text
stringlengths 3
252k
|
|---|
Тмат Мерғалиев (10 қыркүйек 1936 жылы туған, Атырау облысы, Бақсай ауданы, Жаңа жол ауылы -- 11 ақпан 2009 жылы қайтыс болды (Алматы қаласы, Кеңсай 2 беіт басына қойылған) — Құрманғазы атындағы Қазақ Ұлттық Консерваториясы, халық музыка факультеті, домбыра кафедрасының көрнекті ұстаз, профессор, этнограф-фольклортанушы, күйші-домбырашы, халық ән-күй мұрасын жинаушы.
## Өмірбаяны
10 қыркүйек 1936 жылы Атырау өңірінің бұрынғы Гурьев облысы, Бақсай ауданы "Жаңа жол" колхозында дүниеге келген. Әкесі Бақтыбай Мерғали, анасы Хайроллақызы Балжан қарапайым колхозшы. еңбек адамдары. Тмекеңнің балалық шағы Ұлы Отан Соғысы жылдарының қиын кезеңдерінде өткен еді. Халқымыздың табиғи тума қасиеттерінің бірі ән-күй өнері десек, бұл қасиет әкесі Мерғали, анасыБалжанның бойында бар болатын. Соның әсері болса керек ән-күйге құмарлық Тмекеңнің бойынан бала кезінен-ақ байқала басталды. Мектепте оқып жүрген кезінде Мұқан, Бәшір деген домбырашы-ұстаздардан:"Кеңес", "Қоян-бүркіт", "Арынғазы", "Айжан қыз", "Қарасай" сияқты күйлерді үйренген. 1952 жылы Алматығы көшіп келген соң, №12 қазақ орта мектебінде оқып жүргенде пионер сарайындағы домбыра үйірмесіне қатысып, онда атақты Фазыл Сұлтановтан көптеген кйлерді үйренеді. 1955 жылы орта мектепті бітіргеннен кейін сол жылы консерваторияға оқуға түседі. Консерватория қабырғасында жүріп, атақты композитор, ғалым-ұстаздар:А.Жұбанов, Л,Хамиди және көрнекті профессорлар: Х.Тастанов, Қ.Мұхитов, М.Әубакіров сияқты ағалардан дәріс алады. 1960 жылы консерваторияны бітіргеннен кейін бір-екі жыл Құрманғазы атындағы оркестрде істейді. Ал 1962 жылдан 1980 жылға дейін Қазақстан Ғылым Академиясы М.О.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты музыка бөлімінде кіші ғылыми қызметкер бола жүріп, 1966 жылдан бастап өзі оқыған консерваторияда халық аспатар бөлімінде домбыра класынан ұстаздық (профессор) қызметтін жалғастырады.
## Еңбектері
* "Домбыра сазы" музыкалы-этнографиялық жинақ (1972);
* "Жаңа дәуір жыршысы" халық композиторы Сейтек Оразалиевтің өмірі мен творчествосы хақында монография(1980),
* "Қазақтың музыкалық фольклоры" (1982)
* "Қазақ Совет Энциклопедиясы" 13 томдык, халық күйшілері, орындаушылар, ән-күй өнері жайлы 25 мақаласы енгізілді. (1970)
* "Домбыра өнерін дамытудың мемлекеттік бағдарламасы" (2000)
* "Тараз-Жамбыл облысы энциклопедиясы" ауқымды 2 мақала енді (2003)
* "Балалар Энциклопедиясы" 2 мақала енгізілді (2003)
* "Домбырада орындаушылық шеберліктің тарихы" лекция оқулық жазып шығарды.
* Өзі шығарған: "Еңбек майданы", "Толқыма", "Жарыс", "Шаттық күйі", "Толқын", "Құрылысшы жігіт", "Суық төбе- сүйіктімнің ауылы", "Бесік жыры",
Халық өнерін насихаттау саласында қазақтың ән-күйлері, халық композиторларының мұралары жайлы берілген 30-радио хабар. көрсетілген 65-тен аса телехабар және шетелдерде тұратын қазақтарға арналған 4 хабар тыңдаушылардын жылы лебізіне ие болды. Олардың көпшілігі радио-телевиденияның "Алтын қорына" қабылданып үзбей беріліп тұрады. Жалпы өнер туралы 100-ден аса ғылыми еңбектер мен мақалалары газет-журналдарда жарияланып оқырмандарын риза еткен.
## Дереккөздер |
Абай ауылдық округі — Ақтөбе облысы Хромтау ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Абай, Тассай ауылдары кіреді. Орталығы – Абай ауылы.
## Тарихы
Кеңес заманында Черкасск ауылдық кеңесі деп аталған. 1997 жылы таратылған Киров ауылдық округі (орталығы Сусановка а.) мен Сарысай ауылдық округінің Тассай ауылы Абай ауылдық округіне берілді. Кейін Сухиновка ауылы Абай ауылы болып өзгертілді. 1999 жылы жаңадан құрылған Дөң ауылдық округіне Абай ауылдық округінің Сусановка, Қызылжар ауылдары берілді. Сол жылы Матвеевка ауылы Жарбұтақ ауылы болып өзгертілді. 2019 жылы округ құрамында болған Жарбұтақ, Аралтөбе ауылдары таратылды.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 518 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Абай ауылдық округі — Ақмола облысы Егіндікөл ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамындағы жалғыз елді мекен әрі әкімшілік орталығы - Абай ауылы.
## Дереккөздер |
Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы – алпыс жыл бойы Қазақстан мен шет елдерде қажет білікті мамандарды дайындауды жоғары деңгейде қамтамасыз етіп келе жатқан Қазақстан Республикасының жетекші музыкалық жоғары оқу орны.
Консерватория – Қазақстандағы алғашқы музыкалық жоғары оқу орны. 1944 жылы 24 шілдеде Қазақ КСР Халық Комиссарларының Кеңесі осы жылдың 1 қазанынан бастап Алматы қаласында Мемлекеттік өнер институтын ашу туралы қаулы қабылдады. Кейіннен Мәскеу және Ленинград консерваторияларының үлгісінде Алматы консерваториясы болып өзгертілді.
1945 жылы оқу орнына ХІХ ғасырдың атақты күйшісі Құрманғазы Сағырбайұлының аты берілді. Сол жылдары консерватория құрамында 5 факультет: тарихи-теория-композиторлық, вокалды, фортепианолық, оркестрлік, дирижерлі-хорлы, ұлт аспаптар бөлімі, сонымен қатар опера студиясы мен қазақтың ұлттық музыкалық аспаптарын жасайтын және дайындайтын ғылыми-тәжірибелік шеберхана болды.
1938 жылы салынған алғашқы ғимаратта консерваторияға дейін музыкалық-хореографиялық комбинат қоныстанған. 60-ыншы жылдардың басында тағы бір оқу корпусы мен 120 тұрғын бөлмесі, 42 репетиторилері, оқу және спорт залы бар кең дәлізді жатақхана салынды.2000 жылдың қараша айында консерваторияға қазіргі заманғы төрт қабатты ғимарат пайдалануға берілді. (Абылай хан даңғылы 86).
## ...осы күнге дейін
Бүгінгі күні Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерватория екі оқу корпусында орналасқан. Оқу орнының студенттері мен оқытушыларына – кең оқу аудиториялары, 170 орындық Камералық зал, 236 орындық кіші Концерт залы, спорт залы, оқу залы, сынып абонементі қызмет етеді.
Қазіргі ауқытта 500 орындық Үлкен Орган залының құрылысы аяқталды.
Студенттер жапония және неміс фирмаларының ең жақсы жаңа аспаптарымен, сонымен қатар ішекті квартет үшін электронды аспаптарда дайындық жүргізеді.
Консерватория түлектері еліміздің барлық шығармашылық ұжымдарында (Абай атындағы мемлекеттік академиялық опера және балет театры, Күләш Байсеитова атындағы Ұлттық опера театры, президенттік, симфониялық, үрмелі оркестрлер, камералы ансамбльдер, ұлт аспаптар оркестрлері), сонымен қатар білім мекемелерінде (Қазақ ұлттық музыкалық академия, Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогика институты, көптеген музыкалық колледждер, мектептер және т.б.) қызмет етеді. Қазақ ұлттық консерваторияның түлектері сонымен қатар Ресей, Германия, Грекия, Голландия, Израиль, АҚШ, Франция, Чехия, Канада, Корея, Қытай және т.б. жақын және алас шетелдегі профессиональді ұжымдарда табысты еңбек етуде.
Соңғы үш жыл ішінде консерватория қабырғасында Қазақстанның музыка өнерін мақтанарлықтай танытатын жас ұрпақты - 50-ден астам халықаралық және 200-ден астам республикалық конкурстардың лауреаттарын дайындады.
## Факультеттер
Оқу процесін 4 факультет қамтамасыз етеді:
* Музыкатану, арт-менеджмент, әлеуметтік және гуианитарлық пәндер факультеті
* Аспаптық орындаушылық факультеті
* Вокал, дирижерлеу және музыкалық білім беру факультеті
* Халық музыкасы факультеті
## Ректорлар
* 1944—1945 — Иван Круглыхин
* 1945—1951 — Ахмет Жұбанов
* 1951—1957 — Иван Круглыхин
* 1957—1967 — Құддыс Қожамияров
* 1967—1975 — Еркеғали Рахмадиев
* 1975—1987 — Ғазиза Жұбанова
* 1987—1997 — Дүйсен Қасейінов
* 1997—2018 — Жания Әубәкірова
* 2018—қ.у. — Арман Жүдебаев
## Сыртқы сілтемелер
* Ресми торабы
## Дереккөздер |
Абай ауылдық округі — Түркістан облысы Жетісай ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Алтын кемер, Атажұрт, Бейбітшілік, Жүзімдік, Отан, Халықтар достығы ауылдары кіреді. Орталығы – Жүзімдік ауылы.
## Дереккөздер |
Қапшағай бөгені — Іле өзені бойында, Алматы облысы Қонаев қалалық әкімдігі аумағы және Талғар, Еңбекшіқазақ аудандары жерін қамтиды. Қапшағай су электр станциясына байланысты салынған. Қапшағай бөгенінің суға толтырылуы 1970 жылы басталды.
## Гидрологиялық сипаты
Ауданы 1847 км², ұзындығы 187 км, енді жері 23 км, орташа тереңдігі 15 м, ең терең жері 46 м. Шарасының жоспарлы сыйымдылығы 28 км³. Су жиналатын алабы 113 мың км², жағасының ұзындығы 430 км. Бөгеннің солтүстік жағасы құмды-малтатасты, едәуір бөлігі биік және тік жарлы, оңтүстік жағасы аласа, жайпақ, құмды, саздақты келеді. Бөгенде балықтың 26 түрі (ақмарқа, мөңке, тұқы, табан балық, т.б.) кездеседі, олардың ішінде 16 түрінің кәсіптік маңызы бар. Жылына 2 мың тоннадай балық ауланады. Бөген суымен 450 мың га-дан астам жер суғарылады. Онда күріш, бақша дақылдары егіледі. Сонымен бірге шабындық және жайылым суландырылады, Қонаев қаласының кәсіпорындары пайдаланады.
## Галерея
*
*
*
## Дереккөздер
* Қапшағай қаласының порталы Мұрағатталған 24 шілденің 2012 жылы. |
Достық ауылдық округі — Түркістан облысы Мақтаарал ауданындағы әкімшілік бірлік. 2011 жылға дейін Абай ауылдық округі деп аталды.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Бескетік, Гүлістан, Достық, Жолбарыс Қалшораев, Көксу, Хайдар ауылдары кіреді. Орталығы – Достық ауылы.
## Дереккөздер |
Абай ауылдық округі — Павлодар облысы Ертіс ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Голубовка ауылы кіреді. Орталығы – Голубовка ауылы.
## Дереккөздер |
С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті (ҚазҰМУ, БАҚ және мерекелік іс-шараларда «Бірінші медициналық» (орыс. Первый медицинский) ) — 1930 жылы негізі қаланған Қазақстандағы тұңғыш және жетекші медициналық жоғары оқу орындарының бірі. ЮНЕСКО-ның Университеттердің Халықаралық анықтама кітабына (ағылш. International Handbook of Universities (IHU)) енгізілген жоғары оқу орындарының бірі.
С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде Қазақстанның атақты ғалым-оқытушылары, ҚР Ұлттық ғылым академиясының, Ресей медицина ғылымдарының академиясы, Халықаралық академиялардың академиктері жұмыс істейді. Университеттің академиялық штатында 1712 мамандандырылған оқытушы, оның ішінде ҚР Ұлттық Ғылым академиясының 6 академигі, 3 мүше-корреспонденті, 2 Ресей Ғылым академиясының академигі, 167 медицина ғылымдарының докторы, 454 ғылым кандидаты және доцент, 7 «ҚР Үздік оқытушысы» бар.
## ҚазҰМУ миссиясы
С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті – бұл шетелдік және отандық ғалымдарды кеңінен тартумен қоса әрдайым ғылыми әлеуетін арттыра отырып, медициналық және фармациялық білім беру біліктілік-бағыттау моделін жүзеге асыру арқылы фармация және денсаулық сақтау саласында бәсекеге қабілетті мамандарды көпсалалы дайындау бойынша Орта Азияда көшбасшы, инновациялы-бағытталған және әлеуметтік – жауапты университет
## Университет құндылықтары
С.Ж.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ-дың барлық деңгейдегі білім алушыларының, қызметкерлерінің және оқытушыларының мінез-құлқын анықтайтын жеті негізгі құндылықтары (2014 жылы 28 қаңтарда ҚазҰМУ Ғылыми кеңесінде бекітілген):
* Елге қызмет (лат. Servire)
* Кәсіпке адалдық (лат. Officium)
* Шаңырақ мәртебесі (лат. Honor)
* Ұстаздарға ізет (лат. Veneratio)
* Шәкіртке ілтипат (лат. Respectus)
* Ұрпаққа ұлағат (лат. Successio)
* Болашаққа ұмтылыс (лат. Objectare)
## Тарихы
Алматыда медицина институтын ашу жайлы шешім РКФСР ХКК 1930 жылы 10 маусым күнгі «РКФСР қарамағындағы жоғары оқу орындарына 1930-1931 оқу жылына арналған қабылдау желісі, құрылымы мен контингенті» атты Қаулысымен қабылданды. Бұл қаулының қосымшасында «...Алматы. Медицина институты. Емдеу ісі. Қабылдау: 1930/1931 қыс – 100 адам» деген аса маңызды жазу жолдары болды. Бұл қаулы Қазақстанда медициналық институт ашу туралы алғашқы құжат болды. Қазақ КСР Денсаулық сақтау халық комиссариатының 30 қараша 1930 жылғы № 260 бұйрығымен медициналық институттың директоры болып 1912 жылы Петербургтегі Әскери-медициналық академиясын бітіріп келген Санжар Жапарұлы Аспандияров тағайындалды.
1931 жылы институт штаты 5 профессор, 4 доцент, 13 ассистент және 2 оқытушыдан құралды. Профессорлар: С. Ж. Асфендияров (қоғамдық ғылымдар кафедрасының меңгерушісі), В. В. Авербург (гистология кафедрасының меңгерушісі), В. А. Захваткин (биология кафедрасының меңгерушісі), П. О. Исаев (морфология, кейіннен қалыпты анатомия кафедрасының меңгерушісі), Н. Н. Литвинова (химия кафедрасының меңгерушісі). 1936 жылы институтты 66 түлек бітіріп шықты..
Балалар дәрігерінің жетіспеушілігі 1938 жылы педиатрия факультетінің ашылуына себепші болды. Факультеттің алғашқы деканы және ұйымдастырушысы Саратов университетінің медицина факультетінің түлегі А. И. Малинин болды.
### Соғыс жылдары
Соғыс жылдары институтты 2000 дәрігер аяқтады, солардың ішінде 75% (84 оқытушы және 262 студент) фронтқа аттандырылды. Қаһарман қазақ қызы Кеңес Одағының Батыры – Мәншүк Жиенғалиқызы Мәметова және артиллерия полкының командирі Владимир Семёнович Иванилов (қайтыс болғаннан кейін Кеңес Одағының Батыры атағы берілген) осы институттың түлектері. Университет оқытушыларының арасында 4 «Жауынгерлік Қызыл ту» орденінің, 59 «Қызыл жұлдыз» орденінің, 1 «III дәрежелі Даңқ» орденінің (Елжан Құсайынұлы Мұхамеджанов) иегерлері бар.
Соғыс жылдары эпидемиялық қауіптің артуына байланысты 1943 жылы институттың үшінші факультеті – санитарлық-гигиеналық факультеті ашылды.
### XX ғасыр
Кейін студенттер саны артып, сәйкесінше факультеттер саны да арта бастады, мәселен 1951 жылы фармация факультеті, ал 1959 жылы стоматология факультеті ашылды. 1981 жылы мамандарды дайындау ісіндегі және ғылымға қосқан үлестері үшін медициналық институт Еңбек Қызыл Ту орденімен марапатталды. Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің 11 қаңтар 1989 жылғы №17 Қаулысымен институтқа С. Ж. Асфендияров есімі берілді.
XXI ғасыр
ҚР Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтің 5 шілде 2001 жылғы № 648 «Жекелеген мемлекеттік жоғары оқу орындарына ерекше мәртебе беру туралы» Жарлығымен институт Қазақ ұлттық медицина университеті статусына ие болды.
2011 жылы С. Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ Ғылыми Кеңесінің шешіміне сәйкес, ректордың бұйрығымен 10 мамыр 2011 жылғы №291 бұйрығы негізінде, бұрыннан жұмыс істеп келе жатқан «Симуляция орталығы» ТМД-да теңдесі жоқ «Тәжірибелік дағдылар орталығы» болып қайта құрылды. 2011 жылдың 16 қыркүйегінде салтанатты түрде ашылып, орталыққа атақты балалар хирургі, профессор, АМК академигі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, ҚазҰМУ түлегі — Қасен Қожақанұлы Қожақанов есімі берілді.
Тәжірибелік дағдылар орталығының құрылымына төмендегі бөлімшелер қарайды.
* Медициналық симуляция орталығы
* Коммуникативті дағдылар орталығы
* Фармацевтикалық дағдылар орталығы
* Тіс емдеу дағдылар орталығы
* Білімдер мен дағдыларды тәуелсіз бағалау орталығы.
* Апат медицинасы орталығы.
* Компьютерлік сынып
## Халықаралық ынтымақтастығы
ҚазҰМУ таяу және қиыр шетелдермен әріптестік келісім шарт орнатқан, солардың ішінде: Нагасаки Университеті (Нагасаки, Жапония), Азия-Тынық мұхиты университеті (Жапония), Parkway College (Сингапур), Перуджи Университеті (Перуджа, Италия), Оңтүстік Дунай Университеті (Кремс, Аустрия); Қырғыз Мемлекеттік медицина Академиясы (Бішкек, Қырғыз Республикасы), А. Богомольц атындағы Ұлттық медицина университеті (Киев, Украина), Ұлттық фармация университеті (Харьков, Украина), И. Сеченов атындағы Мәскеу медициналық академиясы (Мәскеу, Ресей) және т.б. Жалпы алғанда университеті 27 мемлекеттің 102 жоғары оқу орындарымен және Жапония, Германия, Ресей Федерациясы және АҚШ сияқты мемлекеттердің ғылыми және медициналық орталықтарымен байланыс орнатқан. Халықаралық университеттер бірлестігі (ағылш. International Association of Universities, IAU), Университеттердің Еуропалық Ассоциациясы (ағылш. European University Association (EUA)) сияқты 9 халықаралық бірлестіктердің мүшесі. 2013-2014 оқу жылы бойынша әлемнің 14 мемлекетінен университетте 88 визитинг-профессор өз дәрісін берді. Университетте әлемнің 15 мемлекетінен студенттер білім алуда:
## ҚазҰМУ символдары
### Логотипі
Логотиптің ортасында «Ұ» әрібі (университеттің ұлттық мәртебесін айқындап, оның терең тарихын шертеді) орналасқан. Әріптің аясында Қазақстан Республикасының мемлекеттiк туы бейнеленген, бұл университеттің ҚР мемлекеттік рәміздеріне деген құрметін білдіреді. Әріптің төменгі жағында «1930» саны, яғни ең алғашқы университеттің құрылған жылы бейнеленген. Осының бұл композицияны даңқтың, гүлденудің және мәңгіліктің белігісі ретінде лавр ағашының бұтақтары көмкеріп тұр.
«Ұ» әрібін орала көмкеріп тұрған жылан мен әріптің жазылуынан пайда болатын крест – медицинаның дәстүрлі символы.
### Туы
Ақ матаның үстінде университет логотипі бейнеленген. Ақ түс – тазалықтың, үміттің символы, сондай-ақ медицинаның кәсіби түсі – ақ халат.
### Гимн
Гимнің авторы – стомотология факультетінің 1966 жылғы түлегі – Төрехан Әбіш. Гимнің толық нұсқасын университеттің ресми сайтынан көруге болады.
### Университет атауы
Осы кезге дейін университеттің ресми атауы 4 мәрте өзгертілді:
* 1930 – 1963 жылдары — Қазақ мемлекеттік медицина институты
* 1963 – 1995 жылдары — Алматы мемлекеттік медицина институты
* 1996 – 2001 жылдары — С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ мемлекеттік медицина университеті
* 2001 жылдан бастап — С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті
## Факультеттер мен кафедралар
Университетте 8 факультет, 106 кафедра мен модуль бар, солардың ішінде 62 клиникалық кафедра.
* Жалпы медицина мектебі 1
* Жалпы медицина мектебі 2
* Қоғамдық денсаулық сақтау мектебі
* Фармация мектебі
* Стоматология мектебі
* Педиатрия мектебі
* Халықаралық факультет
* Дипломнан кейінгі білім беру факультеті (Резидентура)
Университетте білім беру қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде келесі мамандықтар бойынша өтеді:
### Жалпы медицина факультеті
Университет 2007 жылдың 1 қыркүйегінен бастап «Жалпы медицина» мамандығы бойынша мамандарды дайындауда. Жалпы медицина факультетінде 2015-2016 оқу жылы бойынша 7107 студент оқиды, соның ішінде 948 шетел азаматтары. Факультетте 13 мемлекеттен 26 ұлт өкілдері оқуда, олардың басым бөлігі, шамамен 67 % Үндістан азаматтары. «Жалпы медицина» мамандығы бойынша оқу құрылымы келесідей.
## Инфрақұрылым
Университеттің жалпы ауданы - 47 068 м². Инфрақұрылымы: 7 оқу корпусы, 1604 орынды 7 жатақхана, 6 институт, 3 клиника және 3 клиникалық база, 11 орталық, 3 мектеп, Халық денсаулығына қауіп-қатерді бағалау зертханасы, Ұжымдық пайдаланудағы Геномдық зертхана, Республикалық ғылыми-медициналық кітапханасы, Республикалық медицина тарихы мұражайы, «Concordia» театры, 102 орынды тест орталығы, спорт залы және спорт алаңы бар.
### Институттар
* Б.А. Атшабаров атындағы іргелі және қолданбалы медицина ғылыми-зерттеу институты (ІжҚМҒЗИ)
* Стомотология институты Мұрағатталған 6 мамырдың 2016 жылы.
* Жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру институты Мұрағатталған 21 маусымның 2016 жылы.
* Мейірбике ісі институты Мұрағатталған 25 сәуірдің 2016 жылы.
* Клиникалық фармакология институты Мұрағатталған 26 сәуірдің 2016 жылы.
### Клиникалар
Қазіргі таңда ҚазҰМУ құрамында заманауи құралдармен жабдықталған, көптеген ауруларға кешенді диагностика мен амбулаториялық емдеу жүргізуге мүмкіндік беретін 3 университеттік клиника жұмыс істейді.
* Клиникалық-білім беру орталығы (профессорлық клиника) Мұрағатталған 10 маусымның 2016 жылы.
* ҚазҰМУ ішкі ағзалар аурулары клиникасы Мұрағатталған 6 мамырдың 2016 жылы.
* Тіс емдеу клиникасы Мұрағатталған 10 тамыздың 2016 жылы.
## Ректорлары мен директорлары
Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы Денсаулық сақтау халық коммисариатының 30 қараша 1930 жылғы № 260 Бұйрығымен медициналық институттың директоры болып 1912 жылы Петербургтегі Әскери-медициналық академиясын бітіріп келген Санжар Жапарұлы Аспандияров тағайындалды. ҚазҰМУ ректорының қызметінде осы университеттің 4 түлегі — Самарин Р. И. (1960–1963) Мәскеев Қ. М. (1975 – 1986), Момынов Т. Ә. (1995 – 2008), Ақанов А. А. (2008 жылдан бастап) болған.
## Әйгілі түлектері және қызметкерлері
Уиверситетте 44 Қазақ КСР Еңбек сіңірген дәрігерлері (Қарынбаев С.Р., Зюзин В.И. және т.б.), 16 Қазақстан Республикасы мемлекеттік сыйлығының лауреаттары (Алдашев А.А., Әлиев М.Ә., Ормантаев К.С. және т.б.) жұмыс істеген. Сибуғатулла Қарынбаев, Александр Сызғанов және тағыда 13 университет оқытушылары КСРО жоғары наградасы – «Ленин» орденінің иегері.Қазіргі таңда университеттің түлектері Қазақстан Республикасында, Ресей Федерациясында және басқа да әлем елдерінде, сондай-ақ университеттің өзінде де жұмыс істеуде:
* Қасен Қожақанұлы Қожақанов — ғалым, медицина ғылымдарының докторы (1994), профессор (1994).
* Александра Александровна Буванова — Социалистік еңбек ері, Шымкент қаласындағы № 1 перзентханадағы дәрігер-акушер.
* Ысқақ Әлібекұлы Әлібеков — Социалистік еңбек ері, Қазақ КСР еңбек сіңірген дәрігері (1961).
* Дарья Владимировна Клебанова — Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (2009). Республикасының Парламентінің мәжіліс депутаты.
* Раиса Степановна Боронина — Социалистік еңбек ері. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты.
* Бахия Атшабарұлы Атшабаров — ғалым, медицина ғылымдарының докторы (1967), профессор (1969), Қазақстан ғылым академиясының корреспондент мүшесі (1975), Қазақстанның еңбек сіңірген дәрігері (1961).
* Төрегелді Шарманұлы Шарманов' — Медицина ғылымының докторы, профессор, Ресей медицина ғылымдары академиясының және Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Қазақ тағамтану академиясының және Профилактикалық медицина академиясының негізін қалаушысы және оның президенті, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының тағамтану жөніндегі эксперттер комитетінің мүшесі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының Л.Бернард атындағы сыйлығының (2005) иегері.
* Камал Сәруарұлы Ормантаев — дәрігер-педиатр, Қазақстандағы балалар хирургиясының, педиатриясының, травматологиясының және анестезиологиясының негізін салушы. Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі (1994 жылдан бастап).
* Қуаныш Мүбәракұлы Мәскеев — фтизиатр, медицина ғылымдарының докторы (1972), профессор (1974), ҚР ғылымына еңбек сіңірген қайраткер (1981), академик (1995). 1955 жылғы ҚазҰМУ түлегі. 1975 жылы университет ректоры қызметіне тағайындалды, осы қызметті 1987 жылдың сәуір айына дейін атқарды.
* Мұхтар Әлиұлы Әлиев — хирург, медицина ғылымдарының докторы (1974), профессор (1976) Қазақстан Республикасының ғылым академиясының академигі (1989), Қазақстан Республикасының медицина ғылымдары академиясының президенті және негізін салушы (1995), Халық қаһарманы (1995), Халықаралық медицина ғылымдары академиясының президенті және негізін салушы (Брюссель, Бельгия)
* Кеңесбай Үшбайұлы Үшбаев — ғылым қайраткері, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты, әлемдегі алғашқы қазақ фармацевтика ғылымдарының докторы.
* Алшынбай Рақышұлы Рақышев — Нейроморфолог, медицина ғылымдарының докторы (1968), профессор (1969), Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі (2003).
## Дереккөздер |
Бәйгетөбе ауылдық округі — Атырау облысы, Мақат ауданы құрамындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Бәйгетөбе, Ескене ауылдары кіреді. Округ аумағындағы №377, №402 (ПМС), №472 темір жол айрықтары мен Мұнай айдаушылар (НПС) елді мекені Бәйгетөбе ауылының, №414, №441, №469 (Таскескен) темір жол айрықтары Ескене ауылының құрамына енгізілген. Орталығы – Бәйгетөбе ауылы.
## Халқы
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 1838 адамды (957 ер адам және 881 әйел адам) құрады.
## Тарихы
Округ алғаш рет 2013 жылы Атырау облыстық мәслихатының қаулысы бойынша Мақат кентінің шекарасы өзгертіліп, оның құрамынан жалпы көлемі 3600 гектар аумақ бөлініп, құрылды.
## Дереккөздер |
Бәйгетөбе — Атырау облысы Мақат ауданындағы ауыл, Бәйгетөбе ауылдық округінің орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Мақат кентінің оңтүстік іргесінде орналасқан. Екі ауыл теміржол арқылы бөлінген.
## Тарихы
Ауыл 2013 жылғы Мақат кентінің бір бөлігінен құрылды.
## Халқы
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 1577 адамды (815 ер адам және 762 әйел адам) құрады.
## Инфрақұрылымы
Ауылда 424 орындық орта мектеп, фельдшерлік-акушерлік пункт, кітапхана бар.
## Дереккөздер |
Васильковка — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Қонысбай ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстікке қарай 59 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Итмұрын:
* Итмұрын — раушангүлдер тұқымдасына жататын жапырақ тастайтын бұта не шырмауық өсімдіктер:
* Итмұрын — Шу өзені мен Мойынқұм құмының аралығындағы төбе:
* Итмұрын — Ақмола облысы Ерейментау ауданында орналасқан Қойтас тауының солтүстік-шығысындағы қоныс орны.
## Тағы қараңыз
* Итмұрынды — Табақкеңтатыр аңғары мен Балқаш көлінің аралығындағы тау. |
Красиловка — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Викторов ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 21 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Гранитный — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Қонысбай ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстікке қарай 56 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Дороговка — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Мәлік Ғабдуллин ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 28 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Еңбекбірлік — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Шағалалы ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 19 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қонысбай — Ақмола облысы Зеренді ауданындағы ауыл, Қонысбай ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстікке қарай 54 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Ермаковка — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Бәйтерек ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан батысқа қарай 29 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Ескенежал (2010 жылға дейін – Первомайское) — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Шағалалы ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 20 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Абай ауылдық округі — Солтүстік Қазақстан облысы Тайынша ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Қараағаш, Калиновка, Константиновка, Тапшыл ауылдары кіреді. Орталығы – Қараағаш ауылы.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 1702 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Жаманащы — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Алексеев кенттік әкімдігі құрамындағы ауыл, темір жол бекеті.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 60 км-дей, облыс орталығы - Көкшетау қаласынан 16 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Ақсай ауылдық округі — Атырау қалалық әкімдігі аумағында болған әкімшілік бірлік. Округ Атырау қаласынан 11 шақырым қашықтықта орналасқан. 2022 жылы таратылып, Қайыршақты ауылдық округіне қосылды.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Ақсай, Ақжар, Ближний подхоз (2007 жылы Атырау қаласының құрамына енгізілген) ауылдары кірді. Орталығы – Ақсай ауылы болды.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 5008 адамды құрайды. Тұрғын халықтың басым көпшілігі - мұнайшылар мен құс өсіру саласында еңбек еткендер.
## Тарихы
1983 жылдың 15 наурызында Халық депутаттары Гурьев облыстық атқару комитеті, өзінің № 103 шешімімен жаңадан Ленинград селолық кеңесін құрып, оны халық депутаттары Гурьев қалалық атқару комитеті әкімшілік құрамына берді. Қазақстан Республикасының егемендік алуына орай әкімшілік атауы Ақсай селолық кеңесі, кейін округі болып өзгертілді.
## Дереккөздер |
Ақсай ауылдық округі – Ақмола облысы, Есіл ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамындағы жалғыз елді мекен әрі әкімшілік орталығы – Ақсай ауылы..
## Дереккөздер |
Жамбыл — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Күсеп ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 75 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Жамантұз — Ақмола облысы Бурабай және Зеренді аудандарының шекарасында, Қылшықты өзенінің сол жағалауында орналасқан тұзды тұйық көл. Кенесары ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 7 км жерде, теңіз деңгейінен 284,7 м биіктікте.
## Гидрографикасы
Аумағы 7,2 км2, ұзындығы 3,6 км, енді жері 2,7 км. Жағалау бойының ұзындығы 10,2 км. Орташа тереңдігі 2 м шамасында. Жағалауы жайпақ, құмтасты келеді. Қар және жауын-шашын суларымен толысады. Жайылмасында сораң шөптер, жусан, қамыс өседі. Суы көктемде кермек татып, минералдылығы артады. |
Жаңаауыл — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Бұлақ ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 45 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Жаңатілек — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Сейфуллин ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстікке қарай 74 км-дей жерде, Көкшетау қыратының солтүстік бөктерінде, селеу аралас әр түрлі шөп өскен қара топырақты дала белдемінде орналасқан..
## Халқы
## Дереккөздер |
Құрманғазы Сағырбайұлы — әйгілі қазақ күйшісі.
## Топонимика
* Құрманғазы ауданы — Атырау облысы құрамындағы аудан.
* Құрманғазы — Атырау қалалық әкімдігіне қарасты елді мекен.
* Құрманғазы — Бәйтерек ауданындағы елді мекен.
* Құрманғазы (бұрынғы аты Ганюшкин) — Құрманғазы ауданындағы елді мекен. Аудан орталығы.
## Көшелер
* Құрманғазы көшесі (Астана)
* Құрманғазы атындағы көше (Алматы)
## Басқа тұлғалар
* Құрманғазы Айтмұрзаев
* Құрманғазы Қараманұлы
## Тағы қараңыз
* Құрманғазы энциклопедиясы |
Желтау (2010 жылға дейін – Октябрь) — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Қанай би ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 27 км-дей жерде, Желтау көлінің солтүстігінде орналасқан.
## Халқы
## Дереккөздер |
Серадждикхан (бенг. সিরাজদিখান, англ. Sirajdikhan) — Әкімшілік орталығы аттас, Бангладештің орталығында орналасқан қала. Қала алаңы 0,95 км²-ге тең . 2001 жылғы санақ бойынша, қалада 2851 адам тұрып жатқан, оның ішінде 53,84 % еркектер, әйелдер — тиісінше 46,16 %. Халықтың сауаттылық деңгейі 31,6 % (Бангладештің орташа есебімен 43,1 %).
## Сілтемелер
* Серадждикхан(қолжетпейтін сілтеме) (ағыл.)(англ.) |
Бағдат Мұхаметұлы Шаяхметов (17 қараша 1946, Камышенка кенті, Күршім ауданы, Шығыс Қазақстан облысы, Қазақ КСР — 16 тамыз 2013, Өскемен, Қазақстан ) — қазақстандық шаруашылық қызметкері, "Өскемен Титан-магний комбинаты" акционерлік қоғамының президенті, Қазақстанның Еңбек Ері.
## Марапаттары мен атақтары
* Қазақстанның Еңбек Ері (2009)
* Отан Ордені (2002)
* "Құрмет Белгісі" Ордені (1986)
* Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (2002)
* 1, 2, 3 дәрежелі "Еңбек даңқы" Кеуде белгілері
* "Қазақстан Республикасында инженерлік істің дамуындағы үлесі үшін" төсбелгісі (2000)
* "Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген мәдениет қызметкері" төсбелгісі (1986)
* Өскемен қаласының құрметті азаматы.
## Қайнар көздері
* http://www.inform.kz/rus/article/2583165 Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы. |
Үлбі металлургиялық зауыты АҚ — штаб-пәтері Өскемен қаласында орналасқан қазақстандық компания.
"ҮМЗ" АҚ ядролық материалдардың, сирек кездесетін түсті металдардың экспорты бойынша Қазақстан Республикасының ұлттық операторы болып саналатын "" Қазатомөнеркәсіп" Ұлттық Атомдық Компаниясы" акционерлік қоғамы құрамына кіреді.
## Тантал өндірісі
Зауытта толық циклді тантал өндіру жұмыс істейді. Танталдың коррозияға, түрлі тиімсіз орталарға төзімділігі үшін оны химиялық және металлургиялық өнеркәсіптерде пайдаланады. Тантал, сондай-ақ, медицинада да қолданыс тапқан. Мысалы, ауыр сынықты емдеуде жұқа тантал сымдарын қолданады.
## Бериллий өндірісі
Берилий - жеңіл, баяу балқитын, сынғыш металл. Осы қасиеттерінің арқасында бериллий ғарыш пен әуе ұшақтарына қажет материалдарды дайындауға қолданылады. Берилийдің құрылымдарының бірі болып нейтрондарды шашыратқыш болып табылады.
## Қызықты фактілер
* ҮМЗ аумағында бүкіл Республикаға таралатын 1-ден 100-ге дейінгі металдан жасалған тиындар шығаратын "Қазақстан теңге сарайы" орналасқан. Бұл зауытта, сонымен қатар, мемлекеттік марапаттар, ордендер, медальдар, зергерлік бұйымдар жасалады. .
* Зауыт аумағы 142 гектарды құрайды.
## Экологияға қосқан үлесі
Үлбі металлургиялық зауыты Өскемен қаласының экологиясына атмосфераға шығарылатын барлық залалды заттардың тек 0,5% бөледі. Зауыт аумағында бірде-бір түтін шығаратын құбыр жоқ. Олардың орнына ауаны көпсатылы тазартудан өткізетін арнайы желдеткіш құбырлар пайдаланылады.
## Сілтемелер
* http://www.ulba.kz/
* http://www.kazatomprom.kz/
* http://www.ulba-shine.com/en/ Мұрағатталған 22 наурыздың 2012 жылы.
* http://www.beryllium.ru
* http://www.ftor.kz/ Мұрағатталған 11 сәуірдің 2011 жылы. |
Ивановка — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Ақкөл ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 47 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қарлыкөл (2007 жылға дейін – Пахарь) — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Бұлақ ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 35 км-дей жерде, Қарлыкөл көлінің оңтүстік-батысында 3 км-дей қашықтықта орналасқан.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қазақстан — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Ақкөл ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 55 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қараөзек — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Сейфуллин ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 82 км-дей жерде, Көкшетау қыратының солтүстік бөктерінде, селеу аралас әр түрлі шөп өскен қара топырақты дала белдемінде орналасқан..
## Халқы
## Дереккөздер |
Халықаралық картоп Орталығы (ағылш. International Potato Centre (CIP), орыс. Международный центр картофеля) – бүгінгі таӊдағы аштық, кедейшілік және табиғи ресурстардың түгесілуі сияқты мәселелерді картоп түйнектерін зерттей отырып өндіріске енгізу жолымен шешу мақсатында 1971 жылы құрылған халықаралық ұйым.
Орталық кеңсесі – Лима (Перу Республикасы) қаласында орналасқан және Азия, Африка және Латын Америкасыныӊ дамушы елдерінде 30 кеӊсесі бар . Қазақстанда Халықаралық картоп Орталығымен Қазақ картоп және көкөніс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты ынтымақтаса жұмыс жасайды .
## Дереккөздер |
Қарлыкөл — Ақмола облысы Зеренді ауданының батысында, Қарлыкөл ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 3 км-дей жерде орналасқан.
## Гидрографикасы
Көл теңіз деңгейінен 335,8 м биіктікте жатыр. Аумағы 3,3 км2, ұзындығы 2,5 км, енді жері 1,7 км, жағалау бойының ұзындығы 7,3 км, су жиналатын алабы 35,6 км2, ең терең жері 1,2 м. Суының көлемі 3,2 млн. м3. Оңтүстік жағалауынан басқа жерлері жайпақ келген. Көл түбіне тұнба шөккен. Көктемгі қар және жер асты суларымен толысады. Желтоқсанның 1-онкүндігінде суы қатып, сәуірдің 1-онкүндігінде ери бастайды. Жазда құрғап қалады. Суы мал суаруға пайдаланылады.
## Дереккөздер |
Қарауыл Қанай би ауылы (2001 жылға дейін – Қарабұлақ) — Ақмола облысы Зеренді ауданындағы ауыл, Қанай би ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан шығысқа қарай 28 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қойсалған — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Мәлік Ғабдуллин ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 20 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қарсақ — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Троицк ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан батысқа қарай 23 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қарашілік — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Қызылегіс ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 22 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Кеңөткел — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Троицк ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 20 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Көктерек — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Зеренді ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Зеренді ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 10 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Костомаровка — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Исаковка ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 29 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қошқарбай — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Троицк ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 15 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Красный Кордон — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Бәйтерек ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан батысқа қарай 8 км-дей, Зеренді көлінің батысында 3 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
## Дереккөздер |
Ноғайты:
Елді мекен:
* Ноғайты — Ақтөбе облысы, Байғанин ауданындағы ауыл.
* Ноғайты — Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданындағы ауыл.
Өзен:
* Ноғайты — Атырау облысындағы өзен. |
Түркістан ауданы - Оңтүстік Қазақстан облысы құрамында болған аудан.
## Тарихы
1928 жылы құрылған. 1968 жылы аудан құрамына Түркістан қаласы облыстық басшылықтағы қала болып "еншісін" алып шықты.
1986 жылғы мәлімет бойынша ауданда 11 ауылдық кеңес болған: Атабай, Бабайқорған, Жүйнек, Калинин, Жаңа Иқан, Ескі Иқан, Ораңғай, Үшқайық, Шаға, Шорнақ, Ынталы.
1997 жылы 24 сәуірде Түркістан ауданы Қазақстан Республикасы Президентінің №3474 Жарлығымен таратылып, қалалық әкімшілік аумағындағы ауылдық жерді қоса есептегенде, Түркістан қаласы болып құрылды.
## Халқы
## Дереккөздер |
Өркен (2018 жылға дейін — Куропаткино) — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Күсеп ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 76 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Есет — Маңғыстау облысы Бейнеу ауданындағы ауыл.
## Географиялық орналасуы
Аудан орталығы Бейнеу ауылынан солтүстік-батысқа қарай 60 км жерде, Бағытай-беніке ойысы мен Қарақұм құмды алқабы аралығында, темір жол бойында орналасқан.
## Тарихы
Ауыл 1973 жылға дейін Атырау облысы, Ембі ауданының құрамында болған. Есет ауылы 1998 жылға дейін Құркөл деп аталып келген.
## Халқы
2016 жылғы есеп бойынша Есет ауылында 157 үй, (223 жанұя) 868 адам тұрады. Олардың 430-әйел, 438-ер адам. Мектеп оқушыларының саны 158, мектепалды дайындық сыныбында 12 бала тәрбиеленіп жатыр. Мектеп жасына дейінгі балалар - 95. зейнеткерлер - 71, мүгедектер -26, студенттер - 82, тұрақты жұмыс жасайтындар - 361, жеке кәсіпкерлікпен айналысатындар саны - 10, өзін – өзі жұмыспен қамтып отырғандар саны -9, Денсаулығына байланысты жұмысқа жарамсызы – 3. 2-отбасы жаңадан үй салып қоныстанды, 1 отбасы жанұя құрамы 5 адам ауылға көшіп келді. 13 сәби дүниеге келіп, 9 жас отбасын құрды.
## Инфраструктурасы
Есетте шаруа қожалықтары, кәсіпкерлік нысандар, темір жол саласының бөлімшелері, орта мектеп, клуб, кітапхана, фельдшерлік-акушерлік пункт, т.б. жұмыс істейді. Ауыл арқылы Ақтау – Атырау, Атырау – Қоңырат (Өзбекстан) автомобиль жолдары өтеді.
## Ауыл суреттері
*
*
*
## Дереккөздер |
Төлеп — тұлға есімі.
Сондай-ақ өзге де төмендегідей мағына береді:
Елді мекен:
* Төлеп — Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданындағы ауыл.
* Төлеп — Маңғыстау облысы, Қарақия ауданындағы ауыл. |
Сарға ауылдық әкімдігі — Маңғыстау облысының Бейнеу ауданындағы әкімшілік бірлік. 2017 жылға дейін Сарға ауылдық округі деп аталған.
## Әкімшілік құрамы
Құрамындағы жалғыз елді мекен әрі әкімшілік орталығы — Сарға ауылы.
## Халқы
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 1543 адамды (805 ер адам және 738 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Байбек:
## Тұлғалар
* Байбек Ақшаұлы — Би, Әйтеке бидің әкесі.
* Байбек батыр — XVIII ғасырда өмір сүрген қазақ батыры, би.
* Байбек Ермеков
* Бауыржан Байбек — Алматы қаласының әкімі.
## Елді мекен
* Байбек — Ресей Федерациясы, Астрахан облысында, Қазақстанмен шекаралас аймақта орналасқан ауыл. |
Тәжен ауылдық округі — Маңғыстау облысының Бейнеу ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамындағы жалғыз елді мекен әрі әкімшілік орталығы — Тәжен ауылы.
## Халқы
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 237 адамды (121 ер адам және 116 әйел адам) құрады.
## Дереккөздер |
Байбек — Ресей Федерациясының Астрахан облысы, Красный Яр (Қызылжар) ауданындағы елді мекен. Байбек ауылдық кеңесінің орталығы.
## Географиясы
Ауыл Еділ тармағы – Қиғаш өзенінің бойында, Қазақстанмен шекарадан 3 км қашықтықта орналасқан. Климаты - қатаң континентті.
## Халқы
2011 жылғы жалпыресейлік халық санағы бойынша ауылда 1911 адам тұрады. Басым көпшілігі – қазақтар. Сондай-ақ ноғайлар да мекендейді.
## Тарихы
Елді мекеннің негізі 1916 жылы қаланған.
## Сыртқы сілтемелер
* Әкімшілік сайты Мұрағатталған 5 наурыздың 2016 жылы. (орыс.)
* Әкімшілік сайты Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы. (орыс.)
* Байбек картада
## Дереккөздер |
Ортақ — Ақмола облысы Зеренді ауданындағы ауыл, Ортақ ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 82 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Əупілдек немесе Көлбұқалар туысы (лат. Botaurus) — Ескекаяқты құстар отрядының Құтандар тұқымдасының туысы.
Өзен-көл жағасын, қалың қамыс арасын мекендейді. Қанатының ұзындығы - 32-35 см, салмағы - 900 г. Жемін аулауға түнде шығады, бақа, итшабақ, ұсақ балықтар және су жəндіктерімен қоректенеді. Көбейер кезде ғана жұптасып, басқа уақытта жеке тіршілік етеді. Жыл құсы; жемсауына су толтырып алып, қайта шығарғанда ерекше дыбыс естіледі, əупілдек деп атануы осыған байланысты.
## Түрлері
* Botaurus lentiginosus
* Botaurus pinnatus
* Botaurus poiciloptilus
* лат. Botaurus stellaris - Үлкен әупілдек
## Дереккөздер |
Сарықұйрық немесе Мысыр құтаны (лат. Bubulcus ibis) - тропиктер және субтропиктер тұрғыны, бір ғана туыстың (Сарықұйрық құтандар туысы - лат. Bubulcus) жалғыз өкілі.
## Биологиялық сипаттама
Лимон түстес сары тұмсығы бар кішкене (тұрқы - 50 см шамасында) әдемі құтан. Күйттік жасану кезінде басында, төсінде және арқа бөлігінде қызыл қошқыл түсті ұзарып тарқатылған безендіруші қауырсындар пайда болады. Батпақты жерлерде өмір сүреді, дегенмен ірі тұяқты жануарлардың қатысына тәуелді. Тек қана бунақденелілермен қоректенеді десе де болады. Жайылған жануарлардан үріккен шегіртке тұқымдастарды көбінесе ерекше аулайды. Бұдан басқа, ұйысқан жүннің арасындағы әр алуан бунақденелілерді және кенелерді қопарыстырып, сиырдың және енекелердің (буйвол) арқасына қонақтауды ұнатады.
## Таралуы
Біздің елде өте сирек кездеседі. Қазақстанда тек қана Каспий маңына ұшып өткенде кездеседі, алайда біздің шекараға тікелей таяу Еділдің сағасында ұялайды. Соңғы онжылдықта Ескі Дүниенің тропиктері мен субтропиктері бойынша күшті таралып мекендеуде, сондай-ақ Америкаға еніп, онда да таралып орнығуда.
## Дереккөздер |
Елді мекендер:
* Токаревка – Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданындағы Ғабиден Мұстафин кентінің бұрынғы атауы.
* Токаревка – Солтүстік Қазақстан облысы Мамлют ауданындағы елді мекен. |
Зейнеп Төлембеққызы Қойшыбаева (6 наурыз, 1937, Қазақстан ауылы, Алакөл ауданы, Алматы облысы — 20 наурыз, 2002, Алматы) — әнші, Қазақстанның халық әртісі (1989).
## Қысқаша өмірбаяны
* Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театрының вокальдық студиясын (1958) бітірген.
* Алматы өнер институтын (қазіргі Қазақ ұлттық консерваториясы) бітірген (1972).
* 1958 жылдан Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театры солисі.
* 1967 ж. - 1993 ж. - қазақтың радио мен теледидары жанындағы камералық оркестр солисті.
* 1981 жылдан өмірінің соңына дейін Жүсіпбек Елебеков атындағы эстрадалық-цирк өнер колледжінің оқытушысы.
* 1993 жылдан республика дәрежедегі зейнеткер.
## Орындаған партиялары
Е. Г. Брусиловскийдің “Қыз Жібек”, “Ер Тарғын”, “Жалбыр” операларында, А. Жұбанов пен Л. Хамидидің “Абайында”, М. Төлебаевтың “Біржан мен Сара” операларындағы партияларды орындады.
## Репертуары
Оның репертуарында қазақтың халық әндері, Қазақстан композиторларының әндері бар. Зейнеп Қойшыбаеваның қайталанбас дауысы, орындау мәнерінің ерекшелігі, сахналық біліктілігі оны басқа әріптестерінен айрықша даралайды. Қазақ телевидиниясы мен радиосының әншісі болып, Қазақстан композиторларының музыкалық шығармалары мен халық әндерін насихаттауда, эстрада өнерін дамытуда елеулі еңбек сіңірді.
Гастрольдік сапармен КСРО республикасында, сондай-ақ, шет елдерде де (Германия, 1971; Польша, 1979; Ауғанстан,1984; т.б.) болды.
## Жетістіктері
* Мәскеуде өткен жастар мен студенттердің дүниежүзілік фестивалінің күміс жүлдегер (1957).
## Дереккөздер |
Алматы Эстрада-Цирк Өнері Колледжі — эстрада-цирк өнерінің республикалық студия-шеберханасы. 1965 ж. Қазақконцерттің жанынан Г.Ғалиева ұйымдастырған. Әуелі эстрада-цирк студиясы деген атпен жұмыс істеді. 1995 жылдан Ж.Елебеков атындағы Алматы эстрада-цирк өнері колледжі. Эстрада және цирк артистерін даярлайды. Оқу мерзімі 2 жыл. 9 бөлім бар: актерлік, мәнерлеп оқу, қуыршақ, цирк, хореография, вокаль мен хор, эстрадалық вокальдық, эстрадалық аспаптық және халық аспаптық. Колледжде кезінде Ж.Елебеков, Ғ.Құрманғалиев, кейін Н.Шәріпова, Б.Жылысбаев, К.Кенжетаев, Ж.Кәрменов, Қ.Байбосынов, З.Қойшыбаева, Л.Кесоглы, Б.Омаров, Р.Рымбаева, Б.Преображенский т.б. дәріс берді. Колледж түлектері “Гүлдер” ансамблі (1969), Қазақ циркі (1970), “Фройндшафт” неміс ансамблі (1975), “Гәкку” (1978), “Шертер” (1977), т.б. өнер ұжымдарын ұйымдастырды. Қазақ өнерінің белгілі қайраткерлері Ж.Кәрменов (марқұм), Қ.Байбосынов, С.Шүкіров, С.Қабиғожина, Н.Есқалиева, С.Жанпейісова, Б.Сәмединова, А.Нұрмағамбетова, Балтабек және Раиса Жұмағұловтар осы колледждің түлектері.
## Дереккөздер
Қазақ ұлттық энциклопедиясы |
Рубежка:
* Рубежка — Батыс Қазақстан облысындағы өзен. Жайық тармағы.
* Рубежка — Ресей, Ярославль облысындағы өзен. Каста тармағы.
* Рубежка — Ресей, Псков облысындағы өзен. Петенка тармағы. |
Исаковка — Ақмола облысы Зеренді ауданындағы ауыл, Исаковка ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 35 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Тасөткел ауылдық округі:
* Тасөткел ауылдық әкімдігі — Ақмола облысы Жарқайың ауданындағы әкімшілік бірлік.
* Тасөткел ауылдық округі — Ақтөбе облысы Хромтау ауданындағы әкімшілік бірлік.
* Тасөткел ауылдық округі — Жамбыл облысы Шу ауданындағы әкімшілік бірлік. |
Елді мекендер:
* Ақбұлақ – Абай облысы Аягөз ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Абай облысы Жаңасемей ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Ақмола облысы Аршалы ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Ақмола облысы Біржан сал ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Ақтөбе облысы Хромтау ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Алматы облысы Талғар ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Батыс Қазақстан облысы Ақжайық ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Батыс Қазақстан облысы Бөрлі ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Батыс Қазақстан облысы Шыңғырлау ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Қарағанды облысы Осакаров ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Қарағанды облысы Шет ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Қостанай облысы Науырзым ауданы құрамында болған ауыл, 2017 жылы таратылған.
* Ақбұлақ – Солтүстік Қазақстан облысы Уәлиханов ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Түркістан облысы Бәйдібек ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Түркістан облысы Жетісай ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Түркістан облысы Сайрам ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Түркістан облысы Ордабасы ауданындағы ауыл.
* Ақбұлақ – Шығыс Қазақстан облысы Марқакөл ауданындағы ауыл.
Әкімшілік бірлік
* Ақбұлақ уезі — Ақтөбе губерниясының 1922-1924 жылдары болған әкімшілік-аумақтық бірлігі.
Басқа мағыналар:
* Ақбұлақ – Жетісу (Жоңғар) Алатауының солтүстік бөктеріндегі жота.
* «Ақ бұлақ» — Талғар қаласындағы футбол клубы. |
Ортаағаш — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Қызылегіс ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 17 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Теректі (2007 жылға дейін – Линеевка) — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Күсеп ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 87 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Приречное — Ақмола облысы Зеренді ауданындағы ауыл, Приречен ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 27 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Өзен (2018 жылға дейін — Раздольное) — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Күсеп ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 81 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Серафимовка — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Мәлік Ғабдуллин ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 9 км-дей жерде орналасқан.
## Халқы
## Дереккөздер |
Сейфуллин — Ақмола облысындағы Зеренді ауданы, Сейфуллин ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 68 км-дей жерде, Көкшетау қыратының солтүстік бөктерінде, селеу аралас әр түрлі шөп өскен қара топырақты дала белдемінде орналасқан.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қайыңды (2018 жылға дейін — Трофимовка) — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Ортақ ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 63 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Сатыбалды Аймағанов, Аймұхамедов (1882, Біржан сал ауданы — 1962) — халық ақыны, жырау.
## Өмірбаяны
Арғын арасындағы Қаңлы руынан шыққан.
* Халықтың ауыз шығармашылығын жинап және оны таратушы, дастандар шығарушы, додалы айтыстарға қатысқан. Белгілі дастандары:«Айсары-Шорман»«Таттыбай мен екі батыр»«Азамат ерлер».
* «Айсары-Шорман»
* «Таттыбай мен екі батыр»
* «Азамат ерлер».
* 1946 ж. Тіл және әдебиет институты ұйымдастырған Ақмола облысы бойынша экспедиция мүшелеріне Аймағанов «Айсары-Шорман» дастанын орындап берді.
* Шығарманының толық мәтіні М.Әуезов атындағы ҚР ҰҒА Әдебиет институты қорында сақтаулы.
## Дереккөздер |
Уголки — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Сарыөзек ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 63 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Туполевка — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Ақкөл ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 64 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Үлгілі — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Бәйтерек ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан батысқа қарай 32 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Ұялы — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Шағалалы ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 31 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Ұялы — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Исаковка ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы – Зеренді ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 40 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Новый Городок — Ақмола облысы Сандықтау ауданы, Максимов ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 36 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Петриковка — Ақмола облысы Сандықтау ауданы, Бірлік ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстікке қарай 37 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Красная Поляна — Ақмола облысы Сандықтау ауданындағы ауыл, Бірлік ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстікке қарай 35 км жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Шағалалы — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Алексеев кенттік әкімдігі құрамындағы ауыл, темір жол бекеті.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 53 км-дей жерде, облыс орталығы - Көкшетау қаласынан солтүстікке қарай 8 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Спасское — Ақмола облысы Сандықтау ауданы, Максимов ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 44 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Владимировка — Ақмола облысы Сандықтау ауданы, Максимов ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 27 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Кіші Тұйықты — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Мәлік Ғабдуллин ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан шығысқа қарай 26 км-дей жерде, Кіші Тұйықты көлінен батысқа қарай орналасқан.
## Халқы
## Дереккөздер |
Қаракөл (өзб. Qorako‘l) — Өзбекстан Республикасының Бұхара облысында орналасқан қала.Ол уәләят орталығы Бұхара қаласынан 60 км қашықтықта, Зерафшан өзенінің сағасындағы Қаракөл алқабында орын тепкен. Қаракөл қаласы — Қаракөл ауданының орталығы.
## Халқы
Қаладағы тұрғындар саны 1975 жылы 5,6 мың адам болса, 1991 жылы 17,6 мың адамды құраған. Ал бүгінгі күні бұл сан біршама азайып тек 2162 тұрғын қалды.
## Географиясы
Қала теңіз деңгейінен 190 метр биіктікте орналасқан.
## Өндірісі
Қалада мақта тазартатын зауыт және Чаржоу-Қаған желісіндегі теміржол стансасы орналасқан.
## Дереккөздер |
Ащысу бөгені – Ащысу өзенінің бойындағы бөген. Қарағанды – Қарқаралы автомобиль жолынан 4 км жерде, Бұқар жырау ауданында орналасқан. 1984 жылы салынған.
## Гидрологиялық сипаты
Су айдынының ауданы 670 га, толған кездегі көлемі 20 млн. м3, ұзындығы 9 км, ені 2 км-ге дейін, ең терең жері 15 м, жағалауының ұзындығы 23 км. Суының минералдығы су тасу аяқталған кезде 300 мг/л-ден күзгі және қысқы төмен деңгей кезінде 1 г/л-ге дейін ауытқып отырады. Қарашада суы қатып, сәуірде мұзы ериді. Ащысу бөгенінде мөңке, оңғақ, шортан, алабұға, шабақ тіршілік етеді. Ащысу бөгенінің суы аудандағы шаруашылықтардың жерлерін суландыру үшін пайдаланылады.
## Дереккөздер |
Арқабай:
## Тұлғалар
* Арқабай Өтеғұлұлы — XVIII ғ. өмір сүрген қазақ биі.
* Арқабай Майкөтұлы — XIX ғ. аяғы мен XX ғ. басында өмір сүрген ақын, жырау.
## Елді мекен
* Арқабай — Алматы облысы, Талғар ауданындағы ауыл. |
Аюлы сөзі мынадай мағыналар білдіруі мүмкін:
* Аюлы (тау, Ақмола облысы)
* Аюлы (тау, Қарағанды облысы) |
Өндіріс — Ақмола облысы Зеренді ауданы, Бәйтерек ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы - Зеренді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 10 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Богословка — Ақмола облысы Сандықтау ауданы, Каменка ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 18 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Акимовка:
* Акимовка — Ақмола облысы, Астрахан ауданындағы ауыл.
* Акимовка — Павлодар облысы, Павлодар ауданындағы таратылған ауыл. |
Речное — Ақмола облысы Сандықтау ауданы, Лесной ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан батысқа қарай 15 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Граниковка — Ақмола облысы Сандықтау ауданы, Лесной ауылдық округі құрамындағы ауыл.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 14 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Васильевка — Ақмола облысы Сандықтау ауданындағы ауыл, Васильев ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 44 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Бесағаш — елді мекен атаулары:
* Бесағаш — Алматы облысы, Талғар ауданындағы ауыл.
* Бесағаш — Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданындағы ауыл.
* Бесағаш — Жетісу облысы, Алакөл ауданындағы ауыл.
* Бесағаш — Жетісу облысы, Қаратал ауданындағы ауыл.
* Бесағаш — Жамбыл облысы, Жамбыл ауданындағы ауыл.
## Тағы қараңыз
* Бесағаш ауылдық округі |
Бесқайнар:
* Бесқайнар — Алматы облысы, Талғар ауданындағы ауыл.
* Бесқайнар — Жетісу облысы, Көксу ауданындағы ауыл. |
Байдалы (2023 жылға дейін — Весёлое) — Ақмола облысы Сандықтау ауданындағы ауыл, Весёлов ауылдық округі орталығы.
## Географиялық орны
Аудан орталығы — Балкашино ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 34 км-дей жерде.
## Халқы
## Дереккөздер |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.