text
stringlengths 3
252k
|
|---|
Жанна Абдұлхамитқызы Джунусова - суретші. 1990 жылы 9-маусымда Шығыс Қазақстан Облысының Аягөз ауданында дүниеге келді. Қазақ.
1997-2008 жылдар аралығында Шығыс Қазақстан Облысындағы Аягөз ауданы, Тарбағатай ауылындағы «Тарбағатай орта мектебінде» білім алды.
2008 жылы Семей Мемлекеттік Педагогикалық Институтының психология-педагогика факултетіне «Бейнелеу өнері және сызу» мамандығы бойынша оқуға түсіп,
2012 жылы «Бейнелеу өнері және сызу» бакалавры академиялық дәрежесін алды.
2013 жылдын 16-маусымынан бастап Шығыс Қазақстан Облыстық Семейдің Мемлекеттік Абай Атындағы Қазақ Музыкалы Драма Театрында бас суретші болып қызмет атқарады.
Еркін Жуасбектің «Үйлену» атты комедиясынын коюшы суретшісі сонымен қатар Болат Ұзақовтын «Қайсар мінезді қошақан» атты ертегісінің қоюшы суретшісі болып табылады. |
Ерен Сәменұлы Ахметов - театр артисті. Ол 1983 жылы 12-ші тамызда дүниеге келген. Ұлты қазақ болып келеді. Білімі арнаулы орта- студияға мамандалған. Ерен Сәменұлы 2005 жылы Абай театры жанындағы студияны бітірді. Қазіргі кезде Семей қаласындағы Абай атындағы музыкалы-драма театрында жұмыс істеп келеді.Кейінгі мерзімде сомдаған рольдері:
* Мұхтар Әуезов «Еңлік - Кебек» - Жәуетай
* Ә. Нұршайықов «Махаббат, қызық мол жылдар» - Тәкен
* С. Кенжеахметұлы «Жарысқазан» - Мерген
* Е. Елубаев «Асар» - Әтеш
* Ысмайыловтың «Алдар-Көсе» ертегісінде – Торсықбай |
Рыспубе Ахметқалиқызы Толеуханова — 1949 жылы 25-ші қаңтарда бұрынғы Семей облысының Бақты ауылында дүниеге келген. Ұлты қазақ болып келеді. Білімі арнаулы орта - студияға мамандалған. 1970 жылы Қазақ Академиялық драма театрының жанындағы студияны бітіріп, Семей театрына келді. Бірінші ролі М.Сәрсекеевтің «Шығыс хиқаяларында» - Рәпіш. Рыспубе көптеген актерлардың қолынан келе бермейтін «Мыстан кемпірдің» бірнеше ролін ойнады. «Жағымсыз» образ галереясын жасады.
Кейінгі жылдары сомдаған рольдері:
* Б. Алимжанов «Қайран кемпір, шалдар-ай» - Сәлсәбиля
* С. Ахмад «Келіндер көтерілісі» - Башорот
* У. Ғаджибеков «Аршын - Малалан» - Жахан
* Оралхан Бөкей «Өз отыңды өшірме» - Нұрке – жас кезі
* Қ. Рахметов «Ержүрек ағайындылар» - Мыстан
* Л. Симонова «Қасиетті сөздер» - Жезтырнақ
* «Қаңбақ шал» ертегісінде – Мыстан
Рыспубе Толеуханова Балалар үйіне барып, жетім балаларға мерекелік шаралар ұйымдастырып жүреді. Рыспубе қара сөздерді және өлең сөзін келістіре оқиды.
## Дереккөздер |
Дәметкен Идрисова — артист, Қазақстан Республикасының Мәдениет қайраткері. Ол 1960 жылдың 21-ші қыркүйегінде дүниеге келген. Ұлты қазақ болып келеді. Алған білімі арнаулы орта - студияға мамандалған. Дәметкен Идрисова театрдың балет тобының негізін қалаушысы. Ол 22 жыл балет артисті қызметін атқарды. Қазіргі кезде ол Семей қаласындағы Абай атындағы музыкалы-драма театрында артист ретінде жұмысын жалғастырып жатыр.
Кейінгі мерзімде сомдаған рольдері:
* Ө. Боранбаев «Сотанайдың соңғы үйленуі» - Камилла
* С. Ахмад «Келіндер көтерілісі» - Мехри
* Мұхтар Әуезов «Қаракөз» - Өсекші әйел
* «Кішкентай Мукар» ертегісінде – Агвация
* «Аладдиннің сиқырлы шамы» ертегісінде – Шешесі
* О. Бодықов “Ит өлім” – Ракшана
* Шыңғыс Айтматов “Боранды бекет” – Жуан-жуан
* А. Сапышев “Күн астындағы Күнікей қыз” – Уәзір, т.б
* Жаңа жылдық, Наурыз интермедиясының авторы |
Жауырын ашу — қазақтың әдеп-ғұрыпындағы қалыптасқан салт.
## Жауырын ашу салтының қалыптасу тарихы
Малдың жауырын сүйегінің бітімі тектен-тек емес, оны жаратушы тылсым-сырларды білуге, не бір құпияны ашуға арналған "айна", киелі қасиетті сүйек санаған. Ұсақ малдың жауырын сүйегінің бітімі (қалақ үстіндегі қыр сүйектің имектеу немесе жазық болып келуі) қыстың қатты немесе жылы болатынын білдірген. Қыр сүйектің имегі саусаққа ілініп тұрар дәрежеде болса, алдағы қыстың суықтығын аңғартқан.
Жауырынның қасиетті сүйек екендігін балгерлер жоғары бағалаған. Халық арасында жауырын ашатын, тұқымында көріпкелдік қасиет бар сәбиді жауырынмен ауыздандыру салты сақталған. Қойдың отқа қақталған жауырын сүйегін сәбидік жөргегімен бірге бөлеп, кейін оны бала көрмейтін жерге сандықтың немесе әбдіренің түбіне сақтайды. Бала он төрт, он беске келгеннен кейін ғана, алғаш жауырынмен ауыздандырған, бойын таза ұстайтын, иманы аузындағы бәйбіше (ауылға сыйлы ана) ғана баланы бөлек бөлмеге апарып жауырынды көрсетеді. Алланың жауырыннан көрсеткен суретінен қорықпау керек екенін, оны көру қасиеті тек бір адамғы, әлгі балаға тән екенін айтады.
Аса қажет болған жағдайда ғана жауырынды алу керектігін, бала жауырын ұстарда жуынып-шайынып, бойымен таза ұстауға міндетті екенін ескертеді. Жауырынға қарап сөйлеу баланың ата-бабасынан қалған қасиет екенін, оғын ерекше ілтипатпен қарау керектігін баса айтады. Бала жігіт жасына толғанша оны жауырынға са жақындатпау жағын оның әке-шешесіне қатал тапсырады. Жауырыншылардың өтіп кеткен оқиғаны суреттеп айтып беруі, болашақты айнытпай болжауы жайындағы аңыз-әңгімелер халық арасында мол сақталған. Әсіресе, ертегілер мн батырлар туралы жырларда жауырыншы немесе құмалақшы жағымды кейіпкердің бірі болып жүреді. Әсіресе жауырын ашу - атадан балаға даритын сирек қасиет екенін мойындаған жөн.
## Дереккөздер |
Шолпан Асқарқызы Мұханбетова — артист, Қазақстан Республикасының Мәдениет қайраткері. Ол 1961 жылы 18-ші шілдеде дүниеге келген. Ұлты қазақ болып келеді. Алған білімі арнаулы орта - студияға мамандалған. Театрда 1987 жылдан қызмет етеді. Дауысы жағымды әрі күшті. Шолпан Асқарқызы - әнші, домбырада жақсы ойнайды. Эстрадалық ән де айтады. Қазіргі кезде ол Семей қаласындағы Абай атындағы музыкалы-драма театрында артист ретінде жұмыс істеп жатыр.
Кейінгі мерзімде сомдаған рольдері:
* У. Ғаджибеков «Аршын - Малалан» - Телли
* С. Ахмад «Келіндер көтерілісі» - Мухое
* Б. Әлімжанов «Қайран кемпір, шалдар-ай» - Күлшира
* С. Кенжеахметұлы «Жарысқазан» - Алтын
* Т. Ибрагимов, Т. Базарбаев «Жас Абай» - Жеңге
* С. Тұрғынбеков «Абай - Біржан» - Ділдә.
## Дереккөздер |
Бабай
Бабай- Нұра өзенінің төменгі ағысында, Қорғалжын ауданындағы өзен. Бабай деп ел құрметті ақсақалды айтады. «Бабай көлі» деген атаудан қалған топоним.
Бабай – эмоц. 1. «Баба» сөзінің құрметтеу, сыйлау мағынасында қолданылған құрметтеу түрі. 2. Жас балаларды қорқытқанда айтылатын сөз.
## Дереккөздер |
Елді мекен:
* Байдалы – Ақмола облысы Аршалы ауданындағы ауыл.
* Байдалы – Ақмола облысы Сандықтау ауданындағы ауыл.
Көл:
* Байдалы – Уызбай шоқысының солтүстік-шығысында, Аршалы ауданында орналасқан көл. |
Мерей Қартов - театрдағы әдебиет бөлімінің меңгерушісі. Ол Шығыс Қазақстан Облысы, Тарбағатай ауданы, Үштөбе ауылында 1989 жылы дүниеге келген. Абай атындағы республикалық мамандандырылған дарынды балаларға арналған қазақ тiлi мен әдебиетiн терендете оқытатын мектеп-интернатта оқыған. 2007-2011 жылдары Семей мемлекеттiк педагогикалық институтының қазақ филология факультетiнде білім алған. Республикалық «Жұлдыз», «Тұмар» журналдарында, «Ана тiлi», «Қазақ әдебиетi» газеттерiнде жырлары жарыққа шыққан. «Есiмiң сенiң…» атты тұңғыш жыр жинағы жарық көрген. Қазіргі кезде Мерей Қартов Семей қаласындағы Абай атындағы музыкалы-драма театрында жұмыс істейді.
## Дереккөздер |
Нұрбағила Чинкебаева — труппа меңгерушісі, режиссердің көмекішісі. Ол 1952 жылы 2-ші қазанда дүниеге келген. Ұлты қазақ болып келеді. Алған білімі жоғары. Семей қаласындағы Абай атындағы музыкалы- драма театрында 1978 жылғы 8 ақпаннан бастап қызмет атқарады. 2004 жылы Қазақстан Республикасының Мәдениет қайраткері атағын алды. Нұрбағила Чинкебаева ұлттық және орыс тілінде сценарийлердің барлық түрін жаза білетін. Ертегілер және ересек көрерменге спектакль қоя біледі.
Сценарий авторы және режиссері:
* 1. “Аладдиннің сиқырлы шамы” /ертегі/
* 2. “Кішкентай Мукар” /ертегі/
* 3. М. Сәрсеке “Заңды неке” /комедия/
* 4. С. Жүнісов “Қысылғаннан қыз болдық”
* 5. Е. Елубаев “Асар” /ертегі/
* 6. Л. Симонова “Қасиетті сөздер”Сценарий авторы және режиссері
Жасөспірімдерге Жасыл Шырша, Наурыз, концерттік бағдарламаларды дайындау қабілеті бар.
## Дереккөздер |
Басқасауын- тау, Жаңаарқа ауданы. Бас (зат есім) + қасауын (зат есім) сөздерінің бірігуінен жасалған атау. Топонимнің бірінші компоненті бас " басқы, жоғарғы, алдыңғы, бастапқы", "негізгі" мағынасын білдірсе, оның екінші компоненті қасауын сөзінің этимологиясы белгісіз. Көне түркі тілінде Qasuj деген өзен аты болғаны белгілі. Соған қарағанда ескі замандарда осы тау етегіндегі өзен аты Qasuj аталып, тау аты сол өзен атымен Басқасауын аталуы мүмкін. Ал Qasuj атауы кейінгі этаптарда қасауын формасына бейімделіп кетуі тарихи құбылыс болса керек.
## Дереккөздер |
Байжігіт- Ертіс өзенінің алабында, бастауы Мариновка ауданының солтүстігінде, Есіл өзенінің оң саласы, Атбасар ауданындағы өзен. Кісі есімінен қойылған атау.
Байжігіт- Терісаққан өзенінің төмендегі ағысының сол жағалауында, Жақса ауданындағы көл.
Байжігіт- Өлеңті өзенінің сол жағалауында, Ерейментау ауданындағы қоныс.
Байжігіт- Жақсы ауданындағы ауыл.
## Байзығыр
Байзығыр- Қалқұтан өзенінің төменгі ағысының оң жағалауында, Атбасар ауданында орналасқан көл. Көл маңында жабайы зығыр өсімдігінің көп болуынан қойылған атау.
### Дереккөздер |
Бастуайт- тау, биік. 789,4 м, бұрынғы Приоз ауданынды орналасқан. Е. Қойшыбаев пікірінше: " түр. басту" (<бас+тау>) +ай +т: бастуайт, яғни "бастаудағы айлар" мағынасын беретін этнотопоним. Біздің ойымызша, бұл түсінік жаңсақ, шындыққа жанаспайды. Атау бас және туайт деген екі сөздің бірігуінен жасалған. Оның бірінші компоненті бас "басқы, негізгі, жоғарғы" мәнін білдірсе, екінші компоненті Таулы Алтай, Шығыс түркі тілдеріндегі Табат топонимінің параллелі, негізінде моңғолдың давтой- "жоталы, төбелі, қырлы" сөзінен болуға тиіс. Демек, Бастуайт топониміндегі туайт сол dobutai сөзінің фонетикалық тұрғыдан өзгерген түрі. Олай болса, топонимінің мағынасы: "негізгі, басты төбелер мен жота қырлар" болуы ықтимал.
## Дереккөздер |
Салт ертегілері - ертегінің бір түрі. Әдетте ғылымда ертегінің бұл түрін тұрмыс-салт ертегілері деп те атайды. Салт ертегілері қазақ ертегілерінің ішінде көптігі және тақырыбы мен идеясының алуандығы жағынан хайуанаттар жайындағы және қиял-ғажайып ертегілерінен асып түседі. Салт ертегілеріне көлемі жағынан өте қомақты халықповестері, әсем новеллалар, даналық сынасу мәселелері туралы ертегілер мен әңгімелер, өмірдің алуын саласында кездесетін әр түрлі кемшіліктерді түйрей сынайтын өткір мысқыл ертегілер, қысқа, көңілді де күлкілі анегдоттар енеді.
## Дереккөздер |
Сүлеева Бағдад Омарқызы [1947 ж.т., Сверлов(қазіргі Байзақ) ауд.] - ғалым, медицина ғылымының докторы(1995). 1971 жылы Алматы медицина институтын бітірген.
## Еңбек жолы
1971-79 ж. Қазақстан ҒА көз аурулары ғылымдарын зерртейтін институтта кіші, аға ғылымының қызметкер, 1985-89 ж. бөлім бастығы, 1989 ж. осы институт директорының ғылыми жұмыстар жөніндегі орныбасары. 100-ден аса ғылыми еңбектірдің авторы.
### Шығармалары
* Орта глаукома, А.-А.,1984.
* Гидрофилді материалдарды әзірлеу және іске асыру. М., 1996;
* Көз алма жарақаттан кейінгі асқынулардың роконструктивті микрохирургиясы/ /Офтаоьмологияның өзекті мәселелері. Уфа. 1996.
### Дереккөздер |
Салий заңы - салий франктарының қарапйым заң ескерткіші. 6 ғасырдың басында король Хлодвигтің бұйрығымен жазылған. Кейін Хлодвиг мұрагерлері тұсында толықтырылып, қайта жазылған. Салий заңында қылмыстар тізімі мен соған байланысты айыптар тізімі де келтірілген. Салий заңы ертедегі сот процедураларының әр кезеңін қайта өңдеп шығарған. Салий заңында франк мемлекетінің қалыптасуының алғашқы кезеңі жөнінде тұжырымды деректер берілген.
## Дереккөздер |
Арықбалық ауылдық округі – Қызылорда облысы Қазалы ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Жанқожа батыр ауылы кіреді. Орталығы – Жанқожа батыр ауылы.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 1831 адамды құрады.
## Дереккөздер |
Құрманғали Уәлиұлы Уәли
1947 жылы 28 тамызда Жамбыл облысы Қордай ауданының Михайловка ауылында туған. Қазақ.
Әкесі - Уәли Санбайұлы. Анасы - Күлбаршын Құдайбергенқызы.
Еңбек Қызыл Ту орденді Қазақ ауыл шаруашылығы институтын бітірген (1974), ғалым-агроном.
«Нұр Отан» ХДП мүшесі (1999 жылдан).
1965 жылдан - «Алмалы» кеңшарының №2 бөлімшесініңорталық жөндеу шеберханасының слесарі, суарушысы.1969 жылдан - Еңбек Қызыл Ту орденді Қазақ ауыл шаруашылығы институтының студенті. 1974 жылдан 1975жылдың қаңтарына дейін - Жамбыл жеміс-жидек кеңшарының бригадирі. 1975 жылдың қарашасынан - №3бөлімшесінің бригадирі - «Алмалы» кеңшарының аға агрономы. 1981 жылдан - «Сарыбұлақ» кеңшарының бас агрономы. 1984 жылдан - ауыл шаруашылығы басқармасыныңбас агрономы. 1985 жылдан - Жамбыл облысы Қордай аудандық партия комитетінің ауыл шаруашылығы бөлімінің меңгерушісі. 1988 жылдан - «Алмалы» жеміс-шарап кеңшарының директоры. 1992 жылдан - Жамбыл облысы Қордай аудандық әкімшілігінің басшысы. 1995 жылдан -Жамбыл облысы Шу ауданының әкімі. 1998 жылдан - Жамбыл облысы Қордай ауданының әкімі.2007 жылдың қыркүйегінен бері - ҚР Парламенті Мәжілісі4-ші шақырылымының депутаты, Қаржы және бюджет комитетінің мүшесі.
«Құрмет» орденімен (1999); «Астана», «Қазақстан Республкасының тәуелсіздігіне 10 жыл» (2001), «Қазақстан Конституциясына 10 жыл» (2005), «Астананың10 жылдығы» (200М)«Манас» эпосына 1000 жыл» медальдарымен; Қырғыз Республикасының Құрмет грамотасымен марапатталған.
Әскери атағы - отставкадағы полковник.
Діни көзқарасы - мұсылман.
Саяси қайраткер ретіндегі идеалы - Н.Ә. Назарбаев.
Қазақстанның болашағы туралы болжамы - «Мен біздіңеліміздің әлемдік қауымдастықта аса жоғары маңыз арқплайтынына сенемін және Қазақстанның ұланғайыр істератқару және ұлы болашақ үшін әуелден тарихи тұрғыдаайқындалып қойылғанына нық сенемін
Хоббиі - ат спорты және жылқы шаруашылығы.
Сүйіп оқитын әдебиеті - тарихи шығармалар және жануарлар дүниесі туралы шығармалар.
Үйленген. Жұбайы - Седуақас Аңсаған Сәдуақасқызы, педагог. Қыздары -Уәли Қатира Құрманғалиқызы (1972 жылы туған) педагог; Уәли Индира Құрманғалиқызы (1974 жылы туған), педагог; ұлдары - Уәли Қайсар Құрманғалиұлы (1979 жылы туған), ҚГІІМ офицері; Уәли Нұрсұлтан Құрманғалиұлы (1999 жылы туған).
Құрманғали Уәлиев (28 тамыз 1947 жыл, Қордай ауданы, Михайловка ауылы) - 1992-95 ж. Қордай ауданының әкімі, ҚР Парламенті Мәжілісінің экс-депутаты.
## Еңбек жолы
1974 ж. Қазақ ауыл шаруашылығы университетін бітірген.
1974-79 ж. Жамбыл ауданы "Плодоягодный" кеңшерында бригадир. 1979- 84 ж. Қордай ауданы "Сарыбұлақ" кеңшарында бас агроном, 1984-85 ж. Қордай ауданы агроөнеркәсіп бірлестігінде бас агроном, 1985-88 ж. Қордай ауданы Коммунисттік партия комитетінің ауыл шаруашылығы бөлімінің меңгерушісі, 1988-92 ж. Қордай ауданы "Алмалы" кеңшарының директоры, 1992-95 ж. Қордай ауданының әкімі, 1995-98 ж. Шу ауданы әкімі қызметтерін атқарған. 1998 ж. ақпан айынан бастап Қордай ауданынң әкімі. "Қазақстанның 10 жылдығы" медалімен мараппаталды.
## Дереккөздер |
Жақыпов Әнуар Хамзаұлы (15 қыркүйек 1928 жыл, Қостанай облысы Урицкий ауданы, Құдықшылық ауылы) - Қазақстан мемлекеттік қайраткері. 1949 жылы Ақмола темір жол техникумын бітірген. 1957 жылы Ташкент темір жол транспорты инженерлері институтын бітірген.
## Еңбек жолы
* 1944-45 ж. Ақмола облысы Есіл стансасында слесарь;
* 1949-54 ж. станса бастығы, 1957-58 ж. Атбасар стансасында бөлім бастығы;
* 1958-60 ж. Жамбыл стансасында жүк тасымалдау бөлімінің бастығы;
* 1960-61 Қостанай темір жол бөлімінде кәсіподақ ұйымының төрағасы;
* 1961-69 ж. Ақмолада темір жол бөлімі бастығы;
* 1969-78 ж. Қазақ КСР автомобиль транспортының министрі;
* 1978-81 ж. Алматы қаласы атқару комитетінің төрағасы;
* 1981-83 ж. Алматы қаласы партия комитетінің 1-хатшысы;
* 1983-88 ж. Жамбыл облыстық партия комитетінің 1-хатшысы.
### Марапаттары
* Қазан революция ордені,
* Еңбек Қызыл Ту ордені,
* «Құрмет белгісі» ордені.
## Дереккөздер |
Алдияр-Әли Асқарұлы Түсіпов (9 қыркұйек 1947 жыл, Байзақ ауданы, Ильич ауылы) - Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау министрлiгi Жамбыл аумақтық қоршаған ортаны қорғау басқармасының бастығы, қоғам қайраткері.
## Еңбек жолы
Жамбыл гидромелиорация-құрылыс институтын бітірген (1973). Еңбек жолын 1966 жылы слесарьлықтан бастады. 1973-76 ж. суперфосфат зауытында инженер, аға инженер, ДПО Химпром күрделі құрылыс саласында бас инженер, 1976-89 ж. Орталық ауд. партия комитетінің нұсқаушысы, Жамбыл қалалық партия комитеті бөлім меңгерушісі, Орталық аудандық атқару комитетінің иснпекторы, 1989-92 ж. Қаратау қалалық атқару комитетінің төрағасы, 1992-95 ж. Жамбыл қаласының әкімі, 1996 жылдан бастап Жамбыл облысы қоршаған ортаны қорғау басқармасының бастығы.
## Дереккөздер |
Авдо́тья (Евдоки́я) Ильи́нична Исто́мина (1799 ж. 17 қаңтар—1848 ж. 26 маусым) — Санкт-Петербургтық балеттің атақты бишісі.
## Өмірбаяны
Театр училищесінде Пушкиннің «Евгений Онегинінде» аты аталатын Шарль-Луи Дидлоның шəкірті болды. Истомина ең үлкен жетістіктерге «Зефир жəне Флора», «Африкандық арыстан» (орыс. «Африканский лев») (1818), «Бағдаттық халиф», «Евтимий мен Евхарис», «Роланд пен Морган», «Лиза мен Колен» (1820), «Лелия Нарбон» секілді балеттерде ойнаған рөлдері арқылы жетті.
Истомина кейде əңгіме айтушы ретінде сықақтарда да қатысып жүрді. Өзінің таланты мен сұлулығының арқасында Истомина əрдайым табынушыларының ортасында жүретін. Жастардың арасында оның жүрегін жаулап алу үшін бірнеше рет жекпе-жектер өткізіліп, кейбіреулері қайғылы түрде аяқталып жатты.
1840 жылдары балеттен кеткеннен кейін Истомина драма театрының актері П. С. Экунинға тұрмысқа шықты. 1848 жылы Евдокия тырысқақ ауруынан көз жұмды, Үлкен Охта зиратында жерленген.
## Дереккөздер |
Шехтерман Ефим Исаакович (5.8.1923 ж. т., Одесса) - философия ғылымының докторы (1970), профессор (1971). ҚазМУ-ді бітірген (1945). 1984 жылдан Қазақстан мемлекеттік педагогикалық институтында этикалық эстетика, ғылыми атеизм кафедрасының меңгерушісі. Ғылыми-зерттелік жұмысының негізгі бағыты - 19 ғасырдағы Қазақстандағы прогрессивтік және қоғамдық ойдың даму тарихы.
## Шығармашылықтары:
* Вера или знание. А. - А., (1957);
* Человек , религиия, атеизм. А. - А., (1975).
### Дереккөздер |
Арықбалық ауылдық округі – Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданындағы әкімшілік бірлік.
## Әкімшілік құрамы
Құрамына Арықбалық, Горное, Ағынтай батыр, Қарасай батыр, Баян, Целинное ауылдары кіреді. Орталығы – Арықбалық ауылы.
## Халқы
2009 жылғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 4622 адамды құрайды.
## Дереккөздер |
Құрманғали Уәлиұлы Уәли
1947 жылы 28 тамызда Жамбыл облысы Қордай ауданының Михайловка ауылында туған. Қазақ.
Әкесі - Уәли Санбайұлы. Анасы - Күлбаршын Құдайбергенқызы.
Еңбек Қызыл Ту орденді Қазақ ауыл шаруашылығы институтын бітірген (1974), ғалым-агроном.
«Нұр Отан» ХДП мүшесі (1999 жылдан).
1965 жылдан - «Алмалы» кеңшарының №2 бөлімшесініңорталық жөндеу шеберханасының слесарі, суарушысы.1969 жылдан - Еңбек Қызыл Ту орденді Қазақ ауыл шаруашылығы институтының студенті. 1974 жылдан 1975жылдың қаңтарына дейін - Жамбыл жеміс-жидек кеңшарының бригадирі. 1975 жылдың қарашасынан - №3бөлімшесінің бригадирі - «Алмалы» кеңшарының аға агрономы. 1981 жылдан - «Сарыбұлақ» кеңшарының бас агрономы. 1984 жылдан - ауыл шаруашылығы басқармасыныңбас агрономы. 1985 жылдан - Жамбыл облысы Қордай аудандық партия комитетінің ауыл шаруашылығы бөлімінің меңгерушісі. 1988 жылдан - «Алмалы» жеміс-шарап кеңшарының директоры. 1992 жылдан - Жамбыл облысы Қордай аудандық әкімшілігінің басшысы. 1995 жылдан -Жамбыл облысы Шу ауданының әкімі. 1998 жылдан - Жамбыл облысы Қордай ауданының әкімі.2007 жылдың қыркүйегінен бері - ҚР Парламенті Мәжілісі4-ші шақырылымының депутаты, Қаржы және бюджет комитетінің мүшесі.
«Құрмет» орденімен (1999); «Астана», «Қазақстан Республкасының тәуелсіздігіне 10 жыл» (2001), «Қазақстан Конституциясына 10 жыл» (2005), «Астананың10 жылдығы» (200М)«Манас» эпосына 1000 жыл» медальдарымен; Қырғыз Республикасының Құрмет грамотасымен марапатталған.
Әскери атағы - отставкадағы полковник.
Діни көзқарасы - мұсылман.
Саяси қайраткер ретіндегі идеалы - Н.Ә. Назарбаев.
Қазақстанның болашағы туралы болжамы - «Мен біздіңеліміздің әлемдік қауымдастықта аса жоғары маңыз арқплайтынына сенемін және Қазақстанның ұланғайыр істератқару және ұлы болашақ үшін әуелден тарихи тұрғыдаайқындалып қойылғанына нық сенемін
Хоббиі - ат спорты және жылқы шаруашылығы.
Сүйіп оқитын әдебиеті - тарихи шығармалар және жануарлар дүниесі туралы шығармалар.
Үйленген. Жұбайы - Седуақас Аңсаған Сәдуақасқызы, педагог. Қыздары -Уәли Қатира Құрманғалиқызы (1972 жылы туған) педагог; Уәли Индира Құрманғалиқызы (1974 жылы туған), педагог; ұлдары - Уәли Қайсар Құрманғалиұлы (1979 жылы туған), ҚГІІМ офицері; Уәли Нұрсұлтан Құрманғалиұлы (1999 жылы туған).
Құрманғали Уәлиев (28 тамыз 1947 жыл, Қордай ауданы, Михайловка ауылы) - 1992-95 ж. Қордай ауданының әкімі, ҚР Парламенті Мәжілісінің экс-депутаты.
## Еңбек жолы
1974 ж. Қазақ ауыл шаруашылығы университетін бітірген.
1974-79 ж. Жамбыл ауданы "Плодоягодный" кеңшерында бригадир. 1979- 84 ж. Қордай ауданы "Сарыбұлақ" кеңшарында бас агроном, 1984-85 ж. Қордай ауданы агроөнеркәсіп бірлестігінде бас агроном, 1985-88 ж. Қордай ауданы Коммунисттік партия комитетінің ауыл шаруашылығы бөлімінің меңгерушісі, 1988-92 ж. Қордай ауданы "Алмалы" кеңшарының директоры, 1992-95 ж. Қордай ауданының әкімі, 1995-98 ж. Шу ауданы әкімі қызметтерін атқарған. 1998 ж. ақпан айынан бастап Қордай ауданынң әкімі. "Қазақстанның 10 жылдығы" медалімен мараппаталды.
## Дереккөздер |
Алдияр-Әли Асқарұлы Түсіпов (9 қыркұйек 1947 жыл, Байзақ ауданы, Ильич ауылы) - Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау министрлiгi Жамбыл аумақтық қоршаған ортаны қорғау басқармасының бастығы, қоғам қайраткері.
## Еңбек жолы
Жамбыл гидромелиорация-құрылыс институтын бітірген (1973). Еңбек жолын 1966 жылы слесарьлықтан бастады. 1973-76 ж. суперфосфат зауытында инженер, аға инженер, ДПО Химпром күрделі құрылыс саласында бас инженер, 1976-89 ж. Орталық ауд. партия комитетінің нұсқаушысы, Жамбыл қалалық партия комитеті бөлім меңгерушісі, Орталық аудандық атқару комитетінің иснпекторы, 1989-92 ж. Қаратау қалалық атқару комитетінің төрағасы, 1992-95 ж. Жамбыл қаласының әкімі, 1996 жылдан бастап Жамбыл облысы қоршаған ортаны қорғау басқармасының бастығы.
## Дереккөздер |
Байжанов Иткүшік (1920, Адай уезі – 1975) – соғыс ардагері, мұнайшы. 1941 – 45 ж. Ұлы Отан соғысына қатысқан. 1946 – 60 ж. Жылыой ауданында мұнай барлаушысы болды. 1960 – 75 ж. Оймаша, Доңға, Ақтас, Тасболат, Қарамандыбас алаңдарынан мұнай көзін алғаш тапқандардың қатарында болды. «В.И. Лениннің туғанына 100 жыл», «КСРО мұнайы мен газына 100 жыл» медальдарымен марапатталған.
## Дереккөздер |
Назира Төлеубайқызы Аптеева - театр артисті. Ол 1997 жылы облыстық қыздар гимназиясын бітіріп, Мұқан Төлебаев атындағы Семей саз колледжінің «Сөз сөйлеу жанры» мамандығы бойынша профессорлар Д.Тұранқұлқызы, М.Омарбаевалардан дәріс алды. 2001 жылы МұқанТөлебаев атындағы саз колледжін «Театр өнері» бөлімін қызыл дипломмен бітіріп «Дариға-ай» жастар театрына актриса болып қабылданды.2003 жылы Республикалық Оралхан Бөкей атындағы көркемсөз шеберлері байқауының лауреаты атанды.2014 жылы Халықаралық театр күні қарсаңында «Ең үздік әйел ролі» номинациясы бойынша Облыстық мәдениет басқармасының дипломымен марапатталды. Назира Төлеубайқызы Қазақстан Театр қайраткерлері Одағының мүшесі болып келеді.Сахнада ойнаған негізгі рольдері:
* Д.Исабеков «Әпке» - Назилә
* М.Шаханов «Танакөз» - Зерегүлдің шешесі
* М.Хасенов «Пай, пай, жас жұбайлар-ай» - Бану
* Г.Горин «Ұмытыңдар Геростратты» - Эрита
* Д.Исабеков «Есепшот, домино және түйетауық» - Қаршыға
* Р.Куни «№99» - қонақүй қызметшісі
* Шыңғыс Айтматов «Ақ кеме» - Бұғы ана
* Уильям Шекспир «Ромео және Джульетта» - Леди Капулетти
* Р.Киплинг «Маугли» - қасқыр
* М.Рахимжанов «Әміре – аяқталмаған ән» - коммунист |
Сымбат Қажымұратқызы Ахметова - театр артисті. Ол 1979 жылы желтқсан айының 6 жұлдызында Семей облысы, Аягөз ауданы, Ақшәулі ауылында дүниеге келді. Ақшәулі орта мектебін бітіріп, 1998 жылы Мұқан Төлебаев атындағы саз кооледжінің «Театр өнері» бөліміне профессор Д.Тұранқұлқызының класына қабылданды. Актер шеберлігі, сахна тілінен профессор М.Омарбаева, режиссер А.Айтибаев, аға оқытушы М.Алепаровлардан дәріс алып, актерлік өнерімен әншілік өнерін ұштастыра білді. 2001 жылы Мұқан Төлебаев атындағы саз колледжді үздік бітіріп, «Дариға-ай» жастар театрына актриса болып қабылданды. 2004 жылы Республикалық Оралхан Бөкей атындағы көркемсөз шеберлері конкурсының лауреаты атанды. Актерлық шеберлігі жоғары, дауысының диапазоны кең, лирикалық сопрано, сомдаған рольдері социалдық және лирикалық героинялар. Сымбат Ахметова Қазақстан Театр қайраткерлері Одағының мүшесі болып келеді.
Сомдаған рольдері:
* Д.Исабеков «Әпке» - Кәмиля, Гауһар образы
* М.Шаханов «Танакөз» - Нұргүл апа образыі
* Ж.Б.Мольер «Сараң» - Элиза образы
* М.Хасенов «»Пай, пай, жас жұбайлар-ай» - Зәуреш образы
* Г.Горин «Ұмытыңдар Геростратты» - Клементина образы
* Шыңғыс Айтматов «Ақ кеме» - Бекей
* Н.Оразалин «Аққұс туралы аңыз»- Меңсұлу образы
* К.Тоқаев «Солдат кетті соғысқа» - Санитарка
* Уильям Шекспир «Ромео және Джульетта» - Джульеттаның анасы
* Р.Киплинг «Маугли» - Ана бөрі
* М.Рахимжанов «Әміре – аяқталмаған ән» - мейірбике
* Ә.Тауасаров «Махаббат аралы» - Айна
Кәсіби шеберлігін жетілдіру мақсатында актер, режиссер, Қазақстанның халық әртісі Тұңғышбай Жаманқұлов, профессор Дариға Тұранқұлқызы, белгілі режиссер, Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері Нұрлан Жұманиязов, режиссер Жұлдызбек Жұманбай сынды өнер қайраткерлерінің шеберлік кластарының дәрістерін, тәжірибелік білімдерін тыңдады.
2010 жылы Театр күніне арналған, көркемдік кеңестің шешімі бойынша театр тағайындаған жылдық ең үздік актрисасы атанып «Акбар» сыйлығын жеңіп алды.
2013 жылы Бүкіләлемдік театр күніне арналған «Маска» сыйлығы «Ең үздік әйел адамның ролі» номинациясы бойынша дипломмен марапатталды.
2014 жылы Бүкіләлемдік театр күніне орай Қазақстан Театр қайраткерлері Одағының мақтау грамотасымен марапатталды.
2014 жылы Халықаралық театр күні қарсаңында «Жыл актрисасы» номинациясы бойынша Облыстық мәдениет басқармасының дипломымен марапатталды. |
Жанболат Фазылғалиұлы Амантөлеуов - театр артисті. Ол 1993 жылы 3-ші қыркүйекте Шығыс Қазақстан Облысындағы Абай ауданы Құндызды ауылында дүниеге келген.2011 жылы Шәкір Әбенов атындағы мектепті бітіріп, Семейдің Мұқан Төлебаев атындағы саз колледжінің «Бұқаралық қойылымдар режиссері, ұйымдастырушы, педагог» мамандығына оқуға түскен.2014 жылы аталмыш оқу орынын тәмамдап, «Дариға-ай» жастар театрына актер болып қабылданған.Театр сахнасында «Пай-пай, жас жұбайлар-ай» «Маугли» «Бәйтерек» және тағы басқа спектакльдар мен қойылымдарда рөлдер сомдаған. |
Юшкевич Павел Соломонович (1873-1945) - публицист, философ, әдебиет аудармашысы. "Материализм және сыншыл реализм" (1908) деген кітабында марксизм философиясын махистік және субъективтік идеалист ретінде сынады. Эмпириосимволизмді уағыздады. "Дүниетаным және дүниетанымдар" (1912) деген еңбегінде идеализм аңыздарын филос. шығармашылыұтың өзіне тән сипатымен ақтауға тырысты. Юшкевич бойынша, философия ғылым емес, қайта жартылай көркем эмоционалдық - интеллектуалдық аңғарымның нәтижесі, "ұжымдық ойлау мен сезінудің формасы". Бұл жөнінен ол Джемске, Дильтейге, Ницшеге жақын.
## Дереккөздер |
Рауан Бейсенұлы - театр артисті. Ол 1996-1999 жылдары Мұқан Төлебаев атындағы саз колледждің «Театр өнері» бөлімін профессор Д.Тұранқұлованың класына қабылданды. Актер шеберлігі, сахна тілі пәндерінен профессор М.С. Омарбаева, А. Айтибаев, аға оқытушы М. Алепаровадан дәріс алды.2001 жылдан бастап «Дариға-ай» жастар театрына қабылданды. Қазіргі кезде ол Қазақстан Театр қайраткерлері Одағының мүшесі.
* Сахнада ойнаған негізгі рольдері:
* Д. Исабеков «Есепшот, домино және түйетауық» - Ботбай;
* М. Шаханов «Танакөз» - Мұрат;
* Ж.Б. Мольер «Сараң» - Вальер, Ансельм;
* М. Хасенов «Пай, пай, жас жұбайлар-ай» - Багратион;
* Г. Горин «Ұмытыңдар Геростратты» - Тисоферн; К. Тоқаев «Солдат кетті соғысқа» - Власов;
* Шыңғыс Айтматов «Ақ кеме» - Оразқұл;
* Р. Куни «№99» - Ричард Уилли;
* Уильям Шекспир «Ромео және Джульетта» - Капулетти;
* Р. Киплинг «Алаулаған қызыл гүл» - Балу;
* Р. Кунидің «№99» спекталіндегі - Ричард Уиллидің
* М. Рахимжанов «Әміре – аяқталмаған ән» - театр директоры, Губком өкілі
* Ә.Тауасаров «Махаббат аралы» - Орманшы.
Сатиралық образдарды сәтті шығарғаны үшін Республикалық «Тазша бала» байқауында лауреат атанды. Д. Исабековтың «Есепшот, түйетауық, домино» спектакліндегі Ботбай образы ерекше сатиралық сарказммен, әжуа мысқылмен шебер жасалған. 2013 жылы Әміре Қашаубаевтың 125 жылдығы қарсаңында Астана қалалық Тілдерді дамыту басқармасының алғыс хатымен, Бүкіләлемдік театр күніне орай театр әкімшілігінің мақтау қағазымен марапатталды. 2014 жылы Халықаралық театр күні қарсаңында «Ең үздік ер адам ролі» номинациясы бойынша Облыстық мәдениет басқармасының дипломымен марапатталды.
Кәсіби шеберлігін жетілдіру мақсатында актер, режиссер, Қазақстанның халық әртісі Тұңғышбай Жаманқұлов, профессор Дариға Тұранқұлқызы, белгілі режиссер, Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері Нұрлан Жұманиязов, режиссер Жұлдызбек Жұманбай сынды өнер қайраткерлерінің шеберлік кластарының дәрістерін, тәжірибелік білімдерін тыңдады. |
Амангелді Талғатбекұлы Бахтинов - артист. Ол 1980 жылғы 14 маусымда бұрынғы Семей облысы Көкпекті ауданы Биғаш ауылында дүниеге келген. 1998 жылдан бастап 2001 жылға дейін Мұқан Төлебаев атындағы Семей музыкалық колледжінің «Актер өнері» мамандығының «Драма актеры және көркемсөз шебері» біліктілігі бойынша оқыды.2011 жылы Бибисары Бейшеналиева атындағы Қырғыз мемлекеттік өнер институтын «Драмалық театрдың режиссеры» мамандығының «Режиссура» біліктілігін бітірді. Өзінің еңбек жолын 1999 жылдан бастап «Дариға-ай» жастар театры» ЖШС театры актеры қызметінен бастады.Оралхан Бөкей атындағы республикалық көркем сөз шеберлері конкурсының лауреаты (2 жүлдегер), 2004 жылы Халықаралық «Шабыт» фестиваліне қатысып, дипломант атанды.2008 жылғы ақпан айынан бастап «Семей қаласы «Дариға-ай» жастар театры» КМҚК директоры болып тағайындалды.Сахнада ойнаған негізгі рольдері:
* Д. Исабеков «Әпке» - Тимур;
* М. Шаханов «Танакөз» - Мұхтар;
* М. Хасенов «Пай, пай, жас жұбайлар-ай» - Қасым;
* Г. Горин «Ұмытыңдар Геростратты» - Клеон;
* А. Айтибаев «Алаш және Қайым Мұхаметханов» - А. Байтұрсынов;
* К. Тоқаев «Солдат кетті соғысқа» - Коршунов;
* М. Рахимжанов «Әміре – аяқталмаған ән» - Каширин.
## Сыртқы сілтемелер |
Оразбек Сәрсенбаев (1938 жылы 20 тамызда Қызылорда облысы Шиелі ауданы Жаңатұрмыс ауылы - 2015 жылы 5 мамырында Алматы қаласы) — жазушы.
## Өмірбаяны
Әкесі - Байкенжеұлы Сәрсенбай (1909-1992), шаруа болған. Анасы - Төлепбайқызы Бибіайша (1917-1993), шаруа болған.
Ол 1945 жылдың күзінде "Жансейіт" бөлімшесіндегі 3 кластық мектепке оқуға түседі. Одан соң "Ақтоған" жеті жылдық мектебін бітіріп, Шиелі ауданы орталығындағы №45 қазақ орта мектебінде оқуын жалғастырады.
1957 жылы С.М.Киров атындағы (қазіргі әл-Фараби) Мемлекеттік университетінің филология факультетіне оқуға кірген.
Жоғарғы оқу орнын тәмамдаған соң О.Сәрсенбай туған жеріне қайтып оралып, Шиелідегі М.В.Ломоносов атындағы орта мектепке қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі болып орналасады. Ал 1966 жылы Алматыға, жастар газеті "Лениншіл жасқа" қызметке шақырьшады. Бұдан кейін "Жұлдыз" журналында (1968—1973), "Қазақ әдебиеті" газетінде (1974—1982) бөлім меңгерушісі, Қазақстан жазушылар одағында (1982—1986) әдеби кеңесші қызметін атқарған.
1987—1993 жылдар аралығында "Жазушы" баспасының бас редакторы, "Өнер" баспасының директоры (1993—1995) болады.
1996 жылдың басынан өмірінің соңына дейін О.Сәрсенбай "Қайнар" баспасының бас директоры болып қызмет атқарды.
## Шығармашылығы мен марапаттары
О.Сәрсенбайдың творчестволық өмірбаяны орта мектепте, университетте оқып жүрген шәкірттік жылдарда басталды. Елуінші жылдардың екінші жартысында, алпысыншы жылдардың басында аудандық "Стахановшы", облыстық "Ленин жолы", республикалық "Қазақстан пионері", "Лениншіл жас" газеттерінде оның алғашқы өлеңдері мен әңгімелері жарияланады. Оның әңгімесі негізінде Долана (1981) көркем фильмі түсірілген.
Жазушы О.Сәрсенбай осы уақытқа шейін 20-дан астам жеке кітаптар бастырған. Оның әдеби сын, көркем публицистика, тарих, мәдениет, философия саласындағы жарияланымдары оқырманға кеңінен таныс. Сондай-ақ ол баспагер және аудармашы ретінде Ислам әдебиетін қалың оқырмандар арасында тарату ісінде елеулі еңбек етіп келеді. "Құран Кәрім", "Мұхаммед пайғамбарымыздың хадистері", "Шайтаннан сақтану жолдары", "Сыйқырдан сақтану және емделу жолдары", "Адал мен арам", "Мұсылмандық әдеп сабағы", т.б. ондаған кітаптарды қазақшаға аудару ісіне тікелей қатысты. Жазушының жеке шығармалары украин, орыс, эстон, якут, Марий, тува, венгер, қытай, корей, ағылшын, өзбек, қырғыз, татар т.б. тілдерге аударылған.
Оразбек Сәрсенбай негізінен бүгінгі заман тақырыбына қалам тартып келе жатқан суреткерлеріміздің бірі. "Шамшырақ" (1990), "Шеңбер" (1998) романдары кешегі социализм заманында өмір сүрген ұрпақтың басынан өткерген қилы-қилы тағдырын сөз еткен нағыз көркем, кестелі туындылар ретінде әдебиетіміздің алтың қорына қосылған дуниелер болды.
Оның "Уәде" атты повестер мен әңгімелер жинағына Қазақстан Жазушылар одағының М.Әуезов атындағы сыйлығы (1987), "Шамшырақ" романына халықаралық "Алаш" сыйлығы (1994) берілген. Ал "Шеңбер" романы үшін О.Сәрсенбай Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығын (2000) алған. ҚР Президентінің Жарлығымен "Құрмет"орденімен (2000), "Парасат" орденімен марапатталған. "Қазақстан Республикасы баспа және полиграфия ісінің қайраткері" (2004) атағы бар.
Тәжірибелі баспагер ретінде О.Сәрсенбай "Қайнар" баспасына қызметке келгелі бері нарықтық заманның талаптарына лайық жаңа сериялар аштыруға, басылымдардың тақырыптық өрісін кеңейтуге басшылық жасады.
## Дереккөздер |
Мейрамгүл Ақшабекқызы Алепарова - театр артисті. Ол 1985 жылы Алматы мемлекеттік театр және сурет өнері институтының «Драма театры және кино актеры» мамандығын және 2002 жылы Мұхтар Әуезов атындағы Семей университетінің «Қазақ тілі және әдебиеті» мамандығын бітірген.
Темірбек Қараұлы Жүргенов атындағы өнер академиясының «Сахна тілі» кафедрасында көп жыл ұстаздық етіп, 1996 жылы Ленинградтағы Н.К. Черкасов атындағы мемлекеттік театр, музыка және киноматография институтының «Сахна тілі және тіл мәдениеті» біліктілігі бойынша білімін жетілдірді.
Әнші-вокалистердің негізгі мамандық бойынша ұстаздары Қазақ ССР халық әртісі, профессор К. Кенжетаев, Қазақ ССР еңбек сіңірген әртісі, профессор Ж. Баймолдина, профессор М. Жүнісов сияқты елімізге танымал тәжірибелі ұстаздармен бірге музыкалық драма мамандарына, қуыршақ театры мамандарына дәріс беріп, бірнеше рет дарынды түлектерді бітіртіп шығарды. Сол кездің өзінде Мейрамгүл Ақшабекқызының шәкірттері Г. Саймасаева Халықаралық Яхонтов атындағы көркемсөз шеберлері байқауының лауреаты, белгілі әнші Қ. Болманов Халықаралық «Азия дауысы» байқауының лауреаты атанса, бүгінгі таңда училище қабырғасында шәкірттері А. Амангельдина, Ә. Нұрланова республикалық Оралхан Бөкей атындағы лауреаттары, сонымен қатар дарынды шәкірттерінің бірі Ринат Заитов республикалық «Тазша бала» байқауының жеңімпазы атанды.
Мейрамгүл Ақшабекқызы 1996 жылы Алматыдан профессор Д.Тұранқұлқызы бастап келген білікті мамандардың бірі болып, М.Төлебаев атындағы Семей музыкалық колледжінде театр өнері мамандарын дайындауда үлкен үлесін қосты және «Дариға-ай» жастар театрының ірге тасың қалауға аянбай еңбек етті.
Қазақ әдеби тілінің бай мұрасын жастарға сусындата отырып, Мәскеу, Ленинград театр мектептерінен алған білімін тереңдетіп, дауыстың сұлулығы, дикциясының тазалығы, физиология, психология, фониатрия, тіл техникасы саласындағы кәсіби шеберлігін театр сахнасында орынды пайдалана білді. Әсіресе, қазақтың классикалық шығармаларынан бастап, көркемсөз оқу шеберлігі саласында көптеген жас актерлерге бағыт-бағдар беріп, Республикалық «Шабыт», Оралхан Бөкей атындағы конкурстарда лауреат атанып, бас жүлде I, II - ші орындарды жеңіп, Шығыс Қазақстан облысының намысын, қазақ тілінің абыройын аспандата білді. Лауреат атанған шәкірттері: С.Ахметова, А.Жадранова, А.Бахтинов, Е.Нұғұманов, Г.Болатбекова, Ә.Нұрланова, Н.Аптеева, Е. Құрмашев, Р.Заитов, Ә.Иманғалиев.
Сонымен қатар режиссер А.Айтибаевпен бірлесе отырып, Абайдың «Қалың елім, қазағым» атты, Шәкәрім Құдайбердіұлының «Бостандық таңы атты», тіл мерекесіне арналған «Тілім менің», «Толғауы тоқсан қызыл тіл» атты әдеби музыкалық композициялар сахналап, жоғары бағасын алды.
2007-2008 жылы Ана тіліміздің көркеюіне қосқан үлесі үшін, қалалық және облыстық әкімінен мақтау қағазымен марапатталды.Шығармашылық жұмыстары:
* А.Айтибаев «Ызғарлы желтоқсан» композиция-реквием – режиссердің көмекшісі;
* Абай – Пушкин «Татьянаның хаты» әдеби-сазды композиция – құрастырушы;
* Абай «Қалың елім, қазағым» сахналық қойылымы – режиссердің көмекшісі;
* Шәкәрім «Бостандық таңы атты» сахналық қойылымы;
* Қадыр Мырза-Әлидің шығармашылығынан әдеби-сазды композиция;
* Тынышбек Әбдікәкімов «Дала дауысы» сахналық қойылымы;
* Бауыржан Жақып «Білтелі шамның жарығы» сахналық қойылымы;
* «Абай-Михаэлис» сахналық қойылымы
* И.Сапарбай «Сақта мені» әдеби-сазды композиция
* М.Ибраевтың поэзиялық шығармалары
* Мәуліт мерекесіне арналған «Алла сүйсең, адамды сүй» сахналық қойылымы
Кәсіби шеберлігін жетілдіру мақсатында актер, режиссер, Қазақстанның халық әртісі Тұңғышбай Жаманқұлов, профессор Дариға Тұранқұлқызы, белгілі режиссер, Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері Нұрлан Жұманиязов, режиссер Жұлдызбек Жұманбай сынды өнер қайраткерлерінің шеберлік кластарының дәрістерін, тәжірибелік білімдерін тыңдады. |
Түйе шешпек (тайлақ шешпек) — қазақ салт-дәстүрінде қалыптасқан ерте замандарда ірі тойларда өткізілетін ойын. Бұл ойын түркі тайпаларда, оның ішінде қазақ арасында болғаны түрлі жазба деректерде, аңыздарда да кездеседі.
## Ойын шарты
Ойынның шарты бойынша үстінде қалың кілем жауып, асыл бұйымдар артқан түйенің бұйдасын жалаңаш әйел тісімен шешіп жетектеп әкетуі керек. Және оған жас келіншек шығады. Мысалы, "Манас" жырында осындай салтқа Ороңқа шығады. Өткен ғасырда Ұлытау баурайында болған аста "түйені шешпекке" шыққан әйел "үлкендерінің көрген жерің, кішілерің туған жерің" деп келіп, шөккен түйенің бұйдасын тісімен шешіп әкетеді. Арқада өткен бір аста түйені шешпекке шыққан жас келіншек тәнін қолаң шашымен жауып, түйені жетектеп кеткендер нар тіккен жақ "жалаңаш шықпады" деп дау шығарып, биге жүгінеді. Сонда әділ би: "шаш әйелдің құдай жаратқан мүшесінің бірі, оған дау жүрмейді,"- деп әділ шешім айтады. 1920 жылдар ішінде Торғай даласына есімі көпке белгілі Қараман Досай қажының асындағы қалы кілем жабылған нарды Нарыш деген жас келіншек шешіп әкеткен.
Ойынның бұл түрі оңтүстіктегі "тайлақ шешпек" деп аталады. 1914 жылы Қаратау - Қазығұрт елінде аса қадірлі Сопыбек датқа асында осы салтқа Айымбала деген жесір әйел қатысып, тайлақты шешіп алған. Кей жерлерде бұл салт "түйін шешпек" деп те аталады. Салттың бұл түрі көркем шығармаларда кеңінен суреттелген. Мысалы, белгісі суретші Н.Хлудовтың және Қ. Отарбайдың "Тайлақ шешпек" деген картинасында, қайраткер жазушы Шерхан Мұртазаның "Қызыл жебе" романында суреттелген.
## Дереккөздер |
Нұрбаев Әдбірахман Баймұхаметұлы (18.08.1926 ж.т., Жамбыл ауд. Ақбұлым а.) - қайраткер, еңбек ардагері. Соғыс жағдайына байланысты еңбекке ерте арласқан. 1943 ж. Жамбыл қант зауытындағы орта мектепті бітіріп Жасөркен ұжымшаырндағы сегізжылдық мектепте геграфия пәнінен сабақ берген.
## Еңбек қызметі
1944-46 ж. Мемлекеттік қауіпсіздік министрінің Жамбыл ауд. бөлімшесінде операвтивтік өкіл қызметтерін атқарған. 1946-49 ж. Жамбыл ауд. кеңесінің атқару комитетінде құпия бөлімше бастығы, жауапты хатшы, облыстық комсомол комитетінің нұсқаушысы, 1949-51 ж. Ленинград (қазіргі Санкт-Петербург) қаласындағы 2 жылдық тергеушілер мектебінде оқыған. 1951-59 ж. Республика, Қызылорда, Жамбыл облыстық прокуратуралары мен ішкі істер бөлімінде тергеуші, прокурор болып қызмет істеген. 1959-61 ж. Жамбыл облыстық атқару комитеті мен облыс Оңтүстік өлкелік партия комитеттерінде жауапты қызметте болды. 1966-71 ж. Жамбыл обл. Актокөлік, тас жолдар және байланыс қызметкерлері кәсіподақ комитетінің төрағасы, 1971-80 ж. Жуалы аудандық кеңесі атқару комитетінің төрағасы, 1980-86 жылдары облыстық тұтынушылар одағы басқарма төрағасының орынбасары болды. Облыстық кеңестің депутаты болып 5 рет сайланды.
### Марапаттары
Құрмет белгісі. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің "Құрмет" грамоталарымен марапатталған.
Дереккөздер |
Медеулов Рахман (15.09.1921 - 28.01.1991, Тұрар Рысқұлов ауданы, Құлан а.) - еңбек ардагері. Қазақ мемлекеттік университетін (1956), Алматы халык шаруашылыгы институтын (1970), бітірген.
## Еңбек қызметі
1947-49 ж. Луговой ауданынң комсомол комитетінің нұсқаушысы, 1-ші хатшысы, 1949-51 ж., 1953-55 ж. Жамбыл облысы партия комитетінің нұсқаушысы, 1951-53 ж. облыстық комсомол комитетінің 1-ші хатшысы, 1955-62 ж. Луговой аудандық партия комитетінің 2-ші хатшысы, аудандық атқару комитетінің 1-ші хатшысы, 1965-71 ж. Свердлов аудандық партия комитетінің 1-ші хатшысы, 1971-82 ж. облыс мәдениет басқармасының бастығы қызметтерін атқаған.
### Марапаттары
II дірежелі Отан соғысы, "Құрмет белгісі", Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, 4 рет Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің "Құрмет" грамотасымен, медальдармен марапатталған.
Дереккөздер |
Сағымбек Әділбекұлы Ақшалов (25 сәуір 1944 ж., Тараз) — инженер-құрылысшы, құрметті теміржолшы, Жамбыл облысының құрметті азаматы.
Ысты руынан шыққан.
## Еңбек жолы
Жамбыл гидромелиорация-құрылыс институтын (қазіргі М.Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті) бітірген (1962). 1967-87 ж. инженер, аға инженер, бөлім бастығы, 1987-89 ж. темір жолдың Жамбыл бөлімшесінде бас инженер болып қызмет етті. 1989-91 ж. Орталық аудандық халық депуттатары кеңесінің төрағасы, 1991-93 ж. Тараз қаласының әкімшілік бастығының орынбасары, 1993 жылдан "Қазақстан темір жолының" Жамбыл бөлімшесінің бастығы.
## Марапаттары
"Құрмет Белгісі" орденімен, "КСРО құрметті теміржолшысы" төс белгісімен марапатталған. Облыстағы көпшілік мәдени іс-шараларға белсене араласып, 1999-2000 ж. "Тараз" футбол командасының президенті болды.
## Дереккөздер |
Қырман қандау — қазақтың ғұрыпында қалыптасқан салт, егіннің өнімі мол болу үшін жасалатын шара.
Егіншілер қауымы күзде еңбек жемісін көріп, мол өнім алып, оны қамбасына құйып алар алдында қырман қандау қамына кіріседі. Яғни мал сойым (мұндайда негізінен еркек мал сойылады) құран оқылып, бата жасалады. Мал еті қырман басындағы адамдарға үлестіріледі. Аталған салт еліміздің кей жерлерінде "қырман тойы" деп аталады. Бірақ қырман тойы әдетте қырман қандаудан гөрі ауқымдырақ болады.
## Дереккөздер |
Жалқыбай Аралбаев (1921 ж.т., Маңғыстау обл. Жаңаөзен ауд.) — қоғам қайраткері.
## Еңбек жолы
Ашхабад педагогикалық институтын бітірген (1941).
1941-42 ж. Түрікменстанның Чаржау облысында орта мектептің оқу ісінің меңгерушісі болды. Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан (1942-45).
Бір жылдық партия мектебінің тыңдаушысы (1945-46), Қызылорда облыстық партия комитетінің лекторы (1947-51), Қазақстан Компартиясы ОК-нің лекторы (1951-60), Жамбыл облысы партия комитетінің насихат және үгіт бөлімінің меңгерушісі, хатшысы (1960-73).
Жезқазған облыстық партия комитетінің хатшысы (1973-83), Жамбыл қалалық атқару комитеті ономастикалық комиссиясының төрағасы (1988-91).
## Марапаттары
Аралбаев Жылқыбай Еңбек Қызыл Ту, Халықтар Достығы ордендерімен, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен, медальдармен марапатталған. |
Мамаев Асылхан Мұхамедиярұлы (09.05.1929 ж.т., Қаратау қ. - 25.09.2003, Алматы) - дәрігер, денсаулық сақтау ісінің үздігі, өнертапқыш. Алматы медицина институтын бітірген (1953).
## Еңбек қызметі
Талдықорған облысы, Ақсу ауданында хирург, Ақсу аудандық денсаулық сақтау бөлімінің меңгерішісі. Одан Алматы медицина институтында, мед училищеде сабақ берді. 1960-65 ж. Алматы облысы Қаскелең (қазіргі Қарасай) ауданынң бас дәрігері, 1965-78 ж. Қазақ КСР Денсаулық сақтау Министрлігі Бас емдеу-профилактика басқармасының бастығы, алқа мүшесі, 1978-81 ж. Қазақстан курорттарын басқару жөніндегі республикалық кеңестің төрағасы болды. 1981 ж. жаңадн құрылған Ленин ауданының денсаулық сақтау бөліміне қызметке ауысты. 1983 ж. минералды суға негізделген Қалқаман санаторийін қайта жобалаумен шұғылданады. 1988-92 ж. 6-шы қалалық аурухананын, 12-ші емхананың бас дәрігері, 1992-96 ж. ҚР Денсаулық сақтау министрінің кеңесшісі болды, Мамаев күн сәулесімен емдеуді жүзеге асыратын қондырғы ойлап тапқан. Оның өнертабысы бойынша жасалған құрылғылар Италияда (1994), АҚШтағы "Қазақстан-1995" көрмесінде көрсетілді.
### Марапаттары
Екі рет "Құрмет белгісі" орденімен, бірнеше медаль, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңес Құрмет Грамотасымен марапатталған.
### Дереккөздер |
Сарыбай Сұлтанұлы Қалмырзаев (10 маусым 1949, Шу ауданы, Жамбыл облысы, Қазақ КСР — 27 шілде 2012, Астана)- мемлекет қайраткері. Мәскеу экономикалық статистика институтын (1971), КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы халық шарруышылығы Академиясын (1987) бітірген.
Дулат тайпасының Шымыр руынан шыққан.
## Еңбек жылдары
1971-1985 ж. Қазақ КСР Орталық статистика басқармасында экономист, бөлім бастығының директоры, ауыл шаруашылығы статистикасы басқармасының бастығы,
1985-87 ж. Академия тыңдаушысы,
1987-91 ж. Қазақ КСР Орталық статистика басқармасы бастығының орынбасары,
1991-94 ж. Қазақстан Республиксы мемлекеттік комитет төрағасының орынбасары,
1994-97 ж. комитет төрағасы, ҚР Қаржы министрлігі Мемлекеттік мүлікті басқару департаментінің директоры.
1997-98 ж. ҚР Президенті әкімшілігінің жетекшісі қызметтерін атқарады.
1998-99 ж. Жамбыл облысының әкімі.
1999 ж. ақпаннан ҚР Президенті Әкімшілігінің жетекшісі.
2003 жылдан Президенттің іс басқарушысы.
### Марапаттары
1981 жылы Құрмет белгісі мен медальдармен марапатталған.
### Дүниеден өтуі
Шілденің 27-сінде Қазақстандағы ақпарат агенттіктері «ұзаққа созылған сырқаттан кейін, 64 жасында Сарыбай Қалмырзаев дүниеден өтті» деген хабар таратты. Әзірге қайда, қашан қайтыс болғаны айтылмады.
## Дереккөздер |
Есімов Смат (22.1.1928, Жуалы ауд., Амансай а. - 23.1.1992, Тараз қ.) - қоғам қайраткері. Шымкент ауыл шаруашылық техникумын (1948), Ташкент ауыл шаруашылығы институтын (1955) бітірген. 1948 - 50 ж. Оңтүстік Қазақстан облысы ауыл шаруашылығы басқармасында, Жуалы аудынының ауыл шаруашылығы бөлімінде агроном. 1955-1962 ж. "Мерке" кеңшарында агроном, бас экономист, Талас ауд. Бостандық кеңшарының директоры, 1962-1970 ж. Жамбыл облысы партия комитетінде ауыл шаруашылығы бөлімі меңгерушісінің орынбасары, кейін меңгеруші болады. 1970 - 1975 ж. бұрынғы Луговой ауданының партия комитетінің бірінші хатшысы болып істейді. 1975-1983 ж. облыстық партия комитетінің хатшысы, 1983-88 ж. облыстық нан өнімдері басқармасының бастығы болып істеп, зейнеткерлікке шықты. Есімов Ленин,үш мәрте Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, көптеген медальдарме марпатталды. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне депутат болып сайланды. Есімовке "Ауыл шаруашылығына еңбегі сіңген қызметкер" атағы берілді.
## Дереккөздер |
Гауһар Маратқызы Қаспақова (3 мамыр 1978 жылы туған, Меркі ауданы) – қазақстандық әнші. Ысты руынан шыққан.
Орта мектептен кейін Тараз қаласындағы мәдениет және өнер колледжін, Алматыдағы Т. Жүргенов атындағы Театр және кино институтын бітірген. Қаспақованың әншілік жолы 1996 жылы басталды. Ш.Қалдаяқов атындағы халықараралық «Менің Қазақстаным» ән байқауында озып шығып, «Алтын қанат» аталатын бірінші жүлдені жеңіп алды. 1998 жылы Азия құрлығының музыка өнеріндегі танымал әндер мен талантты орындаушылардың халықаралық байқауы – «Азия дауысының» дипломанты болды. Келесі жылы өткен «Ыстықкөл» халықараралық ән байқауында 1-орын алды. 2000 жылы Жастар Одағы сыйлығының ең жас лауреаты атанды.
Қаспақованың репертуарында қазақтың халық әндерімен қатар орыс, түрік, қытай, қырғыз тіліндегі әндер бар. Ол, әсіресе, «Алғашқы көктем», «Құс жолы», Әсеттің «Хисмет», қырғыз халқының «Жамғыр», сондай-ақ «Мен сені ойлайтынмын», «Сүйеді екенмін» әндерін шебер орындайды.
## Дереккөздер |
Егізбаев Қосай Әліқұлұлы (15.12.1928, Жамбыл ауд. Мәукеарал а. - 13.2.1995, Алматы) - қоғам және мемлекет қайраткері.
## Атқарған қызметтері
Ташкент темір жол көлігі инженериялық институтын бітірген (1949). Сібір темір жол басқармасында бірнеше жыл (1949-1955) қызмет атқарды. Бұдан кейінгі жылдары ол мемлекеттік, қоғамдық, әлеуметтік қызметтердің әр саласындағы жетекшілік қызметтерде болды. Қазақстан КП ОК-нің құрылыс бөлімі меңгерушісінің орынбасары (1960-61), Алматы облыстық партия комитетінің хатшысы, Гурьев (Атырау) облысы партия комитетеінің 1-ші хатшысы, Шығыс Қазақстан облысы партия комитетінің 2-хатшысы (1963-68) қызметтерін атқарды. 1968-1977 ж. Қазақстан кәсіподақтары кеңесінің төрағасы болды.Қазақстан кәсіподақтарының жетекшісі және Бүкілодақтық кәсіподақтары Кеңесі төралқасының мүшесі болған кезінде Егізбаевтың басшылығымен республикамызда жаңа санаторийлер мен демалыс үйлері, 14 туристік базалар, 12 қонақүй мейрамханаларымен қоса салынды. Алматы 2 стансасында туристік пойыздарды қабылдау орны, тұрғын үйлер пайдалануға берілді. 1977-84 ж. селолық құрылыс минстрінің, 1984-88 ж. республикалық халықтық бақылау комитеті төрағасының орынбасары болды. Егізбаев Кеңестер Одағы Жоғарғы Кеңесінің депутаты.
### Марапаттамалары
Октябрь революциясы, 2 рет Еңбек Қызыл Ту, Құрмет белгісі ордендерімен, бірнеше медальдармен, Қазақстан Жоғарғы Кеңесі Президиумының Құрмет грамоталарымен марапатталған. Алматы қаласындағы көшеге оның есімі берілген. |
Әбдуәлиев Асқар Бегаділұлы (3 қаңтар 1953 ж.т., Байзақ ауд. Дихан а.) – ғалым, тарих ғылымдарының кандидаты (1988). Алматы мемлекеттік университетінің тарих факультетін бітірген (1979). Содан бергі кезеңде Тараз универститетінде еңбек етті. 1979 – 1985 жылдары оқытушы, 1985 – 1988 ж. аспирант, 1989 – 1992 ж. кафедра меңгерушісі, 1992 – 1996 ж. ғылыми жұмыстра жөніндегі проектор, 1997 – 1998 кафедра меңгерушісі, 1998 – 2000 ж. әлем тілдері факультетінің деканы, 2001 жылдан гуманитарлық факультеттердің оқу-әдістемелік жұмыстары жөніндегі проектор. 2002 жылдан Қ.А. Йассауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік универститеті Тараз институтының директоры. 18 – 19 ғасырладағы Қазақ-Хиуа қарым-қатынастарын зерттеумен айналысады. Бұл мәселеге қатысты 50-ден астам ғылыми мақалалары бар. Ол 1999 ж. арнайы делегация құрамында М.Х.Дулатидің жерленген жері – Үндістанның Кашмир штаты, Сринагар қаласына барып, оның қабірі басынан салынған топрақты Тараз қаласына әкеліп қоюға қатысты.
## Дереккөздер |
Зинуллин Қабер (1928, Атырау облысы). Доссор ФЗО мектебін бітірген (1944). 1944-1987 жылдары - Қарашұңғыл, Қаратон, Мәткен, Қазбай, Таңатар, Орысқазған, Бақсай, Кенбай, Қамысты, Қырықмылтық мұнай кәсіпшіліктерінде бұрғышының көмекшісі, бұрғышы, бұрғылау шебері. 1987 жылдан зейнеткер. «Құрмет белгісі» (1981), "Еңбек Қызыл ТУ" (1986) ордендерімен және медальдармен марапатталған.
## Дереккөздер |
Валерий Евгеньевич Майоров (1957 — 2011 жылдың 9 қарашасы, Рязань, Ресей) —кеңес теливизия журналисті, актер, режиссёр.
## Өмірбаяны
Валерий Майоров 1957 жылы туды.М. С. Щепкин атындағы жоғарғы татр училищесінде оқыған.Рязан драма театрында ойнаған.Гвардейская Таманская дивизиясының құрамында әскери борышын өтеу уақытында «Служу Советскому Союзу» бағдарламасында «Полигон» рубрикасының жүргізушісі болатын.1986 жылы Ленинград телевиденесіндегі «Музыкальный ринг» және «600 секунд» бағдарламаларында тағылымдамадан өтті. Ленинград мемлекеттік ,музыка және кино университетінде оқып жүргенде, Ленинград телевиденисіндегі «Телекурьер» бағдарламасында жұмыс істеді.1990-2002 жылдары Валерий Майоров «Ока» Рязань телекомпаниясындағы «Субботний телеканал» бағдарламасының авторы, жүргізушісі және басшысы болды. Осыдан кейін «Эхо» телекомпаниясыемен бірге жұмыс жасады. Ресей Федерациясының Мемлекеттік Думасында арнайы корреспондент қызметін атқарды және бірнеше авторлық бағдарламаларын шығарған («Околесица», «Кинообозрение», «За и против»). Был обозревателем «Новой газеты») телекомпанияның құрушысы болды. «Жаңа газета» құрушысы болатын.2011 жылы 9 қарашасында ұзаққа созылған аурудан дүние салды.Рязань жаңа азаматтық зиратында жерленген.
## Дереккөздер
http://www.nuralis.ru/6526.htm(қолжетпейтін сілтеме) |
Зинат Ақбарова (1935 жылы Алматы облысы Панфилов ауданы Жаркент қаласында туған) — өнер қайраткері, кәсіби ұйғыр театрының негізін салушылардың бірі, Қазақстанның халық артисі (1992).
1942 жылы өнерлі балалардың республикалық байқауында 1орын иеленген.1955 жылы хореографиялық училищені бітірген соң Ұйғыр музыкалық комедия театрына жұмысқа қабылданып, шығыс халықтарының билерін орындаған. Кейін осы ұжымда музыка жетекшісі, әнші,әрі актер ретінде танылған. Ол Санам "Герип пен Санам" спектаклінде Анархан ("Анархан"), Гүлшаһар ("Аршин Малалан"), Зухра ("Тахир мен Зухра") т.б басты рөлдерді шебер сахналады. Бірненше медальмен марапатталған
## Дереккөздер |
2015 жылғы Футболдан Қазақстан Кубогы — кубоктың жиырма төртінші мәрте ойнатылуы. Турнирдың алғашқы кезеңі 2015 жылдың 29 наурызында өтті. Финалдық ойын 21 қарашасында өтеді. Кубок жеңімпазы Қазақстан атынан 2016/17 жылғы УЕФА Еуропа Лигасына қатысады.
## Қатысушы клубтар
## Жарыс күнтізбесі
2015 жылғы Қазақстан кубогының күнтізбесі ресми түрде осылай құрылған:
* 1 кезең: 2015 жылдың 29 наурызы
* 2 кезең:2015 жылдың 12 сәуірі
* 1/8 финал: 2015 жылдың 29 сәуірі
* Ширек финал: 2015 жылдың 20 мамыры
* Жартылай финал: 2015 жылдың 2 маусымы мен 23 қыркүйегі
* Финал: 2015 жылдың 21 қарашасында Астанадағы Астана Аренада.
## Бірінші кезең
5 наурыз 2015 жылғы Қазақстан Кубогының бірінші кезеңінің жеребесі тартылды. Турнирдің осы кезеңіндегі жеңімпазы бір ойын арқылы анықталады. Бірінші кезең ойындары 2015 жылдың 29 наурызында өтті. Премьер-Лига клубтары бірінші және екінші кезең ойындарынан босатылған. Премьер-лига клубтары турнирді 1/8 финалынан бастайды.
## Екінші кезең
Екіші кезең ойындары 2015 жылдың 12 сәуірінде өтті. Спартак-Қызыл-Жар СК арасындағы ойын Семейдегі стадионның дайын болмағандығынан Өскеменге және 11 сәуірге көшірілді.
## 1/8 финал
1/8 финал ойындары 2015 жылдың 29 сәуірінде өтті. Қайсар-Спартак ойыны басқа ойындарға қарағанда бір күн алда өтті.
## 1/4 финал
1/4 финал ойындары 2015 жылдың 20 мамырында өтті. Тобыл-Жетісу ойыны ауа-райы салдарынан Қостанайдан Затобол қаласына көшірілді.
## 1/2 финал
1/2 финалдың алғашқы ойындары 2015 жылдың 2 маусымында өтті. Жауапты ойындар 23 қыркүйекте өтті.
### Алғашқы ойындар
### Жауапты ойындар
## Финал
## Турнир бомбардирлері
## Дереккөздер
* ҚР Кубогының бірінші кезеңіне төрешілер тағайындау Мұрағатталған 7 сәуірдің 2015 жылы.
* ҚР Кубогының бірінші кезең ойындары Мұрағатталған 6 сәуірдің 2015 жылы.
* Спартак-Қызыл-Жар СК арасындағы ойынының өткізілу уақытын ауыстыруы(қолжетпейтін сілтеме)
* ҚР Кубогының екінші кезеңіне төрешілер тағайындау Мұрағатталған 20 сәуірдің 2015 жылы.
* ҚР Кубогының 1/8 финалының жеребе тарту рәсімі Мұрағатталған 20 сәуірдің 2015 жылы.
* ҚР Кубогының 1/8 финал ойындарына төрешілер тағайындау(қолжетпейтін сілтеме)
* ҚР Кубогының 1/8 финал ойындары(қолжетпейтін сілтеме)
* ҚР Кубогының 1/4 финалының жеребе тарту рәсімі(қолжетпейтін сілтеме)
* ҚР Кубогының 1/4 финал ойындарына төрешілер тағайындау(қолжетпейтін сілтеме)
* Тобыл-Жетісу арасындағы ойынының өткізілетін жерін ауыстыруы(қолжетпейтін сілтеме)
* ҚР Кубогының 1/2 финалының жеребе тарту рәсімі Мұрағатталған 2 маусымның 2015 жылы.
* ҚР Кубогының 1/2 финал ойындарына төрешілер тағайындау Мұрағатталған 1 маусымның 2015 жылы. |
Әділбек Жанғарин (6 қараша 1930, Қызылорда облысы, Қазалы қаласы - 24 сәуір 1994 Алматы) - инженер-гидротехник, ғалым, технология ғылымдарының докторы, профессор, Қазақ КСР-не еңбек сіңірген өнертапқыш (1976). Қазақ мемлекеттік ауыл шаруашылығыы институтын бітірген (1953).
## Еңбек жолы
1953-56 ж, Шымкент қаласындағы ауыл шаруашылығы техникумында мұғалім, 1957-62 ж. Қазақ энергетика ғылыми зерттеулер институтында кіші және аға ғылыми қызметкер. 1963-67 ж. Жамбыл гидромелиоративтік-құрылыс институтын (қазіргі ТарМУ) "Теоретикалық механика" кафедрасының меңгерушісі, доценті. 1968-91 ж. Қазақ су шаруашылығы ғылыми зерттеулер инстимтутында жұмыс істеді. 1992-94 ж. Алматы автомобиль жолдары институтында кафедра меңегрушісі. Негізгі ғылыми өнертабыстылық жұмыстары мелиорация, егін суару, ауыз сумен қамтамасыз ету және жайылымдарды суландыру салаларында ағын суды және жер асты суоарын тазалау, гидроциклондық әдіспен су көтеру технологияларына арналған. Ол жасаған құрылғылар 85 авторлық куәлікке ие болды. Бүкілодақтық, дүниежүзілік көрмелердің 1 алтын, 6 күміс, 9 қола медальдарын алды. Жанғариннің басшылығымен 2 ғылым докторы, 6 ғылым кандидаты дайындалды. Осы институттағы гидравлика ғылыми зертхана Жанғарин есімімен аталды. "Құрмет белгісі" орденімен және медальдармен марапатталған.
## Дереккөздер |
2004 жылғы Футболдан Қазақстан кубогы - кубоктың он үшінші мәрте ойнатылуы.
## Бірінші кезең
Бірінші кезең ойындары 2004 жылдың 16 мамырында өтті.
## 1/16 финал
1/16 финал ойындары 2004 жылдың 16 маусым - 1 шілде аралығында өтті.
## 1/8 финал
1/8 финал ойындары 2004 жылдың 4 - 9 шілде аралығында өтті.
## 1/4 финал
1/4 финал ойындары 2004 жылдың 25 шілдеде және 19 қыркүйекте өтті.
## 1/2 финал
1/2 финал ойындары 2004 жылдың 26 қазанда және 6 қарашада өтті.
## Финал
## Турнир бомбардирлері
## Дереккөздер |
Жамбыл облыстық мұрағаты — Тараз қаласындағы тарихи құжаттар сақталған арнаулы мекеме. 1939 ж. қазан айында аудандық мемлекеттік мұрағат негізінде ұйымдастырылған. Әулиеата уездік рев. комитетінің, уездік атқару комитетінің қорларында Әулиеата қ. мен уездік өнеркәсіп орындарын мемлекет меншігіне алу, Жетісу темір жолының салынуы, алғашқы мәдени құрылыстар, Қазақстан мен Қырғызстан шекарасын межелеу, Тұрар Рұсқыловтың бастапқы қызметі, т.б. туралы құжаттар жинақталған.
## Мұрағат қоры
Мұрағатта уездік азық-түлік комиссиясының, уездік кеңестің, жергіліктң шаруашылық, өнеркәсіп, жоспарлау мекемелерінің, уездік, болыстық жер бөлімдерінің , облыстық, аудандық, ауыл шаруашылығы басқармаларының, жекелеген ұжымшалардың мен кеңшарлар, халық ағарту, денсаулвқ сақтау мекемелерінің қорлары бар. Мемлекетаралық Талас суландыру жүйесінің салынуы, елді мекендерді сумен қамтамасыз ету, Талас, Күркіреу, Аса өзендері суларын Қырғызстанмен бірлесіп пайдалану, арналар қазу жұмыстарына байланысты деректерді табуға болады.
Мұрағатта 1938 ж, отрағасырлық Тараз қаласын қазу кезінде табылған құнды құжаттар сақталған. Сондай-ақ, мұнда Жамбыл облысынан шыққан Кеңес Одағы Батырларына қатысты құжаттар өлкенің экономикалық, мәдени даму тарихына қатысты бейне құжаттар жинақталған. Мұрағат қолдарынан қажетті мәліметтерді іздеп табу үшін арнайы ғылыми анықтамалық әдебиеттер қоры 1,5 мыңға жуық. Жамбыл облысы мұрағатында 393 мыңнын астам іс сақталған. Қаратау қалалық бөлімшесі, 8 ауд. бөлімшелері бар. Құжаттардың хронологиясы 1917 жылдан басталады.
## Дереккөздер |
"Жамбыл-Тараз" - қалалық апталық газет, 1996 жылдың 16 ақпанынан бастап шығады. Алғашында орыс тілінде жарық көрді. Арагідік қазақ тілінде де бет, парақ жарияланды. 2002 жылдың 22 наурызынан газет екі тілде - қазақшы және орысша екі бөлек болып басылатын болды. Қазіргі кезде газеттің жалпы тарлымы 11 мың данадай. Қазақ тіліндегісі 4 мың. Апталық газеттердің әрқайсысы 2 беттік. Редакциялық ұжымы бар болғанымен әр газеттің өзіндік мазмұны бар. Аударма басылымдар емес, бірін-бірі қайталмайды. Газеттің редакторы Қ.Оршабеков.
## Тағы қараңыз
Жамбыл ауданы (Жамбыл облысы)
## Дереккөздер |
Жамбыл политехникалық колледжі - Тараз қаласындағы орта кәсіптік білім беретін оқу орны. Негізі 1954 жылы қаланған. 1997 ж. Жамбыл химия-механика және статистика техникумдары біріктірілуі негізінде Жамбыл политехникалық колледжі атанды. Технология, экономика және педагогика салаларында 22 мамандық бойынша мамандар даярлайды. Күндізгі және сырттай оқу бөлімдері бар.
## Құрылымы
Колледждің стадионы, теннис корты, бірнеше спорт залы, оқу-өндірістік және ақпараттық-баспа орталығы, нан пісіретін цехы, шаштаразы, халық шығармашылығы орталығы бар. Жамбыл политехникалық колледжінде республикалық және халықаралық деңгейдегі спорт жарыстары өткізіліп тұрады. Колледж оқушылары Тараз қаласының қоғамдық өміріне, мәдени іс-шараларына белсене араласады. 2001 жылдың "Жылдың ең жақсы колледжі" деп аталатын республикалық байқауда Жамбыл политехникалық колледжі 1 орынды иеленді. Колледжің директоры - Жанар Орынбаева.
## Дереккөздер |
Кен шырағы - жер асты қазба жұмыстарында жарық көзі ретінде пайдаланылатын шам. Оның орнықты, жергілікті және жеке кісіге арналған түрлері бар. Орнықты рудник шырағы қопарылыс жұмыстары біткен күрделі қазбаларда орнатылады. Мұндай шамдар электр тогымен қоректенеді, олардың сырты қалың әйнекпен қапталады. Жергілікті рудник шырағы жер астында жұмыс істейтін машиналар мен механизмдерге орнатылады. Машинаның қозғалысына сәйкес мұндай шам арқылы жұмыс орнына үнемі жарық түсіп тұрады.
Кеншырағы - ең қуатты шырақтардың бірі олып есептеледі.
## Дереккөздер |
Рулық меншік - меншіктің тұңғыш формасы, өндіргіш күштердің сипатына сай алғашқы қоғамның экономикалық негізі. Қоғамның төменгі сатысындағы өндіргіш күштердің тұрпайылығы жеке адамның табиғат күштеріне қарсы тұруына мүмкіндік бермеді. Сондықтан өндіріс пен еңбек процесінде коллективтік принцип орнап, құрал-жабдықтар мен еңбек өнімдері рулық меншікке айналды.
## Дереккөздер |
Ракеталық әскер - СССР Қарулы Күштеріндегі ракеталармен жарақтанған арнаулы әскери бөлімдер. Алдына қойылатын міндетіне, ракеталарының түріне, алыс, жақынға ұшатындығына қарай ракеталық әскер стратегиялық ракета әскері және құрғақтағы ракета әскері болып екіге бөлінеді. Стратегиялық ракета әскері - СССР. Қарулы Күштерінің стратегиялық міндеттерін орындайтын басты саласы.
## Дереккөздер |
Фиджиліктер - Фиджи аралының жергілікті халқы. Сондай-ақ Жаңа Зеландия, Канада және Австарилияда тұрады. Жалпы саны 351 мың адам (2003). Антропология жағынан басқа меланезия және полинезиялық халықтар арасындағы аралық түрде жатады. Океания тобындағы батыс және шығыс фиджи тілдерінде сөйлейді. Әдеби тілі мбау диалектісіне, жазу (19 ғ) латын графикасына негізделген. Ағылшын тілі кеңінен таралған.
* Дін жағынан - протестанттар.
* Этнос ретінде қалыптасуы 19 ғ-да Ұлыбритания отарлағаннан кейін аяқталады. Фиджиліктер этногенезінде полинезиялықтар елеулі рөл атқарған.
* Дәстүрлі кәсібі - егіншілік, балықшылық және мал өсіру. Олар таро, ямс, маниок, т.б. дәнді дақылдар өсіреді. Қайық жасап, тоқымашылықпен, құмырашылықпен айналысқан. *Баспананы ағаш бұтақтары мен жапырақтарынан тік бұрышты немесе дөңгелек етіп тұрғызады.
* Дәстүрлі тағамдары көкөніс пен балықтан жасалынады.
* Ұлттық киімдері юбка, алжапқыш, белдемшелік жапқыш. Өзіндік фольклоры сақталған.
## Дереккөздер |
Мұхаммадқадыр Маматқұлұлы Абдуллаев (өзб. Muhammadqodir Mamatqulovich Abdullayev; 15 қараша 1973, Андижан, Өзбек КСР) — өзбек боксшысы.
## Биографиясы
Мұхаммадқадыр Абдуллаев 1973 жылы 15 қараша күні Өзбек КСР-ның Әндіжан қаласында дүниеге келді. Әуесқой кезінде ол 1999 жылғы әлем чемпионатында және 2000 жылғы Олимпиадада жартылай орта салмақта алтын медаль жеңіп алды, Өзбекстанда Олимпиада туын ұстаушы болды.
## Мансабы мен жетістіктері
2000 жылғы Олимпиада ойындарының чемпионы, 1999 жылғы әлем чемпионы, 1997 жылы Азия чемпионы, 1998 жылы Азия ойындарының чемпионы, 1998 жылы бокстан әлем кубогының иегері, 1999 және 2000 жылдары - Өзбекстанның үздік спортшысы, Өзбекстанның еңбегі сіңген спортшысы. «Эл-юрт Хурмати» ордені және «Шухрат» медалімен марапатталған. 2001 жылы Мұхаммадқадыр Абдуллаевтың бейнесі Өзбекстан пошта маркасында шығарылған. Өзбекстан спорт тарихында алғашқы Жазғы Олимпиада ойындарының чемпионы.
## Дереккөздер
## Сілтемелер
* Олимпиададағы статистикасы |
Пұшық Мардан — орта ғасырдың алғашқы кезеңіндегі шағын қала.
1949 жылы А. Н. Бернштам басқарған Оңтүстік Қазақстан археологиялық экспедициясы зерттеу жүргізді. Шәуілдір ауылының оңтүстігінде 5,5 километр, Арыс өзенінің сол жағасында. Солтүстік жағынан бекініс орны түйісетін шағын тепе. Аумағы төрт бұрыштау, биіктігі 15 метр, ұзындығы солтүстіктен оңтүстікке 137 метр , батыстан шығысқа қарай 110 метр.
## Дереккөздер |
Пішен тайлау - пішенді тығыздығы мен пішінін әр түрлі етіп теңдеп байлау. Әрбір тең 35Х45Х85 сантиметр, ылғалдығы 20%, салмағы 30-45 килограмм болады. Пішенді дестеден, шөмелі мен маядан ПСБ-1,6, ППВ-1,6 және ПСМ -5А мішен таулауышпен тайлайды. Тайланған пішен тасымалданғанда және қоймаға салғанда шашылып ысырап болмайды, оның көлемі бос үйілген пішеннен 5-8 есе кіші болады.
## Дереккөздер |
Пішен қоймасы - тайланған және бос пішенді сақтайтын орын. Пішен қоймасы пішен тиелген машина кіріп, пішенді түсіретіндей етіліп, мал қораға жақын құрғақ жерге салынады. Пішен электр двигательі арқылы қозғалатын транспортер ленталары арқылы қоймаға біркелкі жиналады. Мал фермаларына қажетті пішен мөлшеріне қарай пішен қоймасы сыйымдылығы 100-300 тонна болады.
## Дереккөздер |
Пішен жинау - табиғи не екпе шөпті ору және кептіру. Шөп құрамындағы қоректік заттар толық жетілген кезде шабылады. Мезгілінде шабылып, кептіріліп жиналған пішен сапалы да құнарлы, құрамында малға қажетті қоректік заттар, витамин де жеткілікті мөлшерде болады. Пішен жинаудың әр аймақта ауа райы ерекшелігіне сәйкес шөпті шабу, кептіру, жалға жинау, одан көпенеге, шошаққа, маяға салу мерзімдері әр түрлі.
## Дереккөздер |
Пуритандар - кальвинизмнің жолын қуушы ағылшын протестанттарының 16 ғасырдың 2-жартысы - 17 ғасырдың 1- жартысындағы атауы. Олар Англияда жартылай жүргізілген діни реформаға риза болмай, оны аяғына дейін жеткізуді талап етті. Протестанттар епископтық жүйені жоюды, олардың орнына сайланып қойылатын старейшиналар құруды, кек алу орнына уағызды қолдануды т.б. жақтады. Пуританизм абсолютизмге қарсы саяси оппозицияның белгісіне айналды.
## Дереккөздер |
Пунук мәдениеті - ежелгі эскимос мәдениеті (600-1100). Оны 1928-30 жылы Пунук, Әулие Лаврентий аралдарын зерттеген Г.Б. Коллинз экспедициясы ашқан. П.м. Беринг теңізі мәдениетінің жалғасы, ол кездегі қару-жараққа қарағанда мұнда найзаның бір қыры ірмектеніп, ұшы сүйектеніп қарадүрсін жасалған, үй құрылысына кит сүйегі қолданылған. Мүсіндеу мен ою өрнектері қарапайым да біркелкі. Сүйектен жасалған қабыршақ сауытқа қарағанда мұнда әскери қару-жарақ та пайда бола бастаған
## Дереккөздер |
Пішен тайлауыш - шабылған пішенді дестеден, шөмеледен не маядан тайлайтын машина. ППВ-1,6 және ПСБ-1,6 тайлауыш пішенді жалдан тікелей арнайы камерада сыммен буып тайлайды. Бұл «Беларусь» тракторына тіркеледі не бір жерде тұрып тайлайды. ПСМ-5А маялаған пішенді бір орында тұрып тайлау үшін қолданылады. «Беларусь» тракторы не арнайы электр двигательі арқылы жұмыс істейді.
## Дереккөздер |
Баттал Жаңабайұлы (7 наурыз 1929 ж.т., Талас ауданы, Қызылтау а.) - журналист, қоғам қайраткері. Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері (1972). Қазақ ұлттық университетінің журналистика факультетін бітірген (1950).
Ысты руынан шыққан.
## Еңбек жолы
1950-57 ж. бұрынғы Семей облысының "Екпінді" газеті редакциясында бөлім меңгерушісі, 1957-62 ж. Жамбыл обл. "Сталиндік жол" газеті редакциясында бөлім меңгерушісі, 1965-85 ж. "Еңбек туы" газетінің редакторы, 1985-89 ж. кино жөніндегі обл. кеңесінің төрағасы, 1989-91 ж. Бейбітшілік пен татулық қорының обл. бөлімшесі төрағасы. 1996 жылдан Д.Қонаев атындағы қордың облыс бөлімшесінің құрметті төрағасы.
## Марапаттамалары
Екі "Құрмет белгісі" орденімен және медальдармен марапатталған. Жамбыл облысының құрметті азаматы.
## Дереккөздер |
Күмісқали Жаңабеков Жаңабекұлы (9 мамыр 1939 ж.т., Байзақ ауд. Дихан а.) - ғалым, биология ғылымдарының кандидаты, профессор. 1962 ж.Алматы зоотехнология-малдәрігерлік институтын аяқтаған соң эмбриология кафедрасында ұстаздық қызметке қалдырылды. 1962-77 ж. гистология кафедрасында ассистент, 1979-81 ж. аға оқытушы, 1981-88 ж. доцент, 1988-96 ж. жануарлар анатомиясы, гистологиясы және эмбриологиясы кафедрасының меңгерушісі, 1996-2000 ж. Қазақ ұлттық аграрлық университетті жануарлар морфологиясы және физиологиясы кафедрасының доценті, профессоры қызметін атқарды. 1986 жылдан бастап Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс өңірлерінде өсірілетін қой тұқымдарф ет өнімі қалыптасуының морфология негіздері тақырыбына байланысты жүргізілген ғылыми-зерттеу жұмыстарына жетекшілік етті. Ол 150-ден астам ғылым оқу-әдістемелік еңбектердің авторы.
## Дереккөздер |
Патрон халил көтерілісі - Стамбулдағы қала кедейлерінің 1730 жылғы қарулы көтерілісі.Көтерілістің негізгі қорғаушы күші - қолөнершілер мен ұсақ саудагерлер болды. Көтеріліс алым-салықтың көбеюі,билеушілердің зорлық-зомбылықты күшейтуі,бағаның артуы салдарынан шықты. Көтерілісті Халил басқарды.Көтерілісшілер ұлы уәзір Ибрахим-паша мен сұлтан Ахмедті орнынан түсіріп,бұрынғы енгізілген алым-салықтарды жоюға мәжбүр етті,бірақ көтерілісшілер арасында жік туды,бұл билеуші топтың көтерілісті басуына мүмкіндік берді.
## Дереккөздер |
Әлікен Жапаров (1916, Мойынқұм ауд. - 1987, Алматы) - соғыс және еңбек ардагері. Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығына еңбек сіңірген қызметкер. 1931-38 ж. Мойынқұм ауданында мал дәрігері болып еңбек етті. 1938 ж. әскер әскер қатарына шақырылып, 1939-40 ж. фин соғысына қатысты, 1941-45 ж. совет-герман майданында болып, екі рет Даңқ орденімен, екі рет Отан соғысы орденімен марапатталды. 1945-52 ж. "Семисозақ" ұжымшарыда мал дәрігері, 1953 ж. Жамбыл атындағы ұжымшар төрағасының орынбасары, 1953-57 ж. Карл Маркс атындағы ұжымшардың төрағасы, 1957-78 ж. Фурманов атындағы қой шаруашылығы кең шарында ферма меңгерушісі болып еңбек етті.
## Марапаттамалары
Ол еңбектегі жетістіктері үшін Ленин, Қазан революциясы орденімен марапатталды.
## Дереккөздер |
Алахан Жапарбеков (1914, Жамбыл ауд. - 2001, Жамбыл ауд. Бірлесу Еңбек а.) - соғыс және еңбек ардагері. Жауынгерлік 3-дәрежелік Даңқ орденінің иегері.1941 ж. тамыз айында әскер қатарына шақырылды. Сталинград түбіндегі шайқаста "Ерлігі үшін" медалін алды. Дон және Висла өзендерінен өту кезінде жауға қарсы көрсеткен ерлігі үшін үшінші және екінші дәрежелі Даңқ ордендерімен, Берлинді шабуылдау кезіндегі көрсеткен батырлығы мен тапқырлығы үшін 1-ші дәрежелі Даңқ орденімен марпатталды. Соғыстың соңына қарай қираған қалалрды қайта қалпына келтіру жұмыстарына қатысты. 1945 ж. елге оралғаннан кейін, өзі туып өскен ауылдың шаруашылығын жолға қоюға белсене атсалысады,сал басын арттыруға, онан алынатын өнімдердің молшылығы мен сапасын жақсартуға көп күш-қуатын арнайды. Ұзақ жылдар бойы мал фермасын басқарады. Жамбыл аудынының құрметті аадагері.
## Дереккөздер |
2005 жылдың Футболдан Қазақстан кубогы - кубоктың он төртінші мәрте ойнатылуы.
## Бірінші кезең
Бірінші кезең ойындары 2004 жылдың 15 - 18 сәуір аралығында өтті.
## 1/16 финал
1/16 финал ойындары 2005 жылдың 26 сәуірінде өтті.
## 1/8 финал
1/8 финал ойындары 2005 жылдың 3 мамырында өтті.
## 1/4 финал
1/4 финал ойындарының алғашқы ойындары 2005 жыл 17 мамырында, жауапты ойындар 21 маусымда өтті.
## 1/2 финал
1/2 финал ойындарының алғашқы ойындары 2005 жылдың 6 шілдесінде, жауапты ойындар 3 тамызда өтті.
## Финал |
Елшібек батыр (туған-өлген жылы белгісіз) — 18 ғасырда өмір сүрген қазақ батыры. Ұлы жүздің Сіргелі руынан шыққан. 18 ғасырда жоңғар қалмақтарына қарсы күресте ерлігімен көзге түскен. Елшібек батыр туралы ел арасына таралған әңгіме-жырлар көп. Сондай әңгіменің бірі — кезінде Ш. Уәлиханов ел аузынан жазып алған “Елшібек туралы әңгіме”. Ол әңгімеде Абылай ханның қалмақтармен болған бір соғысында Елшібек батырдың жауға қарсы жасқанбай жалғыз шапқан ерлігі, батылдығы туралы айтылған.
## Дереккөздер |
Жаужүрек Әділхан (14 тамыз 1954 ж.т., Шу ауд. Жиенбет а.) - кәсіпкер, меценант. Алматы халық шаруашылығы институтын бітірген.
## Қысқаша өмірбаяны
Алматы қаласындағы "Тигрохауд" фирмасының бас директоры. Жаужүректің басқаруымен, демеушілігімен және де жергілікті тұрғындардың жәрдемімен Шу ауд. Жиенбет ауылында "Жексенбай Дүйсенбетұлы" мешіті, Мойынқұм ауданындағы кезінде, 19-шы ғасырдың аяғында Шу өңіріндегі "Айша" елінің болысы Тілеубағыл Берікұлы салдырған, кейін уақыт тезімен тозып кеткен мешіттің орнына белгі ретінде зияратхана тұрғызылды. 1931-33 ж. нәубет жылдарының, 1937-38 ж. және 2-ші дүниежүзлік соғыстың құрбанадырна арналып, қызыл гранитке есімдері жазылған мемориалдық құлпытас қойылды. Жиенбет ауылындағы Бақтыбай атындағы спорт кешені салынып, "Қойшы баба" қорымының басына қорған тұрғызылып, құлпытас орнатылды. Шу өңірінде Қоқан хандығына қарсы шаруалар көтерілісіне басшылық жасаған Амангелді Серікбайұлы және Жаужүрек Қойшыұлы батырлардың күмбездері тұрғызылды. Жаужүрек Әділхан атақты тарихшы-ғалым, қайртакер Мұхаммед Хайдар Дулатидің Үндістанның Кашмир өңіріндегі Сринагар қаласындағы зиратына барған арнайы Қазақстан делегациясына демеушілік жасады. Ұлы ойшыл бабаның зиратына туған жер топырағы жеткізілді. Сондай-ақ, ондай бейбіт топырағы Тараздағы М.Х. Дулати ескерткішіне әкеліп салынды. Жаужүрек басқаратын "Тигрохауд" фирмасы тарапынан сахна жұлдыздарына, дарынды жас ғалымдарға, әдебиетшілер мен тарихшыларға да демеушілік көмек көрсетіліп келеді.
## Дереккөздер |
Павлодар кеме жасау-жөндеу заводы - республикамыздағы кеме жасау және кеме жөндеу кәсіпорны. 1899 жылы кемелер тұратын Павлодар затонының негізінде кеме жөндеу шеберханасы ретінде құрылған. Совет өкіметі орнағаннан кейін алғашқы бесжылдықтар кезінде затонның материалдық-технологиялық базасы едәуір нығайтылды. 1942 жылы шеберхана кеме жөндеу заводына айландырды.
## Дереккөздер |
Есенаман Боранбайұлы (1782, Бөкей ордасы, Нарын құмы - ө. ж. б.) - батыр. Исатай мен Махамбет бастаған көтеріліске қатысқан. Исатайдың ауылдасы әрі ағайыны. Жекпе-жекке биімділігімен аты шыққан.
1824 жылы Исатаймен бірге әуелі Орал, кейін Орынбордың Ордоносгауз түрмесінде бірге отырған. Көтеріліс тарихына қатысты құжаттарда оның есімі Тастөбе шайқасынан кейін аталмайды, сол шайқаста қаза тапқан болуы мүмкін.
## Дереккөздер |
Марат Жахитов (7 қаңтар 1945 ж.т., Тараз қ.) - спортшы, бапкер.
## Еңбек жолы
КСРО мен Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы. Қазақ ауыл шаруашылығы институтын бітірген (1968). Институтта самбо күресімен айналысып, республика біріншіліктерінің жеңімпазы атанды. Спорт шебері болады. КСРО студенттер ойнында жүлделі орынға ие болып, құрама командаға алынды. 1969-71 ж. Кеңес Армиясының қатарында жүріп, Белоруссияның құрама командасына мүше әрі бапкер болды. КСРО Қарулы Күштерінің жүлдегері атанды.
## Шәкірттері
Жамбыл қаласында бапкерлік жұмысын бастап, 1971-2000 ж. арасында самбодан Қ. Байшолақов, Т.Байшолақов, Н.Оспанов сияқты әлем чемпиондарын дайындады. Оның шәкірттері С.Волобуев, А.Махмутов, А.Мұсабеков, Т.Байшолақов, С.Жартыбаевтар әр жылдары әлем Кубогын жеңіп алса, А.Мұсабеков пен Қ.Байшолақов Еуропа чемпиондары атанды. Ал, А.Махмұтов, Е.Әлжанов, М,Жүнісбеков, Т.Жылгелдиев, С.Жартыбаев, С.Волобуевтар Азия құрылығының чемптондары болды.
## Марапаттамалары
Марат Жахитов КСРО мен Қазақстан, Францияның құрама командасының бапкері болды. "Халықтар Достығы" орденімен, медальдармен, Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің Құрмет грамоталарымен марпатталған.
## Дереккөздер |
Жедел дәрігерлік көмек көрсету ауруханасы - Тараз қаласы мен облыстың тұрғындарына жедел жәрдем көрсететін аурухана. 1961 жылы негізі қаланған. Бастапқы кезде 200 төсек орны болса, ол 1970шы жылы 520-ге, 1980 жылы 700-ге, 2000 жылы 955-ке жетті. Қазіргі кезде жыл сайын 18 мыңға жуық адам емделеді. Аурухананы 1961-72 ж. Ж.А.Аппасова, 1973-84 ж. В.К.Мун, 1985-96 ж. Ә.Ү.Үкібасов, 1997-98 ж. Ү.С. Шыныбаева, 1999-2001 ж. В.А. Овсянников басқарды. Ауруханада инфарктты, терапевтік, травмотолог, хирург, реанимациялық және интенситвті терапия, нврология, жақ пен бет хирургиясы, отарингология, физиотерапя, гинекология, параклиника, паталогоанатомия, диагностикалық бөлімдер қызмет көрсетеді. Онда 133 дәрігер, 209 медбике еңбек етеді. Дәрігерлердің 19%-ы жоғары категориядағы, 20%-ы 1 категориядағы, 4%-ы 2 категориядағы, 13%-ы жоғары категориядағы, 24%-ы 1 категориядағы, 4%-ы 2 категориядағы мамандар. Дәрігерлердің құрамында медицина ғылымдарынығ кандидаттары мен ғылыми дрежелері бар Ә.М. Алхайдаров пен Д.Л. Әміров еңбек етеді.
## Дереккөздер |
Үлгі:Өзектілік
Бұл ерлер арасындағы бокстан қазіргі әлем чемпиондары, бұлар төрт негізгі кәсіби бокс бірлестіктерінің нұсқалар бойынша және Ринг (The Ring) журналы бойынша анықталады. Әрбір чемпион өз жекпе-жектер нәтижелерінің келесі форматтарда ұсынылған: жеңіс-жеңіліс-тең-анықталмаған (нокаутпен жеңіс) белгілі бір. Егер тең жекпе-жектер мен анықталмағандар саны нөлге тең болса, онда оларды жазбада көрсетпеуге жол беріледі.
## Кестелерді түсіндіру
## Қазіргі чемпиондар
### Ауыр салмақ (90,7 кг жоғары; +200 фунт)
### Бірінші ауыр салмақ (90,7 кг дейін; 200 фунт)
### Жартылай ауыр салмақ (79,4 кг дейін; 175 фунт)
### Екінші орташа салмақ (76,2 кг дейін; 168 фунт)
### Орташа салмақ (72,6 кг дейін; 160 фунт)
### Бірінші орташа (69,9 кг дейін; 154 фунт)
### Жартылай орташа салмақ (66,7 кг дейін; 147 фунт)
### Бірінші жартылай орташа салмақ (63,5 кг дейін; 140 фунт)
### Жеңіл салмақ (61,2 кг дейін; 135 фунт)
### Екінші жартылай жеңіл (59 кг дейін; 130 фунт)
### Жартылай жеңіл салмақ (57,2 кг дейін; 126 фунт)
### Екінші супер жеңіл салмақ (55,3 кг дейін; 122 фунт)
### Супер жеңіл салмақ (53,5 кг дейін; 118 фунт)
### Екінші ең жеңіл салмақ (52,2 кг дейін; 115 фунт)
### Ең жеңіл салмақ (50,8 кг дейін; 112 фунт)
### Бірінші ең жеңіл салмақ (49 кг дейін; 108 фунт)
### Ең төмен салмақ (47,6 кг дейін; 105 фунт)
## Тағы қараңыз
* Кәсіби бокс
* Бокстағы салмақ дәрежелері
## Қайнарлары |
Салманов Сүйеген Әжібайұлы (1939 ж. т., Маңғыстау ауданы, Тұщықұдық ауылы) –мұнайшы-барлаушы.«Маңғыстаумұнайгазбарлау» тресі «Жетібаймұнайгазбарлау» экспедициясында бұрғылаушының көмекшісі, бұрғылаушы, бұрғылау мастері болды (1961). Жетібай, Тасболат, Ақтас, Теңге, Қансу, Каспий маңы ойпатында тұз қабатын қазуға қатысқан. КСРО Жоғарғы Кеңесінің депутаты болған. ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты.
## Дереккөздер |
Жоғарғы Талас жолы - ерте ортағысарда Талас пен Шу өңірі арқылы өткен керуен жолы. Бұл жол Тараздан Шелжіге барып, одан Сус, Күл, Такабкент, Дех Нави қалалры арқылы Таластың жоғары ағысын өрлеп барып, Өтмек асуынан асып, Сусамыр өңіріне, онан әрі Шу өзенінің жоғарғы ағысынан Шуды жағалап, Ыстықкөлдің батыс жағасына шыққан, Жоғарғы Талас жолы Қырғыз Алатауындағы Мақбал, Шұңқыр, Қызылқайнар, Көкқия, Түйеасу, Ақсу, Соқұлық, Қарақол, Шамсы асулары арқылы өтетін Түрік жолына қосылып, Шу мен Талас өңірі қалалрын батыс пен шығыс қалаларымен байланыстырып тұрған.
## Дереккөздер |
Әнуарбек Жүнісәлі (13 қаңтар 1933 ж.т., Шу ауданы Абай ауылы.) - қоғам қайраткері, облыстың құрметті азаматы. Қазақ ұлттық аргралық университетін бітірген.
Сары Үйсін руынан шыққан.
1954-59 ж. Шу ауданы Ленин атындағы ұжымшарда бас инженер,
1959-65 ж. ауданның атқару комитетінде нұсқаушы, бөлім меңгерішісі, төрағаның орынбасары,
1965-74 ж. Шу ауданы партия комитетінің 1-хатшысы,
1980-95 ж. облыстық кәсіподақ ұйымы кеңесінің төрағасы,
1995-97 ж. тұрғындарыд әлеуметтік қорғау жөніндегі облыстық басқармасының бас маманы.
## Марапаттары
Екі рет Еңбек Қызыл Ту ордені,
"Құрмет белгісі" ордені.
## Дереккөздер |
Дабыл Жуанышев (22 шілде 1919 ж.т., Жамбыл ауданы, Бірлесу-Еңбек ауылы - 26 қазан 1994 ж. Тараз) - заңгер.
## Қысқаша өмірбаяны
Жамбыл стансасындағы ФЗО курсын бітірген соң паровоз машинисінің көмекшісі деген мамандық алады. Одан кейін "Халық шаруашылығы" мектебін үздік тәмамдаған соң, Воронеж қаласындағы осы іспеттес училищеге оқуға жіберілды, онда "есепші, экономист, жоспарлаушы" мамандығына ие болады. 1941-46 ж. туған ауылында ұжымшардың есепшісі болып жұмыс істейді. 1943 ж. Алматы заң институтының сырттан оқытатын бөлімінде оқиды, 1946 ж. Жамбыл облысындағы Талас ауданының, 1948-51 ж. Жамбыл қаласындағы 2-ші учаскелік судьясы қызметін атқарады. 1952 ж. басынан мамырдың аяғына дейін Жамбыл облыстық Соты Төрағасының орынбасары, 1952-55 ж. Қызылорда облысының, 1973- 82 ж. зейнетке шыққынға дейін Жамбыл облысы Соттары Төралқасының төрағасы болды.
## Марапаттамалары
1977 ж. оған "Қазақ КСР-на Еңбек сіңірген Зңгер" атағы берілді.Қазақ КСР Жоғары Сот Кеңесі Төралқасының Құрмет грамотасымен, бірнеше орден, медальдармен мараптталған.
## Дереккөздер |
Рәсілхан Жүншеев (13 наурыз 1953 ж.т., Жуалы ауд. Қайрат а.) - ғалым, философ, ғылым докторы. Қазақ мемлекеттік университетінің философия-экономика факульететін бітірген.
## Қысқаша өмірбаяны
Жамбыл педагогикалық институтында аға оқытушы, философия кафедрасының доценті. М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің философия кафедрасының меігерушісі. Рәсілхан Жүншеев 1980-83 ж. Қазақстан ғылым академиясының философия және құқық институтының аспирантурасында оқып, "Қазақ ағартушыларының философиялық көзқарастарының ерекшеліктері" деген тақырыпта кандидаттық диссертация қорғады. Рәсілхан Жүншеев бұл еңбегінде ағартушы демократтары Шоқан Уалиханов, Ыбырай Алтынсарин, Абай Құнанбаев, еңбектеріндегі философиялық тұжырымдарға терең талдау жасап, ғылыми ой қорытса, докторлық еңбегіне "ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы философиялық ойлар" тықырыбын зерттей отырып, А. Байтұрсынов, М.Жұмабаев, Ш.Құдайбергенов, Ә.Бөкейханов, С. Торайғыров еңбектерінің философия мәнсіз негіз етіп алды. Рәсілхан Жүншеев көптеген ғылыми мақалалардың, методикалық оқу құралдарының авторы.
## Дереккөздер |
Әдбуахан Жұмабеков Әбдірашұлы (1951 ж.т., Түркістан облысы, Сарыағаш ауд, Бағыс а.) - ғалым, ауыл шаруашылығы ғылыми доктор, профессор, Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы академиясы академигі. 1972 ж. Жамбыл гидромелиор.-құрылыс институтын бітіріп, осы оқу орнында кіші, жетекші ғылыми қызметкер, 1974- 94 ж. су шаруашылығы ғылыми зерттеулер институтында аға инженер, жетекші қызметкер, лаборатория бастығы, бөлім бастығы, 1994-98 ж. Жамбыл облысы әкімшілігінің ғылыми өндірістік орталық төрағасының 1-ші орынбасары, 1998-2000 ж. орталық төрағасы қызметтерінде болды. 2000 ж. қыркүйек айынын Тараз университетінде кафедра меңгерушісі. 90-нан астам ғылыми жұмыстары, оның ішінде 2 монография мен 12 оқу-әдісткмелік құралдыры жарық көрген.
## Дереккөздер |
Әбдіқадыр Жүргенов (1924, Жамбыл ауд. Берікқара а. - 28 тамыз 2001, Тараз) - ғалым, тарих ғылымдырының кандидаты, профессор, ҚазМУ-ді, Жамбыл зоовет.техникумын бітірген.
Шыққан тегі Ұлы жүздің Дулат тайпасы Шымыр руынан.
1940 ж. "Жаңаталап" ауылында колхозшы. 1942 ж. Қызыл Армияның қатарына шақырылып, 2-ші дүниежүзілік соғысқа қатысты. Армия қатарынан 1949 ж. оралды. Жуалы ауд. "Қоғалы" кеңшарында кеңшар басқармасы төрағасының орынбасары, төрағасы, Талас және Қордай аудандарында партия кеңес қызметтерінде, Талас аудандық партия комитетінің бірінше хатшысы (1962-66), Қордай аудандық атқару комитетінің төрағасы, қызметтерін атқарды. 1975-98 ж. Жамбыл педагогикалық институтының Тараз мемлекеттік университетінің аға оқытушысы, доценті, профессоры болды. Тарихи тақырыптарға жазылған 3 кітаптың, ондаған ғылыми жұмыстардың авторы. 1-ші дәрежелі Ұлы Отан соғысы орденімен, үш рет "Құрмет белгісі" орденімен, оннан аса медальдармен, Қазақ кСР Жоғары Кеңесінің Құрмет Грамотасымен марпатталған.
## Дереккөздер |
Тұрсынәлі Жүнісбеков (1946 ж.т., Түркістан облысы, Шәуілдір ауд. Қостүйін а.) - Ғалым, технология ,һғылымдарының докторы. Жамбыл гидромелиор.-құрылыс институтын бітірген (1967). Осы институтта ассистент, аға оқытушы, доцент, профессор, кафедра меңгерушісі, қызметтерін атқарған. Қазіргі кезде М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-де кафедра меңгерішісі. Тұрсынәлі Жүнісбековтің жетекшілігімен 6 кандидаттық диссертация қорғалған. 120-дан астам ғылыми еңбектердің, оның ішінде 2 монографияның, 2 оқу құралының авторы, 7 авторлық куәліктері бар.
## Дереккөздер |
Сәрсен Жылысбаев (1888 - 1980 жж) - халық ақыны. Шу өңірінде туып өскен. Жас кезінде Сауытбек, Мырзабай, Бармақ, Кенжеқожа, Кенен, Балуан Шолақ, Шашубай сында ақындардан тәлім алған. "Алпамыс" дастанын жатқа айтып, жырщы аты шыққан. Заманы мен замандамтарын шығармаларына арқау еткен өресі кең ақынның көптеген өлең-жырлары, терме-толғаулары мұра болып қалды. Оның ішінде Балуан Шолақ туралы дастаны ерекше орын алады. Зираты Шу ауд. Еспе мтансасының жанында.
## Дереккөздер |
Далабаев Ералы (1934 ж.т., Жамбыл ауданы, Танты а.) - ауыл шаруашылығы өндірісінің ұйымдастырушысы.
Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық институтын, Қазақ ауыл шаруашылығы институтын бітірген.
## Қысқаша өмірбаяны
1964-72 ж. еңбек жолын орта мектептің мұғалімдігінен бастап, Талас аудандық партия комитетінің нұсқаушысы, "Ойық", "Бостандық" кеңшарларында партия комитеттерінің хатшысы, 1972-80 ж. аудандық халық бақылау комитетінің төрағасы, 1980-90 ж. "Ойық" кеңшарында директор, 1990-94 ж. Талас аудандық партия комитетінің бірінші ххатшысы, халық депутаттары аудан кеңесінің төрағасы, аудан әкімі; 1996 жылдан Жамбыл ауданындағы "Шайқорық" өндірістік кооперативінің төрағасы.
## Марапаттамалары
"Құрмет Белгісі" орденімен, бірнеше медальдармен, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен марпатталған.
## Дереккөздер |
Қайрат Қаратайұлы Жүнісов (11 наурыз 1963 ж.т., Сарысу ауд. Саудаукент а.) - сазгер, әнші. 1984-91 ж. Алматы мемлекеттік театр және көркемсурет институтын бітірген. Халыққа танымал "Қарындасыма", "Қыз-қызғалдақ", "Ықыластың қобызы", "Алматының түндері-ай" әндерінің авторы. Әскери-патриоттық әндер шығарумен айналысады, 2 жинақ шығарған. ҚР Қорғаныс министрлігінің ансамблінде қызмет атқарады. Қазақстан Жастар одағы сыйлығының лауреаты, Республикалық "Үкілі үміт" сазгердер байқауында бас жүлдегері, Сочи қаласында өткен ТМД елдерінің әскери ән байқауының жүлдегері.
## Дереккөздер |
Дәуренбек - Қазақстандағы төменгі палеолит дәуірінен сақталған аңшы тайпалар мекені. Талас ауданының Ақкөл ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 59 км жерден, Дәуренбек төбешігінің үстінен табылған. Дәуренбекті 1959 ж. Қазақстан ғылым академиясының Тарих , археология және этнография институтының палеолит отрдяы. зерттеген.Дәуренбек-1 және Дәуренбек-2 мекендерінен тас құрал жабдықтар табылған. Шикізат кқзі ретінде жергілікті шақпақтас пайдаланған. Оларды негізі алты топқа бөлуге болады:
* екі жағы өңделген шапқы құралдар;
* унифастар;
* қол шапқылары;
* өзек тас тәріздес бұйымдар мен тастар;
* тас жаңқалары;
* тас жаңқаларынан жасалған құралдар.
## Дереккөз |
Рудниктегі көтергіш қондырғы - шахтада қазылған кендерді шығаруға, жер асты жұмыстарына қажет материалдарды тасымалдауға мүмкіндік беретін қондырғы.
## Дереккөздер |
"Батыс қақпа" - 20 ғасырдың соңында тұрғызылған архитекуралық ескерткіш.
Ташкент-Тараз жолының бойында каланың батыс кіре берісінде орналасқан. Құрылысы Тараз қаласының 2000 жылдығына орай ойластырылған, 1997 жылы аяқталған. Сәулетшілер Н.Баекеев, С.Дембай, Б.Мұсаев. Қақпа - үшбұрышты өту аспa-арқадан тұрады. Ол әсем өрнекетліп, 13, 8 м. биіктікте төбелері күмбездермен көмкерілген екі мұнараның ортасында орналасқан. Мұнаралар тегістеліп салынып, Есіктері қызыл гранитпен қапталған. Қақпаның жалпы биіктігі 21,3 м. Мұнараның етектерінен жоғары екі плита орнатылып, бірінің бетінде: "Тараз-рухани байлығымыздың алтын деңгегі", екіншісінің бетінде Тара қаласына көне атауын беру туралы Қазақстан Республикасы Президенті Жарлығының мәтіні жазылған. "Батыс қақпа" сол жылдары Жамбыл облысының әкімі болған Амалбек Тшановтың пәрменімен тұрғызылған.
## Дереккөздер |
Рудник ауасы - шахта ішіндегі әр түрлі газдармен орналасқан ауа. Тау-кен қазбаларының көлемін толтырып тұратын газдар мен бұлардың қоспасын да рудник ауасы деп атайды.
## Дереккөздер |
Рудник геологиясы — кенді өндіру және оны пайдалану процесінде тау- кен өнеркәсіп орындарына қажет геологиялық қызмет.
## Дереккөздер |
Рудник өрті - жер асты қазбаларында, жер үстіндегі шахталық құрылыстарда және кен қоймаларында болатын, яғни пайда өрт.
## Дереккөздер |
Асаубай Жәдігерұлы, Қанжығалы Асаубай (туған-өлген жылы белгісіз) — белгілі шешен, би. Арғын тайпасының Қанжығалы руынан шыққан. Арқадағы Қорқылдақ көлінің төңірегін қоныс еткен. Ш.Уәлихановтың әкесі Шыңғыс төренің замандасы. Асаубай қара қылды қақ жарған әділ де сыншыл ақын болған. Табан астында шығарып айтқан өлеңдері Махамбет, Ақтамберді сияқты өр мінезді, орақ тілді ақындар шығармаларымен сарындас. Оның Шыңғыс төреге, Абылай тұқымынан шыққан Ахмет биге, керей Бекентай байға, Жарқын биге, қарабалық Күлік байға, Омар төреге т.б. айтқан сөздері ұшқырлығымен, жігерлілігімен ерекшеленеді. Ақын қашан да тұрмысы нашар әлеум. топтың сөзін сөйлеп, жоғын жоқтаған. Асаубай жырлары, суырып салма сөздері республикалық баспасөздерде, “Қазақтың би-шешендері” (1993) жинағында жарияланған.
## Дереккөздер |
Жеменей Ислам Ақмұратұлы (01.09.1952 ж.т. Иран Ислам Республикасы, Горган қаласы) – әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті «Тұран-Иран» ғылыми-зерттеу орталығының директоры, профессоры, филология ғылымдарының докторы, ҚР мәдениет қайраткері, Халықаралық жазушылар «Pen klub» мүшесі, Қазақстан жазушылар одағының мүшесі, мұсылмандар діни басқармасының ақылдастар алқасының мүшесі, «Тұрмағамбет» журналының ақылдастар алқасының мүшесі. Түркияда шығатын «Guncel sanat» журналының Қазақстандағы өкілі, Иран Ислам Республикасы «Фирдауси» атындағы ғылыми-зерттеу қорының ақылдар алқасы мүшесі, Өзбекстан Республикасы «Зәһиреддин Мұхаммед Бабыр» атындағы ғылыми-зерттеу қорының Қазақстандағы өкілі. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ тарапынан «Ерен еңбегі» үшін төсбелгісі; Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану Институты тарапынан «Шығыстану ғылымына сіңірген еңбегі үшін» төсбелгісі; «Д. Қонаев қорының» мерейтойлық төсбелгісі беріліді.
## жолы
1929-1933 жылдары Кеңес өкіметі қысымы салдарынан Иран жеріне қоныс аударған маңғыстаулық қажы Ақмұраттың перзенті, экономика магистрі, педагог-әдебиетші. Иран әдебиеті мамандығы бойынша Горгандағы орта оқу орнын (1970), Теһрандағы Иран ұлттық университетінің педагогика ғылымдары факультетін психология мамандығы бойынша (1980), Түркиядағы Стамбул университетінің экономика факультетінің магистратурасын (1989) бітірген.
Қазақстан республикасында филология ғылымдарының кандидаты(1999) және филология ғылымдарының докторы (2007) ғылыми атағын диссертация қорғап алған. Иранның Горган, Бәндәр-Түрікмен, Мешһед, Теһран, Тәбриз қаларының оқу орындарында 15 жыл әдебиет, философия, қоғамтану, логика, психология пәндерінен сабақ берді.
1990-1993 жылдары Әл-Фараби атындағы ҚазМҰУ Шығыстану факультетінде парсы тілінің оқытушысы, Түркияның «Заман қоғамының» Қазақстандағы өкілі, «Заман-Қазақстан» газетінің редакторының орынбасары, «Парасат» журналының редакторы, Иран-Қазақстан бірлескен компаниясының директоры болды.
1996 жылы қыркүйектен Түркістандағы Қ.А.Ясауи атындағы Қазақ-түрік университетінің доценті және Этнография институтының ғылыми қызметкері, Абылай хан атындағы университеті, Шығыс кафедрасының доценті болып қызмет істеді. 2000 жылдан бастап М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің жетекші ғылыми қызметкері, 2007 жылдан бастап ТарМУ-дың Дулаттану ғылыми-зерттеу орталығының жетекшісі, директоры, профессоры. Сондай-ақ 2005 жылы Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткері белгісімен марапатталды.
2018 жылдан қазіргі уақытқа дейін Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ «Тұран-Иран» ғылыми-зерттеу орталығының директоры қызметін атқарып келеді.
### Кітаптары
1. Жеменей И., Тобыш Н. Қазақ әліппесі. Иран Горган қ. 1980 жыл.
2. Жеменей И. доктор Митхат Зеки Динжердің жетекшілігімен жазған. Kazakistan’da turizm Стамбұл 1989 жыл. 86/285 бб.
3. Жеменей И. Парсыша-қазақша және қазақша-парсыша сөздік. – Алматы, “Санат”, 1994 – 368 бет.
4. Жеменей И. ХАФИЗ ЖӘНЕ ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ (оқу құралы) – Ы. Алтынсарин атындағы Қазақтың білім академиясының Республикалық баспа кабинеті, Алматы, 2000 ж., 122 б.
5. Жеменей И. Шабани Риза. Тарих ғылымдарының докторы, Теһрандағы Шәһид Беһеште атындағы университеттің профессоры. Иран тарихы. – Алматы: “Зерде” баспасы, 2002. -288 бет.
6. Жеменей И. Тараз – парсы ақындарының жыр шумақтарында – Алматы: «Зерде», 2002. – 32 бет.
7. Жеменей И., Мырзахметұлы М., Әбдуалиев А. Көне Тараз. – Алматы: “Санат”, 2002. – 216 бет.
8. Жеменей И., Дәулетхан Ә., Қатран Д. Деректану (қазақ тарихы мен мәдениеті парсы, қытай монғол, түрік, мажар тілдеріндегі кейбір деректер бойынша). Ғылыми ізденістер жинағы. – Алматы, 2002. 172 б.
9. Жеменей И. Парсыша-қазақша сөздік. Алматы, “Зерде”, 2003, - 448 бет.
10. Мұхаммед Хайдар Дулати. Тарих-и-Рашиди. Парсы тіліндегі қолжазба нұсқасынан тәржімалаған Ислам Жеменей. – Алматы: М.Х. Дулати қоғамдық қоры, 2003. - 616 бет.
11. Жеменей И. Рүстем – Дастан (Фердауси «Шаһнамасының» желісімен жазылған қаһармандық жыр). Бірінші кітап: Алматы. – Жазушы. 2004. – 336 бет.
12. Жеменей И. Рүстем – Дастан (Фердауси «Шаһнамасының» желісімен жазылған қаһармандық жыр). Екінші кітап: Алматы. – Жазушы. 2004. – 328 бет.
13. Жеменей И. Қазақша-парсыша сөздік. Алматы, “Зерде”, 2007, - 224 бет.
14. Жеменей И. Қазақша - парсыша ТІЛАШАР. – Алматы, “Зерде” баспасы, 2007 – 136 бет.
15. Жеменей И. Мұхаммед Хайдар Дулат (1499-1551) тарихшы-қаламгер: монография. - Алматы: Зерде, 2007. - 352 бет.
16. Жеменей И. ИРАН ҚАЗАҚТАРЫ (тыныс-тіршілігі, салт-дәстүрі). Алматы: «Зерде» баспасы, 2007 – 152+16 бет.
17. Жеменей И. ХАФИЗ – ШӘКӘРІМ РУХАНИ ҮНДЕСТІГІ: - Алматы: “Даналық мәйегі”, 2008.- 148 б.
18. Жеменей И. Ізтілеуұлы Т. ШАҺНАМЕ (Фердауси «Шаһнамесінің» желісімен жырланған тарихи дастан). Бірінші кітап: - Астана. «Сарыарқа» Баспа үйі, - 2009. – 432 бет және 456 бет қолжазба.
19. Жеменей И. Ізтілеуұлы Т. ШАҺНАМЕ (Фердауси «Шаһнамесінің» желісімен жырланған тарихи дастан). Екінші кітап: - Астана. «Сарыарқа» Баспа үйі, - 2009. – 454 бет және 310 бет қолжазба.
20. Жеменей И. «Тарих-и Рашиди» еңбегінің әдеби әлемі. – Алматы: “Арыс” баспасы, 2009. – 176 бет.
21. Жеменей И. «ТАРИХ-И РАШИДИ» ЕҢБЕГІНІҢ ӘДЕБИ ӘЛЕМІ: Алматы, - 2009. – 200 бет.
22. Жеменей И. «ТАРИХ-И РАШИДИ» ЕҢБЕГІНІҢ ТАРИХИ ӘЛЕМІ: Алматы, - 2009. – 200 бет.
23. Жеменей И. Қос өзен : Қанаттас түркі, парсы ақындары: Оқу құралы. – Павлодар : «Brand Print» баспасы, 2010.- 276 б.
24. Жеменей И. Иран және иран қазақтары: Деректі зерттеу. Алматы: Дүниежүзі қазақтарының қауымдастығы. 2012. 264 бет (16 бет түрлі-түсті суреттер).
25. Жеменей И. Шейх Ахмет Құдайдад Тарази. Көркем сөз өнері («Фонун әл-бәлағе»). Оқу құралы. – Алматы: «Таңбалы», 2013. - 440 бет.
26. Жеменей И. Жеменей А. Мырза Хайдар Дулат Тарих-и Рашиди: Энциклопедиялық туынды. – Тараз, Тараз университеті, 2014. -124б.
27. Жеменей И. МЫРЗА ХАЙДАР ДУЛАТ ТАРИХ-И РАШИДИ (парсы тіліндегі текстологиясы). – Тараз: «Сенім», 2014. – 600+32 қосымша бет.
28. Жеменей И. Түрік халықтарының әдебиет тарихы. Оқу құралы. – Алматы: «Таңбалы» баспасы, 2014. – 200 бет.
29. Ізтілеуұлы Т. ШАҺНАМА (Фердауси «Шаһнамасының» желісімен жырланған тарихи дастан) / Жауапты шығарушы SDU проф. И. Жеменей – Алматы: «Арыс» баспасы, 2015. – 896 бет.
30. Жеменей И. Мұхаммед Қайдар Дулат ТАРИХ-И РАШИДИ: - Алматы: ҚАЗақпарат, 2015, - 698 бет.
31. Жеменей И. Тәуелсіздік киесі: Өлеңдер, мақалалар. – Алматы, 2016, 304 бет.
32. Жеменей И. Қазақ әдебиеті мен тарихы – Алматы: «Нұрлы әлем», 2017. 296 – бет.
33. Жеменей И. Ясир Рашид Қазақ тілі грамматикасына кіріспе: оқу құралы (ауған тілді азаматтарға арналған). – Алматы: Қазақ университеті, 2019. - 211 бет.
34. Жеменей И. Түрік халықтары әдебиеті тарихына кіріспе: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2019. – 274 б.
35. Жеменей И. Парсы және түркі жазба деректеріндегі қазақ тарихы (Ежелгі және орта ғасырлық дәуір). – Алматы: «Сардар» баспа үйі, 2019. – 224 бет.
36. Жеменей И. Мырза Мұхаммед Айдар Дулаттың «Тарих-и Рашидиі» (Парсы тіліндегі текстологиясы). Бірінші кітап. (905-957 жж.). Теһран, Оғызхан баспасы. 2019. Алматы: Қазақ университеті, 2020 ж. - 230 бет.
37. Жеменей И. Мырза Мұхаммед Айдар Дулаттың «Тарих-и Рашидиі» (Парсы тіліндегі текстологиясы). Екінші кітап. (905-957 жж.). Теһран, Оғызхан баспасы. 2019. Алматы: Қазақ университеті, 2020 ж. - 655 бет.
38. Жеменей И. Мырза Мұхаммед Айдар Дулаттың «Тарих-и Рашидиі» (Парсы тіліндегі текстологиясы). Толық нұсқа. (905-957 жж.). Теһран, Оғызхан баспасы. 2019. Алматы: Қазақ университеті, 2020 ж. - 781 бет.
39. Жеменей И. Мұхаммед Айдар Дулат Тарих-и Рашиди. 2 кітап/ ауд. И. Жеменей. – Алматы: Қазақ университеті, 2020. 1-кітап. – 367 б.
40. Жеменей И. Мұхаммед Айдар Дулат Тарих-и Рашиди. 2 кітап/ ауд. И. Жеменей. – Алматы: Қазақ университеті, 2020. 2-кітап. – 450 б.
41. Жеменей И. Абай Құнанбайұлының шығармасындағы түркі-парсы ақындары (шығыстық дүниетаным): монография. – Алматы: Қазақ университеті, 2020. – 178 б.
42. Жеменей И. Әбу Насыр әл-Фарабидің «Негізгі ой түйіндері» – Алматы: Қазақ университеті, 2020. – 146 б.
43. Зәһиреддин Мұхаммед Бабыр Бабырнама: Аударма Алматы: «Қазақ университеті», 2022. – 424 бет.; Наманган, Өзбекстан. 2022. – 403 бет.
44. Тарих-И Рашиди еңбегіне аналитикалық талдау (Мырза Қайдар Дұғлат) (Парсы тілінде) Тегеран: «Оғызхан» баспасы, 2022. – 224 бет.; Алматы: «Қазақ университеті», 2022. – 224 бет.
45. Мұхаммед Қайдар Дулат «Тарих-И Рашиди»: толық нұсқасы. 1-кітап / ауд. И. Жеменей. - Дарын баспасы, 2023. – 222 б.
46.Мұхаммед Қайдар Дулат «Тарих-И Рашиди»: толық нұсқасы. 2-кітап / ауд. И. Жеменей. - Дарын баспасы, 2023. – 554 б.
47.Зәһиреддин Мұхаммед Бабыр Бабырнама: Аударма – Алматы: Дарын баспасы, 2023. – 458 бет + 8 бет жапсырма.
48.Ислам Жеменей Мылтықсыз майдан – ұлт тағдыры. «1991-2022 жылдар аралығында тіл, дін, ұлт, ұлттық саясат жайында жарық көрген мақалалар мен сұхбаттар жинағы». – Алматы: Дарын баспасы, 2023 – 433 б.
Мақалалары
І. Скопус
1. Adil Markhaba, Islam Zhemeney, Aman K. Rakhmetullin, Kalamkas B. Bolatova, Aigul S. Adilbayeva «Medieval Kazakh History in Arab and Persian Sources» Rupkatha Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities Vol. 13, No. 4, 2021. 1-15. DOI: https://doi.org/10.21659/rupkatha.v13n4.70 First published on December 31, 2021 © AesthetixMS 2021 www.rupkatha.com
ІІ. Хабаршыда жарияланған мақалалары
1. И. Жеменей, А.К.Бегалиева «Тарихи-Рашиди» еңбегінің аудармалары һәм қолжазба нұсқалары жайында. //Хабаршы/Вестник Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті. Алматы. 1 (56), 2018 ж.
2. И. Жеменей, Ы.Палтөре Қорқыт ата жырларының шығу тарихы. //КазНУ Хабаршы, 2018 ж. №12. 107-114 бб.
3. И. Жеменей, Беһруз Бек Бабаи, Бегалиева А.К. Тарихи-Рашиди еңбегінің аудармалары және қолжазбасы. //КазНУ Хабаршы, Тарих сериясы 2019 ж. №1(92). 70-75 бб.
4. И. Жеменей, Қанашаева Г.А. Әдебиеттегі мотив: таным мен пайым. //КазНУ Хабаршы, Шығыстану сериясы №2(89) 2019 ж. 89-96 бб.
5. Ислам Жеменей, Беһруз Бек Бабаи «Тарих-и-рашиди» әдеби көркемдік табиғаты. //ҚазҰУ хабаршысы, Шығыстану сериясы №3 (90) 2019 ж. 26-37 бб.
6. И. Жеменей Әбу Насыр әл-Фарабидің өмірі мен философиясы: таным мен пайым. //ҚазҰУ хабаршысы, Шығыстану сериясы №3 (94) 2020 ж. 33-42 бб.
7. Жеменей И., Мархаба Ә., Рахметуллин А. Шетелдік қорлардағы арабша жазба деректер. // Қазақ тарихы республикалық ғылыми-әдістемелік жұрналы. Меншік иесі – “Қазақ тарихы” ЖШС. №12 (189), желтоқсан 2020 жыл. 67-70 бб.
8. Жеменей И. Тарих-и Рашидидің қолжазбалары мен аудармалары. // Теһран университетінің хабаршысы, Халықтар арасындағы тіл және әдебиеттің салыстырмалы зерттеулері сериясы №18 1398 (2020) ж. 123-136 бб.
9. Жеменей И., Мархаба Ә., Рахметуллин А. Тұраннан бастау алған қазақ тарихы. // Қазақ тарихы республикалық ғылыми-әдістемелік жұрналы. Меншік иесі – “Қазақ тарихы” ЖШС. №1 (190), қаңтар-ақпан 2021 жыл. 68-72 бб.
10. И. Жеменей, Б.Ш. Батырхан Сағди мен Абай шығармашылығындағы рухани сабақтастық. // Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының хабаршысы ISSN 1991-3494 Volume 3, Number 391 (2021), 182 – 188 бб.
11. Керим Ш., Жеменей И. Әбу Насыр Мүбашшир ат-Таразидің «Йадгар Зандан иа aйней жаһан» («Түрме естелігі немесе әлем айнасы») атты мәснәуиі. "Керуен" ғылыми журналы No2, 75-том, 2022. – 33-47 бб.
12. Керім Ш., Жеменей И. Ат-Таразидің «Йадгар Зандан иа aйней жаһан» атты мәснәуіндегі діни сарындар. ҚазҰУ хабаршысы. Шығыстану сериясы. No3 (102) 2022. – 59-67 бб.
ІІІ. Халықаралық және Республикалық ғылыми конференция жинақтарында жарияланған мақалалар мен оқыған баяндамалары
1. Ислам Жеменей Тараз, түркі елі иран бодандығында // Ақ Жол газеті 7 қыркүйек 2002 жыл
2. Ислам Жеменей Мырза Хайдар Дулати және исламият. //«Ислам және Қазақстан» Республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Алматы, 2003. 47-52 бб.
3. Ислам Жеменей Шәкәрім және парсы әдебиеті. //«Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармашылығын зерттеудің өзекті мәселелері» атты республикалық ғылыми-теориялық конференция материалдары. Семей. – 380 бет. 30-31 наурыз, 2006 ж. 29-33 бб.
4. Ислам Жеменей Ұстаз бейнесі. //«Әбсаттар Дербісәлі және Шығыстану мен руханият мәселелері» атты республикалық ғылыми-теориялық конференция материалдары. Алматы, 2007 ж. – 500 бет. 313-319 бб.
5. Ислам Жеменей Ортағасырдағы түркі халықтары мен парсы-араб елдерінің саяси-мәдени байланыстары. //«Ислам ынтымақ пен бірлік жолында. «Жетісу мұсылмандарының І құрылтайына 10 жыл» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Алматы, Атамұра. 2008. – 208 бет. 99-114 бб.
6. Ислам Жеменей «Тарих-и Рашидидің» әдеби ескерткіштері. //М.Х.Дулатидың 510 жылдығына арналған «ҮІ Дулати оқулары» халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Тараз, 2009, 26-31 бб.
7. Ислам Жеменей Имам Әбу Ханифа фиқһының тарихи негіздері. //«Имам Ағзам Әбу Ханифа мәзһабы және қазіргі заман» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. Алматы, 2009. – 312 бет. 93-98 бб.
8. Ислам Жеменей Қашаған жырау мұрасы – қазақ мәдениетінің жауһары. //Қашаған Күржіманұлының туғанына 17 жыл толуына арналған «Жаһандану жағдайындағы ұлттық құндылықтардың орны мен Қашаған жырау мұрасы» республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Алматы, 2011. 43-47 бб.
9. Ислам Жеменей «Тарихи Рашидий» таржималари хусусида. //«Мухаммад Хайдар Мирзонинг «Тарихи Рашидий» асарининг жахон маданияти тарихидаги урни» халқаро илмий анжуман материаллари. Тошкент. – 2011. 20-22 бб.
10. Ислам Жеменей Исламдық өркениет және түркі әдебиеті. //«Білім және ғылым саласындағы инновациялар» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция еңбектері. Алматы, 2011. 12-желтоқсан. – 631 бет. 637-371 бб.
11. Ислам Жеменей «Тарих-и Рашидий» тарижмалари хусусида. //Мухаммад Хайдар мирзонинг «Тарих-и Рашидий» асарининг жахон маданияти тарихидаги урни. Халқаро илмий анжуман материаллари. Бобур жамоат фонди. Тошкент, 2011, 20-22 с.
12. Ислам Жеменей Көші-қон және бейімделу мәселелері. //Қазақстан және шетелдегі қазақтар дүниежүзі қазақтары қауымдастығының құрылғанына 20 жыл толуына орай өткізілген ғылыми-практикалық конференция материалдары. Алматы. – 2012. – 376 б. 137-142 бб.
13. Ислам Жеменей Ислам өркениеті және түркі ғалымдары. //«Қазақ жерінің ортағасырлық ғұламалары және олардың ислам өркениетіндегі орны» ғылыми-практикалық конференция материалдары. 16-сәуір, 2012 жыл. 165-172 бб.
14. Ислам Жеменей «Шаһнама» дастанының тарихи-мәдени құндылықтары. //«Тұрмағамбет Ізтілеуұлының қазақ әдебиетіндегі орны» ғылыми танымдық конференция материалдары. Алматы, 2012. – 68 бет. 3-8 бб.
15. Ислам Жеменей Ислам тарихы және түркілер. //«Ү-мәдениеттер тоғысындағы тіл, әдебиет, аударма және журналистика мәселелері» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. І том. 2013. 25-27 сәуір. – 480 бет. 299-305 бб.
16. Ислам Жеменей Ауған қазақтары және бейімделу мәселелері: өткені мен бүгіні. //«Қазақ диаспорасының жасампаз әлеуеті: тарихы және заманауи келбеті» республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Алматы. – 2013. – 480 бет. 146-153 бб.
17. Ислам Жеменей Иран-Қытай қазақтарының өткені мен бүгіні. //«Қазіргі заманғы Қытай және оның Қазақстанмен қатынасы», Алматы, 2014. – 192 бет. 98-104 бб.
18. Ислам Жеменей «Тарих-и Рашиди» шығармасының «қазақ» сөздеріне орай зерттелуі. //М.Х.Дулатидың 515 жылдығына арналған «М.Х.Дулати – тарихи танымы мен қазіргі кезең» тақырыбындағы «ҮІІІ Дулати оқулары» халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Тараз, 2014, 81-83 беттер.
19. Ислам Жеменей Заһиреддин Мухаммед Бабыр. //М.Х.Дулатидың 515 жылдығына арналған «М.Х.Дулати – тарихи танымы мен қазіргі кезең» тақырыбындағы «ҮІІІ Дулати оқулары» халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Тараз, 2014, 76-84 беттер.
20. Ислам Жеменей Абай шығармасындағы ислами терминдер хақында. //«Абай мұрасы – тілдік өрістің негізі» атты халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары. «Информ – А», Алматы, 2015. 122-127 бб.
21. Ислам Жеменей Мырза Мұхаммед Қайдар еңбегіндегі қазақ тарихы. //«Ұлы даланың өшпес тарихы» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. Астана, 11-қыркүйек, 2015 жыл. – 328-бет 109-117 бб.
22. Ислам Жеменей «Тарих-и Рашиди» және қазақ мәдениеті. //Материалы ІІІ Международной конференции, посвященной 500-летию государственного деятеля Средневековья Центральной Азии, Великому ученому-историку Мухаммеду Хайдару. Алматы, 2015.
23. Ислам Жеменей Тәуелсіздік киесі және тарих. //«Ә.Бөкейхан және Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыс мәселелері» республикалық ғылыми-теориялық конференция материалдары. Алматы, Қазақстан, 4-қараша, 2016. – 160 бет. 7-9 бб.
24. Ислам Жеменей Қорқыт ата дастаны – түркі әдебиетінің бастауы. //«Қазақ филологиясы мен түркітанудың ортақ мәселелері» атты дәстүрлі халықаралық симпозиум. Алматы, «Таңбалы» баспасы. 2016.- 316 бет. 252-257 бб.
25. Ислам Жеменей Мұхтар және дәуір. //«Мұхтар Әузов және әлем әдебиеті» халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Алматы. – 2016. – 151 б. 19-21 бб.
26. Ислам Жеменей Алаш және ұлттық саяси психология. //«Ғасырлар тоғысындағы Алаш идеялары» халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары. Алматы. – 2017 . – 206 бет. 40-44 бб.
27. Ислам Жеменей Ислам мәдениеті араб, парсы, түркі елдерінің ортақ қазынасы. //«Орталық Азия – Араб әлемі: тарих пен мәдениеттің өзара ықпалдастығы» халықаралық ғылыми конференция материалдары. 2017. – 265 бет.
28. Ислам Жеменей Ислам мәдениеті араб, парсы, түркі елдерінің ортақ қазынасы. //«Орталық Азия – Араб әлемі: тарих пен мәдениеттің өзара ықпалдастығы» атты халықаралық ғылыми конференция материалдары. Алматы, 2017, 207-212 беттер.
29. Ислам Жеменей парсы ақыны Нима мен ұлы Абайдың ұқсастықтары // Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ шығыстану факультетінің Түрксой ғылыми, білім беру және мәдени орталығы, ҚР БҒМ ҒК «Ғылым ордасы» РМК Орталық ғылыми кітапханасы, Иран Ислам Республикасының Қазақстандағы елшілігі жанындағы мәдени орталығының бірлесіп ұйымдастыруымен өткен «Шығыс поэзиясы: Абай мен Нима, Мұқағали мен Орхан Вели» атты халықаралық поэзия кеші. 21.02.2018 ж.
30. Ислам Жеменей Тіл, тарих, әдебиет: ортақ түркілік құндылықтар // «Тіл, тарих, әдебиет: ортақ түркілік құндылықтар» атты тақырыпта әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Шығыстану факультеті Түрксой кафедрасы, «Тұран-Иран ғылыми зерттеу орталығы» мен Ыстамбұл университеті филология факультетінің «Қазіргі түркі тілдері» кафедрасымен бірлесіп өткізген халықаралық онлайн конференциясы. 10.10.2018 ж.
31. Ислам Жеменей Ұлы даланың тарихи жаңғыруы. //«Маңғыстаудың тарихи-мәдени мұраларын зерттеудегі жаңа көзқарастар мен перспективалар» халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары жинағы. Ақтау қаласы, 2019. 12-13 наурыз. 107-123 бб.
32. Ислам Жеменей Ұлы даланың тарихи жаңғыруы. //«ХХІ ғасырдағы ұлттық тарихи сана және қоғамның жаңғыруы» атты Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» жалпыұлттық бағдарламасы мен «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласында қойылған міндеттерді шешуге арналған республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. 25-қаңтар, 2019 ж. 53-58 бб.
33. Ислам Жеменей Сағди дүниетанымының негіздері. //«Шағди Ширази» шығармашылығына арналған жыр-мүшайрасы. Алматы қаласы, 13 мамыр. 2020 ж. (ZOOM – платформасы аясында).
34. Ислам Жеменей Абай Құнанбайұлы шығармаларындағы түркі-парсы ақындары. // «Абай мұрасы – жалпыадамзаттық құндылық» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы. 9 желтоқсан 2020 ж. (ZOOM – платформасы аясында).
35. Ислам Жеменей Абай Құнанбайұлының шығармасындағы түркі-парсы ақындары (шығыстық дүниетаным) // ҚР БҒМ ҒК Р.Б. Сүлейменов атындағы Шығыстану институты мен Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Шығыстану факультетімен бірлесе өтетін “АБАЙ ЖӘНЕ ШЫҒЫС ӘЛЕМІ” атты дөңгелек үстел. 3 желтоқсан 2020 ж. (ZOOM – платформасы аясында).
36. Ислам Жеменей Абай және Түркі-парсы шайырлары // «Абай және түркі-парсы шайырлары» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы. 23 желтоқсан 2020 ж. (ZOOM – платформасы аясында).
37. Ислам Жеменей Бабырнаманың текстологиялық құндылығы және лоғатнамасы // Bobur nomli xalqaro jamoat fondi. Zahiriddin Muhammad Bobur va Boburiylar ilmiy adabiy merosini o'rganish: yangi tadqiqotlar va kelgusi rejalar. Уақыты: 12.02.2021 10:00 AM Исламабад, Карачи, Ташкент (ZOOM – платформасы аясында).
38. Ислам Жеменей Науаи мен Бобур түркі дүниесінің ортақ тарихи-манауи құндылығы // International Conference: The Creative Works of A.Navoi and Z.M.Babur. Уақыты: 13.02.2021 11:00 AM Исламабад, Карачи, Ташкент (ZOOM – платформасы аясында).
39. Ислам Жеменей Абай және Шығыс ақындары // Абайдың қоғамдық көзқарастарының көкейкестілігі атты семинар. Шет тілдері және іскерлік карьера университеті. 12.3.2021 ж.
40. Ислам Жеменей Әлішер Науаи (1441-1501) // Аударма және тіл дамыту: техникалық аударма мен тілді жетілдірудегі аударманың рөлі атты Наманган инженерлік-технологиялық институтының халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары. Наманган 2021 ж. 37-44 бб.
41. Ислам Жеменей «Ұлық Ұлыс – Алтын Орда» халықаралық ғылыми практикалық конференция 26-30 қазан 2021 ж.
42. Ислам Жеменей Науаи және Абай әлемі // «Науаи және Абай әлемі» тақырыбында Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті «Тұран-Иран» орталығының ұйымдастыруымен онлайн лекция (ZOOM – платформасы аясында) 09.11.2021 ж.
43. Ислам Жеменей Дипломаттарды еске алу // ҚР-ның Ұлттық кітапханасы дипломаттарды еске алу мақсатында ұйымдастырған оффлайн конференция 11.11.2021 ж.
44. Ислам Жеменей Тұраннан бастау алған қазақ тарихы // Түркі әлеміндегі постотарлау/отарсыздану идеялары атты Назарбаев университетінің ұйымдастыруымен өткен онлайн кездесу (ZOOM – платформасы аясында) 12.11.2021 ж.
45. Ислам Жеменей Орта ғасырда Орталық Азияда сүнни мәзһабының қалыптасу мәселелері // филология ғылымдарының докторы, профессор Орынбеков Мұханмадияр Серікбекұлының 75 жылдығына арналған «Дінтанудағы қазіргі заман тенденциялары. Постнормальды кезең мәселелері: антропологиялық дискурс» халықаралық ғылыми-практикалық конференция 16.11.2021 ж.
46. Ислам Жеменей Сақтар жазба деректер мен зерттеу еңбектерде... // «Еуразия далалық белдеуіндегі мемлекеттіліктің пайда болуы мен дамуы: алғышарттары, кезеңдері, салдары» атты Халықаралық ғылыми-тәжірибелі конференция 22.11.2021 ж.
47. Ислам Жеменей Тәуелсіздік және білім беру кеңістігі // «Сырдария» университеті 2021 жылдың 24-27 қараша күндері аралығында ұйымдастырған «Тәуелсіздікке 30 жыл: жаңа цифрлық дәуірде – ұлттық дамудың ұтымды жүйесін нығайту» атты халықаралық форум аясында өткізілген «Тәуелсіз Қазақстан: заманауи білім әлеуеті мен жетістіктер» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция 24.11.2021 ж.
48. Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының ұйымдастыруымен өткен «Азаттық айбыным ата дін байлығым» дөңгелек үстел 20.12.2021 ж.
49. Ислам Жеменей Тұран мәдениеті мен өркениеті тарихының келелі мәселелері // Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті философия және саясаттану факультеті философия кафедрасының шығыстанушы-ғалым, филол.ғ.д., профессор – Ислам Жеменеймен кездесуі. 11.02.2022 ж.
50. Ислам Жеменей Бабырнама қолжазбаларының текстологиясы мен сөздігі хақында // ЗАҲИРИДДИН МУҲАММАД БОБУРНИНГ ИЛМИЙАДАБИЙ МЕРОСИНИ ЎРГАНИШ: ЯНГИ ТАДҚИҚОТЛАР ВА РЕЖАЛАР” мавзусидаги халқаро онлайн илмий-амалий конференция 14.02.2022 ж.
51. Ислам Жеменей Тәуелсіздің және Қазақ диаспорасы // «Тәуелсіздік кезеңіндегі Отан тарихының өзекті мәселелері» атты тарих ғылымдарының докторы, профессор Қаражан Қуанышбек Сүлейменұлының 75 жыл толуына орай республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция 24.02.2022 ж.
52. Ислам Жеменей «Жаһан нама» кітабының тарихи маңыздылығы // «№1 кешкі мектеп» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің ұйымдастырған «Көнеден жеткен асыл мұра» тақырыбындағы «Жаһан нама» әлемдік географиялық кітабының тұсаукесері. Қазақстан Маңғыстау, 25.02.2022 ж.
53. Ислам Жеменей Мөңке би, аңыз бен ақиқат // «Ұлы дала кемеңгері» Мөңке би Тілеуұлы кітабының тұсаукесер рәсіміне арналған конференция 08.04.2022 ж.
54. Ислам Жеменей әділ қазылар мүшесі // Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті тарих факультеті, «Сырым Хабиев атындағы адамзатты қолдау және өркендету жөніндегі жеке қор» және «Amanat партиясы жанындағы АҚФ Jas Otan Жастар Қанаты» қолдауымен дәстүрлі «Фараби әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық ғылыми конференциясы аясында өтетін республикалық байқауы. 4-7 сәуір, 2022 жыл.
55. Ислам Жеменей Әбсаттар қажы Дербісәлінің өмірі мен еңбек жолы // Абсаттары хаджи Дербисали «Забытые мыслители Великой степи (ІХ-ХХ вв.)» еңбегінің тұсаукесері 07.05.2022 ж.
56. Ислам Жеменей Әбілқасым Фирдаусидың еңбек жолы мен әйгілі шаһнамасы жайында // Парсының әйгілі ақыны Әбілқасым Фирдауси күніне арналған «Фирдаусидың шаһнамасы және қазақ әдебиеті» атты дөңгелек үстелі 16 мамыр 2022 ж.
57. Ислам Жеменей Бабырнама және Бабыр жайында // Өзбекстандағы халықаралық гүлдер форумы 23.05.2022 ж.
10. Ислам Жеменей Періште тарихы тұрғысында // Бабыр халықаралық қоғамдық қоры мен ғылыми экспедицияның құрылғанына 30 жыл толуына ұйымдастырылған ғылыми-тәжірибелік конференцияның «Ізгілік жолы» атты жинағы. Өзбекстан, Әндіжан. 2022 жыл. 336 б.; - 65-76 бб.
58. Ислам Жеменей Періште тарихы тұрғысында // Бабыр халықаралық қоғамдық қоры мен ғылыми экспедицияның құрылғанына 30 жыл толуына ұйымдастырылған ғылыми-тәжірибелік конференцияның «Ізгілік жолы» атты жинағы. Өзбекстан, Әндіжан. 2022 жыл. 336 б.; - 65-76 бб.
59. Ислам Жеменей Айтумыс батыр және ұлттық рух // Бұзауұлы Айтумыс батырдың 500 жылдығына орай ұйымдастырылған «Елдік пен Ерлік» атты республикалық рухани-мәдени шара. 24-25 қыркүйек 2022 ж.
60. Ислам Жеменей Ақмұратұлы 70 жаста // Шығыстанушы ғалым, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті «Тұран-Иран» ғылыми-зерттеу орталығының директоры, филология ғылымдарының докторы, профессор Ислам Жеменейдің 70 жылдық мерейтойына арналған дөңгелек үстел. Маңғыстау, 27 қыркүйек 2022 ж.
61. Ислам Жеменей Байахмет Жұмабайұлының этнографиялық шығармашылығы // Жазушы, фольклоршы, этнограф Байахмет Жұмабайұлының шығармаларының тұсаукесері. Алматы 5 қазан 2022 ж.
62. Ислам Жеменей «Бабырнама» Қазақстан және Орталық Азияның тарихи-мәдени ортақ құндылығы // Жаңа Қазақстан һәм Шығыс әлемі: ынтымақтастық тарихы, болашағы және өзекті мәселелер атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция. 22 қазан 2022 ж.
63. Ислам Жеменей «Бабырнама» - түркі тілінің маңызды тарихи деректер қоры // Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойына арналған халықаралық түркітанушылар конгресі. 16 қараша 2022 ж.
64. Ислам Жеменей «Бабырнама» түркі тарихының жазба дерегі // ІІІ Есік оқулары «Орталық Азияның жазба ескерткіштері (аударма және интерпретациялау мәселелері)» тақырыбындағы Халықаралық ғылыми-тәжірибелік онлайн-конференция. 22 қараша 2022 ж.
65. Ислам Жеменей Ұлжан Байбосынова және Шығыс өркениетіндегі шайырлық дәстүр // «Жыршы, әдебиеттанушы-ғалым Ұлжан Байбосынова және Шығыс өркениетіндегі шайырлық дәстүр» атты дөңгелек үстел. 25 қараша 2022 ж.
66. Ислам Жеменей Әбсаттар Дербісәлі және шығыстану // ҚР ҰҒА академигі, көрнекті ғалым, дипломат Әбсаттар Дербісәлінің 75 жылдығы және мемлекеттік, қоғамдық және діни қызметінің 50 жылдығына арналған «ШЫҒЫСТАНУ МЕН РУХАНИЯТ МӘСЕЛЕЛЕРІ» атты халықаралық ғылыми-теориялық конференциясы. 02 желтоқсан 2022 ж.
67. Ислам Жеменей өмірі мен ғылымдағы еңбектері // Көрнекті ғалым, филология ғылымдарының докторы, профессор, «Тұран-Иран» ғылыми-зерттеу орталығының директоры Ислам Жеменейдің 70 жылдығына арналған «ШЫҒЫСТАНУ ЖӘНЕ ТҮРКІТАНУ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ» атты халықаралық ғылыми-әдістемелік конференциясы. 14 желтоқсан 2022 ж.
68. Ислам Жеменей «Бабырнама шығармаларының тілдік ерекшелігі» // Зәһиреддин Мұхаммед Бабырдың 540 жылдық мерейтойына арналған конференциясы. 14 ақпан 2023ж.
69. Boburnoma / Asrlar uzra porlagan siymo. Andijon nashriyot-matbaa. 2023 yil. -30-38 bb.
70. Тіл – достық пен қарым-қатынас құралы / Көптілді білім беру мен зерттеулердегі инновациялық лингвистикалық тәсілдер мәселелері» тақырыбында халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы. 23 ақпан 2023 ж.
71. Бейбарыс Сұлтан // Бейбарыс сұлтанның 800 жылдығына орай ұйымдастырылған «Ұлы дала барысы – Бейбарыс сұлтан» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы. 25 ақпан 2023 ж.
72. Бабырнама түркі тілінің мәйегі (ортақ қазынасы) / Зәһиреддин Мұхаммед Бабырдың туғанына 540 жыл толуына орай ұйымдастырылған «Бабыр патша» конференциясы. 13 сәуір 2023 ж.
73. Ғылым жолы мен зерттеу жұмыстары / С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде «Түркі әлемінің генезисі» атты студенттік танымдық кездесу. 28 сәуір 2023 ж.
74. Бабырнама түркі тілінің мәйегі / Зәһиреддин Мұхаммед Бабырдың туғанына 540 жыл толуына орай ұйымдастырылған «Әлем ғылымының дамуындағы аударма зерттеудің маңызы» конференциясы. Өзбекстан, Наманган. 23 мамыр 2023 ж.
75. Ғылым жолы мен зерттеу жұмыстары / Әлішер Науаи атындағы мемлекеттік өзбек тілі мен әдебиеті университетінде ««Бабырнаманың» қазақ тіліндегі аудармасы және лұғатнамасы жайында» атты ғылыми семинар. 31 мамыр 2023 ж.
76. Қансейіт Әбдезұлы 70 жас мерейтойымен құттықтау / Филология ғылымдарының докторы, профессор Қансейіт Әбдезұлының 70 жасқа толуына орай ұйымдастырылған «Қансейіт Әбдезұлы және қазіргі әдебиеттану ғылымының өзекті мәселелері» атты конференция. 6 маусым 2023 ж.
77. Бауыржан Жақыпты 60 жас мерейтойымен құттықтау // Халықаралық «Алаш» сыйлығының лауреаты, ақын Бауыржан Жақыптың 60 жасқа толуына орай библиографиялық көрсеткіші мен кітаптарының тұсаукесер рәсімі және дөңгелек үстел. 14 қыркүйек 2023 ж.
78. Сейдахмет Бердіқұловтоң 90 жасқа толуына байланысты ұйымдастырылған «Ар-намыстан жаралған қайраткер тұлға» атты ғылыми-тәжірибелік конференция. 27 қыркүйек 2023 ж.
79. Сұлтан Бейбарыстың өмірі мен деректері // Бейбарыс сұлтанның 800 жылдығына орай ұйымдастырылған «Дешті қыпшақтың тарихи тұлғалары: Бейбарыс және оның кезеңі» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы. 3-4 қазан 2023 ж.
80. Қандастар форумы. 11 қазан 2023 ж.
81. Дүкен Мәсімханұлын 60 жас мерейтойымен құттықтау / Р.Б. Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының бас директоры, көрнекті қытайтанушы-ғалым, белгілі ақын, аудармашы, ұлағатты ұстаз, қоғам қайраткері, филология ғылымдарының докторы, профессор Дүкен Мәсімханұлының 60 жасқа толуына орай, «Қазақстан және Шығыс елдері: тарихи-мәдени һәм саяси ынтымақтастықтың жаңа қырлары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция. 12 қазан 2023 ж.
82. Шымкент қалалық қуыршақ және жасөспірімдер театрының 40 жылдық мерейтойына орай І халықаралық «Puppetland» қуыршақ театрлары фестивалі. 13-15 қазан 2023 ж.
83. «Dastur fest» көрмесі. 21 қазан 2023 ж.
84. М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университетінде филология ғылымдарының докторы, академи, шейх Әбсаттар қажы Мәлікбердіұлы Дербісәліні еске алуға арналған «Бабалар аманатын арқалаған ғалым» атты дөңгелек үстел. 22 қазан 2023 ж.
85. М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университетінде филология ғылымдарының докторы, академи, шейх Әбсаттар қажы Мәлікбердіұлы Дербісәліні еске алуға арналған «Бабалар аманатын арқалаған ғалым» атты тағылымды жиын. 23 қазан 2023 ж.
86. Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінде филология ғылымдарының докторы, академи, шейх Әбсаттар қажы Мәлікбердіұлы Дербісәліні еске алуға арналған «Бабалар аманатын арқалаған ғалым» атты тағылымды жиын. 24 қазан 2023 ж.
87. Мырза Хайдар Дулати, Шәкәрім Құдайбердіұлы және Тұрмағамбет Ізтілеуұлы, түркі тарихы мен әдебиеті, сондай-ақ Иран тарихы мен әдебиеті, тілі жайындағы еңбектері. Ислам тарихы, ұлт тағдыры, ұлттық құндылықтар, қазақ диаспорасы жайлы да елеулі жазбалары негізіндегі терең зерттеулері, әрі мол тәжірибесімен Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің тарих, филология, дінтану саласының мамандарына 05.11.2023-09.11.2023 жж. күндері аралығында дәріс оқыды.
88. Әмір Темір мен Тоқтамыс хан арасындағы саяси-әскери байланыстар // «Өзбекстан тарихындағы өзекті мәселелер» атты халықаралық ғылыми конференция. 17 қараша 2023 ж.89. Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама // «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама: оқиғалары, себептері, салдары мен сабақтары» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция. 29 қараша 2023 ж.
ІV. Отандық және шетелдік ғылыми басылымдарда (газет-журнал) жарияланған мақалалары
1. Ислам Жеменей Парсы тілін үйренейік. // «Ақжелкен» журналы, Алматы, 2001 ж.
2. Ислам Жеменей «Жами ат-Тауарих» (Қазақтың ұлттық болмысындағы тарихи қайнарлардың бірі) // Қазақстан: қазіргі мәдени дамудың басым бағдары. Алматы, 2001 ж.
3. Ислам Жеменей Жеті климат. // «Шалқар-2» газеті, қаңтар, 2002 ж.
4. Ислам Жеменей Сағди және қазақ әдебиеті. //«Алматы ақшамы» газеті, 20-сәуір, 2002 ж.
5. Ислам Жеменей Тағдырлас, тамырлас Иран жерінде // Б. ӘБІЛДАҰЛЫ, облыс әкімінің штаттан тыс кеңесшісі Ақ Жол газеті 24 тамыз 2002 ж.
6. Ислам Жеменей Тәуелсіздік танытқан тараз // Сұхбаттасқан Сәулембай Әбсадықұлы Талас тынысы 28 қыркүйек 2002 жыл
7. Ислам Жеменей Мырза Хайдар Дулати және исламият. // «Қазақстан Zaman» газеті, № 24. 13-маусым, 2003 ж.
8. Ислам Жеменей Мұхаммедтің мәңгілік мұрасы «Тарих-и Рашиди»: қазақ мәдениетіне көзқарас // Алтын Орда №30 (288) 29 шілде – 4 тамыз 2005 ж.
9. Ислам Жеменей «Тарих-и Рашиди, Рубаи» - қазақ тарихы мен мәдениеті. // «Жалын» журналы, 2005 ж. № 9. 83-85 беттер.
10. Ислам Жеменей Орта ғасырдағы түркі халықтары мен парсы, араб елдерінің саяси-мәдени байланыстары. // «Ислам және өркениет» газеті, № 18. 16-қыркүйек, 2006 ж.
11. Ислам Жеменей Қазақстар – ирандық зерттеушілер еңбектерінде. // «Алаш тарихи-этнологиялық» ғылыми журнал. № 5 (8). 2006 ж. 79-84 бб.
12. Ислам Жеменей Түркімен елі. // «Тұрмағамбет» Республикалық ғылыми-әдеби, танымдық журнал. № 1. 2011 ж. наурыз. 56-66 бб.
13. Ислам Жеменей Ислам конференциясы ұйымы – бірліктің тірегі. // «Ақиқат» Ұлттық қоғамдық-саяси журнал. № 4. 2011 ж. Сәуір. 22-27 бб.
14. Ислам Жеменей Тәуелсіздік және шетел қазақтары // Қазақ әдебиеті газеті №19 (3235) 13.05.2011 жыл
15. Ислам Жеменей Көктүріктер тарих сахнасында // «Түркі әлемі» халықаралық газеті №11 (қараша) (127) 2012 ж.
16. Ислам Жеменей Қазақ тарихы заман тұңғиығында. // «Археография және деректану» ұлттық орталығының Хабарлары. Астана. – 2013 ж. 19-28 бб.
17. Ислам Жеменей һәрәмсарай жандайшаптар мен жағымпаздардың патшаға жақындау жолының бірі болған // Сұхбаттасқан Руслан Бақытжан Жұлдыздар отбасы Аңыз адам №10 (70) мамыр 2013 ж.
18. Ислам Жеменей Ұлттық тарих Стамбұл мұрағаттарында // Президент және халық республикалық қоғамдық-саяси газеті №34 (416) 23 тамыз, жұма, 2013 ж.
19. Ислам Жеменей Шынайы тарихымыз шығыста // Сұхбаттасқан Төреғали Тәшенов Айқын газеті №160 (2315) 3 қыркүйек, сейсенбі 2013 ж.
20. Ислам Жеменей Ауған қазақтарының ауыр тағдыры // Президент және халық республикалық қоғамдық-саяси газеті №39-40 (421-422) 27 қыркүйек, жұма, 2013 ж.
21. Ислам Жеменей «Тарих-и Рашиди»: аудармалары және қолжазбалар хақында (түрік тілінде). // Түркия, (Dergi Park. Gazi Turkyat) Bahar 2014 ж./14:21.27-беттер.
22. Ислам Жеменей «Әмір Темірдің әмірі әлемге әсерін тигізді ме?» Қазақ тарихы мен мәдениеті. // «Ақиқат» журналы, 2014 ж. № 11.09.
23. Ислам Жеменей Қазақ тарихының дерекнамалары (Хабарнама және «Тарих-и Рашиди») // Қазақ болып қалыптасқан ғасырлар. Тараз, 2015 ж. 107-115 беттер.
24. Ислам Жеменей Қазақ тарихының дерекнамалары (Зафарнама, Бабырнама, және Тарихи-Рашиди сынды үш жазба дерек бойынша) // Маңғыстау облыстық қоғамдық-саяси газет. 2015 ж. № 160-161. 166-167
25. Ислам Жеменей Қазақ тарихының дерекнамалары («Зафарнама» және «Бабырнама» негізінде) // Президент және халық Республикалық қоғамдық-саяси газеті №18 (504) 1-мамыр, жұма 2015 ж.
26. Ислам Жеменей Қозыбасы қандай жер? // Әңгімелескен Балжан Мұратқызы Ақ желкен журналы №5 мамыр 2015 ж.
27. Ислам Жеменей Атажұрттағы қауышу // Ана тілі ұлт газеті №40 (1298) 8-14 қазан 2015 ж.
28. Ислам Жеменей Қазақ тарихы – тарих тұңғиығынан бүгінгі тұғырына дейін // Түркі әлемі халықаралық газеті №5 (157) 2015 ж.
29. Ислам Жеменей Мерейлі ғұмыр // Президент және халық Республикалық қоғамдық-саяси газет №52 (538) 25 желтоқсан, жұма 2015 ж.
30. Ислам Жеменей Kazakistan-Turкye (Guncel Sanat edebiyan gunleri) // Guncel Sanat kultur sanat edebiyat dergisi. 2016 ж.
31. Ислам Жеменей Ауғанстан қазақтарының қилы тағдыры. // Туған тіл альманахы. №1. 2017 ж.
32. Ислам Жеменей Анадолы селжұқтар патшалығы (1092-1308) 1-бөлім // Түркі әлемі халықаралық газеті №3 (наурыз, 179) 2017 ж.
33. Ислам Жеменей Анадолы селжұқтар патшалығы (1092-1308) 2-бөлім // Түркі әлемі халықаралық газеті №4 (сәуір, 180) 2017 ж.
34. Ислам Жеменей Мысыр еліндегі Мемлүк патшалығы (1250-1517) // «Түркі әлемі» халықаралық газеті №6 (182) 2017 ж.
35. Ислам Жеменей Ұлттық сана және мемлекеттік мүдде // сұхбат құрған Ханым Қуат. Маңғыстау облыстық қоғамдық-саяси газеті №93-94 (9280) 1 маусым, бейсенбі, 2017 ж.
36. Ислам Жеменей Әйін Жәлут шайқасы 1-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 12 (желтоқсан, 188) 2017 ж.
37. Ислам Жеменей: Дін – бірлігіміздің ядросы // Kazislam.kz ақпараттық-танымдық порталы 21.01.2018 ж.
38. Ислам Жеменей Әйін Жәлут шайқасы 2-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 1 (қаңтар, 189) 2018 ж.
39. Ислам Жеменей Әйін Жәлут шайқасы 3-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 2 (ақпан, 190) 2018 ж.
40. Ислам Жеменей Әйін Жәлут шайқасы 4-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 3-4 (наурыз-сәуір, 191-192) 2018 ж.
41. Ислам Жеменей Қорқыт – түркілердің тарихи-рухани ортақ құндылығы 1-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 6 (маусым, 194) 2018 ж.
42. Ислам Жеменей Қорқыт – түркілердің тарихи-рухани ортақ құндылығы 2-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 7-8 (шілде-тамыз, 195-196) 2018 ж.
43. Ислам Жеменей Маңғыстаудың тарихи қорымдары (Тұран-Иран зерттеу кеңістігінде) 1-бөлім // «Маңғыстау» облыстық қоғамдық-саяси газеті. 2018 ж. 12-шілде, № 106-107 /9503/.
44. Ислам Жеменей Маңғыстаудың тарихи қорымдары (Тұран-Иран зерттеу кеңістігінде) 2-бөлім // «Маңғыстау» облыстық қоғамдық-саяси газеті. 2018. 17-шілде, № 108 /9504/.
45. Ислам Жеменей Қорқыт – түркілердің тарихи-рухани ортақ құндылығы 3-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 9 (қыркүйек, 197) 2018 ж.
46. Ислам Жеменей Қорқыт – түркілердің тарихи-рухани ортақ құндылығы 4-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 10 (қазан, 198) 2018 ж.
47. Ислам Жеменей Қорқыт – түркілердің тарихи-рухани ортақ құндылығы 5-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 11-12 (қараша-желтоқсан, 199-200) 2018 ж.
48. Ислам Жеменей Отарлаудың оңай жолдары // «Жас қазақ» газеті, № 50 (726) 21-желтоқсан 2018 ж.
49. И. Жеменей, Тилеужанова Г.Т. Зәһиреддин Мұхаммед Бабырдың өмірі мен шығармашылығы жайында. // «Наука и жизнь Казахстана/Қазақстанның ғылымы мен өмірі» Международный-популярный журнал №2 (57) 2018 ж. 125-148 бб.
50. Ислам Жеменей «Қорқыт» және «Тарих». // «AQIQAT» ұлттық-қоғамдық саяси журнал. №9 қыркүйек, 2018 ж. 44-49 бб.
51. Ислам Жеменей Тілдер тарихы. // «AQIQAT» ұлттық-қоғамдық саяси журнал. №1 қазан, 2018 ж. 57-63 бб.
52. Ислам Жеменей Иран қазақтары күнделігінен (парсы тілінде) // «Астарабад» журналы, № 11, күз, 1397, Иран-Горган. 71-72-беттер
53. Ислам Жеменей Маңғыстаудың тарихи қорымдары // Мәдени мұра, №4 (79) 2018 ж. шілде-тамыз 64-77 бб.
54. Ислам Жеменей «Қорқыт кітабы» және оның тарихи тұлғасы // Кітапта: Қорқыт ата туралы аңыздар мен әңгімелер. Хрестоматиялық жинақ. Астана: Фолинат, 2018. – 208 б. 124-138 бб.
55. Ислам Жеменей Сақтар Иран кеңістігінде // Ұлы дала мұрасы: зергерлік өнер жауһарлары. Дәстүрлер және инновациялар. Астана 2018. 22-24 бб.
56. Ислам Жеменей Saks in the Iranian space // Heritage of the great steppe: masterpieces of jewelry art. Astana 2018 р. 24-26 ss.
57. Ислам Жеменей Саки в Иранском пространстве // Наследие великой степи: шедевры ювелирного искусства Астана, 2018 г. 26-29 стр.
58. Ислам Жеменей Тараз - тарих айнасы // «Астарабад» журналы №14, 1397 Иран-Горган 1398
59. Ислам Жеменей Қорқыт ата туралы аңыздар мен әңгімелер // хрестоматиялық жинақ. Астана 2018 ж. 124-138 беттер.
60. Ислам Жеменей Андижоннинг сирли шоираси Янги тонг [Матн]: шеърлар // Хуршида Вахобжонқизи. – Тошкент: «O’zbekiston» НМИУ, 2019 ж. 406-409.
61. Ислам Жеменей Адамзаттың қас жауы – бес дұшпан // «Президент және халық» газеті №4 (698) 31-қаңтар 2019 ж.
62. Ислам Жеменей Апиын соғысы // «Президент және халық» газеті № 07 (701) 21-ақпан 2019 ж.
63. Ислам Жеменей Қорқыт – түркілердің тарихи-рухани ортақ құндылығы 6-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 2-3 (ақпан-наурыз, 202) 2019 ж.
64. Ислам Жеменей Ұлы даланың тарихи жаңғыруы // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 4 (сәуір, 203) 2019 ж.
65. Ислам Жеменей Марат Байділдәұлы туралы (таным мен пайым) // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 5-6 (мамыр-маусым, 204-205), 2019 ж. 4-5 бб.
66. Ислам Жеменей Мырза Айдар Дулаттың өмір жолы (1499-1551) 1-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 7 (шілде, 206) 2019 ж.
67. Ислам Жеменей Мырза Айдар Дулаттың өмір жолы (1499-1551) 2-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 8-9 (тамыз-қыркүйек, 207-208) 2019 ж.
68. Ислам Жеменей Мырза Айдар Дулаттың өмір жолы (1499-1551) 3-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 10 (қазан, 209) 2019 ж.
69. Ислам Жеменей Мырза Айдар Дулаттың өмір жолы (1499-1551) 4-бөлім // «Түркі әлемі» халықаралық газеті № 1-2 (қаңтар-ақпан, 212-213) 2020 ж.
70. «Азаматтың өміріне мағына бере алатын дүние – Ел мен Отан» Шығыстанушы ғалым Ислам Жеменеймен сұхбат // EL.KZ ақпараттық танымдық порталы 31.05.2020 ж.
71. Ислам Жеменей Халықаралық жасылай федерациясы (Бес дұшпанға қарсы күрес жолында) // «Түркі әлемі» халықаралық газеті №5-6 (мамыр-маусым, 216-217) 2020 ж.
72. Ислам Жеменей Өмірдің жалынан ұстаған... // «Ақ Жол» газеті №4 (17 маусым) 2020 ж.
73. Ислам Жеменей Абай және Жалал Дауани // Abai.kz ақпараттық поталы 31 Шілде, 2020 ж.
74. Ислам Жеменей Ұлы даланың тарихи жаңғыруы // «Ақ Жол» газеті №5 (13 қараша) 2020 ж.
75. Ислам Жеменей Үнсіздік // Abai.kz ақпараттық поталы 17 қараша 2020 ж.
76. Ислам Жеменей: Елбасы өтінішімізді екі етпей қабыл алды // «Түркістан» ақпараттық порталы Бақытбек ҚАДЫР 26.11.2020 ж.
77. Ислам Жеменей Әбу Насыр әл-Фарабидің түркілік тегі жайында тарихи дерек көздері // мәдени мұра ғылыми журналы №4 (91) 2020 ж. 46-53 бб.
78. Ислам Жеменей Әбу Насыр әл-Фарабидің түркілік тегі жайында // Самұрық Республикалық әдеби-мәдени журналы №3 2020 ж. 14-23 бб.
79. Ислам Жеменей Әл-Фарабидің өмірі мен таным кеңістігі // Самұрық Республикалық әдеби-мәдени журналы №3 2020 ж. 24-36 бб.
80. Ислам Жеменей Абай және Жалал Дауани (1426-1502) // Төртінші билік газеті №23-24 (361-362) 25 желтоқсан жұма 2020 ж.
81. Ислам Жеменей, Пірімбек Сүлейменов Жыл бастауынан шыңына дейінгі қозғалыс // Қазақ Университеті газеті №3 (1785) 26 қаңтар 2021 ж.
82. Ислам Жеменей «Тілдік» отарлау немесе бодан халық тілдері // Таң-Шолпан әдеби көркем, көпшілік журналы №1 2021 ж.
83. Ислам Жеменей Мүдде биік болғанда // Ақиқат Ұлттық қоғамдық-саяси журнал №3 наурыз 2021 ж.
84. Ислам Жеменей Йассауи – күллі ислам әлеміне ортақ тұлға // Қазақ әдебиеті газеті №24 (3762) 11 маусым 2021 ж.
85. Ислам Жеменей Иран қазақтарының тарихи парақтары немесе сағыныш хикаясы 1 – бөлім (жалғасы бар) // Астрабад журналы №21-22 1400 жыл көктем-жаз маусымы (2021 жыл) 28-35 бб.
86. Ислам Жеменей Әлішер Науаидың түркі халықтарының рухани дамуындағы рөлі // Әлішер Науаи халықаралық журналы, Ташкент №1 2021 жыл 39-46 бб.
87. Ислам Жеменей сұхбат «Тарихи-Рашиди» кітабын қазақшалауға 20 жыл уақытым кетті // https://5q.media/interview/islam-zhemenej-tarihi-rashidi-kitabyn-%D2%9Baza%D2%9Bshalau%D2%93a-20-zhyl-ua%D2%9Bytym-ketti/
88. Ислам Жеменей Ұлық Ұлыс туралы жазба деректер // Ана тілі газеті №44 (1616) 4-10 қараша 2021 ж.
89. Ислам Жеменей «Алтын Орда» тарихының жазба деректері // Қызылқоға аудандық қоғамдық-саяси газеті №45 (7249) 11 қараша 2021 ж.
90. Ислам жеменей, Болатбек Батырхан. Хафиз бен Абай: таным мен пайым // «Ұлы дала мұрасы» ғылыми-танымдық журналы №2-3, (11) 2021 ж. 56-62 бб.
91. Ислам Жеменей «Алтын Орда» тарихының жазба деректері (жалғасы) // Қызылқоға газеті 18 қараша 2021 ж.
92. Ислам Жеменей «Алтын Орда» тарихының жазба деректері // Қызылқоға аудандық қоғамдық-саяси газеті №46 (7250) 18 қараша 2021 ж.
93. Ислам Жеменей. Ислам өркениеті және түркілер // islam.kz порталы. 19.01.2021 ж. https://islam.kz/kk/articles/islam-jane-tulga/islam-orkenieti-jane-turkiler-3699/#gsc.tab=0
94. Ислам Жеменей: Абай және әл-Фараби // Абай әлемі порталы. https://abaialemi.kz/ru/post/view?id=1120
95. Ислам Жеменей. Ислам өркениеті және түркілер // islam.kz порталы. 19.01.2022 ж. https://islam.kz/kk/articles/islam-jane-tulga/islam-orkenieti-janeturkiler-3699/#gsc.tab=0
96. Ислам Жеменей: Абай және әл-Фараби // Абай әлемі порталы. https://abaialemi.kz/ru/post/view?id=1120
97. Ислам Жеменей Иран қазақтарының қысқаша тарихы (парсы тілінде) // Астрабад журналы №23-24 1400 жыл күз-қыс маусымы (2022 жыл) 22-28 бб.
98. Ислам Жеменей Бұқарбай батыр // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы №2 ақпан 2022 ж. 76-79 бб.
99. Ислам Жеменей Қазақ диаспорасы және Ауғанстан қазақтары // Түркістан халықаралық апталық саяси газеті №05 (1434) 10 ақпан, бейсенбі, 2022 ж.
100. Ислам Жеменей Иран қазақтары // Түркістан халықаралық апталық саяси газеті №06 (1435) 17 ақпан, бейсенбі, 2022 ж.
101. Ислам Жеменей Қазақ әдебиеті тарихы және Абай (1-бөлім) (парсы тілінде) // Мирдамад журналы 1400 жыл қыс маусымы (2022 жыл) 11-25 бб.
102. Ислам Жеменей Аңсау // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы №4 сәуір 2022 ж. 80-89 бб.
103. Ислам Жеменей Тұран – ұлы даланың алғашқы атауы // Астана ақшамы республикалық қоғамдық-саяси газеті №47 (4325) сенбі 23 сәуір 2022 жыл, 9 б.
104. Ислам Жеменей Аңсау // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы №5 мамыр 2022 ж. 77-89 бб.
105. Ислам Жеменей Аңсау // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы №6 маусым 2022 ж. 78-88 бб.
106. Ислам Жеменей Аңсау // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы №7 шілде 2022 ж. 31-44 бб.
107. Ислам Жеменей Қазақ әдебиеті тарихы және Абай (2-бөлім) (парсы тілінде) // Мирдамад журналы 1401 жыл көктем маусымы (2022 жыл) 4-13 бб.
108. Ислам Жеменей Аңсау // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы №8 тамыз 2022 ж. 72-83 бб.
109. Ислам Жеменей Аңсау // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы №9 қыркүйек 2022 ж. 68-76 бб.
110. Ислам Жеменей Айтумыс батыр және ұлттық рух // Рауан Бейнеу аудандық қоғамдық-саяси газеті №36 (2674) 20 қыркүйек 2022 жыл.
111. Ислам Жеменей Газет өмірге қалай келді? // Ұлт шырағы «Qazaqstan dauiri» газетінің 30 жылдығына арналған жинақ. – Алматы «Akadem kitap». 2022. – 376 б. (28-29 бб).
112. Ислам Жеменей Кавказ бодандық бұғауында // Таң-Шолпан әдеби көркем, көпшілік журналы №3 2022 ж. 26-45 бб.
113. Ислам Жеменей «Әзірге біз «өліктің кебінін» киген жоқпыз» // Оңтүстік Қазақстан Түркістан облыстық қоғамдық-саяси газет №138 (212350) сенбі, 12 қараша 2022 ж. 4-5 бб.
114. Ислам Жеменей Ұлттық кадрлар даярлаудың ұстаханасы // Қазақ университеті Республикалық апталық газет №38 (1862) 21 қараша 2022 ж. 3 б.
115. Ислам Жеменей Өз атажұртында өмір сүргеннен артық бақыт жоқ // Алатау арайы Алматы облыстық қоғамдық-саяси газет №16 (16) 15 желтоқсан 2022 жыл.
116. Ислам Жеменей Аңсау // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы № 1 қаңтар 2023 ж. 65-74 бб. https://aqiqat.kazgazeta.kz/news/11899
117. Ислам Жеменей Қазақ әдебиеті тарихы және Шәкәрім Құдайбердіұлы (парсы тілінде) // Мирдамад журналы 1401 жыл қыс маусымы (2023 жыл) 56-67 бб.
118. Ислам Жеменей «Мен үшін бәріңіз барсыздар, бірақ ешкім жанымда жоқ сияқты» («Дулати» есімі қате қолданыста жүр // Реитинг газеті №9 (754) 7 наурыз 2023 жыл) атты сұхбат © Oinet.kz сайтында жарияланды. https://oinet.kz/e/action/ShowInfo.php?classid=52&id=50878
119. Көрнекті ғалым Ислам Жеменейдің 70 жас мерейтойы // Астарабад журналы, 1402 жыл, көктем маусымы.
120. Ислам Жеменей Аңсау // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы № 2 ақпан 2023 ж. 96-104 бб. https://aqiqat.kazgazeta.kz/news/11918
121. Ислам Жеменей Наурыз табиғат сыйы // Алатау арайы газеті, 33-34 (51), 21.03.2023 ж.
122. Ислам Жеменей Зәһиреддин Мұхаммед Бабыр «Бабырнама» үзінді // Таң-Шолпан әдеби көркем, көпшілік журналы №2 2023 ж. 77-98 бб. https://www.facebook.com/groups/426130374471969/permalink/1712668302484830/
123. Ислам Жеменей Әйін әл-Жәлут шайқасы: ислам тарихының жаңа дәуірі // Мұнара республикалық рухани-танымдық газеті №9 (87) 11.05.2023 ж.
124. Ислам Жеменей Сұлтан Бейбарыс: Әйін әл-Жәлут шайқасы // Ақиқат ұлттық қоғамдық-саяси журналы № 5 мамыр 2023 ж. 54-57 бб. https://aqiqat.kazgazeta.kz/news/11999
125. Ислам Жеменей «Бабырнама» (қазақ және қазақылық һәм алаш жайында) // Ана тілі ұлт газеті №35 (1711) 31 тамыз 2023 ж. - 5 б. https://anatili.kazgazeta.kz/news/62220
126. Ислам Жеменей Тұрмағамбет Ізтілеуұлы (парсы тілінде) // Мирдамад журналы 1400 жыл жаз маусымы (2023 жыл) 11-25 бб.
127. Ислам Жеменей «Зафарнама» шығармасындағы қазақ сөзі мен тарихы (1 бөлім) // Ана тілі ұлт газеті №37 (1713) 14 қыркүйек 2023 ж. - 9 б. https://anatili.kazgazeta.kz/news/62258
128. Ислам Жеменей «Бабырнама» еңбегіндегі қазақ, қазақылық және түркі сөздері туралы түсінік // Зәһиреддин Мұхаммед Бабыр мұрасының шығыс елдерінің және мәдениетінің дамуына әсері атты конференция жинағы. 25-26 қыркүйек 2023 ж. – 302-310 бб.
129. Islam Zhemeney Babyrnama Turkic language // “The importance of translation studies in the development of world sciences” атты халықаралық конференция жинағы. 23.05.2023. - 27-37 сс.
130. Ислам Жеменей «Зафарнама» шығармасындағы қазақ сөзі мен тарихы (2 бөлім) // Ана тілі ұлт газеті №39 (1715) 28 қыркүйек 2023 ж. - 7 б. https://anatili.kazgazeta.kz/news/62307 131. Ислам Жеменей «Зафарнама» («Жеңіс кітабы») шығармасындағы қазақ сөзі мен тарихы (3 бөлім) // Ана тілі ұлт газеті №41 (1717) 12 қазан 2023 ж. - 9 б. https://anatili.kazgazeta.kz/news/62355
132. Ислам Жеменей «Зафарнама» шығармасындағы қазақ сөзі мен тарихы (4 бөлім) // Ана тілі ұлт газеті №43 (1719) 26 қазан 2023 ж. - 9 б. https://anatili.kazgazeta.kz/news/62411
133. Ислам Жеменей Түркі – Ислам тарихының ірі қаһарманы // Ақиқат ұлттық-қоғамдық саяси журналы №10 қазан 2023 ж. -92-102 бб. https://aqiqat.kazgazeta.kz/news/12122
134. Ислам Жеменей «Зафарнама» шығармасындағы қазақ сөзі мен тарихы (5 бөлім) // Ана тілі ұлт газеті №45 (1721) 9 қараша 2023 ж. - 8 б. https://anatili.kazgazeta.kz/news/62452
135. Ислам Жеменей «Зафарнама» шығармасындағы қазақ сөзі мен тарихы (6 бөлім) // Ана тілі ұлт газеті №48 (1724) 30 қараша 2023 ж. - 5 б. https://anatili.kazgazeta.kz/news/62508
136. Ислам Жеменей Ирандықтар қазақ поэзиясына таңғалып отыр // Түркістан газеті №48 (1528) 1 желтоқсан 2023 ж. – 1-7 бб.
137. Ислам Жеменей «Тарих-и Рашиди» қазақ тарихының мәйегі // Ана тілі ұлт газеті №50-51 (1726-1727) 14 желтоқсан 2023 ж. - 8 б. https://anatili.kazgazeta.kz/news/62541
138. Ислам Жеменей «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» заманындағы Түркістанның саяси ахуалы // Abai.kz ақпараттық порталы https://abai.kz/post/177660
V. Телеарналарға берген сұхбаттары
1. Эксперттік көзқарас бағдарламасы / 17.12.2018 жыл https://www.youtube.com/watch?v=Lt6XZjjyBAE
2. Сәті түскен сұхбат – Ислам Жеменей / «Маңғыстау» телеарнасы 26.01.2019 жыл https://mangystautv.kz/kk/archive/programs/programs_morning/sati-tusken-suhbat/889563
3. Абай және шығыс әдебиеті / Таңшолпан бағдарламасы, Almaty TV телеарнасы 10.08.2020 жыл https://www.youtube.com/watch?v=nwek43UsBWw
4. Қазақстанға қанша қандас көшіп келді? / Almaty TV телеарнасы 11.08.2020 жыл https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=2026880844114568&id=100003780172708&sfnsn=mo&d=n&vh=i
5. Tańsholpan (Таңшолпан) қонақта / Таңғы ақпаратты-сазды бағдарламасы 21.10.2020 жыл https://www.youtube.com/watch?v=QMk6e9B9BkY
6. «ТҰЛҒА». Деректі фильм. Мекемтас Мырзахметов 06.01.2021 жыл https://www.youtube.com/watch?v=W99T_T1kMhU
7. Дәуір даналары. Оразмағамбет Тұрмағанбетұлы / 08.02.2021 жыл https://www.youtube.com/watch?v=Vv3Ew73mo8s&list=PLfelNl4fe1AlrXfHldbqOEvKZMUJ664Km&index=22
8. Желмая жобасы / 26.4.2021 жыл
https://www.youtube.com/watch?v=vyDErQchdAk
9. «Каспийден кеткен қыпшақтар» деректі фильм / Атырау телеарнасы 10.10.2021 жыл
10. Ориентализм немесе шығыстану / «Сана» бағдарламасы Абай тв 01.11.2021 ж. https://youtu.be/xlwOfOOz_U0
11. «Алтын Бесік – Алтын Орда» арнайы жоба / Абай тв 10.11.2021 ж. https://youtu.be/Nx9ON5MEuK4
12. Бұқарбай батыр / «Шаңырақ» бағдарламасы, СТВ телеарнасы. https://www.youtube.com/watch?v=sSW4TScpy9A
13. "Ясауи әлемі" | Ясауидің парсы, сопылық мәдениетімен байланысы / Turkistan TV https://www.youtube.com/watch?v=7b_VQAVk5Ek
14. Әбсаттар Бағысбайұлы Дербісәлі // ұмытпаймыз бағдарламасы 12 шығарылымы. Абай арнасына сұхбат берілді. 24.04.2023 ж. https://www.youtube.com/watch?v=LGsQhOC8KBA
15. Белгілі қылқалам шебері Бексейіт Түлкиев // ҮРКЕР бағдарламасы, Абай арнасына сұхбат берілді. 02.05.2023 ж. https://www.youtube.com/watch?v=gNK6R8JTXdc
16. Ислам Жеменеймен сұхбат // Persian Awards бағдарламасы (парсы тіліндегі сұхбат) 07.06.2023 ж. https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=xU58R3yueVw
VІ. Ғылыми жобалардың орындалуы:
«Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында «Тіл тарихына кіріспе» атты видео-курс әзірленді (Ислам Жеменей).
1. Тіл қалай пайда болды?
2. Қытай тілінің тарихы
3. Грек тілі
4. Латын тілі тарихы
5. Түркі тілдері
6. Түркі тілдері – 2
7. Тілдердің жойылуы
8. Араб тілінің тарихы
9. Араб тілінің парсы тіліне ықпалы
10. Араб тілінің әлсіреуі
11. Парсы тілі
12. Парсы тілінің түркі тіліне ықпалы
13. Қытай тілінің тарихы – 2
14. Славян тілдері
15. Итальян және француз тілдері
16. Жерман тілі
17. Ағылшын тілінің тарихы
18. Пиджин және креон тілдері
19. Стандарт тіл және диалект
20. Ағылшын тілінің кең таралу себептері
21. Тіл және саясат
22. Тіл және сәйкестік
23. Бодан елдердің тілдері
24. Тіл және ақындар
25. Мемлекеттік тілдің қалыптасуы
Ютубта жүктелген видео-материал: Eksperttіk kózqaras (Ислам Жеменей)// Алматы қаласы Дін істері бойынша басқармасы арқылы жүргізілген видео-материал. 16-желтоқсан, 2018 жыл. |
Баярысов Керімқұл (16.5.1927, Оңтүстік Қазақстан облысы, Түлкібас ауд. Майлыкент а.) - еңбек ардагері. 1943-48 ж. Түлкібас темір жол стансасында жұмысшы, машинистің көмекшісі, 1948-51 ж. Кеңес Армиясының қатаырында болды. 1951-58 ж. паровоз магинисінің курсын бітіріп, Шу тнмір дол стансасында жұмыс істеді, Сарышаған стансасындағы и темір дол депосын салып, оны іске қосуға тікелей басшылық етті. 1958-70 ж. Жамбыл темір жол стансасының депосында жұмыс істеп, жолауышалр аоезін таситын тепловозды алғаш жүргізушілердің бірі болды. Ленин орденімен, медальдармен марпатталған. Тараз қаласының құрметті азаматы.
## Дереккөздер |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.