text
stringlengths 3
252k
|
|---|
Аңғар — Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне қарасты ауыл, Аңғар ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 16 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 756 адам (372 ер адам және 384 әйел адам) болса, 2009 жылы 455 адамды (226 ер адам және 229 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Восточное — Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне қарасты ауыл, Восточный ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан солтүстік-батысқа қарай 37 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 1246 адам (613 ер адам және 633 әйел адам) болса, 2009 жылы 1225 адамды (607 ер адам және 618 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Қос пен Тана ескерткіші - Қостанай қаласындағы ескерткіш. «Қос пен Тана» поэтикалық аңызы негізінде 2012 жылдың 7 қарашасында қалаға ену жолында тұрғызылды.
## Бірінші аңыз
Бұл аңызда өзінін Қос және Тана атты егіз қыздарының қарындары аш қалмасын деп күні-түні бойы бір байға жұмыс істеген кедей қазақтың қайғысы туралы баяндалады. Бір күні кедей мен бай арасында кедей ие болған алақанадай жер үшін дау туады. Бай болса, өз билігімен қолданып, кедейдің жерін тартып алып, қуып тастайды. Кедей қыздарымен бірге Тобыл өзенінің қасына көшіпті. Қысқа заман өтпей, егіз қыздар көздерін жұмады. Әкелері оларды Тобыл жағасында жерлепті. Моланың жанынан өткен адамдардың барлығы ұзын уақытқа тоқталып, тіпті, бұл жерді кедейдің қыздарының естелігіне Қостанай атап, мәңгі-бақи тұруға қалатын.
## Екінші аңыз
Бұл туралы жергілікті ақын Асылбек Шаяхметтің 1996 жылы Қостанай қаласынан шыққан «Пирамида» атты кітабында жазылды. Осыған орай, қаланың кіреберіс қақпасына аңызға арқау болған егіз қыздың мүсіні де орнатылған. Бірақ, Ақылбек ақын өз кітабында былай деп жазған: «Қостанай – ежелден қалыптасқан жер атауы. Алайда, осы аттың қашан, қалай қойылғаны туралы алыпқашпа әңгіме көп те, жүйеге түсірілген зерттеу жоқтың қасы. Осыған орай, әсіресе, орыс тілінде сөйлейтін ағайындар білместіктің кесірінен Қостанай атын орыстың «кусты», яғни бұта сөзімен де шатастырады немесе толып жатқан ақылға қонбайтын дәлелдер айтады. «Танай деген кісі болған екен. Соның Тобыл жағасында жыртық қосы болған екен… Қостанай – Танайдың қосы деген сөз болу керек» деген аңыз да бар».
## Үшінші аңыз
Ал тағы бір аңыз бойынша, белгілі жазушы Ақселеу Сейдімбек өзінің «Күмбір-күмбір күмбездер» атты кітабының 1985 жылы «Жалын» баспасынан жарық көрген орыс тіліндегі нұсқасында («Поющие купола») Асан қайғы есімін осы өңірмен байланыстыра қарайды. Торғайдың шығыс бөлігінде орналасқан Ұлытаудың басында Асан-Атаның бәйбішесі Тана-Әже жерленген. Оның басындағы ескерткішті халық «Ақмешіт» деп атайды. Автор Қостанай қаласының аталуын да осы Тана-Әженің құрметіне қойылған Тана және Танай деген есімге ие болған егіз қыздың есімімен байланыстырған.
## Төртінші аңыз
Кейін «Қостанай таңы» газетіне Қостанай облысы Лисаков қаласының тұрғыны, еңбек ардагері Қапыш Наурызбаевтың хаты шығады. Онда ол Қостанай атауының шығуын Танай есімді қызбен байланыстырады. Негізгі нұсқасы былай:
«…40-жылдары менің бала кезімде біздің үйге Қамысты ауданының Жайылма, Тұмарлы (Ливановка) ауылдары жағынан Әбіштай, Әбдірайым деген екі қарт кісі келді. Әбдірайым біздің елге күйеу екен. Сол кісілермен біздің ауылдың үлкен кісілері әңгіме-дүкен құрып отырғанда осы Қостанай деген ат сонда да қозғалды. Сонда Әбіштай ақсақалдың айтқанын оқырман алдына тартпақпын. Әбіштай ақсақалдың айтуы: «Біздің қазақтың дау-дамайы біткен бе? Ертеректе бір жігітке ағайын арасында жер тимей, еліне өкпелеп, «көз көрмес, құлақ естімес жерге кетемін» деп көшіп кетіп, осы Қостанай тұрған жерге келіп жалғыз үй қоныстаныпты. Ол кез бұл маңда ел болмаған екен дейді. Осы жерге қоныстанғаннан кейін бұл жігіттің 13 жасар қызы қайтыс болады. Аты Танай екен. Сол қызы осы жерге қойылады. Қызы қайтқаннан кейін тағы бір қыз бала дүниеге келеді. Ата-анасы қуанып, «Танайдың орнына Танай болды» деп, бұл қызды да Танай атайды. Өкінішке қарай, 2-3 жасында бұл қыз да қайтыс болып, апасының жанына жерленеді. Содан соң «қос Танайдың моласы» атанады. Ақыры елді мекеннің атына айналады».
## Дереккөздер |
Қабырға — Қостанай облысы Амангелді ауданындағы ауыл, Қабырға ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан ортылығы - Амангелді ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 64 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 477 адам (228 ер адам және 249 әйел адам) болса, 2009 жылы 230 адамды (115 ер адам және 115 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Қостанай қаласындағы А.С.Пушкин атындағы қалалық балалар кітапханасы — 1953 жылы құрылған Қостанай қаласындағы ең алғаш балалар кітапханасы. Кітапхананың бірінші меңгерушісі- Болотина Нина Никифоровна.1959 жылы, республикада балалар кітапханаларының жабылуына байланысты, Қостанай қаласындағы кітапхана жабылды. 1963 жылы қайта құрылып, теміржол вокзалы ауданында орналасты. Кітапхана меңгерушісі Лаврова Валерия Алексеевна болып тағайындалды. 1976 жылы кітапхана 50 лет Октября көшесіндегі жаңа ғимаратқа көшті. 1979 жылы маусымда Мануйлов Г.С бастауымен кітапханада А.С.Пушкиннің қоғамдық мұражайы ашылды. 1987 жылы қала тұрғындарының өтінішімен қалалық балалар кітапханасына А.С.Пушкин аты берілді. 2010 жылы кітапхана "Халықаралық мәдени ынтымақтастықты нығайтқаны үшін" естелік белгімен марапатталды. 2015 жылдан бастап кітапхана жетекшісі- Малых Ольга АркадьевнаКітапхананың ауданы- 1107 м.кв. Кітапхананың кітап қоры-23 463 экземпляр, оның ішінде 5 153 кітабы мемлекеттік тілде. 2015 ж. 9 ай ішінде кітапханаға 6 929 оқырман барды.
## Дереккөздер
Кітапхана сайты |
Феллин қамалы (нем. Schloß Fellin), қазіргі кезде Вильянди қамалы деп аталады (эст. Viljandi loss) — 1224 жылы бұрынғы көне қаланың орнына салынған Тевтон орденінің қамалы. Ливониядағы ең қуатты қамалдардың бірі болған. XVII ғасыр поляк-швед соғыстары кезінде толығымен қиралды. Қазіргі кезде қамал қалдықтары Вильянди қаласының тұрғындары мен қала қонақтарының сүйікті демалыс орны болып табылады.
## Тарихы
Семсершілер орденінің кресшілері 1223 жылы көне қаланы жаулап алып, кейін оның орнына қамал салынды. Бір жылдан кейін тасты бекіністердің құрылысы басталды. Феллин орденнің астанасы ретінде таңдалды.
Қамал 1560 жылғы орыс әскерлерінің қоршауынан кейін бұзылды, бірақ 1602 жылғы поляк-швед соғыстары кезіндегі қоршауынан кейін одан да қатты зақымдалды және бұдан кейін қамал қайта құрылған жоқ. XVIII ғасырда қамал қалдықтары салынып жатқан Феллин қаласы үшін тас қашау орны ретінде қолданылған.
Қамалдағы алғашқы қазба жұмыстары 1878—1879 жылдары жасалды. Кейінгі онжылдықтар ішінде қазба жұмыстары әр жыл сайын өткізіледі.
Қазіргі кезде қамал қалдықтары Вильянди қаласының орталық бөлігіндегі танымал демалыс орнына айналды. Бұрынғы орталық ауласында ашық аспан астындағы сахна орнатылған. |
Ашутасты — Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне қарасты ауыл, Ашутасты ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 28 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 1736 адам (832 ер адам және 904 әйел адам) болса, 2009 жылы 1914 адамды (930 ер адам және 984 әйел адам) құрады.
## Білім беру және қызмет көрсету мекемелері
Ауылда А.С.Макаренко атындағы орта мектеп, "Гүлдер" балалар бақшасы, Мәдениет үйі, кітапхана, дәрігерлік амбулатория жұмыс жасайды. Қызмет көрсету саласында 9 сауда нүктесі мен 1 қоғамдық тамақтандыру орыны бар.
## Инфраструктура
Ашутасты ауылының тұрғын үй қоры 20932 шаршы метрді немесе Арқалық қаласына қарасты ауылдық мекендердегі жалпы тұрғын үй қорының 14%-ын құрайды.Арқалық қаласына дейінгі жолдың ұзақтығы - 35 км, қаламен екі ортада автобус қатынасы бар («Арқалық-Ашутасты» маршруты бойынша 2 жеке автобус тартылған). Ашутасты ауылының ішіндегі жолдардың ұзындығы 8 км құрайды, олардың барлығы қатты жабынға ие, жолдардың күйі - қанағаттанарлық.
## Өнеркәсіп
Ауылдағы негізгі жұмыс бағыты - ауыл шаруашылығы болып табылады. "Қостанай облысының Арқалық қаласы территориясын дамытудың 2016-2020 жылдарға арналған Бағдарламасында" келтірілген мәліметтерге сәйкес, 2016 жылы ауыл территориясында 20 шаруашылық нысандары, оның ішінде :1 ЖШС, 5 ШҚ және 14 ЖК қызмет еткен. Базалық шаруашылық - «Арқалық ауылшаруашылық тәжірибе станциясы» ЖШС. Негізгі салалар - өсімдік шаруашылығы, мал шаруашылығы, ауылшаруашылық өнімдерін қайтаөңдеу (қайтаөңдеу цехтарының саны - 5 бірлік). 2016 жылдың 1 қаңтарындағы мәліметтерге сай егістік жерлер ауданы - 29061 га; жайылым - 40035 га, оның ішінде жергілікті тұрғындардың малын жаюға арналғандары - 3750 га .
## Дереккөздер |
Әбдіғаппар хан (2023 жылға дейін — Жаңақала) — Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты ауыл, Жаңақала ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 84 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 588 адам (288 ер адам және 300 әйел адам) болса, 2009 жылы 411 адамды (206 ер адам және 205 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Көктау — Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты ауыл, Көктау ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 29 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 559 адам (288 ер адам және 271 әйел адам) болса, 2009 жылы 272 адамды (136 ер адам және 136 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Алуа — Қостанай облысы, Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты Қайыңды ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 60 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 541 адам (280 ер адам және 261 әйел адам) болса, 2009 жылы 158 адамды (74 ер адам және 84 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Қайыңды ауылдық округі – Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне қарасты әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Қайыңды, Алуа, Қызылжұлдыз ауылдары кіреді. Орталығы – Қайыңды ауылы.
## Тарихы
2012 жылы таратылған Алуа ауылдық әкімдігі Қайыңды ауылдық округіне қосылды.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 937 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Қайыңды ауылдық округі — Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Қайыңды ауылы кіреді. Орталығы – Қайыңды ауылы.
## Халқы
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 880 адамды (451 ер адам және 429 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Қызылжұлдыз — Қостанай облысы, Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты Қайыңды ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 83 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 374 адам (194 ер адам және 180 әйел адам) болса, 2009 жылы 283 адамды (148 ер адам және 135 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Матросово — Қостанай облысы, Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты Молодёжный ауылдық округі құрамындағы ауыл, 2019 жылға дейін қысқарған Матросов ауылдық әкімдігі орталығы болған.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан шығысқа қарай 72 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 425 адам (214 ер адам және 211 әйел адам) болса, 2009 жылы 245 адамды (121 ер адам және 124 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Қайыңды — Қостанай облысы, Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты ауыл, Қайыңды ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 70 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 954 адам (494 ер адам және 460 әйел адам) болса, 2009 жылы 496 адамды (259 ер адам және 237 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Аягүл Төреқызы Миразова (15 желтоқсан, 1948 жылы Жамбыл облысы, Берікқара ауылында туған) — математика пәнінің мұғалімі, Қазақстан Педагогикалық Ғылымдар Академиясының Академигі. Қазақстанның тұңғыш Еңбек Ері (2008). «Алтын жұлдыз» және «Отан орденінің» иегері. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (1998). Қазақстан Республикасының Білім Беру ісінің Құрметті қызыметкері. Алматы қаласының Құрметті азаматы (2013).
## Толығырақ
* Аягүл Төреқызы 1948 жылы 15 желтоқсанда Жамбыл облысы, Берікқара ауылында дүниеге келген.
* 1972 жылы Жамбыл педагогикалық иниститутының математика факултетін бітірген.
* Аягүл Төреқызы Ыбырай Алтынсарин атындағы №159 гимназияның 1991 жылы тамыз айында жалпы орта білім беретін мектеп болып ашылған бірінші күнінен бастап оның директоры қызметінде.
* Аягүл Төреқызының барлық оқытушылық қасиеттері мұғалімдер мен оқушылар көмектесуге бағытталған. Баланың жоғары интеллектуалды тұлға ретінде қалыптасуына септігін тигізу оның негізгі борышы деп есептейді.
## Еңбегінің жетістігі
* Аягүл Төреқызы Ыбырай Алтынсарин атындағы №159 гимназияның 1991 жылы тамыз айында жалпы орта білім беретін мектеп болып ашылған бірінші күнінен бастап оның директоры қызметінде осындай жетістіктерге жетуде:
* 1992 жылы мектепке ұлы педагог Ыбырай Алтынсариннің есімі берілді.
* 1992 жылдан мектепте «пилоттық мектеп» информатикалық бағдарламасымен оқыту жүйесі іске қосылды;
* 1996 жылы Алматы қаласы әкімдігінің ұйымдастырлуымен өткен «Алматы қаласының үздік ұйымдастырушы – ұстаздар» байқауында мектеп ұжымы жеңілімпаз атанды;
* 1997 жылы Республикалық «Әдістемелік бейне» байқауында 1ші орын иеленді;
* 1997 – 1998 жылдары мектепке «Гимназиялық мектеп» атағы берілді;
* 2001 жылы Республикалық үздік мектеп аталымын жеңіп алды;
* 2004 жылы «Үздік мектептің әйел басқарушысы» республикалық байқауда Аягүл Төреқызы жеңіске жетті;
* көптеген мектептің ұстаздары республикалық байқауларда «Үздік ұстаз» аталымдарына ие;
* көптеген мектептің оқушылары республикалық, халықаралық пәндік олимпиадаларда топ жарған;
* Мектепте жоғарғы санаттағы 16 ұстаз, 34 «Білім беру ісінің үздігі» атағының иегерлері, 4 «Еңбек ардагері» меділінің иегерлері, 2 «Қазақстанның еңбек сіңірген мұғалімі», 6 «Ы.Алтынсарин» медалінің иегерлері, 23 ҚР Білім және ғылым министрлігінің құрмет грамотасының иегерлері және т.б дарынды ұстаздардан жиналған республикалық мектеп-гимназиясы.
## Мемлекеттік марапаттары
* 1980 жылы «Социолистік мектеп жеңілімпазы» медалі
* 1981 жылы «Қазақ КСР Халық ағарту ісінің Үздігі» құрмет белгісі
* 1988 жылы КСРОның «Еңбек ардагері» медалі
* 1995 жылы «Ы.Алтынсарин атындағы құрмет белгісі» медалі
* 1998 жылы президенттің жарлығымен «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағы берілді.
* 2001 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 10 жыл» мемлекеттік медалі
* 2003 жылы Қазақстан Республикасының Білім Беру ісінің Құрметті қызыметкері (құрметті атағы берілді).
* 2005 жылы «Қазақстан конститутциясына 10 жыл» мемлекеттік медалі
* 2008 жылы «Астанаға 10 жыл» мемлекеттік медалі
* 2008 жылы «Дарын» медалі
* 2008 жылы желтоқсан айында Қазақ педагогика саласындағы ерен еңбектері ескеріліп тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш Еңбек Ері алтын жұлдызды орденімен қосыла ең жоғарғы мемлекеттік марапат «Отан ордені»мен елбасы Н.Ә.Назарбаевтың өзі марапаттады (Астана, Ақорда 2008 жылы).
* 2011 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 20 жыл» медалі
* 2013 жылы Алматы қаласының Құрметті азаматы (құрметті атағы берілді).
* 2016 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 25 жыл» медалі
* Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің құрмет грамотасымен марапатталған. |
Хафиз Матайұлы Матаев (10 қаңтар, 1931 жылы Семей облысы, Абай ауданы, Саржал ауылында туған) — Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәнінің мұғалімі, мемлекет және қоғам қайраткері. Абай атындағы Республикалық қордың президенті.
Семей облысының және Абай ауданының Құрметті азаматы (2001). Қазақ КСРнің Халық ағарту ісінің Үздігі. КСРО және Қазақстанның мемлекеттік марапаттарының иегері.
## Толығырақ
* Хафиз Матайұлы 1931 жылы 10 қаңтарда Семей облысы, Абай ауданы, Саржал ауылында дүниеге келген.
* 1952 жылы Семей мемлекеттік педагогикалық институтының қазақ тілі мен қазақ әдебиеті мамандығы бойынша бітірген.
* 1972 жылы Семей зоотехникалық-малдәрігерлік институтынның «зоотехния» мамандығы бойынша сырттай бітірген.
## Еңбек жолы
* алғашқы еңбек жолын Абай ауданындағы бастауыш мектепте мұғалім болып бастаған. Кейін мектеп инспекторы, білім бөлімінің бастығы, Бесқарағай ауданы кеңесінің директоры, Бесқарай орта мектеп, аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің инспекторы т.б лауазымды қызыметтерді атқарды.
* Абай аудандық комитетінің бірінші хатшысы,
* Шұбартау ауданының ауыл шаруашылығы бойынша комитетінің хатшысы және төрағасы
* Семей облыстық және Абай ауданы бойынша Қазақстан Коммунистік партиясының комитетінің төрағасы
* Абай атындағы репсубликалық қордың президенті және т.б
* Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің X және XI шақырылымының депутаты
* КОКП Бүкілодақтық партия XXVIII съезінде делегаты
* Қазақстан Коммунистік партиясының съезінде делегаты
* Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Шығыс Қазақстан облысының Кіші ассамблеясының мүшесі,
* «Невада-Семей» халықаралық қозғалысының мүшесі
* 2006 жылдан бастап Семей ардагерлер Кеңесінің бірінші орынбасары.
## Марапаттары
* Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің құрмет грамотасы
* КСРО министрлер кабениетінің құрмет грамотасы
* КСРО Кәсіподақтар комитетінің құрмет грамотасы
* Қазақ КСР Орталық комитетінің құрмет грамотасы
* КСРОның Ең жоғарғы «Ленин» Ордені
* КСРОның «Қазақ төңкерісі» Ордені
* КСРОның «Еңбек Қызыл ту» Ордені
* КСРОның «Құрмет белгісі» Ордені
* 1970 жылы «Қажырлы еңбегі үшін Лениннің туғанына 100 жыл» құрмет белгісі (медалі)
* КСРОның «Тың жерлерді игергені үшін» медалі
* КСРОның «Еңбек ардагері» медалі
* КСРОның «Ерен еңбегі үшін» медалі
* «Ұлы отан соғысына 60, 65, 70 жылдық» медалдері
* 2001 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 10 жыл» медалі
* 2005 жылы «Қазақстан конститутциясына 10 жыл» медалі
* 2011 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 20 жыл» медалі
* 2016 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 25 жыл» медалі
* Тәуелсіз Қазақстан Республикасының жоғарғы мемлекеттік марапаттары президент жарлығы бойынша «Парасат ордені» мен ІІ дәрежедегі «Достық ордені» мен марапатталған.
* Семей облысының Құрметті азаматы
* Абай ауданының Құрметті азаматы
* «Ы.Алтынсарин атындағы құрмет белгісі» медалі
* Қазақстан Республикасының Білім беру ісінің Үздігі (құрметті атағы)
* ҚР тұңғыш президенті елбасы «Н.Ә.Назарбаевтың» жеке алғыс хатымен марапатталған.
## Жеке өмірі
* жары Қамал Нұрғазықызы Мұқашева (отасқандарына 60 жылдан астам)
* Екі ұлы, екі қызы бар. 10 немере, 11 шөбересі бар.
* Қытай, Түркия, Германия, Франция, Сауд Арабиясы, Голландия, Ресей, және т.б. шетелдерде болған.
* Хафиз Матайұлының «Абай ауылының ақиықтары» (1981 жылы), «Ақылмен ойлап сөйлесейік» (2000) т.б кітаптардың авторы. |
Бекжан Асаубайұлы Тұрыс (1965 жылы 15 ақпанда Алматы облысы Ұйғыр ауданы Шошанай ауылында туған) — актер. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (2009). Дарын мемлекеттік сыйлығының лауреаты (2004). Бауыржан Момышұлы атындағы "Намыс" орденінің иегері (2016).
## Өмірбаяны
* 1991 ж. казіргі Қазақ ұлттық өнер академиясын бітірген.
* Сол жылдан Қазақ академиялық драма театрында актер.
## Ойнаған рольдері
Қазақ академиялық драма театрында 50-ден аса рольдер орындаған. Атап айтсақ:
* Үкілі Ыбырай (Ш.Құсайыновтың осы аттас драмасында)
* Қырманбай (Т.Нұрмағамбетовтың "Бес бойдаққа бір тойында")
* Нұрым (С.Торайғыровтың "Қамар Cұлуы" бойыншада)
* Шәмші (И.Сапарбайдың "Сыған серенадасында")
* Педант, Слай (У.Шекспирдің "Асауға түсауында"), т.б. басты рольдері бар.
* Сондай-ақ, "Жетпіс жеті күн", "Ұят болмасын" (Ақылбай шал), "Еркектің аты - еркек" теле-бағдарламалары арқылы көпшілікке кеңінен танымал.
* Ресей, Өзбекстан, Иран, Қазақстанның барлық аймақтарында гастрольдік сапармен болып өнер көрсеткен.
## Марапаттары
* 1998 жылы Астана медалі
* 2004 жылы ҚР Үкіметінің Дарын мемлекеттік сыйлығының иегері
* 2009 жылы Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері құрметті атағы берілді.
* Мұқағали атындағы сыйлықтың лауреаты
* 2016 жылы Бауыржан Момышұлы атындағы «Намыс» орденінің иегері атанды.
* 2016 жылы ҚР тәуелсіздігіне 25 жыл медалі
* 2018 жылы "Алаш арыстарының ізбасары" құрметті төсбелгісі
## Дереккөздер |
Алмаз Әмірбекұлы Мырзахмет — жазушы, әдебиеттану мамандығы бойынша философия докторы (PhD), «Ханшайым», «Қала мозаикалары», «Жетіирек», «Дежавю» кітаптарының авторы. Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, «Шабыт» халықаралық шығармашыл жастар фестивалінің лауреаты. Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті филология факультеті қазақ әдебиеті кафедрасының аға оқытушысы, "MAGZHAN" баспасының директоры.
## Биографиясы
* 1987 жылы 4 қазанда Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы, Қарынши ауылында дүниеге келген.
* 2005-2008 жылдары Қарағанды мемлекеттік гуманитарлық колледжінде оқыған.
* 2008-2011 жылдары академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінде «Психология» мамандығы бойынша білім алған.
* 2011-2021 жылдары «Қасым» республикалық әдеби-қоғамдық журналында жауапты хатшы, редактор орынбасары қызметтерін атқарған.
* 2011-2013 жылдары академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінде «қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының магистратурасында оқыған. Педагогика ғылымдарының магистрі дәрежесін 2013 жылы қорғаған. Диссертациясының тақырыбы: «Қазіргі қазақ прозасындағы тұлға концепциясы (2000-2010)».
* 2013-2018 жылдары академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті филология факультеті қазақ әдебиеті кафедрасының аға оқытушысы қызметін атқарған.
* 2017 жылдан бері "MAGZHAN" баспасының директоры
* 2017 жылы Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі (№01231 "26" қазан 2017 жыл)
* 2018-2021 жылдары Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетіне "Әдебиеттану" мамандығында докторантура бойынша білім алған.
* 2021 жылдан бастап Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті филология факультеті қазақ әдебиеті кафедрасында оқытушы қызметін атқарады.
* 2021 жылы қазан айында Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті "Тілдер және әдебиет" кадрларды даярлау бағытындағы диссертациялық кеңесте "Қазіргі қазақ прозасындағы архетиптік образдар" тақырыбындағы докторлық диссертациясын қорғап, "Әдебиеттану" мамандығы бойынша философия докторы (PhD) дәрежесін алды.
## Шығармашылығы
* 2006 жылы Н.В.Гоголь атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапханасы жанынан «Жыр Жауһар» поэзия клубын құрған.
* XIV «Шабыт» халықаралық шығармашыл жастар фестивалі, «үздік әдеби шығарма» (проза) номинациясы бойынша І орын иеленген.
* Дәстүрлі Ғабиден Мұстафин атындағы жас қаламгерлер байқауының Бас жүлдегері.
* Республикалық «Атамекен», «Махамбет оқулары», «Қайрат рухы» байқауларының жеңімпазы.
* Білім және ғылым министрлігі ұйымдастырған «Аңсар – 2015» әдеби байқауында «Жылдың үздік жас жазушысы».
* Ж.Тәшенов атындағы жыл қорытындысында «Жылдың үздік жазушысы» атанған (2016).
* Республикалық «Ауылым — алтын тұғырым» әдеби байқауының ІІ орын иегері (драматургия) (2016)
* 2013 жылы мемлекеттік тапсырыспен «Жалын» баспасынан «Ханшайым» әңгімелер жинағы жарық көрген. Қарағанды облысының мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасы ұйымдастыруымен С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театрында «Біздің ғасыр» атты шығармашылық кеші өткен. Кеш аясында «Біздің ғасыр» атты аудио-жинақ пен «Ханшайым» кітабының тұсауы кесілді.
* 2016 жылы «Гласир» баспасынан «Қала мозаикалары» кітабы шыққан.
* «Сарыарқа» сериясымен шыққан 100 томдықтың «Өрім» атты проза бөліміндегі алты автордың бірі. «Жас толқын» жас қаламгерлер жинағына, «Өмірге келер әлі талай Қасым...» жинағы, «Ғ.Мұстафин атындағы жас қаламгерлер байқауына» ұсынылған әңгімелер жинағына, «Тәуелсіздік тұғыры» республикалық жас қаламгерлер фестивалі жинағына әңгімелері енгізілген. Республикалық, алыс-жақын шетелдік баспа беттерінде әңгімелері жиі жарияланып тұрады.
* 2020 жылы "Рахымжан Отарбаев: әдеби сын" республикалық байқауының Бас жүлдегері.
* 2022 жылы Фолиант баспасынан "Дежавю" әңгімелер жинағы жарық көрді.
* 2022 жылы Дәуір баспасынан мемлекеттік тапсырыспен "Жетіирек" кітабы шықты.
## Ғылыми жұмыстары
* «Қазіргі қазақ әдебиеті» оқу құралы, ф.ғ.д., профессор Ж.Жарылғаповпен бірге. Алматы: «Эпиграф» баспасы, 2016 жыл.
* «Қазіргі қазақ әдебиеті» электронды оқу құралы. Әділет министрлігі, 2016 жыл.
* Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің ғылым мен техниканың дамуына үлес қосқаны үшін Мемлекеттік ғылыми степендиясы.
* «Изучение тюркского фольклора в аспекте нового гуманитарного знания». 2020-2022 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша жас ғалымдарды гранттық қаржыландыруға арналған конкурс. Жоба мүшесі. Еуразия ұлттық университеті.
* «Поэтологический тезаурус стихов Абая». 2021-2023 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша гранттық қаржыландыруға арналған конкурсы (МОН РК). Жоба мүшесі. Еуразия ұлттық университеті.
* «Қасымтану мәселелері» ғылыми жобасы. Кіші ғылыми қызметкер (2021).
* Жоғарғы оқу орындарындағы "Қазақ тілі мен әдебиеті", "Қазақ филологиясы" мамандықтарына арналған "Әдебиет теориясы" оқулығы. (ф.ғ.д., профессор Ж.Аймұхамбетпен Жанат Әскербекқызы Аймұхамбетова бірге. (2022).
## Қызметтері
* Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті филология факультетіндегі қазақ әдебиеті кафедрасының аға оқытушысы. Ғылыми бағыты: «ХХІ ғасыр қазақ әдебиеті», «Шығармашылық шеберханасы», «Қазіргі қазақ әдебиеті», «Әдебиет теориясы».
* "MAGZHAN" баспасының директоры
* Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті филология факультеті қазақ әдебиеті кафедрасы (аға оқытушы) |
Сайран Балкенұлы Бұқанов – 1950 жылғы тамыздың 19 жұлдызында, Қостанай облысы Ленин ауданына қарасты Карл Маркс атындағы ауылда дүниеге келген. Қазақстан Еңбек Ері.
## Биография
Уақ тайпасынан шыққан.
1973 жылы агроном мамандығы бойынша Целиноград ауыл шаруашылық институтының Қостанай филиалын бітірген. Қызмет жолын «Боровской» совхозында қарапайым агроном жұмысынан бастаған. Әскерде қызмет еткен соң, ол «Тенизовски» совхозында агроном қызметін атқарды, содан кейін 1976 жылдан бастап 1980 жылға дейін, «Ақсуат» совхозында бас агроном болым жұмыс жасады. Ал 1982 жылдан 1984 жылға дейін осы кәсіпорынды басқарды. 1984 жылы маусым айында «Харьков» астық фермасына директор болып аударылды. 1997 жылы «Харьков» астық фермасы, Қостанай облысы «Қарқын» Меңдіқара ауданы ЖШС атауына ауыстырылды. Сайран Бұқанов директоры болып сайланды.Бүгінде «Қарқын» астық өсіріп, ет және сүт өндірісімен айналысады. «Қаркенді» басқарған жылдар ішінде Сайран Бұқанов өндірістік үрдісті жетілдіру, өнімнің сапасын арттыру, жер ресурстарын сақтау және материалдық базаны нығайту саясатын жүргізіп келеді. Соңғы жылдары кәсіпорын жаңа техникалармен жабдықталып, қамтылды.
## Жетістіктері
• «Герой Труда Казахстана» атауы 2009 жылы берілді. Ерекше білгімен Золотая Звезда және Отан ордены• 1999 «Құрмет» ордены• Мерейлі медаль «50 лет Целине»• «Парыз» республикалық байқауының лауреаты• Ұлттық экономикалық палатасы алтын медаль «Союз «Атамекен»• Мендіқара ауданының құрметті азаматы
## Дереккөздер
## Сыртқы сілтемелер
* Еңбек ерлері ел ішінде танылады Мұрағатталған 2 наурыздың 2017 жылы.
* САЙРАН БҰҚАНОВ: «Кей азаматтардың түлкібұлаң тірлігі жанға батады» Мұрағатталған 8 маусымның 2017 жылы. |
Еламанов Әлі (1902 -20.3.1975) – күріш өсіруші, еңбек ардагері, Социалистік Еңбек Ері (1949). 1902 жылы Қызылорда облысы, қазіргі Жаңақорған ауданы, Елтай атындағы ұжымшарда (қазіргі Қожамберді ауылы) туған.
## Еңбек жолы мен жетістігі
* Төрт жылдық мектепті бітірген соң 1930–1958 жылдары Елтай атындағы ұжымшарда, кейін «Төменарық» кеңшарында еңбек етті.
* Ұлы Отан соғысы жылдары Сунақ Ата арнасын қазуға қатысқан.
* 1948–1949 жылдары күріштіктің әр гектарынан 80–85 центнерден астық жинап, жоғарғы көрсеткішке жеткен.
* 1955–1960 жылдары ұжымшарда түйе,қой бақты.
## Наградалары
* Ленин ордені
* "Орақ пен Балға" алтын медалі
* Социалистік Еңбек Ері (1949)
## Дереккөздер
* ЕЛАМАНОВ ӘЛИ// Кызылординская областная универсальная научная библиотека имени Абдильды Тажибаева |
Оразбек Телбайұлы Бекбас (20 шілде, 1950 жылы Алматы облысында туған) — Инженер-энергетик. Қазақстан Энергетика Кәсіподағының төрағасы (2015 жылдан). Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген энергетигі. «Құрмет ордені»нің иегері.
## Толығырақ
* Оразбек Телбайұлы Бекбас 1950 жылы 20 шілдеде Алматы облысында дүниеге келген.
* 1977 жылы Алматы энергетика иниститутында инженер-жылуэнергетгі мамандығы бойынша бітірген.
* Алматы ЖЭО-1 мекемесінде сантехник құрал операторы;
* «Средазэнергомонтаж»да шебер;
* Алматы энергетика институтының комсомол комитетінің хатшысы;
* 1981 жылы Алматы қалалық кеңесінің көмекшісі;
* Алматы қалалық комитетінің төрағасы;
* Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының аға маманы
* Талдықорған қаласы әкімінің бірінші орынбасары;
* Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Стандарт Жүйесі құрылымдарының бірқатар директоры;
* 2009 – 2011 жылдары «KEGOC-Сервис» компаниясының директорының орынбасары, Әкімшілік департаментінің бас менеджері-үйлестірушісі;
* 2012 жыл «Самұрық-Энерго» АҚ әкімшілік бөлімінің төрағасы;
* 2015 жылдан «Самұрық-Энерго» АҚның Адам құқықтары жөніндегі уәкілі;
* 2013 жылдан «Энергетиктер кәсіподағының федерациясы»ның Қоғамдық бірлестігінің төрағасы.
## Мемлекеттік марапаттары
* КСРОның «Ерен Еңбегі үшін» медалі
* «Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген энергетигі» құрметті атағы берілді.
* президент жарлығымен тәуелсіз Қазақстанның мемлекеттік марапаты «Құрмет ордені» мен марапатталды.
* 1998 жылы ҚР тұңғыш мемлекеттік медалі «Астана» медалі
* 2001 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 10 жыл» медалі
* 2016 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 25 жыл» медалі |
Мирное — Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты Родина ауылдық округі құрамындағы ауыл, 2019 жылға дейін қысқарған Мирный ауылдық әкімдігі орталығы болған.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан солтүстік-батысқа қарай 60 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 401 адам (198 ер адам және 203 әйел адам) болса, 2009 жылы 217 адамды (112 ер адам және 105 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Маятас — Қостанай облысы, Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты Екідің ауылдық әкімдігі құрамында болған ауыл, 2010 жылы таратылған.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 150 км-дей жерде орналасқан.
Ол өзінің көрікті, ерекше таңғажайып табиғатымен көз тартады. Маятас сөзі аты айтып тұрғандай, екі сөзден құралған. «Маядай үлкен тас» деген мағынаны білдіреді. Елді мекен төңірегі бір-бірімен жалғасып жатқан бөктерлері, тасты сайлармен бөлінген шатқалды жер болып келеді. Шын мәнінде таулы шатқалдан айырмашылығы сайларының таяздығы мен жарларының аласалығы. Мұндай жерлерді тау бөктерлерімен салыстыруға болады. Бұл теңеуге тасты төбелер мен жиі кездесетін тасты биік қатпарлар дәлел. Осы тасты биік қатпарлар үстіне мініп қарасаңыз, назарыңыз бірден алыстан екі тауды қақ жара ағып жатқан өзенге түседі. Маятас өзінің осындай керемет табиғат көрінісімен ғана емес, сондай-ақ оның қойнауында пайдалы қазбалар да бар. Жергілікті тұрғындардың сөзіне қарағанда мұнда алтын мен қорғасын, қалайы да бар.Сонымен қатар, Маятас маңында жұмбақ бейнелі белгілері бар тастарды жиі кездестіруге болады. Олардың жас шамасы мен қандай мағына беретінін анықтау қиын, бірақ ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге қызығушылық тудыратыны сөзсіз. Бұл бейнелер ерте заманғы жартастарға салынған бейне, суреттердің қалдығы болуы да әбден мүмкін.
## Халқы
Тұрғыны 6 адам (2009).
## Дереккөздер |
Арқалық қалалық әкімдігі — Қостанай облысының оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлік.
## Географиялық орны
Батысында Амангелді ауданымен, солтүстігінде Ақмола облысының Жарқайың, Жақсы аудандарымен, оңтүстік-шығысында Қарағанды облысының Нұра, оңтүстігінде Ұлытау облысының Ұлытау аудандарымен шектеседі.
## Әкімшілік құрамы
Қаланың қарамағындағы 2 ауылдық әкімдік пен 11 ауылдық округте 18 елді мекен бар:
## Ірі елді мекендері
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша әкімдіктегі халық саны 40803 адамды құрады.
## Дереккөздер |
## Онжылдықтар және жылдар
## Онжылдықтар және жылдар |
Абдулла Өтепбергенұлы Ермағанбетов (13 сәуір 1950 жыл, Түрікмен КСР – 28 желтоқсан 2017 жыл, Жаңаөзен) — қазақстандық мұнайшы, саналы ғұмырын мұнайшылар транспортына арнаған абзал ардагер көлік жүргізушісі, Қазақстан Мұнай Өнеркәсібі саласының құрметті қызметкері, мұнайшылар транспортының ардагері, Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қызметкері.
## Толығырақ
* Абдулла Өтепбергенұлы 1950 жылы 13 сәуірде Түрікмен КСО жерінде дүниеге келген.
* 1960 жылдың басында туған жері атамкені Маңғыстау облысының Жаңаөзен қаласына қоныс аударған.
* 1969 жылы Қазақстан мұнай өнеркәсібінің технологиялық транспорт басқармасына автобус жүргізушісі болып еңбек жолын бастаған.
* 1969 жылдан – 2013 жылға дейін Қазақстан мұнайөнеркәсібінің алып қоры Өзенмұнайгаз мұнай компаниясында 45 жылға жуық ерен еңбек етті.
* Абдулла Өтепбергенұлының таңсәріден автобусын от алдырып, Өзен орындарына күнделікті жұмысқа баратын мұнайшыларды керекті нысанына дейін тасымалдау оның 45 жылдан аса уақыттан бергі жемісті жұмысы.
* Абдулла Өтепбергенұлы саналы ғұмырын мұнайшылар транспортына арнаған абзал жан.
* 2017 жылы 28 желтоқсанда Жаңаөзен қаласында дүниеден өткен.
## Марапаттары
* Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қызметкері
* 2010 жылдың 7 желтоқсанындағы Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті – елбасы Н.Ә.Назарбаевтың жарлығымен Қазақстан мұнай өнеркәсібінің өркендеуіне өлшеусіз үлес қосқаны үшін еліміздің жоғарғы мемлекеттік марапаты «Ерен еңбегі үшін медалі» мен марапатталды.
* «Қазақстан мұнайына 100 жыл» алтын медалінің иегері
* «Өзенмұнайгаз» АҚ және қала әкімінің т.б мекемелердің құрмет грамоталарымен алғыс хаттарымен марапатталған.
* Қазақстан Республикасының Құрмет грамотасының иегері.
* "Еңбек ардагері" медалінің иегері және т.б марапаттардың иегері.
## Отбасы
Әкесі, Өтепберген Ермағанбетұлы — Ұлы Отан соғысының ардагері, Қазақстан мал дәрігерлегі ісінің үздігі және анасы, Ермағанбетова Балзия — көпбалалы батыр ана.
Абдулла Өтепбергенұлының жұбайы Ермағанбетова Збираш Аманжанқызымен 45 жылдай отасқан. Балалары: Мәрияш (1974 жылы, Жаңаөзен қаласы, Қызылсай ауылында туған); Бисенбай (1976 жылы, Қызылсайда туған); Майра (1981 жылы, Қызылсайда туған); Ақмарал (1986 жылы Қызылсайда туған).
Өтепбергенұлының 8 жиені, 4 немересі бар.
## Дереккөздер |
Заң газеті – қазақ тіліндегі республикалық апталық ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ, ҚҰҚЫҚТЫҚ газет. Алғашқы саны 1994 жылы 3 қарашада жарық көрді. Тұңғыш редакторы – М.Тоқашбаев. Қазіргі редакторы – Бекжан Әшірбаев. Президенті - Досым Өтеғалиев. Меншік иесі – «ЗАңМедиа» ЖШС.
Газетте Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтары мен өкімдері, халыққа Жолдаулары, Қазақстан Парламенті қабылдаған заңдар, Үкімет қаулылары жарияланады. Республиканың саяси, әлеуметтік, экономикалық және мәдени өміріндегі жаңалықтар мен өзекті мәселелер туралы мақалалары арқылы газет жұртшылықты құқықтық реформаның жүргізілу барысымен таныстырып келеді. Көлемі 4 баспа табақ.
Заң газеті» аптасына 4 рет – сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма күндері жарық көреді. Жеке таралым 10120 дана , апталық таралым 40480 дана. Газет редакциясы Алматы қаласында орналасқан. Айдарлары - Ізкесер, Адвокат, Аймақ, Алаң жұрт, Алқа, Ашық әңгіме, Безбен, Биік мінбер, Бүгін, Демография, Заң тәпсір, Ойталқы, Оқырман хаттары, Руханият, Спорт, Таразы, Соңғы бет, Тележоба, Төртінші билік, Шартап, Қазына, Қоғам, Құқық, Әлеумет. Қазіргі уақытта газеттің электронды нұсқасы да бар. Бұл басылымда белгілі заңгер Н.Шайкеновпен қоса академик, заң институтының алғалқы ректоры С.Зиманов та қызмет атқарып, заңдарымыздың мәні мен мазмұнын, ролін халыққа жеткізуде шын мәніндегі насихатшы, үгітші, ұйымдастырушы ретінде зор үлес қосты.
## Дереккөздер |
Целинное — Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне бағынысты ауыл, Целинный ауылдық әкімдігі орталығы.
## Географиялық орны
Арқалық қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 55 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 636 адам (324 ер адам және 312 әйел адам) болса, 2009 жылы 315 адамды (171 ер адам және 144 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Үштөбе ауылдық округі – Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігіне қарасты әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Үштөбе ауылы кіреді. Орталығы – Үштөбе ауылы.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 602 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Қостанай троллейбусы – бұл қазіргі таңда қолданыстан шыққан Қостанай қаласының троллейбус көлігінің жүйесі.
## Тарихы
Троллейбус қозғалысы 1989 жылдың 28 желтоқсанында КСК – Орталық базар маршрутымен ашылған. Осы сәтке қарай әкімшілік корпустар, төрт тартымдық шағын станциялар мен байланыс желісі осы бағыт бойынша пайдалануға берілді. Депо 50 автотұрақ орындарына және жүзге дейiн ұлғаю мүмкіндігімен әзірленеді деп ұйғарылған еді. Бастапқыда троллейбус паркінде шамамен 280 адам жұмыс істеген.
Кейінірек, 1 маршрут қаланың оңтүстігінде автовокзалға дейін ұзартылып, 2, 3, және 4 бағыттар іске қосылды.
1991 жылы троллейбус желісінде 50 шақты көлік шығып тұрды және депоны кеңейту жөнінде келіссөздер жүргізілді.1991 жылдан кейін троллейбус басқармасы бірнеше рет банкротқа ұшырап, бір адамның қолынан екінші адам иелігіне өтіп тұрды, бұл кезең туралы толық ақпарат жоқ. Тек 23 наурызда 1999 жылы троллейбустер біржолата ЖШС «Костанайэлектротранс» кәсіпорнының қолына көшкендігі, 2004 жылға дейін осындай күйде болғандығы ғана белгілі. Сонымен қатар әкімшілік тарапынан электр энергиясына бөлінген 50% көлеміндегі демеуқаржы тоқтатылып, бұдан кейін үнемдеу мақсатында троллейбустер мүлде жылытылмады.
2 қосалқы станцияда кабельдің зақымдану салдарынан 2004 жылы 2,3 және 4 бағыттар бойынша троллейбус қозғалысы бірнеше айларға өз жұмысын тоқтатуға мәжбүр болды және кейіннен осы іс бойыша сот талқылауы болып өтті. 1 бағыттың сол кезде жұмысын жалғастыра бергені әбден мүмкін.
ЖШС «Костанайэлектротранс» 2004 жылға қарай шамамен 9 млн – ға қарызға батты, соның ішінде қызметкерлер төлемақысы бойынша жиналған қарыз сомасы 1 млн тг құрайды. Областық сот компанияны «оңтайландыру мақсатында» екіге бөлуге шешім қабылдады — ЖШС «Костанайсервисэлектро» және ЖШС «Костанайский троллейбусный парк».
2005 жылы троллейбус қозғалысы тоқтатылды, бірақ бұның себептері жөнінде ешқандай мәлімет жоқ. Бұл оқиға осы жылдың шілдесіне дейінгі уақыт аралығында болғандығы ғана белгілі. Қыркүйек айына қарай троллейбус паркінде 7 көлік қалды, алайда барлық төрт бағытта да байланыс желісі жұмысын ары қарай жалғастыра берді. 2012 жылы тартымдық қосалқы станциялары мен байланыс желісі ажыратылып жойылған болатын. Бүгінгі таңда билік басындағылардың жоспарында троллейбус қозғалысын қайта жаңғырту мүлде жоқ.
## Троллейбус маршруты
* КСК — Автовокзал (бастапқыда КСК — Орталық базар)
* КСК — Вокзал
* Вокзал — Автовокзал
* КСК — Карбышева
Бүгінде троллейбус маршруттары автобус маршруттарына ауыстырылды:№1 бағыт бойынша №13 автобус, №2 маршрутпен №2 автобус, №3 маршрутпен №3 автобус жүреді.№4 бағыт бойынша автобустар іске қосылмады, сондықтан КСК – Карбышева бағытын уақыт және траектория тұрғысынан жүріп өту тиімді болғандықтан №5 және №22 автобустар іске қосылды.
## Жылжымалы құрам
* ЗИУ-682 —2003 жылы 12 дана, 1991 жылы 50 дана
* ЗиЛ жүк көлігі негізінде байланыс желісінің мұнарасын жөндеу — 1 дана
## Сілтеме
* Костанайский троллейбус :: Сведения о троллейбусной системе kostanay-trolleybus.narod.ru.
* Костанайский троллейбус. Банкротство kostanay-trolleybus.narod.ru.
* ТРК "Алау", Костанай. Расшифровка эфира |
Парасат республикалық қоғамдық-саяси, әдеби-көркем безендірілген журнал журнал.
* Алғашқы саны 1958 жылы шілдеде “Мәдениет және тұрмыс” деген атпен шықты. Журналдың тұңғыш саны 10 мың дана тиражбен жарық көрді.
* 1990 жылдан “Парасат” деп аталады. Журнал бетінде тарих пен әдебиет, мәдениет пен өнер, руханият мәселелері көтеріледі. Басылымның “Ойтолғақ”, “Жаңғырық”, “Тарих-тағдыр”, “Таным”, “Дерек пен дәйек”, “Салауат”, “Ғұмырдария”, т.б. тұрақты айдарлары бар. Айына 1 рет шығады. Мекен жайы : Алматы қаласы, Пушкин көшесі, 13-үй,2-ші қабат ( Маметованың бұрышы ). E-mail: [email protected], байланыс телефоны 8(727)273-05-18.
## Парасат бұрынғы Мәдениет және тұрмыс журналының әр жылдардағы бас редакторлары :
* Мұса Дінішев - 07.1958 - 04.1961 ж.
* Абай Бейсембаев - 05.1961 - 08.1963 ж.
* Сапар Байжан ата - 09.1963 - 12.1964 ж.
* Мұса Дінішев - 01.1965 - 07.1976 ж.
* Бақытжан Жиенғалиев - 12.1976 - 12. 1988 ж.
* Камал Смайылов - 12.1988 - 12.1989 ж.
* Бексұлтан Нұржекеұлы - 12.1989- 12.1991 ж.
* Смағұл Елубаев 01.1991 - 05.1995 ж.
* Баққожа Мұқай 06.1995 - 01.2008 ж.
* Ерғали Сағат 02.2008 - 04.2013 ж.
* Серік Әбікенұлы Сарыбаев 04.2013 - ?
## Дереккөздер |
Алакөл — Қостанай облысы Денисов ауданы, Аршалы ауылдық округі құрамында болған ауыл, 2017 жылы таратылған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 70 км-дей жерде.
## Халқы
Тұрғыны 40 адам (2009).
## Дереккөздер |
Аршалы — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Аршалы ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 59 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 703 адам (347 ер адам және 356 әйел адам) болса, 2009 жылы 499 адамды (247 ер адам және 252 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Ақсу — Қостанай облысы Денисов ауданы, Әйет ауылдық округі құрамында болған ауыл, 2019 жылы қысқартылды.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 81 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 270 адам (133 ер адам және 137 әйел адам) болса, 2009 жылы 149 адамды (70 ер адам және 79 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Үштөбе ауылдық округі – Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Атамекен, Құрылыс, Сарыарқа, Соқыр, Үштөбе ауылдары кіреді. Орталығы – Үштөбе ауылы.
## Дереккөздер |
Георгиевка — Қостанай облысы Денисов ауданы, Аршалы ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 65 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 343 адам (171 ер адам және 172 әйел адам) болса, 2009 жылы 244 адамды (115 ер адам және 129 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Антоновка — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Тельман ауылдық округі орталығы.
## Тарихы
ХХ ғасырдың басында қоныс аударушылар ағымы Денисов ауданына күрт өсті: орыстар, украиндар, немістер осында келді (негізінен Ресей мен Украинаның орталық аймақтарынан).Осылайша, 1900 жылы Тобыл өзенінің сол жағалауында, Түйе мойнын қайталайтын әдемі қисықтары ежелгі дәуірден бері Сүйемойнақ шатқалы (түйе мойны) деп аталатын әсем шатырды құрады.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылының солтүстік-шығысқа іргесінде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 1226 адам (600 ер адам және 626 әйел адам) болса, 2009 жылы 1163 адамды (561 ер адам және 602 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Тельман ауылдық округі – Қостанай облысы Денисов ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Антоновка, Әлшан ауылдары кіреді. Орталығы – Антоновка ауылы. Округ құрамында болған Шыбынды ауылы 2019 жылы таратылған.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 1741 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Әйет — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Әйет ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 49 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 945 адам (437 ер адам және 508 әйел адам) болса, 2009 жылы 908 адамды (430 ер адам және 478 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Архангельское — Қостанай облысы Денисов ауданы, Архангель ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстікке қарай 70 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 543 адам (287 ер адам және 256 әйел адам) болса, 2009 жылы 446 адамды (227 ер адам және 219 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Нияз ауылдық округі – Қарағанды облысы Осакаров ауданындағы әкімшілік бірлік. 2023 жылға дейін Тельман ауылдық округі деп аталды.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Ахмет, Қаракөл, Қутұмсық ауылдары кіреді. Орталығы – Қаракөл ауылы.
## Дереккөздер |
Жалтыркөл — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Архангель ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстікке қарай 67 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 853 адам (423 ер адам және 430 әйел адам) болса, 2009 жылы 772 адамды (375 ер адам және 397 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Берік Мырзалыұлы Жүсіпов (07.03.1970 жыл, Қызылорда облысы, Арал ауданы, Ақбасты ауылында дүниеге келген) - эпик жыршы, әнші, күйші, этномузыкатанушы, фольклорист.
## Білім
* Құрманғазы атындағы Алматы мемлекеттік консерваториясын (1987–1995)
* Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетін (2008–2010) бітірген.
## Еңбек жолы
* Ж. Елебеков атындағы эстрада-цирк колледжінде мұғалім (1995–1996), консерваторияда оқытушы (1996–1998), аға оқытушы (1998–2000), Халық әні кафедрасының меңгерушісі (2000–2003)
* «Жетісу» АҚ-да (2003–2005)
* «Тайқазантехносервис» ЖШС-де (2005–2008) менеджер
* «Кентавр» газетінде жауапты хатшы болған (2008).
* Қызылорда облыстық мәдениет басқармасының бастығы (2008–2013)
* «Қазақстан халқының рухани даму қоры» АҚ-ның вице-президенті (Астана, 2013)
* ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Алматы қаласы бойынша департаменті, сыбайлас жемқорлыққа қарсы сауаттандыру және жұршылықпен іс-қимыл жасау бөлімінің консультанты (2015–2016)
* «Алатау» дәстүрлі өнер театрының директоры (2017–2019) қызметтерін атқарған.
* Қазір «Алматы қаласы Қоғамдық даму басқармасының «Рухани жаңғыру» жобалық кеңсесі» коммуналдық мемлекеттік мекемесінде» директордың орынбасары.
## Радио шығармалары
Қазақ радиосының Алтын қорында «Мирас», «Кәнекей, тілім, сөйлеші» атты 100-ге тарта авторлық бағдарламалары сақталған (2006–2008).
## Марапаттары
* Республикалық «Жігер» (Алматы, 1988)
* «Шарк Тораналари» (Самарқан, 2001)
* «Түрік дүниясы ұзандары» (Анкара, 2000) фестивальдерінің
* Иранда (Тегеран, 2005, 2010), Пазырықта өткен (Алтай, 2004) қайчылардың халықаралық конкурстарының жеңімпазы.
* «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының (2000)
* халықаралық ТҮРІКСОЙ-дың «Мұрагер» сыйлығының лауреаты (2000).
* ҚР Президентінің (2012) Құрмет грамоталарымен марапатталған
* РФ Мәдениет министрінің (2011) Құрмет грамоталарымен марапатталған.
* «Құрмет» орденінің кавалері (2019).
## Ғылыми атақтары
* Филология ғылымдарының кандидаты (1999)
* өнертану мамандығы бойынша доцент (ЖАК, 2001)
* Құрманғазы атындағы Қазақ Ұлттық консерваториясының құрметті профессоры (2021).
Дәріс-концерттермен Германия, Бельгия, Қытай, Нидерланды корольдігі, Түркия, Америка, Иран, Ресей, Өзбекстан, Қырғызстан мемлекеттерінде болған.
## Шығармалары
* «Мырзастағы жыр мектебі» (1991), «Жиделі Байсын күйлері» (2000) «Күретамыр», «Жырдария», «Ойтұмар» (2009), Сүлейлер» (2010), «Адырна» (2011), «Эпикалық жыршылық дәстүр: репродуктив-туындатпа, креатив-шығармашылық егіз қосарлану мәселесі» (2019) атты кітаптардың, 300-ге тарта ғылыми-танымдық мақалалардың авторы.
* «Қазақтың қаһармандық эпосы «Қобыланды батыр» монографиясы (2003), «Тұрмағамбет Ізтілеуұлы шығармалары» (2007), «Базар жырау Оңдасұлы шығармалары» (2008), «Құлан Алдабергенұлы шығармалары» (2010), «Ұзақбай Қараманов шығармалары» (2018), «Жәнібек Кәрменов шығармалары» (2019) ғылыми басылымдарының құрастырушысы, жауапты шығарушысы, редакторы. «Маңғыстаудың музыкалық мұралары» (2007), «Сыр сүлейін сұрасаң» (2008), «Қайталанбас дауыстар» (қазақ, орыс тілінде, 2011), «Қазақстандағы этностардың музыкалық мұралары» (қазақ, орыс, ағылшын тілінде, 2015) музыкалық антологияларының авторы, ғылыми, танымдық, көркем қойылымды «Жырау» (2011), «Қаһарман» (2014), «Ақшатауды асқақтатқан асыл рух» (2013) фильм-портрет жобаларының жетекшісі.
## Ол жайында
* Ол жайында жихангер журналист Т. Момбекұлы «Жаратқан, жар болғайсың» (2011) атты кітап жазған.
* Қызылорда облысының Жалағаш ауданындағы З. Жарқынбаев атындағы № 202-ші орта мектептен оның атынан дәрісхана ашылған (2021).
## Сыртқы сілтемелер
* Берік Мырзалыұлы Жүсіпов |
Глебовка — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Глебов ауылдық әкімдігі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 34 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 1023 адам (502 ер адам және 521 әйел адам) болса, 2009 жылы 712 адамды (354 ер адам және 358 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Досов — Қостанай облысы Денисов ауданы, Покров ауылдық округі құрамындағы ауыл. КАТО коды — 394057200.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 35 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 295 адам (145 ер адам және 150 әйел адам) болса, 2009 жылы 232 адамды (116 ер адам және 116 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Жұмагүл Қошуаққызы Сәуірбаева - Социалистік Еңбек Ері (1979), мақта өсіруші. 24 наурыз 1945 жылы Шымкент облысы (қазіргі Түркістан облысы), Ильичёв ауданы, Киров ауылында туған.
## Еңбек жолдары
* Еңбек жолын 1962 жылы "Қызыл Жұлдыз" колхозында тракторшы болып бастаған.
* 1965 жылдан КОКП мүшесі.
* 1967-1970 жылдары Жетісай ауданының " Жетісай" совхозында тракторшы.
* 1970 жылдан осы совхоздың комплексті мақташылар бригадасының бригадирі.
* 1971 жылы артта қалған бригадаға жетекшілік етіп, оны алдыңғы қатарға шығарды. Ол басқарған бригада егілген мақта алқабының әр га-нан 50 ц-ден шиітті мақта жинап, тұрақты жоғары көрсеткіштерге жетті.
* 1983 жылы мақта алқабының әр га-нан 58 ц-ден өнім алған.
## Жетістігі
* Ауыл шаруашылығының озаты.
* 10 - сайлауда КСРО Жоғарғы Советінің депутаты болды.
## Марапаттары
* 2 рет Ленин ордені
* Еңбек Қызыл Ту ордені
* "Құрмет Белгісі" ордені
* Социалистік Еңбек Ері (1979)
* Медальдар
## Дереккөздер |
Покровка — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Покров ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 55 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 1284 адам (657 ер адам және 627 әйел адам) болса, 2009 жылы 527 адамды (261 ер адам және 266 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Пілтән Мəміров - Социалистік Еңбек Ері (1948), мақта өсіруші, Шымкент облысы (қазіргі Түркістан облысы), Келес ауданы (қазіргі Сарыағаш ауданы), "Қызыл-Әскер" колхозының звеношысы (1947). 1929 жылы Шымкент облысы, Келес ауданы, "Қызыл-Әскер" ауылында туған.
## Еңбек жолы мен жетістігі
* 1944 жылы жетіжілдық мектепті бітірген соң 2 жыл мал дәрігерлік бөлімшеде жұмыс істейді.
* 1946 жылы "Қызыл-Әскер" колхозына жұмысқа кіріп, мақташылар бригадасында мақташы болады. Таңнан күн батқанға дейін жұмыс істеген ол мақта жинау мөлшерін 160 кг-ға дейін жеткізеді. 1946 жылы күзгі маусымда жеке өзі 11 тонна шиітті мақта жинаған.
* 1947 жылы колхоз басқармасы оны жоғары түсімді 4-ші мақташылар тобының звеношысы етіп тағайындайды. Осы жылы қажырлы еңбектерінің арқасында 3 гектардан 85,8 центнерден және 6 гектардан 25 центнерден шиітті мақта жинап, жоғары өнім алады.
## Наградалары
* Ленин ордені
* "Орақ пен Балға" алтын медалі
* Социалистік Еңбек Ері (1948)
## Дереккөздер |
Аршалы ауылдық округі — Абай облысы Жарма ауданындағы әкімшілік бірлік. 1998 жылға дейін Криуши ауылдық округі деп аталды.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Аршалы, Жарықтас ауылдары кіреді. Орталығы – Аршалы ауылы. Округ құрамында болған Түрксіб ауылы 2007 жылы таратылған.
## Дереккөздер |
Дінмұхаммед Қанатұлы Құдайберген немесе Димаш (24 мамыр 1994 жыл, Ақтөбе) — қазақстандық әнші. Витебск қаласында өткен XXIV Халықаралық эстрадалық ән орындаушылар «Славян базары-2015» байқауында Гран-при жеңіп алған, «Халық сүйіктісі» Ұлттық сыйлығының лауреаты, «Қазақстан халқының бірлігін нығайтуға лайықты үлес қосқаны үшін» Қазақстан Республикасының Президенті Құрмет грамотасымен марапатталған, «ABU TV song» халықаралық фестивалінің қатысушысы.
## Отбасы
Әлімұлы тайпасының Шекті руының қырғыз бөлімінен шыққан. Димаштың ата-анасы танымал әншілер Қанат Айтбаев және Светлана Айтбаева. Димаштың әкесі Қанат Айтбаев - облыстық филармонияның басшысы, анасы Светлана Айтбаева – облыстық маслихат депутаты. Димаштың ата-әжелері де музыка адамдары. Бірі домбырада ойнаса, екіншісінің ән айтуға бейімі мол. Димаштың Раушан атты қарындасы, Мансұр атты інісі бар.
Димаш Құдайберген 24 мамыр 1994 жылы Ақтөбе қаласында Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткерлері Қанат Құдайбергенұлы мен Светлана Айтбаева отбасында дүниеге келген. Ең алғаш рет спектакльде ойнауымен таныла бастады. Бес жасында музыкалық колледж сахнасында алғаш әнші ретінде ән салған. Алты жасында “Айналайын” Республикалық байқауының “Фортепиано” номинациясында жеңімпаз атанған. 2010 жылы "Байқонырдың Әсем дауыстары" Халықаралық фестивалінің І жүлде лауреаты атанды. 2012 жылы “Жас қанат” Республикалық жас ән орындаушылар байқауының Гран-при жүлдесіне ие болды. 2012 жылы “Восточный базар” Халықаралық байқауында І жүлде лауреаты атағына ие болды. Бір жылдан соң, “Мейкин Азия” І Халықаралық фестивалінің жеңімпазы болып атанды. 2014 жылы Ақтөбе қаласында А.Жұбанов атындағы Музыкалық колледжінде “академиялық ән орындау” факультетін бітіріп, Қазақ Ұлттық өнер университетінің “эстрада өнері” факультетіне түсті.
Нағыз танымалдық Витебск қаласында XXIV Халықаралық эстрадалық ән орындаушылар «Славян базары-2015» байқауында Гран-при жеңіп алған соң келген. Екі күн ішінде, жас әнші 175 ұпай жинаған. Бірінші күні ол Константин Меладзе композиторінің «Опять метель» әнін, ал екінші күні Француз әншісі Грегори Лемаршаль репертуарынан алынған «Sos dun terien un detresse» әнін орындады. 2015 жылы 28 қазан күні Ыстамбұлдада Димаш Құдайбергенов “Abu TV” Халықаралық Азия-Тынық мұхит фестивалінде Қазақстан Республикасының атынан алғаш рет қатысты.
27 наурызда 2017 Қазақстанның сүйікті әншісі Димаш Құдайбергенов "Top Chinese Music Awards" номинацияның жеңімпазы атанды. Әншінің PR-директоры Алпамыс Шаримовтың айтуы бойынша, біздің әнші "Азиядағы ең атақты әнші" номинациясын жеңіп алды. Марапаттау церемониясы кезінде Димаш SOS d'un terrien en détresse әнін орындады.
15 сәуір 2017 Димаш Құдайбергенов Қытайдағы "Singer 2017" жобасында екінші орын алды. Димаш өзінің ақтық сынағында Қытайдың әншісі Шан Венжемен дуэт құрып ән айтады. Ақтық сынақта ол Майкл Джексонның: Dangerous, Billie Jean, The Way You Make Me Feel және Earth song атты әндерін айтып шығады. Ал бірінші орынды болса Қытай қызы Sandy Lam жеңіп алады.
## Шығармашылық
Көптеген адамдардың, тіпті сыналған музыкалық сыншылар Димаш дауысының 6 октавада таңқаларлық ауқымын тудырады - бастан ысқырыққа дейін. Құдайбергеновтың ұстазы Марат Айтимов, ол контртенор емес жасады деп, өйткені ол ноталарды төмендетіп, төмендете алады, және лирикалық тенор, және сопрано.
Димаш әр түрлі жанрдағы вокалдық шығармаларды әртүрлі тілдерде орындайды (Қазақ, украин, орыс, ағылшын, француз, қытай және т.б.) Ол мәдени іс-шараларға белсенді қатысады, сондай-ақ, 2017 жылдың 29 қаңтарында ол Алматыдағы Қысқы Универсиаданың ашылуында сөз сөйледі.
2017 жылғы 27 маусымда «Астана Арена» спорт кешенінің стадионында. «BASTAU live show» атты алғашқы ірі жеке концертін өткізді. Сахнаның шеттерінде екі үлкен экран орнатылған, онда сөз сөйлеген болатын. Бұл суретшінің арқасында залдың барлық бұрыштарынан көрінді. Спектакль кезінде Димаш әртүрлі бейнелерде пайда болды, Кинотеатрдың бес костюмі - дәстүрлі қазақтан қазіргі заманға дейінгі, және олардың әрқайсысы дыбысталған шығармаларға сәйкес келеді. Содан кейін әнші домбырашылармен бірге күй тартты, Майкл Джексонның әндерін орындады. Димаштың орындауындағы pop патшасының аңызға айналған «айлыққа» өтуі және танымал әуенді «Билли Жан» көрермендердің көңілінен шықты. Димаш ресейлік танымал әнші Кристина Орбокайтемен, швкд әншісі Лоринмен, әлемге әйгілі өнер жұлдызы ЛараФабианмен, қытайлық әнші Терри Линмен дуэт болып, бірген ән шырқаған.
2017 жылғы 28 желтоқсанда Димаш Құдайберген дизайнер Майкл Джексонмен және Леди Гагамен, Гоко Зальди болып табылады. Еркектер арасында «2017 жылғы ең әдемі жүздердің 100» тізіміне қазақстандық әнші кірді. Рейтинг YouTube каналында жариялаған TC Candler, онда Димаш 76 позицияда орналасқан.
2018 жылдың 28 қаңтары Қытайдағы Жаһандық алтын марапаттау рәсімінде «Үздік суретші» номинациясы бойынша жеңімпаз атанды.
2018 жылдың 24 мамырында Димаш Құдайбергеннің ағылшын тіліндегі "Screaming" атты әнінің бейнебаяны жарыққа шықты. Əннің композиторы Muhgal осы күнге дейін Rihanna, Usher, Cherul Fermandes - Versini, Shakira, Ne-Yo, Avisi сынды əншілерге əндер жазған.
2018 жылғы 19 қарашада Лондонда Димаш Құдайбергеннің жеке концерті өтті. Indigo at the O2" концерт залы лық толып, қазақстандық әншінің табынушылары әлемнің түкпір-түкпірінен жиналды. Барлығы 45 елден тыңдармандар келіпті. Екі сағатқа созылған концерт өте жоғары деңгейде өтіп, баршаның көңілінен шықты. Әр нөмірдің декорациясы да, костюмі де әртүрлі болған. Жанды дыбыс пен Димаш Құдайбергеннің дауысы құлақтың құрышын қандырып, әрбір жанды елітіп әкеткендей болды, дейді шоу ұйымдастырушылары. Әндердің бірі кезінде Димаш фан-зонадағы көрермендерге пиджагін лақтырды. Бір ерекшелігі, бұл зонадағы көрермендер қойылымның ажырамас бөлігіндей болып, концертке бастан-аяқ қатысты. Концерт барысында халықтың жүрегінен орын алған әндермен қатар, жаңа туындылар да таныстырылды: Adagio, Дайдидау, Сағындым, M. Jackson Tribuet, The Show Must go on, Лейла, If I Never Breathe Again және тағы басқалары. Шоудың шарықтау шегі Димаш сол кеште өзінің жан досы, қазақстандық мәнерлеп сырғанаушы Денис Теннің рухына арнаған "SOS d'un terrien" композициясы болған еді. Димаштың орындауы жиналған қауымды елжіреткені сонша, ду қол шапалақ ұзақ уақыт тоқтамады. 2019 жылдың 8 наурызында "Аққуым" әніне, 23 сәуірде "Любовь уставших лебедей" әніне бейнебаяндар шығады.
2017 жылғы 2 желтоқсанда Бейжіңде "iQiyi Scream Night" салтанаты өтті — IQIYI ірі қытайлық видеохостинг ұйымдастырған жыл сайынғы жастар сыйлығы. 2014 жылдан бастап оған шоу-бизнестің жүздеген жас жұлдыздары қатысады."iQiyi Scream Night" жастардың театрдың, музыканың, киноның түрлі салаларындағы нақты жетістіктерін көрсете отырып, Қытайдың ойын-сауық және мәдениет индустриясын ілгерілетуге бағытталған."IQiyi Scream Night" нұсқасы бойынша "ең танымал әнші" номинациясында жеңіске жеткеннен кейін Димаш мынадай сөздер айтты:— Менің не сезінетінімді сөзбен айтып жеткізу мүмкін емес, өйткені бұл әр адамның арманы — өз ісінде жетістікке жету. Өз ісінің шебері және асом болу, ол оған өмірін арнайды. Міне, мен өз көрермендеріме алғыс айтқым келеді. Менің ойымша, "жылдың үздік әншісі" Бұл марапатты "алдын-ала" алды, өйткені әлі жас, әлі де көп нәрсені дәлелдеу керек. Мен жетістікке жетіп, сіздермен бірге арманға ұмтылғым келеді, құрметті жанкүйерлер! Осындай сыйлық үшін рахмет!
2019 жылы Димаш Құдайберген CBS арнасының The World's Best атты таланттар шоуына қатысты. Байқаудың бірінші турында француз әні "S.O.S. d'un terrien en detresse"-ді орындады. Келесі турға сәтті түрде өтіп, екінші турда "All by Myself" әнін орындап, залда болған барлық көрермендерді тәнті етті. Димаш Құдайберген үшінші турда Adagio композициясын орындады.Өнер көрсеткеннен кейін әнші қазылар алқасын таңғалдыратын мәлімдеме жасады. Ол шоуға қатысудан бас тартып, қазылар алқасынан түсіністікпен қарауды сұрады. Оның айтуынша, әнші балалармен бәсекеге түсуді қаламайды.
2019 жылдың 22 және 23 наурыз күндері әнші Димаш Құдайберген Мәскеудің Кремль сарайында екі концерт берді. Димаштың Мәскеудегі бірінші концерті қалай дүркіреп өтсе, екіншісі де жоғары деңгейде болды. Ресейдің бас сахнасы – Кремльдің алты мың орындық үлкен залы көрермендерге лық толды. Димаштың 56 елден келген фанаттарынан бөлек, Ресейдің түкпір-түкпірінен өнерсүйер қауым көптің аузында жүрген қазақ әншісін тыңдауға келген. Концерт үзіліссіз екі жарым сағатқа созылды. Димаш кеш барысында қазақ, орыс, ағылшын, қытай, француз тілдерінде ән шырқады. Тіпті "Screaming" әнімен концертті бастаған кезде қазақша рэп орындап, жұртты таңғалдырды. Концертте көпшіліктің сүйікті әндерімен қатар, жаңа туындылар шырқалды. Жиналған қауым әрбір әннен кейін Димашқа қол шапалақтап, қошемет көрсетуге тырысып бақты. Әсіресе, "S.O.S", "Дайдидау", "Грешная страсть" әндері жұртшылықты ерекше тәнті етті.
2019 жылдың 8 сәуірі күні Димаш Құдайберген Алла Пугачеваның шығармашылық кешінде ән шырқады. Примадоннаның ән кеші Мәскеуде "Crocus City Hal" концерттік залында өткен. Димаш Алла Пугачеваның "Любовь, похожая на сон" әнін жеріне жеткізіп орындады. Әнді продюсер әрі композитор Игорь Крутой сүйемелдеді.
2019 жылдың 7 маусымы күні Димаш Құдайберген «МУЗ-ТВ 2019 сыйлығы» кешінің арнайы қонағы болды. Арнайы қонақ ретінде шақырылып, ең бірінші болып қызыл кілеммен жүріп өткен Димаш кештің шымылдығын ашты. Кеште Игорь Крутойдың сүйемелдеуімен "Любовь уставших лебедей" әнін орындап, көрермендердің ыстық ықыласына, қошеметіне бөленді. Әннен кейін көрермендермен қазақша амандасқан соң, орыс халқына қазақ елінен үлкен сәлем жолдаймын деді. Содан кейін "Mademoiselle Hyde" әнін жоғары деңгейде орындап, кешке керемет сый жасады.
2019 жылдың 29 маусымы күні Димаш Құдайберген Нұр-Сұлтанда "Арнау" атты жеке ән кешін өткізеді. "Арнау" атты ән кешінде қазақтың халық әндері, қазақстандық және шетелдік танымал композиторлардың туындылары, сондай-ақ заманауи үлгіде өңделген Димаштың авторлық әндері шырқалады. Көрермендер ашық аспан астында қазақ, ағылшын, орыс, француз, ханзу және итальян тілдерінде шырқалған әндерді тыңдай алады. Концерт 4-5 бөлімнен тұрады деп жоспарланған.
## Білімі
5 жасынан бастап фортепианода ойнауды үйренеді. Балалар хорында ән айтқан. 2014 жылы Димаш Ахмет Жұбанов атындағы музыкалық колледжде академиялық ән орындау сыныбын тәмамдады. Димаш Қазақ Ұлттық өнер университетін “Эстрада вокалы” мамандығы бойынша бітіріп шықты. Димаш серб, итальян, француз, ағылшын, орыс т.б тілдерде ән орындайды.
## Телешоу
* «Саз әлемі» («Ел арна») — қатысушы;
* «7 ән» («Хабар») — қатысушы;
* Орталық хабар («Хабар», 15.05.2015) — ата-анасымен қонақ;
* «Из первых рук» («Рика ТВ», 21.07.2015) — әкесімен қонақ;
* Таңшолпан («Қазақстан» РТРК) — қонақ;
* Орталық хабар («Хабар») — қонақ;
* «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаевпен» («Қазақстан» РТРК) — қонақ;
* «ҚызықTimes» («Хабар») — қонақ, Әдемі атты әншімен бірге;
* «Бенефис шоу» Майра Мұхаммедқызы («Хабар») — қонақ;
* «Аналар» («Astana TV») — анасымен қонақ;
* «Жан сырым» («Жетінші арна») — қонақ;
* «Бенефис шоу» («Хабар») — ата-анасымен қонақ;
* «Singer 2017» («Hunan TV») — қатысушы.
* «Bastau» (31 арна) — əнші
* CBS арнасының «The World’s Best» таланттар шоуы — қатысушы
## Марапаттары
* 2014 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Дарын» Мемлекеттік Жастар сыйлығының лауреаты;
* «Жыл таңдауы Халықтың сүйіктісі» Ұлттық сыйлығының лауреаты;
* 2017 жылы Қазақстан Республикасының мәдениет пен өнер саласындағы мемлекеттік степендиясының иегері;
* 2017 жылы Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті – елбасы қоры сыйлығының иегері;
* 2018 жылы Қытайда "Жылдың үздік әртісі" премиясының иегері.
* 2018 жылы Қытайда "Weibo Night" салтанатында "Ең танымал әртіс" жүлдесінің иегері.
* 2019 жылы 5 желтоқсан күні Ресейдің «Виктория» ұлттық музыкалық сыйлығының екі бірдей номинациясының иегері атанды. Жүлде қорытындысы бойынша Димаш «Жыл жаңалығы» және «Классикалық музыкадағы Жыл вокалшысы» (Олимпико) номинацияларының жеңімпазы атанды.
* 2019 жылы "Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері" атанды.
* 2021 жылы Димаш Құдайберген Азиядағы ең сымбатты ер адам атанды.
King Choice веб-сайтында өткен онлайн дауыс беру нәтижесінде Димаш Құдайберген 9 304 871 дауыс жинаған. Екінші орында 8 197 975 дауыс жинаған оңтүстіккореялық BTS тобының әншісі Ким Сокджин. Үшінші орынға тағы бір оңтүстіккореялық әнші Чха Ын У (1 918 514 дауыс) ие болды.
## Дереккөздер
## Сілтемелер
* Дінмұхаммед Қанатұлы Құдайбергенов Instagram парақшасында |
Үнзетай Шарабаева - Социалистік Еңбек Ері (1948), қызылша өсіруші, Талдықорған облысы (қазіргі Алматы облысы), Қаратал ауданы, "Оян" колхозының звеношысы (1943). 1911 жылы Талдықорған облысы, Қаратал ауданы, Карсно-Восток ауылдық советінің ауылында туған.
## Еңбек жолы мен жетістігі
* 1936 жылдан "Оян" колхозында жұмыс істейді.
* 1943 жылы қызылшашылар тобын бсқарып, қажырлы еңбектерінің арқасында жоғары өнім көрсеткішін көрсеткен:1945 жылы - әр гектардан 300 центнерден;1946 жылы - әр гектардан 330 центнерден;1947 жылы - әр гектардан 500 центнерден.
* 1945 жылы - әр гектардан 300 центнерден;
* 1946 жылы - әр гектардан 330 центнерден;
* 1947 жылы - әр гектардан 500 центнерден.
## Наградалары
* "1941-1945 жж Ұлы Отан соғысындағы қажырлы еңбегі үшін" медалі (1946)
* Ленин ордені
* "Орақ пен Балға" алтын медалі
* Социалистік Еңбек Ері (1948)
## Дереккөздер |
Жамал Райымқұлова - Социалистік Еңбек Ері (1948), қызылша өсіруші, Жамбыл облысы (қазіргі Түркістан облысы), Шу ауданы, Бірлік-Үстем колхозының звеношысы (1945). 1910 жылы Жамбыл облысы, Шу ауданында туған.
## Еңбек жолы мен жетістігі
* 1930-1945 жылдары егіншілер бригадасында жұмыс істейді.
* 1945 жылы оған қызылшашылар тобына звеношы болуды сеніп тапсырады:Осы жылы оның тобы межеленген 210 центнердің орнына әр гектардан 480 центнерден өнім алады. Бұл еңбегі бағаланып "За трудовую доблесть" медалімен наградталады;1946 жылы 230 центнердің орнына әр гектардан 581 центнерден өнім түсіреді;1947 жылы 5 гектар жердің әр гектарынан 809,4 центнердің өнімін жинайды.
* Осы жылы оның тобы межеленген 210 центнердің орнына әр гектардан 480 центнерден өнім алады. Бұл еңбегі бағаланып "За трудовую доблесть" медалімен наградталады;
* 1946 жылы 230 центнердің орнына әр гектардан 581 центнерден өнім түсіреді;
* 1947 жылы 5 гектар жердің әр гектарынан 809,4 центнердің өнімін жинайды.
## Наградалары
* "За трудовую доблесть" медалі (1945)
* Еңбек Қызыл Ту ордені (1946)
* Ленин ордені
* "Орақ пен Балға" алтын медалі
* Социалистік Еңбек Ері (1948)
## Дереккөздер |
Қазақтың спорт және туризм академиясы, дене тәрбиесі мен спорт саласы бойынша ҚР-ындағы ең үлкен жоғары оқу орыны. Бұрынғы аты Қазақ дене тәрбиесі институты, Халық комиссарлар кеңесінің 1944 жылғы 14 қарашадағы қаулысымен ашылған, ал ҚР үкіметінің 28.10.1988 ж. Қаулысымен Қазақ туризм және спорт академиясы (әрі қарай академия) болып өзгертілген.
Академия туризм мен спорт саласы бойынша білікті жаттықтырушылар мен оқытушы-нұсқаушыларды, валеологтарды, спорт дәрігерлерін, экономистерін, мейманхана қызметкерлерін дайындайды. Академияның оқу корпустары, спорт залдары, жатақханалары, 2 стадионы, Қапшағайда туристік, "Горельник" тау-шаңғы базасы бар. Академияның түлектері тек республикада ғана емес алыс-жақын шет мемлекеттерде де қызмет істейді.
Оның түлектері Олимпиялық ойындарда 32 алтын, 22 күміс, 4 қола медальдарға ие болды. Атақтары әлемге танымал спортшылар А. Колесов, В. Резанцев, Д.Тұрлыханов, Ш. Серіков, И. Валетов, Т. Досымбетов, В. Минеев, A. Парыгин, В. Кравченко, О. Антропов, О. Кривошева, Е. Чебукина, А. Ким, В. Люкин, Ж. Сауранбаев, В. Тихоненко, И. Герлиц, О. Шишигина, Е. Ибраймов және т.б. осы академияның түлектері. Оларды академияның оқытушы-профессорлары П. Матущак, О. Жарылғапов, В. Псарев, Ә. Нурмаханов, В. Байдин,B. Ермаков, Е. Войнов сияқты білікті мамандар дайындаған.
Академияда мынадай факультеттер бар:
* Олимпиялық спорт түрлері факультеті (ОСТФ);
* Валеология және спорт медицинасы факультеті;
* Туризм, туризм және сервис факультеті;
* Кәсіби спорт және шығыс жекпе-жектері;
Академияның ректоры республикалық студенттік спорт одағының президенті және студенттердің Бүкілдүниежүзілік одағындағы республиканың өкілі болып табылады.
Академияның (бұрынғы дене тәрбиесі институты) ректорлары болып мына адамдар қызмет істеді (уақыт мерзіміне сәйкес):
* Шәміл Шәкірұлы Бекбаев;
* Хамза Мұхамеджанұлы Мұхамеджанов ;
* Қанафия Абдуллаұлы Ахметов ;
* Еркін Шалабасұлы Әсенов ;
* Асқар Біләлұлы Өтешев ;
* Бектілеу Қаражанов ;
* Қайрат Хайроллаұлы 3акария .
## Дереккөздер |
Набережное — Қостанай облысы Денисов ауданы, Аршалы ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 51 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 369 адам (192 ер адам және 177 әйел адам) болса, 2009 жылы 242 адамды (117 ер адам және 125 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Қараоба — Қостанай облысы Денисов ауданы, таратылған "Зааят ауылдық округі" құрамында болған ауыл, 2019-жылы қысқартылды.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 64 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 227 адам (111 ер адам және 116 әйел адам) болса, 2009 жылы 160 адамды (79 ер адам және 81 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Калиновка — Қостанай облысы Денисов ауданы, Денисов ауылдық округі құрамында болған ауыл, 2017 жылы таратылған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 21 км-дей жерде.
## Халқы
Тұрғыны 99 адам (2009).
## Дереккөздер |
Комаровка — Қостанай облысы Денисов ауданы, Аршалы ауылдық округі құрамындағы ауыл, 2019 жылға дейін қысқартылған "Комаров ауылдық округі" орталығы болған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 100 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 891 адам (438 ер адам және 453 әйел адам) болса, 2009 жылы 524 адамды (266 ер адам және 258 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Әлшан — Қостанай облысы Денисов ауданы, Тельман ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 6 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 515 адам (265 ер адам және 250 әйел адам) болса, 2009 жылы 458 адамды (237 ер адам және 221 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Первомайское — Қостанай облысы Денисов ауданы, "Комаров ауылдық округі" құрамында болған ауыл, 2017 жылы таратылған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 60 км-дей жерде.
## Халқы
Тұрғыны 41 адам (2009). |
Кочержиновка — Қостанай облысы Денисов ауданы, Красноармейский ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстікке қарай 55 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 260 адам (126 ер адам және 134 әйел адам) болса, 2009 жылы 179 адамды (84 ер адам және 95 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Красноармейское — Қостанай облысы Денисов ауданы, Красноармейский ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстікке қарай 42 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 484 адам (246 ер адам және 238 әйел адам) болса, 2009 жылы 399 адамды (203 ер адам және 196 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Шүкібай — Қостанай облысы Денисов ауданы, Глебов ауылдық әкімдігі құрамында болған ауыл, 2017 жылы таратылған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 23 км-дей жерде.
## Халқы
Тұрғыны 98 адам (2009).
## Дереккөздер |
Дүйсе Бердібеков (1887, Маңғыстау ауданы Ащымұрын а. – 1960) – еңбек ардагері, жылқышы. Социалистік Еңбек Ері (1948).
## Өмірбаяны
Бердібеков 47 жасында ұжымшарға кіріп, 5 жыл балықшы болады. Содан кейін жылқы бағуға ауыстырылады. 4 – 5 жылдан кейін жылқы фермасының меңгерушісіне тағайындалып, 1955 ж. зейнеткерлікке шыққанша еңбек етеді.
1947 ж. Бердібеков басқарған ферма 100 биеден 93 құлын алып, барлығын шығынсыз өсірді.
## Дереккөздер |
Қырым — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Қырым ауылдық әкімдігі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 46 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 935 адам (474 ер адам және 461 әйел адам) болса, 2009 жылы 774 адамды (385 ер адам және 389 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Озёрное — Қостанай облысы Денисов ауданы, Қырым ауылдық әкімдігі құрамында болған ауыл, 2021 жылы таратылған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 27 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 250 адам (131 ер адам және 119 әйел адам) болса, 2009 жылы 197 адамды (108 ер адам және 89 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Озёрное — Қостанай облысы Қостанай ауданындағы ауыл, Озёрный ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Тобыл қаласынан солтүстік-батысқа қарай 45 км-дей жерде.
## Тарихы
Іргесі 1900 жылы қаланған. 1929 жылдан бастап 1997 жылға дейін К. Маркс атындағы астық ұжымшарының орталығы болып келді. Ұжымшар негізінде Озерное ауылында астық және сүт, ет өндірумен айналысатын бірнеше шаруа қожалықтары құрылған. Ауыл арқылы Қостанай – Челябі автомобиль магистралі өтеді.
## Халқы
1999 жылы ауыл тұрғындарының саны 2159 адамды (1068 ер адам және 1091 әйел адам) құраса, 2009 жылы 2044 адам (998 ер адам және 1046 әйел адам) болды.
## Дереккөздер |
Озёрное — Қарағанды облысы Осакаров ауданындағы ауыл, Озёрный ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Осакаровка кентінен солтүстікке қарай 12 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Красноармейское — Батыс Қазақстан облысы Бәйтерек ауданы, Январцев ауылдық округі құрамындағы ауыл. 2013 жылға дейін таратылған Красноармейск ауылдық округінің орталығы болды.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Перемётное ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 97 км жерде, Жайықтың оң саласы - Емболат өзенінің аңғарыңдағы боз, бетеге, т.б. әр түрлі шөптер өскен карбонатты қара топырақты дала белдемінде орналасқан.
## Халқы
1999 жылы тұрғындар саны 742 адам (348 ер адам және 394 әйел адам) болса, 2009 жылы 554 адамды (266 ер адам және 288 әйел адам) құрады.
## Тарихы
1936 жылы құрылған «Заветы Ильича» астық ұжымшарының бөлімшесі болып келген. 1997 жылдан Красноармейское және Спартак ауылдарында 28 шаруа қожалығы құрылған.
## Инфрақұрылымы
Орталау мектеп, клуб, кітапхана, фельдшерлік-акушерлік пункт, т.б. мекемелер бар. Тұрғындары елді мекендермен автомобиль жолы арқылы қатынасады.
## Ауыл көшелері
* Комсомольская көшесі
* Красноармейская көшесі
* Мирная көшесі
* Набережная көшесі
* Октябрьская көшесі
* Пионерская көшесі
* Специалистов көшесі
## Дереккөздер |
Миркен Абақанов (1946, Ресей) - ғалым жəне мемлекеттік қайраткер.
## Білімі жəне ғылыми қызметі
Қазақ политехникалық институтын бітірген (1970). Техника ғылымдарының кандидаты (1980), аға ғылыми қызметкер. Мақала және өнер табыс түріндегі 40-тан аса ғылыми жұмыстары бар.
## Өмірбаяны
* 1970-1973 жылдары - Мәскеудің «ГИПРОВУЗ» жобалау институтының Алматыдағы шеберханасында аға инженер.
* 1973-1995 жылдары - КСРО Мемқұрылысының Қазақ өнеркәсіптік құрылыс жобалау ғылыми-зерттеу институтының аға ғылыми қызметкері, лаборатория меңгерушісі.
* 1995-1998 жылдары-Қазақстан Республикасының жоғары және орталық органдарды Ақмола қаласында қайта орналастыру жөніндегі Мемлекеттік комиссиясының құрылыс, көлік және инженерлік ішкі құрылым бөлімі бастығының орынбасары.
* 1998-2000 жылдары - Қазақстан Республикасы Энергетика, индустрия және сауда министрлігінің Құрылыс істері жөніндегі комитеті басқармасының бастығы.
* 2000-2002 жылдары - «Қазақойл» ҰМК азаматтық құрылыс және әлеуметтік жобалар департаменті директорының орынбасары.
* 2002-2004 жылдары - «ҚазМұнайГаз» ¥К» ЖАҚ күрделі құрылыс және қайта жаңарту департаментінің бас менеджері.
* 2004 жылдан - «ҚазМұнайГаз» БӨ ¥К» АҚ күрделі құрылыс департаменті директорының орынбасары.
## Дереккөздер |
Приречный ауылдық округі – Қостанай облысы Жітіқара ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Приречное ауылы кіреді. Орталығы – Приречное ауылы.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 1215 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Мәрзия Айтбайқызы Тұрлыханова (16 ақпан, 1940 жылы Шығыс Қазақстан облысы, Аягөз ауданы, Таскескен ауылында туған) — математика пәнінің мұғалімі, көпбалалы батыр ана. Педагогика ғылымдарының кандидаты(2000), профессор (2005). Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (2015). Қазақстан Республикасының Білім Беру ісінің Құрметті қызыметкері (1992).
## Толығырақ
* 1940 жылы 16 ақпанда Шығыс Қазақстан облысы, Аягөз ауданы, Таскескен ауылында дүниеге келген.
* 1957 жылы Таскескен ауылындағы орта мектепті бітіріген.
* 1971 жылы Семейдегі педагогика иниститутының «математика пәнінің мұғалімі» мамандығы бойынша бітірген.
* 1961 жылы алғашқы еңбек жолын Аягөз ауданындағы орта мектепте матемкатика пәнінің мұғалімі болып бастаған. (1961 – 1987 жылдары мектеп мұғалімі, мектеп әдіскері);
* 1988 жылы Алматы қаласындағы №41 орта мектебіне матемкатика пәнінің мұғалімі болып ауысады. (Осы мектепте директордың оқу ісі жөніндегі орынбарасы (1990 жылы) қызыметін атқарады);
* 1992 жылы Алматыда № 147 аралас орта мектебі ашылады сол мектептің директоры қызыметіне тағайындалады.
* 1994 жылы Қазақстандағы алғашқы мектеп гимназиясының директоры
* 1998 жылы «Болашақ» жекеменшік орта мектебінің директоры
* Мәрзия Айтбайқызы көптеген ғылыми жұмыстардың авторы.
* «Туынды» және «Түзулер мен жазықтықтардың перпендикулярлығы», «Алгебра және анализ бастамалары», «Функция туындысы мен дифференциалы» т.б еңбектердің авторы.
## Мемлекеттік марапаттары
* 1977 жылы КСРОның «Батыр ана» Ордені
* 1983 жылы Қазақ КСР еңбек сіңірген аға мұғалімі (атағы);
* 1992 жылы Қазақстан Білім беру ісінің Үздігі
* 1994 жылы Қазақстан Білім және ғылым министрлігінің құрмет грамотасы;
* 1995 жылы «Ы.Алтынсарин атындағы құрмет белгісі» медалі
* 1998 жылы «Қазақстан спортына сіңірген еңбегі үшін» медалі
* 1999 жылы Қазақстан Ұлттық экология академиясының академигі
* 2000 жылы Педагогика ғылымдарының кандидаты (құрметті ғылыми атағы);
* 2001 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 10 жыл» медалі
* 2002 жылы Қазақстан Республикасы Білім беру ісінің құрметті қызметкері (құрметті атағы);
* 2004 жылдың 7 желтоқсанындағы президент жарлығымен «Құрмет ордені» мен марапатталған;
* 2005 жылдың 6 шілдесіндегі президент жарлығымен «Алтын алқа» Батыр ана ордені тапсырылды;
* 2005 жылы профессор (атағы);
* 2005 жылы «Қазақстан коснтитутциясына 10 жыл» медалі;
* 2008 жылы «Астанаға 10 жыл» медалі;
* 2011 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 20 жыл» медалі;
* 2015 жылы «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағы берілді (Астана, Ақорда).
## Отбасы
Мәрзия Айтбайқызы Республикамызға белгілі Тұрлыхановтар отбасының отанасы.
* жары – Болат Тұрлыханов (1932 – 1993 жж) КСРО Еңбек сіңірген спорт шебері.
* Балалары:Қайрат Болатұлы Тұрлыханов (1960) «Құрмет» және «Парасат» ордендерінің иегері.Дәулет Болатұлы Тұрлыханов (1963) КСРО және ҚР Еңбек сіңрген спорт шебері, «Парасат» және «Құрмет» Ордендерінің иегері. Олимпиада чемпионы.Талғат Болатұлы Тұрлыханов (1965)Қуат Болатұлы ТұрлыхановГүлнәр Болатқызы ТұрлыхановаМарат Болатұлы ТұрлыхановГүлмира Болатқызы ТұрлыхановаҚанат Болатұлы ТұрлыхановЖанат Болатқызы Тұрлыханова
* Қайрат Болатұлы Тұрлыханов (1960) «Құрмет» және «Парасат» ордендерінің иегері.
* Дәулет Болатұлы Тұрлыханов (1963) КСРО және ҚР Еңбек сіңрген спорт шебері, «Парасат» және «Құрмет» Ордендерінің иегері. Олимпиада чемпионы.
* Талғат Болатұлы Тұрлыханов (1965)
* Қуат Болатұлы Тұрлыханов
* Гүлнәр Болатқызы Тұрлыханова
* Марат Болатұлы Тұрлыханов
* Гүлмира Болатқызы Тұрлыханова
* Қанат Болатұлы Тұрлыханов
* Жанат Болатқызы Тұрлыханова |
Приречное — Қостанай облысы Денисов ауданы, Свердлов ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 83 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 88 адам (46 ер адам және 42 әйел адам) болса, 2009 жылы 57 адамды (29 ер адам және 28 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Свердловка — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Свердлов ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстікке қарай 55 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 794 адам (392 ер адам және 402 әйел адам) болса, 2009 жылы 860 адамды (404 ер адам және 456 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Целинное — Қостанай облысы Денисов ауданы, 2017 жылы таратылғанға дейін Денисов ауылдық округі құрамында болған ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 8 км-дей жерде.
## Халқы
Тұрғыны 91 адам (2009).
## Дереккөздер |
* Бестамақ – Ақтөбе облысы Алға ауданындағы ауыл.
* Бестамақ – Ақтөбе облысы Ойыл ауданындағы ауыл.
* Бестамақ – Қарағанды облысы Нұра ауданындағы ауыл.
* Бестамақ – Қарағанды облысы Шет ауданындағы ауыл. |
Шыбынды — Қостанай облысы Денисов ауданы, Тельман ауылдық округі құрамында болған ауыл, 2019 жылы таратылды.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 29 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 331 адам (169 ер адам және 162 әйел адам) болса, 2009 жылы 84 адамды (42 ер адам және 42 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Свердлов ауылдық округі - Қостанай облысы Денисов ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Свердловка, Подгорное, Приречное ауылдары кіреді. Орталығы - Свердловка ауылы.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 1020 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Подгорное — Қостанай облысы Денисов ауданы, Свердлов ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстікке қарай 58 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 257 адам (126 ер адам және 131 әйел адам) болса, 2009 жылы 103 адамды (50 ер адам және 53 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Аққарға — Қостанай облысы Жітіқара ауданындағы ауыл, Степной ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстікке қарай 83 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 965 адам (489 ер адам және 476 әйел адам) болса, 2009 жылы 750 адамды (348 ер адам және 402 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Приречное — Қостанай облысының Жітіқара ауданындағы ауыл, Приречный ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 37 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 792 адам (374 ер адам және 418 әйел адам) болса, 2009 жылы 1215 адамды (599 ер адам және 616 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Қондыбай — Қостанай облысы Жітіқара ауданы, Мүктікөл ауылдық округі құрамында болған ауыл, 2017 жылы таратылған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 64 км-дей жерде.
## Халқы
Тұрғыны 60 адам (2009).
## Дереккөздер |
Жалтыркөл – Қостанай облысы Жітіқара ауданы, Мүктікөл ауылдық округі құрамында болған ауыл, 2017 жылы таратылған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 85 км-дей жерде.
## Халқы
Тұрғыны 321 адам (2009).
## Дереккөздер |
Тасыбай – Қостанай облысы Жітіқара ауданы, Большевик ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 85 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 84 адам (43 ер адам және 41 әйел адам) болса, 2009 жылы 28 адамды (14 ер адам және 14 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Тургеновка, Тургеневка – Қостанай облысының Жітіқара ауданындағы ауыл, Большевик ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 8 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 1130 адам (558 ер адам және 572 әйел адам) болса, 2009 жылы 848 адамды (419 ер адам және 429 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Құсаққан – Қостанай облысының Жітіқара ауданы, Большевик ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 37 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 287 адам (143 ер адам және 144 әйел адам) болса, 2009 жылы 288 адамды (147 ер адам және 141 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Некрасовка — Қостанай облысы Денисов ауданы, Денисов ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылының оңтүстік жақ іргесінде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 735 адам (361 ер адам және 374 әйел адам) болса, 2009 жылы 674 адамды (319 ер адам және 355 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Приреченка — Қостанай облысы Денисов ауданындағы ауыл, Приречен ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Денисовка ауылынан солтүстік-батысқа қарай 38 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 824 адам (397 ер адам және 427 әйел адам) болса, 2009 жылы 761 адамды (366 ер адам және 395 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Львовка – Қостанай облысы Жітіқара ауданы, Тоқтаров ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан шығысқа қарай 20 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 342 адам (166 ер адам және 176 әйел адам) болса, 2009 жылы 244 адамды (113 ер адам және 131 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Тоқтаров – Қостанай облысының Жітіқара ауданындағы ауыл, Тоқтаров ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 29 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 835 адам (405 ер адам және 430 әйел адам) болса, 2009 жылы 818 адамды (401 ер адам және 417 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Чайковское – Қостанай облысы Жітіқара ауданындағы ауыл, Чайковский ауылдық әкімдігі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан солтүстік-батысқа қарай 20 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 1629 адам (784 ер адам және 845 әйел адам) болса, 2009 жылы 1676 адамды (783 ер адам және 893 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Тимирязев ауылдық әкімдігі – Қостанай облысы Сарыкөл ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Тимирязевка ауылы кіреді. Орталығы – Тимирязевка ауылы.
## Тарихы
Округ құрамында болған Целинное ауылы 2011 жылы, Павлыш Спасское ауылы 2017 жылы таратылған. 2019 жылы Тимирязев ауылдық округі ауылдық әкімдік болып қайта құрылды.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 998 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Қараторғайлар туысы (лат. Sturnus) — торғайтәрізділер отрядының қараторғай тұқымдастарының негізгі туысы. Бұл туыста барлығы он алты түр бар, олардың екеуі (кәдімгі қараторғай және алаторғай) Қазақстанда тіршілік етеді.
## Түрлері
* лат. Sturnus pagodarum
* лат. Sturnus burmannicus
* лат. Sturnus sericeus
* лат. Sturnus vulgaris - Кәдімгі қараторғай
* лат. Sturnus sturninus
* лат. Sturnus contra - Ала қараторғай
* лат. Sturnus roseus
* лат. Sturnus malabaricus
* лат. Sturnus cineraceus
* лат. Sturnus albofrontatus
* лат. Sturnus melanopterus
* лат. Sturnus nigricollis
* лат. Sturnus unicolor
## Дереккөздер
* Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Қараторғайлар туысы |
Тимирязево — Қостанай облысы Жітіқара ауданы, Мүктікөл ауылдық округі құрамында болған ауыл, 2023 жылы таратылды. 2019 жылға дейін таратылған "Тимирязев ауылдық округі" орталығы болған.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Жітіқара қаласынан оңтүстікке қарай 50 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 805 адам (404 ер адам және 401 әйел адам) болса, 2009 жылы 586 адамды (267 ер адам және 319 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Аралбай — Қостанай облысы Жангелді ауданындағы ауыл, Аралбай ауылдық әкімдігі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Торғай ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 50 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 716 адам (385 ер адам және 331 әйел адам) болса, 2009 жылы 658 адамды (335 ер адам және 323 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Ақкөл (2008 жылға дейін – Збан) — Қостанай облысы Жангелді ауданындағы ауыл, Ақкөл ауылдық әкімдігі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Торғай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 102 км-дей жерде, Ақкөл көлінен солтүстік-шығысқа қарай орналасқан.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 786 адам (411 ер адам және 375 әйел адам) болса, 2009 жылы 608 адамды (322 ер адам және 286 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Түйемойнақ — Қостанай облысы Жангелді ауданы, Ақшығанақ ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Торғай ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 58 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 231 адам (120 ер адам және 111 әйел адам) болса, 2009 жылы 183 адамды (84 ер адам және 99 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Бидайық — Қостанай облысы Жангелді ауданы, Қызбел ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Торғай ауылынан солтүстікке қарай 145 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 389 адам (206 ер адам және 183 әйел адам) болса, 2009 жылы 161 адамды (92 ер адам және 69 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Аралбай ауылдық әкімдігі – Қостанай облысы Жангелді ауданындағы әкімшілік бірлік. 2007 жылға дейін Жангелдин ауылдық округі деп аталды.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Аралбай ауылы кіреді. Орталығы - Аралбай ауылы. Округ құрамында болған Қуат ауылы 2007 жылы таратылған.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 658 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Ақшығанақ — Қостанай облысы Жангелді ауданындағы ауыл, Ақшығанақ ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Торғай ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 71 км-дей жерде.
## Халқы
1999 жылы жергілікті тұрғындар саны 1308 адам (674 ер адам және 634 әйел адам) болса, 2009 жылы 1299 адамды (666 ер адам және 633 әйел адам) құрады.Ауылға 2011 жылы шілде айында Шақшақ Жәнібек мешіті салынды.
## Дереккөздер |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.