Datasets:
alexantonov
/
chuvash_english_parallel

Dataset card Data Studio Files Community
chv
stringlengths
2
2.66k
en
stringlengths
2
4.49k
Озеров Юргина палласа илчӗ. — Эсӗ мӗскер вара, земляк? — ыйтрӗ вӑл.
Recognizing Yurgin, Ozerov asked, “These are mock trenches, are they?”
— Озеров Лозневой патнелле ҫаврӑнса пӑхрӗ, — лешӗ, ним тума пӗлмесӗр, йӗри-тавра пӑхкаласа илчӗ.
Ozerov turned to Loznevoi.
Тӗп окопсене маскӑласа лартмалла, тӗллесе пӑхсан та, курӑнмалла ан пултӑр!
And let them camouflage the main ones so that they can’t be seen until you’re right on top of them!
Ҫапӑҫу пуҫланиччен пӗтӗм пемелли системӑна тӑшмантан пытарса хумалла.
The entire firing system must be camouflaged be¬ fore the fighting begins.
Кӗтмен ҫӗртен пырса ҫапни вӑл — чи хытӑ ҫапни пулать.
A sudden blow is the most effec¬ tive.
Пирӗн ӗнтӗ ӑна пӗлме вӑхӑт!
We should know that by now!”
— Есть! — салхуллӑн каларӗ Лозневой, аллине козырёк патне тытса.
Loznevoi saluted. “Yes, Comrade Captain.”
Озеров боецсем ҫинелле пӑкса илчӗ, — вӗсем, сисмен хушӑрах, йӗри-тавра пуҫтарӑнса тӑма ӗлкӗрнӗ иккен.
Ozerov glanced at the men, who had silently formed a group about him, and asked unexpectedly, “You’re not afraid to throw grenades, are you?”
Боецсем васкамасӑр ответлерӗҫ: — Ывӑткаланӑччӗ…
“We threw some during training, but not many....”
— Кӑтарткаланӑччӗ пире пӗррехинче… — пӑрӑнсарах калама пуҫларӗ Умрихин.
“I was shown once,” Umrikhin began evasively.
— Ну-ка, халь эсӗ кӑтартса пар-ха!
“Well, you show us now.”
Пӑлханакан Умрихин гранатӑна пиҫиххи ҫумӗнчен вӗҫертрӗ.
Nervously Umrikhin unfastened a grenade from his belt.
Анчах вӑл унта запал ларткаласа хӑтланнӑ хушӑра паллӑ пулчӗ: граната тыткалас ӗҫ — уншӑн пулсан — хӑнӑхман ӗҫ иккен.
Prom the way he handled the detonator it was clear that he was not accustomed to dealing with grenades.
— Озеров халь ӗнтӗ ӑна ҫав тери пӑскӑртма тапратӗ, итлесе тӑма та лайӑх мар пулӗ, шухӑшларӗҫ салтаксем.
The men expected Ozerov to give him a dressing-down that would make the rest of them sick.
Анчах Озеров капитан йывӑррӑн кӑна сывласа илчӗ, гранатӑна Умрихин аллинчен илчӗ те ӑна епле пеме хатӗрлемеллине хӑй кӑтартса пачӗ.
But Ozerov mere¬ ly sighed, took the grenade from Umrikhin’s hand and demonstrated how to prime it for the throw.
Унтан йӗри-тавра тӑракан салтаксем ҫинелле пӑхрӗ: — Халь ӑнлантӑр-и? — тесе ыйтрӗ те вӑл, малалла ура ярса пусрӗ.
“That clear now?” he asked the men. Then he stepped forward.
— Ывӑтасса ак ҫапла ывӑтаҫҫӗ!
“And this is how you throw it!”
Озеров капитан алӑпа епле сулса илмеллине ҫеҫ кӑтартать пуль, тенӗччӗ салтаксем, анчах вӑл, аллипе сулса илсенех, кӗтмен-туман ҫӗртенех, гранатӑна хыттӑн вӑркӑнтарчӗ, унтан вара, граната сывлӑшра чухнех команда пачӗ: — Вы-ы-ырт!
They all thought Ozerov was only going to make the gesture of throwing, but instead he drew back his arm and suddenly let the grenade fly. “Down!” he shouted while it was still in the air.
Пурте ҫӗрелле ыткӑнчӗҫ.
S3 Everybody dropped to the ground.
Сиксе ҫурӑлнӑ сасӑ илтӗнчӗ, пӗр хӗрех метр леререхре хура тӗме ӳссе хӑпарса кайнӑн туйӑнчӗ.
There was an ex¬ plosion and a black bush of earth and smoke sprang P some distance ahead.
Ҫынсем тӗлӗнчен, хуллен шӑхӑрса, осколоксем иртсе кайрӗҫ.
Splinters sang by softly overhead.
Озеров чи малтан сиксе тӑчӗ.
Ozerov was the first one up.
— Никама та лекмерӗ-и?
“Nobody hurt?”
— Начар! — терӗ Озеров.
Ozerov exclaimed.
— Куратӑп, хӑшӗ-пӗри халӗ те-ха пенинчен хӑрать.
“I see some of you are still afraid of fire.
Питӗ начар.
That’s very bad!
Хӑрамалла мар! — кӑшкӑрчӗ вӑл.
Don’t be afraid!^ he shouted.
— Кам хӑрать, ҫав пӗтет!
“The man who’s afraid always gels killed.
— Кӗтмен ҫӗртен вӗт-ха, — терӗ Лозневой, плащ-палатки ӑшӗнче тӑрмашкаласа.
“It was all so unexpected,” Loznevoi said as he dis¬ entangled himself from his cape-tent.
Кам пӗлмест — ҫӗр каҫиччен вӗреннӗ пултӑр. — Есть! — ответлерӗ Лозневой.
Ozerov turned to the men, ‘‘Do you all know the or¬ ders?”
— Озеров боецсем патнелле ҫаврӑнса тӑчӗ: — Приказ пӗрре ҫеҫ: куҫса кайма ирӗк париччен тытӑнса тӑрас пулать.
There is only one order: Stand firm un¬ til told to move back.
Танксем килччӗр — тӑрас пулать!
If tanks come—stand firm!
Пехота килтӗр — тӑрас пулать!
If in¬ fantry comes—stand firm!
Пирӗн кашни ҫӗр лаптӑкӗшӗн нимӗҫсем хӑйсен пуҫӗсене, хӑйсен хура юнне тӑкчӑр!
Make the Germans pay to the last drop of their black blood for every inch of our land.
Пӗр утӑм та чакмалла мар!
Not a step back!”
Акӑ епле тӑрас пулать! Озерова ӑсатсан, Юргин отделенийӗ каллех ӗҫе пикенчӗ.
Ozerov left, and Yurgin’s section got down to work acr a in.
Час-часах кӗреҫесем чакӑртатма пуҫларӗҫ — тӑпра ӑшӗнче чул нумай иккен.
The spades rang often, for they were digging in stony earth.
Кӑшт тӑрсан, Умрихин йӗри-тавра пӑхкаласа илчӗ те урмӑшрах сассипе Дегтяревран хуллен ыйтрӗ: — Куртӑн-и, мӗн пулчӗ?
After a while Umrikhin glanced round, and then said to Degtyarev in a low, hoarse voice, See what happened?”
— Гранатӑпа-и?
“About the grenade?
Куртӑм, сан ӗҫ тухманнине.
I saw how little you knew about it.”
— Лайӑхах курман эппин! — лӑпкӑн каларӗ Умрихин, ассӑн сывласа илсе.
“Then you didn’t see much,” Umrikhin noted good- naturedly and sighed.
— Хам граната чутах хама вӗлеретчӗ!
“It was my grenade and it almost killed me!
Осколокӗ лӗпкене касса каятчӗ вӗт!
A piece of shrapnel parted my hair!
Кӑшт аялтарахран кайнӑ пулин — пӗтеттӗм. Ҫук ӗнтӗ, ман хушамат пек хушаматпа нумаях пурӑнаймӑн.
No, I can see I’m not going to live long with a name like mine.
Вилнӗ чух хампа пӗрле пӗр граната илетӗп.
Well, when I die I’ll take a grenade along with me.
Халь пеме пӗлетӗп ӗнтӗ. Вӗрентрӗҫ.
I know how to throw them now.
Кам пирӗн ӑрата ҫавӑн пек хушамат шутласа тупса панӑ, ҫавна леш тӗнчере шыраса тупатӑп та, гранатӑпа ярӑнтаратӑп, ӗмӗрне те хӑйӗн пырши-пакартине пуҫтарса ан ҫитертӗр!
In the next world I’ll find the man who thought up the name for our family and I 11 let him have that grenade so that he'll never be able to collect his guts again.
Ӗҫӗ те пӗтет вара унпа!
That’s all I’ll have to say to him!”
Каҫхи ӗнтрӗк хӑвӑрт шӑвӑнса ҫывхарать.
Twilight rapidly descended over the earth.
Оборонӑра тӑмалли вырӑна Волошин полкӗ ӑнӑҫлӑ суйласа илнӗ.
He had kept his political instructors busy.
Сылтӑм флангра, аслӑ ҫула урлӑ, вӑрман хӗррисемпе пӗрремӗш батальон, Болотин батальонӗ вырнаҫнӑ.
To cover the line, especially where it cut the main roads along which the German col¬ umns were advancing, the artillerymen had mounted a, the regiment guns and some of the guns of the anti ta battalion attached to the regiment.
Унта ялтан яла ҫӳремелли, такӑрлатман кукӑр-макӑр пӗчӗк ҫулсем ҫеҫ, вӗсене те пулин, ҫу каҫиччен курӑк пусса илнӗ.
He moved rapidly up and down the line, sometimes on horseback, sometimes on foot, only rarely sitting down for a smoke.
Кунта, рубеж вӑтаҫӗрне, виҫҫӗмӗш батальона;
To cover the line, especially where it cut the main roads along which the German col¬ umns were advancing, the artillerymen had mounted a, the regiment guns and some of the guns of the anti ta battalion attached to the regiment.
Лозневой батальонне пырса тӑраннӑ.
He at once drew him aside.
Ун хыҫӗнче те Вазуза патнелле тӑсӑлакан пысӑк хутӑшла вӑрман карӑнса ларать.
Like Ozerov, that evening Commissar Yakhno had been on the defence line all the time.
Иккӗленмелли ҫук, ҫак рубежра Волошин майор полкӗ тӑшмана нумайччен тытса, чарса тӑма пултармалла.
They had ex¬ plained just one thing to the men: until the order came to retreat they must hold the Germans at that line by every means possible.
Чакса пынӑ хушӑра полк тӑшманӑн разведка тӑвакан ушкӑнӗсемпе ҫеҫ тытӑҫкаласа илкеленӗ, ҫавӑнпа та унӑн йышӗ чаксах кайман, ҫителӗклӗ.
These surprises were to compensate in considerable measure for the regiment’s deficiency in fire-power and hence, at least to a certain extent, equalize the two opposing forces.
Икӗ пин салтак ытла, вӑрман патӗнчен шурлӑх патне ҫитиех, авкаланчӑк сӑнчӑр пек, темиҫе километра чӑсӑлса кайса окопсене кӗре-кӗре ларнӑ…
More than two tho sand men armed with machine-guns, rifles, and gre nades were entrenching themselves in a winding hne that stretched for several miles.
Артиллеристсем полкри мӗнпур тупӑсене, противотанковӑй дивизионӑн хӑш-пӗр тупписене вырнаҫтара-вырнаҫтара лартаҫҫӗ.
The regiment spent the whole evening reinforcing its positions along the defence line.
Оборнӑна йӗркелес мӗнпур ӗҫе Озеров капитан хӑй ертсе пырать.
# The defences were prepared under the immediate di¬ rection of Captain Ozerov.
Рубеж тӑрӑх вӑл е лашапа, е ҫуран хыпаланса пӑхса ҫӳрет, сайра-хутра кӑшт тапак турткалама ҫеҫ ларкалать.
He moved rapidly up and down the line, sometimes on horseback, sometimes on foot, only rarely sitting down for a smoke.
Ротӑсен оборона районӗсемпе опорнӑй пункчӗсене хӑш вырӑна тунине, тӗп позицисемпе запаслӑх позицисене мӗнлерех алтса хатӗрленине тата тӳрӗ наводкӑпа пемелли тупӑсене ӑҫтарах вырнаҫтарса лартнине вӑл хӑй тӗрӗслет.
He personally inspected how all the company defensive localities and their main strong-points had been chosen, how the main and auxiliary positions were entrenched, and where the guns for direct fire were placed.
Наступлени тунӑ чух нимӗҫсен вут-ҫулӑм хӑвачӗ ытларах пулассине Озеров капитан пит лайӑх ӑнланать, ҫавӑнпа та пуринчен ытла вӑл полкри пемелли хатӗр таврашсене, рубежра епле валеҫсе, маскӑласа лартнине тата вӗсем пӗр-пӗрне епле пулӑшса тӑма пултарассине хытӑ асӑрхать.
Captain Ozerov knew very well that the advancing Germans would bring to bear on them a vastly superior fire-power, and he devot¬ ed special attention to the distribution, camouflaging and co-ordination of the regiment’s system of fire.
Командирсене вӑл пурне те хытӑ наказ панӑ: вут-ҫулӑм кӑлармалли тӗп вучахсене ҫапӑҫма пуҫличчен тӑшман ан куртӑр, кирлӗ минутсенче ҫеҫ, ӗҫе татмалла чухне, вӗсене сасартӑк ӗҫе яма тӑрӑшмалла.
He issued strict instructions to his officers to have the mam firing points carefully hidden from the enemy before the fighting began; these were to be brought into action only at the decisive moments, and as unexpectedly as possible.
Озеров капитан шутласа хунӑ тӑрӑх, пулас ҫапӑҫура нимӗҫсемшӗн кӗтмен-туман ҫӗртен, сасартӑк сиксе тухакан кӑмӑла килмелле мар япаласем нумай пулмалла.
The Captain planned a number of highly un¬ pleasant surprises for the Germans in the coming battle.
Ҫапла тусан ӗнтӗ полкра пемелли вут-ҫулӑм хӑвачӗ ҫителӗксӗрри сисӗнсех кайма кирлӗ мар, ҫавӑнпа вара ҫапӑҫу хирӗнче тӗл пулма тивӗҫ икӗ вӑя кӑшт та пулин танлаштарнӑ пек тума та пулать.
These surprises were to compensate in considerable measure for the regiment’s deficiency in fire-power and hence, at least to a certain extent, equalize the two opposing forces.
Теттӗм пулса ҫитнӗ ҫӗрелле чи кирлӗ ӗҫсене пурне те туса ҫитерчӗҫ.
By nightfall all the main work was completed.
Хыпаланса, йӑнӑшсем тукаласа та пулин, ҫав-ҫавах, юлашкинчен кашни рота тата ротӑри кашни боец хӑйсен вырӑнне йышӑнса, вырнаҫрӗҫ-вырнаҫрӗҫех.
Not without fuss and mistakes, the regiment, each company of it, and each fighting man in each company, had 'at last taken up its positions on the line.
Оборонине ҫуран ҫар Боевой уставӗн пур законӗсене те асра тытса, ҫарта тахҫанах йышӑнса, тӗрӗслесе курнӑ правилӑсемпе туса хатӗрлерӗҫ. Апла пулин те, Озеров капитанӑн ҫав хӑйсем мӗн-мӗн туса ҫитернипе кӑмӑлӗ ҫырлахаймарӗ. Пӗрмаях иккӗленнӗ пек пулать вӑл. Ҫав хыпаланса тунӑ оборонӑра темле кӑлтӑк пур пекех туйӑнать ӑна. Пуҫне тем пек ҫӗмӗрсе хӑтлансан та, — вӑл ӑна тупаймарӗ. Тупаймарӗ пулсан та, ку чӑн та ҫапла иккенне вӑл темле, пӗр командирсен ҫеҫ пулма пултаракан туйӑмӗпе туйрӗ. Виҫҫӗмӗш батальонта ӑнсӑртран полк комиссарне Яхнона тӗл пулсан, Озеров пит хӗпӗртесе кайрӗ. Кун каҫиччен пӗрре те курманччӗ вӑл ӑна, тин ҫеҫ курчӗ. Ытти чухне те ҫавах ҫав вӑл, полк комиссарне ӑнсӑртран ҫеҫ курма пулать. Типшӗмскер те ҫӑмӑллӑн утаканскер, ҫуран ҫӳреме пит юратаканскер, вӑл, иртен пуҫласа каҫ пулса ҫитичченех, полкри тӗрлӗ подразделенисенче ҫӳрет, пур ҫӗрте те хӑйне валли ӗҫ тупать. Яхно полка хальтерех ҫеҫ килнӗ. Влаҫа юратакан, хӑйне ҫынсем хисепленине кура ачашланса кайнӑ Волошин майор влаҫа комиссарпа валеҫесшӗн пулман, ҫавӑнпа та вӗсем хӑйсене хӑйсем малтанхи кунсенчех пӗр-пӗрне юратман пек тыткалама пуҫланӑ.
When Captain Ozerov ran into Yakhno, the Regiment Commissar, in Number Three Battalion, he was delight¬ ed. It was the first time he had seen Yakhno that day; in general, it was only by accident that one ever met the Commissar.
Яхно комиссар ҫапла шутланӑ пулмалла: «Чакса пынӑ кунсенче власть пирки тавлашса хӑтланни килӗшӳллех мар», тенӗ пулмалла, ҫавӑнпа та халӗ вӑл, Волошин майорпа хирӗҫсе каяс мар тесе, уйрӑм пурӑннӑ, полкра пур чухне те палӑрсах кайман, анчах та пит кирлӗ ӗҫ туса тӑнӑ. Часах ӑна пур салтак та тенӗ пек пӗлсе ҫитсе, юратма пуҫланӑ.
The thin, lightly-built Yakhno was a great walker; from sunrise to sunset he roamed among the various units, always finding work for himself to do.
Озеров пекех, Яхно комиссар та ҫак каҫхине оборона рубежӗнчен пӑрахса каймарӗ.
Like Ozerov, that evening Commissar Yakhno had been on the defence line all the time.
Вӑл хӑйӗн политработникӗсене пурне те ӗҫлеттерчӗ.
He had kept his political instructors busy.
Хушӑран, кӑшт тапак турткаласа ларнипе усӑ курса, унӑн политрукӗсем пур ротӑсенче те коммунистсемпе пит кӗске пухусем тата салтаксемпе калаҫусем туса ирттерчӗҫ.
They had made use of the rest- breaks to hold short meetings of Party members and talk with the men in all the companies.
Салтаксене ҫакна ҫеҫ ӑнлантарса пачӗҫ: чакма хушакан приказ киличчен, мӗнле пулсан та, тытӑнса тӑмалла, нимӗҫсене пӗр утӑм та малалла ямалла мар. Чи кирлӗ ӗҫсене тума чӑрмантармасӑрах, Яхно комиссар ҫак каҫхине салтаксен ҫапӑҫас вӑй-халне хӑпартлантарса ячӗ тата вӗсен чун-чӗрисене ҫапӑҫӑва хатӗрлентерсе ҫитерчӗ.
They had ex¬ plained just one thing to the men: until the order came to retreat they must hold the Germans at that line by every means possible.
Озеров капитана тӗл пулсан, Яхно комиссар та хӗпӗртерӗ.
Commissar Yakhno was also glad to see Captain Ozerov.
Вӑл ӑна тӳрех ҫынсем патӗнчен аяккалла илсе кайрӗ.
He at once drew him aside.
— Атя, капитан, аяккалларах каяр, — терӗ вӑл.
“Come on, Captain, let’s take a walk,” he said.
Тӗттӗмленсех пырать.
The dusk was thickening.
Яхно комиссарӑн сӑн-питӗнче мӗн палӑрнине куҫпа курма хӗн, анчах, апла пулин те, вӑл ҫирӗп шухӑш-кӑмӑллӑ та хаваслӑ иккенӗ сисӗнет.
Captain Ozerov could bare¬ ly make out the expression on Yakhno’s face, but he sensed that the Commissar was in a cheerful mood, even elated.
Виҫҫӗмӗш батальонӑн команднӑй пунктӗнчен пӗр ҫӗр метрта, пӗчӗк лупашкара вӑл Озерова чарса тӑратрӗ те ун умне тӑчӗ, — хӑй ҫӳлех мар, ҫӑмӑл кӗлеткеллӗскер, йӳле янӑ шинельпе, — аллипе пӗлмелле мар тем кӑтартрӗ те, яланхи пекех хӑвӑрт сӑмахлама тапратрӗ: — Ҫапӑҫу вӗт, ҫапла-и?
Stopping in a little hollow about a hundred yards from the command post of Number Three Battalion, Yakhno turned and faced Ozerov, a short, slight figure in an unbuttoned greatcoat, and with an indefinite wave of his hand began to speak in his usual rapid manner. “A show-down, eh?
Чӑн-чӑн ҫапӑҫу?
A real show-down?”
— Эпӗ кунта чӑн-чӑн ҫапӑҫу пулать тесе шутлатӑп, — терӗ Озеров.
“I think there’ll be a real battle here,” Ozerov replied.
— Сирӗн задача ҫӑмӑл мар.
“We haven’t got an easy job.”
— Анчах ҫӗнтерессине эпир ҫӗнтеретпӗр, ҫапла!
“But the victory will be ours!”
Вӑл пӗшкӗнчӗ те тӗттӗмре кашт ҫеҫ палӑракан темле тӗссӗр чечеке татса илчӗ.
He bent down and picked a pale autumn flower.
— Эп ӑна инҫетренех туятӑп, ак ҫак чечек шӑршине туйнӑ пекех!
“I smell victory at ia distance, ias I do the scent of this flower!”
Тӗттӗмрех пулин те, комиссарӑн ҫамрӑкрах сӑн-пичӗ йӑл кулса илни палӑрса кайрӗ.
Even in the dusk Ozerov saw the smile that lit up the intelligent, still youthful face of the Commissar.
Озеров ун аллинчи чечеке илчӗ, шӑршласа пӑхрӗ, унтан вара пӗр хавассӑр сӑмах хушрӗ: — Шел, кун пек шӑрша пурте туйсах каймаҫҫӗ ҫав, уйрӑммӑнах инҫетрен… — терӗ вӑл.
He took the flower and raised it to his nose. “Unfortunately, not everyone smells it, particularly at a distance,” he replied soberly.
Яхно Озерова фуфайка тӳминчен ярса тытрӗ.
Yakhno caught Ozerov by the button of his padded jacket.
— Пурте мар?
“Not everyone?
Эсӗ ӑна куратӑн-и?
Have you noticed that?”
— Куратӑп.
“Yes, I have.”
— Тӑхта, атя-ха ҫавӑнталла! — терӗ те сасартӑк Яхно, шинель аркисене сиркелесе, хӑвӑрттӑн лупашкаран сӑрт ҫинелле улӑхрӗ те пӗр пӗччен ларакан шӑлан тӗми патнелле утрӗ.
“Let’s go over there!” Yakhno suddenly suggested, and kicking back the folds of his coat he strode out of the hollow to a small hillock on which a single wild rose¬ bush grew.
— Фуфайкӑпа лайӑхрах, ҫапла-и? — ыйтрӗ вӑл, йывӑртараххӑн утакан Озерова сӑрт ҫинче кӗтсе тӑна май.
“It’s more comfortable in a padded jacket, isn’t it?” he asked as he waited for the slower moving Ozerov to reach the top.
— Эпӗ те фуфайка тӑхӑнатӑп.
“I’ll start wearing one, too.
Пӗлетӗн-и, мана темскер, ҫӑмӑлскер кирлӗ, чун ирӗклӗ пултӑр…
You know, I need something simple and light, something that won’t hamper me....”
— Унтан вӑл, Озеровпа юнашар тӑрса, малалла каларӗ: — Ҫапла ҫав, пирӗн ҫар тӑваттӑмӗш уйӑх чакать ӗнтӗ.
He came up to Ozerov.
Кун пек вӑхӑтра шӑрша лайӑх туйма пурте пултараймасть. Вӑл туйӑма упрама пултараканнисем пит сайра.
“Yes, when an army has been retreating for four months not everyone is able to keep his sense of smell keen.
Хӑшӗ-пӗрисене халь юн шӑрши те виле шӑрши ҫеҫ кӗнӗ пек туйӑнать.
To some it seems there’s only the smell of blood iand corpses now.”
— Вӑл хулпуҫҫийӗсене хутлаткаласа илчӗ, ҫак танлаштару ӑна хӑйне те лайӑх мар пек туйӑнчӗ пулас.
He gave a shiver of distaste, as if displeased with his own comparison.