alexantonov/chuvash_english_parallel · Datasets at Hugging Face

chv stringlengths 2 2.66k	en stringlengths 2 4.49k
Тӳрех, Вазуза леш енче вара, Мускав енче, пӗтӗм хӗвелтухӑҫ енчи пӗлӗте хӗретсе, ылтӑн тӗспе йӑлкӑшса, шурӑмпуҫ хӑпарать.	Straight ahead across the Vazu¬ za, in the direction of Moscow, the eastern sky was golden in the sunrise.
Ирсерен шурӑмпуҫ хӗрелсе хӑпарнине пӗрре ҫеҫ мар курнӑ ӗнтӗ Озеров, анчах хальхи пек, вӑрмансемпе хырсем, ялсем ҫинелле меллӗн те хӑватлӑн хӑпаракан чаплӑ шурӑмпуҫне халиччен курман пек туйӑнчӗ ӑна.	Ozerov had seen the sunrise many times that summer, but he felt he had never yet seen such a calm yet majestic dawn as was now breaking over this enormous world of forest, field and hamlet.
Вӗҫӗ-хӗррисӗр тӑван ҫӗршывӑн шурӑмпуҫ килнӗ вӑхӑтри чаплӑ та тӗлӗнмелле илемне курни Озерова сасартӑках лӑплантарчӗ.	The magnificent view of his vast country at dawn brought Ozerov sudden reassurance.
«Ҫук, кун пек ҫӗршыва никам та, нихҫан та ҫӗнтереймӗ! — хавассӑн ҫӗкленсе шухӑшларӗ вӑл.	“No, nobody will ever be able to conquer 6uch a land,” he thought to himself triumphantly.
— Пурне те тӳссе, чӑтса ирттерӗпӗр! Пулатех вӑл, пулатех — кӗҫех ак эпир те, каялла ҫаврӑнӑпӑр та, хӗвеланӑҫ хӗрелнине пӑхса киленӗпӗр! — Ҫапла шухӑшларӗ те вӑл, утне анаталла уттарчӗ.	“We will go through everything, endure everything!”
Вазуза хӗрринчи вӑрмана нимӗҫ авиацийӗ пӗтӗмпех тӑпӑлтарса пӗтернӗ, — вӑрман ҫийӗпе калама ҫук хаяр ҫил-тӑвӑл иртсе кайнӑ тейӗн.	The entire forest along the Vazuza had been hacked and torn by the bombardment until it looked as though a hurricane of unbelievable violence had swept through it.
Йывӑҫ тӑррисене хуҫа-хуҫа антарнӑ, турачӗсене ҫунтарса пӗтернӗ.	Trees stood with broken tops and seared branches.
Ҫапӑҫу хирӗнче вилсе выртнӑ паттӑрсем пек выртаҫҫӗ йывӑҫсем.	Many lay uprooted, like giants felled on the field of battle.
Йывӑр аманнӑ пӗр ҫамрӑк юмана икӗ паттӑр хурама, санитарсем пек, хул айӗсенчен тытса, вӑрман хӗрринелле илсе тухнӑн туйӑнать.	Two mighty elms, just like medical orderlies, were bearing a badly-wounded young oak to the edge of the forest.
Вӑрман хӗрринче ларнӑ виҫ-тӑватӑ пӳрте бомбӑсем никӗс пӗренисем таранах салатса, ывӑтса пӗтернӗ, тӗреклӗ кӑмакасем те ишӗлсе аннӑ, йӗри-таврах кирпӗч тӗпренчӗкӗсем сапаланса выртаҫҫӗ.	The few houses near the forest had been torn to pieces by bombs; even the huge Russian stoves had crashed in, scattering brick dust over the hedges.
Юнашарах, хуҫӑлкаласа пӗтнӗ хурӑн тӑрринче, пӗр лутӑрканса, тутӑхса кайнӑ шуҫ листи ҫакӑнса тӑрать.	Near by, on the very top of a crippled birch, deposited there by some miracle, hung a sheet of dented, rusty roofing.
Темле майпа пӗр-пӗр пӳрт ҫинчен пырса лекнӗскер ӗнтӗ ку. Вӑрманӗнче те, вӑрман таврашӗнче те, пур ҫӗрте те, воронкӑсем курӑнаҫҫӗ, ҫунӑк машина кӗлеткисем, кӳлсе кайнӑ лаша виллисем тата урапа тенелӗсемпе кустӑрмисем йӑванкаласа выртаҫҫӗ.	Throughout the forest and around it gaped bomb craters; all about were scattered the skeletons of burnt-out trucks, the swollen bodies of dead horses, and the axles and wheels of carts.
Анчах тустарса тӑкнӑ вӑрманне те, ун ҫывӑхӗнчи варсене те, Вазуза хӗррине те пӗтӗмпех ҫынсем вырнаҫса тулнӑ, тупӑсем, машинӑсем, повозкӑсем, полевой кухньӑсем, санитарнӑй урапасем лартса тултарнӑ.	All about stood guns, lorries, carts, Held kitchens and ambulance vans.
Пур ҫӗрте те кӑвайт мӑкӑрланать, тӗрлӗрен ҫын сасси кӗрлесе, янраса тӑрать, шӑхӑртни, кӑшкӑртни илтӗнет, ут кӗҫенни, ӗне мӗкӗрни, пуртӑ сасси, урапасем чӗриклетни, ача-пӑча макӑрни илтӗнсе тӑрать…	Camp-fires were smoking everywhere, and the air was filled with the clamour of human voices, whistles, motor horns, neighing, mooing, the ring of axes, the creaking of carts, and the wailing of children.
Ҫак лагерьте пур ҫӗрте те ӑнланса илме ҫук хускалу пурри палӑрать, анчах ҫав хускалу пӗтӗмпех пӗр тӗллеве, ҫакӑнти этемсем хушшинче пуҫ пулса тӑракан пӗр шухӑша пӑхӑнни сисӗнет, Вазуза патнелле ҫывхарнӑҫемӗн лагерьти хускалу, шӑв-шав вӑйлӑлансах пырать.	The whole camp surged in complicated and incompre¬ hensible movement; yet one could feel that all the move¬ ment was directed to a single end, guided by a single thought, which held complete sway over everybody there. The closer one came to the Vazuza the greater was the noise and movement.
Ҫакӑнта пухӑнса, кӗрлесе тӑракан этемсемпе машинӑсем тата повозкӑсем, вӑрмантан тухма пӗр ҫул ҫеҫ тупнӑ пек, пурте, ҫине тӑрсах, каҫӑ патнелле туртӑнаҫҫӗ.	The whole thundering mass of people, lorries and carts was streaming cease¬ lessly towards the crossing, as though there existed no other way out of the forest.
Озеров ӑнланса илчӗ: каҫҫа юсаса пӗтернӗ иккен, — вара вӑл пӗтӗм кӑкӑрӗпе ҫӑмӑллӑн сывласа илчӗ.	Captain Ozerov gave a deep sigh of relief: he real¬ ized that the bridge had been restored.
Анчах шыв патнерех пырса тухсан, вӑл курчӗ, каҫӑ патӗнче ҫапӑҫу пырать тейӗн, мӗнпурӗ кӗрлесе те шавласа тӑрать.	When he came closer to the river, however, he almost thought a battle was going on at the crossing.
Машинӑсемпе тупасем тата повозкӑсем умлӑ-хыҫлӑн ансӑр кӗпер ҫийӗпе Вазуза урлӑ хӗвелтухӑҫ еннелле кӗмсӗртеттерсе каҫаҫҫӗ, унта тин вара, ирӗке сиссе, тӗрлӗ ҫӗрелле сапаланса каяҫҫӗ.	A stream of lorries, guns and carts was rattling over the narrow bridge to the eastern bank of the Vazuza, and only there, as if sensing freedom, did it divide into small rivulets.
Кӗпертен тӑварахра паромпа, сулӑсемпе, кимӗсемпе тата ахаль ишсе те ҫуран ҫар каҫать.	Above the bridge the infantry was crossing on the ferry, on rafts, in rowing-boats and by swimming.
Кӗпертен анатарахра беженецсем: каҫаҫҫӗ; мӗнле май килнӗ ҫапла каҫакан ҫынсем хушшинче лашасемпе ӗнесем те пур. Вӗсем пуҫӗсене ҫӗклесе, тулхӑрса та ӗнерсе, ишсе пыраҫҫӗ, мӗнпур вӑйне пухса шыв юххипе кӗрешеҫҫӗ.	The refugees were making their way across below the bridge on whatever came to hand; together with them horses and cows were struggling desperately against the current, snorting and puffing, their heads held high.
Темиҫе пин ҫын хӗвел тухиччен Вазуза леш еннелле каҫса кайма васкать.	Thousands of people were hurrying to get across the Vazuza before the sun rose The scene alarmed Ozerov.
Генерал ҫӗре сарса хунӑ плащ-палатка ҫинче, пӗчӗк кӑвайт умӗнче, ҫӗрӗк варӑллӑ сарлака хурама тункати ҫумне ҫурӑмӗпе сӗвенсе ларнӑ.	The General was sitting on a cape-tent spread on the ground beside a small fire, leaning with his back against the broad stump of an elm eaten out by rot.
Урисене вӑл шинельпе витсе янӑ, аттисем кӑвайт умӗнчи пӗчӗкҫеҫ патак ҫинче ҫакӑнса тӑраҫҫӗ.	A greatcoat covered his knees, and his top-boots hung on pegs near the fire.
Генерал хӑйӗн кӑвакрах ҫӳҫлӗ ҫара пуҫне тата лайӑх пӗтӗрнипе чӑнк тӑракан мӑйӑхне, парадри пек, тӳп-тӳрӗ тытса ларать, анчах сӑн-питӗнче пӑлханни-туни палӑрмасть, юханшыв хӗрринчен тӗрлӗрен сасӑ илтӗнсе килнине, кӗмсӗртетнине вӑл ним вырӑнне те хумасть тейӗн.	The General held his bare grey head with its stiff, pointed moustache erect, but his face was indifferent to the rumble and discordance that came from the river.
Шурӑмпуҫ еннелле ҫаврӑнса ларнӑ та вӑл, куҫне хупнипех ларать.	His eyes, turned towards the sunrise, were tightly shut.
Бородин генерал ҫывӑрать-мӗн.	General Borodin was sound asleep.
Пӗр ҫамрӑк боец, кӑвайт хӗррине кукленнӗ те, унӑн пир тӑлине, ҫине-ҫинех ҫавӑркаласа, типӗтсе ларать.	A young soldier squatting on his heels before the fire was drying the Generals foot cloths, turning them over and over in his hands.
Бородин генерал хытӑ ҫывӑрнӑ иккен, анчах кӑвайт умӗнче ют ҫын пуррине сиссен, хӑвӑртах вӑранчӗ.	Although he had been sleeping soundly, the General woke immediately he sensed the presence of a newcomer beside the fire.
Вӑл Озерова тӗлӗнмелле лӑпкӑн та кӑмӑллӑн йышӑннӑ пек туйӑнчӗ.	He received Ozerov, as it seemed to the Captain, in an exceedingly calm and affectionate manner.
Урине пир тӑла чӗркенӗ май, вӑл ҫапла каларӗ: — Пӗлтерме кирлӗ мар, хаклӑ юлташӑм, эсӗ мӗншӗн килнине хамах пӗлетӗп, — терӗ.	“Don’t bother to report, my dear fellow,” he said as he started to wrap the cloths round his feet. ‘T know why you’re here.”
Боец аллинчен аттине илсе, пуҫӗпе сулса, вӑл юханшыв хӗрринелле кӑтартрӗ.	Accepting a boot from the soldier, he nodded toward the river.
— Куратӑн-и?	“See that?
Каҫ тӑрӑшса ӗҫлерӗмӗр те — ӗҫ кайрӗ.	Worked all night and did the job.
Иртерех те тасалса ҫитме пултарӗ тен.	Perhaps even sooner.
Сирӗн полк тылӗсем пурте кунта, вӗсем дивизипе пӗрле кайӗҫ.	All the river serv¬ ices of your regiment are here and will leave with the division.
Чакасси ҫинчен сире радиопа приказ парӗҫ.	The order for your withdrawal will be given by wireless.
Чакнӑ чух условисем йывӑр пулсан… — вӑл куҫхаршийӗсене выляткаласа тепӗр аттине тытрӗ… — ҫав териех йывӑр пулсан, эп сире ҫак каҫӑ тӗлне чакса килме хушмастӑп. Кунта вырӑнӗ те уҫӑ, шывӗ те тарӑн. Вӑрманпа чаксан авантарах пулӗ. Ҫак каҫӑран чылай тӑварах кайса, шыв хӗррине тухма пулать. Паян эпӗ ҫынсенчен ыйтса пӗлтӗм: унта каҫма лайӑх, ӑшӑх вырӑнсем пур, тет. — Вӑл аттине тӑхӑнчӗ те мӑйӑхне пӗтӗрсе тӳрлетрӗ. — Картӑ парӑр-ха…	If conditions during the withdrawal are difficult—” here he knit his brows and reached for the other boot, “very difficult, then I advise you to with¬ draw_Just a minute_” He finished putting on his boot, jumped to his feet like a young man, twisted his moustache and then said, “Let’s have the map.”
Картӑ сарса хунӑ хушӑра вӑл темиҫе хутчен те пуҫне ҫӗклесе Озеров ҫине пӑхкаларӗ, унтан, сиввӗнтерех пӑхса, хӑйне тем килӗшмен пек, мӑйӑхне чӗтреткелесе илчӗ.	As he unfolded it he glanced up at Ozerov several times, then frowned and twitched his moustache in dis¬ pleasure.
Генерал хӑй ҫине мӗншӗн ҫавӑн пек пӑхнине Озеров тӳрех чухларӗ.	Ozerov guessed at once why the General kept looking at him.
Именнӗ пек пулса, вӑл янахне пӳрнисемпе тӗрткелесе илчӗ: — Виноват, генерал юлташ! — терӗ вӑл.	“Excuse me, Comrade General,” he said in embarrassment, fingering his chin.
— Доклад тума ҫавӑн пек сӑн-питпе килсе кӗни — пит те лайӑх мар йӑла вӑл, — терӗ Бородин сиввӗн.	“It’s a very bad habit to report in such a state,” Bo¬ rodin said sternly.
— Пит лайӑх мар, капитан юлташ!	“A very bad habit, Comrade Cap¬ tain!
Астӑвӑр: тепринче те кун пек пулсан, эп пӑхса тӑмӑп.	Remember, next time I shall not stand for it! ’
Ҫак минутсенче Озеров капитанӑн чун-чӗри савӑнӑҫпа ҫӗкленчӗ, пӗтӗм чуна ялкӑштарса ҫутатакан савӑнӑҫ пулчӗ ку.	As he unfolded it he glanced up at Ozerov several times, then frowned and twitched his moustache in dis¬ pleasure.
Темӗнле, генерал асӑрхаттарса каланӑ пирки мар, пачах урӑх сӑлтавпа, паян ир иккӗмӗш хут килсе тухрӗ ку савӑнӑҫ.	Although he had been sleeping soundly, the General woke immediately he sensed the presence of a newcomer beside the fire.
Ҫитес вӑхӑтрах вӑрҫӑ тепӗр майлӑ ҫаврӑнса кайӗ, ун чух вара вырӑс ҫыннисен лӑпкӑ та аслӑ, вилӗмсӗр чун-хавалне нимӗнле нимӗҫ вӑйӗ те парӑнтараймӗ, шухӑшларӗ Озеров.	But in spite of the General’s reproof, and even to his own surprise, Ozerov felt for the second time that morn- ing, with the kind of radiant joy which sulTuses one s entire being, that the turning-point in the war was not far distant, and that no German force could ever break the calm, majestic and immortal spirit of the Russians.
Ҫӗр ҫине аслӑ та янӑравлӑ ир ҫӗкленчӗ.	A clear, crisp morning spread over the earth.
Полкӑн команднӑй пунктне каялла таврӑнсан, Озеров капитан кунти шӑплӑхран тӗлӗнсе кайрӗ.	When Captain Ozerov returned to the regiment command post he was struck by the stillness there.
Ҫывӑрмасӑр ҫӗр ирттернӗ хыҫҫӑн боецсемпе командирсем нумайӑшӗ палаткӑсемпе блиндажсенче тӗлӗрсе лараҫҫӗ.	After their sleepless night many of the men and officers were dozing in their tents and dug-outs.
Туратсем хушшипе ҫӗрелле кӑшӑл-кӑшӑл шуса анакан ҫулҫӑ сассисем те лайӑхах илтӗнеҫҫӗ.	He could distinctly hear the falling leaves rustling against branches as they floated to the ground.
Чӗрӗ тӑмпа сӑмала шӑрши тата сӳнсе ларнӑ кӑвайтсенчен кӗл шӑрши кӗрет.	There was a strong smell of upturned clay, dead ashes and resin.
Бородин генерала курни ҫинчен полк командирне пӗлтернӗ хыҫҫӑн, Озеров капитан хӑйӗн палатки патнелле утрӗ.	Captain Ozerov reported his meeting with General Borodin to the Regiment Commander and then went to his tent.
Палатка ҫумӗнче унӑн связнойӗ — тӳрӗ ҫамкаллӑ та пысӑк куҫлӑ боец Петя Уралец тарланӑ лашана вӑрманти курӑк тӗркипе шӑлса тӑрать.	Beside the tent his orderly, Petya Uralets, a 6oldier with big eyes and a prominent forehead, was rubbing down his sweating horse with a handful of grass.
— Мӗнле ҫӗнӗ хыпарсем пур пирӗн, Петя?	“What’s the news here, Petya?”
— О, куртӑмӑр эпир кунта, капитан юлташ!	“Oh, you should have seen it.
— Вара мӗн? — Вӑл ҫак тӗлте вӗҫме тытӑннӑччӗ, комендантски взводри боец сиксе тухрӗ те хайхи, пӗрех кӗрслеттерчӗ ҫакна.	“Well?” ’ “He began doodling around overhead, and a soldier from the administrative platoon went and took a pot at him!
— Персе антарчӗ-им?	“Did he hit it?”
— Ҫук, ӑҫта персе антарасси унта!	“No, that’s not what I mean!”
— Петя Уралец Волошин блиндажӗ еннелле кӑтартрӗ те курӑк тӗркипе суллакаласа малалла каларӗ: — Майор сиксе тухрӗ те, пуҫларӗ хайхи хӑтӑрма: «Кам печӗ?	Petya Uralets nodded in the direction of Voloshin’s dug-out and, brandishing his handful of grass, continued, “Then the Major jumps out and roars, ‘Who did it?
Кам?	Who fired that shot?
Ну-ка, парӑр-ха ӑна кунта, эпӗ ӑна ирсӗре, пӑркӑчласа илем!» тет. Пу-улчӗ вара! Чӗтрет хӑй, сив чир тытнӑ пек. Озеров куҫ харшийӗсене пӗрӗнтерчӗ.	Ozerov frowned.
— Чарӑн!	“That’6 enough!” he said.
Эпӗ урӑх нихҫан та майор ҫинчен ҫапла каланине илтем мар!	“No, that’s not what I mean!”
Командир ҫинчен сӳтсе явма кам ирӗк пачӗ сана?	Who gave you permission to judge your commander’s actions?
Ӑнлантӑн-и?	“Did he hit it?”
— Ӑнлантӑм, капитан юлташ!	Comrade Captain!”
Анчах Озеров капитан сылтӑм питҫӑмартине хырса ҫеҫ пӗтерчӗ, Болотин батальонӗ тӑнӑ ҫӗрте, мӑн ҫул патӗнче тупӑсем кӗрӗслеттерме те тытӑнчӗҫ.	Captain Ozerov reported his meeting with General Borodin to the Regiment Commander and then went to his tent.
Унччен те пулмарӗ, вӗсене хирӗҫ тепӗр мӑн ҫулӗ ҫинчи, Журавский батальонӗнчи тупӑсем сасӑ пачӗҫ.	When Captain Ozerov returned to the regiment command post he was struck by the stillness there.
Тупӑсем кӗреслетни тата снарядсем ӳке-ӳке ҫурӑлнӑ сасӑ таҫта ҫитиех кӗрлесе кайрӗ.	After their sleepless night many of the men and officers were dozing in their tents and dug-outs.
Полкӑн команднӑй пункчӗ пӗр самантрах хӗвӗшме тытӑнчӗ.	The embarrassed Petya Uralets straightened to at¬ tention.
Вӑрманта, унта та кунта хыпса ӳкнӗ ҫын сассисем илтӗнме пуҫларӗҫ.	After their sleepless night many of the men and officers were dozing in their tents and dug-outs.
Целуйко адъютант блиндажран сиксе тухса, антраса кайнӑ пек, йӗри-тавралла пӑхса илчӗ: — Озеров капитан, майор патне! — кӑшкӑрчӗ вӑл.	Captain Ozerov reported his meeting with General Borodin to the Regiment Commander and then went to his tent.
Хырма ӗлкӗреймен сулахай питҫӑмарти ҫинчен супӑнь кӑпӑкне шӑлса пӑрахса, Озеров самантрах полк командирӗн блиндажне пырса ҫитрӗ.	Captain Ozerov reported his meeting with General Borodin to the Regiment Commander and then went to his tent.
Волошин майор телефон трубкине рычаг ҫине пӑрахрӗ те хыттӑн кӑшкӑрчӗ: — Икӗ связной! — терӗ вӑл.	Petya Uralets nodded in the direction of Voloshin’s dug-out and, brandishing his handful of grass, continued, “Then the Major jumps out and roars, ‘Who did it?
Питҫӑмартийӗсем тӑрӑх шултра тар тумламӗсем юха-юха анаҫҫӗ.	There was a strong smell of upturned clay, dead ashes and resin.
— Танксем! — пӗтӗм кӑкӑрӗпе кӑшкӑрчӗ вӑл, Озеров ҫинелле ҫаврӑнса пӑхмасӑрах, хӑй унпа калаҫать пулин те.	Ozerov frowned.
Пӗлсех тӑнӑ эпӗ ӑна!	You should have seen what happened then!”
— Нумай-и?	“Did he hit it?”
Ну, вӑл ахаль те паллӑ, сахал мар ӗнтӗ!	As ugly as a gale it was, the damned thing, but it couldn’t half fly!’
— Акӑ мӗн!..	“Planes!
— Волошин тинех Озеров еннелле ҫаврӑнса темиҫе секунд хушши, ӑна палласа илеймен пекле, ун ҫине хӑйӗн хӗрелсе кайнӑ куҫӗсене илмесӗр пӑхса тӑчӗ.	But Captain Ozerov had only had time to shave his right cheek when urgent 6houts sounded round the command post.
— Икӗ батарея.	“Planes!
— Аха!	“Planes!
Хӑвӑртрах, хӑвӑртрах!	“Planes!
Озерова ҫавӑнтах тем тӗртсе илнӗ пек пулчӗ.	Ozerov frowned.
Тӑрук юн тапса килнипе унӑн пичӗ тӗксӗмленсе кайрӗ.	Their wings glittered in the sun.
«Нимӗҫсем вӗсем хытӑ ӑшаланӑ ҫӗре килсе кӗрес ҫук, сӗкӗнме йывӑр вырӑна пырас ҫук! шухӑшларӗ вӑл.	Petya Uralets moved closer and began to speak in a riapid whisper.'“A German plane flew over!
Ҫавӑн пек ҫӗртен ҫеҫ ҫӗмӗрсе кӗреҫҫӗ те вӗсем, паллӑ ӗнтӗ, Лозневоя пырса ҫапаҫҫӗ ак вӗсем!»	As ugly as a gale it was, the damned thing, but it couldn’t half fly!’
— Майор юлташ, — терӗ Озеров, полк командирӗ патнерех пырса.	“Yes, I understand, Comrade Captain!”
— Юрать-и?	“Did he hit it?”
Мӑн ҫулсем патне тупӑсем хушса парасах тетӗр пулсан, резервран парӑр луччӗ.	As the leader neared the sector held by Loznevoi’s battalion it went into a steep dive, and for miles around the air vibrated with its 6avage, breath-taking wail.
— Мӗнле резервран?	“Did he hit it?”
Ӑҫта вӑл, резервӗ?	Do you understand?”
— Резерв ҫук-и вара?	“Did he hit it?”
Мӑн ҫулсем ҫинче тупӑсем хытӑрах кӗрӗслетме пуҫларӗҫ.	Their wings glittered in the sun.
Волошин майор хӑвӑрт ҫаврӑнса связнойсене хушрӗ: — Эсӗ — хӑвӑртрах Болотин капитан патне! — пӳрнипе кӑтартрӗ вӑл пӗрине, — унтан теприне.	Petya Uralets nodded in the direction of Voloshin’s dug-out and, brandishing his handful of grass, continued, “Then the Major jumps out and roars, ‘Who did it?
Хӑвӑрт!	Planes!”
Пулӑшу пулать, тейӗр.	“That’6 enough!” he said.
— Мӗн калас, ирӗк сирӗнте! — терӗ Озеров.	Ozerov frowned.

Тӳрех, Вазуза леш енче вара, Мускав енче, пӗтӗм хӗвелтухӑҫ енчи пӗлӗте хӗретсе, ылтӑн тӗспе йӑлкӑшса, шурӑмпуҫ хӑпарать.

Straight ahead across the Vazu¬ za, in the direction of Moscow, the eastern sky was golden in the sunrise.

Ирсерен шурӑмпуҫ хӗрелсе хӑпарнине пӗрре ҫеҫ мар курнӑ ӗнтӗ Озеров, анчах хальхи пек, вӑрмансемпе хырсем, ялсем ҫинелле меллӗн те хӑватлӑн хӑпаракан чаплӑ шурӑмпуҫне халиччен курман пек туйӑнчӗ ӑна.

Ozerov had seen the sunrise many times that summer, but he felt he had never yet seen such a calm yet majestic dawn as was now breaking over this enormous world of forest, field and hamlet.

Вӗҫӗ-хӗррисӗр тӑван ҫӗршывӑн шурӑмпуҫ килнӗ вӑхӑтри чаплӑ та тӗлӗнмелле илемне курни Озерова сасартӑках лӑплантарчӗ.

The magnificent view of his vast country at dawn brought Ozerov sudden reassurance.

«Ҫук, кун пек ҫӗршыва никам та, нихҫан та ҫӗнтереймӗ! — хавассӑн ҫӗкленсе шухӑшларӗ вӑл.

“No, nobody will ever be able to conquer 6uch a land,” he thought to himself triumphantly.

— Пурне те тӳссе, чӑтса ирттерӗпӗр! Пулатех вӑл, пулатех — кӗҫех ак эпир те, каялла ҫаврӑнӑпӑр та, хӗвеланӑҫ хӗрелнине пӑхса киленӗпӗр! — Ҫапла шухӑшларӗ те вӑл, утне анаталла уттарчӗ.

“We will go through everything, endure everything!”

Вазуза хӗрринчи вӑрмана нимӗҫ авиацийӗ пӗтӗмпех тӑпӑлтарса пӗтернӗ, — вӑрман ҫийӗпе калама ҫук хаяр ҫил-тӑвӑл иртсе кайнӑ тейӗн.

The entire forest along the Vazuza had been hacked and torn by the bombardment until it looked as though a hurricane of unbelievable violence had swept through it.

Йывӑҫ тӑррисене хуҫа-хуҫа антарнӑ, турачӗсене ҫунтарса пӗтернӗ.

Trees stood with broken tops and seared branches.

Ҫапӑҫу хирӗнче вилсе выртнӑ паттӑрсем пек выртаҫҫӗ йывӑҫсем.

Many lay uprooted, like giants felled on the field of battle.

Йывӑр аманнӑ пӗр ҫамрӑк юмана икӗ паттӑр хурама, санитарсем пек, хул айӗсенчен тытса, вӑрман хӗрринелле илсе тухнӑн туйӑнать.

Two mighty elms, just like medical orderlies, were bearing a badly-wounded young oak to the edge of the forest.

Вӑрман хӗрринче ларнӑ виҫ-тӑватӑ пӳрте бомбӑсем никӗс пӗренисем таранах салатса, ывӑтса пӗтернӗ, тӗреклӗ кӑмакасем те ишӗлсе аннӑ, йӗри-таврах кирпӗч тӗпренчӗкӗсем сапаланса выртаҫҫӗ.

The few houses near the forest had been torn to pieces by bombs; even the huge Russian stoves had crashed in, scattering brick dust over the hedges.

Юнашарах, хуҫӑлкаласа пӗтнӗ хурӑн тӑрринче, пӗр лутӑрканса, тутӑхса кайнӑ шуҫ листи ҫакӑнса тӑрать.

Near by, on the very top of a crippled birch, deposited there by some miracle, hung a sheet of dented, rusty roofing.

Темле майпа пӗр-пӗр пӳрт ҫинчен пырса лекнӗскер ӗнтӗ ку. Вӑрманӗнче те, вӑрман таврашӗнче те, пур ҫӗрте те, воронкӑсем курӑнаҫҫӗ, ҫунӑк машина кӗлеткисем, кӳлсе кайнӑ лаша виллисем тата урапа тенелӗсемпе кустӑрмисем йӑванкаласа выртаҫҫӗ.

Throughout the forest and around it gaped bomb craters; all about were scattered the skeletons of burnt-out trucks, the swollen bodies of dead horses, and the axles and wheels of carts.

Анчах тустарса тӑкнӑ вӑрманне те, ун ҫывӑхӗнчи варсене те, Вазуза хӗррине те пӗтӗмпех ҫынсем вырнаҫса тулнӑ, тупӑсем, машинӑсем, повозкӑсем, полевой кухньӑсем, санитарнӑй урапасем лартса тултарнӑ.

All about stood guns, lorries, carts, Held kitchens and ambulance vans.

Пур ҫӗрте те кӑвайт мӑкӑрланать, тӗрлӗрен ҫын сасси кӗрлесе, янраса тӑрать, шӑхӑртни, кӑшкӑртни илтӗнет, ут кӗҫенни, ӗне мӗкӗрни, пуртӑ сасси, урапасем чӗриклетни, ача-пӑча макӑрни илтӗнсе тӑрать…

Camp-fires were smoking everywhere, and the air was filled with the clamour of human voices, whistles, motor horns, neighing, mooing, the ring of axes, the creaking of carts, and the wailing of children.

Ҫак лагерьте пур ҫӗрте те ӑнланса илме ҫук хускалу пурри палӑрать, анчах ҫав хускалу пӗтӗмпех пӗр тӗллеве, ҫакӑнти этемсем хушшинче пуҫ пулса тӑракан пӗр шухӑша пӑхӑнни сисӗнет, Вазуза патнелле ҫывхарнӑҫемӗн лагерьти хускалу, шӑв-шав вӑйлӑлансах пырать.

The whole camp surged in complicated and incompre¬ hensible movement; yet one could feel that all the move¬ ment was directed to a single end, guided by a single thought, which held complete sway over everybody there. The closer one came to the Vazuza the greater was the noise and movement.

Ҫакӑнта пухӑнса, кӗрлесе тӑракан этемсемпе машинӑсем тата повозкӑсем, вӑрмантан тухма пӗр ҫул ҫеҫ тупнӑ пек, пурте, ҫине тӑрсах, каҫӑ патнелле туртӑнаҫҫӗ.

The whole thundering mass of people, lorries and carts was streaming cease¬ lessly towards the crossing, as though there existed no other way out of the forest.

Озеров ӑнланса илчӗ: каҫҫа юсаса пӗтернӗ иккен, — вара вӑл пӗтӗм кӑкӑрӗпе ҫӑмӑллӑн сывласа илчӗ.

Captain Ozerov gave a deep sigh of relief: he real¬ ized that the bridge had been restored.

Анчах шыв патнерех пырса тухсан, вӑл курчӗ, каҫӑ патӗнче ҫапӑҫу пырать тейӗн, мӗнпурӗ кӗрлесе те шавласа тӑрать.

When he came closer to the river, however, he almost thought a battle was going on at the crossing.

Машинӑсемпе тупасем тата повозкӑсем умлӑ-хыҫлӑн ансӑр кӗпер ҫийӗпе Вазуза урлӑ хӗвелтухӑҫ еннелле кӗмсӗртеттерсе каҫаҫҫӗ, унта тин вара, ирӗке сиссе, тӗрлӗ ҫӗрелле сапаланса каяҫҫӗ.

A stream of lorries, guns and carts was rattling over the narrow bridge to the eastern bank of the Vazuza, and only there, as if sensing freedom, did it divide into small rivulets.

Кӗпертен тӑварахра паромпа, сулӑсемпе, кимӗсемпе тата ахаль ишсе те ҫуран ҫар каҫать.

Above the bridge the infantry was crossing on the ferry, on rafts, in rowing-boats and by swimming.

Кӗпертен анатарахра беженецсем: каҫаҫҫӗ; мӗнле май килнӗ ҫапла каҫакан ҫынсем хушшинче лашасемпе ӗнесем те пур. Вӗсем пуҫӗсене ҫӗклесе, тулхӑрса та ӗнерсе, ишсе пыраҫҫӗ, мӗнпур вӑйне пухса шыв юххипе кӗрешеҫҫӗ.

The refugees were making their way across below the bridge on whatever came to hand; together with them horses and cows were struggling desperately against the current, snorting and puffing, their heads held high.

Темиҫе пин ҫын хӗвел тухиччен Вазуза леш еннелле каҫса кайма васкать.

Thousands of people were hurrying to get across the Vazuza before the sun rose The scene alarmed Ozerov.

Генерал ҫӗре сарса хунӑ плащ-палатка ҫинче, пӗчӗк кӑвайт умӗнче, ҫӗрӗк варӑллӑ сарлака хурама тункати ҫумне ҫурӑмӗпе сӗвенсе ларнӑ.

The General was sitting on a cape-tent spread on the ground beside a small fire, leaning with his back against the broad stump of an elm eaten out by rot.

Урисене вӑл шинельпе витсе янӑ, аттисем кӑвайт умӗнчи пӗчӗкҫеҫ патак ҫинче ҫакӑнса тӑраҫҫӗ.

A greatcoat covered his knees, and his top-boots hung on pegs near the fire.

Генерал хӑйӗн кӑвакрах ҫӳҫлӗ ҫара пуҫне тата лайӑх пӗтӗрнипе чӑнк тӑракан мӑйӑхне, парадри пек, тӳп-тӳрӗ тытса ларать, анчах сӑн-питӗнче пӑлханни-туни палӑрмасть, юханшыв хӗрринчен тӗрлӗрен сасӑ илтӗнсе килнине, кӗмсӗртетнине вӑл ним вырӑнне те хумасть тейӗн.

The General held his bare grey head with its stiff, pointed moustache erect, but his face was indifferent to the rumble and discordance that came from the river.

Шурӑмпуҫ еннелле ҫаврӑнса ларнӑ та вӑл, куҫне хупнипех ларать.

His eyes, turned towards the sunrise, were tightly shut.

Бородин генерал ҫывӑрать-мӗн.

General Borodin was sound asleep.

Пӗр ҫамрӑк боец, кӑвайт хӗррине кукленнӗ те, унӑн пир тӑлине, ҫине-ҫинех ҫавӑркаласа, типӗтсе ларать.

A young soldier squatting on his heels before the fire was drying the Generals foot cloths, turning them over and over in his hands.

Бородин генерал хытӑ ҫывӑрнӑ иккен, анчах кӑвайт умӗнче ют ҫын пуррине сиссен, хӑвӑртах вӑранчӗ.

Although he had been sleeping soundly, the General woke immediately he sensed the presence of a newcomer beside the fire.

Вӑл Озерова тӗлӗнмелле лӑпкӑн та кӑмӑллӑн йышӑннӑ пек туйӑнчӗ.

He received Ozerov, as it seemed to the Captain, in an exceedingly calm and affectionate manner.

Урине пир тӑла чӗркенӗ май, вӑл ҫапла каларӗ: — Пӗлтерме кирлӗ мар, хаклӑ юлташӑм, эсӗ мӗншӗн килнине хамах пӗлетӗп, — терӗ.

“Don’t bother to report, my dear fellow,” he said as he started to wrap the cloths round his feet. ‘T know why you’re here.”

Боец аллинчен аттине илсе, пуҫӗпе сулса, вӑл юханшыв хӗрринелле кӑтартрӗ.

Accepting a boot from the soldier, he nodded toward the river.

— Куратӑн-и?

“See that?

Каҫ тӑрӑшса ӗҫлерӗмӗр те — ӗҫ кайрӗ.

Worked all night and did the job.

Иртерех те тасалса ҫитме пултарӗ тен.

Perhaps even sooner.

Сирӗн полк тылӗсем пурте кунта, вӗсем дивизипе пӗрле кайӗҫ.

All the river serv¬ ices of your regiment are here and will leave with the division.

Чакасси ҫинчен сире радиопа приказ парӗҫ.

The order for your withdrawal will be given by wireless.

Чакнӑ чух условисем йывӑр пулсан… — вӑл куҫхаршийӗсене выляткаласа тепӗр аттине тытрӗ… — ҫав териех йывӑр пулсан, эп сире ҫак каҫӑ тӗлне чакса килме хушмастӑп. Кунта вырӑнӗ те уҫӑ, шывӗ те тарӑн. Вӑрманпа чаксан авантарах пулӗ. Ҫак каҫӑран чылай тӑварах кайса, шыв хӗррине тухма пулать. Паян эпӗ ҫынсенчен ыйтса пӗлтӗм: унта каҫма лайӑх, ӑшӑх вырӑнсем пур, тет. — Вӑл аттине тӑхӑнчӗ те мӑйӑхне пӗтӗрсе тӳрлетрӗ. — Картӑ парӑр-ха…

If conditions during the withdrawal are difficult—” here he knit his brows and reached for the other boot, “very difficult, then I advise you to with¬ draw_Just a minute_” He finished putting on his boot, jumped to his feet like a young man, twisted his moustache and then said, “Let’s have the map.”

Картӑ сарса хунӑ хушӑра вӑл темиҫе хутчен те пуҫне ҫӗклесе Озеров ҫине пӑхкаларӗ, унтан, сиввӗнтерех пӑхса, хӑйне тем килӗшмен пек, мӑйӑхне чӗтреткелесе илчӗ.

As he unfolded it he glanced up at Ozerov several times, then frowned and twitched his moustache in dis¬ pleasure.

Генерал хӑй ҫине мӗншӗн ҫавӑн пек пӑхнине Озеров тӳрех чухларӗ.

Ozerov guessed at once why the General kept looking at him.

Именнӗ пек пулса, вӑл янахне пӳрнисемпе тӗрткелесе илчӗ: — Виноват, генерал юлташ! — терӗ вӑл.

“Excuse me, Comrade General,” he said in embarrassment, fingering his chin.

— Доклад тума ҫавӑн пек сӑн-питпе килсе кӗни — пит те лайӑх мар йӑла вӑл, — терӗ Бородин сиввӗн.

“It’s a very bad habit to report in such a state,” Bo¬ rodin said sternly.

— Пит лайӑх мар, капитан юлташ!

“A very bad habit, Comrade Cap¬ tain!

Астӑвӑр: тепринче те кун пек пулсан, эп пӑхса тӑмӑп.

Remember, next time I shall not stand for it! ’

Ҫак минутсенче Озеров капитанӑн чун-чӗри савӑнӑҫпа ҫӗкленчӗ, пӗтӗм чуна ялкӑштарса ҫутатакан савӑнӑҫ пулчӗ ку.

As he unfolded it he glanced up at Ozerov several times, then frowned and twitched his moustache in dis¬ pleasure.

Темӗнле, генерал асӑрхаттарса каланӑ пирки мар, пачах урӑх сӑлтавпа, паян ир иккӗмӗш хут килсе тухрӗ ку савӑнӑҫ.

Although he had been sleeping soundly, the General woke immediately he sensed the presence of a newcomer beside the fire.

Ҫитес вӑхӑтрах вӑрҫӑ тепӗр майлӑ ҫаврӑнса кайӗ, ун чух вара вырӑс ҫыннисен лӑпкӑ та аслӑ, вилӗмсӗр чун-хавалне нимӗнле нимӗҫ вӑйӗ те парӑнтараймӗ, шухӑшларӗ Озеров.

But in spite of the General’s reproof, and even to his own surprise, Ozerov felt for the second time that morn- ing, with the kind of radiant joy which sulTuses one s entire being, that the turning-point in the war was not far distant, and that no German force could ever break the calm, majestic and immortal spirit of the Russians.

Ҫӗр ҫине аслӑ та янӑравлӑ ир ҫӗкленчӗ.

A clear, crisp morning spread over the earth.

Полкӑн команднӑй пунктне каялла таврӑнсан, Озеров капитан кунти шӑплӑхран тӗлӗнсе кайрӗ.

When Captain Ozerov returned to the regiment command post he was struck by the stillness there.

Ҫывӑрмасӑр ҫӗр ирттернӗ хыҫҫӑн боецсемпе командирсем нумайӑшӗ палаткӑсемпе блиндажсенче тӗлӗрсе лараҫҫӗ.

After their sleepless night many of the men and officers were dozing in their tents and dug-outs.

Туратсем хушшипе ҫӗрелле кӑшӑл-кӑшӑл шуса анакан ҫулҫӑ сассисем те лайӑхах илтӗнеҫҫӗ.

He could distinctly hear the falling leaves rustling against branches as they floated to the ground.

Чӗрӗ тӑмпа сӑмала шӑрши тата сӳнсе ларнӑ кӑвайтсенчен кӗл шӑрши кӗрет.

There was a strong smell of upturned clay, dead ashes and resin.

Бородин генерала курни ҫинчен полк командирне пӗлтернӗ хыҫҫӑн, Озеров капитан хӑйӗн палатки патнелле утрӗ.

Captain Ozerov reported his meeting with General Borodin to the Regiment Commander and then went to his tent.

Палатка ҫумӗнче унӑн связнойӗ — тӳрӗ ҫамкаллӑ та пысӑк куҫлӑ боец Петя Уралец тарланӑ лашана вӑрманти курӑк тӗркипе шӑлса тӑрать.

Beside the tent his orderly, Petya Uralets, a 6oldier with big eyes and a prominent forehead, was rubbing down his sweating horse with a handful of grass.

— Мӗнле ҫӗнӗ хыпарсем пур пирӗн, Петя?

“What’s the news here, Petya?”

— О, куртӑмӑр эпир кунта, капитан юлташ!

“Oh, you should have seen it.

— Вара мӗн? — Вӑл ҫак тӗлте вӗҫме тытӑннӑччӗ, комендантски взводри боец сиксе тухрӗ те хайхи, пӗрех кӗрслеттерчӗ ҫакна.

“Well?” ’ “He began doodling around overhead, and a soldier from the administrative platoon went and took a pot at him!

— Персе антарчӗ-им?

“Did he hit it?”

— Ҫук, ӑҫта персе антарасси унта!

“No, that’s not what I mean!”

— Петя Уралец Волошин блиндажӗ еннелле кӑтартрӗ те курӑк тӗркипе суллакаласа малалла каларӗ: — Майор сиксе тухрӗ те, пуҫларӗ хайхи хӑтӑрма: «Кам печӗ?

Petya Uralets nodded in the direction of Voloshin’s dug-out and, brandishing his handful of grass, continued, “Then the Major jumps out and roars, ‘Who did it?

Кам?

Who fired that shot?

Ну-ка, парӑр-ха ӑна кунта, эпӗ ӑна ирсӗре, пӑркӑчласа илем!» тет. Пу-улчӗ вара! Чӗтрет хӑй, сив чир тытнӑ пек. Озеров куҫ харшийӗсене пӗрӗнтерчӗ.

Ozerov frowned.

— Чарӑн!

“That’6 enough!” he said.

Эпӗ урӑх нихҫан та майор ҫинчен ҫапла каланине илтем мар!

“No, that’s not what I mean!”

Командир ҫинчен сӳтсе явма кам ирӗк пачӗ сана?

Who gave you permission to judge your commander’s actions?

Ӑнлантӑн-и?

“Did he hit it?”

— Ӑнлантӑм, капитан юлташ!

Comrade Captain!”

Анчах Озеров капитан сылтӑм питҫӑмартине хырса ҫеҫ пӗтерчӗ, Болотин батальонӗ тӑнӑ ҫӗрте, мӑн ҫул патӗнче тупӑсем кӗрӗслеттерме те тытӑнчӗҫ.

Captain Ozerov reported his meeting with General Borodin to the Regiment Commander and then went to his tent.

Унччен те пулмарӗ, вӗсене хирӗҫ тепӗр мӑн ҫулӗ ҫинчи, Журавский батальонӗнчи тупӑсем сасӑ пачӗҫ.

When Captain Ozerov returned to the regiment command post he was struck by the stillness there.

Тупӑсем кӗреслетни тата снарядсем ӳке-ӳке ҫурӑлнӑ сасӑ таҫта ҫитиех кӗрлесе кайрӗ.

After their sleepless night many of the men and officers were dozing in their tents and dug-outs.

Полкӑн команднӑй пункчӗ пӗр самантрах хӗвӗшме тытӑнчӗ.

The embarrassed Petya Uralets straightened to at¬ tention.

Вӑрманта, унта та кунта хыпса ӳкнӗ ҫын сассисем илтӗнме пуҫларӗҫ.

After their sleepless night many of the men and officers were dozing in their tents and dug-outs.

Целуйко адъютант блиндажран сиксе тухса, антраса кайнӑ пек, йӗри-тавралла пӑхса илчӗ: — Озеров капитан, майор патне! — кӑшкӑрчӗ вӑл.

Captain Ozerov reported his meeting with General Borodin to the Regiment Commander and then went to his tent.

Хырма ӗлкӗреймен сулахай питҫӑмарти ҫинчен супӑнь кӑпӑкне шӑлса пӑрахса, Озеров самантрах полк командирӗн блиндажне пырса ҫитрӗ.

Captain Ozerov reported his meeting with General Borodin to the Regiment Commander and then went to his tent.

Волошин майор телефон трубкине рычаг ҫине пӑрахрӗ те хыттӑн кӑшкӑрчӗ: — Икӗ связной! — терӗ вӑл.

Petya Uralets nodded in the direction of Voloshin’s dug-out and, brandishing his handful of grass, continued, “Then the Major jumps out and roars, ‘Who did it?

Питҫӑмартийӗсем тӑрӑх шултра тар тумламӗсем юха-юха анаҫҫӗ.

There was a strong smell of upturned clay, dead ashes and resin.

— Танксем! — пӗтӗм кӑкӑрӗпе кӑшкӑрчӗ вӑл, Озеров ҫинелле ҫаврӑнса пӑхмасӑрах, хӑй унпа калаҫать пулин те.

Ozerov frowned.

Пӗлсех тӑнӑ эпӗ ӑна!

You should have seen what happened then!”

— Нумай-и?

“Did he hit it?”

Ну, вӑл ахаль те паллӑ, сахал мар ӗнтӗ!

As ugly as a gale it was, the damned thing, but it couldn’t half fly!’

— Акӑ мӗн!..

“Planes!

— Волошин тинех Озеров еннелле ҫаврӑнса темиҫе секунд хушши, ӑна палласа илеймен пекле, ун ҫине хӑйӗн хӗрелсе кайнӑ куҫӗсене илмесӗр пӑхса тӑчӗ.

But Captain Ozerov had only had time to shave his right cheek when urgent 6houts sounded round the command post.

— Икӗ батарея.

“Planes!

— Аха!

“Planes!

Хӑвӑртрах, хӑвӑртрах!

“Planes!

Озерова ҫавӑнтах тем тӗртсе илнӗ пек пулчӗ.

Ozerov frowned.

Тӑрук юн тапса килнипе унӑн пичӗ тӗксӗмленсе кайрӗ.

Their wings glittered in the sun.

«Нимӗҫсем вӗсем хытӑ ӑшаланӑ ҫӗре килсе кӗрес ҫук, сӗкӗнме йывӑр вырӑна пырас ҫук! шухӑшларӗ вӑл.

Petya Uralets moved closer and began to speak in a riapid whisper.'“A German plane flew over!

Ҫавӑн пек ҫӗртен ҫеҫ ҫӗмӗрсе кӗреҫҫӗ те вӗсем, паллӑ ӗнтӗ, Лозневоя пырса ҫапаҫҫӗ ак вӗсем!»

As ugly as a gale it was, the damned thing, but it couldn’t half fly!’

— Майор юлташ, — терӗ Озеров, полк командирӗ патнерех пырса.

“Yes, I understand, Comrade Captain!”

— Юрать-и?

“Did he hit it?”

Мӑн ҫулсем патне тупӑсем хушса парасах тетӗр пулсан, резервран парӑр луччӗ.

As the leader neared the sector held by Loznevoi’s battalion it went into a steep dive, and for miles around the air vibrated with its 6avage, breath-taking wail.

— Мӗнле резервран?

“Did he hit it?”

Ӑҫта вӑл, резервӗ?

Do you understand?”

— Резерв ҫук-и вара?

“Did he hit it?”

Мӑн ҫулсем ҫинче тупӑсем хытӑрах кӗрӗслетме пуҫларӗҫ.

Their wings glittered in the sun.

Волошин майор хӑвӑрт ҫаврӑнса связнойсене хушрӗ: — Эсӗ — хӑвӑртрах Болотин капитан патне! — пӳрнипе кӑтартрӗ вӑл пӗрине, — унтан теприне.

Petya Uralets nodded in the direction of Voloshin’s dug-out and, brandishing his handful of grass, continued, “Then the Major jumps out and roars, ‘Who did it?

Хӑвӑрт!

Planes!”

Пулӑшу пулать, тейӗр.

“That’6 enough!” he said.

— Мӗн калас, ирӗк сирӗнте! — терӗ Озеров.

Ozerov frowned.