هرودوت اشاره میکند که مادها ۶ قبیله بودند که از میان آنها فقط آریزانتیان، به‌معنای «دارای اصل و نسب آریایی» دارای ریشه‌شناسی آشکار ایرانی است، اما در مورد دیگر قبایل تقریبا هیچ اطلاعاتی در دست نداریم. ظاهرا، برخی از عناصر سیستم مدیریتی و اداری مادها که از آشوریان آموخته بودند، تا پس از سقوط آشور نیز در استانهای مادی ادامه داشت و مادها به تدریج این سیستم اداری را همچون نهادهای سنتی خودشان تصور می‌کردند. یانوش هارماتا کوشید تا منشا سیستم اداری مادها را ردیابی کند و در این کار، مبنای استدلال‌های خود را عمدتا بر روی داده‌های زبان‌شناسی قرار داد. وی به این نتیجه رسید که مادها دارای «سازمان اداری بسیار توسعه‌یافته‌ای بودند که پس از آنها نیز این سیستم توسط هخامنشیان مورد استفاده و اقتباس قرار گرفت.» در هر صورت، جایگاه ساتراپ که هخامنشیان از آن استفاده می‌کردند، حتی پیش از ظهور دولت ماد نیز برای تعیین روسای مستقل وجود داشته‌است.
آثار ارزشمند باستان‌شناختی به‌دست‌آمده از تپه نوشیجان، گودین‌تپه و دیگر محوطه‌های باستانی و همچنین سنگ‌نگاره‌های آشوری، نشان می‌دهند که در نیمه نخست هزاره یکم پیش از میلاد، سکونت‌گاه‌های شهری در مناطق مختلفی از ماد وجود داشته‌اند که مراکز تولید صنایع دستی و اقتصاد دامداری و کشاورزی اندکی را تشکیل می‌دادند. با قضاوت بر اساس منابع آشوری، شغل اول و اصلی مردم مناطق ماد، پرورش اسب و تولید صنایع دستی بود. آشوریان از مناطق مادی، اسب، گاو، گوسفند، شتر باختری، سنگ لاجورد، برنز، طلا، نقره و دیگر فلزات و همچنین پارچه‌های پشمی و کتانی را به عنوان باج و خراج دریافت می‌کردند.
معیار ثروت در جامعه ماد گذشته از عواید توزیعی حاصل از ترانزیت تجارت سنگ لاجورد هنوز با تعداد پسو-ویرا یعنی حیوانات اهلی، عمدتا اسب و مردانی که با تابعیت مشترکشان در اختیار یک پدرسالار بودند، سنجیده می‌شد. هر چند که خاندان‌های اشرافی طبعا اشیای ساخته از طلا، نقره و مس نیز در اختیار داشتند. اما مقدار آنها چنان نبود که رقم جداگانه‌ای را در خراج پرداختی به آشور را تشکیل دهد.
اما با تسخیر آشور و نینوا، مادها یک شبه به ثروت‌های هنگفت و باورنکردنی دست یافتند که طبعا میان افراد معدودی همچون اشرافیت و رهبران نظامی جمع می‌شد. تردیدی نیست که ترکیب جامعه ماد بسیار شبیه به دوره ایران هخامنشی بود که از راه کتیبه بیستون، بایگانی‌های تخت جمشید و مولفان یونانی از آن آگاهی داریم.
فرهنگ، هنر و معماری مادها
به نظر میرسد که هنر تصویری مادی تحت تاثیر بابلی‌ها و آشوری‌ها، مهرتراش‌ها (و کاتب)های ایلامی و در آخر شاید توسط فاز اولیه خاور نزدیک «سبک جانوری» (که منشا آن ممکن است هرچیزی باشد) قرار گرفته‌است.
در قسمت پیشه‌ها؛ هنرنمایی بر مفرغ و آهن به درجه عالی رسیده بود (به ویژه مصنوعات هنری مفرغی)، سنگتراشی و صنعت سفالینه‌سازی و محتملا نساجی پیشرفت کرده بود. تزئینات گوناگونی که بر ظروف سفالینه ان روزگار دیده میشود چنین نشان می‌دهد که مادها بر منسوجات نیز نقوش زیبای مزبور را به کار می‌برده‌اند
دربار و درباریان
صاحب‌منصبی مادی در کاخ آپادانای تخت جمشید.
داده‌های در دسترس درباره دربار مادها بسیار اندک‌اند و همه آنها نیز مورد اطمینان نیستند. بر اساس گزارش هرودوت درباره کودکی کوروش و بازی کردن او در نقش پادشاه، به‌نظر میرسد که دربار ماد شامل محافظان، پیام‌آوران، «چشمان شاه» (نوعی سازمان جاسوسی) و سازندگان بوده‌است. از این روی احتمالا این بازی از روی دربار موجود الگوبرداری شده بود. هنگامی که این کودک به کوروش بزرگ (۳۰–۵۵۹ پ. م) تبدیل شد، احتمالا همان شیوه‌ها و سازماندهی دربار ماد را ادامه داد، از جمله اشکال آداب تشریفاتی و رسوم دیپلماتیکی که مادها نیز به نوبه خود آنها را از آشوری‌ها به ارث برده بودند؛ اگرچه هیچ اطلاعات صریح و روشنی در این زمینه وجود ندارد. به گفته کستیاس، یکی از منصب‌های دربار ماد، ساقی سلطنتی بود.
دین مادها
دین ماد باستان یک دین ابتدائی مزدایی بود. در ماد یک مزداپرست را مزدیزنه (mazdayazna) می‌خواندند که از صورت اوستایی‌اش مزدیسنه (mazdayasna) آشکارا جدا میشود. آنان در دیرین‌ترین زمان مجموعه‌ای از خدایان را می‌پرستیدند که می‌بایست با آریاییان میتانی همانندگی بسیاری داشته یاشند. آئین زروانی دین مغان مادی پیش از فرارسیدن دین زرتشت بود.
مغان گروه روحانی دولت کهن ماد بودند. مغان پیش از دین زرتشتی دارای بررسی‌هایی درباره زمان به گونه تکامل یافته آن بودند که ظاهرا درون مایه دین ایشان را می‌ساخت. خدایان زمان در صورت ابتدائی خود در همه‌جا در دین‌های ابتدائی دیده می‌شوند و غالبا جای ویژه‌ای در میان خدایان ندارند اینها خدایان سرنوشت و خدایان ابتدائی مرگ هستند ولی خدای زمانی که در ماد پرستش می‌شد، بالاترین خداست. نام خدای زمان در زبانهای ایرانی میانه زروان یا زوروان است. معنای اصلی این واژه زمان است. آئین زروانی صورتی از دین مزدایی است ولی مسلما زرتشتی نیست.
در مورد اینکه از چه زمانی تبلیغ دین زرتشتی در ری، پایگاه مرکزی مغان آغاز به فعالیت کرد، قرائن و شواهد روشنی موجود نیست. گمان می‌رود که دیرترین هنگام برای این رویداد هنگام بنیادگذاری دولت هخامنشیان بوده‌باشد.
پوشش مادها
یک مادی بر دیوار کاخ خشایارشا در تخت جمشید که لباس مادی بر تن کرده‌است.
اطلاعات مربوط به پوشش مردم در دوره مادها، عمدتا منحصر به لباس‌های مردان است که این اطلاعات شامل دو دسته از منابعند: گزارش‌هایی که از نویسندگان کلاسیک ثبت شده‌است و آثار باستانی. این دسته که شامل آثار با ارزش باستانی‌اند را میتوان به پنج دسته تقسیم کرد:
سنگ‌نگاره‌های داریوش یکم (۵۲۱–۴۸۶ پ. م) در بیستون.
پیکره‌های نمایندگان ۳۰ ملتی که تحت امپراطوری هخامنشیان بودند (شکل ۴۶) و بر آرامگاه داریوش یکم در نقش رستم در نزدیکی تخت جمشید کنده شده‌اند و همین نقوش توسط جانشینان وی نیز تکرار شده‌است. هویت پیکره‌های نقش رستم با سنگ‌نوشته برجای‌مانده از آرامگاه داریوش یکم شناسایی شدند.
معماری منحصر به فرد تخت جمشید (به‌ویژه پلکان شرقی آپادانا) که جنگجویان، بزرگان و نمایندگان ملل مختلف امپراطوری هخامنشیان را نشان می‌دهد؛ آثار خشتی-لعابی شوش و تخت جمشید که سربازها را در لباس‌های نظامی متفاوت نشان می‌دهد و پیکره‌های کنده‌شده بر تندیس مصری داریوش در شوش، که هم‌اینک در موزه ایران باستان در تهران نگهداری میشود.
نقوش متنوع، به‌ویژه هنرهای دستی: گلدان‌های یونانی، مسکوکات مصری معاصر، مهرهای «یونانی-ایرانی»، نقاشی‌ها، به‌ویژه آن‌دسته که در آرامگاه کارابورون یکم در نزدیکی المالی، استان پیشین لیسیه در جنوب غربی ترکیه کشف شده‌است. مجسمه‌ها، به‌ویژه آن دسته که از صیدا و لیسیه به دست آمده‌است، «گنجینه جیحون» و مهمتر از همه، صحنه‌های نبرد و شکار که بر روی تابوت سنگی منسوب به اسکندر واقع در صیدا (کمی پس از ۳۲۰ پ. م) کنده شده‌است و موزاییک اسکندر واقع در کف معبد فون در پمپئی (سده اول پ. م تقریبا هم‌دوره با تابوت سنگی اسکندر، برگرفته از یک نقاشی هلندی)
تاریخ فرهنگ ماد را میتوان به دو دوره تقسیم کرد؛ یکی مربوط به دوران متقدم ماد و قبل از استقرار سلطه کیش مغان و دوره دوم مربوط به زمان مغان. مرز میان این دوره پایان قرن هفتم قبل از میلاد است. زندگی مردم نقاط دوردست غربی ظاهرا تحت تاثیر رسوم بابلیان قرار گرفته بود. مثلا در مورد لباس چنین بوده‌است. در سمت شرقی جبال زاگرس لباسی که لولوبیان در هزاره سوم قبل از میلاد می‌پوشیدند معمول بوده‌است: روی نیم تنه (پیراهنی آستین کوتاه-زانو) پوستی افکنده، بر شانه چپ استوار می‌ساختند و گاهی پوست را از زیر کمربند رد می‌کردند. مردم ثروتمند پوست یوزپلنگ و مستمندان پوست گوسفند به کار می‌بردند. لباس مانائیان و دیگر قبایل اتحادیه ماد و خود مادیها همین گونه بوده‌است. این رسم- یعنی افکندن پوست گوسفند بر شانه تا به امروز نیز در میان شبانان کوهستانی آذربایجان و کردستان محفوظ مانده‌است. موها را با نواری سرخ می‌بستند و ریش را می‌زدند. در تصاویر آشوری کلاه بلند نمدی یا تاج- که به زبان یونانی تیار نامیده میشود و مخصوص ساکنان ماد بوده- دیده نمی‌شود ولی چون کلاه مزبور هم در هزاره سوم قبل از میلاد و هم در عصر هخامنشیان (قرن‌های ۴ و ۶ قبل از میلاد) متداول بوده بی‌شک در دوران مورد نظر نیز مرسوم بوده‌است. پاپوش مردم ماد موزه‌های نرم و نوک برگشته بود.
لباس ساکنان ماد شرقی؛ پیراهنی گشاد (ساراپیس) با آستین‌های بلند و شلواری گشاد و چین دار، که در واقع دامن درازی بود که میان دو پا جمع کرده بودند، بالاپوشی کوتاه از پارچه رنگارنگ یا کارزده از پشم بود. این نوع لباس را باشلقی که بر سر می‌کشیدند تکمیل می‌کرد.
ادیث پرادا تاکید میکند که «در کل، در هنر خاور نزدیک، تفاوت میان مردم غالبا بر اساس پوشاک آنها مشخص می‌شد». مردان باستانی خاور نزدیک به پوشیدن لباس‌های گشاد و آزاد، متشکل از دامن‌های چین‌دار، تن‌پوش‌های رویی پیچیده‌شده به دور بدن و تنیک علاقه داشتند. احتمالا در انتهای هزاره دوم پیش از میلاد، ایرانیان مهاجر که در اوراسیا، جایی که آب و هوای متغیری زیادی داشته و زندگی به گله‌داری و استفاده از از اسب، به‌ویژه برای جنگ‌ها وابسته بود، لباسی با خود به درون ایران آورده باشند که در مسکن اولیه‌شان شکل گرفته بود. این لباس شامل کلاهی بلند، نیم‌تنه و شلوار چرمی تنگ و چسبان، بالاپوشی آستین‌بلند و چکمه می‌گردید.
ایرانی‌ها پیراهن چین‌دار خاور نزدیک را پذیرفته و آن را اصلاح کردند و به آن سربند و کلاه شیاردار بلندی که احتمالا از سربند پردار آشوری اقتباس شده بود، افزودند. از این رو گاهی اوقات پژوهشگران این سبک را «جامه پارسی» و لباس برگرفته از آسیای میانه را «جامه مادی» می‌نامند. این نام‌ها همیشه دقیق نیستند، با این حال هرودوت گواهی می‌دهد که «پارسیان» برحسب عادت، لباس «مادها» را می‌پوشیدند.
زبان مادی
ویژگی زبان مادی بدین صورت است:
/tsv/ ایرانی> sp مادی (مانند sp اوستایی در مقابل s پارسی باستان):
spaka مادی (یعنی سگ).
aspa مادی (یعنی اسب).
vispa مادی (یعنی همه، پارسی باستان visa، اوستایی vīspa، هندو ایرانی ṵíćṷa> ودایی víśva؛ از جمله در مادی (وام‌واژه پارسی باستان) به صورت vispa-zana یعنی «دارای همه نژادها» در مقابل visa-dana پارسی باستان) و vispa-dahyu مادی (یعنی (دروازه) همه ملت‌ها) در مقابل پارسی باستان visa-dahyu پارسی باستان. مورد آخر توسط هرودوت بیان شده‌است.
/dz/ ایرانی> z مادی است (مانند z اوستایی در مقابل d پارسی باستان):
عبارت zana (یعنی نژاد،dana پارسی باستان، jána هندوایرانی jána ودایی) آشکارا مادی است، چرا که در ترکیب vispa-zana آمده‌است.
/ts/ ایرانی> s مادی (مانند s اوستایی در برابر ủ پارسی باستان):
کلمه suxra(یعنی «درخشان، روشن، سرخ) نام شخصی است (پارسی باستان uxra، اوستایی suxra، هندوایرانی ćukrá> ودایی śukrá) که به علت وجود جفت‌های معادل مادی است.
/r/ ایرانی> ůr مادی (مانند ůr اوستایی در برابر ç فارسی باستان):
čiůra مادی «چهر، نژاد» (= čiça فارسی باستان، čiůra اوستایی) در نام خاص čiůra-taxma در برابر čiçantaxma فارسی باستان
xšaůra مادی «شهریاری» (= xšaça فارسی باستان، xšaůra اوستایی، kšatrá هندوایرانی -> kșatrá ودایی)، از جمله در نام xšaůr-ita خاص یکی از مادها در DBe6 مادی است که به علت وجود جفت‌های معادل و به ویژه به علت بافت مادی.
دیگر ویژگی بارز زبان مادی با این شیوه به خوبی دریافتنی نیست: hv ایرانی> f مادی همانند havarnah ایرانی (xvarənah اوستایی) farnah مادی «فر» (که از سده‌های نهم و هشتم پیش از میلاد در نام اشخاص دیده شده‌است)، به تازگی کاملا مادی بودن آن مردود دانسته شده یا اینکه باید تحت یکی از گویشهای گوناگون مادی به‌شمار آید. مایرهوفر، تنها تعدادی واژه در زمینه اصطلاحات حقوقی، سپاهی‌گری و نامهای خاص از قلمرو پادشاهی هخامنشی را مادی دانسته‌است. در عین حال اشمیت بر برخی از آنها تردید دارد، برای مثال، xšāyaiya به معنی شاه، دارای /iy/ (به جای /ti/ ایرانی> /šiy/ پارسی باستان) نیست، بلکه بیشتر thii هندوایرانی> /iy/ پارسی باستان است و بنابراین لزوما نباید مادی شمرده شود.
اینکه تا چه اندازه، واژه‌ها و به ویژه نام‌جای‌هایی را (که داده‌های ریشه شناختی آنها را به درستی از لحاظ معنایی و منطقی پذیرفت) که در روایات فرعی یونانی، ایلامی، بابلی و غیره دوران هخامنشی ثبت شده‌اند، تنها بر پایه معیارهای زبانی از جمله sp, z مادی و مانند آن میتوان به‌طور قطع مادی دانست، مطلبی است که باید در جزئیات آن تصمیم‌گیری شود. در این میان نامهای پادشاهان محلی ماد از زاگرس و جای نامهای مربوطه که در منابع آشوری از زمان شلمنصر سوم (میانه سده نهم پ. م) ذکر شده، استثنا است.
لغاتی که در متون یونانی انعکاس یافته‌است:
مادی
انعکاس در متن یونانی
توضیح
Dahyuka
نخستین پادشاه ماد
Fravarti
دومین پادشاه ماد و نام یک شورشی مادی در کتیبه بیستون
Huvaxštra
سومین پادشاه ماد
uštivaiga
چهارمین و آخرین پادشاه ماد
در کتیبه‌های پارسی باستان واژه‌هایی دیده می‌شوند که بر خلاف قواعد آوایی پارسی باستان است، که این واژه‌ها را باید مادی دانست:
مادی
پارسی باستان
معنی
aspa
asa
اسب
zana
dana
نژاد
xšāça
xšāra
شاه
vispa
visa
همه
zūrah
dūrah
فریب، بدی
vazṛka
vadṛka
بزرگ
pati-zbay
pati-zay
اعلام کردن
hufrasta
hufrašta
خوب مواخذه شده
vinasta
vinšta
تباهی، آسیب
اینکه تا چه اندازه، واژه‌ها و نام‌هایی را (که داده‌های ریشه شناختی آنها را به درستی نمی‌توان از لحاظ معنایی و منطقی پذیرفت) که در روایات فرعی یونانی، ایلامی، بابلی. غیره دوران هخامنشی ثبت شده‌اند، تنها بر پایه معیارهای زبانی از جمله sp, z مادی و مانند آن را به‌طور قطع مادی دانست، قابل تصمیم‌گیری است، اما نامهای پادشاه‌های محلی ماد از زاگرس و جای نامهای مربوطه که در منابع آشوری از زمان شلمنصر سوم (میانه سده نهم پ. م) ذکر شده، استثنا است.
مادها در امپراتوری هخامنشی
وسعت امپراتوری کوروش بزرگ.
به نظر میرسد که کوروش پادشاهی ماد را منسوخ نکرد. در عوض، انتقال قدرت از خاندانی به خاندان دیگر بود. به هر حال، کوروش و جانشینانش، عنوان‌های رسمی شاهان ماد و سیستم مدیریتی آنها را پذیرفتند. در امپراطوری هخامنشی، ماد موقعیتش را به عنوان دومین استان بعد از پارس به دست آورد. اشراف‌زادگان مادی در همان جایگاهشان در حکومت کوروش و جانشینانش (به رغم شورش علیه داریوش یکم در ۵۲۱ پ.م. توسط گوبریاس باقی ماندند. اولین حکمران بابل بعد از فتح توسط پارس‌ها، یک مادی بود. در گاهشماری نبونئید، او به عنوان «حکمران دیار گوتیم» گواهی داده شده‌است که بابل را بدست آورده‌است. در اول هزاره پ.م. گوتیم نام ماد، یا حداقل، قسمت غربی‌اش بود. همچنین ذکر شده که علاوه بر پارسیها و عیلامی‌ها، مادیها هم در گارد جاویدان ۱۰ هزار نفری هخامنشی خدمت می‌کردند. یهودیان، یونانیان و مصریان، و دیگر مردم‌های دنیای باستان، پارس‌ها را مادی خواندند و حکومت پارس‌ها را ادامه ماد شمردند. به استناد برخی مدارک بابلی که بعد از فتح میانرودان توسط پارس‌ها، نوشته شده‌است، خیلی از مادها در مقام‌های عالی‌رتبه استانی، افسران نظامی، سربازهای سلطنتی، در بابل اشتغال داشتند. به علاوه، به نظر میرسد که مادها در بابل و دیگر شهرهای بزرگ به عنوان افراد خصوصی زندگی می‌کردند. اسناد میخی همچنین تایید می‌کنند که تاجرهای بابلی با داد و ستدهای مختلفی در اکباتان و دیگر شهرهای مبادرت می‌ورزیدند. کوروش پس از تسخیر سرزمین ماد، رسما خود را فرمانروای ماد خواند و لقب شاهان ماد را به خود اختصاص داد: «شاه ماد (شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه سرزمین‌ها)». اما در عمل، سرزمین ماد توسط یک فرماندار پارسی اداره می‌شد. گرچه هرودوت در بخشهای پژوهشی کارهایش با کمال دقت بین آداب و رسوم مادها و پارس‌ها تفاوت قائل میشود، ولی در فصولی که به افسانه‌ها و داستان‌ها می‌پردازد، شیوه‌های این را با یکدیگر مخلوط میکند و درهم می‌آمیزد. تئوگنیس و سیمونید و سایر شاعران یونانی نیز پارسیها را اهل ماد خواندند.
گاه‌شمار تاریخ ایران از غارنشینی تا ظهور هخامنشیان
مردم کرد
تاریخ ایران باستان
فهرست بزرگترین امپراتوری‌های جهان | [
"هووخشتره",
"کورش بزرگ",
"هگمتانه",
"زبان مادی",
"آیین کهن ایرانی",
"دیاکو",
"ایشتوویگو",
"اقوام ایرانی‌تبار",
"زبان پارسی",
"خاور نزدیک",
"جهانشاه درخشانی",
"میانرودان",
"هرودوت",
"غرب آسیا",
"آداد-نراری سوم",
"فلات ایران",
"سکاها",
"بابل (تمدن)",
"نینوا",
"آشوریه",
"کوروش بزرگ",
"مهرداد یکم",
"سرزمین ماد",
"شلمانسر سوم",
"پارسوا",
"دریای خزر",
"تپه تاریخی",
"هخامنشی",
"قبل از میلاد",
"تیگلت‌پیلسر سوم",
"سناخریب",
"اسرحدون",
"عهد عتیق",
"کتاب مقدس",
"تاریخ ماد",
"عزرا",
"دانیال",
"زبان آرامی",
"زبان عبری",
"ناحوم",
"حبقوق",
"غرب ایران",
"گوتی‌ها",
"لولوبی‌ها",
"کاسی‌ها",
"هوری‌ها",
"همدان",
"آشور",
"گیزیل بوندا",
"قافلان‌کوه",
"زاگرس",
"الیپی",
"کرمانشاه",
"سیماشکی",
"خرم‌آباد",
"دشت کویر",
"لاجورد",
"لوییس لوین",
"رشته‌کوه الوند",
"استوارت کلیفورد براون",
"هخامنشیان",
"ساتراپی",
"ساسانیان",
"دانشنامه ایرانیکا",
"سنگ‌نوشتهٔ داریوش یکم در بیستون",
"زبان فارسی باستان",
"زبان اکدی",
"جرج کرزن",
"شهر شاهی",
"زبان یونانی",
"زبان لاتین",
"زبان ارمنی",
"زبان فارسی میانه",
"شوش",
"سمیرامیس",
"جمشید",
"ایگور میخائیلوویچ دیاکونوف",
"کریم کشاورز",
"ساگارتی",
"پارس",
"شاهان ماد",
"فرورتیش",
"سنگ‌نوشته بیستون",
"داریوش یکم",
"جورج کامرون",
"رنه لابا",
"ادوین گرانتوسکی",
"قزل‌ایرماق",
"آسیای صغیر",
"جورج راولینسون",
"بسطام",
"اورارتو",
"نقطهٔ آغاز",
"زبان آشوری",
"زبان عیلامی",
"زبانهای ایرانی",
"خاندان سلطنتی",
"ایگور دیاکونوف",
"دژ",
"سفید",
"رنگ سیاه",
"بابل (دولت‌شهر)",
"سارگون دوم",
"روسای اول",
"منائیان",
"دریاچه ارومیه",
"ایران‌شناسی",
"هوشنگ",
"زبان اوستایی",
"زبان بابلی",
"بیت کاری",
"اعلان جنگ",
"پارس‌ها",
"آمادای",
"ساپاردا",
"زبان پارسی باستان",
"زبان فریگی",
"مادیای سکایی",
"آشوری‌ها",
"نیروی نظامی",
"نبوپولاسار",
"امپراتوری آشور",
"لیدیه",
"الیاتس",
"رود هالیس",
"میلاد مسیح",
"ماندانا",
"کوروش",
"انگور",
"زبان ایلامی",
"کرزوس",
"قفقاز",
"لیدی",
"آرینیس",
"امپراتوری هخامنشی",
"فولکلور",
"رویدادنامه نبونعید",
"انشان",
"ماننا",
"لولوبیان",
"گوتیان",
"مادها",
"عیلام",
"کیمری‌ها",
"شمال قفقاز",
"دریاچه اورمیه",
"آشور بانیپال",
"موزه ملی ایران",
"تعدد زوجات",
"کتاب دانیال",
"تخت جمشید",
"مردم ایران",
"مغ",
"سنگ‌نبشته بیستون",
"آریزانتیان",
"یانوش هارماتا",
"صنایع دستی",
"دربار",
"ساقی",
"میتانی",
"آئین زروانی",
"دین زرتشت",
"مغان",
"دین زرتشتی",
"خدای زمان",
"زبانهای ایرانی میانه",
"زروان",
"ری",
"قیزقاپان",
"میتراپرست",
"زردشت",
"ویشتاسپ (هخامنشی)",
"گشتاسب‌شاه",
"اسلام",
"آرامگاه داریوش یکم",
"نقش رستم",
"موزهٔ ایران باستان",
"ادیث پرادا",
"اوراسیا",
"آسیای میانه",
"فارسی باستان",
"واژه‌ها",
"تصمیم‌گیری",
"میان نام",
"جای نام",
"امپراطوری هخامنشی",
"گوبریاس",
"گارد جاویدان (هخامنشی)",
"گاه‌شمار تاریخ ایران از غارنشینی تا ظهور هخامنشیان",
"مردم کرد",
"تاریخ ایران باستان",
"فهرست بزرگترین امپراتوری‌های جهان",
"مجله بخارا",
"تهران",
"بهمن",
"عسکر بهرامی",
"حسن رضایی باغ‌بیدی",
"ناهید فروغان",
"امپراتوری هخامنشی (کتاب)",
"مجله ایران‌شناسی",
"پاییز",
"تاریخ سیاسی هخامنشیان",
"تاریخ زبانهای ایرانی (کتاب)",
"مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی",
"مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر",
"کامبیز میربها",
"حسن انوشه",
"سیف‌الدین نجم‌آبادی",
"پرویز رجبی",
"دانشنامه بریتانیکا",
"زوریخ"
] | [
"امپراتوری‌های پیشین آسیا",
"انحلال‌های ۵۴۹ (پیش از میلاد) در ایران",
"انحلال‌های سده ۶ (پیش از میلاد) در آسیا",
"انحلال‌های هزاره ۱ (پیش از میلاد) در ایران",
"اورارتو",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در سده ۷ (پیش از میلاد)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در سده ۸ (پیش از میلاد)",
"ایالت‌ها و قلمروهای منحل‌شده در سده ۶ (پیش از میلاد)",
"ایران در ۵۴۹ (پیش از میلاد)",
"ایران در سده هفتم (پیش از میلاد)",
"بنیان‌گذاری‌های سده ۷ (پیش از میلاد) در ایران",
"بنیان‌گذاری‌های هزاره ۱ (پیش از میلاد) در ایران",
"پادشاهی‌های پیشین آسیا",
"تاریخ ارمنستان",
"تاریخ ایران",
"تاریخ ترکیه",
"تاریخ جمهوری آذربایجان",
"تاریخ قفقاز",
"تمدن‌های باستانی",
"جغرافیای تاریخی ایران",
"حکومتهای ایران در سده ۱ (پیش از میلاد)",
"حکومتهای ایران در سده ۱۷ (میلادی)",
"حکومتهای ایران در سده ۷ (پیش از میلاد)",
"حکومتهای ایران در سده ۸ (پیش از میلاد)",
"حکومتهای ایران در سده ۹ (پیش از میلاد)",
"خاورنزدیک باستان",
"ساتراپی‌های هخامنشیان",
"کشورهای پیشین در آسیا",
"کوروش بزرگ",
"مادها",
"مردمان باستانی ایران",
"ویکی‌سازی رباتیک"
] |
1,570 | سقز | 2 | 379 | 0 | [
"پیست اسکی سقز",
"پيست اسكي سقز",
"سقز (شهر)"
] | false | 132 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام‌رسمی",
"Item2": "سقز"
},
{
"Item1": "روی‌نقشه",
"Item2": "آری\nجمعیت کل‌در سال ۹۵: ۲۲۶،۴۵۱"
},
{
"Item1": "عرض‌جغرافیایی",
"Item2": "۳۶٫۲۴۵۳"
},
{
"Item1": "طول‌جغرافیایی",
"Item2": "۴۶٫۲۷۵۳"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Saqqez-Kurdistan 2014 - Spring.JPG"
},
{
"Item1": "استان",
"Item2": "کردستان"
},
{
"Item1": "شهرستان",
"Item2": "سقز"
},
{
"Item1": "بخش",
"Item2": "[[مرکزی]]"
},
{
"Item1": "نام‌های‌قدیمی",
"Item2": "[[ایزیرتا]]، ساکزاسکاکیت"
},
{
"Item1": "ارتفاع",
"Item2": "۱،۴۷۶ متر"
},
{
"Item1": "میانگین‌بارش‌سالانه",
"Item2": "۵۰۰ میلی‌متر"
},
{
"Item1": "شمارروزهای‌یخبندان",
"Item2": "۱۲۳"
},
{
"Item1": "شهردار",
"Item2": "چیا صالحی بابامیری"
},
{
"Item1": "سال تأسیس شهرداری",
"Item2": "۱۳۱۴"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱۶۵،۲۵۸ نفر (سال ۱۳۹۵)"
},
{
"Item1": "نماینده مجلس",
"Item2": "[[محسن بیگلری]]"
},
{
"Item1": "ره‌آورد",
"Item2": "[[تخمه آفتابگردان]]"
},
{
"Item1": "پلاک اتومبیل",
"Item2": "ب ۶۱\nم ۶۱"
},
{
"Item1": "جمله‌خوشامد",
"Item2": "به شهر سقز، پایتخت ماد و سکا خوش آمدید"
}
],
"Title": "شهر ایران"
} | سقز یکی از شهرهای شمالغربی ایران در شمال استان کردستان است. شهر سقز برروی دو تپه طویل که رودخانه سرپوشیده ولی‌خان از وسط آن می‌گذرد، بنا شده‌است. پستی و بلندیهای داخل شهر و چشم‌انداز رودخانه سیمینه‌رود، که از کنار این شهر می‌گذرد، از ویژگی‌های آن است. سقز در ناحیه‌ای کوهستانی و مرتفع بین ارتفاعات نامنظم رشته کوه زاگرس واقع شده‌است.
این شهر با سنندج ۱۸۷ کیلومتر (از شمال) و با بوکان ۳۰ کیلومتر (از جنوب) فاصله دارد و تنها شهر دارای فرمانداری ویژه در استان کردستان است مردم سقز در اکثریت مسلمان و سنی شافعی مذهب اند و زبان اکثریت مردم سقز کردی سورانی است. طبق آمار سال ۱۳۹۵، شهر سقز پس از سنندج، دومین شهر پرجمعیت استان کردستان است.
وجه تسمیه
نام امروزین سقز از نام قوم سکا به یادگار مانده‌است، و «سکز» همان «ساکز» است. در روزگار مادها، سکاها فراوان به مرزهای ایران می‌تاختند.
هووخشتره، بزرگترین پادشاه ماد، در ده سال اول حکومتش موفق شد که رابطه‌اش را با پادشاه سکاها، پروتوثیس، به اتحاد متقابل تبدیل کند. در روزگار هووخشتره، پس از انقیاد سکاها در ماد، گروهی از سکاها را به باختر ماد کوچاندند و این سرزمین را بهنام آنان سکزی یا ساکز خواندند که اکنون به سقز معروف است.
کتیبه‌های آشوری مربوط به ۷۰۰-۷۵۰ پیش از میلاد از سکاها یاد کرده‌اند. آنها در آن زمان در استپ‌های آسیای میانه زندگی می‌کردند و از تاثیر تمدن‌های بین‌النهرین بابل و آشور به‌دور بودند. آنها تا حد زیادی تحت تاثیر تمدن برادران یک‌جانشین خود، مادها و پارس‌ها، قرار داشتند که در نواحی جنوب آنها در فلات ایران زندگی می‌کردند. سکاها، مانند قوم خویشاوند خود، سرمتیان، از جنبشهای مزدایی و زردشتی‌گری که سرانجام توانست اعتقادات مادها و پارس‌ها را دگرگون کند، به‌دور بودند. هرودوت در کتاب چهارم درمورد این مردمان می‌نویسد:
هرودوت از تهاجم سکاها به ایران در دوران هووخشتره مادی یاد کرده؛ در حالی که سپاه ماد نینوا پایتخت آشور را محاصره کرده‌بود. خبر تهاجم سکاها به آذربایجان هووخشتره را ناچار کرد از نینوا بازگشته تا از کشور خود دفاع کند، شکست مادها در جنگی که در نزدیکی دریاچه ارومیه واقع شد، موجب شد سکاها به قدرت اول آسیا بدل شوند. از تاخت‌وتاز و غارت‌های آنان در کتاب ارمیا، از کتب مذهبی یهودیان، نیز یاد شده‌است. چند سال بعد، هووخشتره با کشتن رهبران آنان موفق به شکست‌شان شد. سکاها در روزگار مادها بارها به مرزهای ایران تاختند. آنها گاه با آشور هم‌پیمان می‌شدند و زمانی به‌همراه مادها با آشوریان می‌جنگیدند. به دنبال حمله مجدد آشور به مادها، خشتریته برای پایان‌دادن به حملات آشور با ماننا و سکاها پیمان دوستی بست و عملا با آشور وارد جنگ شد. بعد از سکاها، کیمری‌ها (یکی دیگر از قبایل صحرانشین شمال قفقاز) به منطقه شمالغرب ایران حمله کردند و در سر راه خود، دولت اورارتو در باختر دریاچه ارومیه و خاور آناتولی را نابود کردند. هووخشتره بزرگترین پادشاه ماد در ده سال اول حکومتش موفق شد که رابطه خوبی با پروتوثیس پادشاه سکاها برقرار کند. هووخشتره ارتشش را به دو بخش پیاده‌نظام مجهز به نیزه و سواره‌نظام تیرانداز (شکلی که از سکاها آموخته‌بود) تقسیم کرد و دولت نیرومندی در ماد تشکیل داد. هووخشتره پس از انقیاد سکاها در ماد، گروهی از سکاها را به غرب ماد کوچ داد و این سرزمین را به نام آنان سکزی یا ساکز خواندند که اکنون به «سقز» معروف است. رومن گیرشمن می‌نویسد: سکاها در زمان اشغال ایران، سقز، ناحیه‌ای از کردستان را پایتخت خود قرار دادند، که الان نیز، با قدمتی ۳۰۰۰ ساله، یکی از قدیمیترین شهرهای جهان به‌شمار می‌آید؛ چنانکه آثاری از ایشان در آن حوالی پیدا شده؛ و گویند که کلمه «سقز»، مشتق اسم «سکا» است.
برخی دیگر معتقدند که واژه سقز برگرفته از نام «سیاکسار» یکی از پادشاهان مادی است که یونانیان او را «سیاکس» خوانده‌اند.
جغرافیای انسانی
جمعیت
براساس آمار ارائه‌شده سال ۱۳۹۵ شهر سقز با جمعیت ۱۶۵٫۲۵۸ تن پس از سنندج، دومین شهر پرجمعیت استان کردستان است.
زبان و گویش مردم سقز، کردی سورانی است. در سال ۱۳۷۰ شمار شهرنشینان شهرستان سقز حدود ۱۰۰،۱۱۳ تن بوده‌است و جمعیت روستاییان آن هم برابر با ۷۹،۲۰۰ تن بوده که جمعا کل شهرستان دارای جمعیتی برابر با ۱۶۰ هزار تن داشته‌است؛ اما با تغییرات حاصل در روستاهای خوش‌آب‌وهوا و ایجاد و احداث راه‌های آسفالته روستایی و برق‌کشی و مخابرات و دیگر امکانات، تمایل مردم به سکونت در روستاها بیشتر شده‌است.
اقلیم
موقعیت
سقز در ۴۶ درجه و ۱۷ دقیقه طول جغرافیایی و ۳۶ درجه و ۱۴ دقیقه عرض جغرافیایی از خط استوا واقع شده‌است. ارتفاع آن از سطح دریا ۱،۴۷۶ متر است و نسبت به تهران ۲۵ درجه و ۲۷ دقیقه طول باختری فاصله دارد. در ناحیه‌ای کوهستانی و مرتفع بین ارتفاعات نامنظم رشته کوه زاگرس واقع شده‌است. در جنوب این شهر، کوههای «هیجانان»، و در باختر آن، کوههای «ملقرنی» گسترده‌اند. شهر سقز از شمال به استان آذربایجان غربی (شهر بوکان، حدفاصل ۳۵ کیلومتری)، از باختر به شهر بانه حدفاصل ۵۵ کیلومتری، و منطقه ایل گورک و حدود شهرستان سردشت، از جنوب به منطقه سرشیو و مریوان، و از خاور به شهرستان دیواندره منتهی میشود.
آب و هوا
سقز زمستان‌هایی بسیار سرد دارد و براساس داده‌های سازمان هواشناسی، یکی از سردترین نقاط شهری ایران است. یکی از پایین‌ترین دماهای ثبت شده در این شهر ۴۵- درجه سانتیگراد بوده‌است. به گزارش سازمان هواشناسی جمهوری اسلامی ایران شهر سقز به همراه شهر بستان‌آباد در استان آذربایجان شرقی که دمای ۴۶- درجه در آن به‌ثبت رسیده سردترین شهرهای ایران لقب گرفته‌اند
مردم
مردم سقز به زبان کردی و با گویش (سورانی)صحبت می‌کنند.
مذهب
مردم سقز پیرو دین اسلام و مذهب سنی هستند.
زبان
مردم سقز به زبان کردی گویش سورانی سخن می‌گویند.
مراکز آموزش عالی
دانشگاه پیام نور واحد سقز، در سال ۱۳۶۹ با سه رشته علوم تربیتی، زبان و ادبیات فارسی و حسابداری فعالیت خود را آغاز کرد.
دانشگاه آزاد سقز، در مهرماه سال ۱۳۷۸ با سه رشته کارهای عمومی ساختمان، حسابداری و آموزش ابتدایی در مقطع کاردانی با پذیرش ۱۳۲ دانشجو پی‌ریزی شد.
دانشکده فنی و حرفه‌ای پسرانه، واحد سقز.
مرکز آموزش علمی-کاربردی سقز، در نیمسال اول سال ۱۳۸۷ فعالیت آموزشی خود را در رشته فناوری اطلاعات و ارتباطات آغاز کرد. تعداد کل دانشجویان مرکز بالغ بر ۵۰۰ تن (شهریور ۱۳۸۹) است. مدیریت دانشگاه به‌صورت خصوصی است.
اقتصاد
براساس برخی منابع، سقز در دوره صفویه مرکز تجاری و داد و ستد در منطقه شمال غرب ایران بوده‌است.
شهر سقز در ۵ کیلومتری جاده بوکان دارای شهرک صنعتی است که از واحدهای فعال آن میتوان به کارخانه قند محمدی، کارخانه کیک آسو، کارخانه آب معدنی کیمیا، کارخانه لبنیات پرشنگ، کارخانه روغن موتور شیما نول، کارخانه فیلتر خودرو ایزیرتا، و کارخانه لامپ کم‌مصرف اشاره کرد.
بازار یهودی‌های سقز در سال ۱۳۹۲
بازار در سقز نقش محوری دارد و یکی از ارکان اصلی این شهر در محل کنونی است. بازار سقز از چند بازار کوچک دیگر تشکیل شده که براساس کالاهای عرضه‌شده و فروشندگان تقسیم‌بندی شده‌اند. از میان این بازارها میتوان به «بازار بالا» که محل عرضه کالاهای لوکس است، همچنین «بازار پایین» که محل عرضه کالاهای سنتی مانند پارچه، لوازم عروسی و اقلام کشاورزی است اشاره کرد. در کنار این دو بخش بزرگ، چند بخش دیگر هم وجود دارد، مانند بازار یهودیها (که هم‌اکنون محل کار خیاطان مسلمان است) و قازاخانه (معروف به «شیطان‌بازار») که امروزه به‌طور گسترده‌ای مورد بازدید مسافران قرار می‌گیرد.
اماکن تفریحی و گردشگری
مسیر اصلی پیست اسکی
نمای کوه وزنه
از جمله اماکن تفریحی سقز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
دریاچه لگزی
پیست اسکی سقز یا وزنه واقع در گردنه خان در محور سقز-بانه؛ این پیست در ضلع شمالی کوه وزنه واقع است که از لحاظ برفگیر بودن بیش از ۶ ماه از سال قابلیت اسکی دارد. ارتفاع قله آن ۲،۷۰۰ متر از سطح دریاست و طول پیست ۱،۲۰۰ متر میباشد. این پیست به‌صورت خصوصی توسط شرکت تعاونی آرو احداث شده‌است.
پیست اتومبیل‌رانی و موتورسواری سقز
پیست تریال مجموعه کاوه، سه استخر و مجموعه تفریحی تجاری. در شهریور ماه ۱۳۹۴ در مجتمع زوزان توسط بخش خصوصی تاسیس شد و دارای بازیهای متنوع و جذابی برای تمامی رده‌های سنی است.
استخر سرپوشیده کاو و یک استخر روباز شایلو که در سالهای اخیر استخر شایلو به مجموعه پرورش ماهی تغییر کاربری داده‌است.
پیست اسب‌سواری و اصطبل جنب استخر شایلو
خانقاه نقشبندیه در بازار سقزمجموعه هتل کورد سقز روبروی رودخانه سقز و مجموعه پارک‌های این شهر، دارای مجموعه آبی (سرسره آبی) رستوران ایرانی و ایتالیایی، دو کافی شاپ، فروشگاه، پارکینگ سرپوشیده واقع در میدان مادر
مساجد
درمیان مسلمانان مسجد یکی از رایج‌ترین اماکن عمومی در درجه اول است. در مقایسه با دیگر شهرهای استان کردستان، شمار مساجد سقز زیادند. در سقز شمار زیادی صوفی از طریقت‌های قادریه و نقشبندیه زندگی می‌کنند که هر کدام دارای تکایا و خانقاه‌های مخصوص خود هستند. معروفترین مساجد سقز عبارتند از:
مسجد حضرت عمربن خطاب واقع در شهناز
مسجد دومناره واقع در میان‌قلعه، جنوب خرابه‌ها و آثار قلعه
مسجد شیخ مظهر واقع در میان‌قلعه، پایین‌تر از مسجد جامع
مسجد و خانقاه حاج شیخ مصطفی واقع در سرپچه، بازار شیخ
مسجد و خانقاه شیخ نجم الدین نقشبندی (خانقاه بیاره) واقع در مابین مسجد جامع و بازار تاجوانچی
مسجد کوچک در میدان بیست و دو بهمن
مسجد حاجی کمالی واقع در بلوار وحدت
تکیه بابا شیخ که از قدیمیترین تکایای سقز به‌شمار می‌آید.
تکیه شیخ عبدالکریم
مسجد ملاابراهیم واقع در محله سرپچه
مسجدحاج شیخ اسماعیل در خیابان امام
مسجد پیرخزایی در محله شهربانی
مسجد شیخ ملازاهد واقع درخیابان آزادی
مسجد حاج ارجمند واقع در محله بهارستان
مسجد دارالصفا واقع در محله کریم‌آباد
مسجد حضرت عمربن خطاب واقع در شهناز
مسجد حضرت محمد رسول‌الله واقع در چم ولی‌خان (رودخانه ولی‌خان)
مسجد حضرت عثمان‌بن عفان واقع در شهرک فرهنگیان
مسجد و آرامگاه حاج حکیم نیلوفری واقع در چهارراه آزادگان
اماکن تاریخی
قلعه زیویه
غار کرفتو
مسجد دومناره
خانه گمانگر (عبدالخالق گمانگر)
حمام حاج صالح
مسجد ترجان
کاروانسرای تاجوانچی
بازار سقز
قرآن تاریخی شیخ حسن مولانا آباد
گسترش
شهرداری
سقز دارای یک شهرداری مرکزی و سه ناحیه مدیریتی شهرداری است که هم‌اکنون چیا صالحی بابامیری شهردار سقز است.
مناطق شهرداری
سقز دارای یک منطقه شهرداری است. که دارای معاونت‌های حمل و نقل ، شهرسازی و عمران میباشد .
محلات
سقز
شهر سقز در گذشته در دشتی در جنوب‌باختری شهر فعلی قرار داشت که اکنون به "کهنه سقز" یا "سقز کهنه" معروف است. شهر فعلی نخست در اطراف بازار به‌وجود آمد و قدیمیترین محله، همان محله «بازار شهر» است که پس از چندی بر اثر ارتباط تبریز، سنندج و بانه طرفین جاده‌های آن آباد شد. امروزه موقعیت طبیعی و نحوه استقرار شهر در دامنه ارتفاعات و رودخانه‌ای که از کنار آن جاری است، سقز را از شهرهای دیگر استان متمایز کرده‌است.
محلات امروزی شهر سقز:
محله‌ها و معابر اصلی شهر سقز
کوچه صدیقیانی محله بلوار (سقز) | بلوار | بهارستان (سقز) | بهارستان بالا و پایین (حه‌مالاوا) | حمام سعدی | ته‌پی مالان (تپه خانه‌ها) | جوتیاران (محله برزگران) | چه‌می وه‌لی‌خان (رودخانه ولی‌خان) | زورآباد | سه‌رپه‌چه (سرپچه) | سیلو و سی‌ودومتری | شهرک دانشگاه | محله شهناز | صالح‌آباد | قرچی‌آباد (شریف‌آباد) | قوخ | کریم‌آباد | مجبورآباد | محله موسایی‌ها | ناوقه‌لا (محله قلعه) | نه‌شمیلان | بلوار تربیت | بلوار وحدت | گلستان | بلوار دانشجو | خیابان محمد قاضی | سه‌راه مدرسه | میدان چایی‌فروشان | پارک لاله | میدان تره‌بار | خیابان حافظ | شهناز | خیابان سعدی | سالن ۲۲ بهمن | خیابان دارالصفا | خیابان معلم | پارک کوثر | شهرک فرهنگیان
فضای سبز
پارک‌ها
نمایی از پارک ساحلی کوثر سقز
ازجمله پارک‌های سقز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
پارک مولوی کرد
پارک رضوان
پارک لاله
پارک کودک
پارک کچه شوان (دختر چوپان)
پارک ساحلی
پارک حضرت عمربن خطاب
پارک کوثر
پارک ۲۹ گولان
معابر و خیابان‌ها
سقز دومین شهر پرجمعیت استان کردستان بعد از سنندج است و ازدحام جمعیت شهری و روستایی در طول روز و همین‌طور قرار گرفتن در مسیر اصلی جاده کرمانشاه به تبریز و آماده نشدن کمربندی بزرگراه کرمانشاه - میاندوآب در مسیر سقز و همین‌طور قدیمی بودن و کوچک بودن خیابان‌های اصلی شهر باعث ترافیک سنگینی در طول روز بخصوص ساعات پایانی روز میشود.
بلوار کردستان، بلوار شهید بهشتی، بلوار وحدت، بلوار سنندج، بلوار حافظ، بلوار ارتش، بلوار جمهوری، خیابان امام، خیابان معلم، پل هوایی از پر ترافیک‌ترین معابر سقز است.
نادر فخری در جلسه شورای ترافیک شهرستان سقز که در فرمانداری این شهرستان تشکیل شد بیان کرد با پیش‌بینی نصب ۲۱ دوربین مدار بسته، رصد مشکلات مسیرهای بین شهری و انعکاس آن به ادارات مربوطه استان و اصلاح هندسی تقاطع‌های سطح شهر، بررسی و پیش‌بینی زیر گذر و روگذر، اعمال محدودیتهای ترافیکی برای تسهیل دررفت‌وآمد مردم به ویژه در محلات مرکزی و تجاری شهر و تشکیل کمیته فنی برای بررسی مسائل به صورت کارشناسی از جمله مواردی است که در دستور کار این شورا است.
شهرداری سقز و شورای ترافیک این شهر به دلیل وجود نیاز ترافیکی این شهر اقدام به احداث تقاطع غیر همسطح در بلوار کردستان کرده‌اند.
تقاطع غیر همسطح بلوار کردستان با طول ۴۵۰ متر عرض ۱۶/۲۰ متر ارتفاع ۸/۵۰ وبا اعتبار اولیه ۶۵ میلیارد ریال از منابع داخلی شهرداری سقز احداث میشود.
خیابان‌ها و بلوارهای مهم
بلوار کردستان
بلوار انقلاب
بلوار حافظ
بلوار بهشتی
بلوار انقلاب
بلوار ارتش
بلوار بلوار جمهوری
بلوار شورا
بلوار شهدا
بلوار دانشجو
بلوار وحدت
بلوار هژار
بلوار شهید فهمیده
خیابان ساحلی
خیابان امام
خیابان استاد شیرازی
خیابان معلم
خیابان قاضی کوثر
خیابان سعدی
خیابان حاجی‌آباد
خیابان رسالت
خیابان اورژانس
خیابان پزشک
خیابان دانشگاه
خیابان تلگراف
خیابان پردیس
خیابان رودکی
خیابان ابوذر
خیابان بهارستان
خیابان ساحلی
خیابان سیروان
مراکز خرید
بازار قدیمی (گذر اردلان)
بازار روز (قزاق خانه)
بازار نه که روز
گذر خیابان امام
گذر خیابان جمهوری
بازار جهودی‌ها
مجتمع تجاری کوثر
مجتمع تجاری الماس غرب
مجتمع تجاری آدمی
مجتمع تجاری آلان و دیلان
مجتمع تجاری صابریان
مجتمع تجاری محمودی
مجتمع تجاری نگین
مجتمع تجاری زیتون
مجتمع تجاری ماد
مجمتع تجاری مرادویسی
مجمتع تجاری زیر گذر آزادی
مجتمع تجاری عرفانی
پلاک خودرو
کدهای استان کردستان برای شماره‌گذاری خودرو ۵۱ و ۶۱ است که کد ۵۱ برای شهرستان سنندج و کد ۶۱ برای شهرستانهای آن میباشد.
پلاک خودروهای سقز ایران ۶۱ ب و ایران ۶۱ م است.
بندانگشتی
بندانگشتی
فرهنگ
مشاهیر
به ترتیب الفبا:
مهوش افشارپناه، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون
ملا محمد سبزواری عالم، فقیه و عارف دوره صفوی
ملا محمود باکی، شاعر، نویسنده، فقیه، حکاک و عارف قرن سیزدهم ه. ق
ماموستا ملا احمد امام (ماموسای سقز)، عالم، فقیه، عارف و صوفی نقشبندی که نظریات جدیدش در طریقت نقشبندی از تئوری‌های نوین تصوف به حساب می‌آید. (زاده ۱۳۰۳ در روستای قشلاق کوچک – درگذشته مرداد ۱۳۸۱ در سقز) از او آثاری در زمینه فقه و عرفان به جای مانده که هنوز چاپ نشده‌اند.
بابا سیدشکرالله پارسانیان، عارف و فقیه
عبدالله چمن‌گلی، کشتی‌گیر و مربی تیم ملی کشتی. او به‌عنوان برترین داور کشتی بین‌المللی برگزیده شد.
حمید حسنی پژوهشگر، فرهنگ‌نویس و ویراستار
محمد خالدی، استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان و دانشگاه علامه طباطبایی، که در سال ۱۳۷۷ درگذشت.
حزین سقزی، درویش سلیم فرجی، فرزند میرزا عبدالله دلشاد؛ از وی دیوان شعری به جا مانده که هنوز منتشر نشده‌است.
کویستان خسروی، بانوی فوتبالیست ملی‌پوش سقزی و کاپیتان تیم ملی بانوان ایران.
ملا غفور دباغی، مشهور به «حافظ مهاباد» که در سال ۱۳۰۶ در سقز به دنیا آمد و در سال ۱۳۶۹ در مهاباد درگذشت.
ماموستا شیخ علی سعدی (متخلص به «خه‌مین»)، شاعر، که از سادات کس‌نزان بود (زاده ۱۳۰۰ ه. ش – درگذشته ۱۳۶۳). دیوان اشعارش در ۲۴ اسفند ۱۳۹۴ به کوشش دکتر شهباز محسنی در دانشگاه آزاد سقز رونمایی شد.
کاکه سور وزمله، عارف و فقیه
نیان شاه‌محمدی بانوی ملی‌پوش تیم ملی تکواندوی ایران
محمدرسول شیرازی (۱۳۱۴–؟)، شاعر و مترجم
ملا کریم صائب زاری، شاعر غزلسرای سقزی که در روستای آلکلوی منطقه فیض‌الله بیگی به دنیا آمد و در روستای عرب اوغلوی علیا دیده از جهان فروبست. از وی دیوانی به یادگار مانده‌است که توسط انتشارات محمدی در سقز به چاپ رسیده‌است.
فرامرز صدیقی، هنرپیشه سینما، تلویزیون و تئاتر
علی عابدی، موسیقی‌دان، آهنگساز و خواننده
عمر فاروقی، نویسنده و تاریخ‌نگار که مقالات، کتب و یادداشتهای زیادی را درمورد تاریخ زندگی قوم کرد عرضه کرده‌است.
دکتر محمد فاضلی، استاد ادبیات عرب در دانشگاه فردوسی مشهد
ماردین فتحی، هنرمند نوجوان که در فستیوال جهانی «لویی فرانسوا» در سال ۲۰۱۵ به‌عنوان نفر برتر در سبک اکسپرسیونیسم انتخاب شد.
یوسف قادریان، کشتی‌گیر فرنگی‌کار اهل سقز که در مسابقات آسیایی ۲۰۱۵ موفق به کسب مدال طلای آسیایی شد و در مسابقات جهانی ۲۰۱۵ لاس وگاس ایالات متحده آمریکا مدال برنز گرفت.
پروفسور ابراهیم کریمی، فیزیکدان، استاد دانشگاه اوتاوا (کانادا) و دارای کرسی تحقیقاتی کانادا در رشته فیزیک.
ملک‌الکلام مجدی سقزی
قاضی ملا محمدکریم، مشهور به قاضی کوثر، از مشروطه‌خواهان و روشنفکران دوره ناصرالدین شاه قاجار بوده‌است که نقش مهمی در گسترش آزادی‌خواهی در میان مردم شهر داشت.
جمال مدنی، موی‌تای‌کار، برنده مدال طلای مسابقات آسیایی کیش و همچنین مدال برنز در مسابقات جهانی تاشکند. * شیخ نافع مظهر، شاعر (متخلص به «شپرزه»)، مترجم و نویسنده
شیخ حسن مولان‌آباد، عارف و صوفی، فقیه، قرآن‌شناس و شاعر. او در اواخر عهد صفویه و زندیه می‌زیسته‌است.
حاج شیخ مصطفی نقشبندی.
سینما
شهر سقز تاکنون سه سینما داشته‌است:
نخستین سینمای سقز توسط یکی از خاندان رعدی تاسیس شد که «سینما (؟)» نام داشت که درپی یک آتش‌سوزی در اواسط دهه ۱۳۵۰ ویران شد و هرگز بازسازی نشد. سینمای مخروبه توسط تلیس (گونی) دورگیری شده‌بود و مردم به این سینما، «سینمای تلیس» می‌گفتند. محل فعلی پاساژ شهرداری و پاساژ عرفانی.
سینمای دوم، «سینما حافظ» نام دارد که به «سینما استقلال» نیز معروف است. این سینما در کنار گاراژ سیف‌الله‌خان و گاراژ کیخسروی قرار داشت؛ فعلا ویران شده و قرار است در آینده، پس از بنای مجدد و ایجاد واحدهای تجاری، سینما نیز مستقر شود. سومین سینما «سینما وزیری» یا «سینما آسیا» نام دارد که پایین‌تر از مدرسه بوعلی («اندیشه» کنونی) در میدان انقلاب قرار دارد که به‌دلیل عدم رسیدگی توسط مالک یا مالکین تا سالها به مخروبه‌ای تبدیل شده‌بود. تا آنکه ارتباط میدان انقلاب با بلوار بهشتی برقرار شد و خیابان جدید بر روی مخروبه سینما آسیا قرار گرفت. در سالهای اخیر، تنها مکان نمایش عمومی فیلم، آمفی‌تئاتر اداره ارشاد بود. پس از سالها سومدیریت دولتی در استفاده از این ظرفیت موجود و عدم تمایل و توان مدیران اداره ارشاد در رونق بخشیدن به این مکان، با واگذاری بخشی از آمفی‌تئاتر به بخش خصوصی در بیستم اسفندماه ۱۳۸۷ فعالیت این مکان به عنوان تنها سینمای شهر چند صد هزار تنی سقز با نام سینما فرهنگ، از سر گرفته شد؛ که آنهم به‌دلیل ضرردهی مجددا تعطیل گشت. .
مناطق گردشگری و دیدنی
تپه باستانی زیویه
حمام حاج صالح
مسجد دومناره
مسجد و مدرسه روستای‌تر جان
قرآن مشهور شیخ حسن مولان‌آباد
قلعه باستانی کلتپه
کوهها و مناطق طبیعی سقز
کوه نه که روز
کوه روش
کوه سلطان
کوه عبدالرزاق
کوه خان و وزنه
کوه جا قل
کوه ونوشه
ورزش
سقز از قدیم به‌عنوان شهر پهلوان‌پرور شناخته شده‌است. شهر سقز از قدیم‌الایام دارای زورخانه و ورزش پهلوانی بوده‌است و در گود زورخانه‌های آن پهلوانانی چون حاج خلیفه صابر نیلوفری و نصرالله طاهری و سعید طاهری و… پرورش یافته‌اند. شهر سقز در بین شهرهای کردنشین تنه شهر دارای سبک و سیاق کشتی خود است و دارای مشاهیر ورزشی‌ای چون عباس خاکی و حاج صابر نیلوفری و عبدالله چمن‌گلی است. شهر سقز امروزه در ورزش‌هایی چون کشتی، تکواندو، جودو، والیبال، بوکس در سطح استان، و در ورزش‌هایی مثل موی تای و کاراته در سطح اول کشوری مطرح است.
در زمستان سال ۱۳۹۲، آزاد سی‌دوزی، جوان سقزی، در رشته پهلوانی رکورد جهانی میل را شکست و آن را به نام خود ثبت کرد.
والیبال
به‌دلیل عدم امکانات لازم، به‌ویژه سالن سرپوشیده، ورزش والیبال معمولا در فضای آزاد انجام می‌شد. این ورزش نخست در سال ۱۳۳۳ توسط افراد نظامی و غیربومی در زمین خاکی، دژبان پادگان نظامی که در محل ساختمان قبلی آموزش و پرورش واقع در میدان قدس قرار داشت انجام می‌شد.
سقز در ورزش والیبال همچنان موفق بوده و این موفقیت را مدیون افرادی همچون پیمان نیلوفری، جمال طهمورثی و خسرو علیمرادی است و همچنین افراد زیادی به توسعه این ورزش و ترغیب نوجوانان و جوانان در سقز کمک کرده‌اند.
پناهگاه روش
این پناهگاه در تابستان ۱۳۸۸ با استفاده از منابع مالی مردمی کوهنوردان دوستداران ورزش کوهنوردی، در زمینی به مساحت ۶۲ متر مربع بنا شد. این بنا با استفاده از سازه‌های سیمانی مقاوم دارای ابعاد به طول ۹٫۵ عرض ۶٫۵ و ارتفاع ۲٫۴۰ میباشد.
این پناهگاه در مسیر روستاهای سه‌رته‌که‌لتو، خه‌ایر، هیجانان، کس‌نزان در ارتفاع ۱۸۰۰متری از سطح دریا واقع است.
فاصله تقریبی از نزدیکترین روستا به جان‌پناه ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه و از جان‌پناه تا قله کوه رووش حدودا ۳۰ دقیقه میباشد.
این پناهگاه دارای سرویس بهداشتی است که آب مصرفی آن توسط چشمه مرمت‌شده تامین میگردد.
قله‌های قابل دسترسی این پناهگاه رووش و هه‌ماراو می‌باشند.
حمل و نقل
فرودگاه
پروژه فرودگاه سقز در سال ۱۳۸۵ شروع شد و به‌علت کمبود بودجه لازم برای اتمام آن ناتمام مانده‌است. به‌گفته رئیس اداره راه و شهرسازی استان کردستان افتتاح فاز اول این پروژه ۴۵۰ میلیارد ریال بودجه لازم دارد.
این فرودگاه در مسیر سقز به مریوان و در جوار پادگان سپاه پاسداران شهرستان سقز است.
سکاها
کردستان
حکومت اردلان
فرودگاه سقز | [
"بخش مرکزی شهرستان سقز",
"ایزیرتو",
"محسن بیگلری",
"تخمه",
"ایران",
"استان کردستان",
"تپه",
"رودخانه ولی‌خان",
"سیمینه‌رود",
"سنندج",
"بوکان",
"فرمانداری ویژه",
"مسلمان",
"سنی",
"شافعی",
"کردی سورانی",
"سکاها",
"مادها",
"هووخشتره",
"ماد",
"پروتوثیس",
"آشور",
"۷۰۰ (پیش از میلاد)",
"۷۵۰ (پیش از میلاد)",
"استپ",
"بین‌النهرین",
"تمدن بابل",
"پارس",
"فلات ایران",
"سرمتی",
"مزدیسنا",
"زردشتی",
"هرودوت",
"ماساگت",
"کیمری",
"قفقاز",
"نینوا",
"آذربایجان",
"دریاچه ارومیه",
"آسیا",
"کتاب ارمیا",
"خشتریته",
"ماننا",
"کیمری‌ها",
"اورارتو",
"آناتولی",
"پیاده‌نظام",
"نیزه",
"سواره‌نظام",
"کردستان",
"محمد معین",
"۱۳۹۵",
"جمعیت شهرهای ایران",
"سورانی",
"استان آذربایجان غربی",
"بانه",
"ایل گورک",
"سردشت",
"سرشیو",
"مریوان",
"شهرستان دیواندره",
"تکاب",
"شاهین دژ",
"دیواندره",
"سازمان هواشناسی",
"بستان‌آباد",
"استان آذربایجان شرقی",
"اسلام",
"اسلام سنی",
"دانشگاه پیام نور",
"علوم تربیتی",
"زبان و ادبیات فارسی",
"حسابداری",
"دانشگاه آزاد",
"کارهای عمومی ساختمان",
"آموزش ابتدایی",
"کاردانی",
"دانشکده فنی و حرفه‌ای",
"علمی-کاربردی",
"فناوری اطلاعات",
"دورهٔ صفویه",
"شهرک صنعتی سقز",
"نقشبندیه",
"قادریه",
"مسجد دومناره",
"مسجد حاجی کمالی",
"حاج حکیم نیلوفری",
"شیخ حسن",
"شهرداری مرکزی",
"شهرداری",
"شهردار",
"تبریز",
"کانی گرمک",
"زورآباد (سقز)",
"شهرک دانشگاه (سقز)",
"صالح‌آباد (سقز)",
"قرچی‌آباد",
"قوخ (سقز)",
"کریم‌آباد (سقز)",
"مجبورآباد",
"گلستان (سقز)",
"پارک لاله (سقز)",
"خیابان دارالصفا",
"شهرک فرهنگیان (سقز)",
"مولوی کرد",
"پارک رضوان (سقز)",
"پارک کودک (سقز)",
"پارک ساحلی (سقز)",
"عمربن خطاب",
"پارک کوثر (سقز)",
"پارک ۲۹ گولان",
"کرمانشاه",
"کمربندی",
"بزرگراه کرمانشاه - میاندوآب",
"خیابان",
"ترافیک",
"نادر فخری",
"فرمانداری",
"شورای ترافیک",
"ترافیکی",
"تقاطع غیر همسطح",
"خودرو",
"مهوش افشارپناه",
"تئاتر",
"سینما",
"تلویزیون",
"نقشبندی",
"عبدالله چمن‌گلی",
"کشتی‌گیر",
"مربی (ورزش)",
"کشتی (ورزش)",
"حمید حسنی",
"پژوهش",
"فرهنگ‌نویسی",
"ویرایش",
"دانشگاه زنجان",
"دانشگاه علامه طباطبایی",
"ملا غفور دباغی",
"مهاباد",
"کس‌نزان",
"نیان شاه‌محمدی",
"ملی‌پوش",
"تیم ملی",
"تکواندو",
"محمدرسول شیرازی",
"ملا کریم صائب زاری",
"شاعر",
"غزل",
"آلکلو",
"منطقه فیض‌الله بیگی",
"عرب اوغلوی علیا",
"فرامرز صدیقی",
"هنرپیشه",
"علی عابدی (آهنگساز)",
"موسیقی‌دان",
"آهنگساز",
"خواننده",
"نویسنده",
"تاریخ‌نگار",
"ماردین فتحی",
"یوسف قادریان",
"کشتی فرنگی",
"مدال طلا",
"لاس وگاس",
"ایالات متحده آمریکا",
"مدال برنز",
"ابراهیم کریمی",
"فیزیکدان",
"قاضی کوثر",
"ناصرالدین شاه",
"قاجار",
"بوعلی",
"زورخانه",
"جودو",
"والیبال",
"بوکس",
"موی تای",
"کاراته",
"آزاد سی‌دوزی",
"سالن سرپوشیده",
"فرودگاه",
"استان",
"سپاه پاسداران",
"شهرستان سقز",
"حکومت اردلان",
"فرودگاه سقز"
] | [
"سقز",
"پراکنش کرد",
"شهرستان سقز",
"شهرهای استان کردستان",
"شهرهای ایران",
"کردستان ایران",
"مناطق مسکونی کردنشین",
"شهرهای شهرستان سقز",
"شهرهای دارای فرمانداری ویژه"
] |
1,571 | استان زنجان | 2 | 2,115 | 0 | [
"زنجان (استان)",
"زنگان",
"استان نوزدهم"
] | false | 1,682 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام استان",
"Item2": "زنجان"
},
{
"Item1": "نقشه موقعیت",
"Item2": "IranZanjan-SVG.svg"
},
{
"Item1": "مرکز",
"Item2": "[[زنجان]]"
},
{
"Item1": "عرض",
"Item2": "۳۵"
},
{
"Item1": "طول",
"Item2": "۴۷"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۲۱،۷۷۳"
},
{
"Item1": "سال جمعیت",
"Item2": "۱۳۹۵"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۱٫۰۵۷٫۴۶۱"
},
{
"Item1": "پراکندگی جمعیت",
"Item2": "بیشترین جمعیت با ۴۵٫۲۲ درصد در شهرستان زنجان"
},
{
"Item1": "زبان‌ها",
"Item2": "[[ترکی آذربایجانی]] و [[فارسی]]"
},
{
"Item1": "همسایگان",
"Item2": "استانهای اردبیل و آذربایجان شرقی، استان گیلان، استان آذربایجان غربی، استان همدان، استان کردستان، استان قزوین"
},
{
"Item1": "نماینده ولی فقیه",
"Item2": "[[علی خاتمی]]"
},
{
"Item1": "استاندار",
"Item2": "[[اسدالله درویش امیری]]"
}
],
"Title": "استان ایران"
} | استان زنجان یکی از استانهای ایران است که در منطقه آذربایجان ایران قرار گرفته است. مرکز این استان شهر زنجان است. استان زنجان دارای ۸ شهرستان و ۱۲۱۰ آبادی است که از این تعداد، ۹۷۸ آبادی دارای سکنه و بقیه خالی از سکنه می‌باشند.
تقسیمات کشوری
هم‌اکنون استان زنجان دارای ۸ شهرستان، ۱۶ بخش، ۴۶ دهستان و ۱۹ شهر است. شهرستانهای آن شامل زنجان، طارم، ماهنشان، خدابنده، ایجرود، ابهر، خرمدره و سلطانیه می‌باشند.
توجه در نقشه جنوب شهرستان سلطانیه متعلق به شهرستان ابهر میباشد که شامل شهرهای هیدج و صائین قلعه است.
قزوین در سال ۱۳۷۳ از استان زنجان جدا شد و به استان تهران پیوست، و در سال ۱۳۷۶ به استان قزوین مبدل شد.
بر پایه دومین قانون تقسیمات کشوری و وظایف فرمانداران و بخشداران (مصوب ۳ بهمن ۱۳۱۶ خورشیدی)، اراک در کنار زنجان جزء استان یکم قرار گرفت. اراک در ۱۹۶۳ میلادی از استان یکم جدا شد.
طبیعت و جغرافیای طبیعی
استان زنجان در شمال غرب فلات ایران قرار گرفته‌است. وسعت استان برابر ۲۲۱۶۴ کیلومتر مربع و۱/۴۳ درصد کل کشور را شامل میشود. جمعیت استان بر اساس آخرین آمار ۱٫۰۱۵٫۷۳۴ نفر است
رودهای مهم در این استان قزل‌اوزن، زنجان رود، شورکات (رود کبیر یا ابهر رود) است. بلندترین نقطه استان در ارتفاعات تخت سلیمان (بیش از ۳۰۰۰ متر) و کمترین در قزل‌اوزن در گیلوان (بیش از ۳۰۰ متر) میباشد.
آثار تاریخی شامل سلطانیه، بازار زنجان، مجموعه رختشویخانه، موزه مردان نمکی، مسجد جامع زنجان، مقبره قیدار نبی در شهرستان خدابنده، حمام یان یان ،تپه خالصه درخرمدره ،آرامگاه پیر احمد زهرنوش، امامزاده زیدالکبیر در ابهر، عمارت ذوالفقاری و معبد داش‌کسن است.
تنوع آب وهوایی این منطقه موجب ایجاد گونه‌های متفاوتی از زندگی جانوری شده‌است. وجود گونه‌های متفاوتی از حیوانات وحشی و پرندگان مهاجر وجانوران آبزی گردشگران بسیاری را در مواقعی که شکار مجاز است به این منطقه جذب میکند. از ۲۵ سال پیش ناحیه بزرگی به نام انگوران از طرف سازمان محیط زیست، منطقه حفاظت شده اعلام گردیده‌است. به دلیل شرایط کوهستانی این ناحیه و تاثیرات جریانات جوی مرطوب شمال غربی و غربی آب و هوای استان را میتوان تبیین نمود. آب وهوای کوهستانی با زمستانی بسیار سرد و برفی و تابستانی دلپذیر و فصول بهار و تابستان بهترین زمان برای گذراندن اوقات فراغت در این استان هستند. میزان بارندگی در بهار و زمستان نسبت به سایر فصول در این استان بیشتر است. پوشش گیاهی استان در مناطق مختلف متغیر بوده ولی در مجموع از جنگلها و چراگاه‌هایی با چشم‌انداز زیبا تشکیل شده‌است.
غارهای استان عبارت‌اند از غار کتله خور و گلجیک و غار خرمنه سر. غار کتله خور که از همه اینها دیدنی‌تر و بزرگتر است و یکی از پدیده‌های طبیعی بسیار زیبای ایران محسوب میشود در ۸۰ کیلومتری جنوب خدابنده قرار گرفته‌است. این غار از سه طبقه تشکیل شده و دارای تونلهای فرعی و استالاکتیت و استالاگمیت‌ها و ستونهای بسیار در گذرگاه‌های اصلی است و قندیلهای مخروطی آویزان از سقفها در اثر داشتن ناخالصیها رنگهای متنوع به خود گرفته‌اند و آنها که ترکیبات به همراه نداشته یا کمتر دارند به صورت بلورهای شیشه‌ای بسیار شفاف مشاهده می‌شوند.
از رودهای مهم استان قزل اوزن است که رودی جوشان و خروشان است و از کوههای کردستان سرچشمه گرفته و پس از توقفی در پشت سد منجیل نهایتا وارد دریای خزر میگردد. از دیگر رودخانه‌ها زنجانرود، ابهررود، سجاس رود و خرا رود را میتوان نام برد. همچنین چشمه‌های آب معدنی استان عبارت‌اند از چشمه آبگرم وننق، چشمه آبگرم ابدال، چشمه آبگرم گرماب و چشمه آبگرم حلب انگوران.
مردم
بنای رختشویخانه زنجان
مردم استان زنجان به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند. زبان تاتی از بخشی از شمال طارم علیا دامنه کوه البرز بجا مانده‌است در حدود ۸ روستا (چرزه، باکلور، جمال آباد، قسمتی از آبادی هزارود، بندرگاه، سیاورود، نوکیان، قوهیجان) به زبان تاتی صحبت می‌کنند.
حمدالله مستوفی در کتاب نزهه القلوب که در حدود سال ۷۴۰ق نوشته شده مردم زنجان را سنی مذهب معرفی میکند. اما در دوران صفویه با حمایت صفویان از مذهب شیعه به تدریج مذهب تشیع رواج یافته‌است.
پراکنش
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و بر پایه یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه‌گیری شد در استان زنجان به قرار زیر بود: ۱٫۱فارس (۷٪ مرد، ۱٫۳٪ زن)، ۹۸٫۴ ترک (۹۸٫۴٪ مرد، ۹۴٫۴٪ زن) و ۰٫۵ بدون جواب بودند.
تاریخچه
گنبد سلطانیه بزرگترین گنبد آجری جهان
قدمت آن متعلق به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد است. مرکز این استان در قبل از اسلام زنگان (zəngan) یا زندیگان و به معنای منسوب به کتاب زند نام داشته‌است که پس از استیلای اعراب بنا به ضرورت تلفظ معرب به زنجان تغییر یافته‌است. این استان از قدیم به سبب قرار گرفتن در حاشیه جاده ابریشم و راه تجاری مسیر هند و چین به اروپا دارای اهمیت خاصی بوده‌است. استان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۷۶ دارای هشت شهرستان به نامهای زنجان، سلطانیه، خرمدره، خدابنده، ایجرود، طارم و ماهنشان است و در مرداد سال ۱۳۹۲ شهرستان سلطانیه به آن اضافه شد و دارای هشت شهرستان شد.
بنای عظیم گنبد سلطانیه که بعد از کلیسای جامع فلورانس و ایاصوفیه در استانبول عظیم‌ترین گنبد تاریخی جهان به‌شمار می‌آید، در این استان قرار دارد.
همچنین معبد داش‌کسن باقی‌مانده از زمان سلسله ساسانیان نیز از آثار تاریخی این استان است.
این استان در مقطعی در زمان قاجار با نام ایالت خمسه خوانده می‌شد.
غذای سنتی استان
از غذاهای سنتی این استان میتوان به جغور بغور و آش ترش وکله جوش(کاله جوش ) اشاره کرد.
صنایع دستی استان
نمای داخلی گنبد سلطانیه
ملیله کاری
از کارهای دستی بومی زنجان ساخت وسایل نقره‌ای و به ندرت طلائی به صورت ملیله کاری است که در اوایل فقط در زنجان معمول بوده که در زمان رضاخان تعدادی از هنرمندان زنجانی به تهران و اصفهان کوچ کردند و این هنر ظریف را در آن شهرها رواج دادند.
چاروق دوزی
چاروق دوزی یکی دیگر از هنرهای دستی است که دستهای ظریف هنرمندان زنجانی در تولیدات آن مهارت ویژه‌ای دارند. این چاروقها مشخصا زنانه بوده و استفاده از آن جنبه تشریفاتی و تفننی دارد.
چاقوسازی
چاقوسازی در زنجان که با مهارت خاصی به دست استادان این صنعت ساخته میشود با ویژگی‌هایی همچون ظرافت، تناسب، تنوع، قدرت برش و آبکاری الکتریکی تیغه از شهرت فراوانی بر خوردار است.
مسگری
با ممنوعیت استفاده از طلا و نقره برای ساخت ظروف در دوره اسلامی، روند استفاده از فلزاتی چون مس به دلیل اینکه مس فلزی چکش خوار، شکل‌پذیر با قابلیت تورق و مفتول شدن و اجرای تزئینات مختلفی چون مشبک کاری، قلمزنی، حکاکی، فلزکوبی، ترصیع و کنده کاری است، رواج یافت.
با توجه به کشف کوره ذوب مس در «سگز آباد» قزوین واقع در «تپه قبرستان»، نزدیک بودن این منطقه از لحاظ جغرافیایی به زنجان و نیز وجود معادن بزرگ مس در منطقه میتوان به قدمت استفاده از این فلز در زنجان پی برد.
ظروف تولید مسی در زنجان عبارتند از: آفتابه، تیان، طشت، تونگ، حناخور و روشل
فرش و گلیم
فرش و گلیم و جاجیم زنجان از معروفیت خاصی برخوردارند. فرش بافی در زنجان یکی از صنایع با قدمت زیاد است که نقش قابل توجهی در صادرات فرش ایران ایفا میکند. فرشهای صادراتی زنجان از بهترین جلوه‌های فرهنگی این استان هستند. به‌طوری‌که فرش بافان این خطه هنر و مهارت خود را در راستای تکامل هنر سرزمینشان قرار داده‌اند و از آن به عنوان منبع درآمد نیز استفاده می‌کنند. در سال بیش از ۶۰۰۰۰ تخته فرش در سراسر استان بافته میشود که عمده آنها مربوط به اتحادیه بافندگان فرش دستی و شرکتهای مختلف است.
طرحهایی که در فرش زنجان استفاده میشود عبارتند از: ریز ماهی و ماهی درهم و نقشه قلتوق و بیجار و افشار.
تذهیب
تراش سنگ‌های قیمتی
رنگرزی
سرمه دوزی
منبت کاری
نگارگری
مصنوعات چرمی
معرق چوب
قلم زنی
مشاهیر زنجان
شهاب‌الدین سهروردی، فیلسوف و عارف
ابوالنجیب سهروردی (از فقها و واعظان شافعی)
احمد سهروردی (خوشنویس برجسته دوره ایلخانی)
اثیرالدین ابهری (فیلسوف و دانشمند)
یوسف ثبوتی
امیر اعلم غضنفریان
رحمان فروزنده (سرلشکر و فرمانده عالی‌رتبه ایران)
حسین منزوی، غزال غزل‌های ایران
یاسمین اعتماد امینی (همسر رضا پهلوی)
حکیم هیدجی، فیلسوف و عارف شهیر ایرانی
اخی فرج زنجانی، از عرفای قرن پنجم هجری
یحیی آل‌اسحاق (وزیر وقت بازرگانی در دولت دوم هاشمی رفسنجانی)
مسعود روغنی زنجانی (رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه)
غلامحسین بیگدلی (مترجم نامه امام خمینی به میخائیل گورباچف)
علیرضا خمسه (بازیگر تئاتر، سینما، تلویزیون)
داریوش کاردان (مجری، گوینده، دوبلر، کارگردان، بازیگر و طنزپرداز)
علیرضا رضایی (کشتی‌گیر آزادکار
حسن زنگنه قهرمان نامدار کیک بوکسینگ و mma جهان و رئیس سبک فول فایتینگ ایران
اشرف ربیعی (همسر مسعود رجوی)
سعید محسن (یکی از بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق ایران)
مجید شهریاری (دانشمند هسته‌ای که در تاریخ ۸ آذر ۱۳۸۹ ترور شد)
تاج‌ماه آفاق‌الدوله (اولین زن مترجم ایران)
علی‌اکبر توفیقی (اولین شهردار زنجان و بانی رختشویخانه زنجان)
جهانشاه‌خان امیرافشار (از مالکین بزرگ و فئودال‌های مقتدر زنجان)
فریدون اصفهانیان رئیس فعلی کمیته داوران فدراسیون فوتبال ایران
سید موسی شبیری زنجانی زنجانی از مراجع کنونی شیعه
اسدالله بیات زنجانی، سیاستمدار
سید محمد حسینی زنجانی از مراجع تقلید کنونی
رفعت بیات (سیاستمدار)
فاطمه راکعی (سیاستمدار)
علی‌اکبر صارمی (معمار و نقاش ایرانی)
صدرالدین احمد خالد زنجانی (وزیر ایلخانی و رایج‌کننده اسکناس در ایران زمین)
سید سعید مهدیون (فرماندهی وقت ارتش و پدافند هوایی ایران)
نرگس محمدی (روزنامه‌نگار)
علیقلی اردلان (سیاستمدار)
رضا میر کریمی (کارگردان)
سید رضا زنجانی (رهبر نهضت مقاومت ملی)
سید ابوالفضل زنجانی (مجتهد، نویسنده و سیاستمدار)
محمداسماعیل صائنی زنجانی
سید عزالدین حسینی زنجانی (از مراجع درگذشته شیعه)
سید محمد حسینی زنجانی (از مراجع شیعه)
سید موسی شبیری زنجانی (از مراجع شیعه)
حاج ملا آقاجان
میرزا ابوالقاسم زنجانی
سید محمد موسوی زنجانی (نماینده زنجان در مجلس موسسان)
میرزا ابراهیم حکمی زنجانی
قربانعلی زنجانی (از علماء و مخالفین انقلاب مشروطه)
میرزا ابوطالب زنجانی
محمدباقر شفتی
مولانا همتی انگورانی
شاپور محمدی (رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار)
محمد یگانه (سیاستمدار)
یدالله بیگدلی (اسلحه دار مخصوص دربار)
حسینقلی بیگدلی
حسین خداکرم معروف به پهلوان محمدزوینقی از کشتی گیران بنام قبل انقلاب شهرستان خدابنده و دربار فرح دیبا
رضا روزبه (از معلمان برجسته کشور و مدیر مدرسه علوی زنجان و استاد فیزیک)
حسین عابدینی (بازیگر سینما)
محمدباقر شفتی
مهدی آریان‌نژاد (بازیگر سینما و تلویزیون)
احمد حکیمی‌پور (سیاستمدار و عضو کنونی شورای اسلامی شهر تهران، بنیانگذار حزب حاما در ایران)
حسن اسماعیل‌زاده (مشهور به چلیپا، نقاش قهوه‌خانه‌ای)
جمال رحمتی (کاریکاتوریست)
فریبا خاتمی
حسین دین‌محمدی زنجانی (از فقهای نامدار ایران)
سید احمد زنجانی (از فقهای شیعی)
شیخ ابراهیم زنجانی
ملا محمدعلی زنجانی
میرزا محمود حسینی زنجانی
حاج میر بهاءالدین زنجانی
حسن نجاریان
میرزا باقر زنجانی
اسعدالدوله ذوالفقاری
ذوالفقارخان اسعدالدوله
ذوالفقارخان افشار
حسین‌قلی‌خان افشار
توران قادری
داود فیرحی (سیاستمدار و روحانی نو اندیش)
امیرخسرو دارایی (شاعر و ادیب ترک‌زبان)
عبادالله محمودیان (استاد دانشگاه صنعتی شریف)
صمد فرخی (استاد بازنشسته دانشگاه تهران)
سید احمد فهری زنجانی (از روحانیون و مجتهدان معاصر شیعه)
مهدی سهرابی (دوچرخه سوار و دارنده سه مدال طلای المپیک)
علیرضا احمدی
حسین روحانی (کاراته‌کای ایرانی)
یحیی حساس یگانه
اکبر جباری
خلیل جوادی (شاعر، ترانه‌سرا و طنزپرداز)
محمود درگاهی (نویسنده ایرانی)
فرح اصولی (نقاش معاصر ایرانی)
سعید متین‌پور (فعال سیاسی، زندانی سیاسی)
خاندان‌ها
ایلات خمسه، شامل شاه سون، اصانلو، مقدم، خدابنده لو
خاندان مظفری
خاندان مقدم مراغه
خاندان بیات
محصولات کشاورزی استان
محصولات عمده کشاورزی استان که اکثرا صادر هم می‌شوند عبارت‌اند از: انجیر، برنج، انگور، زردآلو، سیب، لوبیا (منطقه هیدج)، خیار، پیاز، گردو، فندق و بادام، زیتون، انار و سیر. ، کلم سفید (که طرفداران زیادی دارد) و زیتون و انار و برنج سیر و انجیر از محصولات عمده شهرستان طارم به‌شمار می‌رود.
زنجان در تولید محصول زیتون مقام اول کشوری، تولید انگور مقام هفتم، تولید سیب مقام هفتم و حبوبات مقام دهم را در اختیار دارد.
زراعت
استان زنجان با ۸۸۳۰۰۰ هکتار اراضی قابل کشاورزی ۴٫۷۷ درصد اراضی کشاورزی کل کشور را دارا بوده و مساحت اراضی آبی کشاورزی استان نیز ۱۶۸۳۹۵ هکتار (۲ درصد اراضی کشور) میباشد؛ بنابراین زنجان همواره به عنوان قطب کشاورزی در کشور مطرح است.
باغداری
دامداری
مرغداری
این استان دارای ۸۳ واحد مرغداری گوشتی و ۴ واحد مرغ تخم‌گذار میباشد.
بر اساس آمارهای موجود در سال ۱۳۹۲ سالانه ۱۱ میلیون و ۸۹۵ هزار و ۴۱۶ قطعه جوجه گوشتی و ۲۴۴ هزار و ۵۰۰ قطعه جوجه تخم‌گذار و همچنین ۲۷۳ هزار و ۴۵ قطعه جوجه مادر در این استان جوجه ریزی شده‌است.
همچنین یک واحد مرغ مادر بومی به ظرفیت ۱۳هزارو ۱۰۰ قطعه در سال و ۴ واحد بوقلمون گوشتی با ظرفیت ۲۶هزارو ۶۰۰ قطعه در هر دوره پرورش داده میشود.
زنبورداری
بر اساس آمارهای سال ۱۳۹۰ تعداد ۲۵۷۹ کندو بومی ۷۸۰۱۰ کندو مدرن در این استان موجود میباشد؛ که سالانه پانصد و یازره کیلو عسل تولید می‌کنند.
پرورش ماهی
واحدهای پرورش ماهیان گرم آبی و ماهیان سردآبی صنعتی و نیمه صنعتی در این استان موجود میباشد.
صنایع تبدیلی کشاورزی
اقلیم
حوزه‌های آبخیز
حوزه‌های آبخیز استان شامل رودخانه قزل اوزن با سطح حوزه ۱۷۳۲۸ کیلومتر مربع و رودخانه شورکات و خرارود با وسعت ۴۸۳۶ کیلومتر مربع میباشد که متوسط خروجی آب سالانه استان در ایستگاه گیلوان رودخانه قزل اوزن ۳ میلیارد و ۸۴۰ میلیون متر مکعب و در رودخانه ابهر رود ۷۸ میلیون متر مکعب و خرارود ۵۰ میلیون متر مکعب میباشد.
رودخانه‌ها
رودخانه قزل اوزن
زنجان رود
سجاس رود
رود ایجرود
شورکات (ابهر رود)
رود انگوران چای
دریاچه آبشار و تالابها
دریاچه پری ماهنشان
دریاچه شورگل خندقلو
دریاچه آب‌بندان همایون
دریاچه آب‌بندان سارمساقلو
دریاچه آب‌بندان قره چریان
تالاب قمشلو
آبشار شار شار
آبشار هشترخان
کاریزها
قنات حاجی میر بهاءالدین
قنات حاج یوسف
قنات حاجی عبدالحسین تاجر موسوم به قنات سرچشمه
قنات قیز قید
قنات کوتاه حاج داداش
قنات اعتماد امین (وقفی عباس خان)
قنات معین التجار
قنات جلوخانه
قنات تازه کهریز، خرمدره
قنات عمومی، خرمدره
قنات کهریزدره، خرمدره
قنات محمودآباد، خرمدره
قنات میرزابابا، خرمدره
قنات قربانعلی، ابهر
قنات محمدقلی، ابهر
چشمه‌های آب گرم
چشمه آب گرم آرکوین در حومه روستای آرکوین در بخش ایجرود جاده بیجار
چشمه آب گرم ابدال در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی زنجان در نزدیکی روستای ابدال
چشمه آب گرم روستای سرگاب درجنوب شرقی قیدار
چشمه آب گرم روستای میانج و حلب در انگوران
چشمه آب گرم روستای الله بلاغی در نزدیکی روستای ماهان بخش طارم
چشمه آب گرم روستای ینگجه در بخش ماهنشان
چشمه آب گرم گرماب در ۶۰ کیلومتری خدابنده در حومه روستای گرماب
چشمه آب گرم قنیرجه در ۱۰ کیلومتری روستای علم کندی شهرستان ماه نشان
چشمه‌های آب سرد الله بلاغی واقع در ۵۰ کیلومتری شمال زنجان و حومه روستای ماهان در شهرستان طارم
چشمه آب معدنی عمقین در ۱۵ کیلومتری لوشان در جاده سیروان شهرستان طارم
چشمه آب گرم وننق
عوارض طبیعی
آبشار شارشار
تپه ماهورهای پاپایی
صخره قیرخ ایاق
غارها
تا کنون شش غار در استان زنجان کشف شده‌است.
غار کتله خور
غار زرین (دودزا)
غار حاج کندی
غار خرمنه سر
غار شاکین
غار گلجیک
ارتفاعات
این استان به‌طور متوسط حدود ۱۵۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. پست‌ترین نقطه داخل آن با ارتفاع ۳۰۰ متر در منطقه گیلوان ار توابع طارم بوده و بلندترین قله آن با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر در کوههای تخت سلیمان در ارتفاعات شهرستان ماه نشان واقع شده‌است.
قیز قالاسی با ارتفاع ۳۲۱۴ متر در بخش انگوران شهرستان ماه نشان واقع شده و از بلندترین قله‌های استان زنجان به‌شمار می‌آید.
کوهها
بیش از ۲۷۴ کوه در استان زنجان شناسایی شده‌اند که قسمتی از این ارتفاعات به‌طور سلسله وار دامنه‌های حاصلخیزی دارند.
رشته کوههای شمالی:
مشتمل بر بخشی از البرز غربی و دامنه‌های جنوبی کوهستان تالش که مهمترین آنها عبارتند از: طالقان، تخت سلیمان، سیالان و الموت در البرز.
رشته کوههای غربی و جنوب غربی:
شامل کوههای دمیرلو، جهان‌داغ و قیدار.
رشته کوههای مرکزی:
که استان را از دشت قزوین جدا می‌کنند و عبارت‌اند از: چرگر، سندان داغی، ملاداغی و پوتالی.
مهمترین کوههای استان عبارتند از
ابدال
این کوه که از کوههای بلند استان به‌شمار می‌رود، در شمال روستای خورجهان، از توابع دهستان انگوران واقع شده‌است و ۳۰۹۹ متر ارتفاع دارد. رودخانه‌های انگور چای، تخته یورد و دربند از این کوه سرچشمه می‌گیرند. دامنه‌های جنوبی این کوه به دهستان انگوران، و دامنه‌های شمالی آن به دهستان اوریاد مشرف است.
بابا گیلدر
این کوه با ارتفاع ۲۸۵۰ متر، در ۹۵ کیلومتری جنوب غربی زنجان و در غرب روستای حلب از توابع دهستان انگوران واقع شده و سرچشمه اصلی رود حلب است. دامنه‌های شرقی آن به دهستان انگوران، و دامنه‌های غربی آن به دهستان احمدآباد سفلی (از توابع شهرستان میاندوآب) مشرف است و جزو کوهستان قرداغ به‌شمار می‌آید.
بلقیس
این کوه در ۱۲ کیلومتری روستای یاستی قلعه، از توابع دهستان انگوران قرار گرفته‌است و ۳۳۳۲ متر ارتفاع دارد. این کوه سرچشمه رودخانه‌های بالاجوجه و انگوران چای، و بلندترین قله کوهستان قرخ بلاغ (چهل چشمه) است. چشمه‌های بسیاری از دامنه‌های این کوه می‌جوشند.
چال
این کوه در قسمت شمال غربی روستای خورجهان، از توابع دهستان انگوران واقع شده‌است و ۳۰۵۰ متر ارتفاع دارد. این کوه سرچشمه رودخانه‌های انگوران چای و تخته یورد است.
صندوق سندران
این کوه با ارتفاع ۳۲۱۴ متر، در جنوب روستای علم کندی، از توابع دهستان اوریاد واقع شده‌است و سرچشمه رودخانه‌های انگوران چای، قلعه چای، تخته یورد و بالاجوجه است.
این کوه، از نظر ارتفاع، دومین قله مرتفع کوهستان قرخ بلاغ (چهل چشمه) محسوب میشود.
قبله داغ
این کوه با ارتفاع ۳۲۰۵ متر، در غرب روستای زرین آباد از توابع دهستان اوریاد واقع شده‌است و سرچشمه رود قلعه چای است.
لعل کان
این کوه با ارتفاع ۳۰۵۰ متر، در جنوب غربی روستای یاستی قلعه، از توابع انگوران واقع شده‌است و سرچشمه رودخانه‌های کاکا، انگوران چای و قره‌قیه است.
این کوه، از شمال غربی به کوه بلقیس، و از شرق به کوه قزلر قلعه سی متصل است و از کوههای کوهستان قبرخ بلاغ (چهل چشمه) است.
علاوه بر این کوهها، استان زنجان دارای قله‌ها و بلندیهای مهم دیگری نیز هست که از آن جمله میتوان به کوههای یان بلاغ (۲۹۷۲ متر)، داغی (۲۸۶۱ متر)، سندان داغ (۲۵۸۰ متر)، آرگون (۲۹۲۴ متر)، جانقورتاران (۲۵۸۰ متر)، چال خاتون (۲۹۹۳ متر)، چنوباشی (۲۹۵۰ متر)، سفید (۲۹۳۳ متر)، کوه سندان، کوه دوشاخ، دینگه (کوه)، کوه آق‌داغ، کوه تکه‌قیه‌سی اشاره نمود.
دشت‌ها
دشتهای استان زنجان عبارتند از دشت زنجان، سلطانیه، ابهر، خرم دره، گرماب، زری آباد، گل تپه، سجاس، حلب، ماه نشان، انگوران، دندی، قیدار و طارم علیا.
جنگلها
از مساحت ۲۲۱۶۴۰۰ هکتاری استان ،۱۲۳۴۶۱۳ هکتار یعنی حدود ۵۶٪ آن شامل اراضی منابع ملی است و از این اراضی ملی ۹۷۳۵۵ هکتار آن شامل جنگلهای طبیعی استان میباشد. به عبارت دیگر ۹/۷٪ عرصه‌های ملی و ۴/۴٪ مساحت کل استان را مناطق جنگل طبیعی تشکیل می‌دهد و با احتساب مساحت حدود ۱۷۰۰۰ هکتاری جنگلهای دست کاشت، سرانه جنگل در استان زنجان ۱۲/۰ هکتار برای هر نفر میباشد.
مناطق جنگلی استان زنجان با مساحت ۹۷۵۵۳ هکتار در ارتفاعات شمالی و جنوبی رودخانه قزل اوزن در شهرستان طارم، ارتفاعات شمال غربی شهرستان زنجان، ارتفاعات شمال شرقی شهرستان ماهنشان و ارتفاعات شمال شرقی شهرستانهای ابهر و خرمدره واقعند. گونه‌های غالب این جنگلها، ارس، بنه، زالزالک، سیاه تلو، بادام کوهی، گیلاس وحشی و شیر خشت میباشد
جنگلهای دست کاشت
استان زنجان با داشتن بیش از ۱۷۰۰۰هکتار جنگل دست کاشت یکی از قطب‌های تولید صنوبر به منظور تامین نیاز سلولزی کشور به‌شمار می‌آید.
زنجان دومین استان کشور در توسعه زراعت چوب است.
مراتع
سطح کل مراتع استان در حدود ۲/۱ میلیون هکتار بوده که ۴۲۰ هزار هکتار آن جزء مراتع ییلاقی، ۳۰ هزار هکتار جزء مراتع قشلاقی و ۷۵۰هزار هکتار جزء مراتع میانبند میباشد. ۷٪ از مراتع استان جزء مراتع خوب، ۶۰٪ دارای وضعیت متوسط و ۳۳٪ جزو مراتع فقیر یا غیرقابل بهره‌برداری میباشد. سطح کل مراتع استان ۱۱۳۷۰۶۰هکتار برآورد شده‌است.
جغرافیای گیاهی
استان زنجان براساس تقسیم‌بندیهای بزرگ جغرافیائی گیاهی، جزء مناطق نیمه استپی، کوههای مرتفع و جنگلهای خشک بوده و به عنوان زیربخش‌هایی از ناحیه بزرگ ایران و تورانی محسوب میگردد. تاثیر عوامل اکولوژیکی، بخصوص میزان نزولات آسمانی و پراکنش آن پستی و بلندی و وضعیت خاک بر پوشش گیاهی کاملا مشهود است.
از مهمترین جوامع گیاهی موجود استان میتوان به جوامع گیاهی ذیل اشاره نمود:
جامعه گیاهی درمنه (Artemisia)
جامعه گیاهی درمنه- گون- آویشن (Artemisia-Astragallus-Thymus)
جامعه گیاهی گندمیان – گون (Grasses-Astragallus)
جامعه گیاهی بالشتکی‌ها (بوته‌های تیغدار پهن)
جامعه گیاهی گندمیان (Grasses)
مناطق حفاظت شده
منطقه حفاظت شده ابهر
دشت سهرین زنجان
انگوران ماهنشان
سرخ‌آباد طارم
دربند قاطرچی
آثار باستانی
مردان نمکی
بناهای تاریخی
گنبد سلطانیه
بازار زنجان
دژمنده (ایجرود)
معبد داش‌کسن
کارخانه کبریت‌سازی سه ستاره زنجان (کارخانه کبریت سازی)
عمارت دارائی
عمارت ذوالفقاری
گنبد خوئین
بنای تاریخی چلبی اوغلی
آب انبارها
آب انبار رختشویخانه
آب انبار عباس قلی خان
آب انبار حاج میربهاالدین
آب انبار حاج لطف‌الله
آب انبار مسجد یری بالا
آب انبار مسجد یری پایین
کاروانسراها
کاروانسراها به دو دسته کلی تقسیم می‌شدند: ۱- کاروانسراهای برون‌شهری ۲- کاروانسراهای درون‌شهری
و کاروانسزاهای درون‌شهری معمولا یا داخل بازار بودند یا در خیابان‌های اطراف بازار
کاروانسرای سنگی (ازکاروانسراهای درون‌شهری)
سرای ملک(از کاروانسراهای داخل بازار)
سرای فغفوری(از کاروانسراهای داخل بازار)
سرای حاج ابراهیم(از کاروانسراهای داخل بازار)
سرای ناصری(از کاروانسراهای داخل بازار)
کاروانسرای نیک‌پی (از کاروانسراهای برون‌شهری)
سرای حاج شامی بالا (از کاروانسراهای داخل بازار)
سرای حاج کلبعلی(از کاروانسراهای داخل بازار)
کاروانسرای دخان (از کاروانسراهای درون‌شهری)
پل‌های تاریخی
پل میر بهاءالدین
پل سردار
تخته کورپو خرمدره
پل حاج سید محمد
پل و قلعه قشلاق
خانه‌های تاریخی
عمارت ذوالفقاری
بنای توفیقی
خانه شیخ السلامی
خانه و باغ معین
خانه اسعدی
بنای خدیوی
تپه‌ها و آرامستان‌های تاریخی
تپه آرغاجی
تپه قوش خانه
تپه ده‌باشی
تپه کلک‌لی
تپه گوگجه قیا
تپه تورپاق قلعه ارمغانخانه
تپه گورستان ارمغانخانه
تپه گورستان پل آقاج
تپه گورستان ارقین
تپه گورستان اربابی
تپه قلعه چارخ‌آباد
تپه گورستان کهنه
تپه قلعه چارخ‌آباد
تپه باغلوجه آقا
تپه حاجی پیر
تپه داش گل تپه سی
تپه برج اوستی
تپه قدیمی ریحان
تپه قلعه باشیز
تپه چای قبری
تپه کاروانسرا گل تپه
گورستان ساری تپه
تپه گورستان شیخ حسن
آرامگاه سید ابوالقاسم مجتهد میرزایی
آرامگاه مجتهدی
تپه گورستان نوهل
تپه گلیک چای
حمام تپه کوچک
محوطه مراد دره سی
محوطه علی بلاغ
محوطه قوی بلاغی
محوطه درمان قاباغی
محوطه گلیک بوین
تپه حمام بزرگ
تپه آقلی داش
تپه قلعه آق کند
محوطه کمالی دوزوی
گرگان تپه آق کند
تپه چهل بلاغ کوچک
تپه سلطان بلاغی
تپه قوچی کندی
و…
گرمابه‌ها
حمام فاضلی (واقع در خیابان خواجه نصیرالدین)
حمام حاج ابراهیم
حمام حاج داداش
حمام حسینیه اعظم
حمام حاج فیروز
حمام سالارسلطانیه
حمام فراش باشی
حمام قوشا
حمام یایان
حمام میرلی
حمام دلشاد
قلعه‌ها
برج و بارو زنجان
قلعه بهستان
قلعه تشویر
قلعه پیرقشلاق
قلعه قلتوق
قلعه هورگی
قلعه سعیدآباد
قلعه سهرین
قلعه مهر
تپه تورپاق قلعه ارمغانخانه
تپه قلعه (ضیاآباد)
تپه قلعه ۱
تپه قلعه ۲
تپه قلعه آق کند
تپه قلعه باشیز
تپه قلعه تپه سی
تپه قلعه چارخ‌آباد
تپه قلعه قرخ قز
تپه قلعه قره تپه
تپه قلعه قندر قالو
تپه قلعه گاور قبر
قزلار قلعه سی
قلعه سهرین
قلعه قلتوق
یاستی قلعه
چهار طاقی‌ها (آتشکده)
چهار طاقی الزین
چهار طاقی تشویر
چهار طاقی گیلوان
چهار طاقی پیرچم
اماکن زیارتی
امامزاده‌ها
امامزاده سید ابراهیم (ع)
بقعه قیدار نبی (ع) شهرستان خدابنده شهر قیدار
امامزاده زیدالکبیر
امامزاده کهریز سلطانیه
امامزاده ابراهیم (سلطانیه)
امامزاده حیدر (گیلوان)
امام زاده عبدالله (صومعه بر)
امام زاده محمد باقر کله سیران طارم
امام زاده محمد ماهوری
امام زاده یحیی صائین قلعه
مقبره امام زاده اسماعیل شناط
امامزاده عبدالخیر
امام زاده محمد تقی
امام زاده یعقوب صائین قلعه
مساجد تاریخی
شهرستان زنجان
مسجد جامع زنجان
حسینیه اعظم زنجان
زینبیه اعظم زنجان
مسجد چهل ستون
مسجد خانم
مسجد آقا سید فتح‌الله
مسجد عباسقلی خان
مسجد آقا کاظم
مسجد یری بالا
مسجد ولیعصر (ملا)
مسجد میرزایی قائمی
مسجد میرزائی نجفی
مسجد شیخ علی
مسجد اسحق میرزا
مسجد شیخ فیاض
مسجد دمیریه
شهرستان ابهر
مسجد جامع ابهر
مسجد جامع قروه
مدرسه علمیه هیدج
شهرستان ایجرود
مسجد جامع گلابر
شهرستان خدابنده
مسجد جامع سجاس
مسجد جامع خدابنده
بقعه قیدار نبی
صنایع استان
استان زنجان به دلیل محدودیت قانونی توسعه ظرفیتهای تولیدی در تهران و مرکز کشور و برخورداری از شبکه‌های زیر بنایی قوی (زمین-منابع آب-خاک- شبکه‌های مواصلاتی- موقعیت راهبردی در منطقه شمالغرب - عبور خطوط انرژی - سرمایه‌گذاری کلان ملی و…) از پتانسیل قابل ملاحظه‌ای در جذب سرمایه‌گذاری بخش صنعت برخوردار است. از صنایع مهم استان به چند نمونه اشاره میگردد:
شرکت ایران ترانسفو
شرکت ملی سرب و روی ایران
شرکت سیمان خمسه
شرکت ایریکو ابهر
شرکت سیم و کابل ابهر
شرکت نخ تایر
شرکت پارس سوئیچ
شرکت کالسیمین
شرکت مینو خرمدره
شرکت بلکا شرق
شرکت پیش سازان لوازم خانگی ایران
شرکت صنایع پتروشیمی زنجان
شرکت صنعتی لائی ساز
شرکت نساجی مه ریس ابهر
شرکت سامان شیمی
شرکت فرش سهند
شرکت روغن نباتی جهان
شرکت فراوری مواد معدنی ایران (کارخانه روی دندی)
شرکت ترانسفورماتورسازی کوشکن
شرکت صنایع برق زنگان پارس
شرکت چینی‌سازی ماهنشان و هیس
و…
شهرستان ابهر که به عنوان بزرگترین شهرستان صنعتی استان شناخته میشود قطب کارخانه‌های بزرگ استان در تولیدات صنعتی به‌شمار می‌رود به‌طوری‌که بیش از ۳شهرک صنعتی فعال را در خود جای داده‌است.
صنایع ریلی ایرکو-بهداشتی-صنایع نساجی -پلاستیک -فولاد و… از جمله تولیدات این شهرک‌ها می‌باشند.
همچنین شهرستان زنجان از لحاظ تنوع معادن بسیار غنی بوده به‌طوری‌که در حال حاضر بالغ بر ۱۷۰ اندیس و ذخایر معدنی قابل بهره‌برداری و در دست اکتشاف ویا شناسایی شده در استان وجود دارد که شامل: سرب و روی، براسیت، سیلیس، خاکهای صنعتی آنتی موان، تالک، پرلیک، سولفات منیزیم، آلونیت، منگنز، مس، آهن و سنگ‌های تزیینی (گرانیت، مرمریت، تراورتن، چینی و مرمر) و سنگ‌های آهکی و گچ و سنگ لاشه‌است. هم اینک این استان بزرگترین معادن روی خاورمیانه را در خود جای داده‌است.
شهرکهای صنعتی
شهرکهای در حال واگذاری و فعال
شهرک صنعتی ابهر (نورین)
شهرک صنعتی ابهر (هیدج)
شهرک صنعتی ابهر۲(شریف)
شهرک صنعتی ابهر۳(افق)
شهرک صنعتی خرمدره
شهرک صنعتی خدابنده
شهرک صنعتی زنجان ۱(اشراق)
شهرک صنعتی زنجان۲(نوآوران)
شهرک صنعتی تخصصی روی
شهرک صنعتی طارم
شهرک صنعتی ناحیه صنعتی طارم
شهرک صنعتی ناحیه صنعتی ایجرود
شهرک صنعتی ماهنشان
شهرک صنعتی انگوران
شهرکهای در مرحله تملک
شهرک صنعتی صائین قلعه
شهرک صنعتی سلطانیه
شهرک صنعتی زنجان ۳
شهرک صنعتی ایجرود
شهرکهای مصوب و در حال احداث
شهرک صنعتی انگوران
معادن و منابع طبیعی
این استان داری ۳۲۸ حلقه معدن میباشد. که از این تعداد ۷۵ معدن در زمینه سنگ تزئینی و نما، ۲۴۶ معدن روباز، ۳ معدن زیر زمینی و یک معدن زیر زمینی زغال سنگ میباشد.
رخدادهای زمین‌شناسی باعث تشکیل کانسارهای متنوعی در استان شده به‌طوری‌که در حال حاضر بالغ بر ۵۰۰ میلیون تن دارای پروانه بهره‌برداری از سازمان صنعت، معدن و تجارت استان میباشد که عمدتا شامل سرب و روی، براسیت، سیلیس، خاکهای صنعتی، فلدسپات، گچ آهن و … میباشد.
از معادن فعال در استان میتوان به سرب و روی انگوران، پتاسایلجاق (پیکرومریت)، آهن سرخه دیزج و مروارید، معادن ترآورتن منطقه دندی، معادن گرانیت ابهر و خرمدره، معادن سیلیس (تاب کوارتزیت)، برآسیت وپرلیت، فلدسپات، خاک صنعتی و… اشاره کرد. وجود بزرگترین معدن سرب و روی خاورمیانه و معادن برآسیت قره گل و مشمپا، وجود گرانیت در کوههای طارم، عبور باند سیلیس از کوههای سلطانیه، و وجود ذخائر عظیمی از فلدسپات، سیلیس و ذخائر آهک و رس فراوان از ویژگی‌های منحصر به فرد این استان میباشد. وجود معدن سرب و روی انگوران موجب گشته که این استان در حال حاضر به عنوان قطب تولید روی کشور مطرح گردیده و زمینه لازم برای ایجاد صنایع جنبی آن از قبیل صنایع گالوانیزاسیون، تولید اکسید روی، پودر روی و سولفات روی فراهم نماید. معدن «انگوران» از نظر عیار بالای فلزات موجود، از معادن نادر در جهان است.
گمرکات
صادرات
واردات
قاچاق کالا
آموزش
مراکز علمی و آموزشی
پارک‌های علم و فناوری
دانشگاه‌ها
سراسری
مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان
دانشگاه زنجان
دانشگاه علوم پزشکی زنجان
دانشکده‌ی فنی ابهر (وابسته به دانشگاه زنجان)
دانشکده پرستاری و مامایی ابهر
تربیت معلم
مرکز تربیت معلم شهید بهشتی زنجان
مرکز تربیت معلم الزهراء زنجان
دانشگاه فنی و حرفه‌ای
آموزشکده الغدیر زنجان
آموزشکده قائم زنجان
آموزشکده اشراق قیدار
آزاد
دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
دانشگاه آزاد اسلامی واحد خدابنده
دانشگاه آزاد اسلامی واحد هیدج
پیام نور
دانشگاه پیام نور زنجان
دانشگاه پیام نور ابهر
دانشگاه پیام نور قیدار
دانشگاه پیام نور ماهنشان
دانشگاه پیام نور سلطانیه
دانشگاه پیام نور آب بر (طارم)
دانشگاه پیام نور خرمدره
دانشگاه پیام نور ایجرود
دانشگاه پیام نور صائین قلعه
علمی کاربردی
زنجان دارای بیست مرکز آموزش عالی علمی و کاربردی است.
علمی کاربردی زنجان
علمی کاربردی ابهر
علمی کاربردی مینو واحد خرمدره
و…
غیرانتفاعی
موسسه آموزس عالی صوفی رازی زنجان
موسسه آموزس عالی روزبه زنجان
موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی صائب ابهر
موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی اثیرالدین ابهری ابهر
موسسه آموزش عالی کار واحد خرمدره
بهداشت و درمان
مراکز درمانی
این استان دارای ۱۴۰ واحدهای بیمارستانی و مراکز بهداشتی و درمانی میباشد.
بیمارستان آیت‌الله موسوی زنجان
بیمارستان ولیعصر زنجان
بیمارستان شهید دکتر بهشتی زنجان
بیمارستان ارتش زنجان
بیمارستان امام حسین (ع) زنجان
بیمارستان بهمن زنجان
بیمارستان امید ابهر
بیمارستان امدادی ابهر
بیمارستان ۲۲۰ تخت خوابی ابهر
بیمارستان امیرالمومنین خدابنده
بیمارستان شهدا آب بر
بیمارستان رازی ماهنشان
بیمارستان بو علی سینا خرمدره
راه‌ها و مسیرهای مواصلاتی
آزادراه ۲ (ایران)
جاده ۳۱ (ایران) (جاده اردبیل)
جاده ۳۲ (ایران) (جاده ترانزیت)
جاده ۳۵ (ایران) (جاده بیجار)
جاده ۴۷ (ایران) (جاده کبودر آهنگ)
فرودگاه زنجان
راه‌آهن شمالغرب
سدها
بر مبنای آمارهای ارائه شده‌استان زنجان مجموعا دارای ۵۱ سد میباشد که از این تعداد ۱۵ سد مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند و ۷ سد در دست ساخت می‌باشند و همچنین ۲۹ سد در حال مطالعه هستند.
سدهای بهره‌برداری شده
سد تالوار
سد چتز
سد چرگر
سد چریان
سد گاوازنگ
سد گل تپه زنجان
سد گلابر
سد تلخاب
سد تهم
سد جوره خان
سد حسن ابدال
سد خانقاه ایجرود
سد خلیفه لو زنجان
سد خندقلو
سد داش بلاغ
سد سارمساقلو
سد سفیدکمر
سد سفید کمر ۲
سد سلمانلو
سد سهرین۱
سد سیدلر
سد عمیدآباد
سد فیله خاصه
سد قارختولو
سد قانلو
سد قاهران
سد قره تپه زنجان
سد قواق
سد کبود گنبد
سد کینه ورس
سد محمودآباد
سد میرزاخانلو
سد میرزاخانلو ۲
سد ینگجه زنجان
سد نوده بین
سد احمد کندی
سد بزوشا
سد بوئین
سد خیرآباد سلطانیه
سد ذاکر۱
سد ذاکر۲
سد زرنان
سد میانج
سد سهرین۲
سدهای در دست ساخت
سد بلوک
سد مشمپا
سد مراش
سد قره درق (بلوبین)
سد میرزاخانلو۲
سد تنظیمی پاوه رود
سدهای در دست مطالعه
سد چروک
سد چسب
سد گلجه
سد گوجه قیا
سد گوزل دره
سد آقچه قلعه
سد گاوازنگ ۲
سد بولاماجی
سد داش کسن زنجان
سد رامین
سد زرین آباد
سد سردهات شیخ لو
سد سنقر
سد کتله خور
سد سیاوه رود
سد شویر
سد قزل تپه
سد قشلاق زنجان
سد کزبر
سد کلوچ
سد منداق
سد مهتر
سد هشتاد جفت
سد بیزینه رود
سد حاج قشلاق
سد شهرک
سد نصیرآباد
سد لجامگیر
سد ویک
سد کوه زین
سد آستاکل
سد نورآباد خدابنده
سد پاوه رود
سد دره سجین
سد ارمغانخانه (بعثت)
سد بایچه باغ
سد قوهجین
نیروگاه‌ها
خطوط انتقال و توزیع برق با طول ۱۶۱۷٫۲ کیلومتر مدار با تعداد ۲۸ پست و ظرفیت ۲۶۶۱٫۵ مگاآمپرولت.
نیروگاه ۴۸۴ مگاواتی زنجان شماره یک
نیروگاه ۴۸۴ مگاواتی زنجان شماره دو
نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی سیکل ترکیبی زنجان (آریان)
نیروگاه سلطانیه زنجان(۱۰۰۰ مگاواتی)
نیروهای مسلح
تیپ ۲۱۶ مستقل زرهی (پادگان شهید سرلشکر غلامرضا مخبری)
سپاه انصار المهدی (عج)
آمادگاه زنجان (انبار تسلیحات شمال غرب کشور)
جمعیت شهرهای استان زنجان
فهرست جمعیت شهر و روستاهای استان زنجان
پان‌ترکیسم و جعل تاریخ
ماد سفلی
آندیا
محمد خدابنده الجایتو
اردشیر بابکان
شهرهای ساسانی (بخش شهر ابهر)
عبدالله میرزا | [
"زنجان",
"ترکی آذربایجانی",
"فارسی",
"علی خاتمی",
"اسدالله درویش امیری",
"استانهای ایران",
"آذربایجان",
"طارم (شهرستان)",
"ماهنشان",
"خدابنده",
"ایجرود",
"ابهر",
"خرمدره",
"سلطانیه",
"قزوین",
"استان قزوین",
"اراک",
"فلات ایران",
"قزل‌اوزن",
"زنجان رود",
"شورکات",
"تخت سلیمان",
"گیلوان",
"بازار زنجان",
"رختشویخانه",
"موزه مردان نمکی",
"مسجد جامع زنجان",
"قیدار نبی",
"شهرستان خدابنده",
"حمام یان یان",
"تپه خالصه",
"آرامگاه پیر احمد زهرنوش",
"امامزاده زیدالکبیر",
"عمارت ذوالفقاری",
"معبد داش‌کسن",
"انگوران",
"کتله خور",
"استالاکتیت",
"استالاگمیت",
"قزل اوزن",
"کردستان",
"سد منجیل",
"دریای خزر",
"زنجانرود",
"سجاس رود",
"خرا رود",
"آبگرم وننق",
"آبگرم ابدال",
"آبگرم گرماب",
"آبگرم حلب انگوران",
"National Oceanic and Atmospheric Administration",
"حمدالله مستوفی",
"نزهة القلوب",
"۷۴۰ (قمری)",
"سنی",
"صفویه",
"شیعه",
"شورای فرهنگ عمومی",
"اسلام",
"زند",
"مردم عرب",
"جاده ابریشم",
"هند",
"چین",
"اروپا",
"۱۳۷۶",
"طارم",
"گنبد سلطانیه",
"کلیسای جامع فلورانس",
"ایاصوفیه",
"استانبول",
"گنبد",
"ساسانیان",
"قاجار",
"آبکاری الکتریکی",
"شهاب‌الدین سهروردی",
"ابوالنجیب سهروردی",
"احمد سهروردی",
"اثیرالدین ابهری",
"یوسف ثبوتی",
"امیر اعلم غضنفریان",
"رحمان فروزنده",
"حسین منزوی",
"یاسمین اعتماد امینی",
"رضا پهلوی",
"حکیم هیدجی",
"اخی فرج زنجانی",
"یحیی آل‌اسحاق",
"مسعود روغنی زنجانی",
"غلامحسین بیگدلی",
"امام خمینی",
"میخائیل گورباچف",
"علیرضا خمسه",
"داریوش کاردان",
"علیرضا رضایی",
"حسن زنگنه",
"اشرف ربیعی",
"سعید محسن",
"مجید شهریاری",
"تاج‌ماه آفاق‌الدوله",
"علی‌اکبر توفیقی",
"جهانشاه‌خان امیرافشار",
"فریدون اصفهانیان",
"سید موسی شبیری زنجانی",
"اسدالله بیات زنجانی",
"سید محمد حسینی زنجانی",
"رفعت بیات",
"فاطمه راکعی",
"علی‌اکبر صارمی",
"صدرالدین احمد خالد زنجانی",
"سید سعید مهدیون",
"نرگس محمدی",
"علیقلی اردلان",
"رضا میر کریمی",
"سید رضا زنجانی",
"سید ابوالفضل زنجانی",
"محمداسماعیل صائنی زنجانی",
"سید عزالدین حسینی زنجانی",
"حاج ملا آقاجان",
"میرزا ابوالقاسم زنجانی",
"سید محمد موسوی زنجانی",
"مجلس مؤسسان",
"میرزا ابراهیم حکمی زنجانی",
"قربانعلی زنجانی",
"میرزا ابوطالب زنجانی",
"محمدباقر شفتی",
"مولانا همتی انگورانی",
"شاپور محمدی",
"محمد یگانه (سیاستمدار)",
"یدالله بیگدلی",
"حسینقلی بیگدلی",
"حسين خداكرم",
"رضا روزبه",
"حسین عابدینی",
"مهدی آریان‌نژاد",
"احمد حکیمی‌پور",
"حسن اسماعیل‌زاده",
"جمال رحمتی",
"فریبا خاتمی",
"حسین دین‌محمدی زنجانی",
"سید احمد زنجانی",
"شیخ ابراهیم زنجانی",
"ملا محمدعلی زنجانی",
"میرزا محمود حسینی زنجانی",
"حاج میر بهاءالدین زنجانی",
"حسن نجاریان",
"میرزا باقر زنجانی",
"اسعدالدوله ذوالفقاری",
"ذوالفقارخان اسعدالدوله",
"ذوالفقارخان افشار",
"حسین‌قلی‌خان افشار",
"توران قادری",
"داود فیرحی",
"امیرخسرو دارایی",
"عبادالله محمودیان",
"صمد فرخی",
"سید احمد فهری زنجانی",
"مهدی سهرابی",
"علیرضا احمدی",
"حسین روحانی",
"یحیی حساس یگانه",
"اکبر جباری",
"خلیل جوادی",
"محمود درگاهی",
"فرح اصولی",
"سعید متین‌پور",
"ایلات خمسه",
"خاندان مظفری",
"خاندان مقدم مراغه",
"قوم بیات",
"کشاورزی",
"انجیر",
"برنج",
"انگور",
"زردآلو",
"سیب",
"لوبیا",
"هیدج",
"خیار",
"پیاز",
"گردو",
"فندق",
"بادام",
"زیتون",
"انار",
"سیر",
"شهرستان طارم",
"خرارود",
"رود ایجرود",
"رود انگوران چای",
"دریاچه پری ماهنشان",
"دریاچه شورگل خندقلو",
"دریاچه آب‌بندان همایون",
"دریاچه آب‌بندان سارمساقلو",
"دریاچه آب‌بندان قره چریان",
"تالاب قمشلو",
"آبشار شار شار",
"آبشار هشترخان",
"قنات حاجی میر بهاءالدین",
"قنات حاج یوسف",
"حاجی عبدالحسین تاجر",
"قنات سرچشمه",
"قنات قیز قید",
"قنات کوتاه حاج داداش",
"قنات اعتماد امین",
"قنات معین التجار",
"قنات جلوخانه",
"قنات تازه کهریز، خرمدره",
"قنات عمومی، خرمدره",
"قنات کهریزدره، خرمدره",
"قنات محمودآباد، خرمدره",
"قنات میرزابابا، خرمدره",
"قنات قربانعلی، ابهر",
"قنات محمدقلی، ابهر",
"چشمه آب گرم وننق",
"آبشار شارشار",
"تپه ماهورهای پاپایی",
"صخره قیرخ ایاق",
"غار زرین",
"غار حاج کندی",
"غار خرمنه سر",
"غار شاکین",
"غار گلجیک",
"کوه سندان",
"کوه دوشاخ",
"دینگه (کوه)",
"کوه آق‌داغ",
"کوه تکه‌قیه‌سی",
"منطقه حفاظت شده ابهر",
"دشت سهرین زنجان",
"انگوران ماهنشان",
"سرخ‌آباد",
"دربند قاطرچی",
"مردان نمکی",
"دژمنده",
"کارخانه کبریت‌سازی سه ستاره زنجان",
"کارخانه کبریت سازی",
"عمارت دارائی",
"گنبد خوئین",
"بنای تاریخی چلبی اوغلی",
"آب انبار عباس قلی خان",
"آب انبار حاج میربهاالدین",
"آب انبار حاج لطف‌الله",
"آب انبار مسجد یری بالا",
"آب انبار مسجد یری پایین",
"کاروانسرای سنگی (زنجان)",
"سرای ملک",
"سرای حاج شامی بالا",
"سرای فغفوری",
"سرای حاج ابراهیم",
"سرای ناصری",
"کاروانسرای نیک‌پی",
"سرای حاج کلبعلی",
"کاروانسرای دخان",
"پل میر بهاءالدین",
"پل سردار",
"پل حاج سید محمد",
"پل و قلعه قشلاق",
"بنای توفیقی",
"خانه شیخ السلامی",
"خانه و باغ معین",
"خانه اسعدی",
"بنای خدیوی",
"تپه آرغاجی",
"تپه قوش خانه",
"تپه ده‌باشی",
"تپه کلک‌لی",
"تپه گوگجه قیا",
"تپه تورپاق قلعه ارمغانخانه",
"تپه گورستان ارمغانخانه",
"تپه گورستان پل آقاج",
"تپه گورستان ارقین",
"تپه گورستان اربابی",
"تپه قلعه چارخ‌آباد",
"تپه گورستان کهنه",
"تپه باغلوجه آقا",
"تپه حاجی پیر",
"تپه داش گل تپه سی",
"تپه برج اوستی",
"تپه قدیمی ریحان",
"تپه قلعه باشیز",
"تپه چای قبری",
"تپه کاروانسرا گل تپه",
"گورستان ساری تپه",
"تپه گورستان شیخ حسن",
"آرامگاه سید ابوالقاسم مجتهد میرزایی",
"آرامگاه مجتهدی",
"تپه گورستان نوهل",
"تپه گلیک چای",
"حمام تپه کوچک",
"محوطه مراد دره سی",
"محوطه علی بلاغ",
"محوطه قوی بلاغی",
"محوطه درمان قاباغی",
"محوطه گلیک بوین",
"تپه حمام بزرگ",
"تپه آقلی داش",
"تپه قلعه آق کند",
"محوطه کمالی دوزوی",
"گرگان تپه آق کند",
"تپه چهل بلاغ کوچک",
"تپه سلطان بلاغی",
"تپه قوچی کندی",
"حمام فاضلی",
"حمام حاج ابراهیم",
"حمام حاج داداش",
"حمام حسینیه اعظم",
"حمام حاج فیروز",
"حمام سالار",
"حمام فراش باشی",
"حمام قوشا",
"حمام یایان",
"حمام میرلی",
"حمام دلشاد",
"برج و بارو زنجان",
"قلعه بهستان",
"قلعه تشویر",
"قلعه پیرقشلاق",
"قلعه قلتوق",
"قلعه هورگی",
"قلعه سعیدآباد",
"قلعه سهرین",
"قلعه مهر",
"تپه قلعه (ضیاآباد)",
"تپه قلعه ۱",
"تپه قلعه ۲",
"تپه قلعه تپه سی",
"تپه قلعه قرخ قز",
"تپه قلعه قره تپه",
"تپه قلعه قندر قالو",
"تپه قلعه گاور قبر",
"قزلار قلعه سی",
"یاستی قلعه",
"چهار طاقی الزین",
"چهار طاقی تشویر",
"چهار طاقی گیلوان",
"چهار طاقی پیرچم",
"امامزاده سید ابراهیم (ع)",
"بقعه قیدار نبی (ع) شهرستان خدابنده شهر قیدار",
"امامزاده کهریز",
"امامزاده ابراهیم (سلطانیه)",
"امامزاده حیدر (گیلوان)",
"امام زاده عبدالله (صومعه بر)",
"امام زاده محمد باقر",
"امام زاده محمد ماهوری",
"امام زاده یحیی صائین قلعه",
"مقبره امام زاده اسماعیل شناط",
"امامزاده عبدالخیر",
"امام زاده محمد تقی",
"امام زاده یعقوب صائین قلعه",
"حسینیه اعظم زنجان",
"زینبیه اعظم زنجان",
"مسجد چهل ستون",
"مسجد خانم",
"مسجد آقا سید فتح‌الله",
"مسجد عباسقلی خان",
"مسجد آقا کاظم",
"مسجد یری بالا",
"مسجد ولیعصر (ملا)",
"مسجد میرزایی قائمی",
"مسجد میرزائی نجفی",
"مسجد شیخ علی",
"مسجد اسحق میرزا",
"مسجد شیخ فیاض",
"مسجد دمیریه",
"مسجد جامع ابهر",
"مسجد جامع قروه",
"مدرسه علمیه هیدج",
"مسجد جامع گلابر",
"مسجد جامع سجاس",
"مسجد جامع خدابنده",
"بقعه قیدار نبی",
"مواصلاتی",
"شرکت ایران ترانسفو",
"شرکت ملی سرب و روی ایران",
"شرکت سیمان خمسه",
"شرکت ایریکو ابهر",
"شرکت سیم و کابل ابهر",
"شرکت نخ تایر",
"شرکت پارس سوئیچ",
"شرکت کالسیمین",
"شرکت مینو خرمدره",
"شرکت بلکا شرق",
"شرکت پیش سازان لوازم خانگی ایران",
"شرکت صنایع پتروشیمی زنجان",
"شرکت صنعتی لائی ساز",
"شرکت نساجی مه ریس ابهر",
"شرکت سامان شیمی",
"شرکت فرش سهند",
"شرکت روغن نباتی جهان",
"شرکت فراوری مواد معدنی ایران (کارخانه روی دندی)",
"شرکت ترانسفورماتورسازی کوشکن",
"شرکت صنایع برق زنگان پارس",
"شرکت چینی‌سازی ماهنشان و هیس",
"سرب",
"روی",
"براسیت",
"سیلیس",
"تالک",
"سولفات منیزیم",
"آلونیت",
"منگنز",
"مس",
"آهن",
"گرانیت",
"مرمریت",
"تراورتن",
"مرمر",
"مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان",
"دانشگاه زنجان",
"دانشگاه علوم پزشکی زنجان",
"دانشکده ی فنی ابهر (وابسته به دانشگاه زنجان)",
"مرکز تربیت معلم شهید بهشتی زنجان",
"مرکز تربیت معلم الزهراء زنجان",
"آموزشکده الغدیر زنجان",
"آموزشکده قائم زنجان",
"آموزشکده اشراق قیدار",
"دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان",
"دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر",
"دانشگاه آزاد اسلامی واحد خدابنده",
"دانشگاه آزاد اسلامی واحد هیدج",
"دانشگاه پیام نور زنجان",
"دانشگاه پیام نور ابهر",
"دانشگاه پیام نور قیدار",
"دانشگاه پیام نور ماهنشان",
"دانشگاه پیام نور سلطانیه",
"دانشگاه پیام نور آب بر (طارم)",
"دانشگاه پیام نور خرمدره",
"دانشگاه پیام نور ایجرود",
"دانشگاه پیام نور صائین قلعه",
"علمی کاربردی زنجان",
"علمی کاربردی ابهر",
"علمی کاربردی مینو واحد خرمدره",
"مؤسسه آموزس عالی صوفی رازی زنجان",
"مؤسسه آموزس عالی روزبه زنجان",
"مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی صائب ابهر",
"مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی اثیرالدین ابهری ابهر",
"مؤسسه آموزش عالی کار واحد خرمدره",
"بیمارستان آیت‌الله موسوی زنجان",
"بیمارستان ولیعصر زنجان",
"بیمارستان شهید دکتر بهشتی زنجان",
"بیمارستان ارتش زنجان",
"بیمارستان امام حسین (ع) زنجان",
"بیمارستان بهمن زنجان",
"بیمارستان امید ابهر",
"بیمارستان امدادی ابهر",
"بیمارستان ۲۲۰ تخت خوابی ابهر",
"بیمارستان امیرالمؤمنین خدابنده",
"بیمارستان شهدا آب بر",
"بیمارستان رازی ماهنشان",
"بیمارستان بو علی سینا خرمدره",
"آزادراه ۲ (ایران)",
"جاده ۳۱ (ایران)",
"جاده ۳۲ (ایران)",
"جاده ۳۵ (ایران)",
"جاده ۴۷ (ایران)",
"فرودگاه زنجان",
"راه‌آهن شمالغرب",
"سد تالوار",
"سد چتز",
"سد چرگر",
"سد چریان",
"سد گاوازنگ",
"سد گل تپه زنجان",
"سد گلابر",
"سد تلخاب",
"سد تهم",
"سد جوره خان",
"سد حسن ابدال",
"سد خانقاه ایجرود",
"سد خلیفه لو زنجان",
"سد خندقلو",
"سد داش بلاغ",
"سد سارمساقلو",
"سد سفیدکمر",
"سد سفید کمر ۲",
"سد سلمانلو",
"سد سهرین۱",
"سد سیدلر",
"سد عمیدآباد",
"سد فیله خاصه",
"سد قارختولو",
"سد قانلو",
"سد قاهران",
"سد قره تپه زنجان",
"سد قواق",
"سد کبود گنبد",
"سد کینه ورس",
"سد محمودآباد",
"سد میرزاخانلو",
"سد میرزاخانلو ۲",
"سد ینگجه زنجان",
"سد نوده بین",
"سد احمد کندی",
"سد بزوشا",
"سد بوئین",
"سد خیرآباد سلطانیه",
"سد ذاکر۱",
"سد ذاکر۲",
"سد زرنان",
"سد میانج",
"سد سهرین۲",
"سد بلوک",
"سد مشمپا",
"سد مراش",
"سد قره درق (بلوبین)",
"سد میرزاخانلو۲",
"سد تنظیمی پاوه رود",
"سد چروک",
"سد چسب",
"سد گلجه",
"سد گوجه قیا",
"سد گوزل دره",
"سد آقچه قلعه",
"سد گاوازنگ ۲",
"سد بولاماجی",
"سد داش کسن زنجان",
"سد رامین",
"سد زرین آباد",
"سد سردهات شیخ لو",
"سد سنقر",
"سد کتله خور",
"سد سیاوه رود",
"سد شویر",
"سد قزل تپه",
"سد قشلاق زنجان",
"سد کزبر",
"سد کلوچ",
"سد منداق",
"سد مهتر",
"سد هشتاد جفت",
"سد بیزینه رود",
"سد حاج قشلاق",
"سد شهرک",
"سد نصیرآباد",
"سد لجامگیر",
"سد ویک",
"سد کوه زین",
"سد آستاکل",
"سد نورآباد خدابنده",
"سد پاوه رود",
"سد دره سجین",
"سد ارمغانخانه (بعثت)",
"سد بایچه باغ",
"سد قوهجین",
"نیروگاه ۴۸۴ مگاواتی زنجان",
"نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی سیکل ترکیبی زنجان",
"نیروگاه سلطانیه زنجان",
"تیپ ۲۱۶ مستقل زرهی",
"سپاه انصار المهدی (عج)",
"آمادگاه زنجان",
"جمعیت شهرهای استان زنجان",
"فهرست جمعیت شهر و روستاهای استان زنجان",
"پان‌ترکیسم و جعل تاریخ",
"ماد سفلی",
"آندیا",
"محمد خدابنده الجایتو",
"اردشیر بابکان",
"شهرهای ساسانی",
"عبدالله میرزا"
] | [
"استان زنجان",
"آذربایجان",
"استانهای ایران"
] |
1,572 | آلبوس دامبلدور | 0 | 182 | 0 | [
"دامبلدور",
"البوس دامبلدور"
] | false | 45 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | آلبوس پرسیوال وولفریک برایان دامبلدور شخصیتی تخیلی از مجموعه داستان‌های هری پاتر به قلم جی کی رولینگ و مدیر مدرسه علوم و فنون جادوگری هاگوارتز است و نقش بسیار پررنگی درکتاب‌های هری پاتر دارد. در کتابهای هری پاتر همواره از او به‌عنوان قدرتمندترین جادوگر دنیا یاد میشود. آلبوس دامبلدور پدید آورنده محفل ققنوس است، گروهی که مبارزه علیه لرد ولدمورت و خادمان لرد سیاه یعنی گروه موسوم به مرگخواران را بر عهده دارد.
بر اساس گفته‌های رولینگ، وی این نام را براساس نوعی سرده از زنبورهای درشت یعنی خرزنبوریان که در انگلیسی به آن "bumblebee" می‌گویند انتخاب کرده‌است.
زندگی
دامبلدور در دره گودریک زندگی می‌کرد که محل تولد گودریک گریفندور بود. در زمان کودکی، پرسیوال دامبلدور (پدر آلبوس) به دلیل حمله وحشیانه به سه مشنگ جوان دستگیر و محکوم به حبس ابد در آزکابان شد. آلبوس دامبلدور در یازده سالگی وارد مدرسه علوم و فنون جادوگری هاگوارتز شد. در اوایل به دلیل رفتار پدرش در برابر مشنگها (اصطلاح جی.کی. رولینگ برای غیرجادوگرها در متن کتاب) در مدرسه هاگوارتز شهرت داشت، ولی پس از چند ماه شهرت خود او از سوء شهرت پدرش پیشی گرفت. او یکی از ممتازترین دانش آموزان مدرسه علوم و فنون جاودگری هاگوارتز تا آن زمان بود. به‌طوری‌که به هجدهمین سالگرد تولدش نزدیک می‌شد در باافتخارات و سربلندی زیاد هاگوارتز را ترک کرد. سرپرست دانش آموزان، دانش‌آموز ارشد، برنده جایزه بارنابس فینکلی برای طلسم‌اندازی استثنایی، نماینده جوانان بریتانیایی در وینزنگاموت، برنده مدال طلای مقاله ابتکارآمیز همایش بین‌المللی کیمیاگری در قاهره از افتخارات اوست.
زمانی که دامبلدور می‌خواست به یونان برود، ناگهان کندرا مادر دامبلدور مرد و او نتوانست به یونان برود. درمراسم خاکسپاری کندرا، ابرفوت برادر دامبلدور که او را مقصر می‌دانست بینی دامبلدور را شکست.
چندی بعد، او با گریندل‌والد دوست شد و رابطه‌ای عاشقانه با او برقرار کرد، جادوگری که بعدها به پلیدترین جادوگر نسل خودش تبدیل شد. در درگیری‌ای که بین او و آلبوس و ابرفوت رخ داد، تصادفا طلسمی به آریانا خواهر دامبلدور برخورد کرد و او مرد. در نتیجه این مرگ، ضربه روحی سختی به خانواده دامبلدور وارد شد.
اما او از تلاش دست برنداشت و توانست دوازده خاصیت خون اژدها را کشف کند که بسیار باارزش بود. در چند سال بعد دامبلدور با گریندوالد،
سیاه‌ترین جادوگر جهان در آن زمان به مبارزه تن به تن پرداخت و توانست او را دستگیر کند. این کار بسیار مهم بود زیرا در تمام اعصار تا آن زمان جادوگری مثل گریندل‌والد ظهور نکرده بود.
پس از آن دامبلدور به شهرت زیادی رسید و استاد درس تغییر شکل در هاگوارتز شد. همچنین مقاله‌های مهمی همچون معجون‌ساز واقعی و نام تغییرشکل امروز در روزنامه جادوگری پیام امروز نوشت.
دامبلدور چند سال بعد به مقام مدیریت هاگوارتز رسید. به‌دلیل مهارت‌های فوق‌العاده او، سه بار مقام وزارت سحر و جادو به او پیشنهاد شد اما او به دلایلی نپذیرفت. حدود سه سال بعد تام ریدل نام لرد ولدمورت را برای خود انتخاب و با تشکیل گروه مرگ‌خوارها با دوستانش در هاگوارتز، به استفاده از جادوی سیاه پرداخت و به سیاه‌ترین جادو گر هزاره اخیر بدل شد. در زمان قدرت ولدمورت (لرد سیاه)، هاگوارتز به دلیل وجود دامبلدور در آنجا، امن‌ترین مکان در دنیای جادوگری بود. پس از سقوط ولدمورت، دامبلدور هری پاتر را جلوی خانه دورسلی‌ها (خاله و شوهر خاله هری) گذاشت. ده سال بعد که هری پاتر به هاگوارتز آمد دامبلدور هنوز مدیر هاگوارتز بود.
هری پاتر و سنگ جادو
اولین بار هری او را در کارت یک شکلات می‌بیند و می‌فهمد که او بهترین جادوگر دنیا و مدیر مدرسه هاگوارتز است. وقتی دامبلدور را در سرسرای هاگوارتز می‌بیند، هری متوجه این موضوع میشود که دامبلدور بسیار به او علاقه دارد. دامبلدور حتی برای تشویق او به جایگاه تماشاچی‌ها در کوییدیچ (نوعی فوتبال جادوگرها ولی با جاروی پرنده) می‌آید. در آخر داستان نیز به دلیل عمل قهرمانانه رون و هرمیون در نجات سنگ جادو از چنگ لرد سیاه، ۵۰ امتیاز به این دو و ۶۰امتیاز به هری پاتر و به نویل لانگ‌باتم ۱۰ امتیاز اهدا میکند؛ و به این ترتیب گریفندور قهرمان جام گروههای هاگوارتز در آن سال میشود.
هری پاتر و تالار اسرارآمیز
در هری پاتر و تالار اسرار زمانی که پروفسور اسنیپ می‌خواهد رون و هری را اخراج کند دامبلدور مانع میشود. زمانی نوشته‌هایی با خون روی دیوار نوشته میشود و افرادی بدن‌شان خشک میشود، و خیلی‌ها هری پاتر را مقصر می‌دانند و اگر حمایت دامبلدور از او نبود، احتمالا هری پاتر همانند هاگرید
از مدرسه اخراج می‌شد. چندی بعد دامبلدور به دلیل بازشدن حفره اسرار از مدیریت مدرسه عزل میشود اما پس از این که جینی ویزلی در حفره اسرار اسیر میشود او برمی گردد و همین‌طور در تالار اسرار فوکس، ققنوس دامبلدور (برای کور کردن باسلیسک و التیام زخم هری - که از توانایی پرنده‌های افسانه‌ای از جمله ققنوس هاست) به دلیل وفاداری هری به دامبلدور به کمک هری می‌آید و کلاه گروه‌بندی را (دربردارنده شمشیر گودریگ گریفیندور برای کشتن باسیلیسک) به همراه خود به تالا می‌آورد.
هری پاتر و زندانی آزکابان
دامبلدور در هری پاتر و زندانی آزکابان نقش زیادی نداشت. او تنها در اول سال در مراسم جشن آغازین سال تحصیلی درباره دیوانه‌سازها و فرار سیریوس بلک به دانش آموزان توضیح‌هاتی را ارائه می‌دهد و و لوپین را به عنوان معلم دفاع در برابر جادوی سیاه به دانش آموزان معرفی میکند. او همچنین در اواخر داستان به هرمیون گرنجر و هری کمک کرد سیریوس بلک را نجات دهند (دامبلدور معتقد بود که سیریوس بی‌گناه است) همچنین در پایان سال در سرسرای بزرگ هاگوارتز حضور یافت.
هری پاتر و جام آتش
دامبلدور در سرسرای بزرگ در آغاز سال تحصیلی اعلام میکند که مسابقه قهرمانی سه جادوگر امسال در هاگوارتز برگزار میشود و شرط سنی برای شرکت در آن هفده سال است.
نام هری با وجود نداشتن هفده سال به عنوان چهارمین جادوگر از جام بیرون می‌آید و او در مسابقات شرکت میکند.
دامبلدور هری را ترغیب به تلاش برای برنده شدن در مسابقه نمی‌کند ولی در مرحله دوم که آزاد کردن زندانیان از زیر آب بود چون هری یک زندانی دیگر را نیز آزاد کرده بود به هری امتیاز می‌دهد پس از این که مراحل تمام میشود از هری می‌خواهد که بگوید در آن قبرستان چه آتفاقی افتاده است همین‌طور با محلول راستی (محلولی که اگر کسی آن را بخورد نمی‌تواند دروغ بگوید) اطلاعاتی را از بارتی کراوچ (یکی از مرگ خواران لرد ولدمورت که خود را جای مودی چشم باباغوری استاد درس دفاع در برابر جادوی سیاه جا زده بود و غیر مستقیم به هری کمک می‌کرده تا برنده شود و پس از لمس جام به آن قبرستان منتقل شود که ولدمورت از خون او برای بازگشت استفاده کند و هری را بکشد) بیرون کشید.
هری پاتر و محفل ققنوس
در این داستان نقش دامبلدور بسیار پر رنگ است. دامبلدور در این داستان دوباره محفل ققنوس را فعال میکند. این محفل برای مبارزه با لرد ولدمورت ساخته شده‌است و جیمز پاتر و لی‌لی پاتر (پدر و مادر هری پاتر) عضو آن بوده‌اند و توسط ولدمورت کشته شده‌اند.
دامبلدور ریاست آن را بر عهده می‌گیرد. او همچنین در تلاش است وزارت سحر وجادو را قانع کند که لرد ولدمورت بازگشته است اما وزارت سحر و جادو قبول نمی‌کند.
در آن با سازمان اسرار آشنا میشود و نبرد اعجاب‌انگیزی بین لرد ولدمورت وآلبوس
دامبلدور درمی‌گیرد. سیریوس بلک به دست بلاتریکس لسترنج (یکی از یاران ولدمورت و یک مرگخوار) به قتل میرسد و وزارت سحر و جادو پی می‌برد که لرد ولدمورت بازگشته است.
اما او در این سال اشتباه بزرگی مرتکب شد و انگشتر مورولو (پدر بزرگ ولدمورت) را در دست کرد.
هری پاتر و شاهزاده دورگه
در این کتاب دامبلدور نقشی پررنگ و آخرین نقش خود را ایفا میکند.
در این کتاب هری و دامبلدور با هم به تحقیق درباره جان‌پیچ‌ها (به انگلیسی: Horcrux) می‌پردازند و به نتایج مهمی دست می‌یابند :جان‌پیچ‌ها وسیله‌هایی هستند که برای رسیدن به بی‌مرگی‌اند اگر جادوگری روح خود را با ارتکاب قتل به دو پاره تبدیل کند و یک تکه را در شیءی و یک تکه را در بدن خود قرار دهد آن شیء جان پیچ او میشود اگر آن فرد کشته شود به‌طور کامل نمی‌میرد زیرا روحش از بین نرفته‌است. ولدمورت دراقدامی که هیچکس انجام نداده روح خود را به هفت پاره کرده و شش جان پیچ ساخته است. دامبلدور انگشتر پدر بزرگ ولدمورت را که جان پیچ بوده نابود میکند و همچنین معلوم میشود دفتر چه خاطرات تام ریدل یک جان پیچ بوده که هری آن را نابود کرد. هری با گرفتن خاطره پروفسور اسلاگهورون می‌فهمد که ولدمورت در زمان دانش‌آموزی درباره جان‌پیچ‌ها از اسلاگهورون پرسیده دامبلدور و هری پس از تلاش زیاد می‌فهمند که چهار جان پیچ لرد ولدمورت عبارتند از :جام هافلپاف، قاب آویز اسلیترین، نیم تاج ریونکلا، و نیجنی، مار لرد ولدمورت. مدتی بعد که دامبلدور و هری برای یافتن جان‌پیچ‌ها از هاگوارتز خارج شده بودند با دیدن علامت شوم (نشان مرگخواران) بازگشتند و به یکی از سالن‌های هاگوارتز رفتند. وقتی هری در زیر شنل نامریی بود. ناگهان دراکو مالفوی از در بیرون آمد و دامبلدور را خلع سلاح کرد (با طلسم اکسپلیوموس) و هری همان لحظه با طلسم دامبلدور در زیر شنل نامریی خشک شد؛ و عاقبت سیوروس اسنیپ دامبلدور را با طلسم کشنده آواداکداورا او به قتل رساند.
پس از آن اسنیپ و مرگخواران فرار کردند. چند روز بعد دامبلدور را طی مراسم با شکوهی به خاک سپردند نام فصل آخر هری پاتر و شاهزاده دورگه، مقبره سفید است.
بعد از مرگ
در هری پاتر و یادگاران مرگ، هری سوگنامه الفی یس دوج را در روزنامه پیام امروز که درباره زندگی دامبلدور است، می‌بیند.
اما می‌فهمد که ریتا اسکیتر خبرنگار بدنام کتابی به نام نام زندگی و نیرنگ‌های البوس دامبلدور تالیف کرده که همه‌اش بد گویی از دامبلدور است و حتی او به جادوی سیاه متهم شده‌است.
در این سال هری به همراه رون و هرمیون از مدرسه هاگوارتز می‌روند و سعی در نابودی جان‌پیچ‌ها می‌کنند.
دراواخر جلد دوم سیوروس اسنیپ زمان مرگ خاطراتش را به هری منتقل میکند و او می‌فهمد که مرگ دامبلدور در اصل نقشه اسنیپ و دامبلدور و عمدی بوده‌است که می‌خواستند اولا لرد ولدمورت به اسنیپ اعتماد کند و ثانیا ابر چوبدستی به دست ولدمورت نیفتد (قوی‌ترین چوب دستی جهان از درخت اقطی یاس کبود که آخرین صاحبش خود دامبلدور بوده که به چوبدستی مرگ یا چوبدستی سرنوشت معروف است).بلکه به دست اسنیپ برسد.
او حتی پس از مرگ نیز کمک بسیاری کرد. او توسط تابلو اش در هاگوارتز که نقشی از او بود اطلاعات و راهنمایی‌های زیادی برای کمک به محفل ققنوس ارائه داد.هری نام دومین پسرش را آلبوس-سیوروسمی‌گذارد.
قدرتها و توانایی‌ها
آلبوس دامبلدور در تمام کتابهای هری‌پاتر فردی بسیار قدرتمند و بزرگ معرفی شده‌است.او در زمان کودکی هم حتی با وجود آزکابان رفتن ناگهانی پدرش و سختی‌های بسیار زیاد با خواهرش توانست در هاگوارتز حتی در همان سال اول بسیار خوش بدرخشد و در تمام دوران تحصیل خود چشمان همه را با قدرت‌های جادویی خود متحیر کند.پس از فارق التحصیلی هم نیز مقاله‌های بسیار زیاد و معتبری در تمام جهان راجع به موضوعات مختلفی منتشر کرد و جایزه‌های بسیار زیادی نیز کسب کرد.او پس از مدتی با یکی از قدرتمندترین جادوگرانی که تابحال دیده بود یعنی گلرت گریندل والد (دانش آموز اخراجی مدرسه درمشترانگ) آشنا شد و رابطه بسیار عمیق و نزدیکی با او برقرار کرد و قصد داشتند که باهم به یونان بروند و جادو را بسیار گسترش و پیشرفت دهند که مرگ کندرا، مادر دامبلدور مانع شد.پس از آن آلبوس مجبور شد که مراقبت از خواهر نیمه دیوانه و دوست داشتنی خود، آریانا را بر عهده بگیرد و نتوانست به همراه گلرت به دنبال یادگاران مرگ بگردد.پس از مرگ آریانا در نبردی که میان گلرت و ابرفورث و آلبوس دربر می‌گیرد، گلرت به تنهایی به دنبال ابر چوبدستی می‌رود و آن را از گرگروویچ می‌دزدد و با آن شروع به استفاده از جادوی سیاه میکند و طرفداران زیادی پیدا میکند.اما سپس دامبلدور که اکنون استاد تغییر شکل مدرسه علوم و فنون جاودگری هاگوارتز شده بود با شکست دادن گلرت گریندل والد در نبردی بسیار عظیم و سهمگین ابرچوبدستی را از آن خود میکند.سپس آلبوس به خاطر اقدام عظیمش در شکست دادن گلرت گریندل والد و اختراعات متعدد خود در چند سال بعد به مقام مدیریت مدرسه علوم و فنون جادوگری هاگوارتز میرسد، و به او بیشتر از سه بار پیشنهاد به بودن وزیر وزارت سحر و جادو داده شد که دامبلدور به علت تواضع و فروتنی نپذیرفت.ابر چوبدستی قدرتمندترین وسیله در تمام اعصار بود، روایت شده‌است که مرگ این چوبدستی را با چوب درخت یاس کبود درست کرده‌است و از هفت مغز نیز استفاده کرده‌است :پر ققنوس، موی تک شاخ، ریسه قلب اژدها، پر شیردال، موی پریزاد، ریسه قلب تسترال، خون مرگزیرا مرگ برای مخلوط کردن مواد نیاز داشت که از خون خودش استفاده کند، برای همین ابرچوبدستی به چوب مرگ نیز معروف است.
گرایش جنسی
جی.کی. رولینگ پس از انتشار آخرین کتاب از مجموعه داستان‌های هری پاتر فاش کرد که دامبلدور در واقع یک همجنسگرا بوده‌است. در ۱۹ اکتبر سال ۲۰۰۷ میلادی، رولینگ در تالار کارنگی نیویورک در این باره توضیحاتی را ارائه داد. او در این باره گفت: روزی یکی از طرفداران از من پرسید «آیا آلبوس دامبلدور توانسته بود روزی عشق خود را بیابد؟» سپس رولینگ در این باره پاسخ داد که صادقانه می‌گویم که من همواره بر این ایده بودم که دامبلدور یک همجنسگرا بوده‌است… دامبلدور در زمان جوانیش در دام عشق رقیب خود گلرت گریندل‌والد افتاده بود…
رولینگ همچنین در گفتگو با وبگاه «لیکی کولدرون» (وبگاه رسمی اخبار و و حواشی هری پاتر) در این باره گفت: همجنسگرا بودن شخصیت اثرگذار این داستان باعث خواهد شد که گامی بلند در افزایش بردباری دیگران در رابطه با گرایشهای همجنسگرایانه دیگران برداشته شود… خلق شخصیتی بسیار محترم، مهربان و با استعداد به عنوان یک همجنسگرا، در دنیایی واقعی باعث برداشت این پیام میشود که یک فرد همجنسگرا، گرایش همجنسگرایانه خود را پنهان نکرده و آن را یک ننگ بر خود نداند.
همچنین همجنسگرا خواندن و تمایلات جنسی آلبوس دامبلدور از سوی رولینگ سبب واکنش گروههای راست‌گرا و تندروی مسیحی همانند «آمریکن میسیون» و ائتلاف مسیحیان آمریکا را در پی داشت
هاگوارتز
مجموعه داستان‌های هری پاتر
فهرست شخصیتهای داستان هری پاتر
کارکنان هاگوارتز | [
"مایکل گامبون",
"هاگوارتز",
"گریفندور",
"محفل ققنوس",
"ویزنگاموت",
"ریچارد هریس",
"هری پاتر و سنگ جادو",
"تخیل",
"هری پاتر",
"جی کی رولینگ",
"لرد ولدمورت",
"مرگخوار",
"جی‌کی‌رولینگ",
"خرزنبوریان",
"آزکابان",
"جی.کی. رولینگ",
"گلرت گریندل‌والد",
"همجنسگرا",
"اژدها",
"وزارت جادو",
"کوییدیچ",
"نویل لانگ باتم",
"هری پاتر و تالار اسرار",
"سیوروس اسنیپ",
"گودریک گریفیندور",
"هری پاتر و زندانی آزکابان",
"هرمیون گرنجر",
"سیریوس بلک",
"جان پیچ",
"یادگاران مرگ",
"همجنس‌گرایی مردانه",
"تالار کارنگی",
"نیویورک",
"مسیحیت",
"ائتلاف مسیحیان برای آمریکا",
"مجموعه داستان‌های هری پاتر",
"فهرست شخصیتهای داستان هری پاتر",
"کارکنان هاگوارتز"
] | [
"استادان مدرسه سحر و جادوی هاگوارتز",
"پروفسورهای خیالی",
"جادوگرها در تخیل",
"شخصیتهای تخیلی معرفی شده در ۱۹۹۷ (میلادی)",
"شخصیتهای خیالی اهل انگلستان",
"شخصیتهای داستانی همجنس‌گرای مرد",
"شخصیتهای مرد در ادبیات",
"شخصیتهای مرد در فیلم",
"شخصیتهای هری پاتر",
"کیمیاگران خیالی",
"محفل ققنوس",
"مدیران مدرسه سحر و جادوی هاگوارتز",
"هری پاتر"
] |
1,574 | تیر ۱۳۸۴ | 0 | 90 | 0 | [
"تير ۱۳۸۴",
"تیر 1384",
"تير 1384"
] | false | 1 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | خرداد
تیر
مرداد
ش
ی
د
س
چ
پ
ج
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۹
۱۰
۱۱
۱۲
۱۳
۱۴
۱۵
۱۶
۱۷
۱۸
۱۹
۲۰
۲۱
۲۲
۲۳
۲۴
۲۵
۲۶
۲۷
۲۸
۲۹
۳۰
۳۱
سال ۱۳۸۴
تیر ۱۳۸۴ ، چهارمین ماه سال ۱۳۸۴ خورشیدی است.
آغاز آن میلادی
مطابق با ۱۶ جمادی‌الاول ۱۴۲۶ قمری میباشد.
۳۱ تیر، ۱۳۸۴ (آدینه)
برابر با: ۲۲ ژوئیه، ۲۰۰۵
کنسرت موسیقی سنتی ایران در اسپانیا اجرا میشود.
تیم ملی فوتبال ایران نخستین تمرین خود را در لندن برگزار کرد.
پلیس ایتالیا یک دانشجوی آمریکایی ایرانی‌الاصل را مورد ضرب و شتم قرار داد.
رئیس جمهوری آلمان مجلس این کشور را منحل کرد.
پلیس انگلیس عملیات گسترده‌ای را برای شناسایی عوامل انفجارهای لندن آغاز کرد.
رشد اقتصادی انگلیس به پایین‌ترین حد در یک دهه گذشته رسید.
برگزاری مجمع تمدن جهانی ۲۰۰۵در توکیو
۳۰ تیر، ۱۳۸۴ (پنجشنبه)
برابر با: ۲۱ ژوئیه، ۲۰۰۵
ملی‌پوشان فوتبال بااستقبال‌ایرانیان مقیم انگلیس دراردوگاه خود مستقر شدند.
تحلیلگران نفتی: قیمت نفت احتمالا به بشکه‌ای ۸۰دلار میرسد.
بهترین تصاویر علمی سال ۲۰۰۴ در حوزه علوم زیستی معرفی شدند.
ترس و وحشت بار دیگر سراسر پایتخت انگلستان را فراگرفت.
حمله انتحاری در دانمارک دو کشته بر جای گذاشت.
ارزش یورو در برابر دلار آمریکا افزایش یافت.
روزنامه هنگ‌کنگی: نظام فیلترگذاری اینترنتی چین بسیار پیشرفته است.
رژیم غذایی کم‌پروتئین بر سلول‌های مخچه تاثیر می‌گذارد.
۲۹ تیر، ۱۳۸۴ (چهارشنبه)
برابر با: ۲۰ ژوئیه، ۲۰۰۵
معاون وزیر ارتباطات ایران: اولین ماهواره مخابراتی امسال به فضا پرتاب میشود.
شاخص کل بورس تهران افزایش یافت.
در سال ،۲۰۰۰نرخ مهاجرت مغزها درایران، ۱۴/۷درصد بود.
تعدادی از تلویزیون‌های ماهواره‌ای فارسی زبان تعطیل شدند.
بیش از ۲۴میلیون گردشگر از اسپانیا دیدن کردند.
اقتصاد چین در نیمه اول سال میلادی ۹/۵درصد رشد کرد.
نوشابه‌های گازدار، قابلیت جذب کلسیم در بدن را مختل می‌کنند.
رقابت تنگاتنگ "مایکروسافت" و "گوگل" سرانجام به دادگاه کشیده شد.
۲۸ تیر، ۱۳۸۴ (سه‌شنبه)
برابر با: ۱۹ ژوئیه، ۲۰۰۵
رئوس نقطه‌نظرهای رئیس جمهوری منتخب در مورد بازار سرمایه اعلام شد.
محقق ایرانی برای مقاوم‌سازی خانه‌های خشت و گلی درمناطق زلزله‌خیز طرح مبتکرانه‌ای ارائه داد.
آمار کشته‌شدگان انفجارهای لندن به ۵۶نفر رسید.
ممانعت از تحصیل بیش از ۲۰۰دانشمند خارجی در دانشگاه‌های انگلیس
مامور پیشین اف‌بی‌آی به جاسوسی برای چین محکوم شد.
حدود ۱۰درصد زوج‌های ایرانی دچار عارضه ناباروری هستند
فناوری نوین آمریکا، "اینترنت روی کابل برق"
روشی برای متصل‌کردن فیبرهای نوری به سیمهای مسی در کابل‌های تلفن
۲۷ تیر، ۱۳۸۴ (دوشنبه)
برابر با: ۱۸ ژوئیه، ۲۰۰۵
ایران مقام چهارم المپیاد ریاضی جهان را کسب کرد.
وضعیت ۲ میلیارد دلار از پول فروش نفت سال گذشته مشخص نیست.
معصومه شفیعی، همسر اکبر گنجی، گفت که همسرش از زندان به بیمارستان میلاد منتقل شده است. آقای گنجی بیش از ۳۶ روز است که در اعتصاب غذا به سر می‌برد.
همایش بین‌المللی بازنگری ساختار سازمان ملل برگزار شد.
دولت بوش به دخالت مستقیم در انتخابات عراق متهم شد.
سفر نخست‌وزیر عراق به ایران از نگاه روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست
مشکلات کاربران ایرانی در استفاده از وبگاه "یاهو"
۲۶ تیر، ۱۳۸۴ (یکشنبه)
برابر با: ۱۷ ژوئیه، ۲۰۰۵
سه کشور طرف مذاکره با ایران به اتحادیه اروپا گزارش می‌دهند.
تیم ایران به دو مقام اولی در مسابقات جهانی ربوکاپ ژاپن دست یافت.
وزنه‌بردار جانباز ایران با دریافت مدال طلا، رکورد آسیا را شکست.
رییس انجمن آی‌اس‌پی‌ها گفت که تعداد کاربران اینترنتی ایران سه تا ۳/۵میلیون نفر است.
زمان قطعی محاکمه صدام اعلام شد.
شمار قربانیان انفجارهای بغداد به حدود ۱۰۰ نفر رسید.
اعتصاب کارکنان نفت جنوب عراق به خاطر ادامه عملیات تروریستی
افراد اسکاتلندیارد وارد قاهره شدند.
تعداد کاربران فایرفاکس به مرز ۱۰درصد از کل کاربران اینترنت نزدیک شده است.
۲۵ تیر، ۱۳۸۴ (شنبه)
برابر با: ۱۶ ژوئیه، ۲۰۰۵
"بانک اطلاعات ملی" برای فیلترینگ راه‌اندازی میشود.
یونسی از سرکوب عملیات القاعده در ایران خبر داد.
تشدید کشمکش مجلس و وزارت نفت برای قراردادهای پتروشیمی
تفاهم‌نامه‌ای بین موسسه دانش‌های آزاد اسپانیا و طرح ملی لینوکس امضا شد.
سیل در چین بیش از ۷۵۰کشته و ۲۰۰ناپدید بر جا گذاشته است.
صندوق بین‌المللی پول توافق گروه هشت را تهدید میکند.
فروش ششمین هری پاتر آغاز شد.
دقیق‌ترین ساعت جهان در ژاپن ساخته شد.
۲۴ تیر، ۱۳۸۴ (آدینه)
برابر با: ۱۵ ژوئیه، ۲۰۰۵
ضوابط و شرایط استفاده از باند فرکانسی شهروندان
محکومیت تبعیض علیه کودکان آلوده به اچ آی وی در روسیه
۲۳ تیر، ۱۳۸۴ (پنجشنبه)
برابر با: ۱۴ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخطار مجدد ایالات متحده به ایران در مورد غنی‌سازی
۲۲ تیر، ۱۳۸۴ (چهارشنبه)
برابر با: ۱۳ ژوئیه، ۲۰۰۵
بهره‌برداری از شبکه فیبر نوری در ایران
۲۱ تیر، ۱۳۸۴ (سه‌شنبه)
برابر با: ۱۲ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۲۰ تیر، ۱۳۸۴ (دوشنبه)
برابر با: ۱۱ ژوئیه، ۲۰۰۵
نگرانی ۹۱ درصد کاربران اینترنت از نرم‌افزارهای جاسوسی
۱۹ تیر، ۱۳۸۴ (یکشنبه)
برابر با: ۱۰ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۱۸ تیر، ۱۳۸۴ (شنبه)
برابر با: ۹ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۱۷ تیر، ۱۳۸۴ (آدینه)
برابر با: ۸ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۱۶ تیر، ۱۳۸۴ (پنجشنبه)
برابر با: ۷ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۱۵ تیر، ۱۳۸۴ (چهارشنبه)
برابر با: ۶ ژوئیه، ۲۰۰۵
۹۰درصد ابتکار عمل نرم‌افزارها توسط جهان‌سومی‌ها انجام میشود.
۱۴ تیر، ۱۳۸۴ (سه‌شنبه)
برابر با: ۵ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۱۳ تیر، ۱۳۸۴ (دوشنبه)
برابر با: ۴ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۱۲ تیر، ۱۳۸۴ (یکشنبه)
برابر با: ۳ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۱۱ تیر، ۱۳۸۴ (شنبه)
برابر با: ۲ ژوئیه، ۲۰۰۵
تکلیف پروژه اپراتور دوم تلفن‌همراه مشخص شد.
۱۰ تیر، ۱۳۸۴ (آدینه)
برابر با: ۱ ژوئیه، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۹ تیر، ۱۳۸۴ (پنجشنبه)
برابر با: ۳۰ ژوئن، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۸ تیر، ۱۳۸۴ (چهارشنبه)
برابر با: ۲۹ ژوئن، ۲۰۰۵
تجارت الکترونیکی هم هک شد.
۷ تیر، ۱۳۸۴ (سه‌شنبه)
برابر با: ۲۸ ژوئن، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۶ تیر، ۱۳۸۴ (دوشنبه)
برابر با: ۲۷ ژوئن، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۵ تیر، ۱۳۸۴ (یکشنبه)
برابر با: ۲۶ ژوئن، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۴ تیر، ۱۳۸۴ (شنبه)
برابر با: ۲۵ ژوئن، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۳ تیر، ۱۳۸۴ (آدینه)
برابر با: ۲۴ ژوئن، ۲۰۰۵
محمود احمدی‌نژاد با کسب ۶۲ درصد از آرا در مرحله دوم انتخابات، به عنوان ششمین رئیس جمهور ایران انتخاب شد.
۲ تیر، ۱۳۸۴ (پنجشنبه)
برابر با: ۲۳ ژوئن، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
۱ تیر، ۱۳۸۴ (چهارشنبه)
برابر با: ۲۲ ژوئن، ۲۰۰۵
اخبار این روز وارد نشده است.
خبرهای پیشین براساس ماه‌ها | [
"خرداد",
"تیر (ماه)",
"مرداد",
"شنبه",
"یکشنبه",
"دوشنبه",
"سه‌شنبه",
"چهارشنبه",
"پنجشنبه",
"جمعه",
"۱ تیر",
"۲ تیر",
"۳ تیر",
"۴ تیر",
"۵ تیر",
"۶ تیر",
"۷ تیر",
"۸ تیر",
"۹ تیر",
"۱۰ تیر",
"۱۱ تیر",
"۱۲ تیر",
"۱۳ تیر",
"۱۴ تیر",
"۱۵ تیر",
"۱۶ تیر",
"۱۷ تیر",
"۱۸ تیر",
"۱۹ تیر",
"۲۰ تیر",
"۲۱ تیر",
"۲۲ تیر",
"۲۳ تیر",
"۲۴ تیر",
"۲۵ تیر",
"۲۶ تیر",
"۲۷ تیر",
"۲۸ تیر",
"۲۹ تیر",
"۳۰ تیر",
"۳۱ تیر",
"۱۳۸۴",
"هجری خورشیدی",
"میلادی",
"۱۶ جمادی‌الاول",
"۱۴۲۶ (قمری)",
"۲۲ ژوئیه",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"کنسرت",
"موسیقی سنتی ایران",
"اسپانیا",
"ایتالیا",
"آلمان",
"مجلس آلمان",
"انگلیس",
"لندن",
"۲۱ ژوئیه",
"۲۰۰۴ (میلادی)",
"دانمارک",
"یورو",
"دلار آمریکا",
"فیلترگذاری اینترنتی",
"چین",
"مخچه",
"۲۰ ژوئیه",
"ماهواره مخابراتی",
"کلسیم",
"مایکروسافت",
"گوگل",
"۱۹ ژوئیه",
"اف‌بی‌آی",
"ناباروری",
"فیبر نوری",
"۱۸ ژوئیه",
"عراق",
"ایران",
"واشنگتن‌پست",
"۱۷ ژوئیه",
"اتحادیه اروپا",
"ربوکاپ",
"ژاپن",
"آسیا",
"صدام",
"اسکاتلندیارد",
"قاهره",
"فایرفاکس",
"اینترنت",
"۱۶ ژوئیه",
"فیلترینگ",
"القاعده",
"طرح ملی لینوکس",
"۱۵ ژوئیه",
"اچ آی وی",
"روسیه",
"۱۴ ژوئیه",
"۱۳ ژوئیه",
"۱۲ ژوئیه",
"۱۱ ژوئیه",
"نرم‌افزار جاسوسی",
"۱۰ ژوئیه",
"۹ ژوئیه",
"۸ ژوئیه",
"۷ ژوئیه",
"۶ ژوئیه",
"۵ ژوئیه",
"۴ ژوئیه",
"۳ ژوئیه",
"۲ ژوئیه",
"۱ ژوئیه",
"۳۰ ژوئن",
"۲۹ ژوئن",
"۲۸ ژوئن",
"۲۷ ژوئن",
"۲۶ ژوئن",
"۲۵ ژوئن",
"۲۴ ژوئن",
"محمود احمدی‌نژاد",
"رئیس جمهور ایران",
"۲۳ ژوئن",
"۲۲ ژوئن"
] | [
"۱۳۸۴"
] |
1,575 | تلسکوپ فضایی هابل | 0 | 439 | 0 | [
"رصدخانه فضایی هابل",
"تلسكوپ فضايي هابل",
"تلسکوپ هابل",
"رصدخانه فضايي هابل",
"تلسكوپ هابل",
"رصدخانهٔ فضايي هابل",
"رصدخانهٔ فضایی هابل"
] | false | 302 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "تلسکوپ فضایی هابل"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "300px"
},
{
"Item1": "زیرنویس",
"Item2": "تصویر گرفته شده از هابل، توسط شاتل [[اس‌تی‌اس-۸۲]] در هنگام ماموریت دومش"
},
{
"Item1": "بنیاد",
"Item2": "[[NASA]]، [[ESA]]، [[STScI]]"
},
{
"Item1": "alt_names",
"Item2": "HST"
},
{
"Item1": "nssdc_کد",
"Item2": "1990-037B"
},
{
"Item1": "مکان",
"Item2": "[[مدار نزدیک زمین]]"
},
{
"Item1": "نوع مدار",
"Item2": "نزدیک به دایره [[مدار نزدیک زمین]]"
},
{
"Item1": "ارتفاع",
"Item2": "۵۵۹ کیلومتر (۳۴۷ مایل)"
},
{
"Item1": "دوره",
"Item2": "۹۶–۹۷ دقیقه (۱۴–۱۵ دوره در هر روز)"
},
{
"Item1": "سرعت",
"Item2": "۷٫۵۰۰ متر بر ثانیه (۲۵٫۰۰۰ فوت بر ثانیه)"
},
{
"Item1": "شتاب گرانشی",
"Item2": "۸٫۱۶۹ متر بر مجذور ثانیه"
},
{
"Item1": "تاریخ پرتاب",
"Item2": "۲۴ آوریل، ۱۹۹۰"
},
{
"Item1": "محل پرتاب",
"Item2": "[[پایگاه فضایی کندی]]، [[فلوریدا]]"
},
{
"Item1": "وسیله حامل",
"Item2": "[[شاتل فضایی دیسکاوری]]"
},
{
"Item1": "مدت مأموریت",
"Item2": "۲۳ سال، ۶ ماه، و ۸ روز"
},
{
"Item1": "تاریخ‌خروج‌ازمدار",
"Item2": "تخمین زده ۲۰۱۶–۲۰۲۱"
},
{
"Item1": "طول موج",
"Item2": "۱۳٫۲ متر (۴۳ فوت)"
},
{
"Item1": "جرم",
"Item2": "۱۱،۱۱۰ کیلوگرم"
},
{
"Item1": "قطر",
"Item2": "۲٫۴ متر (۷٫۹ فوت)"
},
{
"Item1": "طول کانونی",
"Item2": "۵۷٫۶ متر (۱۸۹ فوت)"
}
],
"Title": "تلسکوپ فضایی"
} | هابل یکی از مهمترین اختراعات فضایی است.
تلسکوپ فضایی هابل به اختصار HST تلسکوپی است که در سال ۱۹۹۰ توسط شاتل دیسکاوری در مدار گردش قرار گرفت. نام این تلسکوپ از نام کیهانشناسی به نام ادوین هابل گرفته شد. اگر چه هابل اولین تلسکوپ فضایی نبود ولی یکی از بزرگترین و پرکاربرد ترین‌ها به‌شمار می‌آید. HST یک برنامه مشترک بین ناسا و سازمان فضایی اروپا میباشد.
پیشینه و تعمیرات
پرتاب هابل به فضا
اولین طرح تلسکوپ فضایی در سال ۱۹۲۳ تدوین شد. در دهه ۷۰ میلادی روی هابل سرمایه‌گذاری شد و قرار شد در سال ۱۹۸۳ در مدار قرار گیرد اما پروژه با تاخیر فنی و مشکل بودجه چند سالی عقب افتاد. وقتی در سال ۱۹۹۰ ماموریت آن شروع شد دانشمندان دریافتند که آینه اصلی آن در جای مناسب خود قرار نگرفته و به شدت کارایی آن را کاهش داده‌است. با این همه در سال ۱۹۹۳ به کیفیت مورد نظر دانشمندان رسید و عملیات خود را آغاز کرد. هابل اولین تلسکوپی است که میتوان آن را در فضا تعمیر کرد و تاکنون حدود ۵ بار روی آن تعمیرات صورت گرفته‌است.
آخرین ماموریت تعمیراتی هابل در سال ۲۰۰۲ میلادی انجام شد. در این ماموریت با تعویض بخش‌هایی از تلسکوپ فضایی، کارایی آن به میزان زیادی افزایش یافت. در این ماموریت صفحات خورشیدی تلسکوپ فضایی که آسیب دیده بودند، تعویض شدند. منبع تغذیه نیروی الکتریکی که انرژی تلسکوپ را فراهم می‌کرد به کلی تعویض شد و برای این کار برق تلسکوپ فضایی برای اولین بار در فضا قطع شد و ارتباطش با مرکز کنترل و فرماندهی روی زمین هم همین‌طور. همچنین در این ماموریت، دوربین فروسرخ NICMOS که به دلیل مشکل سیستم خنک‌کننده بلااستفاده مانده بود، تعمیر و راه‌اندازی شد.
علاوه بر همه این اصلاحات مهندسان ناسا دوربین بسیار قوی جدید خود موسوم به دوربین پیشرفته نقشه‌برداری را روی تلسکوپ فضایی نصب کردند. عکسهای خارق العاده این دوربین، تا مدت‌ها مورد بحث مجامع علمی جهان بود.
تلسکوپ فضایی هابل هم مانند بسیاری از ماموریت‌های فضایی موفق دیگر بیشتر از آنچه که پیش‌بینی می‌شد، کار کرده‌است و زمزمه‌ها درباره بازنشستگی‌اش به گوش میرسد. در مورد زمان پایان کار هابل و چگونگی پایان کارش حرفها متفاوت است. اما چیزی که آشکار است این است که تا تلسکوپ فضایی بعدی آماده رفتن به فضا نباشد، این اتفاق نمی‌افتد.
در روز شنبه ۱۶ مه ۲۰۰۹ تلسکوپ فضایی هابل تعمیر اساسی شد. این اولین تعمیر یک شی فضایی است شامل تعویض برخی باتری‌های آن و همچنین دوربین اصلی آن است. انتظار می‌رود پس از این تعمیر این تلسکوپ بتواند ۸ سال دیگر نیز کار کند.
کیفیت تصاویر هابل
گرفتن عکسهای رنگی با تلسکوپ فضایی هابل بسیار پیچیده‌تر از گرفتن این عکس‌ها با دوربین معمولی است. در اولین تفاوت آن است که هابل هرگز از فیلم رنگی استفاده نمی‌کند بلکه با استفاده از آشکارسازهای الکترونیکی خود نور را از فضا جمع‌آوری و ثبت میکند. این آشکارسازها عکسهای کیهانی را به صورت رنگی تولید نمی‌کنند و عکس‌ها در مرحله اول سیاه و سفیداند. عکسهای نهایی از ترکیب چند عکس سیاه و سفید که رنگ آنها در زمان پردازش به آنها اضافه شده‌است، به وجود می‌آیند. رنگها در عکسهای هابل، که به دلایل مختلف به وجود می‌آیند، همواره همان چیزی نیستند که ما از نزدیک می‌دیدیم (اگر می‌توانستیم آن اجرام را در سفینه فضایی و از نزدیک ببینیم) ما بعضی مواقع از رنگ به عنوان یک ابزار استفاده می‌کنیم به این دلیل که یا باعث بهتر دیدن جزئیات می‌شوند یا تصور و دیدن آنها رنگها از عهده چشم انسان خارج است. یک عکس نوعی هابل از ترکیب چند عکس سیاه و سفید به نمایندگی رنگهای مختلف نور به وجود می‌آید. پنج ابزار دقیق تلسکوپ هابل – دوربین‌ها، طیف نگارها و حسگرهای رهنمایی بسیار دقیق – به‌طور هماهنگ یا مجزا از هم کار می‌کنند تا عکسهای عالی را از دورترین نقاط هستی به ما برسانند. هر کدام از ابزارها برای مشاهده جهان از راهی منحصربه‌فرد در نظر گرفته شده‌اند.
تجهیزات هابل
در اینجا تعدادی از ابزارهای مهم هابل در حال و گذشته، و کار آنها را به‌طور مختصری بررسی می‌کنیم:
دوربین پیشرفته نقشه‌برداری: که در مارس سال ۲۰۰۲ میلادی نصب شده‌است، نشانگر نسل سوم ابزارهای دقیق، که روی هابل نصب شده میباشد. این دوربین در کنار دیگر وظایف به مشاهده و بررسی آب و هوا در روی دیگر سیارات منظومه شمسی، مشاهده و نقشه‌برداری از کیهان و همچنین مطالعه نوع و چگونگی توزیع ستارگان می‌پردازد.
دوربین میدان باز و سیاره‌ای هابل: زحمت کش‌ترین ابزار در تهیه مشهورترین عکسهای هابل است. این دوربین مانند دوربین اصلی هابل برای مشاهده همه چیز به کار می‌رود. در زیر دو عکس از عکسهای بسیار پرتعداد آن را می‌بینیم.
دوربین فروسرخ و طیف نگار: که می‌تواند چند هدف را همزمان طیف نگاری کند، آشکارساز گرمای هابل است حساسیت آن به امواج فروسرخ باعث شده‌است که این دوربین برای مشاهده اجرام مبهم آسمانی مانند گازها و غبار میان ستاره‌ای و همچنین مشاهده دقیق ژرفترین قسمت‌های جهان بسیار کارآمد باشد.
طیف نگار عکاسی تلسکوپ فضایی: ابزار گردانی بود که تا حدودی مانند یک منشور، نوری که از اجرام آسمانی به تلسکوپ میرسد را به رنگهای به وجود آورنه آن تجزیه میکند. در سال ۲۰۰۴ مشکلی برای آن پیش آمد و از ادامه فعالیت آن جلوگیری کرد البته این ابزار قابل تعمیر است و می‌تواند در ماموریت‌های بعدی تعمیر شود.
حسگرهای راهنمایی دقیق هابل: ابزارهای هدف‌گیری هستند که به سوی ستارگان راهنما قفل می‌شوند و موقعیت نسبی آنها را نسبت به سوژه در حال مشاهده می‌سنجند. کار تنظیمی که این ابزارها انجام می‌دهند باعث میشود هابل در حالت نشانه‌گیری درست بماند. همچنین این حسگرها برای انجام اندازه‌گیری‌های آسمانی به کار می‌روند.
نمودار مدار تلسکوپ هابل
دوربین سوژه‌های کم نور: دستگاه مخابره عکس هابل بود. عکسهایی که از میدان‌های دید بسیار کوچک گرفته شده بودند با تمام جزئیات ضبط می‌کرد. این ابزار در سال ۲۰۰۲ جای خود را به دوربین پیشرفته نقشه‌برداری داد.
کنترل زمینی هابل
تمام فعالیتهای تلسکوپ فضایی هابل توسط پایگاه‌های زمینی کنترل می‌شوند. نقطه مرکزی تمام عملیات‌ها تیم عملیات پرواز است که در مرکز پرواز فضایی گودارد واقع در مریلند، قرار دارد.
اتاق کنترل هابل
وظایف قسمت عملیات پرواز:
کنترل وضعیت سیستم‌های مکانیکی، الکتریکی و مدیریت داده‌ها و بخشهای کوچکتر
جستجو برای هر چیز غیرعادی در رفتارهای هابل
تعیین برنامه و مسیر کاری اجزای مختلف
مدیریت ارتباطات
استفاده سیستم راهنمایی ستاره‌ای
کار قسمت عملیات پرواز هابل به صورت شبانه‌روزی و هفت روز هفته میباشد. مهندسان و تکنیسین‌های مخصوص آموزش دیده که تیم عملیات پرواز را تشکیل می‌دهند در شیفت‌های چرخشی با سه یا چهار نفر در هر نوبت کار می‌کنند. یک روز کاری به کنترل، نشانه روی تلسکوپ، نظارت بر رفتار آن پشت میز فرمان و جستجوی هر چیز غیرعادی در کارهای فنی می‌گذرد.
کنترل‌کنندگان زمینی حتی از مدت ماموریت‌های سرویس همیشگی نیز مشغول‌تر می‌شوند. کمی پس از پرتاب شاتل کنترل‌کننده‌ها ماموریت‌های علمی هابل را متوقف می‌سازند. برای آماده کردن تلسکوپ بزرگ برای گرفتن آن (با شاتل) و بودن در مکان مقرر، آنها دهانه هابل را می‌بندند و آنتن تقویت بلند آن مخفی میگردد. بعد از گرفتن هابل و نصب تجهیزات جدید روی آن توسط فضانوردان، کنترل‌کننده‌ها فورا آنها را آزمایش می‌کنند. بعدا، کنترل‌کننده‌ها وارسی و آزمایش‌های جزیی‌تری روی آن انجام می‌دهند. بعد از هر ماموریت سرویس، تیم عملیات پرواز آنتن تقویتی و دریچه اصلی را باز می‌کنند. آنها سپس تمام ابزارهای قبلی و جدید را دوباره راه اندازی می‌کنند.
دید هابل و کیفیت آیینه آن
آینه پشتیبان، کداک، پشتیبانی از ساختار درونی آن دیده میشود به دلیل آن است که با یک سطح بازتابنده پوشش داده نشده‌است.
مکان هابل بالای جو زمین است. اگر جه این مکان دارای برتریهای زیادی است، اما این نکته فقط قسمتی از جواب این سوال است. بدون دید قوی، هابل نمی‌توانست چنین عکسهای مفیدی را از مکان‌های بی‌همتا بگیرد. چشم‌های هابل در حقیقت سیستمی هستند که مجموعه نوری تلسکوپ نام دارند. این سیستم از دو آینه تشکیل میشود. سیستم نوری هابل یک طرح درست نوری موسوم به Ritchey-Chretien گاسگرین است که در آن شکل و طراحی مخصوص دو آینه عکسهایی از بزرگترین میدان دید ممکن را کانونی می‌کنند. آیینه‌های هابل بسیار صاف هستند و سطحی به دقت شکل داده شده برای بازتاب نور دارند. آنها با تراش شیشه با ساینده‌ها به وجود آمده‌اند به‌طوری‌که سطحشان بیشتر از یک هشتصد هزارم در یک اینچ از شکل منحنی انحراف ندارد. اگر آینه اصلی هابل قطری هم اندازه با قطر زمین داشت، ارتفاع بزرگترین برآمدگی آن تنها شش اینچ می‌شد.
فعالیتهای ترویجی
ای‌اس‌ای پادکستی ویدئویی به نام هابل‌کست Hubblecast منتشر میکند، که هدف‌اش آموزش مسائل علمی برای عموم است.
اکتشافات و دستاوردها
ویدئو از تلسکوپ هابل
هابل به حل بسیاری از مشکلات نجوم که دانشمندان قبل از در مدار قرار گرفتن آن با آنها دست و پنجه نرم می‌کردند کمک کند.
این تلسکوپ توانست فاصله میان ستارگان را دقیق‌تر اندازه‌گیری کرده و سرعت گسترش جهان را تنها با ۱۰ درصد خطا تخمین بزند.
همچنین هابل توانست سن جهان و راهی در پیشه رو دارد را اندازه‌گیری و به دست دهد که این نتایج ناقض بسیاری از نظریات قبلی بود.
تصاویر با دقت بالای این تلسکوپ امکان مشاهده چگونگی شکل‌گیری سیاه چاله‌ها را در کهکشان‌های نزدیک به ما را فراهم کرد و نیز توانست کهکشانهایی را که میلیاردها سال نوری از ما فاصله دارند را آشکارسازی کرده و درهای جدیدی از علم را برای دانشمندان بگشاید.
هابل هر روز بین ۱۰ تا ۱۵ گیگابایت تصویر برای ستاره‌شناسان ارسال میکند. حجم این داده‌ها تاکنون بیش از ۱۰ ترابایت بوده است.
هابل بیش از ۴۰۰۰۰۰ رصد جداگانه از اجرام آسمانی به عمل آورده‌است.
هزاران مقاله نجوم بر اساس اطلاعات هابل نوشته شده‌است.
هابل اولین تلسکوپ نوری بود که توانست از یک سیاه چاله تصویر برداری کند. این سیاه چاله جرمی معادل چندین میلیارد برابر خورشید دارد.
هابل برای اولین بار تصاویری واضح از تولد و مرگ ستارگان ارائه داد.
در سال ۱۹۹۴ هابل از برخورد ستاره‌ای دنباله دار با مشتری تصویربرداری کرد.
دورترین و قدیمیترین اجرام آسمانی نسبت به زمین که تاکنون نور آنها به زمین رسیده‌است نیز توسط هابل ثبت شده‌اند.
ثبت تصویری با فاصله ۱۳ میلیارد سال نوری از زمین
در ۹ ژانویه ۲۰۱۳ دورترین ابرنواختر شناخته شده، توسط تلسکوپ هابل کشف شد. فاصله این ابرنواختر حدود ۱۰ میلیارد سال نوری است.
جانشین هابل
مقایسه آینه تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ فضایی جیمز وب
پروژه تلسکوپ فضایی بعدی به نام تلسکوپ فضایی جیمز وب به اختصار JWST با اندازه‌ای بزرگتر و قدرتی بالاتر و البته هدفهایی متفاوت در دست طراحی است. ابعاد این تلسکوپ بزرگتر از هابل است و دارای آینه‌ای عظیم خواهد بود که بر قدرت رصدگری آن می‌افزاید و به علاوه نسبت به هابل دورتر از زمین مستقر خواهد شد.
بودجه ۸٫۸ میلیارد دلاری تلسکوپ JWST آن را به یکی از بزرگترین و پر هزینه‌ترین پروژه‌های تاریخ ناسا مبدل ساخته‌است. چهار ابزار علمی بسیار پیشرفته برای تلسکوپ فضایی جیمز وب در نظر گرفته شده‌است؛ ابزار مادون قرمز متوسط برای تهیه تصاویر شبیه هابل از کهکشانها، دنباله دارها و اجرام آسمانی سنگین توسط کنسرسیوم اروپا آماده شده و در سال ۲۰۱۲ به ناسا تحویل داده شد. دوربین فیلتردار مجهز به حسگرهای دقیق FGS-TFI برای تصاویر با وضوح تصویری بالا از سایر اجرام آسمانی نیز توسط آژانس فضایی کانادا ساخته و سال گذشته در اختیار ناسا قرار گرفته‌است. ابزار دوربین مادون قرمز نزدیک و طیف نگار مادون قرمز نزدیک نیز تا سال ۲۰۱۳ آماده خواهد شد. پس از این مرحله، عملکرد هر چهار ابزار علمی بر روی تلسکوپ فضایی جیمز وب با ابعاد یک زمین تنیس و شعاع آینه ۵٫۶ متری مورد آزمایش قرار می‌گیرد و تست‌های نهایی از سال ۲۰۱۵ آغاز میشود. ناسا امیدوار است که برنامه تلسکوپ فضایی هابل با عمر ۲۳ سال را تا سال ۲۰۱۸ و همزمان با پرتاب شدن تلسکوپ فضایی جیمز وب تمدید کند. آلبرتو کونتی دانشمند دیگر پروژه جیمز وب می‌گوید این ماموریت فراتر از جستجوی صرف برای کشف حیات است، در این ماموریت برای کشف شواهدی از اولین ستاره جهان و اطلاعاتی درباره شکل‌گیری کهکشانها و حیات نیز تلاش خواهد شد. به گفته وی این تلسکوپ یکی از اصلی‌ترین موانع برای بررسی فرایند شکل‌گیری سیاره‌ها، یعنی غبارهای فروسرخ را از سر راه اخترشناسان برخواهد داشت. | [
"اس‌تی‌اس-۸۲",
"ناسا",
"سازمان فضایی اروپا",
"مؤسسه علوم تلسکوپ فضایی",
"مدار نزدیک زمین",
"پایگاه فضایی کندی",
"فلوریدا",
"فضاپیمای دیسکاوری",
"تلسکوپ",
"شاتل دیسکاوری",
"ادوین هابل",
"تلسکوپ فضایی",
"سرمایه‌گذاری",
"صفحه خورشیدی",
"نیروی الکتریکی",
"دوربین پیشرفته نقشه‌برداری",
"بازنشستگی",
"زمان پایان",
"فیلم رنگی",
"سفینه فضایی",
"چشم انسان",
"ابزار دقیق",
"آب و هوا",
"منظومه شمسی",
"نقشه‌برداری",
"امواج فروسرخ",
"اجرام آسمانی",
"هدف‌گیری",
"مرکز پرواز فضایی گودارد",
"مریلند",
"راه اندازی",
"جو زمین",
"آینه",
"زمین",
"اندازه‌گیری",
"سن جهان",
"سیاه چاله",
"گیگابایت",
"ستاره‌شناس",
"داده‌ها",
"ترابایت",
"نجوم",
"تصویر برداری",
"خورشید",
"دنباله دار",
"سیاره مشتری",
"سال نوری",
"دانش در ۲۰۱۳",
"ابرنواختر",
"تلسکوپ فضایی جیمز وب",
"مادون قرمز",
"کهکشان",
"وضوح تصویری",
"آژانس فضایی کانادا",
"زمین تنیس",
"هابل سه‌بعدی",
"بزرگترین تلسکوپ‌های جهان"
] | [
"تلسکوپ فضایی هابل",
"آزمایش‌های علم فضا",
"ادوین هابل",
"پادکست‌های علم",
"پرواز در فضا در ۱۹۹۰ (میلادی)",
"پرواز فضایی",
"تجهیزات علمی",
"تصادفات و حوادث فضایی",
"رصدخانه‌های فضایی",
"سازمان فضایی اروپا",
"فضاپیماهای پرتاب شده به وسیله شاتل فضایی",
"فضاپیماهای پرتاب‌شده در ۱۹۹۰ (میلادی)",
"لاکهید کورپوریشن",
"ماهواره‌های در حال گردش به دور زمین",
"ماهواره‌های ناسا",
"مهندسی هوافضا"
] |
1,576 | برتو مونارد | 0 | 8 | 0 | [
"برتو مانرد"
] | false | 2 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | برتو مونارد (Berto Monard) نخستین اخترشناس آماتوری است که یک انفجار پرتو گاما را مشاهده کرد. برتو مونارد که در آفریقای جنوبی زندگی میکند، این فوران گاما را در روز ۲۵ ژوئیه ۲۰۰۳، ۷٫۱ ساعت بعد از فوران اصلی با تلسکوپ ۱۲ اینچی یا حدودا ۳۰ سانتی متری‌اش رصد کرد.
او پس از این که اعلان AAVSO را برای این فوران گاما دریافت کرد، با کمک عکسبرداری CCD متوالی موفق به تشخیص این جرم شد.
مونارد پیش از این، رصد ۱۰ ابرنواختر را هم در کارنامه نجومی‌اش دارد. | [
"اخترشناس آماتور",
"انفجار پرتو گاما",
"آفریقای جنوبی",
"۲۵ ژوئیه",
"۲۰۰۳ (میلادی)",
"تلسکوپ",
"ابرنواختر",
"سانتی متر"
] | [
"اخترشناسان اهل آفریقای جنوبی"
] |
1,578 | نقشه‌بردار سراسر مریخ | 0 | 36 | 0 | [
"نقشه‌بردار سراسر مريخ",
"نقشه بردار سراسر مریخ",
"نقشه بردار سراسر مريخ"
] | false | 17 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | thumb
نقشه‌بردار سراسر مریخ از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۶ بر فراز مریخ بوده و بیش از ۲۰ هزار بار دور این سیاره چرخیده است. حاصل این همه گردش هم بیش از ۱۲۰ هزار تصویر از مناطق مختلف مریخ است. دوربینهای قوی این نقشه‌بردار تصویرهایی بسیار دقیق از سطح مریخ تهیه کرده‌اند که تفکیک‌پذیری بعضی از آنهابه اندازه‌ایست که میتوان عارضه‌ای به اندازه یک مینی‌بوس! را در آن تشخیص داد. MGS موفق شد تا نخستین اطلس سراسر مریخ را تهیه کند.
اگرچه این مدارگرد از تمام سیاره عکس گرفته ولی عکسهایی مورد توجه محقق‌هاست که تفکیک‌پذیری بالایی داشته باشد و جزئیات بیشتری را معلوم کند. این نوع عکس‌ها از خیلی جاهای مریخ گرفته شده ولی نه از همه جاهایی که لازم هست.
برای استفاده بهینه از این چشم آماده و تیزبین روی مریخ، مدیران طرح به فکر پذیرش سفارش و پیشنهاد عکس از مردم افتادند. یعنی هرکسی می‌تواند به آنها بگوید که به فلان دلیل و به خاطر فلان احتمال از منطقه خاصی، با MGS عکس بگیرند. تمام پیشنهادها برای عکسبرداری و دلایلش بررسی می‌شوند و اگر پذیرفته شوند، هروقت که مدارگرد از بالای محل موردنظر عبور کند، عکسی که سفارش داده شده، گرفته میشود. | [
"مریخ",
"تفکیک‌پذیری",
"اطلس",
"مدارگرد",
"آتشفشان",
"Schiaparelli crater",
"Sinus Sabaeus quadrangle",
"مانیومنت ولی",
"Aeolis quadrangle"
] | [
"نقشه‌بردار سراسر مریخ",
"اکتشاف مریخ",
"پرواز در فضا در ۱۹۹۶ (میلادی)",
"جغرافیای مریخ",
"فضاپیماهای پرتاب‌شده با راکت دلتا ۲",
"فضاپیماهای پرتاب‌شده در ۱۹۹۶ (میلادی)",
"کاوشگرهای فضایی از کار افتاده",
"کاوشگرهای فضایی ناسا",
"لاکهید مارتین در بخش ماهواره و فضا",
"ماموریت‌های فضایی در مریخ",
"ماهواره‌های از کار افتاده در مدار مریخ",
"مریخ"
] |
1,579 | باشگاه نجوم | 3 | 18 | 0 | [] | false | 1 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | باشگاه نجوم عنوانی است که به جلسات ماهانه و جمع‌های نجومی در مناطق مختلف ایران اطلاق میشود. در این باشگاه‌ها اخبار نجومی، معرفی کارهای نجومی، سخنرانی علمی، کارگاه‌ها و مباحث متنوع نجومی و مهمتر از همه گپ‌های دوستانه منجمهای آماتور انجام میشود اطلاق میشود. اولین باشگاه از این دست در تهران برگزار شد. بعد از برگزاری باشگاه نجوم در تهران، آماتورها در شهرهای دیگر هم باشگاه برپا کردند. در اصفهان، مشهد، رشت، همدان، تهران وبیرجند هر ماه باشگاه نجوم به صورت منظم برگزار میشود که توسط اعضای گروههای نجومی این شهرها اداره میشود. در مشهد، انجمن نجوم مشهد با همکاری آموزش و پرورش برگزار کننده این باشگاه هستند. در اصفهان هم شهرداری اصفهان و مرکز آموزش نجوم ادیب باشگاه نجوم اصفهان را با همکاری گروه‌ها و علاقمندان به نجوم هدایت می‌کنند، در همدان نیز مرکز اخترشناسی ابن صلاح همدانی با همکاری علاقمندان به نجوم برگزار کننده باشگاه‌ها میباشد. در تهران نیز باشگاه توسط انجمن نجوم ایران اداره میشود. در اهواز نیز انجمن نجوم این شهر اداره کننده این باشگاه است.
همچنین در استان گیلان، گروههای نجم شمال، سها، سمپاد از رشت، اکلیل شمالی از لاهیجان و خواجه نصیر از دانشگاه منجیل اداره کننده باشگاه نجوم رشت می‌باشند؛ که به تازگی انجمن نجوم ثاقب رشت نیز به این باشگاه پیوسته است.
انجمن‌های اخترشناسی ایران | [
"ایران",
"تهران",
"اصفهان",
"مشهد",
"رشت",
"همدان",
"بیرجند",
"انجمن نجوم مشهد",
"مرکز آموزش نجوم ادیب",
"باشگاه نجوم اصفهان",
"مرکز اخترشناسی ابن صلاح همدانی",
"انجمن‌های اخترشناسی ایران"
] | [
"اخترشناسی در ایران"
] |
1,580 | آسمان‌نمای مسکو | 0 | 8 | 0 | [
"آسمان نماي مسكو",
"آسمان نمای مسکو",
"اسمان‌نمای مسکو",
"اسمان نماي مسكو",
"اسمان نمای مسکو"
] | false | 2 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | آسمان‌نمای مسکو آسمان‌نمایی است که از سال ۱۹۲۹ در شهر مسکو آغاز به‌کار کرد. این آسمان‌نما تا دهه ۸۰ میلادی (اوج کار آسمان‌نما) مورد توجه منجمهای آماتور و حرفه‌ای روسیه بود. با بروز مشکلات سیاسی و اقتصادی، کمکهای دولتی به این آسمان‌نما قطع شد و در سال ۱۹۹۴ آسمان‌نما بسته شد.
در سال ۲۰۰۴ و بعد از حدود ۱۰ سال تخریب، فرسودگی و بی‌توجهی به این آسمان‌نما، طرح بازسازی این مرکز آغاز شد. | [
"آسمان‌نما",
"۱۹۲۹ (میلادی)",
"مسکو",
"۱۹۹۴ (میلادی)",
"۲۰۰۴ (میلادی)"
] | [
"آسمان‌نماها"
] |
1,581 | نظریه بازیها | 0 | 316 | 0 | [
"نظریه‌ی بازیها",
"نظریهٔ بازیها",
"نظریه بازیها",
"تئوری بازیها",
"تئوری بازیها",
"نظريه بازيها",
"نظريهٔ بازيها",
"نظریه بازی ها",
"نظریهٔ بازیها",
"تئوری بازی",
"انواع بازیها در نظریه بازیها",
"انواع بازی ها در نظریه بازی ها",
"نظريه بازي ها",
"انواع بازي ها در نظريه بازي ها",
"انواع بازی ها در نظریهٔ بازی ها",
"انواع بازیها در نظریهٔ بازیها",
"تئوري بازي",
"تئوري بازيها",
"تئوري بازي ها",
"تئوری بازی ها",
"انواع بازي ها در نظريهٔ بازي ها",
"نظريهٔ بازي ها",
"نظریهٔ بازی ها",
"نظريه ي بازيها",
"نظریه ی بازیها",
"نظریه بازی"
] | false | 156 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | نظریه بازی با استفاده از مدل‌های ریاضی به تحلیل روش‌های همکاری یا رقابت موجودات منطقی و هوشمند می‌پردازد. نظریه بازی، شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی است که در علوم اجتماعی و به ویژه در اقتصاد، زیست‌شناسی، مهندسی، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، علوم رایانه، بازاریابی، فلسفه و پوکر مورد استفاده قرار می‌گیرد. نظریه بازی در تلاش است تا بوسیله ریاضیات، رفتار را در شرایط راهبردی یا در یک بازی که در آنها موفقیت فرد در انتخاب کردن، وابسته به انتخاب دیگران میباشد، برآورد کند.
نظریه بازی تلاش میکند تا رفتار ریاضی حاکم بر یک موقعیت استراتژیک (تضارب منافع) را مدلسازی کند. این موقعیت، زمانی پدید می‌آید که موفقیت یک فرد وابسته به راهبردهایی است که دیگران انتخاب می‌کنند. هدف نهایی این دانش، یافتن راهبرد بهینه برای بازیکنان است.
در ابتدا نظریه بازی معادل با بازی مجموع-صفر بود، که در آن سود (یا زیان) یک شرکت‌کننده، دقیقا متعادل با زیان‌های (یا سودهای) سایر شرکت کنندگان میباشد و بازیکن‌ها چیزی را به دست می‌آورند که بازیکن دیگری آن را از دست داده باشد.
امروزه نظریه بازی یک واژه مادر برای علومی که به تحلیل رفتار منطقی متقابل انسانها، حیوانات و رایانه‌ها می‌پردازند میباشد.
بازی
یک بازی شامل مجموعه‌ای از بازیکنان، مجموعه‌ای از حرکت‌ها یا راه بردها و نتیجه مشخصی برای هر ترکیب از راه بردها میباشد. پیروزی در هر بازی تنها تابع شانس نیست بلکه اصول و قوانین ویژه خود را دارد و هر بازیکن در طی بازی سعی میکند با به‌کارگیری آن اصول، خود را به برد نزدیک کند. رقابت دو کشور برای دستیابی به انرژی هسته‌ای، سازوکار حاکم بر روابط بین دو کشور در حل یک مناقشه بین‌المللی، رقابت دو شرکت تجاری در بازار بورس کالا نمونه‌هایی از بازیها هستند.
تاریخچه
درسال ۱۹۲۱ یک ریاضیدان فرانسوی به نام امیل برل برای نخستین بار به مطالعه تعدادی از بازیهای رایج در قمارخانه‌ها پرداخت و چند مقاله در مورد آنها نوشت. او در این مقاله‌ها بر قابل پیش‌بینی بودن نتایج این نوع بازیها از راه‌های منطقی، تاکید کرده بود.
گرچه برل نخستین کسی بود که به‌طور جدی به موضوع بازیها پرداخت اما به دلیل آنکه تلاش پیگیرانه‌ای برای گسترش و توسعه ایده‌های خود انجام نداد، بسیاری از مورخین ایجاد نظریه بازی را نه به او بلکه به جان فون نویمان ریاضیدان مجارستانی نسبت داده‌اند.
آنچه نویمان را به گسترش نظریه بازی ترغیب کرد، توجه ویژه او به یک بازی با ورق بود. او دریافته بود که نتیجه این بازی صرفا با تئوری احتمالات تعیین نمی‌شود. او شیوه بلوف زدن در این بازی را فرمول‌بندی کرد. بلوف زدن در بازی به معنای راه کاری برای فریب دادن دیگر بازیکنان و پنهان کردن اطلاعات از آنها میباشد.
در سال ۱۹۴۴ او به همراه اسکار مونگسترن که اقتصاددانی اتریشی بود، کتاب نظریه بازیها و رفتار اقتصادی را نوشتند. اگر چه این کتاب صرفا به منظور کاربردهای اقتصادی نوشته شده بود اما کاربردهای آن در روانشناسی، جامعه‌شناسی، سیاست، جنگ، بازیهای تفریحی و بسیاری زمینه‌های دیگر نیز به زودی آشکار شد.
فون نویمان بر پایه راهبردهای موجود در یک بازی ویژه شبیه شطرنج توانست کنش‌های میان دو کشور ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی را در خلال جنگ سرد با در نظر گرفتن آنها به عنوان دو بازیکن در یک بازی مجموع صفر، مدلسازی کند.
از آن پس پیشرفت این دانش با سرعت بیشتری در زمینه‌های مختلف پی گرفته شد و از جمله در دهه ۱۹۷۰ به‌طور چشم‌گیری در زیست‌شناسی برای توضیح پدیده‌های زیستی به کار گرفته شد.
در سال ۱۹۹۴ جان فوربز نش به همراه جان هارسانی و راینهارد سیلتن به خاطر مطالعات خلاقانه خود در زمینه نظریه بازی، برنده جایزه نوبل اقتصاد شدند. در سالهای پس از آن نیز بسیاری از برندگان جایزه نوبل اقتصاد از میان متخصصین نظریه بازی انتخاب شدند. آخرین آنها، ژان تیرول فرانسوی است که در سال ۲۰۱۴ این جایزه را کسب کرد.
کاربردها
نظریه بازی در مطالعه طیف گسترده‌ای از موضوعات کاربرد دارد. از جمله نحوه تعامل تصمیم گیرندگان در محیط رقابتی به شکلی که نتایج تصمیم هر عامل موثر بر نتایج کسب شده سایر عوامل میباشد. در واقع ساختار اصلی نظریه بازیها در بیشتر تحلیل‌ها شامل ماتریسی چند بعدی است که در هر بعد مجموعه‌ای از گزینه‌ها قرار گرفته‌اند که در آرایه‌های این ماتریس نتایج کسب شده برای عوامل در ازاء ترکیبهای مختلف از گزینه‌های مورد انتظار است. یکی از اصلی‌ترین شرایط بکارگیری این نظریه در تحلیل محیط‌های رقابتی، وفاداری عوامل متعامل در رعایت منطق بازی است. در صورتی که این پیش شرط به هر دلیل رعایت نگردد، یا بایستی در انتظار نوزایی ساختار جدید دیگری از منطق تحلیلی بازیگران متعامل بود یا به دلیل عدم پیش‌بینی نتایج بازی یا گزینه‌های مورد انتظار سیستم تصمیم گیرنده به سراغ سایر روش‌های تحلیل در یک چنین محیط‌های تصمیم‌گیری رفت. هر چه قدر توان پیش‌بینی گزینه‌ها و نتایج حاصل از انتخاب آنها بیشتر باشد، عدم قطعیت در این تکنیک کاهش می‌یابد. نوعی از بازی نیز وجود دارد که به دلیل اینکه امکان برآورد احتمال وقوع نتایج در آنها وجود ندارد به بازیهای ابهام شهرت دارند.
اقتصاد
این نظریه در ابتدا برای درک مجموعه بزرگی از رفتارهای اقتصادی به عنوان مثال نوسانات شاخص سهام در بورس اوراق بهادار و افت‌وخیز بهای کالاها در بازار مصرف‌کنندگان ایجاد شد. تحلیل پدیده‌های گوناگون اقتصادی و تجاری نظیر پیروزی در یک مزایده، معامله، داد و ستد، شرکت در یک مناقصه، از دیگر مواردی است که نظریه بازی در آن نقش ایفا میکند.
تعادل نش
پژوهش‌ها در این زمینه اغلب بر مجموعه‌ای از راهبردهای شناخته شده به عنوان تعادل در بازیها استوار است. این راه بردها اصولا از قواعد عقلانی به نتیجه می‌رسند. مشهورترین تعادل‌ها، تعادل نش است. براساس نظریه تعادل نش، اگر فرض کنیم در هر بازی با استراتژی مختلط، بازیکنان به طریق منطقی و معقول راهبردهای خود را انتخاب کنند و به دنبال حد اکثر سود در بازی هستند، دست کم یک راهبرد برای به دست آوردن بهترین نتیجه برای هر بازیکن قابل انتخاب است و چنانچه بازیکن راه‌کار دیگری به غیر از آن را انتخاب کند، نتیجه بهتری به دست نخواهد آورد.
علوم اجتماعی
کاربرد نظریه بازیها در شاخه‌های مختلف علوم مرتبط با اجتماع از جمله سیاست (همانند تحلیل‌های بروس بوئنو د مسکیتا)، جامعه‌شناسی، و حتی روانشناسی در حال گسترش است.
زیست‌شناسی
در زیست‌شناسی نظریه بازی برای درک بسیاری از پدیده‌ها بکار می‌رود. زیست شناسان نظریه بازی تکاملی و استراتژی تکامل پایدار را برای توضیح روابط غیرمنتظره حیوانات بکار برده‌اند. همچنین آنها نوعی از بازیها به نام بازی hawk-dov را برای تحلیل رفتار جنگجویانه و تشکیل قلمرو مستقل مورد استفاده قرار داده‌اند.
علوم رایانه‌ای
امروزه این نظریه کاربرد فزاینده‌ای در منطق و دانش رایانه دارد. دانشمندان این رشته‌ها از برخی بازیها برای مدلسازی محاسبات و نیز به عنوان پایه‌ای نظری برای سامانه‌های چندعاملی استفاده می‌کنند. همچنین دانشمندان علوم کامپیوتر بازیها را برای مدلسازی محاسبات فعل و انفعالی بکار می‌برند. (محاسبات فعل و انفعالی یعنی محاسباتی که در طی آنها با جهان خارج ارتباط برقرار میشود. به عنوان مثالی از یک ارتباط ساده میان محاسبه گر و محیط پیرامون میتوان به پرسیدن یک سوال مانند درخواست یک ورودی و یا جواب دادن به یک سوال مانند ارسال خروجی، اشاره کرد)
هم چنین این نظریه نقش مهمی در مدلسازی الگوریتمهای برخط دارد. (در علوم کامپیوتر الگوریتم آن لاین به الگوریتمی اطلاق میشود که می‌تواند ورودی‌های خود را بطور قطعه به قطعه پردازش کند و نیازی به در دسترس بودن تمام ورودی‌ها در ابتدا نیست)
کاربردهای این نظریه تا آن جا پیش رفته‌است که در توصیف و تحلیل بسیاری از رفتارها در فلسفه و اخلاق ظاهر میشود.
علوم سیاسی
کاربرد نظریه بازی در علم سیاست در مسائلی مانند تقسیم عادلانه، اقتصاد سیاسی،انتخاب عمومی، نظریه سیاست مثبت و نظریه انتخاب اجتماعی بکار می‌رود. در هر یک از این موضوعات پژوهشگران مدل‌های نظری بازی را به‌گونه‌ای توسعه داده‌اند که اغلب رای‌دهندگان، موقعیت‌ها، گروههای ذینفع و سیاستمداران به عنوان بازیگران تلقی می‌شوند.
فلسفه
نظریه بازیها توسط برخی نویسندگان برای بررسی دلایل فلسفی تعهد بکار رفته‌است. برخی دیگر با استفاده از آن به بررسی رابطه میان اخلاق و منافع شخصی پرداخته‌اند. عده‌ای دیگر از نظریه بازیها برای توضیح تمایلات غیرمنتظره بشری به اخلاق و رفتارهای متناظر آن در حیوانات استفاده می‌کنند.
اخیرا برخی از محققان از نظریه بازی برای حل مسائل مربوط به تروریسم مانند مدلسازی رفتار تروریست‌ها استفاده کرده‌اند
تعریف‌های اصلی
بازی
هرگاه سود یک موجودیت تنها در گرو رفتار خود او نبوده و متاثر از رفتار یک یا چند موجودیت دیگر باشد، و تصمیمات دیگر تاثیر مثبت و منفی بر روی سود او داشته باشند، یک بازی میان دو یا چند موجودیت یاد شده شکل گرفته‌است.
رفتار بخردانه یا عقلایی
اصل مهم نظریه بازیها بر بخردانه بودن رفتار بازیکنان است. بخردانه بودن به این معنا است که هر بازیکن تنها در پی بیشینه کردن سود خود بوده و هر بازیکن می‌داند که چگونه می‌تواند سود خود را بیشتر کند؛ بنابراین حدس زدن رفتار ایشان که بر اساس نمودار هزینه-فایده است آسان خواهد بود. مانند بازی شطرنج که میتوان حدس زد که حریف بازی با تجربه چه تصمیمی خواهد گرفت.
استراتژی
استراتژی مهارت خوب بازی کردن یا محاسبه بکارگیری مهارت به بهترین وجه است.
تفکر استراتژیک
فکر کردن به بازی حریف و تصمیمات او و واکنش‌های احتمالی را تفکر استراتژیک می‌گویند.
ساختار بازی
هر بازی از سه بخش اساسی تشکیل شده‌است: بازیکن‌ها، کنش‌ها و ترجیحات.
بازیکن‌ها
بازیکن‌ها در اصل همان تصمیم گیرندگان) بازی می‌باشند. بازیکن می‌تواند شخص، شرکت، دولت و … باشد.
کنش‌ها
مجموعه‌ای است از تصمیمات و اقداماتی که هر بازیکن می‌تواند انجام دهد.
نمایه عمل
هر زیر مجموعه‌ای از مجموعه اعمال ممکن را یک نمایه گوییم.
تابع منفعت
اولویت‌های یک بازیکن در اصل مشوق‌های بازیکن برای گرفتن یا نگرفتن تصمیمی میباشد به عبارت دیگر بیان گر نتیجه و امتیاز بازیکن در صورت گرفتن تصمیم متناظر با آن میباشد.
انواع بازی
نظریه بازی علی‌الاصول می‌تواند روند و نتیجه هر نوع بازی از دوز گرفته تا بازی در بازار بورس سهام را توصیف و پیش‌بینی کند.
تعدادی از ویژگی‌هایی که بازیهای مختلف بر اساس آنها طبقه‌بندی می‌شوند، در زیر آمده‌است. اگر کمی دقت کنید از این پس می‌توانید خودتان بازیهای مختلف یا حتی پدیده‌ها و رویدادهای مختلفی را که در پیرامون خود با آنها مواجه می‌شوید به همین ترتیب تقسیم‌بندی کنید.
متقارن - نامتقارن
بازی متقارن بازی‌ای است که نتیجه و سود حاصل از یک راه برد تنها به این وابسته است که چه راهبردهای دیگری در بازی پیش گرفته شود؛ و از این که کدام بازیکن این راهبرد را در پیش گرفته‌است مستقل است. به عبارت دیگر اگر مشخصات بازیکنان بدون تغییر در سود حاصل از به‌کارگیری راه بردها بتواند تغییر کند، این بازی متقارن است. بسیاری از بازی‌هایی که در یک جدول ۲*۲ قابل نمایش هستند، اصولا متقارنند.
بازی جوجه و معمای زندانی (در ادامه توضیح داده خواهد شد) نمونه‌هایی از بازی متقارن هستند.
بازیهای نامتقارن اغلب بازی‌هایی هستند که مجموعه راهبردهای یکسانی برای بازیکنان در بازی وجود ندارد. البته ممکن است راهبردهای یکسانی برای بازیکنان موجود باشد ولی آن بازی نامتقارن باشد.
مجموع صفر - مجموع ناصفر
بازیهای مجموع صفر بازی‌هایی هستند که ارزش بازی در طی بازی ثابت می‌ماند و کاهش یا افزایش پیدا نمی‌کند. در این بازیها، سود یک بازیکن با زیان بازیکن دیگر همراه است. به عبارت ساده‌تر یک بازی مجموع صفر یک بازی برد-باخت مانند دوز است و به ازای هر برنده همواره یک بازنده وجود دارد.
اما در بازیهای مجموع ناصفر راهبردهایی موجود است که برای همه بازیکنان سودمند است.
تصادفی - غیر تصادفی
بازیهای تصادفی شامل عناصر تصادفی مانند ریختن تاس یا توزیع ورق هستند و بازیهای غیر تصادفی بازی‌هایی هستند که دارای راهبردهایی صرفا منطقی هستند. در این مورد میتوان شطرنج و دوز را مثال زد.
با آگاهی کامل – بدون آگاهی کامل
بازیهای با آگاهی کامل، بازی‌هایی هستند که تمام بازیکنان می‌توانند در هر لحظه تمام ترکیب بازی را در مقابل خود مشاهده کنند، مانند شطرنج.
از سوی دیگر در بازیهای بدون آگاهی کامل ظاهر و ترکیب کل بازی برای بازیکنان پوشیده‌است، مانند بازی‌هایی که با ورق انجام میشود.
مفاهیم نظریه بازیها
تعادل نش
به حالت پایداری در یک بازی اطلاق میگردد که با فرض ثابت بودن راهبرد سایر بازیکنان، یک بازیکن با تغییر بازی خود نتواند به شرایط بهتری دست یابد. ا
نمونه‌هایی از بازیها
بازی جوجه (Chicken Game)
دو نوجوان در اتومبیل‌هایشان با سرعت به طرف یکدیگر می‌رانند، بازنده کسی است که اول فرمان اتومبیلش را بچرخاند و از جاده منحرف شود.
بنابراین:
اگر یکی بترسد و منحرف شود دیگری می‌برد؛
اگر هر دو منحرف شوند هیچکس نمی‌برد اما هر دو باقی می‌مانند؛
اگر هیچ‌کدام منحرف نشوند هر دو ماشین‌هایشان (و یا حتی احتمالا زندگیشان را) می‌بازند؛
بنا بر این به احتمال زیاد یا هر دو تصادف کرده یا مساوی می‌شوند و احتمال برد یکی خیلی کم است.
معمای زندانی (Prisoner’s dilemma)
دو نفر متهم به شرکت در یک سرقت مسلحانه، در جریان یک درگیری دستگیرشده‌اند و هر دو جداگانه مورد بازجویی قرار می‌گیرند. در طی این بازجویی با هریک از آنها جداگانه به این صورت معامله میگردد:
اگر دوستت را لو بدهی تو آزاد می‌شوی ولی او به پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
اگر هر دو یکدیگر را لو بدهید، هر دو به سه سال حبس محکوم خواهید شد.
اگر هیچ‌کدام همدیگر را لو ندهید، هر دو یک‌سال در یک مرکز بازپروری خدمت خواهید نمود.
در این بازی به نفع هر دو زندانی است که هر دو گزینه سوم را انتخاب کنند، ولی چون هر کدام از آنها به دنبال کسب بهترین نتیجه برای خود یعنی آزاد شدن است و به طرف مقابل نیز اعتماد ندارد دوست خود را لو می‌دهد و در نتیجه هر دوی زندانی‌ها متضرر می‌شوند.
نظریه بازیهای فرگشتی
نظریه بازیهای فرگشتی بر پایه «نظریه فرگشت داروین» استوار است. طبق نظریه داروین در یک اکوسیستم جمعیت گونه‌هایی که با محیط سازگارتر هستند رشد میکند و برعکس جمعیت گونه‌هایی که با محیط کمتر سازگار هستند رو به زوال می‌گذارد. البته این روند تا جایی ادامه خواهد یافت که آنقدر جمعیت گونه‌های سازگارتر رشد کند تا تنازع فی‌مابین خود آن جمعیت (بر سر منابع محدود مورد نیاز آنها) باعث کاهش سازگاری آنها با محیط شود و بدین ترتیب رشد آنها متوقف شود.
برای مدل کردن دینامیک در محیط‌هایی که استراتژی‌هایی به صورت کلان در میان جمعیت وجود دارد، قیاسا همین مدل استفاده میگردد. در منبع ؟ اثبات شده که دینامیک جمعیت به مطابق رابطه زیر تغییر میکند که به «معادله تکثیر» (Replicator Dynamic) مشهور است:
x ̇_a (t)=x_a (t)(R_a (t)-R ̅(t))
که در آن درصدی از جمعیت که از استراتژی a استفاده می‌کنند را با x_a و سازگاری برگزیدگان استراتژی a را با R_a و میانگین سازگاری‌ها در میان جمعیت با R ̅(t) مشخص میشود. | [
"مدل (ریاضی)",
"راجر میرسون",
"ریاضیات کاربردی",
"علوم اجتماعی",
"علم اقتصاد",
"زیست‌شناسی",
"مهندسی",
"علوم سیاسی",
"روابط بین‌الملل",
"علوم رایانه",
"بازاریابی",
"فلسفه",
"پوکر",
"بازی مجموع-صفر",
"واژه مادر",
"شانس",
"انرژی هسته‌ای",
"بازار بورس کالا",
"امیل برل",
"قمارخانه",
"جان فون نویمان",
"مجارستان",
"اسکار مونگسترن",
"اقتصاددان",
"اتریش",
"نظریه بازیها و رفتار اقتصادی",
"شطرنج",
"ایالات متحده آمریکا",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"جنگ سرد",
"جان فوربز نش",
"جان هارسانی",
"راینهارد سیلتن",
"جایزه نوبل اقتصاد",
"نوبل اقتصاد",
"ژان تیرول",
"فرانسه",
"بورس اوراق بهادار",
"تعادل نش",
"سیاست",
"بروس بوئنو د مسکیتا",
"جامعه‌شناسی",
"روانشناسی",
"منطق",
"دانش رایانه",
"سامانه چندعامله",
"اخلاق",
"هزینه-فایده",
"دوز",
"بورس",
"جوجه (بازی)",
"معمای زندانی",
"مجموع ناصفر",
"تاس",
"نظریهٔ فرگشت داروین",
"معادله تکثیر",
"نظریهٔ بازیها",
"جهاد دانشگاهی",
"دانشگاه تهران"
] | [
"نظریه بازیها",
"اقتصاد",
"اقتصاد ریاضی",
"جان فون نویمان",
"رده‌های دارای طبقه‌بندی‌های مجلات اقتصادی",
"روش‌های جامعه‌شناسی",
"روش‌های کمی و ریاضی (اقتصاد)",
"ساختار ریاضیات",
"علوم صوری",
"ویکی‌سازی رباتیک",
"هوش مصنوعی"
] |
1,582 | حزب ناسیونال‌سوسیالیست کارگران آلمان | 3 | 870 | 0 | [
"حزب نازي",
"حزب ملي كارگران سوسياليست آلمان",
"حزب نازی آلمان",
"نازي",
"نازیها",
"نازیها",
"حزب ملی کارگران سوسیالیست آلمان",
"ناسیونال سوسیالیست",
"حزب ملي سوسياليست كارگران آلمان",
"حزب ناسیونال سوسیال کارگران آلمان",
"حزب سوسیالیست ملی کارگران آلمان",
"ناسیونال‌سوسیالیسم",
"حزب ملی سوسیالیست کارگران المان",
"حزب سوسياليست ملي كارگران آلمان",
"حزب سوسیالیست ملی کارگران المان",
"حزب ملي سوسياليست كارگران المان",
"حزب ملي كارگران سوسياليست المان",
"حزب ملی کارگران سوسیالیست المان",
"حزب نازي آلمان",
"حزب نازی المان",
"حزب ناسيونال سوسيال كارگران آلمان",
"حزب ناسیونال سوسیال کارگران المان",
"حزب ناسيونال سوسياليست ملي آلمان",
"حزب ناسیونال سوسیالیست ملی المان",
"حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران آلمان",
"حزب سوسياليست ملي كارگران المان",
"حزب نازي المان",
"حزب ناسيونال سوسيال كارگران المان",
"حزب ناسيونال سوسياليست ملي المان",
"حزب ناسيونال سوسياليست كارگران آلمان",
"حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران المان",
"حزب ناسيونال سوسياليست كارگران المان",
"حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان",
"حزب ناسيونال سوسياليست آلمان",
"حزب ناسیونال سوسیالیست المان",
"نازيها",
"نازي ها",
"نازی ها",
"ناسيونال سوسياليست",
"حزب ناسيونال سوسياليست المان",
"حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان",
"نازی",
"حزب نازی"
] | false | 652 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "حزب ناسیونال‌سوسیالیست کارگران آلمان"
},
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei"
},
{
"Item1": "logo",
"Item2": "Emblem of the National Socialist German Workers' Party"
},
{
"Item1": "leader1_title",
"Item2": "Party Chairman"
},
{
"Item1": "leader1_name",
"Item2": "[[آنتون درکسلر]] <small>(1920–1921)</small>[[آدولف هیتلر]] <small>(1921–1945)</small>[[مارتین بورمان]] <small>(1945)</small>"
},
{
"Item1": "leader2_title",
"Item2": "موسس"
},
{
"Item1": "leader2_name",
"Item2": "[[آنتون درکسلر]]"
},
{
"Item1": "predecessor",
"Item2": "[[حزب کارگران آلمانی]]"
},
{
"Item1": "slogan",
"Item2": "\"''''\""
},
{
"Item1": "headquarters",
"Item2": "[[مونیخ]]، [[آلمان]]"
},
{
"Item1": "newspaper",
"Item2": "''[[فولکیشر بئوباختر]]''"
},
{
"Item1": "student_wing",
"Item2": "[[اتحادیه دانشجویان آلمانی ناسیونال‌سوسیالیست]]"
},
{
"Item1": "youth_wing",
"Item2": "[[جوانان هیتلری]]\n* [[اتحادیه دختران آلمان]]"
},
{
"Item1": "wing1_title",
"Item2": "شاخه‌های شبه نظامی"
},
{
"Item1": "wing1",
"Item2": "''''''''"
},
{
"Item1": "wing2_title",
"Item2": "شاخه ورزشی"
},
{
"Item1": "wing3_title",
"Item2": "شاخه زنان"
},
{
"Item1": "wing3",
"Item2": "[[اتحادیه زنان ناسیونال‌سوسیالیست]]"
},
{
"Item1": "membership",
"Item2": "کمتر از ۶0 (1920)۸٫۵ میلیون (۱۹۴۵)"
},
{
"Item1": "ideology",
"Item2": "[[نازیسم]][[پان‌ژرمنیسم]]"
},
{
"Item1": "position",
"Item2": "[[راست افراطی]]"
},
{
"Item1": "colours",
"Item2": "<!\r\n> [[سیاه]]، [[سفید]]، [[سرخ]]<!\r\n> [[قهوه‌ای]] <small>(عرف)</small>"
},
{
"Item1": "flag",
"Item2": "Parteiflagge"
},
{
"Item1": "country",
"Item2": "Germany"
}
],
"Title": "political party"
} | نشان حزب نازی
پرچم حزب نازی
حزب ناسیونال‌سوسیالیست کارگران آلمان (به اختصار: ان اس د آ پ) که معمولا با نام حزب نازی نیز شناخته میشود. یک حزب سیاسی بین سالهای ۱۹۱۹ تا ۱۹۴۵ بود. قبل از تبدیل به حزب سوسیالیست ملی کارگران آلمان به نام حزب کارگران آلمان (به اختصار: DAP) فعالیت می‌کرد که در سال ۱۹۲۰ تغییر نام داد. آخرین رهبر حزب آدولف هیتلر، صدراعظم و پیشوای آلمان بود. وی در سال ۱۹۳۳ به دست رئیس‌جمهور وقت آلمان پاول فون هیندنبورگ به صدراعظمی منصوب شد. ایدئولوژی‌های کلی حزب تاکید بر شکست کمونیسم و لیبرالیسم بود. حزب نازی بر قدرت متمرکز در یک دولت و یک حزب واحد تاکید می‌کرد، همچنین تاکید بر اصلاح و خلوص نژادی ملت آلمان از اهداف کلی حزب به‌شمار می‌رفت.
ریشه اولیه ۱۹۱۸–۱۹۲۳
۱۹۱۹ تا ۱۹۳۷ نقطه‌چین‌های قرمز مناطق جدا شده از آلمان را نشان می‌دهد
حزب از یک گروه کوچک با تمایلات ملی‌گرایانه در آخرین سالهای جنگ جهانی اول شکل گرفت. ابتدا در برمن گروهی در اوایل سال ۱۹۱۸ با نام کمیته رایگان برای صلح کارگران آلمان اعلام موجودیت کرد. آنتون درکسلر در تاریخ ۷ مارس ۱۹۱۸ در مونیخ شعبه‌ای از این گروه را تشکیل داد. درکسلر، یک قفل‌ساز ساده و از اعضای ارتش در جنگ اول جهانی بود. وی آتش‌بس تلخ و معاهده ورسای را ظلمی بزرگ به خود و ملت آلمان می‌دانست و خواستار مخالفت و تحولی انقلابی بود. درکسلر هم با معاهده ورسای مخالف بود و هم با حرکت تدریجی اطرافیان خود به سمت مارکسیسم و کمونیسم. او ملت آلمان را ملتی آزاد و قدرتمند می‌دانست و نمی‌توانست ذلت وارد شده بر ملت خویش را تحمل کند. درکسلر وضعیت خشونت‌ها و بی‌ثباتی‌ها را نتیجه روی کار آمدن جمهوری دست نشانده سرمایه‌داران یهودی آمریکا می‌دانست. او جمهوری وایمار را خارج از طبقات فرودست و در خدمت سرمایه‌داران می‌خواند.
در تاریخ ۵ ژانویه ۱۹۱۹ میلادی، درکسلر به همراه گوتفرید فدر و دیتریش اکارت و کارل هارر و بیست کارگر دیگر از راه‌آهن مونیخ به بحث درباره ایجاد حزبی مستقل از کمیته رایگان برای صلح بر اساس اصول سیاسی که درکسلر بیان کرد، بحث کردند. این گفتگو سرانجام به تاسیس حزب انجامید. درکسلر پیشنهاد کرد که نام این حزب، حزب سوسیالیست آلمان باشد اما کارل هارر مخالف بود و درکسلر را متقاعد کرد که ایجاد حزبی با نام سوسیالیست آلمان ممکن است موجب شود تا در افکار عمومی به عنوان یک حزب مارکسیستی یا کمونیستی شهرت پیدا کند. کارل هارر پیشنهاد کرد تا نام حزب کارگران آلمان تغییر پیدا کند. آنها همچنان بر استفاده از واژه سوسیالیسم برای معرفی حزب خود استفاده می‌کردند اما سوسیالیسم را به معنی رفاه اجتماعی می‌خواستند نه یک حکومت سوسیالیستی افراطی. این حزب به سرعت گسترش یافت و به رقیبی برای احزاب قدرتمند آلمانی از جمله حزب سوسیال دموکرات آلمان و حزب کمونیست آلمان (به اختصار: KPD) تبدیل شد. حزب کارگران آلمان به صراحت اعلام کرد: با بولشویک‌ها و هر حزبی که در پی منافع کشورهای خارجی یا سازمان‌های بین‌المللی باشد مخالف است.
DAP (حزب کارگران آلمان) در ابتدا، یک گروه کوچک با ۵۵ عضو بود. دولت وایمار که فعالیتهای این حزب را مشکوک به براندازی تلقی کرده بود جاسوسانی را به درون حزب فرستاد. آدولف هیتلر که در آن هنگام مامور اطلاعات ارتش آلمان بود، در ظاهر به این حزب پیوست تا فعالیتهای این حزب را گزارش دهد؛ ولی او کم‌کم با دیدگاه‌های این حزب آشنا شد. هیتلر که قدرت سخنوری خوبی داشت به تدریج به یکی از سخنگوهای ماهر حزب تبدیل شد. در میان اعضای اولیه حزب میتوان به رودلف هس، هانس فرانک و آلفرد روزنبرگ اشاره کرد که بعدها همگی در سمت‌های بالایی مشغول به فعالیت شدند.
هیتلر اکنون جذب این حزب شده بود و نه تنها مخالفتی با این حزب نداشت بلکه به یکی از ستونهای اصلی این حزب تبدیل شده بود. هیتلر از سازمان اطلاعات ارتش خارج شد و رسما به اعضای این حزب پیوست. او در اولین قدم تعداد افراد حزب را برای شماره‌گذاری از عدد ۵۰۰ شروع کرد بدین ترتیب اعضای حزب به جای آنکه ۵۵ اعلام شود ۵۵۵ نفر اعلام شد. این اولین و بزرگترین تبلیغ برای این حزب بود. DAP (حزب کارگران آلمان) به وسیله یک کمیته هفت نفره اداره می‌شد. هیتلر توانست به کمیته هفت نفره راه پیدا کند. دومین اقدام هیتلر تغییر نام حزب در ۲۴ فوریه ۱۹۲۰ بود اکنون واژه سوسیالیست ملی هم به نام حزب افزوده شد و بدین صورت نام این حزب به حزب ملی کارگران سوسیالیست آلمان (به اختصار: NSDP) معرفی شد.
هیتلر کشف کرد که سخنوری بسیار خوب است. او در مراسم‌های گوناگون سخنرانی می‌کرد و سخنان آتشین و ملی گرایانه او به جذب هرچه بیشتر مردم کمک بزرگی کرد. درکسلر دیگر در خود توان رهبری حزب را نمی‌دید زیرا حزب روز به روز بزرگتر و قدرتمندتر می‌شد، بنابراین درکسلر مجبور بود تا فردی لایق‌تر از خود را به جایگزینی خود انتخاب کند. هیتلر در ۲۸ ژوئیه ۱۹۲۱ میلادی از سوی درکسلر، به عنوان رهبر حزب معرفی شد. هیتلر توانست درکسلر را متقاعد کند که هیئت هفت نفره مدیریت این حزب لغو شود؛ بنابراین هیتلر توانست به عنوان رئیس جدید این حزب برنامه‌های خود را بدون مزاحمت، اجرا کند. اولین اقدام هیتلر پس از ریاست، تشکیل گروه شبه نظامی حزب به نام اس آ بود. هیتلر در اولین قدم اعلام کرد که دو هدف کلی در حزب دارد اولین هدف: پیشرفت آلمان و دومین هدف: مقابله با دشمنان درجه اول آلمان (یعنی فرانسه، انگلیس و شوروی) که در چنگال سرمایه یهودیان اسیر هستند. هیتلر در قدم بعدی صلیب شکسته را به عنوان نمادی آریایی به عنوان نماد حزب انتخاب کرد. در طی سالهای ۱۹۲۱ و ۱۹۲۲ میلادی، این حزب رشد قابل توجهی داشت.
در ژانویه ۱۹۲۳ میلادی، دولت فرانسه منطقه صنعتی رور را در پی پرداخت نشدن غرامت جنگ جهانی اول اشغال کرد. این اشغال موجب هرج و مرج شد. ویلیام کونو استعفا کرد و تلاشهای حزب کمونیست آلمان (KPD) بی‌نتیجه ماند. در چنین شرایطی که غرور ملی آلمان بار دیگر زیر پا گذاشته شده بود، هیتلر با سخنرانی‌های آتشین خود به مخالفت با سیاستهای دولت آلمان پرداخت و همین امر باعث شد تا تعداد اعضای حزب به شدت افزایش پیدا کند و در همین مدت ۲۰،۰۰۰ نفر تا پایان ماه نوامبر به اعضای حزب افزوده شد. در چنین شرایطی اعضای حزب تصمیم گرفتند به کمک ژنرال لودندورف در سالن آبجو مونیخ گرد هم‌آیی کوچکی بر پا کنند و سپس در اعتراض به وضع کنونی دست به کاری بزنند. این اعتراضات در نهایت ناکام ماند در صبح آن روز یعنی ۹ نوامبر هم تعداد ۲۰،۰۰۰ نفر از اعضا در اعتراض به هرج و مرج به وجود آمده در مونیخ دست به تظاهرات زدند که پلیس بر روی آنها آتش گشود و ۱۶ نفر از آنها کشته شدند. هیتلر، لودندورف و تعدادی دیگر دستگیر شدند و به خاطر آنچه خیانت به دولت و ملت خوانده شد در مارس ۱۹۲۴ میلادی، محاکمه و به زندان انداخته شدند. در این هنگام بود که هیتلر کتاب نبرد من را نوشت. پس از این رویدادها فعالیت حزب نازی، ممنوع اعلام شد.
آمدن به قدرت ۱۹۲۵–۱۹۳۳
۱۹۳۰
۱۹۳۰. "ما خواهان نان و آزادی هستیم"
۱۹۳۲ مجلس ملی آلمان. "مردم حق دارند به لیست شماره ۱ حزب نازی رای دهند"
آدولف هیتلر پس از آزادی دوباره اقدام به تجدید سازمان کرد. اما متعهد شد که گروه شبه نظامی حزب را منحل کند و اقدامی علیه دولت وقت انجام ندهد. البته هیتلر با کمک هاینریش هیملر اس اس را در آوریل ۱۹۲۵ تاسیس کردند و همچنین تمرکز بیشتری در جذب زنان در حزب گرفتند. به تدریج وضعیت حزب رو به وضعیت عادی بود. رودلف هس به عنوان جانشین آدولف هیتلر در حزب منصوب شد. به تدریج افرادی مانند یوزف گوبلز و هرمان گورینگ هم فعالیت خود را در حزب آغاز کردند. در این دوره بیشترین اعضای حزب را کارگران بیکار تشکیل می‌دادند و همچنین شعار معروف حزب به نام سلام هیتلر (Heil Hitler) نیز در همین سال تصویب شد. نازیها در رقابت‌های انتخاباتی ۱۹۲۴ مجلس ملی (رایشتاگ) و مجلس قانونگذاری ایالتی شرکت کردند اگرچه نتایج در ابتدا موفقیت‌آمیز نبود و بیش از ۳٪ از کل آرا در مجلس ملی و تنها ۲،۶٪ از آرای مجلس قانونگذاری به نازیها تعلق گرفت عمده‌ترین حامیان نازیها در مناطقی مانند اشلسویگ، مکلنبورگ، فوریومرن و پروس شرقی بودند و این در حالی بود که مناطق روهر و هامبورگ به سوسیال دموکراتها یا حزب کمونیست رای داده بودند و مابقی مناطق به حزب مرکزی رای داده بودند. ایجاد برنامه هدف دار و شعارهای ملی گرایانه نازیها و ضعف حزب‌های رقیب باعث شد تا پایان سال ۱۹۲۹ جمعیت اعضای حزب به بیش از ۱۳۰،۰۰۰ نفر برسد. وضعیت نابه‌سامان اقتصادی و بی‌کفایتی احزابی مانند حزب کمونیست (به اختصار: KPD) و سایر احزاب و همچنین برنامه‌های مشخص حزب نازی باعث شد تا در انتخابات رایشتاگ (مجلس ملی) در سال ۱۹۳۰ نازیها بتوانند ۱۸،۳٪ از کل آرا را به خود اختصاص داده و دومین حزب پیروز پس از سوسیال دموکراتها باشند. هیتلر نشان داد که این سرباز کهنه‌کار با سخنرانی‌های آتشینش حتی موثر‌تر از رادیو و هواپیما می‌تواند به جذب اعضای جدید کمک کند. او علاوه بر قدرت سخنوری خود اینک دکتر گوبلز را نیز به عنوان رئیس تبلیغات منصوب کرده بود.
هیتلر با توجه به تضعیف احزاب سنتی چشم‌انداز خوبی را برای رقابت‌های آینده پیش‌بینی می‌کرد. از آن سو ناتوانی احزاب دموکرات در حل و فصل مشکلات داخلی حزبی و تشکلیل یک جبهه قوی و همچنین روی گردانی مردم از احزاب کمونیستی و در راس آنها حزب کمونیست زمینه را برای یکه‌تازی حزب هیتلر فراهم می‌کرد. در سال ۱۹۳۱ و ۱۹۳۲ بحران سیاسی به وجود آمده بود. هیتلر توانست با برنامه‌های دقیق اقتصادی که ارائه می‌کرد و همچنین با وعده لغو معاهده ورسای تعداد بسیاری از مردم را به سوی خویش جذب کند. هیتلر همچنین آشکارا یهودیان را دلیل ورشکستی‌های مداوم اقتصاد آلمان می‌دانست و همچنین مدام از قدرت گرفتن کمونیستها و افکار ضد خدای آنها به مردم اخطار می‌داد. در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۱۹۳۲ انتخابات رایشستاگ صورت گرفت و حزب نازی ۳۷،۴٪ کل آرا را به خویش اختصاص داد و به بزرگترین حزب رایشستاگ تبدیل شد. در سوی دیگر مجموع آرای حزب نازی و KPD حزب کمونیسم آلمان ۵۲٪ کل آرا را تشکیل می‌داد و این اکثریت، هرگز موفق به همکاری مناسب با هم نشدند. کشمکش بر سر انتخاب صدراعظم در رایشستاگ سال ۱۹۳۲ ادامه داشت. رئیس‌جمهور هیندنبورگ به خوبی می‌داند که دیگر احزاب وابسته به آمریکا هیچ قدرتی در رایشستاگ ندارند و تنها احزاب قدرتمند نازیها و حزب کمونیست آلمان هستند که در مجموع بیش از ۵۰٪ از کل مجلس را به خود اختصاص داده‌اند. در ابتدا تمام محافل سیاسی گمان می‌کردند فرانتس فون پاپن از طرف رئیس‌جمهور به عنوان صدراعظم معرفی شود اما رئیس‌جمهور هیندنبورگ در ۳۰ ژانویه ۱۹۳۳ آدولف هیتلر را به عنوان رهبر حزب اکثریت رایشستاگ به عنوان صدر اعظم و مسئول تشکیل کابینه معرفی کردند.
قدرت ۱۹۳۳–۱۹۴۵
پاول فون هیندنبورگ
در ۲۷ فوریه ۱۹۳۳ رایشستاگ به طرز مشکوکی آتش گرفت. پس از تحقیقات، پلیس اعلام کرد اعضای حزب کمونیست آلمان اقدام به آتش زدن رایشستاگ کرده‌اند. رئیس‌جمهور هیندنبورگ به صدراعظم هیتلر دستور داد شخصا پی‌گیر شود. هیتلر از فرصت به دست آمده بیشترین استفاده را کرد و بلافاصله دستور دستگیری سران حزب کمونیست را صادر کرد و دفاتر این حزب را در سراسر آلمان غیرقانونی اعلام کرد. در انتخابات مارس ۱۹۳۳ حزب کمونیست آلمان حذف شده بود و نازیها توانستند با کمک حزب دوست، یعنی حزب ملی گرایان آلمان (به اختصار: DNVP) اکثریت پارلمان را با قدرت بیشتری به دست آوردن در این انتخابات ۵۱،۸٪ از کل آرا نصیب نازیها و حزب ملی گرایان شد. در گام موثر بعدی هیتلر و هم حزبی‌هایش قوانین را مجدد بررسی کردند و این بار طوری قوانین را تنظیم کردند که بتوانند برنامه‌های مورد نظر خود را اجرایی کنند. از طرفی حزب کمونیست که غیرقانونی اعلام شده بود مخالف تغییر در قانون اساسی بود همچنین تنها حزب مخالف در رایشستاگ حزب سوسیال دموکرات بود که آنها هم از رای اندکی بر خوردار بودند. مخالفت احزاب مانعی بزرگ بر سر راه پیشرفت برنامه‌های مورد نظر هیتلر و حزب نازی بود. پس از جنگ جهانی اول احزاب بسیاری در سطح کشور آلمان ایجاد شده بود که عمدتا توسط دولتهای خارجی تامین مالی و حمایت می‌شدند. آدولف هیتلر و کابینه‌اش قانونی را در تاریخ ۱۴ ژوئیه ۱۹۳۳ به رایشستاگ بردند که بر اساس آن احزابی که بر قوانین ثبت شده در رایشستاگ اعتراض دارند یا در نظم دولت و پیش برد برنامه خلل ایجاد کنند غیرقانونی اعلام شده و فعالیتشان به حالت تعلیق در خواهد آمد و به کمک این قانون حزب نازی توانست یکی پس از دیگری احزاب آلمان را غیرقانونی و منحل اعلام کند.
اما حزب نازی در برخی موارد همکاری‌هایی نیز با احزاب دیگر داشت. در این راستا هیالمار شاخت که عضو حزب دموکرات آلمان بود را به عنوان رئیس بانک مرکزی و سپس وزیر اقتصاد انتخاب کرد. پس از این تاریخ شتاب پیشرفت‌های آلمان و اجرای هر چه بهتر برنامه سرعت چشم‌گیری به خود گرفت. یکی دیگر از اقدامات دولت هیتلر پاکسازی کمونیستها و یهودیها و مشخص کردن وابستگی آنها به خارج از کشور بود. دولت آدولف هیتلر در سپتامبر ۱۹۳۵ قوانینی که به قوانین نورنبرگ معروف شد تصویب و منتشر کرد که به موجب آن یهودیان از حق شهروندی خود محروم و ازدواج یک آلمانی با یک یهودی ممنوع شد. در سال ۱۹۳۶ یهودیان برنامه‌ای برای اعتراض در مراسم المپیک آلمان را در دستور کار خود قرار داده بودند. اما اداره جاسوسی آلمان به خوبی از این اقدام یهودیان آگاه بود.
دوران جنگ و پس از آن
در سال ۱۹۳۹ و با آغاز جنگ جهانی دوم هیچکس فکر نمی‌کرد که درگیریها به این حد گسترده باشد خصوصا پس از فتح فرانسه هیتلر اعلام کرد که باید شخصا تمرکز بیشتری بر روی جنگ داشته باشد در این مدت تقریبا کار را وزرای هیتلر به تنهایی اداره می‌کردند در این سالها عمده‌ترین مشکل مردم سکونت بود، متفقین شهرها را بمباران می‌کردند و به همین دلیل وضعیت خانه بسیار بد بود. در چنین شرایط سختی هر از چندی توسط سران ارتش تحرکاتی بر ضد هیتلر انجام می‌شد که نمونه آنها تلاش برای سرنگونی هیتلر در ۲۰ ژوئیه ۱۹۴۴ بود که ناموفق ماند. جنگ با پیروزی‌های چشم گیر آلمان آغاز شد اما بعد به ضرر آلمان پیش رفت و نهایتا آلمان شکست خورد. بسیاری از سران نازی یا در طول جنگ کشته شدند یا در دادگاه‌های نورنبرگ محاکمه شدند یا به کشورهای خارجی گریختند و سعی کردند با هویت جعلی به وطن بازگردند که در بسیاری از مواقع دستگیر شدند. آلمان به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شد. کمونیستها در شرق آلمان می‌توانستند انتقام خود را از حزب نازی بگیرند اما در غرب هنوز هم می‌شد در سیاست مردم آلمان میهن‌پرستی را دید.
در سال ۱۹۴۹ تلاشهایی برای ایجاد دوباره احزاب ملی‌گرا انجام شد که مهمترین آنها ایجاد حزب رایش آلمان (به اختصار: DRP) بود که شامل پنج نفر از نازی‌های سابق بود اما این حزب پس از شکست‌های متوالی در سال ۱۹۵۳ منحل شد. پس از آن حزب دموکرات ملی آلمان تشکیل شد که همچنان به فعالیت ادامه می‌دهد اما چندین بار دادگاه قانون اساسی فدرال آلمان تلاش کرده‌است با عنوان نئو نازی بودن از فعالیت این حزب جلوگیری کند و هر بار موفق به اثبات و انحلال این حزب نشده‌است. تا سال ۲۰۰۴ تعداد ۵،۳۰۰ نفر عضو این حزب شده‌اند و بیش از ۵٪ از کرسی‌های مجلس فدرال آلمان را نیز به خود اختصاص داده‌است.
نتایج انتخابات فدرال حزب نازی
تاریخ
آراء
درصد
صندلی در رایشستاگ
توضیح
مه ۱۹۲۴
۱،۹۱۸،۳۰۰
۶،۵٪
۳۲
هیتلر در زندان
دسامبر ۱۹۲۴
۹۰۷،۳۰۰
۳،۰٪
۱۴
هیتلر از زندان آزاد شده‌است
مه ۱۹۲۸
۸۱۰،۱۰۰
۲،۶٪
۱۲
سپتامبر ۱۹۳۰
۶،۴۰۹،۶۰۰
۱۸،۳٪
۱۰۷
پس از بحران مالی
ژوئیه ۱۹۳۲
۱۳،۷۴۵،۸۰۰
۳۷،۴٪
۲۳۰
نوامبر ۱۹۳۲
۱۱،۷۳۷،۰۰۰
۳۳،۱٪
۱۹۶
مارس ۱۹۳۳
۱۷،۲۷۷،۰۰۰
۴۳،۹٪
۲۸۸
هیتلر صدراعظم است
ترکیب حزب نازی
بر اساس اعلام حزب نازی پیش از انحلال عضویت در این حزب معمولا در رده قشر میانی و ضعیف مردم بود. در آخرین آمار منتشر شده توسط حزب نازی ۷٪ اعضا دهقانان، ۳۵٪ کارگران و بیش از ۵۱٪ از اعضا را قشر متوسط اعلام کرده‌اند. در هنگام قدرت گیری، حزب ۲ میلیون عضو فعال داشت که تا پایان فعالیت حزب به بیش از ۸،۵ میلیون عضو فعال ارتقا پیدا کرده بود.
عضویت نظامی
عمدتا اعضای حزب که علاقه به فعالیتهای نظامی داشتند در وافن اس اس مشغول می‌شدند. افراد ارتش حق عضویت در حزب را نداشتند.
به‌طور خاص گروههای شبه نظامی برای کنترل تجمعات، جشن‌ها و حفاظت از رهبران حزب‌ها تشکیل می‌شدند. گروه اس آ اولین گروه شبه نظامی حزب بود، سپس اس اس ایجاد شد و پس از آن گروه جوانان هیتلری و سپس گروههای کوچکتری مانند NSFK و NSKK ایجاد شد.
عضویت دانشجویی
در سال ۱۹۲۶ بخش ویژه‌ای در حزب به عنوان برقراری ارتباط با جمعیت دانشجویی ایجاد شد که به تشکیل کلوپ دانشجویان سوسیالیست ملی آلمان منجر شد (به اختصار: NSDStB).
نماد حزب
پرچم نازی از یک صلیب شکسته به عنوان نماد آریایی و همچنین رنگهای قرمز، سیاه و سفید استفاده شده بود که گفته میشود به نمایندگی از خون و خاک است و تعریفی دیگر از پرچم رایش دوم است. صلیب شکسته به نمایندگی از سمبول‌های آریایی و نشان نژاد آریایی و همچنین ترکیب رنگی که گفته شده بر گرفته از پرچم طراحی شده در سال ۱۸۷۱ متعلق به رایش دوم. عقاب آلمانی در واقع بر گرفته از نمادهای قدیمی آلمان است که در بالای صلیب شکسته در حلقه برگ‌های بلوط ایستاده‌است. هنگامی که سر عقاب به سمت چپ خود نگاه میکند نماد حزب نازی و در مقابل هنگامی که به سمت راست خود نگاه میکند سمبل آلمان است.
آلمان نازی
آدولف هیتلر
نازیسم
جنگ جهانی دوم
حزب سومکا
کمونیسم
سوسیال دموکراسی
سوسیالیسم
اقتصاد دستوری
کره شمالی | [
"آنتون درکسلر",
"آدولف هیتلر",
"مارتین بورمان",
"حزب کارگران آلمانی",
"پیشوا (لقب)",
"مونیخ",
"آلمان",
"فولکیشر بئوباختر",
"اتحادیه دانشجویان آلمانی ناسیونال‌سوسیالیست",
"جوانان هیتلری",
"اتحادیه دختران آلمان",
"اس آ",
"اساس",
"اتحادیه تربیت بدنی ناسیونال‌سوسیالیست رایش",
"اتحادیه ٔ زنان ناسیونال‌سوسیالیست",
"نازیسم",
"پان‌ژرمنیسم",
"راست افراطی",
"سیاه",
"سفید",
"سرخ",
"قهوه‌ای",
"۱۹۱۹ (میلادی)",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"۱۹۲۰ (میلادی)",
"۱۹۳۳ (میلادی)",
"رئیس‌جمهور",
"پاول فون هیندنبورگ",
"کمونیسم",
"لیبرالیسم",
"۱۹۳۷ (میلادی)",
"جنگ جهانی اول",
"برمن",
"۱۹۱۸ (میلادی)",
"۷ مارس",
"قفل",
"ارتش",
"جنگ اول جهانی",
"معاهده ورسای",
"مارکسیسم",
"یهودی",
"آمریکا",
"۵ ژانویه",
"گوتفرید فدر",
"دیتریش اکارت",
"کارل هارر",
"کارگر",
"راه‌آهن",
"مارکسیست",
"سوسیالیسم",
"حزب کمونیست آلمان ۱۹۱۸",
"بلشویک",
"جمهوری وایمار",
"رودلف هس",
"هانس فرانک",
"آلفرد روزنبرگ",
"هیتلر",
"ناسیونالیسم",
"۲۸ ژوئیه",
"شبه نظامی",
"فرانسه",
"انگلیس",
"شوروی",
"صلیب شکسته",
"آریایی",
"منطقه رور",
"نوامبر",
"اریش لودندورف",
"آبجو",
"۹ نوامبر",
"پلیس",
"نبرد من",
"هاینریش هیملر",
"اس اس",
"آوریل",
"۱۹۲۵ (میلادی)",
"زن",
"یوزف گوبلز",
"هرمان گورینگ",
"۱۹۲۴ (میلادی)",
"۱۹۲۹ (میلادی)",
"۱۹۳۰ (میلادی)",
"رادیو",
"هواپیما",
"۱۹۳۱ (میلادی)",
"۱۹۳۲ (میلادی)",
"اقتصاد آلمان",
"۲۰ ژوئیه",
"رایشستاگ",
"فرانتس فون پاپن",
"۳۰ ژانویه",
"۲۷ فوریه",
"۱۴ ژوئیه",
"هیالمار شاخت",
"سپتامبر",
"۱۹۳۵ (میلادی)",
"ازدواج",
"۱۹۳۶ (میلادی)",
"المپیک",
"۱۹۳۹ (میلادی)",
"جنگ جهانی دوم",
"خانه",
"۱۹۴۹ (میلادی)",
"۱۹۵۳ (میلادی)",
"۲۰۰۴ (میلادی)",
"مه (ماه)",
"دسامبر",
"۱۹۲۸ (میلادی)",
"ژوئیه",
"مارس",
"کشاورز",
"۱۹۲۶ (میلادی)",
"دانشجو",
"قرمز",
"خون",
"خاک",
"رایش دوم",
"۱۸۷۱ (میلادی)",
"عقاب",
"بلوط",
"مارک",
"آلمان نازی",
"حزب سومکا",
"سوسیال دموکراسی",
"اقتصاد دستوری",
"کره شمالی"
] | [
"آدولف هیتلر",
"آلمان نازی",
"احزاب وایمار آلمان",
"انحلال‌های ۱۹۴۵ (میلادی) در آلمان",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۱۹ (میلادی) در آلمان",
"حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان",
"حزب‌های راست‌گرا",
"حزب‌های بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۹ (میلادی)",
"حزب‌های ضد کمونیست",
"حزب‌های منحل‌شده در ۱۹۴۵ (میلادی)",
"حزب‌های نازی",
"سازمان‌های بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۹ (میلادی)",
"سازمان‌های منحل شده در ۱۹۴۵ (میلادی)",
"ضد کمونیسم در آلمان",
"هولوکاست",
"یهودستیزی در آلمان"
] |
1,583 | آلمان نازی | 6 | 1,882 | 0 | [
"رایش سوم",
"آلمان نازي",
"رايش سوم",
"دولت نازی",
"رژیم نازی آلمان",
"رژیم نازی",
"آلمان هیتلری",
"رایش آلمان از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵",
"المان نازی",
"المان نازي",
"آلمان هيتلري",
"المان هیتلری",
"المان هيتلري",
"دولت نازي",
"رايش آلمان از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵",
"رایش المان از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵",
"رایش آلمان از 1933 تا 1945",
"رژيم نازي",
"رژيم نازي آلمان",
"رژیم نازی المان",
"رايش المان از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵",
"رايش آلمان از 1933 تا 1945",
"رایش المان از 1933 تا 1945",
"رژيم نازي المان",
"رايش المان از 1933 تا 1945",
"ارتش نازی"
] | false | 1,611 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "native_name",
"Item2": "''Großdeutsches Reich''"
},
{
"Item1": "conventional_long_name",
"Item2": "رایش آلمان بزرگ"
},
{
"Item1": "common_name",
"Item2": "آلمان"
},
{
"Item1": "continent",
"Item2": "اروپا"
},
{
"Item1": "country",
"Item2": "آلمان"
},
{
"Item1": "era",
"Item2": "[[دوره بین دو جنگ جهانی]]/[[جنگ جهانی دوم]]"
},
{
"Item1": "event_start",
"Item2": "[[تصرف قدرت]]"
},
{
"Item1": "year_start",
"Item2": "۱۹۳۳"
},
{
"Item1": "date_start",
"Item2": "۳۰ ژانویه"
},
{
"Item1": "event1",
"Item2": "[[استانداردسازی]]"
},
{
"Item1": "date_event1",
"Item2": "۲۷ فوریه ۱۹۳۳"
},
{
"Item1": "event2",
"Item2": "[[آنشلوس]]"
},
{
"Item1": "date_event2",
"Item2": "۱۲ مارس ۱۹۳۸"
},
{
"Item1": "event3",
"Item2": "[[جنگ جهانی دوم]]"
},
{
"Item1": "date_event3",
"Item2": "۱ سپتامبر ۱۹۳۹"
},
{
"Item1": "event4",
"Item2": "[[مرگ آدولف هیتلر]]"
},
{
"Item1": "date_event4",
"Item2": "۳۰ آوریل ۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "event_end",
"Item2": "[[تسلیم آلمان]]"
},
{
"Item1": "year_end",
"Item2": "۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "date_end",
"Item2": "۷/۸ مه"
},
{
"Item1": "house1",
"Item2": "[[رایشسرات]] <sup>۴</sup>"
},
{
"Item1": "type_house1",
"Item2": "شورای دولت"
},
{
"Item1": "p1",
"Item2": "جمهوری وایمار"
},
{
"Item1": "flag_p1",
"Item2": "Flag_of_Germany_(3-2_aspect_ratio).svg"
},
{
"Item1": "p2",
"Item2": "زار (جامعه ملل)"
},
{
"Item1": "flag_p2",
"Item2": "Flag of Saar 1920-1935.svg"
},
{
"Item1": "p3",
"Item2": "دولت فدرال اتریش"
},
{
"Item1": "flag_p3",
"Item2": "Flag of Austria.svg"
},
{
"Item1": "p4",
"Item2": "جمهوری چکوسلواکی (۱۹۱۸–۱۹۳۸)جمهوری چکوسلواکی"
},
{
"Item1": "flag_p4",
"Item2": "Flag of Czechoslovakia.svg"
},
{
"Item1": "p5",
"Item2": "منطقه کلایپدا"
},
{
"Item1": "flag_p5",
"Item2": "Flag of Lithuania 1918-1940.svg"
},
{
"Item1": "p6",
"Item2": "شهر آزاد دانتزیگ"
},
{
"Item1": "flag_p6",
"Item2": "Gdansk flag.svg"
},
{
"Item1": "p7",
"Item2": "جمهوری دوم لهستانی"
},
{
"Item1": "flag_p7",
"Item2": "Flag of Poland.svg"
},
{
"Item1": "p8",
"Item2": "پادشاهی ایتالیا(۱۸۶۱–۱۹۴۶)پادشاهی ایتالیا"
},
{
"Item1": "flag_p8",
"Item2": "Flag of Italy (1861-1946).svg"
},
{
"Item1": "p9",
"Item2": "اوپان-ملمودی"
},
{
"Item1": "flag_p9",
"Item2": "Flag of Belgium.svg"
},
{
"Item1": "p10",
"Item2": "لوکزامبورگ"
},
{
"Item1": "flag_p10",
"Item2": "Flag of Luxembourg.svg"
},
{
"Item1": "p11",
"Item2": "آلزاس-لورن"
},
{
"Item1": "flag_p11",
"Item2": "Flag of France.svg"
},
{
"Item1": "p12",
"Item2": "Drava Banovina"
},
{
"Item1": "flag_p12",
"Item2": "Flag of the Kingdom of Yugoslavia.svg"
},
{
"Item1": "s1",
"Item2": "آلمان تحت اشغال متفقین"
},
{
"Item1": "flag_s1",
"Item2": "Flag of Germany (1946-1949).svg"
},
{
"Item1": "s2",
"Item2": "اتریش تحت اشغال متفقین"
},
{
"Item1": "flag_s2",
"Item2": "Flag of Austria.svg"
},
{
"Item1": "s3",
"Item2": "تاریخ چکوسلواکی (۱۹۴۵–۱۹۴۸)جمهوری سوم چکوسلواکی"
},
{
"Item1": "flag_s3",
"Item2": "Flag of Czechoslovakia.svg"
},
{
"Item1": "s4",
"Item2": "جمهوری خلق لهستانجمهوری لهستان"
},
{
"Item1": "flag_s4",
"Item2": "Flag_of_Poland.svg"
},
{
"Item1": "s5",
"Item2": "آلزاس-لورن"
},
{
"Item1": "flag_s5",
"Item2": "Flag_of_France.svg"
},
{
"Item1": "s6",
"Item2": "اوپان-ملمودی"
},
{
"Item1": "flag_s6",
"Item2": "Flag_of_Belgium.svg"
},
{
"Item1": "s7",
"Item2": "لوکزامبورگ"
},
{
"Item1": "flag_s7",
"Item2": "Flag_of_Luxembourg.svg"
},
{
"Item1": "s8",
"Item2": "پادشاهی ایتالیا(۱۸۶۱–۱۹۴۶)پادشاهی ایتالیا"
},
{
"Item1": "flag_s8",
"Item2": "Flag of Italy (1861-1946).svg"
},
{
"Item1": "s9",
"Item2": "استان کالیلینگراد"
},
{
"Item1": "flag_s9",
"Item2": "Flag of the Soviet Union 1923.svg"
},
{
"Item1": "s10",
"Item2": "زار تحت‌الحمایه"
},
{
"Item1": "flag_s10",
"Item2": "Flag of Saar (1947–1956).svg"
},
{
"Item1": "s11",
"Item2": "جمهوری فدرال سوسیالیست یوگسلاوییوگسلاوی دموکراتیک فدرال"
},
{
"Item1": "flag_s11",
"Item2": "Flag of SFR Yugoslavia.svg"
},
{
"Item1": "s12",
"Item2": "Dutch_annexation_of_German_territory_after_World_War_II#ImplementationElten and Selfkant"
},
{
"Item1": "flag_s12",
"Item2": "Flag of the Netherlands.svg"
},
{
"Item1": "image_flag",
"Item2": "Flag of the German Reich (1935–1945).svg"
},
{
"Item1": "flag",
"Item2": "فهرست پرچم‌های آلمان"
},
{
"Item1": "image_coat",
"Item2": "Reichsadler.svg"
},
{
"Item1": "symbol_type",
"Item2": "نشان ملی"
},
{
"Item1": "symbol_type_article",
"Item2": "نشانهای آلمان"
},
{
"Item1": "image_map",
"Item2": "German Reich 1942.svg"
},
{
"Item1": "image_map_caption",
"Item2": "اروپا در اوج گسترش رایش آلمان بزرگ، ۱۹۴۱–۱۹۴۲."
},
{
"Item1": "national_motto",
"Item2": "<small>\"یک ملت، یک رایش، یک پیشوا\"</small>"
},
{
"Item1": "national_anthem",
"Item2": "<small>(رسمی)</small><small>بند اول</small><small>به دنبال</small>"
},
{
"Item1": "capital",
"Item2": "[[برلین]]"
},
{
"Item1": "largest_city",
"Item2": "capital"
},
{
"Item1": "common_languages",
"Item2": "[[آلمانی]]"
},
{
"Item1": "government_type",
"Item2": "[[نظام تک حزبی]] [[ناسیونال سوسیالیستی]]"
},
{
"Item1": "title_leader",
"Item2": "[[پیشوا]]"
},
{
"Item1": "leader1",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]] <sup>۲</sup>"
},
{
"Item1": "year_leader1",
"Item2": "۱۹۳۴–۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "title_representative",
"Item2": "[[رئیس جمهور رایش]]"
},
{
"Item1": "representative1",
"Item2": "[[پاول فون هیندنبورگ]]"
},
{
"Item1": "year_representative1",
"Item2": "۱۹۳۳–۱۹۳۴"
},
{
"Item1": "representative2",
"Item2": "[[کارل دونیتز]]"
},
{
"Item1": "year_representative2",
"Item2": "۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "title_deputy",
"Item2": "[[صدر اعظم]]"
},
{
"Item1": "deputy1",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]]"
},
{
"Item1": "year_deputy1",
"Item2": "۱۹۳۳–۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "deputy2",
"Item2": "[[یوزف گوبلز]]"
},
{
"Item1": "year_deputy2",
"Item2": "۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "deputy3",
"Item2": "[[لوتز گراف شورین فن کروسیک]] <sup>۳</sup>"
},
{
"Item1": "year_deputy3",
"Item2": "۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "stat_area1",
"Item2": "۶۹۶۲۶۵"
},
{
"Item1": "stat_pop1",
"Item2": "۹۰۰۳۰۷۷۵"
},
{
"Item1": "stat_year1",
"Item2": "۱۹۴۱"
},
{
"Item1": "currency",
"Item2": "[[رایش مارک]] (RM)"
},
{
"Item1": "footnotes",
"Item2": "۱: شامل [[پیوست]] ''[[دو فاکتو]]''/قلمرو گنجانیده شده.\n۲: آدولف هیتلر خود را از اوت ۱۹۳۴ قانونا [[پیشوا و صدراعظم رایش]] (Führer und Reichskanzler) نامید.\n۳: لوتز گراف شورین فن کروسیک از عنوان سرپرستی صدارت عظمی استفاده کرد.\n۴: Through the Enabling Act of 1933, the German government was vested with legislative powers, although the Reichstag formally continued to exist as a law-making body."
}
],
"Title": "former country"
} | آلمان نازی یا رایش سوم که به‌طور رسمی از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۳ رایش آلمان و بعد از ۲۶ ژوئن ۱۹۴۳ رایش آلمان بزرگ خوانده می‌شد به حکومت آلمان در دوران بین سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ اطلاق میشود که دولت آدولف هیتلر تا سال ۱۹۴۵ میلادی در آن کشور در راس حکومت بود. در این دوران، کشور آلمان تحت حکومت حزب سوسیالیست ملی کارگران آلمان به رهبری آدولف هیتلر به عنوان صدراعظم و پیشوا بود. وی از سال ۱۹۳۴ رهبر حزب سوسیالیست ملی کارگران آلمان شد. پس از روی کار آمدن نازیها در سال ۱۹۳۳، نام رسمی آلمان تغییر نکرد و «رایش آلمان» یا «رایش سوم» که از سال ۱۸۷۱ بود، باقی ماند. آدولف هیتلر در روز سی‌ام ژانویه ۱۹۳۳ از سوی رئیس جمهوری آلمان به عنوان صدراعظم انتخاب شد.
امپراتوری آلمان و رایش آلمان
ریشه نام
مفهوم رایش با مفهوم امپراتوری تفاوت دارد. از نظر تاریخی، فقط به آلمان از سال ۱۸۷۱ تا سال ۱۹۱۸ میلادی که آلمان تحت قوانین فرمانروایی بود «امپراتوری آلمان» گفته می‌شد. در صورتی که عبارت «رایش» نوع حکومت آلمان از ۱۸۷۱ تا ۱۹۴۵ میلادی را بیان میکند. واژه «رایش» در زبان آلمانی برخلاف واژه «امپراتوری» بیانگر یک حکومت سلطنتی نیست و بیشتر به معنای یک اتحادیه یا مجموعه‌ای از چند سرزمین متحد است.
در تاریخ آلمان بین سالهای ۱۸۷۱ تا ۱۹۴۵ سه رایش تشکیل شده‌است که عبارتند از:
۱۸۷۱ تا ۱۹۱۸: رایش آلمان به معنای امپراتوری آلمان با سلطنت مطلقه تحت قوانین هوهنتزولرن که این دوران تا پایان جنگ جهانی اول ادامه داشت.
۱۹۱۹ تا ۱۹۳۳: پس از استعفای قیصر ویلهلم دوم در سال ۱۹۱۸ و به دنبال پذیرش معاهده ورسای در سال ۱۹۱۹، جمهوری دموکراتیک آلمان با نام جمهوری وایمار برسر کار آمد.
۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵: در سال ۱۹۳۳ پس از مرگ ژنرال هیندنبورگ رئیس جمهور وقت آلمان آدولف هیتلر صدراعظم آلمان این کشور را به یک نظام تک حزبی همراه با پارلمان به ریاست حزب ملی کارگران سوسیالیست آلمان معروف به رایش سوم یا همان آلمان نازی تبدیل کرد.
در سال ۱۹۳۸، با الحاق کشور اتریش، آلمان نازی برای اولین بار پس از امپراتوری روم غربی، به‌صورت ایالت‌های متحده درآمد و اتریش در درون مرزهای آلمان محسوب می‌شد. در اوایل دهه ۱۹۴۰، رژیم نازی از دیدگاه نظامی و ارضی، به صورت حاکم ملل اروپا درآمد. در سال ۱۹۴۳، دولت نازی، نام آلمان را به‌طور رسمی به «رایش آلمان بزرگ» تغییر داد و تا شکست آلمان نازی در ماه مه سال ۱۹۴۵ به همین نام باقی ماند.
تاریخ
پرچم جمهوری وایمار
آلمان پس از جنگ جهانی اول به وسیله معاهده ورسای تحقیر شد و به موجب این قرارداد آلمان نه تنها مقصر آغاز جنگ جهانی اول شناخته شد بلکه مجبور شد بخشی از خاک خود را برای همیشه از دست بدهد به علاوه غرامات بسیار سنگینی پرداخت کند. همچنین خلع سلاح بسیار شدیدی بر ضد این کشور اعمال شد. این سلسله تحقیرها که به‌طور حتم مسبب اصلی آن متفقین بودند به همراه برخی شرایط دیگر از جمله ناآرامی‌های مدنی نسبت به گروههای مارکسیستی، رکورد بزرگ اقتصادی و تورم شدید، واکنش در برابر لیبرالیسم به دلیل سیاستهای نادرست جمهوری وایمار و بدبین کردن مردم از نظام پارلمانی شرایط را برای رشد و قدرت‌گیری حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان فراهم کرد.
نازیها توانستند با استفاده از تبلیغات و وعده امنیت اجتماعی، اشتغال کامل، قدرت‌گیری مجدد آلمان در صحنه بین‌المللی و برگرداندن سرزمین‌های جدا شده از آلمان از طریق معاهده ورسای مردم را به ایجاد دولت تک حزبی متقاعد کنند. نازیها معتقد بودند نظام جمهوری و پارلمانی نمی‌توانست قدرت تصمیم‌گیری برای اجرای برنامه‌های آنها را داشته باشد بنابراین با وعده لغو معاهده ورسای توانستند تعداد بسیاری از مردم را با خود هم سو کنند.
آدولف هیتلر پیشوای آلمان نازی
سال ۱۹۲۸ حزب نازی تنها ۱۲ کرسی در مجلس ملی آلمان داشت که با عمیق شدن بحران‌های اقتصادی و سیاسی توانست تا سال ۱۹۳۲ بیش از ۲۳۰ کرسی در مجلس مل آلمان به دست آورد و این تعداد کرسی حزب نازی را به بزرگترین حزب مجلس ملی تبدیل کرد. رئیس جمهور هیندنبورگ در تاریخ ۳۰ ژانویه ۱۹۳۰ آدولف هیتلر را به عنوان صدراعظم و مسئول تشکیل کابینه معرفی کرد. هیتلر توانست با همراه کردن برخی احزاب کابینه ائتلافی خود را تشکیل دهد. در جریان آتش گرفتن رایشستاگ (مجلس ملی) هیتلر توانست بزرگترین رقیب خود حزب کمونیست آلمان را از صحنه خارج کند و این اولین قدم برای تک حزبی کردن آلمان بود. در ماه مارس ۱۹۳۳ حزب نازی توانست قانونی را در مجلس تصویب کند که به موجب آن اختیارات بالایی به صدراعظم داده می‌شد تا در طول ۴ سال قانون اساسی آلمان اصلاح شود، این فرصت چهار ساله اجازه می‌داد برنامه‌های حزب نازی به خوبی و به صورت کامل اجرا شود احزاب دیگر در مجلس ملی آلمان مخالف این قانون بودند و پس از مخالفت یک به یک از صحنه سیاسی آلمان حذف می‌شدند تا اینکه در ۱۴ ژوئیه ۱۹۳۳ آلمان رسما یک کشور تک حزبی اعلام شد.
پس آن گام‌های بعدی در تشکیل رایش برداشته شد و در قدم بعدی پرچم با نشان صلیب شکسته در کنار پرچم جمهوری وایمار برافراشته شد و در ۳۰ ژانویه ۱۹۳۴ به دستور رئیس جمهور پل فون هیندنبورگ، صدراعظم هیتلر موظف شد اختیارات ایالت‌های آلمان را تا حد ممکن کم و اختیارات برخی از ایالات‌ها نیز به‌طور کامل زیر نظر برلین قرار دهد، این کار مغایر سیستم فدرالی در آلمان بود. هنگامی که در ژوئن ۱۹۳۴ خبرنگار انگلیسی در برلین از آدولف هیتلر در خصوص تغییرات بسیار در آلمان سوال کرد وی اینگونه پاسخ داد:
تشکیل رایش سوم
پس از مرگ هیندنبورگ در ۲ اوت ۱۹۳۴ به صورت قانونی اختیارات کنترل کشور تا انتخابات به صدراعظم آدولف هیتلر رسید. هیتلر مدتی قبل در جریان بیماری رئیس جمهور قرار گرفته بود و توانسته بود با حذف ارنست روهم که قصد ادغام گروه اس آ و ارتش را داشت نظر فرماندهان ارتش آلمان را جلب کند و در نهایت توانست با جلب نظر مجلس ملی سوگند یاد کرده و رسما رایش سوم را تاسیس و خود را پیشوای رایش سوم اعلام کند. دولت ائتلافی نازیها به یک دولت تک حزبی تبدیل شد و رسما نمادها و پرچم صلیب شکسته ترویج داده شد و در کتابهای درسی تجدید نظر شد. دولت نازی با تاسیس گشتاپو و استخدام بیش از ۱۰۰،۰۰۰ نفر در این سازمان فعالیتهای جامعه را زیر نظر گرفت.
جنگ جهانی دوم
پرچم جنگی رایش سوم
شهر آزاد دانتزیگ قبل از جنگ جهانی اول شهری در ایالت پروس غربی و متعلق به کشور آلمان بود. پس از جنگ جهانی اول و تشکیل کشور لهستان این شهر بندری به عنوان شهر آزاد اعلام شده و مالکیت اداره آن توسط متفقین به لهستان واگذار شد. پس از این تحولات ایالت پروس شرقی از آلمان جدا شد و تنها راه ارتباطی با آن ایالت از طریق هوایی یا دریایی امکان داشت. از طرف دیگر انگلستان تضمین‌کننده امنیت لهستان بود. دولت هیتلر لغو پیمان ورسای و برگرداندن سرزمین‌های جدا شده از آلمان را به عنوان بزرگترین هدف خود به مردم اعلام کرده بود. در گام نخست دولت هیتلر تصمیم به باز پس‌گیری مناطق جدا شده به خصوص شهر و منطقه دانزینگ گرفت که با مخالفت شدید لهستان مواجه شد و این تنش سیاسی باعث سردی روابط دو کشور شد. پس از آنکه آلمان نازی موفق شد قرارداد عدم جنگ را با شوروی منعقد کند در تاریخ ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ و پس از چند ماه تنش سیاسی به لهستان حمله کرد و شوروی نیز پس از آلمان در ۱۷ سپتامبر از شرق به لهستان حمله کرد و این آغاز جنگ در اروپا بود.
سقوط رایش سوم
پس از شکست آلمان در جریان جنگ جهانی دوم و خودکشی آدولف هیتلر و همچنین اشغال این کشور توسط متفقین مناطق پروس شرقی و بخش‌هایی از براندنبورگ و مناطقی از غرب آلمان از این کشور جدا شده و به همسایگان داده شد. مناطق غربی اشغال شده آلمان توسط آمریکا، انگلستان و فرانسه بعدها به جمهوری فدرال آلمان و بخش شرقی اشغال شده توسط شوروی بعدها به جمهوری دموکراتیک آلمان (به جزء بخش غربی برلین) تبدیل شد. خاک آلمان پس از جنگ جهانی دوم به صحنه جنگ سرد و مقابله دو قدرت شرق و غرب تبدیل شد. واحد پول آلمان از رایش مارک به مارک آلمان تغییر کرد. تا سال ۱۹۵۱ آلمان غربی توانست وضعیت خود را عادی کند اما فعالیت آلمان شرقی تحت حکومت دولت کمونیستی کند پیش می‌رفت، آلمان سرانجام توانست در سال ۱۹۹۱ مجددا یکپارچه و متحد شود.
رایش آلمان بزرگ
نقشه رایش آلمان بزرگ در سال ۱۹۴۳
برای تحکیم حکومت و همچنین کنترل بهتر سرزمین آلمان که کشوری پهناور در مرکز اروپا به‌شمار می‌رفت آدولف هیتلر از سال ۱۹۳۵ طرح خود را برای تمرکز قدرت در برلین اجرا کرد و ایالت‌های مختلف آلمان را مجبور ساخت تا به صورت کامل تحت فرمان دولت مرکزی باشند. پس از الحاق اتریش به آلمان و اضافه نمودن بخش‌هایی از لهستان و لیتوانی این سیاست آلمان نازی تغییر نکرد و دولت سایر مناطق رایش را تحت تسلط کامل از برلین قرار داد که البته این کار خلاف قوانین فدرالی در جمهوری وایمار بود و قبل از حکومت رایش سوم ایالت‌های آلمان تا حدودی آزادی عمل داشتند. بین سالهای ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ تغییرات بسیاری در مرزهای رایش سوم ایجاد شد به نحوی که در اوایل تشکیل رایش سوم حکومت تحت‌الحمایه بوهمیا و موراویا که مورد اختلاف با چک اسلواکی بود به رایش اضافه شد همچنین پس از اشغال لهستان حدود ۵،۰۰۰،۰۰۰ آلمانی در مناطق جدا شده بر طبق پیمان ورسای در غرب لهستان ساکن شدند و این مناطق نیز به رایش سوم اضافه شد.
به غیر از مناطقی که دولت نازی آن را جزء خاک آلمان می‌دانست و اکثرا بر طبق پیمان ورسای از این کشور جدا شده بود سایر مناطق اشغال شده نیز توسط دولت آلمان و با مرکزیت برلین اداره می‌شد که تمام فرمانداران این مناطق از طرف حکومت مرکزی رایش سوم انتخاب می‌شدند که کشورهایی مانند نروژ، بلاروس، هلند، بلژیک، مناطقی از لهستان و شمال فرانسه از جمله این مناطق بودند.
اقتصاد
یک ۲۰ رایش مارکی
اقتصاد آلمان نازی را نه میتوان مانند شوروی یک اقتصاد کاملا سوسیالیستی دانست و نه میتوان آن را مانند آمریکا یک اقتصاد سرمایه داری دانست. اقتصاد آلمان در تئوری به دنبال یک سیستم سوسیالیستی بود اما از سرمایه‌گذاری خصوصی در چهارچوب خواسته‌های دولت نیز پشتیبانی می‌کرد. زمانی که نازیها به قدرت رسیدند نرخ بیکاری حدود ۳۰٪ بود که از همان ابتدای تشکیل کابینه توسط هیتلر وی هیالمار شاخت را ابتدا به عنوان رئیس رایش بانک و سپس به عنوان وزیر اقتصاد انتخاب کرد. سیاستهای اقتصادی هیالمار شاخت و برنامه‌های دقیق دولت هیتلر کمک بسیاری در مهار و کاهش بیکاری و تورم داشت، یکی از برنامه‌های اقتصادی در دوران رایش سوم پایین آوردن نرخ بهره بود که موجب گردش مالی بهتر و در نتیجه مهار رکود بزرگ اقتصادی در آلمان شد. از سیاستهای دیگر دولت در کاهش بیکاری میتوان به از سرگیری ساخت و تولید در صنایع نظامی اشاره کرد که نقش بسیار برجسته‌ای در مهار و کاهش نرخ بیکاری داشت اما با وجود کاهش بیکاری و تورم نرخ دستمزدها نیز در این مدت ۲۵٪ کاهش پیدا کرد، اتحادیه‌های کارگری و تجاری منحل شد و تجمع و اعتصاب نیز غیرقانونی و جرم محسوب می‌شد. دولت نازی بر روی سرمایه‌گذاری توجه ویژه‌ای داشت به این صورت که سرمایه‌گذاری‌ها در بخشهای گوناگون باید تنها با اجازه دولت و بر طبق خواسته‌های دولت انجام می‌گرفت.
در سال ۱۹۳۷ هرمان گورینگ به جای هیالمار شاخت به عنوان وزیر اقتصاد معرفی شد. برنامه هرمان گورینگ که یک برنامه چهار ساله بود بر خودکفایی ملی تاکید می‌کرد که در طول ایجاد این برنامه باید واردات به حداقل می‌رسید و دستمزدها و قیمتها تثبیت می‌شد، سود سهام به ۶٪ محدود شد و دولت تمرکز خود را بر روی ساخت کارخانه لاستیک سازی، کارخانه ساخت فولاد و کارخانه ساخت پارچه متمرکز کرد. پس از آغاز جنگ هنوز یک سال تا پایان دوره چهار ساله نخست (۱۹۴۰) باقی‌مانده بود اما سیاستهای اقتصادی آلمان به سیاستهای اقتصاد جنگی تغییر پیدا کرد و آلبرت اشپیر جایگزین هرمان گورینگ شد در این مدت آلمان به شدت کمبود نیروی کار را احساس می‌کرد و در بسیاری از کارخانه‌ها مجبور شد از اسیران جنگی برای کار اجباری استفاده کند.
استالین و ریبنتروب، وزیرخارجه آلمان نازی، کرملین
روابط اقتصادی آلمان نازی و شوروی
دو سال پس از به قدرت رسیدن نازیها در آلمان آدولف هیتلر برنامه نگاه به شرق خود را آغاز ساخت. وی در مهمترین گام چند سال بعد قراردادی با اتحاد جماهیر شوروی منعقد کرد که به موجب آن توافق تجاری، شوروی مواد خام مورد نیاز آلمان را در ازای فناوری، ماشین آلات صنعتی و تسلیحات جنگی تامین می‌کرد. پس از این قراردادهای تجاری توافقنامهای به نام بسته مولوتوف ریبنتروب (به نام وزیران خارجه آلمان نازی و شوروی) بین دو کشور منعقد شد که به موجب آن دو کشور مناطق تحت نفوذ خود را در شرق اروپا به رسمیت می‌شناختند.
در تاریخ ۱۹ اوت ۱۹۳۹ توافقنامهای مابین شوروی و آلمان نازی منعقد شده که به وسیله آن آلمان در ازای مواد خام تجهزات و تکنولوژی‌های نظامی در اختیار شوروی قرار می‌داد. ارزش این قرارداد تقریبا ۲۰۰ میلیون دلار ارزیابی شد. شوروی متعهد شد تا ۱۸۰ میلیون مارک مواد خام به آلمان تحویل دهد و آلمان نیز تعهد داد تا به ارزش ۱۲۰ میلیون مارک به شوروی تجهیزات و کارخانه ارسال کند. مقامات وزارت امور خارجه آلمان پیش‌بینی می‌کردند این قرارداد تا سقف ۱ میلیارد مارک نیز رشد کند. این قراردادها گام‌های بسیار موثری در شکل‌دهی مجدد روابط سیاسی دو کشور نیز به‌شمار می‌رفت. وزیر امور خارجه شوروی ویاچسلاو مولوتف در ابراز نظری در خصوص این قرار داد این چنین گفت:
ایدئولوژی
ناسیونال سوسیالیسم به هر حال شباهت‌هایی با فاشیسم دارد اما نازیها هیچگاه خود را جزئی از فاشیسم نمی‌دانستند. البته نازیسم و نازیها اختلاف‌هایی نسبت به فاشیست‌ها در ایتالیا، اسپانیا و پرتغال داشتند که یکی از مشخص‌ترین تفاوت‌های آنها توجه به نژاد و نژاد گرایی بود البته نازیها برخی از نمادهای خود را نیز از فاشیست‌ها در ایتالیا و به‌طور خاص از امپراطوری روم گرفته بودند برای مثال سلام نازیها که به سبک سلام روم باستان بود.
حزب برای اجرای برنامه‌ها و سرکوب مخالفان خود از طریق نظامی گری اس اس را تاسیس کرد و از طریق اعمال فشار اجازه فعالیت به مخالفان خود، شامل گروههای چپ، کمونیستها و دموکراتها نمی‌داد.
تیرباران پارتیزانهای روسی توسط رزمندگان آلمان نازی در جنگ جهانی دوم (سپتامبر ۱۹۴۱)این عکس در آرشیو فدرال آلمان نگهداری میشود.
روابط خارجی
هیتلر و موسولینی پس از امضای توافقنامه مونیخ
ترس از ایجاد جنگی نوین در اروپا در روابط بین کشورها اثر کرده بود، پس از الحاق اتریش و قدرت‌گیری مجدد آلمان تحت حکومت آدولف هیتلر، ایتالیا به رهبری بنیتو موسولینی از هم پیمان قدیمی خود انگلستان جدا شده و به آلمان متمایل شد، آلمان نیز متقابلا از سیاستهای توسعه طلبانه ایتالیا به خصوص در روابط آن کشور با چک پشتیبانی کرد. از طرف دیگر روابط آلمان نازی و لهستان یک رابطه سرد و متشنج بود نازیها ابتدا سعی کردند در چهارچوب مذاکرات بسیاری منطقه دانزینگ را به خاک آلمان ضمیمه کنند که با مخالفت شدید لهستان مواجه شدند. پس از آن آلمانی‌ها به مذاکره با شوروی پرداختند و موفق شدند پیمان مولوتف - ریبنتروب (وزیران خارجه شوروی - آلمان نازی) را به امضا برسانند و با شوروی بر روی تقسیم لهستان به توافق برسند. پس از آنکه آلمان و لهستان در مذاکرات دوجانبه شکست خوردند، آلمان در تاریخ ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ به لهستان حمله کرد و شوروی نیز در ۱۷ سپتامبر حمله خود را از شرق به لهستان آغاز کرد.
سیاست اجتماعی
بهداشت
جنبش ضد تنباکو در آلمان نازی یکی از فعالیتهای مهم اجتماعی در دوران حکومت نازیها بود. عمده‌ترین کار این جنبش فعالیت بر ضد استعمال تنباکو و مصرف مشروبات الکلی بود. دولت ناسیونال سوسیالیستی کوشش بسیار زیادی انجام داد تا بتواند به شیوه‌های فرهنگی و تبلیغاتی مردم را به ترک مشروبات الکلی و سیگار ترغیب کند.
دولت آلمان نازی کوشش کرد از طریق قانونی تا حد قابل توجهی با مصرف مشروبات الکلی برخورد کند. برای مثال رانندگانی که تحت تاثیر مشروبات الکلی قرار می‌گرفتند به سختی مجازات می‌شدند. دولت می‌کوشید جوانان را به خوردن نوشیدنی‌های سالم به جای مشروبات الکلی تشویق کند و این مسئله تا حد زیادی به ویژه در میان افراد سازمان جوانان هیتلری به انجام رسید. در سال ۱۹۳۷ قانونی تصویب شد که فروش مشروبات الکلی را به افراد کم سن ممنوع می‌کرد.
محیط زیست گرایی
در ۱۹۳۵ مجلس قانونگذاری رایش سوم «قانون حفاظت از طبیعت رایش» را تصویب کرد.
قانون حفاظت از حیوانات
نازیها اصولی داشتند که حامی حقوق حیوانات، باغهای وحش و حیات وحش و اقدامات متعددی انجام می‌دادند تا حفاظت از آنها را تضمین کنند Arnold Arluke, Clinton. در ۱۹۳۳ این حکومت یک قانون سختگیرانه حفاظت از حیوانات تصویب کرد. بسیاری از رهبران NSDAP شامل آدولف هیتلر و هرمان گورینگ هوادارن حفاظت از حیوانات بودند. نازی‌های بسیاری طرفدار محیط زیست (به‌طور قابل ملاحظه رودلف هس) بودند، و حفاظت از گونه‌ها و آسایش حیوانات موضوعات مهمی در این حکومت بود. هاینریش هیملر تلاشهایی را برای ممنوعیت شکار حیوانات انجام داد. گورینگ یک عاشق حیوانات و یک طرفدار حفظ منابع طبیعی بود. قوانین آسایش حیوانات کنونی در آلمان کم و بیش اصلاحاتی از قوانین مرسوم شده توسط حکومت ناسیونال سوسیالیست هستند.
سیاستهای نژادی
شکسته شدن شیشه مغازه یهودیان
بر طبق قوانین نورنبرگ، یعنی مطابق قانون «حفاظت از نژاد و افتخار آلمانی» ازدواج میان آلمانی‌ها و افرادی که شهروند آلمان نبودند ممنوع شد. در جریان جنگ جهانی دوم و پس از آن بهره‌برداری‌های وسیعی در خصوص این قانون شد و به استناد آن نازیها به عنوان افرادی نژادپرست معرفی شدند. در آلمان نازی افراد به دو گروه تقسیم می‌شدند افراد آریایی و افراد غیر آریایی که در اقلیت بودند. حزب نازی سیاستهای خود را در خصوص غیر آریایی در آلمان به خصوص یهودیان اینگونه بیان می‌نمود که آنها دشمنان آلمان و آریاییها هستند و از این طریق به این گروه‌ها فشار وارد می‌کرد. سال ۱۹۳۳ و با ساخت اردوگاه کار اجباری داخائو و تبدیل آن به زندان شماره یک افراد سیاسی برنامه حذف مخالفان سیاسی وارد مرحله جدیدی شد.
پس از آن یهودیان از حق شهروندی خود محروم شدند و به آنها پیشنهاد داده شد هرچه زودتر خاک آلمان را ترک کنند، یهودیان شاغل شغل خود را در آلمان از دست دادند و ۱۷،۰۰۰ یهودی لهستانی تبار به این کشور برگردانده شدند. در نوامبر ۱۹۳۸ و در پی ترور کاردار سفارت آلمان در فرانسه توسط یک تروریست یهودی، به مغازه‌های یهودیان و منازل آنها حمله شد و اموال بیش از ۲۰۰،۰۰۰ از یهودیان آلمان توسط دولت تصرف شد و تعدادی از یهودیان نیز در جریان این درگیریها کشته شدند که به شب کریستالی مشهور شد. نازیها، همچنین تعداد ۴۰۰،۰۰۰ نفر از مردم آلمان را به دلیل معلول بودن، همیشه مست بودن و نقص ژنتیکی عقیم کردند. نازیها هدف خود را پاکسازی نژادی اعلام می‌کردند و مدعی بودند بچه دار شدن این افراد نه تنها هزینه‌های بسیاری را بر جامعه تحمیل میکند بلکه باعث به وجود آمدن نقص در ژنتیک جامعه میشود.
ورزش
اوج مسائل ورزشی در آلمان نازی را میتوان مسابقات المپیک تابستان ۱۹۳۶ دانست که البته مسائل سیاسی نیز در آن نقش پررنگی داشت به خصوص آنکه نازیها این مسابقات را تبلیغی برای برتری نژاد آریایی می‌دانستند. انتخاب ورزشکاران آلمانی پیش از آنکه به مهارت آنها در ورزش اهمیت داشته باشد به چهره آریایی آنها اهمیت داشت.
حضور سیاه پوستان در المپیک
طی مسابقات المپیک تابستانی برلین تعدادی از دوندگان سیاه‌پوست آمریکایی نیز به دریافت مدال المپیک نائل شدند. روزنامههای آمریکایی برنده شدن مدال توسط دوندگان سیاه‌پوست و دریافت مدال توسط مقامات عالی‌رتبه آلمان و همچنین تشویق آنها از طرف تماشاگران آلمانی را ردی بر فرضیه نژادپرستی نازیها دانستند. البته موضوع مهم دیگری در خصوص سیاه پوستان ماجرای دست ندادن هیتلر با دونده سیاه‌پوست آمریکایی جسی اونز است. رسانه‌های مخالف دولت هیتلر تبلیغات وسیعی بر روی این موضوع انجام دادند. اما در حقیقت آن روز هیتلر به دستور کمیته برگزاری المپیک و به دلیل تسریع در امر مراسم اهدای جوایز از دست دادن با هر ورزشکاری چه آلمانی و چه غیر آلمانی منع کرده بود با این حال به گفته برخی منابع، هیتلر از پیشنهاد عکس انداختن با اونز به شدت خشمگین شد و استفاده آمریکاییان از سیاهپوستان در المپیک را خجالت‌آور خوانده بود. اونز لیکن مدعی شد که هیتلر به او احترام گذاشته و دست تکان داد، در حالیکه رئیس جمهور آمریکا حتی به وی یک تلگرام نزد. آمریکا در این سالیان دوران جدایی نژادی خود را می‌گذراند، و لذا دیدگاه اونز تعجب‌آور نیست. اونز از هیتلر به عنوان مردی «متین» یاد می‌کرد ، و لذا توسط برخی یک طرفدار هیتلر نیز نامیده شده اما دیدگاه‌های شخصی او را سیاهپوستان دیگر لزوما نداشتند.
۱.Jesse Owens
William Sheridan Allen The Nazi Seizure of Power: the experience of a single German town, 1922-1945 by New York ; Toronto: F. Watts, 1984 .
Michael Burleigh. The Third Reich: A New History. 2002. , standard scholarly history 1918-1945 | [
"دوره بین دو جنگ جهانی",
"جنگ جهانی دوم",
"تصرف قدرت",
"استانداردسازی",
"آنشلوس",
"مرگ آدولف هیتلر",
"تسلیم آلمان",
"رایشسرات (آلمان)",
"سرزمین‌های اشغالی",
"تحت کنترل حکومت نظامی",
"بی‌طرفی (روابط بین‌الملل)",
"سرود ملی آلمان",
"ترانه هورست وسل",
"برلین",
"زبان آلمانی",
"نظام تک حزبی",
"ناسیونال سوسیالیسم",
"پیشوا",
"آدولف هیتلر",
"رئیس جمهور رایش",
"پاول فون هیندنبورگ",
"کارل دونیتز",
"لیست صدر اعظم‌های آلمان",
"یوزف گوبلز",
"لوتز گراف شورین فن کروسیک",
"رایش مارک",
"پیوست",
"دو فاکتو",
"آلمان",
"۱۹۳۳ (میلادی)",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"حزب سوسیالیست ملی کارگران آلمان",
"صدراعظم",
"۱۹۳۴ (میلادی)",
"۱۸۷۱ (میلادی)",
"رایش",
"۱۹۱۸ (میلادی)",
"سلطنت",
"جنگ جهانی اول",
"۱۹۱۹ (میلادی)",
"ویلهلم دوم",
"معاهده ورسای",
"جمهوری وایمار",
"رئیس جمهور",
"حزب ملی کارگران سوسیالیست آلمان",
"۱۹۳۸ (میلادی)",
"اتریش",
"امپراتوری روم",
"۱۹۴۰ (میلادی)",
"اروپا",
"۱۹۴۳ (میلادی)",
"مارکسیست",
"تورم",
"لیبرالیسم",
"حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان",
"دولت تک حزبی",
"۱۹۲۸ (میلادی)",
"حزب نازی",
"اقتصاد",
"سیاست",
"۱۹۳۲ (میلادی)",
"هیندنبورگ",
"۳۰ ژانویه",
"۱۹۳۰ (میلادی)",
"هیتلر",
"مارس",
"۱۴ ژوئیه",
"پرچم",
"صلیب شکسته",
"پل فون هیندنبورگ",
"ژوئن",
"خبرنگار",
"انگلستان",
"۲ اوت",
"ارنست روهم",
"اس آ",
"ارتش آلمان",
"گشتاپو",
"دانتزیگ",
"لهستان",
"متفقین",
"پیمان ورسای",
"شوروی",
"۱ سپتامبر",
"۱۹۳۹ (میلادی)",
"۱۷ سپتامبر",
"شرق",
"جنگ",
"خودکشی",
"براندنبورگ",
"غرب",
"آمریکا",
"فرانسه",
"جنگ سرد",
"مارک",
"۱۹۵۱ (میلادی)",
"کمونیست",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"۱۹۳۵ (میلادی)",
"لیتوانی",
"چک اسلواکی",
"نروژ",
"بلاروس",
"هلند",
"بلژیک",
"سوسیالیسم",
"سرمایه داری",
"اقتصاد آلمان",
"هیالمار شاخت",
"اعتصاب",
"۱۹۳۷ (میلادی)",
"هرمان گورینگ",
"لاستیک",
"فولاد",
"پارچه",
"آلبرت اشپیر",
"اسیر",
"کرملین",
"نازی",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"۱۹ اوت",
"دلار",
"فاشیسم",
"نازیسم",
"ایتالیا",
"اسپانیا",
"پرتغال",
"امپراطوری روم",
"اس اس",
"دموکراسی",
"پارتیزان (نظامی)",
"آرشیو فدرال آلمان",
"بنیتو موسولینی",
"چک",
"تنباکو",
"مشروبات الکلی",
"سیگار",
"جوانان هیتلری",
"رودلف هس",
"هاینریش هیملر",
"ازدواج",
"آریایی",
"یهودیان",
"اردوگاه کار اجباری داخائو",
"یهودی",
"نوامبر",
"شب شیشه‌های شکسته",
"المپیک",
"۱۹۳۶ (میلادی)",
"دونده",
"سیاه‌پوست",
"روزنامه",
"جسی اونز",
"جدایی نژادی در ایالات متحده آمریکا",
"آلمان بیدار شو!",
"پرچمها را بیفرازید!",
"درود آلمانی",
"هنر فاسد",
"اردوگاه‌های کار اجباری آلمان نازی",
"نبوغ هیتلر"
] | [
"آلمان نازی",
"آلمان در سده ۲۰ (میلادی) بر پایه دوره",
"انحلال‌های ۱۹۴۵ (میلادی) در آلمان",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۳۳ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای منحل‌شده در ۱۹۴۵ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۳۳ (میلادی) در آلمان",
"جمهوریهای پیشین",
"کشورهای تک حزبی",
"کشورهای پیشین در اروپا",
"ناسیونال سوسیالیسم"
] |
1,584 | دیکتاتور | 0 | 122 | 0 | [
"ديكتاتور",
"مستبد",
"خودرای",
"مطلقالعنان",
"خودراي"
] | false | 69 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | آدولف هیتلر (راست)، دیکتاتور آلمان از سال ۱۹۳۳ تا سال ۱۹۴۵ و بنیتو موسولینی (چپ)، دیکتاتور ایتالیا از سال ۱۹۲۲ تا سال ۱۹۴۳
دیکتاتور یک رهبر سیاسی است که دارای قدرت مطلق است. کشوری که توسط دیکتاتور حکومت میشود دیکتاتوری نامیده میشود. کلمه دیکتاتور برگرفته از عنوان قاضی‌ها در جمهوری روم است که در مواقع اضطراری به منظور حکومت بر جمهوری، توسط سنای روم تعیین می‌شد.
همچنین دیکتاتور به فرمانروا و در بیشتر موارد پایه‌گذار یک نظام حکومتی استبدادی اطلاق میشود. معنای این واژه در تعاریف جدید خود در بسیاری از مواقع با بی‌رحمی و ستم همراه میگردد. دیکتاتور در واژه به معنی «کسی که دیکته میکند» و در اصطلاح، در ابتدا با رویکردی نامنفی در اشاره به مجری یک سازوکار خاص حکومتی در روم باستان که دیکتاتوری نام داشت و در معنای جدید و در اشاره‌ای منفی به دیکتاتوری‌های نوین به معنی «خود رای» و «مطلقالعنان» است. در ابتدا عنوان هریک از قضاتی که در روم قدیم در مواقع خطیر و بحرانی برای اداره امور کشور از طرف کنسول‌ها برای مدت شش ماه با اختیارات فوق‌العاده انتخاب می‌شدند دیکتاتور نام داشتند. دیکتاتور معاونی با عنوان ماگیستر اکویتوم انتخاب می‌کرد. انتخاب دیکتاتور از ۴۳۰ ق.م. معمول شد و در اواخر قرن ۳ ق.م. منسوخ شد. «سولا» دوباره آن را بدون قید مدت برقرار کرد. پس از قتل ژولیوس سزار دیکتاتوری رسما ملغی شد. دیکتاتوری‌های معاصر اغلب یا به عنوان رهبر یک حزب یا به کمک پیروان خود از طریق شورش یا کودتا حکومت را بدست می‌گیرند یا از طریق قانون اساسی بر سر کار می‌آیند و به تدریج حکومت دیکتاتوری به وجود می‌آورند. دیکتاتورها نوعا به اتکاء یک حزب رسمی و کمک پلیس مخفی و تبلیغات شدید به حکومت ادامه می‌دهند. (دائره المعارف فارسی).
باید توجه داشت که اگرچه نامهای مستبد، تمامیت خواه، خودکامه، جبار و یکه سالار، مترادفات هر یک از آنها و نیز نام نظام‌های حکومتی تحت فرمانرواییشان در ادبیات و محاورات سیاسی اغلب به یک معنا به کار می‌روند، هم معنا نبوده و در علم سیاست دارای تعاریف جداگانه می‌باشند.
دیکتاتور روم
ژولیوس سزار، دیکتاتور روم.
در نظام جمهوری روم، دیکتاتور فردی بود که به طور موقت قدرت ایالت‌ها را در طول جنگ بر عهده داشت. مقام او تنها برای ۶ ماه بود.
دیکتاتوری در قرن نوزدهم
شاخص دموکراسی منتشر شده توسط مجله اکومونیست. کشورهای قرمز پررنگ دیکتاتوری محسوب می‌شوند مانند ایران، عربستان، سوریه، کره شمالی، میانمار، ترکمنستان و بخش‌هایی از آفریقا. در این کشورها همه (به جزها عربستان) یا از طریق کودتا یا انقلابی تندرو مانند انقلاب ۱۹۱۷ روسیه به قدرت رسیده‌اند.
استالین در سال ۱۹۴۵. او یکی از بزرگترین و خطرناک‌ترین دیکتاتوران کل تاریخ بود.
پس از شگل گیری کشورهای آمریکای لاتین، دولتهای ملی روی کار آمدند، ولی دولتهای ملی توسط فرماندهان ارتش که یک ارتش وفادار به خود را در دست داشتند سقوط کردند و دیکتاتورها بر مسند قدرت نشستند برای نمونه میتوان به آنتونیو لوپز د سانتا آنا در مکزیک و خوان منوئل د روساس در آرژانتین اشاره کرد. پدیده سرنگونی دولتهای ضعیف ملی تا نیمه دوم قرن بیستم میلادی در آمریکای لاتین ادامه داشت.
دیکتاتوری در دودمان پهلوی
محققان در عرصه سیاست بر این عقیده هستند که حکومت پهلوی چه در زمان رضا شاه و چه در زمان محمدرضا شاه حکومتی دیکتاتوری و استبدادی بوده‌است و از جمله استبدادات حکومت پهلوی: سرکوب مخالفان، شکنجه و زندان، عدم آزادی سیاسی و ایدئولوژیک بوده‌است.
فاشیسم و کمونیسم
آدولف هیتلر مسبب هولوکاست
آدولف هیتلر و ژوزف استالین بزرگترین دیکتاتوران تاریخ می‌باشند. البته در بین تاریخ‌دان‌ها و کارشناسان، این اختلاف وجود دارد که آیا هیتلر بزرگترین دیکتاتور تاریخ است یا استالین؟ اما در این که این دو بزرگترین دیکتاتوران تاریخ می‌باشند شکی نیست.
آدولف هیتلر، رهبر کاریزماتیک حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان (حزب نازی) بود. او بین سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ صدر اعظم آلمان و از ۱۹۳۴ به بعد، همزمان در مقام پیشوای رایش آلمان بزرگ نیز حکومت کرد.
یوسیف ویسارینویچ جوگاشویلی ژوزف استالین رهبر و سیاستمدار کمونیست شوروی بود که از اواسط دهه ۲۰ تا مرگش در ۱۹۵۳ رهبر عملی حزب کمونیست اتحاد شوروی بود.
او در شهر گوری در گرجستان که آن زمان بخشی از امپراتوری روسیه بود به دنیا آمد و در ۱۹۲۲ به مقام دبیر کل حزب کمونیست اتحاد شوروی رسید. پس از مرگ ولادیمیر لنین، استالین موفق شد در مبارزه قدرت در دهه ۲۰ بر لئون تروتسکی پیروز شود و رهبری حزب را در دست گیرد. در دهه ۱۹۳۰ استالین تصفیه کبیر را آغاز کرد که به کمپینی از سرکوب سیاسی، دستگیری و قتل مخالفان معروف است که در ۱۹۳۷ به اوج رسید. او غیر قانونی به قدرت رسید. | [
"بنیتو موسولینی",
"یکه‌سالاری",
"دیکتاتوری",
"جمهوری روم",
"سنای روم",
"استبداد",
"ژولیوس سزار",
"تمامیت‌خواهی",
"خودکامگی",
"جباریت",
"یکه سالاری",
"آنتونیو لوپز دو سانتا آنا",
"مکزیک",
"خوان منوئل د روساس",
"آرژانتین",
"رضاشاه",
"محمدرضا پهلوی",
"کاریزماتیک",
"حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان",
"صدر اعظم آلمان",
"آلمان نازی",
"کمونیست",
"شوروی",
"حزب کمونیست اتحاد شوروی",
"گوری",
"گرجستان",
"امپراتوری روسیه",
"دبیر کل حزب کمونیست اتحاد شوروی",
"ولادیمیر لنین",
"لئون تروتسکی",
"تصفیه کبیر",
"دیکتاتور (ابهام‌زدایی)",
"دیکتاتور (فیلم)"
] | [
"جایگاه‌های قدرت",
"خودکامگی",
"رؤسای کشور",
"سران حکومت",
"عنوان‌ها",
"عنوان‌های رهبری ملی و قومی"
] |
1,585 | نیروهای متفقین | 0 | 526 | 0 | [
"نيروهاي متفقين",
"متفقين در جنگ جهاني دوم",
"دول متفق",
"نیروهای متفقان",
"متفقین",
"متفقين در جنگ جهاني یکم",
"متفقين",
"متفقين در جنگ جهاني يكم",
"نيروهاي متفقان"
] | false | 482 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | بندانگشتی
نیروهای متفقین ، به‌معنای هم‌پیمانان یا همدستان، کشورهایی هستند که با هم در جنگ جهانی اول در برابر متحدین جنگیدند و در جنگ جهانی دوم نیز به جنگ با نیروهای محور یا همان «متحدین» ادامه دادند.
جنگ جهانی اول
نیروهای هم‌پیمان و مستعمره‌هایشان، همگی با رنگ سبز مشخص هستند
هم‌پیمانان (متفقین) اصلی
فرانسه
امپراتوری بریتانیا
امپراتوری روسیه (تا ۱۹۱۷ میلادی)
ایتالیا (از ۲۳ می۱۹۱۵ میلادی)
بلژیک
ایالات متحده آمریکا (از ۶ آوریل ۱۹۱۷ میلادی)
فرانسه، بلژیک، انگلستان و روسیه طبق پیمان آنتانت در جنگ متحد شدند.
دیگر هم‌پیمانان
صربستان
مونته‌نگرو
چین
رومانی (از ۱۹۱۶ میلادی)
پرتغال (از ۱۹۱۶ میلادی)
یونان (از ۱۹۱۷ میلادی)
ژاپن
تایلند
جنگ جهانی دوم
پرل هاربر وارد جنگ شدند.
کشورهای متفقین
بندانگشتی
فرانسه
امپراتوری بریتانیا
جمهوری چین
اتحاد جماهیر شوروی (از ۲۲ ژوئن، ۱۹۴۱)
پادشاهی ایران (از ۲۵ اوت، ۱۹۴۱)
ایالات متحده آمریکا (از ۸ دسامبر، ۱۹۴۱)
بلژیک
فرانسه آزاد
در واقع جنگ در اروپا از زمان تهاجم به لهستان در ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ آغاز شده بود.
چندین کشور همسود با بریتانیا روابط خود را با آلمان قطع کردند:
استرالیا
کانادا
زلاندنو
آفریقای جنوبی
تعداد زیادی از نیروهای کانادایی و آفریقای جنوبی در عملیات جنگی اروپا درگیر جنگ بودند. در ابتدا نیروهای استرالیایی در عملیات‌های جنگی شرکت می‌کردند، ولی از ۱۹۴۱ بیشتر نیروهای استرالیای برای دفاع از جزایر خود، بازگشتند. بیشتر نیروهای اصلی نیوزیلند در اروپا بودند.
بیشتر کشورهایی که توسط نیروهای محور اشغال شده بودند، در مقابل آنها مقاومت می‌کردند:
بلژیک (تهاجم توسط آلمان، ۱۰ مه، ۱۹۴۰)
چکسلواکی
فرانسه آزاد
یونان (تهاجم توسط ایتالیا، ۲۸ اکتبر، ۱۹۴۰)
لوکزامبورگ (تهاجم توسط آلمان، ۱۰ مه، ۱۹۴۰)
هلند (تهاجم توسط آلمان، ۱۰ مه، ۱۹۴۰)
نروژ (تهاجم توسط آلمان، ۹ آوریل، ۱۹۴۰)
لهستان (تهاجم توسط آلمان و روسیه در سپتامبر ۱۹۳۹)
یوگسلاوی (تهاجم توسط آلمان، ایتالیا، مجارستان، رومانی و بلغارستان، ۶ آوریل، ۱۹۴۱)
همکاری لهستان در جنگ جهانی دوم بیش از ۲۲۵٫۰۰۰ نیروی مسلح بود.
مستعمرات بریتانیا، هلند و فرانسه در کنار کشورهای اصلی درگیر جنگ بودند، و بسیاری از آنها وقتی که کشورهای اصلی مورد حمله قرار می‌گرفت همکاری‌های بسیاری داشتند.
از ژوئیه ۱۹۴۴ نیروهای اعزامی برزیلی (با بیش از ۲۵٫۰۰۰ سرباز) در حمله متفقین به ایتالیا شرکت داشتند.
دیگر متفقین:
عراق
اتیوپی
فیلیپین
بولیوی
برزیل
کلمبیا
کاستاریکا
کوبا
جمهوری دومینیکن
السالوادور
گواتمالا
هائیتی
هندوراس
مکزیک
نیکاراگوئه
پاناما
ترکیه؛ از سال ۱۹۴۵ | [
"جنگ جهانی اول",
"متحدین",
"جنگ جهانی دوم",
"نیروهای محور",
"فرانسه",
"امپراتوری بریتانیا",
"امپراتوری روسیه",
"ایتالیا",
"بلژیک",
"ایالات متحده آمریکا",
"پیمان آنتانت",
"صربستان",
"مونته‌نگرو",
"چین",
"رومانی",
"پرتغال",
"یونان",
"ژاپن",
"تایلند",
"جمهوری چین",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"۲۲ ژوئن",
"۱۹۴۱ (میلادی)",
"۲۵ اوت",
"۸ دسامبر",
"فرانسه آزاد",
"لهستان",
"۱ سپتامبر",
"۱۹۳۹ (میلادی)",
"همسود",
"آلمان",
"استرالیا",
"کانادا",
"زلاندنو",
"آفریقای جنوبی",
"۱۰ مه",
"۱۹۴۰ (میلادی)",
"چکسلواکی",
"۲۸ اکتبر",
"لوکزامبورگ",
"هلند",
"نروژ",
"۹ آوریل",
"یوگسلاوی",
"۶ آوریل",
"۱۹۴۴ (میلادی)",
"عراق",
"اتیوپی",
"فیلیپین",
"بولیوی",
"برزیل",
"کلمبیا",
"کاستاریکا",
"کوبا",
"جمهوری دومینیکن",
"اِلسالوادور",
"گواتمالا",
"هائیتی",
"هندوراس",
"مکزیک",
"نیکاراگوئه",
"پاناما",
"ترکیه"
] | [
"اتحادهای نظامی",
"جنگ جهانی اول",
"جنگ جهانی دوم",
"دیپلماسی",
"سیاست جنگ جهانی دوم",
"مقاله‌های خرد نظامی"
] |
1,586 | نیروهای محور | 6 | 571 | 0 | [
"نيروهاي محور",
"متحدین",
"کشورهای محور",
"قدرت های محور",
"قوای محور",
"قدرت هاي محور",
"متحدين",
"قواي محور",
"كشورهاي محور",
"قدرت‌های محور",
"دول محور"
] | false | 119 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "conventional_long_name",
"Item2": "The Axis Powers"
},
{
"Item1": "common_name",
"Item2": "Axis"
},
{
"Item1": "_noautocat",
"Item2": "yes"
},
{
"Item1": "status",
"Item2": "[[اتحاد نظامی]]"
},
{
"Item1": "continent",
"Item2": "اروپا"
},
{
"Item1": "era",
"Item2": "جنگ جهانی دوم"
},
{
"Item1": "life_span",
"Item2": "۱۹۴۰–۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "event_start",
"Item2": "[[پیمان ضد کمینترن]]"
},
{
"Item1": "year_start",
"Item2": "۱۹۳۶"
},
{
"Item1": "date_start",
"Item2": "۲۵ نوامبر"
},
{
"Item1": "event_end",
"Item2": "[[Dissolved]]"
},
{
"Item1": "year_end",
"Item2": "۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "date_end",
"Item2": "۲ سپتامبر"
},
{
"Item1": "event1",
"Item2": "[[اتحاد فولاد]]"
},
{
"Item1": "date_event1",
"Item2": "۲۲ مه ۱۹۳۹"
},
{
"Item1": "event2",
"Item2": "[[Tripartite Pact]]"
},
{
"Item1": "date_event2",
"Item2": "۲۷ سپتامبر ۱۹۴۰"
},
{
"Item1": "p1",
"Item2": "Central Powers"
},
{
"Item1": "flag_p1",
"Item2": "WWI-re.png"
},
{
"Item1": "image_map2",
"Item2": "Map of participants in World War II.png"
}
],
"Title": "former country"
} | کشورهای محور (متحدین) و مستعمره‌هایشان با رنگ آبی در نقشه مشخص هستند
نیروهای محور یا دولتهای محور یا متحدین (انگلیسی: Axis powers، آلمانی: Achsenmächte، ژاپنی: 枢軸国 Sūjikukoku و ایتالیایی: Potenze dellAsse) اتحادیه‌ای بین آلمان نازی، ایتالیا، ژاپن و دیگر کشورهای متحد آنها پیش از آغاز و در جریان جنگ جهانی دوم بود. این کشورها با اینکه هماهنگی کاملی میان خود نداشتند، بر سر جنگ با دشمنان مشترک خود (یعنی متفقین) اتفاق نظر داشتند. این اتحاد تا پایان جنگ جهانی دوم که به شکست آنها انجامید، ادامه یافت. سه قدرت اصلی محور در بین خودشان به «محور رم، برلین، توکیو» معروف بودند. در طول این اتحاد کشورهایی نیز همسو با نیروهای محور به مخالفت با متفقین پرداخته، با این کشورها متحد شدند. برخی از کشورها نیز پس از اشغال نظامی توسط حاکمان دست‌نشانده به این اتحادیه می‌پیوستند. با وجود این که اعضای اتحاد محور از ابتدا اهداف مشترکی را دنبال نمی‌کردند اما در آغاز با اقدامات دیپلماتیک به دنبال تامین توسعه‌طلبی‌های خود بودند؛ آلمان به دنبال بازپس‌گیری مناطق از دست رفته خویش در جنگ جهانی اول بود؛ ایتالیای فاشیست تحت رهبری موسولینی خواهان تاسیس دوباره امپراطوری روم در بالکان و آفریقا بود و ژاپن نیز ماجراجویی‌های خود را در چین و آسیای شرقی دنبال می‌کرد.
سنگ بنای این اتحاد با امضای پیمانی بین آلمان و ایتالیا در اکتبر ۱۹۳۶ گذاشته شد. اول نوامبر همان سال موسولینی اعلام کرد تمامی کشورهای اروپا از آن پس باید بر محور رم - برلین باشند. این سخن باعث پدید آمدن اصطلاح جدیدی با عنوان «محور» شد. تقریبا به صورت همزمان قدم بعدی با امضای پیمان ضد کمینترن، یک پیمان ضد کمونیستی بین این آلمان و ژاپن برداشته شد. سال بعد ایتالیا نیز به این پیمان پیوست. «محور رم-برلین» سال ۱۹۳۹ با عقد قراردادی با عنوان «پیمان فولاد» بین آلمان و ایتالیا به یک اتحاد نظامی تبدیل شد.
در نقطه اوج خود این اتحاد بر بخشهای گسترده‌ای از اروپا، شمال آفریقا و شرق آسیا سلطه پیدا کرده بود. با این همه بین این سه کشور هیچگاه ملاقات سه جانبه صورت نگرفت و این کشورها از هماهنگی حداقلی برخوردار بودند. جنگ سال ۱۹۴۵ با شکست قوای محور به پایان رسید و اتحاد آنها از بین رفت.
ریشه و پدیداری
دوستان خوب در سه کشور جهان، پوستر تبلیغاتی ژاپن که از ۱۹۳۸ ترویج همکاری بین ژاپن، آلمان و ایتالیا را نمایش می‌دهد.
برای اولین بار واژه «محور» توسط بنیتو موسولینی، نخست‌وزیر ایتالیا درباره روابط آلمان و ایتالیا در سپتامبر ۱۹۲۳ به کار برده شد هنگامیکه در نوشته‌ای گفت: «شکی نیست که در این برهه زمانی تاریخ کشورهای اروپایی بر محور برلین قرار دارد». در این زمان او بر سر اختلاف درباره منطقه فیوم مقابل یوگسلاوی و فرانسه به دنبال اتحاد با جمهوری وایمار در آلمان بود.
این اصطلاح همچنین اوایل دهه ۱۹۳۰ میلادی توسط گیولا گمبوس، نخست‌وزیر مجارستان در دفاع از پیوستن کشورش به اتحاد آلمان و ایتالیا به کار برده شد. اما با مرگ ناگهانی او هنگام مذاکرات با آلمان در مونیخ در سال ۱۹۳۶ و جانشینی کالمان دارانیی مشارکت مجارستان در این اتحاد سه جانبه به پایان رسید. مذاکرات پیوسته گالئاتسو چیانو، وزیر امورخارجه ایتالیا و الرویخ ون هوسل، سفیر آلمان در ایتالیا نهایتا به امضای پیمانی ۱۹ ماده‌ای بین چیانو و همتای آلمانی‌اش، کنستانتین فون نویرات در سال ۱۹۳۶ انجامید. وقتی موسولینی امضای این پیمان را در اول نوامبر همین سال علنی کرد، مدعی تشکیل محور رم-برلین گردید.
طرح اولیه اتحاد آلمان و ایتالیا
ایتالیا به رهبر ی دوک بنیتو موسولینی از اوایل دهه ۱۹۲۰ میلادی به دنبال یک اتحاد راهبردی با آلمان در مقابل فرانسه بود. او پیش از رسیدن به ریاست دولت، به عنوان رهبر جنبش فاشیست ایتالیا از ایجاد یک اتحاد با آلمان که به تازگی در جنگ اول جهانی شکست خورده بود، حمایت می‌کرد. او معتقد یود ایتالیا می‌تواند با ایجاد یک اتحاد با آلمان در مقابل فرانسه، نفوذ خود را در اروپا گسترش دهد. اوایل سال ۱۹۲۳ برای نشان دادن حسن نیت، ایتالیا به صورت محرمانه محموله‌ای از تسلیحات به ارتش آلمان رساند درحالیکه آلمان بر اساس قرارداد ورسای متحمل محدودیتهای شدیدی در قوای نظامی خود بود.
در سپتامبر ۱۹۲۳ موسولینی از گوستاو استرسمن، صدراعظم آلمان خواست که دو کشور سیاست مشترکی را دنبال کنند. او در اصل به دنبال حمایت آلمان از ایتالیا در صورتی بود که در پی تصرف فیوم توسط این کشور، فرانسه در حمایت از یوگسلاوی وارد جنگ با ایتالیا شود.
در سال ۱۹۲۴ سفیر آلمان در ایتالیا گزارش داد که موسولینی به یک آلمان ملی‌گرا به عنوان یک متحد ضروری مقابل فرانسه می‌نگرد و به دنبال بهره‌برداری از میل نظامیان و سیاستمداران آلمانی به یک جنگ انتقام جویانه در مقابل فرانسه است.
در دوره جمهوری وایمار، دولت آلمان از پایبندی و احترام به قرارداد ورسای که مجبور به امضای آن شده بود، امتناع می‌کرد و در بسیاری از مواقع مرزهای تعیین شده در این قرارداد را رد می‌نمود. ژنرال هانس فون زخت (فرمانده رایشسوهر -ارتش آلمان- بین سالهای ۱۹۲۰ تا ۱۹۲۶) از اتحاد بین آلمان و شوروی برای تهاجم به لهستان و تقسیم آن برای بازگرداندن مرزهای سال ۱۹۱۴ بین آلمان و روسیه حمایت می‌کرد. گوستاو استرسمن، وزیر خارجه آلمان در سال ۱۹۲۵ اعلام کرد باز پس‌گیری اراضی از دست رفته آلمان در لهستان یک وظیفه بسیار مهم برای دستگاه سیاست خارجی این کشور است. رایشسوهر در سال ۱۹۲۶ اعلام کرد پس گرفتن اراضی آلمان از لهستان مهمترین اولویت این نیروها است و بازپس گرفتن سار، الحاق اتریش به آلمان و دوباره نظامی‌سازی رنلند در مراحل بعدی قرار دارند.
با توجه به این که تعهدات آلمان بر مبنای قراداد ورسای در سال ۱۹۳۵ به پایان می‌رسید، ایتالیا از دهه ۱۹۲۰ میلادی این سال را یک سال کلیدی برای آماده‌سازی جهت جنگ با فرانسه می‌دانست.
در سال ۱۹۲۴ ملاقاتی بین ژنرال ایتالیایی لوئیجی کارپلو و مقامات بلندپایه ارتش آلمان در برلین بر سر همکاری بین دو کشور صورت گرفت. مذاکرات نهایی با این نتیجه به پایان رسید که آلمان مایل است یک جنگ انتقام جویانه با فرانسه داشته باشد اما به دلیل کمبود سلاح در ارتش این کشور امیدوار است کمکهای لازم را از ایتالیا دریافت کند.
اما در همین زمان موسولینی بر یک نکته مهم تاکید داشت و آن این بود که ایتالیا «باید … آنها را یدک بکشد، نه این که یدک کشیده شود». اوایل دهه ۱۹۳۰ میلادی جیووانی گراندی، وزیر خارجه ایتالیا به اهمیت «تعیین کنندگی» در روابط آلمان و ایتالیا اذعان داشت و تایید کرد که ایتالیا هنوز یک ابرقدرت نیست اما از نفوذ کافی برای ایجاد تغییر در وضعیت سیاسی در صورت حمایت از یکی از طرفین برخوردار است. او همچنین گفت که ایتالیا برای این که بتواند منافع خود را دنبال کند باید از برده شدن برای دیگران پرهیز نماید. او به این صورت استدلال کرد که هر چند تنش قابل توجهی در روابط ایتالیا و فرانسه وجود دارد اما ایتالیا نباید بدون قید و شرط خود را پایبند اتحاد با آلمان کند؛ دقیقا به همان صورتی که در صورت بروز تنش بین آلمان و ایتالیا نباید خود را بدون قید شرط صرف اتحاد با فرانسه نماید. گراندی تلاش کرد یک حالت تعادل در روابط ایتالیا با فرانسه و آلمان ایجاد کند اما اقدام فرانسه از سال ۱۹۳۲ برای اتحاد با بریتانیا و ایالات متحده در مقابل انتقام جویی آلمان او را با شکست مواجه کرد. دولت فرانسه به ایتالیا هشدار داد که با تعیین جهت مشخص کند که در طرف حامیان قرارداد ورسای است یا همسویی با مخالفان انتقام جوی آن را برمی‌گزیند. گراندی در پاسخ اعلام کرد اگر فرانسه قیمومیت کامرون را به ایتالیا بسپارد و دخالتی در توسعه طلبی آن در اتیوپی نکند، این کشور میل دارد جانب آنها را در مقابل آلمان بگیرد. اما فرانسه با این تفکر که هنور فوریتی درباره خطر آلمان وجود ندارد و درخواست‌های ایتالیا در قبال حمایتش غیرقابل قبول است، آن را رد کرد.
۲۳ اکتبر ۱۹۳۲ موسولینی حمایت خود را از یک تجدید نظر چهار جانبه شامل کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایتالیا در قرارداد ورسای خارج از چهارچوب به قول او «منسوخ» جامعه ملل اعلام کرد. این طرح عملا برای کاهش قدرت فرانسه در اروپا به منظور کاهش تنش بین ابرقدرت‌ها در کوتاه مدت جهت ایجاد فرصت برای ایتالیا در خارج شدن از فشار تعیین یک متحد زمان جنگ بود، درحالیکه همزمان به آنها اجازه می‌داد از توافقات دیپلماتیک بر سر آن سود ببرند.
اتحاد دانوب، اختلاف بر سر اتریش
در سال ۱۹۳۲ گیولا گمبوس و حزب اتحاد ملی در مجارستان به قدرت رسید که بلافاصله به دنبال اتحاد با ایتالیا بود. گمبوس با آگاهی از این موضوع که مجارستان به تنهایی قادر به مقابله با کشورهای همسایه‌اش (یوگسلاوی، رومانی و چک-اسلوواکی) نیست، قصد داشت با ایجاد اتحاد با ایتالیا و اتریش مرزهای بعد از قرار داد تریانون را تغییر دهد. موسولینی از این درخواست استقبال کرد و همکاری دو کشور برای وادار کردن انگلبرت دولفوس، صدراعظم اتریش برای ورود به یک پیمان سه جانبه اقتصادی آغاز شد. در دیداری که بین موسولینی و گمبوس در ۱۰ نوامبر ۱۹۳۲ در رم برگزار شد دو طرف مسئله حاکمیت اتریش را در صورت به قدرت رسیدن احتمالی نازیها در آلمان بررسی کردند. موسولینی نگران جاه طلبی‌های آلمان در رابطه با اتریش بود و اعلام کرد لااقل در کوتاه مدت از حاکمیت مستقل اتریش دفاع میکند. نگرانی اصلی ایتالیا درباره ادعای احتمالی آلمان بر منطقه آلمانی نشین تیرول جنوبی ایتالیا در صورت ضمیمه شدن اتریش ضمیمه به خاک آلمان بود. گمبوس در جواب اذعان داشت اتریش با جمعیت آلمانی‌تبار آن شناخته میشود و ضمیمه شدن آن به آلمان اجتناب ناپذیر است. او همچنین توصیه کرد ایتالیا در این رابطه نسبت به آلمان رویکردی دوستانه پیش بگیرد تا اینکه آلمانی را که تمایل دارد به آدریاتیک (دریایی در شرق ایتالیا) دست بیابد را دشمن خود کند. موسولینی ابراز امیدواری کرد الحاق اتریش به آلمان تا زمان آغاز جنگ در اروپا که او آن را در سال ۱۹۳۸ پیش‌بینی می‌کرد، به تعویق بیفتد.
در سال ۱۹۳۳ آدولف هیتلر و حزب نازی در آلمان به قدرت رسید. اولین مهمان دیپلماتیک هیتلر، گمبوس بود. در نامهای گمبوس در روز رسیدن هیتلر به قدرت به سفیر مجارستان در آلمان نوشت که به هیتلر بگوید: «ده سال پیش بر اساس اصول و عقاید مشترک ما از طریق دکتر شوبنر ریشتر در ارتباط بوده‌ایم». گمبوس همچنین به سفیر گفت قصد مجارستان «برای همکاری با آلمان در زمینه سیاست خارجی و اقتصادی» را به هیتلر اطلاع دهد.
هیتلر از دهه ۱۹۲۰ میلادی از اتحاد بین آلمان و ایتالیا حمایت می‌کرد. مدت کوتاهی پس از رسیدن به قدرت با ارسال پیامی شخصی به موسولینی به «تجلیل و تحسین» او پرداخت و از پیشبینی‌های خود در رابطه با ارتباط دوستانه ایتالیا و آلمان و حتی اتحاد دو کشور سخن گفت. هیتلر از نگرانی ایتالیا در ارتباط احتمال ادعای آلمان بر اراضی آن در تیرول جنوبی آگاه بود به همین جهت به موسولینی اطمینان داد که آلمان هیچگونه علاقه‌ای به داشتن ادعا بر تیرول جنوبی ندارد. هیتلر در کتاب خود، نبرد من اعلام کرد که موضوع تیرول جنوبی در برابر منافع اتحاد بین آلمان و ایتالیا مسئله مهمی نیست. پس از این که هیتلر به قدرت رسید طرح چهار جانبه پیشنهاد شده توسط ایتالیا مورد توجه و علاقه بریتانیا قرار گرفت اما هیلر به آن پایبندی نشان نداد. در نتیجه موسولینی مصرانه به او پیشنهاد کرد که آلمان می‌تواند با منافع این طرح چهار جانبه و دوری از یک درگیری نظامی فوری خود را از انزوا خارج کند. در این طرح پیشنهاد شده بود که آلمان دیگر از نظر نظامی محدودیتی متحمل نباشد و تحت نظارت خارجی در طی مراحلی تسلیحات خود را ارتقا دهد. اما هیلتر طرح تسلیح مجدد آلمان تحت نظارت خارجی را کاملا رد کرد.
موسولینی در رابطه با ضمیمه شدن خاک اتریش به آلمان به هیتلر اعتماد نداشت کما این که هیتلر نیز قولی بابت مدعی نشدن آلمان بر تیرول جنوبی نداده بود. موسولینی به هیتلر اعلام کرد از این که دولت ضد مارکسیستی دولفوس در اتریش بر سر کار است، راضی است و شدیدا با ضمیمه شدن اتریش به خاک آلمان مخالف است. هیتلر به گونه تحقیرآمیزی به موسولینی پاسخ داد می‌خواهد «دولفوس را به دریا بیندازد». با این اختلاف نظر بر سر اتریش فاصله بین موسولینی و هیتلر مداوما رو به افزایش گذاشت.
هیتلر با قصد شکستن تنگنای رابطه با ایتالیا بر سر اتریش، سال ۱۹۳۳ هرمان گورینگ را به رم فرستاد تا موسولینی را متقاعد کند تا او دولوفس را را تحت فشار بگذارد نازی‌های اتریش را در دولتش مشارکت دهد. گورینگ مدعی شد تسلط نازیها بر اتریش اجتناب ناپذیر است و موسولینی باید آن را بپذیرد. او مدام قول هیتلر را که «مسئله مرزی تیرول جنوبی نهایتا با یک پیمان صلح حل خواهد شد» را برای موسولینی تکرار می‌کرد. در جواب دیدار گورینگ و موسولینی، دولفوس بلافاصله به ایتالیا رفت تا هرگونه اقدام دیپلماتیک آلمان را تلافی کند. دولفوس مدعی شد دولتش فعالانه با مارکسیست‌ها در اتریش در حال مقابله است و وقتی که آنها به‌طور کامل شکست خوردند حمایت مردمی از نازیها از بین خواهد رفت.
در سال ۱۹۳۴ هیتلر و موسولینی در ونیز برای اولین بار با یکدیگر دیدار کردند. این دیدار به هیچ وجه دوستانه پیش نرفت. هیتلر بر سر مسئله اتریش از موسولینی خواست برای انتخاب نازیها در دولت، دولفوس را تحت فشار قرار دهد که موسولینی صراحتا آن را رد کرد. هیتلر پذیرفت فعلا استقلال اتریش را به رسمیت بشناسد زیرا فعلا سرگرم تنش‌های داخلی در آلمان است (اشاره به شب دشنه‌های بلند) و کشورش نمی‌تواند در چنین شرایطی به تحریک ایتالیا بپردازد. گالئاتسو چیانو به رسانه‌ها گفت دو رهبر به «توافقی شرافتمندانه» دست یافته‌اند تا از دخالت در اتریش خودداری کنند.
چند هفته پس از ملاقات ونیز، نازی‌های اتریشی دولفوس را ترور کردند. این اقدام باعث برآشفته شدن موسولینی شد و هیتلر را که تنها چند هفته پیش قول داده بود به استقلال اتریش احترام بگذارد، را به نقض عهد و دخالت مستقیم در طرح ترور متهم کرد. او دستور داد چند تیپ از ارتش در مرزهای شمالی کشور همجوار با اتریش (گذرگاه برنر) مستقر شوند و تهدید کرد در صورت اقدامی از سوی آلمان علیه اتریش یک جنگ بین آلمان و ایتالیا آغاز خواهد شد. هیتلر در قبال این اقدامات دست داشتن در این ترور را رد کرد و دستور داد تمامی ارتباطات حزب نازی آلمان با طرف اتریشی حزب که آن را مسئول این بحران سیاسی دانست، قطع شود.
در پی این اوضاع ایتالیا پیگیری روابط خود با آلمان را رها کرد و با چرخش به سمت فرانسه، پیمانی با این کشور برای حفاظت از استقلال اتریش نمود تا انعطاف‌ناپذیری سیاسی آلمان را به چالش بکشد. مقامات نظامی فرانسه و ایتالیا برای همکاری احتمالی در موقع لزوم در صورت اقدام آلمان علیه اتریش شروع به تبادل نظر کردند.
در پی حمایت هیتلر از تهاجم ایتالیا به اتیوپی در سال ۱۹۳۵ روابط بین دو کشور شروع به بهبود کرد. درحالیکه برخی کشورهای دیگر اقدامات ایتالیا در اتیوپی را محکوم کردند و علیه این کشور تحریم‌هایی وضع نمودند.
اتحاد آلمان، ایتالیا و ژاپن
با دیدار اوشیما هیروشی، دیپلمات ژاپنی و یوآخیم فون ریبنتروپ در سال ۱۹۳۵ در برلین تمایل دو کشور برای ایجاد یک اتحاد آغاز شد. اوشیما فون ربنتروپ را از خواست ژاپن برای اتحاد با آلمان در مقابل شوروی مطلع کرد. فون ریبنتروپ پیشنهاد اوشیما را به شکل یک پیمان سیاسی برای مقابله با کمینترن بسط داد. پیمان پیشنهاد شده از طرف آلمان در ژاپن بازخوردهای متفاوتی دریافت کرد. در حالیکه ملی گرایان افراطی در دولت از این پیشنهاد دفاع می‌کردند، نیروی دریایی و دستگاه سیاست خارجی ژاپن شدیدا به مخالف با آن پرداختند. دلواپسی شدید دولت ژاپن به این جهت بود که نگران بود این پیمان به روابط این کشور و بریتانیا آسیب بزند و همکاری چندین ساله دو کشور را که به ژاپن اجازه داده بود در سطح اول جامعه جهانی ایفای نقش کند، به خطر بیندازد. پاسخ به این پیمان در آلمان نیز همانند ژاپن بود. با این حال که این پیمان میان رده‌های بالای حزب نازی طرفدار زیادی داشت اما وزارت خارجه، ارتش و برخی تجار که منافع زیادی در چین که ژاپن با آن دشمنی داشت داشتند، با آن مخالف بودند.
با آگاهی از این مذاکرات، ایتالیا نیز طرح‌ریزی برای ایجاد یک اتحاد با ژاپن را پیش گرفت. ایتالیا امیدوار بود بر مبنای روابط بلند مدت نزدیک بین ژاپن و بریتانیا، ایجاد یک اتحاد با ژاپن بریتانیا را در اتخاذ یک موضع منطقی‌تر‌تر با ایتالیا در مدیترانه تحت فشار بگذارد. در تابستان ۱۹۳۶، چیانو به سوگیمورا یوتارو، سفیر ژاپن در ایتالیا اطلاع داد که «من از رسیدن توافق بین ژاپن و آلمان در رابطه با شوروی آگاهی یافته‌ام، پس طبیعی به نظر میرسد که چنین پیمانی بین ایتالیا و ژاپن نیز منعقد شود». ژاپن در ابتدا به این درخواست بی‌اعتنایی کرد. زیرا ژاپنی‌ها معتقد بودند پیمان با آلمان علیه شوروی ضروری به نظر میرسد اما انعقاد قرارداد مشابه ثانویه با ایتالیا دشمنی بریتانیا را که با تهاجم ایتالیا به اتیوپی مخالف بود، برخواهد انگیخت. این رویکرد با محکومیت ژاپن از طرف جامعه برای حمله به چین و انزوای این کشور، در سال ۱۹۳۷ تغییر کرد، درحالیکه ایتالیا همچنان علاقه‌مند اتحاد با ژاپن بود. با حمایت ایتالیا از ژاپن در مقابل محکومیت‌های جهانی، ژاپن موضع مثبتی در قبال ایتالیا در پیش گرفت و به آن یک پیمان عدم مخاصمه یا بی‌طرفی پیشنهاد داد.
نهایتا عنوان «قدرت‌های محور» با امضای پیمانی سه جانبه بین آلمان، ایتالیا و ژاپن در ۲۷ سپتامبر ۱۹۴۰ در برلین صورتی رسمی به خود گرفت. متعاقبا مجارستان (۲۰ نوامبر ۱۹۴۰)، رومانی (۲۳ نوامبر ۱۹۴۰)، اسلوواکی (۲۴ نوامبر ۱۹۴۰) و بلغارستان (۱ مارس ۱۹۴۱) به این پیمان پیوستند.
ایدئولوژی
در بستر ایدئولوژیک قوای محور هدف خود را شکستن هژمونی سرمایه‌داری غربی و دفاع از تمدن در مقابل کمونیسم تعریف می‌کردند. دول محور از نوعی استبداد، خودکفایی و سرمایه‌داری که در آن مدیریت دولتی و سرمایه‌گذاری تلفیق شده بود، حمایت می‌کردند. در نهایت ایتالیا فاشیست، آلمان نازی و امپراتوری ژاپن به دنبال ایجاد امپراتوری‌هایی بودند که برای جلوگیری از تفرقه اجتماعی ضروری به نظر می‌رسیدند.
منابع اقتصادی
در سال ۱۹۳۸ مجموع جمعیت قوای محور ۲۵۸٫۹ میلیون نفر بود در حالیکه متفقین (به استثنای شوروی و ایالات متحده که بعدا به آن پیوستند) ۶۸۹٫۷ میلیون نفر جمعیت داشتند که ۲٫۷ برابر قوای محور بود. در این زمان آلمان ۷۵٫۵ میلیون نفر (شامل ۶٫۸ میلیون نفر در اتریش)، ژاپن ۷۱٫۹ میلیون نفر (به استثنای جمعیت مستعمرات) و ایتالیا ۴۳٫۴ میلیون نفر (به استثنای جمعیت مستعمرات) جمعیت داشتند در حالیکه بریتانیا ۴۷٫۵ میلیون نفر (به استثنای جمعیت مستعمرات) و فرانسه ۴۲ میلیون نفر (به استثنای جمعیت مستعمرات) جمعیت داشتند که این یک برتری برای قوای محور بود.
تولید ناخالص داخلی قوای محور در بیشترین مقدار خود در سال ۱۹۴۱ عددی بالغ بر ۹۱۱ میلیارد دلار (بر مبنای دلار ۱۹۹۰) بود در حالیکه همین مقدار برای متفقین چیزی نزدیک به ۱۷۹۸ میلیارد برآورده شده‌است. تولید ناخالص داخلی ایالات متحده به تنهایی ۱۰۹۴ میلیارد دلار بود که از مجموع کشورهای محور بیشتر بود.
نزدیک به یک چهارم تولید ناخالص ملی آلمان نازی در سال ۱۹۳۹ صرف مخارج نظامی می‌شد که تا سال ۱۹۴۴ پیش از فروپاشی اقتصاد این کشور به سه چهارم افزایش یافت. در سال ۱۹۳۹ ژاپن ۲۲٪ تولید ناخالص ملی خود را در امور جنگ با چین خرج می‌کرد. این عدد همانند آلمان در سال ۱۹۴۴ به سه چهارم کل تولید ناخالص ملی رسید. اما ایتالیا هیچگاه اقتصاد خود را برای امور جنگ بسیج نکرد و مخارج نظامی آن همانند قبل جنگ باقی ماند.
ایتالیا و ژاپن با داشتن اقتصاد کوچک از طرفیت صنعتی کافی برخوردار نبودند و به تجارت به بین‌المللی، سوخت و منابع دیگر خارجی وابستگی داشتند.
بین سه قدرت بزرگ محور ژاپن از کمترین درآمد سرانه برخوردار بود در حالیکه آلمان و ایتالیا سرانه‌ای همانند بریتانیا داشتند.
قدرت‌های بزرگ محور
آلمان
توجیه جنگ
هیتلر در سال ۱۹۴۱ دلیل آغاز جنگ جهانی را دخالت بی‌جای کشورهای غربی در جنگ آلمان و لهستان دانست که خطای «جنگ طلبان غربی» بوده‌است. هیتلر اتهام وارده از متفقین را که او به دنبال جنگ جهانی بوده را رد کرد. او مدعی شد یهودیان برای منافع خود خواهان آغاز جنگ بوده‌اند و دیگران برای این کار برانگیخته‌اند. اما هیتلر به روشنی قصد داشت آلمان را کشور غالب جهان بکند و پایتخت کشورش، برلین را پایتخت جهان (Welthauptstadt) سازد. نازیها همچنین اقدامات خود را اینگونه توجیه می‌کردند که آلمان ناچار به گسترش اراضی خود است چرا که با بحران ازدیاد جمعیت روبرو است که این موضوع را هیتلر اینگونه توصیف کرد: «ما با ازدیاد جمعیت روبه رو هستیم و نمی‌توانیم غذای مردم خود را با منابعی که داریم تامین کنیم». توسعه طلبی آنها به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر جهت تامین فضای زندگی (lebensraum) برای ملت آلمان که دچار ازدیاد جمعیت در مناطق محدود شده بود و منابعی که برای رفاه آنها ضروری است، توجیه می‌شد. از دهه ۱۹۲۰ میلادی نازیها طرح گسترش آلمان به اراضی اتحاد جماهیر شوروی را علنا مطرح می‌کردند. البته از سال ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۱ رژیم نازی مدعی بود که این طرح در سایه روابط حسنه با شوروی در پی انعقاد پیمان مولوتوف-ریبنتروپ کنار گذاشته شده‌است و در عوض فضای زندگی ملت آلمان در آفریقای مرکزی تامین خواهد شد. هیتلر مدعی بود آلمان می‌خواهد مسئله فضای زندگی را از طریق صلح‌آمیز و دیپلماتیک حل کند، البته این مستلزم آن است که قدرت‌های دیگر امتیازاتی برای آلمان قائل شوند. اما به صورت همزمان آلمان در حال آماده‌سازی برای جنگ بر سر این موضوع بود و در اواخر دهه ۱۹۳۰ میلادی هیتلر بر لزوم تجهیز نظامی برای درگیری احتمالی بین ملت آلمان و شوروی تاکید می‌کرد.
آلمان جنگ خود با لهستان را بر اساس مسئله اقلیت آلمانی لهستان و مخالفت دولت این کشور با بازگشت دانتسیگ به آلمان توجیه کرد. در حالیکه حزب نازی و هیتلر پیش از رسیدن به قدرت علنا از نابود کردن لهستان و دشمنی با لهستانی‌ها سخن می‌گفتند. پس از به دست گرفتن قدرت تا فوریه ۱۹۳۹ هیتلر نیات خود علیه لهستان را مخفی می‌کرد و تنها با حلقه نزدیک خود در میان می‌گذاشت. اواخر دهه ۱۹۳۰ روابط لهستان و آلمان رو به تغییر گذاشت زیرا آلمان سعی می‌کرد اجازه ندهد لهستان در حوزه نفوذ شوروی قرار بگیرد و احساسات ضد شوروی را در آن تقویت کند. همزمان شوروی نیز در رقابت با آلمان تلاش می‌کرد در لهستان نفوذ کند. دقیقا در همین زمان آلمان خود و اقلیت آلمانی لهستان را برای جنگ با لهستان آماده می‌کرد. از سال ۱۹۳۵ سرویس اطلاعاتی آلمان برای آلمانی تبارهای مناطق مرزی لهستان تسلیحات قاچاق می‌کرد. در نوامبر ۱۹۳۸ آلمان به سازمان دهی و تعلیم واحدهای شبه نظامی آلمانی‌تبار در منطقه پومرانیا جهت انجام عملیات‌های ایذایی، خراب کاری، ترور و پاکسازی قومی در صورت حمله آلمان به لهستان پرداخت. از اواخر سال ۱۹۳۸ تا اوایل ۱۹۳۹ در مذاکرات بین آلمان و لهستان، آلمانی‌ها به لهستانی‌ها پیشنهاد دادند در قبال پس دادن اراضی آلمان پس از جنگ احتمالی با شوروی مناطق اوکراینی آن را تصاحب کنند. در ژانویه ۱۹۳۹ ریبنتروپ در مذاکراتی که با جوزف بک، وزیر خارجه و ادوارد ریدز اسمیگلی، فرمانده ارتش لهستان داشت به لهستان پیشنهاد داد این کشور به پیمان ضد کمینترن بپیوندد و در جنگ در جبهه شرقی با آلمان همکاری کند تا در عوض اوکراین و اسلواکی مال آنها شود. ریبنتروپ در گفتگوی خصوصی خود با مقامات آلمان ابراز امیدواری کرد با پیشنهاد زمینهای گسترده در شوروی به لهستان، علاوه بر این که آلمان در جنگ با شوروی همکاری لهستان را به دست خواهد آورد، لهستان در عوضه اراضی به دست آمده، سرزمین‌های آلمان را پس خواهد داد و با وجود از دست دادن دسترسی خود به دریای بالتیک از طریق اوکراین به دریای سیاه دست خواهد یافت. به هر حال بک پیشنهاد آلمان را رد کرد و مشارکت در جنگ با شوروی را نیز نپذیرفت. دولت لهستان به هیتلر اعتماد نداشت و این طرح را خطری برای استقلال لهستان می‌پنداشت به خصوص که تابع شدن لهستان به قوای محور و بلوک ضد کمینترن آن را به کشوری نیمه برده که تمامی تجارت آن با غربی‌ها از طریق بالتیک به آلمان وابسته می‌شد، تبدیل می‌کرد.
در پی درخواست هیتلر مبنی بر پس دادن شهر آزاد دانتسیگ به آلمان، در حالیکه این شهر توسط یک دولت نازی اداره می‌شد، یک بحران سیاسی به وقوع پیوست. آلمان از سوابق حقوقی برای توجیه حمله خود به لهستان و ضمیمه کردن دانتسیگ استفاده کرد. برای نمونه دولت آلمان به ارسال نیرو از طرف دولت لهستان به این شهر بیش محدودیت اعمال شده در قرارداد ورسای اشاره کرد. هیتلر معتقد بود باید را لهستان با برای تسلیم کردن مناطق مورد ادعای آلمان همزمان با فشار دیپلماتیک مورد تهدید نظامی قرار داد. همچنین باور داشت همین حربه را میتوان علیه بریتانیا و فرانسه نیز به کار برد. هیتلر اعتقاد داشت وعده کمک نظامی بریتانیا به لهستان بلفی بیش نیست.
لهستان درخواست آلمان را رد کرد و آلمان در پاسخ سی‌ام اوت ۱۹۳۹ اعلام بسیج عمومی کرد. هیتلر معتقد بود یکی از دو حالت رخ خواهد داد. اول این که بریتانیا درخواست آلمان را بپذیرد و لهستان تحت فشار قرار دهد تا با خواسته آلمان موافق کند و دوم این که جنگ با لهستان یک درگیری محدود خواهد بود که بریتانیا در آن با دو کشور آلمان و شوروی (بنابر طرح تقسیم لهستان بین دو کشور) درگیر نخواهد شد. نیمه شب ۳۰ اوت ۱۹۳۹ فون ریبنتروپ انتظار داشت نویل هندرسون، سفیر بریتانیا و نماینده تام‌الاختیار لهستان برای مذاکره به نزد او بیایند. اما فقط هندرسون آمد و گفت که هیچ نماینده از لهستان نخواهد آمد. فون ریبنتروپ برآشفته شد و درخواست کرد که بلافاصله نماینده از لهستان احضار شود. او دوباره خواسته‌های آلمان را برای هندرسون تکرار کرد. هم چنین خاطر نشان ساخت لهستان باید این اجازه را بدهد تا آلمان برای بهبود زیرساخت‌های ترابری خود بین بدنه اصلی کشور و پروس شرقی از خاک لهستان استفاده کند و در رابطه با این که کوریدور لهستان در اختیار لهستان بماند یا به آلمان تسلیم شود یک پیمان نامه امضا گردد.
آلمان در توجیه حمله خود به هلند، بلژیک و لوکزامبورگ مدعی شد بریتانیا و فرانسه در حال آماده‌سازی یک تهاجم از این کشورها به منطقه صنعتی روهر آلمان هستند. در می۱۹۳۹ جنگ بین آلمان و فرانسه و بریتانیا محتمل شد هیتلر اعلام کرد هلند و بلژیک باید اشغال شوند «پایگاه‌های هوایی آنها تصرف شوند و اعلام بی‌طرفی آنها نادیده گرفته شود». ۲۳ نوامبر ۱۹۳۹ هیتلر در دیدار با فرماندهان ارتش اذعان کرد که منطقه صنعتی روهر «پاشنه آشیل» آلمان است و اگر فرانسه و بریتانیا از طریق هلند و بلژیک وارد روهر شوند خطر بزرگی آلمان را تهدید میکند پس بودن توجه به بی‌طرفی آنها این دو کشور باید اشغال شوند تا تهدید دشمنان علیه روهر برطرف گردد.
در آوریل ۱۹۴۱ مدت کوتاهی پس از آن که مذاکره آلمان و یوگسلاوی برای پیوستن این کشور به قوای محور به پایان رسید، کودتایی در یوگسلاوی به وقوع پیوست که موجب حمله آلمان به این کشور شد. آلمان به اراضی یوگسلاوی جهت دسترسی مستقیم به بالکان برای نجات ایتالیا که در جنگ با یونان دچار استیصال شده بود، نیاز داشت. در این میان مخالفت قابل توجهی در بین صربها به عنوان بزرگترین قومیت یوگسلاوی در اتحاد با آلمان بود. صرب‌هایی که در جانب متفقین در جنگ جهانی اول با آلمان و امپراتوری اتریش-مجارستان جنگیده بودند. هیتلر در ابتدا قصد داشت با صرب‌های مخالف رفتار مسالمت آمیزی داشته باشد و گفت که «احساس آنها را درک میکند». در میانه مذاکرات هیتلر به چیانو، وزیر خارجه ایتالیا گفت که از جانب بلگراد احساس نگرانی میکند و حسی دارد که به او می‌گوید در آن جا دردسری درست خواهد شد. کودتایی در یوگسلاوی به وقوع پیوست و دولت تازه به قدرت رسیده تمامی روابط خود با قوای محور را قطع کرد. هیتلر بریتانیا را متهم به مهندسی این کودتا کرد. با این حال که حداقل این کودتا از سوی بریتانیا حمایت شده بود اما به هر حال احساسات وطن پرستانه علیه پیمان با قوای محور نیز در آن به شکل تظاهرات در بلگراد خود را نشان داد. در تظاهرات پس از کودتا در بلگراد برخی از مردم فریاد می‌زدند «جنگ بهتر از پیمان است» و پرچم بریتانیا، ایالات متحده و فرانسه را به احتزاز درآورده بودند. چند روز پس از کودتا هیتلر فرمان حمله به یوگسلاوی را صادر کرد.
تهاجم آلمان به شوروی در سال ۱۹۴۱ بر پایه مسئله تامین فضای زندگی برای ملت آلمان، ضدیت با کمونیسم و سیاست خارجی شوروی استوار بود. هیتلر در سالهای اولیه رهبری خود بر نازیها ابراز می‌داشت که روابط دوستانه با روسیه را در صورتی خواهد پذیرفت که در شرایط تاکتیکی روسیه قبول کند اراضی که بر پایه قرار داد برست-لیتوفسک به آلمان تعلق گرفته بود که توسط ولادمیر لنین، رهبر روسیه شوروی به امضا رسیده بود، به این کشور بازپس دهد. بر پایه این قرارداد که در سال ۱۹۱۸ منعقد شد روسیه پذیرفته بود در قبال صلح، اراضی گسترده‌ای در مناطق غربی خود را به آلمان واگذار کند. هیتلر در سال ۱۹۲۱ با ستایش قرارداد برست-لیتوفسک به عنوان فرصتی برای از سرگیری روابط آلمان و روسیه گفت: «از طریق این صلح با روسیه با به دست آوردن زمین و خاک که موجب دسترسی به مواد خام و ایجاد رابطه حسنه بین دو سرزمین شد، معاش ملت آلمان همانند توانایی ایجاد اشتغال تامین گردیده‌است».
بین سال ۱۹۲۱ تا ۱۹۲۲ هیتلر سخنرانی‌های برانگیزاننده‌ای در رابطه با موفقیت در حصول تامین فضای زندگی از طریق به دست آوردن اراضی در روسیه و همچنین حمایت از ملی گرایان روس در برانداختن رژیم بلشویکی حاکم و جایگزینی آن با دولتی جدید ایراد می‌کرد. به هر حال نظر هیتلر در پایان سال ۱۹۲۲ تغییر کرد تا او از ایده اتحاد با بریتانیا برای نابود کردن روسیه حمایت کند. او بعدها در رابطه با میزان قصد خود در توسعه آلمان در اراضی روسیه اینگونه گفت: «آسیا! چه منبعی از مردان دلهره آور! امنیت اروپا تامین نخواهد شد تا زمانی که آسیا به پشت کوههای اروال عقب رانده شود. نباید اجازه داد هیچ روسیه سازمان یافته‌ای فراتر از این خط وجود داشته باشد».
سیاست تامین فضای زندگی به گونه گسترش انبوه آلمان به سمت شرق تا کوههای اورال طرح‌ریزی شده بود. هیتلر برنامه‌ای داشت تا جمعیت روس تبار غرب اورال را به شرق آن تبعید کند. پس از این که آلمان در سال ۱۹۴۱ به شوروی حمله کرد، نظر رژیم نازی در رابطه با یک روسیه کوچک شده مستقل از فشارهایی که از سال ۱۹۴۲ از طرف ارتش آلمان بر هیتلر برای ایجاد یک ارتش آزادی‌بخش ملی روس به فرماندهی آندری ولاسوف برای سرنگونی استالین و تشکیل یک روسیه جدید آغاز شد، متاثر گردید. در ابتدا پیشنهاد ایجاد یک ارتش ضد کمونیستی روس کاملا از طرف هیتلر رد شد. اما در سال ۱۹۴۴ که آلمان متحمل تلفات سنگینی در جبهه شرقی شد، ارتش ولاسوف به عنوان یک متحد از سوی آلمان مخصوصا هاینریش هیملر، فرمانده نیروهای اس اس به رسمیت شناخته شد.
پس از این که پیمان مولوتوف-ریبنتروپ امضا شد، هنگامی که مولوتوف در سال ۱۹۴۰ برای یک دیدار دیپلماتیک وارد برلین شد، ریبنتروپ به او گفت آلمان تامین فضای زندگی را به سمت جنوب دنبال خواهد کرد. ریبنتروپ اعلام کرد از هم‌اکنون بسط و گسترش بیشتر فضای زندگی ملت آلمان در آفریقای مرکزی تامین خواهد شد و پیشنهاد کرد پس از شکست بریتانیا در جنگ، آلمان تقسیم اراضی امپراتوری بریتانیا با شوروی را خواهد پذیرفت.
در سال ۱۹۴۰ آلمان و شوروی بر سر نفوذ در بالکان و تنگه‌های ترکیه (بسفور و داردانل) دارای اختلاف بودند. با ضمیمه شدن به بسارابیا از رومانی به شوروی در ژوئن ۱۹۴۰ مرز دو کشور به صورت خطرناکی به حوزه‌های نفتی رومانی نزدیک شد که آلمان برای پیش بردن امور جنگی خود به واردات نفت آن نیاز حیاتی داشت. وقتی مذاکرات با مولوتوف به نتیجه‌ای نرسید، هیتلر مصمم شد که شکست بریتانیا در گرو شکست شوروی است زیرا بریتانیا با امید دخالت شوروی به جنگ ادامه می‌دهد. به همین جهت از ژوئیه ۱۹۴۰ طرح حمله احتمالی به شوروی شروع به تنظیم شدن کرد.
پس از حمله ژاپن به پرل هاربر و آغاز جنگ بین این کشور و ایالات متحده، آلمان در حمایت از ژاپن به ایالات متحده اعلان جنگ داد. در جریان جنگ آلمان ارسال سلاح از طرف ایالات متحده برای حمایت از متفقین را محکوم می‌کرد و آن را عملی از طرف امپریالیسم برای سلطه و بهره‌برداری از کشورهای خارج از قاره آمریکا می‌دانست. هیتلر استفاده روزولت، رئیس‌جمهور ایالت متحده از کلمه «آزادی» برای توصیف اقدامات ایالات متحده در جنگ را محکوم کرد. او آمریکاییها را متهم کرد که منظورشان از آزادی برای مردم سالاری استثمار کشورهای جهان است و آزادی در این مردم سالاری برای اشراف جهت استثمار توده‌ها به کار برده میشود.
تاریخچه
در انتهای جنگ جهانی اول، شهروندان آلمان احساس کردند کشورشان با قرارداد ورسای تحقیر شده‌است. در این قرارداد آلمان در شروع جنگ گناهکار تلقی شد، مقدار زیادی غرامت پرداخت کرد و علاوه بر بخش عظیمی از خاک خود تمامی مستعمراتش را نیز از دست داد. فشار حاصل پرداخت این غرامت موجب پدیداری ابر تورم در دهه ۱۹۲۰ میلادی در اقتصاد آلمان شد. وقتی آلمان در پرداخت غرامت کوتاهی کرد فرانسه در سال ۱۹۲۳ منطقه روهر را به اشغال خود درآورد. با این حال که اقتصاد آلمان در اواسط دهه ۱۹۲۰ میلادی شروع به بهبود کرد رکورد بزرگ جهانی وضعیت اقتصادی سختی برای این کشور پدیدآورد و پدیداری برخی جریانات سیاسی وضعیت بحرانی برای مشکلاتی که آلمان با آنها دست به گریبان بود پدیدآورد. نازیها به رهبری هیتلر عقیده ملی گرایانه این که آلمان از پشت خنجر خورد و توسط یهودیان و کمونیستها مورد خیانت قرار گرفت را تبلیغ می‌کردند. این حزب قول داد آلمان به عنوان یک ابرقدرت بازسازی کند و آلمان بزرگ‌تری را که شامل آلزاس-لورن، اتریش، سودتدنلند و مناطق دیگر آلمانی نشین میشود را احیا کنند. نازی قول دادند در جهت سساست تامین فضای زندگی برای ملت خود مناطق دیگر غیر آلمانی نشین مانند لهستان، کشورهای حوزه بالتیک و شوروی را تصرف و به مستعمره خود تبدیل کنند.
نازیها قرارداد ورسای را زیر پا گذاشتند و منطقه رنلند را در مارس ۱۹۳۶ بر خلاف آن نظامی کردند. آلمان پیش از آن خدمت اجباری سربازی را از سرگرفته بود و در سال ۱۹۳۵ از وجود نیروی هوایی خود خبر داده بود. آلمان در سال ۱۹۳۸ اتریش و سودتدنلند از چک-اسلوواکی و سال ۱۹۳۹ ممل را لیتوانی ضمیمه خود کرد. آلمان در سال ۱۹۳۹ به مابقی چک-اسلوواکی نیز تهاجم برد و منطقه تحت‌الحمایه موراویا و بوهمیا را درون خود و کشور اسلوواکی را به عنوان کشوری مستقل اما با دولتی دست نشانده ایجاد کرد.
۲۳ اوت ۱۹۳۹ آلمان و شوروی قرارداد مولوتوف-ریبنتروپ را به امضا رساندند که در آن به صورت محرمانه شرق اروپا را بین خود تقسیم کردند. هشت روز بعد تهاجم آلمان برای تصاحب سهم خود در لهستان به این کشور نقطه آغاز جنگ جهانی دوم بود. در اواخر سال ۱۹۴۱ آلمان بخش وسیعی از اروپا را به اشغال خود درآورد و در جنگ با شوروی در آستانه تصرف مسکو بود. اما شکست سنگین در نبرد استالینگراد و کورسک نیروی‌های مسلح آلمان را نابود کرد. این شکست‌های کمرشکن و تهاجم متحدین غربی و پهلوگیری آنها در فرانسه و ایتالیا شیرازه ارتش آلمان را از هم پاشاند که نهایتا به شکست قطعی این کشور در سال ۱۹۴۵ انجامید.
در دهه ۱۹۳۰ میلادی مخالفتهای درونی قابل توجهی در آلمان علیه سیاستهای تجاوزگرانه رژیم نازی وجود داشت. بین سالهای ۱۹۳۶ و ۱۹۳۸ چهار ژنرال ارتش شامل لودویگ بک، ورنر فون بلومبرگ، ورنر فون فریش و والتر فون رایشنو همگی با راهبرد تسلیح و سیاست خارجی مخالف بودند. آنها صورت عجولانه تسلیح آلمان، ضعف برنامه‌ریزی، منابع ناکافی آلمان برای اداره امور جنگ، پیامدهای خطرناک سیاست خارجی هیتلر و سلطه رو به افزایش نازیها بر ارتش را مورد انتقاد قرار دادند. این افراد مخالف خود را به صراحت اعلام کردند و جهت‌گیری خود را علنی ساختند. نازی در پاسخ سعی کردند وجهه این افراد را تخریب کنند. آنها فون بلومبرگ و فون قریش را به عشق‌های همجنسگرایانه متهم کردند تا مجبور به استعفا شوند. هیتلر با استفاده این موقعیت فرصت طلبان پیرو خود را جانشین آنها کرد. پس از مدت کوتاهی چهارم فوریه ۱۹۳۸ هیتلر اعلام فرماندهی قوای مسلح در راس یک هیئت نظامی عالی‌رتبه جدید شخصا با عنوان پیشوا (فوهرر) بر عهده گرفته‌است.
مخالفت با سیاست خارجی تجاوزگرانه نازیها بین سالهای ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۸ بین نظامیان قوی‌تر شد. طرح سرنگونی رژیم نازی بین رده‌های بالای ارتش و اعضای غیر نازی دولت مطرح شد. یالمار شاخت، وزیر اقتصاد در سال ۱۹۳۶ با بک دیدار کرد و به او گفت برنامه ساقط کردن رژیم نازی در ذهن او وجود دارد و به دنبال آن است که بداند در بین نظامیان در این مورد چه عقیده‌ای وجود دارد؟ بک موضعی بی‌طرفانه اتخاذ کرد و گفت که اگر طرح کودتا از طرح غیرنظامیان حمایت شود ارتش با آن مخالفتی ندارد. شاخت این وعده بک را کافی ندانست چون او می‌دانست بدون کمک ارتش، هرگونه اقدام به کودتا توسط گشتاپو و اس اس شدیدا سرکوب خواهد شد. به هر حال بک در سال ۱۹۳۸ در مخالفت خود با رژیم نازی از جمله از طریق مخالفت با طرح‌های هیتلر در سالهای ۱۹۳۷ و ۱۹۳۸ برای اقدامات نظامی که در صورت انضمام اتریش و چک-اسلوواکی با آلمان به یک یک جنگ جهانی می‌انجامید، ثابت قدم‌تر شد.
مستعمرات و وابستگان
تحت‌الحمایه بوهمیا و مراویا با تکه‌تکه کردن چک-اسلوواکی ایجاد شد. مدت کوتاهی پس از آن که سودتنلند از چک-اسلوواکی ضمیمه آلمان شد، اسلوواکی اعلان استقلال کرد. کشور جدید اسلوواکی خود را متحد آلمان می‌دانست. مابقی این کشور به اشغال آلمان درآمد و به صورت تحت‌الحمایه اداره شد. نهادهای مدنی چک حفظ شد اما این منطقه به عنوان تحت‌الحمایه در قلمرو حاکمیت آلمان در نظر گرفته شد.
دولت عمومی (Generalgouvernement) عنوانی بود که به مناطق اشغال شده در لهستان که مستقیما جزو خاک آلمان نشدند، اطلاق گردید اما همانند بوهمیا و مراویا به عنوان تحت‌الحمایه در قلمرو حاکمیت آلمان در نظر گرفته شدند.
بلژیک به سرعت تسلیم آلمان شد و پادشاه این کشور در دوره اشغال نظامی آن بین سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۴ در بلژیک باقی ماند. پادشاه بلژیک از آن جایی که بسیار سعی می‌کرد پس از پیروزی کامل آلمان در جنگ، حقوق کشور تامین گردد، همکاری نزدیکی با آلمان داشت. اما هیتلر قصد داشت بلژیک و جمعیت آلمانی‌تبار آن را ضمیمه آلمان رایش بزرگتر بکند. در ابتدای ارگانی با نام کمیساریای رایش بلژیک (Reichskommissariat Belgien)که مستقیما توسط دولت آلمان اداره می‌شد، حاکم بلژیک بود که به دنبال آن که بلژیک را به آلمان ملحق کند. به هر وجه بلژیک سال ۱۹۴۴ به اشغال متفقین درآمد.
کمیساریای رایش هلند (Reichskommissariat Niederlande) حاکمیتی بود که توسط دولت آلمان از سال ۱۹۴۰ در پی اشغال این کشور ایجاد شد تا با اداره آن به عنوان مستعمره مقدمات الحاق به آلمان رایش بزرگتر را فراهم آورد.
کمیساریای رایش نروژ (Reichskommissariat Norwegen) در سال ۱۹۴۰ تاسیس شد. همانند کمیساریای رایش هلند و بلژیک قرار بر این بود که جمعیت آلمانی آن به آلمان رایش بزرگتر ملحق گردد. رژیم کسلینگ در نروژ به رهبری ویدکون کیسلینگ به عنوان یک دولت دست نشانده در دوران اشغال نروژ توسط نازیها در این کشور گمارده شد درحالیکه که هاکون هفتم، پادشاه این کشور و دولت قبل به تبعید رفته بودند. کیسلینگ نروژی‌ها را تشویق می‌کرد داوطلبانه در وافن اس اس خدمت کنند و در اخراج یهودیان همکاری نمایند. او مسئول اعدام عده‌ای از اعضای جنبش مقاوت نروژ شناخته میشود.
حدود ۴۵ هزار نفر در نروژ به حزب طرف دار نازی ناسیونال سملینگ (Nasjonal Samling) (اتحاد ملی) پیوستند و برخی به عنوان واحدهای پلیس در دستگیری یهودیها یاری رساندند. نروژ یکی از اولین کشورهای بود که پیش از برگشتن ورق در جنگ در سال ۱۹۴۳ جنبشهای مقاومت در آن همه گیر شد. پس از جنگ کیسلینگ و دیگر افرادی که با نازیها همکاری کردند اعدام شدند. نام کیسلینگ به صورت جهانی به نمادی از «خیانت» بدل شده‌است.
کمیساریای رایش اوستلند (Reichskommissariat Ostland) در سال ۱۹۴۱ در کشورهای حوزه بالتیک پدید آمد. بر خلاف کمیساریاهای غربی که به دنبال الحاق بخش آلمانی نشین آنها به رایش بودند، اوستلند به این جهت ایجاد شد که مردم غیر آلمانی آن تغییر مکان دهند تا آلمانی‌ها با ورود به آن جا فضای زندگی به دست بیاورند. کمیساریای رایش اوکراین (Reichskommissariat Ukraine)) که در سال ۱۹۴۱ ایجاد شد نیز چنین هدفی را دنبال می‌کرد.
حاکمیت نظامی در صربستان با اشغال یوگسلاوی در آوریل سال ۱۹۴۱ ایجاد شد. سی آوریل همین سال یک دولت طرفدار آلمان به رهبری میلان آچیموویچ به عنوان یک نظام غیرنظامی در منطقه اشغالی ایجاد شد. حرکت‌های پارتیزانی و چریکی در یوگسلاوی اواخر سال ۱۹۴۱ به یک معضل جدی برای آلمانی‌ها که بیشتر نیروهای خود را در روسیه برای جنگ با شوروی متمرکز کرده بودند، تبدیل شد. تنها سه تیپ برای مقابله با این حرکت‌ها در یوگسلاوی حضور داشت. ۱۳ اوت ۵۴۶ صرب شامل تنی چند از رهبران صاحب نفوذ و چهره‌های کلیدی با صدور بینایه‌ای اقدامات پارتیزانها و سلطنت طلبان را محکوم کردند و در ضدیت با وطن‌پرستی خواندند. دو هفته پس از این بیانیه هنگامی که پارتیزانها و سلطنت طلبان جای پایی برای خود یافتند، ۷۵ نفر افراد سرشناس صرب در بلگراد گردهمایی تشکیل دادند و دولت به اصطلاح رستگاری ملی را به رهبری میلان ندیج به عنوان جانشین حاکمیت پیشین تاسیس نمودند. آلمانی از نظر نیروهای نظامی و امنیتی در صربستان دچار مضیقه بودند و مجبور شدند برای تامین نظم به نیروهای صربی با تسلیحات ضعیف شامل گارد دولتی صربستان و نیروهای داوطلب صرب متکی گردند. البته این نیروها قادر به محار جنبشهای مقاومت نبودند و در طول جنگ بخش بزرگی از صربستان تحت کنترل پارتیزانها بود. دولت رستگاری ملی از همان ابتدا قدرت چندانی نداشت و به مرور زمان اختیاراتش کاهش می‌یافت و به کنترل ورماخت درمی‌آمد. پس از آغاز انقلاب گسترده، مقامات آلمانی یک سری اقدامات افراطی تلافی جویانه دست زدند و اعلام کردند در قبال هر سرباز آلمانی که کشته شود صد غیرنظامی را اعدام خواهند کرد و اگر همان سرباز زخمی شود پنجاه نفر اعدام می‌شوند. از تهدید در بیش از یک مورد عملی شد به گونه‌ای که در اکتبر ۱۹۴۱ در دو شهر کرالیفو و کراگویواتس تعداد زیادی به گلوله بسته شدند.
ایتالیا
توجیه جنگ
دوک بینتو موسولینی درباره اعلام جنگ ایتالیا به متحدین غربی شامل بریتانیا و فرانسه در ژوئن ۱۹۴۰ اینگونه شرح داد: «ما قصد جنگ در مقابل توانگرسالاری و مردم سالاری مرتجعانه غربی‌ها را داریم که همواره مانع پیشرفت و حیات ملت ایتالیا بوده‌است». ایتالیا اقدام قدرت‌های غربی در اعمال تحریم علیه ایتالیا در سال ۱۹۳۵ به جهت جنگ دوم این کشور اتیوپی را محکوم کرد زیرا ایتالیا عمل خود را به سبب آنچه تجاوز اتیوپی به اریتره تحت کنترل ایتالیا در سال ۱۹۳۴ می‌دانست، مشروع می‌خواند. ایتالیا همانند آلمان با این ادعا که ایتالیا جهت تامین فضای حیاتی (spazio vitale) برای ملت خود نیاز به گسترش اراضی خود دارد، جنگ را توجیه می‌کرد.
در اکتبر ۱۹۳۸ در پی پیمان مونیخ ایتالیا از فرانسه امتیازاتی را طلب کرد از جمله: یک بندر آزاد در جیبوتی، کنترل خط آهن آدیس آبابا جیبوتی، مشارکت ایتالیا در مدیریت کمپانی کانال سوئز، صورتی از مالکیت مشترک ایتالیا و فرانسه بر تونس و حراست از فرهنگ ایتالیایی در جزیره کرس فرانسه. ایتالیا با انحصار کنترل کانال سوئز توسط فرانسه مخالف بود زیرا تجار ایتالیایی برای رفت‌وآمد به مستعمرات ایتالیا در شرق آفریقا هنگام گذر از کانال سوئز باید به فرانسوی‌ها عوارض پرداخت می‌کرند. موسولینی امیدوار بود در سایه نقش ایتالیا در حصول توافق مونیخ که از بروز یک جنگ دیگر جلوگیری کرد، بریتانیا برای حفظ صلح فرانسه را تحت فشار قرار دهد تا با خواسته‌های ایتالیا موافقت کند. فرانسه با توقعات ایتالیا موافق نکرد زیرا می‌پنداشت قصد حقیقی ایتالیا تصاحب همه نیس، کورسیکا، تونس و جیبوتی است. با این پاسخ روابط دو کشور رو به وخامت گذاشت. واکنش فرانسه با انجام رزمایش دریایی به عنوان اخطار به ایتالیا ادامه یافت. در پی این اقدامات تنش بین ایتالیا و فرانسه افزایش یافت. هیتلر در یک سخنرانی بزرگ سی ژانویه ۱۹۳۹ به ایتالیا قول داد در صورت بروز جنگ آلمان از ایتالیا حمایت نظامی خواهد کرد.
ایتالیا در اکتبر ۱۹۴۰ به بهانه‌ای این که بریتانیا از یونان علیه ایتالیا استفاده میکند به یونان هجوم برد. موسولینی به هیتلر اعلام کرد «یونان یکی ار نقاط استراتژیک برای قوای دریایی بریتانیا در مدیترانه است».
بهانه ایتالیا برای حمله آوریل ۱۹۴۱ به یوگسلاوی ادعای‌های مرزی و عدم تمایل آلبانیایی‌ها، مقدونی‌ها و کروات‌ها در اتحاد با یوگسلاوی بود. تجزیه طلبی کروات‌ها با ترور رهبران سیاسی آنها از جمله استفان رادیچ در پارلمان یوگسلاوی شدت پیدا کرد. ایتالیا با تسلیح و تعلیم نیروهایی فاشیست کرووات پس از حمله به یوگسلاوی، به این جنبش دامن زد.
کشورهای شرکت‌کننده
قدرت‌های اصلی محور
25px آلمان، تحت رهبری آدولف هیتلر
25pxایتالیا، تحت رهبری نخست‌وزیر بنیتو موسولینی و پادشاه ویکتور امانوئل سوم
25pxجمهوری سوسیالیستی ایتالیا، پس از ۲۳ سپتامبر ۱۹۴۳
25pxژاپن، تحت رهبری نخست‌وزیر هایدکی توجو و امپراتور هیروهیتو
قدرت‌های کوچک محور
25pxمجارستان
25pxرومانی (تا ۱۹۴۴)
25pxبلغارستان (تا ۱۹۴۴)
کشورهایی دارای اتحاد موقت
اروپا
25pxاسلواکی
25pxصربستان
25pxمونته‌نگرو
25pxآلبانی
25pxمقدونیه
25pxکرواسی
25pxیوگسلاوی
25pxیونان
25pxدانمارک
25pxنروژ
آسیا
25pxعراق
25pxتایلند
25pxسن مارینو
25pxهند (تحت عنوان هندوستان آزاد)
25pxمنچوری (تا اوت ۱۹۴۵)
25pxمغولستان
25pxچین (گروهای ملی‌گرای چین)
25pxفیلیپین
25pxویتنام
25pxکامبوج
25pxلائوس
25pxبرمه
آمریکای جنوبی
25pxآرژانتین
Image:Italian and German flags - june 1943.png | برافراشته شدن پرچم‌های آلمان نازی و ایتالیا
Image:Bundesarchiv Bild 183-L09218, Berlin, Japanische Botschaft.jpg | محل امضای پیمان محور میان ژاپن، آلمان و ایتالیا | [
"دفاع همگانی",
"پیمان ضد کمینترن",
"dissolution (law)",
"اتحاد فولاد",
"Tripartite Pact",
"متفقین جنگ جهانی دوم",
"حمله به پرل هاربر",
"قدرت‌های بیطرف در جنگ جهانی دوم",
"جمهوری اجتماعی ایتالیا",
"جمهوری اسلواکی (۱۹۳۹-۱۹۴۵)",
"دولت مستقل کرواسی",
"جنگ پس‌آیند",
"جنگ عراق و انگلستان",
"تایلند در جنگ دوم جهانی",
"پادشاهی آلبانی (۱۹۴۳–۴۴)",
"ایالت برمه",
"Reorganized دولت ملی چین",
"Hellenic State (1941–44)",
"هند آزاد",
"Governorate of Montenegro",
"Quisling regime",
"دولت ملی اسلاوی",
"فرانسه ویشی",
"آلمان نازی",
"ایتالیا",
"ژاپن",
"جنگ جهانی دوم",
"متفقین",
"رم",
"برلین",
"توکیو",
"نیروهای محور",
"امپراطوری روم",
"آسیای شرقی",
"موسولینی",
"کمینترن",
"اروپا",
"شمال آفریقا",
"شرق آسیا",
"کشورهای اروپایی",
"یوگسلاوی",
"فرانسه",
"جمهوری وایمار",
"مجارستان",
"اتحاد آلمان",
"مونیخ",
"گالئاتسو چیانو",
"کنستانتین فون نویرات",
"فاشیست",
"جنگ اول جهانی",
"ارتش آلمان",
"قرارداد ورسای",
"گوستاو استرسمن",
"صدراعظم آلمان",
"رایشسوهر",
"شوروی",
"لهستان",
"وزیر خارجه",
"سیاست خارجی",
"سار",
"اتریش",
"رنلند",
"برده",
"حالت تعادل",
"بریتانیا",
"کامرون",
"توسعه طلبی",
"اتیوپی",
"جامعه ملل",
"رومانی",
"چک-اسلوواکی",
"قرار داد تریانون",
"تیرول جنوبی",
"آدولف هیتلر",
"حزب نازی",
"نبرد من",
"هرمان گورینگ",
"مارکسیست",
"ونیز",
"استقلال",
"شب دشنه‌های بلند",
"حزب نازی آلمان",
"یوآخیم فون ریبنتروپ",
"ملی گرایان",
"نیروی دریایی",
"وزارت خارجه",
"چین",
"اسلوواکی",
"بلغارستان",
"استبداد",
"خودکفایی",
"سرمایه‌داری",
"امپراتوری ژاپن",
"ایالات متحده",
"تولید ناخالص داخلی",
"تولید ناخالص ملی",
"درآمد سرانه",
"کشورهای غربی",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"قرارداد عدم تجاوز",
"سرویس اطلاعاتی",
"شبه نظامی",
"پاکسازی قومی",
"دریای بالتیک",
"دریای سیاه",
"پیمان نامه",
"فرماندهان ارتش",
"امپراتوری اتریش-مجارستان",
"پرچم بریتانیا",
"ولادمیر لنین",
"روسیه شوروی",
"کوههای اورال",
"هاینریش هیملر",
"امپراتوری بریتانیا",
"قاره آمریکا",
"مردم سالاری",
"کشورهای جهان",
"جنگ جهانی اول",
"غرامت",
"اقتصاد آلمان",
"روهر",
"ملی گرایانه",
"کشورهای حوزه بالتیک",
"مستعمره",
"خدمت اجباری سربازی",
"سودتدنلند",
"لیتوانی",
"موراویا",
"بوهمیا",
"قرارداد مولوتوف-ریبنتروپ",
"شرق اروپا",
"مسکو",
"استالینگراد",
"کورسک",
"ورنر فون بلومبرگ",
"فوهرر",
"یالمار شاخت",
"گشتاپو",
"اس اس",
"اعلان استقلال",
"دولت عمومی",
"دولت دست نشانده",
"وافن اس اس",
"تیپ",
"نیروهای نظامی",
"ورماخت",
"آدیس آبابا",
"جزیره کرس",
"کانال سوئز",
"شرق آفریقا",
"تجزیه طلبی",
"آلمان",
"بنیتو موسولینی",
"ویکتور امانوئل سوم",
"جمهوری سوسیالیستی ایتالیا",
"هایدکی توجو",
"هیروهیتو",
"۱۹۴۴ (میلادی)",
"اسلواکی",
"صربستان",
"مونته‌نگرو",
"آلبانی",
"مقدونیه",
"کرواسی",
"یونان",
"دانمارک",
"نروژ",
"عراق",
"تایلند",
"سن مارینو",
"هند",
"منچوری",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"مغولستان",
"فیلیپین",
"ویتنام",
"کامبوج",
"لائوس",
"برمه",
"آرژانتین"
] | [
"امپراتوری‌های پیشین",
"انحلال‌های ۱۹۴۵ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۴۰ (میلادی)",
"ایالت‌ها و قلمروهای منحل‌شده در ۱۹۴۵ (میلادی)",
"ائتلاف‌های نظامی سده ۲۰ (میلادی)",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۴۰ (میلادی)",
"جنگ جهانی دوم",
"روابط آلمان و ایتالیا",
"روابط آلمان و ژاپن",
"روابط ایتالیا و ژاپن",
"سیاست جنگ جهانی دوم",
"فاشیسم",
"ویکی‌سازی رباتیک"
] |
1,587 | هاینریش هیملر | 1 | 407 | 0 | [
"هنریش هیملر",
"هاينريش هيملر",
"هنريش هيملر",
"هینریش هیملر",
"هينريش هيملر"
] | false | 101 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "birth_name",
"Item2": "هاینریش لوییتپولد هیملر"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "Bundesarchiv Bild 183-R99621, Heinrich Himmler.jpg"
},
{
"Item1": "imagesize",
"Item2": "200px"
},
{
"Item1": "order",
"Item2": "40px ''[[فرمانده اساس]]''"
},
{
"Item1": "term_start",
"Item2": "۶ ژانویه ۱۹۲۹"
},
{
"Item1": "term_end",
"Item2": "۲۹ آوریل ۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "leader",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]]"
},
{
"Item1": "predecessor",
"Item2": "[[ارهارد هایدن]]"
},
{
"Item1": "successor",
"Item2": "[[کارل هانکه]]"
},
{
"Item1": "order2",
"Item2": "رئیس پلیس آلمان"
},
{
"Item1": "term_start2",
"Item2": "۱۷ ژوئن ۱۹۳۶"
},
{
"Item1": "term_end2",
"Item2": "۲۹ آوریل ۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "leader2",
"Item2": "آدولف هیتلر"
},
{
"Item1": "predecessor2",
"Item2": "''سازمان تازه تاسیس''"
},
{
"Item1": "successor2",
"Item2": "کارل هانکه"
},
{
"Item1": "order3",
"Item2": "[[کمیساریای رایش برای تقویت ملیت آلمانی]]"
},
{
"Item1": "term_start3",
"Item2": "۷ اکتبر ۱۹۳۹"
},
{
"Item1": "term_end3",
"Item2": "۲۹ آوریل ۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "leader3",
"Item2": "آدولف هیتلر"
},
{
"Item1": "predecessor3",
"Item2": "''سازمان تازه تاسیس''"
},
{
"Item1": "successor3",
"Item2": "''سازمان منحله''"
},
{
"Item1": "order4",
"Item2": "[[دفتر امنیت اصلی در رایش سوم]] (سرپرست)"
},
{
"Item1": "term_start4",
"Item2": "۴ ژوئن ۱۹۴۲"
},
{
"Item1": "term_end4",
"Item2": "۳۰ ژانویه ۱۹۴۳"
},
{
"Item1": "predecessor4",
"Item2": "[[راینهارد هایدریش]]"
},
{
"Item1": "successor4",
"Item2": "[[ارنست کالتنبرنر]]"
},
{
"Item1": "order5",
"Item2": "[[وزارت کشور رایش سوم]]"
},
{
"Item1": "term_start5",
"Item2": "۲۴ اوت ۱۹۴۳"
},
{
"Item1": "term_end5",
"Item2": "۲۹ آوریل ۱۹۴۵"
},
{
"Item1": "chancellor5",
"Item2": "آدولف هیتلر"
},
{
"Item1": "predecessor5",
"Item2": "[[ویلهلم فریک]]"
},
{
"Item1": "successor5",
"Item2": "[[ویلهلم اشتوکارت]]"
},
{
"Item1": "birth_date",
"Item2": "۷ اکتبر ۱۹۰۰"
},
{
"Item1": "birth_place",
"Item2": "[[مونیخ]]، [[باواریا]]، [[آلمان]]"
},
{
"Item1": "death_place",
"Item2": "[[لونبورگ]]، [[آلمان]]"
},
{
"Item1": "party",
"Item2": "[[حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان]]"
},
{
"Item1": "spouse",
"Item2": "[[مارگارت هیملر]] ژوئیه ۱۹۲۸"
},
{
"Item1": "profession",
"Item2": "[[برزشناسی]]"
},
{
"Item1": "alma_mater",
"Item2": "[[دانشگاه فنی مونیخ]]"
},
{
"Item1": "cabinet",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]]"
},
{
"Item1": "religion",
"Item2": "[[پگانیسم مدرن]]"
},
{
"Item1": "signature",
"Item2": "Himmler Signature 2.svg"
},
{
"Item1": "allegiance",
"Item2": "[[امپراتوری آلمان]]"
},
{
"Item1": "serviceyears",
"Item2": "۱۹۱۷–۱۸"
},
{
"Item1": "battles",
"Item2": "[[جنگ جهانی اول]]"
}
],
"Title": "officeholder"
} | هاینریش هیملر (Heinrich Himmler) () (زاده ۷ اکتبر ۱۹۰۰ – درگذشته ۲۳ مه ۱۹۴۵) فرمانده اس اس و یکی از بانفوذترین افراد آلمان نازی. او اس اس و سازمان‌های وابسته به آن را رهبری می‌کرد. آدولف هیتلر بعدها او را به فرماندهی ارتش جایگزین (Replacement Army) و قائم مقام اداره تمام رایش سوم منصوب کرد. هیملر یکی از مردان مقتدر آلمان نازی که مسئول اصلی هولوکاست شناخته میشود.
هیملر در جنگ جهانی اول در جبهه نبرد شرکت نکرد و فقط عضوی از نیروهای ذخیره بود. او، که در کالج رشته کشاورزی خوانده بود، در سال ۱۹۲۳ وارد حزب نازی شده و در سال ۱۹۲۵ به اساس پیوست. در سال ۱۹۲۹، او توسط هیتلر به مقام فرماندهی اساس برگزیده شد. در طی ۱۶ سال بعدی، هیملر اساس را از یک هنگ ۲۹۰ نفره به شبه-ارتشی قوی تبدیل کرد، که راه اندازی و اداره اردوگاه‌ها را بر عهده داشت. از سال ۱۹۴۳ به بعد هیملر، بعلاوه، رئیس پلیس آلمان و همزمان وزیر کشور نیز بود، و به تمام نیروهای امنیتی از جمله گشتاپو نظارت داشت. در آخرین روزهای جنگ، هیتلر فرماندهی دو سپاه از ارتش آلمان (Army Group Upper Rhine و Army Group Vistula) را به هیملر محول کرد. چون او به اهداف مورد نظر نرسید، هیتلر او را از این مقام بر کنار کرد. هیملر، که متوجه حتمی بودن شکست آلمان شده بود، سعی کرد با متفقین و غربی‌ها وارد مذاکره شود. وی در آوریل ۱۹۴۵ طی نامهای، به هیتلر پیشنهاد داد که از طریق کانت برنادو به نیروهای متفقین تسلیم شود. با این اقدام هیملر، پیشوا وی را از تمام مناصبش خلع کرده و به علت قطع بودن خطوط مخابراتی به هانا رایچ دستور داد که به شمال برلین پرواز کرده و به فرمانده نیروهای مدافع شمال برلین از طرف وی بگوید که هر کاری لازم است برای مجازات هیملر انجام دهند. هیملر سعی کرد پنهان شود، ولی نیروهای بریتانیائی او را دستگیر کردند. او، بعد از شناخته شدن هویتش، در زمان بازداشت خود کشی کرد.
زندگی
دوران اولیه زندگی
هیملر در ۱۹۰۷
هاینریش لویتپولد هیملر، هفتم اکتبر ۱۹۰۰، در مونیخ به دنیا آمد. خانواده او از کاتولیک‌های محافظه کار طبقه متوسط بودند. پدرش معلم بود و مادرش کاتولیکی مومن. برادر بزرگ او در ژوئیه ۱۸۹۸ به دنیا آماده بود، و برادر کوچکتر در ژوئیه ۱۹۰۵ متولد شد. عملکرد هیملر، بر خلاف درس‌ها، در ورزش خوب نبود. او از سلامت جسمانی خوبی برخوردار نبود و در تمام عمر از درد معده و بیماری‌های دیگر می‌نالید. همکلاسی‌هایش از او به عنوان دانش آموزی کوشا، ولی غیر اجتماعی، یاد کرده‌اند. دفترچه خاطرات هیملر نشان می‌دهد که او به اخبار روزمره، و بحث‌های جدی درباره سکس و مذهب علاقه‌مند بود. هیملر از سال ۱۹۱۵ به عنوان دانشجوی افسری آموزش نظامی را شروع کرد، و در سال ۱۹۱۷ به عنوان نیروی ذخیره در گروهان یازدهم باواریا پذیرفته شد. در نوامبر ۱۹۱۸، در حالی که هیملر هنوز آموزش می‌دید، جنگ با شکست آلمان خاتمه یافت. بعد از جنگ، هیملر تحصیلات مدرسه را تمام کرد و بین سالهای ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۲در دانشگاه فنی مونیخ کشاورزی خواند. هر چند بسیاری از قوانینی که بین مسیحیان و یهودها تبعیض قائل می‌شد در زمان اتحاد آلمان (۱۸۷۱) حذف شده بودند، ضدیت با یهودیان همچنان در آلمان و دیگر بخشهای اروپا بیداد می‌کرد.. هیملر از هنگام ورود به دانشگاه ضد یهودی بود. اما او در این مورد همانند اکثریت دانشجویان بود. او در دوره دانشجویی کاتولیکی مومن باقی‌ماند، و اوقات فراغت خود را با اعضای "لیگ آپولو"، که رئیسش یهودی بود، می‌گذارند. هیملر، رفتاری مودبانه در رابطه با رئیس و اعضای یهودی لیگ داشت. در سال دوم دانشجویی، هیملر مجددا برای پیوستن به ارتش تلاش کرد. هر چند او در اینکار موفق نشد، ولی قادر شد در صحنه‌های شبهه نظامی حضور یابد. در همین زمان بود که او با ارنست روهم (Ernst Röhm)، از اعضای اولیه حزب نازی و بنیانگذار اس -آ ("Storm Battalion"; SA) ملاقات کرد. او مرید روهم شد، چرا که روهم سربازی مدالدار و جنگنده بود. به پیشنهاد روهم، هیملر به گره ملی‌گرای Reichskriegsflagge پیوست. در سال ۱۹۲۲ هیملر بیشتر به "مسئله جهود" علاقه‌مند شد. بعد از قتل وزیر خارجه (Walther Rathenau) در ۲۴ ژوئن هیملر گرایش راست افراطی پیدا کرده و در تظاهراتی که علیه معاهده ورسای برگزار می‌شد، شرکت کرد. در آن تابستان تورم قیمتها بیداد می‌کرد، در نتیجه والدین هیملر قادر به تامین هر سه پسرشان نبودند. در نتیجه، هیملر نتوانست به تحصیلات دکترا ادامه دهد و مجبور شد به شغلی سطح پایین مشغول شود. او تا سپتامبر ۱۹۲۳ در این شغل دوام آورد.
فعال نازی
هیملر در سال ۱۹۲۳ به حزب نازی پیوست (شماره عضویت ۱۴،۳۰۳). به عنوان عضوی از شبه نظامیان روهم (Röhm) او در واقعه کودتای مونیخ، که تلاشی ناموفقی بود از طرف نازیها برای کسب قدرت، شرکت کرد. این واقعه هیملر را به زندگی سیاسی سوق داد. پلیس از او درباره نقشش در واقعه سوال کرد ولی بعلت عدم شواهد از او رفع اتهام شد. اما، او شغل خود را از دست داد. چون کاری در بخش کشاورزی پیدا نکرد، او به خانه والدینش نقل مکان کرد. این شکست‌ها هیملر را زود رنج و مهاجم کرده باعث ناراحتی دوستان و خانوده‌اش شد. در سالهای ۱۹۲۳–۲۴ هیملر از مسیحیت دور گشته به رمزی گرایی (occultism) روی آورد. اسطوره گرایی آلمانی، همراه با ایده‌های رمزی، جای مذهب را برای او گرفت. در آغاز او به فرقه «شخصیت پرستی هیتلر» چندان میلی نداشت. با مطالعه بیشتر، اما، او نخست مرید هیتلر شد و آنگاه او را پرستید. برای محکم کردن موقعیت خود در حزب نازی، هیملر از محبوس بودن هیتلر سوءاستفاده کرد. از میانه‌های ۱۹۲۴ به عنوان دبیر حزب و یاور تبلیغات کار کرد. او در تمام باواریا سفر کرده و با سخنرانی‌های آتشین به تحریک اعضای حزب پرداخت . در سال ۱۹۲۵ به عنوان فرمانده وارد اس اس شد (شماره عضویت ۱۶۸). اس اس در سال ۱۹۲۳ برای محافظت هیتلر تاسیس شده بود و در ۱۹۲۵ به عنوان واحدی نخبه در اس آ ادغام شد. در ژانویه ۱۹۲۷ هیملر معاون رئیس تبلیغات شد. او جمع‌آوری آمار یهودیها، فراماسون هاو دیگر دشمنان حزب را شروع کرد. در سپتامبر ۱۹۲۷، هیملر به هیتلر پیشنهاد کرد که اس اس به یک واحد نخبه وفادار، قوی، و از نظر نژادی خالص تبدیل شود. در همان زمان هیملر به لیگ آرتامان (Artaman League) پیوست. در آنجا، او رودلف هوس را، که بعدها فرمانده اردوگاه آشویتس شد، ملاقات کرد. همچین، او با والتر داره (Walther Darré)، که کتابش --دهقانی به مثابه چشمه زندگی نژاد نوردیک—چشم هیتلر را گرفت، آشنا شد. داره عمیقا به برتری نژاد آریایی، ایمان داشت و توانست هیملر را تحت تاثیر قرار دهد.
ترقی در اس اس
هیملر (ردیف جلو کنار زندانی) اردوگاه کار اجباری داخائو را بازدید میکند. ۱۹۳۶
بعد از استعفای ارهارد هایدن از فرماندهی اس اس در سال ۱۹۲۹، هیملر، با تصویب هیتلر، فرمانده اس اس (Reichsführer-SS) شد. او همچنان وظایف خود در مقر تبلیغات را ادامه داد. در سال بعد هیملر تعداد افراد اس اس را از ۲۹۰ به حدود ۳،۰۰۰ نفر رساند. تا سال ۱۹۳۰ هیملر توانسته بود هیتلر را متقاعد کند که اس اس را به عنوان سازمانی مستقل اداره کند، هر چند هنوز اس اس زیر مجموعه اس آ بود. حزب نازی از سقوط اقتصاد در طی بحران بزرگ (Great Depression) برای کسب قدرت سوءاستفاده کرد. دولت ائتلافی جمهوری وایمار (Weimar Republic) قادر به بهبود اقتصاد نبود، در نتیجه رای‌دهندگان به حزب نازی روی آوردند. هیتلر سختی‌های اقتصادی را به گردن یهودیها انداخت. در انتخابات سال ۱۹۳۲ نازیها ۳۷٫۳٪ را بردند. هیتلر یک دولت ائتلافی کم عمر تشکیل داده و در ۳۰ ژانویه ۱۹۳۳ به صدر اعظمی آلمان منصوب شد. در کمتر از یک ماه ساختمان رایشتاگ به آتش کشیده شد. هیتلر از این واقعه استفاده کرده ریس جمهور را مجبور به امضای قانونی کرد که بر مبنای آن توقیف بدون محاکمه افراد ممکن می‌شد. قانونی در ۱۹۳۳ تصویب شد (Enabling Act of 1933) که بر مبنای آن حزب نازی قدرت قانونگذاری یافت و هیتلر به دیکتاتور مطلق تبدیل شد. بعد از مرگ رئیس‌جمهور پاول فون هیندنبورگ در ۱۹۳۴ هیتلر به مقام پیشوایی (Führer) نیز دست یافت.
افزایش قدرت حزب نازی فرصتی بود برای ترقی هیملر و اس اس. تا سال ۱۹۳۳ تعداد افراد اس اس به ۵۲،۰۰۰ نفر رسیده بود. قواعد سخت عضویت تضمین کرده بود که تمام اعضا از نژاد آریایی خالص باشند. هیملر با استعداد سازمان دهی بالای خود بزودی دپارتمانهای مختلفی در اس اس ایجاد نمود. او رینهارد هایدریش را به معاونت خود انتخاب کرد. این دور نفر در سال ۱۹۳۳ اس اس را از کنترل س آ خارج کردند. در مارس ۱۹۳۳ فرماندار باواریا هیملر را به سمت فرمانده پلیس مونیخ منصوب کرد. همان سال، هیتلر، درجه هیملر را به ارتشبدی (Obergruppenführer) ترفیع داد. از آن زمان، هیملر و هایدریش پلیس سیاسی همه ایالات، غیر از پروس، را تحت سلطه خود درآوردند. هیملر، بعلاوه، اداره مرکزی نژاد و استقرار (SS Race and Settlement Main Office) را ایجاد کرد، که سازمانی نژادپرست و ضد یهود بود. این اداره راهبردهای نژادی را پیاده کرده و بر «استحکام نژادی» اس اس نظارت نمود. برای مردان اس اس شجره نامه (Sippenbuch) صادر شد. هیملر انتظار داشت که هر ازدواج اس اس حد اقل چهار فرزند ایجاد کرده و برای نسل آینده اس اس نیروی کافی بوجود آورد. نتیجه، اما، رضایتبخش نبود؛ کمتر از ۴۰٪ مردان ازدواج کردند و هر کدام بطور متوسط یک فرزند آوردند.
در مارس ۱۹۳۳، نخستین اردوگاه در داخاو (Evans) -- به مجلس ارائه داد که ازدواج بین آلمانی‌های جهود و غیر جهود، و اشتغال زنان غیر جهود زیر ۴۵ سال را در خانواده‌های یهودی را ممنوع می‌کرد. این قوانین، همچنین، "غیرآریایی‌ها " را از مزایای شهروندی آلمان محروم می‌ساختند.
هیملر و هیدریچ می‌خواستند قدرت اس اس را گسترش دهند؛ آنها از هیتلر خواستند یک نیروی ملی پلیس زیر نظر اس اس برای حفاظت آلمان نازی در مقابل دشمنان واقعی و خیالی آن تشکیل دهد . وزیر کشور، فریک (Frick)، نیز یک پلیس ملی می‌خواست، لیکن پلیسی که توسط خودش کنترل شود. هیتلر از هیملر و هیدریچ خوست مسئله را بین خود و فریک حل کنند. هیدریچ پیشنهادهایی تهیه کرد و هیملر او را به ملاقات فریک فرستاد. فریک، علیرغم بی‌میلی، توسط هیتلر به پذیرش پیشنهادها راضی شد. در ۱۷ ژوئن ۱۹۳۶ هیتلر فرمان اتحاد تمامی نیروهای پلیس رایش را صادر کرد و هیملر را در راس پلیس آلمان قرار داد. هیملر، در این نقش ظاهرا مادون فریک بود. در عمل، اما، پلیس بخشی از اس اس شده و از کنترل فریک خارج شده بود. کمی بعد، هیملر پلیس جنایی (Kriminalpolizei) را تاسیس کرد و بعد از ادغام آن با گشتاپو، پلیس امنیتی (Sicherheitspolizei) را تحت فرماندهی هیدریچ به وجود آورد. تحت مدیریت هیملر، اس اس شاخه نظامی خود (SS-Verfügungstruppe) را تاسیس کرد که بعد به Waffen-SS تغییر نام داد.
علاوه بر زیادی خواهی‌های نظامی، هیملر یک اقتصاد موازی زیر چتر اس اس ایجاد کرد. در ۱۹۴۰ موسسه اقتصادی آلمان (Deutsche Wirtschaftsbetriebe) ایجاد شد. با نظارت اداره اقتصادی اس اس این شرکت صاحب شرکتهای مسکن، کارخانه‌ها و موسسات انتشاراتی شد.
هیملر، بهمراه مقامات اس اس اردوگاه ماوتهاوزن بازدید میکند. ۱۹۴۱
جنگ جهانی دوم
هیملر اردوگاه اسرای جنگی را در روسیه بازدید میکند. ۱۹۴۱
زمانی که در سال ۱۹۳۹ هیتلر و فرماندهان ارتش او دنبال بهانه‌ای برای حمله به لهستان بودند، هیملر، هایدریش، و هاینریش مولر (Heinrich Müller) پروژه‌ای بنام عملیات هیملر (Operation Himmler) را اجرا کردند. سربازان آلمانی با پوشیدن یونیفورم‌های لهستانی درگیری مرزی ایجاد کرده و اینجور وانمود شد که به آلمان حمله شده‌است. این حادثه دست آویز حمله به لهستان و آغاز جنگ جهانی دوم شد. در آغاز جنگ هیتلر کشتار غیر نظامیان لهستانی را مجاز کرد. نیروهای عملیاتی اس اس (Einsatzgruppen)، تحت مدیریت هیملر و هیدریچ، جوخه‌های مرگ تشکیل داده و وارد لهستان شدند. آنها تا آخر ۱۹۳۹ حدود ۶۵،۰۰۰ روشنفکر و دیگر غیر نظامیان را کشتند. آلمان، بعد از تسخیر لهستان، به فرانسه، دانمارک، نروژ، هلند حمله کرده و بمباران انگلیس را آغاز کرد. در ۲۱ ژوئن ۱۹۴۱، روز قبل از حمله به شوروی، هیملر عملیات طرح کلی رو به شرق (General Plan for the East) را شروع کرد؛ بر مبنای این طرح قرار بود ۱۰ میلیون آلمانی در سر زمینهای تسخیر شده کشورهای بالتیک، لهستان، غرب اکراین، اند بلا روس ساکن شوند، و ۳۱ میلیون نفر ساکنین اصلی این سرزمین‌ها به شرق دور تبعید شده یا به بیگاری کشیده شوند. هیملر انتظار داشت که طرح در بیست تا سی سال با هزینه کردن ۶۷ بیلیون مارک تکمیل شود . هیملر، با این ادعا که جنگ در شرق بر سر دفاع از ارزشهای اروپایی در مقابل نیروهای کافر بلشویک است تعدادی داوطلب از تمام اروپا را جذب کرد. در پاییز ۱۹۴۱، هیدریچ به در خواست هیتلر شروع به طبقه‌بندی نژادی چک‌ها کرده و بسیاری را به اردوگاه فرستاد. در مارس ۱۹۴۱، هیتلر به فرماندهی ارتش اطلاع داد که قصد دارد شوروی را اشغال کرده بلشویک‌ها را نابود کند. متعاقب ورود ارتش به شوروی «نیروهای عملیاتی اس اس» یهودیها و کسانی را که برای آلمان نازی نامطلوب شمرده می‌شدند جمع‌آوری کرده و کشت. به‌علاوه در هشت ماه ۱۹۴۱–۴۲ تعداد ۲٫۸ میلیون اسیر جنگی شوروی اعدام شدند یا از گرسنگی مردند. در طی جنگ، نیم میلیون اسیر شوروی نیز در اردوگاه‌ها کشته شدند. تا بهار ۱۹۴۱، متعاقب فرمان هیملر، ده اردوگاه ساخته شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته شده بودند. یهودیها از تمام آلمان و سرزمین‌های اشغالی به اردوگاه‌ها حمل می‌شدند. هنگامی که آلمانها در دسامبر ۱۹۴۱ از مسکو عقب رانده شدند، هیتلر در یافت که سیاست تبعید به شرق عملی نیست و یهودیها باید کشته شوند.
هولوکاست
سیاستهای نژادی نازیها به روزهای اولیه حزب مربوط می‌شد؛ هیتلر، در کتاب نبرد من این موضوع را بحث کرده‌است. در دسامبر ۱۹۴۱، مصادف با اعلام جنگ به آمریکا، هیتلر بالاخره تصمیم به نابودی جهودها گرفت . در ۲۰ ژانویه ۱۹۴۲ هیدریچ یک گرد همایی میتینگ، در ونسی (Wannsee)، در حومه برلین، ترتیب داد، که در طی آن رهبران نازی طرح راه حل نهایی مسئله یهود را بررسی کردند. هیدریچ تعداد یهودیانی را که باید کشته می‌شدند حدود در حدود ۱۱ میلیون نفر برآورد کرد و به به شرکت کنندگان گوشزد کرد که هیتلر مسئولیت کار را به عهده هیملر گذشته‌است.
در ژوئن ۱۹۴۲، هیدریچ در پراگ ترور شد. در طی تشییع جنازه، هیملر — به عنوان صاحب عزا — قیومت دو پسر هیدریچ را بر عهده گرفت. در ۹ ژوئن، بعد از مشورت با هیملر و هرمان فرانک (Hermann Frank)، هیتلر فرمان انتقام صادر کرد. بیش از ۱۳،۰۰۰ نفر دستگیر شدند، روستای لیدیس (Lidice) سوزانده شده تمام ساکنین مرد آن و تمام افراد بالغ روستای لزکی (Ležáky) قتل‌عام شدند. حد اقل ۱،۳۰۰ نفر تیرباران شدند. هیملر آهنگ کشتار یهودیان اروپایی را با ساخت اردوگاه‌های بلزک (Belzec extermination camp)، سوبیبور (Sobibor extermination camp) و تربلیکا (Treblinka extermination camp) سرعت بخشید. در اوایل کار قربانیان با دود اگزوز یا تیرباران کشته می‌شدند. در آگوست ۱۹۴۱، هیملر تیرباران ۱۰۰ یهودی را در مینسک تماشا کرد، و چون حالش از اینکار به هم خورد از تاثیر منفی چنین تجربیاتی روی افراد اس اس نگران شد. او تصمیم گرفت که روش‌های دیگری باید برای کشتار پیدا شود. طبق دستور او تا بهار ۱۹۴۲ اردوگاه آشویتس توسعه یافته بود و از جمله اتاقهای گاز برای کشتار با حشره کش (Zyklon B) در آنجا دائر شده بود. تا آخر جنگ حد اقل ۵٫۵ میلیون یهودی توسط رژیم نازی کشته شدند.
هیملر آرشیتکت اصلی هولوکاست بود، و با اعتقاد عمیق به ایدئولوژی برتری نژاد آریایی کشتار میلیون‌ها انسان را توجیه کرد. نازیها می‌خواستند ابر نژادی از آریایی‌های نوردیک را در آلمان بپرورانند. به عنوان یک کشاورز، هیملر با اصول اصلاح زراعی (selective breeding) آشنا بود و می‌خواست آن را روی آدمها امتحان کند.
سخنرانی پوزن
در ۴ اکتبر ۱۹۴۳، طی یک گرد همائی با مسئولین اس اس در شهر پوزن (Posen) و در ۶ اکتبر ۱۹۴۳، طی یک سخنرانی به نخبه‌های حزب هیملر صریحا به نسل‌کشی (extermination) یهودیان اشاره کرد A translated excerpt from the speech of 4 October reads:. او گفت: "من همچنین می‌خواهم در اینجا رک به یک موضوع سخت بپردازم. ما حالا می‌توانیم آشکارا در اینمورد بین خود صحبت کنیم، ولی هرگز آن را در میان عامه بحث نمی‌کنیم… منظور من تخلیه و نسل‌کشی یهودیان است.
هدف هیتلر از مجاز کردن سخنرانی هیملر آن بود که رهبران حزب را به نقشه‌های خود آگاه کند، تا آنها نتوانند در آینده اطلاع خود از کشتارها را نفی کنند. چون متفقین اعلام کرده بودند که در مورد جنایات جنگی اعلام جرم خواهند کرد، هیتلر بدین‌وسیله می‌خواست وفاداری زیر دستانش را با شریک کردنشان در جنایت بدست آورد.
آلمانی‌سازی
زندانیان لهستانی در انتظار اعدام
در مقام کمسیونر استحکام ملیت آلمانی، هیملر عمیقا در پروژه آلمانی‌سازی (ermanization) شرق، مخصوصا لهستان، دخالت داشت. هیتلر اعلام کرده بود که حتی یک قطره خون آلمانی نباید تلف شده یا با خون نژاد خارجی مخلوط شود . طرح هیملر با طبقه‌بندی مردم لهستانی که تصور می‌رفت خون آلمانی داشته باشند (Volksliste) شروع شد. هیملر دستور داد کسانی که از طبقه‌بندی شدن اجتناب کردند به اردوگاه‌ها اعزام شده، فرزندانشان گرفته شده، و خود به کار اجباری گمارده شوند. به نظر هیملر، چون «مقاومت کردن بخشی از طبیعت خون آلمانی است»، در نتیجه اجتناب کنندگان از طرح طبقه‌بندی از تسلیم شدگان به طرح آلمانی‌تر بودند. تاره، همچنین، ربودن کودکان اروپای شرقی توسط آلمان نازی را شامل می‌شد. کودکانی را که از نظر نژادی با ارزش تشخیص داده می‌شدند باید از لهستانی‌ها تفکیک کرده و با اسامی آلمانی و به عنوان آلمانی بزرگ می‌شدند. این بچه‌ها قرار بود توسط خانواده‌های آلمانی اقتباس شوند. تا ژانویه ۱۹۴۳، هیملر گزارش داد که ۶۲۹،۰۰۰ نفر با اصالت آلمانی نقل مکان کردند؛ اما، اغلب اینها در مزرع کوچکی که مورد نظر بود زندگی نکردند، بلکه در اردوگاه‌های موقت در اطراف شهرها ساکن شدند.
فرماندهی نظامی
در ۶ ژوئن ۱۹۴۴ ارتش‌های متفقین غربی به شمال فرانسه رسیدند. در پاسخ، سپاه راین بالایی (Army Group Upper Rhine) تشکیل گردید تا با نیروهای پیشروی‌کننده آمریکایی و سپاه یکم فرانسه مقابله کند. در اواخر ۱۹۴۴، هیتلر فرماندهی این سپاه را به هیملر سپرد. در ۲۶ سپتامبر ۱۹۴۴ هیتلر دستور تشکیل جوخه‌های مردمی (پئوپلئس استورم) را به هیملر ابلاغ کرد. تمام مردان بین ۱۶ تا ۶۰ سال مجبور به خدمت شدند. به دلیل کمبود شدید اسلحه و مهمات و عدم آموزش کافی، اعضای جوخه‌ها آمادگی جنگی نداشتند و در ماه‌های اکثر جنگ در حدود ۱۷۵،۰۰۰ نفرشان کشته شدند.
در ۱ ژانویه ۱۹۴۵ هیتلر و ژنرالهایش عملیات طوفان شمال (Operation North Wind) را آغاز کردند. هدف شکافتن خطوط سپاه هفتم آمریکا و سپاه یکم فرانسه بود. بعد از پیروزی‌های محدود، آمریکاییها تهاجم را متوقف کردند. تا ۲۵ ژانویه، عملیات طوفان شمال رسما خاتمه یافت. در ۲۵ ژانویه ۱۹۴۵، علیرغم اینکه هیملر تجربه نظامی نداشت، هیتلر او را به فرماندهی سپاه جدید التاسیس ویستولا (Army Group Vistula) برگمارد تا جلو پیشروی ارتش سرخ شوروی را سد کند. هیملر قادر به طرح هیچ نقشه موثری برای تکمیل عملیات نظامی نبود. در نتیجه در ۲۰ مارس، هیتلر او را با ژنرال هینریسی (Gotthard Heinrici) جایگزین کرد. در این تاریخ، هیملر، که از ۱۸ فوریه تحت نظر پزشکش بود، به استراحتگاهی (Sanatorium) در هوهنلیشن (Hohenlychen) فرار کرده بود . شکست هیملر و واکنش هیتلر رابطه این دو مرد را به هم زد، آنهم در زمانی که حلقه مردان مورد اعتماد هیتلر هر لحظه کوچکتر می‌شد.
مذاکرات صلح
در بهار ۱۹۴۵، شانس آلمان برای پیروزی در جنگ بشدت پایین آماده بود. بنابر این، هیملر تصمیم گرفت مستقلا مذاکره برای صلح را آغاز کند. ماساژور او، فلکس کرستن (Felix Kersten)، که به سوئد نقل مکان کرده بود، واسطه مذاکره با کنت فلکه برنادت (Count Folke Bernadotte)، سرپرست صلیب سرخ سوئد، شد. نامه‌ها بین دو مرد رد و بدل شد و ملاقات رو در رو انجام شد. هیملر و هیتلر برای آخرین بار در ۲۰ آوریل ۱۹۴۵— روز تولد هیتلر — در برلین ملاقات کردند، که در طی آن هیملر سوگند وفاداری یاد کرد. همان روز، هیتلر قصد خود برماندن در برلین را بیان کرد، هر چند که شوروی‌ها بسرعت پیش می‌آمدند.. در ۲۱ آوریل، هیملر با نوربرت مسور (Norbert Masur)، نماینده‌ای از سوئد در کنگره بین‌المللی یهود، ملاقات نموده و در مورد آزادسازی یهودیان در بند در اردوگاه‌ها بحث کردند. به عنوان نتیجه، حدود ۲۰،۰۰۰ نفر آزاد شدند. در طی مذاکرات هیملر به دروغ ادعا کرد که کوره‌ها فقط به قصد جلوگیری از اشاعه طاعون ساخته شده‌اند. دو روز بعد، هیملر در کنسولگری سوئد با برنادت ملاقات کرد. او خود را به عنوان رهبر انتقالی آلمان معرفی کرده و ادعا نمود که هیتلر در طی روزهای آتی خواهد مرد. هیملر از برنادت خواست تا تمایل او به تسلیم شدن به نیروهای غربی را به ژنرال آیزنهاور اطلاع دهداما، چند ساعت قبلتر، گورینگ طی تلگرامی از هیتلر تقاضا کرده بود که به او اجازه رهبری رایش را بدهد. هیتلر، این پیام را همانند تهدیدی به کودتا تلقی کرد. عصر ۲۸ آوریل، بی‌بی‌سی و رویتر خبر مذاکرات هیملر را پخش کردند. هیتلر، که همواره هیملر را بعد از جوزف گوبلز وفادارترین فرد می‌دانست، بشدت عصبانی شد. او دستور دستگیری هیملر را صادر کرد و هرمان فگلین (Hermann Fegelein)، نماینده اس اس هیملر در مقر هیتلر، را تیرباران کردند..
دستگیری و مرگ
جنازه هیملر بعد از خودکشی، ۱۹۴۵
در حالی که از طرف همکاران سابق طرد شده و متفقین دنبالش بودند، هیملر تلاش کرد پنهان شود. او مقدمات کار را آماده نکرده بود، تنها به یک دفترچه پرداخت جعلی تحت نام گروهبان هاینریش هویتزینگر مجهز بود. در ۱۱ می‌همراه گروهی کوچک به جنوب رفت بی‌آنکه مقصد مشخصی داشته باشد. آنها تا نئوهوس (Neuhaus) ادامه داده و آنجا متفرق شدند. چند روز بعد او توسط انگلیسی‌ها دستگیرشده و در ۲۳ می‌به اردوگاه تفتیش ۳۱ غیرنظامی آورده شد. افسر نگهبان بازجویی روتین را شروع کرد. هیملر هویت خود را آشکار کرد. او به مقر سپاه دوم انگلیس در لونبرگ (Lüneburg) برده شده و تحت معاینه پزشکی قرار گرفت. دکتر سعی داشت دهان هیملر را نگاه کند، ولی او دهان نگشود و سر را کشید. هیملر کپسول سیانور را جوید و به زمین افتاد. در ۱۵ دقیقه او مرده بود. کمی بعد، جسد هیملر در گوری بی‌نشان در نزدیکی لونبرگ دفن شد.
عرفان و سمبولیسم
هیملر از نوجوانی به عرفان و رمز علاقه‌مند بود. او این علاقه‌مندی را به فلسفه نژادی مربوط کرده و دنبال اثبات برتری نژاد آریایی بود. او یک فرقه پرستش پیشینیان را به عنوان ابزاری برای محافظت از خلوص نژادی آلمانی‌ها، در میان اعضای اس اس ترویج می‌کرد. او فرایند جایگزینی مسیحیت با یک آئین رفتاری جدید را آغازید، که انسانگریی و مبحث ازدواج را به چالش می‌کشید. آننربه (Ahnenerbe)، یک موسسه تحقیقاتی که توسط هیملر در ۱۹۳۵ بنیان گذشته شد، بررسی ریشه‌های نژاد برتر آلمانی را در مقیاس جهانی پی گرفت. سمبولیسم در طراحی تمام یونیفرم‌ها و مدالهای آلمان نازی، مخصوصا در مورد اس اس، رعایت شده بود. هیملر برخی از رسوم را عوض کرد تا به نخبه گرایی و نقش مرکزی اس اس تاکید شود؛ به جای غسل تعمید «اسم‌گذاری اس اس» را نشاندند، مراسم ازدواج را تغییر دادند، یک مراسم دفن اس اس به مراسم موجود علاوه شد، و جشنهای انقلاب تابستانی (معادل جشن تیرگان) و انقلاب زمستانی (شب یلدا) جا انداخته شدند. هیملر اهمیت ویژه‌ای به حلقه‌های جمجمه (deaths head rings) قائل بود؛ آنها نباید فروخته می‌شدند و بعد از مرگ صاحبشان باید به او برگردانده می‌شدند. او سمبول جمجمه را به عنوان استقامت تا پای جان در راه عقیده تعبیر می‌کرد.
رابطه با هیتلر
در مقام فرماندهی اس اس هیملر مرتب با هیتلر در تماس بود و در رابطه با تعیین محافظین پیشوا نظر می‌داد. هیملر در سالهای منتهی به روی کار آمدن نازیها در تصمیمات سیاستگزاری دخالتی نداشت. از اواخر دهه ۱۹۳۰، اس اس از کنترل آژانس‌ها و دپارتمانهای دولتی خارج شده بود و هیملر مستقیما به هیتلر گزارش می‌کرد.
روش مدیریتی هیتلر آن بود که دستورهای متناقضی را به زیر دستانش می‌داد و آنها را در موقعیتی قرار می‌داد که با هم در تضاد مسولیتی قرار بگیرند. با این وسیله هیتلر بی‌اعتمادی، رقابت و جنگ درون گروهی را در زیردستانش ترویج داده و به استحکام مقام خود می‌افزود. کابینه بعد از ۱۹۳۸ جلسه تشکیل نداد و وزرا از ملاقات خصوصی با هم مانع شدند. هیتلر معمولا دستور کتبی صادر نمی‌کرد و فرامین خود را شفاها یا از طریق تلفن ابلاغ می‌کرد. بعضی اوقات نیز، فرمان‌ها بواسطه بورمان (Bormann) فرستاده می‌شدند. بورمان با استفاده از مقام خود جریان اطلاعات و دسترسی به هیتلر را کنترل می‌کرد و این باعث دشمنی او با هیملر شده بود.
هیتلر انتظار داشت که زیردستان از مافوق خود بی‌چون و چرا اطاعت کنند. بدین‌ترتیب، هیتلر دولت را در شکل هرمی می‌دید که خودش—بعنوان رهبر معصوم—در راس آن قرار داشت. بدینسان، هیملر خود را زیردست هیتلر به حساب آورده و خالصانه مطیع او بود. البته، او نیز مانند دیگر رهبران نازی در آرزوی آن بود که بعد از هیتلر پیشوای رایش سوم بشود. هیملر اشپیر (Speer) را از این زاویه رقیب خطرناکی به حساب میاورد.
هیتلر عقاید عارفانه و شبه-مذهبی هیملر را «بی‌معنی» می‌شمرد. هیملر عضوی از حلقه درونی هیتلر نبود و در میهمانیهای خصوصی او شرکت نمی‌کرد. هیملر منحصرا با اعضای اس اس رفت‌وآمد می‌کرد. وفاداری بلاشرط هیملر برای او لقب هاینریش باوفا (der treue Heinrich) را به ارمغان آورد. با تمام این اوصاف، هنگامی که در پایان جنگ هیتلر تصمیم به ماندن و مردن در برلین را اتخاذ کرد، هیملر ما فوق خود را ترک کرده و برای نجات خود فرار را بر قرار ترجیح داد.
ازدواج و خانواده
هیملر به همراه همسر مارگارت و دخترش گوردن.
هیملر، همسر آینده خود، مارگارت بودن (Margarete boden)، را اول بار در سال ۱۹۲۷ ملاقات کرد. مارگارت در یک کلینیک خصوصی متعلق به خودش به شغل پرستاری اشتغال داشت و همانند هیملر به طب گیاهی علاقه‌مند بود. او ۷ سال از هیملر بزرگتر بود. آنها در ژوئیه ۱۹۲۸ ازدواج کردند و تنها فرزندشان، گوردن برویتز (Gudrun Burwitz) در هشتم اوت ۱۹۲۹ به دنیا آمد. آنها، به‌علاوه جرارد فون آهه (Gerhard von Ahe) را، که پدرش—یک افسر اس اس—قبل از جنگ مرده بود، به فرزند خواندگی پذیرفتند. بعد از ازدواج، مارگارت سهم خود در کلینیک را فروخت و با پول آن در ولدرودرینگ (Waldtrudering)، در نزدیک مونیخ، قطعه زمینی خرید و در آن خانهای پیش‌ساخته بنا کرد. از آنجا که هیملر اغلب مشغول ماموریت‌های حزبی بود، مارگارت مسئولیت تلاشهای، عموما ناموفق، خانواده را برای پرورش دام بر عهد گرفته بود. بعد از روی کار آمدن نازیها خانواده هیملر نخست به موهلستراس (Möhlstrasse) در مونیخ نقل مکان کرد، و بعد در ۱۹۳۴ در کنار دریاچه تگرن (Tegern) خانه خرید. هیملر، بعدها در حومه برلین اقامتگاه سازمانی نیز دریافت کرد. بعلت مشغله زیاد، هیملر بندرت با خانواده بود. آنها رابطه زناشویی تنش داری داشتند. در مناسبتهای اجتماعی، البته، مارگارت فعالانه شرکت می‌کرد، و بعد از ظهر چهار شنبه همسران صاحب منصبان اس اس برای چای و قهوه مهمان می‌کرد.
در سال ۱۹۳۹، هیملر با هدویگ پوتاست (Hedwig Potthast)، که از سال ۱۹۳۶ منشی‌اش بود، وارد رابطه شد. هدویگ در سال ۱۹۴۱ شغلش را ترک کرد. هیملر برای او مسکن تهیه کرد. آنها صاحب دو فرزند شدند؛ یک پسر به نام هلگ (Helge)که در ۱۹۴۲ متولد شد و دختری به نام نانت (Nanette Dorothea) که در ۱۹۴۴ به دنیا آمد. مارگارت در سال ۱۹۴۱ از رابطه پنهانی شوهرش خبر دار شد ولی سعی کرد به خاطر دخترش با موضوع کنار بیاید. مارگارت، که در صلیب سرخ کار می‌کرد، در زمان جنگ به شغلی مدیریتی در ارتش منصوب شد. هیملر همواره با دخترش گوردن رابطه‌ای صمیمی داشت و هر چند روز یک بار به او زنگ می‌زد.
هدویگ و مارگارت به هیملر وفادار ماندند. مارگارت و گوردن با پیشروی نیروهای متفقین به ایتالیا فرار کردند. آنها توسط آمریکاییها دستگیرشده و در بازداشتگاه‌های موقتی در ایتالیا، فرانسه و آلمان زندانی شدند. آنها در محاکمات نورنبرگ به عنوان شاهد شرکت داده شده و در ۱۹۴۶ آزاد شدند. گوردن با ادعای اینکه در زمان بازداشت مورد بد رفتاری قرار گرفته به راه پدرش وفادار ماند.
در پیشگاه تاریخ
آلبرت اشپر ذکر میکند که گرچه هیملر در سطح موشکاف و بی‌اهمیت به نظر می‌رسید، تصمیم‌گیر خوبی بود و در برگزیدن چیزهای بسیار شایسته مستعد بود و در گنجاندن اس اس در همه جنبه‌های زندگی روزمره موفق شد. پیتر لانگریچ مورخ، می‌گوید توانایی او برای تجمیع قدرتها و مسئولیتهای فزاینده به صورت یک نظام به هم پیوسته در سایه اس اس او را به یکی از قوی‌ترین مردان رایش سوم بدل کرده بود. ولفگنگ سوئر نوشته‌است، «علیرغم کوتاه فکری، هیملر از نظر قدرت واقعی درست بعد از هیتلر قرار می‌گرفت. توان او در ترکیبی از زرنگی، جاه طلبی، و اطاعت برده ور از هیتلر بود.» جان تلاند داستانی را از یکی از زیردستان هیدریچ نقل میکند. هیدریچ تصویری از هیملر را به او نشان داده و گفت، «بالاتنه یک معلم و پایین‌تنه یک سادیست است.»
بر اساس یادداشتهای جلسات کابینه جنگی انگلیس، وینستون چرچیل بدنبال ترور هیملر بود. در واکنش به تلاشهای هیملر برای مذاکرات صلح با متفقین در ۱۹۴۵، چرچیل بررسی کرده بود که او را به پای مذاکره بکشند و منفجر کنند. چرچیل می‌گفت «حقش بیش از این نیست». یان کرشو نتیجه گرفته‌است که اغلب نازیها ظاهرا در پایان کار به یک «دیوار روانی» رسیده بودند و از پذیرش مسولیت خود در رابطه با جنایات نازیها در طی رایش سوم سر باز می‌زدند. آنها از خود آگاهی بی‌بهره شده و سیستم وجدانیشان کاملا فروپاشیده بود. در ۲۰۰۸ مجله آلمانی در اشپیگل هیملر را یکی از بزرگترین قاتلان تاریخ و معمار هولوکاست نامید. | [
"اساس مسلح",
"آدولف هیتلر",
"ارهارد هایدن",
"کارل هانکه",
"کمیساریای رایش برای تقویت ملیت آلمانی",
"دفتر امنیت اصلی در رایش سوم",
"راینهارد هایدریش",
"ارنست کالتنبرنر",
"وزارت کشور رایش سوم",
"ویلهلم فریک",
"ویلهلم اشتوکارت",
"مونیخ",
"پادشاهی بایرن",
"امپراتوری آلمان",
"لونبورگ",
"آلمان",
"حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان",
"مارگارت هیملر",
"برزشناسی",
"دانشگاه فنی مونیخ",
"پگانیسم مدرن",
"جنگ جهانی اول",
"گردان حفاظتی آلمان نازی (اِس اِس)",
"آلمان نازی",
"رایش سوم",
"هولوکاست",
"حزب نازی",
"گشتاپو",
"هانا رایچ",
"معاهده ورسای",
"کودتای مونیخ",
"فراماسون",
"رودلف هوس",
"نژاد آریایی",
"رایشتاگ",
"هیتلر",
"پاول فون هیندنبورگ",
"پیشوا",
"اس اس",
"رینهارد هایدریش",
"باواریا",
"پلیس سیاسی",
"نژادپرست",
"ضدّ یهود",
"اردوگاه",
"اردوگاه کار اجباری داخاو",
"تئودور آیکه",
"یونیفورم",
"علامت مرگ",
"کولی",
"کمونیست",
"مهندسی اجتماعی",
"جنگ جهانی دوم",
"گورینگ",
"برلین",
"نبرد من",
"پراگ",
"مینسک",
"پوزن",
"سخنرانی‌های پوزن",
"ارتش سرخ",
"ژنرال آیزنهاور",
"جوزف گوبلز",
"آننربه",
"جشن تیرگان",
"شب یلدا",
"آلبرت اشپر",
"وینستون چرچیل",
"The Coming of the Third Reich",
"Hitler's Willing Executioners",
"ظهور و سقوط رایش سوم",
"درون رایش سوم",
"ید و شم",
"موزه یادبود هولوکاست"
] | [
"هاینریش هیملر",
"اعضای رایشستاگ آلمان نازی",
"اعضای رایشستاگ جمهوری وایمار",
"افراد پادکمونیست اهل آلمان",
"اهالی پادشاهی بایرن",
"اهالی مونیخ",
"برزشناسان",
"برزشناسان اهل آلمان",
"خودکشی‌ها در آلمان",
"دانش‌آموختگان دانشگاه فنی مونیخ",
"درگذشتگان ۱۹۴۵ (میلادی)",
"درگذشتگان در زندان اهل آلمان",
"رایشسفورر-اساس",
"راینهارد هایدریش",
"رهبران حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران آلمان",
"رهبران نظامی اهل آلمان",
"رهبران نظامی جنگ جهانی دوم اهل آلمان",
"زادگان ۱۹۰۰ (میلادی)",
"ژنرال‌های اساس",
"سیاستمداران جنگ جهانی دوم",
"عاملان نسل‌کشی",
"عاملان هولوکاست",
"کاتولیک‌های رومی سابق",
"کارکنان اداره اصلی امنیت رایش",
"کارکنان فرای کورپس در سده بیستم (میلادی)",
"کارکنان گشتاپو",
"ملی‌گرایان اهل آلمان",
"نازی‌های خدمت‌کرده در جنگ جهانی اول",
"نازی‌های خودکشی‌کرده با مسمومیت سیانور در آلمان",
"نازی‌های شرکت‌کرده در کودتای آبجوفروشی",
"نازی‌هایی که در حبس خودکشی کردند",
"ناسیونال سوسیالیست‌های آلمان",
"نظامیان بایرن",
"وزیران آلمان نازی"
] |
1,588 | نبرد من | 6 | 100 | 0 | [
"انجیل نازیها"
] | false | 31 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "عنوان",
"Item2": "نبرد من"
},
{
"Item1": "عنوان اصلی",
"Item2": "Mein Kampf"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "File:Mijn kamp - Adolf Hitler - Steven Barends - De Amsterdamsche Keurkamer 1939 (1e druk).jpg"
},
{
"Item1": "زیرنویس تصویر",
"Item2": "نبرد من"
},
{
"Item1": "نویسنده",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]]"
},
{
"Item1": "زبان",
"Item2": "آلمانی"
},
{
"Item1": "تاریخ نشر",
"Item2": "۱۸ ژوئیه ۱۹۲۵"
},
{
"Item1": "صفحه",
"Item2": "۷۲۰"
}
],
"Title": "کتاب"
} | نبرد من کتابی، که توسط آدولف هیتلر نوشته شده است، و بیانگر اندیشه‌های سیاسی هیتلر و ناسیونال سوسیالیسم میباشد. هیتلر در سال ۱۹۲۴ هنگامی که در قلعه لندربرگ زندانی بود بخش اول کتاب را با دیکته کردن جملات به منشی خود رودلف هس به وجود آورد. بخش دوم، پایان همان سال پس از آزادی زودهنگام او از زندان نوشته شد. پس از به قدرت رسیدن حزب ناسیونال سوسیالیسم در آلمان و تشکیل «رایش سوم» این متن به کتاب مقدس حکومت نازی تبدیل شد و حزب در هر فرصتی، از جمله در مراسم ازدواج و اخذ مدرک دیپلم، آن را در میان مردم پخش می‌کرد و پیر و جوان را به خواندن آن فرا می‌خواند. در سال ۱۹۴۳، بیش از ۱۰ میلیون نسخه از این کتاب در آلمان پخش شد.
با قدرت گرفتن ناسیونال سوسیالیست‌ها در آلمان، فروش و توزیع نبرد من نیز رواج گرفت. از اواسط دهه ۱۹۳۰ کتاب هیتلر به خرج دولت به زوج‌های تازه ازدواج کرده هدیه می‌شد، فروش نسخه‌های دست دوم کتاب ممنوع بود و تدریس آن در مدرسه‌ها به عنوان جزئی از برنامه تبلیغاتی حزب ناسیونال سوسیالیست از همین دوران آغاز شد. از این کتاب تا پایان جنگ دوم جهانی نزدیک به یازده میلیون نسخه انتشار یافت.
نبرد من پس از جنگ جهانی هرگز در آلمان تجدید چاپ نشده. البته دلیل اصلی آن مخالفت وزارت دارایی ایالت بایرن بوده که امتیاز نشر آن را در اختیار دارد و ممنوعیتی در این زمینه وجود ندارد. این کتاب به بسیاری از زبانهای جهان ترجمه شده‌است. از جمله توسط عنایت‌الله شکیباپور به فارسی ترجمه شده و در ایران به چاپ هجدهم رسیده‌است.
در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم و خودکشی هیتلر تمام دارایی‌های وی از جمله حقوق معنوی آثارش به ایالت باواریا تعلق گرفت. طبق قوانین ایالتی و با تایید دولت فدرال آلمان، باز نشر این کتاب به مدت ۷۰ سال ممنوع اعلام شد. این مهلت در سال ۲۰۱۵ به پایان رسید. رسانه‌های جمعی در ماه ژانویه سال ۲۰۱۴ گزارش دادند که متن کتاب هیتلر در میان کتابهای الکتریکی «آمازون» در مقوله «کتابها و متون سیاسی» بالاترین مقام فروش را داشته است.
این کتاب پس از مرگ وی برای نخستین بار از روز ۱ ژانویه ۲۰۱۶ در کتابفروشی‌های آلمان در دسترس عموم قرار گرفت.
نگارش نبرد من
در سال ۱۹۲۴ که هیتلر به اتهام خیانت به کشور در زندان لندزبرگ (به آلمانی Justizvollzugsanstalt Landsberg) زندانی بود متن کتاب را به منشی خود رودلف هس که با او هم‌زندان بود دیکته کرد. جلد نخست آن، با عنوان تسویه حساب در ۱۸ ژوئیه ۱۹۲۵ به چاپ رسید؛ جلد دوم آن جنبش ناسیونال سوسیالیسم در بهار ۱۹۲۶ به چاپ رسید. عنوان اصلی انتخابی هیتلر چهار سال و نیم نبرد در برابر دروغ، حماقت و بزدلی بود. ناشر نازی آن مکس آمان، این عنوان را بسیار پیچیده می‌دانست و تصمیم گرفت آن را به نبرد من کوتاه کند. این کتاب در سالهای نخست انتشار موفقیت چندانی نداشت ولی از سال ۱۹۳۳ و کسب قدرت توسط هیتلر و حزب نازی به شدت معروف شد و درآمد فراوانی داشت.
اتهامات مطرح‌شده در کتاب نبرد من
آدولف هیتلر، در کتاب نبرد من، مردان یهودی را به سوءاستفاده جنسی از دختران آلمانی متهم کرده‌بود.
او منشاء فساد اخلاقی را از یهودیان دانسته است
ترجمه فارسی
ترجمه فارسی «نبرد من» بارها تجدید چاپ شده است. این کتاب با برگردان عنایت‌الله شکیباپور از سوی انتشارات «دنیای کتاب» به بازار عرضه شده است. گفته میشود که نخستین بار داوود منشی‌زاده (۱۲۹۳ – ۱۳۶۸) آن را به زبان فارسی ترجمه کرد.
منع حقوقی انتشار کتاب در آلمان
سال ۲۰۱۵ میلادی منع حقوقی انتشار کتاب نبرد من برداشته شد. با وجود این، چاپ و نشر کتاب «نبرد من» در آلمان همچنان ممنوع بود. به نظر مقامات قضائی کشور «بنا به مسئولیت تاریخی آلمان» این کتاب «ضدانسانی» پس از آن هم نباید حتی به صورت ناقص منتشر شود. خرید و فروش نسخه‌های قدیمی این کتاب که به قبل از سال ۱۹۴۵ برمی گردد آزاد است ولی به شرطی که برای اهدافی مثل تحریک و ترویج دشمنی‌های نژادی یا خشونت‌های سیاسی مورد استفاده قرار نگیرد، اما حق انحصاری آن در اختیار وزارت دارایی ایالت بایرن است، که نشر آن را قدغن کرده بود. طبق قانون حق تالیف، با گذشت هفتاد سال از مرگ یک مولف یا نویسنده، هر متنی برای انتشار آزاد میشود و دیگر کسی نمی‌تواند با این قانون از نشر آن جلوگیری کند. آدولف هیتلر در ۳۰ آوریل ۱۹۴۵ در برلین خودکشی کرد.
«نبرد من» از روز اول ژانویه ۲۰۱۶ در کتابفروشی‌های آلمان در دسترس عموم قرار گرفت.
سرفصل‌ها
نبرد من - نسخه ترجمه کتاب توسط ادولف هیتلر، نشر و توزیع در ایران
جلد اول:یک تسویه حساب
فصل اول: دوران کودکی و کانون خانوادگی
فصل دوم: سالهای تحصیل و تحمل مشقت در وین
فصل سوم: ملاحظات سیاسی عمومی بر اساس دوره حضور من در وین
فصل چهارم: در مونیخ
فصل پنجم: جنگ جهانی
فصل ششم: تبلیغات جنگ
فصل هفتم: انقلاب
فصل هشتم: آغاز فعالیتهای سیاسی من
فصل نهم: برای چه آلمان شکست خورد
فصل دهم: حزب کارگر آلمان
فصل یازدهم: ملل و نژاد
فصل دوازدهم: اولین طلیعه پیشرفت حزب کارگر ناسیونال سوسیالیست
جلد دوم:جنبش سوسیالیست ملی
فصل اول: عقاید فلسفی حزب
فصل دوم: دولت
فصل سوم: موضوع-دولت و ملت
فصل چهارم: مفهوم دولت از نظر راسیست
فصل پنجم: مفهوم فلسفی سازمان دولت
فصل ششم: اولین مبارزه و اهمیت سخنرانی
فصل هفتم: مبارزه جدید با جبهه سرخ
فصل هشتم: نیرومند تا وقتی تنهاست نیرومند می‌ماند
فصل نهم: حمله‌ها چگونه آغاز می‌شدند
فصل دهم: فدرالیسم غیر از ظاهرسازی چیزی نیست
فصل یازدهم: پروپاگاندا مسئله سازمان
فصل دوازدهم: مسئله سندیکاها
فصل سیزدهم: سیاست آلمان و مسئله اتحادهای بعد از جنگ
فصل چهاردهم: سیاست یا جهت گیری شرقی
فصل پانزدهم حق دفاع اضطراری
حقوق معنوی
از آن‌جایی که محل سکونت رسمی آدولف هیتلر شهر مونیخ بود، پس از خودکشی تمام درآمدها و اموال او از جمله حقوق معنوی کتاب نبرد من در آلمان، به دولت ایالتی بایرن تعلق گرفت.
شگرد دروغ بزرگ | [
"آدولف هیتلر",
"ناسیونال سوسیالیسم",
"رودلف هس",
"حزب",
"رایش سوم",
"کتاب مقدس",
"مراسم ازدواج",
"مدرک دیپلم",
"ناسیونال سوسیالیست",
"جنگ دوم جهانی",
"وزارت دارایی",
"ایالت بایرن",
"عنایت‌الله شکیباپور",
"ایالت باواریا",
"دولت فدرال",
"آمازون.کام",
"زندان لندزبرگ",
"زبان آلمانی",
"مکس آمان",
"حزب نازی",
"مرد",
"یهودیت",
"تجاوز جنسی",
"دختر",
"آلمان",
"داوود منشی‌زاده",
"زبان فارسی",
"حق تألیف",
"حق نشر",
"خودکشی",
"مونیخ",
"حقوق معنوی",
"بایرن",
"شگرد دروغ بزرگ"
] | [
"آثار امپریالیستی",
"آدولف هیتلر",
"تبلیغات نازیها",
"تجدید نظر طلبی تاریخی (منفی)",
"خودزندگی‌نامه‌های سیاسی",
"کتابهای ۱۹۲۵ (میلادی)",
"کتابهای ۱۹۲۶ (میلادی)",
"کتابهای آدولف هیتلر",
"کتابهای آلمانی",
"کتابهای سانسورشده",
"کتابهای هاوتن مفلین",
"کتابهای یهودستیزانه",
"نوشته‌های زندان",
"ویکی‌سازی رباتیک"
] |
1,589 | جنگ جهانی دوم | 4 | 4,747 | 0 | [
"جنگ دوم جهانی",
"جنگ دوم",
"جنگ جهاني دوم",
"جنگ‌جهانی دوم",
"جنگ دوم جهاني",
"جنگ بین الملل دوم",
"جنگ بين الملل دوم",
"ج ج ۲"
] | false | 4,009 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "جنگ",
"Item2": "جنگ جهانی دوم"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "بی‌قاب"
},
{
"Item1": "زیرنویس",
"Item2": "<small>از بالا سمت چپ: نیروهای چینی در جنگ وانجیالینگ؛ توپ ۲۵ میلی‌متری استرالیا در اوایل [[نبرد العلمین]]؛ بمبافکنهای آلمانی در جبهه شرقی نبرد در دسامبر ۱۹۴۳؛ یک واحد از نیروی دریایی آمریکا در خلیج لینگاین؛ [[ویلهلم کایتل]] در حال امضای مفاد تسلیم آلمانی‌ها؛ نیروهای [[شوروی]] در [[نبرد استالینگراد]]</small>"
},
{
"Item1": "زمان",
"Item2": "<small>[[۱ سپتامبر]] [[۱۹۳۹]] تا [[۲ سپتامبر]] [[۱۹۴۵]] میلادی</small><small>([[۹ شهریور]] [[۱۳۱۸]] تا [[۱۱ شهریور]] [[۱۳۲۴]] خورشیدی)</small>"
},
{
"Item1": "مکان",
"Item2": "<small>[[اروپا]]، منطقه [[اقیانوس آرام]]، [[جنوب شرق آسیا]]، [[خاورمیانه]]، منطقه [[مدیترانه]] و شمال [[آفریقا]]</small>"
},
{
"Item1": "علت",
"Item2": "تحمیل برخی موارد در جریان [[عهدنامه ورسای]] به آلمان، اهداف امپریالیستی دولتهای محور"
},
{
"Item1": "نتیجه",
"Item2": "<small>پیروزی [[متفقین]]\n* سقوط [[آلمان نازی]]\n* سقوط [[امپراتوری ژاپن]] و [[امپراتوری ایتالیا]]\n* تاسیس [[سازمان ملل متحد]]\n* تبدیل [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی]] و [[ایالات متحده آمریکا]] به دو [[ابرقدرت]]\n* آغاز [[جنگ سرد]] و <small>[[بسیاری دیگر]]</small>.</small>"
},
{
"Item1": "جنگنده۱",
"Item2": "<small>'''متفقین'''22px[[اتحاد جماهیر شوروی]]22 px [[ایالات متحده آمریکا]]22 px [[بریتانیا]]22 px [[جمهوری چین]]22 px [[فرانسه]]<small>[[و دیگر متفقین]]</small>"
},
{
"Item1": "جنگنده۲",
"Item2": "<small>'''متحدین'''22 px [[آلمان نازی]]23 px [[امپراتوری ژاپن]]22 px [[پادشاهی ایتالیا]]<small>[[و نیروهای محور]]"
},
{
"Item1": "فرمانده۱",
"Item2": "<small>22px [[ژوزف استالین]]22 px [[فرانکلین روزولت]]22px [[وینستون چرچیل]]22 px [[چیانگ کای‌شک]]22 px [[شارل دوگل]]</small>"
},
{
"Item1": "فرمانده۲",
"Item2": "<small>22 px [[آدولف هیتلر]]23 px [[هیروهیتو]]22 px [[بنیتو موسولینی]]</small>"
},
{
"Item1": "خسارات۱",
"Item2": "<small>'''کشته‌شدگان نظامی'''بیش از ۱۶،۰۰۰،۰۰۰'''شهروندان عادی'''بیش از ۴۵،۰۰۰،۰۰۰'''مجموع'''بیش از ۶۱،۰۰۰،۰۰۰</small>"
},
{
"Item1": "خسارات۲",
"Item2": "<small>'''کشته‌شدگان نظامی'''بیش از ۸،۰۰۰،۰۰۰'''شهروندان عادی'''۴،۰۰۰،۰۰۰'''مجموع'''۱۲،۰۰۰،۰۰۰</small>"
}
],
"Title": "جنگ"
} | متفقین غربی (کشورهای مستقل اصلی)
جنگ جهانی دوم ، جنگی فراگیر بین اول سپتامبر ۱۹۳۹ تا دوم سپتامبر ۱۹۴۵ بود. با حمله آلمان به اتریش شروع شد.البته درگیری‌های مرتبط با این جنگ از چند سال پیش از آن آغاز شده بودند. این جنگ بسیاری از کشورهای جهان از جمله تمامی ابرقدرت‌های روز را درگیر خود کرد تا جایی که دو دسته از کشورهای مختلف با تشکیل اتحادهای نظامی به نامهای متحدین و متفقین در مقابل یکدیگر صف آرایی کردند. این جنگ گسترده‌ترین جنگ جهانی تاریخ بشر بود که در آن بیش از ۱۰۰ میلیون نفر از قریب به سی کشور مختلف به صورت مستقیم در آن جنگیدند. در طول این جنگ که حالت یک جنگ تمام عیار به خود گرفته بود، کشورهای مختلف تمامی توان اقتصادی، صنعتی و علمی خود را صرف جنگ کردند تا حدی که تفاوتی بین منابع نظامی و غیرنظامی در آن نبود. این جنگ همچنین باعث کشتار جمعی غیرنظامیان و بمبارانهای راهبردی نابودکننده گسترده علیه مقاصد صنعتی و مراکز تمرکز مردم (که به مرگ بیش یک میلیون نفر از جمله در حملات اتمی به دو شهر ژاپنی انجامید) شد. در طول جنگ جهانی دوم بیش از ۷۰ میلیون نفر کشته شدند که این آمار خونین‌ترین درگیری انسان در طول تاریخ بشریت است.
اگر چه ژاپن تهاجم خود به جمهوری چین را از سال ۱۹۳۷ آغاز کرد اما عموما حمله آلمان نازی به نیمه غربی لهستان در اول سپتامبر سال ۱۹۳۹ که به اعلام جنگ فرانسه و بریتانیا به این کشور انجامید، تاریخ شروع جنگ جهانی دوم خوانده میشود. در طول جنگ آلمان نازی موفق شد با تشکیل اتحاد نظامی تحت عنوان قوای محور با ایتالیا و ژاپن، از طریق اعمال قوه قهریه یا انعقاد پیمان ضمیمه، بخش عمده‌ای از قاره اروپا را تحت کنترل خود درآورد. آلمان بعد از ضمیمه مرکز اروپا اتریش چکسلواکی مجارستان و سپس با حمله نظامی به شمال اروپا اسکاندیناوی و غرب اروپا فرانسه را اشغال و انگلستان را محاصره دریایی و جنگ هوایی نمود. آلمان در شرق بر طبق قرارداد مولوتوف-ریبنتروپ در اوت ۱۹۳۹ آلمان نازی و شوروی توافق کردند کشورهای اروپای شرقی شامل لهستان، فنلاند، رومانی و کشورهای حوزه دریای بالتیک را بین خود تقسیم کنند. اما بعدها در ژوئن ۱۹۴۱ آلمان و متحدانش حمله گسترده‌ای را تحت عنوان عملیات بارباروسا علیه شوروی آغاز کردند که به بزرگترین صحنه نبرد تاریخ بشریت تبدیل شد. این نبرد که بخش عظیمی از توان نیروهای محور را صرف خود کرد با راهبرد زمین سوخته شوروی به یک جنگ فرسایشی تبدیل شد که با از بین بردن قسمت قابل توجهی از نیروی نظامی مهاجمان، ورق را در نبرد به کلی به ضرر آلمان و متحدانش برگرداند. در پی این مسئله در سال ۱۹۴۲ متحدین شمال آفریقا را از دست دادند؛ روند این شکست‌ها در سال ۱۹۴۳ با غلبه کمرشکن شوروی در جناح شرق اروپا دو نبرد استالینگراد و کورسک بر آلمانی و حمله موفقیت‌آمیز متفقین غربی به جناح جنوب اروپا ایتالیا (که به تسلیم شدن ایتالیا انجامید) و در سال ۱۹۴۴ به جناح غرب اروپا فرانسه ادامه یافت. از سوی دیگر ایالات متحده که با حمله ژاپن به پرل هاربر هاوایی وارد جنگ شده بود، در جبهه اقیانوس آرام آسیا به موفقیت‌هایی دست یافت که این روند ابتکار عمل را از ژاپن گرفت و وارد جنگ اروپا در فرانسه هم شد. با استفاده از این فرصت شوروی که تمامی اراضی از دست رفته خود را پس گرفته بود، تهاجمی همه‌جانبه را علیه سرزمین آلمان و متحدانش آغاز کرد.
جنگ در اروپا در ۸ می۱۹۴۵ با سقوط برلین به دست سربازان ارتش سرخ شوروی و تسلیم بی‌قید و شرط آلمان و در ژاپن که حاضر به تسلیم نبود، در ۱۵ اوت ۱۹۴۵ پس از دو حمله اتمی مرگبار و ویران‌کننده به دو شهر هیروشیما و ناکازاکی توسط ارتش ایالت متحده پایان یافت تا پیروی کامل نصیب متفقین شود.. نتیجه نهایی جنگ جهانی دوم پیروزی متفقین بود اما پیامدهای این جنگ تغییرات بسیاری در پی داشت که از آن جمله میتوان تشکیل سازمان ملل متحد برای جلوگیری از مناقشات بین کشورها را نام برد که قدرت‌های پیروز در جنگ شامل ایالات متحده
آمریکا و بریتانیا و فرانسه و شوروی و چین به پنج عضو دائم شورای امنیت آن تبدیل شدند. دو کشور ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به عنوان ابرقدرت‌های نو ظهور پس از جنگ در مقابل یکدیگر قرار گرفتند که از آن با عنوان جنگ سرد یاد میشود که برای ۴۶ سال ادامه یافت. بسیاری از کشورهای آسیب دیده در جنگ به خصوص در اروپا با کنار گذاشتن دشمنی‌ها در سایه بازسازی اقتصادی و صنعتی بهبود روابطشان با یکدیگر و ایجاد هویتی واحد را در پیش گرفتند.
دلایل آغاز جنگ
تجزیه خاک آلمان پس از جنگ جهانی اول
به‌طور اساسی میتوان ریشه جنگ جهانی دوم را در جنگ جهانی اول جستجو کرد. با شکست سه محور اصلی یعنی امپراتوری اتریش-مجارستان و امپراتوری عثمانی و امپراتوری آلمان در جنگ جهانی اول سیاستهای سخت‌گیرانه‌ای از سوی دولتهای پیروز جنگ جهانی اول بریتانیا و فرانسه، به این کشورها تحمیل شد. بخشهای متعددی از خاک این کشورها به کشورهای همسایه بخشیده شد و از تجزیه امپراتوری اتریش-مجارستان کشورهایی نویی متولد شدند.
بر اساس معاهده ورسای آلمان ۱۳ درصد از خاک خود را از دست داده بود و هیچ مستعمره‌ای نداشت. همچنین غرامت سنگینی به آلمان تحمیل شده بود و دولت تازه تاسیس جمهوری وایمار می‌بایست این غرامت را از درآمدهای ملی به متفقین پرداخت نماید.
در سوی دیگر جنگ داخلی در روسیه باعث تشکیل شوروی شده بود.
جمهوری تازه تاسیس وایمار در آلمان به دلیل نزاع بین مخالفان و موافقان هیچگاه موفقیت چشم‌گیری بدست نیاورد.
در ایتالیا بنیتو موسولینی یک حکومت فاشیستی را به وجود آورده بود. موسولینی یک سیاست خارجی تهاجمی را در پیش گرفت و در چند مرحله به لیبی، حبشه و چند کشور دیگر آفریقایی حمله کرد.
از سوی دیگر در آلمان رشد ملی‌گرایی افراطی به دلیل سیاست‌هایی که متفقین به وسیله معاهده ورسای به آلمان تحمیل کردند زمینه رشد فکری نازیسم را فراهم آورد. در آلمان حزب نازی به رهبری آدولف هیتلر توانست در رای‌گیری عمومی به اکثریت در انتخابات رایشستاگ دست یابد و توسط پاول فون هیندنبورگ رئیس‌جمهور وقت آلمان به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شود. هیتلر پس از ماجرای آتش‌سوزی رایشستاگ تمامی احزاب مخالف آلمان را لغو و یک حکومت تک حزبی را ایجاد کرد.
در چین حزب کمونیست توانست حکومت را به دست بگیرد. در دهه ۱۹۲۰ چین دچار یک رشته جنگ داخلی بین ملی‌گراها و کمونیستها شد. دولت ژاپن تمایل بسیاری به ضمیمه کردن بخش شرقی چین به خاک خود را داشت. این تهاجم باعث شد منطقه منچوری در شمال شرقی چین به اشغال ژاپن درآید.
در اروپا دولت انگلستان در ژوئن ۱۹۳۵ توافقنامهای با آلمان امضا کرد که باعث کم شدن محدودیتهای دریایی آلمان می‌شد.
در اکتبر همان سال ایتالیا به اتیوپی حمله کرد و آلمان تنها کشوری بود که از حمله پشتیبانی کرد.
ایتالیا نیز در پاسخ به حمایت آلمان موافقت خود نسبت به الحاق اتریش به آلمان را اعلام کرد.برخی کارشناسان معتقدند که سیاست مماشات با هیتلر عامل مهمی در تهاجمی‌تر شدن هیتلر و آغاز جنگ جهانی دوم بود.
هیتلر به تدریج سعی در کنار گذاشتن معاهده ورسای داشت و در ادامه این سیاست منطقه راینلاند را به آلمان ضمیمه کرد و با واکنش مهمی از سوی کشورهای متفق مواجه نشد.
وقتی که جنگ داخلی اسپانیا در ژوئیه ۱۹۳۶ آغاز شد هیتلر و موسولینی حمایت قاطع خود را از ملی‌گرایان اسپانیایی در ارتش اعلام کردند. از طرف دیگر شوروی از کمونیست‌های اسپانیا که در حاکمیت بودند حمایت کرد و دو طرف به آزمایش سلاح‌های جدید خود در نبرد اسپانیا روی آوردند.
در اکتبر ۱۹۳۶ دولتهای ایتالیا و آلمان نازی معاهده‌ای به نام رم-برلین امضاء کردند. بعدها ژاپن نیز به این پیمان پیوست.
پیش زمینه جنگ در آلمان
پس از جنگ جهانی اول، متفقین برای جلوگیری از وقوع جنگ بزرگ دیگری معاهده ورسای را پیشنهاد دادند. سخت‌ترین قسمت این معاهده درباره آلمان بود. متفقین این کشور را به خاطر شروع جنگ مقصر شناختند و در این معاهده در قبال صلح، از آن غرامت جنگی و سرزمین مطالبه کردند. جمهوری وایمار، دولتی که پس از فرار ویلهلم دوم، امپراتور آلمان در این کشور تشکیل شده بود به ناچار برای انعقاد صلح با متفقین این پیمان را امضا کرد. طبق این پیمان، مردم آلمان به خاطر شروع جنگ مقصر شناخته شدند و باید غرامتی حدود صد میلیارد دلار (در آن زمان) می‌پرداختند. همچنین در پی این معاهده، تعداد نیروهای ارتش آلمان را به صد هزار نفر کاهش داد، تمام زیردریاییها و ناوهای قدرتمند جنگی (بجز شش فروند) آلمان به متفقین تحویل داده شد و آلمان دیگر حق ساخت هواپیما و تانک و دیگر جنگ‌افزار تهاجمی را نداشت. به جز آن، مستعمرات آلمان در آفریقا، چین و حوزه اقیانوس آرام، گرفته شد. ایالات آلزاس و لورن آلمان که زمانی به فرانسه تعلق داشتند به این کشور باز پس داده شدند و اراضی وسیعی از آلمان به لهستان واگذار شد؛ و از همه مهمتر راینلاند-فالتز، اراضی حاصلخیز غرب رود راین برای ۵۰ سال به متفقین سپرده شد. بسیاری از این نواحی، نواحی حاصلخیز، کانه خیز و صنعتی آلمان بود. یک تاریخدان در اینباره می‌گوید:
معاهده ورسای حدود سیزده درصد قلمرو پیش از جنگ آلمان، ده درصد جمعیتش، هفتاد و پنج درصد کانه‌های آهن آن و بیست و پنج درصد باکیفیت‌ترین معادن زغال سنگ آن را گرفت.
در آلمان چهار میلیون نفر بیکار بودند و از آن جایی که این کشور مستعمره نداشت، نمی‌توانست محصولاتش را به فروش برساند. هیتلر سال ۱۹۲۵ در کتابی به نام نبرد من (Mein Kampf) اعلام کرد که باید در فکر «فضایی برای حفظ موجودیت نژاد ژرمن» بود و باید برای این مهم «به شرق نگریست». او سپس برای به دست آوردن بازارهای جدید برای محصولات آلمانی مسئله نابودی «یهودیت – بلشویسم» را مطرح نمود.
هیتلر گرایشهای آشکار ضد سوسیالیستی و ضد کمونیستی داشت و توانسته بود حمایت و پشتیبانی شرکت‌ها و کارخانه‌های بزرگ آلمانی از قبیل زیمنس، بایر، کروپ یا بش را کسب کرده و این شرکت‌ها صندوق‌های حزب نازی را پر از پول و امکانات کردند و از جمله همچنین کارفرمای فولادسازی تیسن مقداری طلا به ارزش ۱۰۰ هزار مارک به نازیها داد. هیتلر در سال ۱۹۳۳ به قدرت رسید.
رشد صنعت نظامی شوروی و آلمان
تیم آلمانی اعزام شده به شوروی برای ساخت کارخانه بمب شیمیایی
آلمان و شوروی با امضای توافقنامهای مشهور به پیمان مولوتوف-ریبنتروپ (نام دیگر: پیمان عدم تعرض بین آلمان و شوروی) در ۲۳ اوت ۱۹۳۹ فاز جدیدی از همکاری‌های خود را آغاز کردند.
هر دو کشور در راستای تقویت نیروی نظامی خود گام برمی‌داشتند و شوروی به شدت به صنایع نظامی آلمان نیاز داشت. ارسال تکنولوژی ساخت بمب‌های شیمیایی، ساخت بمب افکن، ساخت تانکهای پیشرفته همگی تکنولوژی‌های ارسالی آلمان نازی بر اساس پیمان مولوتوف-ریبنتروپ بود. در این مرحله روابط دو کشور بسیار بهتر از قبل پیگیری می‌شد، آلمان مراکز ساخت تانک و سلاح در خاک شوروی ایجاد کرد و نیروهای شوروی برای آموزش نظامی به آموزشگاه‌های نظامی آلمان می‌آمدند.
پس از مدتی هیتلر موارد بسیاری از قرارداد ورسای را زیر پاگذاشت و سیاست تقویت نظامی آلمان را آشکار ساخت و دستور ساخت سریع کشتیهای پیشرفته نظامی را صادر کرد و در تاریخ ۱۶ مارس ۱۹۳۵ دستوری مبنی بر تقویت نیروهای سرویس جاسوسی آلمان به نیم میلیون نفر را صادر کرد که با اعتراضات فرانسه و انگلستان همراه بود.
هزینه ساخت سلاح در آلمان نازی به شدت رو به رشد بود تا سال ۱۹۳۹ ۲۰ درصد از تمام کارگران صنعتی آلمان در صنایع نظامی به کار گرفته می‌شدند و این در حالی بود که در انگلستان تنها ۱۳ درصد از کارگران در این صنایع به کار گرفته می‌شدند همچنین هزینه‌های ساخت تسلیحات آلمان از مقدار ۲ درصد از تولید ناخالص ملی به بیش از ۲۳ درصد افزایش یافت.
استالین نیز صنایع خود را در جهت ساخت تسلیحات به حرکت درآورد وی پیش‌بینی کرده بود که احتمالا جنگی عظیم بین انگلستان و آمریکا آغاز خواهد شد و احتمالا دامنه این جنگ به کشورش نیز خواهد رسید بنابراین آلمان نازی بهترین گزینه برای وارد کردن تکنولوژی بود.
هیتلر در کتاب نبرد من اشاره داشت که آلمان برای تامین فضای حیاتی برای نژاد برتر، باید کشورهای شرق اروپا و شوروی را تحت سلطه خود درآورد و استالین نیز کاملا از نگرش منفی هیتلر به شوروی آگاه بود، اما امیدوار بود که پیمان همکاری بین آلمان و شوروی فرصتی برای تقویت قوای نظامیش بیابد.
اگر چه در دهه ۱۹۳۰ تورم بسیار سنگینی اقتصاد شوروی را فرا گرفته بود اما استالین بیشترین بودجه را به ساخت تسلیحات اختصاص داده بود. استالین در مقایسه تسلیحات خود با تسلیحات آلمانی و ایتالیایی در جریان جنگ داخلی اسپانیا به این نتیجه رسید که نیروی هوایی و نیروی دریایی شوروی نسبت به همتایان خود بسیار ضعیف است بنابراین تا سال ۱۹۳۷ ۱۷ درصد از تولید ناخالص ملی را به ساخت و تجهیز صنایع نظامی اختصاص داد. همچنین پرسنل نظامی خود را از ۵۶۲٫۰۰۰ نفر در سال ۱۹۳۱ به ۱٫۵ میلیون نفر در سال ۱۹۳۸ افزایش داد. اما شبکه حمل و نقل شوروی بسار ضعیف بود و جابجایی این حجم از نیرو در این شبکه بسیار مشکل بود. همچنین ارتش شوروی در پی پاکسازیهای سال ۱۹۳۷ تا حدودی تضعیف شده بود. اگرچه ارتش شوروی با موفقیت در جنگ با ژاپن در منچوری تا حدودی اعتبار خود را دوباره به دست آورد.
گفتنی است آلمان پس از پایان جنگ جهانی اول و نابودی تمام، تا آغاز جنگ جهانی دوم در کمتر از ۲۰سال دوباره به قدرت نظامی، اقتصادی اروپا مبدل گشت.
رهبران جنگ جهانی دوم
اعضای رایشستاگ در حال درود فرستادن به هیتلر در ماه اکتبر سال ۱۹۳۹ و پس از تهاجم آلمان به لهستان
دولتهای محور
آدولف هیتلر
آدولف هیتلر رهبر حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان بود. او بین سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۴ صدراعظم آلمان، و از ۱۹۳۴ به بعد، همزمان در مقام پیشوای رایش بزرگ آلمان حکومت کرد.
هیتلر به عنوان یک کهنه‌سرباز مدال دار جنگ جهانی اول، در سال ۱۹۲۰ به حزب ملی‌گرای نازی پیوست و در سال ۱۹۲۱ به ریاست آن رسید. او پس از زندانی شدن به خاطر شرکت در کودتای نافرجام ملی گرایان در سال ۱۹۲۳، با ترویج ایده‌های ناسیونالیستی، ضد کمونیستی و یهودستیزی و ایراد سخنرانی‌های پرشور، حامیان بسیاری در سطح کشور آلمان برای حزب نازی بدست آورد. حزب نازی پیروز مجلس رایشستاگ و هیتلر در سال ۱۹۳۳ به مقام صدراعظمی رسید. سیاست مجموعه ارتشی-صنعتی آلمان توانست قوای تحلیل رفته این کشور را ترمیم و آن را تبدیل به یکی از قدرت‌های برتر اروپا در زمان خود نماید. هیتلر سیاست خارجی خود را با هدف احیای امپراتوری سابق رایش آلمان با تصرف فضای حیاتی بیشتر دنبال نمود.
یکی از دلایل اولیه و عمده وقوع جنگ جهانی دوم تهاجم به لهستان در ۱۹۳۹ توسط او بود که در نتیجه بریتانیا و فرانسه به آلمان اعلام جنگ کردند. بعد از جنگ جهانی اول سرزمین‌های لهستان بر روی اراضی غرب روسیه و شرق آلمان، تصاحب شد و کشوری ساخته شده بود. هیتلر در سخنرانی در شهر دانتزیگ در سپتامبر ۱۹۳۹ اعلام کرد:
در ۱۹۴۴ در پناهگاه زیرزمینی هیتلر در زمان جلسه فرماندهی، با دسیسه تعدادی از ژنرالهایش، بمبی منفجر کردند که البته سوءقصد ناموفق بوده و او زنده ماند.
هیتلر در روزهای پایانی با -اوا براون- ازدواج کرد. در پی شکست آلمان در جنگ، او نهایتا بهمراه همسرش در لحظات پایانی جنگ خودکشی کرد.
بنیتو موسولینی
بنیتو موسولینی
بنیتو موسولینی روزنامه‌نگار، سیاستمدار و رهبر ایتالیای فاشیست طی دوران جنگ جهانی دوم بود. در سالهای میان دو جنگ جهانی-دهه ۲۰ میلادی- موسولینی که فرزند یک آهنگر بود و در حین جنگ جهانی اول وی به درجه استواری نایل آمده بود، از نارضایتی مردم ایتالیا استفاده کرد و حزب ملی‌گرای فاشیسم را تشکیل داد او با تشکیل این حزب ادعا می‌کرد که می‌خواهد عظمت روم باستان را برای ایتالیا احیا کند. او اعلام وفاداری خویش نسبت به شاه ایتالیا و کلیسا و ادعای خود را مبنی بر اینکه سلحشوری در راه حفظ قانون، قدرت حکومت و نظم بود را مسجل‌تر گردانید. چندسالی پیش از این وی یک نفر جمهوری طلب سر سخت و دشمن طبقه روحانیون بود. در زمان جنگ دوم جهانی حملاتی به لیبی و یونان و آلبانی داشت که ناموفق و نیازمند کمک آلمان شد. در حمله آمریکا متفقین به کشورش شکست خورد و علیه او کودتا شده و عزل شد، او که در قلعه‌ای بالای کوه حبس شده بود بدستور شخص هیتلر با فرستادن کماندوهای زبده-اتو اسکورزینی-او را نجات داده رهانیدند؛ موسولینی ناتوان در برابر متفقین قسمت شمالی ایتالیا را با کمک آلمان اداره کرد که نهایتا در هنگام فرار گرفتار پارتیزانها شده و تیرباران و جسدش شدیدا مضروب شد.
هیروهیتو
میشینوما هیروهیتو یا امپراتور شووا یکصد و بیست و چهارمین امپراتور ژاپن بود که پس از مرگ پدرش به مقام امپراتوری نایل گردید، وی بین سالهای ۱۹۲۶ تا ۱۹۸۹ امپراتور این کشور بود و تا قبل از پایان جنگ جهانی دوم وی را پسر آسمان می‌خواندند. طبق قوانین ژاپن در آن موقع امپراتور را پسر آسمان می‌نامیدند.
در زمان حکومت وی ارتش ژاپن منچوری را اشغال کرد. او بهمراه دولت نظامیش با هیتلر و موسولینی پیمان اتحاد بست و با آغاز جنگ جهانی دوم دستور حمله به مستعمرات انگلستان و فرانسه در جنوب شرقی آسیا را صادر کرد هم چنین در سال ۱۹۴۱ فرمان بمب باران بندر پرل هاربر آمریکا را داد.
متفقین
وینستون چرچیل
سر وینستون لئونارد اسپنسر چرچیل سیاستمدار و نویسنده بریتانیایی است که بین سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵ یعنی در طول جنگ جهانی دوم و بار دیگر بین سالهای ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۵ نخست‌وزیر بریتانیا بود. او افسر نیروی دریایی ارتش بریتانیا نیز بود.
مجله تایم در سال ۱۹۴۹، وینستون چرچیل را به عنوان «مرد نیمه اول قرن بیستم» انتخاب کرد چرچیل سال ۱۹۴۰ نیز به عنوان مرد سال تایم انتخاب شده بود.
در ماه می۱۹۴۰ نویل چمبرلن از سمت نخست‌وزیری کناره گرفت و وینستون چرچیل در سن ۶۵ سالگی در جای او به عنوان نخست‌وزیر و وزیر دفاع قرار گرفت. در زمان جنگ جهانی دوم همزمان با پادشاهی جرج ششم، رهبری بریتانیادر دست وینستون چرچیل بود. چرچیل در طول جنگ به برقراری روابط قوی با رئیس‌جمهور آمریکا، فرانکلین روزولت پرداخت. چرچیل قدرت را در انتخابات بعد از جنگ در سال ۱۹۴۵ از دست داد با این حال رهبر اپوزیسیون باقی‌ماند. چرچیل اروپا و آمریکا را به اتحاد در مقابل کمونیسم تشویق می‌کرد. اصطلاح «پرده آهنین» نیز اولین بار توسط او به کار برده شد.
ژوزف استالین
ژوزف استالین
ژوزف استالین رهبر و سیاستمدار کمونیست شوروی بود که از اواسط دهه ۲۰ تا مرگش در ۱۹۵۳ رهبر عملی حزب کمونیست اتحاد شوروی و در نتیجه رهبر دو فاکتوی کل این کشور بود.
او با نام ژوزف ویسارینویچ جوگاشویلی در شهر گوری در گرجستان که آن زمان بخشی از امپراتوری روسیه بود به دنیا آمد و در ۱۹۲۲ به مقام دبیرکل حزب کمونیست اتحاد شوروی رسید. پس از مرگ ولادیمیر لنین، استالین موفق شد در مبارزه قدرت در دهه ۲۰ بر لئون تروتسکی پیروز شود و رهبری حزب را در دست گیرد. در دهه ۱۹۳۰ استالین تصفیه کبیر را آغاز کرد که به کمپینی از سرکوب سیاسی، دستگیری و قتل مخالفان معروف است که در ۱۹۳۷ به اوج رسید.
حکومت استالین آثار ماندگار بسیاری داشت که تا پایان دولت شوروی در آن باقی‌ماندند از جمله افزایش اراضی شوروی در اندازه زمان حکومتها تزارها با الحاق و اشغال کشورهای بالتیک و قسمتهایی از فنلاند و رومانی در غرب و قسمتهایی از ژاپن و چین در شرق؛ تبدیل شدن به قدرت نظامی با بمب هسته‌ای؛ تبدیل شدن به ابرقدرت صنعتی و تولید. گرچه مائوئیست‌ها، خوجه ئیست‌ها، آنتی رویزیونیست‌ها و بسیاری دیگر او را آخرین رهبر سوسیالیست واقعی در تاریخ اتحاد شوروی می‌دانند و عروج خروشچف و استالین زدایی پس از استالین را «رویزیونیسم» می‌خوانند. استالین مدعی بود که سیاست‌هایش بر مارکسیسم-لنینیسم بنا شده‌اند اما اکنون نظام اقتصادی و سیاسی او را بیشتر استالینیسم می‌خوانند.
استالین در ۱۹۲۸ سیاست نپ که در دهه ۲۰ جریان داشت را با «برنامه‌های پنج ساله» و «کشاورزی کلکتیو» تعویض کرد. با این سیاست‌ها و تحت رهبری استالین، اتحاد شوروی تا پایان دهه ۳۰ از کشوری با جمعیت غالب دهقانی به یکی از قدرت‌های صنعتی جهان بدل شد.
مصادره گندم و غذاهای دیگر توسط مقامات شوروی به دستور استالین از عوامل قحطی بین سالهای ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۴ بود. بسیاری از دهقانانی که با مصادره و کلکتیویزاسیون مخالفت می‌کردند با برچسب «کولاک» سرکوب و دستگیر می‌شدند. قحطی مصنوعی که توسط استالین در اوکراین ایجاد شد و به هولودومور مشهور است، باعث مرگ تا ۱۰ میلیون اوکراینی شد.
استالین رهبر اتحاد شوروی در زمان جنگ جهانی دوم بود و تحت رهبری او این کشور نقشی حیاتی در شکست آلمان نازی در آن جنگ داشت. پس از جنگ، استالین اتحاد شوروی را به عنوان یکی از دو ابرقدرت جهانی مطرح کرد و تقریبا چهار دهه پس از مرگ او در ۱۹۵۳ این موقعیت همچنان برجا بود.
حکومت استالین را بسیاری به «کیش شخصیت پرستی» و شیوه‌های مخفی حذف مخالفین محکوم می‌کنند. نیکیتا خروشچف، جانشین استالین، حکومت و کیش شخصیت استالین را در کنگره معروف حزب کمونیست شوروی در ۱۹۵۶ محکوم کرد و پروسه استالین زدایی را آغاز کرد که بعدها به جدایی چین و شوروی انجامید. بسیاری استالین را مسئول مرگ مخالفان حکومت او می‌دانند و قتل لئون تروتسکی دوست انقلابی لنین و از رهبران انقلاب روسیه و جنبش ضد استالینی نیز توسط یکی از عاملان حکومت او انجام شد.
فرانکلین روزولت
فرانکلین دلانو روزولت سی و دومین رئیس‌جمهور آمریکا بود. تایید کمکهای آمریکا به انگلیس و شوروی در سال ۱۹۴۱ زمینه مخالفتهای داخلی با سیاستهای وی را فراهم آورد اما حمله ژاپنی‌ها به پرل هاربر به این مخالفت‌ها پایان داد.
سلسله جلسات وی با وینستون چرچیل و جوزف استالین مبانی جهان پس از جنگ جهانی دوم را بنیان نهاد. وی در سال ۱۹۴۴ برای چهارمین بار رئیس‌جمهور آمریکا شد. به علت اینکه تا آن زمان قانون محدودیت انتخاب ریاست جمهوری ایالات متحده به دو بار هنوز تصویب نشده بود به وی این فرصت را داد که ۴ بار به ریاست جمهوری انتخاب شود امری که در تاریخ آمریکا یک استثناست. وی در سال ۱۹۴۵ در دومین سال خدمت از چهارمین دوره ریاست جمهوریش تنها سه هفته به پایان جنگ جهانی دوم در اروپا درگذشت.
شارل دوگل
شعله‌ور شدن جنگ در اروپا منجر به تغییرات سیاسی متعددی در فرانسه شد و نهایتا مارشال پتن به ریاست جمهوری فرانسه رسید. پس از اشغال فرانسه و امضای قرارداد صلح با آلمان نازی، دولتی وابسته به آلمان در جنوب فرانسه به نام دولت ویشی با ریاست جمهوری پتن ایجاد شد.
ژنرال دوگل افسر ارتش فرانسه بود و در جنگ اول جهانی شرکت داشت و در نبرد وردون زخمی شد. در جریان جنگ جهانی دوم فرمانده نیروهای فرانسه آزاد در تبعید شد. او پس از جنگ به مقام ریاست جمهوری فرانسه رسید.
چیانگ کای‌شک
چیانگ کای شک رهبر سیاسی و نظامی ملی‌گرای چینی بود که پس از فوت سون یات سن در ۱۹۲۵ مدعی رهبری کومینتانگ شد و این رهبری را در اختیار گرفت. چیانگ در جنگ دوم چین و ژاپن نیروهای چینی را رهبری کرد در این جنگ موقعیت بین‌المللی او بهبود یافت اما موقعیت داخلی‌اش بدتر شد. در طول جنگ داخلی چین از ۱۹۲۶ تا ۱۹۴۹ چیانگ سعی در شکست دادن حزب کمونیست چین به رهبری مائو تسه تونگ داشت اما موفق به این کار نشد و نهایتا خود به سختی شکست خورد و رهبری سیاسی چین به دست حزب کمونیست چین افتاد. چیانگ کای‌شک پس از این شکست به جزیره فورموسا پناه برد و دولتی ملی را موسوم به تایوان در این جزیره بنیان نهاد.
حوادث پیش از جنگ
خرابیهای برجای مانده در جریان جنگ داخلی اسپانیا
تهاجم اتیوپی
تهاجم ایتالیا به رهبری موسولینی به حبشه اتیوپی صرفا یک تهاجم استعماری بود که در اکتبر ۱۹۳۵ آغاز شد و در ماه می۱۹۳۶ پایان یافت. نتیجه جنگ شکست نیروهای اتیوپی و اشغال نظامی آن کشور توسط ارتش ایتالیا بود. از آن پس اتیوپی نیز جزئی از مستعمره‌های ایتالیا به‌شمار می‌رفت. از نتایج این تهاجم میتوان به ضعف جامعه ملل به عنوان یک سازمان حفظ صلح جهان اشاره کرد. هر دو کشور عضو جامعه ملل بودند.
جنگ داخلی اسپانیا
ژنرال فرانسیسکو فرانکو فرمانده ملی‌گرایان ارتش اسپانیا در سال ۱۹۳۶ بر ضد دولت چپ‌گرای وقت شورش کرد. آلمان نازی و ایتالیا حمایت بی‌قید و شرط خود از فرانکو را اعلام کردند از سوی دیگر شوروی نیز به حمایت از دولت اسپانیا پرداخت. این حمایت‌ها منجر به تنش‌هایی میان شوروی و آلمان نازی در جنگ داخلی سه ساله اسپانیا شد.
حمله ژاپن به چین
در ژوئیه ۱۹۳۷ ژاپن حمله تازه‌ای به شرق چین ترتیب داد. از طرف دیگر شوروی قرارداد جدید با چین منعقد کرد و موفق شد جایگزین آلمان در تامین نیازهای چین شود. ژاپنی‌ها موفق به تسخیر شانگهای شدند اما ارتش چین بالاخره توانست ژاپنی‌ها را در مرز رود زرد متوقف کند.
حمله ژاپن به شوروی و مغولستان
در ۲۹ ژوئیه ۱۹۳۸ میلادی، ارتش ژاپن به نیروهای ارتش اتحاد جماهیر شوروی که در اطراف دریاچه غازان در مغولستان مستقر بودند، حمله کردند. حمله ژاپن با شکست مواجه شد. اما ارتش ژاپن یک‌بار دیگر از جبهه مغولستان به شوروی حمله کرد. این حمله با موفقیت نسبی برای ژاپنی‌ها همراه بود، زیرا ژاپنی‌ها توانستند بخش عمده‌ای از خاک مغولستان را اشغال کنند. به تدریج حاکمان ژاپن از ادامه درگیری با شوروی چشم‌پوشی کردند زیرا دریافتند که جنگ با شوروی سبب تحریک شوروی به حمایت از چین در جریان جنگ دوم چین و ژاپن خواهد شد؛ بنابراین ژاپنی‌ها تصمیم گرفتند از مناطق اشغال شده عقب‌نشینی کرده و قوای خود را در نبرد با چین متمرکز کنند.
پیمان مولوتوف، ریبنتروپ
تیرباران پارتیزانهای روسی توسط رزمندگان آلمان نازی در جنگ جهانی دوم (سپتامبر ۱۹۴۱)این عکس در آرشیو فدرال آلمان نگهداری میشود.
استالین و ریبنتروپ، وزیرخارجه آلمان نازی، کرملین
در مارس ۱۹۳۸ اتریش توسط یک همه‌پرسی با رای اکثریت مردم به آلمان نازی ملحق شد. این الحاق باعث تشنج در فضای سیاسی اروپا شد اما هیتلر مدعی شد باید مناطق سودت و منطقه آلمانی‌تبار چکسلواکی به آلمان پس داده شود، در غیر اینصورت آلمان به این کشور حمله خواهد کرد؛ بنابراین انگلستان و فرانسه در توافقنامه مونیخ پذیرفتند که این دو منطقه به خاک آلمان نازی ضمیمه گردد تا صلح در اروپا حفظ شود.
در تاریخ ۱۹ اوت ۱۹۳۹ توافقنامهای مابین شوروی و آلمان نازی منعقد شده که به وسیله آن آلمان در ازای مواد خام، تجهیزات و تکنولوژی‌های نظامی در اختیار شوروی قرار می‌داد. ارزش این قرارداد تقریبا ۲۰۰ میلیون دلار ارزیابی شد. شوروی متعهد شد تا ۱۸۰ میلیون مارک آلمان مواد خام به آلمان تحویل دهد و آلمان نیز تعهد داد تا به ارزش ۱۲۰ میلیون مارک آلمان به شوروی تجهزات و کارخانه ارسال کند. مقامات وزارت امور خارجه آلمان پیش‌بینی می‌کردند این قرارداد تا سقف ۱ میلیارد مارک نیز رشد کند. این قراردادها گام‌های بسیار موثری در شکل‌دهی مجدد روابط سیاسی دو کشور نیز به‌شمار می‌رفت. وزیر امور خارجه شوروی ویاچسلاو مولوتوف در ابراز نظری در خصوص این قرار داد این چنین گفت:
در اوایل صبح ۲۴ اوت ۱۹۳۹ توافقنامه سیاسی، نظامی همراه با توافقنامه تجاری معروف به پیمان مولوتف - ریبنتروپ (وزیران خارجه آلمان نازی و شوروی) به امضای دو طرف رسید. به موجب این قرار داد دو کشور تعهد دادند که علیه یکدیگر اقدام نظامی انجام ندهند و همچنین تعهدات اقتصادی خود را نیز در قبال طرف مقابل به نحو بسیار خوب انجام دهند در واقع این روی آشکار پیمان بود و روی پنهان این قراداد دو کشور -حوزه نفوذ خود را در شرق اروپا- مشخص کردند.
لازم است ذکر شود که با زیاده طلبی هیتلر پس از انعقاد قرارداد مونیخ و تصرف کامل چکسلواکی، سیاست بریتانیا نسبت به آلمان خصمانه شده بود و تهیه مواد اولیه برای صنایع و خصوصا صنایع نظامی آلمان از بریتانیا یا آمریکا با دشواری روبرو بود و آلمان به دنبال کشوری بود که نیازهای مواد اولیه آلمان را تهیه کند. از سوی دیگر، در پی قدرت‌گیری آلمان، شوروی در سال ۱۹۳۹ وارد گفتگوهای سه جانبه با بریتانیا و فرانسه شده بود. این گفتگوها از سویی به دلیل اصرار شوروی بر مفادی از قرارداد و همچنین عدم علاقه بریتانیا به مذاکره با شوروی با شکست مواجه شده بود.
تاریخچه تدارک جنگ جهانی دوم
Montreal Daily Star: "Germany Quit", ۱۹۴۵
در قطعنامهای که روز ۱۹ دسامبر ۱۹۲۷ در پانزدهمین کنگره حزب کمونیست شوروی تصویب شد، آمده‌است: «باید احتمال حمله نظامی به شوروی را در نظر گرفت». استالین در سال ۱۹۳۷ تصمیم گرفت تا صفوف حزب را تصفیه کنند. این تنها یک مصوبه بی‌سرانجام برای کتابهای تاریخ نبود و دولت شوروی برای آن یک برنامه‌ریزی دقیق کرد به‌طوری‌که ۱۵۲۳ کارخانه که سال ۱۹۴۱ با تهدید آلمان هیتلری روبه‌رو بودند به شرق کوهستان اورال منتقل گشتند.
گوبلز در سال ۱۹۴۳ گفت: «بلشویسم قادر شده‌است تا تمام نیرویش را علیه دشمن خود به کار گیرد».
در ژوئن ۱۹۴۱ بود که حزب کمونیست شوروی ۹۵ هزار تن را بسیج کرد، در ۱۹۴۳ این حزب ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن عضو داشت و تقریبا همین تعداد در سازمان جوانان بودند که در جبهه‌ها فعالیت داشتند. حزب کمونیست در مناطق اشغالی هم نیروهای پارتیزان را سازماندهی کرد. تعداد پارتیزانها یک میلیون نفر بود که در ۱۰۰۰ واحد مخفی متشکل شده بودند.
یک آمریکایی به نام اورل هاریمان در کتابی که سال ۱۹۷۵ به نام فرستاده ویژه منتشر نمود، نوشت: «استالین از روزولت اطلاعات بیشتری داشت، از چرچیل واقع‌گراتر بود و از جنبه‌های مختلفی بهترین فرمانده جنگی بود».
تبلیغات طرفین با پوستر
تقریبا همه کشورهای درگیر جنگ برای افزایش و تقویت روحیه مردم و گاهی برای تشویق آنان برای جنگیدن از پوسترها و اعلامیه‌های جنگی استفاده می‌کردند.
جنگ در اروپا
مرز بین آلمان نازی و شوروی طبق پیمان مولوتوف-ریبنتروپ
اگر چه دلایل مختلفی در آغاز جنگ جهانی دوم نقش داشتند اما به‌طور کلی حمله آلمان نازی به لهستان تاریخ آغاز جنگ جهانی دوم است. مناطق مورد اختلاف میان آلمان نازی و لهستان بخشی از خاک غرب لهستان بود که پس از جنگ جهانی اول و تشکیل کشور لهستان توسط بریتانیا و فرانسه از خاک امپراتوری آلمان قیصری جدا و ضمیمه خاک لهستان شده بود. در آغاز جنگ جهانی دوم حدود یک چهارم از خاک لهستان توسط نازیها به خاک آلمان ضمیمه شد و مابقی نیمه غربی اشغال شده توسط یک دولت نظامی اداره می‌شد. نحوه تقسیم لهستان پس از تهاجم مدتی پیش از حمله در چهارچوب پیمان مولوتوف-ریبنتروپ میان آلمان نازی و شوروی مشخص گشته بود و شوروی نیز نیمه شرق لهستان را طبق برنامه اشغال و آن را ضمیمه خاک خود کرد.
آغاز جنگ
آلمان نازی در ساعت "۴:۴۵ بامداد ۱ سپتامبر، ۱۹۳۹ در پی تحریکات لهستان، به لهستان حمله کرد.
از آنجا که فرانسه و بریتانیا، قراردادهای تضمین امنیتی با لهستان داشتند، طبق تعهدات خود در تاریخ ۳ سپتامبر ۱۹۳۹ در اقدامی از قبل هماهنگ شده به آلمان نازی اعلان جنگ دادند و در اولین اقدام نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا و نیروی دریایی فرانسه به محاصره دریایی آلمان اقدام کردند.
در ۱۷ سپتامبر ۱۹۳۹ و پس از آنکه شوروی موفق به امضای تفاهمنامه آتش‌بس با ژاپن در خلال حمله ژاپن به شوروی و مغولستان شد به لهستان حمله کرد و نیمه شرقی آن را که پیش از آن در چهارچوب پیمان مولوتوف-ریبنتروپ با آلمان نازی بر سر آن به توافق رسیده بود را اشغال کرد. لیتوانی و اسلواکی که در این حمله با آلمان نازی و شوروی همکاری داشتند نیز بخش کوچکی از خاک لهستان را بدست آوردند. در پی حمله شوروی به لهستان و همکاری آن کشور با آلمان نازی، انگلستان و فرانسه هیچ واکنشی به این سیاست شوروی نشان ندادند.
پس از حمله به لهستان، شوروی به کشورهای شمال اروپا حمله کرد و در این رشته جنگ‌ها در نوامبر ۱۹۳۹ با فنلاند وارد نبرد شد. انگلستان و فرانسه در پاسخ به این سیاست شوروی این کشور را از جامعه ملل اخراج کردند.
در غرب اروپا، انگلستان و فرانسه عملا نتوانستند هیچ عملیات مطلوبی را بر ضد نیروهای آلمان نازی انجام دهند، ولی به محاصره دریایی آلمان نازی ادامه دادند. در روی زمین هم فرانسوی‌ها تا عمق کمی در مرزهای غربی آلمان پیشروی کردند، اما از آنجا که استراتژی نظامی فرانسه دفاعی و بر اساس دیوار دفاعی ماژینو بود، پیشروی را متوقف کردند. این اقدام فرانسه به جنگ تصنعی مشهور شده‌است. چنین حرکتی باعث شد که آلمانی‌ها بتوانند با آسودگی خاطر قسمت عمده نیروی نظامی را بر روی لهستان متمرکز کنند.
از طرف دیگر پیمان اقتصادی آلمان نازی و شوروی باعث شد آلمان بتواند از طریق شوروی نیازهای اولیه خود را بدست آورد.متفقین از سوئد سنگ آهن خود را تامین می‌کردند و آهن در جنگ نقش پررنگی داشت بنابراین آلمان نازی در آوریل ۱۹۴۰ به دانمارک و نروژ حمله کرد. با اشغال این دو کشور آلمان نازی هم از انتقال سنگ آهن از سوئد به انگلستان جلوگیری کرد و هم نفوذ خود در شمال اروپا را گسترش داد. در طرف دیگر انگلستان ایسلند را اشغال کرد تا بتواند از آن به عنوان یک پایگاه دریایی برای مقابله با دور زدن ناوگان دریایی‌اش استفاده کند.
در ۱۰ می۱۹۴۰ وینستون چرچیل به جای نویل چمبرلین نخست‌وزیر بریتانیا شد. از دلایل مهم این تغییر میتوان به نارضایتی عمومی نسبت به چمبرلین به دلیل سیاستهای جنگی وی و شکست سیاست مماشات او با هیتلر اشاره کرد.
موفقیت نیروهای متحد
آبی: قرمز
چتربازان آلمانی در حال حمله به یونان، ۱۹۴۱
آلمان نازی در ادامه موفق شد هلند، بلژیک و لوکزامبورگ را تصرف کند. با اشغال بلژیک پس بریتانیا که متحد راهبردیش بود وارد جنگ شد. شکست‌های پی‌درپی برای متفقین باعث شد نویل چمبرلین نخست‌وزیر بریتانیا استعفا دهد.
نیروی‌ها متفق فرانسه و بریتانیا، گمان می‌کردند آلمانها همانند جنگ جهانی اول به صورت مستقیم به مرز خط دفاعی ماژینو در شرق فرانسه حمله می‌کنند اما آدولف هیتلر دستور حمله به هلند و بلژیک را صادر کرد و از مسیر شمالغربی به فرانسه حمله کرد. ارتش زرهی آلمان با حمله سریع برق آسا از طریق جنگل آردن عملا خط دفاعی ماژینو را دور زد توانست پشت سر نیروهای دفاعی متفق در بلژیک حمله نماید. ورماخت با کمک اس اس توانست در کمتر از چند هفته اهداف مورد نظر آدولف هیتلر را بدست آورد. در پی این حمله رعدآسای آلمانها، تلفات بسیاری به لشکرهای فرانسه وارد و درهم شکسته شدند و آلمانها بسوی پاریس پیش رفتند؛ فرانسه چهل روزه تسلیم شد. نیروهای باقی‌مانده ارتش انگلستان که برای کمک به نیروهای ارتش فرانسه وارد خاک آن کشور شده بودند مجبور شدند از طریق منطقه دانکرک در ساحل دریای مانش در شمال فرانسه محاصره و عقب‌نشینی کنند.
مهمترین عاملی که سبب شد محاصره شدگان بریتانیایی موفق به عقب‌نشینی شوند دستور توقف ۴۸ ساعته حمله از طرف هیتلر بود. گفته شده به دلیل صلح طلبی هیتلر و برقراری تفاهم با تمدن انگلوساکسون پس چنین دستوری داد. این توقف زمان کافی برای عقب‌نشینی به نیروهای درهم شکسته بریتانیا داد. در پی حمله آلمان نازی بر فرانسه، ایتالیا نیز در ۱۰ ژوئن ۱۹۴۰ به فرانسه و بریتانیا اعلان جنگ کرد. دوازده روز بعد فرانسه تسلیم بدون قید و شرط را پذیرفت. بدین ترتیب شمال این کشور به صورت مستقیم تحت نظر دولت برلین اداره می‌شد و نیمه جنوبی آن توسط یک حکومت دست‌نشانده به نام دولت ویشی فرانسه اداره شد.
در حالی که آلمان نازی و ایتالیا درگیر نبرد فرانسه بودند؛ شوروی توانست با انتخابات نمایشی برخی کشورهای منطقه بالتیک را ضمیمه خاک خود کند. اگر چه آلمان نازی و شوروی روابط نسبتا خوبی با هم داشتند اما نفوذ شوروی در حوزه بالتیک و حمله به کشورهای شمال اروپا بدون هماهنگی با طرف دوم ناقض پیمان مولوتوف-ریبنتروپ بود و این آغاز سردی در روابط آلمان و شوروی بود.
در تابستان ۱۹۴۰ در غرب اروپا لوفت‌وافه، نیروی هوایی آلمان نازی درگیر جنگ هوایی با نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا بود و آلمان سعی داشت تا یک عملیات آبی-خاکی (عملیات شیر دریایی) ترتیب داده و انگلستان را شکست دهد، اما تحرکات شوروی در شرق باعث نگرانی هیتلر شده بود.
بمبارانهای لندن و شهرهای بریتانیا
نوشتار اصلی:نبرد بیریتانیا
در ابتدای تهاجم آلمانها به جزیره بریتانیا در ۱۹۴۰ حملات هواپیماهای آلمانی متوجه مراکز نظامی بود و بر اثر شدت و انبوهی حملات می‌رفت که پایان کار بریتانیا فرا برسد، اما با حیله چرچیل با دستوری مبنی بر حمله هوایی به شهر برلین و دیگر شهرهای آلمان به جای مراکز نظامی، سعی در تحریک آلمان به تلافی و کم کردن فشار متمرکز بر فرودگاه‌های نظامی خود کردند، این ترفند جواب داد و آلمانها به تلافی بمباران شهرها شروع کردند.
شب هفتم سپتامبر نخستین حمله توسط ۴۰۰ بمب افکن آلمانی علیه شرق لندن انجام شد. طی این حمله ۶۰٪ شهر لندن ویران شد. ساعت پنج بعدازظهر نخستین حمله با ۳۲۰ بمب افکن انجام شد ساعت هشت شب موج حمله دوم شروع و سپس موج سوم تا ساعت ۵ صبح روز بعد ادامه یافت حدود ۸۴۲ نفر کشته و ۲۳۴۷ نفر مجروح شدند لوفت وافه ۵۷ شب پیاپی لندن را بمباران کرد و دامنه این بمباران‌ها به سایر شهرهای انگلیسی نیز کشیده شد و خردکننده‌ترین آنها علیه شهر کاونتری و سپس لیورپول و منچستر بود شب ۱۴ نوامبر کاونتری بمباران شد روز بعد لندن مورد بمباران لوفت وافه قرار گرفت.
از ۱۹ تا ۲۲ نوامبر سه حمله متوالی صورت گرفت نزدیک هشتصد نفر دیگر در این حملات کشته و هزار نفر نیز مجروح شدند در آخرین هفته نوامبر و آغاز ماه دسامبر فشار حملات متوجه بنادر شد. بریستول و ساوت همپتون و لیورپول به سختی بمباران شدند پس از آن شهرهای صنعتی مانند پلیموث و شفیلد و منچستر و گلاسکو بمباران شدند.
در سال ۱۹۴۰ ایتالیا عملیات نظامی در آفریقا را آغاز کرد و توانست در نخستین گام سومالی را که جزئی از مستعمره‌های انگلستان بود به تصرف درآورد و پس از آن از طریق لیبی به مصر حمله کرد.
در آسیا هم ژاپن توانست محاصره چین را با شدت بیشتری اجرا کند و چند پایگاه نظامی فرانسه و انگلستان را در جنوب شرق آسیا هندوچین را تصرف کند.
در طول جنگ‌های اروپا و شرق آسیا ایالات متحده آمریکا همچنان بی‌طرفی خود را در ظاهر حفظ کرد اما قانون بی‌طرفی که در آن کشور تصویب شده بود توسط فرانکلین دلانو روزولت رئیس‌جمهور آمریکا نقض شد وی در چند مورد کمکهای مالی و تدارکات از دریا به انگلستان انجام داد و پس از شکست فرانسه دستور تقویت نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا را صادر کرد، از طرف دیگر یک سری تحریمها را علیه ژاپن به تصویب رساند، این در حالی بود که اکثر مردم آمریکا تا پایان سال ۱۹۴۱ و حادثه حمله به پرل هاربر مخالف هر گونه دخالت نظامی کشورشان در جنگ بودند.
در پایان سپتامبر ۱۹۴۰ پیمان سه جانبه‌ای میان آلمان، ایتالیا و ژاپن منعقد شد. هر سه کشور اعلام کردند که هر کشوری به جز اتحاد جماهیر شوروی در حوزه نفوذ آنها وارد شود با پاسخ هر سه کشور روبرو خواهد شد. پس از انعقاد این پیمان رومانی که در جریان رشته حمله‌های شوروی به شرق و شمال اروپا بخشی از خاک خود را از دست داده بود از شوروی خواست که خاک اشغال شده رومانی را ترک کنند که با پاسخ منفی شوروی روبرو شد.
ایالات متحده همچنان به‌طور نسبی از متفقین حمایت می‌کرد به نحوی که به محافظت از ناوگان دریایی انگلستان می‌پرداخت و در یک مورد در اقیانوس اطلس شمالی با واکنش ناوگان نیروی دریایی آلمان روبرو شد.
در نوامبر ۱۹۴۰ و در پی واکنش شوروی به خواسته رومانی، سه کشور مجارستان، اسلواکی و رومانی به متحدین پیوستند. این کشورها نقش پررنگی در حمله به شوروی داشتند.
در خاورمیانه، عراق به حمایت از متحدین پرداخت که باعث شد آن کشور توسط نیروهای انگلیسی اشغال شود. آلمان و متحدینش سعی کردند از طریق هوایی و از مسیر سوریه به عراق کمک‌رسانی کنند که این امر با شکست مواجه شد.
در این دوره نبردناو بیسمارک توسط نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا غرق شد و این ضربه سنگینی به نفوذ آلمان نازی در آبهای شمال اروپا به‌شمار می‌رفت.
در آسیا نیز عملا جنگ میان چین و ژاپن در سال ۱۹۴۰ به بن‌بست رسیده بود.
ایتالیا در اکتبر ۱۹۴۰ به آلبانی و یونان حمله کرد که این حمله با مقاومت بریتانیا با شکست روبرو شد. در دسامبر ۱۹۴۰ نیروی زمینی ارتش انگلستان ضد حمله‌ای علیه مواضع نیروهای ایتالیایی در شمال آفریقا ترتیب دادند. همچنین چرچیل دستور تقویت نیروی دفاعی در یونان را داد، از طرف دیگر هیتلر دستور کمک به نیروهای ایتالیایی را صادر کرد و در اولین گام چتربازان نیروی هوایی آلمان در بهار مه ۱۹۴۱ در یونان عملیات خود را با آغاز کردند که آلمان توانست یونان و جزیره کرت را علیرغم مقاومت یونانیها و حمایت بریتانیا ولی با موفقیت اشغال کند. همزمان نیروی کمکی به فرماندهی ژنرال رومل به لیبی و شمال آفریقا فرستاده شد و متحدین توانستند مناطق از دست رفته در شمال آفریقا را بار دیگر بدست آورند.
در بهار آوریل ۱۹۴۱ در بالکان یوگسلاوی اما با سیاست بریتانیا در پادشاهی صربستان بلگراد که متحد هیتلر شده بود، شورش کودتای افسران ملی‌گرای صرب علیه آلمان انجام شد، آلمانها با اعزام نیرو و در اتحاد با متحدان خود، صربها را بعد از جنگی ۱۲ روزه شکست داده و یکماهه بلگراد یوگسلاوی را تصرف کردند؛ این عمل باعث تکه‌تکه شدن استانهای یوگسلاوی و ضمیمه شدن مناطق کرواسی و بوسنی آن به آلمان و تشکیل گروههای شبه نظامی متعصب کرووات و صرب و جنگ‌های خونین قومی شد. همچنین تشکیل پارتیزانهای کمونیست مارشال تیتو که تا پایان جنگ در برابر آلمانها مقاومت شدیدی کردند.
سیاست لبنسراوم
متفقین بر این عقیده بودند که همانگونه که هیتلر در کتاب نبرد من، اعتقاد خود را مبنی بر اینکه مردم آلمان نیاز به لبنسراوم (زمین و مواد اولیه) دارند و اینکه باید آن را از شرق تامین کنند، اکنون وی در حال اجرای این سیاست است. از طرف دیگر موافقان هیتلر، بر این نکته تاکید داشتند که منظور آدولف هیتلر از فضای حیاتی در شرق اروپا، لهستان بوده و در مورد شوروی بهره‌برداری صلح‌جویانه و از طریق روابط دوجانبه مانند روابط اقتصادی آلمان نازی و شوروی بوده‌است؛ و حمله آلمان نازی به شوروی را پیشدستانه و به دلیل آنچه نقض پیمان مولوتوف-ریبنتروپ از طرف شوروی گفته میشود، صورت گرفته‌است.
جنگ جهانی میشود
روند جنگ در اروپا به نحوی پیش رفت که آلمان نازی و متحدانش تصمیم به حمله پیشدستانه به شوروی گرفتند. نام عملیات حمله به شوروی نبرد بارباروسا نهاده شد. این عملیات با مشارکت عمده آلمان نازی، ایتالیا، رومانی، فنلاند و سایر متحدین علیه شوروی انجام پذیرفت. شوروی روابط خوبی با متحدین داشت این کشور از یک سو پس از حمله ژاپن به شوروی و مغولستان توانسته بود به یک توافق خوب با ژاپن برسد، از سوی دیگر در چهارچوب پیمان مولوتوف-ریبنتروپ روابط مطلوبی با آلمان نازی داشت، اما بهانه متحدین برای نبرد با شوروی، قصد شوروی برای حمله به آلمان و عدم رعایت پیمان مولوتوف-ریبنتروپ از سوی شوروی و تجاوز به کشورهای شمال و شرق اروپا از جمله فنلاند و رومانی بدون اطلاع قبلی به طرف آلمانی بود.
نبرد شوروی
سربازان آلمانی در نبرد استالینگراد
نبرد شوروی و آلمان نازی به‌طور حتم خسارت‌های فراوانی از لحاظ تجهیزات و نیروی انسانی به هر دو طرف وارد کرد و گستره جنگ عملا بسیار فراتر از حد پیشین شد. در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱ آلمان با حمله سریع برق آسا با زرهی و تانک ابتدا با اشغال نیمه شرقی لهستان و از دو محور به خاک کشور شوروی حمله کرد. محور اول جمهوریهای بالتیک تصرف شده و شهر لنینگراد محاصره شد. در محور دوم هم ارتش شوروی شکست خورده با اسیرهای فراوان متلاشی شد و اسمولنسک و بلاروس اشغال شد و آلمانها تا دروازه‌های مسکو پیش رفتند، با این حال فرماندهی آلمان در اواسط ماه اوت تصمیم به تعلیق حمله نهایی به مسکو گرفت اما برای پرهیز از قیچی شده از پهلو، تصمیم بر آن شد نیروهای زرهی و پیاده آلمان تقسیم شده نیمی به جنوب به سمت اوکراین حرکت کنند. در نبرد کیف چهار لشکر از ارتش شوروی کاملا از بین رفتند و شهر کیف و مناطق وسیعی از دشتهای پهناور اوکراین به دست نیروهای آلمان نازی تا شبه جزیره کریمه و روستوف تصرف شد.
سیاست کلی شوروی دفاع اولیه در تابستان و کشاندن جنگ به فصل زمستان بود. زمین در برابر زمان. در ماه ژوئیه انگلستان درمانده که به شوروی، دشمن جدید آلمان نازی، انعقاد تفاهمنامه همکاری دوجانبه را پیشنهاد کرده بود، این تفاهمنامه با استقبال سریع شوروی مواجه شد. نتیجه این تفاهمنامه در نخستین گام در آگوست اشغال نظامی ایران برای ارسال تدارکات به شوروی بود. در پاییز هوا سرد بسیار بوران شد. پس از حدود دو ماه نبرد سنگین نیروهای آلمانی به حومه مسکو رسیدند. شوروی که از جانب شرق آسیا ژاپن خیالش آسوده شده بود پس نیروهای لشکرهای سیبریایی خود را به جبهه غربی و دفاع مسکو کشاند. در دسامبر ۱۹۴۱ ارتش آلمان حمله‌ای گسترده برای فتح مسکو ترتیب داد که با دفاع موفق نیروهای شوروی مواجه شد. پس از آن آلمان یک چهارم کل نیروهای خود در غرب اروپا و شمال آفریقا را به جبهه شرق اروپا منتقل کرد.
اشغال ایران در جنگ جهانی دوم
در روز ۳ شهریور ۱۳۲۰ نیروهای شوروی از شمال و شرق و نیروهای بریتانیایی از جنوب و غرب، از زمین و هوا به ایران حمله کردند و شهرهای سر راه را اشغال کردند و به سمت تهران آمدند. ارتش ایران به سرعت متلاشی شد. رضاشاه ناچار به استعفا شد. متفقین با انتقال سلطنت به پسر و ولیعهد او -محمدرضا- موافقت کردند. پس از اشغال، بلافاصله راه‌آهن سراسری ایران برای انتقال کمکهای نظامی به پشت جبهه شوروی مورد استفاده قرار گرفت.
ایران که در آغاز جنگ بی‌طرفی خود را اعلام کرده بود نهایتا در ۱۷ شهریور ۱۳۲۲ به آلمان نازی اعلان جنگ داد. هدف اصلی ایران از اعلان جنگ پیوستن به اعلامیه ملل متحد و شرکت در کنفرانس‌های صلح پس از جنگ بود. پس از اتمام جنگ، ارتش بریتانیا ایران را ترک کرد ولی نیروهای نظامی ارتش آمریکا و ارتش شوروی، همچنان در ایران باقی‌ماندند، که به تشکیل دو حکومت خودمختار و کوتاه‌مدت جمهوری مهاباد در کردستان و حکومت فرقه دموکرات در آذربایجان انجامید.
دولت آمریکا در دسامبر ۱۹۴۱ به ژاپن اعلان جنگ داد و کشور ایالات متحده در این مرحله رسما و عملا با آلمان و ژاپن و ایتالیا وارد جنگ و جنگ از محدوده اروپا خارج شد و جنبه جهانی پیدا کرد. از آن پس عملا دولت آمریکا نیز به متفقین پیوست. اشغال ایران در جنگ جهانی دوم برای انتقال کمکهای بریتانیا و آمریکا به شوروی به صورت پل تدارکاتی انجام گرفت. خاک ایران از شمال توسط نیروهای شوروی و از جنوب توسط نیروهای بریتانیایی اشغال شد، و سیل کمکهای تسلیحاتی از مسیر خلیج فارس با راه‌آهن سراسری بندر شاهپور (بندر امام خمینی) - بندر شاه (بندر ترکمن) به دریایی خزر و بندر آستراخان از رود ولگا و استالینگراد سوی اتحاد شوروی سرازیر شد. ارتش رضاشاه پهلوی که نتوانسته بود در مقابل یورش خارجی مقاومت کند منحل شد و خود شاه توسط بریتانیایی‌ها بازداشت و به آفریقای جنوبی و سپس جزیره موریس تبعید شد.
بن‌بست در نبرد
سربازان اسیر شده در جریان حمله ژاپن به فیلیپین
پس از اشغال ایران سیل کمکهای متفقین به سوی شوروی روانه شده بود؛ این کشور توانست در ۱۹۴۲ موج جدیدی از دفاع مسکو را اجرا کند از سوی دیگر ایالات متحده وارد صحنه نبرد با ژاپن شده بود و شوروی توانسته بود نیروهای متمرکز در شرق را به غرب منتقل کند.
آمریکا دارایی‌های ژاپن را بلوک کرده و صادرات نفت به این کشور را متوقف کرد، ژاپن ۸۰ درصد از نفت مورد نیاز خود را از ایالات متحده آمریکا تامین می‌کرد و این روند تقریبا شکست ژاپن بدون انرژی را حتمی نشان می‌داد. ژاپن به اجبار به کشورهای جنوب شرق آسیا مالزی و اندونزی و برمه را یکی پس از دیگری و به امید به دست آوردن منابع بیشتر انرژی حمله می‌کرد.در فوریه ۱۹۴۲ ژاپن به‌ناچار به فیلیپین متحد آمریکا و سنگاپور پایگاه بریتانیا حمله کرد و در این حملات توانست بیش از ۸۰،۰۰۰ سرباز متفقین را اسیر کند. در پی این حمله ۲۲ کشور طی بیانیه‌ای که به منشور آتلانتیک معروف گشت به ژاپن اعلان جنگ دادند در طرف مقابل کشورهای متحد نیز به کشورهای متفق اعلان جنگ کردند در این بین شوروی به پیمان صلح با ژاپن پایبند ماند.
انگیزه ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم
بمب‌افکن آمریکایی B-17
سرباز آمریکایی در جنگ جهانی دوم - ژوئن ۱۹۴۲
ایالات متحده آمریکا در فاصله بین دو جنگ جهانی یعنی ۱۹۱۸ تا ۱۹۳۹ در یک بحران فزاینده اقتصادی به سر می‌برد، اما دولت آمریکا و صاحبان صنایع این کشور چرخ صنایع خود را در مسیر تولید صنایع نظامی به حرکت درآوردند، به‌طوری‌که درطول جنگ دوم جهانی در اروپا، مصرف سلاح‌های آمریکایی مانند هواپیما، کشتی جنگی و تجارتی، توپ و تانک درجنگ باعث رونق صنایع و اقتصاد آمریکا شد. از آنجا که کشورهای اروپایی مانند بریتانیا و شوروی با محدودیت منابع ارزی و طلا برای خرید اسلحه از آمریکا روبرو بودند، با تلاشهای دیپلماتیک چرچیل، دولت روزولت رئیس‌جمهور آمریکا که در ابتدای جنگ اعلان بی‌طرفی کرده بود در ۱۱ مارس ۱۹۴۱ قانونی از کنگره آمریکا به نام قانون وام و اجاره به تصویب رسانید. طبق این قانون آمریکا می‌توانست تسلیحات یا تجهیزات پشتیبانی را به صورت وام یا اجاره در اختیار دولتهای متفق قرار دهد و پس از پایان جنگ آنها را پس بگیرد. روزولت استدلال کرده بود که هنگامی که خانه همسایه آتش گرفته‌است، میتوان شلنگ آتش‌نشانی را به او امانت داد. به دنبال حمله ناگهانی ارتش آلمان نازی به روسیه در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱ و پیشرفت سریع ارتش آلمان به سمت مسکو، لنینگراد و استالینگراد و اعلان جنگ میهنی در روسیه بر ضد تجاوز آلمان نازی، چرچیل نخست‌وزیر وقت بریتانیا با روزولت در عرشه کشتی «شاهزاده ولز» ملاقات کرد و ضمن محکوم کردن تجاوز به شوروی، روسها را به کمک آمریکا امیدوار ساخت. چرچیل از ایجاد مزاحمت زیردریاییهای آلمانی برای کشتیهای تجاری آمریکا برای تشویق آمریکا به پیوستن به متفقین استفاده زیادی کرد.
حمله ژاپن به پایگاه نیروی دریایی ایالات متحده در پرل هاربر هاوایی در اواخر سال ۱۹۴۱، سبب وارد شدن خسارات سنگین به نیروی دریایی آمریکا مستقر در این جزیره گردید و باعث شد که ایالات متحده در دسامبر ۱۹۴۱ به ژاپن اعلان جنگ دهد و در اقیانوس آرام و جزایر شروع به جنگ هوایی و دریایی با ژاپن نمود. از این تاریخ، ایالات متحده رسما و عملا با ژاپن، آلمان و ایتالیا وارد جنگ شد. به این ترتیب جنگ از محدوده اروپا خارج شد و جنبه جهانی پیدا کرد.
در سال ۱۹۴۲ در پی بن‌بست ایجاد شده در نبردها در اوج پیشرویهای آلمان و متحدینش، در جبهه غرب اروپا که بریتانیا محاصره شده و جنگ دریایی و زیردریاییها به ناوگان کمکهای ارسالی از آمریکا به انگلیس در جریان بود، در جبهه جنوب هم آلمان و ایتالیا در شمال آفریقا موفق بودند، در جبهه شرق نیز آلمانها نیمی از شوروی را فتح کرده بودند ولی در دروازه‌های مسکو متوقف شده بودند. از آنجاییکه به روسها از مسیر ایران-ولگا کمک تدارکاتی می‌شد بنابراین هیتلر دستور حمله به جنوب شوروی قفقاز را صادر کرد. نیروهای آلمان در تابستان ۱۹۴۲ در دو ستون یکی به شرق یعنی شهر استالینگراد در ساحل رود ولگا و دیگری به جنوب به قفقاز و چاه‌های نفتش حمله نمودند. بعد از چند ماه جنگ نفسگیر آلمانها توانستند وارد شهر استالینگراد شده ولی روسها خانه به خانه مقاومت سختی کردند، در پاییز سرد پس آلمانها حمله نهایی در استالینگراد را انجام دادند اما روسها مقاومت کرده سپس آماده ضدحمله شدند و با انبوه نیروهایشان بروش گازانبری به دو طرف جبهه آلمانها که رومانیاییهای ضعیف بودند حمله‌ور شدند و با شکست آنها، توانستند آلمانها را در درون شهر استالینگراد محاصره نمایند؛ محاصره یکماهه آلمانها و پایان غذا و سلاح و تضعیف روحیه و ناتوانی ارسال تدارکات کمک زمینی و هوایی به محاصره شدگان همگی باعث شد تا در پایان ژانویه ۱۹۴۳ بالاخره آلمانها تسلیم شوند. این اولین و مهمترین شکست آلمانها بود. نبرد استالینگراد بیش از ۲۵۰ هزار کشته برجای نهاد و ۹۰ هزار آلمانی اسیر شدند، سپاه ششم آلمان معادل یک سوم نظامیان آلمانی از بین رفت. همزمان نیروهای آلمانی در قفقاز نیز عقب‌نشینی نموده بازگشتند.
در آسیا ژاپن که کل برمه را فتح کرده بود؛ در جنگلهای انبوه و پر باران گرمسیری در جنگ با بریتانیا به پایگاه‌های بریتانیا در شرق هند و بنگلادش نیز حمله نمود که جنگی سخت و مقاومت متفقین را در پی داشت.
جنگ در شمال آفریقا و خاورمیانه
ژنرال اروین رومل فرمانده نیروهای متحد در شمال آفریقا
در آفریقا آلمان برای کمک به ایتالیا؛ ژنرال اروین رومل در فوریه ۱۹۴۱ را با ادوات زرهی ناکافی به شمال آفریقا لیبی فرستاد. متفقین که کلیدهای رمز آلمان و ایتالیا را کشف کرده بودند به هر کاروان تدارکاتی به سرعت با هواپیماها از جزیره مالت حمله می‌شد. ابتدای پیاده شدن نیروهای رومل در آفریقا به پیروزی‌های در مقابل بریتانیایی‌ها دست یافت، مالت درهم کوبیده شد و بنغازی و بندر طبرق بسختی فتح شد. اما در اواخر سال ۱۹۴۱ و اوایل سال ۱۹۴۲ که سوخت کافی به نیروهای وی رسیده بود، رومل با یک حمله برق آسا در ظرف یک هفته، سیصد مایل پیشروی کرد و از مرز مصر گذشت، ولی در ایستگاه راه‌آهنی کوچک به نام «العلمین» متوقف شد. این به آن دلیل بود که این موقعیت باریکه‌ای بود بین دریای مدیترانه در شمالش و باتلاق شنهای روان در جنوبش. توقف آلمانی‌ها در «العلمین» فرصتی به بریتانیا داد تا نیروهای خود را تجدید کند، ژنرال برنارد لاو مونتگومری به فرماندهی سپاه هشتم بریتانیا منصوب شد. نیروهای بریتانیا آماده ضد حمله به آلمانی‌ها شدند. نخستین جنگ رومل و مونتگومری به «جنگ علم حلفا» مشهور شد. نیروهای رومل نمی‌توانستند از سد آتش توپخانه انگلیسی‌ها بگذرند. در ضمن بیشتر سوخت ارسالی به آفریقا به قعر دریا رفته بود. رومل تقاضای کمک سریع کرد، ولی این کمک هرگز به وی نرسید چون به جبهه شرق نبرد با شوروی می‌رفت. مونتگومری در ۲۳ اکتبر، ضد حمله خود را با آتش شدید توپخانه آغاز کرد. این «نبرد دوم العلمین» بود که کار تانکها و زرهی آفریکا کورپس رومل را یکسره کرد. غرق شدن چهار کشتی حامل بنزین در بندر «طبرق» سبب شد تا باقی‌مانده نیروی زرهی رومل نیز از کار بیفتد. فاجعه دیگر زمانی رخ داد که نیروهای آمریکایی در مراکش و الجزایر در پشت سر مسیر عقب‌نشینی رومل پیاده شدند. نیروهای آلمان و ایتالیا در شمال آفریقا که ۹۱ هزار نفر بودند تا ماه مه سال ۱۹۴۳ تسلیم شدند. این دومین شکست و تسلیم آلمانها بود. در نوشته‌های رومل که پس از مرگش چاپ شده‌است، این جمله به چشم می‌خورد:
در ۱۹۴۳ نیروهای متفقین آمریکا و بریتانیا و استرالیا و نیوزلند به، زیرشکم نرم تمساح، به ایتالیا حمله نمودند. ابتدا جزیره سیسیل فتح شد سپس به خاک اصلی جنوب ایتالیا حمله شد. موسولینی که با نارضایتی و مخالفتهای بسیار در داخل کشور مواجه شده بود توسط پادشاه برکنار وبا کودتای ارتش علیه موسولینی برکنار شد و در قلعه‌ای بالای کوه زندانی گردید. دولت جدید بلافاصله با متفقین اعلان تسلیم نمود. آلمانها در پی این اقدام ایتالیاییها با اعزام نیرو، شمال ایتالیا را تا رم اشغال نمودند. در پی جنگ‌های سخت مخصوصا حملات هوایی سهمگین متفقین و شکست نهایتا عقب‌نشینی آلمانها پس شهر رم نیز فتح شده و فقط شمال ایتالیا در دست آلمان و موسولینی که توسط کماندوهای آلمانی آزاد شده بود باقی‌ماند.
در جبهه شرق ۱۹۴۳ در شوروی در کورسک، آلمانها برای آخرین بار حمله عظیم و سختی با زرهی تانک فراوان را علیه شوروی شروع نمودند که با ضدحمله انبوه و سهمگین تانکهای شوروی مواجه شد که بعد از چند روز نبرد شدید عاقبت آلمانها در نبرد تانکها زرهی شکست خورده و با تلفات بسیار زیاد عقب نشستند. آلمان بعد از این شکست، گاردش باز شد و شوروی بسوی مناطق اشغالی کشور حمله نمود و یکی پس از دیگری آنها را آزاد نمود.
در جبهه غرب اروپا نیز نیروی هوایی آمریکا و بریتانیا کماکان با بمبارانهای سهمگین و کوبنده ضمن برتری هوایی بر آلمان، شهرها و کارخانجات و راه‌های ارتباطی آلمان را ویران می‌نمودند. در اقیانوس اطلس نیز جنگ زیردریاییهای آلمانی با ناوگان آمریکا و بریتانیا بسختی پیگیری می‌شد اما با برتری فناوری متفقین و دستگاه‌های سونار، آنها توانستند پیروز نبردها باشند.
در اقیانوس آرام نیز ژاپن وآمریکا بسختی در نبرد بودند اما آمریکا با انبوه بمبارانهای سنگین برتری هوایی در جنگ‌هایی مانند میدوی و جزایر سلیمان و سایپان بر ژاپن مسلط بود و به سرزمین اصلی و جزیره اوکیناوا حمله‌ور شد.
در ۱۹۴۴ جنگ کاملا عیله متحدین به پیش رفت. در اروپا از شرق، شوروی با پس‌گیری مناطق کشورش به کشورهای رومانی بلغارستان لهستان مجارستان چکسلواکی یورش برد. در بالکان یوگسلاوی پارتیزانهای صرب اسلاو به فرماندهی مارشال تیتو با کمک ارتش سرخ کمونیستی توانستند آلمان و متحدانش را شکست داده و از کشور بیرون برانند. آلمانها در بوداپست مجارستان مقاومت سختی نشان دادند اما عاقبت شکست خورده و ارتش شوروی با عبور از رود دانوب بسوی اتریش و سپس خاک آلمان پیشروی کرد. همزمان در غرب اروپا نیز متفقین آمریکا و بریتانیا در روز دی به صورت عملیات آبی-خاکی در نورماندی سواحل غرب فرانسه پیاده شدند و حمله و پیشروی زمینی را در فرانسه و بلژیک و هلند انجام دادند، آلمانها در جنگل آردن و بلژیک ضدحمله بالگ را انجام دادند که در نهایت ناموفق بوده و متفقین با عبور از رود راین به خاک آلمان پیشروی نمودند.
در ابتدای ۱۹۴۵ ارتش سرخ شوروی از چند محور لهستان و اتریش و چک به شهر برلین پایتخت آلمان حمله نمودند هرچند آلمانها مقاومت دلیرانه نشان دادند اما سرانجام شکست خورده و ساختمان‌های دولتی از جمله رایشستاگ مجلس ملی آلمان فتح شد و شرق برلین بدست روسها افتاد. هیتلر خودکشی کرد و دولت باقی‌مانده بلافاصله تسلیم بی‌قید و شرط اعلام کرد. آمریکاییها هم از سمت غرب به برلین رسیده و شهر را اشغال نمودند. بعضی مقامات خودکشی و بقیه به اسارت درآمدند.
بمباران‌ها
در جنگ جهانی دوم بمبارانهای بسیاری به وقوع پیوست. مشهورترین این بمباران‌ها در اینجا ذکر شده‌است:
بمباران توکیو
بمبارانهای سنگین و پیاپی شهر توکیو پایتخت ژاپن توسط بمب افکنهای آمریکایی بشدت هولناک و ویرانگر و موجب آتش‌سوزیهای گسترده در شهر شد که تلفات بسیار و خرابیهای فراوان داشت.
بمباران درسدن
از ۱۳ فوریه تا ۱۵ فوریه ۱۹۴۵ (۲ماه قبل از پایان جنگ) در حالی که پیروزی متفقین قطعی می‌نمود، برای کمک به پیشرفت سریعتر نیروهای شوروی که از شرق به سوی آلمان درحال پیشروی بودند، بمبافکنهای سنگین نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا بریتانیا و نیروی هوایی ایالات متحده بیش از ۳۹۰۰ تن بمب متعارف و آتشزا بر روی شهر درسدن فرو ریختند. شدت آتش‌سوزی به حدی بود که آسفالت خیابان‌ها نیز ذوب شد. آمار دقیقی از تعداد کشته شدگان در دسترس نیست، اما طبق تحقیقات اخیر، رقم کشته شدگان، بین ۲۴،۰۰۰ تا ۴۰،۰۰۰ نفر غیرنظامی تخمین زده میشود. منابع آلمانی آمار بیشتری داده و مدعی‌اند که به دلیل حضور آوارگان پناهندگان نواحی شرقی آلمان در درسدن پس آمار بسیار بیشتر تا ۴۰۰ هزار نفر نیز بالغ میشود.
درسدن بعد از بمباران
چیزی که باعث شهرت این بمباران‌ها شد این بود که این بمباران‌ها نه توسط نیروی هوایی آلمان (لوفت وافه)، بلکه توسط نیروی هوایی انگلستان به عمل می‌انجامید. البته انگلستان این بمباران‌ها را بعد از تصرف فرانسه برای نابودی نیروهای آلمانی مستقر در خاک فرانسه انجام می‌داد اما بسیاری معتقدند که این بمباران‌ها جنایت جنگی انگلستان برای انتقامگیری از مردم نژاد ژرمن مخصوصا فاجعه درسدن انجام شده‌است. بعضی می‌گویند انگلستان به متحد خود شوروی خیانت کرده‌است تا در تصاحب کارخانجات نظامی و غنایم دست برتر داشته باشد.
بمباران اتمی هیروشیما
نوشتار اصلی:بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی
این بمباران یکی از بدترین حوادث جنگ بود. این بمباران اتمی در تاریخ دوشنبه، ساعت ۸ و ۱۵ دقیقه روز ۶ اوت ۱۹۴۵ به وقت محلی در شهر هیروشیما توسط آمریکا انجام گرفت و طی آن تعداد زیادی از مردم این شهر در چند ثانیه از بین رفتند. بمب افکن آمریکایی در این حمله یک بمب جدید غیرمتعارف از نوع اتمی به نام «پسر کوچک» را بر روی این شهر فروریخت. انرژی حاصل از این بمب برابر با ۱۶ هزار تن تی ان تی بود و باعث ویرانی کامل شهر هیروشیما و مردم ژاپنی ساکن این منطقه شد. مردمی که از دوردست انفجار این بمب را تماشا می‌کردند می‌گفتند که انگار خورشید دیگری دیده‌اند.
دو سوم ساختمان‌های هیروشیما از جمله کارخانه‌های فولادسازی و صنعتی چون میتسوبیشی در اثر این بمباران نابود شدند. تنها چیزی که از شهر باقی‌ماند ساختمان تالار ترویج صنعتی استانی هیروشیما بود که انفجار، بالای گنبد این بنا رخ می‌دهد و به خاطر قرار گرفتن در کانون مرکزی انفجار، کاملا ویران نشد. دو روز بعد از این حمله اتحاد جماهیر شوروی به امپراطوری ژاپن اعلان جنگ کرد و جزایر کوریل را اشغال نمود.
هیروشیما بعد از انفجار بمب اتم
بمباران اتمی ناکازاکی
نوشتار اصلی:بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی
سه روز بعد از بمباران هیروشیمای ژاپن، دومین بمب اتم آمریکا روی شهری دیگر از ژاپن به نام ناکازاکی انداخته شد. آسیبهای وارده به هیروشیما به مراتب بیشتر از این شهر ناکازاکی بوده‌است چرا که هیروشیما شهری صاف بوده و تشعشعات هسته‌ای تمام شهر را درنوردید ولی ناکازاکی حالتی داشت که شهر در میان دو دره تقسیم شده بود و نصف شهر در یک دره و نصف دیگر در دره مجاور قرار داشت و با رهاسازی بمب هسته‌ای در یکی از دره‌ها بخش دیگر شهر که در دره دیگر قرار داشت به مراتب آسیب کمتری دید.
بدین ترتیب در تاریخ پنجشنبه ۹ اوت ۱۹۴۵ میلادی، بمب دیگری به نام «مرد چاق» (به انگلیسی: Fat Man ) بر روی شهر ناگازاکی انداخته شد.
پس از نابودی شهر ناکازاکی، ژاپن مجبور به تسلیم بی‌قید و شرط شد در حالیکه هنوز مناطقی را در جنوب‌شرق آسیا در تصرف داشت.
ابر قارچ تشکیل شده از انفجار بمب
بمباران فرانسه
اشتباهات جنگی آلمان و دیگر متحدین
بزرگترین اشتباهات آلمان:
توقف ۴۸ ساعته دونکرک به دستور هیتلر.
داشتن متحدان ضعیف مثل ایتالیا، هیچ کمکی برای آلمان نبود حتی مزاحم و دردسر بود، دخالتهای ایتالیا در لیبی و آلبانی و یونان و سرانجام درون ایتالیا، همگی ناتوانی و محتاج به کمک آلمان بود. همچنین رومانی که که ضعیف و غیرمطمئن بود، رومانیایی‌ها در شکست استالینگراد در جناحین جبهه مقصر اصلی بودند و در جبهه‌های جنگی کم دفاع و سازشکار بودند.
توقف بمباران فرودگاه‌های نظامی انگلستان و به جای آنها هدف قرار دادن لندن به دستور هرمان گورینگ در طی نبرد بریتانیا.
اتکای بیش از حد آلمانها به انیگما و شکسته شدن رمز انیگما توسط آلن تورینگ و آشکار شدن تمام پیام‌های متحدین برای متفقین، نقش عمده‌ای در شکست متحدین داشته‌است.
ورود ارتش عظیم آمریکا با نیروی هوایی و زرهی و تدارکات فراوانش به جنگ اروپا.
سرویس‌های قوی اطلاعاتی شوروی (ارکستر سرخ) و بریتانیا (ام آی سیکس) که تقریبا در همه زمینه‌های آلمان اعم از جنگی و غیره نفوذ جاسوسی موفق داشتند درحالیکه آلمانها در مقابل هیچگاه موفق نبودند.
نداشتن سوخت. آلمان هیچ دسترسی بر منابع نفتی انرژی نداشت؛ اندکی ذخایر پلئوئیستی نفتی رومانی بود و البته تلاش برای دستیابی به نفت قفقاز و حتی عراق ایران که همگی ناموفق بود. آنها توسط دانشمندانشان از ذغالسنگ طی فرایند شیمیایی خاص نوعی سوخت بنزین مصنوعی تولید می‌کردند. این مراکز در سال پایانی جنگ مورد بمبارانهای راهبردی سهمگین آمریکا قرار گرفت که نابود شده و ماشین جنگی آلمان فلج شد.
آلمان محاصره بود. منابع معدنی مواد اولیه‌اش اندک و حتی جمعیتش کافی نبود در تدارکات جنگی مضیقه بود؛ در برابر اما شوروی و آمریکا که هر کدام پهناور و ثروتمند خدادادی و پرجمعیت و دارای توان پشتیبانی بالایی بودند.
شیوه جنگی آلمان به صورت حمله برق آسا بود هرچند روحیه سلحشوری میهن دوستی و نظم دیسیپلین و نبوغ نظامی فرماندهان داشت؛ ولی این شیوه نظامی برای متفقین هویدا و راه مقابله با آن اتخاذ می‌شد.
حمله ژاپن به آمریکا. بسیاری معتقدند که اگر ژاپن به جای حمله به آمریکا به شرق شوروی حمله می‌کرد، شوروی به سرعت از آلمان و ژاپن شکست می‌خورد و نتیجه جنگ تغییر می‌کرد.
برهم زدن توافق اولیه با اتحاد جماهیر شوروی و حمله به آن کشور.
عدم تمرکز قوا در جبهه‌ها، گستردگی مناطق جنگ که باعث پخش نیروها می‌شد درگیری در چند جبهه.
اتکا بیش از حد به نیروی هوایی لوفت وافه.
عدم عقب‌نشینی محاصره شدگان در استالینگراد باوجود اصرار فیلد مارشال فن پائولوس.
بدست گرفتن هدایت عملیاتی ارتش آلمان از طرف شخص هیتلر بعد از عدم موفقیت نبرد مسکو و برکناری فرماندهان عالی.
کمبود امکانات ارتش وافن اس اس. خیلی‌ها معتقدند اگر هیتلر به این ارتش بهای بیشتری می‌داد جنگ جهانی دوم طوری دیگر ورق می‌خورد.
فریب خوردن و تاخیر هیتلر در صدور اجازه ارسال واحدهای زرهی جهت مقابله با پیاده شدن نیروهای متفقین در نورماندی و شمال آفریقا الجزایر طی عملیات مشعل.
عدم هماهنگی راه‌آهن روسیه و اروپا که باعث شد در رساندن مهمات و آذوقه به مهاجمان در خاک شوروی وقفه بوجود آید. (ریلهای روسیه کمی بزرگتر از ریلهای اروپا بود که به همین دلیل این دو خط آهن قابلیت اتصال را نداشتند)
نداشتن جاده‌های هموار در روسیه که در زمستان سوزان روسیه به صورت باتلاق درمی‌آمدند که این هم مشکل تدارکات را افزایش می‌داد.
رفتار وحشیانه نازیها با مردم سرزمین‌های اشغال شده که در موارد بسیار مانند مردمان حوزه بالتیک و اوکراین، مستقلین را تبدیل به پارتیزان می‌کرد.
پایان جنگ
کنفرانس تهران با شرکت چرچیل، روزولت و استالین از ۲۸ نوامبر تا ۱ دسامبر ۱۹۴۳ به صورت سری برگزار شد. هدف کلی این کنفرانس توافق درباره چهره جهان پس از پایان جنگ جهانی دوم بود.
جنگ در اروپا پس از خودکشی آدولف هیتلر و تسلیم آلمان نازی در ۳۰ آوریل، ۱۹۴۵ پایان یافت، اما در آسیا و اقیانوس آرام تا بمباران اتمی هیروشیما (۶ اوت ۱۹۴۵) و ناگازاکی (۹ اوت ۱۹۴۵) و در پی آن تسلیم ژاپن در ۲ سپتامبر، ۱۹۴۵ ادامه یافت.
بمباران اتمی آمریکاییها در دو شهر ناکازاکی و هیروشیما که بیش از ۲۰۰،۰۰۰ نفر را در چند ثانیه نابود کرد، از پیامدهای بزرگ منفی این جنگ محسوب میشود. این اولین کاربرد سلاح‌های هسته‌ای در تاریخ بشر بود.
تلفات و خسارات جنگ
نتیجه جنگ جهانی دوم در چهار سالی که از پی آمد، قریب به ۲۷٫۵ میلیون از مردم شوروی را به کام مرگ کشاند، یعنی روزی ۱۸ هزار نفر. پنجاه درصد این کشته‌شدگان خارج از شرایط «عادی» جنگ جان خود را از دست دادند. به جز اینان، ۳ میلیون روس در اردوگاه‌های آلمان و به ویژه در اتاقهای گاز از پای درآورده شدند. در بلاروس یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر کشته شدند و در لنینگراد هم یک میلیون نفر قربانی ۹۰۰ روز محاصره گشتند. حدود پنج میلیون شهروند لهستانی در طول جنگ به دست نیروهای آلمان به‌قتل رسیدند که نزدیک به دو میلیون نفر آنان، غیر یهودی و سه میلیون نفر دیگر از یهودیان مقیم لهستان بودند، این رقم بیش از ۱۶ درصد جمعیت آن کشور را نسبت به سال ۱۹۳۹ تشکیل می‌داد. تلفات آلمان در جنگ جهانی دوم در برخی منابع ۵ میلیون نفر اعلام شد که ۳/۳ میلیون نفر آن سرباز و ۱/۷ میلیون آن (تخمینی) افراد غیرنظامی بودند که در بمباران کشته شدند. پس از پایان جنگ اعلام شد که ۱/۳ میلیون تن بمب توسط متفقین بر بسیاری از شهرهای آلمان فرو ریخته شده که نتیجه آن بی‌خانمانی ۸ میلیون آلمانی بود. همچنین ۱۲ میلیون نفر در طول جنگ بر اثر قحطی در چین، ایران، اندونزی، هندوچین، فرانسه و هندوستان جان خود را از دست دادند که این تعداد تلفات، اغلب در آمارهای تلفات جنگ، از قلم افتاده‌اند. کل رقم کشته‌شدگان جنگ جهانی دوم که مرگبارترین نبرد تمام تاریخ است، بین ۵۰ تا ۷۰ میلیون نفر تخمین زده میشود.
در پی جنگ جهانی دوم ساختارهای زیربنایی و صنعتی اروپا ویران شده بود. این مسئله باعث ارائه طرح مارشال از سوی آمریکا شد که در نهایت نفوذ و تابعیت اروپای غربی از آمریکا را در دهه‌های بعد در پی داشت. از سوی دیگر تقسیم آلمان و نفوذ شوروی در اروپای شرقی عملا این قاره را به دو نیمه تقسیم کرد. این تقسیم ریشه‌های آنچه بعدها جنگ سرد نام گرفت را تشکیل داد.
پیامد جنگ
پس از جنگ، دولت شوروی حکومتهای کمونیست وابسته به مسکو را در کشورهای اروپای شرقی ایجاد کرد که اصطلاحا بلوک شرق نامیده شدند. شوروی، در کنفرانس پوتسدام توانست آمریکا و بریتانیا را راضی کند تا با ضمیمه ساختن بخش شرقی لهستان به شوروی و ضمیمه ساختن بخش‌هایی از شرق آلمان به لهستان موافقت کنند؛ شوروی‌ها با استفاده از حضور نظامی خود، به دولت در تبعید لهستان، که سهم زیادی در شکل‌دادن نبرد چریکی لهستانی‌ها علیه نازیها داشت، اجازه فعالیت ندادند و دولتی کمونیست وابسته به شوروی را در لهستان بر سر کار آوردند. در مجارستان و رومانی و چکسلواکی و بلغارستان نیز دولتهای کمونیستی دست نشانده متحد شوروی ایجاد گردید. تشکیل دولت کمونیست در یونان هم از اهداف دولت شوروی بود که با پافشاری چرچیل از تسلط کمونیسم بر این کشور جلوگیری شد. سلطه شوروی بر این کشورها تا اواخر سلطه کمونیسم بر شوروی (۱۹۸۹) ادامه داشت. در سالهای بعد از جنگ جهانی، شوروی‌ها با استفاده از نیروی نظامی، جنبشهای آزادی طلبانه مردم مجارستان و سپس چکسلواکی و در اواخر نیز لهستان را سرکوب کردند.
فاشیسم
آدولف هیتلر
حزب نازی
ستون پنجم
روز دی
جنگ جهانی
جنایات جنگی انجام شده توسط ایالات متحده آمریکا
نبرد برلین
پایان جنگ جهانی دوم در اروپا
ایران در جنگ جهانی دوم
گورستان کاتولیک لهستانی‌های تهران
گورستان لهستانی بندر انزلی
کنیسه دانیال
مردم لهستان
کشتار کاتین
اشغال ایران در جنگ جهانی دوم
مهاجرت لهستانی‌ها به ایران
لهستان | [
"نبرد شمال آفریقا",
"ویلهلم کایتل",
"اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی",
"نبرد استالینگراد",
"۱ سپتامبر",
"۱۹۳۹ (میلادی)",
"۲ سپتامبر",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"۹ شهریور",
"۱۳۱۸ (خورشیدی)",
"۱۱ شهریور",
"۱۳۲۴ (خورشیدی)",
"اروپا",
"اقیانوس آرام",
"جنوب شرق آسیا",
"خاورمیانه",
"مدیترانه",
"آفریقا",
"عهدنامه ورسای",
"متفقین جنگ جهانی دوم",
"آلمان نازی",
"امپراتوری ژاپن",
"امپراتوری ایتالیا",
"سازمان ملل متحد",
"ایالات متحده آمریکا",
"ابرقدرت",
"جنگ سرد",
"جنگ جهانی دوم#پیامد جنگ",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"بریتانیا",
"جمهوری چین (۱۹۴۹–۱۹۱۲)",
"فرانسه",
"نیروهای متفقین",
"پادشاهی ایتالیا",
"نیروهای محور",
"ژوزف استالین",
"فرانکلین روزولت",
"وینستون چرچیل",
"چیانگ کای‌شک",
"شارل دوگل",
"آدولف هیتلر",
"هیروهیتو",
"بنیتو موسولینی",
"جهان غرب",
"بلوک شرق",
"فرانسه ویشی",
"جنگ تمام عیار",
"ژاپن",
"جمهوری چین",
"لهستان",
"اسکاندیناوی",
"قرارداد عدم تجاوز",
"فنلاند",
"رومانی",
"دریای بالتیک",
"عملیات بارباروسا",
"راهبرد زمین سوخته",
"متحدین",
"نبرد کورسک",
"ایتالیا",
"ایالات متحده",
"حمله به پرل هاربر",
"هاوایی",
"متفقین",
"اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی",
"جنگ جهانی اول",
"اتریش-مجارستان",
"امپراتوری عثمانی",
"امپراتوری آلمان",
"معاهده ورسای",
"جمهوری وایمار",
"جنگ داخلی روسیه",
"شوروی",
"فاشیسم",
"موسولینی",
"حمله ایتالیا به اتیوپی",
"آلمان",
"ملی‌گرایی",
"نازیسم",
"حزب نازی",
"رایشستاگ",
"پاول فون هیندنبورگ",
"چین",
"حزب کمونیست چین",
"منچوری",
"انگلستان",
"اتیوپی",
"اتریش",
"راینلاند-فالتز",
"جنگ داخلی اسپانیا",
"هیتلر",
"ویلهلم دوم",
"زیردریایی",
"هواپیما",
"تانک",
"مستعمره",
"۱۹۲۵ (میلادی)",
"نبرد من",
"یهودیت",
"بلشویسم",
"زیمنس",
"بایر (شرکت)",
"تیسن‌کروپ",
"۱۹۳۳ (میلادی)",
"پیمان مولوتوف-ریبنتروپ",
"بمب شیمیایی",
"سلاح",
"۱۶ مارس",
"۱۹۳۵ (میلادی)",
"کارگر",
"استالین",
"آمریکا",
"۱۹۳۰ (میلادی)",
"تورم",
"نیروی هوایی",
"نیروی دریایی",
"۱۹۳۷ (میلادی)",
"۱۹۳۱ (میلادی)",
"۱۹۳۸ (میلادی)",
"اکتبر",
"حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان",
"۱۹۳۴ (میلادی)",
"۱۹۲۰",
"نازی",
"۱۹۲۱",
"۱۹۲۳ (میلادی)",
"ناسیونالیسم",
"کمونیستی",
"یهودستیزی",
"تهاجم",
"شهر",
"دانتزیگ",
"سپتامبر",
"سوءقصد",
"اوا براون",
"خودکشی",
"فاشیست",
"روم باستان",
"کودتا",
"اتو اسکورزینی",
"تیرباران",
"پرل هاربر",
"بریتانی",
"۱۹۴۰ (میلادی)",
"۱۹۵۱ (میلادی)",
"۱۹۵۵ (میلادی)",
"نیروی دریایی ارتش بریتانیا",
"مجله تایم",
"۱۹۴۹ (میلادی)",
"شخص سال",
"مه",
"نویل چمبرلن",
"جرج ششم",
"رئیس‌جمهور آمریکا",
"کمونیسم",
"کمونیست",
"حزب کمونیست اتحاد شوروی",
"گوری (گرجستان)",
"گرجستان",
"امپراتوری روسیه",
"دبیرکل حزب کمونیست اتحاد شوروی",
"ولادیمیر لنین",
"لئون تروتسکی",
"تصفیه کبیر",
"خروشچف",
"استالین زدایی",
"رویزیونیسم",
"مارکسیسم-لنینیسم",
"استالینیسم",
"گندم",
"اوکراین",
"هولودومور",
"نیکیتا خروشچف",
"انگلیس",
"۱۹۴۱ میلادی",
"جوزف استالین",
"۱۹۴۴ میلادی",
"۱۹۴۵ میلادی",
"مارشال پتن",
"دولت ویشی",
"ارتش فرانسه",
"جنگ اول جهانی",
"نبرد وردون",
"فرانسه آزاد",
"سون یات سن",
"کومینتانگ",
"جنگ دوم چین و ژاپن",
"جنگ داخلی چین",
"مائو تسه تونگ",
"تایوان",
"ارتش ایتالیا",
"جامعه ملل",
"فرانسیسکو فرانکو",
"۱۹۳۶ (میلادی)",
"شانگهای",
"رود زرد",
"مغولستان",
"پارتیزان (نظامی)",
"آرشیو فدرال آلمان",
"یواخیم فون ریبنتروپ",
"کرملین",
"سودتنلند",
"چکسلواکی",
"توافقنامه مونیخ",
"۱۹ اوت",
"دلار",
"مارک آلمان",
"ویاچسلاو مولوتوف",
"۲۴ اوت",
"۱۹ دسامبر",
"۱۹۲۷ (میلادی)",
"حزب کمونیست شوروی",
"۱۹۴۱ (میلادی)",
"کوهستان اورال",
"گوبلز",
"۱۹۴۳ (میلادی)",
"ژوئن",
"اورل هاریمان",
"۱۹۷۵ (میلادی)",
"فرستاده ویژه",
"روزولت",
"چرچیل",
"امپراتوری آلمان قیصری",
"نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا",
"نیروی دریایی فرانسه",
"حمله ژاپن به شوروی و مغولستان",
"لیتوانی",
"اسلواکی",
"جنگ تصنعی",
"روابط اقتصادی آلمان نازی و شوروی",
"سوئد",
"سنگ آهن",
"دانمارک",
"نروژ",
"ایسلند",
"نویل چمبرلین",
"مماشات",
"هلند",
"بلژیک",
"لوکزامبورگ",
"خط دفاعی ماژینو",
"ورماخت",
"اس اس",
"ارتش انگلستان",
"دانکرک",
"دولت ویشی فرانسه",
"انتخابات",
"کشورهای حوزه دریای بالتیک",
"لوفت‌وافه",
"نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا",
"عملیات شیر دریایی",
"نبرد بریتانیا",
"بمب‌افکن",
"لندن",
"کاونتری",
"لیورپول",
"منچستر",
"پلیموث (انگلستان)",
"شفیلد",
"گلاسگو",
"سومالی",
"مصر",
"هندوچین",
"فرانکلین دلانو روزولت",
"نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا",
"تحریم",
"نیروی دریایی آلمان",
"مجارستان",
"عراق",
"سوریه",
"نبردناو بیسمارک",
"نیروی دریایی سلطنتی",
"آلبانی",
"یونان",
"چترباز",
"نیروی هوایی آلمان",
"لیبی",
"بالکان",
"یوگسلاوی",
"کرواسی",
"بوسنی و هرزگوین",
"شرق اروپا",
"نبرد بارباروسا",
"نبرد کیف",
"کیف",
"اشغال ایران در جنگ جهانی دوم",
"مسکو",
"۳ شهریور",
"۱۳۲۰ (خورشیدی)",
"شمال",
"شرق",
"جنوب",
"غرب",
"تهران",
"ارتش ایران",
"رضاشاه",
"ولیعهد",
"محمدرضا پهلوی",
"راه‌آهن سراسری ایران",
"جمهوری مهاباد",
"کردستان",
"فرقه دموکرات",
"آذربایجان",
"دسامبر",
"بریتانیایی",
"بندر شاهپور",
"بندر شاه",
"اتحاد شوروی",
"رضاشاه پهلوی",
"آفریقای جنوبی",
"ایران",
"نفت",
"آسیا",
"سنگاپور",
"منشور آتلانتیک",
"جنگ جهانی",
"۱۹۱۸ (میلادی)",
"۱۱ مارس",
"قانون وام و اجاره",
"روسیه",
"۲۲ ژوئن",
"ارتش آلمان",
"لنینگراد",
"استالینگراد",
"نخست‌وزیر",
"پرل هاربر هاوایی",
"اروین رومل",
"فوریه",
"شمال آفریقا",
"۱۹۴۲ (میلادی)",
"برنارد لاو مونتگومری",
"نبرد علم حلفا",
"۲۳ اکتبر",
"نبرد دوم العلمین",
"سپاه آفریقا",
"مراکش",
"الجزایر",
"۱۳ فوریه",
"۱۵ فوریه",
"نیروی هوایی ایالات متحده",
"درسدن",
"بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی",
"هیروشیما",
"پسر کوچک",
"میتسوبیشی",
"جزایر کوریل",
"بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی",
"بمب اتم",
"ناکازاکی",
"بمب هسته‌ای",
"مرد چاق",
"زبان انگلیسی",
"دونکرک",
"هرمان گورینگ",
"ماشین انیگما",
"آلن تورینگ",
"جاسوسی",
"بنزین مصنوعی",
"محاصره",
"حمله برق آسا",
"توافق",
"وافن اس اس",
"فریب خوردن",
"نورماندی",
"پارتیزان",
"کنفرانس تهران",
"۲۸ نوامبر",
"۱ دسامبر",
"۳۰ آوریل",
"ناگازاکی",
"بلاروس",
"اندونزی",
"هندوستان",
"طرح مارشال",
"اروپای شرقی",
"پوتسدام",
"پرده آهنین",
"انقلاب ۱۹۵۶ مجارستان",
"بهار پراگ",
"ستون پنجم",
"روز دی",
"جنایات جنگی انجام شده توسط ایالات متحده آمریکا",
"نبرد برلین",
"پایان جنگ جهانی دوم در اروپا",
"ایران در جنگ جهانی دوم",
"گورستان کاتولیک لهستانی‌های تهران",
"گورستان لهستانی بندر انزلی",
"کنیسه دانیال",
"مردم لهستان",
"کشتار کاتین",
"مهاجرت لهستانی‌ها به ایران",
"فرانک ب. تایپتون",
"رابرت آلدریچ (مورخ)",
"جنگ جهانی دوم (کتاب)",
"۱۹۹۵ (میلادی)",
"۱۹۸۹ (میلادی)",
"۱۹۷۰ (میلادی)",
"آلن آر. میلت",
"۲۰۰۰ (میلادی)",
"۱۹۹۴ (میلادی)"
] | [
"جنگ جهانی دوم",
"اروپای مدرن",
"تاریخ شوروی",
"تاریخ معاصر",
"تاریخ مونته‌نگرو",
"تاریخ نوین",
"تاریخچه ایالات متحده آمریکا (۱۹۱۸–۱۹۴۵)",
"جنگ",
"جنگ هسته‌ای",
"جنگ‌های آفریقای جنوبی",
"جنگ‌های آلبانی",
"جنگ‌های آلمان",
"جنگ‌های اتحاد شوروی",
"جنگ‌های اتریش",
"جنگ‌های اتیوپی",
"جنگ‌های اروگوئه",
"جنگ‌های استرالیا",
"جنگ‌های استونی",
"جنگ‌های اسلواکی",
"جنگ‌های اسلوونی",
"جنگ‌های اکوادور",
"جنگ‌های السالوادور",
"جنگ‌های اندونزی",
"جنگ‌های ایالات متحده آمریکا",
"جنگ‌های ایتالیا",
"جنگ‌های ایران",
"جنگ‌های ایسلند",
"جنگ‌های با شرکت ایتالیا",
"جنگ‌های برزیل",
"جنگ‌های برمه",
"جنگ‌های بریتانیا",
"جنگ‌های بلژیک",
"جنگ‌های بلغارستان",
"جنگ‌های بولیوی",
"جنگ‌های پاراگوئه",
"جنگ‌های پاناما",
"جنگ‌های پرو",
"جنگ‌های تایلند",
"جنگ‌های تایوان",
"جنگ‌های جمهوری دومینیکن",
"جنگ‌های چکسلواکی",
"جنگ‌های دانمارک",
"جنگ‌های رودزیا",
"جنگ‌های رومانی",
"جنگ‌های ژاپن",
"جنگ‌های سری لانکا",
"جنگ‌های سوریه",
"جنگ‌های شیلی",
"جنگ‌های صربستان",
"جنگ‌های عراق",
"جنگ‌های عربستان سعودی",
"جنگ‌های فرانسه",
"جنگ‌های فنلاند",
"جنگ‌های فیلیپین",
"جنگ‌های کاستاریکا",
"جنگ‌های کامبوج",
"جنگ‌های کانادا",
"جنگ‌های کرواسی",
"جنگ‌های کلمبیا",
"جنگ‌های کوبا",
"جنگ‌های گواتمالا",
"جنگ‌های لائوس",
"جنگ‌های لبنان",
"جنگ‌های لتونی",
"جنگ‌های لوکزامبورگ",
"جنگ‌های لهستان",
"جنگ‌های لیبریا",
"جنگ‌های لیتوانی",
"جنگ‌های مجارستان",
"جنگ‌های مربوط به یوگسلاوی",
"جنگ‌های مصر",
"جنگ‌های مغولستان",
"جنگ‌های مکزیک",
"جنگ‌های مونته‌نگرو",
"جنگ‌های نپال",
"جنگ‌های نروژ",
"جنگ‌های نیکاراگوئه",
"جنگ‌های ونزوئلا",
"جنگ‌های ویتنام",
"جنگ‌های هائیتی",
"جنگ‌های هلند",
"جنگ‌های هند بریتانیا",
"جنگ‌های هندوراس",
"جنگ‌های یونان",
"درگیریها در ۱۹۳۹ (میلادی)",
"درگیریها در ۱۹۴۰ (میلادی)",
"درگیریها در ۱۹۴۱ (میلادی)",
"درگیریها در ۱۹۴۲ (میلادی)",
"درگیریها در ۱۹۴۳ (میلادی)",
"درگیریها در ۱۹۴۴ (میلادی)",
"درگیریها در ۱۹۴۵ (میلادی)",
"ستیزه‌های جهانی"
] |
1,590 | هولوکاست | 0 | 538 | 0 | [
"کشتار و سوزاندن جمعی",
"هولوكاست",
"هالوكاست",
"همه‌سوزی",
"هلوکاست",
"هولاکاست",
"نسل‌کشی یهودیان",
"نسل کشی یهودیان",
"کشتار یهودیان",
"هالوکاست",
"نسل كشي يهوديان",
"نسل‌كشي يهوديان",
"هلوكاست",
"همه‌سوزي",
"هولاكاست",
"هولو کاست",
"همه‌سوزانی",
"همه سوزاني",
"همه سوزانی",
"همه سوزي",
"همه سوزی",
"هولو كاست",
"كشتار و سوزاندن جمعي",
"كشتار يهوديان",
"روز هولوکاست"
] | false | 237 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | هولوکاست (از یونانی ὁ)، یا «همه‌سوزی»، به کشتار دسته‌جمعی و نسل‌کشی نزدیک به یازده میلیون نفر بخصوص شش میلیون یهودی بر پایه نژاد، مذهب و ملیت در طی جنگ جهانی دوم بدست آلمان نازی و از ۱۹۴۱ تا انتهای ۱۹۴۵ در اردوگاه‌های مرگ آلمان نازی، اطلاق میشود.
دوسوم جمعیت یهودیان اروپا، در جریان هولوکاست کشته شدند.
در ابتدا و در سال ۱۹۳۳ کمپهایی برای شکنجه و کشتن مخالفان سیاسی از جمله کمونیستها و سوسیال دموکراتها توسط نازیها تشکیل شد. پس از مدتی از این کمپها به عنوان اردوگاه کار اجباری یهودیان استفاده می‌شد درسال ۱۹۴۲ دولت آلمان تصمیم به اجرای طرحی موسوم به «راه حل نهایی» گرفت که به موجب آن کمپهایی برای کشتار دسته جمعی یهودیان تاسیس شد.
ریشه نام
واژه هولوکاست اصطلاحی مذهبی و به معنای قربانی کردن یک حیوان نر طبق سنت یهودی است. اصل این واژه در یونانی ὁ بوده‌است که واژه‌ای است مرکب: ὅ یعنی به تمامی، یکسر و یعنی سوزاندن.
ویژگی‌های متمایزکننده
همکاری میان سازمانها
آنا هوروویتس، یکی از قربانیان هلوکاست
مایکل برنباوم درباره آلمان نازی چنین می‌نویسد که آلمان چون «حکومتی کشتارمحور» شده بود. او می‌گوید که «هر بازویی در سامانه اداری عریض و طویل کشور در روند کشتارها دخالت داشت. کلیساها و وزارت کشور مدارک تولد یهودیان را تامین می‌کردند؛ سازمان پست دستورهای نفی بلد و بیرون‌اندازی از کشور را می‌فرستاد؛ وزارت دارایی اموال یهودیان را غصب می‌کرد؛ شرکتهای آلمانی کارگران یهود خود را اخراج می‌کردند و سهام‌هایی را که در دست سهام‌داران یهودی بودند باطل می‌ساختند.» دانشگاه‌ها از پذیرفتن یهودیان سر باز می‌زدند، به آنانی که در حال تحصیل بودند مدرک نمی‌دادند، و استادان دانشگاه یهودی را اخراج می‌کردند؛ ماموران دفاتر ترابری دولتی مسوول تهیه و زمان‌بندی حرکت قطارها به منظور اخراج یهودیان و فرستادنشان به اردوگاه‌ها بودند؛ شرکتهای داروسازی آلمانی بر روی زندانیان اردوگاه‌ها آزمایش دارویی می‌کردند؛ شرکت‌ها برای بستن قرارداد ساخت کوره‌های آدم‌سوزی سر و دست می‌شکاندند؛ فهرست مفصل قربانیان توسط دهوماگ (IBM آلمان) و به روی کارت‌های پانچ چاپ می‌شد و با دقت روند سر به نیست کردن‌ها را شرح می‌داد. هنگامی که زندانیان وارد اردوگاه‌های مرگ می‌شدند، به زور همه دارایی‌های شخصیشان از آنها گرفته و سپس فهرست‌بندی و برچسب زده می‌شدند پیش از آنکه برای به‌کارگیری دوباره یا بازیافت به آلمان فرستاده شوند. برنباوم می‌نویسد که واپسین راه حل پرسش یهود «در چشمان جنایتکاران بود… بزرگترین دستاورد آلمان.» توسط حسابی جعلی با نام ماکس هایلیگر، بانک ملی آلمان کمک کرد که بسیاری دارایی‌های باارزش دزدیده شده از قربانیان به چرخه پولی وارد شوند.
شائول فریدلندر می‌نویسد: «هیچ گروه اجتماعی، هیچ انجمن مذهبی، هیچ بنیاد دانشگاهی یا گروه تخصصی در آلمان و سراسر اروپا همبستگی‌ای با یهودیان اعلام نکرد.» او می‌نویسد که بعضی کلیساهای مسیحی اعلام کردند که آن یهودیانی که از دین خود برگشته و مسیحی شده‌اند را باید جزوی از مسیحیان به‌شمار آورد، اگرچه همان نیز تنها تا حدی پذیرفته شد. فریدلاندر استدلال میکند که آنچه هولوکاست را متمایز میکند آن است که سیاستهای ضدیهودی توانسته بودند آزادانه رشد پیدا کنند بی‌آنکه با نیروهای مخالفی که به صورت طبیعی در جوامع پیشرفته بروز می‌کنند، روبرو شده باشند.»
ایدئولوژی
پیرزنی که مجبور است برای امرار معاش، دستبند ستاره داوود را به یهودیان بفروشد. طبق قانون آلمان نازی، هر فرد یهودی می‌بایست یک آرم ستاره داوود همراه خود می‌داشت تا از بقیه مردم متمایز گردد.
در دیگر کشتارها، بعضی خواست‌های کاربردی همچون کنترل خاک و منابع اهداف اصلی پشت کشتار بوده‌اند. یهودا بائر، تاریخ‌شناس و نویسنده اسرائیلی می‌نویسد:
ابرهارد یکل، تاریخدان آلمانی در ۱۹۸۶ می‌نویسد که یکی از ویژگی‌ها متمایزکننده هولوکاست آن بود که:
کشتارها به شکل سازمان‌یافته در تقریبا همه مناطق اشغال‌شده توسط آلمان که امروزه ۳۵ کشور اروپایی را تشکیل می‌دهند انجام می‌شدند. شدیدترین وجه آنها در اروپای مرکزی و شرقی اعمال شدند، جایی که بیش از هفت میلیون یهودی در ۱۹۳۹ در آن زندگی می‌کردند. نزدیک پنج میلیون یهودی در آنجا جان خود را از دست دادند، به همراه سه میلیونی که در لهستان اشغال شده و یک میلیونی که در اتحاد جماهیر شوروی کشته شدند. صدها هزار تن نیز در هلند، فرانسه، بلژیک، یوگسلاوی، و یونان کشته شدند. پروتوکول وانسی به صراحت مشخص میکند که نازیها قصد داشتند «راه حل نهایی برای مشکل یهود» خود را در انگلستان و همه دیگر کشورهای خنثی در اروپا همچون ترکیه، سوئد، پرتغال، و اسپانیا اجرا کنند.
هر کسی که سه یا چهار جد یهودی داشت بی‌استثنا نابود می‌شد. در دیگر کشتارهای تاریخ، مردم می‌توانستند با تغییر دین خود از مرگ برهند، اما این گزینه برای یهودیانی که در اروپای اشغال‌شده بودند موجود نبود. به استثنای آنانی که پدربزرگان و مادربزرگان‌شان تا پیش از ۱۸ ژانویه ۱۸۷۱ از دین برگشته بودند، همه کسانی که دارای‌تبار یهودی جدید بودند در مناطق زیر کنترل آلمان در اروپا نابود می‌شدند.
اردوگاه‌های مرگ
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد هولوکاست که در تاریخ پیش از خود سابقه نداشت ایجاد اردوگاه‌های ویژه کشتارجمعی هدفمند مردم در اتاقهای گاز بود. تا پیش از آن هیچ مکانی در جهان که مشخصا برای کشتار جمعی انسانها ساخته شده باشد وجود نداشت. این اردوگاه‌ها همگی در لهستان بودند و شامل اردوگاه‌های آشویتس، بلزک، خلمنو، یازنواک، مایدانک، مالی تروستنتس، سوبیبور، و تربلینکا بودند.
آزمایش‌های پزشکی بر انسانها
یکی از مشخص‌ترین ویژگی‌های کشتار نازیها در جریان جنگ جهانی دوم بهره‌گیری آنان از انسانها به‌عنوان «ابزارهای آزمایشی پزشکی» بود. به گفته رائول هیلبرگ، «پزشکان آلمانی خواهان عضویت در حزب به شدت زیر باورهای نازی گذاشته می‌شدند»، و تعدادی از آنان بر روی زندانیان اردوگاه‌های آشوویتس، داخائو، بوخن‌والد، راونسبروک، زاخسنهاوزن، و ناتسوایلر آزمایش انجام می‌دادند.
از جمله نامدارترین پزشکان شاغل در این اردوگاه‌ها دکتر یوزف منگله بود که در آشوویتس کار می‌کرد. آزمایش‌های او شامل گذاشتن نمونه‌های انسانی در اتاقهای فشار، تست دارو بر رویشان، منجمد کردنشان، تلاش برای تغییر رنگ چشم با تزریق مواد شیمیایی درون چشم کودکان، و چندین قطع عضو و جراحی‌های دیگر بودند. ابعاد کارهای او هیچگاه به شکل کامل آشکار نخواهند شد چرا که محموله‌ای از سوابق پزشکی که او برای دکتر اوتمار فون فرشوئر در انستیتوی کایزر ویلهلم فرستاده بود توسط فرشوئر نابود شد. تقریبا همه کسانی که در آزمایش‌های منگله به عنوان نمونه مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفتند بلافاصله یا اندکی پس از عمل کشته و تشریح می‌شدند.
منگله به ویژه با کودکان کولی کار کرد؛ او برای کودکان شیرینی و اسباب بازی می‌آورد و خود بشخصه آنها را تا اتاقهای گاز همراهی می‌کرد. آنها منگله را با نام «عمو منگله» Onkel Mengele صدا می‌زدند. ورا الکساندر یکی از زندانیان یهودی در آشوویتس بود که به پرستاری از ۵۰ جفت دوقلوی کولی پرداخت:
ایجاد و اجرا
ریشه‌ها
در آلمان، نیروهای
به باور یهودا بائر، رائول هیلبرگ، و لوسی داویدوویچ جامعه و فرهنگ آلمان از دوران میانه به بعد با اندیشه‌های ضدیهودی خو گرفته بود و پیوند مستقیمی میان پوگرومهای سده‌های میانی و اردوگاه‌های مرگ نازیها وجود داشت.
نیمه دوم سده ۱۹ میلادی شاهد برآمدن آلمان و اتریش-مجارستان از جنبش فلکیش در نتیجه اندیشه‌های کسانی چون هیوستون استیوارت چمبرلین و پل دو لاگارد بود. این جنبش بر پایه نوعی نژادپرستی شبه‌دانش‌وارانه شکل گرفته بود که یهودیان را نژادی در ستیز همیشگی با نژاد آریایی برای تسلط بر جهان به تصویر می‌کشید. یهودی‌ستیزی ولکیش ریشه در یهودی‌ستیزی مسیحی داشت، ولی تفاوتش با آن در این بود که یهودیان را نه دینی دیگرگون که نژادی متفاوت در نظر می‌گرفت.
در سخنرانی‌ای در برابر رایشتاگ در ۱۸۹۵، هرمان آلوارت رهبر فلکیش یهودیان را «مهاجمان» و «باسیلهای وبا» یی نامید که باید برای مصلحت مردم آلمان «پاکسازی شوند». هاینریش کلاس، رهبر گروه فلکیش آلدویچر فرباند، در کتاب پرفروش خود به نام Wenn ich der Kaiser wär (اگر من قیصر بودم) به سال ۱۹۱۲ درخواست میکند تا یهودیان آلمان از شهروندی کنار زده شوند و به جایگاه Fremdenrecht (خارجی و بیگانه) تنزل پیدا کنند. کلاس همچنین خواستار آن شد تا یهودیان آلمان از همه جوانب زندگی در آلمان از جمله داشتن املاک، داشتن دفتر کار، یا مشارکت در روزنامه‌نگاری، بانکداری، و شغل‌های آزاد منع شوند. کلاس یهودی را کسی تعریف کرد که تا روز اعلام امپراتوری آلمان در ۱۸۷۱ عضو دین یهود بوده باشد، یا کمینه یکی از پدربزرگ یا مادربزرگ‌هایش یهودی بوده باشند.
در طی امپراتوری آلمان، اندیشه‌های ولکیش و نژادپرستی شبه‌دانش‌وارانه آن بیشتر و بیشتر فراگیر و معمول شدند و در سراسر آلمان پذیرش یافتند، به گونه‌ای که به ویژه طبقات اجتماعی تحصیل کرده کشور باور نابرابری انسانها را پذیرفته بودند. اگرچه احزاب ولکیش در انتخابات ۱۹۱۲ رایشتاگ شکست خوردند و همگی منحل شدند، یهودی‌ستیزی وارد ارکان و برنامه‌های حزب‌های سیاسی شده بود. حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان یا نازی (Nazi) که در سال ۱۹۲۰ پایه‌گذاری شد از جمله انشعابات جنبش ولکیش بود و همان یهودی‌ستیزی را دنبال می‌کرد.
پیشرفت‌های علمی و فناوری چشمگیر در پایان سده ۱۹ و آغاز سده ۲۰ میلادی در آلمان به همراه بالا رفتن ثروت ملی باعث پدید آمدن امید بسیار درباره رسیدن نهایی به آرمان‌شهری شد که در آن مشکلات اجتماعی توان حل شدن می‌یافتند. در همین هنگام اندیشه‌ای نژادپرستانه، باورمند به نگرش فرگشتی در اجتماع، و به‌نژادانه که عده‌ای از مردم را از دید زیست‌شناسانه برتر از دیگران قرار می‌داد، متداول بود. دتلف پوکرت، تاریخدان، می‌گوید که شوآ نتیجه یهودی‌ستیزی صرف نبود بلکه محصول «رادیکال شدن‌های جمع‌شونده» ای بود که در آن «جریان‌های متعدد کوچک» باعث ایجاد «جریانی عظیم» شدند که در نهایت به کشتار انجامید. پس از جنگ جهانی نخست، خوشبینی پیش از جنگ جای خود را عدم توهمی میان بوروکرات‌های آلمانی‌ای داد که پی برده بودند مشکلات اجتماعی حل‌ناپذیرتر از آنچه بودند که تصور می‌شد. چنین چیزی باعث پدید آمدن این باور شد که راه حل باید در نگاه داشتن آنانی باشد که از لحاظ زیستی «مناسب‌ترند» و خلاص شدن از شر آنانی که «نامناسب» تشخیص داده می‌شوند.
مشکلات اقتصادی ناشی از رکود بزرگ باعث شدند که بسیاری در بخش پزشکی آلمان به سوی پشتیبانی از اندیشه هومرگسازی بیماران روانی و از کار افتاده نادرمان حرکت کنند تا پول «هدر رفته» برای آنان صرف بیماران دیگر شود. تا هنگام بر سر کار آمدن رژیم نازی در ۱۹۳۳، جامعه آلمان به واقع دارای میلی پنهان به نگه داشتن «ارزش‌مندان» نژادی و از میان بردن نژادهای «بی‌ارزش و نامطلوب» بود.
هیتلر به آشکارا درباره بیزاریش از یهودیان سخن می‌گفت. در کتاب خود نبرد من، او سخن از قصد خود برای بیرون راندن یهودیان از عرصه سیاسی، اندیشه‌ای، و فرهنگی آلمان سخن می‌گوید. او البته نمی‌نویسد که می‌خواهد یهودیان را پاکسازی کند، ولی روایت‌ها حاکی از آن هستند که در خلوت لحن آشکارتری پیدا می‌کرد. گفته میشود که او حتی در ۱۹۲۲ به سرهنگ یوزف هل می‌گوید:
تعقیب قضایی و تبعید
بلافاصله پس از به قدرت رسیدن رایش سوم، رهبران نازی مدعی ایجاد Volksgemeinschaft (به معنای «اجتماع ملت») شدند. سیاستهای نازی مردم را به دو گروه تقسیم می‌کردند: آنانی که Volksgenossen (رفقای ملی) بودند و عضو Volksgemeinschaft، و آنانی که Gemeinschaftsfremde (بیگانگان اجتماع) خوانده می‌شدند. سیاستهای سرکوب نازی مردم را به سه شاخه دشمن تقسیم می‌کردند، دشمنان «نژادی» که یهودیان و کولی‌هایی بودند که به خاطر «خونشان» دشمن بودند؛ مخالفان سیاسی همچون مارکسیست‌ها، لیبرال‌ها، و مسیحیان، و آنانی که به نحوی بیرون از رفقای ملی قلمداد می‌شدند؛ و در نهایت مخالفان اخلاقی‌ای چون همجنسگرایان، آنانی که به سر کار نمی‌رفتند، و خلافکاران. دو گروه آخر برای «ادب کردن دوباره» به اردوگاه‌های کار فرستاده می‌شدند و هدف آن بود که در نهایت جذب Volksgemeinschaft شوند، اگرچه بعضی مخالفان اخلاقی پیش از رها شدن عقیم می‌شدند چرا که از دیدگاه نژادی «پست‌تر» قلمداد می‌شدند.
دشمنان نژادی همچون یهودیان طلق تعریف جزئی از Volksgemeinschaft به‌شمار نمی‌آمدند؛ از این رو آنها باید به کلی از جامعه پاک می‌شدند. دتلف پوکرت، تاریخدان آلمانی، می‌نویسد که هدف ناسیونال سوسیالیست‌ها آن بود که آرمان‌شهری از نوع Volksgemeinschaft بسازند که در آن همه چیز زیر نظر پلیس بود و هر عملی از سوی ناراضیان در آن با سختی برخورد می‌شد. او بخشی از مدرک «رفتار با بیگانگان جامعه» را نقل میکند که در آن «آنانی که… نتوانند کمترین تلاشی از خود برای ساختن با کمینه نیازهای جامعه ملی را نشان ندهند» زیر پیگرد پلیس قرار می‌گرفتند و در صورت آنکه به اصلاح خود نمی‌پرداختند به اردوگاه‌های کار اجباری فرستاده می‌شدند.
پناهندگان یهودی از چک‌اسلواکی در مارس ۱۹۳۹ توسط پلیس بریتانیا در فرودگاه کرویدون دستگیر می‌شوند. آنها بعدها در پروازی به مقصد ورشو گذاشته شدند.
با نزدیک شدن به انتخابات رایشتاگ در مارس ۱۹۳۳، نازیها کارزار خشونت خود علیه مخالفان را شدت بخشیدند. آنان با کمک مسوولان محلی چندین اردوگاه کار برپا کردند که از آنها برای زندانی کردن مخالفان بهره گرفته می‌شد. از نخستین این اردوگاه‌ها داخائو بود که در ۹ مارس ۱۹۳۳ گشایش یافت. در آغاز این اردوگاه حاوی کمونیستها و سوسیال دموکراتها بود. هدف اولیه از این اردوگاه به هراس انداختن آن آلمانی‌هایی بود که با Volksgemeinschaft همدلی نداشتند. زندانیان اردوگاه شامل آنانی می‌شدند که «تربیت‌پذیر» بودند و می‌توانستند با شکسته شدن به «جامعه ملی» بازگردانده شوند، و نیز کسانی که «فاسد زیستی» بودند و باید عقیم می‌شدند. اینان تا همیشه در اردوگاه نگه داشته می‌شدند و با گذشت زمان هر چه بیشتر در روند پاکسازی از راه کار اجباری، یعنی کار کشیدن تا حد مرگ، کشته می‌شدند.
در طی دهه ۱۹۳۰، حقوق قضایی، اقتصادی، و اجتماعی یهودیان به آرامی محدود و محدودتر می‌شدند. قوانین گوناگونی بر روی کار پزشکان، کشاورزی، و غیره یهودیان را از مشارکت در بخشهای جامعه منع می‌کردند. وکیلان یهودی از وکالت کنار گذاشته می‌شدند و در درسدن آنان را از دفترهای کارشان بیرون آورده، کتک می‌زدند. به دلیل پافشاری رئیس‌جمهور وقت، پاول فون هیندنبورگ، هیتلر استثنایی افزود که آن کهنه‌سربازانی که خودشان یا آنانی که پدران یا فرزندانشان در جنگ جهانی نخست خدمت کرده بودند از قوانین ضدیهود معاف می‌شدند و می‌توانستند در پست‌های خود بمانند. او بعدها در ۱۹۳۷ این دستور خود را لغو کرد. یهودیان از مدارس و دانشگاه‌ها کنار گذاشته شدند، حق عضویت در انجمن روزنامه‌نگاران نداشتند، و نمی‌توانستند دارنده یا ویراستار روزنامه باشند.
در ژوئیه ۱۹۳۳، قانون پیشگیری از تولد نوزاد دارای بیماری مادرزادی که عقیم‌سازی «دون»ها را اجباری می‌کرد به تصویب رسید. این قانون مهم به‌نژادی نازیها باعث شد دادگاه‌های سلامت مادرزادی تشکیل شوند. این دادگاه‌ها مسوول عقیم شدن ۴۰۰،۰۰۰ انسان بدون موافقتشان در طی حکومت نازی بودند.
۱۹۳۵: تعریف نازیها از یهودیان، Mischling، و آلمانی‌ها و پیامدهای قانونی آن طبق قانون‌های نورنبرگ که در نویسه‌ای مربوط به سال ۱۹۳۵ خلاصه شده‌است.
در ۱۹۳۵، هیتلر قانون‌های نورنبرگ را معرفی کرد؛ قانون‌هایی که بر پایه‌شان: یهودیها از ازدواج یا داشتن رابطه جنسی با «آریاییها» منع می‌شدند (قانون پاسداری از خون آلمانی و شرف آلمانی)، یهودیان آلمانی از تابعیت کشور برداشته می‌شدند و از همه حقوق مدنی خود محروم. هیتلر به ویژه «قانون خون» را «تلاش برای سر و سامان بخشی قانونی به یک مشکل، که در صورت شکست بیشتر در برخورد با آن باید به کل به راه حل نهایی حزب ناسیونال سوسیالیست منتقل شود» معرفی کرد. بنا به گفته او اگر «مشکل یهود» را نتوان توسط این قانون‌ها حل کرد، آنگاه «باید به شکل قانونی آن را به حزب ناسیونال سوسیالیست واگذار کرد تا راه حلی نهایی را به اجرا گذارد.» عبارت راه حل نهایی یا Endlösung از اینجا تبدیل به تکیه کلام نازیها برای پاکسازی یهودیان شد. در ژانویه ۱۹۳۹، او در یک سخنرانی همگانی گفت: «اگر یهودی‌گری بین‌المللی-اقتصادی در درون و بیرون اروپا بار دیگر در کشاندن ملت‌ها به جنگ جهانی دیگری پیروز گردد، نتایج آن تنها بلشویک شدن زمین و در پی آن پیروزی یهودیان نخواهد بود، بلکه نابودی (vernichtung) نژاد یهود در اروپا خواهد بود.» تصاویر سخنرانی او برای ساخت فیلم تبلیغاتی ۱۹۴۰ نازیها با نام یهودی ابدی (Der ewige Jude)، که هدفش ایجاد منطق برای نابودسازی یهودیان اروپا بود، مورد استفاده قرار گرفتند.
روشنفکران یهودی نخستین گروهی بودند که ترک کشور کردند. والتر بنیامین فیلسوف در ۱۸ مارس ۱۹۳۳ به پاریس رفت. لئون فوشت‌وانگر نویسنده به سوئیس رفت. برونو والتر نوازنده پس از آنکه به او گفته شد صحن فیلارمونیک برلین در صورتی که او کنسرتی در آن به اجرا گذارد به خاکستر تبدیل خواهد شد، ترک وطن کرد. آلبرت اینشتین، فیزیکدان نامی، که در سفر آمریکا بود در ۳۰ ژانویه ۱۹۳۳ به اوستند بلژیک بازگشت و دیگر پای به خاک آلمان نگذاشت. او که رویدادهای پیش آمده در آنجا را «بیماری روانی توده‌ها» خوانده بود از انجمن کایزر ویلهم و فرهنگستان علوم پروس بیرون انداخته شد و تابعیتش را، هنگامی که آلمان اتریش را در ۱۹۳۸ ناموجود خواند، از دست داد. زیگموند فروید و خانواده‌اش از وین به انگلستان مهاجرت کردند. شائول فریدلاندر می‌نویسد که هنگامی که ماکس لیبرمان، رئیس افتخاری فرهنگستان هنر پروس، از سمت خود کناره‌گیری کرد، حتی یک تن از همکارانش ابراز همدردی نکردند و او حتی تا هنگام مرگش در دو سال بعد نیز طرد شده بود. هنگامی که در ۱۹۴۳ پلیس برای دیپورت بیوه ۸۵ ساله و در بستر افتاده او آمد، زن برای آنکه دستگیر نشود با مصرف بیش از حد باربیتورات خودکشی کرد.
شب کریستالی (۱۹۳۸)
کنیسه‌ای در ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ به آتش کشیده میشود.
در ۷ نوامبر ۱۹۳۸، هرشل گرونسپان یهودی یکی از دیپلمات‌های آلمان نازی به نام ارنست فم رات را در پاریس به قتل رساند. این اتفاق باعث شد تا نازیها از آن به عنوان دستاویزی برای شدت بخشیدن به تعقیب قضایی یهودیان در مقیاس گسترده بهره گیرند. آنچه که نازیها از آن با عنوان «خشم همگانی» یاد می‌کنند در واقع موجی از پوگرومهای ساخته حزب نازی و اجرا شده توسط اعضای اس آ و وابستگان به آنها بود که در سراسر آلمان آن هنگام – شامل جمهوری وایمار، اتریش، و سودتنلند – به اجرا درآمد. این برنامه‌ها با نام شب کریستالی (Reichskristallnacht به معنای «شب شیشه شکسته») یا پوگرومهای نوامبر شناخته شدند و در آنها یهودیان و دارایی‌هایشان مورد حمله قرار گرفتند و به بیش از ۷،۰۰۰ فروشگاه یهودی و ۱،۶۶۸ کنیسه آسیب زده شد یا ویران شدند.
تعداد تلفات این موج از حمله‌ها بنا به گفته مقامات ۹۱ تن بود، اگرچه احتمال می‌رود که بسیار بیشتر از آن بوده باشند. ۳۰،۰۰۰ یهودی به اردوگاه‌های داخائو، زاکسن‌هاوزن، بوخن‌والد، و اورانیبورگ فرستاده شدند و برای چندین هفته در آنجا نگهداری شدند تا هنگامی که تنها با شرط پذیرش مهاجرت در آینده نزدیک یا واگذاری داراییشان به حزب نازی توانایی آزاد شدن را پیدا می‌کردند. شب‌های کریستالی مصادف شده بودند با تصویب قوانین ضد مالکیت اسلحه از سوی یهودیان، که یهودیان را از داشتن اسلحه گرم یا دیگر جنگ‌افزارها منع می‌کرد. یهودیانی که در معرض پوگروم قرار گرفته بودند ناچار به پرداخت خسارت‌های حاصل از آن می‌شدند و این میزان به هزاران رایش‌مارک می‌رسید. چنین برخوردهایی مهاجرت یهودیان از آلمان را شتاب بخشید، اگرچه روال زندگی همگانی یهودیان در آن کشور هنوز برقرار بود.
کوچ اجباری و اخراج
ام‌اس سنت لوئیس از ورود به خاک کوبا، ایالات متحده، و کانادا منع شدند. این کشتی ناچار به بازگشت به اروپا شد.
پیش از جنگ، نازیها تصمیم گرفتند جمعیت یهودی آلمان (و پس از آن کل اروپا) را به صورت انبوه از آن سرزمین کوچ دهند. موافقت هیتلر با طرح ۱۹۳۸–۹ شاخت و پرواز هزاران یهودی از مناطق زیر سلطه هیتلر برای مدتی نشان از این دارد که طرح برنامه‌ریزی‌شده برای کشتار گسترده یهودیان تا آن هنگام هنوز ریخته نشده بود.
طرح بازپس‌گیری مستعمرات پیشین آلمان از جمله تانگانیکا و آفریقای جنوب شرقی برای اسکان یهودیان توسط هیتلر به تعویق انداخته شد، چراکه به باور او هر آنجا که «چندین خون قهرمانان آلمان ریخته شده‌است» نباید زیستگاه «بدترین دشمنان آلمان» شود. در این هنگام تلاشهایی دیپلماتیک برای ترغیب دیگر قدرت‌های مستعمره‌دار چون انگلستان و فرانسه به منظور پذیرش یهودیان اخراج شده صورت گرفتند. مناطقی که برای این منظور پیشنهاد شده بودند شامل فلسطین زیر حاکمیت انگلیس، اتیوپی ایتالیا، رودزیای انگلیس، ماداگاسکار فرانسه، و استرالیا بود.
از میان این مناطق، ماداگاسکار بیشتر از همه به صورت جدی مطرح شد. هایدریش آنچه را که نقشه ماداگاسکار نامیده می‌شد، «راه حل نهایی قلمرویی» نامید؛ این منطقه جزیره‌ای بسیار دورافتاده و با آب و هوای نامناسب باعث سریعتر شدن مرگ‌ها می‌شد. با موافقت هیتلر در ۱۹۳۸، طرح بازاسکان توسط دفتر آدولف آیشمان به اجرا گذاشته شد ولی با آغاز کشتار گسترده یهودیان در ۱۹۴۱ این طرح کنار گذاشته شد. با نگاه به گذشته میتوان دریافت که این طرح گام روانی مهمی به سوی هولوکاست بود. پایان طرح ماداگاسکار در ۱۰ فوریه ۱۹۴۲ اعلام شد. دفتر روابط خارجه آلمان توضیح رسمی خود را به این صورت اعلام کرد که به دلیل جنگ با شوروی «یهودیان به شرق فرستاده می‌شوند».
دولت‌مردان نازی همچنین طرحی ارائه داده بودند که بر پایه آن یهودیان اروپا به سیبری فرستاده شوند. فلسطین تنها نقطه‌ای بود که طرح‌های بازاسکان نازیها توانستند در آن موفقیت چشمگیر بدست آورند؛ توسط قراردادی که در سال ۱۹۳۳ میان فدراسیون صهیونیست آلمان (die Zionistische Vereinigung für Deutschland) و دولت نازی با نام قرارداد هاوارا امضا شد. این قرارداد منجر به ارسال ۶۰،۰۰۰ یهودی آلمانی و ۱۰۰ میلیون دلار از آلمان به فلسطین شد، اگرچه با آغاز جنگ جهانی دوم به پایان رسید.
نخستین برخوردها
در لهستان تحت اشغال آلمان
جداشده از لهستان و مناطق دولت عمومی
اشغال لهستان توسط آلمان در سپتامبر ۱۹۳۹ باعث به چشم آمدن بیشتر ضرورت پاسخ به «پرسش یهود» شد. لهستان سرزمین نزدیک به سه میلیون یهودی (نزدیک ۹ درصد کل جمعیت آن هنگام) بود و جوامع یهودی در آن سده‌ها تاریخ داشتند. دو سوم این جوامع پس از اشغال به زیر سلطه آلمان نازی رفتند.
راینهارد هایدریش، فرماندار بوهم و موراوی، پیشنهاد نگهداری یهودیان لهستان در گتوهایی در شهرهای اصلی را داد؛ جایی که در آن یهودیان برای کار در مراکز صنعتی جنگی آلمان بهره گرفته می‌شدند. گتوها را در شهرهایی که دارای دسترسی به سامانه خط آهن بودند قرار دادند تا به گفته هایدریش، «در آینده امکان اخراج و کنترل یهودیان بهتر فراهم باشد». در جریان بازجویی آدولف آیشمان در ۱۹۶۱، او به یاد می‌آورد که منظور از این «اخراج در آینده»، همان «پاکسازی فیزیکی» بوده‌است.
قتل‌ها
برخی از قربانیان هولوکاست در اردوگاه بوخن‌والد آلمان نازی.
علاوه بر یهودیان اروپایی (اشکنازی) که قربانیان اصلی هولوکاست بودند، گروههای دیگری از جمله اسلاوها، کولیها، معلولین، کمونیستها، سوسیالیست‌ها و همجنسگرایان لایق زندگی تشخیص داده نمی‌شدند. روش‌های کشتار آنان گرسنگی دادن، کار اجباری، شکنجه، اعدام با گلوله (که بعدا برداشته شد) یا اتاق گاز (گازهای سمی منوکسید کربن یا سیکلون ب) بود. انکارکنندگان هولوکاست وقوع این موارد را رد می‌کنند.
مدارک
منابع دست اول پرشماری برای بررسی هولوکاست موجود است که شامل گزارشهای نزدیک به ۵۰ هزار نفر نجات‌یافته از اردوگاه‌های مرگ، گزارش بازماندگان دیگر یعنی مخفی‌شدگان، شناسایی‌نشدگان و وادارشدگان به کار بردهوار در کارخانه‌ها و مزرعه‌ها، هزاران سند مکتوب دولتی که رژیم فرصت از بین بردنشان را نیافت، جسدهای به جا مانده در اردوگاه‌ها، گورهای دسته‌جمعی که بعدها کشف شدند، هزاران آلمانی که شاهد واقعه بودند، خاطرات نگهبانان و کارگزاران اردوگاه‌ها و زندان‌ها، خاطرات مقامات دولت نازی و اعترافات رهبران آلمان در دادگاه‌های متهمان به جنایات جنگی از جمله دادگاه نورنبرگ، می‌شوند.
روز جهانی قربانیان هولوکاست
در اول نوامبر سال ۲۰۰۵، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با صدور قطعنامهای که به پیشنهاد آمریکا، استرالیا، اسرائیل، کانادا و روسیه، حمایت ۱۰۴ کشور و با اجماع تصویب شد، انکار هولوکاست را قابل پذیرش ندانست و بیست و هفتم ژانویه را برای یادبود قربانیان آن فاجعه، روز جهانی یادمان هولوکاست نامگذاری کرد. ایران تنها کشوری بود که با این قطعنامه مخالفت کرد و بررسی مسئله هولوکاست در مجمع عمومی سازمان ملل را اقدامی در راستای اهداف واشینگتن و متحدانش عنوان کرد.
بیانیه رسمی حکومت آلمان نازی در ورشوی اشغالی به سال ۱۹۴۱. بر طبق بیانیه، یهودیان بیمار و هرگونه خروج آنها از اردوگاه‌ها حکم اعدام دارد و کمک‌کنندگان به آنها نیز با همین حکم مجازات می‌شوند.
انکارکنندگان هولوکاست
انکار هولوکاست به اندیشه‌ای گفته میشود که بر پایه آن، نسل‌کشی توسط آلمان نازی در جریان جنگ دوم جهانی موسوم به «هولوکاست» اتفاق نیافتاده‌است یا در تعداد قربانیان «بزرگ‌نمایی» شده‌است.
محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور پیشین ایران، یکی از سرشناس‌ترین انکارکنندگان هولوکاست به‌شمار می‌آمد.
که به دلیل همین موضوع، مورد سرزنش برخی مقام‌های جامعه جهانی، از جمله دبیرکل سازمان ملل متحد قرار گرفت.
زیر سوال بردن نسل‌کشی هولوکاست، در برخی کشورها مانند آلمان، فرانسه و اتریش جرم محسوب میشود. دلیل تصویب چنین قوانینی در این کشورها، انکار واقعیت‌های تاریخی و جلوگیری از یهودستیزی و سوءاستفاده هواداران حزب نازی و نژادپرستان اعلام شده‌است.
انکار هولوکاست
هولوکاست در هنر و ادبیات
یهودستیزی
کنفرانس هولوکاست تهران
دادگاه نورنبرگ
کتاب‌شناسی
(فارسی، انگلیسی، فرانسوی، ترکی و عربی)
(کتاب به زبان فارسی) | [
"کشتار دسته‌جمعی",
"نسل‌کشی",
"یهودیان",
"نژاد",
"مذهب",
"ملیت",
"جنگ جهانی دوم",
"آلمان نازی",
"۱۹۴۱ (میلادی)",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"راه حل نهایی",
"قربانی کردن",
"یهودی",
"زبان یونانی",
"وزارت کشور",
"نفی بلد",
"وزارت دارایی",
"قطار هولوکاست",
"دهوماگ",
"آی‌بی‌ام",
"کارت پانچ",
"بانک ملی",
"پول‌شویی",
"ابرهارد یکل",
"اروپای مرکزی",
"لهستان",
"اتحاد جماهیر شوروی",
"کنفرانس وانسی",
"ترکیه",
"سوئد",
"پرتغال",
"اسپانیا",
"تغییر دین",
"کشتار جمعی",
"اردوگاه آشویتس",
"اردوگاه مرگ بلزک",
"اردوگاه مرگ خلمنو",
"اردوگاه مرگ یازنواک",
"اردوگاه مرگ مایدانک",
"اردوگاه مرگ مالی تروستنتس",
"اردوگاه مرگ سوبیبور",
"اردوگاه مرگ تربلینکا",
"اردوگاه کار اجباری داخائو",
"اردوگاه مرگ بوخن‌والد",
"اردوگاه مرگ راونسبروک",
"اردوگاه مرگ زاخسنهاوزن",
"اردوگاه مرگ ناتسوایلر",
"یوزف منگله",
"رنگ چشم",
"مواد شیمیایی",
"قطع عضو",
"اوتمار فون فرشوئر",
"انستیتوی کایزر ویلهلم",
"کولی",
"اسباب بازی",
"دوقلوهای سیامی",
"مرفین",
"کسب و کار",
"لوسی داویدوویچ",
"پوگروم",
"سده‌های میانی",
"سده ۱۹ (میلادی)",
"اتریش-مجارستان",
"جنبش فلکیش",
"هیوستون استیوارت چمبرلین",
"پل دو لاگارد",
"نژاد آریایی",
"رایشتاگ",
"هرمان آلوارت",
"باسیل",
"وبا",
"هاینریش کلاس",
"آلدویچر فرباند",
"امپراتوری آلمان",
"حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان",
"آرمان‌شهر",
"به‌نژادی",
"دتلف پوکرت",
"رکود بزرگ",
"هومرگ",
"نبرد من",
"Volksgemeinschaft",
"پاکسازی از راه کار اجباری",
"درسدن",
"رئیس‌جمهور",
"پاول فون هیندنبورگ",
"قانون پیشگیری از تولد نوزاد دارای بیماری مادرزادی",
"بلوند چشم آبی",
"قانون‌های نورنبرگ",
"رابطه جنسی",
"حقوق مدنی",
"ناسیونال سوسیالیست",
"یهودی ابدی (فیلم ۱۹۴۰)",
"والتر بنیامین",
"لئون فوشت‌وانگر",
"برونو والتر",
"فیلارمونیک برلین",
"آلبرت اینشتین",
"انجمن کایزر ویلهم",
"فرهنگستان علوم پروس",
"زیگموند فروید",
"ماکس لیبرمان",
"فرهنگستان هنر پروس",
"مصرف بیش از حد دارو",
"باربیتورات",
"هرشل گرونسپان",
"ارنست فم رات",
"اس آ",
"جمهوری وایمار",
"سودتنلند",
"شب‌های کریستالی",
"اسلحه گرم",
"رایش‌مارک",
"تانگانیکا",
"آفریقای جنوب شرقی",
"فلسطین",
"اتیوپی",
"رودزیا",
"ماداگاسکار",
"راینهارد هایدریش",
"نقشه ماداگاسکار",
"آدولف آیشمان",
"سیبری",
"قرارداد هاوارا",
"دولت عمومی",
"اشغال لهستان توسط آلمان",
"گتو",
"خط آهن",
"هانس فرانک",
"یهود",
"اروپا",
"اشکنازی",
"اسلاو",
"معلول جسمی",
"کمونیسم",
"سوسیالیسم",
"همجنس‌گرایی",
"منوکسید کربن",
"سیکلون ب",
"انکار هولوکاست",
"برده",
"جسد",
"گورهای دسته‌جمعی",
"جنایت جنگی",
"دادگاه نورنبرگ",
"محمدرضا نیکفر",
"مجمع عمومی سازمان ملل متحد",
"قطعنامه",
"آمریکا",
"استرالیا",
"اسرائیل",
"کانادا",
"روسیه",
"اجماع",
"بی‌بی‌سی",
"حکم اعدام",
"جنگ دوم جهانی",
"محمود احمدی‌نژاد",
"دبیرکل",
"سازمان ملل متحد",
"آلمان",
"فرانسه",
"اتریش",
"یهودستیزی",
"حزب نازی",
"نژادپرستان",
"آشویتس",
"اتاق گاز",
"آمستردام",
"هولوکاست در هنر و ادبیات",
"کنفرانس هولوکاست تهران",
"دگرویتر",
"Yisrael Gutman",
"Michael Berenbaum",
"انتشارات دانشگاه ایندیانا",
"انتشارات دانشگاه ییل",
"موزه یادبود هولوکاست",
"انتشارات دانشگاه جانز هاپکینز",
"Carroll & Graf Publishers",
"انتشارات آلفرد ای ناپ",
"ید و شم",
"Martin Broszat",
"روتلج",
"انتشارات دانشگاه کمبریج",
"Lewis Masonic",
"کتاب سیاه کمونیسم",
"انتشارات دانشگاه هاروارد",
"انتشارات دانشگاه آکسفورد",
"Verso Books",
"Harcourt (publisher)",
"صنعت یهودی‌سوزی",
"انتشارات دانشگاه منچستر",
"انتشارات دانشگاه کالیفرنیا",
"خاطرات یک دختر جوان",
"پنگوئن (ناشر)",
"German Studies Review",
"University of North Carolina Press",
"Weidenfeld & Nicolson",
"انتشارات هارپرکالینز",
"Journal of Contemporary History",
"وایلی-بلک‌ول",
"پالگریو مکمیلان",
"University Press of New England",
"Secker & Warburg",
"Ivan R. Dee",
"The Destruction of the European Jews",
"Faber and Faber",
"انتشارات بلومزبری",
"Penguin Classics",
"انتشارات سایمون شوستر",
"Holocaust and Genocide Studies",
"دانشگاه تل‌آویو",
"Buried by the Times",
"Constable & Robinson",
"Basic Books",
"Cornell University Press",
"Christopher Browning",
"آی بی توریس",
"Piper Verlag",
"Berghahn Books",
"Cold Spring Harbor Laboratory Press",
"انتشارات ترانسکشن",
"انتشارات دانشگاه کلمبیا",
"The Holocaust in American Life",
"هاوتن مفلین هارکورت",
"McFarland & Company",
"David Cesarani",
"Gallaudet University Press",
"Westview Press",
"راندوم هاوس",
"The Bodley Head",
"The Wages of Destruction",
"University of Nebraska Press",
"Anova Books",
"Schocken Books",
"شب (کتاب)"
] | [
"هولوکاست",
"آزار دگرباشان جنسی",
"آزار یهودیان",
"پاکسازی قومی",
"پاکسازی قومی در اروپا",
"تاریخ یهودیان در اروپا",
"تبعیض",
"تراجنسی ستیزی",
"جامعه‌شناسی جنگ جهانی دوم",
"جنایت‌های جنگی نازیها",
"دولت ویشی فرانسه",
"دهه ۱۹۴۰ (میلادی)",
"رسوایی‌های نظامی",
"سده ۲۰ (میلادی)",
"ضد فراماسونری",
"ضد کمونیسم",
"نژادپرستی",
"هوموفوبیا",
"یهودستیزی",
"ویکی‌سازی رباتیک"
] |
1,591 | هیئت دولت هیتلر | 0 | 61 | 0 | [
"كابينه هيتلر",
"کابینهٔ هیتلر",
"كابينهٔ هيتلر",
"کابینه هیتلر"
] | false | 13 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | این لیستی از اعضای هیئت دولت هیتلر از ژانویه ۱۹۳۳ تا آوریل ۱۹۴۵ میباشد.
ژانویه ۱۹۳۳
هیئت دولت تازه تشکیل شده هیتلر در سال ۱۹۳۳
آدولف هیتلر ( ان اس دی‌ای پی ) - صدر اعظم
فرانتس فن پاپن - جانشین صدر اعظم آلمان
کنستانتین فرایهر فن نویرات - وزیر امور خارجه آلمان
ویلهلم فریک ( ان اس دی‌ای پی ) - وزیر کشور آلمان
لوتز گراف شورین فن کروسیک - وزیر دارایی آلمان
آلفرد هاگنبرگ ( دی ان وی پی ) - وزیر اقتصاد آلمان و وزیر کشاورزی آلمان
فرانتس زلته - وزیر کار آلمان
فرانتز گورتنر ( دی ان وی پی )- وزیر دادگستری آلمان
ورنر فون بلومبرگ - وزیر دفاع آلمان
پاول فرایهر التز فن رویناخ - وزیر پست آلمان و وزیر ترابری آلمان
هرمان گورینگ ( ان اس دی‌ای پی ) - وزیر فاقد مقام
دگرگونی
مارس ۱۹۳۳: یوزف گوبلز به عنوان وزیر تبلیغات وارد هیئت دولت شد.
آوریل ۱۹۳۳: هرمان گورینگ وزیر نیروی هوایی شد.
ژوئن ۱۹۳۳: کورت اشمیت به جای آلفرد هاگنبرگ وزیر اقتصاد آلمان. والتر داره به جای آلفرد هاگنبرگ وزیر کشاورزی آلمان.
دسامبر ۱۹۳۳: ارنست روهم و رودلف هس به عنوان وزیران فاقد مقام وارد هیئت دولت شدند.
می۱۹۳۴: برنهارد روست به عنوان وزیر دانش و آموزش وارد هیئت دولت شد.
ژوئن ۱۹۳۴: هانس کرل به عنوان وزیر فاقد مقام وارد هیئت دولت شد. ارنست روهم، وزیر فاقد مقام، کشته شده بود.
ژوئیه ۱۹۳۴: هرمان گورینگ مقامی دیگر را به عنوان وزیر جنگلداری، به دست آورد.
اوت ۱۹۳۴: فرانتس فن پاپن از مقام جانشین صدر اعظم استعفا داد. کسی جانشین او نشد. هیالمار شاخت به جای کورت اشمیت وزیر اقتصاد شد.
دسامبر ۱۹۳۴: به عنوان وزیر فاقد مقام وارد هیئت دولت شد.
مارس ۱۹۳۵: هرمان گورینگ مقام فرمانده کل نیروی دریایی و هوایی را نیز به دست آورد.
می۱۹۳۵: سمت وزیر دفاع به سمت وزیر جنگ تغییر کرد. ورنر فون بلومبرگ در این مقام ابقا شد.
ژوئیه ۱۹۳۵: هانس کرل مقام وزیر امور کلیسا را به دست آورد.
آوریل ۱۹۳۶: ورنر فن فریچ به عنوان فرمانده کل ارتش وارد هیئت دولت شد. اریش رایدر به عنوان فرمانده کل نیروی دریایی وارد هیئت دولت شد.
فوریه ۱۹۳۷: ویلهلم اونه‌زورگه به جای پاول فرایهر التز فن رویناخ به عنوان وزیر پست آلمان. یولیوس دورپمولر به جای پاول فرایهر التز فن رویناخ وزیر ترابری آلمان شد.
نوامبر ۱۹۳۷: هرمان گورینگ به جای هیالمار شاخت به عنوان وزیر اقتصاد. هیالمار شاخت وزیر فاقد مقام شد.
دسامبر ۱۹۳۷: اتو مایسنر به عنوان رئیس ایالت‌ها وارد هیئت دولت شد.
ژانویه ۱۹۳۸: یواخیم فون ریبنتروپ به جای کنستانتین فرایهر فن نویرات به عنوان وزیر امور خارجی آلمان. کنستانتین فرایهر فن نویرات وزیر فاقد مقام شد. ورنر فون بلومبرگ از سمت وزیر جنگ استعفا داد. وظیفه او به ژنرال ویلهلم کایتل رئیس او کا دبلیو واگذار شد. والتر فون براوخیچ به جای ورنر فن فریچ فرمانده کل ارتش شد.
می۱۹۳۹: آرتور زایس- اینکوارت به عنوان وزیر فاقد مقام وارد هیئت دولت شد.
مارس ۱۹۴۰: فریتز تودت وزیر جنگ افزار و مهمات شد.
ژانویه ۱۹۴۱: فرانتز اشلگلبرگر به جای گورتنر وزیر دادگستری آلمان شد.
می۱۹۴۱: رودلف هس از هیئت دولت معلق شد.
دسامبر ۱۹۴۱: هانس کرل، وزیر امور کلیسا، در گذشت.در ابتدا کسی جانشین او نشد. هیتلر خودش مقام فرمانده کل ارتش را در دست گرفت.
فوریه ۱۹۴۲: آلبرت اشپیر به جای تودت وزیر جنگ افزار و مهمات شد.
می۱۹۴۲: هربرت باکه به جای داره وزیر کشاورزی آلمان شد.
اوت ۱۹۴۲: اتو گئورگ تیراک به جای اشلگلبرگر وزیر دادگستری آلمان شد.
ژانویه ۱۹۴۳: کارل دونیتز به جای اریش رایدر فرمانده کل نیروی دریایی شد.
اوت ۱۹۴۳: هاینریش هیملر به جای فریک وزیر کشور شد.
ژوئیه ۱۹۴۴: هیالمار شاخت از هیئت دولت خارج شد. | [
"آدولف هیتلر",
"ژانویه",
"۱۹۳۳ (میلادی)",
"آوریل",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"فرانتس فن پاپن",
"کنستانتین فرایهر فن نویرات",
"ویلهلم فریک",
"لوتز گراف شورین فن کروسیک",
"آلفرد هاگنبرگ",
"فرانتس زلته",
"فرانتز گورتنر",
"ورنر فون بلومبرگ",
"پاول فرایهر التز فن رویناخ",
"هرمان گورینگ",
"یوزف گوبلز",
"کورت اشمیت",
"والتر داره",
"ارنست روهم",
"رودلف هس",
"۱۹۳۴ (میلادی)",
"برنهارد روست",
"هانس کرل",
"هیالمار شاخت",
"۱۹۳۵ (میلادی)",
"۱۹۳۶ (میلادی)",
"ورنر فن فریچ",
"اریش رایدر",
"۱۹۳۷ (میلادی)",
"ویلهلم اونه‌زورگه",
"یولیوس دورپمولر",
"اتو مایسنر",
"۱۹۳۸ (میلادی)",
"یواخیم فون ریبنتروپ",
"ویلهلم کایتل",
"والتر فون براوخیچ",
"۱۹۳۹ (میلادی)",
"آرتور زایس- اینکوارت",
"۱۹۴۰ (میلادی)",
"فریتز تودت",
"۱۹۴۱ (میلادی)",
"فرانتز اشلگلبرگر",
"۱۹۴۲ (میلادی)",
"آلبرت اشپیر",
"هربرت باکه",
"اتو گئورگ تیراک",
"۱۹۴۳ (میلادی)",
"کارل دونیتز",
"هاینریش هیملر",
"۱۹۴۴ (میلادی)"
] | [
"آدولف هیتلر",
"انحلال‌های ۱۹۴۵ (میلادی) در آلمان",
"بنیان‌گذاری‌های ۱۹۳۳ (میلادی) در آلمان",
"دولت آلمان نازی",
"هیئت دولت‌ها",
"کابینه‌های بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۳۳ (میلادی)",
"کابینه‌های منحل‌شده در ۱۹۴۵ (میلادی)",
"وزیران آلمان نازی"
] |
1,592 | مرگ هیتلر | 0 | 29 | 0 | [
"مرگ هيتلر",
"مرگ آدولف هیتلر"
] | false | 10 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | thumb
آدولف هیتلر سیاستمدار آلمانی بود که رهبری حزب نازی و صدراعظمی آلمان را از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ بر عهده داشت. او از سال ۱۹۳۴ تا ۱۹۴۵ پیشوای آلمان نازی بود. وی در شامگاه ۳۰ آوریل ۱۹۴۵ در برلین با شلیک تپانچه به سر خود خودکشی کرد. اوا براون همسر تنها یکروزه‌ی او نیز با قرص سیانور به همراهی او خود را کشت.
هیتلر در زمان مرگ تنها ۵۶ سال داشت. هیتلر ۳۶ ساعت قبل از مرگش با معشوقه خود، اوا براون که از زمان شروع فعالیت در حزب نازی با او در یک عکاسی، که مشتری آنجا بود آشنا شده بود پیمان زناشویی بست و با اینکه خبر نفوذ نیروهای متفقین تایید شده بود، هیتلر در آخرین ساعات عمرش با «اوا براون» ازدواج کرد و هنگام خودکشی نیز اوا همراه وی همزمان دست به خودکشی زد. پیکر بی‌جان آن دو را دکتر گوبلز و سایرین که در سنگر بودند به بیرون بردند و به خواست خود هیتلر سوزانده شد.
تعدادی از پژوهشگران معتقدند که وی خودکشی نکرده و با پیاده‌سازی سناریوی خودکشی فرار کرده‌است. همچنین در خردادماه ۱۳۹۶ مرد سالخورده‌ای در شهر سالتا در کشور آرژانتین ادعا کرده که دیکتاتور معروف آلمان آدولف هیتلر است که در ۷۰ سال گذشته مخفی شده‌است. این پیرمرد در مصاحبه‌ای با روزنامه ال-پاتریوت گفت که در سال ۱۹۴۵ با پاسپورتی به نام هرمن گونتربرگ از آلمان به آرژانتین مهاجرت کرده‌است. او می‌گوید که پاسپورتش جعلی بوده و از سوی گشتاپو در روزهای آخر جنگ صادر شده و او رهبر سابق نازیها یعنی آدولف هیتلر است.
right | [
"آدولف هیتلر",
"۳۰ آوریل",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"برلین",
"اوا براون",
"حزب نازی",
"متفقین",
"خودکشی",
"یوزف گوبلز"
] | [
"آدولف هیتلر",
"آلمان در ۱۹۴۵ (میلادی)",
"خودکشی‌ها در آلمان",
"درگذشتگان ۱۹۴۵ (میلادی)",
"رویدادهای آوریل ۱۹۴۵",
"مردهای خودکشی‌کرده",
"مرگ و میر بر پایه شخص",
"نازی‌های خودکشی‌کرده",
"نبرد برلین"
] |
1,593 | زاینده‌رود | 2 | 288 | 0 | [
"زاینده رود",
"زاينده رود",
"رودخانه زاینده‌رود",
"زنده‌رود",
"رودخانه زاينده رود",
"رودخانه زاینده رود",
"رودخانهٔ زاینده‌رود",
"زايندهٔ رود",
"زایندهٔ رود",
"زنده رود",
"زندهٔ رود",
"رودخانهٔ زاينده رود",
"رودخانهٔ زاینده رود"
] | false | 149 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | سی و سه پل
زاینده‌رود یا زنده‌رود به معنی رود زندگی‌بخش، بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوههای زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق حدود ۲۰۰ کیلومتر پیش می‌رود و در نهایت به مانداب گاوخونی می‌ریزد.حوزه رودخانه زاینده‌رود ۴۱،۵۰۰ کیلومتر مربع است. برآورد میشود جریان آب این رودخانه در مطلوب‌ترین شرایط ۱،۲ کیلومتر مکعب در سال یا ۳۸ مترمکعب در ثانیه است. درحال حاضر برای آبیاری زمینهای کشاورزی استان اصفهان از سدهای آبیاری که بدین منظور احداث گردیده استفاده میشود. با اتمام تونل سوم و انتقال آب در طرح بهشت‌آباد پیش‌بینی میشود استان کرمان هم از استفاده‌کنندگان آب رودخانه زاینده‌رود خواهد بود. در اسفند ماه سال ۱۳۹۱ عده‌ای از کشاورزان شرق استان اصفهان به انتقال آب این رود به سایر استانهای شرقی ایران اعتراض کردند.
زاینده‌رود ۱۱۸امین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
سرچشمه زاینده‌رود
زاینده رود چندین سرچشمه مختلف دارد، قسمت اصلی سرچشمه زاینده رود کوهرنگ در چهار محال و بختیاری است، در ادامه رودخانه‌های پلاسجان و چندین رودخانه فصلی در فریدونشهر و … به این رود اضافه شده و آخرین رودخانه دایمی که به زاینده رود می‌ریزد رودخانه مرغاب است.
بیشترین آب جاری در زاینده‌رود وارد استان اصفهان میشود. برای انتقال آب کوهرنگ به اصفهان اقدامات زیادی به عمل آمده‌است که از آن جمله میتوان به اولین تونل در منطقه کوهرنگ نام برد. این تونل جهت انتقال آب چشمه کوهرنگ و دیگر چشمه‌های اطراف به زاینده رود در سال ۱۳۳۲ در منطقه کوهرنگ، جایی که اکنون شهر توریستی چلگرد مرکز شهرستان کوهرنگ قرار دارد، ایجاد شد. تلاش برای انتقال این آب به زمان‌های بسیار دور برمیگردد. در ۹۵۴ ه.ش شاه طهماسب اول ماموریت پیوستن این دو رود را به میرفضل‌الله شهرستانی حاکم اصفهان سپرد. قرار بود که با کندن مسیری در کوه کارکنان این کار انجام شود؛ ولی بخاطر تحولاتی این کار به سرانجام نرسید در زمان صفویان شاه عباس کبیر درسال ۹۸۷ ه.ش میرجهانگیرخان آسترکی فرزند تاجمیرخان آسترکی که فرمانروای بختیاری بود، مامور الحاق آب کارون به زاینده رود نمود و در این خصوص گردنه کوهرنگ به چلگرد نیز شکافته شد و اکنون به نام کارکنان معروف است و پایه‌های سدی که بر رودخانه کوهرنگ احداث گردید نیز موجود است. اما با مرگ شاه عباس، این طرح ناتمام ماند. نخستین بررسیها برای انتقال آب رودخانه بیرگان به حوضه زاینده‌رود به سالهای پس از جنگ دوم جهانی بازمی‌گردد در نتیجه این بررسیها طراحی و اجرای بند انحرافی و تونل اول کوهرنگ به وسیله مهندسان مشاور الکساندر گیپ واگذار گردید و در مهر ماه ۱۳۲۷ کار احداث تونل کوهرنگ آغاز شد و در مهرماه ۱۳۳۲ به بهره‌برداری رسید این سیستم شامل بند و یک تونل ۲۹۰۰ متری بطور میانگین سالانه حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب آب را به حوضه زاینده‌رود منتقل میکند. تونل دوم نیز در همین منطقه بعد از انقلاب اسلامی ایران در سال۱۳۸۳ افتتاح گردید. عملیات حفر تونل سوم نیز در حال احداث میباشد. از این رودخانه، جهت آبیاری باغ‌ها، عمارت‌ها و کشتزارهای داخلی اصفهان، پنج شاخه بزرگ، جدا شده که در گویش اصفهان به آنها «مادی» می‌گویند. زاینده رود پس از گذر از شهر ساحلی چادگان در انتهای مسیر خود به تالاب گاوخونی در اصفهان می‌ریزد.
پل‌ها
بر روی رودخانه زاینده‌رود چندین پل تاریخی از زمان صفویان و قبل از آن برجا مانده‌است. اولین پل تاریخی بر روی زاینده رود پل روستای اورگان از توابع شهرستان چادگان در ۴۰کیلومتر بالاتر از سد زاینده رود میباشد. در استان چهارمحال بختیاری پل زمانخان و در استان اصفهان پل‌های مشهور تاریخی سی و سه پل یا پل الله وردی خان، پل خواجو و پل‌های اژیه و ورزنه بنا شده‌است. قدیمیترین پل ساخته شده بر روی زاینده رود «پل شهرستان» است..
فصول مختلف زاینده رود
یک روز پرآب زاینده رود
رودخانه زاینده رود به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب در فصول مختلف سال در نقاط شمالی استان چهارمحال بختیاری همچون پل زمانخان سامان و منطقه «باباپیر احمد» شهر بن (Ben) نمای بسیار زیبایی را داراست.
خشک شدن رودخانه زاینده رود
رودخانه زاینده رود سال هاست که برای مقاطع بلند مدت خشک شده‌است. این مشکل از اوایل دهه ۷۰ و در دولت هاشمی رفسنجانی و با انتقال آب به استان یزد آغاز گردید و در دولت بعدی نیز ادامه یافت. محمود احمدی‌نژاد در سفر به استان چهارمحال و بختیاری شرایطی را فراهم آورد که شرایط تقسیم آب کاملا بهم خورد و حق آبه شیخ بهایی نادیده گرفته شد.
از عوامل اصلی خشک شدن رودخانه میتوان به این موارد اشاره کرد:
خط لوله انتقال آب سد به یزد، کرمان، کاشان و قم.
برداشت بی‌رویه آب در مسیر رودخانه در محدوده سد تا پل کله توسط پمپاژ که به تنهایی بیش از کل میزان آبی است که سالانه توسط تونل دوم و تونل چشمه لنگان وارد حوضه زاینده رود میشود. این میزان هم‌اکنون در حدود ۲۹۰میلیون متر مکعب است که سال به سال در حال افزایش است. کشت محصولات با نیاز آبی بالا مانند برنج
انتقال آب به استانهای یزد و شهرهای دیگر
استقرار صنایع بزرگ، پالایشگاه، نیروگاه‌ها در کنار رودخانه. خشکی رودخانه سبب ساز بیکار شدن چندصدهزار ساکنین پایین دست رودخانه شده و به مهاجرت فصلی یا کامل آنها به استانهای دیگر یا شهر اصفهان منجر گشته‌است.
توجه به این نکته مهم است که ایران عضو کنوانسیون بین‌المللی رامسر است که بر طبق آن حق ندارد قوانینی تصویب کند که بر اثر آن تالابها خشک شوند. این در حالی است که برداشت بی‌رویه آب از حوزه آبریز زاینده رود در فلات مرکزی و اختصاص آن به صنایع و مناطق دیگر خلاف تعهد ایران در این کنوانسیون است.
تامین آب
زاینده رود (اثر والتر میتل‌هولتسر حوالی سال ۱۳۰۴)
زاینده‌رود به هنگام خشکی (بهار ۹۰)
زاینده‌رود در سال نوروز سال ۱۳۹۳
طرح بهشت‌آباد عنوانی است که برای انتقال آب از منطقه زاگرس به فلات مرکزی ایران به کار برده میشود. این طرح در سال ۸۴ توسط مجلس کد اجرایی خورد اما با روی کار آمدن دولت نهم متوقف شد. تخصیص اولیه طرح، انتقال حدود ۱ میلیارد متر مکعب آب در دولت هشتم بود که در مطالعات اخیر در دولت دهم به ۵۸۰ میلیون متر مکعب کاهش یافت. این طرح اخیرا توسط مشاورین فرانسوی و اتریشی ارزیابی گشته‌است. هدف این طرح رفع کمبود آب آشامیدنی و صنعتی استانهای اصفهان، یزد، کرمان و چهارمحال بختیاری است. این طرح شامل احداث سد ذخیره‌ای-مخزنی به ارتفاع حدود ۱۸۰ متر در محل تقاطع رودخانه‌های کوهرنگ و بهشت آباد است. حجم مخزن این سد حدود ۱میلیارد و ۸۰۰میلیون متر مکعب است. این سد آب بهار و زمستانه این دو رودخانه را تنظیم میکند. البته پیش از رسیدن آب به فلات مرکزی سهم استانهای خوزستان و چهارمحال بختیاری داده خواهد شد. مهندس ممتازپور مدیر طرح انتقال آب بر آن است که انتقال آب با در نظر گرفتن تامین نیاز بالادست رودخانه در استانهای چهارمحال بختیاری و خوزستان انجام خواهد شد و هیچ تاثیر منفی به شکل معناداری در پی نخواهد داشت. این در حالی است که در سه کیلومتری سد یک رودخانه ده متر مکعب در ثانیه‌ای یعنی ۳۰۰میلیون متر مکعبی به رودخانه بهشت آباد منتقل میشود و ده کیلومتر بعد نیز یک رودخانه بزرگتر وارد میشود. به گفته وی در این طرح تمام مصارف فعلی و آتی استان چهارمحال بختیاری تا نیم قرن آینده در نقطه‌ای که سد زده میشود پیش‌بینی شده‌است. از آنجا که متوسط میزان آب رودخانه کارون ۳۰میلیارد متر مکعب است برداشت نزدیک به نیم میلیارد متر مکعب تاثیر منفی معناداری بر کارون نخواهد گذاشت. همچنین درحالیکه کل سفره‌های آب زیرزمینی این منطقه در عمق حداکثر ۱۰۰ متری زمین است بیش از ۹۵ درصد طول تونل در عمق بیش از ۴۰۰ متری سطح زمین است و از منطقه زمین‌شناسی تقریبا غیرقابل نفوذ است و در نتیجه این طرح فاقد عوارض منفی زیست‌محیطی است. لازم است ذکر شود که سالیانه تنها نزدیک به ۲میلیارد و ۶۰۰میلیون مترمکعب آب از شهرستان سمیرم واقع در جنوب استان اصفهان پس از گذر از استانهای کهگیلویه و بویر احمد و چهارمحال بختیاری به رودخانه کارون می‌ریزد.
اعتراض‌ها به خشک شدن زاینده رود
اعتراض کشاورزان ورزنه و خوراسگان
در اسفند ماه سال ۱۳۹۱ عده‌ای از کشاورزان شرق استان اصفهان در اعتراض به انتقال آب زاینده‌رود به صنایع استان یزد و خشک شدن رودخانه به تاسیسات انتقال آب از استان اصفهان به استان یزد خساراتی وارد کردند که مسئولین یزد مدعی شده‌اند این خسارات باعث قطعی و جیره‌بندی آب در استان یزد شد. جلال یحیی‌زاده نماینده شهرهای تفت و میبد در مجلس شورای اسلامی دروغ پردازی برخی مسئولان استان اصفهان را دلیل اعتراض کشاورزان دانست. همچنین آیت‌الله سید یوسف طباطبایی نژاد امام جمعه اصفهان ترکاندن لوله انتقال آب زاینده‌رود به استان یزد را غیرشرعی دانست. پس از اعتراض کشاورزان خبرگزاری مهر از گفتگو میان مسئولین استان اصفهان و ۵۵ نفر از نمایندگان کشاورزان معترض خبر داد و شرایط اجتماعی شرق استان اصفهان را آرام توصیف کرد. معاون سیاسی امنیتی استانداری اصفهان مدعی شده‌است که این درگیریها کشته‌ای نداشته و تنها ۳۵ نفر زخمی داشته‌است. همچنین به گفته وی در اثر این درگیریها یک نفر به کما رفته و چند نفر در اثر برخورد ساچمه دچار آسیب چشمی شده‌اند که ممکن است به تخلیه چشم ایشان منجر شود. مهدی بصیری رئیس کمیته آب کمیسیون کشاورزی اتاق اصفهان مدعی شد آب انتقالی به یزد در بخش صنعت این استان مصرف میشود. لازم است ذکر شود هیچ آمار دقیقی در زمینه میزان آب انتقالی به یزد وجود ندارد و مسئولین دو استان ارقامی مابین ۶۵ تا ۹۵ میلیون متر مکعب را ذکر کرده‌اند. در جریان این اعتراضات تعدادی از کشاورزان از ناحیه چشم هدف گلوله‌های ساچمه‌ای نیروهای امنیتی قرار گرفته و نا بینا شدند.
کمیته پیگیری مسائل و مشکلات زاینده رود
پس از خشک شدن رودخانه زاینده رود و اعتراضات کشاورزان اصفهان کمیته پیگیری مسائل و مشکلات زاینده رود به ریاست عباس مقتدایی تشکیل گردید که در نهایت با پیگیری‌های اعضای این کمیته، نمایندگان مجلس و مسئولان استان اصفهان، شورای عالی آب مصوبات نه‌گانه‌ای را به نفع زاینده رود به تصویب رساند.
اعتراض شهروندان اصفهان
در ۱۸ مهر ۱۳۹۶ در پی فراخوان در فضای مجازی به مناسبت ۱۸ مهر (روز نکوداشت زاینده رود) گروهی از مردم اصفهان در اعتراض به ادامه خشک شدن زاینده رود تجمع کردند. در این تجمع، که در مقابل پل خواجو برگزار شد، حاضران خواستار اختصاص حق آبه کشاورزان حاشیه زاینده رود شدند و از دولت ایران خواستار عملی کردن وعده‌های خود در این مورد شدند.
تاریخچه نظام‌نامه‌های استفاده از آب زاینده رود
رودخانه آب شیرین و دایمی حوزه داخلی ایران، از قدیم‌الایام به ضرورت بهره‌برداری و بهره‌وری درست در منطقه خشک با اقلیم ناپایدار اصفهان و حومه، دارای نظم و نسق (تقسیم نامه) ویژه‌ای بوده‌است. آخرین تقسیم نامه آن در عرف جامعه محلی به نام طومار شیخ بهایی موسوم شده‌است.
بر اساس این طومار کل آب رودخانه به ۳۳ سهم کلی و ۲۷۵ سهام جزئی تربین ۷ بلوک آبخور آن که از حدود ۷۰ کیلومتری غرب اصفهان تا ۱۲۰ کیلومتری شرق این شهر ادامه داشته‌است تقسیم شده‌است. (حسینی ابری، ۱۳۷۹، ۷۱)
تقسیم آب بر اساس طومار از ۷۵ روز بعد از نوروز تا آخر آبان ماه به مدت ۱۶۰ روز مجری بوده و در فصول سرد سال که نیاز به آبیاری وجود نداشته‌است، به اصطلاح رودخانه آزاد بوده، و هر کس به هر میزان نیاز داشته‌است می‌توانسته از آن بهره‌برداری نماید.
از ویژگی‌های اصلی طومار یکی این است که، در آن هیچ روستا و مزرعه در کل منطقه و هیچ باغ و محلهای در داخل شهر از قلم نیفتاده و نمای بیش از یکهزار واحد آبیاری آن در ۲۷ صفحه A4 تنظیم شده و از شرح و بست‌های بی‌مورد در آن خود داری شده‌است. (بازنویس طومار)
ویژگی دیگر آن این که، طومار به خط سیاقی نوشته شده‌است و بعضا اسامی آن بدون نقطه ثبت شده که تطبیق محلی آن برای غیر اهل فن کمی مشکل است. نگارنده در کتاب زاینده رود از سرچشمه تا مرداب، کوشیده‌است تا این مشکل را حل نماید. طومار مزبور تا سالهای اخیر که شبکه جدید آبیاری رودخانه تکمیل نشده بود (در بلوک آیدغمش، آشیان و رودشتین) مجری بود.
روز نکوداشت زاینده رود
روز ۱۸ مهر ماه در سال ۱۳۸۲ از سوی تشکل‌های زیست‌محیطی استان اصفهان و استان چهارمحال و بختیاری به عنوان «روز نکوداشت زاینده رود» نامگذاری شد. نخستین تجمع و راهپیمایی به این مناسبت در ۱۸ مهر ماه همان سال توسط تشکل‌های زیست‌محیطی استان اصفهان در کنار بستر خشک زاینده رود در شهر اصفهان، که ۴ سال از شروع خشکی‌های بلند مدت آن بر اثر انتقال تمام آب موجود به یزد گذشته بود، انجام شد. مهمترین شعار تجمع مذکور این بود: «زاینده رود را زنده، کامل و همیشه می‌خواهیم»
تونل کوهرنگ
گزارش و فیلم در نیویورک تایمز. ۵ ماه مه ۲۰۱۵ | [
"اصفهان",
"استان اصفهان",
"زاگرس",
"گاوخونی",
"حوضه بسته",
"ایران",
"فلات ایران",
"زردکوه بختیاری",
"کویر مرکزی ایران",
"مانداب گاوخونی",
"کیلومتر مربع",
"کیلومتر مکعب",
"طرح بهشت‌آباد",
"استان کرمان",
"سازمان میراث فرهنگی",
"میراث طبیعی ایران",
"پلاسجان",
"فریدونشهر",
"تونل",
"شهرستان کوهرنگ",
"شاه عباس کبیر",
"جنگ دوم جهانی",
"انقلاب اسلامی ایران",
"مادی",
"صفویان",
"شهرستان چادگان",
"سد زاینده رود",
"استان چهارمحال بختیاری",
"پل زمانخان",
"سی و سه پل",
"پل الله وردی خان",
"پل خواجو",
"پل شهرستان",
"پل مارنان",
"کوه صفه",
"سامان",
"بن (شهرکرد)",
"هاشمی رفسنجانی",
"محمود احمدی‌نژاد",
"شیخ بهایی",
"خط لوله انتقال",
"پل کله",
"چشمه لنگان",
"معاهده رامسر",
"بهشت‌آباد",
"فلات مرکزی ایران",
"یزد",
"کرمان",
"چهارمحال بختیاری",
"کوهرنگ",
"بهشت آباد",
"خوزستان",
"کارون",
"آب زیرزمینی",
"سمیرم",
"کهگیلویه و بویر احمد",
"جلال یحیی‌زاده",
"تفت",
"میبد",
"مجلس شورای اسلامی",
"آیت‌الله سید یوسف طباطبایی نژاد",
"خبرگزاری مهر",
"زاینده رود",
"کمیته پیگیری مسائل و مشکلات زاینده رود",
"عباس مقتدایی",
"شورای عالی آب",
"استان چهارمحال و بختیاری",
"تونل کوهرنگ",
"نیویورک تایمز"
] | [
"اصفهان",
"حوضه آبریز فلات مرکزی",
"رودهای استان اصفهان",
"رودهای استان چهارمحال و بختیاری",
"رودهای ایران",
"زمین‌چهرهای استان اصفهان",
"زمین‌چهرهای استان چهارمحال و بختیاری",
"کوههای زاگرس",
"میراث طبیعی ایران",
"ویکی‌سازی رباتیک",
"نمادهای اصفهان"
] |
1,594 | وندی فریدمن | 1 | 18 | 0 | [
"وندي فريدمن"
] | false | 2 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "وندی فریدمن"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Wendy Freedman (4617812603).jpg"
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[تورنتو]]، کانادا"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "کانادایی-آمریکایی"
},
{
"Item1": "رشته فعالیت",
"Item2": "[[فیزیک]]"
},
{
"Item1": "فارغ‌التحصیل",
"Item2": "[[دانشگاه تورنتو]]"
}
],
"Title": "دانشمند"
} | وندی لائورل فریدمن ، دانشمند کانادا-آمریکایی یکی از بهترین تخمین‌ها را برای مقدار ثابت هابل ارائه کرده است. وی در سال ۱۹۸۴ مدرک دکترایش را از دانشگاه تورنتو اخذ کرد. | [
"تورنتو",
"فیزیک",
"دانشگاه تورنتو",
"ثابت هابل"
] | [
"اخترشناسان اهل ایالات متحده آمریکا",
"اخترشناسان اهل کانادا",
"اخترشناسان زن",
"اخترفیزیک‌شناسان زن",
"اعضای انجمن فیزیک آمریکا",
"اعضای فرهنگستان ملی دانش آمریکا",
"اعضای فرهنگستان هنر و دانش آمریکا",
"اعضای مجمع فیلسوفان آمریکا",
"افراد زنده",
"اهالی تورنتو",
"دانشمندان سده ۲۰ (میلادی) اهل ایالات متحده آمریکا",
"دانشمندان سده ۲۱ (میلادی) اهل ایالات متحده آمریکا",
"دانش‌آموختگان دانشگاه تورنتو",
"زادگان ۱۹۵۷ (میلادی)",
"ستاره‌شناسان سده ۲۰ (میلادی)",
"ستاره‌شناسان سده ۲۱ (میلادی)",
"فیزیکدانان اهل کانادا",
"کیهان شناسان",
"کیهانشناسی"
] |
1,595 | هنریتا سوان لیویت | 1 | 43 | 0 | [
"هنريتا سوان ليويت"
] | false | 9 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "هنریتا سوان لیویت"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "Leavitt aavso.jpg"
},
{
"Item1": "image_size",
"Item2": "185px"
},
{
"Item1": "alt",
"Item2": "upper body and face of Henrietta Swan Leavitt"
},
{
"Item1": "caption",
"Item2": "هنریتا سوان لیویت"
},
{
"Item1": "birth_date",
"Item2": "۴ ژوئیه ۱۸۶۸"
},
{
"Item1": "birth_place",
"Item2": "[[لنکستر، ماساچوست]]"
},
{
"Item1": "death_place",
"Item2": "[[کمبریج، ماساچوست]]"
},
{
"Item1": "residence",
"Item2": "[[کمبریج، ماساچوست]]"
},
{
"Item1": "citizenship",
"Item2": "United States"
},
{
"Item1": "nationality",
"Item2": "[[ایالات متحده آمریکا]]"
},
{
"Item1": "field",
"Item2": "[[اخترشناسی]]"
},
{
"Item1": "work_institutions",
"Item2": "[[دانشگاه هاروارد]]"
},
{
"Item1": "alma_mater",
"Item2": "[[Radcliffe College]]، [[کالج ابرلین]]"
},
{
"Item1": "known_for",
"Item2": "[[متغیر دلتا قیفاووسی]]: the period–luminosity relationship of [[متغیر دلتا قیفاووسی]] stars"
}
],
"Title": "scientist"
} | هنریتا سوان لیویت ستاره‌شناس آمریکایی بود.
زندگینامه
خانم سوان لیویت که ناشنوا بود ابتدا توسط یکی فیزیکدانان دانشگاه هاروارد در رصدخانهی هاروارد استخدام شد تا کار خسته کننده نورسنجی ستارگان را روی حجم عظیم عکسهای رصدخانه انجام دهد.
در سال ۱۹۰۲ (میلادی) هنریتا به سمت رئیس بخش نورسنجی از طریق عکاسی منصوب شد. آن زمان لیویت حدود ۲۴۰۰ ستاره متغیر کشف کرده بود. این تعداد نصف تمام متغیرهای شناخته شده در زمان او بود. پژوهش‌های گسترده لیویت روی متغیرها به رابطه دوره-درخشندگی انجامید.
متغیرهای قیفاووسی و نمودار دوره-درخشندگی در حدود ۱۰۰ سال پیش به دنبال کارهای خانم «هنریتا سوان لویت» به جهان اخترشناسی معرفی شدند.
در سال ۱۹۱۲ با بررسی ۲۵ ستاره متغیر قیفاووسی در کهکشان ابر ماژلانی کوچک نوشتاری ارائه کرد و در این نوشتار او دوره تناوب این ستاره‌ها را تعیین کرده بود. در سال ۱۹۱۸ دو دانشمند به نامهای هارلو شیپلی و اینار هرتسپرونگ رابطه دوره-درخشندگی را برحسب قدر مطلق ستاره‌ها بیان کردند که این رابطه به معیاری برای تعیین فاصله کهکشانها تبدیل شد.
سیسیلیا پین گیپچکن
ادوارد چارلز پیکرینگ
آنی جامپ کانن
هنری نوریس راسل | [
"لنکستر، ماساچوست",
"کمبریج، ماساچوست",
"ایالات متحده آمریکا",
"اخترشناسی",
"دانشگاه هاروارد",
"Radcliffe College",
"کالج ابرلین",
"متغیر دلتا قیفاووسی",
"ستاره‌شناس",
"آمریکا",
"فیزیکدان",
"رصدخانه",
"نورسنجی",
"ستاره متغیر",
"رابطه دوره-درخشندگی",
"کهکشان",
"ابر ماژلانی کوچک",
"هارلو شیپلی",
"اینار هرتسپرونگ",
"سیسیلیا پین گیپچکن",
"ادوارد چارلز پیکرینگ",
"آنی جامپ کانن",
"هنری نوریس راسل"
] | [
"اخترسنجی",
"اخترشناسان اهل ایالات متحده آمریکا",
"اخترشناسان زن",
"اخترشناسان سده ۱۹ (میلادی)",
"اعضای فی بتا کاپا",
"افراد آمریکایی انگلیسی‌تبار",
"اهالی لنکستر، ماساچوست",
"تاریخچه زنان در ایالات متحده آمریکا",
"خانواده لیویت",
"دانشمندان زن اهل ایالات متحده آمریکا",
"دانشمندان زن سده ۱۹(میلادی)",
"دانشمندان زن سده ۲۰ (میلادی)",
"دانشمندان سده ۲۰ (میلادی) اهل ایالات متحده آمریکا",
"درگذشتگان ۱۹۲۱ (میلادی)",
"درگذشتگان به علت سرطان در ماساچوست",
"زادگان ۱۸۶۸ (میلادی)",
"ستاره‌شناسان سده ۲۰ (میلادی)",
"کارکنان دانشگاه هاروارد",
"کامپیوترهای هاروارد",
"کنگره‌گرایان اهل ایالات متحده آمریکا",
"متغیر دلتا قیفاووسی",
"ناشنوایان اهل ایالات متحده آمریکا"
] |
1,598 | فهرست ستاره‌شناسان | 0 | 23 | 0 | [
"ستاره‌شناسان معروف",
"فهرست ستاره شناسان معروف",
"فهرست ستاره‌شناسان معروف",
"فهرست ستاره شناسان",
"ستاره شناسان معروف"
] | false | 10 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | اخترشناسان و اخترفیزک‌دانان مشهور شامل:
آ
آگریپا
آندرونیکوس
آنتونیودی، ای‌جنی میشل (یونان، فرانسه، ۱۸۷۰ - ۱۹۴۴)
آریستارخوس (یونان، تقریبا ۳۱۰ ق.م. - تقریبا ۲۳۰ ق.م.)
آریاب‌هاتا (۴۷۶ - ۵۵۰)
ا
ابومعشر، جعفر
ب
باول، ادوارد
بتانی، محمد
براهه، تیکو
بیرونی، محمد
خ
خیام، عمر
ز
زرقالی، ابراهیم
س
ساگان، کارل ادوارد (۱۹۳۴ - ۱۹۹۶)
ش
شپلی، هارلو (۱۸۸۵ - ۱۹۷۲)
ص
صوفی، عبدالرحمن
ف
فرغانی، احمد
فریدمن، وندی
ک
کاسینی، جوانی دومینکو
کپلر، یوهانس
کیرکوود، دانیل (۱۸۱۴ - ۱۸۹۵)
گ
گالیله، گالیلئو
ل
لیویت، سوان هنریتا
م
مونارد، برتو
ه
هابل، ادوین | [
"ستاره‌شناسی",
"آگریپا (منجم)",
"آریستارخوس ساموسی",
"ابو معشر بلخی",
"ادوارد باول",
"تیکو براهه",
"ابوریحان بیرونی",
"عمر خیام",
"کارل ساگان",
"هارلو شپلی",
"عبدالرحمان صوفی",
"وندی فریدمن",
"جووانی دومنیکو کاسینی",
"یوهان کپلر",
"دانیل کیرکوود",
"گالیلئو گالیله",
"هنریتا سوان لیویت",
"برتو مونارد",
"ادوین هابل"
] | [
"تاریخ اخترشناسی",
"اخترشناسان",
"فهرست‌های دانشمندان",
"فهرست‌های اخترشناسی"
] |
1,599 | فضای متری | 0 | 71 | 0 | [
"متری",
"فضای متریک",
"فضاي متري",
"فضاهای متریک",
"فضاهاي متريك",
"فضاي متريك",
"متري"
] | false | 47 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | در ریاضیات فضای متری یا فضای متریک به مجموعه‌ای گفته میشود که مفهومی از نوع فاصله (distance) (موسوم به متری ) مابین اعضاء آن تعریف شده باشد.
انگیزه‌ها
از جمله کارآترین ابزار و شیوه‌های گسترش و پیشرفت در ریاضیات (و در بسیاری از میدان‌ها و زمینه‌های دیگر حیات انسانی) تجرید، و از آن هم مهمتر، تعمیم است.
فضای متری یکی از مفاهیم مهم توپولوژی و آنالیز ریاضی است.
زوج مرتب را که در آن X مجموعه‌ای از نقاط و d یک تابع حقیقی میباشد یک فضای متریک گویند هرگاه:
۱. (فاصله هیچگاه منفی نمی‌تواند باشد)
۲. (فاصله صفر است اگر و تنها اگر هر دو شیء یکی باشند)
۳. (بدون بستگی داشتن به مقادیر p،q همواره دارای خاصیت تقارنی است)
۴. (نامساوی مثلث یا قضیه حمار)
این خاصیت‌ها به طور شهودی مفهوم فاصله را بیان میکند. مثلا فاصله بین دو نقطه همیشه مقداری مثبت است یا فاصله بین دو نقطه p و q برابر با فاصله q تا p است.
همچنین بر اساس نامساوی مثلث، مسیر مستقیم p تا q کوتاهتر از مسیری است که از p به r و سپس از r به q طی می‌کنیم.
توجه کنید که هر فضای متری یک فضای توپولوژیک نیز هست.
توپولوژی یک فضای متری
فرض کنیم یک فضای متری باشد. یک زیر مجموعه را باز گوییم هرگاه به ازای هر نقطه عددی مانند وجود داشته باشد به گونه‌ای که گوی به مرکز x و شعاع ، یعنی:
نیز مشمول V باشد. مجموعه توپولوژیک d متشکل از همه مجموعه‌های باز X را توپولوژی فضای متری می‌نامند.
مثال
روی یک فضا مترهای مختلفی میتوان تعریف کرد مثلا
(مجموعه اعداد حقیقی) با تابع فاصله (به طوریکه و عضو ) یک فضای متری ست. به طور کلی فضای اقلیدسی با متر فضای متری ست. این متر را متر معمولی روی می‌نامیم.
متر گسسته که در آن اگر و در غیر این صورت تعریف میشود مثال ساده اما بسیار مهمی است. این متر برروی همه مجموعه‌های ناتهی می‌تواند تعریف شود. این مفهوم به ویژه نشان می‌دهد که برای هر مجموعه ناتهی یک فضای متریک مخصوص و مربوط به آن وجود دارد. با اعمال این متر روی مجموعه‌ها هر عضو مجموعه مانند یک گوی بازمی‌ماند بنابراین هر زیر مجموعه از آن هم باز و هم بسته خواهد بود و این فضا دارای توپولوژی گسسته میباشد.
فضای متریک کامل | [
"ریاضیات",
"مفهوم",
"حیات",
"تجرید",
"تعمیم",
"توپولوژی",
"آنالیز ریاضی",
"زوج مرتب",
"فضای توپولوژیک",
"فضای اقلیدسی",
"فضای متریک کامل"
] | [
"آنالیز ریاضی",
"توپولوژی",
"هندسه متریک"
] |
1,600 | نئونازیسم | 0 | 81 | 0 | [
"نئو نازیسم",
"نئونازيسم",
"نئو نازيسم",
"نئو نازی",
"نئو نازي",
"نئونازیست",
"نونازیسم",
"نئونازی"
] | false | 42 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | نئونازیسم به جمعیت‌ها، جنبش‌ها و ایدئولوژی‌های پساجنگ جهانی دوم اشاره دارد که عقایدی مشابه نازیسم دارند. این پدیده یک مسئله جهانی است و در بسیاری از کشورها و شبکه‌های مجازی به چشم می‌خورد. این جنبش‌ها نشانه‌های دکترین نازی همچمن ناسیونالیسم افراطی، نژادپرستی، بیگانه‌هراسی، همجنس‌گراهراسی، یهودستیزی و کمونیسم ستیزی را دنبال می‌کنند. انکار هولوکاست، استفاده از نشانهای نازی در بین این جنبش‌ها رایج است همچنین در بعضی از شاخه‌های اروپایی و آمریکای لاتین این جنبش‌ها آدولف هیتلر را به عنوان رهبر ستایش می‌کنند. به جهت مبارزه با این جنبش‌ها بسیاری از نمادهای مربوط به نازیها در کشورهای اروپایی (به ویژه آلمان) ممنوع هستند تا تلاش کنند نئونازی را مختل کنند.
عقاید
جنبشهای نئونازی به آدولف هیتلر وفادار هستند، و نشان ملی آلمان نازی (صلیب شکسته) و هر چیزی که متعلق به آلمان دوره ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ باشد.
دامنه فعالیت
نئونازیسم در اروپا و آمریکای شمالی وجود دارد و نژاد گرایی را می‌آموزد. این آموزه‌ها وفاداری به اصول نخستین نازیسم، اعتقاد به برتری نژاد آریایی را پوشش می‌دهد.
نئونازی‌ها در اروپای شرقی و پس از سقوط کمونیسم فعالیت بسیار گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند و در مدت زمان اندکی توانسته‌اند گروههای بزرگ و سازمان‌یافته‌ای را تشکیل بدهند. اصول اولیه این گروه‌ها متضاد اخلال در آرامش و امنیت ملی یک جامعه یا یک کشور است.
نئونازی‌های ایران
جنبش نئونازی ایران در تاریخ جمعه، ۱۰ اسفند ۱۳۸۶ تشکیل شده‌است. فعالیت این گروه باعث واکنش‌های سیاسی در داخل و خارج از ایران شده‌است.
فعالیت
فعالیت اعضای این گروه بر روی فضای اینترنت متمرکز است پس از اینکه این گروه در ایران اعلام موجودیت کرد یک مجموعه سایت‌های اینترنتی راه‌اندازی کردند.
گروههای محور نئونازی برای پیروزی نژاد آریایی (جوامع ستم دیده، ایران، آلمان و شمال ایتالیا) فعالیت می‌کنند.
فعالیت مجدد
پس از مدتی سایت‌های مرتبط با این گروه در داخل ایران فیلتر شدند و این امر باعث اخلال در امر عضوگیری و فعالیت این گروه شد اما پس از چندی برخی از سایت‌های مرتبط رفع فیلتر شدند که این امر باعث واکنش‌هایی در داخل و خارج از ایران گردید.
اعتراض جامعه کلیمیان
در پی رفع فیلتر این سایت‌ها سیامک مره صدق نماینده ایرانیان کلیمی در مجلس شورای اسلامی در نامهای اعتراضی به علی لاریجانی ریاست مجلس شورای اسلامی خواستار برخورد مناسب با این گروه مجازی شد. وی بیان کرد که:
واکنش وزارت ارشاد
روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی رفع فیلتر مجدد سایت‌های مرتبط با نئونازی‌های ایران در جوابیه‌ای به سایت تابناک مدعی شد که مرجع ثبت دامنه‌های آی آر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نبوده بلکه موسسه‌ای غیردولتی (یک مرکز تحقیقاتی) اقدام به ثبت دامنه‌های آی آر می‌نماید که حتی تحت نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نیست.
انجمن‌های وابسته
اتحادیه سوسیالیسم ملی نوین ایران یا سومنا (آلمانی: Moderner Nationalsozialismus یا MNS) شاخه‌ای از جوانان هیتلری و یکی از سازمان‌های موفق در فضای مجازی میباشد.
ریشه این اتحادیه به 2016 بر میگردد. | [
"جنگ جهانی دوم",
"نازیسم",
"ناسیونالیسم",
"نژادپرستی",
"بیگانه‌هراسی",
"همجنس‌گراهراسی",
"یهودستیزی",
"کمونیسم ستیزی",
"انکار هولوکاست",
"اروپا",
"آمریکای لاتین",
"آدولف هیتلر",
"آلمان",
"آلمان نازی",
"صلیب شکسته",
"۱۹۳۳ (میلادی)",
"۱۹۴۵ (میلادی)",
"آمریکا",
"نژاد گرایی",
"آریایی",
"اروپای شرقی",
"کمونیسم",
"اینترنت",
"فیلتر اینترنتی",
"سیامک مره صدق",
"کلیمی",
"مجلس شورای اسلامی",
"علی لاریجانی",
"وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی",
"تابناک",
"زبان آلمانی",
"جوانان هیتلری"
] | [
"آمریکاستیزی",
"نئونازیسم",
"نظریه‌های سیاسی"
] |
1,601 | اوا براون | 1 | 54 | 0 | [
"اوا بران"
] | false | 25 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام_شخص",
"Item2": "'''اوا براون'''"
},
{
"Item1": "نام_تصویر",
"Item2": "Bundesarchiv B 145 Bild-F051673-0059, Adolf Hitler und Eva Braun auf dem Berghof.jpg"
},
{
"Item1": "عرض_تصویر",
"Item2": "250px"
},
{
"Item1": "توضیح_تصویر",
"Item2": "اوا براون و هیتلر در ''برگهوف''"
},
{
"Item1": "نام دیگر",
"Item2": "'''اوا آنا پاولا براون'''"
},
{
"Item1": "همسر",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]]"
},
{
"Item1": "والدین",
"Item2": "'''فریدریش (فریتز) براون''''''فرانتسیکا (فانی) کرونبوگر'''"
},
{
"Item1": "تاریخ_تولد",
"Item2": "۶ فوریه ۱۹۱۲"
},
{
"Item1": "محل_تولد",
"Item2": "[[مونیخ]]"
},
{
"Item1": "محل_مرگ",
"Item2": "[[برلین]]"
},
{
"Item1": "imdb_id",
"Item2": "۰۱۰۵۷۵۱"
}
],
"Title": "زندگینامه"
} | اوا آنا پاولا براون (زاده ۶ فوریه ۱۹۱۲ - درگذشته ۳۰ آوریل ۱۹۴۵) معشوقه آدولف هیتلر بود که در آخرین روز زندگیشان باهم ازدواج نمودند و وی برای مدت یک روز، همسر هیتلر بود.
زندگینامه
اوا براون در مونیخ آلمان در خانواده‌ای باواریایی و از طبقه متوسط زاده شد. پدرش فریدریش (فریتز) براون و مادرش فرانتسیکا (فانی) کرونبوگر نام داشتند؛ وی دو خواهر به نامهای ایلزه و مارگارت داشت. زندگی سخت پنج نفره آنها پس از رسیدن ارثیه‌ای از طرف یکی از اقوام، به یک زندگی مرفه بدل گشت.
اوا براون در «انستیتوی زنان جوان کاتولیک» تحصیل نمود و در سال ۱۹۳۰، به عنوان یک فروشنده در فروشگاه هاینریش هوفمان عکاس ویژه آدولف هیتلر به کار مشغول شد و از همین طریق هیتلر را ملاقات کرد. وی از آن پس معشوقه هیتلر شد و در خانهای در مونیخ که هیتلر فراهم کرده بود گذران زندگی می‌کرد. در سال ۱۹۳۶ براون به ویلای شخصی هیتلر در برگهوف در ارتفاعات باواریا منتقل شد.
شواهدی مبنی بر اینکه روابط هیتلر و اوا براون، رابطه‌ای غیرمعمول بوده باشد، وجود ندارد. براون به شنا و اسکی کاملا آشنایی داشت اما علاقه جدی به این دو ورزش نداشت. هیتلر هرگز در انظار عمومی با او ظاهر نشد و دررفتن به برلین، اجازه همراهی به او نمی‌داد. براون در زندگی سیاسی هیتلر هیچ تاثیری نداشت.
در آوریل ۱۹۴۵ او بر خلاف خواست هیتلر به برلین رفت و برای ماندن تا هنگام مرگ، به او پیوست. هیتلر نیز در تصدیق وفاداری او، تصمیم به ازدواج با او گرفت و مراسمی برای ازدواج آنان در یک پناهگاه در ۲۹ آوریل برگزار شد. روز بعد به هنگام سقوط برلین و حکومت هیتلر، (تقریبا ۴۰ ساعت پس از ازدواج براون با رهبر نازی‌های آلمان) وی با مسموم کردن خود دست به خودکشی زد و هیتلر نیز برای خودکشی هم از سم و هم از شلیک گلوله استفاده کرد. جسد هیتلر و براون به خواست خود هیتلر سوزانده شد. | [
"آدولف هیتلر",
"مونیخ",
"برلین",
"آلمان",
"باواریا",
"هاینریش هوفمان",
"هیتلر",
"ورزش شنا",
"اسکی (ورزش)",
"سقوط برلین"
] | [
"آدولف هیتلر",
"افراد جنگ جهانی دوم اهل آلمان",
"اهالی پادشاهی بایرن",
"اهالی مونیخ",
"خودکشی با سیانور",
"خودکشی‌ها در آلمان",
"خودکشی‌های توام به‌دست نازیها",
"درگذشتگان ۱۹۴۵ (میلادی)",
"زادگان ۱۹۱۲ (میلادی)",
"زن‌های خودکشی‌کرده",
"نازیها",
"نجات‌یافتگان از تیراندازی",
"همسران صدراعظم‌های آلمان"
] |
1,603 | مردم بلوچ | 6 | 491 | 0 | [
"بلوچها",
"بلوچها",
"بلوچ",
"قوم بلوچ",
"بلوچ ها"
] | false | 192 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "group",
"Item2": "[[بلوچ]]"
},
{
"Item1": "pop",
"Item2": "حدود ۱۵میلیون"
},
{
"Item1": "pop1",
"Item2": "۶۹۰۰۰۰۰ (۲۰۱۳)"
},
{
"Item1": "pop2",
"Item2": "۱،۵۵۷،۰۰۰"
},
{
"Item1": "religions",
"Item2": "[[سنی]]([[حنفی]])"
},
{
"Item1": "pop3",
"Item2": "۳۰۰،۰۰۰ (۲۰۰۹)"
},
{
"Item1": "pop4",
"Item2": "۴۳۴،۰۰۰ (۲۰۰۹)"
},
{
"Item1": "pop5",
"Item2": "۲۰۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "pop6",
"Item2": "۱۰۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "pop7",
"Item2": "۳۰،۰۰۰"
},
{
"Item1": "langs",
"Item2": "[[بلوچی]]"
},
{
"Item1": "related",
"Item2": "[[فارس‌ها]]، [[شهنوازی‌ها]] [[براهویی‌ها]] و [[کردها]][[پشتون‌ها]]،[[هوت‌ها]]، [[سندی‌ها]]،"
}
],
"Title": "ethnic group"
} | مردم بلوچ یکی از اقوام ایرانی‌تبار ساکن در ایران، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان هستند. مردم بلوچ به زبان بلوچی سخن می‌گویند، که یکی از زبانهای شاخه شمال غربی زبانهای ایرانی است. بیشتر مردم بلوچ، مسلمان اهل سنت هستند.
بلوچستان در قدیم به دو قسمت «سرحد یک» شامل شهرستانهای خاش و میرجاوه و زاهدان و «مکران» شامل شهرستانهای ایرانشهر و چابهار و سراوان تشکیل شده بوده
برخی منابع جمعیت مردم بلوچ را بیش از ۱۵ میلیون تن برآورد کرده‌اند؛ که به‌طور تخمینی ۹ میلیون تن در پاکستان، ، ۴ میلیون تن در ایران، ۵۰۰،۰۰۰ نفر در افغانستان،
۱ میلیون تن در عمان، ۵۰۰۰۰۰نفر در امارات، و سایر آنان در هند، سوئد، تاجیکستان، ترکمنستان، زنگبار (تانزانیا) و دیگر کشورها زندگی می‌کنند.
همچنین برخی دیگر از منابع جمعیت مردم بلوچها را۴۰ میلیون تن تخمین زده‌اند.
پیشینه
نخستین ظهور بلوچان در آثار تاریخی در کتاب حدودالعالم و نیز در مقدسی با نام بلوص است. در شاهنامه ذکر مسکن این قوم در حدود شمال خراسان امروزی آمده‌است. در کتابهای جغرافیائی از این قوم (همراه با طایفه کوچ - یا قفص) در حدود کرمان یاد میشود. پس از آن بر اثر عوامل تاریخی این قوم به کناره‌های دریای عمان رسیده و در همانجا اقامت کردند.
در مورد قوم بلوچ بعضی از محققین معتقدند که آنها یکی از شاخ نسل آریا هستند که متعلق به ایران می‌باشند سرهنگ دیمز در نوشته خود The Baloch Race بلوچها را ایرانی النسل می‌داند.
در کتاب (ایتهنوگرافی آف افغانستان) دکتر بیلو لفظ بلوچ را از دو لفظ سانسکریتی «بل» و «اوچا» می‌داند که معنی آن (زورآور یا طاقتور) میباشد که به گذشت وقت تبدیل به بلوچ شده و بلوچها را به راجپوت‌ها منسلک میکند.
آقای سرایچ رالنسن(rawlinson)در کتاب خود بنام «پادشاهی قدیم» در مورد بلوچ این نظر را دارد. «لفظ بلوچ از بالوس یا بلوص ایجاد شده که لقب پادشاه بابل بوده». در مکران از زمان‌های قدیم سه قوم چادرنشین سکنی داشته‌اند یکی همان طایفه بلوچ است که تازیان به آنها «بلوص» گفته‌اند و هنوز در این ناحیه سکنی دارند و به همین جهت در زمان‌های اخیر مکران را بلوچستان نام گذاشتند.
یک نظریه وجود دارد وان این است که ریشه بلوچ از بل و بعل خدای اکدی و بابلی است و دستاویز اوهم شکل یونانی شده آن بلوس است که بسیار مانند عربی شده آن بلوص است. بل همان پهل فارسی است واوچ دراوستا از(uz)آمده و معنی بلند را دارد. پس بلوچ پهلوان برزو بلند و بلند را نامند شاید این نام را جتان که بسی پیش از بلوچان شاید درزمان ساسانیان یا ازآن هم پیشتر به مکران و کرمان و تا فارس و خوزستان راه یافته بودند به آنان داده‌اند و چون بابلوچان بالابلندتر و نیرومندتر از خود روبرو شدند و زبون آنان گشتند آنان را پهلوانان بالا بلند خواندند. علاوه براین ما به نام بلوچ هنگامی برمی‌خوریم که آنان را در همسایگی جتان و کوچان می‌یابیم. ساده‌ترین معنی بلوچ همان است که خودشان می‌گویند آن را سرهم شده دو واژه می‌دانند یکی «بر» به معنی بر، بیرون، دشت و دیگری «لچ» که معنی آن لخت وعوراست نه تنها این معنی با زندگی امروزین بلوچ درست می‌آید بلکه اگر تاریخ را بنگریم برای نخستین بار با نام بلوچ هنگامی برمی‌خوریم که آنان رادر سده چهارم هجری (نهم مسیحی) دردشت جنوبی کرمان دردامان کوهستان بشکرد می‌یابیم آنان دردشت بلوچ و مردمی دیگر در کوهستان کوچ هم آوردان یک دیگر بودند و تا سده‌ها کوچ و بلوچ به گفته بهار مترادف یکدیگر بودند تا آنکه سرکوبی‌های سلطان محمود ودیگران ازیک طرف و نبردهای پیاپی با بلوچان نام کوچ را ازمیان برداشت
واژه بلوچ و قدمت
درمنابع پیش ازاسلام نیبرگ از ذکر نام بلوچان (balocan ) در منابع دوره میانه خبر می‌دهد. هرتسفلد نام بلوچ را برگرفته از واژه مادی برازا-واچپا (BRAZA-VACHYA) به معنی فریاد بلند در پارسی باستان و موکلر آن را برگرفته از واژه گدروسیا) (GEDROSIA.بلیو ان رابرامده از به هم پیوستن دوواژه بالا اچاBALAECHA) (درزبان یونانی کهن می‌دانند
این واژه درمتون پس ازاسلام اغلب به صورت بلوچ بلوص و بلوس در اسناد تاریخی مشاهده میشود
محققان براین عقیده‌اند که بلوچها از مردم گدروزیا هستند و واژه بلوچ از بدروچ یا گدروچ مشتق شده‌است.ایالت گدروزیا از ساتراپ‌های امپراطوری هخامنشی بوده‌است که هم مرز با زرنگه باکتریش سعدیات پارتبه و کرمانیه بوده‌است و دیویدور سیسلی از مورخان مشهور رومی در سال 323 قبل از میلاد ان را جزو ایالت‌های شرقی شمرده است . و سرزمین انان را همین سرزمین مکیا مکا(مکران) یا بلوچستان امروزی به مرکزیت پورا (pohra) یا در زبان امروز پهره (نام باستانی ایرانشهر کنونی) دانسته‌اند.
نژاد
شواهد موجود و حوادث تاریخی نظریه عرب بودن این قوم را رد میکند همه انان اتفا ق نظر دارند که این قوم پیش از حمله اعراب در منطقه حضور داشته‌اند چه در زمان فتح کرمان هنگامی که تازیان به فرماندهی سهیل بن عددی به کرمان حمله کردند مردم کرمان از ساکنان قفس مدد گرفتند
در شاهنامه فردوسی آنها در نخستین ظهور مبارزانی هستند که (دوره کیانیان) به همراهی سپاه سیاوش برای نبرد با افراسیاب به توران حمله می‌کنند و نام ایشان اولین بار است که همراه دیگر اقوام ایرانی همچون قوم دیلم گیلان پارس پهلو و مبارزان دشت سروچ دیده میشود و پرچم ایشان هم نقش پلنگ دارد به دلیل همین ارتباط با نام گیلان برخی پژوهشگران از جملع لونگ ورث دامس و اسپونر بلوچ و کوچ رو ا جزو گیلان می‌شمارند که از نواحی ساحلی خزر به کرمان و سیستان و بلوچستان(مکران) امده‌اند و معتقدند این مهاجرت در زمان انوشیروان اغاز گشته است
هم از پهلو پارس و کوچ وبلوچ/زگیلان جنگی و دشت سروچ
موقعیت جغرافیایی مکران را هم میتوان در شاهنامه و متون کهن درجنوب شرقی و سواحل دریای زره (دریای مکران یا دریای عمان امروزی) مشخص کرد چنانکه فردوسی می‌فرماید:
از ایران بشد تا به توران و چین/گذر کرد از ان پس به مکران زمین
زمکران شد اراسته تازره/ میان‌ها ندید ایچرنج ازگره
اوژن اوین فرانسوی می‌گوید ساکنان سلسله جبال غربی و جنوبی کردها لرها و بلوچها نمونه‌هایی از نژاد خالص ایرانی هستند که کاملا دست نخورده مانده‌اند.کلنل دیمز از طریق علمی بررسی میکند ومی گوید جمجمه بلوچ از نوع پهن سران ایرانی است حال انکه عرب و هندی از نوع دراز سران است و اگر خصوصیات مغزی و جسمی بلوچ را درنظر بگیریم باید اورا نژاد ابرانی و ماندد سایر مردم فلات ایران بدانیم.
ابن حوقل می‌نویسد: دراین جبال هفت طایفه هستند و انان از نژاد وقبیله اکراد به شمار می‌ایند. و ابن خلکان به‌طور غیرمستقیم به کرد بودن ایشان اشاره دارد ومی گوید:معزالدوله در جنگ با اکراد در کرمان دست چپ خودرا ازدست داد . یاقوت می‌نویسد بلوص نام تیره‌ای مانند کردان هستند در سرزمینی گسترده میان فارس و کرمان که بلوچستان بدیشان شناخته میشود و مردمی سخت کوش ودر دامنه‌های کوههای قفص زندگی می‌کنند.قفص‌ها هم مردمی نیرومند هستند که به جز از بلوچ از هیچکس نمی‌هراسند. انصاری دمشقی می‌نویسد: دیگر از سرزمین‌های کرمتن کوههای هفت گانه قفص هستند.درکوههای بارز که یکی از ان هفت کوه است گروههای بی‌شماری از کردان در آنها جای گزیده‌اند.
کرد بودن اینان جای تردیدو تامل دارداما منتفی نیست و آثار وجود و حضور کردان در بخش شمالی دشت لوت تا سیستان نیز دلایلی دیگر بر اثبات این دعوی میباشد و بنابراین میتوان گفت که کوچان و بلوچان در حقیقت بازماندگان گروههای کردی هستند که طی سده‌های پیشین با حرکت خود از مناطق شمال و شمال غربی فلات ایران و با گذشتن از کوهها و دشت‌ها به جنوب شرقی فلات رسیده و مستقر شده‌اند
لرد کرزن برپایه برآیند پژوهش زبان شناسان زبان بلوچ هارازشاخه ایرانی زبانهای هندواروپایی دانسته که با زبان ایرانی میانه و پارتی خویشاوند است خویشاوندی بازبان‌های شمال باختری ایران می‌تواند راهی یافتن خاستگاه انان باشد
سفال گری توسط زنان بلوچ روستای کلپورگان بدون استفاده از چرخ و بسیار ابتدایی از هفت هزار سال پیس تاکنون ساخته شده و میشود ،پژوهشگران سفال‌های بلوچستان را مشابه به سفال‌های سومریان در زمان تمدن بین‌النهرین می‌دانند .
به نقل از عبدالله ناصری از فضلای معاصر ایران می‌نویسد: « زبان بلوچ تا حدودی زیادی به لهجه کردی شباهت دارد. زبان کردی برای بلوچها تا اندازه‌ی زیاد مفهوم است و بسیاری لغات کردی و بلوچی یکی است. شباهت زیاد زبان و لباس بلوچها و کردها که هردو قوم مانند پارت لباس می‌پوشند و… به خصوص شلوار کردها و بلوچها که عینا لباس پارتی است چنین تصوری را بوجود میاورد که مردم کرد و بلوچ هردو قوم واحدی بودند که به لحاظی از هم جدا شدند .
زبان
از دیگر راه‌های روشنگری درسابفه نژادی اقوام بررسی داده‌های زبانی معاصراست داده‌های زبانی بلوچی نو که باداده‌های زبانی دیگر مربوط به ادوار باستان میانه و نو مقایسه و مقابله شده‌اند
از انجا که زبان ایرانیان باستان زبان پهلوی ومشتمل بر زبان پارسی و زبان پارتی است. زبانشناسان زبان بلوچی را همچون تالشی گیلکی کردی و تاتی در دسته بندی پارتی قرار می‌دهند چرا که زبان بلوچی خویشاوندی نزدیک به کردی و گیلکی دارد.الفبای زبان بلوچی همان الفبا و حروف فارسی است و کلمات مورد استفاده حاوی حروف پ چ ژ گ فراوان و متفاوت با الفبای عربی، آنان را خود به خود از اعراب متمایز می‌کنند،. برخی کلمات رایج درآن مشابه و یا یکسان است. بعضا کلمات ان هم فارسی بوده و فقط در نخوه جمله بندی با فارسی متفاوت است . بدون دخالت کلمات انگلیسی و عربی تقریبا این زبان خالص و بدون تغییر مانده‌است.
برخی کلمات با حروف آخر در نمونه فارسی، به گ ختم می‌شودبه طورمثال:
زنده تبدیل به زندگ
مرده تبدیل به مردگ
ماهی تبدیل به ماهیگ
شاید بتوان گفت این موضوع بر میگردد به ریشه زبان بلوچی که برگرفته از زبان پهلوی میباشد . از انجا که زبان پهلوی با دگرگونی‌هایی به زبان فارسی نو (امروزی) تبدیل شده است ویکی از این دگرگونی‌ها حذف (گ) از برخی کلمات میباشد میتوان اینگونه بیان کرد زبان بلوچی خالص باقی مانده و برخلاف زبان فارسی امروز گ از برخی کلمات حذف نشده و خالص باقی مانده است .مثال‌های دیگر از دگرگونی زبان باستان به فارسی نو اما ثابت ماندن کلمات بلوچی به زبان باستان درزیر امده است :
۱-دگردیسی واک “ژ” به “ز” و “چ”. مانند سیچن
۲-افتادن واک “گ” و “ک” از پایان واژه‌ها.
۳-افتادن “الف” از آغاز شماری از واژه‌ها مثل اسپید
۴-دگردیسی واک “ژ” به “ج” در شماری از واژه‌ها. مانند هژده
ردیف
پارسی نو
زبان پهلوی باستان
بلوچی
1
سوزن
سیچن
سیچن
2
زن
جنین
جنین
3
باد
گوات
گوات
4
هجده
هژده
هژده
5
نشسته
نشستگ
نشتگ
6
آهو
آهوگ
آهوگ
7
سپید/ سفید
اسپید
اسپیت
8
دروغ
drog/droo دروگ
دروگ
9
خانه/اتاق
لوگ
لوگ
از منظر دیگر نیز میتوان تشابه زبان ایرانی کهن و ایرانی باستان با زبان بلوچی رابررسی کرد؛
1.از منظر واج‌شناسی
فارسی امروز
بلوچی امروز
ایرانی میانه غربی
ایرانی کهن
sab
sap
sab
xsap
ruz
ruec
ruz
raucah
baradar
brat
brad
bratar
pidar
pit
Pid/piaar
pitar
kard
kurt
kird
krta
damad
Damad/zamat
damad
zamatar
2. از منظر واژگانی
فارسی امروز
بلوچی امروز
ایرانی باستان
گوسفند
pas
pasva
دریا
zer
zrayah
تابستان
hamian
hamina
کوه
gar
garay
3.نمونه تشابه با کردی
فارسی امروز
بلوچی امروز
کردی
sab
sap
sab
ruz
ruec
ruz
baradar
brat
brad
pidar
pit
Pid/piaar
kard
kurt
kird
damad
Damad/zamat
damad
کردی
بلوچی
فارسی
mezin
مزن mazan
بزرگ
وش
وش
خوش/خوب
چم
چم/چژم
چشم
بان
بان
بام
بیت
بیت/بات
باد(بودن)
هیر
هیر
خیر
زانه
زانه
میدانی
چونه
چونه
چطوری
بانگ
بانگ
اذان
پاری
پاری
پارسال
هامین
هامین(خرماپزان)
تابستان
شونک
شونک
زیبا/ خوب موردپسند
مکسک
مکسک
مگس
سور sorr
سور/ سوهر
سرخ
حوشتر
حوشتر
شتر
ئه سپ
اسپ
اسب
مشک
مشک
موش
اوشت
اوشت
واستا(صبرکن)
ده س و دیم
دس و دیم
دست و صورت
پیراری
پیراری
پیرار سال
شوانه
شوانگ
چوپان
نندگ
نندگ
نشستن
هون
هون
خون
دز
دز
دزد
پیری
پیری
پریروز
به او رز
برز
بلند
جن،زن/مرد،مرد
شوو
شوهر
کاسگ
کاسگ
استکان
4.نمونه تشابه با گیلکی
بلوچی
سولاح
اسپ
همسه
هشتن
مشتن
میزکرتن
کوش
ایشتادن
ایساتن
تی
گیلکی
سولاخ
اسپ
هسه
هشتن
دیمیزئن میشتن
کوش
اشتئن
تی
فارسی
سوراخ
اسب
اکنون
اجازه دادن
ادرار کردن
کفش
ایستادن
تو
سرزمین
سرزمین مردم بلوچ، معروف به بلوچستان است که میان کشورهای پاکستان، ایران، و افغانستان و همجوار با دریای مکران تقسیم شده‌است. بیشتر مردم بلوچ در ایالت بلوچستان پاکستان، استان سیستان و بلوچستان ایران، و استانهای قندهار و نیمروز افغانستان زندگی می‌کنند. جمعیت زیادی از بلوچهای ایران نیز در استان سیستان و بلوچستان کرمان (نرماشیر، ریگان، فهرج، قلعه گنج، منوجان و کهنوج)، خراسان رضوی و خراسان جنوبی (نهبندان و سرخس)، هرمزگان (جاسک؛ سیریک و بشاگرد)، لارستان زندگی می‌کنند. همچنین بلوچها در کشورهای عربی (به ویژه عمان و امارات) و جنوب غربی پنجاب کراچی سکونت دارند. بعضی مهاجران بلوچ در جستجوی کار و کسب معاش در ده‌های ۴۰ و ۵۰ شمسی، به گرگان و حتی ترکمنستان و زنگبار (تانزانیا) هم رفته‌اند و در آن نواحی ساکن شده‌اند.
در یک دوره از تاریخ حکومت بلوچستان (ناحیه مکران) در دست سه گروه بود:
شیرانی و بارکزهی و میرلاشاری، مبارکی
حکومتهای ایرانشهر، بمپور، در دست اقوام بارکزایی ولاشاردر دست میرلاشاری، مبارکی و نیکشهر سعیدی، بلیده‌ای، فنوج و بنت و مسکوتان در دست شیرانی بوده‌است.
حکومت خاش و سرحد بلوچستان تا هشتاد سال پیش یعنی دوره محمد حسن خان کرد به دست خوانین ملوک الطوایفی کرد میربلوچ زهی و سهراب زهی اداره می‌شد و پس از حمله ژنرال ریجنالد ادوارد هری دایر به بلوچستان و تضعیف این سلسله عملا این زمامداری پایان یافت
قبل از حکومت سید خان شیرانی در بمپور حکومت بمپور به دست «ملک‌ها» بوده‌است که وی داماد آخرین حاکم ملک بوده و پس از فوت وی متصرفاتش را بهمراه تنها باجناقش مهراب خان بارکزیی تقسیم می‌نمایند و بمپور سهم شیرانی‌ها و پهره و ایرانشهر سهم بارکزایی‌ها میشود
حکومت بخش جنوب غربی بلوچستان ایران در دست خانهای سرباز بود که شامل قبیله‌های (بلیده‌ای - بارکزایی)و می‌باشند.
حکومت بخش شرق تنگه هرمز وغرب دریای مکران منطقه جاشک گیاوان زمین((سیریک)) میباشد در دستان قوم میر و طاهرزیی درگیاوان بوده‌است. از سرداران بنامی که تا زمان دوره پهلوی حاکم این خطه از ایران بوده‌اند میتوان به طاهرمحمد، پیردادطاهر، علی پیرداد، علی جلال، حسن یارمحمد سردار بزرگ شجاع و با غیرت گیاوان زمین که شجاعت آن زبان زد عام میباشد، دوست محمد کرمداد طاهرزیی میباشد.میر که اغلب در منطقه جاشک بودن حکام بزرگی مثل میرعبدالنبی،میر برکت،میرزا،میرکاووسی،میرحاجی وسرداران دلاوری مثل شاهوجگینی،حکومت میرها تا کلبا وفجیره که امروزه درکشور امارات قرار دارن بوده‌است.
کیانیان
بلوچستان در عهد باستان جزو سرزمنین دولت کیانی بود درزمان سلطنت کیخسرو قسمتی از سپاهیان این پادشاه را بلوچها تشکیل می‌دادند آنان سپاهیانی جنگاور و دلیر بودند که درمیدان نبرد هیچ گاه پشت به دشمن نمی‌کردند
فردوسی در شاهنامه به قوم بلوچ اشاره میکند و مردان آن قوم را در سپاه کیخسرو به شجاعت و مردانگی ستوده‌است
سپاهی زگردان کوچ و بلوچ/ سگالیده جنگ مانند قوچ
که کس در جهان پشت ایشان ندید/برهنه یک تنگشت ایشان ندید
نگه کرد کیخسرو از پشت پیل/ رده آن سپه را زده بر دو میل پسند
امدش وسخت آفرین/ بران بخت بیدارو فرخ زمین
در هنگام حمله لشکر اسکندر برای فتح بلوچستان به سرکردگی سردار لئن ناتوس پا به این سرزمین گذاشت آنچنان در برابر دلاوران بلوچ درمانده شد که سردار اسکند تاب نیاورد و لشکریانش تارومار شدند
مادها
سرزمین بلوچستان در دوره ماد یکی از ساتراپیپ‌های (والی نشین یا استان) شرقی آن دولت بوده‌است و به نام سرزمین پاریکانیان ازآن یاد شده‌است(1) ص 89
هخامنشیان
در سالهای 540-545 ایالات شرقی ایران از جمله بلوچستان بوسیله کوروش بزرگ فتح گردید. داریوش بزرگ درزمان حکومت خود برای جلوگیری از تمرکز قدرت در دست یک نفر کشور را به چندین استان یا والی نشین تقسیم نمود ماکا یا مکران (اسم قدیم بلوچستان) یکی از ان استان‌ها بود.ص 89
سلوکیان و اشکانیان
رومیان به بهانه حمایت از دولت مصر با سلوکیان وارد جنگ شدند و در سال 190 ق.م در ماگنزی واقع در آسیای صغیر سلوکیان را شکست سختی دادند در این زمان پارس و خوزستان متحد شدند و از دولت نرکزی جدا گردیدند بلوچستان هم به همراه سیستان و رخج جزو دولت باختر( پارت یا اشکانی) شد. ص95
ساسانیان
شاپور اول در کتیبه کعبه زرتشت که به سال 262 نقل گردیده‌است از حدود مرزهای ایرانشهر خود یاد کرده‌است:"من خدایگان ایرانشهر این شهرها را زیر فرمان دارم: پارس پارت خوزستان….. مرو هرات کرمان سکستان مکران(بلوچستان)، پاراوان………..و…..و…"ص 101
فرهنگ و هنر
چند ویژگی شاخص که قوم بلوچ را متمایز می‌سازند عبارتند از:
۱ میارچاری (پناهنده پذیری) پناه دادن مظلوم و محافظت تمام و کمال از او ۲ قول و قرار چنان به خوش قولی معروف هست که حاضر است سرش برود ولی قولش برقرار بماند ۳ مهمان نوازی یکی از مشهورترین ویژگی‌های این قوم آریایی هست ۴ حشر و مدد کمک و یاری همسایه و دوست و غریبه به بهترین نحو به‌طوری‌که همه اهالی منطقه جمع شده و به صورت مجانی برای کسی کاری انجام می‌دهند ۵ بجار
۶ چندء درصورت نیاز مادی کسی همه مردم جمع شده و برای او چیزهای نقدی و غیر نقدی جمع اوری می‌کنند ۷ بیر یا انتقام همیشه زبانزد خاص و عام بوده که هیچ وقت اجازه نمی‌دهند کسی به آنها ظلم روا بدارد و آنها انتقام خودرا نگیرند ۸ جن طلاق (نوعی قسم است که فرد برای اثبات ادعایی آن را یاد میکند) این نوع قسم انتهای خوش قولی را ثابت میکند که مرد برای اینکه ثابت کند که کاری را انجام می‌دهد یا اینکه آن کار را نمی‌کند قسم می‌خورد که در صورتی که خلافش واقع شود همسر ش را طلاق می‌دهد ۹ دیوان نشان از اتحاد دارد که همیشه مجالس هم فکری و اتحاد دارند۱۰ پتر ۱۱ پوشاک
سوزندوزی از جمله آثار فرهنگی و محصولات هنری زنان بلوچ است.
لباس بلوچی زنانه -مدل زی استین سوزن دوزی
لباس سنتی زنان بلوچ
یکی از پیراهن‌های فرح دیبا که در موزه پوشاک سلطنتی در موزه سعد آباد تهران در معرض نمایش عموم است محصول سوزن دوزی زیبای زنان بلوچ بر روی آن است.
اوج استفاده از هنرهای ایرانی در دهه‌های چهل و پنجاه رخ داد. در این راستا مهر منیر جهانبانی به واسطه آشنایی با سرزمین بلوچستان و هنر سوزندوزی آن، نقش بیشتری را ایفا کرد. او باعث آشنایی فرح دیبا با هنرسوزن دوزی بلوچ شد و بازدید وی از سیستان و بلوچستان را رقم زد. فرح علاقه زیادی به هنرهای دستی ایرانی داشت قبل از برگزاری جشنهای 2500 ساله پارچه‌ها و نخ‌های زیادی که در میان آنها گلابتون‌هایی از نوع زرین و سیمین نیز موجود بود، به سمت ایرندگان ( شهری که به واسطه برخی از دوخت‌های پرکار سوزندوزی بلوچ بسیار معروف شد) سرازیر شد و خانم جهانبانی آنها را بین استادان معروف سوزندوزی همچون مهتاب نوروزی و مهناز جمالزهی و …. تقسیم کرد تا بین شاگردان خود توزیع کنند و ماحصل آن تولید چند دست لباس فاخر برای تمام اعضای درجه یک خاندان پهلوی و هدایایی برای مهمانان جشنهای 2500 ساله همچون کراوات،کوسن دستمال سفره و ….. بود که به مجموعه رویال معروف شدند .
سوزن دوزی بلوچی-مدل پرکار
مهتاب نوروزی، زن فقید هنرمند بلوچ خیاط و سوزندوز و طراح لباس‌های زیبای دست دوز فرح بود.
دین و مذهب
آثار تاریخی به جای مانده همچون کوره مهرگان در سراوان بلوچستان، نشانه‌هایی از ایین زرتشت دربین مردم بلوچستان دیده میشود:
در ابادی داور پناه در شهرستان سراوان، تپه‌ای سنگی وجود دارد که مردم محلی از قدیم به آن کوه مهرگان می‌گویند و از اجداد خود نقل می‌کنند درروزهای معینی بالای این تپه اتش می‌افروختند و مراسم نیایش اهورامزدا به جای می‌اوردند
. بااین حال بعد از آمدن دین اسلام همه مردم بلوچ مسلمان با اکثریت مسلمانان سنی حنفی و اقلیت شیعه دوازده امامی بوده د و فرقه، مذهب و دین دیگری بین انان وجود ندارد. البته نمی‌توان منکر تلاشهای زیاد کشورهای عربی برای ترویج تفکرات وهابی و سلفی در مراکز دینی بلوچستان شد بااین حال مذهب سنی حنفی همچنان به عنوان مذهب رایج دربین مردم به صورت محکم پایدار مانده‌است.
تعداد کم و اقلیت بلوچهای شیعه ایرانی بیشتر در مناطق و توابع شهرستان ایرانشهر و نزدیک به کرمان ساکن هستند.
طوایفی که از سادات هستند هم در بین بلوچها وجود دارند. سادات سنی مذهب را طوایف سیدزاده، ساداتی، دهواری، حسینی، حسین بر در سراوان تشکیل می‌دهند. و چون معمولا در شناسنامه پیشوند سید یا سیده ذکر نمی‌شود اینطور رایج شده که اهل سنت سادات ندارند و این اشتباه هست.
خواجه مرشد از نوادگان امام موسی کاظم میباشد که در تصوف به طریقه نقشبندی منتسب بود ه است. این عارف بزرگوار در حدود ۲۵۰تا ۳۰۰سال گذشته می‌زیست. نوادگان خواجه مرشد راجمعی از طایفه دهواری و سیدزاده تشکیل می‌دهندکه در منطقه سکونت دارند.این مقبره یکی از زیارتگاه‌ها و مقبره‌های شهرستان سراوان میباشد. در شهر محمدی از توابع بخش مرکزی این شهرستان واقع است و به صورت گنبدی از خشت خام وگل ساخته شده‌است .
توصیف بلوچ در شاهنامه فردوسی
در شاهنامه نخستین بار در داستان سیاوش با نام این دوقوم مواجه می‌گردیم هنگامی که سیاوش به نبرد با افراسیاب اقدام میکند
گزین کرد از آن نامدارت سوار /دلیران جنگی ده و دو هزار
هم از پهلو پارس و کوچ وبلوچ/زگیلان جنگی و دشت سروچ
دومین بار آنها مبارزانی هستند که (دوره کیانیان) به همراهی سپاه سیاوش برای نبرد با افراسیاب به توران حمله می‌کنند و پرچم ایشان هم نقش پلنگ دارد
(در داستان کیخسرو و در توصیف سپاه اشکش هنگام عرض سپاه در مقابل کیخسرو و آمادگی برای نبرد با افراسیاب جهت ستاندن کین سیاوش:
پس گستهم اشکش تیز گوش /که بازور و دل بود و با مغز وهوش
سپاهش زگردان کوچ وبلوچ /سگالیده جنگ وبرآورده خوج
کسی درجهان پشت ایشان ندید/برهنه یک انگشت ایشان ندید
درفشی برآورده پیکر پلنگ /همی از درفشش بیارید جنگ
در این بیت‌ها درفش اشکش فرمانده کوچ وبلوچ نقش پلنگ دارد که هم مبین دلاوری و شجاعت در جنگ این فرمانده و سپاهیان تحت فرمانش است هم معرف ناحیه سکونت ایشان که پلنگ از حیوانات بومی آن سرزمین است.
نام اشکش هم به احتمال بسیارقوی اشک است که تغییر یافته ارشک از نامهای پارتی و اشکانی است از قراین و اشارات شاهنامه مشخص میشود که اشکش خود از پهلوانان سرزمین‌های جنوب شرق ایران-مکران-تیس بوده‌است زیرا در نبرد مکران نیز اشکش با کیخسرو بود و دلاوری‌ها کرد چون کیخسرو آهنگ دریای زره کرد اشکش را فرمانراوی مکران ساخت وخود برفت و چون از گنگ بازآمد اشکش اورا پذیرا شد و همه تیس(تیز) و مکران راآذین بست و شاه را هدیه‌های فراوان برد .
چو آگاه شد اشکش آمد براه/ ابا لشکری ساخته پیش شاه
همه تیز و مکران بیاراستنند/زهرجای رامشگران خواستند
برفتند با هدیه و با نثار/ بنزدیک پیروزگر شهریار
زاشکش پذیرفت آنچ دید/ وز آن نامدران یکی برگزید
وراکرد مهرت به مکران زمین/بسی خلعتش داد و کرد آفرین
دردوران تاریخی شاهنامه تا روزگار انوشیروان تقریبا از وجود این قوم بی‌خبریم تا این که در این دوره کسری انوشیروان پس از آرام کردن و تسخیر هند و تنبیه آلانان در راه می‌شنود که گیل و دیلم و بلوچ سر به شورش برداشته و سرکشی و طغیان آغاز کرده‌اند.
به راه اندر آگاهی آمد به شاه /که گشت از بلوچی جهانی سیاه
زگیلان تباهی فرون است از این /زنفرین پراگنده شد آفرین
انوشیروان به سران سپاه می‌گوید الانان و هند را که بیگانه‌اند آرام ساختیم چگونه است که نمی‌توانیم سرزمین بلوچ و
گیلان را که از ایرانشهر ند سرکوب و آرام سازیم . تلاش انوشیروان برای حمله به بلوچها نزدیکانش او را از این کار منع کرده و شکست اردشیر ساسانی در پیکار با بلوچها را به وی یاد آور شدند :
ز کار بلوچ ارجمند اردشیر /بکوشید با کاردانان پیر
نبد سودمند به افسون و رنگ/ نه از بند و ز رنج و پیکار و جنگ
خسرو انوشیروان از این سخنان خشمگین شد و سرانجام انوشیروان مصمم به حمله به سرزمین و قوم کوچ و بلوچ میشود.و با لشکری انبوه بر گرد مسکن بلوچان جمع آمد و منادی داد که همه زن و مرد و کودک و پیر بلوچها را از لب تیغ بگزرانید
چو آمد به نزدیکان مرز و کوه /بگردید گرداندرش و زکوه و دشت
که از کوچگه هرکه یایید خرد / واگر تیغ دارند مردان گرد
سراسر به شمشیر بگذاشتند/ ستم کردن وزرنج برداشتنند
بود ایمن از رنج شاه جهان/ بلوچی نماند آشکار و نهان
در این حمله گیل و دیلم تسلیم شدند و با دادن دویست تن گروگان وباج و خراج شاه از سر تقصیرشان گذشت اما بلوچ به واسطه پایداری در مقابل خواسته‌های انوشیروان تارومار وبی سامان شدند
درهمین روزگار انوشیروان پس از سرکوبی و خشونت دوباره قوم بلوچ را همراه گیل و دیلم مشاهده می‌کنیم که شاه از ایشان دلجویی میکند تا آنها پیمان به همکاری می‌بندند
یکی بارگه ساخت روزی به دشت/زگر سواران هوا تیر گشت
همه مرزبانان زرین کمر/ بلوچی و گیلی به زرین سپر
سراسر بدان بارگاه آمدند / پرستنده نزدیک شاه آمدند
و در وقایع بعد هم در امادگی رزمی و اطاعت از کسری انوشیروان در سرحدات روم دیده می‌شوند
سپاهی بیامد زهرکشوری /زگیلان و زدیلمان لشکری
زکوه بلوچ و زدشت سروچ /گرازان برفتند گردان کوچ
همه پاک با هدیه و با نثار/به پیش سراپرده شهریار
نکته مهم این است که اغلب سرکشی‌ها و جنگ‌های بلوچ با گیل ودیلم همراه است که خود بیانگر نامشخص بودن محل سکونت وموضع جفرافیای این اقوام است و برخی پژوهشگران به همین سبب اعتقاد دارند که احتمالا مسکن و خاستگاه اولیه قوم بلوچ در سواحل جنوبی و غربی دریای خزر بوده‌است که درروزگار تاریخی به جنوب شرقی ایران مهاجرت کرده یا کوچ داده شده‌اند این محققان با توجه به واژه‌ها اصطلاحات اداب و ایین‌ها و حتی ضرب المثل‌های مشترک ازدیدگاخ مردم‌شناسی هم براین نکته صحه گذارده‌اند.
البته موقعیت جغرافیایی مکران را هم میتوان در شاهنامه و متون کهن درجنوب شرقی و سواحل دریای زره (دریای مکران یا دریای عمان امروزی) مشخص کرد چنانکه فردوسی می‌فرماید
از ایران بشد تا به توران و چین/گذر کرد از ان پس به مکران زمین
زمکران شد اراسته تازره/ میان‌ها ندید ایچرنج ازگره
در شاهنامه از جمله ویژگی‌های قوم بلوچ که همراه کوچ امده است روحیه آمادگی برای دفاع به موقع از مرزهای جغرافیایی و فرهنگی و تمامیت ارضی ایران است همچنین مقاومت وسرسختی در مقابل خشونت و بی‌عدالتی قدرت مرکزی. درحالی که همین مردم زمانی که از حکومتها روی خوش می‌دیدند ودروفاداری و سامان دادن به سرزمین و فداکاری که از وطن سخت می‌کوشیدند
کاربرد قوم بلوچ همواره باقوم کوچ است که با تامل در کیفیت کاربرد ان روشن می‌گرددکه معمولا بلوچ به صورت مجاز توسعه‌ای بر هردوقوم اطلاق میشود وانجا که میان کوچ و بلوچ قایل به تفکیک شده‌است منظور از کوچ را همچون دیگر متون کهن اقوام کوه نشین و بلوچ را صحرا نشین می‌داند.از جمله ویژگی‌های برجسته قوم کوچ وبلوچ در شاهنامه همواره مسلح و تمام پوشیده بودن(اشاره به پارسایی) غیرتمندی نسبت به سرزمین و اب و خاگ و حفظ سرحدات دربرابر تجاوز بیگانگان است
مبارزه مردم بلوچ با استعمارگران انگلیسی
پس از اینکه بریتانیا در جهت منافع خویش اقدام به تعیین حدود و تجزیه بلوچستان کرد، اراضی وسیعی را که متعلق به قبایل قدرتمند منطقه بود، در مناطقی از خاک ایران جدا کرد که علاوه بر اینکه ضربه‌های شدیدی به اقتصاد آنان وارد شد، بسیاری از تیره‌های قبایل فوق در دو سوی مرز قرار گرفتند و با خط ترسیمی گلداسمید برای همیشه از همدیگر جدا ماندند بنابراین نوعی خصومت شدید نسبت به انگلیسی‌ها در منطقه ایجاد شد(طی قرارداد گلداسمیت و خطوط مرزی مشخص شده توسط اقای گلداسمیت قسمتی از بلوچستان از ایران جدا شد) .بعد ازآن بریتانیا سعی داشت با نفوذ بیشتر بلوچستان را تصرف کند که با مقاومت سرداران قبایل بلوچ مواجه شد ودرنهایت سپاهیان انگلیس در درهای نزدیک خاش و ارتفاعات تفتان تارومار شدند .
در نخستین روز اکتبر سال ۱۸۷۷ ژنرال ریجنالد ادوارد هری دایر به بهانه همکاری سرداران بلوچ با قوای آلمانی به بلوچستان حمله کرد. هنگامی که کمپانی هند شرقی بر هند و پاکستان امروزی مستولی شد و منطقه کلات و بلوچستان پاکستان به تصرف انگلیسی‌ها درآمد، عده‌ای از سران بلوچ برای اهداف شوم و استعماری انگلیس مانع‌تراشی می‌کردند. آنها با حمله به کاروان انگلیسی‌ها مانع حضور انگلیس در سرحد بلوچستان شده بودند. در این زمان انگلیس به فکر کشیدن خط آهن به بلوچستان ایران بود. مهمترین سرداران بلوچ که با انگلیسی‌ها جنگیدند سردار جمعه خان اسماعیل زهی، سردار خلیل خان گمشادزهی در منطقه گشت و سردار جنیدخان یار احمد زهی بودند. جنگ‌های این سرداران بلوچ با قوای انگلیس منجر به کشته شدن بسیاری از نیروهای انگلیسی شد در نبردی که بین نیروهای جمعه خان با انگلیس در شمال زاهدان کنونی روی داد بیش از ۷۰ انگلیسی کشته شدند. در نبرد دره نالک در نزدیکی روستای سنگان نیز بیش از ۳۳۰ انگلیسی به قتل رسیدند. با این حال هری دایر ۵ سال در بلوچستان ماند سپس به هندوستان رفت و ۶ سال بعد در سن ۷۴ سالگی در بریستول انگلستان در گذشت. وی ماجرای جدال خود با بلوچها را در کتابی به نام «مهاجمان سرحد» که درسال ۱۹۲۱ درلندن انتشار پیدا کرد به چاپ رساند. این کتاب را دکتر حمید احمدی به فارسی ترجمه کرده‌است.
تاثیرگذاری فرهنگ بلوچستان و ایران برکشورهای همسایه
به دلیل همجوار بودن بلوچستان با کشورهای پاکستان و هند و افغانستان و اینکه بخش‌هایی از پاکستان (ایالت بلوچستان)و. افغانستان(نیمرزو) در روزگار قدیم متعلق به بلوچستان ایران بوده‌است فرهنگ و اداب و رسوم بلوچستان تاثیر زیادی بر این سه کشور و کشورهای دیگر گذاشته است. از همان زمان که اشرف افغان قصد گریختن به افغانستان داشت و بدست یکی از سرداران بلوچ در کوههای تفتان کشته شد سپس نادر شاه حکومت را بدست گرفت و برای حمله به هند از بلوچها کمک طلبید و سپاه عظیمی از بلوچها و سواران بلوچ تشکیل داد که منجر به فتح هند گشت و همین موجب تاثیر فرهنگ بلوچستان بر هند بود.در گویشهای هندی و افغانی از واگان بلوچی و ترکیبهای وصفی بلوچی استفاده میشود و فرهنگ هند و پاکستان نزدیک به فرهنگ بلوچستان است. لباس مردان انجا هم برگرفته از توسعه و گستره زیاد بلوچستان در ان مناطق بعداز فتح آنها توسط نادرشاه است.
لباس مردان بلوچ و لباس محلی مردان خراسان لباس پارتی بوده و شباهت زیادی دارد. لباسی عموما با شلوار گشاد و بسیار پرچین و پیراهنی تا بالای زانو همراه با جلیقه عموما مشکی و دستاری پیچیده بر سر که این لباس به لباس پارتی معروف است .به دلیل سیطره امپراطوری پارت که خاستگاه ان شرق ایران بود، گستره پوشش این لباس تا بخش‌هایی از هند نیز کشیده شد.
انچه که پوشش امروزه مردان افغان است همین لباس پارتی بوده که تا به الان پایدار مانده‌است. هرچند نمی‌توان نادیده گرفت کشورهای افغانستان و پاکستان خود کشورهای مصنوعی هستند که بخشهای زیادی از ان جزو ایالت‌های ایران بوده‌اند. استعمار بخشهای از ایران را جدا و به کشورهای جدید مثل افغانستان پاکستان مرزبندی کرده‌است. شاید بتوان گفت دلیل تشایه فرهنگ و اداب رسوم جز این نمی‌تواند باشد.
بلوچستان
زبان بلوچی
بلوچستان پاکستان
استان سیستان و بلوچستان
قطعه بلوچ یک اثر موسیقی
12www.estoun.info/NewsDetail.aspx?itemid=۱۲
الفنباین، یوزف، بلوچی در راهنمای زبانهای ایرانی، جلد دوم، زبانهای ایرانی نو، ویراستار اشمیت رودیگر، تهران: انتشارات ققنوس، ۱۳۸۲–۱۳۸۳، ص۵۷۷. | [
"بلوچ",
"اطلاعات‌نامه جهان",
"سنی",
"حنفی",
"زبان بلوچی",
"فارسی‌زبانان",
"شهنوازی‌ها",
"براهویی (طایفه)",
"مردم کرد",
"پشتون‌ها",
"هوت ها",
"سندی‌ها",
"مردمان ایرانی‌تبار",
"ایران",
"پاکستان",
"افغانستان",
"ترکمنستان",
"زبانهای ایرانی",
"مسلمان",
"اهل سنت",
"سرحد (بلوچستان)",
"خاش",
"میرجاوه",
"زاهدان",
"مکران",
"شهرستان ایرانشهر",
"چابهار",
"25 Oktober",
"2009",
"عمان",
"امارات",
"۷ ژوئن",
"۲۰۰۶",
"حدودالعالم",
"مقدسی",
"شاهنامه",
"قوم",
"خراسان",
"کرمان",
"دریای عمان",
"بلوچستان",
"بلوچستان پاکستان",
"استان سیستان و بلوچستان",
"ولایت قندهار",
"ولایت نیمروز",
"سیستان و بلوچستان",
"استان کرمان",
"خراسان رضوی",
"خراسان جنوبی",
"نهبندان",
"سرخس",
"هرمزگان",
"جاسک",
"سیریک",
"بشاگرد",
"لارستان",
"پنجاب",
"کراچی",
"گرگان",
"زنگبار",
"تانزانیا",
"شیرانی",
"بارکزهی",
"میرلاشاری، مبارکی",
"بمپور",
"بارکزایی (طایفه)",
"لاشار",
"نیکشهر",
"بلیده‌ای",
"فنوج و بنت و مسکوتان",
"سرباز",
"سوزندوزی",
"فرح دیبا",
"موزه سعد آباد تهران",
"امام موسی کاظم",
"قطعه بلوچ"
] | [
"استان سیستان و بلوچستان",
"اقوام خاورمیانه",
"اقوام در افغانستان",
"اقوام در ایران",
"اقوام در پاکستان",
"بلوچستان پاکستان",
"بلوچها",
"گروههای اجتماعی ایالت بلوچستان پاکستان",
"گروههای اجتماعی خیبر پختونخوا",
"گروههای قومی جداشده توسط مرزهای بین‌المللی",
"مردمان ایرانی‌تبار",
"ولایت نیمروز",
"جامعه بلوچ",
"اقوام در عمان"
] |
1,604 | سازمان بین‌المللی شهاب | 3 | 15 | 0 | [
"سازمان بین المللی شهاب",
"سازمان بين المللي شهاب"
] | false | 2 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | سازمان بین‌المللی شهاب (International Meteor Organization) سازمانی است که در آن صدها اخترشناس آماتور و حرفه‌ای روی بارشهای شهابی و پدیده‌های مربوط به آن کار می‌کنند.
این سازمان هر ساله از سراسر دنیا گزارشهای رصدگران شهاب را برای بارشهای مختلف دریافت می‌کنند. این سازمان با دریافت گزارشها از رصدگران پراکنده در مناطق مختلف، در زمینه بارشهای شهابی و ویژگی‌های آنها، کارهای پژوهشی انجام می‌دهد.
تهیه و آماده‌سازی جدولها و فرمهای استاندارد برای ثبت بارش شهابی و پدیده‌هایی مانند آذرگوی‌ها و شهابواره‌ها، جدول داده‌های رصدی مربوط به بارشهای گوناگون و ارائه راهکارهای گوناگون رصدی و طرح پروژه‌های متنوع از کارهایی است که توسط این سازمان انجام شده‌است.
وبگاه سازمان بین‌المللی شهاب | [
"اخترشناس آماتور",
"بارش شهابی",
"رصدگر",
"استاندارد",
"آذرگوی",
"شهابواره"
] | [
"انجمن‌های علمی",
"سازمان‌های اخترشناسی",
"سازمان‌های بلژیک",
"سیاره‌شناسی"
] |
1,608 | گوگوش | 1 | 297 | 0 | [
"فائقه آتشین",
"فایقه آتشین",
"قوقوش",
"فائقه آتشين",
"فائقه اتشین",
"فايقه آتشين",
"فایقه اتشین",
"فائقه اتشين",
"فايقه اتشين"
] | false | 166 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "گوگوش"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Googoosh Malaysia 2009.jpg"
},
{
"Item1": "توضیح تصویر",
"Item2": "گوگوش در [[مالزی]] در سال ۲۰۰۹"
},
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "فائقه آتشین"
},
{
"Item1": "زمینه فعالیت",
"Item2": "[[خوانندگی]]، [[سینما]]"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "ایرانی"
},
{
"Item1": "تاریخ تولد",
"Item2": "۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ ()"
},
{
"Item1": "محل تولد",
"Item2": "[[تهران]]، [[ایران]]"
},
{
"Item1": "والدین",
"Item2": "[[صابر آتشین]]، نسرین"
},
{
"Item1": "محل زندگی",
"Item2": "[[تهران]]، [[لس آنجلس]]"
},
{
"Item1": "نام دیگر",
"Item2": "گوگوش"
},
{
"Item1": "پیشه",
"Item2": "[[خواننده]]، [[هنرپیشه]]"
},
{
"Item1": "سالهای فعالیت",
"Item2": "۱۳۳۸–۱۳۵۷۱۳۷۹–اکنون"
},
{
"Item1": "همسر",
"Item2": "محمود قربانی (۱۳۴۶–۱۳۵۱)[[بهروز وثوقی]] (۱۳۵۴–۱۳۵۵)همایون مصداقی(۱۳۵۶–۱۳۶۸)[[مسعود کیمیایی]] (۱۳۷۶–۱۳۸۲)"
},
{
"Item1": "فرزندان",
"Item2": "کامبیز قربانی"
},
{
"Item1": "imdb_id",
"Item2": "۰۳۲۹۵۹۸"
},
{
"Item1": "soure_id",
"Item2": "۱۳۸۲۰۵۱۸۰۱۰۸"
}
],
"Title": "بازیگر"
} | فائقه آتشین با نام هنری گوگوش (زاده ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ خورشیدی در تهران) خواننده و هنرپیشه مشهور ایرانی است. او از محبوب‌ترین خوانندگان تاریخ موسیقی ایران به‌شمار می‌رود و در کشورهای آسیای میانه و خاورمیانه دوستداران بسیاری دارد.
در سالهای دهه هفتاد میلادی و پیش از انقلاب ایران او را «شاه‌ماهی موسیقی ایران» می‌نامیدند. این لقب بعد از بازگشت او به آمریکا دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و در تبلیغات رادیو تلویزیونی تور بازگشت از این نام بسیار استفاده شد.
زندگینامه
صابر درطی دهه ۵۰ میلادی.
گوگوش در سن ۴ سالگی، همراه با مادرش «نسرین آتشین».
فائقه آتشین در تهران زاده شد. خانواده وی اصالتا از آذربایجانی‌هایی بودند که از آذربایجان شوروی به ایران مهاجرت کرده‌بودند. پدر گوگوش از اهالی شهر سراب بود، پدر و مادر گوگوش هنگامی که وی ۲ سال داشت از یکدیگر جدا شدند.
نامگذاری
گوگوش نامی ارمنی برای پسران است. در کودکی دایه ارمنی‌اش او را با این نام صدا می‌کرد و بعدها این نام را به عنوان نام هنری‌اش برگزید. اما عده‌ای می‌گویند این نام را از پسر همسایه ارمنی خود گرفته‌است؛ البته عشق کودکی وی نیز در این امر بی‌تاثیر نبوده‌است. اما آن طور که گوگوش در مصاحبه مفصل خود با خانم هما احسان توضیح داده، این اسم را پدرش برای وی انتخاب کرده، اما اداره ثبت احوال به علت عجیب بودن این اسم از ثبت آن در شناسنامه نوزاد خودداری میکند و از پدر وی می‌خواهد که یک اسم ایرانی یا عربی برای وی انتخاب نماید که در نهایت پدر وی نام فائقه را برای نوزاد برمی‌گزیند. اما در خانه و به‌طور کلی مکان‌های غیررسمی از همان کودکی وی را گوگوش صدا می‌زنند.
تجربه هنری
او از همان کودکی به همراه پدرش که یک شومن بود، خوانندگی و بازی در فیلم را آغاز نمود و نخستین تجربه هنرپیشگی او در سن هفت سالگی بود. گوگوش بعدها در فیلم‌هایی چون «پرتگاه مخوف» (۱۹۶۳ میلادی)، «شیطون بلا» (۱۹۶۵) و «پنجره» (۱۹۷۰) ظاهر شد. ترانه‌های او که توسط آهنگ‌سازانی چون واروژان و حسن شماعی‌زاده نوشته‌شده و شعرهای شهیار قنبری در آن به کار رفته بود، برای او موفقیت بزرگی پدیدآورد. تا حدی که سایر خوانندگان پاپ زن ایرانی به تقلید از سبک او پرداختند. سبک او در دهه هفتاد میلادی، در اوج شهرتش به عنوان خواننده و هنرپیشه، الگوی زنان ایرانی واقع شد که به‌جز گوش سپردن به ترانه‌های او، از سبک پوشیدن جامه، مینی‌ژوپ و مدل موی کوتاه او معروف به مدل گوگوشی تقلید می‌نمودند؛ و در حال حاضر نیز اکثر مدل‌های قدیمی به نام وی ثبت شده‌است.
آهنگ هجرت با شعر شهیار قنبری و با آهنگسازی و تنظیم ناصر چشم آذر که قرار بود، حسین اهنیان مقدم ملقب به افشین مقدم این ترانه را اجرا کند اما به دلیل تصادف فوت میکند، و گوگوش این ترانه را اجرا میکند. به گفته عده‌ای از موسیقی دانان این آهنگ یکی از شاهکارهای موسیقی ایرانیست.
گوگوش از جمله هنرمندانی بود که به جشن تولد ولیعهد، رضا پهلوی دعوت شد و در آن جشن، اجرای برنامه زنده داشت. همچنین وی در سال ۱۹۷۶ در جریان جنگ ظفار به عمان رفت و برای سربازان ایرانی برنامه اجرا کرد.
پس از انقلاب
او پس از انقلاب به دادگاه‌های انقلاب اسلامی احضار شد. با وقوع انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ و برپایی نظام جمهوری اسلامی، موسیقی پاپ و آوازخوانی زنان در محافل عمومی ممنوع اعلام شد. با وجود آنکه اکثر هنرمندان ایرانی، مهاجرت از ایران را انتخاب کردند؛ گوگوش که به هنگام وقوع انقلاب در ایالات متحده به سر می‌برد، به ایران بازگشت؛ و گوشه‌گیری در پیش گرفت.
با وجود حاکمیت نظام اسلامی بر ایران، ترانه‌ها و موزیک ویدیوهای گوگوش به وفور و سهولت در ایران یافت می‌شد و گوگوش همچنان طرفداران بیشتری را جذب می‌کرد. با انتخاب محمد خاتمی به عنوان رئیس‌جمهور ایران در سال ۱۳۷۶ بسیاری از محدودیتهای پیشین برداشته شد. به برخی از زنان (گوگوش میان آنان نبود) اجازه داده شد تا در محافلی که همه حضار، زن باشند به اجرای برنامه بپردازند. اگرچه پخش و توزیع موسیقی پاپ همچنان ممنوع بود، ولی مالکیت آن مشکلی نداشت.
شروع دوباره
گوگوش بعد از بیست و یک سال سکوت و گوشه‌گیری در ایران، در سال ۱۳۷۹ موفق به کسب گذرنامه شد و با خروج از ایران فعالیت هنری خود را با ارائه آلبوم زرتشت که بخشی از آن در ایران به صورت مخفیانه ضبط و در کانادا تکمیل و پخش شده بود، از سرگرفت و به انجام سری کنسرت‌های بازگشت پرداخت که با استقبال بی‌نظیر ایرانیان و فارسی‌زبانان خارج از ایران مواجه شد.
وی در سال ۱۳۸۳ آلبوم آخرین خبر و در سال ۱۳۸۵ آلبوم مانیفست را منتشر کرد که مورد استقبال شدید دوستداران وی قرار گرفت. او بعد از ۲ سال سکوت مجدد، تور سال ۲۰۰۵ آمریکا را آغاز کرد که اولین کنسرت آن در تاریخ ۱۷ سپتامبر در فروم لس‌آنجلس اجرا شد.
کنسرت‌های دبی
گوگوش تقریبا هر سال در شهر دبی، امارات کنسرت برگزار میکند. قیمت بلیط کنسرت‌های او از ۳۵۰ تا ۲،۰۰۰ درهم (از ۹۵ تا ۵۴۰ هزار تومان) است که باعث شده که کنسرت‌هایش از گران‌ترین کنسرت‌های اجرا شده در دبی به حساب آید. هواداران بسیاری از ایران و کشورهای فارسی‌زبان دیگر، تنها بخاطر دیدن اجرای زنده گوگوش به دبی سفر می‌کنند.
تعداد تماشاچیان برخی از کنسرت‌های او در دبی، بیش ۱۲ هزار نفر بوده‌است.
گوگوش همچنین در آخرین قسمت برنامه تلویزیونی آکادمی موسیقی گوگوش ۱۳۹۰، به اجرای ترانه «یه حرفایی» همراه با حاضرین پرداخت.
اطلاعات کلی
دختر صابر آتشین (بازیگر)
۱۳۴۶ تا ۱۳۵۱ - همسر سابق محمود قربانی (صاحب هتل کاباره میامی و پدر کامبیز)
۱۳۵۴ تا ۱۳۵۵ - همسر سابق بهروز وثوقی (بازیگر)
۱۳۵۶ تا ۱۳۶۸ - همسر سابق همایون مصداقی (بیزنس بیمه)
۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲ - همسر سابق مسعود کیمیایی (کارگردان)
مادر کامبیز قربانی
۱۳۳۴ - آغاز فعالیت هنری با عملیات آکروباسی
۱۳۳۸ - ادامه فعالیت هنری با خوانندگی
۱۳۳۹ - شروع فعالیت در سینما با بازی در فیلم بیم و امید
۱۳۷۹ - شروع مجدد خوانندگی پس از وقفه‌ای طولانی در (کانادا)
ترانه‌شناسی
پوستر فیلم بی‌تا با تصویری از گوگوش
آلبوم‌های قبل انقلاب
مسبب (همراه با داریوش)
نیمه گمشده من
فصل تازه
همسفر
جاده
مرداب
کویر
کوه
اگه بمونی، اگه نمونی
پل
ستاره آی ستاره
من و گنجشکای خونه
لحظه بیداری
در امتداد شب
دو ماهی
دو پنجره
شناسنامه ۱
شناسنامه ۲
بعد از انقلاب:
زرتشت
۱۳۸۵ - مانیفست
۱۳۸۷ - شب سپید
۱۳۸۹ - حجم سبز (همکاری با اردلان سرفراز و فرید زولاند)
۱۳۹۱ - اعجاز
تک‌آهنگ نوستالژی (اجرای مشترک با ابی)
۱۳۹۴ - عکس خصوصی
فیلم‌شناسی
گوگوش و سعید کنگرانی در نمایی از فیلم در امتداد شب ۱۳۵۶
گوگوش در ۹ سالگی، صحنه‌ای از فیلم فرشته فراری از اولین فیلمهای گوگوش
گوگوش در پشت صحنه‌ای از فیلم ممل آمریکایی
۱۳۵۶ - در امتداد شب کارگردان: پرویز صیاد. دیگر بازیگران: سعید کنگرانی - محبوبه بیات، ناصر ممدوح، جهانگیر فروهر
۱۳۵۵ - نازنین کارگردان: علیرضا داوودنژاد دیگر بازیگران: چنگیز وثوقی، رضا کرم رضایی
۱۳۵۵ - ماه عسل دیگر بازیگران: جمشید مشایخی، بهروز وثوقی، حمیده خیرابادی، رضا کرم رضایی
۱۳۵۴ - همسفر دیگر بازیگران: بهروز وثوقی، حمیده خیرابادی، رضا کرم رضایی
۱۳۵۴ - شب غریبان دیگر بازیگران: شهرام شب‌پره، آرمان، جلال
۱۳۵۳ - ممل آمریکایی دیگر بازیگران: بهروز وثوقی، حمیده خیرآبادی
۱۳۵۱ - بی‌تا کارگردان: هژیر داریوش دیگر بازیگران: عزت‌الله انتظامی، پروانه معصومی
۱۳۵۰ - احساس داغ دیگر بازیگران: ایرج رستمی، اسدالله یکتا
۱۳۵۰ - قصاص دیگر بازیگران: ملک مطیعی، پوری بنایی، فیروزه
۱۳۵۰ - آسمون بی‌ستاره دیگر بازیگران: منوچهر وثوق، جمشید مشایخی، صابر آتشین، سپهرنیا
۱۳۴۹ - پنجره دیگر بازیگران: بهروز وثوقی، توران، جهانگیر فروهر
۱۳۴۹ - جنجال عروسی دیگر بازیگران: رئوفی، مرتضی احمدی، گیتی فروهر
۱۳۴۹ - طلوع دیگر بازیگران: جمشید مشایخی، فخری خوروش
۱۳۴۸ - گناه زیبایی دیگر بازیگران: علی آزاد، اسدالله یکتا، لیلا فروهر
۱۳۴۷ - شب فرشتگان دیگر بازیگران: کتایون، گیل، نادره، صابر آتشین
۱۳۴۷ - سه دیوانه دیگر بازیگران: سپهرنیا، رئوفی، جهانگیر فروهر
۱۳۴۷ - ستاره هفت آسمان دیگر بازیگران: فروزان، همایون، منوچهر وثوق
۱۳۴۶ - دروازه تقدیر دیگر بازیگران: فروزان، همایون، لیلا فروهر، ایران قادری، ایرج رستمی
۱۳۴۶ - چهار خواهر دیگر بازیگران: شهلا، لیلا فروهر، شهین
۱۳۴۶ - گنج و رنج دیگر بازیگران: شهین، صابر آتشین
۱۳۴۶ - در جستجوی تبهکاران دیگر بازیگران: علی آزاد، محمد فرزین
۱۳۴۵ - گدایان تهران دیگر بازیگران: فردین، ایمانوردی، ظهوری، همایون، پوران، سپهرنیا
۱۳۴۵ - حسین کرد دیگر بازیگران: ناصر ملک مطیعی، منوچهر نوذری، نادره، منوچهر وثوق، صابر آتشین، ظهوری
۱۳۴۵ - فیل و فنجان دیگر بازیگران: همایون، دلیله نمازی
۱۳۴۴ - شیطون بلا دیگر بازیگران: همایون، دلیله نمازی، داریوش طلایی
۱۳۴۲ - پرتگاه مخوف دیگر بازیگران: جلال، حیدر صارمی، دلیله نمازی
۱۳۳۹ - بیم و امید دیگر بازیگران: محسن مهدوی، غلامحسین مفیدی
۱۳۳۹ - فرشته فراری دیگر بازیگران: احمد فهمی، صابر آتشین، احمد قدکچیان
پانویس‌ها و منابع
در سوره‌سینما | [
"مالزی",
"خوانندگی",
"سینما",
"تهران",
"ایران",
"صابر آتشین",
"لس آنجلس",
"خواننده",
"هنرپیشه",
"بهروز وثوقی",
"مسعود کیمیایی",
"دانشنامه بریتانیکا",
"موسیقی ایران",
"آسیای میانه",
"خاورمیانه",
"بی‌بی‌سی",
"انقلاب ایران",
"شاه‌ماهی",
"مردم آذری",
"اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی",
"سراب (شهر)",
"زبان ارمنی",
"ارمنی‌های ایران",
"پرتگاه مخوف",
"شیطون بلا",
"پنجره (فیلم)",
"واروژان",
"حسن شماعی‌زاده",
"شهیار قنبری",
"مینی‌ژوپ",
"مدل مو",
"ناصر چشم آذر",
"افشین مقدم",
"رضا پهلوی (دوم)",
"جنگ ظفار",
"عمان",
"دادگاه‌های انقلاب اسلامی",
"انقلاب ۱۳۵۷ ایران",
"نظام جمهوری اسلامی",
"موسیقی پاپ",
"محمد خاتمی",
"کانادا",
"۱۷ سپتامبر",
"لس‌آنجلس",
"دبی، امارات",
"امارات متحده عربی",
"رادیو فردا",
"آکادمی موسیقی گوگوش",
"بیم و امید",
"ابی",
"در امتداد شب (فیلم)",
"در امتداد شب",
"پرویز صیاد",
"سعید کنگرانی",
"محبوبه بیات",
"ناصر ممدوح",
"جهانگیر فروهر",
"نازنین (فیلم)",
"علیرضا داوودنژاد",
"چنگیز وثوقی",
"رضا کرم رضایی",
"ماه عسل (فیلم ۱۳۵۵)",
"جمشید مشایخی",
"حمیده خیرابادی",
"همسفر (فیلم ۱۳۵۴)",
"شب غریبان",
"شهرام شب‌پره",
"آرمان هوسپیان",
"جلال پیشوائیان",
"ممل آمریکایی",
"حمیده خیرآبادی",
"بی‌تا",
"هژیر داریوش",
"عزت‌الله انتظامی",
"پروانه معصومی",
"احساس داغ",
"ایرج رستمی",
"اسدالله یکتا",
"قصاص",
"ناصر ملک مطیعی",
"پوری بنایی",
"فیروزه",
"آسمون بی‌ستاره",
"منوچهر وثوق",
"منصور سپهرنیا",
"توران مهرزاد",
"جنجال عروسی",
"گرشا رئوفی",
"مرتضی احمدی",
"گیتی فروهر",
"طلوع (فیلم ۱۳۴۹)",
"فخری خوروش",
"گناه زیبایی",
"علی آزاد",
"لیلا فروهر",
"شب فرشتگان",
"کتایون",
"حسین گیل",
"نادره",
"سه دیوانه",
"ستاره هفت آسمان",
"فروزان",
"همایون (بازیگر)",
"دروازه تقدیر",
"ایران قادری",
"چهار خواهر",
"شهین",
"گنج و رنج",
"در جستجوی تبهکاران",
"گدایان تهران",
"محمدعلی فردین",
"رضا بیک ایمانوردی",
"تقی ظهوری",
"پوران (خواننده)",
"حسین کرد",
"منوچهر نوذری",
"فیل و فنجان",
"دلیله نمازی",
"حیدر صارمی",
"محسن مهدوی",
"غلامحسین مفیدی",
"فرشته فراری",
"احمد قدکچیان",
"اصغر سمسارزاده",
"رامش (آذر محبی)",
"اطلاعات هفتگی",
"وفایی",
"فردین",
"تورنتو",
"کوپرتینو، کالیفرنیا",
"سوره‌سینما"
] | [
"افراد آمریکایی آذری‌تبار",
"افراد ایرانی آذری‌تبار",
"افراد زنده",
"اهالی تهران",
"ایرانیان مقیم لس آنجلس",
"بازیگران آذری اهل ایران",
"بازیگران اهل تهران",
"بازیگران زن فیلم اهل ایران",
"تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در ایالات متحده آمریکا",
"خوانندگان آذری اهل ایران",
"خوانندگان آذری‌زبان",
"خوانندگان اهل تهران",
"خوانندگان پاپ اهل ایران",
"خوانندگان زن اهل ایران",
"خوانندگان زن پاپ اهل ایران",
"خوانندگان فارسی‌زبان",
"داوران آکادمی موسیقی گوگوش",
"زادگان ۱۳۲۹",
"زادگان ۱۹۵۰ (میلادی)",
"شخصیتهای تلویزیونی اهل ایران",
"فارسی‌زبانان",
"موسیقی‌دانان با نام مستعار",
"مهاجران ایرانی به ایالات متحده آمریکا"
] |
1,609 | سامانه اطلاعاتی مدیریتی | 0 | 73 | 0 | [
"سیستم‌های اطلاعاتی مدیریتی",
"سيستم اطلاعاتي مديريتي",
"سیستم اطلاعاتی مدیریتی",
"سامانه اطلاعاتي مديريتي",
"سامانهٔ اطلاعاتی مدیریتی",
"سامانهٔ اطلاعاتي مديريتي",
"سيستم هاي اطلاعاتي مديريتي",
"سیستم های اطلاعاتی مدیریتی"
] | false | 11 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | سامانه اطلاعاتی مدیریتی یا سیستم اطلاعات مدیریت (به انگلیسی: management information system - MIS) گونه‌ای از سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای است که جمع‌آوری، کنترل و پالایش داده‌های مورد نیاز سازمان را بر عهده داشته و با به‌کارگیری روش‌های مناسب هر سازمان، اطلاعات پالایش شده را به منظور تصمیم، برنامه‌ریزی و کنترل کلیه فرایندها در اختیار سطوح مختلف مدیران قرار می‌دهد.
سیستمی است یکپارچه که از کاربر و ماشین برای ارائه اطلاعات در پشتیبانی از عملیات، مدیریت و تصمیم‌گیری در سازمان تشکیل شده‌است. این سیستم از نرم‌افزار و سخت‌افزار رایانه‌ای، راهنماها و دستورالعمل‌ها، مدل‌هایی برای تحلیل، برنامه‌ریزی، کنترل و تصمیم‌گیری و یک پایگاه اطلاعات بهره می‌گیرد (دیویس و اولسون ۱۹۸۵، ۶).
اجزاء اصلی این سیستم عبارت‌اند از: (۱) سیستمی یکپارچه برای خدمت به تعداد زیادی کاربر، (۲) سیستمی رایانه‌ای که تعدادی نرم‌افزار اطلاعاتی را از طریق یک پایگاه اطلاعات به هم ربط داده (۳) رابط کاربر- ماشین که به جستجوهای فوری و موقتی پاسخ داده (۴) ارائه اطلاعات به تمام سطوح مدیریتی و (۵) پشتیبانی از عملیات و تصمیم‌گیری
این سیستم در قالب یک رشته دانشگاهی به نام MIS به مطالعه مردم، فناوری، سازمانها و روابط بین آنها نیز می‌پردازد. بسیاری از مدارس کسب‌وکار (یا دانشکده‌های مدیریت کسب‌وکار در دانشگاه‌ها) دارای یک بخش MIS در کنار بخشهای حسابداری، امور مالی، مدیریت و بازاریابی در سیستم‌های اطلاعات مدیریت هستند.
متخصصان MIS به سازمانها کمک می‌کنند تا سود حاصل از سرمایه‌گذاری در پرسنل، تجهیزات و فرایندهای کسب‌وکار را به حداکثر برسانند.
مدیریت
وظایف مختلفی برای مدیران یک سیستم اطلاعاتی وجود دارد که در راس آنها مدیران ارشد اطلاعات (CIO) قرار دارند و وظیفه آنها استراتژی فناوری کلی یک سازمان است. درواقع، اهداف فناوری و اطلاعات یک سازمان را تعیین می‌کنند و از برنامه‌ریزی لازم جهت اجرایی شدن این اهداف اطمینان حاصل می‌کنند.
مدیران ارشد فناوری (CTO) بررسی می‌کنند که چطور یک فناوری جدید به سازمانشان کمک خواهدکرد. آنها راه حل‌های فنی ارائه می‌دهند تا از سیاستهای مدیران ارشد اطلاعات حمایت‌کنند.
مدیران IT از جمله مدیران MIS, مسئول بخشهای فناوری اطلاعات و نظارت بر آن هستند. آنها عهده‌دار اجرایی‌شدن سیاستهای منتخب توسط بخشهای بالاتر (CIOs, CTOs) نیز هستند. نقش دارند که از در دسترس بودن داده‌ها و خدمات شبکه به‌وسیله هماهنگ‌کردن فعالیتهای IT مطمئن شوند.
مدیران امنیت IT کارمندان خود را با ارائه اطلاعات نسبت به تهدیدهای امنیتی آگاه می‌کنند. آنها باید اقدامات امنیتی را به روز نگه‌دارند و هرگونه نقض امنیتی توسط تیم مخصوص، مورد بررسی و نظارت قرارگیرد.
تاریخچه
کنت و آلدریچ استل شش دوره از تحول سیستم اطلاعات مدیریت را که مربوط به پنج مرحله در توسعه فناوری محاسبات است، شناسایی کردند.
۱. محاسبات بزرگ رایانه و رایانه کوچک
۲. رایانه‌های شخصی
۳. شبکه‌های سرور/کلاینت
۴. محاسبات سازمانی
۵. محاسبات انبوه
اولین مرحله، تحت سلطه IBM و بزرگ رایانه‌های آنها بود؛ این کامپیوترها اغلب تمام اتاق را اشغال می‌کردند و نیازمند به تیم‌هایی برای راه‌اندازی آنها بودند. IBM سخت‌افزار و نرم‌افزار را نیز عرضه‌کرد. چنانکه فناوری پیشرفت کرد، این کامپیوترها قادر به تحمل ظرفیت بیشتر، کوچکتر و ارزان‌تر شدند.
دومین مرحله، در سال ۱۹۶۵ به عنوان ریزپردازنده با بزرگ رایانه‌ها و رایانه‌های کوچک شروع به رقابت کرد. در اواخر سال ۱۹۷۰، فناوری رایانه کوچک راه را به کامپیوترهای شخصی و نسبتا ارزان داد تا به کالاهای بازار انبوه تبدیل شوند. (توجه کنید که اولین ریزپردازنده- یک دستگاه چهار بیتی برای یک ماشین حساب قابل برنامه‌ریزی در نظر گرفته‌شده- در سال ۱۹۷۱ ساخته شد و سیستم‌های مبتنی بر ریزپردازنده برای چندین سال در دسترس نبودند. محصول MITS به نام Altair 8800 اولین سیستم مبتنی بر ریزپردازنده شناخته شده بود، که به‌طور نزدیکی توسط اپل I و II دنبال شد. IBM PC درسال ۱۹۸۱ معرفی شد که به‌طور گسترده‌ای برای کسب و کار مطلوب‌تر بود)
چنانچه پیچیدگی فنی افزایش یافت و هزینه‌ها کاهش پیدا کرد، نیاز به انتشار اطلاعات داخل یک سازمان نیز به دوره سوم (کلاینت/سرور) رشد کرد و کامپیوترهایی که در یک شبکه عمومی بودند، به اطلاعات سهم بندی شده‌ای در یک سرور دسترسی پیدا کردند. این برای هزاران و حتی میلیون‌ها نفر امکان دسترسی به داده‌ها را به‌طورهمزمان فراهم کرد.
چهارمین مرحله، توسط شبکه‌های پرسرعت فعال شد؛ تمام جنبه‌های سازمانی کسب‌وکار با ارائه‌شدن دسترسی به اطلاعات غنی، شامل ساختار مدیریت کامل گره خورد.
پنجمین مرحله، آخرین مرحله است و شبکه فناوری را برای ارائه برنامه‌ریزی و ذخیره داده، مستقل از ساختار، محل و هویت سخت‌افزار بکار می‌گیرد. این به همراه موبایل پرسرعت و شبکه‌های وای فای، به سطوح جدیدی از پویایی منجر شد.
مزایا
موارد زیر بعضی از مزایایی هستند که به دست می‌آیند:
شرکت‌ها قادرند نقاط ضعف و قوت خود را به دلیل وجود گزارشهای درآمد، ثبت عملکرد کارکنان و غیره شناسایی کنند.
دادن یک تصویر کلی از شرکت.
اقدام به عنوان یک ابزار ارتباطی و برنامه‌ریزی.
در دسترس بودن داده مشتری و بازخورد می‌تواند در هم‌تراز کردن پردازش‌های کسب‌وکار، مطابق نیازهای مشتریان کمک‌کند. مدیریت موثر داده مشتری نیز می‌تواند در اجرای بازاریابی مستقیم و فعالیتهای ترفیعی به شرکت کمک‌کند.
MIS می‌تواند در افزایش مزیت رقابتی به شرکت کمک‌کند. مزیت رقابتی، توانایی شرکت در انجام کارها به طرز بهتر، سریعتر، ارزان‌تر ومنحصربه‌فرد است، نسبت به زمانی که در بازار با شرکتهای رقیب مقایسه میشود.
گزارش MIS به تصمیم‌گیری و اقدام روی موضوعی خاص در زمان کوتاهی کمک‌می‌کند.
هوش کسب‌وکار
داده‌کاوی
معماری سازمانی
پردازش تحلیلی برخط
مدیریت بر مبنای هدف | [
"انگلیسی",
"سیستم‌های اطلاعاتی",
"حسابداری",
"امور مالی شرکتی",
"مدیریت",
"بازاریابی",
"سرمایه‌گذاری",
"پرسنل",
"کسب‌وکار",
"سیستم اطلاعاتی",
"CIO",
"فناوری اطلاعات",
"محاسبات",
"بزرگ‌رایانه",
"رایانه کوچک",
"کامپیوترهای شخصی",
"سرور (رایانه)",
"کلاینت",
"IBM",
"ریزپردازنده",
"بیت",
"Altair 8800",
"اپل",
"شبکه فناوری اطلاعات",
"وای-فای",
"هوش کسب و کار",
"داده‌کاوی",
"معماری سازمانی",
"پردازش تحلیلی برخط",
"مدیریت بر مبنای هدف"
] | [
"سامانه‌های اطلاعات",
"سیستم‌های مدیریتی",
"مدیریت فناوری اطلاعات",
"نرم‌افزارهای کسب‌وکار",
"نظریه تصمیم"
] |
1,610 | آلویس هیتلر | 1 | 27 | 0 | [
"آلويس هيتلر",
"الویس هیتلر",
"الويس هيتلر"
] | false | 6 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام_شخص",
"Item2": "آلویس هیتلر"
},
{
"Item1": "نام_تصویر",
"Item2": "Alois_Hitler.jpeg"
},
{
"Item1": "توضیح_تصویر",
"Item2": "آلویس هیتلر"
},
{
"Item1": "همسر",
"Item2": "[[آنا گلاسل]][[فرانتسیکا ماتسلبرگر]][[کلارا هیتلر]]"
},
{
"Item1": "فرزندان",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]]، [[آلویس هیتلر]]گوستاو هیتلر، آیدا هیتلراوتو هیتلر، [[آنگلا هیتلر]]ادموند هیتلر، [[پائولا هیتلر]]"
},
{
"Item1": "والدین",
"Item2": "[[ماریا شیکل گروبر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ_تولد",
"Item2": "[[۷ ژوئن]]، [[۱۸۳۷]]"
},
{
"Item1": "محل_تولد",
"Item2": "دهکده [[اشترونس]]، منطقه [[والدفیرتل]] [[اتریش]]"
},
{
"Item1": "تاریخ_مرگ",
"Item2": "[[۳ ژانویه]]، [[۱۹۰۳]] (۶۵ سالگی)"
},
{
"Item1": "محل_مرگ",
"Item2": "[[گاستهاوس اشتیفلر]]، [[لینتس]] [[اتریش]]"
}
],
"Title": "زندگینامه"
} | آلویس هیتلر فرزند ماریا شیکلگروبر (زاده ۷ ژوئن ۱۸۳۷ - درگذشته ۳ ژانویه ۱۹۰۳)، پدر آدولف هیتلر بود.
آلویس در دهکده کشاورزی کوچکی در اشترونس در اتریش به دنیا آمد. اشترونس در منطقه والدفیرتل واقع بود؛ منطقه‌ای جنگلی با تپه‌ماهورهای زیاد که در بخش شمالغربی قسمت جنوبی اتریش یعنی در بالای وین قرار گرفته‌است.
مادر آلویس یکی از کشاورزان کاتولیک به نام ماریا آنا شیکلگروبر بود. ماهیت پدر آلویس همچنان ناشناخته است. براساس نوشته‌های هیتلر در کتاب نبرد من، آلویس هیتلر کارمند دولت بوده‌است. | [
"آنا گلاسل",
"فرانتسیکا ماتسلبرگر",
"کلارا هیتلر",
"آدولف هیتلر",
"آلویس هیتلر (پسر)",
"آنگلا هیتلر",
"پائولا هیتلر",
"ماریا شیکل گروبر",
"۷ ژوئن",
"۱۸۳۷ (میلادی)",
"اشترونس",
"والدفیرتل",
"اتریش",
"۳ ژانویه",
"۱۹۰۳ (میلادی)",
"گاستهاوس اشتیفلر",
"لینتس",
"وین",
"کاتولیک",
"کتاب نبرد من"
] | [
"آدولف هیتلر",
"افراد آلمانی یهودی‌تبار",
"اهالی اتریش در سده ۱۹ (میلادی)",
"اهالی ناحیه تسوتل",
"درگذشتگان ۱۹۰۳ (میلادی)",
"درگذشتگان به علت خونریزی",
"زادگان ۱۸۳۷ (میلادی)",
"زنبوردارهای اهل اتریش",
"کاتولیک‌های رومی اهل اتریش",
"کارمندان خدمات حقوقی اهل اتریش"
] |
1,611 | کویت | 2 | 1,113 | 0 | [
"كويت"
] | false | 749 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام اصلی",
"Item2": "دوله الکویت"
},
{
"Item1": "نام فارسی رسمی",
"Item2": "دولت کویت"
},
{
"Item1": "نام عادی",
"Item2": "کویت"
},
{
"Item1": "تصویر پرچم",
"Item2": "Flag of Kuwait.svg"
},
{
"Item1": "تصویر نشان ملی",
"Item2": "Coat_of_arms_of_Kuwait.svg"
},
{
"Item1": "سرود ملی",
"Item2": "سرود ملی کویت"
},
{
"Item1": "نقشه",
"Item2": "Map of Kuwait.svg"
},
{
"Item1": "پایتخت",
"Item2": "[[کویت]]"
},
{
"Item1": "latd",
"Item2": "۲۹"
},
{
"Item1": "latm",
"Item2": "۲۲"
},
{
"Item1": "longd",
"Item2": "۴۷"
},
{
"Item1": "longm",
"Item2": "۵۸"
},
{
"Item1": "بزرگترین شهر",
"Item2": "[[کویت]]"
},
{
"Item1": "زبان رسمی",
"Item2": "[[زبان عربی]]"
},
{
"Item1": "نوع حکومت",
"Item2": "[[امیرنشین]]"
},
{
"Item1": "نوع حاکمان",
"Item2": "[[امیر]] [[ولیعهد]] [[نخست‌وزیر]]"
},
{
"Item1": "نام حاکمان",
"Item2": "[[صباح احمد جابر صباح]][[نواف الاحمد الجابر الصباح]][[جابر مبارک الحمد الصباح]]"
},
{
"Item1": "نحوه تشکیل",
"Item2": "استقلال"
},
{
"Item1": "موارد منجر به تشکیل",
"Item2": "از [[بریتانیای کبیر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ تشکیل",
"Item2": "[[۵ ژوئن]] [[۱۹۶۱]]"
},
{
"Item1": "مساحت",
"Item2": "۱۷،۸۱۸"
},
{
"Item1": "رتبه مساحت",
"Item2": "۱۵۷ام"
},
{
"Item1": "درصد آبها",
"Item2": "جزئی"
},
{
"Item1": "سال برآورد جمعیت",
"Item2": "[[۲۰۰۵]]"
},
{
"Item1": "جمعیت",
"Item2": "۳،۳۹۹،۶۳۷"
},
{
"Item1": "رتبه جمعیت",
"Item2": "نامعلوم"
},
{
"Item1": "تراکم جمعیت",
"Item2": "۱۱"
},
{
"Item1": "رتبه تراکم جمعیت",
"Item2": "۶۸ام"
},
{
"Item1": "واحد پول",
"Item2": "دینار کویت"
},
{
"Item1": "کد واحد پول",
"Item2": "KWD"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی",
"Item2": "AST"
},
{
"Item1": "منطقه زمانی تابستانی",
"Item2": "DST"
},
{
"Item1": "دامنه اینترنتی",
"Item2": "kw."
},
{
"Item1": "پیش‌شماره تلفنی",
"Item2": "۹۶۵+"
}
],
"Title": "کشور"
} | کویت کشوری در غرب آسیا است. کویت با کشورهای عراق و عربستان سعودی دارای مرزهای خاکی و با ایران از راه خلیج پارس دارای مرزهای آبی است. پایتخت آن، شهر کویت میباشد. زبان رسمی این کشور عربی و واحد پول آن دینار کویت است.
جمعیت کویت در سال ۲۰۱۴ میلادی ۴٫۱ میلیون نفر بود که ۱٫۲ میلیون نفر آنان شهروند کویت و ۲٫۸ میلیون نفر خارجی در کویت زندگی می‌کردند. از میان همه ساکنان کویت ۶۰ درصد عرب هستند (کویتی‌ها و شهروندان دیگر کشورهای عربی). نزدیک به ۳۸ درصد از ساکنان کویت نیز از تبار آسیایی هستند. دین بیشتر شهروندان کویت اسلام است. در مورد پیروان مذاهب اسلامی در کویت آماری رسمی وجود ندارد اما برآورد میشود که ۷۰ درصد از شهروندان کویتی سنی و ۳۰ درصد شیعه هستند.
میدان نفت بورگان در جنوب خاوری کشور کویت دومین میدان بزرگ خشکی در جهان است که بخش بزرگ تولید نفت این کشور را تامین میکند. بخشی از تولیدات کشور کویت نیز از ذخائر هیدرکربوری موجود در ناحیه بیطرف تامین میشود که سازمان‌های مشترک فرآورشی با کشور عربستان دارد. کویت در نظر دارد تا سال ۲۰۲۰ گنجایش تولید خود را به چهار میلیون بشکه افزایش دهد و این میزان را تا سال ۲۰۳۰ نگهدارد.
تاریخچه
تاریخ پایه‌گذاری کویت به شیخ براک بن غریر آل‌حمید، شیخ قبیله بنی خالد و فرمانروای امارت احساء میرسد که در پایان سال ۱۱۱۰ هجری دژی را با نام کوت برای انباشت آذوقه و همچنین انبار کردن جنگ‌افزار ساخت که پس از آن نام کویت از آن گرفته شد و سپس این شهر در زمان شیخ سعدون بن محمد آل‌حمید به خاندان آل صباح بخشیده میشود.
بازرگانی کویت در قدیم بیشتر بدست ایرانیان به ویژه مردم بوشهر و خوزستان انجام می‌شد. در آغاز رشد شهر، چند صد خانوار بهبهانی نیز از هر صنف در این بندر ساکن شدند.
گیتاشناسی
تصویر ماهواره‌ای از کشور کویت. سال ۲۰۰۱
تصویر ماهواره‌ای از شهر کویت. سال ۱۹۹۶
جایگاه گیتاشناسی کویت ۲۹ ۳۰ شمالی و ۴۵ ۴۵ خاوری است. گستره این کشور ۱۷،۸۱۸ کیلومتر مربع است و ۴۶۲ کیلومتر خط ساحلی دارد. بلندای کمینه آن صفر متر (همسطح با خلیج پارس) و بلندای بیشینه آن ۳۰۶ متر (منطقه صحرایی) است. سرچشمه علی طبیعی کویت عبارتند از نفت، ماهی و میگو، گاز طبیعی.
تابستان‌های کویت بسیار گرم و زمستان آن کمابیش سرد است و دمای شب و روز اختلاف بسیار زیادی دارد.
امیرنشین کویت با گستره ۸۱۸/۱۷ کیلومترمربع و جمعیت نزدیک به سه میلیون نفر در شمال شبه جزیره عربستان و شمال باختری خلیج پارس بین ۸ و ۳۰ درجه پهنای جغرافیایی و ۴۶و۴۸ درجه درازای خاوری قرار گرفته و از شمال به عراق، از جنوب به عربستان سعودی و از خلود به خلیج پارس کران مند میباشد. کویت سرزمینی است هموار و بیابانی که سطح آن پوشیده از ماسه است و پدیده‌های طبیعی چون کوهها و رودها در آن وجود ندارد. از آنجا که کنش‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و غیره پیرامون شهر (کویت) می‌چرخد، از نظر مساحت و جمعیت میتوان مفهوم دولت - شهر را بر کویت نهاد.
کویت همواره مرکز مهمی برای کشتیرانی و کاروبار دریایی بوده‌است. این کشور در کرانه‌های خلیج پارس دارای جزیره‌های بسیاری است.
جزیره‌های زیربخش استان جهراء عبارتند از: بوبیان و وربه. جزیره‌های زیربخش استان عاصمه (پایتخت) عبارتند از: فیلکه، کبر، عوهه، ام‌المرادم، مسکان، قاروه، و ام‌النمل.
بندرهای مهم کویت عبارتند از:
الف) بندر الاحمدی: بندر الاحمدی بزرگترین بندر نفتی کویت است که دارای چهار لنگرگاه است. اسکله شمالی بندر الاحمدی می‌تواند هم برای صادرات نفت خام و هم فراورده‌های پالایش شده مورد استفاده قرار گیرد.
ب) بندر شعیبه: دومین بندر بزرگ کویت، شعیبه است. دارای لنگرگاه‌های ویژه کالاهای بازرگانی، کانتینر و لنگرگاه ویژه فراورده‌های نفتی است که به دست سازمان ملی نفت کویت اداره میگردد.
ج) بندر شویخ: این بندر قدیمیترین بندر بازرگانی کویت است که می‌تواند کشتیهای گوناگون با آبخور ۵/۷ متر را در هر زمان و با آبخور ۵/۹ متر را فقط در وضعیت بیشینه مد آب بپذیرد.
د) بندر الزور: بندر الزور (میناء المسعود) چهارمین بندر نفتی کویت است که صادرات نفت منطقه بیطرف یا مقسومه را انجام می‌دهد.
ح) بندر دوحه: بندری کوچک است که در سال ۱۹۸۱ برای قایقها و لنجهای باری ساحلی که بین کشورهای منطقه خلیج پارس کالاهای سبک جابجا می‌نمودند، ساخته شد. عمق آب در آن به ۳/۴ متر میرسد.
ج) بندر عبدالله: بندر عبدالله در سال ۱۹۵۴ جهت صادرات فراورده‌های نفتی پالایشگاه میناء عبدالله ساخته شد که دارای دو اسکله در عمق دو مایلی کرانه دریا است.
تقسیمات کشوری
کویت از لحاظ تقسیم‌بندی اداری دارای ۵ استان است که هریک از آنها توسط استانداری که از سوی امیر منصوب میشود، اداره میگردد. این پنج استان عبارتند از: استان مرکزی (العاصمه)، استان الحولی، استان الاحمدی، استان الجهراء و استان الفروانیه.
دورنمای مرکز شهر کویت
کشور کویت به شش استان زیر بخش شده‌است:
استانهای کویت
استانهای کویت
۱- استان جهرا
۲- استان عاصمه (پایتخت)
۳- استان فروانیه
۴- استان حولی
۵- استان مبارک‌الکبیر
۶- استان احمدی
گردشگری
برجهای کویت.
برجهای کویت
برج آزادی
کلوپ‌های دریا
موزه دانش و تاریخ طبیعی
خانه ال بدر
یادگار آزادی
پارک شهرداری
سیاست
کویت در ۱۴ مه ۱۹۶۲ به عنوان صد و یازدهمین کشور به عضویت سازمان ملل درآمد. در دسامبر ۱۹۶۱ اولین انتخابات در کویت منجر به تشکیل مجلس موسسان شد که ۲۰ عضو دیگر آن از اعضای کابینه بودند که وظیفه بررسی و تصویب قانون اساسی را داشتند بر آن اساس مجلس ملی کویت با ۵۰ عضو در ژوئیه ۱۹۶۳ تشکیل و شیخ صباح سالم الصباح به نخست‌وزیری کویت منصوب گردید. دولت عراق در اکتبر ۱۹۶۳ کویت را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخت.
پس از شیخ عبدالله السالم الصباح که مورد علاقه و احترام ملت کویت بود و تا سال ۱۹۶۵ زمام امور این کشور را بدست داشت، برادرش شیخ صباح السالم الصباح به حکومت رسید. شیخ صباح السالم الصباح در ۳۱ دسامبر ۱۹۷۷ فوت کرد و شیخ جابر الاحمد الجابر الصباح حاکم کنونی کویت زمام امور را بدست گرفت.
بموجب قانون اساسی کویت، امارات در خاندان آل صباح موروثی میباشد و حکومت کویت مرکب از قوای سه‌گانه مقننه، قضاییه و مجریه‌است که از یکدیگر تفکیک شده و یک شورای مشورتی امیر کویت را در امور مملکتی یاری میکند. فعالیتهای حکومت نیز طبق قانون اساسی توسط مجلس امت کویت کنترل میشود.
ساختار سیاسی
میتوان گفت که ساختار سیاسی کویت از بین کشورهای منطقه در یک چارچوب عربی و خلیجی به الگوی سیاسی دمکراسی غربی نزدیک‌تر است. در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس مردم کویت از آگاهی و رشد سیاسی و سطح علمی خوبی نسبت به سایر کشورها برخوردارند.
در این کشور احزاب سیاسی رسمی یا غیررسمی وجود ندارد. جمعیتهای سیاسی و مذهبی تحت پوشش مسائل مذهبی و اجتماعی می‌توانند فعالیتهای سیاسی داشته باشند.
کویت به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص و داشتن منابع سرشار نفت، برقراری روابط با تمام کشورها رادر حفظ ثبات خلیج فارس مثبت می‌داند. قانون اساسی کویت پایه روابط خارجی را با تاکید بر احترام متقابل و عدم مداخله در امور دیگران ذکر نموده‌است..
سیاست خارجی
موقعیت جغرافیایی و اقتصادی کویت از دلایل عمده تاثیرپذیری شدید کویت از حوادث خارجی به‌شمار می‌آید. قرار گرفتن این کشور در بخش شمال غربی خلیج فارس و در همسایگی کشورهای عربستان و عراق و نیز نزدیکی آن به جمهوری اسلامی ایران، جایگاه ویژه‌ای به لحاظ ژئوپلتیکی برای کویت ایجاد کرده‌است.
در قرن بیستم که مسئله نفت بیش از پیش اهمیت و نقش سیاسی خود را نشان داد، کشورهای دارای نفت شدید‌تر از هر زمان دیگری در معرض تاثیرپذیری از وقایع سیاسی جهان قرار گرفتند، بطوری‌که هیچ‌یک از کشورهای دارنده نفت عملا نتوانستند در رخدادهای جهان بیطرف و خنثی بمانند، چرا که آنها چیزی را در اختیار داشتند که می‌توانست کشوری را به قدرت برتر مبدل کند یا چرخ‌های ترقی قدرت دیگری را از حرکت بازدارد. ضعف و محدودیت در بنیه نظامی کویت را نیز میتوان در عدم کارایی مطلوب سیاسی خارجی این کشور موثر دانست. تاثیرپذیری سیاست خارجی کویت از قدرت نظامی عراق از همان سال اول اعلام استقلال کویت سابقه دارد.
الف) روابط کویت با عراق
عراق مدعی است به موجب سوابق تاریخی کویت جزو خاک این کشور محسوب و در واقع دنباله بخش جنوبی بصره میباشد. این ادعا همواره موجب برخوردهای سیاسی و نظامی دو کشور شده‌است.
حکومت بعثی عراق در اوت ۱۹۹۰ مقاصد خود را آشکار کرد وطی چند ساعت تمام خاک کویت را به اشغال خود درآورد که این عمل به دومین جنگ خلیج فارس که به جنگ نفت موسوم شد انجامید و پس از آزاد سازی کویت جنگ سرد دو کشور آغاز شد.
ب) روابط کویت با آمریکا
دو فروند جنگنده اف-۱۶ فایتینگ فالکن و سه فروند جنگنده اف-۱۵ ایگل متعلق به نیروی هوایی آمریکا در حال پرواز بر فراز چاه‌های نفت به آتش کشیده‌شده کویت در جریان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ میلادی. خاموش‌کردن کامل حدود ۸۰۰ حلقه چاه نفت به آتش کشیده‌شده کویت، تا ۸ ماه پس از پایان جنگ به طول انجامید، اما اثرات زیست‌محیطی آن تا سالها گریبان‌گیر آن کشور بود.
بطور سنتی روابط کویت با بلوک غرب به ویژه آمریکا گسترده بوده‌است. در سال ۱۹۶۱ بلافاصله پس از اعلام استقلال کویت، روابط دیپلماتیک بین دو کشور برقرار شده و دامنه این روابط از سال ۱۹۷۱ تا سطح مسائل نظامی بسط و گسترش یافت. از آن تاریخ تا کنون کویت مبالغ هنگفتی صرف خریدهای نظامی از ایالات متحده نموده‌است.
یکی از مسائل مورد توجه در مناسبات کویت و آمریکا، وابستگی شدید کویت به مواد غذایی وارداتی از آمریکاست که طی دهه گذشته بطور مداوم رشد فزاینده‌ای داشته‌است. این وابستگی در سطح بسیار بالای برای کویت مطرح است و چنانچه صدور مواد غذایی از آمریکا به این کشور محدود یا متوقف گردد، کویت سخت در مضیقه قرار خواهد گرفت.
بدنبال سفر دورهای شیخ صباح به اروپا در سال ۱۹۹۴، واشینگتن برای اینکه از متحدان اروپایی خود عقب نماند، خانم مادلین البرایت سفیر خود در سازمان ملل را به منطقه خلیج فارس اعزام نمود تا در خلال آن مانع تقویت فکر رفع تحریم علیه عراق شود. نامبرده ابتدا از سلطان نشین عمان دیدار نمود و سپس با سفر به کویت، پیام پشتیبانی همه‌جانبه واشینگتن از اهداف سیاسی کویت در مناقشه با عراق را به اطلاع امیر و مسئولان کویت رسانید.
حاکمان کویت
روز ملی: ۲۵ فوریه (۱۹۵۰)
قوه مجریه:
- رئیس دولت: شیخ صباح احمد جابر الصباح
- ولیعهد: شیخ نواف احمد جابر الصباح
قوه مقننه:
- پارلمان ملت (مجلس الامه)، ۵۰ کرسی که با انتخابات مردمی انتخاب میشود.
قوه قضاییه:
- دیوان عالی استیناف
رادمان
50px
حاکمان کویت
صباح الاحمد الجابر الصباح
مردم
بنابر واپسین سرشماری انجام آمده در ژوئیه ۲۰۰۱ جمعیت کویت ۲،۲۵۴،۹۵۴ نفر بوده‌است. از این شمار ۷۷۰۱۸۰ نفر یعنی۳۹ درصد کویتی و ۱۲۲۰۹۳۵ نفر برابر با ۶۱ درصد غیر کویتی و مردم بدون شهروندی قانونی می‌باشند. بیشترین جمعیت مربوط به استان حولی و کمترین جمعیت در استان الجهراء زندگی می‌کنند. جمعیت غیرکویتی‌ها مقیم این کشور نیز بیشتر در استان (حولی) ساکن می‌باشند.
مردم کویت از نژاد سپید و از تیره سامی بوده و در میان آنها دیگر نژادهای عرب مانند عدنانی‌ها (نخستین گروه کوچ نشین از نجد به این سرزمین در جمع قبیله عنره بوده‌اند) و قحطانی‌ها نیز یافت میشود.
نوشتار و زبان رسمی در کویت عربی است. افزون بر این زبان انگلیسی به دلیل پیشینه حضور انگلیسی‌ها در این کشور و همچنین حضور آمریکا هم‌اینک به عنوان زبان دوم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار میباشد.
دین
در سرزمین کویت اسلام دین رایج و رسمی بوده و تقریبا همه مردم این کشور مسلمانند و به استثنای ۳۰ درصد جمعیت شیعه، بقیه پیرو مذهب تسنن می‌باشند که اکثرا مالکی می‌باشند. علاوه بر این حدود ۴ درصد مسیحی، از پیروان سایر ادیان نیز شمار اندکی در کویت زندگی می‌کنند.
در نص ماده دوم قانون اساسی کویت آمده‌است: دین رسمی کشور اسلام است، و شریعت اسلامی منبع اصلی برای قانونگذاری است. بطور کلی حکومت کویت سعی در اجرای احکام اسلامی دارد و شئونات اسلامی در کویت بیش از دیگر کشورهای منطقه رعایت میشود و علاوه بر فعالیتهای دولتی، مراکز اسلامی مردمی نیز در این کشور فعال می‌باشند.
رسانه‌های عمومی
۱-(الرای العام): این روزنامه به زبان عربی و در ۱۶ صفحه چاپ میشود. الرای العام تا حدود زیادی منعکس‌کننده نظرات دولت کویت است و در افکار عمومی نسبتا تاثیر دارد.
۲- (السیاسه): تیراژ آن ۷۰۰۰۰ هزار نسخه و دارای دفاتر نمایندگی دائمی در امان (اردن)، ریاض و قاهره‌است و نسخه‌های آن به اغلب کشورهای عربی ارسال میگردد.
۳- (الانباء): این روزنامه با تیراژی در حدود ۶۵ هزار نسخه در روز به زبان عربی چاپ و منتشر میشود و تا حدودی منعکس‌کننده نظرات مقامات رسمی کویت بوده و نفوذ دولت در آن زیاد است و نسبتا در افکار عمومی تاثیر دارد.
۴- (الوطن) روزنامه الوطن با تیراژ ۶۵ تا ۷۵ هزار نسخه به زبان عربی منتشر میشود. این نشریه نسبت به دیگر روزنامه‌ها از استقلال نسبی برخوردار است و نزد افکار عمومی به ویژه دانشجویان و روشنفکران مورد توجه‌است.
۵- (القبس): این روزنامه با تیراژی حدود ۷۰۰۰۰ نسخه از سوی موسسه مطبوعاتی القبس به زبان عربی منتشر میشود. علاوه براغلب کشورهای عربی در برخی کشورهای اروپایی نیز توزیع میگردد. از روزنامههای خبرساز کویت بوده و بخاطر تماس با مدیران ادارات و ارگانهای دولتی اخبار محلی را منتشر میکند و از نفوذ خوبی در افکار عمومی برخوردار است.
رادیو کویت از سال ۱۹۵۱ فعالیت خود را آغاز نمود و قبل از اشغال این کشور از سوی رژیم عراق، با چهار فرستنده برنامه‌های خود را به زبانهای عربی، انگلیسی، فرانسه و فارسی پخش می‌کرد.
در کویت فرستنده رادیویی با تلویزیون خصوصی وجود ندارد و این رسانه گروهی در کنترل کامل دولت است. تلویزیون کویت در حال حاضر با ۴ کانال فعالیت میکند. یک کانال به زبان عربی، کانال دوم به زبان انگلیسی و کانال سوم و چهارم مختص پخش گزارشهای ورزشی و فیلمهای سینمایی است
اقتصاد
جنگ دوم خلیج فارس و اشغال کویت در سال ۱۹۹۰ ضربه مهلکی را بر اقتصاد کویت وارد ساخت و بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از ذخایر خارجی و سرمایه‌گذاری‌های این کشور را برباد داد. مجموع خسارات وارده به کویت در نتیجه اشغال آن از سوی عراق بیش از ۴۴/۱۰۹ میلیارد دلار برآورد شده‌است. پس از جنگ خلیج فارس نیز ساختار اقتصاد کویت تغییری نیافت. تولید ناخالص داخلی کشور پس از یک افول ناشی از اشغال تا سال ۱۹۹۳ روبه افزایش نهاد.
کویت اقتصادی کوچک و محدود، ولی بازدارد که به شدت به صدور نفت خام وابسته‌است. فروش نفت خام ۹۰ درصد تولید ناخالص داخلی و ۷۵ درصد بودجه دولت را شامل میشود. بحران جهانی نفت در اواخر سال ۱۹۹۸ و اوایل سال ۱۹۹۹ موجب شد تا بودجه این کشور از ۵/۵ میلیارد دلار به ۳ میلیارد دلار کاهش یابد وهمین امر مشکلات گسترده‌ای را برای اقتصاد کویت فراهم آورد.
البته حجم زیاد ی از مشکلات اقتصادی کویت در ۱۰ سال گذشته مربوط به آثار تخریبی حمله عراق به تاسیسات نفتی این کشور در سال ۱۹۹۰ است. تامین بودجه بازسازی شهرها و واحدهای اقتصادی از یکسو و هزینه اعزام نیروهای نظامی آمریکا برای دفاع از کویت در مقابل تهدیدات جاه طلبانه عراق موجب شده‌است که دولت کویت در سالهای اخیر به فکر جذب سرمایه‌های خارجی در کشور باشد.
کویت با توجه به جمعیت کم و تولید ناخالص ملی نسبتا بالا، از درآمد سرانه خوبی برخوردار است. متوسط درآمد سرانه مردم کویت که در سال ۱۹۹۹ حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ دلار بود، در سال ۲۰۰۰ به حدود ۱۴ هزار دلار رسید. در این کشور کمتر کسی زیر خط فقر زندگی میکند و اغلب خانواده‌ها از زندگی نسبتا مرفهی برخوردارند. تمایل به تجملات و تشریفات که به صورت یک خرده فرهنگ در خانواده‌های کویتی نمود یافته‌است، برگرفته از همین رفاه نسبی اجتماعی است.
نرخ تورم اقتصادی در کویت کمتر از ۲ درصد برآورد میشود که نرخ معقولی است (این نرخ در سال ۱۹۹۷ حدود ۷/۸٪ درصد بود). کویت یک میلیون نفر نیروی کار دارد که اغلب آنها مهاجران کشورهای اطراف هستند. ۵۰ درصداز نیروی کار کویت در بخشهای دولتی و خدمات اجتماعی، ۴۰ درصد در بخش خدمات و ۱۰ درصد در بخش صنعت و کشاورزی شاغلند.
کویت خریدار خوبی برای مواد غذایی، مصالح ساختمانی، سبزیجات و پوشاک کشورهای اطراف است. واحد رسمی پول کویت دینار است که خود به یکهزار فلس تقسیم میشود. هر دلار آمریکا در حال حاضربا ۰٫۲۸۰۷۳دینار کویت برابری میکند (۱۸ دسامبر ۲۰۱۱) شهر کویت به لحاظ هزینه‌های بالای زندگی در آن، یکی از ۲۰ شهر گران جهان است.
پس از سال ۱۹۹۱ مشکلات اقتصادی پیشین کویت با پیامدهای زیانبار و سنگین جنگ دوم خلیج فارس گره خورد و نیاز مبرم به تحول در ساختار اقتصادی این کشور گردید. دولت کویت برای پیمودن این راه و حل مشکلات بنیادی اقتصادی خود از مشورتهای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول کمک گرفت. درسال ۱۹۹۳ هیئتهای کارشناسی این دو سازمان از کویت بازدید کردند و اجرای یک برنامه اصلاحات اقتصادی را توصیه نمودند که محورهای عمده آن عبارت است از:
خصوصی‌سازی
حذف یارانه‌ها و خدمات رایگان، افزایش مالیات‌ها
کویت در کشورهای اروپایی و آمریکایی و آسیایی به صورت مستقیم و غیرمستقیم سرمایه‌گذاری کرده‌است. عمده‌ترین این سرمایه گذاریها در هفت کشور صنعتی دنیا میباشد.
برج آزادی در کویت
تراز پرداخت‌های تجاری کویت در سالهای ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ به ترتیب۱/۷ میلیارد دلار و ۶۴۱ میلیون دلار بود. همچنین، تراز حساب جاری این کشور در سالهای فوق به ترتیب به ۹/۷ میلیارد و ۹/۲ میلیارد دلار رسید. نفت خام، مواد پتروشیمی، فراورده‌های غذایی، فلزات ساختمانی و نمک، عمده محصولات صنعتی و معدنی کویت را تشکیل می‌دهند.
کویت همچنین توان تولید ۲۷ میلیارد کیلووات ساعت انرژی الکتریکی دارد که تماما توسط نیروگاه‌های حرارتی تامین میشود و به مصرف واحدهای داخلی میرسد. کویت کشاورزی چندان مطرحی ندارد و فعالیتهای شیلاتی آن محدود به صید ماهی و میگو میشود. حجم صادرات سالانه این کشور به ۵/۱۳ میلیارد دلار و میزان واردات آن به ۱/۸ میلیارد دلار میرسد آمریکا، ژاپن، کره جنوبی، هند، سنگاپور، انگلیس، آلمان و ایتالیا بزرگترین شرکای تجاری کویت هستند.
بخشهای اقتصادی
نفت
کویت با وجود وسعت کم یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده نفت جهان است. عایدات نفتی مهمترین مولفه درآمدهای دولت کویت به‌شمار می‌رود. ذخایر نفتی این کشور ۱۰۴ میلیارد بشکه تخمین زده میشود که بیش از سه برابر ذخایر نفتی ایالات متحده آمریکا و ۱۰ درصد از کل ذخایر نفتی جهان است.
تولید نفت کویت طی سال ۱۹۹۴ در سطح ۲ میلیون بشکه در روز (شامل نفت استخراج شده از منطقه بیطرف) قرار داشت. در خرداد ماه ۱۳۷۳ با بازسازی و راه‌اندازی کامل سومین واحد تقطیر پالایشگاه الاحمدی توان پالایش نفت کویت به ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسید که از این مقدار حدود ۱۲۰ هزار بشکه به مصرف داخلی و روزانه ۷۰۰ هزار بشکه آن صادر شد.
میزان تولید ناخالص داخلی کویت در سال ۱۹۹۹ به خاطر کاهش قیمت جهانی نفت به مرز ۸/۲۵ میلیارد دلار رسیده بود، در سال ۲۰۰۰ با روند افزایش نرخ نفت در بازارهای بین‌المللی به بیش از ۲۹ میلیارد دلار رسید. از سوی دیگر، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کویت هم‌اکنون بین ۵/۲ تا ۳ درصد برآورد میشود (این نرخ درسال ۱۹۹۹حدود ۱/۱ درصد بود)
طی سالهای گذشته با بهره‌برداری از سه حلقه چاه جدید در منطقه مرزی (الرتقه) جمع چاه‌های در دست بهره‌برداری در این منطقه را به ۱۱ حلقه رساند. چاه‌های منطقه (الرتقه) مورد ادعای دولت عراق است و به موجب علامت‌گذاری جدید مرزی در طرف کویت واقع شده‌است.
اجلاس وزرای نفت کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در ژانویه ۲۰۰۱ سقف تولید نفت کویت را درحد ۲ میلیون و ۲۱ هزار بشکه در روز تعین کرد.
اقتصاد کویت به لحاظ شرایط جغرافیایی و منابع طبیعی تقریبا بطور کامل به نفت وابسته‌است و صنایع تولیدی غیرنفتی نقش چندانی در اقتصاد کویت ندارند. علیرغم سیاستهای تشویقی دولت کویت از جمله وامهای بلند مدت با نرخ‌های تشویقی بهره، یارانه اجاره زمین و محوطه‌های صنعتی در مجموع عملکرد صنایع تولیدی و نقش آنها در تولید ناخالص داخلی کویت چندان امیدوارکننده نیست.
گاز
همپای رشد صنعت نفت در کویت، این کشور اقداماتی را نیز برای استخراج و بهره‌برداری از منابع گاز طبیعی (بوتان، پروپان، نپتان) آغاز کرد. منابع گاز در اطراف بندر الاحمدی و شعیبه ذخیره و سپس توسط سوپر تانکرهای ویژه حمل گاز به کشورهای مصرف‌کننده از جمله ژاپن و سایر کشورهای غربی صادر میگردد. تولید و استخراج گاز در کویت روند رو به رشدی را نشان می‌دهد هر چند که در آن نوساناتی نیز دیده میشود.
کشاورزی
کویت با قرارگرفتن در عرض جغرافیایی ۳۰ درجه شمالی و در حاشیه بیابانهای خشک و سوزان شبه جزیره عربستان یک کشور با آب و هوای خشک بیابانی و فاقد هرگونه آب جاری است. فقدان آبهای سطحی مناسب برای کشت، نامساعد بودن و هوای گرم و بیابانی کویت را از لحاظ کشاورزی سرزمین بسیار فقیری ساخته‌است. زمینهای قابل کشت کویت تنها مساحتی حدود ۱/۱٪ از خاک این کشور یعنی کمتر از ۲۰۰ کیلومترمربع و مراتع آن نیز فصلی است. به همین دلیل بخش کشاورزی و دامداری در کویت کم‌اهمیت و ناچیز است. کشاورزی در واقع اساس و پایه معیشتی مردم کویت نیست و ساختار اقتصادی این کشور به آن وابستگی ندارد.
هرچند کویت بخاطر نداشتن آب جاری و خاک مناسب کشاورزی یک کشور کشاورزی محسوب نمی‌شود، ولی از سال ۱۹۵۳ کشاورزی در کویت مورد توجه قرار گرفت. در دهه ۱۹۷۰ با اوج‌گیری درآمد نفت کویت و اختصاص مبالغ بیشتر برای یارانه بخش کشاورزی، چند شرکت کشاورزی در کویت بوجود آمدند که با استفاده از منابع آب زیرزمینی و اصلاح خاک کشتزارهای نسبتا بزرگی را در مناطق الصلیبیه، الوفره و العبدلی ایجاد نمودند.
کل مساحت کویت ۱۷۸۱۸ کیلومتر مربع است و همان‌طور که گفته شد کمتر از ۲۰۰ کیلومتر مربع یعنی ۱۲/۱٪ آنرا زمینهای مناسب برای کشاورزی تشکیل می‌دهند. تقریبا ۴۲ کیلومتر مربع از این زمینها بصورت نخلستان یا کشتزار در دست بهره‌برداری است و باقی‌مانده آن به لحاظ نبود آب، لم یزرع باقی‌مانده‌است. کشتزارها و زمینهای قابل کشت کویت پراکنده بوده و سه ناحیه الجهراء، العبدلی و الوفره مهمترین و وسیعترین واحدهای کشاورزی کویت هستند که به عنوان مراکز کشاورزی کویت شهرت یافته‌اند. در این نواحی گندم، جو، چند نوع حبوبات و برخی از انواع سبزی و صیفی جات کشت میشود.
علیرغم محدودیتهای کشاورزی در کویت چند قلم از فراورده‌های کشاورزی و دامی می‌توانند پاسخگوی نیازمندیهای بازار کویت باشند. بطور مثال در سال ۱۹۸۷، ۴۵٪ از تخم مرغ و ۴۰٪ از گوشت مرغ و ۷٪ از علوفه مصرف داخلی از کشتزارها و باغچه‌های داخلی تامین شد. در همین سال مقدار فراورده‌های دامی و کشاورزی تولید شده: ۴۴۷ میلیون تخم مرغ، ۳۰ هزار تن گوشت مرغ، ۱۶۵۴ تن گوشت گوسفند و بره و ۲۳۴ تن گوشت گاو و تولید شیر ۵۳ هزار تن بوده‌است. برپایه آمار سال ۱۹۹۳ مجموع فراورده‌های کشاورزی کویت شامل محصولات زمستانی، تابستانی و فراورده‌های گلخانه‌ای، ۱۴۸۶۳۲ تن بوده‌است.
به دلیل نامساعد بودن آب و هوا کاشت و داشت گیاهان گلخانه‌ای و برداشت این نوع محصولات در کویت در مقایسه با کشتزارهای فضای آزاد رونق خوبی دارد. در سال ۱۹۹۳ برداشت فراورده‌های کشاورزی گلخانه‌ای ۳۷۶۶۲ تن بود. فراورده‌هایی مانند گوجه، خیار، فلفل، بامیه، لوبیاسبز، بادمجان، توت فرنگی، پیاز، سبزیجات، کلم، کاهو، ذرت و برخی دیگر از اقلام کشاورزی با این شیوه کشت و برداشت می‌شوند.
هر چند دامداری بخش جدایی ناپذیر از زندگی قبیله‌ای به‌شمار می‌آید لکن متناسب با فقر پوشش گیاهی و گرایش بیشتر کویتی‌ها به ماهیگیری، نگهداری و پرورش دام و طیور رونق چندانی در کویت نداشته‌است.
برخلاف بخش کشاورزی که پیش از دوران رونق نفتی نقش چندانی در اقتصاد کویت نداشتند، ماهیگیری و بهره‌برداری از منابع دریایی یکی از منابع اصلی درآمد کویتی‌ها در دوره یاد شده بود.
صید ماهی و میگو بصور ت قابل توجهی در کویت رونق دارد و خوراک دریایی برای مصرف داخلی کویت و بعضا صدور به خارج را عرضه می‌نماید. در سال ۱۹۹۴ مجموع ماهی و میگو که صید و به بازار داخلی کویت وارد شد بیش از ۹۹۳۲ تن بود. در کویت چند شرکت در بخش ماهیگیری فعالیت دارند که به صید، انجماد، بسته‌بندی و فروش (دربازار داخلی یا صادرات) ماهی و میگو می‌پردازند.
سازمان امور کشاورزی و منابع دریایی کویت براساس دو طرح کوتاه مدت پنج ساله و بلند مدت ۲۰ ساله که تا سال ۲۰۰۸ به درازا می‌کشد تلاش دارد بخش کشاورزی را گسترش دهد. در حال حاضر نیز به منظور گسترش کشاورزی سیاستهای تشویقی و تسهیلاتی را اعمال می‌نماید. کمکهای دولتی به بخش کشاورزی شامل موارد متعددی است که از تامین نیروهای فنی و متخصص تا ارائه بذرهای اصلاح شده، کودهای شیمیایی، پلاستیک سفید (برای گلخانه) با قیمتهای پایین را شامل میشود. میانگین کمکهای دولت کویت به بخش کشاورزی نزدیک به ۸۰۰ دینار برای هر کشتزار در سال برآورد شده‌است.
تسهیلات اعتباری ویژه دولت برای بخش کشاورزی اعطای وامهای کشاورزی تا ۲۰ هزار دینار (۶۶ هزار دلار) در اقساط ۱۵ ساله بدون بهره، وامهای بیش از ۲۰ هزار دینار با اقساط ۱۰ ساله و با بهره ۲ درصد را شامل میشود.
علاوه بر سازمان امور کشاورزی و منابع دریایی کویت که ارگان دولتی و مسئول این بخش در کویت است سازمانها و اتحادیه‌های دیگری نیز در بخش کشاورزی فعالیت دارند از جمله جمعیت مهندسین کشاورزی کویت، اتحادیه کشاورزان کویت، اتحادیه ماهیگیران و صاحبان کشتیهای کوچک، اتحادیه جمعیتهای تعاونی تولیدکننده فراورده‌های کشاورزی، جمعیت کشاورزی الوفره، جمعیت کشاورزی العبدلی و چند اتحادیه و سازمان غیردولتی دیگر.
مجموع نیروی کار شاغل در بخش کشاورزی و ماهیگیری کویت براساس آمار وزارت برنامه‌ریزی تا پایان سال ۱۹۹۴، ۹۸۵/۱۵ نفر بود که ۶/۱٪ از مجموع نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند.
بخش کشاورزی شامل (پرورش دام و طیور) و ماهیگیری سهم بسیار ناچیز در تولید ناخالص داخلی کویت دارند. مجموع رقم تولید ناخالص داخلی این بخش در سال ۱۹۹۳، ۳/۲۲ میلیون دینار (معادل ۲۵۹/۷۴ میلیون دلار) بود که ۳۴٪ درصد تولید ناخالص داخلی کویت را تشکیل می‌داد.
انرژی
برق
در سال ۱۹۵۳ برای نخستین بار در کویت با بهره‌برداری از یک مولد بخار، نیروی برق بدست آمد. این مولد در منطقه الشویخ با توان تولید ۷۵۰ کیلووات ساعت برق آغاز بکار کرد. در حال حاضر توان تولید اسمی برق کویت ۶۸۹۸ مگاوات است. این میزان تولید برق تقریبا ۱۵٪ بیشتر از مصرف آن است که در سال ۱۹۹۳، ۱۷۱۶۳ میلیون کیلووات ساعت بود. بطور کلی کویت دارای شش نیروگاه برق بزرگ است.
کویت گذشته از ذخایر سرشار نفت، دارای منابع طبیعی مهم و شناخته شده دیگری نیست. در کنار فقر منابع طبیعی، محدودیت منابع انسانی عامل دیگری است که در بررسی ساختار اقتصادی کویت باید مورد توجه قرار گیرد.
در ذیل با اشاره کوتاه به صنایع در کویت مطالبی پیرامون تعداد، ترکیب و مهمترین واحدهای صنعتی کویت خواهد آمد.
براساس آمار وزارت بازرگانی و صنعت کویت مجموع واحدهای صنعتی این کشور به ۷۸۷ واحد میرسد. بیشتر واحدهای صنعتی یادشده کارگاه‌های صنایع سبک تبدیلی هستند که در زمینه معادن (شن و ماسه و سنگ) مواد غذایی، نوشیدنی‌های غیرالکلی، منسوجات، پوشاک، چرم، صنایع چوبی، اثاثیه، کاغذ چاپ و انتشار، صنایع شیمیایی، فراورده‌های نفتی، زغال، نایلون و پلاستیک، تولیدات مواد خام غیرفلزی، اقلام ساختمانی، ماشین آلات و تجهیزات و ابزار فعالیت دارند. این رقم پالایشگاه‌ها و صنایع نفتی را نیز شامل میشود.
مهمترین واحدهای صنعتی کویت عبارتند از
پالایشگاه‌ها: پالایشگاه‌ها و صنایع نفتی مهمترین واحدهای صنعتی کویت هستند. کویت دارای سه پالایشگاه عمده‌است که عبارتند از: پالایشگاه الاحمدی، پالایشگاه میناء عبدالله و پالایشگاه شعیبیه، توان پالایش نفت در سه پالایشگاه مذکور تا یک میلیون بشکه در روز برنامه‌ریزی شده‌است.
صنایع پتروشیمی: صنایع پتروشیمی کویت چندان گسترده نیست. این صنایع از سال ۱۹۷۱ آغاز بکار کرد.
صنایع شیمیایی: چندین واحد صنعتی که عمدتا به پالایشگاه‌های کویت وابسته هستند به تولید مواد شیمیایی از قبیل گازهای صنعتی (آرگون، فرئون، هالون) اکسیژن می‌پردازند.
تاسیسات و واحدهای صنعتی کویت در ۲۹ ناحیه مختلف کشور عمدتا در اطراف شهر کویت، ناحیه مرکزی و جنوبی در کنار بنادر مستقر شده‌اند. ناحیه صنعتی الشعیبه اولین و مهمترین ناحیه صنعتی کویت به لحاظ بزرگی و اهمیت صنایع مستقر در آن است. پس از ناحیه الاحمدی و العبدالله به لحاظ اهمیت و بزرگی واحدهای صنعتی مستقر در آنها که عمدتا پالایشگاه‌های نفت کویت و صنایع وابسته به آن هستند قرار می‌گیرند. از نظر پراکندگی تعداد واحدهای صنعتی، نواحی الشویخ، صبحان، الری، امغره و کبار المقاولین بیشترین تعداد کارگاه‌های صنعتی را دارا هستند و پس از آنها مناطق الاحمدی، المطلاع، الشعیبه و الصلیبه به ترتیب بیشترین واحدهای صنعتی را دارا هستند.
واحد پول و اجزاء برابری آن
پول رایج کویت دینار است که از آوریل ۱۹۶۱ بجای روپیه هندی واحد پول کویت شد. هریک دینار مساوی با ۱۰۰۰ فلس و مسکوکات فلزی آن ۱۰۰ فلس، ۵۰ فلس، ۲۰ فلس، ۱۰ فلس و ۵ فلس و اسکناسهای آن ۲۵۰ فلس (ربع دینار)، ۵۰۰ فلس (نیم دینار)، یک، ۵، ۱۰ و ۲۰ دیناری هستند.
دینار کویت مانند واحد پول دیگر کشورهای صادرکننده نفت وابستگی مستقیم موثری با دلار دارد. دینار کویت آزادانه قابل تبدیل است و نرخ برابری آن روزانه اعلام میشود. طی سال ۲۰۰۰ نرخ دینار در برابر دلار ۳،۶ فلس بود.
تولید ناخالص داخلی
تولید ناخالص داخلی کویت پس از جنگ دوم خلیج فارس و از سرگیری فعالیتهای اقتصادی در سال ۱۹۹۲ رشد داشت. در سال ۱۹۹۳ تولید ناخالص داخلی کویت به ۳۴/۷ میلیارد دینار رسید که در مقایسه با سال ۱۹۹۲، ۳۳٪ رشد داشت. این مبلغ در سال ۱۹۹۹ بالغ بر ۸/۴۴ میلیارد دلار بوده‌است.
منابع نیروی انسانی
کشور کویت تلاش می‌نماید که در تمام شئون مملکتی از بهترین شیوه‌های مدرن اجتماعی استفاده نماید. به همین دلیل سیستم کارگری را برمبنای قانون کار و ضوابط مربوطه استوار نموده‌است. منابع کارگری کویت را اکثرا خارجیان تشکیل می‌دهند. مشکل کمبود نیروی انسانی به ویژه در بخش ساختمانی مقامات کویتی ر ا بر آن داشته که در این مورد یک راه حل موقتی پیدا و شرکتهای ساختمانی و پیمانکاران را مسئول تامین نیروی انسانی و برای اجرای برنامه مربوطه نمایند.
بنابر آخرین آمار خارجیان مقیم این کشور به تفکیک تابعیت که از سوی اداره آمار انتشار یافته، کشور مصر با ۲۸۰۸۱۵ نفر یعنی ۲۳٪ خارجیان را تشکیل می‌دهند و در رده‌های بعدی هند با ۲۱۹،۷۷۰ نفر (۱۸٪)، بنگلادش ۱۲۲،۰۰۰(۱۰٪)، سریلانکا ۱۲۱،۵۰۰ نفر (۱۰٪)، پاکستان ۹۷،۶۷۵(۸٪)، سوریه (اکثریت کردها) ۸۵،۴۶۵ (۷٪)، جمهوری اسلامی ایران با ۷۳،۶۷۵ نفر (۶٪) از جمعیت خارجیان مقیم این کشور را تشکیل می‌دهند و در رده‌های بعدی اتباع فیلیپین، لبنان، اردن و عراق و برخی دیگر کشورها را میتوان نام برد.
۹۸ درصد کارگران بخش خصوصی را خارجیان تشکیل می‌دهند قوانین کار تنظیم شده بیشتر جنبه دفاع از کارفرما را دارد تا کارگر. البته قانون جدید کار، بیش از چند سال است که به مجلس ارائه شده ولی تاکنون به تصویب نرسیده‌است.
ترابری و ارتباطات
به لحاظ موقعیت جغرافیایی، حمل و نقل دریایی در کویت اهمیت شایان و درجه اول دارد. در واقع شالوده و هویت این کشور با وجود یک بندرگاه مناسب بازرگانی در خلیج کویت در هم آمیخته و اساس پیدایش این امیرنشین کوچک حاشیه خلیج فارس به‌شمار می‌رود. کویت ناوگان کشتیرانی بازرگانی اختصاصی در اختیار ندارد بلکه یکی از شرکای (شرکت کشتیرانی متحده عرب) است که بیشتر حمل و نقل بازرگانی کویت را انجام می‌دهد. این شرکت کشتیرانی در سال ۱۹۷۶ تاسیس شده و دیگر شرکای آن کشورهای عرب حوزه خلیج فارس هستند کشتیهای این شرکت بین کشورهای اروپایی، بنادر دریای مدیترانه، ژاپن، سواحل شرقی آمریکا، آمریکای جنوبی و بنادر عربی خلیج فارس و دریای سرخ رفت‌وآمد می‌کنند.
کویت برای حمل و نقل مسافر و کالا علاوه بر ناوگان دریایی از خطوط هوایی خود نیز استفاده میکند. ناوگان هوایی کویت در خطوط هواپیمایی کویت که یک شرکت دولتی است و توسط سازمان هواپیمایی کشوری کویت اداره میشود متمرکز است.
کویت دارای ۶ فرودگاه قابل پرواز است که در میان آنها از یک فرودگاه برای پروازهای بین‌المللی بهره‌برداری میشود.
در بخش حمل و نقل زمینی با توجه به مساحت کم کویت، تمرکز جمعیت در کناره ساحل و عمدتا در بخش مرکزی و خلیج کویت فاقد شبکه راه‌آهن است و حمل و نقل زمینی جاده‌ای از لحاظ جابجایی مسافر پس از هواپیمایی و از لحاظ جابجایی کالا پس از کشتیرانی قرار می‌گیرد.
کویت در بین کشورهای عربی، دارای بالاترین رقم سرانه خودروهای شخصی است و از این حیث در جهان پس از ۶ کشور صنعتی پیشرفته در رتبه هفتم قرار می‌گیرد.
خطوط مخابراتی
کویت از لحاظ وضعیت ارتباطات تلفنی وضعیت مناسبی دارد. خدمات تلفنی کویت از طریق ۳۵ ایستگاه در سراسر خاک کویت انجام میشود. رقم سرانه خطوط تلفن در کویت۴ در هزار است.
کویت مثل سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از تجهیزات مخابراتی گسترده‌ای برخوردار است. در این کشور بیش از۵ هزار شماره تلفن ثابت و۲ هزار شماره تلفن همراه فعال است.
مردم کویت امواج ۲۷ ایستگاه رادیویی و یک ایستگاه رادیویی با طول موج کوتاه را دریافت می‌کنند، ضمن آنکه برنامه‌های تلویزیونی این کشور ازطریق ۱۳ شبکه در سراسر کشور پخش میشود.
از لحاظ امکانات ترانزیتی و راه‌های مواصلاتی، کویت فاقد خطوط ریلی است، ولی نزدیک به ۴ هزار و ۴۵۰ کیلومتر جاده، ۸۷۷ کیلومتر لوله انتقال نفت خام، ۴ کیلومتر لوله انتقال فراورده‌های نفتی، ۱۶۵ کیلومتر لوله انتقال گاز طبیعی، ۶ بندر تجاری و صیادی و ۷ فرودگاه بزرگ و کوچک در این کشور وجود دارد. چهار فرودگاه کشور کویت نیز شرایط پذیرش هواپیماهای پهن پیکر را دارا است.
بازرگانی خارجی
تقریبا بجز نفت و دیگر فراورده‌های نفتی، نیازمندیهای کویت از خارج وارد میشود و شهروندان آن با داشتن درآمد سرانه سالانه نزدیک به ۱۴ هزار دلار، قدرت خرید، سطح معیشتی بالا و روحیه مصرف‌گرا، بازاری پرکشش برای کالاهای وارداتی را فراهم کرده‌اند. بدین ترتیب میانگین سرانه واردات کالا در کویت بیشترین رقم در بین کشورهای جهان است که در سال ۱۹۸۷، ۸۱۸ دینار کویت بود.
کویت از یک سیاست بازرگانی آزاد که خود جزئی از سیستم اقتصادی آزاد به‌شمار می‌آید پیروی میکند و برای واردات بسیاری از کالاها ممنوعیتی ندارد. مقررات گمرکی کویت نیز سهل گیرانه‌است. تعرفه‌های گمرکی در سه دسته ۴٪، ۸٪ و بیشتر از ۸٪ اعمال میشود.
صادرات
طبیعتا نفت و فراورده‌های نفتی مهمترین اقلام صادراتی کویت و بیش از ۹۶٪ آنرا تشکیل می‌دهند. در سال ۱۹۹۴ مجموع ارزش صادرات کویت، ۳۴/۳ میلیارد دینار (بیش از ۱۱ میلیارد دلار) بود که از این رقم ۱۱/۳ میلیارد دینار (۳/۱۰ میلیارد دلار) را صادرات نفتی تشکیل می‌دادند.
واردات
جمع ارزش واردات کویت طی سال ۹۳ (بدون احتساب خریدهای تسلیحاتی) ۸۴/۱۲۳/۲ میلیون دینار (بیش از ۷ میلیارد دلار) بود که به واردات ۴۴ قلم کالا اختصاص یافت. مهمترین اقلام وارداتی کویت حسب ارزش در سال ۱۹۹۳ را انواع خودرو و لوازم یدکی، هواپیماهای مسافربری، زیورآلات، جواهرات و فلزات قیمتی، دام زنده، منسوجات، لوله برای خطوط لوله نفت، پوشاک، تجهیزات صنایع نفتی و گاز، دارو، لوازم منزل، دکوراسیون منزل، سیگار، لوازم الکتریکی منزل و ساختمانی، لاستیک، موادغذایی، تجهیزات ارتباطات و حمل و نقل تشکیل می‌دادند.
براساس آمار سال ۱۹۹۲ فرانسه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، هند، هنگ کنگ، چین، پاکستان، مصر، ایتالیا، فیلیپین، بحرین، آمریکا مهمترین کشورهای واردکننده کالاهای غیرنفتی از کویت هستند.
برپایه همین آمار آمریکا، ژاپن، آلمان، انگلستان، فرانسه، ایتالیا، هند و عربستان سعودی کشورهای عمده صادرکننده کالا به کویت هستند که رقم صادرات هریک از آنها بیش از ۳۵۰ میلیون دلار بوده‌است.
جمهوری اسلامی ایران در سالهای ۱۹۹۴ با ۰۹۳/۲۶ میلیون دینار هیجدهمین، در سال ۱۹۹۵ با ۶۳۶/۲۴ میلیون دینار بیست و یکمین، در سال۱۹۹۶ با ۸۱۳/۱۹ میلون دینار بیست و ششمین و در سال ۱۹۹۷ با ۳۷۴/۱۸ میلون دینار بیست و هفتمین کشور صادرکننده کالا به کویت بود.
نیروهای نظامی
نیروهای نظامی کویت از چندین بخش تشکیل شده‌است و بیشتر جنبه دفاعی دارد. بخشهای دولتی آن شامل وزارت دفاع، وزارت کشور (شامل گارد ساحلی)، گارد ملی و اداره خدمات آتش‌نشانی است. امیر کویت فرمانده کل قوای نظامی دفاعی کویت، و ولیعهد معاون فرمانده کل میباشد. | [
"کویت (شهر)",
"زبان عربی",
"امیرنشین",
"امیر",
"ولیعهد",
"نخست‌وزیر",
"صباح احمد جابر صباح",
"نواف الاحمد الجابر الصباح",
"جابر مبارک الحمد الصباح",
"بریتانیای کبیر",
"۵ ژوئن",
"۱۹۶۱ (میلادی)",
"۲۰۰۵ (میلادی)",
"عراق",
"عربستان سعودی",
"خلیج پارس",
"پایتخت",
"زبان رسمی",
"دینار کویت",
"مذاهب اسلامی",
"سنی",
"شیعه",
"بورگان",
"برّاک بن غریر",
"آل حمید",
"بنی خالد",
"احساء",
"سعدون بن محمد آل حمید",
"آل صباح",
"بهبهان",
"کیلومتر مربع",
"میگو",
"شبه جزیره عربستان",
"بوبیان",
"وربه",
"فیلکه",
"کبر",
"عوهه",
"ام‌المرادم",
"مسکان",
"قاروه",
"ام‌النمل",
"فراورده‌های نفتی",
"منطقه بیطرف عراق–عربستان",
"استان مرکزی",
"استان جهرا",
"استان عاصمه",
"استان فروانیه",
"استان حولی",
"استان مبارک‌الکبیر",
"استان احمدی",
"برجهای کویت",
"برج آزادی کویت",
"تاریخ طبیعی",
"سازمان ملل",
"مجلس مؤسسان",
"قانون اساسی",
"صباح سالم الصباح",
"کشور مستقل",
"قوای سه‌گانه",
"کشورهای عرب",
"احزاب سیاسی",
"عدم مداخله",
"قرن بیستم",
"سیاست خارجی",
"اف-۱۵ ایگل",
"نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا",
"جنگ خلیج فارس",
"۱۹۹۱ (میلادی)",
"زیست‌بوم",
"روابط دیپلماتیک",
"مواد غذایی",
"مادلین البرایت",
"سلطان نشین عمان",
"احمد جابر الصباح",
"دیوان عالی",
"رادمان",
"حاکمان کویت",
"صباح اول بن جابر الصباح",
"عبدالله بن صباح بن جابر الصباح",
"جابر بن عبدالله الصباح",
"صباح جابر الصباح",
"عبدالله بن صباح الصباح",
"محمد بن صباح الصباح",
"مبارک الصباح",
"جابر المبارک الصباح",
"سالم المبارک الصباح",
"احمد الجابر الصباح",
"عبدالله السالم الصباح",
"صباح السالم الصباح",
"جابر الاحمد الصباح",
"سعد العبدالله السالم الصباح",
"صباح الاحمد الجابر الصباح",
"زبان انگلیسی",
"شریعت اسلامی",
"کشورهای عربی",
"کشورهای اروپایی",
"تولید ناخالص داخلی",
"نیروهای نظامی",
"تولید ناخالص ملی",
"درآمد سرانه",
"خرده فرهنگ",
"مصالح ساختمانی",
"دلار آمریکا",
"جنگ دوم خلیج فارس",
"بانک جهانی",
"صندوق بین‌المللی پول",
"کشور صنعتی",
"کیلووات ساعت",
"انرژی الکتریکی",
"نیروگاه‌های حرارتی",
"ایالات متحده آمریکا",
"منابع طبیعی",
"یارانه",
"کشورهای غربی",
"عرض جغرافیایی",
"شبه جزیره",
"آب زیرزمینی",
"گوشت گوسفند",
"خوراک دریایی",
"کودهای شیمیایی",
"سازمان غیردولتی",
"وزارت بازرگانی",
"صنایع سبک",
"صنایع شیمیایی",
"پالایشگاه شعیبیه",
"صنایع پتروشیمی",
"مواد شیمیایی",
"ناحیه صنعتی",
"پالایشگاه‌های نفت",
"جنگ دوم خلیج",
"قانون کار",
"دریای مدیترانه",
"آمریکای جنوبی",
"دریای سرخ",
"سازمان هواپیمایی کشوری",
"شورای همکاری خلیج فارس",
"ایستگاه رادیویی",
"قدرت خرید",
"کشورهای جهان",
"فلزات قیمتی",
"امارات متحده عربی",
"جمهوری اسلامی ایران",
"وزارت دفاع کویت",
"وزارت کشور کویت",
"گارد ملی کویت",
"فرمانده کل قوا"
] | [
"کویت",
"آسیای غربی",
"امارات",
"ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۱ (میلادی)",
"پادشاهی مشروطه",
"کشورها و سرزمین‌های عربی‌زبان",
"کشورهای آسیای غربی",
"کشورهای آسیایی",
"کشورهای اسلامی",
"کشورهای حاشیه خلیج فارس",
"کشورهای خاور نزدیک",
"کشورهای خاورمیانه",
"کشورهای عضو اتحادیه عرب",
"کشورهای عضو اوپک",
"کشورهای عضو سازمان ملل متحد",
"کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی",
"ویکی‌سازی رباتیک"
] |
1,612 | کلارا هیتلر | 1 | 30 | 0 | [
"كلارا هيتلر"
] | false | 5 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام_شخص",
"Item2": "کلارا هیتلر"
},
{
"Item1": "نام_تصویر",
"Item2": "Klara Hitler.jpg"
},
{
"Item1": "توضیح_تصویر",
"Item2": "کلارا هیتلر"
},
{
"Item1": "نام دیگر",
"Item2": "کلارا پولتزل"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "اتریشی"
},
{
"Item1": "محل زندگی",
"Item2": "اتریش"
},
{
"Item1": "مذهب",
"Item2": "مسیحی"
},
{
"Item1": "همسر",
"Item2": "[[آلویس هیتلر]]"
},
{
"Item1": "فرزندان",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]]، گوستاو هیتلراوتو هیتلر، ادموند هیتلرپائولا هیتلر"
},
{
"Item1": "والدین",
"Item2": "[[یوهان پولتزل]][[یوهانا هیدلر]]"
},
{
"Item1": "تاریخ_تولد",
"Item2": "[[۱۲ اوت]] [[۱۸۶۰]]"
},
{
"Item1": "محل_تولد",
"Item2": "روستای [[اشپیتال]]، خانه پلاک ۳۷ [[اتریش]]"
},
{
"Item1": "تاریخ_مرگ",
"Item2": "[[۲۱ دسامبر]] [[۱۹۰۷]] (۴۷ سالگی)"
},
{
"Item1": "محل_مرگ",
"Item2": "[[لینتس]] [[اتریش]] ([[سرطان سینه]])"
}
],
"Title": "زندگینامه"
} | کلارا هیتلر با نام اصلی کلارا پولتزل (زاده ۱۲ اوت، ۱۸۶۰ - درگذشته ۲۱ دسامبر، ۱۹۰۷)، مادر آدولف هیتلر بود.
پدر کلارا یوهان پولتزل و مادر او یوهانا هیدلر نام داشت. کلارا در روستای اشپیتال در اتریش در خانه پلاک ۳۷ چسبیده به خانه شوهر آینده خود یعنی آلویس هیتلر به دنیا آمد.
کلارا نزد پدر بزرگ خود یعنی یوهان نپوموک هیدلر بزرگ شد.
کلارا در ۱۸۸۵ در والد فیرتال (ناحیه‌ای فقیر نشین در اتریش) به عقد آلویس هیتلر در آمد و پیش از آن به مدت ۶ سال خدمتکار خانواده آنها بود.
به گفته پزشک خانوادگی آنها دکتر بلوخ، او زنی بود: " ساده دل، محجوب و مهربان. بلند بالا بود و مویی تقریبا خرمایی رنگ داشت که آنها را به دقت می‌بافت، و صورتی کشیده و بیضی شکل و چشمانی زیبا و معنا دار به رنگ خاکستری و آبی داشت. "
او سرانجام در ۲۱ دسامبر سال ۱۹۰۷ در شهر لینتس اتریش بر اثر سرطان سینه درگذشت. | [
"آلویس هیتلر",
"آدولف هیتلر",
"یوهان پولتزل",
"یوهانا هیدلر",
"۱۲ اوت",
"۱۸۶۰ (میلادی)",
"اشپیتال",
"اتریش",
"۲۱ دسامبر",
"۱۹۰۷ (میلادی)",
"لینتس",
"سرطان سینه",
"یوهان نپوموک هیدلر"
] | [
"آدولف هیتلر",
"اهالی اتریش در سده ۱۹ (میلادی)",
"اهالی اتریش",
"اهالی وایترا",
"خدمتکار",
"درگذشتگان ۱۹۰۷ (میلادی)",
"درگذشتگان به علت سرطان پستان",
"درگذشتگان به علت سرطان",
"زادگان ۱۸۶۰ (میلادی)",
"زنان اهل اتریش",
"زنان سده ۱۹ (میلادی)",
"زنان سده ۲۰ (میلادی)",
"زنان سده ۲۰ (میلادی) اهل اتریش",
"کاتولیک‌های رومی اهل اتریش",
"کاتولیک‌ها",
"درگذشتگان به علت سرطان در اتریش"
] |
1,613 | لمعه دمشقیه | 0 | 75 | 0 | [
"لمعه دمشقيه",
"لمعه",
"لمعة دمشقیة",
"اللّمعة الدمشقيّه",
"لمعهٔ دمشقیه",
"اللّمعه الدمشقيّه",
"اللّمعهٔ الدمشقيّه",
"اللمعه الدمشقیه",
"اللمعه الدمشقيه",
"لمعة دمشقية",
"لمعهٔ دمشقيه",
"اللمعة الدمشقیة"
] | false | 25 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | کتاب اللمعه الدمشقیه از نامورترین کتب فقهی شیعه دوزاده امامی است که در حوزه‌های علمیه آموزش داده میشود.
این کتاب نوشته شیخ شمس‌الدین محمد ابن مکی عاملی معروف به شهید اول است که در سال ۷۸۶ در دمشق به جرم شیعه بودن کشته شد. او کتابهای زیادی را در علوم اسلامی نوشته و از جمله کتابهای معروف او در فقه، کتاب است. این کتاب از گذشته تا به حال جزو کتابهای درسی در حوزه‌های علمی شیعی بوده‌است.
اللمعه الدمشقیه به درخواست شمس‌الدین محمد آوی از یاران سلطان علی بن موید واپسین فرمانروای سربداران خراسان برای شیعیان آن سرزمین به نگارش درآورد.
مولف کتاب
شیخ شمس‌الدین محمد بن مکی بن احمد عاملی نبطی جزینی معروف به شهید اول در سال ۷۳۴ هجری قمری، برابر ۷۱۲ خورشیدی، زاده و در سال ۷۸۶ هجری قمری، برابر ۷۶۳ خورشیدی، در دمشق به جرم شیعه بودن کشته شد. ابوعلی محمد مکی در روستای جزین در جنوب جبل عامل لبنان زاده شده است. به همین خاطر به وی لقب جزینی نیز داده‌اند.
انگیزه و چگونگی تالیف کتاب
سلطان علی بن موید، آخرین امیر سربدار در سال ۷۶۶ ق فرمانروایی سربداران در خراسان را به عهده گرفت. وی به طور رسمی از شهید اول درخواست کرد که به خراسان برود و منصب مرجعیت را عهده‌دار شود. بخشی از نامه فرمانروای سربداران به شهید اول چنین است: «ما در میان خویش کسی را که به فتوایش از لحاظ علمی بتوان اعتماد کرد یا مردم بتوانند عقاید درست را از وی فراگیرند نمی‌یابیم. از خدای متعال مسئلت داریم که حضرتت به ما افتخار حضور و افشاندن نور بخشد، تا از علمش پیروی کنیم و از راه و رسمش رفتار آموزیم. هرگاه لطف فرمایید و با توکل به خدا و پرهیز از عذر آوردن به این جا تشریف بیاورید، مزید احسان خواهد بود.» شهید اول این درخواست را نپذیرفت، اما کتاب اللمعه الدمشقیه را برای هدایت و راهنمایی شیعیان خراسان در قلمرو حکومت سربداران نوشت.
خود شهید اول درباره انگیزه تالیف این کتاب در مقدمه آن می‌گوید: «من این کتاب را به درخواست بعضی از دینداران نوشتم» و شهید ثانی در توضیح آن می‌گوید: «این شخص شمس الدین محمد آوی است، که از نزدیکان و یاران سلطان علی بن موید پادشاه خراسان و اطراف آن بود. تا این که تیمور لنگ بر قلمرو سلطان علی بن موید مسلط شد و او را جبرا با خود برد و حدود سال ۷۹۵ ق وفات یافت… شهید اول کتاب لمعه دمشقیه را در دمشق در مدت هفت روز، بنا بر نقل فرزند بزرگوارش ابوطالب محمد برای او نوشت و تنها منبعی که در مدت تالیف آن در اختیار داشته «مختصرالنافع» تالیف محقق اول بوده است.»
نسخه برداری، تصحیح و شرح کتاب
شمس الدین آوی نسخه اصل «لمعه دمشقیه» را نزد خود نگه داشت و به همین جهت کسی نتوانست از روی آن نسخه بردارد. فقط یکی از طلاب در بین راه کتاب را از آورنده گرفت و از روی آن نسخه‌ای رونویسی کرد، اما پیش از مقابله با نسخه اصلی، مسافرت نمود و اشکالاتی در متن بروز کرد. پس از آن در سال ۷۸۲ ق شهید اول نسخه دوم را دید و به مناسبت موضوعات، موارد اشکال را اصلاح نمود. به همین جهت لمعه تصحیح شده به دست شهید اول با نسخه اصلی کتاب در لفظ تفاوت‌هایی دارد.
شرح‌های گوناگونی بر کتاب لمعه نوشته‌اند که معروفترین آنها شرحی از شهید ثانی با عنوان «الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه» است. محمد جعفر ترشیزی متوفی ۱۲۴۴ هجری از علمای قریه قوژد کاشمر و از شاگردان شیخ جعفر کاشف الغطاء نیز شرحی براین کتاب نوشته است.
تاثیرات
کتاب لمعه از طریق «شرح لمعه» نوشته شهید ثانی بر نظام حقوقی ایران بسیار تاثیرگذار بوده‌است. علاوه بر آن که شرح لمعه مهمترین منبع دروس «متون فقه» رشته تحصیلی حقوق در دانشگاه‌های ایران میباشد، منبع اصلی تدوین قانون مدنی ایران و یکی از مهمترین منابع در تدوین قانون مجازات اسلامی ایران نیز به شمار می‌رود که علاوه بر محتوای قانون حتی جنبه‌های شکلی آنها را نیز تحت تاثیر قرار داده‌است. ناصر کاتوزیان حقوق‌دان ایرانی در مورد اهمیت این کتاب می‌نویسد: «شرح لمعه از نظر اسلوب نگارش در میان سایر کتابهای فقهی ممتاز است؛ زیرا در عین حال که در بیان مطالب از به کار بردن کلمات زاید به دقت پرهیز شده، از نظر استدلال نیز چیزی از کتب مفصل کم ندارد. به همین جهت میتوان گفت بهترین و جامع‌ترین کتابهای درسی است. | [
"شیعه",
"دوزاده امامی",
"حوزهٔ علمیه",
"شهید اول",
"۷۸۶ (هجری قمری)",
"دمشق",
"علوم اسلامی",
"اللّمعة الدمشقیّه",
"کتابهای درسی",
"اللمعه الدمشقیه",
"علی بن مؤید",
"سربداران",
"۷۳۴ (قمری)",
"۷۱۲",
"۷۸۶ (قمری)",
"۷۶۳",
"جبل عامل",
"لبنان",
"خراسان",
"مرجعیت",
"شهید ثانی",
"تیمور لنگ",
"محقق حلی",
"شرح لمعه",
"قوژد",
"کاشمر",
"جعفر کاشف الغطاء",
"ایران",
"حقوق",
"قانون مدنی ایران",
"قانون مجازات اسلامی",
"ناصر کاتوزیان"
] | [
"کتاب‌شناسی شیعه",
"کتابهای فقهی",
"دانشنامه‌های مذهبی"
] |
1,614 | پائولا هیتلر | 1 | 18 | 0 | [
"پالا هیتلر",
"پاولا هيتلر",
"پالا هيتلر",
"پاولا هیتلر",
"پائولا هيتلر"
] | false | 3 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "پائولا هیتلر"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "_.jpg"
},
{
"Item1": "birth_place",
"Item2": "Hafeld in [[Fischlham]] municipality, Austria"
},
{
"Item1": "death_place",
"Item2": "[[برشتس گادن]]، [[آلمان غربی]]"
},
{
"Item1": "resting_place",
"Item2": "Bergfriedhof in Berchtesgaden/Schönau"
},
{
"Item1": "nationality",
"Item2": "[[اتریشیان]][[آلمانی‌ها]]"
},
{
"Item1": "other_names",
"Item2": "Paula Wolff"
},
{
"Item1": "known_for",
"Item2": "Sister of German dictator [[آدولف هیتلر]]"
},
{
"Item1": "title",
"Item2": "پائولا هیتلر"
},
{
"Item1": "parents",
"Item2": "[[آلویس هیتلر]][[کلارا هیتلر]]"
},
{
"Item1": "relatives",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]] (brother)[[آنگلا هیتلر]] (half-sister)"
}
],
"Title": "person"
} | پاولا هیتلر
پاولا هیتلر (۲۱ ژانویه، ۱۸۹۶ - ۱ ژوئن، ۱۹۶۰) خواهر آدولف هیتلر، و فرزند آخر آلویس هیتلر و سومین زنش کلارا هیتلر بود. پاولا در ۲۱ ژانویه، ۱۸۹۶ در هارتفلد، اتریش به دنیا آمد.
پائولا هرگز ازدواج نکرد و بچه‌ای نداشت. | [
"Fischlham",
"برشتس گادن",
"آلمان غربی",
"اتریشیان",
"آلمانی‌ها",
"آدولف هیتلر",
"آلویس هیتلر",
"کلارا هیتلر",
"آنگلا هیتلر",
"۲۱ ژانویه",
"۱۸۹۶ (میلادی)",
"۱ ژوئن",
"۱۹۶۰ (میلادی)",
"فیشلهام",
"اتریش"
] | [
"آدولف هیتلر",
"اهالی ناحیه ولس لند",
"درگذشتگان ۱۹۶۰ (میلادی)",
"زادگان ۱۸۹۶ (میلادی)",
"کاتولیک‌های رومی اهل اتریش"
] |
1,615 | آلویس هیتلر (پسر) | 1 | 19 | 0 | [
"آلويس هيتلر (پسر)",
"الویس هیتلر (پسر)",
"الويس هيتلر (پسر)"
] | false | 6 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام_شخص",
"Item2": "آلویس هیتلر (پسر)"
},
{
"Item1": "همسر",
"Item2": "بریجیت دوولینگ"
},
{
"Item1": "والدین",
"Item2": "[[آلویس هیتلر]]فرانزیسکا متزلبرگر"
},
{
"Item1": "تاریخ_تولد",
"Item2": "[[۱۳ ژانویه]] [[۱۸۸۲]]"
},
{
"Item1": "محل_تولد",
"Item2": "[[وین]] [[اتریش]]"
},
{
"Item1": "تاریخ_مرگ",
"Item2": "[[۲۰ مه]] [[۱۹۵۶]] (۷۴ سالگی)"
},
{
"Item1": "محل_مرگ",
"Item2": "[[هامبورگ]] [[آلمان]]"
}
],
"Title": "زندگینامه"
} | آلویس هیتلر (پسر) ، (۱۳ ژانویه، ۱۸۸۲ - ۲۰ مه، ۱۹۵۶)، پسر آلویس هیتلر و فرانزیسکا متزلبرگر و برادر ناتنی آدولف هیتلر.
او وقتی به دنیا آمد که پدرش همسر اول خود را به دلیل مرگش از دست داده بود.
آدولف هیتلر ظاهرا به دلیل کدورتی که از دوران کودکی از برادرش داشته است، هیچ نامی از وی در کتابش (نبرد من) نیاورده است. آن دو پس از به قدرت رسیدن هیتلر به ندرت با هم ملاقات داشته‌اند. | [
"آلویس هیتلر",
"۱۳ ژانویه",
"۱۸۸۲ (میلادی)",
"وین",
"اتریش",
"۲۰ مه",
"۱۹۵۶ (میلادی)",
"هامبورگ",
"آلمان",
"آدولف هیتلر"
] | [
"آدولف هیتلر",
"اهالی وین",
"درگذشتگان ۱۹۵۶ (میلادی)",
"دور از وطن‌های اهل اتریش در بریتانیا",
"زادگان ۱۸۸۲ (میلادی)"
] |
1,616 | شهید اول | 1 | 145 | 0 | [
"شهيد اول",
"محمد بن مکی",
"محمد ابن مکی",
"محمد ابن مکی عاملی",
"محمدبن مکی شهیداول",
"محمد بن مکی شهید اول",
"شهيد یکم",
"شهید یکم",
"محمد ابن مكي",
"محمد ابن مكي عاملي",
"محمد بن مكي",
"محمد بن مكي شهيد اول",
"محمد بن مکی شهید یکم",
"محمدبن مكي شهيداول",
"محمد بن مكي شهيد یکم",
"محمد بن مكي شهيد يكم",
"شهيد يكم",
"شهید اوّل",
"شهيد اوّل",
"علی بن محمد مکی"
] | false | 46 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "سرشناسی",
"Item2": "شهید اول"
},
{
"Item1": "دوران",
"Item2": "[[سربداران]]، [[خلافت عثمانی]]"
},
{
"Item1": "رنگ",
"Item2": "#cef2e0"
},
{
"Item1": "نام",
"Item2": "شمس الدین محمد بن مکی عاملی"
},
{
"Item1": "عنوان",
"Item2": "شهید اول"
},
{
"Item1": "زادروز",
"Item2": "۷۳۴ ه۱۳۳۴ م."
},
{
"Item1": "زادگاه",
"Item2": "[[جزین]]، لبنان"
},
{
"Item1": "درگذشت",
"Item2": "۷۴۶ ه۱۳۸۶ م.[[دمشق]]، سوریه"
},
{
"Item1": "نژاد",
"Item2": "[[عاملی]]"
},
{
"Item1": "زمینه‌های فعالیت",
"Item2": "[[فقیه]]"
},
{
"Item1": "برترین اثر",
"Item2": "[[لمعه دمشقیه]]"
}
],
"Title": "عالم مسلمان"
} | شیخ شمس الدین محمد بن مکی بن احمد عاملی نبطی جزینی معروف به شهید اول (۷۸۶–۷۳۴هق) مشهور به افقه الفقهاء، امام الاعظم از فقهای مشهور شیعه در قرن هشتم هجری قمری است. مهمترین کتاب وی در فقه لمعه دمشقیه است که شروح متعددی بر آن نوشته شده است.
زندگینامه
شهید اول در سال ۷۳۴ هجری قمری، برابر ۷۱۲ خورشیدی، متولد و در سال ۷۸۶ هجری قمری، برابر ۷۶۳ خورشیدی، در دمشق به جرم شیعه بودن کشته شد. ابوعلی محمد مکی در شهر روستای جزین در جنوب جبل عامل لبنان زاده شده است. به همین خاطر به وی لقب جزینی نیز داده‌اند. همسرش ام علی دختر اسدالدین صائغ دختر عموی پدرش بوده است. از شهید اول سه فرزند پسر و یک فرزند دختر بر جای مانده است که نام‌هایشان بدین قرار است:
شیخ رضی الدین ابوطالب محمد
شیخ ضیاء الدین ابوالقاسم علی
ابومنصور حسن
فاطمه ملقب به شیخه و سیده راویان و از بانوان فقیه تاریخ اسلام است.
همه فرزندان شهید از وی و از شخصی بنام سید تاج الدین معیه اجازه روایت داشته‌اند.
استادان
او از استادان بسیاری، مانند فخر المحققین پسر علامه حلی و سید ضیاءالدین عبدالله حلی و سید عمید الدین بن عبد المطلب حلی، آموزش دید. در میان صدها شهید از علمای شیعه جناب «شیخ شمس الدین محمد بن مکی» به شهید اول معروف و مشهور شد.
شهید اول به خاطر سفرهای مختلفی که به شهرهای گوناگون داشته است توانسته است از استادان گوناگونی بهره ببرد. بعضی از استادان وی بدین قراراند:
پدراش جمال الدین
اسدالدین ضایع
فخر المحققین
ابن معیه
عمیدالدین عمیدی
سید ضیاء الدین عبدالله حسینی
شیخ قطب الدین ابوجعفر محمد یکی از بزرگترین شاگردان علامه حلی
برهان الدین جعبری
شاگردان
شهید اول توانست شاگردان زیادی را تربیت کند. برخی از آنها علاوه بر فرزندان وی به از این قرارند:
ابن اعرج
شیخ عبدالرجمن عتائقی
فاضل سیوری حلی
علی ابن حسن خازن
علامه امینی در کتاب «شهداء الفضیله» زندگانی ۱۳۰ نفر از علمای شیعه، از قرن چهارم هجری تا عصر خویش را گرد آورده است که چهل نفر آنها قبل از شهید اول کشته‌شده‌اند در عین حال این دو شخصیت به شهید اول و ثانی ملقب شده‌اند.
علت این نامگذاری و شهرت به شهید اول این است که جزینی از شخصیتهای طراز اول علما بوده و تا آن زمان سابقه نداشته که چنین شخصیتهای بزرگ علمی را با آن وضع دلخراش به قتل برسانند.
ماجرای کشته‌شدن
شهید اول در نشستهای اهل سنت و مراکز علمی آنان حضور می‌یافت. برخی عالمان دینی به وی اتهام ارتداد زده و طوماری را علیه وی امضا کردند و در دادگاهی علیرغم انکار و تکذیب از جانب وی، وی را به اعدام محکوم کردند. شهید اول با وضع دلخراشی در روز پنج شنبه نهم جمادی‌الاولی سال ۷۸۶ هجری (۱۷ تیر ۷۶۳ شمسی) - در عهد سلطنت برقوق - به فتوای قاضی برهان الدین مالکی و تایید عباد بن جماعه شافعی در میدان قلعه دمشق با شمشیر کشته‌شد. جسدش را به دار آویختند و تا عصر آن روز سنگباران کردند. سپس جسد را از دار پایین آورده و آتش زدند و خاکسترش را به باد دادند.
او کتابهای زیادی را در علوم اسلامی نوشته‌است و از جمله کتابهای معروف او در فقه، کتاب است. این کتاب از گذشته تا به حال جزو کتابهای درسی در حوزه‌های علمی شیعی بوده‌است. او به تالیف کتابهای مهمی مانند ذکری الشیعه، الدروس الشرعیه، غایه المراد، و اللمعه الدمشقیه پرداخته که کتاب اخیر را به در خواست شمس الدین محمد آوی از یاران سلصان علی بن موید آخرین حاکم سربداران خراسان برای شیعیان آن خطه به نگارش درآورد.
دیدگاه‌های سیاسی
با توجه به این که اندیشه سیاسی مبتنی بر امور بنیادینی است که متکی بر آنها و با تجربه اوضاع اجتماعی معاصر اندیشه به تدوین میرسد شهید اول مبتنی بر این وضعیت به پاسخ گوئی معضلات فرهنگی و دینی زمانه خود پرداخت.
بنابراین ابتدا به رابطه عقل و شرع و نوع مواجهه احکام آنها با یکدیگر توجه شده و سپس دانش فقهی از نظر ولایت و اقتدار واجد آن بر امور حکومتی در عصر غیبت مورد بررسی قرار گرفت اصل ضرورت حکومت در هر دورهای و بویژه دوران غیبت و خاستگاه این حکومت و حق حاکمیت مردم مطالعه شد.
البته او نیز مانند بیشتر فقهای شیعه ولایتی در حد امور حسبه برای فقها قائل است و احکام مربوط به حدود و جهاد را در دوران غیبت تعطیل می‌داند.
به نظر وی احکام اسلامی برای از بین بردن ظلم و ایجاد عدالت است و این جز به دست امام معصوم ممکن نیست و سپردن این امور به دست غیر معصوم در دوران غیبت حرام است.
ملزومات که شامل قضاوت وشرایط عزل قاضی در بخش بعدی مورد توجه قرار گرفته و در کار ویژه به مناصب عمده فقیه نظیر افتاء، قضاوت و اجرای احکام انتظامی اسلام و سایر اختیارات او بمانند تصرف در امور مالی و اقامه نماز جمعه می‌پردازد.
شهید اول سیاست را در قضاوت و متعلقات آن دیده که این خود نشان دهنده آن است که وی قضاوت را منصبی در حد حل و فصل دعاوی دیده و قاضی امکان تصدی بسیاری از مسوولیت‌های سیاسی اجتماعی را ندارد. نکته دیگری که شهید اول آن را مبسوط و عمیق مورد مطالعه قرار داده شرایط عزل قاضی است که هرگاه شخص از طرف امام معصوم منصوب باشد قضاوت بر او واجت عینی است و در مورد صلاحیت امام و فرمانروای ماذون و منصوب خود تردید کرد یا فردی را کامل‌تر از حاکم فعلی یافت یا کمبودی در مقبولیت عمومی حاکم فعلی مشاهده کرد می‌تواند وی را عزل کند. در غیر این صورت و در زمان غیبت بر تمام فقها واجب کفایی است و کسی نمی‌تواند قاضی را طبق میل خویش و بدون در نظر گرفتن مصالح عمومی و جانشین مناسب، عزل نماید رفتاری غیرمجاز تلقی میشود.
فرد و دولت و روابط متقابل آنها بخش دیگری است که در آن به جایگاه فرد در نظام سیاسی توجه شده‌است و علاوه بر نقش حمایتی فرد که سایر فقها بدان اشاره کرده‌اند سهم فرد در نصب و عزل کارگزاران نظام سیاسی و فرمانروایان در صورت نارضایتی مردم از آنان که توسط امام انجام می‌پذیرد مورد توجه جدی قرار گرفته‌است.
شهید اول نقش مشارکتی فرد را در اداره امور عمومی و حکومتی در صورت فقدان حاکم مهم تلقی کرده و به دلیل محوری بودن مقوله مصالح عمومی در نظام سیاسی مسلمانان، تعطیلی و توقف آن را مجاز نمی‌بیند البته شرط عدالت در این افراد، مشکل احتمال در مخاطره قرار گرفتن مصالح عمومی را منتفی می‌سازد.
حکومت نامطلوب بخش دوم انواع حکومتها تلقی شده که در آن، فرد بایستی از تبعیت و حمایت آن اجتناب نموده و آن را بر امام و نایبان وی ترجیح ندهد زندگی در قلمروی چنین حکومتی، هرگاه به قصد جلب منافع مادی یا دوستی با حاکم جائر به برقراری ارتباط با آن بپردازد ناپسند و مذموم تلقی میشود و شیوه زیست مناسب و مطلوب در این قلمرو به شکل تقیه برای حفظ امنیت جانی و مالی میباشد.
همچنین در راهکارهای حکومتی و همکاری سیاسی اجتماعی با حکومت جور، پذیرش ولایت از جانب حاکم جائر در جهت امر به معروف و نهی از منکر، بر اعتبار فقاهت و اجتهاد فرد تاکید شده و سایرین مجاز به این همکاری نمی‌باشند
تالیفات
به‌عقیده برخی، یکی از مهمترین کتب شهید اول همان لمعه دمشقیه است. این کتاب در بردارنده تمام باب‌های فقهی به صورت ایجاز است و در آن استدلال‌های زیادی به کار رفته است. این کتاب چهار سال قبل از کشته‌شدن شهید اول نگاشته شده است. شیخ حر عاملی می‌گوید که شهید اول این کتاب را در حبس پیش از کشته‌شدن نگاشته است. علی دوانی می‌گوید وی که کتاب لمعه را شهبد برای علی ابن موید آخرین پادشا سربداران نوشته است.
اختصار الجعفر
الاربعون حدیثا
الاربعون مسئله
الاعتقادیه
الالفیه فی فقه الصلوه
الباقیات الصالحات.
البیان در فقه (مطبوع)
التکلیف یا تکلیفیه
جامع البین یا الجامع بین شرحی الاخوین
حاشیه شرح ارشاد علا مه حلی که نامش (غایه المراد فی شرح نکت الارشاد) میباشد
حاشیه قواعد علا مه
خلاصه الاعتبار فی الحج و الاعتمار
الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه (مطبوع)
الذکری در فقه امامیه (مطبوع)
القواعد الکلیه فی الاصول و الفروع، که به (قواعد شهید) معروف است.
اللمعه الدمشقیه که جز کتابهای درسی حوزه علمیه‌است.
مجامیع ثلثه در سه مجلد.
النفلیه که با الفوائد المکیه که شرح شهید ثانی بر همان کتاب میباشد.
المزار.
المسائل، که به (مسائل ابن مکی) معروف است.
شهید ثانی
شهید ثالث
شهید رابع
شهید خامس
شهدای پنجگانه | [
"سربداران",
"خلافت عثمانی",
"جزین، لبنان",
"دمشق",
"جبل عامل",
"فقیه",
"لمعه دمشقیه",
"شیعه",
"۷۳۴ (قمری)",
"۷۱۲",
"۷۸۶ (قمری)",
"۷۶۳",
"لبنان",
"علامه حلی",
"علامه امینی",
"اهل سنّت",
"ظاهر سیف‌الدین برقوق",
"قاضی برهان الدین",
"علوم اسلامی",
"کتابهای درسی",
"اللمعه الدمشقیه",
"اندیشه سیاسی",
"دوران غیبت",
"نماز جمعه",
"نظام سیاسی",
"اداره امور عمومی",
"حکومت جور",
"امر به معروف",
"نهی از منکر",
"علی دوانی",
"فقه امامیه",
"شهید ثانی",
"شهید ثالث",
"شهید رابع",
"شهید خامس",
"شهدای پنجگانه"
] | [
"اهالی حله",
"درگذشتگان ۱۳۸۵ (میلادی)",
"درگذشتگان ۷۶۳",
"درگذشتگان ۷۸۶ (قمری)",
"روحانیان شیعه",
"روحانیان شیعه سده ۸ (قمری)",
"زادگان ۱۳۳۴ (میلادی)",
"زادگان ۷۱۲",
"زادگان ۷۳۴ (قمری)",
"شیعیان لبنان",
"عالمان شیعه",
"کشته‌شدگان اسلام"
] |
1,617 | بریجت داولینگ | 1 | 18 | 0 | [
"بريجت داولينگ"
] | false | 2 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "بریجت داولینگ"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "Bridget_Dowling_Hitler_NYWTS.jpg"
},
{
"Item1": "caption",
"Item2": "offering British war relief information, 1941"
},
{
"Item1": "birth_name",
"Item2": "Bridget Elizabeth Dowling"
},
{
"Item1": "birth_date",
"Item2": "(disputed)"
},
{
"Item1": "birth_place",
"Item2": "[[دوبلین]], Ireland"
},
{
"Item1": "death_place",
"Item2": "[[لانگ آیلند]]، [[ایالت نیویورک]]"
},
{
"Item1": "nationality",
"Item2": "Irish"
},
{
"Item1": "title",
"Item2": "بریجت داولینگ"
},
{
"Item1": "spouse",
"Item2": "Alois Hitler, Jr."
},
{
"Item1": "children",
"Item2": "[[ویلیام پاتریک هیتلر]]"
},
{
"Item1": "parents",
"Item2": "William Dowling (father)"
}
],
"Title": "person"
} | بریجت داولینگ هیتلر، در سال ۱۹۴۱.
بریجت الیزابت داولینگ هیتلر (۱۸۹۱ - ۱۹۶۹) زن برادر آدولف هیتلر و همسر آلویس هیتلر (پسر) بود. او در دوبلین، ایرلند به دنیا آمده بود و همانجا بزرگ شده بود.
در ۱۹۰۹، هنگامی که هفده ساله بود، به همراه پدرش، ویلیام داولینگ، در مسابقات اسبدوانی با آلویس هیتلر (پسر) ملاقات کرد.
تونی مک کارتی
از دیلی تلگراف
گفتگوی سی.ان.ان
نوشته دیوید گاردنر | [
"دوبلین",
"لانگ آیلند",
"ایالت نیویورک",
"ویلیام پاتریک هیتلر",
"۱۸۹۱ (میلادی)",
"۱۹۶۹ (میلادی)",
"آدولف هیتلر",
"آلویس هیتلر (پسر)",
"ایرلند",
"۱۹۰۹ (میلادی)"
] | [
"آدولف هیتلر",
"اهالی دوبلین",
"اهالی لانگ آیلند",
"اهالی هورنسی، لندن بزرگ",
"درگذشتگان ۱۹۶۹ (میلادی)",
"زادگان ۱۸۹۱ (میلادی)",
"نویسندگان سده ۲۰ (میلادی) اهل ایرلند",
"نویسندگان زن سده ۲۰ (میلادی)"
] |
1,618 | ویلیام پاتریک هیتلر | 1 | 30 | 0 | [
"ويليام پاتريك هيتلر"
] | false | 4 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "ویلیام پاتریک هیتلر"
},
{
"Item1": "nickname",
"Item2": "Willy"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "William-Patrick-Hitler.jpg"
},
{
"Item1": "image_size",
"Item2": "200px"
},
{
"Item1": "alt",
"Item2": "William Patrick Stuart-Houston"
},
{
"Item1": "caption",
"Item2": "William Patrick Hitler as member of the U.S. Navy between 1944 and 1947"
},
{
"Item1": "birth_name",
"Item2": "William Patrick Hitler"
},
{
"Item1": "birth_place",
"Item2": "[[لیورپول]]، [[مرزیساید]]، [[انگلستان]]، [[پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند]]"
},
{
"Item1": "death_place",
"Item2": "[[Patchogue, New York]], U.S."
},
{
"Item1": "placeofburial",
"Item2": "[[Holy Sepulchre Cemetery]]، [[Coram]], New York"
},
{
"Item1": "resting_place_coordinates",
"Item2": "Section 10, Range BB, Plot 215 at 40° 50' 49.7\" N, 72° 59' 59.9\" W"
},
{
"Item1": "allegiance",
"Item2": "United States of America"
},
{
"Item1": "branch",
"Item2": "[[نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا]]"
},
{
"Item1": "serviceyears",
"Item2": "1944–1947"
},
{
"Item1": "rating",
"Item2": "Pharmacist's Mate"
},
{
"Item1": "battles",
"Item2": "[[جنگ جهانی دوم]]"
},
{
"Item1": "awards",
"Item2": "[[پرپل هارت]][[World War II Victory Medal]]"
},
{
"Item1": "relations",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]] (uncle)Alois Hitler, Jr. and [[بریجت داولینگ]] (parents)Phyllis Jean-Jacques (wife)"
}
],
"Title": "military person"
} | ویلیام پاتریک هیتلر (۱۲ مارس، ۱۹۱۱ - نوامبر ۱۹۸۷)، معروف به ویلی، برادر زاده آدولف هیتلر. او پسر آلویس هیتلر (پسر)، برادر ناتنی آدولف بود. آلویس برای ملاقات با دختری ایرلندی با نام برید جت داولینگ به دوبلین رفت، و وقتی که ویلیام پاتریک در ۱۹۱۱ به دنیا آمد، آنها در لیورپول بودند. آلویس به زودی خانواده‌اش را ترک کرد و به آلمان بازگشت و ویلیام پاتریک نزد مادرش بزرگ شد.
از دیلی تلگراف
گفتگوی CNN
نوشته دیوید گاردنر
اطلاعات بیشتر
دیوید گاردنر، آخرین هیتلرها، بی‌ام ام، ۲۰۰۱، شابک ۱-۰-۹۵۴۱۵۴۴-۰ | [
"لیورپول",
"مرزیساید",
"انگلستان",
"پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند",
"Patchogue, New York",
"Holy Sepulchre Cemetery (Coram, New York)",
"Coram, New York",
"نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا",
"جنگ جهانی دوم",
"پرپل هارت",
"World War II Victory Medal",
"آدولف هیتلر",
"بریجت داولینگ",
"۱۲ مارس",
"۱۹۱۱ (میلادی)",
"۱۹۸۷ (میلادی)",
"آلویس هیتلر (پسر)",
"ایرلند",
"برید جت داولینگ",
"دوبلین",
"آلمان",
"شابک ۱-۰-۹۵۴۱۵۴۴-۰"
] | [
"آدولف هیتلر",
"افراد آمریکایی اتریش‌تبار",
"افراد آمریکایی انگلیسی‌تبار",
"افراد انگلیسی اتریشی‌تبار",
"افراد انگلیسی ایرلندی‌تبار",
"اهالی لانگ آیلند",
"اهالی لیورپول",
"افراد آمریکایی ایرلندی‌تبار",
"بریتانیایی‌های مهاجرت کرده به ایالات متحده آمریکا",
"درگذشتگان ۱۹۸۷ (میلادی)",
"دریافت‌کنندگان مدال پرپل هارت",
"زادگان ۱۹۱۱ (میلادی)",
"ملوانان نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا",
"مهاجران انگلیسی به ایالات متحده",
"مهاجران انگلیسی در ایالات متحده آمریکا",
"نظامیان ایالات متحده آمریکا در جنگ جهانی دوم"
] |
1,619 | آنگلا هیتلر | 1 | 27 | 0 | [
"آنجلا هيتلر",
"آنجلا هیتلر",
"آنگلا هيتلر",
"انگلا هیتلر",
"انجلا هيتلر",
"انجلا هیتلر",
"انگلا هيتلر"
] | false | 4 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "آنگلا هیتلر"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "Angela Hitler.jpg"
},
{
"Item1": "caption",
"Item2": "Angela Hitler"
},
{
"Item1": "birth_name",
"Item2": "Angela Franziska Johanna Hitler"
},
{
"Item1": "birth_place",
"Item2": "[[برانائو ام این]]، [[اتریش-مجارستان]]"
},
{
"Item1": "death_place",
"Item2": "[[هانوفر]]، [[آلمان غربی]]"
},
{
"Item1": "nationality",
"Item2": "[[اتریش-مجارستان]]، [[اتریش]]"
},
{
"Item1": "other_names",
"Item2": "Angela RaubalAngela Hammitzsch"
},
{
"Item1": "spouse",
"Item2": "Leo Raubal (1903–1910; his death)Martin Hammitzsch (1936–1945; his death)"
},
{
"Item1": "children",
"Item2": "[[Leo Rudolf Raubal]][[گلی راوبال]]Elfriede (Friedl) Raubal"
},
{
"Item1": "parents",
"Item2": "[[آلویس هیتلر]]Franziska Matzelsberger\n'''Stepmother:''' [[کلارا هیتلر]]"
},
{
"Item1": "relatives",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]] (half-brother)Alois Hitler, Jr. (brother)Gustav Hitler (half-brother)Ida Hitler (half-sister)Otto Hitler(half-brother)Edmund Hitler (half-brother)[[پائولا هیتلر]] (half-sister)"
}
],
"Title": "person"
} | آنگلا راوبال هامیچ (۲۸ ژوئیه، ۱۸۸۳ - ۳۰ اکتبر، ۱۹۴۹)، خواهر ناتنی بزرگتر آدولف هیتلر بود.
او از آلویس هیتلر و زن دومش، فرانتزیسکا ماتزلبرگر در براوناو، اتریش به دنیا آمد، سیبیل‌های او زبان زد خاص و عام بود. مادر او یک سال بعد درگذشت، و او و برادرش آلویس هیتلر (پسر) با زن سوم پدرشان، کلارا هیتلر بزرگ شدند. آدولف هیتلر در ۱۸۸۹ به دنیا آمد. آنگلا و برادر ناتنی‌اش بسیار نزدیک به هم بزرگ شدند و با هم صمیمی بودند.
پدرش در ۱۹۰۳ و پس از او نامادریش در ۱۹۰۷ درگذشتند. و برایشان ارث کمی گذاشتند. در این زمان او با لئو راوبال، که یک بازرس پایین رتبه مالیات بود، ازدواج کرد، و در ۱۹۰۶ یک پسر برای لئو به دنیا آورد. | [
"برانائو ام این",
"اتریش-مجارستان",
"هانوفر",
"آلمان غربی",
"اتریش",
"Leo Raubal",
"گلی راوبال",
"آلویس هیتلر",
"کلارا هیتلر",
"آدولف هیتلر",
"پائولا هیتلر",
"۲۸ ژوئیه",
"۱۸۸۳ (میلادی)",
"۳۰ اکتبر",
"۱۹۴۹ (میلادی)",
"براوناو",
"آلویس هیتلر (پسر)",
"۱۸۸۹ (میلادی)",
"۱۹۰۳ (میلادی)",
"۱۹۰۷ (میلادی)",
"۱۹۰۶ (میلادی)"
] | [
"آدولف هیتلر",
"اهالی بران‌آئو ام این",
"درگذشتگان ۱۹۴۹ (میلادی)",
"زادگان ۱۸۸۳ (میلادی)",
"نقاشان اهل اتریش"
] |
1,621 | گلی راوبال | 1 | 20 | 0 | [
"جلي روئبل",
"جلی روئبل",
"گلي راوبال"
] | false | 3 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "name",
"Item2": "گلی راوبال"
},
{
"Item1": "image",
"Item2": "GeliRaubal.jpg"
},
{
"Item1": "image_size",
"Item2": "180px"
},
{
"Item1": "birth_name",
"Item2": "Angela Maria Raubal"
},
{
"Item1": "birth_place",
"Item2": "[[لینتس]]، [[اتریش-مجارستان]]"
},
{
"Item1": "death_place",
"Item2": "[[مونیخ]]، [[جمهوری وایمار]]"
},
{
"Item1": "death_cause",
"Item2": "[[خودکشی]]"
},
{
"Item1": "resting_place",
"Item2": "[[Zentralfriedhof]], Vienna, Austria"
},
{
"Item1": "nationality",
"Item2": "Austro-Hungarian, Austrian"
},
{
"Item1": "known_for",
"Item2": "[[آدولف هیتلر]]'s half-niece"
},
{
"Item1": "alma_mater",
"Item2": "[[دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ]]"
},
{
"Item1": "parents",
"Item2": "Leo Raubal[[آنگلا هیتلر]] (née Hitler)"
},
{
"Item1": "relatives",
"Item2": "See: [[Hitler family]]"
}
],
"Title": "person"
} | آنگلا "گلی" راوبال (۴ ژوئن، ۱۹۰۸ - ۱۸ سپتامبر، ۱۹۳۱) دختر خواهر ناتنی آدولف هیتلر، آنگلا راوبال بود.
http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/GERraubal.htm | [
"لینتس",
"اتریش-مجارستان",
"مونیخ",
"جمهوری وایمار",
"خودکشی",
"Zentralfriedhof",
"آدولف هیتلر",
"دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ",
"آنگلا هیتلر",
"Hitler family",
"۴ ژوئن",
"۱۹۰۸ (میلادی)",
"۱۸ سپتامبر",
"۱۹۳۱ (میلادی)"
] | [
"آدولف هیتلر",
"اهالی لینتس",
"اهالی مونیخ",
"خاک‌سپاری‌ها در تسنترالفریدهوف",
"خانواده هیتلر",
"خودکشی بوسیله سلاح گرم در آلمان",
"دانش‌آموختگان دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ",
"درگذشتگان ۱۹۳۱ (میلادی)",
"زادگان ۱۹۰۸ (میلادی)",
"زن‌های خودکشی‌کرده",
"کاتولیک‌های رومی اهل اتریش"
] |
1,623 | ماریا شیکل گروبر | 1 | 16 | 0 | [
"ماريا شيكل گروبر"
] | false | 4 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام_شخص",
"Item2": "ماریا شیکل گروبر"
},
{
"Item1": "فرزندان",
"Item2": "[[آلویس هیتلر]]"
},
{
"Item1": "والدین",
"Item2": "سریسکا پفیسنگر (؟ - ۱۱ نوامبر ۱۸۲۱)یوهانس شیکلگروبر (۲۹ مه ۱۷۶۴ - ۱۲ نوامبر ۱۸۴۷)"
},
{
"Item1": "تاریخ_تولد",
"Item2": "۱۵ آوریل ۱۷۹۵"
},
{
"Item1": "محل_تولد",
"Item2": "دهکده کوچک [[استرونز]]، [[اتریش]]"
},
{
"Item1": "تاریخ_مرگ",
"Item2": "۷ ژانویه ۱۸۴۷ (۵۲ سال)"
},
{
"Item1": "محل_مرگ",
"Item2": "Klein-Motten [[اتریش]]"
}
],
"Title": "زندگینامه"
} | ماریا آنا شیکلگروبر (۱۵ آوریل ۱۷۹۵ - ۷ ژانویه ۱۸۴۷) مادربزرگ آدولف هیتلر بود.
در دهکده کوچک استرونز، اتریش به دنیا آمد. او دختر سریسکا پفیسنگر (؟ - ۱۱ نوامبر ۱۸۲۱) و کشاورزی به نام یوهانس شیکلگروبر (۲۹ مه ۱۷۶۴ - ۱۲ نوامبر ۱۸۴۷) بود. ماریا نیز مثل خانواده و اکثر همسایه‌هایشان کاتولیک بود. | [
"آلویس هیتلر",
"اِسترونز",
"اتریش",
"آدولف هیتلر",
"کاتولیک"
] | [
"آدولف هیتلر",
"اهالی نیدراسترایش",
"درگذشتگان ۱۸۴۷ (میلادی)",
"درگذشتگان به علت بیماری عفونی در اتریش",
"درگذشتگان به علت سل",
"درگذشتگان به علت سل در اتریش",
"درگذشتگان سده ۱۹ (میلادی) به علت سل",
"زادگان ۱۷۹۵ (میلادی)",
"کاتولیک‌های رومی اهل اتریش"
] |
1,624 | یوهان گئورگ هیدلر | 0 | 8 | 0 | [
"جوهان جورج هایدلر",
"يوهان گئورگ هيدلر",
"جوهان جورج هايدلر"
] | false | 1 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | در تاریخ آلمان، یوهان گئورگ هیدلر (۲۸ سپتامبر، ۱۷۹۲ - ۱۸۵۷) از مارتین هیدلر (۱۷ نوامبر، ۱۷۶۲ - ۱۰ ژانویه، ۱۸۲۹) و آنا ماریا گوشل (۲۳ اوت، ۱۷۶۰ - ۷ دسامبر، ۱۸۵۴) زاده شد. گفته میشود او پدربزرگ آدولف هیتلر میباشد. | [
"۲۸ سپتامبر",
"۱۷۹۲ (میلادی)",
"۱۸۵۷ (میلادی)",
"۱۷ نوامبر",
"۱۷۶۲ (میلادی)",
"۱۰ ژانویه",
"۱۸۲۹ (میلادی)",
"۲۳ اوت",
"۱۷۶۰ (میلادی)",
"۷ دسامبر",
"۱۸۵۴ (میلادی)",
"آدولف هیتلر"
] | [
"آدولف هیتلر",
"درگذشتگان ۱۸۵۷ (میلادی)",
"زادگان ۱۷۹۲ (میلادی)"
] |
1,625 | یوهان نپوموک هیدلر | 0 | 8 | 0 | [
"جوهان ون نپومبوک هایدلر",
"يوهان ون نپومبوك هيدلر",
"جوهان ون نپومبوك هايدلر",
"یوهان ون نپومبوک هیدلر",
"یوهان نپومبوک هیدلر",
"يوهان نپومبوك هيدلر",
"يوهان نپوموك هيدلر"
] | false | 2 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | بندانگشتی
یوهان نپوموک هیدلر ، در اصل یوهان نپوموک هوتلر (۱۹ مارس، ۱۸۰۷ - ۱۷ سپتامبر، ۱۸۸۸ جد پدری، عموی بزرگ احتمالی و شاید جد درست پدری آدولف هیتلر است. | [
"آدولف هیتلر",
"۱۹ مارس",
"۱۸۰۷ (میلادی)",
"۱۷ سپتامبر",
"۱۸۸۸ (میلادی)"
] | [
"آدولف هیتلر",
"درگذشتگان ۱۸۸۸ (میلادی)",
"زادگان ۱۸۰۷ (میلادی)"
] |
1,626 | شارل آزناوور | 1 | 92 | 0 | [
"شارل آزناور",
"شارل ازناوور",
"شارل ازناور",
"شارلز آزناوور",
"چارلز آزناوور",
"چارلز ازناوور",
"چارلز ازناور",
"شارلز ازناور"
] | false | 45 | {
"KeysAndValues": [
{
"Item1": "نام",
"Item2": "شارل آزناوور"
},
{
"Item1": "تصویر",
"Item2": "Charles Aznavour Cannes.jpg"
},
{
"Item1": "توضیح_تصویر",
"Item2": "شارل آزناوور در شهر [[ایروان]]"
},
{
"Item1": "اندازه_تصویر",
"Item2": "200px"
},
{
"Item1": "پس‌زمینه",
"Item2": "خواننده_تک"
},
{
"Item1": "نام_اصلی",
"Item2": "'''شاهنور واغیناگ آزناووریان'''"
},
{
"Item1": "تولد",
"Item2": "[[پاریس]]"
},
{
"Item1": "مرگ",
"Item2": "[[Alpilles]]"
},
{
"Item1": "ملیت",
"Item2": "[[فرانسوی]] [[ارمنی‌تبار]]"
},
{
"Item1": "سبک",
"Item2": "[[پاپ]]، [[شانسون]]، [[جاز]]"
},
{
"Item1": "فعالیت",
"Item2": "[[خواننده]] و [[تصنیف‌ساز]] و [[بازیگر]]"
},
{
"Item1": "مدت",
"Item2": "۱۹۳۶–۲۰۱۸"
},
{
"Item1": "جایزه",
"Item2": "[[قهرمان ملی ارمنستان]]"
}
],
"Title": "هنرمند موسیقی"
} | شارل آزناوور ، ; زاده ۲۲ مه ۱۹۲۴-درگذشته ۱ اکتبر ۲۰۱۸)، خواننده و تصنیف‌ساز و بازیگر مشهور فرانسوی-ارمنی بود.
زندگی
نام اصلی او شاهنور واغیناک آزناووریان است. او در پاریس و از پدر و مادری ارمنی به‌دنیا آمد. وی در آغاز با تئاتر آشنایی پیدا کرد و از نه سالگی به خواندن بر روی سن پرداخت.
زمانی که ادیت پیاف خواندن آزناوور را شنید، بر آن شد تا او را با خود به تور فرانسه و آمریکا ببرد.
به شارل آزناوور لقب فرانک سیناترای فرانسه داده‌اند. کمابیش همه آوازهای آزناوور درباره عشق و مهر است.
آزناوور بیش از یکهزار آواز و نمایش‌های موسیقایی نوشته و بیش از صد آلبوم موسیقی اجرا کرده و در ۶۰ فیلم بازی کرده‌است.
بازیگری
آزناوور به عنوان هنرپیشه سابقه‌ای طولانی داشته و در بیش از ۶۰ فیلم بازی کرده‌است. در سال ۱۹۶۰ در فیلمی از فرانسوا تروفو با نام به پیانیست شلیک کن نقش آفرینی کرد.
در سال ۱۹۷۴ در فیلم سپس هیچ‌کدام باقی نماندند اجرایی پر جنجال داشت. وی در فیلم فیلم طبل حلبی (۱۹۷۹) بازیگر نقش دوم بود. این فیلم در سال ۱۹۸۰ برنده اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شد.
او در فیلمهای ارواح کلاه فروش (۱۹۸۲) به کار گردانی کلود شابرول و آرارات (۲۰۰۲) به کارگردانی ادوارد سارویان نیز هنرنمایی کرده‌است.
او همچنین در فیلم حقیقت درباره چارلی بازی کرده‌است.
جوایز و افتخارات
ستاره‌ای در پیاده‌روی مشاهیر هالیوود به وی اعطا شد.
شهروند افتخاری ایروان (۱۹۹۵)
ارمنی‌های فرانسه | [
"ایروان",
"پاریس",
"Alpilles",
"مردم فرانسوی",
"مردم ارمنی",
"موسیقی پاپ",
"شانسون",
"جاز",
"خواننده",
"تصنیف‌ساز",
"بازیگر",
"قهرمان ملی ارمنستان",
"تصنیف",
"تئاتر",
"سن",
"ادیت پیاف",
"فرانک سیناترا",
"آواز",
"به پیانیست شلیک کن",
"سپس هیچ‌کدام باقی نماندند",
"طبل حلبی",
"کلود شابرول",
"آرارات",
"ادوارد سارویان",
"حقیقت درباره چارلی",
"پیاده‌روی مشاهیر هالیوود",
"شهروند افتخاری ایروان",
"ارمنی‌های فرانسه"
] | [
"شارل آزناوور",
"ارمنیان اهل فرانسه",
"اهالی پاریس",
"بازیگران اهل پاریس",
"بازیگران مرد ارمنی‌تبار",
"بازیگران مرد اهل پاریس",
"بازیگران مرد فیلم اهل فرانسه",
"خوانندگان آلمانی‌زبان",
"خوانندگان اسپانیایی‌زبان",
"خوانندگان اسپانیایی‌زبان فرانسه",
"خوانندگان انگلیسی‌زبان",
"خوانندگان انگلیسی‌زبان فرانسه",
"خوانندگان ایتالیایی‌زبان",
"خوانندگان فرانسوی‌زبان",
"خوانندگان مرد اهل فرانسه",
"خواننده-ترانه‌پردازان اهل فرانسه",
"درگذشتگان دهه ۲۰۱۰ (میلادی)",
"دیپلمات‌های اهل ارمنستان",
"راه‌یافتگان به تالار مشاهیر ترانه‌سرایان",
"زادگان ۱۹۲۴ (میلادی)",
"سفیران ارمنستان در سوئیس",
"شهروندان افتخاری ایروان",
"فرماندهان لژیون دونور",
"قهرمان ملی ارمنستان",
"مسیحیان کلیسای حواری ارمنی",
"نمایندگان دائمی ارمنستان در سازمان ملل متحد",
"نمایندگان دائمی ارمنستان در یونسکو",
"هنرمندان آرسی‌ای رکوردز",
"هنرمندان آرسی‌ای وکتور رکوردز",
"هنرمندان ام‌جی‌ام رکوردز",
"هنرمندان رپریز رکوردز",
"هنرمندان کپیتال رکوردز",
"هنرمندان لیبرتی رکوردز",
"هنرمندان مرکوری رکوردز"
] |
1,629 | نظریه گراف | 0 | 225 | 0 | [
"نظريه گراف",
"گراف‌ها",
"نظریهٔ گراف",
"تئوری گراف",
"تئوري گراف",
"درخت وزن‌دار",
"درخت وزن دار",
"گراف ها",
"نظريهٔ گراف",
"رابطه‌ها و ماتریس‌ها",
"رابطه ها و ماتريس ها",
"رابطهٔ ها و ماتریس ها",
"رابطه ها و ماتریس ها"
] | false | 158 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | نمایش تصویری یک گراف
نظریه گراف شاخه‌ای از ریاضیات است که درباره گراف‌ها بحث میکند. این مبحث در واقع شاخه‌ای از توپولوژی است که با جبر و نظریه ماتریس‌ها پیوند مستحکم و تنگاتنگی دارد. نظریه گراف برخلاف شاخه‌های دیگر ریاضیات نقطه آغاز مشخصی دارد و آن انتشار مقاله‌ای از لئونارد اویلر، ریاضیدان سوئیسی، برای حل مسئله پل‌های کونیگسبرگ در سال ۱۷۳۶ است.
پیشرفت‌های اخیر در ریاضیات، به ویژه در کاربردهای آن موجب گسترش چشمگیر نظریه گراف شده‌است به گونه‌ای که هم‌اکنون نظریه گراف ابزار بسیار مناسبی برای تحقیق در زمینه‌های گوناگون مانند نظریه کدگذاری، تحقیق در عملیات، آمار، شبکه‌های الکتریکی، علوم رایانه، شیمی، زیست‌شناسی، علوم اجتماعی و سایر زمینه‌ها گردیده است.
تاریخچه
برخلاف شاخه‌های دیگر ریاضیات، سیر نظریه گراف آغاز معینی در زمان و مکان دارد و آن مسئله هفت پل کونیگسبرگ است که در سال ۱۷۳۶ توسط لئونارد اویلر حل شد. در سال ۱۷۵۲ قضیه اویلر برای گراف‌های مسطح ارائه میشود. اما پس از آن به مدت تقریبا یک قرن فعالیت اندکی در این زمینه صورت گرفت.
در سال ۱۸۴۷، گوستاو کیرشهف نوع خاصی از گراف‌ها به نام درخت را مورد بررسی قرار داد. کیرشهف این مفهوم را هنگام تعمیم قوانین اهم برای جریان الکتریکی در کاربردهایی که حاوی شبکه‌های الکتریکی بودند به‌کار گرفت. ده سال بعد، آرتور کیلی همین نوع گراف را برای شمارش ایزومرهای متمایز هیدروکربن‌های اشباع‌شده C n H 2n+2 به‌کار برد.
در همین دوران شاهد حضور دو ایده مهم دیگر در صحنه هستیم. ایده اول حدس چهار رنگ بود که نخستین بار توسط فرانسیس گوثری در حدود سال ۱۸۵۰ مورد تحقیق قرار گرفت. این مسئله سرانجام در سال ۱۹۷۶، توسط کنث ایپل و ولفگانگ هیکن و با استفاده از یک تحلیل رایانه‌ای پیچیده حل شد.
ایده مهم دوم، دور همیلتونی بود. این دور به افتخار سر ویلیام روآن همیلتون نامگذاری شده‌است. او این ایده را در سال ۱۸۵۹ برای حل معمای جالبی حاوی یال‌های یک دوازده وجهی منتظم (گراف همیلتونی) به‌کار گرفت. یافتن جوابی برای این معما چندان دشوار نیست، ولی ریاضیدانان هنوز در پی یافتن شرایطی لازم و کافی هستند که گراف‌های بیسوی حاوی مسیر یا دورهای همیلتونی را مشخص کنند.
پس از این کارها تا بعد از سال ۱۹۲۰ فعالیت اندکی در این زمینه صورت گرفت. مسئله مشخص کردن گراف‌های مسطح را کازیمیر کوراتوفسکی، ریاضیدان لهستانی، در سال ۱۹۳۰ حل کرد. نخستین کتاب درباره نظریه گراف در سال ۱۹۳۶ منتشر شد. این کتاب را ریاضیدان مجار، دنش کونیگ، که خود محقق برجسته‌ای در این زمینه بود، نوشت. از آن پس فعالیتهای بسیاری در این زمینه صورت گرفته و رایانه نیز در چهار دهه اخیر به یاری این فعالیت‌ها آمده‌است.
تعریف
تعریف دقیق‌تر گراف به این صورت است، که گراف مجموعه‌ای از راس‌ها است، که توسط خانواده‌ای از زوج‌های مرتب که همان یال‌ها هستند به هم مربوط (وصل) شده‌اند.
یال‌ها بر دو نوع ساده و جهت دار هستند، که هر کدام در جای خود کاربردهای بسیاری دارد. مثلا اگر صرفا اتصال دو نقطه -مانند اتصال تهران و زنجان با کمک آزادراه- مد نظر شما باشد، کافیست آن دو شهر را با دو نقطه نمایش داده، و اتوبان مزبور را با یالی ساده نمایش دهید. اما اگر بین دو شهر جاده‌ای یکطرفه وجود داشته باشد آنگاه لازمست تا شما با قرار دادن یالی جهت دار مسیر حرکت را در آن جاده مشخص کنید. همچنین برای اینکه فاصله بین دو شهر را در گراف نشان دهید، می‌توانید از گراف وزن دار استفاده کنید و مسافت بین شهرها را با یک عدد بر روی هر یال نشان دهید.
آغاز نظریه گراف به سده هجدهم بر میگردد. لئونارد اویلر ریاضیدان بزرگ مفهوم گراف را برای حل مسئله پل‌های کونیگسبرگ ابداع کرد اما رشد و پویایی این نظریه عمدتا مربوط به نیم سده اخیر و با رشد علم انفورماتیک بوده‌است.
مهمترین کاربرد گراف مدلسازی پدیده‌های گوناگون و بررسی بر روی آنهاست. با گراف میتوان به راحتی یک نقشه بسیار بزرگ یا شبکه‌ای عظیم را در درون یک ماتریس به نام ماتریس وقوع گراف ذخیره کرد یا الگوریتمهای مناسب مانند الگوریتم دایجسترا یا الگوریتم کروسکال و… را بر روی آن اعمال نمود.
یکی از قسمت‌های پرکاربرد نظریه گراف، گراف مسطح است که به بررسی گراف‌هایی می‌پردازد که میتوان آنها را به نحوی روی صفحه کشید که یال‌ها جز در محل راس‌ها یکدیگر را قطع نکنند. این نوع گراف در ساخت جاده‌ها و حل مسئله کلاسیک و قدیمی سه خانه و سه چاه آب به کار می‌رود.
نظریه گراف یکی از پرکاربردترین نظریه‌ها در شاخه‌های مختلف علوم مهندسی (مانند عمران)، باستانشناسی (کشف محدوده یک تمدن) و… است.
روابط میان راس‌های یک گراف را میتوان با کمک ماتریس بیان کرد.
برای نمایش تصویری گراف‌ها معمولا از نقطه یا دایره برای کشیدن راس‌ها و از کمان یا خط راست برای کشیدن یال بین راس‌ها استفاده میشود.
رابطه‌ها و ماتریس‌ها
در قسمت گراف‌ها به هر گراف یک ماتریس صفر و یک نسبت داده میشود. ماتریس مجاورت گراف‌های جهت دار هم به‌طور مشابه تعریف میشود. به‌طور مثال ماتریس مجاورت گراف جهت دار زیر به صورت مقابل است:
ماتریس مجاورت گراف جهت دار
پس میتوان این ماتریس را متناظر با رابطه مقابل در نظر گرفت. توجه کنید که درایه‌های ij ام ماتریس مساوی با ۱ است اپر و تنها اگر iRj.
اکنون می‌توانیم ویژگی‌های‌های مربوط به رابطه‌ها را برای ماتریس‌ها بیان کنیم. مثلا ویژگی بازتابی یعنی این که همه درایه‌های قطر اصلی ماتریس ۱ باشند. بقیه ویژگی‌ها را به زبان ماتریس بیان کنید.
در اینجا فقط صرفا ماتریس‌های صفر و یک را در نظر می‌گیریم تا بتوانیم عملیات‌های ضرب و جمع را برای یک مجموعه صفر و یک به دست آوریم.
یکریختی گراف
گراف (ریاضی) | [
"زبان انگلیسی",
"ریاضیات",
"گراف (ریاضی)",
"توپولوژی",
"جبر",
"نظریه ماتریس‌ها",
"لئونارد اویلر",
"سوئیسی",
"مسئله پل‌های کونیگسبرگ",
"نظریه کدگذاری",
"تحقیق در عملیات",
"آمار",
"شبکه‌های الکتریکی",
"علوم رایانه",
"شیمی",
"زیست‌شناسی",
"علوم اجتماعی",
"گراف مسطح",
"گوستاو کیرشهف",
"درخت (نظریه گراف)",
"قوانین اهم",
"جریان الکتریکی",
"آرتور کیلی",
"ایزومر",
"هیدروکربن",
"مسئله چهار رنگ",
"فرانسیس گوثری",
"کنث ایپل",
"ولفگانگ هیکن",
"دور همیلتونی",
"ویلیام همیلتون",
"گراف همیلتونی",
"گراف‌های بیسوی",
"مسیر همیلتونی",
"کازیمیر کوراتوفسکی",
"کتاب‌هایی درباره نظریه گراف",
"مجار",
"دنش کونیگ",
"انفورماتیک",
"مدلسازی",
"ماتریس",
"الگوریتم",
"علوم مهندسی",
"باستانشناسی",
"گراف",
"ماتریس مجاورت",
"درایه",
"مجموعه",
"یکریختی گراف",
"علیرضا علیپور",
"انتشارات فاطمی",
"مؤسسه دیباگران تهران",
"ر. پ. گریمالدی",
"مرکز نشر دانشگاهی",
"گری چارتراند، آرترود اولرمن",
"انتشارات دانشگاه امیرکبیر"
] | [
"نظریه گراف"
] |
1,631 | رده:جغرافیای آلبانی | 0 | 2 | 14 | [] | false | 0 | {
"KeysAndValues": [],
"Title": ""
} | جغرافیای آلبانی | [] | [
"محیط زیست آلبانی",
"جغرافیای اروپا بر پایه کشور",
"جغرافیای جنوب شرقی اروپا",
"جغرافیا بر پایه کشور",
"آلبانی"
] |
Subsets and Splits