Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
habeant, reverentissimi Patres, certumque sit
hunc Arnulfum omnium Patrum concordibus dampnari,
sententiis, tamen ne in invidiam adducamur,
admoveantur si qui sunt studiosi ejus defensionis,
habeantque locum contradicendi, suumque Arnulfum
quomodolibet defensandi. Sitque hoc nostium
edictum sub disciplina aecclesiastica, ita ut nullus
deinceps excusandi pateat locus. Excuset nunc, qui
cum justas putat habere causas. Hic clerus ipsius
adest; hic abbates scientia et eloquentia non ignobiles.
Erigant jacentem, attollant humiliatum; et
si injuste dejectum existimant, qua justitia reformari
debeat edoceant. Non enim in ruina fratris et
consacerdotis nostri laetari nobis fas est, nec quisquam
injuriam sui ducet, si ea quae contra Arnulfum
dicta vel facta sunt veracibus cognoverit
refelli assertionibus. »
18.
Siguinus archiepiscopus dixit: « Sicut frater
et coepiscopus noster venerabilis Arnulfus peroravit,
auctoritate Dei Patris omnipotentis et Filii et
Spiritus sancti, adjuvante beata Maria semper virgine
cum omnibus sanctis, auctoritate quoque hujus
sacri conventus, praecipimus ut nemo in hac synodo
silentio tegat quae pro defensione Arnulfi putaverit
esse idonea, vel si ea quae circa ipsum facta
sunt reprehensione digna existimat. Nec deinceps
alicui licentia pateat refricandi aut remordendi,
quod hoc sacrosanctum concilium decreverit, qui
se nunc defensioni subduxerit, cum utique et ex
tanto tempore excurrere potuerit, et nunc ei
omnis copia dicendi adsit. Sed nec occasione insidiarum
sibi quisquam blandiatur, cum sciamus
principes nostros omnibus licentiam absque injuria
veniendi et causas proprias exponendi quae vellent
concessisse. Sit, accusatoribus sive obtrectatoribus
tam praesentibus quam futuris, vel contra Arnulfum,
vel contra nos, testis conscientia praesens, qua in
extremo examine quisque dijudicandus est; sit nobis
judicantibus praesens forma Christi in ultimo
judicio judicantis; habeant defensores exemplar
misericordiae, qua misericordibus miserendum est. »
19.
Hic cum ab universis Patribus pronuntiatum
esset: « Placet, placet, hoc edictum Patris Siguini! »
stupor se quam plurimis infudit, qui pertinaci episcoporum
sententia Arnulfum dampnandum fore putabant.
Quosdam autem spes defendendi in magnam
animi alacritatem perduxit. Et suae quidem aecclesiae
filii accusare nolebant, pudore permoti; defendere
autem minime praesumebant, conscientia simul
et anathemate devincti. Sed aderant acerrimi
defensores, scientia et eloquentia insignes, Johannes
scolasticus Autisioderensis, Romulfus abbas Senonensis,
Abbo rector coenobii Floriacensis, ignorantia
praeteritorum gestorum pressi, et anathemate
ad dicendum provocati.
Facto itaque silentio, diversarum partium multiplicia
librorum volumina subito apparuerunt.
Multa denique in medium prolata, multa inter considentes
collata, ingens spectaculum praebuerunt;
in primisque Stephani archiepiscopi et trium conciliorum
epistola ad Damasum perlecta est; itemque
Damasi responsio continuata in hunc modum:
20.
#Quod episcoporum et summorum negotiorum
ecclesias icorum causae semper ad sedem apostolicum
sint referendae.@# Domino beatissimo et apostolico
culmine sublimato sancto Patri patrum Damaso,
papae et summo omnium praesulum pontifici, Stephanus
archiepiscopus concilii Mauritaniae et universi
episcopi de tribus conciliis Africanae provinciae.
Notum vestrae facimus beatitudini, quod quidam
fratres in confinio nobis positi, quosdam fratres
nostros, venerabiles videlicet episcopos, vobis inconsultis
proprio dejicere moliuntur gradu; cum
vestrae sedi episcoporum judicia et summorum
finem ecclesiasticorum negotiorum, in honore beatissimi
Petri, Patrum decreta omnium cunctam reservare
sententiam, inquirendi reverentia, de
Dei rebus, quas omni cura et sollicitudine observare
debemus. Maxime vero debent ab ipso praesulum
examinari vertice apostolico, cujus vetusta sollicitudo
est tam mala dampnare, quam relevare laudanda.
Antiquis enim regulis censitum est, ut quicquid
horum quamvis in remotis vel in longinquo
positis ageretur provinciis, non prius tractandum
vel acipiendum sit, nisi ad notitiam almae sedis vestrae
fuisset deductum, ut ejus auctoritate juxta
quod fuisset pronuntiatum firmaretur, et reliqua
multociens, talia et his similia quae super his constituta
sunt. Quibus si inlicite factum est, ut semper
vestrae sedi consuetudo fuit, festinanter occurrite,
et pro his viriliter ut pater pro filiis certantes
state. Sicut bene ad Jesum filium Sidrach dictum
est: #Usque ad mortem certa pro veritate, et semper
Dominus Deus tuus pugnabit pro te (Eccli. IV, 33)
@#.
Accipere enim personam impii, non est bonum, ut
declines a veritate judicii. Si minus inlicita sunt
haec, pateat nobis talis omnibus licentia, beatissime
Pater, aut si liceat, hos vel aliquos etiam minorum
graduum clericos, nisi canonice tempore legitimo
vocatos, aut | null | 64cf8fcc-1258-416b-8490-f94188ca9086 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sine legitimis accusatoribus aut absque
veris et innocentibus testibus, vel nisi manifeste
canonice convictos aut sponte confessos, vel a suis
sedibus ejectos, aut suis rebus expoliatos vocare ad
synodum vel dampnare; quia legimus eos non posse
canonice ad synodum ante suam diu tenendam et
gubernandam juribus scilicet pleniter resumptis restitutionem
vocari [suisque omnibus sibi legaliter
restitutis integerrime] aut ut veniant ad sinodus
nisi sponte voluerint imperare; et reliqua.
21.
#Item epistola Damasi ad eundem Stephanum
et ad concilia Africae, quod episcoporum judicia et
majores causae non aliter quam auctoritate sedis
apostolicae sint terminandae.@# Damasus servus servorum
Dei atque per gratiam ejus episcopus sanctae
catholicae aecclesiae urbis Romae, Stephano archiepiscopo
concilii Mauritaniae, et universis episcopis
Africanae provintiae. Lectis fraternitatis vestrae litteris,
primo gratias ago, quod tantorum fratrum
merui benedictione frui; deinde quod circa fratres
sollicitos vos repperi, et cum eis crucem Domini
deferre qui ait: #Qui vult venire post me, abneget semet
ipsum, et totlat crucem suam, et sequatur me (Matth. XVI, 24)
@#,
et reliqua ad hunc modum pertinentia.
Igitur quoniam in praesenti oportune gestorum
consultatione apostolicis vestra beatitudo visceribus
commota, nos ortata est tuitionem fratrum
apostolica impendere auctoritate et eorum injuriis
subvenire, dum constet vos eadem cum Apostolo
compassibiliter dicere: #Quis infirmatur, et ego non
infirmor? Quis scandilizatur, et ego non uror (II Cor.
XI, 19)
@#? satagentes, ne aliquis de his qui nobis crediti
sunt, a saevis bestiis laceretur aut capiatur; pro
qua re oportet juxta vestram prudentem commonitionem,
magis autem secundum Domini divinam
praeceptionem, nos qui supra domum ejus, hoc est
universalem catholicam aecclesiam, episcopale suscepimus
ministerium, sollicite vigilare, ut ne quid de
sacris ejus muneribus, id est apostolici juris, apostolorumque
successoribus atque ministris, quisquam
nobis dormitantibus valeat supprimi atque injuste
nobisque inconsultis dampnari;--scitis, fratres
karissimi, firmamentum a Deo fixum et immobile,
atque titulum lucidissimum suorum sacerdotum, id
est omnium episcoporum, apostolicam sedem esse
constitutam, et verticem aecclesiarum. Tu es enim,
sicut divinum pronuntiat veraciter verbum, Petrus,
et super firmamentum tuum aecclesiae columnae, qui
episcopi intelliguntur, confirmatae sunt; tibi et claves
regni coelorum commisi, atque ligare et solvere
potestatem quae in coelis sunt et quae in terris promulgavi.
Tu profanatorum hominum et membrorum
meorum maximeque meorum discipulorum existis
ut princeps et doctor orthodoxae et inmaculatae
fidei; cujus vice hodie gratia Dei legatione pro
Christo fungimur, et omnes hujus sanctae sedis praesules
ejus vicem gesserunt, gerunt, et gerent. Ideo
omnia quae innotuistis, non licere mandarem, nisi
vos tam pleniter instructos esse scirem, quod cuncta
super quibus consulitis inlicita esse non dubitetis.
Discutere namque episcopos et summorum aecclesiasticorum
causas negotiorum metropolitanos, una cum
omnibus suis comprovintialibus, ita ut nemo ex eis
desit, et omnes in singulorum concordent negotiis,
licet; sed definire eorum atque ecclesiarum summas
quaerelas causarum, vel dampnare episcopos,
absque hujus sanctae sedis auctoritate minime licet;
quam omnes appellare, si necesse fuerit, et ejus
fulciri auxilio oportet. Nam, ut nostis, sinodum sine
ejus auctoritate fieri non est catholicum, nec episcopus
nisi in legitima synodo et suo tempore
apostolica vocatione congregata, definite dampnari
potest; neque ulla umquam concilia rata leguntur,
quae non sunt fulta apostolica auctoritate. Accusatores
autem clericorum et testes, super quibus rogitastis,
absque ulla infamia aut suspicione vel manifesta
macula et verae fidei pleniter instructi esse debent;
et tales, quales ad sacerdotium eligere divina
jubet auctoritas. Quoniam sacerdotes, ut antiqua
tradit auctoritas, criminari non possunt, nec in eos
testificari, qui ad eundem non debent nec possunt
provehi honorem. Vocatio enim ad synodum juxta
decreta Patrum canonica ejus qui impetitur, tam
sua praesentia quam et scriptis atque apocrisiariis,
per spacium fieri debet congruum atque canonicum;
quia nisi canonice vocatus fuerit suo tempore et
canonica ordinatione, licet venerit ad conventum
quacumque necessitate, nisi sponte voluerit, nullatenus
suis respondebit insidiatoribus; quoniam nec
saeculi leges hoc permittunt fieri, quanto magis divinae?
De ejectis vero atque suis rebus expoliatis
nihil vobis verius significare queo, quam sancti
Patres definierunt, et nostri praedecessores apostolica
auctoritate roboraverunt. Ita enim haec se habent.
Episcopos ejectos | null | 195bd72d-8c8f-46f1-8eb3-c4e395f2f04f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, atque suis rebus expoliatos,
aecclesias proprias primo recipere, et sua omnia eis
legaliter redui, sancti canones decreverunt; et
postea si quis eos accusare vellet, aequo periculo
facere sanciverunt; judices esse decernentes
episcopos, recte sapientes. et juste volentes ad tempus;
diuque illis resumptis juribus et suis potestative
fruentibus rebus, amicisque et Dei servis
sapientibus consulentibus viris in ecclesia convenientes,
ubi testes essent singulorum, qui oppressi
videbantur; et reliqua ad hunc ordinem pertinentia,
quae prolixitatem vitantes hic non inseruimus, quia
his sufficere credimus. Si quis autem his non est
contentus, legat ea et saciabitur. Scimus enim homines
inermes non posse cum armatis rite pugnare.
Sic nec illi qui ejecti, vel suis bonis sunt expoliati,
cum illis qui in suo stant statu, et suis fruuntur
amicis atque bonis, litigari rite possunt. Nec saeculi
quoque leges haec saecularibus fieri permittunt; sed
prius ejectos vel oppressos aut expoliatos cum suis
omnibus restitui jubent, et postea suo tempore,
sicut lex eorum continet, ad placita venire praecipiunt;
nec ulla carceris custodia appellantem arceri
permittunt. Docent enim ex parte, sicut nostis,
terrena, quae sunt coelestia. Accusatores vero et
accusationes, quas saeculi leges non adsciscunt, nullatenus
sunt in horum admittendae causis; quia
omne quod irreprehensibile est, catholica defendit
aecclesia, et hoc a majoribus definitum esse, propter
pravorum hominum insidias, non dubitatur.
Decet enim Domini sacerdotes fratrum causas pie
tractare, et venerabiliter intendere atque eorum
judicia super sacrificia ordinare, ne proterve aut
tyrannica dominatione, ut de quibusdam refertur,
sed caritative pro Deo et fraterno amore cuncta
peragere, et quod sibi quis fieri juxta Dominicam
vocem non vult, alti inferre non praesumat; #et in
qua mensura mensi fueritis, remetietur vobis (Matth.
VII, 2)
@#. Ea vero quae apostolorum praedicatione et
Patrum institutione percepimus, semper tenere debemus,
ne aliqua nova cudere, aut ad noxam fratrum
semper intendere videamur. Sed alterutrum
onera portemus, ut juxta Apostolum legem Domini
adimplere valeamus (Galat. VI, 2). Tempus enim
congruum praevideri oportet, quando uniuscujusque
accusatae personae causa rectissime in medium producatur,
quatinus gravitatem ejus, et consonantiam
quae contra Patrum decreta, vel synodum confessionem
prodi minime cognoscatur, quam ordinabiliter
omnes intendant, ut ad eam in omnibus
rationabiliter respondeant, et juste se velle manifeste
ostendant. Nullus autem introducatur personaliter;
sed accusatores et accusati aequa audiantur
ratione juxta quod gestorum ordo exigit. Accusatores
vero et judices non idem sint, sed per se
accusatores, per se judices, per se testes, per se
accusati, unusquisque in suo ordinabiliter ordine.
Nam inscriptio primo semper fiat, ut talionem
calumniator recipiat, quia ante inscriptionem remo
debet judicari vel dampnari, cum et saeculi leges
haec eadem retineant; de quibus omnibus vera semper
fiat aequitas, quatinus accusationis et judicii ac
testimonii mercedem per veritatem gestorum consequi
valeant. Scriptum est enim: #Abhominatio Domino
labia mendacia (Prov. XII, 22)
@#; et: #Testem
fallacem proferentem mendacia, et seminantem inter
fratres scandala atque litigia (Ibid. VI, 19)
@#; ipso
monente atque, dicente: #Non facies calumniam
proximo tuo, nec vi opprimes eum: non facies quod
iniquum est, nec injuste judicabis, non considerabis
personam pauperis, nec honores vultum potentis, juste
judica proximo tuo (Levit. XIX, 13-15)
@#; et: #Quod
tibi non vis fieri alteri ne facias (Tob. IV, 16)
@#, et reliqua
maxime. Et praeceptum habentes apostolicum,
attendere nobis ipsis et gregi, in quo nos Spiritus
sanctus posuit episcopos regere Dei aecclesiam,
quam adquisivit per sanguinem suum proprium (Act. XX, 28),
convenit. Attendite lupos, attendite
malos operarios, qui perversa faciunt et adversa
locuntur, ut detrahere semper discipulos Domini et
infamare queant. Quos corrigere vos et omnes
Domini sacerdotes summo studio oportet, quia pejus
malum non est, quam ut cives civibus invideant, et
sacerdotes vel clerici sacerdotibus vel pontificibus
insidientur. Testante etiam veritatis voce: #Qui vos
tangit, tangit pupillam oculi mei (Zach. II, 8)
@#; et:
#Qui scandalizaverit unum de pusillis istis, melius est | null | 403c399a-c148-4e64-b8a6-0e4658d23c82 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
illi ut suspendatur mola asinaria in collum ejus et
demergatur in profundum maris
(Matth. XVIII, 6)
@#;
et item: #Beatus qui non fuerit scandalizatus in me (Matth. XI, 6)
@#.
Ille procul dubio scandalizatus est
in Dominum, qui ejus scandalizat episcopum
vel sacerdotem. Et multa talia, quae hic non inseruntur,
ne nimis prolixa efficiatur epistola. Monentes
quoque instruere debetis memoratos vicinos vestros,
ut a talibus se subtrahant, et quae inlicite circa
praefixos fratres egerunt, cito corrigant. Et quos
nobis inconsultis leserunt, nobis inconsultis plena
satisfactione sanent, et cito sibi eos reconcilient,
si noluerint apostolicae sedis suscipere censuram.
Nam si quid fortasse in eis aut contra eos emerserat,
nostrum fuerat expectandum examen, ut nostra,
ut semper huic sedi fuit concessum privilegium,
aut condempnarentur auctoritate, aut fulcirentur
auxilio. Neque enim suo pro libitu nostra
debuerant jura pervadere absque apostolicae sedis
dispositione mandante. A talibus deinceps omnes se
abstineant sacerdotes, qui noluerint ab apostolicae
petrae, super quam Christus, ut praedictum est,
universalem construxit aecclesiam, cui episcoporum
summa judicia atque majorum causas, sicut
paulo superius memoratum est, reservatae sunt,
soliditate atque sacerdotali honore secludi. Induciae
enim accusatis in criminalibus episcopis sex mensium,
vel eo amplius si necesse fuerit, concedendae
sunt; quoniam et laicis hoc permissum, nullus secularibus
imbutus disciplinis ignorat; quanto magis
sacerdotibus, qui superiores esse eis non dubitantur?
Habetur quoque in decretis Patrum sancitum,
non fore canonicum quemquam sacerdotem judicare
vel dampnare, antequam accusatores canonice
examinatos praesentes habeat locumque defendendi
accipiat, id est inducias ecclesiasticas ad abluenda
crimina et caetera; nec extra propriam fiat provinciam
primo discussionis accusatio sine apostolica
praeceptione, cui in omnibus causis debetur reverentia
custodiri; quoniam et antiqua docet hoc
Patrum regula, in qua et imperialia pariter statuta
concinunt. « Criminum, inquiunt, discussio ibi
agitanda est, ubi crimen admissum est; nam aliubi
criminum reus prohibetur audiri, et alibi in canonibus
praecipitur, quaecunque negotia in suis locis
ubi orta sunt finienda, » et reliqua. Talia et his
similia, salva tamen in omnibus apostolica auctoritate,
ut nihil in his diffiniatur, priusquam ei placere
cognoscatur, qua omnes suffultos esse oportet.
Et si quid eis grave intolerandumque acciderit, ejus
est semper expectanda censura. Neque enim proterve
aut stimulo suae cogitationis impulsus, ut saepe
actum agnovimus, detrahere aut accusare praesumat
quemquam sacerdotum; quia injuria eorum ad
Christum pertinet, cujus vice legatione pro populo
Christi sanguine redempto funguntur. Causas enim
eorum, quia Dei causae sunt, ejus esse judicio reservandas,
qui valet corpus occidere et animam
mittere in gehennam, qui dicit: #Mihi vindictam, et
ego retribuam (Rom. XII, 19)
@#; apud quem conscientia
nuda est, cui non absconduntur occulta. Instruendi
etiam omnes sunt, quoniam per nos illis Christus
intonuit non esse ovium lupi insidias praevidere,
sed pastoris. Monet igitur beatus apostolus Paulus,
ne de his temere leviterque praesumatur judicium,
de quibus nemo potest verius vel melius judicare
quam Deus: #Tu autem,@# inquit, #quare judicas fratrem
tuum? aut cur spernis eum? Omnes enim stabimus
ante tribunal Dei. Scriptum est enim: Vivo ego,
dicit Dominus, quoniam mihi flectetur omne genu, et
omnis lingua confitebitur Domino. Itaque unusquisque
nostrum pro se rationem reddit Deo (Rom. XIV,
10-12)
@#. In hoc ergo non sibi quispiam temerarios
ausus usurpet, ut praeter quod ad concordiam pertinet,
aliud agat, unde unitas aecclesiae dissipetur.
Non ergo leviter quisquam assentiat in detractione,
vel judicatione, aut dampnatione fratrum, maximeque
sacerdotum, qui proximiores sunt Deo, et qui
proprio ore Christi corpus conficiunt; quia ob hoc
venit ira Dei in filios prevaricatorum, qui Christum
in suis persecuntur membris. Nolite, fratres. nolite
effici participes eorum, nec communicetis peccatis
talium, aut infructuosis verbis illorum. Magis autem
et redarguite talium coetus, qui extendere
moliuntur quasi arcum in fratres linguas suas.
Defendite ergo fratres, et omnes monete, ut armentur
contra fratrum persecutores. Confidimus autem
de vobis meliora et viciniora saluti; #quia neque mors
neque vita, neque angeli neque principatus, neque instantia
neque futura, | null | cdf4a530-0729-45a3-856c-08db40b625f0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
neque fortitudo neque altitudo, neque
profundum neque creatura aliqua,@# Magistro gentium
docente, #poterit nos separare a caritate@# Domini nostri
Jesu Christi (Rom. VIII, 38, 39), quae maxime
in sacerdotibus et reliquis perficitur membris ejus.
Nolite itaque omittere confidentiam vestram, quae
magnam habet remunerationem. Ecce enim judex
ante januam assistit, coronas hilariter promittens,
his qui pro eo fratribus auxilium ferunt, et oppressis
succurrunt, atque in caritate conlaborant.
Quod si subtraxerit se quis, non placebit Deo, sed
cadet; quia non sublevavit cadentem sed emarcuit.
Et post aliquanta: Temere enim judicat, si
quis episcopum absque sedis apostolicae auctoritate
condempnat, cum ei, ut paulo superius praelibatum
est, hoc specialiter privilegium reservatum sit. Item
post aliquanta: Ille procul dubio facit iniquitatem
in judicio, qui ea sibi vindicat quae ei vindicare
non licet, ideoque huic sedi concessa sunt, ut
nullus usurpare sine ejus consultu praesumat, qui
non vult honore ecclesiastico indignus aut contemptus
judicari. Itaque oportet propulsare neglegentes,
sed ita, ut nocentes non roborentur; et bonos improbis
atque insidiatoribus fratrum resistere, ne,
torpore desidiae oppressi, taciturnitatis teneamur
obnoxii. Itaque qui potest obviare et perturbare
perversos et non facit, nihil est aliud quam favere
impietati. Nec enim caret scrupulo societatis
occultae, qui manifesto facinori desinit obviare; et
reliqua.
22.
Allatus est autem etiam tomus ab Lothariensi
regno per manus Ratbondi episcopi Noviomensis,
in quo haec continebantur:
Ex decretis sancti Clementis papae de accusatione
episcoporum: Accusandi vel testificandi licentia
denegetur, qui Christianae religionis et nominis
dignitatem et suae legis vel sui propositi normam
aut regulariter prohibita neglexerunt. Transgressores
enim legis suae sponte ejusque violatores apostatae
nominantur. Omnis enim apostata refutandus est, et
ante reversionem suam non in accusatione aut testimonio
suscipiendus.
Ex decretis Stephani papae: Nullus episcoporum
dum suis fuerit rebus expoliatus, aut a sese propria
qualibet occasione pulsus debet accusari, aut a quoquam
ei potest crimen objici, priusquam integerrime
restauretur, et omnia quae ei ablata quocumque sunt
ingenio legibus redintegrentur, et ipse propriae sedi
et pristino statui regulariter reddatur.
Item ejusdem: Accusatores et accusationes
quas saeculi leges non recipiunt, et antecessores
nostri prohibuerunt, et nos submovemus. Nullus
enim alienigena, aut accusator episcoporum fiat aut
judex. Unde et de Loth scriptum est: #Ingressus es
ut advena, numquid ut judices? (Gen. XIX, 9.)
@# Accusator
autem eorum nullus sit servus aut libertus,
nullaque suspecta aut infamis persona. Repellantur
etiam cohabitantes inimicis et omnes laici.
Ex decretis Sixti papae: Nemo pontificum aliquem
suis rebus expoliatum episcopum aut a sede
pulsum excommunicare aut judicare praesumat,
quia non est privilegium, quo expoliari possit jam
nudatus.
Ex decretis Julii papae: Si quis ab hodierna die
et deinceps episcopum praeter hujus sanctae sedis
sententiam dampnare aut propria sede pellere praesumpserit,
sciat se inrecuperabiliter esse dampnatum
et proprio carere perpetim honore, eosque qui
absque hujus sedis sententia sunt ejecti vel dampnati,
hujus sanctae sedis auctoritate scitote pristinam
recipere communionem, et in propriis restitui
sedibus.
Item: Nocumenta episcoporum sunt prohibita,
ita ut qui talia temptaverint, aut eis nocere praesumpserint,
siquidem clerici fuerint, a proprio gradu
decidant; si vero monachi aut laici fuerint, anathematizentur.
Ex decretis Symachi papae: Ordinis dignitate et
communione privetur, qui vivo pontifice quolibet
modo episcopatum ejus convictus fuerit ambisse
vel temptasse, omnesque pariter hujus culpae reos
anathematis poena duximus plectendos.
Item: Nulli fas est vel velle vel posse transgredi
apostolicae sedis praecepta, nec ejus dispositionis
ministerium, quod omnium sequi oportet caritatem.
Sit ergo ruinae suae dolore prostratus, quisquis
apostolicis voluerit contraire decretis; nec locum
deinceps inter sacerdotes habeat, sed extorris a
sancto ministerio fiat; nec de ejus judicio quisquam
postea curam habeat, quoniam jam dampnatus a
sancta et apostolica aecclesia ejusque auctoritate et
propria inoboedientia, atque praesumptione a quoquam
esse non dubitatur, quia majoris excommunicationis
dejectione est exigendus, cui sanctae aecclesiae
commissa fuerit disciplina, quia non solum
praelatae sanctae aecclesiae jussionibus parere debuit,
sed etiam alios ne praeterirent insinuare; sitque
alienus a divinis et pontificalibus officiis, qui noluit
praeceptis obtemperare apostolicis.
Ex decretis Eusebii papae: Oves ergo quae pastori
suo commissae fuerunt | null | adb88827-73de-44c3-b872-e64a872072ce | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, eum nec reprehendere nisi
a recta fide exorbitaverit debent, nec ullatenus accusare
possunt; quia facta pastorum ovis gladio
ferienda non sunt, quamquam recte reprehendenda
videantur. Ideo ista dicimus, quia his scriptis vestris
repperimus quosdam episcopos vestris in partibus
a propriis ovibus accusatos, aliquos videlicet ex
suspicione, et aliquos ex certa ratione, et idcirco
quosdam suis esse rebus expoliatos, quosdam vero
a propria sede pulsos; quos scias nec ad synodum
provincialem, nec ad generalem posse vocare,
nec in aliquibus judicare, antequam cuncta quae
eis sublata sunt legibus potestati eorum redintegrentur.
Item ex ejusdem: Errorem vestrum corrigite,
fratres, et ab omni erroris macula vos custodite,
ut purum Deo munus offerre valeatis. Servos Dei
nolite persequi; episcopos nolite infamare, neque
accusare, quia Deus eos suo judicio voluit reservari.
Ex decretis Adriani papae: Homicidae, malefici,
fures, sacrilegi, raptores, venifici, adulteri, et qui
raptum fecerit vel falsum testimonium dixerit, seu
qui ad sortilegos magosque cucurrerint, nullatenus
ad accusationem vel ad testimonium erunt admittendi.
Qui crimen intendit, agnoscendum est si
ipse ante non fuit criminosus, quia periculosum est,
et admitti non debet rei adversus quemcumque professio.
Ex decretis Fabiani papae: Similiter statutum est,
et nos eadem statuta firmantes statuimus, ut si
aliquis clericorum suis episcopis infestus aut insidiator
fuerit, eosque criminari temptaverit, aut
conspirator fuerit, ut mox ante examinatum judicium
submotus a clero, curiae tradatur; cui diebus
vitae suae deserviat, et infamis absque ulla restitutionis
spe permaneat; nec ullus umquam praesumat
accusator simul esse et judex.
Ex decretis Marcelli papae: Si qui episcoporum
expulsi fuerint aut expoliati suis rebus, primo omnia
legaliter reddi quae eis ab inimicis aut a persecutoribus
ablata sunt, et sedes proprias cum omnibus
ad se pertinentibus regulariter congregatis restitui,
et postea tempore congruo vocari an sinodum
regulariter congregatam censemus; nec liceat ei,
priusquam haec fiant, de se juxta statuta praedictorum
respondere, aut de suis impetitionibus, si se
viderit praegravari, reddere rationem. Sed his rite
peractis, suisque omnibus libere dispositis, si tum
juste videtur, suis respondeat accusatoribus. Et si
ei necesse fuerit, inducias accipiat non modicas, ut
explorare valeat ea quae objiciuntur ei, ne aliqua
delusus fraude, nocenter ruat.
Ex decretis Anacleti papae: Accusatores, inquit,
et testes esse non possunt, qui ante hesternum
diem aud nudius tertius inimici fuerunt, ne
irati nocere cupiant, ne laesi ulcisci se velint. Inoffensus
igitur accusatorum et testium affectus quaerendus
est et non suspectus.
Ex decretis Damasi papae: Qui accusare alium
elegerit, praesens per se et non per alium accuset;
neque ullus umquam judicetur, antequam legitimos
accusatores praesentes habeat, locumque defendendi
accipiat ad abluenda crimina.
Silverius autem papa de fraudulenta sui comprehensione
quaerimoniam faciens, inter caetera dixit:
Qui talia contra me egerunt, anathematizavi ei una
cum episcopis apostolica et synodali auctoritate
statui, nullum umquam episcoporum ita decipi,
hujusmodi vero praesumptorem anathema maranatha
fieri in conspectu Dei et sanctorum angelorum.
23.
In his omnibus qui defensioni Arnulfi
studebant, quattuor quaedam principaliter ingerebant
:
primum ut suae sedi restitueretur, neque
enim spoliatum respondere debere; deinde legitimas
vocationes, et ut Romano pontifici causa significaretur;
tum accusatum, accusatores, testes, ac judices,
in magna synodo discernendos; neque sibi
aliter ex ratione canonum posse videri causam constare.
Quibus omnibus diligenter consideratis, ab altera
parte respondebatur, juxta hunc ordinem decretorum
omnia pene consummata esse. « Nam ut ab ultimis,
inquint, repetamus, accusator ejus ad hanc causam
satis idoneus est; quippe nec ante inimicos, nec
ad accusandum metu aut praemio adductus, sed tantum
zelo religionis permotus, et qui, si cum non cognovisset,
eo quo utitur presbiteratu dignus haberi
posset. Vocationes autem ejus ad synodum per
epistolas canonicas et per apocrisiarios non solum
sex mensium, sed etiam anni spacia transcendunt. »
Addebant praeterea sedi suae minime posse restitui,
eo quod etiam restitutus, vocem loquendi non haberet.
Sic enim contineri in Africano concilio, titulo
12: « Si clerici intra annum causam suam
purgare contempserint, nulla eorum vox postea
penitus audiatur. » Et quia captio ejus invidiosa
putabatur, neque inusitatum neque alienum | null | 6e6a12a0-62b3-47ac-bc48-8f2ab23c1755 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a sacris
legibus idem repperiebatur. In historia quippe Remensium
pontificum scriptum constabat, Hildemannum
Belvacensem episcopum, detentum in
monasterio sancti Vedasti, synodum expectasse, eo
quod apud imperatorem Ludovicum insimularetur
ad Lotharium caesarem profugere voluisse; Ebonem
quoque Remorum archiepiscopum idem molientem,
per Rothadum Suessonicum, et Erchenradum
Parisiorum episcopum, in Vuldensi monasterio pro
similibus similia sustinuisse (FLOD. H. R. II, 20).
Justum ergo videri, ut qui de regiae majestatis crimine
impetitus vocationi episcoporum non paruerit,
judiciaria potestate conventus sit, idque firmari
ex Africano concilio titulo 38:
24.
Cresconius Villaregiensis episcopus, plebe sua
derelicta, Tuburniensem invasit aecclesiam, et usque
hodie, commonitus secundum quod statutum fuerat,
relinquere eandem quam invaserat plebem, contempsit
adversus statuta quae pronunciata fuerant.
Confirmata quidem audivimus, sed petimus, secundum
quod nobis mandatum est, ut dignemini dare fiduciam,
quo necessitate ipsa cogente liberum nobis sit,
rectorem provintiae secundum statuta gloriosissimorum
principum adversus illum adire, ut qui miti
ammonitioni sanctitatis vestrae adquiescere noluit
et emendare inlicitum, auctoritate judiciaria
protinus excludatur. Aurelius episcopus dixit: Servata
forma disciplinae, non existimabitur appetitus,
si vestra caritate modeste conventus, recedere
detrectaverit, cum fuerit suo contemptu et contumatia
faciente, etiam auctoritate judiciaria conventus.
#Item ex eodem concilio, titulo@# 43: Sunt plerique
conspirantes cum plebibus propriis, quas decipiunt,
ut dictum est, earum scalpentes aures ad seducendum
vitiosae vitae homines; vel certe inflati et ab
hoc consortio separati, qui putant propriae plebi
incubandum, et nonnumquam conventi ad concilium
venire detrectant, sua forte ne prodantur
gitia metuentes. Dico, si placet, circa hos non
tantum dioceses non esse servandas, verum etiam
et de propria ecclesia quae illis male faverit, omnimodo
adnitendum, ut etiam auctoritate publica
rejiciantur, atque ab ipsis principalibus cathedris
removeantur. Oportet enim, ut qui universis fratribus
ac toto concilio inhaeserit, non solum sua
jure integro, sed et dioceses possideat; at vero qui
sibimet putant plebes suas sufficere, fraterna dilectione
contempta, non tantum dioceses amittant,
sed, ut dixi, etiam propriis publica careant auctoritate
ut rebelles.
25.
Ad Romanum autem pontificem causam perlatam
fuisse dicebant exemplaribus in hunc modum
prolatis: « Beatissimo papae JOHANNI, HUGO gratia
Dei Francorum rex. Novis atque inusitatis rebus
permoti, summo studio summaque cura vestra
consilia expetenda decrevimus, quippe cum sciamus
vos omne tempus in humanis ac divinis studiis
exegisse. Considerate ergo quae facta sunt, et facienda
praescribite, ut et sacris legibus suus honor
reddatur, et regalis potestas non annulletur. Arnulfus,
regis Lotharii ut dicunt filius, post graves inimicitias
ac scelera quae in nos regnumque nostrum
exercuit, loco parentis adoptatus est a nobis, ac metropoli
Remorum gratis donatus, jusjurandum praebuit,
quod contra praeterita et futura valeret sacramenta.
Libellum fidelitatis sub nomine cyrographi
conscripsit, recitavit, corroboravit, corroborarique
fecit. Milites ac omnes cives jurare coegit, ut in
nostra persisterent fide, si ipse aliquando in potestatem
hostium deveniret. Contra haec omnia, ut
certissimi testes sunt, ipse portas hostibus patefecit;
clerum ac populum suae fidei creditum captivitati
et praedae distribuit. Sed esto, eum esse addictum
alienae potestati, ut ipse videri vult; cur cives ac
milites pejerare cogit? Cur arma contra nos comparat?
Cur urbem ac castra contra nos munit? Si
captus est, cur non patitur liberari? Si vi hostium
oppressus, quare non vult sibi subveniri? et si liberatus
est, cur ad nos non redit? Vocatur ad palatium,
et venire contempnit. Invitatur ab archiepiscopis
et coepiscopis, nihil se eis debere respondet.
Ergo qui vices apostolorum tenetis, statuite
quid de altero Juda fieri debeat, ne nomen Dei per
nos blasfemetur, et ne forte justo dolore permoti,
ac vestra faciturnitate, urbis excidium totiusque
provinciae moliamur incendium; nec judici
Deo excusationem praetendetis, si nobis quaerentibus
atque ignorantibus formam judicii dare nolueritis.
26.
Item episcoporum epistola ad eundem:
« Domino et reverentissimo papae Johanni,
episcopi Remorum dioceseos. Non sumus nescii,
beatissime Pater, jam dudum oportuisse nos expetere
consulta sanctae Romanae aecclesiae, pro ruina atque
occasu sacerdotalis ordinis. Sed multitudine tyrannorum
pressi, longitudine terrarum semoti, desideria
nostra hactenus implere nequivimus. Nunc itaque | null | a4b03373-f70b-49bc-9cc8-f9ff4d09bb60 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vestro examini non sine magno dolore perferimus
novum atque inusitatum crimen, Arnulfi Remorum
archiepiscopi, qui, famosus apostata factus, locum
Judae traditoris olim in ecclesia tenet; qui filius
quondam aecclesiae Laudunensis, cum episcopum
suum dolo et fraude ceperit, ecclesiam ejus pervaserit,
ad cumulum suae dampnationis, Remensem,
sibi creditam, cum clero et populo captivavit, nec
movet eum nostra vocatio, vel potius saluberrima
exhortatio, non archiepiscoporum conprovincialium
multotiens repetita ammonitio, non canonice
facta coram Deo et angelis ejus professio, non cirographi
in conspectu aecclesiae recitata descriptio, non
numerosa sacramenta, miris excogitata consiliis.
Stant suo vitio quam plures aecclesiae pastoribus
viduatae; pereunt innumerabiles populi sine sacerdotali
benedictione et confirmatione; ipse factione
tyrannica, divina humanaque jura contempnens,
tyrannidem exercet. Regibus nostris, a quibus tantam
gloriam gratis consecutus est, interitum meditatur.
Ergo tandem ad monstra perditissimi hominis
expergefacti, ivimus in sententiam Domini dicentis: #Si peccaverit in te frater tuus, vade et corripe eum
inter te et ipsum solum. Si te audierit, lucratus eris
fratrem tuum; si autem non te audierit, adhibe tecum
adhuc unum vel duos, ut in ore testium
duorum
vel trium stet omne verbum. Quod si non audierit
eos, dic aecclesiae. Si autem et aecclesiam non audierit,
sit tibi sicut ethnicus et publicanus (Matth. XVIII, 15-17)
@#.
Adesto, Pater, ruenti ecclesiae, et sententiam ex
sacris canonibus promulgatam, vel potius ab ipsa
Veritate prolatam, profer in reum. Sentiamus in
vobis alterum Petrum defensorem et corroboratorem
Christianae fidei; ferat sancta Romana aecclesia sententiam
dampnationis in reum, quem universalis
dampnat aecclesia. Suffragetur nobis vestra auctoritas,
et in hujus apostatae dejectione, et in ejus qui
domui Dei praeesse possit archiepiscopi nova ordinatione,
simulque invocatis episcopis nostris fratribus
necessaria promotione, ut sciamus et intelligamus
cur inter caeteros apostolatum vestrum praeferre debeamus. »
27.
His epistolis in media synodo recitatis, missionis
earum tempus et relata legatio ab defensoribus
Arnulfi perquirebatur. Et de primo quidem mensis
undecimus repperiebatur; de altero autem nihil
memoria dignum, sed legatos tantum scripta Romano
pontifici porrexisse, primoque se blande acceptos
esse, postea vero quam Heriberti comitis legati,
equum corpore praestantem niveo colore insignem,
cum aliis muneribus pontifici obtulerunt, se per triduum
ante januas palatii defatigatos, nec admissos,
infecto negotio redisse. Astipulabantur etiam huic
rationi Brunonis episcopi praesentes clerici, qui se
pro ejus captione Romanum pontificem adisse
dicebant; a quo maledicta in reos cum ex auctoritate
apostolica expeterent, ejus ministri summam solidorum
decem dari censebant. Quibus derisis, eo
quod si pecunia redimi posset, nec mille talenta
moras inferrent, hoc tandem in responsis ab ipso
pontifice acceperunt, ut is pro quo captus esset,
bene illi prospiceret. Non ergo sedem apostolicam
huic judicio praejudicare. Bene quoque Africanos
episcopos super hoc Romanorum tipo permotos
fuisse, qui super hac re synodo 217 episcoporum
tempore Zosimi papae inchoata et per tempora
Bonefacii distenta, tandemque sub Caelestino consummata,
quid de Romani episcopi potestate sentiri
vellent, in aeternis monimentis statuerunt. Quod concilium
quoniam insigne est et beati Augustini praesentia
illustratum, et artificiosis consultationibus
expolitum, vimque multiplicis argumenti huic synodo
praebuit, ad plenum his gestis adnectere utile judicavimus.
28.
Multa super his Pater Arnulfus publice locutus
est, multa cum sibi tantum assidentibus contulit;
quae ne forte minus suavitatis habeant ita sparsim
posita ut sunt ab eo prolata, ea in unum colligere
maluimus, ut continuata oratio plus utilitatis studioso
lectori conferat. « Nos quidem, inquit, reverentissimi
Patres, Romanam aecclesiam propter
beati Petri memoriam semper honorandam decernimus,
nec decretis Romanorum Pontificum obviare
contendimus; salva tamen auctoritate Niceni concilii,
quod eadem Romana ecclesia semper venerata
est. Statuta etiam sacrorum canonum diversis
locis, diversis temporibus, sed eodem Dei spiritu
conditorum, in aeternum valere praecipimus, ab
omnibus servanda censemus. Duo autem sunt quae
magnopere a nobis praevideri debent, id est si
Romani pontificis silentium aut nova constitutio
promulgatis legibus canonum vel decretis priorum
praejudicare potest. Si enim silentium praejudicat,
omnes leges, omnia priorum decreta, eo silente,
silere necesse est. Si autem nova constitutio, quid
prosunt leges conditae, cum ad unius arbitrium omnia
dirigantur? Videtis quia, his | null | 1bd2fe95-a9bb-4a9c-8579-b866609706ee | latin_170m_raw | null | None | None | None |
duabus causis admissis,
ecclesiarum Dei status periclitatur, et dum legibus
leges quaerimus, nullas omnino leges habemus. Quid
ergo? Num privilegio Romani pontificis derogabimus?
Minime; sed si Romanus episcopus is est
quem scientia et vitae meritum commendet, nec
silentium nec nova constitutio metuenda sunt. Quod
si vel ignorantia, vel metu, vel cupiditate abalienatur,
vel conditio invidiam facit, quod fere sub haec
tempora vidimus, Romae tirannide praevalente, tunc
multo minus idem silentium et nova constitutio
formidanda sunt. Non enim is qui quolibet modo
contra leges est, legibus praejudicare potest. Sed, o
lugenda Roma! quae nostris majoribus clara Patrum
lumina protulisti, nostris temporibus monstrosas
tenebras futuro saeculo famosas offudisti! Olim accepimus
claros Leones, magnos Gregorios. Quid dicam
de Gelasio et Innocentio, qui omnem mundanam
phylosophyam sua sapientia et eloquentia superant?
Longa series eorum est, qui sua doctrina
mundum repleverunt. Eorum itaque dispositioni,
qui vitae merito et scientia cunctos mortales anteirent,
recte universalis aecclesia credita est; quamvis
et in hac ipsa felicitate hoc privilegium tibi ab Africanis
episcopis contradictum sit, has credo quas
patimur miserias, magis quam tipum dominationis
formidantibus. Nam quid sub haec tempora non vidimus!
Vidimus Johannem, cognomento Octavianum,
in volutabro libidinum versatum, etiam contra eum
Ottonem, quem augustum creaverat, conjurasse;
quo fugato, Leo neophytus in pontificem creatur.
Sed Ottone caesare Roma discedente, Octavianus
Romam redit, Leonem fugat, Johannem diaconem
naso, dextris digitis, ac lingua mutilat, multaque
cede primorum in urbe debacchatus, in brevi moritur.
Cui Benedictum diaconem cognomento Gramaticum
Romani substituunt; eum quoque Leo neophytus
cum suo caesare non longe post aggreditur,
obsidet, capit, deponit, perpetuoque exilio in Germaniam
dirigit. Succedit Ottoni caesari caesar Otto,
nostra aetate cunctos principes armis, consilio, ac
scientia superans. Succedit Romae in pontificatu
horrendum monstrum Bonefacius, cunctos
mortales nequitia superans, etiam prioris pontificis
sanguine cruentus; sed hic etiam fugatus atque in
magna synodo dampnatus, post obitum divi Ottonis
Romam redit, insignem virum apostolicum Petrum,
Papiensis ecclesiae prius antistitem, data sacramentorum
fide, ab arce Urbis dejicit, deponit, squalore
carceris affectum perimit. Num talibus monstris
hominum ignominia plenis, scientia divinarum et
humanarum rerum vacuis, innumeros sacerdotes
Dei per orbem terrarum, scientia et vitae merito
conspicuos, subjici decretum est? Quid est hoc,
reverentissimi Patres? vel quonam vitio fieri credendum
est, ut caput ecclesiarum Dei, quod in
sublime erectum, gloria et honore coronatum est,
ita in infima dejectum, ignominia et dedecore deturpatum
sit? Nostrum, nostrum est hoc peccatum,
nostra impietas, qui quaerimus quae nostra sunt, non
quae Jesu Christi. Si enim in quovis ad episcopatum
electo, morum gravitas, vitae meritum, divinarum ac
humanarum rerum scientia subtiliter investigantur,
quid in eo qui omnium episcoporum magister videri
appetit, investigandum non est? Cur ergo in summa
sede sic infimus constituitur, ut etiam in clero nullum
habere locum dignus inveniatur? Quid hunc,
reverendi Patres, in sublimi solio residentem
veste purpurea et aurea radiantem, quid hunc,
inquam, esse censetis? Nimirum si caritate destituitur
solaque scientia inflatur et extollitur, Antichristus
est in templo Dei sedens, et se ostendens tamquam
sit Deus. Si autem nec karitate fundatur, nec
scientia erigitur, in templo Dei tamquam statua,
tamquam idolum est, a quo responsa petere,
marmora consulere est! Quo ergo consultum ibimus?
Evangelium docet quendam in ficulnea ter fructum
quaesisse, et quia non reppererit, succidere voluisse,
sed ammonitum expectasse. Expectemus ergo
primates nostros quoad possumus, atque interim
divini verbi pabula, ubinam repperiri valeant, investigemus.
Certe in Belgica et Germania quae vicinae
nobis sunt, summos sacerdotes Dei religione
admodum praestantes inveniri, in hoc sacro conventu
testes quidam sunt; proinde si regum dissidentium
animositas non prohiberet, inde magis episcoporum
judicium petendum fore videretur, quam ab
ea urbe, quae nunc emptoribus venalis exposita, ad
nummorum quantitatem judicia trutinat. Quod si
quispiam dixerit, secundum Gelasium, Romanam
aecclesiam de tota aecclesia judicare, ipsam ad nullius
commeare judicium, nec de ejus umquam judicio
judicari, is, inquam, qui hoc dixerit, eum nobis in
ecclesia Romana constituat, | null | 54943f2f-39c5-44ce-a931-650b5de95a6a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
de cujus judicio
judicari non possit; quamquam hoc ipsum Africani
episcopi impossibile judicant. #Nisi forte, inquiunt,
quisquam est qui credat, unicuilibet posse Dominum
nostrum examinis inspirare justitiam, et innumerabilibus
congregatis in concilium sacerdotibus
denegare.@# Sed cum hoc tempore Romae nullus pene
sit, ut fama est, qui litteras didicerit, sine quibus,
ut scriptum est, vix hostiarius efficitur, qua fronte
aliquis eorum docere audebit quod minime didicit?
Ad comparationem quippe Romani pontificis,
in-aliis sacerdotibus ignorantia utcumque tolerabilis
est; in Romano autem, cui de fide, vita,
moribus, disciplina sacerdotum deque universali aecclesia
catholica judicandum est, intolerabilis videri
potest. Is enim est, ut quibusdam placet, qui secundum
Ezechielem prophetam moratur in gazophilatio,
quod respicit viam meridianam, et excubat in
custodiis templi. Cur autem loco prior, scientia inferior,
non aequo animo ferat judicium loco inferioris,
scientia prioris? Certe ipse apostolorum princeps
non abnuit judicium, quamvis loco minoris,
Pauli, scientia prioris, in facie sibi resistentis;
quoniam non sana videbatur doctrina magistri. Et
Gregorius papa cum dicat: #Si qua culpa in episcopis
invenitur, nescio quis apostolicae sedi subjectus
non sit;@# subinfert: #Cum vero culpa non exigit,
omnes secundum rationem humilitatis pares sunt.@#
Involutus ergo criminibus, sentiat praeesse sibi Romanum
pontificem, et qui nullis atrocioribus factis
praegravatur, intelligat parem, dignam se ac Romano
pontifice in quolibet negotio laturus sententiam.
Sed esto; ponamus nunc Romae esse Damasum;
quid contra ejus decretum actum est? Nempe si
bene recordor, primum capitulum fuit, quod episcoporum
et summorum negotiorum ecclesiasticorum
causae semper ad sedem apostolicam sint referendae.
Utique relatae sunt non solum ab episcopis, sed
etiam a principe nostro serenissimo: liberaque potestas
apostolicae sedi data est, et vera investigandi,
et cognoscendi, et dijudicandi, per temporum intervalla
nimis prolixa; nec prius ad causam accessimus,
quam desperatione judicii ejus protraheremur.
Consultus est ergo Romanus episcopus ut oportuit,
et de hujus Arnulfi depositione, et de ejus qui domui
digne praeesse possit substitutione. Sed cur nihil
responderit, quorum interest ipsi viderint; nos autem
Sardicense concilium, quod privilegio Romanae
ecclesiae plurimum favet, ita ad hanc causam inflectimus,
ut quod de solo episcopo in qualibet provincia
relicto dicit, ad Romanum episcopum affectum
esse credamus. Sic enim habetur, titulo 6: #Osius episcopus dixit: Si contigerit in una provincia,
in qua fuerint plurimi episcopi, unum forte remanere
episcopum, ille vero per negligentiam noluerit ordinare
episcopum, et populi convenerint episcopos vicinae
provinciae, debere illum prius conveniri episcopum qui
in eadem provincia moratur, et ostendere quod populi
petant sibi rectorem, et hoc justum esse, ut et ipsi
veniant, et cum ipso ordinent episcopum. Quod si
conventus litteris tacuerit, et dissimulaverit, nihilque
responderit, tunc satisfaciendum esse populis, ut
veniant ex vicinis provinciis et ordinent episcopum.@#
Juxta hujus sententiae tenorem, ad petitionem populorum
ab episcopis et principe conventus est, ut
sua auctoritate Arnulfus deponeretur, et alter substitueretur.
Quia ergo conventus litteris tacuit, et
dissimulavit, et nihil respondit, nunc satisfaciendum
esse populis censeo, ut episcopi qui ex vicinis provinciis
convenerunt, et hunc Arnulfum, si depositione
dignus est, deponant, et si forte qui domni Dei
praeesse possit repertus est, episcopum constituant.
Et quoniam Damasus episcoporum summa negotia
metropolitanis discutere concedit, definitionem eorum
suae potestati attribuit; Damaso quidem non
resistimus, sed scriptum beati Gregorii in medium
proferimus: #Lator, inquit, praesentium Nemesion ad
nos veniens, indicavit Paulum Deaclinae civitatis
episcopum, inter alia mala in corporali crimine lapsum,
a suis fuisse clericis accusatum, atque habita cognitione,
ita, quod sine dolore dicere non possumus,
claruisse, atque insuper postquam convictus est, etiam
libellum eum, in quo ea de quibus accusatus fuerat,
vera esse confessus est, obtulisse. Qua de re illo deposito,
episcopali sententia, ejus loco cum fraternitatis
vestrae consensu esse episcopum ordinatum.@#
« Ecce hic Paulus episcopus ignorante Gregorio
deponitur, alter in loco ejus substituitur; causa cum
suis effectis per latorem apicum Gregorio significatur.
Non in depositores Gregorius ulciscitur, sed in depositum
ulterius saevit; ait enim post aliquanta: #Qui | null | 7c5b0d93-6c15-46fe-8039-7c83c539d568 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
si forte, quod non credimus, post depositionem
suam inverecunde ac mente perversa aliquid de episcopatu
loqui, atque rursus ad hoc qualibet aspirare
praesumptione temptaverit, fraternitatis vestrae se
contra improbitatem ipsius omnino vigor accendat,
atque Dominici corporis et sanguinis communione
privatum, in monasterio eum usque ad diem obitus
sui ad agendam curet poenitentiam retrudendum;
quatinus perpetrati sceleris maculas dignis discat
fletibus emundare, quas magis in interitu animae suae
nequiter augere desiderat.@#
Quomodo nunc decretum
Eusebii papae servatum est? Etenim paulo ante in
tomo decretali lectum est: #Oves ergo quae pastori suo
commissae fuerint, eum nec reprehendere, nisi a recta
fide exorbitaverit, debent, nec ullatenus accusare possunt;@#
quia facta pastorum ovis gladio ferienda
non sunt, quamquam recte reprehendenda videantur.
Certe hic Paulus a suis ovibus, id est a suis clericis,
reprehensus et accusatus est, non de fide sed de
corporali crimine. In hac itaque decretorum vel
canonum varietate hoc observandum est, ut causarum
eventus finem accipiant juxta aequitatem,
nullis animorum perturbationibus improvide admixtis.
Et quoniam summi negotii discussionem et
definitionem a metropolitano primae Justinianae factam
fuisse cognovimus, doceamus etiam nunc, quod
episcopis etiam suorum metropolitanorum summa
negotia discutere liceat. Scribit item Gregorius universis
episcopis concilii Vizachii: #Sicut,@# inquit, #laudabile discretumque est, reverentiam et honorem
debitum exhibere prioribus, ita rectitudinis et Dei
timoris est, si qua in eos correctionis indigent, nulla
dissimulatione postponere; ne totum, quod absit,
corpus incipiat morbus invadere, si langor
non
fuerit curatus in capite. Ante multum siquidem temporis
quaedam ad nos de fratre nostro Clementio,
primate vestro, perlata sunt, quae cor nostrum non
modico merore transfigerent; sed prementibus diversis
tribulationibus, et maxime circumsaevientibus hostibus,
ea nobis non fuit spatium requirendi. Et quoniam ita
sunt gravia, ut transire indiscussa nullo modo debeant,
fraternitatem vestram his hortamur affatibus, ut cum
omni sollicitudine ac vivacitate, veritatis indagare
substantiam multis modis debeatur; et ut audita sunt,
ultione canonica resecentur, aut falsa, et fratrisnostri
innocentia diu sub nefandae opinionis dilaceratione
non jaceat. Unde ne quis desidiae tepor in
requisitione sit, ammonemus ut non cujusdam
personae sit gratia, non favor, non blandimenta, vel
quodlibet aliud, quemquam vestrum vel ab his quae
nobis nuntiata sunt molliat, vel a tramite veritatis
excutiat; sed sacerdotaliter ad investigandam vos
veritatem propter Deum accingite. Nam si quis in hoc
aut piger esse, aut neglegentem se praesumpserit exhibere,
dictis criminibus apud omnipotentem Dominum
se noverit esse participem, cujus zelo ad perscrutandas
subtiliter nefandi causas facinoris non movetur.@# Et
hic profecto intelligimus, nullam personam peccantem
esse, quae judicio universalis aecclesiae non subjaceat.
Omnis enim criminaliter peccans, velut, ita dicam,
alteratus, et quasi legibus capite minor censetur.
Accusatur apud beatum Gregorium Lucillus
Militae civitatis episcopus, et ex epistolis
coepiscoporum illata crimina vera esse cognoscit. #Et
ideo,@# inquit, #quia tanti facinoris ultio nulla debet dilatione
differri, fraternitas vestra tres vel quattuor de fratribus
ac consacerdotibus sibi nostris adhibeat, ut ipsis
quoque praesentibus, praedicta ac satisfacta veritate,
praedictum Lucillum de episcopatus ordine, quem hujus
sceleris contagium maculavit, studeat sine ambiguitate
deponere.@# Progreditur ultra, et in conscios
criminum dignam Romano pontifice sententiam jaculatur: #Quia vero, inquit, presbiteri vel diaconi quidam
proditae iniquitatis fuisse conscii ac participes
memorantur, sanctitas vestra subtili indagatione discutiat;
et si ita reppererit, ab honoris sui et ipsos similiter
gradu dejiciat, et in monasteriis, ubi digne valeant
agere poenitentiam, deputentur.@#
Non adhuc satis est,
quia scit dictum Iezechieli prophetae: #Fili hominis,
perfode parietem (Ezech. XII.)
@# -- « Sed quia,
inquit, per hos multi hujus labe peccati perhibentur
esse conlapsi, cunctos qui rei esse claruerint,
Dominici corporis ac sanguinis participatione privare
vos convenit. » Ecce hic Gregorius non nutrit vitia,
sed amputat. Quid est enim aliud de manifestis
peccatis tacere, quam scelera nutrire? Sed esto;
taceamus de his in quibus nemo se ledi conqueritur;
quid acturi erimus, si armati duces genialis lecti
nocturna furta deprehenderint? Si irati reges quemlibet
nostrum majestatis reum convicerint? Quid,
inquam, acturi erimus, si quodam colludio longis
ambagibus, | null | 42f41b7a-d8db-44cb-ae7b-d2de10e7b6d2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
proplexis cavillationibus se deludi senserint?
Num eos judicii formam Romae pecunia redempturos
putatis, reumque sibi defuturum, quin
auri et argenti montes Romanis offerat, si se redini
pecunia speret? At si remota ab usu et consuetudine
et spatio terrarum esse putatis quae proponimus,
sint vobis exempla e vicino petita. Egidius
certe, Remorum archiepiscopus, quia Hilperici
regis amicitia usus fuisse convictus est ad Childeberti
regis sui infidelitatem, in urbe Mettensi a Galliarum
episcopis depositus, apud Argentoratum,
quae nunc Strateburgis dicitur, perpetuo exilio dampnatus
est; cui mox Romulfus, Lupi ducis filius, jam
presbiter substituitur; nec magnus Gregorius, privilegii
Romanae aecclesiae acerrimus defensor, quicquam
pro his aut contra haec dixisse repperitur.
Ebo etiam, ejusdem Remensis aecclesiae metropolitanus,
ob crimen regiae majestatis apud Theodonisvillam
a Galliarum episcopis deponitur, longeque
post a Nicolao papa requisita et cognita ejus
depositio est, ac deinde a Sergio corroborata. Quid
ergo? Num Damasi decreta dampnabimus? Minime.
Sed in causis latentibus et in quibus ob magnitudinem
sui justa provocatio fit, ad universale concilium
vel ad Damasum recurremus, si tamen eum Romae
commorari audierimus; quamvis etiam ad Damasum
provocatio Africanis inhibeatur conciliis, ut
superius dictum et adhuc dicendum est. At in causis
evidentibus et in quibus ad Romanum episcopum
nulla provocatio fit, provincialibus vel conprovincialibus
utemur conciliis. Quod etiam Antiocena
sinodus velle videtur capitulo 14º: #Si quis,@# inquit, #episcopus de aliquibus causis criminalibus in judicio
episcoporum fuerit
accusatus, contingat autem de
ipsis episcopis provintiae qui convenerunt, diversas
habere sententias, et alios quidem innocentem eum
pronuntiare, alios reum: propter hujusmodi itaque
controversiam amputandam, placuit sanctae synodo
metropolitanum episcopum alterius vicinae provinciae
advocari et aliquantos cum eo episcopos alios; qui
pariter residentes, quaecumque fuerint, dirimant quaestionem,
propter hoc, ut firmum sit judicium, quod
ab unius provinciae episcopis fuerit promulgatum.@#
Quamvis et hoc concilium quod de privata coepiscopi
nostri causa agitur, universale videri debeat, utpote
plurium provinciarum judicia continens. Et ne forte
ad placitum loqui videamur veterumque sententias
male interpretari, audite quid hinc sentiat Hincmarus
Remorum archiepiscopus, et in lege Dei eruditissimus.
Scribens enim ad Nicolaum papam ita inquit: #Absit a nobis, ut privilegium primae et summae
sedis sanctae Romanae aecclesiae pontificis pro sic
parvipendamus, ut controversias et jurgia tam
superioris quam etiam inferioris ordinis, quae Niceni
et caeteri sacrorum conciliorum canones, et Innocentii
atque aliorum sanctae Romanae sedis pontificum decreta
in synodis provincialibus a metropolitanis praecipiunt
terminari, ad vestram summam auctoritatem
fatigandam ducamus. At si forte de episcopis causa
nota fuerit, unde certa et expressa in sacris regulis
non habeamus judicia, et ob id in provinciali vel in
comprovinciali nequeat examine diffiniri, ad divinum
oraculum, id est ad apostolicam sedem, nobis inde
est recurrendum.@# De provocationibus autem idem
Hincmarus aeque nobiscum sentit, quod a suspectis
judicibus et minoris auctoritatis, ad majoris auctoritatis
judices legitima provocatio sit; ab electis vero
et ubi reus causa decidit, nullam omnino fieri posse,
de quo et in Africano concilio ita legitur: UT
AB ELECTIS JUDICIBUS PROVOCARE NON LICEAT. #Si autem
fuerit provocatum, eligat, qui provocaverit, judices, et
cum eo ille contra quem provocaverit, et ab ipsis deinceps
nulli liceat provocare.@# Item in eisdem conciliis
de eadem re. cap. 22: #Quod si clerici ab episcopis provocandum
putaverint, non provocent nisi ad Africana
concilia, vel ad primates suarum provinciarum, sicut
et de episcopis saepe constitutum est. Ad transmarina
autem qui putaverint appellandum, a nullo in terra
Africa in communione suscipiantur.@# Nimirum per
transmarina Romanam ecclesiam volentes intellegi,
causam ubi orta est debere determinari, Africani
episcopi confirmaverunt. Videat autem qui potest,
quod non sine quodam scrupulo paulo ante lectum
est: #Ut nostis,@# inquit Damasus, #sinodum sine ejus@# --id
est romanae sedis-- #auctoritate fieri non est
catholicum.@# Quid ergo, si barbarorum gladiis circumsaevientibus,
licentia commeandi Romam intercludatur?
vel si Roma barbaro cuilibet serviens,
motu libidinis ejus in aliquod regnum efferatur?
num interim aut nulla concilia erunt, aut orbis
terrarum episcopi ad suorum regum dampua vel interitus
ab hostibus disponendarum rerum consilia et
concilia exspectabunt? Et certe Nicenus canon, qui,
ipsa Romana | null | e3a66f4f-b602-450e-bf40-b86ee3f23129 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ecclesia teste, omnia concilia, omnia
decreta eminentia sui exuperat, bis in anno concilia
debere fieri dicit, nihilque inde ad Romani episcopi
auctoritatem spectare praescribit. Sed insuper ejus
privilegio, sicut Africana synodus interpretatur,
multum derogat. Et de privatis quidem causis in
provinciali synodo, de communibus autem in generali
concilio, eadem Africana synodus judicandum
praescribit capitulo nono concilii Milevitani. At nos,
controversiarum lite depulsa, Romanam quidem
aecclesiam ob memoriam apostolorum principis, ita
ut a majoribus nostris accepimus, quoad possumus,
amplius quam Afri colamus; et seu se digna seu
indigna prolatura sit, si status regnorum patitur, ab
ea responsa petamus; sicut etiam pro causa Arnulfi
factum esse constat. Si in expetendis vel vitandis
justam vel injustam judicii promulgaverit formam,
in altero pax ecclesiarum et unitas conservabitur,
in altero vocem Apostoli audiemus dicentis: #Quicumque
vobis annuntiaverit praeter quod accepistis,
anathema sit, licet angelum de coelo esse se fingat! (Gal. I, 8, 9.)
@#
Porro si tacebit ut nunc, consultae leges
voce conditorum loquentur. Sed o infelicia
tempora, quibus patrocinio tantae frustramur aecclesiae!
Ad quam deinceps urbium confugiemus, cum
omnium gentium dominam humanis ac divinis destitutam
subsidiis videamus? Ut enim planius dicamus
palamque fateamur, post imperii occasum haec urbs
Alexandrinam aecclesiam perdidit, Antiocenam amisit,
et ut de Africa taceamus atque Asia, ipsa jam
Europa discedit. Nam Constantinopolitana ecclesia
se subduxit, interiora Hispaniae ejusjudicia nesciunt.
Fit ergo discessio, secundum Apostolum, non solummodo
gentium, sed etiam ecclesiarum (II Thess.
II, 3). Quoniam cujus ministri Gallias occupaverunt,
nosque totis viribus praemunt, Antichristus instare
videtur, et ut idem Apostolus ait: #Jam misterium
iniquitatis operatur, tantum, ut qui nunc tenet, teneat
donec de medio fiat, ut ille perditionis filius reveletur,
homo peccati, qui adversatur et extollitur supra Dei
nomen Deique culturam (II Thess. II, 7, 8)
@#. Quod
jam in aperto fit, et Romana potentia conquassata,
religione profligata, nomen Dei frequentibus perjuriis
impune humilietur; ipsius divinae religionis
cultus, etiam a summis sacerdotibus contempnatur.
Ipsa insuper Roma jam pene sola a se ipsa discedit,
dum neque sibi, neque aliis consulit. Proinde
si placet caritati vestrae quia Pelagium patriarcham
a duodecim episcopis auditum esse scimus, ut beatus
Augustinus in libro quodam contra eundem
Pelagium scribit; quoniamque Romana aecclesia
a nobis consulta, nullam judicii formam promulgavit;
ex sacris legibus capitula proferantur, et a quot
episcopis episcopus in crimine detentus audiri debeat,
et qui causae suae dicendae adesse noluerint, quam
sententiam excipiat. » Itaque, jubente sinodo, hae
sententiae recitatae sunt:
29.
#Ex concilio Cartaginis titulo@# 10: Felix
episcopus dixit: « Suggero, secundum statuta veterum
conciliorum, ut si quis episcopus, quod non
optamus, in reatum aliquem incurrerit, et fuerit ei
nimia necessitas non posse plurimos congregare, ne
in crimine remaneat, a duodecim episcopis, et presbiter
a sex episcopis cum proprio suo episcopo
audiatur, et diaconus a tribus. »
#Ex concilio Cartaginis, capitulo@# 7: Aurelius episcopus
dixit: « Quisquis episcoporum accusatur, ad
primatum provinciae ipsius causam deferat
accusator; nec a communione suspendatur cui
crimen intenditur, nisi ad causam suam dicendam
electorum judicum, die statuta, litteris evocatus
minime occurrerit; hoc est infra spacium mensis
ex ea die qua eum litteras accepisse constiterit.
Quod si aliquis veras necessitatis causas probaverit,
quibus eum occurrere non potuisse manifestum sit,
causae suae dicendae inter alterum mensem integram
habeat facultatem; verum tandiu post mensem
secundum non communicet, donec purgetur. Si
autem ad concilium universale anniversarium occurrere
noluerit, ut vel ibi causa ejus terminetur, ipse
in se dampnationis sententiam dixisse judicetur;
tempore sane quo non communicat, nec in sua ecclesia
vel parochia communicet. » #De contemptu judicii ex epistola papae Bonefacii:@#
Probat vera esse
illa quae adversum se dicta sunt, qui ad ea confutanda
adesse minime vult; et nullus dubitat, quod
ita judicium nocens subterfugit, quemadmodum, ut
absolvatur, qui est innocens quaerit. Sed astuta
cavillatio eorum, qui versutis agendum credunt
esse consiliis, nunquam innocentiae nomen accipiet.
Confitetur enim de omnibus quisquis subterfugere
judicium | null | da6b141b-5975-4917-b71a-4c0de4abcb88 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dilationibus putat; veniet tamen aliquando
ille qui talis perhibetur in medium, nec prodest illi
tociens latuisse, tociens subterfugisse, quem sui
actus et commissa quocumque fugerit, ea quae objiciuntur
illi si vera sunt crimina persecuntur; ut si
adesse voluerit praesens, si confidit, ad objecta respondeat;
quod si adesse neglexerit, dilationem sententiae
de absentia non lucretur. Nam manifestum
est confiteri eum de crimine, qui indulto et tociens
delegato judicio, purgandi se occasione non utitur.
Nihil enim interest, utrum in praesenti examine
omnia quae dicta sunt comprobentur, cum ipsa quoque
pro confessione procurata tociens constet absentia.
30.
His omnibus pertractatis, ab defensoribus Arnulfi
venia postulatur, et quod ejus negotia minus
caute prius inquisierint, et quod concilium longis
dilationibus defatigaverint. Deinde adjungunt, non
se controversiarum genere adductos ad studium
defensionis accessisse, sed episcoporum anathema
sibi necessitatem dicendi imposuisse. Episcopi vero
et qui contra Arnulfum stetisse videbantur, aequo
animo se objecta accepisse dicebant; sibi quoque
placere, quod judicium posse fieri jam in commune
legitimum putaretur, nihilque aliud superesse quam
ut ipse Arnulfus in medium deduceretur, et de qualitate
sui facti juxta quod vellet responderet. Itaque,
jubente sinodo, in episcoporum ordine consedit. Cui
Pater Arnulfus circa cum regis beneficia, itemque
ipsius in regem maleficia, miti alloquio commemorat.
Negat ille se quicquam contra regis salutem
egisse, sed pro fide ad eum conservata cum clero
et populo se in propria urbe ab hostibus captum
fuisse; nihilque solatii proinde a rege tulisse, sed
insuper maleficia pro beneficiis recompensata sibi
esse. Opponit Pater Arnulfus praesentem presbiterum,
qui urbis portas, acceptis a manu ejus clavibus,
jussu ipsius affirmabat se hostibus aperuisse.
Ille respondet, presbiterum longe meditata dicere,
falsaque pro veris narrare, suamque innocentiam
ejus fictis criminationibus haberi suspectam
non debere. Cui econtra presbiter ingerebat, quod
se ad accusandum nemo impulerit; quod locus fugae
sibi patuerit, quod sibi semper fidissimus fuerit,
nichilque aliud in accusandi causa se habere, quam
ut crimine proditionis liberaretur, qui ejus imperio
paruisset; et si quid in veri confessione sinodus
dubitet, vel suo vitio adscribat, sinodi decretis se
subjacere pollicebatur; tantum ecclesiasticae communioni
restitueretur. Ad haec Arnulfus teneri se
ab hostibus conquerebatur, nec aliquando se
vidisse episcopum sic attractatum, ideoque se respondere
nescire. Neque vero sibi relictos esse suos
monachos, suos clericos, suos abbates, quibus quae
vellet praecipere posset: quod dictum insulsi hominis
esse putabatur. « Et quidnam, inquit Pater
Arnulfus, iis praecipiendum est? Num ut te a
culpis eximant? Equidem si pro testimonio
ferendo dicis, en tui episcopi, qui te frequenter pro
temetipso, ut ad sinodum venires, ortati sunt, en
tui abbates, tuusque clerus cum sibi praelatis! Ilis
omnibus datur licentia te defendendi, non solum
voluntaria, verum necessitate imposita. » Ad haec
ille ad priora relabebatur; non se vidisse episcopum
sic attractatum dicens, nec ita se habitum scire
respondere. Doctum etiam hominem inter tot sapientes,
insipientem videri posse. « Cur ergo, »
inquit episcopus Guido, « secundum tua vota habitus,
tociensque ab episcopis et domino tuo rege
vocatus, respondere noluisti? » Et ille: « Delatus ad
regem eram, et ideo quo vocabar ire non audebam.--Non
ita est, » inquit Guido episcopus; « sed
cum te in vicinia Laudunensis urbis apud Cavinionem
convenissem, coram fidelibus testibus, clericis
ac laicis, tertio te ad fratrum tuorum conventum
invitavi, sub obtestatione divini nominis, ex canonum
auctoritate, et societate omnium fidelium; ad
dominorum quoque tuorum praesentiam ire monui,
per fidelitatem quam eis promiseras, per omnia
sacramenta quae ipsis praebueras. Unde perjurum te
esse negare non potes, per cirographum, cui subscripsisti
ac omnes nos subscribere fecisti. Sed cum tu
responderes, non posse te ire sine ductoribus Oddone
et Heriberto, eo quod vim tibi inferri timeres, fratrem
meum Gualterium obsidem tibi obtuli, me et
patrem meum, comitem Gualterium, itineris ductores
pollicitus sum, ut sine periculo vitae, membrorum,
captionis, ad tua redires. Idem quoque in
eodem momento sacramento firmare propria manu
praesto fui. Cumque te a Karolo captum esse praetenderes,
eique sacramenta et obsides praebuisse,
ideoque sine ejus | null | 79f67c43-90ff-4655-8287-e92bb397d408 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
licentia ire non posse, percontabur
a te, quinam obsides pluris tibi videreatur; utrum
Richardus frater tuus, Bruno episcopus consobrinus
tuus, ejusque sororis filius, in regum potestate constituti;
an milites tui Sehardus et Raynoldus,
qui datis pro se pueris abire permissi sunt, quorumque
beneficia simulatis captivatoribus tuis attribuisti,
palam faciens, quanta in dante et accipiente
obsidum diligentia fuerit. Quodnam etiam tibi sacramentum
potius servandum foret, requirebam;
scilicet quod regi et domino tuo sponte dederas, aut
quod hosti armato invitus dare debueras? Tria autem
erant sacramenta, quae nulla arte, nullo ingenio
effugere poteras: primum quo te obligasti, ut pro
nullo a te facto vel faciendo sacramento a fidelitate
dominorum nostrorum recederes; secundum ut si
ab hostibus interceptus esses, sicut tunc simulabas,
mox ut locus fugae tibi pateret, ad dominos tuos
redire per rectam fidem non differres, idque in praesenti
facere monebam, cum tecum pauci essent, ego
autem obtimorum militum copias haberem. De
tertio vero quid dicam, cum tam multiplicis perjurii
reus sis, quot esse perjuros facis? Omnes enim
cives tui ac milites te jubente juraverunt, ut si aliquando
ab hostibus capereris, vel si ipse tua sponte
a regis fidelitate deficeres, regi se fidem servaturos,
urbemque et castra sub eorum jure retenturos.
Econtra cum tu a fidelitate regis defeceris, contra
omnes mortales tibi sacramenta praehere jussisti,
domino tuo regi portas civitatis obstruxisti, Karolo
quotiens sibi libuit aperuisti, nec ad professionem
tui cirographi respicere voluisti, cum inimicis dominorum
tuorum consilium et auxilium, secundum
scire tuum et posse, subministrares. Numquid et
haec negare contendes? » Addebat etiam de pactis
et constitutis in vulgari lingua cum eodem habitis,
quibus episcopos a sua subjectione quasi emancipaverat,
si a cirographi conditionibus declinasset,
seque id ex sua ac reliquorum episcoporum persona
jam dudum apud Cavinionem effecisse. Ad haec ille
de non servatis cirographi et sacramentorum conditionibus
erubescebat; quibus tamen poterat modis
haec eadem attenuebat. Petebant ergo episcopi ut
aliquis familiarium ejus testis horum admitteretur,
cujus conscientiam vereretur. Admittitur ergo Raynerius,
secretorum ipsius per omnia conscius, et
qui eum inter alia perjuria etiam contra se ac suam
uxorem et filium publice perjurum protestabatur.
Cui cum a sacro conventu diceretur, quae Arnulfus
de regis infidelitate denegaret, tali eum sermone
aggressus est: « Cur omnem populum tuo errore
perdis? Nescis quae ante urbis traditionem juxta
fluvium Axonam mihi retuleris? Et ut omnium melius
recorderis, nescis te Ludovici amorem, filii
Karoli, omnibus praetulisse mortalibus, et si tibi
placere vellem, ut de ejus salute cogitarem? Vade
ergo, et scelera tua episcopis confitere, ut quia corpus
perdidisti, saltim animam per poenitentiam salves,
et populum qui de tuis criminibus adhuc dubitat,
ab hoc errore absolvas. Quod si nolueris, coram
episcopis coramque omni multitudine quae pro foribus
adstat, peccata tua, quae adhuc dubia sunt, manifesta
faciam, et scelera tua, quae in nulla opinione
populi sunt, in medium proferam, ut omnes sciant
et intellegant quid de te sentire debeant. Et ut
verbis meis fides in aeternum habeatur, postquam
peroravero, mea dextera ita esse sacramento firmabo,
meumque vernaculum episcopis tradam, qui
per ignitos vomeres incedens, Deum de te judicare
manifestis declaret indiciis! » Ad haec abbatum quidam
dicebant debere dari Arnulfo secessum deliberandi
cum quibus vellet, ut consultius pro se
respondere valeret. Quibus Pater Arnulfus: « Quis,
inquit, prohibet? Surgat, et quoscumque delegerit,
suis consultationibus adhibeat. » Surgens itaque ad
criptae secretiorem partem, hostiis diligenter
obseratis, venerabiles deduxit episcopos, Siguinum
Senonensem, Arnulfum Aurelianensem, Brunonem
Linguonensem, Gotesmannum Ambianensem.
31.
In horum absentia, multa ex canonum capitulis
in sinodo prolata sunt, multa inter assidentes
collata, utpote omnium ignaros quae in abditis agerentur,
non tamen nescios, imperatricis Thenphanu
ac hostium regis colloquia, contra ipsius regis voluntatem
et utilitatem Arnulfum expetisse, suorumque
militum copias sub signis Karoli contra eundem
regem in acie constituisse, et insuper criminis regiae
majestatis reum esse. Ita quoque variis sacramentorum
generibus implicitum videri, ut a nemine sacerdotum
tot perjuriis obvoluto, episcopale ministerium
ullis legibus valeret impleri. Ad has autem
causas hae sententiae quasi e vicino respicientes reperiebantur:
32. | null | 15233ab9-dfc1-44f8-a199-338d75231c86 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#Ex concilio Toletano, capitulo@# 30: Confitemini
hostium sacerdotes, praeter eos qui a regia
potestate licentiam acceperunt, a quolibet mandatum
agentes extraneum, occulte accipere vel dirigere non
praesumant. Qui autem deprehenditur aut convincitur,
denuntiatus principi, apud concilium condigna
animadversione multabitur. #Item ex eodem titulo@#
75:
33.
Post instituta quaedam ecclesiastici ordinis vel
decreta, quae ad quorundam pertinent disciplinam,
postrema nobis cunctis sacerdotibus sententia est
pro robore nostrorum regum et stabilitate gentis
Gothorum pontificale ultimum sub Deo judice ferre
decretum. Multarum quippe gentium, ut fama est,
tanta extat perfidia animorum, ut fidem sacramento
promissam regibus suis observare contempnant, et
ore simulent juramenti professionem, dum retineant
mente perfidiae impietatem. Jurant enim regibus suis,
et fidem quam pollicentur praevaricant; nec metuunt
volumen illud judicii Dei, per quod inducitur maledictio,
multaque poenarum comminatio super eos
qui jurant in nomine Dei mendaciter. Quae igitur
spes talibus populis contra hostes laborantibus erit?
Quae fides ultra cum aliis gentibus in pace credenda
[aliter quod foedus] post foedus non violandum?
Quae in hostibus jura ista permanebunt sponsione,
quando nec ipsis propriis regibus juratam fidem conservant?
Quis enim adeo furiosus est, qui caput
suum manu sua propria ceseset? Illi, ut notum est,
inmemores salutis suae, propria manu seipsos interimunt,
in semetipsos, suosque reges, proprias
convertendo vires. Et dum Dominus dicat: #Nolite
tangere christos meos! (I Par. XVI, 22.)
@# et David: #Quis,@#
inquit, #extendit manum suam in christum Domini,
ei innocens erit? (I Reg. XXVI, 9.)
@# illis nec vitare
metus est perjurium, nec regibus inferre exitium.
Hostibus quippe fides pacti datur, nec violatur. Quod
si in bello fides vigeat, quanto magis in suis servanda
est? Sacrilegium quippe est, si violetur a gentibus
regum suorum promissa fides, quia non solum in eis
fit pacti transgressio, sed et in Deum quidem, in
cujus nomine pollicetur ipsa promissio. Inde est quod
multa regna terrarum celestis iracundia ita permutavit,
ut pro impietate fidei et morum, alter ab
altero solveretur. Unde et nos cavere oportet casum
hujusmodi gentium, ne similiter plaga feriamur
praecipiti, et poena puniamur crudeli. Si enim Deus
angelis in se praevaricantibus non pepercit, qui per
inoboedientiam coeleste habitaculum perdiderunt,
unde et per Esaiam dicit: #Inebriatus est gladius meus
in coelo (Isa. XXXIV, 5)
@#, quanto magis nos nostrae salutis
interitum timere debemus, ne per infidelitatem
eodem saeviente gladio pereamus? Quod si divinam
iracundiam vitare volumus, et severitatem ejus ad
clementiam provocare cupimus, servemus erga Deum
religionis cultum atque timorem, custodiamus erga
principes nostros pollicitam fidem atque sponsionem.
Non sit in nobis, ut in quibusdam gentibus, infidelitatis
subtilitas impia, non subdolae mentis perfidia,
non perjurii nefas et conjurationum nefanda molimina;
nullus apud nos praesumptione regnum arripiat,
nullus excitet mutuas seditiones civium, nemo meditetur
interitus regum; sed, defuncto in pace principe,
primatus gentis cum sacerdotibus successorem
regni consilio communi constituant, ut dum unitatis
concordia a nobis retinetur, nullum patriae
gentisque discidium per vim ambitionis moveatur.
Quod si haec admonitio mentes nostras non corrigit
et ad salutem communem cor nostrum nequaquam
perducit, audite sententiam nostram. Quicumque
igitur a nobis vel totius Hispaniae populis qualibet
conjuratione vel studio sacramentum fidei suae, quod
pro patriae salutae gentisque Gothorum statu, vel
conservatione regiae salutis, pollicitus est, temeraverit,
aut regem nece attractaverit, aut potestate
regni exuerit, aut praesumptione tirannica regni fastigium
usurpaverit, anathema sit in conspectu Dei
patris et angelorum, atque ab aecclesia catholica,
quam perjurio profanaverit, efficiatur extraneus, et
ab omni coetu Christianorum alienus, cum omnibus
impietatis suae sociis; quia oportet ut una poena teneat
obnoxios, quos similis error invenerit inplicatos.
Quod iterum secundo replicamus, dicentes:
Quicumque amodo ex nobis vel cunctis Hispaniae
populis quolibet tractatu vel studio sacramentum
fidei suae, quod pro patriae salute gentisque Gothorum
statu, vel conservatione regiae salutis, pollicitus
est, violaverit, aut regem nece attractaverit, aut
potestate regni exuerit, aut praesumptione tyrannica
regni fastigium usurpaverit, anathema in conspectu
Christi et apostolorum ejus sit, atque ab aecclesia | null | 7676f7cd-4013-4984-8672-3c7f5db5de93 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
catholica, quam perjurio profanaverit, efficiatur extraneus,
et ab omni consortio Christianorum alienus
et dampnatus in futuro Dei judicio habeatur, cum
comparticibus suis; quia dignum est ut qui talibus
suciantur, ipsi etiam dampnationis eorum participatione
obnoxii teneantur. Hoc etiam tertio adclamamus
dicentes: Quicumque amodo ex nobis vel cunctis
Hispaniae populis qualibet meditatione vel
studio sacramentum fidei suae, quod pro patriae salute
gentisque Gothorum statu, vel incolumitate regiae
potestatis, pollicitus est, violaverit, aut regem nece
attractaverit, aut potestate regni exuerit, aut praesumptione
tyrannica regni fastigium usurpaverit,
anathema sit in conspectu Spiritus sancti et martyrum
Christi, atque ab aecclesia catholica, quam perjurio
profanaverit, efficiatur extraneus, et ab omni
communione Christianorum alienus, nec partem habeat
justorum; sed cum diabolo et angelis ejus aeternis
suppliciis condempnetur, una cum eis qui eadem
conjuratione nituntur; ut par poena perditionis constringat
quos in perniciem prava societas copulat.
Et ideo, si placet omnibus qui adestis, hoc tertio
reiterata sententia vestrae vocis consensu confirmate
! Ab universo clero vel populo dictum est: « Qui
contra hanc vestram definitionem praesumpserint,
anathema maranatha, hoc est perditio in adventu
Domini sint, et cum Juda Scarioth partem habeant,
et ipsi et socii eorum. Amen. » Quapropter nos ipsi
et sacerdotes omnes ecclesiam Christi ac populum
admonemus, ut haec tremenda et totiens reiterata
sententia, nullum ex nobis praesenti atque aeterno
condempnet judicio. Sed fidem promissam erga
gloriosissimum dominum nostrum Sisenendum regem
custodientes, ac sincera illi devotione famulantes,
non solum divinae pietatis in nobis clementiam
provocemus, sed etiam gratiam antefati principis percipere
mereamur.-- #Item ex concilio Agathensi@#, #titulo@#
50:
34.
Si episcopus presbyter aut diaconus capitale
crimen commiserint, aut cartam falsaverint, aut
testimonium falsum dixerint, ab officii honore depositi,
in monasterium retrudantur, et ibi tantummodo
quandiu vixerint laicam communionem
accipiant. #Item ex concilio Toletano sexto, capitulo@#
12:
35.
Pravarum audacia mentium saepe malicia cogitationum
aut causa culparum refugium appetit
hostium. Unde quisquis patrator causarum extit rit
talium, virtutem potens defendere adversariorum,
et patriae vel genti suae detrimenta intulerit rerum,
in potestatem regis ac gentis reductus, excommunicatus
et retrusus, longinquioris penetentiae legibus
subdatur. Quod si ipse mali sui prius reminiscens,
ad ecclesiam fecerit confugium, intercessu sacerdotum
et reverentia loci, regia in eis pietas reservetur,
comitante justitia. #Item ex eodem concilio@#, #titulo@#
17:
36.
Quamvis in concilio anteriori, quod anno
primo gloriosi principis nostri habitum est, de
hujusmodi re fuerit promulgata sententia, tamen
placet iterare quod convenit custodiri. Itaque regis
vita constante, nullus sibi aliquo opere, vel deliberatione,
cujuscumque dignitatis laicus, seu gradu
episcopi, aut presbyteri, aut diaconi consecratus,
caeterisque clericatus officiis deditus, futurum regem
provideat, contra viventis regis utilitatem et procul
dubio voluntatem, nullo blandimento vel suasione
pro eadem spe aut alios in se trahat, aut ipse in
alium adquiescat. Iniquum enim et valde execrabile
Christianis debet haberi, futuri temporis inlicitis
prospicere et vitae suae ignaris ventura disponere.
Quod si quisque jam talia iniqua deliberatione cum
quocumque est meditatus, hoc sibi noverit esse
sacerdotali moderatione concessum, si veniabiliter
poscit, ut hoc sine mora praesentis principis auribus
studeat publicare. Si autem retineat, et deliberationis
suae machinamenta noluerit dicere, pessimo
plectatur anathemate. #Item ex eodem concilio, titulo@#
18:
37.
Jam quidem in antecedenti universali sinodo
saluti nostrorum principum constat esse consultum;
sed libet iterare bene sancita, et digna auctoritate
munire salubriter ordinata. Ideoque testamur coram
Deo et omni ordine angelorum, coram prophetarum
atque apostolorum vel omni martyrum choro,
coram omni ecclesia catholica et Christianorum
coetu, ut nemo intendat interitum regis, nemo vitam
principis attractet, nemo eum regni gubernacalis
privet, nemo tyrannica praesumptione apicem regni
usurpet, nemo quolibet machmamento in ejus adversitate
sibi conjuratorum manum adsociet. Quod si
quippiam horum quisquam nostrorum temerare
praesumptor extiterit, anathemate divino perculsus,
absque ullo remedii loco habeatur condempnatus
aeterno judicio. Is autem qui ejus sedem fuerit adsecutus,
si vult tanto expiari piaculo, quasi proprii
patris ejus ulciscatur interitum. #Item ex concilio
Toletano, era@# 684:
38.
Non parum proficit ad emendationem multorum,
si ea | null | 868c10f3-59bf-40ab-a52b-5e06befd194c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quae constituta sunt per fraternam conlationem
ad memoriam reducantur, si illa etiam
adjiciantur, quae aut deesse videntur, aut omnino
constituenda conpetenter existimantur. Quis enim
nesciat quanta sint hactenus per tirannos et
refugas transferendo se in externas partes inlicite
perpetrata, et quam nefanda eorum superbia jugiter
frequentata; quae et patriae diminutionem afferrent,
et exercitui Gothorum indesinentem laborem inponerent?
Quod si quidem laicorum insania fuisset factum,
tolerandum nobis forsitan aliquotiens videretur.
Illud tamen est vehementius stupendum, quod pejus
est, quia tanti ex religionis proposito in hac interdum
praesumptione praecipites efferuntur, ut non ad
levem confusionem nostram pertineat, si res ullatenus
inulta remancat, quam et mundana lege et ecclesiastica
convenit instanter disciplina corrigere.
Ideoque placuit nunc concordi sententia definire, ut
quisquis in ordine clericatus a maximo gradu usque
ad minimum constitutus, in alienae gentis regionem
se quacumque occasione transduxerit ut exinde
superbiendo, vel reditum suum vel quodlibet aliud
videatur expetere, sive etiam quod gentem Gothorum,
vel patriam aut regnum specialiter sub hac
occasione possit nocere, vel fieri disposuerit, vel
aliquatenus fecerit. Sed et quicumque talibus conscius
repperitur, eisque vel consilium vel opem administrare
cognoscitur, qualiter aut ad gentem alienam
fugam appeterent, aut in malis quae coeperant
perdurarent, seu quamcumque laesionem genti
Gothorum vel patriae aut principi post fugam inferrent,
atque in eadem pravitate perseverarent, quisquis
hoc fecisse dinoscitur, iste ita indubitanter omni
honoris sui gradu privetur, ut locum ejus in quo
ministraverat, alter continuo perpetim regendum
accipiat. Ipse vero transgressor sub poenitentia
constitutus, si reminiscens mali quod fecerat, usque
in diem mortis suae si rectissime poenituerit, in solo
tantum fine communio ei praestanda est; ita ut antequam
finis ejus tempus adveniat, si quispiam
sacerdotum etiam ordinante principe ei communicare
consenserit, particeps criminis illius effectus, anathema
fiat in perpetuum, ac simili cum eo cui
communicaverit sententia condempnetur, quoniam
potestati principis nullus sacerdotum in hoc praebere
debet assensum; unde vel perjurium videatur
incurrere, vel quod absit, si quicumque catholicae
fidei praevaricator princeps surrexerit, sacerdos
nullatenus vel favore principis vel terrore a
rectae credulitatis lumine ad tenebras cogatur
reverti. Sic enim nec super adnexa capitula vel imperiis
principum vel terroribus opportebit umquam
evacuari. Quia novimus, omnes pene Hispaniae
sacerdotes omnesque seniores vel judices, ac caeteros
homines officii palatini jurasse; atque ita nunc
legibus decretum fuisse, ut nullus refuga vel perfidus,
qui contra gentem Gothorum, vel patriam seu
regem agere, aut in alterius gentis societatem se
transducere repperitur, integritate rerum suarum
nullatenus reformetur, nisi forsitan princeps humanitatis
aliquid personis talibus impertire voluerit;
cui tamen non amplius quam vicesimam partem rerum
ei qui perfidus extitit, de rebus unde rex elegerit,
tribuendi potestatem habebit. Sed quia plerosque
clericos instantis levitatis interdum pravitas ita
elevat, ut praetermissa sui ordinis gravitate ac polliciti
sacramenti immemores, constante principe cui
fidem servare promiserant, in alterius erectionem
temeraria levitate consentiant, abrogari decet hanc
omnino licentiam et a nostro consortio penitus extirpari;
ita ut, si quicumque laicorum quando quidem
intra fines patriae Gothorum superbiens, regni
apicem sumere fortasse temptaverit, eique clericorum
quilibet adjutorium vel favorem praestiterit,
atque hunc qui superbire videtur ad eandem regni
ambitionem praevalente delicto pervidere-contigerit,
ex eodem quidem die vel tempore eundem episcopum
vel cujuslibet ordinis clericum excommunicatum
manere perpetim oportebit, quo tali se
scelere implicavit. Tamen si propter improbitatem
principis, cui inique consensit, non potuerit
instantia sacerdotum a communione suspendi,
saltem si superstitem post ejusdem regis obitum
tempus invenerit, superiori anathematis correptioni
subjaceat. Et quicumque illi praeter in ultimo
vitae suae fine, si tamen eum legitime poenitere probaverit,
communionis gratiam consenserit impendendam,
nobis interim ratio persuasit, sinodali
super hoc constitutione decernere ut quicumque
etiam laicorum interdictis capitulis, hoc est in
adversitatem gentis aut patriae vel regiae potestatis,
in externas partes se conferendo vel talibus opem
praebendo noxius fuerit ultra repertus, non solum,
ut dictum est, omni rerum suarum proprietate privetur,
sed et perpetua excommunicatione dampnatus,
numquam illi nisi ultimo mortis suae tempore
communio tribuatur; excepto, si communionis ejus
remedium, vel eorum de quibus supra taxavimus
imploratione sacerdotum, apud principem fuerit
inpetratum. Nam si in derogationem aut contumeliam
principis repperiatur aliquis nequiter loqui,
aut in necem regis seu direptionem intendere vel
consensum | null | 1f7f8205-61be-4ad6-8963-551974272fc7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
praebere, nos quidem hujuscemodi excommunicatione
dignum censemus. Utrum tamen
sit illi quandoque communicandum, pietate
principis decernendum relinquimus; cujus procul
dubio potestatis est, subjectorum culpas misericordiae
judiciique sententia temperare. Contestamur
autem clementissimos principes, et per ineffabile divini
nominis sacramentum obtestantes unanimiter
obsecramus, ne quandocumque absque justa ubi
necesse fuerit imploratione sacerdotali, excommunicationis
hujus sententiam a perfidis clericis vel
laicis ad externas partes se transferentibus vel
consensum praebentibus quacumque temeritate suspendant.
Nam hoc magis utilitatibus videtur ferre
consultum, ut constitutionis nostrae forma servetur.
Et ut execrandum anathema fiat, et velut praevaricator
catholicae fidei semper ad Dominum reus
existat, quicumque regum deinceps canonis hujus
censuram in quocumque crediderit vel permiserit
violandum. #Item ex concilio Toletano, era@# 668:
39.
Frequentium molestiarum nocens impulsus,
contempni quidem magnitudine dicentis poterit
gravitatis; sed quia honesta sollicitudo cohibere
properat, quod frequentata usitatio vitare non
curat, ideo cum et quorundam paternorum sanctionibus
decretorum, et institutionibus sit legalibus
cautum, ne contra salutem principum gentisque aut
patriae quisquam meditari conetur adversum, hoc
unum specialiter nunc depromitur observandum, ut
si quis religiosorum, ab episcopo usque ad extremum
ordinis clericorum sive monachorum, generalia
juramenta in salutem regiam gentisque aut patriae
data repperiatur violasse voluntate profana, mox
propria dignitate privatus, et loco et honore habeatur
exclusus.
40.
Haec et hujusmodi dum sibi quisque vel alteri
replicat, episcopi qui in sinodo residebant, ab
eis convocantur episcopis qui Arnulfum ad
remotiora comitati fuerant. Qui cum convenissent,
causam sui adventus non sine lacrimis et
multo gemitu didicerunt. Erat autem Arnulfi causa
Apiarii presbiteri causae consimilis; de quo sicut
Africani episcopi Celestino papae Romano retulerunt,
ita et hic de Arnulfo episcopi episcopis in hunc modum
referre visi sunt: « Tergiversationes Arnulfi,
quibus nefandas turpitudines occulere conabatur,
Deus judex justus et fortis et longanimis magno
compendio resecavit. Tetriore quippe ac putridiore
obstinatione compressa, qua tantum lividum coenum
impudentia negationis volebat obruere, Deo nostro
ejus conscientiam coartante, et occulta, quae in illius
corde tanquam in volutabro criminum jam damnabat,
etiam hominibus publicante, repente in confessione
cunctorum objectorum flagitiorum dolosus
negator erupit; et tandem de omnibus incredibilibus
obprobriis ultroneus se ipse convicit, atque
ipsam quoque nostram spem, qua eum et credebamus
et optabamus de tam pudendis maculis posse
purgari, convertit in gemitus; nisi quoniam istam
nostram moestitiam uno tantum solatio mitigavit,
quod et nos labore diuturnioris quaestionis absolvit,
et suis vulneribus qualemcumque medelam, etsi
invita ac suae conscientiae reluctante confessione,
providit. » Addebant praeterea confessores episcopi,
eum suis pedibus provolutum, cum lacrimis et gemitu
sua crimina sub nomine confessionis declarasse,
seque a sacerdotali officio, quo hactenus indigne
usus fuerat, removeri velle. Sed episcopi, qui
consentiente Arnulfo confessionis testes admissi
fuerant, ab ipsius ore se audire malle dicebant. Quod
cum factum esset, episcopi per terribile nomen omnipotentis
Dei, sub tremendo anathemate, praecipiunt,
ne ulla formidine coactus aliquid falsi de
se proferat; seque illi omne solatium laturos, ac
pristinum honorem etiam invitis regibus recuperaturos,
pollicentur, tantum innocentiam ex aequo et
utili astruere velit. At ille episcopis quidem pro
salutis suae studio gratias agens, quae eorum fidei
commiserat, vera esse confirmat; nec se Deo, in
cujus conspectu adstet, velle mentiri, ad cujus judicium
ire formidet. Petebant ergo episcopi, quoniam
ea quae per confessionem protulerat gravissima
sibi viderentur, ut abbatum et clericorum
doctissimos ac religiosissimos intromitti liceret,
quique sacramento vel anathemate devincti, et sua
peccata fido silentio tegerent, et quid facto opus
esset in commune decernerent, futuris quoque temporibus
dictorum et factorum fidissimi testes existerent.
Quod aliquamdiu secum reputans, fieri permisit.
Admissi ergo sunt ex omni abbatum vel
clericorum collegio fere numero triginta, quibus,
per conditionem anathematis, Arnulfi confessio ipso
jubente in ipsius praesentia propalata est. Itaque
eo remoto, longis consultationibus definitum est,
quomodo ejus archanum tegeretur, et clero ac populo
absenti pro ejus depositione satisfieret. Jam
enim eum, qui sibi delectos judices constituerat, ad
alterius non posse commeare judicium, certum erat;
jam episcopi invidia Romani privilegii carere videbantur,
cum Arnulfus nec ad alios judices, nec ad
sedem apostolicam provocasset, vel ante electorum
judicum audientiam, quod bene quidem licuerat si
se justam | null | 0f16a956-4443-4d09-9dea-b4f3b5e1efe0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
habere causam putasset, vel post eorundem
judicum sententiam, quod minime licere manifestum
erat; sed utpote reus a torquente se
conscientia convictus, et sua sponte, ut videri tunc
potuit, confessus, judicii formam improbus accusator
sui expostulaverat. Quaesitum ergo est, qualiter
ipsius depositio celebraretur, ut lege et consuetudine
constaret. Et de lege quidem manifestum
erat, quod una et eadem semper ad aequitatem
spectet; de consuetudine vero, quod neque una
neque eadem sit, neque semper ad aequitatem
intendat, sed eam praecellere, quae legi vel aequitati
vicina sit. Quaerebatur ergo lex et consuetudo depositionis
episcoporum vel archiepiscoporum; et
lex quidem haec reperiebatur in Africanis conciliis,
sed sine depositionis celebritate et consuetudine
:
41.
De Maximino autem Bagaiensi, et ad eum,
et ad ipsam plebem, placuit de concilio litteras dari,
ut et ipse ab episcopatu discedat, et illi sibi alium
requirant.
42.
Item Eutices presbiter in Constantinopolitana
sinodo depositus, non aliud depositionis festum
excepit, nisi quod anathema ipsi ab universis conclamatum
est, et post aliquanta a Flaviano episcopo
sententia in hunc modum prolata:
Per omnia Eutices quondam presbiter et archimandrites,
ex his quae ante acta sunt, et propositis
ejus quaestionibus, Valentini et Apollinaris perversitate
repertus est aegrotare, et eorum blasphemias
incommutabiliter sequi; qui nec nostram reverens
persuasionem et doctrinam, rectis voluit consentire
dogmatibus. Unde gementes perfectam ejus
perditionem, decrevimus, per Jesum Christum
Dominum nostrum, ab eo blasphematum, extraneum
esse ab omni officio sacerdotali, et nostra communione,
et primatu monasterii. Sciant ergo et hi
qui postea cum eo colloquentur, et ad eum convenerint,
quoniam rei erunt et ipsi poena excommunicationis
si non declinaverint confabulationes
ejus.
43.
Item quae circa Ratherium Veronensem episcopum,
vel circa Petrum Ravennatem archiepiscopum,
usu vel consuetudine provenerunt, ab omnibus
abrogata sunt. Uterque enim nec abdicationis
porrecto libello, nec sacerdotalibus depositis insignibus,
successorem acceperat, Ratherius quidem
Milonem, Petrus vero Honestum, monasterii beati
Apollinaris abbatem. Quem Honestum domnus papa
Johannes cognomento Bonus, ad consecrandum
prius sibi oblatum vidit, quam de Petri dejectione
vel fama nuntiante cognoverit. Deferebatur ergo lex
et consuetudo sive depositionis festivitas, ex concilio
Toletano, capitulo 28:
44.
Episcopus, presbiter, aut diaconus, si a gradu
suo injuste dejectus, in secunda synodo innocens
repperiatur, non potest esse quod fuerat, nisi gradus
amissos recipiat coram altario de manu episcoporum.
Si episcopus est, orarium, anulum et baculum;
si presbiter, orarium et planetam; si diaconus,
orarium et albam; si subdiaconus, patenam et calicem.
Sic et reliqui gradus ea in reparationem
sui recipiant, quae cum ordinarentur perceperant.
45.
Ex hac itaque sententia intellectum est, ut
quae in promotione sua quisque acceperat, ea in
depositione reddere deberet. Arnulfus autem in sui
promotione anulum et baculum acceperat, quoddamque
genus orarii, quod per differentiam palleum
dicitur; haec ergo eum reddere debere, neque vero
in hoc facto primati Romano praejudicium inferri,
quod neque ad eum ab Arnulfo provocatum sit, neque
eidem Arnulfo depositionis necessitas ulla imposita,
quodque ab episcopis et principe Romanus
episcopus conventus respondere noluerit, cum ipse
potius sacrorum canonum executor, et reum sua
dampnare auctoritate, et episcopos judicium remorantes
instigare debuerit, ut Gregorius episcopos
concilii Vizachii pro crimine sui primatis. Item decretum
pro Potamio Braccarensi archiepiscopo, ex
concilio Toletano, lege et consuetudine valere constitutum
est. Erat autem hujusmodi:
46.
Adsumere poteramus canonicam in cantum
fraternae laetitiae tibiam, quia divina pietas conventum
nostrum ad concordiae convocaverat studia.
Et convenerat moestitiam vitare, quoniam visitatione
disciplinae videbamur paternas regulas innovasse;
sed gravius sistrum pro cymbalo sumimus, et
funus pro carmine decantamus: gementesque cum
Hieremiae questibus dicimus: #Dissolutum est gaudium
cordis nostri, versus est in luctum chorus noster
(Jerem. V, 15)
@#; Unde et vae coram nobis conspicimus,
quoniam cecidisse coronam capitis nostri
videmus, dum tam nobile in infimum corruit, quod
instans sublime sanctitatis optimum stetit. Ecce
etenim tractantibus nobis in pace de ecclesiasticis
regulis, delatum est conventui nostro epistolium
confusae confessionis et abolendae subscriptionis,
quod Potamius Braccarensis ecclesiae episcopus
de factis propriis, suis verbis, suis adnotarat
articulis. Quo reserato, quid oblitteranda | null | 5a32108e-9601-4452-aac6-f27417368987 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
pagina et
abolenda litterarum panderent elementa, fletibus
potius quam sermonibus lacrimosa concio recensuit.
Tunc solitarie tantum secretimque adunatis
pontificibus Dei, praedictum episcopum adesse fecimus
coram nobis; quem singultibus adgredientes
amplius quam loquelis, reseratam illi suae deformitatis
et nostrae confusionis protulimus scripturam.
Quam accipiens ac recurrens, sciscitantibus
nobis utrum sui operis et suae adnotationis intimatio
esset, ille suum actum, suique oris eloquium, suorumque
digitorum esse robur adseruit, quod illic
relegendo praevidit. Rursum divini nominis contestatione
hunc adjurantes obtestati sumus, ut an de
se sponte mendacium diceret, aut alicujus violentia
premeretur, et perterritus talia enarraret, veraciter
indicaret. Qui mox flebili voce luminibusque madentibus
ploratu et fragore singultuum, cum unius
Dei nominis juramento clamavit, se et vere eadem
mala de se confiteri, et ad haec confitenda nulla se
violentia praegravari. Unde etiam ferme per novem
menses sponte deseruisse regimen ecclesiae suae, et
ergastulo quodam pro admisso flagitio acturus poenitentiam
se conclusisse, praedixit. Tunc per fidelem
confessionem est agnitio, quod tactu femineo sorduisset,
declarata; et licet hunc antiquitas paterna
sacris regulis dejicere ab honore decerneret, nos
tamen miserationis jura servantes, non abstulimus
nomen honoris, quod ipse sibi sui criminis confessione
jam tulerat; sed valida auctoritate decrevimus,
perpetua poenitentia hunc inservire offitiis et aerumpnis;
providentes melius illum per asperam ire poenitentiae
solitudinem, ut quandoque perveniret ad
refrigerii mansionem, quam relictum in voluntatis
suae latitudine, ad praecipitium dejici aeterna dampnatione.
Tunc venerabilem Fructuosum, ecclesiae
Dumlensis episcopum, communi omnium nostrorum
electione constituimus ecclesiae Braccarensis gubernacula
continere, ita ut omnem metropolim provinciae
Galliciae, cunctosque episcopos publicosque conventus
ipsius, omniumque curam animarum Braccarensis
ecclesiae gubernandam suscipiens, ita componat
atque conservet, ut et Dominum nostrum de
rectitudine operis sui glorificet, et nobis de incolumitate
aecclesiae ejus gaudium praestet. Quia vero
ad futurum prospicere convenit, ne exoriatur in
statu pacis quaedam commotio litis, Patrum sententiam
quae jam dictum Potamium episcopum rectitudine
dampnat, huic decreto conectere vigilantia
nostra procurat. « Ex concilio Valentino, titulo 4.
Nec illud, fratres, scribere alienum ob aecclesiae utilitatem
censuimus, ut sciretis, quicumque sub ordinatione,
vel diaconatus, vel presbiterii, vel episcopatus,
mortali crimine dixerint se esse pollutos, a
supradictis ordinibus submovendos, reos scilicet vel
veri confessione, vel mendatio falsitatis. Neque enim
absolvi potest in his, si in se ipsos dixerint, quod
dictum in alios puniretur. Quoniam omnis qui sibi
fuerit mortis causa, major homicida sit. » Multae
quidem et aliae sententiae huic poterant innecti decreto,
quae praedictum Potamium episcopum severissima
austeritate abjicere jubent; sed ex omnibus hanc
conscriptam ponere sententiam maluimus, ne si
tot condempnationis edicta replicassemus, gravissimae
ultionis auctores existere videremur.
47.
Post hujus Potamii dejectionem, Remensium
archiepiscoporum Egidii et Ebonis depositiones ad
legem simul et consuetudinem valere visae sunt.
Quod ergo tertio factum sit, nec reprehensum, sed
insuper aeternis traditum monimentis, pro lege et
consuetudine valere censebant. Nec quemquam episcoporum
in depositione sua scindendum more Romanorum,
honestum judicabant, cum hoc nec lege
firmaretur, nec consuetudine factum in historiarum
monimentis repperiretur. Africanum ergo concilium
sequentes, ut ipsius Arnulfi verecundiae parceretur
statuebant, et propter ecclesiae opbrobrium, et propter
insolentem insultationem saecularium, ne dignitas
sacerdotalis pollueretur, et ne forte de iis,
de quibus impetitus et adhuc impetendus erat, publice
convictus foret. Libellum ergo ejus depositionis
dictandum, et coram eo ipsius jussu scribendum
censebant, et propria manu corroborandum, et vivae
vocis confessione attestandum, ut ejus abdicatio,
nec exquisita nec invita vel extorta fore videretur;
tot enim sceleribus involutum sacris altaribus adstare
non posse. Quod si corpore languens episcopus,
abdicationis porrecto libello, secundum Gregorium
successorem accipere potest, multo magis qui
in anima Deo mortuus est, abdicationis porrecto libello,
successorem accipere posse. Addebant praeterea,
quia si haec ita festive et sollempniter determinata
forent, omnino judicium hoc innovari non
posset, idque firmari ex concilio Antioceno, capitulo
15:
48.
Si quis episcopus criminaliter accusatus, ab
omnibus qui sunt intra provinciam episcopis exceperit
unam consonamque sententiam, ab aliis ulterius
judicari non poterit. Sed manere circa eum
oportet, tamquam convenientem, quae ab omnibus
prolata est, firmam ratamque sententiam.
His ita definitis, tum discessum est | null | 7596e943-d071-461f-a9d0-7a12772b0738 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
49.
Sequenti autem die, consedentibus episcopis
in basilica domni Basoli confessoris, totiusque
cleri disposito conventu, pauca de civilibus, plurima
vero de ecclesiasticis negotiis pertractata sunt.
Rursumque Arnulfus Remensis in memoriam rediit.
Cumque causa ejus jam non in defensione, sed maxime
in conquestione versaretur, aliis illum propter
genus, aliis propter florem juventutis miserantibus,
episcopos ruina fratris et ignominia sacerdotalis
dignitatis gravius stimulabat. Unusquisque enim casum
ejus ex se ipso metiebatur, seque ab infamia
liberari putabat, si is, qui publice impetebatur, a
criminibus liber foret [vel periclitari, si causam perderet
].
50.
Sed cum has in longum ducerent querimonias,
ecce Francorum reges, cum primoribus palatii,
sacro conventui sese inferunt. Episcopis gratias
agunt, quod pro salute principum diutius consultando,
devotionem suam plena fide signassent. Laudant,
quod a pravorum hominum conspiratione non
solum se removissent, verum etiam ipsa mente se
alienos fuisse suo studio demonstrassent; simulque
gestorum seriem breviter exponi petunt, et in quo
fine constiterint.
51.
« Non, » inquit pater Arnulfus, « hoc nobis
adscribi debet quod minime promeritos constat.
Pro salute enim vestra quamvis omni tempore consultandum
sit, hoc tamen tempus saluti fratris nostri,
in periculo positi, totum contulimus; et si res
eo quo volumus deducta non est, non utique
amore et benevolentia vestri vel odio ipsius hoc
actum est, sed causarum difficultate; in quibus si
aliqua similitudo defensionis apparuisset, argumentorum
fortia machinamenta, sententiarum validissima
jacula, pro ejus munimine excitassemus. Tanta
nos pietas commovit, tantus caritatis fervor accendit.
Denique non solum eos qui defendere parati
erant pro eo exacuimus, verum etiam eos qui inpugnare
videbantur, nostro anathemate dubitare
coegimus. Itaque utrimque numerosae Patrum sententiae
prolatae sunt, sed nulla earum adjutus est.
Deductus quoque in medium est et interrogatus; qui
primo quidem omnia negavit, sed cum sibi singillatim
species causarum proponerentur, necesse erat
sibi confiteri quod publice factum constabat. Cumque
ex his quae confitebatur, consequerentur ea quae
negaverat, illa quoque quae plurimum celare nitebatur,
in dubium adducebat. Inter has tergiversationes
cum haereret, propositum sibi est, ut sibi consuleret.
Qui secessum petens, episcopos ad remotiora
duxit. Ibique dum de qualitate purgationum
agere putaretur, stimulante conscientia, subito in
confessionem peccatorum suorum erupit, cunctosque
qui aderant attonitos reddidit. Episcopis autem salutem
illi promittentibus, nihilque grave passurum
si rumores adversos propelleret, ille nihilominus in
sui confessione permansit, seque sacerdotio privari
poposcit. Huic confessioni quidam ex abbatibus,
multi ex clero interfuerunt, secretorum Arnulfi testes
per longa saecula futuri. Sed si placet, in praesentiam
omnium deducatur, coramque multitudine,
ipse sibi testis et judex, causam suam exponat,
simulque accusatores, testes, atque judices invidia
liberet, in se uno horum omnium personam gerens. »
52.
Quo ingresso cum universo populo, post
paululum silentium indictum est. Deinde pater Arnulfus
ad Arnulfum: « Videsne omnium ora in te
unum conversa? Cur pro te ipso non loqueris? »
Qui cum male concinna verba effunderet, minusque
intelligi posset, ait pater Arnulfus: « Esne adhuc in
sententia in qua te sero reliquimus? » -- « Sum, »
inquit.-- « Visne te abdicare a sacerdotii honore,
quo hactenus abusus es? » Et ille: « Sicut dicitis. »
Tum comes Brochardus: « Quid est, inquit, istud: #sicut dicitis?@#
Palam eloquatur, palam confiteatur,
ne postmodum episcopos crimina quae voluerint finxisse
dictitet, se confessum esse abneget. » Et ille:
« Palam, inquit, dico et profiteor me errasse, et a
fidelitate regia deviasse. Sed peto, ut domno Arnulfo
pro me loquenti credatis, ipsumque in vestra praesentia
deprecor, sicut mihi conscius est et sibi placet,
ut ita causam meam exponat. » -- « Natura, »
inquit pater Arnulfus, « taciturnus est, et insuper
quae sub testimonio Christi nostrae fidei celanda
commisit, palam confiteri erubescit. Sufficiat vobis
hoc tantum nosse, quod publice confitetur, scilicet
sacramenta quae regibus suis publice praebuit
minime conservasse; contra professionem et subscriptionem
suam sub specie cirographi factam publice
venisse. » -- « Non est mihi satis, » inquit comes
Brochardus, « nisi publice | null | 6af7d9ef-ebf9-4a36-a55f-c1aa0ffc9e2f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fateatur, aut publice perneget,
sub vestro testimonio, se traditionem fecisse, ut alteri
sit libera facultas in ejus locum succedendi. » -- « Immo, »
inquit pater Arnulfus, « non eritis hodie pares
sacerdotibus, quibus solis pura debetur confessio.
Nonne si quis militum pro nominato crimine apud regem
insimularetur, ipse autem illud quidem denegaret,
confiteretur autem ita se in aliis peccasse, ut nec
praedium nec beneficium optinere posset, proque
sola vita supplicaret; si ejus, inquam, praedium vel
beneficium regali munificentia vobis offerretur, accipere
recusaretis? Quid enim interest inter omnia
mortifera crimina, utrum homicidio vel adulterio an
veneficio quis puniatur? Satis ergo vobis sit, quod
per confessionem nobis sua peccata manifestavit,
quod publice se indignum sacerdotio protestatur,
quod sic se peccasse coram regibus in conspectu
aecclesiae confitetur, ut nullo honore hujus saeculi
dignus sit; non enim ad rem spectare videtur, utrum
hoc an illo crimine se ipsum sacerdotio privet. »
53.
Tum conversus ad Arnulfum: « Quid ad haec,
inquit, dicis, quae pro te hactenus locutus sum?--Ita,
inquit, dico et profiteor, sicut hactenus locuti
estis. » -- « Prosternere ergo, » inquit pater Arnulfus,
« coram tuis dominis, coramque tuis regibus, quos
inexpiabiliter offendisti, propriamque confitens culpam,
pro tui vita supplica. » Qui cum in modum
crucis prostratus, pro vita et membris ejulatu quo
poterat supplicaret, in lacrimas et suspiria synodum
totam convertit. Moxque Daibertus, Bituricensium
archiepiscopus, ad genua principum obvolutus, humillimas
preces omnium pro salute viri offert. Qui
pietate flexi: « Vivat, inquiunt, vestro beneficio,
nostraque degat sub custodia, nec ferrum nec vincula
metuens, nisi forte in fuga spem posuerit. » Hoc
dictum episcopis non satis placuit, quippe cum putarent
adolescenti fugam facile posse persuaderi,
ob eamque rem mortis legibus iterum subjacere.
Iterant ergo preces, et iterum optinent, juvenem
minime gladio feriendum, nisi iterum digna ultore
gladio committat. Elevatus itaque a terra nihilque
grave ultra metuens, depositionem sui attonitus expectabat.
Quaerebatur itaque ab eo utrum abdicationem
suam ex auctoritate canonum sollempniter
celebrari vellet. Quod cum potestati episcoporum
assignasset, persuasum illi est, ut culmen honoris,
quod gradibus extulerat, gradibus deponeret. Resignat
ergo regi, quae a rege acceperat; deponit
quoque sacerdotalis dignitatis insignia apud episcopos,
non quidem exigentes, nec retinere cupientes,
sed iis quorum intererat in futurum reservare disponentes.
Deinde libellum suae abdicationis secundum
exemplar abdicationis praedecessoris sui Ebonis perscribi
rogat, perscriptumque hoc modo in medio
conventu recitat:
54.
« Ego Arnulfus, Remorum quondam archiepiscopus,
recognoscens fragilitatem meam, et pondera
peccatorum meorum, testes confessores meos,
Siguinum archiepiscopum, Daibertum archiepiscopum,
Arnulfum episcopum, Gotesmannum episcopum,
Herveum episcopum, Ratbodum episcopum,
Gualterium episcopum, Brunonem episcopum, Milonem
episcopum, Adalberonem episcopum, Odonem
episcopum, Guidonem episcopum, Heribertum episcopum,
constitui mihi judices delictorum meorum,
et puram ipsis confessionem dedi, quaerens remedium
poenitendi, et salutem animae meae, ut recederem
ab officio et ministerio pontificali, quo me recognosco
esse indignum, et alienum me reddens pro
reatibus meis, in quibus peccasse me secreto
ipsis confessus sum, et de quibus publice arguebar;
eo scilicet modo, ut ipsi sint testes alii succedendi
et consecrandi in loco meo, qui digne praeesse et
prodesse possit aecclesiae, cui hactenus indignus praefui.
Et ut inde ultra nullam repetitionem aut interpellationem
auctoritate canonica facere valeam,
manu propria mea subscribens firmavi. Quo perlecto,
ita subscripsi. Ego Arnulfus quondam archiepiscopus
subscripsi. » Huic libello Arnulfi praesentes episcopi
testes adfuerunt, atque ab eo rogati subscribere,
subscripserunt, ac singillatim illi dixerunt:
« Secundum tuam professionem et subscriptionem
cessa ab officio. » Post hoc clerum et populum a
sacramentorum nexu absolvit, ut omnibus libera
facultas in alterius transmeandi jura pateret.
55.
His sollempniter peractis, ecce Adalgerus
presbiter ad regum pedes prosternitur, seque privari
communione conqueritur, eo quod imperio domini
et archiepiscopi sui, cui resistendum non erat, paruerit.
Cui pater Arnulfus: « Aperuisti, inquit,
portas urbis hostibus? » Et ille: « Aperui. » Et
pater Arnulfus: « Ingressus es templum Dei hostiliter? »
Tum | null | e981cac9-14c8-4821-baa1-4fbc5abbfbdd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
presbiter: « Negare non possum. » Et
pater Arnulfus: « Ex ore, inquit, tuo te judico.
Sanguis tuus super caput tuum! » Subjunxit Gualterius
episcopus: « Quando, inquit, imperans episcopus
ita multatus est, tu obtemperans ac manibus
jussa perficiens, consequentem multam exsolves. »
Et pater Bruno: « Tu, inquit, ac tui similes malis
consiliis et malis executionibus juvenem perdidistis;
ut ergo ille ploret, et tu cantes? Aut quomodo questibus
temperare potero, si nulla afficiantur poena,
qui filium patrui mei in has praecipitavere miserias? »
Itaque presbitero jubetur, ut quod malit eligat, aut
perpetuum anathema, aut sui legitimam depositionem.
Sua enim sponte venerat sub conditione, ne
quid violentiae pateretur. Diu ergo secum deliberans,
maluit deponi quam sub perpetuo anathemate detineri.
At episcopi, nulla miseratione circa eum adducti,
veste sacerdotali induunt, ac mox illi singula
quaeque usque ad subdiaconatum sine reverentia
detrahentes, singillatim per singula subinferunt:
« Cessa ab officio! » Deinde per legitimam reconciliationem
laicam illi tantum communionem concedunt,
ac poenitentiae subdunt. Eos vero sacrilegos
urbisque proditores, qui nec sponte nec vi ad satisfactionem
venerant, iterato anathemate dampnant.
Post haec concilium sollempniter determinatur.
EXPLICIT SINODUS REMENSIS.
56.
Incipit Cartaginiense concilium Africanorum
episcoporum a Girberto superiori sinodo conjuncto
quantum ex eo utile fuit.
In hoc concilio actum est, ut Nicenum concilium
ab episcopis orientalibus peteretur. Cui synodo interfuit
legatio ecclesiae Romanae, Faustinus scilicet
episcopus, Phylippus et Asellus presbyteri.
1. Allocutio Aurelii episcopi sancti ad synodum.
2. Responsio Faustini episcopi legati Romanae ecclesiae
de his quae in ecclesia partim canone,
partim consuetudine, sunt firmata.
3. De commonitorio Romani papae recitato.
4. Alippii papae responsio pro veris exemplaribus
Niceni concilii perquirendis.
12.
Rescriptum episcopi Romae, Alexandriae, Constantinopolitani,
5. Ubi Faustinus episcopus dixit, ut Romano
papae synodus perquirenda Niceni synodi veritate
innotescat.
6. De sententia Sardicensis concilii recitati a
postulante Novato episcopo.
7. Ubi Augustinus episcopus cum synodo Nicenum
concilium conservare promittit.
8. Ubi Faustinus episcopus pro dubietate recitati
capituli Romano papae petit scribendum.
9. Ubi synodus exemplaria Niceni concilii magis
ab orientalibus episcopis expetenda decrevit.
10. Professio fidei Niceni concilii.
11. Scripta Africani concilii ad Bonefacium urbis
Romae episcopum.
cum exemplaribus Niceni
concilii Africanae synodo destinatis.
13. Scripta Africani concilii ad Coelestinum urbis
Romae episcopum.
#Textum concilii Carthaginiensis omisimus.@# | null | c743da5c-2d39-4601-bc87-919262dc5735 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
NOTA.
En 993, Gerbert réunit les évêques de la province en concile, pour condamner Herbert III, comte de
Vermandois, et d' autres seigneurs qui pillaient les biens de l' Eglise. Le concile adressa aux coupables la
remontrance suivante:
MONITOIRE. #Gerbertus et omnes episcopi dioeceseos Remensium pervasoribus ejusdem.@#
Gerbertus gratia Dei Remorum episcopus, Guido
Suessionicus, Adalbero Laudunensis, Ratbodus Noviomensis,
Rotardus Cameracensis, Odo Sylvanectensis,
Fulco Ambianensis, Framericus Morinensis,
Heriveus Belvacensis, per gratiam sancti Spiritus
episcopi. Vobis, Gerberto, et his qui subscripti
sunt pervasoribus, carnificibus atque tyrannis, diu
modestia sacerdotum furoris vestri rabiem sustinuit;
et adhuc patienter exspectat. Quousque ergo
insania vestra sanis intellectibus nostris obsistet?
Clades clero infertis, a cleri, monachorum et pauperum
rapinis non cessatis. Convenimus ergo conscientiam
vestram omnes episcopi Remorum dioeceseos,
et ad satisfactionem invitamus, spatiumque
poenitentiae usque in proximis Kalendis attribuimus,
tunc vos aut fertiles Ecclesiae palmites recognituri,
aut tanquam inutile lignum ab agro Dei gladio sancti
Spiritus excisuri.
NOTA.
En 993, Gerbert réunit les évêques de la province en concile, pour condamner Herbert III, comte de
Vermandois, et d' autres seigneurs qui pillaient les biens de l' Eglise. Le concile adressa aux coupables la
remontrance suivante:
MONITOIRE. #Gerbertus et omnes episcopi dioeceseos Remensium pervasoribus ejusdem.@#
Gerbertus gratia Dei Remorum episcopus, Guido
Suessionicus, Adalbero Laudunensis, Ratbodus Noviomensis,
Rotardus Cameracensis, Odo Sylvanectensis,
Fulco Ambianensis, Framericus Morinensis,
Heriveus Belvacensis, per gratiam sancti Spiritus
episcopi. Vobis, Gerberto, et his qui subscripti
sunt pervasoribus, carnificibus atque tyrannis, diu
modestia sacerdotum furoris vestri rabiem sustinuit;
et adhuc patienter exspectat. Quousque ergo
insania vestra sanis intellectibus nostris obsistet?
Clades clero infertis, a cleri, monachorum et pauperum
rapinis non cessatis. Convenimus ergo conscientiam
vestram omnes episcopi Remorum dioeceseos,
et ad satisfactionem invitamus, spatiumque
poenitentiae usque in proximis Kalendis attribuimus,
tunc vos aut fertiles Ecclesiae palmites recognituri,
aut tanquam inutile lignum ab agro Dei gladio sancti
Spiritus excisuri.
| null | 830e328a-b0c2-4280-b903-b20860b13a78 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Acta 2
Quaecunque lites judiciali calculo definiuntur, optimum
est ut scriptoris officio commendentur, ne protractu
temporum oblivioni succumbant, et recidivo
ortu praeteritum errorem incipiant.
Praesidente itaque domno Silvestro II, Romanae
sedis pontifice, in synodo habita in palatio sacrosancto
Lateranensi, anno quarto ordinationis suae,
mensis Decembris die tertia, indictione prima, astitit
Petrus scriniarius ejusdem sacri palatii, et coram
universa synodo hunc protulit sermonem, dicens:
« Domine papa, hic abbas tuus de Perusia queritur
adversus Cononem Perusinum episcopum, qui armata
manu suorum satellitum de sub altare monasterii
tui, cujus ipse regimen tenet, abstractus fuerit,
et extractus de ecclesiae januis, et fratrum claustris,
omnia quae ibi inventa sunt ad utilitatem fratrum,
direptioni concesserint, de quibus partem noscitur
habere episcopus; quoniam eisdem sacrilegiis communicat
episcopus, ejusdemque criminis nequaquam
creditur alienus. » Ad quem praesens respondit episcopus:
« Paratus sum me expurgare secundum istorum
meorum fratrum judicium, quoniam neque mea
praeceptione, neque mea voluntate id factum fuerit;
et si abbas de aliquo mihi proclamaret, aut ad satisfactionem
illum cogerem, aut, si non possem, meam
gratiam cum omni beneficio sibi defenderem. Sed,
omnium pontificum Pater, misericordiam tuam et
totius conventus praesentis exoro, ut nullum mihi
hodie praejudicium fiat. Tu mihi Ecclesiam Perusinam
commisisti, et ut ego neque illam imminuerem,
neque imminui consentirem, me fecisti jurare. Monasterium
illud, quod iste abbas tenet, ad meum
episcopatum proprie pertinet, et nulli alteri juri subjacebit;
si lex inde fieret, vester apostolatus nullam
specialitatem in eo haberet. »
Cui reverendus papa subjunxit: « Ego monasterium
Ecclesiae tuae neque subtraxi, neque subducere
feci; sub jure et dominio Ecclesiae nostrae illud
inveni, et ita possessum usque nunc tenui. Veniant
privilegia nostrorum antecessorum paparum, et his
perlectis censeant fratres coepiscopi quae sit aequitatis
rectitudo. » Prolatis ergo in medium privilegiis,
Joannis scilicet papae atque Gregorii, ejus praedecessorum,
ac coram omni synodo perlectis, ait
episcopus: « Privilegia haec non reprobo, sed sine
consensu antecessoris mei, cujus temporibus illud
prius privilegium factum est, factum fuisse dico; si
solum viderem consensum, haberem inde aeternum
silentium. » Cui e contra omnis clerus sanctae Romanae
Ecclesiae ait: « Vidimus omnes epistolam antecessoris
tui, in qua et consensus erat, et precibus,
ut hoc fieret, episcopus obnixe postulat; cujus rei
testes sumus, et secundum canonicam sanctionem
verum fuisse comprobamus. » Oblatis denique
Evangeliis, et clericis jurare paratis, episcopi hanc
dederunt sententiam ut aut episcopus testimonia
illa reciperet, et poenam privilegii persolveret, aut
monasterium illud refutaret. Episcopus autem praedictus
Conon sanctae Perusinae Ecclesiae, monasterium
illud praenominatum sancti Petri non longe a
Perusina civitate constitutum, cum omnibus ad id
monasterium pertinentibus, et in praefatis privilegiis
titulatis, domino suo Silvestro papae refutavit, et
praefato abbati pacis osculum attribuit, atque eum
se adjuturum deinceps promisit. Post haec autem
idem reverendissimus papa hoc cum Romanis judicibus
decrevit ut quicunque Perusinae Ecclesiae episcopus
hanc definitam litem renovare contra hunc
abbatem vel suos successores tentaverit, decem libras
purissimi auri Lateranensi palatio componat. Haec
definitio in aeternum valitura permaneat.
Acta 2
Quaecunque lites judiciali calculo definiuntur, optimum
est ut scriptoris officio commendentur, ne protractu
temporum oblivioni succumbant, et recidivo
ortu praeteritum errorem incipiant.
Praesidente itaque domno Silvestro II, Romanae
sedis pontifice, in synodo habita in palatio sacrosancto
Lateranensi, anno quarto ordinationis suae,
mensis Decembris die tertia, indictione prima, astitit
Petrus scriniarius ejusdem sacri palatii, et coram
universa synodo hunc protulit sermonem, dicens:
« Domine papa, hic abbas tuus de Perusia queritur
adversus Cononem Perusinum episcopum, qui armata
manu suorum satellitum de sub altare monasterii
tui, cujus ipse regimen tenet, abstractus fuerit,
et extractus de ecclesiae januis, et fratrum claustris,
omnia quae ibi inventa sunt ad utilitatem fratrum,
direptioni concesserint, de quibus partem noscitur
habere episcopus; quoniam eisdem sacrilegiis communicat
episcopus, ejusdemque criminis nequaquam
creditur alienus. » Ad quem praesens respondit episcopus:
« Paratus sum me expurgare secundum istorum
meorum fratrum judicium, quoniam neque mea
praeceptione, neque mea voluntate id factum fuerit;
et si abbas de aliquo mihi proclamaret, aut ad satisfactionem
illum cogerem, aut, si non | null | f869b5ec-1d66-4471-b552-468f7038bc04 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
possem, meam
gratiam cum omni beneficio sibi defenderem. Sed,
omnium pontificum Pater, misericordiam tuam et
totius conventus praesentis exoro, ut nullum mihi
hodie praejudicium fiat. Tu mihi Ecclesiam Perusinam
commisisti, et ut ego neque illam imminuerem,
neque imminui consentirem, me fecisti jurare. Monasterium
illud, quod iste abbas tenet, ad meum
episcopatum proprie pertinet, et nulli alteri juri subjacebit;
si lex inde fieret, vester apostolatus nullam
specialitatem in eo haberet. »
Cui reverendus papa subjunxit: « Ego monasterium
Ecclesiae tuae neque subtraxi, neque subducere
feci; sub jure et dominio Ecclesiae nostrae illud
inveni, et ita possessum usque nunc tenui. Veniant
privilegia nostrorum antecessorum paparum, et his
perlectis censeant fratres coepiscopi quae sit aequitatis
rectitudo. » Prolatis ergo in medium privilegiis,
Joannis scilicet papae atque Gregorii, ejus praedecessorum,
ac coram omni synodo perlectis, ait
episcopus: « Privilegia haec non reprobo, sed sine
consensu antecessoris mei, cujus temporibus illud
prius privilegium factum est, factum fuisse dico; si
solum viderem consensum, haberem inde aeternum
silentium. » Cui e contra omnis clerus sanctae Romanae
Ecclesiae ait: « Vidimus omnes epistolam antecessoris
tui, in qua et consensus erat, et precibus,
ut hoc fieret, episcopus obnixe postulat; cujus rei
testes sumus, et secundum canonicam sanctionem
verum fuisse comprobamus. » Oblatis denique
Evangeliis, et clericis jurare paratis, episcopi hanc
dederunt sententiam ut aut episcopus testimonia
illa reciperet, et poenam privilegii persolveret, aut
monasterium illud refutaret. Episcopus autem praedictus
Conon sanctae Perusinae Ecclesiae, monasterium
illud praenominatum sancti Petri non longe a
Perusina civitate constitutum, cum omnibus ad id
monasterium pertinentibus, et in praefatis privilegiis
titulatis, domino suo Silvestro papae refutavit, et
praefato abbati pacis osculum attribuit, atque eum
se adjuturum deinceps promisit. Post haec autem
idem reverendissimus papa hoc cum Romanis judicibus
decrevit ut quicunque Perusinae Ecclesiae episcopus
hanc definitam litem renovare contra hunc
abbatem vel suos successores tentaverit, decem libras
purissimi auri Lateranensi palatio componat. Haec
definitio in aeternum valitura permaneat. | null | 0ca80716-2aec-4d3d-8875-8faf33883f90 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
MONITUM.
Adalberone II, qui annis 984-1005 Metis sederat, defuncto, Theodericus dux filium Adalberonem III fratri
successorem instituit, parvulumque adhuc curae Theoderici, fratris Kunegundae reginae, commisit. Qui
potestate sua abusus cathedram episcopalem ipse invasit, et potestate fratris sui, Heinrici ducis, fisus,
cum an. 1008 Trevirensis quoque cathedra Liudulfo mortuo vacasset, ejus occupandae causa contra Megingozum
archiepiscopum a rege institutum et Theodericum ducem bellum iniit, quod vario rerum eventu usque
ad an. 1012 processit, et nonnisi an. 1017 vera pace compositum esse videtur. Medias igitur inter turbas,
quibus tota Lotharingia devastabatur, Constantinus, monasterii S. Symphoriani extra muros Metenses
abbas, Vitam Adalberonis II scribendam suscepit. Impellebat eum recordatio melioris aevi et gratus
in defunctum animus, quem monasterii sui restauratorem venerabatur, cui ipse quondam comes assiduus
tam ad mensam quam in morbis pauperum curandis adhaeserat, cujus beneficio anno 1004 monasterio
S. Symphoriani abbas praefectus erat, cui aegrotanti et morienti Numeniaci et Metis astiterat,
cujus defuncti cilicium et stamineam pro magnis thesauris acquisita religiosissime servabat, quem denique
in ecclesia S. Symphoriani sepultum precibus assiduis Deo commendandum susceperat. Opus magna
devotione sed stylo nonnunquam diffusiori exactum, plura continet memoria dignissima, et rerum potius
quam temporis ordinem sequitur. Scripsit auctor aliquot post Adalberonis et Liudulfi Trevirensis
obitum annis peractis, superstite Immone abbate Gorziensi, necdum firma pace regionis composita,
Heinrico II rege, non imperatore; igitur anno circiter 1012, et exemplo suo paulo post Alpertum,
monasterii S. Symphoriani tunc monachum, ad scribenda gesta pontificum Metensium Constantino
nostro dicata, accendit. Quo anno bonus abbas obierit, non plane constat.
Tres libri codices supersunt:
1) C. bibl. regiae Parisiensis n. 5673, mbr., in-4º minori, saec. XI, Constantini manu scriptus aut dictante
eo exceptus, paucisque in locis correctus, quem Parisiis anno 1839 evolvi, et editione nostra exprimendum
curavi. Continet nihil praeter Vitam et epistolam Hildewardi Halberstatensis episcopi ad Adalberonem
scriptam.
2) C. bibl. ejusdem n. 5294, mbr., saec. XI, in-fol., liber olim Sancti Symphoriani Metensis coenobii, Constantini
nostri jussu Bettonis harundine exaratus; Vita hic ex priore codice transcripta et manu alia passim
correcta, aeque ac illa Constantini auctoritatem praeferre videtur. Cui plurimum consentit:
3) C. bibl. ducalis Guelferbytanae inter Augusteos 76, 14 signatus, mbr., saec. XI, in-fol., quem aeque ac
regium n. 5294 Waitzius noster cum editis contulit.
Quibus subsidiis ita usus sum, ut codicem primum ad litteram expressum nonnisi rarissime reliquorum
ope corrigerem. Hildewardi litterae in collectione nostra Epistolarum edendae reponuntur.
In fine Epitaphium Adalberonis a Kuonrado, S Naboris ut videtur monacho, compositum, quod Baluzius
olim in Miscell. IV, 554, ex codice Colbertino n. 1682, auctoris nomine celato, ediderat, ex eodem codice in
bibl. regia Parisiensi n. 8088 signato, saec. XI, in-fol., una cum ineditis Kuonradi carminibus, quibus epitaphium
Ratramno abbati offert et sacram ipsius vitam exponit, proferimus.
INCIPIT VITA.
1.
Adalbero sanctae Mettis venerabilis praesul, magni
Adalberonis fratruelis, licet tempore inferior,
licet post natus, merito et gratiae privilegio,
vere fatemur, non impar, gloria luxque decusque
cum suorum--nostrum dicimus--tum totius patriae,
ad hoc omnium quaqua orbis degentium, genus
ab attavis et supra nobillimum, seque suoque
praemio omnino perornans, omnino perlustrans, dum
vixit splendor gaudiumque et, ad conservandas res
publicas, spes salutis et vitae, nonodecimo Kalendas
Januarii dum decessit, luctus qui dici non possunt
reliquit his, quibus abscessus ejus tenebrae aeternae
caligoque perpetua abhinc, proh dolor! perseverat.
Hic nomine et vitae gratia magnus ad mundi provectum
et aecclesiae stabilimentum procreatus, patre
Friderico, qui Galliae medianae dux, generositatis
excellentia et sapientiae praeminentia multos praedecessorum
in id officii superavit, matre Beatrice, quae
Magni Hugonis filia fuit, progenitus est, et tantam
tamque inclitam lineam generis non modo non
infamavit, verum ultra quam est dicere, ultra quam
est digne meditari, decoram reddidit et insignem,
dum Adalberonis vita purissima et gloriosa, prout
fert instantia temporis, | null | 5976a7eb-92e4-4fa5-9d58-0f1d92ea8e93 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
populis enarratur, gentibus
ad Dei et Christi ejus domini nostri gloriam pronuntiatur.
2.
Quid autem egerit, ad quid natus sit, qualis
vixerit, paucis dicere cupientes, intimamus audire
volenti, amatorem eum ex cordis integritate ac animi
maxima alacritate sui ex cunis fuisse conditoris,
proximum ex divino praecepto omnino dilexisse,
infirmantium corpore sive corde usibus, ut sibi ipsi,
semper condescendisse, mortuorum sepulturis assidue,
dum necesse erat, astitisse, et ut succincte
multa dicam, eam sibi legem beatus statuerat, ut,
quocunque veniret, lux quedam venisse et spes salutis
videretur, semperque ad divina mandata conservanda
et fratribus utilia praevidenda se animumque
suum intentissime piissimus praeparabat. Scolaribus
disciplinis apud Gurgitenses castissime
detritus et institutus, dum post mortem secundi Ottonis
divi imperatoris ( #an.@# 983), et casu patris et
orbitate immatura filii, post creati caesaris totus
occidens dissensione minorum, majorum autem cupididate
ad regnandum, omnino langueret, defuncto
memorandae vitae viro Deoderico pontifice ( #an.@# 984),
ad reformandam in populis pacem totius pacis amator
Adalbero genere et mente nobilissimus, procurante
et procurrente matre Beatrice, favente domina
Adelheide augusta, prolis adhuc tenerrimae avia,
quod autem primum bonarum rerum postremumque
est, Deo omnino annuente, votis populorum et seculorum
famosissime Metti praesul elevatur et constituitur
die 17 Kal. Novemb. anno Dominicae incarnationis
984 indictione 12.
3.
Mira vero Dei et Domini nostri gratia, et potentiae
antiqua virtute, quod est dictu mirabile, principum
illa discordia quam putabant non sine magnis
periculis nec sanguinis multa effusione umquam
evadendam, sic sedata, sic ad nichil redacta
est, ut res jam in armis constituta, ad unitatem
electi principis et ad diuturnitatem verae pacis, quae
quamdiu vixit princeps idem duravit, perfectissima
rediit, dum votis fidelium Adalbero in hunc dignitatis
pontificalis gradum felix ascendit. Acta sunt
haec felicibus auspiciis Wormaciae ( #circa oct.@# 20),
quondam Vangio dictae, quo exercitus Galliarum
Germanieque pars ad favendum puero principi, pars
ut resisteret, concesserat. Sed Adelberone baculi
pastoralis donato honore, regi, quem Deus elegerat
ut erat videre, qui paulo ante restiterant magis,
hujus beati meritis post plus pronos ad serviendum
sese inpingere festinabant, et fideles fore abhinc
in posterum devovebant. Quid amplius? Pacatis
rebus regiis, tranquillatis cunctis regis novi
negotiis, Beatrix, quae hujus pacis propagatrix Deo
annuente extiterat, et cujus industria tam subita militum
et principum in regem confederatio facta fuerat,
cum sua felicissima prole felix et ipsa, et cum
nobili illo Mettensium exercitu, ad urbem filio datam
ire properat, gestibus cordis et corporis quibus
poterat, quibus noverat, Deum et Dei antiquam clementiam
et summam bonitatem ac notam gentibus
virtutem magnificans atque collaudans. Fit concursus
virorum ac mulierum, fit inaudita populorum
irruptio, fit admirabilis monachorum ac virginum et
sanctorum omnium votivus ac dulcis applausus, dum
veniunt, dum diu praestolata gaudia affore cernuntur
et suscipiuntur. Quanta piis gratulatio, quanta
cordium praeconia, dum a populis laudes Deo resonantur,
dum clerus non tantum urbis unius modos
dulcissimos et hos altissimos inter cantandum
facit, dum sacrarum mulierum turba voces Deo
dignas efferunt in excelsis.
4.
Interim benedictio sacerdotalis usque in Christi
Domini natalem differtur; et quia dominicus dies
ad hoc sacramentum peragendum a Patribus est institutus,
5 Kal. Januarii, quo natalis Innocentum
celebris veneratur, dominicalis resurrectione Domini
sacratus ac sanctus dies affuit; et ecce antistites
vicinarum civitatum Trevirim, quae est metropolis
antiqua, confluentes, cui domnus Ecbertus venerabilis
archiepiscopus praeerat, paribus votis parique
assensu dominum Adelberonem in sedem Mettensis
urbis praesulem consecrant atque benedicunt.
Hinc jam pastoralibus curis et ovium dominicarum
registris susceptis, totum se ut forma commissi
gregis fieret accinxit, totum in Dei opere corpus et
animam praeparare deliberans, exemplum subditorum
et specimen ad virtutes fore studio summo curavit.
5.
Affabilis etiam aetate aut paupertate inferioribus,
ultra quam credi hoc tempore possit, humilis
sic, ut a pravis in hoc et a superbis quasi nimis
dejectus notaretur, mitis prae omnibus sui temporis,
ire omnino expers, ita ut se mirari diceret, ad
quid aut quomodo in homines vitium iracundiae assurgeret,
cum ipse disciplinas erga male facientes
exercere gestiens, irasci non posset.
6.
Servorum Dei et praecipue monachorum amator
ferventissimus | null | fef6c43f-47eb-4148-adf0-bb0ed650f3ee | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, adeo ut a laicis assidue laceratus
ac corrosus, nihil preter monachos curare infamaretur;
Christi Domini certe imitator fieri exoptans
et vere cupiens, dum Dominum suum, quod cum
publicanis et peccatoribus convivaretur, conviciari
legeret, et a Judeis pessimis vini potatorem vocatum
audiret, se improperia hujusmodi aut forte
graviora pro ejusdem Domini sui quo multum fervebat
amore perpeti, divitias inestimabiles et grata
sibi munera judicabat.
7.
Conviviis virorum sanctorum et monachorum
maxime sic delectabatur ut felicem se eo die fateretur.
quo cum his ei prandere contingeret, quibus
mundus crucifixus est et ipsi mundo, quibus et
accumbens sepe dicebat: #Venite, ut sedeatis a
dextris filii matris aecclesiae.@#
8.
Haec vere dico, vere fateor, quia hoc et verbo
et pastu, licet immeritus, licet abjectissimus suorum,
dextere ipsius domini mei primus assidens,
sepe usus sum, participatusque ejus sacris colloquiis,
et inter convivandum frequentissime delectatus.
Miscebantur etiam sacrae exhortationis ac
correptionis dulcissimi sermones cibis, quos summa
cura sibi erat monachis semper dilectis accurate
satis parare.
9.
Ergo beatus vir, cum quo, ut vere credimus,
Deus erat vere apostolicus omnibus omnia factus,
ut omnes lucrifaceret, universis non modo
clericis sed et laicis, Judaeis etiam dilectissimus
erat, ita ut usque hodie, praetermittam christianos,
ab ipsis nostrae etiam religionis infestissimis Judaeis
cotidianis luctibus et gravibus suspiriis defleatur.
Hunc omnis sexus et aetas, hunc omnis ordo et
conditio, hunc incolae et advenae, hunc infra et
hunc extra positi, hunc noti hunc ignoti, miro
affectu mentis venerabantur ac diligebant.
10.
Erat igitur corpore plus cunctis sui temporis
venustus, statura decorus, forma elegans, oculis
amantissimus, nasu mediocris, capillis albus et ipsis
raris et planis, ex genere corpulentus, manibus
pedibusque et toto quod erat mirabilem Deum in
omnibus operibus suis ostendebat, et quam decorus
Factor in sua natura sit, cujus tam decora opera
habeantur, se cernentibus indicabat. Primordia ac
primitiae actuum ipsius ad divinos usus et ad exercendos
animos in his quae pietatis sunt, sancti Symphoriani
locus extitit, qui licet antiquitate nihil
praeter ruinas et casus praetenderet, et in nigerrimam
faciem ejus magna nobilitas decidisset, situs
amoenissimus vineisque uberrimus ac urbis vicinio
honorabilis, sanctorum multiplicitate, et quod est
decentius, sedis pontificum numerosis corporibus
famosissimus, cor beati et dulcissimi domini nostri
Adelberonis et mentem, ut in hanc quae est
videre decoris spetiosissimi venustatem reduceret,
induxit, et in redivivam ut assurgeret formositatis
gratiam, devotissimus elaboravit; nec destitit, donec
ad id quod coeperat felici Dei dono votis beatissimis
adimpleret. Et quia parietum et maceriarum
proceritas, tectorum culmina, columnarum
honesta rotunditas, rutilantium metallorum splendor,
casso labore adquiritur et inani studio congeritur,
si non, semota omni mundani favoris cupiditate
et transeuntis laudis cuncto appetitu abjecto,
pro solo divinae remunerationis respectu totum
congestum corrasumque fuerit, et ut divinas aeternasque
mansiones sibi fidelis ac devota Deo praepararet
anima, haec terrena aedificia construere
apparareque totis studiis debet: hic beatus id praevidens,
loco, quem Deo paraverat, servorum Dei,
qui institutis sancti Benedicti bene parere docti ad
perfectum noverant, collegio decentissimo exornat,
et ut pro salute perpetua cum sua praedecessorumque
suorum, tum pro totius orbis, cujus magna
erant pericula, Deum exorarent, sollertissimus aggregavit.
11.
Postquam vero locum hunc digne Deo stabilitum
reddiderat, et monachorum copia pulcherrima,
quos undecumque collegerat, honestissimum fecerat,
id deliberans, ut semper suus non solum spiritus
sed et anima et corpus Deo et Christo ejus
serviens, nulla sui pars vel ad momentum quidem a
divino pietatis opere otiosa consisteret, sed impigra
et utilis, laboris assidua, multimodo etiam sanctorum
exercitiorum genere sese deterere cupiens,
Romanum iter aggreditur, limina apostolorum adit,
et suos subditorumque excessus fletibus, quibus
supra mortales abundabat, deplorans deponit. Papa
Johannes sanctae sedi praesidebat, et vices beati
Petri dignissime administrabat; qui domnum Adalberonem
tanto honore suscepit tantaque reverentia
habuit, ut hominem hujusmodi generis et nobilitatis
decebat, et quod magis est, tantae sanctitatis et
pietatis viro competere novit, ac sanctorum reliquiis
honestissime muneravit. Quam durum, quam asperum
beato viro hoc iter fuerit, quanto labore
quantisque sudoribus juga et devia montium rupium
et silvarum arripuerit, qui nosti quantae | null | a3f64d38-d7e5-46f2-8cbe-6fd8329df1d8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
teneritudinis
et gravedinis fuerit, qui scis eum robore
corporis et membrorum viribus omnino cum natura
nobilitatis tum animi imbecillitate debilem ac invalidum
fuisse, perpendere ac dijudicare valebis. Rediens
autem totum se divino operi mancipavit,
laudibus sui Creatoris assidue insistere curavit,
elemosinis, vigiliarum et orationum laboribus se
corpusque maceravit, infirmorum necessitatibus,
mortuorum sepulturis assistere praecipuum faciebat,
peregrinorum diversae professionis et diversi ordinis
nuditati et paupertati subveniebat, sic indefesse, sic
sedule, ut cotidiano usu receptos, pedes eorum
manusque lavans, diversis ciborum generibus recreans,
in commeando etiam muneribus donans, hos
relaxaret, mox alios suscepturus pari amoris fervore,
pari pietatis dilectione, ea quae Dei mandato
ut fratribus impendantur instituta cognoverat impensurus.
12.
Xenodochium quidam locellus infra urbem
Mettensem habebatur antiquissimus, pauperculus,
vilissimus. praeter id quod beatae Mariae semper
Virginis nomini erat dicatus; quem amore Christi et
Matris Christi Domini, in quem aedificiorum splendorum
reerexit, quantis divitiarum opibus aggregatas
ibidem ancillas Dei ad laudes perpetuo Creatori
omnium celebrandas ditaverit, res acta indicio est.
13.
Domnus Adventius sanctae Mettis venerabilis
praesul in Blisacensi pago loculum quendam in
sanctae et individuae Trinitatis honore coeperat,
quem praeventus morte perstruere non valuit; quem
domnus Rotbertus, ejusdem sedis pontifex, prout,
erat parvus coeptus, parvum perfecit. Hunc dominus
noster Adalbero cernens sanctae religionis cultibus
aptissimum, quia et silvarum vastis sitibus heremum
praetendebat et aquarum gratia amoenitatem
circummanentibus conferebat, quod autem maxime
sanctum virum permulcebat, quia et consecratus in
honore summae et individuae Trinitatis, ut diximus,
et corpore sancti Terentii confessoris et pontificis
ejusdem Mettensis sedis erat insignis, multum delectatus,
item feminas Deo dicatas coadunans inibi
collocavit, et sumptus amplissimos ad vivendum
condonavit.
14.
Domnus Deodericus item Mettensis urbis antistes
gloriosus, cui hic dominus noster Adalbero
successerat praesul, in pago Calvomontense locum
quendam inter Mosellam et montem, qui in divexo
sui castrum habens ex accidenti rusticorum lingua
Spinal vocatur, divino famulatui aptum repperiens,
monasterium construxit, consecrans illud Deo
et sancto Goerico, cujus sacratissima ossa ab urbe
Mettensi transferens, digna veneratione collocavit,
et patriae patrocinium felicissimum praeparavit. Domnus
Adalbero hujus successor, ad salutem christianitatis
et ad votum commissorum praesul effectus,
perpendens murorum alta fastigia non valere, si
non sint servi Dei qui incolant edificiorum constructiones,
neque prodesse terrena ubi coelestia defuerint,
primo quidem clericorum conventum ad omnipotentis
Dei honorem coadunavit, post gloriam
divinitatis, quantum in homine est, ampliare totis
viribus omnique conamine gestiens, ancillas Christi,
sub regulari vita et sub institutione patris nostri,
beati scilicet Benedicti, bene edoctas, Deo et sancto
Goerico pontifici servire destinavit dans praedia et
possessiones, quibus sine inopia et sine indigentia
vivere possent. Quantae vero humilitatis et hospitalitatis,
quantae patientiae et largitatis erga peregrinos
et cunctos pauperes fuerit, res in eodem loco
acta indicio est. Sanctus confessor Christi Goericus
quid in vita sua promeruerit, quid apud Deum
valuerit, multis miraculorum signis et prodigiis declarans,
fama sui longe lateque crebrescente populis
gentibusque innotuit. Ut ergo gloria Dei nota
fieret et magnificentia bonitatis ejus plus plusque
nostris temporibus manifesta claresceret, in Burgundiae
cunctis finibus cladis pessima multitudinem
magnam populorum invasit, qua manibus
pedibusque ardentes miserabili poena, hic perdito
uno, hic utroque truncatus pede, hic medio
adustus, aliquis tunc primum aduri incipiens,
non multum sero veniens, audito sancto
pontificis rumore, innitentes baculis, aut carriotis
devecti, undecumque confluebant. Dum haec fierent,
domnus Adalbero, dum viveret lux gaudiumque
suorum, quia castrum imminens monasterio sedes
est episcopalis, sepissime aderat, et hujusmodi viros
cotidie ad convivandum suscipiens, propriis manibus
vulnera illa contrectans et lavans, ore et oculis
demulcens, Deum in omnibus suis operibus laudare
et benedicere non desinebat. Vere loquar, septem
diebus huic divino servitio cooperator interfui,
et propriis manibus aut lavabam aut detergebam,
dum non minus centum aut octoginta, ut diximus,
cotidie lavaret et cibo recrearet. Nam dum vulnera
ipsa aqua perfunderentur, tantus vapor tantaque
nebula domum in qua id fiebat replebat, ut vix alter
alterum videre praevaleret, fetor etiam intolerabilis
erat, sulphur et quidquid in odoribus importabile
est exsuperans et vincens. Haec, ut dixi, beatus
vir sine despectu et cum magna cordis devotione
peragebat. Quae idcirco dixerimus, | null | d1e1bf16-04b4-42d4-862f-e964c9df41c3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut in una eademque
re duorum sacerdotum duo facta memoriae dignissima
praedicaremus et posteris imitanda vel admiranda
traderemus, dum in beato Goerico virtutum
insignia, et in domno Adalberone humilitatis et abjectionis
omnisque vilitatis humanae appetentiam
et summum amorem demonstraremus. Sane hunc
tantum et talem virum nimiae humilitatis et omnium
virtutum, quas sancta mater humilitas pio uberum
lacte enutrit, cultorem praedicantes, et in ejusmodi
rebus probabilem enarrantes, ne id ei a posteris,
quod a praesentibus sui temporis, ad hoc a familiaribus,
imputabatur, imputetur, fuisse scilicet eum
nimium humilem nimiumque dejectum, quaedam
huic operi subnectenda decrevimus, quibus certis
temporibus certaque ratione bonis humilitate subditum,
malis autem fidei constantia ac censura justitiae,
temporis etiam conibentia repugnantem, et vitiis
vitiosisque resistentem ostendamus.
15.
Domnus Heinricus rex, qui tertio Ottoni divo
imperatori ad regnandum quidem, necdum autem
ad imperandum, in tota Germania, quae citra
Hrenum est, et in Lotharii regno, quod cis Rhenum
est, successerat, colloquium synodumque conscivit
( #an.@# 1005). Ubi omnes pene regni sui summos
sacerdotes coadunans, et ex diversis diversa disputans,
inter disputandum ipsos eosdem sacerdotes
acerrime congreditur, cur videlicet in suis diocesis
et diocesianis ea quae synodali ac per hoc spirituali
falce secanda erant non resecarent, ac gladio Spiritus
sancti putrida et male sana a membris fidelium
abscidere supersederent. Mirantibus omnibus, quid
sibi verba regis tam districtissima vellent quove tenderent,
rex ammiratione eos absolvere curavit, quidve
praetenderet palam fecit.
16.
#Inter multa,@# inquit, #quae in regno nostro vestrisque
parrochiis corrigenda sunt, parentes sic sibi proxime
conjugio copulantur, ut Deum non timentes et
homines non reverentes, etiam tertii loci consanguinitatem,
quod dictu nefas est, ad copulam asscissere
non refugiant, et lineam, quae ad septimam usque generationem
sacris canonum institutionibus illibata
conservari jubetur, Judaeis paganisque infeliciores in
ipsis sui exordiis abrumpere non formidant.@# Episcopis
hinc inde sedentibus diuque silentibus, pars de quo
diceretur nesciens, pars personam de quo dicebatur
multum vel amans vel timens, quid dictis regalibus
responderet, prorsus ignorabat. Mens enim male
sibi conscia, dum ea quae non vult audire compellitur,
fit stupida, vox refugit, verba dilabuntur, et
sapienti coram positus honestius ei videtur silere
quam loqui. Rex, quem fallere nemo poterat, quia
erat homo litteris adprime imbutus, eloquentia facundissimus,
ad regendum Dei timore vivacissime
astrictus, motum cordis pacientiae frenis restringens,
sacrae Scripturae exemplis eos aggredi honestius esse
judicans: #Ecce,@# inquit, #ecce, vos estis loca quidem
sanctorum sacerdotum tenentes, et in meliori cathedra
quam sedisset Moyses sedentes, utpote vices Domini
possidentes, qui et boni canes et sancti arietes pro
vitae merito dici debueratis, contraria vice inversoque
ordine canes muti non valentes latrare estis effecti,
ipsique cecitate multati dum subditis ducatum praebere
cogimini, et ductor et sequens ambo in foveam praecipitamini.
Ecce.@# inquit, #Conradus dux Austrasiorum,
consanguinitate nobis et quicunque in tota patria nobiliores
sunt cunctis affinitate conjunctus, uxorem duxit
sic sibi propinquam, sic proximam, ut, sicut timemus,
non modo ipsi, verum omni patriae offensa Dei
citissime et, ut dicitur, pro foribus adesse videatur,
parumque minus crimen nobis tacentibus indicitur,
quam ei qui idem scelus audacter et sine peccati estimatione
perpetrare cernitur.@#
17.
Domnus Adalbero Mettensium venerabilis
praesul, sanguine et affinitate regi assidenti et cunctis
qui ex magni Heinrici linea descenderant adprime
conjunctus, huic sacro synodo intersedebat,
et ut erat cunctis consacerdotibus nobilior excelsiorque,
sic nobiliori celsiorique sella inter suos prominebat.
Hic regis objurgationem ultra ferre non
valens, et tacere amplius inhonestum judicans: #Interim,@#
inquit, #aetatis sanctitatis et scientiae praerogativa,
locum quidem loquendi cum fratribus nostris
dantes, et honorem canis senectutique divino praecepto
exibentes, quo dicitur: « Coram cano capite consurgas (Levit. XIX, 32)
@#,
» #quia majestatis vestrae potentiam,
domine mi rex, ad dedecus nostri ordinis objurgationi
et invectioni plus plusque videmus verba augere:
tacere ultra, vere fatemur, et quae recta sunt non
dicere, non sotum stultitiae, sed quod majus est, magnae
verecundiae deputamus. Domnus Otto dux, pater
istius venerabilis Conradi ducis nobis consedentis,
natus ex filia est magni Ottonis | null | d622ba3b-f638-486b-ab74-c9b75f741b6e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, cujus soror Girbergia
dedit filiam suam Conrado Burgundionum
regi. Ex Conradi autem filia nata est domina Mathildis@#,
#hujus Conradi assidentis uxor. Hoc ergo genealogiae
ordine, quia frater sororque in supputatione
non admittuntur, consanguinitas horum non plus quam
secundo loco elongari praevalet.@# Haec beato viro retexente,
tantae irae tantaeque simultates in ipsa synodo
exurgere coepit ut, nisi esset ea nobilitas qua coelo,
terra marique ultraque mare inclitus effulgebat,
Conradus dux, de quo res agebatur, et quicumque
suae partis erant, neque Deum neque regiam majestatem
reverentes, neque sacerdotibus, quorum maxima
et honestissima multitudo praesens aderat,
aliquid honoris exibentes, arma furoremque corripuissent,
et ad insaniam exsaciandam, quidquid
mali manus roburque inferre posset, non omisisset.
18.
Aderat huic magis seditioni quam synodo
domnus Teodericus, frater quidem hujus domini
nostri Adalberonis pontificis, dux autem eorum qui
cis citraque Mosam Mosellamque resident, et
haec quae agebantur queque juste disponebantur, sua
auctoritate firmabat atque corroborabat, nuptiasque
illicitas cum reliquis ducibus, comitibus, et quod
majus est, sacerdotibus Deo et rectitudini ac regiae
justitiae faventibus dampnans, et humanas iras non
formidans, aequitatis lance quae Dei erant liberrime
decernebat. Aderant etiam in hac venerabili synodo
primi et praecipui sacerdotes Willigisus Maguntinus
praesul, Heribertus Coloniensis itidem praesul, [ille
Warmacensis, ille Argentensis, 2. 3.], Walterius
Spirensis, Notgerius Leodicensis, Hezel
Wiziburgensis, Haimo Virdunensis, Bertaldus
Leucensis, aliique quam plures non solum ex Lotharii
regno verum ex omni Germania, quorum pars
favore, pars timore nobilis personae, hinc inde agitati,
hinc inde defluentes, pauci admodum, et ipsi
inter suos praecipui, Deo dilectissimo Adalberoni et
dictis ejus justissimis testimonium veritatis exhibentes,
egerunt, ut inter verum falsumque discidii
et discordiae non modica disceptatio fieret, quam
etiam ipse rex omnino sedare non potuit; verum
nisi esset domini et pontificis nostri Adalberonis incomparabilis
nobilitas, furor cecus et insania misera
arma etiam telaque corripuisset, et ad homicidium
usque irae commotionem pertingere contigisset.
19.
Hac igitur simultatione, his odiis infestissimis
discessum est, et unusquisque ad propria redire
festinabat. Sed domnus pontifex, dum ex propria
patria recedens ad regale colloquium perrexerat,
nihil horum metuens, nihil horum estimans,
quia erat omnium sui temporis mitissimus
atque pacificus, non multa militari manu,
set clericorum et honestissimorum laicorum dulcissimo
comitatu usus est, et propter id in redeundo,
verens ne forte in via hostis insidias pateretur, ab
itinere parum quid declinare dignum duxit, et cedere
magis ad horam quam vesaniae furentis principis
locum caedis aut alicujus alterius malignitatis dare
voluit. Dei autem omnipotentis et Christi ejus ineffabilis
pietas et aeterna clementia, aliter quam domnus
pontifex crediderat, rei eventum miserando disposuit
et disponendo praeordinavit, dum spiritum furoris et
malignitatis, dum vim bachantis et turbulenti vertigines
in eum pavorem in eumque timorem commutavit,
ut eo impetu eaque virtute, qua Dei virum
ante persequi moliebatur, nunc fugere ac retro ire
viribus quibus poterat aggrederetur, ac magis capi
timeret quam capere elaboraret.
20.
Duobus igitur diebus fuge fidem committens,
donec in tuto se esse credidit, semper se a domno
pontifice et fratre ejus duce Teoderico insequi existimabat
memoratus Conradus; nostri vero nichil
aliud quam patriam repetere, et id summa festinatione
conabantur; et quia id tempus poscebat praeter
pacem et ea quae pacis sunt, videlicet metere, curis
domesticis utilia administrare, domnus autem
episcopus consueta repetere, monasteria videlicet
vel nova construere vel vetera restruere, procurabat.
Haec dixi propter hos, qui beati viri innocentiam
et pietatem in stultitiam et stoliditatem vertebant
et Judaeorum sequaces, qui caput nostrum et
principium mordacibus verbis persequentes, vini
potatorem et daemonio plenum, quod nefas est etiam
recordari, semper inclamabant--horum, inquam,
similes servum Dei et honestissimum summi capitis
membrum quia ad quaeque convitia ad irascendum
non insanibat, hebetem et vecordem dicebant.
Hic autem beatus et ad sibi illatas injurias patiens
esse didicerat, et subditorum kalamitatibus sic
semper adesse festinabat, ut rerum oportunitatem
praestolans, omnibus omnia factus, sanctis semper
subditus, erga malos ut converterentur ad corrigendum
et exortandum assidue praeparatus, frequenter
sua benignitate fructus sibi ex pravorum
conversione adquirebat, et lucrum ex pecunia sibi
credita fecisse multum gaudebat. Exortabatur quos
exortari debere videbat, | null | 0558e832-3bfa-46d9-a9df-13bd9f0bb4ae | latin_170m_raw | null | None | None | None |
increpabat duros et perfidos,
obsecrabat pios et benignos ad meliora conscendere;
quos vero mentis duritia incorrigibiles
efficiebat, hos gladio et armis divinae animadversionis
telisque spiritalibus persequi diu per patientiam
expectatos, legibus etiam adjudicatos festinabat.
Aliquando res eorum et facultates depopulans,
aliquando castra eorum subvertens et terre coaequans,
quia haec aecclesiasticae familiae nimis vicina,
quicquid praedari poterant his inferebant, et
continuum pauperum clamorem ad aures piissimi
pontificis pervenire faciebant. Alteriacum namque
Teoderici infelicissimi castrum, Lantfridi-curtis
etiam dictam turrem, cui Everelmus pravissimus
insidebat, et Vendoperam Beraldi comitis in
Calvomontense pago situm, subversione dampnavit.
Noverit sane quisquis haec legerit, injurias sibi specialiter
illatas numquam vindicasse, sed pro Christo
et pro tanti nominis amore equis animis cuncta
tollerasse, et per patientiae virtutem sibi ingenitam
Domini sui imitatorem extitisse, #qui,@# ut beatus
apostolus dicit, #cum pateretur non comminabatur,
cum malediceretur non maledicebat (I Petr. II, 23)
@#.
Recordabatur, quia traditus idem Dominus omnem
patientiam exhibuit. Non contendit, non clamavit,
nec in plateis audita est vox ejus. Recordabatur,
quia insultantium ille sputa suscepit, qui sputo suo
oculos ceci nati aperire dignatus est; coronatus est
spinis, qui sanctos martires floribus coronat aeternis;
palmis in fatiem caesus est, qui veras palmas vincentibus
tribuit; spoliatus est vestibus, qui indumento
immortalitatis ceteros vestit, flagellatus est,
cujus nomine sancti et servi ejus diabolum et angelos
apostatas flagellant. Cibatus est felle, qui cybum
celestem fidelibus dedit et semper dat, et qui panis
sanctorum est angelorum. Aceto potatus est, qui
salutari poculo fidei christianis cotidie propinat. Ille
innocens, ille justus, immo innocentia ipse et ipse
justicia inter peccatores et iniquos deputatur, et
testimoniis falsis veritas premitur, judicatur judicaturus,
et Dei verbum Deique sermo ad victimam
tacens ducitur; ad ultimum mortem crucis patitur et
moritur, qui vitam praestat mundo, qui resurgens spem
resurrectionis fidelibus dat, et ascendens in celum,
quia cum eo ascensuri sumus, si capiti nostro compacti
et conglutinati bonis operibus et actibus sancti
inveniamur, membra effecti Christi Domini,
qui est caput principiumque non solum nostri,
verum omnium creaturarum.
21.
Haec cuncta Dei Filius, in sua natura impassibilis,
in nostra effectus passibilis, virtute pacientiae
pro nobis perferre dignatus, patientes nos
esse non modo verbis verum exemplis suasit. Quae
et hic beatus sic sequi, sic imitari studuit, ut injurias
sibi a quocumque etiam infimo illatas numquam
vindicarit, numquam ultus fuerit, sed firmo pectore
praecepti Dominici executor, quo beatum Petrum
instruxerat: #Non dico tibi, Petre, dimittendi septies,
sed usque septuagies septies (Matth. XVIII, 22)
@#, quicquid
in se umquam aliquis delinquere poterat,
pacientissime ignoscere poterat, et injuriarum immemor,
magis beneficia pro malis quam vindictam
recompensabat. Rapinas vero aecclesiarum et quae
filiis aecclesiae inferebantur, diu quidem per patientiam
sustinens, jam tandem vel malorum enormitate
vel pauperum nimiis assiduisque clamoribus tediatus,
quia id censura officii expetebat, et id Dominicum
praeceptum fieri mandat, dicens corripiendum
pravum primo solo Deo teste, secundo adhiberi
unum aut duos testes, tertio debere dici aecclesiae,
deinceps si aecclesiam non audierit, deputari inter
ethnicos et publicanos (Matth. XVIII, 15, 17); his
omnibus ei qui incorrigibilis existebat exibitis, aliquando
vinculo anathematis eum astringere, aliquando
prava ejus domicilia subvertere, multoties
rebus propriis subvertere, non cupiditate actus, sed
pro correctione pravorum et requie bonorum id
agere compulsus. Quia vero pietate magis quam
avaricia haec faciebat, ea res indicio erat, dum ab
aliquo maligno quippiam lege accipiebat, suis usibus
exinde nihil umquam miscere voluit, sed aut
pauperibus ea statim distribuenda, aut restaurandarum
aecclesiarum usibus largienda dispertiebatur.
22.
Dum enim ea quae sibi vel ex patris matrisque
patrimonio vel ex commissae aecclesiae thesauris
et magnis divitiis jure competebant, non reservare,
non congregare umquam volebat, sed pauperibus,
viduis, orphanis et praecipue monachis, qui erant
sua cura, qui erant suus summus amor, cuncta
impendebat, cuncta largiebatur, credi fas non est,
quod is bona alicujus, etiam legibus adquisita, sibi
servare aut marsubiis aecclesiasticis includere concupisset.
Vere beatus, vere vir in quo dolus nullus
erat, nullum circumveniens, | null | c4f31a38-a161-4bd0-b96f-7518ebf9b378 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nulli fraudem inferens,
quin potius sua libenter impertiens, in crastinum
aut nulla aut pauca retinens; apostolici praecepti
devotissimus et continuus executor, habens victum et
vestitum, his contentus erat: #Nihil,@# inquiens, #intulimus
in hunc mundum, verum nec auferre aliquid
possumus.@# Erat ei humilitas in conversatione, stabilitas
in fide, verecundia in verbis, in factis justicia,
in operibus misericordia, in moribus disciplina, injuriam
facere nescius, illatam ferre sciens. Cum
fratribus pacem tenere, Deum toto corde diligere,
amare in illo quod pater est, timere quod Deus est,
Christo omnino nihil praeponere, quia nec nobis
quicquam ille praeposuit. Karitati ejus inseparabiliter
adherere noverat, cruci ejus fortiter ac fidenter
assistebat, quia hoc didicerat coheredem Christi
existere; hoc esse praeceptum Dei facere, hoc esse
voluntatem Patris implere. Quae autem dicam, his
qui eum exterius noverant incredibilia forte videbuntur,
quia et nobilitate carnis et natura supra
mortales cunctos tener et delicatus erat, et ad perferenda
quae dura sunt omnino imbecillis. Missas
et sacramenta divina sine cilicio numquam celebravit,
panem coelestis misterii intimis lacrimis irrerebat,
potum itidem divinum cum fletu semper temperabat.
Vigilias natalis Dominici et sanctae paschae
sanctique pentecostes et omnium sanctorum apostolorum
et praecipuorum martyrum sine aliquo cibo
semper transigebat, et in occulto cubiculo conscientiae
et cordis Deum exorans faciebat. Quadragesimae
dies sine monachis, si in patria demorari poterat,
numquam celebrabat; quod praecipue apud Gurgitenses
facere consueverat, quia locus idem et sacrae
religionis districtione insignis et divitiis opulentis et
situ amoenitateque gratissimus, ad divinos usus et
ad divinum servitium perficiendum placidum quietumque
otium exhibebat. Nam duabus quadragesimis
iter Romanum pro solo Dei amore celebrans
iteravit, et sacrosanctas apostolorum memorias
liminaque orationibus et muneribus honoravit. Si
quis autem ad credendum tardus, beatum virum
cilicio usum refragatus fuerit aut negaverit, ad nos
veniat, et viso quo utebatur cilicio, et staminea
lanea qua omni quadragesima induebatur, quae nos
ab his qui secretorum intime conscii erant, quae et
nos pro magnis thesauris adquisivimus et servamus,
quia Deo nihil est impossibile; quod oculis
cernere est, credulitati cor fidele necesse est comitetur.
23.
O quam facilis aditus ad colloquendum, ad
convivandum, ad queque commoda perquirenda,
omni ordini, omni aetati, omni professioni, pauperi,
debili, personae vilissimae, justo, peccatori, erga
beatum virum semper erat! Nulli praesentia ejus
deerat, secretarium ejus cunctis patens, fores ejus
nulli clausae, subsidia ejus omnibus aderant, ejus
dulce consilium nulli deerat. Anniversaria priorum
pontificum quo sumptu, quam magnis elemosinis,
quanta devotione venerabatur ac recolebat, me tacente
hi qui in missis agendis, in pauperibus recreandis
et reliquis pietatis usibus sancto pontifici
cooperatores frequentissime extiterunt, referant, et
justum digna laude pro divino cultu divinoque servitio
extollant, recollentes scriptum: #Omnis laus in
fine decantatur,@# et Sapientem dixisse memoretur: #Ne laudes hominem in vita sua
(Eccli. XI, 30)
@#, quoniam
quidem in vita hac nihil veri constat, sed
cuncta mendatio plena, cuncta caduca, nec potest
esse certa laus ubi finis certus non est, cum quisque
beatus beatae vitae inseritur, et ei conjungitur,
qui est via, veritas et vita; tum vere laudatur, tum
vere in memoria hominum vertitur, quia laus et
pax et gaudium et honor omnium sanctorum est,
quem laudare et benedicere hic quisque incipiens,
bono fine consumatur, hincque transiens, quem
vere videt facie ad faciem, vere laudat et vere benedicit.
24.
Episcopi sui temporis aliqui fastu superbiae,
aliqui simplicitate cordis, filios secularium sacerdotum
ad sacros ordines admittere dedignabantur,
nec ad clericatum eos recipere volentes; hic vero
beatus neminem despiciens, neminem spernens, passim
cunctos recipiebat, neque personam neque genus
eligens aut praejudicans, sed id mente fixa retinens: #Quia non est personarum acceptor Deus, sed in omni
gente qui timet Deum et operatur justiciam, acceptus
est illi
(Act. X, 34, 35)
@#. Vix in omni tempore sui
pontificatus annus transiit, quo vel ante diem natalis
Dominici vel Quadragesimae tempore statuto
antiquitus jejuniorum sabbato, presbiteros, diacones
et reliquos aecclesiastici juris ministros non ordinaret,
et se eorum precibus subnixe non committeret,
in tantum ut sacerdotum | null | eb776640-52b8-48e3-9e8a-91ad93e5d85d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ab eo ordinatorum numerus
ultra mille fere procedat, et reliquorum graduum
numerositas comprehendi nequaquam possit. Qualis
frequentia, quale Dei et omnium sanctorum decus,
quanta populi tociusque cleri leticia, quocienscumque
beatus pontifex vel missas publice dicebat, vel
aliquarum novarum aecclesiarum novam dedicationem
exercebat, vel benedictiones divinorum graduum
adimplebat, quis dicere, quis valeat enarrare? Ipse
autem ad tanta officia peragenda in hominum faciebus
et in publico, auro cunctisque praeciosis margaritis,
gemmis et lapidibus circumamictus ac decoratus,
intrinsecus induebatur occulte, ut supra diximus,
durissimo asperrimoque cilicio, videlicet interiori
homini interiora et spiritualia exhibens, ut in
eo posset Christus per fidem habitare, exteriori
vero ea quae ad cultum consuetum pertinent sine
typo superbiae et sine inanis gloriae elatione perficiens.
25.
Tertius Otto, divus imperator, usque ad ultima
fere tempora domni Adalberonis Mettensium
beati pontificis imperavit, et in Romana urbe totum
pene vitae suae tempus exegit; unde sic imperii sui
regna et patriae devastabantur, quo vix subsistere
aut vivere ipsis etiam primatibus, pontificibus, et
majoribus regnorum facultas esse posset. Cujus periculosissimos
procinctus et miseranda rapinarum
discrimina hic beatus et semper memorandus Adalbero
data sibi a Deo sapientia datoque animi ingenio
semper et ipse evasit, et commissam plebem eripere
maximi habuit, dum, quantulocumque adjutorio a
filiis aecclesiae accepto, plurima autem et pene cuncta
pecuniae patrimoniorumque suorum redibitione distracta,
per omnes fere annos huic vix ferendo servitio
et importabilibus ferendis xeniis undecumque
compilata transmittere; justius leviusque judicans,
minora tradere et pauca mittere, quam ipse
delicatus et nobilis expeditioni sese committens, et
queque ardua itinera aggrediens, plus suae viae sumptu
quam regalis famulatus expensa et nulli indulta pecunia
praegravaret. Noverat et sapienti ingenio praevidebat,
quoniam quidem, licet esset genere et
sanguine nulli mortalium inferior, licet posset, non
debere resistere potestati, dicente Domino ac jubente: #Reddite Caesaris Caesari
(Matth. XXII, 21)
@#, videlicet
Caesari tributum, vectigal, censum, Deo autem
pietatis opera, orationum munia, elemosinarum fructum.
Sciebat apostolum imperare ac suadere: #Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit (Rom. XIII, 1)
@#;
idcirco utilius animae suae subditorumque
fore praevidebat, sua quam se pessumdare,
terrena distrahere quam spiritualia, meminitque
Dominum dixisse, homini nihil prodesse, si totum
mundum lucretur, animae vero suae detrimentum
patiatur (Matth. XVI, 26). Anima enim perdita, nihil
deest ad perdendum; salva anima, etiamsi census
carnalis defuerit, non deerunt divitiae, quas fur
minuere non poterit, tinea non demolietur, erugo
non consumet, egestasque ejus ditissima locupletabit;
erit etiam tamquam nihil habens, et omnia possidens,
eritque ei Deus omnia in omnibus, ut in
omnibus adimpleatur.
26.
Mandatum Dominicum: #Gratis accepistis, gratis
date (Matth. X, 8)
@#, praesul venerabilis perfectissime
adimplens et dum vixit verissime custodiens,
numquam pro aecclesiasticis officiis, nunquam pro
ordinandis sui claustri ministris, nedum abbatibus
monasteriorum, quos usque ad quadragenarium pene
numerum consecravit, pecuniam aut quippiam
munus suscepit, symoniacamque heresim ut venenum
mortiferum mortemque venenatam semper exhorruit
et aufugit. Si quis sane est qui putet in numero
ordinatorum ab eo abbatum fidem dictorum
nos in scribendo excessisse, dum non tot sint in
Mettensi diocesi monasteria, ducat memoriae, in aliquo
eorum duos, in aliquo tres viros patris loco et
nomine et dignitate promovisse, ut est indicio hic
sacer locus, cui Deo auctore licet indignissimi praesidemus,
dum praecedentibus duobus sanctis et venerabilibus
patribus, Fingenio ex Hibernia--nam
Scotti et reliqui sancti peregrini semper sibi dulcissimi
habebantur--et domno Siriaudo ex Gorziae
ferulis ad regendum abducto, nos, qui haec
scribimus, benedictione hujus beati pontificis tertio
loco regimini succedere compulsi sumus. Sancto
Trudoni duos, Sancto Adelfo duos, Sancto Felici
itidem duos, Sancto Martino ultra fluvium duos;
nec adjacet sanctae urbi monasterium, cui benedictionis
gratiam datis patribus non contulerit, aut
etiam bis terque, viam patrum illo ingrediente, hoc
succedente, repetierit, praeter felicem locum Gorziae;
felicem autem non minus ex eo qui in praesentiarum
praeest et sanctissime dulcissimeque prodest, quam
ex his qui jam beati ad coelestia transmigrarunt,
quorum vita inclita et gloriosa proprios libros expetunt,
et gesta vere memoranda otium satis longum
ad scribendum requirunt | null | 7f80c3c4-0fb8-4dfc-aef9-5ee5bf9e2f4e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. De hujus viri multum honorandi
gestis honestissimis ad augendum nostrae
materiae decus plurima inserenda judicaremus, et
ex actibus ejus satis magnificis venustatem paginae
inderemus, sed quia ad votum utilitatemque patriae
adhuc Dei gratia superest, adulationis nota inuri
timentes, alii tempori vel personae id reservamus. Hic
certe domnus et multum venerabilis Immo, post
decessum patris Odelberti a domno Teoderico, sacro
pontifice, Gurgitensibus pastor et abbas constitutus,
ex omnibus primoribus domus sancti Stephani abbatibus
et abbatissis, quos domnus Adalbero praeesse
invenit, solus hunc eundem sanctum antistitem
supervixit, et interim--quo multum gaudemus--supervivit.
27.
Consecravit etiam noster beatus et electus
Deo sacerdos Adalbero Liudulfum Trevirensibus
archiepiscopum, vitae magna simplicitate et
morum maturitate insignem, quibus viventibus et
proprias aecclesias gubernantibus, pacis tempora,
vere fatemur, extiterunt, quibus decedentibus, etiam
dies in noctium nigerrimam faciem transmutatae,
nihil praeter mortem et mortis discrimina, non dicam
viventibus, sed morientibus et vere mortuis praetendunt.
Et quos plangere nimia divitiarum opulentia
et pacis ingenti et diuturna insolentia noviter defunctos
et, ut est in ore vulgi, virides mundus non novit,
aridis jam menbris et in cinerem jam redactis, continuis
lamentis et lacrimis kalamitate et omni miseria
plenissimis deflentur ac deplorantur. Jam
certe in haec nostra, pro dolor! tempora; et utinam
ista ipsa tempora nostra non essent! Nam vita odio
est, mors vere optatur ut assit, quoniam quidem
cui tollitur unde vivat, quomodo vivere velit ignorat,
et cui sumptus viae deesse contingit, viam arripere
omnino abhorret. Urbes certe depopulatae, vici et
villae incensae omnes, viri omnes et feminae et totum
promiscuum vulgus ferro, fame, igne pestilentiaque
consumtum; multi etiam nobiles in paupertatem et
magnam miseriam devoluti, multi gladio perempti,
ita ut hodie vere dici possit: #Pervenit gladius usque
ad animam (Jer. IV, 10)
@#. Nam vineae eradicatae, arbores
et arbusta excisa; monasteria depopulata; et
jam in proximo est, ut, effugatis habitatoribus, servorum
et ancillarum Dei habitacula in solitudinem
et heremum vastissimam devenire cogantur. Verum
dum adhuc res in dubio est, nec inter compugnantes
ac litigantes alicui victoria data est, dum etiam pars
parti cedere nescit, trenas has et lamenta tam ingentia
alteri scribenda committimus, nosque cuncta
pacifica, cuncta dulcissima paginae nostrae indere
aggressi, illa tristia et posteris nostris in dies deploranda,
ut elegiaco planctu, non dicam cantu, aliquis
describat, relinquimus.
28.
Cum igitur beatus vir et Deo dignus sacerdos
Adalbero pro meritorum magna praerogativa ut remuneraretur
tempus adveniret, ac bono fine et
bonae perseverantiae termino consummaretur, et qui
bene vixerat melius et moreretur, licet decessus
sanctorum verius transitus de morte ad vitam dicatur,
et non possit male mori qui bene vivit: forte
fuit, ut Teodericus, frater ipsius nostri pontificis,
res quasdam Deo et sancto Arnulfo auferens, diu et
multum precibus et legibus tediatus, condictum
diem constituit, ut decreto sapientum, cujus jus
aut injustitia esset, patesceret ac manifestaretur.
Advenit assignata dies (Mai. 1005), et dies illa tota
rei ventilandae necessitate consumpta est, quae
nimio aestatis fervore omnes qui advenerant adurens,
quia hic beatus pontifex, ut sepe diximus, ex genere
et nobilitate, ad hoc ex proprii corporis nimia
imbecillitate, ultra quam dici posset delicatus et
tener habebatur. impaciensque erat omnium laborum:
quod pro omni hujus vitae commodo numquam
ferre aggredi aut vellet aut posset, pro Dei et Christi
amore et pro creditae sibi aecclesiae utilitatibus
subiit, videlicet pondus diei et aestus portare, diei
utique illius, cujus caloris nimietas sic intolerabilis
extitit, ut nemo recordari posset, se tantum fervorem
aut ardorem vidisse per tota temporum vel
annorum curricula, et quod gravius erat, hac tanta
importunitate usque in summa vespera consumpta
et diducta est.
29.
Quid amplius? Discessum est post colloquium,
et tribus aut quattuor miliariis peracta jam
die itineri insistere compulsus, Numeniacum
usque sine cybo medii Madii tempore pene media
nocte devenit, quando dies noctem plus minus
triplo magnitudine vincit, et tandem cum ingenti
militum manu fesso multum corpore refectioni indulget.
Ut vero erat homo cui parcitas victus et cyborum
semper contraria extitit, liberalitas et affluentia
ab ineunte aetate amica et familiaris, diu
multumque | null | f08b09db-e77a-4407-971e-f1e519d4f167 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et pene usque in lucem sessum est,
ingentique letitia inter convivandum usus est cum
clericis, quorum frequentia sibi dum vixit continua
et dulcissima erat, cum laicis diversarum dignitatum,
nimieque morae, ut post patuit et ut accidere
solet, magni et per cuncta tempora dolendi detrimenti
causa fuerunt. Nam dum nimis et plus nimis,
quod alterius temporis erat, exercitio se dant, tandem
ad hospitalia propria pergentes discedunt,
atque se sopori tardius justo dederunt; reliqui quidem
quod deerat noctis in diem sequentem somno
dediti restituerunt. Sed quia dici solet non esse
mortem sine occasione, venerabilis pontifex consuetum
morem praeterire nolens, quin debitum munus
noctis Deo exiberet, vix caput ad dormiendum demiserat,
vix sopori aliquantulo membra tradiderat
tenerrima, et ecce surgit ad confitendum Deo super
judicia justitiae ejus, devoteque plus solito expensas
officii nocturnalis Deo persolvebat; cum subito--merorem
suorum abhinc in evum permansurum referam!--sic
subito, sic de repente membra beati
viri cuncta paralisi resolvuntur, ut nullum ex his
suum officium peragere praevalens, terrae totum
corpus darent, tantaque velocitas ipsius pessimi
morbi in arripiendo extitit, ut nullus casui illius
succurrere ex astantibus clericis posset, antequam
beati viri corpus solo prosterneretur.
30.
Accessum est ergo quam citius potuerunt, et
ecce sub tanta velocitate neque os neque pes, non
manus aut lingua, aliquid sui officii implere praevalebat.
Deportatus est ad lectum manibus discipulorum,
perstititque triduo non loquens nec aliquem
intendens, donec tertio die pulsatus Dominus suorum
precibus--nam non solum ex proprio episcopio,
verum ex multarum regionum angulis viri et feminae,
monachi et monachae, etiam ipsi solitarii et heremitae
propositum nimiis doloribus et inedicibilibus
meroribus frangentes accurrerunt, et ut suo fideli
vocem et sermonem Deus omnipotens redderet optinuerunt.
Accurrit et dux Teodericus, frater ipsius
pontificis; affuerunt et comites primariique militum
suorum, nobiles et ignobiles; cuncti ex urbe suburbiis,
agris, villis et oppidis irruentes clamabant se
miseros, se omni felicitate indignos, qui tali pastore
orbati destituebantur; lupos omnesque malas bestias
adesse pro foribus, quorum morsibus usque ad
ipsam necem dilaniandi paterent, vocibus intolerabilibus
ingeminabant.
31.
Praesul venerabilis, auditis his animo quidem
et spiritu conturbatus, et ad pietatem sibi ingenitam
commotus, in multas lacrimas resolvebatur, et quod
multae adversitates populum post mortem suam insecuturae
essent, sicut sepe incolumis praedixerat,
nunc infirmus et transitui suo satis, heu nobis!
proximus
praedicebat. Dicebat, suas magis infelicitates
ut deflerent, se magis lamentarentur, nihil novi
adesse, debitum primi parentis nulli indulgendum,
dum his qui nullius debiti obnoxius erat, Christus
Deus et Dominus noster, ipsa mortis acerrima discrimina
experiri et pati non refugisset. Ipsa ergo infirmitate
oppressus, per aliquot dies in eodem vico
Numeniaco jacuit, donec invento communicatoque
in invicem consilio, a clero plebeque ad urbem propriam
deportatus, a multis quidem devectus, a plurioribus
susceptus, dicere possibile non est, quantae
voces, quanti clamores, viduarum, orphanorum,
virorum clarissimorum, honestissimarum feminarum,
ad alta aera protendebantur. Monachorum et
sanctimonalium, quorum fruges maxima in manipulos
perplures et non numerandos ipsius ejusdem
pastoris diutino continuoque labore et sudore exurrexerat,
pudore ordini suo debito nimiis doloribus
postposito, omnis sexus et aetas accurrens et ut verius
dicam irrumpens: #Heu!@# inquit, #heu! quid tanto
patre orbati, quid tanto pastore destituti, plebs, clerus,
ordo monachilis utriusque sexus, tibi omne quod
sapiebas quod vivebas magis dilectus, quid aget, quo
se vertet, cui subjiciendus relinquitur?@#
32.
Ipse vero dilectus Deo pontifex consueto semper
sibi more extensa manu signo crucis omnes
non semel, non bis tantum, sed quousque sancti
Stephani prothomartiris aecclesiam deportatus intromitteretur,
Deo commissam plebem commendare
non desinebat. Jusserat autem, ut primo ante sancti
Stephani altare, post cunctis oratoriis domus
diductus deveheretur, ibi se suumque populum Deo
orationibusque sanctorum precibus depositis committere,
prout poterat, prout virium possibilitas aut
imbecillitas permittebat, studuit. Hinc bajulorum
manibus episcopalibus tectis introductus, lecto deponitur,
et ut competebat infirmitati ejus, subsidium
necessarium familiareque ei impenditur. Elemosinas
ex propriis rebus Numeniaco expendere coepit, sed
Metti sic complevit, ut quicquid se habere recordabatur,
nihil reservaverit, si quid vero remansit, avaritia
potius suorum quam pii | null | 70b8bce9-f892-4d24-949d-3d833599e7ec | latin_170m_raw | null | None | None | None |
pastoris incuriae deputandum
est. Quidquid auri argentique, palliorum,
vestium preciosarum habere poterat, non modo
proximis et vicinis, verum servis Dei longe manentibus
mittere curavit, et ut pro remedio animae suae
proque cotidianis excessibus, sine quibus vix aliquis
aut nullus vivit, exorarent et apud pias Divinitatis
aures interventores fierent, deprecabatur.
33.
Nam beato Martino Turonis, sancto Dionisio
Parisius, sancto Remigio Remis, sanctae Mariae Virduni,
sancto Petro Coloniae, multisque aliis per
Franciam superiorem inferioremque sanctis xenia
honorificentissima mittens, patronos sui itineris
quo pergebat adquirere, prout poterat, festinabat,
et de mammona iniquitatis amicos, qui se in tabernacula
aeterna reciperent, lucrari maturabat. In
hac denique tanta infirmitate constitutus, hoc egritudinis
onere praegravatus, coelum ac coelestia suspiriis
continuis petere, oculis ipsis et spiritu sedulo
non cessans, multo majora se promeruisse ore et
corde semper fatebatur, dum etiam secundum apostoli
dulcissimum adhortatum ipsis sanctis pro gloria
aeterna et perpetua corona certantibus non sint
condignae passiones hujus temporis, ad futuram eandem
gloriam, quae revelabitur in eisdem sanctis (Rom. VIII, 18),
et utinam in nobis, licet indignis et
non merentibus. Sancti Job et Tobiae venerabilis
patientiam, sufferentiam, reliquorumque sanctorum
patrum veteris novique Testamenti reminiscens,
qui ludibria et verbera experti, insuper et vincula
et carceres, distenti etiam sunt non suscipientes
redemptionem, ut invenirent meliorem resurrectionem.
Beati etiam servuli recordabatur, et
semper merita praedicabat, qui ea qua is idem noster
felix defixus infirmitate, infirmitati virtutes adnectens,
ipsius Jesu Christi Domini nostri, in ipsius
beati obitus articulo, meruit visitatione consolari,
et ymnidicorum angelorum voces in coelo resonare
audiens, quid virtus in infirmitate perfecta, quid
patientiae lenitas adipiscatur, posteris imitanda dereliquit.
Nam beatus vir et venerandus sacerdos
Adelbero, ut acervus meritorum ejus etiam per infirmitatis
pondus in perfectionem usque deveniret, et in
virum perfectum plenissime succrescens exurgeret,
qui temptationes illatas semper pie sufferens, ut acciperet
vitae coronam, quam repromisit Deus diligentibus
se, aegritudine hac tam valida, tam ingenti
depressus jacuit a! omnibus dextrae partis membris
gravissima paralysi resolutus, nullius officii vigore
aliquo modo compos existens, solius linguae
ministerio nactus, laudes Creatori suo Deo Patri et
redemptori suo Deo Filio et illuminatori suo Deo Spiritui
sancto indefessa sedulitate referebat.
34.
His ergo bonorum actuum fructibus, his beatae
conversationis studiis commerciis Deo diu commendatus
spiritus, coelo repetita anima 19 Kalendarium
Januariarum die, felix migravit ad eum, quem
devotissime sitiens diebus quibus umquam vixerat
adesse sibi concupierat, et cui jungi indefessis precibus
et vocibus indefessa bonorum operum assiduitate
elaboraverat. Erat prima hora sextae feriae, quando
civitatis omnis populus et pro fidei consueta reverentia
et pro adventus Domini dignitate ad aecclesias
sanctorum sacro et honesto more concurrerant,
et orationum ac missarum ritui et obsequio insistebant.
Fit ecce strepitus concurrentium, fit clamor ad
alta decessu pii pastoris, lacrimosis suspiriis plebs
omnino gemebunda et mestissima Deo commendare
festinat, atque transitum ejus digna veneratione et
digno cultu prosequitur. Dantur Deo preces et laudes
pro debito, dantur patri piissimo luctus et fletus pro
pietate, quia et patri debent, ut orent pro animae
absolutione et commendatione, et sibi debent, ut lugeant
pro dilecti et multum dilecti recessu proque
detrimento absentiae et discessus ejus; qui licet hinc
abiens coelestia diu petita promeruerit, hos quos relinquebat,
quia ex magna cotidianorum colloquiorum
dulcedine ac mutuae affabilitatis consuetudine
in nimios luctus amarissimosque dies se deventuros
clamoribus quibus plus poterant ingeminabant.
35.
Interim circa beati viri corpus exuviis rite
peractis, lotis ex more sacris justi membris, induto
pontificalibus vestibus et ipsis pretiosis, ut
nullus unquam sic pretiosis clericorum, abbatum,
monachorum, laicorum diversarum dignitatum
et etatum prosecutione lamentabili lugubrique
ad ecclesiam matrem devehitur, atque sancti Stephani,
prothomartiris pretiosissimi levitarumque
praecipui, ante altare deponitur. Ibi tota quae supererat
parte diei, tota etiam sequenti nocte a clericis
non urbanis et regularibus stipendiariisque domus
tantum, verum suburbanis et ex forensibus, quorum
magna et copiosa multitudo undecumque convenerat,
vigiliis consuetudinariis et psalmis magna
devotione celebratis, obsequiis sanctissimis frequentabatur.
36.
Sequenti die, quae sabbati dies dicebatur
(Dec. 15), celebratis missis oblationibusque Deo
magna reverentia datis, et usque in horam nonam
pro commendatione felicis animae officiosissime exhibitis
votis et | null | 5e261453-5247-468e-b596-6b5efb32abee | latin_170m_raw | null | None | None | None |
precibus, elevantes venerabile corpus,
per mediam urbem versus meridiem extra murum
devehunt ad locum, quem ipse a fundamentis
construens, inicium suorum operum, mox ut episcopus
est effectus, iniciaverat, quem et Deo et sancto
Symphoriano praeparaverat, quo et se sepulturae
tradi jusserat; qui etiam locus multis sanctorum
praedecessorum suorum pontificum Mettensium
corporibus insignis et celebris habebatur et habetur.
Nam sanctus Aeplicius sanctitate et antiquitate
inter suos coepiscopos satis clarus, nostris etiam
temporibus multis et multorum revelationibus cujus
meriti sit manifestatus, ibidem requiescit. Domnus
Papolus, cui sanctus Arnulfus in episcopatu successit,
qui eidem loco multa praediorum beneficia contulit,
et beatus Goericus, nostris temporibus mirabilis
miraculorum operator, et sanctus Godo, germanus
ejusdem pontificis Goerici, qui sancti Arnulfi
etiam sanguine et carne affines in episcopatu successerant,
domnus Aptatus, domnus Felix, reliquique
quam plurimi sacerdotes ejusdem urbis honorabiliter
ibidem humati venerantur. Quorum amore et
loci amoenitate hic beatus pontifex illectus, sepeliri
eo loci mandavit.
37.
Denique depositum corpus ante sancti Symphoriani
martyris altare, etiam dominica quae advenerat
nocte ac die (Dec. 16), et usque in vespertinam
pene horam quarti a transitu diei, quae secunda
feria habebatur (Dec. 17), magno concursu fidelium
multaque devotione frequentabatur, ita ut noctu et
interdiu congregationes sanctorum se invicem praevenire
dulci invidia pro caelebrandis vigiliis et summis
studiis festinarent. Tandem adveniente fratre
ejus Teoderico, et detrimenta sua ex morte germani
mox futura quasi praesentia multum deplorante,
accurrente etiam domno Bertaldo Leuchorum venerabili
pontifice, qui quod sic leniter dulcissimeque
ab eodem enutritus sit, donec ad apicem pontificatus
proveheretur, satis vocibus et fletibus recolens
et revolvens, caelebratis missarum sollempniis, sepulturae
dilecti sibi corpus tradidit, et spiritum animamque
Deo datori multa satis sollertia et devotione
commendavit. Sepultus est juxta altare sancti Symphoriani
martyris venerandi ad levam, sicut jusserat;
videlicet ut sapiens utilia semper cogitans salubriaque
pertractans, haec aliaque quae sancta erant
et sunt adinveniens, hoc inter reliqua mandavit et
constituit, ut sic proximum sanctis sanctorum sepultura
ejus fieret, quo sacerdos ad celebranda sacrosancta
mysteria mensae adstans divinae, ejus jugiter
memoretur, cujus tumulus corporis prae oculis
venerandus habetur et cernitur. Suscepit episcopale
officium, anno ab Incarnatione Domini nostri Jesu
Christi 984, 17 Kalendas Novembris; ordinatus
est eodem anno 5 Kalend. Januarii. Transiit ex hac
luce ad beatam vitam et veram lucem anno Dominicae
Incarnationis millesimo quinto, indictione 3
regnante Heinrico rege, anno regni sui 6, coelo
autem terra marique regnante et imperante Deo et
Domino nostro Jesu Christo, cui cum aeterno Deo
Patre et aeterno Deo Spiritu sancto est laus perpetua,
honor indeficiens, jugis gloria, ineffabilis claritas,
incomparabilis magnitudo, dignitas infinita; qui est
beatitudo omnium sanctorum, qui est salus infirmorum,
qui est remissio peccatorum, qui est salus viventium,
qui est resurrectio mortuorum, et nunc et
semper et per omnia saecula saeculorum. Amen.
EPITAPHIUM ADALBERONIS.
Lector, fige gradum, qui voto tendis in altum,
Istic et caute scribta notando lege,
Taliter ut vitam studeas servare quietam,
Qualiter hic gessit, quem brevis urna capit.
Hic civis egregius, regali stirpe decorus,
Servatur tumulo, usque resurgat humo.
Hic pater et pastor mitisque per omnia doctor
Nomine Adalbero fulserat eximio.
Annis hic binis feliciter atque vicenis
Mettensi dominae prefuit ecclesiae,
Sectator legum, rectissima norma minorum,
Precessit facto, suasit et eloquio.
Gemmis virtutum discretus duxerat aevum,
Tractavit cunctos ut proprios genitos.
Virgineos coetus monachorum hic pater almus
Dilexit, lubricis praetulit et laicis.
Pes fuerat claudo, lucens et semita caeco,
Consolans tristes et refovens inopes;
Nulli difficilis, nisi forte per avia pronis;
Hos tamen ipse pius rexerat in melius.
In Domini laudem sibi mercedemque perhennem
Erexit multas struxit et aecclesias.
Hoc templum fundans multo et sudore laborans,
Servitium Domini hic statuit peragi,
Sed non ut voluit, quia mordax finis ademit.
Heu sors dira necis, quae tulit hunc superis!
Quem plangit populus, quem luxit multa juventus,
Patres et nati, servulus et Domini.
Hic quartodecimo mensis sub sole Decembris
Decedens mundo, se dedit Altithrono.
Lector: #Hujus culpae Deus auctor,@# dic, #miserere!@# --
#Vivat et in Christo!@# clamitet | null | 72a48e99-947b-41bb-aa5d-c8591d6466b3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omnis homo.
O Ratramne pater, venerabilis ore magister,
Dulcis, care, decens, facunde benigneque, prudens,
Signifer in castris, civium dux tempore pacis,
Virtutum fama vulgate per avia cuncta,
Aspice nunc oculo quae sunt hic scribta sereno.
Scribsi tantorum tibimet formas numerorum;
Elige de multis, quos ad tumbam senioris
Dilecti vobis et cunctis scribere possis.
Si qua sonant lepide, placeant, pater alme;
Dure quod resonant, hoc clausa silentia condant.
O senior dulcis super omnia nectara mellis,
Memet Cuonradum celso tibi sterno pusillum,
Et rogo, sancte pater, quo non est sanctior alter,
Ut cum finieris versus non valde politos,
Dicas corde bono: #Qui fecit vivat in almo. Amen.@#
VERBA LIBRI:
Cum juvenis splendens fueram, mutuatus adibam
Coenobium sanctum celso Nabore sacratum,
In quo praeclari multa et virtute probati
Insignesque viri desudant laude perhenni;
In quo pax radiat magna et sapientia regnat.
Moribus et sanctis concordia fulget in illis.
Illuc cum veni, felicem me reputavi;
Namque capite et cauda portavi tergora nuda,
Undique nudus eram; sed mox vestitus abibam.
Non te sicut me decoratum credo, Lucane,
Nec te Constantinus habens vestivit honore
Ut me Cuonradus, qui sit semper benedictus;
Cujus sic studiis signis fulgesco novellis,
Margine deque meo nunc plura problemata pango;
Quae quicumque legis, dic: #Vivant semper in altis@#
#Sancto Nabori famulantes sorte perhenni.@#
O quicumque libens versus aspexeris istos
Undique et adpositos, utiles, et jure legendos,
Dic: #Cuonrado sit vita salusque misello.@#
MONITUM.
Adalberone II, qui annis 984-1005 Metis sederat, defuncto, Theodericus dux filium Adalberonem III fratri
successorem instituit, parvulumque adhuc curae Theoderici, fratris Kunegundae reginae, commisit. Qui
potestate sua abusus cathedram episcopalem ipse invasit, et potestate fratris sui, Heinrici ducis, fisus,
cum an. 1008 Trevirensis quoque cathedra Liudulfo mortuo vacasset, ejus occupandae causa contra Megingozum
archiepiscopum a rege institutum et Theodericum ducem bellum iniit, quod vario rerum eventu usque
ad an. 1012 processit, et nonnisi an. 1017 vera pace compositum esse videtur. Medias igitur inter turbas,
quibus tota Lotharingia devastabatur, Constantinus, monasterii S. Symphoriani extra muros Metenses
abbas, Vitam Adalberonis II scribendam suscepit. Impellebat eum recordatio melioris aevi et gratus
in defunctum animus, quem monasterii sui restauratorem venerabatur, cui ipse quondam comes assiduus
tam ad mensam quam in morbis pauperum curandis adhaeserat, cujus beneficio anno 1004 monasterio
S. Symphoriani abbas praefectus erat, cui aegrotanti et morienti Numeniaci et Metis astiterat,
cujus defuncti cilicium et stamineam pro magnis thesauris acquisita religiosissime servabat, quem denique
in ecclesia S. Symphoriani sepultum precibus assiduis Deo commendandum susceperat. Opus magna
devotione sed stylo nonnunquam diffusiori exactum, plura continet memoria dignissima, et rerum potius
quam temporis ordinem sequitur. Scripsit auctor aliquot post Adalberonis et Liudulfi Trevirensis
obitum annis peractis, superstite Immone abbate Gorziensi, necdum firma pace regionis composita,
Heinrico II rege, non imperatore; igitur anno circiter 1012, et exemplo suo paulo post Alpertum,
monasterii S. Symphoriani tunc monachum, ad scribenda gesta pontificum Metensium Constantino
nostro dicata, accendit. Quo anno bonus abbas obierit, non plane constat.
Tres libri codices supersunt:
1) C. bibl. regiae Parisiensis n. 5673, mbr., in-4º minori, saec. XI, Constantini manu scriptus aut dictante
eo exceptus, paucisque in locis correctus, quem Parisiis anno 1839 evolvi, et editione nostra exprimendum
curavi. Continet nihil praeter Vitam et epistolam Hildewardi Halberstatensis episcopi ad Adalberonem
scriptam.
2) C. bibl. ejusdem n. 5294, mbr., saec. XI, in-fol., liber olim Sancti Symphoriani Metensis coenobii, Constantini
nostri jussu Bettonis harundine exaratus; Vita hic ex priore codice transcripta et manu alia passim
correcta, aeque ac illa Constantini auctoritatem praeferre videtur. Cui plurimum consentit:
3) C. bibl. ducalis Guelferbytanae inter Augusteos 76, 14 signatus, mbr., saec. XI, in-fol., quem aeque ac
regium n. 5294 Waitzius noster cum editis contulit.
Quibus subsidiis ita usus sum, ut codicem primum ad litteram expressum nonnisi rarissime reliquorum
ope | null | b4875930-306d-4c0c-93c4-6c39c143fbe2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
corrigerem. Hildewardi litterae in collectione nostra Epistolarum edendae reponuntur.
In fine Epitaphium Adalberonis a Kuonrado, S Naboris ut videtur monacho, compositum, quod Baluzius
olim in Miscell. IV, 554, ex codice Colbertino n. 1682, auctoris nomine celato, ediderat, ex eodem codice in
bibl. regia Parisiensi n. 8088 signato, saec. XI, in-fol., una cum ineditis Kuonradi carminibus, quibus epitaphium
Ratramno abbati offert et sacram ipsius vitam exponit, proferimus.
INCIPIT VITA.
1.
Adalbero sanctae Mettis venerabilis praesul, magni
Adalberonis fratruelis, licet tempore inferior,
licet post natus, merito et gratiae privilegio,
vere fatemur, non impar, gloria luxque decusque
cum suorum--nostrum dicimus--tum totius patriae,
ad hoc omnium quaqua orbis degentium, genus
ab attavis et supra nobillimum, seque suoque
praemio omnino perornans, omnino perlustrans, dum
vixit splendor gaudiumque et, ad conservandas res
publicas, spes salutis et vitae, nonodecimo Kalendas
Januarii dum decessit, luctus qui dici non possunt
reliquit his, quibus abscessus ejus tenebrae aeternae
caligoque perpetua abhinc, proh dolor! perseverat.
Hic nomine et vitae gratia magnus ad mundi provectum
et aecclesiae stabilimentum procreatus, patre
Friderico, qui Galliae medianae dux, generositatis
excellentia et sapientiae praeminentia multos praedecessorum
in id officii superavit, matre Beatrice, quae
Magni Hugonis filia fuit, progenitus est, et tantam
tamque inclitam lineam generis non modo non
infamavit, verum ultra quam est dicere, ultra quam
est digne meditari, decoram reddidit et insignem,
dum Adalberonis vita purissima et gloriosa, prout
fert instantia temporis, populis enarratur, gentibus
ad Dei et Christi ejus domini nostri gloriam pronuntiatur.
2.
Quid autem egerit, ad quid natus sit, qualis
vixerit, paucis dicere cupientes, intimamus audire
volenti, amatorem eum ex cordis integritate ac animi
maxima alacritate sui ex cunis fuisse conditoris,
proximum ex divino praecepto omnino dilexisse,
infirmantium corpore sive corde usibus, ut sibi ipsi,
semper condescendisse, mortuorum sepulturis assidue,
dum necesse erat, astitisse, et ut succincte
multa dicam, eam sibi legem beatus statuerat, ut,
quocunque veniret, lux quedam venisse et spes salutis
videretur, semperque ad divina mandata conservanda
et fratribus utilia praevidenda se animumque
suum intentissime piissimus praeparabat. Scolaribus
disciplinis apud Gurgitenses castissime
detritus et institutus, dum post mortem secundi Ottonis
divi imperatoris ( #an.@# 983), et casu patris et
orbitate immatura filii, post creati caesaris totus
occidens dissensione minorum, majorum autem cupididate
ad regnandum, omnino langueret, defuncto
memorandae vitae viro Deoderico pontifice ( #an.@# 984),
ad reformandam in populis pacem totius pacis amator
Adalbero genere et mente nobilissimus, procurante
et procurrente matre Beatrice, favente domina
Adelheide augusta, prolis adhuc tenerrimae avia,
quod autem primum bonarum rerum postremumque
est, Deo omnino annuente, votis populorum et seculorum
famosissime Metti praesul elevatur et constituitur
die 17 Kal. Novemb. anno Dominicae incarnationis
984 indictione 12.
3.
Mira vero Dei et Domini nostri gratia, et potentiae
antiqua virtute, quod est dictu mirabile, principum
illa discordia quam putabant non sine magnis
periculis nec sanguinis multa effusione umquam
evadendam, sic sedata, sic ad nichil redacta
est, ut res jam in armis constituta, ad unitatem
electi principis et ad diuturnitatem verae pacis, quae
quamdiu vixit princeps idem duravit, perfectissima
rediit, dum votis fidelium Adalbero in hunc dignitatis
pontificalis gradum felix ascendit. Acta sunt
haec felicibus auspiciis Wormaciae ( #circa oct.@# 20),
quondam Vangio dictae, quo exercitus Galliarum
Germanieque pars ad favendum puero principi, pars
ut resisteret, concesserat. Sed Adelberone baculi
pastoralis donato honore, regi, quem Deus elegerat
ut erat videre, qui paulo ante restiterant magis,
hujus beati meritis post plus pronos ad serviendum
sese inpingere festinabant, et fideles fore abhinc
in posterum devovebant. Quid amplius? Pacatis
rebus regiis, tranquillatis cunctis regis novi
negotiis, Beatrix, quae hujus pacis propagatrix Deo
annuente extiterat, et cujus industria tam subita militum
et principum in regem confederatio facta fuerat,
cum sua felicissima prole felix et ipsa, et cum
nobili illo Mettensium exercitu, ad urbem filio datam
ire properat, gestibus cordis et corporis quibus
poterat, quibus noverat, Deum et Dei antiquam clementiam | null | a72f756f-2cb1-4cc9-a41f-5c0dcfa135b9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et summam bonitatem ac notam gentibus
virtutem magnificans atque collaudans. Fit concursus
virorum ac mulierum, fit inaudita populorum
irruptio, fit admirabilis monachorum ac virginum et
sanctorum omnium votivus ac dulcis applausus, dum
veniunt, dum diu praestolata gaudia affore cernuntur
et suscipiuntur. Quanta piis gratulatio, quanta
cordium praeconia, dum a populis laudes Deo resonantur,
dum clerus non tantum urbis unius modos
dulcissimos et hos altissimos inter cantandum
facit, dum sacrarum mulierum turba voces Deo
dignas efferunt in excelsis.
4.
Interim benedictio sacerdotalis usque in Christi
Domini natalem differtur; et quia dominicus dies
ad hoc sacramentum peragendum a Patribus est institutus,
5 Kal. Januarii, quo natalis Innocentum
celebris veneratur, dominicalis resurrectione Domini
sacratus ac sanctus dies affuit; et ecce antistites
vicinarum civitatum Trevirim, quae est metropolis
antiqua, confluentes, cui domnus Ecbertus venerabilis
archiepiscopus praeerat, paribus votis parique
assensu dominum Adelberonem in sedem Mettensis
urbis praesulem consecrant atque benedicunt.
Hinc jam pastoralibus curis et ovium dominicarum
registris susceptis, totum se ut forma commissi
gregis fieret accinxit, totum in Dei opere corpus et
animam praeparare deliberans, exemplum subditorum
et specimen ad virtutes fore studio summo curavit.
5.
Affabilis etiam aetate aut paupertate inferioribus,
ultra quam credi hoc tempore possit, humilis
sic, ut a pravis in hoc et a superbis quasi nimis
dejectus notaretur, mitis prae omnibus sui temporis,
ire omnino expers, ita ut se mirari diceret, ad
quid aut quomodo in homines vitium iracundiae assurgeret,
cum ipse disciplinas erga male facientes
exercere gestiens, irasci non posset.
6.
Servorum Dei et praecipue monachorum amator
ferventissimus, adeo ut a laicis assidue laceratus
ac corrosus, nihil preter monachos curare infamaretur;
Christi Domini certe imitator fieri exoptans
et vere cupiens, dum Dominum suum, quod cum
publicanis et peccatoribus convivaretur, conviciari
legeret, et a Judeis pessimis vini potatorem vocatum
audiret, se improperia hujusmodi aut forte
graviora pro ejusdem Domini sui quo multum fervebat
amore perpeti, divitias inestimabiles et grata
sibi munera judicabat.
7.
Conviviis virorum sanctorum et monachorum
maxime sic delectabatur ut felicem se eo die fateretur.
quo cum his ei prandere contingeret, quibus
mundus crucifixus est et ipsi mundo, quibus et
accumbens sepe dicebat: #Venite, ut sedeatis a
dextris filii matris aecclesiae.@#
8.
Haec vere dico, vere fateor, quia hoc et verbo
et pastu, licet immeritus, licet abjectissimus suorum,
dextere ipsius domini mei primus assidens,
sepe usus sum, participatusque ejus sacris colloquiis,
et inter convivandum frequentissime delectatus.
Miscebantur etiam sacrae exhortationis ac
correptionis dulcissimi sermones cibis, quos summa
cura sibi erat monachis semper dilectis accurate
satis parare.
9.
Ergo beatus vir, cum quo, ut vere credimus,
Deus erat vere apostolicus omnibus omnia factus,
ut omnes lucrifaceret, universis non modo
clericis sed et laicis, Judaeis etiam dilectissimus
erat, ita ut usque hodie, praetermittam christianos,
ab ipsis nostrae etiam religionis infestissimis Judaeis
cotidianis luctibus et gravibus suspiriis defleatur.
Hunc omnis sexus et aetas, hunc omnis ordo et
conditio, hunc incolae et advenae, hunc infra et
hunc extra positi, hunc noti hunc ignoti, miro
affectu mentis venerabantur ac diligebant.
10.
Erat igitur corpore plus cunctis sui temporis
venustus, statura decorus, forma elegans, oculis
amantissimus, nasu mediocris, capillis albus et ipsis
raris et planis, ex genere corpulentus, manibus
pedibusque et toto quod erat mirabilem Deum in
omnibus operibus suis ostendebat, et quam decorus
Factor in sua natura sit, cujus tam decora opera
habeantur, se cernentibus indicabat. Primordia ac
primitiae actuum ipsius ad divinos usus et ad exercendos
animos in his quae pietatis sunt, sancti Symphoriani
locus extitit, qui licet antiquitate nihil
praeter ruinas et casus praetenderet, et in nigerrimam
faciem ejus magna nobilitas decidisset, situs
amoenissimus vineisque uberrimus ac urbis vicinio
honorabilis, sanctorum multiplicitate, et quod est
decentius, sedis pontificum numerosis corporibus
famosissimus, cor beati et dulcissimi domini nostri
Adelberonis et mentem, ut in hanc quae est
videre decoris spetiosissimi venustatem reduceret,
induxit, et in redivivam ut assurgeret formositatis
gratiam, devotissimus elaboravit; nec destitit, donec
ad id quod coeperat felici Dei dono votis beatissimis
adimpleret. Et quia parietum et maceriarum
proceritas, tectorum culmina, columnarum
honesta | null | 290ef026-ee5d-43ca-b85a-62097f953adc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
rotunditas, rutilantium metallorum splendor,
casso labore adquiritur et inani studio congeritur,
si non, semota omni mundani favoris cupiditate
et transeuntis laudis cuncto appetitu abjecto,
pro solo divinae remunerationis respectu totum
congestum corrasumque fuerit, et ut divinas aeternasque
mansiones sibi fidelis ac devota Deo praepararet
anima, haec terrena aedificia construere
apparareque totis studiis debet: hic beatus id praevidens,
loco, quem Deo paraverat, servorum Dei,
qui institutis sancti Benedicti bene parere docti ad
perfectum noverant, collegio decentissimo exornat,
et ut pro salute perpetua cum sua praedecessorumque
suorum, tum pro totius orbis, cujus magna
erant pericula, Deum exorarent, sollertissimus aggregavit.
11.
Postquam vero locum hunc digne Deo stabilitum
reddiderat, et monachorum copia pulcherrima,
quos undecumque collegerat, honestissimum fecerat,
id deliberans, ut semper suus non solum spiritus
sed et anima et corpus Deo et Christo ejus
serviens, nulla sui pars vel ad momentum quidem a
divino pietatis opere otiosa consisteret, sed impigra
et utilis, laboris assidua, multimodo etiam sanctorum
exercitiorum genere sese deterere cupiens,
Romanum iter aggreditur, limina apostolorum adit,
et suos subditorumque excessus fletibus, quibus
supra mortales abundabat, deplorans deponit. Papa
Johannes sanctae sedi praesidebat, et vices beati
Petri dignissime administrabat; qui domnum Adalberonem
tanto honore suscepit tantaque reverentia
habuit, ut hominem hujusmodi generis et nobilitatis
decebat, et quod magis est, tantae sanctitatis et
pietatis viro competere novit, ac sanctorum reliquiis
honestissime muneravit. Quam durum, quam asperum
beato viro hoc iter fuerit, quanto labore
quantisque sudoribus juga et devia montium rupium
et silvarum arripuerit, qui nosti quantae teneritudinis
et gravedinis fuerit, qui scis eum robore
corporis et membrorum viribus omnino cum natura
nobilitatis tum animi imbecillitate debilem ac invalidum
fuisse, perpendere ac dijudicare valebis. Rediens
autem totum se divino operi mancipavit,
laudibus sui Creatoris assidue insistere curavit,
elemosinis, vigiliarum et orationum laboribus se
corpusque maceravit, infirmorum necessitatibus,
mortuorum sepulturis assistere praecipuum faciebat,
peregrinorum diversae professionis et diversi ordinis
nuditati et paupertati subveniebat, sic indefesse, sic
sedule, ut cotidiano usu receptos, pedes eorum
manusque lavans, diversis ciborum generibus recreans,
in commeando etiam muneribus donans, hos
relaxaret, mox alios suscepturus pari amoris fervore,
pari pietatis dilectione, ea quae Dei mandato
ut fratribus impendantur instituta cognoverat impensurus.
12.
Xenodochium quidam locellus infra urbem
Mettensem habebatur antiquissimus, pauperculus,
vilissimus. praeter id quod beatae Mariae semper
Virginis nomini erat dicatus; quem amore Christi et
Matris Christi Domini, in quem aedificiorum splendorum
reerexit, quantis divitiarum opibus aggregatas
ibidem ancillas Dei ad laudes perpetuo Creatori
omnium celebrandas ditaverit, res acta indicio est.
13.
Domnus Adventius sanctae Mettis venerabilis
praesul in Blisacensi pago loculum quendam in
sanctae et individuae Trinitatis honore coeperat,
quem praeventus morte perstruere non valuit; quem
domnus Rotbertus, ejusdem sedis pontifex, prout,
erat parvus coeptus, parvum perfecit. Hunc dominus
noster Adalbero cernens sanctae religionis cultibus
aptissimum, quia et silvarum vastis sitibus heremum
praetendebat et aquarum gratia amoenitatem
circummanentibus conferebat, quod autem maxime
sanctum virum permulcebat, quia et consecratus in
honore summae et individuae Trinitatis, ut diximus,
et corpore sancti Terentii confessoris et pontificis
ejusdem Mettensis sedis erat insignis, multum delectatus,
item feminas Deo dicatas coadunans inibi
collocavit, et sumptus amplissimos ad vivendum
condonavit.
14.
Domnus Deodericus item Mettensis urbis antistes
gloriosus, cui hic dominus noster Adalbero
successerat praesul, in pago Calvomontense locum
quendam inter Mosellam et montem, qui in divexo
sui castrum habens ex accidenti rusticorum lingua
Spinal vocatur, divino famulatui aptum repperiens,
monasterium construxit, consecrans illud Deo
et sancto Goerico, cujus sacratissima ossa ab urbe
Mettensi transferens, digna veneratione collocavit,
et patriae patrocinium felicissimum praeparavit. Domnus
Adalbero hujus successor, ad salutem christianitatis
et ad votum commissorum praesul effectus,
perpendens murorum alta fastigia non valere, si
non sint servi Dei qui incolant edificiorum constructiones,
neque prodesse terrena ubi coelestia defuerint,
primo quidem clericorum conventum ad omnipotentis
Dei honorem coadunavit, post gloriam
divinitatis, quantum in homine est, ampliare totis
viribus omnique conamine gestiens, ancillas Christi,
sub regulari vita et sub institutione patris nostri,
beati scilicet Benedicti, bene edoctas, Deo et sancto
Goerico pontifici servire destinavit dans praedia et
possessiones, quibus sine | null | 3f757a0e-8f71-4fe2-9bd5-6fd4baeed1e7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
inopia et sine indigentia
vivere possent. Quantae vero humilitatis et hospitalitatis,
quantae patientiae et largitatis erga peregrinos
et cunctos pauperes fuerit, res in eodem loco
acta indicio est. Sanctus confessor Christi Goericus
quid in vita sua promeruerit, quid apud Deum
valuerit, multis miraculorum signis et prodigiis declarans,
fama sui longe lateque crebrescente populis
gentibusque innotuit. Ut ergo gloria Dei nota
fieret et magnificentia bonitatis ejus plus plusque
nostris temporibus manifesta claresceret, in Burgundiae
cunctis finibus cladis pessima multitudinem
magnam populorum invasit, qua manibus
pedibusque ardentes miserabili poena, hic perdito
uno, hic utroque truncatus pede, hic medio
adustus, aliquis tunc primum aduri incipiens,
non multum sero veniens, audito sancto
pontificis rumore, innitentes baculis, aut carriotis
devecti, undecumque confluebant. Dum haec fierent,
domnus Adalbero, dum viveret lux gaudiumque
suorum, quia castrum imminens monasterio sedes
est episcopalis, sepissime aderat, et hujusmodi viros
cotidie ad convivandum suscipiens, propriis manibus
vulnera illa contrectans et lavans, ore et oculis
demulcens, Deum in omnibus suis operibus laudare
et benedicere non desinebat. Vere loquar, septem
diebus huic divino servitio cooperator interfui,
et propriis manibus aut lavabam aut detergebam,
dum non minus centum aut octoginta, ut diximus,
cotidie lavaret et cibo recrearet. Nam dum vulnera
ipsa aqua perfunderentur, tantus vapor tantaque
nebula domum in qua id fiebat replebat, ut vix alter
alterum videre praevaleret, fetor etiam intolerabilis
erat, sulphur et quidquid in odoribus importabile
est exsuperans et vincens. Haec, ut dixi, beatus
vir sine despectu et cum magna cordis devotione
peragebat. Quae idcirco dixerimus, ut in una eademque
re duorum sacerdotum duo facta memoriae dignissima
praedicaremus et posteris imitanda vel admiranda
traderemus, dum in beato Goerico virtutum
insignia, et in domno Adalberone humilitatis et abjectionis
omnisque vilitatis humanae appetentiam
et summum amorem demonstraremus. Sane hunc
tantum et talem virum nimiae humilitatis et omnium
virtutum, quas sancta mater humilitas pio uberum
lacte enutrit, cultorem praedicantes, et in ejusmodi
rebus probabilem enarrantes, ne id ei a posteris,
quod a praesentibus sui temporis, ad hoc a familiaribus,
imputabatur, imputetur, fuisse scilicet eum
nimium humilem nimiumque dejectum, quaedam
huic operi subnectenda decrevimus, quibus certis
temporibus certaque ratione bonis humilitate subditum,
malis autem fidei constantia ac censura justitiae,
temporis etiam conibentia repugnantem, et vitiis
vitiosisque resistentem ostendamus.
15.
Domnus Heinricus rex, qui tertio Ottoni divo
imperatori ad regnandum quidem, necdum autem
ad imperandum, in tota Germania, quae citra
Hrenum est, et in Lotharii regno, quod cis Rhenum
est, successerat, colloquium synodumque conscivit
( #an.@# 1005). Ubi omnes pene regni sui summos
sacerdotes coadunans, et ex diversis diversa disputans,
inter disputandum ipsos eosdem sacerdotes
acerrime congreditur, cur videlicet in suis diocesis
et diocesianis ea quae synodali ac per hoc spirituali
falce secanda erant non resecarent, ac gladio Spiritus
sancti putrida et male sana a membris fidelium
abscidere supersederent. Mirantibus omnibus, quid
sibi verba regis tam districtissima vellent quove tenderent,
rex ammiratione eos absolvere curavit, quidve
praetenderet palam fecit.
16.
#Inter multa,@# inquit, #quae in regno nostro vestrisque
parrochiis corrigenda sunt, parentes sic sibi proxime
conjugio copulantur, ut Deum non timentes et
homines non reverentes, etiam tertii loci consanguinitatem,
quod dictu nefas est, ad copulam asscissere
non refugiant, et lineam, quae ad septimam usque generationem
sacris canonum institutionibus illibata
conservari jubetur, Judaeis paganisque infeliciores in
ipsis sui exordiis abrumpere non formidant.@# Episcopis
hinc inde sedentibus diuque silentibus, pars de quo
diceretur nesciens, pars personam de quo dicebatur
multum vel amans vel timens, quid dictis regalibus
responderet, prorsus ignorabat. Mens enim male
sibi conscia, dum ea quae non vult audire compellitur,
fit stupida, vox refugit, verba dilabuntur, et
sapienti coram positus honestius ei videtur silere
quam loqui. Rex, quem fallere nemo poterat, quia
erat homo litteris adprime imbutus, eloquentia facundissimus,
ad regendum Dei timore vivacissime
astrictus, motum cordis pacientiae frenis restringens,
sacrae Scripturae exemplis eos aggredi honestius esse
judicans: #Ecce,@# inquit, #ecce, vos estis loca quidem
sanctorum sacerdotum tenentes, et in meliori cathedra
quam sedisset Moyses sedentes, utpote vices Domini
possidentes, qui | null | 7cb3078e-8c8f-48f6-a9bd-156acf82b555 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et boni canes et sancti arietes pro
vitae merito dici debueratis, contraria vice inversoque
ordine canes muti non valentes latrare estis effecti,
ipsique cecitate multati dum subditis ducatum praebere
cogimini, et ductor et sequens ambo in foveam praecipitamini.
Ecce.@# inquit, #Conradus dux Austrasiorum,
consanguinitate nobis et quicunque in tota patria nobiliores
sunt cunctis affinitate conjunctus, uxorem duxit
sic sibi propinquam, sic proximam, ut, sicut timemus,
non modo ipsi, verum omni patriae offensa Dei
citissime et, ut dicitur, pro foribus adesse videatur,
parumque minus crimen nobis tacentibus indicitur,
quam ei qui idem scelus audacter et sine peccati estimatione
perpetrare cernitur.@#
17.
Domnus Adalbero Mettensium venerabilis
praesul, sanguine et affinitate regi assidenti et cunctis
qui ex magni Heinrici linea descenderant adprime
conjunctus, huic sacro synodo intersedebat,
et ut erat cunctis consacerdotibus nobilior excelsiorque,
sic nobiliori celsiorique sella inter suos prominebat.
Hic regis objurgationem ultra ferre non
valens, et tacere amplius inhonestum judicans: #Interim,@#
inquit, #aetatis sanctitatis et scientiae praerogativa,
locum quidem loquendi cum fratribus nostris
dantes, et honorem canis senectutique divino praecepto
exibentes, quo dicitur: « Coram cano capite consurgas (Levit. XIX, 32)
@#,
» #quia majestatis vestrae potentiam,
domine mi rex, ad dedecus nostri ordinis objurgationi
et invectioni plus plusque videmus verba augere:
tacere ultra, vere fatemur, et quae recta sunt non
dicere, non sotum stultitiae, sed quod majus est, magnae
verecundiae deputamus. Domnus Otto dux, pater
istius venerabilis Conradi ducis nobis consedentis,
natus ex filia est magni Ottonis, cujus soror Girbergia
dedit filiam suam Conrado Burgundionum
regi. Ex Conradi autem filia nata est domina Mathildis@#,
#hujus Conradi assidentis uxor. Hoc ergo genealogiae
ordine, quia frater sororque in supputatione
non admittuntur, consanguinitas horum non plus quam
secundo loco elongari praevalet.@# Haec beato viro retexente,
tantae irae tantaeque simultates in ipsa synodo
exurgere coepit ut, nisi esset ea nobilitas qua coelo,
terra marique ultraque mare inclitus effulgebat,
Conradus dux, de quo res agebatur, et quicumque
suae partis erant, neque Deum neque regiam majestatem
reverentes, neque sacerdotibus, quorum maxima
et honestissima multitudo praesens aderat,
aliquid honoris exibentes, arma furoremque corripuissent,
et ad insaniam exsaciandam, quidquid
mali manus roburque inferre posset, non omisisset.
18.
Aderat huic magis seditioni quam synodo
domnus Teodericus, frater quidem hujus domini
nostri Adalberonis pontificis, dux autem eorum qui
cis citraque Mosam Mosellamque resident, et
haec quae agebantur queque juste disponebantur, sua
auctoritate firmabat atque corroborabat, nuptiasque
illicitas cum reliquis ducibus, comitibus, et quod
majus est, sacerdotibus Deo et rectitudini ac regiae
justitiae faventibus dampnans, et humanas iras non
formidans, aequitatis lance quae Dei erant liberrime
decernebat. Aderant etiam in hac venerabili synodo
primi et praecipui sacerdotes Willigisus Maguntinus
praesul, Heribertus Coloniensis itidem praesul, [ille
Warmacensis, ille Argentensis, 2. 3.], Walterius
Spirensis, Notgerius Leodicensis, Hezel
Wiziburgensis, Haimo Virdunensis, Bertaldus
Leucensis, aliique quam plures non solum ex Lotharii
regno verum ex omni Germania, quorum pars
favore, pars timore nobilis personae, hinc inde agitati,
hinc inde defluentes, pauci admodum, et ipsi
inter suos praecipui, Deo dilectissimo Adalberoni et
dictis ejus justissimis testimonium veritatis exhibentes,
egerunt, ut inter verum falsumque discidii
et discordiae non modica disceptatio fieret, quam
etiam ipse rex omnino sedare non potuit; verum
nisi esset domini et pontificis nostri Adalberonis incomparabilis
nobilitas, furor cecus et insania misera
arma etiam telaque corripuisset, et ad homicidium
usque irae commotionem pertingere contigisset.
19.
Hac igitur simultatione, his odiis infestissimis
discessum est, et unusquisque ad propria redire
festinabat. Sed domnus pontifex, dum ex propria
patria recedens ad regale colloquium perrexerat,
nihil horum metuens, nihil horum estimans,
quia erat omnium sui temporis mitissimus
atque pacificus, non multa militari manu,
set clericorum et honestissimorum laicorum dulcissimo
comitatu usus est, et propter id in redeundo,
verens ne forte in via hostis insidias pateretur, ab
itinere parum quid declinare dignum duxit, et cedere
magis ad horam quam vesaniae furentis principis
locum caedis aut alicujus alterius malignitatis dare
voluit. Dei autem omnipotentis et Christi ejus ineffabilis
pietas et aeterna clementia | null | 0601a5f6-1129-4aaa-ab74-1ce19d4d0fe5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, aliter quam domnus
pontifex crediderat, rei eventum miserando disposuit
et disponendo praeordinavit, dum spiritum furoris et
malignitatis, dum vim bachantis et turbulenti vertigines
in eum pavorem in eumque timorem commutavit,
ut eo impetu eaque virtute, qua Dei virum
ante persequi moliebatur, nunc fugere ac retro ire
viribus quibus poterat aggrederetur, ac magis capi
timeret quam capere elaboraret.
20.
Duobus igitur diebus fuge fidem committens,
donec in tuto se esse credidit, semper se a domno
pontifice et fratre ejus duce Teoderico insequi existimabat
memoratus Conradus; nostri vero nichil
aliud quam patriam repetere, et id summa festinatione
conabantur; et quia id tempus poscebat praeter
pacem et ea quae pacis sunt, videlicet metere, curis
domesticis utilia administrare, domnus autem
episcopus consueta repetere, monasteria videlicet
vel nova construere vel vetera restruere, procurabat.
Haec dixi propter hos, qui beati viri innocentiam
et pietatem in stultitiam et stoliditatem vertebant
et Judaeorum sequaces, qui caput nostrum et
principium mordacibus verbis persequentes, vini
potatorem et daemonio plenum, quod nefas est etiam
recordari, semper inclamabant--horum, inquam,
similes servum Dei et honestissimum summi capitis
membrum quia ad quaeque convitia ad irascendum
non insanibat, hebetem et vecordem dicebant.
Hic autem beatus et ad sibi illatas injurias patiens
esse didicerat, et subditorum kalamitatibus sic
semper adesse festinabat, ut rerum oportunitatem
praestolans, omnibus omnia factus, sanctis semper
subditus, erga malos ut converterentur ad corrigendum
et exortandum assidue praeparatus, frequenter
sua benignitate fructus sibi ex pravorum
conversione adquirebat, et lucrum ex pecunia sibi
credita fecisse multum gaudebat. Exortabatur quos
exortari debere videbat, increpabat duros et perfidos,
obsecrabat pios et benignos ad meliora conscendere;
quos vero mentis duritia incorrigibiles
efficiebat, hos gladio et armis divinae animadversionis
telisque spiritalibus persequi diu per patientiam
expectatos, legibus etiam adjudicatos festinabat.
Aliquando res eorum et facultates depopulans,
aliquando castra eorum subvertens et terre coaequans,
quia haec aecclesiasticae familiae nimis vicina,
quicquid praedari poterant his inferebant, et
continuum pauperum clamorem ad aures piissimi
pontificis pervenire faciebant. Alteriacum namque
Teoderici infelicissimi castrum, Lantfridi-curtis
etiam dictam turrem, cui Everelmus pravissimus
insidebat, et Vendoperam Beraldi comitis in
Calvomontense pago situm, subversione dampnavit.
Noverit sane quisquis haec legerit, injurias sibi specialiter
illatas numquam vindicasse, sed pro Christo
et pro tanti nominis amore equis animis cuncta
tollerasse, et per patientiae virtutem sibi ingenitam
Domini sui imitatorem extitisse, #qui,@# ut beatus
apostolus dicit, #cum pateretur non comminabatur,
cum malediceretur non maledicebat (I Petr. II, 23)
@#.
Recordabatur, quia traditus idem Dominus omnem
patientiam exhibuit. Non contendit, non clamavit,
nec in plateis audita est vox ejus. Recordabatur,
quia insultantium ille sputa suscepit, qui sputo suo
oculos ceci nati aperire dignatus est; coronatus est
spinis, qui sanctos martires floribus coronat aeternis;
palmis in fatiem caesus est, qui veras palmas vincentibus
tribuit; spoliatus est vestibus, qui indumento
immortalitatis ceteros vestit, flagellatus est,
cujus nomine sancti et servi ejus diabolum et angelos
apostatas flagellant. Cibatus est felle, qui cybum
celestem fidelibus dedit et semper dat, et qui panis
sanctorum est angelorum. Aceto potatus est, qui
salutari poculo fidei christianis cotidie propinat. Ille
innocens, ille justus, immo innocentia ipse et ipse
justicia inter peccatores et iniquos deputatur, et
testimoniis falsis veritas premitur, judicatur judicaturus,
et Dei verbum Deique sermo ad victimam
tacens ducitur; ad ultimum mortem crucis patitur et
moritur, qui vitam praestat mundo, qui resurgens spem
resurrectionis fidelibus dat, et ascendens in celum,
quia cum eo ascensuri sumus, si capiti nostro compacti
et conglutinati bonis operibus et actibus sancti
inveniamur, membra effecti Christi Domini,
qui est caput principiumque non solum nostri,
verum omnium creaturarum.
21.
Haec cuncta Dei Filius, in sua natura impassibilis,
in nostra effectus passibilis, virtute pacientiae
pro nobis perferre dignatus, patientes nos
esse non modo verbis verum exemplis suasit. Quae
et hic beatus sic sequi, sic imitari studuit, ut injurias
sibi a quocumque etiam infimo illatas numquam
vindicarit, numquam ultus fuerit, sed firmo pectore
praecepti Dominici executor, quo beatum Petrum
instruxerat: #Non dico tibi, Petre, dimittendi septies,
sed usque septuagies septies ( | null | 116b395a-c369-407f-bc0e-217114eb2db3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Matth. XVIII, 22)
@#, quicquid
in se umquam aliquis delinquere poterat,
pacientissime ignoscere poterat, et injuriarum immemor,
magis beneficia pro malis quam vindictam
recompensabat. Rapinas vero aecclesiarum et quae
filiis aecclesiae inferebantur, diu quidem per patientiam
sustinens, jam tandem vel malorum enormitate
vel pauperum nimiis assiduisque clamoribus tediatus,
quia id censura officii expetebat, et id Dominicum
praeceptum fieri mandat, dicens corripiendum
pravum primo solo Deo teste, secundo adhiberi
unum aut duos testes, tertio debere dici aecclesiae,
deinceps si aecclesiam non audierit, deputari inter
ethnicos et publicanos (Matth. XVIII, 15, 17); his
omnibus ei qui incorrigibilis existebat exibitis, aliquando
vinculo anathematis eum astringere, aliquando
prava ejus domicilia subvertere, multoties
rebus propriis subvertere, non cupiditate actus, sed
pro correctione pravorum et requie bonorum id
agere compulsus. Quia vero pietate magis quam
avaricia haec faciebat, ea res indicio erat, dum ab
aliquo maligno quippiam lege accipiebat, suis usibus
exinde nihil umquam miscere voluit, sed aut
pauperibus ea statim distribuenda, aut restaurandarum
aecclesiarum usibus largienda dispertiebatur.
22.
Dum enim ea quae sibi vel ex patris matrisque
patrimonio vel ex commissae aecclesiae thesauris
et magnis divitiis jure competebant, non reservare,
non congregare umquam volebat, sed pauperibus,
viduis, orphanis et praecipue monachis, qui erant
sua cura, qui erant suus summus amor, cuncta
impendebat, cuncta largiebatur, credi fas non est,
quod is bona alicujus, etiam legibus adquisita, sibi
servare aut marsubiis aecclesiasticis includere concupisset.
Vere beatus, vere vir in quo dolus nullus
erat, nullum circumveniens, nulli fraudem inferens,
quin potius sua libenter impertiens, in crastinum
aut nulla aut pauca retinens; apostolici praecepti
devotissimus et continuus executor, habens victum et
vestitum, his contentus erat: #Nihil,@# inquiens, #intulimus
in hunc mundum, verum nec auferre aliquid
possumus.@# Erat ei humilitas in conversatione, stabilitas
in fide, verecundia in verbis, in factis justicia,
in operibus misericordia, in moribus disciplina, injuriam
facere nescius, illatam ferre sciens. Cum
fratribus pacem tenere, Deum toto corde diligere,
amare in illo quod pater est, timere quod Deus est,
Christo omnino nihil praeponere, quia nec nobis
quicquam ille praeposuit. Karitati ejus inseparabiliter
adherere noverat, cruci ejus fortiter ac fidenter
assistebat, quia hoc didicerat coheredem Christi
existere; hoc esse praeceptum Dei facere, hoc esse
voluntatem Patris implere. Quae autem dicam, his
qui eum exterius noverant incredibilia forte videbuntur,
quia et nobilitate carnis et natura supra
mortales cunctos tener et delicatus erat, et ad perferenda
quae dura sunt omnino imbecillis. Missas
et sacramenta divina sine cilicio numquam celebravit,
panem coelestis misterii intimis lacrimis irrerebat,
potum itidem divinum cum fletu semper temperabat.
Vigilias natalis Dominici et sanctae paschae
sanctique pentecostes et omnium sanctorum apostolorum
et praecipuorum martyrum sine aliquo cibo
semper transigebat, et in occulto cubiculo conscientiae
et cordis Deum exorans faciebat. Quadragesimae
dies sine monachis, si in patria demorari poterat,
numquam celebrabat; quod praecipue apud Gurgitenses
facere consueverat, quia locus idem et sacrae
religionis districtione insignis et divitiis opulentis et
situ amoenitateque gratissimus, ad divinos usus et
ad divinum servitium perficiendum placidum quietumque
otium exhibebat. Nam duabus quadragesimis
iter Romanum pro solo Dei amore celebrans
iteravit, et sacrosanctas apostolorum memorias
liminaque orationibus et muneribus honoravit. Si
quis autem ad credendum tardus, beatum virum
cilicio usum refragatus fuerit aut negaverit, ad nos
veniat, et viso quo utebatur cilicio, et staminea
lanea qua omni quadragesima induebatur, quae nos
ab his qui secretorum intime conscii erant, quae et
nos pro magnis thesauris adquisivimus et servamus,
quia Deo nihil est impossibile; quod oculis
cernere est, credulitati cor fidele necesse est comitetur.
23.
O quam facilis aditus ad colloquendum, ad
convivandum, ad queque commoda perquirenda,
omni ordini, omni aetati, omni professioni, pauperi,
debili, personae vilissimae, justo, peccatori, erga
beatum virum semper erat! Nulli praesentia ejus
deerat, secretarium ejus cunctis patens, fores ejus
nulli clausae, subsidia ejus omnibus aderant, ejus
dulce consilium nulli deerat. Anniversaria priorum
pontificum quo sumptu, quam magnis elemosinis,
quanta devotione venerabatur ac recolebat, me tacente
hi qui in missis agendis | null | 120a4c86-c7d8-4e88-906c-eda813c0458a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, in pauperibus recreandis
et reliquis pietatis usibus sancto pontifici
cooperatores frequentissime extiterunt, referant, et
justum digna laude pro divino cultu divinoque servitio
extollant, recollentes scriptum: #Omnis laus in
fine decantatur,@# et Sapientem dixisse memoretur: #Ne laudes hominem in vita sua
(Eccli. XI, 30)
@#, quoniam
quidem in vita hac nihil veri constat, sed
cuncta mendatio plena, cuncta caduca, nec potest
esse certa laus ubi finis certus non est, cum quisque
beatus beatae vitae inseritur, et ei conjungitur,
qui est via, veritas et vita; tum vere laudatur, tum
vere in memoria hominum vertitur, quia laus et
pax et gaudium et honor omnium sanctorum est,
quem laudare et benedicere hic quisque incipiens,
bono fine consumatur, hincque transiens, quem
vere videt facie ad faciem, vere laudat et vere benedicit.
24.
Episcopi sui temporis aliqui fastu superbiae,
aliqui simplicitate cordis, filios secularium sacerdotum
ad sacros ordines admittere dedignabantur,
nec ad clericatum eos recipere volentes; hic vero
beatus neminem despiciens, neminem spernens, passim
cunctos recipiebat, neque personam neque genus
eligens aut praejudicans, sed id mente fixa retinens: #Quia non est personarum acceptor Deus, sed in omni
gente qui timet Deum et operatur justiciam, acceptus
est illi
(Act. X, 34, 35)
@#. Vix in omni tempore sui
pontificatus annus transiit, quo vel ante diem natalis
Dominici vel Quadragesimae tempore statuto
antiquitus jejuniorum sabbato, presbiteros, diacones
et reliquos aecclesiastici juris ministros non ordinaret,
et se eorum precibus subnixe non committeret,
in tantum ut sacerdotum ab eo ordinatorum numerus
ultra mille fere procedat, et reliquorum graduum
numerositas comprehendi nequaquam possit. Qualis
frequentia, quale Dei et omnium sanctorum decus,
quanta populi tociusque cleri leticia, quocienscumque
beatus pontifex vel missas publice dicebat, vel
aliquarum novarum aecclesiarum novam dedicationem
exercebat, vel benedictiones divinorum graduum
adimplebat, quis dicere, quis valeat enarrare? Ipse
autem ad tanta officia peragenda in hominum faciebus
et in publico, auro cunctisque praeciosis margaritis,
gemmis et lapidibus circumamictus ac decoratus,
intrinsecus induebatur occulte, ut supra diximus,
durissimo asperrimoque cilicio, videlicet interiori
homini interiora et spiritualia exhibens, ut in
eo posset Christus per fidem habitare, exteriori
vero ea quae ad cultum consuetum pertinent sine
typo superbiae et sine inanis gloriae elatione perficiens.
25.
Tertius Otto, divus imperator, usque ad ultima
fere tempora domni Adalberonis Mettensium
beati pontificis imperavit, et in Romana urbe totum
pene vitae suae tempus exegit; unde sic imperii sui
regna et patriae devastabantur, quo vix subsistere
aut vivere ipsis etiam primatibus, pontificibus, et
majoribus regnorum facultas esse posset. Cujus periculosissimos
procinctus et miseranda rapinarum
discrimina hic beatus et semper memorandus Adalbero
data sibi a Deo sapientia datoque animi ingenio
semper et ipse evasit, et commissam plebem eripere
maximi habuit, dum, quantulocumque adjutorio a
filiis aecclesiae accepto, plurima autem et pene cuncta
pecuniae patrimoniorumque suorum redibitione distracta,
per omnes fere annos huic vix ferendo servitio
et importabilibus ferendis xeniis undecumque
compilata transmittere; justius leviusque judicans,
minora tradere et pauca mittere, quam ipse
delicatus et nobilis expeditioni sese committens, et
queque ardua itinera aggrediens, plus suae viae sumptu
quam regalis famulatus expensa et nulli indulta pecunia
praegravaret. Noverat et sapienti ingenio praevidebat,
quoniam quidem, licet esset genere et
sanguine nulli mortalium inferior, licet posset, non
debere resistere potestati, dicente Domino ac jubente: #Reddite Caesaris Caesari
(Matth. XXII, 21)
@#, videlicet
Caesari tributum, vectigal, censum, Deo autem
pietatis opera, orationum munia, elemosinarum fructum.
Sciebat apostolum imperare ac suadere: #Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit (Rom. XIII, 1)
@#;
idcirco utilius animae suae subditorumque
fore praevidebat, sua quam se pessumdare,
terrena distrahere quam spiritualia, meminitque
Dominum dixisse, homini nihil prodesse, si totum
mundum lucretur, animae vero suae detrimentum
patiatur (Matth. XVI, 26). Anima enim perdita, nihil
deest ad perdendum; salva anima, etiamsi census
carnalis defuerit, non deerunt divitiae, quas fur
minuere non poterit, tinea non demolietur, erugo
non consumet, egestasque ejus ditissima locupletabit;
erit etiam tamquam nihil habens, et omnia possidens,
eritque ei Deus | null | fe02f80d-5955-42f2-a025-ed5d071043ac | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omnia in omnibus, ut in
omnibus adimpleatur.
26.
Mandatum Dominicum: #Gratis accepistis, gratis
date (Matth. X, 8)
@#, praesul venerabilis perfectissime
adimplens et dum vixit verissime custodiens,
numquam pro aecclesiasticis officiis, nunquam pro
ordinandis sui claustri ministris, nedum abbatibus
monasteriorum, quos usque ad quadragenarium pene
numerum consecravit, pecuniam aut quippiam
munus suscepit, symoniacamque heresim ut venenum
mortiferum mortemque venenatam semper exhorruit
et aufugit. Si quis sane est qui putet in numero
ordinatorum ab eo abbatum fidem dictorum
nos in scribendo excessisse, dum non tot sint in
Mettensi diocesi monasteria, ducat memoriae, in aliquo
eorum duos, in aliquo tres viros patris loco et
nomine et dignitate promovisse, ut est indicio hic
sacer locus, cui Deo auctore licet indignissimi praesidemus,
dum praecedentibus duobus sanctis et venerabilibus
patribus, Fingenio ex Hibernia--nam
Scotti et reliqui sancti peregrini semper sibi dulcissimi
habebantur--et domno Siriaudo ex Gorziae
ferulis ad regendum abducto, nos, qui haec
scribimus, benedictione hujus beati pontificis tertio
loco regimini succedere compulsi sumus. Sancto
Trudoni duos, Sancto Adelfo duos, Sancto Felici
itidem duos, Sancto Martino ultra fluvium duos;
nec adjacet sanctae urbi monasterium, cui benedictionis
gratiam datis patribus non contulerit, aut
etiam bis terque, viam patrum illo ingrediente, hoc
succedente, repetierit, praeter felicem locum Gorziae;
felicem autem non minus ex eo qui in praesentiarum
praeest et sanctissime dulcissimeque prodest, quam
ex his qui jam beati ad coelestia transmigrarunt,
quorum vita inclita et gloriosa proprios libros expetunt,
et gesta vere memoranda otium satis longum
ad scribendum requirunt. De hujus viri multum honorandi
gestis honestissimis ad augendum nostrae
materiae decus plurima inserenda judicaremus, et
ex actibus ejus satis magnificis venustatem paginae
inderemus, sed quia ad votum utilitatemque patriae
adhuc Dei gratia superest, adulationis nota inuri
timentes, alii tempori vel personae id reservamus. Hic
certe domnus et multum venerabilis Immo, post
decessum patris Odelberti a domno Teoderico, sacro
pontifice, Gurgitensibus pastor et abbas constitutus,
ex omnibus primoribus domus sancti Stephani abbatibus
et abbatissis, quos domnus Adalbero praeesse
invenit, solus hunc eundem sanctum antistitem
supervixit, et interim--quo multum gaudemus--supervivit.
27.
Consecravit etiam noster beatus et electus
Deo sacerdos Adalbero Liudulfum Trevirensibus
archiepiscopum, vitae magna simplicitate et
morum maturitate insignem, quibus viventibus et
proprias aecclesias gubernantibus, pacis tempora,
vere fatemur, extiterunt, quibus decedentibus, etiam
dies in noctium nigerrimam faciem transmutatae,
nihil praeter mortem et mortis discrimina, non dicam
viventibus, sed morientibus et vere mortuis praetendunt.
Et quos plangere nimia divitiarum opulentia
et pacis ingenti et diuturna insolentia noviter defunctos
et, ut est in ore vulgi, virides mundus non novit,
aridis jam menbris et in cinerem jam redactis, continuis
lamentis et lacrimis kalamitate et omni miseria
plenissimis deflentur ac deplorantur. Jam
certe in haec nostra, pro dolor! tempora; et utinam
ista ipsa tempora nostra non essent! Nam vita odio
est, mors vere optatur ut assit, quoniam quidem
cui tollitur unde vivat, quomodo vivere velit ignorat,
et cui sumptus viae deesse contingit, viam arripere
omnino abhorret. Urbes certe depopulatae, vici et
villae incensae omnes, viri omnes et feminae et totum
promiscuum vulgus ferro, fame, igne pestilentiaque
consumtum; multi etiam nobiles in paupertatem et
magnam miseriam devoluti, multi gladio perempti,
ita ut hodie vere dici possit: #Pervenit gladius usque
ad animam (Jer. IV, 10)
@#. Nam vineae eradicatae, arbores
et arbusta excisa; monasteria depopulata; et
jam in proximo est, ut, effugatis habitatoribus, servorum
et ancillarum Dei habitacula in solitudinem
et heremum vastissimam devenire cogantur. Verum
dum adhuc res in dubio est, nec inter compugnantes
ac litigantes alicui victoria data est, dum etiam pars
parti cedere nescit, trenas has et lamenta tam ingentia
alteri scribenda committimus, nosque cuncta
pacifica, cuncta dulcissima paginae nostrae indere
aggressi, illa tristia et posteris nostris in dies deploranda,
ut elegiaco planctu, non dicam cantu, aliquis
describat, relinquimus.
28.
Cum igitur beatus vir et Deo dignus sacerdos
Adalbero pro meritorum magna praerogativa ut remuneraretur
tempus adveniret, ac bono fine et
bonae perseverantiae termino consummaretur, et qui
bene vixerat melius et moreretur | null | d334fe86-50a0-476c-b2fb-f7b23fa070b6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, licet decessus
sanctorum verius transitus de morte ad vitam dicatur,
et non possit male mori qui bene vivit: forte
fuit, ut Teodericus, frater ipsius nostri pontificis,
res quasdam Deo et sancto Arnulfo auferens, diu et
multum precibus et legibus tediatus, condictum
diem constituit, ut decreto sapientum, cujus jus
aut injustitia esset, patesceret ac manifestaretur.
Advenit assignata dies (Mai. 1005), et dies illa tota
rei ventilandae necessitate consumpta est, quae
nimio aestatis fervore omnes qui advenerant adurens,
quia hic beatus pontifex, ut sepe diximus, ex genere
et nobilitate, ad hoc ex proprii corporis nimia
imbecillitate, ultra quam dici posset delicatus et
tener habebatur. impaciensque erat omnium laborum:
quod pro omni hujus vitae commodo numquam
ferre aggredi aut vellet aut posset, pro Dei et Christi
amore et pro creditae sibi aecclesiae utilitatibus
subiit, videlicet pondus diei et aestus portare, diei
utique illius, cujus caloris nimietas sic intolerabilis
extitit, ut nemo recordari posset, se tantum fervorem
aut ardorem vidisse per tota temporum vel
annorum curricula, et quod gravius erat, hac tanta
importunitate usque in summa vespera consumpta
et diducta est.
29.
Quid amplius? Discessum est post colloquium,
et tribus aut quattuor miliariis peracta jam
die itineri insistere compulsus, Numeniacum
usque sine cybo medii Madii tempore pene media
nocte devenit, quando dies noctem plus minus
triplo magnitudine vincit, et tandem cum ingenti
militum manu fesso multum corpore refectioni indulget.
Ut vero erat homo cui parcitas victus et cyborum
semper contraria extitit, liberalitas et affluentia
ab ineunte aetate amica et familiaris, diu
multumque et pene usque in lucem sessum est,
ingentique letitia inter convivandum usus est cum
clericis, quorum frequentia sibi dum vixit continua
et dulcissima erat, cum laicis diversarum dignitatum,
nimieque morae, ut post patuit et ut accidere
solet, magni et per cuncta tempora dolendi detrimenti
causa fuerunt. Nam dum nimis et plus nimis,
quod alterius temporis erat, exercitio se dant, tandem
ad hospitalia propria pergentes discedunt,
atque se sopori tardius justo dederunt; reliqui quidem
quod deerat noctis in diem sequentem somno
dediti restituerunt. Sed quia dici solet non esse
mortem sine occasione, venerabilis pontifex consuetum
morem praeterire nolens, quin debitum munus
noctis Deo exiberet, vix caput ad dormiendum demiserat,
vix sopori aliquantulo membra tradiderat
tenerrima, et ecce surgit ad confitendum Deo super
judicia justitiae ejus, devoteque plus solito expensas
officii nocturnalis Deo persolvebat; cum subito--merorem
suorum abhinc in evum permansurum referam!--sic
subito, sic de repente membra beati
viri cuncta paralisi resolvuntur, ut nullum ex his
suum officium peragere praevalens, terrae totum
corpus darent, tantaque velocitas ipsius pessimi
morbi in arripiendo extitit, ut nullus casui illius
succurrere ex astantibus clericis posset, antequam
beati viri corpus solo prosterneretur.
30.
Accessum est ergo quam citius potuerunt, et
ecce sub tanta velocitate neque os neque pes, non
manus aut lingua, aliquid sui officii implere praevalebat.
Deportatus est ad lectum manibus discipulorum,
perstititque triduo non loquens nec aliquem
intendens, donec tertio die pulsatus Dominus suorum
precibus--nam non solum ex proprio episcopio,
verum ex multarum regionum angulis viri et feminae,
monachi et monachae, etiam ipsi solitarii et heremitae
propositum nimiis doloribus et inedicibilibus
meroribus frangentes accurrerunt, et ut suo fideli
vocem et sermonem Deus omnipotens redderet optinuerunt.
Accurrit et dux Teodericus, frater ipsius
pontificis; affuerunt et comites primariique militum
suorum, nobiles et ignobiles; cuncti ex urbe suburbiis,
agris, villis et oppidis irruentes clamabant se
miseros, se omni felicitate indignos, qui tali pastore
orbati destituebantur; lupos omnesque malas bestias
adesse pro foribus, quorum morsibus usque ad
ipsam necem dilaniandi paterent, vocibus intolerabilibus
ingeminabant.
31.
Praesul venerabilis, auditis his animo quidem
et spiritu conturbatus, et ad pietatem sibi ingenitam
commotus, in multas lacrimas resolvebatur, et quod
multae adversitates populum post mortem suam insecuturae
essent, sicut sepe incolumis praedixerat,
nunc infirmus et transitui suo satis, heu nobis!
proximus
praedicebat. Dicebat, suas magis infelicitates
ut deflerent, se magis lamentarentur, nihil novi
adesse, debitum primi parentis nulli indulgendum,
dum his qui nullius debiti obnoxius erat, Christus
Deus et Dominus noster, ipsa mortis acerrima discrimina
experiri et pati | null | 0c30ed81-d6cc-46a2-b1e6-443a72a83725 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
non refugisset. Ipsa ergo infirmitate
oppressus, per aliquot dies in eodem vico
Numeniaco jacuit, donec invento communicatoque
in invicem consilio, a clero plebeque ad urbem propriam
deportatus, a multis quidem devectus, a plurioribus
susceptus, dicere possibile non est, quantae
voces, quanti clamores, viduarum, orphanorum,
virorum clarissimorum, honestissimarum feminarum,
ad alta aera protendebantur. Monachorum et
sanctimonalium, quorum fruges maxima in manipulos
perplures et non numerandos ipsius ejusdem
pastoris diutino continuoque labore et sudore exurrexerat,
pudore ordini suo debito nimiis doloribus
postposito, omnis sexus et aetas accurrens et ut verius
dicam irrumpens: #Heu!@# inquit, #heu! quid tanto
patre orbati, quid tanto pastore destituti, plebs, clerus,
ordo monachilis utriusque sexus, tibi omne quod
sapiebas quod vivebas magis dilectus, quid aget, quo
se vertet, cui subjiciendus relinquitur?@#
32.
Ipse vero dilectus Deo pontifex consueto semper
sibi more extensa manu signo crucis omnes
non semel, non bis tantum, sed quousque sancti
Stephani prothomartiris aecclesiam deportatus intromitteretur,
Deo commissam plebem commendare
non desinebat. Jusserat autem, ut primo ante sancti
Stephani altare, post cunctis oratoriis domus
diductus deveheretur, ibi se suumque populum Deo
orationibusque sanctorum precibus depositis committere,
prout poterat, prout virium possibilitas aut
imbecillitas permittebat, studuit. Hinc bajulorum
manibus episcopalibus tectis introductus, lecto deponitur,
et ut competebat infirmitati ejus, subsidium
necessarium familiareque ei impenditur. Elemosinas
ex propriis rebus Numeniaco expendere coepit, sed
Metti sic complevit, ut quicquid se habere recordabatur,
nihil reservaverit, si quid vero remansit, avaritia
potius suorum quam pii pastoris incuriae deputandum
est. Quidquid auri argentique, palliorum,
vestium preciosarum habere poterat, non modo
proximis et vicinis, verum servis Dei longe manentibus
mittere curavit, et ut pro remedio animae suae
proque cotidianis excessibus, sine quibus vix aliquis
aut nullus vivit, exorarent et apud pias Divinitatis
aures interventores fierent, deprecabatur.
33.
Nam beato Martino Turonis, sancto Dionisio
Parisius, sancto Remigio Remis, sanctae Mariae Virduni,
sancto Petro Coloniae, multisque aliis per
Franciam superiorem inferioremque sanctis xenia
honorificentissima mittens, patronos sui itineris
quo pergebat adquirere, prout poterat, festinabat,
et de mammona iniquitatis amicos, qui se in tabernacula
aeterna reciperent, lucrari maturabat. In
hac denique tanta infirmitate constitutus, hoc egritudinis
onere praegravatus, coelum ac coelestia suspiriis
continuis petere, oculis ipsis et spiritu sedulo
non cessans, multo majora se promeruisse ore et
corde semper fatebatur, dum etiam secundum apostoli
dulcissimum adhortatum ipsis sanctis pro gloria
aeterna et perpetua corona certantibus non sint
condignae passiones hujus temporis, ad futuram eandem
gloriam, quae revelabitur in eisdem sanctis (Rom. VIII, 18),
et utinam in nobis, licet indignis et
non merentibus. Sancti Job et Tobiae venerabilis
patientiam, sufferentiam, reliquorumque sanctorum
patrum veteris novique Testamenti reminiscens,
qui ludibria et verbera experti, insuper et vincula
et carceres, distenti etiam sunt non suscipientes
redemptionem, ut invenirent meliorem resurrectionem.
Beati etiam servuli recordabatur, et
semper merita praedicabat, qui ea qua is idem noster
felix defixus infirmitate, infirmitati virtutes adnectens,
ipsius Jesu Christi Domini nostri, in ipsius
beati obitus articulo, meruit visitatione consolari,
et ymnidicorum angelorum voces in coelo resonare
audiens, quid virtus in infirmitate perfecta, quid
patientiae lenitas adipiscatur, posteris imitanda dereliquit.
Nam beatus vir et venerandus sacerdos
Adelbero, ut acervus meritorum ejus etiam per infirmitatis
pondus in perfectionem usque deveniret, et in
virum perfectum plenissime succrescens exurgeret,
qui temptationes illatas semper pie sufferens, ut acciperet
vitae coronam, quam repromisit Deus diligentibus
se, aegritudine hac tam valida, tam ingenti
depressus jacuit a! omnibus dextrae partis membris
gravissima paralysi resolutus, nullius officii vigore
aliquo modo compos existens, solius linguae
ministerio nactus, laudes Creatori suo Deo Patri et
redemptori suo Deo Filio et illuminatori suo Deo Spiritui
sancto indefessa sedulitate referebat.
34.
His ergo bonorum actuum fructibus, his beatae
conversationis studiis commerciis Deo diu commendatus
spiritus, coelo repetita anima 19 Kalendarium
Januariarum die, felix migravit ad eum, quem
devotissime sitiens diebus quibus umquam vixerat
adesse sibi concupierat, et cui jungi indefessis precibus
et vocibus indefessa bonorum operum assiduitate
elaboraverat. Erat prima hora sextae feriae, quando
civitatis omnis populus et pro | null | a3e3f003-3639-464c-bc40-e195f888f437 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
fidei consueta reverentia
et pro adventus Domini dignitate ad aecclesias
sanctorum sacro et honesto more concurrerant,
et orationum ac missarum ritui et obsequio insistebant.
Fit ecce strepitus concurrentium, fit clamor ad
alta decessu pii pastoris, lacrimosis suspiriis plebs
omnino gemebunda et mestissima Deo commendare
festinat, atque transitum ejus digna veneratione et
digno cultu prosequitur. Dantur Deo preces et laudes
pro debito, dantur patri piissimo luctus et fletus pro
pietate, quia et patri debent, ut orent pro animae
absolutione et commendatione, et sibi debent, ut lugeant
pro dilecti et multum dilecti recessu proque
detrimento absentiae et discessus ejus; qui licet hinc
abiens coelestia diu petita promeruerit, hos quos relinquebat,
quia ex magna cotidianorum colloquiorum
dulcedine ac mutuae affabilitatis consuetudine
in nimios luctus amarissimosque dies se deventuros
clamoribus quibus plus poterant ingeminabant.
35.
Interim circa beati viri corpus exuviis rite
peractis, lotis ex more sacris justi membris, induto
pontificalibus vestibus et ipsis pretiosis, ut
nullus unquam sic pretiosis clericorum, abbatum,
monachorum, laicorum diversarum dignitatum
et etatum prosecutione lamentabili lugubrique
ad ecclesiam matrem devehitur, atque sancti Stephani,
prothomartiris pretiosissimi levitarumque
praecipui, ante altare deponitur. Ibi tota quae supererat
parte diei, tota etiam sequenti nocte a clericis
non urbanis et regularibus stipendiariisque domus
tantum, verum suburbanis et ex forensibus, quorum
magna et copiosa multitudo undecumque convenerat,
vigiliis consuetudinariis et psalmis magna
devotione celebratis, obsequiis sanctissimis frequentabatur.
36.
Sequenti die, quae sabbati dies dicebatur
(Dec. 15), celebratis missis oblationibusque Deo
magna reverentia datis, et usque in horam nonam
pro commendatione felicis animae officiosissime exhibitis
votis et precibus, elevantes venerabile corpus,
per mediam urbem versus meridiem extra murum
devehunt ad locum, quem ipse a fundamentis
construens, inicium suorum operum, mox ut episcopus
est effectus, iniciaverat, quem et Deo et sancto
Symphoriano praeparaverat, quo et se sepulturae
tradi jusserat; qui etiam locus multis sanctorum
praedecessorum suorum pontificum Mettensium
corporibus insignis et celebris habebatur et habetur.
Nam sanctus Aeplicius sanctitate et antiquitate
inter suos coepiscopos satis clarus, nostris etiam
temporibus multis et multorum revelationibus cujus
meriti sit manifestatus, ibidem requiescit. Domnus
Papolus, cui sanctus Arnulfus in episcopatu successit,
qui eidem loco multa praediorum beneficia contulit,
et beatus Goericus, nostris temporibus mirabilis
miraculorum operator, et sanctus Godo, germanus
ejusdem pontificis Goerici, qui sancti Arnulfi
etiam sanguine et carne affines in episcopatu successerant,
domnus Aptatus, domnus Felix, reliquique
quam plurimi sacerdotes ejusdem urbis honorabiliter
ibidem humati venerantur. Quorum amore et
loci amoenitate hic beatus pontifex illectus, sepeliri
eo loci mandavit.
37.
Denique depositum corpus ante sancti Symphoriani
martyris altare, etiam dominica quae advenerat
nocte ac die (Dec. 16), et usque in vespertinam
pene horam quarti a transitu diei, quae secunda
feria habebatur (Dec. 17), magno concursu fidelium
multaque devotione frequentabatur, ita ut noctu et
interdiu congregationes sanctorum se invicem praevenire
dulci invidia pro caelebrandis vigiliis et summis
studiis festinarent. Tandem adveniente fratre
ejus Teoderico, et detrimenta sua ex morte germani
mox futura quasi praesentia multum deplorante,
accurrente etiam domno Bertaldo Leuchorum venerabili
pontifice, qui quod sic leniter dulcissimeque
ab eodem enutritus sit, donec ad apicem pontificatus
proveheretur, satis vocibus et fletibus recolens
et revolvens, caelebratis missarum sollempniis, sepulturae
dilecti sibi corpus tradidit, et spiritum animamque
Deo datori multa satis sollertia et devotione
commendavit. Sepultus est juxta altare sancti Symphoriani
martyris venerandi ad levam, sicut jusserat;
videlicet ut sapiens utilia semper cogitans salubriaque
pertractans, haec aliaque quae sancta erant
et sunt adinveniens, hoc inter reliqua mandavit et
constituit, ut sic proximum sanctis sanctorum sepultura
ejus fieret, quo sacerdos ad celebranda sacrosancta
mysteria mensae adstans divinae, ejus jugiter
memoretur, cujus tumulus corporis prae oculis
venerandus habetur et cernitur. Suscepit episcopale
officium, anno ab Incarnatione Domini nostri Jesu
Christi 984, 17 Kalendas Novembris; ordinatus
est eodem anno 5 Kalend. Januarii. Transiit ex hac
luce ad beatam vitam et veram lucem anno Dominicae
Incarnationis millesimo quinto, indictione 3
regnante Heinrico rege, anno regni sui 6, coelo
autem terra marique regnante et imperante Deo et
Domino nostro Jesu Christo, cui cum aeterno Deo
Patre et aeterno Deo Spiritu sancto est laus perpetua,
honor indeficiens, jugis gloria, ineffabilis claritas | null | 9b9d967a-b61d-4ace-8cb5-27d0b1a721bc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
incomparabilis magnitudo, dignitas infinita; qui est
beatitudo omnium sanctorum, qui est salus infirmorum,
qui est remissio peccatorum, qui est salus viventium,
qui est resurrectio mortuorum, et nunc et
semper et per omnia saecula saeculorum. Amen.
1.
Adalbero sanctae Mettis venerabilis praesul, magni
Adalberonis fratruelis, licet tempore inferior,
licet post natus, merito et gratiae privilegio,
vere fatemur, non impar, gloria luxque decusque
cum suorum--nostrum dicimus--tum totius patriae,
ad hoc omnium quaqua orbis degentium, genus
ab attavis et supra nobillimum, seque suoque
praemio omnino perornans, omnino perlustrans, dum
vixit splendor gaudiumque et, ad conservandas res
publicas, spes salutis et vitae, nonodecimo Kalendas
Januarii dum decessit, luctus qui dici non possunt
reliquit his, quibus abscessus ejus tenebrae aeternae
caligoque perpetua abhinc, proh dolor! perseverat.
Hic nomine et vitae gratia magnus ad mundi provectum
et aecclesiae stabilimentum procreatus, patre
Friderico, qui Galliae medianae dux, generositatis
excellentia et sapientiae praeminentia multos praedecessorum
in id officii superavit, matre Beatrice, quae
Magni Hugonis filia fuit, progenitus est, et tantam
tamque inclitam lineam generis non modo non
infamavit, verum ultra quam est dicere, ultra quam
est digne meditari, decoram reddidit et insignem,
dum Adalberonis vita purissima et gloriosa, prout
fert instantia temporis, populis enarratur, gentibus
ad Dei et Christi ejus domini nostri gloriam pronuntiatur.
2.
Quid autem egerit, ad quid natus sit, qualis
vixerit, paucis dicere cupientes, intimamus audire
volenti, amatorem eum ex cordis integritate ac animi
maxima alacritate sui ex cunis fuisse conditoris,
proximum ex divino praecepto omnino dilexisse,
infirmantium corpore sive corde usibus, ut sibi ipsi,
semper condescendisse, mortuorum sepulturis assidue,
dum necesse erat, astitisse, et ut succincte
multa dicam, eam sibi legem beatus statuerat, ut,
quocunque veniret, lux quedam venisse et spes salutis
videretur, semperque ad divina mandata conservanda
et fratribus utilia praevidenda se animumque
suum intentissime piissimus praeparabat. Scolaribus
disciplinis apud Gurgitenses castissime
detritus et institutus, dum post mortem secundi Ottonis
divi imperatoris ( #an.@# 983), et casu patris et
orbitate immatura filii, post creati caesaris totus
occidens dissensione minorum, majorum autem cupididate
ad regnandum, omnino langueret, defuncto
memorandae vitae viro Deoderico pontifice ( #an.@# 984),
ad reformandam in populis pacem totius pacis amator
Adalbero genere et mente nobilissimus, procurante
et procurrente matre Beatrice, favente domina
Adelheide augusta, prolis adhuc tenerrimae avia,
quod autem primum bonarum rerum postremumque
est, Deo omnino annuente, votis populorum et seculorum
famosissime Metti praesul elevatur et constituitur
die 17 Kal. Novemb. anno Dominicae incarnationis
984 indictione 12.
3.
Mira vero Dei et Domini nostri gratia, et potentiae
antiqua virtute, quod est dictu mirabile, principum
illa discordia quam putabant non sine magnis
periculis nec sanguinis multa effusione umquam
evadendam, sic sedata, sic ad nichil redacta
est, ut res jam in armis constituta, ad unitatem
electi principis et ad diuturnitatem verae pacis, quae
quamdiu vixit princeps idem duravit, perfectissima
rediit, dum votis fidelium Adalbero in hunc dignitatis
pontificalis gradum felix ascendit. Acta sunt
haec felicibus auspiciis Wormaciae ( #circa oct.@# 20),
quondam Vangio dictae, quo exercitus Galliarum
Germanieque pars ad favendum puero principi, pars
ut resisteret, concesserat. Sed Adelberone baculi
pastoralis donato honore, regi, quem Deus elegerat
ut erat videre, qui paulo ante restiterant magis,
hujus beati meritis post plus pronos ad serviendum
sese inpingere festinabant, et fideles fore abhinc
in posterum devovebant. Quid amplius? Pacatis
rebus regiis, tranquillatis cunctis regis novi
negotiis, Beatrix, quae hujus pacis propagatrix Deo
annuente extiterat, et cujus industria tam subita militum
et principum in regem confederatio facta fuerat,
cum sua felicissima prole felix et ipsa, et cum
nobili illo Mettensium exercitu, ad urbem filio datam
ire properat, gestibus cordis et corporis quibus
poterat, quibus noverat, Deum et Dei antiquam clementiam
et summam bonitatem ac notam gentibus
virtutem magnificans atque collaudans. Fit concursus
virorum ac mulierum, fit inaudita populorum
irruptio, fit admirabilis monachorum ac virginum et
sanctorum omnium votivus ac dulcis applausus, dum
veniunt, dum diu praestolata gaudia affore cernuntur
et suscipiuntur. | null | 8b3d1175-9d1c-4df9-9bd6-39b9b1c344d2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Quanta piis gratulatio, quanta
cordium praeconia, dum a populis laudes Deo resonantur,
dum clerus non tantum urbis unius modos
dulcissimos et hos altissimos inter cantandum
facit, dum sacrarum mulierum turba voces Deo
dignas efferunt in excelsis.
4.
Interim benedictio sacerdotalis usque in Christi
Domini natalem differtur; et quia dominicus dies
ad hoc sacramentum peragendum a Patribus est institutus,
5 Kal. Januarii, quo natalis Innocentum
celebris veneratur, dominicalis resurrectione Domini
sacratus ac sanctus dies affuit; et ecce antistites
vicinarum civitatum Trevirim, quae est metropolis
antiqua, confluentes, cui domnus Ecbertus venerabilis
archiepiscopus praeerat, paribus votis parique
assensu dominum Adelberonem in sedem Mettensis
urbis praesulem consecrant atque benedicunt.
Hinc jam pastoralibus curis et ovium dominicarum
registris susceptis, totum se ut forma commissi
gregis fieret accinxit, totum in Dei opere corpus et
animam praeparare deliberans, exemplum subditorum
et specimen ad virtutes fore studio summo curavit.
5.
Affabilis etiam aetate aut paupertate inferioribus,
ultra quam credi hoc tempore possit, humilis
sic, ut a pravis in hoc et a superbis quasi nimis
dejectus notaretur, mitis prae omnibus sui temporis,
ire omnino expers, ita ut se mirari diceret, ad
quid aut quomodo in homines vitium iracundiae assurgeret,
cum ipse disciplinas erga male facientes
exercere gestiens, irasci non posset.
6.
Servorum Dei et praecipue monachorum amator
ferventissimus, adeo ut a laicis assidue laceratus
ac corrosus, nihil preter monachos curare infamaretur;
Christi Domini certe imitator fieri exoptans
et vere cupiens, dum Dominum suum, quod cum
publicanis et peccatoribus convivaretur, conviciari
legeret, et a Judeis pessimis vini potatorem vocatum
audiret, se improperia hujusmodi aut forte
graviora pro ejusdem Domini sui quo multum fervebat
amore perpeti, divitias inestimabiles et grata
sibi munera judicabat.
7.
Conviviis virorum sanctorum et monachorum
maxime sic delectabatur ut felicem se eo die fateretur.
quo cum his ei prandere contingeret, quibus
mundus crucifixus est et ipsi mundo, quibus et
accumbens sepe dicebat: #Venite, ut sedeatis a
dextris filii matris aecclesiae.@#
8.
Haec vere dico, vere fateor, quia hoc et verbo
et pastu, licet immeritus, licet abjectissimus suorum,
dextere ipsius domini mei primus assidens,
sepe usus sum, participatusque ejus sacris colloquiis,
et inter convivandum frequentissime delectatus.
Miscebantur etiam sacrae exhortationis ac
correptionis dulcissimi sermones cibis, quos summa
cura sibi erat monachis semper dilectis accurate
satis parare.
9.
Ergo beatus vir, cum quo, ut vere credimus,
Deus erat vere apostolicus omnibus omnia factus,
ut omnes lucrifaceret, universis non modo
clericis sed et laicis, Judaeis etiam dilectissimus
erat, ita ut usque hodie, praetermittam christianos,
ab ipsis nostrae etiam religionis infestissimis Judaeis
cotidianis luctibus et gravibus suspiriis defleatur.
Hunc omnis sexus et aetas, hunc omnis ordo et
conditio, hunc incolae et advenae, hunc infra et
hunc extra positi, hunc noti hunc ignoti, miro
affectu mentis venerabantur ac diligebant.
10.
Erat igitur corpore plus cunctis sui temporis
venustus, statura decorus, forma elegans, oculis
amantissimus, nasu mediocris, capillis albus et ipsis
raris et planis, ex genere corpulentus, manibus
pedibusque et toto quod erat mirabilem Deum in
omnibus operibus suis ostendebat, et quam decorus
Factor in sua natura sit, cujus tam decora opera
habeantur, se cernentibus indicabat. Primordia ac
primitiae actuum ipsius ad divinos usus et ad exercendos
animos in his quae pietatis sunt, sancti Symphoriani
locus extitit, qui licet antiquitate nihil
praeter ruinas et casus praetenderet, et in nigerrimam
faciem ejus magna nobilitas decidisset, situs
amoenissimus vineisque uberrimus ac urbis vicinio
honorabilis, sanctorum multiplicitate, et quod est
decentius, sedis pontificum numerosis corporibus
famosissimus, cor beati et dulcissimi domini nostri
Adelberonis et mentem, ut in hanc quae est
videre decoris spetiosissimi venustatem reduceret,
induxit, et in redivivam ut assurgeret formositatis
gratiam, devotissimus elaboravit; nec destitit, donec
ad id quod coeperat felici Dei dono votis beatissimis
adimpleret. Et quia parietum et maceriarum
proceritas, tectorum culmina, columnarum
honesta rotunditas, rutilantium metallorum splendor,
casso labore adquiritur et inani studio congeritur,
si non, semota omni mundani favoris cupiditate
et transeuntis laudis cuncto appetitu abjecto,
pro solo divinae remunerationis respectu totum
congestum corrasumque fuerit, et ut divinas aeternasque
mansiones sibi fidelis ac | null | 9e9dfc30-1484-42f7-a4e6-750d7621edcf | latin_170m_raw | null | None | None | None |
devota Deo praepararet
anima, haec terrena aedificia construere
apparareque totis studiis debet: hic beatus id praevidens,
loco, quem Deo paraverat, servorum Dei,
qui institutis sancti Benedicti bene parere docti ad
perfectum noverant, collegio decentissimo exornat,
et ut pro salute perpetua cum sua praedecessorumque
suorum, tum pro totius orbis, cujus magna
erant pericula, Deum exorarent, sollertissimus aggregavit.
11.
Postquam vero locum hunc digne Deo stabilitum
reddiderat, et monachorum copia pulcherrima,
quos undecumque collegerat, honestissimum fecerat,
id deliberans, ut semper suus non solum spiritus
sed et anima et corpus Deo et Christo ejus
serviens, nulla sui pars vel ad momentum quidem a
divino pietatis opere otiosa consisteret, sed impigra
et utilis, laboris assidua, multimodo etiam sanctorum
exercitiorum genere sese deterere cupiens,
Romanum iter aggreditur, limina apostolorum adit,
et suos subditorumque excessus fletibus, quibus
supra mortales abundabat, deplorans deponit. Papa
Johannes sanctae sedi praesidebat, et vices beati
Petri dignissime administrabat; qui domnum Adalberonem
tanto honore suscepit tantaque reverentia
habuit, ut hominem hujusmodi generis et nobilitatis
decebat, et quod magis est, tantae sanctitatis et
pietatis viro competere novit, ac sanctorum reliquiis
honestissime muneravit. Quam durum, quam asperum
beato viro hoc iter fuerit, quanto labore
quantisque sudoribus juga et devia montium rupium
et silvarum arripuerit, qui nosti quantae teneritudinis
et gravedinis fuerit, qui scis eum robore
corporis et membrorum viribus omnino cum natura
nobilitatis tum animi imbecillitate debilem ac invalidum
fuisse, perpendere ac dijudicare valebis. Rediens
autem totum se divino operi mancipavit,
laudibus sui Creatoris assidue insistere curavit,
elemosinis, vigiliarum et orationum laboribus se
corpusque maceravit, infirmorum necessitatibus,
mortuorum sepulturis assistere praecipuum faciebat,
peregrinorum diversae professionis et diversi ordinis
nuditati et paupertati subveniebat, sic indefesse, sic
sedule, ut cotidiano usu receptos, pedes eorum
manusque lavans, diversis ciborum generibus recreans,
in commeando etiam muneribus donans, hos
relaxaret, mox alios suscepturus pari amoris fervore,
pari pietatis dilectione, ea quae Dei mandato
ut fratribus impendantur instituta cognoverat impensurus.
12.
Xenodochium quidam locellus infra urbem
Mettensem habebatur antiquissimus, pauperculus,
vilissimus. praeter id quod beatae Mariae semper
Virginis nomini erat dicatus; quem amore Christi et
Matris Christi Domini, in quem aedificiorum splendorum
reerexit, quantis divitiarum opibus aggregatas
ibidem ancillas Dei ad laudes perpetuo Creatori
omnium celebrandas ditaverit, res acta indicio est.
13.
Domnus Adventius sanctae Mettis venerabilis
praesul in Blisacensi pago loculum quendam in
sanctae et individuae Trinitatis honore coeperat,
quem praeventus morte perstruere non valuit; quem
domnus Rotbertus, ejusdem sedis pontifex, prout,
erat parvus coeptus, parvum perfecit. Hunc dominus
noster Adalbero cernens sanctae religionis cultibus
aptissimum, quia et silvarum vastis sitibus heremum
praetendebat et aquarum gratia amoenitatem
circummanentibus conferebat, quod autem maxime
sanctum virum permulcebat, quia et consecratus in
honore summae et individuae Trinitatis, ut diximus,
et corpore sancti Terentii confessoris et pontificis
ejusdem Mettensis sedis erat insignis, multum delectatus,
item feminas Deo dicatas coadunans inibi
collocavit, et sumptus amplissimos ad vivendum
condonavit.
14.
Domnus Deodericus item Mettensis urbis antistes
gloriosus, cui hic dominus noster Adalbero
successerat praesul, in pago Calvomontense locum
quendam inter Mosellam et montem, qui in divexo
sui castrum habens ex accidenti rusticorum lingua
Spinal vocatur, divino famulatui aptum repperiens,
monasterium construxit, consecrans illud Deo
et sancto Goerico, cujus sacratissima ossa ab urbe
Mettensi transferens, digna veneratione collocavit,
et patriae patrocinium felicissimum praeparavit. Domnus
Adalbero hujus successor, ad salutem christianitatis
et ad votum commissorum praesul effectus,
perpendens murorum alta fastigia non valere, si
non sint servi Dei qui incolant edificiorum constructiones,
neque prodesse terrena ubi coelestia defuerint,
primo quidem clericorum conventum ad omnipotentis
Dei honorem coadunavit, post gloriam
divinitatis, quantum in homine est, ampliare totis
viribus omnique conamine gestiens, ancillas Christi,
sub regulari vita et sub institutione patris nostri,
beati scilicet Benedicti, bene edoctas, Deo et sancto
Goerico pontifici servire destinavit dans praedia et
possessiones, quibus sine inopia et sine indigentia
vivere possent. Quantae vero humilitatis et hospitalitatis,
quantae patientiae et largitatis erga peregrinos
et cunctos pauperes fuerit, res in eodem loco
acta indicio est. Sanctus confessor Christi Goericus
quid in vita sua promeruerit, quid apud Deum
valuerit, | null | c191d987-7511-4542-9472-4c7f4edc2183 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
multis miraculorum signis et prodigiis declarans,
fama sui longe lateque crebrescente populis
gentibusque innotuit. Ut ergo gloria Dei nota
fieret et magnificentia bonitatis ejus plus plusque
nostris temporibus manifesta claresceret, in Burgundiae
cunctis finibus cladis pessima multitudinem
magnam populorum invasit, qua manibus
pedibusque ardentes miserabili poena, hic perdito
uno, hic utroque truncatus pede, hic medio
adustus, aliquis tunc primum aduri incipiens,
non multum sero veniens, audito sancto
pontificis rumore, innitentes baculis, aut carriotis
devecti, undecumque confluebant. Dum haec fierent,
domnus Adalbero, dum viveret lux gaudiumque
suorum, quia castrum imminens monasterio sedes
est episcopalis, sepissime aderat, et hujusmodi viros
cotidie ad convivandum suscipiens, propriis manibus
vulnera illa contrectans et lavans, ore et oculis
demulcens, Deum in omnibus suis operibus laudare
et benedicere non desinebat. Vere loquar, septem
diebus huic divino servitio cooperator interfui,
et propriis manibus aut lavabam aut detergebam,
dum non minus centum aut octoginta, ut diximus,
cotidie lavaret et cibo recrearet. Nam dum vulnera
ipsa aqua perfunderentur, tantus vapor tantaque
nebula domum in qua id fiebat replebat, ut vix alter
alterum videre praevaleret, fetor etiam intolerabilis
erat, sulphur et quidquid in odoribus importabile
est exsuperans et vincens. Haec, ut dixi, beatus
vir sine despectu et cum magna cordis devotione
peragebat. Quae idcirco dixerimus, ut in una eademque
re duorum sacerdotum duo facta memoriae dignissima
praedicaremus et posteris imitanda vel admiranda
traderemus, dum in beato Goerico virtutum
insignia, et in domno Adalberone humilitatis et abjectionis
omnisque vilitatis humanae appetentiam
et summum amorem demonstraremus. Sane hunc
tantum et talem virum nimiae humilitatis et omnium
virtutum, quas sancta mater humilitas pio uberum
lacte enutrit, cultorem praedicantes, et in ejusmodi
rebus probabilem enarrantes, ne id ei a posteris,
quod a praesentibus sui temporis, ad hoc a familiaribus,
imputabatur, imputetur, fuisse scilicet eum
nimium humilem nimiumque dejectum, quaedam
huic operi subnectenda decrevimus, quibus certis
temporibus certaque ratione bonis humilitate subditum,
malis autem fidei constantia ac censura justitiae,
temporis etiam conibentia repugnantem, et vitiis
vitiosisque resistentem ostendamus.
15.
Domnus Heinricus rex, qui tertio Ottoni divo
imperatori ad regnandum quidem, necdum autem
ad imperandum, in tota Germania, quae citra
Hrenum est, et in Lotharii regno, quod cis Rhenum
est, successerat, colloquium synodumque conscivit
( #an.@# 1005). Ubi omnes pene regni sui summos
sacerdotes coadunans, et ex diversis diversa disputans,
inter disputandum ipsos eosdem sacerdotes
acerrime congreditur, cur videlicet in suis diocesis
et diocesianis ea quae synodali ac per hoc spirituali
falce secanda erant non resecarent, ac gladio Spiritus
sancti putrida et male sana a membris fidelium
abscidere supersederent. Mirantibus omnibus, quid
sibi verba regis tam districtissima vellent quove tenderent,
rex ammiratione eos absolvere curavit, quidve
praetenderet palam fecit.
16.
#Inter multa,@# inquit, #quae in regno nostro vestrisque
parrochiis corrigenda sunt, parentes sic sibi proxime
conjugio copulantur, ut Deum non timentes et
homines non reverentes, etiam tertii loci consanguinitatem,
quod dictu nefas est, ad copulam asscissere
non refugiant, et lineam, quae ad septimam usque generationem
sacris canonum institutionibus illibata
conservari jubetur, Judaeis paganisque infeliciores in
ipsis sui exordiis abrumpere non formidant.@# Episcopis
hinc inde sedentibus diuque silentibus, pars de quo
diceretur nesciens, pars personam de quo dicebatur
multum vel amans vel timens, quid dictis regalibus
responderet, prorsus ignorabat. Mens enim male
sibi conscia, dum ea quae non vult audire compellitur,
fit stupida, vox refugit, verba dilabuntur, et
sapienti coram positus honestius ei videtur silere
quam loqui. Rex, quem fallere nemo poterat, quia
erat homo litteris adprime imbutus, eloquentia facundissimus,
ad regendum Dei timore vivacissime
astrictus, motum cordis pacientiae frenis restringens,
sacrae Scripturae exemplis eos aggredi honestius esse
judicans: #Ecce,@# inquit, #ecce, vos estis loca quidem
sanctorum sacerdotum tenentes, et in meliori cathedra
quam sedisset Moyses sedentes, utpote vices Domini
possidentes, qui et boni canes et sancti arietes pro
vitae merito dici debueratis, contraria vice inversoque
ordine canes muti non valentes latrare estis effecti,
ipsique cecitate multati dum subditis ducatum praebere
cogimini, et ductor et sequens ambo in foveam praecipitamini.
Ecce.@# inquit, # | null | c1bb6015-3b8c-45a1-89de-be5b6a61ac93 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Conradus dux Austrasiorum,
consanguinitate nobis et quicunque in tota patria nobiliores
sunt cunctis affinitate conjunctus, uxorem duxit
sic sibi propinquam, sic proximam, ut, sicut timemus,
non modo ipsi, verum omni patriae offensa Dei
citissime et, ut dicitur, pro foribus adesse videatur,
parumque minus crimen nobis tacentibus indicitur,
quam ei qui idem scelus audacter et sine peccati estimatione
perpetrare cernitur.@#
17.
Domnus Adalbero Mettensium venerabilis
praesul, sanguine et affinitate regi assidenti et cunctis
qui ex magni Heinrici linea descenderant adprime
conjunctus, huic sacro synodo intersedebat,
et ut erat cunctis consacerdotibus nobilior excelsiorque,
sic nobiliori celsiorique sella inter suos prominebat.
Hic regis objurgationem ultra ferre non
valens, et tacere amplius inhonestum judicans: #Interim,@#
inquit, #aetatis sanctitatis et scientiae praerogativa,
locum quidem loquendi cum fratribus nostris
dantes, et honorem canis senectutique divino praecepto
exibentes, quo dicitur: « Coram cano capite consurgas (Levit. XIX, 32)
@#,
» #quia majestatis vestrae potentiam,
domine mi rex, ad dedecus nostri ordinis objurgationi
et invectioni plus plusque videmus verba augere:
tacere ultra, vere fatemur, et quae recta sunt non
dicere, non sotum stultitiae, sed quod majus est, magnae
verecundiae deputamus. Domnus Otto dux, pater
istius venerabilis Conradi ducis nobis consedentis,
natus ex filia est magni Ottonis, cujus soror Girbergia
dedit filiam suam Conrado Burgundionum
regi. Ex Conradi autem filia nata est domina Mathildis@#,
#hujus Conradi assidentis uxor. Hoc ergo genealogiae
ordine, quia frater sororque in supputatione
non admittuntur, consanguinitas horum non plus quam
secundo loco elongari praevalet.@# Haec beato viro retexente,
tantae irae tantaeque simultates in ipsa synodo
exurgere coepit ut, nisi esset ea nobilitas qua coelo,
terra marique ultraque mare inclitus effulgebat,
Conradus dux, de quo res agebatur, et quicumque
suae partis erant, neque Deum neque regiam majestatem
reverentes, neque sacerdotibus, quorum maxima
et honestissima multitudo praesens aderat,
aliquid honoris exibentes, arma furoremque corripuissent,
et ad insaniam exsaciandam, quidquid
mali manus roburque inferre posset, non omisisset.
18.
Aderat huic magis seditioni quam synodo
domnus Teodericus, frater quidem hujus domini
nostri Adalberonis pontificis, dux autem eorum qui
cis citraque Mosam Mosellamque resident, et
haec quae agebantur queque juste disponebantur, sua
auctoritate firmabat atque corroborabat, nuptiasque
illicitas cum reliquis ducibus, comitibus, et quod
majus est, sacerdotibus Deo et rectitudini ac regiae
justitiae faventibus dampnans, et humanas iras non
formidans, aequitatis lance quae Dei erant liberrime
decernebat. Aderant etiam in hac venerabili synodo
primi et praecipui sacerdotes Willigisus Maguntinus
praesul, Heribertus Coloniensis itidem praesul, [ille
Warmacensis, ille Argentensis, 2. 3.], Walterius
Spirensis, Notgerius Leodicensis, Hezel
Wiziburgensis, Haimo Virdunensis, Bertaldus
Leucensis, aliique quam plures non solum ex Lotharii
regno verum ex omni Germania, quorum pars
favore, pars timore nobilis personae, hinc inde agitati,
hinc inde defluentes, pauci admodum, et ipsi
inter suos praecipui, Deo dilectissimo Adalberoni et
dictis ejus justissimis testimonium veritatis exhibentes,
egerunt, ut inter verum falsumque discidii
et discordiae non modica disceptatio fieret, quam
etiam ipse rex omnino sedare non potuit; verum
nisi esset domini et pontificis nostri Adalberonis incomparabilis
nobilitas, furor cecus et insania misera
arma etiam telaque corripuisset, et ad homicidium
usque irae commotionem pertingere contigisset.
19.
Hac igitur simultatione, his odiis infestissimis
discessum est, et unusquisque ad propria redire
festinabat. Sed domnus pontifex, dum ex propria
patria recedens ad regale colloquium perrexerat,
nihil horum metuens, nihil horum estimans,
quia erat omnium sui temporis mitissimus
atque pacificus, non multa militari manu,
set clericorum et honestissimorum laicorum dulcissimo
comitatu usus est, et propter id in redeundo,
verens ne forte in via hostis insidias pateretur, ab
itinere parum quid declinare dignum duxit, et cedere
magis ad horam quam vesaniae furentis principis
locum caedis aut alicujus alterius malignitatis dare
voluit. Dei autem omnipotentis et Christi ejus ineffabilis
pietas et aeterna clementia, aliter quam domnus
pontifex crediderat, rei eventum miserando disposuit
et disponendo praeordinavit, dum spiritum furoris et
malignitatis, dum vim bachantis et turbulenti vertigines
in eum pavorem in eumque timorem commutavit,
ut eo impetu eaque virtute, qua Dei virum
ante persequi moliebatur | null | ce6e0b1f-c36a-43af-be6a-aabf5ea05501 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, nunc fugere ac retro ire
viribus quibus poterat aggrederetur, ac magis capi
timeret quam capere elaboraret.
20.
Duobus igitur diebus fuge fidem committens,
donec in tuto se esse credidit, semper se a domno
pontifice et fratre ejus duce Teoderico insequi existimabat
memoratus Conradus; nostri vero nichil
aliud quam patriam repetere, et id summa festinatione
conabantur; et quia id tempus poscebat praeter
pacem et ea quae pacis sunt, videlicet metere, curis
domesticis utilia administrare, domnus autem
episcopus consueta repetere, monasteria videlicet
vel nova construere vel vetera restruere, procurabat.
Haec dixi propter hos, qui beati viri innocentiam
et pietatem in stultitiam et stoliditatem vertebant
et Judaeorum sequaces, qui caput nostrum et
principium mordacibus verbis persequentes, vini
potatorem et daemonio plenum, quod nefas est etiam
recordari, semper inclamabant--horum, inquam,
similes servum Dei et honestissimum summi capitis
membrum quia ad quaeque convitia ad irascendum
non insanibat, hebetem et vecordem dicebant.
Hic autem beatus et ad sibi illatas injurias patiens
esse didicerat, et subditorum kalamitatibus sic
semper adesse festinabat, ut rerum oportunitatem
praestolans, omnibus omnia factus, sanctis semper
subditus, erga malos ut converterentur ad corrigendum
et exortandum assidue praeparatus, frequenter
sua benignitate fructus sibi ex pravorum
conversione adquirebat, et lucrum ex pecunia sibi
credita fecisse multum gaudebat. Exortabatur quos
exortari debere videbat, increpabat duros et perfidos,
obsecrabat pios et benignos ad meliora conscendere;
quos vero mentis duritia incorrigibiles
efficiebat, hos gladio et armis divinae animadversionis
telisque spiritalibus persequi diu per patientiam
expectatos, legibus etiam adjudicatos festinabat.
Aliquando res eorum et facultates depopulans,
aliquando castra eorum subvertens et terre coaequans,
quia haec aecclesiasticae familiae nimis vicina,
quicquid praedari poterant his inferebant, et
continuum pauperum clamorem ad aures piissimi
pontificis pervenire faciebant. Alteriacum namque
Teoderici infelicissimi castrum, Lantfridi-curtis
etiam dictam turrem, cui Everelmus pravissimus
insidebat, et Vendoperam Beraldi comitis in
Calvomontense pago situm, subversione dampnavit.
Noverit sane quisquis haec legerit, injurias sibi specialiter
illatas numquam vindicasse, sed pro Christo
et pro tanti nominis amore equis animis cuncta
tollerasse, et per patientiae virtutem sibi ingenitam
Domini sui imitatorem extitisse, #qui,@# ut beatus
apostolus dicit, #cum pateretur non comminabatur,
cum malediceretur non maledicebat (I Petr. II, 23)
@#.
Recordabatur, quia traditus idem Dominus omnem
patientiam exhibuit. Non contendit, non clamavit,
nec in plateis audita est vox ejus. Recordabatur,
quia insultantium ille sputa suscepit, qui sputo suo
oculos ceci nati aperire dignatus est; coronatus est
spinis, qui sanctos martires floribus coronat aeternis;
palmis in fatiem caesus est, qui veras palmas vincentibus
tribuit; spoliatus est vestibus, qui indumento
immortalitatis ceteros vestit, flagellatus est,
cujus nomine sancti et servi ejus diabolum et angelos
apostatas flagellant. Cibatus est felle, qui cybum
celestem fidelibus dedit et semper dat, et qui panis
sanctorum est angelorum. Aceto potatus est, qui
salutari poculo fidei christianis cotidie propinat. Ille
innocens, ille justus, immo innocentia ipse et ipse
justicia inter peccatores et iniquos deputatur, et
testimoniis falsis veritas premitur, judicatur judicaturus,
et Dei verbum Deique sermo ad victimam
tacens ducitur; ad ultimum mortem crucis patitur et
moritur, qui vitam praestat mundo, qui resurgens spem
resurrectionis fidelibus dat, et ascendens in celum,
quia cum eo ascensuri sumus, si capiti nostro compacti
et conglutinati bonis operibus et actibus sancti
inveniamur, membra effecti Christi Domini,
qui est caput principiumque non solum nostri,
verum omnium creaturarum.
21.
Haec cuncta Dei Filius, in sua natura impassibilis,
in nostra effectus passibilis, virtute pacientiae
pro nobis perferre dignatus, patientes nos
esse non modo verbis verum exemplis suasit. Quae
et hic beatus sic sequi, sic imitari studuit, ut injurias
sibi a quocumque etiam infimo illatas numquam
vindicarit, numquam ultus fuerit, sed firmo pectore
praecepti Dominici executor, quo beatum Petrum
instruxerat: #Non dico tibi, Petre, dimittendi septies,
sed usque septuagies septies (Matth. XVIII, 22)
@#, quicquid
in se umquam aliquis delinquere poterat,
pacientissime ignoscere poterat, et injuriarum immemor,
magis beneficia pro malis quam vindictam
recompensabat. Rapinas vero aecclesiarum et quae
filiis aecclesiae inferebantur, diu quidem per patientiam
sustinens, jam | null | 7c2304d1-ce47-4bcc-9819-60f75a01b56c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tandem vel malorum enormitate
vel pauperum nimiis assiduisque clamoribus tediatus,
quia id censura officii expetebat, et id Dominicum
praeceptum fieri mandat, dicens corripiendum
pravum primo solo Deo teste, secundo adhiberi
unum aut duos testes, tertio debere dici aecclesiae,
deinceps si aecclesiam non audierit, deputari inter
ethnicos et publicanos (Matth. XVIII, 15, 17); his
omnibus ei qui incorrigibilis existebat exibitis, aliquando
vinculo anathematis eum astringere, aliquando
prava ejus domicilia subvertere, multoties
rebus propriis subvertere, non cupiditate actus, sed
pro correctione pravorum et requie bonorum id
agere compulsus. Quia vero pietate magis quam
avaricia haec faciebat, ea res indicio erat, dum ab
aliquo maligno quippiam lege accipiebat, suis usibus
exinde nihil umquam miscere voluit, sed aut
pauperibus ea statim distribuenda, aut restaurandarum
aecclesiarum usibus largienda dispertiebatur.
22.
Dum enim ea quae sibi vel ex patris matrisque
patrimonio vel ex commissae aecclesiae thesauris
et magnis divitiis jure competebant, non reservare,
non congregare umquam volebat, sed pauperibus,
viduis, orphanis et praecipue monachis, qui erant
sua cura, qui erant suus summus amor, cuncta
impendebat, cuncta largiebatur, credi fas non est,
quod is bona alicujus, etiam legibus adquisita, sibi
servare aut marsubiis aecclesiasticis includere concupisset.
Vere beatus, vere vir in quo dolus nullus
erat, nullum circumveniens, nulli fraudem inferens,
quin potius sua libenter impertiens, in crastinum
aut nulla aut pauca retinens; apostolici praecepti
devotissimus et continuus executor, habens victum et
vestitum, his contentus erat: #Nihil,@# inquiens, #intulimus
in hunc mundum, verum nec auferre aliquid
possumus.@# Erat ei humilitas in conversatione, stabilitas
in fide, verecundia in verbis, in factis justicia,
in operibus misericordia, in moribus disciplina, injuriam
facere nescius, illatam ferre sciens. Cum
fratribus pacem tenere, Deum toto corde diligere,
amare in illo quod pater est, timere quod Deus est,
Christo omnino nihil praeponere, quia nec nobis
quicquam ille praeposuit. Karitati ejus inseparabiliter
adherere noverat, cruci ejus fortiter ac fidenter
assistebat, quia hoc didicerat coheredem Christi
existere; hoc esse praeceptum Dei facere, hoc esse
voluntatem Patris implere. Quae autem dicam, his
qui eum exterius noverant incredibilia forte videbuntur,
quia et nobilitate carnis et natura supra
mortales cunctos tener et delicatus erat, et ad perferenda
quae dura sunt omnino imbecillis. Missas
et sacramenta divina sine cilicio numquam celebravit,
panem coelestis misterii intimis lacrimis irrerebat,
potum itidem divinum cum fletu semper temperabat.
Vigilias natalis Dominici et sanctae paschae
sanctique pentecostes et omnium sanctorum apostolorum
et praecipuorum martyrum sine aliquo cibo
semper transigebat, et in occulto cubiculo conscientiae
et cordis Deum exorans faciebat. Quadragesimae
dies sine monachis, si in patria demorari poterat,
numquam celebrabat; quod praecipue apud Gurgitenses
facere consueverat, quia locus idem et sacrae
religionis districtione insignis et divitiis opulentis et
situ amoenitateque gratissimus, ad divinos usus et
ad divinum servitium perficiendum placidum quietumque
otium exhibebat. Nam duabus quadragesimis
iter Romanum pro solo Dei amore celebrans
iteravit, et sacrosanctas apostolorum memorias
liminaque orationibus et muneribus honoravit. Si
quis autem ad credendum tardus, beatum virum
cilicio usum refragatus fuerit aut negaverit, ad nos
veniat, et viso quo utebatur cilicio, et staminea
lanea qua omni quadragesima induebatur, quae nos
ab his qui secretorum intime conscii erant, quae et
nos pro magnis thesauris adquisivimus et servamus,
quia Deo nihil est impossibile; quod oculis
cernere est, credulitati cor fidele necesse est comitetur.
23.
O quam facilis aditus ad colloquendum, ad
convivandum, ad queque commoda perquirenda,
omni ordini, omni aetati, omni professioni, pauperi,
debili, personae vilissimae, justo, peccatori, erga
beatum virum semper erat! Nulli praesentia ejus
deerat, secretarium ejus cunctis patens, fores ejus
nulli clausae, subsidia ejus omnibus aderant, ejus
dulce consilium nulli deerat. Anniversaria priorum
pontificum quo sumptu, quam magnis elemosinis,
quanta devotione venerabatur ac recolebat, me tacente
hi qui in missis agendis, in pauperibus recreandis
et reliquis pietatis usibus sancto pontifici
cooperatores frequentissime extiterunt, referant, et
justum digna laude pro divino cultu divinoque servitio
extollant, recollentes scriptum: #Omnis laus in
fine decantatur,@# et Sapientem dixisse memoretur: #Ne laudes hominem in | null | 725c83b3-2b51-4955-835d-8ef446fa5275 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vita sua
(Eccli. XI, 30)
@#, quoniam
quidem in vita hac nihil veri constat, sed
cuncta mendatio plena, cuncta caduca, nec potest
esse certa laus ubi finis certus non est, cum quisque
beatus beatae vitae inseritur, et ei conjungitur,
qui est via, veritas et vita; tum vere laudatur, tum
vere in memoria hominum vertitur, quia laus et
pax et gaudium et honor omnium sanctorum est,
quem laudare et benedicere hic quisque incipiens,
bono fine consumatur, hincque transiens, quem
vere videt facie ad faciem, vere laudat et vere benedicit.
24.
Episcopi sui temporis aliqui fastu superbiae,
aliqui simplicitate cordis, filios secularium sacerdotum
ad sacros ordines admittere dedignabantur,
nec ad clericatum eos recipere volentes; hic vero
beatus neminem despiciens, neminem spernens, passim
cunctos recipiebat, neque personam neque genus
eligens aut praejudicans, sed id mente fixa retinens: #Quia non est personarum acceptor Deus, sed in omni
gente qui timet Deum et operatur justiciam, acceptus
est illi
(Act. X, 34, 35)
@#. Vix in omni tempore sui
pontificatus annus transiit, quo vel ante diem natalis
Dominici vel Quadragesimae tempore statuto
antiquitus jejuniorum sabbato, presbiteros, diacones
et reliquos aecclesiastici juris ministros non ordinaret,
et se eorum precibus subnixe non committeret,
in tantum ut sacerdotum ab eo ordinatorum numerus
ultra mille fere procedat, et reliquorum graduum
numerositas comprehendi nequaquam possit. Qualis
frequentia, quale Dei et omnium sanctorum decus,
quanta populi tociusque cleri leticia, quocienscumque
beatus pontifex vel missas publice dicebat, vel
aliquarum novarum aecclesiarum novam dedicationem
exercebat, vel benedictiones divinorum graduum
adimplebat, quis dicere, quis valeat enarrare? Ipse
autem ad tanta officia peragenda in hominum faciebus
et in publico, auro cunctisque praeciosis margaritis,
gemmis et lapidibus circumamictus ac decoratus,
intrinsecus induebatur occulte, ut supra diximus,
durissimo asperrimoque cilicio, videlicet interiori
homini interiora et spiritualia exhibens, ut in
eo posset Christus per fidem habitare, exteriori
vero ea quae ad cultum consuetum pertinent sine
typo superbiae et sine inanis gloriae elatione perficiens.
25.
Tertius Otto, divus imperator, usque ad ultima
fere tempora domni Adalberonis Mettensium
beati pontificis imperavit, et in Romana urbe totum
pene vitae suae tempus exegit; unde sic imperii sui
regna et patriae devastabantur, quo vix subsistere
aut vivere ipsis etiam primatibus, pontificibus, et
majoribus regnorum facultas esse posset. Cujus periculosissimos
procinctus et miseranda rapinarum
discrimina hic beatus et semper memorandus Adalbero
data sibi a Deo sapientia datoque animi ingenio
semper et ipse evasit, et commissam plebem eripere
maximi habuit, dum, quantulocumque adjutorio a
filiis aecclesiae accepto, plurima autem et pene cuncta
pecuniae patrimoniorumque suorum redibitione distracta,
per omnes fere annos huic vix ferendo servitio
et importabilibus ferendis xeniis undecumque
compilata transmittere; justius leviusque judicans,
minora tradere et pauca mittere, quam ipse
delicatus et nobilis expeditioni sese committens, et
queque ardua itinera aggrediens, plus suae viae sumptu
quam regalis famulatus expensa et nulli indulta pecunia
praegravaret. Noverat et sapienti ingenio praevidebat,
quoniam quidem, licet esset genere et
sanguine nulli mortalium inferior, licet posset, non
debere resistere potestati, dicente Domino ac jubente: #Reddite Caesaris Caesari
(Matth. XXII, 21)
@#, videlicet
Caesari tributum, vectigal, censum, Deo autem
pietatis opera, orationum munia, elemosinarum fructum.
Sciebat apostolum imperare ac suadere: #Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit (Rom. XIII, 1)
@#;
idcirco utilius animae suae subditorumque
fore praevidebat, sua quam se pessumdare,
terrena distrahere quam spiritualia, meminitque
Dominum dixisse, homini nihil prodesse, si totum
mundum lucretur, animae vero suae detrimentum
patiatur (Matth. XVI, 26). Anima enim perdita, nihil
deest ad perdendum; salva anima, etiamsi census
carnalis defuerit, non deerunt divitiae, quas fur
minuere non poterit, tinea non demolietur, erugo
non consumet, egestasque ejus ditissima locupletabit;
erit etiam tamquam nihil habens, et omnia possidens,
eritque ei Deus omnia in omnibus, ut in
omnibus adimpleatur.
26.
Mandatum Dominicum: #Gratis accepistis, gratis
date (Matth. X, 8)
@#, praesul venerabilis perfectissime
adimplens et dum vixit verissime custodiens,
numquam pro aecclesiasticis officiis, nunquam pro
ordinandis sui | null | f31ddb01-76f9-4dc8-b1b5-f6d5bd934b2c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
claustri ministris, nedum abbatibus
monasteriorum, quos usque ad quadragenarium pene
numerum consecravit, pecuniam aut quippiam
munus suscepit, symoniacamque heresim ut venenum
mortiferum mortemque venenatam semper exhorruit
et aufugit. Si quis sane est qui putet in numero
ordinatorum ab eo abbatum fidem dictorum
nos in scribendo excessisse, dum non tot sint in
Mettensi diocesi monasteria, ducat memoriae, in aliquo
eorum duos, in aliquo tres viros patris loco et
nomine et dignitate promovisse, ut est indicio hic
sacer locus, cui Deo auctore licet indignissimi praesidemus,
dum praecedentibus duobus sanctis et venerabilibus
patribus, Fingenio ex Hibernia--nam
Scotti et reliqui sancti peregrini semper sibi dulcissimi
habebantur--et domno Siriaudo ex Gorziae
ferulis ad regendum abducto, nos, qui haec
scribimus, benedictione hujus beati pontificis tertio
loco regimini succedere compulsi sumus. Sancto
Trudoni duos, Sancto Adelfo duos, Sancto Felici
itidem duos, Sancto Martino ultra fluvium duos;
nec adjacet sanctae urbi monasterium, cui benedictionis
gratiam datis patribus non contulerit, aut
etiam bis terque, viam patrum illo ingrediente, hoc
succedente, repetierit, praeter felicem locum Gorziae;
felicem autem non minus ex eo qui in praesentiarum
praeest et sanctissime dulcissimeque prodest, quam
ex his qui jam beati ad coelestia transmigrarunt,
quorum vita inclita et gloriosa proprios libros expetunt,
et gesta vere memoranda otium satis longum
ad scribendum requirunt. De hujus viri multum honorandi
gestis honestissimis ad augendum nostrae
materiae decus plurima inserenda judicaremus, et
ex actibus ejus satis magnificis venustatem paginae
inderemus, sed quia ad votum utilitatemque patriae
adhuc Dei gratia superest, adulationis nota inuri
timentes, alii tempori vel personae id reservamus. Hic
certe domnus et multum venerabilis Immo, post
decessum patris Odelberti a domno Teoderico, sacro
pontifice, Gurgitensibus pastor et abbas constitutus,
ex omnibus primoribus domus sancti Stephani abbatibus
et abbatissis, quos domnus Adalbero praeesse
invenit, solus hunc eundem sanctum antistitem
supervixit, et interim--quo multum gaudemus--supervivit.
27.
Consecravit etiam noster beatus et electus
Deo sacerdos Adalbero Liudulfum Trevirensibus
archiepiscopum, vitae magna simplicitate et
morum maturitate insignem, quibus viventibus et
proprias aecclesias gubernantibus, pacis tempora,
vere fatemur, extiterunt, quibus decedentibus, etiam
dies in noctium nigerrimam faciem transmutatae,
nihil praeter mortem et mortis discrimina, non dicam
viventibus, sed morientibus et vere mortuis praetendunt.
Et quos plangere nimia divitiarum opulentia
et pacis ingenti et diuturna insolentia noviter defunctos
et, ut est in ore vulgi, virides mundus non novit,
aridis jam menbris et in cinerem jam redactis, continuis
lamentis et lacrimis kalamitate et omni miseria
plenissimis deflentur ac deplorantur. Jam
certe in haec nostra, pro dolor! tempora; et utinam
ista ipsa tempora nostra non essent! Nam vita odio
est, mors vere optatur ut assit, quoniam quidem
cui tollitur unde vivat, quomodo vivere velit ignorat,
et cui sumptus viae deesse contingit, viam arripere
omnino abhorret. Urbes certe depopulatae, vici et
villae incensae omnes, viri omnes et feminae et totum
promiscuum vulgus ferro, fame, igne pestilentiaque
consumtum; multi etiam nobiles in paupertatem et
magnam miseriam devoluti, multi gladio perempti,
ita ut hodie vere dici possit: #Pervenit gladius usque
ad animam (Jer. IV, 10)
@#. Nam vineae eradicatae, arbores
et arbusta excisa; monasteria depopulata; et
jam in proximo est, ut, effugatis habitatoribus, servorum
et ancillarum Dei habitacula in solitudinem
et heremum vastissimam devenire cogantur. Verum
dum adhuc res in dubio est, nec inter compugnantes
ac litigantes alicui victoria data est, dum etiam pars
parti cedere nescit, trenas has et lamenta tam ingentia
alteri scribenda committimus, nosque cuncta
pacifica, cuncta dulcissima paginae nostrae indere
aggressi, illa tristia et posteris nostris in dies deploranda,
ut elegiaco planctu, non dicam cantu, aliquis
describat, relinquimus.
28.
Cum igitur beatus vir et Deo dignus sacerdos
Adalbero pro meritorum magna praerogativa ut remuneraretur
tempus adveniret, ac bono fine et
bonae perseverantiae termino consummaretur, et qui
bene vixerat melius et moreretur, licet decessus
sanctorum verius transitus de morte ad vitam dicatur,
et non possit male mori qui bene vivit: forte
fuit, ut Teodericus, frater ipsius nostri pontificis,
res quasdam Deo et sancto Arnulfo auferens, diu et
multum precibus et legibus tediatus | null | 5422a92d-dcb4-4e58-a5a8-f481bb8e153d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, condictum
diem constituit, ut decreto sapientum, cujus jus
aut injustitia esset, patesceret ac manifestaretur.
Advenit assignata dies (Mai. 1005), et dies illa tota
rei ventilandae necessitate consumpta est, quae
nimio aestatis fervore omnes qui advenerant adurens,
quia hic beatus pontifex, ut sepe diximus, ex genere
et nobilitate, ad hoc ex proprii corporis nimia
imbecillitate, ultra quam dici posset delicatus et
tener habebatur. impaciensque erat omnium laborum:
quod pro omni hujus vitae commodo numquam
ferre aggredi aut vellet aut posset, pro Dei et Christi
amore et pro creditae sibi aecclesiae utilitatibus
subiit, videlicet pondus diei et aestus portare, diei
utique illius, cujus caloris nimietas sic intolerabilis
extitit, ut nemo recordari posset, se tantum fervorem
aut ardorem vidisse per tota temporum vel
annorum curricula, et quod gravius erat, hac tanta
importunitate usque in summa vespera consumpta
et diducta est.
29.
Quid amplius? Discessum est post colloquium,
et tribus aut quattuor miliariis peracta jam
die itineri insistere compulsus, Numeniacum
usque sine cybo medii Madii tempore pene media
nocte devenit, quando dies noctem plus minus
triplo magnitudine vincit, et tandem cum ingenti
militum manu fesso multum corpore refectioni indulget.
Ut vero erat homo cui parcitas victus et cyborum
semper contraria extitit, liberalitas et affluentia
ab ineunte aetate amica et familiaris, diu
multumque et pene usque in lucem sessum est,
ingentique letitia inter convivandum usus est cum
clericis, quorum frequentia sibi dum vixit continua
et dulcissima erat, cum laicis diversarum dignitatum,
nimieque morae, ut post patuit et ut accidere
solet, magni et per cuncta tempora dolendi detrimenti
causa fuerunt. Nam dum nimis et plus nimis,
quod alterius temporis erat, exercitio se dant, tandem
ad hospitalia propria pergentes discedunt,
atque se sopori tardius justo dederunt; reliqui quidem
quod deerat noctis in diem sequentem somno
dediti restituerunt. Sed quia dici solet non esse
mortem sine occasione, venerabilis pontifex consuetum
morem praeterire nolens, quin debitum munus
noctis Deo exiberet, vix caput ad dormiendum demiserat,
vix sopori aliquantulo membra tradiderat
tenerrima, et ecce surgit ad confitendum Deo super
judicia justitiae ejus, devoteque plus solito expensas
officii nocturnalis Deo persolvebat; cum subito--merorem
suorum abhinc in evum permansurum referam!--sic
subito, sic de repente membra beati
viri cuncta paralisi resolvuntur, ut nullum ex his
suum officium peragere praevalens, terrae totum
corpus darent, tantaque velocitas ipsius pessimi
morbi in arripiendo extitit, ut nullus casui illius
succurrere ex astantibus clericis posset, antequam
beati viri corpus solo prosterneretur.
30.
Accessum est ergo quam citius potuerunt, et
ecce sub tanta velocitate neque os neque pes, non
manus aut lingua, aliquid sui officii implere praevalebat.
Deportatus est ad lectum manibus discipulorum,
perstititque triduo non loquens nec aliquem
intendens, donec tertio die pulsatus Dominus suorum
precibus--nam non solum ex proprio episcopio,
verum ex multarum regionum angulis viri et feminae,
monachi et monachae, etiam ipsi solitarii et heremitae
propositum nimiis doloribus et inedicibilibus
meroribus frangentes accurrerunt, et ut suo fideli
vocem et sermonem Deus omnipotens redderet optinuerunt.
Accurrit et dux Teodericus, frater ipsius
pontificis; affuerunt et comites primariique militum
suorum, nobiles et ignobiles; cuncti ex urbe suburbiis,
agris, villis et oppidis irruentes clamabant se
miseros, se omni felicitate indignos, qui tali pastore
orbati destituebantur; lupos omnesque malas bestias
adesse pro foribus, quorum morsibus usque ad
ipsam necem dilaniandi paterent, vocibus intolerabilibus
ingeminabant.
31.
Praesul venerabilis, auditis his animo quidem
et spiritu conturbatus, et ad pietatem sibi ingenitam
commotus, in multas lacrimas resolvebatur, et quod
multae adversitates populum post mortem suam insecuturae
essent, sicut sepe incolumis praedixerat,
nunc infirmus et transitui suo satis, heu nobis!
proximus
praedicebat. Dicebat, suas magis infelicitates
ut deflerent, se magis lamentarentur, nihil novi
adesse, debitum primi parentis nulli indulgendum,
dum his qui nullius debiti obnoxius erat, Christus
Deus et Dominus noster, ipsa mortis acerrima discrimina
experiri et pati non refugisset. Ipsa ergo infirmitate
oppressus, per aliquot dies in eodem vico
Numeniaco jacuit, donec invento communicatoque
in invicem consilio, a clero plebeque ad urbem propriam
deportatus, a multis quidem devectus, a plurioribus
susceptus, dicere possibile non est, quantae | null | 40829fc5-b044-4d9e-b787-9733481c7f25 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
voces, quanti clamores, viduarum, orphanorum,
virorum clarissimorum, honestissimarum feminarum,
ad alta aera protendebantur. Monachorum et
sanctimonalium, quorum fruges maxima in manipulos
perplures et non numerandos ipsius ejusdem
pastoris diutino continuoque labore et sudore exurrexerat,
pudore ordini suo debito nimiis doloribus
postposito, omnis sexus et aetas accurrens et ut verius
dicam irrumpens: #Heu!@# inquit, #heu! quid tanto
patre orbati, quid tanto pastore destituti, plebs, clerus,
ordo monachilis utriusque sexus, tibi omne quod
sapiebas quod vivebas magis dilectus, quid aget, quo
se vertet, cui subjiciendus relinquitur?@#
32.
Ipse vero dilectus Deo pontifex consueto semper
sibi more extensa manu signo crucis omnes
non semel, non bis tantum, sed quousque sancti
Stephani prothomartiris aecclesiam deportatus intromitteretur,
Deo commissam plebem commendare
non desinebat. Jusserat autem, ut primo ante sancti
Stephani altare, post cunctis oratoriis domus
diductus deveheretur, ibi se suumque populum Deo
orationibusque sanctorum precibus depositis committere,
prout poterat, prout virium possibilitas aut
imbecillitas permittebat, studuit. Hinc bajulorum
manibus episcopalibus tectis introductus, lecto deponitur,
et ut competebat infirmitati ejus, subsidium
necessarium familiareque ei impenditur. Elemosinas
ex propriis rebus Numeniaco expendere coepit, sed
Metti sic complevit, ut quicquid se habere recordabatur,
nihil reservaverit, si quid vero remansit, avaritia
potius suorum quam pii pastoris incuriae deputandum
est. Quidquid auri argentique, palliorum,
vestium preciosarum habere poterat, non modo
proximis et vicinis, verum servis Dei longe manentibus
mittere curavit, et ut pro remedio animae suae
proque cotidianis excessibus, sine quibus vix aliquis
aut nullus vivit, exorarent et apud pias Divinitatis
aures interventores fierent, deprecabatur.
33.
Nam beato Martino Turonis, sancto Dionisio
Parisius, sancto Remigio Remis, sanctae Mariae Virduni,
sancto Petro Coloniae, multisque aliis per
Franciam superiorem inferioremque sanctis xenia
honorificentissima mittens, patronos sui itineris
quo pergebat adquirere, prout poterat, festinabat,
et de mammona iniquitatis amicos, qui se in tabernacula
aeterna reciperent, lucrari maturabat. In
hac denique tanta infirmitate constitutus, hoc egritudinis
onere praegravatus, coelum ac coelestia suspiriis
continuis petere, oculis ipsis et spiritu sedulo
non cessans, multo majora se promeruisse ore et
corde semper fatebatur, dum etiam secundum apostoli
dulcissimum adhortatum ipsis sanctis pro gloria
aeterna et perpetua corona certantibus non sint
condignae passiones hujus temporis, ad futuram eandem
gloriam, quae revelabitur in eisdem sanctis (Rom. VIII, 18),
et utinam in nobis, licet indignis et
non merentibus. Sancti Job et Tobiae venerabilis
patientiam, sufferentiam, reliquorumque sanctorum
patrum veteris novique Testamenti reminiscens,
qui ludibria et verbera experti, insuper et vincula
et carceres, distenti etiam sunt non suscipientes
redemptionem, ut invenirent meliorem resurrectionem.
Beati etiam servuli recordabatur, et
semper merita praedicabat, qui ea qua is idem noster
felix defixus infirmitate, infirmitati virtutes adnectens,
ipsius Jesu Christi Domini nostri, in ipsius
beati obitus articulo, meruit visitatione consolari,
et ymnidicorum angelorum voces in coelo resonare
audiens, quid virtus in infirmitate perfecta, quid
patientiae lenitas adipiscatur, posteris imitanda dereliquit.
Nam beatus vir et venerandus sacerdos
Adelbero, ut acervus meritorum ejus etiam per infirmitatis
pondus in perfectionem usque deveniret, et in
virum perfectum plenissime succrescens exurgeret,
qui temptationes illatas semper pie sufferens, ut acciperet
vitae coronam, quam repromisit Deus diligentibus
se, aegritudine hac tam valida, tam ingenti
depressus jacuit a! omnibus dextrae partis membris
gravissima paralysi resolutus, nullius officii vigore
aliquo modo compos existens, solius linguae
ministerio nactus, laudes Creatori suo Deo Patri et
redemptori suo Deo Filio et illuminatori suo Deo Spiritui
sancto indefessa sedulitate referebat.
34.
His ergo bonorum actuum fructibus, his beatae
conversationis studiis commerciis Deo diu commendatus
spiritus, coelo repetita anima 19 Kalendarium
Januariarum die, felix migravit ad eum, quem
devotissime sitiens diebus quibus umquam vixerat
adesse sibi concupierat, et cui jungi indefessis precibus
et vocibus indefessa bonorum operum assiduitate
elaboraverat. Erat prima hora sextae feriae, quando
civitatis omnis populus et pro fidei consueta reverentia
et pro adventus Domini dignitate ad aecclesias
sanctorum sacro et honesto more concurrerant,
et orationum ac missarum ritui et obsequio insistebant.
Fit ecce strepitus concurrentium, fit clamor ad
alta decessu pii pastoris, lacrimosis suspiriis plebs
omnino gemebunda et mestissima Deo | null | 0c039a9a-cb8e-47c8-9426-8448b429a389 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
commendare
festinat, atque transitum ejus digna veneratione et
digno cultu prosequitur. Dantur Deo preces et laudes
pro debito, dantur patri piissimo luctus et fletus pro
pietate, quia et patri debent, ut orent pro animae
absolutione et commendatione, et sibi debent, ut lugeant
pro dilecti et multum dilecti recessu proque
detrimento absentiae et discessus ejus; qui licet hinc
abiens coelestia diu petita promeruerit, hos quos relinquebat,
quia ex magna cotidianorum colloquiorum
dulcedine ac mutuae affabilitatis consuetudine
in nimios luctus amarissimosque dies se deventuros
clamoribus quibus plus poterant ingeminabant.
35.
Interim circa beati viri corpus exuviis rite
peractis, lotis ex more sacris justi membris, induto
pontificalibus vestibus et ipsis pretiosis, ut
nullus unquam sic pretiosis clericorum, abbatum,
monachorum, laicorum diversarum dignitatum
et etatum prosecutione lamentabili lugubrique
ad ecclesiam matrem devehitur, atque sancti Stephani,
prothomartiris pretiosissimi levitarumque
praecipui, ante altare deponitur. Ibi tota quae supererat
parte diei, tota etiam sequenti nocte a clericis
non urbanis et regularibus stipendiariisque domus
tantum, verum suburbanis et ex forensibus, quorum
magna et copiosa multitudo undecumque convenerat,
vigiliis consuetudinariis et psalmis magna
devotione celebratis, obsequiis sanctissimis frequentabatur.
36.
Sequenti die, quae sabbati dies dicebatur
(Dec. 15), celebratis missis oblationibusque Deo
magna reverentia datis, et usque in horam nonam
pro commendatione felicis animae officiosissime exhibitis
votis et precibus, elevantes venerabile corpus,
per mediam urbem versus meridiem extra murum
devehunt ad locum, quem ipse a fundamentis
construens, inicium suorum operum, mox ut episcopus
est effectus, iniciaverat, quem et Deo et sancto
Symphoriano praeparaverat, quo et se sepulturae
tradi jusserat; qui etiam locus multis sanctorum
praedecessorum suorum pontificum Mettensium
corporibus insignis et celebris habebatur et habetur.
Nam sanctus Aeplicius sanctitate et antiquitate
inter suos coepiscopos satis clarus, nostris etiam
temporibus multis et multorum revelationibus cujus
meriti sit manifestatus, ibidem requiescit. Domnus
Papolus, cui sanctus Arnulfus in episcopatu successit,
qui eidem loco multa praediorum beneficia contulit,
et beatus Goericus, nostris temporibus mirabilis
miraculorum operator, et sanctus Godo, germanus
ejusdem pontificis Goerici, qui sancti Arnulfi
etiam sanguine et carne affines in episcopatu successerant,
domnus Aptatus, domnus Felix, reliquique
quam plurimi sacerdotes ejusdem urbis honorabiliter
ibidem humati venerantur. Quorum amore et
loci amoenitate hic beatus pontifex illectus, sepeliri
eo loci mandavit.
37.
Denique depositum corpus ante sancti Symphoriani
martyris altare, etiam dominica quae advenerat
nocte ac die (Dec. 16), et usque in vespertinam
pene horam quarti a transitu diei, quae secunda
feria habebatur (Dec. 17), magno concursu fidelium
multaque devotione frequentabatur, ita ut noctu et
interdiu congregationes sanctorum se invicem praevenire
dulci invidia pro caelebrandis vigiliis et summis
studiis festinarent. Tandem adveniente fratre
ejus Teoderico, et detrimenta sua ex morte germani
mox futura quasi praesentia multum deplorante,
accurrente etiam domno Bertaldo Leuchorum venerabili
pontifice, qui quod sic leniter dulcissimeque
ab eodem enutritus sit, donec ad apicem pontificatus
proveheretur, satis vocibus et fletibus recolens
et revolvens, caelebratis missarum sollempniis, sepulturae
dilecti sibi corpus tradidit, et spiritum animamque
Deo datori multa satis sollertia et devotione
commendavit. Sepultus est juxta altare sancti Symphoriani
martyris venerandi ad levam, sicut jusserat;
videlicet ut sapiens utilia semper cogitans salubriaque
pertractans, haec aliaque quae sancta erant
et sunt adinveniens, hoc inter reliqua mandavit et
constituit, ut sic proximum sanctis sanctorum sepultura
ejus fieret, quo sacerdos ad celebranda sacrosancta
mysteria mensae adstans divinae, ejus jugiter
memoretur, cujus tumulus corporis prae oculis
venerandus habetur et cernitur. Suscepit episcopale
officium, anno ab Incarnatione Domini nostri Jesu
Christi 984, 17 Kalendas Novembris; ordinatus
est eodem anno 5 Kalend. Januarii. Transiit ex hac
luce ad beatam vitam et veram lucem anno Dominicae
Incarnationis millesimo quinto, indictione 3
regnante Heinrico rege, anno regni sui 6, coelo
autem terra marique regnante et imperante Deo et
Domino nostro Jesu Christo, cui cum aeterno Deo
Patre et aeterno Deo Spiritu sancto est laus perpetua,
honor indeficiens, jugis gloria, ineffabilis claritas,
incomparabilis magnitudo, dignitas infinita; qui est
beatitudo omnium sanctorum, qui est salus infirmorum,
qui est remissio peccatorum, qui est salus viventium,
qui est resurrectio mortuorum, et nunc et
semper et per omnia saecula saeculorum. Amen.
EPITAPHIUM ADALBERONIS | null | b2b23219-9c58-4b40-8ef6-5bc6b836cfe7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Lector, fige gradum, qui voto tendis in altum,
Istic et caute scribta notando lege,
Taliter ut vitam studeas servare quietam,
Qualiter hic gessit, quem brevis urna capit.
Hic civis egregius, regali stirpe decorus,
Servatur tumulo, usque resurgat humo.
Hic pater et pastor mitisque per omnia doctor
Nomine Adalbero fulserat eximio.
Annis hic binis feliciter atque vicenis
Mettensi dominae prefuit ecclesiae,
Sectator legum, rectissima norma minorum,
Precessit facto, suasit et eloquio.
Gemmis virtutum discretus duxerat aevum,
Tractavit cunctos ut proprios genitos.
Virgineos coetus monachorum hic pater almus
Dilexit, lubricis praetulit et laicis.
Pes fuerat claudo, lucens et semita caeco,
Consolans tristes et refovens inopes;
Nulli difficilis, nisi forte per avia pronis;
Hos tamen ipse pius rexerat in melius.
In Domini laudem sibi mercedemque perhennem
Erexit multas struxit et aecclesias.
Hoc templum fundans multo et sudore laborans,
Servitium Domini hic statuit peragi,
Sed non ut voluit, quia mordax finis ademit.
Heu sors dira necis, quae tulit hunc superis!
Quem plangit populus, quem luxit multa juventus,
Patres et nati, servulus et Domini.
Hic quartodecimo mensis sub sole Decembris
Decedens mundo, se dedit Altithrono.
Lector: #Hujus culpae Deus auctor,@# dic, #miserere!@# --
#Vivat et in Christo!@# clamitet omnis homo.
O Ratramne pater, venerabilis ore magister,
Dulcis, care, decens, facunde benigneque, prudens,
Signifer in castris, civium dux tempore pacis,
Virtutum fama vulgate per avia cuncta,
Aspice nunc oculo quae sunt hic scribta sereno.
Scribsi tantorum tibimet formas numerorum;
Elige de multis, quos ad tumbam senioris
Dilecti vobis et cunctis scribere possis.
Si qua sonant lepide, placeant, pater alme;
Dure quod resonant, hoc clausa silentia condant.
O senior dulcis super omnia nectara mellis,
Memet Cuonradum celso tibi sterno pusillum,
Et rogo, sancte pater, quo non est sanctior alter,
Ut cum finieris versus non valde politos,
Dicas corde bono: #Qui fecit vivat in almo. Amen.@#
VERBA LIBRI:
Cum juvenis splendens fueram, mutuatus adibam
Coenobium sanctum celso Nabore sacratum,
In quo praeclari multa et virtute probati
Insignesque viri desudant laude perhenni;
In quo pax radiat magna et sapientia regnat.
Moribus et sanctis concordia fulget in illis.
Illuc cum veni, felicem me reputavi;
Namque capite et cauda portavi tergora nuda,
Undique nudus eram; sed mox vestitus abibam.
Non te sicut me decoratum credo, Lucane,
Nec te Constantinus habens vestivit honore
Ut me Cuonradus, qui sit semper benedictus;
Cujus sic studiis signis fulgesco novellis,
Margine deque meo nunc plura problemata pango;
Quae quicumque legis, dic: #Vivant semper in altis@#
#Sancto Nabori famulantes sorte perhenni.@#
O quicumque libens versus aspexeris istos
Undique et adpositos, utiles, et jure legendos,
Dic: #Cuonrado sit vita salusque misello.@# | null | 39aa08bb-1e48-45e9-a8f3-4b4db9e37619 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Acta electionis Arnulfi
Sanctae ac universali Ecclesiae catholicae salutem
dicunt filii Remorum metropolis.
Divae memoriae Patre nostro Adalberone sensus
corporeos relinquente, clarum lumen pastoris amisimus,
praeda hostium facti sumus. Itaque dum molimur
tanti viri resarcire ruinas, elapsa sunt canonica
tempora, violatae sunt leges, quibus cavetur nullam
sedem amplius triginta dierum spatio vacare licere.
Nuncque tandem pulsantibus divina lux se aperuit,
et quo sequeremur ostendit, depulso Antichristo,
Simoniaca haeresi damnata. Nos, inquam, qui dicimur
episcopi dioeceseos Remorum metropolis, cum
omni clero diversi ordinis, populo acclamante, orthodoxis
regibus nostris consentientibus, eligimus
nobis in praesulem virum pietate praestantem, fide
insignem, constantia mirabilem, in consiliis providum,
rebus gerendis aptum, in quo hae virtutes quae
sic clare relucent, indicio sunt caeteras abesse non
posse, Arnulfum dicimus, Lotharii regis filium,
quem etsi altus sanguis vitio temporis sub anathemate
positi, aliquo infecit contagio, sed tamen
hunc mater Ecclesia purificans, mysticis abluit sacramentis.
Hunc, inquam, dicimus Laudunensis
Ecclesiae filium, et, ut verius fateamur, Remensis,
ea quippe civitas Remense territorium, Remensis
parochia est, nec sic a beato Remigio divisa, ut fieret
aliena: nimirum ille vir Deo plenus, unitatem
appetens, non scissionem affectans, sic scidit ut
cohaereret velut pars in toto; et quis, et quantus
futurus esset, intelligens, natale solum beavit sacerdotii
dignitate. Eligimus ergo hunc Arnulfum,
hinc ortum, hic educatum, Simoniacae haeresis expertem,
a factione tyrannica remotum, sua cuique
jura debita reddentem, sanctuarium Dei non dissipantem.
Sint procul ab electione nostra dolus et
fallacia; nec putent eam ad se pertinere filii Belial;
filii pacis et concordiae stabilem et solidam in perpetuum
faciant, confirmando, corroborando, subscribendo.
Acta electionis Arnulfi
Sanctae ac universali Ecclesiae catholicae salutem
dicunt filii Remorum metropolis.
Divae memoriae Patre nostro Adalberone sensus
corporeos relinquente, clarum lumen pastoris amisimus,
praeda hostium facti sumus. Itaque dum molimur
tanti viri resarcire ruinas, elapsa sunt canonica
tempora, violatae sunt leges, quibus cavetur nullam
sedem amplius triginta dierum spatio vacare licere.
Nuncque tandem pulsantibus divina lux se aperuit,
et quo sequeremur ostendit, depulso Antichristo,
Simoniaca haeresi damnata. Nos, inquam, qui dicimur
episcopi dioeceseos Remorum metropolis, cum
omni clero diversi ordinis, populo acclamante, orthodoxis
regibus nostris consentientibus, eligimus
nobis in praesulem virum pietate praestantem, fide
insignem, constantia mirabilem, in consiliis providum,
rebus gerendis aptum, in quo hae virtutes quae
sic clare relucent, indicio sunt caeteras abesse non
posse, Arnulfum dicimus, Lotharii regis filium,
quem etsi altus sanguis vitio temporis sub anathemate
positi, aliquo infecit contagio, sed tamen
hunc mater Ecclesia purificans, mysticis abluit sacramentis.
Hunc, inquam, dicimus Laudunensis
Ecclesiae filium, et, ut verius fateamur, Remensis,
ea quippe civitas Remense territorium, Remensis
parochia est, nec sic a beato Remigio divisa, ut fieret
aliena: nimirum ille vir Deo plenus, unitatem
appetens, non scissionem affectans, sic scidit ut
cohaereret velut pars in toto; et quis, et quantus
futurus esset, intelligens, natale solum beavit sacerdotii
dignitate. Eligimus ergo hunc Arnulfum,
hinc ortum, hic educatum, Simoniacae haeresis expertem,
a factione tyrannica remotum, sua cuique
jura debita reddentem, sanctuarium Dei non dissipantem.
Sint procul ab electione nostra dolus et
fallacia; nec putent eam ad se pertinere filii Belial;
filii pacis et concordiae stabilem et solidam in perpetuum
faciant, confirmando, corroborando, subscribendo.
| null | 13c0232e-d080-4d3b-8ea4-e739929d17c5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Acta electionis Gerberti
Semper quidem, dilectissimi fratres, judicia Dei
justa sunt, sed interdum occulta. Ecce enim post
dissolutionem beatae memoriae patris Adalberonis,
quemdam ex semine regio prodeuntem nobis Ecclesiaeque
Remensi praefecimus, et clamore multitudinis
impulsi, Scriptura dicente: « Vox populi,
vox Dei, » et sanctorum canonum institutis, desiderium
ac vota cleri et populi in electione episcopi
perquirentium. Caligavit acies mentis nostrae, litteram
incaute sequendo, concordem sententiam divinarum
Scripturarum parum investigando: non erat
quippe vox Dei, vox populi clamantis: « Crucifige,
crucifige. » Ergo non omnis vox populi, vox Dei
est, nec omnis cleri et populi vota et desideria in
electione episcopi perquirenda sunt, sed tantum
simplicis et incorrupti, id est spe quaestus minime
illecti. Sententiae Patrum exponendae. « Non liceat,
inquit, turbis electionem facere eorum qui ad sacerdotium
provocantur; sed judicium sit episcoporum,
ut eum ipsi qui ordinandus est probent, si in
sermone, et in fide, et in episcopali vita edoctus
est. »
Nos igitur episcopi Remorum dioecesos, secundum
has constitutiones Patrum, favore et conniventia
utriusque principis nostri Hugonis augusti, et
excellentissimi regis Roberti, assensu quoque eorum
qui Dei sunt in clero et populo, eligimus nobis
archiepiscoporum abbatem Gerbertum, aetate maturum,
natura prudentem, docilem, affabilem, misericordem;
nec praeferimus illi vagam adolescentiam,
ambitionem se extollentem, omnia temere
ministrantem, imo nec talibus subjugari patienter
auditu perferimus, quorum sapientia et consilio
ecclesiastica ac civilia jura administrari non posse
scimus. Cumque in unoquoque episcopo sit hoc
speculandum, maxime tamen in eo, qui caeteris
praeest, metropolitano. Eligimus itaque hunc Gerbertum
qui . . . . . fuit: hujus vitam ac mores a puero
novimus, studium in divinis ac humanis rebus experti
sumus, hujus consiliis ac magisterio informari
quaerimus; ejus electionem subscribendo confirmamus,
stabilimus, corroboramus communi omnium
bonorum consultu.
Acta electionis Gerberti
Semper quidem, dilectissimi fratres, judicia Dei
justa sunt, sed interdum occulta. Ecce enim post
dissolutionem beatae memoriae patris Adalberonis,
quemdam ex semine regio prodeuntem nobis Ecclesiaeque
Remensi praefecimus, et clamore multitudinis
impulsi, Scriptura dicente: « Vox populi,
vox Dei, » et sanctorum canonum institutis, desiderium
ac vota cleri et populi in electione episcopi
perquirentium. Caligavit acies mentis nostrae, litteram
incaute sequendo, concordem sententiam divinarum
Scripturarum parum investigando: non erat
quippe vox Dei, vox populi clamantis: « Crucifige,
crucifige. » Ergo non omnis vox populi, vox Dei
est, nec omnis cleri et populi vota et desideria in
electione episcopi perquirenda sunt, sed tantum
simplicis et incorrupti, id est spe quaestus minime
illecti. Sententiae Patrum exponendae. « Non liceat,
inquit, turbis electionem facere eorum qui ad sacerdotium
provocantur; sed judicium sit episcoporum,
ut eum ipsi qui ordinandus est probent, si in
sermone, et in fide, et in episcopali vita edoctus
est. »
Nos igitur episcopi Remorum dioecesos, secundum
has constitutiones Patrum, favore et conniventia
utriusque principis nostri Hugonis augusti, et
excellentissimi regis Roberti, assensu quoque eorum
qui Dei sunt in clero et populo, eligimus nobis
archiepiscoporum abbatem Gerbertum, aetate maturum,
natura prudentem, docilem, affabilem, misericordem;
nec praeferimus illi vagam adolescentiam,
ambitionem se extollentem, omnia temere
ministrantem, imo nec talibus subjugari patienter
auditu perferimus, quorum sapientia et consilio
ecclesiastica ac civilia jura administrari non posse
scimus. Cumque in unoquoque episcopo sit hoc
speculandum, maxime tamen in eo, qui caeteris
praeest, metropolitano. Eligimus itaque hunc Gerbertum
qui . . . . . fuit: hujus vitam ac mores a puero
novimus, studium in divinis ac humanis rebus experti
sumus, hujus consiliis ac magisterio informari
quaerimus; ejus electionem subscribendo confirmamus,
stabilimus, corroboramus communi omnium
bonorum consultu.
| null | 86c29684-3cce-40ce-bb9a-297fe4940f07 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
EPISTOLA CLXII. ELECTIO ARNULFI REMORUM ARCHIEPISCOPI A GERBERTO EDITA.
Sanctae ac universali Ecclesiae catholicae salutem
dicunt filii Remorum metropolis.
Divae memoriae patre nostro A. sensus corporeos
relinquente, clarum lumen pastoris amisimus, praeda
hostium facti sumus. Itaque dum molimur, conamur
tanti viri resarcire ruinas. Elapsa sunt canonica
tempora, violatae sunt leges, quibus cavetur
nullam sedem amplius triginta dierum spatio vacare
licere. Nuncque tandem pulsantibus divina lux se
apparuit, et quo sequeremur ostendit, depulso antichristo,
Simoniaca haeresi damnata. Nos, inquam,
qui dicimur episcopi dioeceseos Remorum metropolis,
cum omni clero, diversi ordinis populo acclamante,
orthodoxis regibus nostris consentientibus,
eligimus nobis in praesulem virum pietate
praestantem, fide insignem, constantia mirabilem,
in consiliis providum, rebus gerendis aptum. In quo
hae virtutes, quae sic clare relucent, indicio sunt
caeteras abesse non posse. Arnulphum dicimus regis
Lotharii filium. Quem etsi altus sanguis vitio temporis
sub anathemate positus aliquo infecit contagio;
sed tamen hunc mater Ecclesia purificans
mysticis abluit sacramentis: hunc, inquam, dicimus
Laudunensis Ecclesiae filium, et, ut verius
fateamur, Remensis. Ea quippe civitas Remense
territorium, Remensis parochia est: nec sic a beato
Remigio divisa, ut fieret aliena. Nimirum ille vir
Deo plenus, unitatem appetens, non scissionem affectans,
sic scidit ut cohaereret velut pars in toto.
Et quis et quantus futurus esset intelligens, natale
solum beavit sacerdotii dignitate. Eligimus ergo
hunc Arnulphum hinc ortum, hic educatum, Simoniacae
haereticis expertem, a factione tyrannica
remotum, sua cuique debita jura reddentem, sanctuarium
Dei non dissipantem. Sint procul ab electione
nostra dolus et . . . . . . nec putent eam ad se
pertinere filii Belial, filii pacis et concordiae stabilem
et solidam in perpetuum faciant confirmando,
corroborando, subscribendo.
EPISTOLA CLXIII. EX PERSONA ARNULPHI REMENSIS EPISCOPI.
Etsi adhuc neque in republica, neque in privata,
nulla merita nobis sint, his tamen animus minime
deest, specialiusque quodammodo inardescimus ad
comparandos ac retinendos vestros affectus. Ob id
itaque Gerardum antiquum militem vestrum vim
inferentem, ac beneficium nostri fidelis Guenirici
pervadentem patientia ferimus, utque eum quiescere
jubeatis oramus. Et si forte dissimulaverit, utrumque
monitorem experiatur sui justissimum hostem.
EPISTOLA CLXIV. E. EPISCOPO TREVERENSI EX PERSONA EJUSDEM.
Sciens benevolentiam, vel potius pietatem vestram,
qua semper usi estis circa beatae recordationis
praedecessorem meum, feliciorem me judico, si
eam sic accipio uti acceptam terminus nesciat.
Itaque ex abundanti charitate a vobis facto principio
congaudemus, ac mutua dilectione frui indissolubiliter
optamus. Et quia tumultus dissidentium
regnorum, ac novitas nostrae ordinationis decernere
ac perficere, qui animose impediunt actuum nostrorum
moderamina, consoli atae prudentiae vestrae
delegamus: simul quoque oramus si fieri potest
definite praescribi, ubi et quando post reditum vestrum
a palatio convenire possimus, simusque ad
praesens certi, si quid rerum novarum didiceritis,
post plenius instruendi quod planius pernoscetis.
Magnum argumentum est in sanctissima amicitia,
ac firma societate nos in aeternum mansuros, cum
eisdem utamur auctoribus quibus apud praedecessorem
meum in otio et negotio semper usi estis interpretibus.
EPISTOLA CLXV.
Plurimum intelligo vos intelligere motus animi
mei, eoque amplius vos accurate diligo, et amplector.
Recordor quippe honestissimae admonitionis, qua
me satis diu a communione quorumdam principum
suspendistis, quid velletis significastis. Oro ergo per
venerabile nomen patris mei, et per inviolatam
fidem, qua se suosque semper colui, ne cogar eorum
hominum oblivisci quos ob ejus amorem meis commodis
neglectis praecipue semper dilexi. Dominae
meae Theophanae servata fides circa se suumque
filium, ne sinat me fore gloriam suorum hostium,
quos propter se, si quando valui, abduxi in opprobrium
et contemptum. Iterum in commune oro,
et obsecro ne ejus vobis displiceat servitus, cui
vestrum imperium, honor, potestas, hactenus placuerunt.
Facite vestra liberalitate ne absentia
honestatis, fuga optimarum artium, efficiar sectator
Catilinae, qui in otio et negotio praeceptorum
Marci Tullii diligens fui exsecutor.
EPISTOLA CLXVI.
Non alienum est a vestra humanitate, et a sacrosancto
sacerdotio, quaerentibus consilium consilium
dare. Nulli mortalium aliquando jusjurandum praebui,
nisi D. M. Othoni. Id ad dominam meam Th. ac
filium ejus Oth. Aug. permanasse ratus sum; quippe | null | 70eb5850-28f2-4cc3-8853-8a2081120a2e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cum in tribus unum quidem quodammodo intellexerim.
Quousque ergo hanc fidem servandam censetis?
Dico equidem quod spoliatus amplissimis
rebus imperiali dono collatis, apostolica benedictione
confirmatis, nec una saltem villula ob fidem retentati
vel retinendam donatus sum. Dico quod inter
gravissimos hostes vestros positus, nullis eorum
beneficiis quamvis ingentibus oblatis inflexus sum.
Quousque ergo id genus amicitiae exercebo? Consulite,
ac solatium imploranti praebete, etsi non ob
mea merita, sed tamen et propter vestra erga omnes
semper laudata beneficia.
EPISTOLA CLXVII.
Conceptam laetitiam Romani itineris, quo vester
comitatus ac dominae Theophanae semper Augustae
futurum alloquium ampliorem fecerat, senioris
mei prohibitio conturbat. Vices ergo meas velut
amicus amici obtinete. Et ut pallium a domino papa
per vos consequamur, et gratiam dominae nostrae
per vos coeptam retineamus. Cujus obsequio, Deo
annuente, in Pascha erimus, nec quisquam erit
qui vos ab ejus ac filii sui fidelitate ac servitio prohibere
possit.
EPISTOLA CLXVIII. AD RAINARDUM MONACHUM BOBIENSEM.
Quidam Tetbaldus, ut ipse ferebat, monachus
Bobiensis, praeterita aestate, ad nos venit, per quem
nostra scripta tibi direximus, quibus tuae litterae non
satis respondent. Itaque et exemplar prioris epistolae
remittimus, et tuae petitioni hoc modo consulimus.
Si sub regula patris Benedicti ac spirituali
abbate tibi militare delectat in alio monasterio, mea
licentia utere, nec obsit tibi transitus causa religionis,
et imperio abbatis tui factus. Caeterum in dando
et accipiendo frena licentiae relaxamus partim, partim
restringimus: hoc modo servata discretione, ut
quod jure et sine offensione divinarum legum dandum
ac recipiendum est, des ac recipias. Nec putes
ad meam licentiam pertinere, si quid tyranno aut
impio sponte tribueris, vel ab eis acceperis.
EPISTOLA CLXIX. AD REMIGIUM MONACHUM TREVIRENSEM.
Petitio tua, dulcissime frater, toties repetita,
quibus jactemur fluctibus satis ostendit. Nescis,
nescis quae naufragia pertulerimus, postquam a te
digressi sumus. Gravissimis quippe laboribus aestivis
et continuis eos contraximus morbos quibus pestilens
autumnus pene vitam extorsit. Accessit ad haec
violenta fortuna, cuncta quae dederat repetens per
eos praedones qui urbem Remorum depopulati sunt.
Nunc amicorum captivitatem deflemus, et an sedes
nobis sint permutandae pervigili cura deliberamus.
Eo in luctu, eoque in moerore nostra patria est.
Timor et tremor muros circumdant, inopia cives
premit. Clerus utriusque ordinis propter futuram
vastitatem ingemit. Ergo sit tui muneris manus
levare ad Omnipotentem pro nobis. Et si Divinitas
poenam alleviaverit peccati erimus non immemores
tui per omnia beneficii.
EPISTOLA CLXX. GERBERTUS RAIMUNDO.
Nostro reverentissimo patri RAIMUNDO du. Filius.
Quo in portu agam navim gubernatore amisso,
scire vos, dulcissime Pater, et quinam sit status in
Francorum R. p. [republica]. Ego cum statuissem
non discedere a clientela et consilio patris mei beati
Ad., repente sic eo privatus sum, ut me superesse
expavescerem. Quippe cum esset nobis cor unum
et anima una, nec hostes ejus eum putarent translatum,
cum me superesse viderent, me ad invidiam
Caroli nostram patriam tunc et nunc vexantis digito
notabant, qui reges deponerem regesque ordinarem.
Et qui R. p. permistus eram, cum R. p. periclitabar,
velut in perditionem nostrae urbis pars praedae
maxima fui. Eaque res iter meum in Italiam penitus
distulit, ubi et organa etiam servantur, et optima
portio meae supellectilis. Non enim potuimus obsistere
praecipiti fortunae, nec Divinitas declaravit
adhuc quonam in portu me sistere velit. Igitur de
me et de meis fortunis gavisuri, exspectant exitum
instantis fortunae. Dabo operam pro viribus, nec
quidquam eorum quae fieri oporteat intermittam,
donec optatis perfruar sedibus, reddamque Deo vota
mea in Sion. Vale, amantissime Pater, valeat frater
Ariardus, valeat sanctissimum collegium tibi subjectum,
meique sitis memores in contemplativis cum
patre meo Adal.
EPISTOLA CLXXI. VENERABILI ADHUC EPISCOPO A. GERBERTUS.
Itane socordiae atque dubiis casibus credidisti, ut
gladios cervici imminentes non videas, arietes ac
vineas ilia tua pulsantes non sentias? Recordare,
quaeso, quid actum sit, o felix quondam et dulcis
amice, sub imperio patris mei Adalberonis. Divi
Aug. Lotharii germanus frater, haeres regni, regno
expulsus est. Ejus aemuli, ut opinio multorum est,
inter reges creati sunt. Quo jure legitimus | null | f0f0e976-e3f2-4b96-94ff-f5a885fdec76 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
haeres
exhaeredatus est, quo jure regno privatus est, et
quo in paternam domum rediit? Quae decreta Romanorum
pontificum infantes baptizari vetuerunt? Qui
sacri canones innocentes presbyteros ab altaribus
removerunt? Agit Abraham cum Deo causam, utrum
in Sodomis debeat perdere justum cum impio, et tu
pastor non dubitas addicere poenae noxium simul et
innoxium? Sed quid ego haec minima, cum sciam
accusationem tuam a sacerdotibus Dei descriptam,
et plenam criminibus, gravidam sceleribus? Electi
sunt judices, quorum judicio si defueris, de absentia
nihil lucraberis. Et si adfueris, episcopus esse cessabis.
Inventus est qui tuas vices sortiatur. Curre
ergo dum aliquid otii superest, neque spem tuam
ponas in Ligeri et Sequana, nihil profuturus. Ego
quidem factionum, conspirationum, jurisconsulti ac
consulentium conscius, ob fidele silentium haec tibi
causa veteris amicitiae habui dicere, ut te lethargo
alleviarem. Tuum sit plenius remedium quaerere,
qui etiam in comitialem morbum videris decidisse.
Vale.
EPISTOLA CLXXII.
Immensae benevolentiae ac potius pietati vestrae
circa nos immensas rependimus grates. Quanti nos
habeatis compassione vestra profecto declarastis. Declaramus
ergo et nos quid in futurum moliamur, non
solum ex his quae cum paucissimis pernoctamus, sed
etiam ex anathemate in praedones Remensis urbis
jam promulgato. Cujus exemplar vobis mittimus, ut
ex eo pernoscatis cujus animi simus, simulque nos
majora aggressuros, quae suo tempori reservamus.
Omnia enim tempus habent. Dicimus tacenda, tacemus
dicenda. Agimus quod nolumus, quod volumus
nequimus. Ita sunt omnia plena perturbationis, ac
potius confusionis: nec se sic ingerunt expetenda,
quemadmodum devitanda. Nam si oblata esset rationabilis
facultas, jam dudum vestra colloquia expetissemus.
Regium nomen, quod apud Francos
pene emortuum est, magnis consiliis, magnis viribus
resuscitassemus: sed propter impia tempora, propter
perditissimorum iniqua commenta, clam agimus
quod palam non possumus. Veniet, veniet,
inquam, dies, et prope est, in qua uniuscujusque
nostrum probentur et cogitata, et dicta et facta.
Interim praescriptas vobis metas recognoscite, nec
majora regni negotia velitis definire sine metropolitani
conscientia, nec sententiam in his praecipitate
quae quo animo fiant ignoratis. Prudentiam roburque
vestrum reservate, tunc fortissima pectora hostibus
pro nobis exposituri, cum videritis victricia signa
nobis ductoribus anteferri.
EPISTOLA CLXXIII.
Mare fluctuans ingressi naufragamur et ingemiscimus;
nusquam tuta littora, nusquam portus occurrit.
In vobis quietem quaerimus. In vobis certe est,
quod cum dederitis non desit, accipienti supersit.
Petimus ergo omni affectu charitatis vos affore Remis
II Kal. Aprilis, si jure amicitiae quidquam promeruimus
aut promereri posse putamus.
EPISTOLA CLXXIV. AD ROMULFUM ABBATEM SENONENSEM.
Officia dantis et accipientis muneribus vestris exsecuti
estis. Nihil enim nobis antiquius in humanis
rebus clarissimorum hominum scientia, quae utique
multiplicibus librorum voluminibus explicatur. Agite
ergo ut coepistis, et fluenta M. Tullii sitienti praebete.
M. Tullius mediis se ingerat curis, quibus post
urbis nostrae perditionem sic implicamur, ut ante
oculos hominum felices, nostro judicio habeamur
infelices. Quae mundi sunt quaerimus, invenimus,
perficimus, et ut ita dicam principes sceleris facti
sumus. Fer opem, Pater, ut Divinitas, quae multitudine
peccatorum excluditur, tuis precibus inflexa
redeat, nos visitet, et nobiscum habitet, tuaque praesentia,
si fieri potest, laetemur, qui beati Patris Ad.
absentia tristamur.
EPISTOLA CLXXV. AD E. ARCHIEPISCOPUM TREVIRENSEM.
Pervenit, beatissime Pater, gladius usque ad animam:
gladiis hostium undique perstringimur. Hinc
fide promissa regibus Francorum urgemur. Hinc
potestati principis Caroli regnum ad se revocantis
addicti, permutare dominos, aut exsules fieri cogimur.
Hoc solum spei superest, quod vos praescia
divinitas germanitate quadam nobis devinxit, et ut
invicem onera portemus effecit. Ad vos itaque confugimus
tanquam ad rectum praesidium, tanquam
ad aram prudentiae, tanquam ad divinarum atque
humanarum legum interpretes. Eruntque perlata
consulta filiis vestris coelestia oracula.
EPISTOLA CLXXVI. G. SAL. DICIT R. SIBI DILECTO.
Grandia quidem poscis, dulcissime frater, sed tuis
meritis non indebita. Nam quid est tam optabile
quod benevolentia tua non promereatur? quid tam
humile quod conferri amicis haec tempora sinant?
Itaque cum tibi desit artifex medendi, nobis remediorum
materia, supersedimus describere ea quae
medicorum peritissimi utilia judicaverint | null | 32a6e434-aaee-483f-945f-5474c0243a30 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vitiato
jecori. Quem morbum tu corrupte postuma, nostri
apostema, Celsus Cornelius a Graecis ἡπατικόν dicit
appellari.
EPISTOLA CLXXVII. AD ROMULFUM ABBATEM SENONENSEM.
Magno curarum pondere in momento temporis
alleviatum iri existimamus deliberationibus nostris
ad utile et honestum aeque inflexis. Quod utique
puris affectibus vestris in divina speculatione ut
coeptum, ita consummandum est. Sicque aptiori
loco mutua perfruendum charitate
EPISTOLA CLXXVIII. AD BRUNONEM EPISCOPUM LINGONENSEM.
Serenissimi Augusti domini nostri desiderabilem
praesentiam vestram causa consultandi jamdudum
exoptant. Moneo ergo vos atque rogo causa salutis
totius reipublicae, quamprimum maturare iter. Et
quia vos apud Roceium audivi pro mea salute, merear
nunc Silvanectis audiri pro omnium bonorum
liberatione.
EPISTOLA CLXXIX. AD ECBERTUM ARCHIEPISCOPUM TREVIRENSEM.
Etsi prudentiam vestram in multis expertus sim,
nuper tamen plurimum intellexi, cum querimoniam,
quam ex persona Ar. archiepiscopi subornaveram,
subtili responso perstrinxistis. Veritus itaque sum,
famulante conscientia, ne in oculis vestris displicerem,
qui mihimetipsi displicere jam coeperam, eo
quod non socius vitiorum, sed princeps dijudicarer
maximorum scelerum. Ille ego, qui sub imperio
beatae memoriae patris mei Ad. militaveram in schola
omnium virtutum, nunc ego regiam incolo aulam,
cum sacerdotibus Dei verba vitae conferens. Nec ob
amorem Caroli vel Arnulfi passus sum diutius fieri
organum diaboli, pro mendacio contra veritatem
declamando. Oro itaque antiqua benevolentia vestra
dignus inveniri. Quippe existimatione vestra conscientiam
meam detexi, ut ex me pernoscatis quid
de perditione Remorum intelligere debeatis.
EPISTOLA CLXXX. AD ADALBERONEM EPISCOPUM VIRDUNENSEM.
Omnium consiliorum meorum participi ac conscio
non multa verba facturus sum. Satis enim post Patris
mei beati Ad. ad Dominum discessum cur tanto
tempore Remis commoratus sum, quo ante perditionem
urbis et post perditionem abire contenderim.
Saepius quoque illud Terentianum recepistis: Si
non potest fieri quod vis, id velis quod possis. Et
nunc quidem beneficiorum ac pietatis vestrae circa
me non immemor, conceptum amorem erga vos
vestrosque conservo, eoque me beatiorem fieri
judico. Quomodo enim non diligam diligentes me.
Sentio quippe vos condelectari quod sceleratorum
hominum conciliabula effugerim, quod communioni
ecclesiasticae restitutus sim. Agite ergo causam
amici solito more, id est ut Lelius ab Helvetiis vel
Suevis redeat, Aquilae dilecto diligendus conquiratur
par, ut operum nostrorum sit finis consummata
charitas.
EPISTOLA CLXXXI.
Praecipuam ac singularem amicitiam vestram dum
arctius amplectimur, multorum hominum invidiam
toleramus, maximeque eorum qui senioris vestri
contra nos consilia conturbant. Crescit malum in
dies. Multiplicantur inimici nostri, majoremque sumunt
audaciam spe dissidentium regnorum. Si ergo
ea in vobis est virtus quam credimus et optamus,
sentiamus non nobis obesse quod vestrum amorem
amori regis O. praeposuimus. Sentiant inimici nostri
per vos stabilem esse regnorum concordiam, quam
sine suo consultu posse fieri negant. Et quia credibilibus
legatis inter hostes difficilis est via, vos legatorum
nostrorum vices explete, quod honestum
judicabitis pro nobis spondete. Sic de nobis absentibus
praesumite tanquam de praesentibus; et si
quid salutare reperietis, quamprimum litteris vel
nuntiis significate, ut ignorantibus nostris aemulis
per fidissimos internuntios utriusque partis coepta
amicitia corroboretur. Hoc ideo dicimus, quia majoris
auctoritatis legatos cum sui magno periculo
sine certa causa mittere nolumus, et quia conventus
regum laboriosus est, et hoc tempore per omnia
inutilis propter malivolos utriusque partis. Quod si
pravorum hominum consilia convaluisse senseritis,
nec honestam et utilem posse fieri amicitiam, inprimis
quod maximum est consilium simul et auxilium
a vobis imploramus. Neque nos deludi vana
exspectatione sinatis, quos omni genere amicitiarum
et affinitatis dignos hactenus duxistis.
EPISTOLA CLXXXII.
Felicitas vestra gloriam simul nobis parit et solatium.
Ubi enim est una caro, et unus sanguis, ibi et
unus affectus. Abiit illa dies, nec redeat unquam,
in qua vester moeror ineluctabilem nobis parit dolorem.
Et nunc quidem in pace, sicut et tunc in angustia,
nos nostraque vestro condonamus obsequio:
ut si quid magnum vestraque dignum memoria vel
vi vel ingenio aggredi conamini, nostra utamini opera,
diligentia, consilio, ingenio, viribus. Quod si
quieti et silentio studetis, et ad praesens et in aeternum
liceat nobis gaudere vobis cum pace et quiere,
Nec glorientur aemuli vestri nominis plus sese obesse
quam vos prodesse. Sit, si fieri potest, inter nos
ac seniorem vestrum honestus habitus amicitiarum | null | ecd86177-abb3-4c27-9e9d-9500941863b5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Praescribite sequenda et vitanda, nec patiamini dolis
et fraudibus nos circumscribi, qui nullorum hominum
amicitiam contra vos decrevimus sequi.
EPISTOLA CLXXXIII. EPISCOPI REMORUM DIOECESEOS SALUTEM DICUNT REVERENTISSIMO PATRI R.
Quoniam frater et coepiscopus noster A. infra
suam Ecclesiam captus, propter vim hostium, ut
fertur, non satis quae sui juris sunt exsequi valet,
nos nostri officii non immemores, quod olim in famosissimos
praedones suo consilio feceramus, repetivimus.
Hoc addito, quod in cibo et potu contra divinum
ac humanum jus nulla misericordia abusi sumus,
ut ipse; sed insuper duces et comites, et conscios
totius factionis anathemate damnavimus, eamque
Ecclesiam a divino officio suspendimus. Caeteris Christianis
fidelibus sufficere posse judicantes. Itaque
decreti atque anathematis exemplar vobis mittimus,
nostraeque sententiae vos favere, atque idem facere
hortamur, monemus, oramus.
EPISTOLA CLXXXIV. AD GARINBERTUM ABBATEM.
Quod nostri curam geritis, nostrisque laetamini
commodis, debitas rependimus grates. Nec sic locis
disparamur remotis, nec ea utimur fortuna, divinitate
propitia, ut antiquas non valeamus exercere
amicitias. Procurabo igitur quod jussistis, et quoad
potero persuasione vel gratia Augustorum uti, a
vicinia Remorum procul dimovebo exercitum, donec
in urbe recondatis, si quid residui habetis in agris.
Procurate itaque et vos filium meum Aquilam, donec
per fidissimos mihi remittatis amicos. Et ne ignoretis
quae synodus episcoporum nostrae dioeceseos decreverit,
exemplar rerum gestarum vobis nostrisque
mitto sociis, ut exinde pernoscatis quid sequi, quid
vitare debeatis.
EPISTOLA CLXXXV. LIBELLUS REPUDII GERBERTI ARNULPHO ARCHIEPISCOPO.
Diu multumque mihi in animo replicanti infelicem
statum nostrae urbis, nec exitum malorum sine strage
bonorum reperienti, ea tandem sententia placuit,
quae et praesentibus mederetur incommodis, et in
futurum praecaveret amicis. Permutamus itaque solum
solo, dominium dominio, vestraque beneficia
emancipati vobis nostrisque aemulis ad invidiam relinquimus,
ne fidelitatis promissae hinc arguamur,
inde genere amicitiarum ad patruum vestrum quodammodo
se habentium perstringamur. Nihil enim
alteri debetur eo quo vivimus pacto, fide in alteram
partem praetenta. Nam si vos salvos esse volumus,
quomodo patruo vestro praesumus? Item si patruo
vestro praesumus, quomodo vos esse salvos volumus?
Hanc litem sic dirimimus, ad alios demigrando, nec
vobis nec illi quidquam praeter benevolentiam debeamus
gratuitam. Eam si amplectimini, domos, quas
proprio labore multis sumptibus exaedificavimus,
mihi meisque cum sua supellectili reservate. Ecclesias
quoque, quas solemnibus ac legitimis donationibus
juxta morem provinciae consecuti sumus, nullis
praejudiciis attingi oramus, de reliquo non multum
deprecaturi. Hoc facto me olim libera colla gerentem
ad obsequia vestra honeste invitabitis. Nec
dubium erit, si hos terminos praetergrediemini, quin
omnia quae possidebamus ut a multis accepimus,
aemulis nostris sacramento contuleritis, tunc cum
secundum affectum vestrum acutissima pro vobis
dictaremus consilia. Nec praeteritorum malorum
poterimus oblivisci, cum praesentibus admonebimur
judiciis.
EPISTOLA CLXXXVI. ELECTIO GERBERTI REMORUM ARCHIEPISCOPI.
Semper quidem, dilectissimi fratres, judicia Dei
justa sunt, sed interdum occulta. Ecce enim post
dissolutionem beatae memoriae Patris A. quemdam
ex regio semine prodeuntem nobis Ecclesiaeque Remensi
praefecimus, et clamore multitudinis impulsi,
Scriptura dicente, #Vox populi vox Dei,@# et sanctorum
canonum institutis desiderium ac vota cleri ac populi
in electione episcopi perquirentium: caligavit
acies mentis nostrae litteram incaute sequendo, concordem
sententiam divinarum Scripturarum parum
investigando. Non erat quippe vox Dei vox populi
clamantis: #Crucifige, crucifige.@# Ergo non omnis vox
populi vox Dei est; nec omnis cleri et populi vota et
desideria in electione episcopi perquirenda sunt,
sed tantum simplicis et incorrupti, id est spe quaestus
minime electi. Sententiae Patrum exponendae.
Non liceat, inquit, turbis electionem facere eorum
qui ad sacerdotium provocantur, sed judicium sit
episcoporum, ut eum ipsi qui ordinandus est probent,
si in fide et in episcopali vita edoctus est.
Nos igitur episcopi Remorum dioeceseos secundum
has constitutiones Patrum, favore et conniventia
utriusque principis nostri domni Ugonis Augusti, et
excellentissimi regis Roberti, assensu quoque eorum
qui Dei sunt in clero et populo, eligimus nobis archiepiscopum
abbatem Gerbertum aetate maturum,
natura prudentem, docibilem, affabilem, misericordem,
nec praeferimus illi vagam adolescentiam, ambitionem
se extollentem, omnia temere ministrantem;
imo nec talibus subjugari patienter auditu
perferimus, quorum sapientia et consilio Ecclesiastica
ac civilia jura | null | cadac0d2-623a-4644-aa82-78e56ef08d6e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
administrari non posse scimus.
Cumque in unoquoque episcopo sit hoc speculandum,
maxime tamen in eo qui caeteris praeest metropolitano.
Eligimus itaque hunc Gerbertum, qui ***
fuit. Hujus vitam ac mores a puero novimus, studium
in divinis ac humanis rebus experti sumus.
Hujus consiliis ac magisterio informari quaerimus.
Ejus electionem subscribendo confirmamus, stabilimus,
corroboramus communi omnium bonorum consultu.
EPISTOLA CLXXXVII. PROFESSIO FIDEI GERBERTI REMORUM ARCHIEPISCOPI.
Ego Gerbertus gratia Dei praeveniente mox futurus
archiepiscopus Remorum, ante omnia fidei documenta
verbis simplicibus assero, id est Patrem
et Filium, et Spiritum sanctum, unum Deum esse
confirmo, totamque in Trinitate deitatem coessentialem
et consubstantialem et coaeternalem et omnipotentem
praedico. Singulam quamque in Trinitate
personam verum Deum, et totas tres Personas unum
Deum profiteor. Incarnationem divinam non in Patre,
neque in Spiritu sancto, sed in Filio tantum credo,
ut qui erat in divinitate Dei Patris Filius, ipse
fieret in homine matris filius, Deus verus ex Patre,
homo verus ex matre. Carnem ex matris visceribus
habentem, et animam humanam rationalem simul
in eo utriusque naturae, id est hominem et Deum,
unam personam, unum filium, unum Christum,
unum Dominum, creaturarum omnium quae sunt et
auctorem, et dominum, et rectorem, cum Patre et
Spiritu sancto, confiteor. Passum esse vera carnis
passione, mortuum vera corporis sui morte, resurrexisse
vera carnis suae resurrectione, et vera animae*
resurrectione, in qua veniet judicare vivos et
mortuos, assero. Novi et Veteris Testamenti unum
eumdemque credo auctorem et dominum et Deum.
Diabolum non per conditionem, sed per arbitrium
factum esse malum. Credo hujus, quam gestamus,
et non alterius, carnis resurrectionem. Credo judicium
futurum, et recepturos singulos pro his quae
gesserunt vel poenas vel praemia. Nuptias non prohibeo,
secunda matrimonia non damno. Carnium praeceptionem
non culpo. Poenitentibus reconciliatis
communicari debere confiteor. In baptismo omnia
peccata, id est tam illud originale contractum, quam
ea quae voluntarie admissa sunt, dimitti credo. Et
extra Ecclesiam catholicam nullum salvari confiteor.
Sanctas synodos quatuor, quas universalis mater
Ecclesia confirmat, confirmo.
EPISTOLA CLXXXVIII. GERBERTUS OTTONI CAESARI.
Domino glorioso OTTONI Caesari semper Augusto
Romanorum imperatori GERBERTUS episcopus debile
servitutis obsequium.
Absentiam vestram longitudine terrarum disjuncti
omnino moleste ferimus. Et quod fama nimium devia
rerum praeclare quidem a vobis gestarum, ut semper,
nec ullam vobis scintillam attulit. De vita et moribus
Harmandi comitis hoc tempore a me alienum est,
ita gemitus et suspiria fratris et significare mea vobis
plurimum refert. Conqueritur quippe ille nobilis vir
fratrem suum apud Gorziam fame necari contra
suam suorumque natalium dignitatem, ignominiaeque
ducit hoc sempiternae. Quod si verum est, quid sibi
volunt tam dira supplicia? quod genus mortis acerbius
fame? Omnia poenarum genera sola fames
exsuperat, mortem ipsam contemnit, ac eam contra
naturae usum in se provocat. Removere, quaeso, tam
immane nefas, et petenti fratri fratrem adhuc, ut
dicit, spirantem, reddite. Eorum conditiones tantum
mementote qui capiunt et capiuntur, ne capti post
libertatem aut per se aut per suos capientes, vel
amicos capientium pro causa captionis laedere valeant.
EPISTOLA CLXXXIX. GERBERTUS OTTONI.
Domino excellentissimo OTTONI Caesari semper
Augusto, suorum episcoporum minimus semper et
ubique debitae servitutis obsequia.
Cum inter humanas res nihil dulcius vestro aspiciamus
imperio, sollicitis pro vobis nihil dulcius significare
potuistis, quam vestri imperii summam gloriam,
summam cum dignitate constantiam. Et quaenam certe
major in principe gloria? quae laudabilior in summo
duce constantia, quam legiones cogere, in hostilem
terram irrumpere, hostium impetum sua praesentia
sustinere, seipsum pro patria, pro religione, pro
suorum reique publicae salute maximis periculis
opponere? Quae facta quam felices exitus habuerunt.
Minori sumus affecti cura ob legationem Leonis
abbatis vobis directam super illo Arnulfo, sed neque
animo insedit ea legatio, quae omnino falsa est, sed
quae Leo abbas a meis Gallis promissa exigit, vera
fore putavit. Aut si ita est, novi ingenitam vobis
benevolentiam, talibus ausis et velle et posse obsistere.
Et quoniam noster Leo iter suum ad vos intenderit
volando, ut ipse scripsit, VI Id. Sept. quando
primum allata venit epistola, iniquis, ut credo, | null | 2c1fb031-3139-4f7c-a644-67b2baca101d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
memorata
ventis, nihil super Arnulfo consultum est.
Sed fert secum alia ut magnis inventa ingeniis, ita
magnis finienda consiliis. Aeternum vale vobis vester
G. Et quia ut magnifices magnifice magnificum
Sasbach contulistis, aeterno imperio vestro aeternum
se dedicat vester Gerbertus. Et quia R. S. V. D.
aeterno obsequio vestro se mancipat G. vester. Hinc
a vobis liberaliter collata, sed a quodam nescio cur
ablata, restitui sibi petiit vester G. Extremus numerorum
abaci vestrum definiat.
EPISTOLA CXC.
Domino et reverentissimo patri ill. G. filius.
Sanctissimas amicitias firmissimasque societates
luculenta oratione quam dulces, quamve utiles essent
expressistis, meque tanto fructu divinitatis participem
sociumque esse et fore dignati estis. Quid
enim est aliud vera amicitia, nisi divinitatis praecipuum
munus? Hac igitur amicitia vestra fretus,
deque ea bene praesumens, atque in posterum meliora
sperans, Arnulfi reditum ad urbem Remorum
non expavesco, sed si ita pervenerit, ut Hungerius
qui voluit retulit; ob quam causam de Hur Chaldaeorum
liberari confido, vestrisque obsequiis non
deesse. Quodque semper volui, semper optavi, haec
causa comitem individuum efficiet, eique solemne
imperium appellamus. Quare quid dulcius, quid
praestantius? Non ergo suspirandum pro causa amici
vobis fuit, vel erit, cum ex toto, cum ex communi
voto et deliberatione cuncta provenerint, sintque
proventura divinitate propitia, vobis consulentibus,
amicis juvantibus, imperio vestro omnia feliciter
exsequente et procurante. Valete, et ob res nostri
Caesaris bene gestas, bene se habentes, mecum gaudete.
Iterum et numerosius valete.
EPISTOLA CXCI. OTTONI CAESARI ET AUGUSTO IMPERATORI QUOQUE ROMANO GERBERTUS.
Domino et glorioso semper Augusto OTTONI Caesari
GERBERTUS.
Scio me Divinitatem in multis offendisse, et
offendere, sed vos vel vestros in quo offendisse redarguor
nescio, et uti mea servitus sic repente displicuerit.
Utinam a vestra munificentia cum gloria
tanta collata aut non licuisset suscipere, aut suscepta
cum tanta confusione perdere! Quid hoc esse putem,
quod utique dedistis, aut dare potuistis, aut non potuistis?
Si non potuistis, cur posse simulastis? Si
autem potuistis, quis ignotus et sine nomine imperator
imperatori nostro notissimo, et per orbem
terrarum famosissimo, imperat? In quibus tenebris
ille furcifer latitat? In lucem veniat, et crucifigatur,
ut nostro Caesari libere imperare liceat. A multis
creditum est me apud vestram pietatem posse opitulari
multis. Nunc operae pretium est habere patronos
quos olim defendendos suscepi, majorque
fides hostibus meis habenda quam amicis. Amici
quippe salubria cuncta, prospera omnia docuerunt.
Hostes nec praecepta, nec beneficia mihi profutura,
dulcia principia amaros exitus habitura, seu prophetico,
seu fanatico spiritu praedixerunt. Quae
quidem mihi plus quam velim tristia, sed imperiali
personae minus convenientia. Tribus, ut ita dicam,
saeculi aetatibus, vobis, patri, avo, inter hostes et
tela fidem purissimam exhibui, meam quantulamquamque
personam regibus furentibus, populis insanientibus
pro vestra salute opposui. Per invia et
solitudines, per incursus et occursus praedonum,
fame et siti, vi frigoris et aestus excruciatus, infractus
inter tot tempestates exstiti, ut mortem potius
praeoptarem quam filium Caesaris tunc captivum
imperantem non viderem. Vidi et gavisus sum, et
utinam liceat usque in finem gaudere, et vobiscum
dies meos in pace finire!
EPISTOLA CXCII. ADALBERTO ARCHIEPISCOPO, ABBATI MAJORIS MONASTERII.
Servat natura vices, terraque bona, non suo judicio
diu infecunda, mirandos flores fructusque parturit.
Ecce enim beati Martini cellula monachorum
agmina jam dudum emortua resuscitat. Martini
virtus in suis discipulis dignoscitur. E quibus beatae
conversationis alumnam tanquam exemplar vitae et
morum accepisse Osulphum gaudemus. Hujus sanctissimos
affectus vestris affectibus consociandos
offerimus, ut qui se singulari certamine antiquo
hosti opposuit, precum vestrarum clypeo victor
evadat. Alleviemur ergo nos vestris meritis, qui
nostris praegravamur offensis.
EPISTOLA CXCIII. GERBERTUS ARNULPHO AURELIANENSI EPISCOPO.
Multum mortalibus divinitas largita est, o mei
animi custos, quibus fidem contulit, et scientiam
non negavit. Hinc Petrus Christum Dei Filium
agnoscit, et agnitum fideliter confitetur. Hinc est
quod justus ex fide vivit. Huic fidei ideo scientiam
copulamus, quia stulti fidem non habere dicuntur.
Hanc vos habere fidem illa generosi animi praeclara
scientia indicat: hoc vestrae orationis series manifestat,
qua | null | e12bf439-1894-477b-bcdc-666719ea8599 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eam inter nos aeternari cupitis. Habeo
igitur et rependo gratias tantorum munerum largitori,
et quod mihi in nullo a me dissentientem amicum
reservaverit, et quod aemulis nostris verisimilia
non tamen vera narrantibus minus credidit. Hoc
tui muneris esse, bone Jesu, qui facis unanimes
habitare in domo: hoc ego sacerdos tuus coram te
confiteor venerabilem artificem * tuum A. me colere,
diligere, amare, cunctisque mei ordinis quos hodie
noverim corde et ore proferre. Procul ergo esto
omnis fraus et dolus, pax et fraternitas hic adesto,
ut qui alterum laedit utrumque laeserit. Me Christi
potentia protegente non vis tyrannica ab hoc deterrebit
incoepto; non minae regum, quas in hoc Paschali
festo pertulimus graves. Accusabamur quippe
monachos sancti Dionysii injuste damnasse. Urgebamur
coram damnatis divina obsequia celebrare nec
privilegiis Romanae Ecclesiae monasterio beati Dionysii
factis contraire debere. Ad hoc opponebatur
nobis, privilegiis canonum auctoritate promulgatis
nos assensum praebituros: nec si quid contra leges
ecclesiasticas decretum sit pro lege recepturos. Sed
cum in me specialiter pondus causae retorqueretur,
mei juris illum non esse aiebam, nec me in meorum
dominorum prosilire injuriam, ut insimulabar, ipsorum
interesse cujus culpa eadem proferant, videre.
Cum sententia saecularium monachorum obtinuisset
parti . . . . . Hoc itaque se habere filius vestrae beatitudinis
testis est Fulco, qui mei animi amaritudinem
non sine lacrymarum effusione cognovit. Dolebam
quippe, ac multum doleo . . . . . vos insuper nescio a
quo delatore insimulatum esse quasi regii honoris
insidiatorem, et qui . . . . . Non ergo, ut vobis relatum
est, mea valentia in vos saevit, nec elocutio dura
absenti amico detraxit. Sed dum vos excusare nisus
sum, me pene accusatum palatinis canibus objeci.
Sit itaque inter nos, ut vultis, est tantum, non autem
est et non: sit auxilium in commune et consilium.
Quod etiam in sacris per data verba, si vestrae sublimitati
placet, confirmandum fore censeo, ut, amoto
motu omnium suspicionum, sit nobis cor unum et
anima una.
EPISTOLA CXCIV. GERBERTUS CONSTANTINO MICIACENSI ABBATI.
Satis super venerabilis A. legatione miratus sum.
Referebat quippe *. Haec autem omnia non dolores,
sed initia dolorum sunt. Majus est quod quaeritur, et
quod appetitur, quam ego humilis et parvus, verumque
proverbium est: Tua res agitur paries cum
proximus ardet. Et divinus sermo: #A sanctuario
meo incipite,@# id est a regni fundamento et ab arce.
Hoc factum qui doli comitentur, in aperto est.
Hoc enim concesso, dignitas vel potius gravitas confunditur
sacerdotalis, status regni periclitatur. Quod
si hoc inconsultis episcopis agitur, episcoporum
potestas, gravitas, dignitas annullatur. Qui episcopum
quamvis sceleratum sacerdotio privare nec potuerunt,
nec debuerunt. Si vero consultis, ipsi suae
damnationis testes sunt, qui a se non judicandum
judicaverunt. Et qui contra professionem suam et
subscriptionem suam in libello abdicationis a seipsis
factam venire praesumpserunt. Reducetur ad
memoriam ejus captio, carcer prolixus, alterius in
ejus sedem ordinatio, ordinatores, ordinatus, atque
ab eo ordinati calumniae subjacebunt. Ipsi quoque
reges in peccatis singulis peccatores apparebunt.
Nec sibi quisquam blandiatur, quolibet conquassato,
se incolumi, nec falso nomine sponsionis decipiatur,
cum res et facta non ex indulgentia judicum, sed
ex stabilitate pendeant causarum.
EPISTOLA CXCV. LEODICENSI EPISCOPO NOCHERIO.
Licet non ignoremus ex quo fonte motus animi
vestri in nos profluxerint, tamen ex officio nostro
praestare debemus, sine gravi lite, quantum vestra
interest, ut hic fons arescat, et hic motus conquiescat.
Igitur ad petitionem venerabilis VV. Argentinae
civitatis episcopi nudiustertius descripsi materiam
malorum nostri temporis; et quid inter partes conveniret
vel disconveniret aperui; vobis tanquam
probatis judicibus direxi. Et nunc ad votum meorum
hostium, quia ex toto orbe fieri non potest, saltem
ex toto nostrorum principum regimine, ut universale
cogatur concilium, modis quibus valeo elaboro.
Eo conveniendi et disceptandi, non solum curiosis,
sed etiam hostibus, libera datur facultas. Tantum
quippe a nobis abest maleficium, tantumque in
innocentia confidimus, ut regulare judicium non
solum non devitemus, sed etiam quasi toto orbe fugiens
prosequamur. Ecce nunc tertio moniti si praesentiam
suam exhibere noluerint, et appellatio et
litis retractatio lege | null | f23a109c-5288-43ae-8249-bf3f50df6684 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
peremptoria sopientur. In
qua re vestrum est animadvertere, cui ira Domini
comminatur dicentis: #Vae illi per quem
scandalum venit!@# Cum enim Paulus apostolus
dicat: #Nos quidem praedicamus Christum Jesum.
Judaeis quidem scandalum, Graecis autem stultitiam.@#
Non itaque Paulo est vae, sed his, ut ait
propheta, qui dicunt bonum malum, et malum bonum.
Novit Dominus qui sunt ejus, novit qui sui permoveantur
zelo. Sed si Deus pro nobis, quis contra
nos? Oro ergo et deprecor per eam, si qua est in vobis
pietas, ut non plus meis hostibus quam vobis de
me credatis. Experimini an sim qui fuerim scilicet
vobis per omnia devotus et obsequens, in commune
fidus amicis, aequi et veri amantissimus, sine dolo
et superbia, vestra vestrorumque usus amicitia, qui
non meo vitio perditam a vestra virtute reposco:
ea negata multum doliturus, itemque recepta multum
gavisurus.
EPISTOLA CXCVI. G. ABBATI S. GERALDI, ET FRATRIBUS.
Pro mei loci atque ordinis officio magnorum negotiorum
occupationibus ad plurima distractus, nec legatis,
nec litteris quae circa me geruntur hactenus vobis significare
volui. Nunc quoniam frater . . . . . . sicut per
antiquiorem . . . gerulum scripseram, dum urbem Remorum
causa Dei fugio, urbi Remorum gratia Dei
praelatus sum. Quae res gentes et populos in mei excitavit
invidiam. Et quia viribus nequeunt, legibus
ulcisci quaerunt. Estque tolerabilior armorum colluctatio
quam legum disceptatio. Et quamvis aemulis
meis dicendi arte, et legum prolixa interpretatione,
quantum mea interest, satisfecerim, non tamen
adhuc semel coepta deposuerunt odia. A teste ergo,
reverendi Patres, vestroque alumno fusis ad Deum
precibus opem ferte. Discipuli victoria, magistri est
gloria. In commune quidem omnibus vobis pro mei
institutione grates rependo, sed specialius patri R.
Cui, si quid scientiae in me est, post Deum inter
omnes mortales gratias rependo. Nunc . . . . . valeat
sanctum collegium vestrum . . . . . . valeant quondam
mei noti vel affinitate conjuncti, si qui supersunt,
quorum tantum speciem nec omnia satis novi: non
eorum aliquo fastu oblitus, sed barbarorum feritate
maceratus, totusque, ut ita dicam, alteratus. Quae
adolescens didici, juvenis amisi: et quae juvenis
concupivi, senex contempsi. Tales fructus affero
mihi. O voluptas! talia mundi honores pariunt gaudia.
Credite ergo mihi experto. In quantum principes
exterius attollit gloria, in tantum cruciatus angit
interius.
EPISTOLA CXCVII.
Consuluistis utrum is qui sororem suae conjugis
adulterio polluit, post peractam poenitentiam ad
priorem copulam redire debeat, an alteram sortiri.
Et alterum quidem permittitur, alterum penitus
inhibetur. In conciliis Africanis, titulo 49, placuit ut
secundum evangelicam et apostolicam disciplinam,
neque dimissus ab uxore, neque dimissa a marito,
alteri conjungantur, sed ita maneant ut sibimet reconcilientur.
Quod si contempserint, ad poenitentiam
redigantur. Quod si mulier duxerit alterum,
non prius accipiat communionem, quam is quem
reliquit de saeculo exierit: nisi forte necessitas infirmitatis
dare compulerit. Agat ergo hic ad ultimum
poenitentiam lege eorum qui se incesto polluerunt,
sed scilicet decennalem. Femina quoque nihilominus
cognata, et, si fieri potest, castitatem professa,
quod calore juventutis urgetur: timendumque
ne a Satana tentetur. Nihil inde melius novimus,
quam quod Leo papa de similibus dicit. Adolescens,
inquit, si continens esse non potest, uxoris
remedio potest sustineri. Ad hunc modum dici potest,
ut si haec adultera se continere non potest, nubat,
ut ait Apostolus, tantum in Domino.
EPISTOLA CXCVIII. GERBERTUS LEONI PONTIFICI.
Sciens magnam benevolentiam vestram erga me,
tanti viri amicitia felicem me judico. Enimvero
quia nostra servitus minus vobis obsecundata est
quae oportuerit, non malevolentiae ascribendum est,
sed necessitati. Inter varios quippe tumultus, quibus
assidue quatimur, vix aliquis idoneus reperitur,
cui tuto secreta pectoris reserentur. Ita sibi virtutis
arcem dolus et fraus, simulatio et dissimulatio, vicissim
occupaverunt. Hinc est quod postquam a me
digressi estis, nulla litterarum mutua perfunctione
usi sumus, nisi ea quae vobis sub triplicatae crucis
signo direximus. Itaque nos et nostra sub vestra
dispositione ita constituimus, ut qui forte nos laeserit,
domno Leoni | null | fde2e2d7-784b-4747-8d1a-9e3c52cba787 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
pontifici injuriam irrogasse visus
sit. Nec erit deinceps nostri juris quid, quantum,
quibus, et quando placitura parentur: sed
domno Leoni diligens aderit obsequium ministri.
Saluto domnum episcopum amicum per omnia reverendum:
multum de ejus sapientia et eloquentia
praesumens, et singulari morum probitate, ac per
hoc obsequio ejus me obnoxium reddens.
EPISTOLA CXCIX. AD JOANNEM PAPAM.
Sanctissimo vestro apostolatui potuisse subripi me
cujuspiam pervasionis reum videri, dolore vehementi
afficior, et totis visceribus ingemisco. Eo quippe
animo in Ecclesia Dei hactenus versatus sum, ut
multis profuerim, neminem laeserim. Non ergo Arnulfi
peccata prodidi, sed publice peccantem reliqui:
non spe, ut mei aemuli dicunt, capessendi ejus honoris,
testis est Deus, et qui me noverunt, sed ne
communicarem peccatis alienis.
EPISTOLA CC.
Quia vestris interdum non utimur alloquiis, non
satis aequo animo ferimus. Per haec enim mutua
manet charitas, dissociata coeunt, aspera mitescunt,
simultates intereunt, multaque praesentium comparantur
commoda. At dum ista motu temporum minus
assequitur, ut epistolaris brevitas inter nos
affectus explicet, petimus benevolentiam vestram
pro fratre . . . . . . ut prosit ei apud vos nostra intercessio,
plusque sibi nostra obtineat epistola, quam
fortuitu cujuspiam oblata munera. Temporum difficultatibus
addicti regulariter convenire, et quae Dei
sunt quaerere, hactenus non satis valuimus. Nunc
quia Deo miserante respirare datur, censemus, vosque
interesse omni evitabili excusatione postposita
monemus et oramus. Licet omnibus sacerdotibus
disciplinae forma aequaliter proponatur, et cognoscendi
et observandi sacros canones Spiritu Dei
conditos, et totius mundi reverentia consecratos;
nobis tamen arctius indicitur quod in exemplar morum
et vitae a pastoribus acceptum in subditum
gregem gratiosus propagetur. Cum ergo pecuniam
in facte anteponimus, cur sanctarum legum jura illicita
cupiditate calcamus? Et haec quidem Dominus,
et clamores quos assidue patimur, non sicut tyrannus
tyrannorum praejudicio, sed sicut sacerdos sacerdotum
judicio, pensetis, discernatis, dijudicetis.
Hos motus compescite, has querelas sopite, morum
gravitate, annorum teneritudine superate. Lectio
continua, et interrogatio assidua mentem vestram
exacuat. Cur judicium . . . . . . . . nos latuit? Cur ad majorem
audientiam provocans suis rebus privatus
est? Quod si non provocans, sed tacens spoliatus,
quare in eum prolatum judicium ad nos non est relatum?
Si haec itaque scienter egistis, lex in contumaces
est: si ignoranter, utique venia danda hoc
pacto, ut illegaliter ablata presbytero restituantur
legaliter: postquam, si ita videbitur, judicium legibus
innovetur, ne si existimetis filium meum R.
suae diffidere causae, quia nunc ex condicto non occurrit.
Pluribus enim occupati negotiis, eum examini
vestro dirigere usque in XV Kal. nequimus.
Quas moras sibi non obfuturas pro summa benevolentia
vestra circa nos omnimodis deprecamur. Quod
si haec mansuete feceritis, in ejus judicio sine personarum
acceptione judicaveritis, plurima nos debere
obsequio vestro facietis.
EPISTOLA CCI. GERBERTUS ET OMNES EPISCOPI DIOECESEOS REMENSIUM, PERVASORIBUS EJUSDEM.
Girbertus gratia Dei Remorum episcopus, Guido
Suessonicus, Adalbero Laudunensis, R. Noviomensis,
Rot. Cameracensis, O. Silvanectensis, F. Ambianensis,
B. Moriensis, Her. Belluacensis, per gratiam
sancti Spiritus episcopi, vobis Girberto et his
qui subscripti sunt pervasoribus, carnificibus atque
tyrannis. Diu modestia sacerdotum furoris vestri
rabiem sustinuit, et adhuc patienter exspectat. Quousque
ergo insania vestra sanis intellectibus nostris
obsistet? Quousque dissimulatio pravorum simplicium
quietem turbabit? Caedes clero infertis, a cleri,
monachorum et pauperum rapinis non cessatis. Convenimus
ergo conscientiam vestram omnes episcopi
Remorum dioeceseos, ad satisfactionem invitamus,
spatiumque poenitentiae usque in proximis Kalendis
attribuimus: tunc vos aut infertiles Ecclesiae palmites
recognituri, aut tanquam inutile lignum ab
agro Dei gladio sancti Spiritus excisuri.
EPISTOLA CCII. AD ERVEAM BELVAGORUM EPISCOPUM.
Quod tanto tempore dilectum nobis D. retinuimus,
non malevolentiae causa, sed summae utilitatis vestrae,
et vobis honestum et utile parere possit. Et
nunc quidem illum patriam parentesque, sed et omne
amicorum genus nostrum ob amorem derelinquentem
vestrae charitati, ut petitis, dirigimus. Quem
velut thesaurum inaestimabilem e sinu nostro in
vestri jura transfundimus. Suscipite ergo illum in
disciplinis liberalibus eruditum, in opificum magisterio
edoctum, a multis multa mercede expetitum
sed a nobis obtentum. | null | f45135b6-8c82-43f3-92fb-dbbcced15767 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Quem sic tractari et custodiri
volumus, ut dolorem ei partum ex nostra absentia
vestra sublevet indulgentia. Eaque munificentia et
liberalitate illum habetote, quae deceat G. Remorum
archiepiscopum dantem et Bellovagorum episcopum
accipientem.
EPISTOLA CCIII.
Oportebat te virginem spectabilem patris pacta et
constituta laudare et corroborare. Sed quoniam ea
dissolvisti, et quae insuper egisti pernegare contendis,
invitamus te ad tui peccati recognitionem. Te
quoque R. a direptione rerum . . . . . . cessare jubemus,
et male pervasa restituere. Nec te . . . . . . praetereundum
existimes, te, inquam, tonsura clericum, sed
vita et moribus * triennium cum tuo complice N.
Vos, inquam, omnes aut dignos poenitentiae fructus
Ecclesiae catholicae ostendetis, aut velut ethnici et
publicani ab Ecclesia catholica gladio sancti Spiritus
propulsabimini.
EPISTOLA CCIV.
Suscepta querimonia, reverende pater, scripsimus
cum fratribus et coepiscopis nostris pro eadem causa,
contemptoribus quoque vestris commonitorias misimus
litteras. Erit ergo vestrae prudentiae propter
pacis charitatisque custodiam, si resipuerint, eos
velut exorbitantes filios blande suscipere. Quod si,
quod absit, in malitia perseveraverint, tunc in celebri
Ecclesiae loco nostrae vocationis scripta ad legendum
proponi jubemus. Deinde excommunicationem
rationabiliter conscriptam, et a vobis solemniter celebratam
celebri affigi loco, ejusque exemplar nobis
dirigi, ut idem in nostris fiat Ecclesiis. Et quoniam
eruditum vobis clericum mitti orastis, qui in his et
in aliis adjumento esse posset, cum redierit meus
D., dabimus operam ut vestris deserviat obsequiis.
EPISTOLA CCV.
Quanto moderamine salus animarum tractanda
sit, et vestra fraternitas novit, summopere pensandum
est, ut ne quid nimis. Ecce enim dum judicii
severitatem in Ecclesiam scilicet exercetis, modum
a patribus constitutum transcendistis. Nam quae
concilia vel decreta parvulos baptizari, vel fideles
in coemeteriis sepeliri vetuerunt? Quod si is locus
interdicto vestro, et, ut solemniter dicamus, vestro
banno jure tenetur astrictus, liceret innocentibus
parochianis ad alia transmigrare loca, suisque legaliter
uti sacris. Moneo igitur paternitatem vestram
modum judicii temperare, totumque negotium ita
pertractare, ut ante oculos divinae Majestatis placere
possitis, et coepiscoporum judicio non displiceatis.
Varios mali temporis diu jam sufferens motus, ad
vestrum solatium tanquam ad tutissimum confugio
portum. Alioquin, aut vestra solabimur ope, aut peregrina
nobis expetenda subsidia.
EPISTOLA CCVI. GERBERTUS ADHELAIDI IMPERATRICI.
Saepenumero mecum reputans ubinam fides, veritas,
pietas, et justitia, domicilium sibi fecerint,
vestra solum pietas et majestas occurrere potuit,
qua virtus multiplex semper inhabitavit atque possedit.
Ad vos ergo tanquam speciale templum misericordiae
supplex confugio, vestrumque semper salubre
consilium et auxilium reposco. Quia enim . . . . .
in me unum acerba fremunt, vitamque cum sanguine
poscunt. Additur ad malorum cumulum . . . . .
Saevit et ipsa quae solatio debuit esse Roma. Oro
ergo et deprecor vestra vestro imperio mitescant
regna. Ego quippe totus ubique vester vestrum
exspecto examen et levamen. Idque solum certum
esse nosse qui velle, quod vobis constiterit placuisse.
EPISTOLA CCVII.
Humanas res aeterno regi consilio cum semper Divinitas
ostenderit, tum praecipue vestro tempore
consiliorum suorum vos esse materiam voluit. Exaltavit
enim vos et humiliavit, eamque humilitatem
sua bonitate modificans, extenuans, atque cum
summa multorum populorum prosequente favore,
vestrae sedi restituit, et tanquam aurum in fornace
probatum in sua domo clarius relucere jussit. Laudo
igitur et glorifico misericordias et miserationes ejus,
cum in vobis, tum in me, quem peregrinum, totoque,
ut ita dicam, orbe profugum quandoque requiescere
jussit, certaque consistere terra. Dirigo
vobis multum dilectum, quem a sacro fonte me suscipere
voluistis. Sed utrum nobis erudiendum mittere
debeatis, non est nostri judicii. Si enim recusamus,
ingrati fortasse apparemus; et si laudamus,
quiddam est sinistrum puero. Quod temporum difficultas
intulerit, nostro imputabitur vitio.
EPISTOLA CCVIII. GERBERTUS FULCONI EPISCOPO AMBIANENSI.
Inter varias magnarum rerum occupationes nulla
molestia magis afficimur quam vestrorum excessuum
crebra relatione. Etsi enim totius metropolis Remorum
cura nobis injuncta est, sed vestri potissimum,
qui et amorum teneritudine, et morum levitate
pondus sacerdotale necdum ferre didicistis. Cur
ergo, contra pactum in commune statutum, usque ad
tempus consilii pervasionem in propria paroechia
fecistis? Nec in hoc enim alleviamini | null | b1e3165f-743d-4ded-861b-ab999eb2a99c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, si res Ecclesiae
sunt quas diripuistis, cum hoc nisi legibus fieri
non liceat. Accessit ad hoc illicitum armorum praesumptio,
Ecclesiae violatio, quasi sacerdoti omnia in
ecclesiis liceant. Sed, ait Apostolus, #omnia mihi
licent, sed non omnia expediunt.@# Licent per liberum
arbitrium, quo male usi estis: sed non expediunt
per jura divina, quae contempsistis. Monemus itaque
fraternitatem vestram errata corrigere, et nobis
quos offendistis, si placet, satisfacere, ut horum
excessuum recognitio multorum peccatorum possit
esse abolitio.
EPISTOLA CCIX. GERBERTUS ARCHEMBALDO ARCHIEPISCOPO TURONENSI.
Querelam vestram non sine fraterna compassione
suscepimus. Unde consilium et auxilium, quantum
nostra interest, non differimus. Quia enim clerus,
ut dicitis, beati Martini benedictionem vestram renuit,
fiat ut scriptum est: #Noluit benedictionem, et
elongabitur ab eo.@# Pro accepta vero injuria repulsionis,
pulverem calceamenti excutiendum esse contra
illos Dominus docet.
EPISTOLA CCX. ADELAIDI IMPERATRICI GERBERTUS.
Incredibili pene et nimium sceterata relatione
tanto dolore affectus sum, ut lumen oculorum prope
plorando amiserim. Sed quia jubetis ut vos adeam,
consolationemque impendam, rem quidem bonam,
sed impossibilem imperatis. Transierunt enim dies
mei, o dulcis domina et gloriosa, senectus mea mihi
diem minatur ultimum. Latera pleuresis occupat,
tinniunt aures, distillant oculi, totumque corpus continuis
pungitur stimulis. Totus hic annus me in
lecto a doloribus decumbentem vidit, et nunc vix
resurgentem recidivi dolores alternis praecipitant
diebus. Quod si quid requiei a doloribus dabitur,
vestri beneficii immemor esse non potero. Licet
sufficere posse videatur quod synodus Nicaena de
communione privatis definit, ut hi qui abjiciuntur ab
aliis non recipiantur, omni jussioni vestrae paremus
tum in his, tum in quibuslibet honestis et competentibus
negotiis. Sed quia cum magno moderamine
salus animarum tractanda est, nec quisquam praepropere
a corpore et sanguine Filii Dei submovendus,
per quod mysterium vera vivitur vita, et quo
juste privatus vivens mortuus est, dignum ducimus
militarem virum nostra primum admonitione conveniendum,
si forte resipiscat, et vestrae reverentiae
satisfaciat. Et nos quidem illum jam dudum pro his
proque aliis excessibus, a liminibus tantum Ecclesiae
cum aliis quibusdam submovimus, post separaturi a
corpore Domini, ac deinde a fidelium communione, ut
his quibusdam gradibus suae salutis admoneatur,
et unius contagio pro hujusce temporis male, necessaria
sub nomine militari cohabitatione, populus Dei
minus inficiatur, solusque suam interim portet malitiam,
ignominiam et ruinam.
EPISTOLA CCXI. CANONICIS SANCTI MARTINI EX PERSONA EPISCOPORUM.
Omnes episcopi qui ad concilium venerunt in ecclesia
sancti Pauli, omnibus clericis de monasterio
sancti Martini.
Audita fama vestrae rebellionis contra fratrem
nostrum Turonicae civitatis episcopum, has litteras
direximus, in commune decernentes, quatenus aut
cum vestro episcopo redeatis in gratiam, aut ad placitum
Chelae habendum veniatis pro discordia diu
retenta rationem reddituri VII Id. Maii. Quod si non
feceritis, sciatis vos percelli censura canonicae districtionis.
EPISTOLA CCXII. GERBERTUS ARNULFO AURELIANENSI EPISCOPO.
Nullo genere locutionis affectum animi nostri erga
vos explicare valeo, quippe qui omni simulatione
mei capitis periclitarer. Quae mihi vitanda essent,
quaeve sequenda docuistis, monuistis, praescripsistis.
Et nunc quidem omni conamine, omnique nisu
secundum meum scire et posse grates quas valeo
rependo, vestraeque clientelae et dispositioni me
meaque omnia committo; non dubiam spem pro me
gerens praeclara principia felices habitura. Et quoniam
synodum . . . . . unde omnixe precor ne ingentes
curae, quae me ad praesens totum sibi vindicant,
Ecclesiae nostrae officiant. Dum enim post paululum
divinitate propitia respirare licebit, et de his et de
aliis in vestra praesentia vestra exspectabimus sententiam.
EPISTOLA CCXIII. GERBERTUS METENSI EPISCOPO.
Licet ea quae in nobis est virtus multis ante innotuerit
modis, nunc tamen ex superabundanti verbis
et sententiis affectum sui explicans vel super candelabrum
effulsit. Quia enim Apostolus ait: #Gaudete
cum gaudentibus, flete cum flentibus,@# me a fratrum
meorum indebita persecutione liberatum laeto animo
accepistis, vosque meis periculis nunc interfuisse
doluistis. Quapropter et absens grates rependo, et
praesens servitutis pensum si libet excipio. Caeterum . . . . .
alia memoratu digna non satis adhuc comperta
habemus.
EPISTOLA CCXIV. GERBERTUS VERDUNENSI EPISCOPO.
Communes filii R. et D. laetificaverunt nos ex
dulci rerum commutatione. Quia | null | 2358f3e3-d38e-485e-bd51-99e83af3e931 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
enim, ut ait Apostolus: #Corrumpunt mores bonos colloquia mala,@#
nec vos simplicitate gaudentes quorumdam Gallorum
affectus varios et perplexos dulces in ore,
amaros in corde subito deprehendere potuistis, ad
nulla eorum commentitia stuporis plena non immerito
mutati estis. Sed quia ingenita vobis prudentia
diutius illudi non potuit, eorum simulationem ac
dissimulationem vos ad plenum intellexisse gaudemus.
Unde filium nostrum D. quem in multa rerum
scientia eruditum interpretem fidum omnium quae
in commune placeant habere poterimus. Vale.
EPISTOLA CCXV. AD AZELINUM EPISCOPUM LAUDUNENSEM.
( #Vide infra in epistolis et diplomatibus post susceptum
summum pontificatum scriptis.@# )
EPISTOLA CCXVI. AD ARNULFUM REMENSEM ARCHIEPISCOPUM.
(Vide ibid.)
EPISTOLA CLXII. ELECTIO ARNULFI REMORUM ARCHIEPISCOPI A GERBERTO EDITA.
Sanctae ac universali Ecclesiae catholicae salutem
dicunt filii Remorum metropolis.
Divae memoriae patre nostro A. sensus corporeos
relinquente, clarum lumen pastoris amisimus, praeda
hostium facti sumus. Itaque dum molimur, conamur
tanti viri resarcire ruinas. Elapsa sunt canonica
tempora, violatae sunt leges, quibus cavetur
nullam sedem amplius triginta dierum spatio vacare
licere. Nuncque tandem pulsantibus divina lux se
apparuit, et quo sequeremur ostendit, depulso antichristo,
Simoniaca haeresi damnata. Nos, inquam,
qui dicimur episcopi dioeceseos Remorum metropolis,
cum omni clero, diversi ordinis populo acclamante,
orthodoxis regibus nostris consentientibus,
eligimus nobis in praesulem virum pietate
praestantem, fide insignem, constantia mirabilem,
in consiliis providum, rebus gerendis aptum. In quo
hae virtutes, quae sic clare relucent, indicio sunt
caeteras abesse non posse. Arnulphum dicimus regis
Lotharii filium. Quem etsi altus sanguis vitio temporis
sub anathemate positus aliquo infecit contagio;
sed tamen hunc mater Ecclesia purificans
mysticis abluit sacramentis: hunc, inquam, dicimus
Laudunensis Ecclesiae filium, et, ut verius
fateamur, Remensis. Ea quippe civitas Remense
territorium, Remensis parochia est: nec sic a beato
Remigio divisa, ut fieret aliena. Nimirum ille vir
Deo plenus, unitatem appetens, non scissionem affectans,
sic scidit ut cohaereret velut pars in toto.
Et quis et quantus futurus esset intelligens, natale
solum beavit sacerdotii dignitate. Eligimus ergo
hunc Arnulphum hinc ortum, hic educatum, Simoniacae
haereticis expertem, a factione tyrannica
remotum, sua cuique debita jura reddentem, sanctuarium
Dei non dissipantem. Sint procul ab electione
nostra dolus et . . . . . . nec putent eam ad se
pertinere filii Belial, filii pacis et concordiae stabilem
et solidam in perpetuum faciant confirmando,
corroborando, subscribendo.
EPISTOLA CLXIII. EX PERSONA ARNULPHI REMENSIS EPISCOPI.
Etsi adhuc neque in republica, neque in privata,
nulla merita nobis sint, his tamen animus minime
deest, specialiusque quodammodo inardescimus ad
comparandos ac retinendos vestros affectus. Ob id
itaque Gerardum antiquum militem vestrum vim
inferentem, ac beneficium nostri fidelis Guenirici
pervadentem patientia ferimus, utque eum quiescere
jubeatis oramus. Et si forte dissimulaverit, utrumque
monitorem experiatur sui justissimum hostem.
EPISTOLA CLXIV. E. EPISCOPO TREVERENSI EX PERSONA EJUSDEM.
Sciens benevolentiam, vel potius pietatem vestram,
qua semper usi estis circa beatae recordationis
praedecessorem meum, feliciorem me judico, si
eam sic accipio uti acceptam terminus nesciat.
Itaque ex abundanti charitate a vobis facto principio
congaudemus, ac mutua dilectione frui indissolubiliter
optamus. Et quia tumultus dissidentium
regnorum, ac novitas nostrae ordinationis decernere
ac perficere, qui animose impediunt actuum nostrorum
moderamina, consoli atae prudentiae vestrae
delegamus: simul quoque oramus si fieri potest
definite praescribi, ubi et quando post reditum vestrum
a palatio convenire possimus, simusque ad
praesens certi, si quid rerum novarum didiceritis,
post plenius instruendi quod planius pernoscetis.
Magnum argumentum est in sanctissima amicitia,
ac firma societate nos in aeternum mansuros, cum
eisdem utamur auctoribus quibus apud praedecessorem
meum in otio et negotio semper usi estis interpretibus.
EPISTOLA CLXV.
Plurimum intelligo vos intelligere motus animi
mei, eoque amplius vos accurate diligo, et amplector.
Recordor quippe honestissimae admonitionis, qua
me satis diu a communione quorumdam principum
suspendistis, quid velletis significastis. Oro ergo per
venerabile nomen patris mei, et per inviolatam
fidem, qua se suosque semper colui, ne cogar eorum
hominum oblivisci quos ob ejus amorem meis commodis
neglectis praecipue semper dilexi. Dominae
meae Theophanae servata fides circa se suumque
filium, ne | null | 5226cb96-b5c1-450a-a015-601edd825cc7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sinat me fore gloriam suorum hostium,
quos propter se, si quando valui, abduxi in opprobrium
et contemptum. Iterum in commune oro,
et obsecro ne ejus vobis displiceat servitus, cui
vestrum imperium, honor, potestas, hactenus placuerunt.
Facite vestra liberalitate ne absentia
honestatis, fuga optimarum artium, efficiar sectator
Catilinae, qui in otio et negotio praeceptorum
Marci Tullii diligens fui exsecutor.
EPISTOLA CLXVI.
Non alienum est a vestra humanitate, et a sacrosancto
sacerdotio, quaerentibus consilium consilium
dare. Nulli mortalium aliquando jusjurandum praebui,
nisi D. M. Othoni. Id ad dominam meam Th. ac
filium ejus Oth. Aug. permanasse ratus sum; quippe
cum in tribus unum quidem quodammodo intellexerim.
Quousque ergo hanc fidem servandam censetis?
Dico equidem quod spoliatus amplissimis
rebus imperiali dono collatis, apostolica benedictione
confirmatis, nec una saltem villula ob fidem retentati
vel retinendam donatus sum. Dico quod inter
gravissimos hostes vestros positus, nullis eorum
beneficiis quamvis ingentibus oblatis inflexus sum.
Quousque ergo id genus amicitiae exercebo? Consulite,
ac solatium imploranti praebete, etsi non ob
mea merita, sed tamen et propter vestra erga omnes
semper laudata beneficia.
EPISTOLA CLXVII.
Conceptam laetitiam Romani itineris, quo vester
comitatus ac dominae Theophanae semper Augustae
futurum alloquium ampliorem fecerat, senioris
mei prohibitio conturbat. Vices ergo meas velut
amicus amici obtinete. Et ut pallium a domino papa
per vos consequamur, et gratiam dominae nostrae
per vos coeptam retineamus. Cujus obsequio, Deo
annuente, in Pascha erimus, nec quisquam erit
qui vos ab ejus ac filii sui fidelitate ac servitio prohibere
possit.
EPISTOLA CLXVIII. AD RAINARDUM MONACHUM BOBIENSEM.
Quidam Tetbaldus, ut ipse ferebat, monachus
Bobiensis, praeterita aestate, ad nos venit, per quem
nostra scripta tibi direximus, quibus tuae litterae non
satis respondent. Itaque et exemplar prioris epistolae
remittimus, et tuae petitioni hoc modo consulimus.
Si sub regula patris Benedicti ac spirituali
abbate tibi militare delectat in alio monasterio, mea
licentia utere, nec obsit tibi transitus causa religionis,
et imperio abbatis tui factus. Caeterum in dando
et accipiendo frena licentiae relaxamus partim, partim
restringimus: hoc modo servata discretione, ut
quod jure et sine offensione divinarum legum dandum
ac recipiendum est, des ac recipias. Nec putes
ad meam licentiam pertinere, si quid tyranno aut
impio sponte tribueris, vel ab eis acceperis.
EPISTOLA CLXIX. AD REMIGIUM MONACHUM TREVIRENSEM.
Petitio tua, dulcissime frater, toties repetita,
quibus jactemur fluctibus satis ostendit. Nescis,
nescis quae naufragia pertulerimus, postquam a te
digressi sumus. Gravissimis quippe laboribus aestivis
et continuis eos contraximus morbos quibus pestilens
autumnus pene vitam extorsit. Accessit ad haec
violenta fortuna, cuncta quae dederat repetens per
eos praedones qui urbem Remorum depopulati sunt.
Nunc amicorum captivitatem deflemus, et an sedes
nobis sint permutandae pervigili cura deliberamus.
Eo in luctu, eoque in moerore nostra patria est.
Timor et tremor muros circumdant, inopia cives
premit. Clerus utriusque ordinis propter futuram
vastitatem ingemit. Ergo sit tui muneris manus
levare ad Omnipotentem pro nobis. Et si Divinitas
poenam alleviaverit peccati erimus non immemores
tui per omnia beneficii.
EPISTOLA CLXX. GERBERTUS RAIMUNDO.
Nostro reverentissimo patri RAIMUNDO du. Filius.
Quo in portu agam navim gubernatore amisso,
scire vos, dulcissime Pater, et quinam sit status in
Francorum R. p. [republica]. Ego cum statuissem
non discedere a clientela et consilio patris mei beati
Ad., repente sic eo privatus sum, ut me superesse
expavescerem. Quippe cum esset nobis cor unum
et anima una, nec hostes ejus eum putarent translatum,
cum me superesse viderent, me ad invidiam
Caroli nostram patriam tunc et nunc vexantis digito
notabant, qui reges deponerem regesque ordinarem.
Et qui R. p. permistus eram, cum R. p. periclitabar,
velut in perditionem nostrae urbis pars praedae
maxima fui. Eaque res iter meum in Italiam penitus
distulit, ubi et organa etiam servantur, et optima
portio meae supellectilis. Non enim potuimus obsistere
praecipiti fortunae, nec Divinitas declaravit
adhuc quonam in portu me sistere velit. Igitur de
me et de meis fortunis gavisuri, exspectant exitum
instantis fortunae. Dabo operam pro viribus, nec
quidquam eorum quae fieri oporteat | null | c89f79f8-c276-415d-8faa-5bd90c59ce66 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
intermittam,
donec optatis perfruar sedibus, reddamque Deo vota
mea in Sion. Vale, amantissime Pater, valeat frater
Ariardus, valeat sanctissimum collegium tibi subjectum,
meique sitis memores in contemplativis cum
patre meo Adal.
EPISTOLA CLXXI. VENERABILI ADHUC EPISCOPO A. GERBERTUS.
Itane socordiae atque dubiis casibus credidisti, ut
gladios cervici imminentes non videas, arietes ac
vineas ilia tua pulsantes non sentias? Recordare,
quaeso, quid actum sit, o felix quondam et dulcis
amice, sub imperio patris mei Adalberonis. Divi
Aug. Lotharii germanus frater, haeres regni, regno
expulsus est. Ejus aemuli, ut opinio multorum est,
inter reges creati sunt. Quo jure legitimus haeres
exhaeredatus est, quo jure regno privatus est, et
quo in paternam domum rediit? Quae decreta Romanorum
pontificum infantes baptizari vetuerunt? Qui
sacri canones innocentes presbyteros ab altaribus
removerunt? Agit Abraham cum Deo causam, utrum
in Sodomis debeat perdere justum cum impio, et tu
pastor non dubitas addicere poenae noxium simul et
innoxium? Sed quid ego haec minima, cum sciam
accusationem tuam a sacerdotibus Dei descriptam,
et plenam criminibus, gravidam sceleribus? Electi
sunt judices, quorum judicio si defueris, de absentia
nihil lucraberis. Et si adfueris, episcopus esse cessabis.
Inventus est qui tuas vices sortiatur. Curre
ergo dum aliquid otii superest, neque spem tuam
ponas in Ligeri et Sequana, nihil profuturus. Ego
quidem factionum, conspirationum, jurisconsulti ac
consulentium conscius, ob fidele silentium haec tibi
causa veteris amicitiae habui dicere, ut te lethargo
alleviarem. Tuum sit plenius remedium quaerere,
qui etiam in comitialem morbum videris decidisse.
Vale.
EPISTOLA CLXXII.
Immensae benevolentiae ac potius pietati vestrae
circa nos immensas rependimus grates. Quanti nos
habeatis compassione vestra profecto declarastis. Declaramus
ergo et nos quid in futurum moliamur, non
solum ex his quae cum paucissimis pernoctamus, sed
etiam ex anathemate in praedones Remensis urbis
jam promulgato. Cujus exemplar vobis mittimus, ut
ex eo pernoscatis cujus animi simus, simulque nos
majora aggressuros, quae suo tempori reservamus.
Omnia enim tempus habent. Dicimus tacenda, tacemus
dicenda. Agimus quod nolumus, quod volumus
nequimus. Ita sunt omnia plena perturbationis, ac
potius confusionis: nec se sic ingerunt expetenda,
quemadmodum devitanda. Nam si oblata esset rationabilis
facultas, jam dudum vestra colloquia expetissemus.
Regium nomen, quod apud Francos
pene emortuum est, magnis consiliis, magnis viribus
resuscitassemus: sed propter impia tempora, propter
perditissimorum iniqua commenta, clam agimus
quod palam non possumus. Veniet, veniet,
inquam, dies, et prope est, in qua uniuscujusque
nostrum probentur et cogitata, et dicta et facta.
Interim praescriptas vobis metas recognoscite, nec
majora regni negotia velitis definire sine metropolitani
conscientia, nec sententiam in his praecipitate
quae quo animo fiant ignoratis. Prudentiam roburque
vestrum reservate, tunc fortissima pectora hostibus
pro nobis exposituri, cum videritis victricia signa
nobis ductoribus anteferri.
EPISTOLA CLXXIII.
Mare fluctuans ingressi naufragamur et ingemiscimus;
nusquam tuta littora, nusquam portus occurrit.
In vobis quietem quaerimus. In vobis certe est,
quod cum dederitis non desit, accipienti supersit.
Petimus ergo omni affectu charitatis vos affore Remis
II Kal. Aprilis, si jure amicitiae quidquam promeruimus
aut promereri posse putamus.
EPISTOLA CLXXIV. AD ROMULFUM ABBATEM SENONENSEM.
Officia dantis et accipientis muneribus vestris exsecuti
estis. Nihil enim nobis antiquius in humanis
rebus clarissimorum hominum scientia, quae utique
multiplicibus librorum voluminibus explicatur. Agite
ergo ut coepistis, et fluenta M. Tullii sitienti praebete.
M. Tullius mediis se ingerat curis, quibus post
urbis nostrae perditionem sic implicamur, ut ante
oculos hominum felices, nostro judicio habeamur
infelices. Quae mundi sunt quaerimus, invenimus,
perficimus, et ut ita dicam principes sceleris facti
sumus. Fer opem, Pater, ut Divinitas, quae multitudine
peccatorum excluditur, tuis precibus inflexa
redeat, nos visitet, et nobiscum habitet, tuaque praesentia,
si fieri potest, laetemur, qui beati Patris Ad.
absentia tristamur.
EPISTOLA CLXXV. AD E. ARCHIEPISCOPUM TREVIRENSEM.
Pervenit, beatissime Pater, gladius usque ad animam:
gladiis hostium undique perstringimur. Hinc
fide promissa regibus Francorum urgemur. Hinc
potestati principis Caroli regnum ad se revocantis
addicti, permutare dominos | null | 88b6cd08-fda3-4175-8c42-ba5bc41bd1a9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, aut exsules fieri cogimur.
Hoc solum spei superest, quod vos praescia
divinitas germanitate quadam nobis devinxit, et ut
invicem onera portemus effecit. Ad vos itaque confugimus
tanquam ad rectum praesidium, tanquam
ad aram prudentiae, tanquam ad divinarum atque
humanarum legum interpretes. Eruntque perlata
consulta filiis vestris coelestia oracula.
EPISTOLA CLXXVI. G. SAL. DICIT R. SIBI DILECTO.
Grandia quidem poscis, dulcissime frater, sed tuis
meritis non indebita. Nam quid est tam optabile
quod benevolentia tua non promereatur? quid tam
humile quod conferri amicis haec tempora sinant?
Itaque cum tibi desit artifex medendi, nobis remediorum
materia, supersedimus describere ea quae
medicorum peritissimi utilia judicaverint vitiato
jecori. Quem morbum tu corrupte postuma, nostri
apostema, Celsus Cornelius a Graecis ἡπατικόν dicit
appellari.
EPISTOLA CLXXVII. AD ROMULFUM ABBATEM SENONENSEM.
Magno curarum pondere in momento temporis
alleviatum iri existimamus deliberationibus nostris
ad utile et honestum aeque inflexis. Quod utique
puris affectibus vestris in divina speculatione ut
coeptum, ita consummandum est. Sicque aptiori
loco mutua perfruendum charitate
EPISTOLA CLXXVIII. AD BRUNONEM EPISCOPUM LINGONENSEM.
Serenissimi Augusti domini nostri desiderabilem
praesentiam vestram causa consultandi jamdudum
exoptant. Moneo ergo vos atque rogo causa salutis
totius reipublicae, quamprimum maturare iter. Et
quia vos apud Roceium audivi pro mea salute, merear
nunc Silvanectis audiri pro omnium bonorum
liberatione.
EPISTOLA CLXXIX. AD ECBERTUM ARCHIEPISCOPUM TREVIRENSEM.
Etsi prudentiam vestram in multis expertus sim,
nuper tamen plurimum intellexi, cum querimoniam,
quam ex persona Ar. archiepiscopi subornaveram,
subtili responso perstrinxistis. Veritus itaque sum,
famulante conscientia, ne in oculis vestris displicerem,
qui mihimetipsi displicere jam coeperam, eo
quod non socius vitiorum, sed princeps dijudicarer
maximorum scelerum. Ille ego, qui sub imperio
beatae memoriae patris mei Ad. militaveram in schola
omnium virtutum, nunc ego regiam incolo aulam,
cum sacerdotibus Dei verba vitae conferens. Nec ob
amorem Caroli vel Arnulfi passus sum diutius fieri
organum diaboli, pro mendacio contra veritatem
declamando. Oro itaque antiqua benevolentia vestra
dignus inveniri. Quippe existimatione vestra conscientiam
meam detexi, ut ex me pernoscatis quid
de perditione Remorum intelligere debeatis.
EPISTOLA CLXXX. AD ADALBERONEM EPISCOPUM VIRDUNENSEM.
Omnium consiliorum meorum participi ac conscio
non multa verba facturus sum. Satis enim post Patris
mei beati Ad. ad Dominum discessum cur tanto
tempore Remis commoratus sum, quo ante perditionem
urbis et post perditionem abire contenderim.
Saepius quoque illud Terentianum recepistis: Si
non potest fieri quod vis, id velis quod possis. Et
nunc quidem beneficiorum ac pietatis vestrae circa
me non immemor, conceptum amorem erga vos
vestrosque conservo, eoque me beatiorem fieri
judico. Quomodo enim non diligam diligentes me.
Sentio quippe vos condelectari quod sceleratorum
hominum conciliabula effugerim, quod communioni
ecclesiasticae restitutus sim. Agite ergo causam
amici solito more, id est ut Lelius ab Helvetiis vel
Suevis redeat, Aquilae dilecto diligendus conquiratur
par, ut operum nostrorum sit finis consummata
charitas.
EPISTOLA CLXXXI.
Praecipuam ac singularem amicitiam vestram dum
arctius amplectimur, multorum hominum invidiam
toleramus, maximeque eorum qui senioris vestri
contra nos consilia conturbant. Crescit malum in
dies. Multiplicantur inimici nostri, majoremque sumunt
audaciam spe dissidentium regnorum. Si ergo
ea in vobis est virtus quam credimus et optamus,
sentiamus non nobis obesse quod vestrum amorem
amori regis O. praeposuimus. Sentiant inimici nostri
per vos stabilem esse regnorum concordiam, quam
sine suo consultu posse fieri negant. Et quia credibilibus
legatis inter hostes difficilis est via, vos legatorum
nostrorum vices explete, quod honestum
judicabitis pro nobis spondete. Sic de nobis absentibus
praesumite tanquam de praesentibus; et si
quid salutare reperietis, quamprimum litteris vel
nuntiis significate, ut ignorantibus nostris aemulis
per fidissimos internuntios utriusque partis coepta
amicitia corroboretur. Hoc ideo dicimus, quia majoris
auctoritatis legatos cum sui magno periculo
sine certa causa mittere nolumus, et quia conventus
regum laboriosus est, et hoc tempore per omnia
inutilis propter malivolos utriusque partis. Quod si
pravorum hominum consilia convaluisse senseritis,
nec honestam et utilem posse fieri amicitiam, inprimis
quod maximum est consilium simul et auxilium
a vobis imploramus. Neque nos deludi vana
exspectatione sinatis, quos omni genere amicitiarum
et affinitatis dignos hactenus duxistis.
EPISTOLA CLXXXII.
Felicitas vestra gloriam simul nobis parit et solatium.
Ubi | null | 32d53256-ad3b-4add-b6e5-49a3335d8f82 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
enim est una caro, et unus sanguis, ibi et
unus affectus. Abiit illa dies, nec redeat unquam,
in qua vester moeror ineluctabilem nobis parit dolorem.
Et nunc quidem in pace, sicut et tunc in angustia,
nos nostraque vestro condonamus obsequio:
ut si quid magnum vestraque dignum memoria vel
vi vel ingenio aggredi conamini, nostra utamini opera,
diligentia, consilio, ingenio, viribus. Quod si
quieti et silentio studetis, et ad praesens et in aeternum
liceat nobis gaudere vobis cum pace et quiere,
Nec glorientur aemuli vestri nominis plus sese obesse
quam vos prodesse. Sit, si fieri potest, inter nos
ac seniorem vestrum honestus habitus amicitiarum.
Praescribite sequenda et vitanda, nec patiamini dolis
et fraudibus nos circumscribi, qui nullorum hominum
amicitiam contra vos decrevimus sequi.
EPISTOLA CLXXXIII. EPISCOPI REMORUM DIOECESEOS SALUTEM DICUNT REVERENTISSIMO PATRI R.
Quoniam frater et coepiscopus noster A. infra
suam Ecclesiam captus, propter vim hostium, ut
fertur, non satis quae sui juris sunt exsequi valet,
nos nostri officii non immemores, quod olim in famosissimos
praedones suo consilio feceramus, repetivimus.
Hoc addito, quod in cibo et potu contra divinum
ac humanum jus nulla misericordia abusi sumus,
ut ipse; sed insuper duces et comites, et conscios
totius factionis anathemate damnavimus, eamque
Ecclesiam a divino officio suspendimus. Caeteris Christianis
fidelibus sufficere posse judicantes. Itaque
decreti atque anathematis exemplar vobis mittimus,
nostraeque sententiae vos favere, atque idem facere
hortamur, monemus, oramus.
EPISTOLA CLXXXIV. AD GARINBERTUM ABBATEM.
Quod nostri curam geritis, nostrisque laetamini
commodis, debitas rependimus grates. Nec sic locis
disparamur remotis, nec ea utimur fortuna, divinitate
propitia, ut antiquas non valeamus exercere
amicitias. Procurabo igitur quod jussistis, et quoad
potero persuasione vel gratia Augustorum uti, a
vicinia Remorum procul dimovebo exercitum, donec
in urbe recondatis, si quid residui habetis in agris.
Procurate itaque et vos filium meum Aquilam, donec
per fidissimos mihi remittatis amicos. Et ne ignoretis
quae synodus episcoporum nostrae dioeceseos decreverit,
exemplar rerum gestarum vobis nostrisque
mitto sociis, ut exinde pernoscatis quid sequi, quid
vitare debeatis.
EPISTOLA CLXXXV. LIBELLUS REPUDII GERBERTI ARNULPHO ARCHIEPISCOPO.
Diu multumque mihi in animo replicanti infelicem
statum nostrae urbis, nec exitum malorum sine strage
bonorum reperienti, ea tandem sententia placuit,
quae et praesentibus mederetur incommodis, et in
futurum praecaveret amicis. Permutamus itaque solum
solo, dominium dominio, vestraque beneficia
emancipati vobis nostrisque aemulis ad invidiam relinquimus,
ne fidelitatis promissae hinc arguamur,
inde genere amicitiarum ad patruum vestrum quodammodo
se habentium perstringamur. Nihil enim
alteri debetur eo quo vivimus pacto, fide in alteram
partem praetenta. Nam si vos salvos esse volumus,
quomodo patruo vestro praesumus? Item si patruo
vestro praesumus, quomodo vos esse salvos volumus?
Hanc litem sic dirimimus, ad alios demigrando, nec
vobis nec illi quidquam praeter benevolentiam debeamus
gratuitam. Eam si amplectimini, domos, quas
proprio labore multis sumptibus exaedificavimus,
mihi meisque cum sua supellectili reservate. Ecclesias
quoque, quas solemnibus ac legitimis donationibus
juxta morem provinciae consecuti sumus, nullis
praejudiciis attingi oramus, de reliquo non multum
deprecaturi. Hoc facto me olim libera colla gerentem
ad obsequia vestra honeste invitabitis. Nec
dubium erit, si hos terminos praetergrediemini, quin
omnia quae possidebamus ut a multis accepimus,
aemulis nostris sacramento contuleritis, tunc cum
secundum affectum vestrum acutissima pro vobis
dictaremus consilia. Nec praeteritorum malorum
poterimus oblivisci, cum praesentibus admonebimur
judiciis.
EPISTOLA CLXXXVI. ELECTIO GERBERTI REMORUM ARCHIEPISCOPI.
Semper quidem, dilectissimi fratres, judicia Dei
justa sunt, sed interdum occulta. Ecce enim post
dissolutionem beatae memoriae Patris A. quemdam
ex regio semine prodeuntem nobis Ecclesiaeque Remensi
praefecimus, et clamore multitudinis impulsi,
Scriptura dicente, #Vox populi vox Dei,@# et sanctorum
canonum institutis desiderium ac vota cleri ac populi
in electione episcopi perquirentium: caligavit
acies mentis nostrae litteram incaute sequendo, concordem
sententiam divinarum Scripturarum parum
investigando. Non erat quippe vox Dei vox populi
clamantis: #Crucifige, crucifige.@# Ergo non omnis vox
populi vox Dei est; nec omnis cleri et populi vota et
desideria in electione episcopi perquirenda sunt,
sed tantum simplicis et incorrupti, id est spe quaestus
minime electi. Sententiae | null | 69794db0-4211-4c84-bd41-26ef5ddfbd20 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Patrum exponendae.
Non liceat, inquit, turbis electionem facere eorum
qui ad sacerdotium provocantur, sed judicium sit
episcoporum, ut eum ipsi qui ordinandus est probent,
si in fide et in episcopali vita edoctus est.
Nos igitur episcopi Remorum dioeceseos secundum
has constitutiones Patrum, favore et conniventia
utriusque principis nostri domni Ugonis Augusti, et
excellentissimi regis Roberti, assensu quoque eorum
qui Dei sunt in clero et populo, eligimus nobis archiepiscopum
abbatem Gerbertum aetate maturum,
natura prudentem, docibilem, affabilem, misericordem,
nec praeferimus illi vagam adolescentiam, ambitionem
se extollentem, omnia temere ministrantem;
imo nec talibus subjugari patienter auditu
perferimus, quorum sapientia et consilio Ecclesiastica
ac civilia jura administrari non posse scimus.
Cumque in unoquoque episcopo sit hoc speculandum,
maxime tamen in eo qui caeteris praeest metropolitano.
Eligimus itaque hunc Gerbertum, qui ***
fuit. Hujus vitam ac mores a puero novimus, studium
in divinis ac humanis rebus experti sumus.
Hujus consiliis ac magisterio informari quaerimus.
Ejus electionem subscribendo confirmamus, stabilimus,
corroboramus communi omnium bonorum consultu.
EPISTOLA CLXXXVII. PROFESSIO FIDEI GERBERTI REMORUM ARCHIEPISCOPI.
Ego Gerbertus gratia Dei praeveniente mox futurus
archiepiscopus Remorum, ante omnia fidei documenta
verbis simplicibus assero, id est Patrem
et Filium, et Spiritum sanctum, unum Deum esse
confirmo, totamque in Trinitate deitatem coessentialem
et consubstantialem et coaeternalem et omnipotentem
praedico. Singulam quamque in Trinitate
personam verum Deum, et totas tres Personas unum
Deum profiteor. Incarnationem divinam non in Patre,
neque in Spiritu sancto, sed in Filio tantum credo,
ut qui erat in divinitate Dei Patris Filius, ipse
fieret in homine matris filius, Deus verus ex Patre,
homo verus ex matre. Carnem ex matris visceribus
habentem, et animam humanam rationalem simul
in eo utriusque naturae, id est hominem et Deum,
unam personam, unum filium, unum Christum,
unum Dominum, creaturarum omnium quae sunt et
auctorem, et dominum, et rectorem, cum Patre et
Spiritu sancto, confiteor. Passum esse vera carnis
passione, mortuum vera corporis sui morte, resurrexisse
vera carnis suae resurrectione, et vera animae*
resurrectione, in qua veniet judicare vivos et
mortuos, assero. Novi et Veteris Testamenti unum
eumdemque credo auctorem et dominum et Deum.
Diabolum non per conditionem, sed per arbitrium
factum esse malum. Credo hujus, quam gestamus,
et non alterius, carnis resurrectionem. Credo judicium
futurum, et recepturos singulos pro his quae
gesserunt vel poenas vel praemia. Nuptias non prohibeo,
secunda matrimonia non damno. Carnium praeceptionem
non culpo. Poenitentibus reconciliatis
communicari debere confiteor. In baptismo omnia
peccata, id est tam illud originale contractum, quam
ea quae voluntarie admissa sunt, dimitti credo. Et
extra Ecclesiam catholicam nullum salvari confiteor.
Sanctas synodos quatuor, quas universalis mater
Ecclesia confirmat, confirmo.
EPISTOLA CLXXXVIII. GERBERTUS OTTONI CAESARI.
Domino glorioso OTTONI Caesari semper Augusto
Romanorum imperatori GERBERTUS episcopus debile
servitutis obsequium.
Absentiam vestram longitudine terrarum disjuncti
omnino moleste ferimus. Et quod fama nimium devia
rerum praeclare quidem a vobis gestarum, ut semper,
nec ullam vobis scintillam attulit. De vita et moribus
Harmandi comitis hoc tempore a me alienum est,
ita gemitus et suspiria fratris et significare mea vobis
plurimum refert. Conqueritur quippe ille nobilis vir
fratrem suum apud Gorziam fame necari contra
suam suorumque natalium dignitatem, ignominiaeque
ducit hoc sempiternae. Quod si verum est, quid sibi
volunt tam dira supplicia? quod genus mortis acerbius
fame? Omnia poenarum genera sola fames
exsuperat, mortem ipsam contemnit, ac eam contra
naturae usum in se provocat. Removere, quaeso, tam
immane nefas, et petenti fratri fratrem adhuc, ut
dicit, spirantem, reddite. Eorum conditiones tantum
mementote qui capiunt et capiuntur, ne capti post
libertatem aut per se aut per suos capientes, vel
amicos capientium pro causa captionis laedere valeant.
EPISTOLA CLXXXIX. GERBERTUS OTTONI.
Domino excellentissimo OTTONI Caesari semper
Augusto, suorum episcoporum minimus semper et
ubique debitae servitutis obsequia.
Cum inter humanas res nihil dulcius vestro aspiciamus
imperio, sollicitis pro vobis nihil dulcius significare
potuistis, quam vestri imperii summam gloriam,
summam cum dignitate constantiam. Et quaenam certe
major in principe gloria? quae laudabilior in summo
duce constantia, quam legiones cogere, | null | 3ec08849-16b4-4b9a-96ab-42cfc6c5a602 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in hostilem
terram irrumpere, hostium impetum sua praesentia
sustinere, seipsum pro patria, pro religione, pro
suorum reique publicae salute maximis periculis
opponere? Quae facta quam felices exitus habuerunt.
Minori sumus affecti cura ob legationem Leonis
abbatis vobis directam super illo Arnulfo, sed neque
animo insedit ea legatio, quae omnino falsa est, sed
quae Leo abbas a meis Gallis promissa exigit, vera
fore putavit. Aut si ita est, novi ingenitam vobis
benevolentiam, talibus ausis et velle et posse obsistere.
Et quoniam noster Leo iter suum ad vos intenderit
volando, ut ipse scripsit, VI Id. Sept. quando
primum allata venit epistola, iniquis, ut credo, memorata
ventis, nihil super Arnulfo consultum est.
Sed fert secum alia ut magnis inventa ingeniis, ita
magnis finienda consiliis. Aeternum vale vobis vester
G. Et quia ut magnifices magnifice magnificum
Sasbach contulistis, aeterno imperio vestro aeternum
se dedicat vester Gerbertus. Et quia R. S. V. D.
aeterno obsequio vestro se mancipat G. vester. Hinc
a vobis liberaliter collata, sed a quodam nescio cur
ablata, restitui sibi petiit vester G. Extremus numerorum
abaci vestrum definiat.
EPISTOLA CXC.
Domino et reverentissimo patri ill. G. filius.
Sanctissimas amicitias firmissimasque societates
luculenta oratione quam dulces, quamve utiles essent
expressistis, meque tanto fructu divinitatis participem
sociumque esse et fore dignati estis. Quid
enim est aliud vera amicitia, nisi divinitatis praecipuum
munus? Hac igitur amicitia vestra fretus,
deque ea bene praesumens, atque in posterum meliora
sperans, Arnulfi reditum ad urbem Remorum
non expavesco, sed si ita pervenerit, ut Hungerius
qui voluit retulit; ob quam causam de Hur Chaldaeorum
liberari confido, vestrisque obsequiis non
deesse. Quodque semper volui, semper optavi, haec
causa comitem individuum efficiet, eique solemne
imperium appellamus. Quare quid dulcius, quid
praestantius? Non ergo suspirandum pro causa amici
vobis fuit, vel erit, cum ex toto, cum ex communi
voto et deliberatione cuncta provenerint, sintque
proventura divinitate propitia, vobis consulentibus,
amicis juvantibus, imperio vestro omnia feliciter
exsequente et procurante. Valete, et ob res nostri
Caesaris bene gestas, bene se habentes, mecum gaudete.
Iterum et numerosius valete.
EPISTOLA CXCI. OTTONI CAESARI ET AUGUSTO IMPERATORI QUOQUE ROMANO GERBERTUS.
Domino et glorioso semper Augusto OTTONI Caesari
GERBERTUS.
Scio me Divinitatem in multis offendisse, et
offendere, sed vos vel vestros in quo offendisse redarguor
nescio, et uti mea servitus sic repente displicuerit.
Utinam a vestra munificentia cum gloria
tanta collata aut non licuisset suscipere, aut suscepta
cum tanta confusione perdere! Quid hoc esse putem,
quod utique dedistis, aut dare potuistis, aut non potuistis?
Si non potuistis, cur posse simulastis? Si
autem potuistis, quis ignotus et sine nomine imperator
imperatori nostro notissimo, et per orbem
terrarum famosissimo, imperat? In quibus tenebris
ille furcifer latitat? In lucem veniat, et crucifigatur,
ut nostro Caesari libere imperare liceat. A multis
creditum est me apud vestram pietatem posse opitulari
multis. Nunc operae pretium est habere patronos
quos olim defendendos suscepi, majorque
fides hostibus meis habenda quam amicis. Amici
quippe salubria cuncta, prospera omnia docuerunt.
Hostes nec praecepta, nec beneficia mihi profutura,
dulcia principia amaros exitus habitura, seu prophetico,
seu fanatico spiritu praedixerunt. Quae
quidem mihi plus quam velim tristia, sed imperiali
personae minus convenientia. Tribus, ut ita dicam,
saeculi aetatibus, vobis, patri, avo, inter hostes et
tela fidem purissimam exhibui, meam quantulamquamque
personam regibus furentibus, populis insanientibus
pro vestra salute opposui. Per invia et
solitudines, per incursus et occursus praedonum,
fame et siti, vi frigoris et aestus excruciatus, infractus
inter tot tempestates exstiti, ut mortem potius
praeoptarem quam filium Caesaris tunc captivum
imperantem non viderem. Vidi et gavisus sum, et
utinam liceat usque in finem gaudere, et vobiscum
dies meos in pace finire!
EPISTOLA CXCII. ADALBERTO ARCHIEPISCOPO, ABBATI MAJORIS MONASTERII.
Servat natura vices, terraque bona, non suo judicio
diu infecunda, mirandos flores fructusque parturit.
Ecce enim beati Martini cellula monachorum
agmina jam dudum emortua resuscitat. Martini
virtus in suis discipulis dignoscitur. E quibus beatae
conversationis | null | 269a7c65-b436-4d45-a0a3-a1d8b355d7fc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
alumnam tanquam exemplar vitae et
morum accepisse Osulphum gaudemus. Hujus sanctissimos
affectus vestris affectibus consociandos
offerimus, ut qui se singulari certamine antiquo
hosti opposuit, precum vestrarum clypeo victor
evadat. Alleviemur ergo nos vestris meritis, qui
nostris praegravamur offensis.
EPISTOLA CXCIII. GERBERTUS ARNULPHO AURELIANENSI EPISCOPO.
Multum mortalibus divinitas largita est, o mei
animi custos, quibus fidem contulit, et scientiam
non negavit. Hinc Petrus Christum Dei Filium
agnoscit, et agnitum fideliter confitetur. Hinc est
quod justus ex fide vivit. Huic fidei ideo scientiam
copulamus, quia stulti fidem non habere dicuntur.
Hanc vos habere fidem illa generosi animi praeclara
scientia indicat: hoc vestrae orationis series manifestat,
qua eam inter nos aeternari cupitis. Habeo
igitur et rependo gratias tantorum munerum largitori,
et quod mihi in nullo a me dissentientem amicum
reservaverit, et quod aemulis nostris verisimilia
non tamen vera narrantibus minus credidit. Hoc
tui muneris esse, bone Jesu, qui facis unanimes
habitare in domo: hoc ego sacerdos tuus coram te
confiteor venerabilem artificem * tuum A. me colere,
diligere, amare, cunctisque mei ordinis quos hodie
noverim corde et ore proferre. Procul ergo esto
omnis fraus et dolus, pax et fraternitas hic adesto,
ut qui alterum laedit utrumque laeserit. Me Christi
potentia protegente non vis tyrannica ab hoc deterrebit
incoepto; non minae regum, quas in hoc Paschali
festo pertulimus graves. Accusabamur quippe
monachos sancti Dionysii injuste damnasse. Urgebamur
coram damnatis divina obsequia celebrare nec
privilegiis Romanae Ecclesiae monasterio beati Dionysii
factis contraire debere. Ad hoc opponebatur
nobis, privilegiis canonum auctoritate promulgatis
nos assensum praebituros: nec si quid contra leges
ecclesiasticas decretum sit pro lege recepturos. Sed
cum in me specialiter pondus causae retorqueretur,
mei juris illum non esse aiebam, nec me in meorum
dominorum prosilire injuriam, ut insimulabar, ipsorum
interesse cujus culpa eadem proferant, videre.
Cum sententia saecularium monachorum obtinuisset
parti . . . . . Hoc itaque se habere filius vestrae beatitudinis
testis est Fulco, qui mei animi amaritudinem
non sine lacrymarum effusione cognovit. Dolebam
quippe, ac multum doleo . . . . . vos insuper nescio a
quo delatore insimulatum esse quasi regii honoris
insidiatorem, et qui . . . . . Non ergo, ut vobis relatum
est, mea valentia in vos saevit, nec elocutio dura
absenti amico detraxit. Sed dum vos excusare nisus
sum, me pene accusatum palatinis canibus objeci.
Sit itaque inter nos, ut vultis, est tantum, non autem
est et non: sit auxilium in commune et consilium.
Quod etiam in sacris per data verba, si vestrae sublimitati
placet, confirmandum fore censeo, ut, amoto
motu omnium suspicionum, sit nobis cor unum et
anima una.
EPISTOLA CXCIV. GERBERTUS CONSTANTINO MICIACENSI ABBATI.
Satis super venerabilis A. legatione miratus sum.
Referebat quippe *. Haec autem omnia non dolores,
sed initia dolorum sunt. Majus est quod quaeritur, et
quod appetitur, quam ego humilis et parvus, verumque
proverbium est: Tua res agitur paries cum
proximus ardet. Et divinus sermo: #A sanctuario
meo incipite,@# id est a regni fundamento et ab arce.
Hoc factum qui doli comitentur, in aperto est.
Hoc enim concesso, dignitas vel potius gravitas confunditur
sacerdotalis, status regni periclitatur. Quod
si hoc inconsultis episcopis agitur, episcoporum
potestas, gravitas, dignitas annullatur. Qui episcopum
quamvis sceleratum sacerdotio privare nec potuerunt,
nec debuerunt. Si vero consultis, ipsi suae
damnationis testes sunt, qui a se non judicandum
judicaverunt. Et qui contra professionem suam et
subscriptionem suam in libello abdicationis a seipsis
factam venire praesumpserunt. Reducetur ad
memoriam ejus captio, carcer prolixus, alterius in
ejus sedem ordinatio, ordinatores, ordinatus, atque
ab eo ordinati calumniae subjacebunt. Ipsi quoque
reges in peccatis singulis peccatores apparebunt.
Nec sibi quisquam blandiatur, quolibet conquassato,
se incolumi, nec falso nomine sponsionis decipiatur,
cum res et facta non ex indulgentia judicum, sed
ex stabilitate pendeant causarum.
EPISTOLA CXCV. LEODICENSI EPISCOPO NOCHERIO.
Licet non ignoremus ex quo fonte motus animi
vestri in nos profluxerint, tamen ex officio nostro
praestare debemus, sine gravi lite, quantum vestra
interest, ut hic fons arescat, et hic motus conquiescat.
Igitur | null | 83a09e7a-4334-4666-8d7b-43a8bfbaf3d6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad petitionem venerabilis VV. Argentinae
civitatis episcopi nudiustertius descripsi materiam
malorum nostri temporis; et quid inter partes conveniret
vel disconveniret aperui; vobis tanquam
probatis judicibus direxi. Et nunc ad votum meorum
hostium, quia ex toto orbe fieri non potest, saltem
ex toto nostrorum principum regimine, ut universale
cogatur concilium, modis quibus valeo elaboro.
Eo conveniendi et disceptandi, non solum curiosis,
sed etiam hostibus, libera datur facultas. Tantum
quippe a nobis abest maleficium, tantumque in
innocentia confidimus, ut regulare judicium non
solum non devitemus, sed etiam quasi toto orbe fugiens
prosequamur. Ecce nunc tertio moniti si praesentiam
suam exhibere noluerint, et appellatio et
litis retractatio lege peremptoria sopientur. In
qua re vestrum est animadvertere, cui ira Domini
comminatur dicentis: #Vae illi per quem
scandalum venit!@# Cum enim Paulus apostolus
dicat: #Nos quidem praedicamus Christum Jesum.
Judaeis quidem scandalum, Graecis autem stultitiam.@#
Non itaque Paulo est vae, sed his, ut ait
propheta, qui dicunt bonum malum, et malum bonum.
Novit Dominus qui sunt ejus, novit qui sui permoveantur
zelo. Sed si Deus pro nobis, quis contra
nos? Oro ergo et deprecor per eam, si qua est in vobis
pietas, ut non plus meis hostibus quam vobis de
me credatis. Experimini an sim qui fuerim scilicet
vobis per omnia devotus et obsequens, in commune
fidus amicis, aequi et veri amantissimus, sine dolo
et superbia, vestra vestrorumque usus amicitia, qui
non meo vitio perditam a vestra virtute reposco:
ea negata multum doliturus, itemque recepta multum
gavisurus.
EPISTOLA CXCVI. G. ABBATI S. GERALDI, ET FRATRIBUS.
Pro mei loci atque ordinis officio magnorum negotiorum
occupationibus ad plurima distractus, nec legatis,
nec litteris quae circa me geruntur hactenus vobis significare
volui. Nunc quoniam frater . . . . . . sicut per
antiquiorem . . . gerulum scripseram, dum urbem Remorum
causa Dei fugio, urbi Remorum gratia Dei
praelatus sum. Quae res gentes et populos in mei excitavit
invidiam. Et quia viribus nequeunt, legibus
ulcisci quaerunt. Estque tolerabilior armorum colluctatio
quam legum disceptatio. Et quamvis aemulis
meis dicendi arte, et legum prolixa interpretatione,
quantum mea interest, satisfecerim, non tamen
adhuc semel coepta deposuerunt odia. A teste ergo,
reverendi Patres, vestroque alumno fusis ad Deum
precibus opem ferte. Discipuli victoria, magistri est
gloria. In commune quidem omnibus vobis pro mei
institutione grates rependo, sed specialius patri R.
Cui, si quid scientiae in me est, post Deum inter
omnes mortales gratias rependo. Nunc . . . . . valeat
sanctum collegium vestrum . . . . . . valeant quondam
mei noti vel affinitate conjuncti, si qui supersunt,
quorum tantum speciem nec omnia satis novi: non
eorum aliquo fastu oblitus, sed barbarorum feritate
maceratus, totusque, ut ita dicam, alteratus. Quae
adolescens didici, juvenis amisi: et quae juvenis
concupivi, senex contempsi. Tales fructus affero
mihi. O voluptas! talia mundi honores pariunt gaudia.
Credite ergo mihi experto. In quantum principes
exterius attollit gloria, in tantum cruciatus angit
interius.
EPISTOLA CXCVII.
Consuluistis utrum is qui sororem suae conjugis
adulterio polluit, post peractam poenitentiam ad
priorem copulam redire debeat, an alteram sortiri.
Et alterum quidem permittitur, alterum penitus
inhibetur. In conciliis Africanis, titulo 49, placuit ut
secundum evangelicam et apostolicam disciplinam,
neque dimissus ab uxore, neque dimissa a marito,
alteri conjungantur, sed ita maneant ut sibimet reconcilientur.
Quod si contempserint, ad poenitentiam
redigantur. Quod si mulier duxerit alterum,
non prius accipiat communionem, quam is quem
reliquit de saeculo exierit: nisi forte necessitas infirmitatis
dare compulerit. Agat ergo hic ad ultimum
poenitentiam lege eorum qui se incesto polluerunt,
sed scilicet decennalem. Femina quoque nihilominus
cognata, et, si fieri potest, castitatem professa,
quod calore juventutis urgetur: timendumque
ne a Satana tentetur. Nihil inde melius novimus,
quam quod Leo papa de similibus dicit. Adolescens,
inquit, si continens esse non potest, uxoris
remedio potest sustineri. Ad hunc modum dici potest,
ut si haec adultera se continere non potest, nubat,
ut ait Apostolus, | null | 46593c91-8be2-4598-baa6-2c28219b48e8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tantum in Domino.
EPISTOLA CXCVIII. GERBERTUS LEONI PONTIFICI.
Sciens magnam benevolentiam vestram erga me,
tanti viri amicitia felicem me judico. Enimvero
quia nostra servitus minus vobis obsecundata est
quae oportuerit, non malevolentiae ascribendum est,
sed necessitati. Inter varios quippe tumultus, quibus
assidue quatimur, vix aliquis idoneus reperitur,
cui tuto secreta pectoris reserentur. Ita sibi virtutis
arcem dolus et fraus, simulatio et dissimulatio, vicissim
occupaverunt. Hinc est quod postquam a me
digressi estis, nulla litterarum mutua perfunctione
usi sumus, nisi ea quae vobis sub triplicatae crucis
signo direximus. Itaque nos et nostra sub vestra
dispositione ita constituimus, ut qui forte nos laeserit,
domno Leoni pontifici injuriam irrogasse visus
sit. Nec erit deinceps nostri juris quid, quantum,
quibus, et quando placitura parentur: sed
domno Leoni diligens aderit obsequium ministri.
Saluto domnum episcopum amicum per omnia reverendum:
multum de ejus sapientia et eloquentia
praesumens, et singulari morum probitate, ac per
hoc obsequio ejus me obnoxium reddens.
EPISTOLA CXCIX. AD JOANNEM PAPAM.
Sanctissimo vestro apostolatui potuisse subripi me
cujuspiam pervasionis reum videri, dolore vehementi
afficior, et totis visceribus ingemisco. Eo quippe
animo in Ecclesia Dei hactenus versatus sum, ut
multis profuerim, neminem laeserim. Non ergo Arnulfi
peccata prodidi, sed publice peccantem reliqui:
non spe, ut mei aemuli dicunt, capessendi ejus honoris,
testis est Deus, et qui me noverunt, sed ne
communicarem peccatis alienis.
EPISTOLA CC.
Quia vestris interdum non utimur alloquiis, non
satis aequo animo ferimus. Per haec enim mutua
manet charitas, dissociata coeunt, aspera mitescunt,
simultates intereunt, multaque praesentium comparantur
commoda. At dum ista motu temporum minus
assequitur, ut epistolaris brevitas inter nos
affectus explicet, petimus benevolentiam vestram
pro fratre . . . . . . ut prosit ei apud vos nostra intercessio,
plusque sibi nostra obtineat epistola, quam
fortuitu cujuspiam oblata munera. Temporum difficultatibus
addicti regulariter convenire, et quae Dei
sunt quaerere, hactenus non satis valuimus. Nunc
quia Deo miserante respirare datur, censemus, vosque
interesse omni evitabili excusatione postposita
monemus et oramus. Licet omnibus sacerdotibus
disciplinae forma aequaliter proponatur, et cognoscendi
et observandi sacros canones Spiritu Dei
conditos, et totius mundi reverentia consecratos;
nobis tamen arctius indicitur quod in exemplar morum
et vitae a pastoribus acceptum in subditum
gregem gratiosus propagetur. Cum ergo pecuniam
in facte anteponimus, cur sanctarum legum jura illicita
cupiditate calcamus? Et haec quidem Dominus,
et clamores quos assidue patimur, non sicut tyrannus
tyrannorum praejudicio, sed sicut sacerdos sacerdotum
judicio, pensetis, discernatis, dijudicetis.
Hos motus compescite, has querelas sopite, morum
gravitate, annorum teneritudine superate. Lectio
continua, et interrogatio assidua mentem vestram
exacuat. Cur judicium . . . . . . . . nos latuit? Cur ad majorem
audientiam provocans suis rebus privatus
est? Quod si non provocans, sed tacens spoliatus,
quare in eum prolatum judicium ad nos non est relatum?
Si haec itaque scienter egistis, lex in contumaces
est: si ignoranter, utique venia danda hoc
pacto, ut illegaliter ablata presbytero restituantur
legaliter: postquam, si ita videbitur, judicium legibus
innovetur, ne si existimetis filium meum R.
suae diffidere causae, quia nunc ex condicto non occurrit.
Pluribus enim occupati negotiis, eum examini
vestro dirigere usque in XV Kal. nequimus.
Quas moras sibi non obfuturas pro summa benevolentia
vestra circa nos omnimodis deprecamur. Quod
si haec mansuete feceritis, in ejus judicio sine personarum
acceptione judicaveritis, plurima nos debere
obsequio vestro facietis.
EPISTOLA CCI. GERBERTUS ET OMNES EPISCOPI DIOECESEOS REMENSIUM, PERVASORIBUS EJUSDEM.
Girbertus gratia Dei Remorum episcopus, Guido
Suessonicus, Adalbero Laudunensis, R. Noviomensis,
Rot. Cameracensis, O. Silvanectensis, F. Ambianensis,
B. Moriensis, Her. Belluacensis, per gratiam
sancti Spiritus episcopi, vobis Girberto et his
qui subscripti sunt pervasoribus, carnificibus atque
tyrannis. Diu modestia sacerdotum furoris vestri
rabiem sustinuit, et adhuc patienter exspectat. Quousque
ergo insania vestra sanis intellectibus nostris
obsistet? Quousque dissimulatio pravorum simplicium
quietem turbabit? Caedes clero infertis, a cleri,
monachorum et pauperum rapinis non cessatis. Convenimus
ergo conscientiam vestram omnes episcopi
Remorum dioeceseos, ad satisfactionem | null | 49965727-dbc9-4ff0-ad36-07faa19c2a9c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
invitamus,
spatiumque poenitentiae usque in proximis Kalendis
attribuimus: tunc vos aut infertiles Ecclesiae palmites
recognituri, aut tanquam inutile lignum ab
agro Dei gladio sancti Spiritus excisuri.
EPISTOLA CCII. AD ERVEAM BELVAGORUM EPISCOPUM.
Quod tanto tempore dilectum nobis D. retinuimus,
non malevolentiae causa, sed summae utilitatis vestrae,
et vobis honestum et utile parere possit. Et
nunc quidem illum patriam parentesque, sed et omne
amicorum genus nostrum ob amorem derelinquentem
vestrae charitati, ut petitis, dirigimus. Quem
velut thesaurum inaestimabilem e sinu nostro in
vestri jura transfundimus. Suscipite ergo illum in
disciplinis liberalibus eruditum, in opificum magisterio
edoctum, a multis multa mercede expetitum
sed a nobis obtentum. Quem sic tractari et custodiri
volumus, ut dolorem ei partum ex nostra absentia
vestra sublevet indulgentia. Eaque munificentia et
liberalitate illum habetote, quae deceat G. Remorum
archiepiscopum dantem et Bellovagorum episcopum
accipientem.
EPISTOLA CCIII.
Oportebat te virginem spectabilem patris pacta et
constituta laudare et corroborare. Sed quoniam ea
dissolvisti, et quae insuper egisti pernegare contendis,
invitamus te ad tui peccati recognitionem. Te
quoque R. a direptione rerum . . . . . . cessare jubemus,
et male pervasa restituere. Nec te . . . . . . praetereundum
existimes, te, inquam, tonsura clericum, sed
vita et moribus * triennium cum tuo complice N.
Vos, inquam, omnes aut dignos poenitentiae fructus
Ecclesiae catholicae ostendetis, aut velut ethnici et
publicani ab Ecclesia catholica gladio sancti Spiritus
propulsabimini.
EPISTOLA CCIV.
Suscepta querimonia, reverende pater, scripsimus
cum fratribus et coepiscopis nostris pro eadem causa,
contemptoribus quoque vestris commonitorias misimus
litteras. Erit ergo vestrae prudentiae propter
pacis charitatisque custodiam, si resipuerint, eos
velut exorbitantes filios blande suscipere. Quod si,
quod absit, in malitia perseveraverint, tunc in celebri
Ecclesiae loco nostrae vocationis scripta ad legendum
proponi jubemus. Deinde excommunicationem
rationabiliter conscriptam, et a vobis solemniter celebratam
celebri affigi loco, ejusque exemplar nobis
dirigi, ut idem in nostris fiat Ecclesiis. Et quoniam
eruditum vobis clericum mitti orastis, qui in his et
in aliis adjumento esse posset, cum redierit meus
D., dabimus operam ut vestris deserviat obsequiis.
EPISTOLA CCV.
Quanto moderamine salus animarum tractanda
sit, et vestra fraternitas novit, summopere pensandum
est, ut ne quid nimis. Ecce enim dum judicii
severitatem in Ecclesiam scilicet exercetis, modum
a patribus constitutum transcendistis. Nam quae
concilia vel decreta parvulos baptizari, vel fideles
in coemeteriis sepeliri vetuerunt? Quod si is locus
interdicto vestro, et, ut solemniter dicamus, vestro
banno jure tenetur astrictus, liceret innocentibus
parochianis ad alia transmigrare loca, suisque legaliter
uti sacris. Moneo igitur paternitatem vestram
modum judicii temperare, totumque negotium ita
pertractare, ut ante oculos divinae Majestatis placere
possitis, et coepiscoporum judicio non displiceatis.
Varios mali temporis diu jam sufferens motus, ad
vestrum solatium tanquam ad tutissimum confugio
portum. Alioquin, aut vestra solabimur ope, aut peregrina
nobis expetenda subsidia.
EPISTOLA CCVI. GERBERTUS ADHELAIDI IMPERATRICI.
Saepenumero mecum reputans ubinam fides, veritas,
pietas, et justitia, domicilium sibi fecerint,
vestra solum pietas et majestas occurrere potuit,
qua virtus multiplex semper inhabitavit atque possedit.
Ad vos ergo tanquam speciale templum misericordiae
supplex confugio, vestrumque semper salubre
consilium et auxilium reposco. Quia enim . . . . .
in me unum acerba fremunt, vitamque cum sanguine
poscunt. Additur ad malorum cumulum . . . . .
Saevit et ipsa quae solatio debuit esse Roma. Oro
ergo et deprecor vestra vestro imperio mitescant
regna. Ego quippe totus ubique vester vestrum
exspecto examen et levamen. Idque solum certum
esse nosse qui velle, quod vobis constiterit placuisse.
EPISTOLA CCVII.
Humanas res aeterno regi consilio cum semper Divinitas
ostenderit, tum praecipue vestro tempore
consiliorum suorum vos esse materiam voluit. Exaltavit
enim vos et humiliavit, eamque humilitatem
sua bonitate modificans, extenuans, atque cum
summa multorum populorum prosequente favore,
vestrae sedi restituit, et tanquam aurum in fornace
probatum in sua domo clarius relucere jussit. Laudo
igitur et glorifico misericordias et miserationes ejus,
cum in vobis, tum in me, quem peregrinum, totoque,
ut ita dicam, orbe profugum quandoque requiescere
jussit, certaque consistere terra. Dirigo
vobis multum | null | f2c53afe-a4e4-4feb-8e8b-2c0fd98821b9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dilectum, quem a sacro fonte me suscipere
voluistis. Sed utrum nobis erudiendum mittere
debeatis, non est nostri judicii. Si enim recusamus,
ingrati fortasse apparemus; et si laudamus,
quiddam est sinistrum puero. Quod temporum difficultas
intulerit, nostro imputabitur vitio.
EPISTOLA CCVIII. GERBERTUS FULCONI EPISCOPO AMBIANENSI.
Inter varias magnarum rerum occupationes nulla
molestia magis afficimur quam vestrorum excessuum
crebra relatione. Etsi enim totius metropolis Remorum
cura nobis injuncta est, sed vestri potissimum,
qui et amorum teneritudine, et morum levitate
pondus sacerdotale necdum ferre didicistis. Cur
ergo, contra pactum in commune statutum, usque ad
tempus consilii pervasionem in propria paroechia
fecistis? Nec in hoc enim alleviamini, si res Ecclesiae
sunt quas diripuistis, cum hoc nisi legibus fieri
non liceat. Accessit ad hoc illicitum armorum praesumptio,
Ecclesiae violatio, quasi sacerdoti omnia in
ecclesiis liceant. Sed, ait Apostolus, #omnia mihi
licent, sed non omnia expediunt.@# Licent per liberum
arbitrium, quo male usi estis: sed non expediunt
per jura divina, quae contempsistis. Monemus itaque
fraternitatem vestram errata corrigere, et nobis
quos offendistis, si placet, satisfacere, ut horum
excessuum recognitio multorum peccatorum possit
esse abolitio.
EPISTOLA CCIX. GERBERTUS ARCHEMBALDO ARCHIEPISCOPO TURONENSI.
Querelam vestram non sine fraterna compassione
suscepimus. Unde consilium et auxilium, quantum
nostra interest, non differimus. Quia enim clerus,
ut dicitis, beati Martini benedictionem vestram renuit,
fiat ut scriptum est: #Noluit benedictionem, et
elongabitur ab eo.@# Pro accepta vero injuria repulsionis,
pulverem calceamenti excutiendum esse contra
illos Dominus docet.
EPISTOLA CCX. ADELAIDI IMPERATRICI GERBERTUS.
Incredibili pene et nimium sceterata relatione
tanto dolore affectus sum, ut lumen oculorum prope
plorando amiserim. Sed quia jubetis ut vos adeam,
consolationemque impendam, rem quidem bonam,
sed impossibilem imperatis. Transierunt enim dies
mei, o dulcis domina et gloriosa, senectus mea mihi
diem minatur ultimum. Latera pleuresis occupat,
tinniunt aures, distillant oculi, totumque corpus continuis
pungitur stimulis. Totus hic annus me in
lecto a doloribus decumbentem vidit, et nunc vix
resurgentem recidivi dolores alternis praecipitant
diebus. Quod si quid requiei a doloribus dabitur,
vestri beneficii immemor esse non potero. Licet
sufficere posse videatur quod synodus Nicaena de
communione privatis definit, ut hi qui abjiciuntur ab
aliis non recipiantur, omni jussioni vestrae paremus
tum in his, tum in quibuslibet honestis et competentibus
negotiis. Sed quia cum magno moderamine
salus animarum tractanda est, nec quisquam praepropere
a corpore et sanguine Filii Dei submovendus,
per quod mysterium vera vivitur vita, et quo
juste privatus vivens mortuus est, dignum ducimus
militarem virum nostra primum admonitione conveniendum,
si forte resipiscat, et vestrae reverentiae
satisfaciat. Et nos quidem illum jam dudum pro his
proque aliis excessibus, a liminibus tantum Ecclesiae
cum aliis quibusdam submovimus, post separaturi a
corpore Domini, ac deinde a fidelium communione, ut
his quibusdam gradibus suae salutis admoneatur,
et unius contagio pro hujusce temporis male, necessaria
sub nomine militari cohabitatione, populus Dei
minus inficiatur, solusque suam interim portet malitiam,
ignominiam et ruinam.
EPISTOLA CCXI. CANONICIS SANCTI MARTINI EX PERSONA EPISCOPORUM.
Omnes episcopi qui ad concilium venerunt in ecclesia
sancti Pauli, omnibus clericis de monasterio
sancti Martini.
Audita fama vestrae rebellionis contra fratrem
nostrum Turonicae civitatis episcopum, has litteras
direximus, in commune decernentes, quatenus aut
cum vestro episcopo redeatis in gratiam, aut ad placitum
Chelae habendum veniatis pro discordia diu
retenta rationem reddituri VII Id. Maii. Quod si non
feceritis, sciatis vos percelli censura canonicae districtionis.
EPISTOLA CCXII. GERBERTUS ARNULFO AURELIANENSI EPISCOPO.
Nullo genere locutionis affectum animi nostri erga
vos explicare valeo, quippe qui omni simulatione
mei capitis periclitarer. Quae mihi vitanda essent,
quaeve sequenda docuistis, monuistis, praescripsistis.
Et nunc quidem omni conamine, omnique nisu
secundum meum scire et posse grates quas valeo
rependo, vestraeque clientelae et dispositioni me
meaque omnia committo; non dubiam spem pro me
gerens praeclara principia felices habitura. Et quoniam
synodum . . . . . unde omnixe precor ne ingentes
curae, quae me ad praesens totum sibi vindicant,
Ecclesiae nostrae officiant. Dum enim post paululum
divinitate propitia respirare licebit, et de his et de
aliis in | null | 6a44df9b-1108-4dc9-928d-a017659a3000 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vestra praesentia vestra exspectabimus sententiam.
EPISTOLA CCXIII. GERBERTUS METENSI EPISCOPO.
Licet ea quae in nobis est virtus multis ante innotuerit
modis, nunc tamen ex superabundanti verbis
et sententiis affectum sui explicans vel super candelabrum
effulsit. Quia enim Apostolus ait: #Gaudete
cum gaudentibus, flete cum flentibus,@# me a fratrum
meorum indebita persecutione liberatum laeto animo
accepistis, vosque meis periculis nunc interfuisse
doluistis. Quapropter et absens grates rependo, et
praesens servitutis pensum si libet excipio. Caeterum . . . . .
alia memoratu digna non satis adhuc comperta
habemus.
EPISTOLA CCXIV. GERBERTUS VERDUNENSI EPISCOPO.
Communes filii R. et D. laetificaverunt nos ex
dulci rerum commutatione. Quia enim, ut ait Apostolus: #Corrumpunt mores bonos colloquia mala,@#
nec vos simplicitate gaudentes quorumdam Gallorum
affectus varios et perplexos dulces in ore,
amaros in corde subito deprehendere potuistis, ad
nulla eorum commentitia stuporis plena non immerito
mutati estis. Sed quia ingenita vobis prudentia
diutius illudi non potuit, eorum simulationem ac
dissimulationem vos ad plenum intellexisse gaudemus.
Unde filium nostrum D. quem in multa rerum
scientia eruditum interpretem fidum omnium quae
in commune placeant habere poterimus. Vale.
EPISTOLA CCXV. AD AZELINUM EPISCOPUM LAUDUNENSEM.
( #Vide infra in epistolis et diplomatibus post susceptum
summum pontificatum scriptis.@# )
EPISTOLA CCXVI. AD ARNULFUM REMENSEM ARCHIEPISCOPUM.
(Vide ibid.) | null | 3f3ece65-0e89-4276-9f79-a14f19e5f8f0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
De causa diversitatis arearum in trigono aequilatero
ADELBOLDO nunc usque dilecto semperque diligendo
fidei integritatem, integritatisque constantiam.
In his geometricis figuris, quas a nobis sumpseras,
erat trigonus quidam aequilaterus, cujus erat
latus 30 pedum, cathetus 26, secundum collationem
lateris et catheti area 390. Hunc eumdem trigonum
si absque ratione catheti secundum arithmeticam
regulam metiaris, sic ut latus unum in se multiplicetur
eique multiplicationi lateris unius numerus adjiciatur,
et ex hac summa medietas sumatur, erit
area 462. Videsne qualiter hae duae regulae dissentiant?
Sed et illa geometricalis, quae per rationem
catheti aream in 390 pedes metiebatur, subtilius est
a me discussa, et catheto suo non nisi 25 septimas
unius concedo, et areae 385 et quinque septimas. Et
sit tibi regula universalis in omni trigono aequilatero
cathetum inveniendi; per latus semper septimam
deme, et sex reliquas partes catheto concede.
Et ut quod dicitur, melius intelligas, in minoribus
numeris libet exemplificare. Do tibi trigonum in latere
7 pedum, longitudinem pedalem habentem.
Hunc per geometricalem regulam sic metior. Tolle
septimam lateri et senarium, qui reliquus est, do
perpendiculo. Per hoc latus duco, et dico: sexies
septem, qui reddunt 42. Ex his medietas 21 area est
dicti trigoni.
Hunc eumdem trigonum si per arithmeticam regulam
metiaris, et dicas: septies septem, ut fiant
49, latusque adjicias ut sint 56, dividasque, ut ad
aream pervenias, 28 invenies. Ecce sic in trigono
unius magnitudinis diversae sunt areae, quod fieri
nequit.
Sed ne diutius moreris, causam diversitatis aperiam.
Notum tibi esse credo qui pedes longi, qui
quadrati, qui crassi dicantur, quodque ad areas mesiendas
non nisi constratos quadratos recipere solemus.
Eorum quantamcunque partem trigonus attingat,
arithmeticalis regula eos pro integris computat.
Depingere libet, ut manifestius sit, quod dicitur.
Ecce in hac discriptiuncula 28 pedes, quamvis
non integri habentur. Unde arithmeticalis regula
pro toto partem accipiens cum integris dimidiatos
recipit. Solertia autem geometricae disciplinae particulas,
latera excedentes abjiciens, recisurasque dimidiatas
intra latera remanentes componens, quod
lineis clauditur, hoc tantum computat. Nam in hac
descriptiuncula, qua septenarius per latera metitur,
si perpendiculum quaeras, senarius est. Hunc per 7
ducens quasi quadratum imples, cujus sit frons 6
pedum, latus 7 pedum, et aream ejus sic in 42 constituis.
Hoc si dimidiaveris trigonum, in 21 pederelinquis.
Ut lucidius intelligas, oculos appone, et mei semper
memento.
De causa diversitatis arearum in trigono aequilatero
ADELBOLDO nunc usque dilecto semperque diligendo
fidei integritatem, integritatisque constantiam.
In his geometricis figuris, quas a nobis sumpseras,
erat trigonus quidam aequilaterus, cujus erat
latus 30 pedum, cathetus 26, secundum collationem
lateris et catheti area 390. Hunc eumdem trigonum
si absque ratione catheti secundum arithmeticam
regulam metiaris, sic ut latus unum in se multiplicetur
eique multiplicationi lateris unius numerus adjiciatur,
et ex hac summa medietas sumatur, erit
area 462. Videsne qualiter hae duae regulae dissentiant?
Sed et illa geometricalis, quae per rationem
catheti aream in 390 pedes metiebatur, subtilius est
a me discussa, et catheto suo non nisi 25 septimas
unius concedo, et areae 385 et quinque septimas. Et
sit tibi regula universalis in omni trigono aequilatero
cathetum inveniendi; per latus semper septimam
deme, et sex reliquas partes catheto concede.
Et ut quod dicitur, melius intelligas, in minoribus
numeris libet exemplificare. Do tibi trigonum in latere
7 pedum, longitudinem pedalem habentem.
Hunc per geometricalem regulam sic metior. Tolle
septimam lateri et senarium, qui reliquus est, do
perpendiculo. Per hoc latus duco, et dico: sexies
septem, qui reddunt 42. Ex his medietas 21 area est
dicti trigoni.
Hunc eumdem trigonum si per arithmeticam regulam
metiaris, et dicas: septies septem, ut fiant
49, latusque adjicias ut sint 56, dividasque, ut ad
aream pervenias, 28 invenies. Ecce sic in trigono
unius magnitudinis diversae sunt areae, quod fieri
nequit.
Sed ne diutius moreris, causam diversitatis aperiam.
Notum tibi esse credo qui pedes longi, qui
quadrati, qui crassi dicantur, quodque ad areas mesiendas
non nisi constratos quadratos recipere solemus.
Eorum quantamcunque partem trigonus attingat,
arithmeticalis | null | 9b830878-0c77-448e-8063-3ebdf778041c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
regula eos pro integris computat.
Depingere libet, ut manifestius sit, quod dicitur.
Ecce in hac discriptiuncula 28 pedes, quamvis
non integri habentur. Unde arithmeticalis regula
pro toto partem accipiens cum integris dimidiatos
recipit. Solertia autem geometricae disciplinae particulas,
latera excedentes abjiciens, recisurasque dimidiatas
intra latera remanentes componens, quod
lineis clauditur, hoc tantum computat. Nam in hac
descriptiuncula, qua septenarius per latera metitur,
si perpendiculum quaeras, senarius est. Hunc per 7
ducens quasi quadratum imples, cujus sit frons 6
pedum, latus 7 pedum, et aream ejus sic in 42 constituis.
Hoc si dimidiaveris trigonum, in 21 pederelinquis.
Ut lucidius intelligas, oculos appone, et mei semper
memento. | null | 59ed2eb7-c6ea-4856-a7ff-b79dc421f29b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
De corpore et sanguine Domini
I.
Sicut ante nos dixit quidam sapiens, cujus sententiam
probamus, licet nomen ignoremus: Intuentes,
inquiens, Apostoli sententiam, qua dicitur:
Quia « animalis homo non percipit ea, quae sunt
Spiritus Dei, » haesitamus vehementer, ne minus
spiritualiter viventes, cum de spiritualibus responsa
paramus, qualia forte nec dum percepimus, in lapidem
offensionis et petram scandali incidamus. Sed
iterum cum internum aspectum ad eum dirigimus,
qui dixit: « Aperi os tuum, et ego adimplebo illud (Psal. LXXX, 11),
fidei integritate manente, provocamur
respondere, de quo dignum est non tacere,
de mysterio videlicet corporis et sanguinis Domini;
dicentibus quibusdam idem esse quod sumitur de
altari, quod et illud quod est ex Virgine natum;
aliis autem negantibus, et dicentibus aliud esse;
quibusdam etiam diabolica inspiratione blasphemantibus,
secessui obnoxium fore. Super quibus
periculosum esset aliquid respondere, sed magis
aures obturare, nisi periculosius foret, eos talia
proposuisse; quia hoc est pro lacte ab uberibus
butyrum aut sanguinem elicere. « Mel, inquit Sapientia,
invenisti? Comede, quantum sufficit (Prov.
XXV, 16). » Et: « Nimius noli scrutator esse majestatis,
nea gloria opprimaris (Ibid., 27). » Et his quidem,
qui dixerunt, secessui obnoxium (quod nunquam
est auditum) id est, Heribaldo Antisiodorensi episcopo,
qui turpiter proposuit, et Rabano Mogontino,
qui turpius assumpsit, turpissime vero conclusit,
suus ad respondendum locus servetur.
Propter eos autem qui idem quod natum ex Virgine,
aut aliud dixerunt esse, diversae sanctorum
Patrum ponantur sententiae: quae eis quidem videntur
diversae, sed possent sufficere si ad plenum
et discrete essent intellectae. Dico autem Paschasium
Ratpertum Corbeiensem abbatem, qui rogatus,
incertum an provocatus, scripsit de eadem re libellum
ad centum fere capitula satis utilem: quem
cum resperserit multa multorum auctoritate Patrum,
ponit ex nomine S. Ambrosii, « quod non
alia plane sit caro quae sumitur de altari, quam
quae nata est de Maria virgine, et passa in cruce,
et quae surrexit de sepulcro, quaeque pro mundi
vita adhuc hodie offeratur. » Contra quem satis argumentantur
et Rabanus in epistola ad Egilonem
abbatem, et Ratramnus quidam in libro composito
ad Carolum regem, dicentes esse aliam; vel testimonio
Hieronymi, qui dicit, #dupliciter dici@# corpus
Domini; vel auctoritate S. Augustini, qui dicit #tripliciter
dici.@# Et quia contendunt in libris Ambrosii
non ita ad litteram inveniri, ponamus non solum
ejus immutabiliter dicta; sed et beatorum Augustini
et Hieronymi, et caeterorum, ut sunt inventa: ut,
his diligenter perspectis, cui Deus, aut per quem
dignatus fuerit aperire, pateat et tantos viros non
dissentire, et in catholica Ecclesia unum et idem
debere omnes sapere, et schisma non esse. Verum
cum ad eos venerimus qui moderno tempore his
contentionibus non timuerunt inservire, et ob hoc
nihil dignum meruerunt diffinire, nec posteritati
venturae potuerunt satisfacere, illud beati Hilarii (lib. VIII De Trinit.)
non dubitemus inculcare:
« Non est, inquit, humano, aut saeculi sensu in Dei
rebus loquendum; neque per violentiam aut imprudentem
praedicationem coelestium dictorum sanitati
alienae atque impiae intelligentiae extorquenda perversitas
est. Quae scripta sunt, legamus: et quae legerimus,
intelligamus; tunc perfectae fidei fungemur
officio. » Haec contra eos, qui putant Christum categorizasse,
ubi ait: #Omne quod in os,@# et reliqua. Vel
contra eos, qui dogmatizant, quidquid de corpore
Domini dicitur, vel in veritate, vel in figura, ac per
hoc in umbra dici. Sed de his posterius. Nunc ut
sese habent sanctorum Patrum dicta, immutabiliter
ponamus.
II.
Ambrosius, in lib. De sacramentis: « Ista esca,
inquit, quam accipis: iste panis vivus, qui de coelo
descendit, vitae aeternae substantiam subministrat:
et quicunque manducaverit hunc, non morietur in
aeternum, et corpus Christi est. » Item: « Liquet
igitur quod praeter naturae ordinem Virgo generavit,
et hoc, quod conficimus, corpus ex virgine est. Quid
hic quaeris naturae ordinem in Christi corpore, cum
praeter naturam sit ipse Dominus Jesus partus ex
virgine | null | 12d48d40-ce34-46f7-9d9a-c8f11a2108a7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
? Vera utique caro Christi quae crucifixa est,
quae sepulta est; vere ergo carnis illius sacramentum
est. » Item: « Sicut verus est Dei Filius Dominus
noster Jesus Christus, non quemadmodum homines
per gratiam, sed quasi Filius ex substantia
Patris; ita vera caro, sicut ipse dixit, quam accipimus,
et verus est potus. » Leo papa: « Sic sacrae
mensae communicare debetis, ut nihil prorsus de
veritate corporis Christi et sanguinis ambigatis. »
Augustinus: « Suscepit Christus de terra terram
(quia caro de terra est) et de carne Mariae carnem
suscepit; et quia in ipsa carne ambulavit, ipsam
carnem nobis manducandam ad salutem dedit. »
Basilius: « O miraculum! o Dei in nos benevolentia!
qui sursum sedet ad dexteram Patris, sacrificii tamen
tempore hominum manibus continetur, traditurque
lambere cupientibus eum, et cum benedictione
complecti, fitque hoc totum sub oculis humanis. »
Item ipse: « Cum, inquit, sacerdos etiam
sanctum Spiritum advocaverit, et reverendam illam
immolaverit hostiam, communemque Dominum subinde
contigerit, » et reliqua. Gregorius: « Christus
resurgens a mortuis, jam, licet non moritur, et mors
illi ultra non dominabitur, tamen, in seipso immortaliter
atque incorruptibiliter vivens, pro nobis iterum
in hoc mysterio sacrae oblationis immolatur. »
Haec ideo hic posita sunt, si forte per ea simplicitas
Paschasii Ratberti possit excusari, unde maxime ab
loquentibus [ #f.@# obloquentibus] Rabano et Ratrammo
[ #Cod.,@# Ratmanno] videtur suggillari, videlicet quia
dixerat eamdem esse carnem, quae de altari sumitur,
et Virgine generatur, et quia quotidie adhuc
pro mundi salute immoletur. Quia, licet nobis nihil
placeat gratius et jucundius quam quod de hoc
mysterio valet dici sublimius; tamen quod oblocutores
ejus econtrario asserant quod non sit eadem,
breviter ponamus.
III.
Hieronymus: « Dupliciter, inquit, sanguis
Christi et caro intelligitur; vel spiritalis illa atque
divina, de qua ipse dicit: « Caro mea vere est cibus,
« et sanguis meus verus est potus; » vel caro quae crucifixa
est, et sanguis qui militis effusus est lancea. »
Augustinus autem scribens corpus Christi tripliciter
dici, id est Ecclesiam, qui Christi corpus sumus,
et illud mysticum, quod ex substantia panis et
vini per Spiritum sanctum consecratur, subintulit,
dicens: « Caeterum illud corpus, quod natum est ex
Maria virgine, in quo illud corpus transfertur, quod
pependit in cruce, sepultum est in sepulcro, resurrexit
a mortuis, penetravit coelos, et pontifex factus
in aeternum, quotidie interpellat pro nobis. Ad quem,
si recte communicamus, mentem dirigimus; ut ex
ipso, et ab ipso, nos corpus ejus, carnem ejus, illo
manente integro, sumanus: quae nimirum ipsa caro
est, et fructus ipsius carnis, ut idem semper maneat,
et universos qui sunt in corpore pascat. »
Fulgentius: « Firmissime tene, et nullatenus dubites,
ipsum unigenitum Deum Verbum carnem factum,
se pro nobis obtulisse sacrificium et hostiam Deo
in odorem suavitatis: cui cum Patre et Spiritu
sancto a patriarchis, a prophetis et sacerdotibus
tempore Veteris Testamenti animalia sacrificabantur:
et cui nunc, id est, tempore Novi Testamenti,
cum Patre et Spiritu sancto, cum quibus illi est una
divinitas, sacrificium panis et vini in fide et charitate
sancta Ecclesia catholica per universum orbem
terrae offerre non cessat. In illis enim carnalibus
victimis significatio fuit carnis Christi, quam pro
peccatis nostris ipse sine peccato fuerat oblaturus,
et sanguis, quem erat effusurus in remissionem
peccatorum nostrorum. In isto autem sacrificio gratiarum
actio atque commemoratio est carnis Christi,
quam pro nobis obtulit, et sanguinis quem pro nobis
idem Deus effudit. De quo beatus Paulus apostolus
dicit in Actibus apostolorum: « Attendite vobis
et universo gregi, in quo vos Spiritus sanctus posuit
episcopos regere Ecclesiam Dei, quam acquisivit
sanguine suo. » In illis ergo sacrificiis, quid nobis
esset donandum, figurate significabatur; in hoc autem
sacrificio, quid nobis jam donandum sit, evidenter
ostenditur. » Eusebius: « Quia Christus corpus
assumptum ablaturus erat ex oculis nostris, et
sideribus illaturus; necessarium erat ut nobis in
hac die sacramentum corporis et sanguinis consecraret, | null | 00f6eb98-0796-4e88-87d6-b3c604ec6463 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut coleretur jugiter per mysterium, quod
semel offerebatur in pretium; ut, quia quotidiana et
indefessa currebat pro hominum salute redemptio,
perpetuo etiam esset redemptionis oblatio, et perennis
illa victima viveret in memoria, et semper
praesens esset in gratia. Vere unica et perfecta
hostia, fide aestimanda, non specie: nec exterioris
hominis censenda visu, sed interioris affectu. Unde
merito coelestis confirmat auctoritas quia « caro mea
vere est cibus, et sanguis meus vere est potus. »
Recedat ergo omne infidelitatis ambiguum: quandoquidem
qui auctor est muneris, ipse etiam testis
est veritatis. »
IV.
Poteramus et aliorum, tam antiquorum quam
et modernorum, sed et ipsius Ambrosii dicta his
consentanea ponere, nisi putaremus haec posse sufficere,
videlicet haec dici figurate, et tamen corpus
Christi esse in veritate. Sed haec non intelligentes
nec ad liquidum discernere valentes, sed potius majorem
minus capacibus errorem immittentes, non attendentes
quod supra dixit Hilarius: « Non humano
est aut saeculi sensu in Dei rebus loquendum, » argumentantur:
aut omnino figuratum, et nihil veritatis
in hoc mysterio constare; aut si veritas sit, jam
figuram non esse. Sed Paschasius Radbertus sicut
et alia multa in eodem libro ultra humanam aestimationem
utiliter tractat; ita et huic sophismati
fortiter obviat dicens: « Figuram non semper umbram
esse, et jure simul hoc mysterium et figura
et veritate dici posse. » Quod si quis plenius voluerit
scire, de ejus volumine, plena fultum auctoritate poterit
mutuare. Nos autem #non alta sapientes, sed
humilibus consentientes (Rom. XII, 16)
@#, simpliciter
fateamur quia figura est, dum panis et vinum extra
videtur; veritas autem, dum corpus et sanguis
Christi in veritate interius creditur. Et quemadmodum
quidam sapiens moderno tempore dixit: « Sicut
omnia in Christo vera credimus, veram videlicet
divinitatem et veram humanitatem, verum Verbum
et veram carnem, verum Deum et verum hominem:
ita in mysterio corporis et sanguinis ejus, quod virtute
coelestis benedictionis et Verbi divini in id
quod non erat consecratur, nihil falsum, nihil frivolum,
nihil infidum sentiamus. » Sed quid ad nostram
tantilitatem de tantorum, quorum praelibata
sunt dicta, virorum discrepantia, sed videntibus
consentanea dijudicare? At forte omnipotens Deus,
et nostrae humilitatis conscius, et magis fidelium
suorum, non impie dubitantium, saluti et haesitationi
sanandae providus, dignabitur patefacere per
nostrae inquisitionis munus, ut et tantae utilitatis,
quae in eodem libro est, propter unum verbum non
depereat fructus: et beati Ambrosii, cujus prae caeteris
libri indigent expositore (quia nullus Latinus
ita Graecos secutus videtur esse) ipsius, inquam,
auctoritas palmam digna sit obtinere.
V.
Cyrillus; « Necessarie igitur et hoc adjicimus,
annuntiantes, secundum carnem mortem unigeniti
Filii Dei, id est Jesu Christi, et resurrectionem ejus,
et in coelos ascensionem pariter confitentes, incruentam
celebramus in Ecclesiis sacrificii servitutem.
Sic etiam ad mysticas benedictiones accedimus,
et sanctificamur participes sacri corporis et
sanguinis pretiosi Christi, omnium nostrorum redemptionis
effecti: non communem carnem percipientes
(quod absit!) nec ut viri sanctificati et Verbo
conjuncti secundum dignitatis unitatem, aut sicut
divinam possidentis habitationem; sed vere vivificatricem,
et ipsius Verbi propriam factam. Vita
enim naturaliter ut Deus existens, quia propriae
carni adjunctus est, vivificatricem eam esse professus
est. Et ideo, quamvis dicat ad nos: « Amen,
amen dico vobis, nisi manducaveritis carnem Filii
hominis, et biberitis ejus sanguinem, » non tamen
eam ut hominis unius ex nobis aestimare debemus
(quomodo juxta naturam suam vivificatrix esse caro
hominis poterit?), sed ut vere propriam ejus factam,
qui propter nos Filius hominis est factus, et vocatus. »
Magna auctoritas tanti viri, qua et carnem
Christi vere vivificatricem esse dixit, et ipsius Verbi
propriam factam, et vitam ut Deum naturaliter
existentem. Hujus itaque tanti viri auctoritate solvitur
ambiguum omne quod beatus Ambrosius dimisit
in subauditione, #naturaliter@# scilicet carnem
Christi, quae sumitur de altari, eamdem fore, quae
nata est de Virgine. Et idcirco, sive secundum
Hieronymum dupliciter, sive secundum Augustinum
dicatur corpus Christi tripliciter, #specialiter@# debeat
dici, cum sit #naturaliter@# unum. Unde et Augustinus:
« Ut ex | null | 48240580-4a62-4cd7-8390-9623dd9d38b4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ipso, inquit, et ab ipso nos, corpus ejus,
carnem ipsius, illo manente integro, sumamus. »
Quam bene facta distinctio! quod ita construitur: #Ut nos,@#
inquit, qui sumus corpus Christi, id est Ecclesia, #ab ipso,@#
qui natus est de virgine Maria #ex
ipso;@# id est, carnem ejus, quae consecratur in altari, #illo manente integro, sumamus.@#
Ut autem certius demonstraret
idem beatus Cyrillus hanc triplicem
secundum Augustinum discretionem, specialiter dictam,
naturaliter esse unam: « Non, inquit, ut viri
sanctificati et Verbo conjuncti secundum dignitatis
unitatem, aut sicut divinam possidentis habitationem;
sed vere vivificatricem, et ipsius Verbi propriam
factam. » Ariani enim, qui negabant unam
Patris et Filii substantiam, illud, quod ipse Filius
dicit: #Ego et Pater unum sumus (Joan. X, 30)
@#, asserebant,
intelligendum ex concordia voluntatis;
quos manifestius confutat Hilarius, vere Romanorum
Lucifer: quod ad intelligendum, quod Cyrillus dixerat,
valet multipliciter.
VI.
Hilarius (VIII, De Trinit.): « Eos, » inquit,
« nunc, qui inter Patrem et Filium voluntatem ingerunt
unitam, interrogo, utrumne per naturae veritatem
hodie Christus in nobis sit, an per concordiam
voluntatis? Si enim vere Verbum caro factum
est, et vere nos Verbum carnem factum cibo Dominico
suminus, quomodo non naturaliter manere in
nobis existimandus est, qui et naturam carnis nostrae
jam inseparabilem sibi, homo natus assumpsit, et
naturam carnis suae ad naturam aeternitatis sub sacramento
nobis communicandae carnis admiscuit?
Ita enim in Deo omnes sumus: quia et in Christo
Pater est, et Christus in nobis est. Quisquis ergo
naturaliter Patrem in Christo negabit, neget prius,
non naturaliter vel se in Christo, vel sibi Christum
non esse; quia in Christo Pater, et Christus in nobis,
unum in his esse nos faciunt. Si vere igitur carnem
corporis nostri Christus assumpsit, et vere
homo ille, qui ex Maria natus fuit, Christus est, nosque
vere sub mysterio carnem corporis sui sumimus,
et per hoc unum crimus (quia Pater in eo est, et
ille in nobis), quomodo voluntatis unitas asseritur,
cum naturalis per sacramentum proprietas perfectae
sacramentum sit unitatis? Ipse enim ait: « Caro mea
vere est esca, et sanguis meus vere est potus. Qui
edit carnem meam et bibit sanguinem meum, in
me manet et ego in eo. » De veritate carnis et sanguinis
non est relictus ambigendi locus. Nunc enim,
et professione ipsius Domini et fide nostra, vere caro
est et vere sanguis est; et haec accepta atque hausta
id efficiunt, ut nos in Christo, et Christus in nobis
sit. Anne hoc veritas non est? contingat plane his
verum non esse, qui Christum Jesum verum esse
Deum denegant. Est ergo in nobis ipse per carnem,
et sumus in eo, dum secum hoc, quod nos sumus,
in Deo est. » Item post pauca: « Haec ergo vitae
nostrae causa est, quod in nobis carnalibus per carnem
Christum manentem habemus, victuris nobis
per eum ea conditione qua vivit ille per Patrem. Si
nos ergo naturaliter secundum carnem per eum vivimus,
id est, naturam carnis suae sumus adepti, quomodo
non naturaliter secundum spiritum in se Patrem
habeat, cum vivat ipse per Patrem? »
VII.
Hic videndum quomodo per id etiam quod
haereticis erat indubitatum, voluerit arguere quod
erat dubium. Dubitabatur ab eis de unica Patris et
Filii substantia; quia quod dictum est: « Ego et Pater
unum sumus (Joan. X, 30), » moliebantur ad
unanimitatis referre consensum, ut unitas solum
esset voluntatis, non naturae; sicut « multitudinis
credentium erat cor unum et anima una (Act. IV,
32). » Indubitatum vero erat quod vere Verbum caro
factum fuerat. Nihilominus, quia Deus naturam carnis
nostrae inseparabilem sibi homo natus assumpsit,
et naturam carnis suae ad naturam aeternitatis sub
sacramento hoc nobis communicandae carnis admiscuit,
ac per hoc nos in Christo unum corpus efficimur;
et ideo per hoc omnes in Deo Patre et Filio
unum sumus; quia Pater in Christo, et Christus in
nobis esse probatur, | null | 55214870-330a-479f-a453-22d475c6a68e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
videamus distinctionem. Christus
naturam nostrae carnis assumpsit, cum de Virgine
natus homo processit. Ecce caro de Virgine!
sub sacramento communicandae carnis. Ecce quod
sumitur de altari! Ad naturam aeternitatis nos univit.
Ecce corpus nostrum, quod est Ecclesia! Jam
credo patere, quod beatus Ambrosius dixerat, tandem
esse, ut subaudiatur #naturaliter.@# Et Augustinus,
Hieronymus et Fulgentius: aliud esse, ut subaudiatur #specialiter.@#
Et quia cultus justitiae pietas est, vel sapientia
pietatis est fructus, aliquando quidam simplices
et idiotae, ferventes vero bonis operibus et
pietate, melius pura proficere fide, quam fucato sermone.
Senes illi in Vita Patrum, alium aeque senem
ac virum sanctum, sed pro hoc mysterio dubium,
non dialecticis argumentationibus, sed verbis simplicibus
et oratione compulerunt ad credendum, illud
quod suminus de altari, naturaliter esse corpus
Domini, cum et in veritate, non figuratum. Ecce
quantum fides proficit, ubi sermo deficit! Et nos aliquando,
antequam tantorum virorum, Cyrilli dico et
Hilarii, auctoritatibus instrueremur, hanc supra
dictorum sanctorum (quae [ #cod.,@# quia] posterioribus
visa est) discrepantiam [ #cod.,@# discrepantia] alicujus
dialectici argumenti sede absolvere meditabamur.
Non enim ars illa, quae dividit genera in species, et
species in genera resolvit, ab humanis machinationibus
est facta; sed in natura rerum ab Auctore omnium
artium, quae verae artes sunt, et a sapientibus
inventa, et ad utilitatem solertis rerum indaginis est
usitata; sicut scriptum est: « Producat terra animalia
in species suas (Genes. I, 24). » Sed primo
occurrebat, aliquam medietatem arithmeticae ponere,
secundum aliquam de proportionalitatibus numerorum,
quas in proportionibus, inque differentiis terminorum
contemplamur. Sed nec et ista humanis
machinationibus est facta, quia ineffabilis atque divinae
virtutis in ea est sapientiae constantia, ad quam
dicitur: « Omnia in mensura et pondere et numero
constituisti » (Sap. II, 21). Constituantur duo termini
supremi, et horum medius, aequis quidem differentiis,
sed proportionaliter differentes. Ad hanc
similitudinem iterum constituantur duo termini supremi,
praedicatus, et subjectus, et horum medius
subalternus; ut sicut primus praedicatur de medio,
ita medius de ultimo, ac per hoc primus de ultimo.
Ne ergo dubites ultimum inesse primo, id est primum
praedicari de ultimo: cum, si ultimus insit medio,
medius vero primo; certissime ultimus insit primo.
Hac etenim similitudine et cosmopoeia, id est, mundi
factura, solidata est, scilicet quod duo extrema, id
est ignem et terram, duo media, id est aer et aqua,
indissolubiliter devinxerunt. Et hae quidem similitudines
sunt, quae non ex toto, sed ex parte sui, sicut
et aliae multae in divinis Scripturis aptantur triplicitati,
secundum Augustinum, corporis Domini. In
istis enim similitudinibus major terminus et minor,
et praedicatum, et subjectum invenitur; in sacramento
autem corporis Domini quid humana ad divina?
Nihil majus, aut minus, non praedicatum et
subjectum invenitur. Non est enim diversitas, ubi
est unum; quia non duo aut tria corpora, sed unum.
« Unus panis, » ait Apostolus, « unum corpus multi
sumus in Christo (I Cor. X, 17). » Et: « Erunt duo
in carne una (I Cor. VI, 16). Sacramentum hoc, »
ait Apostolus, « magnum est; ego autem dico in
Christo, et in Ecclesia (Ephes. V, 32), » id est in nobis,
qui sumus corpus Christi, quod est Ecclesia, et
in carne Christi, quae nata est de Virgine Maria;
quibus, vel cui intervenit media, quae utrasque juvat,
quae sumitur de altari, digne percepta.
VIII.
Quam triplicitatem, sed unitam, significavit
David in libris Regnorum, qui #efferebatur in manibus
suis.@# Non enim ad litteram quisquam ferri potest
in manibus suis. Sed verus David, id est Christus,
efferebatur in manibus suis, quando recumbens
in coena cum integro corpore, quod natum
fuerat de Virgine, in morte ponendum, resurrecturum,
coelis tamen glorificatum inferendum, ad dexteram
Patris collocandum, corpus, quod nos nunc
sumimus de altari, manibus suis, id est | null | 802b4148-41d9-4ac3-980b-7aff6d5e8325 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.