chv
stringlengths 2
2.66k
| en
stringlengths 2
4.49k
|
|---|---|
Махоркине кӑнтӑрлахи апат вӑхӑтӗнчех панӑ, анчах нихӑшӗн те хут ҫук, ҫавӑнпа ӗнтӗ Умрихин, ҫак инкеке пӗлсе, тӳрех отделеннӑй патнерех пычӗ:— Хут тупатпӑр-ши, сержант юлташ? | Knowing this, Umrikhin sidled up to the Sergeant. |
Анчах ҫак вӑхӑтра аякран:— Во-оздух! — тени илтӗнсе кайрӗ. | “Wait, I’ll have to look-” At that moment a shout reached them, “Air raid! |
Тӳрех пурте пуҫӗсене ҫӗклесе пӑхрӗҫ те таҫта инҫетре, ҫӳл тӳпере, моторсем, тӗкӗл турасем пӗк, вӑрӑммӑн нӑйланине илтрӗҫ. | Immediately everybody looked up and heard the dis¬ tant drone of engines. |
Хуран курӑнакан нимӗҫ бомбовозӗсем тӗтӗм тӗслӗ кӑвак ҫумӑр пӗлӗчӗ айӗнчен тухса, тӳрех полк оборона йышӑннӑ ҫӗрелле ҫул тытрӗҫ. | Then German bombers were silhou¬ etted against the sky as they emerged from a smoky grey cloud bank. They headed straight for the positions of the regiment. |
Оборона рубежӗ тӑршшӗпех тахҫанах илтме хӑнӑхса ҫитнӗ командӑсем илтӗнсе кайрӗҫ: — Сы-ывлӑш! | The familiar warnings echoed all along the line. “Air raid!” |
— По ще-елям! | “Take cover!” |
— Во-оздух! | “Air raid!” |
Юргин сиксе тӑчӗ те хуллен ҫеҫ:— Пурте окопсене! — терӗ. | Yurgin sprang to his feet. “Into the trenches!” he said quietly. |
Волошин полкӗ вырнаҫнӑ тӗлелле ҫитеспе ертсе пыракан «юнкерсӗ» малалла тухма пуҫларӗ. | The leading Junkers broke away from the rest before it reached the line where Voloshin’s regiment had dug in. |
Окопсенче, пуринче те каскӑсем пытанчӗҫ. | In all the trenches helmets ducked out of sight. |
Анчах «юнкерс» аялалла анмасӑрах оборона тӗлнелле ҫитрӗ те хыҫалта ларакан вӑрман ҫийӗпе кӑшт кайсан тин, тӑруках пикене куҫрӗ, — таврара вара унӑн сирени тискеррӗн ҫухӑрса яни илтӗнсе кайрӗ. | Far beyond the forest there was a heavy crash, and then another and another, and a hollow autumnal echo rolled over the coun¬ tryside. ... |
Хӑй тӗл тунӑ вырӑн ӑҫтине нимӗҫ лайӑх пӗлнӗ пулмалла: вӑл ӑна ҫӳлтен пӑхкаласа вӑхӑт ирттермерӗ. | The Ger¬ man pilot must have known his target well, for he wasted no time examining it from above. |
Ытти самолёчӗсем пурте карталанса, умлӑ-хыҫлӑн пыма пуҫласанах, вӑл хӑйӗн вилӗм кӳрекен грузне пӑрахрӗ: инҫетре, вӑрман хыҫӗнче, темскер тӗпсӗр шӑтӑкалла кӗмсӗртеттерсе аннӑ пек туйӑнчӗ, унтан татах та татах, тавралла вара янӑравлӑ кӗрхи сасӑ кӗр-кӗр янӑраса, кайрӗ. | Far beyond the forest there was a heavy crash, and then another and another, and a hollow autumnal echo rolled over the coun¬ tryside. ... |
…Каялла ҫул тытнӑ самолётсене ҫумӑр пӗлӗчӗ патне ҫитиех куҫпа пӑхса ӑсатсан, Юргин отделенийӗнчи боецсем пурте пӑшӑрханса ятлаҫкаласа, каллех Андрей окопӗ патнелле пычӗҫ. | The men of Yurgin’s section watched the planes until they disappeared in the bank of clouds, and then, swear¬ ing fiercely, they drifted back to Andrei’s fox-hole. |
— Каҫӑ ҫине бомбӑсем пӑрахрӗ, — пӗлтерчӗ Андрей, — Вазуза шывӗ ҫинче. | “They were bombing the bridge,” Andrei told them. “Across the Vazuza.” |
— Вазуза инҫетре-и вӑл? — ыйтрӗ Юргин. | “Is it far to this Vazuza?” Yurgin asked. |
— Пӗр ҫичӗ километр пулать. | “Must be about four miles.” |
— Тарӑн-и? | “Deep?” |
— Хӑш ҫӗрте утса та каҫма пулать, хӑш-пӗр ҫӗрте ишмелли те пур, — терӗ Андрей. | “Some places you can ford and others you have to swim, Andrei replied. |
— Халӗ вӑл, кӗркуннепе тарӑн, хытӑ юхать. | “Now that it’s autumn it’s deep and fast. |
Салтаксем окоп патне вырнаҫса ларчӗҫ. | The soldiers settled themselves beside the fox-hole. |
Халь ӗнтӗ пурин те тата хытӑрах туртас килсе кайрӗ, Иван Умрихин каллех Юргин патнерех пырса ларчӗ те аптӑратма тытӑнчӗ: — Мӗнле ӗнтӗ, сержант юлташ, тупайратпӑр-ши, э? — терӗ вӑл. | Now they all wanted to smoke more than ever. Again Ivan Umrikhin sidled up to Yurgin. “How about it, Comrade Sergeant? You haven’t a bit of paper to spare, have you?” he asked dolefully. |
— Нихӑшин те пӗр татӑк ҫук! | “Would you believe it, not one of us has a scrap! |
Паян, кунта килнӗ чух, хурӑн хуппине вистекелесе хӑтланчӗҫ. | We peeled off the bark on all the birch-trees we passed today!” |
— Тӑхта, халех шыраса пӑхатӑп… | “Wait, I’ll take a look.” |
Юргин кӗсьерен чылай якалкаласа кайнӑ пӗр пӗчӗк хаҫат (ҫарта тухса тӑракан хаҫат) туртса кӑларчӗ те ӑна чӗркуҫҫи ҫинче уҫкалама тапратрӗ. | Yurgin drew a small, badly-frayed army newspaper out of his pocket and began to unfold it in his lap. |
Пурте тапак хутаҫҫисене кӑларса, ун тавра кӗпӗрленсе тӑчӗҫ. | The men all crowded around him, reaching for their pouches. |
Анчах Юргин асӑрхаттарчӗ: — Ҫук, манӑн та йӑлтах пӗтнӗ… — терӗ вӑл. | But Yurgin shook his head. “No, I’m right out of paper too,” he said. |
— Ку мӗн вара? — ыйтрӗ тахӑшӗ ун хулпуҫҫийӗ хыҫӗнчен. | “What about that?” someone asked over his shoulder. |
Анчах халь пурте сарса хунӑ хаҫат листи ҫинче палланӑ портрета, Сталин юлташӑн портретне курчӗҫ. | Just then they all saw the familiar portrait of Com¬ rade Stalin. |
Семён Дегтярев чи малтан Юргин патӗнчен аяккарах пӑрӑнса хыттӑн каларӗ: — Кӑна тивме юрамасть. | Semyon Degtyarev was the first to move away from Yurgin. “We can’t use that,” he said sternly. |
Кӑна усра, — терӗ вӑл. | “Save it.” |
— Юрамасть! — хаш сывласа килӗшрӗ Умрихин та. | “No, we can’t!” Umrikhin agreed with a sigh. |
— Чӗлӗмпе туртар мар-и? — терӗ Матвей Юргин. | “Suppose we smoke a pipe,” Matvei Yurgin suggested. |
— Мана ӗнерех ӑна пӗр ялта панӑччӗ. | “An old man gave me a pipe in a village we passed through yesterday. |
Пӗр ватӑ старик-колхозник пӑчӗ. Старикӗ лайӑхскер! | A fine old man, he was. |
Вӑл чӗлӗм пӗтӗм отделенипе туртма та ҫитет. | It’ll do for the whole section. |
Кӑларам-и? | Shall I get it out?” |
Чӗлӗме тивертсе ячӗҫ. Вӑл алӑран алла куҫма тапратрӗ. | The pipe was lighted and it travelled from hand to hand. |
Ун ӑшӗнчи махорки ҫӑтӑртаткаласа илет, ҫиекен тӗтӗмӗ чыхӑнтарсах ярать. | The inakhorka in it crackled, and the bitter smoke rasped the men’s throats. |
Ӳслӗкне аран чарса, Матвей Юргин каллех калаҫма пуҫларӗ. | Restraining a cough with dif¬ ficulty, Matvei Yurgin resumed the conversation. |
— Апла-калла шухӑшламалли те ҫук, — терӗ те вӑл, халь те-ха хӑйӗн чӗркуҫҫийӗ ҫинчех выртакан хаҫата пӳрнисемпе шаклаттаркаларӗ. | “There’s no need to guess,” he said, tapping the newspaper in his lap. |
— Ак кунта йӑлтах уҫҫӑн каланӑ вӗт-ха. | “Here it is, all put clearly. |
Мантӑр-и мӗн? | Or have you forgotten?” |
— Ӑна манасси манман та-ха, — терӗ Умрихин пуринчен те, чӗлӗме ҫаплах-ха хӑй аллинчен вӗҫертмесӗр. | “No, of course we haven’t,” Umrikhin answered for .all of them, trying to keep the pipe in his possession as long as possible without being noticed. |
Вула-ха, сержант юлташ, тапак туртнӑ хушӑра! | Read it, Comrade Sergeant, while we smoke.” |
Юргин хаҫата куҫӗ патне илсе пычӗ. | Yurgin picked up the newspaper. |
— «Пирӗн Тӑван ҫӗршыв умне тухса тӑнӑ хӑрушлӑха пӗтерме мӗн кирлӗ-ха, — вулама пуҫларӗ вӑл, хӑй карандашпа паллӑ тунӑ вырӑнти сӑмахсене, — тата тӑшмана ҫӗмӗрсе тӑкма мӗнле мерӑсем йышӑнмалла-ха?» | “ ‘What is required,’ ” he began from a place that he had marked in pencil, “ ‘to put an end to the danger which hangs over our country, and what measures must be taken to crush the enemy?’ ” He lowered the paper and paused, as though to give the men time to ponder on what they had heard, and then continued unhurriedly, breaking up the sentences into phrases, land sometimes pausing over a word. |
Вӑл хаҫата аялалла усрӗ, хӑй вуланине боецсем лайӑхрах итлесе ӑнланса илччӗр тенӗ пек, кӑшт тӑхтаса тӑчӗ те унтан татах васкамасӑр, фразӑсене, хӑш-пӗр чух сӑмахсене те уйрӑм пая уйӑрса малалла вуларӗ: — «Чи малтан ҫакӑ кирлӗ, — тесе вуларӗ вӑл, — пирӗн ҫынсен, совет ҫыннисен, пирӗн ҫӗршыв умне тухса тӑнӑ хӑрушлӑха пӗтӗмӗшпех ӑнланса илмелле, йӑваш чунлӑ пулма, тимсӗрлӗхлӗ пулма пӑрахас пулать, мирлӗ строительство вӑхӑтӗнчи шухӑш-кӑмӑлсене пӑрахас пулать…» | “ ‘Above all, it is essential that our people, the Soviet people, should appreciate the full immensity of the danger that threatens our country and cast off complacency, carelessness and the mentality of peaceful constructive work. |
— Ӑҫта ӗнтӗ строительствӑпа ҫыхланма! — пӳлчӗ Мартьянов. | “Not much chance of doing any constructive work!” Martyanov interrupted. |
— Ан кансӗрле! — терӗ Умрихин хыттӑн, чӗлӗмӗпе сулса. | “Don’t interrupt,” Umrikhin said sternly, waving the pipe at him. |
Вуласа пӗтереймен пуплеве вӗҫленӗ хыҫҫӑн, Матвей Юргин татах кӑшт тӑхтарӗ, унтан вирлӗреххӗн вулама пуҫларӗ: — «Тӑшман хаяр та сӗмсӗр. | Matvei Yurgin completed the sentence, paused -again, and then continued in a harsher voice. |
Вӑл помещиксен влаҫне каялла тавӑрма, царизма каялла тавӑрма тӗллев лартать… | Me is out to seize our lands which have been watered by the sweat of our brow, to seize our grain and oil which have been ob¬ tained by the labour of our hands, lie is out to restore the rule of the landlords, to restore tsarism...” |
— Юргинӑн сасси хытӑрах та хытӑрах тӗрекленсе, ҫилӗллӗ, хӑватлӑ вӑйпа тулса пычӗ. | Yurgin’s voice grew stronger and stronger; it became filled with menacing, wrathful power. |
— …Ҫапла вара, ӗҫ Совет государствин пурнӑҫӗпе вилӗмӗ ҫинчен, ССР Союзӗнчи халӑхсен пурнӑҫӗпе вилӗмӗ ҫинчен, Совет Союзӗнчи халӑхсем ирӗклӗ пурӑнасси, е вӗсем чуралӑха кӗрсе ӳкесси ҫинчен пырать». | “ ‘Thus, the issue is one of life and death for the Soviet State, of life and death for the peoples of the U.S.S.R., of whether the peoples of the Soviet Union shall be free or fall into slavery. |
Матвей Юргин вулама чарӑнчӗ. | Matvei Yurgin stopped. |
Унӑн пичӗ ҫинче сасартӑк яланхинчен ытларах пӗрӗнчӗксем палӑрчӗҫ. | Suddenly his face seemed more lined than usual. |
Вӑл ҫилпе кушӑрканӑ тутине уҫкаласа сывлӑш ҫавӑркаласа илчӗ. | Drawing a breath, he parted his wind-chapped lips and angrily drew them back at the corners. |
Пырӗнче те темскер пӳлӗнсе ларчӗ. | Andrei’s face and ears flamed red. |
Мӗн эсир, сержант юлташ, ҫав лапшана аса илетӗр! Чыхӑнмаллаччӗ ун ҫавӑн чухне ҫав лапшапа! | “Surely, the noodles didn’t make all that difference, Comrade Sergeant?” |
Салтаксем пурте сиввӗн пӑхса, ним чӗнмесӗр ларчӗҫ. | The others maintained a gloomy silence. |
Юргин малалла вуларӗ: — «…Малалла тата ҫапла туни кирлӗ: пирӗн хушӑра нӑйкӑшакансемпе хӑравҫӑсем валли, дезертирсем валли вырӑн пулмалла мар…» | “ ‘Further, there must be no room in our ranks for whimperers and cowards, and deserters. |
— Сиктерсе вулатӑн, — асӑрхаттарчӗ Дегтярев. | “You have left out something,” Degtyarev put in. |
— Тӑхта-ха, чӑнах та пӗр сӑмах сиктерсе хӑвартӑм, — Юргин хаҫат листине лайӑхрах якаткаларӗ. | “Yes, you’re right, I left out one word,” said Yurgin, smoothing the newspaper. |
— Кунта, куратӑн-и, ҫак вырӑн пит шӑйрӑлса, якалса кайнӑ. | “This place is almost rubbed through.” |
— Вӑл фразӑна ҫӗнӗрен вуларӗ: — «Малалла тата ҫапла туни кирлӗ: пирӗн хушӑра нӑйкӑшакансемпе хӑравҫӑсем валли, паникёрсемпе дезертирсем валли вырӑн пулмалла мар, пирӗн ҫынсем кӗрешӳре хӑраса тӑрасси ан пултӑр, фашистла пусмӑрҫӑсене хирӗҫ ирӗклӗхшӗн пыракан отечественнӑй вӑрҫа вӗсем хӑйсен пурнӑҫне шеллемесӗр кайччӑр». | He began the sentence again, “ ‘Further, there must be no room in our ranks for whimperers and cowards, for panic- mongers and deserters; our people must know no fear in the fight and must selflessly join in our Patriotic War of liberation against the fascist enslavers.’ ” Yurgin began to fold up the paper. |
Салтаксем каллех пӗр-пӗрин сӑмахне пӳлсех калаҫма тытӑннӑччӗ, анчах Матвей Юргин хӗвеланӑҫнелле пӑхса илчӗ те хӑй вырӑнӗнчен тӑма пуҫларӗ. | Matvei Yurgin, glancing towards the west, slowly rose from his place. |
— Тӗрӗс, атьсемӗр, — терӗ Умрихин. | “That’s right, chaps,” Umrikhin said. |
— Кайран тата калаҫӑпӑр-ха. | “We’ll comeback to it later. |
Халь канас та пулать. | Now it’s time for a rest. |
Паян ав, мӗн чухлӗ танккарӑмӑр тата кунта та ҫителӗклех ӗҫлерӗмӗр — алӑ-ура сӑрӑлтатса тӑрать. | Look at the distance we marched today, and then all this digging! |
— Кӑшт кайрантарах канӑн. | “You’ll have a chance to rest a little later,” Yurgin said. |
— Хӑҫан вара? | “When will that be?” |
— Вӑрҫӑ пӗтсен. | “After the war.” |
— Фью-ю! — тесе, вӑрӑммӑн шӑхӑрса илчӗ Умрихин. | “Don’t interrupt,” Umrikhin said sternly, waving the pipe at him. |
— Халь кансан? | “When will that be?” |
Юргин куҫ шӑрҫийӗсене йӑлкӑштарса илчӗ: — Тӑрӑр! — терӗ вӑл. | Yurgin’s eyes flashed. |
Хӗвел анчӗ. | The earth stopped trembling. |
Хӗрлӗ тӗслӗ тӗтӗмлӗ йӑрӑмсем хӗвеланӑҫӗнче пӗтӗм вӑрмана хупласа илчӗҫ. | The sun sank behind the distant forests in the west, flooding them with smoky purple rays. |
Пур енчен те ӗнтрӗк киле пуҫларӗ. | Dusk crept up on all sides. |
Ҫӗр чӗтренме пӑрахрӗ. | The earth stopped trembling. |
Пӗлӗтре те шӑп. | The sky also grew quiet. |
Стрелоксен линийӗ хыҫӗнче, пӗр икҫӗр метр леререхре, Юргинӑн отделенийӗ, сӑнчӑр пек чӑсӑлса кайса, каллех окопсем чавма тапратрӗ. | Some two hundred yards behind the trenches Yur¬ gin’s section spread out fanwise and began to dig trenches again. |
— Вӑт канӑҫсӑр шуйттан! — мӑкӑртатса илчӗ Умрихин. | “There’s a tough devil for you,” Umrikhin grumbled. |
— Ан мӑрка! — терӗ юнашар чавакан Дегтярев. | “Stop moaning,” said Degtyarev, who was digging next to him. |
— Йӑлӑхтарса ҫитертӗн! | “I’ve had enough. |
Мӗн-ха ун ҫине ҫиленетӗн? | Why are you so down on him? |
Эс ав, нимӗҫсем ҫине ҫилен! | Better to get a down on those Germans!” |
— Нимле канӑҫ ҫук вӗт-ха унпа! | “He never leaves us in peace.” |
— Э-э, канӑҫ тата сана! | “Huh, the man wants peace! |
Хыҫалта пӗр пӗчӗк ушкӑн килни курӑнса кайрӗ. | A small group came into sight from behind. |
— Командирсем! — систерчӗ Андрей. | “Officers,” Andrei warned the men. |
Пурте хӑйсен окопӗсем патӗнче чӑсӑлса тӑчӗҫ. Лозневой комбат ушкӑнтан уйрӑлчӗ те тӳрех Юргин патнелле ҫул тытрӗ; шинелӗ ҫинчен тӑхӑнса янӑ плащ-палатки унӑн риза пек сарӑлса кайса, курӑк ҫийӗн сӗтӗрӗнсе пырать. | The leading officer in the group was the tall, heavily- built Captain Ozerov, dressed as usual, in a soldier’s khaki padded jacket that was comfortable to march, work and fight in. |
— Юргин патнелле чупса пырса, вӑл пӳрнипе хӗвеланӑҫ еннелле тӗксе кӑтартрӗ. — Ав ӑҫта чавмалла! Суккӑр-и-мӗн? Ав, ҫынсем курӑннӑ ҫӗрте! | Recognizing Yurgin, Ozerov asked, “These are mock trenches, are they?” |
Юргин аллине пилотка патнелле ҫӗклерӗ. — Старши лейтенант юлташ… | “Yes, Comrade Captain.” |
— Молчать! | “Excellent!” |
Пурне те каланӑ — ав унта! | Dusk crept up on all sides. |
Ытти командирӗсем те ҫитрӗҫ. | The sky also grew quiet. |
Вӗсем хушшинче малта — ҫӳлӗ те йывӑртарах кӗлеткеллӗ Озеров капитан, яланхи пекех, вӑл утма та, ӗҫлеме те, ҫапӑҫма та ҫӑмӑл тумтир — шупкарах симӗс тӗслӗ салтак ватникӗ тӑхӑнса янӑ. | The leading officer in the group was the tall, heavily- built Captain Ozerov, dressed as usual, in a soldier’s khaki padded jacket that was comfortable to march, work and fight in. |
Лозневой ӑна хирӗҫ утса пычӗ те, тарӑхса кайнипе чӗтресе, куҫӗсене ялкӑштарса ҫапла каласа пӗлтерчӗ: — Куратӑр-и, капитан юлташ, мӗскерле халӑх? Вӗсене пӗр тӗрлӗ калатӑн, вӗсем хӑйсем майлӑ тӑваҫҫӗ! | A little behind him was Battalion Commander Loznevoi; his cape-tent, worn over his great- coat, billowed out and dragged along the grass like a priest’s robe. |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.