!
stringlengths 1
182
| Nida işarəsi (!) — Aşağıdakı hallarda işlədilən durğu işarəsi: Nida cümləsinin sonunda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yanğın!/, /Fəlakət!/; əmr cümlələrində /Rədd ol burdan!/; Çağırış və müraciət həyəcanlı olanda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yaşasın müstəqil Azərbaycan!//; Nida cümlələrində özəksonu zəifləyir, zaman ləngiyir. /Ana! O, müqəddəs bir kainatdır//.
stringlengths 100
226k
| https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=259941
stringlengths 46
49
|
|---|---|---|
Əli ibn Əhməd | Əli ibn Əhməd (ərəb. علي بن أحمد) — təqribən 943–949-cu illərdə hakimiyyətdə olmuş Krit əmiri. Krit əmirliyinin tarixi və hökmdarları haqqında qorunub-saxlanılmış qeydlər çox fraqmentlidir. O, şərti olaraq yeddinci əmir Əhməd ibn Ömərin oğlu, Kritin fatehinin və əmirliyin banisi Ömər Əbu Həfsin nəvəsi kimi tanınır. Onun qardaşı Şüeybdən sonra hakimiyyətə gəldiyi, 943-cü ildən təxminən 949-cu ilə qədər padşahlıq etdiyi güman edilir. Ondan sonra taxta Şüeybin oğlu Əbdüləziz keçmişdir.Əli ibn Əhmədin Bizansın 949-cu ildə Kritə qarşı genişmiqyaslı dəniz ekspedisiyası zamanı hakimiyyətdə olduğu güman edilir. Hər halda, bizanslıların hücumu saratinlər tərəfindən dəf edilmişdir. Canard, M. (1971). "Iḳrīṭis̲h̲". In Lewis, B.; Ménage, V. L.; Pellat, Ch. & Schacht, J. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume III: H–Iram. Leiden: E. J. Brill. pp. 1082–1086. OCLC 495469525. Miles, George C. Byzantium and the Arabs: Relations in Crete and the Aegean Area. Dumbarton Oaks Papers. 18. 1964. 1–32. doi:10.2307/1291204. JSTOR 1291204. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=758992 |
Əli ibn əbu Talib | Əli (tam adı: Əli ibn Əbu Talib ərəb. علي بن أﺑﻲ طالب; təq. 600, Məkkə, Hicaz, Ərəbistan yarımadası – 29 yanvar 661, Kufə, Rəşidi xilafəti) – Məhəmmədin əmisi oğlu, səhabəsi, Əhli-beytinin üzvü, kürəkəni. 4-cü Raşidi xəlifə. Əbu Talibin oğlu. İslamı qəbul edən ilk kişi, ikinci şəxs. Sünnilikdə Ərəb Xilafətinin və Raşidi xəlifələrin dördüncü xəlifəsi. Şiəlikdə canişini, I imam və xəlifə, II məsum.Xüsusən Şiə mənbələri başda olmaqla İslami mənbələrə görə Əli Kəbədə dünyaya gələn yeganə şəxsdir. Atası Əbu Talib, anası isə Fatimə binti Əsəddir. Əmisioğlu Məhəmməd tərəfindən himayə olunub və onun evində böyüyüb. Məhəmməd ilahi vəhy aldığını bildirdiyi zaman, Əli İslamı qəbul edən ilk kişi olmuş və həyatını bu dinə həsr etmişdir.Əli Məhəmməddən sonra Mədinəyə köçmüşdür. Orada Əli Məhəmmədin qızı Fatimə ilə ailə həyatı qurmuşdur. Bundan sonra Əli Mədinədə Məhəmmədlə keçirdiyi 10 il ərzində, müharibələrdə rəhbər kimi iştirak etmiş, bildiriş və əmrləri çatdırmış, demək olar ki, bütün müharibələrdə iştirak edərək fəal rol oynamışdır. Əli 656-cı ildə Osman ibn Əffanın öldürülməsindən sonra Mədinə məscidində xalq tərəfindən xəlifə seçilmişdir. 661-ci ildə Kufə məscidində sui-qəsd nəticəsində öldürülmüşdür.İslam mədəniyyətində Əlinin özünəməxsus yeri vardır. Belə ki, o İslamda müdriklik, dürüstlük, igidlik, hörmət və s. rəmzidir. Xüsusən Təsəvvüfdə Əli təfsir, fiqh və dini fikir sahələrində ən yüksək şəxs hesab olunur və o Məhəmmədin nəslinin davamçısı kimi qəbul edilir.Əli bəzi dini şəxsiyyətlərlə Əli kültünün mərkəzi şəxsiyyətini təşkil edir. Şayiə mədəniyyətinə əsaslanan əsərlərdə Əli bilik, cəsarət, inam, dürüstlük, sədaqət, sədaqət, səxavət və mərhəmət ilə xüsusilə xatırlanır və batin sufi ənənələri üçün ən vacib mistik şəxsiyyətdir. Xüsusilə təfsir, fiqh və dini düşüncə sahəsindəki üstünlüyü tanınır. Təvəllüdü və uşaqlığı Əlinin atası Əbu Talib Qüreyş qəbiləsinin tayfalarından biri olan Bəni-Haşimin şeyxlərindən və Kəbənin mühafizlərindən biri olmuşdur. O Məhəmmədin əmisi idi. Əlinin anası Fatimə binti Əsəd də həmçinin Bəni-Haşim tayfasındandır. Əli İbrahimin oğlu İsmailin nəslindəndir.Əli Nuri Bəzi islami, xüsusən şiə mənbələrində qeyd olur ki, Əli Məkkədə, Kəbədə dünyaya gəlmiş və 3 gün orada qalmışdır. 3 gündən sonra anası qucağında Əli ilə qırağa çıxmış, Məhəmməd körpə Əlini qucağına götürərək ona "ulu" mənasını verən Əli adını qoymuşdur.Məhəmmədin Əlinin ailəsi ilə yaxın əlaqələri olmuşdur. Məhəmməd yetim qaldıqdan sonra babası Əbdülmüttəlibin də ölməsindən sonra əmisi, Əlinin atası Əbu Talib onu evinə aparmışdır. Əli Məhəmməd və Xədicə binti Xüveylidin nikahından 2 və ya 3 il sonra doğulmuşdur. Əli 5 və ya 6 yaşında olarkən Məkkədə iqtisadi çətinlik yarandı və bu Əbu Talibin ailəsinə də təsir etmişdir. Məhəmməd də Əlini öz himayəsinə götürmüşdür. İslamı qəbul etməsi Bəzi rəvayətlərə görə Hira mağarasında Məhəmmədə vəhy gələndə onunla görüşən yalnız Əli olmuşdur.3 il müddətində Məhəmməd insanları İslama gizli dəvət etdi. Qurana əsasən o ilk öncə ailəsi Bəni-Haşimi bir tədbirdə İslama dəvət etdi. Təbəri, İbn əl-Əsir, Əbülfida və s. kimi alimlərə görə dəvəti qəbul edən şəxs, Məhəmmədin yoldaşı, qardaşı, vəkili və xələfi olacaqdı. Əli bu zaman 13 və ya 14 yaşında olmuş və ilk o ayağa qalxaraq önə çıxmışdır. Məhəmməd dəvəti 3 dəfə təkrar etsə də bunu qəbul edən yalnız bir şəxs olmuşdur ki, o da Əli. Məhəmmədin dəvətinə bir tək və israrla Əlinin müsbət cavab verməsindən sonra Məhəmməd onu özünün qardaşı, vəkili, xələfi və naibi elan etmiş və ona itaəti vacib buyurmuşdur. Dəvətdə Əli, onun atası və ailəsi yanaşı Əbu Ləhəbin də daxil olduğu Məhəmmədin əmiləri də iştiak edirmişlər. Və hadisələrin bu hissəsində Əbu Ləhəb gülərək qardaşı, Əlinin atası Əbu Talibə "hə indi sən öz oğluna beyət edəcəksən?" sualını vermişdir. Bu hadisə tarixdə "Dəvət ayəsi" olaraq qalmışdır. Bəni-Haşim Məkkədə boykot altında olduğu zaman Əli Məhəmmədə dəstək olmuşdur. İbn İshaq və digər bəzi tarixçilərə görə Əli İslamı ilk qəbul edən kişidir, lakin Təbəri və digər bəzi tarixçilər isə İslamı qəbul edən ilk kişinin Zeyd ibn Haris və ya Əbu Bəkr olması haqqında bəzi ənənəvi rəvayətlər qeyd etmişdirlər. Bəzi alimlər isə Əlini İslamı qəbul edərkən uşaq olduğuna görə İslamı qəbul edən ilk müsəlman kişi kimi qəbul etmirlər. Mədinəyə hicrət 622-ci ildə Məhəmməd Məkkədən Yəsribə (indiki Mədinə) hicrət etmiş və həmin vaxt Əli Məhəmmədin yatağında yatmışdır. Bu gecə Leylət əl-Məbit adlandırılmışdır. Bəzi hədislərə əsasən "İnsanların eləsi də vardır ki, Allahın razılığını qazanmaq yolunda (Allah rizası üçün) öz canını fəda edər." ayəsi məhz bu hadisəylə əlaqədar olaraq nazil olmuşdur.Əli sui-qəsdi dəf etsə də Məkkədə qalıb Məhəmmədin təlimatlarına uyğun hərəkət etməyə başlamışdır. Əli həmçinin burada Məhəmmədə əmanət edilmiş mal-dövlətləri mühafizə etmişdir. Əli daha sonra anası, Məhəmmədin qızı Fatimə və iki qadınla birlikdə Mədinəyə getmişdir. Məhəmməd dövrü Əli 22 və ya 23 il Mədinədə yaşamışdır. Məhəmməd Mədinədə səhabələrə arasında qardaşlıq yaradarkən məhz Əlini özünə qardaş seçmişdir. 622–632-ci illərdə 10 il müddətində Əli Məhəmmədə köməklik etmiş və onun əmrlərinə uyğun olaraq vali, ordu komandanı, elçi, bayraqdar olaraq faəl fəaliyyət göstərmişdir. Ailə həyatı Əli 623-cü ildə Məhəmmədin və qızının da razılığı ilə Məhəmmədin qızı Fatimə ilə ailə həyatı qurmuşdur. Bu hadisədən sonra Məhəmməd Fatiməyə belə demişdir: "Sən mənim ailəmdən mənə sevimli olan biriylə ailə həyatı qurdun". Məhəmməd bu ailəni Ali-Əba hədisində və Mübahilə günü öz Əhli-Beyti adlandırmışdır. Onların adı Quranın Təthir ayəsində də çəkilmişdir.Əlinin Fatimədən 4 övladı olmuş, 1 övladı da daha dünyaya gəlməmiş Fatimənin bətnində ölmüşdür. Məhəmməd onların 2 oğlunu (Həsən və Hüseyn) öz övladı və Cənnət cavanlarının ağası adlandırmışdır.Əli və Fatimə əvvəl-əvvəl çox kasıb yaşamışdırlar. Ailə həyatı qurduqları bir neçə il ərzində Fatimə ev işlərini özü görmüşdür. Quyudan su daşımaqdan çiyinləri şişmiş, əl dəyirmanında qarğıdalı üyüdməkdən əlləri suluqlanmışdır. Fatimə ev işlərində çox diqqətcil olmuş, xəmir düzəltmiş, çörək bişirmişdir. Əli də öz növbəsində evə yanacaq odun gətirmiş və ailəsini ərzaqla təmin etmişdir. Xeybər döyüşündən qazanılan qənimət müsəlmanlar arasında bölüşdürüldükdən sonra bir çox müsəlman ailələri kimi Əlinin ailəsinin də maddi vəziyyəti xeyli yaxşılaşmışdır. Vəziyyətləri yaxşılaşdıqdan sonra Fatimə evə bəzi kənizlər almış, lakin onlarla ailə üzvü kimi rəftar etmişdir. Müharibələrdə Əli Məhəmmədin sağlığında Təbuk döyüşündən başqa bütün döyüşlərdə iştirak etmişdir. Bəzi döyüşlərdə sıravi bir döyüşçü kimi döyüşmüş, bəzilərində isə başçılıq etdiyi dəstəsiylə hücumlar təşkil etmişdir. Əli ilk dəfə Bədr döyüşündə iştirak etmişdir. Əməvilərin məşhur sərkərdələrindən Vəlid ibn Utbə başda olmaqla bir çox sərkərdə və əsgərləri məğlub etmişdir. İslami mənbələrə əsasən Əli döyüşdə 20–30, əksər mənbələrə əsasən 27 döyüşçü öldürmüşdür.Əli Uhud döyüşü başda olmaqla bir çox döyüşdə Zülfüqar adlı ikiqıynaqlı qılıncıdan istifadə etmişdir. Uhud döyüşündə müsəlmanlar qaçarkən, Məhəmmədi qoruyaraq xüsusi rol ifa etmiş və Məhəmməd də onun haqqında "Əlidən başqa igid, Zülfüqardan başqa qılınc yoxdur." demişdir. Əli Xeybər döyüşündə müsəlman ordusuna başçılıq etmişdir. Bu döyüşdən sonra Məhəmməd ona ərəbcədən tərcümədə "Allahın aslanı" mənasını verən "Əsədullah" ləqəbini vermişdir. Əli 630-cu il Huneyn döyüşündə də Məhəmmədi müdafiə etmişdir. İslam missiyası 610-cu ildən Məhəmmədə Quran nazil olmağa başlamışdır. Nazil olan surə və ayələri yazan vəhy katiblərindən biri də Əli olmuşdur. Bu zaman İslam Ərəbistan yarımadasında yayılmağa başlamışdır. Əli də yeni bir İslami nizamın qurulmasında yardımçı olmuşdur. 628-ci ildə Məhəmmədin əmri ilə Məhəmmədlə Qüreyş qəbiləsi arasında bağlanan Hüdeybiyyə sülh müqaviləsini Əli yazmışdır. 630-cu ildə Məhəmmədin əmrilə Məkkədə Quranın ərəb politeistlərindən bəhs edən ayələrini ictimaiyyət qarşısında oxumuşdur. 630-cu ildə Məkkənin fəthi zamanı Məhəmməd Əlidən fəthin qansız olacağı barədə zəmanət almışdır. Əli Məscidül-Həramı İslamdan öncəki politeist dinlərin əlamətlərindən təmizləmək üçün orada olan və Bəni Aus, Bəni Xəzrəc, Təyy kimi politeist tayfalara məxusus olan tanrı bütlərini sındırmışdır. 1 il sonra Əli İslamı təbliğ etmək üçün Məhəmməd tərəfindən Yəmənə göndərilmişdir. Mübahilə hadisəsi Məhəmməd M. 631/H. Q. 10-cu ildə bir neçə nəfəri İslamı yaymaq və təbliğ etmək üçün Yəmənin Nəcran məntəqəsin göndərir. Nəcran məntəqəsinin xristianları da Məhəmmədlə danışıq aparmaq üçün Mədinəyə bir nümayəndə heyəti göndərirlər. Xristianlar "biz şəkdəyik, şübhə edirik." deyirlər. Sonra Məhəmməd Ali-İmran surəsinin 61-ci ayəsinin nazil olduğunu bildirir. Ayədən sonra Məhəmməd xristianlara onlarla qarşlılqlı mübahilə edilməsini təklif edir. Xristianlar Məhəmməddən gedib rəhbərləri ilə məsləhətləşmələri üçün bir az vaxt və möhlət istəyirlər. Rəhbərləri onlara "Siz bu təklifi qəbul edin. Əgər Məhəmmədin qarğış etməyə hay-küylə, təm-təraqlı və çoxlu adamla gəldiyini görsəniz, əsla nigaran olmayın və bilin ki, çox da mühüm məsələ yoxdur, amma əgər az saylı adamla gəlsə, mübahilə fikrindən dönün və onunla saziş bağlayın." şəklində təlimat verirlər. Ayəyə əsasən mübahilə günü tərəflər, yəni müsəlman və xristianlar mübahiləyə öz oğlanlarını, qadınlarını və nəfslərini gətirməli idilər. Mübahilə günü Müsəlmanlar tərəfdən mübahiləyə gedən, Məhəmməd özü ilə qızı Fatiməni, əmisi oğlu və yeznəsi Əlini, nəvələri Həsən və Hüseyni gətirir. Xristianlar mübahilədən imtina edir və nəticədə mübahilə baş vermir. Tərəflər arasında saziş bağlanır. Sazişə əsasən xristianlar müsəlmanlara hər biri 40 dirhəm qiymətində olan 2000 hillən verməli idilər. Məhəmməd 632-ci ildə həyatının sonuncu həcc ziyarəti olan və Vida Həcci adlanan həcc ziyarətindən dönərkən Sünni və Şiələr tərəfindən fərqli izah edilən bəzi açıqlamalar vermişdir. Məhəmməd Qədir-Xum adlanan çöldə dayandı və cammat namazı üçün toplanan camaata xitab etməyə başladı: Şiələr iddia edirlər ki, bu hadisə Məhəmmədin xələfi olaraq Əlini seçməsi üçün əsasdır. Sünnilər isə tam əksinə bu hadisədə Məhəmmədin Əli ilə olan mənəvi yaxınlığını bildirdiyini və qardaş olmalarını ifadə etdiyini iddia edirlər. Bir çox sufilər də belə hesab edirlər ki, Əli Məhəmmədin mənəvi hakimiyyətinin varisidir. Bu hədisin əsasında sonradan şiələr Əlinin Əbu Bəkr və Ömərdən üstün olduğunu iddia etmişdirlər. Məhəmmədin canişinliyi Ömrünün sonuna kimi bir çox ərəb qəbilə və tayfalarını vahid müsəlman dövlətində birləşdirən Məhəmməd 632-ci ildə vəfat etmişdir. Bundan sonra Məhəmmədin xələfi kimi kimin müsəlman icmasına rəhbərlik edəcəyi mübahisələrə səbəb olmuşdur. Bu zaman Əli ailəsi ilə Məhəmmədin meyidini yumaq və onun dəfni ilə məşğul olmuşdur. Bu zaman bir qrup müsəlmanlar Səqifədə toplaşaraq Məhəmmədin canişini kimi onun səhabələrindən Əbu Bəkrin namizədliyini irəli sürmüşdür. Məclisdə Əbu Bəkrin Məhəmmədin birinci xəlifəsi olaraq müsəlman cəmiyyətinin rəhbəri seçildiyi elan edilmişdir. Məhəmmədin səhabələrindn bir qismi Məhəmmədin Əlini özündən sonra xələfi təyin olunduğu iddiası ilə bu seçkinin nəticələrini tanımamışdır.Daha sonra Fatimə və Əli xilafət məsələsində səhabələrdən kömək istəyərkən onlar belə cavab verdilər: "Ey Allah Rəsulunun qızı! Biz Əbu Bəkrə beyət etmişik. Əgər Əli daha öncə gəlsəydi, əlbəttə ki, onu tərk etməzdik." Əli dedi: "Bizə yaraşar ki, Peyğəmbərin dəfnindən əvvəl xilafət üstündə mübahisə edək?" Məhəmməddən sonrakı həyatı Əlinin həyatının digər bir hissəsi 632-ci il Məhəmmədin ölümündən, 656-cı il 3-cü xəlifə Osmanın sui-qəsdinə qədərdir ki, bu müddət ərzində Əli nə bir döyüşdə və ya fəthdə iştirak etmiş nə də rəhbər vəzifələrdə işləmişdir. Xüsusilə həyat yoldaşı Fatimeyi-Zəhranın ölümündən sonra bütün siyasi işlərdən uzaqlaşmışdır. Bu müddət ərzində ailəsinə baxmaq üçün əkinçiliklə məşğul olmuşdur. Əli Mədinə yaxınlarında bir çox quyu qazırmış, bağça saldırmış və onları insanların ixtiyarına vermişdir. Bu quyular hal-hazırda da Əbar Əli (Əli quyusu) olaraq bilinir. Əli Məhəmmədin ölümündən 6 ay sonra kamil bir Quran olan müshəf hazırlamışdır. Nüsxə dəvə ilə Mədinədə yaşayan digər əhaliyə göstərmək üçün hazırlanmışdır. Bu Müshəfin surə sıralaması sonradan Osmanın vaxrtında hazırlanan Quran nüsxəsindəki surə sıralamasından fərqlənmişdir. Kitab əhaliyə göstərildikdən sonra onların bir qismi tərəfindən qəbul edilməmişdir. Buna baxmayaraq Əli öz müshəfi üçün mübarizə aparmışdır. Əli və Raşidi xəlifələr Şiə mənbələrində hadisə belə nəql olunmuşdur: Məhəmməd Fədəyi dəvəli və atlı suvarilər olmadan (müharibəsiz) ələ keçirdikdən sonra Allah İsra surəsinin 26-cı ayəsini (Qohum-əqrəbaya haqqını ver.) nazil etmişdir. Məhəmməd bu ayəylə kimin nəzərdə tutulduğunu anlamadığına görə Cəbrailə müraciət etmiş, Cəbrail Allahdan soruşmuş, Allah da "Fədəyi Fatiməyə ver." demişdir. Məhəmməd də bundan sonra Fatiməni çağırmış və ona "Ey Fatimə! Allah mənə, Fədəyi sənə verməyimi əmr etdi." demiş, Fatimə də "Allahın və sənin bu hədiyyəni qəbul etdim." demişdir. Məhəmməd sağ olduğu zaman Fədəyi Fatimənin vəkilləri idarə etmişdir. Məhəmməd öldükdən və Əbu Bəkr hakimiyyətə gəldikdən sonra isə Əbu Bəkr Fatimənin vəkillərini oradan çıxartmışdır. Bundan sonra Fatimə, Əbu Bəkrin yanına gəlmiş və Fədəyin təkrar özünə verilməsini istəmişdir. Əbu Bəkir ona "Mənə qaradərili birini gətir, buranın sənə verildiyinə şahidlik etsin." demişdir. Fatimə də Əli və Ümmü Əyməni gətirmiş, onlar da Fatimə lehinə şahidlik etmişdirlər. Bunun üzərinə Əbu Bəkr, Fatiməyə aid olan Fədəyə girməkdən imtina etməsinə ona dair bir yazı vermişdir. Fatimə Əbu Bəkrin yanından çıxdıqdan sonra yolda Ömərlə qarşılaşmış, Ömər "Əlindəki bu yazı nədir ey Məhəmmədin qızı?" deyə soruşmuş, Fatimə də "Əbu Bəkrin mənim üçün yazdığı bir yazıdır." cavabını vermişdir. Bundan sonra Ömər "Mənə göstər." demiş Fatimə isə göstərməmiş, bunun üstündən Ömər yazını əlindən çəkib almış və yazılanları oxumuş, sonra da üzərinə yağlı su töküb, silmiş və cırıb atmışdır. Fatiməyə də "Buranı sənin atan, atlı və dəvəli süvarilərlə zəbt etməmişdir. Çıxar artıq bu köləlik bağlarını boyunlarımızdan." demişdir.Sünni mənbələrində isə hadisə belə nəql olunmuşdur: Qohum-əqrəbaya haqqını ver (İsra, 26) ayəsi nazil olduqan sonra Məhəmməd Fədəyi Fatiməyə vermişdir. Əbu Bəkr xəlifə seçildikdən sonra, Fədəyi Fatimədən almışdır. Fatimə Əbu Bəkrə "Rəsulullah (s) Fədəyi mənə vermişdir." demiş, Əbu Bəkr isə cavabında "peyğəmbərlər özlərindən sonra miras qoymurlar, qoyduqkarı yalnız sədəqədir. Bu mövzuda bir dəlilin varmı?" deyə soruşmuşdur. Bunun üzərinə Əli Fatimənin sözünə şahidlik etmişdir. Daha sonra Ümmü Əymən Əbu Bəkr və Ömərə "mənim Cənnət əhli olduğuma şahidlik edə bilərsinizmi?" deyə soruşmuş, onlar da "bəli." cavabını vermişdir. Ümmü Əymən də ardınca "mən də şahidlik edirəm ki, Nəbi (s) Fədəyi Fatiməyə (s.ə) vermişdir" demişdir. Əbu Bəkir dəcavabında "Mən bir kişilə bir qadının şahidliyini qəbul etmirəm. Ya iki kişi, ya da bir kişi və iki qadın şahid göstərəcəksən." demişdir. Bu hadisələrdən sonra Fatimə Əbu Bəkrə qəzəblənmiş və ölənə qədər onu danışdırmamışdır.Şiə mənbələrinə əsasən Əli Əbu Bəkrin xilafəti zamanı onun arxasında dayanıb (ona iqtida edib) namaz qılmazmış. Osmanın mühasirəsi Osman ibn Əffan hakimiyyəti zamanı öz tayfası olan Bəni-Üməyyə (Bəni-Əbdüşşəms) tayfasından bəzi şəxsləri müxtəlif vəzifələrə təyin etdi. Əbuzər Ğiffari, Abdullah ibn Məsud, Əmmar Yasir və b. səhabə və tabeinlər Osmanın bu hərəkətlərinə görə onu comərdlikdə ittiham etmiş və xalq arasında ona qarşı bəzi etirazlar baş qaldırmışdır. Xilafətin əksər ərazilərində narazılıq və müqavimət 650–651-ci illərdə olmuşdur. Osmanın müxtəlif ərazilərə təyin etdiyi valilər, xüsusilə müşaviri və yeznəsi Mərvan ibn Həkəmin təyinatı ona qarşı olan narazılıqları daha da artırmışdır. Narazı qruplar Osmandan vəzifəyə təyin etdiyi şəxsləri vəzifədən azad etməsini və qohumbazlıq etməməsini ondan tələb etmişdirlər.Bəzi şiə və sünni mənbələrində Osmanın evinin mühasirədə olduğu zaman Əlinin ona məsləhət verib, köməkçi olduğu yazılsa da digər bəzi İslami mənbələr və İslam alimləri bu məlumatların zəif olduğu fikrini irəli sürür. Xəlifə seçilməsi Əli 656–661-ci illər arasında, İslam tarixinin ən çaxnaşmalı dövründə xəlifə olmuşur. Bu dövr həmçinin İlk Fitnə ilə də üst-üstə düşmüşdü. Osmanın öldürülməsi o demək idi ki, üsyançılar yeni xəlifə seçməlidirlər. Bu, çox çətinliklərlə üzləşdi, belə ki, üsyançılar bir neçə qrupdan ibarət idilər: Mühacirlər, Ənsar, Misirlilər, Kufəlilər və Bəsrəlilər. Xəlifəlik üçün 3 namizəd var idi: Əli, Təlhə və Zübeyr. Üsyançılar ilk Əlinin yanına gəldilər və təklif etdilər ki, xəlifə olmağı qəbul etsin. Muhəmmədin səhabələrindən bəziləri bu təklifi qəbul etmək üçün Əlini razı salmağa çalışdılar, lakin o təklifi qəbul etmədi və 1-ci şəxs olmaq əvəzinə məsləhətçi ola biləcəyini bildirdi. Təlhə, Zübeyr və digər səhabələr də xəlifəlik təkliflərinə mənfi cavab verdilər. Beləliklə, üsyançılar Mədinə əhalisinə xəbərdarlıq etdilər ki, 1 gün ərzində xəlifə seçsinlər, əks təqdirdə ciddi təbbirlər görəcəklər. Bu çıxılmaz vəziyyəti yoluna qoymaq üçün müsəlmanlar 18 iyun 656-cı il tarixdə xəlifə seçmək üçün Peyğəmbər məscidində toplandılar. Əli əvvəlcə təklifi sadəcə olaraq ona görə qəbul etmədi ki, onun ən güclü tərəfdarları üsyançılar idi. Ancaq Mədinə əhalisi ilə birlikdə Muhəmmədin bəzi görkəmli səhabələri də təkid etdikdən sonra sonunda razılaşdı. Əbu Mixnəfin rəvayətinə görə, Əliyə ilk beyət edən məşhur səhabə Təlhə idi, lakin digər rəvayətlər əksini iddia edir ki, onlar beyət etməyə məcbur edildilər. Həmçinin, bir müddət sonra Təlhə və Zübeyr könülsüz olaraq beyət etdiklərini iddia etdilər. Buna baxmayaraq, Əli onların iddialarını rədd etdi və israrl bildirdi ki, onlar könüllü şəkildə onu xəlifə kimi tanıyıblar. (yaxud, onlar könüllü çəkildə beyət ediblər). Vilfred Meydlanq hesab edir ki, güc insanları beyətə məcbur etməmiş və onlar məsciddə hər kəsin gözü qarşısında beyət etmişdilər. Mədinə əhalisinin böyük əksəriyyəti və üsyançıların çox hissəsi beyət etsələr də, bəzi mühüm şəxslər yaxud qəbilələr beyət etmədilər. Əməvilər, Osmanın qohumları ya Levanta (məşriqə) qaçdılar, ya da evlərində oturdular. Daha sonra isə Əlinin xilafətinin qanuniliyinə etiraz etdilər. Səd ibn Əbi Vəqqas orada yox idi, Abdullah İbn Ömər isə beyət etməkdən çəkindi, lakin hər ikisi ona qarşı çıxmayacaqlarına dair Əlini inandırdılar. Əlinin ölümündən sonra Kufə müsəlmanları münaqişəsiz onun böyük oğlu Həsənə tabe olacaqlarını əhd etdilər. Belə ki, Əli dəfələrlə bildirmişdi ki, ancaq Məhəmmdəin Əhli-Beyti müsəlman cəmiyyətini idarə etmək hüququna malikdir. Bu zaman İslam Dövlətinin ən böyük komandiri Muaviyə Misir və Levantı tutmuş, özünü xəlifə elan etmiş və Həsənin xəlifəliyinin yerləşdiyi İraqa yürüş etmişdir.Ordu ona qarşı üsyan qaldırana qədər Muaviyə Həsənin komandirlərini tədricən çox miqdarda pulla və ya yalan vədlərlə devirirdi. Nəhayət, Həsən Muaviyəyə xilafəti təslim etmək və onunla sülh bağlamağa məcbur olmuşdur. Bu yolla Muaviyə İslam xəlifəliyini ələ keçirmiş və hər mümkün yolla Əlinin ailəsini və onun şiələrini təzyiq altında saxlamağa çalışmış və Muaviyənin əmrilə Əli hər xütbədən əvvəl minbərlərdən lənətlənməyə başlanmışdır. Əlinin lənətlənməsi Ömər ibn Əbdüləziz tərəfindən ləğv olunana qədər 60 il müddətində davam etmişdir. Muaviyə həmçinin mərkəzləşdirilmiş dövlət olan Əməvilər xilafətini yaratmışdır. İslami baxış Əli dövründə Şiə münasibətləri Məhəmməddən sonra ən əhəmiyyətli fiqur olmuşdur. Onlara görə Məhəmməd öz sağlığında dəfələrlə bildirmişdir ki, Əli onun ölümündən sonra müsəlmanların başçısı olacaqdır. Bu şiələr tərəfindən rəvayət olunan bir çox hədisdə dəstəklənir: Qədir-Xum hədisi, Səqaleyn hədisi, Qələm və kağız hədisi, Ali-Aba hədisi, Məkan hədisi, Xəbərdarlıq hədisi, On iki xəlifə hədisi. Süni müsəlmanları Əlini bir Əhli-Beyt və sonuncu Rəşidun xəlifəsi kimi, eləcə də İslamda ən mötəbər və təsiredici liderlərdən biri kimi anırlar. Tanrı olaraq Bəzi rəvayətlərdə Əlinin öz sağlığında ona ibadət etməyi qadağan etdiyi qeyd olunmuşdur. Qeyri-İslami baxış Əlinin həyatından bəhs edən ən qədim mənbələr hədislər, eləcə də bəzi İslam mənbələridir. Orta əsr mənbələrinə isə sünni və şiələrin əsərləri, xristianların, hindlilərin və digər qeyri-müsəlmanların yazıları və bəzi qərb alimlərinin işləri aiddir. Həmçinin bax Məhəmmədin canişinliyi Əmir əl-Möminin Vilayət ayəsi Mübahilə ayəsi İmam Əli məscidi Əli ədavətçiliyi Həzrət Əli ibn Əbu Talibin (ə) ensiklopediyası Mənaqibi-Əmirəlmöminin Əli kərrəmallahü vəchəhu Həmçinin oxu Xarici keçidlər "İmam Əli (ə) kimdir? (I hissə)" (az.). islamazeri. 2017-04-18. 2017-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-18. "İmam Əli (ə) kimdir? (II hissə)" (az.). islamazeri. 2017-04-18. 2017-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-18. Ən qədim Quran nüsxəsinin İmam Əliyə (ə) aid olması faktı aşkar edilib (az.) "Kurandakı apaçık imam Hz. Alidir" (türk). islamkutuphanesi.com. İstifadə tarixi: 2014-09-29. Hz. Ali (aleyhi selam) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=169973 |
Əli inaq | Tarixi mənbələrdə Sultan Şahruxun 1435-ci ilin sonunda Qarabağda qışlaması zamanı onun yanına gələn və sonra, 20 noyabr tarixdə vətənlərinə geri dönən ətraf yerlərin hakımlərinin adları sadalanarkən, ilk dəfə olaraq Əli inaqın da adı çəkilir; qeyd olunur ki, həmin tarixdə "Nüsrət əd-din Xəlilullah Şirvana və Əli inaq Şəkiyə və Əmir Bəyazid Bistam Muğana və İspaxbad isə Tavalaşa qayıtdılar". Tarixi mənbələrdə Əli inaqın da adı çəkilən 2-ci tarixi hadisə isə elə 1-ci hadisənin ardınca baş vermişdir. Belə ki Həsən bəy Rumlunun yazdığına görə "Şirvanşah Xəlilullah Şirvana gedən kimi (Sultan Şahruxa) xəbər çatdı ki (Şirvanşahın) qardaşları Keyqubad və Fərruxzad və Əbu İshəq və Haşım, Şəki hakimi Əmir Əli inaq ilə birlikdə bu iddiadadırlar ki, Şirvanşah Xəlilullahı Şirvandan çıxarsınlar. Ona görə o həzrət (Sultan Şahrux) Əmir Bayazid Xətlani və Əmir Çaqmaq Şami və Əmir Əli Bərəndəqi'ni çoxlu qoşunla Şirvan padşahına köməyə göndərdi. Xəlilullahın qardaşları Qarasu qalasında möhkəmləndilər və (Sultan Şahruxa məxsus) əsgərlər qalanın ətrafını dövrəyə aldılar. Onlar ( yəni qaladakılar) öz qardaşları Fərruxzadı bayıra göndərib xahiş etdilər ki, əmirlər (yəni (Sultan Şahruxun göndərdiyi əsgərlər) qaladan kənara çəkilsinlər ki bayıra çıxaq və sülh edək. Ona görə əmirlər oradan uzaqlaşdılar və Əmir Əli inaq beş min atlı ilə gəlib onlarla (qaladakılarla) birləşdi və əmirlər də yenə qayıtdılar əvvəlki yerlərinə – onların qarşısında durdular. Və Əmir Əli inaq xəbər göndərdi ki, Şeyx İbrahim məmləkəti öz sağlığında oğlanlarına vermişdi və Əmir Xəlil onları qovub. Əgər məmləkəti qardaşlarına geri qaytararsa aralarında sülh və dostluq olacaq, və əgər əksini edərsə o an müharibə başlamalıdır. Əmirlər xəbəri ... (Sultan Şahruxa) çatdırdılar. O həzrət Əmir Yadigarşah Orlatı əmirlərə köməyə göndərdi. O əsnada Əli inaq əmirlərin üstünə şəbxun (gecə hücumu) etdi... və Əmir Mənsur ki Xəlilullahın mötəbər əmirlərdən idi onu öldürdülər. Və o əsnada Əmir Yadigarşah Orlat köməyə gəlib çatdı. Əmir Əli inaq və Əmir Xəlilullahın qardaşı yüz mün həsrət və ahla meşə tərəfə fərar etdilər və şanlı əmirlər geri dönüb qüdrətli orduya qatıldılar. Həmçinin bax Şəki hökmdarlığı Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=245804 |
Əli kəndi | Əli kəndi (Şot) Əlikəndi (Şövt) Əlikəndi (Qaraqoyun) Əlikəndi (Urmiya) Əlikəndi (Çaroymaq) Həmçinin bax | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=476152 |
Əli kəndi (Qaraqoyun) | Əlikəndi (fars. علي كندي) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Şövt şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 198 nəfər yaşayır (48 ailə) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=598352 |
Əli kəndi (Şot) | Əlikəndi (fars. علي كندي) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Şövt şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 39 nəfər yaşayır (8 ailə) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=598354 |
Əli mirzə | II Aleksandr (Kartlidə)/III Aleksandr (Kaxetidə) və ya Əli mirzə (v. 23 noyabr 1737, Qəndəhar, Qəndəhar vilayəti) — Kartlinin və Kaxetinin çarı. Aleksandr İslamı qəbul etmişdi. Əli mirzə kimi tanınırdı. II Davidin oğlu idi. Müsəlman olmuşdu. 1735-ci ilin avqustunda Nadir şahın Osmanlı üzərində qələbəsindən sonra Kaxetiya valisi olmuşdu. olmuşdu. Səfi xan ona nəzarət etmək üçün, Əli Qulu bəy isə vergi toplamaq üçün ona köməkçi təyin edilmişdi. Gələn il isə yerinə Arçil gətirilərək özü Kartli taxtında II Teymurazın yerinə keçdi. 1736-cı ildə Anna İoannovnaya məktub yazaraq ondan qorunmaq üçün kömək tələb etmişdi. 1737-ci ildə (bəzi mənbələrdə 1739) isə Qəndəharda, Nadir şahın Hindistan yürüşündə öldürülmüşdü. Çar II Şansenin qızı Mariam ilə evlənmişdi. Onun 2 övladı olmuşdu: İvan Aleksandroviç Baqrationi (7 noyabr 1730 - 28 sentyabr 1795) - Pyotr adlı bir oğlu var idi, Rusiyada vəfat etmişdi. Anna Aleksandrovna Baqrationi (1723 - 19 mart 1780) - 1743-cü ildə Moskvada Pyotr İqoroviç Dadianovla evləndi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=318205 |
Əli və Nino | Əli və Nino—ilk dəfə 1937-ci ildə Vyanada alman dilində E. P. Tal Verlaq tərəfindən nəşr edilən və indiyədək dünyanın 33 dilinə tərcümə edilən məhəbbət romanıdır. Əsərin ilk nəşrində müəllif kimi Qurban Səid göstərilmişdir. Rəsmi sənədlərə əsasən Qurban Səid avstriyalı baronessa Elfrida fon Ehrenfelsin təxəllüsüdür. Buna görə də uzun illər əsərin həqiqi müəllifi Elfrida fon Ehrenfels hesab olunurdu, lakin amerikalı şərqşünas Tom Rayz əsərin əslən Azərbaycandan olan yəhudi mənşəli yazıçı Lev Nissembauma məxsus olduğunu, baronessa Elfrida fon Ehrenfelsin isə yalnız onun məşuqəsi olmasını sübut edə bilmişdi. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi isə 1993-cü ildə qəbul etdiyi qərarda əsərin müəllifinin Y. V. Çəmənzəminli olduğunu təsdiq etdi. Bir qisim tədqiqatçılar Qurban Səid adının Bakı yəhudisi Lev Nissembaumun, digərləri isə Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin təxəllüsü olduğunu qeyd edirlər. Qərb tədqiqatçıları və naşirləri "Əli və Nino"nun XX əsrin 20-ci illərində Bakıdan Almaniyaya mühacirət etmiş yəhudi mənşəli Lev Nissembaum olduğunu bildirirlər. Almaniyada yaşayan tədqiqatçı Nuridə Atəşi isə əslində Lev Nissembaumun müsəlman kimi doğulduğunu, əsl adının Məhəmməd Əsəd bəy olduğunu iddia edir. Qurban Səid adının yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin təxəllüsü olduğunu iddia edənlər də var. Çəmənzəminlinin oğlu Orxan Vəzirov bildirir ki, bunu vaxtilə Ceyhun Hacıbəyli təsdiqləyib. Həmçinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi 1993-cü ildə qəbul etdiyi qərarda əsərin müəllifinin Y. V. Çəmənzəminli olduğunu təsdiq etmişdir. Əsərin müəllifinin kimliyi ilə bağlı iddiaları aşağıdakı kimi konkretləşdirmək olar: "Əli və Nino romanının başlıca müəllifi azərbaycanlı yazıçı və dövlət xadimi Yusif Vəzir Çəmənzəminlidir (1887–1943). Onun müəllifliyini həm şəxsi həyatında yaşadığı hadisələr, həm də Bakıda Əlyazmalar İnstitutunda saxlanan əsərləri, o cümlədən, gündəlikləri, məqalələri, hekayə və romanları sübut edir, lakin bəzi müəlliflər Əsəd Bəy adı altında yazan Lev Nussimbaumun əsərin yeganə müəllifi olduğunu iddia edirlər. Əsərdəki folklor və əfsanəvi materiallarda "Əsəd Bəy" adı altında yazan Lev Nussimbaumun imzası olduğu şübhəsizdir. Həmin materiallar onun əvvəlki əsərlərindən köçürülmüşdür. Qeyd edilməlidir ki, bu materiallar nə mədəni, nə də etnik cəhətdən etibarlı mənbələr deyil. Lev Nussimbaum Azərbaycanı 1920-ci ildə 14 yaşında ikən tərk etmişdi və olduqca təcrid olunmuş həyat tərzi sürdüyünü öz yazılarında da etiraf etmişdir. Əsəd Bəy romanda Əli ilə Ninonun Tiflisə və İrana səyahətləri ilə bağlı hissələri gürcü yazıçı Qriqol Robakidzenin "İlan dərisi" (Das Schlangenhemd, 1928) əsərindən götürmüşdür. Robakidzenin bu "köçürmədən" xəbəri olub-olmadığı məlum deyil. Əsəd Bəy, orijinalından fərqləndirmək üçün mətnin üzərində çoxlu iş aparmaqla əslində plagiat etdiyinə şübhə yaradır. Tədqiqatlar Əsəd Bəyin Robakidzeni şəxsən tanıdığını göstərir. Avstriya baronessası Elfrida Ehrenfels (1894–1982) "Əli və Nino" romanını alman reyesterlerində qeydiyyatdan keçirmiş və "Qurban Səid" təxəllüsünün özünə aid olduğunu göstərmişdi, halbuki onun romanın yazılmasında iştirakı sübut edilməmişdir. Romanın "Əli Xan" adlı italyan nəşri 1944-cü ildə Məhəmməd Əsəd Bəy adı altında çap edilmişdi. Qəribədir ki, bu kitabda Nino Kipiani "Erika Kipiani" kimi təqdim edilirdi, bu isə gürcü adı deyildi. Nussimbaumun həyat yoldaşının adı Erika idi, lakin o, Əsəd Bəyin həmkarı Rene Füllöp Millerlə qaçmış və onlar qalmaqallı şəkildə boşanmışdılar (1935). Həmin nəşrdə bir sıra digər dəyişikliklər də edilmişdi. Bu italyan nəşri özünü "Əhməd Cəmil Vakka Mazzara" adlandıran Əsəd Bəyi tiryəklə təmin edən Vakka Bello tərəfindən onun ölümündən sonra müəmmalı şəkildə dərc edilmişdi. O, Əsəd Bəylə dörd nəsil əvvələ gedib çıxan qohumluğu olduğunu iddia etməklə, Əsəd Bəyin sağ qalmış yeganə varisi olduğunu irəli sürür və onun müxtəlif kitablardan gələn gəlirlərini əldə etmək məqsədi daşıyırdı. Əsər "Əli Xan" adı altında yalnız bir dəfə çap edilmişdi. Əsərin qısa məzmunu Əsərdəki hadisələr Rusiya inqilabı, müstəqil və demokratik Azərbaycanın qurulması və Qızıl Ordunun Bakını işğal etdiyi dövrləri əhatə edir. Hadisələrin cərəyan etdiyi əsas məkan isə "tərəqqi etmiş" Qərb və "geridə qalmış" Şərqin qovuşduğu Bakıdır. Əli xan Şirvanşir rus məktəbində təhsil alan əsilzadə müsəlman gəncidir. Ailəsinin tamamilə şərq-müsəlman adət-ənənələrinə sadiq olmasına baxmayaraq, Əli oxuduğu məktəb və Qərb-xristian dünyasına məxsus olan gürcü qızı Ninoya bəslədiyi məhəbbətinin təsirindən Avropa təsirinə məruz qalmışdır, lakin bununla belə Nissembaum öz əcdadlarının adət-ənənələrinə ömrü boyu sadiq qalacaq, Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda həyatını qurban verəcək əsl azərbaycanlı vətənpərvər gənc Əli obrazını yaradır. Əsərdə Əlinin Ninoya məhəbbəti və Əli xan Şirvanşirin Dağıstan, Qarabağ, Gürcüstan və İrana səyahətlərindən söhbət açılır. Məktəbi bitirdikdən sonra Əli və Nino evlənmək qərarına gəlirlər. Əlinin atası qadınlara, xüsusən başqa dinə məxsus qadına qarşı mühafizəkar fikirlərinə baxmayaraq nikahı dəstəkləyir. Ninonun atası isə əvvəlcə tərəddüd edir, lakin erməni əsilli dostunun məsələyə müdaxiləsi ilə sonda mövqeyini yumşaldır. Hadisələr həmin erməninin Ninoya aşiq olması və hiyləgərliklə onu qaçırmasından sonra dramatik xarakter alır. Əli dininin qaydalarına uyğun olaraq xain ermənini öldürür, lakin Ninoya əl qaldırmağa cürət etmir. Əli erməninin yaxın qohumlarının gözlənilən intiqamından yaxa qurtarmaq üçün Bakını tərk etməli olur. Aylar sonra Nino Əlini ucqar kəndlərin birində yoxsulluq və səfalət içində tapır və dərhal onunla evlənir. Rusiya inqilabı və türklərin Bakını azad etmək məqsədilə Azərbaycana yürüşlərini diqqətlə izləyən Əli rusların Bakını yenidən ələ keçirməsindən sonra Nino ilə İrana yollanır. Nino İranda ev dustağına çevrilməsi səbəbindən özünü tamamilə yalqız və bədbəxt hiss edir. Azərbaycanda ilk demokratik cümhuriyyətin qurulmasından sonra Əli və Nino yenidən Bakıya qayıdır və yenicə qurulmuş dövlətin mədəni həyatında fəal iştirak edirlər. Sonradan Əliyə Azərbaycanın Fransada səfiri vəzifəsi təklif olunur və təklifi Nino da müsbət qarşılayır, lakin Əli imtina edir. O Ninonun özünün İranda necə bədbəxt hiss etdiyin xatırlayır və eyni aqibət ilə qarşılaşmaqdan çəkinir. Əlinin gənc ömrü rusların 1920-ci ildə bir daha Azərbaycana yönəlməsi ilə başa çatır. Nino isə yenicə dünyaya gəlmiş körpələri ilə Gürcüstana qaçır. Əli xan Şirvanşir Gəncənin bolşeviklərdən müdafiəsi döyüşlərində şəhid olur. "Əli və Nino"nun Azərbaycan dilinə tərcüməsi Qurban Səidin alman dilində yazdığı və alman dilində ilk dəfə 1937-ci ildə Vyana şəhərində çap edilmiş "Əli və Nino" romanı ilk dəfə 1970-ci illərin əvvəlində Almaniyanın Münhen şəhərində "Azadlıq" radiosunda qismən tərcümə olunub radio proqramı şəklində efirdə səsləndirilmişdir. O zaman əsər almancadan ingiliscəyə, ingiliscədən türkcəyə tərcümə olunmuşdu. Radiodakı tərcümə əsas etibarilə Türkiyə türkcəsindən Azərbaycan dilinə keçirilmişdir. 1989-cu ildə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının sədr müavini, "Azərbaycan" ədəbi-bədiii jurnalının baş redaktoru, yazıçı, mərhum Yusif Səmədoğlunun şəxsi xahişi əsasında "Əli və Nino" romanı tanınmış jurnalist və publisist, "Azadlıq" radiosunun Azərbaycan redaksiyasının o zamankı baş redaktoru Mirzə Xəzər tərəfindən almancadan tam olaraq Azərbaycan dilinə tərcümə edilmişdir. Mirzə Xəzər əsərin Azərbaycan dilində olan mətnini 1989-cu ilin sentyabrında Niderlandın paytaxtı Amsterdamda Yusif Səmədoğluna təhvil vermişdir. Azərbaycanda siyasi vəziyyət gərginləşdiyi və sonradan Qara Yanvar faciəsi baş verdiyi üçün romanın çapı ləngidi. Nəhayət 1990-cı ilin mart, aprel, may aylarında əsərin Mirzə Xəzərin tərcüməsində mətni "Azərbaycan" jurnalının 3 nömrəsində tam olaraq çap edildi. Mirzə Xəzərin tərcüməsində "Əli və Nino" romanı dəfələrlə nəşr edilmiş və indiyədək nəşr edilir, böyük maraqla Azərbaycanda oxunur. Mirzə Xəzər romanın tərcüməsi üçün ona ayrılan qonorarı, 5 min sovet manatını Yusif Səmədoğluna Münhendən vəkalətnamə verərək 1990-cı il Qara Yanvar günlərində həlak olmuş şəhidlərdən birinin ailəsinə verilməsini xahiş etmişdir. Onun xahişinə əməl olundu, qonorar Bakıda şəhid ailəsinə təqdim olundu. Əli və Ninonun ilk tamaşası 2007-ci ilin 2, 3, 4 və 16 mart tarixində Mirzə Xəzərin tərcümə etdiyi "Əli və Nino" romanı əsasında ilk dəfə olaraq virtual dekorasiyalı ritual faciənin premyerası oldu. Həmin ilin ən yaxşı tamaşası kimi böyük anşlaqlarla keçən tamaşaya iki gənc rejissor – Elvin Mirzəyev və İmaməddin Həsənov quruluş vermişdi. Dünyada və Azərbaycanda Əli və Ninonun ilk səhnə ifaçıları Elvin Mirzəyev və Nigar Həsənzadədir. Səfər xan Şirvanşır rolunda Respublikanın əməkdar artisti Ayşad Məmmədov çıxış edib. Tamaşada digər rolların ifaçıları: Seyid Mustafa – Toğrul Rza, Məlik Naxararyan – İlkin Mehdiyev, Məhəmməd Heydər – Vüsal Mustafayev, İlyas bəy – Rövşən Məmmədov, Arslan ağa – İmaməddin Həsənov, Dərviş – Vüqar Əhmədov.Tamaşanın ssenari müəllifləri – Elvin Mirzəyev və İmaməddin Həsənov, Bəstəkarı – Cəmalə Nəsirova, Plastika – Lyudmila Həsənova, Geyim üzrə rəssamı – Yelena Almazova, Kompüter dizaynı – Həsən Əl-Əkbər. Xarici keçidlər Əli və Nino. Qurban Səid (yüklə) [1] Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine Qurban Səid kimdir? [2] Arxivləşdirilib 2012-03-28 at the Wayback Machine MİRZƏ XƏZƏRİN "ƏLİ və NİNO" TARİXCƏSİ [3] Arxivləşdirilib 2012-02-20 at the Wayback Machine Seyid Ramin "Qurban Səidin gizli qalmış ömrü" Qurban Səid kimin təxəllüsüdür? Qurban Səid — "Əli və Nino" Həmçinin bax Məhəmməd Əsəd bəy Əli və Nino (film, 2015) Əli və Nino (film, 2016) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=36400 |
Əli və Nino (Azərbaycan filmi, 2016) | Əli və Nino — Elvin Mirzəyevin ssenari müəllifi və quruluşçu rejissoru olduğu Azərbaycan bədii filmi. Film Qurban Səidin Əli və Nino romanı əsasında çəkilmişdir. Baş rolları Elvin Mirzəyev və Nigar Həsənzadə canlandırmışdır. Çəkilişləri Azərbaycan və İranda aparılmışdır. Çəkilişlərinə 2014-cü ildə başlanılan film əvvəlcə 12 serialı teleserial formasında nəzərdə tutulsa da sonradan 110 dəqiqəlik film formasında 2016-cı ildə Bakıda ilk premyerası baş tutmuşdur. Filmin 4 seriyalı teleserial forması da mövcuddur. Müsəlman Əli ilə xristian Ninonun sevgi hekayəsi 1917-18-ci illərdə Bakıda bolşevik işğalı ərəfəsində baş verir. Şərq dəyərlərinə dayanan fikirlərə sahib olan Əli Xan Şirvanşir və qərb mədəniyyətinin daşıyıcısı Nino Kipiani məktəb illərində bir-birlərinə aşiq olurlar. Birinci Dünya Müharibəsi və Rusiya inqilabı davam etdiyi vaxtda, Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsində olduğu xaotik bir mühitdə Əli şərq mədəniyyətindən gələn fikirləri və Ninoya olan məhəbbəti arasında seçim etmək məcburiyyətində qalır. Ninonun atası da əvvəlcə fikir ayrılığında olsa da, daha sonra erməni əsilli dostunun məsələyə müdaxilə etməsindən sonra evlilik haqqındakı fikirləri dəyişir. Hadisələr haqqında danışılan erməninin Ninonu qaçırmasından sonra dramatikləşir. Əli xan dinin qaydalarına uyğun olaraq ermənini öldürür və intiqamdan çəkinərək Bakıdan qaçmaq məcburiyyətində qalır. Aylar sonra Əli xanı yoxsulluq içində tapan Nino onunla evlənir. Rusiya inqilabı və türklərin Bakını azad etmək məqsədi ilə Azərbaycana yürüyüşlərini diqqətlə izləyən Əli rusların Bakını yenidən ələ keçirməsindən sonra Nino ilə birlikdə İrana gedirlər. Nino İranda özünü ev həbsi şəraitində hiss edir və xoşbəxt görmür. Azərbaycanda şərqdəki ilk demokratik cümhuriyyətin qurulmasından sonra Əli xan yenidən Bakıya qayıdır və yeni respublikanın mədəni və ictimai həyatında aktiv şəkildə yer alır. Sonralar Əli xana Fransada Azərbaycan səfiri olmaq təklifi gəlsə də, Ninonun İranda keçirdiyi hisslərlə qarşılaşmamaq üçün qəbul etmir. Əli xan Şirvanşirin qısa həyatı 1920-ci ildə rusların Azərbaycana hücumu ilə sona çatır. Nino isə yeni anadan olan uşağı ilə birlikdə Gürcüstana qaçır. Yaradıcı heyət Ssenari müəllifi və Quruluşçu Rejissor — Elvin Mirzəyev Quruluşçu operatorlar — Həmid Mehrəfruz, Emin Ağayev Bəstəkar — Cavanşir Quliyev Rəssamlar — Cəfər Naderi, Rza Fəllah Qrafika dizaynerləri — Əmir Etminan, S. Hamed Purhüseyni, Əli Məsudifər Geyim üzrə rəssamlar — Nigar Quluzadə, Yelena Almazova Səs rejissorları — Tariyel Həsənzadə, İbrahim Qurbanov, Rafiq Qəribov Qrim üzrə rəssamlar — Polina Tkaçenko, Adilə Məmmədova, Süməyyə Xudadat, Müjgan Paygüzar, Əmir Heydərzadə, Bəhmən Ərk Montaj — Elmir Həsənov, Elvin Mirzəyev Rejissorlar — Könul Abbasova, Rəşad Axundzadə, Qurbanəli Tahirifər İnzibatçılar — Sevda Mirzəyeva, Fərhad Dahuri Əli xan Şirvanşir — Elvin Mirzəyev Nino Kipiani — Nigar Həsənzadə Səfər xan Şirvanşir — Ayşad Məmmədov İlyas bəy Tağıyev — Rövşən Məmmədli Seyyid Mustafa — Toğrul Rza Məlik Naxararyan — Nicat Kazımov Məhəmməd Heydər — Namiq Cavadov Arslan ağa — Əlibəy Məmmədli (aktyor) Mirzə Əsədulla — Kərəm Hadızadə Xoylu Fətəli xan — Firdovsi Atakişiyev Zeynal ağa — Təvəkkül Əliyev Musa Nağı — Abbas Qəhrəmanov Əli Əsədulla — Vüqar Məmmədəliyev Yəhya Qulu — İsmayıl Atakişiyev Əhməd Şah — Rövşən Cəfərov 1998-ci ildə Amsterdamın "Egmond" Film və Televiziya şirkətindən Hans de Veers "Əli və Nino" romanının ekranlaşdırılması üçün Amerika tərəfdaşları axtarmağa başlamışdı. Filmin ingilis dilində çəkilməsi, ssenarinin isə Oskar mükafatlı Azərbaycan yazıçısı Rüstəm İbrahimbəyov tərəfindən yazılması nəzərdə tutulmuşdu. De Veers açıqlamasında "$8 olması nəzərdə tutulmuş büdcənin 30%-nin Niderland və Azərbaycandan əldə edildiyi"ni bildirmişdi.2004-cü ildə holland şirkəti "Zeppers Film & TV" və "NPS" holland rejissoru Yos de Putterin çəkdiyi "Alias Kurban Said" adlı sənədli filmi təqdim etmişdir. Filmdə əsasən romanın müəllifliyi ilə bağlı məsələlər araşdırılır. "Variety" jurnalında bu film "köhnə fotolar, saralmış sənədlər və video kadrların istifadəsi ilə hazırlanmış möhtəşəm tarixi detektiv" adlandırılır. Filmdə Abraham Nussinbaumun 1913-cü ildə Nobel qardaşlarına satılmış neft quyularının sahibi olduğu sənədlərlə sübuta yetirilir. Film Tribeka Film Festivalı, Rotterdam Beynəlxalq Film Festivalı və 2005-ci il Niderland Film Festivalının rəsmi baxış siyahına salınmışdır. Niderland Film Festivalında film, "Ən Yaxşı Film Musiqisi" nominasiyasında mükafata layiq görülmüşdür.Elvin Mirzəyevin quruluşunda olan "Əli və Nino" tamaşası 2007-ci ildə Teatr Xadimləri İttifaqının Yaradıcı Gənclər Mərkəzində səhnələşdirilib. 2011-ci ildə isə Bakı Bələdiyyə Teatrında 2-ci dəfə nümayiş etdirilib. 2012-ci ildə tamaşa Moskva Beynəlxalq Teatr Festivalında göstərilib. Teatr festivallarda mükafatlar alıb, o cümlədən Moskvada keçirilən "Qızıl Maska" Beynəlxalq Teatr festivalında, Ukrayna Xerson XIV Beynəlxalq Teatr festivalında, Kiyev şəhərində. Xerson festivalında aktrisa Nigar Həsənzadə 20 ölkə arasında ən yaxşı qadın obrazına görə diplom və mükafat alıb. 2010-cu ildə Gürcüstan rejissoru Giorgi Toradzenin "Əli v Nino" romanının "yaradılması" haqqında sənədli film çəkməyi planlaşdırması haqqında məlumat verilmişdi. Məlumatda bildirilir ki, layih prodüser Giorgi Sturua tərəfindən Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə təqdim edilmişdi.2012-ci ilin aprelində Paris-Sarbonna Universitetinin Rişelye amfiteatrında roman əsasında hazırlanmış "Əli və Ninonun ayaq izləri" adlı myuzikl təqdim edilmişdir. Layihənin yaradıcı və icraçısı Azərbaycanlı pianist Səidə Zülfüqarova olmuşdur. Onun tamaşa üçün yazdığı musiqidə Azərbaycan və Gürcüstanın xalq musiqilərindən, həmçinin Azər Rzayev, Üzeyir Hacıbəyov, Vaqif Mustafazadə, Fritz Kreisler və Qara Qarayevin musiqilərindən istifadə olunmuşdur. Tamaşanın rejissoru isə Şarlotta Loriot olmuşdur. Çıxarılması Film ilk dəfə 27 dekabr 2016-cı ildə Bakıda, “YARAT” Müasir İncəsənət Mərkəzində təqdim edilib. 13 aprel 2015-ci ildə filmdən ilk fotolar yayımlanıb. 6 oktyabr 2016-cı ildə filmdən növbəti dəfə foto və ilk dəfə video görüntülər yayımlanıb.Filmin rəsmi treyleri 5 dekabr 2016-cı ildə YouTube video sosial şəbəkəsinə yerləşdirilib. Tənqidçilərin mövqeyi Aygün Aslanlı Azadlıq Radiosundakı 1 yanvar 2017-ci il tarixli Daha bir "Əli və Nino" filmi gəldi, bu dəfə az büdcəli və yerli istehsal başlıqlı məqaləsində film haqqında öz fikirlərini bildirib. Həmçinin bax Əli və Nino Qurban Səid Əli və Nino (film, 2015) Xarici keçidlər TREM TV Production-ın rəsmi saytında Əli və Nino YouTubeda izlə: I seriya; II seriya; III seriya; IV seriya Rübabə Səməndər. "Elvin Mirzəyev: "Əli və Nino" mənim həyatımı dəyişdirib"" ( (az.)). lent.az. 2014-03-07. 2017-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-25. Nərmin Muradova. ""Əli və Nino"nun rejissoru: "Bu, film deyildi, tilsim idi" — MÜSAHİBƏ" ( (az.)). teleqraf.com. 2016-08-30. 2016-11-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-16. "NİCAT KAZIMOV: "DEKABRIN 24-Ü MƏNİ DƏNİZƏ ATDILAR" – FOTOLAR" ( (az.)). primetime.az. 2016-12-28. 2017-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-25. The Amirzade. "ELVİN MİRZƏYEV "MARAQ DÜNYASINDA"" ( (az.)). youtube.com. 2015-06-27. İstifadə tarixi: 2017-04-16. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=487951 |
Əli və Nino (Britaniya filmi, 2016) | Əli və Nino (ing. Ali and Nino) — Qurban Səidin ilk dəfə 1937-ci ildə nəşr edilmiş eyni adlı romanı əsasında romantik dram janrında, Kristofer Hemptonun ssenari müəllifliyi, Asif Kapadianın rejissorluğu ilə çəkilən bədii filmdir. Əsas çəkilişləri Azərbaycan və Türkiyədə aparılan filmdə baş rolları Mariya Valverde və Adam Bakri canlandırmışdır. Müsəlman Əli ilə xristian Ninonun sevgi hekayəsi 1917-18-ci illərdə Bakıda bolşevik işğalı ərəfəsində baş verir. Şərq dəyərlərinə dayanan fikirlərə sahib olan Əli Xan Şirvanşir və qərb mədəniyyətinin daşıyıcısı Nino Kipiani məktəb illərində bir-birlərinə aşiq olurlar. Birinci Dünya Müharibəsi və Rusiya inqilabı davam etdiyi vaxtda, Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsində olduğu xaotik bir mühitdə Əli şərq mədəniyyətindən gələn fikirləri və Ninoya olan məhəbbəti arasında seçim etmək məcburiyyətində qalır. Ninonun atası da əvvəlcə fikir ayrılığında olsa da, daha sonra erməni əsilli dostunun məsələyə müdaxilə etməsindən sonra evlilik haqqındakı fikirləri dəyişir. Hadisələr haqqında danışılan erməninin Ninonu qaçırmasından sonra dramatikləşir. Əli xan dinin qaydalarına uyğun olaraq ermənini öldürür və intiqamdan çəkinərək Bakıdan qaçmaq məcburiyyətində qalır. Aylar sonra Əli xanı yoxsulluq içində tapan Nino onunla evlənir. Rusiya inqilabı və türklərin Bakını azad etmək məqsədi ilə Azərbaycana yürüyüşlərini diqqətlə izləyən Əli rusların Bakını yenidən ələ keçirməsindən sonra Nino ilə birlikdə İrana gedirlər. Nino İranda özünü ev həbsi şəraitində hiss edir və xoşbəxt görmür. Azərbaycanda şərqdəki ilk demokratik cümhuriyyətin qurulmasından sonra Əli xan yenidən Bakıya qayıdır və yeni respublikanın mədəni və ictimai həyatında aktiv şəkildə yer alır. Sonralar Əli xana Fransada Azərbaycan səfiri olmaq təklifi gəlsə də, Ninonun İranda keçirdiyi hisslərlə qarşılaşmamaq üçün qəbul etmir. Əli xan Şirvanşirin qısa həyatı 1920-ci ildə rusların Azərbaycana hücumu ilə sona çatır. Nino isə yeni anadan olan uşağı ilə birlikdə Gürcüstana qaçır. Adəm Bəkri — Əli xan Şirvanşir Mariya Valverde — Nino Kipiani Riccardo Scamarcio — Məlik Naxararyan Mendi Patinkin — Knyaz Kipiani Konni Nilsen — Knyaginya Kipiani Humayun İrşadi — Səfər xan Şirvanşir Xalid Ərgənc — Fətəli xan Xoyski Fəxrəddin Manafov — Hacı Zeynalabdin Tağıyev Nigar Güləhmədova — Sona Tağıyeva Pərviz Qurbanov — Musa Nağıyev Numan Acar — Seyid Mustafa Ekin Koç — Mehmet Əsəd Bouab — İlyas Dəniz Tacəddin — Ninonun rəfiqəsi Xumar Səlimova — Ninonun rəfiqəsi Cəmilə Tağızadə — Ninonun rəfiqəsi Mehriban Zəki — Sultan xanım Pərviz Məmmədrzayev — Qoçu Tural Əhməd — İlyasın əsgəri Cövdət Şükürov — Rus zabiti Bəhruz VaqifoğluFilmi səsləndirənlər: Nurəddin Mehdixanlı — Fətəli xan Xoyski (Xalid Ərgənc) (titrlərdə yoxdur) Ofeliya Novruzqızı — Nino Kipiani (Mariya Valverde) (titrlərdə yoxdur) Vüsal Xalıqoğlu — Əli xan Şirvanşir (Adəm Bəkri) (titrlərdə yoxdur) Emin Nəsirli — Məlik Naxararyan (Riccardo Scamarcio) (titrlərdə yoxdur) Eldəniz Rəsulov — Knyaz Kipiani (Mendi Patinkin) (titrlərdə yoxdur) Nəcibə Hüseynova — Knyaginya Kipiani (Konni Nilsen) (titrlərdə yoxdur) Kazım Abdullayev — Səfər xan Şirvanşir (Humayun İrşadi) (titrlərdə yoxdur) Elşən Rüstəmov — Qoçu (Pərviz Məmmədrzayev) (titrlərdə yoxdur) Əliqulu Səmədov — Seyid Mustafa (Numan Acar) (titrlərdə yoxdur) Səyyar Rüstəmov — Mehmet (Ekin Koç) (titrlərdə yoxdur) Cəlal Məmmədov — İlyas (Əsəd Bouab) (titrlərdə yoxdur) 1998-ci ildə Amsterdamın "Egmond" Film və Televiziya şirkətindən Hans de Veers "Əli və Nino" romanının ekranlaşdırılması üçün Amerika tərəfdaşları axtarmağa başlamışdı. Filmin ingilis dilində çəkilməsi, ssenarinin isə Oskar mükafatlı Azərbaycan yazıçısı Rüstəm İbrahimbəyov tərəfindən yazılması nəzərdə tutulmuşdu. De Veers açıqlamasında "$8 olması nəzərdə tutulmuş büdcənin 30%-nin Niderland və Azərbaycandan əldə edildiyi"ni bildirmişdi.2004-cü ildə holland şirkəti "Zeppers Film & TV" və "NPS" holland rejissoru Yos de Putterin çəkdiyi "Alias Kurban Said" adlı sənədli filmi təqdim etmişdir. Filmdə əsasən romanın müəllifliyi ilə bağlı məsələlər araşdırılır. "Variety" jurnalında bu film "köhnə fotolar, saralmış sənədlər və video kadrların istifadəsi ilə hazırlanmış möhtəşəm tarixi detektiv" adlandırılır. Filmdə Abraham Nussinbaumun 1913-cü ildə Nobel qardaşlarına satılmış neft quyularının sahibi olduğu sənədlərlə sübuta yetirilir. Film Tribeka Film Festivalı, Rotterdam Beynəlxalq Film Festivalı və 2005-ci il Niderland Film Festivalının rəsmi baxış siyahına salınmışdır. Niderland Film Festivalında film, "Ən Yaxşı Film Musiqisi" nominasiyasında mükafata layiq görülmüşdür.2007-ci ildə "Əli və Nino" Bakı Bələdiyyə Teatrı tərəfindən səhnələşdirilmişdir. 2012-ci ildə teatr tamaşanı Moskva Beynəlxalq Teatr Festivalında göstərmişdir. 2010-cu ildə Gürcüstan rejissoru Giorgi Toradzenin "Əli v Nino" romanının "yaradılması" haqqında sənədli film çəkməyi planlaşdırması haqqında məlumat verilmişdi. Məlumatda bildirilir ki, layih prodüser Giorgi Sturua tərəfindən Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə təqdim edilmişdi.2012-ci ilin aprelində Paris-Sarbonna Universitetinin Rişelye amfiteatrında roman əsasında hazırlanmış "Əli və Ninonun ayaq izləri" adlı myuzikl təqdim edilmişdir. Layihənin yaradıcı və icraçısı Azərbaycanlı pianist Səidə Zülfüqarova olmuşdur. Onun tamaşa üçün yazdığı musiqidə Azərbaycan və Gürcüstanın xalq musiqilərindən, həmçinin Azər Rzayev, Üzeyir Hacıbəyov, Vaqif Mustafazadə, Fritz Kreisler və Qara Qarayevin musiqilərindən istifadə olunmuşdur. Tamaşanın rejissoru isə Şarlotta Loriot olmuşdur. Çıxarılması 27-31 yanvar 2016-cı il tarixlərində film 31-ci Sundance Beynəlxalq Film Festivalı çərçivəsində təqdim edilib. 9 aprel 2015-ci ildə filmdən ilk kadr yayımlanmışdır. Tənqidçilərin mövqeyi "theyoungfolks.com"-dan Coş Kabrita qeyd edir ki, "Qeyri-düzgün stimulyasiyası, montaj işi və vizual işi ilə, film "Əli və Nino" kimi temetik potensialı məhv edir. "Əli və Nino" film yox, bir-biri ilə əlaqəsi olmayan səhnələri xatırladır. Belə təəssürat yaranır ki, sanki hansısa film üçün hazırlanmış 90 dəqiqəlik treyleri izləyirsən." Məhərrəmova, T. "Əli və Nino" ekrana vəsiqə alacaq: [Hollivudda eyni adlı əsərin ekranlaşdırılması haqqında kinoşünas Aydın Kazımzadənin fikirləri] //Kaspi.- 2012.- 12 yanvar.- S.12. Həmçinin bax Əli və NinoQurban SəidƏli və Nino (film, 2016)Azərbaycan filmlərinin siyahısıBöyük Britaniya filmlərinin siyahısı Xarici keçid | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=393502 |
Əli və Nino (Elvin Mirzəyevin filmi) | Əli və Nino — məhəbbət romanı. Əli və Nino (heykəl) — Batumi şəhərində dənizkənarı bulvar ərazisində yerləşən heykəl. Əli və Nino (Britaniya filmi, 2016) — Asif Kapadianın rejissorluğu ilə çəkilən bədii film. Əli və Nino (Azərbaycan filmi, 2016) — Elvin Mirzəyevin rejissorluğu ilə çəkilən Azərbaycan bədii filmi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=501735 |
Əli və Nino (dəqiqləşdirmə) | Əli və Nino — məhəbbət romanı. Əli və Nino (heykəl) — Batumi şəhərində dənizkənarı bulvar ərazisində yerləşən heykəl. Əli və Nino (Britaniya filmi, 2016) — Asif Kapadianın rejissorluğu ilə çəkilən bədii film. Əli və Nino (Azərbaycan filmi, 2016) — Elvin Mirzəyevin rejissorluğu ilə çəkilən Azərbaycan bədii filmi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=487879 |
Əli və Nino (film) | Əli və Nino (film, 2015) — Asif Kapadianın rejissorluğu ilə çəkilən bədii film. Əli və Nino (film, 2016) — Elvin Mirzəyevin rejissorluğu ilə çəkilən Azərbaycan bədii filmi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=487924 |
Əli və Nino (film, 2015) | Əli və Nino (ing. Ali and Nino) — Qurban Səidin ilk dəfə 1937-ci ildə nəşr edilmiş eyni adlı romanı əsasında romantik dram janrında, Kristofer Hemptonun ssenari müəllifliyi, Asif Kapadianın rejissorluğu ilə çəkilən bədii filmdir. Əsas çəkilişləri Azərbaycan və Türkiyədə aparılan filmdə baş rolları Mariya Valverde və Adam Bakri canlandırmışdır. Müsəlman Əli ilə xristian Ninonun sevgi hekayəsi 1917-18-ci illərdə Bakıda bolşevik işğalı ərəfəsində baş verir. Şərq dəyərlərinə dayanan fikirlərə sahib olan Əli Xan Şirvanşir və qərb mədəniyyətinin daşıyıcısı Nino Kipiani məktəb illərində bir-birlərinə aşiq olurlar. Birinci Dünya Müharibəsi və Rusiya inqilabı davam etdiyi vaxtda, Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsində olduğu xaotik bir mühitdə Əli şərq mədəniyyətindən gələn fikirləri və Ninoya olan məhəbbəti arasında seçim etmək məcburiyyətində qalır. Ninonun atası da əvvəlcə fikir ayrılığında olsa da, daha sonra erməni əsilli dostunun məsələyə müdaxilə etməsindən sonra evlilik haqqındakı fikirləri dəyişir. Hadisələr haqqında danışılan erməninin Ninonu qaçırmasından sonra dramatikləşir. Əli xan dinin qaydalarına uyğun olaraq ermənini öldürür və intiqamdan çəkinərək Bakıdan qaçmaq məcburiyyətində qalır. Aylar sonra Əli xanı yoxsulluq içində tapan Nino onunla evlənir. Rusiya inqilabı və türklərin Bakını azad etmək məqsədi ilə Azərbaycana yürüyüşlərini diqqətlə izləyən Əli rusların Bakını yenidən ələ keçirməsindən sonra Nino ilə birlikdə İrana gedirlər. Nino İranda özünü ev həbsi şəraitində hiss edir və xoşbəxt görmür. Azərbaycanda şərqdəki ilk demokratik cümhuriyyətin qurulmasından sonra Əli xan yenidən Bakıya qayıdır və yeni respublikanın mədəni və ictimai həyatında aktiv şəkildə yer alır. Sonralar Əli xana Fransada Azərbaycan səfiri olmaq təklifi gəlsə də, Ninonun İranda keçirdiyi hisslərlə qarşılaşmamaq üçün qəbul etmir. Əli xan Şirvanşirin qısa həyatı 1920-ci ildə rusların Azərbaycana hücumu ilə sona çatır. Nino isə yeni anadan olan uşağı ilə birlikdə Gürcüstana qaçır. Adəm Bəkri — Əli xan Şirvanşir Mariya Valverde — Nino Kipiani Riccardo Scamarcio — Məlik Naxararyan Mendi Patinkin — Knyaz Kipiani Konni Nilsen — Knyaginya Kipiani Humayun İrşadi — Səfər xan Şirvanşir Xalid Ərgənc — Fətəli xan Xoyski Fəxrəddin Manafov — Hacı Zeynalabdin Tağıyev Nigar Güləhmədova — Sona Tağıyeva Pərviz Qurbanov — Musa Nağıyev Numan Acar — Seyid Mustafa Ekin Koç — Mehmet Əsəd Bouab — İlyas Dəniz Tacəddin — Ninonun rəfiqəsi Xumar Səlimova — Ninonun rəfiqəsi Cəmilə Tağızadə — Ninonun rəfiqəsi Mehriban Zəki — Sultan xanım Pərviz Məmmədrzayev — Qoçu Tural Əhməd — İlyasın əsgəri Cövdət Şükürov — Rus zabiti Bəhruz VaqifoğluFilmi səsləndirənlər: Nurəddin Mehdixanlı — Fətəli xan Xoyski (Xalid Ərgənc) (titrlərdə yoxdur) Ofeliya Novruzqızı — Nino Kipiani (Mariya Valverde) (titrlərdə yoxdur) Vüsal Xalıqoğlu — Əli xan Şirvanşir (Adəm Bəkri) (titrlərdə yoxdur) Emin Nəsirli — Məlik Naxararyan (Riccardo Scamarcio) (titrlərdə yoxdur) Eldəniz Rəsulov — Knyaz Kipiani (Mendi Patinkin) (titrlərdə yoxdur) Nəcibə Hüseynova — Knyaginya Kipiani (Konni Nilsen) (titrlərdə yoxdur) Kazım Abdullayev — Səfər xan Şirvanşir (Humayun İrşadi) (titrlərdə yoxdur) Elşən Rüstəmov — Qoçu (Pərviz Məmmədrzayev) (titrlərdə yoxdur) Əliqulu Səmədov — Seyid Mustafa (Numan Acar) (titrlərdə yoxdur) Səyyar Rüstəmov — Mehmet (Ekin Koç) (titrlərdə yoxdur) Cəlal Məmmədov — İlyas (Əsəd Bouab) (titrlərdə yoxdur) 1998-ci ildə Amsterdamın "Egmond" Film və Televiziya şirkətindən Hans de Veers "Əli və Nino" romanının ekranlaşdırılması üçün Amerika tərəfdaşları axtarmağa başlamışdı. Filmin ingilis dilində çəkilməsi, ssenarinin isə Oskar mükafatlı Azərbaycan yazıçısı Rüstəm İbrahimbəyov tərəfindən yazılması nəzərdə tutulmuşdu. De Veers açıqlamasında "$8 olması nəzərdə tutulmuş büdcənin 30%-nin Niderland və Azərbaycandan əldə edildiyi"ni bildirmişdi.2004-cü ildə holland şirkəti "Zeppers Film & TV" və "NPS" holland rejissoru Yos de Putterin çəkdiyi "Alias Kurban Said" adlı sənədli filmi təqdim etmişdir. Filmdə əsasən romanın müəllifliyi ilə bağlı məsələlər araşdırılır. "Variety" jurnalında bu film "köhnə fotolar, saralmış sənədlər və video kadrların istifadəsi ilə hazırlanmış möhtəşəm tarixi detektiv" adlandırılır. Filmdə Abraham Nussinbaumun 1913-cü ildə Nobel qardaşlarına satılmış neft quyularının sahibi olduğu sənədlərlə sübuta yetirilir. Film Tribeka Film Festivalı, Rotterdam Beynəlxalq Film Festivalı və 2005-ci il Niderland Film Festivalının rəsmi baxış siyahına salınmışdır. Niderland Film Festivalında film, "Ən Yaxşı Film Musiqisi" nominasiyasında mükafata layiq görülmüşdür.2007-ci ildə "Əli və Nino" Bakı Bələdiyyə Teatrı tərəfindən səhnələşdirilmişdir. 2012-ci ildə teatr tamaşanı Moskva Beynəlxalq Teatr Festivalında göstərmişdir. 2010-cu ildə Gürcüstan rejissoru Giorgi Toradzenin "Əli v Nino" romanının "yaradılması" haqqında sənədli film çəkməyi planlaşdırması haqqında məlumat verilmişdi. Məlumatda bildirilir ki, layih prodüser Giorgi Sturua tərəfindən Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə təqdim edilmişdi.2012-ci ilin aprelində Paris-Sarbonna Universitetinin Rişelye amfiteatrında roman əsasında hazırlanmış "Əli və Ninonun ayaq izləri" adlı myuzikl təqdim edilmişdir. Layihənin yaradıcı və icraçısı Azərbaycanlı pianist Səidə Zülfüqarova olmuşdur. Onun tamaşa üçün yazdığı musiqidə Azərbaycan və Gürcüstanın xalq musiqilərindən, həmçinin Azər Rzayev, Üzeyir Hacıbəyov, Vaqif Mustafazadə, Fritz Kreisler və Qara Qarayevin musiqilərindən istifadə olunmuşdur. Tamaşanın rejissoru isə Şarlotta Loriot olmuşdur. Çıxarılması 27-31 yanvar 2016-cı il tarixlərində film 31-ci Sundance Beynəlxalq Film Festivalı çərçivəsində təqdim edilib. 9 aprel 2015-ci ildə filmdən ilk kadr yayımlanmışdır. Tənqidçilərin mövqeyi "theyoungfolks.com"-dan Coş Kabrita qeyd edir ki, "Qeyri-düzgün stimulyasiyası, montaj işi və vizual işi ilə, film "Əli və Nino" kimi temetik potensialı məhv edir. "Əli və Nino" film yox, bir-biri ilə əlaqəsi olmayan səhnələri xatırladır. Belə təəssürat yaranır ki, sanki hansısa film üçün hazırlanmış 90 dəqiqəlik treyleri izləyirsən." Məhərrəmova, T. "Əli və Nino" ekrana vəsiqə alacaq: [Hollivudda eyni adlı əsərin ekranlaşdırılması haqqında kinoşünas Aydın Kazımzadənin fikirləri] //Kaspi.- 2012.- 12 yanvar.- S.12. Həmçinin bax Əli və NinoQurban SəidƏli və Nino (film, 2016)Azərbaycan filmlərinin siyahısıBöyük Britaniya filmlərinin siyahısı Xarici keçid | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=807063 |
Əli və Nino (film, 2016) | Əli və Nino — məhəbbət romanı. Əli və Nino (heykəl) — Batumi şəhərində dənizkənarı bulvar ərazisində yerləşən heykəl. Əli və Nino (Britaniya filmi, 2016) — Asif Kapadianın rejissorluğu ilə çəkilən bədii film. Əli və Nino (Azərbaycan filmi, 2016) — Elvin Mirzəyevin rejissorluğu ilə çəkilən Azərbaycan bədii filmi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=807065 |
Əli və Nino (heykəl) | Sevgi heykəli: Əli və Nino (gürc. სიყვარულის ქანდაკება: ალი და ნინო) — Gürcüstanın Batumi şəhərində dənizkənarı bulvar ərazisində yerləşən heykəl. Heykəl Qurban Səidin azərbaycanlı oğlanla gürcü qızın sevgisindən bəhs edən "Əli və Nino" romanından ilhamlanaraq yaradılıb. Heykəlin müəllifi olan heykəltaraş Tamar Kvesitadze əsəri yaradərkən Qurban Səidin azərbaycanlı gənclə gürcü qızı arasındakı sevgidən bəhs edən "Əli və Nino" romanından ilhamlandığını, bu iki gəncin əbədi sevgisi üçün abidə ucaltmaq istədiyini bildirib.Əli və Nino romanı ilk dəfə 1937-ci ildə Vyanada, alman dilində E. P. Tal Verlaq tərəfindən nəşr edilib və indiyədək dünyanın 33 dilinə tərcümə olunub. Əsərin ilk nəşrində müəllif kimi Qurban Səid göstərilmişdir. Rəsmi sənədlərə əsasən Qurban Səid avstriyalı baronessa Elfrida fon Ehrenfelsin təxəllüsüdür. Buna görə də uzun illər əsərin həqiqi müəllifi Elfrida fon Ehrenfels hesab olunurdu. Lakin, amerikalı şərqşünas Tom Rayz əsərin əslən Azərbaycandan olan yəhudi mənşəli yazıçı Lev Nissembauma məxsus olduğunu, baronessa Elfrida fon Ehrenfelsin isə yalnız onun məşuqəsi olmasını sübut edə bilmişdi. Bu sübut ciddi sənədlər və arqumentlərlə müşayiət olunduğu üçün dünyada qəbul olunmuş əsas variant hesab olunur. Əsər üzərində uzun müddət araşdırma aparmış tədqiqatçı Betti Bleyer və başqaları onun müəllifliyini dana bilməsələr də, L. Nissembaumun əsərin ilkin variantını Y. V. Çəmənzəminlidən əldə etdiyini iddia etmişlər. Heykəlin açılışı 14 oktyabr, 2010-cu ildə baş tutmuşdur. Gürüstan Prezidenti Mixeil Saakaşvili heykəlin açılışında çıxış edərək abidənin "gürcü və Azərbaycan xalqlarının dostluq rəmzi" və adi bir heykəl olmayıb, böyük tarixi əhəmiyyətə malik abidə olduğunu vurğulayıb: "Azərbaycanın zadəgan ailələrindən birinin nümayəndəsi olan və bolşeviklərin Azərbaycanı işğalı etməsi zamanı öldürülən Əli xan Şirvanşir və zadəgan gürcü ailəsindən olan, Nino Çavçavadzenin nəslindən gələn Nino Gipiani arasındakı sevgi, yalnız gözəl dram deyil. Bu sevgi və onların taleyi Qafqazın keçmişini, bu gününü və gələcək taleyini də əks etdirir. Fərqli mənşələrinə və dini inanclarına baxmayaraq sevgi bu gəncləri birləşdirir və bu sevgi onların azadlığı olur. Kitabın sonu faciəvidir. Bildiyiniz kimi, Əli romanın sonunda Azərbaycanı işğal edən bolşeviklər tərəfindən öldürülür. Əlinin dostu İlyas bəy onun Gəncənin ruslardan müdafiəsi zamanı öldürüldüyünü və Cümə məscidinin həyətində dəfn edildiyini yazır. Əlinin ölümü ilə, bizim respublikamız da ölür. Bəs bu gün biz neynəməliyik, xanımlar və cənablar, biz "Əli və Nino"nu yenidən yaza bilərik. Biz faciəvi keçmişimizi birlikdə xoşbəxt gələcəyimizə dəyişə bilərik. Biz bunu bacararıq və biz elə etməliyik ki, bizim Əli və Ninolarımızın sevgisi bu gün xarici işğalçılar tərəfindən faciəvi sonluğa çatdırılmasın. Biz bunu bacararıq və biz ellə etməliyik ki, bu günün Əli və Ninoları azad və xoşbəxt yaşasınlar, uğurlu ölkələrin vətəndaşı kimi öz sevgilərindən zövq alsın, müharibələrdən və intriqalardan uzaq olsunlar." Yalan iddia 2012-ci ildə Batumidə daha bir "Əli və Nino" heykəlinin ucaldılacağı və bu heykəlin erotik məzmun daşıyacağı ilə bağlı informasiyalar yayıldı, hətta sosial şəbəkələrdə heykəlin şəkilləri də yayımlandı. Daha sonra isə ucaldılması planlaşdırılan heykəlin erməni heykəltaraşın əsəri olduğu bildirildi. Lakin Batumi Şəhər Meriyasından verilən rəsmi açıqlamada bu iddianın yalan olduğu təsdiqləndi. 26 avqust 2015-ci ildə yerli Gürcüstan hakimiyyəti abidəni dalğalardan qorumaq üçün başqa bir yerə köçürməyə çalışarkən heykəllərdən birini qaldıran kranın trosunun qırılması nəticəsinə heykəl (Nino heykəli) yerə düşərək dağılıb. 12 sentyabr 2015-ci ildə əvvəlki yerindən 50 metr aralıda quraşdırılmış heykəlin yenidən açılışı olub. Köçürülmə zamanı yerə düşərək dağılmış Nino heykəli yenidən bərpa olunub. Konstruktiv xüsusiyyətləri Kompleks hərəkət edən iki insan heykəlindən ibarətdir. Bütün konstruksiya metaldan ibarətdir. Abidənin hündürlüyü 7 metrdir (platformasız). Bir-birindən aralı olan metal konstruksiyalı qadın və kişi heykəli hər 8–10 dəqiqədən bir birləşir. Heykəllər spiralvari quruluş sayəsində asanlıqla qovuşaraq bir tam əmələ gətirirlər.Hazır heykəliun bulvarda quraşdırılması üçün 10 ay lazım olub. Batumidə quraşdırılmamışdan əvvəl isə heykəl Londonda sərgilənib. 7 ton çəkisi olan heykəlin hazırlanması 5 milyon ABŞ dollarına başa gəlib.Heykəllər hər gün səhər saat yeddidə hərəkətə başlayır və on dəqiqədən bir qovuşurlar. Gecələr isə, heykəllər, xüsusi olaraq quraşdırılmış vasitələrlə işıqlandırılır və bütün proses kompüter texnologiyalarının köməyi ilə idarə olunur. Həmçinin bax Gürcü memarlığı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=319600 |
Əli və Nino (kitab mağazası) | "Əli və Nino" – Azərbaycanda 2005-ci ildən fəaliyyət göstərən ən böyük kitab şəbəkəsi. Hazırda "Əli və Nino" kitab şəbəkəsi 10 kitab mağazasından, eləcə də "Alinino.az" onlayn mağazasından ibarətdir. Şirkətin sahibi və icraçı direktoru Nigar Köçərlidir. O, 17 avqust 2003-cü ildə 600 dollar sərmayə ilə ilk "Əli və Nino" kitab mağazasını açıb. "Əli və Nino" mağazalar şəbəkəsi Bakının bütün böyük ticarət mərkəzlərində, həmçinin Sumqayıt şəhərində toplam 10 mağaza ilə fəaliyyət göstərir. Əməkdaşlıq etdiyi nəşriyyatlar "Əli və Nino" Mağazalar Şəbəkəsi 40 mindən çox adda Azərbaycan, türk, rus, ingilis, alman və fransız dillərində klassik və müasir kitablar, uşaq kitabları, biznes və psixologiya kitabları, dərsliklər və elmi nəşrlər, bədii kitablar təklif edir. Şəbəkədə həmçinin, incəsənət və dizaynla bağlı kitablar, səyahət bələdçiləri, dəftərxana ləvazimatları, məktəb bazarı, pazllar, stolüstü oyunlar, əlfəcinlər, interaktiv və əyləncəli oyuncaqlar və digər məhsullar var. Şəbəkə 50-dən çox Azərbaycan, türk, rus və xarici nəşriyyatlarla əməkdaşlıqedir: İngiltərənin Penguin, Machmillan, Usborne, DK, Rusiyanın Eksmo, AST, Alpina, Türkiyənin İş Bankası, Epsilon, Pegasus və s. "Əli və Nino" Azərbaycanda Lego, Ravensburger, Clementoni, Trefl, Tactik Games, Hasbro, Mattel və Fujifilm Instax Kameralarınının ən böyük satış təmsilçisidir. Alinino.az ölkənin ən böyük kitab satış platformasıdır. Bu onlayn mağaza 10 ildən artıqdır ki fəaliyyət göstərir. Alinino.az Azərbaycanda ilk dəfə olaraq onlayn satışda "Özün götür" xidmətini təqdim etmişdir. Hazırda onlayn mağazanın Bakı ərazisində 40-dan çox təhvil məntəqəsi mövcuddur. "Əli və Nino" Nəşriyyatı "Əli və Nino" Nəşriyyatı əsası 2005-ci ildə qoyulmuş müstəqil Azərbaycan nəşriyyatıdır. Nəşriyyat Azərbaycan klassikasını, dünya uşaq klassikasını, müasir dövrün ən qabaqcıl müəlliflərinin kitablarını Azərbaycan dilində nəşr edir. "Əli və Nino" nəşriyyatı 2013-cü ildə Azərbaycanda ilk dəfə olaraq yerli və gənc yazarlara dəstək məqsədilə Milli Kitab Mükafatı (MKM) təsis etmiş, qalib gələn yazıçıların kitablarını təmənnasız olaraq nəşr etmişdir. Nəşriyyatın ən məşhur kitab seriyaları aşağıdakılardır: "Qırmızı klassika" seriyası "Çiçəklənən klassika" "Dünya ədəbiyyatı klassikləri" "Azərbaycan klassikləri" "Mavi klassika" "Gənclər üçün eksklüziv klassika" "Dünya uşaq ədəbiyyatı" "Əli və Nino" nəşriyyatı müxtəlif mövzuları əhatə edən uşaq ensiklopediyaları, xarici və xalq nağıllarımızdan toplular, balacalar üçün öyrədici vəsaitlər də nəşr edir. Bundan əlavə, "Əli və Nino" Nəşriyyatının nəşr etdiyi uşaq kitabları yazarlarının arasında Astrid Lindqren və Roald Dahlın kitabları da yer alır. Milli Kitab Sərgisi "Əli və Nino" mağazalar şəbəkəsi bir neçə ildir ki, Milli Kitab Sərgisininin təşkilatçılarından biridir. Şəbəkə 2021-ci ildən başlayaraq davam edən silsilə tədbirlərdə 4 Milli Kitab Sərgisi (MKS) təşkil etmiş və 120 mindən çox ziyarətçini bir araya gətirmişdir. Tədbirə yerli kitab və nəşriyyat sahəsini əhatə edən qurumlar qoşulur. Bununla yanaşı, müxtəlif xarici yazarlar da qonaq qismində dəvət olunur. Həmçinin milli əl sənəti nümayəndələri də öz əl işlərini satışa təqdim etmək imkanı qazanırlar. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=833283 |
Əli və Nino heykəli | Sevgi heykəli: Əli və Nino (gürc. სიყვარულის ქანდაკება: ალი და ნინო) — Gürcüstanın Batumi şəhərində dənizkənarı bulvar ərazisində yerləşən heykəl. Heykəl Qurban Səidin azərbaycanlı oğlanla gürcü qızın sevgisindən bəhs edən "Əli və Nino" romanından ilhamlanaraq yaradılıb. Heykəlin müəllifi olan heykəltaraş Tamar Kvesitadze əsəri yaradərkən Qurban Səidin azərbaycanlı gənclə gürcü qızı arasındakı sevgidən bəhs edən "Əli və Nino" romanından ilhamlandığını, bu iki gəncin əbədi sevgisi üçün abidə ucaltmaq istədiyini bildirib.Əli və Nino romanı ilk dəfə 1937-ci ildə Vyanada, alman dilində E. P. Tal Verlaq tərəfindən nəşr edilib və indiyədək dünyanın 33 dilinə tərcümə olunub. Əsərin ilk nəşrində müəllif kimi Qurban Səid göstərilmişdir. Rəsmi sənədlərə əsasən Qurban Səid avstriyalı baronessa Elfrida fon Ehrenfelsin təxəllüsüdür. Buna görə də uzun illər əsərin həqiqi müəllifi Elfrida fon Ehrenfels hesab olunurdu. Lakin, amerikalı şərqşünas Tom Rayz əsərin əslən Azərbaycandan olan yəhudi mənşəli yazıçı Lev Nissembauma məxsus olduğunu, baronessa Elfrida fon Ehrenfelsin isə yalnız onun məşuqəsi olmasını sübut edə bilmişdi. Bu sübut ciddi sənədlər və arqumentlərlə müşayiət olunduğu üçün dünyada qəbul olunmuş əsas variant hesab olunur. Əsər üzərində uzun müddət araşdırma aparmış tədqiqatçı Betti Bleyer və başqaları onun müəllifliyini dana bilməsələr də, L. Nissembaumun əsərin ilkin variantını Y. V. Çəmənzəminlidən əldə etdiyini iddia etmişlər. Heykəlin açılışı 14 oktyabr, 2010-cu ildə baş tutmuşdur. Gürüstan Prezidenti Mixeil Saakaşvili heykəlin açılışında çıxış edərək abidənin "gürcü və Azərbaycan xalqlarının dostluq rəmzi" və adi bir heykəl olmayıb, böyük tarixi əhəmiyyətə malik abidə olduğunu vurğulayıb: "Azərbaycanın zadəgan ailələrindən birinin nümayəndəsi olan və bolşeviklərin Azərbaycanı işğalı etməsi zamanı öldürülən Əli xan Şirvanşir və zadəgan gürcü ailəsindən olan, Nino Çavçavadzenin nəslindən gələn Nino Gipiani arasındakı sevgi, yalnız gözəl dram deyil. Bu sevgi və onların taleyi Qafqazın keçmişini, bu gününü və gələcək taleyini də əks etdirir. Fərqli mənşələrinə və dini inanclarına baxmayaraq sevgi bu gəncləri birləşdirir və bu sevgi onların azadlığı olur. Kitabın sonu faciəvidir. Bildiyiniz kimi, Əli romanın sonunda Azərbaycanı işğal edən bolşeviklər tərəfindən öldürülür. Əlinin dostu İlyas bəy onun Gəncənin ruslardan müdafiəsi zamanı öldürüldüyünü və Cümə məscidinin həyətində dəfn edildiyini yazır. Əlinin ölümü ilə, bizim respublikamız da ölür. Bəs bu gün biz neynəməliyik, xanımlar və cənablar, biz "Əli və Nino"nu yenidən yaza bilərik. Biz faciəvi keçmişimizi birlikdə xoşbəxt gələcəyimizə dəyişə bilərik. Biz bunu bacararıq və biz elə etməliyik ki, bizim Əli və Ninolarımızın sevgisi bu gün xarici işğalçılar tərəfindən faciəvi sonluğa çatdırılmasın. Biz bunu bacararıq və biz ellə etməliyik ki, bu günün Əli və Ninoları azad və xoşbəxt yaşasınlar, uğurlu ölkələrin vətəndaşı kimi öz sevgilərindən zövq alsın, müharibələrdən və intriqalardan uzaq olsunlar." Yalan iddia 2012-ci ildə Batumidə daha bir "Əli və Nino" heykəlinin ucaldılacağı və bu heykəlin erotik məzmun daşıyacağı ilə bağlı informasiyalar yayıldı, hətta sosial şəbəkələrdə heykəlin şəkilləri də yayımlandı. Daha sonra isə ucaldılması planlaşdırılan heykəlin erməni heykəltaraşın əsəri olduğu bildirildi. Lakin Batumi Şəhər Meriyasından verilən rəsmi açıqlamada bu iddianın yalan olduğu təsdiqləndi. 26 avqust 2015-ci ildə yerli Gürcüstan hakimiyyəti abidəni dalğalardan qorumaq üçün başqa bir yerə köçürməyə çalışarkən heykəllərdən birini qaldıran kranın trosunun qırılması nəticəsinə heykəl (Nino heykəli) yerə düşərək dağılıb. 12 sentyabr 2015-ci ildə əvvəlki yerindən 50 metr aralıda quraşdırılmış heykəlin yenidən açılışı olub. Köçürülmə zamanı yerə düşərək dağılmış Nino heykəli yenidən bərpa olunub. Konstruktiv xüsusiyyətləri Kompleks hərəkət edən iki insan heykəlindən ibarətdir. Bütün konstruksiya metaldan ibarətdir. Abidənin hündürlüyü 7 metrdir (platformasız). Bir-birindən aralı olan metal konstruksiyalı qadın və kişi heykəli hər 8–10 dəqiqədən bir birləşir. Heykəllər spiralvari quruluş sayəsində asanlıqla qovuşaraq bir tam əmələ gətirirlər.Hazır heykəliun bulvarda quraşdırılması üçün 10 ay lazım olub. Batumidə quraşdırılmamışdan əvvəl isə heykəl Londonda sərgilənib. 7 ton çəkisi olan heykəlin hazırlanması 5 milyon ABŞ dollarına başa gəlib.Heykəllər hər gün səhər saat yeddidə hərəkətə başlayır və on dəqiqədən bir qovuşurlar. Gecələr isə, heykəllər, xüsusi olaraq quraşdırılmış vasitələrlə işıqlandırılır və bütün proses kompüter texnologiyalarının köməyi ilə idarə olunur. Həmçinin bax Gürcü memarlığı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=731806 |
Əli xan Bayat | Əli xan Bayat — 1822-1866-cı illərdə Maku xanlığının dördüncü xanı. Həmçinin bax Azərbaycan xanlarının siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=632572 |
Əli xan Qantəmir | Əlixan Qadoeviç Qantəmir (9 may 1886, Diqora rayonu – 16 aprel 1963, Münxen, Bavariya, Qərbi Almaniya) — Qafqaz Dağlılarının İttifaq Şurasının üzvü, Şimali Qafqaz Dağlı Xalqları İttifaqı Respublikasının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində diplomatik nümayəndəsi, Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının xarici işlər nazirinin müavini, Zaqafqaziya Seyminin və Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyası üzvü, Ümumrusiya Müəssislər Məclisinin üzvü. Əlixan Qantəmir 1886-cı ildə Diqorada müsəlman osetin ailəsində doğulmuşdur. Peterburq Universitetinin hüquq fakültəsini bitirmişdir.Aprel işğalından sonra tutulsa da, əvvəlcə Gürcüstana, daha sonra isə Türkiyəyə (1921) qaçdı.1938-ci ildə Sovet səfirliyinin təzyiqi ilə Türkiyə vətəndaşlığından çıxarılaraq ölkədən qovulmuş və Almaniya köçmüşdür.1963-cü ildə Münhendə vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur. Siyasi faəliyyəti Fevral inqilabından sonra Qarsda yerli hökumət qurulmuş, sırayla erməni, türk, yunan bir həftəlik Qars şəhərinin valisi olurdu. Türklər adından vali Əlixan Qantəmir seçilmişdir. Bu dövrdə Qarsda Bakı İslam Xeyriyyə Cəmiyyəti vəkili kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1917-ci ildə Zaqafqaziya Komissarlığının Qars vilayətindəki komissarı olmuşdur. Ümumrusiya Müəssislər Məclisinə seçkilərə Müsəlman Sosialist Blokunun 12 saylı siyahısı üzrə qatılan Əlixan Qantəmir siyahıda İbrahim bəy Heydərovdan sonra ikinci sırada idi. Siyahının 159 770 (6.51%) səs almasıyla siyahıdakı ilk 3 nəfər: İbrahim bəy Heydərov, Əlixan Qantəmir və Aslan bəy Səfikürdski Ümumrusiya Müəssislər Məclisinin üzvü seçildilər.Xalq tərəfindən dəstəklənərək 23 fevral 1918-ci ildə yeni yaradılan Zaqafqaziya Seyminə millət vəkili olaraq seçilmiş, Seymdə Müsəlman fraksiyasına daxil olmuşdur. O, 1918-ci ilin martında dağlı xalqların Zaqafqaziya Seymi ilə danışıq aparmaq üçün Tiflisə göndərdiyi nümayəndə heyətinin üzvü olmuş, dağlı nümayəndə heyətinin tərkibində Trabzon və Batum konfranslarında iştirak etmişdir. 27 may 1918-ci ildə qurulan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasına üzv seçilsə də, o Şimali Qafqazda fəaliyyət göstərmişdir. 4 may 1918-ci il tarixli Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyasının iclasında Əlixan Qantəmir xarici işlər nazirinin müavini vəzifəsinə təyinat aldı.1919-cu ildə Qafqaz Konfransı qatılmış və Denikinə qarşı mövqedə dayanaraq çıxış etmişdir. 4 sentyabr 1919-cu ildə Tiflisdə əsası qoyulan Qafqaz Dağlılarının İttifaq Şurasının (mühacir Dağlı Parlamenti) ilk iclasına sədrlik etmişdir. 23 sentyabr 1919-cu ildə İttifaq Şurasının üzvü seçilmişdir. 1 noyabr tarixində19 oktyabr 1919-cu ildə Dağlı hökuməti üzvləri və Qorxmazov tərəfindən oan üzvlərdən ibarət Dağıstan Müdafiə Şurasının sədr müavini seçilmişdir. 24 oktyabr 1919-cu il tarixli 6-cı iclasa da sədrlik etmişdir. Diplomatik fəaliyyəti 1918-ci il mayın 11-də Şimali Qafqaz Dağlı Xalqları İttifaqı Respublikası yaradılması haqqında bəyannamə elan edildikdən sonra, Osmanlı dövləti ilə yanaşı, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti də ona hərtərəfli yardım göstərdi. Azərbaycan Hökuməti Dağlı hökuməti ilə sıx siyasi, iqtisadi və hərbi əməkdaşlıq xətti yeridir, eyni zamanda, hər iki respublika sərhədlərinin dəqiqləşdirilməsini zəruri sayırdı. Azərbaycan tərəfı bu məqsədlə müştərək komissiya yaradılmasının təklif etmişdi. Dağlı Respublikası ilə Azərbaycan arasında normal əlaqələrin qurulmasında Əlixan Qantəmir mühüm rol oynadı. 1918-ci ilin oktyabrında Dağlı Respublikası hökumətinin Azərbaycanda diplomatik nümayəndəsi təyin olunan Əlixan Qantəmir Dağlı Respublikası ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti arasında iqtisadi, maliyyə və digər sahələr üzrə müqavilə və sazişlər bağlanmasında iştirak etmişdir. Dağlılar Respublikası 1919-cu il mayın sonunda Denikin ordusu tərəfindən işğal olunduqdan sonra da Əlixan Qantəmir öz hökumətinin nümayəndəsi kimi fəaliyyətini davam etdirmiş, Cənubi Qafqaz respublikalarının 1919-cu ilin may və iyununda maliyyə-iqtisadi, hərbi-siyasi məsələlər üzrə Tiflisdə keçirdikləri konfransda onu təmsil etmişdir. Mühacir fəaliyyəti 1924–1927-ci illərdə İstanbulda Qafqaz Konfederasiyası Komitəsinin lideri olmuşdur. 1926-cı ildə Prometey təşkilatına üzv olmuşdur. 1941-ci ilin payızından Almaniya Şərq Nazirliyinin Şimali Qafqaz Hərbi Əsirləri İşləri üzrə Komissiyanın üzvü, 1942–1943-cü illərdə Berlində Şimali Qafqaz Milli Komitəsinin üzvü, 1943–1945-ci illərdə Şimali Qafqaz rabitə qərargahının üzvü idi.1930-cu illərdə Almaniyada Şimali Qafqaz Milli Partiyasını təsis edərək bu partiyaya rəhbərlik etmişdir. İkinci Dünya müharibəsi İkinci Dünya müharibəsinin ilk illərindən hərbi əsirlər və mülki əhali də daxil olmaqla könüllü dəstələr yaradılmağa başladı. Müharibənin ilk aylarında həmin könüllülərdən, əsasən, arxa cəbhədə sürücü, atsaxlayan, mətbəx işçisi və müxtəlif sahələrdə istifadə edirdilər. Döyüş bölgələrində isə onlar patronlar daşıyır, rabitə və minatəmizləmə işlərində çalışırdılar. İlkin fəaliyyət dövründə alman hərbi hissələrindəki belə könüllüləri "xivi" (Almancanın qısaldılmış forması "Nilvswillige" — könüllü köməkçilər, daha dəqiqi – "köməyə hazır olanlar") adlandırırdılar və müharibənin sonunadək onları belə də çağırdılar. Xivilərin hüququ artdıqca onlar legionerlər olaraq qəbul edilməyə başladı. Türk-tatar əsirlərindən milli legionlar yaratmaq fikrini iki türk generalının xüsusi rolu olmuşdu və 1941-ci ilin oktyabrında bu planın müsbət həyata keçirilməsində cəhdlər göstərmişdilər. Həmin generallardan biri tanınmış hərbçi Nuru Paşa, digəri isə general Hüsnü Əmir Ərkilət idi. Almanlar hərbi əsirlərlə iş aparmaq məqsədi ilə ayrı-ayrı xalqların mühacirətdəki liderləri ilə də əlaqələr qururdular. Bundan ötrü Şərq Nazirliyi tərkibində müvafiq komissiyalar yaradılırdı. Komissiyaların məqsədi əsirlərin siyahılarını tutmaq, onları gələcək günlər üçün işlərə hazırlamaq idi. Bununla əlaqədar, almanlar hələ ötən illərdən Almaniyada fəaliyyət göstərmiş mühacir liderlərə xüsusi önəm verirdilər. İdil-Ural türklərindən olan Əhməd Teymur xatırlayırdı: 1941-ci ilin avqustundan fəaliyyətə keçən komissiya düşərgələrdəki əsirlərlə görüşməyə başladı. İdil-Ural komissiyasına (buraya tatarlar, başqırdlar, çuvaşlar və fin xalqlarının nümayəndələri daxil idi) Əhməd Teymur, Türküstan komissiyasına özbək Vəli Qəyyumxan, Şimali Qafqaz komissiyasına Əli xan Qantəmir, Azərbaycan komissiyasına isə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə daxil idi.1942-ci ilin aprelində Fridrix Vemer fon Şulenburq Fransa, İtaliya, Balkanlar, Türkiyə və İsveçrədə yaşayan mühacirləri Berlinə dəvət etdi. Həmin ilin aprelin sonu və mayın əvvəllərində Berlinin məşhur "Adlon" mehmanxanasında bir toplantı keçirildi. Toplantıda aşağıdakı şəxslər iştirak edirdi: "Azərbaycanlı — Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Xəlil Xasməmmədov və fuad Əmircan; şimali qafqasiyalı — Səid Şamil, Heydər Bammat və Əli xan Qantəmir; gürcülərdən — Spiridion və Leo Kereselidze, Daşa Vaçanadze, Zurab Avaiaşvili v b.". Ədəbi faəliyyət 1943–1945-ci illərdə Şimali Qafqaz Komitəsinin Berlində mərkəzi orqanı olan "Şimali Qafqaz" jurnalının redaktoru olmuşdur. Qafqaz siyasi mühacirlərinin 1951-ci ilin avqustundan 1952-ci ilin dekabrınadək Münhendə türk, ingilis və rus dillərində nəşr etdirdikləri və vahid konfederatif Qafqaz dövləti yaratmaq ideyasını təbliğ edən Qafqazya jurnalının Əlixan Qantəmirin redaktorluğu ilə çıxan 1-ci sayındakı "Dava və qayəmiz" adlı baş məqaləsində yazırdı: 1954-cü ildə Münhendə Sovet İttifaqını araşdıran İnstitutun nəşr etdiyi "Elmecele" jurnalına başçılıq etmişdir. Həmçinin bu institutda rus, ingilis, türk dillərindən dərs demişdir. Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası və Azərbaycan Milli Şurası iclaslarının protokolları 1918-ci il (PDF). Bakı: Adiloğlu. 2006. səh. 216. Tadeuş Svetoxovski. Russian Azerbaijan, 1905–1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community. Cambridge University Press. 2004. 272. ISBN 978-0-521-52245-8. Oliver Henri Radkey. Russia goes to the polls : the election to the all-Russian Constituent Assembly, 1917. Cornell University Press. 1989. Ronald Qriqor Sani. The Baku Commune, 1917–1918: Class and Nationality in the Russian Revolution. Princeton University Press. 2019. 448. ISBN 978-0-691-65703-5. Altay Göyüşov. 1917–1920-ci illərdə Şimali Qafqaz dağlılarının azadlıq uğrunda mübarizəsi (PDF). Bakı. 2000. səh. 352. Əlixan Qantəmir // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II. Bakı: "Lider". 2005. səh. 119. ISBN 9952-417-44-4. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=695288 |
Əli xan Qaraxani | Əli bin Həsən xan Qaraxani - Qərbi Qaraxanilər dövlətinin xaqanı. 1156. ildə qohumu III İbrahim xan Qaraxaninin ölümündən sonra hakimiyyətə gəlmişdir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=512690 |
Əli xan Zahirəddövlə | Əliqulu xan Məhəmmədnasir xan oğlu Dəvəli-Qacar (1864, Tehran – 1924) — Nasirəddin şahın saray naziri, Nemətullahi təriqətinin şeyxi Səfiəlişahın müridi, sufi, şair. Əli xan Məhəmmədnasir xan oğlu 1864-cü ildə doğulmuşdu. Mükəmməl mədrəsə təhsili almışdı. Zəhirəddövlə ləqəbi daşıyırdı. Əli xan Nasirəddin şahın saray naziri, eşikağasıbaşısı olmuşdu. Sonra təşrifat vəziri vəzifəsini həyata keçirmişdi. Şahın ondan xoşu gəlirdi. 1880-ci ildə onu qızı ilə evləndirdi. Nemətullahi təriqətinin mürşidi Mirzə Həsən Səfiəlişah 1898-ci ildə vəfat edəndən sonra Əli xan Zəhirəddövlə onun canişini oldu. 1906-cı ildə Həmədan və Kirmanşahın valisi təyin olunmuşdu. Əli xan Zəhirəddövlə 1924-cü ildə vəfat edib. Əli xan Furuğuddövlə xanım Nasirəddin şah qızı Qovanlı-Qacarla ailə qurmuşdu. Məhəmmədnasir xan adlı oğlu vardı. Ənvər Çingizoğlu, Qacarlar və Qacar kəndi, Bakı, "Şuşa", 2008, 334 səh. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=101805 |
Əli xan Əfşar | Əli xan Əfşar (Zəncan – Zəncan) — Zəncan xanlığının 1780-ci ildən 1782-ci ilə qədər olan ikinci xanı. Ənvər Çingizoğlu, Aydın Avşar. Avşarlar. Bakı, "Şuşa", 2008, səh. 323-324. Abu’l-Ḥasan Ḡaffārī Kāšānī, Golšan-e morād, ed. Ḡ Ṭabāṭabāʾī Majd, Tehran, 1369 Š./1990. Moḥammad-Ṣādeq Nāmī Eṣfahānī, Tārīḵ-e gītīgošā, ed. S. Nafīsī, Tehran, 1317 Š./1938. J. R. Perry, Karim Khan Zand, Chicago, 1979. K. M. Röhrborn, Provinzen und Zentral-gewalt Persiens im 16. und 17. Jahrhundert, Berlin, 1966. Moḥammad-Hāšem Āṣaf Rostam-al-Ḥokamāʾ, Rostam al-tawārīḵ, ed. M. Mošīrī, Tehran, 1348 Š./1969; tr. B. Hoffmann as Persische Geschichte 1694-1835 erlebt,erinnert und erfunden. Das Rustam ut-tawārīḫ in deutscher Bearbeitung, 2 pts., Bamberg, 1986. Rażī-al-Dīn Tafrešī, untitled, British Library, London, ms. no. Add. 6587, fols. 185-216 (Rieu, Persian Manuscripts II, p. 798, sec. 15). Həmçinin bax Azərbaycan xanlarının siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=632457 |
Əli xan Əmini | Əli Əmini 12 dekabr 1905-ci ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. Müzəffərəddin şah Qacarın qız nəvəsidir.. Atası Möhsün xan Əminüddövlə Qacarlar dövründə dövlət xadimi idi. . Həmçinin bax Mirzə Əli xan Əminəddövlə Xarici keçidlər Transcript of Amini interview as part of Harvard Iranian Oral History Project directed by Dr. Habib Ladjevardi Dr. Ali Amini, Prime Minister, Switzerland, 1962, A short passage (1:53) of an interview, in French, with Dr. Ali Amini, YouTube. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=78857 |
Əli xan Əminəddövlə | Mirzə Əli xan Mirzə Məhəmməd xan oğlu Əminəddövlə (1 aprel 1844, Tehran – 1904, Tehran) — İranın baş naziri. Əli xan Mirzə Məhəmməd xan oğlu 1843-cü ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. Adi məmurluqdan baş nazir vəzifəsinədək ucalmışdı. Baş nazir Əminüssultan hakimiyyətdən götürüldü. Mütərəqqi qüvvələrə yaxın olan Əli xan Əminəddövlə 1897-ci il aprel ayında baş nazir vəzifəsinə təyin edildi. Ölkədə maarifi inkişaf etdirmək, yeni tipli məktəblər təsis etmək üçün Əminüddövlənin yardımı ilə "Maarif əncüməni" təşkil olundu. Sarayın görkəmli qulluqçularından olan Əminüddövlə ölkədə qanuni hökumət yaratmaq uğrunda uzun illərdən bəri mübarizə aparan "Adəmiyyət cəmiyyəti" və "İttihade islam" təşkilatı ilə həmkarlıq edirdi. O, hər iki təşkilatın birgə fəaliyyəti və mübarizə dövründə Tehranda "Hövzeye bidaran"ın görkəmli üzvü və başçısı idi. Onu gözdən salmaq istəyirdilər. Əminüddövlə hələ 1896-cı il may ayında saraydan uzaqlaşdırılaraq Azərbaycan valisi təyin edilmiş və Təbrizə göndərilmişdi. Əhalinin müxtəlif sinif və təbəqələrinə mənsub olan mütərəqqi qüvvələr, xüsusilə yeni canlanmağa başlayan burjua ziyalıları baş vermiş hadisədən istifadə etmək məqsədilə, daha geniş fəaliyyət göstərməyə çalışırdılar. Vaxtı ilə "Adəmiyyət cəmiyyəti" və "İttihade islam" təşkilatı sıralarında mübarizə aparan ziyalılar ölkədə maarif və mədəniyyətin inkişafı, yeni məktəblərin açılması, söz, qələm, ictimaiyyət azadlıqlarının verilməsi uğrunda ciddi fəaliyyət göstərirdilər. Onlardan bir çoxu ölkənin bütün geriliyini, ictimai nöqsanların aradan qaldırılmasını maarif və mətbuatın geniş yayılmasında görürdulər. Bu ziyalıların görkəmli nümayəndələrindən biri olan Mirzə Yəhya Dövlətabadi əhalinin savadsızlığı və maarifsizliyini nəzərə alaraq belə yazır: "Yüz nəfərdən bir nəfəri savadlı olmayan, müasir bilikdən məhrum olan bir millət… özünü inkişaf etmiş yeni aləmə çatdırmaq üçün zamanın dəyişməsindən, bir hakimin getməsi və digərinin gəlməsindən nə kimi mühüm istifadə edəcəkdir". Əminüddövlə baş nazirliyə keçdikdən sonra sarayın faydasız və hədər xərcləri üçün deyil, ölkə iqtisadiyyatını inkişaf etdirmək məqsədilə xaricdən 10–15 milyon borc almaq istəyirdi. Onun məqsədi daxili sərmayələri mərkəzləşdirərək, ölkədə fabrik, zavod sənayesi yaratmaqla İranı xarici dövlətlərin əmtəə bazarından xilas etmək idi. Əminüddövlənin səyi nəticəsində 1889-cu ildə Şimranda kibrit fabriki, 1895-ci ildə Kəhrizəkdə qənd zavodu işə salınmış və bu yeni müəssisələrdə istehsal edilən malları bazara çıxartmaqla İran sərmayədarları içərisində müəyyən maraq və inam oyada bilmişdi. Əminddövlə ölkənin bütün maliyyə gəlirini mərkəzləşdirmək, əhalidən alınan vergiləri nizama salmaq, hökumət məmurları tərəfindən onların mənimsənilməsinin qarşısını almaq üçün tədbirlər görməyə başladı. O, xarici dövlətlərin İrandakı mövqeyini məhdudlaşdırmaq məqsədilə xarici siyasət sahəsində də müəyyən tədbirə əl atmışdı. Əminüddövlə xarici ölkələrə imtiyaz verməkdən imtina etmək siyasəti yürüdürdü. Elə buna görə də o, ölkəyə lazım olan pul vəsatini əvvəlcə "bitərəf" bir dövlətdən — Belçika, Fransa və ya başqa bir dövlətdən almaq istəyirdi. Lakin borcun törədəcəyi fəlakətləri, onun saray məmurları tərəfindən mənimsəniləcəyini başa düşdükdə Əminüddövlə borc almaqdan imtina etdi. Nəhayət, 1898-ci ilin iyul ayından Əminüddövlə baş nazirlik vəzifəsindən kənar edildi. Bunun əsas səbəblərindən biri onun Ingiltərə və Rusiyadan borc almaq istəməməsi və sarayın pula olan ehtiyacını bu yolla ödəməməsi idi. Əminüddövlənin baş nazirlikdən kənar edilməsində İngiltərə və çar Rusiyası hökumətləri və həmçinin mürtəce ruhanilər xüsusi rol oynamışdılar. Əminüddövlənin ölkədə həyata keçirmək istədiyi islahat tədbirləri müstəmləkəçilərin və daxili mürtəcelərin mənafeyinə uyğun deyildi. Tehranın mürtəce ruhaniləri vəqf işlərinə geniş müdaxilə etməyi hökumətdən tələb edərək, Əminüddövləyə qarşı Tehranın Xan Mərvi məscidində toplanmış tələblərinin rədd edildiyi təqdirdə İraqa mühacirət edəcəkləri ilə hökuməti təhdid etmişdilər. Əminüddövlə onların haqsız tələblərini rədd etmişdi. Əminüddövlə özünün 15 aylıq baş nazirliyi dövründə nəzərdə tutduğu islahatın həyata keçirilməsində muvəqəyyət əldə edə bilmədi. Lakin maarif və mətbuatın yayılmasına, əhalinin oyanmasına şərait yaratmaqda bir sıra işlər gördü. O, həmçinin 1890-cı ildə hökumət işlərindən qovulmuş, Avropada sakin olmuş Mülkum xanı İtaliyaya səfir təyin etdi. Əminüddövlə 1896-cı ildə Təbrizdə olduğu zaman maarifpərvər ziyalıları öz himayəsinə alaraq, yeni tipli məktəblərin açıflmasında onlara yardım göstərmşdi. O, xüsusilə Iranda yeni tipli məktəbin banisi olan Mirzə Həsən Rüşdiyyəni və onun Təbrizdə açdığı Rüşdiyyə məktəbini mürtəce ruhanilərin fitnəkar hücumlarından qoruyaraq, ona hər cür maddi və mənəvi yardım etmişdi. Baş nazir təyin edildikdə o, Mirzə Həsəni də özü ilə birlikdə Tehrana apararaq, onun əlilə Tehranda da "Rüşdiyyə" adlı digər bir məktəb təsis etmişdi. İranda maarifin yayılması və yeni məktəblər açılmasının əsas vasitəsi olan "Maarif əncüməni" 1897-ci il noyabr ayında Əminüddövlənin yardımı və bir sıra tərəqqipərvər ziyalıların təşəbbüsü ilə Tehranda təşkil edildi. "Maarif əncüməni"nin birinci iclası 1898-ci il yanvar ayında Rüşdiyyə məktəbi binasında Cəfərqulu xan Nəyirülmülk, Mahmud xan Muftahülmülk, Mahmud xa Ehtişamüssəltənə, Əli xan Nazimülülum, Mehdi xan Mümtəhənüddövlə, Mirzə Abbas mühəndisbaşı, Mirzə Yəhya Dövlətabadinin iştirakı ilə təşkil edildi. Bir həftədən sonra bu əncümənə "İran", "İttila" qəzetlərinin redaktoru Məhəmmədəli xan Mücirüddövlə, sonra Şeyx Mehdi Şəmsülüləma, Məhəmmədhüseyn xan Ədibüddövlə qəbul olundular. Əncümənin beşinci iclasında Məhəmmədbağır xan Etimadüssəltənə, altıncı iclasınla Hacı Məhəmmədhəsən Əminüzzərb və onun oğlu Məhəmmədhüseyn əncümən üzvlüyünə qəbul edildilər. Az müddətdən sonra M. Ələkbər xan Nazimülətibba, Mirzə Qiyasəddin Kaşani, Məhəmmədismayıl xan acudanbaşı, Hacı Mehdi Şərif Kaşaninin əncümən üzvlüyünə qəbul edilmələri ilə əncümən 16 nəfər üzvə malik olmuşdur. "Maarif əncüməni" özü üçün iki möhür hazırlamışdı, birinin üzərində "Əncüməne- maarif" (maarif əncüməni), digərinin üzərində "Əncüməne təsisə məkatibe milliyeyi İran" (Iran Milli məktəblərini təsis edən əncümən) sözləri yazılmışdı. "Maarif əncüməni" özünün fəal üzvlərinin təşəbbüsü və bir çox mütərəqqi və maarifpərvər ziyalıların yardımı ilə az müddət ərzində Rüşdiyyə, Elmiyyə, Müzəffəriyə, İftitahiyyə, Şərəf, Müsavat və başqa adlar altında bir neçə ibtiadi məktəb açır, mütərəqqi və mübariz ziyalılardan bu məktəblərə müdir və müəllimlər təyin etməyə nail olur. "Maarif əncüməni" Tehranın müxtəlif yerlərində yaşlılar üçün gecə məktəbləri təşkil edir, savadlıların istifadəsi üçün Milli kitabxana yaratmağa çalışırdı. Əncümən xarici dildə yazılmış bir sıra faydalı kitabları tərcümə və nəşr etmək məqsədilə tərcümə şöbəsi, dərslik hazırlamaq üçün müəlliflər şöbəsi, çapxana və nəşriyyat şirkəti yaratmağa başlamışdı. Əncümənin yaratdığı müəssisələrə və şöbələrə əncümənin üzvləri başçılıq edirdilər. O cumlədən nəşriyyat şirkətinin müdirliyi Məhəmmədhüseyn Füruği ilə onun oğlu Mirzə Məhəmmədəli Füruğiyə tapşırılmışdı. "Maarif əncüməni" öz fəaliyyətində ölkədə qəzet və jurnal nəşrinə, qələm azadlığına çox əhəmiyyət verirdi. Mirzə Məmmədhüseyn Fruğinin redaktorluğu ilə həftəlik nəşr olan "Tərbiyyət" qəzeti gündəlik qəzetə çevrildi. Bu qəzetin yazılarının məzmununda da müəyyən dəyişiklik nəzərə çarpmağa başladı. Qəzet kütlələri oyatmaq, Milli şüuru yaymaq məqsədilə yazılmış məqalələrə daha çox fikir verirdi. Daxili və xarici xəbərləri müntəzəm surətdə kütlələrə çatdırmaq məqsədilə mətbuat naziri Məhəmmədbağır xanın nəzarəti altında "Xülasətül-həvadis" (Hadisələrin xülasəsi) adlı başqa bir qəzet nəşr edilməyə başladı. Bu dövrdə xaricdə təhsil almaq üçün iranlı tələbələrə müəyyən şərait yaradılmışdı. Müzəfərrəddin şah atasının əksinə olaraq, maarif və mədəniyyətin inkişafının qarşısını ala bilmədi. İ. İlyni 1908-ci il İran haqqında yazdığı məqaləsində belə qeyd etmişdir: "O, (Müzəfərrəddin şah) Qərb mədəniyyəti ilə barışmaz düşmən deyildi. O, iranlıların xarici ölkələrə getmələrinin qarşısını almırdı. Hətta öz uşaqlarını da təhsil almaq üçün Vyana şəhərinə göndərmişdi". Onun dövründə, aristokrat uşaqlarından olsa da, Avropa ölkələrinə təhsil almaq məqsədilə bir neçə dəfə tələbə göndərilmişdi. 1904-cü ildə Parisdə təşkil edilmiş Beynəlxalq səhiyyə konqresində İran nümayəndəsi doktor Əmirxan öz çıxışında İranın Avropa şəhərlərində təhsil alan tələbələrinə və xüsusilə tibb sahəsində təhsil alan tələbələrə işarə edərək, belə demişdir: "1900-cu ildə Tehran darülfununu tələbələrin içərisindən 20 nəfər hökumət xərci ilə təhsil almaq üçün Avropa şəhərlərinə göndərilmişdir. Bunlardan 1 nəfəri Peterburqa, 4 nəfəri Moskvaya, 3 nəfəri Berlinə, 4 nəfəri Vyanaya, 4 nəfəri Parisə, 2 nəfəri Londona, 2 nəfəri İstanbula göndərilmişdi. 1901-ci ildə yenə 5 nəfər Vyanaya, 1902-ci ildə 3 nəfər Parisə, 1 nəfər Berlinə, 4 nəfər Lion şəhərinə göndərilmişdi. Əlbəttə, bunlar hökumət xərci ilə Avropa şəhərlərində elmin müxtəlif sahələrində təhsil alan çoxlu iranlı tələbələr var idi ki, onlar varlı şəxslərin uşaqları idilər və bz şəxsi vəsaitləri hesabına təhsil alırdılar. "Maarif əncüməni"nin qarşısında duran mühüm işlərdən biri də Tehranda geniş siyasi bir cəmiyyət yaratmaqdan, ən vətənpərvər və hazırlıqlı ziyalıları oraya toplamaqdan ibarət idi. Bu cəmiyyət ölkənin siyasi və iqtisadi məsələləri haqqında tam azad surətdə aydın və ardıcıl izahat işi aparmaqla geniş əhali kütləsinin oyanmasına, ölkə işlərində onların iştirak etmələrinə imkan və şərait yaratmalı idi. Lakin Əminddövlənin hakimiyyətdən kənar edilməsi "Maarif əncüməni" üzvlərinə siyasi cəmiyyət yaratmağa imkan vermədi, əncümənin özü də fəaliyyətini məhdudlaşdırmalı oldu. Ənvər Çingizoğlu. Əli xan Əminəddövlə. 5 (13). Bakı, 2008, səh. 73–79. Həmçinin bax Əli xan Əmini | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=160147 |
Əli Ömərov | Əli Ömər oğlu Ömərov (10 sentyabr 1947, Göllü, Amasiya rayonu) — Azərbaycan Respublikasının Baş Prokuroru (1993–1994), Həqiqi Dövlət Ədliyyə Müşaviri, Yeni Azərbaycan Partiyasının qurucu heyəti olan "91-lər"dən biri. 1947-ci ilin 10 sentyabr tarixində Ermənistan SSR-nin Ağbaba mahalının Amasiya rayonunun Göllü kəndində anadan olub. 1973-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinin qiyabi şöbəsini bitirib. 1966–1973-cü illərdə Ermənistan SSR Amasiya rayonunun Göllü kəndində orta məktəb müəllimi işləyib. 1973-cü ildə Sovet Ordusu sıralarına çağırılaraq Çita vilayətinin Dauriya hərbi prokurorluğunda hərbi müstəntiq vəzifəsini icra edib. 1974-cü ildə ordu sıralarından tərxis olunaraq, həmin ildən 1976-cı ilədək Amasiya rayonunun DİŞ-nin müəssisədən kənar mühafizə şöbəsinin və xalq drujinası şöbəsinin rəisi vəzifələrində işləmişdir. 1976-cı ildə Azərbaycan Respublikasına köçərək DQMV prokurorluğunda prokuror köməkçisi və baş müstəntiq vəzifələrində çalışmışdır. 1980–1983-cü illərdə Gəncə şəhər prokurorluğunun baş müstəntiq vəzifəsində çalışmışdır. 1983–1993-cü illərdə Gəncə şəhər nəqliyyat prokuroru işləyib. 23 yanvar 1991-ci ildən etibarən Azərbaycan Milli Yaradıcılıq Akademiyasının hüquq doktorudur. Evlidir. 3 övladı: 2 oğlu, 1 qızı var. Oğlu Zaur Ömərov 2017-ci ildə Müasir Müsavat Partiyasına üzv olmuşdur. O, daha sonra partiyanın Gənclər Təşkilatının sədri seçilmiş və partiya üzvü olaraq 2020-ci il parlament seçkilərində 32 saylı Suraxanı üçüncü seçki dairəsindən deputatlığa namizəd olmuşdur. Qardaşı Zakit Əliyev Siyasi fəaliyyəti Əli Ömərov 1992-ci ilin payızında Naxçıvan Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyevin Azərbaycanda hakimiyyət uğrunda açıq və fəal mübarizəyə səsləyən 91 nəfər ziyalının sıralarında olan, yeganə vəzifə sahibi və iqtidar üzvü idi. 1990-cı ildə Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin deputatı seçilib, 1993-cü ildə Milli Məclisin üzvlüyünə qəbul olunub.Xocalı faciəsinə dair yaradılmış komissiyanın məsul katibi olub və faciənin törədilməsi, əmələ gəlməsi və nəticələri barədə əsas məruzəçi kimi çıxış etmişdir ki, bununla da Xocalı faciəsi birbaşa canlı yayımla bütün dünyaya bəyan edilmişdir. Əli Ömərov 3 iyul 1993-cü il tarixində Azərbaycan Respublikasının Baş Prokuroru vəzifəsinə təyin olunub. 8 oktyabr 1994-cü il tarixində öz ərizəsi ilə vəzifəsindən vaxtından əvvəl azad olunub. Əli Ömərov Azərbaycan Respublikasında prokurorluq orqanları yaranan gündən, yəni 1 oktyabr 1918-ci il tarixindən etibarən tək və yeganə Baş Prokurordur ki, fəaliyyətdə olan daxili işlər və müdafiə nazirlərinə qarşı cinayət işləri başladıb və onların vəzifələrindən uzaqlaşdırılmasına nail olub. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının hazırlanmasına dair yaradılmış komissiyanın üzvü olub. 1993-cü ildən etibarən Beynəlxalq İnterpol Bürosunun İcraiyyə Komitəsinin Həqiqi üzvüdür. 2010-cu ildə Azərbaycan Deportasiya Qurbanları Cəmiyyətinin təsisçilərindən biri olmuş və həmin ildən cəmiyyətin üzvüdür. 2015–2017-ci illərdə Azərbaycan Deportasiya Qurbanları Cəmiyyətinin sədri olub. Beynəlxalq Prokurorlar Assosiasiyasının üzvüdür. Azərbaycanda yeganə Həqiqi Dövlət Ədliyyə Müşaviri (Ədliyyə Ordu Generalı) ali xüsusi rütbəyə malik şəxsdir. Xarici keçidlər Rəsmi YouTube səhifəsi Rəsmi facebook səhifəsi Rəsmi Twitter səhifəsi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=200150 |
Əli Özgündüz | Əli Özgündüz (10 oktyabr 1965, İğdır) — Azərbaycan əsilli türk siyasətçi. Cümhuriyyət Xalq Partiyasının İstanbul III bölgədən TBMM-nin XXIV çağırış deputatıdır. Əli özgündüz 1965-ci ildə İğdırın Duzluca bölgəsində azərbaycanlı ailəsində anadan olmuşdur. Onun ailəsi Azərbaycanın bolşeviklər tərəfindən işğalından sonra Gəncə şəhərindən köçmüşdür.İstanbul Universitetinin hüquq fakültəsindən 1986-cı ildə məzun olmuşdur. İngiliscə və azərbaycanca bilir. Ailəlidir, iki övladır var. Universiteti bitirdikdən sonra sıra ilə İspir, Aşkale, İlgin, Körfəz, Küçükçəkməcə, Kayseri və Eyüpdə dövlət prokuror kimi çalışmışdır. 12 iyun 2011-ci ildəki seçkilərdə namizəd olmaq üçün 10 mart 2011-ci il tarixində ən son çalışdığı Eyüb prokurorluğundan istefa vermişdir. Siyasi fəaliyyəti 2011-ci ilin iyun ayının 12-də keçirilən TBMM-ə seçkilərdə CHP-nin namizədi kimi İstanbul III bölgədən deputat seçilmişdir. CHP Qrup İdarə heyəti və TBMM Konstitutsiya Komissiyası üzvü olmuşdur. Deputatlığı zamanı 17/25 dekabr rüşvət hadisələrinə görə istefa edən AKP-li 4 nazirlə bağlı məclis araşdırması açılması üçün verilən təklifi hazırlamış və TBMM-də olan Uca Divan səsverməsindən əvvəl partiyasının adından danışmışdır. Bundan başqa AKP-in Orta Şərq və xüsusilə də Suriya siyasətinin qarşı müxalif çıxışları ilə gündəmə gəlmişdir. İnsan haqqları, məhkəmənin azadlığı, dünüşcə azadlığı və hüquq dövləti sahələrində yayımlanmış məqalə və araşdırmaları vardır. Türkiyə-Azərbaycan və Türkiyə-İraq parlamentlərarası dostluq qruplarının üzvü, Türkiyə-İran parlamentlərarası dostluq qrupunun baş katibi olmuşdur. CHP-nin 16/17 yanvar tarixində edilən XXXV qurultayında IV sıradan partiya məclisi üzvlüyünə seçilmişdir. Elmi fəaliyyəti İnsan haqqları, məhkəmənin azadlığı, dünüşcə azadlığı və hüquq dövləti sahələrində yayımlanmış məqalə və araşdırmaları vardır. Avropa İnsan Haqqları müqaviləsi ilə bağlı çox sayda seminara mühazirəçi olaraq qatılmışdır. Həmçinin Əli özgündüzün bir kitabı da vardır: 2016–17/25 dekabr — Rezannı Rzası. Erməni məsələsi ilə bağlı düşüncələri Mənsub olduğu partiyanın son dövrlərdə Türkiyədə yaşayan ermənilərlə bir qədər yaxınlaşmasına baxmayaraq, Əli Özgündüz Türkiyə siyasi həyatında erməni soyqırımı və s. məsələlərə qarşı öz sərt çıxıları ilə məşhurdur.2017-ci ilin aprel ayının 23-də Türkiyənin o dövrki baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın erməni soyqırımı ilə bağlı başsağlığı yayımlamasını CHP rəhbərliyi "gecikmiş açıqlama" adlandırsa da, Əli Özgündüz CNN Türkdəki verilişdə bunu müzakirə edərkən bunları demişdir: Həmin proqramda BDP-li Hasib Kaplanın "dürüstcə soyqırımı tanıyın" deməsindən sonra Əli Özgündüz qlsa olaraq bunları demişdir: Əli Özgündüzün bu cür çıxışından sonra Hasib Kablanın əgər belə danışarsa seçkilərdə qalıb gələ bilməyəcəyini dedikdən sonra ona belə cavab vermişdir: Bu verilişdə çıxışından sonra CHP-nin namizəd siyahısından adı çıxarılmışdır. Konkret olaraq hansı hadisə ilə bağlı olması göstərilməsə də, bunun Əli Özgündüzün yuxarıda bəhs edilən çıxışlarına görə olduğu ehtimal edilir. Xarici keçidlər Əli Özgündüzün Məhərrəm ayında çıxışı Əli Özgündüzün Türkiyədəki rüşvətlə bağlı məşhur çıxışı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=566457 |
Əli İbadullayev | Əli Əziz oğlu İbadullayev (11 aprel 1951, Bakı) — Azərbaycan heykəltaraşı və rəngkarı, Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı (2015). Əli İbadullayev 11 aprel 1951-ci ildə Bakının Əmircan kəndində anadan olmuşdur. 1966–1970-ci illərdə Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbində və 1970–1975-ci illərdə isə Stroqanov adına Moskva Ali Rəssamlıq və Sənaye Məktəbində təhsil almışdır. 1978-ci ildən SSRİ və Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvüdür. Yaradıcılığı Əli İbadullayevin yaradıcılığında heykəltaraşlıq nümunələri geniş yer tutur. O, 2006-cı ildən başlayaraq əksər heykəltaraşlıq əsərlərini həmkarı Səlhab Məmmədovla birgə işləmişdir. Bu istiqamətdə onun "Muğam" (2009, Bakı), "Neftçi Fərman Salmanovun abidəsi" (2009, Yuqra, Rusiya), "Xocalı" (2011, Berlin, Almaniya), "Dərvişlər" (2011, Bakı), "Nizami Gəncəvinin abidəsi" (2012, Roma), "Abşeron işıqları" (2012, Bakı), "Azərbaycan–Polşa dostluğu abidəsi" (2013, Qnezno, Polşa), "Su mühəndisi Stefan Skşıvanın xatirə lövhəsi" (2013, Lodz, Polşa), "Rasim Ocaqovun xatirə lövhəsi" (2013, Bakı), "Neft mühəndisi Pavel Pototskinin abidəsi" (2015, Krakov, Polşa), "Nar abidəsi" (2015, Göyçay) kimi kompozisiyaları vardır. Heykəltaraşın Bakı Müasir İncəsənət Muzeyinin qarşısıda yerləşdirilmiş "Külək" və "Kometa" əsərləri müstəqil olaraq hazırladığı plastika nümunələridir.Mücərrəd tablolar rəssamın fəaliyyətinin əhəmiyyətli hissəsini əhatə edir. Onun, əsasən, iri ölçülərdə işlədiyi "Muğam", "Xəzər", "Vulkan", "Abşeron motivi" triptixləri, eləcə də "Hərəkət", "Çəhrayı güllər", "Uçuş", "Nar", "Üzümlük" və başqa əsərləri bu qəbildən hesab olunur.2011-ci ildə Əli İbadullayevin Berlində fərdi sərgisi keçirilişdir. Onun əsərləri Azərbaycan, Rusiya, Almaniya, Kanadadakı dövlət muzeylərində, İspaniya, İtaliya, Fransa, Belçika, Danimarka, İsveç, Niderland, Böyük Britaniya, Türkiyə, İsveçrə, Yaponiya, Əlcəzair, ABŞ, Venesuela və başqa ölkələrdəki müxtəlif şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır. Təltif və mükafatları "Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı" fəxri adı — 30 dekabr 2015 "Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı" fəxri adı — 29 dekabr 2006 Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin mükafatı — 1996 "Zirvə" mükafatı — 9 mart 2012 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=711216 |
Əli İbrahimov | Əli İsmayıl oğlu İbrahimov (1 (14) oktyabr 1913, Üst-Kara[d] – 16 fevral 1990, Bakı) — sovet partiya və dövlət xadimi, 1970–1981-ci illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin sədri, 6–10-cu çağırış SSRİ Ali Sovetinin deputatı, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası MK üzvlüyünə namizəd (1971–1981). İlk illəri və təhsili Əli Ibrahimovun baba və nənələri 1860–1870-ci illərdə Sibirə sürgün edilmişdir. İnqilabi hərəkatda iştirak edən atası İsmayıl kişi 1919-cu ildə ağqvardiyaçılar tərəfindən öldürülmüşdür. Əli İbrahimov Rusiya imperiyasının Zabaykal vilayətindəki Nerçinsk-Zavodsk mahalının Üst-Kara kəndində kəndli ailəsində dünyaya gəlmişdir. Atası və anası da Sibirdə doğulmuş və orada yaşamışlar. Orta təhsilini kənd məktəbində alan Əli 1929-cu ildə buranı bitirmiş və elə həmin il ailəsi ilə birlikdə Bakıya köçmüşdür. Bakıda o, Bakı mexaniki texnikumuna daxil olmuş və 1932-ci ildə buranı texnik-mexanik peşəsi ilə bitirərərk Leytenant Şmidt adına zavodda əmək fəaliyyətinə başlamışdır. 1932–1937-ci illərdə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun "Mexanika" fakültəsində təhsil almış və buranı mühəndis-mexanik ixtisası üzrə bitirmişdir. 1938–1940-cı illərdə sovet ordusunun Sakit okean donanmasın hərbi xidmət keçmişdir. 1941–1943-cü illərdə 1 May adına Bakı maşınqayırma zavodunda baş mühəndis, 1943–1945-ci illərdə Kirov adına Bakı qazma dəzgahları zavodunda direktor olmuşdur. 1945–1946-cı illərdə Bakı Partiya Komitəsi katibinin maşınqayırma sənayesi üzrə müavini, 1946–1948-ci illərdə "Azneftmaş" trestinin rəhbəri vəzifələrində çalışmışdır. Dövlət xidmətində 1948–1950-ci illərdə Əli İbrahimov Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi katibinin müavini, sənaye və nəqliyyat şöbəsinin müdiri olmuşdur. 1950–1953-cü illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin Dövlət Plan Komissiyasının sədri, 1953–1954-cü illərdə respublika Dövlət Plan Komitəsi sədrinin birinci müavini, 1954–1964-cü illərdə Azərbaycan SSR Dövlət Plan Komitəsinin sədri, 1963–1965-ci illərdə Zaqafqaziya iqtisadi rayonunun Plan Komissiyasının sədri, 1965–1970-ci illərdə isə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsində çalışmışdır. 1970–1981-ci illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinə sədrlik etmiş və SSRİ Nazirlər Sovetinin üzvü olmuşdur. 1981-ci ilin yanvarında təqaüdə çıxmışdır. Dəfələrlə Azərbaycan Kommunist Partiyası MK və Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası MK üzvlüyünə namizəd, Azərbaycan Kommunist Partiyası MK və bürosunun, Azərbaycan Ali Soveti rəyasət heyətinin üzvü, plenum, konfrans və qurultayların nümayəndəsi, SSRİ və Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir. 4 dəfə "Lenin" ordeni, 3 dəfə "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni və müxtəlif medallarla təltif olunmuşdur. Atası Məşədi İsmayıl Bəylər oğlu Behbudov — 1880-ci ildə Çita vilayətinin Ust-Karsk şəhərində anadan olmuşdu. Əslən Füzuli rayonunun Aybasanlı kəndindəndir. O, gimnaziyada oxumuş, sonra Dağ-mədən Akademiyasına qəbul olmuşdu. Akademiyanı tamamlayandan sonra qızıl mədənlərində çalışmışdı. O, 1903-cü ildə doğma kəndinə baş çəkmiş, qohum-əqrəbası ilə görüşmüşdü. Buradan Xorasana yollanmış, Məşədi-müqəddəsi ziyarət etmişdi. Ziyarətdən sonra Çita vilayətinə dönmüşdü. Məşədi İsmayıl Arəstə xanımla ailə qurmuşdu. Əli adlı oğlu, Leyla xanım və Bilqeys adlı qızları vardı. Xarici keçidlər Əli İbrahimovun 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı — president.az | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=330181 |
Əli İbrahimov (şəhid) | Əli Bəxtiyar oğlu İbrahimov (11 fevral 2002; Quba, Azərbaycan — 14 oktyabr 2020; Suqovuşan, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. Əli İbrahimov 11 fevral 2002-ci ildə Quba rayonu Qırmızı qəsəbədə dünyaya gəlib.2008 ci ilde Quba rayonu Qirmizi qesebe İsaak Xanukov adina 1-N li tam orta məktəbin 1 ci sinifine daxil olub və həmin məktəbin 2019-cu il məzunu olmuşdur. Hərbi xidmətləri Əli İbrahimov 4 may 2020-ci ildə hərbi xidmətə çağırılıb. 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Əli İbrahimov Talış Madagizin azad edilməsində savaşıb. 14 oktyabr 2020-ci ildə Suqovuşan istiqamətində minamyot qəlpəsindən şəhid olub. 23 oktyabr 2020-ci ildə Quba Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı verilmiş tapşırıqları şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli İbrahimov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad olunması zamanı döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirdiyinə, düşmənin əsas qruplaşmalarının məhv edilməsi ilə qoşunların döyüş qabiliyyətinin qorunub saxlanılmasında fərqləndiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 18.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli İbrahimov ölümündən sonra "Cəsur döyüşçü" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Suqovuşan qəsəbəsinin işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən, Əli İbrahimov ölümündən sonra "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. (15.12.2020) — "Vətən uğrunda" medalı (ölümündən sonra) (18.12.2020) — "Cəsur döyüşçü" medalı (ölümündən sonra) (29.12.2020) — "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=828529 |
Əli İbrahimov (əsgər) | Əli Bəxtiyar oğlu İbrahimov (11 fevral 2002; Quba, Azərbaycan — 14 oktyabr 2020; Suqovuşan, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. Əli İbrahimov 11 fevral 2002-ci ildə Quba rayonu Qırmızı qəsəbədə dünyaya gəlib.2008 ci ilde Quba rayonu Qirmizi qesebe İsaak Xanukov adina 1-N li tam orta məktəbin 1 ci sinifine daxil olub və həmin məktəbin 2019-cu il məzunu olmuşdur. Hərbi xidmətləri Əli İbrahimov 4 may 2020-ci ildə hərbi xidmətə çağırılıb. 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Əli İbrahimov Talış Madagizin azad edilməsində savaşıb. 14 oktyabr 2020-ci ildə Suqovuşan istiqamətində minamyot qəlpəsindən şəhid olub. 23 oktyabr 2020-ci ildə Quba Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı verilmiş tapşırıqları şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli İbrahimov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad olunması zamanı döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirdiyinə, düşmənin əsas qruplaşmalarının məhv edilməsi ilə qoşunların döyüş qabiliyyətinin qorunub saxlanılmasında fərqləndiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 18.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli İbrahimov ölümündən sonra "Cəsur döyüşçü" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Suqovuşan qəsəbəsinin işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən, Əli İbrahimov ölümündən sonra "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. (15.12.2020) — "Vətən uğrunda" medalı (ölümündən sonra) (18.12.2020) — "Cəsur döyüşçü" medalı (ölümündən sonra) (29.12.2020) — "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=767403 |
Əli İhsan Sabis | Əli İhsan Sabis (türk. Ali İhsan Sabis; 30 avqust 1882, İstanbul – 9 dekabr 1957, İstanbul) — Osmanlı İmperiyasının altıncı ordusunun komandiri. Müharibədən sonra o, Britaniya işğalçıları tərəfindən Maltaya sürgün edildi. Türkiyəyə qayıtdıqdan sonra Türkiyənin Birinci Ordu komandanlığına təyin edildi, lakin Dumlupınar döyüşündən bir az əvvəl istefaya göndərildi. 30 avqust 1882-ci ildə İstanbulun Cahangir məhəlləsində anadan olmuşdur. Orta məktəbi və Beşiktaş Hərbi Liseyini bitirdikdən sonra 1895-ci ildə Halıcıoğlunda Artilleriya məktəbinə girdi. 1901-ci ildə Hərbi Akademiyaya daxil oldu və 1904-cü ildə həmin akademiyanı bitirdi. Birinci Dünya Müharibəsi Birinci Dünya müharibəsində Qafqaz və İraq cəbhəsində komandir vəzifəsində çalışıb. 1916-cı ildə Qut-ül Amarə mühasirəsi zamanı Sabisə hücum edən Britaniya ordusu üzərində qələbə qazandı. 1914-cü ildə Tortumda komandir kimi fəaliyyət göstərdikdən sonra Sarıqamış, Dilman və Vana təyin olundu. 9, 4 və 13-cü korpusların komandiri olmuşdur. 1917-ci ildə general-leytenant dərəcəsinə yüksəldi. 2 aprel 1918-ci ildə rus qoşunlarının xarabalığa çevirib tərk etdiyi Vanı erməni hərbi dəstələrindən azad etdi. Nuru Paşanın komandanlığı altında Qafqaz İslam Ordusunun tərkibində Azərbaycana göndərildi və 8 iyun 1918-ci ildə Təbrizi ələ keçirdi. 1918-ci ildə İranın Şəhriban bölgəsindəki Britaniya qüvvələrinə qarşı çıxdı və ordu korpusunu xilas edə bildi. Eyni ilin sentyabr ayında Xəlil (Qut) Paşanın yerinə 6-cı ordunun komandani təyin edildi. 30 oktyabr 1918-ci ildə Mudros müqaviləsi imzalananda Mosul və ətraf ərazilər hələ Əli İhsan Paşanın komandanlığındakı türk əsgərlərinə tabe idi. İngilis generalı Marşalın atəşkəsdən sonra Mosul və Zaxodakı mülki xristian əhalisini kütləvi olaraq qətlə yetirdiyini iddia edən ingilislər türk qoşunlarının Mosulu tərk etməsini tələb etdilər. Əli İhsan Paşa əvvəlcə bu tələbi rədd etdi, lakin Suriya cəbhəsində Mustafa Kamal Paşanın tabeliyində olan İldırım orduları qrupunun Şamdan sonra Hələbdə ingilis qoşunu qarşısında Adanaya qədər çəkilməsi nəticəsində dəmiryolu xətlərinin sonuna qədər geri çəkilməsi səbəbindən çətin vəziyyətdə qaldı. İstanbul bələdiyyəsinin göstərişlərinə uyğun olaraq Nusaybinə köçdü və Mosulu tərk etməli oldu. Malta sürgünü Müharibədən sonra ingilis baş komandanlığının əmri ilə 23 fevral 1919-cu ildə Konyada həbs olunaraq Maltaya sürgün edildi. Van, Mosul və Urmiyada xristianlara qarşı qətliam törətməkdə və Qut-ül Amarə mühasirəsi zamanı əsir götürülən ingilis əsgərlərini öldürməkdə ittiham olunurdu. İngilislər tərəfindən hazırlanan ittihamnaməyə əsasən Əli İhsan Paşa 19158-ci ilin aprel ayı ərzində Dilman döyüşündə Van şəhərində məskunlaşan erməniləri öldürmüş, iyul ayında Urmiya şəhərində fransız kilsəsinə sığınan 620 kəndli, eləcə də, sentyabrda aralarında amerikalı müxbir Con Noşinin də olduğu 20 nəfər xəstə və yaralını xəstəxanadan çıxararaq öldürmüş, həmin ayda Mosulda 270 mülki erməni vətəndaşını qətl etmişdir.Lakin müharibə cinayətləri məhkəməsi təşkil olunmadığı üçün bu cinayətlər sübut olunmadı. Əli İhsan Paşa 1921-ci ilin iyun ayında digər Malta məhbusları ilə birlikdə sərbəst buraxıldı. Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsi Geri döndükdən sonra 27 sentyabr 1921-ci ildə Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsində iştirak etdi və general-leytenant rütbəsi ilə Qərb cəbhəsinin 1-ci ordu komandanlığına təyin edildi. Moskva müqaviləsi ilə Batum və Azərbaycanın SSRİ-nin tərkibinə daxil edilməsi qərarına qarşı çıxdığı üçün və Əli Fuad Paşanın əvəzinə Qərb cəbhəsi komandanlığına təyin olunmuş İsmət Paşanın özündən daha aşağı rütbəyə sahib olmasına baxmayaraq cəbhə komandanı olması, Əli İhsan Paşanın İsmət Paşanın əmrinə tabe olmaq istəməməsi, bundan əlavə, ordu daxilində Mustafa Kamal Paşa və İsmət Paşa əleyhinə təbliğat aparması səbəbilə Böyük hücumdan əvvəl, 21 iyun 1922-ci ildə Mustafa Kamal Paşa tərəfindən ordu komandanı vəzifəsindən azad edildi və TBMM-nin qərarı ilə istefa verdi.İkinci Dünya müharibəsi dövründə jurnalistlər hərbi mövzuda məqalələr yazırdılar və adətən alman ordusunun inkişafını dəstəkləyirdilər. Türkiyə müharibənin sonlarına doğru Almaniyaya qarşı çıxdığı bir vaxtda qəzetlərdə almanları dəstəkləyən məqalələrdən əlavə başda ölkə rəhbəri İsmət İnönü olmaqla dövlət və hökumət müəssisələrinə ittiham məktubları göndərməyə başladı. Beləcə 1922-ci ildə istefaya göndərilən o zamankı Qərb cəbhəsinin komandiri İnönüdən dolayı yolla qisas alırdı. Hadisə sübut olunduqdan sonra 24 fevral 1944-cü ildə həbs olundu və 10 fevral 1947-ci ildə 15 ay həbs cəzasına məhkum edildi. 1950-ci ildə Demokratik Partiya hakimiyyətə gəldikdən sonra amnistiyaya düşərək siyasi hüquqlarına qovuşdu. 1954-cü ildə TBMM-nin üzvü oldu. 1957-ci ildə vəfat etdi. Həmçinin bax Mudros müqaviləsi Qut-ül Amarə mühasirəsi Xarici keçidlər Kutül-Amare Zəfəri heç vaxt unudulmayacaq | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=549964 |
Əli İldırımoğlu | Əli İldırımoğlu (doğum adı: Əli İldırım oğlu Məmişov; 17 noyabr 1927, Əliquluuşağı, Zəngəzur qəzası – 18 noyabr 2020, Bakı) — nasir, publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1996), Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1963), Azərbaycan SSR əməkdar jurnalisti (1988), Əmək veteranı (1998), "Qızıl qələm" mükafatı laureatı (1963), "Şöhrət" ordenli (2007). Əli İldırımoğlu (Məmişov) 1927-ci il noyabr ayının 17-də hazırkı Qubadlı rayonunun Əliquluuşağı kəndində rəncbər ailəsində anadan olmuşdur. Burada orta məktəbin VIII sinifdə oxuyarkən 1941–1945-ci illəri əhatə edən Böyük Vətən müharibəsi başlanmışdı. VIII–IX siniflərdə çoxluq təşkil edən və əsgərlik yaşına çatmış oğlanlar müharibəyə cəlb olunduğundan həmin siniflər tədris fəaliyyətini dayandırmışdı. Məktəbin direktorluğu onun fəal şagird olduğunu nəzərə alıb, birbaşa qızların çoxluq təşkil etdiyi və bu səbəbdən tədrisi davam etdirdilən X sinfə keçirilmişdi. Beləliklə, Əli İldırımoğlu VIII sinfi başa vurub, IX sinifdə oxumadan, birbaşa X sinfə keçmiş və həmin orta məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Əmək fəaliyyəti Müharibənin gedişi ilə əlaqədar olaraq, kəndlərdə müəllim qıtlığı yaranmışdı. Ona görə də elə həmin il Əli İldırımoğlu Şuşa şəhərində açılmış müəllim kadrları hazırlayan iki aylıq kursa göndərilmişdir. Həmin kursu bitirdikdən sonra 1941–1942-ci dərs ilində ilk dəfə olaraq Məlikəhmədli kənd ibtidai məktəbində sinif müəllimi kimi əmək fəaliyyətinə başlamışdır. 1946-cı ilə qədər rayonun Xıdırlı, Novlu, Xəndək ibtidai, Teymur Musganlı yeddiillik məktəblərində müəllim işləmişdir. Qiyabi yolla Laçın Pedaqoji Texnikumunu, 1946–1948-ci illərdə Ağdam ikiillik Müəllimlər İnstitutunun Tarix fakültəsini bitirdikdən sonra yenidən pedaqoji fəaliyyətini davam etdirmişdir. Əliquluuşağı, Dondarlı, Muradxanlı orta məktəblərində direktorun tədris işləri üzə müavini işləmişdir. 1951-ci ildən rayon maarif şöbəsinin inspektoru, Qubadlıda nəşr edilən "Avanqard" rayon qəzetinin məsul katibi, sonra isə redaktor vəzifələrində çalışmışdır. 1955-ci ilin yanvar ayından 1990-ci ilin sonuna qədər "Kommunist" qəzetinin xüsusi müxbiri kimi Naxçıvan, Qarabağ, Dağlıq Qarabağ, Mil-Muğan. Sumqayıt-Quba zonaları üzrə fəaliyyət göstərmişdir. "Kommunist" qəzetində qeyri-normal mühit yarandığından öz təşəbbüsü ilə 1990–1992-cı illərdə "Həyat" qəzetinə işə keçmişdir və həmin mətbu orqanında eyni zonada (Abşeron, Sumqayıt, Dəvəçi, Quba, Qusar, Xaçmaz rayonlarında) xüsusi müxbir işlədikdən sonra ərizəsi ilə təqaüdə çıxmışdır. Əli İldırımoğlu 1992-ci ildən fərdi təqaüdçüdür. Ədəbi fəaliyyəti Yüzlərlə oçerk, felyeton, hekayə və povestlərdən ibarət olan "Yazım-yazmayım", "Mayaklar", "Telepat", "Çinarlı", "Dərd", "Silinməz izlər" kitablarının, "Həmin adam", "Közərən sətirlər". "Mənim rəncbər atam'", iki hissədən ibarət olan "Zorən jurnalist", "Aqibət". "Qarlı gecələr", "Daş yağan gün" romanlarının müəllifidir."Zorən jurnalist" romanının birinci hissəsi ("Eşq, qələm və qovğa" adı altında), "Mənim rəncbər atam", "Aqibət" romanları türk dilinə, "Aqibət" romanı rumın dilinə tərcümə edilib böyük tirajla nəşr olunmuşdur. "Mənim rəncbər atam" romanı İranda ərəb əlifbası ilə nəşr olunmuşdur. 2007-ci ildə onun seçilmiş əsərləri çapdan çıxmışdır. Əsərləri barədə 2006-cı ildə tənqidçi Bəsti Əlibəylinin, 2009-cu ildə filologiya elmləri namizədi Qurban Bayramovun "Milli-mənəvi dəyərlərin bədii salnaməsi" monoqrafiyaları nəşr olunmuşdur. Beş övlad atasıdır. Oğlanlarından Yusif İldırımzadə hüquqşünasdır, həm də elmlər namizədidir. Yunis İldırımzadə "Əmrahbank"ın prezidentidir. Rasim İldırımzadə polis əməkdaşıdır, polkovnikdir. Nazim İldırımzadə isə həkimdir. Qızı Səadət İldırımzadə filologiya elmləri namizədidir. Həyat yoldaşı Şəfiqə Müəllimlər İnstitutunu bitirib. 13 nəvəsi, 9 nəticəsi var. Övladlarının hamısı İldırımzadə familiyasını daşıyır. Mükafatları Əli İldırımoğlu 1941–1945-ci illərdə arxa cəbhədə göstərdiyi "Rəşadətli əməyə görə" medalı ilə, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 16 noyabr tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan ədəbiyyatı və jurnalistikasının inkişafındakı xidmətlərinə görə "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunmuşdur. 1966-cı ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. 1988-ci il noyabrın 15-də Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə "Əməkdar jurnalisti" adına layiq görülüb. "Qızıl qələm", "Ali Araz", "Ustad jurnalist", "Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev" adına mükafatların laureatıdır. Türkiyənin Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyası tərəfindən türk ədəbiyyatının inkişafında göstərdiyi xidmətlərə görə "Türk Ədəbiyyatına Xidmət" beynəlxalq mükafata və Milli mükafata layiq görülüb. Haqqında yazılanlar Qurban Bayramov. Əli İldırımoğlunun yaradıcılıq yolu (monoqrafiya). Bakı, "Nurlan",2009, 560 səh. Həmçinin bax Ömür ağacı (film, 2002) Xarici keçidlər Əli İldırımoğlunun rəsmi saytı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=52668 |
Əli İnsanov | Əli Binnət oğlu İnsanov (22 mart 1946, Ləmbəli, Barana rayonu) — Azərbaycan həkimi və siyasətçisi, Azərbaycan Respublikasının səhiyyə naziri (1993–2005), Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatı. Əli Binnət oğlu İnsanov 1946-cı il mart ayının 22-də Ermənistan SSR-in Noyemberyan rayonunun Ləmbəli qəsəbəsində anadan olub. 1954–1965-ci illərdə Ləmbəli qəsəbəsi 2 saylı orta məktəbində təhsil alıb və həmin məktəbi medalla bitirib. 1965–1972-ci illərdə Azərbaycan Tibb İnstitutunun (indiki ATU-nun) müalicə-profilaktika fakültəsində təhsil alıb.1972-ci ildə ali təhsilini bitirib. Elmi fəaliyyəti 1965–1972-ci illərdə Azərbaycan Tibb İnstitutunun (indiki ATU-nun) müalicə-profilaktika fakültəsində təhsil alıb.1972-ci ildə ali təhsilini bitirərək, Azərbaycan Elmi Tədqiqat Vərəm İnstitutunda əmək fəaliyyətinə başlayıb, kiçik, böyük elmi işçi, şöbə müdiri, elmi işlər üzrə direktor müavini, direktor vəzifələrində çalışıb. 1972–1974-cü illərdə Azərbaycan Xarici Dillər İnstitutunda iki illik İngilis dili kurslarını "əla" qiymətlə bitirən Əli İnsanov 1974-cü ildə Moskvada SSRİ Səhiyyə Nazirliyinin Mərkəzi Elmi-Tədqiqat Vərəm İnstitutunda aspiranturaya qəbul olunub, 1977-ci ildə namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib. 1981-ci ildə isə Moskva şəhərində, həmin institutda akademik A. Q. Xomenkonun klinikasında doktoranturaya qəbul olub.1984-cü ildə müdafiə edərək tibb elmləri doktoru alimlik dərəcəsinə layiq görülür. 1991-ci ildə SSRİ Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən Moskva şəhərində Əli İnsanova professor elmi adı verilib. 1985-ci ildən 1993-cü ilədək Azərbaycan Elmi Tədqiqat Ağ ciyər xəstəlikləri institutunun direktoru olub, 1991-ci ildən həm də Azərbaycan Tibb Universitetində Ağ ciyər xəstəlikləri kafedrasında müəllimliyə başlayıb və 1998-ci ildən həmin kafedranın müdiri olub. Əli İnsanov 1993–2005-ci illərdə Azərbaycan Respublikasıının Səhiyyə naziri vəzifəsində çalışıb, 1995–2000-ci illərdə Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı olub. 1998-ci ildə Sankt-Peterburq şəhərində səhiyyədə islahatlara həsr olunmuş Beynəlxalq Konfransda təqdim etdiyi "MBD və Şərqi Avropa ölkələrində səhiyyə islahatlı proqramı"na görə xüsusi qızıl medala layiq görülüb, həmin ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Baş Assambleyasının vitse- prezidenti seçilib. 2004-cü ildə Avropa qitəsini təmsil etməklə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının İcraiyyə Komitəsinin üzvü seçilib. 2000–2004-cü illərdə Rusiya Təbiət elmləri Akademiyasının, Rusiya Tibb Elmləri Akademiyasının, Nyu-York Elmlər Akademiyasının, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının, Polşa Tibb Akademiyasının həqiqi üzvü seçilib. Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm xadimidir. Ağ ciyər xəstəlikləri üzrə Azərbaycan Respublikasının Baş mütəxəssisi vəzifəsində çalışıb. Əli İnsanov Azərbaycanda ftiziatriya və pulmonoloqiya üzrə elmi məktəb yaradıb. Əli İnsanovun rəhbərliyi ilə 12 doktorluq, 36 namizədlik dissertasiyası müdafiə edilib. O, 15 monoqrafiya, kitab və dərsliyin, 200-dən çox elmi məqalənin müəllifidir. 50-dən çox elmi əsəri xarici ölkələrdə çap edilib. Əli İnsanovun müəllifi olduğu 714 səhifəlik "Vərəm" dərslik kitabı 2004-cü ildə Almaniyanın Frankfurt və 2005-ci ildə İspaniyanın paytaxtı Madrid şəhərlərində iki Beynəlxalq Mükafata layiq görülüb. Həmin kitab xarici dillərə tərcümə olunaraq Avropanın ali tibb məktəblərinə dərslik kimi tövsiyə edilib. 632 səhifəlik "Azərbaycan səhiyyəsinin tarixi "ni ilk dəfə olaraq fundamental şəkildə Əli İnsanov qələmə alıb. Əli İnsanov Amerika, Avropa, MDB və Şərq ölkələrində Elmi Cəmiyyətlərin üzvü seçilib. Onun elmi məruzələri 30-dan çox ölkədə, o cümlədən ABŞ, İngiltərə, Fransa, Çin, Kanada, Almaniya, Türkiyə, İran, Hindistan, Yaponiya, İsrail, İsveçrə, Kuba, İndoneziya, Belçika, Pakistan, Misir, Polşa, Ruminiya, Çexoslovakiya, Yuqoslaviya, Bolqarıstan, Yunanıstan və başqa ölkələrdə maraqla dinlənilib. Əli İnsanov Azərbaycanın ilk dərman preparatının "İnsanovin"in və yerli təbii dərman bitkilərindən hazırlanmış "İnsanov bronxolitiki"nin müəllifidir. Həmin dərmanların satışından Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsinə yüz minlərlə dollar vergi ödəyib. Əli İnsanov Ümumdünya Biotexnoloqlar Elmi Cəmiyyətinin vitse-prezidenti, Vərəm əleyhinə Beynəlxalq İttifaqın və Avropa Respirator Cəmiyyətinin üzvü, "Problemı tuberkuleza" dərgisinin redaksiya heyətinin üzvü, "Azərbaycan Tibb Jurnalı"nın baş redaktoru olub. Siyasi fəaliyyəti 1995-ci ildə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə deputat seçilmişdir.1993-cü ildə Azərbaycan Respublikasının səhiyyə naziri vəzifəsinə təyin edilmişdir.2019-cu ilin noyabr ayında, Haqq Ədalət Partiyasının qurulduğunu elan etmişdir. 25 yanvar 2020 tarixində Haqq Ədalət Partiyasının Təsis Konfransında partiya sədri seçilmişdir. Əli İnsanov 2005-ci il oktyabrın 20-də Azərbaycan Respublikasında Milli Məclisə seçkilər ərəfəsində hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və kütləvi iğtişaşların təşkilinə hazırlıq kimi ittihamlarla həbs edilib, sonradan ona qarşı vəzifə və iqtisadi cinayətlər törətməsi ittihamları da irəli sürülmüşdür. O, 2007-ci ilin aprel ayında 11 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdir.Avropa İnsan Hüquqları məhkəməsi 2013-cü ildə Əli İnsanova qarşı sürülən ittihamların saxta olduğunu, istintaqın qərəzli, aparılan məhkəmələrin isə ədalətsiz olduğunu demiş, Avropa Konvensiyasının 3-cü maddəsinə görə onun ağır işgəncələrə məruz qaldığını bildirmişdir.[mənbə göstərin]Azərbaycan hökuməti 10000 avro məbləğində cərimə edilmiş və Əli İnsanovun azadlığa buraxılması tövsiyə edilmişdir, lakin Azərbaycan hakimiyyəti Avropa İnsan hüquqları məhkəməsinin qərarını icra etməmiş, üstəlik 2016-cı ildə yeni ittihamlarla həbs müddətini 7 il 5 gün artırılmışdır.[mənbə göstərin]Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin əfv Sərəncamı ilə 2019-cu ilin mart ayının 16-da azadlığa buraxılmışdır.O, həbsdən çıxacağına inanmırdı. İnsanov, həmçinin azadlığa çıxmasında ABŞ-nin, Qərb ölkələrinin, Avropanın böyük rolunun olduğunu qeyd etmişdir. Şəxsi həyatı 2024-cü ildə Azərbaycanda prezident seçkiləri zamanı İlham Əliyevi dəstəklədiyini açıqlamışdır. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=48505 |
Əli İsa Cabbarov | Əli İsa Cabbarov (20 sentyabr 1974, Bakı) — Azərbaycan rejissoru, ssenari müəllifi, prodüser. Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının katibi. Əli İsa Cabbarov 20 sentyabr 1974-cü ildə Bakıda anadan olub. ADMİU-nun kino və televiziya filmləri rejissorluğu fakültəsində təhsil alıb (1996). 1994-cü ildən "Azərbaycantelefilm"də çalışır. 2005-ci ildə Aynur Mustafayeva ilə birlikdə Dərviş Prodüser Mərkəzini, Asif Rüstəmov və Fehruz Şamıyev ilə birlikdə Azərbaycan Gənc Film İstehsalçıları Assosiasiyasını (AGFİA) təsis edib. 2005-ci ildən Dərviş Prodüser Mərkəzinin direktoru və Azərbaycan Gənc Film İstehsalçıları Assosiasiyasının sədri vəzifəsində çalışır. Əli İsa Cabbarov Cənubi Qafqaz Müstəqil Kinematoqrafçılar Assosiasiyasının təsisçilərindən biridir. 2008-ci ildən "Fokus" analitik kino jurnalının naşirlərindən biridir. 2009-cu ildən Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının katibidir. Filmoqrafiya Altay Məmmədov (film, 2002) Ana duasından başlanan yol (film, 2001) Arxası qibləyə (film, 2009) Arpaçay (film, 2006) Bir ana tanıyıram (film, 2002) Borçalı elləri. Qaraçöp (film, 1999) Çalış, nəfəs alma (film, 2006) Çiçi xalçaları (film, 2002) Dədəgünəş (film, 2000) Dünya şöhrətli məzun (film, 2003) Düyün (film, 2008) Ev (film, 2007) Əkrəm Əylisli. İşıq həsrəti (film, 2003) İz… Qala (film, 2010) Meşənin nağılı (film, 2001) Molokanlar. Saf ruh (film, 2004) Muzey (film, 1996) Neftlə çəkilən portret (film, 2011) Ölüm haqqında şəhadətnamə və ya Quranı oxuyarkən (film) Qanadlarıma sığal çək (film, 2008) Tanrıya tapınan Kiş (film, 2001) Teatr (film, 2004) Teatral həyat (film, 2009) Təzadlar (film) Yalançılar (film, 2008) Yaxşı adam haqqında (film, 2004) Yeddi oğul istərəm, bircə dənə qız gəlin (film, 2002) Zaqatala qoruğu (film, 2001) Zirvədən boylanan Xınalıq (film, 1999) "Sarı gəlin"in sorağında Xarici keçidlər "Mənim tanıdığım Vaqif". Premyera "Mənim tanıdığım Vaqif" filminin təqdimatı keçirilib | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=37262 |
Əli İsayev | Əli İsayev (18 dekabr 1983, Mahaçqala) — Azərbaycanı təmsil edən sərbəst güləşçi, 2009-cu il Avropa Çempionatının qalibi. Əli İsayev 2005 və 2006-cı illərdə Rusiya Çempionatlarının bürünc medallarına sahib oldu. Rusiya yığmasının heyətində Dünya və Avropa Çempionatlarında, həmçinin nüfuzlu beynəlxalq turnirlərdə çıxış edə bilməyən Əli İsayev 2007-ci ildə Azərbaycan Güləş Federasiyası tərəfindən Azərbaycan yığmasının heyətinə cəlb edildi.2007-ci ilin aprelində Bolqarıstanda Avropa Çempionatında beşinci pilləyə sahib olan Əli İsayev sentyabrda Azərbaycanda Dünya Çempionatını 8-ci pillədə başa vurdu.Əli İsayev 2008-ci ildə Finlandiyanın Tampere şəhərində baş tutan Avropa Çempionatını gümüş medalla başa vurdu. Apreldə isə o, İsveçrədə Dünya Olimpiya Təsnifat Turnirinin nəticələrinə əsasən olimpiya lisenziyasına sahib oldu. İyunda Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirinin qalibi olan Əli İsayev avqustda Azərbaycanı olimpiada da təmsil elədi.Əli İsayev olimpiadanın 1/8 final mərhələsində 2004-cü il Afina Olimpiadasının qalibi Özbəkistan nümayəndəsi Artur Taymazov ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşün birinci hissəsində Əli İsayev rəqibinə 0:2 hesabı ilə məğlub oldu. Görüşün növbəti hissəsi gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutsa da, nəticədə Əli İsayev rəqibinə 4:5 hesabı ilə məğlub oldu. Rəqibi final görüşünə vəsiqə qazandığına görə Əli İsayev təsəlliverici qrupda mübarizə apardı. Bu qrupun birinci görüşündə onun rəqibi Kuba nümayəndəsi Disney Rodrigez oldu. Həmin görüşdə Əli İsayev rəqibinə məğlub oldu və olimpiadanı 12-ci pillədə başa vurdu.Olimpiadadan sonra Əli İsayev 2009-cu ildə Azərbaycan idmanı tarixinə düşdü. Yanvarda İvan Yarıgin beynəlxalq turnirini beşinci pillədə başa vuran martda Litvanın Vilnüs şəhərində baş tutan Avropa Çempionatında bütün rəqibləri üzərində qələbə qazanaraq turnirin qızıl medalına sahib oldu. Əli İsayev bu çəji dərəcəsində Avropa çempionu adını qazanan birinci Azərbaycan güləşçisi oldu. İyulda Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirinin finalçısı olan Əli İsayev sentyabrda Dünya Çempionatını 8-ci pillədə başa vurdu.2010-cu ildə isə Əli İsayev Azərbaycanda Avropa Çempionatını 14-cü, Rusiyada isə Dünya Çempionatını 5-ci pillədə başa vurdu və sadəcə Qızıl Qran-Pri beynəlxalq turnirində medala sahib ola bildi. 2011-ci ildə Əli İsayev Azərbaycan yığmasının liderinin gənc Camaləddin Məhəmmədov olmasına görə Dünya və Avropa Çempionatlarında çıxış eləmədi. Bundan sonra Əli İsayev 2011-2016-ci illərdə əsasən Azərbaycanda Qızıl Qran-Pri və Rusiyada Əli Əliyev beynəlxalq turnirlərdə çıxış elədi. 2016-cı ildə idmanla vidalaşdı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=801849 |
Əli İsgəndər Cəfərzadə | Əlisgəndər Cəfərzadə (tam adı: Əlisgəndər Hacibaba oglu Cəfərzadə; 14 oktyabr 1875, Bakı – 28 yanvar 1941, Bakı) — görkəmli ictimai və maarif xadimi, naşir, mühərrir. Əlisgəndər Cəfərzadə 1875-ci ilin oktyabr ayının 14-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1887–90-cı illərdə Bakıda məhəllə və ilk xüsusi rus-müsəlman məktəbində oxumuşdur. 1897-ci ildə İmperator III Aleksandr kişi gimnaziyasında xüsusi komissiya qarşısında imtahan verərək Azərbaycan dili müəllimi hüququ almışdır. Əlisgəndər Cəfərzadə Məmməd Yusif Cəfərovun böyük qardaşıdir. 1895–1898-ci illərdə Nəriman Nərimanovun Bakida Ə.Cəfərzadənin evində təşkil etdiyi qiraətxanada müdir, 1897–1920-ci illərdə ikinci rus-müsəlman məktəbində Aleksey ali ibtidai məktəbində müəllim, 1906–1918-ci illərdə "Nəsri-maarif" cəmiyyətində katib, 1920–1924 Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlığında nəşriyyat şöbəsinin, "Azərnəşr"də uşaq ədəbiyyatı bölməsinin müdiri, istehsalat şöbəsinin müdir müavini, 1924–1932-ci illərdə texniki redaktor, 1932–1938-ci illərdə isə "Azərneft"də kadr şöbəsinin rəisi işləmişdir. Cəfərzadə xalq maarifinin milli zəmində inkişafı sahəsində böyük xidmətlər göstərmiş, "Nəsri-maarif" cəmiyyətinin Bakı və onun kəndlərində açdığı ibtidai məktəblərin müəllim kadrları, dərslik və metodik vəsaitlərlə təmin olunması işinə rəhbərlik etmişdir. Azərbaycanda ana dilində müstəqil uşaq mətbuatının yaranması Cəfərzadənin adı ilə bağlıdır. O 1906–1908-ci illərdə "Dəbistan" adlı ilk pedaqoji jurnalın naşiri və mühərriridir. Qarşısına "türk milləti-nəcibəmizin balalarına bir xidmət göstərmək", onların "əql, zehin, əxlaqi-həsənə və hissiyyatlarını oyandırıb" inkişaf etdirməklə "zəhmətkeş, xadimi-din, millətpərəst və vətənpərəst cavanlar" yetirmək vəzifəsi qoyan Cəfərzadə əsrin görkəmli yazıçılarını ətrafına toplayaraq jurnalda mükəmməl proqram əsasında zəngin bədii və elmi-kütləvi ədəbiyyat nümunələri dərc etmişdir. O 1922-ci ildə "Maarif" adlı ilk Azərbaycan sovet uşaq jurnalının da üç redaktorundan biri olmuşdur. Cəfərzadə Azərbaycan dövri mətbuatı və kitab nəşrinin inkişafına, xüsusilə onun mürəttiblik kimi ağır sahəsinin dirçəlişinə böyük əmək sərf etmişdir. 1905–1906-ci illərdə "Həyat" qəzetinin baş mürəttibi, Rəşid bəy Əfəndiyevin 1902-ci ildə "Bəsirə-tül-ətfal" müntəxabatının, 1921-ci ildə "Füqəra füyuzatı" jurnalının, 1922-ci ildə M.Ə.Sabirin "Hophopnamə"sinin naşiri olmuşdur.Cəfərzadə həmçinin bədii və elmi yaradıcılıqla da məşğul olmuşdur. Görkəmli adamların həyatına dair; "Əkbər şah" "Hacı Seyid Əzim Şirvani" "Müəllim Naci" "Əlişir Nəvai" "Əli bəy Hüseynzadə" "Həsən bəy Məlikov"texnikaya və memarlığa dair isə məqalələri bunlar olmuşdur. "Tac-Mahal, yaxud Mümtaz Mahal" "Məşhur böyük binalar" Aşağıdakı hekayələri uşaqların fikri və mənəvi inkişafında böyük rol oynamışdır. "Balaca Firidun" "Ata və oğul" "Mərhəmətli Fatma" "Cəmilənin sərgüzəşti" 1900-cü ildə Sultanməcid Qənizadə ilə birgə aşağıdakı dərsliyin müəllifidir. "Kilidi-ədəbiyyat" Elmi əsərləri "Müsləhəddin Sədi Şirazinin tərcümeyi-halı ilə bərabər onun "Gülüstan" kitabına bir nəzər" adlı elmi əsərin müəllifidir. Həmçinin bax Məmməd Yusif Cəfərov Xarici keçidlər Əlisgəndər Cəfərzadə CƏFƏRZADƏ Əlisgəndər Hacıbaba oğlu (14.10.1875 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=478104 |
Əli İsmail Qorxmaz | Əli İsmail Qorxmaz (türk. Ali İsmail Korkmaz; 18 mart 1994, Hatay ili – 10 iyul 2013, Əskişəhər) — O, Taksim Gəzi parkı etirazlarına dəstək üçün qatıldığı yürüşə müdaxilə edən polis və müxalifət qrupları tərəfindən döyülərək öldürülən 19 yaşlı universitet tələbəsi idi. Əskişəhərdə Gəzi Parkı etirazlarına dəstək məqsədilə təşkil edilən yürüş zamanı polisin müdaxiləsi ilə ara küçələrə qaçan fəallardan biri olan Anadolu Universitetinin birinci kurs tələbəsi Əli İsmail Qorxmaz döyüldükdən sonra qruplar tərəfindən polis tərəfindən daha iki dəfə dəyənəklə döyülüb. Döyüldükdən sonra getdiyi xəstəxanada müalicə ala bilməyib və ilk tibbi müdaxiləni cəmi 20 saat sonra alıb. Bu zədələrdən onun beyin qanaması keçirdiyini, 38 gün komada olduğu, lakin 10 iyul 2013-cü ildə dünyasını dəyişdiyi məlum olub. Əskişəhərdə Əli İsmail Qorxmazın ölümü etirazlara səbəb olur və heykəli ucaldılır. Reaksiyalar Əli İsmail Qorxmazın ölümündən sonra Türkiyənin bir çox vilayətində və ölümündən 40 gün sonra Hatayda da etiraz nümayişləri başlayır. Antalyadan yola düşən və Gəzi Parkı etirazlarında həyatını itirən və yaralananlar üçün "Ədalət naminə, ədalətdən daha sürətli" şüarı ilə yürüşə çıxan Ədalət yürüş komandası 27 iyul 2013-cü ildə Əskişəhərə çatır və Əli İsmail Qorxmazın əskişəhərlilərlə birlikdə döyüldüyü küçədə etirazlara başlayır. Bu etirazdan sonra yürüş qrupu Əskişəhərdən onlara qoşulan 5 nəfərlə Gəzi Parkı Etirazlarında həyatını itirən Ethem Sarısülük öldüyü Ankaraya doğru irəliləyir. Qorxmazın ölümündən sonra Əskişəhərdə Fikri Klublar Federasiyasının (FKF) töhfələri ilə Əli İsmail Qorxmazın heykəli ucaldılıb. "Fənərbaxça" azarkeşləri müxtəlif matçlarda "Əli İsmail Qorxmaz" himnini bəstələyib və bu himni səsləndiriblər. Rasimpaşa Məhəlləsi, İskələ küçəsindəki köhnə dayanacaq Kadıköy Bələdiyyəsi tərəfindən parka çevrilir və ona Əli İsmail Qorxmazın adı verilir. 1907 Ali İsmail Qorxmaz Xatirə Meşəsi UNIFEB Çukurova Universitetinin təşkilatçılığı ilə Niğdə Kəmərhisarda inşa salınmışdır. Mahalın girişindəki körpüyə Hatay Samandağ Bələdiyyəsi tərəfindən Əli İsmail Qorxmaz adı verilmişdir. Qorxmaz ailəsi qurduqları Əli İsmail Qorxmaz Vəqfi ilə tələbələrə, qocalara, təbiətə, heyvanlara, sənətçilərə, əsnaflara əl uzadan fəaliyyətlər təşkil edir, tələbələrə təqaüd verir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=795718 |
Əli İsmayılov | Əli Qurbanəli oğlu İsmayılov (1909—1969) — azərbaycanlı pambıqçı. Əli İsmayıl oğlu İsmayılov (1948—2022) — azərbaycanlı mühəndis. Əli Şamil oğlu İsmayılov (1974) — azərbaycanlı boksçu. Əli Oruc oğlu İsmayılov (1981) — azərbaycanlı futbolçu. Həmçinin bax | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=92324 |
Əli İsmayılov (boksçu) | Əli İsmayılov (8 may 1974) — Azərbaycanı təmsil edən boksçu. Əli İsmayılov 1993-cü ildə Bursa şəhərində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı. Turnirin 1/16 final mərhələsində Gürcüstan nümayəndəsi Tenqiz Meşadzeyə 4:6 hesabı ilə məğlub oldu və turnirdə mübarizəsini başa vurdu. Daha sonra Əli İsmayılov 1995-ci ildə Almaniyanın Berlin şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Əli İsmayılov 1/16 final mərhələsində Finlandiya nümayəndəsi Anssi Peraeyoiya 12:8 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/8 final mərhələsində Ukrayna nümayəndəsi Oleq Kudinova 8:10 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını doqquzuncu pillədə başa vurdu.1996-cı ildə isə Əli İsmayılov Vayle şəhərində baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı. Əli İsmayılov turnirin 1/16 final mərhələsində Rusiya nümayəndəsi Sergey Karavayeva 18:8 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/8 final mərhələsində Macarıstan nümayəndəsi Gyorgi Mizseiya 6:8 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatını doqquzuncu pillədə başa vurdu. Əli İsmayılovun növbəti turniri 1998-ci ildə Belarusda baş tutan Avropa Çempionatı oldu. Bu Avropa Çempionatı da Əli İsmayılov üçün uğursuz oldu. Əli İsmayılov turnirin 1/8 final mərhələsindəcə İngiltərə nümayəndəsi Kortni Friya 0:2 hesabı ilə məğlub oldu.Daha sonra Əli İsmayılov 1999-cu ilin avqustunda Birləşmiş Ştatların Hyuston şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Əli İsmayılov turnirin 1/8 final mərhələsində Avstriya nümayəndəsi Zdravomir Dimitriyeviça 6:4 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti mərhələdə Əli İsmayılov Macarıstan nümayəndəsi Gyorgi Mizseiya gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün nəticəsində 8:6 hesabı ilə qalib gəldi və Dünya Çempionatının yarım-final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə ABŞ nümayəndəsi Mixael Simmsa 5:6 hesabı ilə məğlub olan Əli İsmayılov Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib oldu.2000-ci ildə Əli İsmayılovun birinci turniri mayda Finlandiyanın Tampere şəhərində baş tutan Avropa Çempionatı oldu. Əli İsmayılov turnirin 1/8 final mərhələsində Belarus nümayəndəsi Alexandr Ermaşeviça 5:4 hesabı ilə qalib gəldi. Növbəti mərhələdə isə Əli İsmayılov son Dünya Çempionatının finalçısı olan Fransa nümayəndəsi Con Doviya gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün nəticəsində 4+:4 hesabı ilə qalib gəldi və Avropa Çempionatının yarım-final mərhələsinə adlayaraq medalı təmin elədi. Finala gedən yolda Əli İsmayılov Rumıniya nümayəndəsi Klaudiu Rassoya 4:8 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatını bürünc medalla başa vurdu.Əli İsmayılov həmin il həm də Azərbaycanı Sidney şəhərində (Avstraliya) baş tutan XXVII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil elədi. Əli İsmayılov olimpiadanın 1/16 final mərhələsində Bolqarıstan nümayəndəsi Emil Krasteva 14:10 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/8 final mərhələsində Özbəkistan nümayəndəsi Sergey Mixailova 18:24 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Əli İsmayılov Sidney Olimpiadasını doqquzuncu pillədə başa vurdu.Olimpiadadan sonra Əli İsmayılov 2001-ci ilin iyununda Şimali İrlandiyanın Belfast şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında mübarizə apardı. Əli İsmayılov turnirin 1/16 final mərhələsində Meksika nümayəndəsi Ramiro Reducindoua 10:4 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/8 final mərhələsində Belarus nümayəndəsi Məhəmməd Arifhacıyeva 8:14 hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Əli İsmayılov Dünya Çempionatını doqquzuncu pillədə başa vurdu.2002-ci il də Əli İsmayılov üçün uğursuz il oldu. Əli İsmayılov həmin ilin iyulunda Rusiyanın Perm şəhərində baş tutan Avropa Çempionatının birinci görüşündəcə Macarıstan nümayəndəsi İstvan Szuçsa gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşün nəticəsində 14:15 hesabı ilə məğlub oldu və turnirdə mübarizəsini başa vurdu. 2003-cü ilin iyulunda Əli İsmayılov Tailandda baş tutan Dünya Çempionatında birinci görüşdəcə məğlub olaraq mübarizəsini uğursuz başa vurdu. 2004-cü ilin fevralında Xorvatiyada baş tutan Avropa Çempionatı da Əli İsmayılov üçün uğursuz oldu və o, birinci görüşdəcə məğlub olaraq mübarizəsini uğursuz başa vurdu.Həmin ilin avqustunda Əli İsmayılov Afina Olimpiadasında mübarizə apardı. Əli İsmayılov olimpiadanın 1/16 final mərhələsində Braziliya nümayəndəsi Vaşinqton Silva ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə Əli İsmayılov rəqibinə 28:22 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin 1/8 final mərhələsinə adladı. Bu mərhələdə isə onun rəqibi Yunanıstan nümayəndəsi Elias Pavlidis oldu. Həmin görüşdə Əli İsmayılov rəqibinə 16:32 hesabı ilə məğlub oldu və olimpiadanı doqquzuncu pillədə başa vurdu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=520080 |
Əli İsmayılov (futbolçu) | Əli İsmayılov - Azərbaycan futbolçusu. Əli İsmayılov 19 dekabr 1981-ci ildə Kirovabadda anadan olmuşdur. Əvvəlki klubları: Kəpəz, Xəzər Sumqayıt, Bakılı, Ədliyyə Bakı. 2005-ci ildən Qəbələdə çıxış edir. İsmayılov Əli Oruc oğlu | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=92307 |
Əli İsmayılov (mühəndis) | Əli İsmayıl oğlu İsmayılov (1 avqust 1948, Ərəfsə, Sisian rayonu – 2 aprel 2022) — "Azneftkimyamaş" ASC-nin Səbail Maşınqayırma Zavodunun İdarə Heyətinin Sədri. Əli İsmayılov 1 avqust 1948-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Sisian rayonunun Ərəfsə kəndində anadan olmuşdur. 1966-cı ildə Naxçıvan şəhərində 1 saylı orta məktəbi, 1977-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin geologiya fakültəsini mühəndis-geoloq ixtisası ilə bitirmişdir. "Azərmetal təchizat və satış idarəsi"nin Bakı metal bazasında, Volodarski adına maşınqayırma zavodunda müxtəlif mühəndis vəzifələrində, 1984-cü ildən isə həmin zavodun direktoru vəzifəsində işləmişdir. 1992-ci ildən indiyədək "Azneftkimyamaş" ASC-nin Səbail Maşınqayırma Zavodu TASC İdarə Heyətinin sədri vəzifəsində çalışır. Evlidir, üç övladı var. Onun rəhbərlik etdiyi Səbail Maşınqayırma Zavodunun kollektivi 2000-ci ilin noyabrın 20-də "Azərbaycan Respublikasında maşınqayırma sahəsinin təşəkkülü və inkişafındakı böyük töhfəsi, habelə məhsuldar beynəlxalq əməkdaşlığa görə" Avropa Şurası/YUNESKOnun akademik dəyərləndirmə və mobillik üzrə Avropa şəbəkəsi milli informasiya mərkəzlərinin üzvü Beynəlxalq Kadr Akademiyasının "Şöhrət ordeni" ilə təltif olunmuşdur. Əli İsmayılovun özü də yüksək professionalizm, rəqabətədavamlı neft-mədən avadanlığının istehsalının təşkilindəki, habelə müəssisənin sosial sferasının inkişafındakı xidmətlərinə görə 2000-ci ilin noyabrın 20-də Beynəlxalq Kadr Akademiyasının "Səmərəli idarəetməyə görə" qızıl medalı ilə təltif olunmuşdur. Səbail Maşınqayırma Zavodu Ukraynada "Üçüncü minilliyin keyfiyyəti" nominasiyası üzrə "Golden Fortune" (Qızıl Fortuna) "Tanıtım və keyfiyyət üzrə Beynəlxalq Akademiya"nın Gümüş Diplomuna layiq görülmüşdür. Əli İsmayılov 2014-cü ildə "Tərəqqi" medalı ilə təltif olunmuşdur. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=399926 |
Əli İsmayılov (mühəndis-sənayeçi) | Əli İsmayıl oğlu İsmayılov (1 avqust 1948, Ərəfsə, Sisian rayonu – 2 aprel 2022) — "Azneftkimyamaş" ASC-nin Səbail Maşınqayırma Zavodunun İdarə Heyətinin Sədri. Əli İsmayılov 1 avqust 1948-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Sisian rayonunun Ərəfsə kəndində anadan olmuşdur. 1966-cı ildə Naxçıvan şəhərində 1 saylı orta məktəbi, 1977-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin geologiya fakültəsini mühəndis-geoloq ixtisası ilə bitirmişdir. "Azərmetal təchizat və satış idarəsi"nin Bakı metal bazasında, Volodarski adına maşınqayırma zavodunda müxtəlif mühəndis vəzifələrində, 1984-cü ildən isə həmin zavodun direktoru vəzifəsində işləmişdir. 1992-ci ildən indiyədək "Azneftkimyamaş" ASC-nin Səbail Maşınqayırma Zavodu TASC İdarə Heyətinin sədri vəzifəsində çalışır. Evlidir, üç övladı var. Onun rəhbərlik etdiyi Səbail Maşınqayırma Zavodunun kollektivi 2000-ci ilin noyabrın 20-də "Azərbaycan Respublikasında maşınqayırma sahəsinin təşəkkülü və inkişafındakı böyük töhfəsi, habelə məhsuldar beynəlxalq əməkdaşlığa görə" Avropa Şurası/YUNESKOnun akademik dəyərləndirmə və mobillik üzrə Avropa şəbəkəsi milli informasiya mərkəzlərinin üzvü Beynəlxalq Kadr Akademiyasının "Şöhrət ordeni" ilə təltif olunmuşdur. Əli İsmayılovun özü də yüksək professionalizm, rəqabətədavamlı neft-mədən avadanlığının istehsalının təşkilindəki, habelə müəssisənin sosial sferasının inkişafındakı xidmətlərinə görə 2000-ci ilin noyabrın 20-də Beynəlxalq Kadr Akademiyasının "Səmərəli idarəetməyə görə" qızıl medalı ilə təltif olunmuşdur. Səbail Maşınqayırma Zavodu Ukraynada "Üçüncü minilliyin keyfiyyəti" nominasiyası üzrə "Golden Fortune" (Qızıl Fortuna) "Tanıtım və keyfiyyət üzrə Beynəlxalq Akademiya"nın Gümüş Diplomuna layiq görülmüşdür. Əli İsmayılov 2014-cü ildə "Tərəqqi" medalı ilə təltif olunmuşdur. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=400876 |
Əli İsmayılov (əmək qəhrəmanı) | Əli Qurbanəli oğlu İsmayılov (1909, Şərur-Dərələyəz qəzası – 5 oktyabr 1969, İliç rayonu) — pambıqçı, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası üzvü (1941), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1950). Həyat və əmək fəaliyyəti Əli İsmayılov 1909-cu ildə İrəvan quberniyasının Naxçıvan qəzasının (indiki Şərur rayonu) Mahmudkənd kəndində anadan olmuşdur. Əmək fəaliyyətinə 1938-ci ildə H.Aslanov adına kolxozda başlamış, 1968-ci ilə qədər bu kolxozda manqabaşçısı işləmişdir. 1941-ci ildən Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası üzvü olmuşdur. 1949-cu ildə pambıqçılıq sahəsində yüksək əmək göstəricilərinə nail olmuşdur. SSRİ Ali Sovetinin 17 iyun 1950-ci il tarixli qanunu ilə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüş, "Oraq və Çəkic" medalı və Lenin ordeni, ilə təltif olunmuşdur. Əli İsmayılov 5 oktyabr 1968-ci ildə İliç rayonunda vəfat etmişdir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=495826 |
Əli Şahsabahlı | Əli Fətulla oğlu Şahsabahlı (28 mart 1896, Tiflis – 13 yanvar 1973, İrəvan) — Azərbaycan aktyoru, rejissor, Ermənistan SSR əməkdar artisti (1945). Səhnə fəaliyyətinə 1911-ci ildə Tiflisdə Azərbaycan teatr truppasında başlamışdır. 1922–1937-ci illərdə Tiflis Azərbərbaycan Teatrında, 1937–1949-cu illərdə Cəfər Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında aktyor və rejissor kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1938-ci ildə tamaşaya qoyduğu "Arşın mal alan" musiqili komediyası onun ən yaxşı rejissorluq işlərindəndir. Ermənistan SSR əməkdar artisti — 1945 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=84745 |
Əli Şairov | Aşıq Əli Şairov (Şairov Əli Şamil oğlu; 1913, Daşkənd, Yeni Bəyazid qəzası – 1943) — azərbaycanlı şair, aşıq. Aşıq Əli Şairov 1913-cü ildə Göyçə mahalının Daşkənd kəndində anadan olmuşdur. Şair Məmmədhüseynin nəticəsidir. 1941-ci ildə Böyük Vətən müharibəsinə Daşkənddən səfərbər olunan 206 nəfərdən biri də Əli Şairov olmuşdur. Böyük Vətən müharibəsində 124 nəfər həmkəndlisi kimi o da qəhrəmancasına həlak olmuşdur. Onun sonuncu məktubu Port-Artur şəhərindən gəlmişdir. Yaradıcılığı Əli Şairovun şeirlərindən məlum olur ki, o çox gözəl təbə malik, demək olar ki, haqq vergili şair və aşıq olmuşdur. Onun şəxsi sazı və əlyazmaları bu günə qədər qohumları tərəfindən saxlanılmaqdadır. Aşıq Əli Şairovun yaradıcılığında klassik aşıq üslubunda deyişmə və dərdləşmələrinə də rast gəlinir. Bunlardan öz əmisi oğlu Aşıq Abbasəli Xəlilovla deyişməsini misal göstərmək olar. Müxtəlif janrlarda və dini mövzularda olan şeirlərindən o da məlum olur ki, Aşıq Əli Şairov dini dərindən mənimsəmişdir. Barəsində yazılanlar Xasay Zeynalovun 2001-ci ildə yazdığı "Göyçə mahalının tarixindən yarpaqlar" adlı əlyazmasında Aşıq Əli Şairovun 13 şeiri və 1 deyişməsi verilmişdir (səh.104–114). Məhəmməd Ələkbərlinin 2006-cı ildə "Nurlan" nəşriyyatında çap etdirdiyi "Durna qatarı-II" ədəbi toplusunda Aşıq Əli Şairovun 5 şeiri çap olunmuşdur (səh.122–125). Qara Namazov. "Aşıqlar" (I kitab), Bakı, "Səda", 2004. səh.136–137. Araz Yaquboğlu, Daşkənd Aşıqları və Şairləri, Bakı-2008 "Durna qatarı-2", Bakı-2006, səh.122–125. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=108935 |
Əli Şamil | Əli Şamil (Əli Hüseyn oğlu Şamilov; 5 iyun 1948, İnəkdağı, Basarkeçər rayonu) — Azərbaycan folklorşünası, publisist. AMEA Folklor İnstitutunda xarici ölkələrlə əlaqələr bölməsinin rəhbəri. Əli Şamil 1948-ci il iyun ayının 5-də Ermənistan SSR-in Basarkeçər rayonunun İnəkdağı kəndində anadan olub. Ailəsi Azərbaycan SSR-in Şamxor (indiki Şəmkir) rayonunun Qapanlı kəndində yaşadığından 1954–57-ci illərdə oradakı yeddi illik məktəbdə, 1957–62-ci illərdə İnəkdağ kənd səkkiz illik məktəbdə, 1962–1963-cü illərdə Böyük Məzrə kənd orta məktəbinin doqquzuncu sinfində, 1963–65-ci illərdə Zod kənd orta məktəbində oxuyub. 1965–1973-ci illərdə Sumqayıt şəhərindəki zavodlarda fəhlə işləmişdir. 1968–73-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində əyani oxumuşdur. Tələbə elmi konfranslarında fəal iştirak etmiş və Fakültə Tələbə Elmi Cəmiyyətinin sədri, universitet Tələbə Elmi Cəmiyyəti sədrinin müavini seçilmişdir. 1973-cü ildə təyinatla Naxçıvan MSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin, Naxçıvan MSSR Nazirlər Sovetinin və Sov.İKP Naxçıvan Vilayət Komitəsinin orqanı olan "Şərq qapısı" qəzetində işləməyə göndərilmişdir. 1973-cü ilin dekabrında jurnalistika fakültəsinin məzunu Əzizə Ağaəli qızı Şamilova (Hüseyinova) ilə ailə qurub. Tələbəlik illərində gizli dərnəklərin üzvü olmuşdur. Vərəqələr, şəkillər payladığıma görə Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin əməkdaşları tərəfindən sorğu-suala tutulmuşdur. Xalq hərəkatının fəallarından olmuşdur. 1988-ci ildə Naxçıvandakı gizli təşkilatların birləşdirilməsi və marağa görə klubların yaradılmasında fəal iştirak etmiş, AXC Naxçıvan Vilayət Təşkilatı məclisinin və idarə heyətinin üzvü seçilmişdir. 1992-ci ildə yerli hakimiyyətə müxalif mövqe tutduğu üçün "vəzifəsi ixtisara düşdüyünə görə" saxta bir əmrlə işdən azad edilib. 1993-cü ildə Bakıya köçmək zorunda qalıb. Bakıda təhsil alan Kırım tatarlarına, Axıska türklərinə, Qaqauzlara, Uyğurlara maddi və mənəvi dayaq göstərib. 2004-cü ildə Azərbaycan Ensiklopediyası Nəşriyyat Poliqrafiya Birliyinin direktoru pofessor İsmayıl Vəliyev işdən azad olunanda onu da ensiklopediyadan uzaqlaşdırıblar. Jurnalistlik Məqalələri Basarkeçər rayonundakı "Bolluq uğrunda" qəzetində, sonra "Azərbaycan gəncləri", "Azərbaycan müəllimi", "Sovet kəndi", "İnşaatçı", "Jurnalist", eləcə də Zaqatala, Astara, Qusar rayonlarının qəzetlərində çap olunub. "Şərq qapısı" (Sovet Naxçıvanı) qəzetində redaksiyanın tapşırığı ilə məqalələr yazmaqla yanaşı, işlədiyi qəzet üçün hərbi vətənpərvərlik mövzusunda, tarixi mövzularda, SSRİ-nin müttəfiq və muxtar respublikaları haqqında və başqa mövzularda səhifələr hazırlamaqla yanaşı, SSRİ-dəki Muxtar Respublika və Muxtar Vilayətlərlə birbaşa əlaqə yaratmaq və Naxçıvanı tanıtmaq və təbliğ etmək məqsədilə orada nəşr edilən qəzetlərlə səhifə mübadiləsi təşkil etmişdir. "Sovet Naxçıvanı" qəzetində hazırladığı "Elimizin söz boxçası" səhifəsi böyük oxucu marağı qazanmaqla yanaşı, muxtar respublikada folklor nümunələrinin toplanmasına diqqəti artırıb və rayon qəzetləri də xalqdan toplanmış folklor nümunələri nəşr etməyə başlayıb. Naxçıvan Vilayət Həmkarlar İttifaqları Şurasının orqanı "Ağrıdağ" qəzetinin, AXC Naxçıvan Vilayət Təşkilatının orqanı "Varlıq" və "Günay" qəzetlərinin təşkilatçılarından olmuş, 1990–1993-cü illərdə "Azadlıq" qəzetinin Naxçıvan bölgə müxbiri işləmişdir. 1995–2007-ci illərdə Azərbaycan radiosunda "Qonaq eldən gələr", 2010–2013-cü illərdə TRT-nin Türkiyənin səsində "Türk dünyasının məşhurları" verlişini hazırlamışdır. 1993-cü ildə Bakıya köçərək Azərbaycan Ensiklopediyasında "Uşaq ensiklopediyası" qrupuna ("Uşaq ensiklopediyası"nın üçüncü cildi 1999-cu ildə nəşr olunub) və "Türk dünyasının məşhurları" qrupuna rəhbərlik etmişdir. "Türk dünyasının məşhurları" sözlüyünü (Ədalət Tahirzadə ilə birlikdə) çap etdirmişdir. 1998-ci ildən Azərbacan Milli Elmər Akademiyasının Folklor İnstitutunda ilmi işçi, 2007-ci ildən xarici ölkələrlə əlaqələr qrupunun rəhbəri işləmişdir. Təşəbbüsü ilə Folklor İnstitutunda "Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə" Beynəlxalq Folklor Konfransının, eləcə də 17–18 oktyabr 2009-cu ildə Türkiyənin Bolu şəhərində Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu Halk Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi (BAMER), Azərbaycan Respublikası Milli Elimlər Akademiyası Folklor İnstitutu, Özbəkistan Respublikası Fənlər Akademiyası Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun birgə keçirdiyi I. Uluslararası Köroğlu, Bolu Tarih və Kültürü simpoziumunun, 1–3 Aralık 2011-ci ildə Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətinin Qazimağosa şəhərində AMEA Folklor İnstitutu ilə Doğu Akteniz Universitetinin təşkil etdiyi beynəlxalq sempozyumun, 18–21 aprel 2012-ci ildə AMEA Folklor İnstitutu, İ.Cavaxişvili adına Tbilisi Dövlət Universiteti, Türkiyənin Ərdahan Universiteti, Qafqaz Universitetlər Birliyi, Türk Dünyası Mühəndislər və Memarlar Birliyi və Valeh Hacılar Uluslararası Elmi-Mədəni Tədqiqat Fondu ilə birgə Gürcüstanın paytaxtı Tbilisi şəhərində keçirilən "Qafqaz xalqlarının folkloru və linqvokulturologiyası" adlı Beynəlxalq Elmi simpoziumu keçirilmişdir. 2007-ci ildən AMEA Folklor İnstutunda xarici ölkələrlə əlaqələr bölməsinə rəhbərlik edir. 20 ölkədə 100 yaxın məruzə etmiş və 200-də çox məqaləsi çap olunmuşdur. Məqalələrində Əli Şamilov, Ş.Əli, Ə.Hüseyinoğlu, Əli Hüseyinoğlu, Əli Şamiloğlu, Ə.Göyçəli, Ə.Qarapapaq, Əli Şamil, Əli Şamil Hüseyinoğlu və b. imzalardan istifadə etmişdir. İndiyədək 20 müəllif kitabı, 12 tərtib kitabı və 22 redaktə etdiyi kitab nəşr edilib. Elmi və elmi publisist məqalələrinin sayı 1500-dən çoxdur. Sattarxan: hayatı, mezarı ve ona ilgimiz. Türk dünyası "Tarih" (İstanbul) dergisi, 1998, Kasım, sayı 143, seh.40–46. Əli Kamalinin toplayıcılıq və araşdırıcılıq fəaliyyəti. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər. IX kitab, Bakı, 2000, s. 220–226. İstanbul darülfünunun məzunu — Əmin Abid. "Filoloji araşdırmalar". XV kitab, Bakı, 2001, səh.70–82. Türk edebiyatı araştırmaçısı Emin Abid. "Türk dünyası" (Dil ve edebiyyat dergisi) (Ankara), 2002, güz, sayı 14, seh.253–265. Azerbaycan və Azerbaycanlılar meselesi. "Yüz yılda türk dünyası jeopolitiyi" toplusu, (Müzeffer Özdağa ermağan. Derleyen Prof.Dr. Ü.Özdağ, Dr. Y.Kalafat, M.SƏH.Erol). Avrasiya strateji araştırmalar yayınları. Ankara, 2003, sayı 21, cild IV, seh.139–146 Colan Türklerinin kaderi. "Yüz yılda türk dünyası jeopolitiyi" toplusu, (Müzeffer Özdağa ermağan. Derleyen Prof.Dr. Ü.Özdağ, Dr. Y.Kalafat, M.SƏH.Erol). Avrasiya strateji araşdırmalar yayınları, Ankara, 2003, sayı 21, cild IV, seh.183–192. Teatr İnstitutunun dissident məzunları (Əzizə Şamillə birlikdə). "Mədəniyyət dünyası" toplusu (Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti), 2003, IV cild, səh.176–187. Halit Said: ömrünü ortak türk kültürüne adaylayan adam. "Yom"(Türk dünyası mədəniyyət dergisi-rüblük), 2007, sayı 6, səh. 60–74. Qarabaşlardan (Şumer) Qarapapaqlaradək (Türk) ilbaşı bayramı. "Dədə Qorqud" jurnalı, 2009-cu il, sayı 1(30), səh. 98–111. Türk Halklarının Birliği İçin Savaşan Bir Bilim Adamı veya Dilci Abdulla Şerifov. Turkish Studies Türkoloji Araştırmaları. seh. 2009-cu il, Volume 4/3 Spring 2009 seh.1160–1173, İnamını itirdiyindən ömrünü bitirən Qamzat Acıgəldiyev (26 yaşında ölümə sürüklənən noqay şairi), "Ulduz" jurnalı, 2012, sayı 4, səh.24–27 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=327395 |
Əli Şamilov | Əli Şamil (Əli Hüseyn oğlu Şamilov; 5 iyun 1948, İnəkdağı, Basarkeçər rayonu) — Azərbaycan folklorşünası, publisist. AMEA Folklor İnstitutunda xarici ölkələrlə əlaqələr bölməsinin rəhbəri. Əli Şamil 1948-ci il iyun ayının 5-də Ermənistan SSR-in Basarkeçər rayonunun İnəkdağı kəndində anadan olub. Ailəsi Azərbaycan SSR-in Şamxor (indiki Şəmkir) rayonunun Qapanlı kəndində yaşadığından 1954–57-ci illərdə oradakı yeddi illik məktəbdə, 1957–62-ci illərdə İnəkdağ kənd səkkiz illik məktəbdə, 1962–1963-cü illərdə Böyük Məzrə kənd orta məktəbinin doqquzuncu sinfində, 1963–65-ci illərdə Zod kənd orta məktəbində oxuyub. 1965–1973-ci illərdə Sumqayıt şəhərindəki zavodlarda fəhlə işləmişdir. 1968–73-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində əyani oxumuşdur. Tələbə elmi konfranslarında fəal iştirak etmiş və Fakültə Tələbə Elmi Cəmiyyətinin sədri, universitet Tələbə Elmi Cəmiyyəti sədrinin müavini seçilmişdir. 1973-cü ildə təyinatla Naxçıvan MSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin, Naxçıvan MSSR Nazirlər Sovetinin və Sov.İKP Naxçıvan Vilayət Komitəsinin orqanı olan "Şərq qapısı" qəzetində işləməyə göndərilmişdir. 1973-cü ilin dekabrında jurnalistika fakültəsinin məzunu Əzizə Ağaəli qızı Şamilova (Hüseyinova) ilə ailə qurub. Tələbəlik illərində gizli dərnəklərin üzvü olmuşdur. Vərəqələr, şəkillər payladığıma görə Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin əməkdaşları tərəfindən sorğu-suala tutulmuşdur. Xalq hərəkatının fəallarından olmuşdur. 1988-ci ildə Naxçıvandakı gizli təşkilatların birləşdirilməsi və marağa görə klubların yaradılmasında fəal iştirak etmiş, AXC Naxçıvan Vilayət Təşkilatı məclisinin və idarə heyətinin üzvü seçilmişdir. 1992-ci ildə yerli hakimiyyətə müxalif mövqe tutduğu üçün "vəzifəsi ixtisara düşdüyünə görə" saxta bir əmrlə işdən azad edilib. 1993-cü ildə Bakıya köçmək zorunda qalıb. Bakıda təhsil alan Kırım tatarlarına, Axıska türklərinə, Qaqauzlara, Uyğurlara maddi və mənəvi dayaq göstərib. 2004-cü ildə Azərbaycan Ensiklopediyası Nəşriyyat Poliqrafiya Birliyinin direktoru pofessor İsmayıl Vəliyev işdən azad olunanda onu da ensiklopediyadan uzaqlaşdırıblar. Jurnalistlik Məqalələri Basarkeçər rayonundakı "Bolluq uğrunda" qəzetində, sonra "Azərbaycan gəncləri", "Azərbaycan müəllimi", "Sovet kəndi", "İnşaatçı", "Jurnalist", eləcə də Zaqatala, Astara, Qusar rayonlarının qəzetlərində çap olunub. "Şərq qapısı" (Sovet Naxçıvanı) qəzetində redaksiyanın tapşırığı ilə məqalələr yazmaqla yanaşı, işlədiyi qəzet üçün hərbi vətənpərvərlik mövzusunda, tarixi mövzularda, SSRİ-nin müttəfiq və muxtar respublikaları haqqında və başqa mövzularda səhifələr hazırlamaqla yanaşı, SSRİ-dəki Muxtar Respublika və Muxtar Vilayətlərlə birbaşa əlaqə yaratmaq və Naxçıvanı tanıtmaq və təbliğ etmək məqsədilə orada nəşr edilən qəzetlərlə səhifə mübadiləsi təşkil etmişdir. "Sovet Naxçıvanı" qəzetində hazırladığı "Elimizin söz boxçası" səhifəsi böyük oxucu marağı qazanmaqla yanaşı, muxtar respublikada folklor nümunələrinin toplanmasına diqqəti artırıb və rayon qəzetləri də xalqdan toplanmış folklor nümunələri nəşr etməyə başlayıb. Naxçıvan Vilayət Həmkarlar İttifaqları Şurasının orqanı "Ağrıdağ" qəzetinin, AXC Naxçıvan Vilayət Təşkilatının orqanı "Varlıq" və "Günay" qəzetlərinin təşkilatçılarından olmuş, 1990–1993-cü illərdə "Azadlıq" qəzetinin Naxçıvan bölgə müxbiri işləmişdir. 1995–2007-ci illərdə Azərbaycan radiosunda "Qonaq eldən gələr", 2010–2013-cü illərdə TRT-nin Türkiyənin səsində "Türk dünyasının məşhurları" verlişini hazırlamışdır. 1993-cü ildə Bakıya köçərək Azərbaycan Ensiklopediyasında "Uşaq ensiklopediyası" qrupuna ("Uşaq ensiklopediyası"nın üçüncü cildi 1999-cu ildə nəşr olunub) və "Türk dünyasının məşhurları" qrupuna rəhbərlik etmişdir. "Türk dünyasının məşhurları" sözlüyünü (Ədalət Tahirzadə ilə birlikdə) çap etdirmişdir. 1998-ci ildən Azərbacan Milli Elmər Akademiyasının Folklor İnstitutunda ilmi işçi, 2007-ci ildən xarici ölkələrlə əlaqələr qrupunun rəhbəri işləmişdir. Təşəbbüsü ilə Folklor İnstitutunda "Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə" Beynəlxalq Folklor Konfransının, eləcə də 17–18 oktyabr 2009-cu ildə Türkiyənin Bolu şəhərində Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu Halk Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi (BAMER), Azərbaycan Respublikası Milli Elimlər Akademiyası Folklor İnstitutu, Özbəkistan Respublikası Fənlər Akademiyası Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun birgə keçirdiyi I. Uluslararası Köroğlu, Bolu Tarih və Kültürü simpoziumunun, 1–3 Aralık 2011-ci ildə Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətinin Qazimağosa şəhərində AMEA Folklor İnstitutu ilə Doğu Akteniz Universitetinin təşkil etdiyi beynəlxalq sempozyumun, 18–21 aprel 2012-ci ildə AMEA Folklor İnstitutu, İ.Cavaxişvili adına Tbilisi Dövlət Universiteti, Türkiyənin Ərdahan Universiteti, Qafqaz Universitetlər Birliyi, Türk Dünyası Mühəndislər və Memarlar Birliyi və Valeh Hacılar Uluslararası Elmi-Mədəni Tədqiqat Fondu ilə birgə Gürcüstanın paytaxtı Tbilisi şəhərində keçirilən "Qafqaz xalqlarının folkloru və linqvokulturologiyası" adlı Beynəlxalq Elmi simpoziumu keçirilmişdir. 2007-ci ildən AMEA Folklor İnstutunda xarici ölkələrlə əlaqələr bölməsinə rəhbərlik edir. 20 ölkədə 100 yaxın məruzə etmiş və 200-də çox məqaləsi çap olunmuşdur. Məqalələrində Əli Şamilov, Ş.Əli, Ə.Hüseyinoğlu, Əli Hüseyinoğlu, Əli Şamiloğlu, Ə.Göyçəli, Ə.Qarapapaq, Əli Şamil, Əli Şamil Hüseyinoğlu və b. imzalardan istifadə etmişdir. İndiyədək 20 müəllif kitabı, 12 tərtib kitabı və 22 redaktə etdiyi kitab nəşr edilib. Elmi və elmi publisist məqalələrinin sayı 1500-dən çoxdur. Sattarxan: hayatı, mezarı ve ona ilgimiz. Türk dünyası "Tarih" (İstanbul) dergisi, 1998, Kasım, sayı 143, seh.40–46. Əli Kamalinin toplayıcılıq və araşdırıcılıq fəaliyyəti. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər. IX kitab, Bakı, 2000, s. 220–226. İstanbul darülfünunun məzunu — Əmin Abid. "Filoloji araşdırmalar". XV kitab, Bakı, 2001, səh.70–82. Türk edebiyatı araştırmaçısı Emin Abid. "Türk dünyası" (Dil ve edebiyyat dergisi) (Ankara), 2002, güz, sayı 14, seh.253–265. Azerbaycan və Azerbaycanlılar meselesi. "Yüz yılda türk dünyası jeopolitiyi" toplusu, (Müzeffer Özdağa ermağan. Derleyen Prof.Dr. Ü.Özdağ, Dr. Y.Kalafat, M.SƏH.Erol). Avrasiya strateji araştırmalar yayınları. Ankara, 2003, sayı 21, cild IV, seh.139–146 Colan Türklerinin kaderi. "Yüz yılda türk dünyası jeopolitiyi" toplusu, (Müzeffer Özdağa ermağan. Derleyen Prof.Dr. Ü.Özdağ, Dr. Y.Kalafat, M.SƏH.Erol). Avrasiya strateji araşdırmalar yayınları, Ankara, 2003, sayı 21, cild IV, seh.183–192. Teatr İnstitutunun dissident məzunları (Əzizə Şamillə birlikdə). "Mədəniyyət dünyası" toplusu (Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti), 2003, IV cild, səh.176–187. Halit Said: ömrünü ortak türk kültürüne adaylayan adam. "Yom"(Türk dünyası mədəniyyət dergisi-rüblük), 2007, sayı 6, səh. 60–74. Qarabaşlardan (Şumer) Qarapapaqlaradək (Türk) ilbaşı bayramı. "Dədə Qorqud" jurnalı, 2009-cu il, sayı 1(30), səh. 98–111. Türk Halklarının Birliği İçin Savaşan Bir Bilim Adamı veya Dilci Abdulla Şerifov. Turkish Studies Türkoloji Araştırmaları. seh. 2009-cu il, Volume 4/3 Spring 2009 seh.1160–1173, İnamını itirdiyindən ömrünü bitirən Qamzat Acıgəldiyev (26 yaşında ölümə sürüklənən noqay şairi), "Ulduz" jurnalı, 2012, sayı 4, səh.24–27 | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=356525 |
Əli Şeyxəliyev | Şeyxəliyev Əli Dövlət oğlu (8 oktyabr 1845, Endirey, Zasulak Qumuq — 1917-ci ildən sonra) — Rus ordusunun general-mayoru (1900), Rusiya-Osmanlı müharibəsinin iştirakçısı (1877–1878), ictimai xadim, publisist, naşir, xeyriyyəçi. Həyatı və fəaliyyəti Əli Şeyxəliyev 1845-ci ildə Stavropol quberniyası müsəlmanlarının baş pristavı, birinci dərəcəli uzdeni, podpolkovnik Dövlət-mirzə Şeyx-Əlinin ailəsində anadan olub. Dövlət Mirzə 1848-ci ildə "Kavkaz" qəzetində qumuq xalqının tarixi və etnoqrafiyası ilə bağlı yazdığı "Qumuqun qumuqlar haqqında hekayəsi" əsərini çap etdirmişdir. Əli Şeyxəliyev 1862-ci ildə Sankt Peterburq kadet korpusunda ikinci kursu bitirdikdən sonra hərbi xidmətə başlayıb. 1877-ci ildə başlayan Rusiya-Osmanlı müharibəsində podpolkovnik Əli Şeyxəliyev Orenburq kazak alayının komandiri kimi Orloksk yüksəkliklərinin alınmasında, Alacadağ döyüşündə və Qarsın blokadasında eləcə də Qars şəhər qalasına hücumda iştirak etmişdir. 1878–1879-cu illərdə onun alayı Ərzurum şəhərinin mühasirəsində fərqlənir. General-mayor rütbəsi ilə istefaya çıxdıqdan sonra Peterburq şəhərində yaşayır və ictimai fəaliyyətlə məşğul olur.1901-ci ildən Peterburq müsəlman xeyriyyə cəmiyyətinin fəaliyyətində aktiv iştirak etməyə başlayır. Cəmiyyətin nəzdində müsəlman uşaqlar üçün sığınacağın yaradılmasının eləcə də uşaqların öz ana dilləri ilə yanaşı rus dilinin qrammatikasının ibtidai olaraq öyrənəcəkləri məktəblərin yaradılmasının təşəbbüskarı olub. Onun adına XX əsrin əvvəllərində Peterburqda, Kazanda, Orenburqdan çap olunan müsəlman qəzetlərində rast gəlmək olur. 1914-cü ildə müsəlman qəzeti olan Nur onun baş redaktorluğu və naşirliyi ilə fəaliyyət göstərməyə başlayır. İlahiyyat doktoru Məhəmməd Səfa Bəyazidov, tacir Fateh Bayraşov ilə birlikdə o, "Sirat əl-Müstəqim" (Doğru yol) siyasi partiyasının əsasını qoyub. Şeyxəliyev həm də, Sankt Peterburq Cümə məscidinin tikilməsinin də əsas təşəbbüskarlarından olub. 1917-ci ilə görə o, bu məscidin tikintisi üçün yaradılmış komitənin üzvlərindən biri olub.. (1879) — II dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni (1879) — Qılınclarla birgə II dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeni (1887) — IV dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni (1900) — III dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni General-mayor Əli Şeyxəliyev tanınmış tatar ailələri ilə qohum olub. Həyat yoldaşı Ummu Gülsüm Səid Gireyevna (qızlıq soyadı Tevkeleva), Ufa quberniyasnın sakini olub. Əsgər və Cahangir adlı oğulları olub. Oğlu Əsgər texniki təhsil alıb, mühəndis kimi fəaliyyət göstərib. Birinci Dünya Müharibəsində və Rusiya Vətəndaş müharibəsində iştirak edib. Qızıl Ordu tərəfdarı olub. Repressiyaya məruz qalıb. 1934-cü ildə vaxtından əvvəl azadlığa buraxılıb. Dinarə və Gülnarə adında iki qızı olub. Əli Şeyxəliyevin əmisi Mahmud Şeyx-Əli də general-mayor rütbəsində olub və Qafqaz, Krım eləcə də Rusiya-Osmanlı müharibələrinin iştirakçısı olub. Həmçinin bax | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=683272 |
Əli Şəmsi | Əli Şəmsi — Azərbaycan rəssamlıq məktəbinin ən görkəmli nümayəndələrindən biridir. Əli Şəmsi 1964-cü ildə Şəkidə anadan olub. 1981-1985-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində təhsil almışdır. 1985-ci ildən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvüdür. Əsərlərindən biri Vatinkan muzeyindədir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=551823 |
Əli Şərafətdin | Əli Şərafətdin — məşhur azərbaycanlı jurnalist və rejissor. Əli Şərafətdin 1969-cu ilin iyunun 1-də Bakıda anadan olub. 1990-cı ilin ortalarında "Mir" Beynəlxalq Teleradio Şirkətinin Azərbaycandakı milli nümayəndəliyində çalışıb. Həmin illərin tamaşaçıları Əlinin cəmiyyətmiz və MDB ölkələrindəki müxtəlif sosial problemlərin həllinə həsr etdiyi "dəyirmi masa"ları yaxşı xatırlayırlar. Ə.Şərafətdin Rusiyanın Birinci Kanalının aparıcısı kimi də çalışmışdı. O, "Xəzərdəki adalar", "Gəncə", "Nəsimi" və s. kimi filmlərin, habelə çoxsaylı telelayihələrin müəllifi idi. Ə.Şərafətdin 2004-cü ildə Moskvadakı 7-ci Avrasiya Teleforumunun baş rejissoru, 2006-cı ildə Xəzəryanı bölgə ölkələrinin Bakıda keçirilmiş beynəlxalq "Xəzər çoxqütblü dünyanın mərkəzidir" forumunun baş prodüseri idi. Son illərdə o, Rusiyanın müxtəlif teleşirkətləri üçün materiallar hazırlayırdı. Ə.Şərafətdin Avrasiya Televiziya və Radio Akademiyvasının icraçı prodüseri idi. 2013-cü il iyunun 1-də Moskvada məşhur azərbaycanlı jurnalist və rejissor, 44 yaşlı Əli Şərafətdin dünyasını dəyişib. Ə.Şərafətdin ailəli idi. 3 yaşlı oğlu qalıb. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=330297 |
Əli Şəriəti | Əli Şəriəti (fars. علی شریعتی; 23 noyabr 1933, Mazinan[d], Rəzəvi Xorasan ostanı – 19 iyun 1977, Sauthempton, Hempşir qraflığı[d]) — İranlı ilahiyyatçı, sosioloq, tarixçi. İran İslam İnqilabının əsas ideoloqlarından biri. Əli Şəriəti Məzinani 23 noyabr 1933-cü ildə İranın Xorasan əyalətinin Səbzivar bölgəsinin Məzinan çölünün Kahək qəsəbəsində, dindar ailədə dünyaya gəlmişdir. Əli Şəriəti hələ kiçik olarkən ailəsi Məşhədə köçmüş və o, 7 yaşında Məşhəd şəhərində orta məktəbə getmişdir. 16 yaşında orta məktəbi bitirən Əli pedaqoji məktəbə daxil olur. Oranı bitirdikdən sonra bir neçə il orta məktəbdə müəllimlik edir, eyni zamanda 1956-cı ildə Məşhəddə yeni açılan Ədəbiyyat İnstitutuna daxil olur və oranı bakalavr diplomu ilə bitirir. O, institutda oxuyarkən Tələbələrin Ədəbi Məclisinə sədrlik edirdi. 1960-cı ildə təhsilini davam etdirmək üçün dövlət büdcəsi ilə Avropaya, öz seçimi ilə Fransaya, Parisin Sarbonna Universitetinə göndərilir. Əli Şəriəti beş il Sarbonna Universitetində "Tarix" fakültəsində "Ədəbiyyat və dinlər" ixtisası üzrə oxuyaraq doktorluq dərəcəsi almışdır. Atası Şəriəti ilə bağlı müsahibəsində deyir ki, Şəriətinin həvəsinin sosiologiya olmasına baxmayaraq, ona Fransada sosiologiya üzrə təhsil almağa icazə vermədilər, o, İranda oxuduğu sahəni davam etdirməli idi. İctimai-siyasi fəaliyyəti Atası Məhəmməd Təqi Şəriəti də babalarının yolunu gedərək ruhani təhsili alır, ancaq 1935-ci ildə siyasi fəaliyyətlərinə görə Rza şah Pəhləvinin islahatları prosesində ruhanilikdən uzaqlaşdırılır və o təhsil nazirliyində işləməyə başlayır. M. T. Şəriəti 1941-ci ildə İran Kommunist Partiyası (Tudə) qurulduğu zaman bu partiya ilə müəyyən münasibətlər qurur. Demək olar ki, bununla Şəriətinin siyasətlə tanışlığı başlayır. "Tudə"nin Moskvadan idarə olunduğunu bildikdən sonra onlardan ayrılır və 1945-ci ildə, 38 yaşında "İslam Həqiqətlərini Təbliğ Mərkəzi"ni təsis edir; həm marksist və kommunistlərlə, həm də avam və mövhumatçı hesab etdiyi din xadimlərilə mübarizəyə başlayır.Bu vaxt Əli Şəriətinin 11 yaşı vardı. Əli Şəriəti 14 yaşından etibarən bu mərkəzin proqramlarında iştirak etmiş, həmçinin öz dostlarını da bu mərkəzə cəlb etmişdir. Şəriəti 15 yaşında olarkən həmin mərkəz artıq cəmiyyətdə nüfuzlu bir orqana çevrilmişdi. 1952-ci ildə mərkəzin çoxu orta məktəb şagirdlərindən ibarət olan gəncləri qərara gəlirlər ki, özləri ayrıca "Məktəblilərin İslam Cəmiyyəti"ni təsis etsinlər. Gənc Əli də bir il sonra onlara qoşulur. Bundan sonra Şəriəti və dostlarının gənc kommunistlərlə mübarizəsi başlanır. Şəriəti Cəmiyyətin gənclərini fikri mübarizəyə hazırlamaq üçün onların xahişinə əsasən, gənclərə fəlsəfə və natiqlik dərsi keçir. M. T. Şəriəti 1950-ci ildə Məhəmməd Müsəddiqin rəhbərlik etdiyi Milli Müqavimət Hərəkatında iştirak edir. Həmin illərdə gənc Əli də bu hərəkata qoşularaq atası ilə birgə mübarizə aparırdı. 1952-ci ildə Məşhəddə Seyid Taliqaninin və Mehdi Bazərqanın başçılıq etdikləri Milli Müqavimət Hərəkatına dəstək mitinqinə qoşulur və atası ilə birgə 6 ay həbsdə qalır. Bu Şəriətinin ilk həbsi idi. Əli Şəriəti Parisdə 1959-cu ildə o zamanlarda ölkə içərisində də böyük təlatümlərə səbəb olan Əlcəzair Azadlıq Hərəkatı ilə əlaqələr qurur. Əlcəzairin müstəqilliyi üçün mübarizə aparan bu təşkilat üçün əmək sərf edir.1961-ci ildə Patris Lumumbanın şəhid olması xəbəri Parisə yetişdikdə qaradərililər tərəfindən Belçika səfirliyinin qarşısında mitinq keçirilir. Bu mitinqdə Əli Şəriəti də iştirak edir və polislər tərəfindən döyülür, xəstəxanaya düşür və oradan da həbsxanaya köçürülür. O, həbsxanada Toqo ziyalısı Qyuzdan müsahibə götürür və həmin müsahibə 1965-ci ildə Toqoda çap olunur. Əli Şəriətinin siyasi vəziyyəti araşdırıldıqdan sonra hökumət onu Fransadan deportasiya etmək istəsə də, məhkəmənin sosialist hakiminin dəstəyi ilə hökmün icrası dayandırılır. 1963-cü ildə Şəriəti Paris Universitetində təhsilini başa vurur və 1964-cü ildə ailəsi və uşaqları ilə birlikdə vətəninə qayıtdıqda, Parisdəki siyasi fəaliyyətlərinə və İran hökumətinə qarşı nəşr edilən bir mətbu orqan ilə əməkdaşlıq etməsinə görə Türkiyə-İran sərhədində o zamankı İranın xüsusi kəşfiyyat orqanı SAVAK tərəfindən həbs olunur. Şəriəti azadlığa çıxdıqdan sonra 1965-ci ili məcburi şəkildə Turuq kənd məktəbində və Məşhədin bəzi orta məktəblərində müəllimlik etməklə keçirir. Bundan sonra imtahan verərək "Dərs Vəsaitlərinin Hazırlanması İdarəsi"ndə işə düzəlir və Tehrana dəvət olunur. Burada o, dini dərsliklərin hazırlanması işinə baxan mütəxəssislər doktor Bahünər və doktor Behişti ilə tanış olur və onlarla əməkdaşlıq edir. Həmin dövrdə o, professor Massinyonun yazdığı "Pak Salman" kitabını tərcümə edir. 1967-ci ildən Məşhəd İnstitutunda "Tarix" fakültəsində assistent işləyir. Onun orada tədris etdiyi əsas mövzular İslam tarixi və mədəniyyəti, qeyri-İslam tarixi və mədəniyyətləri olmuşdur. Elə başlanğıcdan həyata keçirdiyi tədris metodu, institutun ümumi qayda-qanunlarına münasibəti, tələbələrlə davranışı onu digər müəllimlərdən fərqləndirirdi. Əli Şəriəti 1970-ci ildə Tehranda yerləşən "İrşad" hüseyniyyəsinə dəvət olunur. Əvvəllər Məşhəddə Ədəbiyyat Universitetində dərs keçdiyinə görə təkcə cümə axşamları mühazirə oxuyur və şənbə gününə özünü dərslərə çatdırırdı. Sonralar isə o, Tehrana köçür. "İrşad" hüseyniyyəsi 1970-ci ildə Həcc karvanı təşkil edir. Bu səfərin digər məqsədi Həcdə Avropada yaşayan tələbələrlə əlaqə yaratmaq idi. Şəriətinin ölkədən çıxmaq icazəsi olmadığına görə çoxlu çalışmalardan sonra, nəhayət, o da karvana qoşula bilir. 1972-ci ilə kimi o, üç dəfə həmin karvanla həccə getmişdir. (Onun Həcc səfərindəki çıxışları ayrıca bir kitab şəklində çap olunub) O, üçüncü səfərindən qayıdanda Misirə də baş çəkir. "Bəli, belə idi qardaş!" kitabı həmin səfərin nəticəsində ərsəyə gəlmişdir. 1971–72-ci illər Əli Şəriətinin gərgin işlədiyi illər olub. O, "İrşad" hüseyniyyəsini universitetə çevirmək istəyirdi. 1972-ci ildən gecə-gündüz özünü bu işlərə həsr edir. O, eyni zamanda Elm və Texnologiya Nazirliyində də işləyirdi. 1972–73-cü illərdə "İrşad"ın fəaliyyəti zəifləmişdi. Şəriəti həmin vaxtlar incəsənət bölümünün aktiv olmasına çalışırdı. İncəsənət Universitetinin tələbələrini həvəsləndirirdi ki, Məşhəddə tamaşaya qoyulan "Əbu Zər" tamaşası burada da tamaşaya qoyulsun. Nəhayət, "Əbu Zər" tamaşası "İrşad"ın bağlanmasına bir-iki ay qalmış "İrşad"ın zirzəmisində tamaşaya qoyulur. 1973-cü ildə növbəti tamaşadan sonra "İrşad" bağlandı və Şəriəti həbs olunmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qaldığına görə məcburən gizli həyat tərzi keçirməyə başladı. Bunu görən şah rejimi Şəriətinin atası Ustad Məhəmməd Təqini girov götürdü. Atasının həbs olunduğunu eşidən Şəriəti özünü təslim edir ki, atasını buraxsınlar. Ancaq rejim atasını da tezliklə azad etmir. Əli Şəriəti 18 ay təkadamlıq kamerada saxlanılır. Bu müddət ərzində fiziki və ruhi əziyyətlər görür, əməkdaşlığa cəlb edilmək istənir, ancaq təslim olmur. Nəhayət, 1976-cı ildə Əlcəzair dövlətinin rəhbərliyi OPEK toplantısında o zamankı İran şahı Məhəmməd Rza şah Pəhləvidən Şəriətinin azad olunmağını istəyir. Şah Şəriətini azad edir. Həmin dövrdə oğlu Ehsanı Amerikaya oxumağa göndərir. Şəriəti ölkədən çıxa bilmək üçün "Əli Məzinani" adı altında yeni pasport alır, halbuki həmi vaxt rəsmi qeydiyyatda "Əli Şəriəti" adı ilə tanınırmış. O, Məşhədə atası ilə görüşə gedir, ancaq ona Avropaya gedəcəyi barədə məlumat vermir. Əli Şəriəti 1977-ci ildə İrandan çıxdı. Əvvəlcə Brüsselə, orada iki gün qaldıqdan sonra Birləşmiş Krallığa, Sauthempton şəhərinə mühacirət etdi. İrandan mühacirət etməzdən qabaq dostu, filosof Məhəmməd Rza Həkimiyə yazdığı vəsiyyətində bunu belə ifadə edir: "Hazırda bir insanın düşə biləcəyi ən pis vəziyyətdəyəm, məni ölüm və ya ölümdən də pis aqibət gözləyir… sürgün, sıxıntı, nəzarət, hiylə, qurğu, vaxt azlığı, məni hər an gözləyən faciəli bir şərait…" Qurduğu plana əsasən, həyat yoldaşı və üç qızı da onun arxasınca getməli imiş. Ancaq hökumət kiçik qızına və yoldaşı Puran xanıma ölkədən çıxış icazəsi vermədiyinə görə Şəriəti sadəcə iki qızı ilə görüşə bilir. 1977-ci ilin iyul ayının 17–sində tək yaşadığı otağın qapısı ağzında Əli Şəriətinin cansız cəsədi tapıldı. Onun bu gənc yaşda və qəflətən vəfatı bu işdə SAVAK–dan şübhələnməyə əsas verməkdə idi. Çünki o zamanlarda səhhətində heç bir problemi yox idi. Eyni zamanda vəfatında 1–2 – saat keçməmiş evində İran konsulluğu tərəfindən axtarış aparılır və cənazə üçün rəsmi işlərin yerinə yetirilməsi tələb edilir. Vəfatından sonra cənazə üzərində tibbi ekspertizaya belə icazə verilmir. İranda onu rəsmi dövlət mərasimi ilə dəfn etmək və bununla da onu rejimin dəstəkçisi kimi göstərmək istəyirlər. Ancaq buna ailəsi razı olmur. Atasının tövsiyəsi və Musa Sədrlə doktor Mustafa Çamranın səyləri nəticəsində Şəriətinin cənazəsi Suriyanın paytaxtı Dəməşqdə Xanım Zeynəb məscidində, türbənin yanında dəfn edilir. Şəriətinin qırxı mərasimi Livanda qeyd olundu. Londondan, Suriyadan, həmçinin Fələstin Azadlıq Təşkilatından böyük bir sıra şəxslər, o cümlədən Yasir Ərəfat bu mərasimdə iştirak etdilər. Yasir Ərəfat bu mərasimdə nitq söylədi. Bu mərasimdə Musa Sədr də çıxış etdi. Musa Sədr öz çıxışında deyir ki, "Şəriətinin imtiyazlarından biri ona qarşı çıxanların qərəzli və savadsız adamlar olmasıdır." Burada xaricdə yaşayanlardan çoxlu sayda insan, islami cəmiyyətlərin üzvləri, həmçinin Nəcəf şəhərindən ruhanilər iştirak edirdilər. Yaradıcılığı Atası M. T. Şəriəti Əli pedaqoji məktəbin beşinci – axırıncı kursunda oxuyarkən ona tərcümə üçün verilən misirli yazıçı və ssenarist Əbdülməcid Caudətus-səharın (1913–1974) qələmə aldığı "Əbuzər Ğifari" kitabını səhhəti imkan vermədiyinə görə tərcümə etmək üçün Əliyə verir. Əli ərəb dilində olan həmin kitabı fars dilinə tərcümə edir. 1959-cu ildən Farnsanın paytaxtı Parisdə yerləşən Paris Universitetində oxumağa başlayan Şəriətinin ilk işi fransız dilini öyrənmək olur. Dili hələ yeni öyrəndiyi zamanlarda otağına çəkilərək əlinə keçirdiyi fransızca-farsca lüğətin köməyi ilə Aleksis Karrelin "Dua" adlı əsərini tərcümə edir. Bu əsəri tərcümə etməsi ilə o zamanlar Avropada, xüsusilə Fransada çox yayğın olan ekzistensializm fəlsəfəsindən təsirlənməyə başlayır. Sonralar bu, ona təsir edən fikir adamlarından Pol Sartrla ən yüksək nöqtəyə çatmışdı.1960-cı ildə "Hara söykənək?" məqaləsini yazır və Fransa mətbuatının birində dərc olunur. 1961-ci ildə Sartrın "Şeir nədir" məqaləsini tərcümə edir və Parisdə farsca dərc olunan bir dərgidə nəşr edilir. Şəriəti Parisdə elmi müəssisələrdə, tanınmış mütəxəssislərlə birlikdə sosioloji araşdırmalarla məşğul olurdu. O, Fransada Erix From, Herbert Markuze, Lui Massin-yon, Jan-Pol Sartr, Anri Lever, Frants Fanon kimi görkəmli alimlər, ziyalılar və şərqşünaslarla tanış olur. O, Sartr, Massinyon və Fanonla həm də yaxın münasibət saxlayır, onlarla elmi əməkdaşlıq edirdi. O, Massinyona həzrət Fatimənin həyatı ilə bağlı apardığı araşdırmada kömək edirdi. Paris Universitetinə doktorant olaraq daxil olur və Seyfuddinin "Bəlxin fəzilətləri tarixi" adlı əsərinin elmi iş olaraq hazırlayır. Əli Şəriətinin Parisdə oxuduğu dövrlərdə elmi fəaliyyəti universitetlə məhdudlaşmamaqda idi. Kollej dö Frans araşdırma mərkəzində Jorj Qurviş ilə sosiologiya, "Sosioloji Reliqius" araşdırma mərkəzində isə Jak Berke ilə din sosiologiyası üzərində araşdırmalar apardı. Hətta, çox zamanlar doktorant proqramını buraxaraq sosiologiya və din üzərində daha dərin araşdırmalarla məşğul oldu. Ey ata, ey ana, biz günahkarıq Fatimə Fatimədir Şəxsi həyatı Babasının atası "Axund Həkim" adı ilə məşhur olmuş Molla Qurbanəli Buxara, Məşhəd və Səbzəvar mədrəsələrində təhsil almış filosof və fəqih olub. Həmçinin o, filosof Molla Hadi Səbzəvarinin şagirdlərindən olub. Ədəbiyyat İnstitutunda bakalvr təhsili aldığı illərdə Puran Şəriətrəzəvi adlı tələbə ilə tanış olur və bu tanışlıq 1959-cu ildə onların evlənməsi ilə nəticələnir. Anası kiçik mülkədar ailəsindən idi. Rahnema, Ali. 1998. An Islamic Utopian. A political biography of Ali Shariati. London: I. B. Tauris. Gheissari, Ali. 1998. Iranian Intellectuals in the Twentieth Century. Austin: University of Texas Press. Hosseini, S A. 2000 "[Ali Shariati's Islamic-Critical School of Thought (1)] مکتب انتقادی دکتر علی شریعتی (1)", Farhang-e-Tose'eh, 9, 44, [1] Hosseini, S A. 2000 "[Ali Shariati's Islamic-Critical School of Thought (2)] مکتب انتقادی دکتر علی شریعتی (2)", Farhang-e-Tose'eh, 9, 47. [2] Həmçinin bax İran İslam İnqilabı Mürtəza Mütəhhəri Xarici keçidlər drshariati.org — Əli Şəriətinin rəsmi saytı (fars.) Biography and publications (fars.), (ing.) Əli Şəriəti — Facebook səhifəsi Əli Şəriəti haqqında azərbaycanca facebook səhifəsi Dr Ali Shariati Dr Ali Shariati PDF Books Əli Şəriəti (1933 – 1977) 'Ali Shari'ati: Between Marx and the Infinite' A review essay of Ali Rahnema's biography of Shari'ati with an extensive discussion on the philosopher's political significance Arxivləşdirilib 2016-12-20 at the Wayback Machine by Nathan Coombs Humanity and the People Power: A Tribute to Dr. Ali Shariati Arxivləşdirilib 2006-03-14 at the Wayback Machine by Dr. Mohammad Omar Farooq 'Ali Shari'ati: Islamic Fundamentalist, Marxist Ideologist and Sufi Mystic Arxivləşdirilib 2014-12-23 at the Wayback Machine by David Zeidan Critical Religious Reason: Ali Shari'ati on Religion, Philosophy and Emancipation by Abbas Manoochehri The forgotten revolutionary: Ali Shariati by Lawrence Reza Ershaghi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=11290 |
Əli Əbdülrəhman | Əli Əbdülrəhman (rus. Eliyê Ebdilrehman; 1920, Van ili – 1994) — kürd əsilli SSRİ yazıçısı. Əli Əbdülrəhman 1920-ci ildə Türkiyənin Van ilində anadan olmuşdur. Dövrün Türkiyə hökumətinin təzyiqi ilə ailəsi ilə birlikdə Qafqaza köçmək məcburiyyətində qalmışdır. O, 1933-cü ildə Ermənistana köçmüş və Üçkilsə rayonunun Həsənli kəndində məskunlaşmışdır. Əbdülrəhman Kürd Dili Müəllimləri İnstitutuna daxil olmuş, 1937-ci ildə oranı bitirmişdir. O, İrəvan Universitetində təhsil almışdır. Əbdülrəhman Bakı Pedoqoji İnstitutunda müəllim kimi çalımışdır. O, 1941-ci ildə Böyük Vətən müharibəsinin başlaması ilə cəbhəyə getmişdir. Əbdülrəhman Rumıniya, Polşa, Çexoslovakiya, Ukrayna və Belarus ərazisində nasistlərə qarşı döyüşmüşdür. O, müharibə başa çatdıqdan sonra 1945-ci ilin mayında Ermənistana qayıtmış, ədəbi əsərlər buraxmağa başlamışdır. Əbdülrəhman 1955-ci ildə "Riya Təzə" qəzetində işləməyə başlamışdır. O, kürdlər haqqında ədəbi məqalələrlə yanaşı, ictimai mövzularda da məqalələr yazmışdır. Əbdülrəhmanın ilk kitabı 1959-cu ildə nəşr olunmuşdur. O, 1994-cü ildə vəfat etmişdir. Təltif və mükafatlar "Vətən müharibəsi partizanına" medalı (birinci dərəcəli) "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı "Moskvanın müdafiəsinə görə" medalı Qafqaz Müdafiə medalı Seçilmiş əsərləri Gundê mêrxasan Şer çiya da Hesreta min Gulistan (çeviri) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=784080 |
Əli Əbilzadə | Əli Bəkir oğlu Əbilzadə (1930, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ – 1993, Bakı, Azərbaycan) — hücumçu mövqeyində çıxış etmiş sovet futbolçusu, məşqçi. Azərbaycan SSR əməkdar məşqçisi. Əli Əbilzadə 1930-cu ildə Bakıda anadan olub. 1946-cı ildə — 16 yaşında olarkən o vaxtlar Mərkəzi Pionerlər Sarayında yaranmış futbol bölməsinə üzv yazılıb. İlk məşqdən sonra futbol mütəxəssisi Mixail Alimkin ona hücumda oynamağı məsləhət görüb. 1950-1960-cı illər ərzində "Neftyanik"in heyətində ümumilikdə 134 oyun keçirib, 39 qol vurub.1961-ci ildən məşqçilik fəaliyyətinə başlaylb. 1961-1962-ci illərdə "Neftyanik"də baş məşqçi Boris Arkadyevin köməkçisi kimi çalışıb. Sonralar Azərbaycanın bir çox komandalarında baş məşqçi işləyib.Əli Əbilzadə 1993-cü ilin aprel ayında Bakı şəhərində vəfat edib. Xarici keçidlər Əli Əbilzadə Teams.by saytında | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=778533 |
Əli Əhmədov | Əhmədov Əli Cavad oğlu (27 yanvar 1953, Dərə, Basarkeçər rayonu) — Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini, Yeni Azərbaycan Partiyası Sədrinin müavini və İdarə Heyətinin üzvü, fəlsəfə doktoru, professor. Əli Əhmədov 1953-cü il yanvarın 27-də Ermənistan SSR Basarkeçər rayonunun Dərə kəndində anadan olmuşdur. Moskva Dövlət Tarix-Arxiv İnstitutunun tarix fakültəsini bitirmişdir. 1 dərsliyin, 50-dən çox elmi əsərin və məqalənin müəllifidir. 1975-ci ildən Baş Arxivlər İdarəsinin baş elmi işçisi, Azərbaycan EA-nın Mərkəzi Elmi Baş Arxivinin müdiri olmuşdur. 1980-ci ildən Azərbaycan Dövlət Universitetində laborant, müəllim, baş müəllim, dosent, kafedra müdiri işləmişdir. Siyasi fəaliyyəti 1997-ci ildən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasında şöbə müdirinin müavini vəzifəsində çalışmışdır. 1999–2000-ci illərdə Xətai Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı olmuşdur. 22 oktyabr 2013-cü ildən Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavinidir.Azərbaycan Respublikası ilə Qırğızıstan Respublikası arasında iqtisadi və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq üzrə birgə Hökumətlərarası Komissiyanın həmsədridir. Azərbaycan Respublikası ilə Belarus Respublikası arasında iqtisadi əməkdaşlıq üzrə birgə Hökumətlərarası Komissiyanın həmsədridir. Parlamentdə 2000-ci ildə ikinci çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin deputatı olmuşdur. 2005-ci il noyabrın 6-da 19 saylı Nərimanov birinci seçki dairəsindən deputat seçilmişdir. Milli Məclisin Elm və təhsil məsələləri daimi komissiyasının üzvü olmuşdur. 2010-cu ildə dördüncü çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı seçilmişdir. Azərbaycan-Çin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri, Azərbaycan-Belarus, Azərbaycan-İtaliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının üzvü olmuşdur. Partiya fəaliyyəti 1999-cu ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının I qurultayında partiyanın İcra katibi seçilmişdir. Partiyanın 2005-ci ildə keçirilən III qurultayında,2013-cü ildə keçirilən V qurultayında və 2018-ci ildə keçirilən VI qurultayında YAP Sədrinin müavini və İcra katibi seçilmişdir. Yeni Azərbaycan Partiyasının VII qurultayında (5 mart 2021-ci il) YAP Sədrinin müavini və İdarə Heyətinin üzvü seçilib.16 oktyabr 1992-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevə müraciət edən 91 ziyalıdan biridir. Ailə həyatı Evlidir, 2 övladı var. 2009-cu ildə Polşa prezidentinin sərəncamı ilə iki ölkənin münasibətlərinin inkişafına göstərdiyi xidmətlərə görə "Kavaler" ordeni ilə təltif olunmuşdur.2013-cü yanvarın 25-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının ictimai-siyasi həyatında fəal iştirakına görə "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunmuşdur.2023-cü yanvarın 26-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının ictimai-siyasi həyatında fəal iştirakına və dövlət qulluğunda səmərəli fəaliyyətinə görə Əli Cavad oğlu Əhmədov "Şərəf" ordeni ilə təltif edilib. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=46604 |
Əli Əhmədov (dəqiqləşdirmə) | Əli Əhmədov — Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini. Əli Əhmədov (riyaziyyatçı) — professor. Əli Əhmədov (çəkməçi) — çəkməçi, "Əməkdar mədəniyyət işçisi". Əli Əhmədov (kiçik çavuş) — Vətən müharibəsi şəhidi. Həmçinin bax | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=803792 |
Əli Əhmədov (kiçik çavuş) | Əli İlqar oğlu Əhmədov (5 yanvar 1993, Mingəçevir – 27 sentyabr 2020, Füzuli rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin kiçik çavuşu, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. Əli Əhmədov 1993-cü il yanvarın 5-də Mingəçevir şəhərində anadan olub Nişanlı idi. Qardaşı İslam Əhmədov da İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olub. Hərbi xidməti Azərbaycan Ordusunun kiçik çavuşu olan Əli Əhmədov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Suqovuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Əli Əhmədov sentyabrın 27-də Tərtər — Laçın istiqamətində gedən döyüşlər zamanı şəhid olub. Sentyabrın 27-də Mingəçevir şəhərinin Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əhmədov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Laçın rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əhmədov ölümündən sonra "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. — "Əfqanıstanda sülhməramlı missiyaya görə" medalı (15.12.2020) — "Vətən uğrunda" medalı (ölümündən sonra) (29.12.2020) — "Laçının azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=680577 |
Əli Əhmədov (professor) | Əli Əhmədov (25 dekabr 1943, Əfəndilər, Cəbrayıl rayonu) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor. Əli Əhmədov 25 dekabr 1943-cü il Cəbrayıl rayonunun Əfəndilər kəndində anadan olub. 1950–1960-cı illərdə Füzuli rayonunun Arayatlı kənd orta məktəbdə oxuyub. 1961–1966-cı illərdə BDU-nun Mexanika-riyaziyyat fakültəsinin əyani şöbəsində təhsil alıb. 1966-cı ildən BDU-da çalışır. Ailəlidir, üç övladı var. Təhsili, elmi dərəcə və adları 1961–1966 — tələbə, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, Əmək fəaliyyəti 1996 — h/h, kafedra müdiri, Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz kafedrası, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU 1995 — h/h , professor, Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz kafedrası, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU 1972–1995, dosent, Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz kafedrası, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU 1978–1979, elmi stajor, ABŞ-nin Viskonsin Universiteti 1966–1972, kiçik elmi işçi, Azərbaycan EA-nın Kibernetika İnstitutu Apardığı dərslər: Funksional analiz, Kompleks dəyişənli funksiyalar nəzəriyyəsi, Operatorlar nəzəriyyəsi (İxtisas kursu). 150-dən artıq elmi məqalənin, 1 monoqrafiyanın və 6 kitabın müəllifidir. Beynəlxalq seminar, simpozium və konfraslarda iştirakı 1969 — Bakı, Azərbaycan:Funksional analiz üzrə beynəlxalq konfrans 1982 — Minsk, Belorusiya:Operatorlar nəzəriyyəsi üzrə ümumittifaq-məktəb beynəlxalq konfrans 1985 — Novosibirsk, Rusiya:Operatorlar nəzəriyyəsi üzrə ümumittifaq-məktəb beynəlxalq konfrans 1988 — Voronej, Rusiya:Operatorlar nəzəriyyəsi üzrə ümumittifaq-məktəb beynəlxalq konfrans 1989 — Russe, Bolqarıstan:Diferensial tənliklər və tətbiqləri üzrə IV beynəlxalq konfrans 1995 — Bəhreyn:Xalis və tətbiqi riyaziyyat üzrə beynəlxalq konfrans 1997 — Təbriz, İran:İran riyaziyyatçılarının illik konfransı 2000 — Barselona,İspaniya:Riyaziyyatçıların III Avropa konqresi 2001 — Elazığ,Türkiyə: Türkdilli dövlətlərin riyaziyyat üzrə I beynəlxalq konfrans 2006 — Təbriz, İran: İran riyaziyyatçılarının illik konfransı 2006 — Ujqorod, Ukrayna:Riyazi analiz, diferensial tənliklər və onların tətbiqləri üzrə beynəlxalq elmi konfrans 2007 — Zəncan, İran:İran riyaziyyatçılarının illik konfransı 2007 — Sakariya, Türkiyə: Türk dünyası matematik simpoziumu 2008 — Aliqarh, Hindistan: ICAA-2008 2008 — Novorossiysk, Rusiya: Furye sıraları və onların tətbiqləri- beynəlxalq simpozium 2008 — Bakı, Azərbaycan: İdarəetmə və sənayedə optimallaşdırmanın tətbiqləri -II beynəlxalq konfrans 2008 — Plovdiv, Bolqarıstan:Tətbiqi riyaziyyat və hesablama texnikası üzrə beynəlxalq konfrans Intern. Simp. South Federal University, Russia, may 27-June 3, 2008 Inter. Conf. on Analysis and its applications (ICAA-08), Aligarh, India, November 3–5, 2008 FAAT, Italy, September, 2009 Inter. Conf. on Functioal analysis and its applications, Nis, Serbia, June 16–18, 2009 Inter. Conf. on Math. Sciences, Maltape, Turkey, August 04–10, 2009 III Congresses of Math Turkic World Alma-Aty, 2009 Modern problems of analysis and teaching of mathematics, Lomonosov, Moscow State Univ., may 17–19, 2010 Inter. Conf.on Functional analysis Lviv, Ukraine, November 17–21, 2010; Eleventh Inter. Conf., Cairo, Egypt, December 17–23, 2010 Fourth Congress of the Turkic World Mathematical Society, Baku, Azerbaijan, July 1–3, 2011 Inter. Conf.on Applied analysis and algebra, Istanbul, Turkey, June29-July 2, 2011 First Inter. Conf. on Math Sciences and applications , Pristhine, Kosovo, September 03–07, 2012 Inter. Conf. dedicated to 120-th anniversary of Stefan Banach, Lviv, Ukraine, September 17–21, 2012 Inter. Conf. on "Functional analysis and its applications", Astana, Khazakhstan, October 02–05, 2012 Algerian-Turkish Intern. Days on mathematics, 2013 Inter. Conf. on Recent Advances in Pure and Applied mathematics, Antalya, Turkey, November 06–09, 2014 Third Inter. Conf. on Recent Advances in Pure and Applied mathematics, Bodrum, Turkey, May, 2016 Elmi əsərləri On multiple expansions in the system of eigenelements and associated elements of nonkompact polynomial operator pencils. Amer. Math. Sos. Soviet Math. Dokl. Vol.35, 1987, № 1 On the unconditional convergence of multiple expansions in the system of eigenelements and associated elements of unsounded. Amer. Math. Sos. Soviet Math. Dokl. Vol.35, 1987, № 2 On an inteqro-differential eqiation in the thery of reactors. Fourth conf.on differential equations and applications, Rousse, Bulgaria,1989 Some classes of generalized spectral operators and their applications. Amer. Math. Sos. Soviet Math. USSR Sbornik Vol.67, 1990, № 1 Eigenfunction expansions associated with a non-self adyoint inteqro-differential operator. Azerb. Math. Sos. Proceedinds of Az MS, Yol.1,1994 On generalized spectral operators. Intern.conf.on Pure and appl. Math.,19–22 November, Bahrain,1995 On generalized spectral operators. Abstracts 28 th Annual IMC 28–31 March, 1997 On generalized spectral operators. Proc.of 28 th AIMC, Tabriz Univ.,1997 On spectrum of the Cezaro operator. Procudings of IMM of NAS of Azerb.v. XXIX (XXXII),2003 The Fine Spektral of the Difference Operator over the Spase . Intern. Workshop on Analyzis and Applications 07–11 September, 2004, Mersin, Turkey,. On the fine spektrum of the Cezaro operator in. Math. Ibaraki Univ.36, 2004 Representations of the roots of a class of generalized spectral operators. Intern. Scientific Conference, Mathematical Analyis, Differential Eqations and their Applications, September 18–23,2006, Uzhgorod, Ukraine, Abstracts, Representations of the roots of spectral operators 37 th Anuali Iranian Mathematical Conference, 2–5 September 2006 On the Fine Spektra of Difference Operator on the Seqnence Spase Demanstratio Mathematica, Warsawa, Vol. XXXIX,№ 3, 2006, p. 585–595 The Fine Spectra of the Difference operator over the sequence space Acta Mathematica Sinica, English Series, Springer-Verlag, Oct.2007., Vol.23, No.10 On a completeness theorem for a integro-differential operator of thery of nuclear reactors the 2-nd International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications, Baku, June, 2–4, 2008 Spectral properties of some operators in Sequences Spaces International Conference on Analysis and its Applications (ICAA-08), Aligarh Muslim University, (India), November 3–5,2008 The Fine Spectra of the Cesaro operator over the sequence space Math. Journal of Okayama Univ. vol.50, Japan, 2008 On the solvability of some operator-differential equations in complex domain İranian Journal of Science and Technology, Transaction A, vol.32, No. Az, 2008–2009,. On the spectrum of the generalized difference operator over the sequence space News of Baku State Univer., No.3,2009. Spectral properties of matrix operators in Banach space Abstracts of FAAT, 2009 conference, Italy, september,2009, p. 17 On a generalization of differential operator over the sequence space Book of Abstracts, Functional Analysis and its Applications, Nis, Serbia, June 16–18,2009. Spectral properties of differential operator over the space International conference of Math. Science, 04–10 Avgust, Maltepe, Turkey, 2009 Spectral properties of some generalized difference operators over sequence spaces Prof. Y. C. Məmmədovun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" mövzusunda Beynəlxalq konfrans əsərləri. Bakı, 2010, On the spectrum of a lower triangle matrix-operator over the sequence space Spektral theory and its applications, Abstracts of International conference devoted to the 80-th anniversary of akad. F. G. Magsudov, NASA, Baku, 2010, On the spectrum of a generalized difference operator over the sequence space Spektral theory and its applications, Abstracts of International conference devoted to the 80-th anniversary of akad. F. G. Magsudov, NASA, Baku, 2010 Spectral properties of some operators in sequence spaces Modern Methods in Analysis and its Applications, Edited by M. Mursaleen, Anamaya Publishers, New Delhi, India,(monoqrafiya) 2010, On the spectrum of the generalized lower triangle double-band matricesInternational conference on Functional Analysis dedicated to the 90-th anniversary of V. E. Lyantse, Lviv, Ukraine,17–21 November, 2010, The spectrum of the generalized lower trianqle double-band matrix over the sequence space c Al-Azhar Univ. Eng. J., JAUES (special issue), 5(9), Dec.2010, The spectrum of the generalized lower trianqle double-band matrix over the sequence space c Al-Azhar Univ. Eleventh International Conference, Cairo, Egypt, 21–23 Dec.2010 On the boundedness and spectrum of the generalized difference operator Functional analysis and its applications, Proceedings of the International conference devoted to the 100-th anniversary of acad. Z. I. Khalilov, NASA, Baku, 2011 On the fine spectrum of some generalized difference operators The 4-th Congress of the Turkic World Mathematical Society (TWMS), Baku, Azerbaijan, 1–3 July, 2011 On the fine spectrum of the operator over the sequence space c Computers and Mathematics with Applications,61,10, 2011, Elsevier, p. 2994–3002 On the fine spectrum of the operator over the sequence space c and Applied Mathematics and Information Sciences ,5,3, 2011 Some Spectral Properties of the Generalized Difference Operator Proceedings book, International conference on applied analysis and algebra 29 june-2july, 2011, Istanbul On the convergence of an iterative process for an infinite family of bounded linear operators with applications News of BSU, ser.phys.math., scences, № 1 Baku, 2012 Notes on the fine spectrum of the operator over the sequence space c Journal of Fractional Calculus and Applications, vol.3, 11, 2012 (Proc. Of the 4th Symb. of Fract. Calculus and Applications,14,) Some spectral properties of the generalized difference operator European journal of pure and applied mathematics vol.5, No1, 2012 Notes on the spectrum of lower trianqular double-band matrices Thai journal of mathematics , vol.10, No 2, 2012, On the fine spectrum of some generalized difference operators Proceedings book, 1st international eurasian conference on mathematical sciences and applications sept. 03–07, 2012, Prishtine, Kosovo Spectral properties of some difference operators International conference dedicated to 120-th anniversary of Stefan Banach, September 17–21, 2012, Ivan Franko National University of Lviv, Lviv, Ukraine, On the spectrum of some generalized difference operators International centificConference" Functional Analysis and its Applications" Astana, October 2–5, 2012, Some bounded linear integral operators and linear Fredholm inteqral equations in the spaces and Hindawi Publ. Corp., Abstrakt and Applied Analysis Volume. 2013, Art. ID 607204 Some generalizations of difference operator matricies and their spectral analysis Algerian-Turkish International Days on mathematics 2013 Honoured scientist Proceedings of the Institut of Math.and Mech. NASA, Vol. 40, № 2, 2014 Bir ümumiləşmiş fərq operatorunun fəzasında spektral xassələri. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 91 illiyinə həsr olunmuş magistrant, doktorant və gənc tədqiqatçıların "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika konfransının materialları, 12–13 may, 2014 Bir ümumiləşmiş fərq operatorunun fəzasında spektral xassələri Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 91 illiyinə həsr olunmuş magistrant, doktorant və gənc tədqiqatçıların "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika konfransının materialları, 12–13 may, 2014 Bir sinif diferensial operatorların üçbucaq matrislərlə əlaqəsi Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 91 illiyinə həsr olunmuş magistrant, doktorant və gənc tədqiqatçıların "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika konfransının materialları, 12–13 may, 2014 ardıcıllıqlar fəzasında ümumiləşmiş fərq operatorunun təsiri haqqında Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 91 illiyinə həsr olunmuş magistrant, doktorant və gənc tədqiqatçıların "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika konfransının materialları, 12–13 may, 2014 operator-matrisinin fəzasında spektrinin tədqiqi Bakı Dövlət Universitetinin 95-ci ildönümünə həsr olunmuş"Riyaziyyat və Mexanikanın aktual problemləri" mövzusunda elmi konfransın materialları, 25–26 dekabr, Bakı 2014 Bir sinif sonsuz operator-matrislərin spektral xassələri Bakı Dövlət Universitetinin 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və Mexanikanın aktual problemləri" mövzusunda elmi konfransın materialları, 25–26 dekabr, Bakı2014 Bir yuxarı üçbucaq sonsuz matrisinin spektrinin tədqiqi. Bakı Dövlət Universitetinin 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və Mexanikanın aktual problemləri" mövzusunda elmi konfransın materialları, 25–26 dekabr, Bakı 2014 The New Method of the Fine Spectrum of a Class of Operator-Matrix in Some Sequences Spaces International Conference on Recent Advances in Pure and Applied mathematics 6–9 november 2014, Antalya, Turkey The New Method of the Fine Spectrum of a Class of Operator-Matrix in Some Sequences Spaces. Azərbaycanın görkəmli alimi və ictimai xadimi, Dövlət mükafatı laureatı, Əməkdar elm xadimi, BDU-nun sabiq rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Yəhya Cəfər oğlu Məmmədovun anadan olmasının 85 illik yubileyinə həsr olunmuş Beynəlxalq elmi konfransın materialları, Bakı 2015, səh. 34–36 Spectra and fine spectra of lower triangular double-band matrices as operators on . Mathematica Slovaca, 65 (2015), № 4, p. 1–16. The 5-th International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications, Book of Abstracts, 27–29 August, 2015 Baku, Azerbaijan, pp. 288–290. ICBAPAM 2015, 3–6 June 2015, Istanbul, Turkey, p. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 18–19 may, 2016, səh.16–19. Görkəmli elm və təhsil xadimi. Əməkdar elm xadimi, prof. Əmir Şamil oğlu Həbib-zadənin anadan olmasının 100-cü ildönümünə həsr olunmuş "Funksional analiz və onun tətbiqləri" adlı Respublika Elmi konfransın materialları,22–24 iyun,2016, s.3–4 . Spektrum of the adjoint operator on the sequence space . Əməkdar elm xadimi, prof. Əmir Şamil oğlu Həbib-zadənin anadan olmasının 100-cü ildönümünə həsr olunmuş "Funksional analiz və onun tətbiqləri" adlı Respublika Elmi konfransın materialları, 22–24 iyun, 2016, səh.12–13. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 18–19 may, 2016, səh.12–14. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 18–19 may, 2016, səh.14–16. On IterativeProcesses and Spektral Problems of Generalized Difference Operator-Matrices. 3-rd International Conference on Recent Advances in pure and applied mathematics, (Icrapam 2016), 19–23 may 2016, Bodrum, Turkey. Analitik funksiyalar fəzasında fərq operator-matrisinin spektri haqqında. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 94-cü illik yübileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2017, səh.34–35. Bir fərq operator-matrisin spektri haqqında. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 94-cü illik yübileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2017, səh.35–36. On the linear recurrence with constant coefficients. AMEA-nın müxbir üzvü, tanınmış alim və görkəmli riyaziyyatçı f.r.e.d. , professor Qoşkar Teymur oğlu Əhmədovun 100 illik yubileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika elmi konfransınnın materialları, Bakı 2017,02–03 noyabr, səh. 08–09. Some convergence results for iterative sequences. AMEA-nın müxbir üzvü, tanınmış alim və görkəmli riyaziyyatçı f.r.e.d. , professor Qoşkar Teymur oğlu Əhmədovun 100 illik yubileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika elmi konfransınnın materialları, Bakı 2017,02–03 noyabr, səh. 07–08. On some difference Equations. Azərbaycanın ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2018, səh.7–9. Bəzi məhdud və qeyri məhdud operatorlarin spektral xasssələrinin tədqiqi. Azərbaycanın ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2018, səh.17–19. Bir sinif iterativ ardıcıllıqlar və tətbiqləri. Azərbaycanın ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2018, səh.21–22. On recurrent processes and associated with them spectral problems. Proceedings of the 6-th International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications. Volume I, 13–11 July, 2018, Baku, Azerbaijan, p. 44–46. Xətti analizin üç prensibi.-(1-ci genişlənmiş nəşr), Malatya, Türkiyə,2001, 90 səh.(Türk dilində). Xətti analizin üç prinsipi.- (3-cü genişlənmiş nəşr), Bakı, Azərbaycan, 2008, 116 səh. Ali Riyaziyyat.- Bakı, Azərbaycan, 2008, 304 səh.(A. Ə. Hacıyevlə birlikdə). | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=703505 |
Əli Əhmədov (riyaziyyatçı) | Əli Əhmədov (25 dekabr 1943, Əfəndilər, Cəbrayıl rayonu) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor. Əli Əhmədov 25 dekabr 1943-cü il Cəbrayıl rayonunun Əfəndilər kəndində anadan olub. 1950–1960-cı illərdə Füzuli rayonunun Arayatlı kənd orta məktəbdə oxuyub. 1961–1966-cı illərdə BDU-nun Mexanika-riyaziyyat fakültəsinin əyani şöbəsində təhsil alıb. 1966-cı ildən BDU-da çalışır. Ailəlidir, üç övladı var. Təhsili, elmi dərəcə və adları 1961–1966 — tələbə, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, Əmək fəaliyyəti 1996 — h/h, kafedra müdiri, Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz kafedrası, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU 1995 — h/h , professor, Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz kafedrası, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU 1972–1995, dosent, Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz kafedrası, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU 1978–1979, elmi stajor, ABŞ-nin Viskonsin Universiteti 1966–1972, kiçik elmi işçi, Azərbaycan EA-nın Kibernetika İnstitutu Apardığı dərslər: Funksional analiz, Kompleks dəyişənli funksiyalar nəzəriyyəsi, Operatorlar nəzəriyyəsi (İxtisas kursu). 150-dən artıq elmi məqalənin, 1 monoqrafiyanın və 6 kitabın müəllifidir. Beynəlxalq seminar, simpozium və konfraslarda iştirakı 1969 — Bakı, Azərbaycan:Funksional analiz üzrə beynəlxalq konfrans 1982 — Minsk, Belorusiya:Operatorlar nəzəriyyəsi üzrə ümumittifaq-məktəb beynəlxalq konfrans 1985 — Novosibirsk, Rusiya:Operatorlar nəzəriyyəsi üzrə ümumittifaq-məktəb beynəlxalq konfrans 1988 — Voronej, Rusiya:Operatorlar nəzəriyyəsi üzrə ümumittifaq-məktəb beynəlxalq konfrans 1989 — Russe, Bolqarıstan:Diferensial tənliklər və tətbiqləri üzrə IV beynəlxalq konfrans 1995 — Bəhreyn:Xalis və tətbiqi riyaziyyat üzrə beynəlxalq konfrans 1997 — Təbriz, İran:İran riyaziyyatçılarının illik konfransı 2000 — Barselona,İspaniya:Riyaziyyatçıların III Avropa konqresi 2001 — Elazığ,Türkiyə: Türkdilli dövlətlərin riyaziyyat üzrə I beynəlxalq konfrans 2006 — Təbriz, İran: İran riyaziyyatçılarının illik konfransı 2006 — Ujqorod, Ukrayna:Riyazi analiz, diferensial tənliklər və onların tətbiqləri üzrə beynəlxalq elmi konfrans 2007 — Zəncan, İran:İran riyaziyyatçılarının illik konfransı 2007 — Sakariya, Türkiyə: Türk dünyası matematik simpoziumu 2008 — Aliqarh, Hindistan: ICAA-2008 2008 — Novorossiysk, Rusiya: Furye sıraları və onların tətbiqləri- beynəlxalq simpozium 2008 — Bakı, Azərbaycan: İdarəetmə və sənayedə optimallaşdırmanın tətbiqləri -II beynəlxalq konfrans 2008 — Plovdiv, Bolqarıstan:Tətbiqi riyaziyyat və hesablama texnikası üzrə beynəlxalq konfrans Intern. Simp. South Federal University, Russia, may 27-June 3, 2008 Inter. Conf. on Analysis and its applications (ICAA-08), Aligarh, India, November 3–5, 2008 FAAT, Italy, September, 2009 Inter. Conf. on Functioal analysis and its applications, Nis, Serbia, June 16–18, 2009 Inter. Conf. on Math. Sciences, Maltape, Turkey, August 04–10, 2009 III Congresses of Math Turkic World Alma-Aty, 2009 Modern problems of analysis and teaching of mathematics, Lomonosov, Moscow State Univ., may 17–19, 2010 Inter. Conf.on Functional analysis Lviv, Ukraine, November 17–21, 2010; Eleventh Inter. Conf., Cairo, Egypt, December 17–23, 2010 Fourth Congress of the Turkic World Mathematical Society, Baku, Azerbaijan, July 1–3, 2011 Inter. Conf.on Applied analysis and algebra, Istanbul, Turkey, June29-July 2, 2011 First Inter. Conf. on Math Sciences and applications , Pristhine, Kosovo, September 03–07, 2012 Inter. Conf. dedicated to 120-th anniversary of Stefan Banach, Lviv, Ukraine, September 17–21, 2012 Inter. Conf. on "Functional analysis and its applications", Astana, Khazakhstan, October 02–05, 2012 Algerian-Turkish Intern. Days on mathematics, 2013 Inter. Conf. on Recent Advances in Pure and Applied mathematics, Antalya, Turkey, November 06–09, 2014 Third Inter. Conf. on Recent Advances in Pure and Applied mathematics, Bodrum, Turkey, May, 2016 Elmi əsərləri On multiple expansions in the system of eigenelements and associated elements of nonkompact polynomial operator pencils. Amer. Math. Sos. Soviet Math. Dokl. Vol.35, 1987, № 1 On the unconditional convergence of multiple expansions in the system of eigenelements and associated elements of unsounded. Amer. Math. Sos. Soviet Math. Dokl. Vol.35, 1987, № 2 On an inteqro-differential eqiation in the thery of reactors. Fourth conf.on differential equations and applications, Rousse, Bulgaria,1989 Some classes of generalized spectral operators and their applications. Amer. Math. Sos. Soviet Math. USSR Sbornik Vol.67, 1990, № 1 Eigenfunction expansions associated with a non-self adyoint inteqro-differential operator. Azerb. Math. Sos. Proceedinds of Az MS, Yol.1,1994 On generalized spectral operators. Intern.conf.on Pure and appl. Math.,19–22 November, Bahrain,1995 On generalized spectral operators. Abstracts 28 th Annual IMC 28–31 March, 1997 On generalized spectral operators. Proc.of 28 th AIMC, Tabriz Univ.,1997 On spectrum of the Cezaro operator. Procudings of IMM of NAS of Azerb.v. XXIX (XXXII),2003 The Fine Spektral of the Difference Operator over the Spase . Intern. Workshop on Analyzis and Applications 07–11 September, 2004, Mersin, Turkey,. On the fine spektrum of the Cezaro operator in. Math. Ibaraki Univ.36, 2004 Representations of the roots of a class of generalized spectral operators. Intern. Scientific Conference, Mathematical Analyis, Differential Eqations and their Applications, September 18–23,2006, Uzhgorod, Ukraine, Abstracts, Representations of the roots of spectral operators 37 th Anuali Iranian Mathematical Conference, 2–5 September 2006 On the Fine Spektra of Difference Operator on the Seqnence Spase Demanstratio Mathematica, Warsawa, Vol. XXXIX,№ 3, 2006, p. 585–595 The Fine Spectra of the Difference operator over the sequence space Acta Mathematica Sinica, English Series, Springer-Verlag, Oct.2007., Vol.23, No.10 On a completeness theorem for a integro-differential operator of thery of nuclear reactors the 2-nd International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications, Baku, June, 2–4, 2008 Spectral properties of some operators in Sequences Spaces International Conference on Analysis and its Applications (ICAA-08), Aligarh Muslim University, (India), November 3–5,2008 The Fine Spectra of the Cesaro operator over the sequence space Math. Journal of Okayama Univ. vol.50, Japan, 2008 On the solvability of some operator-differential equations in complex domain İranian Journal of Science and Technology, Transaction A, vol.32, No. Az, 2008–2009,. On the spectrum of the generalized difference operator over the sequence space News of Baku State Univer., No.3,2009. Spectral properties of matrix operators in Banach space Abstracts of FAAT, 2009 conference, Italy, september,2009, p. 17 On a generalization of differential operator over the sequence space Book of Abstracts, Functional Analysis and its Applications, Nis, Serbia, June 16–18,2009. Spectral properties of differential operator over the space International conference of Math. Science, 04–10 Avgust, Maltepe, Turkey, 2009 Spectral properties of some generalized difference operators over sequence spaces Prof. Y. C. Məmmədovun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" mövzusunda Beynəlxalq konfrans əsərləri. Bakı, 2010, On the spectrum of a lower triangle matrix-operator over the sequence space Spektral theory and its applications, Abstracts of International conference devoted to the 80-th anniversary of akad. F. G. Magsudov, NASA, Baku, 2010, On the spectrum of a generalized difference operator over the sequence space Spektral theory and its applications, Abstracts of International conference devoted to the 80-th anniversary of akad. F. G. Magsudov, NASA, Baku, 2010 Spectral properties of some operators in sequence spaces Modern Methods in Analysis and its Applications, Edited by M. Mursaleen, Anamaya Publishers, New Delhi, India,(monoqrafiya) 2010, On the spectrum of the generalized lower triangle double-band matricesInternational conference on Functional Analysis dedicated to the 90-th anniversary of V. E. Lyantse, Lviv, Ukraine,17–21 November, 2010, The spectrum of the generalized lower trianqle double-band matrix over the sequence space c Al-Azhar Univ. Eng. J., JAUES (special issue), 5(9), Dec.2010, The spectrum of the generalized lower trianqle double-band matrix over the sequence space c Al-Azhar Univ. Eleventh International Conference, Cairo, Egypt, 21–23 Dec.2010 On the boundedness and spectrum of the generalized difference operator Functional analysis and its applications, Proceedings of the International conference devoted to the 100-th anniversary of acad. Z. I. Khalilov, NASA, Baku, 2011 On the fine spectrum of some generalized difference operators The 4-th Congress of the Turkic World Mathematical Society (TWMS), Baku, Azerbaijan, 1–3 July, 2011 On the fine spectrum of the operator over the sequence space c Computers and Mathematics with Applications,61,10, 2011, Elsevier, p. 2994–3002 On the fine spectrum of the operator over the sequence space c and Applied Mathematics and Information Sciences ,5,3, 2011 Some Spectral Properties of the Generalized Difference Operator Proceedings book, International conference on applied analysis and algebra 29 june-2july, 2011, Istanbul On the convergence of an iterative process for an infinite family of bounded linear operators with applications News of BSU, ser.phys.math., scences, № 1 Baku, 2012 Notes on the fine spectrum of the operator over the sequence space c Journal of Fractional Calculus and Applications, vol.3, 11, 2012 (Proc. Of the 4th Symb. of Fract. Calculus and Applications,14,) Some spectral properties of the generalized difference operator European journal of pure and applied mathematics vol.5, No1, 2012 Notes on the spectrum of lower trianqular double-band matrices Thai journal of mathematics , vol.10, No 2, 2012, On the fine spectrum of some generalized difference operators Proceedings book, 1st international eurasian conference on mathematical sciences and applications sept. 03–07, 2012, Prishtine, Kosovo Spectral properties of some difference operators International conference dedicated to 120-th anniversary of Stefan Banach, September 17–21, 2012, Ivan Franko National University of Lviv, Lviv, Ukraine, On the spectrum of some generalized difference operators International centificConference" Functional Analysis and its Applications" Astana, October 2–5, 2012, Some bounded linear integral operators and linear Fredholm inteqral equations in the spaces and Hindawi Publ. Corp., Abstrakt and Applied Analysis Volume. 2013, Art. ID 607204 Some generalizations of difference operator matricies and their spectral analysis Algerian-Turkish International Days on mathematics 2013 Honoured scientist Proceedings of the Institut of Math.and Mech. NASA, Vol. 40, № 2, 2014 Bir ümumiləşmiş fərq operatorunun fəzasında spektral xassələri. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 91 illiyinə həsr olunmuş magistrant, doktorant və gənc tədqiqatçıların "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika konfransının materialları, 12–13 may, 2014 Bir ümumiləşmiş fərq operatorunun fəzasında spektral xassələri Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 91 illiyinə həsr olunmuş magistrant, doktorant və gənc tədqiqatçıların "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika konfransının materialları, 12–13 may, 2014 Bir sinif diferensial operatorların üçbucaq matrislərlə əlaqəsi Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 91 illiyinə həsr olunmuş magistrant, doktorant və gənc tədqiqatçıların "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika konfransının materialları, 12–13 may, 2014 ardıcıllıqlar fəzasında ümumiləşmiş fərq operatorunun təsiri haqqında Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 91 illiyinə həsr olunmuş magistrant, doktorant və gənc tədqiqatçıların "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika konfransının materialları, 12–13 may, 2014 operator-matrisinin fəzasında spektrinin tədqiqi Bakı Dövlət Universitetinin 95-ci ildönümünə həsr olunmuş"Riyaziyyat və Mexanikanın aktual problemləri" mövzusunda elmi konfransın materialları, 25–26 dekabr, Bakı 2014 Bir sinif sonsuz operator-matrislərin spektral xassələri Bakı Dövlət Universitetinin 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və Mexanikanın aktual problemləri" mövzusunda elmi konfransın materialları, 25–26 dekabr, Bakı2014 Bir yuxarı üçbucaq sonsuz matrisinin spektrinin tədqiqi. Bakı Dövlət Universitetinin 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və Mexanikanın aktual problemləri" mövzusunda elmi konfransın materialları, 25–26 dekabr, Bakı 2014 The New Method of the Fine Spectrum of a Class of Operator-Matrix in Some Sequences Spaces International Conference on Recent Advances in Pure and Applied mathematics 6–9 november 2014, Antalya, Turkey The New Method of the Fine Spectrum of a Class of Operator-Matrix in Some Sequences Spaces. Azərbaycanın görkəmli alimi və ictimai xadimi, Dövlət mükafatı laureatı, Əməkdar elm xadimi, BDU-nun sabiq rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Yəhya Cəfər oğlu Məmmədovun anadan olmasının 85 illik yubileyinə həsr olunmuş Beynəlxalq elmi konfransın materialları, Bakı 2015, səh. 34–36 Spectra and fine spectra of lower triangular double-band matrices as operators on . Mathematica Slovaca, 65 (2015), № 4, p. 1–16. The 5-th International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications, Book of Abstracts, 27–29 August, 2015 Baku, Azerbaijan, pp. 288–290. ICBAPAM 2015, 3–6 June 2015, Istanbul, Turkey, p. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 18–19 may, 2016, səh.16–19. Görkəmli elm və təhsil xadimi. Əməkdar elm xadimi, prof. Əmir Şamil oğlu Həbib-zadənin anadan olmasının 100-cü ildönümünə həsr olunmuş "Funksional analiz və onun tətbiqləri" adlı Respublika Elmi konfransın materialları,22–24 iyun,2016, s.3–4 . Spektrum of the adjoint operator on the sequence space . Əməkdar elm xadimi, prof. Əmir Şamil oğlu Həbib-zadənin anadan olmasının 100-cü ildönümünə həsr olunmuş "Funksional analiz və onun tətbiqləri" adlı Respublika Elmi konfransın materialları, 22–24 iyun, 2016, səh.12–13. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 18–19 may, 2016, səh.12–14. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 18–19 may, 2016, səh.14–16. On IterativeProcesses and Spektral Problems of Generalized Difference Operator-Matrices. 3-rd International Conference on Recent Advances in pure and applied mathematics, (Icrapam 2016), 19–23 may 2016, Bodrum, Turkey. Analitik funksiyalar fəzasında fərq operator-matrisinin spektri haqqında. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 94-cü illik yübileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2017, səh.34–35. Bir fərq operator-matrisin spektri haqqında. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 94-cü illik yübileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2017, səh.35–36. On the linear recurrence with constant coefficients. AMEA-nın müxbir üzvü, tanınmış alim və görkəmli riyaziyyatçı f.r.e.d. , professor Qoşkar Teymur oğlu Əhmədovun 100 illik yubileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika elmi konfransınnın materialları, Bakı 2017,02–03 noyabr, səh. 08–09. Some convergence results for iterative sequences. AMEA-nın müxbir üzvü, tanınmış alim və görkəmli riyaziyyatçı f.r.e.d. , professor Qoşkar Teymur oğlu Əhmədovun 100 illik yubileyinə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika elmi konfransınnın materialları, Bakı 2017,02–03 noyabr, səh. 07–08. On some difference Equations. Azərbaycanın ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2018, səh.7–9. Bəzi məhdud və qeyri məhdud operatorlarin spektral xasssələrinin tədqiqi. Azərbaycanın ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2018, səh.17–19. Bir sinif iterativ ardıcıllıqlar və tətbiqləri. Azərbaycanın ümummilli lideri H. Əliyevin anadan olmasının 95-ci ildönümünə həsr olunmuş "Riyaziyyat və mexanikanın aktual problemləri" adlı Respublika Elmi konfransının materialları, 17–18 may, 2018, səh.21–22. On recurrent processes and associated with them spectral problems. Proceedings of the 6-th International Conference on Control and Optimization with Industrial Applications. Volume I, 13–11 July, 2018, Baku, Azerbaijan, p. 44–46. Xətti analizin üç prensibi.-(1-ci genişlənmiş nəşr), Malatya, Türkiyə,2001, 90 səh.(Türk dilində). Xətti analizin üç prinsipi.- (3-cü genişlənmiş nəşr), Bakı, Azərbaycan, 2008, 116 səh. Ali Riyaziyyat.- Bakı, Azərbaycan, 2008, 304 səh.(A. Ə. Hacıyevlə birlikdə). | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=567389 |
Əli Əhmədov (siyasətçi) | Əhmədov Əli Cavad oğlu (27 yanvar 1953, Dərə, Basarkeçər rayonu) — Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini, Yeni Azərbaycan Partiyası Sədrinin müavini və İdarə Heyətinin üzvü, fəlsəfə doktoru, professor. Əli Əhmədov 1953-cü il yanvarın 27-də Ermənistan SSR Basarkeçər rayonunun Dərə kəndində anadan olmuşdur. Moskva Dövlət Tarix-Arxiv İnstitutunun tarix fakültəsini bitirmişdir. 1 dərsliyin, 50-dən çox elmi əsərin və məqalənin müəllifidir. 1975-ci ildən Baş Arxivlər İdarəsinin baş elmi işçisi, Azərbaycan EA-nın Mərkəzi Elmi Baş Arxivinin müdiri olmuşdur. 1980-ci ildən Azərbaycan Dövlət Universitetində laborant, müəllim, baş müəllim, dosent, kafedra müdiri işləmişdir. Siyasi fəaliyyəti 1997-ci ildən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasında şöbə müdirinin müavini vəzifəsində çalışmışdır. 1999–2000-ci illərdə Xətai Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı olmuşdur. 22 oktyabr 2013-cü ildən Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavinidir.Azərbaycan Respublikası ilə Qırğızıstan Respublikası arasında iqtisadi və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq üzrə birgə Hökumətlərarası Komissiyanın həmsədridir. Azərbaycan Respublikası ilə Belarus Respublikası arasında iqtisadi əməkdaşlıq üzrə birgə Hökumətlərarası Komissiyanın həmsədridir. Parlamentdə 2000-ci ildə ikinci çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin deputatı olmuşdur. 2005-ci il noyabrın 6-da 19 saylı Nərimanov birinci seçki dairəsindən deputat seçilmişdir. Milli Məclisin Elm və təhsil məsələləri daimi komissiyasının üzvü olmuşdur. 2010-cu ildə dördüncü çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı seçilmişdir. Azərbaycan-Çin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri, Azərbaycan-Belarus, Azərbaycan-İtaliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının üzvü olmuşdur. Partiya fəaliyyəti 1999-cu ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının I qurultayında partiyanın İcra katibi seçilmişdir. Partiyanın 2005-ci ildə keçirilən III qurultayında,2013-cü ildə keçirilən V qurultayında və 2018-ci ildə keçirilən VI qurultayında YAP Sədrinin müavini və İcra katibi seçilmişdir. Yeni Azərbaycan Partiyasının VII qurultayında (5 mart 2021-ci il) YAP Sədrinin müavini və İdarə Heyətinin üzvü seçilib.16 oktyabr 1992-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevə müraciət edən 91 ziyalıdan biridir. Ailə həyatı Evlidir, 2 övladı var. 2009-cu ildə Polşa prezidentinin sərəncamı ilə iki ölkənin münasibətlərinin inkişafına göstərdiyi xidmətlərə görə "Kavaler" ordeni ilə təltif olunmuşdur.2013-cü yanvarın 25-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının ictimai-siyasi həyatında fəal iştirakına görə "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunmuşdur.2023-cü yanvarın 26-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının ictimai-siyasi həyatında fəal iştirakına və dövlət qulluğunda səmərəli fəaliyyətinə görə Əli Cavad oğlu Əhmədov "Şərəf" ordeni ilə təltif edilib. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=803797 |
Əli Əhmədov (çəkməçi) | Əli Davud oğlu Əhmədov (7 avqust 1934, Nuxa – 4 mart 2016, Bakı) — çəkməçi, "Əməkdar mədəniyyət işçisi" (19.09.1991) Əli Davud oğlu Əhmədov 1934-cü ildə Şəki şəhərində anadan olub. Adını nənəsi qoyub. Atası Davud Şəki 2 illik Pedaqoji Məktəbində müəllim işləmişdir. 1937-ci ildə atası repressiya qurbanı olub. Əlinin oxumağa imkanı olmadığından 6-cı sinifə qədər oxuyub və dayısı Yaqub Əlizadə balaca Əlini 1949-cu ildə sənət artelində Aydın ustanın yanında şəyird qoymuşdur. 1952-ci ilə qədər burada çalışmışdır. Hələ Şəkidə ikinci sinifdə oxuyarkən dayısı ona Nizaminin "Xəmsə"sini oxumağı məsləhət görmüşdür. O, da öyrənmişdir. Nizaminin 5 poemasını əzbərdən bilir. 1952-ci ildə doğulduğu Şəkidən Bakıya köçmüşdür. Əvvəlcə burda bir sexdə işləmişdir. 1959-cu ildə isə xalq artisti Əlibaba Abdullayev onu Dövlət Filarmoniyasına işə götürmüşdür. 1954–1957-ci illərdə Sibirdə və Almatıda hərbi xidmətdə olmuşdur. Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında rəqqaslarının ayaq geyimlərini çəkməçi Əli kişi tikir. Əli dayı 25 il tanınmış rəssam Tahir Salahova, Aşıq Şəmşirə, Rəşid Behbudova və başqalarına ayaqqabı tikmişdir. Əli Əhmədov 19 sentyabr 1991-ci ildə "Əməkdar mədəniyyət işçisi" adını alıb. Onun haqqında 20 şair şeir yazıb, 52 qəzet məqalə dərc edib. Onun şairlərdən yaxın dostu Bəxtiyar Vahabzadə olmuşdur. Onun haqqında yazan müəlliflər içərisində Osman Mirzəyev, Hacıbaba Hüseynov da var. Yaxın günlərdə ona kitab bağışlayanlardan biri də Vaqif Səmədoğlu olub. Rima Kazakovanın "Master Ali", onun türk variantı olan və Ankarada çapdan çıxan "Qonduraçı Ali" şeiri də Əli Əhmədova həsr olunub. Həmçinin bax Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçilərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=311217 |
Əli Əhmədov (əsgər) | Əli İlqar oğlu Əhmədov (5 yanvar 1993, Mingəçevir – 27 sentyabr 2020, Füzuli rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin kiçik çavuşu, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. Əli Əhmədov 1993-cü il yanvarın 5-də Mingəçevir şəhərində anadan olub Nişanlı idi. Qardaşı İslam Əhmədov da İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olub. Hərbi xidməti Azərbaycan Ordusunun kiçik çavuşu olan Əli Əhmədov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Suqovuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Əli Əhmədov sentyabrın 27-də Tərtər — Laçın istiqamətində gedən döyüşlər zamanı şəhid olub. Sentyabrın 27-də Mingəçevir şəhərinin Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əhmədov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Laçın rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əhmədov ölümündən sonra "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. — "Əfqanıstanda sülhməramlı missiyaya görə" medalı (15.12.2020) — "Vətən uğrunda" medalı (ölümündən sonra) (29.12.2020) — "Laçının azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=680864 |
Əli Əkbər | Əli əl-Əkbər — İmam Hüseyn və Ümm Leylanın oğlu. Kərbəla döyüşündə şəhid olub. Əli Əkbər (yazıçı) — Azərbaycan yazıçısı. Əli Əkbər (şair) — Azərbaycan şairi. Əli Əkbər Naxçıvani — Bəhai dinin ardıcılı. Əli Əkbər Salehi — İran İslam Respublikasının xarici işlər naziri Həmçinin bax | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=473250 |
Əli Əkbər (yazıçı) | Əli Əkbər (tam adı: Əliyev Ələkbər Əliağa oğlu) — yazıçı, jurnalist, tərcüməçi. Əli Əkbər 1978-ci ilin 28 yanvarında anadan olub. 8-ci sinifə qədər Bakının 134 saylı orta məktəbində oxuyub. 1993-cü ildə orta təhsilini Türkiyədə davam etdirmək üçün bu ölkəyə yollanaraq İstanbulda Dini Təmayüllü liseyə daxil olub. 1996-cı ildə Mərmərə Universitetinin Jurnalistika Fakültəsinə qəbul olunaraq 2000-ci ildə bu universitetdən məzun olub. Təhsil aldığı illərdə Türkiyənin nüfuzlu nəşriyyatı sayılan "KAKNÜS" nəşriyyatında İctimaiyyətlə əlaqələr müdiri və tərcüməçi olaraq işləyib. Bir sıra ədəbiyyat dərgiləri üçün məqalələr yazıb, tərcümələr edib. İndiyə qədər türk dilinə 30 əsəri tərcümə edərək nəşr etdirib. Yaradıcılığı Ələkbər Əliyev Azərbaycanda fəaliyyət göstərən, rus dilli intellektuallarının yaratdıqları "kultura.az" mədəniyyət və incəsənət internet portalının baş redaktorudur. Azərbaycan dilində çap olunmuş dörd bədii kitabın müəllifidir. 2009-cu ildə çap olunmuş qalmaqallı süjetə malik "Artuş və Zaur" romanı ilə böyük hay-küyə səbəb olmuşdur. 2012-ci ildən İsveçrədə yaşayır. Biblioqrafiya 93-Tanrıların qürubu (roman) Artuş və Zaur Amneziya (roman) Sarı gəlin (Əli Əkbərin əsəri) Kreuzung (azərb. Kəsişmə) Gilə (hekayə) Emiqrant (bioqrafik roman) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=49552 |
Əli Əkbər (şair) | Əli Əkbər (Ələkbərov Əli Hüseyn oğlu; 27 aprel 1927, Qovuşuq – 5 iyun 2022, Sumqayıt) — Azərbaycan şairi. Əli Əkbər 1927-ci il aprel ayının 27-də Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalındakı Qovuşuq kəndində (Yexeqnadzor rayonu) anadan olub. 1947-ci ildə orta məktəbi bitirməmiş onu rayon xalq maarif şöbəsi oxuduğu məktəbdə müəllim təyin edir. İki il orta məktəbdə müəllim işlədikdən sonra yenidən oxuyub 1950-ci ildə orta məktəbi bitirir. Orta məktəbi bitirdikdən sonra rayon xalq maarif şöbəsi onu yenidən müəllim təyin edir. O, 1950-ci ildən 1965-ci ilə qədər Dərələyəz mahalının Sallı, Hors, Gədikvəng və Qabaxlı kəndlərində müəllim işləyir. Paralel olaraq ali təhsil almaq üçün Bakıya gələrək 1962-ci ildə S. M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakultəsinin qiyabi şöbəsinə daxil olur. 1968-ci ildə universiteti müvəffəqiyyətlə bitirir. 1988-ci ilə qədər Dərələyəz mahalının Qovuşuq kənd orta məktəbində azərbaycan dili və ədəbiyyatı fənlərini tədris etmişdir. 1988-ci ildə bədxah ermənilərin təzyiq ilə doğma dədə-baba yurdlarından çıxarılan azərbaycanlılarla birlikdə Əli müəllim də Azərbaycana gələrək Abşeron rayonunun Ceyranbatan qəsəbəsində məskunlaşır. 1993–2011-ci illərdə Abşeron rayonu Ceyranbatan qəsəbə 1 saylı orta məktəbində müəllim işləyib. 5 iyun 2022-ci ildə vəfat edib. Sumqayıt şəhərinin yeni məzarlığında dəfn edilib. Ailəlidir, səkkiz övladı var. Yaradıcılığı Ədəbi yaradıcılığa böyük maraq göstərən Əli müəllim hələ 1957-ci ildən Əli Əkbər təxəllüsü ilə şerlər yazmağa başlamışdır. O, öz şerlərini "Sovet Ermənistanı" qəzetində çap etdirirdi. Onun bir neçə şeiri də 1957-ci ildə çıxan "Ədəbi Ermənistan" məcmuəsində çap olunmuşdur. Yazdığı əsərləri qəzet və jurnallarda çap etdirir. Yazdığı şerləri, poemaları və dram əsərlərini toplayaraq: 2003-cü ildə "Dərələyəz", 2004-cü ildə "Qəlbin səsi", 2005-ci ildə "Atanın dara çəkilməsi", 2013-cü ildə isə "Vətən həsrəti" kitablarını çap etdirib. Beşinci kitabı da çapa hazırlanır. "Dərələyəz", 2003-cü il "Qəlbin səsi", 2004-cü il "Atanın dara çəkilməsi", 2005-ci il "Vətən həsrəti", 2013-cü il | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=468743 |
Əli Əkbər Bəhmən | Əli Əkbər Bəhmən və ya Mirzə Əli Əkbər xan (1880 – 1956) — Qacar və Pəhləvi sülalələri dövründə xarici işlər nazirliyinin əməkdaşı kimi xidmət etmiş diplomat. Qacarların Şuşa şəhərində mərkəzləşən qolu olan Bəhməni ailəsinə mənsub olan Əli Əkbər Bəhmən həm Qacarlar, həm də Pəhləvilər dövründə səfir və nazir kimi vəzifələrdə çalışmışdır. Zadəgan ailəsindən olduğuna və anasının şahzadə olmasına grə gənc Əli Əkbər erkən yaşdan sarayda çalışmağa başladı. O, bu zaman inzibati xidmət sahəsində çalışırdı. Onun ögəy atası mütləqiyyətin qətiyyətli eleyhdarı və islahat tərəfdarı idi. Belə ki, o, 1906-cı il Məşrutə hərəkatını dəstəkləyirdi. Onun dostu, sol meyilli konstutision siyasətçi, İran məktəb sisteminin islahatçısı Yəhya Dövlətabadi Əli Əkbəri 1907-ci ildə Rusiya Azərbaycanına Səadət məktəbində fars dilini tədris etməyə göndərdi. Burada onun ana tərəfdən bir çox qohumu yaşamaqda idi. Rusiya inqilabı və Birinci Dünya müharibəsindən sonra bir çox iranlı Qırmızı Ordunun əlindən İrana qaçmağa çalışdı. Azərbaycandakı və İrandakı əlaqələri və qohumları hesabına Əli Əkbər bir çox iranlıya sərhədi keçməyə yardım etdi. 1919-cu ilin 26 avqustunda Qacarların Buxarestdəki fövqəladə və səlahiyyətli elçisi kimi səfər etmiş, 1921-ci ildə isə Qacarların Belçikadakı səfiri oldu. 1934–1935-ci illərdə İranın Əfqanıstandakı səfiri kimi çalışdı. 1935-ci ildə Sistan-Zabulıstan bölgəsindəki ərazi dəyişiklikləri məsələsi ilə məşğul olan Atabəy Arbitrasiyasına təyin edildi. 1935-ci ildə isə nəqliyyat naziri təyin edildi. 1939–1943-cü illər arasında isə İranın Misirdəki səfiri kimi fəaliyyət göstərdi. Burada səfir kimi fəaliyyət göstərərkən, o, o dövrdə İranın vəliəhd şahzadəsi olan Məhəmməd Rza Pəhləvi ilə Misir kralı Fuadın qızı, Kral Faruqun bacısı şahzadəsi Fövziyyənin evliliyini təşkil etdi. Toy 1939-cu ilin 16 martında Qahirənin Abdin sarayında baş tutdu.1943-cü ildə İranı Qahirə konfransında da təmsil etdikdən sonra Əli Əkbər İrana geri döndü və 1944–1946-cı illərdə ticarət naziri kimi fəaliyyət göstərdi. Tehranda yaşayarkən buradakı möhtəşəm Gövhərşah sarayını və şəhərin şimalındakı ərazidə, Əlburz dağlarının yamacındakı Bağ-e Mustafi adlanan yerdən bağını aldı. 1967-cı ildə vəfat edən Əli Əkbər Bəhmən Tehranda Şah Əbdüləzim Məqbərəsində, anasının məzarının yanında dəfn edildi. Əli Əkbər məşhur Qacar-Bəhməni ailəsinə mənsubdur. 1883-cü ildə Tehranda Mirzə Əli Əkbər xan adı ilə dünyaya gəlmiş və 1967-ci ildə elə orada vəfat etmişdir. 1804–1813 və 1826–1828-ci illərdə olmuş Rus-Qacar müharibələrinin qəhrəmanı Abbas Mirzənin oğlu Bəhmən Mirzə Qacarın soyundan gəlir. Bəhmən Mirzə (1810–1884) Azərbaycanın qubernatoru və xəstə qardaşı Məhəmməd şahla, körpə vəliəhd şahzadə Nəsrəddinin regenti olmuşdur. Bəhmən Mirzə sarayda nüfuzunu itirdikdən sonra Rusiyanın tabeliyində olan Qafqaza mühacirət etmişdir. Onun böyük oğlu Ənuşirəvan Mirzə (1833–1899) Qacar imperiyasına geri dönmüş və orada Məleykə Afaq xanım(1863–1917 26 oktyabr) adlanan qızı olmuşdur. Bu qız Əli Əkbərin anasıdır. Onun atası Mirzə Hüseyn Bəhnam Təbrizin zadəgan ailələrindən birinə mənsub olmuş və bu ailənin üzvləri Fətəli şah Qacarın dövründən etibarən şah sarayında xidmət etmişdirlər. Atasının erkən ölümündən sonra anası ikinci dəfə Dünbüli ailəsindən olan Ziyaülsəltənət Əmənulla xan ilə ailə həyatı qurmuşdur. Əli Əkbərin İran Məşrutə hərəkatı dövünün siyasətçisi olan ögəy atası onu siyasi karyerasındakı ilk addımlarını atmaqda təşviq etmiş, Yəhya Dövlətabadi kimi siyasətçilərlə tanış etmişdir. 1931-ci ildə İranda soyadları qoyularkən Əli Əkbər və qardaşı Əli Əsgər, bacısı Nüsrətülmülk xanım soyad olaraq Bəhmən sözünü qəbul etmişdirlər. Bu soyadını babaları Bəhmən Mirzənin şərəfinə seçmişdirlər.Əli Əkbər Bəhmən Azərbaycanın şimalından olan Züleyxa xanım Hacıyeva ilə ailə həyatı qurmuş və bu evlilikdən Mehr-e Cahan Xanım Bəhmən adlı bir qızı olmuşdur. 'Aqeli, Baqer: "Ali Akbar Batman, in: Sharhe-e hal-e rejal-e siyassi va nezami-ye mo'asser-e Iran (Biography of the contemporary dignitaries of policy and military in Iran) , Vol. I, Nashr-e goftar, Tehran 2001, pp. 325–326. Clayton, Sir Gilbert: An Arabian Dictionary, edit. by Robert O. Collins, University of California Press, Berkeley and Los Angeles 1969. Devos, Bianca; Werner, Christoph. Culture and Cultural Politics under Reza Shah: The Pahlavi State, New Bourgeoisie and the Creation of a Modern Society in Iran. Iranian Studies, Routledge, New York 2014. Kadjar, Soltan Ali Mirza: "Mohammad Ali Shah: The Man and the King", in: Qajar Studies, Vol VII, Barjesteh van Waalwijk van Doorn, Rotterdam 2007, pp. 177–195. Kasravi, Ahmad: Tarikh-e Mashruteh-ye Iran (History of the Constitutional Revolution in Iran), Vol. I, Amir Kabir, Tehran 2537 imperial calendar. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=722499 |
Əli Əkbər Dehxuda | Mirzə Əliəkbər Dehxuda (1879, Tehran – 9 mart 1959, Tehran) — ictimai-siyasi xadim, yazıçı, lüğət tərtibçisi, şair. Təxəllüsü Əllamə idi. Əslən İran azərbaycanlısı olan Dehxuda Tehranda anadan olmuşdur. Atası Xan Babaxan (خان باباخان) Qəzvin şəhərinin ortabab mülkədarlarından olmuşdur. ”Sur-e İsrafil” – 1907-1908-ci illərdə Tehranda nəşr olunan ictimai-siyasi və ədəbi jurnal idi. Redaktoru Cahangir xan Şirazi, naşiri isə Ələkbər xan Dehxuda olmuşdur. 1905-1911-ci il inqilabı dövründə İranın ədəbi-ictimai həyatında mühüm rol oynayan “Sur-e İsrafil”in “Çərən-pərən” adı altında xüsusi satirik rubrikası var idi. Dehxuda bu rubrikada öz yazılarını Dəxu təxəllüsilə imzalamışdır. “Sur-e İsrafil” jurnalı bir sıra məsələlərdə “Molla Nəsrəddin”lə səsləşirdi. Dehxuda lüğəti (fars. لغتنامه دهخدا)- fars dilində hazırkı dövrə qədər nəşr olunmuş ən iri həcmli 16 cildlik lüğətdir. Həmçinin bax Dehxuda lüğəti Dehxuda İnstitutu Xarici keçidlər ALÈ-AKBAR QAZVÈNÈ Dehkhodā' @ Encyclopaedia Iranica | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=474567 |
Əli Əkbər Haşimi Rəfsəncani | Ayatollah Əkbər Haşemi Bəhremani Rəfsəncani (25 avqust 1934[…], Nuq[d], Kirman ostanı və ya Bəhreman, Kirman ostanı – 8 yanvar 2017[…], Tehran və ya Təcriş[d], Tehran ostanı) — İran siyasətçisi, yazıçısı. Ekspertlər Assambleyasının sədri olmuşdur. AMEA-nın fəxri üzvüdür. Rəfsəncani 1934-ci ildə İranın Kirman vilayətinin Rəfsəncan Behreman kəndində kəndli ailəsində dünyaya gəlmişdir. Ailəsi əkinçilik edir, fıstıq bağlarına sahib idi. İranın dördüncü prezidenti vəzifəsində çalışıb. Məktəbi oxuyan zaman 16 yaşında – 1948-ci ildə müsəlmanların müqəddəs şəhəri Qum şəhərinə dini təhsil almağa getdi. Burada o, dini təhsillə bərabər, siyasi dünyagörüşünü artırdı. Savadı və bacarığı ilə irəliləməyi bacardı və 1958-ci ildə Iranın birinci dini lideri Ruhulla Xomeyninin müridi oldu. Bunun nəticəsində şiyələrdə ayetullah'lıqdan sonra en yüksək ikinci dərəcə olan hüccetülislam mərtəbəsinə yüksəldi. Ustadı Xomeyni kimi o da mühafizəkar mövqe tutdu və Rza Şah Pəhləvinin müasirlik siyasətinə qarşı çıxdı. Xomeyni 1964-cü ildə ölkədən qovuldu. Islam inqilabına qədər Rəfsancani 15 il içində 5 dəfə həbs edildi. 1979-cu ildə inqilab nəticəsində şah çevrildi və Xomeyni ölkəyə qayıtdı. Rəfsəncani onun ən yaxın adamlarından biri oldu və siyasi karyerasında yüksəliş başladı. Islam Partiyasının qurulmasında yaxından iştirak etdi. Hətta 1979–1980cı illərdə daxili işlər naziri oldu. 1980-ci ildə ona qarşı olan sui-qəsd uğursuzluqla nəticələndi. Xomeyninin sağ əlinə çevrilən Rəfsəncani 1980–1989-cu illərdə İslam məşvərət şurasıda Məclis spikerliyi vəzifəsini tutdu. 1980–1988-ci il İraq-Iran müharibəsində sülh əldə edilməsində böyük rol oynadı. 1989-cu il iyun ayında Xomeyninin ölümündən sonra Əli Xamneyinin prezidentliyindən (1980–1989) sonra İranın dövlət başçısı oldu. Xamneyi isə ali dini lider postuna əyləşdi. 1997-ci il Almaniya məhkəməsi onun 1992-ci il İran Kürdlərinin liderinin öldürüldüyü Mikonos sui-qəsdinin sifarişçilərindən biri olduğunu bəyan etdi. Rəfsəncani mühafizəkar və praqmatik siyasət yürütdü, qonşularla, keçmiş SSRİ və ərəb ölkələri ilə normal münasibətlər qurdu. Ancaq ABŞ ilə heç münasibət qurulmadı və bir neçə Qərb ölkəsi ilə məhdud münasibətlər yaradıldı. 1993-ci ildə yenidən dövlət başçısı seçildi. 1997-ci ildə seçkiyə qatılmadı. 2005-də İrandakı prezident seçkilərində Mahmud Əhmədinecəd səs çoxluğu ilə onu qabaqladı. O, praqmatik konservativ siyasətçi kimi tanınırdı və azad bazar pozisiyasını dəstəkləyirdi. Rəfsəncani İran liberallarının lideri hesab olunurdu və radikal mühafizəkarlara qarşı çıxırdı. 1993-cü ilin oktyabrında Bakıda rəsmi dövlət səfərində olub. AMEA-nın fəxri üzvü idi.Rəfsəncani ürək problemi ilə xəstəxanaya yerləşdirilmiş, ancaq 8 yanvar 2017-ci ildə 82 yaşında ürək tutmasından vəfat etmişdir.10 yanvarda İranın paytaxtı Tehran şəhərində yerləşən Behişti-Zəhrada, Ruhullah Xomeyninin məzarı yanında dəfn edilib. Rəfsəncani evli və 5 övladı – 3 oğlu və 2 qızı var idi. Qızı Məclis üzvüdür. Xarici keçidlər "Ayətullah Haşimi Rəfsəncaninin nadir fotoları" ( (az.)). islamazeri.az. 2017-01-10. 2017-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-10. "Ayətullah Rəfsəncaninin vida, cənazə namazı və dəfn mərasimlərindən FOTOLAR" ( (az.)). islamazeri.az. 2017-01-10. 2017-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-10. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=160282 |
Əli Əkbər Naxçıvani | Əli Əkbər Naxçıvani — Bəhai dinin ardıcılı, Azərbaycanda Bəhai dinini qəbul etmiş və təbliğatı ilə məşğul olmuş ilk şəxslərdən biri. Bəhai dininə aid olan mətnləri ərəb və fars dillərindən rus dilinə tərcümə olunması ilə məşğul olmuşdur. Rus ziyalı dairələrində Əli Əkbər Məmmədxanov kimi tanınmışdır. Azərbaycanda isə Əli Əkbər Məmmədxanlı kimi məşhur idi. Əli Əkbər Naxçıvani Avropa və Amerika Birləşmiş Ştatlarına etdiyi səfərlərindən sonra özünü Əli Əkbər Naxçıvani kimi təqdim etmişdir. Əli Əkbər 1865-ci ildə Naxçıvanın Ordubad şəhərində anadan olmuşdur. Atası Hüseyn şiə məhzəbinə sahib olsada, anası Əli Əkbər doğulan zaman Bəhai dinini qəbul etmişdi. Ordubadda Bəhai dininin qadınların arasında yayılmasında Əli Əkbər Naxçıvaninin anası Məsmə xanımın mühüm rolu olmuşdur. Əli Əkbər Ordubadda məktəb şagirdi olarkən Naxçıvan və Azərbaycan məktəblərində təhsil dilinin rus dili yox, Azərbaycan dili olmasını təbliğ etdiyi üçün rəhbərlik tərəfindən məktəbdən xaric edilir. Ordubadda yaşayan din xadimlərinin ailənin yaydığı yeni dini inanca müsbət yanaşmamaları və ailənin kiçik üzvünün təhsildən məhrum edilməsi səbəbindən ailə Bakıya köçməyə qərar verir. Bakıya köçəndən sonra Əli Əkbər Naxçıvanının atası Hüseyn Naxçıvanidə Bəhai dinin qəbul etmişdir. Əli Əkbər öz təhsilini Bakı məktəblərində davam etdirdi. Orta Məktəbi bitiridikdən sonra Gori seminariyasında təhsilini davam etdirmək üçün o, Gürcüstana yollanır, lakin təhsil haqqını ödəməkdə gecikdiyi üçün onu həmin seminariyadan da xaric edirlər. Bundan sonra o, Ukraynaya, Xarkova getmiş və orada universitetə daxil olmuşdur. Həmin universiteti bitirərək neft mühəndisi ixtisasına yiyələnmişdir. Mirzə Əli Əkbər ədəbiyyatla da yaxından maraqlanmış, müxtəlif şeirlər yazmışdır. Dönəminin tanınmış yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadə ilə dostluq münasibətlərinə malik olan Əli Əkbərin ədəbi fəaliyyətində tanınmış ədəbin də rolu olmuşdur. Bir necə dil bilən Əli Əkbər Bəhai dinində müqəddəs hesab olunan mətnlərin ərəb və fars dillərindən rus dilinə tərcümə etməsi ilə də tanınır. İşraqat , Təcəlliyat, Birliyin Yeddi Şamı, Şərqə və Qərbə Çağırış və Səyyahın söylədikləri kimi əsərlər tərcümə olunan əsərlərdəndir. Sonuncu iki əsər XX əsrin ilk illərində Bakıda rus dilində nəşr olunmuşdu. Bu tərcümələrin çoxu Bəhai dininin təlim və prinsiplərinə maraq göstərən Lev Tolstoya göndərilmişdi. Tolstoy Mirzə Əli Əkbərlə məktublaşırdı və bu məktublardan bir neçəsi Əli Əkbərin göndərdiyi Bəhai materialları ilə birlikdə hələ də Lev Tolstoyun arxivində saxlanılır. Mirzə Əli Əkbər yalnız Azərbaycan hüdudlarında deyil, həmçinin Mərkəzi Asiyanın çox ölkələrinə, İrana, Türkiyəyə, Fələstinə və Misirə, Gürcüstana, Ermənistana, Ukrayna və Rusiyaya, Fransa və Amerika Birləşmiş Ştatlarına səfərlər etmişdi. Səfərlərin əksəriyyəti Əli Əkbərin dini mənsubiyyəti ilə bağlı idi və səfərlər zamanı dinin peyğəmbəri olaraq qəbul edilən Bəhaullahın oğlu Əbdül-Bəha Abbas müşayiət olunmuşdu. Əli Əkbərin gördüyü digər bir işdə Əbdül-Bəha Abbasın tərcüməciliyini etmək idi. Əli Əkbət Fələstində yaşayan Fatimə adlı bəhai qadınla evlənmişdir. Evlilikdən üç oğlan övladı olmuş, Hüseyn adlı oğlu uşaqkən vəfat etmişdir. Cəlal adlı digər bir oğlu barədə geniş məlumat yoxdur. Əli adlı sonuncu övladı isə Bəhai dinin yayılmasında mühüm işlər görmüşdür. Gələcəkdə Əli Naxçıvani kimi tanınacaq Əli, 1963–2003-cü illərdə Bəhai dininin əsas idarəedici mərkəzi olan Ümumdünya Ədalət Evində Ali Orqanın üzvü kimi fəaliyyət göstərmişdir. Mirzə Əli Əkbər 1920-ci ildə öz ailəsi ilə Şüvəlanda kurortda olarkən dünyasını dəyişir. Bir müddət şəkərli diabetdən əziyyət çəkdikdən sonra o infartktdan vəfat edir. Bir-iki il sonra, onun həyat yoldaşı və iki oğlu Bakını tərk edirlər. Bundan sonra Onun bacısı Rübabə xanım Orucova onun məzarını Şüvəlan qəbiristanlığından Bakıya köçürür. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=473189 |
Əli Əkbər Raefipur | Əli Əkbər Raefipur (farsca: علی اکبر رائفی پور) , universitetlərdə dinlər və məzhəbçilik , apokalipsis , satanizm , masonluq və sui — qəsd nəzəriyyələri mövzusunda etdiyi mühazirələrlə tanınan İranlı bir natiqdir (danışandır). O , özünü xilaskarın dəstəkçisi , sionizm və medianın alimi təsvir edir. O Masaf İnstitutunun qurucusudur. Masaf 12 vahidə sahibdir, memarlıq vahidi, yeniyetmə vahidi, düşmənşunaslıq vahidi, musiqi vahidi, iqtisadiyyat vahidi, media təhsili vahidi, beynəlxalq vahidi, ailə vahidi , dinlər vahidi, sağlamlıq vahidi, texniki mühəndislik vahidi və qida təhlükəsizliyin vahidi. Bu vahidlər həm də icra işləri görmüşlər. Sosial Mediada Sosial mediada O , tərəfdarları və şiə müsəlmanları ilə birgə Twitter fırtınalarını #covid1948 , #LiveLikeAli , #ThePromiSedsaveOur hashtaglarla yaradıb nəşr etdilər . "Əli Raefipur bildirib ki , #ThePromiSedsaveOur hashtagın dərc etməkdə məqsədimiz, dünya insanlarına problemlərimizin açarı, ilahi xilaskar Mehdi (ə) və İsanın (ə) geri dönmələrinin bildirməsidir."Stanford Universiteti Kiber Araşdırmalar Mərkəzi , İsrail əleyhinə #covid1948 hashtag ilə əlaqədar bir məqalədə xəbər verir və hashtagın populyarlaşmasında əsas amillərdən birinin İranlılar və Əli Əkbər Raefipur olduğunu söyləyir.Əli əkbər Raefipurun İnstaqramda bir çox fan səhifəsi var və ən böyükünün bir milyondan çox izləyicisi var. Raefipur İncildəki İnsan Oğlunun Mehdi (ə) olduğuna inanır. O deyir ki , cins şalvar cinlərin adını daşıyır . Raifipur , bəzi köynəklərin nömrələrinin və simvollarının bir sehr və ya pis bir şüar olaraq oxuna biləcəyini söyləyir.Masonluq və sui — qəsd nəzəriyyələri haqqında danışmağı dayandırdı və "Gizli və Şeytani cəmiyyətlərdən danışmağın kifayət olduğunu düşünürəm"dedi . "Xilaskarın geri dönməsi üçün güclü bir cəmiyyətə və bir mədəniyyətə sahib olmalıyıq" dedi. Raefipur 2010-cu ildən etibarən siyasətə , iqtisadiyyata və sivilizasiyaya baxış mövzusuna girdi. Holokost inkarı Mark Weber , 2012-ci ildə Tarix Araşdırmaları İnstitutundan İrana səyahət edərkən onunla danışdı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=725945 |
Əli Əkbər Salehi | Əli Əkbər Salehi (fars. علی اکبر صالحی) — İran İslam Respublikasının xarici işlər naziri (13 dekabr 2010 – 15 avqust 2013); İran Atom Enerjisi Təşkilatının rəhbəri (16 iyul 2009 - 13 dekabr 2010; 16 avqust 2013 - h.h.). Salehi 1949-cu ildə İraqın Kərbəla şəhərində anadan olub. 9 yaşında İrana qayıdıb. Beyrut Amerika Universitetində mexanika mühəndisliyi üzrə bakalavr dərəcəsi alıb. 1977-ci ildə ABŞ-nin Massaçuset Texnoloji Universitetini nüvə mühəndisliyi doktoru elmi dərəcəsi bitirib. İsfahanın Sənaye Universitetində və İran Atom Enerjisi Təşkilatında işləyib. Tehran Sənaye Şərif Universitetinin rektoru vəzifəsində çalışib. Məhəmməd Xatəminin prezidentliyi dövründə İranın Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyindəki nümayəndəsi olub. 2007-2009-cu illərdə İslam Konfransı Təşkilatı baş direktorunun müavini vəzifəsində çalışıb. 2009-cu ilin iyul ayından İran Atom Enerjisi Təşkilatının rəisi idi. 2010-cu il dekabrın 13-də İran İslam Respublikasının prezidenti Mahmud Əhmədinejadın sərəncamı ilə xarici işlər naziri təyin olunmuşdur. Həmçinin bax İran Xarici İşlər nazirləri | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157291 |
Əli Əkbər Saremi | Əli Əkbər Saremi (28 oktyabr 1943, Zəncan – 21 yanvar 2017, Tehran) — əslən İran azərbaycanlılarından olan memar. 1943-cü ilin oktyabr ayının 28-də Zəncan şəhərində anadan olmuşdur. 2017-ci ilin yanvar ayının 21-də Tehran şəhərində vəfat etmişdir. Orta təhsilini Zəncan şəhərində tamamlamışdır. Memarlıq üzrə bakalavr və magistr pillələri üzrə təhsilini Tehran Universitetinin İncəsənət fakültəsində 1968-ci ildə tamamlamışdır. Doktarantura təhsilini isə məşhur memar Luis Kahnın elmi rəhbərliyi altında Pensilvaniya Univeristetində 1976-cı ildə tamamlamışdır. Saremi müasir şəhər memarlığı sahəsində dünya ən məşhur şəxslərdəndir. Tağı Radmard ilə müsahibəsində istehza ilə demişdi: 1968-cı ildən etibarən Tacir Mühəndislər Konsultasiyasi qurumunun rəhbəri olmuşdur. Fərabi Universitetində (İsfahan İncəsənət Universiteti) 1976-cı ildən 1980-ci ilə qədər dərs demişdir. Həmçinin İslami Azad Universitetində də 1994-cü ildən 1997-ci ilə qədər dərs demişdir. Sareminin əsas memarlıq layihələri bunlardır: Pasteur İnistitut Amfiteatrı (1988) İranın Albaniyadakı səfirliyi (2000) Təbrizdəki bəzi kommersiya binaları və Təbriz Kristal Qüllələri (2001) Məşhəd şəhərində mədəniyyət abidələri və kommersiya binaları (2004) Kişdə ofislər və sərgi kompleksi (2006) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=561137 |
Əli Əkbər Tufan | Əli Əkbər Tufan — türk siyasətçisi. Bioqrafiyası Bölgədə "Ramazanoğlu" (Mələkli) adı ilə tanınan böyük bir ailəyə mənsubdur. İrəvan Rus Gimnaziyasının məzunudur. Birinci Dünya müharibəsi illərində Cəmiyyət-i Hayriyənin İğdır təmsilçisi olaraq, Balkan müharibəsində, Rusiya-Osmanlı müharibəsində Qafqaz üzərindən nizami orduya maddi yardım toplanması işini təşkil etmiş və həyata keçirmişdir. Vudro Vilsonun 14 maddəsi adına bölgəyə gələn ABŞ Baş Qərargah rəisi general Ceyms Harbord Müttəfiq dövlətləri adına Əli Əkbeər Tufan ilə bölgəni gəzərək “Böyük Ermənistan deyilən yerdə heç bir erməni görmədim” məruzəsi ilə çıxış edib. Bu vəziyyət Lozanna Sülh müqaviləsi prosesi zamanı İğdırın Türkiyə sərhədləri daxilində qalması üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Müharibə günlərində müxtəlif səbəblərdən atasını, anasını və qızını itirən Əli Əkbər Tufan Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulmasından sonra başladılan “əhali mübadilə”si ilə Sürməli bölgəsi Türk Ocağının sədrliyini üzərinə götürür. İğdıra köçən insanların qayğısına qalmaq, bələdiyyə sahəsində araşdırmalara rəhbərlik etmək və bir çox siyasi partiyanın qurulmasında öncül olmuşdur. 13 noyabr 1970-ci ildə vəfat edən Əli Əkbər Tufan indiki Mələkli-Çaybaşı ailə qəbiristanlığında məqbərədə dəfn edilmişdir. Siyasi karyerası Əli Əkbər Tufan 1910-cu ildə Difai Partiyasının və "İttihad-i İslam Türk Birliyi Cəmiyyəti"nin İğdır təmsilçisi, daha sonra isə Müsavat Partiyasının İrəvan nümayəndəsi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Rus çarlığının dağılmasından sonra yaranan hakimiyyət boşluğu səbəbindən doğulduğu İğdıra qayıdıb Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ilə eyni vaxtda işləməyə başlamış və türk ordusunun İğdıra çatması və İğdırı qoruması üçün burada müsəlman birliyini təşkil etmişdir . O, 5 türk və 5 ermənidən ibarət komitənin sədrliyini ermənilərin də iştirak etməsi, sədrin türk olması şərti ilə öz üzərinə götürür. Ermənilərin Bakıya hücumundan sonra İğdır ermənilər idarəçilikdən istefa verir, daha sonra İğdırın mərkəzindəki hökumət malikanəsi 4000 əhalisi olan İğdır Milli Cümhuriyyəti olan Mələkliyə köçürülür. İğdır, Tuzluca, Aralıq, Şərur, Şərqi Bəyazıd, Vedibasar, Sərdarabadı əhatə edən İğdır Milli Hökuməti elan edilir. Əli Əkbər Tufanın rəhbər seçildiyi bu respublika Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının Parlamenti tərəfindən tanınır. Qafqazda türk xalqını silahlandırmaq məqsədi ilə keçirilən gizli Tiflis Türk Qurultayında iştirak edən Əli Əkbər Tufan, İğdır Milli Hökümət Birliklərinin daşnak quldur dəstələrinə qarşı müdafiəsini təmin edən silah təchizatını Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin köməyi ilə əldə edir. Erməni İnqilabi Federasiyasının (Daşnaksütyun) lideri, İrəvan gimnaziyasında tələbə yoldaşı, uşaqlıq dostu “general Dro” kimi tanınan Drastamat Kanayana qarşı İğdırda vuruşur. Mələkli-Kirələr döyüşündə general Dro Əli Əkbər Tufana məğlub olur. Əli Əkbər Tufan milli mübarizə zamanı bölgədə qurulan Araz Türk Cümhuriyyətinin, Cənub-Qərbi Qafqaz Cümhuriyyətinin və Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının qurucuları arasında olub. 1920-ci ilin iyununda güclənən erməni hücumlarına qarşı Ərhacı bölgəsinə çəkilməyə qərar verən Əli Əkbər Tufan "12 noyabr 1920-ci il İğdırın Qurtuluş Günü" Kazım Qarabəkirin komandanlığındakı Türk Ordusunu 10 mindən çox milislə təmin edir. Araz çayı boyunca yerləşən erməni qüvvələrinə qarşı dəstək verir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=757781 |
Əli Əkbərxan | Məhəmmədabad-i Əli Əkbərxan (Bicar) — İranın Kürdüstan ostanı Bicar şəhristanının ərazisinə daxil olan kənd. Ağbulaq-i Əli Əkbərxan (Bicar) — İranın Kürdüstan ostanı Bicar şəhristanının ərazisinə daxil olan kənd. Həmçinin bax | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=769436 |
Əli Əl Qrari | Əli Əl Qrari (31 yanvar 1997) — Liviyalı oxatan. Əli Əl Qrari Liviyanı 2016-cı ildə XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi. Əli Əl Qrari birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2016-cı ildə qatıldı. O, Rio-de-Janeyroda baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında fərdi yarışlarda, 1/32 final mərhələsində Amerika Birləşmiş Ştatlarının nümayəndəsi Bredi Ellison ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə Əli Əl Qrari rəqibinə 0:6 hesabı ilə uduzdu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=459051 |
Əli Əlimərdanlı | Əli Əlimərdanlı (24 oktyabr 1996-cı ildə Azərbaycanda anadan olub) — Azərbaycan Premyer Liqası təmsilçilərindən olan Sumqayıt FK klubunda hücumçu kimi çıxış edən peşəkar Azərbaycanlı futbolçudur. Klub karyerası Əlimərdanlı Sumqayıt FK akademiyası vasitəsilə inkişaf etmişdir. Əlimərdanlı əsas komanda ilə debütünü 18 oktyabr 2015-ci ildə etmişdir. O, 93-cü dəqiqədə İnter Bakı PİK klubu ilə qarşılaşmada Pərviz Fərcad-Azadı əvəz etmişdir. Həmin görüşdə Sumqayıt Azərbaycan Premyer Liqası görüşündə İnter Bakı ilə 1-1 hesabı ilə bərabərə qalmışdır. Karyera statistikası 4 Mart 2017 tarixində yenilənib1UEFA Çempionlar Liqası görüşləri daxildir. 2Azərbaycan Superkuboku görüşləri daxildir. Xarici keçidlər Sumgayit profile Arxivləşdirilib 2017-12-16 at the Wayback Machine at PFL | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=482377 |
Əli Əlirzayev | Əli Qənbərəli oğlu Əlirzayev — (31 mart 1945, Nehrəm, Naxçıvan rayonu) — Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin II çağırış deputatı. Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin "Sosial sferanın iqtisadiyyatı və idarə olunması" kafedrasının müdiri, iqtisad elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi. Əli Qənbərəli oğlu Əlirzayev 1945-ci ildə 31 martda Naxçıvan MR Babək rayonu Nehrəm kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlığı, yeniyetməliyi burada keçən Əli müəllim ailədə 9 bacı-qardaş olmuşlar. 1963-cü ildə indiki Texniki Universitetin riyazi maşınlar və mexanizmlər fakültəsinə qəbul olmuşdur. Universitetdə oxuduğu zamanlarda Bünyad Sərdarov adına zavodda bir gün səhər, bir gün axşam olmaqla işləmiş, 1968-ci ildə universiteti bitirmişdir. 1973-cü ildə Moskva Mərkəzi İqtisadi Riyaziyyat İnstitutunda namizədlik, 1985-ci ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Ailəlidir, 3 övladı var. İqtisad elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimidir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İqtisadiyyat İnstitutunda kiçik elmi işçi, böyük elmi işçi, şöbə müdiri, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində elmi işlər üzrə prorektor, Naxçıvan Dövlət Universitetində kafedra müdiri vəzifələrində işləmişdir. Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin professoru və sosial sferanın iqtisadiyyatı və idarəedilməsi kafedrasının müdiridir. 1997–2005-ci illərdə Azərbaycan Milli Məclisinin üzvü, İqtisadi siyasət komissiyasının sədr müavini olmuşdur. 500-dən artıq elmi əsərin, o cümlədən çoxsaylı monoqrafiyaların, dərslik və dərs vəsaitinin müəllifidir. 50 aspiranta rəhbərlik edib, 2 elmlər doktoru yetişdirmişdir. Mükafatları Əli Əlirzayev 2000-ci ildə "Uğur" mükafatına layiq görülmüşdür. 2002-ci ildə ona əməkdar elm xadimi adı verilmişdir. 2016-cı ilin fevralında Avropa nəşr mətbuat evi mükafat komissiyasının qərarı ilə Milli mənəvi dəyərlərimizin qorunmasında, istedadlı gənc alimlərin hazırlanmasında səmərəli fəaliyyətinə görə ən yaxşı vətənpərvər tədqiqatçı alim qızıl medalı ilə təltif olunmuşdur.Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin 90 illiyi münasibətilə və Azərbaycanda təhsilin inkişafındakı xidmətlərinə görə 2020-ci ildə "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunub Xarici keçidlər Tanınmış YAP-çılar Siyasi Şuradan ÇIXARILDILAR Əli Qəmbərəli oğlu Əlirzayev Sabiq deputat Əli Əlirzayevlə fotosöhbət | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=311382 |
Əli Əliyev | Əli Əliyev (aktyor) — Naxçıvan MR-in Əməkdar artisti (1987). Əli Əliyev (siyasətçi) — Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri. Əli Əliyev (əmək qəhrəmanı) — əmək qəhrəmanı. Əli Əliyev (mühəndis) — professor. Əli Əliyev (kimyaçı) — professor. Əli Əliyev (tarixçi) — ictimai-siyasi xadim, tarixçi, pedaqoq. Əli Əliyev (bioloq) — bioloq. Əli Əliyev (kiçik çavuş) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin kiçik çavuşu, Vətən müharibəsi şəhidi. Həmçinin bax | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=154034 |
Əli Əliyev (aktyor) | Əli Şəmsəddin oğlu Əliyev - Naxçıvan MR-in Əməkdar artisti (1987) Əli Şəmsəddin oğlu Əliyev 1956-cı ildə anadan olub. 1983-cü ildə M.A.Əliyev adına ADİİ-nun Dram və Kino Aktyorluğu fakültəsini bitirib. Təyinatla Naxçıvan DMDT-na göndərilmişdir. Teatrda işlədiyi müddətdə Sofokol "Elektro"da Egist, T.Oflazoğlu "Dəli İbrahim"də Dəli İbrahim, C.Məmmədquluzadə "Anamın kitabı"nda Rüstəm bəy, R.İbrahimbəyov "Ultimatium"da O, R.İbarhimbəyov "Kabinet əhvalatı"nda Kedrov, Ə.Əylisli "Mənim nəğməkar bibim"də Əsgər, Ə.Əylisli "Bir cüt bədmüşk ağacı"nda gənc rəssam, R.N.Güntəkin "Yad qızı"nda Rza, Ü.Hacıbəyov "Məşədi İbad"da Həsən bəy, A.Dudayev "Astana"da Andrey Buslay, H.Cavid "Ana"da İzzət, M.Araz "Atramın kitabı"nda M.Araz, K.Ağayeva "Apardı sellər Saranı"da gənc, H.Arzulu "Əlincə qalası"nda Məlik Tahir, Anar "Sizi deyib gəlmişəm"də Cəlil Məmmədquluzadə, T.Elçin "Osvensin"də İblis, Mir Cəlal "Dirilən adam"da Məşədi İslam və s. rollarda oynamışdır. 1987-ci ildə Naxçıvan MR. Əməkdar artisti fəxri adına layiq görülmüşdür. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=62259 |
Əli Əliyev (baş leytenant) | Sentyabr döyüşlərində şəhid olan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları — aşağıda 2022-ci ilin 12–15 sentyabr tarixlərində Ermənistan-Azərbaycan sərhədində Ermənistan və Azərbaycan silahlı qüvvələri arasında baş vermiş silahlı toqquşma zamanı həyatını itirən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 80 hərbi qulluqçusu barədə məlumat verilmişdir.Silahlı toqquşma zamanı Quru Qoşunlarının 33 hərbi qulluqçusu, Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin 24 hərbi qulluqçusu, Komando Briqadalarının 14 hərbi qulluqçusu və Dövlət Sərhəd Xidmətinin 9 hərbi qulluqçusu şəhid olmuşdur. Hərbi qulluqçuların 79-u hərbi əməliyyatlar zamanı, 1-isə döyüşlərdən sonra müalicə aldığı hospitalda şəhid olmuşdur. Şəhid olanların 14-ü zabit, 19-u gizir, 27-si müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu (çavuş və ya əsgər), 20-si isə sıravi əsgər (çağırışçı) idi. Şəhid olanların 32-si 2020-ci ildə Qarabağ müharibəsi zamanı hərbi əməliyyatlarda olmuşdu və müxtəlif orden və ya medallarla təltif edilmişdi. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 5 noyabr 2022-ci il tarixində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi uğrunda gedən döyüş əməliyyatlarında şəhid olmuş Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Sərəncam imzaladı. Sərəncama əsasən Sentyabr döyüşləri zamanı şəhid olan 80 hərbi qulluqçusu "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi. Həmçinin həmin şəhidlərdən 30-u "Azərbaycan Bayrağı" ordeni, 18-i 3-cü dərəcəli "Rəşadət" ordeni, 32-si isə 3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni ilə təltif edildi. Təsnifləndirmə Həmçinin bax Aprel döyüşlərində şəhid olan Azərbaycan hərbçilərinin siyahısı İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra şəhid olan Azərbaycan hərbçilərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=766773 |
Əli Əliyev (bioloq) | Əli Əliyev (tam adı: Əli Əliyev Həsən oğlu; 6 fevral 1940, Sədərək, Noraşen rayonu) — bioloq, insan və fiziologiyası sahəsində tanınmış alim, BDU-nun İnsan və heyvan fiziologiya kafedra müdiri. Biologiya elmləri doktoru, professor. 1938-ci ildə Naxçıvan MR-nın Sədərək rayonunda Sədərək qəsəbəsində anadan olub.1957-ci ildə orta məktəbi bitirib.1966-cı ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indi ki Bakı Dövlət Universiteti) biologiya fakültəsini 1970-ci ildə isə aspiranturanı bitirmişdir. BDU-nun İnsan və Heyvan fiziologiyası kafedrasında müəllim, baş müəllim(1972–1982) dosent (1982–1983) professor(1993–1997) olmuşdur.1997-ci ildən həmin kafedranın müdiridir. Təkamülün müxtəlif pillələrində intero-elektrorsepetiv qıcıqların şəkər mübadiləsində plastikliyi və formalaşan mexanizimlərinin araşdırılması, epifiziologiyanın əsasını təşkil edir.120-dən çox elmi məqalənin,5 dərs vəsaitinin, o cümlədən orta məktəblərin 9-cu sinif üçün "Biologiya. İnsan və onun sağlamlığı" dərsliyinin (200 şərikli) müəllifidir. 1 patent ixtira edib. "Qapalı şəraitdə yetişdirilən quşların məhsuldarlığının artırması üsulu" mövzusun üzrə ixtirayə görə (01.2007.0031) 12.02.2007-ci ildə AR Standartlaşdırma, metrologiya və Patent üzrə Dövlət agentliyindən almışdır. "Azərbaycan ərazisində miqrasiya edən quşların yaz və payız köç vaxtlarında işıqlanma qanunauyğunluğu" mövzusunda əsərinə görə müəlliflik hüquqi şəhadətnaməsinə 12.04.2007-ci ildə layiq görülmüşdür (04/c-2600–07-qeydiyyat nömrəsi). Keçmiş SSRİ-nin Fizioloqlar Cəmiyyətinin XIV Qurultayının (1983) təşkilində fəal iştirakçı kimi təşəkkür almış, "XXI əsrin tanınmış alimi" Beynəlxalq diplomu ilə təltif olunmuş, "Vektor" Beynəlxalq Elm Mərkəzi Mükafat Komitəsinin qərarı ilə "Azərbaycanın tanınmış alimləri" Befnəlxalq layihəsinin qalibidir, Elmi uğurlarına görə BDU-nun və ATN-nin tərəfindən "Fəxri fərmanlə" mükafatlandırılmışdır (2007-ci il). TƏDQİQAT SAHƏSİ Təkamülün müxtəlif pillələrində bioloji sistemlərin (epifiz-hipotalamo-hipofizar-böyrək üstü vəzi sistemi) intero və eksteroseptiv stimulyasiyasının fiziki-kimyəvi əsaslarının neyroendokrin tənzimində bioritmlərin rolu problemləri tədqiqat sahəsidir Beynəlxalq Seminar, Simpozium və Konfrans İştirakı 1998, N. Nərimanov adına ATU-nin ETM-nin 35 illik yubileyinə həsr olunınuş "Patoloji proseslər və onların korreksiyası". 1999, Azərbaycan Xalq Sümhuriyyətinin illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans. I cild, Bakı, 1998. İnsanların həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi *problemləri və onun tədrisi üzrə mütəxəssislərin II Respublika elmi-praktik konfransı. Bakı, s.38. 1999, "Hüceyrə biofizikasi", II Respublika elmi-praktik konfransının əsərləri. 27 – 28 dekabr, Bakı. 1999, Azərbaycanın fizioloqlar cəmiyyətinin II qurultayının materialları. 23 – 24 fevral.(rus dilində). 1999, M. Ə. Rəsulzade adına BDU-nun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş "Gənc bioloq-1999" Respublika elmi konfransının materialları (21 aprel), Bakı, s. 16–17. 2000, V Neyroendokrinologiya üzrə Ümumrusiya konfransının məruzələr üzrə tezislər. Sankt-Peterburq (rus dilində). 2000, Patofiziologiya üzrə İkinci Ümumrusiya qurultayı. Moskva, 9 – 12 oktyabr (rus dilində). 2000, A. İ. Qarayevin 90 illiyinə həsr olunmuş "Biologiyanın müasir problemləri" mövzusunda elmi konfransın materialları, BDU, s. 35. 2000, II Tibb elmləri Rusiya Akademiyasının Respublika konqressi. s. 12(rus dilində). 2001, 7th ICMA International convergence on Mechanisms of anticoncerogensisi, 23–27 September. 2001, Əməkdar elm xadimi M. Musayevin anadan olmasının 80 illiyinə həsr olunmuş "XX əsrın sonunda heyvanlar aləminin öyrənilməsi və qorunması" mövzusunda elmi konfransın materialları, BDU. 2001, "Biologiyanın müasir problemləri" mövzusunda elmi konfransın materialları, 15 – 16 may, BDU. 2001, "XX əsrin sonunda heyvanlar aləminin öyrənilməsi və qorunması" mövzusunda elmi konfransın materialları, BDU. 2001, P. Pavlov adına Fiziologiya cəmiyyətinin XVII qurultayı. 25 – 28 sentyabr. Qazan, s.297 (rus dilində). 2002, "Müqayisəli fiziologiya və biokimyanın müasir problemləri". Akademik A. İ. Qarayevin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, BDU. 2002, XIV Ulusal bioloji konqresi 4–7 eylul, Malatya, özetler, s. 56. 2002, Akademik H. Ə. Əliyevin 95 illiyinə həsr olunmuş elmi-praktik konfrans, Bakı 2002, M. A. Axundovun 100 illik yubileyinə həsr olunuş "Eksperimental biologiyanın inkisaf perspektivləri" mövzusunda elmi konfransın materialları. 2002, Aspirantların konfransı (AMEA), Bakı. 2002, Akademik S. K. Tağıyevin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, BDU. 2002, Akademik H. Ə. Əliyevin 95 illiyinə həsr olunmuş "Həsən Əliyev və Azərbaycanda ətraf mühitin davamlı inkisafının problemləri" mövzusunda elmi-praktik konfrans, Bakı, dekabr. 2003, Patofiziologiya və neyroendokrinologiya üzrə Koqress. Konqress po patofizioloqii i neyrogndokrinoloqii, Sankt-Peterburq (rus dilində). 2003, Aspirant və gənc tədqiqatçıların Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H. Əliyevin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumrespublika elmi konfransı, Bakı 2003, BDU-nun Biokimya kafedrasının 30 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi-praktik konfrans, Bakı, s.132. 2003, Azərbaycan zooloqların I qurultayı. Bakı (rus dilində). Neyroendokrinologiya. Beynəlxalq iştirakı ilə Ümumrusiya konfransı.23 – 25 sentyabr, *2003 (rus dilində). 2004, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H. Ə. Əliyevin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş konfrans. 2004, "Biologiyanın inkişaf və müasirlik" mövzusunda Respublika konfransının materialları. BDU-. 2004, V. Axundov adına ET Tibbi profilaktika instit. Son 10 illik elmi-təcrübi fəaliyyət yekunlarına nəşr olunmuş elmi konfransının məcmuəsi. "Nasir" nəşriyyat. Bakı. 2004, İranian Saurnd of pharina centical Research, v.3. Supplement, May. 2005, "Eksperimental biologiya və müasirlik" mövzusunda elmi konfransının materialı, Bakı: BDU nəşriyyatı. 2005, "Neyroendokrinologiya-2005". VII Ümumrusiya konfransının məruzələr tezisləri. Sankt-Peterburq, Aqraf, s.11–12 (rus dilində). 2005, Proceeding of the Eight Baku International Congress, "Energy Ecology, Economy" in association with UNESCO and Urmia University Iran, Baku. 2005, MDB ölkələri fizioloqların I qurultayının elmi əsərləri. Soçi-Moskva. Səhiyyə-Sağlamlıq, cild I. (rus dilində). 2006, Prof. M. Mustafayevin 100 illiyinə həsr olunmuş Respublika elmi-praktiki konfransının materialları, Bakı, 28 – 29 aprel. 2006, "Biologiyanın elmi nailiyyətləri" mövzusunda respublika elmi konfransının materialları, Bakı, 28 – 29 aprel. 2006, "Adaptasiya və biomüxtəlifliyin müasir problemləri". Beynəlxalq elmi kofransın əsərləri. 24 – 27 oktyabr, Mahaçqala (rus dilində). 2007, "Müqayisəli fiziologiya və biokimyanın müasir problemləri". Ə. İ. Qarayev adına fiziologiya institunun və azərbaycan fizioloqlar cəmiyyətinin əsərləri. c. XX. IV. Bakı (rus dilində). 2007, The 7th National Congress on Physical Education and Sport Science. The University of Tabriz. 6–8 march. 2006, "Tətbiqi biologiyanın problemləri" mövzusunda respublika elmi konfransının materialları, Bakı, (27 – 28 aprel). 2007, Neyroelm təbabət və psixologiya üçün. III Beynəlxalq Konqress. Sudak. Krım. Ukrayna. 12 – 20 iyun (rus dilində). 2007, "Təbiətşünaslıq və humanizm". Müasir aləm, insan və təbiət. Elmi əsərlər toplusu. Tomsk, c.4, № 3 (rus dilində). 2007, "Ekologiya: təbiət və cəmiyyət problemləri" mövzusunda akademik H. Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi konfrans. Bakı. 2008, Biologiyanın müasir problemləri. Azərbaycan xalqının böyük oğlu, ulu öndər H. Ə. Əliyevin anadan olmasının 85-ci ildönümünə həsr olunmuş Respublika Elmi konfransının materialları, 25 – 26 aprel, BDU. 2008, Təhsil üzrə Federal Agentliyi. Dağıstan Dövlət Universiteti. Rusiya elmlər Akademiyasının Dağıstan filialı. 30 – 31 oktyabr 2008-ci il. Beynəlxalq elmi konfrans: "Adaptasiyanın molekulyar mexanizmləri". Mahaçqala (rus dilində). 2008, MDB ölkələrinin fizioloqların II qurultayının əsərlər toplusu. Kişinyov, Moldova. 29 – 31 oktyabr. Moskva-Kişinyov. Təbabət-Sağlamlıq. (rus dilində). Ə. H. Əliyev, H. İ. Cəfərov, S. A. Məhərrəmov. "Həzmin fiziologiyası". Bakı. İrşad. 1996, 167 s. Ə. H. Əliyev, F. İ. Cəfərov, Ə. N. Fərəcov. Biologiya "İnsan" ÜTM IX sinifi üçün dərslik. Çaşıoğlu. Bakı. 2000, 2001, 2004, 240 s. Ə. H. Əliyev, "İnsan". Dərslik. Bakı, 2005–2006, 167 s. Ə. H. Əliyev, Ş. A. Məhərrəmov, F. Ə. Əliyeva. "İnsan anatomiyası" fənnindən dərs vəsaiti. Bakı, 2007, 311 s. Ə. H. Əliyev, F. Ə. Əliyeva, V. M. Mədətova. "İnsan və heyvan fiziologiyası" dərsliyi. Bakı, 2007, BDU-nun nəşriyyatında çap olunub, I hissə, 413 s. Ə. H. Əliyev, F. Ə. Əliyeva, V. M. Mədətova. İnsan və heyvan fiziologiyası. Bakı Dövlət Universiteti nəşr., 2008. Dərslik, II hissə, 599 s. Ə. H. Əliyev, F. Ə. Əliyeva, V. M. Mədətova. "İnsan və heyvan fiziologiyası"ndan praktikum. BDU nəşr. Dərslik, 2008, 295 s. Seçilmiş əsərləri 2003, A. H. Aliyev, R. İ. Khalilov, N. K. Neymanzade, U. T. Mikailova, F. A. Aliyeva A. V. Aliyev. The role of the Changes in the State of Barın for Regulation of some Lipid and Carbohydrate Metabolin Processes. Creatine Rınaze and Brain Energy Metabolizm, T. Kekelidze and D. Holtzman (Eds.) IOS Press, v.342, p. 183–190. 2004, A. M. Musayev, Ə. H. Əliyev. Ontogenezdə şərtsiz reflekslərin sirkad ritmlərlə idarə edilməsi: Sutkalıq sterotip davranış tipləri və yumurtalama saatlarının dəyişdirilməsi. BDU Xəbərləri. Təbiət elmləri seriyası, № 4, 2004, Ə. H. Əliyev, S. İ. Məmmədova, V. M. Mədətova. İntaktlı və enukleirləşdirilmiş heyvanların bəzi toxumalarında trombin zamanının dəyişilməsi dinamikası. Russiyanın Fiziologiya İ. M. Seçenova adına jurnalı. Sankt-Peterburq, t.90, № 8, (rus dilində). 2004, A. M. Musayev, Ə. H. Əliyev, E. H. Sultanov. Qazkimlər dəstəsi. Azərbaycan heyanlar aləmi. III tom. Onurğalılar. Bakı-Elm, səh.270–280. 2004, A. M. Musayev, Ə. H. Əliyev, E. H. Sultanov. Qazkimlər dəstəsi. Azərbaycan heyanlar aləmi. III tom. Onurğalılar. Bakı-Elm, səh.296–305. 2004, Ə. H. Əliyev. Biologiya fənni üzrə Təhsil standartlar. Bakı. 2004, A. M. Musayev, Ə. H. Əliyev. Hind toyuğu. Azərbaycan heyanlar aləmi. III tom. Onurğalılar. Bakı-Elm, səh.213–219. 2005, Ə. H. Əliyev, S. I. Mamedova, V. M. Madatova, E. B. İsayeva Change of parametre sof II phase of the mechanism of curtailing of blood and level of sugare in some tissues puberty rats after physical loading and an irradiation. Proceeding of the Enigth Baku International Congress, "Energy Ecology, Economy" in association with UNESCO and Urmiya University Iran, Baku, p. 193–196. 2005, Ə. H. Əliyev, S. İ. Məmmədova, V. M. Mədətova. Eyni zamanda epifizektomiyaya və enukleirləşməyə məruz qalmış heyvanların bəzi toxumalarının trombon zamanının dəyişilməsinə nüfuz etmiş radiasiyanın bioloji təsirinin mexanizmləri barəsində. MDV ölkələrinin fizioloqların I qurultayının elmi əsərəlri. Soçi, Moskva. Təbabət-Sağlamlıq, cild I (rus dilində). 2005, Ə. H. Əliyev, R. R. Qoyumov, T. M. Ağayev. Böyük siçovulların baş beyin və hipotalamusun müxtəlif sahələrində alaninaminotransferazanın mitoxondrial formasının ümumi fəallığına arqon lazer şüalarının təsiri. "Sağlamlıq" jurnalı, Bakı, № 1, s.87–93 (rus dilində). 2005, Ə. H. Əliyev, N. T. Məmmədov, T. M. Ağayev. Baş beynin müxtəlif strukturlarının tənzimlənməsində epifizin mümkün iştirakı. "Sağlamlıq" jurnalı, Bakı, № 1, s.75–78 (rus dilində). 2006, Ə. H. Əliyev, Tərəhpur, Ə. Salami, S. Nazimi, A. Qaziyev, Mahmudi. Peşəkar idmançıların gövdə izometrik qüvvəsinin artmasına, kürək əzələlərinin möhkəmləndirilməsinə bioloji hərəkətlərin təsiri. "Fiziologiyanın, biokimyanın əsasları" Azərbaycan fizioloqlar cəmiyyəti, Bakı, c.24, s.11–18 (rus dilində). 2006, Ə. H. Əliyev. "İnsan və heyvan fiziologiyası", "Mərkəz sinir sistemi" və "İnsan antomiyası" fənnləri üzrə bakalavr hazırlığı üçün proqramlar toplusu TE-050000 — Biologiya istiqaməti üzrə. Bakı. 2007, Audio-video-vizion-disk. ÜTM-nin IX-sinif. Biologiya "İnsan". Bakı, Çahıoğlu. 2007, Ə. H. Əliyev, V. M. Mədətova. "İnsan və heyvan fiziologiyası" Magistr hazırlığı üçün ixtisasında tədris olunan ixtisas fənlərinin proqramı (12 ixtisas üzrə). Bakı, BDU-nun nəşriyyatı, 60 s. 2007, Ə. H. Əliyev E. B. İsayeva. "Rentgen şüalanmasından sonra siçovulların müxtəlif toxumalarında qlikemik reaksiyaların fiziki yükün təsiri". "Fiziologiyanın biokimyanın əsasları" Azərbaycan fizioloqlar cəmiyyəti, Bakı, t.25, s.32–37 2007, A. H. Aliyev, Ahmad Salaami, Nader Farahpour Effect of Biomechanical Movements on spinal stabilization and enhancement of trunk isometric forces (Flexor and extensor) in professional athletes. "Sağlamlıq" Elmi-praktik jurnal, Bakı, səh. 115–122. 2007, Ə. H. Əliyev, M. B. Qasımzadə. Postnatal ontogenezdə heyvanların MSS-in müxtəlif vəziyyətlərində qlikemik sirkad ritminin tənzimində ozon qazının və qanda şəkər yükünün rolu. "Təbiətşünaslıq və humanizm. Müasir dünya, təbiət və insan. Elmi əsərlər toplusu. Tomsk, c.4, № 3. (rus dilində). 2007, Ə. H. Əliyev, A. Salaami, F. Nazem, A. G. Qaziyev, N. Farahpur, M. Mahmudi. Effect of Biomcchanical movements of spiral stabilization and enhancement of trunk isometric forces (flexor and extensor) in professional at hethes. Akademiyası A. İ. Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun və Azərbaycan Fizioloqlar cəmiyyətinin elmi əsərlərinin külliyatı. Fiziologiya və biokimyanın problemləri. T. XX. IV. Baku. 2008, Ə. H. Əliyev, F. Ə. Əliyeva, M. B. Qasım-zadə. Postnatal ontogenezdə eşitmə-müvazinət üzvü çıxarılmış 12 aylıq heyvanlarda şəkər yükü və ozon qazının qlikemik reaksiyaların sirkad ritminin tənzimində rolu. Bakı Universitetinin xəbərləri. I hissə, səh.71–76. 2008, A. Arəstə, Ə. H. Əliyev, S. K. Xameinei. Zəfəran şirəsinin heyvanların qanında şəkərin, insulinin və xolesterinin səviyyəsinin dəyişməsinə təsiri. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası A. İ. Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun və Azərbaycan Fizioloqlar cəmiyyətinin elmi əsərlərinin külliyatı. Fiziologiya və biokimyanın problemləri. XXVI cild, Bakı, səh.37–40. 2008, Ə. H. Əliyev, Mohəmməd Həsən Ağabalaei Beqai Bağır. Dəniz səviyyəsindən 4000 m və 1200 m hündürlük şəraitinin kişilərdən ibarət atlet və qüvvət idmancılarının ürək və əzələ fəaliyyətinə təsiri. AMEA-sı A. İ. Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun və Azərbaycan Fizioloqlar cəmiyyətinin elmi əsərlərinin külliyatı. Fiziologiya və biokimyanın problemləri. XXVI cild, Bakı, səh.69–75. 2008, Fərhadi Nasir, Ə. H. Əliyev. Postnatal ontogenezdə hipoksiyaya məruz qalmış 30 günlük dövşan balalarında epifizektomiyadan sonra qanda şəkərin miqdarının təyini. AMEA-sı A. İ. Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun və Azərbaycan Fizioloqlar cəmiyyətinin elmi əsərlərinin külliyatı. Fiziologiya və biokimyanın problemləri. XXVI cild, Bakı, səh.76–78. 2008, G. Y. Məmmədova, Ə. H. Əliyev, A. M. Musayev. Postnatal ontogenezin erkən mərhələsində ətraf mühit faktorlarının 2 gecə və 2 gündüz ritmində saxlanmış yapon bildirçinlərdə qlikemik reaksiyaların sirkad ritmin tənzimində rolu. AMEA-sı A. İ. Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun və Azərbaycan Fizioloqlar cəmiyyətinin elmi əsərlərinin külliyatı. Fiziologiya və biokimyanın problemləri. XXVI cild, Bakı-səh.135–138. 2008, V. M. Madatova, Ə. H. Əliyev, R. S. Hüseyn. Epifiziektomiyaya, eyni vaxtda iybilmə şişinin dereptasiyasiyaya məruz qalmış heyvanlarda trombin zamanının dəyişilməsi. Təhsil üzrə Federal Agentliyi. Dağıstan Dövlət Universiteti. Rusiya elmlər Akademiyasının Dağıstan filialı. 30 – 31 oktyabr 2008-ci il. Beynəlxalq elmi konfrans: "Adaptasiyanın molekulyar mexanizmləri". Mahaçqala, s. 110–113 (rus dilində). | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=495327 |
Əli Əliyev (fizik, 1941) | Əli Osman oğlu Əliyev — alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor. Həyatı və elmi fəaliyyəti Əli Əliyev 1941-ci ildə Ağstafa rayonunun Köçvəlili kəndində anadan olmuşdur. Köçvəlili kənd orta məktəbini bitirərək, 1957-1962-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) fizika fakültəsində ali təhsil almışdır.Əmək fəaliyyətinə Bakı Dövlət Universitetinin yarimkeçiricilər fizikası kafedrasında başlamışdır. 1963-cü ildə təhsilini Leninqradda (İndiki Sankt-Peterburq) aspiranturada davam etdirmişdir. 1968-ci ildə namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1968-ci ildən yarımkeçiricilər kafedrasında müəllim, 1970-ci ildən dosent vəzifəsində işləmişdir. 1970-1971-ci illərdə Fransada elmi ezamiyyətdə olmuşdur. 1973-1977-ci illərdə Əlcazair Dövlət Universitetində və 1981-1984-cü illərdə Konqonun Brazzavil Universitetində professor vəzifəsində çalışmışdır. Xaricdə işlədiyi müddətdə fransız dilində iki dərslik (bərk cisimlər fizikasına aid) çap etdirmişdir. 1992-ci ildə dissertasiya müdafiə edərək fizika-riyaziyyat elmləri doktoru elmi dərəcəsi almışdır. 40-dan çox elmi məqalənin, tədris vəsaitinin müəllifidir. Bir çox elmi konfransların iştirakçısıdır. Ömrünün sonuna qədər Bakı Dövlət Universitetinin yarımkeçiricilər kafedrasında çalışmışdır. 2008-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir. Salatın Əhmədli, Rövşən Babanlı. "Qazax mahalının alimləri" (ensiklopedik məlumat). "Günəş" nəşriyyatı. Bakı. 2017. 512 səh. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=599019 |
Əli Əliyev (fizik, 1955) | Tərcümeyi-hal Əli Əliyev Daşkənddə bir Krım tatar ailəsində anadan olmuşdur; 1944-cü ilin mayında Surqundakı Krım Tatar əhalisinin əksəriyyəti ilə birlikdə xüsusi köçkünlər (rəsmi ikinci dərəcəli vətəndaşlar) kimi Özbəkistan SSR- ə zorla sürgün edildi. Çoxsaylı çətinliklərə baxmayaraq, 1973-cü ildə atası Enver pambıq istehsalına görə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı oldu, lakin sonradan Krıma qayıtma haqqını tələb edən məktubu təsdiqlədiyinə görə partiya liderlərinin töhməti ilə qarşılaşdı və yalnız 1990-cı ildə vətəninə qayıtmağı bacardı.1977-ci ildə Xarkov Milli Radioelektronika Universitetinin Radio Mühəndisliyi fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1984-cü ildə Özbəkistan Elmlər Akademiyasında Molekulyar və Termal Fizika üzrə doktorluq dərəcəsini almışdır. Tezin adı: "Nadir torpaq floridlərində sürətli ionlu nəqliyyatın tədqiqi" . 1992 — Fizika üzrə elmlər doktoru dərəcəsi (Qatı Cisimlər Fizikası), Özbəkistan Elmlər Akademiyasının İstilik Fizikası. Tezin adı: "Superionik keçiricilərdə rahatlama fenomeni" . 1988–2004-cü illərdə Özbəkistan Elmlər Akademiyasının İstilik Fizikası şöbəsində çalışıb. 1992–2004-cü illərdə adı çəkilən şöbənin Fiziki Akustik Tədqiqatlar Laboratoriyasının rəhbəri olmuşdur. 2004-cü ildən bəri, Əliyev Dallasdakı Texas Universitetinin Alan MacDiarmid Nanotexnika İnstitutunda Tədqiqat professorudur.Əli Əliyev 100-dən çox elmi məqalənin və nanotexnologiya və nanotexnologiya sahəsindəki 13 patentin, məsələn, istiliklə görünən bir paltarın patentinin müəllifidir.Əliev Elvira Umerova ilə evlidir, iki qızı var. "Zaman" jurnalı tərəfindən 2011-ci ilin ixtiraçısı. ABŞ-da Nano 50 Mükafatı, 2006: Dallasdakı Texas Universiteti, Karbon Nanotube İplik və Sac Hazırlanması üçün Proseslər. 2006 Nanotexnologiya Victoria, Avstraliya-dan Nanotexnologiyalarda İnnovasiya NanoVic Mükafatı. Fizikada Elm Mükafatı, 2004: Özbəkistan Respublikasının Elm və Texnologiya Komitəsi Naziri tərəfindən verilmiş "Nanomaterialların və Nanotexnologiyaların İnkişafına görə" Özbəkistan Respublikasının Dövlət mükafatı. Elmdəki uğurlara görə Böyük Mükafat, 2001: Özbəkistan hökuməti tərəfindən Elmdə qazandığı uğurlara görə "Şöhrət" medalı almışdır. Marquis kitabında "Kim Kimdir Elmdə və Mühəndislikdə" 8-ci (2005–2006) Edition, NJ. Koreya Dövlət Proqramı və Elm və Texnologiya Siyasəti İnstitutu (STEPI) tərəfindən təqaüd mükafatı, 1999–2000. "Ultrasonik Qazma Makinasının İnkişafı və Dizaynı" na görə Mükafat (Medal və Diplom), 1998-ci ildə Cenevrədə 26-cı Beynəlxalq Salonda verildi. Beynəlxalq Radio Elmləri Birliyinin (URSI) Gənc Alim Mükafatı, Baş Məclis, Kyoto, Yaponiya, 1993. Əlavə mənbələrƏli Əliyev Amerikalı bir alimdir. Krım Tatarlıdır , YouTube'da. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=710859 |
Əli Əliyev (kimyaçı) | Əli Əliyev (tam adı: Əli Binnət oğlu Əliyev) — kimya elmləri doktoru, professor. Əli Binnət oğlu Əliyev 24 iyul 1940 ildə Ağdam rayonunun Ətyeməzli kəndində dünyaya gəlmişdir. Ağdam 1 saylı orta məktəbində təhsil almış (1949-50), Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Kimya fakültəsində ali təhsil almış (1960-1965), fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Üzvi kimya kafedrasına aspirant götürülmüş (1965-68), "2,5 - dialkilbenzilmerkaptanların S - əvəzli törəmələrinin sintezi və tədqiqi" mövzusunda namizədlik (1969), "Funksional əvəzli 1,3 - diheterotsikloalkanların və onların sələflərinin sintezi və müxtəlif materiallara əlavə kimi tədqiqi" mövzusunda doktorluq (1972) dissertasiyası müdafiə etmişdir. Əli Əliyev Azərbaycan Politexnik İnstitutunun (indiki Azərbaycan Texniki Universiteti) Kimya kafedrasında laborant, assistent, baş müəllim, dosent (1974-78) vəzifələrində işləmişdir. O, 1990 ildə professordur. O, hazırda Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin Kimya kafedrasının müdiridir. Elmi fəaliyyəti Əli Əliyevin elmi-pedaqoji fəaliyyəti 3 dərslikdə, 10 dərs vəsaitində, 13 müəlliflik şəhadətnaməsində və 1 patentdə öz əksini tapmışdır. Onun əsas elmi-tədqiqat işləri tərkibində oksigen, kükürd, azot və fosfor saxlayan üzvi birləşmələrin sintezi və onların sürtkü yağlarına və yanacaqlara aşqar, polimerlərə əlavə və korroziyaya qarşı inqibitor xassələrinin öyrənilməsinə həsr edilmişdir. Əli Əliyev Respublikamızda və keçmiş ittifaq məkanında keçirilmiş Beynəlxalq və Ümumittifaq konfrans və simpoziumlarında məruzələrlə çıxış etmişdir. Orxan Məmmədov (Baharlı). Ağdamın adlı-sanlı pedaqoqları, alimləri. Bakı, Sabah, 2001 Həmçinin bax Ağdamın Ətyeməzli kəndi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=449242 |
Əli Əliyev (kiçik çavuş) | Əli Ələsgər oğlu Əliyev (6 iyun 1997; Aşağı Yağlıvənd, Füzuli rayonu, Azərbaycan — 6 noyabr 2020; Şuşa, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin kiçik çavuşu, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. Əli Əliyev 6 iyun 1997-ci ildə Füzuli rayonunun Aşağı Yağlıvənd kəndində Ələsgər Əliyevin və Şərqiyyə Əliyevanın ailəsində anadan olmuşdur. 2003-2008-ci illərdə Füzuli rayon Aşağı Yağlıvənd kənd tam orta məktəbində, 2008-2012-ci illərdə Abşeron rayon Qobu qəsəbə orta məktəblərindən birində təhsil almışdır. 2012-2014-cü illərdə qaynaqçılıq ixtisası üzrə peşə təhsilini başa vurmuşdur. Subay idi. Hərbi xidməti Əli Əliyev 2015-ci ildə Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin Füzuli rayon Hərbi Komissarlığı tərəfindən hərbi xidmətə çağırılmışdır. Aprel döyüşləri 2016-cı il aprelin 1-dən 2-nə ötən gecədən başlayaraq Azərbaycan və Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri arasında cəbhənin Tərtər və Cəbrayıl-Füzuli istiqamətlərində şiddətli döyüşlər başlamışdır. Tarixə Aprel döyüşləri olaraq yazılan döyüşlərdə Əli Əliyev atıcı olaraq vuruşmuşdur. Gecə döyüşləri zamanı Cəbrayıl rayonunun Lələtəpə istiqamətində olan əlverişli mövqelər, strateji nöqtələr, o cümlədən Lələtəpə zirvəsi Azərbaycan Ordusu tərəfindən işğaldan azad olunmuşdur. Həmin döyüşlərdə Ermənistanın müdafiə naziri Seyran Ohanyan tərəfindən qurulan və Ermənistan Ordusunun "yenilməz Ohanyan xətti" olaraq tanınan müdafiə xətti 40 dəqiqə ərzində darmadağın edilmişdir. Döyüşlərdən sonra Əli Əliyev "kiçik çavuş" rütbəsində xidmət etmişdir. 2017-ci ildə hərbi xidmətdən tərxis olunmuşdur və mülki fəaliyyətinə davam etmişdir. 2020-ci ilin 14 iyul tarixində Tovuz döyüşləri zamanı general-mayor Polad Həşimovun şəhid olmasından sonra səfərbərlik başlamış, Əli Əliyev səfərbər olunmuşdur. 21 sentyabr 2020-ci ildə hərbi təlim toplantılarına çağırılmışdır. Azərbaycan Ordusunun kiçik çavuşu olan Əli Əliyev 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsində manqa komaniri olaraq iştirak etmişdir. Cəbrayılın, Xocavəndin, Füzulinin, Qubadlının, Zəngilanın və Şuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. Əli Əliyev 6 noyabr 2020-ci ildə Şuşa istiqamətində döyüş tapşırığının yerinə yetirilməsi zamanı həlak olmuşdur. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əliyev ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad olunması zamanı döyüş tapşırıqlarını yerinə yerinə yetirən zaman mərdliyin və igidliyin göstərilməsinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əliyev ölümündən sonra "İgidliyə görə" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Xocavənd rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əliyev ölümündən sonra "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Füzuli rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əliyev ölümündən sonra "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Şuşa rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Əliyev ölümündən sonra "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. (15.12.2020) — "Vətən uğrunda" medalı (ölümündən sonra) (24.06.2021) — "İgidliyə görə" medalı (ölümündən sonra) (24.06.2021) — "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra) (24.06.2021) — "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra) (24.06.2021) — "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=740824 |
Əli Əliyev (mühəndis) | Əli Əliyev (azərb. Əli Musa oğlu Əliyev; 20 may 1933, Dəhnəz – 23 aprel 2016, Bakı) — azərbaycanlı alim, professor, "Şöhrət" ordeni laureatı. Əli Əliyev 1933-cü il may ayının 20-də Ermənistan Respublikasının Vedi rayonunun Dəhnəz kəndində anadan olmuşdur. Valideynləri ilə birlikdə Qazaxıstana sürgün edilmişdir. Uşaqlıq və məktəb illəri Qazaxıstanda keçən Ə.Əliyev 1947-ci ildə Sverdlov rayonunun Mixaylovsk orta məktəbini bitirdikdən sonra Frunze Sənaye Texnikumunun «Şəhər yollarının və körpülərin tikintisi» fakültəsinə daxil olmuş və 1953-cü ildə oranı bitirmişdir. Həmin il Qırğızıstan Respublikası Avtomobil Nəqliyyatı Nazirliyinin «Yolmühəndistikin-ti» trestində mühəndis-layihəçi, sonradan isə tikintinin baş mühəndisi vəzifəsində çalışmışdır. Ümumittifaq miqyasında ən böyük layihələrin tikintisində fəal iştirak etmişdir. 1955-ci ilin dekabr ayından 1958-ci ilin mart ayına qədər Sovet Ordusu sıralarında xidmət etmişdir. 1958-ci ildə Saratov Ümumittifaq Avtomobil yolları İnstitutuna daxil olmuş, sonradan Bakıya köçmələri ilə əlaqədar olaraq təhsilini Azərbaycan Politexnik İnstitutunda davam etdirmiş və oranı 1965-ci ildə bitirmişdir. 1972-ci ildə Bakı şəhərində yeni yaradılmış «Xüsusiləşdirilmiş yol tresti»nə rəis təyin edilmişdir. Ə.M.Əliyev istehsalat fəaliyyəti ilə bərabər elmi axtarışlarla məşğul olmuş, 1973-cü ildə «Aktivləşdirilmiş mineral tozlu asfaltbetonların tədqiqi» mövzusunda namizədlik dissertasiyası, 1984-cü ildə isə «Asfaltbetonun regenerasiyası» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək, texnika elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. Elmi fəaliyyəti Professor Ə.M.Əliyevin təklif etdiyi aktivləşdirilmiş mineral tozlardan istifadə etməklə asfaltbeton qarışıqlarının hazırlanması üzrə yeni texnologiya hal-hazırda bir sıra MDB ölkələrində avtomobil yollarının və aerodromların uçuş-enmə zolaqlarının tikintisində geniş tətbiq olunur. 1985-ci ildə Ə.Əliyev istehsalatdan ayrılmadan Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun «Avtomobil yolları, körpü və tunellər» kafedrasında pedoqoji fəaliyyət göstərmişdir. 1989-cu ildə «Avtomobil yolları, körpü və tunellər» kafedrası üzrə professor alimlik dərcəsi almışdır. Professor Ə.M.Əliyev Ali Attestasiya Komissiyasının elmi şurasının üzvü idi. Professor Ə.M.Əliyevin rəhbərliyi altında «Azərbaycan Respublikasında asfaltbeton örtüklü yol və aerodrom geyimlərinin tikintisi üzrə Rəhbərlik» texniki-normativ sənədi hazırlanmış və Dövlət Tikinti və Arxitektura Komitəsi tərəfindən təsdiq edilmişdir və 01 iyun 2004-cü il tarixdən qüvvəyə minmişdir. Mükafatları Beynəlxalq Eko-Energetika Akademiyasının akademikidir. 2001 və 2003-cü ilin yekunlarına görə «KONSULTİNQ & BUSİNESS» jurnalının təsis etdiyi «Uğur» Milli Mükafatının laureatı olmuşdur. 2004-cü ildə «Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyası»nın fəxri doktoru adına, «İlin ziyalısı» Beynəlxalq Diplomuna layiq görülmüşdür. Ə.M.Əliyev 2004-cü il üçün Türkiyənin İLESAM (Elm və Sənət Əsəri Sahibləri Məslək Birliyinin) Elm sahəsində Türk Dünyasına xidmət mükafatı ilə təltif edilmişdir. Ə.M.Əliyev «Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyası»nın Ali İdarəetmə Komitəsinin 12 oktyabr 2004-cü il tarixli 2 saylı qə-rarı ilə «Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyası»nın vitse-prezidenti seçilmiş, 10 dekabr 2004-jü il tarixli 5 saylı qərarı ilə «İlin Elm Ada-mı» beynəlxalq diplomuna layiq görülmüşdür. Ə.M.Əliyev 2005-ci ildə Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının «Türk Dünyasına xidmət» Qızıl Medalı ilə (təltif olunanlar ara-sında Türkiyənin 9-cu prezidenti S.Dəmriəl, Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti N.Nazarbayev və s.vardır), Kiyev Beynəlxalq Kadr Akademiyasının həqiqi üzvü seçilməklə «Elmin və təhsilin inkişafındakı xidmətlərə görə» Qızıl ordeni ilə təltif olunmuşdur. 2005-ci ilin iyulunda Qırğızıstan Hökumətinin dəvəti ilə qardaş Respublikada səfərdə olan professor Ə.M. Əliyevin şərəfinə Narın çayı üzərində onun baş mühəndisliyi ilə salınmış ən böyük körpülərdən birinə «Qırğızıstan-Azərbaycan Dostluq Körpüsü» adı verilmiş və korpünün üzərinə xatirə lövhəsi vurulmuşdur. 2006-cı ildə mərkəzi Bolqarıstanın paytaxtı Sofiya şəhərində yerləşən Avropa Mədəniyyət Akademiyasının akademiki seçilmişdir. 2006-cı ildə Türk Dünyası üzrə «İlin ziyalısı» Beynəlxalq ödülünə layiq görülmüş və Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademyasının təsis etdiyi Beynəlxalq ATATÜRK mükafatının 1 saylı diplomu ilə təltif olunmuşdur. Ə.M.Əliyev «Qırmızı Əmək Bayrağı» ordeni ilə, bir çox medallarla və Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin fəxri fərmanı ilə mükafatlandırılmışdır. 9 aprel 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin imzaladığı sərəncamla Azərbaycan Respublikasında tikinti kompleksinin inkişafındakı xidmətlərinə görə Ə.M.Əliyev "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilmişdir. Biznes fəaliyyəti Ə.M.Əliyev 1999-cu ilin dekabrından 23 aprel 2016-cı ilədək «AZVİRT» MMC-nin baş direktoru vəzifəsində çalışıb. Strateji əhəmiyyətli «Böyük İpək Yolu»nun bərpasında fəal iştirak edib. Ə.M.Əliyevin 80-ə qədər elmi işi, 3 monoqrafiyası, 1 metodik kitabı və «Yol-tikinti materialları» adlı 1 dərsliyi, «Nəqliyyat magistrallarının tikintisinin əsasları» kitabı çap edilmiş, iki cildlik «Avtomobil yollarının və aerodromların tikintisi» kitabı isə nəşrə hazırlanır. Nəşr olunmuş kitabları Ə.M.Əliyev, K.Ə.Əliyev. Yol-inşaat materialları, Bakı, «Azərbayjan En-siklopediyası» nəşriyyat-poliqrafiya birliyi, 1997, 441 səh. Ə.M.Əliyev, K.Ə.Əliyev. Avtomobil yollarının və aerodromların tikilmə-si. I və II cild. Xarici keçidlər Əli Əliyevin rəsmi saytı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=373148 |
Əli Əliyev (professor) | Əli Əliyev (azərb. Əli Musa oğlu Əliyev; 20 may 1933, Dəhnəz – 23 aprel 2016, Bakı) — azərbaycanlı alim, professor, "Şöhrət" ordeni laureatı. Əli Əliyev 1933-cü il may ayının 20-də Ermənistan Respublikasının Vedi rayonunun Dəhnəz kəndində anadan olmuşdur. Valideynləri ilə birlikdə Qazaxıstana sürgün edilmişdir. Uşaqlıq və məktəb illəri Qazaxıstanda keçən Ə.Əliyev 1947-ci ildə Sverdlov rayonunun Mixaylovsk orta məktəbini bitirdikdən sonra Frunze Sənaye Texnikumunun «Şəhər yollarının və körpülərin tikintisi» fakültəsinə daxil olmuş və 1953-cü ildə oranı bitirmişdir. Həmin il Qırğızıstan Respublikası Avtomobil Nəqliyyatı Nazirliyinin «Yolmühəndistikin-ti» trestində mühəndis-layihəçi, sonradan isə tikintinin baş mühəndisi vəzifəsində çalışmışdır. Ümumittifaq miqyasında ən böyük layihələrin tikintisində fəal iştirak etmişdir. 1955-ci ilin dekabr ayından 1958-ci ilin mart ayına qədər Sovet Ordusu sıralarında xidmət etmişdir. 1958-ci ildə Saratov Ümumittifaq Avtomobil yolları İnstitutuna daxil olmuş, sonradan Bakıya köçmələri ilə əlaqədar olaraq təhsilini Azərbaycan Politexnik İnstitutunda davam etdirmiş və oranı 1965-ci ildə bitirmişdir. 1972-ci ildə Bakı şəhərində yeni yaradılmış «Xüsusiləşdirilmiş yol tresti»nə rəis təyin edilmişdir. Ə.M.Əliyev istehsalat fəaliyyəti ilə bərabər elmi axtarışlarla məşğul olmuş, 1973-cü ildə «Aktivləşdirilmiş mineral tozlu asfaltbetonların tədqiqi» mövzusunda namizədlik dissertasiyası, 1984-cü ildə isə «Asfaltbetonun regenerasiyası» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək, texnika elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. Elmi fəaliyyəti Professor Ə.M.Əliyevin təklif etdiyi aktivləşdirilmiş mineral tozlardan istifadə etməklə asfaltbeton qarışıqlarının hazırlanması üzrə yeni texnologiya hal-hazırda bir sıra MDB ölkələrində avtomobil yollarının və aerodromların uçuş-enmə zolaqlarının tikintisində geniş tətbiq olunur. 1985-ci ildə Ə.Əliyev istehsalatdan ayrılmadan Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun «Avtomobil yolları, körpü və tunellər» kafedrasında pedoqoji fəaliyyət göstərmişdir. 1989-cu ildə «Avtomobil yolları, körpü və tunellər» kafedrası üzrə professor alimlik dərcəsi almışdır. Professor Ə.M.Əliyev Ali Attestasiya Komissiyasının elmi şurasının üzvü idi. Professor Ə.M.Əliyevin rəhbərliyi altında «Azərbaycan Respublikasında asfaltbeton örtüklü yol və aerodrom geyimlərinin tikintisi üzrə Rəhbərlik» texniki-normativ sənədi hazırlanmış və Dövlət Tikinti və Arxitektura Komitəsi tərəfindən təsdiq edilmişdir və 01 iyun 2004-cü il tarixdən qüvvəyə minmişdir. Mükafatları Beynəlxalq Eko-Energetika Akademiyasının akademikidir. 2001 və 2003-cü ilin yekunlarına görə «KONSULTİNQ & BUSİNESS» jurnalının təsis etdiyi «Uğur» Milli Mükafatının laureatı olmuşdur. 2004-cü ildə «Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyası»nın fəxri doktoru adına, «İlin ziyalısı» Beynəlxalq Diplomuna layiq görülmüşdür. Ə.M.Əliyev 2004-cü il üçün Türkiyənin İLESAM (Elm və Sənət Əsəri Sahibləri Məslək Birliyinin) Elm sahəsində Türk Dünyasına xidmət mükafatı ilə təltif edilmişdir. Ə.M.Əliyev «Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyası»nın Ali İdarəetmə Komitəsinin 12 oktyabr 2004-cü il tarixli 2 saylı qə-rarı ilə «Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyası»nın vitse-prezidenti seçilmiş, 10 dekabr 2004-jü il tarixli 5 saylı qərarı ilə «İlin Elm Ada-mı» beynəlxalq diplomuna layiq görülmüşdür. Ə.M.Əliyev 2005-ci ildə Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının «Türk Dünyasına xidmət» Qızıl Medalı ilə (təltif olunanlar ara-sında Türkiyənin 9-cu prezidenti S.Dəmriəl, Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti N.Nazarbayev və s.vardır), Kiyev Beynəlxalq Kadr Akademiyasının həqiqi üzvü seçilməklə «Elmin və təhsilin inkişafındakı xidmətlərə görə» Qızıl ordeni ilə təltif olunmuşdur. 2005-ci ilin iyulunda Qırğızıstan Hökumətinin dəvəti ilə qardaş Respublikada səfərdə olan professor Ə.M. Əliyevin şərəfinə Narın çayı üzərində onun baş mühəndisliyi ilə salınmış ən böyük körpülərdən birinə «Qırğızıstan-Azərbaycan Dostluq Körpüsü» adı verilmiş və korpünün üzərinə xatirə lövhəsi vurulmuşdur. 2006-cı ildə mərkəzi Bolqarıstanın paytaxtı Sofiya şəhərində yerləşən Avropa Mədəniyyət Akademiyasının akademiki seçilmişdir. 2006-cı ildə Türk Dünyası üzrə «İlin ziyalısı» Beynəlxalq ödülünə layiq görülmüş və Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademyasının təsis etdiyi Beynəlxalq ATATÜRK mükafatının 1 saylı diplomu ilə təltif olunmuşdur. Ə.M.Əliyev «Qırmızı Əmək Bayrağı» ordeni ilə, bir çox medallarla və Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin fəxri fərmanı ilə mükafatlandırılmışdır. 9 aprel 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin imzaladığı sərəncamla Azərbaycan Respublikasında tikinti kompleksinin inkişafındakı xidmətlərinə görə Ə.M.Əliyev "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilmişdir. Biznes fəaliyyəti Ə.M.Əliyev 1999-cu ilin dekabrından 23 aprel 2016-cı ilədək «AZVİRT» MMC-nin baş direktoru vəzifəsində çalışıb. Strateji əhəmiyyətli «Böyük İpək Yolu»nun bərpasında fəal iştirak edib. Ə.M.Əliyevin 80-ə qədər elmi işi, 3 monoqrafiyası, 1 metodik kitabı və «Yol-tikinti materialları» adlı 1 dərsliyi, «Nəqliyyat magistrallarının tikintisinin əsasları» kitabı çap edilmiş, iki cildlik «Avtomobil yollarının və aerodromların tikintisi» kitabı isə nəşrə hazırlanır. Nəşr olunmuş kitabları Ə.M.Əliyev, K.Ə.Əliyev. Yol-inşaat materialları, Bakı, «Azərbayjan En-siklopediyası» nəşriyyat-poliqrafiya birliyi, 1997, 441 səh. Ə.M.Əliyev, K.Ə.Əliyev. Avtomobil yollarının və aerodromların tikilmə-si. I və II cild. Xarici keçidlər Əli Əliyevin rəsmi saytı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=703504 |
Əli Əliyev (siyasətçi) | Əli Əliyev (19 avqust 1967, Bakı) — azərbaycanlı siyasətçi, biologiya elmləri namizədi, Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının ilk və son sədri (2006-2023), Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının sədri (2005–2006). Əli Əliyev 1967-ci il avqustun 19-da Bakı şəhərində anadan olub. O, 1974–1984-cü illərdə Bakı şəhəri Nərimanov rayonu 45 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. 1984-cü ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutuna daxil olub. 1991-ci ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirib.1991-ci ildə Azərbaycan Tibb Universitetinin Biokimya kafedrasında işləməyə başlayıb. Hal-hazırda da həmin universitetdə çalışır. Biologiya elmləri namizədidir. Siyasi fəaliyyəti Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Əli Əliyev 1989–1991-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin üzvü olmuşdur. Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası Əli Əliyev 1992-ci ildə Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının quruluşunda yaxından iştirak etmişdir. Müxtəlif dövrlərdə AMİP Gənclər Təşkilatının sədri, partiya sədrinin təşkilati məsələlər üzrə müavini olub. Etibar Məmmədovdan sonra müvəqqəti olaraq Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının sədri olmuşdur. 2003-cü il prezident seçkilərinin ardından Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası sədri Etibar Məmmədov sədrlikdən istefa vermişdir. Sədr səlahiyyətləri isə onun qohumu Əli Əliyevə həvalə edilmişdir. 7 fevral 2005 tarixində Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının növbədənkənar VIII Qurultayı keçirilmişdir. Qurultayda Əli Əliyev partiya sədri seçilmiş və partiyanın lideri postu yaradılmışdır. 2005-ci il parlament seçkiləri ərəfəsində, 13 iyul 2005-ci il tarixində Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası, Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası, Azərbaycan Liberal Partiyası və bir qrup müstəqil siyasətçi Yeni Siyasət Seçki Blokunu (qısaca YeS) təsis etmiş və vahid namizədlərlə seçkiyə qatılmışdır. Lakin seçkilərin nəticəsi açıqlandıqda Yeni Siyasət Seçki Blokunun vahid siyahısından sadəcə 2 müstəqil namizəd — 52 saylı Quba seçki dairəsi üzrə baş nazirin sabiq müavini Vahid Əhmədov və 114 saylı Şəki kənd birinci seçki dairəsi üzrə sabiq baş nazir Əli Məsimli deputat seçilmişdir. Yeni Siyasət Seçki Blokunun üzv partiyaları seçki nəticələrinə etiraz etmiş və seçilmiş deputatları istefaya dəvət etmişdir, lakin Yeni Siyasət Seçki Blokuna üzv olan Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının Mərkəzi Seçki Komissiyasındakı nümayəndəsi Arzuxan Əlizadə (hazırkı sədr) seçkinin yekun protokoluna imza atmışdır. Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası sədri Əli Əliyev buna etiraz etmişdir. Partiya sədri Əli Əliyev fövqəladə iclas keçirmiş və iclasda Etibar Məmmədov və Arzuxan Əlizadənin dəstəkçilərini Siyasi Şura üzvlüyündən ixrac etmişdir. 21 yanvar 2006-cı il tarixində partiya sədri Əli Əliyev Azərbaycan Demokrat Partiyasının qərargahında quruıtay çağırımış, lakin 190 nümayəndənin iştirak etməli olduğu qurultayda 100 nümayəndə iştirak etmişdir. Kvorum olmadığından qurultay növbəti günə təxirə salınmışdır. 22 yanvar 2006-cı il tarixində həm Əli Əliyev, həm də Etibar Məmmədov Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının növbədənkənar qurultayını keçirmişdir. Əli Əliyev keçirdiyi qurultayda Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Azərbaycan Demokrat Partiyası, Müsavat Partiyası nümayəndələri iştirak etmiş, Etibar Məmmədov liderlik postundan uzaqlaşdırılmış, özü isə Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının yenidən sədri seçilmişdir. Etibar Məmmədov keçirdiyi qurultayda isə Əli Əliyevə etimadsızlıq göstərilmiş, Ayaz Rüstəmov partiyanın müvəqqəti sədri seçilmişdir. Hər iki tərəf müvafiq qurultay sənədlərini Ədliyyə Nazirliyinə təqdim etmişdir. Ədliyyə Nazirliyi nəticə olaraq Etibar Məmmədovun keçirdiyi qurultayın nəticələrini tanımışdır. Vətəndaş və İnkişaf Partiyası Əli Əliyev və tərəfdarları 28 may 2006 tarixində Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının Quruluş Qurultayını təşkil etmişdir. Bu qurultayda Əli Əliyev Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri seçilmişdir. O, 2006-cı ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Azərbaycan Demokrat Partiyası, Azərbaycan Liberal Partiyası və Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının iştirakı ilə yaradılan və 2010-cu ilə qədər fəaliyyət göstərən Azadlıq Siyasi Blokunun həmtəsisçisi və həmsədri olub.2010-cu il parlament seçkiləri ərəfəsində Vətəndaş və İnkişaf Partiyası, Azərbaycan Liberal Partiyası və Azərbaycan Yaşıllar Partiyası tərəfindən yaradılmış "İnsan Naminə" seçki blokuna rəhbərlik edib.2014-cü ildə Vətəndaş və İnkişaf Partiyası və Azərbaycan Demokrat Partiyasının sədrləri partiyaların birləşdirilməsi üçün qarşılıqlı təmaslar başlatdılar. Təkliflərə əsasən Vətəndaş və İnkişaf Partiyası Azərbaycan Demokrat Partiyasına birləşəcək və partiya sədri Əli Əliyev birləşmiş partiyanın sədr müavini, daha sonra isə növbəti sədri olacaq idi. Lakin yekun nəticədə birləşmə baş tutmamışdır."Siyasi partiyalar haqqında" yeni qanunun qəbulundan sonra, 25 iyun 2023-cü il tarixində Vətəndaş və İnkişaf Partiyası fəaliyyətini dayandırması ilə bağlı bəyanat yaymışdır. Seçkilərdə iştirakı Əli Əliyev 2013-cü ildə keçirilmiş prezident seçkilərində prezidentliyə namizədliyini irəli sürsə də, Mərkəzi Seçki Komissiyası onun namizədliyinin qeydə alınmasından imtina edib.Əli Əliyev 2010-cu il parlament seçkilərində Vətəndaş və İnkişaf Partiyası ilə Azərbaycan Liberal Partiyasının təsisçisi olduğu "İnsan Naminə" Seçki Blokunun 15 saylı Yasamal birinci seçki dairəsi üzrə deputatlığa vahid namizədi olmuşdur. O, seçkilərdə 1552 səs (12,56%) səs toplayaraq seçkiləri bitərəf namizəd Etibar Hüseynov və "AXCP-Müsavat" Seçki Blokunun deputatlığa vahid namizədi, Müsavat Partiyasının başqanı İsa Qəmbərdən sonra üçüncü sırada tamamlamışdır.Əli Əliyev 2015-ci il parlament seçkilərində Aydınlar Partiyası, Azərbaycan Liberal Partiyası, Azərbaycan Xalq Partiyası, Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası, Böyük Azərbaycan Partiyası və Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının təsisçisi olduğu "Azadlıq-2015" Seçki Blokunun 15 saylı Yasamal birinci seçki dairəsi üzrə deputatlığa vahid namizədi olmuşdur. O, seçkilərdə 570 səs (2,89%) səs toplayaraq seçkiləri bitərəf namizəd Ülvi Quliyev, bitərəf namizəd Nicat Mehdiyev, hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının deputatlığa vahid namizədi Bayram Aslanov və Müsavat Partiyasının deputatlığa vahid namizədi İsa Qəmbərdən sonra beşinci sırada tamamlamışdır.Əli Əliyev 2020-ci il parlament seçkilərində Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri olaraq 17 saylı Yasamal üçüncü seçki dairəsi üzrə deputatlığa namizəd olmuşdur. O, 798 səs (15,15%) toplayaraq seçkiləri Yeni Azərbaycan Partiyasının deputatlığa namizədi Elnur Allahverdiyevin ardından ikinci sırada tamamlamışdır. Əli Əliyev 9 dekabr 2021-ci il tarixində Sevinc Osmanqızının YouTube kanalı olan "Osmanqızı TV"də Qaraheybət aviasiya poliqonunda helikopter qəzası haqqında helikopter qəzasından sağ çıxmağın mümkünsüzlüyü barəsində fikirlər və iddialar səsləndirmişdir. Qəzada yaralanan polkovnik-leytenant Emil Cəfərov və kapitan Ramin Ədilov Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri Əli Əliyevi xüsusi ittiham qaydasında məhkəməyə verdilər. Şikayətçilər məhkəməyə Əli Əliyevə qarşı Cinayət Məcəlləsinin 147.1-ci (Böhtan) maddəsinə uyğun olaraq xüsusi ittiham qaydasında şikayət ediblər. Şikayət ərizəsində Əli Əliyevin 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilməsi istənilib. 13 yanvar 2021 tarixində Yasamal Rayon Məhkəməsinin hakimi Hüseyn Səfərovun sədrliyi ilə keçirilən prosesdə xüsusi ittiham qaydasında Əli Əliyevə 5 ay həbs cəzası verilib. 8 may 2023-cü ildə əfv sərəncamı ilə azadlığa buraxıldı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=327217 |
Əli Əliyev (tarixçi) | Əliyev Əli İbrahim oğlu (23 mart 1904, Şərur rayonu – 4 aprel 1997, Naxçıvan) — ictimai-siyasi xadim, tarixçi, pedaqoq. Tarix elmləri namizədi (1949), dosent (1951), Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi (1979). Əliyev Əli İbrahim oğlu ilk təhsilini əvvəlcə Yaycı kəndi "üsuli-cədid" məktəbində almış, sonralar isə Mahmudkənd və Cəlilkənd məktəblərində davam etdirmişdir. 1925-ci ildə Bakıda birillik kursu bitirdikdən sonra Şərur qəzasının Yenicə nahiyə komsomol komitəsinin katibi vəzifəsində çalışıb, 1927-28 ci illərdə ordu sıralarında xidmət edib. 1932-ci ildə Tiflis Zaqafqaziya Kommunist Universitetini bitirdikdən sonra, 1933-cü ildə N.Y.Marr adına Moskva Şərqşünaslıq İnistitutuna daxil olmuşdur. Lakin maddi çətinliklər üzündən təhsilini yarımçıq qoyub Naxçıvana qayıtmış, Naxçıvan Pedaqoji Texnikumunun direktoru vəzifəsində çalışmağa başlamışdır. 1938-41 ci illərdə M.V. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin aspiranturasında (akad.A. M. Pankratovanın rəhbərliyi ilə) təhsil almış və Azərbaycanda kəndli hərəkatı mövzusunda müdafiə etmişdir. Bu həmdə XX əsrin birinci yarısında Azərbaycandan kənarda müdafiə edilən ilk namizədlik disertasiyalarından biridir. 1941-47 ci illərdə Naxçıvan MSSR Xalq Maarif komissarı,Naxçıvan MSSR Maarif Naziri,1951-67 illərdə Naxçıvan MSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin katibi vəzifəsində çalışmışdır. Əli Əliyevin səyilə Şərurun Yengicə Sədərək,Qarxun,Comaxdur, Mahmudkənd, İbadulla,Çərçiboğan kənd şagirdlərinə isti nahar verilir. 1944-cü ildə Ermənistandan gəlmiş sahibsiz uşaqlar üçün Baş Noraşendə uşaq evi açılır. 1953-cü ildən, akad.Yusif Məmmədəliyevin Azərbaycan Respublikası üzrə fəxri sədri olduğu "Bilik" Maarifçilik Cəmiyyətinin Naxçıvan vilayəti üzrə fəxri sədri olmuşdur. 1967-70 illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnistitutunda (indiki Naxçıvan Dövlət Universiteti) Naxçıvan filialının təşkilatçısı və ilk direktoru, sonralar 1970-ci ildən 1980-cı ilədək Naxçıvan Pedaqoi İnistitutunun tarix kafedrasının müdiri olmuşdur. 1981-ci ildən Respublika əhəmiyyətli Fərdi təqaüdçü idi. 19-20 əsrlərdə Rus İmperiyası dövründə Azərbaycanda kəndli hərəkatı tarixinin ilk araşdırcısıdr. 1967 ci ildə ilk dəfə olaraq Naxçıvan xanlarının şəcərə cədvəlini tərtib etmişdir və 300 dən artıq elmi məqalə müəllifidir.Əli Əliyev 1966-cı ildə Andronik tərəfindən 1918-ci ildə dinc əhaliyə qarşı törətdiyi cinayətlərlə bağlı Sovet İttifaqı rəhbərliyinə,MK-nin birinci katibi Leonid Brejnevə bir neçə etiraz məktubları göndərmişdir. Əli Əliyev Azərbaycan alimlərindən ilk olaraq Andronikin Ərzurumda, Naxçıvanda, Dərələyəzdə, Zəngəzur və Qarabağdakı qanlı əməllərini ictimaiyyətə çatdırmışdır. Tədqiqarlarında erməni millətçilərinin türk xalqlarına qarşı soyqırım siyasəti, erməni-daşnaq terorrizmi ifşa edilmişdir. Abbasqulu Bəy Şadlınski, Cəmşid Naxçıvanski, Araz-Türk Respublikası haqqında ilk elmi məlumat Əli Əliyevə məxsusdur. 2-7-ci çağırış Naxçıvan MR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur.1949-uncu ildə "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni ilə təltif edilmişdir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Dövlət Arxiv İdarəsində Əli Əliyev fondu mövcuddur. Naxçıvan MSSR-də mədəni inkişaf,Bakı.,1958; Mərd mübarizlər, Bakı.,Bilik Cəmiyyəti Vedinin dəmir axını,Bakı.,1984; Qırmızı tabor, Bakl.,1990 "Gənclik" ; Biz əzablı ömür yaşadıq, Bakı., 1994, "Yazıçı" Ədəbi nəşirlər evi; Əlincə yaddaşı, kitab1-2, Bakı., 1997-2004 "Elm və Həyat"; Əli Əliyev ,Vəli Ələkbərov,Xoşbəxt Yusifzadə,Şəfaət Mehdiyev Elmi Bilikləri Yayan Cəmiyyətin Ümumittifaq plenumunda akad.Yusif Məmmədəliyevlə birlikdə.Moskva,Kreml 1953-ci il. Həyat yoldaşı: Əliyeva Tükəzban Səfər qızı, Naxçıvan MR "Əməkdar Müəlliməsi" (Naxçıvan şəhəri 1914 - 1988)Oğlu: Əliyev Arif Əli oğlu, Filalogiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi. Əliyev Rəşid Əli oğlu, Dövlət qulluqcusu. Əliyev Nizami Əli oğlu, İnşaatçı-mühəndis.Qızı: Əliyeva Rəna Əli qızı, Şərqşünas,pedaqoq.Nəvəsi: Əliyev Nail Arif oğlu, Şərqşünas, tarix üzrə fəlsəfə doktoru. Əliyeva Aytən Arif qızı, Filalogiya üzrə fəlsəfə doktoru,dosent. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=559419 |
Əli Əliyev (əmək qəhrəmanı) | Əli Nağı oğlu Əliyev (1932, Nehrəm, Naxçıvan MSSR – 22 may 1995, Nehrəm, Naxçıvan Muxtar Respublikası) — Naxçıvanın əmək qabaqcılı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1982). Əli Nağı oğlu Əliyev 1932-ci ildə Azərbaycan Naxçıvan Muxtar Respublikasının Babək rayonu Nehrəm kəndində anadan olmuşdur. 1963-cü ildə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu (indi ADAU) məktəbini bitirib. Əmək fəaliyyəti 30-ildən çox Babək rayonunun "Kommunizm" kalxozunda birqadir işləmiş, "Usta pambıqçı", "Usta tütünçü", "Usta üzümçü" adlarına layiq görülüb. 1976–1980-ci ildə yüksək əmək göstəricilərinə nail olmuşdur. 2 çağırış SSRİ Ali Sovetinin, 2 çağırış Naxçıvan MSSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. Gərgin əməyi yüksək qiymətləndirilən Əli Əliyev kalxozçuluq sahəsində qazandığı nailiyyətlərə görə bir çox orden və medallarla təltif edilmiş, 2 dəfə "Lenin" ordeni, "Oktyabr İnqilabı", ən əsası 1982-ci ildə sovet dövrünün ən yüksək adlarından biri olan Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. 1978-ci ildə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatına layiq görülüb. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=494810 |
Əli Əlizadə | Əli Əlizadə (aktyor) — Azərbaycan Dövlət Pantomima teatrının aktyoru Əli Əlizadə (bəstəkar) — Azərbaycan bəstəkarı. Əli Əlizadə (diplomat) — Azərbaycan Respublikasının İran İslam Respublikasının Təbriz şəhərində Baş Konsulu. Əli Əlizadə (futbolçu) — İranlı Futbol hücumçusudur. Həmçinin bax | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=326681 |
Əli Əlizadə (aktyor) | Əlizadə Əli Oqtay oğlu (1984, Bakı) — Azərbaycan Dövlət Pantomim teatrının aktyoru. 1984-cü ildə Bakıda doğulub. 2001-ci ildə 42 saylı məktəbi, 2006-cı ildə isə Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini bitirib. 2005–2016-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Pantomima teatrında aktyor kimi çalışıb. Teatrın "Zibillik pərvanələri", "Eşq" "Dəli Domrul" (Dədə Qorqud), "Tıq Tıq xanım" (Nəqlçi) "Qaranlıq"(Kabus) " Dulusçu" (Mim), "Pantomima buketi", ""No comment" "Ora Bura" " Həqiqətmi" " Son ştrix" "Hamlet" (Hamlet) kimi tamaşalarında müxtəlif rollarda oynayıb. 2015-ci ildən Rebus müstəqil teatrının aktyorudur. 2023-cü ildən Pantomim teatrında çalışır. Filmoqrafiya Günaydın Mələyim (Oqtay Mirqasımov) (2006) Asəf (Vüsal Həmdullayev) (Asef) İmtahan (TeleSerial) (Ramin Nəbiyev) (Ülvi) Xarqo (Mikayıl Mikayılov) (Əhmədiyyə Cabrayılov) Sugra və oğulları (İlqar Nəcəf) (Kamança ifaçısı) Əqrəb mövsümü (teleserial, 2022) (Elnur) Çılpaq filmi (icraçı prodüser) Həmrəylik günü (film, 2022) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=306141 |
Əli Əlizadə (bəstəkar) | Əli Əlizadə (24 sentyabr 1961, Bakı) — Azərbaycan bəstəkarı. Əli Aqşin oğlu Əlizadə 24 sentyabr 1961-ci ildə Bakıda anadan olub. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bitirib (Fərəc Qarayevin sinfi, 1985). Azərbaycan İncəsənət Universiteti və Bakı Musiqi Akademiyasında çalışıb (1987-1999). 1999-cu ildən Türkiyənin Van şəhərində "Yüzüncü Yıl Universiteti"ndə dərs deyir. Moskvada bəstəkarların Ümumittifaq müsabiqəsində 1-ci mükafata (1985), Bakıda BMT-nın təşkil etdiyi Respublika Bəstəkarlıq Musabiqəsində əsas mükafatlardan birinə (1998) layiq görülüb. piano üçün "aşıq havası" "2 küpəgirən qarı" (uşaqlar üçün müzikl) 5 alət üçün "qədim səslər", "bütün suallara cavab" 16 ifaçı üçün "serenata dolore" və S. Bəstəkar Aqşin Əlizadənin oğludur. Filmoqrafiya Kiçik leytenant (film, 1996) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=61312 |
Əli Əlizadə (diplomat) | Əlizadə Əli Fikrət oğlu (21 iyun 1978, Naxçıvan) — Azərbaycan Respublikasının İran İslam Respublikasındakı Fövqəladə və səlahiyyətli səfiri, Azərbaycan Respublikasının Pakistan İslam Respublikasındakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri (2016–2021), İran İslam Respublikasının Təbriz şəhərində Azərbaycan Respublikasının keçmiş baş konsulu (2010–2016). Əli Əlizadə 21 iyun 1978-ci ildə anadan olub. 1994–1998-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Dillər İnstitutunda tərcüməçi-referent ixtisası üzrə bakalavr pilləsində, 2005–2008-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında dövlət və bələdiyyə idarəetməsi ixtisası üzrə magistr pilləsində təhsil alıb. 2002–2003-cü illərdə Xarici İşlər Nazirliyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı konsulluq şöbəsində protokol məsələləri üzrə referent, eyni zamanda aparıcı məsləhətçi-mühasib əvəzi işləyib. 2003–2005-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Konsulluq İdarəsində protokol məsələləri üzrə aparıcı məsləhətçi, aparıcı məsləhətçi-mühasib, viza-pasport məsələləri üzrə baş məsləhətçi əvəzi, konsul-hüquq məsələləri üzrə baş məsləhətçi əvəzi kimi çalışıb. 2005-ci ilin mart ayında Naxçıvan Muxtar Respublikası Konsulluq İdarəsində rəis əvəzi olub, aprel ayından isə idarə rəisi vəzifəsində işləyib. 2005-ci ilin dekabrından Xarici İşlər Nazirliyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı idarəsinin rəisi olub. 2010-cu il iyulun 6-da İran İslam Respublikasının Təbriz şəhərində Azərbaycan Respublikasının baş konsulu təyin edilib, eyni zamanda birinci dərəcəli fövqəladə və səlahiyyətli elçi diplomatik rütbəsinə yiyələnib. Buna qədər Əli Əlizadənin diplomatik rütbəsi müşavir olub. 5 aprel 2016-cı ildə həmin vəzifədən geri çağırılaraq 2 may 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Pakistan İslam Respublikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilib. 16 iyul 2021 tarixində isə geri çağrılmışdır.Əli Əlizadə 7 avqust 2021-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının İran İslam Respublikasındakı Fövqəladə və səlahiyyətli səfiri vəzifəsinə təyin olunmuşdur.İngilis, rus, türk dillərini bilir. Ailəlidir, üç övladı var. Mükafat və təltifləri 2009-cu ildə "Azərbaycan Respublikası diplomatik xidmət orqanlarının 90 illiyi (1919–2009)" yubiley medalı ilə təltif olunub. 2014-cü ildə isə "Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyinin Fəxri əməkdaşı" adına layiq görülüb. 2019-cu ildə Azərbaycan Respublikasının 3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni ilə təltif olunub. 2019-cu ildə "Azərbaycan Respublikası diplomatik xidmət orqanlarının 100 illiyi (1919–2019)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı ilə təltif olunub. Təbrizdəki yeni baş konsul Arxivləşdirilib 2010-07-13 at the Wayback Machine Həmçinin bax Azərbaycanın diplomatik nümayəndəliklərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=118525 |
Əli Əlizadə (futbolçu) | Əli Əlizadə (3 may 1981, Rəfsəncan, Kirman ostanı) — İranlı futbol hücumçusudur. Əlizadə 2010-ci ilin iyul ayında Təbrizin Traktor Sazi klubuna qoşulmuşdur. O Traktor Sazi klubuna gələndən öncə Şirazın Fəcr-i Sipasi və Bərq futbol klubları, və Tehranın Persepolis və İstiqlal futbol klublarında oynamışdır. O İran futbolunda, əlləri ilə çox uzun ovt atmaqla qol vurmaq durumu yartamaq için, tanınmışdır. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=211504 |
Əli Ələkbər | Əli Əkbər (Ələkbərov Əli Hüseyn oğlu; 27 aprel 1927, Qovuşuq – 5 iyun 2022, Sumqayıt) — Azərbaycan şairi. Əli Əkbər 1927-ci il aprel ayının 27-də Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalındakı Qovuşuq kəndində (Yexeqnadzor rayonu) anadan olub. 1947-ci ildə orta məktəbi bitirməmiş onu rayon xalq maarif şöbəsi oxuduğu məktəbdə müəllim təyin edir. İki il orta məktəbdə müəllim işlədikdən sonra yenidən oxuyub 1950-ci ildə orta məktəbi bitirir. Orta məktəbi bitirdikdən sonra rayon xalq maarif şöbəsi onu yenidən müəllim təyin edir. O, 1950-ci ildən 1965-ci ilə qədər Dərələyəz mahalının Sallı, Hors, Gədikvəng və Qabaxlı kəndlərində müəllim işləyir. Paralel olaraq ali təhsil almaq üçün Bakıya gələrək 1962-ci ildə S. M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakultəsinin qiyabi şöbəsinə daxil olur. 1968-ci ildə universiteti müvəffəqiyyətlə bitirir. 1988-ci ilə qədər Dərələyəz mahalının Qovuşuq kənd orta məktəbində azərbaycan dili və ədəbiyyatı fənlərini tədris etmişdir. 1988-ci ildə bədxah ermənilərin təzyiq ilə doğma dədə-baba yurdlarından çıxarılan azərbaycanlılarla birlikdə Əli müəllim də Azərbaycana gələrək Abşeron rayonunun Ceyranbatan qəsəbəsində məskunlaşır. 1993–2011-ci illərdə Abşeron rayonu Ceyranbatan qəsəbə 1 saylı orta məktəbində müəllim işləyib. 5 iyun 2022-ci ildə vəfat edib. Sumqayıt şəhərinin yeni məzarlığında dəfn edilib. Ailəlidir, səkkiz övladı var. Yaradıcılığı Ədəbi yaradıcılığa böyük maraq göstərən Əli müəllim hələ 1957-ci ildən Əli Əkbər təxəllüsü ilə şerlər yazmağa başlamışdır. O, öz şerlərini "Sovet Ermənistanı" qəzetində çap etdirirdi. Onun bir neçə şeiri də 1957-ci ildə çıxan "Ədəbi Ermənistan" məcmuəsində çap olunmuşdur. Yazdığı əsərləri qəzet və jurnallarda çap etdirir. Yazdığı şerləri, poemaları və dram əsərlərini toplayaraq: 2003-cü ildə "Dərələyəz", 2004-cü ildə "Qəlbin səsi", 2005-ci ildə "Atanın dara çəkilməsi", 2013-cü ildə isə "Vətən həsrəti" kitablarını çap etdirib. Beşinci kitabı da çapa hazırlanır. "Dərələyəz", 2003-cü il "Qəlbin səsi", 2004-cü il "Atanın dara çəkilməsi", 2005-ci il "Vətən həsrəti", 2013-cü il | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=767935 |
Əli Ələkbərov | Əli Ələkbər oğlu Ələkbərov (12 oktyabr 1985; Bozalqanlı, Tovuz rayonu, Azərbaycan — 17 oktyabr 2020; Ağdam rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsinin şəhidi. Əli Ələkbərov 12 oktyabr 1985-ci ildə Tovuz rayonunun Bozalqanlı kəndində anadan olmuşdur. Sonra Xırdalan şəhərinə köçmüş və orada yaşamışdır. Bakı şəhər 157 nömrəli tam orta məktəbdə orta təhsilini, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində isə ali təhsilini almışdır. 2020-ci ilin 14 iyul tarixində Tovuz döyüşləri zamanı general-mayor Polad Həşimovun şəhid olmasından sonra səfərbərlik başlamış, Əli Ələkbərov səfərbər olunmuşdur. 21 sentyabr 2020-ci ildə hərbi təlim toplantılarına çağırılmışdır. Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Əli Ələkbərov 2020-ci il sentyabrın 27-dən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsində könüllü olaraq iştirak etmişdir. Suqovuşanın və Ağdamın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. Əli Ələkbərov 15 oktyabr 2020-ci ildə Ağdam rayonu istiqamətində döyüş tapşırığının yerinə yetirilməsi zamanı həlak olmuşdur. 1 ay sonra tapılan nəşi üzərində uzun müddət DNK analizi getdiyindən 21 noyabr 2020-ci ildə təhvil verilmişdir. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Ələkbərov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad olunması zamanı döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirdiyinə, düşmənin əsas qruplaşmalarının məhv edilməsi ilə qoşunların döyüş qabiliyyətinin qorunub saxlanılmasında fərqləndiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 18.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Ələkbərov ölümündən sonra "Cəsur döyüşçü" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Suqovuşan qəsəbəsinin işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Əli Ələkbərov ölümündən sonra "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. (15.12.2020) — "Vətən uğrunda" medalı (ölümündən sonra) (18.12.2020) — "Cəsur döyüşçü" medalı (ölümündən sonra) (24.06.2021) — "Suqovuşanın azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=723736 |
Əli Ələsgərov | Ələsgərov Əli Ələsgər oğlu (29 iyun 1953, Nehrəm, Naxçıvan rayonu) — Əməkdar həkim (2009). Ələsgərov Əli Ələsgər oğlu 29 iyun 1953-cü ildə Naxçıvan Muxtar Respublikası Babək rayonunun Nehrəm kəndində anadan olmuşdur. 1979-cu ildə Tibb İnstitutunu bitirərək terapevt ixtisası almış, əmək fəaliyyətinə Nehrəm kənd xəstəxanasında başlamışdır. Sonralar işini Naxçıvan şəhərində N.Nərimanov adına Respublika xəstəxanasında davam etdirmişdir. 1998-ci ildən həmin xəstəxanada baş həkimin müalicə işləri üzrə müavini vəzifəsində çalışıb. 2012-ci ildən Naxçıvan MR. N.Nərimanov adına Respublika xəstəxanasının Baş həkimi vəzifəsində işləyir. Babək rayonunun Nehrəm kəndində yaşayır. Ailəlidir, 4 övladı,7 nəvəsi var. 2009-cu ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinin sədri Vasif Talıbovun fərmanı ilə muxtar respublika səhiyyəsinin inkişafındakı səmərəli fəaliyyətinə görə Ələsgərov Əli Ələsgər oğluna "Əməkdar həkim" fəxri adı verilmişdir. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=280733 |
Əli Ələsov | Əli Aydın oğlu Ələsov (8 yanvar 1995, Tatarlı, Goranboy rayonu – 6 oktyabr 2020, Tərtər rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin leytenantı, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. Əli Ələsov 1995-ci il yanvarın 8-də Goranboy rayonunun Tatarlı kəndində anadan olub. Ailəli idi. Bir qız övladı var. 2012-ci ildə hazırda ləğv olunaraq Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinə birləşdirilmiş Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun təhsildə sosial-psixoloji xidmət ixtisasına qəbul olunmuş, 2016-cı ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetindən həmin ixtisas üzrə məzun olmuşdur. Hərbi xidməti Azərbaycan Ordusunun leytenantı olan Əli Ələsov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Tərtər rayonunun Suqovuşan qəsəbəsinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Əli Ələsov oktyabrın 6-da Ağdərə istiqamətində şəhid olub. Uzun müddət nəşi tapıla bilməyib. 29.12.2020-ci il tarixində Goranboy rayonunda dəfn olunub. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=686657 |
Əli Əmini | Əli Əmini 12 dekabr 1905-ci ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. Müzəffərəddin şah Qacarın qız nəvəsidir.. Atası Möhsün xan Əminüddövlə Qacarlar dövründə dövlət xadimi idi. . Həmçinin bax Mirzə Əli xan Əminəddövlə Xarici keçidlər Transcript of Amini interview as part of Harvard Iranian Oral History Project directed by Dr. Habib Ladjevardi Dr. Ali Amini, Prime Minister, Switzerland, 1962, A short passage (1:53) of an interview, in French, with Dr. Ali Amini, YouTube. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=269256 |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.