minhquy1624/CPT_data5 · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 1 101k
Tuy nhiờn, hiệu quả điều trị mất ngủ bằng thức ăn giàu melatonin và L-tryptophan là khụng rừ ràng.
Liệu phỏp ỏnh sỏng cho kết quả tốt ở một số trường hợp.
Một số thuốc chống trầm cảm và thuốc an thần mới hay được sử dụng và tỏ ra cú hiệu quả tốt trong điều trị mất ngủ tiờn phỏt.
Cỏc thuốc này cú ưu điểm là khụng gõy phụ thuộc, khụng độc với gan, thận, cơ quan tạo mỏu...
nờn cú thể sử dụng được lõu dài.
Một số phác đồ cụ thể: - Phỏc đồ 1.
1.
Amitriptylin 25 mg x 2 viờn/tối Tỏc dụng phụ của thuốc là gõy khụ miệng, tỏo bún, mệt mỏi trong 1-2 tuần đầu dựng thuốc.
Khụng dựng được phỏc đồ này cho người cú bệnh glocom gúc đóng, u tiền liệt tuyến, nhồi mỏu cơ tim cũ.
- Phỏc đồ 2.
2.
Clomipramin 25 mg x 2 viờn/tối Tỏc dụng phụ của thuốc là ớt hơn so với amitriptylin.
Bệnh nhõn cú thể than phiền mệt mỏi, khụ mồm trong 1-2 tuần đầu dựng thuốc.
- Phỏc đồ 3.
1.
Olanzapin 5 mg x 1 viờn/tối Thuốc ớt tỏc dụng phụ, dung nạp tốt, hiệu quả điều trị chắc chắn.
Tuy nhiờn, thuốc gõy tăng cảm giỏc ngon miệng nờn bệnh nhõn cú thể ăn nhiều, dẫn đến tăng cõn.
Phỏc đồ 4.
1.
Mirtazapin 30 mg x 1/2 viờn/tối Thuốc dung nạp tốt, hiệu quả đáng tin cậy, ớt ảnh hưởng đên chức năng tỡnh dục.
Tuy nhiờn, thuốc cũng gõy tăng cảm giỏc ngon miệng nờn bệnh nhõn ăn nhiều và gõy bộo.
Phỏc đồ 5.
2.
Olanzapin 5 mg x 1 viờn/tối Phỏc đồ này cho kết quả điều trị tốt hơn cả do kết hợp 2 loại thuốc chống trầm cảm và an thần là amitriptylin và olanzapin, vỡ vậy phỏc đồ này hay được dựng trong lõm sàng.
Phác đồ 6.
1.
Sertralin 50 mg x 1 viờn/tối Bệnh nhõn dễ dung nạp với 2 loại thuốc trong phỏc đồ này.
Tuy hiệu quả khụng cao bằng phỏc đồ 5, nờn phỏc đồ này được ỏp dụng cho cỏc bệnh nhõn khụng dung nạp với amitriptylin.
Ghi chỳ: - Cần tăng liều thuốc từ từ (tuần đầu dựng 1/2 liều trong cỏc phỏc đồ trờn, từ tuần 2 trở đi mới dựng đủ liều) để bệnh nhõn cú thể dung nạp với thuốc.
- Hiệu quả điều trị chỉ xuất hiện sau 2 tuần dựng thuốc, vỡ vậy khụng được vội vó thay thuốc điều trị.
- Cú thể kết hợp với benzodiazepin liều thấp (rivotril, lexomil, diazepam...) trong 1-2 tuần đầu điều trị để bệnh nhõn cú thể ngủ được ngay.
- Bệnh mất ngủ tiờn phỏt thường tiến triển mạn tớnh nờn thời gian dựng thuốc cần kộo dài tối thiểu 18 thỏng liờn tục.
Nếu ngừng thuốc sớm hơn thời gian trờn thỡ tỷ lệ tỏi phỏt là rất cao.
- Khi muốn ngừng thuốc, cần giảm liều từ từ trong 4 tuần (mỗi tuần giảm khoảng 1/4 liều) để bệnh nhõn kịp thớch nghi.
1.4.
Vệ sinh giấc ngủ Thức giấc cựng một giờ hàng ngày.
Giới hạn thời gian nằm trên giường trước khi ngủ.
Không dùng các chất kích thích thần kinh trung ương (cà phê, thuốc lá, rượu).
Trỏnh ngủ chợp mắt ban ngày.
Cú cỏc bài tập thể dục sụi nổi vào buổi sỏng sớm.
Trỏnh xa cỏc sự kiện gõy kớch thớch, thay thế chỳng bằng nghe đài, xem tivi hoặc đọc sách.
Tắm nước nóng khoảng 20 phút trước khi đi ngủ.
Ăn vào một giờ nhất định trong ngày.
Không ăn nhiều trước khi đi ngủ.
Tập các bài tập thư gión đầu óc và cơ vào các buổi tối hàng ngày.
Cố gắng có được các điều kiện ngủ thỏa mỏi.
Vệ sinh giấc ngủ không đầy đủ Chính lối sống không điều độ của bệnh nhõn là nguyờn nhõn gây ra mất ngủ.
Họ thường không hiểu và khụng làm đầy đủ vệ sinh giấc ngủ, dẫn đến rối loạn giấc ngủ.
Họ không đi ngủ hàng ngày vào một giờ nhất định, không tránh xa các yếu tố gây hưng phấn như uống nhiều cà phê, ăn no trước khi đi ngủ.
Theo hội tõm thần học Mỹ, vệ sinh giấc ngủ không tốt có thể dẫn đến mất ngủ tiên phát.
Nhiều hành vi có thể dẫn đến mất ngủ như gây hưng phấn quá trước khi ngủ hoặc thay đổi giờ giấc ngủ hàng ngày.
Khi điều trị, thầy thuốc chỉ cho bệnh nhân các vấn đề bệnh nhân cần thay đổi trong lối sống để có thể có giấc ngủ tốt.
2.
MẤT NGỦ DO TÂM Lí 2.1.
Triệu chứng Bệnh nhõn mất ngủ do tõm lớ thường than phiền khó vào giấc ngủ, họ cú thể bị mất ngủ kéo dài nhiều năm trước khi đến khám ở bác sỹ chuyên khoa tâm thần.
Họ không nhận thấy có cỏc stress rừ ràng trong cuộc sống của họ, nhưng họ thừa nhận có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến giấc ngủ của họ như phũng ngủ, giường ngủ.
Vỡ thế, đôi khi mất ngủ do tõm lớ được coi là mất ngủ có điều kiện.
Thật ra, mất ngủ do tõm lý thường phối hợp với nhiều yếu tố khác như các stress, rối loạn lo âu, pha ngủ đến chậm, lạm dụng thuốc ngủ và hội chứng cai.
Ngược lại với mất ngủ do các bệnh tâm thần khác, bệnh nhõn mất ngủ do tâm lý có các chức năng tâm thần tương đối bỡnh thường.
Họ vẫn làm việc được, giữ được các mối quan hệ bỡnh thường trong xó hội, nhưng có thể có mệt mỏi quá mức.
Các đặc điểm khác của mất ngủ do tõm lý bao gồm: 1.
Lo lắng quỏ mức về mất ngủ.
2.
Cố tỡm mọi cỏch để ngủ được.
3.
Khụng cú cảm giỏc thỏa mỏi khi cố tỡm cỏch ngủ.
4.
Tăng trương lực cơ trước khi đi ngủ.
5.
Có các triệu chứng cơ thể của lo âu.
6.
Có thể ngủ tốt khi thay đổi giường ngủ.
7.
Có thể ngủ được khi không cố ngủ (khi xem tivi).
2.2.
Điều trị Nhỡn chung, điều trị bệnh mất ngủ do tõm lý là khó.
Thuốc ngủ hay được sử dụng, nhưng nên sử dụng liều thấp nhất có thể.
Khi ngừng thuốc ngủ thỡ mất ngủ cú thể quay lại với mức độ trầm trọng hơn.
Nên thay đổi điều kiện của phũng ngủ và giường ngủ, chỉ đi ngủ khi cảm thấy buồn ngủ.
Nhiều bệnh nhân khi thực hiện vệ sinh giấc ngủ thỡ lại ngủ được.
Các bệnh nhân có triệu chứng tăng trương lực cơ thỡ nờn tập cỏc bài tập thư gión.
3.
TRẠNG THÁI RỐI LOẠN CẢM GIÁC GIẤC NGỦ Trạng thái rối loạn cảm giác giấc ngủ có đặc điểm là mất sự phối hợp giữa khả năng cảm nhận giấc ngủ của bệnh nhõn và điện nóo đồ giấc ngủ ghi được bằng máy điện nóo.
Nguyờn nhõn của bệnh rối loạn cảm giỏc giấc ngủ đến nay vẫn chưa được biết mặc dù bệnh gặp trong nhiều chuyờn khoa khỏc nhau.
Trạng thỏi rối loạn cảm giỏc giấc ngủ được chẩn đoán khi bệnh nhân than phiền khó vào giấc ngủ, khó giữ giấc ngủ nhưng không có bằng chứng nào chứng tỏ điều này.
Ví dụ, một bệnh nhõn than phiền phải mất hơn 1 giờ đi nằm họ mới ngủ được và thức giấc khoảng 30 lần trong đêm, tổng số thời gian ngủ chỉ chưa đầy 2 giờ.
Nhưng khi theo dừi điện nóo đồ giấc ngủ, người ta nhận thấy bệnh nhân ngủ sau 15 phút đi nằm, chỉ có vài lần thức giấc, giấc ngủ hiệu quả chiếm đến 90% thời gian và tổng số thời gian ngủ là quỏ 7 giờ.
Trạng thái rối loạn cảm giác giấc ngủ có thể gặp ở người không có bệnh tâm thần, nhưng có thể gặp ở người có hoang tưởng nghi bệnh hoặc triệu chứng ỏm ảnh nghi bệnh.
Cỏc bệnh nhõn cú stress cú thể cú cỏc giai đoạn rối loạn cảm giác giấc ngủ ngắn.
Một số bác sỹ tin rằng rối loạn cảm giác giấc ngủ là triệu chứng âm ỉ của trầm cảm và lo âu, hoặc do điều trị trầm cảm và lo âu không kết quả.
Điều thú vị là các thuốc giải lo âu có thể điều trị hiệu quả rối loạn cảm giác giấc ngủ.
Một số trường hợp rối loạn cảm giác giấc ngủ do hoang tưởng nghi bệnh cần được điều trị bằng sốc điện.
4.
MẤT NGỦ TỰ PHÁT Mất ngủ tự phỏt cú đặc điểm là khởi phỏt sớm trong đời, đôi khi là ngay sau khi được sinh ra và kộo dài suốt đời.
Cũng như tờn gọi của bệnh, căn nguyờn của bệnh chưa được biết rừ.
Một số căn nguyờn gõy ra bệnh này như mất cõn bằng chất dẫn truyền thần kinh, rối loạn trung tõm điều hoà giấc ngủ...
Điều trị bệnh này rất khú khăn, nhưng cú thể cải thiện bằng phương phỏp vệ sinh giấc ngủ, liệu phỏp thư gión, dựng thuốc ngủ.
5.
NGỦ NHIỀU TIấN PHÁT Ngủ nhiều tiờn phỏt được chẩn đoỏn khi bệnh nhõn ngủ quỏ nhiều trong ngày, kộo dài ớt nhất 1 thỏng mà khụng cú nguyờn nhõn gỡ.
Một số người cú giấc ngủ kộo dài, một số khỏc thỡ giấc ngủ ngắn hơn nhưng có nhiều lần ngủ trong ngày, vỡ vậy tổng số thời gian ngủ của bệnh nhõn vẫn khỏ dài.

Tuy nhiờn, hiệu quả điều trị mất ngủ bằng thức ăn giàu melatonin và L-tryptophan là khụng rừ ràng.

Liệu phỏp ỏnh sỏng cho kết quả tốt ở một số trường hợp.

Một số thuốc chống trầm cảm và thuốc an thần mới hay được sử dụng và tỏ ra cú hiệu quả tốt trong điều trị mất ngủ tiờn phỏt.

Cỏc thuốc này cú ưu điểm là khụng gõy phụ thuộc, khụng độc với gan, thận, cơ quan tạo mỏu...

nờn cú thể sử dụng được lõu dài.

Một số phác đồ cụ thể: - Phỏc đồ 1.

1.

Amitriptylin 25 mg x 2 viờn/tối Tỏc dụng phụ của thuốc là gõy khụ miệng, tỏo bún, mệt mỏi trong 1-2 tuần đầu dựng thuốc.

Khụng dựng được phỏc đồ này cho người cú bệnh glocom gúc đóng, u tiền liệt tuyến, nhồi mỏu cơ tim cũ.

- Phỏc đồ 2.

2.

Clomipramin 25 mg x 2 viờn/tối Tỏc dụng phụ của thuốc là ớt hơn so với amitriptylin.

Bệnh nhõn cú thể than phiền mệt mỏi, khụ mồm trong 1-2 tuần đầu dựng thuốc.

- Phỏc đồ 3.

1.

Olanzapin 5 mg x 1 viờn/tối Thuốc ớt tỏc dụng phụ, dung nạp tốt, hiệu quả điều trị chắc chắn.

Tuy nhiờn, thuốc gõy tăng cảm giỏc ngon miệng nờn bệnh nhõn cú thể ăn nhiều, dẫn đến tăng cõn.

Phỏc đồ 4.

1.

Mirtazapin 30 mg x 1/2 viờn/tối Thuốc dung nạp tốt, hiệu quả đáng tin cậy, ớt ảnh hưởng đên chức năng tỡnh dục.

Tuy nhiờn, thuốc cũng gõy tăng cảm giỏc ngon miệng nờn bệnh nhõn ăn nhiều và gõy bộo.

Phỏc đồ 5.

2.

Olanzapin 5 mg x 1 viờn/tối Phỏc đồ này cho kết quả điều trị tốt hơn cả do kết hợp 2 loại thuốc chống trầm cảm và an thần là amitriptylin và olanzapin, vỡ vậy phỏc đồ này hay được dựng trong lõm sàng.

Phác đồ 6.

1.

Sertralin 50 mg x 1 viờn/tối Bệnh nhõn dễ dung nạp với 2 loại thuốc trong phỏc đồ này.

Tuy hiệu quả khụng cao bằng phỏc đồ 5, nờn phỏc đồ này được ỏp dụng cho cỏc bệnh nhõn khụng dung nạp với amitriptylin.

Ghi chỳ: - Cần tăng liều thuốc từ từ (tuần đầu dựng 1/2 liều trong cỏc phỏc đồ trờn, từ tuần 2 trở đi mới dựng đủ liều) để bệnh nhõn cú thể dung nạp với thuốc.

- Hiệu quả điều trị chỉ xuất hiện sau 2 tuần dựng thuốc, vỡ vậy khụng được vội vó thay thuốc điều trị.

- Cú thể kết hợp với benzodiazepin liều thấp (rivotril, lexomil, diazepam...) trong 1-2 tuần đầu điều trị để bệnh nhõn cú thể ngủ được ngay.

- Bệnh mất ngủ tiờn phỏt thường tiến triển mạn tớnh nờn thời gian dựng thuốc cần kộo dài tối thiểu 18 thỏng liờn tục.

Nếu ngừng thuốc sớm hơn thời gian trờn thỡ tỷ lệ tỏi phỏt là rất cao.

- Khi muốn ngừng thuốc, cần giảm liều từ từ trong 4 tuần (mỗi tuần giảm khoảng 1/4 liều) để bệnh nhõn kịp thớch nghi.

1.4.

Vệ sinh giấc ngủ Thức giấc cựng một giờ hàng ngày.

Giới hạn thời gian nằm trên giường trước khi ngủ.

Không dùng các chất kích thích thần kinh trung ương (cà phê, thuốc lá, rượu).

Trỏnh ngủ chợp mắt ban ngày.

Cú cỏc bài tập thể dục sụi nổi vào buổi sỏng sớm.

Trỏnh xa cỏc sự kiện gõy kớch thớch, thay thế chỳng bằng nghe đài, xem tivi hoặc đọc sách.

Tắm nước nóng khoảng 20 phút trước khi đi ngủ.

Ăn vào một giờ nhất định trong ngày.

Không ăn nhiều trước khi đi ngủ.

Tập các bài tập thư gión đầu óc và cơ vào các buổi tối hàng ngày.

Cố gắng có được các điều kiện ngủ thỏa mỏi.

Vệ sinh giấc ngủ không đầy đủ Chính lối sống không điều độ của bệnh nhõn là nguyờn nhõn gây ra mất ngủ.

Họ thường không hiểu và khụng làm đầy đủ vệ sinh giấc ngủ, dẫn đến rối loạn giấc ngủ.

Họ không đi ngủ hàng ngày vào một giờ nhất định, không tránh xa các yếu tố gây hưng phấn như uống nhiều cà phê, ăn no trước khi đi ngủ.

Theo hội tõm thần học Mỹ, vệ sinh giấc ngủ không tốt có thể dẫn đến mất ngủ tiên phát.

Nhiều hành vi có thể dẫn đến mất ngủ như gây hưng phấn quá trước khi ngủ hoặc thay đổi giờ giấc ngủ hàng ngày.

Khi điều trị, thầy thuốc chỉ cho bệnh nhân các vấn đề bệnh nhân cần thay đổi trong lối sống để có thể có giấc ngủ tốt.

2.

MẤT NGỦ DO TÂM Lí 2.1.

Triệu chứng Bệnh nhõn mất ngủ do tõm lớ thường than phiền khó vào giấc ngủ, họ cú thể bị mất ngủ kéo dài nhiều năm trước khi đến khám ở bác sỹ chuyên khoa tâm thần.

Họ không nhận thấy có cỏc stress rừ ràng trong cuộc sống của họ, nhưng họ thừa nhận có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến giấc ngủ của họ như phũng ngủ, giường ngủ.

Vỡ thế, đôi khi mất ngủ do tõm lớ được coi là mất ngủ có điều kiện.

Thật ra, mất ngủ do tõm lý thường phối hợp với nhiều yếu tố khác như các stress, rối loạn lo âu, pha ngủ đến chậm, lạm dụng thuốc ngủ và hội chứng cai.

Ngược lại với mất ngủ do các bệnh tâm thần khác, bệnh nhõn mất ngủ do tâm lý có các chức năng tâm thần tương đối bỡnh thường.

Họ vẫn làm việc được, giữ được các mối quan hệ bỡnh thường trong xó hội, nhưng có thể có mệt mỏi quá mức.

Các đặc điểm khác của mất ngủ do tõm lý bao gồm: 1.

Lo lắng quỏ mức về mất ngủ.

2.

Cố tỡm mọi cỏch để ngủ được.

3.

Khụng cú cảm giỏc thỏa mỏi khi cố tỡm cỏch ngủ.

4.

Tăng trương lực cơ trước khi đi ngủ.

5.

Có các triệu chứng cơ thể của lo âu.

6.

Có thể ngủ tốt khi thay đổi giường ngủ.

7.

Có thể ngủ được khi không cố ngủ (khi xem tivi).

2.2.

Điều trị Nhỡn chung, điều trị bệnh mất ngủ do tõm lý là khó.

Thuốc ngủ hay được sử dụng, nhưng nên sử dụng liều thấp nhất có thể.

Khi ngừng thuốc ngủ thỡ mất ngủ cú thể quay lại với mức độ trầm trọng hơn.

Nên thay đổi điều kiện của phũng ngủ và giường ngủ, chỉ đi ngủ khi cảm thấy buồn ngủ.

Nhiều bệnh nhân khi thực hiện vệ sinh giấc ngủ thỡ lại ngủ được.

Các bệnh nhân có triệu chứng tăng trương lực cơ thỡ nờn tập cỏc bài tập thư gión.

3.

TRẠNG THÁI RỐI LOẠN CẢM GIÁC GIẤC NGỦ Trạng thái rối loạn cảm giác giấc ngủ có đặc điểm là mất sự phối hợp giữa khả năng cảm nhận giấc ngủ của bệnh nhõn và điện nóo đồ giấc ngủ ghi được bằng máy điện nóo.

Nguyờn nhõn của bệnh rối loạn cảm giỏc giấc ngủ đến nay vẫn chưa được biết mặc dù bệnh gặp trong nhiều chuyờn khoa khỏc nhau.

Trạng thỏi rối loạn cảm giỏc giấc ngủ được chẩn đoán khi bệnh nhân than phiền khó vào giấc ngủ, khó giữ giấc ngủ nhưng không có bằng chứng nào chứng tỏ điều này.

Ví dụ, một bệnh nhõn than phiền phải mất hơn 1 giờ đi nằm họ mới ngủ được và thức giấc khoảng 30 lần trong đêm, tổng số thời gian ngủ chỉ chưa đầy 2 giờ.

Nhưng khi theo dừi điện nóo đồ giấc ngủ, người ta nhận thấy bệnh nhân ngủ sau 15 phút đi nằm, chỉ có vài lần thức giấc, giấc ngủ hiệu quả chiếm đến 90% thời gian và tổng số thời gian ngủ là quỏ 7 giờ.

Trạng thái rối loạn cảm giác giấc ngủ có thể gặp ở người không có bệnh tâm thần, nhưng có thể gặp ở người có hoang tưởng nghi bệnh hoặc triệu chứng ỏm ảnh nghi bệnh.

Cỏc bệnh nhõn cú stress cú thể cú cỏc giai đoạn rối loạn cảm giác giấc ngủ ngắn.

Một số bác sỹ tin rằng rối loạn cảm giác giấc ngủ là triệu chứng âm ỉ của trầm cảm và lo âu, hoặc do điều trị trầm cảm và lo âu không kết quả.

Điều thú vị là các thuốc giải lo âu có thể điều trị hiệu quả rối loạn cảm giác giấc ngủ.

Một số trường hợp rối loạn cảm giác giấc ngủ do hoang tưởng nghi bệnh cần được điều trị bằng sốc điện.

4.

MẤT NGỦ TỰ PHÁT Mất ngủ tự phỏt cú đặc điểm là khởi phỏt sớm trong đời, đôi khi là ngay sau khi được sinh ra và kộo dài suốt đời.

Cũng như tờn gọi của bệnh, căn nguyờn của bệnh chưa được biết rừ.

Một số căn nguyờn gõy ra bệnh này như mất cõn bằng chất dẫn truyền thần kinh, rối loạn trung tõm điều hoà giấc ngủ...

Điều trị bệnh này rất khú khăn, nhưng cú thể cải thiện bằng phương phỏp vệ sinh giấc ngủ, liệu phỏp thư gión, dựng thuốc ngủ.

5.

NGỦ NHIỀU TIấN PHÁT Ngủ nhiều tiờn phỏt được chẩn đoỏn khi bệnh nhõn ngủ quỏ nhiều trong ngày, kộo dài ớt nhất 1 thỏng mà khụng cú nguyờn nhõn gỡ.

Một số người cú giấc ngủ kộo dài, một số khỏc thỡ giấc ngủ ngắn hơn nhưng có nhiều lần ngủ trong ngày, vỡ vậy tổng số thời gian ngủ của bệnh nhõn vẫn khỏ dài.