passage_answer_candidates
sequence | question_text
stringlengths 1
226
| document_title
stringlengths 1
116
| language
stringclasses 11
values | annotations
sequence | document_plaintext
stringlengths 11
739k
| document_url
stringlengths 31
792
|
|---|---|---|---|---|---|---|
{
"plaintext_start_byte": [
1,
786,
1507,
2928,
4618,
5509,
5878,
6900,
7738,
9059,
9648,
10277,
10328,
11136,
11838,
11927
],
"plaintext_end_byte": [
785,
1495,
2927,
4617,
5499,
5855,
6899,
7737,
9016,
9599,
10261,
10327,
11090,
11819,
11910,
12705
]
} | ما هي جنسية المعماري حسن فتحي؟ | حسن فتحي | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
77
],
"minimal_answers_end_byte": [
85
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
حسن فتحي (23 مارس 1900 - 30 نوفمبر 1989) هو معماري مصري بارز. من مواليد مدينة الأسكندرية، وتخرج من المهندس خانة (كلية الهندسة حاليًا) بجامعة فؤاد الأول (جامعة القاهرة حاليًا). اشتهر بطرازه المعماري الفريد الذي استمد مصادره من العمارة الريفية النوبية المبنية بالطوب اللبن ومن البيوت والقصور بالقاهرة القديمة في العصرين المملوكي والعثماني. تعد القرنة التي بناها لتقطنها 3200 أسرة جزءا من تاريخ البناء الشعبي الذي أسسه بما يعرف عمارة الفقراء.[1]
وفي 23 مارس 2017، احتفلت شركة جوجل بذكرى ميلاد المعماري الشهير حسن فتحي الـ "117" وذلك من خلال شعار احتفالي خاص ظهر على موقعها المخصص للبحث في الدول العربية والعديد من الدول الأوروبية ودول أمريكا الجنوبية واليابان وكوريا الجنوبية، وقالت جوجل أن حسن فتحي كان مهتما ببناء المجتمعات أكثر من تشييد المباني، وأن الراحل كان رائدا في تقديم نماذج لمباني تحترم تقاليد الأماكن وتراعي جميع مناحي الحياة.[2]
سيرته
ولد المعماري حسن فتحي في 23 مارس عام 1900، بمحافظة الأسكندرية، مصر، لأسرة مصرية ثرية. انتقل في الثامنة من عمره مع أسرته للإقامة بحلوان جنوب القاهرة. عاش طول حياته في منزل بدرب اللبانة بحي القلعة بمدينة القاهرة. كان له ثلاث اخوه; الأكبر محمد الذي التحق بمدرسة الحقوق (كلية الحقوق) ثم عمل بالسلك القضائي، لكن غلبت عليه موهبته الفنية التي ترك من أجلها العمل بالقضاء. أخوه الآخر علي تخرج من كلية الهندسة وعمل بالتعليم الجامعي حتى أصبح عميد كلية الهندسة بجامعة الأسكندرية و عبد الحميد' والذي كان يعمل كتاجر وكان مساعدا للفقراء . تأثر فتحي بالريف وبحالة الفلاحين أثناء زيارته له وهو في سن الثامنة عشر، وكان يود أن يكون مهندس زراعي، لكنه لم يستطع الإجابة في امتحان القبول. حصل فتحي على دبلوم العمارة من المهندس خانة (كلية الهندسة حالياً)بجامعة الملك فؤاد الأول (جامعة القاهرة حاليًا) في عام 1926.[3]
عمل بعد تخرجه مهندسًا بالإدارة العامة للمدارس بالمجالس البلدية (المجالس المحلية حالياً)، وكان أول أعماله مدرسة طلخا الابتدائية بريف مصر ومنها أتى اهتمامه بالعمارة الريفيه أو كما كان يسميها عمارة الفقراء. ثم كُلّف بتصميم دار للمسنين بمحافظة المنيا بجنوب مصر، وأمره رئيسه بأن يكون التصميم كلاسيكيًا، فلم يقبل فتحي تدخله واستقال من العمل في عام 1930. عاد إلى القاهرة وقابل ناظر مدرسة الفنون الجميلة -كان فرنسي الجنسية- فقبله كأول عضو مصري في هيئة التدريس،[4] ولم يقم بتدريس العمارة الريفية طوال فترة تدريسة نظرًا لانتشار العمارة الكلاسيكية في هذا الوقت حتى عام 1946، ثم كُلّف بوضع تصميم لمشروع قرية القرنة بالأقصر، عام 1946. عُيّن رئيس إدارة المباني المدرسية بوزارة المعارف (وزارةالتربية والتعليم حاليًا) من عام 1949 حتى 1952، في أثناء هذه الفترة عمل كخبير لدى منظمة الأمم المتحدة لإغاثة اللاجئين. ثم عاد للعمل بمدرسة الفنون الجميلة من عام 1935 إلى غاية عام 1957 الذي تزوج فيه من السيدة عزيزة حسنين شقيقة أحمد حسنين باشا الرحالة والمستكشف المصري.
غادر مصر عام 1959 للعمل لدى مؤسسة دوكسياريس للتصميم والإنشاء بأثينا، اليونان، لمدة عامين ثم عاد لمصر مرة أخرى. كان سبب تركه لمصر روتين النظام الحكومي وفشله في إقامة العديد من المشروعات. ترأس في الفترة المُمتدة ما بين عامي 1963 و1965 مشروعًا تجريبيًا لإسكان الشباب تابع لوزارة البحث العلمي المصرية. في 1966 عمل كخبير لدى منظمة الأمم المتحدة في مشروعات التنمية بالمملكة العربية السعودية. عمل كخبير بمعهد أدلاي أستفسون بجامعة شيكاغو بين عامي 1975 و1977. توفي حسن فتحي وهو في 89 من عمره في 30 نوفمبر 1989.[5]
فكره
بدأ فتحي أولى خطواته المعمارية عام 1928 وكان أول مشروع له هو مدرسة طلخا الابتدائية التي غلب عليها الطابع الكلاسيكي الذي درسه بكلية الفنون الجميلة. وتضم أعمالة الأولي الفترة ما بين عامي 1928 و 1945.
قرية القرنة
قرية القرنة الجديدة بغرب مدينة الأقصر في مصر، بدأ فيها عام 1946م. وكانت لقرية القرنة شهرة عالمية بسبب كتاب عمارة الفقراء، الذي يسرد فيه قصة بنائها. وأنشئت القرية لاستيعاب المهجرين من مناطق المقابر الفرعونية بالبر الغربي لإنقاذها من السرقات والتعديات عليها، وخصوصًا بعد أن اكتشف المختصين وعلماء الآثار سرقة نقش صخري بالكامل من أحد القبور الملكية، فصدر قرار بتهجيرهم من المقابر، وإقامة مساكن بديلة لهم. وخصّصت الدولة ميزانية قدرها مليون جنيه لبناء القرية الجديدة، وتم اختيار الموقع ليكون بعيدًا عن المناطق الأثرية وقريبًا من السكك الحديدية والأراضي الزراعية.[6]
بدأ حسن فتحي المرحلة الأولى من مشروع بناء القرية ببناء 70 منزلًا، بحيث يكون لكل منزل صفة مميزة عن الآخرين حتى لا يختلط الأمر على السكان. وأعتمد في تصميم المنازل على الخامات والمواد المحلية، وظهر تأثّره بالعمارة الإسلامية. كانت للقباب تصميمها الفريد والتي أستخدمت بدلا من الأسقف التي تعتمد على الألواح الخشبية أو الأسياخ الحديدية المعتادة. تم تخصيص بابٍ إضافيٍ في المنازل للماشية، التي يقتنيها سكان المنطقة، كنوع من أنواع العزل الصحي، حفاظًا على سلامة الأفراد.
شُيّدت ثلاث مدارس بالقرية؛ الأولى للأولاد والثانية للبنات. أما الثالثة فكانت مدرسة لتعليم الحِرف اليدوية التي أشتهرت بها منطقة القرنة، مثل الألباستر والغزل والنسيج وصناعة منتجات النخيل، كما حاول من خلال هذه المدرسة الحفاظ على روح الإبداع الفرعونية في الأجيال الجديدة. ومثلما أهتم فتحي بالجانب التعليمي لم يغفل الجانب الديني الذي يميز أهل القرية، أو الجانب الترفيهي لتعويضهم عن منازلهم التي تم تهجيرهم منها عنوة، حيث عمل فتحي على إنشاء مسجد كبير في مدخل القرية حمل أجمل النقوش المعمارية في تصميمه، حيث تأثر فيه بالفن المعماري الطولوني ممتزجا مع الفن الإسلامي في العهد الفاطمي، وفيما يخص الجانب الترفيهي قام فتحي بإنشاء قصر ثقافة حمل اسمه، ومسرحًا مبنيًا على الطراز الروماني، إلى جانب حمام سباحة.[3][6]
أعماله الأخرى
مؤلفاته
قصة مشربية:
قصة قريتين نشرته وزارة الثقافة المصرية عام 9691 م [7]
قصة " Le Pays d`Utopie " في مجلة " La Revue du Caire ".
كتاب عمارة الفقراء:
كتاب العمارة والبيئة:
كتاب الطاقة الطبيعية والعمارة التقليدية: مبادئ وأمثلة من المناخ الجاف الحار"، جامعة الأمم المتحدة ->طوكيو، المؤسسة العربية للدراسات والنشر، الطبعة الأولى1988.
أقواله
المناصب الشرفية
عضو المجلس الأعلى للفنون والآداب – مصر.
عضو شرف مركز الأبحاث الأمريكية – القاهرة.
رئيس لمجمع الدائرة المستديرة الدولية لتخطيط عمارة القاهرة بمناسبة عيدها الألفي.
عضو شرف المعهد الأمريكي للعمارة.
رئيس شرف المؤتمر الدائم للمعماريين المصريين الأول 1985 والثاني 1986 والثالث 1987 والرابع 1988
عضو لحنة تحكيم جائزة الاغاخان في العمارة من 1976 إلى 1980.
الجوائز
الجوائز التي حصل عليها من [8]
1959، جائزة الدولة التشجيعية للفنون الجميلة (ميدالية ذهبية)عن تصميم وتنفيذ قرية " القرنة الجديدة " (النموذجية بالأقصر)، وكان أول معماري يحصل عليها عند تأسيس هذه الجائزة;
1959، ميدالية وزارة التربية والتعليم;
1960، ميدالية هيئة الآثار المصرية;
1967، جائزة الدولة التشجيعية للفنون الجميلة، وكان أول معماري يحصل على تلك الجائزة;[3]
1968، وسام العلوم والفنون من الطبقة الأولى.
1988، الجائزة التذكارية لكلية الفنون الجميلة بجامعة المنيا.
جوائز عالمية حصل عليها[8]
1980، جائزة الرئيس، جائزة أغاخان للعمارة،
1980، أول فائز بجائزة نوبل البديلة،
1980، جائزة بالزان العالمية .
1984، الميدالية الذهبية الأولى - الاتحاد الدولي للمعماريين في باريس، .
1985، الميدالية الذهبية من المعهد الملكي للمعمارين البريطانين، .
1987، جائزة لويس سوليفان للعمارة (ميدالية ذهبية) - الاتحاد الدولي للبناء والحرف التقليدية.
1989، جائزة برنامج الامم المتحدة للمستوطنات البشرية.
انظر أيضا
قبو نوبي
قائمة الحاصلين على جائزة بلزان
المراجع
تصنيف:أشخاص من الإسكندرية
تصنيف:حائزون على جائزة آغا خان للعمارة
تصنيف:حاصلون على جائزة بلزان
تصنيف:خريجو جامعة القاهرة
تصنيف:فنانون مصريون
تصنيف:مصريون حاصلون على جائزة الدولة التقديرية
تصنيف:معماريون حداثيون
تصنيف:معماريون مصريون
تصنيف:معماريون مصريون في القرن 20
تصنيف:مقالات بحاجة لتحديد رقم صفحة المرجع
تصنيف:مواليد 1317 هـ
تصنيف:مواليد 1900
تصنيف:مواليد في الإسكندرية
تصنيف:وفيات 1410 هـ
تصنيف:وفيات 1989
تصنيف:وفيات في القاهرة
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86%20%D9%81%D8%AA%D8%AD%D9%8A |
{
"plaintext_start_byte": [
16,
673,
1393,
2374,
3121,
3845,
4204,
5358,
5994,
7240,
7815,
8803,
9367,
9895,
10544,
11373,
11855,
12147,
12432,
12525,
13095
],
"plaintext_end_byte": [
672,
1341,
2373,
3120,
3844,
4203,
5325,
5978,
7239,
7814,
8802,
9366,
9874,
10543,
11372,
11826,
12121,
12388,
12523,
13094,
13158
]
} | أين تقع مدينة ليكسوس؟ | ليكسوس | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | Coordinates:
ليكسوس (بالفينيقية: 𐤋𐤊𐤔؛ باللاتينية: LIXVS؛ بالأمازيغية: ⵍⵉⴽⵙⵓⵙ) هي مدينة أثرية شيدت سنة 1180 قبل الميلاد على يد أحد ملوك الأمازيغ في مملكة موريطنية القديمة، وعرفت المدينة ازدهارا كبيرا في عهد الملك الأمازيغي يوبا الثاني طوال القرن الأول قبل الميلاد. ليكسوس مدينة أثرية تبعد 3 كلم عن مدينة العرائش و22 كلم عن موقع زليل القريب من جماعة اثنين اليماني، إقليم طنجة.
بنيت على الضفة اليمنى لوادي اللوكوس من المدخل الشمالي للعرائش فوق هضبة تسمى التشوميس مطلة على الساحل الأطلسي على علو 80 مترا، تقدر مساحتها أكثر من 75 هكتار وقد لعب موقع ليكسوس باعتباره من أهم المراكز التجارية والحضرية الذي تعاقبت عليه مختلف الحضارات القديمة منذ ماقبل الميلاد إلى غاية المرحلة الإسلامية أدوارا طلائعية في تاريخ التراث الإنساني عموما والمتوسطي تحديدا.
اكتشاف وتقييم أهمية الموقع
وقد تم اكتشافها على عدة مراحل خلال القرن التاسع عشر الميلادي بدأ اهتمام الباحثين الغربيين بالموقع سنة 1845و سنة 1877م حيث تعرف عليها الباحث الفرنسي جاك فيتسو ثم في سنة 1890م وضع الباحث الفرنسي هينري دولا مرتينيير أول تصميم للموقع من خلال دراسته لتاريخ المدينة، إلا أن الحفريات الرئيسية بدأت سنة 1925م من طرف باحث إسباني موفد من طرف مصلحة الأثار الإسبانية خلال استعمارهم لمدينة العرائش، ولكن الأبحاث الأكثر أهمية كانت في فترة القرن العشرين والتي قام بها باحث إسباني أخر ميكييل ديتراكييل وذلك خلال الخمسينات حيث تركزت على الفترة الفنيقية بالموقع.
خلال أعوام الستيينات قام الباحث الفرنسي ميشيل فوسييك بابحاثه بالموقع قاده إلى اكتشاف حي المعابد بجميع مبانيه وكذا المسرح الدائري وهكذا تم التعرف على الموقع بجهود خارجية وبسيطة.
وتعدّ المصادر التاريخية المدينة إحدى أقدم المنشآت الفنيقية بغرب البحر الأبيض المتوسط، إذ يذكر بلنيوس الشيخ، الذي توفي سنة 79م، بناء معبد أو مذبح هرقل المتواجد بجزيرة قريبة من مصب نهر اللوكوس، ويؤرخ له بالقرن الثاني عشر قبل الميلاد.
كما يوطن المؤرخون القدامى بلكسوس موقع قصر أنتيوس ومعركته ضد هرقل، وكذا حديقة الهسبيريسات ذات التفاح الذهبي التي كان يحرسها تنين رهيب – هو في نظر بلنيوس تمثيل رمزي لنهر اللوكوس – إلا أن هذه المعطيات النصية لا تستند إلى أي إثبات أركيولوجي، وتبقى أقدم البقايا الفنيقية بالموقع ترجع إلى القرنين الثامن والسابع قبل الميلاد، كما هو الشأن بالنسبة للمستوطنات الفنيقية على الضفة الشمالية لمضيق جبل طارق.
ابتداء من القرن الثالث ق. م عرفت المدينة تطورا معماريا تمثل في بناء حي سكني يحده من الناحية الغربية سور ذو طابع هلينستي يؤرخ بالقرن الثاني ق. م، وحياة دينية يبرزها المعبد المتواجد على قمة الأكروبول.
ومع بداية القرن الأول ق. م، شيدت بالمدينة معامل لتمليح السمك وصناعة الكاروم والتي تعدّ من أهم المنشآت الصناعية في غرب البحر الأبيض المتوسط وتدل على مكانة المدينة التجارية بالمنطقة.
أصبحت لكسوس مستعمرة رومانية خلال حكم الإمبراطور الروماني كلود (42-43 ب. م) ولقد عرفت خلال الفترة الرومانية عهدا جديدا تمثل في إنشاء عدة بنايات. إذ أصبح الاكروبول مركز الحياة الدينية وشيدت به عدة معابد ضخمة كما تم بناء حمام عمومي ومسرح – مدرج يعدّ فريدا من نوعه بالشمال الإفريقي.
وعلى إثر الأزمات التي عرفتها الإمبراطورية الرومانية مع نهاية القرن الثالث بعد الميلاد تم إنشاء سور حول الاكروبول والحي الصناعي ودخلت المدينة عهدا من الانحطاط.
الحقبة الإسلامية
خلال العهد الإسلامي، تفيد المصادر أن تشمس وهو الاسم الذي كانت تعرف به ليكسوس في هذه الفترة، قد عرفت انبعاثا جديدا حيث أصبحت عاصمة لإحدى الإمارات الإدريسية. إلا أن الأبحاث الأركيولوجية التي أجريت بالموقع لم تكشف إلا عن مسجد صغير ومنزل بفناء بالإضافة إلى عدة قطع خزفية تؤرخ بالفترة الممتدة من القرن الثاني عشر إلى القرن الرابع عشر الميلاديين.
التنقيب
ما زال أغلب الموقع لم ينقب عليه لحد الآن حيث تم اكتشاف الجزء اليسير منه يمثل عشرة في المائة %10 من مساحة ليكسوس ذلك أن جل الأثارات التاريخية لم ينقب عنها بعد ،رغم اختيارها من الآثارات المهمة بالمغرب والتي تلعب دورا مهما في التعريف بمدينة العرائش. والغريب في الأمر ان الجهات المختصة لم توليه الاهتمام الذي يستحقه من التنقيب والأمن حيث تم سرق بعض التحف من الموقع وتدمير أماكن تاريخية من طرف أفراد لا يعرفون قيمة تاريخ الشعوب التي مرت هناك، يذكر أن الفسيفساء الأرضية المتبثة بساحة الموقع أمام المسرح والمكونة لرأس أثري كانت كاملة وتحيط بجميع الساحة قد دمر أغلبه، أما الزائر الآن فسيجد أن تلك الفسيفساء قد دمرت أغلبها وهذا دليل عدم الإكثرات بالموقع وبالتحف الموجودة به من طرف القائمين عليه.
ومن المعلوم أن بعض الأثارات التي عثر عليها في الموقع أخدت إلى متحف مدينة العرائش والتي تتكون من قطع أصلية لتلك الحقبة وأن هذا المتحف لصغر حجمه لم يستوعب الكمية الهائلة من التحف الرومانية التي عثر عليها، وأن أغلبها بمتاحف تطوان والرباط.(المفروض إعادتها إلى مكانها الأصلي يعني متحف العرائش لأنها تمثل خصوصية المنطقة).
بناها الفنيقيون في القرن 7 قبل الميلاد اثر تنقلاتهم عبر البحر الأبيض والمحيط الأطلسي قادمين من لبنان وقد تم اختيار الموقع من طرف الفنيقيين لسهولة الاتصال عبر النهر المؤدي إلى المحيط الأطلسي وكانت من الموانيء المهمة للفنيقيين ثم خلفهم القرطاجنيون إلى أن استولى عليها الرومان خلال وجودهم بالمغرب وجعلوها من المراكز الهامة للامبراطورية الرومانية، حيث كانت تسمى جنة هيسبيريديس وتعد المكان المقدس لهرقل، وقد اهتم بها عدة مؤرخين مغاربة وأجانب للبحث عن تاريخها وإظهار معالمها، حيث تعدّ مسرحا لمعتقدات خرافية التي كان يتداولها سكانها عنها آنذاك.
من المعالم التي تمتاز بها هذه المدينة الذي يرجع عهدها إلى الملك جوبا الثاني المســرح الدائري الذي يعدّ أول ما اكتشف في امبراطورية موريتانيا الرومانية وكان دوره الترفية على عمال تمليح السمك في تلك الحقبة، حيث تعدّ ليكسوس من المراكز الأولى في منطقة شمال أفريقيا المتخصصة في صناعة السمك من ذلك العهد إلى حد الآن.
حسب استراتجية الموقع والاثار المكتشفة يتفق الباحثون على أن ليكسوس موقع أثري يشبع من أراد البحث في حقبة ما قبل الميلاد واستيطان الفنقيين والقرطاجيين في الغرب الإفريقي، كما أن الباحث في الفترة الرومانية يجد ضالته في هذا الموقع الآثري نهيك على فترة دخول الإسلام إلى المغرب الأقصى.
أهم الأثار
من الاثار الرومانية البارزة في ليكسوس مجموعة من المساكن والقصور المتباينة من خلال أعمدتها الضخمة وأرضيتها المزينة بالفسيفساء ذات أشكال متجانسة ما زال بعض أثارها لحد الآن رغم العبث الذي تعرض له هذا الموقع. من المعالم العمرانية كذلك بعض أماكن تجفيف وتمليح السمك التي امتاز بها سكان المدينة في تلك الفترة والتي تعد من أول مصانع تصبير الأسماك عرفتها المنطقة.
لقد عرفت ليكسوس فترات عمران كبيرة في أيام الموريين والرومان ثم أعقبها دمارا كبيرا خلال القرن الثالث الميلادي على إثر الأزمة السياسية والاقتصادية التي عصفت بالإمبراطورية الرومانية حتى القرن الخامس الميلادي، ثم عرفت خلال القرنين الثامن والتاسع الميلادي تغيير اسمها إلى التشوميس التابعة إلى الإمارة الإدريسية وذلك إثر اكتشاف مسجد ومبان بها إلا أن تم هجرها خلال القرن الثالت عشر الميلادي وبناءْ مدينة العرائش الحالية على الضفة الأخرى من مدخل نهر اللوكوس.
فحقبة الرومان في المغرب عرفت ازدهار الحضارة الرومانية بشمال أفريقيا من خلال تشييد مدن كثيرة مثل:ليكسوس (العرائش) تمودا (تطوان) وليلي (منطقة فاس) تنجيس وزليل (طنجة) بناس (سوق أربعاء الغرب)....الخ الملاحظ أن جل هذه المناطق محادية للأنهار الرئيسية بالمغرب.
التراث العالمي
تمكن المغرب من تسجيل العديد من المواقع في لائحة التراث العالمي، ومن بينها موقع لكسوس الذي انضم إلى "قائمة مواقع التراث العالمي في المغرب" سنة 1995.[1]
مصادر ومراجع
Michael Sommer, Die Phönizier – Handelsherren zwischen Orient und Okzident Kröner Verlag 2005 ISBN 3-520-45401-7
Aranegui Gasco, Carmen: Lixus: colonia fenicia y ciudad púnico-mauretana. - Valencia: Univ., 2001. - (Saguntum / Extra; 4)
وصلات خارجية
طالع أيضا
قائمة مواقع التراث العالمي في المغرب
تاريخ المغرب
تصنيف:أماكن مأهولة سابقا في المغرب
تصنيف:أماكن مأهولة أسست في القرن 7 ق م
تصنيف:تاريخ الأمازيغ
تصنيف:تاريخ المغرب
تصنيف:مبان ومنشآت في جهة طنجة تطوان الحسيمة
تصنيف:مدن المغرب
تصنيف:مدن فينيقية
تصنيف:مستعمرات رومانية
تصنيف:مواقع أثرية في المغرب
تصنيف:مواقع التراث العالمي المؤقتة في المغرب
تصنيف:موريطنية الطنجية
تصنيف:بلدات ومدن رومانية في المغرب
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%8A%D9%83%D8%B3%D9%88%D8%B3 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1069,
2145,
2837,
3143,
3327,
3883,
4276,
4504,
4675,
4957,
5545,
6028,
6828,
7078,
7989,
8280,
8980,
9634,
10485,
10806,
13313,
14885,
15239,
15745,
16552,
19089,
19228,
19837,
20876,
21328,
21804,
23351,
24230,
24617,
24922,
26239,
27201,
27445,
28041,
28663,
29027,
29442,
29849,
30536,
30690,
31188,
31587,
31805,
32391,
32812,
32995,
33184,
33767,
34471,
34785,
35127,
35629,
35812,
35964,
36384,
36724,
37053,
37253,
37696,
37979,
38676,
38851,
39122,
39585,
40624,
40877,
41338,
41664,
42304,
42611,
43173,
43379,
43654,
44382,
45268,
46952,
47321,
47503,
48122,
48388,
48619,
49027,
49234,
49753,
49948,
50178,
50424,
51200,
51951,
53447,
53756,
54522,
55326,
55624,
55956,
56614,
57026,
57573,
58724,
59328,
59679,
60660,
60883,
61192,
61727,
62179,
62718,
63671,
64420,
65041,
65326,
66016,
67711,
68993,
69510,
69792,
69995,
70276,
70447,
70893,
71365,
71711,
72053,
72246,
72411,
72636,
73137,
73514,
73870,
74406,
75057,
75333,
75604,
76181,
77197,
77510,
78374,
78960,
79081,
79240,
80088,
80434,
80527,
80655
],
"plaintext_end_byte": [
1068,
2144,
2836,
3123,
3326,
3882,
4275,
4470,
4674,
4912,
5544,
5991,
6827,
7077,
7988,
8279,
8979,
9633,
10484,
10805,
13312,
14884,
15183,
15702,
16551,
19062,
19226,
19836,
20875,
21327,
21803,
23350,
24033,
24616,
24921,
26185,
27200,
27376,
27972,
28594,
29026,
29441,
29780,
30492,
30677,
31175,
31586,
31804,
32390,
32811,
32994,
33183,
33766,
34470,
34784,
35114,
35628,
35811,
35963,
36383,
36723,
37052,
37252,
37695,
37978,
38662,
38850,
39121,
39584,
40623,
40876,
41337,
41663,
42291,
42610,
43172,
43365,
43653,
44381,
45267,
46951,
47320,
47502,
48109,
48387,
48618,
49026,
49233,
49740,
49947,
50177,
50423,
51199,
51950,
53446,
53755,
54521,
55313,
55623,
55955,
56613,
57025,
57572,
58711,
59327,
59678,
60659,
60882,
61191,
61713,
62178,
62717,
63670,
64419,
65040,
65325,
66015,
67710,
68980,
69509,
69791,
69994,
70275,
70446,
70880,
71364,
71710,
72052,
72245,
72410,
72635,
73136,
73513,
73869,
74405,
75044,
75332,
75603,
76180,
77196,
77509,
78373,
78946,
79080,
79239,
80075,
80259,
80512,
80652,
80921
]
} | В каком возрасте Магнус Карлсен стал чемпионом мира по шахматам? | Карлсен, Магнус | russian | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Свен Ма́гнус Э́эн Ка́рлсен (Norwegian: Sven Magnus Øen Carlsen; род. 30 ноября 1990 года, Тёнсберг, губерния Вестфолл, Норвегия) — норвежский шахматист, 16-й — действующий — чемпион мира по шахматам (2013). Первый в истории шахмат абсолютный чемпион мира (в трёх категориях): с 2013 года — чемпион мира по классическим шахматам, с 2014 по 2016 год — чемпион мира по рапиду[1] и в 2014—2015, 2017-2018 годах — чемпион мира по блицу[1]. Один из самых молодых гроссмейстеров мира — стал гроссмейстером 26 апреля 2004 года в возрасте 13 лет 4 месяцев 27 дней (на тот момент он был вторым в списке самых молодых гроссмейстеров мира)[2].
Самый молодой шахматист, преодолевший планку в 2700[3] и 2800[4] пунктов рейтинга Эло, самый молодой шахматист, возглавивший официальный рейтинг ФИДЕ в возрасте 19 лет и 1 месяца[5] (в неофициальном рейтинге Эло LiveRating впервые появился на первом месте уже в 17-летнем возрасте (5 сентября 2008 года)[6][7]). С февраля 2013 года — обладатель самого высокого рейтинга Эло за всю историю его существования — 2872 пункта; Магнус побил рекорд (2851 пункт), удерживавшийся Гарри Каспаровым в течение 13 лет[8], сначала в январе (набрав 2861), а затем в феврале (2872). В мае 2014 года достиг абсолютного пика рейтинга — 2882 пункта.
Чемпион Норвегии 2006 года[9][10].
Победитель и призёр ряда крупных турниров. Чемпион мира по блицу 2009 года[11]. Один из претендентов на мировое шахматное первенство 2007 и 2011 годов, победитель турнира претендентов 2013 года. Обладатель 4 Шахматных Оскаров — в 2009[12], 2010[13], 2011[14] и 2012[15] годах; третий шахматист (после Карпова и Каспарова), завоевавший этот трофей четыре или более раза подряд.
В 2013 году журнал Time включил Магнуса в список «100 самых влиятельных людей в мире» в категории «Титаны»[16][17].
Комментарий к номинации написал Гарри Каспаров[18].
Биография
У Магнуса Карлсена три сестры: старшая Хеллен[19] и две младшие[20] — Ингрид (1994 г.р.) и Сигна (1996 г.р.)[21].
Играть в шахматы пятилетнего Магнуса научил отец, инженер в нефтяной компании[19] Хенрик Карлсен (игрок с рейтингом около 2100 пунктов Эло[22]), участник местных турниров. Всерьёз шахматами Магнус начал заниматься в 8 лет: читал шахматные книги, участвовал в турнирах, по 3—4 часа в день блицевал в Интернете[23].
В августе 2003 года спонсор (компания «Microsoft») отправил семейство Карлсен в годовое турне, для чего родители сдали дом и продали автомашину. Уже в 2004 году специалисты предрекали ему звание чемпиона мира по шахматам[21].
В 2013 году после матча за звание чемпиона мира в Ченнаи переехал от родителей и стал жить самостоятельно[24].
Увлечения и хобби
Помимо шахмат увлекается футболом, лыжами, большим теннисом, баскетболом[10]. Любит комиксы[25].
Любит футбол, болеет за Реал Мадрид, дважды — в 2013 и декабре 2014 года — нанёс символический стартовый удар в матчах этого клуба[26].
Рекламная деятельность
Магнус вполне успешно совмещает шахматы с карьерой модели в голландской компании по пошиву модной одежды G-Star RAW, где его «коллегами» являются Лив Тайлер и Джемма Артертон. На декабрь 2012 года у Магнуса был контракт и с известным в Норвегии таблоидом Verdens Gang. Всего же он зарабатывает на рекламе более 1 млн долларов в год[19].
Также Магнус рекламирует шахматное приложение для смартфонов «Play Magnus», в котором каждый из 19 уровней соответствует по силе игры возрасту Магнуса в годах, начиная с 5 лет[27]. Каждый год победитель конкурса этой программы встречается с Карлсеном.
Стиль игры и оценка
Магнус универсальный игрок, между тем он особенно силён в миттельшпиле и эндшпиле, несколько небрежно разыгрывая дебют. Он почти не допускает промахов (по словам Сергея Карякина, «играет практически идеально», по мнению Люка ван Вели, «Его сила в том, что там, где другие не видят в позиции ничего, он только начинает играть»[28]), тонко чувствует психологию соперников, никогда не теряя веры в то, что рано или поздно они начнут ошибаться[29].
Латвийский гроссмейстер Алексей Широв считает, что Карлсен заслуживает не меньшего признания за свои достижения, чем Гарри Каспаров[30].
Виктор Корчной считал, что Карлсен «не работает над шахматами», и его успехи не имеют прямого отношения к шахматам — Магнус просто гипнотизирует соперника. В комментарии к одной из партий в книге избранных партий Корчного он пишет[31]: «В мире шахмат есть несколько человек с совершенно невероятными гипнотическими способностями. Я считаю, что Энрике Мекинг находится в группе из трёх человек, которые добивались успехов не всегда шахматным путём. Это Михаил Таль, Магнус Карлсен и Энрике Мекинг».
Гроссмейстер Юрий Разуваев считал, что «тактик он (Магнус Карлсен) самый обыкновенный, но вот позиционный талант у Магнуса на уровне Петросяна или Карпова»[25].
Международный гроссмейстер Евгений Бареев считает, что: «Он выигрывает у ведущих шахматистов такие позиции, в которых обычно соглашаются на ничью. У него совершенно феноменальная техника и вдобавок как будто бы полное отсутствие нервной системы. Ну а варианты Карлсен считает очень хорошо, как и все молодые.<…> Магнус Карлсен — это шахматная машина для достижения результата»[25].
Юрий Васильев вспоминает, как на турнире претендентов в Элисте беседовал с одним из создателей программы «Deep Junior» Шаем Бушински (English: Shay Bushinsky) и спросил, может ли когда-нибудь, в какой-нибудь индийской деревушке появиться мальчик, который этот компьютер обыграет. Тот пожал плечами: «Возможно, такой мальчик уже появился в Норвегии — это Магнус Карлсен»[25].
Бывший тренер сборной России (2004—2006) Сергей Долматов считает, что компьютер изменил представление о шахматах. Раньше люди придавали больше значения духу игры, шахматист мог пожертвовать пешкой ради позиционной выгоды, а компьютер более материален, и молодое поколение, конечно, к этому приспособилось, — говорит эксперт. — Шахматисты сегодня стали играть, может, менее интересно и красиво, зато более прагматично. В какой-то степени это относится и к Карлсену[25].
Сергей Карякин утверждал, что Карлсен сейчас вне конкуренции, и высказывал надежду когда-нибудь встретиться с ним в матче за звание чемпиона мира (что и произошло в 2016 году)[32].
Гроссмейстер Сергей Шипов, в январе 2013 года подводя итоги за 2012 год, в частности, высказался о Магнусе Карлсене[33][34]:
«Карлсен является лучшим шахматистом мира вот уже несколько лет. Сейчас его лидерство стало явным и неоспоримым. Магнус — доминант и гегемон! Тусклые выступления официального чемпиона мира выгодно оттеняют достоинства норвежца. <…> Нынешнее рейтинговое достижение Карлсена действительно сопоставимо с пиком Каспарова, несмотря на заметную инфляцию рейтинга. Да, отрыв Каспарова от элиты его лет был больше, но тогда не было настолько сильных программ, помогающих при подготовке, как сейчас. Компьютер, подобно кольту на Диком Западе, подравнял силы конкурентов. И в наше время оторваться от преследователей стало труднее. Тем весомее достижение Карлсена. Он — наследник Каспарова. Именно он, а не Крамник, Топалов или Ананд. Потому что смог стать не просто первым среди равных, а объективно и несомненно сильнейшим. Осталось всего ничего — завоевать титул. <…> Не считаю, кстати, что Карлсен слабоват в дебюте. Просто он не следует модным актуальностям, ищет свои пути, умело выбирает неожиданные для соперника схемы. У каждого свой стиль. Своя стратегия. Свой подход. Действительно слабых мест в игре норвежца не вижу. Он абсолютно универсален. Нынешний Карлсен — это Спасский 60-х, усиленный всеми знаниями шахмат, накопленными за прошедшие полвека».
По оценке Каспарова, Карлсен — это приход в высшую шахматную лигу совершенно нового поколения. Поколения — и он первый чемпион из этого поколения, — которое выросло в век супермощных компьютерных шахмат. Когда играл я, то моими постоянными спутниками были бумажные карточки для заметок и стопки старых книг. И мне потребовалось научиться пользоваться базами данных и помощью шахматных компьютеров: машины на моих глазах сначала стали достаточно мощными, чтобы помогать, а потом и побеждать мастеров шахмат. Компьютеры в известной мере превратили шахматистов поколения Карлсена в немножко роботов. И конечно, ирония состоит в том — приятная для меня ирония, — что новым чемпионом мира по шахматам стал игрок, который прежде всего руководствуется своей интуицией. Карлсен совсем не машина — он очень, очень человеческий, если можно так сказать, чемпион.
Карлсена сравнивали с Фишером, Талем[21] и композитором Моцартом (по словам самого Магнуса, впервые его назвала «Моцартом в шахматах» в 2004 году газета The Washington Post[35]).
Спортивные результаты
Звания
2002 год — мастер ФИДЕ[23].
2003 год (турнир в Гёусдал, Норвегия) в 12 лет и 2 месяца — международный мастер[23] (Магнус стал самым молодым игроком из стран Северной Европы, выполнившим норму IM[36]).
26 апреля 2004 года (в возрасте 13 лет 4 месяца 27 дней) — гроссмейстер[2].
Тренировочный процесс
С 2000 года Магнус стал тренироваться под руководством международного мастера Торбьерна Рингдала Хансена (воспитанника многолетнего лидера и чемпиона страны Симена Агдестейна), а в 2002-м тренировать Магнуса стал сам Симен. Хансен дал вундеркинду несколько книг советских авторов: несколько учебников Дворецкого и Шерешевского об «Окончаниях»[20]. По словам Магнуса, на турнирах ему часто помогает датский гроссмейстер Петер Хейне Нильсен[37].
С марта по сентябрь 2009 года Карлсен тайно тренировался у Каспарова[38]; после, несколько месяцев консультировался с ним, уже не скрывая этого. По словам Магнуса, они провели две подготовительные сессии весной, затем в августе две недели тренировались в Хорватии, поработали несколько дней в сентябре[39]. Благодаря Каспарову Магнус стал лучше понимать целый класс позиций, поработал над методами дебюта. После довольно плотной совместной работы (более года, как живые встречи, так и разговоры по скайпу), тренировки прекратились.
«Мы расстались с Каспаровым вполне по-дружески, без обид. С позиций сегодняшнего дня считаю, что наше расставание было верным шагом».[20]
Как пишет сам Каспаров:
«Я тренировал норвежца в течение года, в 2009 году. И был уже тогда поражён, насколько точно — на уровне интуиции, без всяких дополнительных просчётов — он способен оценивать позицию на шахматной доске и действовать дальше максимально аккуратно. Мой стиль совершенно другой: он требовал колоссальной концентрации энергии и труда за доской, требовал глубокого просчёта множества вариантов, чтобы найти единственно правильный ход в каждой данной позиции на доске. Карлсен принадлежит к другой чемпионской школе, той, что представляли Хосе Капабланка и Анатолий Карпов: по способности чувствовать гармонию на шахматной доске они напоминают музыкантов-виртуозов с абсолютным слухом»[40].
Рейтинг Эло
Таблица изменения рейтинга Эло
Жирным выделен новый пик рейтинга Магнуса.
В июле 2007 года, в возрасте 16 лет 213 дней, Магнус Карлсен достиг рейтинга 2710 пунктов, и стал самым молодым шахматистом, преодолевшим планку в 2700 пунктов рейтинга Эло[3]. 5 сентября 2008 года, после победы в 4 туре финала «Большого шлема» в Бильбао, Магнус в возрасте 17 лет 280 дней на некоторое время стал № 1 в неофициальным рейтинге LiveRating[6][7].
После победы в 2009 году в турнире Нанкин 2009 Магнус увеличил рейтинг до 2801 пункта, и в возрасте 18 лет 336 дней стал самым молодым игроком, когда-либо преодолевшим барьер в 2800 пунктов[4] (до него самым молодым игроком был Владимир Крамник в возрасте 25 лет[41]). До Карлсена только 4 шахматиста (Каспаров, Топалов, Крамник, Ананд) достигли рейтинга в 2800 пунктов (Левон Аронян перешёл этот рубеж позже, в ноябре 2010 года[42]). После Мемориала Таля (ноябрь 2009 года) Магнус второй раз возглавил LiveRating с показателем 2805,7 пункта, на 0,6 пункта обойдя занявшего второе место Веселина Топалова[43].
С релизом рейтинга от января 2010 года, в котором были учтены 16 партий, сыгранные на Мемориале Таля и London Chess Classic, рейтинг Карлсена достиг отметки 2810 пунктов; таким образом, в возрасте 19 лет 32 дней Магнус стал самым молодым в истории шахматистом № 1[5].
В марте 2010 года Карлсен достиг нового пика рейтинга — 2813 пунктов; большего значения за всю историю добился только Гарри Каспаров[44]. В релизе от ноября 2012 года рейтинг Карлсена достиг 2848 пунктов, это второе значение в истории после 2851 пункта Гарри Каспарова[45].
4 декабря 2012 года на супертурнире в Лондоне Карлсен обыграл англичанина Гавейна Джонса. После этой победы рейтинг Эло 22-летнего норвежца составил 2857,4 пункта, и превзошёл рекорд Гарри Каспарова[46]. Выступление в Лондоне позволило ему улучшить результат на 13 баллов, и 2013 год начался для Магнуса с показателем 2861 пункт. Успех Магнусу Карлсену принесли надёжность и умение максимально эффективно использовать шансы в поединках с более слабыми гроссмейстерами. Он одолел всех четырёх соперников, замкнувших турнирную таблицу: Гавейна Джонса, Люка Макшейна, Юдит Полгар и неожиданно провалившегося в Лондоне Левона Ароняна, а также занявшего четвёртое место Майкла Адамса. С тремя остальными участниками — россиянином Владимиром Крамником, американцем Хикару Накамурой и чемпионом мира индийцем Вишванатаном Анандом — Карлсен сыграл вничью[8].
В январе 2013 года, после победы в турнире Вейк-ан-Зее 2013 (10 из 13), Магнус достиг рейтинга 2872. Весь турнир его рейтинг рос, незначительно снижаясь после ничьих: после победы в 6 туре над Иваном Соколовым его «неофициальный» Live-рейтинг стал равен 2865,7[47], после 9 тура — 2870[29], после 12 тура — 2874[48], незначительно снизившись в итоге после ничьей с Анишем Гири в 13 туре — 2872 пункта[49][50].
Борьба за звание чемпиона мира по шахматам
Матчи претендентов 2007
Матчи претендентов 2011. Отказ от участия
В начале ноября 2010 года Магнус Карлсен в письме, адресованном президенту Международной шахматной федерации (FIDE) Кирсану Илюмжинову, сообщил о решении отказаться от участия в розыгрыше титула чемпиона мира[20][51].
Карлсен заявил, что ныне существующая система розыгрыша титула чемпиона мира является недостаточно «современной и справедливой», и указал на несколько недостатков:
чрезмерная продолжительность (чемпионский цикл растянут на 5 лет — с 2008 по 2012 год);
внесение изменений в регламент уже после старта розыгрыша;
«запутанные» критерии вычисления рейтинга, а также сам формат кандидатского турнира, предусматривающий выступление в трёх подряд матчах, что не даёт возможности для подготовки к важнейшим поединкам и сохранения оптимальной формы по ходу борьбы за титул;
предоставленную обладателю титула привилегию без отбора участвовать в очередном матче за него. Карлсен написал, что в будущем в основе модели розыгрыша чемпионского титула должна находиться «справедливая борьба между лучшими шахматистами мира» без каких-либо привилегий одному из них[52].
Турнир претендентов 2013 года
После более чем 50-летнего перерыва турнир претендентов 2013 года стал первым турниром, проходившим по двойной круговой системе (вместо нокаут-турнира). Сыграв обе партии со своим главным конкурентом Владимиром Крамником вничью и набрав с ним одинаковое количество очков (по 8½), Магнус выиграл турнир по второму дополнительному показателю: при равенстве набранных очков и равенстве в личной встрече, по регламенту победителем становится участник, добившийся большего числа побед (пять у Карлсена против четырёх у Крамника)[53].
По итогам турнира Магнус стал официальным претендентом в матче 2013 года за звание чемпиона мира.
Матч за звание чемпиона мира 2013 года
Матч за звание чемпиона мира по шахматам 2013 года прошёл между Магнусом Карлсеном и действовавшим чемпионом мира Вишванатаном Анандом в индийском городе Ченнаи[54]. Время проведения матча — c 7 по 28 ноября 2013 года, однако соревнование завершилось уже 22 ноября досрочной победой Карлсена[55].
Матч за звание чемпиона мира 2014 года
Матч за звание чемпиона мира 2014 года проходил между действующим чемпионом мира Магнусом Карлсеном и претендентом Вишванатаном Анандом (Индия) в российском городе Сочи[56]. Запланированный срок проведения матча — с 7 по 28 ноября 2014 года, однако уже 23 ноября матч закончился досрочной победой Карлсена[57].
Матч за звание чемпиона мира 2016 года
Следующий матч за звание чемпиона мира между действующим чемпионом мира Магнусом Карлсеном и претендентом прошёл 11-30 ноября 2016 года. Место проведения матча — Нью-Йорк, США. Матч состоял из 12 партий.
Соперником Магнуса стал Сергей Карякин — победитель турнира претендентов, в котором участвовали 8 шахматистов: Ф. Каруана (2794), А. Гири (2793), Х. Накамура (2790), Л. Аронян (2786), В. Топалов (2780), В. Ананд (2762), С. Карякин (2760) и П. Свидлер (2757).
После завершения 12 партий с равным счётом в 6:6 был проведён тай-брейк с укороченным контролем времени. В тай-брейке Карлсен одержал победу со счётом 3:1 и сохранил звание чемпиона мира[58].
Матч за звание чемпиона мира 2018 года
Очередной матч за звание чемпиона мира между действующим чемпионом мира Магнусом Карлсеном и претендентом Фабиано Каруана был проведен в период с 9 по 28 ноября 2018 года. Как и в прошлый раз, матч состоял из 12 партий. Место проведения матча - Лондон. После 12 партий, сыгранных вничью, был назначен тай-брейк, который завершился со счетом 3-0 в пользу Магнуса.
Карьера по годам
2001 год
В апреле Магнус занял 8 место (из 10) на турнире Gausdal Classics (средний рейтинг 2237)[59].
2002 год
В октябре на Чемпионате Европы среди юниоров (в категории до 12 лет) в испанском городе Пеньискола Магнус поделил 6—11 место из 59 игроков (в архиве ФИДЕ неверно указано 21 место[60], на сайте 365chess.com неверно указано 4 место[61]), заняв высшее по дополнительным показателям[62].
2003 год
В апреле Магнус неудачно выступил на турнире Gausdal Classics в Гёусдале (8 категория, средний рейтинг 2426), поделив с ирландским мастером ФИДЕ Колмом Дели (English: Colm Daly) 11—12 место, и уступив ему по дополнительным показателям[63][64].
На июльском турнире 25 Politiken Cup в Копенгагене Магнус в третий раз выполнил норму IM[65], набрав 8 из 11 очков и показав 2503 TPR[66].
В проходившем в черногорском городе Будва Чемпионате Европы среди юниоров, Магнус стал бронзовым призёром (в архиве ФИДЕ указано 4 место[67], на сайте 365chess.com — 1 место[68]) в категории до 14 лет[69][70] (поделив 3-6 место из 70 с Завеном Андриасяном, Максимом Родштейном и Яном Непомнящим, и обойдя их по дополнительным показателям).
В июне Магнус на Чемпионате Балтики в Алте поделил 1-2 место с Сименом Агдестейном, уступив ему по по дополнительным показателям[71][72] (в архиве ФИДЕ неверно указано 3 место[73]). Выступавший там же отец Магнуса поделил только 6-12 места.
В июле, на Чемпионате Норвегии (4 категория, средний рейтинг 2338,5) Магнус поделил 3-7 место (из 20)[74][75][76].
В августе на турнире Schwarzach open (группа А) Магнус поделил 2-8 место (по другим, неточным данным — 4-10[77])[78][79].
В сентябрьском 19-м кубке европейских шахматных клубов Магнус, игравший на первой доске, показал 50 % результат, набрав 3½ очка из 7, и заняв 25 место (из 45), а команда Магнуса Asker SK заняла 31 место[80][81]. Примечательно, что резервным игроком команды был отец Магнуса, Хенрик Карлсен, уже уступавший сыну 356 пунктов рейтинга Эло[82].
В октябре на чемпионате мира среди юниоров (в категории до 14 лет) в Халкидики (швейцарская система, 11 туров) Магнус поделил 9-13 место (из 116) с Завеном Андриасяном, Нгуен Ли Хоном, Андре Диамантом и Ринатом Жумабаевым[83][84]. При этом партия против Хаммера была отмечена многими ценителями (так, например, она вошла в книгу Фреда Уилсона (English: Fred Wilson) «Простые планы атаки» English: Simple Attacking Plans[85]).
В ноябре в итальянском Таормина на Мемориале Claude Pècaut (7 категория, средний рейтинг 2406) Магнус поделил 2-5 место (из 10) с Кареном Мовсисяном, Лекси Ортега и Владом Томеску[86][87].
На декабрьском турнире в Будапеште (8 категория, средний рейтинг 2436[88]) Магнус поделил с 4-5 место с Джордже-Габрьел Григоре, став по дополнительным показателем пятым (из 14 игроков)[89].
2004 год
В январском турнире в Вейк-ан-Зее (Турнир C, 9 категория, средний рейтинг 2453,6[Комм. 1]) Магнус блестяще выступил, набрав 10,5 очков из 13 и заняв 1 место, показав перфоманс (рейтинг Эло турнира) 2702 пункта[90][91]. До начала турнира Магнус был 726 игроком в мире по рейтингу Эло (2484 пункта)[92].
На турнире «Аэрофлот опен», проходившем в феврале в Москве, Магнус поделил 30-51 место из 203 игроков[93].
В марте Магнус принял участие в темпо-турнире для 16 гроссмейстеров в Рейкьявике[94].
В апреле Магнус поделил 2-13 места на турнире Дубай опен (набрав 6,5 из 9) и в третий раз выполнив норму гроссмейстера, тем самым став вторым в списке самых молодых гроссмейстеров мира на тот момент после Сергея Карякина[Комм. 2][95][96][97].
Через пару дней после турнира Дубай опен на турнире 12th Sigeman & Co Chess Tournament (13 категория, средний рейтинг 2566,9) Магнус занял 3 место (из 10) и в четвёртый раз выполнил норму гроссмейстера[98][99][100].
В начале июля Магнус поделил 1-2 место с Берге Эстенстадом на Чемпионате Норвегии в Мольде (6 категория, средний рейтинг 2379,1[Комм. 3]), уступив ему по дополнительным показателям[101][102].
В конце июля Магнус поделил 4-13 место (в архиве ФИДЕ указано 2-9 место[103]) на турнире Politiken Cup в Копенгагене[104][105].
В сентябре на молодёжном турнире в Лозанне Магнус поделил с Екатериной Лагно 5-6 место из 8[106]. Через несколько дней Магнус финишировал пятым (из 10) (на сайте 365chess.com ошибочно 9 место[107]) на турнире в Гёусдале (10 категория, средний рейтинг 2483)[108][109].
В октябре на турнире в Хогевене Магнус занял последнее, четвёртое место, уступив более опытным Ивану Соколову, Найджелу Шорту и Даниэлю Стеллвагену[110][111].
В декабре 2004 — январе 2005 года Магнус принял участие в турнире Smart Fish Chess Masters (10 человек, круговой турнир, классический контроль времени), посвящённом 100-летию шахматного клуба города Драммен[112], где сенсационно обыграл в 7 туре будущего победителя турнира Алексея Широва[113], но в итоге поделил последние места (9-10) с Антоанетой Стефановой, и получил 1 500 норвежских крон[Комм. 4].
2005 год
На турнире в Вейк-ан-Зее (Турнир В, 13-я категория, средний рейтинг 2564) Магнус занял 7 место из 14[114].
На апрельском турнире Гёусдал классикс (10 категория, средний рейтинг 2495) Магнус поделил 6-8 место с FM Кристианом Педерсеном и IM Саймоном Уильямсом[36].
В начале июня Магнус поделил с Алексеем Шировым 3-4 место (из 4) на рапид-турнире XVIII Magistral «Ciudad de Leon»[115][116][117] в испанском Леоне, проиграв в полуфинале Вишванатану Ананду[118], а в конце месяца принял участие в 6-м Чемпионате Европы, где разделил 16-43 места[119][120].
В начале июля Магнус поделил 1-2 место со своим тренером Сименом Агдестейном на чемпионате Норвегии[121] (6 категория, средний рейтинг 2386,4[Комм. 5]), уступив ему в отложенном тай-брейке. Тай-брейк проходил в период с 7 по 10 ноября, правила: 2 партии со стандартным контролем[122][123], затем при ничейном исходе игрались матчи из двух партий в быстрые шахматы до первой победы. В партиях со стандартным контролем сначала победил Агдестейн, затем Карлсен[123]. В рапиде сначала победил Карлсен, затем Агдестейн, следующие 3 партии завершились вничью, последнюю выиграл Агдестейн[124][125].
На турнире в Биле (16 категория, средний рейтинг 2637,8) Магнус выступил неудачно, заняв последнее, 6-е место, и не одержав ни одной победы[126][119].
В октябре Магнус блестяще выиграл Gausdal Bygger’n Masters (мемориал Arnold J. Eikrem) в Гёусдале, набрав 8 из 9 очков, и показав перфоманс (рейтинг Эло после конкретного турнира) в 2792 пункта[36][127]. За эту победу он получил приз — фигурку тролля и 8000 норвежских крон[Комм. 6].
В ноябре Магнус занял 8 место из 10 на турнире Samba Cup в Сканнерборге, Дания (16 категория, средний рейтинг 2638,2[Комм. 7]), обыграв в первом туре будущего победителя Баадура Джобаву[128][129].
Год закончился Кубком мира в Ханты-Мансийске, в котором Магнус (которому в первый день второго круга исполнилось 15 лет) достойно выступил, заняв 10 место при 128 участниках, при том, что по рейтингу на тот момент он делил 97-98 место среди участников турнира[130]. Между турами он посетил Центр лыжного спорта и самостоятельно прошёл сложную трассу[131].
2006 год
В марте Магнус выиграл представительный блиц-турнир Glitnir Blitz в Рейкьявике, обыграв таких сильных шахматистов, как Сергей Эренбург, Юдит Полгар и Вишванатан Ананд[132][133].
В апреле 2006 года 15-летний Магнус стал 10-м в списке лучших шахматистов минувшего года в рамках 11-го конкурса «Оскар» (обладателем «Оскара-2005» стал болгарин Веселин Топалов). При подсчёте был учтён 361 список из 68 стран мира. Среди проголосовавших — журналисты, видные шахматные специалисты и гроссмейстеры[134].
На турнире Биль 2006 (17 категория, средний рейтинг 2674) Магнус поделил 2-3 место (из 6) с Теймуром Раджабовым[135].
2007 год
В январском турнире в Вейк-ан-Зее Магнус выступил крайне неудачно, набрав всего 4,5 очка из 13 возможных и поделив последнее место с Алексеем Шировым[136].
На супертурнире Линарес-2007 (проходившем в 2 круга), Магнус хорошо сыграл в первом круге (проходившем с 17 по 27 февраля в Морелии), поделив 1-2 место с Вишванатаном Анандом (набрав 4,5 очка из 7[137]), и достаточно стабильно — во втором круге (проходившем со 2 по 12 марта в Линаресе), набрав ещё 3 очка из 7, и в итоге поделил 2-3 место с Александром Морозевичем, по дополнительным показателям заняв третье место[138].
18 мая Магнус сыграл в Порто-Веккио миниматч «Матч надежд» (French: «Match des Espoirs») против Теймура Раджабова. Два лучших молодых шахматиста мира (16 лет Магнусу и 20 — Теймуру) сыграл две партии в быстрые шахматы (10 минут + 3 секунды на ход), выиграв по партии каждый, затем блиц (5 минут), обе партии в котором завершились вничью, и партия «армагеддон», в которой Карлсен белыми (4 минуты) играл против Раджабова (чёрные, 3 минуты), но при ничьей победа присуждается чёрным, и Магнус проиграл матч[139][140].
В майском цикле отборочных матчей (Элиста, 16 претендентов, общий призовой фонд $480 тыс.) Магнус в первом круге был посеян с Левоном Ароняном (состав 8 пар определялся по рейтингу: № 1 посева играет с № 16, № 2 с № 15 и т. д. Все кандидаты разбиты на 4 четвёрки по 2 пары в каждой. Сначала внутри четвёрки пройдут полуфиналы, затем финалы, которые и выявят обладателей билетов в Мексику (турнир за титул чемпиона мира, с 11 сентября по 1 октября в Мехико). Шахматисты играют друг с другом 6 классических партий, а если по их итогам ничья, победителя определит тай-брейк: быстрые шахматы (4 партии), блиц (2 партии) и партия «армагеддон» (у белых 6 минут, у чёрных — 5, но при ничьей победителем объявляются чёрные)[141]). После 6 партий счёт был равным — по 2 победы и 2 ничьих; в тай-брейке в быстрые шахматы (4 партии) счёт снова был равным — по 1 победе и 2 ничьих у каждого соперника. В двух решающих блицпартиях Аронян был сильнее и победил 2:0[142].
На турнире в Дортмунде (20 категория, средний рейтинг 2727) Магнус занял 6-е место из 8, сведя вничью 6 партий и проиграв в 4 туре единственную партию Владимиру Крамнику, который в итоге и выиграл турнир[143][144].
В октябре на блицтурнире Sluttresultat Glitnir Blitz Oslo 2007 занял 2 место, уступив в финале Александру Грищуку[145].
В ноябре, непосредственно перед Кубком мира по шахматам, Магнус принял участие во втором мемориале М.Таля в Москве (20 категория, средний рейтинг 2744, выше среднего рейтинга всех когда-либо проводившихся в России после распада СССР шахматных турниров[146]), где поделил 3-6 место с Дмитрием Яковенко, Борисом Гельфандом и Петером Леко[147].
2008 год
На турнире Вейк-ан-Зее 2008 (20 категория, средний рейтинг 2742) Магнус поделил 1-2 место с Левоном Ароняном, который и вышел в финал «Большого шлема»[148].
На супертурнире в Линаресе (21 категория, средний рейтинг 2755,6) Магнус занял второе место, уступив только Вишванатану Ананду[149].
В марте на турнире по игре в быстрые шахматы и вслепую Amber 2008 Магнус поделил 2-5 место с Владимиром Крамником, Петером Леко и Веселином Топаловым, набравшими также по 12 очков, но по дополнительным показателям стал пятым[150][151].
На первом из 6 турниров Гран-при ФИДЕ 2008/2009, турнире в Баку, Магнус поделил 1-3 место с Вугаром Гашимовым и Ван Юэ[152].
В сентябре на супертурнире в Бильбао (22 категория) Магнус занял второе место (поделив 2-3 место и обойдя по дополнительным показателям Левона Ароняна[153])[154]. При этом после победы в 4 туре Магнус в возрасте 17 лет 280 дней на некоторое время стал № 1 в неофициальным рейтинге LiveRating[7].
2009 год
На турнире в Вейк-ан-Зее (19 категория, средний рейтинг 2716) Магнус поделил 5-6 место с Леньером Домингесом[155].
На турнире в Линаресе (21 категория, средний рейтинг 2754) Магнус занял 3 место, уступив Александру Грищуку и Василию Иванчуку[156].
В марте на турнире в Ницце Амбер 2009 по быстрым шахматам и блицу Магнус не смог попасть в призёры, уступив Ароняну, Крамнику и Ананду[157].
В майском турнире M-Tel Masters (21 категория, средний рейтинг 2755,33) лидировавший в течение турнира Карлсен проиграл в последнем туре Алексею Широву и упустил победу, разделив 2-3 места (по очкам) с Веселином Топаловым и заняв итоговое второе место по дополнительным показателям[158]. Во время этого турнира был сыгран товарищеский футбольный матч сборной шахматистов против ФК Левски, в котором Магнус забил гол на 11 минуте[Комм. 8][159].
В июне Магнус выиграл рапид-турнир XXII Magistral «Ciudad de Leon»[160][161] для 4 игроков в испанском Леоне, обыграв в полуфинале Ван Юэ и в финале против Василия Иванчука выиграв «армагеддон» белыми[162] (правила турнира: 4 партии по 20 минут + 5 секунд на ход, в случае равенства 2 блицпартии по 5 минут без добавления, в случае равенства партия «армагеддон» — у белых 5 минут, у чёрных 4 минуты, но в случае ничьей побеждают чёрные)[163].
В сентябрьском супертурнире Nanjing Pearl Spring в китайском Нанкине (21 категория, средний рейтинг 2763,67) Магнус Карлсен досрочно, за тур до окончания турнира, обеспечил себе звание победителя, за два круга обыграв каждого из соперников хотя бы раз. Такое выступление соответствовало феноменальному рейтингу — выше 3000. Некоторые эксперты (например, гроссмейстер Юрий Разуваев) считают, что эта победа — плод занятий Карлсена с 13-м чемпионом мира Гарри Каспаровым. Так, Карлсен против Петера Леко впервые в жизни применил белыми шотландскую партию (своим «вторым рождением» этот старинный дебют обязан Каспарову), при этом не просто применил, а делал типичные для Каспарова ходы. Практически в каждой партии он шокировал оппонентов неординарными идеями[164]. После этой победы рейтинг Эло Магнуса впервые превысил 2800 пунктов[39].
На турнире в Дортмунде (20 категория, средний рейтинг 2744,2) Магнус поделил с Петером Леко и Дмитрием Яковенко 2-4 места, но по дополнительным показателям стал третьим[165][166].
В ноябре 2009, на самом представительном на тот момент турнире «Мемориал Таля» в Москве (21 категория, средний рейтинг 2764) Магнус поделил 2-3 место с Василием Иванчуком, уступив Владимиру Крамнику[167]. В рамках этого турнира был также проведён Чемпионат мира по блицу (22 участника, 2 круга), который уверенно (с отрывом в 3 очка от 2 места (Вишванатан Ананд) и 6 очков от 3 места (Сергей Карякин)) выиграл норвежский гроссмейстер[168].
2009 год закончился для Магнуса уверенной (без поражений) победой на супертурнире London Chess Classic 2009, после чего он возглавил мировой рейтинг, став первым (и на январь 2013 года единственным) шахматистом, возглавившим рейтинг в возрасте до 20 лет. При этом после победы его рейтинг поднялся с 2801 до 2810, а больше 2810 баллов на тот момент имели лишь два гроссмейстера — Веселин Топалов (2813 — в июле 2007 года) и Гарри Каспаров (2851 — в июле 1999 года)[169].
2010 год
На традиционном январском супертурнире в Вейк-ан-Зее Магнус одержал победу, на 0,5 очка обойдя лидировавших по ходу турнира Алексея Широва и Владимира Крамника[170].
Февральский супертурнир 21 категории в Линаресе Магнус пропустил (решив по совету Гарри Каспарова взять паузу)[171], а в марте на турнире Amber 2010 поделил 1-2 место с Василием Иванчуком[172].
В августе Магнус принял участие в минитурнире по быстрым шахматам Arctic Securities Chess Stars (4 игрока: Магнус, Вишванатан Ананд, Йон Хаммер и Юдит Полгар[173][174]) в норвежском Кристиансунне, где в отборочном туре (круговая система, по 2 партии с каждым соперником) набрал 3½ из 6 очков, выйдя в финал, а в финале обыграл Ананда, выиграв первую партию и сведя вничью вторую[175][176].
В октябре Магнус занял 3 место (из 4) на крупном турнире в Бильбао, первом в истории шахмат турнире 22 категории, проиграв победителю турнира Владимиру Крамнику 2 партии из 3 (по правилам каждый встречался с каждым по 3 раза)[177][178].
В ноябре 2010 года Магнус стал бронзовым призёром чемпионата мира по блицу (после Левона Ароняна и Теймура Раджабова)[179]; Магнус делил лидерство с Ароняном после первого игрового дня (14 туров), отстал от него на 1,5 очка после второго игрового дня, а в третьем игровом дне пропустил вперёд и Раджабова[180].
2010 год закончился для Магнуса очередной (второй подряд) победой в лондонском турнире London Chess Classic. Турнир Магнус начал слабо (в первых трёх турах он потерпел два поражения — от британца Люка Макшейна и Вишванатана Ананда), но затем ярко финишировал, выиграв из оставшихся 4 партий 3 и одну (чёрными против Крамника) сведя вничью. На руку оказалась система начисления очков: 3 за победу, 1 — за ничью, в то время как в традиционной они стоят — соответственно 1 балл и 0,5. Любопытно, что по традиционной системе Карлсен был бы только третьим после Ананда и Макшейна, уступив им по дополнительным показателям при равенстве очков[181].
2011 год
На первом супертурнире года, прошедшем в январе в голландском Вейк-ан-Зее, Магнус поделил 3-4 место с Левоном Ароняном[182]. В этом турнире он сенсационно (допустив грубый зевок) проиграл Анишу Гири — самому молодому (16 лет) шахматисту с одним из самых низких (12 из 14) на этом турнире рейтингом (разница в рейтинге составила 128 очков)[183].
В марте Магнус занял второе место (пропустив вперёд Левона Ароняна) в турнире Amber 2011 (Монако), в котором участники в каждом туре играют друг с другом две партии — вслепую и в быстрые шахматы[184].
В июне Магнус выиграл турнир в румынском Медиаше, обойдя по дополнительному показателю (Коэффициент Зоннеборна-Бергера — преимущество по нему получает тот, кто получил много очков, играя с шахматистами, занявшими в таблице более высокие места) также набравшего 6,5 очков Сергея Карякина, с которым обе очные партии свёл вничью (Карякина «подвели» две победы над Василием Иванчуком, занявшим 5 место из 6). Эта победа позволил Карлсену приплюсовать к своему рейтингу 6 пунктов и выйти на 1 место, обойдя Вишванатана Ананда в рейтинге FIDE[185].
В октябре Карлсен победил на турнире в Бильбао (21 категория, средний рейтинг 2766), обыграв в тай-брейке Василия Иванчука[186].
В ноябре Карлсен выиграл престижный (22 категория, средний рейтинг 2776[187]) мемориал Таля (по дополнительным показателям (количество игр чёрными) обошёл Левона Ароняна)[188].
На заключительном турнире года London Chess Classic 2011 Магнус стал третьим после Владимира Крамника и Хикару Накамуры (который вырвался вперёд из-за системы подсчёта очков (3 за победу, 1 за ничью; при классической шахматной он отстал бы от Карлсена), и из-за удачливости в заключительном туре[189].
2012 год
В супертурнире, проходившем в январе в Вейк-ан-Зее (21 категория, средний рейтинг 2752), Магнус занял 2 место (отстав на 1 очко от Левона Ароняна и опередив по дополнительным показателям также набравших по 8 очков Теймура Раджабова и Фабиано Каруана)[190].
Во время матча за звание чемпиона мира по шахматам Магнус наряду с несколькими гроссмейстерами консультировал Вишванатана Ананда[191]. Также, по словам Сильвио Данаилова (менеджера Веселина Топалова) Магнус в 2010 году был одним из тех, кто консультировал Ананда во время матча против Топалова[192].
В июне на супертурнире Мемориал Таля 2012 (22 категория, средний рейтинг 2776,4), прошедшем в Москве в доме Пашкова, Магнус занял 1 место (единственный, не проигравший ни одной партии) благодаря удачному раскладу: перед заключительным раундом на чистом первом месте шёл Фабиано Каруана (даже ничья приносила ему победу, так как он стартовал под № 10 и потому сыграл 5 партий чёрными, а его основные конкуренты Карлсен и Раджабов — по 4), но в последнем туре он проиграл Левону Ароняну, а Магнус выиграл чёрными у Люка Макшейна[193][194].
В проходившем с 1 по 11 июля в Астане чемпионате мира по быстрым шахматам и блицу Карлсен дважды стал вице-чемпионом — проиграв в быстрых Сергею Карякину и в блице — Александру Грищуку[195]. В быстрых (19 категория, средний рейтинг 2715,4) после первого игрового дня лидировали Карякин и Карлсен (по 4,5 из 5[196]), а во второй день, проиграв две партии подряд (белыми — Иванчуку, чёрными — Грищуку), набрал только 6 из 10[197].
В 9 туре финального турнира «Большого шлема» Карлсен впервые одержал победу над Анандом в «классике», и после этого имел шанс (в случае победы чёрными в следующем, заключительном туре над Левоном Ароняном) превзойти рекордный рейтинг Гарри Каспарова. Рекорд поставить не удалось (партия была сыграна вничью), хотя турнир Магнус выиграл[198].
30 октября Магнус принял участие в любительском блиц-турнире в Осло, выиграв все 12 партий, в том числе против своего бывшего тренера Симена Агдестейна[199][200].
На турнире Лондон-2012, прошедшем с 8 по 15 декабря, Магнус установил феноменальный мировой рекорд: после победы на турнире его рейтинг достиг 2861 пункта. Карлсена поздравили премьер-министр Йенс Столтенберг и министр культуры Норвегии Хадия Тайик. Коллеги-гроссмейстеры сравнивают рейтинговую скорость, развитую Магнусом, с рекордами ямайского бегуна-спринтера Усэйна Болта[201].
По итогам 2012 года Магнус с 28 голосами из 143 занял 3 место в списке лучших спортсменов Норвегии по версии Норвежской ассоциации спортивных журналистов (после Туры Бергер (биатлон) — 32 голоса и Хенрика Ингебригтсена (бег) — 29[202][203]). Примерно в это же время президент Норвежского олимпийского и параолимпийского комитета и конфедерации спорта Бёрре Рогнлиен (Norwegian: Børre Rognlien) заявил, что шахматы не являются спортом (в том числе и потому, что Федерация шахмат не входит в Федерацию спорта), и Карлсен не смог участвовать в борьбе за звание лучшего спортсмена Норвегии «Праздник спорта» (Norwegian: «Idrettsgallaen»), а вместо этого его номинировали на звание «Имя года» (Norwegian: «årets navn»), которое определяется народным голосованием. Магнус Карлсен стал самым молодым обладателем приза «Idrettsgallaen» в истории, когда в 2009 году ему вручили так называемый «дополнительный приз» (Norwegian: «ekstrapris») за «дар в шахматах». Тогда ему было всего 18 лет и 41 день[204].
31 декабря 2012 года Магнус в своём блоге подвёл итоги года, написав, что полностью удовлетворён показанными результатами: «50 классических партий, что я сыграл в 2012-м году, закончились победами в трёх турнирах — Мемориале Таля, Сан-Паулу/Бильбао и Лондоне, вторым местом в Биле и разделенным „серебром“ в Вейк-ан-Зее. Результат: +19 =29 -2 или 67 % набранных очков — вероятно, наивысший в моей карьере, и уж точно лучший, начиная с 2006-го года, когда я стал выступать в элитных соревнованиях. Показанные в турнирах +3, +2, +4, +3 и +5 способствовали постоянному увеличению рейтинга — с 2835 в январе 2012 года до 2861 в январе 2013 года, и в течение всего года я оставался на первой позиции в мировой табели о рангах»[205][206].
2013 год
В январе Магнус в 10-й раз принял участие в супертурнире в Вейк-ан-Зее (20 категория, средний рейтинг 2732,3). Магнус уверенно выиграл[207] (став победителем досрочно, после 12 тура[208][209]), одержав 7 побед и не проиграв ни разу в 13 партиях турнира, и обновив свой рейтинговый рекорд до 2872 пунктов.
В апреле 2013 года, победив на Турнире претендентов в Лондоне, Магнус получил возможность сразиться с Вишванатаном Анандом в матче на звание чемпиона мира.
В мае Карлсен занял второе место на турнире Ставангер 2013, отстав от победителя, Сергея Карякина, на пол-очка[210].
В июне Магнус принял участие в престижном Мемориале Таля (22 категория, средний рейтинг 2773,2), где стал серебряным призёром (уступив ½ балла Б.Гельфанду)[211].
В сентябре Магнус выиграл престижный турнир Сент-Луис (22 категория, средний рейтинг 2797)[212][213].
В ноябре играл в матче за звание чемпиона мира по шахматам. Соперником Магнуса являлся действующий на тот момент чемпион мира Вишванатан Ананд[54]. 22 ноября 2013 года, сыграв вничью в десятой партии матча, Магнус стал 16-м чемпионом мира[55][214].
2014 год
В январе-феврале Магнус принял участие в турнире в Цюрихе (первый в истории турнир 23 категории, средний рейтинг 2801,1[215]), где занял 1 место в классике, 4 — в рапиде и общее 1 место[216], что позволило ему поднять максимальный рейтинг Эло на 9 пунктов — до 2881 пункта.
8 и 9 марта принял участие в массовом рапид-турнире XIII Torneio Aberto Internacional de Xadrez Festa da Uva 2014 в Кашиас-ду-Сул[217], Бразилия, в котором приняли участие более 350 шахматистов, где набрал 8,5 очков из 9[218][219].
22 марта Карлсен сыграл за свой клуб Ставангер в финальном матче клубной премьер-лиги. Его победа над Владимиром Георгиевым помогла клубу одержать победу 3½ — 2½ над клубом Nordstrand[220][221][222].
19—30 апреля стал победителем международного турнира Мемориал Гашимова 2014, который проходил в Шамкире[223].
Занял второе место (после С. Карякина) на турнире Norway Chess, который проходил со 2 по 13 июня[224].
18 июня на соревновании в Дубае, ОАЭ, стал чемпионом мира по быстрым шахматам[225], а 20 июня там же — чемпионом мира по блицу[1].
1 августа, накануне открытия Шахматной Олимпиады 2014, в честь 100-летнего юбилея Норвежского Шахматного Союза вышла почтовая марка достоинством 15 крон с изображением Карлсена. Презентацию, в которой участвовал Магнус Карлсен, провела министр финансов Норвегии Сив Йенсен[226].
На Шахматной олимпиаде, проходившей в Тромсё 1-15 августа 2014 года первая сборная Норвегии заняла 29 место[227][228], Магнус, сыгравший на первой доске 9 партий из 11, набрал 6 очков и занял 6-е индивидуальное место[229].
С 27 августа по 7 сентября участвовал в турнире Сент-Луис 2014 (23 категория, средний рейтинг 2802 — наивысший средний за всю историю шахматных турниров), где занял 2 место с результатом 5,5 очков из 10[230].
В ноябре защитил титул чемпиона мира в матче против Вишванатана Ананда, досрочно (за партию до конца матча) победив со счётом 6½:4½. В послематчевом интервью Магнус назвал наиболее вероятными соперниками на своей следующей защите титула Фабиано Каруана, Левона Ароняна и Александра Грищука[24].
30 ноября, в день рождения, Магнус участвовал в программе «Король шахмат» («Kongen af sjakk»), сыграв в прямом эфире телеканала NRK1 матч против 8 сборных: политиков, представителей шоу-бизнеса, спортсменов, юниоров — чемпионов по шахматам, членов семьи Магнуса, зрителей, сборной с предварительным отбором и сборной по выбору главного режиссёра программы[231].
2015 год
В январе 2015 года занял первое место на турнире в Вейк-ан-Зее 2015 (20 категория, средний рейтинг 2746) в группе «Masters» с результатом 9 (из 13 возможных) очков[232].
2-9 февраля занял первое место (обыграв в тай-брейке Аркадия Найдича 3:2) на турнире Grenke Chess Classic 2015 (20 категория, средний рейтинг 2749,875) в Баден-Бадене[233].
16-26 апреля занял первое место на турнире Мемориал Гашимова 2015 (21 категория, средний рейтинг 2773) в Шамкире, набрав 7 очков из 9 возможных[234], не проиграв ни одной партии и показав третий в карьере рейтинг производительности (English: Tournament performance rating, TPR) — 2981 (выше только результат в Нанкине-2009 (3002 TPR) и Лондон-2012 году (2993 TPR)).
На турнире Norway Chess, прошедшем в Ставангере 15-26 июня (22 категория, средний рейтинг 2780,1), Карлсен показал плохой результат, проиграв в первом туре в чисто выигрышной позиции Топалову по времени (думая, что он получит дополнительные 15 минут после 60-го хода (стандартный контроль времени), но согласно регламенту турнира добавления времени не было)[235], затем уступив Ананду, Каруане, а в последнем туре — ещё и рейтинг-аутсайдеру Йону Людвигу Хаммеру (разница в рейтинге составила 199 пунктов — 2876 против 2677), в итоге поделив 7-8 место из 10 с Александром Грищуком[236].
На прошедшем с 22 августа по 3 сентября турнире Сент-Луис 2015 (22 категория, средний рейтинг 2795) поделил 2-5 место с результатом 5 из 9, став вторым по дополнительным показателям.
В октябре Карлсен успешно защитил свой титул в чемпионате мира ФИДЕ по рапиду, прошедшем в Берлине, с результатом +8 −0 =7. После турнира он достиг наивысшего текущего рейтинга в рапиде в истории, и на тот момент занимал первое место по разным версиям контроля времени: классике, рапиду и блицу[237]. Тем не менее, Карлсен быстро потерял первое место в блице, после слабо проведённого второго дня в чемпионате мира по блицу, в результате чего он уступил титул Александру Грищуку.
В ноябре 2015 года Карлсен принял участие в командном чемпионате Европы, играя за норвежскую сборную. Он начал плохо, набрав 0,5 очка из 3, но закончил турнир сильно, победив Петера Леко и Радослава Войташека. Тем не менее, выступление было недостаточным для медали, и он потерял 16 рейтинговых очков в ходе мероприятия.
2016 год
В январе 2016 принял участие в турнире Вейк-ан-Зее, где занял 1 место.
В ноябре 2016 года отстоял звание чемпиона мира в матче с россиянином Сергеем Карякиным.
В декабре 2016 года принял участие в чемпионатах мира по рапиду и блицу, которые проходили в столице Катара Дохе. Занял 3-е место в чемпионате по рапиду, набрав 11 из 15 наравне с двумя другими призёрами — Василием Иванчуком и Александром Грищуком — и уступив им по дополнительным показателям[238].
Занял 2-е место в чемпионате по блицу, набрав 16,5 из 21 наравне с Сергеем Карякиным и уступив ему по дополнительным показателям, в том числе проиграв личную встречу[238].
2019 год
27 января 2019 года стал победителем супертурнира в голландском Вейк-ан-Зее, где занял 1 место[239].
Таблица выступлений на соревнованиях различного уровня
Комментарии
Примечания
Литература
CS1 maint: Date and year (link)
CS1 maint: Multiple names: authors list (link)
Ссылки
‹See Tfd›(in English)
‹See Tfd›(in English)
‹See Tfd›(in English)
Unknown parameter |description= ignored (help)
Категория:Чемпионы мира по шахматам
Категория:Шахматисты Норвегии
Категория:Чемпионы мира по быстрым шахматам
Категория:Чемпионы мира по блицу | https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D1%81%D0%B5%D0%BD%2C%20%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D1%83%D1%81 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
497,
845,
1282,
1447,
1552,
1638,
1827,
2740,
3595,
3852,
4139,
4751,
5129,
5690,
5709,
6230,
6467,
6485,
6715,
6845,
6938,
7048,
7066,
7215,
7233,
8266,
8284,
8343,
8414,
8795,
8814,
8945,
9124,
9144,
9506,
9525,
10059,
10079,
10635,
10655,
10709,
10728,
10936,
11053,
11241,
11330,
11348,
11563,
12081,
12705,
12958,
13247,
13397,
13858,
14178,
14326,
15798,
15889
],
"plaintext_end_byte": [
496,
844,
1281,
1446,
1551,
1630,
1826,
2739,
3594,
3851,
4138,
4750,
5128,
5665,
5708,
6221,
6466,
6484,
6706,
6836,
6929,
7047,
7065,
7214,
7232,
8265,
8283,
8334,
8402,
8794,
8813,
8936,
9123,
9143,
9505,
9524,
10058,
10078,
10634,
10654,
10708,
10727,
10927,
11044,
11226,
11329,
11347,
11537,
12055,
12703,
12957,
13233,
13379,
13857,
14160,
14325,
15784,
15863,
16112
]
} | 에펠탑이 완공 된 때는 언제인가? | 에펠 탑 | korean | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
에펠 탑(, [tuʁ ɛfɛl])은 1889년 파리 마르스 광장에 지어진 탑이다. 프랑스의 대표 건축물인 이 탑은 격자 구조로 이루어져 파리에서 가장 높은 건축물이며, 매년 수백만 명이 방문할 만큼 세계적인 유료 관람지이다. 이를 디자인한 프랑스 공학자 및 건축가 귀스타브 에펠의 이름에서 명칭을 얻었으며, 1889년 프랑스 혁명 100주년 기념 세계 박람회의 출입 관문으로 건축되었다.
에펠 탑은 그 높이가 324 m(1,063 ft)이며, 이는 81층 높이의 건물과 맞먹는 높이이다. 1930년 크라이슬러 빌딩이 완공되기 전까지는 세계에서 가장 높은 건축물이었다. 방송용 안테나를 제외하고도, 2004년 지어진 미요 교에 이어 프랑스에서 두 번째로 높은 구조물이다.
관광객을 위해 3개 층이 개방되어 있다. 첫 번째 층과 두 번째 층 까지는 표를 구입해 계단과 엘리베이터를 통해 올라갈 수 있다. 첫 번째 층까지의 높이와 첫 번째 층부터 두 번째 층까지의 높이는 각각 300 계단이 넘는다. 가장 높은 세 번째 층은 엘리베이터로만 올라갈 수 있다. 첫 번째 층과 두 번째 층에는 음식점이 운영중이다.
에펠 탑은 여러 영화에서 배경 화면으로 자주 보여지면서 프랑스와 파리 모두를 나타내는 가장 눈에 띄는 상징물이 되었다.
밤이 되면, 매 시각 정각부터 약 10분간 에펠탑이 반짝 거리는 쇼를 볼 수 있다.
또한 에펠 탑은 프랑스와 파리의 랜드마크라고 할 수 있다.
역사
섬네일|1898년, 뤼미에르 형제가 에펠 탑 엘리베이터에서 탑승 중에 촬영한 전경
섬네일|에펠탑에서 이뤄진 프란츠 라이헬트의 준비와 낙하
이 구조물은, 프랑스 혁명의 100주년을 기념하기 위해 개최한 세계 박람회인, 1889년 만국 박람회의 입구로서 1887년부터 1889년까지 건축되었다. 모리스 쾨클랭의 구조 설계를 바탕으로, 300명의 작업자가 정련된 부품(단단히 제련된 건축용 철제) 18,038 조각을 50여 만 개의 리벳을 이용해 조립하였다. 이 작업에 공동으로 참여한 건축가는 에밀 누기에와 모리스 쾨클랭, 그리고 스테펭 소베스트르였다.[1] 에펠 탑은 현대의 마천루들과는 다르게, 두개의 층 외에는 아무런 외벽이 없는 열린 형태이기 때문에 사고의 위험이 매우 컸다. 하지만, 에펠이 가드레일과 가림판 등의 안전 조치를 해놓은 덕에 단 한 명만 사망했다. 탑은 1889년 3월 31일 준공식을 하였고, 같은 해 5월 6일 일반에 공개되었다.
이 탑은 처음 지어졌을 때, 많은 이로부터 거슬린다는 비난을 받았다. 당시의 신문은 파리 예술 협회가 실은 비난조의 글들로 채워졌다. 가장 널리 인용되는 문장은 1892년 미국 정부 출판 부서에서 윌리엄 왓슨이 발간한, <<파리 만국 박람회: 토목공학, 공공 토목 공사와 건축>> 에서 쓰인 "향후 20년간 우리가 도시 전체에서 보게 될 이것은 수 세기에 걸쳐 내려온 도시 미관을 위협하고 있고, 우리는 철판으로 엮인 역겨운 기둥의 검게 얼룩진 역겨운 그림자를 보게 될 것이다."라는 문구이다.[2] 이 문서의 공표에는 장 루이 에른스트 메소니에, 샤를 구노, 샤를 가르니에, 장레옹 제롬, 윌리암 아돌프 부그로, 그리고 알렉상드르 뒤마가 참여하였다.
탑을 싫어했던 소설가 모파상은[3] 점심을 의도적으로 탑 안의 식당에서 해결했다. 왜냐는 질문에 대한 그의 답은, 이곳이 파리에서 유일하게 그 건물을 볼 수 없는 곳이기 때문이라는 것이었다.
할리우드 영화에 정말 자주 등장하던 장면은 파리의 창문에서 탑이 보이는 풍경을 찍은 것이다. 실제로는, 7층으로 제한된 파리의 건물 높이 제한 정책으로 인해 극히 일부의 높은 건물에서만 탑 전체를 볼 수가 있다.
에펠은 처음에 탑을 20년 간 세울 수 있는 허가를 받았다. 원래는 1909년에 소유권이 파리 시에 넘겨진 뒤 철거되었어야 했다. 시에서는 애초에 탑을 무너뜨릴 계획이었으나(디자인 공모의 조건에 탑이 임의로 철거될 수 있다는 내용이 포함), 탑을 통신용도로 사용할 수 있음이 증명되면서 기한이 지나서도 그 자리에 남아있게 되었다. 프랑스군은 제1차 세계 대전 당시에 벌어진 제1차 마른 전투에서 파리 시내의 택시들을 최전선에 투입할 때 이 탑을 이용하였다.
1889년 3월 31일 준공되었고, 1889년 5월 6일 개관하였다. 이것을 세운 프랑스의 교량기술자 A.G.에펠의 이름을 따서 명명되었다. 높이는 984피트(약 300ｍ)로 그 이전에 건설된 어떤 건물에 비해서도 약 2배에 이르는 높이였다. 완공 당시 모파상과 같은 예술가와 지식인의 비판을 받기도 했다.
재료로는 프랑스에서 제조된 7,300ｔ의 시멘트 마르탕 평로강이 사용되었다. 탑에는 3개소에 각각 전망 테라스가 있다. 파리의 경치를 해치는 것이라고 해서 심한 반대가 있었으나 그대로 남아 무전탑(無電塔)으로서 이용되었다. 그러나 제2차 세계대전 후에는 55피트의 텔레비전 안테나가 덧붙여져서 텔레비전의 송신탑으로 사용되고 있다. 탑의 높이는 건설 후 약 40년간 인공 건조물로서는 세계 최고였다.
연대별 주요 사건
1889년 9월 10일
토머스 에디슨이 탑을 방문했다. 그는 방명록에 다음과 같은 내용의 글을 남겼다.
현대 공학의 거대한 기념비적 표본을 만든 용감한 기술자인 석사 에펠에게 가장 위대한 기술자인 '선한 신'을 포함한 모든 기술자들을 더할 나위 없이 존경하고 찬양하는 한 사람으로부터, 토머스 에디슨.
(To M Eiffel the Engineer the brave builder of so gigantic and original specimen of modern Engineering from one who has the Edison.)
1910년
테오도르 불프 신부가 탑 꼭대기와 밑부분에서의 방사 에너지를 측정하여 꼭대기에서의 측정치가 예상보다 많음을 알아내고, 현재에 우주선이라 불리는 방사선을 검출하였다.[4]
1912년 2월 4일
오스트리아의 재단사 프란츠 라이헬트가 60 미터 높이의 에펠 탑 첫째 난간에서 그가 직접 재단한 낙하산을 착용하고 뛰어내렸으나 낙하산이 펴지지 않아 사망하였다.
1914년
탑에 위치한 무선송신기를 이용해 1차 마른 전투 초반에 독일군의 무선 통신을 방해하였다.
1925년
사기꾼 빅토르 루스티히가 탑을 두 번에 걸쳐 고철로 팔았다.[5]
1930년
뉴욕에 크라이슬러 빌딩이 들어서면서 세계 최고 높이의 건축물 자리를 내놓았다.
1925년 ~ 1934년
시트로앵을 위한 야간 조명 광고가 탑의 3개 면에 설치되었는데, 당시로서는 세계에서 가장 높은 광고물이었다.
1940년 ~ 1944년
1940년, 파리가 독일에 점령중이었을 때, 승강기 케이블이 프랑스군에 의해 끊겼으며, 복구는 전쟁 때문에 불가능했다. 독일군이 탑 꼭대기까지 직접 올라가서 하켄크로이츠을 내걸었지만, 깃발이 너무 커서 불과 몇 시간 뒤에 바람에 날아가 버렸고, 좀 더 작은 것으로 다시 걸렸다. 아돌프 히틀러도 탑에 오르려 했지만 계단을 걸어 올라가야 했기 때문에 포기하고 땅에 머무르기를 택했다. 사람들은 이것을 일컬어, 히틀러가 프랑스는 정복했으나 에펠 탑은 정복하지 못하였다고 회자한다. 1944년 8월, 연합군이 파리에 접근하자 히틀러는 파리의 군정장관 디트리히 폰 콜티츠 장군에게 에펠 탑과 도시 전체를 파괴하라고 명령했지만 폰 콜티츠가 이 명령을 어겨 에펠 탑이 살아남을 수 있었고, 파리의 해방 불과 몇 시간 뒤 끊어놓았던 승강기 케이블을 복구해 운행을 시작하였다.
1956년 1월 3일
탑 꼭대기가 화재에 의해 손상되었다.
1957년
현재의 전파 안테나가 꼭대기에 설치되었다.
1980년대
탑 중앙에 있던 식당 'Tour Eiffel Restaurant'과 그것을 지지하던 발판이 철거되었다. 이 부분은 중개업자인 존 오노리오와 대니얼 보노드가 구입하여 11,000 개의 부품으로 분해한 후 12 m 크기의 화물 컨테이너에 실려 미국으로 운송한 뒤 뉴올리언스에 'Red Room' 이라는 식당으로 재건축하였다.[6]
1984년 3월 31일
로버트 모리아티가 비치크래프트 보난자를 몰고 탑 아래 아치 부분을 통과하여 비행했다.[7]
1987년
A.J. 해킷이 그가 개발한 특수 끈을 이용해 에펠 탑 꼭대기에서 번지 점프를 했다. 해킷은 땅에 내려온 직후 파리 경찰에 체포되었다.[8]
1991년 10월 27일
티에리 드보가 허가를 받지 않은 상태에서 마르스 광장을 향해 탑의 두 번째 층에서부터 연속으로 곡예 번지 점프를 했다. 티에리 드보는 한 번의 곡예가 끝난 후 전동 윈치를 이용해 다시 위로 올라갔으며, 여섯 번째 번지 점프를 한 직후 소방관이 도착해 점프를 멈췄다.[9]
1995년 7월 14일
바스티유의 날, 프랑스 신서사이저 연주가인 장미셸 자르가 유네스코를 돕기 위해 탑에서 공연(Concert for Tolerance)을 했다. 이 무료 공연은 마르스 광장을 뒤덮은 약 150 만여명의 사람들이 관람하였다. 공연 중에는 탑에 설치된 조명 장치와 영상 투영 장치, 그리고 대규모의 불꽃놀이도 동원되었다. 3년 뒤 그는 같은 장소에 돌아와 댄스 음악에 더 걸맞은 무대인 Electronic Night(일렉트로닉의 밤)을 마련했다.
1999년 12월 31일
파리의 새 천년 기념식이 치러졌다. 이 행사에서, 반짝이는 조명과 강력한 탐조등이 탑에 설치되었으며, 탑 전체에 폭죽이 준비되었다. 현재도 첫 번째 층의 식당 위에 있는 전시회에서는 이 당시의 행사를 기념하고 있으며, 이 때 이후 매일 조명 쇼가 펼쳐지게 되었다. 꼭대기의 탐조등은 파리의 밤하늘을 비추는 표지가 되었고, 탑은 20,000 개의 전구 덕에 매일 정해진 시간 동안 반짝거리는 모습을 나타내게 되었다.[10]
2002년 11월 28일
탑에 2억 번째 관람객이 방문했다.[11][12]
2003년 7월 22일
오후 7시 20분, 탑의 꼭대기 방송 장비실에서 화재가 발생하였다. 탑 전체의 인원이 대피하였으며, 화재는 40분 만에 진화되었고 사상자 보고는 없었다.
2004년
겨울에 첫 번째 층에서 스케이트장이 개장하였으며, 이후 매년 개장하고 있다.[13]
2008년
후반기에 프랑스가 유럽 연합의 의장국이 되자, 유럽기에 나타난 12개 금색 별이 탑에 설치되고 탑 전체는 푸른 빛으로 감싸여졌다
2014년 10월
첫 번째 층 일부의 바닥에 강화 유리를 설치하는 등 재조성하였다.
2016년 6월~7월
유로 2016을 기념하여 데이비드 게타 콘서트를 했으며 에펠탑은 프랑스 삼색인 파랑, 하양, 빨강이 번갈아가면서 빛으로 축제의 분위기를 냈다.
탑의 디자인
자재
에펠 탑의 금속 구조 전체의 무게는 총 7,300 톤이며, 비금속 자재를 포함하면 대략 10,000 톤이 된다. 이 7,300 톤의 금속 구조물을 녹일 경우, 금속이 세제곱미터 당 7.8 톤의 밀도로 채워진다고 할 때 125 x 125 미터의 네모난 틀에 고작 6cm 밖에 채워지지 않게 된다. 가장 낮은 온도에서 탑의 높이는 위로부터 18cm 가량 줄어들게 되는데 이는 금속의 열적 팽창(수축)에 따른 것이다.
바람에 대한 고찰
탑이 지어졌을 당시, 사람들은 그 대담한 모양에 놀라워했다. 에펠은 이 예술적인, 혹은 보는 사람에 따라 비예술적인 것을 만드는 데 사람들로부터 비난을 받고 기술이 아닌 그 디자인에 대해 욕설을 들었다. 하지만, 에펠과 그의 기술자들은 숙련된 다리 건설자로서 풍력의 중요성을 이해하고 있었고 만일 그들이 세계 최고 높이의 구조물을 세우게 될 경우 그것이 바람을 버텨야 한다는 점을 알고 있었다. 신문지 <<Le Temps>> 에서 취재한 내용에서 에펠은 이렇게 말했다.
탑의 형태는 바람의 영향을 고려하는 경험적인 방법과 도면적 방법으로부터, 전체적인 수학적 틀 없이 정해졌다. 탑에 대한 신중한 실험 결과 탑의 모양은 기본적으로 지수 형태를 나타냈다.
이에 대해 수 년간 몇가지 해석이 제시되었는데, 최근의 것은 탑의 모든 지점에서의 풍압과 각 지점의 건축 구조가 받는 장력간의 균형에 기반한 비선형 적분 방정식이다.[14][15] 탑은 바람에 6~7cm 흔들린다.[16]
보수공사
주로 녹을 방지하기 위해 7년에 한 번씩 도색작업을 하는데, 한 번에 50에서 60톤의 페인트를 칠한다.
미적인 고려
지면에 있는 관찰자가 보았을 때 균일한 모습을 나타낼 수 있도록 탑에는 세 종류의 페인트가 칠해졌는데, 아랫부분은 가장 어두운 색상을, 윗부분은 가장 밝은 색상의 페인트를 사용하였다. 페인트를 새로 갈 때가 되면, 탑은 회갈색빛으로 칠해진다.[17] 첫 번째 층에는 다음 페인트 칠이 필요한 때를 정하기 위한 자동 투표 장치가 마련되어 있다.
유일하게 비구조물인 부분은 스테펭 소베스트르의 스케치에 추가된 네 개의 장식용 격자 아치로, 방문객들에게 이 구조물이 안전하다고 안심시키는 역할과, 주변 건축물들을 바라보는 구도를 잡아주는 역할을 하였다.[18]
[19]
[20]
새겨진 이름
에펠 탑에는 당대의 프랑스 과학자 · 공학자 · 수학자 72명의 이름이 새겨져 있다. 이들의 목록은 다음과 같다.
북동쪽: 프티에(Petiet), 다게르(Daguerre), 뷔르츠(Wurtz), 르베리에(Le Verrier), 페르도네(Perdonnet), 들랑브르(Delambre), 말뤼(Malus), 브르게(Breguet), 폴롱소(Polonceau), 뒤마(Dumas), 클라페롱(Clapeyron), 보르다(Borda), 푸리에(Fourier), 비샤(Bichat), 소바주(Sauvage), 플루즈(Pelouze), 카르노(Carnot), 라메(Lamé)
남동쪽: 코시(Cauchy), 벨그랑(Belgrand), 르뇨(Regnault), 프레넬(Fresnel), 드 프로니(De Prony), 비카(Vicat), 에벨망(Ebelmen), 쿨롱(Coulomb), 푸앵소(Poinsot), 푸코(Foucault), 들로네(Delaunay), 모랭(Morin), 아위(Haüy), 콩브(Combes), 테나르(Thénard), 아라고(Arago), 푸아송(Poisson), 몽주(Monge)
남서쪽: 자맹(Jamin), 게뤼사크(Gay-Lussac), 피조(Fizeau), 슈네데르(Schneider), 르 샤틀리에(Le Chatelier), 베르티에(Berthier), 바랄(Barral), 드 디옹(De Dion), 고얭(Goüin), 주슬랭(Jousselin), 브로카(Broca), 베크렐(Becquerel), 코리올리(Coriolis), 케(Cail), 트리제르(Triger), 지파르(Giffard), 페리에(Perrier), 스튀름(Sturm)
북서쪽: 스갱(Seguin), 랄랑드(Lalande), 트레카(Tresca), 퐁슬레(Poncelet), 브레스(Bresse), 라그랑주(Lagrange), 벨랑제(Bélanger), 퀴비에(Cuvier), 라플라스(Laplace), 뒬롱(Dulong), 샬(Chasles), 라부아지에(Lavoisier), 앙페르(Ampère), 슈브뢸(Chevreul), 플라샤(Flachat), 나비에(Navier), 르장드르(Legendre), 샤탈(Chaptal)
대중문화
2017년에 방영된 JTBC 드라마 "더 패키지"에 나온다.
각주
외부 링크
분류:프랑스의 탑
분류:기념물
분류:파리의 마천루
분류:파리의 건축물
분류:파리의 관광지
분류:1889년 작품
분류:프랑스의 상징
분류:1889년 완공된 건축물
분류:방송탑 | https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%97%90%ED%8E%A0%20%ED%83%91 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
497,
1060,
1377,
1694,
2124,
2543,
2952,
3407,
3944,
4577,
5102,
5723,
6243,
6497,
6613,
7615,
8249
],
"plaintext_end_byte": [
476,
1059,
1376,
1671,
2123,
2542,
2951,
3406,
3915,
4576,
5101,
5722,
6214,
6484,
6587,
7570,
8228,
8830
]
} | Mikä on Antiikin Kreikan tunnetuin kirjallinen tuotos? | Afrikkalainen filosofia | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | Afrikkalainen filosofia on osittain kiistanalainen termi, ja eri filosofit käyttävät sitä eri tavalla. Myös afrikkalaisten filosofien itsensä piirissä on keskusteltu paljon siitä, mitä tarkoittaa, että filosofia on afrikkalaista[1]. Afrikkalaiseksi filosofiaksi voidaan lukea joko kaikki afrikkalaisten tekemä filosofia, tai ensisijaisesti filosofia, joka käsittelee afrikkalaisia teemoja, kuten omaperäisiä näkemyksiä ajasta, identiteetistä ja niin edelleen.
Suulliset perinteet
Kwame Anthony Appiah on huomauttanut, että on jossain määrin ironista, että länsimaisen filosofian isänä pidetty Sokrates tunnetaan ennen kaikkea keskustelevasta filosofiastaan, eikä hän kirjoittanut filosofiaansa ylös, mutta silti länsimaisen filosofian historia on ennen kaikkea kirjoitettujen tekstien historiaa. Vaikka filosofia onkin ollut enimmäkseen kirjallista, tästä huolimatta myös suullisissa kulttuureissa on keskusteltu samanlaisista eettisistä, poliittisista, metafyysisistä, tietoteoreettisista ja esteettisistä kysymyksistä.[1]
Appiahin mukaan sama pätee myös Afrikkaan. Afrikkalaisen filosofian tutkimuksessa tutkitaan sekä mantereen suullisia perinteitä että kirjallisuutta sen jälkeen, kun kirjallinen kulttuuri on kohdannut vanhan suullisen kulttuurin. Afrikkalaisia filosofisia perinteitä voidaan pitää ”kansanfilosofiana”.[1]
Esimerkkinä suullisten kulttuurien tutkimuksesta voidaan mainita kaksi afrikkalaisen kansanfilosofian aluetta, joita viime aikoina on tutkittu laajemmin: ghanalaisten akaninkielisten kansojen filosofinen psykologia, sekä nigerialaisten jorubankielisten kansojen tietoteoreettinen ajattelu.[1]
Kirjalliset perinteet
Jotkut Afrikan mantereelle sijoittuvat kirjalliset perinteet, kuten Egyptissä alkunsa saaneet perinteet, ovat kuitenkin jopa vanhempia kuin mainitut suulliset perinteet. Keskeinen egyptiläisen ajattelun käsite oli ma'at, joka tarkoittaa ”oikeudenmukaisuutta”, ”totuutta” tai vain ”sitä mikä on oikein”. Varhaisimpia tunnettuja egyptiläisiä ajattelijoita oli Ptahhotep, jonka Maksiimeja opiskeltiin vuosisatoja.
Muinaisen egyptiläisen ajattelun vaikutuksesta antiikin Kreikan esisokraattiseen filosofiaan on keskusteltu paljon tutkijoiden keskuudessa.[1] Myöhemmin monet Kreikan afrikkalaisista siirtokunnista kotoisin olleet filosofit antoivat merkittävän panoksen hellenistiseen filosofiaan. Muun muassa kyreneläinen koulukunta oli kotoisin nykyisen Libyan alueelta. Aleksandria oli merkittävä uusplatonilaisuuden keskus.
Monet varhaiskristilliset kirkkoisät, kuten Cyprianus ja Augustinus, olivat kotoisin Pohjois-Afrikasta. Samoin monet islamilaisen filosofian perinteet olivat afrikkalaista alkuperää olevien tai Afrikassa toimineiden ajattelijoiden tuotoksia. Kairo ja Timbuktu ovat olleet merkittäviä islamilaisen oppineisuuden keskuksia.[1] Ibn Bajjah (Avempace) ja Ibn Rushd (Averroës) toimivat osan ajasta Marokossa.
Pitkiä kirjallisia perinteitä on myös Etiopiassa. Etiopialaisen ajattelun huippuna voidaan pitää 1600-luvulla vaikuttaneen filosofin Zar'a Ya'ecobin ajattelua, jota on verrattu René Descartesin filosofiaan.[1] Hänen oppilaansa Wäldä Heywåt jatkoi opettajansa ajatusten systematisointia. Poliittisen ajattelun puolella Etiopian antamasta itsenäisen afrikkalaisen valtion esimerkistä tuli eräs 1900-luvun panafrikkalaisen liikkeen kulmakiviä.
Kaikki nämä afrikkalaisen filosofian kirjalliset perinteet ovat peräisin Saharan pohjoispuoliselta alueelta. Saharan eteläpuolisen alueen afrikkalaisista filosofeista on eräs esimerkki jo ennen nykyaikaa. Anthony William Amo vietiin 1700-luvulla nykyisen Ghanan alueelta orjaksi Eurooppaan. Hän päätyi Saksaan, jossa hän sai koulutuksen, ja hänestä tuli lääketieteen ja filosofian tohtori. Lopulta Amo toimi professorina Hallen ja Jenan yliopistoissa. Hän palasi kotimaahansa ennen kuolemaansa.
Afrikkalainen nykyfilosofia
Nykyaikana afrikkalainen filosofia tapahtuu usein länsimaista omaksuttujen filosofisten perinteiden mukaisesti. Koska osa Afrikan entisistä siirtomaista on ollut siirtomaaperinnöltään englannin- ja osa ranskankielisiä, tämä on heijastunut jossain määrin myös filosofisiin vaikutteisiin. Lisäksi afrikkalainen ajattelu, samoin kuin ajattelu monilla muilla kolmannen maailman alueilla, sai 1900-luvulla vaikutteita varsinkin poliittisessa filosofiassa marxilaisesta filosofiasta. Merkittävimpiä filosofiasta vaikutteita saaneita poliittisia ajattelijoita ovat olleet Kwame Nkrumah, Kenneth Kaunda ja Julius Nyerere.
[1]
Henry Odera Oruka on erottanut neljä nykyaikaisen afrikkalaisen filosofian virtausta: etnofilosofia, viisausfilosofia (sagacity), nationalistis-ideologinen filosofia sekä ammattifilosofia. Myöhemmin hän lisäsi vielä kaksi muuta kategoriaa, kirjallis-taiteellisen filosofian, johon lukeutuu sellaisten kirjailijoiden kuin Ngugi wa Thiongo, Wole Soyinka, Chinua Achebe, Okot p'Bitek ja Taban Lo Liyong tuotanto, sekä hermeneuttinen filosofia, kuten afrikkalaisten kielten analyysi filosofisen sisällön löytämiseksi.
Etnofilosofiaa on käytetty afrikkalaisissa kulttuureissa esiintyvien uskomusten tallettamiseksi. Lähestymistapa näkee afrikkalaisen filosofian koostuvaksi jaetuista uskomuksista, arvoista, kategorioista ja oletuksista, jotka ovat implisiittisinä afrikkalaisten kulttuurien kielissä ja käytännöissä; afrikkalaisessa maailmankuvassa. Näin filosofia nähdään enemmän yhteisön omaisuutena kuin yksilön toimintana. Eräs tämän näkemyksen kannattaja oli Placide Tempels, joka katsoi teoksessaan Bantu Philosophy, että bantukansojen metafyysiset kategoriat heijastuvat heidän kielellisissä kategorioissaan.
Viisausfilosofia on etnofilosofian yksilökeskeinen muoto, jossa talletetaan tiettyjen yhteisön keskeisten henkilöiden uskomuksia. Lähtökohtana on tällöin ajatus, että jokaisessa kulttuurissa joillakin yksittäisillä henkilöillä on muita syvällisempi ymmärrys kulttuurinsa maailmankuvasta. Nämä henkilöt ovat ”viisaita” (sage). Nationalistis-ideologisten filosofioiden tapauksessa tutkimuskohteena ovat yhteisöjen tai yksittäisten viisaiden uskomusten sijaan ideologiat.
Afrikkalaisia ajattelijoita
Anton Wilhelm Amo
Kwame Anthony Appiah
Peter Bodunrin
Amílcar Cabral
Frantz Fanon
Kwame Gyekye
Paulin J. Hountondji
Kenneth Kaunda
Lansana Keita
Kwame Nkrumah
Julius Nyerere
Chukwudum B. Okolo
Henry Odera Oruka
Oshita O. Oshita
Kwasi Wiredu
Katso myös
Egyptiläinen filosofia
Etiopialainen filosofia
Etnofilosofia
Négritude
Panafrikkalaisuus
Lähteet
Kirjallisuutta
Citation error, replace with{{cite book| author = Bodunrin, Peter O.| title = Philosophy in Africa: Trends and Perspectives| publisher = University of Ife Press| year = 1985}}
Citation error, replace with{{cite book| author = Eze, Emmanuel Chukwudi| title = African Philosophy: An Anthology| publisher = Blackwell Publishing| year = 1998| id = ISBN 0631203389}}
Citation error, replace with{{cite book| author = Hountondji, Paulin J.| title = African Philosophy: Myth and Reality| location = Bloomington| publisher = Indiana University Press| year = 1983}}
Citation error, replace with{{cite book| author = Imbo, Samuel Oluoch| title = An Introduction to African Philosophy| publisher = Rowman & Littlefield| year = 1998| id = ISBN 0-8476-8841-0}}
Citation error, replace with{{cite book| author = Simola, Raisa & Puoskari, Ensio| title = Afrikkalaisen filosofian antologia| location = Helsinki| publisher = Gaudeamus| year = 2001| id = ISBN 951-662-817-6}}
Aiheesta muualla
Ensyklopedia-artikkeleita:
entry in the Stanford Encyclopedia of Philosophy
Janz, Bruce (toim.): Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
King, Peter J. (toim.): Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Masolo, Dismas A.: Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
entry in the Stanford Encyclopedia of Philosophy
— African Studies Centre, Leiden Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Muita artikkeleita:
Hallen, Barry & Sopido, J. O.: . Suom. Jarkko S. Tuusvuori. niin & näin 1/2002, 36–38.
Hellsten, Sirkku K.: . niin & näin 1/2002, 18–35.
Löytty, Olli: . niin & näin 1/2002, 13–17.
Löytty, Olli: . niin & näin 1/2002, 16–17.
Masonen, Pekka: . niin & näin 1/2002, 43–49.
Nkrumah, Kwame: . Suom. Jarkko S. Tuusvuori. niin & näin 1/2002, 39–41.
Rantala, Juho: . Paatos 1/2013.
Tomperi, Tuukka: . niin & näin 1/2002, 36.
Tuusvuori, Jarkko S.: . niin & näin 1/2002, 39.
Varto, Juha: . niin & näin 1/2002, 42–43.
Vettenniemi, Erkki: . niin & näin 1/2002, 10–12.
*
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Afrikkalainen%20filosofia |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
69,
114,
190,
299,
502,
655,
973,
1956,
3254
],
"plaintext_end_byte": [
68,
113,
189,
298,
501,
633,
952,
1937,
3235,
4718
]
} | Hisabati iligunduliwa mwaka gani? | Hisabati | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Hisabati ni somo linalohusika na idadi, upimaji na ukubwa wa vitu.
Kwa ujumla linahusika na miundo na vielezo.
Hisabati linaundwa na masomo mbalimbali, kama hesabu, jiometria na aljebra.
Neno hisabati katika lugha ya Kiswahili limetokana na neno la Kiarabu حسابات (halisi: hesabu (wingi)).
Somo hili huweza kutumika kutatua matatizo mbalimbali, lakini hasa ni la msingi katika uelewa wa ulimwengu kisayansi. Hivyo hutumiwa na masomo mengine kama Fizikia, Jiografia, Kemia katika mafunzo yake.
p
⇒
q
{\displaystyle p\Rightarrow q\,}
Mantiki ya kihisabatiNadharia ya setiNadharia ya kategoriaNadharia ya kuhesabu
Historia ya Hisabati
Mwanahisabati Mjerumani Carl Friedrich Gauss aliita hisabati malkia wa sayansi ambayo inasaidia katika uvumbuzi wa kisayansi. Somo la hisabati lilikita mizizi kwa sababu ya uchu wa wanasayansi kupenda kutatua shida kama vile za biashara, ugavi wa ardhi na masomo ya sayari na katika kukisia uzani.
Tanbihi
Marejeo
Courant, Richard and H. Robbins, What Is Mathematics?: An Elementary Approach to Ideas and Methods, Oxford University Press, USA; 2 edition (July 18, 1996). ISBN 0-19-510519-2.
du Sautoy, Marcus, , BBC Radio 4 (2010).
Eves, Howard, An Introduction to the History of Mathematics, Sixth Edition, Saunders, 1990, ISBN 0-03-029558-0.
Kline, Morris, Mathematical Thought from Ancient to Modern Times, Oxford University Press, USA; Paperback edition (March 1, 1990). ISBN 0-19-506135-7.
Cite journal requires |journal= (help)
Oxford English Dictionary, second edition, ed. John Simpson and Edmund Weiner, Clarendon Press, 1989, ISBN 0-19-861186-2.
The Oxford Dictionary of English Etymology, 1983 reprint. ISBN 0-19-861112-9.
Pappas, Theoni, The Joy Of Mathematics, Wide World Publishing; Revised edition (June 1989). ISBN 0-933174-65-9.
.
Peterson, Ivars, Mathematical Tourist, New and Updated Snapshots of Modern Mathematics, Owl Books, 2001, ISBN 0-8050-7159-8.
Marejeo mengine
Benson, Donald C., The Moment of Proof: Mathematical Epiphanies, Oxford University Press, USA; New Ed edition (December 14, 2000). ISBN 0-19-513919-4.
Boyer, Carl B., A History of Mathematics, Wiley; 2nd edition, revised by Uta C. Merzbach, (March 6, 1991). ISBN 0-471-54397-7.—A concise history of mathematics from the Concept of Number to contemporary Mathematics.
Davis, Philip J. and Hersh, Reuben, The Mathematical Experience. Mariner Books; Reprint edition (January 14, 1999). ISBN 0-395-92968-7.
Gullberg, Jan, Mathematics – From the Birth of Numbers. W. W. Norton & Company; 1st edition (October 1997). ISBN 0-393-04002-X.
Hazewinkel, Michiel (ed.), Encyclopaedia of Mathematics. Kluwer Academic Publishers 2000. – A translated and expanded version of a Soviet mathematics encyclopedia, in ten (expensive) volumes, the most complete and authoritative work available. Also in paperback and on CD-ROM, and .
Jourdain, Philip E. B., The Nature of Mathematics, in The World of Mathematics, James R. Newman, editor, Dover Publications, 2003, ISBN 0-486-43268-8.
Maier, Annaliese, At the Threshold of Exact Science: Selected Writings of Annaliese Maier on Late Medieval Natural Philosophy, edited by Steven Sargent, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1982.
Viungo vya nje
, Chuo Kikuu cha Dar es Salaam
Free Mathematics books collection.
Encyclopaedia of Mathematics online encyclopaedia from , Graduate-level reference work with over 8,000 entries, illuminating nearly 50,000 notions in mathematics.
The mathematics section of FreeScience library
Rusin, Dave: . A guided tour through the various branches of modern mathematics. (Can also be found at .)
Polyanin, Andrei: . An online resource focusing on algebraic, ordinary differential, partial differential (mathematical physics), integral, and other mathematical equations.
Cain, George: available free online.
, Wiki-style site that is intended to develop into a large store of useful mathematical problem-solving techniques.
, list information about classes of mathematical structures.
. The MacTutor History of Mathematics archive Extensive history and quotes from all famous mathematicians.
. A site and a language, that formalize mathematics from its foundations.
, a prize-winning site for students from age five from Cambridge University
, a wiki of open problems in mathematics
. An online mathematics encyclopedia under construction, focusing on modern mathematics. Uses the Attribution-ShareAlike license, allowing article exchange with Wikipedia. Uses TeX markup.
Weisstein, Eric et al.: . An online encyclopedia of mathematics.
Patrick Jones' on Mathematics
.
du Sautoy, Marcus, , BBC Radio 4 (2010).
A Q&A site for research-level mathematics
– Khan Academy
!
Jamii:Sayansi
| https://sw.wikipedia.org/wiki/Hisabati |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
171,
434,
651,
781,
942,
1122,
1342,
1560,
1688,
1903,
2108,
2752,
3161,
4057,
4203,
4284,
4401,
4560,
4877,
5029,
5271,
5643,
5753,
5938,
6116,
6163,
6359,
6641,
6858,
7087,
7398,
7648,
7772,
7998,
8313,
8409,
8547,
8787,
8923,
9094,
9186,
10061,
10642,
11374,
11797,
12009,
12510,
12887,
12995,
13132,
13256,
13632,
13949,
14202,
14735,
15029,
15175,
15746,
15818,
16054
],
"plaintext_end_byte": [
170,
433,
608,
780,
941,
1121,
1341,
1559,
1687,
1902,
2107,
2719,
3160,
4056,
4169,
4273,
4400,
4559,
4876,
5028,
5270,
5642,
5752,
5937,
6115,
6151,
6358,
6640,
6857,
7086,
7397,
7647,
7771,
7997,
8302,
8408,
8546,
8786,
8922,
9093,
9157,
10052,
10641,
11373,
11796,
11985,
12497,
12855,
12994,
13131,
13255,
13631,
13948,
14165,
14734,
15028,
15174,
15733,
15809,
16035,
16107
]
} | Je,siri ni nini? | Maradhi ya zinaa | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | Maradhi ya zinaa ni namna ya kutaja magonjwa yanayosambazwa kwa njia ya vitendo vya kijinsia, mengine ya zamani (kisonono, kaswende n.k.), na mengine mapya (ukimwi n.k.).
Maradhi hayo yanaweza yakaambukizwa kwa njia nyingine pia, au kwa vitendo vya kijinsia vilivyo halali kwa wahusika, lakini yanaitwa “ya zinaa” kwa sababu yanaenezwa hasa kwa wingi wa vitendo hivyo vinavyofanyika nje ya ndoa kwa kujamiiana na watu mbalimbali.
Katika matokeo hayo pia tunaona kwamba uzinifu unamdhuru binadamu: hatuwezi kuchezea utakatifu wa uhai tusipate hasara katika roho, katika jamii na pengine hata katika mwili.
Wingi wa maradhi hayo na maambukizi yake
Maradhi ya zinaa ni magonjwa ya maambukizi zaidi ya 25 ambayo kimsingi husambazwa kutoka mtu mmoja hadi mwingine kwa kujamiiana.
Magonjwa ya zinaa ni miongoni mwa maambukizi yanayofahamika sana na yaliyoleta madhara makubwa hasa katika nchi zinazoendelea ambazo nyingi ziko barani Afrika.
Marekani ina kiasi kikubwa cha maambukizi kuliko nchi nyingine zilizoendelea: kwa makisio nusu ya Wamarekani wote huambukizwa magonjwa ya zinaa kabla ya kufikia umri wa miaka 35.
Licha ya kuenea kwa magonjwa ya zinaa, uchunguzi unaonyesha kuwa watu wengi hawana ufahamu juu ya hatari za maambukizi ya magonjwa haya, madhara au kifo kabisa kinachoweza kusababishwa na matokeo ya kutotibu maambukizi.
Magonjwa ya zinaa kama kisonono au klamidia, yanaweza yasionyeshe dalili zozote. Watu wasiojua kuwa wameambukizwa huwa na hatari ya kuambukiza wapenzi wao, na wakati mwingine (kwa wanawake) watoto walio tumboni mwao.
Kama yataachwa bila kutibiwa, magonjwa hayo yanaweza kusababisha maumivu makali au kumuondolea mwanamke uwezo wa kupata mtoto.
Baadhi ya magonjwa ya zinaa yanaweza kutibiwa kwa dozi moja ya antibaotiki, lakini mengine kama Ukosefu wa Kinga Mwilini (UKIMWI) hayatibiki. Watu wenye magonjwa hayo hubakia na uwezo wa kuambukiza maisha yao yote.
Hatari kubwa zaidi ya kupata magonjwa ya zinaa ni kwa watu ambao huwa na wenzi wengi wa kimapenzi; hufanya ngono bila ya kutumia kondomu; na ambao huchangia sindano za kujidungia madawa katika miili yao.
Chunguzi zinaonyesha kuwa wenye umri kati ya miaka 16 na 24 wapo katika hatari kubwa zaidi ya kupata magonjwa ya zinaa kuliko watu wa makamo kwa sababu vijana wanaweza kuwa na wenzi wengi wa mapenzi kuliko kuwa na mahusiano ya muda mrefu na mwenzi mmoja. Zaidi, vijana wanaweza wakaona ugumu kuwaambia wenzi wao kuwa wameambukizwa magonjwa ya zinaa. Vijana pia wanaweza kuona aibu au kutokuwa na uwezo wa kutafuta matibabu ya magonjwa haya. Hii inamaamisha si tu kuwa wanaweza kuambukiza ugonjwa kwa vijana wenzao bali pia wana hatari kubwa ya kupata madhara yanayosababishwa na kutotibu ugonjwa kwa muda mrefu.
Maambukizi ya magonjwa ya zinaa
Magonjwa ya zinaa huambukizwa na wakala wa magonjwa – bakteria wadogowadogo, virusi, vidusia, fungi na protozoa wakaao katika sehemu vuguvugu na zenye unyevunyevu katika mwili kama vile sehemu za siri, mdomoni na kooni. Magonjwa mengi ya zinaa husambaa wakati wa kujamiiana (katika uke au mkunduni), lakini aina nyingine za kukutana kimapenzi kama kwa kutumia midomo (oral sex) zinaweza kusambaza magonjwa.
Magonjwa mengine ya zinaa yanaweza kusambazwa kwa njia nyingine zaidi ya kujamiiana. Magonjwa fulani ya zinaa yanayosababishwa na virusi kama UKIMWI yanaweza kuambukizwa kwa kukutana na damu iliyoathirika. Kwa mfano, magonjwa yanayosababishwa na virusi yanaweza kusafiri miongoni mwa watu wanaochangia sindano zilizo na maambukizi, na mtu anaweza kupata maambukizi kwa kupokea dawa iliyoambukizwa. Baadhi ya magonjwa ya zinaa huambukiza kwa kutoka kwa mama hadi kwa mtoto. Maambukizi yanaweza kutokea kabla ya kuzaliwa, wakati vijidudu vikifanikiwa kupita katika kondo la uzazi (placenta, ogani katika mji wa mimba wa mwanamke mjamzito ambayo huunganisha mfumo wa damu ya mama na wa mtoto) na kuingia katika mkondo wa damu wa mtoto. Maambukizi pia huweza kutokea wakati wa kujifungua, wakati mtoto anapopita katika njia ya uzazi au baada kujifungua, wakati mtoto anapotumia maziwa yaliambukizwa.
Magonjwa ya zinaa hayawezi kuambukizwa kwa kupeana mikono au kugusana, au kugusa nguo au katika viti vya chooni.
Magonjwa ya zinaa yanayofahamika
Kuna magonjwa ya zinaa mengi, haya ni baadhi yale yanayofahamika sana.
Klamidia
Klamidia ni ugonjwa wa kuambukiza ambao husababishwa na bakteria zinazoitwa na sayansi kama Chlamydia trachomatis.
Ugonjwa huo huwa hauonyeshi dalili za wazi kwa karibia asilimia 75 ya wanawake na asilimia 50 ya wanaume, hivyo maambukizi mengi hushindwa kufahamika mapema.
Kulingana na wakala wa afya wa Marekani Centers for Disease Control and Prevention ndiyo ya kwanza kati ya maradhi ya zinaa yanayoripotiwa zaidi nchini humo: wataalamu wamekisia kuwa karibia watu milioni tatu huambukizwa klamidia kila mwaka, lakini kulingana na CDC, ni maambukizi 660,000 tu ndiyo ambayo huripotiwa.
Watu ambao hawajafahamu kuwa wameambukizwa klamidia wanaweza wasitafute tiba na hivyo wakaendelea kufanya ngono, bila ya kujua kuwa wanaeneza ugonjwa.
Wakati dalili zinapoanza kujitokeza wanaume husikia maumivu wakati wa kukojoa au kutokwa usaha katika uume. Wanawake wanaweza kutokwa damu nje ya kipindi chao, maumivu wakati wa kukojoa, kutokwa usaha katika uke, au maumivu chini ya kitovu.
Kama utaachwa bila kutibiwa katika wanawake, klamidia inaweza kuleta madhara makubwa kwa afya ya binafsi na ya jamii. Klamidia huaribu tishu za uzazi za mwanamke na kusababisha uvimbe katika fupanyonga (pelvic inflammatory disease, PID). PID inaweza kusababisha mauvimu makali sana katika fupanyonga, utasa/ugumba au utata katika ujauzito ambao unaweza kusababisha kifo.
Watoto waliozaliwa na mama aliyembukizwa klamidia huwa na hatari ya kupata upofu au maambukizi katika mapafu.
Uchunguzi wa maambukizi ya klamidia hufanyika kwa kuchunguza fupanyonga na kiwango kidogo cha majimaji kutoka katika uke au uume ambayo huchunguzwa kwa uwepo wa Chlamydia trachomatis.
Uchunguzi mpya kama ule wa mkojo ili kufahamu uwepo wa bakteria wa klamidia umekuwa ukitumika pia ili kufanya uchunguzi rahisi zaidi wa watu ambao hawaonyeshi dalili za ugonjwa.
Klamidia inatibika kwa antibaotiki.
Kisonono
Kisonono au Kisalisali ni maradhi ya zinaa ambayo husababishwa na bakteria zinazofahamika kisayansi kama Neisseria gonorrhoeae. Bakteria hizo hushambulia utandotelezi unaozunguka sehemu za siri.
Ingawa kwa makisio maambukizi 360,000 ya kisonono huripotiwa kila mwaka nchini Marekani, wataalamu wamekisia kuwa watu karibia 650,000 huambukizwa kwa mwaka. Kimataifa yanakadiriwa kuwa kati ya milioni 33 na 106 kwa mwaka. Wagonjwa ni 0.8% ya wanawake wote na 0.6% ya wanaume wote.
Kama ilivyo klamidia, kisonono nayo huwa haionyeshi dalili. Kisonono ikiwepo huwa na dalili kama zile za klamidia ambazo huhusisha mauvimu wakati wa kukojoa na kutokwa kwa maji yanayonuka au usaha katika uke au uume.
Kisonono huonekana kwa urahisi kwa wanaume ambao hutoa usaha kutoka katika mfereji wa mkojo (urethra). Huanza kidogo, lakini huongezeka na huwa mwingi na kusababisha kusikia haja ya kukojoa mara kwa mara huku kukiwa na maumivu.
Kisonono ikisambaa na kufikia tezi kibofu, mfereji wa mkojo huziba kwa kiasi fulani. Kwa wanawake maambuki hutokea katika urethra, uke au mlango wa uzazi (cervix). Ingawa mwasho unaotokana na majimaji katika uke unaweza kuwa mkubwa, mara nyingi dalili hizi huwa ni chache au hamna kabisa katika hatua za awali.
Kisonono isiyotibiwa inaweza kusababisha PID (Pelvic Infiammatory disease) kwa wanawake. Watoto wanaozaliwa na mama wenye kisonono huwa na hatari ya kuambukizwa wakati wa kuzaliwa; maambukizo haya yanaweza kusababisha magonjwa ya meno kwa wachanga.
Uchunguzi wa ugonjwa hufanywa kwa kuchungunza usaha kutoka katika uke au uume au mkojo kwa uwepo wa Neisseria gonorrhoeae.
Kisonono iliongezeka kwa kiasi kikubwa Marekani mnamo miaka ya 1970 na mwanzoni mwa miaka ya 1980, hadi kukaribia kufikia kiwango cha magonjwa ya mlipuko (epidemic proportions) kwa vijana wanaobalehe na watu wa umri wa kati.
Kisonono hutibiwa kwa antibiotiki kadhaa, ingawa maambukizi yamekuwa na ukinzani juu ya tiba ya baadhi ya madawa katika miongo ya nyuma. Moja kati ya mambo magumu katika kupambana na kisonono ni kutafuta mahusiano yote ya kimapenzi ya nyuma ya aliyeambukizwa ili kuweza kuzuia usambaaji zaidi wa ugonjwa.
Kaswende
Kaswende ni gonjwa tishio linalosababishwa na bakteria inayofahamika kama Treponema pallidum.
Katika hatua za mwanzo, vipele katika sehemu za uzazi huanza kujitokeza muda mfupi baada ya maambukizi ambavyo baadaye hupotea vyenyewe.
Kama ugonjwa hautatibiwa, maambukizi huendelea kwa miaka, yakishambulia mifupa, ubongo na moyo na kusababisha madhara mengine yanayotokana na matatizo katika mfumo wa fahamu kama vile homa ya uti wa mgongo na magonjwa ya moyo na kiharusi.
Kaswende wakati wa ujauzito unaweza kuwa hatari kubwa kwa kiumbe tumboni, kama vile kusababisha kutoumbika vizuri (deformity) na kifo.
Wanawake wengi wajawazito katika nchi zilizoendelea huchunguzwa kwa uwepo wa ugonjwa huu katika majuma ya kwanza ya mimba ili kutibu ugonjwa kabla kitoto hakijaathirika.
Siku hizi kaswende inaweza kutibika kwa urahisi kwa penicillin.
Malengelenge sehemu za siri
Ugonjwa wa malengelenge katika sehemu za siri husababishwa na maambukizi ya herpes simplex virus(HSV). Aina nyingi za malengelenge huwa ni kutokana na aina ya pili ya HSV (HSV type 2). hatahivyo, maambukizi kutokana na aina ya kwanza ya HSV (HSV type 1) nayo yapo. Malengelenge katika sehemu za siri husababisha vivimbe vinavyouma vinavyojirudia kila mara, ingawa mara nyingi ugonjwa huwa hauonyeshi dalili kwa muda mrefu. Nchini Marekani, mtu mmoja kati ya watano wenye umri wa zaidi ya miaka 12 ameathirika na HSV, na idadi kubwa ya hao waliambukizwa - karibia asilimia 90 - hawafahamu kuwa wana ugonjwa. Upimaji wa damu huweza kuonyesha uwepo wa maambukizi ya HSV, hata kama mtu bado hajaanza kuonyesha dalili. Dalili za HSV zinaweza kutibika kwa kutumia madawa ya yanayopambana na virusi kama vile acyclovir, lakini HSV hawawezi kutoka katika mwili - hawatibiki.
UKIMWI
UKIMWI, Ukosefu wa Kinga Mwilini, ni matokea ya maambukizi ya virusi vya Ukimwi (VVU) - Human immunodeficiency virus (HIV). UKIMWI ni ugonjwa wa zinaa hatari na usitibika ambao hushambulia mfumo wa kinga ya mwili na kumwacha mgonjwa akiwa hana hata uwezo wa kujikinga dhidi ya maambukizi madogo. Maambukizi ya VVU haimaanishi kuwa mtu ana UKIMWI. Baadhi ya watu na maambukizi ya VVU na wasionyeshe hali ya kuumwa ile inayotambulika kama UKIMWI kwa miaka kumi au zaidi. Watabibu hutumia neno UKIMWI pale mtu anapokuwa katika hatua za mwisho, zinazotishia uhai za maambukizi ya VVU.
UKIMWI uligunduliwa kwa mara ya kwanza mwaka 1981 miongoni mwa wanaume waliokuwa wanaingiliana (mashoga) na miongoni mwa watu waliokuwa wanajidunga sindano katika jiji la New York na California. Baadaye maambukizi mengine yaligundulika pia kusini mwa jangwa la Sahara barani Afrika. Kwa haraka UKIMWI ukawa ugonjwa wa mlipuko duniani kote ukiathiri karibia kila nchi. Mpaka mwaka 2002, ilikadiriwa kuwa watu wazima wapato milioni 38.6 na watoto milioni 3.2 duania kote wanaishi na VVU au UKIMWI. Shirika la Afya Ulimwenguni, WHO, limekadiria kuwa kutoka mwaka 1981 mpaka mwisho wa mwaka 2002 watu karibia milioni 20 walikuwa wamekufa kutokana na UKIMWI. Kiasi cha hao milioni 4.5 walikuwa ni watoto wenye umri wa chini ya miaka 15.
Wakati VVU wanaweza kuenezwa kwa njia nyingine, kujamiiana ndiyo njia hasa ya maambukizi ya virusi hivi. Wanawake ambao wameathirika na virusi vya UKIMWI wanaweza kumwambukiza mtoto wakati wa ujauzito, kujifungua, au mara kadhaa wakati wa kuwanyonyesha. Njia mbadala ya kupunguza makali ya VVU ni pamoja na kutumia madawa yanayozuia kuzaliana kwa VVU (protease inhibitors), ambayo husaidia kwa kiasi kikubwa kurefu maisha.
Pamoja na kuenea kwa elimu juu ya ugonjwa huu, CDC wamekadiria kuna maambukizi mapya 40,000 kila mwaka Marekani na kuwa kwa ujumla kati ya Waamerika 800,000 hadi 900,000 wameambukizwa VVU.
Dutu za Sehemu za Siri
Dutu huota katika uume na katika eneo la kuzunguka uke na mkunduni. Husababishwa na kundi la virusi lifahamikalo kama human papillomavirus (HPV) ambao husambazwa wakati wa kujamiiana. CDC wamekadiria kuwa kuna maambukizi mapya ya dutu milioni 5.5 nchini Marekani kila mwaka. Dutu za sehemu za siri zinaweza kutibiwa na kuondolewa kwa upasuaji mdogo. Aina fulani ya HPV ambao husababisha maambukizi katika sehemu za siri wanaweza pia kusababisha kansa ya mlango wa uzazi (cervical cancer).
Trikomonasi
Trikomonasi husababishwa na maambukizi ya protozoa anayefahamika kisayansi kama Trichomonas vaginalis. Ugonjwa huu husababisha muwasho na karaha katika uke kwa wanawake na katika mfereji wa mkojo kwa wanaume. Trichomonasi huweza kutibiwa kwa urahisi na antibaotiki. CDC wamekadiria kuwa Waamerika milioni tano huambukizwa trikomonasi kila mwaka.
Kuzuia na kudhibiti maambukizi
Tofauti na magonjwa mengine hatari, hatua rahisi zinaweza kutumika kuzuia maambukizi ya magonjwa ya zinaa.
Hatua ambaYo ni madhubuti kuliko zote ni kuepuka ngono kabisa. Bila ya kukutana kimwili hakuna uwezekano wa kupata maambukizi ya zinaa.
Kuwa na mwenzi mmoja tu katika ndoa na kwa wale wanaojiingiza katika mahusiano pia husaidia kupunguza hatari ya maambukizi.
Kondomu inakinga dhidi ya maambukizi hayo lakini si kinga kamili kwa asilimia mia moja. Kondomu huvaliwa kwenye uume au kwenye uke na huwa kama kizuizi kwa vijidudu vinavyosababisha magonjwa ya zinaa. Hata hivyo kondomu huwa haifuniki sehemu yote ya siri ambayo hukutana wakati wa kufanya ngono, na uwezekano wa kupata maambukizi ya zinaa bado upo, hasa malengelenge na dutu.
Uchunguzi wa awali na matibabu kamili huzuia madhara zaidi ya maambukizi ya zinaa; wakati huohuo huzuia uambukizaji kati ya mtu mmoja kwenda kwa mwingine. Hii ni muhimu sana kwa magonjwa ya zinaa ambayo huwa hayaonyeshi dalili, kwa sababu wale walioambukizwa huwa hawajui kuwa wana hatari ya kuwaambukiza wenzi wao.
Matibabu yote lazima yafuatwe hata kama matumizi ya awali ya dawa yalipelekea dalili zote kutoweka. Maambukizi yanaweza kuendelea bila ya kuwa na dalili na hivyo kupelekea aliyeambukizwa bila kujua kusambaza ugonjwa.
Mwenendo katika maambukizi ya zinaa
Wakati wowote katika historia, kushamiri na kuongezeka kwa magonjwa ya zinaa huakisi mabadiliko katika sayansi na jamii. Kwa mfano, katika nchi nyingi duniani, kuenea kwa magonjwa ya zinaa kuliongezeka wakati na baada ya vita vikuu vya pili (1939-1945), wakati wanajeshi walipokuwa kwa kipindi kirefu mbali na nyumbani kwao na kujihusisha katika ngono na watu tofauti ambao wengi wao walikuwa wana maambukizo ya zinaa. Wakati antibaotiki - penicillin, ilipopatikana miaka baadaye, nchi hizohizo zilishuhudia upunguaji wa maambukizi.
Hata hivyo kuanzia miaka ya 1950, huko Marekani kisonono kilianza kuenea kutokana na kuongezeka kwa tamaa za ngono. Vijidudu vya ugonjwa viliunda ukinzani dhidi ya penicillin, na mpaka miaka ya 1970 na 1980 ugonjwa ulifikia hatua ya kuwa ugonjwa wa mlipuko kwa vijana na watu wa umri wa kati.
Kuingia kwa VVU katika jamii ya binadamu kumepelekea janga la kimataifa la UKIMWI ambalo lilianza katika miaka ya 1980 na kuendelea hadi leo hii.
Majanga ya magonjwa ya zinaa yanaendelea, hata pamoja na utumiaji wa kondomu ambao umeongezeka tangu kuanza kwa UKIMWI. Maafisa wa afya wanaamini kuna mambo mengi yanayowezekana kuwa yanachangia kuongezeka kwa maambukizi ya magonjwa ya zinaa. Miongoni mwao ni mienendo ya tabia hatarishi. Katika miongo kadhaa iliyopita, umri ambao watu hufanya ngono kwa mara ya kwanza umepungua, wakati wastani wa wenzi wa kimapenzi ambao mtu hufanya nao ngono katika kipindi cha maisha yake umeongezeka. Kwa pamoja mienendo hii huongeza hatari ya kupata magonjwa ya zinaa.
Angalia Pia
UKIMWI
Kisonono
Kaswende
Antibaotiki
Dutu
Malengelenge
Klamidia
Marejeo
Nevid, Jeffrey S.(1998). Choices: Sex in the Age of STDs, 2nd Edition. Allyn and Bacon
Marr, Lisa, M.D. Sexually Transmitted Diseases: A Physician Tells You What You Need to Know. Johns Hopkins University Press, 1999.
Viungo vya nje
Jamii:Magonjwa
Jamii:Afya
Jamii:Jinsia
Jamii:Biolojia
| https://sw.wikipedia.org/wiki/Maradhi%20ya%20zinaa |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
669,
1079,
1923,
2686,
2974,
3890,
5555,
5813,
7177,
7739,
8581,
9173,
10224,
10429,
11989,
13558,
14277,
14534,
14835,
15296,
16214,
16814,
18201,
18583,
19365,
20173,
20490,
21193,
22355,
23392,
23768,
24312,
25025,
26460,
26745,
26797,
26817,
26909,
27063,
27168,
27507,
28805,
28969,
29239,
29549,
29908,
29960,
30190
],
"plaintext_end_byte": [
652,
1078,
1922,
2685,
2973,
3889,
5554,
5783,
7176,
7696,
8580,
9164,
10223,
10428,
11988,
13557,
14276,
14505,
14834,
15266,
16213,
16813,
18200,
18582,
19364,
20172,
20425,
21192,
22354,
23361,
23767,
24311,
25024,
26459,
26737,
26796,
26816,
26908,
27062,
27167,
27499,
28797,
28968,
29208,
29541,
29876,
29949,
30176,
30393
]
} | ディヴィッド・マレルの出身はどこ | ジョン・ランボー | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ジョン・ジェームズ・ランボー（John James Rambo、1947年7月6日生まれ）はランボー・サーガに登場する架空の人物である。初登場は1972年のディヴィッド・マレルの小説『一人だけの軍隊』であるが後にシルヴェスター・スタローン主演で映画化されこちらの方が有名となった。このシリーズでのスタローンの主人公の描写は広く賞賛された。このキャラクターはアメリカン・フィルム・インスティチュートのリスト「アメリカ映画100年のヒーローと悪役ベスト100」にノミネートされた。
性格と特徴
小説と映画第1作目『ランボー』では、ランボーは心的外傷後ストレス障害に苦しみ社会に適応できない悲劇の元兵士として描かれた。ベトナム戦争時に拷問を受けたことが示されている。「普段は無口・無表情で愛想もないが、怒りに火がつくと暴れ出す」というキャラクター像は既に確立されている。
映画第2作目『ランボー/怒りの脱出』とその小説版では、戦場から遠ざかっていたが仲間を助けるために再び武装して戦った。映画シリーズのヒットもあり（特に『怒りの脱出』の大ヒットが契機となり）、ランボーの名は世界中に認知された。ランボーは戦術や軍事作戦、暴力行為におけるヒロイズムの元祖となり、ランボーは頑強で勇敢なヒーローの代名詞となった。しかし、ランボーは同時に、好戦的で無謀な人を比喩する際の軽蔑的な代名詞としても用いられるようになった。「Going Rambo!」（訳：「ランボーのように、無茶苦茶に暴れてやるぞ!」）という英語表現は、そのような様を示すときにしばしば用いられる。
ベトナムでは指揮官だったサミュエル・トラウトマン大佐はランボーの唯一の友人と言える人物であり、戦争による痛みや迫害を理解し、同時に彼が戦いの中に生きる生粋の軍人であることも熟知していたため、彼を説得できる数少ない人物だった。『怒りの脱出』劇中で自分を回収に来たはずの味方のヘリコプターが置き去りにして去った時も、ランボーはそこにトラウトマンの悪意があるとは考えておらず、後にソ連軍の軍事顧問団のポドフスキーから傍受された無線通信の会話を聞かされて、トラウトマンではなくマードックの思惑で見捨てられたと察した。
軍歴から強靭な肉体を持ち、ベトナム戦争時の経験から密林でのサバイバルのエキスパートであり、ゲリラ戦術、格闘術にも精通している。黒髪に茶色い目、身長はシルヴェスター・スタローンと同じ175cmである。
戦闘スキルでは拳銃やアサルトライフル、重機関銃や携帯対戦車砲などあらゆる銃火器の扱いに秀でており、『怒りの脱出』でもランボーの経歴書に目を通したマードックから「軽火器のプロ」と言われている。また、狙撃の技術も持ち合わせており、映画第3作目『ランボー3/怒りのアフガン』のカットされた場面では遭遇した敵部隊を狙撃で仕留めている（この時はトラウトマンが観測手を務めた）。この他、銃器と違って消音機の類を用いるまでも無く「音のしない飛び道具」である弓矢の扱いにも長け、通常の矢で敵兵を正確に射抜くのみならず、爆薬付きの特殊な矢じりを付けた矢を放つことで非装甲の軍用車両（ジープやトラック）や攻撃ヘリコプターも撃破できる。
先述の強靭な肉体に見合うだけの腕っ節の強さを持ち、素手でも十分な戦闘力を有しているが、ナイフを用いた戦闘にも精通している。愛用のサバイバルナイフは敵兵を刺殺する他、有刺鉄線の切断や地雷原の突破にも用いている。このナイフをランボーはとても大事にしており、『怒りのアフガン』では親しくなった少年兵にお守りを譲るものの、ナイフは触らせることを許すだけであった。また、このナイフには戦場を生き残るための付属品もあり、『ランボー』では治療用の針と糸を使って傷口を縫合し、『怒りの脱出』ではジャングルを移動時に方位磁石を使っていた。その一方で、『怒りの脱出』でベトナム人民陸軍に捕まった時はこのナイフを奪われ、ポドフスキーによって刃先を炙られた上で、彼の部下のユーシンに左目の近くに焼き傷を負わされ、さらにはランボーが救おうとしたアメリカ軍捕虜の眼に突き入れそうになるが、仲間を傷つけられるのを耐えられないランボーが落ちたと判断したポドフスキーによって突き入れられるのは中止された。しかし最終的にランボーはマードックへの復讐を目的とした脱出を図った際にこのナイフを取り返している。なお、映画第4作目『ランボー/最後の戦場』では経緯は不明ながらナイフは所持してはいないものの、劇中では自作したマチェットを戦闘時に使用していた。
生身の戦闘以外では、戦車やその他の軍用車両を運転できるほか、ヘリコプターやボートの操縦も可能。『怒りのアフガン』ではソ連製のヘリや戦車の操縦もこなした。
経歴
生い立ちの設定
映画第1作目によると、ランボーのフルネームはジョン・ジェームズ・ランボー、生まれは1947年7月6日アリゾナ州、ボーウィである。ナヴァホ族の父親の名は映画最終作によればR・ランボーであり、イタリア系アメリカ人の母親はマリー・ドラゴである。だが『ランボー/怒りの脱出』のマーシャル・マードックによればランボーはアメリカ州の先住民族/ドイツ系であるという。またランボーという名字はノルウェーに実際に存在する。ランボーは1964年8月6日、17歳でアメリカ陸軍に入隊した。兵役は1965年にレンジフォード高校を卒業した後の、1966年1月から始まった。1966年9月には南ベトナムに配属されるが1967年にはアメリカ、ノースカロライナ州、フォート・ブラッグに戻って特殊部隊（グリーン・ベレー）の訓練を受けた。1969年後半、彼はベトナムに再配属された。1971年11月には中国＝ベトナム国境付近で北ベトナム軍の捕虜となりたびたび拷問を受けた。ランボーは1972年5月に脱出したが、再配備された。また、彼は軍隊時代にヘリコプターの操縦を教わっている。そして1974年9月17日に彼は除隊した。[1]
アメリカへの帰国後、国民の多くがベトナム帰還兵を憎んでいることを知った。彼は他の帰還兵たちと共に反戦的な“ヒッピー”から罵られた。帰還兵は「赤ん坊殺し」と言われ、ゴミを投げられ社会から見放された。ベトナムと帰還後の国民の反応によって心的外傷後ストレス障害を引き起こした。そしてランボーは社会を憎むようになった。『ランボー』の物語はここから始まる。
一人だけの軍隊/ランボー
小説
原作小説では、ランボーはケンタッキー州、マディソンでヒッチハイクをしていた。だが保安官ティーズルによって町の外に追い出された。繰り返し戻ってきたランボーはティーズルに逮捕され、事務所に連行される。彼は浮浪と公務執行妨害によって、35日間の拘留を言い渡された。冷たく、湿った、狭い牢屋に閉じ込められたランボーはベトナムで捕虜となった日々を思い出した。保安官たちがランボーの髪とひげを剃ろうとしたとき、彼は1人を殴り倒しもう1人を奪った剃刀で殺した。そして事務所を出てバイクを盗むと近くの山に隠れた。ランボーを捕えようとした多くの保安官と警察官、民間人、州兵が死亡した。
物語の終盤、ティーズルと戦うために町に来たランボーは、陸軍特殊部隊のトラウトマン大佐とティーズルに追いつめられる。ティーズルは土地勘を生かしてランボーと戦い、ランボーの胸を撃つが腹に銃弾を受けた。2人とも被弾していたがプライドと自らの行為の正当化のためまだ死ななかった。最終的にはランボー自身の要求でトラウトマン大佐が彼を殺害し、瀕死のティーズルにそれを伝えた。その後ティーズルも死亡した。
映画
映画『ランボー』では1981年12月の設定で、ランボーがベトナム戦争の戦友デルモア・バリーを探すところから始まる。彼はワシントン州の山中にあるバリーの家に行くが、そこで彼の母親から枯葉剤の影響で既に死んだことを聞かされる。これでランボーが特殊部隊の最後の生き残りになった。ランボーはオレゴン州の小さな街・ホープまで歩いていったが街の保安官ウィル・ティーズル（演：ブライアン・デネヒー）に声をかけられる。ティーズルはランボーのミリタリー・スタイルのコートと汚らしい格好を見て街まで送ると言いながら「トラブルを持ち込む連中にはうんざりだ」と、街から追い出した。自分は何もしていないのに強制的に追い出される事は自由の侵害だと感じ、ティーズルの言葉に従わなかったランボーは逮捕され保安官事務所にて浮浪罪で起訴された。
余談だが、映画のシーンでティーズルの部屋に銀星章がある。原作においてはティーズル自身も退役軍人であり、朝鮮戦争の勇士であった描写がある。
ティーズルはランボーの身体検査をして大型のサバイバル・ナイフを発見する。警察署では保安官代理のアート・ガルト（演：ジャック・ステイレント）から捕虜時代を思い出させるような嫌がらせを受け、ランボーのベトナムでの拷問をフラッシュバックさせ、ランボーを戦時の状態へ退行させた。署員がランボーを水やシェービングクリームもなしに剃毛しようとしたとき、彼は周りの警官を素手でなぎ倒しナイフを持って脱走。バイクを奪って逃げ出し、山に逃げ込んだ。ティーズルは多くの保安官を呼び出し、ヘリコプターも動員した。ランボーは崖から落ちかけ、ぶら下がっているところをヘリコプターに乗ったガルトに発見された。ガルトは崖のランボーを独断で射殺しようとしたため、崖から飛び降り腕を負傷した。ランボーが彼を執拗に狙うヘリコプターに乗るガルトに向かって石を投げると、一瞬ヘリはコントロールを失いガルトは放り出されて死亡した。その後ランボーはナイフの柄から針と糸を取り出し麻酔なしで腕を治療。隠れていた場所から出たランボーは保安官たちに「1人死んだが俺のせいじゃない!」と主張し、投降しようとしたが、ティーズルたちは聞き入れず発砲し、銃弾がランボーの顔をかすめると彼は姿を消した。
追跡隊はランボーに近づき、犬を放った。ランボーはガルトから手に入れていた銃の最後の2発とナイフで犬を殺した。追跡隊は別れてランボーを追い詰めようとするが彼はゲリラ戦術に長けたランボーにまったく歯が立たなかった。追跡隊を襲撃してケガを負わせたが敢えて1人も殺しはせず、ティーズルの喉にナイフを押しつけると「街での法律はお前でもここではおれが法律だ…もう関わり合うな」と言って姿を消した。だがティーズルはそれを無視してワシントン州警察と州兵総勢200名を配備し、ランボーが篭る山を包囲した。ランボーのグリーン・ベレー時代の指揮官サミュエル・トラウトマン大佐（演：リチャード・クレンナ）も到着した。トラウトマンはティーズルたちが殺されなかったことに驚き、状況が落ち着いてから自分が説得に行くと言ったがティーズルは拒絶。トラウトマンは無線でランボーに特殊部隊の隊員はランボー以外全員死んだことを知らせて、投降を呼びかけたが「先に手を出したのはむこうで俺じゃない」と通信を絶った。その後ランボーは州兵たちに鉱山の入り口で追いつめられる。ティーズルは発砲を控えるように指示したが州兵たちはロケットランチャーを発射したために鉱山の入り口は崩れ、ランボーは姿を消した。
鉱山の出口を見つけて脱出したランボーは捜索隊が使っている幹線道路を発見する。そこで彼は州兵のトラックを奪うと町に戻ってガソリンスタンドを破壊し、さらにガソリンに火をつけ、街の送電線を撃ち落としたことでホープ市街は大混乱に陥った。ランボーは保安官事務所内でティーズルを負傷させ追い詰めるが、そこにトラウトマンが現れ、警察署は包囲されていて脱出の見込みがないことを告げる。それでも戦おうとするランボーは自分が受けてきた迫害と戦争終結から7年経った現在でも続くトラウマと悲劇が語られる。
勝つために必死で戦ったが、勝てなかった。国に戻れば、空港で非難の嵐。つばを吐かれ、「赤子殺し」と好き勝手罵られた。あいつらはなんだ！戦場も知らんくせに。—ジョン・ランボー
ティーズルを殺すことも可能だったが、止めを刺す前にトラウトマンの最後の説得に従い、投降した。映画はここで終了するが、この後ランボーは軍法会議で有罪となり、軍刑務所下での肉体労働を強いられることになる。
別エンディング
ランボーは死を望んでトラウトマンに銃を抜かせるが、撃とうとはしなかったトラウトマンの手をつかんで自ら引き金を引き、死亡したという結末。当初はこのエンディングの予定で、そのシーンの撮影も行われたが不採用となった。2012年現在、このエンディングはDVDの特典映像として収録されている。
ランボー/怒りの脱出
オレゴン州の事件の後、ジョン・ランボーは軍法会議にかけられ有罪判決を受け、軍刑務所で強制労働に従事していた。『ランボー/怒りの脱出』（1985年の設定）の冒頭、サミュエル・トラウトマン大佐がここを訪れ、ベトナムのアメリカ人捕虜の救出を条件に釈放されることを彼に伝えた。ミッションを成功させれば政府が恩赦を与えることになっていた。ランボーは承諾し、一時的に米陸軍に復帰した。その後、作戦を指揮しているアメリカCIAの官僚マーシャル・マードックに会う。彼はランボーに、捕虜の写真を撮るだけでいかなる場合も交戦してはいけないと言った。ランボーはしぶしぶ同意し、ジャングルではベトナム人エージェントが道案内をすることを伝えられた。
ランボーはベトナムのジャングルにパラシュートで降下することになっていたがその際に装備の一部を失い、ナイフと弓矢しか持たずに着地した。地上でアメリカに協力する現地人女性エージョントのコー・バオと合流した。彼女はランボーを捕虜収容所まで連れて行った。ランボーはそこで捕虜が虐待を受けるのを確認し、その内の1人を連れて帰るために数人の敵兵士を殺害した。3人はボートに乗って脱出するが敵の軍用ボートに追われる。
ランボーはRPG-7で敵のボートを破壊し、本部に助けを求めた。だがマードックは捕虜の存在をアメリカ国民が知った時の反応を恐れ、救出のヘリコプターを引き揚げさせた。ランボーと捕虜は捕獲されて収容所に戻され、秘密裏にベトナムへ派遣されていたソ連軍将校が尋問に現れた。その間コーは娼婦に変装してランボーが囚われている小屋に接近していた。ランボーはソ連軍中佐ポドフスキーに拷問を受け、マードックの裏切りを知る。ポドフスキーはランボーに、アメリカ軍基地に連絡して捕まったことを告げさせようとした。体に電流を流され、さらには自分自身のナイフで顔を傷つけられたランボーは条件をのんだふりをする。そしてランボーはマードックに、復讐の念を伝え、その後コーの助けによって素早く脱出した。ジャングルでランボーの傷の手当てをするコーは自分をアメリカに連れて行ってくれるかランボーに聞いた。彼は承諾し2人は口づけを交わす。しかしその直後ベトナムの兵士の襲撃に遭ってコーは死亡する。怒り狂った彼は銃を乱射し全員を撃ち殺す。そしてコーの遺体をジャングルに埋めた。
ランボーの脱出後、ソビエトとベトナムの兵士たちは彼を殺すべく捜索していた。ランボーはジャングルでゲリラ戦術を駆使してソビエト・ベトナム兵を狩っていき、ベトナム兵は村に逃げ込んだ彼を追ったが、背の高い草原に誘いこまれ火攻めに遭い、多くのベトナム兵が倒れた。
兵士たちから逃れたランボーだったが、ソビエトの武装ヘリコプターに見つかって爆弾を落とされる。川に飛び込んで難を逃れた彼は高度を下げたヘリに飛び移り、屈強なソ連兵と渡り合う。ヘリの敵兵を一掃したランボーはそれを操縦して捕虜収容所まで戻り、衛兵を制圧して捕虜たちをヘリに乗せるとタイまで飛んだが、別のソビエトの攻撃ヘリコプターが現れ、ランボーのヘリは被弾して川の浅瀬に不時着させられる。ポドフスキー自らが操縦する攻撃ヘリはランボーの死を確認するために低空飛行になった。しかしランボーは死んでおらず、M72 LAWで攻撃ヘリを破壊した。
タイの基地に帰還したランボーはM60E3機関銃を手に取ってマードックの指令センターを破壊する。さらにマードックをナイフで脅し、残りのベトナムのアメリカ人捕虜を救出するように脅しつけた。その後トラウトマンはランボーを慰め、別の名誉勲章を得るためにグリーン・ベレーに戻ることを提案したが、ランボーは救出された捕虜たちのほうが名誉勲章に値すると考えていた。ベトナム帰還兵として、1人の愛国者としての思いをトラウトマンに吐露し、立ち去ろうとする。トラウトマンは今後を訪ねたがランボーにも分らなかった。ランボーは約束通り釈放され、その後もタイに住み続けた。
俺が望むのは、彼ら（捕虜）が望むことです。はるかベトナムにやってきて、命をかけて戦った彼らの望み。俺たちが国を愛するように、国にも俺たちを愛してほしい。それが望みです。—ジョン・ランボー
ランボー3/怒りのアフガン
映画は再びサミュエル・トラウトマンがランボーを探してタイにやって来るところから始まる。トラウトマンは寺院の建設現場で働くランボーを訪ね、アフガニスタンでのミッション参加を依頼する。このミッションはスティンガーミサイルなどの武器を、アフガニスタン紛争でソ連と戦っているアフガニスタンの反政府勢力ムジャーヒディーンに届ける事だった。トラウトマンはソ連軍によって苦しめられている人々の写真を見せたがランボーは行くことを拒否した。やむなくトラウトマンは自分が行くことを決めた。
アフガニスタンで、トラウトマンは夜中に山を通過する最中にソ連兵の待ち伏せに会う。トラウトマンはソビエトの基地に連行されザイセン大佐と彼の部下コウロフから拷問を受ける。ランボーはトラウトマンが捕まったことを大使館のロバート・グリッグスから聞かされると、救出を決意した。そして秘密裏に救出することをグリッグスに伝えた。グリッグスは、もし殺されてもアメリカ政府は関知しないと警告したがランボーは聞かなかった。そしてランボーはすぐさまパキスタンに飛び、ムーサに会った。ムーサは武器を用意し、さらにトラウトマンが囚われている基地に近い砂漠の村にランボーを連れて行った。村はソビエトの軍に襲撃されるがランボーが応戦した。ランボーはムーサと少年ハミドの助けのみでトラウトマンを救出することにする。最初の救出作戦は失敗し、ランボーも被弾する。彼はムーサとハミドを逃がすと傷の応急処置をした。
翌日、ランボーは基地に戻ってトラウトマンを助け出す。他にも数人の捕虜を解放し、ヘリコプターを奪って基地から脱出した。だがヘリはすぐに破壊されランボーとトラウトマンは走って逃げた。2人は洞窟に入って戦い、スペツナズの兵士たちとコウロフを殺害した。その後ザイセン率いる戦車部隊と遭遇した。2人がソ連軍に圧倒されかけているときにムジャーヒディーンの戦士たちがムーサとハミドと共に現れる。ソ連軍を圧倒する数百人の騎兵隊の応援が現れた。その戦いでランボーとトラウトマンは負傷する。ランボーは戦車に乗ってヘリのザイセンを殺した（彼はたった1人で、本来4人乗りの戦車を駆使した）。戦いが終わった後、ランボーとトラウトマンはムジャーヒディーンの仲間たちに別れを告げてアフガニスタンを後にした。
ランボー/最後の戦場
映画はバーマ反政府デモのニュースから始まる。バーマ（ミャンマーとしても知られる）はタン・シュエの支配下にあり、民主化運動を厳しく取り締まっていた。政府軍は沼地で反政府勢力や一般民衆を殺していた。それを政府軍軍人パ・ティー・ティントが平然と眺めていた。
元米軍兵士ジョン・ランボーは未だにタイのバーマ国境付近の村に暮らしていた。彼の生活はヘビを捕獲し、それを近くの村に売ることで成り立っており、時折放浪者を舟で運んだ。医師のマイケル・バーネットがランボーを訪ね、カレン族を助けるため、自分と仲間をサルウィン川からバーマに運ぶよう依頼をする。ランボーは一度は断ったが、一行の一員サラ・ミラーは彼が承諾すると信じていた。
サラの熱意により、案内を了承したランボーは舟でサラから故郷と家族について聞かれ、父親が生きているかもしれないと答えた。舟はその後、ミャンマーの海賊によって止められ、「通行料」としてサラを要求された。ランボーは話し合いを試みたが失敗し結局海賊全員を射殺、マイケル達一行をカレン族の村に送り届けた。その後村はティントに襲撃され、村人は手当たり次第に虐殺され、マイケルらの一行は捕えられた。ランボーは一行を救出するために雇われた5人の傭兵たちを同じ場所へと案内することを依頼された。
ランボーは依頼を承諾した。上陸後もランボーは傭兵たちと共に行動しようとするが、S.A.S.出身のリーダー・ルイスはそれを拒否。その後傭兵たちはガイドに案内されて破壊された村に到着したが、そこに政府軍が現れ、ゲームとして対人地雷が投げ込まれた田圃の上を村人たちに走らせていた。ルイスは警戒態勢が敷かれることを恐れて捕虜たちを助けなかったが、そのときランボーが弓矢を持って現れ、政府軍の兵士を射殺していった。作戦を中止し撤退しようとするルイスにランボーは矢を向け、「無駄に生きるか…何かのために死ぬか…自分で決めろ」 と言い放つ。そしてランボーと傭兵たちは捕虜救出に向かう。ランボーはサラとその仲間を助け出したが、政府軍は衛兵が殺され捕虜も脱走したことに気づいて大規模な捜索隊を組み、ランボーとサラ、傭兵のスナイパー“スクールボーイ”を除く全員が捕獲されてしまう。傭兵たちが処刑される寸前、ランボーは政府軍の車を奪い、車載されたブローニングM2重機関銃で敵を殺していき、そこにカレン族の反乱軍が現れ、戦いに参加。ティントは戦闘の終わりに逃亡を図ったがランボーに刺殺された。
戦いが終わり、サラの言葉を思い出したランボーは故郷アメリカに帰った。農村部の道路に沿って歩き、ポストに“R・ランボー”と書かれた家の前に来る。彼が歩き始めるところでエンドロールを迎える。
勲章
『ランボー』で言及されているもの：
名誉勲章 - 1回
『ランボー/怒りの脱出』の会話で、ベトナム時代に受勲したもの：
シルバースター - 2回
勇敢さに対してブロンズスター - 4回
パープルハート章 - 4回
殊勲十字章 - 1回
名誉勲章 - 1回
『ランボー3/怒りのアフガン』での削除シーンで映るランボーの受勲リスト：
名誉勲章 - 1度受勲し、別の時は辞退
アーミーディスティングサービスメダル
ソルジャーズメダル
ブロンズスター
パープルハート章
エア・メダル
コンバット・アクション・リボン
ベトナム戦争従軍記章
戦争捕虜章
アーミー・サービス・リボン
由来
主人公の名前は、ディヴィッド・マレルがペンシルバニア州にあるランボー・アップルというリンゴに「力強い音感」を得たためである。また、ピーター・グンナーソン・ランボーという人物は1640年代にスウェーデンからニュースウェーデン（ペンシルバニア州南東、南ニュージャージー州、北デラウェア州）に渡って有名となる。彼の子孫は今日でもアメリカで生活している。マレルはアルチュール・ランボー（Arthur Rimbaud）とも名前の発音が似ていると感じた。またアルチュール・ランボーの代表作『地獄の季節』の題名が、「ランボーの痛みと戦争捕虜の苦しみの適切なメタファーだ」と言っている。さらにベトナムのアメリカ軍兵士にアーサー・J・ランボーという人物が実在する。だがこの兵士はアメリカに戻ることができなかった。彼の名はワシントンのベトナム戦争記念館の壁に刻まれている。なお、全くの偶然であるが日本語の「乱暴」と似ている。“ジョン”というファーストネームは"ジョニーが凱旋するとき"という歌からつけられた。
描写
ランボーは映画4作品全てでシルヴェスター・スタローンが演じている。テレビアニメ版の声優はニール・ロスが務めた。
日本語吹き替えは数種類あり、ささきいさお（4作品全て）、玄田哲章（3作目まで）、羽佐間道夫（2作目まで）、銀河万丈（2作目まで）、渡辺謙（1作目のみ）らが声を務めた。
登場作品
小説/小説版
一人だけの軍隊 - 1972年、ディヴィッド・マレル著・沢川進 訳
ランボー/怒りの脱出（小説版） - 1985年、ディヴィッド・マレル著・沢川進 訳
ランボー3/怒りのアフガン（小説版） - 1988年、ディヴィッド・マレル著・沢川進 訳
映画
ランボー（1982年） - テッド・コッチェフ監督
ランボー/怒りの脱出（1985年） - ジョージ・P・コスマトス監督
ランボー3/怒りのアフガン（1988年） - ピーター・マクドナルド監督
ランボー/最後の戦場（2008年） - シルヴェスター・スタローン監督
テレビアニメシリーズ
Rambo and the Forces of Freedom - 1986年
ゲーム
ランボー 地獄のヒーロー!激闘救出作戦 - 1985年
阿修羅 - 1986年
スーパーランボースペシャル - 1986年
RAMBO - 1987年
ランボー3 - 1988年
RAMBO - 2008年、アーケードゲーム
関連項目
サム・トラウトマン
リトル・ランボーズ
マイク・ディアズ - 元プロ野球選手。日本プロ野球在籍時にはその気性の荒さから「ランボー」と呼ばれた。
脚注
外部リンク
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%9C%E3%83%BC |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
160,
2761,
2921,
5264,
5423,
7631,
7804,
7857,
9610,
9799,
10395,
10584,
12296,
12482,
14375,
14559,
16014,
16198,
18057,
18239,
20463,
20645,
22304,
22493,
24435,
24631
],
"plaintext_end_byte": [
158,
2760,
2919,
5263,
5421,
7630,
7803,
7856,
9609,
9798,
10394,
10582,
12295,
12480,
14374,
14557,
16013,
16196,
18056,
18238,
20462,
20643,
22303,
22491,
24434,
24629,
26785
]
} | 2018లో టెన్నిస్ మహిళల సింగిల్స్ లో ప్రథమ స్థానంలో ఉన్న క్రీడాకారిణి ఎవరు? | పాత విశేషాలు 2 | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | మే 18, 2008 నుంచి మే 25 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
భారత జాతీయపతాకంలో ఉండే అశోకచక్రంలో 24 ఆకులు (చక్ర మధ్య భాగం నుంచి వలయానికి తాకే గీతలు) ఉంటాయి అనీ! (అశోకచక్రం వ్యాసం) (బొమ్మ ఉన్నది)
బెరిబెరి వ్యాధి విటమిన్ బి1 (థయామిన్) లోపం వల్ల వస్తుంది అనీ! (నీటిలో కరిగే విటమినులు వ్యాసం)
మొదటి లేజరు కాంతి పరికరాన్ని ప్రదర్శించినది థియోడర్ మేమన్ అనీ! (లేజర్ వ్యాసం)
మధ్యయుగ భారతదేశ్ చరిత్రలో ప్రసిద్ధి చెందిన తైమూర్లంగ్ అసలు పేరు అమీర్ తెమూర్ అనీ! (తైమూర్ లంగ్ వ్యాసం)
ఒకే టెస్ట్ క్రికెట్ మ్యాచ్లో బ్యాటింగ్లో సెంచరీ మరియు బౌలింగ్లో 10 వికెట్లు సాధించిన తొలి ఆల్రౌండర్ ఇయాన్ బోథం అనీ! (ఇయాన్ బోథం వ్యాసం)
1974లో మరియు 1998లో భారతదేశం అణుపరీక్షలు జరిపిన ప్రాంతం రాజస్థాన్ లోని జైసల్మేర్ జిల్లాలో ఎడారి ప్రాంతమైన పోఖరాన్ అనీ! (పోఖ్రాన్ వ్యాసం)
కర్బన రసాయనశాస్త్రం (ఆర్గానిక్ కెమిస్ట్రీ) పేరును తొలిసారిగా వాడినది స్వీడన్ దేశపు శాస్త్రవేత్త జాన్ జాకబ్ బెర్జీలియస్ అనీ! (ఆంగిక రసాయనం వ్యాసం)
విద్యుత్ బల్బు, ఫోనోగ్రాఫ్, టెలిగ్రాఫిక్ లాంటి ఉపకరణాలను తయారుచేసిన శాస్త్రవేత్త అమెరికాకు చెందిన థామస్ ఆల్వా ఎడిసన్ అనీ! (థామస్ అల్వా ఎడిసన్ వ్యాసం)
మే 11, 2008 నుంచి మే 18 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
...కుటుంబ నియంత్రణ పథకాలలో ఒకటైన ట్యూబెక్టమీ అనగా ఫెలోపియన్ నాళాలలో చిన్న భాగాన్ని తొలిగించడం అనీ! (ఫెలోపియన్ నాళాలు వ్యాసం) (బొమ్మ ఉన్నది)
... రామకృష్ణ మఠాన్ని ప్రారంభించింది స్వామి వివేకానంద అనీ! (స్వామీ వివేకానంద వ్యాసం)
... భూమి మీద చంద్రగ్రహణం ఏర్పడే సమయంలో చంద్రునిపై నుంచి చూసినప్పుడు సూర్యగ్రహణంగా కనిపిస్తుంది అనీ! (చంద్ర గ్రహణం వ్యాసం)
... విజయనగర సామ్రాజ్య స్థాపకుడు హరిహర రాయలు అనీ (మొదటి హరిహర రాయలు వ్యాసం)
... కర్ణాటక సంగీత త్రిమూర్తులలో ఒకడైన త్యాగరాజు కీర్తనలు శ్రీరామచంద్రునికి స్తుతిస్తూ చేసినవి అనీ! (త్యాగరాజు వ్యాసం)
...ఇంగ్లాండుకు చెందిన మాజీ క్రికెట్ క్రీడాకారుడు కొలిన్ కౌడ్రి తమిళనాడులోని ఉదకమండలంలో జన్మించాడు అనీ! (కొలిన్ కౌడ్రి వ్యాసం)
...భారత రాజ్యాంగ రచనకై ఏర్పర్చిన రాజ్యాంగసభ అద్యక్షుడిగా ఎన్నికైనది రాజేంద్రప్రసాద్ అనీ! (భారతదేశంలో ప్రాధమిక హక్కులు వ్యాసం)
...గంగానదిగా ఏర్పడు అలకానంద మరియు భగీరథి నదుల సంగమస్థానం దేవప్రయాగ్ అనీ! (హిమాలయాలు వ్యాసం)
మే 4, 2008 నుంచి మే 11 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
... ఆంధ్ర ప్రదేశ్ అధికారిక చిహ్నం పూర్ణకుంభం అనీ! (పూర్ణకుంభం వ్యాసం) (బొమ్మ ఉన్నది)
...బోయింగ్ విమానాల కర్మాగారం అమెరికాలో వాషింగ్టన్ రాష్ట్రంలోని ఎవరెట్ట్ నగర్ సమీపాన ఉన్నది అనీ! (బోయింగ్ 747 వ్యాసం)
... ప్రఖ్యాత "సారంగధర" నాటకంలో వచ్చే రాజరాజనరేంద్రుడూ, రాజ మహేంద్ర వరాన్ని ఏలిన చాళుక్యరాజు రాజరాజ నరేంద్రుడూ ఒకరు కారనీ! (ఆంధ్ర ప్రదేశ్ చరిత్ర కాలరేఖ వ్యాసం)
... శ్రీకృష్ణుడు జన్మించిన ప్రదేశం మథుర అనీ! (మథుర వ్యాసం)
... భూదానోద్యమం ప్రారంభించినది వినోబా భావే అనీ! (నిర్మలా దేశ్పాండే వ్యాసం)
... పండరీపురంలో కొలువైన దేవుడు పాండురంగ విఠలుడు అనీ! (పండరీపురము వ్యాసం)
... రాకెట్ న్యూటన్ మూడవ గమన సూత్రంపై ఆధారపడి పనిచేస్తుంది అనీ! (రాకెట్ వ్యాసం)
... ఆంధ్ర అభిమన్యుడిగా పేరుగాంచిన బాలచంద్రుడు పల్నాటి బ్రహ్మనాయుడు కుమారుడు అనీ! (బాలచంద్రుడు వ్యాసం)
... అనంతపురంకు ఆపేరు బుక్కరాయల భార్య అనంతాదేవి పేరు మీదుగా వచ్చినది అనీ! (అనంతపురం చరిత్ర వ్యాసం)
ఏప్రిల్ 21, 2008 నుంచి మే 4 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
right|130px|నెల్సన్ మండేలా
... నెల్సన్ మండేలా దక్షిణాఫ్రికాకు నల్లజాతికి చెందిన మొట్టమొదటి అధ్యక్షుడని! (నెల్సన్ మండేలా వ్యాసం)(బొమ్మ ఉన్నది)
... ప్రపంచంలోని అత్యంత పెద్ద కట్టడము విమాన తయారికి వాడుతారని! (బోయింగ్ 747 వ్యాసం)
... శ్రీకాళహస్తి కలంకారీ కళకు పుట్టినిల్లు అని! (కలంకారీ వ్యాసం)
... ఒరాకిల్ ప్రపంచంలో రెండవ అతిపెద్ద సాఫ్ట్వేర్ సంస్థ అని! (ఒరాకిల్ వ్యాసం)
... రామాయణంలో సీత తండ్రి, జనక మహారజు అసలు పేరు స్వీరధ్వజుడని! (జనక మహారాజు వ్యాసం)
... మానవ శరీరంలో అతి పెద్ద ఎముక తొడఎముక అనీ! (మానవ శరీరము-కొన్నిముఖ్యాంశాలు వ్యాసం)
... ప్రఖ్యాత చారిత్రక గ్రంథమైన ఇండికా రచయిత గ్రీకు రాయబారి అయిన మెగస్తనీసు అనీ! (మెగస్తనీసు వ్యాసం)
... యాహూ! సృష్టికర్తలు డేవిడ్ ఫిలో మరియు జెర్రీ యాంగ్ అనీ! (యాహూ! వ్యాసం)
ఏప్రిల్ 14, 2008 నుంచి ఏప్రిల్ 21 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
... భారతదేశానికి సముద్ర మార్గాన్ని కనుగొనిన నావికుడు వాస్కోడగామా అనీ! (వాస్కోడగామా వ్యాసం)
... శాతవాహన రాజ్య స్థాపకుడు శ్రీముఖుడు అనీ! (శ్రీముఖుడు వ్యాసం)
... వందేమాతరం గేయ రచయిత బంకిం చంద్ర చటర్జీ అనీ! (బంకించంద్ర ఛటర్జీ వ్యాసం)
ఏప్రిల్ 6, 2008 నుంచి ఏప్రిల్ 14 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
... ది గ్రేట్ పిరమిడ్ ఆఫ్ గిజా బరువు 59 లక్షల టన్నులు అనీ! (ఈజిప్ట్ పిరమిడ్లు వ్యాసం) (బొమ్మ ఉన్నది)
... ఉదయ్పూర్ నగర్ నిర్మాత మహారాజ ఉదయ్సింగ్ అనీ! (ఉదయపూర్ వ్యాసం)
... అత్యధిక వింబుల్డన్ టెన్నిస్ సింగిల్స్ టైటిళ్ళను గెలుపొందిన క్రీడాకారిణి మార్టినా నవ్రతిలోవా అనీ! (మార్టినా నవ్రతిలోవా వ్యాసం)
... ఇస్లామీయ ప్రవక్త అయిన ముహమ్మద్ కుమార్తె ఫాతిమా అనీ! (ఫాతిమా జహ్రా వ్యాసం)
... ఒక కాంతి సంవత్సరం 9,460,730,472,580.800 కిలోమీటర్లతో సమానం అనీ! (కాంతి సంవత్సరం వ్యాసం)
... కబీరుదాసు గురువు రామానందుడు అనీ! (కబీరుదాసు వ్యాసం)
... 2007 ట్వంటీ-20 ప్రపంచ కప్ క్రికెట్లో పాల్గొన్న భారత క్రికెట్ జట్టుకు మేనేజర్గా వ్యవహరించినది లాల్చంద్ రాజ్పుత్ అనీ! (లాల్చంద్ రాజ్పుత్ వ్యాసం)
మార్చి 31, 2008 నుంచి ఏప్రిల్ 6 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
... క్యూబా రాజకీయ విప్లవ నాయకుడు ఫిడేల్ కాస్ట్రోను హతమార్చడానికి అమెరికా 638 సార్లు విఫలయత్నం చేసినదనీ! (ఫిడెల్ కాస్ట్రో వ్యాసం) (బొమ్మ ఉన్నది)
... ఒకే ఓవర్లో వరుసగా 6 సిక్సర్లు సాధించిన తొలి భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారుడు రవిశాస్త్రి అనీ! (తిలక్ రాజ్ వ్యాసం)
... భారతదేశపు తపాలా వ్యవస్థ ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద తపాలా వ్యవస్థ అనీ! (భారతీయ తపాలా వ్యవస్థ వ్యాసం)
... ఆరావళి పర్వతాలలో ఎత్తయిన పర్వత శిఖరం గురుశిఖర్ అనీ! (ఆరావళీ పర్వత శ్రేణులు వ్యాసం)
... ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద విష్ణుదేవాలయం కంబోడియాలో ఉన్నదనీ! (ఆంగ్కోర్ వాట్ వ్యాసం)
... దశరథుడికి పుత్రశోక శాపం ఇచ్చినది శ్రవణ కుమారుడి తండ్రి అనీ! (దశరథుడు వ్యాసం)
... కాకతీయ గణపతి దేవునిపై గౌరవ పూర్వకంగా గణపేశ్వరుని పేరుపై గుడిని నిర్మించినది జాయపసేనాని అనీ! (జాయప నాయుడు వ్యాసం)
మార్చి 23, 2008 నుంచి మార్చి 30 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
... భారతదేశంలో ప్రయోగింపబడిన మొదటి ఉపగ్రహం రోహిణి అని! (ఇస్రో వ్యాసం)(బొమ్మ ఉన్నది)
... బేతాళ కథలలో విక్రమార్కుడు మోస్తున్న శవంలో ఉన్నది బేతాళుడు అని! (బేతాళ కథలు వ్యాసం)
... భారత్లో దశాంక విధానం అమలులోకి వచ్చిన సంవత్సరం 1957 అని! (పైసా వ్యాసం)
... శ్రీకృష్ణదేవరాయలు సింహాసనం అధిష్టించినది 1509లో అని! (రాయచూరి యుద్ధము వ్యాసం)
... ప్రాచీన అవంతి రాజ్యానికి రాజధాని ఉజ్జయినీ అని! (ఉజ్జయిని వ్యాసం)
... 1971లో బొమ్మరిల్లు పత్రికను స్థాపించినది విజయ బాపినీడు అని! (బొమ్మరిల్లు (పత్రిక) వ్యాసం)
... బద్రీనాథ్ దేవాలయం ఆది శంకరాచార్యులచే స్థాపించబడినది అని! (బద్రీనాథ్ వ్యాసం)
మార్చి 16, 2008 నుంచి మార్చి 23 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
...శత బిలియన్ డాలర్ల ఆస్తిపరుడైన తొలి వ్యక్తి బిల్ గేట్స్ అనీ! (బిల్ గేట్స్ వ్యాసం) (బొమ్మ ఉన్నది)
...భారతదేశంలో ఏర్పాటు చేయబడిన తొలి జాతీయ వనం జిమ్కార్బెట్ నేషనల్ పార్క్ అనీ! (జిమ్ కార్బెట్ వ్యాసం)
...అర్జునుడికి విలువిద్య నేర్పిన గురువు ద్రోణాచార్యుడు అనీ! (ఏకలవ్యుడు వ్యాసం)
...టెస్ట్ క్రికెట్ చరిత్రలో మొట్టమొదటి సెంచరీని సాధించినది ఆస్ట్రేలియాకు చెందిన చార్లెస్ బాన్నర్మన్ అనీ! (చార్లెస్ బాన్నర్మన్ వ్యాసం)
...భారతదేశంలో నిర్మించిన తొలి మాటల (టాకీ) సినిమా ఆలం ఆరా అనీ! (ఆలం ఆరా వ్యాసం)
...భారతదేశంల్ అత్యధిక సర్క్యులేషన్ కల వార్తాపత్రిక మలయాళ మనోరమ అనీ! (మలయాళ మనోరమ వ్యాసం)
...భారత నావికాదళం చేపట్టిన తొలి ఆపరేషన్ చర్య 1961లో గోవాలో పోర్చుగీసు పాలనపై సాగించిన ఆపరేషన్ విజయ్ అనీ! (భారత నావికా దళం వ్యాసం)
మార్చి 9, 2008 నుంచి మార్చి 16 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
...పురుషుల టెన్నిస్ ర్యాంకింగ్లో అత్యధిక వారాలపాటు నెంబర్ 1 గా నిల్చిన క్రీడాకారుడు రోజర్ ఫెడరర్ (బొమ్మ) అనీ! (రోజర్ ఫెడరర్ వ్యాసం)
...న్యూయార్క్ స్టాక్ ఎక్ఛేంజీలో లిస్టింగ్ అయిన తొలి భారతీయ సంస్థ ఐసిఐసిఐ బ్యాంకు అనీ! (ఐ.సి.ఐ.సి.ఐ.బ్యాంకు వ్యాసం)
...భారతదేశంలో తొలి ఐఐటిని ఖరగ్పూర్ లో స్థాపించారనీ! (ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ వ్యాసం)
...ఆర్.ఎస్.ఎస్ సంస్థ వ్యవస్థాపక అద్యక్ష్యుడు కె.బి.హెగ్డేవార్ అనీ! (రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ వ్యాసం)
...అమెరికాలో నాలుగవ పెద్ద రాష్ట్రమైన కాలిఫోర్నియా 1846కు పూర్వం మెక్సికోలో భాగం అనీ! (శాన్ ఫ్రాన్సిస్కో వ్యాసం)
...అతిపిన్న వయస్సులో ప్రపంచ చదరంగ చాంపియన్ టైటిల్ గెలిచిన క్రీడాకారుడు బాబీ ఫిషర్ అనీ!(బాబీ ఫిషర్ వ్యాసం)
...మూసీ నది జన్మస్థానం రంగారెడ్డి జిల్లా అనంతగిరి కొండలు అనీ! (అనంతగిరి వ్యాసం)
...యాపిల్ ఇంకోర్పరేటెడ్ చైర్మన్ స్టీవ్ జాబ్స్ జీతం కేవలం ఒక్క డాలర్ మాత్రమే అని! (స్టీవ్ జాబ్స్ వ్యాసం)
మార్చి 2, 2008 నుంచి మార్చి 9 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
...తాజ్ మహల్ నిర్మాణానికి 20 వేల మంది కూలీలు పనిచేశారనీ! (తాజ్ మహల్ వ్యాసం)
...కాకతీయ ప్రతాపరుద్రుడు ఢిల్లీకి బందీగా తరలించు సమయములో నర్మదా నదిలో దూకి ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడనీ! (ముసునూరి నాయకులు వ్యాసం)
...అమెరికా తొలి అధ్యక్షుడు జార్జి వాషింగ్టన్ అనీ! (జార్జి వాషింగ్టన్ వ్యాసం)
...భారత్లో టెస్ట్ క్రికెట్ మ్యాచ్ను నిర్వహించిన తొలి స్టేడియం ముంబాయిలోని జింఖానా స్టేడియం అనీ! (భారత క్రికెట్ జట్టు వ్యాసం)
...ఫోటోషాప్ ప్రోగ్రాంను తొలిసారిగా తయారుచేసినది థామస్ నోవ్ అనీ! (అడోబ్ ఫోటోషాప్ వ్యాసం)
...మలాయిక అనగా ఇస్లాంలో దేవదూతలు అనీ! (మలాయిక వ్యాసం)
...భారతదేశపు తొలి కాంగ్రెసేతర ప్రధానమంత్రి మొరార్జీ దేశాయ్ అనీ! (రాజ్ నారాయణ్ వ్యాసం)
ఫిబ్రవరి 24, 2008 నుంచి మార్చి 2 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
...ప్రపంచ అథ్లెటిక్స్ చాంపియన్ పోటీలలో పతకం సాధించిన తొలి భారతీయ వ్యక్తి అంజు బాబీ జార్జ్ అనీ! (అంజు బాబీ జార్జ్ వ్యాసం)
...భారతీయులచే భారతదేశంలో స్థాపించిన తొలి బ్యాంకు పంజాబ్ నేషనల్ బ్యాంకు అనీ! (పంజాబ్ నేషనల్ బ్యాంకు వ్యాసం)
...వన్డే క్రికెట్లో అత్యధిక సార్లు డకౌట్ అయిన బ్యాట్స్మెన్ సచిన్ టెండుల్కర్ అనీ! (భారత క్రికెట్ జట్టు వ్యాసం)
...లాల్ కృష్ణ అద్వానీ భారతీయ జనతా పార్టీ ఉక్కుమనిషి అనీ! (లాల్ కృష్ణ అద్వానీ వ్యాసం)
...వాలి ఋష్యమూక పర్వతం సమీపంలోకి రాకపోవడానికి మాతంగమహర్షి శాపం కారణం అనీ! (కిష్కింధకాండము వ్యాసం)
...సమ్మక్క సారక్క జాతర భారతదేశంలోనే అతిపెద్ద గిరిజన జాతర అనీ! (సమ్మక్క సారక్క జాతర వ్యాసం)
...1977లో ఇందిరా గాంధీని ఆమె సొంత నియోజకవర్గం రాయ్బరేలీలో ఓడించిన జనతా పార్టీ అభ్యర్థి రాజ్ నారాయణ్ అనీ! (ఇందిరా గాంధీ వ్యాసం)
ఫిబ్రవరి 16, 2008 నుంచి ఫిబ్రవరి 24 వరకు మొదటి పేజీలో ప్రదర్శించబడిన వాక్యాలు:
...భారత్ తరఫున టెస్ట్ క్రికెట్ లో అత్యధిక వ్యక్తిగత స్కోరు సాధించిన బ్యాట్స్మెన్ వీరేంద్ర సెహ్వాగ్ అనీ! (వీరేంద్ర సెహ్వాగ్ వ్యాసం)
...గొప్ప విష్ణుభక్తుడైన భక్తప్రహ్లాదుడు అసుర రాక్షసుడైన హిరణ్య కశపుని కుమారుడనీ! (భక్త ప్రహ్లాదుడు వ్యాసం)
...తొలి తెలుగు ప్రధానమంత్రి పి.వి.నరసింహారావు ప్రధానిగా నంద్యాల లోక్సభ నియోజక వర్గానికి ప్రాతినిధ్యం వహించాడనీ! (నంద్యాల లోక్సభ నియోజకవర్గం వ్యాసం)
...సింగపూర్కు స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పటి నుంచి ఇప్పటి వరకు ఒకే పార్టీ అధికారంలో ఉన్నదనీ! (సింగపూర్ వ్యాసం)
...భారతదేశంలో అతిపెద్ద బ్యాంకు స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా అనీ! (భారతీయ స్టేట్ బ్యాంకు వ్యాసం)
...అమెరికన్ సెనేట్కు ఎన్నికైన తొలి ప్రథమ మహిళ హిల్లరీ క్లింటన్ అనీ! (హిల్లరీ క్లింటన్ వ్యాసం)
...ఒలింపిక్ క్రీడలలో భారతదేశానికి ప్రాతినిధ్యం వహించిన తొలి ఆటగాడు నార్మన్ ప్రిచర్డ్ అనీ! (ఒలింపిక్ క్రీడలలో భారతదేశం వ్యాసం) | https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE%3A%E0%B0%AE%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%81%20%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B0%BE%3F%20%E0%B0%AD%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81/%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%A4%20%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%87%E0%B0%B7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%202 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1167,
3229,
6841,
8078,
10839,
13275,
15705,
19009,
21226,
22432,
24859,
27107,
30940,
33321,
36640,
39437,
41299,
42689,
46125,
46986,
49438,
52467,
53797,
54679,
56518,
57402,
58959,
59909,
60846,
64802,
65688,
68770,
69657,
70125,
72448,
76956,
81187,
82359,
83502,
85013,
88576,
90567,
91550,
92190,
94454,
97619,
98993,
99452,
99843,
99969,
100483,
100599
],
"plaintext_end_byte": [
1166,
3228,
6840,
8058,
10819,
13274,
15659,
19008,
21094,
22431,
24805,
27106,
30854,
33231,
36639,
39365,
41213,
42602,
46124,
46985,
49380,
52466,
53796,
54678,
56460,
57401,
58958,
59908,
60795,
64771,
65687,
68769,
69656,
70094,
72376,
76911,
81186,
82358,
83460,
84901,
88575,
90566,
91477,
92130,
94366,
97618,
98913,
99425,
99785,
99941,
100454,
100597,
100933
]
} | বাংলাদেশে আলোকচিত্র আন্দোলন কবে শুরু হয়েছিল ? | বাংলা ভাষা আন্দোলন | bengali | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
বাংলা ভাষা আন্দোলন ছিল তদানীন্তন পূর্ব পাকিস্তান (১৯৪৭-১৯৭১) (বর্তমান বাংলাদেশ) সংঘটিত একটি সাংস্কৃতিক ও রাজনৈতিক আন্দোলন। মৌলিক অধিকার রক্ষাকল্পে বাংলা ভাষাকে ঘিরে সৃষ্ট এ আন্দোলনের মাধ্যমে তৎকালীন পাকিস্তানের অন্যতম রাষ্ট্রভাষা হিসেবে প্রতিষ্ঠার লক্ষ্যে গণ দাবীর বহিঃপ্রকাশ ঘটে। ১৯৫২ সালের ২১ ফেব্রুয়ারিতে এ আন্দোলন চূড়ান্ত রূপ ধারণ করলেও বস্তুত এর বীজ রোপিত হয়েছিল বহু আগে, অন্যদিকে এর প্রতিক্রিয়া এবং ফলাফল ছিল সুদূরপ্রসারী।
১৯৪৭ সালে দ্বিজাতি তত্ত্বের ভিত্তিতে ব্রিটিশ ভারত ভাগ হয়ে পাকিস্তানের উদ্ভব হয়। কিন্তু পাকিস্তানের দু’টি অংশ - পূর্ব পাকিস্তান এবং পশ্চিম পাকিস্তানের মধ্যে সাংস্কৃতিক, ভৌগোলিক ও ভাষাগত দিক থেকে অনেক মৌলিক পার্থক্য বিরাজ করছিল। ১৯৪৮ সালে পাকিস্তান সরকার ঘোষণা করে যে, উর্দুই হবে পাকিস্তানের একমাত্র রাষ্ট্রভাষা। এ ঘোষণার প্রেক্ষাপটে পূর্ব পাকিস্তানে অবস্থানকারী বাংলাভাষী সাধারণ জনগণের মধ্যে গভীর ক্ষোভের জন্ম হয় ও বিরূপ প্রতিক্রিয়ার সৃষ্টি করে। কার্যতঃ পূর্ব পাকিস্তান অংশের বাংলাভাষী মানুষ আকস্মিক ও অন্যায্য এ সিদ্ধান্তকে মেনে নিতে পারেনি এবং মানসিকভাবে মোটেও প্রস্তুত ছিল না। ফলস্বরূপ বাংলাভাষার সম-মর্যাদার দাবিতে পূর্ব পাকিস্তানে আন্দোলন দ্রুত দানা বেঁধে ওঠে। আন্দোলন দমনে পুলিশ ১৪৪ ধারা জারি করে ঢাকা শহরে সমাবেশ-মিছিল ইত্যাদি বে-আইনী ও নিষিদ্ধ ঘোষণা করে।
১৯৫২ সালের ২১ ফেব্রুয়ারি (৮ ফাল্গুন ১৩৫৮) এ আদেশ অমান্য করে ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের বহু সংখ্যক ছাত্র ও প্রগতিশীল কিছু রাজনৈতিক কর্মী মিলে মিছিল শুরু করেন। মিছিলটি ঢাকা মেডিক্যাল কলেজের কাছাকাছি এলে পুলিশ ১৪৪ ধারা অবমাননার অজুহাতে আন্দোলনকারীদের ওপর গুলিবর্ষণ করে। গুলিতে নিহত হন বাদামতলী কমার্শিয়াল প্রেসের মালিকের ছেলে রফিক[1], তেজোদীপ্ত তরুণ সালাম, এম. এ. ক্লাসের ছাত্র বরকত- আব্দুল জব্বার সহ[2][3] আরও অনেকে। এছাড়া ১৭ জন ছাত্র-যুবক আহত হয়। শহীদদের রক্তে রাজপথ রঞ্জিত হয়ে ওঠে। শোকাবহ এ ঘটনার অভিঘাতে সমগ্র পূর্ব পাকিস্তানে তীব্র ক্ষোভ ছড়িয়ে পড়ে। ২১ ফেব্রুয়ারির ছাত্র হত্যার প্রতিবাদে সারাদেশে বিদ্রোহের আগুন দাউ দাউ করে জ্বলে ওঠে। ২২ ও ২৩ ফেব্রুয়ারি ছাত্র, শ্রমিক, সাহিত্যিক, বুদ্ধিজীবী, শিক্ষক ও সাধারণ জনতা পূর্ণ হরতাল পালন করে এবং সভা-শোভাযাত্রাসহকারে ১৪৪ ধারা ভঙ্গ করে। ২২ ফেব্রুয়ারি পুলিশের গুলিতে শহীদ হন শফিউর রহমান শফিক বলে পরিচিত, রিক্সাচালক আউয়াল এবং এক কিশোর। ২৩ ফেব্রুয়ারি ফুলবাড়িয়ায় ছাত্র-জনতার মিছিলেও পুলিশ অত্যাচার-নিপীড়ন চালায়। এ নির্লজ্জ, পাশবিক , পুলিশি হামলার প্রতিবাদে মুসলিম লীগ সংসদীয় দল থেকে সেদিনই পদত্যাগ করেন। ভাষা আন্দোলনের শহীদ স্মৃতিকে অম্লান করে রাখার জন্য মেডিক্যাল কলেজ হোস্টেল প্রাঙ্গনে রাতারাতি ছাত্রদের দ্বারা গড়ে ওঠে শহীদ মিনার , যা ২৪ ফেব্রুয়ারি উদ্বোধন করেন শহীদ শফিউর রহমানের পিতা। ২৬ ফেব্রুয়ারি আনুষ্ঠানিকভাবে শহীদ মিনারের উদ্বোধন করেন দৈনিক আজাদ পত্রিকার সম্পাদক জনাব আবুল কালাম শামসুদ্দীন।
ক্রমবর্ধমান গণআন্দোলনের মুখে পাকিস্তানের কেন্দ্রীয় সরকার শেষ পর্যন্ত নতি স্বীকার করতে বাধ্য হয় এবং ১৯৫৬ সালে সংবিধান পরিবর্তনের মাধ্যমে বাংলা ভাষাকে পাকিস্তানের অন্যতম রাষ্ট্রভাষার স্বীকৃতি প্রদান করে। ১৯৯৯ সালে ইউনেস্কো বাংলা ভাষা আন্দোলন, মানুষের ভাষা এবং কৃষ্টির অধিকারের প্রতি সম্মান জানিয়ে ২১ ফেব্রুয়ারিকে আন্তর্জাতিক মাতৃভাষা দিবস হিসেবে ঘোষণা করে যা বৈশ্বিক পর্যায়ে সাংবার্ষিকভাবে গভীর শ্রদ্ধা ও যথাযোগ্য মর্যাদার সাথে উদযাপন করা হয়।[4]
উদযাপন
১৯৫৩ সাল থেকে প্রতি বছর ২১ ফেব্রুয়ারি তারিখে মহান ভাষা আন্দোলনের শহীদদের স্মৃতির প্রতি গভীর শ্রদ্ধা জানানো হয়। এ দিন প্রত্যুষে সর্বস্তরের মানুষ খালি পায়ে প্রভাতফেরীতে অংশগ্রহণ করে এবং শহীদ মিনারে গিয়ে গভীর শ্রদ্ধা নিবেদন ও পুষ্পার্ঘ্য অর্পণ করে। সারাদিন মানুষ শোকের চিহ্নস্বরূপ কালো ব্যাজ ধারণ করে। এছাড়া আলোচনা সভা, সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান ইত্যাদির মাধ্যমে ভাষা আন্দোলনের স্মৃতি তর্পণ করা হয় এবং ভাষা আন্দোলনের শহীদদের আত্মার মাগফিরাত ও শান্তি কামনা করা হয়। ১৯৭১ সালে স্বাধীন বাংলাদেশ প্রতিষ্ঠার পর থেকে দিনটি কখনো জাতীয় শোক দিবস, কখনোবা জাতীয় শহীদ দিবস হিসাবে রাষ্ট্রীয়ভাবে উদযাপিত হয়ে আসছে। ২০০১ সাল থেকে দিবসটি উদযাপিত হচ্ছে আন্তর্জাতিক মাতৃভাষা দিবস হিসাবে। বাংলাদেশে এদিনে সরকারি ছুটি। বাংলাদেশ বেতার, বাংলাদেশ টেলিভিশনসহ বিভিন্ন গণমাধ্যমে দিবসের তাৎপর্য্য তুলে ধরা হয়। দৈনিক সংবাদপত্রসমূহে বিশেষ ক্রোড়পত্র প্রকাশ করা হয়। বাংলা একাডেমী প্রাঙ্গনে আয়োজিত অমর একুশে গ্রন্থমেলা অনুষ্ঠিত হয় পুরো ফেব্রুয়ারি মাস জুড়ে। বাংলাদেশ সরকার বাংলা ভাষা আন্দোলনকে ঘিরে বিশিষ্ট ব্যক্তিদের একুশে পদক প্রদান করে।[2]
পটভূমি
বর্তমানের পাকিস্তান এবং বাংলাদেশ রাষ্ট্র দুটি পূর্বে ব্রিটিশ শাসনাধীন অবিভক্ত ভারতবর্ষের অন্তর্ভুক্ত ছিল। ঊনবিংশ শতকের মাঝামাঝি সময় থেকে উর্দু ভাষাটি কিছু সংখ্যক মুসলিম রাজনৈতিক ব্যক্তিত্ব ও ধর্মীয় নেতা স্যার খাজা সলিমুল্লাহ, স্যার সৈয়দ আহমদ খান, নবাব ওয়াকার-উল-মুলক মৌলভী এবং মৌলভী আবদুল হক প্রমুখদের চেষ্টায় ভারতীয় মুসলমানদের লিঙ্গুয়া ফ্রাঙ্কায় উন্নীত হয়।[5][6] উর্দু একটি ইন্দো-আর্য ভাষা, যা ইন্দো-ইরানীয় ভাষাগোষ্ঠীর সদস্য। এ ভাষাটি আবার ইন্দো-ইউরোপীয় ভাষা-পরিবারের অন্তর্ভুক্ত। উর্দু ভাষাটি অপভ্রংশের (মধ্যযুগের ইন্দো-আর্য ভাষা পালি-প্রাকৃতের সর্বশেষ ভাষাতাত্ত্বিক অবস্থা) ওপর ফার্সি, আরবি এবং তুর্কির ঘনিষ্ঠ প্রভাবে প্রভাবিত হয়ে[7] দিল্লি সুলতানাত ও মুঘল সাম্রাজ্যের সময়ে দক্ষিণ এশিয়ায় বিকশিত হয়।[8] এর পারসিক-আরবি লিপির কারণে উর্দুকে ভারতীয় মুসলমানদের ইসলামী সংস্কৃতির গুরুত্বপূর্ণ একটি অংশ হিসেবে বিবেচনা করা হত; যেখানে হিন্দি এবং দেবনাগরী লিপিকে হিন্দুধর্মের উপাদান বিবেচনা করা হত।[5]
উর্দুর ব্যবহার ক্রমেই উত্তর ভারতের মুসলমানদের মধ্যে জনপ্রিয়তা লাভ করতে থাকে, কিন্তু বাংলার (ব্রিটিশ ভারতের পূর্বাঞ্চলের একটি প্রদেশ) মুসলমানেরা বাংলা ভাষাকে তাদের প্রধান ভাষা হিসেবে ব্যবহারেই অভ্যস্ত ছিল। বাংলা পূর্বাঞ্চলীয় মধ্য ইন্দো ভাষাসমূহ থেকে উদ্ভূত একটি পূর্বাঞ্চলীয় ইন্দো-আর্য ভাষা,[9] যা বাংলার নবজাগরণের সময়ে বিপুল বিকাশ লাভ করে। উনিশ শতকের শেষভাগ থেকেই মুসলিম নারী শিক্ষার অগ্রদূত বেগম রোকেয়া সাখাওয়াত হোসেন বাংলা ভাষায় সাহিত্য চর্চা শুরু করেন এবং আধুনিক ভাষা হিসেবে বাংলার বিস্তার তখন থেকেই বিকশিত হয়। বাংলা ভাষার সমর্থকরা ভারত ভাগের পূর্বেই উর্দুর বিরোধিতা শুরু করেন, যখন ১৯৩৭ সালে মুসলিম লীগের লক্ষ্মৌ অধিবেশনে বাংলার সভ্যরা উর্দুকে ভারতের মুসলিমদের লিঙ্গুয়া ফ্রাঙ্কা মনোনয়নের প্রস্তাবটি প্রত্যাখ্যান করেন। মুসলিম লীগ ছিল ব্রিটিশ ভারতের একটি রাজনৈতিক দল, যা ভারত বিভাজনের সময় পাকিস্তানকে একটি মুসলিম রাষ্ট্র হিসেবে প্রতিষ্ঠার ব্যাপারে অগ্রণী ভূমিকা পালন করে।
[10]
আন্দোলনের সূচনা
১৯৪৭ সালে ভারত ভাগের পর পূর্ব পাকিস্তানের (পূর্ব বাংলা হিসেবেও পরিচিত) বাংলাভাষী ৪ কোটি ৪০ লক্ষ মানুষ ৬ কোটি ৯০ লাখ জনসংখ্যাবিশিষ্ট নবগঠিত পাকিস্তানের নাগরিকে পরিণত হয়।[2] কিন্তু পাকিস্তান সরকার, প্রশাসন এবং সামরিক বাহিনীতে পশ্চিম পাকিস্তানীদের সংখ্যাগরিষ্ঠতা ছিল।[11] ১৯৪৭ সালে করাচীতে অনুষ্ঠিত জাতীয় শিক্ষা সম্মেলনের একটি গুরুত্বপূর্ণ ঘোষণাপত্রে উর্দুকে পাকিস্তানের একমাত্র রাষ্ট্রভাষা হিসেবে ব্যবহারের সুপারিশসহ প্রচারমাধ্যম ও বিদ্যালয়ে কেবলমাত্র উর্দু ব্যবহারের প্রস্তাব করা হয়।[12][13] তাৎক্ষণিকভাবে এ প্রস্তাবের বিরোধিতা ও প্রতিবাদ জানানো হয়। ওই সমাবেশে বাংলাকে পাকিস্তানের অন্যতম রাষ্ট্রভাষা এবং পূর্ব পাকিস্তানে শিক্ষার মাধ্যম হিসেবে ব্যবহারের প্রবল দাবি উত্থাপন করা হয়।[14] কিন্তু পাকিস্তান পাবলিক সার্ভিস কমিশন বাংলাকে তাদের অনুমোদিত বিষয়তালিকা থেকে বাদ দেয় ও সাথে সাথে মুদ্রা এবং ডাকটিকেট থেকেও বাংলা অক্ষর বিলুপ্ত করে। কেন্দ্রীয় শিক্ষামন্ত্রী ফজলুর রহমান মালিক উর্দুকে পাকিস্তানের একমাত্র রাষ্ট্রভাষা বানানোর জন্যে ব্যাপক প্রস্তুতি গ্রহণ করেন।[15] পূর্ব পাকিস্তানে ব্যাপক ক্ষোভের সৃষ্টি হয় এবং ১৯৪৭ সালের ৮ ডিসেম্বর ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয় চত্বরে ছাত্রদের একটি বিশাল সমাবেশে বাংলাকে রাষ্ট্রভাষার মর্যাদাদানের আনুষ্ঠানিক দাবি উত্থাপন করা হয়। দাবি আদায়ের লক্ষ্যে ছাত্ররা ঢাকায় মিছিল এবং সমাবেশের আয়োজন করে।[2]
নেতৃস্থানীয় বাঙালি পণ্ডিতগণ উর্দুকে একমাত্র রাষ্ট্রভাষা করার বিপক্ষে মত দেন। পাকিস্তানের কোনো অংশেই উর্দু স্থানীয় ভাষা ছিল না বলে উল্লেখ করেছেন ভাষাবিদ মুহম্মদ শহীদুল্লাহ। তিনি বলেন যে, “আমাদের যদি একটি দ্বিতীয় রাষ্ট্রভাষা নির্ধারণ করার প্রয়োজন হয়, তবে আমরা উর্দুর কথা বিবেচনা করতে পারি।” [16] সাহিত্যিক আবুল মনসুর আহমেদ বলেছেন যে, উর্দুকে যদি রাষ্ট্রভাষা করা হয় তবে পূর্ব পাকিস্তানের শিক্ষিত সমাজ ‘নিরক্ষর’ এবং সকল সরকারি পদের ক্ষেত্রেই ‘অনুপযুক্ত’ হয়ে পড়বে।[17] ১৯৪৭ সালের ডিসেম্বরের শেষের দিকে বাংলাকে রাষ্ট্রভাষা করার সমর্থনে প্রথম রাষ্ট্রভাষা সংগ্রাম পরিষদ গঠন করা হয়। তমদ্দুন মজলিশের অধ্যাপক নূরুল হক ভূঁইয়া এই কমিটির আহ্বায়ক ছিলেন।[2][18] পরবর্তীতে সংসদ সদস্য সামসুল হক আহ্বায়ক হয়ে নতুন কমিটি গঠন করেন এবং বাংলাকে রাষ্ট্রভাষা করার পক্ষে কার্যক্রম আরও জোরদার করেন।
গণপরিষদে ধীরেন্দ্রনাথ দত্তের রাষ্ট্রভাষার দাবি
১৯৪৮ সালের ২৩শে ফেব্রুয়ারী তারিখে পাকিস্তান গণপরিষদে ইংরেজী ও উর্দুর পাশাপাশি সদস্যদের বাংলায় বক্তৃতা প্রদান এবং সরকারি কাজে বাংলা ভাষা ব্যবহারের জন্য একটি সংশোধনী প্রস্তাব উত্থাপন করেন গণপরিষদ সদস্য ধীরেন্দ্রনাথ দত্ত।[2] ইংরেজীতে প্রদত্ব বক্তৃতায় বাংলাকে অধিকাংশ জাতিগোষ্ঠীর ভাষা হিসেবে উল্লেখ করে ধীরেন্দ্রনাথ বাংলাকে রাষ্ট্রভাষার মর্যাদা দেয়ার দাবি তোলেন। এছাড়াও সরকারি কাগজে বাংলা ভাষা ব্যবহার না করার সিদ্ধান্তের প্রতিবাদ জানান তিনি।
সংসদ সদস্য প্রেমহরি বর্মন, ভূপেন্দ্র কুমার দত্ত এবং শ্রীশচন্দ্র চট্টোপাধ্যায় তাঁর এ প্রস্তাবকে স্বাগতঃ জানান। তাঁরা পূর্ব পাকিস্তান থেকে নির্বাচিত সংসদ সদস্য ছিলেন এবং তাঁদের এ সমর্থনের মাধ্যমে মূলত পূর্ব পাকিস্তানের স্বাভাবিক মতামতই প্রতিফলিত হয়েছিল। তমিজুদ্দিন খানের নেতৃত্বে পরিষদের সকল মুসলমান সদস্য (সবাই মুসলিম লীগের) একযোগে এ প্রস্তাবের বিরোধিতা করেন। খাজা নাজিমুদ্দিন এই প্রস্তাবের বিরোধিতা করে বক্তৃতা দেন। তিনি বলেন যে, “পূর্ব বাংলার অধিকাংশ মানুষ চায় রাষ্ট্রভাষা উর্দু হোক” ।[19][20] পাকিস্তানের প্রধানমন্ত্রী লিয়াকত আলি খান এ প্রস্তাবটিকে পাকিস্তানে বিভেদ সৃষ্টির অপচেষ্টা বলে উল্লেখ করেন। উর্দুকে লক্ষ কোটি মুসলমানের ভাষা উল্লেখ করে তিনি বলেন, “পাকিস্তানের রাষ্ট্রভাষা কেবলমাত্র উর্দুই হতে পারে” । অনেক বিতর্কের পর সংশোধনীটি ভোটে বাতিল হয়ে যায়।[2][21][22] সংসদীয় দলের আপত্তির কারণে অনেক বাঙালি মুসলমান সদস্য ধীরেন্দ্রনাথ দত্ত উত্থাপিত সংশোধনীটিকে সমর্থন করতে পারেননি।[23]
প্রথম প্রতিক্রিয়া
গণপরিষদের ঘটনার প্রথম প্রতিক্রিয়া শুরু হয় ঢাকায়। ২৬ ফেব্রুয়ারি ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়, ঢাকা মেডিক্যাল কলেজ ও জগন্নাথ বিশ্ববিদ্যালয় (জবি) তৎকালীন জগন্নাথ কলেজ ছাত্রদের উদ্যোগে শহরের অধিকাংশ শিক্ষাপ্রতিষ্ঠানের ছাত্ররা ক্লাস বর্জন করে। ২৯ ফেব্রুয়ারি তারিখেও ধর্মঘট ঘোষিত হয় এবং ঐদিন সমগ্র পূর্ব পাকিস্তানে প্রতিবাদ দিবস ও ধর্মঘট পালন করা হয়। সরকারের প্ররোচনায় পুলিশ মিছিলে লাঠিচার্জ করে এবং অনেক নেতা-কর্মীকে গ্রেফতার করে।[19] তমদ্দুন মজলিস ঐসময়ে বিশেষ ভূমিকা পালন করে। ২ মার্চ ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের ফজলুল হক হলে ছাত্র-বুদ্ধিজীবিদের এক সমাবেশ ঘটে।[20] ঐ সভায় দ্বিতীয়বারের মত রাষ্ট্রভাষা সংগ্রাম পরিষদ গঠন করা হয় এবং শামসুল আলম আহ্বায়ক নির্বাচিত হন। এ পরিষদে অন্যান্য সংগঠনের দুই জন করে প্রতিনিধি রাখার ব্যবস্থা করা হয়।[19] সেখান থেকে ছাত্ররা ১১ মার্চ ধর্মঘট আহ্বান করে এবং ধীরেন্দ্রনাথ দত্তকে তাঁর সাহসী ভূমিকার জন্য ধন্যবাদ জানায়।
১১ মার্চের কর্মসূচী নির্ধারণের জন্য ১০ মার্চ ফজলুল হক হলে এক সভা অনুষ্ঠিত হয়। ১১ মার্চ ভোরে পূর্ব-পরিকল্পনা অনুযায়ী ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের বিভিন্ন হল থেকে ছাত্ররা বের হয়ে আসে। ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়সহ অন্যান্য শিক্ষা প্রতিষ্ঠানে পূর্ণাঙ্গ ধর্মঘট পালিত হয়। সকালে ছাত্রদের একটি দল রমনা ডাকঘরে গেলে তাদের গ্রেফতার করা হয়। ছাত্রদের আরও একটি দল রাজনৈতিক নেতাদের সাথে সচিবালয়ের সামনে নবাব আবদুল গণি রোডে পিকেটিংয়ে অংশ নেয়। তারা গণপরিষদ ভবন (ভেঙ্গে পড়া জগন্নাথ হলের মিলনায়তন), প্রধানমন্ত্রীর বাসভবন বর্ধমান হাউস (বর্তমান বাংলা একাডেমী), হাইকোর্ট ও সচিবালয়ের সামনে দাঁড়িয়ে অফিস বর্জনের জন্যে সবাইকে চাপ দিতে থাকে, ফলে বিভিন্ন স্থানে তাদেরকে পুলিশের লাঠিচার্জের সম্মুখীন হতে হয়। এক পর্যায়ে বিক্ষোভকারীরা খাদ্যমন্ত্রী সৈয়দ মোহাম্মদ আফজল ও শিক্ষামন্ত্রী আবদুল হামিদকে পদত্যাগ পত্রে স্বাক্ষর করতে বাধ্য করে। এ বিক্ষোভ দমনের জন্য সরকার সেনাবাহিনী তলব করে। পূর্ব পাকিস্তানের জেনারের অফিসার কম্যান্ডিং ব্রিগেডিয়ার আইয়ুব খান (পরে পাকিস্তানের রাষ্ট্রপতি) মেজর পীরজাদার অধীনে একদল পদাতিক সৈন্য নিয়োগ করেন এবং স্বয়ং গণপরিষদে গিয়ে খাজা নাজিমুদ্দিনকে বাবুর্চিখানার মধ্য দিয়ে বের করে আনেন।[24] বিকেলে এর প্রতিবাদে সভা অনুষ্ঠিত হলে পুলিশ সভা পণ্ড করে দেয় এবং কয়েকজনকে গ্রেফতার করে। গ্রেফতারকৃতদের মধ্যে ছিলেন শামসুল হক, শেখ মুজিবুর রহমান, অলি আহাদ, শওকত আলী, কাজী গোলাম মাহবুব, রওশন আলম, রফিকুল আলম, আব্দুল লতিফ তালুকদার, শাহ্ মোঃ নাসিরুদ্দীন, নুরুল ইসলাম প্রমুখ। ঐ সভায় সভাপতিত্ব করেন নঈমুদ্দিন আহমদ।[20]
খাজা নাজিমুদ্দিনের সাথে চুক্তি
১১ তারিখের এ ঘটনার পর ১২ থেকে ১৫ মার্চ ধর্মঘট পালন করা হয়। আন্দোলনের তীব্রতার মুখে ১৫ মার্চ খাজা নাজিমুদ্দিন সংগ্রাম পরিষদের নেতাদের সাথে বৈঠকে মিলিত হন। সংগ্রাম পরিষদের পক্ষে আবুল কাশেম, কামরুদ্দীন আহমদ, মোহাম্মদ তোয়াহা, সৈয়দ নজরুল ইসলাম, আবদুর রহমান চৌধুরী প্রমূখ অংশগ্রহণ করেছিলেন। আলোচনাসাপেক্ষে দুই পক্ষের মধ্যে ৮টি বিষয়ে সমঝোতা চুক্তি স্বাক্ষরিত হয়। ছাত্রদের আন্দোলনের মুখে সরকারের এ নমনীয় আচরণের প্রধান কারণ ছিল ১৯ মার্চ জিন্নাহ্'র ঢাকা আগমন। তাঁর আসার পূর্বে পরিস্থিতি স্বাভাবিক ও শান্ত করার জন্য নাজিমুদ্দিন চুক্তিতে রাজি হয়েছিলেন। কিন্তু বাংলাকে রাষ্ট্রভাষার মর্যাদা দেয়ার দাবিটি তখন পর্যন্ত মেনে নেয়া হয়নি। চুক্তিতে আন্দোলনের সময় গ্রেফতারকৃত বন্দিদের মুক্তি, পুলিশের অত্যাচারের নিরপেক্ষ তদন্ত, বাংলাকে শিক্ষার মাধ্যম ও রাষ্ট্রভাষার মর্যাদা দেয়া, সংবাদপত্রের ওপর থেকে নিষেধাজ্ঞা প্রত্যাহার ইত্যাদি বিষয়াবলী অন্তর্ভুক্ত ছিল।[19]
মুহাম্মদ আলী জিন্নাহ্র ঢাকা সফর
১৯ মার্চ ১৯৪৮-এ ঢাকায় এসে পৌঁছান পাকিস্তানের স্থপতি ও গভর্ণর জেনারেল মুহাম্মদ আলী জিন্নাহ্। ভারত বিভাগের পর এটাই ছিল তার প্রথম পূর্ব পাকিস্তান সফর। ২১ মার্চ রেসকোর্স ময়দানে (বর্তমান সোহ্রাওয়ার্দী উদ্যান) এক গণ-সংবর্ধনা অনুষ্ঠানের আয়োজন করা হয় ও সেখানে তিনি ভাষণ দেন। তাঁর ভাষণে তিনি ভাষা আন্দোলনকে পাকিস্তানের মুসলমানদের মধ্যে বিভেদ সৃষ্টির ষড়যন্ত্র হিসেবে উল্লেখ করেন।[25][26][27][28][29] যদিও তিনি বলেন পূর্ববঙ্গের প্রাদেশিক ভাষা নির্ধারিত হবে প্রদেশের অধিবাসীদের ভাষা অনুযায়ী; কিন্তু দ্ব্যর্থহীন চিত্তে ঘোষণা করেন - “উর্দুই হবে পাকিস্তানের একমাত্র রাষ্ট্রভাষা, অন্য কোনো ভাষা নয়” ।[2][27][30][31] তিনি সতর্ক করে দিয়ে বলেন, “জনগণের মধ্যে যারা ষড়যন্ত্রকারী রয়েছে, তারা পাকিস্তানের শত্রু এবং তাদের কখনোই ক্ষমা করা হবে না” । জিন্নাহ্'র এ বিরূপ মন্তব্যে তাৎক্ষণিকভাবে বিক্ষোভ প্রদর্শন করে উপস্থিত ছাত্র-জনতার একাংশ। উর্দুই হবে পাকিস্তানের একমাত্র রাষ্ট্রভাষা - এ ধরণের একপেশে উক্তিতে আন্দোলনকারীরা ক্ষুব্ধ হয়ে ওঠে।[26] ২৪ মার্চ ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের কার্জন হলে গিয়েও তিনি একই ধরণের বক্তব্য রাখেন।[11] তিনি উল্লেখ করেন এ আন্দোলন সঙ্কীর্ণ দৃষ্টিভঙ্গীর বহিঃপ্রকাশ এবং অভিযোগ করেন কিছু লোক এর মাধ্যমে তাদের ব্যক্তিস্বার্থ চরিতার্থ করতে চাইছে। যখন তিনি উর্দুর ব্যাপারে তাঁর অবস্থানের কথা পুনরুল্লেখ করেন, উপস্থিত ছাত্ররা সমস্বরে না, না বলে চিৎকার করে ওঠে।
একই দিনে রাষ্ট্রভাষা সংগ্রাম পরিষদের একটি প্রতিনিধিদল জিন্নাহ্'র সাথে সাক্ষাৎ করে এবং বাংলাকে রাষ্ট্রভাষা করার দাবি জানিয়ে একটি স্মারকলিপি দেয়। প্রতিনিধি দলে ছিলেন শামসুল হক, কামরুদ্দিন আহমদ, আবুল কাশেম, তাজউদ্দিন আহমদ, মোহাম্মদ তোয়াহা, আজিজ আহমদ, অলি আহাদ, নঈমুদ্দিন আহমদ, শামসুল আলম এবং নজরুল ইসলাম।[2] কিন্তু জিন্নাহ্ খাজা নাজিমুদ্দিনের সাথে স্বাক্ষরিত চুক্তিকে একপেশে এবং চাপের মুখে সম্পাদিত বলে প্রত্যাখান করেন।[32] অনেক তর্ক-বিতর্ক ও অনিশ্চয়তার মধ্য দিয়ে সভাটি অনুষ্ঠিত হয়। ছাত্ররা বাংলাকে রাষ্ট্রভাষা করার জন্য জিন্নাহ্'র নিকট স্মারকলিপি পেশ করে।[23] ২৮ মার্চ জিন্নাহ্ ঢাকা ত্যাগ করেন এবং সেদিন সন্ধ্যায় রেডিওতে দেয়া ভাষণে তাঁর পূর্বেকার অবস্থানের কথাই পুনর্ব্যক্ত করেন।[33]
জিন্নাহ্'র ঢাকা ত্যাগের পর ছাত্রলীগ এবং তমুদ্দন মজলিসের এক সভা অনুষ্ঠিত হয়, যেখানে তমুদ্দন মজলিসের আহ্বায়ক শামসুল আলম তার দায়িত্ব মোহাম্মদ তোয়াহা'র কাছে হস্তান্তর করেন।[26] পরবর্তীতে তমুদ্দন মজলিস আন্দোলন ব্যর্থতায় পর্যবসিত হবার জন্য কমিউনিস্টদের দায়ী করে একটি বিবৃতি প্রদান করে এবং পরে তারা আস্তে আস্তে আন্দোলনের পথ থেকে সরে আসে।
লিয়াকত আলি খানের ঢাকা সফর
১৯৪৮ সালের ১৮ নভেম্বর পাকিস্তানের প্রথম প্রধানমন্ত্রী লিয়াকত আলি খান পূর্ব পাকিস্তান সফরে আসেন। ২৭ নভেম্বর ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের খেলার মাঠে তিনি এক ছাত্রসভায় ভাষণ দেন। ঐ সভায় ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয় কেন্দ্রীয় ছাত্র ইউনিয়নের তরফ থেকে প্রদত্ত মানপত্রে বাংলা ভাষার দাবি পুনরায় উত্থাপন করা হয়, কিন্তু তিনি কোনোরূপ মন্তব্য করা থেকে বিরত থাকেন। ১৭ নভেম্বর তারিখে আতাউর রহমান খানের সভাপতিত্বে অনুষ্ঠিত রাষ্ট্রভাষা কর্মপরিষদের এক সভায় আজিজ আহমদ, আবুল কাশেম, শেখ মুজিবুর রহমান, কামরুদ্দীন আহমদ, আবদুল মান্নান, তাজউদ্দিন আহমদ প্রমুখ একটি স্মারকলিপি প্রণয়ন করেন এবং সেটি প্রধানমন্ত্রী লিয়াকত আলি খানের কাছে পাঠানো হয়। প্রধানমন্ত্রী এক্ষেত্রেও কোনো সাড়া দেননি।[19][34]
ভাষা সমস্যার প্রস্তাবিত সমাধান
এর কিছুদিন পরই, পূর্ব বাংলা সরকারের পক্ষ থেকে ভাষা সমস্যার ব্যাপারে একটি বিস্তারিত ব্যাখ্যা জানতে মাওলানা আকরাম খানের নেতৃত্বে পূর্ব বাংলা ভাষা কমিটি গঠনকরা হয়, এবং এই বিষয়টি নিয়ে একটি প্রতিবেদন তৈরি করতে বলা হয়।[35] ১৯৫০ সালের ৬ ডিসেম্বর তারিখের মধ্যে কমিটি তাদের প্রতিবেদন তৈরি করে; তবে এটি ১৯৫৮ সালের আগে প্রকাশ করা হয়নি। এখানে ভাষা সমস্যার সমাধানের লক্ষ্যে সরকারের পক্ষ থেকে একটি কার্যকর ব্যবস্থার প্রস্তাব করা হয়, যেখানে তারা বাংলাকে আরবি অক্ষরের মাধ্যমে লেখার সুপারিশ করেছিলেন।[36]
১৯৫২: ভাষা আন্দোলনের পুনর্জাগরণ
ভাষা আন্দোলনের মতো আবেগিক বিষয়ের পুনরায় জোরালো হবার পেছনে ১৯৫২ সালের ২৭ জানুয়ারি খাজা নাজিমুদ্দিনের ভাষণ প্রধান নিয়ামক হিসেবে কাজ করে।[23] তৎকালীন প্রধানমন্ত্রী পদে আসীন খাজা নাজিমুদ্দিন ২৫ জানুয়ারি ঢাকায় আসেন এবং ২৭ জানুয়ারি পল্টন ময়দানের এক জনসভায় দীর্ঘ ভাষণ দেন। তিনি মূলত জিন্নাহ্'র কথারই পুনরুক্তি করে বলেন, পাকিস্তানের রাষ্ট্রভাষা হবে উর্দু।[32] রেডিওতে সরাসরি সম্প্রচারিত তাঁর ভাষণে তিনি আরো উল্লেখ করেন যে কোনো জাতি দু'টি রাষ্ট্রভাষা নিয়ে সমৃদ্ধির পথে এগিয়ে যেতে পারেনি।[32] নাজিমুদ্দিনের বক্তৃতার প্রতিবাদে রাষ্ট্রভাষা সংগ্রাম পরিষদ ২৯ জানুয়ারি প্রতিবাদ সভা এবং ৩০ জানুয়ারি ঢাকায় ছাত্র ধর্মঘট পালন করে। সেদিন ছাত্রসহ নেতৃবৃন্দ ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের আমতলায় সমবেত হয়ে ৪ ফেব্রুয়ারি ধর্মঘট ও প্রতিবাদ সভা এবং ২১ ফেব্রুয়ারি প্রদেশব্যাপী হরতাল পালনের সিদ্ধান্ত নেয়।[19] পরে তারা তাদের মিছিল নিয়ে বর্ধমান হাউসের (বর্তমান বাংলা একাডেমী) দিকে অগ্রসর হয়।[18] পরদিন ১৯৫২ সালের ৩১ জানুয়ারি ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের বার লাইব্রেরি হলে অনুষ্ঠিত সভায় মাওলানা ভাসানীর নেতৃত্বে ৪০ সদস্যের সর্বদলীয় কেন্দ্রীয় রাষ্ট্রভাষা কর্মী পরিষদ গঠিত হয়।[2][37] সভায় আরবি লিপিতে বাংলা লেখার সরকারি প্রস্তাবের তীব্র বিরোধিতা করা হয় এবং ৩০ জানুয়ারির সভায় গৃহীত ধর্মঘট পালনের সিদ্ধান্তকে সমর্থন দেয়া হয়। পরিষদ ২১ ফেব্রুয়ারি হরতাল, সমাবেশ ও মিছিলের বিস্তারিত কর্মপরিকল্পনা গ্রহণ করে।[32]
পূর্ব সিদ্ধান্ত অনুযায়ী ৪ ফেব্রুয়ারি ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয় এবং অন্যান্য শিক্ষা প্রতিষ্ঠানের ছাত্ররা ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয় প্রাঙ্গনে এসে সমবেত হয়। সমাবেশ থেকে আরবি লিপিতে বাংলা লেখার প্রস্তাবের প্রতিবাদ এবং বাংলাকে রাষ্ট্রভাষা হিসেবে গ্রহণের দাবি জানানো হয়। ছাত্ররা তাদের সমাবেশ শেষে এক বিশাল বিক্ষোভ মিছিল বের করে।[38]
২০ ফেব্রুয়ারি সরকার স্থানীয় প্রশাসনের মাধ্যমে ২১ ফেব্রুয়ারি থেকে ঢাকায় এক মাসের জন্য সভা, সমাবেশ ও মিছিল নিষিদ্ধ করে ১৪৪ ধারা জারি করে। ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের ছাত্ররা বিভিন্ন হলে সভা করে ১৪৪ ধারা ভঙ্গের সিদ্ধান্ত নেয়। ২০ ফেব্রুয়ারি রাতে ৯৪ নবাবপুর রোডস্থ আওয়ামী মুসলিম লীগের কেন্দ্রীয় কার্যালয়ে আবুল হাশিমের সভাপতিত্বে সর্বদলীয় রাষ্ট্রভাষা কর্মী পরিষদের সভা অনুষ্ঠিত হয়। পরিষদের কিছু সদস্য নিষেধাজ্ঞা অমান্য করার পক্ষে থাকলেও, সবশেষে ১১-৩ ভোটে[39] ১৪৪ ধারা ভঙ্গ না করার সিদ্ধান্ত নেয়া হয়।[19] ২০ ফেব্রুয়ারি রাতে ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের বিভিন্ন হলে একই বিষয় নিয়ে পৃথক পৃথক সভা অনুষ্ঠিত হয়। সন্ধ্যায় সলিমুল্লাহ হলে ফকির শাহাবুদ্দীনের সভাপতিত্বে ১৪৪ ধারা ভঙ্গের সিদ্ধান্ত নেয়া হয়। ফজলুল হক মুসলিম হলে অনুষ্ঠিত সভায় নেতৃত্ব দেন আবদুল মোমিন। শাহাবুদ্দিন আহমদের প্রস্তাব অনুযায়ী রাষ্ট্রভাষা সংগ্রাম পরিষদকে এই সিদ্ধান্তটি জানিয়ে দেয়ার দায়িত্ব নেন আবদুল মোমিন এবং শামসুল আলম।[40]
২১ ফেব্রুয়ারির ঘটনা
পূর্ব নির্ধারিত কর্মসূচী অনুযায়ী এ দিন সকাল ৯টা থেকে বিভিন্ন শিক্ষা প্রতিষ্ঠানের ছাত্ররা ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয় প্রাঙ্গনে এসে জড়ো হয়। তারা ১৪৪ ধারা জারির বিপক্ষে স্লোগান দিতে থাকে এবং পূর্ব বঙ্গ আইন পরিষদের সদস্যদের ভাষা সম্পর্কে সাধারণ জনগণের মতামতকে বিবেচনা করার আহ্বান জানাতে থাকে। পুলিশ অস্ত্র হাতে সভাস্থলের চারদিক ঘিরে রাখে। বিভিন্ন অনুষদের ডীন এবং বিশ্ববিদ্যালয়ের উপাচার্য ঐসময় উপস্থিত ছিলেন। বেলা সোয়া এগারটার দিকে ছাত্ররা গেটে জড়ো হয়ে প্রতিবন্ধকতা ভেঙে রাস্তায় নামার প্রস্তুতি নিলে পুলিশ কাঁদানে গ্যাস নিক্ষেপ করে ছাত্রদের সতর্ক করে দেয়।[2] কিছু ছাত্র ঐসময়ে ঢাকা মেডিক্যাল কলেজের দিকে দৌঁড়ে চলে গেলেও বাদ-বাকিরা ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয় প্রাঙ্গনে পুলিশ দ্বারা অবরুদ্ধ হয়ে পড়ে এবং পুলিশের আগ্রাসনের বিরুদ্ধে বিক্ষোভ প্রদর্শন করতে থাকে। উপাচার্য তখন পুলিশকে কাঁদানে গ্যাস নিক্ষেপ বন্ধ করতে অনুরোধ জানান এবং ছাত্রদের বিশ্ববিদ্যালয় এলাকা ত্যাগের নির্দেশ দেন। কিন্তু ছাত্ররা ক্যাম্পাস ত্যাগ করার সময় কয়েকজনকে ১৪৪ ধারা ভঙ্গের অভিযোগে পুলিশ গ্রেফতার শুরু করলে সহিংসতা ছড়িয়ে পড়ে। অনেক ছাত্রকে গ্রেফতার করে তেজগাঁও নিয়ে গিয়ে ছেড়ে দেয়া হয়। এ ঘটনায় ছাত্ররা আরও ক্ষুব্ধ হয়ে পুনরায় তাদের বিক্ষোভ শুরু করে।
বেলা ২টার দিকে আইন পরিষদের সদস্যরা আইনসভায় যোগ দিতে এলে ছাত্ররা তাদের বাঁধা দেয়। কিন্তু পরিস্থিতির নাটকীয় পরিবর্তন ঘটে যখন কিছু ছাত্র সিদ্ধান্ত নেয় তারা আইনসভায় গিয়ে তাদের দাবি উত্থাপন করবে। ছাত্ররা ঐ উদ্দেশ্যে আইনসভার দিকে রওনা করলে বেলা ৩টার দিকে পুলিশ দৌঁড়ে এসে ছাত্রাবাসে গুলিবর্ষণ শুরু করে।[23] পুলিশের গুলিবর্ষণে আব্দুল জব্বার এবং রফিক উদ্দিন আহমেদ ঘটনাস্থলেই নিহত হন।[1] এছাড়া আব্দুস সালাম, আবুল বরকতসহ আরও অনেকে সেসময় নিহত হন।[2][3] ঐদিন অহিউল্লাহ নামের একজন ৮/৯ বছরেরে কিশোরও নিহত হয়।[2]
ছাত্র হত্যার সংবাদ দ্রুত ছড়িয়ে পড়লে জনগণ ঘটনাস্থলে আসার উদ্যোগ নেয়। কিছুক্ষণের মধ্যেই সমস্ত অফিস, দোকানপাট ও পরিবহন বন্ধ হয়ে যায়। ছাত্রদের শুরু করা আন্দোলন সাথে সাথে জনমানুষের আন্দোলনে রূপ নেয়।[30] রেডিও শিল্পীরা তাৎক্ষণিক সিদ্ধান্তে শিল্পী ধর্মঘট আহ্বান করে এবং রেডিও স্টেশন পূর্বে ধারণকৃত অনুষ্ঠান সম্প্রচার করতে থাকে।[41]
ঐসময় গণপরিষদে অধিবেশন শুরুর প্রস্তুতি চলছিল। পুলিশের গুলির খবর জানতে পেরে মাওলানা তর্কবাগিশসহ বিরোধী দলীয় বেশ কয়েকজন অধিবেশন কক্ষ ত্যাগ করে বিক্ষুদ্ধ ছাত্রদের পাশে এসে দাঁড়ান।[2] গণপরিষদে মনোরঞ্জন ধর, বসন্তকুমার দাস, শামসুদ্দিন আহমেদ এবং ধীরেন্দ্রনাথ দত্ত-সহ ছোট ছয়জন সদস্য মুখ্যমন্ত্রী নুরুল আমিনকে হাসপাতালে আহত ছাত্রদের দেখতে যাবার জন্যে অনুরোধ করেন এবং শোক প্রদর্শনের লক্ষ্যে অধিবেশন স্থগিত করার কথা বলেন।[23] কোষাগার বিভাগের মাওলানা আব্দুর রশিদ তর্কবাগিশ, শরফুদ্দিন আহমেদ, সামশুদ্দিন আহমেদ খন্দকার এবং মসলেউদ্দিন আহমেদ এই কার্যক্রমে সমর্থন দিয়েছিলেন। যদিও নুরুল আমিন অন্যান্য নেতাদের অনুরোধ রাখেননি এবং অধিবেশনে বাংলা ভাষার বিরোধিতা করে বক্তব্য দেন।[2][23]
২২ ফেব্রুয়ারির ঘটনা
সেদিন আইন পরিষদে বিরোধী দলের সদস্যরা বিষয়টি উত্থাপন করেন। তারা প্রধানমন্ত্রী নুরুল আমিনকে হাসপাতালে আহত ছাত্রদের দেখতে এবং অধিবেশন মুলতবি করার ঘোষণা দিতে আহ্বান জানান। ক্ষমতাসীন দলের কিছু সদস্যও এই আহ্বানে সমর্থন জানান। কিন্তু নুরুল আমিন তাদের আহ্বানের সাড়া না দিয়ে অধিবেশন অব্যাহত রাখেন এবং হাসপাতালে যেতে অস্বীকৃতি জানান।
ফেব্রুয়ারির ২২ তারিখে সারা দেশ হয়ে উঠে মিছিল ও বিক্ষোভে উত্তাল। জনগণ ১৪৪ ধারা অমান্য করার পাশাপাশি শোক পালন করতে থাকে।[23] বিভিন্ন অফিসের কর্মকর্তা-কর্মচারীরা কর্মস্থল ত্যাগ করে ছাত্রদের মিছিলে যোগ দেয়। সচিবালয়ের কর্মকর্তা-কর্মচারী ও শহরের নাগরিক সমাজ ঢাকা মেডিক্যাল কলেজ ছাত্রাবাস পরিদর্শন করেন। পরে তাদের অংশগ্রহণে জানাজা অনুষ্ঠিত হয়। জানাজা শেষে বিশাল মিছিলে অংশগ্রহণ করে। বেলা ১১টার দিকে ৩০ হাজার লোকের একটি মিছিল কার্জন হলের দিকে অগ্রসর হতে থাকে। প্রথমে পুলিশ তাদের সরিয়ে দেয়ার চেষ্টা করে এবং একপর্যায়ে তাদের উপর গুলিবর্ষণ করে। ঐ ঘটনায় সরকারি হিসেবে ৪ জনের মৃত্যু হয়।
শহরের বিভিন্ন অংশে একইভাবে জানাজা ও মিছিল অনুষ্ঠিত হয়। বিভিন্ন কলেজ, ব্যাংক-সহ অন্যান্য প্রতিষ্ঠান থেকে লোকজন এই মিছিলে অংশ নিতে আসে।[30] বিকেলে আরেকটি বিশাল মিছিল পুলিশ দ্বারা আক্রান্ত হয়। বিক্ষুদ্ধ জনতা সরকার পক্ষের প্রথম সারির দুটি সংবাদপত্র জুবিলী প্রেস এবং মর্নিং নিউজ অফিসে অগ্নিসংযোগ করে।[42][43] উল্লেখ্য, জুবিলী প্রেস থেকে সকালের পত্রিকা বের হয়েছিল।
একই দিনে পুলিশ দ্বারা আক্রমণ ও হত্যার বিভিন্ন ঘটনা ঘটে। নবাবপুর রোডের বিশাল জানাজার মিছিলে পুলিশের গুলিবর্ষণ করে। এই গুলিবর্ষণে শহীদ হন ঢাকা হাইকোর্টের কর্মচারী শফিউর রহমান, ওয়াহিদুল্লাহ এবং আবদুল আউয়াল।[19] একই রাস্তায় অহিউল্লাহ নামে নয় বছরের এক বালকের লাশ পড়ে থাকতে দেখা যায়।[2][44] জনশ্রুতি আছে, পুলিশ কিছু লাশ কৌশলে সরিয়ে ফেলে।
পরবর্তী ঘটনা (১৯৫২)
২১ ও ২২ ফেব্রুয়ারির ঘটনার পর সরকার আন্দোলনের বিপক্ষে জোরালো অপপ্রচার চালাতে থাকে। তারা জনগণকে বোঝানোর চেষ্টা করতে থাকে যে, কমিউনিস্ট ও পাকিস্তানবিরোধীদের প্ররোচনায় ছাত্ররা পুলিশকে আক্রমণ করেছিল। তারা বিভিন্নভাবে তাদের এই প্রচার অব্যাহত রাখে। তারা সারাদেশে প্রচারণাপত্র বিলি করে। সংবাদপত্রগুলোকে তাদের ইচ্ছানুসারে সংবাদ পরিবেশনে চাপ সৃষ্টি করতে থাকে।[45] পাশাপাশি ব্যাপক হারে সাধারণ জনগণ ও ছাত্র গ্রেফতার অব্যাহত রাখে। ২৫ ফেব্রুয়ারি আবুল বরকতের ভাই একটি হত্যা মামলা দায়ের করার চেষ্টা করলে, উপযুক্ত কাগজের অভাব দেখিয়ে সরকার মামলাটি গ্রহণ করেনি।[46] রফিকউদ্দিন আহমদের পরিবার একই ধরণের একটি প্রচেষ্টা নিলে, ঐ একই কারণে তাও বাতিল হয়। ৮ এপ্রিল সরকার তদন্ত শুরু করে। কিন্তু এর প্রতিবেদনে মেডিক্যাল কলেজে ছাত্রদের উপর গুলি করার কোনো উল্লেখযোগ্য কারণ দেখাতে পারেনি।[47] সরকারের প্রতিশ্রুত প্রতিবেদন কেন্দ্রীয় কর্ম পরিষদ প্রত্যাখান করে। ১৪ এপ্রিল গণপরিষদের অধিবেশন শুরু হলে রাষ্ট্রভাষার প্রশ্ন সামনে চলে আসে।[48] এ সমস্যা নিরসনের পক্ষে অনেক সদস্য মত প্রকাশ করলেও মুসলিম লীগের সদস্যরা এ ব্যাপারে নীরব ভূমিকা পালন করেন। এ বিষয়ের বিপক্ষে তারা ভোট দিলে তা অনির্দিষ্টকালের জন্য স্থগিত হয়ে যায়। এর মাধ্যমে তারা ২১ ও ২২ ফেব্রুয়ারির ঘটনার পর গণপরিষদে বাংলা ভাষার পক্ষে কথা বলার প্রতিশ্রুতি ভঙ্গ করেন।[49] ২৭ এপ্রিল বার সেমিনার হলে কেন্দ্রীয় সর্বদলীয় কর্মপরিষদ একটি সেমিনার আহ্বান করে এবং সরকারের কাছে ২১-দফা দাবি উত্থাপন করে। ১৬ এপ্রিল ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয় খুললে সেদিন ছাত্ররা সমাবেশ করে। বিশ্ববিদ্যালয় লীগ কমিটির প্রধান নেতা আব্দুল মতিন গ্রেফতার হলে কমিটি আবার পুণর্গঠিত হয়।
শহীদ মিনার
ঢাকা মেডিক্যাল কলেজের ছাত্ররা ২৩ ফেব্রুয়ারি রাতে শহীদ মিনার তৈরির কাজ শুরু করে। কাজ শেষ হয় ২৪ তারিখ ভোরে। তাতে একটি হাতে লেখা কাগজ গেঁথে দেয়া হয়, যাতে লেখা ছিল শহীদ স্মৃতিস্তম্ভ।[50] শহীদ মিনার নির্মাণের খবর দৈনিক সংবাদপত্রগুলোতে পাঠানো হয় ঐ দিনই। শহীদ বীরের স্মৃতিতে - এই শিরোনামে দৈনিক আজাদ পত্রিকায় ছাপা হয় শহীদ মিনারের খবর।[20]
মিনারটি তৈরি হয় ঢাকা মেডিক্যাল কলেজের ছাত্র হোস্টেলের (ব্যারাক) বার নম্বর শেডের পূর্ব প্রান্তে। কোণাকুণিভাবে হোস্টেলের মধ্যবর্তী রাস্তার গা-ঘেষে। উদ্দেশ্য ছিল যাতে বাইরের রাস্তা থেকে সহজেই দেখা যায় এবং যেকোনো ছাউনি থেকে বেরিয়ে এসে ভেতরের লম্বা টানা রাস্তাতে দাঁড়ালেই যেন চোখে পড়ে। শহীদ মিনারটি ছিল ১০ ফুট উচু আর ৬ ফুট চওড়া। মিনার তৈরির তদারকিতে ছিলেন জিএস শরফুদ্দিন (ইঞ্জিনিয়ার শরফুদ্দিন নামে পরিচিত), নকশা অঙ্কন করেছিলেন বদিউল আলম। তাঁদের সাথে ছিলেন সাঈদ হায়দার। শহীদ মিনার নির্মাণে সহযোগিতা করেন দুইজন রাজমিস্ত্রী। মেডিক্যাল কলেজের সম্প্রসারণের জন্য জমিয়ে রাখা ইট, বালু এবং পুরনো ঢাকার পিয়ারু সর্দারের গুদাম থেকে সিমেন্ট আনা হয়। ভোর হবার পর একটি কাপড় দিয়ে ঢেকে দেওয়া হয় মিনারটি।[20] ঐ দিনই অর্থাৎ ২৪ ফেব্রুয়ারি সকালে, ২২ ফেব্রুয়ারির শহীদ শফিউরের পিতা অনানুষ্ঠানিকভাবে শহীদ মিনারের উদ্বোধন করেন।[34] ২৬ ফেব্রুয়ারি সকালে দশটার দিকে শহীদ মিনার উদ্বোধন করেন দৈনিক আজাদ সম্পাদক আবুল কালাম শামসুদ্দীন।[20] উদ্বোধনের দিন অর্থাৎ ২৬ ফেব্রুয়ারি পুলিশ ও পাকিস্তান সেনাবাহিনী মেডিক্যালের ছাত্রদের আবাসিক হোস্টেল ঘিরে ফেলে এবং প্রথম শহীদ মিনার ভেঙে ফেলে।[20][51] এরপর ঢাকা কলেজেও একটি শহীদ মিনার তৈরি করা হয়,[34] এটিও একসময় সরকারের নির্দেশে ভেঙে ফেলা হয়।
অবশেষে বাংলাকে পাকিস্তানের রাষ্ট্রভাষার স্বীকৃতি দেবার পরে ১৯৫৭ সালে সরকারিভাবে কেন্দ্রীয় শহীদ মিনারের কাজ শুরু হয়। ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের উপাচার্য অধ্যাপক ড. মাহমুদ হোসেনের নেতৃত্বে গঠিত কমিটির তত্ত্বাবধানে ১৯৬৩ সালে শহীদ মিনারের নির্মাণ কাজ শেষ হয়।[34] এবং ১৯৬৩ সালের ২১ ফেব্রুয়ারি শহীদ বরকতের মা উক্ত মিনারটি উদ্বোধন করেন।[52]
ফেব্রুয়ারি ২৫ তারিখে, কল-কারখানার শ্রমিকরা নারায়ণগঞ্জ শহরে ধর্মঘটের ডাক দেয়।[50] ফেব্রুয়ারির ২৯ তারিখে প্রতিবাদে অংশগ্রহকারীরা ব্যাপক পুলিশী হামলার শিকার হন।[53]
একুশের গান
২১ ফেব্রুয়ারি গুলিবর্ষণের ঘটনার পর ‘একুশ’ নিয়ে প্রথম গান আবদুল গাফফার চৌধুরী;- গানটি হল - আমার ভাইয়ের রক্তে রাঙানো একুশে ফেব্রুয়ারি, আমি কি ভুলিতে পারি। এ গানটিতে প্রথমে সুরারোপ করেন আব্দুল লতিফ। পরে করাচী থেকে ঢাকা ফিরে ১৯৫৪ সালে আলতাফ মাহমুদ আবার নতুন করে সুরারোপ করেন।[54] সেই থেকে ওটা হয়ে গেল একুশের প্রভাতফেরীর গান। বর্তমানে আলতাফ মাহমুদের সুর করা গানটিই গাওয়া হয়। ১৯৫৪ সালে হাসান হাফিজুর রহমান সম্পাদিত একুশে সংকলনে প্রকাশিত হয় গানটি। তৎকালীন সরকার সংকলনটি বাজেয়াপ্ত করে। জহির রায়হান তাঁর জীবন থেকে নেয়া ছবিতে এ গানটি ব্যবহার করার পর এর জনপ্রিয়তা ব্যাপকতা লাভ করে। ২১ ফেব্রুয়ারি আন্তর্জাতিক মাতৃভাষা দিবস হিসেবে স্বীকৃতি পাবার পর আন্তর্জাতিক পরিমণ্ডলে এই গানটির সুনাম আরো বাড়তে শুরু করে। ইতোমধ্যে গানটি সুইডিশ ও জাপানি ভাষায় অনূদিত হয়েছে।[55] বিবিসি শ্রোতা জরিপে বাংলা ভাষার শ্রেষ্ঠ গানের তালিকায় এটি তৃতীয় স্থান লাভ করেছে।
চূড়ান্ত পর্যায় (১৯৫৩–৫৬)
কেন্দ্রীয় সর্বদলীয় কর্মপরিষদ ২১ ফেব্রুয়ারি স্মরণে শহীদ দিবস পালনের সিদ্ধান্ত গ্রহণ করে। আওয়ামী লীগের ভারপ্রাপ্ত সাধারণ সম্পাদক শেখ মজিবুর রহমানও দিবসটি পালনে সম্মত হন।[56] ১৯৫৩ সালের ১৮ ফেব্রুয়ারি ছাত্ররা শান্তিপূর্ণভাবে ২১ ফেব্রুয়ারি পালনের উদ্দেশ্যে প্রশাসনের সাথে একটি চুক্তি স্বাক্ষর করে। ভাষা আন্দোলনের এক বছর পূর্তিতে সারা দেশব্যাপী যথাযোগ্য মর্যাদায় শহীদ দিবস পালিত হয়। অধিকাংশ অফিস, ব্যাংক ও শিক্ষাপ্রতিষ্ঠান বন্ধ ছিল। বিভিন্ন অঞ্চল থেকে আসা মানুষ প্রভাতফেরীতে যোগ দেন। হাজার হাজার মানুষ শোকের প্রতীক কালো ব্যাজ ধারণ করে বিশ্ববিদ্যালয় প্রাঙ্গনে আসে এবং মিছিল করে প্রাঙ্গন ত্যাগ করে। সহিংসতা রোধের জন্য স্বেচ্ছাসেবক নিয়োগ করা হয়। প্রায় লক্ষ লোকের উপস্থিতিতে আরমানিটোলায় বিশাল সমাবেশ অনুষ্ঠিত হয়। সমাবেশে এক-দফা দাবি জানানো হয়, ভাষার দাবির পাশাপাশি মাওলানা ভাসানীসহ রাজবন্দীদের মুক্তির দাবি উত্থাপন করা হয়।[2] রেলওয়ের কর্মচারীরা ছাত্রদের দাবির সাথে একমত হয়ে ধর্মঘট পালন করে। বিশ্ববিদ্যালয়ের বিভিন্ন ছাত্রাবাসের ছাত্ররা শহীদদের প্রতি তাদের শ্রদ্ধা নিবেদন করে।[57] অন্যদিকে পাকিস্তানের অর্থমন্ত্রী ফজলুর রহমান বলেন যে, বাংলাকে যারা রাষ্ট্রভাষা করতে চায় তারা দেশদ্রোহী। তাঁর এ বক্তব্যে জনগণ হতাশ হয়ে তাঁকে কালো ব্যাজ দেখায়। সাধারণ মানুষের মাঝে রাষ্ট্রভাষা বাংলা চাই লেখা সম্বলিত স্মারক ব্যাজ বিলি করা হয়। ভাষা সংগ্রাম কমিটি দিবসটি পালন উপলক্ষে সমাবেশ আহ্বান করে। আন্দোলনকে আরো বেগবান করার জন্য বিভিন্ন সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানের আয়োজন করা হয়। দিবসটি উপলক্ষে বিশেষ পত্রিকা প্রকাশিত হয়। ভাষা আন্দোলনের মূল অনুপ্রেরণাদায়ী অমর সঙ্গীত আমার ভাইয়ের রক্তে রাঙানো... ঐ বছর কবিতা আকারে লিফলেটে প্রকাশিত হয়। ১৯৫৪ সালের ২১ ফেব্রুয়ারির রাতে ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ের বিভিন্ন হলের ছাদে কালো পতাকা উত্তোলনের সময় পুলিশ কিছু ছাত্রকে গ্রেপ্তার করে।[58]
যুক্তফ্রন্ট গঠন
১৯৫৪ সালকে পূর্ব বঙ্গের রাজনৈতিক ও ভাষা আন্দোলনের ব্যাপক পট পরিবর্তনের বছর হিসেবে চিহ্নিত করা হয়। এ কে ফজলুল হকের নেতৃত্বে গঠিত যুক্তফ্রন্ট এবং আওয়ামী লীগ বৃহত্তর প্রাদেশিক স্বায়ত্ত্বশাসনের প্রস্তাবে ক্ষমতাসীন মুসলিম লীগ নিন্দা জানায়। নির্বাচনকে সামনে রেখে যুক্তফ্রন্ট যেন আন্দোলনের আর কোনো সুযোগ না পায় সেজন্য মুসলিম লীগ তাদের চেষ্টা অব্যাহত রাখে।[59] সেজন্য তারা ভাষা আন্দোলন দিবসের আগে যুক্তফ্রন্টের একাধিক নেতা-কর্মীকে গ্রেফতার করে।[60] অন্যদিকে ভাষা সংক্রান্ত বিষয়ের অচলাবস্থা নিরসনের উদ্দেশ্যে মুসলিম লীগের সংসদীয় কমিটির একটি সভা করাচীতে অনুষ্ঠিত হয়। সভায় সভাপতিত্ব করেন প্রধানমন্ত্রী মোহাম্মদ আলী বগুড়া এবং সভায় সিদ্ধান্ত নেয়া হয় বাংলা ভাষাকে উর্দু ভাষার সমমর্যাদা দিয়ে রাষ্ট্রভাষা করে হবে।[61] এ সিদ্ধান্তের ফলে পশ্চিম পাকিস্তানের বিভিন্ন প্রদেশের ছয়টি ভাষাকে একই মর্যাদা দেয়ার দাবি তোলে সেখানকার প্রতিনিধিত্বকারীরা।[62] আবদুল হক (“বাবা উর্দু” নামে পরিচিত) এ সিদ্ধান্তের প্রতিবাদ জানান এবং তাঁর এ সিদ্ধান্তের বিপক্ষে অনড় থাকেন। তাঁর নেতৃত্বে ২২ এপ্রিল করাচীতে এক বিশাল প্রতিবাদ মিছিলের আয়োজন করা হয়। প্রায় ১ লক্ষ মানুষ মিছিলে অংশ নেয় ও মুসলিম লীগের এ সিদ্ধান্তের প্রতিবাদ জানায়।[63][64] সেখানে সহিংস ঘটনায় সিন্ধি ভাষায় প্রকাশিত দৈনিক আল ওয়াহিদ পত্রিকার অফিস পুড়িয়ে দেয়া হয়।[65] অন্যদিকে ২৭ এপ্রিল বাংলা ও অন্যান্য ভাষাকে সমমর্যাদা দেয়ার দাবিতে সমাবেশ অনুষ্ঠিত হয়। তাঁরা সংখ্যালঘু উর্দুভাষী যারা এ সিদ্ধান্তের বিরোধিতা করছিল তাদের মানসিকতার তীব্র সমালোচনা করেন। এমন উদ্বেগজনক পরিস্থিতিতে সিদ্ধান্ত বাস্তবায়নের উদ্যোগ বন্ধ হয়ে যায়। গণপরিষদ নির্বাচনে যুক্তফ্রন্ট এবার অধিকাংশ আসনে জয়লাভ করে; যেখানে মুসলিম লীগের আসনসংখ্যা ছিল অত্যন্ত কম।[30][64]
যুক্তফ্রন্ট ক্ষমতায় এসে বাংলা একাডেমী গঠন করে। এ প্রতিষ্ঠান বাংলা ভাষা, সংস্কৃতি, ঐতিহ্যের সংরক্ষণ, গবেষণা এবং মান উন্নয়নের লক্ষ্যে কাজ করবে বলে গঠনতন্ত্রে উল্লেখ করা হয়।[66] যুক্তফ্রন্ট ক্ষমতায় আসার কিছুদিনের মধ্যেই পাকিস্তানের গভর্ণর জেনারেল মালিক গোলাম মাহমুদ ১৯৫৪ সালের ৩০ মে তারিখে কেন্দ্রীয় এবং প্রাদেশিক সরকার বাতিল ঘোষণা করে।[60] ১৯৫৫ সালের ৬ জুন তারিখে যুক্তফ্রন্ট পুণর্গঠন করা হয়; যদিও আওয়ামী লীগ মন্ত্রীপরিষদে যোগ দেয়নি।[59]
১৯৫৬ সালে প্রথমবারের মতো সরকারের প্রচ্ছন্ন সহযোগিতায় ২১ ফেব্রুয়ারি পালিত হয়। শহীদ মিনার নতুনভাবে তৈরি করার লক্ষে সরকারের পক্ষ থেকে একটি বড় প্রকল্প গ্রহণ করা হয়। পুলিশের গুলিতে নিহত ভাষা আন্দোলনের শহীদদের স্মরণে পাকিস্তানের গণপরিষদে কার্যক্রম পাঁচ মিনিট বন্ধ রাখা হয়। সারাদেশব্যাপী পালিত হয় শহীদ দিবস এবং বেশিরভাগ প্রতিষ্ঠান ছিল বন্ধ।[59][67] আরমানীটোলায় এক বিশাল সমাবেশের নেতৃত্ব দেন মাওলানা ভাসানী।[59][68][69]
সংবিধান সংশোধন
১৯৫৪ সালের ৭ মে মুসলিম লীগের সমর্থনে বাংলাকে রাষ্ট্রীয় ভাষার মর্যাদা দেয়া হয়।[64] বাংলাকে পাকিস্তানের দ্বিতীয় রাষ্ট্রভাষা হিসাবে স্বীকৃতি দিয়ে সংবিধানে পরিবর্তন আনা হয় ১৯৫৬ সালের ২৯ ফেব্রুয়ারি। সংবিধানের ২১৪(১) অধ্যায়ে রাষ্ট্রভাষা সম্পর্কে লেখা হয়:
যদিও আইয়ুব খানের প্রতিষ্ঠিত সামরিক সরকার উর্দুকে একমাত্র রাষ্ট্রভাষা হিসাবে প্রতিষ্ঠা করার চেষ্টা করেছিল; ১৯৫৯ সালের ৬ জানুয়ারি সামরিক শাসকগোষ্ঠী এক সরকারি বিবৃতি জারি করে এবং ১৯৫৬ সালের সংবিধানে উল্লেখিত দুই রাষ্ট্র ভাষার উপর সরকারি অবস্থান পুনর্ব্যক্ত করে।[70]
বাঙালি সংস্কৃতিতে ভাষা আন্দোলনের প্রভাব
বাঙালির সাংস্কৃতিক জীবনে বাংলা ভাষা আন্দোলনের তাৎপর্যপূর্ণ প্রভাব বিদ্যমান। বাঙালির মধ্যে বাংলা ভাষার বিভিন্ন উপলক্ষ উদযাপন ও ভাষার উন্নয়নের কাজ করার মানসিকতা তৈরিতে এ আন্দোলনের যথেষ্ট ভূমিকা আছে। বাংলাদেশে ২১ ফেব্রুয়ারি ‘মাতৃভাষা দিবস’ বা ‘শহীদ দিবস’ হিসেবে, এবং একই সাথে একটি রাষ্ট্রীয় ছুটির দিন হিসেবে পালিত হয়। এছাড়া ফেব্রুয়ারি মাসটি আরো নানাভাবে উদযাপিত হয় যার মধ্যে আছে, মাসব্যাপী অমর একুশে গ্রন্থমেলা উদযাপন, যা একুশে বইমেলা নামে সমধিক পরিচিত। এছাড়াও ভাষা আন্দোলনে আত্মত্যাগকারীদের ত্যাগের সম্মানে এ মাসেই ঘোষণা করা হয় বাংলাদেশের অন্যতম প্রধান রাষ্ট্রীয় বেসামরিক পদক ‘একুশে পদক’।[71] মানুষের ভেতর একুশের আবেগ পৌঁছে দিতে একুশের ঘটনা ও চেতনা নিয়ে রচিত হয়েছে বিভিন্ন প্রকার দেশাত্মবোধক গান, নাটক, কবিতা ও চলচ্চিত্র। তন্মধ্যে সবিশেষ উল্লেখযোগ্য আবদুল গাফফার চৌধুরী রচিত ও আলতাফ মাহমুদ সুরারোপিত আমার ভাইয়ের রক্তে রাঙানো গানটি।[72] ১৯৫২ সালের ভাষা আন্দোলনের পর থেকেই বাংলা সাহিত্যের বিভিন্ন ক্ষেত্রে বিভিন্ন দৃষ্টিকোণ থেকে ভাষা আন্দোলনের প্রভাব সূচিত হয়ে আসছে। রচনাগুলোর মধ্যে আছে - শহীদ বুদ্ধিজীবী মুনীর চৌধুরী রচিত নাটক কবর; কবি শামসুর রাহমান রচিত কবিতা বর্ণমালা, আমার দুঃখিনী বর্ণমালা এবং ফেব্রুয়ারি ১৯৬৯; জহির রায়হান রচিত উপন্যাস একুশে ফেব্রুয়ারি; বিশিষ্ট কথাসাহিত্যিক শওকত ওসমান রচিত আর্তনাদ উল্লেখযোগ্য। এছাড়া ভাষা আন্দোলনকে উপজীব্য করে নির্মিত হয়েছে জহির রায়হান পরিচালিত চলচ্চিত্র জীবন থেকে নেয়া।[34]
প্রথম শহীদ মিনারটি ভেঙ্গে ফেলার ২বছর পর ১৯৫৪ সালে নিহতদের স্মরণে নতুন একটি শহীদ মিনার তৈরি করা হয়। ১৯৫৭ সালে যুক্তফ্রন্ট সরকারের সহযোগিতায় বড় পরিসরে শহীদ মিনার তৈরির কাজ শুরু করা হয়। নতুন শহীদ মিনারের স্থপতি ছিলেন হামিদুর রহমান এবং নভেরা আহমেদ। ঢাকা মেডিক্যাল কলেজ হোস্টেল চত্বরে বড় আকারের এই স্থাপনাটি নির্মাণ করা হয়। মূল বেদির উপর অর্ধ-বৃত্তাকারে সাজানো ৫টি স্তম্ভের মাধ্যমে বোঝানো হয়েছে যে, মা তার শহীদ সন্তানদের সাথে দাঁড়িয়ে আছেন। ১৯৫৮ সালের সামরিক শাসনের কারণে স্থাপনাটির নির্মাণ কাজের অগ্রগতি কিছুটা ক্ষতিগ্রস্থ হয়। ১৯৬৩ সালের ২১ ফেব্রুয়ারি আবুল বরকতের মা হাসনা বেগম শহীদ মিনারটির উদ্বোধন করেন। ১৯৭১ সালের স্বাধীনতা যুদ্ধের সময় পাকিস্তানী বাহিনী এটি ভেঙ্গে দেয়। পরবর্তীতে ১৯৭৩ সালে বাংলাদেশ সরকার এটি পুণরায় নির্মাণ করে।[73]
পূর্ব পাকিস্তান ছাড়াও ভারতের আসম রাজ্যে বাংলা ভাষাকে সমমর্যাদা দেয়ার লক্ষ্যে আন্দোলন হয়েছিল। ১৯৬১ সালের ১৯ মে শিলচর রেলস্টেশনে বাংলাকে রাষ্ট্রভাষা হিসাবে স্বীকৃতি দেয়ার জন্য দাবি জানালে পুলিশের গুলিতে ১১ বাঙালি শহীদ হন। পরবর্তীতে আসামের বাংলাভাষী লোকসংখ্যা বেশি রয়েছে এমন ৩টি জেলাতে বাংলাকে আধা-সরকারি ভাষার মর্যাদা দেয়া হয়েছে।[74]
আন্তর্জাতিক মাতৃভাষা দিবস
২১ ফেব্রুয়ারিকে ‘আন্তর্জাতিক মাতৃভাষা দিবস’ হিসেবে স্বীকৃতি দেওয়ার জন্য বাংলাদেশ সরকার ইউনেস্কোর কাছে লিখিতভাবে প্রস্তাব করে, যা ১৯৯৯ সালের ১৭ নভেম্বর সংস্থার ৩০তম সাধারণ অধিবেশনে নিরঙ্কুশ সমর্থন পেয়ে পাশ হয়।[75]
বাংলাদেশের স্বাধীনতা
যদিও ১৯৫৬ সালের পর সরকারি ভাষার বিতর্ক সম্পন্ন হয়, কিন্তু আইয়ুব খানের সামরিক শাসন পাকিস্তানের পাঞ্জাবি ও পশতুনদের দেনাগুলো বাঙালিদের ওপর জোরপূর্বক চাপিয়ে দেয়। জনসংখ্যার দিক থেকে সংখ্যাগরিষ্ঠ হওয়া সত্ত্বেও সামরিক এবং বেসামরিক চাকুরীর ক্ষেত্রে বাঙালিদের উপস্থিতি ছিল নগণ্য। এছাড়া জাতীয় রাজস্ব এবং সরকারি সাহায্যের দিক থেকেও বাঙালিদের প্রাপ্ত অংশ ছিল খুবই কম। জাতিগতভাবে পশ্চিম পাকিস্তানের সাথে বাঙালিদের এ বৈষম্যের ফলে চাপা ক্ষোভের জন্ম নিতে থাকে। এরই প্রভাব হিসেবে আঞ্চলিক স্বার্থসংরক্ষণকারী রাজনৈতিক দল হিসেবে বাঙালি জাতীয়তাবাদী আওয়ামী লীগের প্রতি মানুষের সমর্থন নিরঙ্কুশভাবে বাড়তে থাকে।[27] এর ফলেই পূর্ব পাকিস্তানের মানুষ ভাষা আন্দোলনের চেতনায় উজ্জীবিত হয়ে আরো বড় অধিকার আদায় ও গণতন্ত্রের দাবিতে ছয় দফা আন্দোলন শুরু করে। এ আন্দোলনই পরবর্তীতে বাংলাদেশের স্বাধীনতা যুদ্ধের আকার ধারণ করে।[6][11]
পশ্চিম পাকিস্তানে প্রতিক্রিয়া
যদিও পূর্ব পাকিস্তানের অনেক বাঙালি মনে করেন যে, বাংলা ভাষা আন্দোলন জাতিগত জাতীয়তাবাদের উপর ভিত্তি করে সংঘটিত হয়েছিল; কিন্তু এ আন্দোলনের মাধ্যমে পাকিস্তানের দুই অংশের সংস্কৃতির পার্থক্যগুলো সুস্পষ্টভাবে পরিলক্ষিত হয়েছে।[6][27][76] পশ্চিম পাকিস্তানে এ আন্দোলনটি পাকিস্তানি জাতীয় স্বার্থের বিরুদ্ধে বিভাগীয় উত্থান বলে মনে করা হয়।[77] দ্বিজাতিতত্ত্বের ভিত্তিতে প্রতিষ্ঠিত পাকিস্তান রাষ্ট্রে “একমাত্র উর্দু” নীতি প্রত্যাখ্যান করাকে মুসলমানদের পারসিক-আরবি সংস্কৃতি এবং পাকিস্তানের প্রতিষ্ঠার মূল মতাদর্শের গুরুতর লঙ্ঘন হিসাবে দেখা হয়।[6] পূর্ব পাকিস্তানের বেশ কয়েকজন শক্তিশালী রাজনীতিবিদ মনে করেন যে, “উর্দু” হল ভারতীয় ইসলামী সংস্কৃতির অংশ, আর বাংলাকে তারা হিন্দু সংস্কৃতির সংমিশ্রণে তৈরি বাংলা সংস্কৃতি হিসেবে বিবেচনা করতেন।[11] অধিকাংশই যারা “একমাত্র উর্দু” নীতির পক্ষে ছিলেন, তারা মনে করতেন যে, উর্দু কেবলমাত্র পাকিস্তান দেশের ভাষা হিসেবেই নয়, বরং সমগ্র জাতির ভাষা হিসেবে উর্দুকে প্রতিষ্ঠা করা প্রয়োজন। এধরণের চিন্তা-ভাবনাও উর্দু নীতির বিপক্ষে অবস্থান নেয়ার অন্যতম কারণ হিসেবে বিবেচিত হয়েছিল; কেননা, পাকিস্তানে তখন আরও বেশ কিছু ভাষাগত পার্থক্যের সম্প্রদায় ছিল।[11] ১৯৬৭ সালের শেষের দিকে আইয়ুব খান বলেন যে, “পূর্ব পাকিস্তান... এখনো হিন্দু সংস্কৃতি এবং প্রভাবের অধীনে রয়েছে।” [11]
আন্দোলনের পর আওয়ামী মুসলিম লীগ বাঙালি জাতীয়তাবাদের ভিত্তিতে দলীয় কার্যক্রম পরিচালনা করতে শুরু করে এবং দলের নাম থেকে “মুসলিম” শব্দটি বাদ দিয়ে দেয়।[78] ভাষা আন্দোলনের মাধ্যমে পশ্চিম পাকিস্তানের জাতিগত জাতীয়তাবাদীভিত্তিক দলগুলোর কার্যক্রমে গতির সঞ্চার করে।[6] পাশাপাশি পূর্ব পাকিস্তানে রাজনৈতিক অস্থিরতা, কেন্দ্রীয় সরকার এবং যুক্তফ্রন্টের নেতৃত্বে প্রদেশিক সরকারের মধ্যে ক্ষমতার দ্বন্দ্ব ছিল ১৯৫৮ সালে সেনাবাহিনী প্রধান আইয়ুব খানের সামরিক অভ্যূত্থানের অন্যতম প্রধান কারণ।[30]
গণমাধ্যমে বাংলা ভাষা আন্দোলন
ঢাকায় ছাত্র নিহত হওয়ার ঘটনা নিউ ইয়র্ক টাইমস পত্রিকাতেও প্রকাশিত হয়। তবে সেখানে বলা হয়, “ঢাকায় ভাষার জন্য শিক্ষার্থীদের উপর পাকিস্তানি পুলিশের গুলি বর্ষণ।”
আরো দেখুন
ভাষা আন্দোলনের কালপঞ্জি
২০১৮-র নিরাপদ সড়ক চাই শিক্ষার্থী আন্দোলন
২০১৮-র কোটা সংস্কার আন্দোলন
২০১৫ বাংলাদেশের ছাত্র বিক্ষোভ
তথ্যসূত্র
তথ্যসূত্র
Check date values in: |year= (help) (in Bengali)
Check date values in: |year= (help) (in Bengali)
আরো পড়ুন
আবুল মনসুর আহমদ, আমার দেখা রাজনীতির পঞ্চাশ বছর, ঢাকা, ১৯৭৫।
আবদুল হক, ভাষা-আন্দোলনের আদি পর্ব, ঢাকা, ১৯৭৬।
বদরুদ্দীন উমর, পূর্ব বাঙলার ভাষা আন্দোলন ও তৎকালীন রাজনীতি, ১ম খন্ড, ঢাকা, ১৯৭৯।
বহিঃসংযোগ
, বাংলাপিডিয়া, বাংলাদেশ এশিয়াটিক সোসাইটি
বিষয়শ্রেণী:বাংলাদেশের ইতিহাস
বিষয়শ্রেণী:পাকিস্তানের ইতিহাস
বিষয়শ্রেণী:বাংলাদেশ আওয়ামী লীগ
বিষয়শ্রেণী:ভাষাগত অধিকার
| https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A6%BE%20%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%20%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8B%E0%A6%B2%E0%A6%A8 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1519,
2384,
3624,
4429
],
"plaintext_end_byte": [
1466,
2383,
3612,
4428,
5112
]
} | ماهو تاريخ استقلال سوريا عن فرنسا؟ | إعلان استقلال سوريا | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
1375
],
"minimal_answers_end_byte": [
1393
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
إعلان استقلال سوريا، في تاريخ سوريا الحديث، تلحظ مناسبين أعلن فيهما عن سوريا مستقلة. الأولى من قبل المؤتمر السوري العام يوم 8 مارس 1920 بعيد سقوط الدولة العثمانية، وتمت خلالها مبايعة فيصل بن الحسين ملكًا وإعلان المملكة السورية العربية بشكل رسمي. والثانية، تمت يوم 28 سبتمبر 1941 بعد استعادة الحلفاء سيطرتهم على سوريا خلال الحرب العالمية الثانية، وأعلن في إثرها تاج الدين الحسني "كأول رئيس لسوريا المستقلة". خلافًا للإستقلال الأول، فإن الاستقلال الثاني استقبل ببرود في سوريا، لاسيّما مع استمرار قسط وافر من الأجهزة تابعًا للمفوضية الفرنسية،[1] وقد صرّح رجال المفوضية "بعدم وجود أية نية لتغير فعلي قبل انتهاء الحرب العالمية الثانية". لا يعتبر إعلان الاستقلال عطلة رسمية أو اليوم الوطني لسوريا، بل إن تمام جلاء القوات الفرنسية عن سوريا، بعيد انتفاضة الاستقلال في 17 أبريل 1946، يعتبر عيد الجلاء واليوم الوطني السوري.
إعلان الاستقلال الأول
خلفية
بحلول نهاية سبتمبر 1920 انسحبت الدولة العثمانية من سوريا بشكل نهائي، وقامت حكومة وطنية مؤقتة؛ ولعب الأمير فيصل بن الحسني دورًا بارزًا في العمل السياسي السوري، كما تشكل في يونيو 1919 المؤتمر السوري العام كهيئة تأسيسية - تشريعية "للأمة السورية" انتخبها ناخبو الدرجة الأولى في أغلب المناطق ووقعت عرائض انتخابية في بعض المناطق الأخرى. كان العمل يرتكز على وحدة البلاد السورية وتكاملها مع العراق والحجاز واستقلالها، غير أنه في وقت لاحق قبل اتفاق فيصل كليمنصو بمبدأ الانتداب الفرنسي.
أواخر فبراير 1920 دعت الحكومة المؤتمر السوري العام للانعقاد والبت في القضايا العالقة وحالة المراوحة السياسية بانتظار مؤتمر الصلح، غلب الرأي القائل بأن إعلان الاستقلال يضغط على مؤتمر الصلح ويحمي مصالح السوريين، وقد استشار فيصل ضباطًا فرنسيين وإنكليز في دمشق ولم يبدو ممانعتهم للأمر.[2] وفي 6 مارس 1920 خطب فيصل في المؤتمر السوري العام حول "استحقاق الحرية والاستقلال"، وفي اليوم التالي، 7 مارس، قرر المؤتمر بالإجماع "استقلال سوريا بحدودها الطبيعية استقلالاً تامًا مع الاحتفاظ بالحكم الذاتي للبنان"؛ واعتماد اللامركزية الإدارية،و العمل على صياغة دستور للبلاد على قاعدة الملكية الدستورية ومبايعة فيصل بن الحسين ملكًا، وإعلان الاستقلال في دار البلدية في ساحة المرجة يوم 8 مارس 1920.[3]
الحفل
في يوم الاثنين 8 مارس 1920، زيّنت دمشق، ووضعت على الأبنية أعلام المملكة العربية السورية، وفي صدر دار البلدية خصصت مقاعد للملك والحاشية؛ وإلى اليمين من صدر القاعة أعضاء الحكومة والدبلوماسيين باستثناء ممثلي بريطانيا الذين غادروا دمشق إلى حيفا ولم يحضروا الحفل، وقاضي العاصمة ومفتي المملكة ونقيب الأشراف والبطاركة وأساقفة العاصمة وحاخامها، وإلى اليسار أعضاء المؤتمر السوري العام وممثلين من العراق وخصص في القاعة أماكن للوجهاء ورجال الصحافة.[4]
في تمام الساعة الثالثة بعد الظهر، وصل الملك فيصل مع الحاشية، وبدأ الحفل بالهتاف بحياة المملكة العربية السورية المستقلة والملك، ثم تلا أمين سر المؤتمر محمد عزة دروزة قرار المؤتمر بالاستقلال والتتويج من على شرفة المبنى أمام الحشود في ساحة المرجة؛[4] تلاه بيان غريغوريوس حداد بطريرك الروم الأرثوذكس، باسم الطوائف المسيحية واليهودية حول النقاط السبعة المتفق عليها مع الملك وهي:
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%84%20%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A7 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
933,
2596,
4253,
6088,
6395,
6885,
7932,
9970,
10832,
11610,
12064,
12179,
13382,
13565,
13736,
13913,
13985
],
"plaintext_end_byte": [
932,
2548,
4151,
6024,
6368,
6853,
7867,
9903,
10750,
11578,
12025,
12178,
13322,
13564,
13710,
13877,
13965,
14090
]
} | పిచ్చటూరు గ్రామంలో ప్రధాన పంట ఏంటి? | పిచ్చాటూరు | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
16
],
"minimal_answers_start_byte": [
13913
],
"minimal_answers_end_byte": [
13965
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | పిచ్చటూరు చిత్తూరు జిల్లా, ఇదే పేరుతో ఉన్న మండలం యొక్క కేంద్రము. ఇది సమీప పట్టణమైన పుత్తూరు నుండి 20 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1201 ఇళ్లతో, 4620 జనాభాతో 487 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2245, ఆడవారి సంఖ్య 2375. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 591 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 150. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 596292[1].పిన్ కోడ్: 517587.
ఈ ప్రాంతాన్ని మొదట్లో కార్వేటినగర సంస్థాన రాజు పాలించేవాడు.తర్వాత 20 సంవత్సరముల వరకు తమిళనాడు ప్రభుత్వము పాలించింది.1960లో ఇది ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వము అధీనములోనికి వచ్చింది.ఆధారము ఇక్కడ తమిళనాడు ప్రభుత్వము అరుణ నదిపై కట్టించిన ఆరణియార్ ప్రాజెక్ట్ ఇప్పటికీ ఉంది.ఇక్కడ చాలా సినిమాలు షుటింగ్ జరుపుకున్నాయి.
ఈ మండల విద్యా శాఖాధికారి శెట్టి గారు.ఎమ్ పీ పీ ఎస్ కైలాస రెడ్డి గారు.
ఈ మండలం ( ఊరు మీదుగా ) చెన్నై మరియు కడప లను కలిపే జాతీయరహదారి ఉంది.ఇక్కడి నుంచి ప్రముఖ పర్యాటక మరియు పుణ్య క్షేత్రాలు
శ్రీకాళహస్థి 42 కి.మీ
తిరుపతి 56 కి.మీ
తిరుత్తణి 36 కి.మీ
చెన్నై 73 కి.మీ
తిరువళ్లూరు 41 కి.మీ
బెంగుళూరు సుమారు 300 కి.మీ
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు , ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు ఉన్నాయి.
ఒక ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల ఉంది.ఒక ప్రైవేటు వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల ఉంది. ఒక ప్రభుత్వ అనియత విద్యా కేంద్రం ఉంది. సమీప ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, సమీప దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల పుత్తూరు లో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల తిరుపతిలోను, పాలీటెక్నిక్ సత్యవీడులోను, ఉన్నాయి. ఉంది.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
పిచ్చటూరులో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఒక డాక్టరు, ఏడుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక అలోపతి ఆసుపత్రిలో ఒక డాక్టరు, ఆరుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక డిస్పెన్సరీలో ఒక డాక్టరు, నలుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు.
సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో3 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ముగ్గురు, ఇద్దరు నాటు వైద్యులు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది.
గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పిచ్చటూరులో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 18 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
పిచ్చటూరులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 90 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 61 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 38 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 5 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 7 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 146 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 11 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 126 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 138 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 146 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
పిచ్చటూరులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 83 హెక్టార్లు
చెరువులు: 63 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
పిచ్చటూరులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి, సజ్జలు, వేరుశనగ
మూలాలు
వర్గం:చిత్తూరు జిల్లా దర్శనీయ స్థలాలు
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B1%81 |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
794,
2841,
3206,
3605,
3774,
4173,
5811,
7906,
8665,
9829,
11383,
11514
],
"plaintext_end_byte": [
793,
2840,
3205,
3604,
3772,
4172,
5810,
7905,
8664,
9828,
11331,
11493,
11620
]
} | ప్రక్రియ ని ఆంగ్లంలో ఏమని అంటారు? | అమ్మకాల ప్రక్రియ | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
అమ్మకాల ప్రక్రియ, అమ్మకాల టన్నెల్ లేదా ఒక అమ్మకాల గరాటు అని కూడా పరిచితమైనది. ఇది ఒక ఉత్పత్తిని లేదా సేవను అమ్మడానికి సంబంధించిన క్రమానుగత వైఖరి. ఎదుగుతున్న ఒక సాహిత్య ప్రచురణ సంస్థ, అమ్మకాల ప్రక్రియను ఇంజినీరింగ్ క్రమశిక్షణ దృక్కోణంలో అంచనా వేస్తోంది (చూడండి అమ్మకాల ప్రక్రియ ఇంజినీరింగ్) [1].
అమ్మకందారు, కొనుగోలుదారు నష్టభయ నిర్వహణ, అమ్మకాలలో ప్రామాణీకరించబడిన కస్టమర్ పరస్పరచర్య, కొలువదగిన ఆదాయాన్ని రూపొందించడంతో పాటుగా ఉత్తమ ఆలోచనాత్మకమైన అమ్మకాల ప్రక్రియను కలిగి ఉండడానికి కారణాలు. "ప్రక్రియ దృక్కోణం" నుంచి అమ్మకాల విషయాన్ని పరిశీలించడంలో ప్రధాన ప్రయోజనం ఏమిటంటే, అది ఇతర విజయవంతమైన క్రమబద్దతలు మరియు ప్రక్రియ ఆధారిత పరిశ్రమల నుంచి ఉత్తమంగా పరీక్షించబడిన మరియు మెరుగైన పనిముట్లతో కూడిన నిశ్చితతను ప్రతిపాదిస్తుంది[2]. ప్రతిఫలంగా, ఇది బలమైన సత్వర ప్రగతిని ప్రతిపాదిస్తుంది. నాణ్యతా నిపుణుడు జోసెఫ్ జురాన్ ఇలా అభిప్రాయపడ్డాడు, "నాణ్యత మరియు ప్రక్రియ ఇంజనీరింగ్కి చెందిన మన సుపరిచిత సూత్రాలు అమ్మకాల ప్రక్రియలో పనిచేయవు"[3]. ఒక అమ్మకాల బృందం ప్రాథమిక పని ఏదంటే, తక్కువ కాలంలో అమ్మకాల ప్రక్రియ ద్వారా పెద్ద ఒప్పందాలను అధిక సంఖ్యలో తరలించడమే.[4]
ఒక అమ్మకాల ప్రక్రియలోని నిర్దిష్ట దశ లేదా దిశలు కంపెనీ నుంచి మరో కంపెనీకి విభిన్నంగా ఉంటాయి కాని సాధారణంగా కింది అంశాలను కలిగి ఉంటాయి:
ప్రారంభ పరిచయం
ప్రారంభ అమరిక ప్రమాణ అనువర్తనం
అమ్మకాల ముందంజ
గుర్తింపు అవసరం
అనుభవం కలిగిన అవకాశం
ప్రతిపాదన
సంప్రదింపు
మూసివేయడం
ఒప్పంద లావాదేవీ
ప్రత్యామ్నాయమే కాని అదేవిధమైన దశల వరుసలు కింది విధంగా ఉంటాయి:
కొత్త అవకాశం
ప్రారంభ సమాచార ప్రసారం
నిజ నిర్ధారణ
అభివృద్ధి పరిష్కారం
ప్రతిపాదన పరిష్కారం
పరిష్కార పరిణామం
సంప్రదింపు
అమ్మకాల ఆర్డర్
ఖాతా నిర్వహణ
ఒక ప్రక్రియను మ్యాప్ చేయడం అనేది తదుపరి సునిశిత విశ్లేషణ మరియు నిరంతర మెరుగుదలకు ప్రారంభ బిందువును అందిస్తుంది[5]. ఒక ప్రక్రియ ప్రవాహాన్ని రేఖాచిత్రం గీయడం అనేది ఏడు ప్రాథమిక నాణ్యతా మెరుగుదల పరికరాల[6]లో ఒకటిగా గుర్తించబడుతుంది. పై జాబితాలోని అంశాలు (అనేక ఇతర అంశాలలోని) వివరించబడ్డాయి మరియు/లేక ప్రచురించబడిన సాహిత్యంలో రేఖాచిత్రీకరించబడ్డాయి. కొన్ని ఉదాహరణలు ప్రాథమికంగా ఒక అమ్మకాల "విభాగం" ద్వారా ప్రదర్శించబడిన విధులపై దృష్టి పెట్టాయి[7]. కనీసం ఒక క్రాస్-ఫంక్షనల్ వైఖరి అమ్మకాలు, మార్కెటింగ్, కస్టమర్ సర్వీస్, మరియు ఇన్ఫర్మేషన్ సిస్టమ్లు వంటి అనేక పరస్పరాధారిత ప్రాంతాలను వివరించి, స్థిరపరుస్తుంది[8].
అమ్మకందారు దృష్టికోణం నుంచి, అమ్మకాల ప్రక్రియ అనేది సమాచార సేకరణ లేదా తదుపరి దశకు మూమెంటును తీసుకుపోయే నిబంధనల అమలుపై ఆధారపడిన స్టేజ్ గేటింగ్ ఒప్పందాల ద్వారా నష్టభయాన్ని తగ్గిస్తుంది - ప్రారంభంలో ఆసక్తి ప్రదర్శించే వ్యక్తులలో చాలామంది చాలా తక్కువ ఆర్డర్లను మాత్రమే తీసుకుంటారు. ప్రారంభంలో ఆసక్తి చూపిన వారిలో చాలా తక్కువమంది మాత్రమే వాస్తవానికి ఆర్డర్ చేస్తారు[9].. ఇది ప్రదర్శించబడని ఒప్పందాలపై అమ్మకందారు వనరుల వ్యయాన్ని నియంత్రిస్తుంది. నిజానికి ఇది కొనుగోలుదారులను వారికి అవసరం లేని ఉత్పత్తులను కొనుగోలు చేయడం నుంచి నియంత్రిస్తుంది, అలాంటి ప్రయోజనాలు అమ్మకందారు ద్వారా నైతిక ఉద్దేశ్యాలను కోరుకుంటాయి. ఈ హామీ యొక్క అనిశ్చితి కారణంగా, కొనుగోలుదారులు తరచుగా కొనడం లేదా కొనుగోలు ప్రక్రియకు వెళుతుంటారు. అమ్మడం మరియు కొనడం మధ్య ఉన్న ఉపరితలం కూడా రేఖాచిత్రించబడింది[10].
సంక్లిష్ట అమ్మకాల వలయాలను, రాబడి పుట్టుకకు వ్యవస్థాగతమైన హామీని కోరే భారీ రాబడి నష్టభయాలను కలిగిన కంపెనీల కోసం మరియు/లేదా మరింత చర్చలతో కూడిన అమ్మకాల వైఖరిని ఎంచుకొనడానికి లాంఛనగతం చేయబడిన అమ్మకాల ప్రక్రియ సాధారణంగా మరింత సామాన్యంగా ఉంటుంది (ఉదా. శాటర్న్, IBM, హ్యూలెట్-ప్యాకార్డ్).
ఒక సమర్థవంతమైన అమ్మకాల ప్రక్రియ ఒక సేల్స్ పర్సన్ అమ్మకాన్ని ముగించేంతవరకు అన్ని అంశాలను నెరవేర్చే దశలగుండా వివరించబడుతుంది. తరచుగా చెడు అమ్మకపు అనుభవం విశ్లేషించబడుతుంది మరియు ముఖ్యమైన దశలను అది దాటివేసినట్లు ప్రదర్శించబడుతుంది. ఒక మంచి అమ్మకపు ప్రక్రియ అమ్మకందారు, కొనుగోలుదారు ఇద్దరికీ నష్టభయాన్ని తగ్గిస్తుంది. దృఢమైన అమ్మకాల ప్రక్రియ రాబడి ఫలితాలను కచ్చితంగా, సంభావ్యపూర్వకంగా ఊహించడంలో నాటకీయ ఫలితాన్ని కలిగిస్తుంది.
చాలా కంపెనీలు తమ సొంత అమ్మకాల ప్రక్రియను అభివృద్ధి చేసుకుంటాయి; అయితే, అమ్మకాల నిర్వహణ మెరుగుదల పరిశ్రమలోని అనేక కంపెనీల నుంటి లభ్యమయ్యే షెల్ఫ్ వెర్షన్లు ఉంటాయి. ఈ పద్ధతులలో అనేకం, ప్రమోటర్ల ద్వారా పబ్లిక్కి అందుబాటులో ఉన్న పుస్తకాలలో వివరించబడింది. వ్యక్తిగత అమ్మకాల ప్రతినిధి ద్వారా నియమించబడిన వ్యూహాలను ఇవి ప్రాథమికంగా అవలంబిస్తాయి[11][12][13]. ఇది ఒక అనుకూలీకృత ప్రక్రియను అందిస్తుంది మరియు ప్రీస్టాండింగ్ రూపంలో ఉండే ఎలెక్ట్రానిక్ పరికరాల సెట్ని కూడా అందిస్తుంది లేదా కంపెనీ యొక్క SFA, CRMలు అవసరమైన లేదా ఇతర అవకాశ నిర్వహణా వ్యవస్థలతో ఇది కలిసి పోతుంది.
వీటిని కూడా చూడండి
హిట్ రేటు
పరిష్కార అమ్మకం
అమ్మకాల స్థాయి
సూచనలు
వర్గం:విక్రయాలు
వర్గం:వ్యక్తిగత అమ్మకం | https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%20%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
777,
922,
1220,
1314,
1760,
2288,
2336,
2472,
2719
],
"plaintext_end_byte": [
776,
906,
1219,
1313,
1740,
2276,
2334,
2448,
2636,
3956
]
} | ما عدد الدول المطلة على بحر البلطيق؟ | بحر البلطيق | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | Coordinates:
تصغير|خريطة لبحر البلطيق
بحر البلطيق يقع في شمال أوروبا محاطا بشبه الجزيرة الإسكندنافية وأوروبا الوسطى وأوروبا الشمالية وأوروبا الشرقية والجزر الدنماركية يتصل بخليج كاتيغات عن طريق مضيق أوريسند والحزام الكبير والحزام الصغير وهو بحر ذو ماء مسوس.[1][2][3]
يكمل كاتيغات طريقه إلى بحر سكاغيراك ومنه لبحر الشمال حتى يصل إلى المحيط الأطلسي. يتصل البلطيق بالبحر الأبيض عن طريق قناة البحر الأبيض وببحر الشمال عن طريق قناة كيل.
سميت دول البلطيق الثلاث (لاتفيا، استونيا وليتوانيا) بهذا الاسم نسبة له.
التسمية
أول من أطلق على البحر مسمى بحر البلطيق هو آدم البريمني أحد أشهر نبلاء العصور الوسطى في ألمانيا نسبة إلى جزيرة واقعة فيه تسمى بالتيا (سميت من قبل الرومان بهذا الاسم).
وللبحر تسميات عدة, تختلف باختلاف العائلات اللغوية:
في اللغات الجرمانية ما عدا الإنجليزية يسمى بحر الشرق (مثلاً بالألمانية: Ostsee).
في اللغات الفنلندية البلطيقية -كاللغة الإستونية يسمى بحر الغرب (Läänemeri).
في اللغات الرومانسية والسلافية والبلطيقية والإنجليزية واللاتينية يسمى بحر البلطيق .
الجغرافيا
بحر البلطيق بحر قليل العمق إذ يصل متوسط عمقه لحوالي 55 م. يعد البحر أكبر مسطح مائي ذو مياه مسوسية (بين المالحة والعذبة) في العالم. يصل طوله لحوالي 1610 كم وعرضه 193 كم وأقصى عمق له هو 460 م فقط ويوجد قرب الأراضي السويدية. مساحته تضاهي الـ377 ألف وحجم مياهه 21 ألف ويصل طول شواطئه لما يزيد عن 8000 كم.
الدول
البلدان المطلة على البحر:
البلدان الواقعة في حوض تصريف بحر البلطيق إلا أنها لا تطل عليه:
خط الأنابيب
يجري حاليا ربط روسيا بالإتحاد الأوروبي عبر خط انابيب لنقل الغاز الطبيعي تحت بحر البلطيق.[4]
راجع أيضا
نفق فيهمارنبيلت
جسر أوريسند
مراجع
تصنيف:بحر البلطيق
تصنيف:بحار ألمانيا
تصنيف:بحار أوروبية
تصنيف:بحار الدنمارك
تصنيف:بحار المحيط الأطلسي
تصنيف:بحار روسيا
تصنيف:جغرافيا أوبلاست كالينينغرادسكايا
تصنيف:جغرافيا الدنمارك
تصنيف:جغرافيا السويد
تصنيف:جغرافيا إستونيا
تصنيف:جغرافيا بولندا
تصنيف:جغرافيا سانت بطرسبرغ
تصنيف:جغرافيا فنلندا
تصنيف:جغرافيا ليتوانيا
تصنيف:جغرافيا لينينغراد أوبلاست
تصنيف:مسطحات مائية بألمانيا
تصنيف:مسطحات مائية في أوبلاست كالينينغرادسكايا
تصنيف:مسطحات مائية في السويد
تصنيف:مسطحات مائية في إستونيا
تصنيف:مسطحات مائية في بولندا
تصنيف:مسطحات مائية في سانت بطرسبرغ
تصنيف:مسطحات مائية في فنلندا
تصنيف:مسطحات مائية في ليتوانيا
تصنيف:مسطحات مائية في لينينغراد أوبلاست
تصنيف:منطقة البلطيق
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%20%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%B7%D9%8A%D9%82 |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
902,
1628,
3400,
3903,
5358,
5787,
6693,
8394,
9858,
11386,
12541,
12703,
12776
],
"plaintext_end_byte": [
901,
1586,
3399,
3841,
5357,
5667,
6692,
8393,
9857,
11319,
12489,
12643,
12775,
13652
]
} | కోయంబత్తూరు కృష్ణారావు ప్రహ్లాద్ ఎప్పుడు జన్మించాడు? | సి. కె. ప్రహ్లాద్ | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
2
],
"minimal_answers_start_byte": [
1760
],
"minimal_answers_end_byte": [
1764
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
కోయంబత్తూరు కృష్ణారావు ప్రహ్లాద్ (1941 ఆగస్టు 8 – 2010 ఏప్రిల్ 16) [1] ప్రపంచవ్యాప్తంగా పేరున్న వ్యక్తి, ఈయన ప్రపంచ ప్రసిద్ధి గాంచిన వ్యవస్థల ఎగువ శ్రేణి యాజమన్యమును సంప్రదించారు. అతను మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయంలోని స్టీఫెన్ ఎమ్. రోస్ స్కూల్ ఆఫ్ బిజినెస్ లో వాణిజ్యసముదాయ విధానాలకు పాల్ మరియు రూత్ మెక్ క్రాకెన్ విలక్షణ విశ్వవిద్యాలయ ఆచార్యుడు.
ఈయన పరిశోధనలు వాణిజ్యసముదాయ విధానములకు మరియు భారీ, విభిన్న, బహుళదేశ వాణిజ్య సముదాయాలలో ఎగుర శ్రేణి యాజమాన్యం యొక్క పాత్ర వంటి వాటికి ప్రత్యేకం. C.K. ప్రహ్లాద్ మూల యోగ్యత మరియు ది ఫార్చ్యూన్ ఎట్ ది బాటం అఫ్ ది పిరమిడ్ సిద్ధాంతాలకు పితామహుడిగా పేరు గడించారు.
ప్రారంభ జీవితం
ప్రహ్లాద్ పదకొండు మంది పిల్లలలో తొమ్మిదవ వాడిగా 1941లో తమిళనాడులోని కోయంబత్తూరులో జన్మించారు. ఈయన తండ్రి మంచి పేరున్న సంస్కృత పండితుడు మరియు చెన్నైలో న్యాయమూర్తి. 19 సంవత్సరాల వయస్సులో మద్రాసు విశ్వవిద్యాలయంలో భాగమైన చెన్నై లయోలా కళాశాలలో భౌతిక శాస్త్రంలో B.Sc పట్టా పుచ్చుకున్న తరువాత ఆయన స్థానిక యూనియన్ కార్బైడ్ బ్యాటరీ కర్మాగారం నిర్వాహకుని ద్వారా యూనియన్ కార్బైడ్ లో చేరారు. అక్కడ ఆయన నాలుగు సంవత్సరాలు పనిచేసారు. ప్రహ్లాద్ యూనియన్ కార్బైడ్ లో పనిచేసిన అనుభవం తన జీవితంలో ఒక ముఖ్యమైన మార్పుకు కీలక స్థానం అని చెప్తారు. నాలుగు సంవత్సరాల తరువాత ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మేనేజ్మెంట్, అహ్మదాబాద్ లో మేనేజ్మెంట్ లో పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ విద్య అభ్యసించారు.
హార్వర్డ్ బిజినెస్ స్కూల్ లో, ప్రహ్లాద్ 1975లో బహుళ జాతీయ నిర్వహణ మీద ఒక డాక్టరేట్ కు సంబంధించిన సిద్ధాంతాన్ని కేవలం రెండున్నర సంవత్సరములలో వ్రాసి D.B.A. పట్టా పొందారు.[4]
ఆచార్య పదవి మరియు బోధన
హార్వర్డ్ లో పట్టా పొందిన తరువాత, ప్రహ్లాద్ తను చేస్తున్న మాస్టర్ డిగ్రీ కొనసాగించేందుకు తిరిగి తన పూర్వ విద్యాసంస్థ ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ అఫ్ మేనేజ్మెంట్ అహ్మదాబాద్ కు వచ్చారు. కాని వచ్చిన తరువాత కొద్ది కాలానికే ఈయన తిరిగి అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలకు వెళ్లారు, 1977లో మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయంలో స్టీఫెన్ M. రోస్ స్కూల్ ఆఫ్ బిజినెస్ వారు ఇతనిని ఉద్యోగంలో నియమించుకున్నారు, అక్కడ ఇతను పూర్తి స్థాయి ఆచార్యుడిగా ఉన్నత ఒడంబడిక నియమాలతో ముందుకు సాగారు. 2005లో ప్రహ్లాద్ విశిష్టమైన ఆచార్యుడిగా విశ్వవిద్యాలయం యొక్క అత్యున్నత ఘనతను సంపాదించారు.
2010 ఏప్రిల్ 16న, ప్రహ్లాద్ ముందుగా రోగనిర్ణయం చేయని ఊపిరితిత్తుల అనారోగ్యంతో సాన్ డియోగో, కాలిఫోర్నియాలో మరణించారు.[2]
సాధనలు
రచనలు, ఆసక్తులు, మరియు వ్యాపార అనుభవం
ప్రహ్లాద్ యొక్క ఖ్యాతి మేనేజ్మెంట్ గురుగా అప్పుడప్పుడే వెలుగొందుతున్న రోజులలో, 90 దశాబ్ద ఆరంభంలో ఫిలిప్స్ జాన్ టిమ్మర్ కి దివాలాకు తయారుగా ఉన్న ఆ విద్యుత్ పరికరాల వాణిజ్య సముదాయాన్ని పునర్నిర్మితం చేయుటలో సలహా ఇచ్చారు. 2-3 సంవత్సరాల పాటు నడిచిన ఆపరేషన్ సెంచూరియన్ విజయవంతమైన ఫలితంగా, ఇతను కూడా తరచూ ఫిలిప్స్ నిర్వాహక సమూహాలతో ఉండేవారు.
C. K. ప్రహ్లాద్ వాణిజ్య సముదాయ విధానాలలో అసంఖ్యాక ప్రముఖ పరిశోధనలకు సహ-రచయిత, వీటిలో ది కోర్ కాంపిటెన్స్ ఆఫ్ ది కార్పోరేషన్ (గ్యారీ హమేల్ తో, హార్వర్డ్ బిజినెస్ రివ్యూ, మే–జూన్, 1990) కూడా ఉంది. ఇవి హార్వర్డ్ బిజినెస్ రివ్యూ ప్రచురించి మరియు బాగా ఎక్కువగా పునర్ముద్రణ చేసిన వ్యాసాలు.[5] ఈయన ఇంకా అనేక అంతర్జాతీయ ఉత్తమ అమ్మకాలను రచించారు, వీటిలో: కంపీటింగ్ ఫర్ ది ఫ్యూచర్ (గ్యారీ హమేల్ తో), 1994; ది ఫ్యూచర్ ఆఫ్ కాంపిటేషన్ (వెంకట్ రామస్వామితో), 2004; మరియు ది ఫార్చ్యూన్ ఎట్ ది బాటమ్ ఆఫ్ ది పిరమిడ్: ఎరాడికేటింగ్ పావర్టీ త్రూ ప్రాఫిట్స్ వార్టన్ స్కూల్ పబ్లిషింగ్, 2004. ఇతని ఆఖరి పుస్తకం, M. S. కృష్ణన్ సహ-రచనతో ఏప్రిల్ 2008లో ప్రచురించిన ది న్యూ ఏజ్ ఆఫ్ ఇన్నోవేషన్ .
ప్రహ్లాద్ ప్రజా ఇంక్. సహ వ్యవస్థాపకుడు ఆ తరువాత అదే వ్యవస్థకు CEO అయ్యారు. ("ప్రజా" సంస్కృత పదం "ప్రజా" నుండి వచ్చింది దీని అర్ధం "పౌరుడు" లేదా "సామాన్య ప్రజలు"). ఈ వ్యవస్థ లక్ష్య పరిధి ఏవిధంగా ఉంటుందంటే సామాన్య ప్రజానీకం కూడా ఎటువంటి నిషేధం లేకుండా సమాచారమును పొందవచ్చు (ఈ ఇతివృత్తం "బాటమ్ ఆఫ్ పిరమిడ్" లేదా BOP సిద్ధాంతానికి సంబంధించింది.) వివిధ నిర్వహణ ఆలోచనలను ఒక వేదిక మీద పంచుకోవచ్చు. ఈ వ్యవస్థ యొక్క పనిసామర్ధ్యం అంచెలంచెలుగా దాని మూడోవంతుకు పడిపోయింది మరియు TIBCO కు అమ్మివేయబడింది. తను చనిపోయే నాటికి, ఇతను ఇంకా ఇండస్ వ్యాపారవేత్తల TiE మండలిలో ఉన్నారు.
పది సంవత్సరాలుగా చేపడుతున్న ముఖ్యమైన సర్వేలలో అత్యుత్తమ నిర్వహణ దార్శనికులలో ప్రహ్లాద్ మొదటి పది స్థానాలలో ఒక స్థానంలో ఉంటూనే ఉంటారు. బిజినెస్ వీక్ ఆయన గురించి ఏమని వ్యాఖ్యానించింది అంటే: "మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయంలో ఒక తెలివైన భోధకుడు, ఈయన ఈ నాటి వ్యాపార విధానాన్ని ప్రభావితం చేస్తున్న గొప్ప దార్శనికుడు అయి ఉండవచ్చు". ఈయన ప్రైవేటు రంగ మరియు పురోగమనం మీద సంయుక్త రాజ్యాల యొక్క బ్లూ రిబ్బన్ కమిషన్ సభ్యుడు. ఈయన నిర్వహణ మరియు ప్రజా పరిపాలనకి సహాయాల కొరకు 2000 సంవత్సరంలో భారత రాష్ట్రపతిచే లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి అవార్డు పొందిన మొట్టమొదటి వ్యక్తి.
గౌరవాలు మరియు అవార్డులు
2009లో ప్రవాసి భారతీయ సమ్మాన్ అవార్డుని ఆయన అందుకున్నారు.[6]
2009లో ఆయనకు, భారత ప్రభుత్వం చేత ఇవ్వబడుతున్న 'పౌర సన్మాన అవార్డుల సోపానములో మూడవ స్థానంలో ఉన్న పద్మ భూషణ్ లభించింది.
2009లో టైమ్స్ ప్రచురించిన ప్రపంచం యొక్క అత్యంత ప్రభావిత వ్యాపార దార్శనికుడుగా నిలిచారు [Thinkers50.com].[7]
2009లో, ది రాజ్క్ లాస్జ్లో కాలేజ్ ఫర్ అడ్వాన్స్డ్ స్టడీస్ (కార్వినస్ యూనివర్సిటీ అఫ్ బుడాపెస్ట్) నుండి హెర్బర్ట్ సైమన్ అవార్డుని ఆయన అందుకున్నారు.
వీటిని కూడా చూడండి
బాటమ్ ఆఫ్ పిరమిడ్
మూల యోగ్యత
సహ-సృష్టి
సూచనలు
బాహ్య లింకులు
, ఫాస్ట్ కంపెనీ, ఆగస్టు 2001
వర్గం:భారతదేశ వ్యాపార సిద్ధాంతకర్తలు
వర్గం:1941 జననాలు
వర్గం:హార్వర్డ్ బిజినెస్ స్కూల్ పూర్వ విద్యార్థి సమాఖ్య
వర్గం:రోస్ స్కూల్ యొక్క వ్యాపార అధ్యాపక వర్గం
వర్గం:ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మేనేజ్మెంట్ అహ్మదాబాద్ పూర్వ విద్యార్థులు
వర్గం:చెన్నైలోని లయోలా కళాశాల పూర్వ విద్యార్ధులు
వర్గం:పద్మభూషణ్ గ్రహీతలు
వర్గం:2010 మరణాలు | https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%BF.%20%E0%B0%95%E0%B1%86.%20%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B1%8D |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
1160,
2472,
3249,
3722,
4025,
5511,
6779,
7077,
7419,
8592,
10917,
11678,
12691,
12879,
13332,
13466,
13894,
14096,
14266,
14462,
14559,
15137,
16113,
16476,
16741,
17328,
18075,
18651,
18780,
19199,
19866,
20166,
20825,
22396,
22812,
23019
],
"plaintext_end_byte": [
1124,
2380,
3140,
3648,
3977,
5409,
6715,
7050,
7387,
8527,
10850,
11596,
12690,
12847,
13293,
13465,
13834,
14095,
14240,
14426,
14520,
14950,
16112,
16475,
16668,
17327,
18074,
18566,
18779,
19134,
19805,
19918,
20783,
22370,
22811,
22995,
23125
]
} | కంఠంరాజు కొండూరు గ్రామ పిన్ కోడ్ ఎంత ? | కంఠంరాజు కొండూరు | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
1070
],
"minimal_answers_end_byte": [
1076
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
కంఠంరాజు కొండూరు'గుంటూరు జిల్లా, దుగ్గిరాల మండలానికి చెందిన గ్రామము. ఇది మండల కేంద్రమైన దుగ్గిరాల నుండి 4 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన తెనాలి నుండి 15 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 964 ఇళ్లతో, 3218 జనాభాతో 1004 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1622, ఆడవారి సంఖ్య 1596. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1023 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 78. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590267[1].పిన్ కోడ్: 522330. ఎస్.టి.డి.కోడ్ = 08644.
గ్రామ చరిత్ర
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంత అభివృద్ధి ప్రాధికార సంస్థ (సీఆర్డీఏ) పరిధిలోకి వస్తున్న మండలాలు, గ్రామాలను ప్రభుత్వం విడిగా గుర్తిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీచేసింది. ప్రస్తుతం గుర్తించిన వాటిలోని చాలా గ్రామాలు వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్నాయి. గతంలో వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్న వాటితోపాటుగా ఇప్పుడు మరిన్ని కొన్ని గ్రామాలు చేరాయి. సీఆర్డీఏ పరిధిలోకి వచ్చే గుంటూరు, కృష్ణా జిల్లాల్లోని మండలాలు, గ్రామాలను గుర్తిస్తూ పురపాలక శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి ఉత్తర్వులు జారీ చేశారు.[2]
గుంటూరు జిల్లా పరిధిలోని మండలాలు
తాడేపల్లి, మంగళగిరి, తుళ్లూరు, దుగ్గిరాల, తెనాలి, తాడికొండ, గుంటూరు మండలం, చేబ్రోలు, మేడికొండూరు, పెదకాకాని, వట్టిచెరుకూరు, అమరావతి, కొల్లిపర, వేమూరు, కొల్లూరు, అమృతలూరు, చుండూరు మండలాలతో పాటు ఆయా మండలాల పట్టణ ప్రాంతం కూడా సీఆర్డీఏ పరిధిలోకి వస్తుంది.
గ్రామం పేరు వెనుక చరిత్ర
గ్రామ భౌగోళికం
ఇది దుగ్గిరాలకు 2 కి.మీ దూరములో ఉంది. 'కాంటినెంటల్ కాఫీ ఫ్యాక్టరీ' ప్రక్కన రోడ్డు గుండా మంచికలపూడి గ్రామము దాటగానే కంఠంరాజు కొండూరు గ్రామము వుంటుంది.
సమీప గ్రామాలు
సమీప మండలాలు
దక్షణాన తెనాలి మండలం, ఉత్తరాన మంగళగిరి మండలం, తూర్పున కొల్లిపర మండలం, పశ్చిమాన పెదకాకాని మండలం.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి , ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.
సమీప బాలబడి దుగ్గిరాలలో ఉంది.
సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల దుగ్గిరాలలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల చింతలపూడిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు తెనాలిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల దుగ్గిరాలలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం తెనాలిలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల గుంటూరు లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
కంఠమరాజు కొండూరులో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.
డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
గ్రామంలో భూగర్భ మురుగునీటి వ్యవస్థ ఉంది. మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
కంఠమరాజు కొండూరులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
ఈ గ్రామంలో, 4-నవంబరు,2013న నూతనంగా ఒక గ్రంథాలయం ప్రారంభించారు.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 18 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కంఠమరాజు కొండూరులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 95 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 908 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 908 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
కంఠమరాజు కొండూరులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
కాలువలు: 707 హెక్టార్లు
బావులు/బోరు బావులు: 201 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
కంఠమరాజు కొండూరులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి, పసుపు, మొక్కజొన్న
గ్రామ పంచాయతీ
2013 జూలైలో ఈ గ్రామపంచాయతీకి జరిగిన ఎన్నికలలో సర్పంచిగా శ్రీమతి షేక్ నూర్జహాన్ ఎన్నికైనారు. ఉప సర్పంచిగా శ్రీ కొక్కిలిగడ్డ శ్యాంబాబు ఎన్నికైనారు.
గ్రామంలోని దర్శనీయ ప్రదేశములు/ దేవాలయాలు
శ్రీ మహంకాళీ అమ్మవారి ఆలయం
ప్రసిద్ధి చెందిన ఈ ఆలయములో ప్రతి ఆదివారము భక్తులు వేలాదిగా చేరి ఆనందోత్సాహముతో ప్రార్థనలు చేస్తారు. ప్రస్తుతం ఈ దేవాలయంలో కొన్ని అభివృద్ధి పనులు జరుగుచున్నవి. ఈ ఆలయంలో, 2014, మే-18 నుండి 22 వరకు, ఆలయ 37వ పునహ్ ప్రతిష్ఠా మహోత్సవాలు నిర్వహించెదరు. ఈ కార్యక్రమాలలో ప్రతి రోజూ, అమ్మవారికి ప్రత్యేక అలంకారాలు, పూజలు చేసెదరు. 22 సాయంత్రం అమ్మవారి గ్రామోత్సవం నిర్వహించెదరు. [5] & [6]
ఈ ఆలయ 38వ పునఃప్రతిష్ఠా మహోత్సవాలలో భాగంగా, ఆఖరిరోజైన 2015, మే నెల-12వ తేదీ మంగళవారంనాడు, అమ్మవారికి సింహవాహనంపై గ్రామోత్సవం నిర్వహించారు. [8]
ఈ ఆలయంలో ప్రతి ఆదివారం, భక్తులకు అన్నప్రసాద వితరణ నిర్వహించుచున్నారు. []
శ్రీ వేణుగోపాలస్వామి ఆలయం
ఈ ఆలయం 400 సంవత్సరాల క్రితం చోళుల కాలంలో నిర్మించారు. ఆ తర్వాత శ్రీ వాసిరెడ్డి వెంకటాద్రి నాయుడు, ఈ ఆలయాన్ని జీర్ణోద్ధరణ చేసారు. ప్రస్తుతం ఈ దేవాలయం పునర్నిర్మాణంలో ఉంది. ఈ ఆలయానికి ఈ గ్రామంలో 1.72 ఎకరాల మాన్యంభూమి ఉంది. [5] & [7]
ప్రభుత్వ నిధులు రు. 26 లక్షలూ, దాతల విరాళాలు, మొత్తం రు. 45 లక్షలతో, శ్రీ వేణుగోపాలస్వామి, ఆంజనేయస్వామి ఆలయ పునర్నిర్మాణం నిర్వహించారు. నూతన ధ్వజస్తంభం కోసం, తూర్పు గోదావరి జిల్లా నుండి 42 అడుగుల పొడవైన కర్రను తెచ్చి, నూతన ధ్వజస్ధంభాన్ని అనంతరం భక్తులకు అన్నసంతర్పణ నిర్వహించారు. [9]&[10]
ఈ ఆలయ ధ్వజస్తంభానికి, 2016, జనవరి-3వ తేదీ ఆదివారంనాడు, 125 కిలోల బరువు గల, 1.25 లక్షల రూపాయల విలువైన ఇత్తడితో తయారుచేసిన తొడుగును ఏర్పాటుచేసారు. ఈ సందర్భంగ ఆలయంలో ప్రత్యేకపూజలు నిర్వహించారు. [11]
శ్రీ శక్తేశ్వరస్వామివారి ఆలయం
ఈ ఆలయానికి ఈ గ్రామంలో 13.12 ఎకరాల మాన్యంభూమి ఉంది. [7]
ఈ ఆలయంలో స్వామివారి వార్షిక కళ్యాణ మహోత్సవం, 2016, మే-20వ తేదీ శుక్రవారం, వైశాఖ శుద్ధ చతుర్దశినాదు, రాత్రి, కన్నులపండువగా నిర్వహించారు. [13]
శ్రీ షిర్డీ సాయి మందిరం
ఈ ఆలయ వార్షికోత్సవం సందర్భంగా, 2017, ఫిబ్రవరి-28వతేదీ ఆదివారంనాడు, ఆలయంలో ప్రత్యేకపూజలు నిర్వహించారు. ఉదయం ఆరు గంటలకే షిర్డె సాయినాధునికి పంచామృతాభిషేకాలు నిర్వహించారు. విచ్చేసిన భక్తులకు మద్యాహ్నం అన్నసంతర్పణ నిర్వహించారు. [14]
గ్రామంలో ప్రధాన పంటలు
వరి, అపరలు, కాయగూరలు
గ్రామంలో ప్రధాన వృత్తులు
వ్యవసాయం, వ్యవసాయాధారిత వృత్తుల
గ్రామములోని ప్రముఖులు (నాడు/నేడు)
దేవభక్తుని సుబ్బారావు:- ఈ ఆలయమునకు శాశ్వత ధర్మకర్తగా వుండి, దీనికి పేరు ప్రఖ్యాతులు కలిగేందుకు ఎంతో సహకరించారు. కంఠంరాజు కొండూరు గ్రామ పంచాయతీ ప్రెసిడెంటుగా, పోటీలేకుండా 15 సంవత్సరములు వుండి ఈ గ్రామ అభివృద్ధికి ఎంతో దోహదం చేశారు.
గ్రామ విశేషాలు
ఈ గ్రామానికి చెందిన, 3వ సం.ఇంజనీరింగు విద్యార్థిని, ఫణి ఆలేఖ్య, 2014, జనవరి-1 నుండి 14 వరకూ, కులూమనాలీలో జరుగనున్న, 18కి.మీ. పర్వతారోహణ శిక్షణకు ఎన్నికైనది. మనాలీలోని అటల్ బిహారీ వాజ్ పాయి Institute of Mounteneering & Allied Sports, ఈ జాతీయస్థాయి ప్రత్యేక సాహస శిక్షణ కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించుచున్నది. [4]
ఈ గ్రామానికి చెందిన శ్రీ తాడిబోయిన సాంబశివరావు, ఇటీవల మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని విదిషా పట్టణంలో నిర్వహించిన జాతీయస్థాయి మాస్టర్స్ అథ్లెటిక్స్ పోటీలలో పాల్గొని, 4x400 మీటర్ల రిలే పరుగు పందెంలో ద్వితీయస్థానంలో నిలిచి రజతపతకం మరియు 400 మీటర్ల హర్డిల్స్ పరుగుపందెంలో తృతీయస్థానంలో నిలిచి కాంస్యపతకం సాధించారు. [12]
గణాంకాలు
2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 3093.[3] ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 1,589, స్త్రీల సంఖ్య 1,504, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 828 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణము 1,004 హెక్టారులు.
జనాభా (2011) - మొత్తం 3,218 - పురుషుల సంఖ్య 1,622 - స్త్రీల సంఖ్య 1,596 - గృహాల సంఖ్య 964
మూలాలు
వర్గం:ఆంధ్ర ప్రదేశ్ సీఆర్డీఏ గ్రామాలు
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%82%E0%B0%A0%E0%B0%82%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%81%20%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B1%81 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
472,
1080,
1932,
2836,
3050,
3800,
3956,
5545,
6297,
6764,
7131,
7745,
8666,
9103,
10693,
11060,
11915,
11985,
12880,
13205,
14810,
15493,
16145,
17499,
18268,
19241,
20197,
20503,
20703,
20849,
20936,
21148,
21700,
22312,
22881,
23276,
23596,
23844,
24530,
24610,
25153,
25238,
25985,
26341,
28948,
29101,
29123,
29440,
29844,
29866,
30021,
30043,
30205,
30277
],
"plaintext_end_byte": [
471,
1071,
1931,
2835,
3049,
3791,
3955,
5536,
6296,
6763,
7130,
7744,
8665,
9102,
10692,
11059,
11914,
11984,
12871,
13204,
14809,
15492,
16134,
17498,
18267,
19240,
20196,
20502,
20682,
20848,
20935,
21147,
21699,
22311,
22880,
23275,
23584,
23843,
24529,
24578,
25152,
25237,
25962,
26330,
28948,
29100,
29123,
29427,
29832,
29866,
30020,
30043,
30190,
30276,
30361
]
} | Apa tujuan utama Gulag didirikan? | Gulag | indonesian | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Gulag (/ˈɡuːlæɡˌ -ɑːɡ/; Russian:ГУЛАГ,IPA:[ɡʊˈlak](listen)) adalah singkatan untuk Г</b>лавное у</b>правление исправительно—трудовых лаг</b>ерей и колоний, "G</b>lavnoye u</b>pravleniye ispravitelno-trudovykh lag</b>erey i kolonii", atau "Direktorat (atau Administrasi) Kepala untuk Kamp dan Koloni-koloni Kerja Paksa Hukuman" dari NKVD. Anne Applebaum, dalam bukunya Gulag: A History, menjelaskan:
Gulag adalah penjara yang mengoperasikan sistem hukuman berupa kamp kerja paksa dan kamp-kamp transit serta penjara-penjara penahanan yang terkait. Sementara di kamp-kamp ini ditahan segala jenis penjahat, sistem Gulag terutama sekali dikenal sebagai tempat untuk tahanan politik dan sebagai sebuah mekanisme untuk menindas oposisi politik terhadap negara Soviet. Meskipun Gulag memenjarakan jutaan orang, namanya baru menjadi terkenal di luar Blok Timur melalui penerbitan buku Aleksandr Solzhenitsyn pada 1973 Kepulauan Gulag, yang menyamakan kamp-kamp yang bertebaran itu dengan sebuah kepulauan.
Istilah
Secara harafiah, kata GULAG adalah sebuah singkatan, yang berarti G</b>lavnoe U</b>pravlenie Lag</b>erei, atau Administrasi Kamp Utama. Setelah beberapa waktu, kata "Gulag" akhirnya tidak hanya diartikan sebagai administrasi kamp-kamp konsentrasi tersebut tetapi juga sistem kerja paksa Soviet sendiri, dalam segala bentuk dan variasinya: kamp-kamp kerja paksa, kamp hukuman, kamp kriminal dan politik, kamp kaum perempuan, kamp anak-anak, kamp transit. Yang lebih luas lagi, "Gulag" akhirnya digunakan untuk merujuk kepada sistem penindasan Soviet sendiri, serangkaian prosedur yang pernah disebut para tawanan sebagai "gilingan daging": penangkapan, interogasi, transportasi di kereta-kereta binatang tanpa sistem pemanas, kerja paksa, penghancuran keluarga, tahun-tahun yang dilewati di pembuangan, kematian pada usia dini yang tidak perlu terjadi.
Sebagian pengarang merujuk kepada semua tahanan dan kamp di sepanjang sejarah Soviet (1917–1991) sebagai Gulag. Dalam penggunaan modern, kata ini seringkali tidak harus terkait dengan Uni Soviet. Misalnya, dalam ungkapan-ungkapan seperti "". Pulau Buru pun seringkali disebut sebagai "Gulag Indonesia". Perhatikan bahwa singkatan asli dalam bahasa Rusianya (ГУЛАГ, tak pernah dalam bentuk majemuk), menggambarkan bukan hanya satu kamp saja, melainkan keseluruhan departemen pemerintah yang bertanggung jawab atas keseluruhan sistem kamp itu. Kata ini hampir tidak pernah dipergunakan dalam bahasa Rusia - baik secara resmi maupun dalam penggunaan sehari-hari - karena istilah yang lazim digunakan untuk sistem kamp kerja paksa atau untuk masing-masing kamp itu, biasanya dirujuk dalam bahasa Rusia semata-mata sebagai "kamp" ("лагеря") atau "zona" ("зона", selalu dalam bentuk tunggal).
Istilah "kerja paksa hukuman" diusulkan untuk dipergunakan resmi oleh rapat politbiro Partai Komunis Uni Soviet pada 27 Juli 1929, sebagai ganti dari istilah kamp konsentrasi, yang lazim digunakan hingga saat itu.
Sebuah istilah sehari-hari untuk seorang tahanan di Gulag Soviet adalah "zeka", "zek". Dalam bahasa Rusia, kata untuk "tahanan", "tawanan" adalah "заключённый", zakliuchyonnyi, biasanya disingkat menjadi 'з/к' dalam dokumen-dokumen, diucapkan sebagai 'зэка' (zeh-KA), dan lambat-laun berubah menjadi 'зэк' dan 'зек'. Kata ini masih digunakan dalam pecakapan sehari-hari, tanpa harus merujuk kepada kamp-kamp kerja paksa. 'з/к' mulanya adalah sebuah singkatan dari "заключённый каналостроитель", "z</b>akliuchyonnyi k</b>analostroitel'" (tawanan pembangun terusan), yang berasal dari para anggota pekerja budak di Kanal Volga-Donau. Belakangan, istilahnya diartikan sebagai "zakliuchyonnyi".
Variasi
Selain kategori kamp yang paling umum yang mempraktikkan kerja paksa yang berat serta penjara dalam berbagai jenisnya, ada pula bentuk-bentuk yang lainnya.
Sharashka (шарашка, tempat membuang-buang waktu) pada kenyataannya adalah laboratorium-laboratorium penelitian rahasia. Di sini para ilmuwan yang ditangkap dan dinyatakan bersalah, sebagian di antarnya adalah tokoh-tokoh terkemuka, secara anonim mengembangkan teknologi-teknologi baru, dan juga melakukan penelitian-penelitian dasar.
Psikhushka (психушка, rumah gila), perawatan medis paksa dalam penahanan psikiatris dipergunakan, sebagai ganti kamp, untuk mengisolasi dan menghancurkan moril para tahanan politik. Praktik ini menjadi semakin lazim setelah dibubarkannya secara resmi sistem Gulag. Lihat Vladimir Bukovsky, Pyotr Grigorenko.
Kamp-kamp khusus atau zona untuk anak-anak (jargon Gulag: "малолетки", maloletki, di bawah umur), untuk mereka yang cacat (dalam Spassk), dan untuk para ibu ("мамки", mamki) yang mempunyai bayi.
Kamp-kamp untuk "para istri pengkhianat Tanah Air" (ada kategori penindasan khusus: "Anggota Keluarga Pengkhianat Tanah Air" (ЧСИР, член семьи изменника Родины)).
Di bawah pengawasan Lavrenty Beria yang mengepalai NKVD dan program bom atom Soviet hingga meninggalnya pada 1953, beribu-ribu zeks dipergunakan untuk menambang biji uranium dan mempersiapkan fasilitas-fasilitas pengujian, antara lain di Novaya Zemlya, Pulau Vaygach, Semipalatinsk. Laporan-laporan bahkan menyatakan bahwa para tahanan Gulag dipergunakan dalam ujian-ujian nuklir awal (yang pertama dilangsungkan di Semipalatinsk pada 1949) dalam wilayah-wilayah dan kapal-kapal selam nuklir yang radioaktifnya dibersihkan.
Sejarah
Sejak 1918 fasilitas-fasilitas penahanan untuk jenis kamp tahanan dibangun, sebagai perluasan yang diperbaiki dari kamp kerja paksa (katorga) sebelumnya, yang dioperasikan di Siberia sebagai bagian dari sistem penghukuman di Kekaisaran Rusia. Dua jenisnya yang utama adalah "Kamp-kamp dengan tujuan khusus Vechecka" ("особые лагеря ВЧК") dan kamp kerja paksa (лагеря принудительных работ). Mereka dibangun untuk berbagai kategori orang yang dianggap berbahaya bagi negara: untuk penjahat biasa, untuk tahanan dari Perang Saudara Rusia, untuk para pejabat yang dituduh korupsi, sabotase dan penggelapan, berbagai musuh politik dan pembangkang, serta bekas kaum aristokrat, pengusaha, dan pemilik tanah yang luas.
Basis hukum dan pedoman untuk menciptakan sistem "kamp-kamp kerja hukuman" (bahasa Rusia: "исправительно-трудовые лагеря", "Ispravitel'no-trudovye lagerya"), yaitu tulang punggung dari apa yang biasanya disebut "Gulag," adalah sebuah dekret rahasia dari Sovnarkom pada 11 Juli 1929 tentang pemanfaatan tenaga hukuman (lihat Referensi wikisourcenya), yang meniru bagian tambahan yang sejajar dalam risalah rapat Politbiro pada 27 Juni 1929.
Sebagai sebuah lembaga yang keseluruhannya berdasar pada Uni Soviet Union dan sebuah administrasi induk dengan OGPU, Polisi Rahasia Soviet, GULAG secara resmi didirikan pada 25 April 1930 sebagai "ULAG" berdasarkan perintah OGPU No. 130/63 seturut dengan perintah Sovnarkom No. 22 hlm. 248 tanggal 7 April 1930, dan diganti namanya menjadi GULAG pada bulan November.
Pada awal tahun 1930-an, tindakan drastis yang memperketat kebijakan penghukuman Soviet menyebabkan pertambahan yang signifikan pada jumlah penghuni kamp tahanan. Pada masa Teror Besar (1937-1938), sebagian besar penahanan-penahanan massal yang sewenang-wenang menyebabkan peningkatan besar lainnya dalam jumlah tahanan. Pada tahun-tahun ini, ratusan ribu orang ditangkap dan dijatuhi hukuman penjara yang lama berdasarkan salah satu dari berbagai paragraf Ayat 58 yang terkenal dari Kitab Hukum Pidana Republik-republik Uni Soviet, yang mendefinisikan penghukuman bagi berbagai bentuk "kegiatan kontra-revolusi."
Hipotesis bahwa pertimbangan-pertimbangan ekonomilah yang bertanggung jawab sebagai penyebab penangkapan-penangkapan missal pada masa Stalinisme telah dibantah berdasarkan arsip-arsip bekas Soviet yang telah dibuka sejak tahun 1990-an, meskipun beberapa sumber arsip juga cenderung mendukung hipotesis ekonomi.[1][2] Namun, perkembangan sistem kamp mengikuti garis-garis ekonomi. (Bagi "koloni-koloni kerja korektif" hal ini kurang diberlakukan, bagi hunian-hunian khusus hampir sama sekali tidak.) Pertumbuhan sistem kamp beriringan dengan memuncaknya kampanye industrialisasi Soviet. Karenanya, kebanyakan kamp-kamp itu didirikan untuk mengakomodasi begitu banyaknya tahanan yang ditempatkan dengan tugas-tugas ekonomi tertentu. Hal ini mencakup sumber-sumber alam dan kolonisasi daerah-daerah terpencil serta realisasi dari fasilitas-fasilitas infrastruktur yang sangat besar serta proyek-proyek pembangunan industri.
Pada 1931-1932, Gulag mempunyai sekitar 200.000 tahanan di kamp-kamp; pada 1935 — sekitar 800.000 di kamp-kamp dan 300.000 di koloni-koloni (rata-rata tahunan), dan pada 1939 sekitar 1,3 juta di kamp-kamp dan 350.000 di koloni-koloni. (Bdk., mis., Istorija stalinskogo Gulaga: konec 1920-kh - pervaia polovina 1950-kh godov; sobranie dokumentov v 7 tomach, ed. by V. hlm. Kozlov et al., Moskva: ROSSPEN 2004, vol. 4: Naselenie GULAGa)
Pada Perang Dunia II, populasi Gulag menurun dengan tajam, karena dibebaskannya secara missal ratusan ribu tahanan yang direkrut dan dikirim langsung ke tapal batas (seringkali dalam batalyon-batalyon hukuman yang dikirim ke daerah pertempuran yang paling berbahaya dan mengalami tingkat kematian yang tinggi). Tingkat kematian memuncak pada 1942–1943. Setelah PD II jumlah tahanan di kamp-kamp penjara dan koloni-koloni kembali meningkat tajam, hingga mencapai sekitar 2,5 juta orang pada awal 1950-an (sekitar 1,7 juta daripadanya berada di kamp-kamp). Sementara sebagian daripadanya adalah para deserter dan tahanan perang, ada pula 339.000 warga negara Soviet yang direpatriasikan dari kamp-kamp pengungsi di Jerman (termasuk 233.000 bekas personel militer) yang dituduh berkhianat dan membantu musuh. Puluhan ribu dari mereka akhirnya dinyatakan bersalah dan dipindahkan ke kamp-kamp tahanan. Sejumlah besar warga sipil dari wilayah-wilayah Rusia yang diduduki negara lain dan wilayah-wilayah yang dianeksasi oleh Uni Soviet setelah perang juga dikirim ke sana. Bukan sesuatu yang luar biasa bagi mereka yang selamat dari kamp-kamp Nazi untuk dikirim langsung ke kamp-kamp kerja Soviet. Namun alasan utama bagi peningkatan jumlah tahanan pada masa pasca-perang adalah pengetatan UU tentang pelanggaran hak milik pada musim panas 1947 (pada saat ini terjadi bala kelaparan di sejumlah wilayah USSR, yang mengakibatkan tewasnya 1 juta orang), yang mengakibatkan ratusan ribu orang dikenai masa tahanan yang panjang, tidak jarang dengan alasan pencurian atau penggelapan kecil-kecilan.
Selama tahun-tahun setelah PD II, sejumlah kecil tahanan adalah orang-orang Baltik dan Ukraina dari negara-negara yang baru saja digabungkan ke dalam Uni Soviet, serta orang-orang Finlandia, Polandia, Rumania dan lain-lainnya. Sebaliknya, tahanan perang ditahan di dalam sistem kamp yang terpisah, yang dikelola oleh administrasi utama yang terpisah dengan NKVD/MVD.
Negara terus mempertahankan sistem kamp ini untuk sementara waktu setelah kematian Stalin pada Maret 1953. Program amnesti yang kemudian diberlakukan hanya dibatasi bagi mereka yang telah ditahan paling lama 5 tahun, sehingga kebanyakan hanya mereka yang melakukan kejahatan biasalah yang dibebaskan. Pembebasan tahanan politik dimulai pada 1954 dan menjadi meluas, dan juga disertai dengan rehabilitasi massal, setelah Nikita Khrushchev menolak Stalinisme dalam Pidato Rahasianya pada Kongres ke-20 PKUS pada Februari, 1956. Menurut perkiraan belakangan berdasarkan dokumen-dokumen arsip, keseluruhannya sekitar 18-20 juta orang yang pernah menjadi tahanan di kamp-kamp dan koloni-koloni itu selama periode Stalinisme pada suatu masa tertentu. Pada akhir 1950-an, praktis semua "kamp-kamp kerja korektif" dibubarkan. Namun koloni-koloni masih tetap ada.
Secara resmi GULAG dibubarkan oleh perintah MVD pada 25 Januari 1960.
Keseluruhan kematian yang dapat didokumentasikan dalam sistem kamp-kamp dan koloni-koloni kerja paksa korektif dari 1930 hingga 1956 mencapai hingga 1.606.748, termasuk tahanan-tahanan politik dan biasa. Angka ini tidak mencakup lebih dari 800.000 hukuman mati atas kaum "kontra-revolusi" pada periode "Teror Besar", karena umumnya semuanya itu dilakukan di luar sistem kamp dan dihitung secara terpisah. Dari 1932 hingga 1940, sekurang-kurangnya 390.000 petani meninggal di tempat-tempat pemukiman kerja. Orang dapat pula menyimplkan bahwa banyak dari mereka yang bertahan ini menderita kerusakan fisik dan psikologis yang permanent. Tentang jumlah tahanan dan tingkat kematian mereka, lihat makalah Getty, Rittersporn dan Zemskov dalam American Historical Review, Vol 98, No 4 Kematian di sejumlah kamp tertentu didokumentasikan secara lebih lengkap daripada di tempat-tempat lainnya.
Kondisi
Kuota produksi yang ekstrem, kekurangan gizi, kondisi yang berat, perumahan yang tidak memadai, kesehatan dan pemeliharaan kesehatan, maupun perlakukan brutal oleh para petugas dan penjaga kamp serta sesama tahanan menadi alasan-alasan utama bagi tingginya tingkat kematian, yang dalam kasus-kasus ekstrem bisa mencapai 80%.
Penebangan pohon dan pertambangan adalah kegiatan-kegiatan yang paling umum serta paling berat. Di sebuah pertambangan Gulag, kuota produksi (norma) seseorang mungkin bisa mencapai 13.000kg bijih besi per harinya, dengan kuota yang ditingkatkan oleh tufta ("pura-pura kerja"), sehingga lebih banyak pekerjaan akan dilaporkan daripada apa yang sesungguhnya dilakukan, dan dicapai melalui sogokan, hubungan yang baik, pelayanan seksual ataupun penipuan. Kegagalan dalam mencapai kuota akan mengakibatkan hilangnya jatah yang penting (berkurang hingga 300 gram "roti black rye", 5 gram tepung, 25 gram buckwheat atau makaroni, 27 gram daging dan 170 gram of kentang). Jatah makanan yang lebih rendah berarti produktivitas yang lebih rendah, dan lingkaran setan ini biasanya menghasilkan konsekuensi yang fatal melalui kondisi kelemahan tubuh dan devitalisasi, yang dijuluki "dokhodiaga" (доходяга), sebuah istilah yang berasal dari kata kerja bahasa Rusia "dokhodit" (mencapai (batas daya tahan)) dan diterjemahkan kira-kira sebagai "orang yang tidak ada harapan". Namun, status dokhodyaga dapat juga terjadi meskipun seseorang sudah mencapai status sebagai udarnik (pekerja yang super produktif) dan mencapai jatah yang lebih tinggi (di sebuah kamp, udarnik menerima satu kilo roti per harinya) dan hak-hak istimewa lainnya, seperti misalnya kondisi perumahan yang lebih baik. Ini disebabkan karena makanan tambahan yang diperoleh ternyata tidak cukup untuk mengkompensasi energi yang digunakan dalam usaha untuk mencapai kuota yang lebih tinggi, yang melampaui norma standar hingga 50% atau lebih.
Para tahanan seringkali dipaksa bekerja dalam kondisi-kondisi yang tidak manusiawi. Meskipun iklimnya sangat brutal, mereka hampir tidak pernah mendapatkan cukup pakaian, makanan, dan perawatan kesehatan yang memadai. Mereka pun tidak diberikan apa-apa untuk megatasi kekurangan vitamin yang menyebabkan mereka sering menderita penyakit akibat kurang gizi (seperti misalnya radang gusi). Nilai gizi jatah makanan sehari-hari sekitar 1.200 kalori (5.000 kilojoule), terutama dari roti kualitas rendah yang dibagikan menurut beratnya. Menurut Organisasi Kesehatan Sedunia, kebutuhan minimum untuk pekerja keras adalah antara 3.100–3.900 kalori (13.000 hingga 16,300 kJ) per harinya.
Para administratur secara rutin mencuri dari kamp ini berbagai barang kebutuhan untuk kepentingan pribadinya, dan untuk menyenangkan atasannya. Akibatnya, para tahanan dipaksa bekerja lebih keras lagi untuk mengatasi kekurangannya. Para administratur dan orang-orang kepercayaan (para tahanan yang diberikan tugas untuk melayani kamp itu sendiri, seperti tukang masak, tukang roti atau petugas gudang, yang dijuluki "pridurki" [diterjemahkan sebagai "orang-orang bodoh" atau "tolol", tetapi sebetulnya makna sebenarnya adalah "orang-orang yang hanya bermain-main" {dan bukan bekerja keras}]) mencuri obat-obatan, pakaian, dan bahan makanan.
Geografi
Pada hari-hari pertama Gulag, lokasi-lokasi untuk kamp-kamp itu dipilh terutama demi kemudahan mengisolasi para tahanan. Biara-biara terpencil khususnya seringkali digunakan sebagai tempat-tempat untuk kamp-kamp yang baru. Tempat di Kepulauan Solovetsky di Laut Putih adalah salah satu tempat paling pertama dan paling penting dicatat, yang dibangun tak lama setelah Revolusi 1918. Nama sehari-hari untuk kepulauan ini, "Solovki", masuk ke dalam bahasa sehari-hari sebagai sinonim untuk kamp kerja paksa pada umumnya. Tempat ini digambarkan kepada dunia sebagai contoh dari cara Soviet yang baru dalam "mendidik kembali musuh-musuh kelas" dan mengintegrasikan mereka kembali melalui kerja ke dalam masyarakat Soviet. Mulanya para tahanan itu, yang sebagian besar terdiri dari inteligensia Rusia, menikmati kebebasan yang relatif (dalam batas-batas alam kepulauan itu). Koran-koran dan majalah-majalah setempat disungint dan bahkan sejumlah penelitian ilmiah dilakukan (mis., sebuah kebun raya dipelihara, tetapi malangnya belakangan sama sekali lenyap). Akhirnya tempat ini berubah menjadi sebuah kamp Gulag yang biasa; malah sebagian sejarahwan mengatakan bahwa Solovki merupakan sebuah kamp rintisan dari bentuk seperti ini. Lihat Solovki untuk informasi lebih rinci. Maxim Gorky mengunjungi kamp ini pada 1929 dan menerbitkan sebuah apologi untuknya.
Dengan penekanan baru tentang Gulag sebagai cara untuk mengonsentrasikan tenaga murah, kamp-kamp baru kemudian dibangun di seluruh wilayah pengaruh Soviet, di manapun tugas ekonomi yang ada membutuhkan keberadaannya (atau dirancang secara spesifik untuk membutuhkannya, seperti misalnya Belomorkanal atau Jalur Utama Baikal Amur), termasuk fasilitas-fasilitas di kota-kota besar — bagian-bagian dari Metro Moskwa yang terkenal dan kampus baru Universitas Negeri Moskwa dibangun dengan tenaga kerja paksa. Masih lebih banyak lagi proyek lainnya pada masa industrialisasi yang cepat pada 1930-an, masa perang dan masa pasca-perang yang dilaksanakan dengan mengandalkan punggung para tahanan, dan aktivitas kamp-kamp Gulag merentang melintasi industri Soviet yang luas.
Kebanyakan kamp-kamp Gulag ditempatkan di daerah-daerah yang sangat terpencil di timur laut Siberia (kumpulan yang paling terkenal adalah Sevvostlag (Kamp-kamp Timur Laut) di sepanjang Sungai Kolyma dan Norillag dekat Norilsk) dan di bagian-bagian tenggara Uni Soviet, terutama di stepa-stepa Kazakhstan (Luglag, Steplag, Peschanlag). Semua ini adalah wilayah-wilayah yang luas dan tidak berpenghuni dan tidak memiliki jalan-jalan (malah, pembangunan jalan-jalan itu sendiri ditugaskan kepada para tahanan dari kamp-kamp yang mendapat tugas khusus membangun jalan-jalan kereta api) atau sumber-sumber makanan, tetapi kaya degan mineral dan sumber-sumber alam lainnya (misalnya kayu). Namun, kamp-kamp ini umumnya menyebar di seluruh Uni Soviet, termasuk di bagian-bagian Eropa dari Rusia, Belarus, dan Ukraina. Ada pula sejumlah kamp yang terletak di luar Uni Soviet, di Cekoslowakia, Hongaria, Polandia, dan Mongolia, yang semuanya berada di bawah kontrol langsung Gulag.
Tidak semua kamp dibentengi; malah sebagian kamp di Siberia hanya ditandai dengan pos-pos. Usaha melarikan diri terhalang oleh unsur-unsur yang keras, serta anjing-anjing pelacak yang ditempatkan di masing-masing kamp. Sementara pada tahun 1920-an dan 1930-an suku-suku pribumi seringkali membantu para pelarian, banyak di antara suku-suku itu yang juga menjadi korban dari para pencuri yang melarikan diri. Tergoda oleh hadiah-hadiah yang besar, mereka kemudian mulai membantu pemerintah dalam menangkapi para pelarian Gulag. Para penjaga kamp juga diberikan insentif yang keras untuk mengawal tahanan-tahanan mereka dengan harga apapun. Bila seorang tahanan lolos di bawah pengawasan seorang penjaga, si penjaga seringkali akan kehilangan seragamnya dan ia sendiri menjadi penghuni Gulag. Lebih jauh, bila seorang tahanan yang melarikan diri ditembak, para penjaga dapat didenda dengan jumlah yang seringkali setara dengan gaji seminggu atau dua minggu.
Dalam kasus-kasus tertentu, tim-tim tahanan dikirim ke sebuah daerah baru dengan pasokan sumber-sumber yang terbatas dan dibiarkan untuk memulai sebuah kamp baru atau mati. Kadang-kadang usaha ini dilakukan beberapa kali sebelum gelombang kolonis berikutnya dapat bertahan dalam menghadapi unsur-unsurnya.
Wilayah di sepanjang Sungai Indigirka dikenal sebagai Gulag di dalam Gulag. Pada 1926, desa Oimiakon (Оймякон) di wilayah ini mencatat rekor temperatur terendah −71.2°C.
Pengaruh
Kebudayaan
Gulag berlangsung hampir empat puluh tahun dalam sejarah Soviet dan Eropa Timur dan memengaruhi jutaan orang. Dampak budayanya juga sangat hebat.
Banyak laporan saksi mata dari para tahanan Gulag diterbitkan sebelum Perang Dunia II.
Buku Julius Margolin A Travel to the Land Ze-Ka (Perjalanan ke Negeri Ze-Ka) diselesaikan pada 1947, tetapi buku seperti itu tidak mungkin diterbitkan di Uni Soviet pada masa itu, segera setelah Perang Dunia II.
Gustaw Herling-Grudziński menulis A World Apart (Terpisah di Dunia Lain), yang diterjemahkan ke dalam bahasa Inggris oleh Andrzej Ciolkosz dan diterbitkan dengan pengantar oleh Bertrand Russell pada 1951. Dengan menggambarkan kehidupan di Gulag dalam laporan pribadi yang mengerikan, buku ini memberikan analisis yang orisinal dan mendalam tentang hakikat sistem komunis Soviet. Buku yang ditulis 10 tahun sebelum buku Alexander Solzhenitsyn Sehari Dalam Kehidupan Ivan Denisovich ini membuat ia terkenal di dunia internasional (kecuali di Perancis).
Buku Alexander Solzhenitsyn The Gulag Archipelago (Kepulauan Gulag) bukanlah karya sastra pertama mengenai kamp-kamp kerja paksa. Bukunya sebelumnya tentang pokok yang sama, "Sehari dalam kehidupan Ivan Denisovich", mengenai hari yang khas dari kehidupan seorang tahanan di GULAG, aslinya diterbitkan dalam majalah bulanan Soviet yang paling bergengsi, "Novij Mir", "Dunia Baru", pada November 1962, tetapi segera dilarang dan ditarik dari semua perpustakaan. Ini adalah karya pertama yang memperlihatkan Gulag sebagai instrumen penindasan pemerintah terhadap warga negaranya sendiri pada tingkat besar-besaran.
Gulag menimbulkan pengaruh besar terhadap pemikiran Rusia masa kini, dan suatu bagian penting dari cerita rakyat Rusia modern. Banyak nyanyian yang dibawakan oleh para pengarang dan aktor yang dikenal sebagai bard, terutama sekali Vladimir Vysotsky dan Alexander Galich, meskipun kedua-duanya tidak pernah ditahan di kamp-kamp di Gulag, menggambarkan kehidupan di dalam Gulag dan mengagungkan kehidupan para "Zek". Kata-kata dan ungkapan-ungkapan yang berasal dari kamp-kamp kerja paksa menjadi bagian dari ungkapan sehari-hari Rusia/Soviet pada tahun 60-an dan 70-an.
Memoar Alexander Dolgun, Alexander Solzhenitsyn, Varlam Shalamov dan Yevgenia Ginzburg, antara lain, menjadi langbang perlawanan dalam masyarakat Soviet. Tulisan-tulisan ini, khususnya dari Solzhenitsyn, dengan keras mengecam rakyat Soviet karena bersikap toleran dan apatis terhadap Gulag, tetapi pada saat yang sama memberikan kesaksian terhadap keberanian dan tekad dari mereka yang ditahan.
Gejala budaya lainnya di Uni Soviet yang terkait dengan Gulag adalah migrasi paksa dari banyak seniman dan tokoh-tokoh kebudayaan lainnya ke Siberia. Hal ini melahirkan sejenis Renaisans di tempat-tempat seperti Magadan, di mana, misalnya, kualitas produksi teaternya sebanding dengan apa yang ada di Moskwa.
Kolonisasi
Dokumen-dokumen negara Soviet memperlihatkan bahwa di antara tujuan-tujuan dari GULAG adalah kolonisasi terhadap daerah-daerah pedalaman yang jarang penduduknya. Untuk mencapai tujuan ini, maka diperkenalkanlah pemahaman tentang "pemukiman bebas".
Ketika orang-orang yang berperilaku baik sudah menyelesaikan sebagian besar dari masa tahanannya, mereka dapat dibebaskan untuk tinggal di "pemukiman bebas" (вольное поселение, "volnoye poseleniye") di luar batas-batas kamp. Mereka dikenal sebagai para "pemukim bebas" (вольнопоселенцы, "volnoposelentsy", jangan dikacaukan dengan istilah ссыльнопоселенцы, "ssyl'noposelentsy", "pemukim buangan"). Selain itu, untuk orang-orang yang telah menjalani masa tahanan yang penuh, tetapi tidak diberikan kebebasan memilih tempat tinggal, dianjurkan agar mereka ditempatkan di "pemukiman bebas" dan diberikan tanah di sekitar tempat penahanannya.
Peraturan ini juga diwarisi dari sistem katorga.
Kehidupan setelah masa tahanan
Orang-orang yang menjalani masa penahanan di kamp atau di penjara dikenai batasan dalam memilih pekerjaan dari pilhan yang lebih luas. Mengungkapkan pengalmaan penahanan pada masa lampau adalah sebuah pelanggaran yang dapat dikenai proses peradilan. Orang-orang yang menjalani masa tahanan sebagai "tahanan politik" merupakan gangguan bagi "Departemen Pertama" (Первый Отдел-"Pervyj Otdel"), penyaluran-penyaluran dari para polisi rahasia pada semua usaha dan lembaga, karena para bekas "tahanan politik" itu harus terus dimonitor.
Banyak orang yang dibebaskan dari kamp-kamp ini dilarang menetap di kota-kota besar.
Setelah ditahan lama, banyak orang yang kehilangan kecakapan-kecakapan kerja mereka sebelumnya serta kontak-kontak sosial mereka. Karenanya, ketika akhirnya mereka dibebaskan, banyak di antara mereka yang denagn suka rela memutuskan untuk menjadi (atau tinggal sebagai) "penghuni bebas". Keputusan ini juga dipengaruhi oleh pengetahuan akan batasan-batasan yang dikenakan kepada mereka di tempat-tempat lain. Ketika banyak di antara para bekas tahanan yang dilepaskan itu ditangkap kembali pada masa gelombang penangkapan yang dimulai pada 1947, hal ini lebih sering terjadi pada mereka yang telah memilih untuk kembali ke kampung halaman mereka daripada mereka yang tetap tinggal dekat kamp-kamp itu sebagai penghuni bebas.
Perkembangan terakhir
Monografi Anne Applebaum menggambarkan pembebasan para tahanan politik dari kamp-kamp itu, yang terakhir pada 1987. Pada November 1991 parlemen Rusia, Soviet Tertinggi dari RSFSR, menyetujui "Deklarasi Hak-hak dan Kebebasan Individu" yang menjamin secara teoretis, di antara berbagai kebebasan lainnya, hak untuk membangkang terhadap pemerintah.
Referensi
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Anne Applebaum, Gulag: A History, Broadway Books, 2003, hardcover, 720 hlm., ISBN 0-7679-0056-1.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Stephane Courtois, The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression, Harvard University Press, 1999, 858 hlm., ISBN 0-674-07608-7.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. J. Arch Getty, Oleg V. Naumov, The Road to Terror: Stalin dan the Self-Destruction of the Bolsheviks, 1932-1939, Yale University Press, 1999, 635 hlm., ISBN 0-300-07772-6.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Gustaw Herling, A World Apart: Imprisonment in a Soviet Labor Kamp During Perang DuniaII, Penguin, 1996, 284 hlm., ISBN 0-14-025184-7.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Paul Gregory, Valery Lazarev, peny., The Ekonomis of Forced Labour: The Soviet Gulag, Stanford: Hoover Institution Press, 2003, teks lengkap tersedia di
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Oleg V. Khlevniuk, The History of the Gulag: From Collectivisasi to the Great Terror, Yale University Press, 2004, sampul tebal, 464 hlm., ISBN 0-300-09284-9.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Tomasz Kizny, Gulag: Life dan Death Inside the Soviet Concentration Kamp-kamp 1917-1990, Firefly Books Ltd., 2004, 496 hlm., ISBN 1-55297-964-4.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Jacques Rossi, The Gulag Handbook: An Encyclopedia Dictionary of Soviet Penitentiary Institutions dan Terms Related to the Forced Labour Kamp-kamp, 1989, ISBN 1-55778-024-2.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Varlam Shalamov, Kolyma Tales, Penguin Books, 1995, 528 hlm., ISBN 0-14-018695-6.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Aleksandr Isayevich Solzhenitsyn, The Gulag Archipelago, Harper & Row, 660 hlm., ISBN 0-06-080332-0.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Aleksandr Isayevich Solzhenitsyn, The Gulag Archipelago: Two, Harper & Row, 712 hlm., ISBN 0-06-080345-2.
{{Country data {{{1}}}| flaglink/core
| variant =
| size =
| name =
| altlink =national rugby union team
| altvar =rugby union}} , , di Lib.ru (dalam teks asli bahasa Rusia)
{{Country data {{{1}}}| flaglink/core
| variant =
| size =
| name =
| altlink =national rugby union team
| altvar =rugby union}} Istorija stalinskogo Gulaga: konec 1920-kh - pervaia polovina 1950-kh godov; sobranie dokumentov v 7 tomach, disunting oleh V. hlm. Kozlov et al., Moskva: ROSSPEN 2004-5, 7 vols. ISBN 5-8243-0604-4
Lihat pula
Ayat 58 (Kitab Hukum RSFSR)
Buru
Daftar kamp Gulag
Daftar pembangkang Soviet
Hak-hak asasi manusia
Katorga
Kepulauan Gulag
Kilometer ke-101
Laogai
Memorial (masyarakat)
Parasitisme (pelanggaran sosial)
Pasukan-pasukan Internal
Pemberontakan Norilsk, pemberontakan di (kamp pertambangan) Norilsk "Gorlag", 1953
Pemukiman paksa di Uni Soviet
Samizdat
Sejarah Uni Soviet
Troika (triumvirat)
ZATO
Wikisource
{{Country data {{{1}}}| flaglink/core
| variant =
| size =
| name =
| altlink =national rugby union team
| altvar =rugby union}} Dekret tentang kamp-kamp kerja paksa tahun 1919
{{Country data {{{1}}}| flaglink/core
| variant =
| size =
| name =
| altlink =national rugby union team
| altvar =rugby union}} Dekret tentang hukuman kerja paksa, 1929
Pranala luar
Photoalbum at NYPL Digital Gallery
"Moscow News"(2.05.2006)
Kategori:Ungkapan Soviet
Kategori:Hak asasi manusia
Kategori:Kata dari bahasa Rusia | https://id.wikipedia.org/wiki/Gulag |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
186,
315,
380,
543,
637,
905,
1871
],
"plaintext_end_byte": [
185,
314,
379,
542,
630,
886,
1854,
2050
]
} | Kuna spishi ngapi za samaki ulimwenguni? | Spishi adimu | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Shishi adimu</b>ni spishi ambazo zimeandikwa na International Union for Conservation of Nature (IUCN) katika orodha maalumu yenye majina ya zile zinazoelekea kukoma duniani (Red List).
Mwaka 2012 orodha hiyo ilikuwa na spishi za wanyama 3079 na spishi za mimea 2655,[2] wakati mwaka 1998 zilikuwa 1102 na 1197 tu.
Inakadiriwa kwamba zaidi ya asilimia 40 za spishi ziko hatarini.
Siku hizi nchi nyingi zina sheria za kuhifadhi spishi za namna hiyo, kwa kukataza, k.mf. uwindaji na uchomaji moto, au kwa kuunda maeneo maalumu hifadhi za taifa.
Pia kuna mikataba ya kimataifa iliyosainiwa na nchi zote au karibu zote kwa ajili hiyo.
Picha
Island fox.
Sea otter.
Picha mgando ya miaka ya 1870 ya mafuvu ya kichwa ya American bison. Kufikia mwaka 1890, uwindaji ulibakiza wanyama 750 tu wa spishi hiyo.
Immature California condor.
Loggerhead sea turtle
Asian arowana
Hawksbill Sea Turtle
Tanbihi
Marejeo
Glenn, C. R. 2006. .
Ishwaran, N., & Erdelen, W. (2005, May). , Frontiers in Ecology and the Environment, 3(4), 179.
Kotiaho, J. S., Kaitala, V., Komonen, A., Päivinen, J. P., & Ehrlich, P. R. (2005, February 8). , proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 102(6), 1963-1967.
Minteer, B. A., & Collins, J. P. (2005, August). , Frontiers in Ecology and the Environment, 3(6), 332-337.
Raloff, J. (2006, August 5). , Science News, 170(6), 92.
Wilcove, D. S., & Master L. L. (2008, October). Frontiers in Ecology and the Environment, 3(8), 414-420.
Freedman, Bill. "Endangered species." Gale Encyclopedia of Science. Ed. K. Lee Lerner and Brenda Wilmoth Lerner. 4th ed. Detroit: Gale Group, 2008. Discovering Collection. Gale.
Chiras, Daniel D. "Invader Species." Grolier Multimedia Encyclopedia. Grolier Online, 2011.
"Endangered Species." Current Issues: Macmillan Social Science Library. Detroit: Gale, 2010.
Viungo vya nje
as identified by the IUCN Red List of Threatened Species
from UCB Libraries GovPubs
Independent print and online newsletter covering the ESA, wetlands and regulatory takings.
| https://sw.wikipedia.org/wiki/Spishi%20adimu |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
2500,
3002,
3212,
4244,
4641,
5895,
7021,
8635,
10274,
10957,
13082,
13125,
13178,
13246,
13303,
13362,
13475,
13491,
13643,
15483,
16301,
16866,
18840,
20011,
20954,
21266,
21904,
22475,
24543,
24970,
26025,
26753,
27647,
28493,
28626,
29389,
33387,
37902,
38651,
38832,
39046,
39878,
40880,
41640,
42415,
43182,
43860,
44354,
44964,
45660,
46181,
46637,
46990,
48381,
49870,
50821,
51856,
53157,
55072,
55601,
56080,
56837,
57782,
60486,
61336,
63343,
63667,
64527,
64747,
65025,
65096,
71714,
81121,
81412,
82735,
83048,
83785,
84825,
85409,
87718,
91245,
91563,
91798,
92188
],
"plaintext_end_byte": [
2499,
3001,
3192,
4243,
4621,
5894,
7020,
8634,
10273,
10863,
13035,
13124,
13177,
13245,
13302,
13361,
13412,
13490,
13638,
15482,
16300,
16865,
18839,
20010,
20845,
21228,
21872,
22474,
24542,
24969,
25983,
26752,
27646,
28492,
28625,
29388,
33386,
37901,
38627,
38831,
38984,
39877,
40879,
41601,
42366,
43133,
43828,
44326,
44934,
45608,
46180,
46595,
46973,
48380,
49738,
50820,
51855,
53156,
55071,
55600,
56079,
56751,
57741,
60485,
61293,
63342,
63571,
64469,
64685,
64985,
65095,
71616,
81120,
81267,
82734,
82997,
83784,
84824,
85374,
87717,
91119,
91545,
91754,
92172,
92286
]
} | Гипертони́я - это наследственное заболевание? | Артериальная гипертензия | russian | {
"passage_answer_candidate_index": [
5
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"YES"
]
} |
Артериа́льная гипертензи́я[1] (АГ, гипертония; Ancient Greek: ὑπέρ «над, выше» + Ancient Greek: τόνος «натяжение; тон») — синдром повышения
систолического АД (САД) ≥ 140 мм рт. ст. и/или диастолического АД (ДАД) ≥ 90 мм рт. Эссенциальная гипертензия (гипертоническая болезнь) составляет 90—95 % случаев гипертонии. В остальных случаях диагностируют вторичные, симптоматические артериальные гипертензии: почечные (нефрогенные) — 3—4 %, эндокринные — 0,1—0,3 %, гемодинамические, неврологические, стрессовые, обусловленные приёмом некоторых веществ (ятрогенные) и АГ беременных, при которых повышение давления крови является одним из симптомов основного заболевания. Среди ятрогенных гипертензий особо выделяются вызванные приёмом биологически активных добавок и лекарств. У женщин, принимающих гормональные контрацептивы, чаще развивается АГ (особенно это заметно у женщин с ожирением, у курящих женщин и пожилых женщин). При развитии АГ на фоне приёма этих препаратов и биологически активных добавок их следует отменить. Решение об отмене других лекарственных препаратов принимается врачом. АГ, не вызванная оральными контрацептивами, не является противопоказанием к заместительной гормональной терапии у постменопаузальных женщин. Однако при начале гормональной заместительной терапии АД (артериальное давление) следует контролировать чаще, так как возможно его повышение.
Артериальная гипертензия — одно из самых распространённых заболеваний сердечно-сосудистой системы. Установлено, что артериальной гипертонией страдают 20—30 % взрослого населения. С возрастом распространённость болезни увеличивается и достигает 50—65 % у лиц старше 65 лет.
Возникновению гипертонической болезни способствуют более 20 комбинаций в генетическом коде человека[2].
Этиология
ГБ развивается вследствие перенапряжения психической деятельности под влиянием воздействия психоэмоциональных факторов, вызывающих нарушение корковой и подкорковой регуляции вазомоторной системы и гормональных механизмов контроля АД. Эксперты ВОЗ выделяют ряд факторов риска распространения артериальной гипертонии: возраст, пол, малоподвижный образ жизни, потребление с пищей поваренной соли, злоупотребление алкоголем, гипокальциевая диета, курение, сахарный диабет, ожирение, повышенный уровень атерогенных ЛП и триглицеридов, наследственность и др.
Экспертами ВОЗ и IAG больные распределены по группам абсолютного риска в зависимости от уровней АД и наличия: а) факторов риска; б) поражений органов, обусловленных АГ и в) сопутствующих клинических ситуаций.
Патогенез
Повышение артериального давления (АД) обусловлено нарушением факторов, регулирующих деятельность сердечно-сосудистой системы. Первичным считается фактор наследственной предрасположенности. По концепции Ю. В. Постнова он заключается в распространенных нарушениях ионтранспортной функции и структуры цитоплазматической мембраны клеток[3]. В этих условиях сохранность специфической функции клеток обеспечивается механизмом клеточной адаптации, связанным с регуляцией кальциевого обмена, с изменением гормонально-клеточных взаимоотношений, с ростом активности нейрогуморальных систем (гипоталамо-гипофизарно-надпочечниковой, ренин-ангиотензин-альдостероновой, инсулярной).
Кальциевая перегрузка клетки увеличивает сократительный потенциал гладких мышц сосудов и активирует клеточные факторы роста (протоонкогены). Происходящая при этом гипертрофия и гиперплазия гладких мышц сосудов и сердца ведёт к реконструкции сердца (гипертрофия) и сосудов (повышенная сократимость, утолщение стенки и сужение просвета), которые, являясь адаптивными, одновременно поддерживают гипертензию. Повышенное АД ведёт к возрастанию левожелудочкового систолического давления, увеличению напряжения (и гипертрофии) желудочка, возрастанию степени повреждения миокарда свободнорадикальным окислением.
Нарушения гемодинамики реализуются через патологию нейрогуморальных факторов в системе кратковременного действия (адаптационной) и в системе длительного действия (интегральной). Первые заключаются в извращении барорецепторных взаимоотношений в цепочке: крупные артерии, центры головного мозга, симпатические нервы, резистивные сосуды, ёмкостные сосуды, сердце, а также в активации почечного эндокринного контура, включающею ренинангиотензиновый механизм и резистивные сосуды. Нарушения в интегральной системе регуляции представлены избыточной секрецией альдостерона, задержкой натрия и воды, а также истощением депрессорных механизмов почек (простагландин Е2, калликреин, брадикинин), сосудов (простациклин, калликреинкининовая и дофаминэргическая сосудистая системы, эндотелиальный релаксирующий фактор - окись азота) и сердца (предсердный натрийуретический фактор).
Важными патогенетическими факторами АГ признаны тканевая инсулинорезистентность, сопряжённая с усилением реабсорбции натрия, активности симпатической нервной системы, экспрессией протоонкогенов и ослаблением вазодилататорных стимулов, а также повышение плотности рецепторов сосудистого русла и миокарда и их чувствительности к адренергическим воздействиям под влиянием избыточной секреции кортизола и тиреоидных гормонов. Существенная роль принадлежит нарушениям биологического ритма нейроэндокринных систем и гормонов, обеспечивающих регуляцию ритмов сердечно-сосудистой системы. Обсуждается патогенетическая значимость снижения продукции половых гормонов и их защитного действия в отношении сосудистого русла, влияния на гемодинамику локальных нейрогуморальных систем (почечной, мозговой, сердечной, сосудистой), реконструкции сосудов и утилизации вазоактивных гормонов.
Реконструкция сердца и сосудов, длительные периоды гипертензии приводят к нарушениям диастолической и систолической функции миокарда, а также церебральной, коронарной и периферической гемодинамики с формированием типичных осложнений артериальной гипертензии (инсульт, инфаркт, сердечная и почечная недостаточность).
Классификация АД, измеренного по методу Короткова
Ранее считалось, что в норме возможно небольшое различие в значениях систолического артериального давления у одного человека при измерении его на разных руках. Последние данные, однако, говорят о том, что разница в 10—15 мм рт. ст. может свидетельствовать о наличии если не церебро-васкулярных заболеваний, то, по крайней мере, патологии периферических сосудов, способствующей развитию артериальной гипертензии и других сердечно-сосудистых заболеваний. Причём, хотя данный признак имеет достаточно низкую чувствительность (15 %), его отличает очень высокая специфичность (96 %)[4]. Поэтому артериальное давление, действительно, как это всегда было отражено в инструкциях, следует измерять на обеих руках, фиксировать различия для назначения дополнительных обследований, классифицировать давление по максимальному показателю из двух рук. Чтобы не ошибиться, полагается в каждом случае измерять давление на каждой руке трижды с короткими интервалами и считать истинными самые низкие показатели давления (следует однако, иметь в виду, что встречаются больные, у которых величины давления с каждым измерением не понижаются, а повышаются).
Категории АД САД ДАД
Оптимальное < 120 и < 80
Нормальное 120 – 129 и/или 80 – 84
Высокое нормальное 130 – 139 и/или 85 – 89
АГ 1-й степени 140 – 159 и/или 90 – 99
АГ 2-й степени 160 – 179 и/или 100 – 109
АГ 3-й степени ≥ 180 и/или ≥ 110
Изолированная
систолическая АГ *
≥ 140 и < 90
* ИСАГ должна классифицироваться на 1, 2, 3 ст. согласно уровню систолического АД.
Д
Документы JNC-VII сохранили отдельные группы нормального и высоконормального (высокого нормального) давления, охарактеризовав обе группы как группы людей с предгипертензией, но объединили 2-ю и 3-ю степени АГ в единую вторую степень JNC-VII. Это объединение не прижилось в отечественной кардиологии в связи с тем, что академик А. Л. Мясников охарактеризовал только группу, примерно соответствующую 3-й степени АГ, как группу «склеротической гипертензии». Связь АГ с атеросклерозом, ишемической болезнью сердца, сердечной недостаточностью у больных АГ 1—2-й степени по JNC-VI без сердечного метаболического синдрома может быть очень сложной и неоднозначной, в связи с чем назначаемые им антигипертензивные средства должны обладать не связанными со снижением давления кардиопротекторными эффектами, но АГ всегда способствует развитию ишемической болезни почек, АГ и даже предгипертензия ухудшают прогноз у больных сердечным метаболическим синдромом и у больных диабетом вследствие поражения органов-мишеней.
«Стадии гипертонической болезни» (отечественная классификация)
Гипертоническая болезнь (ГБ) I стадии предполагает отсутствие обнаруживаемых старыми медицинскими технологиями изменений в «органах-мишенях».
Гипертоническая болезнь (ГБ) II стадии устанавливается при наличии изменений со стороны одного или нескольких «органов-мишеней».
Гипертоническая болезнь (ГБ) III стадии устанавливается при наличии ассоциированных клинических состояний.
Различают синдромы первичной и вторичной артериальной гипертензии.
Синдром первичной артериальной гипертензии (эссенциальной, гипертонической болезни) наблюдается у 90—95 % больных с повышенным АД, у остальных 5 % АГ вызывают заболевания, посиндромно объединённые как вторичные АГ почечного и иного генеза.
Синдром первичной АГ (ГБ) в начале заболевания часто характеризуется более- менее длительным периодом лабильной артериальной гипертонии, иногда осложняющейся гипертоническими кризами. Больной может не ощущать ухудшения самочувствия вплоть до начала гипертонического криза и не подозревать о болезни до постановки диагноза врачом. Это в целом характерно для АГ, обычно являющейся, в отличие от своих опасных осложнений и заболеваний, вызвавших вторичную АГ, субъективно не манифестированным заболеванием. Развитие АГ может и проявляться: головными болями, болями в области сердца (кардиалгиями), общей слабостью, нарушениями сна, часто вследствие усиления образования мочи ночью и никтурии. У здоровых людей даже при часто способствующей успехам в различной деятельности гипертензивной реакции днём АД значительно снижается до оптимальных величин во время ночного сна, а у больных ГБ это обычно не происходит. Развитию ГБ способствуют ночные смены или ночной образ жизни. Поражение органов-мишеней проявляется развитием гипертрофии миокарда, утолщением стенок сосудов.
Синдром вторичной (симптоматической) артериальной гипертензии почечного генеза наблюдается при поражении почечных артерий (вазоренальные, или реноваскулярные гипертензии) и при паренхиматозных гипертензиях: IgA-нефропатии, хроническом гломерулонефрите, вторичных гломерулонефритах, осложнивших острый гломерулонефрит, нефропатию беременных, диабетической нефропатии, подагре, коллагенозах, васкулитах, при опухолях почек, мочекаменной болезни. Синдрому обычно сопутствуют симптомы — боли в поясничной области, дизурические явления, отёки, а также патология мочевого осадка и изменения в анализах крови воспалительного характера.
Прочими причинами симптоматических гипертензий могут служить заболевания эндокринной системы, последствия заболеваний и травм головного мозга, воспалительные заболевания и пороки развития аорты и многие другие. По мере развития симптоматических (вторичных) гипертензий при отсутствии своевременного лечения вызвавших их заболеваний у больных возникает и ГБ, и после излечения этих заболеваний АГ становится менее выраженной, но не исчезает из-за ГБ.
Клиническое течение заболевания
Гипертоническая болезнь
Гипертоническая болезнь (эссенциальная гипертензия) — мультифакторное полиэтиологическое заболевание. В основе патогенеза заболевания выступают:
внутренние факторы:
- аномалии развития (например, аномальный вес при рождении);
- другие симптоматические компоненты, например, связанные с ведением родов во время рождения больного;
- наследуемые полигенные факторы, обуславливающие высокую активность прессорных механизмов длительного действия и/или снижение активности депрессорных механизмов[5];
внешние факторы:
- климат;
- неправильное питание, особенно избыточное потребление поваренной соли [6]\
- плохая потребляемая вода;
- вредные условия труда;
- микроклимат жилого помещения;
- неправильный отдых;
- звуковые и электромагнитные поля, излучения;
- дефицит витаминов, эссенциальных биоэлементов;
- взаимоотношения с людьми.
Непосредственной причиной гипертонической болезни является повышенная активность биологических механизмов, которые вызывают повышение минутного объёма крови и/или повышение периферического сосудистого сопротивления. Важное место среди этих механизмов занимает репликация патогенных микроорганизмов, особенно усиливающаяся при различных стрессовых состояниях связанная с изолированной систолической гипертензией и систоло-диастолической гипертензией репликация цитомегаловируса - это наблюдалось в России, затем в среднеатлантических штатах США, казахских, китайских популяциях, хотя в популяциях США в целом данные ещё недостаточно изучены. Это связано с тем, что повышение экспрессии ангиотензина II и ренина в крови и тканях, безусловно наблюдаемое в результате воздействия цитомегаловируса, не всегда приводит к развитию артериальной гипертензии, так как, например, люди африканской расы имеют очень высокий уровень ангиотензина II и ренина, гипертензия у них действительно протекает тяжелее, но на Кубе, в Пуэрто-Рико и особенно в Африке распространённость АГ обычно значительно ниже, чем среди белых США[5][7][8].
Заболевание закрепляется с момента истощения депрессорной функции почек. Проявляется стойким хроническим повышением диастолического и/или систолического артериального давления, характеризуется частотой от 15 % до 47 % в популяции.
В настоящее время учёные, начиная с Г. Ф. Ланга в России и позднее знаменитого физиолога Г. Селье в Канаде, установили, что важным компонентом патогенетических механизмов, приводящих к развитию гипертонии и влияющих на прогноз, являются условия труда, быта, социальные факторы и психоэмоциональный стресс. Важную роль играет длительная психическая травматизация. В то же время существует предположение о том, что степень влияния стрессового воздействия зависит от личностных особенностей и предрасположенности к развитию артериальной гипертензии[9].
Гипертонический криз
Гипертонический криз является результатом резкого нарушения механизмов регуляции артериального давления, что, в свою очередь, приводит к сильному повышению артериального давления и расстройством циркуляции крови во внутренних органах. Во время гипертонического криза наблюдаются симптомы нарушения кровоснабжения головного мозга и сердца. У больных встречаются следующие жалобы и симптомы:
Резкое и чаще необычно значительное повышение артериального давления (у обычно нормотензивных и гипотензивных пациентов при гипертоническом кризе давление может не достигать значительных величин)
Потеря работоспособности, утомляемость
Покраснение лица, груди
«Мошки», мелькание перед глазами
Бессонница, тревога, страх
Головные боли, особенно в затылочной части
Шум, звон, писк в ушах, оглушённость
Одышка
Боли в груди
Неврологические нарушения, головокружение, помрачение сознания
Гипертонический криз может быть осложнённым (жизнеугрожающим), когда для сохранения жизни медицинскую помощь нужно стремиться оказать в течение часа, неосложнённым (до 24 часов). При злокачественной гипертензии спасти жизнь больному можно и при большей задержке. Но лучше начинать лечение максимально быстро во всех случаях, так как поражение органов-мишеней зависит от времени до начала лечения и происходит при всех кризах и при злокачественной гипертензии.
Гипертонический криз всегда считается осложненным в следующих случаях:
гипертоническая энцефалопатия;
острое нарушение мозгового кровообращения;
острый коронарный синдром;
острая левожелудочковая недостаточность;
расслаивающая аневризма аорты;
феохромоцитома;
ГК на фоне приёма амфетаминов, кокаина и др.
преэклампсия и эклампсия;
тяжелая АГ, ассоциированная с субарахноидальным кровоизлиянием или травмой головного мозга;
АГ у послеоперационных больных и при угрозе кровотечения.
Гипертонический криз представляет опасность для больных как без, так и с уже существующими болезнями сердца и головного мозга. Гипертонические кризы происходят у больных феохромоцитомой (в том числе, на фоне гипотензии) и часто у больных эссенциальной гипертензией (гипертонической болезнью) периодически. Подобные кризам при феохромоцитоме адренергические (катехоламиновые) кризы наблюдаются при употреблении кокаина, амфетаминов, передозировке эфедрина и норадреналина, при отмене клонидина или метилдопы, часто — после тяжёлых ожогов, подобные вегетативные кризы встречаются при соматоформной вегетативной дисфункции сердца и сердечно-сосудистой системы. У перенёсших гипертонический криз — склонность к рецидивам. Гипертоническая болезнь и феохромоцитома могут сочетаться и с другими артериальными гипертензиями. Злокачественная гипертензия может быть осложнением любой артериальной гипертензии. При осложнённых гипертонических кризах (hypertensive emergency) медицинскую помощь необходимо оказать в течение нескольких десятков минут (в крайнем случае, до часа), при расслаивающейся аневризме аорты — нескольких минут. Следует дифференцировать гипертонические кризы с другими подобными сопровождающимися повышением артериального давления состояниями — преэклампсией (бывает только у беременных), эклампсией (осложнение преэклампсии, в том числе, не диагностированной, может быть также во время и после родов), вегетативным кризом при соматоформной дисфункции сердца и сердечно-сосудистой системы, панической атакой при паническом расстройстве, генерализованном тревожном расстройстве, неврозе навязчивых состояний, фобиях, синдроме постравматического стресса, головными болями (особенно головными болями гипертонической болезни и мигренями), приступами стенокардии, почечными коликами, нефроптозом (может быть следствием энтероптоза), тиреотоксическими кризами, эритремическими кризами, началом злокачественной артериальной гипертензии, обострением хронических заболеваний почек и т. д. Эти состояния могут и сочетаться с гипертоническим кризом. Гипертонический криз может быть первым проявлением ранее не диагностированной артериальной гипертензии.
Лечение гипертонического криза начинают с установки для больного покоя и точного измерения давления. При оказании первой медицинской помощи (не обычной первой помощи) и в медицинском учреждении по показаниям (с учётом абсолютных и относительных противопоказаний каждого препарата) вводят парентерально эналаприлат (особенно показан при недостаточности левого желудочка миокарда, при злокачественной гипертензии без стеноза почечных артерий, при кризах с высокой активностью ренина плазмы, но противопоказан для экстренной помощи при инфаркте миокарда, так как в первые сутки после инфаркта иАПФ нельзя вводить внутривенно), нитроглицерин (при остром коронарном синдроме и острой недостаточности левого желудочка); нитропруссид натрия (является препаратом выбора при гипертонической энцефалопатии, однако следует иметь в виду, что он может повышать внутричерепное давление и вызывать азотемию), бета-адреноблокаторы (метопролол, эсмолол Эсмолол) предпочтительны при расслаивающей аневризме аорты и остром коронарном синдроме, а также при высокой активности ренина плазмы и противопоказаниям для эналаприлата); антиадренергические средства (фентоламин при подозрении на феохромоцитому); диуретики (фуросемид при острой недостаточности левого желудочка); нейролептики (дроперидол); гидралазин, лабеталол при преэклампсии и эклампсии, сульфат магния (медленно при живом плоде и с прекращением хотя бы за два часа до родов живого ребёнка) при эклампсии; ганглиоблокаторы пентамин, например, в частности, если обычно при подобном кризе назначают бета-блокаторы, а у данного больного — хроническая обструктивная болезнь лёгких. Для лечения гипертонического криза при феохромоцитоме используются альфа-адреноблокаторы (фентоламин, 5—10 мг внутривенно или внутримышечно с последующим налаживанием инфузии 2—3,5 мкг/кг/мин). После устранения гипертензии при наличии выраженной тахикардии и (или) нарушений сердечного ритма назначаются бета-адреноблокаторы. По назначению врача для купирования повторного и последующих неосложнённых гипертонических кризов больной использует каптоприл, реже — лабеталол, празозин, при систолическом артериальном давлении более 200 мм рт. ст. — клофелин сублингвально или перорально. Назначенные врачом сублингвальные средства должны быть у подверженного кризам больного с собой. При доступности медицинской помощи в условиях стационара возможно введение внутривенно эналаприлата, лабеталола, празозина, нифедипина.
Осложнения гипертонического криза: ретинопатия, отёк соска зрительного нерва, нарушения и потеря зрения, аритмическая болезнь сердца, сердечная недостаточность, инфаркт миокарда, синдром диссеминированного внутрисосудистого свёртывания крови (ДВС-синдром), гемолитическая анемия, острое нарушение мозгового кровообращения, отёк лёгких, отёк мозга, почечная недостаточность, летальный исход.
Диагностика
Три основных метода диагностики, которые позволяют определить наличие гипертонии у человека, это:
измерение артериального давления,
физикальное обследование,
электрокардиограмма.
Контроль артериального давления
Измерение артериального давления проводится с помощью специального аппарата — тонометра, который представляет собой сочетание сфигмоманометра с фонендоскопом. О методике измерения АД мы уже указывали. Стоит отметить, что в семье, где имеется больной с артериальной гипертензией желательно всегда иметь аппарат для измерения АД, а также чтобы кто-нибудь из родных умел им пользоваться. Впрочем, даже сам больной может самостоятельно измерять себе АД.
Кроме того, в настоящее время на рынке имеются и специальные электронные аппараты, измеряющие АД, частоту пульса, а также позволяющие заносить показатели АД в память аппарата. Ещё раз отметим, что нормальные пределы АД у взрослого человека — 120—140/80-90 мм рт. ст. Хотя, у некоторых людей может отмечаться и низкое давление, при этом они чувствуют себя вполне нормально, а, казалось бы «нормальные» цифры 120/80 для них могут означать повышение АД. В большинстве же случаев пределы АД от 120 до 140 мм рт. ст. считаются в настоящее время как «прегипертензия».
Артериальное давление может варьировать в своих показателях, в зависимости от возраста, состояния сердца, эмоционального статуса, физической активности и сопутствующих препаратов, которые человек принимает. Поэтому, если однажды у Вас было зафиксировано повышение АД, то это ещё не значит, что у Вас гипертония. Поэтому нужно измерять Ад в разное время, по меньшей мере, с промежутком в 5 минут.
Медицинский анамнез
Диагностика гипертонии заключается так же и в опросе больного врачом. Врач выясняет у больного, какими заболеваниями он ранее страдал, или страдает в настоящее время. Проводится оценка факторов риска (курение, повышенный уровень холестерина, сахарный диабет), а также т. н. наследственный анамнез, то есть, страдали ли гипертонией родители, дедушки-бабушки больного и другие близкие родственники.
Физикальное обследование
Физикальное обследование больного включает в себя прежде всего исследование сердца с помощью фонендоскопа. Этот метод позволяет выявить наличие шумов в сердце, изменения характерных тонов (усиление или, наоборот, ослабление), а также появление нехарактерных звуков. Эти данные, прежде всего, говорят об изменениях, происходящих в ткани сердца ввиду повышенного АД, а также о наличии пороков.
Электрокардиограмма (ЭКГ)
Электрокардиограмма (ЭКГ) — это метод, позволяющий регистрировать на специальной ленте изменение электрических потенциалов сердца во времени. Это незаменимый метод диагностики, прежде всего, различных нарушений ритма сердца. Кроме того, ЭКГ позволяет определить т. н. гипертрофию стенки левого желудочка, что характерно для артериальной гипертонии.
Эхокардиография
Кроме указанных методов диагностики, также применяются и другие методы, например, эхокардиография (ультразвуковое исследование сердца), которое позволяет определить наличие дефектов в строении сердца, изменения толщины его стенок и состояние клапанов.
Артериография
Артериография, в том числе аортография — это рентгенологический метод исследования состояния стенок артерий и их просвета. Данный метод позволяет выявить наличие атероматозных бляшек в стенке коронарных артерий (коронарография), наличие коарктации аорты (врожденное сужения аорты на определенном участке) и т. д.
Допплерография
Допплерография — это ультразвуковой метод диагностики состояния кровотока в сосудах, как в артериях, так и в венах. При артериальной гипертензии, прежде всего, врача интересует состояние сонных артерий и мозговых артерий. Для этого широко применяется именно ультразвук, так как он абсолютно безопасен в применении и не характеризуется осложнениями.
Биохимический анализ крови
Биохимический анализ крови также применяется в диагностике гипертонии. Прежде всего выясняется уровень холестерина и липопротеинов высокой, низкой и очень низкой плотности, так как они являются показателем склонности к атеросклерозу. Кроме того, определяется уровень сахара крови.
В диагностике гипертонии также используется исследование состояния почек, для чего применяются такие методы, как общий анализ мочи, биохимический анализ крови (на уровень креатинина и мочевины), а также УЗИ почек и её сосудов.
УЗИ щитовидной железы
УЗИ щитовидной железы и анализ крови на гормоны щитовидной железы. Эти методы исследования помогают выявить роль щитовидной железы в возникновении повышения артериального давления.
Лечение
Модификации образа жизни придаётся первоочередное значение. Начинать лечение артериальной гипертензии необходимо с немедикаментозной терапии и лечения заболеваний, симптомом которых являются вторичные гипертензии, а также симптоматических компонентов гипертонической болезни. Немедикаментозное лечение артериальной гипертонии включает в себя соблюдение диеты с ограничением поваренной соли[10], жиров, легкоусваиваемых углеводов, благоприятный режим труда и отдыха, борьбу со стрессом, отказ от злоупотребления алкоголем, курения, употребления иных психоактивных веществ, ежедневную умеренную физическую активность, нормализацию массы тела. Только при неэффективности этого подхода немедикаментозную терапию дополняют медикаментозным лечением.
Целью медикаментозного лечения является снижение артериального давления (не простое снижение давления, а устранение причины этого высокого давления) — ниже 140/90 мм. рт. ст, за исключением пациентов с высоким/очень высоким риском (сахарный диабет, ИБС и прочее), значения целевого АД для которых меньше 130/80. В начале лечения (в зависимости от стратификации риска) показана моно- или комбинированная терапия. При неэффективности монотерапии применение низкодозовых комбинаций антигипертензивных средств предпочтительнее, чем монотерапия прежним препаратом, но в максимальной дозе. В соответствии с рекомендациями, в первую очередь назначаются средства, улучшающие прогноз (снижают смертность и риски нефатальных инфарктов и инсультов)[11].
Принципы выбора медикаментозной терапии при артериальной гипертензии
Основной детерминантой снижения риска развития сердечно-сосудистых событий является величина снижения артериального давления и/или жёсткости периферических сосудов и гипертрофии миокарда, а не конкретное лекарственное средство[12][13][14][15][16]. В исследовании ACCOMPLISH терапия амлодипином и беназеприлом была ассоциирована со снижением частоты сердечно-сосудистых событий на 20 %, по сравнению с комбинацией гидрохлортиазида и беназеприла[17][18], несмотря на более адекватный контроль в течение суток с второй комбинацией.
Некоторые пациенты имеют такие сопутствующие болезни, что их наличие диктует применение конкретных антигипертензивных препаратов, поскольку эти препараты имеют позитивные эффекты, независимые от снижения артериального давления. Например, после исследования ALLHAT альфа-блокаторы по-прежнему используются для терапии АГ у больных с аденомой предстательной железы, хотя и не были рекомендованы для непрерывного лечения собственно АГ (это не относится к бета-блокаторам со свойствами альфа-блокаторов, которые по-прежнему используются для лечения собственно АГ).
Для пациентов, у которых нет специальных показаний, главными классами антигипертензивных средств будут тиазидные или тиазидоподобные диуретики, диуретик торасемид, ингибиторы АПФ или блокаторы рецепторов ангиотензина (АРА), блокаторы кальциевых каналов длительного действия группы нифедипина. Поскольку имеются данные, которые подтверждают высокую эффективность комбинации ингибиторов АПФ и блокаторов кальциевых каналов, для начальной терапии рекомендуется использовать препараты именно из этих групп, поскольку в случае необходимости использования комбинированной терапии будет возможность обеспечить пациента высокоэффективной комбинацией путём простого назначения ещё одного препарата[19][20].
Придерживаясь такого подхода, лучшим препаратом для молодых пациентов (при использовании женщинами противозачаточных средств) будет представитель группы ингибиторов АПФ, а для пожилых пациентов и представителей африканской расы (так как у них значительно выше частота побочных эффектов иАПФ) лучшим выбором будет блокатор кальциевых каналов дигидропиридиновой группы, хотя у пожилых для лечения и профилактики сердечной недостаточности может быть целесообразно использовать вначале иАПФ (с добавлением бета-адреноблокаторов при наличии сердечной недостаточности или асимптоматической дисфункции левого желудочка), а частоту гиперкалиемии можно кардинально снизить назначением комбинированного препарата иАПФ и диуретиков или дополнительным назначением диуретиков. Лицам, подвергшимся высокотехнологичным вмешательствам, или с сухим кашлем и другими побочными эффектами при приёме иАПФ назначаются АРА — вместо иАПФ или в случае диабетической или IgA нефропатии вместе с минимальной дозой иАПФ при отсутствии побочных эффектов.
Если препаратом выбора у данного больного окажется тиазидный диуретик, то предпочтение следует отдать хлорталидону. Если артериальное давление пациента не снижается, разумным будет назначение пациенту препарата из другой группы, при этом вначале не прибегая к комбинированной терапии.
У пациентов, артериальное давление которых превышает целевое на 20/10 мм рт. ст., рекомендуется начинать лечение с комбинированной терапии, которая состоит из блокатора кальциевых каналов дигидропиридиновой группы и ингибитора АПФ, с добавлением диуретика[21][22].
В то же время включение в терапию блокаторов кальциевых каналов в 2,5 раза увеличивает риск рака груди у женщин 55—74 лет по сравнению и с принимающими другие антигипертензивные препараты, и с не принимающими лекарства. Теоретически это может означать также негативное влияние блокаторов кальциевых каналов на прогноз развития и других онкологических заболеваний[23].
Классификация антигипертензивных препаратов
Диуретики[24]
а) Петлевые
б) Тиазидные и тиазидоподобные
в) Калийсберегающие
г) Ингибиторы карбоангидразы
Антагонисты адренергических рецепторов
а) Альфа-блокаторы
б) Бета-блокаторы
с) Альфа- и бета-блокаторы
Агонисты адренергических рецепторов
а) Альфа2-агонисты
Блокаторы кальциевых каналов
Ингибиторы АПФ
Антагонисты рецепторов ангиотензина-2
Антагонисты альдостерона
Вазодилататоры
Адренергетики центрального действия или стимуляторы альфа-рецепторов в мозге
Прямые ингибитора ренина
Бета-адреноблокаторы
Так называемая «старая» группа лекарственных препаратов. Обладают опосредованным гипотензивным эффектом за счёт уменьшения частоты сердечных сокращений и сердечного выброса (минутного объёма крови). В рандомизированных исследованиях доказаны в основном по предупреждению и улучшению прогноза при ишемической болезни сердца. Увеличивают выживаемость при сердечной недостаточности, асимптоматической дисфункции левого желудочка и у больных, перенёсших инфаркт миокарда. Наиболее частым побочным эффектом является бронхоспазм, поэтому большинство специалистов не рекомендуют их применение для монотерапии АГ при ХОБЛ и бронхиальной астме. При длительном приёме способствуют формированию сахарного диабета и эректильной дисфункции. Выведены из международных и европейских рекомендаций как препараты первой линии при лечении артериальной гипертензии, не сопровождающейся тахикардией, сердечной недостаточностью, асимптоматической дисфункцией левого желудочка. При их использовании особенно необходимо учитывать индивидуальные особенности каждого препарата. Основное показание к применению — комбинированная терапия при сердечной недостаточности или асимптоматической дисфункции левого желудочка (карведилол и селективные бета-блокаторы длительного высвобождения, не их обычные формы) и различные формы тахиаритмий, связанных с активизацией симпато-адреналовой системы при АГ. Также назначаются больным, перенёсшим инфаркт миокарда, при стенокардии.
пропранолол
соталол — антиаритмик, на практике не применяется в целях нормализации АД
метопролол
бисопролол
карведилол — комбинированный блокатор бета- и альфа-рецепторов с независимым от снижения АД и блокады рецепторов кардиопротекторным эффектом
лабеталол — очень мощный комбинированный блокатор бета- и альфа-рецепторов с высоким риском ортостатической гипотензии
небиволол
бетаксолол
пиндолол
ацебутолол
целипролол
атенолол
• анаприлин
Диуретики
Для лечения артериальной гипертонии используются, в основном, салуретики, то есть препараты, усиливающие выведение из организма ионов натрия и хлора. Так, выраженный и стойкий гипотензивный эффект дают тиазидные диуретики (производные сульфаниламидных антибиотиков). Синтез тиазидоподобных диуретиков (индапамид, хлорталидон) был предпринят для снижения нежелательных эффектов длительного приёма больших доз тиазидных диуретиков (повышения уровня холестерина, мочевой кислоты). Большинство диуретиков также уменьшают концентрацию калия в крови, поэтому с осторожностью применяются при аритмиях и сахарном диабете. Поскольку иАПФ повышают уровень калия, то комбинированное применение с иАПФ является предпочтительным для некалийсберегающих диуретиков. Смотрите, например, комбинации каптоприла и диуретиков и комбинации эналаприла и диуретиков. Снижение доз салуретиков при их комбинированном применении снижает и их нежелательные эффекты. Возможно комбинированное применение (тройная терапия) иАПФ, тиазидных или тиазидоподобных диуретиков и малых доз антагонистов альдостерона.
гидрохлоротиазид
индапамид
хлорталидон
триамтерен
фуросемид
торасемид
спиронолактон — антагонист альдостерона
амилорид
Блокаторы кальциевых каналов (Антагонисты кальция)
Посредством блокады притока кальция в саркоплазму гладких миоцитов кровеносных сосудов препятствуют вазоспазму, за счёт чего достигается гипотензивный эффект. Влияют также на сосуды мозга, в связи с чем применяются для предупреждения нарушений мозгового кровообращения. Являются также препаратами выбора при бронхиальной астме, сочетающейся с артериальной гипертонией. Наиболее частые побочные эффекты — головная боль и отёки ног.
Дигидропиридиновые препараты:
нифедипин
амлодипин, s-амлодипин
фелодипин
нимодипин
лерканидипин
лацидипин
риодипин
Недигидропиридиновые препараты:
дилтиазем
верапамил — урежает сердечный ритм, в связи с чем не рекомендуется совместное использование с бета-адреноблокаторами.
Ингибиторы АПФ (иАПФ)
(АПФ-Ангиотензинпревращающий фермент)
Блокируют ангиотензинпревращающий фермент (кининазу II), трансформирующий вазодилататор брадикинин и превращающий ангиотензин І в ангиотензин ІІ. Последний является мощным вазоконстриктором и, следовательно, ингибирование его образования приводит к вазодилатации и снижению АД. Обладают не связанными со снижением АД нефропротекторным и кардиопротекторным эффектами. Имеют (особенно каптоприл) наиболее значительную среди других антигипертензивных средств доказательную базу[25], являются препаратами выбора при сахарном диабете, метаболических нарушениях, сердечной недостаточности, асимптоматической дисфункции левого желудочка, у пожилых людей. Повышение содержания в плазме крови K и Mg и снижение содержания адреналина обеспечивают антиаритмический эффект иАПФ. ИАПФ способны повышать деформируемость эритроцитов, снижать репликацию патогенных микроорганизмов[5]. Наиболее частый побочный эффект — сухой кашель. Он сам по себе не опасен, но ухудшает качество жизни и поэтому может вызвать депрессию, ухудшающую течение сердечно-сосудистых заболеваний и повышающую общую заболеваемость и смертность. Крайне редкий, но в случае проявления в форме отёка гортани (примерно в 25 % случаев отёка Квинке) — смертельно опасный эффект — ангионевротический отёк. иАПФ противопоказаны при беременности, двустороннем стенозе почечных артерий, гиперкалиемии, индивидуальной непереносимости, в том числе у людей, у которых наблюдался отёк Квинке, в том числе, и не связанный с воздействием иАПФ (при наследственном отёке Квинке и т. д.). Усиливают действие этанола (алкогольных напитков), ослабляют действие лекарственных средств, содержащих теофиллин. Гипотензивное действие иАПФ ослабляется нестероидными противовоспалительными средствами и эстрогенами. Противозачаточные средства, принимаемые молодыми женщинами для обеспечения терапии иАПФ, поэтому должны быть с минимальным содержанием эстрогенов. Гипотензивное действие усиливают диуретики, другие гипотензивные лекарственные средства (бета-адреноблокаторы, метилдопа, нитраты, антагонисты кальция, гидралазин, празозин), лекарственные средства для общей анестезии, этанол. Калийсберегающие диуретики и калийсодержащие лекарственные средства увеличивают риск развития гиперкалиемии. Лекарственные средства, вызывающие угнетение функции костного мозга, повышают риск развития нейтропении и/или агранулоцитоза. Иммунодепрессанты, аллопуринол, цитостатики усиливают гематотоксичность. Раньше иАПФ часто назначались вместе с антагонистами рецепторов ангиотензина (АРА), но сейчас появились данные о нецелесообразности такой комбинации в общей популяции, хотя из-за убедительности предшествующих исследований комбинированная терапия иАПФ и АРА по-прежнему рекомендуется больным диабетической нефропатией[26] и IgA-нефропатией[27]. При терапии иАПФ возможен «эффект ускользания». Он проявляется нарастанием продукции ангиотензина-2 за счет усиления так называемого «обходного» пути его продукции без участия АПФ — при помощи химазы, катепсина G и тонина. Клинически это проявляется повышением артериального давления, хотя пациенты регулярно принимают иАПФ, увеличивают кратность приёма и дозы. При этом лабораторно АПФ остается значимо заблокированным. «Эффект ускользания» может развиваться начиная с 0,5 года постоянного приёма иАПФ. В случае его возникновения и неэффективности комбинированной терапии иАПФ с диуретиками, антагонистами кальция, антагонистами альдостерона, бета-блокаторами от блокады РААС не отказываются, а дальнейшую базисную терапию проводят сартанами.
Антагонисты рецепторов ангиотензина II (АРА, сартаны)
Первоначально препараты этого класса (саралазин) были несовершенны, и АРА не выдержали конкуренцию с иАПФ. В результате многочисленных исследований фармацевтическими компаниями созданы не уступающие длительно действующим иАПФ, а, в некоторых случаях, имеющие преимущество перед некоторыми из них, сартаны. По мнению некоторых учёных и чиновников, если бы создание совершенных сартанов произошло в 1970-х годах, они вытеснили бы некоторые иАПФ (например, самый модный в США ввиду минимального негативного взаимодействия с нестероидными противовоспалительными препаратами и другими лекарственными средствами антигипертензивный препарат лизиноприл), которые, подобно омопатрилату, вряд ли были бы зарегистрированы из-за сложностей с дозировкой (например, лизиноприл не распределяется в жировой ткани, объём которой индивидуален, но которая создаёт буфер, защищающий от передозировки, а его свойства не проникать через гематоэцефалический и плацентарный барьер могут проявляться не у всех людей) и связанных с передозировкой собственных побочных эффектов[28][29][30]. С начала ХХІ века АРА (БРА, сартаны) — самая используемая в мире, «модная» (хотя и не в странах бывшего СССР) в целом, как группа, группа антигипертензивных препаратов. АРА блокируют рецепторы AT1 ангиотензина ІІ, мощного вазоконстрикторного фактора, каким бы путём он ни был бы образован. Одновременно стимуляция ангиотензином-2 незаблокированных АРА рецепторов 2 типа (АТ2) вызывает вазодилатацию, увеличение продукции оксида азота, стимуляцию антипролиферативных процессов. Это позволяет использовать АРА у больных артериальной гипертензией, в том числе и после высокотехнологичных хирургических вмешательств, которым могут быть противопоказаны иАПФ вследствие усиления ими восстановления органов и тканей после повреждений, разрастания соединительной ткани (пролиферации фиброцитов) и зарастания стентированных сосудов. Ввиду положительного эффекта иАПФ на снижение общей заболеваемости и смертности больных сердечной недостаточностью, который не достигается АРА и другими препаратами, для сохранения эффектов терапии иАПФ по рекомендации врачей бывает целесообразно отказаться от инвазивной, в том числе высокотехнологичной, сосудистой хирургии. Терапевтический эффект АРА подобен эффекту ингибиторов АПФ, но происходит без замедления распада брадикинина. Поэтому достоверно не вызывают сухой кашель или вызывают очень редко по сравнению с иАПФ. По данным исследования ONTARGET[31][32] применение совместно с ингибиторами АПФ не даёт ожидаемого эффекта в общей популяции. При этом комбинированная терапия иАПФ и АРА по-прежнему рекомендуется больным диабетической и IgA-нефропатиями, особенно при недостаточной эффективности стандартно назначаемой им вначале комбинированной терапии иАПФ и диуретиками. Не всегда усиливая антигипертензивный эффект, комбинация иАПФ и АРА, увеличивает нежелательные эффекты, отрицательно сказывающиеся на дальнейшем прогнозе у больных без нефропатий. Частота побочных эффектов АРА ниже, чем у многих ИАПФ, и близка к плацебо. Бытовало мнение, что АРА (сартаны) применяются только при непереносимости ИАПФ. На данный момент согласно международным кардиологическим рекомендациям показания к применению АРА (сартанов) близки и практически идентичны таковым у ИАПФ. При этом, в отличие от иАПФ, в настоящее время (май-июнь 2012), по мнению Кохрановского сотрудничества, АРА не эффективны в отношении снижения общей заболеваемости и смертности при сердечной недостаточности, независимо от того, сохранена или нарушена сократительная функция левого желудочка[33]. Нет доказательств безопасного применения сартанов при беременности. Иногда, хотя и значительно реже, чем иАПФ, могут вызывать опасный для жизни отёк гортани у тех же больных, у которых он вызывается иАПФ. Частота подобного побочного эффекта приближается к 0,1 %. АРА могут оказывать урикозурический эффект, благоприятный при подагре, но этот эффект может способствовать образованию почечных камней и усилению оксидативных процессов в организме больных без подагры. Любые длительно действующие проникающие в ткани (кроме крови и почек) воздействующие на ренин-ангиотензин-альдостероновую систему препараты (сартаны и многие иАПФ) изменяют функционирование тканевых ренин-ангиотензиновых систем, участвующих в регулировании интеллекта, репродукции и других важных функций организма. Стоит отметить, что у принимающих сартаны на 35—40 % меньше, чем у принимающих другие антигипертензивные препараты, развивается болезнь Альцгеймера. Это может быть связано не только с тем, что АРА назначают более молодым больным, но и с тем, что, согласно некоторым исследованиям, способные проникать в головной мозг иАПФ (золотой стандарт иАПФ — каптоприл[21] — к ним не относится) тормозят распад и способствуют накоплению бета-амилоида. При этом иАПФ так же, как и АРА, показавшие превосходство в профилактике болезни Альцгеймера, или эффективнее, снижают частоту сосудистых и смешанных деменций. Это важно в связи с тем, что в Англии, Европе и России болезнь Альцгеймера в чистом виде, без сочетания с сосудистыми и иными деменциями, встречается значительно реже, чем в США[34].
лозартан
вальсартан
телмисартан
ирбесартан
эпросартан
кандесартан
олмесартан
Агонисты имидазолиновых рецепторов и агонисты альфа-2-адренорецепторов мозга
Не включены в международные рекомендации. Независимо от этого, используются для терапии АГ, часто при самолечении. Агонисты имидазолиновых рецепторов могут применяться при метаболическом синдроме. Встречается побочный эффект (в 2 % случаев) — сухость во рту, который не требует отмены препарата и проходит в процессе лечения. Самый опасный побочный эффект длительного приёма всех сосудорасширяющих препаратов, включая агонисты альфа-2-адренорецепторов мозга и агонисты имидазолиновых рецепторов — повышение внутричерепного давления, даже если оно сопровождается снижением центрального артериального давления. Существуют значительные побочные эффекты со стороны ЦНС. Могут развиться резистентность и привыкание.
клонидин (клофелин) — агонист альфа-2-адренорецепторов в мозге, для лечения гипертонических кризов
метилдопа
моксонидин
рилменидин
гуанфацин
Комбинированные препараты
Комбинации двух антигипертензивных препаратов делят на рациональные (доказанные), возможные и нерациональные. Рациональные комбинации: ИАПФ+диуретик, БРА+диуретик, АКК+диуретик, БРА+АКК, ИАПФ+АКК, β-АБ + диуретик. Существуют фиксированные комбинации (в одной таблетке) в виде готовых лекарственных форм, обладающих значительным удобством в применении и увеличивающие приверженность больных к лечению:
Ингибитор АПФ + диуретик (Нолипрел А, Ко-ренитек, Энап Н, Фозикард Н, Берлиприл плюс, Рами-Гексал композитум, Липразид, Эналозид, Ко-Диротон)
Ингибитор АПФ + Антагонист кальция (Экватор, Гиприл А, Престанс, Рами-Азомекс)
БРА + диуретик (Гизаар, Лозарел Плюс, Ко-Диован, Лозап+, Валз (Вазар) Н, Диокор, Микардис плюс)
БРА + Антагонист кальция (Амзаар, Эксфорж, Ло-Азомекс)
Антагонист кальция (дигидропиридиновый) + β-АБ (Бета-Азомекс)
Антагонист кальция (недигидропиридиновый) + Ингибитор АПФ (Тарка)
Антагонист кальция (дигидропиридиновый) + диуретик (Азомекс Н)
β-АБ + диуретик (Лодоз)
Одной из наиболее используемых является комбинация иАПФ и диуретиков. Показания к применению этой комбинации: диабетическая и недиабетическая нефропатия, микроальбуминурия, гипертрофия левого желудочка, сахарный диабет, метаболический синдром, пожилой возраст, изолированная систолическая АГ[35].
Инвазивные методы
Также проводятся исследования осуществляемого путём частичной почечной симпатической денервации минимально инвазивного лечения стойкой к обычной немедикаментозной и медикаментозной терапии не менее чем тремя антигипертензивными препаратами, один из которых — диуретик, с систолическим артериальным давлением в условиях терапии не менее 160 мм рт ст, в том числе, злокачественной, артериальной гипертензии[36]. Такое вмешательство достаточно будет провести один раз, и пациент со временем больше вообще не будет нуждаться в неэффективном у этих больных строгом графике ежедневного приёма препаратов, переходя на курсовое лечение ими. Возможно, что перерывы в приёме препаратов в будущем позволят зачать и выносить ребёнка без воздействия на плод антигипертензивной терапии. В теле человека не остаётся никаких чужеродных предметов. Вся манипуляция производится эндоваскулярным методом с помощью вводимого в почечные артерии специального катетера. Отобрана группа из 530 человек для изучения долгосрочных эффектов такой денервации в условиях США. По данным 2000 таких операций за пределами США за два года у 84 % больных удалось добиться снижения систолического давления не менее чем на 30 мм рт ст, а диастолического давления — не менее чем на 12 мм рт ст.
В своё время подобное лечение артериальной гипертензии и большинства других болезней висцеральных органов предлагал ещё Ф. И. Иноземцев, но в его время не было необходимых медикаментозных препаратов и минимально инвазивных процедур. Показана эффективность лечения этим методом резистентной артериальной гипертензии у больных тяжёлой и умеренной хронической почечной недостаточностью[37]. В случае отсутствия долгосрочных опасных эффектов у больных резистентной артериальной гипертензией планируется широко использовать этот метод именно для лечения многих других заболеваний и резистентной, особенно злокачественной, артериальной гипертензии, он вряд ли будет широко применяться для терапии обычной нерезистентной к медикаментозному лечению артериальной гипертензии. Инвазивное лечение и до проведения этого исследования широко использовалось по показаниям при лечении заболеваний, проявляющихся вторичными гипертензиями, и симптоматических компонентов гипертонической болезни. Например, оно используется при лечении патологической извилистости артерий (кинкинга и койлинга), которая может быть врождённой, возникать при сочетании атеросклероза и артериальной гипертензии, быть следствием артериальной гипертензии и способствовать её усилению и прогрессированию. Чаще всего локализуется во внутренней сонной артерии, обычно — перед входом в череп. Кроме того, могут поражаться позвоночные, подключичные артерии и брахиоцефальный ствол. В артериях нижних конечностей этот вид нарушения кровообращения встречается значительно реже и имеет меньшее клиническое значение, нежели в брахиоцефальных сосудах. Инвазивное лечение при патологической извитости, которая может встречаться у почти трети людей и не всегда является причиной АГ, заключается в резекции пораженного сегмента с последующим прямым анастомозом конец в конец[38].
Нейромедиаторы, способные воздействовать на артериальное давление
Адреналин
Норадреналин (вазоконстриктор-сосудосуживатель)
Ацетилхолин
Ангиотензин (вазоконстриктор-сосудосуживатель)
Альдостерон (удерживает натрий и жидкость)
См. также
Адренорецепторы
Кровяное давление
Лечение пиявками
Гипертензия белых халатов
Артериальная гипотензия
Примечания
Литература
Фадеев П. А. Гипертония. Болезнь повышенного артериального давления. — М.: «ЭКСМО», 2014. — с. 432.
Шулутко Б. И., Макаренко С. В. Стандарты диагностики и лечения внутренних болезней. 3-е изд. СПб.: «Элби-СПБ», 2005
Ссылки
Категория:Кардиология
Категория:Заболевания сосудов | https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F%20%D0%B3%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D1%8F |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
1063,
2404,
3892,
4779,
5081,
5281,
7611,
8782,
9055,
10402,
10627,
11202,
12244,
12478,
13087,
13725,
14487,
15429,
15883,
15995,
17132,
17312,
17423,
17597,
17920,
21215,
21293,
21478,
21949,
22285
],
"plaintext_end_byte": [
1027,
2305,
3853,
4740,
5045,
5216,
7563,
8781,
8953,
10338,
10600,
11170,
12183,
12439,
12862,
13658,
14405,
15397,
15844,
15994,
17072,
17311,
17397,
17561,
17689,
21173,
21267,
21477,
21883,
22283,
22482
]
} | 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం జగ్గయ్యపేట మండల జనాభా ఎంత ? | చందాపురం | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
చందాపురం కృష్ణా జిల్లా, నందిగామ మండలంలోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన నందిగామ నుండి 2 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన జగ్గయ్యపేట నుండి 43 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 551 ఇళ్లతో, 2084 జనాభాతో 660 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1051, ఆడవారి సంఖ్య 1033. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 867 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 0. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 588878[1].పిన్ కోడ్: 521185.
గ్రామ చరిత్ర
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంత అభివృద్ధి ప్రాధికార సంస్థ (సీఆర్డీఏ) పరిధిలోకి వస్తున్న మండలాలు, గ్రామాలను ప్రభుత్వం విడిగా గుర్తిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీచేసింది. ప్రస్తుతం గుర్తించిన వాటిలోని చాలా గ్రామాలు వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్నాయి. గతంలో వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్న వాటితోపాటుగా ఇప్పుడు మరిన్ని కొన్ని గ్రామాలు చేరాయి. సీఆర్డీఏ పరిధిలోకి వచ్చే గుంటూరు, కృష్ణా జిల్లాల్లోని మండలాలు, గ్రామాలను గుర్తిస్తూ పురపాలక శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి ద్వారా ఉత్తర్వులు జారీ అయ్యాయి.[2]
కృష్ణా జిల్లాలోని మండలాలు, గ్రామాలు
విజయవాడ రూరల్ మండలం పరిధితో పాటు, పట్టణ పరిధిలోకి వచ్చే ప్రాంతం. విజయవాడ అర్బన్ మండలం పరిధిలోని మండలం మొత్తంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా కూడా. ఇబ్రహీంపట్నం మండలం మొత్తంతో పాటు అర్బన్ ప్రాంతం, పెనమలూరు మండలం పరిధితో పాటు అర్బన్ ఏరియా, గన్నవరం మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, ఉంగుటూరు మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, కంకిపాడుతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, ఉయ్యూరుతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, జి.కొం డూరు మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, కంచికచర్ల మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, వీరుళ్లపాడు మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, పెనుగంచిప్రోలు మండల పరిధిలోని కొంత భాగంతో పాటు శనగపాడు గ్రామం ఉన్నాయి.
నందిగామ మండలం
నందిగామ మండల పరిధిలోని సత్యవరం, రాఘవాపురం, అంబరుపేట, అడవిరావులపాడు, ఐతవరం, కంచర్ల, కేతవీరునిపాడు, చందాపురం, మునగచర్ల, కురుగంటివాని కండ్రిగ, లచ్చపాలెం, లింగాలపాడు, తక్కెళ్లపాడు, పల్లగిరి, మాగల్లు, కొండూరు, రామిరెడ్డిపల్లి, జొన్నలగడ్డ, తొర్రగుడిపాడు, కొణతం ఆత్మకూరు, దాములూరు, సోమవరం, రుద్రవరం, గొల్లమూడి గ్రామాలున్నాయి.
సమీప గ్రామాలు
ఈ గ్రామానికి సమీపంలో ముప్పాల, అడవిరావులపాడు, కేతవీరునిపాడు, అంబరుపేట, లింగాలపాడు గ్రామాలు ఉన్నాయి.
సమీప మండలాలు
చందర్లపాడు, కంచికచెర్ల, వీరులపాడు, పెనుగంచిప్రోలు
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
చందాపురంలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, ట్రాక్టరు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి. జగ్గయ్యపేట, నందిగామ నుండి రోడ్దురవాణా సౌకర్యం కలదు. రైల్వెస్టేషన్ విజయవాడ 49 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. బాలబడి, మాధ్యమిక పాఠశాలలు నందిగామలో ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల నందిగామలో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల విజయవాడలోను, పాలీటెక్నిక్ నందిగామలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం నందిగామలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల విజయవాడ లోనూ ఉన్నాయి.
భగవాన్ శ్రీ శాయి విద్యాలయం.
మండల పరిషత్తు ప్రాధమికోన్నత పాఠశాల.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
చందాపురంలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
గ్రామంలో మౌలిక వసతులు
ఈ గ్రామములో టాటా ట్రస్ట్ సహకారంతో నూరు శాతం మరుగుదొడ్లు నిర్మించినారు. []
గ్రామ పంచాయతీ
2013,జులైలో ఈ గ్రామ పంచాయతీకి నిర్వహించిన ఎన్నికలలో శ్రీమతి గుమ్మా సుశీల సర్పంచిగా ఎన్నికైనారు. ఉప సర్పంచిగా శ్రీ గద్దె విశ్వనాథం ఎన్నికైనారు. [5]
గ్రామంలోని దర్శనీయ ప్రదేశములు/దేవాలయాలు
శ్రీ మీసాల ప్రసన్నాంజనేయస్వామివారి ఆలయం
ఈ అలయంలో ప్రతి సంవత్సరం, హనుమజ్జయంతి వేడుకలను వైభవంగా నిర్వహించెదరు. ఆరోజు రాత్రి సువర్చలా సమేత ఆంజనేయస్వామికి శాంతికళ్యాణం కన్నులపండువగా నిర్వహించెదరు. అనంతరం విచ్చేసిన భక్తులకు అన్నసమారాధన నిర్వహించెదరు. [3]
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 15 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
చందాపురంలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 43 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 8 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 10 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 8 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 12 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 12 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 563 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 558 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 18 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
చందాపురంలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 18 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
చందాపురంలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
ప్రత్తి, మిరప, వరి, అపరాలు, కాయగూరలు
ప్రధాన వృత్తులు
వ్యవసాయం, వ్యవసాయాధారిత వృత్తులు
గ్రామ ప్రముఖులు
శ్రీ ఉన్నం వెంకయ్య
ఈ గ్రామానికి చెందిన శ్రీ ఉన్నం చిన అమరయ్య, వెంకమ్మ దంపతులది ఒక సామాన్య రైతు కుటుంబం. వీరి కుమారుడు శ్రీ ఉన్నం వెంకయ్య, ఆత్మవిశ్వాసంతో, ప్రతికూల పరిస్థితులను ఎదుర్కొంటూ ముందుకు సాగినారు. ఎంత ఎదిగినా, ఒదిగి ఉండాలనే మనస్తత్వం. ప్రభుత్వ పాఠశాలలో చదువుకొని స్వయంకృషితో కృష్ణా విశ్వవిద్యాల ఉపకులపతి స్థాయికి ఎదిగినారు. ఆ పదవిలో 2012 నుండిఅక్కడే పనిచేయుచున్నారు. వీరు ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయంలో జాతీయ ఉపకారవేతనం రు. 130-00 తో ఎం.కాం. చదివినారు. అక్కడే అత్యధిక మార్కులు సాధించి బంగారు పతకం కైవసం చేసుకున్నారు. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి పి.హెచ్.డి. అందుకున్నారు. అనంతరం అనకాపల్లిలోని ఆంధ్రా విశ్వవిద్యాలయం పి.జి.సెంటరులో అధ్యాపకుడిగా, ఇన్సి ట్యూట్ ఆఫ్ పబ్లిక్ ఎంటర్ ప్రైజెస్ లో మేనేజ్ మెంట్ కన్సల్టెంట్ గా, డాక్టర్ బి.ఆర్.అంబేడ్కర్ సార్వత్రిక విశ్వవిద్యాలయం అధ్యాపకుడిగా, ప్రొఫెసరుగా, డైరెక్టరుగా, రెక్టరుగా, 29 సంవత్సరాలు విధులు నిర్వహించారు. మార్కెటింగ్, మేనేజ్ మెంట్ పై పేపర్ ప్రెజెంటేషను, ఎకడమిక్ పుస్తకాలు వ్రాసినారు. పలు విద్యా కమిటీలలో సభ్యులుగా ఉన్నారు. అనేక పురస్కారాలు పొందినారు. వీరు ఉపకులపతిగా ఉన్నా, గ్రామీణ విద్యార్ధులకు ప్రోత్సాహక బహుమతులు అందించుచున్నారు. తన తండ్రి, తాతల ఙాపకార్ధం, చివరి సంవత్సరం బి.కాం., బి.ఎస్,సి., లలో ప్రథములుగా నిలిచే విద్యార్ధులకు, రెండు సంవత్సరాలనుండి, రజతపతకాలను అందించుచున్నారు. [2]
గ్రామ విశేషాలు
ఇది ఒక ఆదర్శ గ్రామం.
గణాంకాలు
జనాభా (2011) - మొత్తం 2,084 - పురుషుల సంఖ్య 1,051 - స్త్రీల సంఖ్య 1,033 - గృహాల సంఖ్య 551;
2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 1700.[3] ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 856, స్త్రీల సంఖ్య 844, గ్రామంలో నివాసగృహాలు 416 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణం 660 హెక్టారులు.
మూలాలు
వెలుపలి లింకులు
[2]
[3] ఈనాడు అమరావతి; 2015,మే నెల-12వతేదీ; 33వపేజీ.
[4] ఈనాడు అమరావతి/జగ్గయ్యపేట; 2016,నవంబరు-25; 1వపేజీ.
[5] ఈనాడు అమరావతి/నందిగామ; 2017,జూన్-23; 1వపేజీ.
వర్గం:నందిగామ మండలంలోని గ్రామాలు
వర్గం:ఆంధ్ర ప్రదేశ్ సీఆర్డీఏ గ్రామాలు | https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%82 |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
1024,
2878,
4809,
6509,
6994,
8941,
9982,
12578,
13231,
14026,
14737,
16361,
17647,
18681,
19597,
20327,
21776,
22308,
24086,
25540,
26640,
28555,
29307,
30544,
34005,
36553,
37999,
38984,
42214,
44265,
45112,
47300,
48013,
48355,
49170,
49638,
50180,
50592,
50842,
51173,
51508,
51803,
52137,
54370,
54997,
55256
],
"plaintext_end_byte": [
1023,
2877,
4808,
6489,
6993,
8940,
9944,
12576,
13230,
14025,
14694,
16360,
17646,
18680,
19596,
20326,
21762,
22294,
24085,
25503,
26639,
28554,
29280,
30543,
34004,
36470,
37998,
38983,
42213,
44263,
45111,
47255,
48012,
48354,
49169,
49637,
50179,
50591,
50841,
51172,
51507,
51802,
52068,
54290,
54971,
55219,
55530
]
} | নান শব্দটির অর্থ কী ? | কৃষ্ণ | bengali | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
কৃষ্ণ (সংস্কৃত: कृष्ण) হলেন হিন্দু ধর্মানুসারীদের আরাধ্য বিশিষ্ট একজন দেবতা। তিনি ভগবান বিষ্ণুর অষ্টম অবতার রূপে খ্যাত। কখনো কখনো তাঁকে সর্বোচ্চ ঈশ্বর ('পরম সত্ত্বা') অভিধায় ভূষিত করা হয় এবং হিন্দুদের অন্যতম প্রধান ধর্মগ্রন্থ ভগবদ্গীতার প্রবর্তক হিসাবে মান্য করা হয়। হিন্দু বর্ষপঞ্জী অনুসারে প্রতিবছর ভাদ্রমাসের কৃষ্ণপক্ষের অষ্টমী (জন্মাষ্টমী) তিথিতে তাঁর জন্মোৎসব পালন করা হয়।
বিভিন্ন হিন্দুশাস্ত্র অনুযায়ী, তিনি ধর্মরাষ্ট্র-প্রতিষ্ঠায় নেতৃত্ব দানকারী একজন প্রাচীন ভারতীয় রাজপুত্র ও রাজা। খ্রিস্টপূর্ব ৪র্থ শতাব্দীর পূর্বযুগে প্রচলিত কৃষ্ণধর্ম প্রাচীন বৈদিক ধর্মজ হয়েও খ্রিস্টীয় যুগের শুরু থেকেই ভক্তিবাদের মায়াবী চেতনায় "ধর্মরাষ্ট্র প্রতিষ্ঠাকারী" হয়ে উঠেছেন উপাস্য অবতার। ভিন্ন ধর্মের লোকেরা ভিন্ন দৃষ্টিকোণ থেকে কৃষ্ণের পূজা করে থাকে। বেদ কিংবা উপনিষদে কৃষ্ণ নামের উল্লেখ পাওয়া যায় না, কারণ কৃষ্ণের জন্ম অনেক পরে। একাধিক বৈষ্ণব সম্প্রদায়ে তাঁকে বিষ্ণুর অবতার রূপে গণ্য করা হয়; অন্যদিকে কৃষ্ণধর্মের অন্যান্য সম্প্রদায়গুলিতে তাঁকে স্বয়ং ভগবান মর্যাদা দেওয়া হয়। কিন্তু এই কৃষ্ণের অনুসারীগণ সনাতন হিন্দু শাস্ত্রের মূল বেদ এর মূল কান্ডারীউপনিষদ ।
কৃষ্ণ শব্দের অর্থ কালো বা ঘন নীল। গৌড়ীয় বৈষ্ণব সম্প্রদায়ের হরে কৃষ্ণ মহামন্ত্রে, অনেকেই কৃষ্ণ শব্দটি সর্বাকর্ষক অর্থে ব্যবহার করা হয়েছে বলে মনে করেন ।
ভাগবত পুরাণে কৃষ্ণকে প্রায়শই বংশী-বাদনরত এক কিশোরের রূপে বর্ণনা করা হয়েছে।[2] আবার ভগবদ্গীতায়, তিনি এক পথপ্রদর্শক এবং সহায়ক তরুণ রাজপুত্র। সমগ্র মহাভারত কাব্যে, তিনি একজন কূটনীতিজ্ঞ হিসাবে পাণ্ডবপক্ষে মুখ্য ভূমিকা পালন করেছেন, কুরুক্ষেত্রের যুদ্ধে অর্জুনের রথের সারথিরূপে অবতীর্ণ হয়েছেন।[3] হিন্দু দর্শন ও ধর্মতাত্ত্বিক ঐতিহ্যে কৃষ্ণ-সংক্রান্ত উপাখ্যানগুলি বহুধা পরিব্যাপ্ত।[4] তিনি একাধারে: শিশুদেবতা, রঙ্গকৌতুকপ্রিয়,আদর্শ প্রেমিক, দিব্য নায়ক ও সর্বোচ্চ ঈশ্বর। [5] কৃষ্ণ-সংক্রান্ত উপাখ্যানগুলি মূলত লিখিত আছে মহাভারত, হরিবংশ, ভাগবত পুরাণ ও বিষ্ণু পুরাণ গ্রন্থে।
চতুর্থ খ্রিষ্টপূর্বাব্দ থেকেই বাসুদেব, কৃষ্ণ ও গোপাল প্রভৃতি কৃষ্ণের নানা রূপের পূজাকারী বিভিন্ন সম্প্রদায়ের অস্তিত্বের কথা জানা যায়। খ্রিষ্টীয় নবম শতাব্দীতেই দক্ষিণ ভারতে কৃষ্ণভক্তি আন্দোলন ছড়িয়ে পড়ে। উত্তর ভারতে কৃষ্ণধর্ম সম্প্রদায়গুলি সুপ্রতিষ্ঠিত হয় মোটামুটি একাদশ শতাব্দী নাগাদ। দশম শতাব্দী থেকেই ভক্তি আন্দোলনের ক্রমবিস্তারের ফলে কৃষ্ণ শিল্পকলার এক মুখ্য বিষয় হয়ে ওঠেন। ওড়িশায় জগন্নাথ, মহারাষ্ট্রে বিঠোবা, রাজস্থানে শ্রীনাথজি প্রভৃতি কৃষ্ণের রূপগুলিকে কেন্দ্র করে আঞ্চলিক ভক্তিসংস্কৃতিও বিকাশলাভ করে। তার দার্শনিক ঞ্জান ও আদর্শের উপর নজরদারি করলে সহজেই বুঝতে পারা যায় তিনি এক জন সয়ং ভগবানের অবতার ।
নামকরণ
সংস্কৃত কৃষ্ণ শব্দটির অর্থ কালো, ঘন বা ঘন-নীল।[6] কৃষ্ণাঙ্গ ব্যক্তি বোঝাতে এই শব্দটি ব্যবহৃত হয়। কৃষ্ণের মূর্তিগুলিতে তাঁর গায়ের রং সাধারণত কালো এবং ছবিগুলিতে নীল দেখানো হয়ে থাকে।
কৃষ্ণ নামের অর্থ-সংক্রান্ত একাধিক ব্যাখ্যা পাওয়া যায়। মহাভারতের উদ্যোগপর্বে (৫।৭১।৪)বলা হয়েছে কৃষ্ণ শব্দটি কৃষ এবং ণ এই দুটি মূল থেকে উৎপন্ন। কৃষ শব্দের অর্থ টেনে আনা বা কর্ষণ করা; সেই সূত্রে শব্দটি ভূ (অর্থাৎ, অস্তিত্ব বা পৃথিবী) শব্দটির সঙ্গে সম্পর্কযুক্ত। ণ শব্দটিকে নিবৃত্তি শব্দের প্রতিভূ ধরা হয়। মহাভারতের উক্ত শ্লোকটি চৈতন্য চরিতামৃত ও শ্রীল প্রভুপাদের টীকায় ব্যবহৃত হয়েছে। এখানে ভূ শব্দটির নিহিত অর্থ আকর্ষণীয় অস্তিত্ব; অর্থাৎ কৃষ্ণ শব্দের অর্থ সকল দিক থেকে আকর্ষণীয় ব্যক্তি।[7][8] ভাগবত পুরাণের আত্মারাম স্তবে কৃষ্ণের গুণাবলি বর্ণিত হয়েছে।[9] বল্লভ সম্প্রদায়ের ব্রহ্মসম্ভব মন্ত্রে কৃষ্ণ নামের মূল শব্দগুলিকে বস্তু, আত্মা ও দিব্য কারণের সঙ্গে সম্পর্কযুক্ত পাপের বিনাশশক্তির সঙ্গে সম্পর্কিত বলে উল্লিখিত হয়েছে।[10]
বিষ্ণু সহস্রনামের ৫৭তম নামটি হল কৃষ্ণ, যার অর্থ, আদি শঙ্করের মতে আনন্দের অস্তিত্ব।[11] কৃষ্ণের একাধিক নাম ও অভিধা রয়েছে। কৃষ্ণের সর্বাধিক প্রচলিত নামদুটি হল গোবিন্দ (গো-অন্বেষক) ও গোপাল (গো-রক্ষাকারী)। এই নামদুটি ব্রজে কৃষ্ণের প্রথম জীবনের সঙ্গে সম্পর্কযুক্ত।[12][13] কোনো কোনো নামের আঞ্চলিক গুরুত্বও রয়েছে। যেমন, জগন্নাথ নামটি। ওড়িশায় এই নামে একটি বিশেষ মূর্তিতে পূজিত হন কৃষ্ণ।[14]
মূর্তিতত্ত্ব
কৃষ্ণের মূর্তি ও ছবিগুলি সহজেই চেনা যায়। কৃষ্ণের অধিকাংশ মূর্তিতেই তাঁর গায়ের রং কালো দেখানো হয়ে থাকে; অন্যদিকে ছবিগুলিতে প্রধানত তাঁর গায়ের রং ঘন নীল। তাঁর রেশমি ধুতিটি সাধারণত হলুদ রঙের এবং মাথার মুকুটে একটি ময়ূরপুচ্ছ শোভা পায়। কৃষ্ণের প্রচলিত মূর্তিগুলিতে সাধারণত তাঁকে বংশীবাদনরত এক বালক বা যুবকের বেশে দেখা যায়।[15][16] এই বেশে তাঁর একটি পা অপর পায়ের উপর ঈষৎ বঙ্কিম অবস্থায় থাকে এবং বাঁশিটি তাঁর ঠোঁট পর্যন্ত ওঠানো থাকে। তাঁকে ঘিরে থাকে গোরুর দল; এটি তাঁর দিব্য গোপালক সত্ত্বার প্রতীক। কোনো কোনো চিত্রে তাঁকে গোপী-পরিবৃত অবস্থাতেও দেখা যায়।
কৃষ্ণের অপর একটি পরিচিত চিত্র হল কুরুক্ষেত্র যুদ্ধক্ষেত্রে ভগবদ্গীতায় অর্জুনকে পরমার্থ উপদেশ দেওয়ার ছবি। এই চিত্রে তাঁর যে বিশ্বরূপ দর্শিত হয় তার অনেকগুলি বাহু ও মাথা। এর মধ্যে সুদর্শন চক্র-ধারী বিষ্ণুর একটি ছায়া বিদ্যমান। উত্তরপ্রদেশের মির্জাপুরে ৮০০ খ্রিষ্টপূর্বাব্দে অঙ্কিত একটি গুহাচিত্রে অশ্বচালিত রথচালনার চিত্র আছে; সেই চিত্রে একটি চরিত্র রথের চাকা ছুঁড়তে উদ্যত। এই চরিত্রটিকে কৃষ্ণ বলে অভিহিত করা হয়।[17]
মন্দিরে পূজিত কৃষ্ণমূর্তিগুলি প্রধানত দণ্ডায়মান অবস্থার। কোথাও কোথাও কৃষ্ণ একা; আবার কোথাও কোথাও তাঁর অন্যান্য সঙ্গীরাও তাঁর সঙ্গে পূজিত হন।[18] এঁদের মধ্যে উল্লেখযোগ্য তাঁর দাদা বলরাম ও বোন সুভদ্রা অথবা তাঁর প্রধানা মহিষী রুক্মিণী ও সত্যভামা।
কৃষ্ণ কখনও কখনও তাঁর সহচরী গোপিনী রাধার সঙ্গেও পূজিত হন। মণিপুরী বৈষ্ণবরা একা কৃষ্ণের পূজা করেন না; তাঁদের আরাধ্য রাধা ও কৃষ্ণের যুগলমূর্তি রাধাকৃষ্ণ।[19] রুদ্র[20] ও নিম্বার্ক সম্প্রদায়,[21] এবং স্বামীনারায়ণ মতেও এই প্রথা বিদ্যমান। গৌড়ীয় বৈষ্ণবরা রাধারমণ মূর্তিটিকে রাধাকৃষ্ণের প্রতিভূ মনে করেন।[22]
কোথাও কোথাও শিশুর মূর্তিতেও পূজিত হন কৃষ্ণ। এই মূর্তিতে তাঁকে হামাগুড়ি দিতে, অথবা নৃত্যরত অবস্থায়, অথবা মাখন হাতে দেখা যায়।[23][24] অঞ্চলভেদেও কৃষ্ণের বিভিন্ন প্রকার মূর্তি দেখা যায়। যেমন ওড়িশায় জগন্নাথ, মহারাষ্ট্রে বিঠোবা,[25] ও রাজস্থানে শ্রীনাথজি।
শাস্ত্রীয় উৎস
ভারতীয় মহাকাব্য মহাভারতে কৃষ্ণকে বিষ্ণুর অবতাররূপে বর্ণনা করা হয়েছে। এই গ্রন্থই প্রাচীনতম গ্রন্থ যেখানে ব্যক্তি কৃষ্ণ বিস্তারিত বিবরণ দেওয়া হয়েছে।[26] এই গ্রন্থের অনেক উপাখ্যানের কেন্দ্রীয় চরিত্র হলেন কৃষ্ণ। এর ষষ্ঠ পর্বের (ভীষ্ম পর্ব) আঠারোটি অধ্যায় ভগবদ্গীতা নামে পৃথক ধর্মগ্রন্থের মর্যাদা পেয়ে থাকে। কুরুক্ষেত্র যুদ্ধক্ষেত্রে যোদ্ধা অর্জুনকে প্রদত্ত কৃষ্ণের উপদেশাবলির সংকলনই হল ভগবদ্গীতা। মহাভারতে কৃষ্ণকে পূর্ণবয়স্ক পুরুষ রূপে দেখানো হলেও, কোথাও কোথাও তাঁর বাল্যলীলারও আভাস দেওয়া হয়েছে। মহাভারতের পরবর্তীকালীন পরিশিষ্ট হরিবংশ গ্রন্থে কৃষ্ণের বাল্য ও কৈশোরের বিস্তারিত বর্ণনা রয়েছে।
১৫০ খ্রিষ্টপূর্বাব্দে রচিত পতঞ্জলির মহাভাষ্য গ্রন্থে এই শ্লোকে বলা হয়েছে: "সঙ্কর্ষণের সহচর কৃষ্ণের শক্তি বৃদ্ধি হউক!" অন্য একটি শ্লোকে বলা হয়েছে, "কৃষ্ণ স্বয়ং যেন চতুর্থ" (তিন সহচর সহযোগে কৃষ্ণের কথা বলা হয়েছে, তিন সহচর সম্ভবত সঙ্কর্ষণ, প্রদ্যুম্ন ও অনিরুদ্ধ)। অপর এক শ্লোকে রাম (বলরাম) ও কেশবের (কৃষ্ণ) মন্দিরে যে সকল বাদ্যযন্ত্র বাজানো হয়ে থাকে সেগুলির উল্লেখ রয়েছে। পতঞ্জলির রচনা থেকে বাসুদেবের কংসবধ (কৃষ্ণ-কংসোপাচারম্) উপাখ্যানের নাট্যাভিনয় ও মূকাভিনয়ের বিবরণ পাওয়া যায়।[27]
খ্রিষ্টপূর্ব প্রথম শতাব্দীতে পাঁচজন বৃষ্ণি নায়কের পূজার প্রচলনের প্রমাণ পাওয়া গেছে। এঁরা হলেন বলরাম, কৃষ্ণ, প্রদ্যুম্ন, অনিরুদ্ধ ও শাম্ব। মথুরার নিকটবর্তী মোরা থেকে পাওয়া একটি শিলালিপিতে মহান সত্রপ রাজুভুলার পুত্রের উল্লেখ এবং এক বৃষ্ণির চিত্র পাওয়া গেছে। ইনি সম্ভবত বাসুদেব এবং পঞ্চযোদ্ধার অন্যতম।[28] ব্রাহ্মী লিপিতে লিখিত এই শিলালিপিটি বর্তমানে মথুরা সংগ্রহালয়ে রক্ষিত আছে।[29][30]
একাধিক পুরাণে কৃষ্ণের জীবনকাহিনি বর্ণিত হয়েছে বা তার উপর আলোকপাত করা হয়েছে। ভাগবত পুরাণ ও বিষ্ণু পুরাণ গ্রন্থদ্বয়ে কৃষ্ণের জীবনের সর্বাপেক্ষা বিস্তারিত বর্ণনা পাওয়া যায়। এই দুই পুরাণে বর্ণিত ধর্মতত্ত্বই গৌড়ীয় বৈষ্ণব মতবাদগুলির মূল ভিত্তি।[31] ভাগবত পুরাণ গ্রন্থের প্রায় এক চতুর্থাংশ জুড়ে রয়েছে কৃষ্ণ ও তাঁর ধর্মোপদেশের স্তুতিবাদ।
খ্রিষ্টপূর্ব পঞ্চম শতাব্দীতে লিখিত যক্ষের নিরুক্ত নামক বুৎপত্তি-অভিধানে অক্রুরের শ্যামন্তক মণির একটি উল্লেখ পাওয়া যায়, যার মূল সূত্র কৃষ্ণ-সংক্রান্ত একটি সুপরিচিত পৌরাণিক কাহিনি।[32] শতপথ ব্রাহ্মণ ও ঐতরেয় আরণ্যক গ্রন্থদ্বয়ে কৃষ্ণকে বৃষ্ণিবংশজ বলে উল্লেখ করা হয়েছে।[33]
হিন্দুদের আদি ধর্মগ্রন্থ ঋগ্বেদে কৃষ্ণের কোনো উল্লেখ নেই। তবে রামকৃষ্ণ গোপাল ভাণ্ডারকর ঋগ্বেদের একটি শ্লোকে (৮।৯৩।১৩) উল্লিখিত দ্রপ্স...কৃষ্ণ (কালো বিন্দু) কথাটিকে দেবতা কৃষ্ণের উল্লেখ বলে প্রমাণ করতে চেয়েছেন।[32][34] কোনো কোনো বিশেষজ্ঞ কয়েকজন প্রাগৈতিহাসিক দেবতার সঙ্গে কৃষ্ণের মিল খুঁজে পেয়েছেন। ১৯২৭-৩১ সাল নাগাদ ম্যাকে মহেঞ্জোদাড়োতে একটি চিত্রলিপি আবিষ্কার করেছিলেন। এই চিত্রে দুজন ব্যক্তি একটি গাছ ধরে আছে এবং বৃক্ষ দেবতা তাদের দিকে বাহু প্রসারিত করে রেখেছেন। আবিষ্কারক এই চিত্রটিকে কৃষ্ণের যমলার্জুন-লীলার সঙ্গে তুলনা করেছেন।[35][36]
জীবন
নিচে মহাভারত, হরিবংশ, ভাগবত পুরাণ ও বিষ্ণু পুরাণ গ্রন্থের ভিত্তিতে কৃষ্ণের জীবনের একটি বিবরণ দেওয়া হল। এই উপাখ্যানগুলির পটভূমি আধুনিক ভারতের উত্তরপ্রদেশ, বিহার, হরিয়ানা, দিল্লি ও গুজরাট রাজ্য।
জন্ম
শাস্ত্রীয় বিবরণ ও জ্যোতিষ গণনার ভিত্তিতে লোকবিশ্বাস অনুযায়ী কৃষ্ণের জন্ম হয়েছিল ৩২২৮ খ্রিষ্টপূর্বাব্দের ১৮ অথবা ২১ আগষ্ট বুধবার।[37][38][39] কৃষ্ণের জন্মদিনটি কৃষ্ণ জন্মাষ্টমী বা জন্মাষ্টমী নামে পালিত হয়।[40] কৃষ্ণ যাদব-রাজধানী মথুরার রাজপরিবারের সন্তান। তিনি বসুদেব ও দেবকীর অষ্টম পুত্র। তাঁর পিতামাতা উভয়ের যাদববংশীয়। দেবকীর দাদা কংস [41] তাঁদের পিতা উগ্রসেনকে বন্দী করে সিংহাসনে আরোহণ করেন। একটি দৈববাণীর মাধ্যমে তিনি জানতে পারেন যে দেবকীর অষ্টম গর্ভের সন্তানের হাতে তাঁর মৃত্যু হবে। এই কথা শুনে তিনি দেবকী ও বসুদেবকে কারারুদ্ধ করেন এবং তাঁদের প্রথম ছয় পুত্রকে হত্যা করেন। দেবকী তাঁর সপ্তম গর্ভ রোহিণীকে প্রদান করলে, বলরামের জন্ম হয়। এরপরই কৃষ্ণ জন্মগ্রহণ করেন।
কৃষ্ণের জীবন বিপন্ন জেনে জন্মরাত্রেই দৈবসহায়তায় কারাগার থেকে নিষ্ক্রান্ত হয়ে বসুদেব তাঁকে গোকুলে তাঁর পালক মাতাপিতা যশোদা [42] ও নন্দের কাছে রেখে আসেন। কৃষ্ণ ছাড়া বসুদেবের আরও দুই সন্তানের প্রাণরক্ষা হয়েছিল। প্রথমজন বলরাম (যিনি বসুদেবের প্রথমা স্ত্রী রোহিণীর গর্ভে জন্মগ্রহণ করেন) এবং সুভদ্রা (বসুদেব ও রোহিণীর কন্যা, যিনি বলরাম ও কৃষ্ণের অনেক পরে জন্মগ্রহণ করেন)।[43] ভাগবত পুরাণ অনুযায়ী, কোনো প্রকার যৌনসংগম ব্যতিরেকেই কেবলমাত্র "মানসিক যোগের" ফলে কৃষ্ণের জন্ম হয়েছিল। হিন্দুরা বিশ্বাস করেন, সেযুগে এই ধরনের যোগ সম্ভব ছিল।[40][44][45]
বাল্য ও কৈশোর
নন্দ ছিলেন গোপালক সম্প্রদায়ের প্রধান। তাঁর নিবাস ছিল বৃন্দাবনে। কৃষ্ণের ছেলেবেলার গল্পগুলি থেকে জানা যায়, কিভাবে তিনি একজন রাখাল বালক হয়ে উঠলেন,[46] শৈশবেই কৃষ্ণ এতটাই দুর্ধর্ষ আর অপ্রতিরোধ্য প্রকৃতির ছিলেন যে তিনি তাঁর প্রাণনাশের চেষ্টাগুলিকে চমকপ্রদভাবে বানচাল করে দিতে পারতেন এবং বৃন্দাবনবাসীর জীবনরক্ষা করতেন। কৃষ্ণের প্রাণনাশের জন্য কংশ পুতনা সহ অন্যান্য রাক্ষসদের প্রেরণ করলে সকলকে হত্যা করেন কৃষ্ণ।
কৃষ্ণের খোঁজ পাওয়া গেলে কংস পুতনা নামক এক রাক্ষসীকে পাঠান শিশুকৃষ্ণকে হত্যা করতে। মাত্র ৬ মাস বয়সেই পুতনা রাক্ষসীকে হত্যা করেন তিনি যাঁর উচ্চতা ছিল ১৮ কিলোমিটার দীর্ঘ। কালীয় নামে একটি বিরাট সাপ যমুনার জল বিষাক্ত করে রেখেছিল। এই জল পান করে রাখাল ও গরুর মৃত্যু হত প্রায়শই। বালক কৃষ্ণ এই কালীয় [47] নাগকে অপরাধের শাস্তি দেয়।হিন্দু চিত্রকলায় অনেক স্থানেই বহুফণাযুক্ত কালীয় নাগের মাথার উপর নৃত্যরত কৃষ্ণের ছবি দেখা যায়।এধরণের দৈত্যাকৃতির শত্রুদের বিরুদ্ধে তাঁর একক হামলা ও তাদের পরাস্ত করার কৌশলাদি যে কোন চৌকশ মেধাবী সামরিক কর্মকর্তার দুর্ধর্ষতাকে হার মানায়।[48][49] রবীন্দ্রনাথ ঠাকুরের মতে, প্রথাগত বৈদিক ধর্ম ও তার দেবদেবীর বিরুদ্ধে কৃষ্ণের এই অবস্থান, আধ্যাত্মিক ভক্তি আন্দোলনের একটি গুরুত্বপূর্ণ দিক হয়ে ওঠে।[50]
বৃন্দাবনে গোপীদের নিয়ে কৃষ্ণের লীলাও ভারতীয় সাহিত্যের একটি জনপ্রিয় বিষয়। রাধার সঙ্গে তাঁর সম্পর্ক নিয়ে গীতগোবিন্দম্ রচয়িতা জয়দেব সহ অসংখ্য কবি প্রণয়মূলক কবিতা রচনা করেছেন। রাধাকৃষ্ণ মূর্তিতে কৃষ্ণের পূজা কৃষ্ণভক্তি আন্দোলনের বিকাশের একটি গুরুত্বপূর্ণ দিক।[51]
যৌবরাজ্য
যৌবনে মথুরায় প্রত্যাবর্তন করে কৃষ্ণ তাঁর মামা কংসের অনুগামীদের দ্বারা সংঘটিত বহু হত্যার ষড়যন্ত্র থেকে আত্মরক্ষা করে কংসকে বধ করেন। তিনি কংসের পিতা উগ্রসেনকে পুনরায় যাদবকুলের রাজা হিসেবে সিংহাসনে অধিষ্ঠিত করেন এবং নিজে সেখানে অন্যতম যুবরাজ হিসেবে অবস্থান করেন।[52] এই সময়ে তাঁর সাথে অর্জুন সহ কুরু রাজ্যের অন্যান্য পাণ্ডব রাজপুত্রদের সখ্যতা গড়ে ওঠে। পরবর্তীকালে তিনি যাদবদের নিয়ে দ্বারকা নগরীতে (অধুনা গুজরাত) চলে আসেন এবং সেখানেই তাঁর রাজত্ব স্থাপন করেন।[53]
কৃষ্ণ বিদর্ভ রাজ্যের রাজকন্যা রুক্মিণীকে তাঁর অনুরোধে শিশুপালের সাথে অনুষ্ঠেয় বিবাহ মণ্ডপ থেকে হরণ করে নিয়ে এসে বিবাহ করেন। এরপরই কৃষ্ণ ১৬১০০ নারীকে নরকাসুর নামক অসুরের কারাগার থেকে উদ্ধার করে তাদের সম্মান রক্ষার্থে তাদের বিবাহ করেন।[54][55] কৃষ্ণের মহিষীদের মধ্যে আটজন ছিলেন প্রধান, যাদের অষ্টভার্যা নামেও অভিহিত করা হয়। এঁরা হলেন রুক্মিণী, সত্যভামা, জাম্ববতী, কালিন্দি, মিত্রবৃন্দা, নগ্নাজিতি, ভদ্রা এবং লক্ষণা।[56][57][58] কৃষ্ণ নরকাসুরকে বধ করে সমস্ত বন্দী নারীদের মুক্ত করেন। তৎকালীন সামাজিক রীতি অনুসারে বন্দী নারীদের সমাজে কোন সম্মান ছিল না এবং তাদের বিবাহের কোন উপায় ছিল না কারণ তারা ইতিপূর্বে নরকাসুরের অধীনে ছিল।[59] বৈষ্ণব মতে কৃষ্ণের সমস্ত মহিষীগণই ছিলেন দেবী লক্ষ্মীর অবতার অথবা সেই সব নারী যারা বহু জন্মের তপস্যাবলে কৃষ্ণের স্ত্রী হওয়ার অধিকার লাভ করেছিলেন। এছাড়া তাঁর এক স্ত্রী সত্যভামা ছিলেন রাধার অংশ[60] শ্রীকৃষ্ণের ১৬০০০ অধিক পত্নী ও অষ্টভার্যা সম্পর্কে সঠিক ভিত্তি নেই ৷ বঙ্কিমচন্দ্র চট্টোপাধ্যায় এর রচিত কৃষ্ণচরিত্র প্রবন্ধে শ্রীকৃষ্ণের বহুবিবাহের ভিত্তিহীন তথ্য সম্পর্কে যথেষ্ট তথ্যপ্রমাণ দেওয়া আছে ৷ কৃষ্ণচরিত্রে দেখা যায় যে, কৃষ্ণের ১৬০০০ অধিক পত্নী শুধু পুরাণের একটি অংশে সীমাবদ্ধ ৷ শ্রীকৃষ্ণের জীবনের অন্য কোনো কার্যক্ষেত্রে এসবের উল্লেখ নেই ৷ তিনি এটাকে নেহাতই উপকথা বা গল্প বলে উল্লেখ করেন ৷ শ্রীকৃষ্ণের জীবনচরিতে রুক্মিনী ভিন্ন অন্য কোনো পত্নীর কার্যক্রম দেখা যায় না৷
যখন যুধিষ্ঠির সিংহাসনে আরোহণ করেন তখন তিনি সমস্ত মহান রাজাদের সেই অনুষ্ঠানে আমন্ত্রণ জানান। যখন তিনি তাঁদের প্রত্যেককে একে একে সম্মান জ্ঞাপন করতে আরম্ভ করলেন তখন তিনি সর্বপ্রথম কৃষ্ণকে সম্মান জ্ঞাপন করলেন কারণ তিনি কৃষ্ণকেই সমস্ত রাজাদের মধ্যে মহান হিসেবে গণ্য করেছিলেন। অনুষ্ঠানে উপস্থিত সকল রাজারাই তাতে সম্মত হলেও কৃষ্ণের আত্মীয় শিশুপাল তাতে অসন্তোষ প্রকাশ করেন এবং কৃষ্ণের নিন্দা শুরু করেন। কৃষ্ণ শিশুপালের মায়ের কাছে প্রতিজ্ঞা করেছিলেন যে তিনি শিশুপালের একশত অপরাধ ক্ষমা করবেন। তাই যখন শিশুপাল একশত অপরাধ অতিক্রম করলেন তখন তিনি তার বিরাট রূপ ধারণ করে সুদর্শন চক্রের দ্বারা শিশুপালকে বধ করলেন। সেইসময় অন্ধ ধৃতরাষ্ট্রও দিব্যদৃষ্টি লাভ করে কৃষ্ণের সেই রূপ দর্শন করতে সক্ষম হয়েছিলেন। পুরাণ অনুসারে শিশুপাল এবং দন্তবক্র নামে অপর এক ব্যক্তি পূর্বজন্মে ছিলেন স্বর্গে দেবতা বিষ্ণুর দ্বাররক্ষক জয় ও বিজয়। তাঁরা অভিশপ্ত হয়ে পৃথিবীতে জন্মগ্রহণ করেন এবং আবার বিষ্ণুর অবতার কৃষ্ণের দ্বারাই স্বর্গে প্রত্যাগমন করেন।[61]
কুরুক্ষেত্র যুদ্ধ ও ভগবদ্গীতা
যখন কুরুক্ষেত্র যুদ্ধ অবশ্যম্ভাবী হয়ে ওঠে তখন কৃষ্ণ পাণ্ডব এবং কৌরব উভয়পক্ষকেই সুযোগ দেন তাঁর কাছ থেকে সাহায্য হিসেবে দু'টি জিনিসের মধ্যে যেকোন একটি নির্বাচন করতে। তিনি বলেন যে হয় তিনি স্বয়ং থাকবেন অথবা তাঁর নারায়ণী সেনাকে যুদ্ধের জন্য প্রদান করবেন, কিন্তু তিনি নিজে যখন থাকবেন তখন তিনি হাতে অস্ত্র তুলে নেবেন না। পাণ্ডবদের পক্ষে অর্জুন স্বয়ং কৃষ্ণকে গ্রহণ করেন এবং কৌরবদের পক্ষে দুর্যোধন কৃষ্ণের নারায়ণী সেনা গ্রহণ করেন। কুরুক্ষেত্র যুদ্ধের সময় কৃষ্ণ অর্জুনের রথের সারথির ভূমিকা পালন করেন কারণ তাঁর অস্ত্র ধরার কোন প্রয়োজন ছিল না।
যুদ্ধক্ষেত্রে অবতীর্ণ হয়ে তৃতীয় পাণ্ডব অর্জুন যখন উপলব্ধি করলেন যে যাঁরা তাঁর প্রতিপক্ষ তাঁরা তাঁর আত্মীয়বর্গ এবং অত্যন্ত প্রিয়জন তখন তিনি যুদ্ধের বিষয়ে দ্বিধাগ্রস্ত হয়ে পড়লেন। তিনি সমস্ত আশা ত্যাগ করে তাঁর ধনুক গাণ্ডীব নামিয়ে রাখলেন। তখন অর্জুনের মোহ দূর করার জন্য কৃষ্ণ অর্জুনকে সেই ধর্মযুদ্ধের প্রয়োজনীয়তা সম্বন্ধে উপদেশ দেন যা ভগবদ্গীতা নামে খ্যাত।[62]
কৃষ্ণ ছিলেন প্রখর কূটবুদ্ধিসম্পন্ন পুরুষ এবং মহাভারতের যুদ্ধ ও তার পরিণতিতে তাঁর প্রগাঢ় প্রভাব ছিল। তিনি পাণ্ডব এবং কৌরবদের মধ্যে শান্তি স্থাপন করতে যথাসম্ভব উদ্যোগী হয়েছিলেন। কিন্তু দূর্যোধনের কূপ্রচেষ্টায় তাঁর সমস্ত প্রচেষ্টা ব্যর্থ হয়ে যুদ্ধ অনিবার্য হয়ে ওঠে তখন তিনি ক্রূর কূটনীতিকের ভূমিকা গ্রহণ করেন। যুদ্ধকালে পিতৃ-পিতামহের বিরুদ্ধে সঠিক মনোবল নিয়ে যুদ্ধ না করার জন্য তিনি অর্জুনের উপর ক্রুদ্ধ হন। একবার তাঁকে আঘাত করার অপরাধে কৃষ্ণ একটি রথের চাকাকে চক্রে পরিণত করে ভীষ্মকে আক্রমণ করতে উদ্যত হন। তখন ভীষ্ম সমস্ত অস্ত্র পরিত্যাগ করে কৃষ্ণকে বলেন তাঁকে হত্যা করতে। কিন্তু এরপর অর্জুন কৃষ্ণের কাছে ক্ষমাপ্রার্থনা করেন এবং পূর্ণ উদ্যম নিয়ে যুদ্ধ করার প্রতিজ্ঞা করেন। কৃষ্ণ যুধিষ্ঠির এবং অর্জুনকে নির্দেশ দেন যাতে তারা ভীষ্মের দেওয়া যুদ্ধজয়ের বর ফিরিয়ে দেয়, কারণ ভীষ্ম স্বয়ং সেই যুদ্ধে পাণ্ডবদের প্রতিপক্ষ হিসেবে অবতীর্ণ হয়েছিলেন। ভীষ্মকে এ কথা জানানো হলে তিনি এ কথার অন্তর্নিহিত অর্থ বুঝতে পেরে কীভাবে তিনি অস্ত্র পরিত্যাগ করবেন সে উপায় পাণ্ডবদের বলে দেন। তিনি বলেন যে, যদি কোন নারী যুদ্ধক্ষেত্রে প্রবেশ করে তবেই তিনি অস্ত্রত্যাগ করবেন। পরের দিন কৃষ্ণের নির্দেশে শিখণ্ডী, অর্থাৎ যিনি পূর্বজন্মে অম্বা ছিলেন তিনি অর্জুনের সাথে যুদ্ধে যোগদান করেন এবং ভীষ্ম তাঁর অস্ত্রসকল নামিয়ে রাখেন।
এছাড়াও কৃষ্ণ ধৃতরাষ্ট্রের জামাতা জয়দ্রথকে বধ করতে অর্জুনকে সহায়তা করেন। জয়দ্রথের কারণেই অর্জুনের পুত্র অভিমন্যু দ্রোণাচার্যের চক্রব্যূহে প্রবেশ করেও বেরিয়ে আসার উপায় অজ্ঞাত থাকায় কৌরবদের হাতে নির্মমভাবে নিহত হয়েছিলেন। কৃষ্ণ কৌরবদের সেনাপতি দ্রোণাচার্যের পতনও সম্পন্ন করেছিলেন। তিনি ভীমকে নির্দেশ দিয়েছিলেন অশ্বত্থামা নামক একটি হাতিকে বধ করতে এবং তাৎপর্যপূর্ণভাবে দ্রোণাচার্যের পুত্রের নামও অশ্বত্থামা। এরপর কৃষ্ণের নির্দেশে যুধিষ্ঠির দ্রোণাচার্যকে গিয়ে চতুরতার সাথে বলেন যে অশ্বত্থামা নিহত হয়েছেন এবং তারপর খুব মৃদুস্বরে বলেন যে সেটি একটি হাতি। কিন্তু যেহেতু যুধিষ্ঠির কখনও মিথ্যাচার করতেন না তাই দ্রোণাচার্য তাঁর প্রথম কথাটি শুনেই মানসিক ভাবে অত্যন্ত আহত হন ও অস্ত্র পরিত্যাগ করেন। এরপর কৃষ্ণের নির্দেশে ধৃষ্টদ্যুম্ন দ্রোণের শিরশ্ছেদ করেন।
কর্ণের সাথে অর্জুনের যুদ্ধের সময় কর্ণের রথের চাকা মাটিতে বসে যায়। তখন কর্ণ যুদ্ধে বিরত থেকে সেই চাকা মাটি থেকে ওঠানোর চেষ্টা করলে কৃষ্ণ অর্জুনকে স্মরণ করিয়ে দেন যে কৌরবেরা অভিমন্যুকে অন্যায়ভাবে হত্যা করে যুদ্ধের সমস্ত নিয়ম ভঙ্গ করেছে। তাই তিনি নিরস্ত্র কর্ণকে বধ করে অর্জুনকে সেই হত্যার প্রতিশোধ নিতে আদেশ করেন।
এরপর যুদ্ধের অন্তিম পর্বে কৌরবপ্রধান দুর্যোধন মাতা গান্ধারীর আশীর্বাদ গ্রহণ করতে যান যাতে তার শরীরের যে অঙ্গসমূহের উপর গান্ধারীর দৃষ্টি নিক্ষিপ্ত হবে তাই ইস্পাতকঠিন হয়ে উঠবে। তখন কৃষ্ণ ছলপূর্বক তার ঊরুদ্বয় কলাপাতা দিয়ে আচ্ছাদিত করে দেন। এর ফলে গান্ধারীর দৃষ্টি দুর্যোধনের সমস্ত অঙ্গের উপর পড়লেও ঊরুদ্বয় আবৃত থেকে যায়। এরপর যখন দুর্যোধনের সাথে ভীম গদাযুদ্ধে লিপ্ত হন তখন ভীমের আঘাত দুর্যোধনকে কোনভাবে আহত করতে ব্যর্থ হয়। তখন কৃষ্ণের ইঙ্গিতে ভীম ন্যায় গদাযুদ্ধের নিয়ম লঙ্ঘন করে দুর্যোধনের ঊরুতে আঘাত করেন ও তাকে বধ করেন। এইভাবে কৃষ্ণের অতুলনীয় ও অপ্রতিরোধ্য কৌশলের সাহায্যে পাণ্ডবেরা কুরুক্ষেত্র যুদ্ধ জয় করে। এছাড়াও কৃষ্ণ অর্জুনের পৌত্র পরীক্ষিতের প্রাণরক্ষা করেন, যাকে অশ্বত্থামা মাতৃগর্ভেই ব্রহ্মাস্ত্র নিক্ষেপ করে আঘাত করেছিলেন। পরবর্তীকালে পরীক্ষিতই পাণ্ডবদের উত্তরাধিকারী হন।
গার্হস্থ্য জীবন
কৃষ্ণের ১৬১০৮ জন স্ত্রী ছিলেন । যাদের মধ্যে বৈবাহিকসূত্রে প্রধান স্ত্রী ছিলেন আটজন এবং বাকি ১৬১০০ জন ছিলেন নরকাসুরের অন্তঃপুর থেকে উদ্ধার হওয়া ধর্মাবতার কৃষ্ণে সমর্পিত ও তাঁর অধিকারপ্রাপ্ত নারী । কিন্তু এদের প্রত্যেককে দেবী লক্ষ্মীর অবতার হিসেবে মনে করা হয়।[63][64][65]
প্রত্যেক রমণীর গর্ভেই কৃষ্ণ দশটি পুত্র এবং একটি কন্যার জন্মদান করেছিলেন।[66][67][68][69] কৃষ্ণের প্রধান আট মহিষীর গর্ভজাত পুত্রদের নাম:[66]
কৃষ্ণ এবং মহিষী রুক্মিণীর প্রথম পুত্র হল প্রদ্যুম্ন। এছাড়া রুক্মিণীর গর্ভজাত কৃষ্ণের অন্যান্য পুত্রেরা হলেন চারুদেষ্ণ, সুদেষ্ণ, চারুদেহ, সুচারু, চারুগুপ্ত, ভদ্রচারু, চারুচন্দ্র, বিচারু ও চারু। কৃষ্ণপুত্র প্রদ্যুম্ন এবং রুক্মিণীর ভ্রাতা রুক্মীর কন্যা রুক্মাবতীর পুত্র হল পুরাণে উল্লিখিত বীর অনিরুদ্ধ।[68]
কৃষ্ণের আরেক মহিষী সত্যভামার গর্ভে কৃষ্ণ যে দশটি পুত্র লাভ করেছিলেন তারা হলেন ভানু, সুভানু, স্বরভানু, প্রভানু, ভানুমান, চন্দ্রভানু, বৃহদ্ভানু, অতিভানু, শ্রীভানু এবং প্রতিভানু।[68]
জাম্ববানের কন্যা জাম্ববতীর গর্ভে কৃষ্ণ যে দশটি পুত্র লাভ করেছিলেন তারা হলেন শাম্ব, সুমিত্র, পুরুজিৎ, শতজিৎ, সহস্রজিৎ, বিজয়, চিত্রকেতু, বসুমান, দ্রাবিড় ও ক্রতু। এই পুত্রেরা কৃষ্ণের অত্যন্ত প্রিয় ছিলেন।[68]
কৃষ্ণ ও নগ্নাজিতির মিলনে জন্ম হয় বীর, চন্দ্র, অশ্বসেন, চিত্রাগু, বেগবান, বৃষ, অম, শঙ্কু এবং কুন্তী (কৃষ্ণের পিসি ও পাণ্ডবদের মাতা কুন্তী নন), এই দশটি পুত্রের।[68]
শ্রুত, কবি, বৃষ, বীর, সুবাহু, ভদ্র, শান্তি, দর্শ, পূর্ণাংশ এবং সোমক হলেন কৃষ্ণ ও কালিন্দির পুত্র।[68]
মদ্রা নামক মহিষীর গর্ভে কৃষ্ণের ঔরসজাত পুত্রেরা হলেন প্রঘোষ, গাত্রবান, সিংহ, বল, প্রবল, উর্ধগ, মহাশক্তি, সাহা, ওজ এবং অপরাজিত।[68]
মিত্রবিন্দা ও কৃষ্ণের মিলনে যে দশ পুত্রের জন্ম হয়, তারা হলেন বৃক, হর্ষ, অনিল, গৃধ্র, বর্ধন, উন্নাদ, মহাংশ, পবন, বহ্নি এবং ক্ষুধী।[68]
ভদ্রার গর্ভজাত কৃষ্ণের পুত্রেরা হলেন সংগ্রামজিৎ, বৃহৎসেন, সুর, প্রহরণ, অরিজিৎ, জয়, সুভদ্র, বাম, আয়ুর ও সাত্যক।[68]
কৃষ্ণের আরেক মহিষী রোহিণীর গর্ভে কৃষ্ণ লাভ করেছিলেন দীপ্তিমান, তাম্রতপ্ত ও অন্যান্য আটজন পুত্র।[68][70]
পূজা ও আরাধনা
বৈষ্ণব ধর্ম
কৃষ্ণের পূজা হল বৈষ্ণব ধর্মের একটি অঙ্গ। বৈষ্ণব ধর্ম অনুসারে দেবতা বিষ্ণুকে পরমেশ্বর জ্ঞান করা হয়ে থাকে এবং তাঁর অন্যান্য অবতারসমূহ, তাঁদের পত্নী এবং তৎসম্বন্ধীয় গুরু ও সাধকদের প্রতিও গভীর শ্রদ্ধা জ্ঞাপন করা হয়। কৃষ্ণকে মূলত বিষ্ণুর পূর্ণাবতার হিসেবে গণ্য করা হয়।[71] কিন্তু কৃষ্ণের সাথে বিষ্ণুর প্রকৃত সম্বন্ধ অত্যন্ত জটিল ও বৈচিত্রপূর্ণ হয়ে ওঠে[72] যখন কখনও স্বয়ং কৃষ্ণকেই একমাত্র পরমেশ্বর রূপে আরাধনা করা হয়।[73] বহু আরাধ্য দেবদেবী ও তাদের অবতারদের মধ্যে সুনির্দিষ্টভাবে কৃষ্ণের অবস্থান অত্যন্ত গুরুত্বপূর্ণ। কৃষ্ণ এবং বিষ্ণুকেই কেন্দ্র করে বৈষ্ণব ধর্মের ঐতিহ্য চলে এসেছে। অনেক ক্ষেত্রে হিন্দুধর্মের যে শাখায় স্বয়ং কৃষ্ণ প্রধান আরাধ্য রূপে বিবেচিত হন সেই শাখাকে "কার্ষ্ণ্য ধর্ম" এবং যে শাখায় কৃষ্ণকে শুধুমাত্র বিষ্ণুর অবতার রূপে চিহ্নিত করা হয় সেই শাখাকে "বৈষ্ণব ধর্ম" আখ্যায়িত করা হয়ে থাকে।[74]
আরও দেখুন
পাদটিকা
তথ্যসূত্র
The Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa, translated by Kisari Mohan Ganguli, published between 1883 and 1896
The Vishnu-Purana, translated by H. H. Wilson, (1840)
The Srimad Bhagavatam, translated by A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada, (1988) copyright Bhaktivedanta Book Trust
The Jataka or Stories of the Buddha's Former Births, edited by E. B. Cowell, (1895)
Garuda Pillar of Besnagar, Archaeological Survey of India, Annual Report (1908-1909). Calcutta: Superintendent of Government Printing, 1912, 129.
CS1 maint: extra text: authors list (link)
CS1 maint: extra punctuation (link)
রাইগ্রাম
A. L. Dallapiccola (1982), London Krishna the Divine Lover: Myth and Legend Through Indian Art
History of Indian Theatre By M. L. Varadpande. Chapter Theatre of Krishna, pp.231–94. Published 1991, Abhinav Publications, .
বহিঃসংযোগ
বিষয়শ্রেণী:মহাভারত
বিষয়শ্রেণী:হিন্দু দেবদেবী
বিষয়শ্রেণী:হিন্দু পৌরাণিক চরিত্র
বিষয়শ্রেণী:অবতার
| https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A3 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
172,
544,
1254,
2140,
2736,
3528,
4333,
4750,
5320,
5506,
6817,
7489,
7951,
8339,
8677,
9353,
9665,
9930,
10377,
10949,
11486,
11568,
11647,
13127,
13875,
14009
],
"plaintext_end_byte": [
150,
543,
1253,
2139,
2709,
3527,
4307,
4749,
5309,
5505,
6798,
7488,
7950,
8322,
8676,
9352,
9664,
9907,
10376,
10940,
11468,
11535,
11608,
13109,
13836,
13992,
14211
]
} | Missä Giuseppe Verdi syntyi? | Giuseppe Verdi | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
56
],
"minimal_answers_end_byte": [
63
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Giuseppe Fortunino Francesco Verdi (10. lokakuuta 1813 Busseto – 27. tammikuuta 1901 Milano) oli italialainen romantiikan ajan oopperasäveltäjä.
Elämäkerta
Nuoruus
Giuseppe Verdi syntyi Busseton pikkukaupungissa 1813. Kauppias ja amatöörimuusikko Antonio Barezzin kiinnitti huomiota hänen lahjakkuuteensa. Barezzi tuki häntä monin tavoin, opetti häntä soittamaan eri puhallinsoittimia ja otti hänet asumaan taloonsa. Barezzi järjesti myös Verdille stipendin, jotta tämä voisi opiskella kuuluisassa Milanon konservatoriossa.
Milanon konservatorio ei kuitenkaan hyväksynyt Verdiä oppilaaksi.[1] Hylkäämisen syyt on saatu selville vasta viime aikoina. Runsaat puoli vuosisataa sitten on päätelty seuraavaa: Konservatorio oli täynnä oppilaita, Verdi oli ulkomaalainen (Italia oli jaettu monen valtion kesken, joten Milano ja Busseto olivat eri maissa), Verdi oli liian vanha ja soitti pianoa väärällä tavalla. Kuultuaan hylkäämisestä Barezzi lupasi rahoittaa Verdin yksityiset opinnot. Verdi opiskeli professori Vincento Lavignan johdolla lähinnä kontrapunktia, jossa tämä oli erityisen tarkka. Verdi kirjoitti omien sanojensa mukaan Lavignan opissa "pelkkiä kaanoneita ja fuugia, kaikenlaisia fuugia ja kaanoneita".
Kun Verdin edellinen opettaja Provesi kuoli, Bussetossa vapautui urkurin paikka, ja Verdi päätyi kotikaupunkiinsa työhön. Verdi avioitui suosijansa tyttären Margherita Barezzin kanssa 4. toukokuuta 1836. He saivat avioliiton aikana kaksi lasta. Verdi sävelsi, opetti ja johti. Hän oli saanut valmiiksi ensimmäisen oopperansa, Rocesterin, josta ei ole säilynyt yhtään kappaletta tuolla nimellä. Ei tiedetä muuttuiko Rocester Obertoksi, joka oli Verdin ensimmäinen esitetty ooppera, vai onko Oberto itsenäinen teos. Verdin opettaja Lavigna ehti kuolla ennen kuin Verdi sai Oberton esitetyksi La Scalassa Milanossa, mihin Verdi olisi tarvinnut Lavignan apua. Samaan aikaan Verdien vanhempi lapsi kuoli. Verdit päättivät matkustaa Barezzin lainarahojen turvin Milanoon, jossa Verdi järjesti Obertolle esityksen La Scalaan. Näihin aikoihin Verdien toinenkin lapsi kuoli.
Giuseppe Verdi alkoi säveltää toista oopperaa, Un giorno di regno (). Se oli opera buffa, joka ei sopinut Verdin sen hetkiseen mielialaan – hänhän suri lastensa kuolemaa. Työ keskeytyi Verdin sairastumiseen. Kun hän parani, Margherita sairastui vakavasti. Verdi pyysi Barezzia tulemaan Milanoon. Hän saapuikin tuntia ennen Margheritan kuolemaa. Vaimon kuolema masensi Verdiä entisestään. Tässä tilassa hän kirjoitti Un giorno di regnon loppuun, harjoitutti ja esitytti sen. Ooppera epäonnistui täydellisesti, ja Verdi päätti lopettaa säveltämisen.
Ensimmäiset menestykset
Myöhemmin matkalla teatteriin Verdi tapasi Merellin, La Scalan impressaarin. Merelli vei Verdin La Scalaan, jossa hän antoi tälle uuden libreton luettavaksi. Turhautuneena Verdi vei libreton kotiinsa, heitti sen pöydälle niin, että se avautui kohdasta, jossa Verdi näki sanat Va, pensiero, sull'ali dorate (). Verdi ei saanut yöllä unta. Hän luki librettoa niin monta kertaa, että osasi sen aamulla ulkoa. Tämän jälkeen hän sävelsi Nabuccon, josta tuli hänen ensimmäinen menestysoopperansa. Nabuccon kantaesityksen jälkeen Verdistä tuli kuuluisa. Juuri oopperan kirjoittamiseen innoittanut kuoro Va pensiero oli iskenyt sorretun kansan sydämeen. Myöhemmin siitä tuli Italian Risorgimenton, itsenäisyystaistelun tunnus ja Italian valtion epävirallinen kansallislaulu.
Väitetään, että Nabuccon kantaesityksessä Abigaillen roolin laulaneen, uransa ehtoopuolella olleen sopraanon, Giuseppina Strepponin ja Giuseppe Verdin välinen, sittemmin pitkäikäiseksi muodostunut, suhde olisi alkanut näihin aikoihin. Verdi piti yksityiselämänsä hyvin salassa, joten totuutta ei tiedetä. Myöhemmin he asuivat yhdessä ja menivät naimisiin vuonna 1859. Verdin seuraava ooppera, I Lombardi alla prima crociata, pyrki seuraamaan Nabuccon jalanjälkiä. Se oli tietoisesti isänmaallinen. Siinä oli Va pensieroa vastaava kuoro O Signore, dal tetto natio. Tämän oopperan myötä Verdi sai tutustua ensimmäistä – mutta ei viimeistä – kertaa sensuurin kiemuroihin: esimerkiksi erään aarian alku "Ave Maria" piti muuttaa muotoon "Salve Maria".
"Kaleeriorjuuden" vuodet
Verdin seuraava ooppera, Ernani, perustui Victor Hugon Hernaniin Se nosti säveltäjänsä kansainväliseksi kuuluisuudeksi. Hugo itse ei pitänyt ajatuksesta, että hänen teoksensa alennettaisiin oopperaksi, mutta vuosia myöhemmin tutustuttuaan Ernaniin ja myöhemmin hänen tekstiinsä sävellettyyn Rigolettoon Hugo perui puheensa ja kehui, kuinka Verdi oli onnistunut hänen teostensa muuttamisessa oopperaksi.
Ernani aloitti Verdin elämässä jakson, jota on totuttu sanomaan kaleeriorjuuden vuosiksi – "Anni di galera", kuten Verdi itse asian ilmaisi. Näiden yhdeksän vuoden (1842–1851) aikana hän kirjoitti 14 oopperaa, joista vain harvat ovat saaneet mestariteoksen aseman. Huomattavimmat lienevät Shakespeareen perustuva Macbeth sekä Luisa Miller, joissa Verdi käytti ensimmäistä kertaa sävellystekniikoita, jotka hän kehittäisi huippuunsa kolmessa viimeisessä oopperassaan Aida, Otello ja Falstaff. Huomion arvoinen on myös isänmaallinen Attila.
Trilogia
Victor Hugon tarinaan perustui myös Verdin niin sanotun trilogian ensimmäinen ooppera, Rigoletto. Trilogian kolme oopperaa kuuluvat edelleen kaikkien oopperatalojen kantaohjelmistoon.
Rigolettossa Verdi kehitteli eteenpäin tekniikoita, jotka oli kehittänyt Macbethissa ja Luisa Millerissä. Ooppera ei ollut pelkkä aarioiden, resitatiivien, kuorokohtausten ja meluisien finaalien kokoelma. Musiikki alkoi saada uusia muotoja: Rigoletton ja Sparafucilen keskustelevat murhasta kuin puhuen, parlando, melodian kulkiessa orkesterissa. Kuuluisa, muodoltaan vanhahtava aaria La donna è mobile on täydellinen kuvaus kyynisestä viettelijästä. Viimeisen näytöksen mahtavaa kvartettoa on pidetty parhaana Verdin kirjoittamana ensemblenä. Rigoletto osoittautui mestariteokseksi, joka kiersi seuraavina vuosina ympäri maailmaa.
Vuonna 1852, 39-vuotiaana, Verdi kirjoitti kaksi oopperaa limittäin. Ensimmäisenä valmistui ontuvaan librettoon sävelletty Il Trovatore (). Vaikka kriitikot eivät siitä pitäneet, Trubaduuri on Verdin suosituimpia ja ehkä esitetyin ooppera, mestariteos sekin. La Traviataa Verdi kirjoitti harjoittaessaan Trubaduuria, ja hänen sanotaan soitintaneen oopperan 13 päivän aikana Trubaduurin harjoitusten ohessa. La Traviatan kantaesitys epäonnistui, pääosin huonon esiintyjäkaartin ja lavastuksen johdosta. Vasta neljän vuoden kuluttua se esitettiin uudestaan, tällä kertaa kunnollisin edellytyksin. Oopperasta tuli Verdin suosituin.
Kirotut oopperat
Verdi alkoi kyllästyä "kirottuihin oopperoihin". Hän kuitenkin kirjoitti Pariisin oopperalle Les Vêpres siciliennes -oopperan. Hän teki säveltäessään Suurelle putiikille ("Le Grande Boutique", kuten hän Pariisin oopperaa kutsui) monia myönnytyksiä: hän suostui muun muassa säveltämään baletin, joka sijoitetaan oopperassa myöhään, jotta tietyt Putiikin rahoittajat ehtisivät paikalle harrastuksiltaan näkemään sen. Ooppera menestyi hyvin Verdin barometrillä: jos sali on täysi neljännessä esityksessä, on ooppera onnistunut. Hänen seuraava oopperansa, Simon Boccanegra, oli puolestaan epäonnistunut, mistä nimitys "kirotut oopperat" tulee.
Verdi oli isänmaanystävä. Hänen panoksensa Italian itsenäistymistaistelussa oli isänmaallinen musiikki: Va pensiero, Patria oppressa (oopperasta Macbeth), Attila ja monet muut olivat liikuttaneet kansan syviä rivejä. Verdin nimeä alettiin käyttää lyhenteenä sanoista "Vittorio Emmanuele Re d'Italia" (), kun haluttiin varmistaa kansallisaatteen leviäminen sensuurin sitä estämättä. Verdistä tuli myös Italian ensimmäisen parlamentin jäsen.
1860-luvulla Verdi sävelsi oopperat La forza del destino () ja Don Carlos. Tässä vaiheessa Verdiä pidettiin yleisesti jo parhaansa antaneena säveltäjänä, jonka ura oli laskusuunnassa. Häntä alettiin syyttää Richard Wagnerin imitoimisesta, vaikka, kuten Verdi itse totesi, hän oli käyttänyt kyseessä olleita keinovaroja (johtoteemoja) kauan ennen Wagneria.
Aida ja Requiem
Rossinin kuoltua 13. marraskuuta 1868 Verdi esitti, että italialaiset säveltäjät säveltäisivät yhdessä Rossinin muistoksi Requiemin, johon Verdi itse tarjoutui säveltämään viimeisen osan, Libera men. Erinäisten syiden vuoksi Rossini-sielunmessua ei koskaan esitetty, ja se on edelleen tallessa nuottikustantaja Ricordilla.
Verdiltä tilattiin juhlahymni Suezin kanavan ja Kairon oopperatalon avajaisiin. Tästä Verdi kieltäytyi, mutta innostui seuraavana vuonna oopperan säveltämisestä. Oopperan aiheeksi annettiin vanha egyptiläinen tarina, josta Verdi muokkasi libretisti Antonio Ghislanzonin avulla oopperalle libreton. Oopperan nimeksi tuli Aida. Pariisin valtaus esti kuitenkin pukujen toimittamisen ajoissa Kairoon, joten alkuvuodeksi 1871 suunniteltu kantaesitys siirtyi joulukuulle. Pian Aida esitettiin Milanon La Scalassa ja sen voittokulku alkoi. Verdiä syytettiin taas Wagnerin imitoimisesta. Hän totesi, että on todella mukavaa kuulla 35 työvuoden kuluttua olevansa imitoija.
Ennen Aidan Italian-kantaesitystä La Scalassa sopraano Teresa Stolz sairastui. Odotellessaan Aidansa parantumista Verdi kulutti aikaansa kirjoittamalla jousikvarteton. Verdin Jousikvartetto e-molli on alallaan mestariteos. Verdi itse sanoi: "En tiedä, onko se hyvä vai huono. Tiedän, että se on kvartetto."
Vuonna 1873 kansallisrunoilija Alessandro Manzoni kuoli. Verdi kirjoitti hänen muistolleen Messa da Requiemin, joka kantaesitettiin Manzonin kuoleman yksivuotispäivänä. Dramaattista Requiemia on nimitetty jopa Verdin parhaaksi oopperaksi.
Otello ja Falstaff
¨
Lähes 15 vuoteen Verdi ei kirjoittanut yhtään oopperaa, vaikka hänen ystävänsä monesti häntä siihen suostuttelivat. Kuitenkin alkoi tapahtua, kun hänen kustantajansa, Ricordi, esitteli hänelle Arrigo Boiton, säveltäjän ja libretistin. Sävellystyö kesti vuosia. Verdi ei luvannut mitään ja piti kaiken salassa. Vähitellen "suklaaprojekti" alkoi muotoutua, ja niin syntyi ooppera Otello William Shakespearen näytelmän pohjalta.
Verdin viimeinen ooppera, Falstaff, oli myös Boiton Shakespeare-librettoon sävelletty. Libretto perustui näytelmiin Windsorin iloiset rouvat, Henrik IV ja Henrik V. Falstaff oli Verdin ainoa onnistunut opera buffa, koominen ooppera. Otellossa ja Falstaffissa Verdi vei huippuunsa italialaisen oopperan. Ne eivät ole kuitenkaan erityisen suosittuja, sillä ne vaativat yleisöltään paljon. Niiden jälkeen Verdi aikoi lopulta toteuttaa pitkäikäisen unelmansa, säveltää Shakespearen Kuningas Lear, mutta hänen ikänsä ja terveytensä ei sitä sallinut.
Kuolema
Verdi perusti muusikkojen vanhainkodin, Casa Verdin, joka avattiin vasta vuosi hänen kuolemansa jälkeen.[2] Giuseppina Strepponi Verdi, Giuseppe Verdin vaimo, kuoli 1897. Verdi kuoli 27. tammikuuta 1901. Hänen hautajaisensa olivat vaatimattomat: yksi pappi, yksi risti, yksi kynttilä, ei musiikkia. Musiikkikiellosta huolimatta ihmismassat puhkesivat laulamaan Va pensieroa, kun Verdin arkku kuljetettiin hautausmaalle. "Hän kuoli uljaasti, kuin taistelija, äänettömästi", kirjoitti Arrigo Boito ystävälleen.
Teokset
Oopperat
Verdi sävelsi lähes kolmekymmentä oopperaa.[3]
Verdin käyttämät äänet
Tärkeimmät soolo-osat yhteensä 224[4]
Kuoroteokset ja uskonnolliset teokset
Tantum Ergo tenorille ja orkesterille. Sävelletty 1836 L. Machiavellille.
Suona la tromba kolmiääniselle mieskuorolle ja orkesterille. Sävelletty kesällä 1849; sanat G. Mameli.
Inno delle nazioni tenorille, kuorolle ja orkesterille, sävelletty 1862 Lontoon maailmannäyttelyä varten, sanat A. Boito.
Libera me sopraanolle, kuorolle ja orkesterille. Sävelletty 1869 Rossinin muistolle sävellettyyn yhteisrequiemiin.
Messa da Requiem SATB-solisteille, kuorolle ja orkesterille. Sävelletty 1873–1874 A. Manzonin kuoleman yksivuotispäivän juhlistamiseksi.
Ave Maria sopraanolle ja jousiorkesterille. Sävelletty 1879–1880 hyväntekeväisyyskonserttia varten. Teksti mahdollisesti Danten käsialaa.
Pater Noster, viisiääniselle kuorolle a cappella. Sävelletty 1879–1880 hyväntekeväisyyskonserttia varten. Teksti mahdollisesti Danten käsialaa.
Pietà, Signore tenorille ja pianolle. Sävelletty 1894 ja julkaistu kausijulkaisussa Fata Morgana Sisilian ja Calabrian maanjäristysten uhrien hyväksi. Sanat A. Boiton De profundisin pohjalta.
Quattro pezzi sacri. Neljä kappaletta, julkaistu 1898:
Ave Maria sulla scala enigmatica neliääniselle kuorolle a cappella. Sävelletty 1889.
Stabat Mater kuorolle ja orkesterille. Sävelletty 1896–1897 (?).
Laudi alla Vergine Maria neliääniselle naiskuorolle. Sävelletty 1887–1888. Sanat Danten Paradison viimeisestä laulusta.
Te Deum kaksoiskuorolle ja orkesterille. Sävelletty 1895–1896.
Kamarimusiikkia
Jousikvartetto e-molli. Sävelletty 1873, julkaistu 1876.
Sei Romanze (1838)
Non t'accostar all'urna (Jacopo Vittorelli)
More, Elisa, lo stanco poeta (Tommaso Bianchi)
In solitaria stanza (Vittorelli)
Nell' orror di note oscura (Carlo Angiolini)
Perduta ho la pace
Deh, pietoso, o addolorata
L'esule (1839) (Temistocle Solera)
La seduzione (1839) (Balestra)
Guarda che bianca luna: notturno (1839)
Album di Sei Romanze (1845)
Il tramonto (Andrea Maffei)
La zingara (S. Manfredo Maggioni)
Ad una stella (Maffei)
Lo Spazzocamino (Maggioni)
Il Mistero (Felice Romani)
Brindisi (Maffei)
Il poveretto (1847) (Maggioni)
L'Abandonée (1849) (Escudier?)
Stornello (1869) (annon.)
Pietà Signor (1894) (Verdi et Boito)
Lähteet
Viitteet
Aiheesta muualla
Free scores by Giuseppe Verdi at the International Music Score Library Project (IMSLP)
Mutopia Project
geni.com
Äänitteitä
Luokka:Italialaiset säveltäjät
Luokka:Italialaiset oopperasäveltäjät
Luokka:Romantiikan säveltäjät
Luokka:Vuonna 1813 syntyneet
Luokka:Vuonna 1901 kuolleet
Luokka:Seulonnan keskeiset artikkelit
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Giuseppe%20Verdi |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
944,
1077,
1959,
2445,
3084,
3387,
3921,
4722,
5545,
6112,
6326,
6919,
7447,
7846,
8325,
8899,
9944,
10736,
11648,
12626,
13258,
13420,
13879,
14130,
14857,
15459,
16086,
16941,
17134,
17247,
17674
],
"plaintext_end_byte": [
919,
1076,
1958,
2444,
3083,
3379,
3920,
4714,
5544,
6111,
6325,
6918,
7439,
7845,
8324,
8898,
9926,
10735,
11620,
12625,
13257,
13412,
13878,
14129,
14856,
15458,
16017,
16940,
17104,
17231,
17563,
18130
]
} | 프란츠 카프카의 데뷔작은 무엇인가? | 프란츠 카프카 | korean | {
"passage_answer_candidate_index": [
20
],
"minimal_answers_start_byte": [
12637
],
"minimal_answers_end_byte": [
12652
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
프란츠 카프카(, 1883년 7월 3일 ~ 1924년 6월 3일)는 오스트리아-헝가리 제국의 유대계 소설가이다. 현재 체코의 수도인 프라하(당시 오스트리아-헝가리 제국의 영토)에서 유대인 부모의 장남으로 태어나 독일어를 쓰는 프라하 유대인 사회 속에서 성장했다. 1906년 법학으로 박사학위를 취득, 1907년 프라하의 보험회사에 취업했다. 그러나 그의 일생의 유일한 의미와 목표는 문학창작에 있었다. 1917년 결핵 진단을 받고 1922년 보험회사에서 퇴직, 1924년 오스트리아 빈 근교의 결핵요양소 키얼링(Kierling)에서 사망하였다. 카프카는 사후 그의 모든 서류를 소각하기를 유언으로 남겼으나, 그의 친구 막스 브로트(Max Brod)가 카프카의 유작, 일기, 편지등을 출판하여 현대 문학사에 카프카의 이름을 남겼다.
카프카의 삶
가족
카프카는 오스트리아-헝가리 제국 프라하의 독일어를 쓰는 중간계급의 유태인 가정에서 태어났다.
그의 아버지 헤르만 카프카는 콘골드(1972)에 따르면 '거대하고 이기적이고 거만한 사업가'로 그려져 있고, 카프카 자신에 따르면 '강하고 건강하고 먹성 좋으며 목소리가 크고 자기 만족감에 충만한, 우세하고 끈기있고 인간 본성과 지식을 갖춘 진짜 카프카'로 그려진다. 헤르만 카프카는 야콥 카프카의 넷째 아들로 남부의 피세크(Pisek) 가까운 곳의 유대인 마을인 오섹(Osek)에서 프라하로 이주해, 외판원으로 몇 년간 일한 후 악세사리를 파는 소매점을 열었다. 사업상 상표는 jackdaw(카프카의 체코어)로, 소매점은 곧 15명의 직원을 둘 정도로 성장한다. 그곳에서 헤르만 카프카는 포데브라디(Poděbrady)의 양조업자 야콥 뢰비(Jakob Löwy)의 딸 율리(1856-1943)와 결혼하였다.
현실적이고 빈틈없는 아버지 헤르만에게 아들 카프카는 헛소리나 해대는 몽상가에 불과했고, 어린 카프카의 눈에 아버지는 지독한 일벌레에 가족은 안중에도 없이 사업의 성공에만 미친 사람으로 보였다. 더구나 어머니 율리도 남편의 사업을 도와 하루 12시간씩 일하느라 평일에는 부모 모두 집에 없었고, 카프카와 그의 형제들은 보모와 하인들이 돌아가며 키웠다.
카프카의 나이 두 살 때, 그리고 네 살 때 동생인 게오르크와 하인리히가 태어났지만 곧 죽고 만다. 여섯 살 때인 1889년에는 여동생 가브리엘레(엘리,1889-1941)가, 또 1년 뒤에는 발레리(발리,1890-1942)가, 그리고 그 2년 뒤에는 오틀리(오틀라, 1892-1943)가 태어났지만, 세 여동생은 폴란드 우치의 게토나 나치 강제 수용소로 흩어져 그곳에서 죽었다. 그 중 오틀라는 테레지엔슈타트 강제 수용소로 보내진 뒤 다시 죽음의 수용소로 알려진 아우슈비츠 강제 수용소에서 죽은 것으로 추정된다.
자수성가한 상인으로 억세고 독선적이었던 헤르만은 틈만 나면 아들 카프카에게 "나는 그 어려운 환경에서도 이만큼 해냈는데, 부족한 게 없는 너는 왜 그렇게밖에 못하냐?"며 몰아 붙였고 카프카는 수모감에 사로잡혔다.[1]
교육
그의 아버지는 카프카에게 상인의 기질이 보이지 않자 독일계 인문 중고등학교에 입학시킨다. 이곳에서 카프카는 루돌프 일로비, 시오니스트 휴고 베르크만, 에발트 펠릭스 프리브람, 오스카 폴락 등 평생을 두고 교유하게 될 몇 사람의 친구들을 만나게 된다. 1901년 프라하의 카를 대학교(카렐 대학교)에 진학한 카프카는 주로 문학과 예술사 강의에 흥미를 보였으나, 아버지의 요구대로 법학을 택한다.
카프카는 독일어를 제1언어로 배웠으나 체코어도 유창했다. 나중에 카프카는 프랑스어와 그 문화도 조금 알게 되었다. 그가 좋아하는 작가 중 하나는 플로베르였다. 1889년에서 1893년 그는 정육시장에 있는 도이체 크나벤슐레(Deutsche Knabenschule)라는 남자 초등학교를 다녔다. 이곳은 지금 프라하의 Masná 거리이다. 유태교육은 13세 때의 Bar Mitzvah 축제와 아버지와 1년에 4번 유태교 교회를 가는 것이 전부였다. 초등학교를 마친 후 엄격한 고전 지향적인 주립 김나지움(Altstädter Deutsches Gymnasium)에 입학한다. 이곳은 구시가지 광장(Stare Mesto)의 킨스키(Kinský) 궁전에 있다. 1901년 졸업시험(Matura exam)을 끝냈다.
직업
1907년 11월 1일 그는 제네랄리(Assicurazioni Generali)라는 공격적인 이탈리아계 보험회사에 들어가서 거의 9개월 정도 일했다. 이 시기 그의 편지에 따르면 그는 그 일을 별로 좋아하지 않았다. 아침 8시~오후 6시까지의 근무시간 때문에 글쓰는 데 집중할 수 없었다. 1908년 7월 15일 관두고 2주 후 보다 마음에 드는 보헤미안 왕국의 노동자 사고 보험회사에 들어갔다. 그는 종종 보험 담당관으로서의 자신의 일을 밥벌이(Brotberuf, 브로트베루프)라고 불렀다. 1908년 보헤미아 왕국 노동자 상해 보험 회사로 자리를 옮긴 후로는 죽기 2년 전인 1922년까지 그곳에서 법률고문으로 근무하는 한편, 오후 2시에 퇴근하여 밤늦도록 글을 썼다.
그러나 그는 일에 무관심 하지 않았다. 직장 생활 동안 몇 번의 승진이 그가 열심히 일했음을 말해준다. 이 시기 그의 삶은 많이 알려지지 않았는데, 피터 드러커에 따르면 카프카는 안전헬멧을 발명했다. 1912년 이 일로 메달을 받았다. 보헤미아 왕국의 강철 밀 기계(steel mill) 사망률을 1000명당 25명까지 낮췄기 때문이다. 그는 연례 보고서를 직접 편집, 작성하는 일도 맡았으며, 그 사본을 친구들에게 보낼 만큼 자부심이 있었다.
병행하여 카프카는 문학작업도 해나갔다. 가까운 친구인 막스 브로드, 펠릭스 웰치 등이 속한 그룹을 '친밀한 프라하 동아리(Der enge Prager Kreis)'로 부르기도 했다.
1911년 여동생 엘리의 배우자인 카를 헤르만이 카프카에게 석면공장(프라하 석면 헤르만 회사)을 같이 하자고 제안했다. 카프카는 처음에는 많은 자유시간을 그 일에 할애하며 긍정적인 태도를 보였다. 그 시기 그는 이디시 극장(Yiddish theatre)의 공연에 관심을 갖게 되었다. 막스 브로트는 이디시 극장에 대해 카프카를 염려했다. 그는 그 밖의 카프카의 모든 일에 지지를 보냈었다. 이 공연은 카프카가 유다이즘과 관계를 키워 가게 된 시작점이었다.
이 무렵 유럽의 노동 환경은 무척 열악했다. 카프카는 공무 출장과 노동자들과의 접촉 등 이곳에서의 업무를 통해 관료기구의 무자비성, 노동자들에 대한 가혹한 대우와 이들의 비참한 생활상을 직접 체험하고 자본주의 사회의 내면을 속속들이 꿰뚫어 볼 수 있었을 것이다. 카프카가 자신의 작품에서 개인의 소외와 무력감에 대해 보여주는 깊은 통찰은 여기에서 나온 것이라고도 할 수 있다.
말년
섬네일|200px|프란츠 카프카의 무덤
1912년 그의 평생지기 막스 브로트의 집에서 카프카는 펠리체 바우어를 만났다. 펠리체는 베를린에 있는 속기용 구술 녹음기 회사를 다니며 일하고 있었다. 그 후 5년간 많은 편지를 주고 받았고 종종 만났다. 두 번이나 약혼하기도 했지만 1917년 결국 그들은 헤어졌다.
1917년부터 카프카는 결핵을 앓기 시작했다. 회복을 위해 쉬는 게 필요했고 가족들, 특히 그의 셋째 누이 오틀라가 그를 돌보았다. 그 자신은 자신이 육체적으로 또 정신적으로 남들에게 혐오스럽게 인식될까 봐 걱정했다. 그러나 그는 소년 같고 깔끔하고 꾸미지 않은 외모, 조용하고 멋진 태도, 꽤 지적이고 천연덕스러운 유머로 다른 사람들에게 인상을 남겼다.
1920년대 초반 그는 체코의 저널리스트이자 작가인 밀레나 예젠스카(Milena Jesenská)와 깊은 관계를 맺었다. 1923년 그는 가족들의 영향권에서 벗어나 글쓰기에 집중하기 위해 베를린으로 잠깐 가 있었다. 베를린에서는 도라 디아만트와 함께 살았다. 그녀는 정통 유태교 집안 출신으로 유치원 교사였다. 그녀는 게토에서 벗어날 만큼 충분히 독립적이었다. 도라는 그의 연인이 되었고 카프카가 탈무드에 관심을 갖게 하는 데 영향을 줬다.
카프카가 임상적인 우울증과 사회불안증을 앓았음은 정설로 이해된다. 또 편두통, 불면증, 변비, 부스럼과 불안정증도 있었는데 보통 과도한 스트레스를 받으면 증세들이 나타났다. 그는 채식이나 멸균되지 않은 우유(이 우유는 아마 결핵의 원인이 되었을 것)의 대량 음용 등 자연요법 처방을 통해 여러 병에 대처하려 했다. 그러나 결핵은 악화되었다. 그는 프라하로 돌아왔다. 그 다음 비엔나에서 가까운 결핵요양소에 갔고 그곳에서 1924년 6월 3일 사망했다. 굶주림이 원인인 것으로 보인다. 카프카의 목은 음식을 먹으면 너무 아픈 상태였다. 정맥영양은 아직 개발되지 않은 때라 영양공급을 할 방법이 없었다. (변신의 그레고르나 단식광대의 주인공과 닮은 운명이다) 그의 유해는 프라하로 보내졌고 1924년 6월 11일 지즈코프(Žižkov) 구역에 있는 유대인 묘지에 매장되었다.
개인적인 면
카프카는 평생 불행하게 지냈다. 프라하의 상층부를 장악하고 있던 독일인에게는 유대인이라는 이유로, 같은 유대인들로부터는 시온주의에 반대한다는 이유로 배척받았다. 생전에 카프카는 출판업자들의 요청으로 마지못해 발표하기 전까지는 자신의 작품을 세상에 내놓기를 꺼렸으며, 발표된 작품들도 대중의 몰이해 속에 거의 팔리지도 않았다. 그는 죽음을 앞두고 친구에게 보낸 유서에서 자신의 모든 글을 불태워줄 것을 부탁했을 만큼 쓰는 것 외의 다른 것을 바라지 않았지만, 세계의 불확실성과 인간의 불안한 내면을 독창적인 상상력으로 그려낸 그의 작품은 타계후 전 세계에 알려졌다.
카프카는 공식적인 종교에 대해 전생애에 걸쳐 무관심했다. 그의 글에서 유대인으로서의 특성을 결코 나타낸적이 없음에도 불구하고 그의 유대인 뿌리를 당황스럽게 여기지는 않았다. 지적으로 하시디즘(유대교 신비주의의 하나)이 그의 맘을 강하게 끌었다. 특히 초월적이고 신비주의적 경험 같은 면 때문에 그랬다. 생애 마지막 10년간에는 팔레스타인으로 이주할 생각도 있다고 말했다. '판결', '화부', '단식광대', '시골 의사' 등에 나타난 윤리적 절차적 진퇴양난의 상황은 법과 정의 같은 것에 관련된 유대교의 가르침에 대한 카프카의 관심을 담고 있다. '가수 요제핀'에서의 논쟁적 해설자의 웃길 만큼 세심한 스타일은 랍비들의 수사적 관습을 은근히 나타낸다.
카프카의 문학 세계
카프카는 생전에 몇 편의 단편만을 발표하였으며, 발표된 작품은 그가 작성한 작품 중 일부분에 불과하다. 그의 대부분 작품은 미완성으로 마감되었으며(예외는 《변신》 뿐인 것으로 간주된다.) 그가 죽을 때까지 거의 주목받지 못했다. 죽기전 그의 친구이자 문학적 유산 관리 집행인인 막스 브로트에게 원고를 모두 파기시켜달라고 부탁하였으나, 그는 카프카의 유언을 어기고 보유하고 있던 많은 작품을 출간하게 감독하였다. 출간된 작품은 곧 주목받기 시작했고 평론가들의 호평을 받았다. 연인 도라 디아만트 또한 카프카의 유언대로 부분적으로 원고를 파기하였으나, 비밀리에 20편의 노트와 35편의 편지를 숨겨 가지고 있다가 1933년에 게슈타포에 의해서 압수당했다. 이 유실된 원고에 대한 국제적인 조사가 아직도 진행 중이다.
1912년에 『실종자』(후에 『아메리카』로 개제), 『변신』을 쓰기 시작했고, 1914년에는 『유형지에서』와 『심판』 집필에 들어갔다. 1916년에는 단편집 『시골 의사』를 탈고했다. 1917년에 폐결핵이 발병하여 여러 곳으로 정양을 다니게 되고, 1922년에 『성』을 집필하기 시작했다. 결국 폐결핵으로 1924년에 빈 교외의 키어링 요양원에서 사망했다. 『변신』 외에 대표작으로 『심판』 『성(城)』 『실종자』 『유형지에서』 『시골의사』 『시골에서의 결혼 준비』 등이 있다.
카프카의 모든 출판된 작품은, 밀레나 예젠스카에게 체코어로 쓴 몇편의 편지를 제외하고, 대부분 독일어로 쓰였다.
문체
프라하에서 태어난 카프카는 체코어에 유창했다. 그러나 그는 프라하 독일어로 저술했는데, 보헤미아의 수도인 그곳의 유태인과 비주류인 기독교인들이 쓰는 언어였다. 그는 프라하 독일어가 고지 독일어 (High German) 보다 진실성이 있다고 생각했다. 프라하 독일어를 잘 사용함으로써 그는 그의 작품을 완전히 그 자신만의 것으로 만들 수 있었다.
독일어로 글을 쓰면서 아주 긴 문장을 쓸 수도 있었다. 카프카는 마침표 바로 앞에서 기대하지 않았던 문장의 박력을 종종 주기도 했다. 그런 박력은 의미와 강조점을 마무리하는 것이었다.
번역자가 직면하는 또 다른 거의 극복할 수 없는 문제는 그가 여러 의미로 해석될 수 있는 단어를 집중적으로 썼다는 것이다. 예를 들면 그가 ''를 "판결" 마지막 문장에 쓴 경우를 들 수 있다. 이 문장은 "그 순간 끝없는 교통행렬이 다리를 건너고 있었다." 와 같이 번역될 수 있다. 이런 명백히 이중 의미를 지닌 'Verkehr'란 단어를 쓴 이유는 카프카의 고백에 따르면 이렇다. 그의 친구이자 전기작가인 막스 브로트에게 한 고백에 따르면 그는 "격렬한 사정'을 생각하며 썼다는 것이다. 물론 영어 번역에서는 '교통'이란 번역밖에 다른게 뭐가 있겠는가?
한 작가의 삶이 물론 그의 문학 창작에 경우에 따라서는 큰 역할을 하지 않을 수도 있지만, 카프카의 길지 않은 삶의 여정은 그의 문학 세계의 섬세한 면을 이해하는 데 적지 않은 도움을 준다. 그의 문학 창작에 결정적인 역할을 한 사건을 대충 간추려 본다면 가족관계, 특히 아버지상, 그의 약혼녀 펠리스 바우어, 유대인의 주체의식 등을 들 수 있겠다. 문학비평의 측면에서는 자주 거론된 "삶의 의미 추구"에 관한 문제를 여기서 짧게 손꼽을 수 있겠다.
카프카는 1904년 문학 친구였던 오스카 폴라크에게 보낸 한 편지에서 문학에 대해 이렇게 강력한 견해를 밝힌 바 있다.
그는 친구에게 독서가 우리에게 강한 충격을 가하지 않는다면 무엇 때문에 책을 읽느냐고 반문한다, 우리에게 필요한 책은 “큰 고통을 주는 불행처럼, 우리가 정말 사랑하는 사람의 죽음처럼, 우리가 모든 사람에게서 떠나 숲 속으로 추방당한 것처럼, 자살처럼” 충격을 주는 것이어야 한다고 말한다.
비평가의 해석
카프카와 펠리체 바우어 (Felice Bauer)
카프카는 펠리체 바우어와의 첫대면 (1912년 8월 13일)을 그의 일기장에 다음과 같이 기록하였다:
펠리체 바우어가 이 짧은 기록에서 마치 카프카 소설의 한 인물처럼 묘사된 것에서 우리는 그녀의 존재가 카프카의 삶에 어떠한 변화를 가져오게 되었는지 아마 미루어 짐작하기 힘들 것이다. 그러나 이 첫대면 후 카프카는 그야말로 억제할 수 없는 창작열에 사로잡히게 된다. 약 한달 후 그는 하루밤 사이에 (9월 23일) 유명한 단편 "판결"을 써서 펠리체 바우어에게 바치게 된다. 그리고 그가 그녀에게 수도 없이 써 보낸 편지는 훌륭한 서한문학으로 평가됨과 동시에, 오늘날 카프카의 섬세한 문학세계를 이해하는 데 좋은 실마리를 제공하고 있다.
펠리체 바우어는 카프카와 마찬가지로 유대인으로서 카프카를 알게 된 당시 독일의 베를린에 거주하는 사무여직원이었다.
출판 이력
저작
장편
아메리카 (Amerika) 혹은 실종자 (Der Verschollene)
심판 (Der Prozess)
성 (Das Schloß)
중편
단편
소송 (심판) (Der Prozess)
지방에서의 결혼예식 (Hochzeitvorbereitungen auf dem Lande)
관찰 (Betrachtung)
변신 (Die Verwandlung)
유형지에서 (In der Strafkolonie)
단식 예술가 (Der Hungerkünstler)
시골 의사 (Ein Landarzt)
학술원에 보내는 보고서(Ein Bericht für eine Akademie)
일기와 공책
편지
번역
사소한 정보
각주
외부 링크
아버지에게 드리는 편지
분류:1883년 태어남
분류:1924년 죽음
분류:체코의 소설가
분류:체코의 무신론자
분류:유대계 오스트리아인
분류:유대계 체코인
분류:한국어 전집이 출간된 저자
분류:프라하 출신
분류:프라하 카렐 대학교 동문
분류:결핵으로 죽은 사람
분류:실존주의자
분류:19세기 오스트리아 사람
분류:오스트리아의 사회주의자
분류:오스트리아의 아나키스트
| https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%94%84%EB%9E%80%EC%B8%A0%20%EC%B9%B4%ED%94%84%EC%B9%B4 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
272,
701,
1138,
1842,
2782,
3643,
4575,
5038,
5390,
5920,
6740,
7657,
8668,
10397,
11270,
11605,
12045,
13520,
14372,
14703,
14834,
15017,
15240,
16476,
16651,
16734,
16796,
17529,
17918
],
"plaintext_end_byte": [
271,
700,
1137,
1841,
2781,
3633,
4574,
5037,
5389,
5883,
6739,
7656,
8667,
10390,
11269,
11591,
11999,
13473,
14342,
14669,
14833,
15016,
15229,
16475,
16650,
16691,
16778,
17513,
17890,
18039
]
} | Miksi Neuvostoliitolla oli talousongelmia? | Neuvostoliiton talousongelmat | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Neuvostoliiton talousongelmat käsittelee Neuvostoliitossa koettuja talouteen liittyviä ongelmia. Neuvostoliitto painiskeli kaikenkattavan suunnitelmatalouden mukanaan tuomien tuotannollisten ongelmien kanssa. Ruoan tuotanto oli neuvostojärjestelmän heikko kohta[1].
Valuuttana ollut rupla ei ollut kansainvälisesti vaihdettava valuutta ja sen vienti oli laitonta. Neuvostoliitto käytti sen lisäksi erityistä clearing-ruplaa osana kahden maan välistä bilateraalikauppaa.[2] Neuvostoliiton kansainvälinen kaupankäynti perustui pääasiassa siihen, että Neuvostoliitto ensin vei saadakseen ulkomaanvaluuttaa ja saatuaan ulkomaanvaluuttaa se pystyi tuomaan ulkomaanvaluuttaa käyttäen[3].
Kehitysmaalle tyypillisesti Neuvostoliitolla ei ollut ulkomaanvaluutan saamiseksi oikein muuta vietävää kuin raaka-aineita. Neuvostoliitto vei erityisesti maaöljyä ja vuonna 1983 povattiin että maakaasun vienti tulee kasvamaan. Maaöljyn vienti muodosti Neuvostoliiton vientituloista yli puolet vuonna 1983 ja vientituloilla Neuvostoliitto hankki ulkomailta viljaa ja länsimaisia teknologioita raaka-aineiden hyödyntämiseen.[4]
Vuoden 1984 lopussa Neuvostoliitolla ei ollut vielä merkittäviä talousongelmia, CIA arvioi että velkaa on suhteellisen vähän ja länsimaisissa pankeissa olevan noin 10 miljardia Yhdysvaltain dollaria[5]. Käänne huonompaan päin tapahtui Mihail Gorbatšovin aikakaudella, kun Saudi-Arabia ilmoitti muutoksesta öljypolitiikkaansa 13. syyskuuta 1985 ja öljyn maailmanmarkkinahinta romahti. Tämän jälkeen Neuvostoliiton vaihtoehdot olivat vähissä. Neuvostoliitolla oli kolme vaihtoehtoa: rajoittaa viljan tuontia ulkomailta ja esitellä ruoansääntelykortit, leikata sotateollisesta kompleksista joka muodosti usean kaupungin elinkeinopohjan tai olla kiinnittämättä huomiota ongelmaan.[6]
Neuvostoliitto oli maailman suurin öljyntuottaja 1980-luvulla ja öljyn maailmanmarkkinahinnan merkittävä lasku 1980-luvulla vaikutti negatiivisesti Neuvostoliiton öljyn vientituloihin. Samaan aikaan Neuvostoliitto joutui kotimaisen ruoantuotannon heikkoudesta johtuen tuomaan viljaa ulkomailta ulkomaanvaluuttaa käyttäen, toteutti Gorbatšovin alkoholin vastaista kampanjaa joka pienensi alkoholista saatavia tuloja ja kävi joulukuussa 1979 käynnistettyä sotaa Afganistanissa. Neuvostoliitolla ei ollut realistista ratkaisua siihen miten matalasta öljyn hinnasta selvitään ja maa alkoi velkaantua. Viljaa Neuvostoliitto toi länsimaista ja myös lainaa Neuvostoliitto otti länsimaista. Neuvostoliiton lainanotolle oli kuitenkin tiukka rajoite: sen piti maksaa lainojen korkokulut ulkomaanvaluutassa. Ulkomaanvaluuttaa Neuvostoliitolla oli vähän, jolloin korkokulujen osuus muodosti nopeasti rajoitteen lisälainanotolle[7].
Aivan lopussa Neuvostoliiton talous kärsi myös Tšernobylin ydinvoimalaonnettomuuden ja Armenian maanjäristyksen jäljistä. Ydinvoimalaonnettomuuden johdosta 784 320 hehtaaria maatalousmaata otettiin pois maataloustuotannosta.[8] Valtion budjetin negatiivisuus johti velkaantumiseen erityisesti 1986-1991. Budjettivaje myönnettiin ongelmaksi lokakuussa 1988, kun aikaisemmin budjettivajeista oli vaiettu[9] Vuodelle 1990 ennustettu budjettivaje oli jo noin kolme kertaa suurempi kuin vuoden 1988[10]. Vuonna 1991 Neuvostoliitolla oli vertailevasti suhteellisen vähän ulkomaanvaluutassa olevaa velkaa (80 miljardia Yhdysvaltain dollaria alkuvuodesta 1991), mutta suhteessa ulkomaanvaluuttaan velan korkokulut oli tiukka rajoite. Budjettivajeet ja ulkomaille velkaantuminen vaikuttivat osaltaan Neuvostoliiton lakkauttamiseen 21. joulukuuta 1991.
Yleistä
Neuvostoliiton taloutta luonnehtivat maanpuolustuksen suuri rooli sekä valtion teollistamismalli. Neuvostoliitto käytti noin 15-17 prosenttia bruttokansantuotteesta asevarusteluun ja asevoimien ylläpitoon.[11] Toisen maailmansodan aikaan yli puolet bruttokansantuotteesta käytettiin sotaponnistukseen.[12] Neuvostoliitto panosti aseiden lisäksi energiaan, raaka-aineiden jalostukseen ja etenkin teollisuudessa käytettäviin tuotantohyödykkeisiin. Kulutustavaroista, kuten vessapaperista, oli pulaa ja kulutustavaroita oli saatavilla ajoittain. Moskovassa kulutustavaroiden saatavuus oli parempaa kuin syrjäseuduilla. Neuvostoliitossa myös koettiin maatalouden kollektivisoinnista ja suunnitelmatalouden kankeudesta johtuvia paikallisia nälänhätiä, joista suurin oli Holodomor. Toisaalta 1980-luvulla Neuvostoliitto tuotti 80 % enemmän terästä, 78 % enemmän sementtiä ja 42 % enemmän öljyä kuin Yhdysvallat[13].
Leonid Brežnev sanoi, että vuosien 1981-1985 viisivuotissuunnitelmassa taloudellisesti ja poliittisesti keskeisin asia oli ruoan tuotanto. Vuosi 1981 oli kolmas peräkkäinen vuosi kun viljan sadonkorjuu epäonnistui ja tuotantomäärä oli 170 miljoonaa tonnia, mikä oli 66 miljoonaa tonnia tuotantotavoitteen alapuolella. Neuvostoliitto oli ostamassa 43 miljoonaa tonnia ulkomailta.[14] Vuosi 1982 oli neljäs peräkkäinen vuosi kun saatiin huono sato[15].
Vaikeaksi Neuvostoliitossa osoittautui omien teknologioiden kehittäminen ja innovatiivisten tuotantomenetelmien käyttöönotto. Tietokoneiden käyttöönotossa Neuvostoliitto jäi pahasti lännestä jälkeen. Neuvostoliitto oli riippuvainen länsimaisen teknologian siirrosta ja 1980-luvulla lännen etumatka informaatiovallankumouksessa oli selvä.
Neuvostoliitto myös kävi kalliin sodan Afganistanissa 1979-1989 ja pyrki vastaamaan Yhdysvaltojen SDI-ohjuspuolustushankkeeseen. Valtion budjetin negatiivisuus johti velkaantumiseen erityisesti 1986-1991. Velkaantumiseen vaikutti se että Neuvostoliitto oli ruoan nettotuoja ja toi viljaa ulkomailta. Budjettivajeet ja ulkomaille velkaantuminen vaikuttivat osaltaan Neuvostoliiton lakkauttamiseen 21. joulukuuta 1991. Neuvostoliiton lakkauttamiseen oli myös muita kuin taloudellisia syitä.
Hintasignaalit ja keskussuunnittelu
Markkinataloudessa hintojen muodostus kysynnän ja tarjonnan pohjalta mahdollistaa tuotantopäätösten hajautetun tekemisen tehokkaasti: markkinoilla vähissä olevien tuotteiden tuotanto kasvaa ja ylitarjottujen laskee pelkästään hintasignaalien avulla ilman että kenenkään tarvitsee tuntea tuotantojärjestelmän kokonaistilannetta. Neuvostoliiton kaltaisessa suunnitelmataloudessa tuotteiden valmistajat eivät tee päätöksiä sen puoleen hinnoista kuin tuotantomääristäkään. Sen sijaan niistä päätti Neuvostoliiton mammuttimaisten mittasuhteiden taloussuunnittelubyrokratia. Byrokratian huipulla oli korkein talousneuvosto. Sen alaisuudessa toimi osin päällekkäisellä toimivallalla varustetut liittovaltion, osatasavaltojen ja paikallisen tason lukuisat eri neuvostot, komiteat ja virastot.[16]
Keskusvirastojen taloussuunnittelijoiden oli erittäin hankala hahmottaa sekä talouden kokonaisuutta että tuotannon paikallisia olosuhteita. Esimerkiksi valtion keskustaloussuunnitteluvirasto Gosplan Moskovassa määräsi 80-luvun lopulla jo 200000 eri hintaa ja asetti tuotantokiintiöt 70000 tuotteelle[16]. Toisaalta esimerkiksi Izhoran tehdas otti vuodessa vastaan 70 virallista toimintaohjetta yhdeksältä eri valtion komitealta, kahdelta talouskomitealta ja neljältä talousneuvostolta[17]. Seurauksena oli jatkuvia tuotannonoptimointivaikeuksia, jotka johtivat alitarjontaan yksissä ja ylituotantoon toisissa tuotteissa. Tulitikut, muovikassit, alusvaatteet, kengät ja hedelmät olivat eräitä tuoteryhmiä, jotka olivat kuuluisia vaikeasta saatavuudestaan[16]. Toisaalta syrjäisiin maaseutumyymälöihin saattoi yllättäen saapua suuria eriä vaikkapa silkkisolmioita tai italialaista vermuttia.[18]
Pitkissä tuotantoketjuissa samankaltaiset tuotanto-ongelmat johtivat pullonkauloihin ja viivästyksiin kriittisten osien puuttuessa. Neuvostoliiton suunnitelmataloudessa ei ollut markkinataloudelle tavallista vaihtoehtoa ostaa kalliimmalla hinnalla pikatoimitusta kriittisestä osasta, paitsi ulkomailta, mitä tehtiinkin, mutta ulkomaankaupan päätökset piti kierrättää Moskovan virkakoneiston kautta, usein useamman viraston läpi. Ongelmien seurauksena työntekijät ja kalliit koneinvestoinnit seisoivat monesti toimettomina tai toimivat vajaateholla. Toisaalta tuotteiden suunnittelijoilla oli myös optimointiongelmia: jos esimerkiksi moottorista saa vähemmän polttoainetta kuluttavan tekemällä siitä vaikeamman koota, kumman säästäminen on kriittisempää: työvoiman vai polttoaineen? Markkinataloudessa hintasignaalit ratkaisevat tämänkaltaiset ongelmat, mutta suunnitelmataloudessa keskusjohdon asettama hinta ei välttämättä kuvasta hyödykkeen niukkuutta, ainakaan paikallisesti.
Suunnittelijoilla oli myös ongelma tulosten mittaamisen kanssa. Vaikka tuotantokiintiöiden ylitykset palkittiin sekä tehtaiden että työntekijöiden tasolla, piti tuloksia pystyä mittaamaan tavalla tai toisella. Sopivien mittareiden kehittäminen osoittautui yhdeksi suurimmiksi ongelmiksi suunnitelmataloudessa, eikä sitä pystytty ratkaisemaan tyydyttävästi koko Neuvostoliiton olemassaolon aikana. Esimerkiksi öljynetsinnässä tuloksia mitattiin metreinä porattua reikää: sen seurauksena Neuvostoliiton öljynporauskalustolla porattiin runsaasti syviä, suhteellisen vähän tuottavia öljylähteitä, sen sijaan että olisi keskitytty vain lupaavimpiin esiintymiin. Tuotantovaiheessa mitattiin vuosituotantoa, eikä öljylähteen koko eliniän tuotantoa. Tämän vuoksi öljyntuotantolaitokset alkoivat pumpata vettä öljyesiintymiin näin kasvattaen hetkellisesti tuotantomääriä, mutta heikentäen esiintymän kokonaistuotantoa. Lopputuloksena vuoteen 1980 mennessä neuvostoliittolaisista lähteistä pumpattu raakaöljy sisälsi keskimäärin puolet vettä. Metalliteollisuudessa mitattiin tuotantotonneja, minkä seurauksena koneisiin käytettiin tarpeettoman järeitä osia. Nikita Hruštšovin kerrotaan voihkaisseen "Raskas konepajateollisuutemme tuottaa maailman raskaimmat koneet". Eräs moskovalainen kynttelikkötehdas taas rupesi tuottamaan jatkuvasti raskaampia kynttelikköjä, kunnes ne alkoivat repiä painollaan kattoja rikki. Vaateteollisuudessa eräs käytetty mittari oli vaatekappaleiden määrä. Kun muuan villavaatetehdas määrättiin tuottamaan 80000 lakkia ja villapaitaa, se tuotti vain lakkeja, koska ne olivat pienempiä ja siten halvempia ja nopeampia valmistaa.[19][17]
Laatu
Neuvostoliittolaiset tuotteet kärsivät jatkuvista laatuongelmista, jota pahensi kilpailun puute. Kuluttajilla oli usein mahdollisuus ostaa vain yhden tehtaan huonekaluja, televisioita, autoja, ym., ja vaikka vaihtoehtoja olisikin ollut, ei tuotteiden suosio kuluttajien parissa ollut menestyksen mittari, vaan ainoastaan tuotantokiintiöiden saavuttaminen ja ylittäminen. Näin ollen valmistajilla ei juurikaan ollut motivaatiota kehittää laatua, ja useimmat kulutustavarat hävisivät länsivaihtoehdoille suunnittelussa ja laadussa, joskus jopa vaarallisesti. Vuonna 1987 moskovalainen sanomalehti raportoi, että kaupungissa vuonna 1986 sattuneesta 28056 tulipalosta peräti 40% johtui vioittuneista televisioista. Eräs kuibyševiläinen televisiotehdas puolestaan ehti tuottaa 49000 viallisen televisiovastaanottimen sarjan ennen kuin kukaan puuttui asiaan.[16]
Toisaalta prioriteettiasemassa olleet raskas konepajateollisuus, aseteollisuus, ilmailuteollisuus ja avaruusohjelma kykenivät valmistamaan maailmanluokan tuotteita[16]. Esimerkiksi Suomessa edelleen käytössä olevat neuvostovalmisteiset sähköveturit ja ydinreaktorit osoittautuivat kilpailukykyisiksi ja kestäviksi.
Tuotekehitys
Neuvostoliitto jäi jälkeen modernisaatioprosessissa, vaikka valtiolla oli suuri into tieteelliseen tutkimukseen ja teknologioihin. 1980-luvulla Neuvostoliitolla oli enemmän tiedemiehiä ja insinöörejä suhteessa maailman väkilukuun kuin millään muulla maalla. Neuvostoliitolla ei ollut minkäänlaista resurssin puutetta kyetäkseen samantasoiseen teknologiaan Yhdysvaltojen kanssa.[13]
Byrokraattinen kankeus ja riskin karttaminen
Uusien tieteellisten löytöjen vieminen käyttöönotettaviksi tuotteiksi tai käyttöönotettavina prosesseiksi ei ollut ongelmatonta Neuvostoliitossa. Tieteellinen pohja oli vahva, mutta se tuotti suhteellisen heikosti innovaatioita. Suuri osa teknologisista innovaatioista liittyi aseteollisuuteen, kun taas kuluttajatuotteissa innovaatioiden käyttöönotto takkusi. Tehtaanjohtajille oli vähän kannusteita ottaa käyttöön uusia tuotantoprosesseja tai esitellä uusia tuotteita. Uudet innovatiiviset tuotteet ja uudet innovatiiviset prosessit olisi myös pitänyt hyväksyttää suunnitelmatalouteen liittyvällä valtion suunnitteluvirastolla. Tehtaanjohtajat keskittyivät toteuttamaan ylhäältäpäin vaaditut tuotantotavoitteet niillä tuotteilla ja prosesseilla jotka oli käytössä. Tuotannossa kiinnitettiin huomiota tuotteiden tuotantomäärään ja uuden tuotteen lanseeraaminen tai uuden tuotantoprosessin käyttöönotto nähtiin potentiaalisesti aiheuttavan tuotannon hidastumisen, mikä vaarantaisi tuotantotavoitteen täyttämisen. Innovaatioiden omaksumiseksi tehtaanjohtajan olisi pitänyt vaihtaa varma onnistuminen epävarmaan onnistumiseen, mutta potentiaalisesti suurempaan tuotantokykyyn, josta ei ollut takeita. Innovaatioiden omaksumiseksi tuotteen hintaa olisi myös pitänyt korottaa, jotta saadaan kompensoitua korkeampaa tuotantokustannusta (ainakin aluksi) ja epäonnistumisen riskiä.[20]
Informaatioyhteiskunnaksi siirtymisen ohimeno
Raskaaseen teollisuuteen panostaminen valtion teollistumismallilla jätti Neuvostoliiton syrjään informaatioyhteiskunnaksi siirtymisestä. Neuvostoliitto jäi Yhdysvalloista pahasti jälkeen informaatiovallankumouksessa, joka tarkoittaa tietokoneita. 1980-luvun lopulla Neuvostoliitto oli noin 20 vuotta Yhdysvaltoja jäljessä tietokoneiden käyttöönotossa. Vuonna 1986 Yhdysvalloissa oli 1,3 miljoonaa minitietokonetta kun taas Neuvostoliitossa oli 10000. Neuvostoliiton supertietokoneiden laskentateho oli vuonna 1991 vain sadasosa yhdysvaltalaisista Cray-supertietokoneista. 1980-luvulla lännen teknologinen etumatka oli tullut jo mahdottomaksi olla huomaamatta. Neuvostoliitossa keskityttiin saavuttamaan tuotantotavoitteet, kun länsimaissa harjoitettiin tuotannontekijöiden optimoitia informaation avulla.[13]
Aseteknologioiden salaaminen
Suuri osa innovaatioista tehtiin aseteknologioissa, mutta nämä valtion käyttöön tarkoitetut teknologiat luokiteltiin salaisiksi, eivätkä ne siten siirtyneet laajemmin yhteiskunnassa hyödynnettäviksi. Salaisiksi luokitelluille aseteknologioille ei siis etsitty siviilisovelluskohteita.[13]
Riippuvuus teknologian siirrosta
1950- ja 1960-luvuilla Neuvostoliitto oli riippuvainen suomalaisista ja Suomen kautta tuoduista länsimaisista teknologioista.[21]
Nokia Oyj valmisti 1980-luvulla robotteja Unimation Inc.:in lisenssillä. Robottityyppi oli Unimation Puma 560 ja niitä valmistettiin noin 1500 kpl Neuvostoliiton markkinoille..[22]
Neuvostoliitto jäi lopulta teknologian siirrosta riippuvaiseksi. Neuvostoliittolaiset insinöörit käyttöönottivat länsimaista teknologiaa, mutta eivät menestyneet omien teknologioiden kehittämisessä.[21]
Maatalous
Maatalous oli yksi neuvostotalouden painopisteistä, sillä maa painiskeli pitkään jatkuvan alituotannon kanssa. Huolimatta siitä että jopa kolmasosa työvoimasta työskenteli maanviljelyssä, Neuvostoliitto joutui tuomaan suuria määriä viljaa ja muita elintarvikkeita ulkomailta, myös Yhdysvalloista, joka puolestaan tarvitsi kipeästi ostajia massiiviselle ylituotannolleen.[23] Neuvostoliiton maatalous tuotti vain 80% Yhdysvaltojen tuotannosta, vaikka Neuvostoliiton maatalous työllisti kahdeksan kertaa suuremman työvoiman ja vastaanotti neljäsosan maan kaikista pääomainvestoinneista eli viisi kertaa enemmän kuin Yhdysvalloissa. Berkeleyn neuvostotalouden asiantuntija Gregory Grossman arvioi vuonna 1980 Neuvostoliiton maataloutta seuraavasti: ”Organisaatio on väärin, hinnat ovat väärät, työkalut ovat vääriä. Oikeastaan kaikki on väärin.” Erityisesti tehottomuus vaivasi maan suunnatonta kollektivisoitua maatalousteollisuutta. Pieni yksityinen viljelys oli olosuhteet huomioon ottaen hyvinkin tehokasta: 2–3% Neuvostoliiton viljelyalasta oli yksityisen pienviljelyn käytössä, mutta riitti tuottamaan 25% koko maan maataloustuotteista, lähinnä vihanneksia, hedelmiä, lihaa ja maitoa.[24].
Gorbatšov perusti maatalouteen keskittyneen Gosagropromin yhdistämällä viisi ministeriötä ja kaksi valtion komiteaa. Gorbatšov lakkautti Gosagropromin vuonna 1989.[25]
Neuvostoliitto oli ruoan nettotuoja.[26]
Gorbatšovin alkoholin vastainen kampanja
Valtio menetti alkoholista saatavia tuloja.
Ympäristötuhot
Pahimpia ympäristöongelmia ovat Tšernobylin ydinvoimalaonnettomuuden seuraukset, Murmanskin arktisen alueen ydinkäyttöisen laivaston romu, Tšeljabinskin ydinjätteiden loppusijoitukseen liittyvät laiminlyönnit, Novaja Zemljan arktisen alueen ydinasekokeiden jälkiseuraukset, Norilskin ja Petsamon nikkelintuotanto arktisella alueella, maaöljyn ja maakaasun poraukseen ja kuljetukseen liittyvät ongelmat esimerkiksi Komin tasavallassa ja Kaspianmeren alueella, Araljärven kuivuminen siihen laskevien jokien veden keinokasteluun siirtämisen vuoksi, puuvillankasvatusalueilla Keski-Aasiassa käytetyt kasvimyrkyt, ja yleisesti ottaen sotateknologiaan käytetyt resurssit sekä energian hinnan alhaisuus.[27]
Velkaantuminen
Neuvostoliitolla oli 1991 noin 70 miljardin dollarin ulkomaanvelat, joista suurin osa oli kertynyt vuosina 1986–1991. Neuvostoliiton hajotessa velka siirtyi Venäjälle. Venäjä keskeytti velan maksun talouskriisissä 1998, mutta jatkoi lyhennyksiä presidentti Vladimir Putinin aikana 2000-luvulla. Venäjä sai velan maksettua lopullisesti vuonna 2017.[28]
Lähteet
Aiheesta muualla
3. joulukuuta 1987 Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Luokka:Neuvostoliitto
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Neuvostoliiton%20talousongelmat |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
165,
1410,
1639,
2035,
2390,
2960,
3245,
4774,
5083,
5367,
5922,
6268,
6329,
6524,
6761,
7003,
7197,
7402,
7659,
8002,
8237,
8576,
9063,
9333,
9848,
10103,
10286,
10559,
10741,
10772,
10937,
11185
],
"plaintext_end_byte": [
164,
1401,
1638,
2034,
2389,
2959,
3244,
4773,
5082,
5359,
5921,
6253,
6321,
6513,
6760,
6995,
7189,
7394,
7650,
8001,
8229,
8568,
9062,
9324,
9840,
10092,
10246,
10535,
10740,
10771,
10922,
11120,
11418
]
} | 리투아니아는 발트 3국 가운데 가장 인구가 넓나요? | 리투아니아 | korean | {
"passage_answer_candidate_index": [
1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"YES"
]
} |
리투아니아(, )는 북유럽에 있는 공화국이다. 공식 명칭은 리투아니아 공화국()이며 수도는 빌뉴스(과거에는 카우나스)다.
동쪽과 남쪽은 벨라루스, 서쪽은 발트 해, 남서쪽은 러시아(월경지 칼리닌그라드주)와 폴란드, 북쪽은 라트비아에 닿아 있다. 발트 3국 국가 중에서는 인구와 영토가 가장 많고 넓다. 18세기 말 폴란드 분할 때 러시아 제국에 합병되었다. 제1차 세계대전 때 독립했으나 1940년 다시 소련에 강제 점령 병합되었다. 1941년부터는 독일의 지배를 받다가 1944년 다시 소련군에 점령되면서 소비에트 공화국의 일원이었다. 1991년 8월 소련 쿠데타 실패 후 독립을 선언, 9월 독립을 인정받았으며, 독립국가연합에는 참여하지 않았다. 발트 3국의 최남부에 있다. 민족 구성은 리투아니아인이 83%이다. 전체 산업 생산에서 차지하는 비율은 식품 및 담배가 29.6%, 기계 장비가 18.3%, 섬유 의복·가죽 제품이 17%이다. 6세부터 11년간 의무교육을 실시하고 1990년 종교교육을 도입하는 등 교육개혁을 단행했다.[1] 로마 가톨릭 문화권에서는 리투아니아가 제일 북쪽에 위치한다. 현재 유럽 연합(EU), 북대서양 조약 기구(NATO), 경제 협력 개발 기구(OECD) 가입국이다.
역사
리투아니아라는 이름은 1009년의 라틴 연대기 Annales Quedinburgenses에서 처음으로 나타난다. 1253년7월 6일 민다우가스가 기독교를 받아들이고 처음으로 통일 국가를 수립하였다.
1386년 요가일라(Jogaila)가 폴란드의 여왕 야드비가와 결혼하면서 리투아니아와 폴란드는 동군연합(同君聯合)을 형성하게 된다. 리투아니아-폴란드 연합군은 1410년 타넨베르크 전투에서 튜턴 기사단을 무찌름으로써 독일인들의 동방 팽창을 저지하였고, 리투아니아는 이 시기에 전성기를 맞이하였다.
이후 폴란드와 리투아니아는 동일한 운명을 걷게 되어(→폴란드-리투아니아 연방), 폴란드 분할 결과 1795년 리투아니아 지역은 러시아 제국의 영토로 편입되고 말았다. 리투아니아인들은 1795년, 1830년, 1863년 등 세 차례에 걸쳐 대대적인 봉기를 일으켰으나 실패하였다.
제1차 세계 대전이 일어나자 리투아니아는 1918년 2월 독립을 선언하였다. 애초에는 뷔르템베르크 공국 출신의 군주를 영입해 군주제로 독립할 것을 계획하고 있었으나 러시아 혁명과 독일 제국의 패망으로 독립되어, 공화국으로 출발한 것이다. 리투아니아는 1918년 독립선언한 이후, 공산당세력, 보수세력, 농민세력 등 복잡한 이념세력들의 정권 쟁탈 투쟁으로 국내사정은 극히 혼란하여 정권교체가 잦은 불안이 계속되어왔었다.
그 틈새를 타서 민족주의자가 점점 세력을 키워나가기 시작하게 되었는데, 1930년대 즈음 들어오면서 리투아니아를 비롯한 발트 3국 국가들은 민족주의자가 반란으로 집권하여 반소, 반공 독재정권이 들어서게 된다.
1939년 8월 23일 소련은 나치 독일[2] 과 리벤트로프-몰로토프 밀약을 맺어 중앙유럽을 독일과 소련이 각각 분할하기로 하는 비밀 의정서를 만들었다.[2][3] 리투아니아는 1939년 9월 두 번째 밀약에서 소련의 몫으로 추가되었다.[4] 제2차 세계 대전의 발발 이후, 소련이 리투아니아를 처음으로 점령한 것은 1940년 6월 중순의 일이었는데, 소련의 내무인민위원회 요원은 리투아니아의 국경 초소를 급습하였고,[5]:20[6] 리투아니아군을 몰아낸 뒤 소비에트 간부단으로 대신하였다.[5]:20[7] 의회와 여타 정부 부처의 공직자를 뽑는 선거에서는 명부에 후보자가 한 명씩밖에 없었는데, 선거의 공식 결과에서 친(親)소련 후보가 99.2%의 표를 얻었다.[5]:21 그렇게 구성된 의회는 곧 소비에트 연방에 가입할 것을 요청하였으며, 소련의 승인을 얻어 리투아니아 소비에트 사회주의 공화국으로 소련에 병합되었다.[5]:21 국제 사회는 소련의 리투아니아 병합을 불법으로 보고 비난하였다.[8][9]:117 1941년 독-소 개전 이후 독일군에 점령되기도 하였다. 1944년 나치 독일이 패퇴하면서 다시 리투아니아를 점령한 소련군은 독일에 협조하였다는 이유로 리투아니아인들을 박해하여 29923가구가 시베리아로 강제 이주되었고, 12만 명이 국외 추방되거나 북유럽, 미국 등지로 망명하였다.
1990년 3월 소련으로부터의 독립을 선언하였다. 1991년 1월 소련군이 리투아니아를 침공하여 13명이 사망하고 700여명이 부상하였으나, 리투아니아는 1991년 9월에 독립했고 1991년 9월 17일 라트비아, 에스토니아와 함께 유엔에 가입하였다.
현재 리투아니아는 반러시아적인 민족주의 성향이 강하다. 2008년 11월 27일에 리투아니아는 신임 총리로 안드류스 쿠빌류스가 새총리로 당선되었다.[10] 2009년 5월 17일에 대선에서 첫 여성대통령이 탄생했다.[11]
지리
리투아니아는 발트 3국 가운데 가장 영토가 넓고, 인구도 많다. 북유럽에 위치하는 리투아니아는 99km 정도의 모래 해안선이 있으며 이 중 38km만이 발트 해와 접한다. 나머지는 쿠로니안 반도와 맞닿고 있다. 리투아니아의 가장 중요한 부동항인 클라페다(Klaipėda)는 쿠로니안 반도와 아주 가까우며 남쪽으로는 러시아의 칼리닌그라드주와 접한다. 네만 강이 가장 중요한 강이며 강의 지류가 국제 선박의 이송로로 쓰인다.
리투아니아는 빙하로 조각된 나라라고 할 수 있다. 가장 높은 곳은 서부와 동부의 고지대인데, 300m 이상인 곳은 없어서 가장 높은 아우토자스(Aukštojas Hill) 언덕으로 294m 정도이다. 많은 습지와 호수가 있어서 삼림을 포함하여 전체 국토의 30%가 숲이다.
행정 구역
리투아니아는 10개 주로 구성되어 있다.
경제
서비스업이 리투아니아의 경제 비율의 절반 이상을 차지하며, 소매와 도매상, 교통과 통신, 금융과 보험, 부동산 등에 관련된 업계 등이다.
광공업
리투아니아에는 흙, 백운암, 석회암, 토탄 등이 채굴된다. 리투아니아의 서부와 발트해 연안에서는 석유가 발견되었다. 원자력은 리투아니아의 전기 공급에 큰 도움이 되고 있다.
제조업에 종사하는 사람들은 20% 가량이며, 화학, 전자 제품, 기계, 목재, 섬유 공업과 식품 가공업이 발달하였다. 주요 공업도시들로는 빌뉴스, 클라이페다, 카우나스 등이 있다.
농업
리투아니아인의 15%는 농업에 종사하며, 보리, 귀리, 밀, 호밀 등을 생산한다. 소와 염소 사육도 발달하여, 육류와 낙농품을 생산하기도 한다.
무역
리투아니아는 원료를 수입하고, 제품을 수출하는 무역의 균형을 이루는 편이다. 무역 상대국은 에스토니아, 라트비아, 폴란드, 독일, 러시아 등이다.
기후
리투아니아에서 제일 추운 1월의 평균 온도는 약 영하 25도에서 31도 가량, 제일 더운 7월에는 24도에서 33도 가량인 편이다.
하지만 최근 2011년 1월에는 영하 10도에서 0도 사이를 기록하였다.
주민
84.2%가 리투아니아인이며, 리투아니아어를 사용한다. 폴란드인은 6.6%이며 주로 리투아니아 동부에 거주한다. 이들의 조상은 폴란드-리투아니아 연방 시절 폴란드에서 리투아니아, 벨라루스 등으로 이주한 사람들이거나 폴란드화된 리투아니아인 귀족들이다.
소련 불법 점령 기간 동안 러시아 등에서 노동자로 유입된 러시아인은 5.8%로 타 발트 3국에 비하면 러시아인 문제가 적은 편이다. 벨라루스인은 1.2%, 우크라이나인은 0.5%다.
인구
미국 CIA에서 운영하는 CIA WORLD FACTBOOK에 의하면 여성 1인당 합계출산율은 2011년 1.27명이다. 합계 출산율은 1994년 이래 계속 줄어들기만 하다가 2002년의 1.24를 기점으로 조금씩 회복되어 가는 추세이다. 2011년 천 명당 출산율은 9.34명, 사망율은 11.4명이다.
언어
리투아니아의 공용어, 국어는 리투아니아어이다. 리투아니아어는 라트비아어와 함께 현존하는 2개의 인도유럽어족 발트어파의 하나다. 폴란드어, 러시아어, 벨라루스어 등도 지역적으로 쓰인다. 2001년 국세 조사에 의하면 모국어 화자는 리투아니아어 82.0%, 러시아어 8.0%, 폴란드어 5.6%, 벨라루스어 0.5%, 우크라이나어 0.2%, 로마니어 0.1%, 라트비아어 0.1%가 되고 있다.[12]
모어이외의 언어로서는, 러시아어는 공용어가 아닌데도 소련 지배의 영향으로 인구의 85.4%가 할 줄 안다. 그 외 24.0%가 영어, 14.5%가 리투아니아어, 12.5%가 폴란드어, 11.6%가 독일어를 말할 수 있다.[13]
종교
리투아니아인의 전통적인 종교는 로마 가톨릭이다. 소련에 속했던 나라 중 유일하게 국민 중 다수가 가톨릭 신도인 가톨릭 국가로 빌뉴스와 카우나스 관구를 중심으로 전국은 8개의 교구로 나뉜다. 로마 가톨릭은 인구의 80%다. 무신론자는 9.5%로 발트 3국 중에서 가장 적다. 다음으로는 러시아 정교가 인구의 4%다. 루터교, 기타 개신교 교파와 유대교, 이슬람교 등의 신도도 소수 있다.
문화
공휴일이나 축제의 날에는 전통옷을 많이 입으며, 엄격한 문화가 발달하였다. 합창이 가장 높이 발달하였으며, 수천명의 국민들이 연마다 열리는 축제에서 노래와 춤을 즐기는 편이다.
스포츠
농구, 축구 그리고 조정이 인기있는 스포츠이며, 올림픽에서는 농구와 원반던지기가 강세를 보이는 편이다.
외교관계
대한민국과의 관계
리투아니아는 소련으로부터 독립하게 된 1991년에 대한민국과 외교관계를 수립하였으며 1993년 투자 상호증진을 위한 협정을 체결하였다. 조선민주주의인민공화국과는 1991년에 수교하였다.
러시아와의 관계
리투아니아는 역사적으로 러시아에 점령당하였으며, 소련 붕괴 이후에도 리투아니아는 여전히 러시아와 관계가 그리 좋지 않은 편이다.
그 외의 나라와의 관계
러시아의 영향력에서 벗어나기 위하여, 다른 발트국과 마찬가지로 유럽 연합 및 미국과 관계를 강화하는 편이다.
자살 문제
리투아니아는 자살률이 높은 나라인데, 이는 사회의 심각한 문제를 낳고 있다. OECD국가중 대한민국보다 더 높은 자살률을 나타내고 있다.
각주
외부 링크
리투아니아
대한민국
해외
분류:공화국
분류:유엔 회원국
분류:폴란드어권
분류:벨라루스어권
분류:러시아어권
분류:유럽 연합 회원국
분류:북대서양 조약 기구 회원국
분류:경제 협력 개발 기구 회원국
| https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A6%AC%ED%88%AC%EC%95%84%EB%8B%88%EC%95%84 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1508,
2657,
4189,
5185,
11055,
18383,
19274,
20855,
21690,
24459,
29879,
38611,
42362,
43649,
45441,
45489,
46900,
47987,
50657,
53532,
55881,
57088,
59447,
61836,
63123,
64983,
66657,
68000,
69204,
70598,
73342,
75709,
77507,
77565
],
"plaintext_end_byte": [
1507,
2656,
4188,
5128,
11025,
18334,
19273,
20809,
21668,
24443,
29799,
38564,
42308,
43592,
45408,
45488,
46899,
47975,
50656,
53486,
55880,
57072,
59420,
61811,
63122,
64956,
66656,
67971,
69203,
70597,
73328,
75708,
77482,
77552,
79060
]
} | ماهى أشهر مؤلفات ماري وولستونكرافت ؟ | ماري شيلي | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ماري وولستُنكرافت شِلي (30 اغسطس 1797 - 1 فبراير 1851) هي الكاتبة الإنجليزية مبدعة شخصية فرانكنشتاين عام 1818 وزوجة الشاعر بيرسي بيش شيلي، ولدت في لندن لعائلة مثقفة، إذ كان والدها الكاتب والمفكر ويليام غودوين ووالدتها الكاتبة ماري وولستونكرافت التي كانت من أولى المدافعات عن حقوق المرأة، وتوفيت إثر ولادة ابنتها التي نشأت في جو من الحرية والثقافة العالية. ومع كون ماري شِلي كاتبة مبدعة فقد عاشت في ظل زوجها الشاعر الكبير، وتوفيت في لندن بعد أن قامت بجمع وتحقيق وتقديم ونشر مؤلفاته مع شروحاتها عليها. عند تعرفها شِلي رأى فيها من يفهمه ويجاريه في الفلسفة والشعر فتحابا، مع كونه متزوجاً هارييت وستبروك التي كانت من طبقة اجتماعية أدنى، وهربا معاً إلى فرنسا ثم إيطاليا حيث أقاما ما تبقى من حياة زوجها، خلا زيارات متقطعة لإنكلترا. تزوجت شِلي بعد انتحار زوجته الأولى عام 1818، وأنجبا عدة أطفال لم يبق منهم على قيد الحياة سوى واحد هو برسي فلورنس.
تعرفت عائلة شِلي الشاعر اللورد بايرون على ضفاف بحيرة ليمان في سويسرا، ونشأت بينهم صداقة وتفاهم متبادل وحوار أدبي وفلسفي. وبتشجيع من بايرون وزوجها بدأت ماري كتابة أولى رواياتها وأهمها «فرانكنشتاين، أو بروميثيوس الحديث» (1818). ومع أن الرواية تنتمي إلى نوع الرواية القوطية التي يعالج الكاتب فيها موضوعات الغرائبية وماوراء الطبيعة في عالم الأحلام والأشباح والأرواح، إلا أنها على علاقة وطيدة أيضاً بأسس الحركة الإبداعية (الرومنسية) التي كانت الكاتبة مخلصة لها، مثلما كان زوجها في مسرحيته «بروميثيوس طليقا» ، وبايرون في قصيدته الدرامية «مانفرد»، وصامويل تايلر كولريدج في «قصيدة البحار العجوز» التي بحثت كلها في الوضع (الشرط) الإنساني.
يرتبط اسم «فرنكنشتاين» خطأً بالوحش ـ المسخ، إلا أن الرواية التي تحمل هذا الاسم تحكي في الواقع قصة العالم السويسري فرانكنشتاين الذي يصنع شخصاً من أشلاء متفرقة ويكون الناتج في منتهى البشاعة، إلا أنه يتمتع بصفات الإنسان كافة، بل ويتجاوزها إلى حد الكراهية لصانعه مما يقودهما إلى التهلكة في النهاية. وحكاية الوحش ـ المسخ هذه ليست قصة رعب للتسلية فحسب بل تتضمن مدلولات رمزية عميقة الجذور؛ إذ يمكن النظر إلى هذا المخلوق الغريب على أنه إبليس وبروميثيوس والمتمرد عموماً؛ إنها نقيض أسطورة بغماليون الذي يعشق تمثال المرأة الذي ينحته، وهي تبحث أيضاً في موضوعات أصل الشر والإرادة الحرة وخروج المخلوق عن طاعة الخالق. ولا تزال هذه الرواية، التي تتميز أيضاً بالعديد من خصائص أدب الخيال العلمي، من أكثر الروايات رواجاً، ونقلت إلى شاشة السينما أكثر من مرة أبرزها تلك التي قام فيها بوريس كارلوف بدور الوحش ـ المسخ وحديثا فيلم فرانكنشتاين 2014 بطولة ارون ايكرت.
مع أن شهرة ماري شِلي تقوم على روايتها «فرانكنشتاين» إلا أنها كتبت روايات أخرى لا تقل عنها من حيث قيمتها الأدبية، منها الرواية التاريخية «فالبِرغا، أو حياة ومغامرات كاستروشو أمير لوكّا» (1823)، و«الرجل الأخير» The Last Man (1826)، واعتمدت في العديد من هذه الروايات على خبرتها ومعرفتها بكتّاب وشعراء عصرها. كتبت أيضاً في أدب الرحلات «تاريخ جولة من ستة أسابيع» (1817) بالتعاون مع زوجها ووصفت هروبهما والتجوال في قارة أوروبا قبل الاستقرار في أيطاليا، و«التسكع في ألمانيا وإيطاليا» (1844). ونشرت رسائلها الكثيرة عام 1944 ويومياتها عام 1947.
السيرة الذاتية
الحياة المبكرة
ولدت مارى ولستونكرافت جودوين عام 1797 في مدينة سومرز بلندن, و كانت الابنة الثانية لوالدتها الفيلسوفة المناصرة لحقوق المرأة, بل و المعلمة, و الكاتبة مارى ولستونكرافت, بينما كانت الابنة الأولى للفيلسوف, و الروائى, و الصحفى ويليام جودوين. لقد توفت مارى ولستونكرافت إثر ولادة مارى شيلى بعشرة أيام حيث أصيبت بحمى النفاس. و بعد ذلك تولى جودوين تربية مارى و اختها غير الشقيقة فانى إملاى ابنة رجل الأعمال الأمريكى جيلبرت إملاى.[1] و بعد عام من وفاة زوجته مارى ولستونكرافت, قام جودوين بنشر مذكراته عن مؤلفة دفاع عن حقوق المرأة عام 1798 و الذى قدمه كهدية لمارى يروى سيرتها و يبين مدى حبه و إخلاصه لها. و على الرغم من أن هذه المذكرات كانت صادمة إلى حد كبير حيث كشفت بعض من أمور حياتها كقضية ابنتها غير الشرعية, إلا ان مارى شيلى اعتزت و افتخرت بهذه المذكرات.[2]
قالت لويسا جونز الممرضة و ربة منزل ويليام جودوين أن مارى شيلى عاشت أيام سعيدة في بداية حياتها,[3] إلى أن شعر والدها أنه غير قادر على تربية أبنائه بمفرده حيث أنه كان دائما غارقا في ديونه.[4] و لذلك تزوج جودوين عام 1801 من مارى جين كليرمونت التى كانت على مستوى جيد من التعلم و الثقافة, و كان لديها طفلين هما شارلز و كلارى. لقد كان معظم إصدقاء جودوين لا يحبون زوجته الجديدة كليرمونت حيث قالوا أنها سريعة الغضب و عدوانية , و لكن جودوين أخلص لها مما أدى إلى نجاح زواجهما.[5] و من ناحية أخرى, كرهت مارى زوجة أبيها,[6] حيث كانت تفضل أبنائها على مارى و اختها فانى إملاى.[7]
لقد أسس الزوجان شركة جودوين التى كانت تقدم كتب أطفال, و أدوات مكتبية, و خرائط, و ألعاب. و لكن لم تحقق هذه الشركة الأرباح المرجوة مما أجبر جودوين على اقتراض بعض المبالغ المالية,[8] و استمر في هذا إلى أن تفاقمت مشكلاته. و بحلول عام 1809, كان جودوين على وشك الدخول في حالة من الاكتئاب نتيجة إخفاقه في عمله,[9] إلا أن بعض مناصريه الفلاسفه ساندوه أمثال فرانسيز بلاس الذى أنقذه من السجن و أقرضه بعض المبالغ المالية.[10]
و على الرغم من أن مارى جودوين تلقت القليل من التعليم النظامى إلا أن والدها تولى تعليمها الكثير من المواد الدراسية المختلفة. فكان دائما يأخذ أبنائه في نزه تعليمية, بل و أتاح لهم فرصة الإطلاع على مكتبته, و مقابلة الكثير من أصدقائه المفكرين أمثال الشاعر الرومانسى سامويل تايلور كلوريدج, وكذلك النائب السابق لرئيس الولايات المتحدة الأمريكية آرون بور.[11] و لقد أقر جودوين أنه لم يعلم أبنائه وفقا لفلسفة زوجته مارى ولستونكرافت الجلية في أعمالها التى من بينها كتابها الشهير دفاعا عن حقوق المرأة(1792), و لكنه قدم لابنته تعليم متميز و متقدم لم تتلقه اي فتاه في مثل هذا الوقت؛ حيث كان لها معلمه و مربيه خاصه. بالإضافه إلى ذلك, قرأت مارى الكثير من كتب والدها عن التاريخ الرومانى و اليونانى.[12] و في عام 1811, ألحقت مارى بمدرسة داخلية في رامسغات.[13] و جدير بالذكر أن جودوين وصف ابنته في الخامسة عشر من عمرها "بالشجاعة و الجرأة و النشاط العقلى مع القليل من الغرور", بل و أضاف أن رغبتها في المعرفة جامحة, و مثابرتها و جلدها في واجباتها ليس لهما مثيل.[14]
و في يونيو عام 1812, ارسل جودوين ابنته مارى إلى عائلة وليام باكستر المعارضة كى تقيم معهم باسكتلندا.[15] و لقد قال باكستر: " أنا قلق بشأن مارى حيث أنها يجب أن تربى كفيلسوفة أو حتى كساخرة.[16]" و تكهن بعض الباحثين أن جودوين أرسل مارى إلى عائلة باكستر من أجل الحفاظ على صحتها و إبعادها عن الجو السئ لعمل والدها , و تعريفها ايضا على السياسات المتطرفة.[17] و جدير بالذكر أن مارى استمتعت بإقامتها في منزل باكستر مع بناته الأربع إلى أن عادت شمالا في صيف 1813 كى تمكث عشرة أشهر.[18] وفي مقدمة روايتها فرانكنستاين 1831 كتبت مارى: "لقد كتبت اسفل أشجار حدائق منزلنا , أو على الجوانب القاتمة للجبال حيث ولدت و عززت مؤلفاتى و تخيلاتى."[19]
بيرسى بيشى شيلي
ربما قابلت مارى شيلى لأول مرة زوجها الشاعر و الفيلسوف المتطرف بيرسى شيلى ما بين فترتى اقامتها في اسكتلندا.[20] و لقد انفصل بيرسى شيلى عن زوجته بعد عودة مارى إلى منزلها يوم 30 مارس 1814. و كان بيرسى دائم الزيارة لمارى و والدها الذى وافق على أن يسدد له شيلى كافة ديونه.[21] إن تطرفية بيرسى شيلى و أفكاره الإقتصاديه التى اخذها من أبرز أعمال ويليام جودوين العدالة السياسية(1793) أبعدته عن عائلته الأرستقراطية الثرية. فلقد أرادت عائلته أن يحذو شيلى حذو الأرستقراطيين, و لكنه اتجه إلى التبرع بمبالغ مالية كبيرة لمشاريع كثيره تهدف إلى مساعدة الفئات المحرومة من ضروريات الحياة و بحاجة إلى رعاية طبية. و لذلك لم يستطع بيرسى تحقيق ما أراده إلا بعد حصوله على الميراث؛ حيث رفضت عائلته أن يهدر ماله في مشاريع العدالة السياسية. و بعد عدة شهور من الوعود, صرح بيرسى بأنه غير قادر على سداد ديون جودوين مما أدى إلى غضبه و شعوره بالخيانة.[22]
بدأت مارى تقابل بيرسى سرا أثناء زيارتها لقبر والدتها في كنيسة سانت بانكراس حتى وقع الاثنان في الحب و كانت مارى تبلغ من العمرحوالى سبعة عشر عاما, بينما كان بيرسى اثنين و عشرين عاما تقريبا.[23] و عندما علم جودوين بعدم قدرة شيلى على سداد ديونه,[24] رفض علاقته بمارى و حاول أن يمنعها من مقابلته مما أدى إلى إصابتها بحالة من الخوف و الجزع.
و بعد موقف بيرسي شيلى, أصابت ماري الحيرة و الارتباك و أعتقدت أن بيرسى يمثل أفكار والدها التحررية و التى تهدف للإصلاح و التى ناقشها في كتابه العدالة السياسية ثم تراجع عنها بعد ذلك,[25] و خاصة وجهة نظر والدها بأن الزواج ما هو إلا احتكار قمعى. و في يوم 28 يوليو عام 1814, هربت مارى و زوجها بيرسى سرا إلى فرنسا و معهم أختها كلارى كليرمونت تاركين زوجة بيرسى السابقة.[26]
و بعد إقناع مارى جين جودوين لهما بالذهاب إلى مدينة كاليه التى لم يرغبوا بالعوده لها, سافر الثلاثة إلى باريس ثم إلى سويسرا بواسطة حمار و قاطرة صغيرة و عربة تقودها الخيول. و في عام 1826 تستحضر مارى هذا المشهد فتصفه بأنه رومانسية حقيقية.[27] و في أثناء سفرهم قام كلا من مارى و بيرسى بقراءة بعض أعمال مارى ولستونكرافت و أيضا بعض الأعمال الاخرى محافظين على دفتر مذكراتهم و مستمرين في كتاباتهم.[28] و في مدينة لوسرن نفد ما لديهم من اموال مما أجبرهم على العودة. و في يوم 13 سبتمبر 1814, سافر الثلاثة عبر نهر راين و برا إلى ميناء مارسيليا حتى وصلواغ إلى مدينة جريفزيند في إنجلترا.[29]
و كان الوضع في إنجلترا مشحون ببعض التعقيدات التى لم تتوقعها مارى من قبل ، حيث حملت في وقت إفلاسها هى و زوجها. و اندهشت مارى و غضبت عندما رفض والدها مساعتهما بأي شئ.[30] و بعد ذلك انتقل الزوجان مع كلارى إلى غرف مفروشة مستأجرة في مدينة سومرز ثم في ميدان نلسون. و مع ذلك حافظ الزوجان على برنامجهما اليومى من القراءة و الكتابة بل و استضافة أصدقاء بيرسى شيلى أمثال توماس جيفرسون هوج و الكاتب توماس بيكوك.[31]
و كان بيرسى شيلى يغادر المنزل احيانا لفترات قصيرة كى يتفادى الدائنين.[32] و لقد اسفرت خطابات الزوجين المضطربة عن ألمهم نتيجة هذا التباعد و الانفصال.[33]
و على الرغم من حملها و تعبها، كان على مارى أن تساير زوجها في فرحته بمولوده الجديد من زوجته الأولى هارييت شيلى في أواخر عام 1814, و في خروجاته أيضا مع كلارى كليرمونت. و كان يمنحها الصبر نوعا ما زيارات هوج لها التى كانت تكرهها في أول الأمر , و لكن بمرور الوقت جمعت بين الأثنين صداقة حميمة.[34] و كان يبدو على بيرسى رغبته في أن تصبح مارى و هوج أصدقاء مقربين لبعضهما البعض.[35] و لم ترفض مارى هذه الفكرة حيث أنها تؤمن بحركة الحب الحر,[36] و لكنها أحبت فقط بيرسى شيلى و لم تعط هوج سوى بعض المجاملات.[37] و في يوم 22 فبراير 1815, ولدت مارى ابنتها قبل الموعد المحدد بشهرين , فكان من المتوقع أن يتوفى هذا المولود الجديد[38]
و في يوم 6 مارس, كتبت مارى إلى هوج قائلة: عزيزتى هوج لقد توفت ابنتى فهل يمكنك الحضور لرؤيتى. اتمنى ان اراكى. لقد استيقظت في منتصف الليل كى أرضعها و لكنى وجدتها نائمة فتركتها, ولكنها توفت بعد ذلك, و لم نكتشف هذا إلا في الصباح الباكر و كان من الواضح أنها توفت نتيجة تشنج و انقباض عضلى حاد.[39]
إن فقدان ابنتها سبب لها اكتئاب حاد و لكنها تعافت منه بحلول الصيف.[40] و تحسنت ظروف بيرسى المالية بعد وفاة جده السيد بيشى شيلى مما جعل الزوجين يقضيان اجازاتهما في تركيا بل و استأجرا بيت مكون من طابقين بالقرب من حديقة ويندسور.[41] و لقد نقل القليل عن حياة مارى في هذه الفترة حيث فقدت مذكراتها ما بين مايو 1815 و يوليو 1816. و بعد ذلك كتب بيرسى قصيدته إله الإنتقام, ثم أنجبت مارى مولودها الثانى يوم 24 يناير 1816. و لقد سمى باسم والدها ويليام و لقب بويلموس. و من الجدير بالذكر أن مارى قامت بتصوير ويندسور بأنها جنة عدن في روايتها الشهيرة الرجل الأخير.[42]
بحيرة جينفا و فرانكنشتاين
و في مايو 1816، سافر مارى جودوين و بيرسى شيلى وابنيهما مع كلارى كليرمونت إلى جينفا، حيث خططا الزوجان قضاء اجازتهما الصيفية مع الشاعر لورد بايرون.[43] ووصلوا جميعًا إلى جينفا يوم 14 مايو 1816، و هناك عرفت مارى بالسيدة شيلى. و في يوم 25 مايو، لحق بهم الشاعر بيرون الذى كان برفقة طبيبه الشاب جون ويليام بوليدورى،[44] ثم استأجر فيلا ديوداتى بالقرب من بحيرة جينفا في قرية كولوجنى، أما شيلى فقد استأجر منزل صغير بالقرب من قصر بيرون.[45] و لقد أمضوا وقتهم في الكتابة و الإبحار في بحيرة جينفا و أيضا السمر ليلا.[46]
و تقول مارى أنهم اجبروا على قضاء اجازتهم الصيفية معظم الوقت في المنزل نتيجة الأمطار الغزيرة المتواصلة.[47][48] و قضت المجموعة وقتها في قراءة قصص الرعب الألمانية مما جعل بيرون يقترح عليهم أن يقو كلا منهم بكتابة قصة عن الأرواح الشريرة.[49][49][50] و لقد انزعجت مارى من عجزها عن التأليف و الكتابة ، فلقد كانت تسأل صباح كل يوم " هل فكرتى في القصة ؟ " فترد بالنفى الذى يشعرها بالعجز و الإهانة.[51]
ثم بدأت مارى في كتابة القصص القصيرة، و بتشجيع من زوجها بيرسى كتبت مارى روايتها الأولى فرانكنشتاين التى نشرت عام 1818.[52] و لقد وصفت الصيف في سويسرا بأنه الوقت الذى تخطت فيه طفولتها إلى الحياه بأكملها. و من الجدير بالذكر أن هذه القصة اختلقت عدة مرات و كانت الأساس لكثير من الأفلام.
و في سبتمبر عام 2011، توصل العالم الفلكى دونالد أولسون إلى أن حلم مارى حدث لها يوم 16 يونيو 1816 ما بين الثانية و الثالثة صباحا و بعد عدة أيام من فكرة لورد بايرون بأن يؤلف كلا منهما قصة روح شريرة.[53]
تأليف رواية فرانكنشتاين
لقد دار جدل كبير حول رواية فرانكنشتاين منذ نشرها عام 1818؛ حيث بحث النقاد و القراء حول مصدرها الحقيقى و حول اسهامات كلا من مارى و بيرسى فيها.[54] فلقد وجدت اختلافات مابين نسخ 1818، 1823، و 1831. و لذلك أكدت مارى أن مقدمة النسخة الأولى كانت من اسهامات زوجها بيرسى. بالإضافة إلى ذلك، ذكر جيمس ريجر أن اسهامات بيرسى في هذه الرواية كثيرة مما يجعل من الصعب معرفة إذا كان بيرسى مؤلفا و محررا ام فقط معاونا، بينما يرى آن ميلور أن بيرسى قام فقط ببعض الإصلاحات التقنية.[55]
باث و مارلو
لقد قام كلا من مارى وبيرسى و كلارى كليرمونت بإستئجار غرف مفروشه بالقرب من مينة باث جنوب غرب إنجلترا ، و ذلك أثناء عودتهم في شهر سبتمبر؛ حيث املوا في إخفاء أمر حمل كلارى كليرمونت.[56] و في مدينة كولوجنى استلمت مارى خطابين من اختها فانى املاى تخبرها عن حياتها الشقية. و في يوم 9 أكتوبر، كتبت فانى املاى خطاب انذارى لاختها من مدينة برستل مما جعل بيرسى يحاول البحث عنها و لكن دون جدوى. و في يوم 10 أكتوبر، وجدت فانى ميتة في احدى الغرف في فندق سوانزى و معها زجاجة لودنوم، و ورقة مكتوب بها أنها انتحرت. و في يوم 10 ديسمبر، وجدت زوجة بيرسى الأولى هارييت غارقة في بحيرة سربنتين في حديقة هايد بارك بلندن.[57] و لقد حاولت عائلة هارييت تعطيل جهود بيرسى من أجل الحصول على وصاية أبنائه. و لذلك نصحه محاموه بالزواج من أجل تحسين أحواله. و بالفعل تزوج بيرسى من مارى جودوين يوم 30 ديسمبر 1816 في كنيسة ملدريد التى تقع في شارع بريد بلندن.[58] و تم الزواج - الذى أنهى كافة النزاعات - بحضور السيد جودوين و زوجته.[59]
و في يوم 13 يناير، أنجبت كلارى ابنتها ألبا التى سميت بعد ذلك أليجرا.[60] و في شهر مارس لنفس العام، قضت محكمة العدل برفض طلب وصاية بيرسى شيلى على أبنائه ، و وضعهم تحت وصاية أسرة رجل من رجال الدين.[61] و في الشهر نفسه، انتقلت أسرة شيلى مع كلارى و ابنتها إلى منزل ألبيون في مدينة مارلو حيث كان منزل كبير يقع على نهر التيمز. و هناك وضعت مارى مولودها الثالث كلارا و كان ذلك في يوم 2 سبتمبر.[62][63] و في مدينة مارلو، ابتعد بيرسى عن زوجته و منزله كى يتهرب من الدائنين؛ فقد كان التهديد بالسجن و الخوف من فقدان وصايتهما على ابنائهما سببا قويا في قرارهما بمغادرة إنجلترا إلى إيطاليا ،برفقة كلارى و ابنتها ألبا،[64] يوم 12 مارس 1818. فكان رحيلا بدون أية نية للعودة مرة أخرى.[65]
إيطاليا
في ديسمبر عام 1818, سافرت عائلة شيليز مع كلير كلير مونت و خدامهم إلي نابولي حيث اقاموا بها ثلاثة أشهر و كانوا لا يستقبلون بها إلا زائر واحد فحسب و هو الطبيب.[66] في عام 1820 وجدوا انفسهم محاصرين باتهامات و تهديدات الخادمان الاسبقان باولو و اليز فوجي الذان قام بطردهما بيرسي تشيلي في نابولي بعد فترة قصيرة من زواجهما.[67] اوضح الزوج أنه في السابع و العشرين من فبراير عام 1819 في نابولي سجل بيرسي شيلي رضيعة عمرها شهران تدعى الينا اديلاد شيلي كابنة له من ماري شيلي.[68] كما ادعي الزوجان ايضا ان كليركليرمونت هي والدة الطفلة [69]. فسر كتاب السير عدة تفسيرات لتلك الأحداث منها ان بيرسي شيلي قرر ان يتبني طفل محلي ؛ اي ان الطفل انجبه من اليس او كلير او امرأة اخري , او انه كان طفل اليس الذي انجبته من بايرون.[70] اكدت ماري تشيلي علي أنها كانت ستكون علي علم بان كلير حامل ,لكن هذا غير واضح إلي مدى كانت تعرف حقا.[71] تبقي الاحداث في مدينة نابولي محاطة بالغموض , ولقد اطلقت عليها ماري شيلي في وقت لاحق الجنة التى يسكنها الشياطين. إن الامر الوحيد الذي لا ريب فيه أنها ليست ام الطفلة.[72] توفيت الينا اديلايد شيلي في نابولي في 9 يونيو عام 1880.[73]
في صيف عام 1822، انتقلت ماري الحامل مع بيرسي،و كلير، وإدوارد , وجين ويليامز إلى المكان المعزول فيلا ماغني، على حافة البحر بالقرب من قرية سان ترنزو في خليج اريس. و ما ان استقروا هناك , اعلن بيرسي الخبر الاليم لكلير أن ابنتها أليجراتوفيت بسبب مرض التيفود في دير باجناكبلو.[74] كانت ماري مرتبكة حزينة في فيلا ماغني المكتظة المعزولة ,و اصبحت تعتبرها كالزنزانة. في يوم 16 يونيو , اجهضت ماري جنينها و فقدت دما كثيرا حتي إنها كانت علي اعتاب الموت. اجلسها بيرسي في حمام من الثلج كي يتوقف النزيف بدلا من أن ينتظر الطبيب , و في وقت لاحق اخبره الطبيب ان هذا التصرف انقذ خياتها.[75] علي الرغم من ذلك لم تكن الامور علي ما يرام بين الزوجين فقد كان بيريس يقضي مع جين وليمز وقتا أطول مما كان يقضيه مع زوجته الحزينة الواهنة.[76] إن معظم القصائد القصيرة التي كتبها شيلي في سان ترنزو كانت لجين وليست لماري.
منح الساحل لبيرسي شيلي و ادوارد وليمز فرصة للاستمتاع بلعبتهم الرائعة في الصيف و هي قاربهما الشراعي الجديدة.[77] صمم هذا القارب دانيال روبرتس و ادوارد ترلاوني و هو أحد المعجبيين ببيرون الذي انضم للمجموعة في يناير عام 1822.[78] في 1 يوليو عام 1822, ابحر بيرسي شيلي و ايدورد الركر و يليمز و القبطان دانيال روبرتس جنوبا علي طول الساحل إلي ليفورنو. و هناك ناقش بيريس شيلي مع بيرون و لي هانت اصدار مجلة فارقة في الاسواق تدعي الليبرالي.[79] في الثامن من يوليو بدأ هو و ادوارد و يليمز رحلة العودة إلى اريس مع صبي مركبي يبلغ من العمر ثمانية عشر عام يدعى تشارلز فيفيان ,[80] و لم يصلوا إلي وجهتهم ابدا. وصلت رسالة في فيلا ماغني من هانت الي بيرسي شيلي بتاريخ 8 يوليو تقول: "اتوسل إليك أن ترسل إلينا كيفية وصولك إلي المنزل حيث إنهم قالوا انك تعرضت لطقس سئ بعد ان ابحرت يوم الاثنين و نحن قلقون."[81] قالت ماري لصديقة لها لاحقا:" لقد سقطت الورقة من يدي ." "لقد ارتجف جسمي كله."[81] و اسرعت هي و جين وليمز بائستين إلي ليفورنو ثم إلي بيزا علي الامل المفقود أن أزواجهن لايزالا علي قيد الحياة. بعد مرور عشرة ايام من العاصفة, جرفت المياه ثلاث جثث علي الساحل بالقرب من فياريجيو في منتصف الطريق بين ليفورنو و اريس. حرق كلا من تريلاوني،و بايرون، وهانت جثة بيرسي شيلي على الشاطئ في فياريجيو.[82]
- قال ويليام غودوين لماري شيلي:
العودة إلي إنجلترا والشروع في مهنة الكتابة
و بعد ان توفي زوجها , عاشت ماري شيلي لمدة عام مع لي هانت و عائلتها في جنوة حيث كانت تري بيرون كثيرا و تدون قصائده. و عزمت علي العيش بقلمها و لابنها , لكن كان وضعها المالي غير مستقر.
في يوم 23 يوليو عام 1823، غادرت ماري جنوى متجها إلي إنجلترا وسكنت مع والدها وزوجته في الستراند حتى وهلة قصيرة من سماح والدها في القانون بالإقامة في مكان قريب.[83] وكان السيد تيموثي شيلي قد وافق في البداية علي اعالة حفيده بيرسي فلورنسا، شريطة أن يتسلمه الوصي المعين. رفضت ماري شيلي هذه الفكرة على الفور.[84] قامت بدلا من ذلك بالانتزاع من السيد تيموثي بدل سنوي محدود (والذي اضطرت إلي سداده عندما ورث بيرسي فلورنسا التركة)، ولكن في نهاية أيامه كان يرفض مقابلتها شخصيا والتعامل معها إلا من خلال المحامين. شغلت ماري شيلي نفسها بتحرير قصائد زوجها، من بين المساهمات الأدبية الأخرى، ولكن القلقها على ابنها كان يقييد خياراتها. هدد السيد تيموثي بوقف البدل إذا نشرت أي سيرة للشاعر.[85] في عام 1826، أصبح بيرسي فلورنسا الوريث القانوني للتركة شيلي بعد وفاة أخيه غير الشقيق تشارلز شيلي، الذي انجبه ابيه من هارييت شيلي. رفع السيد تيموثي البدل الخاص بماري من 100 جنيه استرليني في السنة إلى 250 جنيه استرليني ولكن لا يزال الأمر صعب كما كان.[86] استمتعت ماري شيلي بمجتمع ويليام غودوين المثير، ولكن كان يمنعها الفقرمن الاندماج كما تمنت. كما شعرت أيضا أن الكثير من الناس ينبذونها مثل السير تيموثيك ؛ حيث إنهم ما يزالون يرفضون علاقتها ببيرسي بيش شيلي.[86]
في صيف عام 1824، انتقلت ماري شيلي إلي كنتيش تاون شمال لندن لتكون بالقرب من جين ويليامز. لقد أكد مورييل سبارك أحد كتاب سيرتها: "أنها تكن بعض مشاعر الحب القليلة " لجين. في وقت لاحق خيبت جين آمالها بنشر ايشاعات تؤكد أن بيرسي كان يفضلها علي ماري، وذلك لأنها زوجة غير مناسبة.[87] في حدود هذا الوقت، بينما كانت ماري شيلي تألف رواية الرجل الأخير (1826)؛ و ساعدت مجموعة من الأصدقاء الذين كانوا يكتبون مذكرات بايرون وبيرسي شيلي- كان ذلك بدايات محاولاتها لتخليد زوجها.[88] كما التقت مع الممثل الأمريكي جون هوارد باين والكاتب الأمريكي واشنطن ايرفنج الذي خدعها. وقع باين في حبها و عرض عليها الزواج عام 1826 , لكنها رفضت قائلة إنه بعد أن تزوجت من عبقري ، لا يمكنها إلا أن تتزوج شخص آخر مثله .[89] قبل باين رفضها وحاول دون جدوى أن يطلب من صديقه ايرفينغ أن يعرض عليها ذلك الأمر. كانت ماري شيلي علي علم بخطة باين، ولكن لم يتضح إلي أي مدي أخذتها على محمل الجد.[90]
في عام 1827، كانت ماري شيلي طرفا في مخطط امكن صديقتها إيزابيل روبنسون و عشيقتها ، ماري ديانا دودز، التي كانت تكتب تحت اسم ديفيد ليندسي،
من بدأ حياة معا في فرنسا كرجل وزوجته.[91] [ملاحظة13 ] ، حصلت ماري شيلي علي جوازات سفر مزورة للزوجين بفضل مساعدة باين الذي تركته يعمل في الظلام لاتمام التفاصيل.[92] في عام 1828، أصيبت بالجدري اثناء زيارتهما في باريس.و شفيت بعد أسابيع دون وجود أثرا للندوب ولكنها فقدت جمالها الفاتن.[93]
خلال الفترة 1827-1840، كانت ماري شيلي مشغول بالتحرير والكاتبة. كتبت رواية حظوظ بيركن وربيك (1830) , و لدور(1835) , و فولكنر (1837). و شاركت في خمسة مجلدات عن حياة كتاب إيطالين و إسبانيين و برتغاليين لموسوعة مجلس الوزراء . كما أنها كتبت قصص لمجلات السيدات. و كانت لا تزال تعمل علي دعم والدها، وكانا يبحثان معا عن ناشرين لهما.[94] وفي عام 1830، باعت حقوق الطبع والنشر الخاصة بطبعة فرانكشتاين الجديدة بمبلغ قدره 60 جنيه استرليني لهنري كولبرن وريتشارد بنتلي من اجل سلسلة رواياتهم المعيارية الجديدة .[95] بعد وفاة والدها في عام 1836 عن عمر يناهز الثمانين، بدأت تجمع رسائله ومذكراته لتنشرها، بناء علي طلبه في وصيته. ولكن بعد مرور عامين علي ذلك المشروع، تخلت عنه.[96] وطوال هذه الفترة، رفعت من شأن أيضا شعر بيرسي شيللي، وروجت و اقتبست منه في كتاباتها. بحلول عام 1837، سارت أعمال بيرسي معروفة و شديدة التميز.[97] في صيف عام 1838 اقترح إدوارد موكسون، ناشر تينيسون وابن تشارلز لامب في القانون ، نشرأعمال بيرسي شيلي التي تم جمعها. حصلت ماري علي مبلغ قدره £ 500 لتحرير الأعمال الشعرية (1838) التي أصرالسير تيموثي علي أن لا تشمل سيرته الذاتية. وجدت ماري طريقة لسرد قصة حياة بيرسي، وعلى الرغم من ذلك: فإنها تضمنت ملاحظات ذاتية كثيرة عن القصائد .[98]
ظلت ماري شيلي تعامل قرنائها العاطفين المحتملين بحذر. في عام 1828، التقت واعجبت بالكاتب الفرنسي بروسبر مريميه، ولكن الرسالة الوحيدة التي عثر عليها تأكد تخليه عن إعلان الحب.[99] وكانت سعيدة عندما عاد صديقها الإيطالي القديم ، إدوارد تريلاوني، إلى إنجلترا، ومازحا عن الزواج في رسائلهم .[100] علي الرغم من ذلك تغيرت صداقتهما ، بعد رفضها التعاون معه في كتابة سيرة بيرسي شيلي الذاتية التي اقترحها ؛ وكانت رد فعله غاضبة في وقت لاحق بسبب حذفها قسم الإلحادية من قصيدة الملكة ماب لبيرسي شيللي.[101] تشير بعض المراجع غير الموثق بها في دفاترها اليومية ، من أوائل الثلاثينيات حتى مشارف الأربعينيات من القرن التاسع عشر إلى أن ماري شيلي كانت تكن مشاعر للسياسي المتطرف أوبري بوكلاركف، الذي خيب آملها بالزواج مرتين من آخريات.[102] [ملاحظة 14]
كان أكثر ما يقلق ماري شيلي خلال هذه السنوات سعادة بيرسي فلورنسا. و مجدت رغبة زوجها الراحل في ان يدخل ابنه مدارس حكومية، وبمساعدة السير تيموثي الشاقة , تمكن من الدراسة في هارو. انتقلت إلى هارو على التل لتجنب دفع الرسوم الداخلية، وبذلك يستطيع بيرسي الحضور كطالبة يومي.[103] وعلى الرغم من ذهاب بيرسي إلى كلية ترينيتي في جامعة كامبريدج، و انغماسه في السياسة والقانون, فانه لم يظهر أي إشارة لعطايا والديه.[104] كرس نفسه لأمه، وبعد أن ترك الجامعة في عام 1841، جاء للعيش معها.
السنوات الأخيرة و الوفاة
في عام 1840 وعام 1842، تجولت الأم وابنها معا في القارة. سجلت ماري شيلي تلك الرحلات في كتاب النزه في ألمانيا وإيطاليا في عام 1840، 1842 و 1843 (1844).[105] وفي عام 1844، في النهاية توفي السير تيموثي شيلي في سن التسعين، "يسقط من الساق مثل الزهرة المتفتحة"، على حد قول ماري.[106] لأول مرة، تمتعت و ابنها بالاستقلال المالي ، على الرغم من أن العقار حقق قيمة أقل مما كانا يأملان.[107]
في منتصف الاربعينيات من القرن التاسع عشر، وجدت ماري شيلي نفسها هدفا لثلاثة مبتزين منفصلين. في عام 1845،هددها السياسي المنفي الإيطالي جاتشي- الذي التقت به في باريس -بنشر خطابات أرسلتها له .رشا صديق ابنها قائد الشرطة للاستيلاء على أوراق جاتشي ، بما فيها من الرسائل التي اتلفت لاحقا.[108] بعد ذلك بوقت قصير، اشترت ماري شيلي بعض الرسائل التي كتبتها بنفسها وبيرسي بيش شيلي من رجل يطلق على نفسه جي بايرون و ادعى أنه الابن غير الشرعي للراحل اللورد بايرون.[109] أيضا في عام 1845، نهج ابن عم بيرسي بيش شيلي توماس ميدوين ادعائها أنه كتب سيرة تشوه بيرسي شيلي. وقال إنه سيقوم بحظرها مقابل 250 £، لكن رفضت ماري شيلي.[110]
[lower-alpha 1]
قام كلا من بيرسي فلورنس و زوجته باستخراج نعشي والديها و دفناهما معها في بورنموث و ذلك من من اجل تحقيق امنيات شيلي [111]
في عام 1848، تزوج بيرسي فلورنسا جين جيبسون سانت جون. و كان زواجا سعيدا، وكانت ماري شيلي وجين يحبان بعضهما البعض بشدة . عاشت [112] ماري مع ابنها وابنتها في القانون في ميدان، ساسكس، موطن أجداد عائلة شيلي، وفي ميدان تشيستر بلندن ورافقتهما في اسفارهما إلى الخارج.
تعكرت سنوات ماري شيلي الأخيرة بالمرض. من 1839، عانت من الصداع ونوبات شلل في أجزاء من جسدها، ومنعها ذلك من القراءة والكتابة في بعض الأحيان.[113] وفي 1 فبراير 1851، في ساحة تشيستر، توفيت عن عمر يناهز ثلاثة وخمسين بسبب ورم في المخ وفقا لظنون طبيبها. ووفقا لجين شيلي , طلبت ماري شيلي ان تدفن مع أمها وأبيها؛ ولكن رأي كلا من بيرسي وجين أن المقابر في سانت بانكراس "مروعة"، واختارا بدلا من ذلك أن يدفناها في كنيسة القديس بطرس ، بورنموث، بالقرب من منزلهما الجديد في بوسكومب.[114] في الذكرى السنوية الأولى لوفاة ماري شيلي، فتح افراد عائلة شيلي قبرها وعثروا بداخله على خصلات شعر أطفالها االمتوفين، ودفتر كانت تشاركه مع بيرسي بيش شيلي، ونسخة من قصيدته اندونايس مع صفحة مطوية حول قطعة من الحرير تحتوي على بعض رفات جثته و بقايا من قلبه.[114]
الموضوعات الأدبية والأساليب
عاشت ماري شيلي حياة أدبية. شجعها والدها على تعلم الكتابة وتأليف الرسائل، [115] وكانت مهنتها المفضلة عندما كانت طفلة كتابة القصص.[116] لسوء الحظ ضاعت آثار صباها عندما هربت مع بيرسي في عام 1814، وليس لها أي مخطوطات معثور عليها نهائيا يمكن ان تكون مؤرخة قبل ذلك العام.[117] كان من المرجح في الغالب أن أول عمل نشر لها هو مونسير نونجتوباو [118], و هو أبيات شعرية هزلية كتبت لمكتبة أحداث غودوين عندما كانت في العاشرة والنصف ؛ على الرغم من ذلك فإن تلك القصيدة نسبت إلي كاتب آخر في أحدث مجموعة موثقة لأعمالها .[119] شجع بيرسي شيلي بحماس كتابات ماري شيلي: "كان زوجي، منذ البداية، قلقا جدا بشأن أنني يجب أن أثبت جدارتي بنسبي و أصلي ، و اضع نفسي على صفحة الشهرة. وكان دائما يشجعني على الحصول على سمعة أدبي ".[120]
الروايات
عناصر السيرة الذاتية
تفسر بعض اجزاء روايات ماري شيلي كاعادة كتابة مقنعة لحياتها على الوجه الاغلب. اشار النقاد إلى تكرار فكرة الاب و الابنة بالاخص كدليل على اسلوب السيرة الذاتية هذه.[121] على سبيل الميثال يقرأ المعلقون ماتيلدا (1820) قرأه السيرة الذاتية مصنفين الشخصيات المحورية الثلاث كنسخ من ماري شيلي، ويليام غودوين، وبيرسي شيلي.[122] وثقت ماري شيلي بنفسها أنها رسمت الشخصيات المحوارية في رواية الرجل الاخير على غرار دائرة معارفها في إيطاليا. السيد ريمون، الذي ترك إنجلترا للقتال من أجل الإغريق و توفي في القسطنطينية مستوحى من اللورد بايرون ؛ وادريان الطوباوي، ايرل وندسور، الذي قاد اتباعه في البحث عن الجنة الطبيعية و مات عندما غرق قاربه في عاصفة, هو تصوير خيالي لبيرسي بيش شيلي. [146] لكن عندما كتبت في استعرضها لرواية كلاوديسلي لغودوين (1830) أقرت أنها لم تؤمن بان المؤلفين " يستنسخون ما في قلوبنا فحسب" (147). اعتبر وليم جودوينز شخصيات ابنته أنها انواع و ليس صور من واقع الحياة (148). تبنى وجهة النظر ذاتها بعض نقاد الحداثة مثل باتريشيا كليميت وجين بلومبرغ معارضين قراءة اعمال ماري شيلي كسيرة ذاتية.[123]
الأعمال الروائية
-من ماري شيلي، فالبرجا [124]
استخدمت ماري شيلي العديد من أساليب الاعمال الروائية المختلفة و يبرز ذلك في الروايات الجودوينية ,و رواية ولتر سكوت التاريخية الجديدة , و الرواية القوطية. حققت الرواية الجودوينية شهرة خلال التسعينيات من القرن الثامن عشر مع اعمال أخرى مثل كالب ويليامز غودوين (1794)، " تبنت شكل طائفي على نهج الفيلسوف روسو لكشف العلاقات المتناقضة بين النفس و المجتمع ",[125] و عرضت فرانكشتاين الكثيرمن الافكار و الاساليب الأدبية المماثلة لرواية جودوين.[126] و مع ذلك , تنتقد شيلي مثل عصر التنوير التي يتبناها جودوين في اعماله.[127] استخدمت في رواية الرجل الاخير نفس الاسلوب الفلسفي الذي استخدمته في الرواية جودوينية لتوضح عبثية العالم النهائية.[128] في حين اظهار الروايات الجودوينية كيف يمكن لافراد المجتمع العقلاء تحقيق تقدمه , توضح الرواية الرجل الاخير و رواية فرانكشتاين قلة سيطرة الأفراد على التاريخ.[129]
استخدمت الرواية التاريخية لتعلق على العلاقات بين الجنسيين ؛ فعلى سبيل الميثال فلبيجرة نسخة نسوية من العمل الذكوري سكوت.[130] من خلال طرح سيدات في القصة ليسن جزء من سجل التاريخ , قامت شيلي باستخدام روايتهن لتمحيص المؤسسات الدينية و السياسية القائمة.[131] وضعت شيلي بطل الرواية الحاد الطامع في الإستيلاء مقابل انثى بديلة: العقل و الحساسية.[132] في رواية بيركن التاريخية الأخرى تشير السيدة جوردون إلى معاني الصداقة و الالفة و المساواة. قدمت شيلي من خلالها بديل انثوي لسياسة القوة الذكورية التى تدمر الشخصيات الذكورية. تقدم الرواية سرد تاريخي أكثر شمولية لتتحدى تلك التي تروي عادة الاحداث الذكورية.[133]
النوع
مع ظهور النقد الادبي النسوي في السبعينيات من القرن الماضي , بدات اعمال ماري شيلي – و بالاخص فرانكشتاين- تجذب انتباه العلماء أكثر. يتحمل النقاد النسويون و نقاد التحليل النفسي مسؤولية كبيرة في التغلب على تجاهل شيلي ككاتبة .[134] كانت إلين مورس إحدى الأوائل الذين ادعوا أن فقدان شيلي لطفلها كان له أثر بالغ على كتابة فرانكشتاين.[135] تزعم ان تلك الرواية " اسطورة ميلاد" تشعر فيها شيلي بالذنب لتسببها في وفاة امها و فشلها كوالدة.[136] تشير آن كاي ميلور أستاذة شيلي – من وجهة نظر نسوية- إلى أنها قصة توضح " ماذا يحدث عندما يحاول رجل الحصول على طفل دون امراة ... تهتم (فرانكشتاين ) اهتماما شديدا بطرق الإنجاب و التكاثر الطبيعية المعراضة للطرق غير الطبيعية".[137] يقرأ فشل فيكتور فرانكنشتاين كوالد في الرواية كتعبيرعن الاضطرابات التي تصحب الحمل ,و الوضع , و بالاخص الأمومة.[138]
تزعم ساندرا جيلبرت و سوزن جوبار في كتابهما المؤثر المرأة المجنونة في علية المنزل )1979) أن شيلي ردت في فرانكشتاين بالأخص على التقليد الأدبي الذكوري الذي يمثله جون ميلتون في قصيدة الفردوس المفقود . و وفقا لتفسيرهما , تؤكد شيلي مجددا على هذا التقليد الذكوري – بما في ذلك كراهية النساء المتأصلة فيه- لكن "تخفي اوهام المساواه التي تندلع من حين لآخر في صور وحشية من الغضب".[139] قرأت ماري بوفي طبعة فرانكشتاين الأولى كجزء أكبر من أنماط كتابة شيلي التي بدأت اثبات الذات الأدبية و انتهت بالأنوثة التقليدية.[140] اشارت بوفي إلي أن تعدد الرواه في فرانكشتايين يتيح لتشيلي تقسيم شخصيتها الفنية " اظهرت و اخفت نفسها في الوقت ذاته ".[141] انعكست مخاوف شيلي من اثبات الذات على قدر فرانكشتاين الذي عوقب بفقدان كل روابطه العائلية بسبب أنانيته.[142]
تركز الناقدات من الحركات النسائية على كيف يمثل التأليف, ولاسيما التأليف النسوى, في و من خلال روايات شيلي.[143] و كما توضح ميلور "لم تستخدم شيلي الأسلوب القوطى فقط للتطرق إلى الرغبة الجنسية المكبوتة عند المرأة,[144] ولكن أيضا كوسيلة لمراقبة خطابها في فرانكنشتاين.[145] فوفقاُ لبوفى وميلور, لم ترد شيلي تقديم شخصيتها كمؤلفة و استشعرت عدم ملائمته ذلك .و<i data-parsoid='{"autoInsertedEnd":true,"dsr":[39417,39535,2,0]}'>ذلك الشعور بالخزى ساهم في تكوين صورها الخيالية والتى اتصفت بالأضطراب, و الإنحراف, والهلاك".[146]
تركز شيلي في كتابتها على دور الأسرة في المجتمع و دور المرأة داخل الأسرة .و لذلك كانت تحتفى بالمشاعر و التعاطف الأنثوى كجزء من الأسرة مؤكدة على عدم نجاح المجتمع الميدانى بدونهما.[147] كما التزمت شيلي بشكل عميق بأخلاقيات التعاون, و الأعتماد المتبادل, و التضحية.[148] فروايتها لادور على سبيل المثال تدور أحداثها حول ثروة زوجة و ابنة لادور حيت قتل اللورد لادور في مبارزة في نهاية الجزء الأول من الرواية تاركاً للبطلتان محاكمة قانونية, و مصاعب مالية وعائلية لحلها. و تتمحور الرواية حول قضايا ساسية و الفكرية , ولاسيما تلك التى تتعلق بدور المرأة الإجتماعى و تعليمها.[149] فتتناول الثقافة الذكورية التى تميز بين الجنسين و تدفع النساء للأعتماد على الرجال. وتوضح بيتى تبنيت بأن شيلي "تنادى من خلال الرواية بنموذج تعليمى متساو للمرأة و الرجل , والذى من شأنه تحقيق عدالة إجتماعية و إيجاد وسائل روحية و عقلية لمواجهة صعوبات الحياة على مختلف أشكالها".[150] ففى رواية فالكنر تنتصر أهداف البطلة ,على عكس جميع روايات مارى شيلي.[151] لذلك جاءت نهاية الرواية و كأنها ترتأى أنه عندما تنتصر القيم النسائية على الذكورية العنيفة و الهدامة, عندها سيستطيع الرجال إظهار الرأفة, والرحمة, والسماحة كجزء من طبيعتهم الصالحة.[152]
عصر التنوير والرومانسية
تمزج » فرانكنشتاين« بين المواضيع ذات الطابع العميق والمعزول وبين تلك التى تثير الشك والفكر كغيرها من القصص ذات الأسلوب القوطى السائد في ذلك العصر[153] . فبدلاً من التركيز على الجانب التشويقى للحبكة الدرامية , تركز الرواية بشكل أساسى على الصراع العقلى و الأخلاقى لبطلها فيكتور فرانكنشتاين. كما صبغت شيلي النص برومانسية مسيسة من ابتكارها, حيت تنتقد من خلالها فردية وأنانية الرومانسية التقليدية.[154] ففكتور فرانكنشتاين يشبه ستان في الفردوس المفقود و بروميثيوس في الأسطورة اليونانية: فهو أيضاُ ثار على التقاليد; وأنشئ لنفسه حياة; وشكل قدره بنفسه . لكن هذه الخصائص لم تُقدم بشكل إيجابى كما يشير بلمبيرج "فطموحه الجامح هو بمثاية خداع للنفس, متخفية في طلب عن الحقيقة".[155] فعليه هجر عائلته لكى يحقق طموحه.[156]
كانت مارى شيلي تؤمن بالفكرة التنويرية بأن الناس تستطيع الأرتقاء بالمجتمع من خلال الممارسة المسئولة للسطلة السياسية,لكنها كان تخشى من أن الممارسة الغير مسئولة للسلطة قد تؤدى إلى الفوضى.[157] فعملياُ, تنتفد في أعمالها بشكل كبير الطريقة مفكرين القرن الثامن عشر ومنهم والديها في إيمانهم بأن مثل هذا التغير يمكن أن يحدث. فعلى سبيل المثال , الشخصية في » فرانكنشتاين« تقرأ كتب ترتبط بمثل متطرفة,ش لكن المعرفة التى يكتسبها في نهاية الأمر غير مجدية.[158] من جهة اخرى, تكشف أعمال شيلي أنها أكثر تشائماُ من غودوين و وولستونكرافت: فهى لا تؤمن بنظرية غودوين و التى تفيد بأن البشرية تستطيع في نهاية الوصول للكمال.[159]
وفى هذا الصدد يكتب الباحث الأدبى كارى لوك بأن رواية » الأطلال« تشبه » فرانكنشتاين« فتشكل في رفضها لوضع البشرية كمحوراً للكون,وفى إستجوابها لمكنتنا المتميزة تحدى عميق و نبوى للأنسانية الغربية [160] و يبدو ذلك جلياً في تلميحات شيلي لما يعتقده المتطرفين هو بمثابة ثورة فاشلة في فرنسا و إستجابات كل من الغودوني, وولستونكرافتني, وبيركى, و يحتج "الإيمان التنويرى في حتمية التقدم من خلال الجهود الجماعية.[161]
و كما في » فرانكنشتاين فشيلي تعرض بشكل وافي شرح وهمى لعصر الثورة والذى انتهى برفض كامل للمُثل التقدمية السائدة بين جيلها .[162] فهى لم ترفض فقط المُثل الساسية التنويرية , بل إيضاً ترفض المفهوم الرومانسى و الذى يفيد بأن الخيال الشعرى او الأدبى يمكنه خلق بديل.[163]
السياسة
وقد استشهد النقاد برواية لادور و فالكنر حتى مؤخراٌ للبرهنة على الرجعية المتصاعدة في أعمال مارى شيلي اللاحقة . ففى 1984, أرجعت مارى بوفى سبب تراجع ساسية مارى شيلي إلى "الحد المنفصل" عن العائلة.[164] وترى بوفى أن كتابة فالكنر بمثابة حل للصراح الذى أحدثه والدها لجمعه لالراديكالية التحررية والإصرار على اللباقة الإجتماعية.[165] وتوافقها ميلور إلى حد كبير موضحتا " تبرر مارى شيلي فكرها السياسى البديل بأنه استعارة للعائلة البرجوازية المُسالمة, والمحبة. وبذلك تؤيد بشكل غير مباشر الرؤية المحافظة للأصلاح التطورى التدريجى.[166] فقد سمحت هذه الرؤية في تمكين المرأة للمشاركة في الشأن العام لكنها ورثت عدم المساواة المتأصلة في الأسرة البرجوازية.[167]
لكن هذه الرؤية قد هُجمت من أن في العقود الأخيرة أو مايقربها .فتقول بينيت بأن أعمال مارى تكشف عن التزامها الواضح بالمثالية الرومانسية و الإصلاح السياسى.[168] بالإضافة إلى ما جاء في دراسة جاين بلمبيرج حول روايات شيلي التى توضح فيها صعوبة تقسيم أسلوبها إلى نصفين: نصف راديكالى و الآخر متحفظ. كما تزعم بأن " شيلي لم تكن كزوجها راديكالة عاطفية و لم يكن أسلوب حياتها يتصف بالفُجائية .لكنها في حقيقة الأمر كانت تتحدى في عملها الأول التأثيرات السياسية و الأدبية من قبل المحطيين بها.[169] و في هذا الصدد,تُفسر أعمال شيلي الأولى كتحدى لراديكالية جودوين وبيرسي بيش شيلي. فعلى سبيل المثال رفض فيكتور فرانكنشتاين الأرعن للعائلة يعكس خوف شيلي الدائم من النظام العائلى .[170]
القصص القصيرة
في العشرينيات والثلاثنيات من القرن التاسع عشر , كتبت شيلي العديد من القصص القصيرة لصالح كتب الهدايا و الحوليات منها التذكار ذات السادسة عشر و التى تستهدف من خلالها النساء من الطبقة المتوسطة و الخادمات الحسناوات.[171]
[172]
ويوصف عمل مارى شيلي فيما يختص بهذا النوع بالمأجوريةوالركاكة.[173] لكن تشير الناقدة شارلوت سوسمان بأن الكتاب الرواد في ذلك الوقت أمثال الشعراء الرومانسين ويليام ووردزوورث و صامويل تايلر كولريدج استفادوا من هذا المجال المًثمر. و توضح بأن "الحوليات كان لها الحظ الأوفر من الإنتاج الأدبى في العشرينات و الثلاثنيات من القرن التاسع عشر" و لعل من أنجحها التذكار.[174]
ويلاحظ أن الزمان و المكان في العديد من روايات لم تمت بصلة لبريطانبا في القرن التاسع عشر بل جاءت في بلاد مثل اليونان و فترة أثناء حكم عهد هنري الرابع ملك فرنسا. و كانت شيلي معنية بشكل خاص " بهواية الفرد الهاشة" وكتيراَ ما جسدت التغير الجائحى الذى يتطرأ بفعل الاضطراب العاطفي الداخلي أو بسبب وقع أحاث خارقة والتى تعكس الأنقسام الداخلى.[175] وترتبط الهواية النسائية في قصص شيلي بقيمة المرأة و استمراريتها في الزواج, بينما تُدعم الهواية الذكورية وتتحول من خلال استخدام المال.[176] فعلى الرغم من كتابة مارى شيلي لأحدى و عشرين قصة قصيرة لصالح الحوليات في الأعوام ما بين 1823و1839 لكنها كانت تستشعر أن قدرتها ككاتبة تفوق كل ذلك. فقد كتبت للى هانت " أشعر بتعاسة بسبب مقالاتى السيئة ,لكننى سوف ابدء بكتابة رواية على أمل أن تمحى ركاكة المجالات ".[177]
قصص الرحالات
وبدأ كل من مارى جودوين و بيرسى شيلي في تأسيس جريدة مشتركة عند ذهابهم إلى فرنسا عام 1814,[178] ونشرت في 1817 تحت عنوان وتاريخ جولة من ستة أسابيع, و كذلك أربعة خطابات , اثنين لكل منهما عن رحلتهم لجنيف إلى جانب قصيدة شيلي "مون بلون". و يحتفى هذا العمل بالحب الشبابيةوالمثالية السياسية. وتعمدو أيضاً إتباع تجربة مارى ولستونكرافت و آخرون ممن جمعوا بين السفر و الكتابة.[179] و يُعرض لتاريخ هنا من منظور فلسفىوإصلاحى أكثر منه قصة لرحلة تقليدية ; خاصة أنه يناقش تأثير السياسة و الحرب على فرنسا.[180] فتعرض خطابات الزوجين في رحلتهم الثانية "لأحداث ضخمة و هائلة " عن هزيمة نابليون في واترلو بعد عودة ما يعرف بأيام نابليون المائة في 1815 كما تتطرق إلى بهاء بحيرة ليمان و جبل مون بلون و إيضا الميراث الثورى للفيلسوف والروائى جان جاك روسو.[181]
و تعد رواية التسكع في ألمانياوإيطاليا في 1840, و 1842, و 1843 أطول كتاب كامل لمارى شيلي والذى جاء على هيئة خطابات و نُشر في 1844. و تسجل فيه رحلاتها مع ابنها بيرسى فلورنس و أصدقائه من الجامعة . و تتبع مارى شيلي في هذه الرواية نفس الأسلوب الذى اتبعته في خطابات كُتبت في السويد وتاريخ جولة من ستة أسابيع في تحديد المشهد الشخصى والسياسى لها من خلال حساسية ورأفة الخطاب.[182] فترتأى شيلي أن الوسيلة لبناء مجتمع مدنى و زيادة
المعرفة هى بناء روابط عاطفية بين الناس "ففوائد السفر تكمن في إكتساب معرفة لتنوير و تحرير العقل من الإجحاف القمعى و كذلك توسيع دائرة التعاطف بين مخلوقات الأرض.[183] و تتضمن ملاحظات على المشاهدو الثقافة والناس من وجهة نظر سياسة بصفة خاصة .[184] فقد استخدمت قصص الؤحالات للكشف عن دورها كأرملة و أم و إثبات القومية الثورية في إيطاليا.[185] و قد ربطت قيامها بالجج بأحداث مرتبطة بيرسى شيلي.[186] فترى كلاريسا اور أن استخدام مارى شيليى للشحصية ذو أمومة فلسفية تضفى على رواية التسكع بما تتناوله من مواضيع عن الموت والذاكرة وحدة كالقصيدة.[187] وفي الوقت ذاته تقدم شيلي قضية عادلة ضد الملكية,والتميز الطبقى,والعبودية ,والحرب.[188]
السير الذاتية
فى مابين 1832 و 1839 كتبت مارى شيلي سير ذاتية لصالح ديونيسيوس لارندر حياة الرجال الاكثر عظمة فى الأدب والعلم والتى تعد كواحدة من أفضل الموسوعات التى أُنتجت خلال العشرنيات والثلاثنيات من القرن التاسع عشر في مواكبة طلب الطبقة المتوسطة على التعليم الذاتى وتتناول فيها شيلي حياة رجال ونساء مرموقين من إيطاليا وأسبانياوالبرتغال و فرنسا.[189] ولم تتلقى هذه المفالات الأهمية التى تستحقها إلا بعد إعادة نشرها في 2002.[190] و في النظرية الخاصة بالعالم جريج كوكيه يكشف بأن " بحث مارى شيلي الإستثنائى فاق العديد من القرون بمختلف اللغات " وساهمت السير الذاتية التى قامت بها و شغفها في "إظهار مختلف المراحل النثوية".[191] وقد استخدمت شيلي نمط السير الذاتية التى اشتهر في القرن الثامن عشر على يد الناقد صموئيل جونسن في كتابه حياة الشعراء 1779 والذى جمع فيه مصادر ثانوية, ومذكرات, والحكايات, و تقييم لعملية التأليف.[192] وأدرجت مارى شيلي تفاصيل عن حياة كل كاتب وشخصيته ,واقتباسات من النسخ الأصلية لكتابتهم ومن ترجمتها , وختمت بتقيم يتضمن نقد لأنجازتهم.[193]
لكن شيلي كانت تأخد كتابة السير الذاتية على محمل الجد و تعتقد أن " هذه الصياغة كانت بمثابة مدرسة لتعلم فلسفة التاريخ",[194] وإعطاء دروس.و كان أكثر الدروس و أهمها هى تلك التى تحمل النقد للمؤسسات ذات الهيمنة الذكورية و منها البكورية [195] كما تركز شيلي على الألفة العائلية, و الرومانسية, والعائلة ,و التعاطف ,و الرأفة للمرقبين منها. و كانت فناعتها نابعة من أن كل هذه القوى تساهم في تحسين المجتمع رابطتا ذلك بالمؤرخين النثوين السابقات مثل مارى هايز و آنا جامسون.[196] روايتها الأرواح التى حصدت حوالى 4 آلآف نسخة من كل جزء على عكس روايتها الأخرى و التى حصدت الالآف من النسخ وذلك ووفقاُ لكوكيه فقد إستخدامت مارى شيلي السير الذاتية بغرض دفع الأجندة النسائية لتاريخ المرأة إلى الأمام والتى أصبحت واحدة من أهم التدخلات السياسة التى قامت بها.[197]
العمل التحريرى
عزمت مارى شيلي على كتابة سيرة بيرسى شيلي الذاتية بعد وفاته مباشرةً . ففى خطاب لها في 17 نوفمبر 1822 أعلنت إنها " سوف أكتب عن حياته و بتلك الطريقة سأتمكن من موساة نفسى".[198] لكن تمكن بنجاح والد زوجها تيموثى شيلي في إقناعها بالعدول عن ذلك.[199] في نفس وقت نشر قصائد بعد الوفاة في 1839بينما كانت عاكفة على كتابة الأرواح كانت تحضر لطرح نسخة جديدة من الشعر الخاص ببيرسى و قد وصف هذا من قبل الأديبة سوزان ج ولفصن بأنه بمثابة "فعل تقديسى" لسمعة زوجها.[200] في السنة التالية صاغت شيلي مجموعة من مقالات, و خطابات, و تراجم, و مقتطفات لزوجها .كماساهمت أيضاُ في تقديم الشاعر الخاص بزوجهاإلى شريحة أوسع من جمهور خلال فترة الأربعنيات من القرن التاسع عشر عن طريق إدراج الأعمال في حولية التذكار.[201]
حظر إيفادج تايموثى سيرة ذاتية لها, وكثيرا ما أدخلت مارى شيلي في هذه النسخ الملاحظات والأفكار حول حياة زوجها وأعماله.[202] "أريد تبرير أتجاهه" و قد صرحت في 1824 " أريد أن اجعله محبوب من قبل أولاده".[203] ويرى بلمبيرج أن هذا الهدف جعلها تقدم أعمال بيرسى للعامة في" أكثر الطرق حرفية ".[204] ويهدف توصيل أعماله بشكل الذى يتناسب مع للجمهور الفكتورى, أختارت شيلي تقدم بيرسى كشاعر غنائى بدلاُ من سياسى.[205] و كما كتبت مارى فافرت بأن " التقديم الغير حقيقى لشخصية بيرسى شكلت مضمون الشعر"[206] وأزهرت مارى شيلي رديكالية بيرسى السياسية قى شكل عاطفى مؤكدة على أن تمسكه بالنظام الجمهوري .نشات بسبب عاطفته تجاه الذين يعانوا.[207] وقد أدخلت حكايات رومنسية التى تحكى إحسانه, ومحبته لعائلته ,وحبه للعالم.[208] وصفت شيلي نفسها على أنها " المتعة الحقيقة" لبيرسى, كما أنها انتهجت تفس طريقته في كتابة المراجعات.[209]
و برغم العواطف التى أججتها هذه المهمة , إلا أن مارى شيلي اثبتت جدارتها في كتير من النواحى على كونها كاتبة محترفة على دراية علمية.[210] فأستطاعت تحويل كتابات بيرسى الفوضوية و الغامضة في بعض الأحيان إلى شكل منظم ,كما أضافت بعض القصائد مثل يبيبسيكوديون والتى كانت تخاطب أيميلا فيفيانى, كان من المرجح الإبتعاد عنها.[211] ولكن أجبرت على الدخول في مهتارات , و كما يوضح بلمبيرج بأن " فقد وجد النقاد الحديثون أخطاء في هذه النسخة قائلين بأنها أساءت الأقتباس, والتفسير, وأخفت عن قصد , وحاولت جعله شاعراً بصورة لم يكن عليها.[212] ووفقاً لولفصن فمازال يرجع المحرر الحديث لأعمال بيرسى شيلي ,دونلد رايمين إلى إصدارات مارى شيلي , مقراً بأن أسلوب تحريرها ينتمى إلى: عصر التحرير الذى لم يكن الهدف منه طرح نصوص صحيحة و أدوات ذات طايع علمى , بل كان عرض تسجيل كامل عن حياة الكاتب المهنية .[213] و كانت مصرة على نشر جميع ما جاء في أعمال زوجها [214] لكنها وجدت نفسها مجبرة على حذف جزئيات معينة تحت ضغط من من آدوارد موكسن الناشر ,أو إذعان للآداب العامة.[215] فعلى سبيل المثال , فقد حذفت بعض الجزئيات التى تتضمن أفكار إلحادية من الملكة ماب في الطبعة الأولى , لكنها أعادتها مرة اخرى في الطبعة الثانية .ورغم إدانة موكسن وإعتراضه على قذف الكافر لكنه لم يتخذ إجراءات بالعقاب.[216] و أثار حذف شيلي لبعض الجزئيات للنقد وأحياناً النقد اللاذع من قبل المحطيين ببيرسى شيلي [217] كما أتهمها النقاد بالكتابات ذات طابع عنصر كتهمة من ضمن كُثر.[218] ومع ذلك فقد ظلت كتابتها مرجع هام لدراسة أعمال بيرسى شيلي. و كما تشير بنيت يجمع "كُتاب السير الذاتية والنقاد بأن الوعد الذى قطعته مارى على نفسها في إظها القيم التى كان يؤمن بها بيرسى قد عززت من سمعة شيلي التى كادت على أن تنهار".[219]
السمعة
ودائماً ما يُنظر إلى مارى شيلي على كونها كاتبة بالمعنى الحقيقى فعلى مدار حياتها حتى دون النظر إلى كتابتها ذات الجانب السياسى. لكن بعد وفاتها كانت تُذٌكر فقط على أنها زوجة بيرسى بيشى شيلي ومؤلفة فرانكنشتاين.[220] في مقدمة عن خطاباتها نُشرت في 1945 كتب المحرر فردريك أنه في حقيقة الأمر " أن المجموعة قى شكلها الحالى لا يمكن أن تصنيف مارى شيلي ككاتبة من خلال هذه الخطابات. لكن تصنفها كزوجة بيرسى بيشى شيلي.[221] و لم يتغير هذا التفكير بنشر بيتى تبنيت النسخة الأولى لخطابات مارى شيلي الكاملة عام 1980 . فتشير بأن " قد أعتبر الباحثين بأن بنوة مارى شيلي لويليم جودوين و مارى ولفستونكارفت جعلت منها بجماليون.[222] وكل ذلك قبل حتى نشر إيملى سنستين شيلي للسيرة الكاملة عام 1989.[223]
و ساهمت محاولات ابن مارى شيلي و زوجته في الهيمنة على ذاكرتها في إظهار مارى شيلي أكثر تقليدية و أقل إصلاحاً على عكس ما تبينها أعمالها وذلك عن طريق مراقبة الوثائق. و ما أدى إلى تأكيد هذه الإنطباعات عن مارى هو حذفها على إستحياء لبعض الجزئيات من أعمال بيرسى شيلي وتجنبها للرأى العام في السنوات التالية. كما اتجه كل من هوج ترلاونى في تعليقه والموعجبون ببيرسى شيلي إلى التقليل من شان راديكالية مارى شيلي. فيمدح تريلونى في تسجيلاته عن شيلي, وبيرون, والمؤلف 1878 بيرسى شيلي على حساب مارى شيلي مشككاً في ذكائها و في حتى تأليفها لفرانكنشتاين.[224] لكن ردت كل من السيدة شيلي و زوجة بيرسى بعرضهم لمجموعة من الخطابات التى ورثتها و نشرتها بشكل خاص كشيلي ومارى عام 1882.[225]
و قد تعرف الجمهور للمرة الأولى على أعمال مارى شيلي من خلال النسخة المسرحية لفرانكنشتاين في عام 1823ثم من خلال النسخ السينمائية ومنها النسخة السينمائية الأولى في 1910 و صولاَ للنسخ الأشهر مثل النسخة الخاصة بجيميس وايل 1931 فرانكنشتاين و نسخة ميل بروكس فرانكنشتاين الصغير, و نسخة كينيث براناه فرانكنشتاين مارى شيلي.[226] و على مدار القرن التاع عشر , كان ينظر لمارى شيلي على كونها مؤلفة نجحت بسبب عمل واحد وليست ككاتبة محترفة , حتى ان أعمالها لم تنتشر إلاخلال الثلاثين عام الماضية و هذا الذى أدى إلى تجاهل الكثير من إنجازاتها.[227] و فلا العقود الأخيرة أعيد نشر جميع أعمالها هذا ما ساهم في رفع قيمتها. و يظهر شغفها للقراءة والدراسة في مذكراتها و خطابات و ينعكس هذا الشغف في أفكارها,و في أعمالها و الذى تُحترم الآن أكثر من ذى قبل.و قد أُخذ في الإعتبار رأى مارى شيلي في نفسها فكتبت بعد وفاة بيرسى عن طموحها كمؤلفة قائلة "أستطيع الحفظ على نفسى , فهناك شئ ما في تلك الفكرة يلهمنى" [228] ويعتبر العلماء مارى شيلي كواحدة من أهم الكتاب الرومانسين لما قدمته من أنجازات وأعطها صوت سياسى للمرأة و المتحررة.[229]
وصلات خارجية
at the Internet Speculative Fiction Database
مراجع
تصنيف:أشخاص من بورنموث
تصنيف:إنجليز في القرن 18
تصنيف:إنجليزيات في القرن 18
تصنيف:بريطانيون مغتربون في إيطاليا
تصنيف:بريطانيون مغتربون في سويسرا
تصنيف:روائيات إنجليزيات
تصنيف:روائيات بريطانيات
تصنيف:روائيات تاريخيات
تصنيف:روائيون إنجليز في القرن 19
تصنيف:روائيون بريطانيون في القرن 19
تصنيف:روائيون فيكتوريون
تصنيف:رومانسية
تصنيف:فرانكنشتاين
تصنيف:كاتبات بريطانيات في القرن 19
تصنيف:كاتبات رحلة
تصنيف:كاتبات رعب
تصنيف:كتاب خيال علمي إنجليز
تصنيف:كتاب خيال علمي بريطانيون
تصنيف:كتاب رحلة إنجليز
تصنيف:كتاب رحلة بريطانيون
تصنيف:كتاب رعب إنجليز
تصنيف:كتاب رعب بريطانيون
تصنيف:كتاب قصة قصيرة في القرن 19
تصنيف:مغتربون إنجليز في إيطاليا
تصنيف:مغتربون إنجليز في سويسرا
تصنيف:مواليد 1797
تصنيف:نساء القرن 18
تصنيف:نسويون إنجليزيون
تصنيف:نسويون بريطانيون
تصنيف:وفيات 1851
تصنيف:وفيات السرطان في إنجلترا
تصنيف:وفيات بسبب ورم الدماغ
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%8A%20%D8%B4%D9%8A%D9%84%D9%8A |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
108,
362,
493
],
"plaintext_end_byte": [
94,
293,
475,
708
]
} | Are all the Clamp series connected? | List of Clamp works | english | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
This is a list of some of the works done by Clamp, an all-female Japanese manga artist group.
Future works
Originally a simultaneous joint global collaboration with Dark Horse Comics, the mangettes project has been confirmed to be cancelled and there are now no known upcoming Clamp works.[1]
Unfinished/current works
Completed works
Early works
Short works
These are short works that were only available in monthly magazines; they were never published in tankōbon form.
Collaborations
Clamp has authored other dōjinshi that are not listed above. Having started as a dōjinshi group, most of Clamp's dōjinshi are from their earlier years. A number of Clamp's earlier works are also not listed above.
| https://en.wikipedia.org/wiki/List%20of%20Clamp%20works |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
280,
1258,
1956,
2538,
3149,
3637
],
"plaintext_end_byte": [
279,
1257,
1955,
2404,
3117,
3573,
3882
]
} | من هو ثاني الخلفاء العباسيين؟ | قائمة الخلفاء العباسيين | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
خلفاء الدولة العباسية هُم مجموعةٌ من الخلفاء القرشيين المُسلمين المتحدرين من سلالة أحد أعمام نبي الإسلام محمد بن عبد الله، ألا وهو العباس بن عبد المطلب.
اعتمد العباسيون في تأسيس دولتهم على الفرس الناقمين على الأمويين لاستبعادهم إياهم من مناصب الدولة والمراكز الكبرى، واحتفاظ العرب بها، كذلك استمال العباسيون الشيعة للمساعدة على زعزعة كيان الدولة الأموية. نقل العباسيون عاصمة الدولة، بعد نجاح ثورتهم، من دمشق، إلى الكوفة، ثم الأنبار قبل أن يقوموا بتشييد مدينة بغداد لتكون عاصمة لهم، والتي ازدهرت طيلة ثلاث قرون من الزمن، وأصبحت أكبر مدن العالم وأجملها، وحاضرة العلوم والفنون، لكن نجمها أخذ بالأفول مع بداية غروب شمس الدولة العباسية ككل. تنوّعت الأسباب التي أدّت لانهيار الدولة العباسية.
انتهى الحكم العباسي في بغداد سنة 1258م عندما أقدم هولاكو خان التتري على نهب وحرق المدينة وقتل أغلب سكانها بما فيهم الخليفة وأبنائه. انتقل من بقي على قيد الحياة من بني العباس إلى القاهرة بعد تدمير بغداد، حيث أقاموا الخلافة مجددًا في سنة 1261م، وبحلول هذا الوقت كان الخليفة قد أصبح مجرد رمز لوحدة الدولة الإسلامية دينيًا، أما في الواقع فإن سلاطين المماليك كانوا هم الحكّام الفعليين للدولة.
استمرت الخلافة العباسية قائمة حتى سنة 1519م، عندما اجتاحت الجيوش العثمانية بلاد الشام ومصر وفتحت مدنها وقلاعها، فتنازل آخر الخلفاء عن لقبه لسلطان آل عثمان، سليم الأول، فأصبح العثمانيون خلفاء المسلمين، ونقلوا مركز العاصمة من القاهرة إلى الآستانة.
خلفاء الكوفة وبغداد وسامراء
خلفاء القاهرة
شجرة الخلفاء العباسيين
حواش
ابن محمد الظاهر. كان في السجن عندما اقتحم التتار بغداد، ففتح السجانون أبواب السجون، وأُطلق، وتمكن من الهروب إلى عرب العراق فبقي عندهم حتى سمع بانتصار المماليك في معركة عين جالوت، ثم توجه إلى القاهرة، فأثبت نسبه، ثم بايعه السلطان بيبرس بالخلافة. لُقّب بالمستنصر على لقب أخيه منصور. قُتل في معركة مع التتار 3 محرم 660 هـ.[50]
المصادر
المراجع
محمود شاكر. كتاب التاريخ الإسلامي الجزء الخامس: الدولة العباسية ج 1.
محمود شاكر. كتاب التاريخ الإسلامي الجزء السادس: الدولة العباسية ج 2.
جلال الدين السيوطي. كتاب تاريخ الخلفاء.
محمد فريد بك المحامي. كتاب تاريخ الدولة العلية العثمانية.
| — Royal house —السُلالة العبَّاسيَّة
|-
|-
|Precededby
{{{before}}}
|}
تصنيف:أهل البيت
تصنيف:خلفاء عباسيون
تصنيف:قادة دول الشرق الأوسط
ع
تصنيف:قوائم قادة دينيين مسلمين
تصنيف:قوائم ملوك
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%A6%D9%85%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%A1%20%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%8A%D9%86 |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
315,
782,
1731,
2169,
2562,
2751,
3192,
3473,
3841,
4115,
4564,
5088,
5816,
6274,
6978,
7492,
7706,
8202,
8390,
9347,
9576,
10359,
10459,
10657,
11548
],
"plaintext_end_byte": [
303,
781,
1722,
2168,
2561,
2750,
3191,
3472,
3840,
4114,
4563,
5087,
5815,
6273,
6977,
7491,
7705,
8201,
8389,
9346,
9575,
10358,
10438,
10656,
11538,
11589
]
} | When was Sony Pictures Television established? | Sony Pictures Television | english | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
113
],
"minimal_answers_end_byte": [
117
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Sony Pictures Television Inc. (or SPT) is an American television production and distribution studio founded in 2002 as the successor to Columbia TriStar Television. Based in Culver City, it is a division of Sony Entertainment's Sony Pictures Entertainment and a unit of the Japanese conglomerate Sony.
Background
In addition to the Sony Pictures Entertainment film library, SPT owns and distributes shows from Tandem Productions, ELP Communications, TeleVentures, Merv Griffin Enterprises, Four D Productions, Barris Industries, Barry & Enright Productions, Stewart Television, and 2waytraffic. It is a joint owner of Game Show Network with AT&T,[3] owns the Sony Crackle digital service, and jointly owns the rights to most of the post-1947 Bob Hope film library with Fremantle.
SPT owns production or distribution rights in many comedies and dramas spanning more than seven decades, including such titles as The Flying Nun, I Dream of Jeannie, Bewitched, Gidget, The Monkees, The Partridge Family, Hazel, The Hathaways, Route 66, the 1959 Dennis the Menace series, Who's the Boss?, Married... with Children, Designing Women,[4] Castle Rock Entertainment's Seinfeld, The King of Queens in the United States while CBS handles overseas rights, Community, Rules of Engagement, Breaking Bad and The Blacklist. The company also produces Jeopardy! and Wheel of Fortune, the two longest-running and highest-rated game shows in syndication while CBS Television Distribution distributes the two;[5] two daytime talk shows, The Dr. Oz Show[6] and The Queen Latifah Show;[7] the reality shows Shark Tank[8] and The Sing-Off;[9] and two long-running soap operas, NBC's Days of Our Lives[4] and CBS's The Young and the Restless.[10]
History
SPT's history goes back to 1947, when Pioneer Telefilms was founded by Ralph Cohn, whose father Jack and uncle Harry co-founded Columbia Pictures. Pioneer was bought by Columbia and renamed Screen Gems in November 1948, reincorporated as Columbia Pictures Television on May 6, 1974,[11]
and merged with sister studio TriStar Television (formed in 1986 and relaunched in 1991) to form Columbia TriStar Television on February 21, 1994.[12]
On September 16, 2002, Sony Pictures Entertainment retired the name "Columbia TriStar" from television and renamed the American studio as Sony Pictures Television and its international division as Sony Pictures Television International.[13] Some shows continued using the CTDT name, although many stopped using it in November 2002, while Hollywood Squares continued using it until early 2003.
On November 24, 2004, Sony Pictures Television International formed a joint venture called Huaso with Hua Long Film Digital Production Co., Ltd. of the China Film Group in Beijing.[14][15]
From 2005 to 2006, SPT was the distributor of MGM's TV and film library, due in part to the Sony-led consortium's purchase of MGM. In 2006, SPT joined forces with Program Partners to handle advertising sales and distribution rights to foreign television series in the U.S., mostly shows produced in Canada. The same year, SPT signed Embassy Row a three-year deal for new game shows, game show revivals, and scripted and non-scripted series.
In summer 2007, SPT introduced The Minisode Network, a digital channel for MySpace airing shows from the 1960s to early 2000s from four to five minutes. In winter 2007, The Minisode Network was also added to a few more sites including AOL TV, YouTube, and its sister site Crackle.
On March 27, 2008, SPT International acquired a minority stake in the new production company Gogglebox Entertainment, founded by two former Lion Television executives, Matt Steiner and Adam Wood.[16][17] On June 4, 2008, SPT bought Hilversum, Netherlands-based production company 2waytraffic, international holders of the Who Wants to Be a Millionaire? franchise.[18]
In 2009, SPT collaborated with Jeff Arnold (founder of WebMD), Dr. Mehmet Oz, Harpo Productions, Discovery Communications, and HSW International. on Sharecare, an online platform where users have their health and wellness-related questions answered by industry experts.[19]
On January 14, 2009, SPT acquired Embassy Row, a television and digital production company by British television producer Michael Davies. Fourteen days later, SPTI acquired a 50% stake in Colombian independent TV production company Teleset.[20] Three months later on April 1, Sony Pictures Entertainment consolidated its US and international television divisions under one roof. Sony Pictures Television International now operates in-name-only.[21]
On June 23, 2011, SPT formed Victory Television, a London-based television production company jointly owned by Victoria Ashbourne, SPT's senior vice president of creative development for international production[22] (not to be confused with Jim Victory Television, a defunct syndication company previously owned by MTM Enterprises). On September 25, 2011, Andrea Wong was tapped to head the international television production division of Sony Pictures Television to oversee all international businesses for the studio.[23]
On January 19, 2012, SPT acquired Dolphin Broadcast Services Ltd. and merged it into its existing UK networks business. SPT also took a majority stake in Dolphin's advertising sales business.[24][25] On March 1, 2012, SPT acquired a majority stake in UK independent production company Silver River Productions.[26] On May 31, SPT launched Sony Movie Channel and AXN in Canada in partnership with Hollywood Suite. Two of Hollywood Suite's networks: Hollywood Festival re-launched as Sony Movie Channel and Hollywood Storm as AXN Movies on September 4, 2012.[27] On August 23, 2012, SPT acquired a majority stake in Left Bank Pictures, a UK production company founded by Andy Harries, Francis Hopkinson, and Marigo Kehoe.[28][29]
On August 22, 2013, Sony Pictures Television acquired a majority stake in Simon Andrae's new production company Scarlet Media.[30] However, two months later, Andrae dropped his plans for Scarlet and was tapped to become executive vice-president of alternative entertainment for Fox.[31] On December 16, 2013, Tuvalu Media joined forces with financing firm Karmign and acquired SPT's 60% stakes to regain independence. SPT acquired 60% in Tuvalu in 2008.[32]
On January 15, 2014, former BBC entertainment commissioner Karl Warner teamed with SPT to launch Electric Ray, which will collaborate with SPT in the U.S. and abroad on development for entertainment and informative programming. All of Electric Ray's programming will be exported by SPT. The company's name comes from the nickname for Warner's father, who was an electrician.[33][34] On March 20, 2014, SPT joined forces with execs Kieran Doherty and Matt Worthy to form Stellify Media. The new venture will be based in Northern Ireland. Just like Electric Ray, Stellify Media will collaborate with SPT's other production companies and UK shows and formats will be exported by SPT's distribution arm.[35]
On June 26, 2014, SPT announced the decision to acquire CSC Media Group including 16 of its cable channels.[36] the deal closed on August 15, 2014.[37] On November 6, 2014, Daisy Goodwin stepped down from Silver River Productions amid Sony's restructuring. The studio had restructured its operations to SPT's streamline operations. She was less active in her production company and had been focusing on her books.[38] On December 1, 2014, SPT acquired Australian drama production company, Playmaker Media.[39][40]
On July 26, 2014, Liberty Global announced that it had put Film1 up for sale.[41] Liberty Global agreed to sell Film1 to Sony Pictures Television on March 27, 2015.[42] The sale was completed on July 21, 2015.[43]
On May 28, 2015, TriStar Television was re-launched as a boutique production label for Sony Pictures Television. The revived studio will be run by Suzanne Patmore-Gibbs after being in-name-only for 15 years.[44] The first new series will be The Good Girls Revolt and is set to be piloted for Amazon.[35] On September 28, 2015, Steve Mosko was promoted to chairman of SPT. He held the position as president of the television studio since 2000 when it was known as Columbia TriStar Television.[45]
As of September 2015, it was the world's largest television production and distribution company measured by library and revenue (along with Time Warner's Warner Bros. Television).[46][47]
On March 1, 2016, Sony announced to shut down Victory Television after Managing Director Victoria Ashbourne announced to step down after five years to pursue other opportunities. SPT will retain international distribution rights for all of Victory's productions.[48] Thirteen days later, 2016, SPT acquired a minor stake in Faye Ward's UK startup company, Fable Pictures.[49] On April 1, 2016, Gogglebox Entertainment founders Adam Wood and Matt Steiner announced the closing of the Sony-backed independent to launch a new production venture after their contract with SPT expired.[50] On June 2, 2016, longtime SPT executive Steve Mosko stepped down as chairman of the studio.[51] Mosko had been with the studio since 1992. Instead of replacing him, the duties had been split to several SPT executives and will report to Sony Entertainment CEO, Michael Lynton. On June 7, 2016, SPT acquired a minority stake in UK production company Blueprint Pictures.[52]
On July 25, 2017, SPE's new chairman and CEO, Tony Vinciquerra tapped Jeff Frost, Chris Parnell, and Jason Clodfelter as co-presidents of SPT. Frost joined SPT in 2008 from ABC Studios, Parnell in 2003 and Clodfelter in 2006.[2]
On July 31, 2017, Sony Pictures Television announced that it would acquire a 95% controlling stake in anime importer Funimation for $143 million pending approval from the US Department of Justice.[53] Sony touted that the deal would allow Funimation to have synergies with its Animax and Kids Station divisions and "direct access to the creative pipeline". The Department of Justice approved the acquisition on August 22, 2017.[54] The deal was closed on October 27, 2017. Sony Pictures Home Entertainment will take over Funimation's home video distribution operations after Funimation's current home video deal with Universal Pictures Home Entertainment expires. In addition, Funimation Films can potentially distribute anime films acquired by Sony Pictures Worldwide Acquisitions.
On October 24, 2017, Hulu's CEO Mike Hopkins became the new chairman of SPT.[1]
Television channels
These are the channels owned and operated and jointly operated by Sony Pictures Television. For channels owned under CSC Media Group, see CSC Media Group. For channels owned under Film1, see Film1.
GSN (58%): Launched on December 1, 1994. Jointly owned by AT&T through WarnerMedia (42%).[55]
Sony Entertainment Television: Launched on September 30, 1995.
AXN: Launched on May 22, 1997.
Animax: Launched on May 20, 1998
Sony Movie Channel: Launched on October 1, 2010. Also operates in the United Kingdom (formerly Movies4Men 2) and Ireland.
GetTV: A movie-focused digital multicast network to air classic films by Sony Pictures, that was scheduled to launch in Fall 2013.[56] It was later launched on February 3, 2014.
Movies4Men: The network was launched on February 1, 2006 by Dolphin Broadcast Services Ltd. Acquired by SPT on January 19, 2012.
Cine Sony Television: A US/Spanish language network launched in August 2012.[57]
TruTV (UK and Ireland) (acquired from Turner Broadcasting System Europe on February 16, 2017)
Viasat 3 and Viasat 6 (acquired from Modern Times Group)
See also
List of Sony Pictures Television programs
Notes and references
on IMDb
| https://en.wikipedia.org/wiki/Sony%20Pictures%20Television |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
2463,
3543,
4831,
6107,
7360,
8837,
10250,
11159,
13201,
13886,
14633,
14834,
16819,
18296,
19392,
22375,
23166,
24090,
25070,
26375,
28443,
29827,
31657,
32874,
33490,
35878,
36799,
37459,
38272,
39897,
40473,
41538,
43070,
43524,
46020,
46725,
48547,
48917,
49279,
50041,
50580
],
"plaintext_end_byte": [
2462,
3542,
4830,
6076,
7308,
8836,
10249,
11117,
13200,
13885,
14576,
14806,
16818,
18276,
19391,
22374,
23130,
23995,
25069,
26374,
28442,
29766,
31656,
32873,
33489,
35877,
36798,
37421,
38226,
39896,
40458,
41537,
43011,
43523,
45937,
46724,
48521,
48899,
49278,
49958,
50447,
52865
]
} | দক্ষিণ আফ্রিকান ক্রিকেটার পল লি হ্যারিস কোন হাতি ব্যাটসম্যান ছিলেন ? | শচীন তেন্ডুলকর | bengali | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
শচীন রমেশ টেন্ডুলকর (বিকল্প প্রতিবর্ণীকরণ: শচীন টেন্ডুলকার, শচিন টেন্ডুলকার) (/səˈtʃɪn tɛnˈduːlkər/(listen)) (Marathi: सचिन तेंडुलकर; জন্ম এপ্রিল ২৪, ১৯৭৩) একজন প্রাক্তন ভারতীয় ক্রিকেটার, ক্রিকেট ইতিহাসের সর্বোচ্চমানের ব্যাটসম্যান হিসেবে বিশ্বব্যাপী স্বীকৃত।[1][2] শচীনের মাত্র ষোলো বছর বয়সে পাকিস্তানের বিরুদ্ধে টেস্ট ক্রিকেটে অভিষেক হয় এবং এরপর থেকে প্রায় চব্বিশ বছর তিনি আন্তর্জাতিক স্তরে ভারতের হয়ে ক্রিকেট খেলেন। তিনি টেস্ট ক্রিকেট ও একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেট খেলায় সর্বোচ্চসংখ্যক শতকের অধিকারীসহ বেশ কিছু বিশ্বরেকর্ড ধারণ করে আছেন। তিনি প্রথম ক্রিকেটার হিসেবে একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেট খেলা ও টেস্ট ক্রিকেট ম্যাচ মিলিয়ে শততম শতক করেন। বাংলাদেশের বিপক্ষে ২০১২ সালের এশিয়া কাপ চারদেশীয় ক্রিকেট ম্যাচে তিনি এই রেকর্ড করেন।[3] একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেট খেলার ইতিহাসে প্রথম দ্বি-শতরানের মালিক তিনি।[4][5][6][7] ২০১৩ খ্রিষ্টাব্দের ৫ই অক্টোবর, তিনি সমস্ত ধরণের স্বীকৃত ক্রিকেট খেলায় প্রথম ভারতীয় হিসেবে মোট ৫০,০০০ রানের মালিক হন।[8][9][10]
২০০২ সালের উইজডেন এর একটি নিবন্ধে তাকে স্যার ডন ব্র্যাডম্যানের পরে বিশ্বের দ্বিতীয় সেরা টেস্ট ক্রিকেটার এবং ভিভ রিচার্ডসের পরে বিশ্বের দ্বিতীয় সেরা একদিনের ক্রিকেটার বলে অভিহিত করা হয়েছে।[11][12] তিনি ২০১১ ক্রিকেট বিশ্বকাপ জয়ী ভারতীয় ক্রিকেট দলের সদস্য ছিলেন।[13] ২০১৩ খ্রিষ্টাব্দে উইজডেনের সার্ধ্বশতবার্ষিকী উপলক্ষে সর্বকালের সেরা বিশ্ব টেস্ট একাদশের দলে একমাত্র ভারতীয় হিসেবে তাঁর স্থান হয়।[14][15][16][17]
তিনি ১৯৯৭ - ১৯৯৮ সালের জন্য ভারতের খেলাধুলার সর্বোচ্চ পুরস্কার রাজীব গান্ধী খেলরত্ন পুরস্কার এবং ১৯৯৯ সালে পদ্মশ্রী পুরস্কার অর্জন করেন। ২০০৮ খ্রিষ্টাব্দে তাঁকে ভারতের দ্বিতীয় সর্বোচ্চ পুরস্কার পদ্মভূষণ প্রদান করা হয়। ২০১০ খ্রিষ্টাব্দে আইসিসির পক্ষ থেকে শচীনকে বর্ষসেরা ক্রিকেটার হিসেবে স্যার গারফিল্ড সোবার্স ট্রফি প্রদান করে।[18] ২০১২ খ্রিষ্টাব্দে তিনি রাজ্যসভার সদস্য মনোনীত হন।[19] শচীন প্রথম ভারতীয় খেলোয়াড়, যাকে ভারতীয় বিমানবাহিনী মর্যাদাসূচক ক্যাপ্টেন পদ প্রদান করে।
২০১২ খ্রিষ্টাব্দের ২৩শে ডিসেম্বর শচীন একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেট থেকে[20][21][22][23] এবং ২০১৩ খ্রিষ্টাব্দের মে মাসে আন্তর্জাতিক টি২০ ক্রিকেট থেকে অবসর নেন।[24] ২০১৩ খ্রিষ্টাব্দের ১৬ই ডিসেম্বর মুম্বই শহরের ওয়াংখেড়ে স্টেডিয়ামে ওয়েস্ট ইন্ডিজের বিরুদ্ধে ২০০তম টেস্ট ম্যাচ জয়লাভ করে টেস্ট ক্রিকেট থেকে অবসর গ্রহণ করেন।[25][26] অবসর গ্রহণের কিছুক্ষণ পরেই ভারত সরকার শচীনকে ২০১৪ খ্রিষ্টাব্দের ২৬শে জানুয়ারি ভারতের সর্বোচ্চ পুরস্কার ভারতরত্ন প্রদান করা হবে বলে ঘোষণা করেন। [27][28]
জন্ম ও শৈশব
১৯৭৩ খ্রিষ্টাব্দের ২৪শে এপ্রিল নির্মল নার্সিং হোমে শচীন তেন্ডুলকর জন্মগ্রহণ করেন। তাঁর পিতা রমেশ তেন্ডুলকর একজন মারাঠি ঔপন্যাসিক ছিলেন। তাঁর মাতা রজনী তেন্ডুলকর বীমা কোম্পানিতে কাজ করতেন।[29] রমেশ বিখ্যাত ভারতীয় সুরকার শচীন দেববর্মণের নামানুসারে তাঁর নাম শচীন রাখেন। শচীনের দুই দাদা নিতিন ও অজিত এবং দিদি সবিতা রমেশের প্রথম পক্ষের স্ত্রীর সন্তান।[30] প্রথম জীবনে শচীন বান্দ্রা (পূর্ব) অঞ্চলের সাহিত্য সহবাস কো-ওপারেটিভ হাউসিং সোসাইটিতে বসবাস করতেন।[31]
শুরুর ক্রিকেট জীবন
ছোটবেলায় শচীন জন ম্যাকেনরোকে আদর্শ করে টেনিস খেলার প্রতি আকৃষ্ট হলেও তাঁর দাদা অজিত ১৯৮৪ খ্রিষ্টাব্দে তাঁকে দাদরের শিবাজী পার্ক অঞ্চলে বিখ্যাত ক্রিকেট কোচ রমাকান্ত আচরেকরের কাছে নিয়ে যান। আচরেকরের নির্দেশে দাদরের শচীনকে শারদাশ্রম বিদ্যামন্দির উচ্চ বিদ্যালয়ে ভর্তি করা হয়[32][33] এবং আচরেকর তাঁকে ক্রিকেটে শিক্ষাদান শুরু করেন।[34][33][35]
এই সময় শচীন তাঁর বিদ্যালয়কে মাতুঙ্গা গুজরাটী সেবা মন্ডল শীল্ড জয়ে সহায়তা করেন।[36] এছাড়াও তিনি বোম্বাইয়ের কঙ্গ লীগ প্রতিযোগীতায় জন ব্রাইট ক্রিকেট ক্লাবের হয়ে এবং পরে ক্রিকেট ক্লাব অব ইন্ডিয়ার হয়ে খেলেন। [33][37][38][39]
১৯৮৭ খ্রিষ্টাব্দে চৌদ্দ বছর বয়সে মাদ্রাজে এমআরএফ পেস ফাউন্ডেশনে ফাস্ট বোলিং করার প্রশিক্ষণ নিতে গেলে অস্ট্রেলিয়ার দ্রুতগতির ফাস্ট বোলার ডেনিস লিলি তাঁকে ব্যাটিংয়ে মনোনিবেশ করতে বলেন।[40] ১৯৮৭ খ্রিষ্টাব্দের ২০শে জানুয়ারী মুম্বইয়ের ব্রেবোর্ন স্টেডিয়ামে ক্রিকেট ক্লাব অব ইন্ডিয়ার সূবর্ণজয়ন্তী উপলক্ষে এক প্রদর্শনী ম্যাচে ইমরান খানের নেতৃত্বাধীন পাকিস্তানী ক্রিকেট দলের হয়ে শচীন পরিবর্তিত খেলোয়াড় হিসেবে খেলেন।[41] ১৯৮৭ ক্রিকেট বিশ্বকাপ প্রতিযোগিতায় ভারত ও ইংল্যান্ডের মধ্যে খেলায় তিনি বলবয় হিসেবে সুযোগ পান।[42][43]
১৯৮৮ খ্রিষ্টাব্দে তেন্ডুলকর তাঁর খেলা প্রতিটি ইনিংসে শতরান করেন। ১৯৮৮ খ্রিষ্টাব্দে তাঁর বন্ধু বিনোদ কাম্বলির সঙ্গে লর্ড হ্যারিস শীল্ড আন্তঃ স্কুল প্রতিযোগিতায় সেন্ট জেভিয়ার্স হাই স্কুলের বিরুদ্ধে ৬৬৪ রানের রেকর্ড পার্টনারশিপ করেন। এই খেলায় শচীন ঐ ইনিংসে অপরাজিত ৩২৬* এবং পুরো প্রতিযোগিতায় এক হাজারেরও বেশি রান করেন।[44]
ঘরোয়া ক্রিকেট
১৯৮৭ খ্রিষ্টাব্দের ১৪ই নভেম্বর তেন্ডুলকর রঞ্জি ট্রফি প্রতিযোগিতায় মুম্বই ক্রিকেট দলের হয়ে সুযোগ পেলেও কোন ম্যাচে প্রথম একাদশে খেলার সুযোগ তাঁর হয়নি।[33] নিউজিল্যান্ড ক্রিকেট দল ভারত সফর চলাকালীন ওয়াংখেড়ে স্টেডিয়ামে নেটে প্রশিক্ষণরত ভারতীয় দলের অধিনায়ক কপিল দেবের বলের বিরুদ্ধে ব্যাট করার সুযোগ পেয়ে শচীন সহজেই তাঁকে খেলতে থাকলে মুম্বই ক্রিকেট দলের অধিনায়ক দিলীপ বেঙ্গসরকার তাঁকে মুম্বই দলে প্রথম একাদশে সুযোগ দেন। ১৯৮৮ খ্রিষ্টাব্দের ১১ই ডিসেম্বর মাত্র পনেরো বছর ২৩২ দিন বয়সে শচীন ঘরোয়া প্রথম শ্রেণীর ক্রিকেটে মুম্বই ক্রিকেট দলের হয়ে গুজরাট ক্রিকেট দলের বিরুদ্ধে খেলার সুযোগ পেয়ে অপরাজিত ১০০* রান করে ভারতের কনিষ্ঠতম ক্রিকেটার হিসেবে অভিষেকে প্রথম-শ্রেণীর ক্রিকেট খেলায় শতরানের রেকর্ড করেন।[32] এরপর তিনি দেওধর ট্রফি ও দিলীপ ট্রফিতেও শতরান করেন।[45]
১৯৮৮-৮৯ মরসুমে শচীন মুম্বইয়ের সর্বোচ্চ রান সংগ্রাহক হন।[note 1][46] এছাড়াও তিনি ১৯৮৯-৯০ মৌসুমের শুরুতে ইরানি ট্রফি প্রতিযোগিতায় অবশিষ্ট ভারতের হয়ে দিল্লি ক্রিকেট দলের বিরুদ্ধে অপরাজিত শতরান করেন।[47] ১৯৮৮ ও ১৯৮৯ খ্রিষ্টাব্দে শচীন দুইবার ইংল্যান্ড সফর করেন।[48][49]
১৯৯৮ খ্রিষ্টাব্দে ভারত সফরে আসা অস্ট্রেলিয়া জাতীয় ক্রিকেট দলের বিরুদ্ধে মুম্বই ক্রিকেট দলের হয়ে প্রথম দ্বি-শতরান (২০৪*) করেন।[32][50] ২০০০ খ্রিষ্টাব্দের এপ্রিলে রঞ্জি ট্রফি প্রতিযোগিতার সেমিফাইনালে তামিলনাড়ু ক্রিকেট দলের বিরুদ্ধে অপরাজিত ২৩৩* রান করেন।[51][52][53]
আন্তর্জাতিক ক্রিকেট
আরো দেখুন: আন্তর্জাতিক ক্রিকেটে শচীন তেন্ডুলকরের শতরানের তালিকা
শুরুর দিক
মাত্র একটি প্রথম-শ্রেণীর ক্রিকেট মৌসুমের পরই[58] ১৯৮৯ খ্রিষ্টাব্দে রাজ সিং দুঙ্গারপুর শচীনকে পাকিস্তানের বিরুদ্ধে ভারতের সফরে ভারতীয় দলের সদস্য হিসেবে নির্বাচন করেন।[59] এরফলে ১৯৮৯ খ্রিষ্টাব্দের নভেম্বর মাসে করাচী টেস্টে মাত্র ১৬ বছর ২২৩ দিন বয়সে তাঁর আন্তর্জাতিক টেস্ট ক্রিকেট অভিষেক হয়। এই ম্যাচে তিনি মাত্র পনেরো করে ওয়াকার ইউনুসের বলে বোল্ড হন।[60] সিয়ালকোট টেস্টে তিনি ওয়াকার ইউনুসের বলে নাকে আঘাত পেয়েও খেলা চালিয়ে যান।[61] পেশোয়ার শহরে অনুষ্ঠিত একটি ২০ ওভারের প্রদর্শনী ম্যাচে তেন্ডুলকর মাত্র ১৮ বলে ৫৩ রান করেন। এর মধ্যে পাকিস্তানের বিখ্যাত লেগ স্পিনার আব্দুল কাদিরের এক ওভারে তিনি ২৭ রান করেন।[62][note 2][63] অভিষেক টেস্ট শৃঙ্খলায় তিনি ৩৫.৮৩ গড়ে ২১৫ রান করেন এবং তাঁর খেলা একটিমাত্র একদিনের আন্তর্জাতিক ম্যাচে কোন রান না করেই তিনি আউট হন[64][65]
এরপর ভারতের নিউজিল্যান্ড সফরে তিনি টেস্টে ২৯.২৫ গড়ে মোট ১১৭ রান করেন, যার মধ্যে দ্বিতীয় টেস্টের একটি ইনিংসে ৮৮ রান করেন।[66] নিউজিল্যান্ডের বিরুদ্ধে দুটি একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেট ম্যাচে তিনি ০ এবং ৩৬ রান করে আউট হন।[67] ১৯৯০ খ্রিষ্টাব্দের ইংল্যান্ড সফরে দ্বিতীয় টেস্টে বিশ্বের দ্বিতীয় কনিষ্ঠতম ক্রিকেটার হিসেবে তিনি তাঁর জীবনের প্রথম আন্তর্জাতিক টেস্ট শতরান (১১৯*) করেন।[61][n 1] ১৯৯২ ক্রিকেট বিশ্বকাপের ঠিক পূর্বে অস্ট্রেলিয়া সফরে তেন্ডুলকর তৃতীয় সিডনি টেস্টে অপরাজিত ১৪৮* ও অন্তিম পার্থ টেস্টে ১১৪ রান করে ক্রিকেট বিশ্বের সম্ভ্রম আদায় করে নেন।
উত্থান
টেন্ডুলকর ১৯৯৪ খ্রিষ্টাব্দে অকল্যান্ড শহরে নিউজিল্যান্ডের বিরুদ্ধে তাঁর জীবনের একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেটে প্রথম উদ্বোধনে নামেন।[69] এই ম্যাচে তিনি ৪৯ বলে ৮২ রান করেন। ১৯৯৪ খ্রিষ্টাব্দের ৯ই সেপ্টেম্বর শ্রীলঙ্কার কলম্বো শহরে অস্ট্রেলিয়ার বিরুদ্ধে একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেটে তাঁর জীবনের প্রথম আন্তর্জাতিক শতরান করেন। ১৯৯৬ ক্রিকেট বিশ্বকাপ প্রতিযোগিতায় তিনি দুইটি শতরান করে সর্বোচ্চ রান সংগ্রাহক হন।[70]
১৯৯৮ খ্রিষ্টাব্দেরঅস্ট্রেলিয়া ক্রিকেট দলের ভারত সফরে এলে এই সফরের প্রস্ততি হিসেবে রঞ্জি ট্রফি বিজয়ী মুম্বই ক্রিকেট দলের হয়ে এক তিনদিনের ম্যাচে শচীন বিখ্যাত স্পিন বোলার শেন ওয়ার্নের বিরদ্ধে খেলে অপরাজিত ২০৪* করে অস্ট্রেলিয়াকে পরাজিত করেন।[71][72][73] এই প্রতিযোগিতায় শচীন দুইটি টেস্ট শতরান, একদিনের ক্রিকেটে কানপুরে শতরান এবং কোচিতে পাঁচ উইকেট নিয়ে ভারতকে বিজয়ী হতে সহায়তা করেন।[74] এরপর শারজাহতে অনুষ্ঠিত ত্রিদেশীয় ১৯৯৮ কোকা কোলা কাপ প্রতিযোগিতায় দুইটি গুরুত্বপূর্ণ শতরান করে ভারতকে কাপ জয়ী করেন।[75][76] ১৯৯৮ খ্রিষ্টাব্দে ঢাকা শহরে অনুষ্ঠিত আইসিসি কোয়ার্টার ফাইনালে অস্ট্রেলিয়ার বিরুদ্ধে শচীন ১৪১ রান করে ও চার উইকেট নিয়ে ভারতকে সেমিফাইনালে পৌছে দেন।
১৯৯৯ খ্রিষ্টাব্দে অনুষ্ঠিত ১৯৯৮-৯৯ এশিয়ান টেস্ট চ্যাম্পিয়নশীপ প্রতিযোগিতায়[77] কলকাতার ইডেন গার্ডেন্স মাঠে অনুষ্ঠিত প্রথম ম্যাচে পাকিস্তানের শোয়েব আখতারের সঙ্গে ধাক্কা লেগে শচীন রান আউট হয়ে গেলে দর্শকদের ক্ষোভে খেলা বন্ধ করে দিতে হয়। কিন্তু কিছু পরে শচীনের আবেদনে দর্শকেরা শান্ত হলে খেলা আবার শুরু হয়।[78] এই ঘটনায় ভারত ও পাকিস্তান দুই দেশের মধ্যে রাজনৈতিক অস্থিরতার সৃষ্টি হয়।[79] এই প্রতিযোগিতায় শচীন শ্রীলঙ্কা[80] ও পাকিস্তানের বিরুদ্ধে শতরান করেন।
১৯৯৯ ক্রিকেট বিশ্বকাপ প্রতিযোগিতা চলাকালীন শচীনের পিতা রমেশ তেন্ডুলকরের মৃত্যু হলে শচীন প্রতিযোগিতার মাঝেই পিতার সৎকারের জন্য ভারত ফিরে আসেন। শ্রাদ্ধাদি অনুষ্ঠানের পর তিনি পুণরায় প্রতিযোগিতায় যোগ দিয়েই কেনিয়ার বিরুদ্ধে অপরাজিত ১৪০* রান করে তাঁর পিতাকে এই শতরান উৎসর্গ করেন।[81]
অধিনায়কত্ব
১৯৯৯ খ্রিষ্টাব্দে শচীন মহম্মদ আজহারউদ্দীনের পর ভারতীয় ক্রিকেট দলের অধিনায়ক নির্বাচিত হন। কিন্তু তাঁর অধিনায়ক জীবন খুব একটা সফল ছিল না।[84] অধিনায়কত্ব লাভের পর ভারত অস্ট্রেলিয়া সফরে গেলে ০-৩ ফলাফলে পরাজিত হয়।[85] এরপর দক্ষিণ আফ্রিকা ভারত সফরে এসে ভারতকে ২-০ ফলাফলে পরাজিত করলে শচীন অধিনায়ক পদ থেকে ইস্তফা দেন।
আঘাতপ্রাপ্তি ও সফলতাবিহীন সময়কাল
২০০২ খ্রিষ্টাব্দে ওয়েস্ট ইন্ডিজ সফরে তেন্ডুলকর পোর্ট অব স্পেন টেস্টে তাঁর উনত্রিশতম শতরান করে ডোনাল্ড ব্র্যাডম্যানের রেকর্ড স্পর্শ করেন।[86][87][88][89] কিন্তু এরপরের ইনিংসগুলোয় যথাক্রমে ০, ০, ৮ এবং ০ রান করলে ভারত প্রতিযোগিতায় পরাজিত হয়। ২০০২ খ্রিষ্টাব্দের আগস্ট মাসে ইংল্যান্ডের বিরুদ্ধে তিনি তাঁর ত্রিশতম টেস্ট শতরান করে ডোনাল্ড ব্র্যাডম্যানের রেকর্ড ভেঙ্গে দেন।[90][91]
২০০৩ ক্রিকেট বিশ্বকাপ প্রতিযোগিতায় ১১টি ম্যাচে ৬৭৩ রান করে ভারতকে ফাইনালে নিয়ে যেতে সহায়তা করেন। ফাইনালে অস্ট্রেলিয়ার নিকটে ভারত পরাজিত হলেও শচীন প্রতিযোগিতার সেরা নির্বাচিত হন। ২০০৩ খ্রিষ্টাব্দে তিনি টেস্ট ক্রিকেটে ভালো খেলতে না পারলেও ২০০৪ খ্রিষ্টাব্দে অস্ট্রেলিয়ার বিরুদ্ধে সিডনিতে অপরাজিত ২৪১* রান করেন। পাকিস্তানের বিরুদ্ধে পরের টেস্ট প্রতিযোগিতায় তিনি অপরাজিত ১৯৪* রান করেন।[92][93][94][95][96] এরপর কনুইয়ের যন্ত্রণায় ২০০৪ খ্রিষ্টাব্দের বেশিরভাগ সময় শচীন ক্রিকেট খেলতে পারেননি।
২০০৫ খ্রিষ্টাব্দের ১০ই ডিসেম্বর তেন্ডুলকর ফিরোজ শাহ কোটলা মাঠে শচীন শ্রীলঙ্কার বিরুদ্ধে নিজস্ব পঁয়ত্রিশতম টেস্ট শতরান করে বিশ্বরেকর্ড করেন। এরপর প্রায় দেড় বছর পর ২০০৭ খ্রিষ্টাব্দের মে মাসে বাংলাদেশের বিরুদ্ধে তাঁর পরের টেস্ট শতরান করেন।[97] ২০০৬ খ্রিষ্টাব্দের ৬ই ফেব্রুয়ারি পাকিস্তানের বিরুদ্ধে একদিনের ক্রিকেটে তাঁর উনচল্লিশতম শতরান করেন। ২০০৬ খ্রিষ্টাব্দের ১৯শে মার্চ ওয়াংখেড়ে স্টেডিয়ামে ইংল্যান্ডের বিরুদ্ধে ২১ বলে মাত্র ১ রান করে আউট হলে দর্শকেরা প্রথমবার তাঁকে টিটকিরি দেয়।[98] এই প্রতিযোগিতায় শচীন একটিও অর্ধশতরান না করায় ও তাঁর কাঁধের শল্যচিকিৎসা হওয়ায় তাঁর ক্রিকেট জীবন সম্বন্ধে প্রশ্ন দেখা দেয়। কিন্তু ২০০৬ খ্রিষ্টাব্দের ১৪ই সেপ্টেম্বর সুস্থ হয়ে ফিরে এসে ওয়েস্ট ইন্ডিজের বিরুদ্ধে একদিনের ক্রিকেটে অপরাজিত ১৪১* রান করে তাঁর চল্লিশতম শতরান করেন।
২০০৭ ক্রিকেট বিশ্বকাপ প্রতিযোগিতায় ভারতের কোচ গ্রেগ চ্যাপেল শচীনের বার বার ব্যর্থতায় ভারতের জেতার সম্ভাবনা কমে যাওয়ার কথা বলেন। তিনি শচীনকে ব্যাটিং অর্ডারে নীচের দিকে নামতে বললে শচীন তা মানতে না চাইলে তিনি শচীনের সমালোচনাও করেন।[99] এই ঘটনায় আবেগপ্রবণ শচীন প্রতিক্রিয়া জানালে ভারতীয় ক্রিকেট বোর্ড তাঁর কাছে এই আচরণের ব্যাখ্যা জানাতে নির্দেশ দেন।[100] এই প্রতিযোগিতায় কোচের নির্দেশ মতো শচীন ব্যাটিং অর্ডারে নীচের দিকে নেমে পুরোপুরি ব্যর্থ হলে ইয়ান চ্যাপেল তাঁকে অবসর নেওয়ার পরামর্শ দেন।[101]
ধারাবাহিকতা প্রাপ্তি
২০০৭ ক্রিকেট বিশ্বকাপ প্রতিযোগিতায় ব্যর্থতার পর বাংলাদেশের বিরুদ্ধে খেলায় তিনি আবার ওপেন করে প্রতিযোগিতার সেরা হন। এরপর দক্ষিণ আফ্রিকার বিরুদ্ধে ফিউচার কাপেও তিনি সর্বোচ্চ রান সংগ্রাহক ও প্রতিযোগিতার সেরা হন।[102] ২০০৭ খ্রিষ্টাব্দের ২৮শে জুলাই নটিংহ্যাম টেস্টে শচীন বিশ্বের তৃতীয় খেলোয়াড় হিসেবে ১১,০০০ রান করেন।.[103] ইংল্যান্ডের বিরুদ্ধে পরের একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেটে তিনি ৫৩.৪২ গড়ে ভারতের সর্বোচ্চ রান সংগ্রাহক হন।[104] ২০০৭ খ্রিষ্টাব্দের অক্টোবর মাসে অস্ট্রেলিয়ার বিরুদ্ধে পরের একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেটে তিনি ২৭৮ রান করে ভারতের সর্বোচ্চ রান সংগ্রাহক হন।[105] ২০০৭ খ্রিষ্টাব্দে ৯০ থেকে ১০০ রানের মধ্যে শচীন বেশ কয়েকবার আউট হয়ে যান। এরমধ্যে তিনবার ৯৯ রান করে তিনি আউট হন।[106]
২০০৭ খ্রিষ্টাব্দের শেষের দিকে ভারত অস্ট্রেলিয়া সফরে গেলে শচীন চারটি টেস্ট ম্যাচে মোট ৪৯৩ রান করে সর্বোচ্চ রান সংগ্রাহক হন। সিডনিতে দ্বিতীয় টেস্টে শতরান করলে ঐ মাঠে শচীনের গড় দাঁড়ায় ২২১.৩৩। অ্যাডিলেডে চতুর্থ টেস্টে তিনি ১৫৩ রান করেন। কমনওয়েলথ ব্যাংক ত্রি-দেশীয় একদিনের সিরিজে ২০০৮ খ্রিষ্টাব্দের ৫ ফেব্রুয়ারি ব্রিসবেনে শচীন ১৬,০০০ রান পূর্ণ করেন। এই প্রতিযোগিতার প্রথম ফাইনালে তিনি অপরাজিত ১১৭*[107] এবং দ্বিতীয় ফাইনালে ৯১ রান করে ভারতকে জয়ী করেন।[108]
২০০৮ খ্রিষ্টাব্দের মার্চ মাসে দক্ষিণ আফ্রিকা ভারত সফরে এলে একটি মাত্র ইনিংস খেলে কুঁচকিতে চোট পান।[109] ফলে প্রতিযোগিতার বাকি দুই টেস্ট এবং দক্ষিণ আফ্রিকা ও বাংলাদেশকে নিয়ে ত্রি-দেশীয় প্রতিযোগিতা ও ২০০৮ এশিয়া কাপ খেলতে পারেননি।[110]
২০০৮ খ্রিষ্টাব্দের জুলাই মাসে শ্রীলঙ্কা সফরে তিনটি টেস্টে মাত্র ১৫.৮৩ গড়ে মোট ৯৫ রান করলে ভারত এই প্রতিযোগিতায় হেরে যায়।[111] এই সফরে একদিনের ক্রিকেটে চোটের জন্য শচীনকে সরে যেতে হয়। কিন্তু পরের অস্ট্রেলিয়া সফরে তিনি টেস্টে মোট ১২,০০০ রান করে ব্রায়ান লারার রেকর্ড ভেঙ্গে টেস্টে সর্বোচ্চ রান সংগ্রাহকের বিশ্বরেকর্ড করেন। এই প্রতিযোগিতায় দুইটি অর্ধ-শতরান ও একটি শতরান করলে ভারত প্রতিযোগিতা জিতে যায়। কিন্তু এরপর আবার চোটের জন্য ইংল্যান্ডের ভারত সফরের সাতটি একদিনের আন্তর্জাতিক ম্যাচের প্রথম তিনটি থেকে সরে যেতে বাধ্য হন। ২০০৮ খ্রিষ্টাব্দের ডিসেম্বর মাসে ইংল্যান্ডের বিরুদ্ধে চেন্নাই টেস্টে অপরাজিত ১০৩* রান করে ভারতকে জয় করেন। কিন্তু ২০০৯ খ্রিষ্টাব্দের প্রথম দিকে শ্রীলঙ্কা সফরে তেন্ডুলকর ব্যর্থ হন। এরপর নিউজিল্যান্ড সফরে তৃতীয় একদিনের ম্যাচে অপরাজিত ১৬৩ এবং প্রথম টেস্টে ১৬০ করে বিয়াল্লিশতম টেস্ট শতরান করেন। এরপর ত্রি-দেশীয় কম্প্যাক কাপের ফাইনালে ১৩৮ রান করে ভারতকে কাপজয়ী করেন।
২০০৯ সালের অক্টোবর মাসে অস্ট্রেলিয়ার ভারত সফরের প্রথম চারটি ম্যাচে শচীন যথাক্রমে ১৪, ৪, ৩২, ৪০ করেন। পঞ্চম ম্যাচে অস্ট্রেলিয়া ৫০ ওভারে ৩৫০/৪ রান করলে তাঁর জবাবে শচীন ১৪১ বলে ১৭৫ রান করলেও শেষের দিকের ব্যাটসম্যানদের ব্যর্থতায় ভারত মাত্র ৩ রানে পরাজিত হয়। এই ম্যাচে তেন্ডুলকর একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেট খেলায় বিশ্বে সর্বপ্রথম ১৭,০০০ রান করেন।
এরপর শচীন শ্রীলঙ্কার বিরুদ্ধে টেস্টে একটি [112] ও বাংলাদেশের বিরুদ্ধে দুইটি শতরান করেন। ২০০৯ খ্রিষ্টাব্দের শেষের দিকে দক্ষিণ আফ্রিকার ভারত সফরে তিনি টেস্টে দুইটি শতরান এবং একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেটে বিশ্বের প্রথম দ্বি-শতরান করেন।[113]
বিশ্বকাপ জয়
২০১১ ক্রিকেট বিশ্বকাপ প্রতিযোগিতায় ৫৩.৫৫ গড়ে ৪৮২ রান করে শ্রীলঙ্কার তিলকরত্নে দিলশানের পরেই প্রতিযোগিতায় দ্বিতীয় এবং ভারতের সর্বাধিক রান সংগ্রাহক হন।[114] এই প্রতিযোগিতার ফাইনালে ভারতে শ্রীলঙ্কাকে পরাজিত করে বিশ্বকাপ জয় করে।[115] তেন্ডুলকরের জীবনে এটি ছিল সবচেয়ে উল্লেখযোগ্য সময়।[n 2]
শততম শতরানের পথে
বিশ্বকাপের পরে শচীন জুলাই মাসে ইংল্যান্ড সফরে যান।[117] এই সফর চলাকালীন আন্তর্জাতিক ক্রিকেটে তেন্ডুলকরের টেস্ট ও একদিনের আন্তর্জাতিক মিলিয়ে শততম শতরানের সম্ভাবনার ব্যাপারে জনমানসে যথেষ্ট উৎসাহ থাকলেও তিনি ৩৪.১২ গড়ে রান করে সর্বাধিক ৯১ রান করতে সক্ষম হন।[118][119] এই প্রতিযোগিতায় ভারত ০-৪ ফলাফলে পরাজিত বিশ্বের এক নম্বর টেস্ট র্যাঙ্কিং থেকে নেমে যায়। এই প্রতিযোগিতায় শচীন পুনরায় আঘাতপ্রাপ্ত হয়ে একদিনের আন্তর্জাতিক প্রতিযোগিতা থেকে সরে দাঁড়ান।[118] ২০১১ খ্রিষ্টাব্দের ৮ই নভেম্বর তেন্ডুলকর ওয়েস্ট ইন্ডিজের বিরুদ্ধে ফিরোজ শাহ কোটলা মাঠে খেলতে নেমে টেস্ট ক্রিকেটে প্রথম ১৫,০০০ রান করার বিশ্বরেকর্ড করেন।[120][121]
২০১২ খ্রিষ্টাব্দের ১৬ মার্চ তেন্ডুলকর ২০১২ এশিয়া কাপ প্রতিযোগিতায় বাংলাদেশের বিরুদ্ধে খেলতে নেমে তাঁর বহুপ্রতীক্ষিত শততম শতরান করে বিশ্বরেকর্ড করেন।[122][n 3] এই রেকর্ডের পরেও ভারত বাংলাদেশের নিকট পরাজিত হয়।[124]
অবসর
ইংল্যান্ডের বিরুদ্ধে আশানুরূপ খেলতে না পারায় শচীন ২০১২ খ্রিষ্টাব্দের ২৩শে ডিসেম্বর একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেট থেকে অবসরের ঘোষণা করেন।[125][126][127] এই সিদ্ধান্তের প্রতিক্রিয়ায় প্রাক্তন ভারতীয় অধিনায়ক সৌরভ গঙ্গোপাধ্যায় মনে করেন যে পাকিস্তানের বিরুদ্ধে আসন্ন প্রতিযোগিতায় শচীনের খেলা উচিত ছিল। প্রাক্তন ভারতীয় ক্রিকেটার অনিল কুম্বলে[n 4] ও জাভাগাল শ্রীনাথ[n 5] শচীনের প্রতি শ্রদ্ধা প্রদর্শন করেন।
২০১৩ খ্রিষ্টাব্দের ১০ই অক্টোবর তেন্ডুলকর ঘোষণা করেন যে, তিনি তাঁর জীবনের ২০০তম টেস্ট খেলে টেস্ট ক্রিকেট থেকে অবসর নেবেন।[129] ভারতীয় ক্রিকেট বোর্ড সেই অনুযায়ী ওয়েস্ট ইন্ডিজের বিরুদ্ধে ঐ বছর নভেম্বর মাসে কলকাতা ও মুম্বই শহরে দুইটি টেস্ট ম্যাচের আয়োজন করেন।[130][131] মুম্বাইতে অনুষ্ঠিত তাঁর ২০০তম টেস্ট ম্যাচে তিনি ৭৪ রান করেন, ফলে টেস্ট ক্রিকেটে তাঁর ১৬,০০০ থেকে মাত্র ৭৯ রান দূরে তিনি তাঁর আন্তর্জাতিক ক্যারিয়ার শেষ করেন।[132] শচীনের অবসরকে উল্লেখযোগ্য করতে ক্রিকেট অ্যাসোসিয়েশন অব বেঙ্গল ও মুম্বই ক্রিকেট অ্যাসোসিয়েশন বিভিন্ন অনুষ্ঠানের আয়োজন করে।[133][134]
টোয়েন্টি ২০ ক্রিকেট
২০০৬ খ্রিষ্টাব্দে দক্ষিণ আফ্রিকার বিরুদ্ধে একমাত্র টোয়েন্টি ২০ আন্তর্জাতিক ক্রিকেট খেলে তিনি সিদ্ধান্ত নেন যে তিনি এই ধরণের আন্তর্জাতিক ক্রিকেটে অংশগ্রহণ করবেন না।[138]
ইন্ডিয়ান প্রিমিয়ার লীগ প্রতিযোগিতায় ২০০৮ খ্রিষ্টাব্দে শচীনকে ১,১২১,২৫০ $ চুক্তিতে[139] মুম্বই ইন্ডিয়ান্স দলের অধিনায়ক নির্বাচিত করা হয়।[140] ২০১০ খ্রিষ্টাব্দের ইন্ডিয়ান প্রিমিয়ার লীগ প্রতিযোগিতায় মুম্বই ইন্ডিয়ানস ফাইনালে পৌঁছায়। এই প্রতিযোগিতায় শচীন ১৪টি ইনিংসে ৬১৮ রান করে প্রতিযোগিতার সেরা, সবচেয়ে ভালো ব্যাটসম্যান ও সবচেয়ে ভালো অধিনায়কের পুরস্কার জিতে নেন। ২০১১ ইন্ডিয়ান প্রিমিয়ার লীগ প্রতিযোগিতায় কোচি টাস্কার্স কেরালা দলের বিরুদ্ধে শচীন মাত্র ৬৬ বলে অপরাজিত ১০০ রান করে তাঁর একমাত্র টুয়েন্টি ২০ শতরান করেন। এই প্রতিযোগিতায় তিনি মোট ১,৭২৩ রান করেন।[141] ২০১৩ ইন্ডিয়ান প্রিমিয়ার লীগ প্রতিযোগিতায় ২৬শে মে ফাইনালে মুম্বই ইন্ডিয়ান্স চেন্নাই সুপার কিংস দলকে কলকাতার ইডেন গার্ডেন্স মাঠে ২৩ রানে পরাজিত করলে তিনি ইন্ডিয়ান প্রিমিয়ার লীগ থেকে অবসরের কথা ঘোষনা করেন।[24] ২০১৩ চ্যাম্পিয়ন্স লীগ টুয়েন্টি২০ প্রতিযোগিতায় খেলার পর তেন্ডুলকর টুয়েন্টি২০ ক্রিকেট থেকে অবসর গ্রহণ করেন।[142]
খেলার ধরণ
ব্যবসায়িক প্রাপ্তি
ক্রিকেটে তেন্ডুলকরের অবদানকে পুঁজি করে তাঁর অসম্ভব জনপ্রিয়তার দরুন অতীতের যেকোন বাণিজ্যিক চুক্তিকে ছাড়িয়ে নিয়ে যায় যখন তিনি ১৯৯৫ সালে ওয়ার্ল্ডটেলের সাথে ₹30 crore (US$4.3million) চুক্তিবদ্ধ হন।[143] পরবর্তীতে ২০০১ সালে আবারো ৫ বছরের জন্য নবায়ণ করেন ₹80 crore (US$12million)র বিনিময়ে।[144]
২০০৬ সালে সাচি এন্ড সাচি’র সাথে ₹180 crore (US$26million) তিন বছর মেয়াদী চুক্তি করেন।[145]
টেন্ডুলকার তাঁর জনপ্রিয়তাকে ব্যবহার করে দু’টি রেস্টুরেন্ট হিসেবে - তেন্ডুলকর’স,[146] কোলাবা, মুম্বই এবং শচীন’স,[147] মুলুন্দ, মুম্বাই চালু করেন। মার্স রেস্টুরেন্টের মালিক সঞ্জয় নারাং এর সাথে উক্ত রেস্টুরেন্টগুলো যৌথভাবে পরিচালিত করছেন। এছাড়াও, তিনি ব্যাঙ্গালোরে শচীন’স নামে নতুন একটি রেস্তোরাঁ চালু করবেন। ২০০৭ সালে শচীন ফিউচার গ্রুপ এবং মানিপাল গ্রুপের সাথে জয়েন্ট ভেঞ্চার গ্রুপ প্রতিষ্ঠা করে স্বাস্থ্যসেবা এবং খেলাধূলায় শারীরিক সক্ষমতার লক্ষ্যে ‘এস ড্রাইভ এণ্ড সাচ’ নামক পণ্য উৎপাদনে আসার ঘোষণা করে।[148] ভার্জিন কমিকের পরিবেশনায় শচীনকে মহাবীর প্রদর্শন করে কমিক বই প্রকাশের পরিকল্পনা নিয়েছে।[149]
বিজ্ঞাপন
জীবন্ত কিংবদন্তি ও বিশ্বের অন্যতম সেরা ব্যাটসম্যান হিসেবে শচীন তেন্ডুলকর নিম্নলিখিত পণ্য ও সংস্থার বিজ্ঞাপন চিত্রে অংশগ্রহণ করেন:-
জীবনী
বিভিন্ন বইয়ে শচীন তেন্ডুলকরের প্রসঙ্গে আলোচিত হয়েছে। এছাড়াও, নিম্নের বইগুলোতে তেন্ডুলকরের ক্রিকেট জীবনকে উপজীব্য করে রচিত হয়েছে:-
Sachin: The Story of the World's Greatest Batsman by Gulu Ezekiel. Publisher: Penguin Global. [171]
The A to Z of Sachin Tendulkar by Gulu Ezekiel. Publisher: Penguin Global. [172]
Sachin Tendulkar-a definitive biography by Vaibhav Purandare. Publisher: Roli Books. [173]
Sachin Tendulkar – Masterful by Peter Murray, Ashish Shukla. Publisher: Rupa. [174]
If Cricket is a Religion, Sachin is God by Vijay Santhanam, Shyam Balasubramanian. Publisher: HarperCollins India [175]
Master Stroke: 100 Centuries of Sachin Tendulkar by Neelima Athalye. Publisher: Sakal Publications. [176]
Sachin Tendulkar: Masterful by Peter Murray, Ashish Shukla. Publisher:Murray Advertising. [177]
ব্যক্তিগত সম্মাননা ও পুরস্কার
তেন্ডুলকর বিভিন্নভাবে দলীয়, ব্যক্তিগত ও প্রাতিষ্ঠানিক পুরস্কার ও সম্মাননা লাভ করেছেন। উল্লেখযোগ্য সম্মাননা ও পুরস্কারগুলো নিম্নে ছক আকারে দেয়া হলো:-
গ্যালারি
পাদটীকা
উদ্ধৃতি
আরও পড়ুন
তথ্যসূত্র
বিষয়শ্রেণী:ভারতীয় ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:১৯৭৩-এ জন্ম
বিষয়শ্রেণী:জীবিত ব্যক্তি
বিষয়শ্রেণী:ভারতের টেস্ট ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:ভারত জাতীয় ক্রিকেট দলের অধিনায়ক
বিষয়শ্রেণী:ভারতের টেস্ট ক্রিকেট সেঞ্চুরিকারী
বিষয়শ্রেণী:ভারতের একদিনের আন্তর্জাতিক ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:বিশ্বকাপে ভারতের ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:১৯৯২ ক্রিকেট বিশ্বকাপের ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:১৯৯৬ ক্রিকেট বিশ্বকাপের ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:১৯৯৯ ক্রিকেট বিশ্বকাপের ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:২০০৩ ক্রিকেট বিশ্বকাপের ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:২০০৭ ক্রিকেট বিশ্বকাপের ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:২০১১ ক্রিকেট বিশ্বকাপের ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:ওডিআই বিশ্বকাপে ম্যান অব দ্য টুর্নামেন্ট বিজয়ী
বিষয়শ্রেণী:ভারতের টুয়েন্টি২০ আন্তর্জাতিক ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:রাজীব গান্ধী খেলরত্ন প্রাপক
বিষয়শ্রেণী:পদ্মশ্রী প্রাপক
বিষয়শ্রেণী:বিশ্বের ১নং ক্রিকেটার
বিষয়শ্রেণী:উইজডেন বর্ষসেরা ক্রিকেটার
| https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B6%E0%A6%9A%E0%A7%80%E0%A6%A8%20%E0%A6%A4%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%95%E0%A6%B0 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1402,
1724,
2273,
2450,
2715,
4417,
4472,
4537,
4611,
4727,
4801,
4869,
4952,
5020,
5088,
5215,
5286,
5596,
5849,
5961,
6253,
6958,
7520,
11550,
12948,
13763,
13831,
15348,
16144,
16585,
16944,
17007,
17835,
17933,
18503,
18888,
19385,
21441,
23545,
25308,
27251,
29586,
31533,
31566,
31688
],
"plaintext_end_byte": [
1397,
1723,
2268,
2449,
2714,
4364,
4471,
4536,
4610,
4726,
4800,
4868,
4951,
5019,
5087,
5167,
5285,
5375,
5692,
5960,
6241,
6912,
7520,
11550,
12903,
13763,
13831,
15348,
16144,
16585,
16944,
17007,
17835,
17933,
18503,
18888,
19367,
21441,
23545,
25308,
27251,
29547,
31488,
31566,
31688,
31817
]
} | เรื่องอิเหนา เป็นนิทานที่เล่าแพร่หลายกันมากที่ใด? | อิเหนา | thai | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
อิเหนา</b>เป็น วรรณคดีเก่าแก่เรื่องหนึ่งของไทย เป็นที่รู้จักกันมานาน เข้าใจว่าน่าจะเป็นช่วงปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา โดยได้ผ่านมาจากหญิารตงเชลยปัตตานี ที่เป็นข้าหลวงรับใช้พระราชธิดาของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (ครองราตตชย์ พ.ศ. 2275 – 2301) ชาพะยอมเล่าถวายเจ้าฟ้ากุณฑลและเจ้าฟ้ามงกุฎ พระราชธิดา จากนั้นพระราชธิดาทั้งสองได้ทรงแต่งเรื่องขึ้นมาองค์ละเรื่อง เรียกว่าอิเหนาเล็ก (อิเหนา) และอิเหนาใหญ่ (ดาหลัง) ประวัติดังกล่าวมีบันทึกไว้ในพระราชนิพนธ์อิเหนา ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ดังนี้
อันอิเหนาเอามาทำเป็นคำร้องสำหรับงานการฉลองกองกุศลครั้งกรุงเก่าเจ้าสตรีเธอนิพนธ์แต่เรื่องต้นตกหายพลัดพรายไปฯ
นอกจากนี้ ยังมีบรรยายไว้ในปุณโณวาทคำฉันท์ ของพระมหานาค วัดท่าทราย ระบุถึงการนมัสการพระพุทธบาทสระบุรี ในสมัยพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศเช่นกัน โดยเล่าว่ามีงานมหรสพที่เล่นเรื่องอิเหนา ดังนี้
ร้องเรื่องระเด่นโดยบุษบาตุนาหงันพักพาคูหาบรรณ-พตร่วมฤดีโลม ฯ
เนื้อเรื่องตรงกับอิเหนาเล็ก ที่ว่าถึงตอนลักบุษบาไปไว้ในถ้ำ ซึ่งไม่ปรากฏในเรื่องอิเหนาใหญ่
เรื่องอิเหนา หรือที่เรียกกันว่านิทานปันหยีนั้น เป็นนิทานที่เล่าแพร่หลายกันมากในชวา เชื่อกันว่าเป็นนิยายอิงประวัติศาสตร์ของชวา ในสมัยพุทธศตวรรษที่ 16 ปรุงแต่งมาจากพงศาวดารชวา และมีด้วยกันหลายสำนวน พงศาวดารเรียกอิเหนาว่า “ ปันจี อินู กรัตปาตี” (Panji Inu Kartapati) แต่ในหมู่ชาวชวามักเรียกกันสั้นๆ ว่า “ปันหยี” (Panji) ส่วนเรื่องอิเหนาที่เป็นนิทานนั้น น่าจะแต่งขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 20-21 หรือในยุคเสื่อมของราชวงศ์อิเหนาแห่งอาณาจักรมัชปาหิต และอิสลามเริ่มเข้ามาครอบครอง นิทานปันหยีของชวานั้น มีด้วยกันหลายฉบับ แต่ฉบับที่ตรงกับอิเหนาของเรานั้น คือ ฉบับมาลัต ใช้ภาษากวีของชวาโบราณ มาจากเกาะบาหลี
ตอนในเรื่องอิเหนา
ตามสมุดภาพ มี ๒๐ ตอน
๑.อิเหนาพบจินตะหราวาตี
๒.อิเหนารบกับท้าวบุศสิหนา
๓.อิเหนาได้นางมาหยารัศมีและนางสการะวาตี
๔.ช่างเขียนลอบวาดรูปบุษบา
๕.วิหยาสะกำสลบบนหลังม้า
๖.ท้าวกะหมังกุหนิงเคลื่อนทัพ
๗.อิเหนาจากจินตะหราวาตี
๘.อิเหนายกทัพจากหมันหยา
๙.อิเหนารบท้าวกระหมังกุหนิง
๑๐.อิเหนาพบบุษบา
๑๑.อิเหนาไม่ยอมกลับเมือง
๑๒.อิเหนาทำเหตุ ในวิหารพระปฏิมา
๑๓.อิเหนาแต่งถ้ำ
๑๔.อิเหนาเผาเมือง
๑๕.อิเหนาได้บุษบา
๑๖.อิเหนาแก้สงสัย
๑๗.ลมหอบ
๑๘.อิเหนา มะงุมมะหงาหรา เข้ามะละกา
๑๙.อิเหนาบวช
๒๐.อิเหนาพบบุษบา
กลอนบทละคร
มีลักษณะดังนี้
๑.กลอนแต่ละวรรค มีจำนวนคำระหว่าง ๗ – ๘ คำ
๒. การสัมผัสในจะมีทั้งสัมผัสพยัญชนะและสัมผัสสระเป็นคู่ ๆ ในแต่ละวรรค ทำให้เกิดเสียงเสนาะขึ้น เช่น
ว่าพลางโอบอุ้มอรทัย ขึ้นไว้เหนือตักสะพักชมเอนองค์ลงแอบแนบน้องเชยปรางพลางประคองสองสมคลึงเคล้าเย้ายวนสำรวลรมย์เกลียวกลมสมสวาทไม่คลาดคลายกรกอดประทับแล้วรับขวัญอย่าตระหนกอกสั่นนะโฉมฉายฤดีดาลซ่านจับเนตรพราย ดังสายสุนีวาบปลาบตา
อิเหนาในภาษาไทยนับแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย นักปราชญ์ราชบัณฑิตของไทยก็ได้แต่งเรื่องอิเหนาขึ้นมาหลายสำนวนด้วยกัน นับว่าเป็นเรื่องที่น่าสนใจอย่างมาก และน่าแปลกใจที่พบว่ามีอิเหนาในภาษาไทยกว่าสิบสำนวน ดังนี้บทละครเรื่องอิเหนาครั้งกรุงเก่า. สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงได้มาจากเมืองนครศรีธรรมราช มีอยู่ตอนเดียว เข้าใจว่าเป็นสำนวนครั้งกรุงเก่า
อิเหนาคำฉันท์. งานนิพนธ์ของเจ้าพระยาพระคลัง (หน) แต่งในสมัยธนบุรี จับตอนอิเหนาลักบุษบาไปซ่อนไว้ในถ้ำ
บทละครเรื่องอิเหนา. พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
บทละครเรื่องดาหลัง. พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
บทละครเรื่องอิเหนา. พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
บทมโหรีเรื่องอิเหนา. ของเจ้าพระยาวงศาสุรศักดิ์ (แสง) ในรัชกาลที่ 2
นิราศอิเหนา. ของสุนทรภู่ ตอนลมหอบ
บทสักวาเรื่องอิเหนา. แต่งในสมัยรัชกาลที่ 3
อิเหนา. พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตอนอุณากรรณ
อิเหนาคำฉันท์ พระนิพนธ์กรมพระราชวังบวรวิชัยชาญ ในรัชกาลที่ 4 ตอนเข้าห้องจินตะหรา
บทเจรจาละครเรื่องอิเหนา. พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบรมวงศานุวงศ์ รวม 68 บท
บทละครพูดเรื่องอิเหนา. พระนิพนธ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร ตอนศึกกระหมังกุหนิง
บทละครดึกดำบรรพ์เรื่องอิเหนา. พระนิพนธ์ สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ตอนใช้บน
บทสักวาเรื่องอิเหนา เล่นถวายในรัชกาลที่ 5 ตอนเสี่ยงเทียน ตอนชนไก่ และตอนสึกชี
หิกะยัต ปันหยี สมิรัง. พระนิพนธ์แปล ของสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต ทรงแปลจากต้นฉบับภาษามลายู
อิเหนาฉบับอารีนครา. แปลจากอิเหนาชวา ผู้แต่งชื่ออารีนครา ขุนนิกรการประกิจ เป็นผู้แปล
ปันหยี สะมิหรัง คำกลอน. น.อ.หลวงสำรวจวิถีสมุทร ประพันธ์จากเรื่อง หิกะยัต ปันหยี สมิรัง
เล่าเรื่องอิเหนา รศ. วิเชียร เกษประทุมอย่างไรก็ตาม เรื่องอิเหนาเป็นที่นิยมกันมากกว่าเรื่องดาหลัง เนื่องจากเรื่องดาหลังมีเนื้อเรื่องที่ซ้ำซ้อน และสับสนมาก แต่แม้จะเป็นเรื่องจากชวา การบรรยายบ้านเมืองและสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ล้วนเป็นฉากของไทยทั้งสิ้น และนับว่าน่ายินดี ที่มีการนำอิเหนาฉบับของชวามาแปลให้ชาวไทยได้รู้จักและเปรียบเทียบกับอิเหนาฉบับดั้งเดิมของไทย นิทานปันหยีหรือเรื่องอิเหนานับเป็นวรรณคดีต่างประเทศอีกเรื่องหนึ่งที่มีคำศัพท์ชวาจำนวนไม่น้อย เช่น บุหงา บุหลัน บุหรง ลางิต ตุนาหงัน มะงุมมะงาหรา ฯลฯคุณค่าในวรรณคดี๑. คุณค่าในด้านเนื้อเรื่อง
บทละครเรื่องอิเหนา มีโครงเรื่องและเนื้อเรื่องที่สนุก โครงเรื่องสำคัญเป็นเรื่องการชิงบุษบาระหว่างอิเหนากับจรกา เรื่องความรักระหว่างอิเหนากับบุษบา เนื้อเรื่องสำคัญก็คือ อิเหนาไปหลงรักจินตะหรา ทั้งที่มีคู่หมั้นอยู่แล้วซึ่งก็คือบุษบา ทำให้เกิดปมปัญหาต่างๆ ๒. คุณค่าในด้านวรรณศิลป์๒.๑ ความเหมาะสมของเนื้อเรื่องและรูปแบบ บทละครอิเหนาเป็นบทละครใน มีเนื้อเรื่องเกี่ยวกับกษัตริย์ กลวิธีการดำเนินเรื่องจึงยึดรูปแบบอย่างเคร่งครัด อากัปกิริยาของตัวละครต้องมีสง่า มีลีลางดงามตามแบบแผนของละครใน โดยเฉพาะการแสดงศิลปะการร่ายรำจะต้องมีความงดงาม ภาษาที่ใช้เหมาะสมกับตัวละคร จะใช้ถ้อยคำไพเราะ แสดงออกถึงอารมณ์ของตัวละคร ไม่ว่าจะเป็นความอาลัยอาวรณ์ ความโกรธ ความรัก การประชดประชัน กระบวนกลอนตลอดจนเพลงขับร้องและเพลงหน้าพาทย์มีความไพเราะอย่างยิ่ง ซึ่งถือว่าเป็นบทละครในที่เพียบพร้อมด้วยรูปแบบของการละครอย่างครบถ้วน๒.๒ การบรรยายและการพรรณนามีความละเอียดชัดเจน ทำให้เกิดจินตภาพ ไม่ว่าจะเป็นฉาก เหตุการณ์ สภาพบ้านเมือง ภูมิประเทศ รวมทั้งอารมณ์และความรู้สึกของตัวละคร ผู้อ่านเกิดความรู้สึกและความเกิดความเข้าใจในบทละครเป็นอย่างดี เนื่องจากการใช้โวหารเรียบเรียงอย่างประณีต เรียบง่าย และชัดเจน ๒.๓ การเลือกใช้ถ้อยคำดีเด่นและไพเราะกินใจ การใช้ถ้อยคำง่าย แสดงความหมายลึกซึ้ง กระบวนกลอนมีความไพเราะ เข้ากับบทบาทของตัวละคร โดยใช้กลวิธีต่างๆ ในการแต่ง ๒.๔ การใช้ถ้อยคำให้เกิดเสียงเสนาะ คำสัมผัสในบทกลอนทำให้เกิดเสียงเสนาะ มีทั้งสัมผัสสระและสัมผัสอักษร ทำให้กลอนเกิดความไพเราะ๓. คุณค่าในด้านความรู้ ๓.๑ สังคมและวัฒนธรรมไทย พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงสร้างฉากและบรรยากาศในเรื่องให้เป็นสังคม วัฒนธรรม และบ้านเมืองของคนไทย แม้ว่าบทละครเรื่องอิเหนาจะได้เค้าเรื่องเดิมมาจากชวา ทำให้ผู้อ่านเข้าใจสังคมและวัฒนธรรม ตลอดจนขนบธรรมเนียมประเพณีไทยในพระราชสำนักและของชาวบ้านหลายประการ ๔. คุณค่าทางด้านการละครและศิลปกรรม๔.๑ การละคร บทละครเรื่องอิเหนาเป็นยอดของละครรำ เพราะใช้คำประณีต ไพเราะ เครื่องแต่งตัวละครงดงาม ท่ารำงาม บทเพลงขับร้องและเพลงหน้าพาทย์กลมกลืนกับเนื้อเรื่องและท่ารำ จึงนับว่าดีเด่นในศิลปะการแสดงละคร๔.๒ การขับร้องและดนตรี วงดนตรีไทยนิยมนำกลอนจากวรรณคดีเรื่องอิเหนาไปขับร้องกันมาก เช่น ตอนบุษบาเสี่ยงเทียน และตอนประสันตาต่อนก เป็นต้น๔.๓ การช่างของไทย ผู้อ่านจะได้เห็นศิลปะการแกะสลักลวดลายการปิดทองล่องชาด และลวดลายกระหนกที่งดงามอันเป็นความงามของศิลปะไทย ซึ่งจะทำให้เกิดความภาคภูมิใจในความเป็นชาติข้อคิด๑. การเอาแต่ใจตนเอง อยากได้อะไรเป็นต้องได้
จากในวรรณคดีเรื่องอิเหนานั้น เราได้ข้อคิดเกี่ยวกับการเอาแต่ใจตนเอง อยากได้อะไรเป็นต้องได้ ไม่รู้จักระงับความอยากของตน หรือพอใจในสิ่งที่ตนมีแล้ว ซึ่งการกระทำเช่นนี้ทำให้เกิดปัญหามากมายตามมา และคนอื่นๆ ก็พลอยเดือดร้อนไปด้วย ดังเช่นในตอนที่อิเหนาได้เห็นนางบุษบาแล้วเกิดหลงรัก อยากได้มาเป็นมเหสีของตน กระนั้นแล้ว อิเหนาจึงหาอุบายแย่งชิงนางบุษบา แม้ว่านางจะถูกยกให้จรกาแล้วก็ตาม โดยที่อิเหนาได้ปลอมเป็นจรกาไปลักพาตัวบุษบา แล้วพาไปยังถ้ำทองที่ตนได้เตรียมไว้ ซึ่งการกระทำของอิเหนานั้นเป็นการกระทำที่ไม่ถูกต้อง ทำให้ผู้คนเดือดร้อนไปทั่ว พิธีที่เตรียมไว้ก็ต้องล่มเพราะบุษบาหายไป อีกทั้งเมืองยังถูกเผา เกิดความเสียหายเพียงเพราะความเอาแต่ใจอยากได้บุษบาของอิเหนานั่นเอง ๒. การใช้อารมณ์
ในชีวิตของมนุษย์ทุกคนนั้น ย่อมต้องประสบพบกับเรื่องที่ทำให้เราโมโห หรือทำให้อารมณ์ไม่ดี ซึ่งเมื่อเป็นดังนั้น เราควรจะต้องรู้จักควบคุมตนเอง เพราะเมื่อเวลาเราโมโห เราจะขาดสติยั้งคิด เราอาจทำอะไรตามใจตัวเองซึ่งอาจผิดพลาด และพลอยทำให้เกิดปัญหาตามมาอีก ฉะนั้นเราจึงต้องรู้จักควบคุมอารมณ์ตนเอง และเมื่อเรามีสติแล้วจึงจะมาคิดหาวิธีแก้ปัญหาต่อไป ซึ่งภายในเรื่องอิเหนาเราจะเห็นได้จากการที่ท้าวดาหาได้ประกาศยกบุษบาให้ใครก็ตามที่มาสู่ขอ โดยจะยกให้ทันที เพราะว่าทรงกริ้วอิเหนาที่ไม่ยอมกลับมาแต่งงานกับบุษบาตามที่ได้หมั้นหมายกันไว้ การกระทำของท้าวดาหานี้ได้ก่อให้เกิดปัญหาและความวุ่นวายหลายอย่างตามมา และท้าวดาหานั้นยังกระทำเช่นนี้โดยมิได้สนใจว่าบุตรสาวของตนจะรู้สึกเช่นไร หรือจะได้รับความสุขหรือความทุกข์หรือไม่๓. การใช้กำลังในการแก้ปัญหา
โดยปกติแล้ว เวลาที่เรามีปัญหาเราควรจะใช้เหตุผลในการแก้การปัญหานั้น ซึ่งถ้าเราใช้กำลังในการแก้ปัญหา นั้นเป็นการกระทำที่ไม่ถูกต้อง ซึ่งอาจจะทำให้เกิดผลเสียตามมา และอาจเป็นการทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนไปด้วย ตัวอย่างเช่น ท้าวกะหมังกุหนิงที่ได้ส่งสารมาสู่ขอบุษบาให้กับวิหยาสะกำบุตรของตน เมื่อทราบเรื่องจากท้าวดาหาว่าได้ยกบุษบาให้กับจรกาไปแล้ว ก็ยกทัพจะมาตีเมืองดาหาเพื่อแย่งชิงบุษบา ซึ่งการกระทำที่ใช้กำลังเข้าแก้ปัญหานี้ก็ให้เกิดผลเสียหลายประการ ทั้งทหารที่ต้องมาต่อสู้แล้วพากันล้มตายเป็นจำนวนมาก สูญเสียบุตรชาย และในท้ายที่สุดตนก็มาเสียชีวิต เพียงเพราะต้องการบุษบามาให้บุตรของตน๔. การไม่รู้จักประมาณตนเอง
เราทุกคนเมื่อเกิดมาแล้ว ย่อมมีในสิ่งที่แตกต่างกัน เกิดมาในสภาวะแวดล้อมที่แตกต่างกัน เราก็ควรรู้จักประมาณตนเองบ้าง ใช้ชีวิตไปกับสิ่งที่คู่ควรกับตนเอง พอใจในสิ่งที่ตนมี เราควรเอาใจเขามาใส่ใจเรา คำนึงถึงความรู้สึกของคนอื่นด้วย ถ้าเรารู้จักประมาณตนเองก็จะทำให้เราสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข ซึ่งถ้าเราไม่รู้จักประมาณตนเอง ก็อาจทำให้เราไม่มีความสุข เพราะไม่เคยสมหวังในชีวิต เช่นกับ จรกาที่เกิดมารูปชั่ว ตัวดำ อัปลักษณ์ หน้าตาน่าเกลียด จรกานั้นไม่รู้จักประมาณตนเอง ใฝ่สูง อยากได้คู่ครองที่สวยโสภา ซึ่งก็คือบุษบา เมื่อจรกามาขอบุษบา ก็ไม่ได้มีใครที่เห็นดีด้วยเลย ในท้ายที่สุด จรกาก็ต้องผิดหวัง เพราะอิเหนาเป็นบุคคลที่เหมาะสมกับบุษบาไม่ใช่จรกา ๕. การทำอะไรโดยไม่ยั้งคิด หรือคำนึงถึงผลที่จะตามมา
การจะทำอะไรลงไป เราควรจะคิดทบทวนหรือ ชั่งใจเสียก่อนว่าเป็นการกระทำที่ถูกต้องหรือไม่ ทำแล้วเกิดผลอะไรบ้าง แล้วผลที่เกิดขึ้นนั้นก่อความเดือดร้อนให้ผู้อื่นหรือไม่ เกิดอย่างไรบ้าง เมื่อเรารู้จักคิดทบทวนก่อนจะกระทำอะไรนั้น จะทำให้เราสามารถลดการเกิดปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น หรือสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้ทันท่วงที ถ้าเราทำอะไรโดยไม่ยั้งคิด ก็มีแต่จะเกิดปัญหาตามมามากมาย เราจะเห็นตัวอย่างได้จากเรื่องอิเหนาในตอนที่อิเหนาได้ไปร่วมพิธีศพของพระอัยกีแทนพระมารดาที่เมืองหมันหยา หลังจากที่อิเหนาได้พบกับจินตะหราวาตี ก็หลงรักมากจนเป็นทุกข์ ไม่ยอมกลับบ้านเมืองของตน ไม่สนใจพระบิดาและพระมารดา ไม่สนใจว่าตนนั้นมีคู่หมั้นอยู่แล้ว ซึ่งมิได้คำนึงถึงผลที่จะตามมาจากปัญหาที่ตนได้ก่อขึ้น จากการกระทำของอิเหนาในครั้งนี้ก็ได้ทำให้เกิดปัญหาหลายอย่างตามมาสิ่งสืบเนื่องจากเนื้อเรื่อง อิเหนามีความเห็นเกี่ยวกับการกระทำของจรกาและวิหยาสะกำเกี่ยวกับการหลงรัก และแย่งชิงนางบุษบา ว่าเป็นสิ่งไม่ควรกระทำ แต่เมื่ออิเหนาเห็นนางบุษบาหลังจากเสร็จศึกกะหมังกุหนิงก็หลงรักนางบุษบาไม่ต่างจากจรกาและวิหยาสะกำ เมื่อผู้คนเสพวรรณคดีเรื่องอิเหนา ก็นำมาสร้างเป็นสำนวนไทยว่า ว่าแต่เขาอิเหนาเป็นเอง หมายถึงการกระทำของบุคคลหนึ่ง ที่ตำหนิ สั่งสอนผู้อื่นว่าการกระทำของผู้นั้นเป็นสิ่งที่ผิด แต่ตนก็กลับทำเองในภายหลัง ซึ่งมาจากการกระทำของอิเหนานั้นเอง เหล่านี้เป็นภาพสะท้อนให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างผู้เสพวรรณคดีกับวรรณคดีไทย ทั้งด้านการซึมซับเนื้อหาในเรื่อง และการนำเนื้อหานั้นมาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อการสื่อสารความคิดในชีวิตประจำวันแหล่งข้อมูลอื่นTemplate:วิกิคำคม
อิเหนา
หมวดหมู่:วรรณกรรมสมัยกรุงศรีอยุธยาTemplate:วรรณคดีที่ได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสร | https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B2 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
213,
394,
768,
800,
950,
992,
1151,
1304,
1491,
1596,
1780,
2017,
2308,
2706,
3036,
3248,
3402,
3614,
3769,
3960,
4302,
4514,
4773,
5076,
5232,
5368,
5605,
5801,
5887,
5977,
6145,
6419,
6744,
6889,
7095,
7357,
7678,
7939,
8080,
8427,
8576,
8755,
8935,
9191,
9400,
9579,
9870,
9938,
10013,
10179,
10266,
10451,
10485,
10716,
10965,
11095,
11192,
11695,
12119,
12383,
12472,
12660,
13105,
13355,
13657,
14819
],
"plaintext_end_byte": [
212,
393,
767,
799,
949,
991,
1150,
1303,
1490,
1585,
1779,
2016,
2307,
2705,
3035,
3247,
3401,
3613,
3768,
3959,
4301,
4513,
4772,
5075,
5231,
5367,
5604,
5800,
5886,
5963,
6144,
6418,
6743,
6882,
7080,
7308,
7677,
7938,
8079,
8426,
8564,
8754,
8928,
9190,
9399,
9578,
9869,
9937,
10012,
10173,
10265,
10450,
10477,
10708,
10964,
11094,
11191,
11694,
12118,
12365,
12471,
12659,
13104,
13343,
13632,
14801,
14966
]
} | Je,Sudan Ilipata Uhuru lini? | Sudan Kusini | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
17
],
"minimal_answers_start_byte": [
3433
],
"minimal_answers_end_byte": [
3437
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Sudan Kusini (jina rasmi: Jamhuri ya Sudan Kusini, kwa Kiingereza Republic of South Sudan) ni nchi huru iliyojitenga rasmi na Sudan tarehe 9 Julai 2011, ikiwa ni ya 54 katika bara la Afrika na ya 193 duniani.
Hatua hiyo ilitokana na kwamba mwezi wa Januari 2011 wakazi wa Sudan Kusini walipiga kura juu ya swali la kujitenga na Sudan wakaamua karibu kwa kauli moja (98.83%) kuwa nchi huru.
Tofauti kubwa kati ya pande hizo ilikuwa kwamba katika Sudan yenyewe idadi kubwa ya watu wamekuwa Waislamu na utamaduni wao una mchaganyiko wa tabia za Kiarabu na Kiafrika pamoja na usambazaji mkubwa wa lugha ya Kiarabu. Kumbe kusini kuna Waislamu wachache, wengi ni wafuasi wa dini za jadi au ni Wakristo. Kiuchumi na kielimu kusini wako nyuma sana kulingana na kaskazini.
Nchi ina muundo wa shirikisho.
Tangu upatikane uhuru, nchi imeendelea kuvurugwa na vita vya wenyewe kwa wenyewe na kwa sasa inashika nafasi ya kwanza katika orodha ya nchi dhaifu.
Mji mkuu ni Juba, wenye wakazi 1.118.233.
Imepakana na Sudan kaskazini, Ethiopia mashariki, Kenya, Uganda, na Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo kusini, na Jamhuri ya Afrika ya Kati upande wa magharibi.
Inakadiriwa kwamba Sudan Kusini ina wakazi 12,340,000 (2015), lakini kutokana na ukosefu wa sensa kwa miongo kadhaa, makisio haya yaweza kuwa si sahihi.
Uchumi unategemea kilimo vijijini na cha kujikimu, lakini mwanzoni mwa mwaka 2005, uchumi alianza mpito wa kutoka vijijini na mijini katika Sudan Kusini kumeonekana maendeleo kupindukia.
Mnamo Machi 2016 nchi imefaulu kujiunga na Jumuia ya Afrika Mashariki kama mwanachama wa sita.
Historia
Kuna nyaraka chache sana za historia ya mikoa ya kusini mpaka mwanzo wa utawala wa Misri upande wa kaskazini mapema 1820 na baadaye kuendelezwa kwa biashara ya utumwa kuingia kusini.
Kabla ya wakati huo, habari zote zinapatikana kwa misingi ya historia simulizi. Kulingana na mila hizo, watu wa Niloti (Wadinka, Nuer, Shilluk) na wengine waliingia kusini mwa Sudan kwa mara ya kwanza wakati fulani kabla ya karne ya 10.
Katika kipindi cha kati ya karne ya 15 na karne ya 19, uhamiaji wa makabila, hasa kutoka eneo la Bahr al Ghazal, ulileta watu hawa katika maeneo yao ya sasa. Makabila yasiyo Niloti yaani Waazande, ambao waliingia Sudan Kusini katika karne ya 16, waliunda jimbo kubwa zaidi katika kanda hii.
Katika karne ya 18, watu wa Avungara waliingia na kwa haraka wakaweka mamlaka yao juu ya Waazande. Utawala wa Avungara ulikaa kwa muda bila kupingwa mpaka kuwasili kwa Waingereza mwishoni mwa karne ya 19. Vizuizi vya kijiografia viliwalinda watu wa kusini kutokana na kuenea kwa Uislamu, na kuwawezesha kurejesha turathi zao za kijamii na kitamaduni na urithi wao wa kisiasa na taasisi za kidini.
Misri, chini ya utawala wa Khedive Ismail Pasha, ilijaribu kwa mara ya kwanza kuikoloni kanda hiyo katika miaka ya 1870, na kuanzisha jimbo la Equatoria katika sehemu ya kusini. Gavana wa kwanza wa Misri alikuwa Samwel Baker, aliyeanza kuhudumu mwaka 1869, akifuatiwa na Charles George Gordon mwaka 1874 na Emin Pasha mnamo 1878.
Maasi ya Mahdist ya miaka ya 1880 yaliuyumbisha mkoa huu mchanga, na Equatoria ilikoma kuwepo kama milki ya Misri mwaka 1889. Makazi muhimu katika Equatoria yalikuwa pamoja na Lado, Gondokoro, Dufile na Wadelai.
Sudan Kusini ilitawaliwa kama eneo la pekee wakati wa ukoloni wa Kiingereza hadi 1947 ilipounganishwa na kaskazini kama nchi moja bila kuwauliza wenyeji.
Wakati wa uhuru wa Sudan mwaka 1956 viongozi wa kusini walidai haki ya kujitawala ndani ya taifa jipya, lakini mapatano yalishindikana na hali hiyo ilisababishwa kutokea kwa vita ya Anyanya kati ya 1956 na 1972.
Baada ya kipindi cha amani, vita vilianza upya mwaka 1983 wakati kanali John Garang alipounda SPLA dhidi ya badiliko la Sudan kutangazwa nchi ya Kiislamu.
Vita hivyo vya pili vilikwisha mwaka 2005 kwa mkataba wa amani ulioacha kusini kama sehemu ya kujitawala ndani ya Sudan hadi ipigwe kura juu ya swali la kujitenga iliyopangwa kwa mwaka 2011.
Nchi imeathiriwa vibaya na vita vya kwanza vya Anya-nya (1) na vya pili Anya (2) na pia Vita vya Pili vya Wenyewe kwa Wenyewe vya Sudan vya SPLA / M kwa karibu miaka 21 tangu historia ya mwanzo wa SPLA / M mwaka wa 1983 - na kupelekea kutelekezwa vibaya, ukosefu wa miundomsingi ya maendeleo, na uharibifu mkubwa na kuhama kutoka makazi yao.
Zaidi ya watu milioni 2.5 wameuawa, zaidi ya milioni 5 kuachwa bila makao na wengine kuwa wahamiaji wa ndani, na kuwa wakimbizi kwa sababu ya vita vya wenyewe kwa wenyewe na sababu zingine zinazohusiana na vita.
Baada ya kifo cha John Garang, majeshi ya Southern Sudan Army na South Sudan Defense Force (SSDF) yalisitisha uhasama wao na kuungana mnamo Januari 2006, chini ya Azimio la Juba. SSDF ilianzishwa na Makamu wa Rais wa sasa wa Sudan Kusini, Dkt. Riek Machar.
Chini ya Azimio la Juba, Jenerali Matip akawa Naibu Kamanda Mkuu wa Jeshi la Sudan Kusini, na vikosi vyake vya SSDF kuingizwa katika Jeshi la Sudan Kusini, na kuongezea safu yake kutoka 50,000 hadi 309,000. Jumla ikawa askari 359,000. Wote sasa ni jeshi moja linalojulikana kama Jeshi la Sudan Kusini.
Jenerali Oyay Deng Ajak aliteuliwa kuwa Ofisa-mkuu-wa-Watumishi wa Jeshi la Sudan Kusini, hadi Mei 2009 wakati alipompisha Meja Jenerali James Hoth Mai[4].
Mbali na Katiba ya Mpito ya Jamhuri ya Sudan [5], Katiba ya Mpito ya Sudan Kusini ya 2005 iliwekwa kuwa sheria kuu [6] ya Sudan Kusini.
Katiba imeweka Tawi Kuu linaloongozwa na Rais ambaye ni Mkuu wa Nchi, Mkuu wa Serikali, na Kamanda Mkuu wa Sudan People's Liberation Army. John Garang, mwanzilishi wa SPLA / M alikuwa Rais wa kwanza hadi kifo chake tarehe 30 Julai 2005.
Salva Kiir Mayardit, naibu wake, aliapishwa kama Makamu wa Kwanza wa Rais wa Sudan na Rais wa Serikali ya Sudan Kusini tarehe 11 Agosti 2005. Riek Machar aliingia mahala pake kama Makamu wa Rais.
Nguvu za kuunda sheria ziko mikononi mwa serikali na Bunge la pamoja la Sudan Kusini.
Katiba pia imeweka mahakama huru, chombo cha juu kabisa kikiwa Mahakama Kuu.
Jiografia
Mwaka 2015 nchi imegawiwa upya katika majimbo 28 ambayo mipaka yake inafuata ile ya makabila yanayoishi humo. Kufikia mwaka 2017 yameongezeka 4 tena, hivyo sasa ni 32:
Aweil
Aweil East
Eastern Lakes
Gogrial
Gok
Lol
Tonj
Twic
Wau
Western Lakes
Amadi
Gbudwe
Imatong
Jubek
Maridi
Kapoeta
Tumbura
Terekeka
Yei River
Boma
Central Upper Nile
Akobo
Northern Upper Nile
Jonglei
Latjoor
Maiwut
Northern Liech
Ruweng
Southern Liech
Bieh
Fashoda
Fangak
Maeneo matatu ya Milima ya Nuba, Abyei na Nile ya Buluu kiutamaduni na kisiasa ni sehemu za Sudan Kusini lakini kwa mujibu wa CPA yatakuwa na utawala tofauti mpaka kura ya maoni ambayo ifanyike juu ya kujiunga na Sudan Kusini au kubaki chini ya utawala wa Sudan. Lakini kuna wasiwasi kama Sudan itaitisha kura za namna hiyo.
Kabla ya hapo, Sudan Kusini ilijumuisha majimbo kumi ambayo kihistoria yalikuwa Mikoa mitatu ya Bahr el Ghazal, Equatoria, na Nile ya juu.
Bahr el Ghazal
Ziwa
Kaskazini Bahr al Ghazal
Warab
Bahr al Ghazal ya Kimagharibi
Nile ya Kijuu
Nile ya Kijuu
Jonglei
Umoja
Equatoria
Equatoria ya Kati
Mashariki Equatoria
Magharibi Equatoria
Idadi ya Watu
Inakubaliwa na wengi kuwa kabila kubwa zaidi Sudan Kusini ni Dinka (15%), ikifuatiwa na Nuer (10%) kisha Bari, Azande, Shilluk. Makabila mengine ni Acholi, Murle, Nubi, Kuku, Funj, Maban, Zandi, Oduk na mengineyo.
Sensa ya Tano ya Watu na Makazi ya Sudan (2008)
"Sensa ya Tano ya Watu na Makazi ya Sudan" nzima, ilifanywa mwezi Aprili 2008. Hata hivyo matokeo ya sensa yalikataliwa na viongozi wa Sudan ya Kusini kwa makisio kuwa "Ofisi kuu ya Takwimu mjini Khartoum ilikataa kutoa takwimu za kitaifa za sensa ya Sudan kwa kituo cha Sudan kusini cha Sensa, takwimu na tathmini." [7]
Sensa ya Sudan Kusini ilionyesha kuwa idadi ya watu ilikuwa million 8.26[3], [8] hata hivyo Rais Salva Kiir "alishuku kuwa takwimu zilikuwa zinapunguzwa katika baadhi ya maeneo na kuongezwa katika mengine, na hivyo kufanya Hesabu ya mwisho "kutokubalika"." [9]
Alidai pia kuwa idadi ya watu wa Sudan Kusini ilikuwa thuluthi moja ya watu wa Sudan, ilhali sensa ilionyesha kuwa ni asilimia 22 pekee[8].
Ilisemekana pia kuwa watu wengi wa Sudan Kusini hawakuhesabiwa "kutokana na hali ya hewa mbaya, hali mbaya ya mitandao ya mawasiliano na usafirishaji, na baadhi ya maeneo yalikuwa hayafikiki, na watu wengi kutoka Sudan Kusini walikuwa uhamishoni katika nchi jirani na kupelekea 'matokeo yasiyokubalika', kulingana [na] mamlaka ya Sudan Kusini[9].
Mshauri Mkuu wa kiufundi wa Marekani wa sensa ya Kusini pia alisema wasajili wa sensa pengine walifikia asilimia 89 pekee ya wakazi[10].
Sensa mpya
Mwaka 2009 Sudan ilianza upya sensa ya Sudan Kusini kabla ya kura ya maoni ya uhuru wa Sudan Kusini, 2011, ambayo ilisemekana pia kujumuisha Wanasudan Kusini walio nchi zingine.
Hata hivyo harakati hii ilikashifiwa kwani iliziacha nje nchi zenye idadi kubwa ya watu kutoka Sudan Kusini, na badala yake kuhesabu nchi ambapo idadi hii ilikuwa ndogo[11].
Lugha
Sudan Kusini inajumuisha zaidi ya makabila 200 yakizungumza lugha 60 zinazopatikana hasa katika Sudan ya Kusini na lugha nyingine kutoka nchi jirani za Kenya, Ethiopia, Uganda, Kongo, Sudan (Khartoum) na nyingine (angalia Orodha ya lugha za Sudan Kusini).
Lugha rasmi ni Kiingereza, pamoja na kutambulika kwa lugha mbalimbali za mitaa katika majimbo au miji. Kiswahili kinapangiwa kuenezwa nchini, hasa baada ya Sudan Kusini kujiunga na Jumuia ya Afrika Mashariki.
Lugha tatu kubwa za Kiafrika zinazotumika Sudan Kusini ni Thongjieng (wazungumzaji 3,000,000), Thok Naadh (wazungumzaji 1,599,000), na Shilluk (zaidi ya wazungumzaji 1,000,000).
Nuer inazunguzmwa katika Bentiu, Nasir, Akobo, Maywuut nk na Shilluk inazunguzmwa katika Upper Nile au katika Ufalme wa Shilluk; Kiarabu cha Juba kinazunguzmwa karibu katika kila sehemu ya Sudan Kusini lakini hasa katika majimbo ya Equatora Mashariki, Equatoria Magharibi na Bahr el Jabel.
Lugha za Wanubi zinazungumzwa sana katika milima ya Jimbo la Nuba.
Lugha ya Uduk huzungumzwa na watu wa Uduk, na pia baadhi ya majirani zao.
Kima cha uwezo wa kusoma katika Sudan Kusini mwaka 2006 kilikuwa kinakadiriwa kufikia asilimia 37 kwa wanaume, 12 kwa wanawake au 24 kwa jumla kama wastani[12].
Dini
Watu wa Sudan kusini hujihusisha zaidi na Ukristo na dini asilia za Kiafrika (32.9%).
Ukristo una wafuasi takriban asilimia 60.5 za wakazi wa Sudan Kusini, wengi wakiwa wa Kanisa Katoliki na Anglikana, yakiwemo pia Wakalvini na madhehebu mengine mengi madogo zaidi[13].
Uislamu unafuatwa na 6.2%.
Uchumi
Sehemu kubwa ya bajeti ya Serikali inatoka katika pesa za mafuta. Mafuta na rasilimali nyingine za madini za Sudan Kusini zinaweza kupatikana karibu kila mahali, lakini Bentiu inajulikana kama jimbo lenye utajiri wa mafuta.
Mafuta
Katika miaka ya hivi karibuni, uchimbaji wa kiasi muhimu na makampuni ya kigeni umeanza huko Sudan Kusini, na kuinua hadhi yake ya kijiografia na ya kisiasa. Khartoum ilipogawanya Sudan katika vitalu, takriban asilimia 85 ya mafuta zilitoka Kusini.
Vitalu 1, 2, na 4 hudhibitiwa na kampuni kubwa zaidi kutoka ng'ambo, inayoitwa Greater Nile Petroleum Operating Company (GNPOC).
Vitalu vingine vinavyotoa mafuta katika Kusini ni vitalu 3 na 7 katika Upper Nile ya Mashariki.
Kitalu kingine muhimu cha Kusini, kiitwacho Kitalu B, kinadaiwa na wadau kadhaa. Total ya Ufaransa ilipatiwa kandarasi ya kitalu hicho chenye kilomita mraba 90,000 katika miaka ya 1980 lakini tangu wakati huo imefanya kazi chache huku ikidai "force majeure". Vipengele mbalimbali vya SPLM vilitoa kitalu hiki au sehemu zake kwa wadau wengine wa Sudan Kusini. Mikataba kadhaa kama hii iliyofanywa kabla ya Naivasha ilidhalilishwa wakati kiongozi wa SPLM / A John Garang de Mabior alipoondoka mamlakani.
Sehemu ya CPA kuhusu ugavi wa mali inasema kwamba mikataba yote iliyotiwa saini kabla ya CPA itasalia; haitakuwa kuangaliwa upya na Tume ya Kitaifa ya Mafuta (NPC), tume iliyoanzishwa na CPA na inayojumuisha Khartoum na wawakilishi wa kusini na uenyekiti wa ushirikiano baina ya Rais Al-Bashir wa Khartoum na Rais Kiir wa Sudan Kusini. Hata hivyo, CPA haielezi bayana nani ana uwezo wa kutia saini mikataba ya kabla ya CPA.
Pande zote mbili za Khartoum na Sudan Kusini zimewahi kujaribu kudai uwezo wa kutia saini makubaliano chini ya haki ya "self determination" iliyopewa upande wa kusini ambayo ilitangaza mnamo 19 Septemba 2009 katika nchi zaidi ya 105 duniani kote.
Hali ya binadamu
Sudan Kusini ilikiri kuwa na baadhi ya viashiria vya afya vibaya zaidi duniani[14]. [15]
Mwaka 2004, kulikuwa na madaktari wapasuaji watatu tu kutumikia Sudan Kusini yote, na hospitali sawa tatu, na katika baadhi ya maeneo hayo kuna daktari mmoja tu kwa kila watu 500,000[14].
Kufikia wakati wa Mkataba Mwafaka wa Amani wa 2005, mahitaji ya kiutu katika Sudan Kusini yalikuwa makubwa. Hata hivyo, mashirika ya kibinadamu chini ya uongozi wa Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya Kuratibu Masuala ya Kibinadamu (OCHA) yaliweza kuhakikisha kuna fedha za kutosha kuleta nafuu kwa wakazi. Pamoja na misaada ya dharura na maendeleo, miradi ya kibinadamu ilijumuishwa katika Mpango wa Kazi wa 2007 wa Umoja wa Mataifa na washirika wake.
Mnamo 2007, OCHA (chini ya uongozi wa Eliane Duthoit) ilianza awamu ya kumalizia Kusini mwa Sudan mahitaji ya kibinadamu polepole lakini kwa kugeuka juu ya udhibiti wa kufufua na maendeleo ya shughuli za NGOs na mashirika ya kijamii. [16]
Tazama pia
Sudan
Manispaa ya Duk
Manispaa ya Lainya
John Dau
Nyuol Tong
Orodha ya nchi kufuatana na wakazi
Orodha ya nchi za Afrika kulingana na idadi ya watu
Orodha ya nchi za Afrika kulingana na msongamano wa watu
Orodha ya nchi za Afrika kulingana na pato la taifa
Demografia ya Afrika
Marejeo
Viungo vya nje
, lililoanzishwa na wavulana waliopotea wanaoishi Chicago ambao wanadhamiria kuboresha jamii za Sudan kusini kwa kuanzisha shule na kutoa rasilimali za afya na maji safi
Makala ya , na Suliman Baldo, Maria Gabrielsen, Fabienne Hara, Damien Helly, Fouad Hikmat, Michael Kevane, Roland Marchal, Tim Murithi, Luka Patey, Report No 6, Novemba 2009, Taasisi ya Umoja wa Ulaya kwa Mafunzo ya Usalama
pamoja na Aliyekuwa Rais wa ICJ Mheshimiwa Stephen M. Schwebel na Makamu wa Rais Mheshimiwa Awn Shawkat Al-Khasawneh na na na na na na na ya White House na na na na na na na na na na na na na na na
US Institute of Peace Briefing, Oktober 2005
- kusanyiko kwenye interneti wa vidokezo vya lugha vilivyoandikwa na Eleanor Vandevort, ambaye alikuwa mmishenari katika Sudan Kusini kati ya 1949 na 1963. Tovuti pia inajumuisha kitabu cha Bi Vandevort A Leopard Tamed na picha zilizochukuliwa Sudan kusini.
Mojawapo ya hadithi za "Lost Boys of Sudan", John Dau anabadilisha sura ya huduma ya afya ya Sudan Kusini kwa ujenzi wa na ustawishaji wa kliniki za afya.
"New York Post", 25 Aprili 2001.
kutoka Reuters AlertNet
Coordinates:
Jamii:Sudan Kusini
Jamii:Nchi za Afrika
Jamii:Umoja wa Afrika
Jamii:Jumuiya ya Afrika Mashariki
Jamii:Siasa ya Sudan
Jamii:Historia ya Sudan Kusini
| https://sw.wikipedia.org/wiki/Sudan%20Kusini |
{
"plaintext_start_byte": [
3,
466,
1074,
1672,
3353,
3431,
4078,
4481,
5288,
6118,
6937,
7583,
8240,
9248,
9464,
9880,
10237,
10625,
10934,
11476,
11845,
12068,
12701,
13077,
13559,
13893,
14295,
14603,
14697,
15104,
15247,
15541,
15791,
16003,
16141,
16462,
16518,
16617,
16953,
17183,
17500,
17692,
18045,
18250,
18599,
19030,
19268,
19303,
19706,
20160,
20420,
20539,
20999,
21094,
21208,
21315,
21474,
21634,
21864,
22190
],
"plaintext_end_byte": [
450,
1071,
1671,
3339,
3430,
4077,
4467,
5287,
6116,
6936,
7582,
8239,
9246,
9463,
9879,
10236,
10623,
10933,
11475,
11814,
12067,
12673,
13076,
13558,
13892,
14281,
14602,
14675,
15103,
15246,
15540,
15765,
15981,
16127,
16461,
16501,
16615,
16936,
17151,
17487,
17660,
18044,
18249,
18598,
19029,
19250,
19289,
19691,
20148,
20419,
20524,
20998,
21081,
21207,
21314,
21464,
21628,
21797,
22140,
22571
]
} | Where are Porsches manufactured? | Porsche | english | {
"passage_answer_candidate_index": [
28
],
"minimal_answers_start_byte": [
15091
],
"minimal_answers_end_byte": [
15098
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Dr.-Ing. h.c. F. Porsche AG, usually shortened to Porsche AG (German pronunciation:[ˈpɔɐ̯ʃə](listen); see below), is a German automobile manufacturer specializing in high-performance sports cars, SUVs and sedans. Porsche AG is headquartered in Stuttgart, and is owned by Volkswagen AG, which is itself majority-owned by Porsche Automobil Holding SE. Porsche's current lineup includes the 718 Boxster/Cayman, 911, Panamera, Macan and Cayenne.
History
Origin
Ferdinand Porsche founded the company called "Dr. Ing. h. c. F. Porsche GmbH" in 1931,[3] with main offices at Kronenstraße 24 in the centre of Stuttgart.[4] Initially, the company offered motor vehicle development work and consulting,[3] but did not build any cars under its own name. One of the first assignments the new company received was from the German government to design a car for the people, that is a "Volkswagen".[3] This resulted in the Volkswagen Beetle, one of the most successful car designs of all time.[5] The Porsche 64 was developed in 1939 using many components from the Beetle.[3]
During World War II,[6] Volkswagen production turned to the military version of the Volkswagen Beetle, the Kübelwagen,[6] 52,000 produced, and Schwimmwagen,[6] 15,584 produced.[7] Porsche produced several designs for heavy tanks during the war, losing out to Henschel & Son in both contracts that ultimately led to the Tiger I and the Tiger II. However, not all this work was wasted, as the chassis Porsche designed for the Tiger I was used as the base for the Elefant tank destroyer. Porsche also developed the Maus super-heavy tank in the closing stages of the war, producing two prototypes.[8]
At the end of World War II in 1945, the Volkswagen factory at KdF-Stadt fell to the British. Ferdinand lost his position as Chairman of the Board of Management of Volkswagen, and Ivan Hirst, a British Army Major, was put in charge of the factory. (In Wolfsburg, the Volkswagen company magazine dubbed him "The British Major who saved Volkswagen".)[9] On 15 December of that year, Ferdinand was arrested for war crimes, but not tried. During his 20-month imprisonment, Ferdinand Porsche's son, Ferry Porsche, decided to build his own car, because he could not find an existing one that he wanted to buy. He also had to steer the company through some of its most difficult days until his father's release in August 1947.[10] The first models of what was to become the 356 were built in a small sawmill in Gmünd, Austria.[10] The prototype car was shown to German auto dealers, and when pre-orders reached a set threshold, production (with aluminium body) was begun by Porsche Konstruktionen GesmbH founded by Ferry and Louise. Many regard the 356 as the first Porsche simply because it was the first model sold by the fledgling company. After the production of 356 was taken over by the father's Dr. Ing. h.c. F. Porsche GmbH in Stuttgart in 1950, Porsche commissioned a Zuffenhausen-based company, Reutter Karosserie, which had previously collaborated with the firm on Volkswagen Beetle prototypes, to produce the 356's steel body. In 1952, Porsche constructed an assembly plant (Werk 2) across the street from Reutter Karosserie; the main road in front of Werk 1, the oldest Porsche building, is now known as Porschestrasse.[11] The 356 was road certified in 1948.
Company logo
Porsche logo
Weimar-era Württemberg coat of arms
Coat of arms of Stuttgart
Porsche's company logo was based on the coat of arms of the Free People's State of Württemberg of former Weimar Germany, which had Stuttgart as its capital. (The same arms were used by Württemberg-Hohenzollern from 1945-1952, while Stuttgart during these years was the capital of adjacent Württemberg-Baden.) The arms of Stuttgart was placed in the middle as an inescutcheon, since the cars were made in Stuttgart. The heraldic symbols were combined with the texts "Porsche" and "Stuttgart", which shows that it is not a coat of arms since heraldic achievements never spell out the name of the armiger nor the armigers home town in the shield.
Württemberg-Baden and Württemberg-Hohenzollern became part of the present land of Baden-Württemberg in 1952 after the political consolidation of West Germany in 1949, and the old design of the arms of Württemberg now only lives on in the Porsche logo. On 30 January 1951, not long before the creation of Baden-Württemberg, Ferdinand Porsche died from complications following a stroke.
Developments
In post-war Germany, parts were generally in short supply, so the 356 automobile used components from the Volkswagen Beetle, including the engine case from its internal combustion engine, transmission, and several parts used in the suspension. The 356, however, had several evolutionary stages, A, B, and C, while in production, and most Volkswagen-sourced parts were replaced by Porsche-made parts. Beginning in 1954 the 356s engines started utilizing engine cases designed specifically for the 356. The sleek bodywork was designed by Erwin Komenda, who also had designed the body of the Beetle. Porsche's signature designs have, from the beginning, featured air-cooled rear-engine configurations (like the Beetle), rare for other car manufacturers, but producing automobiles that are very well balanced.
In 1964, after a fair amount of success in motor-racing with various models including the 550 Spyder, and with the 356 needing a major re-design, the company launched the Porsche 911: another air-cooled, rear-engined sports car, this time with a six-cylinder "boxer" engine. The team to lay out the body shell design was led by Ferry Porsche's eldest son, Ferdinand Alexander Porsche (F. A.). The design phase for the 911 caused internal problems with Erwin Komenda, who led the body design department until then. F. A. Porsche complained Komenda made unauthorized changes to the design. Company leader Ferry Porsche took his son's drawings to neighbouring chassis manufacturer Reuter. Reuter's workshop was later acquired by Porsche (so-called Werk 2). Afterward Reuter became a seat manufacturer, today known as Keiper-Recaro.
The design office gave sequential numbers to every project (See Porsche type numbers), but the designated 901 nomenclature contravened Peugeot's trademarks on all 'x0x' names, so it was adjusted to 911. Racing models adhered to the "correct" numbering sequence: 904, 906, 908. The 911 has become Porsche's most well-known and iconic model – successful on the race-track, in rallies, and in terms of road car sales. Far more than any other model, the Porsche brand is defined by the 911. It remains in production; however, after several generations of revision, current-model 911s share only the basic mechanical configuration of a rear-engined, six-cylinder coupé, and basic styling cues with the original car. A cost-reduced model with the same body, but with 356-derived four-cylinder engine, was sold as the 912.
In 1972, the company's legal form was changed from Kommanditgesellschaft (KG), or limited partnership, to Aktiengesellschaft (AG), or public limited company, because Ferry Porsche came to believe the scale of the company outgrew a "family operation", after learning about Soichiro Honda's "no family members in the company" policy at Honda. This led to the establishment of an Executive Board with members from outside the Porsche family, and a Supervisory Board consisting largely of family members. With this change, most family members in the operation of the company, including F. A. Porsche and Ferdinand Piëch, departed from the company.
F. A. Porsche founded his own design company, Porsche Design, which is renowned for exclusive sunglasses, watches, furniture, and many other luxury articles. Louise's son and Ferry's nephew Ferdinand Piëch, who was responsible for mechanical development of Porsche's production and racing cars (including the very successful 911, 908 and 917 models), formed his own engineering bureau, and developed a five-cylinder-inline diesel engine for Mercedes-Benz. A short time later he moved to Audi (used to be a division, then a subsidiary, of Volkswagen), and pursued his career through the entire company, ultimately becoming the Chairman of Volkswagen Group.
The first Chief Executive Officer (CEO) of Porsche AG was Dr. Ernst Fuhrmann, who had been working in the company's engine development division. Fuhrmann was responsible for the so-called Fuhrmann-engine, used in the 356 Carrera models as well as the 550 Spyder, having four overhead camshafts instead of a central camshaft with pushrods, as in the Volkswagen-derived serial engines. He planned to cease the 911 during the 1970s and replace it with the V8-front engined grand sportswagon 928. As we know today, the 911 outlived the 928 by far. Fuhrmann was replaced in the early 1980s by Peter W. Schutz, an American manager and self-proclaimed 911 aficionado. He was then replaced in 1988 by the former manager of German computer company Nixdorf Computer AG, Arno Bohn, who made some costly miscalculations that led to his dismissal soon after, along with that of the development director, Dr. Ulrich Bez, who was formerly responsible for BMW's Z1 model, and was CEO of Aston Martin from 2000 to 2013.[12]
In 1990, Porsche drew up a memorandum of understanding with Toyota to learn and benefit from Japanese lean manufacturing methods. In 2004 it was reported that Toyota was assisting Porsche with hybrid technology.[13]
Following the dismissal of Bohn, Heinz Branitzki, a longtime Porsche employee, was appointed as interim CEO. Branitzki served in that position until Wendelin Wiedeking became CEO in 1993. Wiedeking took over the chairmanship of the board at a time when Porsche appeared vulnerable to a takeover by a larger company. During his long tenure, Wiedeking transformed Porsche into a very efficient and profitable company.
Ferdinand Porsche's nephew, Ferdinand Piëch, was chairman and CEO of the Volkswagen Group from 1993 to 2002, and is chairman of the Volkswagen AG Supervisory Board since then. With 12.8 percent of the Porsche SE voting shares, he also remains the second largest individual shareholder of Porsche SE after his cousin, F. A. Porsche, which had 13.6 percent.
Porsche's 2002 introduction of the Cayenne also marked the unveiling of a new production facility in Leipzig, Saxony, which once accounted for nearly half of Porsche's annual output. In 2004, production of the 456 kilowatts (620PS; 612bhp) Carrera GT commenced in Leipzig, and at EUR 450,000 ($440,000 in the United States) it was the most expensive production model Porsche ever built.
In mid-2006, after years of the Boxster (and later the Cayenne) as the best selling Porsche in North America, the 911 regained its position as Porsche's best-seller in the region. The Cayenne and 911 have cycled as the top-selling model since. In Germany, the 911 outsells the Boxster/Cayman and Cayenne.[14]
In May 2011, Porsche Cars North America announced plans to spend $80–$100 million, but will receive about $15 million in economic incentives to move their North American headquarters from Sandy Springs, a suburb of Atlanta, to Aerotropolis, Atlanta, a new mixed-use development on the site of the old Ford Hapeville plant adjacent to Atlanta's airport.[15] Designed by architectural firm HOK, the headquarters will include a new office building and test track.[16][17][18] The facility will be known by its new address, One Porsche Drive.
In October 2017, Porsche Cars North America announced the launch of introduced , a new sports car and SUV subscription program. This new offering allows consumers to access Porsche vehicles through subscribing to the service, rather than owning or leasing a vehicle. The Porsche Passport service is available initially in Atlanta.[19][20]
Relationship with Volkswagen
The company has always had a close relationship with, initially, the Volkswagen (VW) marque, and later, the Volkswagen Group (which also owns Audi AG), because the first Volkswagen Beetle was designed by Ferdinand Porsche.
The two companies collaborated in 1969 to make the VW-Porsche 914 and 914-6, whereby the 914-6 had a Porsche engine, and the 914 had a Volkswagen engine. Further collaboration in 1976 resulted in the Porsche 912E (US only) and the Porsche 924, which used many Audi components, and was built at Audi's Neckarsulm factory, which had been NSU's. Porsche 944s were also built there,[21] although they used far fewer Volkswagen components. The Cayenne, introduced in 2002, shares its chassis with the Volkswagen Touareg and the Audi Q7, which is built at the Volkswagen Group factory in Bratislava, Slovakia.
Corporate restructuring
Porsche SE was created in June 2007 by renaming the old Dr. Ing. h.c. F. Porsche AG, and became a holding company for the families' stake in Porsche Zwischenholding GmbH (50.1%) (which in turn held 100% of the old Porsche AG) and Volkswagen AG (50.7%).[22][23] At the same time, the new Dr. Ing. h.c. F. Porsche AG (Porsche AG) was created for the car manufacturing business.
In August 2009, Porsche SE and Volkswagen AG reached an agreement that the car manufacturing operations of the two companies would merge in 2011, to form an "Integrated Automotive Group".[24][25] The management of Volkswagen AG agreed to 50.76% of Volkswagen AG being owned by Porsche SE in return for Volkswagen AG management taking Porsche SE management positions (in order for Volkswagen management to remain in control), and for Volkswagen AG acquiring ownership of Porsche AG.
As of the end of 2015, the 52.2% control interest in VW AG is the predominant investment by Porsche SE, and Volkswagen AG in turn controls brands and companies such as Volkswagen, Audi, SEAT, Škoda, Bentley, Bugatti, Lamborghini, Porsche AG, Ducati, VW Commercial Vehicles, Scania, MAN, as well as Volkswagen Financial Services.[26]
Dr. Ing. h.c. F. Porsche AG (which stands for Doktor Ingenieur honoris causa Ferdinand Porsche Aktiengesellschaft), as a 100% subsidiary of VW AG, is responsible for the actual production and manufacture of the Porsche automobile line. The company currently produces Porsche 911,[27] Boxster and Cayman sports cars, the Cayenne and Macan sport utility vehicles and the four-door Panamera.
Subsidiaries
Porsche AG has a 29% share in German engineering and design consultancy Bertrandt AG[28][29] and 81.8% of Mieschke Hofmann und Partner.[30] In 2018, Porsche acquired a 10% minority shareholding stake of the Croatian electric sportscar manufacturer Rimac Automobili to form a development partnership.[31][32]
Wholly owned subsidiaries of Porsche AG include Porsche Consulting GmbH.
Production and sales
The headquarters and main factory are located in Zuffenhausen, a district in Stuttgart, but the Cayenne and Panamera models are manufactured in Leipzig, Germany, and parts for the SUV are also assembled in the Volkswagen Touareg factory in Bratislava, Slovakia.[33] Boxster and Cayman production was outsourced to Valmet Automotive in Finland from 1997 to 2011, and in 2012 production moved to Germany.[34]
In 2015, Porsche reported selling a total of 218,983 cars, 28,953 (13.22%) as domestic German sales, and 190,030 (86.78%) internationally.[35]
The company has been highly successful in recent times, and indeed claims to have the highest profit per unit sold of any car company in the world.[36] Table of profits (in millions of euros) and number of cars produced. Figures from 2008/9 onwards were not reported as part of Porsche SE.[37]
On May 11, 2017, Porsche built the one millionth 911. An Irish green Carrera S was built for the celebration, and it will be taken on a global tour before becoming a permanent exhibit at the Porsche Museum in Stuttgart.[38]
Production composition
Of the 246,375 cars produced in the 2017 financial year, 32,197 were 911 models, 25,114 were Boxster and Cayman cars, 63,913 were Cayennes, 27,942 were Panameras and 97,202 were Macans.[45]
North American sales
Porsche set a record for a U.S. sales month in November 2016, with over 5,500 sales, well on-pace to its best year ever.[46]
Models
The current Porsche model range includes sports cars from the Boxster roadster to their most famous product, the 911. The Cayman is a coupé otherwise similar to the Boxster. The Cayenne is Porsche's mid-size luxury sport utility vehicle (SUV). A high performance luxury saloon/sedan, the Panamera, was launched in 2009.
Note: models in bold are current models
Consumer models
Porsche Cayman
Porsche Boxster
Porsche Panamera
Porsche Cayenne
Porsche Macan
2016 Porsche 911
356
911 4-seat coupe, targa and cabriolet
911 (classic)
930
964
993
996
997
991
992
911 GT1 Straßenversion
912
914
918 Spyder
924
928 4-seat grand tourer
944
959
968
Boxster (986, 987, 981, 982) 2-seat roadster
Carrera GT
Cayman (987, 981, 982) 2-seat coupe
Cayenne SUV
Macan SUV Crossover
Panamera 4-seat sports sedan
Racing models
64
360 Cisitalia
550 Spyder
718
787
804
904
906
907
908
909 Bergspyder
910
911 GT1
917
919 hybrid
934
934/5
935
936
956
961
962
Porsche-March 89P
WSC-95 / LMP1-98
LMP2000(neverraced)
RS Spyder (9R6)
Prototypes and concept cars
Porsche 114
Porsche 356/1
Porsche 695 (911 prototype)
Porsche 901 (911 prototype)
Porsche 916 (flat-6 914)
Porsche 942
Porsche 959 prototype
918 RSR
Porsche 969
Porsche 989
Porsche Boxster concept
Porsche C88
Porsche Panamericana
Porsche Boxster E
Porsche Panamera Sport Turismo concept
Porsche Mission E
Tractors
Porsche Type 110
Porsche AP Series
Porsche Junior (14hp)
Porsche Standard (25hp)
Porsche Super (38hp)
Porsche Master (50hp)
Porsche 312
Porsche 108F
Porsche R22
Hybrid and electric vehicles
In 2010 Porsche launched the Cayenne S Hybrid and announced the Panamera S Hybrid, and launched the Porsche 918 hypercar in 2014, which also features a hybrid system. Also a plug-in hybrid model called the Panamera S E-Hybrid was released in October 2013 in the United States[61][62] and during the fourth quarter of 2013 in several European countries.
Porsche developed a prototype electric Porsche Boxster called the Boxster E in 2011[63] and a hybrid version of the 911 called the GT3 R Hybrid, developed with Williams Grand Prix Engineering in 2010.[64]
In July 2014 Porsche announced the launch by the end of 2014 of the Porsche Cayenne S E-Hybrid a plug-in hybrid, which will displace the Cayenne S Hybrid from the line up. The S E-Hybrid will be the first plug-in hybrid in the premium SUV segment and will allow Porsche to become the first automaker with three production plug-in hybrid models.[65]
In July 2017, Porsche installed its first 350kW, 800V charging station, which the upcoming Porsche Mission E will use. As of 2017, the Porsche charging station is the fastest electric vehicle charging station in the world, being able to charge a Porsche Mission E up to 80% within 15 minutes. Porsche is also currently working with other manufacturers to make Porsche charging stations compatible with other electric vehicles.[66]
In August 2018, Porsche announced that the formerly named Mission E electric car will be named "Taycan" meaning 'leaping horse'.[67] The prototype electric car is expected to be revealed in 2019 after its completion.[68]
Aircraft engines
See Porsche PFM 3200.
Motorsport
Porsche has a record 19 outright wins at the 24 Hours of Le Mans.[69] Porsche is currently the world's largest race car manufacturer. In 2006, Porsche built 195 race cars for various international motor sports events. In 2007, Porsche is expected to construct no fewer than 275 dedicated race cars (7 RS Spyder LMP2 prototypes, 37 GT2 spec 911 GT3-RSRs, and 231 911 GT3 Cup vehicles).[70]
Pronunciation
In keeping with the family name of founder Ferdinand Porsche, the company's name is pronounced [ˈpɔɐ̯ʃə] in German, which corresponds to /ˈpɔːrʃə/(listen) PORSH-ə in English,[71] homophonous with the feminine name Portia. However, in English it is often pronounced as a single syllable /pɔːrʃ/(listen) PORSH—without a final /ə/. In German orthography, word-final ⟨e⟩ is not silent but is instead an unstressed schwa.
Reputation
In a survey conducted by the Luxury Institute in New York, Porsche was awarded the title of "the most prestigious automobile brand". Five hundred households with a gross annual income of at least $200,000 and a net worth of at least $720,000 participated.[72]
Porsche won the J.D. Power and Associates Initial Quality Study (IQS) in 2006, 2009, 2010, and 2014.[73]
SUV reception
According to CNBC, even an at-the-time questionable foray into the SUV market with the Cayenne in 2003 could not damage Porsche credibility.[74] In 2009, The Times journalist Andrew Frankel says on one level, it is the world's best 4x4; on another, it is the cynical exploitation of a glorious brand that risks long-term damage to that brand's very identity in the pursuit of easy money[75] with his verdict being "Great car, if only it wasn't a Porsche".[75]
In 2015, US News ranked the Macan as the best luxury compact SUV in its class.[76]
Reliability
A Canadian study in 2011 revealed that 97.4 percent of Porsches from the last 25 years are still on the road.[77]
In 2014, the Cayman and Boxster made the Consumer Reports list for most reliable vehicles on the road.[78]
Porsche's 911 has been officially named by the Technischer Überwachungsverein (Technical Inspection Association) as Germany's most reliable car.[79]
See also
CTS Car Top Systems
List of German cars
List of Porsche engines
Porsche Club of America
Porsche Museum, Stuttgart
Porsche type numbers
Porsche VIN numbers
– the top-tier parent company
Porsche automobiles international portal
– Service by the Porsche Communication for journalists and the online community.
vtPorsche road car timeline, 1948–1990s — next »Type1940s1950s1960s1970s1980s1990s8901234567890123456789012345678901234567890123456789Roadster & sports cars912912E924Boxster (986)356914944968911911 / 930911 (964)911 (993)911 (996)GT928Sports car959911 GT1
Straßenversion
vt« previous — Porsche road car timeline, 2000–presentType2000s2010s01234567890123456789Roadster & sports carsBoxster (986)Boxster (987)Boxster (981)718 Boxster (982)Cayman (987)Cayman (981)718 Cayman (982)911 (996)911 (997)911 (991)911 (991.2)911 (992)LuxuryPanamera (970)Panamera (971)Sports carCarrera GT (980)918 SpyderSUVMacan (95B)Cayenne (9PA)Cayenne (92A)Cayenne (9Y0)
| https://en.wikipedia.org/wiki/Porsche |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1624,
2417,
3456,
4020,
4850,
5449,
6599,
9070,
10342,
11117,
11840,
12928,
13955,
14650,
15654,
16235,
17263,
18486,
19393,
20572,
22892,
24263,
25779,
27254,
28454,
30377,
31456,
32135,
33229,
33831,
35579,
36666,
38332,
40066,
41021,
42025,
44013,
44926,
45704,
46504,
47038,
47884,
49280,
52108,
53994,
55361,
57200,
58986,
60045,
61100,
61869,
62773,
63695,
64854,
66003,
66841,
67790,
68614,
69431,
70583,
71873,
73477,
74992,
77211,
78754,
80199,
81755,
83212,
83660,
84895,
85644,
85753,
87902,
89917,
90662,
92609,
93775,
94386,
94989,
95772,
96635,
97639,
99023,
99902
],
"plaintext_end_byte": [
1623,
2416,
3455,
4019,
4827,
5448,
6598,
9069,
10341,
11116,
11814,
12927,
13954,
14649,
15598,
16234,
17165,
18485,
19392,
20571,
22699,
24262,
25778,
27135,
28453,
30376,
31455,
32133,
33158,
33830,
35529,
36628,
38330,
40065,
40968,
42024,
44012,
44925,
45703,
46503,
47003,
47883,
49279,
52107,
53899,
55284,
57135,
58985,
60044,
61099,
61868,
62772,
63694,
64810,
66002,
66839,
67624,
68612,
69360,
70582,
71872,
73476,
74945,
77210,
78725,
80198,
81754,
83211,
83634,
84894,
85642,
85752,
87757,
89747,
90627,
92586,
93774,
94385,
94988,
95771,
96621,
97621,
98952,
99899,
104192
]
} | ฆาบิเอร์ อาเดลมาร์ ซาเนตติจบการศึกษาจากโรงเรียนมัธยมชื่อว่าอะไร? | ปรีดี พนมยงค์ | thai | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ศาสตราจารย์[1] ดร.ปรี ดี พนมยงค์ หรือ อำมาตย์ตรี หลวงประดิษฐ์มนูธรรม[2][3] (11 พฤษภาคม พ.ศ. 2443 – 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2526) เป็นรัฐบุรุษอาวุโส[4] ผู้นำคณะราษฎรสายพลเรือน ผู้ก่อการเปลี่ยนแปลงการปกครองของสยามจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 และเป็นผู้ให้กำเนิดรัฐธรรมนูญฉบับแรกของประเทศไทย[5] เคยดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของประเทศไทย 3 สมัย[6] และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่าง ๆ อีกหลายสมัย เป็นผู้ก่อตั้งและผู้ประศาสน์การเพียงคนเดียวของมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง[7] และเป็นผู้ก่อตั้งธนาคารชาติไทย (ปัจจุบัน คือ ธนาคารแห่งประเทศไทย)[8]
ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ปรีดีเป็นผู้นำขบวนการเสรีไทยต่อต้านกองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่น ทำให้ประเทศไทยรอดพ้นจากการเป็นผู้แพ้สงคราม[9][10][11] นอกจากนี้เขายังได้รับแต่งตั้งเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในรัชกาลที่ 8[12] และได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ยกย่องในฐานะ "รัฐบุรุษอาวุโส"[13]
ปรีดีต้องยุติบทบาททางการเมืองหลังการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล โดยถูกกล่าวหาจากพรรคการเมืองฝ่ายตรงข้ามว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ดังกล่าว[14] ต่อมาเกิดการรัฐประหาร พ.ศ. 2490 เป็นเหตุให้เขาต้องลี้ภัยการเมืองไปยังประเทศจีนและฝรั่งเศสรวมระยะเวลากว่า 30 ปี และไม่ได้กลับสู่ประเทศไทยอีกเลยจนกระทั่งถึงแก่อสัญกรรม[15] เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2526[16][17][18]
ระหว่างที่ลี้ภัยอยู่ต่างประเทศ ปรีดีได้ฟ้องร้องผู้ใส่ความหมิ่นประมาทต่อศาลยุติธรรม ผลปรากฏว่าศาลตัดสินให้ชนะทุกคดี และยังได้รับความรับรองจากทางราชการตลอดจนเงินบำนาญและหนังสือเดินทางของไทย[19][20]
ใน พ.ศ. 2542 ที่ประชุมสมัยสามัญครั้งที่ 30 ขององค์การยูเนสโก ณ กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ได้มีมติประกาศให้ปรีดี พนมยงค์ เป็น "บุคคลสำคัญของโลก" และได้ร่วมเฉลิมฉลองในวาระครบรอบ 100 ปี ชาตกาลของเขา ระหว่าง พ.ศ. 2543–พ.ศ. 2544[21] นอกจากนี้นิตยสารเอเชียวีกยังได้เสนอชื่อของเขาเข้าชิงตำแหน่ง "Asian Of The Century" อีกด้วย[22]
ประวัติ
ปรีดี พนมยงค์ เกิดเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2443 ณ เรือนแพหน้าวัดพนมยงค์ ตำบลท่าวาสุกรี อำเภอกรุงเก่า จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ในครอบครัวชาวนาไทย เป็นบุตรคนที่ 2 จากจำนวนพี่น้อง 6 คน ของนายเสียง และนางลูกจันทน์ พนมยงค์[23]
บรรพบุรุษของปรีดีตั้งถิ่นฐานอยู่ใกล้วัดพนมยงค์มาเป็นเวลาช้านาน โดยที่บรรพบุรุษข้างบิดานั้นสืบเชื้อสายมาจากพระนมในสมัยอาณาจักรอยุธยา ชื่อ "ประยงค์"[24] พระนมประยงค์เป็นผู้สร้างวัดในที่สวนของตัวเอง โดยตั้งชื่อวัดตามผู้สร้างว่า วัดพระนมยงค์ หรือ วัดพนมยงค์ กาลเวลาล่วงเลยมาจนเมื่อมีการประกาศพระราชบัญญัติขนานนามสกุล พ.ศ. 2456 ทายาทจึงได้ใช้นามสกุลว่า "พนมยงค์"[25] และได้อุปถัมภ์วัดนี้เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน[26]
บรรพบุรุษรุ่นปู่-ย่าของปรีดีประกอบกิจการค้าขายมีฐานะเป็นคหบดีใหญ่[27][28] แต่นายเสียงบิดาของปรีดีเป็นคนชอบชีวิตอิสระไม่ชอบประกอบอาชีพค้าขายเจริญรอยตามบรรพบุรุษ จึงหันไปยึดอาชีพกสิกรรม เริ่มต้นด้วยการทำป่าไม้ และต่อมาได้ไปบุกเบิกถางพงร้างเพื่อจับจองที่ทำนาบริเวณทุ่งหลวง อำเภอวังน้อย[29] แต่ก็ต้องประสบกับปัญหาภัยธรรมชาติ โขลงช้างป่า และแมลงที่มารบกวนทำลายต้นข้าวทำให้ผลผลิตออกมาไม่ดี ไม่สามารถขายข้าวได้ ซ้ำร้ายรัฐบาลได้ให้สัมปทานบริษัทขุดคลองแห่งหนึ่งขุดคลองผ่านที่ดินของนายเสียงและยังเรียกเก็บค่าขุดคลอง (ดูประวัติคลองรังสิต)[30] ซึ่งบิดาของปรีดีต้องกู้เงินมาจ่ายเป็นค่ากรอกนาในอัตราไร่ละ 4 บาท แลกกับการได้ครอบครองที่ดินที่จับจองไว้จำนวน 200 ไร่ ทำให้ฐานะทางเศรษฐกิจของครอบครัวย่ำแย่ลงไปอีก ต้องอดทนเป็นหนี้สินอยู่หลายปี[31] เหตุการณ์ครั้งนั้นยังทำให้ราษฎรผู้บุกเบิกจับจองที่ดินมาก่อนต้องสูญเสียที่ดินไปเป็นจำนวนมากและกลายเป็นชาวนาผู้เช่าที่ในที่สุด[32][33]
จากการเติบโตในครอบครัวชาวนานี้เอง ปรีดีจึงได้สัมผัสรับรู้เป็นอย่างดีถึงสภาพความเป็นอยู่และความทุกข์ยากของชนชั้นชาวนาทั้งหลายที่ฝากชีวิตไว้กับความไม่แน่นอนของดินฟ้าอากาศ ราคาพืชผลในตลาด และดอกเบี้ยของนายทุน นอกจากนี้ยังต้องพบกับการถูกเอารัดเอาเปรียบจากเจ้าที่ดินศักดินาที่กระทำผ่านการเก็บภาษีและการถือครองกรรมสิทธิ์ที่ดิน ประสบการณ์เหล่านี้เป็นแรงกระตุ้นให้ปรีดีคิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองของประเทศในเวลาต่อมา[34]
ปรีดีเมื่อครั้งเยาว์วัยเป็นเด็กหัวดี ช่างคิด ช่างสังเกตวิเคราะห์ และเริ่มมีความสนใจทางการเมืองมาตั้งแต่อายุเพียง 11 ปี จากเหตุการณ์ปฏิวัติในประเทศจีนที่นำโดย ซุน ยัตเซ็น และเหตุการณ์กบฏ ร.ศ. 130 ในสยาม ซึ่งปรีดีได้แสดงความเห็นอกเห็นใจอย่างมากต่อผู้ที่ถูกลงโทษในครั้งนั้น[35]
ถึงแม้ว่าปรีดีจะเกิดในครอบครัวชาวนา แต่บิดาของเขาก็เป็นผู้ใฝ่รู้และเล็งเห็นประโยชน์ของการศึกษา จึงสนับสนุนให้บุตรได้รับการศึกษาที่ดีมาโดยตลอด[36] เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) ซึ่งเป็นญาติผู้ใหญ่ฝ่ายภรรยาปรีดี ได้เคยกล่าวถึงนายเสียง พนมยงค์ ว่า
การศึกษา
ปรีดีเริ่มเรียนหนังสือที่บ้านครูแสง[37] ตำบลท่าวาสุกรี และสำเร็จการศึกษาในระดับประถมที่โรงเรียนวัดศาลาปูน[38] อำเภอกรุงเก่า จากนั้นไปศึกษาชั้นมัธยมเตรียมที่โรงเรียนมัธยมวัดเบญจมบพิตร[39] แล้วย้ายไปศึกษาต่อที่โรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑลกรุงเก่า (ปัจจุบันคือ โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย)[40] จนสอบไล่ได้ชั้นมัธยม 6 ซึ่งเป็นชั้นสูงสุดสำหรับหัวเมือง แล้วไปศึกษาต่อที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย[41]
ใน พ.ศ. 2460 เข้าศึกษาที่โรงเรียนกฎหมาย กระทรวงยุติธรรม และศึกษาภาษาฝรั่งเศสที่เนติบัณฑิตยสภา กับอาจารย์เลเดแกร์ (E.Ladeker) ที่ปรึกษาศาลต่างประเทศกระทรวงยุติธรรม[42] ต่อมาสอบไล่วิชากฎหมายชั้นเนติบัณฑิตได้ในขณะมีอายุ 19 ปี แต่ตามข้อบังคับสมัยนั้นยังเป็นเนติบัณฑิตไม่ได้เพราะอายุยังไม่ครบ 20 ปีบริบูรณ์ ต้องรอจนอายุครบ 20 ปีบริบูรณ์จึงได้เป็นสมาชิกสามัญแห่งเนติบัณฑิตยสภา[41]
ต่อมาได้รับการคัดเลือกจากกระทรวงยุติธรรมให้ทุนไปศึกษาต่อที่ประเทศฝรั่งเศส ใน พ.ศ. 2463[43] โดยเข้าศึกษาวิชากฎหมายที่มหาวิทยาลัยกอง (Université de Caen) จนสอบไล่ได้ปริญญารัฐเป็น "บาเชอลิเอร์" กฎหมาย (bachelier en droit) และได้ปริญญารัฐเป็น "ลิซองซิเอ" กฎหมาย (Licencié en Droit) ตามลำดับ[44][45]
ปรีดีสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกสาขานิติศาสตร์ จากคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยปารีส พ.ศ. 2469 ด้วยคะแนนเกียรตินิยมดีมาก (trés bien) นับเป็นคนไทยคนแรกที่ได้ปริญญาเอกแห่งรัฐ (doctorat d'état) เป็น "ดุษฎีบัณฑิตกฎหมาย" (docteur en droit) ฝ่ายนิติศาสตร์ (sciences juridiques)[46] นอกจากนี้เขายังสอบไล่ได้ประกาศนียบัตรการศึกษาชั้นสูงในสาขาเศรษฐศาสตร์การเมือง (diplôme d'études supérieures d'économie politique) อีกด้วย[47]
การสมรสและครอบครัว
ปรีดีสมรสกับ พูนศุข ณ ป้อมเพชร์ ธิดา มหาอำมาตย์ตรี พระยาชัยวิชิตวิศิษฎ์ธรรมธาดา (ขำ ณ ป้อมเพชร) กับ คุณหญิงเพ็ง ชัยวิชิตวิศิษฏ์ธรรมธาดา (สุวรรณศร) เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471[48] มีบุตร-ธิดาด้วยกันทั้งหมด 6 คน คือ
นางสาวลลิตา พนมยงค์ (ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2558)
นายปาล พนมยงค์ สมรสกับ นางเลิศศรี พนมยงค์ (จตุรพฤกษ์)
นางสาวสุดา พนมยงค์
นายศุขปรีดา พนมยงค์ สมรสกับ นางจีรวรรณ พนมยงค์ (วรดิลก)
นางดุษฎี พนมยงค์ บุญทัศนกุล สมรสกับ นายชาญ บุญทัศนกุล
นางวาณี พนมยงค์ สายประดิษฐ์ (ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2561) สมรสกับ นายสุรพันธ์ สายประดิษฐ์
หน้าที่การงานก่อนเข้าสู่การเมือง
เมื่อกลับถึงกรุงเทพมหานครใน พ.ศ. 2470 ปรีดีเริ่มทำงานในตำแหน่งผู้พิพากษาประจำกระทรวงยุติธรรม ต่อมาได้เลื่อนตำแหน่งเป็นผู้ช่วยเลขานุการกรมร่างกฎหมาย (ปัจจุบันคือสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา) และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "หลวงประดิษฐ์มนูธรรม"[49] เมื่อ พ.ศ. 2471 ขณะมีอายุ 28 ปี ต่อมาใน พ.ศ. 2475 ได้รับแต่งตั้งเป็นกรรมการกรมร่างกฎหมาย[50] (ต่อมาได้ลาออกจากบรรดาศักดิ์พร้อมกับคณะรัฐมนตรีชุดที่ 9 ใน พ.ศ. 2485 และกลับไปใช้ชื่อเดิมคือ นายปรีดี พนมยงค์[51])
ในช่วงที่รับราชการในกระทรวงยุติธรรมนี้ ปรีดีได้รวบรวมกฎหมายไทยตั้งแต่แรกจนถึงปัจจุบันซึ่งอยู่ในสภาพกระจัดกระจายให้มารวมเป็นเล่มเดียว ใช้ชื่อว่า “ประชุมกฎหมายไทย” และได้รับการตีพิมพ์ใน พ.ศ. 2473 ที่โรงพิมพ์นิติสาสน์ซึ่งเป็นกิจการส่วนตัวของเขาเอง หนังสือเล่มนี้ได้รับความนิยมและสร้างรายได้ให้แก่ปรีดีเป็นอย่างมาก[52]
นอกจากงานที่กรมร่างกฎหมายแล้ว ปรีดียังเป็นอาจารย์ผู้สอนที่โรงเรียนกฎหมาย กระทรวงยุติธรรม ในชั้นแรกได้สอนวิชากฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 3 ว่าด้วยลักษณะหุ้นส่วน บริษัทและสมาคม ต่อมาได้สอนวิชากฎหมายระหว่างประเทศ แผนกคดีบุคคล ลูกศิษย์ของเขาในช่วงดังกล่าวนี้ได้แก่ สัญญา ธรรมศักดิ์ จิตติ ติงศภัทิย์ ดิเรก ชัยนาม เสริม วินิจฉัยกุล เสวต เปี่ยมพงศ์สานต์ ไพโรจน์ ชัยนาม จินดา ชัยรัตน์ โชติ สุวรรณโพธิ์ศรี และศิริ สันตะบุตร
ใน พ.ศ. 2474 ปรีดีเป็นคนแรกที่เริ่มสอนวิชากฎหมายปกครอง (Droit Administratif)[52] กล่าวกันว่าวิชากฎหมายปกครองนี้ เป็นวิชาที่สร้างชื่อเสียงแก่ปรีดีเป็นอย่างมาก เพราะสาระของวิชานี้ เป็นส่วนหนึ่งของวิชากฎหมายมหาชน ซึ่งอธิบายถึงหลักการแบ่งแยกอำนาจอธิปไตยอันเป็นหัวใจของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ในขณะที่ประเทศไทยยังคงปกครองอยู่ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์[53] ในขณะเดียวกัน ก็ได้อาศัยการสอนที่โรงเรียนดังกล่าว ปลุกจิตสำนึกนักศึกษาให้สนใจเป็นขั้น ๆ ถึงความจำเป็นที่จะต้องเปลี่ยนระบบการปกครองจากระบบเดิมให้เป็นระบบราชาธิปไตยภายใต้ธรรมนูญการปกครองแผ่นดินประชาธิปไตย นอกจากนี้ยังได้เปิดอบรมทบทวนวิชากฎหมายที่บ้านถนนสีลมเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์กับนักศึกษาให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น จึงมีลูกศิษย์ลูกหาเข้าร่วมเป็นสมาชิกและผู้สนับสนุนคณะราษฎรในเวลาต่อมาหลายคน[54][55]
บทบาททางการเมืองก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง
การเปลี่ยนแปลงการปกครอง
ในขณะที่อยู่ในประเทศฝรั่งเศส ปรีดี พนมยงค์ ได้ร่วมกับเพื่อนอีก 6 คน ประชุมอย่างเป็นทางการครั้งแรกเพื่อก่อตั้ง "คณะราษฎร" เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2469 ณ หอพักแห่งหนึ่งย่าน "Rue Du Sommerard" กรุงปารีส ผู้ร่วมประชุมประกอบด้วย ร.ท.ประยูร ภมรมนตรี, ร.ท.แปลก ขิตตะสังคะ, ร.ต.ทัศนัย มิตรภักดี, ภก.ตั้ว ลพานุกรม, หลวงสิริราชไมตรี (จรูญ สิงหเสนี), นายแนบ พหลโยธิน โดยมีวัตถุประสงค์คือ เปลี่ยนการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ[56] และการดำเนินเพื่อให้สยามบรรลุหลัก 6 ประการ คือ
จะต้องรักษาความเป็นเอกราชทั้งหลาย เช่น เอกราชในทางการเมือง ในทางศาล ในทางเศรษฐกิจ ฯลฯ ของประเทศไว้ให้มั่นคง
จะรักษาความปลอดภัยในประเทศ ให้การประทุษร้ายต่อกันลดน้อยลงให้มาก
จะต้องบำรุงความสมบูรณ์ของราษฎรในทางเศรษฐกิจ โดยรัฐบาลใหม่จะจัดหางานให้ราษฎรทำ จะวางโครงการเศรษฐกิจแห่งชาติ ไม่ปล่อยให้ราษฎรอดอยาก
จะต้องให้ราษฎรมีสิทธิเสมอภาคกัน ไม่ใช่ให้พวกเจ้ามีสิทธิยิ่งกว่าราษฎรเช่นที่เป็นอยู่
จะต้องให้ราษฎรได้มีเสรีภาพ มีความเป็นอิสระ เมื่อเสรีภาพนี้ไม่ขัดต่อหลัก 4 ประการดังกล่าวข้างต้น
จะต้องให้การศึกษาอย่างเต็มที่แก่ราษฎร
วันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ปรีดีร่วมกับสมาชิกคณะราษฎรที่ประกอบด้วยกลุ่มทหารบก ทหารเรือ และพลเรือน ยึดอำนาจการปกครองประเทศจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองได้สำเร็จโดยไม่มีการเสียเลือดเนื้อ หลังจากนั้นคณะราษฎรโดยปรีดี พนมยงค์ ได้จัดให้มีการประชุมระหว่างคณะราษฎร และเสนาบดี ปลัดทูลฉลอง ขึ้น ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เพื่อชี้แจงจุดประสงค์ หลักการระบอบใหม่ กฎหมายพระธรรมนูญการปกครองแผ่นดินโดยย่อ และขอความร่วมมือในการบริหารราชการแผ่นดินต่อไป[55][57][58][59]
การวางรูปแบบการปกครองในระบอบประชาธิปไตย
ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ปรีดี พนมยงค์ ถือเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการจัดวางรูปแบบการปกครองในระบอบใหม่ เป็นผู้ให้กำเนิดรัฐธรรมนูญฉบับแรกของประเทศ โดยเป็นผู้ร่างพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475[60] ที่ประกาศใช้เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2475 พร้อมกันนั้นยังมีบทบาทสำคัญในการร่างรัฐธรรมนูญฉบับ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 อันเป็นรัฐธรรมนูญถาวรฉบับแรกของสยาม[61] ที่ใช้เป็นบรรทัดฐานของการปกครองในระบอบใหม่
ในขณะเดียวกัน ปรีดีก็ได้รับแต่งตั้งจากสภาผู้แทนราษฎรให้เป็นเลขาธิการคนแรกของสภาผู้แทนราษฎรสยาม ด้วยตำแหน่งดังกล่าว ทำให้เขามีบทบาทด้านนิติบัญญัติในการวางหลักสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคให้แก่ราษฎร โดยเป็นผู้ยกร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งฉบับแรก และเป็นผู้ริเริ่มให้สตรีมีสิทธิ์ในการออกเสียงเลือกตั้งและสมัครรับเลือกตั้งผู้แทนราษฎรได้เช่นเดียวกับเพศชาย[62] และจากการที่ได้ไปศึกษาในประเทศฝรั่งเศส ปรีดีจึงสนับสนุนแนวคิดเรื่องศาลปกครอง และก็เป็นผู้นำเอาวิชา "กฎหมายปกครอง" (droit administratif) มาสอนเป็นคนแรก ณ โรงเรียนกฎหมายกระทรวงยุติธรรม แนวคิดดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงความต้องการให้ราษฎรสามารถตรวจสอบฝ่ายปกครองได้ และมีสิทธิในทางการเมืองเท่าเทียมกับข้าราชการอย่างแท้จริง
เมื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองแล้วเขาจึงผลักดันให้รัฐบาลยกฐานะกรมร่างกฎหมายและสถาปนาขึ้นเป็น "คณะกรรมการกฤษฎีกา"[63] ทำหน้าที่ยกร่างกฎหมายและเป็นที่ปรึกษากฎหมายของแผ่นดิน ทั้งยังพยายามผลักดันให้คณะกรรมการกฤษฎีกาทำหน้าที่ศาลปกครองอีกด้วย แต่ก็ทำไม่สำเร็จ เนื่องจากวัฒนธรรมในทางอำนาจนิยมของรัฐไทยยังมีอยู่หนาแน่น ความพยายามในการตั้งศาลปกครองของปรีดีจึงประสบอุปสรรคมาโดยตลอด[64]
ใน พ.ศ. 2476 ได้เสนอเค้าโครงการเศรษฐกิจ หรือที่เรียกกันว่า "สมุดปกเหลือง" ต่อรัฐบาลเพื่อใช้เป็นนโยบายเศรษฐกิจของประเทศ[65][66] ตามหลัก 6 ประการของคณะราษฎร โดยดำเนินเศรษฐกิจแบบสหกรณ์ แต่ไม่ทำลายกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของเอกชน ซึ่งเขาได้ชี้แจงไว้ว่า
ปรีดียังได้วางหลักการประกันสังคม คือ ให้การประกันแก่ราษฎรทั้งหลายตั้งแต่เกิดจนตาย ที่จะได้รับความอุปการะจากรัฐบาล หากไม่สามารถทำงานได้ ซึ่งระบุไว้อย่างชัดเจนในหมวดที่ 3 แห่งเค้าโครงการเศรษฐกิจ ในชื่อร่าง "พระราชบัญญัติว่าด้วยการประกันความสุขสมบูรณ์ของราษฎร"[67] แต่แนวความคิดดังกล่าวถูกมองว่าเป็นคอมมิวนิสต์ และถูกคัดค้านอย่างหนักจากกลุ่มอนุรักษนิยม[55][66][68]
การกระจายอำนาจการปกครอง
ปรีดีเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการร่างพระราชบัญญัติระเบียบราชการบริหารแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2476 เพื่อให้รูปแบบและระเบียบการบริหารราชการแผ่นดินดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ และมีการกระจายอำนาจการปกครองสู่ท้องถิ่น
เมื่อเข้าดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย (พ.ศ. 2476–พ.ศ. 2478) ก็ได้ริเริ่มให้มีการจัดตั้ง "เทศบาล" ทั่วราชอาณาจักรสยาม ตาม พระราชบัญญัติเทศบาล โดยมุ่งหวังให้การปกครองทัองถิ่นเป็นรากฐานสำคัญของระบอบประชาธิปไตย และได้กวดขันให้มีการเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้านและกำนันตาม พระราชบัญญัติปกครองท้องที่ และจัดตั้งกรมโยธาเทศบาลเพื่อสอดคล้องกับการปกครองเทศบาลและสร้างทางท้องที่หลายจังหวัด นอกจากนี้เขายังได้สร้างโรงพยาบาลหลายแห่ง รวมทั้งจัดให้มีเรือพยาบาลตามลำน้ำโขงโดยใช้สลากกินแบ่งของท้องที่ สร้างฝายและพนังหลายแห่งเพื่อช่วยชาวนาและเกษตรกร สร้างทัณฑนิคมเพื่อให้ผู้พ้นโทษแล้วมีที่ดินของตน ฯลฯ [69][70]
ด้านพระพุทธศาสนา
ปรีดีเป็นผู้มีบทบาทในการเปลี่ยนแปลง พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ จากฉบับ ร.ศ. 121 (พ.ศ. 2445) มาเป็น พระราชบัญญัติสงฆ์ พ.ศ. 2484 ทำให้การปกครองสงฆ์เป็นประชาธิปไตย อนุวัตรคล้อยตามการปกครองของบ้านเมืองไปด้วย แต่ พระราชบัญญัติสงฆ์ พ.ศ. 2484 ใช้ได้เพียง 20 ปี ก็มีเหตุการณ์ไม่ราบรื่นเกิดขึ้นในสังฆมณฑลอย่างจงใจ จนนำคณะสงฆ์กลับไปสู่การปกครองระบอบเผด็จการโดยคณะเดียว ภายใต้ พระราชบัญญัติสงฆ์ พ.ศ. 2505[71]
ด้านการศึกษา
ในขณะดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ปรีดี พนมยงค์ ได้สถาปนา "มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง" (มธก.) ขึ้นเมื่อ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2477] และได้รับแต่งตั้งเป็น "ผู้ประศาสน์การ"[72] (พ.ศ. 2477–พ.ศ. 2490) คนแรกและคนเดียวของมหาวิทยาลัย เพื่อสนองเจตนารมณ์ของคณะราษฎรที่ว่า "จะต้องให้การศึกษาอย่างเต็มที่แก่ราษฎร" ด้วยเห็นว่าในขณะนั้น สถาบันการศึกษาในระดับอุดมศึกษาที่มีอยู่มิได้เปิดกว้างเพื่อชนส่วนใหญ่ ดังนั้นมหาวิทยาลัยใหม่ตามแนวความคิดของเขา จึงเป็นมหาวิทยาลัยที่เปิดกว้างเพื่อราษฎร เป็นตลาดวิชา ทุกคนมีสิทธิเสรีภาพในการศึกษาเล่าเรียนเท่าเทียมกัน[73] ปรีดีกล่าวไว้ในวันสถาปนามหาวิทยาลัยว่า
มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมืองในระยะแรกมิได้ใช้งบประมาณแผ่นดิน หากอาศัยเงินที่มาจากค่าสมัครเข้าเรียนของนักศึกษาทั่วราชอาณาจักรและดอกผลที่ได้มาจากธนาคารแห่งเอเชียเพื่อพาณิชยกรรมและอุตสาหกรรม ซึ่งปรีดีเป็นผู้ก่อตั้ง โดยให้มหาวิทยาลัยถือหุ้นถึง 80%[74] นอกจากนี้ปรีดียังได้ยกกิจการโรงพิมพ์นิติสาส์นของเขาให้แก่มหาวิทยาลัยเพื่อพิมพ์เอกสารตำราคำสอนแก่นักศึกษา[52] มหาวิทยาลัยดังกล่าวได้เป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาระบอบประชาธิปไตยของไทย ยิ่งไปกว่านั้นยังมีบทบาทสำคัญในการต่อต้านสงครามและต่อสู้เพื่อสันติภาพ โดยมหาวิทยาลัยเป็นที่ตั้งศูนย์บัญชาการใหญ่ของขบวนการเสรีไทยในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง[75]
ภายหลังจากที่ปรีดีต้องลี้ภัยทางการเมือง รัฐบาลได้เปลี่ยนชื่อมหาวิทยาลัย โดยตัดคำว่า "วิชา" และ "การเมือง" ออก เหลือเพียงมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เพื่อไม่ให้นักศึกษายุ่งเกี่ยวกับการเมือง ทั้งยังขายหุ้นทั้งหมดของมหาวิทยาลัย จนไม่มีความสามารถที่จะเลี้ยงตัวเองได้ กลายเป็นมหาวิทยาลัยปิดที่ต้องอาศัยงบประมาณจากรัฐบาล[76][77]
ด้านการต่างประเทศ
เมื่อภารกิจด้านการปกครองในกระทรวงมหาดไทยเข้ารูปเข้ารอยแล้ว ปรีดี พนมยงค์ ได้ก้าวเข้าดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ (พ.ศ. 2478–พ.ศ. 2481)[78][79] ในเวลานั้นสยามยังอยู่ภายใต้บังคับของสนธิสัญญาระหว่างประเทศอันไม่เป็นธรรม ที่รัฐบาลสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ได้ถูกบังคับให้ทำไว้กับประเทศต่าง ๆ 13 ประเทศ ในนามของ "สนธิสัญญาทางไมตรีพาณิชย์และการเดินเรือ"
ใน พ.ศ. 2478 หลังจากได้ประกาศใช้ประมวลกฎหมายแล้ว รัฐบาลเห็นว่าถึงเวลาแล้วที่ควรจะหาทางยกเลิกสนธิสัญญาที่ไม่เสมอภาค และทวงอำนาจอธิปไตยของประเทศกลับคืนมา โดยยึดหลักเอกราชทั้งในทางการเมือง การศาล และเศรษฐกิจ ตลอดจนหาทางลดอัตราดอกเบี้ยในการกู้ยืมเงินที่รัฐบาลเก่าได้ทำสัญญาไว้ ปรีดี พนมยงค์ และคณะจึงออกเดินทางไปพบปะเจรจากับผู้นำประเทศมหาอำนาจต่าง ๆ ในยุโรป อเมริกา และเอเชีย อาทิ เบนิโต มุสโสลินี ผู้นำฟาสซิสต์แห่งอิตาลี ปีแอร์ ลาวาล นายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส ฮจาล์ มาร์ ซาคท์ตัวแทนของอดอล์ฟ ฮิตเลอร์ ผู้นำนาซีเยอรมัน เซอร์ แซมมวล ฮอร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศอังกฤษ คอร์เดล ฮัลล์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกา จักรพรรดิฮิโรฮิโตแห่งญี่ปุ่น และบุคคลสำคัญอื่น ๆ ในหลายประเทศ[80]
ตลอดระยะเวลา 3 ปีที่ดำรงตำแหน่ง ปรีดีได้ใช้ความพยายามทางการทูตเจรจาแก้ไขสนธิสัญญาไม่เสมอภาคที่สยามได้ทำไว้กับประเทศมหาอำนาจ 13 ประเทศ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น ฝรั่งเศส เนเธอร์แลนด์ อังกฤษ สเปน โปรตุเกส เดนมาร์ก สวีเดน อิตาลี เบลเยียม และนอร์เวย์ ตามลำดับ ซึ่งประเด็นหลักในการแก้ไขสนธิสัญญาไม่เสมอภาคมีอยู่ 2 ประเด็น คือ
สิทธิสภาพนอกอาณาเขต คือคนในบังคับของต่างประเทศไม่ต้องขึ้นต่อศาลสยาม ทำให้สยามสูญเสียเอกราชในทางศาล
ภาษีร้อยชักสาม คือรัฐบาลสยามสามารถเรียกเก็บภาษีศุลกากรขาเข้าได้เพียงไม่เกินร้อยละ 3 ทำให้สยามขาดรายได้เข้าประเทศเท่าที่ควรจะได้ นับเป็นการสูญเสียเอกราชในทางเศรษฐกิจ[81]
โดยใช้ยุทธวิธีบอกเลิกสนธิสัญญาไม่เสมอภาคกับประเทศคู่สัญญาเหล่านั้น และได้ยื่นร่างสนธิสัญญาฉบับใหม่โดยอาศัยหลัก "ดุลยภาพแห่งอำนาจ" จนสามารถยกเลิกสนธิสัญญาดังกล่าวเป็นผลสำเร็จ ทำให้สยามได้เอกราชทางศาลและเอกราชทางเศรษฐกิจกลับคืนมา และมีสิทธิเสมอภาคกับนานาประเทศทุกประการ[82][83][84]
หนังสือพิมพ์สเตรตไทม์ของสิงคโปร์ กล่าวยกย่องปรีดีไว้ในบทบรรณาธิการว่า "ดอกเตอร์ปรีดี พนมยงค์ เสมือนหนึ่งเป็น แอนโทนี อีเดน" ผู้เป็นรัฐมนตรีต่างประเทศคนสำคัญของรัฐบาลอังกฤษ[57]
ด้านการคลัง
เมื่อปรีดีเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (พ.ศ. 2481–พ.ศ. 2484) ได้ตั้งปณิธานที่จะใช้เครื่องมือทางการคลังสร้างความมั่นคงให้แก่ชาติ สร้างความเป็นธรรมและความสุขสมบูรณ์แก่ราษฎร[65] โดยแถลงต่อรัฐสภาว่าจะปรับปรุงระบบการเก็บภาษีให้เป็นธรรมแก่สังคม และได้บรรลุภารกิจในด้านการจัดเก็บภาษีอากรที่สำคัญ ดังนี้
ช่วยเหลือราษฎรที่ต้องแบกรับภาษีที่ไม่เป็นธรรม ด้วยการยกเลิกเงินภาษีรัชชูปการ และอากรค่านา (เงินส่วย) ซึ่งชาวนาต้องเสียแก่เจ้าศักดินา เป็นต้น
จัดระบบเก็บภาษีอากรที่เป็นธรรมในระบอบประชาธิปไตยโดนสถาปนา "ประมวลรัษฎากร" เป็นแบบฉบับครั้งแรกในประเทศไทย ซึ่งรวมบทบัญญัติเกี่ยวกับภาษีอากรทางตรง
ออก พรบ.ภาษีเงินได้ ซึ่งเป็นภาษีก้าวหน้า กล่าวคือผู้ใดมีรายได้มากก็เสียภาษีมากหากมีรายได้น้อยก็เสียภาษีน้อย และผู้ใดบริโภคเครื่องบริโภคที่ไม่จำเป็นแก่การดำรงชีพก็ต้องเสียภาษีอากรมากตามลำดับ[85][86]
ในด้านการสร้างเสถียรภาพทางการเงินและการคลังของประเทศ ปรีดีคาดการณ์ว่าอาจเกิดสงครามโลกครั้งที่สองขึ้นในไม่ช้า เงินปอนด์สเตอร์ลิงซึ่งสยามประเทศใช้เป็นทุนสำรองเงินตราอาจจะลดค่าลงได้ เขาพิจารณาอย่างรอบคอบแล้วเห็นว่าภายใต้สถานการณ์ของโลกที่มีความไม่แน่นอนนั้น การเก็บรักษาทุนสำรองของชาติเอาไว้เป็นทองคำแท่งน่าจะเป็นนโยบายที่เหมาะสม และเห็นว่าอังกฤษซึ่งอยู่ในสถานะสงครามกับเยอรมนีในยุโรปแล้วตั้งแต่ปี 2482 มีแนวโน้มว่าจะต้องเผชิญหน้ากับญี่ปุ่นในเอเชียแปซิฟิกด้วยในอนาคตอันใกล้ อันจะมีผลกระทบต่อสถานภาพของเงินปอนด์สเตอร์ลิงอย่างหลีกเลี่ยงไม่พ้น จึงได้จัดการเอาเงินปอนด์ที่เป็นเงินทุนสำรองเงินตราจำนวนหนึ่งซื้อทองคำแท่งหนัก 1 ล้าน ออนซ์ ในราคาออนซ์ละ 35 ดอลลาร์สหรัฐ นำมาเก็บไว้ในห้องนิรภัยกระทรวงการคลัง นอกจากนี้ยังได้โอนเงินปอนด์เพื่อแลกซื้อเงินดอลลาร์และทองคำแท่งเก็บไว้ที่สหรัฐอเมริกาอีกส่วนหนึ่ง ทำให้เสถียรภาพของค่าเงินบาทในเวลานั้นมั่นคงที่สุดแม้ว่าเป็นระยะใกล้จะเกิดสงครามเต็มทีแล้ว ทองคำแท่งจำนวนดังกล่าวยังคงเก็บรักษาไว้เป็นทุนสำรองเงินบาทอยู่จนทุกวันนี้[87][88]
เมื่อได้ปรับปรุงระบบภาษีอากรให้เกิดความเป็นธรรมแก่สังคมขึ้นในระดับหนึ่งแล้ว อีกทั้งระบบการเงินของประเทศก็มีความมั่นคงด้วยทุนสำรองเงินตราอันประกอบด้วยทองคำและเงินตราต่างประเทศในสกุลที่ทั่วโลกยอมรับ ปรีดีในฐานะผู้รับผิดชอบบริหารนโยบายการเงินการคลังของประเทศ ก็ได้รื้อฟื้นเรื่องการจัดตั้งธนาคารกลางหรือธนาคารแห่งชาติ ซึ่งได้เคยปรารภไว้แล้วในเค้าโครงการเศรษฐกิจมาพิจารณาอย่างจริงจัง โดยจัดตั้งสำนักงานธนาคารชาติไทยขึ้นก่อน และเร่งฝึกพนักงานเจ้าหน้าที่ไว้ให้พร้อมในการบริหารธนาคารชาติ ต่อมาจึงได้จัดตั้ง "ธนาคารชาติไทย" ขึ้น ใน พ.ศ. 2483 ปัจจุบันคือ "ธนาคารแห่งประเทศไทย"[89][90] เพื่อทำหน้าที่เป็นธนาคารชาติของรัฐโดยสมบูรณ์
บทบาทในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง
ก่อนสงครามโลกครั้งที่สองจะอุบัติขึ้น ปรีดี พนมยงค์ เล็งเห็นว่าลัทธิเผด็จการทหารกำลังจะจุดชนวนให้เกิดสงครามโลก จึงอำนวยการสร้างภาพยนตร์เรื่อง "พระเจ้าช้างเผือก"[91] เพื่อสื่อทัศนะสันติภาพและคัดค้านการทำสงครามผ่านไปยังนานาประเทศ โดยแสดงจุดยืนอย่างแจ่มชัดด้วยพุทธภาษิตที่ปรากฏในภาพยนตร์ที่ว่า "นตฺถิ สนฺติปรํ สุขํ" (ไม่มีสุขใดเสมอด้วยความสงบสันติ) ยิ่งไปกว่านั้นเขายังสื่อให้เห็นว่าชาวสยามพร้อมที่จะต่อสู้เพื่อต่อด้านสงครามรุกรานอย่างมีศักดิ์ศรี[92][93]
ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
วันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2484 สภาผู้แทนราษฎรมีมติแต่งตั้งคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลขึ้นใหม่ แทนเจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) ซึ่งถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2481 ประกอบด้วย พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา และปรีดี พนมยงค์[94] ต่อมา พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา ทรงลาออกจากตำแหน่ง สภาผู้แทนราษฎรจึงมีมติแต่งตั้งปรีดี พนมยงค์ เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์แต่ผู้เดียว (1 สิงหาคม พ.ศ. 2487–20 กันยายน พ.ศ. 2488)[12] และได้รับแต่งตั้งเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ต่อไปอีก เนื่องจากสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวยังทรงศึกษาอยู่ ณ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ไม่สามารถเสด็จนิวัติประเทศไทยได้[95]
หัวหน้าขบวนการเสรีไทย
ปลาย พ.ศ. 2484 สงครามมหาเอเชียบูรพาปะทุขึ้นเมื่อกองทัพญี่ปุ่นเปิดฉากโจมตีฐานทัพเรือเพิร์ลฮาร์เบอร์ของสหรัฐอเมริกา และรวมไปถึงดินแดนในครอบครองของอังกฤษและเนเธอร์แลนด์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ต่อมา เช้ามืดวันที่ 8 ธันวาคม ญี่ปุ่นยกพลขึ้นบกตามแนวชายฝั่งทะเลด้านอ่าวไทย และส่งกองกำลังภาคพื้นดินบุกเข้าประเทศไทยทางอินโดจีนฝรั่งเศส รัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงคราม ได้ตกลงทำสัญญาเป็นพันธมิตรกับญี่ปุ่นเพื่อให้กองทัพญี่ปุ่นเดินทัพผ่านแผ่นดินไทย ในที่สุดก็ร่วมวงไพบูลย์กับญี่ปุ่น และประกาศสงครามต่อฝ่ายสัมพันธมิตรอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2485 อันเป็นการละเมิดต่อประกาศพระบรมราชโองการให้ปฏิบัติตามความเป็นกลาง พ.ศ. 2482[96][97][98]
ปรีดี พนมยงค์ ไม่เห็นด้วยกับการให้ญี่ปุ่นละเมิดอธิปไตยและแสดงจุดยืนให้ปรากฏโดยเป็นผู้นำในการจัดตั้งองค์การต่อต้านญี่ปุ่น หรือต่อมาเรียกว่า "ขบวนการเสรีไทย" ประกอบด้วยคนไทยทุกชั้นวรรณะ ทั้งที่อยู่ในประเทศและอยู่ต่างประเทศ เขาไม่ยอมลงนามในประกาศสงครามนั้นด้วยเหตุผลสำคัญที่ว่า หากลงนามไปแล้วก็ยากที่จะให้ฝ่ายสัมพันธมิตรเชื่อถือการปฏิบัติการของขบวนการเสรีไทย[97][99][100]
กระแสความไม่พอใจต่อการตัดสินใจของรัฐบาลจอมพล ป. ได้พุ่งขึ้นอย่างรวดเร็วในหมู่ชนทุกเหล่า แต่รัฐบาลถือว่าตนเองมีความชอบธรรมในการปราบปรามผู้ที่ไม่เห็นด้วย อีกทั้งกองทัพญี่ปุ่นที่เข้ามาประจำการในประเทศ ก็ใช้ท่าทีที่แข็งกร้าวต่อผู้ที่ต้องสงสัยว่าดำเนินกิจกรรมต่อต้านกองทัพญี่ปุ่น ดังนั้นปฏิบัติการต่อต้านรัฐบาลและญี่ปุ่นผู้รุกรานจึงต้องเป็นงาน "ใต้ดิน" ที่ปิดลับ[101]
ปรีดี พนมยงค์ ในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ และหัวหน้าขบวนการเสรีไทยในรหัสนามว่า "รู้ธ" (Ruth) ทำงานในสองบทบาทตลอดสงครามมหาเอเชียบูรพา โดยถือความลับสุดยอดเป็นหัวใจของการปฏิบัติงาน[102][103] คณะผู้ก่อตั้งขบวนการเสรีไทยได้กำหนดภารกิจที่จะต้องปฏิบัติไว้ในชั้นแรกสองประการ คือ
ต่อสู้กับญี่ปุ่นผู้รุกราน
ปฏิบัติการให้ฝ่ายสัมพันธมิตรรับรองเจตนารมณ์ที่แท้จริงของราษฎรไทย ต่อมาเมื่อรัฐบาลจอมพล แปลก พิบูลสงคราม ได้ประกาศสงครามกับอังกฤษและสหรัฐอเมริกา จึงทำให้ภารกิจขององค์การเสรีไทยถูกได้เพิ่มขึ้นมาอีกประการหนึ่ง คือ[17]
ให้สัมพันธมิตรรับรองว่าประเทศไทยไม่ตกเป็นฝ่ายแพ้สงครามร่วมกับญี่ปุ่น
ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2488 ปรีดีแจ้งให้สัมพันธมิตรทราบว่า เสรีไทยจำนวน 8 หมื่นคนทั่วประเทศพร้อมที่จะลุกฮือขึ้นเพื่อทำสงครามกับทหารญี่ปุ่นอย่างเปิดเผย แต่ฝ่ายสัมพันธมิตรได้ร้องขอให้ชะลอแผนนี้ไว้ก่อน ด้วยเหตุผลทางแผนยุทธศาสตร์ของฝ่ายสัมพันธมิตร[104] ในที่สุดฝ่ายญี่ปุ่นก็ยอมแพ้สงครามอย่างไม่มีเงื่อนไขเมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2488
เมื่อญี่ปุ่นได้ยอมจำนน ฝ่ายสัมพันธมิตรจึงได้แจ้งให้ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ซึ่งเป็นหัวหน้าขบวนการเสรีไทยว่า สัมพันธมิตรไม่ถือว่าประเทศไทยเป็นผู้แพ้สงคราม ประเทศไทยไม่ต้องถูกยึดครอง รัฐบาลไทยไม่ต้องยอมจำนน กองทัพไทยไม่ต้องวางอาวุธ และให้รีบออกแถลงการณ์ปฏิเสธการประกาศสงครามระหว่างไทยกับสัมพันธมิตร เพื่อลบล้างข้อผูกพันทั้งหลายที่รัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ได้ทำไว้กับญี่ปุ่น[97][105][106]
ประกาศสันติภาพ
วันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2488 ปรีดี พนมยงค์ ในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ได้ออกประกาศสันติภาพในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล[107] ว่าการประกาศสงครามต่อสหรัฐอเมริกาและบริเตนใหญ่เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2485 เป็น "โมฆะ" ไม่ผูกพันประชาชนชาวไทย และประเทศไทยพร้อมที่จะให้ความร่วมมือกับสหประชาชาติในการสถาปนาสันติภาพในโลกนี้ ต่อมารัฐบาลได้ประกาศให้วันที่ 16 สิงหาคม ของทุกปีเป็น "วันสันติภาพไทย"[108][109]
ภายหลังจากการประกาศสันติภาพ ตัวแทนพลพรรคเสรีไทยจากทั่วประเทศกว่า 8, 000 นาย ได้เดินสวนสนามผ่านอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ถนนราชดำเนิน โดยมีปรีดี พนมยงค์ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์และหัวหน้าขบวนการเสรีไทยเป็นประธาน เมื่อสิ้นสุดภารกิจลงแล้ว เขาได้ประกาศยกเลิกขบวนการเสรีไทย[9] โดยมีสุนทรพจน์บางตอนว่า
เมื่อบ้านเมืองสงบเรียบร้อยดีแล้วปรีดี พนมยงค์ จึงขออัญเชิญสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลเสด็จนิวัติประเทศไทยเพื่อทรงบริหารราชการแผ่นดินด้วยพระองค์เองต่อไป โดยได้เสด็จกลับถึงพระนครวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2488 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำรัสตอบปรีดีที่ไปเฝ้ารับเสด็จดังนี้
บทบาททางการเมืองหลังสงครามโลกครั้งที่สอง
รัฐบุรุษอาวุโส
ด้วยคุณูปการที่เป็นผู้นำในการกอบกู้บ้านเมืองในยามคับขัน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลจึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ยกย่องปรีดี พนมยงค์ ไว้ในฐานะ "รัฐบุรุษอาวุโส" ซึ่งถือได้ว่าเป็นตำแหน่งทางการเมืองอันทรงเกียรติสูงสุด ดังที่ปรากฏในราชกิจจานุเบกษาวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2488 ความว่า
ในโอกาสนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ ซึ่งเป็นเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูงสุดที่สามัญชนพึงได้รับพระราชทาน[110][111] แก่รัฐบุรุษอาวุโสปรีดี พนมยงค์ เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2488[112]
ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี
ปรีดี พนมยงค์ ได้รับเลือกจากสภาผู้แทนราษฎรให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี[6] เขาได้ใช้ความรู้ความสามารถเจรจาต่อรองกับฝ่ายสัมพันธมิตรในปัญหาต่าง ๆ โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงข้อตกลงกับอังกฤษ เรื่องสัญญาสมบูรณ์แบบ และการเจรจาให้รัฐบาลสหรัฐยกเลิกคำสั่งเพิกถอนเงินซึ่งได้ถูกกักกันไว้ในสหรัฐ ให้ประเทศไทยสามารถแก้ไขสถานะผู้แพ้สงครามได้สำเร็จอย่างละมุนละม่อม สามารถเข้าเป็นสมาชิกองค์การสหประชาชาติลำดับที่ 55[113]
วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลเสด็จสวรรคต รัฐบาลปรีดีที่เพิ่งชนะเลือกตั้งหลังการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2489 จึงขอความเห็นชอบต่อรัฐสภาให้อัญเชิญพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดช ขึ้นครองราชย์สืบสันตติวงศ์ต่อไป[114][115] เมื่อสภามีมติเห็นชอบแล้ว ปรีดีก็ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2489 ทั้งที่เพิ่งได้รับโปรดเกล้าฯ เมื่อวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2489[116] แต่สภาผู้แทนราษฎรก็สนับสนุนให้ปรีดีดำรงตำแหน่งตามเดิม[117][118]
กรณีสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ได้ทำให้ศัตรูทางการเมืองของปรีดี ซึ่งประกอบด้วยกลุ่มทหารสาย จอมพล ป. พิบูลสงครามที่สูญเสียอำนาจหลังสงครามโลกครั้งที่สอง พรรคการเมืองฝ่ายค้านนำโดย พรรคประชาธิปัตย์[119] และกลุ่มอำนาจเก่า[120] ฉวยโอกาสนำมาใช้ทำลายปรีดีทางการเมือง โดยการกระจายข่าวไปตามหนังสือพิมพ์ ร้านกาแฟ และสถานที่ต่าง ๆ รวมทั้งส่งคนไปตะโกนในศาลาเฉลิมกรุงว่า "ปรีดีฆ่าในหลวง"[14][121] และนำไปสู่การลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของเขาในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2489 โดยหลังจากนั้น หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ ได้รับการสนับสนุนจากกลุ่มปรีดี ให้ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีแทน[122]
ต้นเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2489 ภายหลังจากที่ปรีดีลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแล้ว ก็ได้รับเชิญจากรัฐบาลหลายประเทศให้ไปเยือนประเทศเหล่านั้น รัฐบาลไทยจึงมอบหมายให้เขาเป็นหัวหน้าคณะทูตสันถวไมตรีเดินทางรอบโลกเพื่อเจริญสัมพันธไมตรีและพบปะกับผู้นำนานาประเทศ โดยได้ไปเยือนประเทศจีนเป็นแห่งแรก จากนั้นก็ไปฟิลิปปินส์ สหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฝรั่งเศส สวิตเซอร์แลนด์ เดนมาร์ก สวีเดน และนอร์เวย์ รวมทั้งสิ้นเก้าประเทศ และกลับมาถึงกรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2490 รวมเวลาที่ออกไปปฏิบัติภารกิจในต่างประเทศ 3 เดือนเต็ม[123][124]
ลี้ภัยรัฐประหาร
ต่อมาในวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 คณะรัฐประหาร ประกอบด้วย พล.ท.ผิน ชุณหะวัณ พ.อ.กาจ กาจสงคราม พ.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์ พ.อ.สฤษดิ์ ธนะรัชต์ พ.อ.ถนอม กิตติขจร พ.ท.ประภาส จารุเสถียร และ ร.อ.สมบูรณ์ (ชาติชาย) ชุณหะวัณ ได้ยึดอำนาจการปกครองประเทศ จากรัฐบาลหลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ ด้วยสาเหตุที่รัฐบาลไม่สามารถคลี่คลายคดีสวรรคตลงได้ ประกอบกับการลดบทบาทของกองทัพ และปัญหาทางเศรษฐกิจ[18] หลังจากยึดอำนาจสำเร็จ คณะรัฐประหารได้นำกำลังทหารพร้อมรถถังบุกยิงทำเนียบท่าช้างวังหน้าซึ่งปรีดีและครอบครัวอาศัยอยู่ แล้วพยายามจะจับกุมตัวปรีดี แต่เขาก็หลบหนีไปได้ภายใต้การอารักขาของทหารเรือและได้อาศัยฐานทัพเรือสัตหีบเป็นที่หลบภัยอยู่ชั่วระยะหนึ่ง เมื่อพิจารณาเห็นว่ายังไม่พร้อมที่จะต่อต้านคณะรัฐประหาร จึงได้ลี้ภัยการเมืองไปยังประเทศสิงคโปร์ จนถึงปลายเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2491 จึงออกเดินทางต่อไปยังสาธารณรัฐประชาชนจีน[125]
ต่อมา ใน พ.ศ. 2492 ปรีดี พนมยงค์ กลับมาประเทศไทยเพื่อยึดอำนาจคืนจากรัฐบาล จอมพล ป. พิบูลสงคราม ในเหตุการณ์ "ขบวนการประชาธิปไตย 26 กุมภาพันธ์" เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2492 แต่กระทำไม่สำเร็จ (เรียกกันว่า "กบฏวังหลวง")[126] ทำให้ปรีดี พนมยงค์ ต้องเดินทางออกจากประเทศไทยไปพำนักยังประเทศสิงคโปร์เพื่อจะไปสู่สหรัฐอเมริกา แต่ด้วยเหตุที่มีปัญหาเกี่ยวกับหนังสือเดินทาง ทำให้ปรีดีต้องเดินทางไปยังประเทศจีนซึ่งขณะนั้นยังอยู่ภายใต้รัฐบาลก๊กมินตั๋งแทน ต่อมา พ.ศ. 2513 จึงได้เดินทางต่อไปยังกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส และได้พำนักอยู่ที่นั่นตลอดมาจนเสียชีวิต[127]
ปัจฉิมวัย
หลายปีที่ปรีดีลี้ภัยทางการเมืองไปอยู่ต่างประเทศ ยังมีการกล่าวหาว่าปรีดีสมคบการปลงพระชนม์ในหลวงอยู่เป็นระยะ ๆ เขาจึงต้องฟ้องร้องผู้ใส่ความหมิ่นประมาทต่อศาลยุติธรรม[128][129][130][131] ผลปรากฏว่าศาลตัดสินให้ชนะทุกคดี นอกจากนี้ โดยคำพิพากษาของศาลในกรณีฟ้องร้องรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ และเอกอัครราชทูตไทยประจำกรุงปารีสกับพวก ในข้อหาร่วมกันละเมิดสิทธิของโจทก์[19] ปรีดีจึงได้รับความรับรองจากทางราชการในฐานะคนไทยโดยสมบูรณ์ตามกฎหมายทุกประการ และได้รับเงินบำนาญตลอดจนได้รับหนังสือเดินทางของไทย[16][20][132][133][134]
ขณะพำนักอยู่ในประเทศจีน ปรีดีได้มีโอกาสพบปะสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับผู้นำพรรคและรัฐบาลจีนไม่ว่าจะเป็นประธานาธิบดีเหมา เจ๋อตง นายกรัฐมนตรีโจว เอินไหล จอมพลเฉินยี่ เติ้ง เสี่ยวผิง เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน นอกจากนี้ยังได้พบปะสนทนากับผู้นำกอบกู้เอกราชของชาติในอินโดจีน อาทิ ประธานาธิบดีโฮจิมินห์และนายกรัฐมนตรีฝ่ามวันดง แห่งเวียดนาม เจ้าสุภานุวงศ์ ประธานประเทศลาว เจ้าสุวรรณภูมา และพระบาทสมเด็จพระนโรดม สีหนุ กษัตริย์แห่งกัมพูชา โดยเฉพาะมิตรภาพระหว่างปรีดีกับประธานโฮจิมินห์นั้น ยืนยาวมาตั้งแต่สมัยที่เขาผู้นี้ต่อสู้กับฝรั่งเศส[134]
ต้นเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2513 โจวเอินไหลได้อำนวยความสะดวกให้ปรีดีเดินทางจากประเทศจีนไปยังกรุงปารีส ด้วยความช่วยเหลือจากนายกีโยม จอร์จ-ปีโก (Guillaume Georges- Picot) มิตรเก่าที่มีตำแหน่งเป็นเอกอัครราชทูตถาวรของประเทศฝรั่งเศส และโดยได้รับความเห็นชอบจากประธานาธิบดี ชาร์ลส์ เดอ โกลล์[135] ปรีดีจึงได้พำนักอยู่ ณ ประเทศฝรั่งเศส ในช่วงปลายชีวิตอย่างสันติสุข ท่านเป็นผู้สนใจสนใจในพุทธศาสนา[136] โดยเฉพาะหนังสือเรื่อง "กฎบัตรของพุทธบริษัท" ที่พุทธทาสภิกขุส่งไปให้นั้น ปรีดีจะพกในกระเป๋าเสื้อนอกติดตัวอยู่ตลอดเวลาตราบจนวาระสุดท้ายของชีวิต[137]
เวลา 11 นาฬิกาเศษ ของวันจันทร์ที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2526 ณ บ้านอองโตนี ชานกรุงปารีส ปรีดี พนมยงค์ สิ้นใจด้วยอาการหัวใจวายขณะกำลังเขียนหนังสืออยู่ที่โต๊ะทำงาน[17]
งานเขียน
ปรีดีเป็นผู้ใฝ่หาความรู้ทางด้านวิทยาการต่าง ๆ ทั้งสังคมศาสตร์ ขณะพำนักอยู่ในประเทศจีน ได้ศึกษาค้นคว้าเพื่อรู้แจ้งเห็นจริงทั้งทฤษฎีและการปฏิบัติ รวมทั้งผลงานของเมธีทางด้านปรัชญาและสังคมศาสตร์ เช่น มาร์กซ์ เองเงิลส์ เลนิน สตาลิน และเหมา เจ๋อตุง ในเชิงเปรียบเทียบสภาพสังคมไทยทุกแง่ทุกมุม อาทิ ระบอบเศรษฐกิจ การเมือง ทัศนะสังคม ประวัติศาสตร์ ชนชาติ ศาสนา ขนบธรรมเนียม ประเพณี แล้วได้เรียบเรียงเป็นบทความ ซึ่งได้ตีพิมพ์ในโอกาสต่อมา[17]
งานเขียนชิ้นสำคัญของเขาที่นำพุทธปรัชญามาวิเคราะห์วิวัฒนาการของมนุษยสังคมคือ "ความเป็นอนิจจังของสังคม" ซึ่งได้รับการตีพิมพ์หลายครั้งและเป็นที่สนใจของผู้ที่ต้องการศึกษาอยู่ตลอดมา เพราะข้อความที่เขียนอันเป็นสัจจะอธิบายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ทุกยุคทุกสมัย[17]
ผลงานงานเขียนบางส่วนของปรีดี ได้แก่[138]
บันทึกข้อเสนอเรื่อง ขุดคอคอดกระ, กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2501
ชีวิตผันผวนของข้าพเจ้าและ 21 ปีที่ลี้ภัยในสาธารณรัฐราษฎรจีน (Ma vie mouvementee et mes 21 ans d' exil en Chine Populaire)
ความเป็นมาของชื่อ “ประเทศสยาม” กับ “ประเทศไทย”
จงพิทักษ์เจตนารมณ์ประชาธิปไตยสมบูรณ์ของวีรชน 14 ตุลาคม
ประชาธิปไตย เบื้องต้นสำหรับสามัญชน
ประชาธิปไตยและรัฐธรรมนูญเบื้องต้นกับการร่างรัฐธรรมนูญ
ปรัชญาคืออะไร
“ความเป็นไปบางประการในคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์” ใน บางเรื่องเกี่ยวกับพระบรมวงศานุวงศ์…
บางเรื่องเกี่ยวกับการก่อตั้งคณะราษฎรและระบบประชาธิปไตย
ข้อสังเกตบางประการเกี่ยวกับเอกภาพของชาติและประชาธิปไตย
ความเป็นเอกภาพกับปัญหาสามจังหวัดภาคใต้, สหพันธ์นิสิตนักศึกษาชาวปักษ์ใต้แห่งประเทศไทย, 2517
อนาคตของเมืองไทยกับสถานการณ์ของประเทศเพื่อนบ้าน, ประจักษ์การพิมพ์, 2518
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย
80px
พ.ศ. 2488 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) รับพระราชทาน 11 ธันวาคม พ.ศ. 2488[112]
พ.ศ. 2488 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นสูงสุด ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) รับพระราชทาน 9 ธันวาคม พ.ศ. 2488[139]
พ.ศ. 2484 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.) รับพระราชทาน 19 มิถุนายน พ.ศ. 2484[140]
พ.ศ. 2480 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.) รับพระราชทาน 13 ธันวาคม พ.ศ. 2480[141]
พ.ศ. 2478 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ รับพระราชทาน 21 เมษายน พ.ศ. 2478[142]
พ.ศ. 2481 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน (ร.ด.ม. (ผ)) รับพระราชทาน 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2481[143]
พ.ศ. 2481 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 1 (อปร.1) รับพระราชทาน 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481[144]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ
การเชิดชูเกียรติ
วันสำคัญ
ทุกวันที่ 11 พฤษภาคมของทุกปีเป็นวันปรีดี พนมยงค์ ซึ่งเป็นวันคล้ายวันเกิดของปรีดี พนมยงค์ ในวาระครบรอบ 100 ปีชาตกาล เมื่อ ค.ศ. 2000 ปรีดีได้รับการประกาศยกย่องจากยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก และได้มีการบรรจุชื่อไว้ในปฏิทินเฉลิมฉลองบุคคลสำคัญของยูเนสโก[155]
พันธุ์สัตว์
เมื่อ พ.ศ. 2546 ได้ค้นพบปลาปล้องทองปรีดี (Schistura pridii) ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยเชียงดาว อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ โดยตั้งชื่อตามนามของปรีดี พนมยงค์[156] และ นายเอช.จี.ไดแนน (H.G.Deignan) ได้ค้นพบ นกปรีดี (Chloropsis aurifrons pridii) ที่ดอยอ่าง ดอยอินทนนท์ซึ่งนกปรีดีนั้นเป็นนกชนิดย่อยของนกเขียวก้านตองหน้าผากสีทอง ที่สถาบันสมิธโซเนียนแห่งสหรัฐอเมริกาตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่ นายปรีดี พนมยงค์ ในฐานะหัวหน้าขบวนการเสรีไทย และพบกระจายพันธุ์อยู่บริเวณภาคเหนือเรื่อยลงไปทางด้านตะวันตกจนถึงจังหวัดตาก เป็นนกประจำถิ่นที่มีสีสันสวยงาม กินผลไม้และแมลงเป็นอาหาร นอกจากนี้นายไดแนน ยังตั้งชื่อนกเขียวก้านตองปีกสีฟ้าอีกชนิดย่อยหนึ่ง ที่พบกระจายพันธุ์อยู่ทางภาคใต้ เพื่อเป็นเกียรติแก่ขบวนการเสรีไทยว่า Chloropsis cochinchinensis seri-thai[157]
สถานที่
อนุสรณ์สถานปรีดี พนมยงค์ มีอยู่ 2 ที่คือ บริเวณที่ดินถิ่นกำเนิดของปรีดี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นอนุสรณ์สถานรำลึกปรีดี พนมยงค์ ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเมือง ตรงข้ามวัดพนมยงค์ อนุสาวรีย์ปรีดีพนมยงค์เป็นรูปสัญลักษณ์ที่แสดงถึงอุดมการณ์อันสำคัญยิ่งของปรีดี 3 ประการคือ สันติภาพ เสรีไทยและประชาธิปไตย[158] และห้องอนุสรณ์สถานบนตึกโดม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นอนุสรณ์แห่งแรกที่ก่อสร้างขึ้นเพื่อรำลึกถึงปรีดี พนมยงค์[159]
สถาบันปรีดี พนมยงค์ มูลนิธิปรีดี พนมยงค์ ได้จัดสร้างอาคารสถาบันปรีดี พนมยงค์ ขึ้น ณ ซอยทองหล่อ ถนนสุขุมวิท 55 สำหรับใช้ดำเนินกิจกรรมอันเป็นประโยชน์ต่อสังคมและราษฎรไทย เปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2538[160]
คณะนิติศาสตร์ปรีดี พนมยงค์ คณะนิติศาสตร์ในมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ เพื่อเป็นการรำลึกถึงความผูกพันระหว่างศาสตราจารย์ ปรีดี พนมยงค์ กับศาสตราจารย์ ไสว สุทธิพิทักษ์ ผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยและเป็นอธิการบดีคนแรก[161]
หอสมุดปรีดี พนมยงค์ เป็นหอสมุดกลางของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีเนื้อที่รวมประมาณ 10, 000 ตารางเมตร แต่เดิมชื่อ ห้องสมุดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และเปลี่ยนเป็น ห้องสมุดธรรมศาสตร์ ในเวลาต่อมา ก่อตั้งขึ้นพร้อม กับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ใน พ.ศ. 2477 เปิดให้บริการตั้งแต่วันที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2540[162]
วิทยาลัยนานาชาติปรีดี พนมยงค์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นส่วนราชการไทยระดับคณะวิชา สังกัดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จัดตั้งขึ้นตามนโยบายของ ศาสตราจารย์ ดร.สุรพล นิติไกรพจน์เพื่อรองรับการเรียนการสอนหลักสูตรนานาชาติ โดยจัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแด่ศาสตราจารย์ ดร.ปรีดี พนมยงค์ ในวาระครบ 100 ปี ชาตกาล[163][164]
เพลง
ปรีดีคีตานุสรณ์ คือ บทเพลงซิมโฟนีหมายเลข 4 ประพันธ์โดยคีตกวี สมเถา สุจริตกุล ในวาระครบรอบ 100 ปีชาตกาล ปรีดี พนมยงค์[165] ซึ่งใน พ.ศ. 2543 ดุษฎี พนมยงค์ได้ขับร้องในการแสดงรอบปฐมทัศน์ "ปรีดีคีตานุสรณ์" ณ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย[165] และใน พ.ศ. 2545 ดุษฎี พนมยงค์ ก็ได้แสดงขับร้องใน "ปรีดีคีตานุสรณ์" ร่วมกับวงดุริยางค์และคณะนักร้องประสานเสียงแห่งชาติเวียดนาม ณ ฮานอย
อื่น ๆ
ถนนปรีดี พนมยงค์ มีอยู่ 3 สาย คือที่ถนนสุขุมวิท 71, ถนนใจกลางเมืองพระนครศรีอยุธยา และภายในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต
สะพานปรีดี-ธำรง สะพานข้ามแม่น้ำป่าสักอันเป็นทางเข้าออกหลักของเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยา ตั้งตามชื่อปรีดี พนมยงค์ และหลวงธำรงนาวาสวัสดิ์[166]
ถนนประดิษฐ์มนูธรรม เป็นถนนเลียบทางพิเศษฉลองรัช (ทางด่วนสายรามอินทรา-อาจณรงค์) มีความยาว 12 กิโลเมตร
แสตมป์ ชุดที่ระลึก 111 ปีชาตกาล ปรีดี พนมยงค์ โดยบริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด วางจำหน่ายครั้งแรก 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2554[167]
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
เว็บไซต์สถาบันปรีดี พนมยงค์
รวบรวมประวัติ ภาพ และผลงานของ ปรีดี พนมยงค์ และภรรยา พูนศุข พนมยงค์
นิตยสารสารคดี ฉบับที่ 182 เดือน เมษายน 2543
ในโอกาสครบรอบ 50 ปี การปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475
ในโอกาสครบรอบ 48 ปีแห่งการเปลี่ยนแปลงการปกครอง (24 มิ.ย. 2523)
รวบรวมประวัติ ภาพ และผลงานของ ปรีดี พนมยงค์ และภรรยา พูนศุข พนมยงค์
หมวดหมู่:นายกรัฐมนตรีไทย
หมวดหมู่:รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยไทย
หมวดหมู่:รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศไทย
หมวดหมู่:รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังไทย
หมวดหมู่:รัฐมนตรีไทยที่ไม่ได้ประจำกระทรวง
หมวดหมู่:สมาชิกเครื่องราชอิสริยาภรณ์ น.ร.
หมวดหมู่:สมาชิกเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ป.จ. (ฝ่ายหน้า)
หมวดหมู่:สมาชิกเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ม.ป.ช.
หมวดหมู่:สมาชิกเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ม.ว.ม.
หมวดหมู่:สมาชิกเหรียญ ร.ด.ม.(ผ)
หมวดหมู่:สมาชิกเหรียญรัตนาภรณ์ อ.ป.ร.1
หมวดหมู่:สมาชิกคณะราษฎร
หมวดหมู่:สมาชิกขบวนการเสรีไทย
หมวดหมู่:สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยแบบแต่งตั้ง
หมวดหมู่:สามัญสมาชิกเนติบัณฑิตยสภา
หมวดหมู่:นักปฏิวัติ
หมวดหมู่:นักปรัชญา
หมวดหมู่:นักการเมืองไทย
หมวดหมู่:นักกฎหมายชาวไทย
หมวดหมู่:นักกฎหมายมหาชน
หมวดหมู่:นักการทูตชาวไทย
หมวดหมู่:นักเศรษฐศาสตร์ชาวไทย
หมวดหมู่:นักประวัติศาสตร์ชาวไทย
หมวดหมู่:นักวิชาการชาวไทย
หมวดหมู่:นักเขียนชาวไทย
หมวดหมู่:ผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์ชาวไทย
หมวดหมู่:ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ของไทย
หมวดหมู่:ผู้ได้รับเครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์
ประดิษฐมนูธรรม
หมวดหมู่:บุคคลจากโรงเรียนมัธยมวัดเบญจมบพิตร
หมวดหมู่:บุคคลจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย
หมวดหมู่:บุคคลจากโรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย
หมวดหมู่:บุคคลจากมหาวิทยาลัยกอง
หมวดหมู่:บุคคลจากมหาวิทยาลัยปารีส
หมวดหมู่:อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
หมวดหมู่:ศาสตราจารย์
หมวดหมู่:บุคคลจากจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
หมวดหมู่:ชาวไทยเชื้อสายจีน
หมวดหมู่:ข้าราชการฝ่ายตุลาการชาวไทย
หมวดหมู่:บุคคลในสงครามโลกครั้งที่สอง
หมวดหมู่:ชาวไทยที่เสียชีวิตในประเทศฝรั่งเศส
หมวดหมู่:สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
หมวดหมู่:ผู้เขียนอัตชีวประวัติชาวไทย
| https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%94%E0%B8%B5%20%E0%B8%9E%E0%B8%99%E0%B8%A1%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%8C |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
755,
1164,
1915,
2841,
4543,
5120,
5452,
5663,
6695,
8137,
8727,
9817,
10359,
10952,
11480,
11786,
12269,
12877,
13710,
14376,
14909,
15349,
16059,
17050,
17529,
18727,
18996,
19331,
19706,
19998,
20232,
21258,
21843,
22392,
22545,
22790,
23191,
23332,
23538,
24951,
25889,
26516,
27425,
27732,
28060,
29165,
29574,
30151,
30737,
31111,
32399,
33667,
34487,
35343,
35687,
36063,
38017,
38941,
39802,
40908,
41663,
42622,
43431,
43911,
44441,
45429,
45973,
46647,
47010,
48055,
48886,
50010,
50420,
51000,
51841,
52115,
52523,
53673,
53994,
55076,
55492,
56475,
57744,
58394,
58964,
59517,
59875,
60104,
62481,
62805,
63545,
63787,
64521,
64992,
65519,
65907,
66208,
66434,
66893,
67547,
67715,
68396,
69065,
69571,
70400,
71172,
71436,
72177,
72670,
73445,
73592,
74466,
75012,
75402,
76322,
76775,
77435,
77919,
78192,
78900,
79304,
79799,
80351,
80710,
80883,
81173,
82806,
83842,
86042,
86331
],
"plaintext_end_byte": [
747,
1163,
1914,
2833,
4542,
5112,
5451,
5650,
6694,
8082,
8726,
9816,
10358,
10951,
11456,
11785,
12268,
12876,
13684,
14375,
14908,
15348,
16058,
17049,
17495,
18725,
18958,
19330,
19680,
19945,
20231,
21257,
21806,
22391,
22544,
22789,
23190,
23330,
23537,
24934,
25841,
26515,
27424,
27731,
28059,
29164,
29551,
30150,
30736,
31110,
32374,
33666,
34486,
35340,
35686,
36039,
38016,
38895,
39801,
40907,
41662,
42621,
43430,
43910,
44440,
45393,
45972,
46646,
47009,
48054,
48885,
50009,
50412,
50999,
51839,
52114,
52514,
53672,
53993,
55075,
55450,
56474,
57743,
58393,
58963,
59516,
59874,
60103,
62480,
62804,
63506,
63786,
64520,
64991,
65518,
65906,
66200,
66433,
66892,
67546,
67714,
68395,
69064,
69570,
70340,
71171,
71435,
72176,
72653,
73444,
73571,
74442,
75011,
75401,
76321,
76774,
77434,
77911,
78184,
78892,
79296,
79791,
80343,
80702,
80875,
81120,
82775,
83828,
86028,
86311,
86488
]
} | バルバロス・ハイレッディンはいつ生まれた | オスマン帝国 | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
オスマン帝国（オスマンていこく、）は、テュルク系（後のトルコ人）のオスマン家出身の君主（皇帝）を戴く多民族帝国。英語圏ではオットマン帝国 (Ottoman Empire) と表記される。15世紀には東ローマ帝国を滅ぼしてその首都であったコンスタンティノポリスを征服、この都市を自らの首都とした（オスマン帝国の首都となったこの都市は、やがてイスタンブールと通称されるようになる）。17世紀の最大版図は、東西はアゼルバイジャンからモロッコに至り、南北はイエメンからウクライナ、ハンガリー、チェコスロバキアに至る広大な領域に及んだ。
概要
アナトリア（小アジア）の片隅に生まれた小君侯国から発展したイスラム王朝であるオスマン朝は、やがて東ローマ帝国などの東ヨーロッパキリスト教諸国、マムルーク朝などの西アジア・北アフリカのイスラム教諸国を征服して地中海世界の過半を覆い尽くす世界帝国たるオスマン帝国へと発展した。
その出現は西欧キリスト教世界にとって「オスマンの衝撃」であり、15世紀から16世紀にかけてその影響は大きかった。宗教改革にも間接的ながら影響を及ぼし、神聖ローマ帝国のカール5世が持っていた西欧の統一とカトリック的世界帝国構築の夢を挫折させる主因となった。そして、「トルコの脅威」に脅かされた神聖ローマ帝国は「トルコ税」を新設、中世封建体制から絶対王政へ移行することになり、その促進剤としての役割を務めた[1]。ピョートル1世がオスマン帝国を圧迫するようになると、神聖ローマがロマノフ朝を支援して前線を南下させた。
19世紀中ごろに英仏が地中海規模で版図分割を実現した。オスマン債務管理局が設置された世紀末から、ドイツ帝国が最後まで残っていた領土アナトリアを開発した。このような経緯から、オスマン帝国は中央同盟国として第一次世界大戦に参戦し敗れた。敗戦後の講和条約のセーブル条約は列強によるオスマン帝国の解体といえる内容だったために同条約に反対する勢力が、アンカラに共和国政府を樹立し、1922年にはオスマン家のスルタン制度の廃止を宣言、メフメト6世は亡命した。1923年には「アンカラ政府」が「トルコ共和国」の建国を宣言し、1924年にはオスマン家のカリフ制度の廃止も宣言。結果、アナトリアの国民国家トルコ共和国に取って代わられた（トルコ革命）。
国名
英語でオスマン帝国を [Ottoman Turks]error: {{lang}}: text has italic markup (help), [Turkish Empire]error: {{lang}}: text has italic markup (help) と呼んだことから、かつては「オスマントルコ」、「トルコ帝国」、「オスマントルコ帝国」、「オスマン朝トルコ帝国」とされることが多かったが、現在は<b data-parsoid='{"dsr":[5795,5807,3,3]}'>オスマン帝国</b>あるいは単に<b data-parsoid='{"dsr":[5813,5824,3,3]}'>オスマン朝</b>と表記するようになっており、オスマントルコという表記は使われなくなってきている。これは、君主（パーディシャー、スルタン）の出自はトルコ系で宮廷の言語もオスマン語と呼ばれるアラビア語やペルシア語の語彙を多く取り込んだトルコ語ではあったが、支配階層には民族・宗教の枠を越えて様々な出自の人々が登用されており、国内では多宗教・多民族が共存していたことから、単純にトルコ人の国家とは規定しがたいことを根拠としている。事実、オスマン帝国の内部の人々は滅亡の時まで決して自国を「トルコ帝国」とは称さず「オスマン家の崇高なる国家」「オスマン国家」などと称しており、オスマン帝国はトルコ民族の国家であると認識する者は帝国の最末期までついに現れなかった。つまり、帝国の実態からも正式な国号という観点からもオスマントルコという呼称は不適切であり、オスマン帝国をトルコと呼んだのは実は外部からの通称に過ぎない[2][3]。
なお、オスマン帝国の後継国家であるトルコ共和国は正式な国号に初めて「トルコ」という言葉を採用したが、オスマン帝国を指すにあたっては「オスマン帝国」にあたる [Osmanlı İmparatorluğu]error: {{lang}}: text has italic markup (help) や「オスマン国家」にあたる [Osmanlı Devleti]error: {{lang}}: text has italic markup (help) の表記を用いるのが一般的であり、オスマン朝トルコ帝国という言い方は現地トルコにおいても行われることはない。
歴史
オスマン帝国は、後世の歴史伝承において始祖オスマン1世がアナトリア（小アジア）西北部に勢力を確立し新政権の王位についたとされる1299年を建国年とするのが通例であり、帝制が廃止されてメフメト6世が廃位された1922年が滅亡年とされる。
もっとも、オスマン朝の初期時代については同時代の史料に乏しく、史実と伝説が渾然としているので、正確な建国年を特定することは難しい[4]。
建国期
13世紀末に、東ローマ帝国とルーム・セルジューク朝の国境地帯（ウジ）であったアナトリア西北部にあらわれたトルコ人の遊牧部族長オスマン1世が率いた軍事的な集団がオスマン帝国の起源である。この集団の性格については、オスマンを指導者としたムスリム（イスラム教徒）のガーズィー（ジハードに従事する戦士）が集団を形成したとされる説[5]が欧州では一般的であるが、遊牧民の集団であったとする説も根強く[# 1]、未だに決着はされていない[7][# 2]。彼らオスマン集団は、オスマン1世の父エルトゥグルルの時代にアナトリア西北部のソユットを中心に活動していたが[7]、オスマンの時代に周辺のキリスト教徒やムスリムの小領主・軍事集団と同盟したり戦ったりしながら次第に領土を拡大し、のちにオスマン帝国へと発展するを築き上げた[# 3][11][9]。
1326年頃、オスマンの後を継いだ子のオルハンは、即位と同じ頃に東ローマ帝国の地方都市プロウサ（現在のブルサ）を占領し、さらにマルマラ海を隔ててヨーロッパ大陸を臨むまでに領土を拡大[12][13]、アナトリア最西北部を支配下とした上で東ローマ帝国首都コンスタンティノープルを対岸に臨むスクタリをも手中に収めた[7]。ブルサは15世紀初頭までオスマン国家の行政の中心地となり、最初の首都としての機能を果たすことになる[14]。
1346年、東ローマの共治皇帝ヨハネス6世カンタクゼノスは後継者争いが激化したため、娘テオドラをオルハンに嫁がせた上で同盟を結び[# 4]、オスマンらをアナトリアより呼び寄せてダーダネルス海峡を渡らせてバルカン半島のトラキアに進出させた[16]。これを切っ掛けにオスマンらはヨーロッパ側での領土拡大を開始（）、1354年3月2日にガリポリ一帯が地震に見舞われ、城壁が崩れたのに乗じて占領し（）、橋頭堡とした[17][16]。後にガリポリスはオスマン帝国海軍の本拠地となった[18]。オルハンの時代、オスマン帝国はそれまでの辺境の武装集団から君侯国への組織化が行われた[19]。
ヨーロッパ侵攻とイェニチェリの時代
オルハンの子ムラト1世は、即位するとすぐにコンスタンティノープルとドナウ川流域とを結ぶ重要拠点アドリアノープル（現在のエディルネ）を占領、ここを第2首都とするとともに、デウシルメと呼ばれるキリスト教徒の子弟を強制徴発することによる人材登用制度のシステムを採用して常備歩兵軍イェニチェリを創設して国制を整えた[5][20]。さらに戦いの中で降伏したキリスト教系騎士らを再登用して軍に組み込むことも行った[15]。
1371年、マリツァ川の戦いでセルビア諸侯連合軍を撃破、東ローマ帝国や第二次ブルガリア帝国はオスマン帝国への臣従を余儀なくされ、1387年、テッサロニキも陥落[17]、ライバルであったカラマン侯国も撃退した[21]。1389年にコソヴォの戦いでセルビア王国を中心とするバルカン諸国・諸侯の連合軍を撃破したが[22]、ムラト1世はセルビア人貴族によって暗殺された。しかし、その息子バヤズィト1世が戦場で即位したため事なきを得た上にコソヴォの戦いでの勝利は事実上、バルカン半島の命運を決することになった[23]。なお、バヤズィト1世は即位に際し兄弟を殺害している。以降、オスマン帝国では帝位争いの勝者が兄弟を殺害する慣習が確立され[24]、これを兄弟殺しという[# 5][25]。バヤズィト1世は報復としてセルビア侯ラザル・フレベリャノヴィチを始めとするセルビア人らの多くを処刑した[# 6][26]。
1393年にはタルノヴォを占領、第二次ブルガリア帝国も瓦解した。しかし、オスマン帝国はそれだけにとどまらず、さらに1394年秋にはコンスタンティノープルを一時的に包囲した上でギリシャ遠征を行い、ペロポネソス半島までがオスマン帝国の占領下となった[27]。これらオスマン帝国の拡大により、ブルガリア、セルビアは完全に臣従、バルカン半島におけるオスマン帝国支配の基礎が固まった[26]。
さらにバヤズィト1世はペロポネソス半島、ボスニア、アルバニアまで侵略、ワラキアのミルチャ1世はオスマン帝国の宗主権を一時的に認めなければいけない状況にまで陥った上、コンスタンティノープルが数回にわたって攻撃されていた。この状況はヨーロッパを震撼させることになり、ハンガリー王ジギスムントを中心にフランス、ドイツの騎士団、バルカン半島の諸民族軍らが十字軍を結成、オスマン帝国を押し戻そうとした[26][28]。
しかし、1396年、ブルガリア北部におけるニコポリスの戦いにおいて十字軍は撃破されたため、オスマン帝国はさらに領土を大きく広げた[29]。しかし、1402年のアンカラの戦いでティムールに敗れバヤズィト1世が捕虜となったため、オスマン帝国は1413年まで、空位状態となり[30]、さらにはアナトリアを含むオスマン帝国領がティムールの手中に収まることになった[31][32][28]。
失地回復の時代
バヤズィト亡き後のアナトリアは、オスマン朝成立以前のような、各君侯国が並立する状態となった[33]。このため、東ローマ帝国はテッサロニキを回復、さらにアテネ公国も一時的ながらも平穏な日々を送ることができた[34]。
バヤズィトの子メフメト1世は、1412年に帝国の再統合に成功して失地を回復し[31][32]、その子ムラト2世は再び襲来した十字軍を破り、バルカンに安定した支配を広げた。こうして高まった国力を背景に1422年には再びコンスタンティノープルの包囲を開始、1430年にはテッサロニキ、ヨアニナを占領、1431年にはエペイロス全土がオスマン支配下となった[# 7][35]。
しかし、バルカン半島の諸民族はこれに対抗、ハンガリーの英雄フニャディ・ヤーノシュはオスマン帝国軍を度々撃破し、アルバニアにおいてもアルバニアの英雄スカンデルベグが1468年に死去するまでオスマン帝国軍を押し戻し、アルバニアの独立を保持するなど活躍したが、後にフニャディは1444年のヴァルナの戦い、1448年のにおいて敗北、モレア、アルバニア、ボスニア、ヘルツェゴヴィナを除くバルカン半島がオスマン帝国占領下となった[35]。
それ以前、東ローマ帝国皇帝ヨハネス8世パレオロゴスは西ヨーロッパからの支援を受けるために1438年から1439年にかけてフィレンツェ公会議に出席、東西教会の合同決議に署名したが、結局、西ヨーロッパから援軍が向かうことはなかった。1445年から1446年、後に東ローマ帝国最後の皇帝となるコンスタンティノス11世がギリシャにおいて一時的に勢力を回復、ペロポネソス半島などを取り戻したが、オスマン帝国はこれに反撃、コリントス地峡のヘキサミリオン要塞を攻略してペロポネソス半島を再び占領したが[36]、メフメト1世と次代ムラト2世の時代は失地回復に費やされることになった[31][28]。
版図拡大の時代
1453年、ムラト2世の子メフメト2世は東ローマ帝国の首都コンスタンティノープルを攻略し、ついに東ローマ帝国を滅ぼした（コンスタンティノープルの陥落）[37]。コンスタンティノープルは以後オスマン帝国の首都となった[38]。また、これ以後徐々にギリシャ語に由来するイスタンブールという呼称がコンスタンティノープルに代わって用いられるようになった。そして1460年、ミストラが陥落、ギリシャ全土がオスマン帝国領となり[39]、オスマン帝国によるバルカン半島支配が確立した[40]。
コンスタンティノープルの陥落後、メフメト2世はシャーリアに従うことを余儀なくされコンスタンティノープルには略奪の嵐が吹き荒れた。略奪の後、市内へ入ったメフメト2世はコンスタンティノープルの人々を臣民として保護することを宣言、さらに都市の再建を開始[41]、モスク、病院、学校、水道、市場などを構築し、自らの宮廷をも建設してコンスタンティノープルの再建に努めた[42]。
コンスタンティノープルの征服に反対した名門チャンダルル家出身の大宰相を粛清し[43][41]、メフメト2世は、スルタン権力の絶対化と国家制度の中央集権化の整備を推進したことにより、トルコ系の有力な一族らは影を潜めその代わりにセルビア人の、ギリシャ人ののようにトルコ人以外の人々が重きを成すようになった[44]。
コンスタンティノープルを征服した後も、メフメト2世の征服活動は継続された[43]。バルカン半島方面では、ギリシャ、セルビア、アルバニア、ボスニアの征服を達成した。また、黒海沿岸に点在するジェノヴァの植民都市の占領[43]、1460年にはペロポネソスのパレオゴロス系モレア専制公国を、1461年にはトレビゾンド帝国を征服[43]東ローマ帝国の残党は全て消滅することになり[41]、さらには、1475年のクリミア・ハン国を宗主権下に置くことに成功[43]、ワラキア、モルダヴィアも後にオスマン帝国へ臣従することになる[45]。
そしてメフメト2世はガリポリを中心に海軍の増強に着手、イスタンブールと改名されたコンスタンティノープルにも造船所を築いたため、オスマン帝国の海軍力は著しく飛躍した。そして、15世紀後半には、レスボス（1462年）、サモス（1475年）、タソス、レムノス、プサラ（それぞれ1479年）といったジェノヴァの支配下にあった島々を占領[18]、このため、黒海北岸やエーゲ海の島々まで勢力を広げて黒海とエーゲ海を「オスマンの内海」とするに至った。一方、アナトリア半島方面では、白羊朝の英主ウズン・ハサンが東部アナトリア、アゼルバイジャンを基盤に勢力を拡大していたため、衝突は不可避となった。1473年、東部アナトリアのでウズン・ハサンを破ったオスマン朝は中部アナトリアを支配下に置くことに成功した[43]。
メフメト2世の後を継いだバヤズィト2世（1481年 - 1512年）は、父とは異なり積極的な拡大政策を打ち出すことはなかった[46]。その背景には宮廷内の帝位継承問題があった。バヤズィト2世の弟であるジェムは、ロドス島、フランス、イタリアへ逃亡し、常に、バヤズィトの反対勢力に祭り上げられる状態が続いていたからである[46]。
オスマン帝国の最盛期
バヤズィト2世の弱腰の姿勢を批判していた[46]セリムが、セリム1世として、1512年に即位した[47]。セリムの積極外交は、東部アナトリアとシリア・エジプトに向けられた。東部アナトリアでは白羊朝の後をサファヴィー朝が襲っていた。1514年、チャルディラーンの戦いでサファヴィー朝の野望を打ち砕くと、1517年にはでエジプトのマムルーク朝を滅してイスラム世界における支配領域をアラブ人居住地域に拡大し、またマムルーク朝の持っていたイスラム教の二大聖地マッカ（メッカ）とマディーナ（メディナ）の保護権を掌握してスンナ派イスラム世界の盟主の地位を獲得した[48]。このときセリム1世がマムルーク朝の庇護下にあったアッバース朝の末裔からカリフの称号を譲られ、スルタン＝カリフ制を創設したとする伝説は19世紀の創作で史実ではないが、イスラム世界帝国としてのオスマン帝国がマムルーク朝の併呑によってひとつの到達点に達したことは確かである[49][50][51]。
スレイマン1世（1520年 - 1566年）の時代、オスマン帝国の国力はもっとも充実して軍事力で他国を圧倒するに至り、その領域は中央ヨーロッパ、北アフリカにまで広がった。
ペルシア湾・インド洋方面
（1505年 - 1517年）では、1507年にポルトガル海上帝国がホルムズ占領に成功。1509年にディーウでインド洋の制海権を巡るディーウ沖海戦でグジャラート・スルターン朝、マムルーク朝、カリカットの領主ザモリン、オスマン帝国の連合艦隊を破った。
ロバート・シャーリーに率いられたイングランド人冒険団によってペルシア軍が近代化され、1622年のホルムズ占領で、イングランド・ペルシア連合軍がホルムズ島を占領し、ペルシャ湾からポルトガルとスペインの貿易商人を追放するまでこの状態が続いた。
インドネシア方面
1569年、スレイマンはインドネシアのアチェ王国のスルタンであるの要請に応じて艦隊を派遣した。このとき艦隊はマラッカ海峡まで行き、ジョホール王国・へ攻勢をかけた。[52]
エジプト・シリア・アラビア半島方面
東ではサファヴィー朝と激突、1514年にサファヴィー朝をアナトリアから駆逐すると[53]、さらにはイラクのバグダードを奪い、南ではイエメンに出兵してアデンを征服した。
（1505年 - 1517年）ではオスマンとエジプトは対ポルトガルの同盟国だったが、（1516年 - 1517年）では、1516年のマルジュ・ダービクの戦い・en:Battle of Yaunis Khanと1517年のリダニヤの戦いでセリム1世によってマムルーク朝エジプトが征服され、エジプト・シリア・アラビア半島が属領となった。1522年、次代スレイマン1世の時にが（1517年–1805年）の二代目総督となったが、その配下となるカーシフ（地方総督）の大部分は依然としてマムルーク朝で軍人を務めた人物が就任していた。1523年にはそのマムルーク朝系のカーシフが反乱を起こし、さらに1524年には新たな州総督に就任していたが反乱を起こした。この反乱でアフメト・パシャはローマ教皇にまで援助を求めたが結局、アフメト・パシャはオスマン帝国の鎮圧軍が到着する以前に内部対立で殺害された[54]。
この反乱を受けたスレイマン1世は大宰相イブラヒム・パシャを送り込んで支配体制の強化を図り、次の州総督に就任したはタフリール（徴税敢行、税目、人口などの調査）を実施して徴税面を強化した。さらにスレイマン・パシャは商業施設などを建設してワクフを設定、以後の総督らも積極的な建設活動や宗教的寄進を行い、マムルーク朝色の濃いままであった状況をオスマン帝国色に塗りなおした[55]。
地中海・北アフリカ方面
1516年、オスマン帝国の皇子の公的支援を受けたバルバリア海賊のバルバロス・ウルージとバルバロス・ハイレッディン兄弟が、に成功。1517年にはザイヤーン朝の首都トレムセンに侵攻し、ウルージは戦死したもののが成功、（1517年 - 1830年）を設置。海上では、1522年のロドス包囲戦ではムスリムに対する海賊行為を行っていたロドス島の聖ヨハネ騎士団と戦ってこれを駆逐し、東地中海の制海権を握った。
1529年1月に宣戦布告し、5月にはを落としてに成功。10月にフォルメンテーラ島での戦いでスペイン船を駆逐（）。
1534年にはに成功。1535年にハフス朝とスペイン-イタリア連合軍による奪還作戦でチュニスを失陥（チュニス征服 (1535年)）。バルバロス・ハイレッディンは脱出の途上でを行なった。
1536年、を密かに締結。1538年のプレヴェザの海戦でアルジェリアに至る地中海の制海権の掌握に成功した[56][57]。1540年10月、。1541年10月、カール5世が親征してを行い、キリスト教徒への海賊行為をやめさせた。1545年にバルバロッサが引退、1546年には後任にソコルル・メフメト・パシャを抜擢した。
1550年にトレムセンを占領し、ザイヤーン朝を滅亡させた。1551年にに成功し、（1551年 - 1911年）を設置。
スレイマン1世は密かにヴァロワ朝フランス王のフランソワ1世と同盟していたため、イタリア戦争 (1551年 - 1559年)（、）に派兵して干渉戦争を実施した。
1555年にアルジェのがに成功。1556年のでは、オランが包囲されている間に、モロッコ人もトレムセンを包囲し返し、作戦は失敗に終わった。1560年5月にがチュニジア沖のジェルバ島で行なわれたジェルバの海戦で大勝。1565年、マルタ包囲戦 (1565年)でオスマン帝国が最初の敗北を喫し、大きな被害を出した。1566年9月6日にスレイマンが死去し、その死から5年後の1571年、レパントの海戦でオスマン艦隊はスペイン連合艦隊に大敗したものの、しばしば言われるようにここでオスマン帝国の勢力がヨーロッパ諸国に対して劣勢に転じたわけではなく、その国力は依然として強勢であり、また地中海の制海権が一朝にオスマン帝国の手から失われることはなかった[58][59]。そして1571年に占領されたキプロスは単独でキプロス州を形成することになった[60]。クルチ・アリ（Turkish: Kılıç Ali Paşa）のオスマン帝国艦隊は敗戦から半年で同規模の艦隊を再建し、1573年にはキプロス島、翌1574年にチュニスを攻略し（）、ハフス朝を滅亡させた。（1574年 - 1705年）を設置。17世紀にクレタ島が新たに占領されるとクレタ島も単独のクレタ州となった[61]。
対ロシア戦
ロシア・ツァーリ国のイヴァン4世は、1552年のでカザン・ハン国を併合、1554年にアストラハン・ハン国を従属国化した。旧ジョチ・ウルス領のうち残っていたクリミア・ハン国とロシアとの対立が深まると、1568年にセリム二世及びソコルル・メフメト・パシャはアストラハン遠征（露土戦争 (1568年-1570年)）を起こした。この戦いで勝利したロシアによるアストラハン・ハン国支配が確定したものの、この戦いは長期にわたる露土戦争の初戦に過ぎなかった。この戦いでソコルル・メフメト・パシャは、ロシアだけでなくサファヴィー朝をも牽制する目的でヴォルガ・ドン運河の建設を試みたが失敗に終わった（実際に完成するのは1952年になってからである）。
ヨーロッパ方面（バルカン半島）
過去にオスマン帝国治下のバルカン半島はオスマン帝国の圧政に虐げられた暗黒時代という評価が主流であった。
しかし、これらの評価は19世紀にバルカン半島の各民族が独立を目指した際に政治的意味合いを込めて評価されたものであり、オスマン帝国支配が強まりつつあった16世紀はそれほど過酷なものではないという評価が定着しつつある。これらのことからオスマン帝国によるバルカン半島統治は16世紀末を境に前後の二つの時代に分けることができる[62]。
オスマン帝国が勢力拡大を始めた時、第二次ブルガリア帝国はセルビア人の圧力により崩壊寸前であり、さらにそのセルビアもステファン・ドゥシャンが死去したことにより瓦解し始めていた。これらが表すように第4回十字軍により分裂崩壊していた東ローマ帝国亡き後、バルカン半島は互いに反目状態にあり、分裂状態であった上、オスマン帝国をバルカン半島へ初めて招いたのは内紛を続ける東ローマ帝国であった。このため、アンカラの戦いにおいて混乱を来したオスマン帝国への反撃もままならず、また、バルカン半島において大土地所有者の圧迫に悩まされていたバルカン半島の農民らはしばしばオスマン帝国の進出を歓迎してこれに呼応することもあった[63]。
陸上においては、1521年のベオグラードの征服[56]、1526年のモハーチの戦いにおけるハンガリー王国に対しての戦勝、1529年の第一次ウィーン包囲と続き[56]、クロアチア、ダルマチア、スロベニアも略奪を受けることになった[64]。
15世紀以降、ギリシャはオスマン帝国に併合されるにつれてルメリ州に編入されたが、1534年、地中海州が形成されたことにより、バルカン半島を中心とする地域がルメリ州、バルカン本土とエーゲ海の大部分が地中海州に属することになった。
オスマン家とハプスブルク家の対立構造が、ヨーロッパ外交に持ち込まれることとなった。その結果が、ハプスブルク家と対立していたフランスのフランソワ1世に対してのカピチュレーション付与となった。なお、スレイマンは同盟したフランスに対し、カピチュレーション（恩恵的待遇）を与えたが、カピチュレーションはフランス人に対してオスマン帝国領内での治外法権などを認めた。一方的な特権を認める不平等性はイスラム国際法の規定に基づいた合法的な恩典であり、カピチュレーションはまもなくイギリスをはじめ諸外国に認められることになった。しかし絶頂期のオスマン帝国の実力のほどを示すステータスであったカピチュレーションは、帝国が衰退へ向かいだした19世紀には、西欧諸国によるオスマン帝国への内政干渉の足がかりに過ぎなくなり、不平等条約として重くのしかかることになった。
スレイマンは、1566年9月にハンガリー遠征のシゲトヴァール包囲戦の最中に陣没し、ピュロスの勝利で終わった（1541年オスマン帝国領ハンガリー設置）。ソコルル・メフメト・パシャは、1571年にソコルル・メフメト・パシャ橋の建設をミマール・スィナンに開始させ、1577年に完成した。
軍事構造の転換
スレイマンの治世はこのように輝かしい軍事的成功に彩られ、オスマン帝国の人々にとっては、建国以来オスマン帝国が形成してきた国制が完成の域に達し、制度上の破綻がなかった理想の時代として記憶された。しかし、スレイマンの治世はオスマン帝国の国制の転換期の始まりでもあった。象徴的には、スレイマン以降、君主が陣頭に立って出征することはなくなり、政治すらもほとんど大宰相（首相）が担うようになる。
オスマン帝国下の住民はアスカリとレアヤーの二つに分けられていた。アスカリはオスマン帝国の支配層であり、オスマン帝国の支配者層に属する者とその家族、従者で形成されており軍人、書記、法学者なども属していた。これに対してレアヤーは被支配層であり、農民、都市民などあらゆる正業に携わる人々が属していた。ただし、19世紀に入ると狭義的にオスマン帝国支配下のキリスト教系農民に対して用いられた例もある[65]。
アスケリは免税、武装、騎乗の特権を有しており、レアヤーは納税の義務をおっていた。ただし、アスケリ層に属する人々が全てムスリムだったわけではなく、また、レアヤーも非ムスリムだけが属していたわけではない。そして、その中間的位置に属する人々も存在した[66]。
オスマン帝国の全盛期を謳歌したスレイマン1世の時代ではあったが、同時期に、軍事構造の転換、すなわち、火砲での武装及び常備軍の必要性が求められる時代に変容していった。その結果、歩兵であるイェニ・チェリを核とする常備軍の重要性が増大した。しかし、イエニ・チェリという形で、常備軍が整備されることは裏を返せば、在地の騎士であるスィパーヒー層の没落とイェニ・チェリの政治勢力としての台頭を意味した。それに応じて、スィパーヒーに軍役と引き換えにひとつの税源からの徴税権を付与していた従来のは消滅し、かわって徴税権を競売に付して購入者に請け負わせる徴税請負制（）が財政の主流となる。従来このような変化はスレイマン以降の帝国の衰退としてとらえられたが、しかしむしろ帝国の政治・社会・経済の構造が世界的な趨勢に応じて大きく転換されたのだとの議論が現在では一般的である。制度の項で後述する高度な官僚機構は、むしろスレイマン後の17世紀になって発展を始めたのである。
帝国支配の混乱
繁栄の裏ではスレイマン時代に始まった宮廷の弛緩から危機が進んでいた。1578年にが始まると、1579年にスレイマン時代から帝国を支えた大宰相ソコルル・メフメト・パシャがサファヴィー朝ペルシアの間者によって暗殺されてしまった。以来、宮廷に篭りきりになった君主に代わって政治を支えるべき大宰相は頻繁に交代し、さらに17世紀前半には、君主の母后たちが権勢をふるって政争を繰り返したため、政治が混乱した。しかも経済面では、16世紀末頃から新大陸産の銀の流入による物価の高騰（価格革命）[67]や、トランシルバニアをめぐるハプスブルク家との紛争は1593年から13年間続くこととなった[67]。また、イラク、アゼルバイジャン、ジョージアといった帝国の東部を形成する地方では、アッバース1世のもと、軍事を立て直したサファヴィー朝との対立が17世紀にはいると継続することとなった[67]。中央ヨーロッパ及び帝国東部の領域を維持するために、軍事費が増大し、その結果、オスマン帝国の財政は慢性赤字化した[67]。
極端なインフレーションは流通通貨の急速な不足を招き、銀の不足から従来の半分しか銀を含まない質の悪い銀通を改鋳するようになった[68]。帝国内に流通すると深刻な信用不安を招き、イェニ・チェリたちの不満が蓄積し、1589年には、彼らの反乱が起こった[68]。経済の混乱は17世紀まで続くこととなった[68]。さらには、アナトリアでは、ジェラーリーと呼ばれる暴徒の反乱が頻発することとなり、オスマン帝国は東西に軍隊を裂いていたため、彼らを鎮圧する術を持たなかった[68]。1608年を頂点に、は収束を迎えるが、その後、首都イスタンブールでは、スルタン継承の抗争が頻発することとなった[68]。
そのような情勢の下で1645年に起こったヴェネツィア共和国とので勝利したものの、1656年のでヴェネツィア艦隊による海上封鎖を招き、物流が滞って物価が高騰した首都は、暴動と反乱の危険にさらされた。この危機に際して大宰相に抜擢されたは全権を掌握して事態を収拾したが4年で急逝、その死後は息子キョプリュリュ・アフメト・パシャが続いて大宰相となり、父の政策を継いで国勢の立て直しに尽力した。2代続いたキョプリュリュ家の政権は、当時オスマン帝国で成熟を迎えていた官僚機構を掌握、安定政権を築き上げることに成功する。先述したオスマン帝国の構造転換はキョプリュリュ期に安定し、一応の完成をみた。
キョプリュリュ家の執政期にオスマン帝国はクレタ島やウクライナにまで領土を拡大、さらにはヴェネツィアが失ったクレタ島の代わりに得たギリシャにおける各地域の大部分を手中に収めたため[69]、スレイマン時代に勝る最大版図を達成したのである。
しかしキョプリュリュ・メフメト・パシャの婿カラ・ムスタファ・パシャは功名心から1683年に第二次ウィーン包囲を強行する。一時包囲を成功させるも、ポーランド王ヤン3世ソビエスキ率いる欧州諸国の援軍に敗れ、16年間の戦争状態に入る（大トルコ戦争）。
帝国支配の衰退
戦後、1699年に結ばれたカルロヴィッツ条約において、史上初めてオスマン帝国の領土は削減され、東欧の覇権はハプスブルク家のオーストリアに奪われた。1700年にはロシアとスウェーデンの間で起こった大北方戦争に巻き込まれ、スウェーデン王カール12世の逃亡を受け入れたオスマン帝国は、ピョートル1世の治下で国力の増大著しいロシア帝国との苦しい戦いを強いられた。ロシアとは、1711年のプルート川の戦いで有利な講和を結ぶことに成功するが、続く墺土戦争のために、1718年のパッサロヴィッツ条約でセルビアの重要拠点ベオグラードを失う。
このように、17世紀末から18世紀にかけては軍事的衰退が表面化したが、これを期に西欧技術・文化の吸収を図り、後期のトルコ・イスラム文化が成熟していった時代でもあった。中でもアフメト3世の大宰相（在任1718年-1730年）の執政時代に対外的には融和政策が取られ、泰平を謳歌する雰囲気の中で西方の文物が取り入れられて文化の円熟期を迎えた。この時代は西欧から逆輸入されたチューリップが装飾として流行したことから、チューリップ時代と呼ばれている。この時代、1722年に東方のイラン・ペルシアではアフガーン人の侵入を契機にサファヴィー朝が崩壊した。オスマントルコはペルシアの混乱に乗じて出兵する（）。しかし、ホラーサーンからナーディル・シャーが登場し、イラクとイラン高原における戦況がオスマン側に劣勢に動き始める（）と、浪費政治への不満を募らせていた人々はとともにを起こして君主と大宰相を交代させるに至り、チューリップ時代は終焉した。
やがて露土戦争 (1735年-1739年)が終結し、その講和条約である1739年のニシュ条約とベオグラード条約が締結されて、ベオグラードを奪還。1747年にナーディル・シャーが没すると戦争は止み、オスマン帝国は平穏な18世紀中葉を迎える。この間に地方では、徴税請負制を背景に地方の徴税権を掌握したアーヤーンと呼ばれる地方名士が台頭して、彼らの手に支えられた緩やかな経済発展が進んではいた。しかし、産業革命が波及して、急速な近代化への道を歩み始めたヨーロッパ諸国との国力の差は決定的なものとなり、スレイマン1世時にヨーロッパ諸国に与えたカピチュレーションを利用して、ヨーロッパはオスマン領土への進出を始めたのであった。
近代化をめざす「瀕死の病人」
18世紀末に入ると、ロシア帝国の南下によってオスマン帝国の小康は破られた。1768年に始まった露土戦争で敗北すると、1774年のキュチュク・カイナルジャ条約によって帝国は黒海の北岸を喪失し、1787年からの露土戦争にも再び敗れて、1792年のヤシ条約でロシアのクリミア半島の領有を認めざるを得なかった。改革の必要性を痛感したセリム3世は翌1793年、ヨーロッパの軍制を取り入れた新式陸軍「ニザーム・ジェディード」を創設するが、計画はイェニチェリの反対により頓挫し、廃位された。かつてオスマン帝国の軍事的成功を支えたイェニチェリは隊員の世襲化が進み、もはや既得権に固執するのみの旧式軍に過ぎなくなっていた。
この時代にはさらに、18世紀から成長を続けていたアーヤーンが地方政治の実権を握り、ギリシャ北部からアルバニアを支配したテペデレンリ・アリー・パシャのように半独立政権の主のように振舞うものも少なくない有様で、かつてオスマン帝国の発展を支えた強固な中央集権体制は無実化した。さらに1798年のナポレオン・ボナパルトのエジプト遠征をきっかけに、1806年にムハンマド・アリーがエジプトの実権を掌握した。一方、フランス革命から波及した民族独立と解放の機運はバルカンのキリスト教徒諸民族のナショナリズムを呼び覚まし、ギリシャ独立戦争（1821年 - 1829年）によってギリシャ王国が独立を果たした。ムハンマド・アリーは、第一次エジプト・トルコ戦争（1831年 - 1833年）と第二次エジプト・トルコ戦争（1839年 - 1841年）を起こし、エジプトの世襲支配権を中央政府に認めさせ、事実上独立した。
これに加えて、バルカン半島への勢力拡大を目指すロシアとオーストリア、勢力均衡を狙うイギリスとフランスの思惑が重なり合い、19世紀のオスマン帝国を巡る国際関係は紆余曲折を経ていった。このオスマン帝国をめぐる国際問題を東方問題という。バルカンの諸民族は次々とオスマン帝国から自治、独立を獲得し、20世紀初頭にはオスマン帝国の勢力範囲はバルカンのごく一部とアナトリア、アラブ地域だけになる。オスマン帝国はこのような帝国内外からの挑戦に対して防戦にまわるしかなく、「ヨーロッパの瀕死の病人」と呼ばれる惨状を露呈した。
しかし、オスマン帝国はこれに対してただ手をこまねいていたわけではなかった。1808年に即位したマフムト2世はイェニチェリを廃止して軍の西欧化を推進し、外務・内務・財務3省を新設して中央政府を近代化させ、翻訳局を設置し留学生を西欧に派遣して人材を育成し、さらにアーヤーンを討伐して中央政府の支配の再確立を目指した[70]。さらに1839年、アブデュルメジト1世は、改革派官僚ムスタファ・レシト・パシャの起草したギュルハネ勅令を発布して全面的な改革政治を開始することを宣言、行政から軍事、文化に至るまで西欧的体制への転向を図るタンジマートを始めた。タンジマートのもとでオスマン帝国は中央集権的な官僚機構と近代的な軍隊を確立し、西欧型国家への転換を進めていった[71]。
1853年にはロシアとの間でクリミア戦争が起こるが、イギリスなどの加担によってきわどく勝利を収めた。このとき、イギリスなどに改革目標を示して支持を獲得する必要に迫られたオスマン帝国は、1856年に改革勅令を発布して非ムスリムの権利を認める改革をさらにすすめることを約束した[72]。こうして第二段階に入ったタンジマートは宗教法（シャリーア）と西洋近代法の折衷を目指した新法典の制定、近代教育を行う学校の開設、国有地原則を改めて近代的土地私有制度を認める土地法の施行など、踏み込んだ改革が進められた[73]。そして、カモンド家の支配するオスマン銀行が設立された。
改革と戦争の遂行は西欧列強からの多額の借款を必要とし、さらに貿易拡大から経済が西欧諸国への原材料輸出へ特化したために農業のモノカルチャー化が進んで、帝国は経済面から半植民地化していった。この結果、ヨーロッパ経済と農産品収穫量の影響を強く受けるようになった帝国財政は、1875年、西欧金融恐慌と農産物の不作が原因で破産した[74]。
こうしてタンジマートは抜本的な改革を行えず挫折に終わったことが露呈され、新たな改革を要求された帝国は、1876年、大宰相ミドハト・パシャのもとでオスマン帝国憲法（通称<b data-parsoid='{"dsr":[32645,32657,3,3]}'>ミドハト憲法）を公布した。憲法はオスマン帝国が西欧型の法治国家であることを宣言し、帝国議会の設置、ムスリムと非ムスリムのオスマン臣民としての完全な平等を定めた[75]。
だが憲法発布から間もない1878年に、オスマン帝国はロシアとの露土戦争に完敗し、帝都イスタンブール西郊のサン・ステファノまでロシアの進軍を許した。専制体制復活を望むアブデュルハミト2世は、ロシアとはサン・ステファノ条約を結んで講和する一方で、非常事態を口実として憲法の施行を停止した[76]。これ以降、アブデュルハミト2世による反動専制の時代がはじまる。一方でしかしオスマン債務管理局などを通じ帝国経済を掌握した諸外国による資本投下が進み、都市には西洋文化が浸透した。また西欧の工業製品と競合しない繊維工業などの分野で民族資本が育ち、専制に抵触しない範囲での新聞・雑誌の刊行が拡大されたことは、のちの憲政復活後の民主主義、民族主義の拡大を準備した。
世界大戦から滅亡への道
アブデュルハミトが専制をしく影で、西欧式の近代教育を受けた青年将校や下級官吏らは専制による政治の停滞に危機感を強めていた。彼らは1889年に結成された「統一と進歩委員会」（通称「統一派」）をはじめとする青年トルコ人運動に参加し、憲法復活を求めて国外や地下組織で反政権運動を展開した[77]。1891年には、時事新報記者の野田正太郎が日本人として初めてオスマン帝国に居住した[78]。
1908年、サロニカ（現在のテッサロニキ）の統一派を中心とするマケドニア駐留軍の一部が蜂起して無血革命に成功、憲政を復活させた（青年トルコ革命）。彼らは1909年には保守派の反革命運動を鎮圧、1913年には自らクーデターを起こし、統一派の中核指導者タラート・パシャ、エンヴェル・パシャらを指導者とする統一派政権を確立した。統一派は次第にトルコ民族主義に傾斜していき、政権を獲得するとトルコ民族資本を保護する政策を取り、カピチュレーションの一方的な廃止を宣言した[79]。
この間にも、サロニカを含むマケドニアとアルバニア、1911年には伊土戦争によりリビアが帝国から失われた。バルカンを喪失した統一派政権は汎スラヴ主義拡大の脅威に対抗するためドイツと同盟に関する密約を締結し、1914年に第一次世界大戦で同盟国側で参戦した。
この戦争でオスマン帝国はアラブ人に反乱を起こされ、ガリポリの戦いなどいくつかの重要な防衛線では勝利を収めるものの劣勢は覆すことができなかった。戦時中の利敵行為を予防する際に、アルメニア人虐殺が発生し、その後、トルコ政府も事件の存在自体は認めているが犠牲者数などをめぐって紛糾し、未解決の外交問題となっている。ムドロス休戦協定により帝国は1918年10月30日に降伏し、国土の大半はイギリス、フランスなどの連合国によって占領され、イスタンブール、ボスポラス海峡、ダーダネルス海峡は国際監視下へ、アナトリア半島もエーゲ海に隣接する地域はギリシャ統治下となった。そしてアナトリア東部においてもアルメニア人、クルド人らの独立国家構想が生まれたことにより、オスマン帝国領は事実上、アナトリアの中央部分のみとなった[80]。
敗戦により統一派政府は瓦解、首謀者は亡命し、この機に皇帝メフメト6世は、専制政治の復活を狙って、連合国による帝国各地の占拠を許容した。さらに、連合国の支援を受けたギリシャ軍がイズミルに上陸、エーゲ海沿岸地域を占拠した。この帝国分割の危機に対し、アナトリアでは、一時期統一派に属しながら統一派と距離を置いていた大戦中の英雄ムスタファ・ケマルパシャを指導者として、トルコ人が多数を占める地域（アナトリアとバルカンの一部）の保全を求める運動が起こり、1920年4月、アンカラにトルコ大国民議会を組織して抵抗政府を結成したが[81]、オスマン帝国政府はこれを反逆と断じた[82]。
一方連合国は、1920年、講和条約としてセーヴル条約をメフメト6世は締結した。この条約はオスマン帝国領の大半を連合国に分割する内容であり、ギリシャにはイズミルを与えるものであった。結果として、トルコ人の更なる反発を招いた。ケマルを総司令官とするトルコ軍はアンカラに迫ったギリシャ軍に勝利し、翌年にはイズミルを奪還して、ギリシャとの間に休戦協定を結んだ。これを見た連合国はセーヴル条約に代わる新しい講和条約（ローザンヌ条約）の交渉を通告。講和会議に、メフメト6世のオスマン帝国政府とともに、ケマルのアンカラ政府を招請した。1922年、ケマルは、オスマン国家の二重政府の解消を名目として、これを機にパーディシャー（スルタン）とカリフの分離と、帝政の廃止</b>を大国民議会に決議させた。廃帝メフメト6世はマルタへ亡命し、オスマン帝国政府は名実共に滅亡した（トルコ革命）[83]。
翌1923年、大国民議会は共和制を宣言し、多民族帝国オスマン国家は新たにトルコ民族の国民国家トルコ共和国に取って代わられた。トルコ共和国は1924年、帝政の廃止後もオスマン家に残されていたカリフの地位を廃止、オスマン家の成員をトルコ国外に追放し、オスマン帝権は完全に消滅した[83]。
制度
オスマン帝国の国家の仕組みについては、近代歴史学の中でさまざまな評価が行われている。ヨーロッパの歴史家たちがこの国家を典型な東方的専制帝国であるとみなす一方、オスマン帝国の歴史家たちはイスラムの伝統に基づく世界国家であるとみなしてきた。また19世紀末以降には、民族主義の高まりからトルコ民族主義的な立場が強調され、オスマン帝国の起源はトルコ系の遊牧民国家にあるという議論が盛んに行われた。
20世紀前半には、ヨーロッパにおける東ローマ帝国に対する関心の高まりから、オスマン帝国の国制と東ローマ帝国の国制の比較が行われた。ここにおいて東ローマ帝国滅亡から間もない時代にはオスマン帝国の君主がルーム（ローマ帝国）のカイセル（皇帝）と自称するケースがあったことなどの史実が掘り起こされたり、帝国がコンスタンティノープル総主教の任命権を通じて東方正教徒を支配したことが東ローマの皇帝教皇主義の延長とみなされる議論がなされ、オスマン帝国は東ローマ帝国の継続であるとする、ネオ・ビザンチン説もあらわれた。（カエサルを自称した皇帝はスレイマンなどほんの一握りだった）
このようにこの帝国の国制の起源にはさまざまな要素の存在が考えられており、「古典オスマン体制」と呼ばれる最盛期のオスマン帝国が実現した精緻な制度を考える上で興味深い論議を提供している。
オスマン帝国の国制が独自に発展を遂げ始めたのはおおよそムラト1世の頃からと考えられている[19]。帝国の拡大にともない次第に整備されてきた制度は、スレイマン1世の時代にほぼ完成し、皇帝を頂点に君主専制・中央集権を実現した国家体制に結実した。これを「古典オスマン体制」という。
軍制
軍制は、当初はムスリム・トルコ系の戦士、帰順したムスリム・トルコ系の戦士、元東ローマ帝国の軍人らを合わせた自由身分の騎兵を中心に構成され[# 8]、さらにアッバース朝で発展していたマムルーク制度のオスマン帝国版の常備軍などが編成され、常備歩兵軍としてイェニチェリが組織化されたが、これらの組み合わせにより騎兵歩兵らによる複合部隊による戦術が可能となったため、オスマン軍の軍事力が著しく向上することになり、彼らはカプクル（「門の奴隷」の意）と呼ばれる常備軍団を形成した[84]。カプクルの人材は主にキリスト教徒の子弟を徴集するデヴシルメ制度によって供給された。カプクル軍団の最精鋭である常備歩兵軍イェニチェリは、火器を扱うことから軍事革命の進んだ16世紀に重要性が増し、地方・中央の騎兵を駆逐して巨大な常備軍に発展する。ちなみにこの時代、欧州はまだ常備軍をほとんど持っていなかった。
オスマン帝国の主要海軍基地はガリポリスであったが、ここに投錨する艦隊の指揮官はガリポリスのサンジャクベイが平時には務めており、戦時に入ると海洋のベイレルベイであるカプタン・パシャが総指揮を執ることになっていた[85]。
オスマン帝国は当初から海軍の重要性を考慮していたらしく、オスマン帝国初期に小アジアで活躍した「海のガーズィ」から帝国領土が拡大していく中、エーゲ海、地中海、黒海などに面する地域を併合した際にその地域の保有する艦艇を吸収して拡大していった。オスマン帝国が初めて造船所を建設した場所はであるが、のちにガリポリスを占領するとさらに規模の大きな造船所が作られたことにより、オスマン帝国はダーダルネス海峡の制海権を確保することができた。そのため、1399年にバヤズィト1世がコンスタンティノープルを包囲した際、東ローマ帝国救援に向かったフランス海軍を撃破している。ただし、1453年、コンスタンティノープルの占領に成功すると、コンスタンティノープルにさらに規模の大きな造船所が築かれたため、ガリポリスの造船所はその価値を下げることになった[86]。
15世紀に入るとジェノヴァ、ヴェネツィアとの関係が悪化、これと交戦したが、16世紀になるとオスマン艦隊はエーゲ海、地中海、イオニア海、黒海、紅海、アラビア海、ペルシア湾、インド洋などへ進出、事実上、イスラーム世界の防衛者となり、キリスト教世界と戦った[87]。
オスマン帝国の統治システム
帝国の領土は直轄州、独立採算州、従属国からなる。属国（クリミア・ハン国（クリム汗国）、ワラキア（エフラク）君侯国、モルダヴィア（ボーダン）君侯国、トランシルヴァニア（エルデル）君侯国、ドゥブロブニク（ラグーザ）共和国、モンテネグロ公国（公または主教の支配）、ヒジャーズなど）は君主の任免権を帝国中央が掌握しているのみで、原則として自治に委ねられていた。独立採算州（エジプトなど）は州知事（総督）など要職が中央から派遣される他は、現地の有力者に政治が任せられ、州行政の余剰金を中央政府に上納するだけであった[88]。ヨーロッパ方面の領土において、ビザンツ帝国やブルガリア帝国時代の大貴族は没落したが、小貴族は存続を許されてオスマン帝国の制度へ組み込まれていった。
オスマン帝国が発展する過程として戦士集団から君侯国、帝国という道を歩んだが、戦士集団であった当初は遊牧民的移動集団であった。特に初期の首都であるソユット、、イェニシェヒル(ブルサ近郊)などは冬営地的性格が強く、首都と地方との明確な行政区分も存在しなかった。そして戦闘が始まればベイ（君主）、もしくはベイレルベイ（ベイたちのベイの意味で総司令官を指す）が指揮を取ったが、ベイレルベイはムラト1世の時代に臣下のララ・シャヒーンが任ぜられるまでは王子（君主の息子）が務めていた[# 9]。ムラト1世の時代まで行政区分は不明確であったが、従来の通説では14世紀末、米林仁の説によれば15世紀初頭にアナトリア（アナドル）方面においてベイレルベイが任命されることによりベイレルベイが複数任命されることになった。その後、アナトリアを管轄する配下のアナドルのベイレルベイリク（大軍管区の意味）とルメリを管轄する配下のルメリのベイレルベイリクによって分割統治されるようになった[90]。
この時点ではベイレルベイは「大軍管区長官」の性格をもち、ベイレルベイリクは「大軍管区」の性格をもっており、当初のベイレルベイは軍司令官の性格が強かった。しかし、次第に帝国化していくことにより、君主専制的、中央集権的体制への進化、さらに帝国の拡大によりベイレルベイ、ベイレルベイリクはそれぞれ地方行政官的性格をも併せ持つことにより、「大軍管区」も「州」の性格を、「大軍管区長官」も「総督」としての性格をそれぞれ併せ持つようになった[91]。
ベイレルベイ（大軍管区長官）とベイレルベイリク（大軍管区）の下には（小軍管区）、サンジャク・ベイ（小軍管区長）が置かれた。これは後に県、及び県長としての性格を持つようになるが、後にこれらベイレルベイリク（州）、サンジャク（県）はオスマン帝国の直轄地を形成することになった[# 10][90]。なお、ベイレルベイリクは後にエヤレト（エヤレットという表記もある）、ヴィラエットと呼称が変化する[93]。
さらにオスマン帝国領にはイスラーム法官（カーディー）らが管轄する裁判区としてガザ（イスラーム法官区）が設置されていた。県はいくつかのガザ（郡という表記もされる）で形成されていたが、イスラーム法官は県知事、州知事らの指揮命令に属しておらず、全体として相互補完、相互監視を行うシステムとなっていた[94][95]。そしてその下にナーヒエ（郷）、さらにその下にキョイ（村）があった[96]。
当初、地方行政区画としてはアナドル州とルメリ州のみであったが、ブダを中心とするブディン州、トゥムシュヴァルを中心にするトゥムシュヴァル州、サラエヴォを中心とするボスナ州が16世紀末までに設置され、それぞれその下にベイレルベイが設置された[95]。
さらに16世紀に入ると統治地域が増加したことにより、専管水域も拡大した。そのため、海洋にもベイレルベイが設置され、カプタン・パシャ（大提督）が補任した[85]。
中央では、皇帝を頂点とし、大宰相（サドラザム）以下の宰相（ヴェズィール）がこれを補佐し、彼らと軍人法官（カザスケル）、財務長官（）、国璽尚書（ニシャンジュ）から構成される御前会議（）が最高政策決定機関として機能した。17世紀に皇帝が政治の表舞台から退くと、大宰相が皇帝の代理人として全権を掌握するようになり、宮廷内の御前会議から大宰相の公邸である大宰相府（バーブ・アーリー）に政治の中枢は移る。同じ頃、宮廷内の御前会議事務局から発展した官僚機構が大宰相府の所管になり、名誉職化した国璽尚書に代わって実務のトップとなった書記官長（レイスルキュッターブ）、大宰相府の幹部である大宰相用人（サダーレト・ケトヒュダース）などを頂点とする高度な官僚機構が発展した。
中央政府の官僚機構は、軍人官僚（カプクル）と、法官官僚（ウラマー）と、書記官僚（キャーティプ）の3つの柱から成り立つ。軍人官僚のうちエリートは宮廷でスルタンに近侍する小姓や太刀持ちなどの役職を経て、イェニチェリの軍団長や県知事・州知事に採用され、キャリアの頂点に中央政府の宰相、大宰相があった。法官官僚は、メドレセ（宗教学校）でイスラム法を修めた者が担い手であり、郡行政を司り裁判を行うカーディーの他、メドレセ教授やムフティーの公職を与えられた。カーディーの頂点が軍人法官（カザスケル）であり、ムフティーの頂点がイスラムに関する事柄に関する帝国の最高権威たる「イスラムの長老」（シェイヒュルイスラーム）である。書記官僚は、書記局内の徒弟教育によって供給され、始めは数も少なく地位も低かったが、大宰相府のもとで官僚機構の発展した17世紀から18世紀に急速に拡大し、行政の要職に就任し宰相に至る者もあらわれるようになる。この他に、宦官を宮廷使役以外にも重用し、宦官出身の州知事や宰相も少なくない点もオスマン帝国の人的多様性を示す特徴と言える。
これらの制度は、19世紀以降の改革によって次第に西欧を真似た機構に改められていった。例えば、書記官長は外務大臣、大宰相用人は内務大臣に改組され、大宰相は御前会議を改めた閣議の長とされて事実上の内閣を率いる首相となった。
しかし、例えば西欧法が導入され、世俗法廷が開設されても一方ではシャリーア法廷がそのまま存続したように、イスラム国家としての伝統的・根幹的な制度は帝国の最末期まで廃止されることはなかった。帝国の起源がいずれにあったとしても、末期のオスマン帝国においては国家の根幹は常にイスラムに置かれていた。これらのイスラム国家的な制度に改革の手が入れられるのは、ようやく20世紀前半の統一派政権時代であり、その推進は帝国滅亡後のトルコ共和国による急速な世俗化改革をまたねばならなかった。
オスマン帝国の人々
宗教面
オスマン帝国が最大版図となった時、その支配下は自然的地理環境や生態的環境においても多様なものを含んでおり、さらに歴史的過去と文化的伝統も多様なものが存在した[97]。
オスマン帝国南部であるアラブ圏ではムスリムが大部分であり、また、その宗教はオスマン帝国の支配イデオロギーであるスンナ派が中心を成していたが、イラク南部ではシーア派が多数存在しており、また、現在のレバノンに当たる地域にはドールーズ派が多数、存在していた。しかし、これだけにとどまらず、エジプトのコプト教徒、レバノン周辺のマロン派、シリア北部からイラク北部にはネストリウス派が少数、東方キリスト教諸宗派、正教徒、アルメニア教会派、カトリック、ユダヤ教徒などもこのアラブ圏で生活を営んでいた[98]。
そしてアナトリアでは11世紀以降のイスラム化の結果、ムスリムが過半数を占めていたが、ビザンツ以来のギリシャ正教徒、アルメニア教会派も多数、存在しており、その他、キリスト教諸宗派も見られ、ユダヤ教徒らも少数存在した。しかし、15世紀にイベリア半島でユダヤ教徒排斥傾向が強まると、ユダヤ教徒らが多くアナトリアに移民した[99]。
バルカン半島ではアナトリアからの流入、改宗によりムスリムとなる人々もいたが、キリスト教徒が大多数を占めており、正教徒が圧倒的多数であったがアドリア海沿岸ではカトリック教徒らが多数を占めていた。また、ムスリムとしてはトルコ系ムスリムとセルボ・クロアチア語を使用するボスニアのムスリム、そしてアルバニアのムスリムなどがムスリムとしての中心を成していた[99]。
一方で1526年に占領されたハンガリー方面ではカトリックとプロテスタントの間で紛争が始まった時期であった。オスマン帝国はプロテスタント、カトリックどちらをも容認、対照的にハプスブルク帝国占領下であったフス派の本拠地、ボヘミアではプロテスタントが一掃されていた[100]。
こうして西欧ではキリスト教一色となって少数のユダヤ人らが許容されていたに過ぎない状態であったのと対照的にオスマン帝国下ではイスラム教という大きな枠があるとはいえども多種の宗教が許容されていた[101]。
民族
オスマン帝国が抱え込んだものは宗教だけではなかった。その勢力範囲には同じ宗教を信仰してはいたものの各種民族が生活しており、また、言語も多種にわたった。
オスマン帝国元来の支配層はトルコ人であり、イスラム教徒であった。ただし、このトルコ人という概念も「トルコ語」を母語しているということだけではなく、従来の母語からトルコ語へ母語を変更したものも含まれていた。これはオスマン帝国における民族概念が生物学的なものではなく、文化的なものであったことを示している[102]。
オスマン帝国の南部を占めるイラクからアルジェリアにかけてはアラビア語を母語として自らをアラブ人認識する人々が多数を占めていた。しかし、西方のマグリブ地域に向かうとベルベル語を母語とするベルベル人、そして北イラクから北シリアへ向かうとシリア語を母語としてネストリウス派を奉じるアッシリア人が少数であるが加わった。微妙な立場としてはコプト派でありながらコプト語を宗教用にしか用いず、日常にはアラビア語を用いていたコプト教徒らが存在する[103]。
また、アナトリア東部から北イラク、北シリアにはスンナ派のクルド人らが存在しており、クルド語を母語としていた[104]。
元東ローマ帝国領であったアナトリア、及びバルカン半島ではギリシャ語を母語として正教を奉じるギリシャ人らが多数を占めていた。ただし、アナトリア東部と都市部にはアルメニア語を母語としてアルメニア教会派であるアルメニア人らも生活を営んでいた。バルカン半島では民族、言語の分布はかなり複雑となっていた。各地にはオスマン帝国征服後に各地に散らばったトルコ人らが存在したが、それ以前、ルーマニア方面にはトルコ語を母語とするが正教徒であるペチェネク人らも存在した[104]。
バルカン半島東部になるとブルガリア語を母語として正教を奉じるブルガリア人、西北部にはセルボ・クロアチア語を母語として正教徒である南スラブ系の人々、これらの人々は正教を奉じた人々らはセルビア人、カトリックを奉じた人々らはクロアチア人という意識をそれぞれ持っていた。しかし、ボスニア北部では母語としてセルボ・クロアチア語を使用しながらもムスリムとなった人々が存在しており、これらはセルビア人、クロアチア人からは「トゥルチン（トルコ人」と呼ばれた[105]。
アルバニアではアルバニア語を母語とするアルバニア人らが存在したが、15世紀にその多くがイスラム教へ改宗した。ただし、全てではなく、中には正教、カトリックをそのまま奉じた人々も存在する。そしてオスマン帝国がハンガリー方面を占領するとハンガリー語を母語としてカトリックを中心に、プロテスタントを含んだハンガリー人々もこれに加わることになる[106]。
その他、ユダヤ教を信じる人々が存在したが、母語はバラバラであり、ヘブライ語はすでに典礼用、学問用の言語と化していた。オスマン帝国南部ではアラビア語、北部では東ローマ帝国時代に移住した人々はギリシャ語、15世紀末にイベリア半島から移住した人々はラディーノ語、ハンガリー征服以後はイディッシュ語をそれぞれ母語とするユダヤ教徒らがオスマン帝国に加わることになる。ただし、彼らは母語こそちがえどもユダヤ教という枠の中でアイデンティティを保持しており、ムスリム側も宗教集団としてのユダヤ教徒（ヤフディー）として捉えていた[106]。
ミッレト制とイスラム教以外への宗教政策
オスマン帝国は勢力を拡大すると共にイスラム教徒以外の人々をも支配することになった。その為の制度がミッレト制であり、サーサーン朝ペルシアなどで用いられていたものを採用した。この対象になったのはユダヤ教徒、アルメニア教会派、ギリシャ正教徒らであった[107]。また、成立時より東ローマ帝国と接してきたオスマン帝国は教会をモスクに転用した例こそあれども、東ローマ帝国臣民を強制的にムスリム化させたという証拠は見られず、むしろ、15世紀初頭以来残されている資料から東ローマ帝国臣民をそのまま支配下に組み込んだことが知られている[108]。
このミッレトに所属した人々は人頭税（ジズヤ）の貢納義務はあったが、各自ミッレトの長、ミッレト・バシュを中心に固有の宗教、法、生活習慣を保つことが許され、自治権が与えられた[108]。
これらミッレト制はシャーリア上のズィンミー制に基づいていたと考えられており、過去には唯一神を奉じて啓示の書をもつキリスト教徒やユダヤ教徒などいわゆる「啓典の民」らはズィンマ（保護）を与えられたズィンミー（被保護民）としてシャーリアを破らない限りはその信仰、生活を保つことが許されていた。オスマン帝国はこれを受け継いでおり、元々東ローマ帝国と接してきた面から「正教を奉じ、ギリシャ語を母語とするローマ人にして正教徒」というアイデンティティの元、ムスリム優位という不平等を元にした共存であった[109]。
このミッレト制は過去に語られた「オスマン帝国による圧政」を意味するのではなく、「オスマンの平和」いわゆる「パックス・オトマニカ」[# 11]という面があったということを意味しており[111]、20世紀以降激化している中東の紛争、90年代の西バルカンにおけるような民族紛争・宗教紛争もなく、オスマン帝国支配下の時代、平穏な時代であった[112]。
ユダヤ教徒
ユダヤ人のミッレトは東ローマ帝国時代からすでに存在したが、1453年にコンスタンティノープルがオスマン帝国領となると、そのミッレトは東ローマ帝国時代と同じ待遇で扱われることを認められ、公認のラビが監督することになった。オスマン帝国はユダヤ人ということで差別することがなかったため、オーストリア、ハンガリー、ポーランド、ボヘミア、スペインなどからの移民も別け隔てなく受け入れた。ただし、これら新規に流入したユダヤ人たちは纏まりを欠いたため、オスマン帝国がハカム・バシュを任命してこれら小集団と化したユダヤ人らを統括した[113]。
なお、バヤズィト2世の時代にはユダヤ人らを厚遇するように命じた勅令を発布している[114]。
アルメニア人
アルメニア人らは合性論者が多かったため、東ローマ帝国時代から異端視される傾向が強かった。そのため、東ローマ皇帝によってカフカースからカッパドキア、キリキアへ移住させられ、小アルメニアを形成することになった。アルメニア本土はセルジューク軍、蒙古軍、ティムールなどの侵略を受けたが、小アルメニアはなんとか自立を保つことができた。その後、オスマン帝国の侵略を受けたが、小アルメニア、アルメニア本土はすぐにオスマン帝国領化することもなかった。しかし、メフメット2世の時代、アルメニア人らのミッレトが形成されたが、アルメニア本土がオスマン帝国領になるのは1514年のことであった[115]。
ギリシャ正教徒
ギリシャ正教徒のミッレトにはギリシャ人、ブルガリア人、セルビア人、ワラキア人らが所属した。彼らはバルカン半島の主要な民族であったために、メフメット2世がギリシャ正教総主教にゲンナデオス2世を任命してミッレト統括者にしたように重要視された。なお、ルメリ地方にミッレト制が導入されたのはメフメット2世以降であり、コンスタンティノープルが陥落するまでは導入されなかった[116]。
なお、このミッレトには上記民族以外にもアラビア語を母語とするキリスト教徒、トルコ語を母語とするキリスト教徒（カラマンル）らも含まれることになり、キリスト教徒（正教徒）としての意識を持ってはいたが、それ以上に母語を元にした民族意識も二次的ながら存在していた[111]。
しかし、オスマン帝国の首都がイスタンブールであったため、イスタンブールにあった全地総主教座を頂点とする正教会上層部がこの主導権を握ることになったため、ギリシャ系正教徒が中心をなし、ギリシャ系正教徒が著しく重きをなした。これに対して過去にステファン・ドゥシャンが帝国を築いたという輝かしい過去をもつセルビア系正教徒らは反感を持っており、1557年、ボスニア出身の元正教徒で大宰相となったソコルル・メフメト・パシャの尽力によりセルビア総主教座を回復したが、これはイスタンブールの総主教座の強い抗議により1766年に廃止された。この例を見るようにオスマン帝国支配下の正教徒社会の中ではギリシャ系の人々が強い影響力をもっていた[117]。
イスタンブールの総主教を中心とする正教会はオスマン帝国内だけではなく、オスマン帝国外にも信仰上の影響力があった。コンスタンティノープル陥落以降、教育機関が消滅したが、イスタンブールの総主教座の元では聖職者養成学校が維持され、さらにアトス山の修道院も維持され、その宗教寄進もスルタンに承認されていた[118]。
これらのことから教会の上位聖職者はギリシャ系が占めることになったが、これは非ギリシャ系正教徒らに対して「ギリシャ化」を促進しようとする傾向として現れた。18世紀になるとアルバニア系正教徒らがアルバニア語を用いて教育することをオスマン政府に要請したが、これはギリシャ系正教会の手によって握りつぶされ[118]、ファナリオテスがエフラク、ボーダンの君侯になったことにより、ルーマニア系正教徒に対してギリシャ系の優位とそのギリシャ化を推進しようとした[91]。
さらに法律の世界でも正教会が重要な位置を占めており、東ローマ時代には皇帝の権力の元、司法と民政を担っていたが、オスマン帝国支配となると裁判などにおいて当事者が正教徒同士である場合、正教会に委ねられることになった[# 12]。そのため、ムスリムらの固有法がシャーリアであったのに対して、正教徒らはローマ法が固有の法であった[119]。
文化
オスマン朝では、神学や哲学のような形而上の学問の分野では、当時のアラブ・イランのものを上回るものは表れなかったと言われるが、それ以外の分野では数多くの優れた作品や文化を残した。
建築
イスラムの伝統様式を発展させ、オスマン建築と呼ばれる独特の様式を生み出した。モスクなどに現存する優れた作品が多く、17世紀に立てられたスルタンアフメット・モスク（ブルーモスク）がもっとも有名である。建築家はイスタンブールのスレイマニエ・モスクやエディルネのセリミエ・モスクを建てた16世紀前半のミマール・スィナンが代表的であるが、アルメニア人の建築家も数多く活躍した。宮殿では、伝統的建築のトプカプ宮殿や、バロック様式とオスマン様式を折衷させたドルマバフチェ宮殿が名高い。
陶芸
16 - 17世紀のイズニクで、鮮やかな彩色陶器が生産された。この時代につくられたモスクや宮殿の壁を飾った色鮮やかな青色のイズニク・タイルは、現在の技術では再現できないという。18世紀以降は陶器生産の中心はキュタヒヤに移り、現在も美しい青色・緑色のタイルや皿が生産されている。
文学
トルコ語にアラビア語・ペルシア語の語彙・語法をふんだんに取り入れて表現技法を発達させたオスマン語が生まれ、ディーワーン詩や散文の分野でペルシア文学の影響を受けた数多くの作品があらわされた。チューリップ時代の詩人ネディームはペルシア文学の模倣を脱したと評価されているが、その後は次第に形式化してゆく（トルコ文学の記事も参照）。
美術
イスラム世界から受け継いだアラビア文字の書道が発展し、絵画は、中国絵画の技法を取り入れたミニアチュール（細密画）が伝わり、写本に多くの美しい挿絵が描かれた。ヨーロッパ絵画の影響を受けて遠近法や陰影の技法が取り入れられ、特にチューリップ時代の画家レヴニーは写本の挿絵に留まらない、少年や少女の一枚絵を書いた。
また、エーゲ海地方のウシャクでは絨毯の織物が有名である。
音楽
アラブ音楽の影響を受けたリュート系統の弦楽器や笛を用いた繊細な宮廷音楽（オスマン古典音楽）と、チャルメラ・ラッパや太鼓の類によって構成された勇壮な軍楽（メフテル）とがオスマン帝国の遺産として受け継がれている（トルコ音楽の記事も参照）。
園芸
チューリップ、ヒアシンス、アネモネ、ラナンキュラスなどが庭園で栽培され園芸植物化され、多くの品種を世に出した。
料理
オスマン帝国の料理は、宮廷料理に向けて帝国全土から様々な料理や食材を持ち込んだ事で知られる。地中海の周辺で欧州、中東、アフリカの一部の料理にも影響を及ぼした。
オスマン帝国史を題材にした文芸作品
トルコ人の作家
オルハン・パムク 『わたしの名は紅』藤原書店 ・・・2006年ノーベル文学賞を受賞した。[120]
『トルコ狂乱』三一書房 ・・・ムスタファ・ケマル・アタテュルク（ケマル・パシャ）の伝記。映画化「Dersimiz: Atatürk」
『改宗者クルチ・アリ』藤原書店 ・・・クルチ・アリの伝記
ユーゴスラビアの作家
イヴォ・アンドリッチ 『ドリナの橋』・『ボスニア物語』・『サラエボの女』 ・・・東方問題をテーマにした小説。1961年ノーベル文学賞を受賞した。
オーストリアの作家
フランツ・ヴェルフェル 『』 ・・・アルメニア人虐殺をテーマにした小説。
イギリス人の作家
ジェイソン・グッドウィン 『イスタンブールの群狼』ハヤカワ・ミステリ文庫 ・・・イェニチェリをテーマにした小説
ジェイソン・グッドウィン 『イスタンブールの毒蛇』ハヤカワ・ミステリ文庫 ・・・ギリシャ独立戦争をテーマにした小説
日本人の作家
塩野七生 『コンスタンティノープルの陥落』・『ロードス島攻防記』・『レパントの海戦』、各・新潮文庫（改版）
陳舜臣 『イスタンブール 世界の都市の物語』 文藝春秋（1992年）、文春文庫（1998年）。「陳舜臣中国ライブラリー 26」で再刊（集英社, 2001年）
夢枕獏 『シナン』中公文庫〈上・下〉 ・・・建築家ミマール・スィナンの伝記
注釈
出典
参考文献
Text "和書" ignored (help)CS1 maint: extra text (link)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help) - 講談社学術文庫で再刊、2018年
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
担当執筆者
「第5章 オスマン帝国治下のアラブ地域」 長谷部史彦・私市正年
Text "和書" ignored (help)
担当執筆者
「第3章 トルコ民族の活動と西アジアのモンゴル支配時代」 井谷鋼造
「第5章 オスマン帝国の時代」 林佳世子
「第6章 オスマン帝国の改革」 永田雄三
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Karpat, Kemal. 1978. Ottoman Population Records and the Census of 1881/82-1893. International Journal of Middle Eastern Studies (9):237-274.
L. Kinross, The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire, 1979
関連文献
新井政美 『トルコ近現代史』 みすず書房、2001年、新版2008年
新井政美 『オスマン vs. ヨーロッパ』 講談社選書メチエ、2002年
林佳世子 『オスマン帝国500年の平和』 講談社〈興亡の世界史10〉、2008年／講談社学術文庫、2016年
鈴木董 『オスマン帝国の権力とエリート』 東京大学出版会、1993年
坂本勉 『トルコ民族の世界史』 慶應義塾大学出版会、2006年
坂本勉・佐藤次高・鈴木董編 『パクス・イスラミカの世紀 新書イスラームの世界史2』 講談社現代新書（全3巻）、1993年
アラン・パーマー『オスマン帝国衰亡史』 白須英子訳、中央公論社、1998年
小笠原弘幸 『オスマン帝国 繁栄と衰亡の600年史』 中公新書、2018年
今井宏平 『トルコ現代史 オスマン帝国崩壊からエルドアンの時代まで』 中公新書、2017年
永田雄三・羽田正 『成熟のイスラーム社会』（世界の歴史15）中央公論社、1998年、中公文庫、2008年
永田雄三・加藤博 『西アジア（下）』（地域からの世界史8）朝日新聞出版、1993年
藤由順子 『ハプルスブルク・オスマン両帝国の外交交渉 1908 – 1914』 南窓社、2003年
久保吉光 『ハンガリーからトルコへ その言語及び歴史、地理』 泰流社、1989年
ウルリッヒ・クレーファー 『オスマン・トルコ帝国』 戸叶勝也訳、佑学社、1982年
ロベール・マントラン 『トルコ史』 小山皓一郎訳、（文庫クセジュ）白水社、1982年
三橋富治男 『オスマン帝国の栄光とスレイマン大帝』 （清水新書）清水書院、1971年、新版1984年、再訂版2018年
三橋富治男 『トルコの歴史 オスマン帝国を中心に』 （紀伊国屋新書）紀伊国屋書店、1962年、復刻単行版1994年
スティーヴン・ランシマン 『コンスタンティノープル陥落す』 護雅夫訳、みすず書房、1969年、新版1998年
デイヴィド・ホサム 『トルコ人』 護雅夫訳、みすず書房、1983年
関連項目
オスマン家
オスマン帝国の君主
ローマ帝国
東ローマ帝国
トルコ
オスマン語
ローマ皇帝
オスマン債務管理局
ハレム
プロテスタントとイスラム
アラブ反乱 トーマス・エドワード・ロレンスが関わる
外部リンク
(in English)
(in English)
-「Ottomans:The Rise of the Turkish Empire, 1453 - 1571の日本語版ルール」
兄弟殺しに関する資料
藤波伸嘉
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AA%E3%82%B9%E3%83%9E%E3%83%B3%E5%B8%9D%E5%9B%BD |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
119,
759,
911,
1375
],
"plaintext_end_byte": [
107,
736,
899,
1360,
1480
]
} | من هو كليم الله ؟ | كليم الله (رسوم متحركة) | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
1
],
"minimal_answers_start_byte": [
157
],
"minimal_answers_end_byte": [
165
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
كليم الله هو مسلسل رسوم متحركة مصري عرض في رمضان 1434هـ/ 2013م.
القصة
قصة "كليم الله" سيدنا موسى عليه السلام في سلسلة مشوقة تصوّر لنا الحياة قبل ميلاده لنتعرّف على بني إسرائيل وكيف وصلوا إلى أرض مصر. سنرى العديد من الأحداث المثيرة والمعجزات، أهمها معجزة كلام الله سبحانه وتعالى مع سيدنا موسى عليه السلام، وغيرها من المعجزات كهزيمة السحرة و "عصا موسى"، وقصة الملك قارون، بالإضافة إلى العديد من المعجزات الإلهية.
قصة المسلسل
مسلسل يتناول قصة سيدنا موسى عليه السلام ورسالته التي بعثه الله بها إلى الخلق.
بطولة
جلال الشرقاوي: (الراوي)
حنان ترك: (آسيا بنت مزاحم زوجة فرعون)
أشرف عبد الغفور: (والد فرعون)
أحمد ماهر: (كبير الكهنة)
سميرة عبد العزيز: (والدة فرعون)
رشوان توفيق
مديحة حمدي
وجدي العربي
عايدة فهمي
فاروق نجيب
سامح الصريطي
محي الدين عبد المحسن: (قائد الشرطة)
مراجع
تصنيف:مسلسلات رسوم متحركة مصرية
تصنيف:مسلسلات رمضان 1434 هـ | https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%84%D9%8A%D9%85%20%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%20%28%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85%20%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%B1%D9%83%D8%A9%29 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1307,
3804,
4501,
5711,
5963,
7043,
7292,
8987,
10364,
13242,
15140,
17153,
18356,
19192,
20765,
22498,
23644,
24234,
26178,
27168,
28056,
30056,
30908,
32104,
32709,
33764,
34501,
35266,
36879,
37423,
37605
],
"plaintext_end_byte": [
1291,
3803,
4500,
5680,
5962,
7042,
7291,
8945,
10363,
13225,
15139,
17121,
18354,
19191,
20764,
22497,
23608,
24233,
26177,
27167,
28055,
30055,
30907,
32103,
32708,
33741,
34500,
35177,
36855,
37398,
37592,
38129
]
} | هل هوليويد تتنج الأفلام الإباحية؟ | قانون إنتاج الأفلام | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
قانون إنتاج الأفلام كان مجموعة تعليمات للرقابة الأخلاقية التي حكمت إنتاج الأفلام الأمريكية التي أصدرتها الشركات الرئيسية من عام 1930 إلى 1968. هو أيضا معروف بقانون هايز، حيث سمي على رئيس الرقابة في هوليود آنذاك، ويل هاريسون هايز. تبنت هيئة منتجي وموزعي الأفلام في أمريكا (MPPDA)، والتي أصبحت جمعية الفيلم الأمريكي لاحقا (MPAA)، هذا القانون في عام 1930، وبدأت بفرضه في عام 1934، وتخلت عنه في عام 1968، لمصلحة نظام تقييم الأفلام. وضّح قانون الإنتاج ما كان مقبولا وغير مقبول للأفلام المنتجة للجمهور العام في الولايات المتحدة. كان المكتب الذي يفرض القانون يدعى بمكتب هايز في إشارة لويل هايز، وإن لم يكن الوصف دقيقا، فبعد عام 1934 تولى جوزف برين المنصب بعد هايز، وأنشأ مكتب برين، والذي كان أكثر صرامة بكثير في مراقبة الأفلام من هايز.
الخلفية
بعد ظهور بعض الأفلام الفاضحة وسلسلة الفضائح الواقعية التي تضمنت نجوم هوليوود، عينت الشركات الكاهن المشيخي ويل هايز في عام 1922 لتحسين صورة هوليود. كان يُنظر لهوليود في العشرينات على أنها فاسدة جدا، وأحس العديدون أن صناعة السينما تحوم حولها دائما شكوك أخلاقية. كان الضغط السياسي يزداد، حيث قدم المشرعون في 37 ولاية نحو 100 عريضة تقريبا حول الرقابة السينمائية في عام 1921. دفع لهايز مبلغ فاحش في ذاك الوقت بنحو 100,000 دولار في السنة[1][2][3]. كان هايز مدير البريد العام في عهد الرئيس وارن هاردنج ورئيسا سابقا للجنة القومية للحزب الجمهوري، [4] وخدم لـ25 سنة كرئيس هيئة منتجي وموزعي الأفلام في أمريكا (MPPDA)، حيث "دافع عن السينما من الهجوم عليها، ومنح المسكنات للناس، وفاوض في المعاهدات لإنهاء العداوات"[1] هذه الحركة حاكت قرار فريق دوري كرة القاعدة الرئيسي بتعيين القاضي كينيسو ماونتن لانديس كمفوض فدرالي في السنة السابقة لإخماد الشكوك حول نزاهة البيسبول في أعقاب فضيحة المقامرات في دوري ورلد سيريز للبيسبول عام 1919؛ حتى أن صحيفة نيويورك تايمز دعت هايز "لانديس الشاشة".[2] قدم هايز مجموعة توصيات لقبت "بالصيغة" في عام 1924، والتي نُصِحت الشركات باحترامها، وطُلِب من منتجي الأفلام أن يوصلوا قصص الأفلام المراد إنتاجها إلى مكتبه.[5] قررت المحكمة العليا بالإجماع في عام 1915 في قضية شركة ميوتوال فيلم ضد اللجنة الصناعية في أوهايو أن حرية التعبير لا تشمل الأفلام، [6] ورغم وجود محاولات لتطهير الأفلام قبل ذلك، مثل قيام الشركات بتشكيل الجمعية الوطنية لصناعة السينما (NAMPI) في عام 1916، فلم تثمر هذه الجهود كثيرا.[7]
أصبحت ولاية نيويورك أول من استغل قرار المحكمة العليا بفرضها لجنة الرقابة في عام 1921. تبعتها فرجينيا مباشرة في السنة التالية، [8] وأنشأت ثمان ولايات لجانا فردية مع وصول السينما الناطقة.[9][10] لكن العديد منها لم تكن ذات نفع. بحلول العشرينات، كانت مسارح نيويورك، وهي مصدر لمواد السينما اللاحقة، تقدّم عروضا عارية، وأفلام مليئة بالشتائم، وعروضا خاصة بالبالغين، وحوارات ذات إيحاءات جنسية.[11]
في بدايات التحول لعصر الصوت، أصبح واضحا بأن ما قد يكون مقبولا في نيويورك لن يكون مقبولا في كانساس.[11] في عام 1927 اقترح هايز على مدراء الشركات التنفيذيين أن يشكلوا لجنة لمناقشة رقابة الأفلام. استجاب إرفين تالبرغ من مترو جولدوين ماير (MGM)، وسول فورتزل من فوكس، وإي هـ. ألين من باراماونت، بالتعاون على قائمة سموها "لا تفعل وكن حذرا" مستندة على المواد التي اعترضت عليها لجان الرقابة المحلية، والتي شملت أحد عشر موضوعا يفضل تجنبه، وستة وعشرين تتم معالجتها بعناية شديدة. وافقت اللجنة التجارية الاتحادية (FTC) على القائمة، وابتكر هايز SRC للإشراف على تطبيقها.[12][13] لكن لم تكن هناك أي طريقة لفرض العقائد.[2] وصل الخلاف الذي أحاط بمعايير الأفلام إلى أوجه في عام 1929.[14][15]
لا تفعل وكن حذرا
تم إقرار أن هذه الأشياء المتضمنة في القائمة التالية لن تظهر في الأفلام التي ينتجها أعضاء هذه الجمعية، بصرف النظر عن الأسلوب الذي تعالج به:
التدنيس المحدد، بما فيها كلمات مثل "God"، " Lord"، "Jesus"، "Christ" (مالم تستعمل بشكل موقر بالارتباط مع مراسيم دينية صحيحة)، "hell"، "damn"، "Gawd"، وكل تعبير تجديفي وفظ بغض النظر عن تهجئته؛
أي تعري فاجر أو إيحائي في الحقيقة أو في الصور الظلية؛ وأي ملاحظة داعرة أو فاجرة من قبل الأشخاص الآخرين في الفيلم؛
تهريب المخدرات غير الشرعي؛
أي استدلال عن الانحراف الجنسي؛
الرقيق الأبيض؛
تمازج الأعراق (علاقات جنسية بين الأعراق البيضاء والسوداء)؛
الصحة الجنسية والأمراض التناسلية؛
مشاهد الولادة الفعلية – في الحقيقة أو في الصور الظلية؛
أعضاء الأطفال الجنسية؛
السخرية من رجال الدين؛
الإهانة المقصودة لأي أمة أو جنس أو مذهب؛
وبتحديد التعامل مع هذه المواضيع، تتم الإحاطة بالمواضيع التالية بعناية خاصة، حتى تزال السوقية والإيحاءات ويتم التوكيد على الذوق الرفيع:
استعمال العلم؛
العلاقات الدولية (تفادي تصوير في دين بلاد أخرى، أو تاريخها، أو مؤسساتها، أو الناس البارزين بها، أو مواطنيها، بصورة غير جيدة)؛
افتعال الحرائق؛
استعمال الأسلحة النارية؛
السرقة، فتح الخزائن، نسف القطارات والمناجم والبنايات، الخ. (بالوضع في الحسبان تأثير الوصف المفصل على عقل البليد)؛
الوحشية والشناعة المحتملة؛
أساليب ارتكاب الجرائم والقتل بأي طريقة كانت؛
طرق التهريب؛
طرق الاستجواب؛
الشنق أو القتل بالصدمة الكهربائية كعقاب قانوني على الجريمة؛
التعاطف مع المجرمين؛
المواقف نحو الأشخاص والمؤسسات العامة؛
العصيان؛
الوحشية الظاهرة للأطفال والحيوانات؛
وسم الناس أو الحيوانات؛
بيع النساء، أو امرأة تبيع عفتها؛
الاغتصاب أو محاولة الاغتصاب؛
مشاهد ليلة الزفاف؛
رجل وامرأة في السرير سوية؛
الإغراء المتعمد للبنات؛
مؤسسة الزواج؛
العمليات الجراحية؛
تعاطي المخدرات؛
عناوين أو مشاهد لها علاقة بتطبيق القانون أو ضباط الشرطة؛
التقبيل المفرط أو الشهواني، خصوصا عندما تكون إحدى الشخصيات من المجرمين."[16]
صنع القانون ومحتوياته
في عام 1929، قام كاثوليكي علماني يدعى مارتن كويغلي، وهو محرر في جريدة موشن بيكتشر هيرالد وهي جريدة تجارية بارزة، وكاهن يسوعي يدعى الأب دانيال لورد، بوضع مجموعة معايير (أعجب بها هايز كثيرا[17])، وقدماها إلى الشركات.[1][18] كان اهتمام لورد منصبا على تأثير السينما الناطقة على الأطفال، الذين اعتبرهم معرضين للإغراء أكثر من غيرهم.[17] اجتمع عدة رؤساء شركات، مثل ذلك إرفينغ تالبرغ من مترو جولدوين مير (MGM)، مع لورد وكويجلي في فبراير 1930. وبعد عدة تنقيحات، وافقوا على اشتراطات القانون. أحد أهم عوامل تبني القانون كانت لتجنب التدخل الحكومي المباشر.[19] وكانت مسؤولية المكتب على عاتق العقيد جاسون جوي (مدير تنفيذي سابق في شركة رد كروس[12]) للإشراف على إنتاج الأفلام وتقديم النصائح للشركات إذا تطلب الفيلم أي تغييرات أو تخفيضات.[20][21] في 31 مارس وافقت هيئة MPPDA على الالتزام بالقانون.[22]
قسم القانون إلى جزأين. الأول كان مجموعة "مبادئ عامة" تعلقت بالمبادئ الأخلاقية في الغالب. الثاني كان مجموعة "تطبيقات معينة" تشكل قائمة من المواد التي لا يمكن عرضها. بعض القيود، مثل منع الشذوذ الجنسي أو استعمال كلمات معينة، لم تذكر مباشرة لكن افترض أنها مفهومة بدون ذكر واضح. كان تمازج الأجناس محرما. ذكر أيضا بأن فكرة "إنتاجات للبالغين فقط" هي استراتيجية غير مجدية ومريبة التي ستكون صعبة التطبيق.[23] لكنها سمحت بجزئيات حيث أن "العقول البالغة قد تفهم وتتقبل بسهولة النقاط في الحبكة دون أن الإساءة للجمهور الأصغر".[24] إذا تمت مراقبة الأطفال وعرضت الأحداث ضمنيا، فيسمح القانون "بإمكانية عرض جريمة فكرية في السينما".[24] لم يقرر قانون الإنتاج فقط ما يجب عرضه على الشاشة، لكن أيضا ليروج لقيم تقليدية.[25] أما العلاقات الجنسية خارج الزواج، والتي لا يمكن تصويرها بشكل جذاب أو جميل، قدمت بطريقة لا تثير العواطف، ولا أن تصور بأنها مباحة.[20] كل الأعمال الإجرامية ينبغي أن تُعاقَب، ولا يمكن تصوير الجريمة أو المجرم بشكل يدر العطف من الجمهور، [2] وأن يدرك الجمهور على الأقل أن مثل هذا السلوك خاطئ، عادة من خلال "القيم الأخلاقية المكافئة".[26][27] ويجب تصوير رجال القانون باحترام، ولا يمكن تصوير رجال الدين كشخصيات هزلية أو أشرار.[20] تحت بعض الظروف يمكن للسياسيين وضباط الشرطة والقضاة أن يكونوا أوغاد، طالما تم توضيح مكمن الاستثناء من القاعدة.[20] كتبت الوثيقة بكاملها بمسحات كاثوليكية ونصت على أن الفن يجب أن يعالج بعناية لأنه قد يكون "ذا تأثيرات سيئة أخلاقيا" ولأن "أهميته الأخلاقية العميقة" مؤكدة.[23] وتم الإقرار مبدئيا أن يبقي التأثير الكاثوليكي على القانون سرا.[28] وكمحتوى متكرر "يشعر الجمهور بأن الشرير خاطئ والطيب جيد".[2] احتوى القانون على ملحق يدعى باسم قانون الإعلان الذي نظم إعلان أيضا النسخ والصور.[29]
التطبيق
في 19 فبراير 1930 نشرت مجلة فارايتي كامل محتويات القانون وتوقعت بأن هيئات الرقابة على الأفلام ستصبح قديمة الطراز.[30] لكن الرجال الذين قاموا بفرض القانون — ومنهم جاسون جوي، الذي كان رئيس اللجنة حتى 1932، وخلف الدكتور جيمس وينغيت — لم يكن لهم أي تأثير عموما.[21][31] أول فيلم راجعه المكتب، الملاك الأزرق، صادق عليه جوي بدون تنقيحات، لكنه اعتبر مخلا بالآداب من قبل لجنة الرقابة في كاليفورنيا.[32] بالرغم من أن جوي حاول أن يقص من الأفلام في عدة مناسبات، ووجود حدود واضحة (وإن كانت طليقة)، فإن العديد من المواد الخليعة وصلت إلى الشاشة.[33] كان على جوي أن يراجع 500 فيلم سنويا مع طاقم صغير وسلطة ضعيفة.[31] كان جوي يرغب أكثر بالعمل مع الشركات، وخلقت له مهاراته في الكتابة فرصة عمل في فوكس. من الناحية الأخرى، فقد كافح وينغيت ليجاري طوفان النصوص القادم إليه، لدرجة أن داريل زانوك، رئيس وارنر براذرز، كتب له رسالة يناشده بإسراع خطاه.[34] لم يملك مكتب هايز السلطة ليطالب الشركات بإزالة المواد من الأفلام عام 1930، لكن بدلا من ذلك قام بمحاورتهم وأحيانا التمس طلب الحذف منهم.[35] ما عقد الأمور، أن وضعت عملية الاستئناف المسؤولية في النهاية للقرار النهائي في أيدي الشركات أنفسها.[21]
أحد العوامل في إهمال القانون كان أن البعض وجد مثل هذه الرقابة مفرطة في الحشمة، بسبب التحرر الاجتماعي في العشرينات وأوائل الثلاثينات. في هذه الفترة سخر الناس أحيانا من العصر الفيكتوري لكونه ساذجا ومتخلفا.[20] عندما أعلن القانون، هاجمته النشرة الدورية التحررية ذا نيشن.[36] ذكر في النشرة بأنه إذا وجب عدم إظهار الجريمة بشكل متعاطف، فبشكل حرفي فهذا يعني بأن "القانون والعدالة" تصبحان نفس الشيء. لذا، فإن أحداث مثل حفلة شاي بوسطن لا يمكن تصويرها.[37] وإذا وجب تصوير رجال الدين دائما بشكل إيجابي فلا يمكن التعامل مع النفاق أيضا. وافقت جريدة أوتلوك على نفس النقطة، وعلى خلاف فارايتي، فقد توقعت من البداية بأن تطبيق القانون سيكون صعبا.[37] إضافة إلى ذلك، أدى الكساد الكبير من الثلاثينات إلى العديد من الشركات لدرّ المال بأي طريقة كانت.[20] وبما أن الأفلام ذات المحتوى المكشوف والعنيف كانت تنجح على شباك التذاكر، بدا من المعقول الاستمرار بإنتاج مثل هذه الأفلام.[20] بعد فترة قصيرة، أصبح خرق القانون سرا معروفا. في 1931، هزأت جريدة هوليود ريبورتر بالقانون، وتبعتها فارايتي مباشرة في عام 1933.[21] في نفس سنة مقالة فارايتي، ذكر أحد كتاب النصوص السينمائية أن "قانون هايز الأخلاقي لم يعد حتى نكتة؛ فقط أصبح من التاريخ".[21]
عصر برين: 1934 – 1954
وضعت تعديلات على القانون، وتم تبنيها في 13 يونيو 1934، وأسست إدارة قانون الإنتاج (PCA) وأمر أن تحصل كل الأفلام المصدرة بعد 1 يوليو 1934 على شهادة موافقة قبل أن تصدر إلى المسارح. كان لدى الإدارة مكتبان، أحدهما في هوليود والآخر في مدينة نيويورك. أول فيلم يتحصل على ختم MPPDA للموافقة كان "العالم ينتقل". لأكثر من ثلاثين سنة تلت، كانت كل الأفلام التي أنتجت في الولايات المتحدة تقريبا قد التزمت بالقانون.[38] لم ينشأ قانون الإنتاج أو يفرض من قبل أي حكومة تابعة لولاية أو مدينة أو الاتحاد. في الحقيقة، تبنت استوديوهات هوليود القانون في المجمل على أمل تجنب الرقابة الحكومية، وفضلوا التنظيم الذاتي على التنظيم الحكومي، وأدى تطبيق قانون الإنتاج إلى حل العديد من لجان الرقابة المحلية.
كتب العلماني الكاثوليكي دانيال لورد: “كانت البذاءات الصامتة سيئة. لكن البذاءات الناطقة كانت تريد الثأر من الرقابة.” عرّف توماس دوهرتي، أستاذ الدراسات الأمريكية في جامعة براندايس، القانون بأنه “ليس مجرد قائمة من الممنوعات ولكنها موعظة أرادت وضع نيّر المذهب الكاثوليكي إلى صيغة هوليود. المذنبون يعاقبون، الأخيار يكافؤون، سلطة الدولة والكنيسة شرعية، وروابط الزواج مقدسة. ونتج عن هذا “عمل يملكه اليهود يبيع اللاهوت الكاثوليكي إلى أمريكا البروتستانتية”. [40]
في عام 1934، تم تعيين جوزف إغناطيوس برين (1888 -1965)، وهو علماني كاثوليكي بارز عمل في حقل العلاقات العامة، عير كرئيس إدارة قانون الإنتاج الجديد (PCA). تحت قيادة برين للإدارة، والتي دامت حتى تقاعده في عام 1954، أصبح تطبيق القانون متصلبا وسيئ السمعة. (حتى الرمز الجنسي الكرتوني بيتي بوب كان عليها أن تتغير من كونها فتاة متحررة وبدأت تلبس تنورة ربة بيت تقليدية.) سلطة برين في تغيير النصوص والمشاهد أغضبت العديد من الكتاب والمخرجين وأرباب الصناعة في هوليود. على سبيل المثال، أثر نفوذ برين على إنتاج كازابلانكا، واعترض على أي إشارة واضحة إلى نوم ريك وإليزا سوية في باريس وإلى ذكر بأن النقيب رينو ابتز من توسلوا إليه بالجنس. لكن كلا الفكرتين كانتا مضمنتين بشكل واضح في النسخة النهائية.[41] كما أدى التمسك بالقانون أيضا لاستثناء أي إمكانية للفيلم مقدما بأن ينتهي بريك وإليزا وهما يستمران بحبهما المحرم، فكانت النهاية الحتمية بتنازل ريك النبيل عنها، فكان أحد أشهر مشاهد الدار البيضاء.[42]
أولى الحالات الرئيسية للرقابة تحت قانون الإنتاج كانت فيلم طرزان ورفيقته عام 1934، وفيه مشاهد عري قصيرة تتضمن بديلة الممثلة مورين أوسوليفان وحذفت من نيجاتيف الفيلم الرئيسي. حالة شهيرة أخرى كانت فيلم الوسترن "المجرم" عام 1943، وأنتجه هوارد هيوز. حرم الفيلم من شهادة الموافقة وأبعد عن المسارح لسنوات، لأن إعلان الفيلم ركز على صدر الفنانة جين راسل. أقنع هيوز برين في النهاية أن الصدر لم ينتهك القانون ويمكن عرض الفيلم. ودخلت إدارة قانون الإنتاج أيضا في الرقابة السياسية. عندما قررت شركة وارنر براذرز إنتاج فيلم حول معسكرات الاعتقال في ألمانيا النازية، منع مكتب الإنتاج صنع الفيلم، وهدد برفع القضية إلى الحكومة الاتحادية إذا مضت الشركة في قرارها. هذه السياسة منعت إنتاج عدد من الأفلام المعادية للنازية. في 1938، كشف مكتب التحقيقات الفدرالي عن حلقة تجسس نازية وحاكمها، ما سمح لوارنر بعد ذلك بإنتاج فيلم اعترافات جاسوس نازي، [43] وأنتج فيلم قصير من بطولة المهابيل الثلاثة بعنوان " You Nazty Spy!" (يناير 1940) فكانا أول فيلمين هوليوديين يسخران من قيادة الرايخ الثالث بشكل صريح.
بعض الأفلام التي أنتجت خارج نظام التيار السائد خلال تلك الفترة خرق اتفاقيات القانون، مثل العروس الصغيرة (1938)، الذي عرض مشهدا عاريا يتضمن ممثلة طفلة بعمر 12 سنة (شيرلي ميلز). بدأ القانون يضعف في أواخر الأربعينات، حيث عرضت مواضيع محرمة سابقا مثل الاغتصاب وتمازج الأعراق مثل جوني بيلندا (1948) وبينكي (1949)، على التوالي. لكن جمعية الفيلم الأمريكي راجعت القانون في عام 1951، ليس لجعله أكثر مرونة، بل لجعله أكثر صلابة. تم تنقيحه في العام 1951 وأدخلت كلمات ومواضيع لتتشدد أكثر في منعها. في عام 1954، تقاعد برين بسبب اعتلال صحته، وتم تعيين جيفري شيرلوك كخلف له. ذكرت مجلة فارايتي "وجود نزعة واضحة نحو نظرة أشمل أوسع" في تنفيذ القانون.
فناء قانون الإنتاج
عملت هوليود ضمن حدود قانون الإنتاج حتى أواخر الخمسينات، وبدأت الأفلام بعدها بمواجهة تهديد تنافسي وجدي للغاية. التهديد الأول جاء من تقنية جديدة هي التلفزيون، فلم يتطلب من الأمريكيين ترك بيوتهم لمشاهدة الصور المتحركة. احتاجت هوليود لعرض شيء على العامة لا يمكنها أن تشاهده في التلفزيون، والذي كان تحت قانون رقابة أكبر تقييدا.
بالإضافة إلى تهديد التلفزيون، كانت هناك منافسة متصاعدة أيضا من قبل الأفلام الأجنبية، مثل سارق الدراجة من إخراج فيتوريو دي سيكا (1948)، الفيلم السويدي Hon dansade en sommar (صيف من السعادة) (1951)، وفيلم إنغمار بيرغمان Sommaren med Monika (صيف مع مونيكا) (1953). أجبرت الشركات على التخلي عن ملكية المسارح بالاحتكار في قضية الولايات المتحدة ضد شركة باراماونت المحدودة (1948)، ولم تكن لدى الشركات أي طريقة لإبقاء الأفلام الأجنبية خارج المنافسة، ولم تكن هذه الأفلام مربوطة بقانون الإنتاج. (في فيلم دي سيكا، كان هناك خلاف حول الرقابة عندما طلبت الجمعية حذف مشهد تتكلم فيه الشخصيات الرئيسية مع مومسات في ماخور، بغض النظر عن عدم وجود نشاط جنسي أو استفزازي.) الأفلام البريطانية مثل الضحية (1961)، طعم العسل (1961)، والأولاد الجلديون (1963) تحدت أدوار الجنس التقليدية وواجهت بصراحة الإجحاف ضد الشواذ جنسيا، كلها كانت تنتهك قانون الإنتاج الهوليودي بشكل واضح. ولتحقيق التوافق مع التغييرات في المجتمع، تم الاحتفاظ بالمحتوى الجنسي الذي كان ممنوعا سابقا. ساعدت قرارات الاحتكار على تمهيد الطريق أيضا أمام الأفلام الفنية المستقلة التي تظهر الأفلام التي أنتجها فنلنون مثل أندي وارهول وغيره ممن يعملون خارج نظام الإستوديو.
في عام 1952، وفي قضية جوزف برستين المحدودة ضد ويلسون، نقضت المحكمة العليا قرارها عام 1915 بالإجماع وأقرت بأن الأفلام كانت لها الحق في حماية التعديل الأول، لهذا لم تستطع لجنة مجلس الأوصياء في ولاية نيويورك أن تمنع فيلم المعجزة، وهو فيلم قصير شكل نصف فيلم الحب L'Amore (1948)، وهو فيلم مختارات أخرجه روبرتو روسيليني. أصدر الموزع جوزف برستين الفيلم في الولايات المتحدة عام 1950، وفيما عرف بـ"قرار المعجزة" لعلاقته بفيلم روسليني. قلل هذا من تهديد التدخل الحكومي الذي كان سابقا يستشهد به كتبرير لقانون الإنتاج، وضعفت سلطة إدارة قانون الإنتاج على صناعة هوليود.[44]
بحلول الخمسينات، بدأت الثقافة الأمريكية تتغير أيضا. فلم تعد مقاطعة فيلق الحشمة ضمانا لفشل الفيلم تجاريا، وفقدت عدة نواحي القانون حرمتها ببطء. وأعيدت كتابة عدة نواحي من القانون في عام 1956 لتتقبل مواضيع مثل تمازج الأجناس والزنا والدعارة. على سبيل المثال، خططت إم جي إم لإعادة إنتاج فيلم من فترة ما قبل القانون ويتعامل مع الدعارة، بعنوان آنا كريستي، لكنها ألغت الفكرة في عامي 1940 و1946 لأن شخصية آنا لم يسمح لها بالظهور كمومس. بحلول العام 1962، كان هذا الموضوع مقبولا ومُنِح الفيلم ختم الموافقة.[45]
بنهاية الخمسينات، بدأت الأفلام الفاضحة بالظهور، مثل تشريح جريمة قتل (1959)، فجأة في الصيف الماضي (1959)، والظلام في قمة الدرجات (1961). منحت جمعية فيلم أمريكا ختم الموافقة لهذه الأفلام بتردد، لكن بعد إجراء العديد من التعديلات. البعض يفضلونها ساخنة للمخرج بيلي وايلدر (1959) أصدر بدون شهادة الموافقة بسبب موضوعه وحقق نجاحا تجاريا هائلا، وكنتيجة لهذا فقد ضعفت سلطة القانون أكثر. في مقدمة متحدي القانون كان المدير أوتو بريمنغر، الذي انتهكت أفلامه القانون مرارا وتكرارا في الخمسينات. فيلمه عام 1953 القمر بلون أزرق، حول شابة تحاول أن تثير خطيبيها كل ضد الآخر بأن تدعى أن تقرر حفظ عذريتها حتى الزواج، أصدر بدون شهادة الموافقة. لاحقا أنتج فيلم الرجل ذو الذراع الذهبي (1955)، الذي صور موضوع تعاطي المخدرات الممنوع، وتشريح جريمة قتل (1959)، الذي تعامل مع القتل والاغتصاب. مثل "البعض يفضلونها ساخنة"، كانت أفلام بريمنغر تشكل هجوما مباشرا على سلطة قانون الإنتاج، وبما أنها كانت ناجحة، فقد عجلت بتركه. في أوائل الستينات، ظهرت أفلام تتعامل مع مواضيع الراشدين والأمور الجنسية التي لم تكن ظاهرة في أفلام هوليود منذ أوائل الثلاثينات. منحت جمعية الفيلم الأمريكي ختم الموافقة لهذه الأفلام بتردد، ومجددا بعد إجراء العديد من التعديلات.
فيلم المسترهن عام 1964، من إخراج سيدني لوميت وبطولة رود شتايغر، رفض في البداية بسبب مشهدين يظهر فيهما صدر الممثلتين ليندا غايزر وثيلما أوليفر عاريين، بالإضافة إلى مشهد جنسي بين أوليفر وخايمي سانتشيز وصف بأنه "جنس إيحائي وشهواني بشكل غير مقبول". على الرغم من الرفض، اتفق منتجو الفيلم مع شركة ألايد أرتيستس لإصدار الفيلم بدون ختم قانون الإنتاج، مع ترخيص رقابة نيويورك الفيلم دون التعديلات التي طلبها مدراء لجنة القانون. استأنف المنتجون الرفض إلى جمعية الفيلم الأمريكي.[46]
أجري تصويت في جمعية الفيلم الأمريكي وكانت نتيجته 6-3، ومنحت بموجبه استثناء مشروطا "بتخفيض طول المشاهد التي تعتبرها إدارة قانون الإنتاج غير مقبولة". كانت التخفيضات المطلوبة بسبب التعري قليلة؛ واعتبرت النتيجة في أجهزة الإعلام كنصر لمنتجي الفيلم.[46] كان "المسترهن" أول فيلم يتلقى موافقة قانون الإنتاج ويعرض صدرا عاريا. بالرغم من أن القانون منحه استثناء بكونه "حالة خاصة وفريدة" ووصفته النيويورك تايمز في ذلك الوقت بأنه "حركة لم يسبق لها مثيل، ولكنها لن تكون سابقة لحركة أخرى"،[47] وكتب المؤلف مارك هاريس في دراسة أجراها عام 2008 عن الأفلام في ذلك العصر، "الأفلام في ثورة"، أن تصرف جمعية الفيلم الأمريكي كان "أول سلسلة الضربات لقانون الإنتاج قضت عليه خلال ثلاث سنوات".[47]
في عام 1966، أصدرت وارنر براذرز فيلما جديدا بعنوان من يخاف من فرجينيا وولف؟، الأول لعرض علامة SMA (يعرض لجمهور البالغين). عندما أصبح جاك فالنتي رئيس جمعية الفيلم الأمريكي في عام 1966، واجهته عملية رقابة لغة الفيلم الفاضحة. تفاوض فالنتي للمساومة: أزيلت كلمة "screw"، لكن الكلمات الأخرى بقيت. تلقى الفيلم موافقة قانون الإنتاج رغم لغته الممنوعة.
في وقت لاحق من نفس السنة، أنتجوا البريطانيون فيلما بتمويل أمريكي بعنوان Blowup ولم يمنح موافقة قانون الإنتاج. لكن مترو جولدوين ماير أصدرته بأية حال، وهو أول فيلم يوزع من شركة عضو في جمعية الفيلم الأمريكي دون شهادة موافقة. في السنة نفسها أعيدت كتابة القانون الأصلي الطويل واستبدل بقائمة من إحدى عشرة نقطة. لخصت النقاط بأن حدود القانون الجديد هي معايير المجتمع الحالية والذوق الرفيع. بالإضافة، أي فيلم يعتبر محتواه مناسب للمشاهدين الأكبر سنا يعرض علامة "يعرض لجمهور البالغين" (SMA) في إعلانه. وبهذه العلامة الجديدة، بدأت جمعية الفيلم الأمريكي بتصنيف الأفلام بشكل غير رسمي.[48]
بعد القانون
بنهاية الستينات، أصبح تطبيق القانون مستحيلا وهجر كليا. بدأت جمعية الفيلم الأمريكي بالعمل على نظام تقدير، وتكون القيود على الأفلام أقل. دخل نظام التقدير حيز التنفيذ في 1 نوفمبر 1968، بأربعة تقديرات: G، M، R، X وتنازل جيفري شيرلوك عن منصبه.[48] في عام 1969، تم إصدار الفيلم السويدي أنا فضولي (أصفر)، وأخرجه فيلغوت سيومان، منع في البداية في الولايات المتحدة لتصويره الصريح للجنس؛ لكن أسقط القرار من قبل المحكمة العليا
تغير تقدير M إلى GP في عام 1970 وإلى PG الحالي في 1972. وفي عام 1984، وفي رد على الشكاوى العامة بخصوص شدة أفلام الرعب ذات التقدير PG مثل العفاريت وإنديانا جونز ومعبد الهلاك، تم وضع تقدير PG-13 ك صف متوسط بين PG وR. في عام 1990، استبدل تقدير X بتقدير NC-17، ربما لأن تقدير X لم يكن من العلامات المسجلة لدى الجمعية، بينما المكتبات والمسارح الإباحية كانت تستعمل رموز X وXXX الخاصة بها لتسويق منتجاتها.
أنظر أيضا
مجلس تقدير البرمجيات الترفيهية
مصادر
Bernstein, Matthew. Controlling Hollywood: Censorship and Regulation in the Studio Era. Rutgers University Press 1999 ISBN 0-8135-2707-4
Black, Gregory D. Hollywood Censored: Morality Codes, Catholics, and the Movies. Cambridge University Press 1996 ISBN 0-521-56592-8
Wittern-Keller, Laura. Freedom of the Screen: Legal Challenges to State Film Censorship, 1915-1981. University Press of Kentucky 2008 ISBN 9870813124513
Butters Jr., Gerard R. Banned in Kansas: motion picture censorship, 1915-1966. University of Missouri Press 2007 ISBN 0-8262-1749-4
Doherty, Thomas Patrick. Pre-Code Hollywood: Sex, Immorality, and Insurrection in American Cinema 1930-1934. New York: Columbia University Press 1999. ISBN 0-231-11094-4
Jacobs, Lea. . Madison: University of Wisconsin Press 1997 ISBN 0-520-20790-4
Jeff, Leonard L, & Simmons, Jerold L. The Dame in the Kimono: Hollywood, Censorship, and the Production Code. The University Press of Kentucky 2001 ISBN 0-8131-9011-8
Gardner Eric. The Czar of Hollywood. Indianapolis Monthly, Emmis Publishing LP February 2005 ISSN 0899-0328 ()
Prince, Stephen. Classical Film Violence: Designing and Regulating Brutality in Hollywood Cinema, 1930-1968. Rutgers University Press 2003 ISBN 0-8135-3281-7
Siegel, Scott, & Siegel, Barbara. The Encyclopedia of Hollywood. 2nd edition Checkmark Books 2004. ISBN 0-8160-4622-0
Smith, Sarah. Children, Cinema and Censorship: From Dracula to the Dead End Kids. Wiley-Blackwell 2005 ISBN 1-4051-2027-4
Vieira, Mark A. Sin in Soft Focus: Pre-Code Hollywood. New York: Harry N. Abrams, Inc. 1999. ISBN 0-8109-8228-5
قراءات أخرى
Lewis, Jon, Hollywood v. Hard Core: How the Struggle Over Censorship Saved the Modern Film Industry; New York University Press, 2000; ISBN 0-8147-5142-3
LaSalle, Mick, Complicated Women: Sex and Power in Pre-Code Hollywood; New York: St. Martin's Press, 2000; ISBN 0-312-25207-2
Miller, Frank, Censored Hollywood; Atlanta: Turner Publishing, 1994; ISBN 1-57036-116-9
Wittern-Keller, Laura. Freedom of the Screen: Legal Challenges to State Film Censorship, 1915-1981. University Press of Kentucky 2008 ISBN 9870813124513
وصلات خارجية
: Article by Nigel Watson about film censorship issues accompanied by classroom activities for students
: Numbered list of Production Code certificates of approval
مراجع
تصنيف:اختراعات 1930
تصنيف:انحلالات سنة 1968
تصنيف:انحلالات سنة 1968 في كاليفورنيا
تصنيف:تأسيسات سنة 1930
تصنيف:تأسيسات سنة 1930 في كاليفورنيا
تصنيف:تاريخ السينما
تصنيف:تاريخ الكاثوليكية في الولايات المتحدة
تصنيف:تاريخ وثقافة هوليوود
تصنيف:ثقافة مضادة في عقد 1960
تصنيف:رقابة ذاتية
تصنيف:وثائق في 1930
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%20%D8%A5%D9%86%D8%AA%D8%A7%D8%AC%20%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%81%D9%84%D8%A7%D9%85 |
{
"plaintext_start_byte": [
13,
487,
1255,
1873,
2490,
2901,
3738,
4458,
5433,
6030,
6182,
7254,
7686,
7833,
9191,
9969,
10716,
11262,
11760,
12331,
12937,
13787,
14732,
16481,
16589,
17065,
17846,
18256,
18597,
19229,
19507,
19824,
19924,
20428,
20933,
21231,
21883,
22166,
22570,
22734,
22879,
23922,
24866,
25811,
26577,
27158,
27667,
28079,
28571,
29485,
29781,
29969,
30234,
30539,
31422,
31851,
32581,
33441,
34536,
35355,
35953,
36079,
41109,
46831,
47025,
52452,
52929,
53067,
53381
],
"plaintext_end_byte": [
486,
1254,
1872,
2481,
2854,
3705,
4457,
5432,
6029,
6156,
7253,
7685,
7792,
9190,
9940,
10715,
11249,
11759,
12330,
12916,
13786,
14720,
16467,
16569,
17064,
17845,
18254,
18596,
19228,
19506,
19823,
19923,
20414,
20931,
21230,
21883,
22121,
22569,
22733,
22878,
23921,
24838,
25810,
26576,
27157,
27666,
28078,
28552,
29484,
29779,
29968,
30233,
30520,
31421,
31850,
32569,
33440,
34535,
35354,
35935,
36045,
41090,
46820,
47015,
52434,
52909,
53056,
53377,
53454
]
} | Who wrote Frankenstein? | Frankenstein | english | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
90
],
"minimal_answers_end_byte": [
102
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | Main Page
Frankenstein; or, The Modern Prometheus is a novel written by English author Mary Shelley (1797–1851) that tells the story of Victor Frankenstein, a young scientist who creates a hideous, sapient creature in an unorthodox scientific experiment. Shelley started writing the story when she was 18, and the first edition of the novel was published anonymously in London on 1 January 1818, when she was 20.[2] Her name first appeared on the second edition, published in 1823.
Shelley travelled through Europe in 1814, journeying along the river Rhine in Germany with a stop in Gernsheim, which is 17 kilometres (11mi) away from Frankenstein Castle, where, two centuries before, an alchemist was engaged in experiments.[3][4][5] Later, she travelled in the region of Geneva (Switzerland)—where much of the story takes place—and the topic of galvanism and occult ideas were themes of conversation among her companions, particularly her lover and future husband, Percy Shelley. Mary, Percy and Lord Byron decided to have a competition to see who could write the best horror story. After thinking for days, Shelley dreamt about a scientist who created life and was horrified by what he had made; her dream later evolved into the novel's story.
Frankenstein is infused with elements of the Gothic novel and the Romantic movement. At the same time, it is an early example of science fiction. Brian Aldiss has argued that it should be considered the first true science fiction story because, in contrast to previous stories with fantastical elements resembling those of later science fiction, the central character "makes a deliberate decision" and "turns to modern experiments in the laboratory" to achieve fantastic results.[6] It has had a considerable influence in literature and popular culture and spawned a complete genre of horror stories, films and plays.
Since the novel's publication, the name "Frankenstein" has often been used to refer to the monster itself. This usage is considered erroneous, but some usage commentators regard it as well-established and acceptable.[7][8][9] In the novel, the monster is identified by words such as "creature", "monster", "daemon", "wretch", "abortion", "fiend" and "it". Speaking to Victor Frankenstein, the monster says "I ought to be thy Adam, but I am rather the fallen angel" (which ties to Lucifer in Paradise Lost, which the monster reads, and which relates to the disobedience of Prometheus in the book's subtitle).
Summary
Frankenstein is written in the form of a frame story that starts with Captain Robert Walton writing letters to his sister. It takes place at an unspecified time in the 18th century, as the letters' dates are given as "17—". In the story following the letters by Walton, the readers find that Victor Frankenstein creates a monster that brings tragedy to his life.
Captain Walton's introductory frame narrative
The novel Frankenstein is written in epistolary form, documenting a fictional correspondence between Captain Robert Walton and his sister, Margaret Walton Saville. Walton is a failed writer and captain who sets out to explore the North Pole and expand his scientific knowledge in hopes of achieving fame. During the voyage, the crew spots a dog sled driven by a gigantic figure. A few hours later, the crew rescues a nearly frozen and emaciated man named Victor Frankenstein. Frankenstein has been in pursuit of the gigantic man observed by Walton's crew. Frankenstein starts to recover from his exertion; he sees in Walton the same obsession that has destroyed him, and recounts a story of his life's miseries to Walton as a warning. The recounted story serves as the frame for Frankenstein's narrative.
Victor Frankenstein's narrative
Victor begins by telling of his childhood. Born in Naples, Italy, into a wealthy Genevan family, Victor and his brothers, Ernest and William, all three being sons of Alphonse Frankenstein by the former Caroline Beaufort, are encouraged to seek a greater understanding of the world through chemistry. As a young boy, Victor is obsessed with studying outdated theories that focus on simulating natural wonders. When Victor is five years old, his parents adopt Elizabeth Lavenza, the orphaned daughter of an expropriated Italian nobleman, with whom Victor (allegedly) later falls in love. During this period, Victor's parents, Alphonse and Caroline, take in yet another orphan, Justine Moritz, who becomes William's nanny.
Weeks before he leaves for the University of Ingolstadt in Germany, his mother dies of scarlet fever; Victor buries himself in his experiments to deal with the grief. At the university, he excels at chemistry and other sciences, soon developing a secret technique to impart life to non-living matter. Eventually, he undertakes the creation of a humanoid, but due to the difficulty in replicating the minute parts of the human body, Victor makes the Creature tall, about 8 feet (2.4m) in height and proportionally large. Despite Victor selecting its features as beautiful, upon animation the creature is instead hideous, with watery white eyes and yellow skin that barely conceals the muscles and blood vessels underneath. Repulsed by his work, Victor flees when it awakens. While wandering the streets, he meets his childhood friend, Henry Clerval, and takes Henry back to his apartment, fearful of Henry's reaction if he sees the monster. However, the Creature has escaped.
Victor falls ill from the experience and is nursed back to health by Henry. After a four-month recovery, he receives a letter from his father notifying him of the murder of his brother William. Upon arriving in Geneva, Victor sees the Creature near the crime scene and climbing a mountain, leading him to believe his creation is responsible. Justine Moritz, William's nanny, is convicted of the crime after William's locket, which had contained a miniature portrait of Caroline, is found in her pocket. Victor is helpless to stop her from being hanged, as he knows no one would believe his story.
Ravaged by grief and guilt, Victor retreats into the mountains. The Creature finds him and pleads for Victor to hear his tale.
The Creature's narrative
Intelligent and articulate, the Creature relates his first days of life, living alone in the wilderness and finding that people were afraid of and hated him due to his appearance, which led him to fear and hide from them. While living in an abandoned structure connected to a cottage, he grew fond of the poor family living there, and discreetly collected firewood for them. Secretly living among the family for months, the Creature learned to speak by listening to them and he taught himself to read after discovering a lost satchel of books in the woods. When he saw his reflection in a pool, he realized his physical appearance was hideous, and it terrified him as it terrifies normal humans. Nevertheless, he approached the family in hopes of becoming their friend. Initially he was able to befriend the blind father figure of the family, but the rest of them were frightened and they all fled their home, resulting in the Creature leaving, disappointed. He traveled to Victor's family estate using details from Victor's journal, murdered William, and framed Justine.
The Creature demands that Victor create a female companion like himself. He argues that as a living being, he has a right to happiness. The Creature promises that he and his mate will vanish into the South American wilderness, never to reappear, if Victor grants his request. Should Victor refuse his request, The Creature also threatens to kill Victor's remaining friends and loved ones and not stop until he completely ruins him.
Fearing for his family, Victor reluctantly agrees. The Creature says he will watch over Victor's progress.
Victor Frankenstein's narrative resumes
Clerval accompanies him to England, but they separate at Victor's insistence at Perth, Scotland. Victor suspects that the Creature is following him. Working on the female creature on the Orkney Islands, he is plagued by premonitions of disaster, such as the female hating the Creature or becoming more evil than him, but more particularly the two creatures might lead to the breeding of a race that could plague mankind. He tears apart the unfinished female creature after he sees the Creature, who had indeed followed Victor, watching through a window. The Creature later confronts and tries to threaten Victor into working again, but Victor is convinced that the Creature is evil and that its mate would be evil as well, and the pair would threaten all humanity. Victor destroys his work and the Creature vows that he will "be with [him] on [his] wedding night". Victor interprets this as a threat upon his life, believing that the Creature will kill him after he finally becomes happy. When Victor lands in Ireland, he is soon imprisoned for Clerval's murder, as the Creature had strangled Clerval to death and left the corpse to be found where his creator had arrived, causing the latter to suffer another mental breakdown in prison. After being acquitted, Victor returns home with his father, who has restored to Elizabeth some of her father's fortune.
In Geneva, Victor is about to marry Elizabeth and prepares to fight the Creature to the death, arming himself with pistols and a dagger. The night following their wedding, Victor asks Elizabeth to stay in her room while he looks for "the fiend". While Victor searches the house and grounds, the Creature strangles Elizabeth to death. From the window, Victor sees the Creature, who tauntingly points at Elizabeth's corpse; Victor tries to shoot him, but the Creature escapes. After Victor gets back to Geneva, Victor's father, weakened by age and by the death of his precious Elizabeth, dies a few days later. Seeking revenge, Victor pursues the Creature to the North Pole, but collapses from exhaustion and hypothermia before he can find his quarry.
Captain Walton's conclusion
At the end of Victor's narrative, Captain Walton resumes the telling of the story, closing the frame around Victor's recounting. A few days after the Creature vanished, the ship becomes trapped in pack ice and multiple crewmen die in the cold, before the rest of Walton's crew insists on returning south once it is freed. Upon hearing the crew's pleas to their captain, Victor, angered, lectures them with a powerful speech: it is hardship, not comfort and easiness, that defines a glorious undertaking such as theirs; he urges them to be men, not cowards. The ship is freed and Walton, owing it to the will of his men, albeit regretfully, decides to return South. Victor, even though in very weak condition, states that he will go on by himself.
Victor dies shortly thereafter, telling Walton, with his last words, to seek "happiness in tranquillity and avoid ambition". Walton discovers the Creature on his ship, mourning over Victor's body. The Creature tells Walton that Victor's death has not brought him peace; rather, his crimes have left him completely alone. The Creature vows to kill himself so that no others will ever know of his existence. Walton watches as the Creature drifts away on an ice raft that is soon "lost in darkness and distance", never to be seen again.
Background
The author, Mary Shelley, had a tragic life from the beginning. Shelley's mother, Mary Wollstonecraft, died shortly after giving birth to her. Since Shelley did not know her mother, she had a close attachment to her father. Shelley's father, William Godwin, hired a nurse to care for her and her half sister but she left and her father ended up remarrying. Shelley's stepmother did not like the close bond Shelley had with her father. This caused Godwin to favor his other two daughters and sons.
Her father was a famous author himself and her education was of great importance. Shelley grew up surrounded by many different writers and persons of political importance because of her father. This inspired her authorship at an early age. Shelley met Percy Bysshe Shelley, who later became her husband, at the age of sixteen while he was visiting with her father at their home. Her father did not agree with their relationship so they fled to France along with her stepsister, Claire Clairmont. Later, she gave birth to their first child and soon after lost the child.
Both Mary and Percy went away with Claire to visit her lover Lord Byron, in Geneva during the summer of 1816, the infamous Year Without a Summer. Percy and Mary became good friends with Byron and used their time with him to discuss literature, politics, and science. One evening after being trapped in the house because of storms Byron suggested they all have a competition of writing the best ghost story. This is how Frankenstein was brought to life. Mary was eighteen years old when she wrote this novel. Shelley won the contest by her creation of the novel, Frankenstein. [10] [11]
Literary Influences
Shelley was heavily influenced by both of her parents works. Her father was famous for Enquiry Concerning Political Justice and her mother famous for A Vindication of the Rights of Woman. Her father's novels also influenced her writing of Frankenstein. These novels included Things as They Are; or, The Adventures of Caleb Williams, St. Leon, and Fleetwood. All of these books were set in Switzerland, similar to the setting in Frankenstein. Some major themes of social affections and the renewal of life that appear in Shelley's novel stem from these works she had in her possession. Other literary influences that appear in Frankenstein are Pygmalion (play) and Ovid with the use of an individual lacking intelligence and those individuals identifying the problems with society. Ovid also inspires the use of Prometheus in Shelley's title. [12]
Her time spent with Lord Byron, Percy Shelley, her baby, and her sister Jane influenced her creation of Frankenstein as well. Percy and Byron's discussion on life and death surrounded many scientific geniuses of the time. They discussed ideas from Erasmus Darwin and the experiments from Luigi Galvani. Mary listened intently to these conversations and the ideas of Darwin and Galvani were both present in her novel. The horrors of not being able to write a story for the contest and her hard life also influenced the themes within Frankenstein. The themes of loss , guilt, and the consequences of defying nature present in the novel all developed from Mary Shelley's own life. The loss of her mother, the relationship with her father, and the death of her first child created the monster and his separation from parental guidance. Guilt stemmed from her not feeling good enough for Percy because of the loss of their child. [11]
Characters
Victor Frankenstein– Protagonist and narrator of most of the story. Creates the monster.
The creature (Frankenstein's monster)– The hideous creature created by Victor Frankenstein.
Mrs. Margaret Saville– Resident of England. Sister of Robert Walton. Addressee of letters written by him.
Captain Robert Walton– Captain of the boat which picked up Victor. Brother of Mrs. Margaret Saville, and writer of letters addressed to her.
Beaufort– A Merchant. Caroline Beaufort's father. One of the most intimate friends of Victor's father.
Caroline Beaufort– Beaufort's daughter, Victor's mother.
Ernest– Victor's brother. Seven years younger than Victor.
Henry Clerval– Victor's best friend from childhood. The son of a merchant of Geneva.
Justine Moritz– Daughter of Madame Moritz. Moved in with the Frankenstein family at age of 12, and hanged for the murder of William.
Elizabeth Lavenza– Daughter of a Milanese nobleman. Her mother was a German and had died on giving birth to her. Raised as Victor's “cousin” in the Frankenstein home.
William– Victor's youngest brother.
M. Krempe– professor of natural philosophy at university of Ingolstadt. He was an uncouth man, but deeply imbued in the secrets of his science. Influenced Victor.
M. Waldman– A professor, at Ingolstadt. Influenced Victor.
Agatha– Daughter of De Lacey. Felix's sister.
Felix– Son of De Lacey.
De Lacey– Blind old man descended from a good family in France. Father of Agatha and Felix. His family was observed by the monster, and unbeknownst to them, taught him to speak and read.
Safie– Daughter of a Turkish Merchant and a Christian Arab.
Mr. Kirwin– A magistrate.
Daniel Nugent– A witness against Victor in his murder trial.
Composition
How I, then a young girl, came to think of, and to dilate upon, so very hideous an idea?—Mary Shelley[13]
During the rainy summer of 1816, the "Year Without a Summer", the world was locked in a long cold volcanic winter caused by the eruption of Mount Tambora in 1815.[14] Mary Shelley, aged 18, and her lover (and later husband) Percy Bysshe Shelley visited Lord Byron at the Villa Diodati by Lake Geneva in Switzerland. The weather was consistently too cold and dreary that summer to enjoy the outdoor holiday activities they had planned, so the group retired indoors until dawn.
Sitting around a log fire at Byron's villa, the company amused themselves by reading German ghost stories translated into French from the book Fantasmagoriana,[15] then Byron proposed that they "each write a ghost story".[16] Unable to think of a story, young Mary became anxious: "Have you thought of a story? I was asked each morning, and each morning I was forced to reply with a mortifying negative."[17] During one evening in the middle of summer, the discussions turned to the nature of the principle of life. "Perhaps a corpse would be re-animated", Mary noted, "galvanism had given token of such things".[18] It was after midnight before they retired, and unable to sleep, she became possessed by her imagination as she beheld the "grim terrors" of her "waking dream".[19]
I saw the pale student of unhallowed arts kneeling beside the thing he had put together. I saw the hideous phantasm of a man stretched out, and then, on the working of some powerful engine, show signs of life, and stir with an uneasy, half vital motion. Frightful must it be; for supremely frightful would be the effect of any human endeavour to mock the stupendous mechanism of the Creator of the world.[20]
In September 2011, astronomer Donald Olson, after a visit to the Lake Geneva villa the previous year and inspecting data about the motion of the moon and stars, concluded that her "waking dream" took place "between 2 a.m. and 3 a.m." on 16 June 1816, several days after the initial idea by Lord Byron that they each write a ghost story.[21]
She began writing what she assumed would be a short story. With Percy Shelley's encouragement, she expanded the tale into a full-fledged novel.[22] She later described that summer in Switzerland as the moment "when I first stepped out from childhood into life".[23] Shelley wrote the first four chapters in the weeks following the suicide of her half-sister Fanny.[24] This was one of many personal tragedies that impacted Shelley's work. Shelley's first child died in infancy, and when she began composing Frankenstein in 1816, she was likely nursing her second child, who would also be dead at Frankenstein</i>'s publication.[25]
Byron managed to write just a fragment based on the vampire legends he heard while travelling the Balkans, and from this John Polidori created The Vampyre (1819), the progenitor of the romantic vampire literary genre. Thus two seminal horror tales originated from the conclave.
The group talked about Enlightenment and Counter-Enlightenment ideas as well. Shelley believed the Enlightenment idea that society could progress and grow if political leaders used their powers responsibly; however, she also believed the Romantic ideal that misused power could destroy society (Bennett 36–42).[26]
Shelley wrote much of the book while residing in a lodging house in the centre of Bath in 1816.[27]
Shelley's manuscripts for the first three-volume edition in 1818 (written 1816–1817), as well as the fair copy for her publisher, are now housed in the Bodleian Library in Oxford. The Bodleian acquired the papers in 2004, and they belong now to the Abinger Collection.[28] In 2008, the Bodleian published a new edition of Frankenstein, edited by Charles E. Robinson, that contains comparisons of Mary Shelley's original text with Percy Shelley's additions and interventions alongside.[29]
Publication
Shelley completed her writing in April/May 1817, and Frankenstein; or, The Modern Prometheus was published on 1 January 1818[30] by the small London publishing house Lackington, Hughes, Harding, Mavor, & Jones.[31][32] It was issued anonymously, with a preface written for Mary by Percy Bysshe Shelley and with a dedication to philosopher William Godwin, her father. It was published in an edition of just 500 copies in three volumes, the standard "triple-decker" format for 19th-century first editions.
The second edition of Frankenstein was published on 11 August 1823 in two volumes (by G. and W. B. Whittaker) following the success of the stage play Presumption; or, the Fate of Frankenstein by Richard Brinsley Peake.[33] This edition credited Mary Shelley as the book's author on its title page.
On 31 October 1831, the first "popular" edition in one-volume appeared, published by Henry Colburn & Richard Bentley.[34] This edition was heavily revised by Mary Shelley, partially to make the story less radical. It included a lengthy new preface by the author, presenting a somewhat embellished version of the genesis of the story. This edition is the one most widely published and read now, although a few editions follow the 1818 text.[35] Some scholars prefer the original version, arguing that it preserves the spirit of Mary Shelley's vision (see Anne K. Mellor's "Choosing a Text of Frankenstein to Teach" in the W. W. Norton Critical edition).
In 2008, a new edition of the novel, titled The Original Frankenstein, edited by Charles E. Robinson, was published. Robinson examined the original manuscript by Mary Shelley and noted the edits that Percy Bysshe Shelley made to it.[36]
Frankenstein and the Monster
The Creature
Part of Frankenstein's rejection of his creation is the fact that he does not give it a name, which causes a lack of identity. Instead it is referred to by words such as "wretch", "monster", "creature", "demon", "devil", "fiend", and "it". When Frankenstein converses with the creature in Chapter 10, he addresses it as "vile insect", "abhorred monster", "fiend", "wretched devil", and "abhorred devil".
During a telling of Frankenstein, Shelley referred to the creature as "Adam".[38] Shelley was referring to the first man in the Garden of Eden, as in her epigraph:
Did I request thee, Maker, from my clay
To mould Me man? Did I solicit thee
From darkness to promote me?
John Milton, Paradise Lost (X. 743–5)
Although the creature would be described in later works as a composite of whole body parts grafted together from cadavers and reanimated by the use of electricity, this description is not consistent with Shelley's work; both the use of electricity and the cobbled-together image of Frankenstein's monster were more the result of James Whale's popular 1931 film adaptation of the story, and other early motion-picture works based upon the creature. In Shelley's original work, Dr. Frankenstein discovers a previously unknown but elemental principle of life, and that insight allows him to develop a method to imbue vitality into inanimate matter, though the exact nature of the process is left largely ambiguous. After a great deal of hesitation in exercising this power, Frankenstein spends two years painstakingly constructing the creature's proportionally large body (one anatomical feature at a time, from raw materials supplied by "the dissecting room and the slaughter-house"), which he then brings to life using his unspecified process.
The creature has often been mistakenly called "Frankenstein". In 1908 one author said "It is strange to note how well-nigh universally the term "Frankenstein" is misused, even by intelligent people, as describing some hideous monster".[39] Edith Wharton's The Reef (1916) describes an unruly child as an "infant Frankenstein."[40] David Lindsay's "The Bridal Ornament", published in The Rover, 12 June 1844, mentioned "the maker of poor Frankenstein." After the release of Whale's cinematic Frankenstein, the public at large began speaking of the creature itself as "Frankenstein". This also occurs in Frankenstein films, including Bride of Frankenstein (1935) and several subsequent films, as well as in film titles such as Abbott and Costello Meet Frankenstein. Furthermore, the 1939 film Son of Frankenstein introduced an evil laboratory assistant, Ygor (Bela Lugosi), who never existed in the original narrative.
Victor Frankenstein's name
Mary Shelley maintained that she derived the name Frankenstein from a dream-vision. Despite her public claims of originality, however, a number of other sources have been suggested as Shelley's actual inspiration. The German name Frankenstein means "stone of the Franks", and it is associated with various places in Germany, including Frankenstein Castle (Burg Frankenstein) in Darmstadt, Hesse, and Frankenstein Castle in Frankenstein, a town in the Palatinate. There is also a castle called Frankenstein in Bad Salzungen, Thuringia, and a municipality called Frankenstein in Saxony. Until 1945, Ząbkowice Śląskie, now a city in Lower Silesian Voivodeship, Poland, was mainly populated by Germans and named Frankenstein in German, and was the site of a scandal involving gravediggers in 1606, which has been suggested as an inspiration to the author.[41] Finally, the name is borne by the aristocratic House of Franckenstein from Franconia.
Radu Florescu argues that Mary and Percy Shelley visited Frankenstein Castle near Darmstadt in 1814 during their return to England from their elopement to Switzerland. It was at this castle that a notorious alchemist, Conrad Dippel, had experimented with human bodies, and Florescu reasons that Mary suppressed mention of her visit in order to maintain her public claim of originality.[42] A literary essay by A.J. Day supports Florescu's position that Mary Shelley knew of and visited Frankenstein Castle before writing her debut novel.[43] Day includes details of an alleged description of the Frankenstein castle that exists in Mary Shelley's 'lost' journals. According to Jörg Heléne, the 'lost journals', as well as Florescu's claims, cannot be verified.[44]
A possible interpretation of the name Victor is derived from Paradise Lost by John Milton, a great influence on Shelley (a quotation from Paradise Lost is on the opening page of Frankenstein and Shelley even has the monster himself read it).[45][46] Milton frequently refers to God as "the Victor" in Paradise Lost, and Shelley sees Victor as playing God by creating life. In addition, Shelley's portrayal of the monster owes much to the character of Satan in Paradise Lost; indeed, the monster says, after reading the epic poem, that he empathizes with Satan's role in the story.
There are many similarities between Victor and Percy Shelley, Mary's husband. Victor was a pen name of Percy Shelley's, as in the collection of poetry he wrote with his sister Elizabeth, Original Poetry by Victor and Cazire.[47] There is speculation that one of Mary Shelley's models for Victor Frankenstein was Percy, who at Eton had "experimented with electricity and magnetism as well as with gunpowder and numerous chemical reactions", and whose rooms at Oxford were filled with scientific equipment.[48]
Percy Shelley was the first-born son of a wealthy country squire with strong political connections and a descendant of Sir Bysshe Shelley, 1st Baronet of Castle Goring, and Richard Fitzalan, 10th Earl of Arundel.[49] Victor's family is one of the most distinguished of that republic and his ancestors were counselors and syndics. Percy had a sister named Elizabeth; Victor had an adopted sister named Elizabeth.
On 22 February 1815, Mary Shelley gave birth to a baby two months prematurely, and the baby died two weeks later. Percy did not care about the condition of this premature infant and left with Claire, Mary's stepsister, for a lurid affair.[50] When Victor saw the creature come to life he fled the apartment, though the newborn creature approached him, as a child would a parent. The question of Victor's responsibility to the creature is one of the main themes of the book.
Modern Prometheus
The Modern Prometheus is the novel's subtitle (though some modern editions now drop the subtitle, mentioning it only in an introduction).[51] Prometheus, in later versions of Greek mythology, was the Titan who created mankind at the behest of Zeus. He made a being in the image of the gods that could have a spirit breathed into it.[52] Prometheus taught man to hunt, read, and heal their sick, but after he tricked Zeus into accepting poor-quality offerings from humans, Zeus kept fire from mankind. Prometheus, being the creator, took back the fire from Zeus to give to man. When Zeus discovered this, he sentenced Prometheus to be eternally punished by fixing him to a rock of Caucasus, where each day an eagle would peck out his liver, only for the liver to regrow the next day because of his immortality as a god. He was intended to suffer alone for eternity, but eventually Heracles (Hercules) released him.
Prometheus was also a myth told in Latin, but was a very different story. In this version Prometheus makes man from clay and water, again a very relevant theme to Frankenstein, as Victor rebels against the laws of nature (how life is naturally made) and as a result is punished by his creation.
The Titan in the Greek mythology of Prometheus parallels Victor Frankenstein. Victor's work by creating man by new means reflects the same innovative work of the Titan in creating humans.
Some have argued that Mary Shelley saw Prometheus not as a hero but rather as something of a devil, and blamed him for bringing fire to man and thereby seducing the human race to the vice of eating meat (fire brought cooking which brought hunting and killing).[53]
Byron was particularly attached to the play Prometheus Bound by Aeschylus, and Percy Shelley would soon write his own Prometheus Unbound (1820). The term "Modern Prometheus" was actually coined by Immanuel Kant in reference to Benjamin Franklin and his experiments with electricity.[54]
Shelley's sources
Shelley incorporated a number of different sources into her work, one of which was the Promethean myth from Ovid. The influence of John Milton's Paradise Lost, and Samuel Taylor Coleridge's The Rime of the Ancient Mariner, are also clearly evident within the novel. Mary is likely to have acquired some ideas for Frankenstein's character from Humphry Davy's book Elements of Chemical Philosophy, in which he had written that "science has ... bestowed upon man powers which may be called creative; which have enabled him to change and modify the beings around him ...". References to the French Revolution run through the novel; a possible source may lie in François-Félix Nogaret's Le Miroir des événemens actuels, ou la Belle au plus offrant (1790): a political parable about scientific progress featuring an inventor named Frankésteïn who creates a life-sized automaton.[55]
Percy Bysshe Shelley's 1816 poem "Mutability" is also quoted and its theme of the role of the subconscious is discussed in prose. The Creature also quotes a passage of the poem. His name has never appeared as the author of the poem although other poets are cited by name in the novel, implying that Mary wrote the poem and developed the psychological ideas. Another potential reason is to conceal his contributions to the novel.
Within the past thirty years or so, many writers and historians have attempted to associate several then popular natural philosophers (now called physical scientists) with Shelley's work on account of several notable similarities. Two of the most notable natural philosophers among Shelley's contemporaries were Giovanni Aldini, who made many public attempts at human reanimation through bio-electric Galvanism in London[56] and Johann Konrad Dippel, who was supposed to have developed chemical means to extend the life span of humans. While Shelley was obviously aware of both these men and their activities, she makes no mention of or reference to them or their experiments in any of her published or released notes.
Reception
Frankenstein has been both well received and disregarded since its anonymous publication in 1818. Critical reviews of that time demonstrate these two views, along with confused speculation as to the identity of the author. The Belle Assemblée described the novel as "very bold fiction" (139). The Quarterly Review stated that "the author has the power of both conception and language" (185). Sir Walter Scott, writing in Blackwood's Edinburgh Magazine, congratulated "the author's original genius and happy power of expression" (620), although he is less convinced about the way in which the monster gains knowledge about the world and language.[58] The Edinburgh Magazine and Literary Miscellany hoped to see "more productions from this author" (253). On the other hand, the Quarterly Review described it "a tissue of horrible and disgusting absurdity".[59]
In two other reviews where the author is known as the daughter of William Godwin, the criticism of the novel makes reference to the feminine nature of Mary Shelley. The British Critic attacks the novel's flaws as the fault of the author: "The writer of it is, we understand, a female; this is an aggravation of that which is the prevailing fault of the novel; but if our authoress can forget the gentleness of her sex, it is no reason why we should; and we shall therefore dismiss the novel without further comment" (438). The Literary Panorama and National Register attacks the novel as a "feeble imitation of Mr. Godwin's novels" produced by the "daughter of a celebrated living novelist" (414). Despite the reviews, Frankenstein achieved an almost immediate popular success. It became widely known especially through melodramatic theatrical adaptations—Mary Shelley saw a production of Presumption; or The Fate of Frankenstein, a play by Richard Brinsley Peake, in 1823. A French translation appeared as early as 1821 (Frankenstein: ou le Prométhée Moderne, translated by Jules Saladin).
Critical reception of Frankenstein has been largely positive since the mid-20th century.[60] Major critics such as M. A. Goldberg and Harold Bloom have praised the "aesthetic and moral" relevance of the novel,[61] although there are also critics such as Germaine Greer, who criticized the novel as terrible due to technical and narrative defects (such as it featuring three narrators that speak in the same way).[62] In more recent years the novel has become a popular subject for psychoanalytic and feminist criticism: Lawrence Lipking states: "[E]ven the Lacanian subgroup of psychoanalytic criticism, for instance, has produced at least half a dozen discrete readings of the novel".[63] The novel today is generally considered to be a landmark work of romantic and gothic literature, as well as science fiction.[64]
Film director Guillermo del Toro describes Frankenstein as "the quintessential teenage book", adding "You don't belong. You were brought to this world by people that don't care for you and you are thrown into a world of pain and suffering, and tears and hunger. It's an amazing book written by a teenage girl. It's mind-blowing."[65] Professor of philosophy Patricia MacCormack says the creature, brought to life by Victor Frankenstein, addresses the most fundamental human questions: "It's the idea of asking your maker what your purpose is. Why are we here, what can we do?"[65]
Derivative works
There are numerous novels retelling or continuing the story of Frankenstein and his monster.
Films, plays and television
1823: Richard Brinsley Peake's adaptation, Presumption; or, the Fate of Frankenstein, was seen by Mary Shelley and her father William Godwin at the English Opera House.[66]
1826: Henry M. Milner's adaptation, The Man and The Monster; or The Fate of Frankenstein opened on 3 July at the Royal Coburg Theatre, London.[67]
1887: Frankenstein, or The Vampire's Victim was a musical burlesque written by Richard Henry (a pseudonym of Richard Butler and Henry Chance Newton).
1910: Edison Studios produced the first Frankenstein film, directed by J. Searle Dawley.[65]
1915: Life Without Soul, the second film adaptation of Mary Shelley's novel, was released. No known print of the film has survived.
1920: The Monster of Frankenstein, directed by Eugenio Testa, starring Luciano Albertini and Umberto Guarracino.
1931: Universal Studios' Frankenstein, directed by James Whale, starring Colin Clive, Mae Clarke, John Boles, Edward Van Sloan, Dwight Frye, and Boris Karloff as the monster.[65]
1935: James Whale directed the sequel to the 1931 film, Bride of Frankenstein, starring Colin Clive as Frankenstein, and Boris Karloff as the monster once more. This incorporated the novel's plot motif of Frankenstein creating a bride for the monster omitted from Whale's earlier film. There were two more sequels, prior to the Universal "monster rally" films combining multiple monsters from various movie series or film franchises.[65]
1939: Son of Frankenstein was another Universal monster movie with Boris Karloff as the Creature. Also in the film were Basil Rathbone as the title character and Bela Lugosi as the sinister assistant Ygor. Karloff ended playing the Frankenstein monster with this film.
1942: The Ghost of Frankenstein featured brain transplanting and a new monster, played by Lon Chaney Jr. The film also starred Evelyn Ankers and Bela Lugosi.
1942–1948: Universal did "monster rally" films featuring Frankenstein's Monster, Dracula and the Wolf Man. Included would be Frankenstein Meets the Wolf Man, House of Frankenstein, House of Dracula and Abbott and Costello Meet Frankenstein. The last three films introduced Glenn Strange as Frankenstein's monster.
1957–1974: Hammer Films in England did a string of Frankenstein films starring Peter Cushing, including The Curse of Frankenstein, The Revenge of Frankenstein and Frankenstein Must Be Destroyed. Co-starring in these films were Christopher Lee, Hazel Court, Veronica Carlson and Simon Ward. Another Hammer film, The Horror of Frankenstein, starred Ralph Bates as the main character, Victor Frankenstein.[65]
1965: Toho Studios created the film Frankenstein Conquers the World or Frankenstein vs. Baragon, followed by The War of the Gargantuas.
1972: A comedic stage adaptation, Frankenstein's Monster, was written by Sally Netzel and produced by the Dallas Theater Center.[68]
1973: The TV film Frankenstein: The True Story appeared on NBC. The movie starred Leonard Whiting, Michael Sarrazin, James Mason, and Jane Seymour.
1981: A Broadway adaptation by Victor Gialanella played for one performance (after 29 previews) and was considered the most expensive flop ever produced to that date.[69]
1984: The flop Broadway production yielded a TV film starring Robert Powell, Carrie Fisher, David Warner, and John Gielgud.
1992: Frankenstein became a Turner Network Television film directed by David Wickes, starring Patrick Bergin and Randy Quaid. John Mills played the blind man.
1994: Mary Shelley's Frankenstein appeared in theatres, directed by and starring Kenneth Branagh, with Robert De Niro and Helena Bonham Carter. Its all-star cast also included John Cleese, Ian Holm, and Tom Hulce.[65]
2004: Frankenstein, a two-episode mini-series starring Alec Newman, with Luke Goss and Donald Sutherland.
2007: Frankenstein, an award-winning musical adaptation by Jonathan Christenson with set, lighting, and costume design by Bretta Gerecke for Catalyst Theatre in Edmonton, Alberta.[70]
2011: In March, BBC3 broadcast Colin Teague's live production from Kirkstall Abbey, Leeds, billed as Frankenstein's Wedding, Live in Leeds.[71] About the same time, the National Theatre, London presented a stage version of Frankenstein, which ran until 2 May 2011. The play was written by Nick Dear and directed by Danny Boyle. Jonny Lee Miller and Benedict Cumberbatch alternated the roles of Frankenstein and the Creature.[65] The National Theatre broadcast live performances of the play worldwide on 17 March.
2012: An interactive ebook app created by Inkle and Profile Books that retells the story with added interactive elements.[72]
2014: Penny Dreadful is a horror TV series that airs on Showtime, that features Victor Frankenstein as well as his creature.
2015: Frankenstein, a modern-day adaptation written and directed by Bernard Rose.
2015: Victor Frankenstein is an American film directed by Paul McGuigan.[73]
2016: Frankenstein, a full length ballet production by Liam Scarlett.[74] Some performances were also live simulcasts worldwide.[75]
Loose adaptations
1967: I'm Sorry the Bridge Is Out, You'll Have to Spend the Night and its sequel, Frankenstein Unbound (Another Monster Musical), are a pair of musical comedies written by Bobby Pickett and Sheldon Allman. The casts of both feature several classic horror characters including Dr. Frankenstein and his monster.
1973: The Rocky Horror Show, is a British horror comedy stage musical written by Richard O'Brian in which Dr. Frank N. Furter has created a creature (Rocky), to satisfy his (pro)creative drives. Elements are similar to I'm Sorry the Bridge Is Out, You'll Have to Spend the Night.
1973: Andy Warhol's Frankenstein. Usually, Frankenstein is a man whose dedication to science takes him too far, but here his interest is to rule the world by creating a new species that will obey him and do his bidding.
1974: Young Frankenstein. Directed by Mel Brooks, this sequel-spoof has been listed[76] as one of the best movie comedies of any comedy genre ever made, even prompting an American film preservation program to include it on its listings. It reuses many props from James Whale's 1931 Frankenstein and is shot in black-and-white with 1930s-style credits. Gene Wilder portrayed the descendant of Dr. Frankenstein (who insists on pronouncing it "Fronkonsteen"), with Peter Boyle as the Monster.
1975: The Rocky Horror Picture Show is the 1975 film adaptation of the British rock musical stageplay, The Rocky Horror Show (1973), written by Richard O'Brien.
1984: Frankenweenie is a parody short film directed by Tim Burton, starring Barrett Oliver, Shelley Duvall and Daniel Stern.
1985: The Bride starring Sting as Baron Charles Frankenstein and Jennifer Beals as Eva, a woman he creates in the same fashion as his infamous monster.
1986: Gothic, directed by Ken Russell, is the story of the night that Mary Shelley gave birth to Frankenstein. Starring Gabriel Byrne, Julian Sands, Natasha Richardson.
1988: Frankenstein (フランケンシュタイン) is a manga adaptation of Shelley's novel by Junji Ito.
1989: Frankenstein the Panto. A pantomime script by David Swan, combining elements of Frankenstein, Dracula, and traditional British panto.
1990: Frankenstein Unbound. Combines a time-travel story with the story of Shelley's novel. Scientist Joe Buchanan accidentally creates a time-rift which takes him back to the events of the novel. Filmed as a low-budget independent film in 1990, based on a novel published in 1973 by Brian Aldiss. This novel bears no relation to the 1967 stage musical with the same name listed above.
1991: Khatra (film) is a Hindi movie of Bollywood made by director H. N. Singh loosely based on the story, Frankenstein.
1995: Monster Mash is a film adaptation of I'm Sorry the Bridge Is Out, You'll Have to Spend the Night starring Bobby Pickett as Dr. Frankenstein. The film also features Candace Cameron Bure, Anthony Crivello and Mink Stole.
1998: Billy Frankenstein is a very loose adaptation about a boy who moves into a mansion with his family and brings the Frankenstein monster to life. The film was directed by Fred Olen Ray.
2003: Reading Frankenstein,[77] a new media performance work in which Mary Shelley is a genetic engineer and artificial life scientist and her Creature a hybrid form of computational a-life. It was co-created by director Annie Loui and artist-writer Antoinette LaFarge for UC Irvine.
2004: Frankenstein made-for-TV film based on Dean Koontz's Frankenstein.
2005: Frankenstein vs. the Creature from Blood Cove, a 90-minute feature film homage of classic monsters and Atomic Age creature features, shot in black and white, and directed by William Winckler. The Frankenstein Monster design and make-up was based on the character descriptions in Mary Wollstonecraft Shelley's novel.
2009: The Diary of Anne Frankenstein, a short film from Chillerrama.
2009: Anuman Interactive (French publisher) launches Frankestein, a hidden objects game freely inspired by Mary Shelley's book, on iPhone and iPad.[78]
2011: Frankenstein: Day of the Beast is an independent horror film based loosely on the original book.
2011: Victor Frankenstein appears in the ABC show Once Upon a Time, a fantasy series on ABC that features multiple characters from fairy tales and classic literature trapped in the real world.
2012: Frankenweenie, Tim Burton's feature film remake of his 1984 short film of the same name.
2012: In the Adventure Time episode "Princess Monster Wife", the Ice King removes body parts from all the princesses that rejected him and creates a jigsaw wife to love him.
2012: A Nightmare on Lime Street, Fred Lawless's comedy play starring David Gest staged at the Royal Court Theatre, Liverpool.[79]
2014: I, Frankenstein is a 2014 fantasy action film. The film stars Aaron Eckhart as Adam Frankenstein and Bill Nighy. The film is based on the graphic novel.
2014: Frankenstein, MD, A web show by Pemberly Digital starring Victoria, a female adaptation of Victor.
2015: The Supernatural season 10 episodes Book of the Damned, Dark Dynasty and The Prisoner feature the Styne Family which member Eldon Styne identifies as the descendants of the house of Frankenstein. According to Eldon, Mary Shelley had learned their secrets while on a visit to Castle Frankenstein and wrote a book based on her experiences, forcing the Frankensteins underground as the Stynes. The Stynes, through bioengineering and surgical enhancements, feature many of the superhuman features of Frankenstein's monster.
2015: The Frankenstein Chronicles is a British television drama series, starring Sean Bean as John Marlott and Anna Maxwell Martin as Mary Shelley.
2016: Second Chance, a TV series known at one point as Frankenstein, was inspired by the classic.[80]
See also
Frankenstein authorship question
Frankenstein argument
Frankenstein complex
Frankenstein in Baghdad
Frankenstein in popular culture
Golem
Homunculus
Johann Conrad Dippel
List of dreams
Notes
Aldiss, Brian W. "On the Origin of Species: Mary Shelley". Speculations on Speculation: Theories of Science Fiction. Eds. James Gunn and Matthew Candelaria. Lanham, Maryland: Scarecrow, 2005.
Baldick, Chris. In Frankenstein's Shadow: Myth, Monstrosity, and Nineteenth-Century Writing. Oxford: Oxford University Press, 1987.
Bann, Stephen, ed. "Frankenstein": Creation and Monstrosity. London: Reaktion, 1994.
Behrendt, Stephen C., ed. Approaches to Teaching Shelley's "Frankenstein". New York: MLA, 1990.
Bennett, Betty T. and Stuart Curran, eds. Mary Shelley in Her Times. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2000.
Bennett, Betty T. Mary Wollstonecraft Shelley: An Introduction. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1998. ISBN0-8018-5976-X.
Bohls, Elizabeth A. "Standards of Taste, Discourses of 'Race', and the Aesthetic Education of a Monster: Critique of Empire in Frankenstein". Eighteenth-Century Life 18.3 (1994): 23–36.
Botting, Fred. Making Monstrous: "Frankenstein", Criticism, Theory. New York: St. Martin's, 1991.
Chapman, D. That Not Impossible She: A study of gender construction and Individualism in Mary Shelley's Frankenstein, UK: Concept, 2011. ISBN978-1480047617
Clery, E. J. Women's Gothic: From Clara Reeve to Mary Shelley. Plymouth: Northcote House, 2000.
Conger, Syndy M., Frederick S. Frank, and Gregory O'Dea, eds. Iconoclastic Departures: Mary Shelley after "Frankenstein": Essays in Honor of the Bicentenary of Mary Shelley's Birth. Madison, New Jersey: Fairleigh Dickinson University Press, 1997.
Donawerth, Jane. Frankenstein's Daughters: Women Writing Science Fiction. Syracuse: Syracuse University Press, 1997.
Douthwaite, Julia V. "The Frankenstein of the French Revolution," chapter two of . Chicago: University of Chicago Press, 2012.
Dunn, Richard J. "Narrative Distance in Frankenstein". Studies in the Novel 6 (1974): 408–17.
Eberle-Sinatra, Michael, ed. Mary Shelley's Fictions: From "Frankenstein" to "Falkner". New York: St. Martin's Press, 2000.
Ellis, Kate Ferguson. The Contested Castle: Gothic Novels and the Subversion of Domestic Ideology. Urbana: University of Illinois Press, 1989.
Forry, Steven Earl. Hideous Progenies: Dramatizations of "Frankenstein" from Mary Shelley to the Present. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1990.
Freedman, Carl. "Hail Mary: On the Author of Frankenstein and the Origins of Science Fiction". Science Fiction Studies 29.2 (2002): 253–64.
Gigante, Denise. "Facing the Ugly: The Case of Frankenstein". ELH 67.2 (2000): 565–87.
Gilbert, Sandra and Susan Gubar. The Madwoman in the Attic: The Woman Writer and the Nineteenth-Century Literary Imagination. New Haven: Yale University Press, 1979.
Hay, Daisy "Young Romantics" (2010): 103.
Heffernan, James A. W. "Looking at the Monster: Frankenstein and Film". Critical Inquiry 24.1 (1997): 133–58.
Hodges, Devon. "Frankenstein and the Feminine Subversion of the Novel". Tulsa Studies in Women's Literature 2.2 (1983): 155–64.
Hoeveler, Diane Long. Gothic Feminism: The Professionalization of Gender from Charlotte Smith to the Brontës. University Park: Pennsylvania State University Press, 1998.
Holmes, Richard. Shelley: The Pursuit. 1974. London: Harper Perennial, 2003. ISBN0-00-720458-2.
Knoepflmacher, U. C. and George Levine, eds. The Endurance of "Frankenstein": Essays on Mary Shelley's Novel. Berkeley: University of California Press, 1979.
Lew, Joseph W. "The Deceptive Other: Mary Shelley's Critique of Orientalism in Frankenstein". Studies in Romanticism 30.2 (1991): 255–83.
London, Bette. "Mary Shelley, Frankenstein, and the Spectacle of Masculinity". PMLA 108.2 (1993): 256–67.
Mellor, Anne K. Mary Shelley: Her Life, Her Fiction, Her Monsters. New York: Methuen, 1988.
Michaud, Nicolas, Frankenstein and Philosophy: The Shocking Truth, Chicago: Open Court, 2013.
Miles, Robert. Gothic Writing 1750–1820: A Genealogy. London: Routledge, 1993.
Milner, Andrew. Literature, Culture and Society. London: Routledge, 2005, ch.5.
O'Flinn, Paul. "Production and Reproduction: The Case of Frankenstein". Literature and History 9.2 (1983): 194–213.
Poovey, Mary. The Proper Lady and the Woman Writer: Ideology as Style in the Works of Mary Wollstonecraft, Mary Shelley, and Jane Austen. Chicago: University of Chicago Press, 1984.
Rauch, Alan. "The Monstrous Body of Knowledge in Mary Shelley's Frankenstein". Studies in Romanticism 34.2 (1995): 227–53.
Selbanev, Xtopher. "Natural Philosophy of the Soul", Western Press, 1999.
Schor, Esther, ed. The Cambridge Companion to Mary Shelley. Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
Smith, Johanna M., ed. Frankenstein. Case Studies in Contemporary Criticism. Boston: Bedford/St. Martin's, 1992.
Spark, Muriel. Mary Shelley. London: Cardinal, 1987. ISBN0-7474-0318-X.
Stableford, Brian. "Frankenstein and the Origins of Science Fiction". Anticipations: Essays on Early Science Fiction and Its Precursors. Ed. David Seed. Syracuse: Syracuse University Press, 1995.
Sunstein, Emily W. Mary Shelley: Romance and Reality. 1989. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1991. ISBN0-8018-4218-2.
Tropp, Martin. Mary Shelley's Monster. Boston: Houghton Mifflin, 1976.
Veeder, William. Mary Shelley & Frankenstein: The Fate of Androgyny. Chicago: University of Chicago Press, 1986.
Williams, Anne. The Art of Darkness: A Poetics of Gothic. Chicago: University of Chicago Press, 1995.
Further reading
Richard Holmes, "Out of Control" (review of Mary Shelley, Frankenstein, Or, The Modern Prometheus: Annotated for Scientists, Engineers, and Creators of All Kinds, edited by David H. Guston, Ed Finn, and Jason Scott Robert, MIT Press, 277 pp.; and Mary Shelley, The New Annotated Frankenstein, edited and with a foreword and notes by Leslie S. Klinger, Liveright, 352 pp.), The New York Review of Books, vol. LXIV, no. 20 (21 December 2017), pp.38, 40–41.
Editions
1818 text
Shelley, Mary Frankenstein: 1818 text (Oxford University Press, 2009). Edited with an introduction and notes by Marilyn Butler.
1831 text
Fairclough, Peter (ed.) Three Gothic Novels: Walpole / Castle of Otranto, Beckford / Vathek, Mary Shelley / Frankenstein (Penguin English Library, 1968). With an introductory essay by Mario Praz.
Shelley, Mary Frankenstein (Oxford University Press, 2008). Edited with an introduction and notes by M. K. Joseph.
public domain audiobook at LibriVox
, review by Percy Bysshe Shelley
| https://en.wikipedia.org/wiki/Frankenstein |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
528,
987,
1873,
1985,
2103,
2187,
2453,
3169,
3404,
4824,
4958,
5055,
5411,
5847,
6506,
6832,
7151,
7643,
8279,
8695,
9105,
9262,
9435,
9639,
9790,
10050,
10213,
11011,
11247,
11384,
13112
],
"plaintext_end_byte": [
520,
986,
1872,
1984,
2102,
2179,
2452,
3161,
3403,
4823,
4957,
5054,
5403,
5846,
6505,
6831,
7150,
7557,
8268,
8694,
9104,
9261,
9427,
9638,
9789,
9997,
10212,
11002,
11246,
11340,
13090,
13313
]
} | 遭難した際の、捜索費用は誰が負担しますか？ | 山岳救助 | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
山岳救助(さんがくきゅうじょ、)とは、登山等で何らかの理由により山岳部で遭難をした者を捜索・救助する活動である。気候が変わりやすく、かつ地形が険しい山岳部において救助活動を行うため、救助に参加する者は、現地の山岳登山に慣れ、かつ体力維持・トレーニングを行っている者が多い。緊急搬送を行う必要性がある場合は、ヘリコプターや雪上車などが利用されている。
概要
160px|サムネイル|右|滋賀県の消防防災ヘリコプターによる山岳救助の例（伊吹山にて）
サムネイル|200px|御在所岳で滑落した山岳遭難者を救出する三重県の消防防災ヘリコプター
通常は麓で救助隊を編制し安全なルートから救助に入るが、対象者の位置が不明な場合は複数の捜索隊を編成し、登山届や携帯電話の位置情報を元に捜索を行う。
上空から要救助者を捜索し、医療機関に搬送する時間を短縮するために、ヘリコプターを用いることが多い。着陸するスペースがない場合には、ホイストで救助員が降下し、担架等に載せてヘリコプターに収容する。気流や天候が乱れやすいため、ホバリングさせるのも困難であり、パイロットには現地の地理・気候を理解し熟練した操縦技術が必要となる。警察や消防のヘリが動員されるが、警察は、警ら活動・犯人追跡、消防防災ヘリコプターは空中消火・救助活動・救急搬送・災害地の被災画像転送などの任務も併任しており、山岳救助に特化している例は少ない。天候が悪化した場合は軍で戦闘捜索救難を任務としている部隊に救援が要請される。
登山者が多い山では民間企業が自治体から救助業務を請け負っていることもある。
山岳救助活動中の救助者がミスをおかしたとして遺族から訴訟が発生することもある。
国際的な団体として国際山岳救助委員会（ICAR）がある。
日本
日本においては、警察の山岳警備隊、消防の山岳救助隊、航空自衛隊の航空救難団救難隊、地理に詳しい消防団、山小屋や山岳会などで構成する山岳遭難防止対策協会等が救助活動を行っている。
警察は警察法、消防は消防組織法に基づいて遭難者捜索及び救助活動を行っている。自衛隊は、自衛隊法に基づき、都道府県知事の災害派遣要請等を受け、捜索・救助活動に参加する。遭難の通報は、110番にかかってくることもあれば、119番にかかってくることもあるが、110番にかかってきたから警察が動くわけでも、119番にかかってきたから消防が動くわけでもない。発生地域や気象、部隊配置を検討して、より適当と思われる部隊に出動命令が下り、その他の部隊も必要に応じて、次の命令に備え出動準備を行っている。
警察
山岳警備隊は都道府県警察の地域部又はそれに相当する部署に属する警察官で構成される。救助要請数や地理事情により、各都道府県によって編成・運用方法に差異がある。
警視庁や埼玉県警察などは、人口が散開し警察署より遠い山間部の集落に複数の駐在所と交番を配置させ、普段は駐在所で通常の警察業務として警らや登山届出書の受付、地域住民との交流をこなし、それらが連携し山岳警備隊を編成し、要請があった場合には出動を行う。刑事・交通・生活安全事案など通常の警察業務の対応、花火やバーベーキュー等のレジャー客のトラブルへの対応等、少ない人員で多種多様な事件を処理しなければならないため、隊員を兼務する駐在所員は一定の経験と知識が無ければ勤まらない。更に山岳事故の前線本部として、自治体・消防署・各駐在所と本署の担当部署と上級部署との連絡・調整を取りまとめ、時には現場からの要請に基づいてヘリコプターによる救助を要請し、時には事件性の有無を判断し、関係者全員に対して事情聴取を行い報告書を作成・提出し、時には行方不明者の家族や所属組織、死亡事故の被害者遺族への連絡対応を行い、複数事案があった場合は同時に処理をしなければならない。警視庁青梅警察署奥多摩交番の所長等は有能で激務に耐えられる人で無ければ勤まらないと言われている。
3,000m級の飛騨山脈を抱えている富山・岐阜・長野の3県警は、主に夏期に専門部隊を配置している。
警視庁では、第七機動隊に山岳救助レンジャー部隊が設置されている。
ヘリコプターによる救助は都道府県警察航空隊が対応するが、複数機が配属されても、山岳救助に耐えうる機体のみ利用している。救助要請を受ける通信指令センター、地上から救助に入る山岳警備隊同様、航空隊も地域部又はそれに相当する部署に属する。
消防
消防の山岳救助隊は特別救助隊（レスキュー隊）が兼任していることが多い。普段は、通常のレスキュー業務を行う傍ら、地元山岳会の講習に出かけて山の特性を把握し、山火事の防止活動や、隊の中で救助トレーニングを重ね、山岳遭難の一報に備えている。活動する際は消防防災ヘリコプターの支援を受けて活動する。
東京消防庁の山岳救助隊は、東京都西部の山岳地帯を抱える八王子消防署（八王子特別救助隊が兼務）、 青梅消防署（青梅特別救助隊が兼務）、秋川消防署（秋川第2小隊が兼任）、奥多摩消防署（奥多摩第1小隊が兼任）の4消防署に置かれ、山岳救助車や各山岳装備を保有している。普段は火災の消火活動や通常の災害救助活動を行っており山岳救助が発生すると山岳救助車で出動する。北九州市消防局や埼玉西部消防局、相模原市消防局、札幌市消防局なども同様の体制を取っている。
近年は山岳救助隊を編成する消防機関が増えている。 静岡市消防局、姫路市消防局、阿蘇広域消防本部、秦野市消防本部などでも特別救助隊等として火災や救助事案に出場するが山岳救助事案発生時は山岳救助の専任隊として活動している。
東京消防庁の山岳救助隊はスイフトウォーターレスキュー（急流救助）にも対応している。これはレジャー客が中州に取り残された玄倉川水難事故を機転として急流救助に対応できる知識・技術を持ち、専門の資機材を装備している[1]。
消防防災ヘリコプターは:山火事の空中消火や河川などの水難救助や山岳事故等の救助活動、救急搬送に対応している。地上部隊の要請により政令指定都市の消防局に設置されている消防航空隊（東京都は東京消防庁航空隊）又は都道府県（都と府を除く）に設置されている防災航空隊に出場がかかる。
消防防災ヘリコプターによる山岳救助のあり方に関する検討会
総務省消防庁が設置した検討会[2]。消防防災ヘリコプターを用いた山岳救助において、ヘリコプターの墜落事故が相次いで発生したことを踏まえ、消防防災ヘリコプターによる山岳救助の安全性をいかに確保するかが課題となっている。 そこで、ヘリコプターの性能・特性や山岳救助固有の難しさなどを踏まえつつ、消防防災ヘリコプターによる山岳救助の安全性確保に資するため、適切な山岳救助のあり方について検討するための検討会を開催するとしている。
自衛隊
航空自衛隊の航空救難団は主に戦闘機等が墜落した場合、パイロットを捜索・救助する救難隊が全国に設置されている。所属する救難員は、あらゆる天候・状況であっても対応できるように常日頃から訓練されており、消防・警察などの救助困難な状況での出動要請による実績が1958年（昭和33年）よりある。
陸上自衛隊の冬季遭難救援隊は青森駐屯地第5普通科連隊で主に八甲田山の遭難救助に当たる。上富良野駐屯地では2007年に起きた上ホロカメットク山雪崩事故がきっかけに2008年から結成されるようになった。駐屯地から選抜された隊員150-180名程度が、警察等と連携して、冬季の山岳救難に対応する[3][4]。
航空自衛隊航空救難団救難隊や海上自衛隊航空分遣隊は全天候型の救難・救助の専用ヘリコプターを所有している。
比較的低い山に関しては都道府県知事の災害派遣要請に対しマンパワーを有する陸上自衛隊の普通科が捜索活動に加わる。
民間
東邦航空は、山小屋等への物資搬送とともに遭難者の救助活動を行っていたが、2002年2月の篠原秋彦氏の転落事故後山岳レスキュー業務より撤退した。
山小屋や山岳会が地元限定の救助部隊を編成していることもあり、警察や消防と合同で救助活動を行っている。
比較的低い山に関しては地元の地理に詳しい消防団員が動員されることもある。また熊の出現が予想される山では猟友会に応援要請がかかることもある。
公的機関による山岳救助に対する批判
公的機関による山岳救助は通常予算の範囲内の活動として、救助されたものに対して費用は請求されないとされている。
しかしながら、山間地でもつながる携帯電話の普及、山間地にアクセスする交通手段の発達、中高年の登山ブームや無計画・軽装備な登山者の増加によって、本来なら自分で処置ができる軽い怪我や、体力を管理せず疲れたからヘリコプターで救助してもらおうと安易な気持ちで110番・119番をし救助隊を呼ぶ者や、地理の勉強をせずに、登山道を確認せずに無鉄砲に歩き道を迷い、救助隊が大量動員されるなど、山岳登山の常識やマナーが無い者の存在が報道されるにつれ、救助されたものに対して請求するべきという意見と、救急車と同じく行政活動の一環であるという意見がある。
海外
救助活動は基本的に警察、消防、軍が行っているが、アルプス山脈など登山者が多い山では航空会社が自治体からヘリコプターによる救助活動を請け負っていることもある。
民間企業の場合は救助費用の一部または全部を負担することとなる。
山岳救助活動における二次災害
2002年1月6日、長野県白馬にてトーホーエアレスキュー代表がヘリから転落1名死亡[5]
2009年1月、北海道警察が遭難者を救助活動中に男性を乗せたストレッチャーがくくり付けた木から離れところ、滑落して遭難者の男性が死亡した。山岳救助に過失があったとして賠償確定した[6]。
2009年9月11日、岐阜県防災航空隊のヘリコプターが山岳救助活動中に墜落し航空隊員が3名死亡[7]。
2010年7月25日、埼玉県防災航空隊のヘリコプターが山岳救助活動中に墜落し航空隊員と秩父消防本部の救助隊員が5名死亡[8]。詳細は埼玉県防災航空隊#「あらかわ1」墜落事故(埼玉県消防防災ヘリコプター墜落事故)を参照。
2012年1月14日、岐阜県警察のヘリコプターが救助活動中に急上昇し、山岳警備隊員と接触した男性が100メートル滑落し全身打撲の軽傷[9]。
2013年12月、静岡市消防局のヘリが富士山9.5合目付近男性1人をつり上げて救助しようとする際に隊員が男性をヘリに収容する直前に救命器具が外れ、男性は約3メートルの高さから地面に落下し死亡した。
2014年9月15日、愛媛県警察の山岳警備隊員の巡査長が遭難者を救助しようとヘリコプターから降下した直後、崖下に滑落し死亡した[10]。
2017年5月14日、山梨県警察のヘリが遭難した男性を救助活動中、男性が死亡する事故があった。ホバリング中に落石か樹木が当たったとみられ、男性のそばにいた救助隊員2人もけがをした[11]。
脚注
関連項目
航空救難団(航空自衛隊)
東京消防庁航空隊
都道府県警察航空隊
消防防災ヘリコプター
東邦航空
山岳警備隊(警察)
山岳救助隊(消防)
災害派遣(自衛隊)
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%B1%B1%E5%B2%B3%E6%95%91%E5%8A%A9 |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
481,
986,
1440,
2100,
2642,
2979,
3212,
3945,
5187,
6183,
6859,
7124,
7587,
7884,
8747,
9527,
10619,
11071,
11844,
12806,
13352,
13901,
14691,
15767,
16208,
17982,
19117,
20002,
21737,
22512,
23530,
24654,
26029,
26810,
27742,
28531,
29669,
30240,
30911,
32257,
33009,
33473,
34079,
34338,
35942,
36331,
37253,
37965,
38915,
39558,
40190,
40562,
41104,
42028,
44354,
44808,
46104,
47003,
47416,
47770,
48312,
48782,
49055,
50532,
50853,
51567,
52143,
52820,
53775,
54048,
54905,
56282,
57264,
57989,
59114,
60596,
61809,
62110,
62853,
63596,
64298,
65106,
66119,
66242,
67154,
67505,
67779
],
"plaintext_end_byte": [
480,
985,
1439,
2099,
2641,
2971,
3203,
3944,
5186,
6182,
6858,
7123,
7586,
7883,
8736,
9526,
10610,
11070,
11843,
12805,
13351,
13900,
14690,
15766,
16157,
17981,
19116,
20001,
21736,
22511,
23512,
24653,
26028,
26809,
27741,
28530,
29640,
30239,
30910,
32256,
32993,
33472,
34078,
34310,
35941,
36330,
37252,
37954,
38914,
39543,
40174,
40561,
41088,
42027,
44353,
44807,
46093,
46993,
47415,
47769,
48311,
48781,
49050,
50531,
50852,
51541,
52122,
52819,
53774,
54047,
54890,
56281,
57245,
57946,
59113,
60578,
61808,
62109,
62852,
63571,
64297,
65105,
66106,
66204,
67137,
67486,
67762,
68611
]
} | berapakah jumlah kerajaan yang ada di zaman Yunani kuno? | Mitologi Yunani | indonesian | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Mitologi Yunani adalah sekumpulan mitos dan legenda yang berasal dari Yunani Kuno dan berisi kisah-kisah mengenai dewa dan pahlawan, sifat dunia, dan asal usul serta makna dari praktik ritual dan kultus orang Yunani Kuno. Mitologi Yunani merupakan bagian dari agama di Yunani Kuno. Para sejarawan modern mempelajari mitologi Yunani untuk mengetahui keadaan politik, agama, dan peradaban di Yunani Kuno, serta untuk memperoleh pemahaman mengenai pembentukan mitos itu sendiri.[1]
Kebanyakan dewa Yunani digambarkan seperti manusia, dilahirkan namun tak akan tua, kebal terhadap apapun, bisa tak terlihat, dan tiap dewa mempunyai karakteristik tersendiri. Karena itu, para dewa juga memiliki nama-nama gelar untuk tiap karakternya, yang mungkin lebih dari satu. Dewa-dewi ini kadang-kadang membantu manusia, dan bahkan menjalin hubungan cinta dengan manusia yang menghasilkan anak, yang merupakan setengah manusia setengah dewa. Anak-anak itulah yang kemudian dikenal sebagai pahlawan.
Mitologi Yunani secara eksplisit terdapat dalam kumpulan cerita dan karya seni Yunani Kuno, seperti pada lukisan vas dan benda-benda ritual untuk dewa. Mitologi Yunani menjelaskan asal mula dunia serta menceritakan kehidupan dan petualangan berbagai dewa, dewi, pahlawan, dan makhluk-makhluk mitologi. Mitologi Yunani pada awalnya disebarkan melalui tradisi lisan. Saat ini sebagian besar informasi mengenai mitologi Yunani diperoleh dari sastra Yunani.
Sumber literatur Yunani tertua—yakni wiracarita Iliad dan Odisseia—berisi kisah yang berpusat pada peristiwa mengenai Perang Troya. Sementara, dua puisi karya Hesiodos—Theogonia dan Erga kai Hemerai—menceritakan mengenai penciptaan dunia, pergantian kekuasaan dewa, pergantian zaman manusia, asal mula kesengsaraan manusia, dan asal mula ritual kurban. Mitologi Yunani juga terdapat dalam Himne Homeros, potongan-potongan wiracarita dari Siklus Epik, karya seni tragedi dari abad kelima, tulisan-tulisan para sejarawan dan penyair dari zaman Yunani Kuno, serta naskah kuno dari Kekaisaran Romawi karya penulis-penulis seperti Plutarkhos dan Pausanias.
Penemuan-penemuan arkeologi telah menunjukkan sumber-sumber penting mengenai rincian mitologi Yunani, di mana para dewa dan pahlawan banyak muncul dalam dekorasi pada banyak sekali artefak. Desain geometris pada tembikar dari abad kedelapan SM menggambarkan adegan-adegan dari siklus Troya selain daripada petualangan Herakles. Pada masa-masa yang saling berkelanjutan—yaitu periode Arkais, Klasik, dan Hellenistik—muncul berbagai sumber mitologi Yunani, seperti dari Homeros. Sumber-sumber itu menambah berbagai bukti yang sudah ada.[2]
Mitologi Yunani telah banyak memengaruhi budaya, seni, dan sastra dunia Barat dan terus menjadi bagian dari warisan dan bahasa Barat. Sejak masa kuno hingga sekarang, banyak penyair dan seniman yang mengambil inspirasi dari mitologi Yunani, dan menemukan banyak relevansi dan makna kontemporer dalam tema-tema mitologi Yunani.[3]
Sumber
Informasi mengenai mitologi Yunani yang diketahui pada masa sekarang sebagian besar diperoleh dari karya sastra Yunani dan penggambaran pada media visual yang berasal dari Periode Geometrik, yaitu sekitar abad 900-800 SM.[4]
Sastra
Narasi mitis memainkan peranan penting dalam hampir setiap genre sastra Yunani. Meskipun demikian, satu-satunya buku pedoman mitografi umum yang masih bertahan dari masa antikuitas Yunani hanyalah Bibliotheke buatan Pseudo-Apollodoros. Karya itu berusaha mendamaikan kisah-kisah kontradiktif dari para penyair serta menyediakan ikhtisar lengkap mengenai legenda kepahlawanan dan mitologi Yunani tradisional.[5] Apollodoros hidup pada tahun 180–120 SM dan banyak menulis mengenai topik tersebut. Tulisan-tulisannya kemungkinan membentuk dasar bagi karya-karya selanjutnya. Akan tetapi Bibliotheke menceritakan peristiwa-peristiwa yang terjadi lama setelah Apollodoros meninggal, karena itulah pembuatnya dinamai Pseudo-Apollodoros.
Di antara sumber-sumber sastra terawal adalah dua wiracarita karya Homeros, yaitu Iliad dan Odisseia. Para penyair lainnya ikut membuat wiracarita yang melengkapi Siklus Epik, namun sajak-sajak ini hampir keseluruhannya telah hilang. Ada pula kumpulan sajak yang dinamai Himne Homeros. Akan tetapi, terlepas dari namanya, Himne Homeros tidak punya kaitan langsung dengan Homeros. Sajak-sajak dalam Himne Homeros adalah himne-himne paduan suara yang berasal dari bagian yang lebih awal dari apa yang disebut sebagai Zaman Lira.[6] Hesiodos, yang diperkirakan hidup sezaman dengan Homeros, menulis karya berjudul Theogonia ("Asal usul Para Dewa). Wiracarita tersebut merupakan salah satu naskah terlengkap mengenai mitos Yunani awal dan menceritakan tentang penciptaan dunia; asal muasal para dewa, Titan, dan Gigant; selain juga menguraikan silsilah, folklor, dan mitos etiologi. Karya Hesiodos lainnya, yaitu Erga kai Hemerai, merupakan puisi didaktik yang bercerita mengenai kehidupan bertani, selain juga meliputi mitos Prometheus, Pandora, serta Lima Zaman Manusia. Hesiodos juga memberi nasihat bagaimana cara supaya dapat berhasil dalam menjalani hidup di dunia yang berbahaya ini, yang oleh para dewa dibuat menjadi lebih berbahaya.[2]
Para penyair lira sering mengambil tema-tema dari mitologi dan memasukkannya ke dalam sajak-sajak mereka. Namun mereka menyampaikannya dengan cara yang kurang naratif dan cenderung lebih alusif. Para penyair lira Yunani di antaranya adalah Pindaros, Bakkhylides, Simonides dan penyair pedesaan semacam Theokritos atau Bion. Masing-masing mengisahkan insiden-insiden mitologi secara individual.[7] Selain digunakan dalam sajak lira, tema-tema dalam mitologi Yunani juga sangat sentral bagi drama-drama Athena. Penulis drama tragedi seperti Aiskhilos, Sofokles, dan Euripides mengambil sebagian besar plot cerita mereka dari mitos-mitos mengenai zaman kepahlawanan dan Perang Troya. Banyak cerita tragedi (misalnya cerita Agamemnon dan anak-anaknya, Oidipus, Iason, Medeia, dll) yang bentuk klasiknya muncul dalam drama-drama tragedi itu. Penulis drama Aristofanes juga menggunakan mitos Yunani dalam dramanya, di antaranya dalam drama yang berjudul Ornithes ("Burung") dan Batrakhoi ("Katak").[8]
Sejarawan Herodotos dan Diodoros Sikolos, serta geografer Pausanias dan Strabo, melakukan perjalanan keliling dunia Yunani dan mencatat cerita-cerita yang mereka dengar. Sebagai hasil dari perjalanannya, mereka berhasil menjabarkan banyak sekali legenda dan mitos lokal dalam tulisan-tulisan mereka, kadang mereka memberikan versi alternatif yang kurang dikenal.[7] Herodotos secara khusus mempelajari berbagai tradisi yang dia kenal dan menyimpulkan bahwa banyak kisah mitologis yang sebenarnya memiliki asal usul historis dari perseteruan antara Yunani dan Dunia Timur.[9][10] Herodotos berupaya untuk mempertemukan asal usul dan pencampuran konsep budaya yang berbeda itu.
Sajak-sajak dari zaman Hellenistik dan Romawi kuno kebanyakan disusun untuk tujuan sastra ketimbang untuk kultus pemujaan. Meskipun demikian, semua itu mengandung banyak rincian penting yang mungkin saja dapat hilang. Dalam kategori ini, terdapat karya-karya dari:
Para penyair Romawi, contohnya Ovidius, Statius, Valerius Flaccus, Seneca, dan Virgilus dengan uraian dari Servius.
Para penyair Yunani dari periode Antik Akhir, yaitu Nonnos, Antoninos Liberalis, dan Kointos Smyrnaios.
Para penyair Yunani dari periode Hellenistik, antara lain Apollonios dari Rodos, Kallimakhos, Pseudo-Eratosthenes, dand Parthenios.
Para penulis novel dari Yunani dan Romawi, di antaranya adalah Apuleius, Petronius, Lollianus, dan Heliodoros.
Naskah kuno Fabulae dan Astronomica buatan penulis Romawi, Pseudo-Hyginus, adalah dua kompendium mitos non-puitis yang sangat penting. Eikones buatan Filostratos Tua dan Filostratos Muda serta Ekhpraseis buatan Kallistratos adalah dua sumber sastra lainnya yang juga mengambil tema dari mitologi.
Pada akhirnya, Arnobius dan sejumlah penulis Yunani Bizantium menyediakan rincian penting mitos, kebanyakan diambil dari karya-karya Yunani lebih awal yang kini telah hilang. Naskah kuno yang memelihhara mitos itu di antaranya adalah leksikon buatan Hesikhios, Suda, dan risalah-risalah buatan Yohanes Tzetzes dan Eustathios. Pandangan moral Kristen terhadap mitologi Yunani terangkum dalam perkataan, ἐν παντὶ μύθῳ καὶ τὸ Δαιδάλου μύσος / en panti muthōi kai to Daidalou musos ("Dalam setiap mitos ada pencemaran Daidalos"). Dalam gaya ini, Suda yang ensiklopedis menceritakan peran Daidalos dalam rangka memuaskan "nafsu berahi" Pasifae yang "tak wajar" kepada banteng kiriman Poseidon: "Karena asal mula dan kesalahan dialamatkan kepada Daidalos dan dia dibenci untuk itu, dia pun menjadi subyek pepatah itu."[11]
Arkeologi
Penemuan Peradaban Mykenai oleh arkeolog amatir Jerman, Heinrich Schliemann, pada abad kesembilan belas, serta penemuan Peradaban Minoa di Kreta oleh arkeolog Britania, Sir Arthur Evans, pada abad kedua puluh, banyak membantu dalam menjelaskan beragam pertanyaan tentang epik Homeros dan menyediakan bukti-bukti arkeologis bagi banyak rincian mitologis mengenai para dewa dan pahlawan Yunani. Sayangnya, bukti tentang mitos dan ritual di situs-situs arkeologi Mykenai seluruhnya bersifat monumental, seperti misalnya naskah Linear B yang digunakan terutama untuk mencatat invantaris, meskipun pada naskah tersebut ditemukan juga nama-nama dewa dan pahlawan. Linear B sendiri merupakan suatu bentuk tulisan Yunani yang sangat kuno yang ditemukan di Kreta dan di Yunani daratan.[2]
Desain geometris pada tembikar dan gerabah dari abad kedelapan SM menggambakan adegan-adegan dari siklus Troya, selain juga petualangan Herakles.[2] Penggambaran mitos secara visual menjadi penting karena dua alasan. Alasan pertama adalah bahwa banyak mitos Yunani yang diceritakan melalui vas lebih dulu daripada melalui karya sastra; dari dua belas tugas Herakles, misalnya, hanya tugas menangkap Kerberos saja yang diceritakan dalam karya sastra kontemporer.[12] Alasan lainnya adalah bahwa sumber-sumber visual seringkali menggambarkan adegan mitos dan mitis yang tidak dikisahkan dalam sumber sastra manapun. Dalam beberapa kasus, penggambaran awal mitos dalam seni geometris lebih dulu muncul daripada penggambarannya pada sajak arkais akhir, dan perbedaan waktunya bisa mencapai beberapa abad.[4] Pada periode Arkais (750–500 SM), Klasik (480–323 SM), dan Hellenistik (323–146 SM), banyak bermunculan penggambaran pada tembikar yang memperlihatkan adegan-adegan dari karya Homeros dan adegan-adegan mitologis lainnya, yang ikut melengkapi bukti sastra yang sudah ada.[2]
Sejarah
Mitologi Yunani telah berkembang seiring waktu demi menyesuaikan dengan perkembangan budaya Yunani itu sendiri, yang mana mitologi, baik secara terang-terangan maupun dalam asumsi-asumsi tak terucapkan, merupakan suatu indeks perubahan. Dalam bentuk sastra mitologi Yunani yang masih tersisa, seperti dapat ditemukan kebanyakan pada akhir perubahan yang progresif, pada dasarnya bersifat politik, seperti yang dikemukakan oleh Gilbert Cuthbertson.[13]
Penghuni Semenanjung Balkan yang lebih awal merupakan masyarakat agraris yang menganut Animisme dan mempercayai keberadaan roh pada setiap unsur alam. Dalam perkembangan selanjutnya, roh-roh yang samar-samar itu diberikan wujud manusia dan terlibat dalam mitologi lokal sebagai dewa.[14] Kemudian muncul suku-suku dari sebelah utara semenanjung Balkan yang datang menyerang. Dalam invasinya, mereka membawa serta kepercayaan baru yang di dalamnya terdapat pantheon dewa-dewa baru, yang didasarkan pada penaklukan, keberanian dalam perang, dan kepahlawanan yang kejam. Dewa-dewa yang telah lebih dulu ada kemudian menyatu dengan dewa sembahan para penyerang yang lebih kuat. Semantara dewa-dewa yang tidak terasimilasi akhirnya menghilang dan tak lagi dianggap penting.[15]
Setelah pertengahan periode Arkais, mitos mengenai hubungan cinta dan seksual antara dewa pria dengan manusia pria muncul lebih sering, mengindikasikan adanya perkembangan yang paralel dengan pejantanan pedagogis (Eros paidikos, παιδικός ἔρως), yang dpercaya telah diperkenalkan sekitar tahun 630 SM. Pada akhir abad kelima SM, para penyair telah memberikan setidaknya satu eromenos (pemuda remaja yang menjadi pasangan untuk hubungan seksual) untuk setiap dewa yang penting kecuali dewa Ares. Kekasih pria juga dimiliki oleh para tokoh-tokoh manusia yang legendaris.[16] Mitos yang telah ada sebelumnya, seperti misalnya hubungan persahabatan antara Akhilles dan Patroklos, juga dijadikan hubungan cinta sesama jenis.[17] Fenomena ini dimulai oleh para penyair Iskandariyah, dan kemudian dilakukan juga oleh para mitografer yang lebih umum di Kekaisaran Romawi awal. Mereka sering mengadaptasi ulang cerita-cerita mitologi Yunani dengan gaya itu.
Pencapaian dibuatnya wiracarita adalah untuk menciptakan siklus cerita dan, sebagai akibatnya, untuk mengembangkan pemahaman baru mengenai kronologi mitologis. Jadi mitologi Yunani terungkap sebagai fase dalam perkembangan dunia dan manusia.[18] Sementara kontradiksi-diri dalam cerita-ceritanya menjadikan tidak mungkin untuk adanya garis waktu yang mutlak, namun suatu kronologi yang mendekati itu dapat dilihat. "Sejarah dunia" mitologi yang dihasilkan kemudian, dapat dibagi menjadi tiga atau empat periode yang cakupannya cukup luas, yaitu:
Mitos asal usul atau zaman para dewa (Theogonia, "kelahiran para dewa"): mitos tentang asal mula dunia, para dewa, dan umat manusia.
Zaman ketika dewa dan manusia hidup bersama-sama: kisah-kisah mengenai interaksi awal antara para dewa, setengah dewa, dan manusia.
Zaman para pahlawan (zaman kepahlawanan), ketika intervensi para dewa mulai berkurang. Kisah yang terakhir dan terhebat dari legenda kepahlawanan adalah cerita Perang Troya dan kisah-kisah setelahnya, yang oleh beberapa sejarawan dipisahkan menjadi periode keempat yang terpisah.[19]
Walaupun zaman para dewa banyak menarik minat para para pelajar kontemporer untuk mempelajari mitologi Yunani, namun para penulis Yunani Kuno pada masa Arkais dan Klasik jelas-jelas lebih menyukai zaman kepahlawanan. Mereka juga membuat suatu kronologi dan catatan pencapaian manusia setelah pertanyaan mengenai bagaimana dunia ini berwujud, terjelaskan. Sebagai contoh, Iliad dan Odisseia yang heroik jauh lebih panjang dan terkenal daripada Theogonia dan Himne Homeros, yang lebih berfokus pada kisah para dewa. Di bawah pengaruh Homeros, "pemujaan pahlawan" berujung pada penataan ulang kehidupan spiritual, yang ditunjukkan dengan adanya pemisahan ranah kekuasaan para dewa dari ranah kekuasaan para pahlawan yang telah meninggal, serta pemisahan ranah Khthonik dari ranah Olimpus.[20]
Dalam Erga kai hemerai. Hesiodos menggunakan skema Empat Zaman (atau Ras) Manusia. Keempat zaman yang disebutkan olehnya yaitu Zaman Emas, Zaman Perak, Zaman Perunggu, dan Zaman Besi. Semua zaman atau ras tersebut merupaan ciptaan dewa yang berbeda-beda, Zaman Emas berlangsung selama kekuasaan Kronos, sedangkan Zaman Perak terjadi di bawah pemerintahan Zeus. Hesiodos kemudian menambahkan Zaman (atau Ras) Pahlawan tepat setelah Zaman Perunggu. Zaman terakhir adalah Zaman Besi, yang merupakan periode kontemporer dimana Hesiodos hidup. Hesiodos menceritakan bahwa Zaman Besi adalah masa yang terburuk. Kejahatan yang ada di dunia dijelaskan melalui mitos Pandora, ketika semua hal buruk, seperti misalnya penyakit, kejahatan, kesengsaraan, dll, yang tersimpan dalam Kotak Pandora berhasil keluar dan menjangkiti umat manusia. Namun di dalam kotak tersebut masih tersisa satu benda yang sulit untuk keluar, yakni harapan.[21] Sementara itu dalam karyanya, Metamorphoses, Ovidius juga mengikuti konsep Hesiodos dan mengisahkan empat zaman yang dialami oleh umat manusia.[22]
Menurut Edith Hamilton, karakteristik mitologi Yunani adalah adanya upaya orang Yunanii kuno untuk mengurangi tingkat kebiadaban dalam mitologi mereka. Selain itu mitologi Yunani tidak banyak berisi hal-hal supranatural; tidak ada penyihir pria dan hanya ada dua orang penyihir wanita, juga tidak ada cerita mengenai hantu yang menakutkan atau astrologi yang mempengaruhi nasib manusia.[23]
Mitologi
Zaman para dewa
Kosmogoni dan kosmologi
"Mitos asal-usul" atau "mitos penciptaan" melambangkan usaha untuk menguraikan alam semesta dan menjelaskan asal mula dunia supaya dapat dipahami oleh akal manusia.[24] Versi yang paling banyak diterima pada saat ini, meskipun merupakan suatu kisah filosofis mengenai asal usul segala sesuatu, diceritakan oleh Hesiodos, dalam karyanya Theogonia. Dia mulai dengan Khaos, suatu entitas yang tak berbentuk dan msterius. Dari Khaos ini muncullah Gaia atau Gê (dewi bumi) serta beberapa makhluk dewata primer lainnya, di antaranya adalah Eros (Cinta), Tartaros (Perut bumi), Erebos (Kegelapan), dan Niks (Malam). Niks bercinta dengan Erebos dan melahirkan Aither (Langit atas) dan Hemera (Siang).[25] Tanpa pasangan pria, Gaia melahirkan Uranus (dewa langit) dan Pontos (dewa laut). Uranus kemudian menjadi suami Gaia. Dari hubungan mereka, terlahirlah para Titan pertama, yang terdiri dari enam Titan pria, yaitu Koios, Krios, Kronos, Hiperion, Iapetos, dan Okeanos, serta enam Titan wanita, yaitu Mnemosine, Foibe, Rea, Theia, Themis, dand Tethis. Setelah Kronos lahir, Gaia dan Uranus memutuskan bahwa tidak ada Titan lagi yang boleh lahir. Anak-anak Gaia dan Uranus yang lahir kemudian adalah para Kiklops (raksasa bermata satu) dan Hekatonkheire (raksasa bertangan seratus). Karena memiliki rupa yang mengerikan, para Kiklops dan Hekatonkheire dikurung oleh Uranus.[26] Gaia marah atas tindakan Uranus dan mengajak para Titan untuk memberontak melawan Uranus. Kronos, anak Gaia yang "paling cerdik, muda, dan mengerikan",[25] melaksanakan perintah Gaia dan dia pun memotong alat kelamin ayahnya sendiri. Setelah itu Kronos menjadi penguasa para dewa dengan Rea, yang merupakan kakak sekaligus istrinya, sebagai pasangannya, dan para Titan yang lain menjadi anak buahnya.
Kisah mengenai konflik antara ayah dan anak kembali terulang ketika Kronos dikonfrontasi oleh putranya, Zeus. Ini bermula dari rasa takut ronos. Karena Kronos telah mengkhianati ayahnya, dia takut bahwa keturunannya akan melakukan hal yang sama. Jadi tiap kali Rea melahirkan, Kronos merebut bayinya dan menelannya. Rea marah atas tindakan suaminya dan memutuskan untuk melakukan suatu tipuan. Setelah melahirkan Zeus, Rea langsung menyembunyikannya dan memberikan batu yang terbungkus kain pada Kronos, yang langsung saja menelannya. Setelah dewasa, Zeus berhasil memperdaya Kronos untuk meminum suatu ramuan yang mengakibatkan Kronos memuntahkan semua anak-anak yang pernah ditelannya. Zeus lalu menyatakan perlawanan terhadap Kronos untuk merebut kepemimpinan para dewa. Pada akhirnya, dengan bantuan para Kiklops dan Hekatonkheire (yang dibebaskan oleh Zeus) serta melalui Titanomakhia (perang Titan) selama sepuluh tahun, Zeus dan saudara-saudarinya memperoleh kemenangan. Sementara itu Kronos dan para Titan pria, kecuali Atlas, dikurung di Tartaros.[27] Atlas sendiri memperoleh hukuman khusus, yakni dia mesti memikul langit.
Zeus juga dihinggapi rasa kehawatiran yang sama, dan, setelah adanya ramalan bahwa putra dari istri pertamanya, Metis, akan menjadi dewa yang lebih kuat dari Zeus, maka Zeus pun menelan Metis. Ketika ditelan oleh Zeus, Metis sedang hamil. Setelah menelan Metis, Zeus mengalami sakit kepala yang luar biasa. Kemudian dari kepala Zeus terlahirlah dewi Athena yang sudah mengenakan baju perang lengkap. "Kelahiran" dari Zeus ini digunakan sebagai alasan mengapa Zeus tidak "digantikan" oleh dewa dari generasi selanjutnya, tetapi Zeus tetap tercatat sebagai asal-mula munculnya Athena. Ada kemungkinan bahwa ketika kisah ini muncul, perubahan kultural sudah berlangsung dan menyerap kultus lokal yang sudah berjalan lama mengenai pemujaan dewi Athena di kota Athena. Pemujaan itu kemudian berubah menjadi pantheon dewa-dewa Olimpus, dan proses perubahnnya sendiri terjadi tanpa konflik.
Orang Yunani yang memikirkan mengenai sajak menganggap bahwa theogonia (cerita kelahiran para dewa) sebagai genre puitis prototipe-mythos prototipikal—dan menghubungkan banyak kekuasaan di dalamnya. Orfeus, seorang penyair arketipal, juga merupakan seorang penyanyi arketipal theogonia. Dalam Argonautika buatan Apollonios, dikisahkan bahwa Orfeus menggunakan sajak-sajak theogonia untuk menenangkan lautan dan badai, juga untuk menggerakkan hati keras milik para dewa dunia bawah dalam perjalanannya ke dunia bawah. Dalam Himne Homeros untuk Hermes, ketika Hermes menciptakan lira, hal yang pertama kali dia lakukan adalah bernyanyi tentang kelahiran para dewa.[28] Theogonia buatan Hesiodos bukan hanya naskah yang masih bertahan yang menceritakan mengenai para dewa, namun juga naskah terlengkap yang masih ada yang menggambarkan fungsi penyair arkais. Theogonia sendiri diawali dengan doa pembuka yang ditujukan untuk para Mousai. Cerita theogonia merupakan subjek dari banyak sajak yang hilang, termasuk sajak-sajak yang dipercaya ditulis oleh Orfeus, Mousaios, Epimenides, Abaris, dan para peramal legendaris lainnya. Kisah-kisah tentang theogonia diyakini pernah digunakan dalam ritual penyucian pribadi dan ritus-ritus misteri. Ada indikasi bahwa Plato tidak asing dengan beberapa versi theogonia Orfik.[29] Namun, informasi mengenai kepercayaan dan ritus keagamaan memang sedikit, selain itu ciri-ciri budaya tersebut tidak akan dibeberkan secaa terbuka oleh para anggotanya ketika kepercayaannya sedang dilakukan. Setelah banyak kepercayaan religius yang menghilang, hanya sedikit orang yang masih mengetahui ritual dan ritusnya. Akan tetapi, kiasan dari rtus-ritus tersebut kadang muncul pada aspek-aspek yang cukup umum.
Penggambaran yang ada pada tembikar dan karya seni keagamaan, ditafsirkan, dan lebih mungkin disalahartikan dalam beragam mitos dan kisah. Beberapa bagian dari karya-karya ini masih ada dalam bentuk kutipan-kutipan oleh para filsuf Neoplatonis dan baru-baru ini terungkap melalui potongan-potongan papirus. Salah satu adalah Papirus Derveni, yang kini membuktikan bahwa setidaknya pada abad kelima SM ada sebuah sajak theogonia-kosmogoni buatan Orfeus. Sajak tersebut berusaha mengalahkan Theogonia buatan Hesiodos. Dalam sajak tersebut, silsilah para dewanya dapat ditarik kembali sampai kepada Niks (dewi malam) sebagai perempuan permulaan utama yang muncul sebelum Uranus, Kronos, dan Zeus.[30] Disebutkan pula bahwa Malam dan Kegelapan dapat menjadi setara dengan Khaos.
Para kosmolog filsafat dari masa awal banyak yang bereaksi, atau kadang membangun pandangan di atas konsepsi mitos terkenal yang sudah ada di dunia Yunani untuk beberapa waktu tertentu. Beberapa dari konsepsi yang terkenal ini dapat dilihat dari sajak-sajak Homeros dan Hesiodos. Dalam karya-karya Homeros, Bumi adalah piringan datar yang terapung di samudra luas yang disebut Okeanos dan di bagian atasnya ada langit hemisferikal yang diisi oleh mathari, bulan, dan bintang. Matahari (Helios) mengarungi langit dengan kereta perangnya pada siang hari dan berlayar di Bumi dengan mangkuk emas pada malam hari. Matahari, bumi, langit, sungai dan angin dapat dialamatkan ketika berdoa dan dipanggil untuk mengawasi sumpah. Celah alami yang ada di bumi secara terkenal dianggap sebagai jalan masuk ke dunia bawah, yang merupakan tempat berdiamnya para arwah, yang dipimpin oleh dewa Hades.[31] Sementara itu, pengaruh dari kebudayaan lainnya yang masuk ke Yunani juga selalu menghadirkan tema-tema baru.
Pantheon Yunani
Berdasarkan mitologi Era Klasik, setelah kekuasaan para Titan dijatuhkan, Pantheon dewa dan dewi baru pun muncul. Salah satu kelompok dewa Yunani yang paling utama adalah para dewa Olimpus, yang tinggal di puncak Gunung Olimpus di bawah kepemimpinan Zeus. Gagasan yang membatasi bahwa jumlahnya harus dua belas kemungkinan berasal dari masa modern.[32] Selain para dewa Olimpus, bangsa Yunani juga menyembah berbagai dewa pedesaan, misalnya dewa-satir Pan dan para nimfa (peri alam), para dewa laut, para satir, dan banyak lagi yang lainnya. Nimfa sendiri terdiri dari para Naiad (nimfa mata air), Driad (nimfa pohon), dan Nereid (nimfa laut). Selain itu, ada juga para dewa di dunia bawah, misalnya para Erinyes (dewa angkara murka), yang dikatakan memburu orang-orang yang melakukan kejahatan terhadap keluarga sendiri.[33] Untuk menghormati Pantheon Yunani Kuno, para penyair menyusun Himne Homeros (tiga belas sajak untuk para dewa).[34] Gregory Nagy menganggap bahwa "Himne Homeros adalah suatu pembuka sederhana (dibandingkan dengan Theogonia), yang masing-masingnya ditujukan untuk satu dewa yang berbeda-beda'.[35]
Dalam keberagaman yang luas mengenai mitos dan legenda yang terdapat dalam mitologi Yunani, orang Yunani Kuno percaya bahwa para dewa pada dasarnya memiliki tubuh jasmani namun tubuh para dewa adalah tubuh yang ideal. Menurut Walter Burkert, ciri penting dari antropomorfisme Yunani adalah bahwa "para dewa Yunani berwujud orang, dan bukanlah sesuatu yang abstrak, ide ataupun konsep".[36] Menurut Edith Hamilton, penampakan visual sangat penting bagi orang Yunani kuno, jadi penggambaran para dewa yang ideal berasal dari penampakan "keindahan, kekuatan, dan ketangkasan" yang telah diketahui oleh orang Yunani kuno.[23] Terlepas dari bentuk yang mendasari mereka, para dewa Yunani Kuno memiliki banyak sekali kemampuan yang luar biasa, yang paling penting adalah bahwa para dewa tidak dapat terkena penyakit, dan hanya dapat terluka melalui keadaan yang sangat tidak biasa. Orang Yunani menganggap bahwa keabadian adalah karakteristik yang paling unik dari dewa mereka. Keabadian, seperti halnya keadaan awet muda, dihasilkan dari konsumsi nektar dan ambrosia secara terus-menerus. Dengan mengonsumsi itu, darah di pembuluh darah para dewa terus-menerus diperbaharui.[37] Meskipun para dewa jauh lebih berkuasa, orang Yunani tetap menjadikan para dewa itu memiliki beberapa ciri yang manusiawi. Dalam beberapa kasus, ada manusia yang disebut lebih mulia daripada dewa.[23]
Setiap dewa masing-masing memiliki asal-usul, silsilah, minat, ketertarikan, kepentingan, keahlian, kekuasaan dan kepribadian tersendiri. Akan tetapi, penggambaran para dewa muncul dari banyaknya variasi arkais lokal, yang tidak selalu sama antara satu dengan yang lainnya. Ketika dewa-dewa itu disebut dalam sajak, puisi, doa, atau kultus, mereka disebutkan dengan gabungan nama serta julukannya, yang membedakan mereka berdasarkan perbedaan-perbedaan itu dari perwujudan mereka yang lainnya. Salah satu contohnya adalah Apollo Mousagetes, yang artinya adalah "Apollo, pemimpin para Mousai". Selain itu, julukan juga dapat mengidentifikasi aspek yang khusus dan terlokalisasi dari para dewa, kadang-kadang julukan-julukan para dewa dipercaya sudah ada sebelum masa Yunani Klasik.
Dalam keberagaman yang luas mengenai mitos dan legenda yang terdapat dalam mitologi Yunani, orang Yunani Kuno percaya bahwa para dewa pada dasarnya memiliki tubuh jasmani namun tubuh para dewa adalah tubuh yang ideal. Menurut Walter Burkert, ciri penting dari antropomorfisme Yunani adalah bahwa "para dewa Yunani berwujud orang, dan bukanlah sesuatu yang abstrak, ide ataupun konsep".[36] Terlepas dari bentuk yang mendasari mereka, para dewa Yunani Kuno memiliki banyak sekali kemampuan yang luar biasa, yang paling penting adalah bahwa para dewa tidak dapat terkena penyakit, dan hanya dapat terluka melalui keadaan yang sangat tidak biasa. Orang Yunani menganggap bahwa keabadian adalah karakteristik paling unik dari dewa mereka. Keabadian, seperti halnya keadaan awet muda, dihasilkan dari konsumis nektar dan ambrosia secara terus-menerus. Dengan mengonsumsi itu, darah di pembuluh para dewa terus-menerus diperbaharui.[37]
Setiap dewa masing-masing memiliki asal-usul, silsilah, minat, ketertarikan, kepentingan, keahlian, kekuasaan dan kepribadian tersendiri. Akan tetapi penggambaran para dewa muncul dari banyaknya variasi arkais lokal, yang tidak selalu sama antara satu dengan yang lainnya. Ketika dewa-dewa itu disebut dalam sajak, puisi, doa, atau kultus, mereka disebutkan dengan gabungan nama serta julukannya, yang mengidentifikasikan mereka berdasarkan perbedaan-perbedaan itu dari perwujudan mereka yang lainnya. Salah satu contohnya adalah Apollo Mousagetes, yang artinya adalah "Apollo, pemimpin para Mousai". Selain itu, julukan juga dapat mengidentifikasi aspek yang khusus dan terlokalisasi dari para dewa, kadang-kadang julukan-julukan para dewa dipercaya sudah ada sebelum masa Yunani Klasik.
Sebagian besar dewa diasosiasikan dengan apek tertentu dalam kehidupan manusia. Contohnya, Afrodit adalah dewi cinta dan kecantikan, Ares adalah dewa perang, Hades dewa orang mati, dan Athena dewi strategi perang dan kebijaksanaan.[38] Beberapa dewa, misalnya Apollo dan Dionisos, menunjukkan gabungan fungsi dan kepribadian yang kompleks, sedangkan yang lainnya, seperti Hestia (secara harfiah bermakna "perapian") dan Helios (secara harfiah bermakna "matahari"), tidak lebih dari sekadar personifikasi. kuil-kuil yang paling megah cenderung didedikasikan hanya untuk beberapa dewa saja, yaitu dewa-dewa yang menjadi pusat pemujaan dari kultus pan-Hellenik yang besar. Akan tetapi, cukup lazim pula bahwa daerah-daerah dan desa-desa tertentu memiliki pemujaan tersendiri untuk dewa-dewa minor. Banyak pula kota yang menyembah para dewa yang lebih terkenal, dan para dewa itu disembah dengan ritus-ritus lokal serta mitos-mitos aneh yang diasosiasikan dengan mereka dan tidak diketahui di daerah lainnya. Pada zaman pahlawan, kultus pemujaan pahlawan (atau setengah dewa) menjadi pelengkap pemujaan para dewa.
Zaman para dewa dan manusia
Ada masa ketika hanya ada para dewa yang hidup di dunia, dan ada pula masa ketika campur tangan para dewa terhadap kehidupan manusia cukup terbatas. Di antara kedua masa itu, ada masa tradisional ketika para dewa dan manusia hidup bersama-sama. Masa tersebut adalah masa-masa awal dunia ketika kelompok dewa dan manusia dapat bergaul lebih bebas daripada masa-masa setelahnya. Banyak dari cerita mengenai tema tersebut muncul dalam Metamorphoses karya Ovidius. Kisah-kisahnya sering dibagi menjadi dua kelompok cerita tematik, yaitu cerita cinta, dan cerita hukuman.[39]
Kisah cinta seringkali melibatkan hubungan sedarah, atau hubungan seksual atau perkosaan yang dilakukan oleh dewa terhadap manusia perempuan. Hasil dari hubungan antara dewa dan manusia adalah manusia setengah dewa atau yang sering disebut pahlawan. Kisah-kisah yang ada secara umum menunjukkan bahwa hubungan antara dewa dan manusia adalah sesuatu yang perlu dihindari. Hubungan cinta dewa-manusia jarang ada yang berakhir bahagia.[40] Dalam beberapa kasus, ada pula dewi yang menjalin hubungan dengan manusia pria, seperti misalnya dalam Himne Homeros untuk Afrodit, yang menceritakan bahwa dewi Afrodit berhubungan seksual dengan Ankhises dan melahirkan Aineias.[41]
Kisah jenis kedua adalah kisah hukuman, yaitu kisah yang melibatkan kemunculan atau penemuan beberapa artefak budaya yang penting, seperti misalnya ketika Prometheus mencuri api dari para dewa, ketika Tantalos mencuri nektar dan ambrosia dari meja makan Zeus dan memberikannya pada anak buahnya dan dengan demikian dia telah membeberkan rahasia para dewa, ketika Prometheus atau Likaon menciptakan ritual kurban, ketika Demeter mengajarkan pertanian dan Misteri kepada Triptolemos, atau ketika Marsias menciptakan aulos dan mengikuti kontes musik melawan Apollo. Ian Morris berpendapat bahwa kisah Prometheus merupakan "suatu masa antara sejarah para dewa dan sejarah manusia".[42] Suatu fragmen papirus tanpa nama, berasal dari abad ketiga, secara jelas menggambarkan hukuman dari Dionisos kepada raja Thrakia, Likurgos. Sang raja terlambat menyadari bahwa Dionisos adalah seorang dewa. Akibatnya dia harus menerima hukuman mengerikan bahkan sampai berujung kematian.[43] Kisah mengenai kedatangan Dionisos, yang mendirikan kultusnya sendiri di Thrakia, juga merupakan subjek dari triologi Aiskhilos.[44] Dalam drama tragedi lainnya, yaitu Bakkhai gubahan Euripides, dikisahkan bahwa raja Thebes, Pentheus, dihukum oleh Dionisos karena dia tidak menghormati sang dewa dan mengintai para Mainad, sekelompok perempuan yang menyembah Dionisos.[45]
Dalam cerita lainnya, berdasarkan suatu motif cerita rakyat lama,[46] serta mengulangi tema yang sama, dikisahkan bahwa Demeter berusaha mencari putrinya, Persefone. Dalam pencariannya, Demeter menyamar menjadi seorang perempuan tua bernama Doso, dan menerima perlakukan yang ramah dari Keleus, Raja Eleusis di Attika. Sebagai balasan atas kebaikan Keleus, Demeter berencana menjadikan bayi lelaki mereka, Demofon, sebagai dewa. Untuk melakukannya, Demeter harus membakar aspek manusia sang bayi. Akan tetapi Demeter tidak sempat menyelesaikan ritualnya karena ibu sang anak, Metaneira, melihat Demeter sedang menaruh bayinya di atas api. Metaneira menjerit dan Demeter pun marah. Akibatnya sang bayi tidak jadi diubah menjadi dewa.[47]
Zaman Pahlawan
Periode ketika para pahlawan hidup disebut dengan istilah Zaman Pahlawan.[48] Sajak-sajak epik dan genelaogis menciptakan kisah-kisah yang bercerita seputar pahlawan atau peristiwa tertentu, serta memunculkan hubungan antara para pahlawan dari cerita yang berbeda-beda; ceita-cerita itu kemudian disusun secara berurutan. Menurut Ken Dowden, "bahkan ada efek saga: kita dapat mengikuti cerita beberapa keluarga dalam generasi-generasi yang saling berurutan".[18]
Setelah munculnya kultus pemujaan terhadap para pahlawan, maka dewa dan pahlawan disembah dan dipuja bersama-sama dalam ritual yang sakral. Dewa dan pahlawan juga disebut bersama-sama dalam doa dan ikrar yang dialamatkan pada mereka.[20] Berlawanan dengan zaman para dewa, pada zaman pahlawan jumlah para pahlawan tidak dibatasi dan tidak ada daftar tetapnya. Pada masa ini, tidak ada lagi dewa besar yang dilahirkan, namun pahlawan-pahlawan baru selalu ada saja yang muncul. Perbedaan lainnya antara kultus pemujaan pahlawan dan dewa adalah bahwa pahlawan menjadi pusat dari identitas kelompok lokal.[20]
Peristiwa-peristiwa monumental dalam kisah Herakles dianggap sebagai masa-masa akhir dari Zaman Pahlawan. Pada Zaman Pahlawan ini juga terjadi tiga peristiwa besar, yaitu ekspedisi para Argonaut, Siklus Thebes dan Perang Troya.[49]
Herakles dan para Heraklid
Beberapa sejarawan percaya[50] bahwa di balik mitologi Herakles yang sangat rumit mungkin terdapat manusia sungguhan, barangkali seorang pemimpin-pengikut di Kerajaan Argos. Beberapa sejarawan lainnya berpendapat bahwa kisah Herakles adalah alegori untuk perjalanan tahunan matahari, yang melewati dua belas rasi bintang zodiak[51] Sementara yang lainnya merujuk pada mitos-mitos yang lebih awai dari beebapa budaya lainnya, dan menunjukkan bahwa kisah Herakles merupakan adaptasi lokal dari mitos pahlawan yang sudah lebih dulu ada. Pada umumnya, Herakels dikenal sebagai putra dari Zeus dan Alkmene, cucu perempuan Perseus.[52] Perjalanan luar biasa yang dilakukannya sendirian, juga banyaknya tema cerita rakyat yang menyertainya, menghasilkan banyak cerita mengenai Herakles untuk legenda populer. Dia digambarkan sebagai seorang pemberi kurban dan disebut sebagai pendiri altar-altar. Dalam drama komedi Yunani Kuno, dia sering diperlihatkan sebagai seorang pemakan yang rakus. Sedangkan akhir hidupnya yang tragis banyak diceritakan dalam drama tragedi. Menurut Thalia Papadopoulou, drama Herakles gubahan Euripides merupakan "suatu drama yang amat sangat penting dari drama-drama Euripides lainnya".[53] Dalam sastra dan seni, Herakles digambarkan sebagai pria yang sangat kuat dan memiliki tinggi yang sedang. Senjata khasnya adalah panah namun dia juga sering membawa gada. Herakles sangat populer dalam tembikar Yunani Kuno, pertarungannya dengan Singa Nemea diabadikan dalam ratusan lukisan vas, mengindikasikan bahwa dia adalah salah stau pahlawan paling terkenal dalam mitologi Yunani.[54]
Herakles juga diadaptasi ke dalam kultus dan mitologi Etruska dan Romawi sebagai Herkules, dan seruan "mehercule" menjadi sama lazimnya bagi orang Romawi seperti halnya "Herakleis" untuk orang Yunani.[54] Di Italia, dia disembah sebagai dewa para saudagar dan pedagang, meskipun beberapa orang lainnya menyembahnya untuk keberuntungan, nasib baik, serta penyelamatan dari marabahaya.[52]
Herakles mencapai martabat sosial yang tinggi melalui pengangkatannya sebagai leluhur resmi para raja Doria. Hal ini barangkali berfungsi sebagai pembenaran bagi suku Doria untuk bermigrasi ke Peloponnesos. Hillos, pahlawan eponim dari satu phyle Doria, menjadi putra Herakles dan merupakan salah satu Herakleidai atau Heraklid. Heraklid sendiri merupakan orang-orang keturunan Herakles, terutama keturunan Herakles melalui Hillos. Para Heraklid di antaranya adalah Makaria, Lamos, Manto, Bianor, Tlepolemos, dan Telefos. Para Heraklid itu menaklukan sejumlah kerajaan di Peloponnesos, antara lain Mikenai, Sparta dan Argos. Menurut legenda, mereka mengklaim bahwa merke punya hak untuk berkuasa dari leluhur mereka. Proses kebangkitan mereka menuju kekuasaan sering disebut sebagai "Invasi Doria". Para raja Lydia, dan kelak Makedonia, sebagai penguasa dengan pangkat yang sama, juga termasuk golongan para Heraklid.[55]
Beberapa pahlawan lainnya yang muncul pada masa-masa awal Zaman Pahlawan, misalnya Perseus, Deukalion, Theseus dan Bellerofon, memiliki banyak kesamaan sifat dengan Herakles. Seperti halnya Herakles, mereka juga melakukan petualangan yang fantastis dan sendirian. Petualangan mereka juga menyentuh batas-batas dongeng, karena mereka menghadapi monster-monster semacam Khimaira, Medusa, dan Minotaur. Petualangan Bellerogon merupakan jenis petualangan yang cukup umum dan mirip dengan petualangan Herakles dan Theseus. Dalam tradisi pahalwan awal, tema yang sering berulang adalah usaha untuk mengirim para pahlawan menuju sesuatu yang berbahaya. Tema ini muncul dalam kisah Perseus dan Bellerofon.[56]
Argonaut
Satu-satunya wiracarita hellenistik yang masih bertahan, yaitu Argonautika buatan Apollonios dari Rodos (wiracaritawan, sejarawan, dan pustakawan di Perpustakaan Iskandariyah), menceritakan tentang pelayaran Iason dan para Argonaut untuk memperoleh Bulu Domba Emas dari tanah Kolkhis yang mitis. Dalam Argonautika, Iason disuruh oleh raja Pelias di istana sang raja untuk melakukan perjalanan, dan Iason pun memulai petualangannya. Hampir semua pahlawan yang hidup pada masa tersebut ikut serta bersama Iason dalan kapal Argo untuk membantu mengambil Bulu Domba Emas. Pahlawan terkenal yang termasuk dalam rombongan Argonaut meliputi Theseus, yang pergi ke Kreta dan membunuh Minotaur; Atalanta, sang pahlawan wanita; dan Meleagros, yang pernah memiliki siklus epik tersendiri menyaingi Iliad dan Odisseia. Pindaros, Apollonios dan Apollodoros berusaha keras untuk memberi daftar lengkap orang-orang yang ikut dalam kelompok perjalanan Argonaut.[57]
Meskipun Apollonios menulis sajaknya pada abad ke-3 SM, penyusunan cerita Argonaut terjadi lebih dulu daripada Odisseia, yang menunjukkan adanya keterkaitan antara Odisseia dengan petualangan luar biasa Iason (sebagian pengembaraan Odisseus mungkin didasarkan pada cerita Argonaut).[58] Pada masa kuno, ekspedisi itu dianggap sebagai fakta sejarah, sebuah insiden dalam proses masuknya perdagangan dan kolonisasi Yunani ke Laut Hitam.[59] Cerita Argonaut juga sangat terkenal dan membentuk suatu siklus yang dikaitkan dengan sejumlah legenda lokal. Cerita Medeia, misalnya, mampu menarik perhatian berbagai penyair tragedi
.[60]
Wangsa Atreus
Pada periode antara petualangan Argonaut dan Perang Troya, ada sebuah generasi yang cukup dikenal karena kejahatannya yang mengerikan. Ini meliputi perbuatan-perbuatan Atreus dan Thiestes di Argos. Di balik mitos tentang wangsa Atreus (yang merupakan satu dari dua dinasti kepahlawanan terpenting bersama dengan wangsa Labdakos) terdapat suatu masalah yang berkutat seputar peralihan kekuasaan serta masalah mengenai kebangkitan menuju kekuasaan. Si kembar Atreus dan Thiestes beserta keturunan-keturunan mereka memainkan peran yang menentukan dalam cerita-cerita tragedi tentang peralihan kekuasaan di Mykenai.[61]
Siklus Thebes
Siklus Thebes berkisah tentang peristiwa-peristiwa yang secara khusus diasosiasikan dengan Kadmos, pendiri kota Thebes, dan di kemudian hari diasosiasikan pula dengan perbuatan-perbuatan Laios dan Oidipus di Thebes. Jadi, Siklus Thebes adalah serangkaian cerita yang berujung pada penyerangan terhadap Thebes yang dilakukan oleh tujuh pahlawan Argos dan para Epigoni.[62]
Tidak diketahui apakah kisah Tujuh Melawan Thebes diceritakan dalam wiracarita awal. Mengenai nasib Oidipus, cerita-cerita epik awal tampaknya mengisahkan bahwa dia melanjutkan masa pemerintahannya di Thebes setelah terungkap bahwa Iokaste adalah ibunya, dan kemudian menikahi istri keduanya, yang melahirkan anak-anak Oidipus. Rincian kisah tersebut cukup berbeda dibandingkan dengan kisah yang digambarkan melalui drama-drama tragedi, misalnya Oidipus Sang Raja gubahan Sofokles serta naskah-naskah mitologi selanjutnya.[63]
Perang Troya
Mitologi Yunani berpuncak pada Perang Troya serta peristiwa-peristwia setelahnya. Perang Troya terjadi ketika pasukan Yunani menyerang kota Troya di Asia Kecil. Dalam karya-karya Homeros, misalnya Iliad, cerita utamanya sudah memiliki bentuk dan substansi, sedangkan tema-tema individunya baru muncul kemudian, khususnya dalam drama Yunani. Perang Troya juga menimbulkan ketertarikan yang besar dalam budaya Romawi karena adanya kisah mengenai Aineias, seorang pahlawan Troya yang berhasil menyelamatkan diri ketika Troya dihancurkan. Dikisahkan bahwa dalam perjalanannya, Aineias mendirikan kota yang kemudian menjadi kota Roma. Kisah tersebut diceritakan dalam Aeneid karya Virgilus. Buku satu dalam Aeneid sendiri berisi versi paling terkenal mengenai penghancuran Troya.[64] Sumber lainnya mengenai Perang Troya adalah dua pseudo-kronik dalam bahasa Latin yang ditulis atas nama Diktis Kretensis dan Dares Phrygios.[65]
Siklus Perang Troya, suatu kumpulan wiracarita mengena Perang Troya, dimulai dengan sejumlah peristiwa yang kemudian berujung pada peperangan, antara lain kisah tentang Eris dan apel emas Kallistinya, Keputusan Paris, penculikan Helene, dan pengurbanan Ifigeneia di Aulis. Untuk mendapat Helene kembali, pasukan Yunani melakukan ekpspedisi besar-besaran di bawah komando saudara Menelaos, yakni Agamemnon, raja Argos atau Mykenai. Namun pihak Troya tidak mau menyerahkan Helene sehingga pasukan Yunani harus menggunakan cara-cara kekerasan. Iliad, yang berlatar pada tahun kesepuluh dalam Perang Troya, mengisahkan persilisihan antara Agamemnon dan Akhilles, yang merupakan salah satu prajurit Yunani terhebat. Iliad juga menceritakan kematian Patroklos, sahabat dan kekasih pria Akhilles, yang mengabaikan nasihat Akhilles sehingga pada akhirnya Patroklos dibunuh oleh Hektor, putra sulung Priamos. Akhilles marah besar dan balas membunuh Hektor. Setelah Hektor meninggal, pihak Troya dibantu oleh dua sekutu tambahan, yaitu Penthesileia, ratu suku Amazon, dan Memnon, raja Ethiopia dan putra Eos, dewi fajar.[66] Akhilles membunuh keduanya, namun kemudian Paris berhasil membunuh Akhilles dengan cara memanahnya di bagian tumitnya. Tumit Akhilles adalah satu-satunya bagian tubuhnya yang tidak kebal terhadap senjata manusia. Sebelum dapat menaklukan Troya, pasukan Yunani harus terlebih dahulu mengambil Palladium (patung kayu Athena) dari kuil di Troya. Dan pada akhirnya, dengan bantuan dewi Athena, pasukan Yunani membuat sebuah kuda kayu raksasa dan berpura-pura pergi dari Troya. Sebenarnya Kassandra, putri Priamos, sudah memperingatkan bahwa kuda itu berbahaya, akan tetapi rakyat Troya dipengaruhi oleh Sinon, orang Yunani yang berpura-pura telah melepaskan diri dari pasukan Yunani. Rakyat Troya pun membawa kuda itu masuk ke dalam kota sebagai persembahan untuk dewi Athena. Laokoon, seorang pendeta mencoba menghancurkan kuda itu, akibatnya dia tewas dimakan oleh ular laut kiriman Poseidon. Pada malam harinya, armada Yunani kembali ke Troya, sementara para prajurit Yunani yang berdiam dalam kuda kayu keluar dan membuka gerbang Troya. Malam itu pun menjadi malam kehancuran untuk Troya. Priamos dan semua putranya dibantai, sedangkan semua wanita Troya dijadikan budak dan dijual ke berbagai kota di Yunani.
Dua wiracarita kuno, yaitu Nostoi ("Kembali") yang kini hilang dan Odisseia karya Homeros, menceritakan perjalanan pulang para pemimpin Yunani seusai Perang Troya (termasuk pengembaraan Odisseus dan pembunuhan Agamemnon). Sementara itu petualangan Aineias diceritakan dalam wiracarita Aeneid.[67] Siklus Perang Troya juga meliputi kisah-kisah petualangan anak-anak dari para tokoh yang terlibat Perang Troya, seperti msialnya Orestes dan Telemakhos.[66]
Perang Troya memunculkan beragam tema dan menjadi sumber inspirasi utama untuk para seniman Yunani Kuno. Salah satu karya seni yang mengambil tema dari Perang Troya adalah metope di kuil Parthenon yang menggambarkan penghancuran Troya. Pilihan artistik ini, yang mengambil tema dari Siklus Troya, mengindikasikan bahwa ksiah itu sangat penting bagi peradaban Yunani Kuno.[67] Kisah Perang Troya juga mengilhami serangkaian tulisan sastra Eropa posterior. Contohnya para penulis yang menulis mengenai Troya di Eropa Abad Pertengahan. Mereka tidak terkait dengan Homeros dan menemukan banyak kisah kepahlawanan dan cerita romantis dalam legenda Troya serta kerangka yang cocok yang ke dalamnya mereka memasukkan gagasan-gagasan mereka sendiri mengenai nilai-nilai kesatria, kesopanan, dan kegagahan. Penulis abad ke-12, misalnya Benoît de Sainte-Maure (Roman de Troie [Roman Troya, 1154–60]) dan Joseph dari Exeter (De Bello Troiano [Mengenai Perang Troya, 1183]) menggambarkan peperangan di Troya sambil menulis kembali versi standar yang mereka temukan dari naskah kuno karya Diktis dan Dares. Dengan demikian mereka telah mengikuti nasihat-nasihat Horatius dan contoh-contoh Virgilus, yaitu mereka menulis kembali sajak Troya dan bukannya menulis sesuatu yang benar-benar baru.[68]
Konsepsi
Mitologi merupakan aspek penting dalam kehidupan sehari-hari di Yunani Kuno.[69] Orang Yunani Kuno memandang mitologi sebagai bagian dari sejarah mereka. Mereka menggunakan mitologi untuk menjelaskan fenomena alam, keberagaman budaya, permusuhan dan persahabatan tradisonal. Adalah suatu kebanggaan jika kita dipercaya sebagai keturunan dewa atau pahlawan. Hanya sediikt orang Yunani Kuno yang meragukan kebenaran di balik kisah Perang Troya dalam Iliad dan Odisseia. Menurut Victor Davis Hanson, seorang ahli sejarah militer, kolomnis, penulis esai politik dan mantan profesor Klasika, serta John Heath, profesor Klasika di Santa Clara University, pengetahuan yang mendalam yang terdapat pada epos Homeros oleh orang Yunani Kuno dipercaya sebagai basis akulturasi mereka. Homeros merupakan "pendidikan Yunani" (Ἑλλάδος παίδευσις), dan sajak-sajaknya merupakan "buku".[70]
Filsafat
Setelah kebangkitan filsafat, sejarah, prosa dan rasionalisme pada akhir abad ke-5 SM, nasib mitos menjadi tidak jelas, dan silsilah mitologi memberi tempat pada pembentukan sejarah yang berusaha meniadakan unsur-unsur supranatural, misalnya sejarah yang dicatat oleh Thukydides.[71] Ketika para penyair dan penulis drama mengolah lagi mitologi, para sejarawan dan filsuf Yunani malah mulai mengkritik mitos.[6]
Beberapa filsuf radikal semacam Xenofanes dari Kolophon sudah mulai berani mengatakan bahwa kisah-kisah para penyair adalah kebohongan yang menghina tuhan, pada abad ke-6 SM. Xenofanes mengeluh bahwa Homeros dan Hesiodos memberi para dewa "semua sifa manusia yang memalukan dan tercela: para dewa mencuri, berzina, dan saling menipu satu sama lain".[72]
Pemikiran seperti itu muncul secara jelas dalam karya-karya Plato, yakni Republik and Hukum. Plato menciptakan mitos alegorinya sendiri, misalnya visi Er dalam Republik. Pemikirannya menentang kisah-kisah tradisional tentang para dewa serta tipuan, pencurian, dan perzinahan mereka. Menurutnya, tindakan para dewa adalah tidak bermoral. Plato memandang mitos sebagai "obrolan istri-istri tua".[73] Plato juga menolak peran sentral para dewa dalam sastra.[6] Kritik Plato merupakan tantangan serius pertama untuk tradisi mitologi Homeros.[70]
Sementara itu Aristoteles mengkritik pendekatan filosofis quasi-mitis pra-Sokrates dan menekankan bahwa "Hesiodos dan para penulis teologi hanya peduli terhadap apa yang tampak masuk akal bagi diri mereka sendiri dan tidak menghargai kita ... Tetapi tidak ada gnanya berbicara serius pada penulis yang pamer dengan menggunakan gaya mitis; sedangkan bagi mereka yang mampu melanjutkan dengan membuktikan pernyataan mereka, kita harus memerika mereka secara saksama".[71]
Namun, bahkan Plato tidak dapat melepaskan dirinya dan masyarakatnya dari pengaruh mitos. Karakterisasi yang dia buat untuk Sokrates didasarkan pada pola-pola tragedi dan Homeros tradisional. Plato menggunakannya untuk menyanjung kehidupan mulia Sokrates, gurunya:[74]
“Namun barangkalai seseorang mungkin berkata: "Tidakkah kamu merasa malu, Sokrates, karena telah mengejar tujuan semacam itu, sampai-sampai kau kini berada dalam ancaman kematian sebagai akibatnya?" Namun aku harus memberinya jawaban yang benar: "Anda tidak berbicara dengan baik, tuan, jika Anda berpikir bahwa seorang manusia yang memiliki bahkan sedikit saja kebaikan harus mempertimbangkan bahaya kehidupan atau kematian, dan bukannya berpikir, ketika dia melakukan sesuatu, apakah yang dia lakukan benar atau salah dan merupakan tindakan orang baik atau jahat. Karena berdasarkan argumen Anda, maka semua setengah dewa akan menjadi buruk di Troya, termasuk putra Thetis, yang begitu membenci bahaya, dibandingkan harus menanggung rasa malu, bahwa ketika ibunya (dan ibunya adalah seorang dewi) berkata padanya, ketika dia begitu ingin membunuh Hektor, sesuatu seperti ini, aku kira,
Putraku, jika kau membalaskan kematian sahabatmu Patroklos dan membunuh Hektor, maka kau juga akan segera meninggal; karena segera, setelah Hektor, kematian akan mengampirimu. (Homeros, Iliad, 18.96)
Dia, ketika mendengar itu, memandang remeh pada kematian dan bahaya, dan lebih takut untuk hidup sebagai seorang pengecut yang tidak membalaskan dendam sahabatnya, dan lalu dia berkata,
Segara saja aku mungkin akan mati, setelah melakukan pembalasan pada yang jahat, maka mungkin aku tidak mungkin berada di sini, mencemooh di samping kapal yang melengkung, sebuah beban untuk bumi.”
Hanson dan Heath memperkirakan bahwa penolakan Plato terhadap tradisi Homeros tidak banyak diterima oleh kalangan akar rumput Yunani Kuno.[70] Mito-mitos lama dijaga untuk tetap hidup dalam kultus-kultus lokal dan terus berpengaruh terhadap tembikar serta tetap menjadi tema utama dalam seni lukisan dan seni patung.[71]
Lebih sportif lagi, penulis drama tragedi abad ke-5 Euripides seringkali bermain-main dengan tradisi lama, mengejek tradisi-tradisi itu, dan melalui suara-suara karakternya dia menyisipkan sedikit keraguan kepada para penontonnya. Meskipun begitu, tetap saja, tema-tema dramanya diambil, tanpa kecuali, dari mitologi Yunani. Banyak dari dramanya ditulis sebagai jawaban untuk versi yang kebih kuno dari mitos yang sama atau mirip. Euripides terutama meragukan mitos tentang para dewa dan mulai mengkiritik dengan keberatan-keberatan yang sebelumnya telah diungkapkan oleh Xenokrates, yaitu bahwa para dewa, seperti diperlihatkan dalam tradisi kuno, secara kasar terlalu antropomorfis.[72]
Rasionalisme Hellenistik
Selama periode Hellenistik, mitologi menjadi pengetahuan yang elit dan penuh dengan prestise dan menunjukkan bahwa pemiliknya merupakan anggota dari kelas sosial tertentu. Pada waktu yang sama, rasa skeptis yang muncul pada zaman Klasik bahkan menjadi lebih disebarluaskan.[75] Mitografer Yunani Euhemeros memulai tradisi untuk mencari dasar historis yang aktual untuk makhluk dan peristiwa mitologi.[76] Meskipun karya aslinya, Kitab Keramat, sudah hilang, namun banyak dari isinya yang kita ketahui karena telah dicatat oleh Diodoros dan Lactantius.[77]
Rasionalisme Romawi
Merasionalisasi hermeneutika mitos bahkan menjadi lebih populer lagi pada masa Kekaisaran Romawi. Ini dapat terjadi berkat teori-teori fisikalis dari filsafat Stoik dan Epikurean. Orang-orang Stoik memberikan penjelasan bahwa para dewa dan pahlawan adalah fenomena fisika, sedangkan para Euhemeris berusaha memberikan penjelasan rasional bahwa tokoh-tokoh mitologi merupakan figur-figur dalam sejarah. Pada saat yang sama, orang-orang Stoik dan Neoplatonis mengajukan teori mengenai signifikasi moral dari tradisi mitologis, kadang didasarkan pada etimologi Yunani.[78] Melalui pesan Epikureannya, Lucretius berusaha membuang ketakutan takhayul dari pikiran warga Romawi.[79]
Livius juga skeptis terhadap tradisi mitologi dan mengklaim bahwa dia tidak berniat membuat keputusan mengenai legenda semacam itu (fabulae).[80] Tantangan untuk bangsa Romawi yang memiliki rasa yang kuat dan apologetis terhadap radisi keagamaan adalah untuk mempertahankan tradisi itu sambil mengakui bahwa itu seringkali menjadi asal mula lahirnya takhayul. Sejarawan Varro, yang menganggap bahwa agama merupakan suatu institusi manusia dengan kepentingan yang besar untuk memelihara hal-hal baik dalam msyarakat, melakukan studi yang teliti dan mempelajari asal muasal kultus keagamaan. Dalam karyanya Antiquitates Rerum Divinarum (yang sudah hilang namun pendekatan umumnya dapat kita perkirakan dari karya Augustinus, Kota Tuhan) Varro berpendapat bahwa sementara orang yang percaya takhayul takut terhadap dewa, namun orang yang beragama menganggap para dewa sebagai orang tua mereka.[79] Dalam karyanya, dia membedakan para dewa menjad tiga jenis:
Dewa alam: personifikasi fenomena alam, misalnya hujan, api, musim.
Dewa para penyair: diciptakan oleh para penyair yang tidak bermoral untuk membangkitkan hawa nafsu.
Dewa perkotaan: diciptakan oleh para legislator yang bijaksana untuk menenangkan dan mencerahkan rakyat.
Akademisi Romawi Cotta mengejek penerimaan mitos, baik yang literal maupun alegori. Dia menyatakan secara tegas bahwa mitos tak punya tempat dalam filsafat.[81] Cicero juga umumnya meremehkan mitos, namun, seperti Varro, dia berempati karena dia mendukung agama negara dan lembaganya. Adalah sulit untuk mengetahui sampai seberapa jauh kelas sosial yang dipengaruhi oleh rasionalisme ini.[80] Cicero menegaskan bahwa tidak seorangpun (bahkan orang lanjut usia dan anak-anak sekalipun) yang begitu bodohnya untuk mempercayai teror Hades atau keberadaan Skilla, kentaur, atau berbagai makhluk campuran lainnya,[82] namun, di sisi lain, Cicero, yang juga merupakan seorang orator, mengeluh mengenai karakter orang-orang yang mudah percaya pada takhayul.[83] De Natura Deorum adalah ikhtisar paling komprehensif mengenai jalan pikiran Cicero.[84]
Penggabungan
Pada masa Romawi kuno, lahir mitologi Romawi yang baru melalui sinkretisasi (penggabungan atau pencampuran) berbagai dewa Yunani dan dewa-dewa asing lainnya. Hal ini terjadi karena bangsa Romawi hanya memiliki sedikit mitologi. Selain itu pewarisan tradisi mitologi Yunani kepada bangsa Romawi menjadikan dewa-dewa Romawi mengadopsi ciri-ciri dewa Yunani yang menjadi padanan mereka.[80] Dewa Zeus dan Yupiter merupakan salah satu contoh tumpang tindih mitologi Yunani dan Romawi. Selain adanya penggabungan dua tradisi mitologi, bangsa Romawi juga mengaitkan diri dengan agama-agama dari daerah Timur. Hal ini yang semakin memperkuat proses sinkretisasi.[85] Sebagai contohnya, kultus pemujaan matahari diperkenalkan di Romawi setelah kaisar Aurelianus sukses melaksanakan kampanye militer di Suriah. Dewa dari Asia, yakni Mithras (yang dapat disebut sebagai personifikasi matahari) dan Ba'al dipadukan dengan dewa Apollo dan Helios menjadi satu dewa tunggal yang disebut Sol Invictus, yang memiliki banyak atribut campuran dan dipuja dengan ritus gabungan.[86] Apollo kemungkinan semakin sering diidentikkan dalam agama dengan Helios atau bahkan Dionisos, namun naskah-naskah mengenainya jarang memperlihatkan perkembangan semacam ini. Ini barangkali menunjukkan bahwa mitologi dalam sastra semakin lama semakin tidak berkaitan dengan kegiataan keagamaan yang sesungguhnya.
Kumpulan sajak Saturnalia karya Macrobius dan Himne Orfik yang tersisa pada masa sekarang juga ikut dipengaruhi oleh teori-teori rasionalisme dan tren sinkretisasi. Himne Orfik merupakan seperengkat komposisi puitis pra-Klasik yang diatribusikan atas nama Orfeus. Orfeus sendiri merupakan tokoh dari suatu mitos yang terkenal. Pada kenyataannya, meskipun dihubungan dengan Orfeus, namun sajak-sajak ini kemungkinan disusun oleh beberapa penyair berbeda, dan mengandung banyak petunjuk tentang mitologi Eropa prasejarah.[87] Sementara itu tujuan dari dibuatnya Saturnalia adalah untuk menyampaikan kebudayaan Hellenik yang telah diperoleh oleh Macrobius dari hasil studinya, meskipun banyak penggambaran para dewa telah dipengaruhi oleh teologi dan mitologi Mesir dan Afrika Utara (yang juga mempengaruhi penafsiran Virgilus). Dalam Saturnalia, kembali bermunculan komentar-komentar mitologi yang dipengaruhi oleh orang-orang Euhemeris, Stoik, dan Neoplatonis.[78]
Pemahaman modern
Munculnya pemahaman modern mengenai mitologi Yunani dianggap oleh para sejarawan sebagai reaksi ganda pada akhir abad kedelapan belas melawan "sikap tradisional rasa permusuhan Kristen", yang mana sikap agama Kristen, yang mengganggap bahwa mitos merupakan suatu "kebohongan" atau fabel, telah dipertahankan.[88] Di Jerman, sekitar tahun 1795, berkembang rasa ketertarikan terhadap Homeros dan mitologi Yunani. Di Göttingen, Johann Matthias Gesner mulai membangkitkan kembali studi mitologi Yunani, sedangkan penerusnya, Christian Gottlob Heyne, bekerja dengan Johann Joachim Winckelmann, dan mendirikan dasar bagi riset mitologi baik di Jerman maupun di tempat-tempat lainnya.[89]
Pendekatan psikoanalitis dan komparatif
Perkembangan filologi perbandingan pada abad ke-19, bersama dengan penemuan etologis pada abad ke-20, menjadikan munculnya ilmu mitos. Sejak masa Romantik, semua studi mitos telah menjadi ilmu perbandingan. Wilhelm Mannhardt, Sir James Frazer, dan Stith Thompson menggunakan pendekatan perbandingan untuk mengumpulkan dan mengklasifikasikan tema-tema folklor dan mitologi.[90] Pada tahun 1871 Edward Burnett Tylor menerbitkan karyanya, Primitive Culture, yang di dalamnya dia menerapkan metode perbandingan serta berusaha untuk menjelaskan asal mula dan perkembangan agama.[91] Prosedur Tylor yang secara bersama-sama menarik materi kebudayaan, ritual, dan mitos dari kebudayaan yang berbeda-beda berpengaruh pada Carl Jung dan Joseph Campbell. Max Müller menerapkan ilmu baru mitologi perbandingan dalam studi mitos, yang mana dia menemukan sisa-sisa yang terdistorsi dari pemujaan alam bangsa Arya. Bronisław Malinowski menekankan cara mitos memenuhi fungsi-fungsi sosial yang umum. Sementara Claude Lévi-Strauss dan para strukturalis lainnya membandingkan hubungan formal dan pola-pola pada mitos di seluruh dunia.[90]
Sigmund Freud memperkenalkan konsepsi biologis dan transhistoris mengenai manusia serta pendangan terhadap mitos sebagai suatu ekpsresi dari gagasan yang ditekan. Tafsir mimpi merupakan dasar dari interpretasi mitos Freud dan konsep Freud mengenai cara kerja mimpi mengenali pentingnya hubungan kontekstual untuk menafsirkan unsur individual apapun dalam sebuah mimpi. Menurut Freud, teorinya ini akan menemukan poin yang penting dalam penyesuaian antara pendekatan strukturalis dan psikoanalitis terhadap mitos.[92] Carl Jung memperluas pendekatan psikologis dan transhistoris itu dengan teorinya mengenai "alam bawah sadar kolektif" dan arketipe (pola-pola "arkais" yang diturunkan), seringkali diulang-ulang dalam mitos, yang muncul dari itu.[2] Menurut Jung, "unsur struktural pembentuk mitos pasti ada di alam bawah sadar".[93] Membandingkan metodologi Jung dengan teori Joseph Campbell, Robert A. Segal menyimpulkan bahwa "untuk menafsirkan mitos, Campbell secara sederhana mengidentifikasi arketipe di dalamnya. Interpretasi terhadap Odisseia, misalnya, dapat menunjukkan bagaimana kehidupan Odisseus menyesuaikan diri dengan pola kepahlawanan. Berlawanan dengan Jung, yang berpendapat bahwa identifikasi arketipe hanya semata-mata langkah pertama dalam menfasirkan mitos".[94] Karl Kerényi, salah satu pendiri studi modern mengenai mitologi Yunani, meninggalkan pandangan awalnya tentang mitos, supaya dapat menerapkan teori Jung pada mitologi Yunani.[95]
Teori asal usul
Ada beragam teori modern mengenai asal usul mitologi Yunani. Menurut Teori Kitab, semua legenda mitologi berasal dari cerita-cerita dalam naskah kuno, meskipun fakta nyata telah disamarkan dan dimodifikasi.[96] Menurut Teori Sejarah semua orang yang disebutkan dalam mitologi dulunya merupakan manusia nyata, dan legenda mengenai mereka merupakan tembahan pada masa selanjutnya. Jadi cerita Aiolos muncul dari fakta nyata bahwa Aiolos merupakan penguasa beberapa pulau di Laut Tyrrhenia.[97] Teori Alegori menyatakan bahwa semua mitos kuno bersifat simbolis dan merupakan alegori atau kiasan. Sementara Teori Fisik menyebutkan gagasan bahwa unsur-unsur semacam udara, api, dan air, pada awalnya merupakan obejk pemujaan relijius, sehingga dewa-dewa utama merupakan personifikasi dari kekuatan alam tersebut.[98] Max Müller berupaya untuk memahami bentuk keagamaan India-Eropa dengan cara melacaknya kembali pada banga Arya, perwujudan "asli"nya. Pada tahun 1891, dia menyebutkan bahwa "penemuan terpenting yang pernah dibuat pada abad kesembilan belas dengan rasa hormat pada sejarah kuno umat manusia ... adalah persamaan sederhana ini: Dyaus-pitar Sansakerta = Zeus Yunani = Yupiter Latin = Tyr Nordik Kuno".
Dalam kasus lainnya, kedekatan dalam hal karakter dan fungsi mengindikasikan adanya pewarisan umum, namun kurangnya bukti linguistik menjadikannya sulit untuk dibuktikan, seperti dalam perbandingan antara Uranus (Yunani) dengan Varuna (Sansakerta) atau Moirai (Yunani) dengan Norn (Nordik).[99]
[100]
Di pihak lain, arkeologi dan mitografi telah mengungkapkan bahwa bangsa Yunani terilhami oleh beberapa peradaban di Asia Kecil dan Timur Dekat. Adonis tampaknya merupakan padanan versi Yunani dari "dewa yang mati" dari daerah Timur Dekat, yang lebih jelas dalam kultus daripada dalam mitos. Dewi Kibele berakar dari kebudayaan Anatolia, yang juga merupakan tempat munculnya ikonografi Afrodit dari dewi-dewi Semit. Ada juga kemungkinan kesetaraan antara generasi dewa terawal (Khaos dan anak-anaknya) dengan Tiamat dalam Enuma Elish.[101] Menurut Meyer Reinhold, "konsep kedewaan Timur, yang melibatkan pergantian kekuasaan melalui kekerasan dan konflik antargenerasi demi kekuasaan, menemukan jalan mereka ... ke dalam mitologi Yunani".[102]
Selain berasal dari India-Eropa dan Timur Dekat, beberapa sejarawan juga mengajukan pendapat bahwa mitologi Yunani dipengaruhi pula oleh peradaban pra-Hellenik, di antaranya peradaban di Kreta, Mykenai, Pylos, Thebes dan Orkhomenos.[103] Para sejarawan agama terkagum-kagum oleh sejumlah konfigurasi kuno mengenai mitos yang berkaitan dengan Kreta (Zeus dan Europe, Banteng Kreta, Minos, Daidalos dan Ikaros, Minotaur, dll.). Profesor Martin P. Nilsson menyimpulkan bahwa semua mitos besar Yunani Klasik terikat pada pusat-pusat peradaban Mykenai dan berasal dari masa prasejarah.[104] Namun, menurut Burkert, ikonografi dari Periode Istana Kreta hanya memberikan sedikit informasi yang dapat mendukung teori ini.[105]
Dalam sastra dan seni
Agama Kristen yang menyebar secara luas tidak menghentikan kepopuleran mitologi Yunani. Dengan ditemukannya kembali antikuitas klasik pada Abad Renaisans, sajak-sajak Ovidius memberi banyak pengaruh terhadap para penyair, penulis drama, musikus, dan seniman barat.[106] Sejak tahun-tahun awal Renaisans, para seniman semacam Leonardo da Vinci, Michaelangelo Buonarroti, dan Raffaello Sanzio, banyak menggambarkan tema-tema Pagan mitologi Yunani bersama dengan tema-tema Kristen, yang lebih konvensional.[106] Melalui bahasa Latin dan karya-karya Ovidius, mitologi Yunani mempengaruhi para penyair Abad Pertengahan dan Renaisans, misalnya Petrarca, Giovanni Boccaccio, dan Dante Alighieri di Italia.[2]
Di Eropa Utara, mitologi Yunani tidak memberi pengaruh dalam seni visual sebesar di daerah Eropa lainnya. Pengaruh mitologi Yunani di Eropa Utara lebih terlihat dalam sastra. Di Inggris, mitologi Yunani dalam sastra dipelopori oleh Geoffrey Chaucer dan John Milton, dan terus berlanjut melalui William Shakespeare sampai Robert Bridges pada abad ke-20. Jean Racine di Perancis dan Johann Wolfgang von Goethe di Jerman membangkitkan kembali drama Yunani, dan mengerjakan ulang mitos-mitos kuno.[106] Meskipun pada Zaman Pencerahan pada abad ke-18 muncul reaksi melawan mitologi Yunani yang menyebar di seluruh Eropa, mitologi Yunani terus menjadi sumber materi untuk para penulis drama, termasuk mereka yang menulis libretto untuk banyak opera buatan George Frideric Handel dan Wolfgang Amadeus Mozart.[107]
Pada akhir abad ke-18, romantisisme memicu gerakan antusiasme terhadap segala hal tentang Yunani Kuno, termasuk mitologi Yunani. Di Britania, terjemahan baru drama tragedi Yunani serta karya-karya Homeros telah mengilhami penyair kontemporer, seperti Alfred Lord Tennyson, John Keats, Byron dan Percy Bysshe Shelley, juga para pelukis, misalnya Lord Leighton dan Lawrence Alma-Tadema.[108] Christoph Willibald Gluck, Richard Strauss, Jacques Offenbach dan banyak lainnya memasukkan tema-tema mitologi Yunani ke dalam musik.[2] Penulis Amerika pada abad ke-19, di antaranya Thomas Bulfinch dan Nathaniel Hawthorne, berpendapat bahwa pembelajaran mitos klasik adalah penting bagi pemahaman sastra Inggris dan Amerika.[109] Pada masa yang lebih modern, tema-tema mitologi Yunani juga digunakan oleh para penulis drama seperti Jean Anouilh, Jean Cocteau, dan Jean Giraudoux di Prancis, Eugene O'Neill di Amerika, serta T. S. Eliot di Britania dan oleh para novelis seperti James Joyce dan André Gide.[2]
Lihat pula
Silsilah Dewa-Dewi Yunani
Daftar tokoh mitologi Yunani
Daftar makhluk mitologi Yunani
Catatan kaki
Referensi
Sumber kuno
Aiskhylos, Persai. Lihat teks asli di .
Aiskhylos, Prometheus Desmotes. Lihat teks asli di .
Apollodoros, Bibliotheke dan Epitome. Lihat teks asli di .
Apollonios dari Rodos, Argonautika, Buku I. Lihat teks asli di .
Cicero, De Divinatione. Lihat teks asli di .
Cicero, Tusculanae resons. Lihat teks asli di .
Herodotos, Historia, I. Lihat teks asli di .
Hesiodos, Erga kai Hemerai. oleh Hugh G. Evelyn-White.
Hesiodos, Theogonia
Homeros, Iliad. Lihat teks asli di .
Himne Homeros untuk Afrodit. oleh Gregory Nagy.
Himne Homeros untuk Demeter. Lihat teks asli di .
Himne Homeros untuk Hermes. Lihat terjemahan bahasa Inggris di .
Ovidius, Metamorphoses. Lihat teks asli di .
Pausanias, Hhellados Periegesis
Pindaros, Ode Pythia, Pythia 4: Untuk Balap Kereta Perang Arkesilas dari Kyrene 462 BC. Lihat teks asli di .
Plato, Apologia. Lihat teks asli di .
Plato, Theaitetos. Lihat teks asli di .
Sumber modern
Check date values in: |year= (help)
CS1 maint: multiple names: authors list (link)
Check date values in: |year= (help)
Missing or empty |title= (help)
External link in |chapter= (help)
CS1 maint: multiple names: authors list (link)
Unknown parameter |month= ignored (help)
Bacaan lanjutan
Check date values in: |year= (help)
Check date values in: |year= (help)
Check date values in: |year= (help)
Check date values in: |year= (help)
Check date values in: |year= (help)
Smith, William (1870), .
CS1 maint: extra text: authors list (link)
Pranala luar
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Situs mengenai subjek-subjek dalam mitologi Yunani
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Situs berisi informasi lengkap mengenai mitologi Yunani
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. kumpulan terjemahan naskah kuno mengenai mitologi Yunani dalam bahasa Inggris
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. biografi tokoh-tokoh mitologi Yunani beserta kutipan dari naskah kuno dan gambar dari seni klasik
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead. Martin P. Nilsson, , di Google buku
Kategori:Yunani Kuno | https://id.wikipedia.org/wiki/Mitologi%20Yunani |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
324,
621,
1003,
1239,
1750,
2201,
3252,
3715,
4236,
4508,
5107,
5460,
5806,
6127,
6384,
6744,
7023,
7500,
7761,
8051,
8342,
8685,
9018,
9378,
9767,
10064,
10172,
10932,
11544,
12143,
12241,
13088,
13513,
14139,
14726,
15428,
16356,
16978,
17856,
18129,
18585,
19041,
19261,
19966,
20344,
20511,
21219,
21773,
22139,
22751,
23722,
24111,
24659,
25105,
25411,
25672,
26087,
26602,
28190,
28840,
29590,
29942,
30256,
30997,
31402,
32416,
32889,
33056,
33506,
33586,
33683,
33813,
34006,
34192,
34250,
35802,
36166,
36380,
36712,
37088,
37443,
37977,
38450,
38826,
39208,
39566,
40024,
40478,
40788,
40975,
41122
],
"plaintext_end_byte": [
313,
587,
1002,
1229,
1749,
2200,
3240,
3714,
4235,
4507,
5082,
5459,
5773,
6126,
6383,
6743,
7022,
7464,
7760,
8050,
8341,
8684,
9017,
9377,
9766,
10063,
10171,
10931,
11543,
12142,
12214,
13087,
13512,
14138,
14725,
15427,
16355,
16977,
17822,
18128,
18584,
19040,
19260,
19965,
20343,
20510,
21218,
21772,
22138,
22750,
23721,
24110,
24658,
25104,
25410,
25671,
26086,
26601,
28189,
28839,
29589,
29941,
30255,
30996,
31401,
32381,
32888,
33055,
33505,
33585,
33682,
33812,
34005,
34191,
34249,
35801,
36165,
36379,
36711,
37087,
37442,
37976,
38449,
38825,
39207,
39565,
40016,
40467,
40787,
40848,
41024,
41190
]
} | Apakah gagasan utama Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb? | Muhammad bin Abdul Wahhab | indonesian | {
"passage_answer_candidate_index": [
19
],
"minimal_answers_start_byte": [
7845
],
"minimal_answers_end_byte": [
7880
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb (1115 - 1206 H/1701 - 1793 M) (bahasa Arab:محمد بن عبد الوهاب التميمى) adalah seorang ahli teologi agama Islam dan seorang tokoh pemimpin gerakan keagamaan yang pernah menjabat sebagai mufti Daulah Su'udiyyah yang kemudian berubah menjadi Kerajaan Arab Saudi.
Genealogi
Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb memiliki nama lengkap Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb bin Sulaiman bin Ali bin Muhammad bin Ahmad bin Rasyid bin Barid bin Muhammad bin al-Masyarif at-Tamimi al-Hambali an-Najdi. Dari nama lengkapnya ini diperoleh silsilah keluarganya.
Jalur sanad kepada Ibnu Taimiyah
Sanad kepada Ibnu Taimiyyah banyak jalannya sebagian melalui Ibnul Qayyim yang biasanya dari jalur Ibnu Rajab atau Aisyah bintu Abdil Hadi. Bisa juga melalui jalur murid yang lain, misalnya melalui Imam adz-Dzahabi, atau melalui silsilah keluarga Ibnu Muflih, atau melalui al-Mizzi, al-Birzali dan lainnya. Sedangkan jalur sanad Syaikh Muhammad bin Abdil Wahab seperti dibawah ini:
Muhammad bin Abdil Wahab
Abdullah bin Saif
Abu Mawahib al-Hanbali
An-Najm al-Ghazi
Al-Badr al-Ghazi
Abu al-Fath al-Mizzi
Aisyah bintu Abdil Hadi
Ibnul Qayyim, Imam Dzahabi, al-Birzali, dan al-Mizzi
Syaikhul Islam Ibnu Taimiyah
Biografi
Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb, adalah seorang ulama yang berusaha membangkitkan kembali dakwah tauhid dalam masyarakat dan cara beragama sesuai dengan tuntunan Rasulullah dan para sahabat. Para pendukung gerakan ini menolak disebut Wahabbi, karena pada dasarnya ajaran Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb adalah ajaran Nabi Muhammad, bukan ajaran tersendiri. Karenanya mereka lebih memilih untuk menyebut diri mereka sebagai Salafiyun (mengikuti jejak generasi salaf) atau Muwahhidun yang berarti "Mengesakan Allah".
Istilah Wahhabi sering menimbulkan kontroversi berhubung dengan asal usul dan kemunculannya dalam dunia Islam. Umat Islam umumnya keliru menilai mereka dan menyangka bahwa mazhab mereka mengikuti pemikiran Ahmad ibn Hanbal dan alirannya saja, al-Hanbaliyyah atau al-Hanabilah yang merupakan salah sebuah mazhab dalam Ahl al-Sunnah wa al-Jama'ah. Dan adapula yang menghubungkan mereka dengan gerakan teroris, padahal ajaran mereka sangat anti teroris.
Nama Wahhabi atau al-Wahhabiyyah kelihatannya dihubung-hubungkan kepada nama 'Abd al-Wahhab yaitu ayahanda penggagas gerakan ini, Syaikh Muhammad bin 'Abd al-Wahhab al-Najdi. Bagaimanapun, istilah Wahhabi ini tidaklah sah dinisbatkan untuk nama suatu kelompok, karena sejatinya nama Wahhab adalah nama hanya untuk Allah Ta'ala. Oleh karena itu mereka menisbatkan diri mereka sebagai golongan al-Muwahhidun (Orang-orang yang Mengesakan Allah) karena mereka ingin mengembalikan ajaran-ajaran tauhid ke dalam Islam dan cara beragama menurut sunnah Rasulullah yang semakin asing di masyarakat.
Dia mengikat perjanjian dengan Muhammad bin Saud, seorang pemimpin suku di wilayah Najd. Sesuai kesepakatan, Ibnu Saud ditunjuk sebagai pengurus administrasi politik, sementara Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb menjadi pemimpin spiritual. Sampai saat ini, gelar "keluarga kerajaan" negara Arab Saudi dipegang oleh keluarga Saud. Namun mufti umum tidak selalu dari keluarga Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb misalnya Syaikh 'Abdul 'Aziz bin Abdillah bin Baz.
Masa Kecil
Syeikh Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb dilahirkan pada tahun 1115 H (1701 M) di kampung Uyainah (Najd), lebih kurang 70km arah barat laut kota Riyadh, ibukota Arab Saudi sekarang.
Dia tumbuh dan dibesarkan dalam kalangan keluarga terpelajar. Ayahnya adalah seorang tokoh agama di lingkungannya. Sedangkan kakak laki-lakinya adalah seorang qadhi (mufti besar), sumber rujukan di mana masyarakat Najd menanyakan segala sesuatu masalah yang bersangkutan dengan agama.
Sebagaimana lazimnya keluarga ulama, maka Syeikh Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb sejak masih kanak-kanak telah dididik dengan pendidikan agama yang diajar sendiri oleh ayahnya, Syeikh ʿAbd al-Wahhāb. Berkat bimbingan orangtuanya, ditambah dengan kecerdasan otak dan kerajinannya, Syeikh Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb berhasil menghafal 30 juz al-Quran sebelum berusia sepuluh tahun. Setelah itu, dia diserahkan oleh orangtuanya kepada para ulama setempat sebelum akhirnya mereka mengirimnya untuk belajar ke luar daerah.
Saudara kandungnya, Sulaiman bin Abdul Wahab, menceritakan betapa bangganya Syeikh Abdul Wahab, ayah mereka, terhadap kecerdasan Muhammad. Ia pernah berkata, "Sungguh aku telah banyak mengambil manfaat dari ilmu pengetahuan anakku Muhammad, terutama di bidang ilmu Fiqh".
Setelah mencapai usia dewasa, Syeikh Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb diajak oleh ayahnya untuk bersama-sama pergi ke tanah suci Mekkah untuk menunaikan rukun Islam yang kelima - mengerjakan haji di Baitullah. Ketika telah selesai menunaikan ibadah haji, ayahnya kembali ke Uyainah sementara Muhammad tetap tinggal di Mekah selama beberapa waktu dan menimba ilmu di sana. Setelah itu, ia pergi ke Madinah untuk berguru kepada ulama disana. Di Madinah, ia berguru pada dua orang ulama besar yaitu Syeikh Abdullah bin Ibrahim bin Saif an-Najdi dan Syeikh Muhammad Hayah al-Sindi.
Kehidupannya di Madinah
Ketika berada di kota Madinah, ia melihat banyak umat Islam di sana yang tidak menjalankan syariat dan berbuat syirik, seperti mengunjungi makam Nabi atau makam seorang tokoh agama, kemudian memohon sesuatu kepada kuburan dan penghuninya. Hal ini sangat bertentangan dengan ajaran Islam yang mengajarkan manusia untuk tidak meminta selain kepada Allah.
Hal ini membuat Syeikh Muhammad semakin terdorong untuk memperdalam ilmu ketauhidan yang murni (Aqidah Salafiyah). Ia pun berjanji pada dirinya sendiri, akan berjuang dan bertekad untuk mengembalikan aqidah umat Islam di sana kepada akidah Islam yang murni (tauhid), jauh dari sifat khurafat, tahayul, atau bidah.
Belajar dan berdakwah di Basrah
Setelah beberapa lama menetap di Mekah dan Madinah, ia kemudian pindah ke Basrah. Di sini dia bermukim lebih lama, sehingga banyak ilmu yang diperolehnya, terutama di bidang hadits dan musthalah</i>nya, fiqih dan usul fiqh</i>nya, serta ilmu gramatika (ilmu qawaid). Selain belajar, ia sempat juga berdakwah di kota ini.
Syeikh Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb memulai dakwahnya di Basrah, tempat di mana dia bermukim dan untuk menuntut ilmu ketika itu. Akan tetapi dakwahnya di sana kurang bersinar, karena menemui banyak rintangan dan halangan dari kalangan para ulama setempat.
Di antara pendukung dakwahnya di kota Basrah ialah seorang ulama yang bernama Syeikh Muhammad al-Majmu’i. Tetapi Syeikh Muhammad bin ʿAbd al-Wahhāb bersama pendukungnya mendapat tekanan dan ancaman dari sebagian ulama yang menuduhnya sesat. Akhirnya dia meninggalkan Basrah dan mengembara ke beberapa negeri Islam untuk menyebarkan ilmu dan pengalamannya.
Setelah beberapa lama, lalu dia kembali ke al-Ahsa menemui gurunya Syeikh Abdullah bin `Abd Latif al-Ahsai untuk mendalami beberapa bidang ilmu tertentu yang selama ini belum sempat dipelajarinya. Di sana dia bermukim beberapa waktu, kemudian kembali ke kampung asalnya Uyainah.
Pada tahun 1139H/ 1726M, ayahandanya pindah dari 'Uyainah ke Huraymilah dan dia ikut serta dengan ayahandanya sambil menuntut ilmu dari ayahnya. Tetapi dia masih meneruskan tentangannya yang kuat terhadap amalan-amalan agama di Najd. Hal ini yang menyebabkan ayahnya gusar karena banyak tekanan dari beberapa ulama yang takut kehilangan jama'ahnya. Keadaan tersebut terus berlanjut hingga pada tahun 1153H/1740M, ayahandanya meninggal dunia.
Perjuangan memurnikan aqidah Islam
Sejak dari itu, Syeikh Muhammad tidak lagi terikat. Dia bebas mengemukakan akidah-akidahnya sekehendak hatinya, menolak dan mengesampingkan amalan-amalan agama yang dilakukan umat islam saat itu dengan sikap toleransi dan saling menghargai perbedaan pendapat .
Melihat keadaan umat islam yang sudah melanggar akidah, ia mulai merencanakan untuk menyusun sebuah barisan ahli tauhid (muwahhidin) yang diyakininya sebagai gerakan memurnikan dan mengembalikan akidah Islam. Oleh lawan-lawannya, gerakan ini kemudian disebut dengan nama gerakan Wahabiyah.
Muhammad bin Abdul Wahab memulai pergerakan di kampungnya sendiri, Uyainah. Ketika itu, Uyainah diperintah oleh seorang Amir (penguasa) bernama Usman bin Muammar. Amir Usman menyambut baik ide dan gagasan Syeikh Muhammad, bahkan dia berjanji akan menolong dan mendukung perjuangan tersebut.
Suatu ketika, Syeikh Muhammad bin Abdul Wahab meminta izin pada Amir Usman untuk menghancurkan sebuah bangunan yang dibangun di atas maqam Zaid bin al-Khattab. Zaid bin al-Khattab adalah saudara kandung Umar bin al-Khattab, Khalifah Rasulullah yang kedua. Menurut pendapatnya, membuat bangunan di atas kubur dapat menjurus kepada kemusyrikan.
Amir menjawab "Silakan, tidak ada seorang pun yang boleh menghalangi tujuan yang mulia ini". Khawatir akan terjadi aksi penghalangan oleh penduduk yang tinggal berdekatan maqam tersebut, lalu Amir menyediakan 600 orang tentara untuk mengawal bersama-sama Syeikh Muhammad untuk merobohkan bangunan diatas makam yang dikeramatkan itu.
Sebenarnya apa yang mereka sebut sebagai makam Zaid bin al-Khattab ra. yang gugur sebagai syuhada’ Yamamah ketika menumpaskan gerakan Nabi Palsu (Musailamah al-Kazzab) di negeri Yamamah suatu waktu dulu, hanyalah berdasarkan prasangka belaka. Karena di sana terdapat puluhan syuhada’ (pahlawan) Yamamah yang dikebumikan tanpa jelas lagi pengenalan mereka.
Bisa saja yang mereka anggap makam Zaid bin al-Khattab itu adalah makam orang lain. Tetapi oleh karena masyarakat setempat di situ telah telanjur beranggapan bahwa itulah makam Zaid, mereka pun mengeramatkannya dan membangun sebuah bangunan di atasnya. Bangunan di atas makam tersebut kemudian dihancurkan oleh Syeikh Muhammad bin Abdul Wahab atas bantuan Amir Uyainah, Usman bin Muammar.
Pergerakan Syeikh Muhammad tidak berhenti sampai disitu, ia kemudian menghancurkan beberapa bangunan yang dikeramatkan yang dipandangnya berbahaya bagi ketauhidan. Hal ini menurutnya adalah tindakan pencegahan agar tempat tersebut tidak dijadikan objek peribadatan oleh masyarakat Islam setempat.
Berita tentang pergerakan ini akhirnya tersebar luas di kalangan masyarakat Uyainah maupun di luar Uyainah.
Ketika pemerintah al-Ahsa' mendapat berita bahwa Muhammad bin'Abd al-Wahhab mendakwahkan pendapat, dan pemerintah 'Uyainah pula menyokongnya, maka al-Ahsa' kemudian memberikan peringatan dan ancaman kepada pemerintahan 'Uyainah. Hal ini rupanya berhasil mengubah pikiran Amir Uyainah. Ia kemudian memanggil Syeikh Muhammad untuk membicarakan tentang cara tekanan yang diberikan oleh Amir al-Ahsa'. Amir Uyainah berada dalam posisi serba salah saat itu, di satu sisi dia ingin mendukung perjuangan syeikh Muhammad tapi di sisi lain ia tak berdaya menghadapi tekanan Amir al-Ihsa. Akhirnya, setelah terjadi perdebatan antara syeikh dengan Amir Uyainah, di capailah suatu keputusan: Syeikh Muhammad harus meninggalkan daerah Uyainah dan mengungsi ke daerah lain.
Dalam sebuah buku yang berjudul "Syeikh Muhammad ibn Abd al-Wahab, Da'watuhu Wasiratuhu", karangan Syeikh Muhammad bin `Abdul `Aziz bin `Abdullah bin Baz, ia berkata: "Demi menghindari pertumpahan darah, dan karena tidak ada lagi pilihan lain, di samping beberapa pertimbangan lainnya maka terpaksalah Syeikh meninggalkan negeri Uyainah menuju negeri Dariyah dengan menempuh perjalanan secara berjalan kaki seorang diri tanpa ditemani oleh seorangpun. Ia meninggalkan negeri Uyainah pada waktu dini hari, dan sampai ke negeri Dariyah pada waktu malam hari." (Ibnu Baz, Syeikh `Abdul `Aziz bin `Abdullah, m.s 22)
Tetapi ada juga tulisan lainnya yang mengatakan bahwa: Pada mulanya Syeikh Muhammad mendapat dukungan penuh dari pemerintah negeri Uyainah Amir Usman bin Mu’ammar, namun setelah api pergerakan dinyalakan, pemerintah setempat mengundurkan diri dari percaturan pergerakan karena alasan politik (besar kemungkinan takut dipecat dari kedudukannya sebagai Amir Uyainah oleh pihak atasannya). Dengan demikian, tinggallah Syeikh Muhammad dengan beberapa orang sahabatnya yang setia untuk meneruskan dakwahnya. Dan beberapa hari kemudian, Syeikh Muhammad diusir keluar dari negeri itu oleh pemerintahnya.
Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab kemudian pergi ke wilayah Dir’iyyah.
Kehidupannya di Dir'iyyah
Sesampainya Syeikh Muhammad di sebuah kampung wilayah Dir'iyyah yang tidak berapa jauh dari tempat kediaman Amir Muhammad bin Saud (pemerintah wilayah Dir’iyyah), Syeikh menemui seorang penduduk di kampung itu, orang tersebut bernama Muhammad bin Suwailim al-`Uraini. Ibn Suwailim ini adalah seorang yang dikenal soleh oleh masyarakat setempat. Syeikh kemudian meminta izin untuk tinggal bermalam di rumahnya sebelum ia meneruskan perjalanannya ke tempat lain. Pada awalnya ia ragu-ragu menerima Syeikh di rumahnya, karena suasana Dir'iyyah dan sekelilingnya pada waktu itu tidak aman. Namun, setelah Syeikh memperkenalkan dirinya serta menjelaskan maksud dan tujuannya datang ke negeri Dir’iyyah, yaitu hendak menyebarkan dakwah Islamiyah dan membenteras kemusyrikan, barulah Muhammad bin Suwailim ingin menerimanya sebagai tamu di rumahnya.
Peraturan di Dir'iyyah ketika itu mengharuskan setiap pendatang melaporkan diri kepada penguasa setempat, maka pergilah Muhammad bin Suwailim menemui Amir Muhammad untuk melaporkan kedatangan Syeikh Abdul Wahab yang baru tiba dari Uyainah serta menjelaskan maksud dan tujuannya kepada dia. Namun mereka gagal menemui Amir Muhammad yang saat itu tidak ada di rumah, mereka pun menyampaikan pesan kepada amir melalui istrinya.
Istri Ibnu Saud ini adalah seorang wanita yang soleh. Maka, tatkala Ibnu Saud mendapat giliran ke rumah isterinya ini, sang istri menyampaikan semua pesan-pesan itu kepada suaminya. Selanjutnya ia berkata kepada suaminya: "Bergembiralah kakanda dengan keuntungan besar ini, keuntungan di mana Allah telah mengirimkan ke negeri kita seorang ulama, juru dakwah yang mengajak masyarakat kita kepada agama Allah, berpegang teguh kepada Kitabullah dan Sunnah RasulNya. Inilah suatu keuntungan yang sangat besar, janganlah ragu-ragu untuk menerima dan membantu perjuangan ulama ini, mari sekarang juga kakanda menjemputnya kemari."
Namun baginda bimbang sejenak, ia bingung apakah sebaiknya Syeikh itu dipanggil datang menghadapnya, atau dia sendiri yang harus datang menjemput Syeikh untuk dibawa ke tempat kediamannya? Baginda pun kemudian meminta pandangan dari beberapa penasihatnya tentang masalah ini. Isterinya dan para penasihatnya yang lain sepakat bahwa sebaiknya baginda sendiri yang datang menemui Syeikh Muhammad di rumah Muhammad bin Sulaim. Baginda pun menyetujui nasihat tersebut. Maka pergilah baginda bersama beberapa orang pentingnya ke rumah Muhammad bin Suwailim, di mana Syeikh Muhammad bermalam.
Sesampainya baginda di rumah Muhammad bin Suwailim, amir Ibnu Saud memberi salam dan dibalas dengan salam dari Syeikh dan bin Suwalim. Amir Ibnu Saud berkata: "Ya Syeikh! Bergembiralah anda di negeri kami, kami menerima dan menyambut kedatangan anda di negeri ini dengan penuh gembira. Dan kami berjanji untuk menjamin keselamatan dan keamanan anda di negeri ini dalam menyampaikan dakwah kepada masyarakat Dir'iyyah. Demi kejayaan dakwah Islamiyah yang anda rencanakan, kami dan seluruh keluarga besar Ibnu Saud akan mempertaruhkan nyawa dan harta untuk berjuang bersama-sama anda demi meninggikan agama Allah dan menghidupkan sunnah RasulNya, sehingga Allah memenangkan perjuangan ini, Insya Allah!"
Kemudian Syeikh menjawab: "Alhamdulillah, anda juga patut gembira, dan Insya Allah negeri ini akan diberkati Allah Subhanahu wa Taala. Kami ingin mengajak umat ini kepada agama Allah. Siapa yang menolong agama ini, Allah akan menolongnya. Dan siapa yang mendukung agama ini, nescaya Allah akan mendukungnya. Dan Insya Allah kita akan melihat kenyataan ini dalam waktu yang tidak begitu lama." Demikianlah seorang Amir (penguasa) tunggal negeri Dir'iyyah yang bukan hanya sekadar membela dakwahnya saja, tetapi juga sekaligus melindungi darahnya bagaikan saudara kandung sendiri yang berarti di antara Amir dan Syeikh sudah bersumpah setia sehidup-semati, dan senasib-sepenanggungan, dalam menegakkan hukum Allah dan RasulNya di bumi Dir'iyyah. Ternyata apa yang diikrarkan oleh Amir Ibnu Saud itu benar-benar ditepatinya. Ia bersama Syeikh seiring sejalan, bahu-membahu dalam menegakkan kalimah Allah, dan berjuang di jalanNya.
Nama Syeikh Muhammad bin Abdul Wahab dengan ajaran-ajarannya itu sudah begitu terdengar di kalangan masyarakat, baik di dalam negeri Dir'iyyah maupun di negeri-negeri tetangga. Masyarakat luar Dir'iyyah pun berduyun-duyun datang ke Dir'iyyah untuk menetap dan tinggal di negeri ini, sehingga negeri Dir'iyyah penuh sesak dengan kaum muhajirin dari seluruh pelosok tanah Arab. Ia pun mulai membuka madrasah dengan menggunakan kurikulum yang menjadi modal utama bagi perjuangan dia yang meliputi disiplin ilmu Aqidah al-Qur’an, tafsir, fiqh, usul fiqh, hadith, musthalah hadith, gramatikanya (nahwu-shorof) dan lain-lain.
Dalam waktu yang singkat , Dir'iyyah telah menjadi kiblat ilmu dan tujuan mereka yang hendak mempelajari Islam. Para penuntut ilmu, tua dan muda, berduyun-duyun datang ke negeri ini. Di samping pendidikan formal (madrasah), diadakan juga dakwah yang bersifat terbuka untuk semua lapisan masyarakat. Gema dakwah dia begitu membahana di seluruh pelosok Dir'iyyah dan negeri-negeri jiran yang lain. Kemudian, Syeikh mulai menegakkan jihad, menulis surat-surat dakwahnya kepada tokoh-tokoh tertentu untuk bergabung dengan barisan Muwahhidin yang dipimpin oleh dia sendiri. Hal ini dalam rangka pergerakan pembaharuan tauhid demi membasmi syirik, bidah dan khurafat di negeri mereka masing-masing. Untuk langkah awal pergerakan itu, dia memulai di negeri Najd. Ia pun mula mengirimkan surat-suratnya kepada ulama-ulama dan penguasa-penguasa di sana.
Berdakwah Melalui Surat-menyurat
Syeikh menempuh pelbagai macam dan cara, dalam menyampaikan dakwahnya, sesuai dengan keadaan masyarakat yang dihadapinya. Di samping berdakwah melalui lisan, dia juga tidak mengabaikan dakwah secara pena dan pada saatnya juga jika perlu dia berdakwah dengan besi (pedang).
Maka Syeikh mengirimkan suratnya kepada ulama-ulama Riyadh dan para umaranya, salah satunya adalah Dahham bin Dawwas. Surat-surat itu dikirimkannya juga kepada para ulama dan penguasa-penguasa. Ia terus mengirimkan surat-surat dakwahnya itu ke seluruh penjuru Arab, baik yang dekat ataupun jauh. Di dalam surat-surat itu, dia menjelaskan tentang bahaya syirik yang mengancam negeri-negeri Islam di seluruh dunia, juga bahaya bid’ah, khurafat dan tahyul.
Berkat hubungan surat menyurat Syeikh terhadap para ulama dan umara dalam dan luar negeri, telah menambahkan kemasyhuran nama Syeikh sehingga dia disegani di antara kawan dan lawannya, hingga jangkauan dakwahnya semakin jauh berkumandang di luar negeri, dan tidak kecil pengaruhnya di kalangan para ulama dan pemikir Islam di seluruh dunia, seperti di Hindia, Indonesia, Pakistan, Afganistan, Afrika Utara, Maghribi, Mesir, Syria, Iraq dan lain-lain lagi.
Memang cukup banyak para da’i dan ulama di negeri-negeri tersebut, tetapi pada waktu itu kebanyakan dari mereka tidak fokus untuk membasmi syirik dalam dakwahnya, meskipun mereka memiliki ilmu-ilmu yang cukup memadai.
Demikian banyaknya surat-menyurat di antara Syeikh dengan para ulama baik di dalam dan luar Jazirah Arab, sehingga menjadi dokumen yang amat berharga sekali. Akhir-akhir ini semua tulisan dia yang berupa risalah, maupun kitab-kitabnya, sedang dihimpun untuk dicetak dan sebagian sudah dicetak dan disebarkan ke seluruh pelosok dunia Islam, baik melalui Rabithah al-`Alam Islami, maupun dari pihak kerajaan Saudi sendiri (pada masa mendatang). Begitu juga dengan tulisan-tulisan dari putera-putera dan cucu-cucu dia serta tulisan-tulisan para murid-muridnya dan pendukung-pendukungnya yang telah mewarisi ilmu-ilmu dia. Di masa kini, tulisan-tulisan dia sudah tersebar luas ke seluruh pelosok dunia Islam.
Dengan demikian, jadilah Dir'iyyah sebagai pusat penyebaran dakwah kaum Muwahhidin (gerakan pemurnian tauhid) oleh Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab yang didukung oleh penguasa Amir Ibnu Saud. Kemudian murid-murid keluaran Dir'iyyah juga menyebarkan ajaran-ajaran tauhid murni ini ke seluruh penjuru dunia dengan membuka madrasah atau kajian umum di daerah mereka masing-masing.
Sejarah pembaharuan yang digerakkan oleh Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab ini tercatat dalam sejarah dunia sebagai yang paling hebat dari jenisnya dan amat cemerlang.
Di samping itu, hal ini merupakan suatu pergerakan perubahan besar yang banyak memakan korban manusia maupun harta benda. Hal ini terjadi karena banyaknya perlawanan dari luar maupun dari dalam. Perlawanan dari dalam terutama dari tokoh-tokoh agama Islam sendiri yang takut akan kehilangan pangkat, kedudukan, pengaruh dan jamaahnya. Maupun dari Penguasa Turki Utsmani yang khawatir terhadap pengaruh dakwah Ibnu Abdil Wahhab yang telah merambah dua kota suci umat Islam, Mekkah dan Madinah. Karenanya, demi mempertahankan kekuasaan mereka, mereka mengirim pasukan besar di bawah komando Muhammad Ali Basya (Gubernur Mesir) untuk menaklukkan Dir'iyyah beberapa kali, hingga akhirnya jatuh pada tahun 1233 H.
Banyak di antara tokoh Al Saud dan Al Syaikh (anak-cucu Syaikh Muhammad bin Abdul Wahhab) yang ditangkap dan diasingkan ke Mesir pasca jatuhnya ibukota Dir'iyyah, bahkan sebagiannya dieksekusi oleh musuh, contohnya adalah Syaikh Sulaiman bin Abdullah bin Muhammad bin Abdul Wahhab yang merupakan pakar hadits di zamannya. Dia dibunuh dengan cara sangat keji oleh Ibrahim Basya. Demikian pula imam Daulah Su'udiyyah kala itu, yaitu Imam Abdullah bin Su'ud bin Abdul Aziz bin Muhammad bin Saud (cicit Muhammad bin Saud). Dia dieksekusi di Istanbul, Turki.
Inilah periode Daulah Su'udiyyah I (1151-1233 H). Kemudian berdiri Daulah Su'udiyyah II (1240-1309 H), dan yang terakhir ialah Daulah Su'udiyyah III yang kemudian berganti nama menjadi Al Mamlakah Al 'Arabiyyah As Su'udiyyah (Kerajaan Arab Saudi) yang didirikan oleh Abdul Aziz bin Abdurrahman Al Saud (Bapak Raja-raja Saudi sekarang) pada tahun 1319 H hingga kini.
Selain mendapat perlawanan sengit dari Pihak Turki Utsmani, mereka juga sangat dimusuhi oleh kaum Syi'ah Bathiniyyah, baik dari Najran (selatan Saudi) maupun yang lainnya. Salah satu pertempuran besar pernah terjadi antara kaum muwahhidin dengan pasukan Hasan bin Hibatullah Al Makrami dari Najran yang berakidah Syi'ah Bathiniyyah, dan peperangan ini memakan korban jiwa cukup besar di pihak muwahhidin. Bahkan Imam Abdul Aziz bin Muhammad bin Saud konon terbunuh di tangan salah seorang syi'ah yang menyusup ke tengah-tengah kaum muwahhidin, dia ditikam dari belakang ketika sedang mengimami salat berjama'ah.
Selain perlawanan sengit dari mereka yang mengatasnamakan Islam, para pengikut dakwah Syaikh Ibnu Abdil Wahhab juga dimusuhi oleh pihak kafir. Imperialis Inggris yang menjajah banyak negeri kaum muslimin kala itu pun khawatir terhadap dampak buruk penyebaran dakwah Syaikh Ibnu Abdil Wahhab bagi eksistensi mereka. Sebab dia menghidupkan kembali ajaran tauhid dan berjihad melawan berbagai bentuk syirik dan bid'ah, sedangkan Inggris justeru mempertahankan hal tersebut karena di situlah titik kelemahan kaum muslimin. Artinya, bila kaum muslimin kembali kepada tauhid dan meninggalkan semua bentuk syrik dan bid'ah, niscaya mereka akan angkat senjata melawan para penjajah.
Karenanya, Inggris memunculkan istilah 'Wahhabi' dan merekayasa berbagai kedustaan dan kejahatan yang mereka lekatkan pada pengikut dakwah Syaikh Ibn Abdil Wahhab, sehingga banyak dari kaum muslimin di negeri-negeri jajahan Inggris yang termakan hasutan tersebut dan serta merta membenci mereka.
Alhamdulillah, masa-masa tersebut telah berlalu. Umat Islam kini lebih paham tentang apa dan siapa kaum pengikut dakwah Rasulullah yang diteruskan Muhammad bin Abdul Wahhab (yang dijuluki Wahabi) tersebut. Satu persatu kejahatan dan kebusukan kaum orientalis yang sengaja mengadu domba antara sesama umat Islam semenjak awal, begitu juga dari kaum penjajah Barat, semuanya kini terungkap.
Meskipun usaha musuh-musuh dakwahnya begitu hebat, baik dari luar maupun dalam yang dilancarkan melalui pena atau ucapan demi membendung dakwah tauhid ini, namun usaha mereka sia-sia belaka, karena ternyata Allah Subhanahu wa Ta'ala telah memenangkan perjuangan dakwah tauhid yang dipelopori oleh Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab yang telah mendapat sambutan bukan hanya oleh penduduk negeri Najd saja, akan tetapi juga sudah menggema ke seluruh dunia Islam dari Ujung barat benua Afrika sampai ke Merauke, bahkan mulai menjamah Eropa dan Amerika.
Untuk mencapai tujuan pemurnian ajaran agama Islam, Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab telah menempuh pelbagai macam cara. Kadangkala lembut dan kadangkala kasar, sesuai dengan sifat orang yang dihadapinya. Ia mendapat pertentangan dan perlawanan dari kelompok yang tidak menyenanginya karena sikapnya yang tegas dan tanpa kompromi, sehingga lawan-lawannya membuat tuduhan-tuduhan ataupun pelbagai fitnah terhadap dirinya dan pengikut-pengikutnya.
Musuh-musuhnya pernah menuduh bahwa Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab telah melarang para pengikutnya membaca kitab fiqh, tafsir dan hadith. Malahan ada yang lebih keji, yaitu menuduh Syeikh Muhammad telah membakar beberapa kitab tersebut, serta menafsirkan Al Qur’an menurut kehendak hawa nafsu sendiri.
Apa yang dituduh dan difitnah terhadap Syeikh Ibnu `Abdul Wahab itu, telah dijawab dengan tegas oleh seorang pengarang terkenal, yaitu al-Allamah Syeikh Muhammad Basyir as-Sahsawani, dalam bukunya yang berjudul Shiyanah al-Insan di halaman 473 seperti berikut:
"Sebenarnya tuduhan tersebut telah dijawab sendiri oleh Syeikh Ibnu `Abdul Wahab sendiri dalam suatu risalah yang ditulisnya dan dialamatkan kepada `Abdullah bin Suhaim dalam pelbagai masalah yang diperselisihkan itu. Diantaranya dia menulis bahwa semua itu adalah bohong dan kata-kata dusta belaka, seperti dia dituduh membatalkan kitab-kitab mazhab, dan dia mendakwakan dirinya sebagai mujtahid, bukan muqallid."
Kemudian dalam sebuah risalah yang dikirimnya kepada `Abdurrahman bin `Abdullah, Muhammad bin `Abdul Wahab berkata: "Aqidah dan agama yang aku anut, ialah mazhab Ahli Sunnah wal Jamaah, sebagai tuntunan yang dipegang oleh para Imam Muslimin, seperti Imam-imam Mazhab empat dan pengikut-pengikutnya sampai hari kiamat. Aku hanyalah suka menjelaskan kepada orang-orang tentang pemurnian agama dan aku larang mereka berdoa (mohon syafaat) pada orang yang hidup atau orang mati daripada orang-orang soleh dan lainnya."
`Abdullah bin Muhammad bin `Abdul Wahab, menulis dalam risalahnya sebagai ringkasan dari beberapa hasil karya ayahnya, Syeikh Ibnu `Abdul Wahab, seperti berikut: "Bahwa mazhab kami dalam Ushuluddin (Tauhid) adalah mazhab Ahlus Sunnah wal Jamaah, dan cara (sistem) pemahaman kami adalah mengikuti cara Ulama Salaf. Sedangkan dalam hal masalah furu’ (fiqh) kami cenderung mengikuti mazhab Ahmad bin Hanbal rahimahullah. Kami tidak pernah mengingkari (melarang) seseorang bermazhab dengan salah satu daripada mazhab yang empat. Dan kami tidak mempersetujui seseorang bermazhab kepada mazhab yang luar dari mazhab empat, seprti mazhab Rafidhah, Zaidiyah, Imamiyah dan lain-lain lagi. Kami tidak membenarkan mereka mengikuti mazhab-mazhab yang batil. Malah kami memaksa mereka supaya bertaqlid (ikut) kepada salah satu dari mazhab empat tersebut. Kami tidak pernah sama sekali mengaku bahwa kami sudah sampai ke tingkat mujtahid mutlaq, juga tidak seorang pun di antara para pengikut kami yang berani mendakwakan dirinya dengan demikian. Hanya ada beberapa masalah yang kalau kami lihat di sana ada nash yang jelas, baik dari Qur’an mahupun Sunnah, dan setelah kami periksa dengan teliti tidak ada yang menasakhkannya, atau yang mentaskhsiskannya atau yang menentangnya, lebih kuat daripadanya, serta dipegangi pula oleh salah seorang Imam empat, maka kami mengambilnya dan kami meninggalkan mazhab yang kami anut, seperti dalam masalah warisan yang menyangkut dengan kakek dan saudara lelaki; Dalam hal ini kami berpendirian mendahulukan kakek, meskipun menyalahi mazhab kami (Hambali)."
Demikianlah bunyi isi tulisan kitab Shiyanah al-Insan, hal. 474. Seterusnya dia berkata: "Adapun yang mereka fitnah kepada kami, sudah tentu dengan maksud untuk menutup-nutupi dan menghalang-halangi yang hak, dan mereka membohongi orang banyak dengan berkata: `Bahwa kami suka mentafsirkan Qur’an dengan selera kami, tanpa mengindahkan kitab-kitab tafsirnya. Dan kami tidak percaya kepada ulama, menghina Nabi kita Muhammad Shalallahu 'alaihi wassalam’ dan dengan perkataan `bahwa jasad Nabi Shalallahu 'alaihi wassalam itu buruk di dalam kuburnya. Dan bahwa tongkat kami ini lebih bermanfaat daripada Nabi, dan Nabi itu tidak mempunyai syafaat.
Dan ziarah kepada kubur Nabi itu tidak sunat, dan Nabi tidak mengerti makna "La ilaha illallah" sehingga perlu diturunkan kepadanya ayat yang berbunyi: "Fa’lam annahu La ilaha illallah," dan ayat ini diturunkan di Madinah. Dituduhnya kami lagi, bahwa kami tidak percaya kepada pendapat para ulama. Kami telah menghancurkan kitab-kitab karangan para ulama mazhab, karena di dalamnya bercampur antara yang hak dan batil. Malah kami dianggap mujassimah (menjasmanikan Allah), serta kami mengkufurkan orang-orang yang hidup sesudah abad keenam, kecuali yang mengikuti kami. Selain itu kami juga dituduh tidak mahu menerima bai’ah seseorang sehingga kami menetapkan atasnya `bahwa dia itu bukan musyrik begitu juga ibu-bapaknya juga bukan musyrik.’
Dikatakan lagi bahwa kami telah melarang manusia membaca selawat ke atas Nabi Shalallahu 'alaihi wassalam dan mengharamkan berziarah ke kubur-kubur. Kemudian dikatakannya pula, jika seseorang yang mengikuti ajaran agama sesuai dengan kami, maka orang itu akan diberikan kelonggaran dan kebebasan dari segala beban dan tanggungan atau hutang sekalipun.
Kami dituduh tidak mahu mengakui kebenaran para ahlul Bait Radiyallahu 'anhum. Dan kami memaksa menikahkan seseorang yang tidak kufu serta memaksa seseorang yang tua umurnya dan ia mempunyai isteri yang muda untuk diceraikannya, karena akan dinikahkan dengan pemuda lainnya untuk mengangkat derajat golongan kami.
Maka semua tuduhan yang diada-adakan dalam hal ini sungguh kami tidak mengerti apa yang harus kami katakan sebagai jawaban, kecuali yang dapat kami katakan hanya "Subhanaka - Maha suci Engkau ya Allah" ini adalah kebohongan yang besar. Oleh karena itu, maka barangsiapa menuduh kami dengan hal-hal yang tersebut di atas tadi, mereka telah melakukan kebohongan yang amat besar terhadap kami. Barangsiapa mengaku dan menyaksikan bahwa apa yang dituduhkan tadi adalah perbuatan kami, maka ketahuilah: bahwa kesemuanya itu adalah suatu penghinaan terhadap kami yang dicipta oleh musuh-musuh agama ataupun teman-teman syaithan dari menjauhkan manusia untuk mengikuti ajaran sebersih-bersih tauhid kepada Allah dan keikhlasan beribadah kepadaNya.
Kami beri’tiqad bahwa seseorang yang mengerjakan dosa besar, seperti melakukan pembunuhan terhadap seseorang Muslim tanpa alasan yang wajar, begitu juga seperti berzina, riba’ dan minum arak, meskipun berulang-ulang, maka orang itu hukumnya tidaklah keluar dari Islam (murtad), dan tidak kekal dalam neraka, apabila ia tetap bertauhid kepada Allah dalam semua ibadahnya." (Shiyanah al-Insan, m.s 475)
Khusus tentang Nabi Muhammad Shalallahu 'alaihi wassalam, Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab berkata: "Dan apapun yang kami yakini terhadap martabat Muhammad Shalallahu 'alaihi wassalam bahwa martabat dia itu adalah setinggi-tinggi martabat makhluk secara mutlak. Dan Dia itu hidup di dalam kuburnya dalam keadaan yang lebih daripada kehidupan para syuhada yang telah digariskan dalam Al-Qur’an. Karena Dia itu lebih utama dari mereka, dengan tidak diragukan lagi. Bahwa Rasulullah Shalallahu 'alaihi wassalam mendengar salam orang yang mengucapkan kepadanya. Dan adalah sunnah berziarah kepada kuburnya, kecuali jika semata-mata dari jauh hanya datang untuk berziarah ke maqamnya. Namun Sunat juga berziarah ke masjid Nabi dan melakukan salat di dalamnya, kemudian berziarah ke maqamnya. Dan barangsiapa yang menggunakan waktunya yang berharga untuk membaca selawat ke atas Nabi, selawat yang datang daripada dia sendiri, maka ia akan mendapat kebahagiaan di dunia dan akhirat."
Tantangan Dakwah dan Pemecahannya
Sebagaimana lazimnya, seorang pemimpin besar dalam suatu gerakan perubahan , maka Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab pun tidak lepas dari sasaran permusuhan dari pihak-pihak tertentu, baik dari dalam maupun dari luar Islam, terutama setelah Syeikh menyebarkah dakwahnya dengan tegas melalui tulisan-tulisannya, berupa buku-buku mahupun surat-surat yang tidak terkira banyaknya. Surat-surat itu dikirim ke segenap penjuru negeri Arab dan juga negeri-negeri Ajam (bukan Arab).
Surat-suratnya itu dibalas oleh pihak yang menerimanya, sehingga menjadi beratus-ratus banyaknya. Mungkin kalau dibukukan niscaya akan menjadi puluhan jilid tebalnya.
Sebagian dari surat-surat ini sudah dihimpun, diedit serta diberi ta’liq dan sudah diterbitkan, sebagian lainnya sedang dalam proses penyusunan. Ini tidak termasuk buku-buku yang sangat berharga yang sempat ditulis sendiri oleh Syeikh di celah-celah kesibukannya yang luarbiasa itu. Adapun buku-buku yang sempat ditulisnya itu berupa buku-buku pegangan dan rujukan kurikulum yang dipakai di madrasah-madrasah ketika dia memimpin gerakan tauhidnya.
Tentangan maupun permusuhan yang menghalang dakwahnya, muncul dalam dua bentuk:
Permusuhan atau tentangan atas nama ilmiyah dan agama,
Atas nama politik yang berselubung agama.
Bagi yang terakhir, mereka memperalatkan golongan ulama tertentu, demi mendukung kumpulan mereka untuk memusuhi dakwah Wahabiyah.
Mereka menuduh dan memfitnah Syeikh sebagai orang yang sesat lagi menyesatkan, sebagai kaum Khawarij, sebagai orang yang ingkar terhadap ijma’ ulama dan pelbagai macam tuduhan buruk lainnya.
Namun Syeikh menghadapi semuanya itu dengan semangat tinggi, dengan tenang, sabar dan dia tetap melancarkan dakwah bil lisan dan bil hal, tanpa memedulikan celaan orang yang mencelanya.
Pada hakikatnya ada tiga golongan musuh-musuh dakwah dia:
Golongan ulama khurafat yang mana mereka melihat yang haq (benar) itu batil dan yang batil itu haq. Mereka menganggap bahwa mendirikan bangunan di atas kuburan lalu dijadikan sebagai masjid untuk bersembahyang dan berdoa di sana dan mempersekutukan Allah dengan penghuni kubur, meminta bantuan dan meminta syafaat padanya, semua itu adalah agama dan ibadah. Dan jika ada orang-orang yang melarang mereka dari perbuatan jahiliyah yang telah menjadi adat tradisi nenek moyangnya, mereka menganggap bahwa orang itu membenci auliya’ dan orang-orang soleh yang bererti musuh mereka yang harus segera diperangi.
Golongan ulama taashub yang mana mereka tidak banyak tahu tentang hakikat Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab dan hakikat ajarannya. Mereka hanya taqlid belaka dan percaya saja terhadap berita-berita negatif mengenai Syeikh yang disampaikan oleh kumpulan pertama di atas sehingga mereka terjebak dalam perangkap Ashabiyah (kebanggaan dengan golongannya) yang sempit tanpa mendapat kesempatan untuk melepaskan diri dari belitan ketaashubannya. Lalu menganggap Syeikh dan para pengikutnya seperti yang diberitakan, yaitu; anti Auliya’ dan memusuhi orang-orang shaleh serta mengingkari karamah mereka. Mereka mencaci-maki Syeikh habis-habisan dan dia dituduh sebagai murtad.
Golongan yang takut kehilangan pangkat dan jawatan, pengaruh dan kedudukan. Maka golongan ini memusuhi dia supaya dakwah Islamiyah yang dilancarkan oleh Syeikh yang berpandukan kepada aqidah Salafiyah murni gagal karena ditelan oleh suasana hingar-bingarnya penentang dia.
Demikianlah tiga jenis musuh yang lahir di tengah-tengah nyalanya api gerakan yang digerakkan oleh Syeikh dari Najd ini yang mana akhirnya terjadilah perang perdebatan dan polemik yang berkepanjangan di antara Syeikh di satu pihak dan lawannya di pihak yang lain. Syeikh menulis surat-surat dakwahnya kepada mereka, dan mereka menjawabnya. Demikianlah seterusnya.
Perang pena yang terus menerus berlangsung itu, bukan hanya terjadi pada masa hayat Syeikh sendiri, akan tetapi berterusan sampai kepada anak cucunya. Di mana anak cucunya ini juga ditakdirkan Allah menjadi ulama.
Merekalah yang meneruskan perjuangan al-maghfurlah Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab yang dibantu oleh para muridnya dan pendukung-pendukung ajarannya. Demikianlah perjuangan Syeikh yang berawal dengan lisan, lalu dengan pena dan seterusnya dengan senjata, telah didukung sepenuhnya oleh Amir Muhammad bin Saud, penguasa Dar’iyah.
Dia pertama kali yang mengumandangkan jihadnya dengan pedang pada tahun 1158 H. Sebagaimana kita ketahui bahwa seorang da’i ilallah, apabila tidak didukung oleh kekuatan yang mantap, pasti dakwahnya akan surut, meskipun pada tahap pertama mengalami kemajuan. Namun pada akhirnya orang akan jemu dan secara beransur-ansur dakwah itu akan ditinggalkan oleh para pendukungnya.
Oleh karena itu, maka kekuatan yang paling ampuh untuk mempertahankan dakwah dan pendukungnya, tidak lain harus didukung oleh senjata. Karena masyarakat yang dijadikan sebagai objek daripada dakwah kadangkala tidak mampan dengan lisan mahupun tulisan, akan tetapi mereka harus diiring dengan senjata, maka waktu itulah perlunya memainkan peranan senjata.
Alangkah benarnya firman Allah Subhanahu wa Ta'ala: " Sesungguhnya Kami telah mengutus Rasul-rasul Kami, dengan membawa bukti-bukti yang nyata dan telah Kami turunkan bersama mereka Al-Kitab dan Mizan/neraca (keadilan) supaya manusia dapat melaksanakan keadilan. Dan Kami ciptakan besi yang padanya terdapat kekuatan yang hebat dan pelbagai manfaat bagi umat manusia, dan supaya Allah mengetahui siapa yang menolong (agama)Nya dan RasulNya padahal Allah tidak dilihatnya. Sesungguhnya Allah Maha Kuat dan Maha Perkasa." (al-Hadid:25)
Ayat di atas menerangkan bahwa Allah Subhanahu wa Ta'ala mengutus para RasulNya dengan disertai bukti-bukti yang nyata untuk menumpaskan kebatilan dan menegakkan kebenaran. Di samping itu pula, mereka dibekalkan dengan Kitab yang di dalamnya terdapat pelbagai macam hukum dan undang-undang, keterangan dan penjelasan. Juga Allah menciptakan neraca (mizan) keadilan, baik dan buruk serta haq dan batil, demi tertegaknya kebenaran dan keadilan di tengah-tengah umat manusia.
Namun semua itu tidak mungkin berjalan dengan lancar dan stabil tanpa ditunjang oleh kekuatan besi (senjata) yang menurut keterangan al-Qur’an al-Hadid fihi basun syadid yaitu, besi baja yang mempunyai kekuatan dahsyat. yaitu berupa senjata tajam, senjata api, peluru, senapan, meriam, kapal perang, nuklir dan lain-lain lagi yang pembuatannya mesti menggunakan unsur besi.
Sungguh besi itu amat besar manfaatnya bagi kepentingan umat manusia yang mana al-Qur’an menyatakan dengan Wamanafiu linnasi yaitu dan banyak manfaatnya bagi umat manusia. Apatah lagi jika dipergunakan bagi kepentingan dakwah dan menegakkan keadilan dan kebenaran seperti yang telah dimanfaatkan oleh Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab semasa gerakan tauhidnya tiga abad yang lalu.
Orang yang mempunyai akal yang sehat dan fikiran yang bersih akan mudah menerima ajaran-ajaran agama, sama ada yang dibawa oleh Nabi, maupun oleh para ulama. Akan tetapi bagi orang zalim dan suka melakukan kejahatan yang diperhambakan oleh hawa nafsunya, mereka tidak akan tunduk dan tidak akan mau menerimanya, melainkan jika mereka diiring dengan senjata.
Demikianlah Syeikh Muhammad bin `Abdul Wahab dalam dakwah dan jihadnya telah memanfaatkan lisan, pena serta pedangnya seperti yang dilakukan oleh Rasulullah Shalallahu 'alaihi wassalam sendiri, di waktu baginda mengajak kaum Quraisy kepada agama Islam pada waktu dahulu. Yang demikian itu telah dilakukan terus menerus oleh Syeikh Muhammad selama lebih kurang 48 tahun tanpa berhenti, yaitu dari tahun 1158 Hinggalah akhir hayatnya pada tahun 1206 H.
Wafat
Muhammad bin `Abdul Wahab telah menghabiskan waktunya selama 48 tahun lebih di Dar’iyah. Keseluruhan hidupnya diisi dengan kegiatan menulis, mengajar, berdakwah dan berjihad serta mengabdi sebagai menteri penerangan Kerajaan Saudi di Tanah Arab. Muhammad bin Abdul Wahhab berdakwah sampai usia 92 tahun, dia wafat pada tanggal 29 Syawal 1206 H, bersamaan dengan tahun 1793 M, dalam usia 92 tahun. Jenazahnya dikebumikan di Dar’iyah (Najd).
Referensi
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
{{subst:#if:|}}
[[Category:{{subst:#switch:{{subst:uc:1701}}|| UNKNOWN | MISSING =Year of birth missing {{subst:#switch:{{subst:uc:1793}}||LIVING=(living people)}}
| #default =1701 births}}]]
[[Category:{{subst:#switch:{{subst:uc:1793}}|| LIVING =Living people
| UNKNOWN | MISSING =Year of death missing
| #default =1793 deaths}}]]
Kategori:Ulama
Kategori:Cendekiawan Muslim
Kategori:Tokoh Arab Saudi | https://id.wikipedia.org/wiki/Muhammad%20bin%20Abdul%20Wahhab |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
878,
928,
1641,
3114,
3166,
4764,
4827,
5915,
6817,
7807,
9990,
11230,
11784,
11930,
12505,
13710,
14225,
15593,
18557,
20524,
22241,
22451
],
"plaintext_end_byte": [
877,
927,
1640,
3113,
3165,
4763,
4826,
5914,
6784,
7806,
9989,
11138,
11783,
11872,
12504,
13674,
14224,
15520,
18496,
20479,
22168,
22408,
22892
]
} | మానవుడి జీవితకాలం ఎంత? | బైబిల్ | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ప్రపంచవ్యాప్తంగా క్రైస్తవులు, యూదులు చదివే పవిత్ర గ్రంథం బైబిలు. దీనిని పరిశుద్ధ గ్రంథమని కూడా అంటారు. బైబిల్ అనగా గ్రీకు భాషలో వైదిక గ్రంథాల సంహిత. బైబిలు గ్రంథము వివిధ కాలాల్లో వివిధ ప్రాంతాలకు చెందిన 40 ప్రవక్తలు 1400 సంవత్సరాల పాటూ వ్రాయబడింది. బైబిల్ లో మూడు రకములు ఉన్నవి - హెబ్రియ బైబిలు, గ్రీకు బైబిలు, క్రిస్టియన్ బైబిలు.
హెబ్రియ బైబిలు (Tanak):
హెబ్రియ బైబిలులో 24 పుస్తకాలు తోరా (ధర్మ శాస్త్రం), నివిం (ప్రవక్తలు), మరియు కెటువిం (రచనలు) అను 3 భాగాలుగా విభజింపబడినవి. హెబ్రియ బైబిలును యూదులు (Jews) చదువుతారు. ఈ బైబిలులో దేవుడి పేరు యెహోవా, తండ్రిగా పేర్కొనబడటం జరిగింది. హెబ్రియ బైబిలు యూదుల మతం (Judaism) యొక్క పవిత్ర గ్రంథం.
హెబ్రియ బైబిలు ఆర్యుల వేద కాలానికి చెందినది, అనగా సుమారు క్రీస్తు పూర్వం 1800 సంవత్సరాల్లో వ్రాయబడింది. గ్రాంధిక హీబ్రూ (Old Hebrew) భాషలో వ్రాయబడిన పాత నిబంధనలో యూదుల ఆచారాలు, యూదులకు తమ దేవుడైన యెహోవా చెప్పిన నియమ నిబంధనలు ఉంటాయి. హెబ్రియ బైబిలులో మొదటి 5 అధ్యాయాలు మోషే (Moses) ప్రవక్తచే వ్రాయబడినవి. మొదటి మానవులైన అదాము (Adam) అవ్వ (Eve) ల జీవితం, నోవాహు (Noah) అను దైవ భక్తుడి కాలంలో జల ప్రళయం (Great Flood), దేవుడి శక్తితో మోషే ఎర్ర సముద్రాన్ని రెండుగా చీల్చి దారి ఏర్పరచడం, దేవుడి పది ఆజ్ఞలు మొదలైనవి పాత నిబంధనకు చెందినవి. వేద కాలములో వలే ఇందులో కూడా జంతు బలులు పేర్కొనబడ్డాయి.
గ్రీకు బైబిలు (Septuagint):
4 వ శతాబ్దంలో టొలెమీ II (Ptolemy II) ఆజ్ఞ ప్రకారం యూదుల కులానికి చెందిన కొంతమంది రచయితలు తమ హెబ్రియ బైబిల్ ను గ్రీకు భాషలోకి తర్జుమా చేశారు. ఈ బైబిల్ లో హెబ్రీయ బైబిల్ లో లేని పుస్తకాలు కూడా ఉన్నాయి. తొబితు, జుడితు, సలోమాను జ్ఞానము, సిరాచు కుమారుడైన యేసు జ్ఞానము, బరూచు, యిర్మియా పత్రిక, అజారియా ప్రార్థన, ముగ్గురు చిన్నారుల పాట, సుసన్నా, బెల్ మరియు డ్రాగన్, ఎస్తేరు, 1 మక్కాబీయులు, 2 మక్కాబీయులు, 3 మక్కాబీయులు, 4 మక్కాబీయులు, 1 ఎస్ద్రాసు, ఒదెసు, మనాషె ప్రార్థన, సలోమాను కీర్తనలు, 151 వ కీర్తన అధనంగా ఉన్నాయి. ఇవి హెబ్రియ బైబిల్ లో లేవు. ఈ బైబిల్ లో చాలా పుస్తకాలను రోమన్ కేథలిక్కులు, సనాతన తూర్పు సంఘం వారు అంగీకరిస్తారు.
క్రైస్తవ బైబిలు (Christian Bible):
క్రైస్తవ బైబిలును క్రైస్తవులు, అనగా ఏసుక్రీస్తును అరాధించేవారు మాత్రమే చదువుతారు. క్రైస్తవ బైబిలులో మొదటి భాగం హెబ్రియ బైబిలు. దీన్ని క్రైస్తవులు పాత నిబంధన అని కూడా అంటారు. హెబ్రియ బైబిలుకు చెందిన 24 పుస్తకాలు క్రైస్తవ బైబిలులో 39 పుస్తకాలుగా విభజింపబడినవి. దీనిని బట్టి యూదుల మతం క్రైస్తవ మతంలో ఒక భాగమని చెప్పవచ్చు.
పాత నిబంధనకు చెందిన యయెషయా గ్రంథం 7:14 లో క్రీస్తు రాక గురించి ముందే ప్రసావించడం విశేషం.
ఇక రెండవ భాగమైన క్రొత్త నిబంధనలో 27 పుస్తకాలు - 4 వైదిక సువార్తలు, అపోస్తలుల కార్యాలు, 21 పత్రికలు, ప్రకటన గ్రంథము ఉంటాయి. క్రొత్త నిబంధన సుమారు 34 A.D లో ఏసు క్రీస్తు నిర్యాణం చెందిన కొద్ది కాలం తర్వాత గ్రీకు భాషలో వ్రాయబడింది. ఇందులో యూదుడైన ఏసుక్రీస్తు వంశావళి, బాల్యం, మహిమలు, శిలువయాగం, తిరిగి లేవడం, సువార్త ప్రకటన వంటివి ఉంటాయి.
ఇతర విషయాలు
బైబిలు గ్రంథంలో ఏ భాగమూ లిఖితం కాక మునుపు వృత్తాంతాలను ప్రజలు కథలుగా చెప్పుకొనేవారు. యూదుల లేఖనాల్లో చాలా భాగాలు ఈ వృత్తాంతాలే. పశ్చిమాసియా ప్రజలు లిపిని వాడుక చేసుకున్న అనంతరం (1800 B.C) వారు వృత్తాంతాలను, ప్రవచనాలను లిఖించడం ఆరంభించారు. పాత నిబంధన యూదులకు ధర్మశాస్త్రము (రాజ్యాంగము) గా వ్యవహరించబడింది. యేసు క్రీస్తు కాలంలో అది సవరణలు చేయబడి క్రొత్త నిబంధనగా చేయబడింది.
పాత నిబంధన భాగం హెబ్రీయ భాషలో వ్రాయబడగా, క్రొత్త నిబంధన భాగం క్రీస్తు శకంలో గ్రీకు భాషలో వ్రాయబడింది. బైబిలులోని ప్రతి వాక్యానికి అదే అధ్యాయానికి లేదా వేరే అధ్యాయానికి లేదా వేరే పుస్తకానికి చెందిన మరో వాక్యంతో సంబంధం ఉంటుంది. ప్రపంచంలో అత్యధికంగా అమ్ముడయ్యే పుస్తకాల్లో బైబిలు మొదటిది అని చెప్పడంలో సందేహం లేదు. అత్యధిక విమర్శకులు కలిగిన పుస్తకం కూడా బైబిలే. క్రైస్తవుల నమ్మకం ప్రకారం బైబిలు పదునైన రెండంచుల ఖడ్గం. బైబిలు చేతిలో ఉంటే ధైర్యంగా ఉంటుందని, రక్షణగా ఉంటుందని, ఎక్కడికి వెళ్ళినా లేదా విజయం సిద్ధిస్తుందని క్రైస్తవులు నమ్ముతారు. బైబిలులోని పాత నిబంధన గ్రంథములోని వృత్తాంతాలు చరిత్ర సంఘటనలు కాకపోయినా సామాజిక పరిస్థితులు చూపిస్తాయి. ఏసు క్రీస్తు జీవితము చరిత్రయే అయినా క్రొత్త నిబంధన లిఖించబడినది ఏసు క్రీస్తు మరణించిన తర్వాత కాలంలోనే. హిందూ వేదాలవలే బైబిలు కూడా త్రైత సిద్ధాంతమునకు చెందినది.
మధ్య యుగంలో కొన్ని రాజకీయ సామాజిక కారణాల వల్ల ఇంగ్లండు చర్చివారు ప్రొటస్టెంట్లు, కేథలిక్కులు, తూర్పుసనాతన సంఘం, పెంతికోస్తు, బాప్టిస్టు వంటి ఎన్నో సంఘాలుగా చీలిపోయారు. ప్రొటస్టెంట్లు ఏసుక్రీస్తు బోధనలు, మహిమలు, శిలువయాగం, తిరిగి రావడం వంటివి నమ్ముతారు. కేథలిక్కులు బాల్యంలో యేసు చేసిన మహిమలు, తల్లి మేరీ చేసిన మహిమలు, శిలువయాగం, తిరిగి రావడం వంటివి నమ్ముతారు. నేడు ప్రపంచంలో సుమారు అన్ని భాషల్లోను బైబిలు అచ్చువేయబడుచున్నది.
కేథలిక్కు బైబిల్ అధనపు అధ్యాయాలు
మొదటి ఎస్డ్రాసు, రెండవ ఎస్డ్రాసు, తోబితు, యూదితు, సిరాకు పుత్రుడైన యేసు జ్ఞానం, బారూకు, ముగ్గురు పరిశుద్ధ పిల్లల పాటలు,
సూసన్న చరిత్ర, బేలు, డ్రాగనుల చరిత్ర, మనస్సేప్రార్థన, మొదటి మక్కబీయులు, రెండవ మక్కబీయులు
ప్రొటస్టెంట్ బైబిలులో ఇవి ఉండవు.
పాత నిబంధన అధ్యాయాలు
బైబిల్లోని మొదటి భాగాన్ని పాత నిబంధన గ్రంథం అని అంటారు.ఇందులో ఇశ్రాయేలీయుల యూదుల యథార్థ గాథలు ఆజ్ఞలు సామెతలు కీర్తనలు, దేవుడు వాళ్లను ఎలా ఎంచుకున్నాడో తెలిపే చరిత్ర ఉంటాయి.ఇవన్నీ[హీబ్రూ]లో రాశారు. ఇవి 39 పుస్తకాలు:
ఆది పంచకము [పంచ కాండములు}
ఆది కాండము, నిర్గమ కాండము, లేవియ కాండము, సంఖ్యా కాండము, ద్వితీయోపదేశ కాండము,.
చరిత్ర గ్రంథాలు (
యెహూషువ, న్యాయాధిపతులు, రూతు,
1 సమూయేలు, 2 సమూయేలు, 1 రాజులు, 2 రాజులు, 1 దినవృత్తాంతాలు, 2 దినవృత్తాంతాలు, ఎజ్రా, నెహెమ్యా, ఎస్తేరు, యోబు గ్రంథము, కీర్తనల గ్రంథము, సామెతలు, ప్రసంగి, పరమగీతము, యోషయా, యిర్మియా, విలాపవాక్యములు, యెజెజ్కేలు, దానియేలు, హోషేయ, యోవేలు, ఆమోసు, ఓబద్యా, యోనా, మీకా, నహూము, హబక్కూకు, జెఫన్యా, హగ్గయి, జెకర్యా, మలాకీ
కొత్త నిబంధన
రెండవ భాగాన్ని కొత్త నిబంధన గ్రంథం అంటారు. గ్రీకులో యేసుక్రీస్తు జీవితచరిత్రనే నాలుగు సువార్తలుగా నలుగురు రాశారు. అపోస్తలుడైన పౌలు వివిధ సంఘాలకు రాసిన ఉత్తరాలు కూడా ఉన్నాయి.27 పుస్తకాలు ఇవి:
మత్తయి సువార్త, మార్కు సువార్త, లూకా సువార్త, యోహాను సువార్త, అపోస్తలుల కార్యములు, రోమీయులకు పత్రిక, I కొరంథీయులకు పత్రిక,
కొరంథీయులకు పత్రిక, గలతీయులకు పత్రిక, ఎఫసీయులకు పత్రిక, ఫిలిప్పీయులకు పత్రిక, కొలొస్సైయులకు పత్రిక, 1 థెస్సలొనీకైయులకు పత్రిక, 2 థెస్సలొనీకైయులకు పత్రిక, I తెమోతికి పత్రిక, II తెమోతికి పత్రిక, తీతుకు పత్రిక, ఫిలేమోనుకు పత్రిక, హెబ్రీయులకు పత్రిక, యాకోబు పత్రిక, I పేతురు పత్రిక, II పేతురు పత్రిక, I యోహాను పత్రిక, II యోహాను పత్రిక, III యోహాను పత్రిక, యూదా పత్రిక, ప్రకటన గ్రంథము
బైబిలుకు చెందని పుస్తకాలు
1945 డిసెంబరు న మహమ్మద్ ఆలీ సమ్మాన్ అను వ్యక్తి తన వ్యవసాయ భూమిని సాగు చేసుకోవడానికి మెత్తటి మట్టి కోసం ఈజిప్టులోని నాగ్ హమ్మడి (Nag Hammadi) పట్టణం చేరువలో ఉన్న జబల్ అల్ తరిఫ్ (Jabal Al Tarif) అనే కొండ గుహలోకి వెళ్ళి అక్కడ తవ్వగా తోలుతో చుట్టబడిన జాడీని కనుగొన్నాడు. ఈ జాడీలో పాపిరస్ (Papyrus) అనే మొక్కతో తయారుచేయబడిన 13 పుస్తకాలున్నాయి. ఈ పుస్తకాలనే నాస్టిక్ గాస్పెల్స్ (Gnostic Gospels) అని అంటారు. Coptic అనే ఈజిప్టు భాషలో వ్రాయబడిన ఇవి 350 A.D కి మరియు 400 A.D కి మధ్య వ్రాయబడినవని పరి శోధకుల ఊహ. ఈ పుస్తకాలు ప్రధానంగా ఇప్పుడున్న బైబిల్ గ్రంథానికి పూర్తి భిన్నంగా ఉంటాయి. ఏసు క్రీస్తుకు మహిమ శరీరమే గాని భౌతిక శరీరం లేదు కనుక శిలువ మరణం అబద్ధమని, ఏసు క్రీస్తుకు మగ్దలేని మేరితో శారీరక సంబంధం ఉన్నదని, వివాహం చేసుకోకుండా కన్యలుగా, బ్రహ్మచారులుగా ఉండాలని చెబుతాయి. క్రీస్తును విశ్వసించడం వల్ల మోక్షం లభించదు కాని నిగూఢమైన అనుభవము ద్వారా గాని లేదా ప్రత్యేకమైన తదాత్మయం (revelation) చెందడం వల్ల గాని లభిస్తుంది అని చెబుతాయి. 1896 ఈజిప్టు రాజధాని కైరో నగరంలో కూడా ఇటువంటి పుస్తకాలు బయల్పడ్డాయి. ఇవన్నీ అసలైన క్రైస్తవ బోధనలకు విరుద్ధంగా ఉన్నాయి. కనుక ఈ గ్రంథాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా క్రైస్తవుల దృష్టిలో బైబిల్ వ్యతిరేక పత్రికలుగా మిగిలిపోయాయి.
ఇతర గ్రంథాలతో పోలికలు
హిందూ సాహిత్యం వలే బైబిలు కూడా త్రైత సిద్ధాంతానికి చెందినది అని భావన.
బైబిలు ప్రకారం తండ్రి, కుమారుడు, పరిశుద్ధాత్మ త్రిమూర్తులైతే, (కానీ Trinity బైబి ల్ బొధ కాదు) వేదాల ప్రకారం బ్రహ్మ, విష్ణు, మహేశ్వరులు త్రిమూర్తులు.
పాత నిబంధనలో ఉన్న జంతు బలి అర్పణలు హిందూ వేదాల్లో కూడా ఇవ్వబడినవి.
పాత నిబంధనలో ఆదాము ఆది మానవుడైతే హిందూ పురాణాల్లో మనువు ఆది మానవుడు.
హిందూ గ్రంథాల్లో పేర్కొన్న స్వర్గలోకాన్ని బైబిలులో పరలోకంగా పిలుస్తారు.
బైబిలు విగ్రహారాధన ఖండిస్తుంది, హిందు మతంలో విగ్రహారాధన సాధారణం.
బైబిల్ ప్రకారం పాపుల్ని పాపంనుండి రక్షించాలి.
పాత నిబంధన ప్రకారం నోవాహు అను దైవ భక్తుడి కాలంలో జరిగిన జల ప్రళయం మత్స్య పురాణంలోను, ఖురాన్ లోను, సుమేరియన్ల కావ్య గ్రంథమైన గిల్గమేష్ లోను మరియు ఎన్నో ఇతర పుస్తకాల్లోను ఇవ్వబడింది.
తెలుగులో బైబిలు
1812లో బైబిలులో కొంత భాగము తెలుగులో ప్రచురితమైంది. 1818లో క్రొత్త నిబంధన గ్రంథము ప్రచురించారు. 1854లో పూర్తి బైబిలును తెలుగులో ప్రచురించారు. 1842లో S.P.G. తెలుగు మిషను కడప జిల్లాలో ఆరంభమైంది. రెవ.విలియమ్ హొవెల్ 1842లోనే ప్రార్థనల పుస్తకాన్ని, కొంత బైబిలును అనువదించాడు. 1858లో S.P.C.K. వారు మద్రాసులో దీనిని ప్రచురించారు. అంతకు ముందే 1849లో పి.ఆర్.హంట్ 'A Teloogoo translation of the Book of Common Prayer'ను మద్రాసు అమెరికన్ ప్రెస్సులో ప్రచురించాడు. 1880లో మద్రాసు డయోసియన్ కమిటీవారు S.P.C.K. ప్రెస్సులో సామాన్య ప్రార్థనల పుస్తకాన్ని ప్రచురించారు. కడప, ముత్యాలపాడులలో మిషనరీ కార్యములు నిర్వహించిన రెవ.జాన్ క్లే మంచి తెలుగు పండితుడు. ఆయన ఈ తెలుగు బైబిలును విస్తృతంగా సవరించాడు.
అంతర్జాలంలో తెలుగు బైబిల్
సజీవవాహిని సంస్థ తెలుగు బైబిల్ [1] అంతర్జాలంలో అందుబాటులో ఉంది.
ఇవి కూడా చూడండి
బైబిల్ వ్యాసాలు
బైబిల్ పఠన ప్రాముఖ్యత
బైబిల్లో ప్రస్తావించిన ప్రముఖ వ్యక్తుల జాబితా
బైబిల్లో స్త్రీ పాత్రలు
బైబిల్ పుస్తకంలో సందేహాలు
బైబిల్ వ్యతిరేక పత్రికలు
వనరులు
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%88%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
87,
249
],
"plaintext_end_byte": [
86,
248,
365
]
} | ما هي القارة السمراء؟ | القارة السمراء | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
61
],
"minimal_answers_end_byte": [
84
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
القارة السمراء هو مصطلح يطلق على قارة أفريقيا .
سبب التسمية جاء من كون غالبية سكان القارة هم من أصحاب البشرة السمراء والسوداء أكثر من 75 %.
كذلك تمثل قارة أفريقيا في الألعاب الأولمبية بدائرة سوداء اللون.
انظر أيضا
أفريقيا
الزنوج
العرق الأسود
المصادر
تصنيف:أفريقيا
تصنيف:مصطلحات | https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%A1 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
740,
803,
1197,
2142,
2563,
2946,
3850,
4755,
5538,
6064,
6938,
7393,
7676,
7761,
8245,
8668,
9449,
9542,
10013,
10296,
11732,
11907,
12136,
12997,
14579,
15350,
15608,
16042,
17233,
17550,
18941,
19282,
19517,
20529,
21023,
21717,
24891,
26286,
27312,
28747,
29687,
30036,
30149,
31275,
32030,
32525,
32967,
33169,
33327,
33470,
34253,
34521,
34813,
36061,
36344,
36724,
36968,
38217,
38336,
38902,
38981,
40679,
40744,
41770,
42621,
43673,
44277,
44939,
47454,
48428,
52821,
53160,
53630,
53887,
54227,
54276
],
"plaintext_end_byte": [
739,
802,
1181,
2141,
2562,
2945,
3849,
4700,
5537,
6051,
6937,
7392,
7659,
7760,
8244,
8624,
9448,
9541,
10012,
10295,
11731,
11906,
12135,
12996,
14578,
15349,
15580,
16041,
17232,
17533,
18940,
19281,
19516,
20528,
20973,
21716,
24827,
26262,
27297,
28718,
29686,
30035,
30135,
31218,
32029,
32524,
32922,
33168,
33326,
33447,
34215,
34482,
34754,
36060,
36343,
36723,
36926,
38203,
38335,
38885,
38980,
40678,
40743,
41696,
42620,
43644,
44236,
44938,
47453,
48352,
52757,
53159,
53629,
53869,
54166,
54273,
54377
]
} | Когда появились первые гостиницы? | Гостиница | russian | {
"passage_answer_candidate_index": [
3
],
"minimal_answers_start_byte": [
1585
],
"minimal_answers_end_byte": [
1610
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Гости́ница, оте́ль (от French: hôtel) — средство размещения, состоящее из определённого количества номеров, имеющее единое руководство, предоставляющее набор услуг (минимум — заправка постелей, уборка номера и санузла). Гостиницы подразделяются на различные классы в соответствии с предоставляемыми услугами и оборудованием номеров. Историческое название недорогой гостиницы в России — постоялый двор.
Связанные с гостиницей профессии:
отельер — общее управление гостиницей;
портье — встреча в приёмной и руководство расселением прибывающих;
горничная — уборка гостиничных номеров;
носильщик — переноска багажа постояльцев до/из номера.
История
Первоначально гостиницы возникли как постоялые дворы в населённых пунктах (или на развилках дорог) на пути следования важнейших транспортных маршрутов. Постоялые дворы в крупных городах существовали в странах древнего мира. Само слово «гостиница» первоначально означало постоялый двор. Слово «отель», в конечном счёте, имеет источником французское hôtel, производное от hôte — «хозяин». В старину так называли обычный городской дом (hôtel particulier), в котором часто останавливались знатные персоны во время путешествий.
Увеличение числа путешественников в Новое время (развитие торговых отношений, колонизация) способствовало расширению гостиничной индустрии. Современный тип крупных гостиниц сложился в XIX веке, с началом промышленной революции.
На Руси предшественники первых гостиниц — «ямы» — появились в Средние века. Они располагались на расстоянии конного перехода друг от друга. В XV веке создаются почтовые станции, которыми ведал Ямской приказ.
В XVII веке в Московском государстве строятся гостиные, заезжие и постоялые дворы, рассчитанные на много перемещавшихся по стране купцов. В связи с ростом промышленного производства и расширением торговых связей в XVIII—XIX веках растёт население городов, открываются новые гостиницы. В 1910 году в России было 4685 гостиниц, не считая постоялых дворов и трактиров с номерами. Неимущим служили ночлежки и меблированные комнаты. Все они принадлежали частным лицам и были коммерческими предприятиями[1].
Гостиные дворы, в отличие от обычных постоялых, представляли собой сложный торговый комплекс, объединявший торговые ряды (лавки и магазины), склады, помещения с гостиницами. В последних жили и совершали сделки иностранные гости. В допетровской Москве они расселялись по национальному признаку: отсюда немецкий, голландский, греческий, армянский, «аглицкий» и другие гостиные дворы. Наиболее крупные гостиные дворы обносили стенами и башнями с въездными воротами.
Гостиничная индустрия
В мире
В 1995 году мировая гостиничная индустрия обеспечила рабочими местами 11,3 млн человек.
По числу занятых, в расчёте на один гостиничный номер, лидировала Африка (3,3:1), за ней следовал Ближний Восток (2,5:1), в отелях Азии и Океании на тот момент было занято 2,9 млн человек — четверть обслуживающего персонала мировой гостиничной индустрии. Доля Европы не превышала 24 %, и на одного работника здесь в среднем приходилось два номера (1:2,1).
В 1996 году 40 стран мира располагали гостиничным фондом, превышающим 100 тыс. мест в каждой. Средний размер отелей несколько меньше в традиционных туристических странах по сравнению с теми, которые лишь недавно вышли на рынок и заявили о себе как о новых туристических направлениях[2].
В СССР
При советской власти все гостиницы были национализированы и переданы в ведение местных Советов. Коммунальные предприятия имели двойное подчинение: местные Советы народных депутатов решали вопросы развития гостиничной базы и планирования эксплуатационно-финансовой деятельности, а Министерства жилищно-коммунального хозяйства союзных республик разрабатывали, внедряли в гостиницах правила, нормативы, инструкции и контролировали работу местных коммунальных органов[1].
Для развития туризма в 1933 году государственное акционерное общество по иностранному туризму в СССР «Интурист» было объединено с Всесоюзным акционерным обществом «Отель» и получило в своё распоряжение сети гостиниц, ресторанов и автотранспорт[3].
К 1990 году «Интурист» сформировался как самостоятельная отрасль экономики страны. Он располагал 107 туристическим предприятием на 54 тысячи мест.[4]
В России
В 1997 году в России имелось (% от общего числа)[2]:
Муниципальных гостиниц — 1551 (31 %).
Частных — 1420 (28 %).
Гостиниц смешанной собственности (без иностранного участия) — 1232 (24 %).
Ведомственных[5] — 818 (16 %).
Гостиниц общественных организаций — 84 (2 %).
Гостиниц в российской собственности с иностранным участием — 74 (1 %).
К 2000 году гостинично-туристический комплекс столицы России объединил 154 гостиницы (без общежитий и гостиниц при рынках), более 4000 туристических фирм, 14 страховых компаний и 16 автотранспортных предприятий[2].
Гостиничные сети (цепи)
Гостиничная цепь (English: hotel chains) — это определённое количество гостиниц, пользующихся одним и тем же названием и фирменным знаком, имеющих определённые общие потребительские особенности и проводящих совместную маркетинговую деятельность. Предприятие, управляющее гостиничной цепью, может быть её владельцем или совладельцем, управлять ею либо осуществлять надзор за её деятельностью на основе используемых соглашений.[6]
подразделяет гостиничные цепи на три категории[2]:
гостиничные корпорации, владеющие многочисленными предприятиями;
цепи независимых гостиничных компаний, которые объединяются для использования общей системы бронирования, концепции маркетинга, рекламы;
компании, предоставляющие управленческие услуги.
Сами цепи зачастую являются составной частью более крупных организаций — гостиничных групп, среди которых первое место занимает американская группа [2].
Процесс роста значения гостиничных сетей в мировом гостиничном бизнесе характеризуется существенным противоречием: с одной стороны, усиливают свои позиции международные гостиничные корпорации, с другой — во многих странах создаются и успешно функционируют собственные национальные гостиничные сети, которые конкурируют с международными гигантами. Создание национальных гостиничных сетей способно дать индустрии гостеприимства необходимый импульс для повышения эффективности управления и дальнейшего развития, так как появление сетевых гостиничных операторов позволяет применять, распространять высокие стандарты и технологии функционирования гостиниц на корпоративном уровне и, тем самым, добиваться повышения качества обслуживания и эффективности их деятельности.
Существует и другая классификация гостиничных цепей, по которой выделяют их два основных вида:
интегрированные цепи, которые состоят из однородных единиц;
гостиничные консорциумы, которые объединяют независимые отели.
Гостиницы могут объединяться в цепи разными способами. При вертикальной интеграции гостиничные корпорации стремятся иметь собственность в каждом из сегментов рынка — в люксовом, первоклассном и экономическом. В качестве примера можно привести сеть отелей Choice Hotels, где в классе люкс они известны под названием Clarion Inn, среди гостиниц среднего класса представлены Quality Inn, Quality Suites, бюджетный класс — Comfort Inn, Friendship Inn, Rodeway, а гостиницей экономичного класса является Sleep Inn.
Горизонтальная интеграция — вхождение гостиничных сетей в корпорации смежных отраслей. С тех пор как компания Pan American открыла в конце 1940-х годов первый из своих отелей Inter-Continental, некоторые другие авиакомпании тоже начали приобретать опыт горизонтальной интеграции, покупая отели и управляя ими. Такое развитие авиакомпаний, прежде занимавшихся только транспортировкой пассажиров часто на дальние расстояния, а теперь берущих на себя и обустройство между рейсами, представляется вполне естественным. Что они делают потом со своей новой собственностью, зависит от стратегических интересов компании. Например, Nikko Hotels давно является собственностью компании Japan Airlines, и она не собирается от них отказываться. А American Airlines и United Airlines продали свои доли в гостиничном бизнесе, по-видимому, в результате финансовых затруднений, которые они испытывают в последние годы.
Существует так же деление гостиничных цепей на корпоративные и ассоциативные. Корпоративные гостиничные цепи — это объединенные гостиничные предприятия, находящиеся в едином подчинении, соблюдающие единую систему стандартов, материально-технической базы и услуг. В то время как ассоциативные гостиничные цепи — это временные объединения независимых самостоятельных гостиничных предприятий на договорной основе.
Крупнейшие мировые гостиничные цепи — Four Seasons Hotels and Resorts, Hilton Hotels & Resorts, Global Hyatt Corporation, Swissôtel Hotels & Resorts, InterContinental, Le Meridien, Ritz-Carlton.
Классификация
Всемирная туристская организация (ВТО) предлагает несколько вариантов классификации средств размещения туристов и путешественников. Стандартная — все средства размещения делятся на две категории — коллективные и индивидуальные[1].
Несмотря на популярность брендов гостиничных сетей, преобладающее количество гостиниц никак не связаны с ними и действуют самостоятельно. Гостиничные бренды либо составляют единую сеть гостиниц, которые целиком принадлежат головной компании (напр. Hilton, Kempinski, Radisson, Swissôtel), либо передаются на основе франчайзинга частным владельцам[7], которые должны сами следить за соответствием своих гостиниц стандартам бренда (напр., Best Western). Франчайзинг и управление собственником являются полярными состояниями способа управления с точки зрения объёма юридических прав и доли участия в прибыли. Также существует способ управления на основе договора аренды.
Несколько небольших брендов могут объединяться в общую систему для того, чтобы расширить перспективы бронирования и обобщить маркетинг (напр., ассоциация Choice Hotels).
В России
До 1995 года в России не существовало системы классификации средств размещения, гармонизированной с международными. Каждое ведомство разрабатывало собственные стандарты для подчинённых ему предприятий. Московское городское объединение гостиниц определяло категорию отеля по прейскуранту К-05, разработанному Министерством жилищно-коммунального хозяйства РСФСР. В 1994 году принят ГОСТ «Гостиницы». Действующие по состоянию на 2010-е годы на территории Российской Федерации стандарты введены в 1995 году одновременно с процедурой сертификации туристических услуг и услуг гостиниц. Система распространялась на гостиницы и мотели, которые классифицируются по категориям от 1 до 5 звёзд. Классификация гостиниц в России в то время носила добровольный характер[2].
С 1 января 1999 года введён в действие стандарт ГОСТ[8] , в котором установлена градация средств размещения во многом аналогичная стандартной классификации, разработанной экспертами ВТО[1].
В России официальная система классификации гостиниц до 19 июля 2013 года регламентировалась приказом Минспорттуризма России[9][10].
С 1 июля 2011 года получение звёздной категории в аккредитованных организациях, осуществляющих классификацию объектов туристской индустрии, включающих гостиницы и иные средства размещения, горнолыжные трассы, пляжи, стало обязательным для всех гостиниц, расположенных на территории города Сочи, так как с 1 июля 2011 года осуществление деятельности по предоставлению гостиничных услуг без свидетельства о присвоении категории влечёт наложение административного штрафа[11]. С 19 июля 2013 года система классификации регламентируется приказом Минкульта[12].
По официальной системе классификации гостиниц в России проводит классификации НКО «Российская международная классификация гостиниц» с 7 августа 2007 года. В состав классификационной комиссии входят 79 официально сертифицированных экспертов.
Звёздная система гостиниц
Стоимость и качество услуг гостиницы зависит от типа гостиницы. Благодаря туристическому буму последних десятилетий XX века стандарты качества обслуживания повсеместно существенно возросли. Для того, чтобы легче определить уровень гостиницы, была введена звёздная система классификации (от одной до пяти звёзд). В общих чертах такая классификация выглядит следующим образом:
Одна звезда (Cat D) — дешёвая гостиница с минимумом услуг (ежедневная уборка номеров не всегда в них входит). Все номера одного типа.
Две звезды (Cat C) — малобюджетная гостиница, также с минимумом услуг, но с обязательной ежедневной уборкой номеров. Один-два типа номеров.
Три звезды (Cat B) — гостиница среднего класса со стандартным набором услуг: ежедневная уборка номеров, санузел, телевизор, мини-бар или холодильник в каждом номере; на территории гостиницы имеются прачечная для постояльцев, бассейн, тренажёрный зал, бизнес-центр, место для предоставляемого гостиницей завтрака. Некоторые из этих услуг могут отсутствовать, в то же время могут быть другие. Наличие различных типов номеров (одноместные, двухкомнатные, для курящих, не курящих и так далее), а также наличие своей электрической подстанции на случай внепланового отключения света в городе.
Четыре звезды (Cat A) — гостиница высокого класса, предоставляющие все вышеуказанные услуги, а также специальные (вроде спа, массажей, наличие нескольких баров и ресторанов, конференц-залов). Цены на номера в таких гостиницах значительно выше средних.
Пять звёзд (Cat De Luxe) — гостиница класса люкс. Отличаются обширным набором услуг, особенно эксклюзивных (напр., наличие частного гольф-клуба, вертолётной площадки, многокомнатных апартаментов с прислугой). Гостю уделяется персональное внимание, способствующее учёту всех его пожеланий. Цены на проживание, равно как и на дополнительные услуги, в номерах в таких гостиницах весьма высоки. Как правило, в эту категорию стремятся попасть все известные мировые отельные бренды и курортные отели. Несмотря на различие систем под «пятизвёздочным отелем» всегда понимается гостиница наивысшего сервиса.
Классификация по типам
Пансионат
Пансионат (English: Boarding House) — это свободная форма, характерная для зданий, которые при строительстве не планировались как гостиницы. Обычно это строение небольшой этажности, расположенное на тихой улице. Традиционный пансионат отличается небольшим количеством комнат, рассчитанных на проживание 10—20 человек (в редких случаях количество мест достигает 50). Чаще всего принадлежит одной семье или владелице, которая нанимает горничную или берёт себе компаньонку. В пансионах могут жить люди, которые по каким-либо причинам не хотят или не имеют возможности жить в собственном доме, квартире. Главное отличие пансионата от гостиницы — он, как правило, не попадает под категорию звездности и по определению не обязан соответствовать этим стандартам[1].
Полупансион
Полупансио́ном (English: bed & breakfast) является небольшой частный дом, хозяева которого сдают несколько спален, а также обеспечивают завтраком. В большинстве случаев такие дома являются маленькими особняками с индивидуальной планировкой и услугами. Как правило, постояльцы проводят в таких домах лишь ночи, проводя день за пределами дома. Цены в полупансионах разнятся: они могут быть и достаточно высокие (на уровне 4-звёздочной гостиницы), могут быть и умеренные, особенно если они являются широкой повсеместной практикой в данной местности (напр. Германия).
Мотель
Моте́ль (English: motel, от motor hotel) — гостиница (обычно небольшая; расположена возле автострад), ориентированная на постояльцев, путешествующих на собственном автотранспорте, вход в номера которой осуществляется с улицы (с места парковки автомобиля). Как правило, мотели имеют всего один или два этажа, количество дополнительных услуг и типов номеров минимально, что соответствует низкой стоимости проживания. Для многих людей, особенно постоянно находящихся в разъездах на своих автомобилях, мотели удобны отсутствием долгих регистрационных формальностей, возможностью иметь свою машину на виду; прямой доступ с улицы в номер также является преимуществом для инвалидов.
К недостаткам мотелей относится их низкий уровень безопасности, а также минимальное обслуживание.
Мини-гостиница
Данный термин, как и гостиницы такого типа, очень распространен в Санкт-Петербурге. Легкость появления мини-гостиниц обусловлена наличием в прошлом большого количества коммунальных квартир в центре города.
Такие квартиры имели общую площадь от 120 до 600 м² (самый часто встречающийся формат от 200 до 300 метров). Такие размеры позволяют создать порядка 6-10 номеров со всеми удобствами; с маленькой кухней-кафе и ресепшеном. В таких гостиницах есть обслуживающий персонал, работающий 24 часа (администратор + горничная).
Основные недостатки: площадь номеров (иногда встречаются очень маленькие — до 10 м²), а также придомовая территория (иногда не ремонтированные подъезды, неаккуратный двор, отсутствие лифта).
Разновидностью мини-гостиниц можно считать Bed and breakfast.
Хостел
Хо́стел — это гостиница, предоставляющая путешественникам на короткий срок жильё, — как правило, спальное место в общем номере без дополнительных удобств (часто для молодёжи и студентов, привокзальные гостиницы для проезжающих). В таких номерах одновременно проживают несколько посторонних людей, что сближает хостелы с общежитиями. Хостелы востребованы любителями недорогих путешествий, поэтому они ориентируются главным образом на материально стеснённую молодёжь.
К недостаткам хостелов относятся необходимость совместного проживания с незнакомыми людьми, опасность краж.
Специализированные гостиницы
Помимо обычных гостиниц, расположенных вдоль наиболее оживлённых магистралей, а также рядом с туристическими достопримечательностями, существуют более специализированные:
курортные (расположены на пляжах, близ природных аттракционов);
бизнес-отели (расположены в центре крупных деловых городов, с обязательным наличием многофункциональных конференц-залов, апартаментов класса «люкс»), SPA;
отели-казино и др.
Во многих странах распространены также так называемые gay-friendly — гостиницы, предоставляющие услуги для отдыха сексуальных меньшинств, где клиенты нетрадиционной ориентации могут спокойно отдыхать, не боясь гомофобных реакций со стороны других клиентов или персонала.
В России также есть так называемые ведомственные гостиницы, которые прикреплены к различным правительственным и муниципальным структурам, а также к крупным предприятиям и компаниям, для расселения командированных.
Экзотические гостиницы
В Японии существуют капсульные отели, площадь «номеров» в которых не превышает нескольких квадратных метров.
В арктических регионах можно найти «ледовые гостиницы», построенные изо льда и снега.
В Дубае и США существуют подводные отели (см. гостиница под водой).
Апарт-отели
Созданы по принципу квартир (апартаментов), но при этом нет необходимости заключать договор с владельцем на определённый срок, а постоялец может выписаться практически в любой момент. Система бронирования стандартна, как и в других отелях. По степени комфорта апарт-отели можно сравнить с домашними условиями, а цены в них гораздо ниже традиционных гостиниц. Всемирно известные бренды апарт-отелей: MaMasion, , .
Разбросанный отель
Отель, который не является единичным блоком, а состоит из различных исторических зданий, находящихся в небольшом сообществе.
Отель без персонала
Отель, функционирующий при помощи автоматических устройств, без непосредственного контакта гостя и обслуживающего персонала.
Обстановка и услуги
Размещение
Standard — стандартный номер
Studio, студия — однокомнатный номер, больше стандартного
Single — одноместный номер
DBL — двухместный номер
Double — одна двуспальная кровать
Twin — две односпальные кровати
Business — двухкомнатный номер, состоит из гостиной и спальни
TRPL — трехместный номер
EXB — дополнительная кровать
CH — с ребёнком (например 0-6 лет /до 12 /до 14)
Superior — номер повышенной комфортности
Villa — размещение в бунгало
Family room — семейный номер (2- или 3-комнатный)
Main Building — комната, расположенная в главном здании
Duplex — двухуровневый номер
Junior Suite — номер улучшенной планировки (Полулюкс)
Suite, сюит — номер улучшенной планировки и категории (Люкс)
De Luxe — номера повышенной комфортности
Апартаменты, как правило, состоят из двух и более комнатных отделов. К апартаментам также относят одну крупную комнату, разделённую на спальню и гостиную.
«Президентские апартаменты», пентхаусы и прочие подобные номера класса люкс обеспечиваются максимальным ассортиментом услуг, включая полный бар, личную прислугу, индивидуально приготовленный обед и т. п.
Номер в одном из отелей сети «Renaissance», США
Ванная комната одного из номеров отеля «Swissotel Красные Холмы» Москва
Обстановка и удобства
Стандартная обстановка номера обычно включает в себя кровать, платяной шкаф, небольшой стол и отдельную туалетную комнату с душем и нередко джакузи. Также в типичном случае на каждого гостя выдаются комплекты постельных принадлежностей, туалетных принадлежностей и полотенца. Большинство номеров гостиниц среднего класса комплектуются кондиционером, телефоном, телевизором, будильником, утюгом, гладильной доской, феном, кофеваркой, мини-холодильником или мини-баром. Всё более обыденным становится наличие доступа к беспроводной скоростной линии Интернета (бесплатно или за отдельную плату). Некоторые номера включают в себя небольшие кухни с плитой и набором посуды.
Услуги
Стандартной услугой обычно считается ежедневная уборка номера.
Гостиницы среднего класса, как правило, имеют бассейны, бизнес-центры, конференц-залы, прачечные для гостей, тренажёрные залы. Кроме этого, предоставляется ряд внешних услуг: обеспечение транспорта от и до вокзала или аэропорта для гостей, прибывающих самолётом или поездом (так называемый трансфер).
Питание
Типы предоставления питания в гостиницах:
OB (Only Bed, Только Кровать), RO (Room Only) — только размещение в гостинице, без питания.
BB (Bed-n-Breakfast, Кровать-и-Завтрак) — режим питания, предполагающий завтраки в отеле проживания. Это может быть шведский стол или континентальный завтрак.
HB (Half-Board, Полупансион) — режим 2-разового питания в отеле. Обычно это завтрак и ужин, но в некоторых отелях может быть завтрак и обед. Напитки за обедом и ужином обычно в стоимость не входят.
FB (Full-Board, Полный пансион) — завтрак, обед, ужин.
Al (All inclusive, Все включено) — режим, включающий не только 3-разовое питание, но и дополнительные услуги, такие как легкий завтрак, закуски, легкий ужин. Напитки входят в стоимость (иногда это могут быть только напитки местного производства, а иностранные продаются за дополнительную плату).
UAI (Ultra All inclusive, Ультра все включено) — трехразовое питание + алкогольные и безалкогольные напитки местного и импортного производства в неограниченном количестве в течение дня.
Само питание может осуществляться:
по принципу «шведский стол» — большое количество блюд на выбор. Самообслуживание.
A la carte (питание «по меню») — дается возможность выбрать 2-3 блюда из предлагаемого меню. Как правило, предлагается на выбор закуска, основное меню и десерт.
Континентальный завтрак — лёгкий завтрак, состоящий из кофе (чая), сока, булочки, масла и джема. Предлагается, как правило, в европейских городских отелях.
Английский завтрак — полный завтрак, обычно включает в себя фруктовый сок, яичницу с ветчиной, тосты, масло, джем и кофе или чай.
Бронирование гостиничных номеров
Цены
Стоимость проживания в гостиницах зависят от множества факторов: её уровня, её месторасположения, сезона, дня недели, заполненности гостиницы, типа номера, этажа, вида из окна и др. Кроме того, надо обращать внимание, какие услуги включены в стоимость номера, а какие — предоставляются за дополнительную плату (напр., завтрак, пользование Интернетом, мини-баром и т. п.). Как следствие, гостиничные цены подвержены постоянным, ежедневным и даже почасовым изменениям.
Гостиницы, как правило, участвуют в общепринятой в каждой стране системе скидок (скидки большим тур-группам, пенсионерам, бизнесменам, членам различных ассоциаций), однако не всегда привязаны к ней в обязательном порядке. Небольшие гостиницы публикуют в газетах и различных каталогах собственные купоны-скидки. В большинстве случаев публичный прейскурант на номера отсутствует. Тем не менее с ценами можно приблизительно ознакомиться на веб-сайтах гостиниц и туристических порталов, где также указывается перечень услуг и даны подробные описания номеров.
Способы оплаты
Помимо наличных, в большинстве стран общепринятым средством оплаты являются кредитные карты. При этом следует иметь в виду, что некоторые отели, даже принимая оплату наличными, также требуют наличия карты, стремясь подстраховать себя от потерь в случае возможного ущерба номеру постояльцами или воровства.
Способы бронирования
Забронировать индивидуальный номер можно напрямую в гостинице по телефону или через веб-сайт — её собственный, принадлежащий бренду данной гостиницы или подключенный к одной из систем, осуществляющей онлайн бронирование. Расценки на общих туристических сайтах-порталах чаще более низкие, либо такие же, — если у таких порталов имеется договор с гостиницей.
Уровень цен, предлагаемый турфирмой-посредником обычно ниже уровня цен, устанавливаемого самой гостиницей. Это возможно потому, что турфирма-посредник обеспечивает большую загрузку гостиницы, которая в свою очередь получает много готовых заказов и существенно экономит на своей рекламе. Также это возможно в том случае если, турфирма-посредник, являясь крупным игроком на рынке, предварительно (за несколько месяцев) выкупает квоту номеров гостиницы на определённый период, — гостиница делает существенную скидку за гарантированную продажу своих номеров в этот период и уменьшение рисков по управлению своей номерной емкостью, а турфирма-посредник, чтобы продать уже выкупленные номера, старается установить цены ниже тех цен, по которым однотипные номера в этот же период продает сама гостиница. Однако стоит иметь в виду, что бронирование, осуществлённое через посредников более жёстко регламентировано существующей у него системой штрафов: например, в случае запоздалой отмены бронирования, гостиницы или фирмы-посредники вынуждены требовать обязательной оплаты полной стоимости номера или определённого процента.
Без бронирования, с ходу получить номер в гостинице зачастую бывает трудно, особенно если гостиница располагается в оживлённом районе, или день приходится на какие-то важные местные мероприятия, вызывающие непривычно высокий приток туристов.
При бронировании важно указывать некоторые особенности, такие как наличие домашних животных (некоторые отели категорически не принимают постояльцев с животными, некоторые — за отдельную плату), предпочтение номера для курящих/некурящих (современная тенденция крупных брендов ведёт к полной ликвидации номеров для курящих). В противном случае могут возникнуть сложности при регистрации в гостиницу, либо значительные штрафы (напр., за курение, за незадекларированное домашнее животное).
Типичные проблемы гостиничного бизнеса
Сезонность — экономика многих гостиниц существенно зависит от соответствующего природного или туристического сезона. К ним чувствительны пляжные отели, горнолыжные курорты.
Сервис является ключевым аспектом любой гостиницы. Для туриста гостиница временно заменяет его дом, поэтому он более придирчив и требователен к сервису. Чем больше гостиница, тем сложнее её структура обслуживания (в крупных отелях существуют свои отделы бронирования, регистрации, питания, технической поддержки, уборки, охраны, штат шофёров и т. д.). Поддерживать соответствующий уровень в каждодневном режиме позволяет строгая рабочая дисциплина, безоговорочное следование практическим правилам, а также постоянный контроль со стороны управляющих. Поэтому для менеджмента гостиницы важно иметь профессиональный штат, осуществлять его постоянную поддержку и стимулирование, чтобы предотвратить притупление качества исполняемых обязанностей, возможность воровства и прочих незаконных действий. В условиях громадной конкуренции, гостиницы, где сервису недостаточно уделяется внимание, быстро теряют клиентуру и переходят в разряд классом ниже, из которого затем трудно подняться. Соответственно, минимальная конкуренция (малое количество гостиниц при постоянном спросе) сказывается на сервисе наихудшим образом.
Криминал — благодаря временному, почти нигде не регистрируемому проживанию, преступники нередко используют гостиницы для различных махинаций, сбыта наркотиков (особенно в низкоуровневых гостиницах). Наличие казино, дискотек при гостинице любого уровня так же привлекает криминальные элементы, в том числе задействованные в незаконной проституции.
Избыточное бронирование — нередки случаи продажи большего количества номеров, чем имеется в наличии. Происходит это вследствие либо нескоординированной работы автоматических компьютерных систем бронирования, либо из-за неаккуратной работы самих служащих гостиниц (также, если гостиница не имеет автоматического обновления наличия свободных номеров на своём сайте, возможна такая же проблема). Поэтому рекомендуется связываться с гостиницей накануне прибытия, чтобы избежать подобных ситуаций, а также всегда иметь при себе номер бронирования. Номер отмены бронирования также рекомендуется хранить, чтобы его можно было предъявить в случае ошибочного снятия денег с карты (например, за «неприбытие»).
Рейтинги, ренкинги и исследования
Американский журнал ежегодно публикует аналитический отчёт «Special Report: Hotels’ 325» по мировой индустрии гостепримства и по его результатам объявляет победителя в номинациях по классам[2].
Также списки и рейтинги крупнейших международных гостиничных групп и гостиниц публикуют издания , FVW International, а также консалтинговая компания , в различных странах публикуются локальные рейтинги, например, в России рейтинги публикует агентство Эксперт РА.
Исследования в области гостиничного бизнеса проводят также туристические агентства, например, такой деятельностью занимается [2].
См. также
Хостел
Гостевой дом
Общежитие
Формы питания в отеле
Посуточная аренда апартаментов
Список крупнейших гостиниц мира
Список самых высоких гостиниц мира
Примечания
Литература
Ссылки
в каталоге Яндекса
at Curlie
Категория:Коммерческая недвижимость
Категория:Жилища | https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
339,
736,
1592,
3169,
3922,
4181,
4624,
4921,
5662,
5708,
11987,
13368,
19048,
20003,
20325,
20720,
20861,
23613,
23911,
24069,
24296,
24655,
25113,
25645,
25914,
26885,
27866,
28516,
28953,
29284,
30186,
30409,
33074,
33144,
33458,
34576,
35925,
36588,
37974,
38546,
39298,
39766,
40681,
41064,
41627,
42919,
43173,
43375,
43553,
50787,
51263,
51642,
51847,
52101,
53019,
53829,
54813,
55073,
55826,
56764,
56991,
57316,
57509,
58259,
59691,
59842,
61758,
61923,
67319,
67799,
68186,
68433,
68647,
69053,
69078,
69118,
69314,
69585,
69704,
69911,
70354,
70757,
70985,
71015,
71045,
71075,
71105,
71135,
71165,
71195,
71225,
71255,
71285,
71315,
71348
],
"plaintext_end_byte": [
338,
694,
1569,
3134,
3917,
4158,
4623,
4868,
5654,
5707,
11976,
13132,
19034,
20002,
20324,
20719,
20819,
23593,
23903,
24061,
24288,
24654,
25112,
25644,
25903,
26884,
27865,
28515,
28921,
29283,
30185,
30408,
33066,
33143,
33457,
34575,
35924,
36587,
37973,
38545,
39297,
39765,
40655,
41063,
41626,
42918,
43143,
43374,
43524,
50758,
51228,
51641,
51839,
52100,
53018,
53828,
54812,
55072,
55812,
56750,
56990,
57315,
57474,
58218,
59690,
59841,
61757,
61922,
67287,
67798,
68185,
68432,
68646,
69052,
69077,
69117,
69313,
69562,
69703,
69910,
70353,
70756,
70934,
71001,
71031,
71061,
71091,
71121,
71151,
71181,
71211,
71241,
71271,
71301,
71331,
71429
]
} | 「宇宙戦艦ヤマトシリーズ」の考案者は誰？ | 宇宙戦艦ヤマトシリーズ | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | 宇宙戦艦ヤマトシリーズ（うちゅうせんかんヤマトシリーズ）は、1974年 - 1975年に放送されたテレビアニメ『宇宙戦艦ヤマト』を嚆矢とし、架空の宇宙船である「宇宙戦艦ヤマト」の乗員の活躍を描いた一連のサイエンス・フィクション作品群である。
第1作としての「宇宙戦艦ヤマト」に続き、続編としての劇場用映画、テレビシリーズおよびスペシャル、リメイク作品としてのテレビシリーズ、関連企画としての小説版・コミック版などが製作されている。各作品の詳細についてはそれぞれの項目を参照のこと。
アニメ
テレビアニメシリーズ
『宇宙戦艦ヤマト』1974年10月6日 - 1975年3月30日 読売テレビ制作・日本テレビ系列 全26話
『宇宙戦艦ヤマト2』1978年10月14日 - 1979年4月7日 読売テレビ制作・日本テレビ系列 全26話
『宇宙戦艦ヤマトIII』1980年10月11日 - 1981年4月4日 読売テレビ制作・日本テレビ系列 全25話
『宇宙戦艦ヤマト2199』2013年4月7日 - 2013年9月29日 MBS製作・TBS系列 全26話
第1作『宇宙戦艦ヤマト』のリメイク版。
『宇宙戦艦ヤマト2202 愛の戦士たち』2018年10月5日 - テレビ東京制作・テレビ東京系列（テレビ東京・テレビ大阪・テレビ愛知）
『宇宙戦艦ヤマト2199』の続編で、『さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち』『宇宙戦艦ヤマト2』のリメイク版。
劇場アニメ映画
『宇宙戦艦ヤマト』1977年8月6日公開。
内容はテレビアニメ版『宇宙戦艦ヤマト』の総集編。
『さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち』東映、1978年8月5日公開。
『ヤマトよ永遠に』東映、1980年8月2日公開。
『宇宙戦艦ヤマト 完結編』東映、1983年3月19日公開。70mm版1983年10月5日公開。
『宇宙戦艦ヤマト 復活篇』東宝（通常版）、2009年12月12日公開。クロックワークス（ディレクターズカット版）、2012年1月28日公開。
『宇宙戦艦ヤマト2199』第一章、2012年4月7日公開。第二章、6月30日公開。第三章、10月13日公開。第四章、2013年1月12日公開。第五章、4月13日公開。第六章、6月15日公開。第七章、8月24日公開。
テレビアニメ版『宇宙戦艦ヤマト2199』を、テレビ放送に先立って劇場公開したもの（ODS作品）。
『宇宙戦艦ヤマト2199 追憶の航海』2014年10月11日より公開。
『宇宙戦艦ヤマト2199』の総集編。
『宇宙戦艦ヤマト2199 星巡る方舟』2014年12月6日公開。
『宇宙戦艦ヤマト2199』のサイドストーリー。
『宇宙戦艦ヤマト2202 愛の戦士たち』第一章、2017年2月25日公開。第二章、6月24日公開。第三章、10月14日公開。第四章、2018年1月27日公開。
テレビアニメ版『宇宙戦艦ヤマト2202 愛の戦士たち』を、テレビ放送に先立って劇場公開したもの（ODS作品）。
テレビアニメスペシャル
『宇宙戦艦ヤマト 新たなる旅立ち』1979年7月31日放送 フジテレビ系列（1981年3月14日に劇場公開）
『宇宙戦艦ヤマト2』と『ヤマトよ永遠に』の間をつなぐ内容。
『宇宙戦艦ヤマトII 総集編 ヤマトよ永遠なれ!（後に『宇宙戦艦ヤマト2 総集編』に改題）』1979年10月6日 読売テレビ製作・日本テレビ系列
『宇宙戦艦ヤマト2』の総集編として同作品を再編集し、一部音楽の差し替え、アフレコの追加などを行ったもの。
『宇宙戦艦ヤマトIII 総集編 太陽系の破滅』1983年12月28日 日本テレビ系列『水曜ロードショー』枠で放送。
『宇宙戦艦ヤマトIII』の総集編。
OVA
『ヤマトわが心の不滅の艦 宇宙戦艦ヤマト胎動篇』
『YAMATO2520』および『宇宙戦艦ヤマト 復活編』のメイキング&プロローグビデオ
『YAMATO2520』（第3巻で中断したため、未完）
海外吹き替え版
日本以外の国々でも、第1作「宇宙戦艦ヤマト」と劇場版「宇宙戦艦ヤマト」を再編集して各国語に吹き替えたものが公開されている。アメリカの劇場版『Space Cruiser Yamato』（1977年）とテレビアニメ版『STAR BLAZER』（1979年）、韓国の『宇宙戦艦V号』（우주전함V호、1981年）、香港の『太空奇艦』、台湾の『宇宙戰艦』などがある。
『STAR BLAZERS The Quest for Iscandar』
アメリカ版『宇宙戦艦ヤマト』
『STAR BLAZERS THE COMET EMPIRE』
アメリカ版『宇宙戦艦ヤマト2』
『STAR BLAZERS THE BOLAR WARS』
アメリカ版『宇宙戦艦ヤマトIII』
アニメ作品間の時系列
劇場実写映画
『SPACE BATTLESHIP ヤマト』
東宝配給、2010年12月1日公開。アニメ第1作『宇宙戦艦ヤマト』のストーリーを原作として実写映画化したリメイク版。
『STAR BLAZERS』
2017年公開予定。ハリウッドによる実写映画版。クリストファー・マッカリー監督、スカイダンス・プロダクションズ製作。製作には西崎彰司も参加するという[2]。マッカリーは2015年の『ミッション:インポッシブル/ローグ・ネイション』の公開直前、改めて本作を監督することを公表している[3]。
2017年3月24日には、企画の脚本を『』のザック・ディーンが担当することが報じられた[4]。
漫画
個々の詳細は各作品記事を参照。
松本零士版
宇宙戦艦ヤマト
アニメの放送と並行して『冒険王』誌の1974年11月号から1975年4月号まで連載。単行本化の際に60ページ余りが加筆されたが[5]、月刊誌ゆえの掲載ペースの遅さに加え、アニメの内容が短縮されたため、ストーリーはかなり省略され、松本自身がダイジェストと自認する内容となっている[6]。
『さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち』『宇宙戦艦ヤマト2』に合わせ、白色彗星帝国編も同一タイトルの『宇宙戦艦ヤマト』で『冒険王』1978年7月号から1980年1月号にかけて連載された[7]が、ストーリー未完のまま連載を終了している。
宇宙戦艦ヤマト 永遠のジュラ編
『プレイコミック』誌の1976年8月26日号に掲載。当時流行した、オリジナル作者による有名漫画の読みきり新作企画[注 2]の一環として描き下ろされたサイドストーリー。西崎義展が企画協力として参加している。オリジナル要素として、デスラーの妻子が描かれている。
上記の松本版コミカライズの、サンデーコミックスの第3巻および秋田文庫の第2巻に収録されている。
ひおあきら版
朝日ソノラマのサンコミックスより刊行。『宇宙戦艦ヤマト2』『宇宙戦艦ヤマトIII』を除く『宇宙戦艦ヤマト 完結編』までの全作をコミカライズしている（『ヤマトIII』も後述の通りサンコミックスでコミカライズされているが、作画はひおではなく増尾隆之）。
1作目のみオリジナル要素が多分に含まれた内容となっているが、2作目以降はアニメ版に忠実な内容となっている（アニメ版で変更・省略された設定やエピソードが描かれることはある）。
朝日ソノラマが廃業（商標は親会社が継承）した後の新刊は、メディアファクトリーから出版されている。
宇宙戦艦ヤマト
1974年から1975年にかけてサンコミックスから全3巻で描き下ろしで発行されたコミカライズ作品。アニメ版の脚本を担当した藤川桂介が構成を行い、漫画原作を担当。アニメ版のストーリーとは異なった展開を見せている。
1999年に、朝日ソノラマからソノラマ漫画文庫として全3巻で文庫化。メディアファクトリーから、2005年に全2巻で文庫化（MF文庫）、2009年に同じく全2巻でコンビニコミック化（MFコミックス）されている。
さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち
1978年から1979年にかけてサンコミックスから全3巻で描き下ろしで発行されたコミカライズ作品。
メディアファクトリーから、2005年に全2巻で文庫化（MF文庫）、2009年に同じく全2巻でコンビニコミック化（MFコミックス）されている。
宇宙戦艦ヤマト 新たなる旅立ち
1979年にサンコミックスから全2巻で刊行。
メディアファクトリーから、2005年に全1巻で文庫化（MF文庫）、2010年に同じく全1巻でコンビニコミック化（MFコミックス）されている。
ヤマトよ永遠に
1980年にサンコミックスから全2巻で刊行。
メディアファクトリーから、2005年に全1巻で文庫化（MF文庫）、2010年に同じく全1巻でコンビニコミック化（MFコミックス）されている。
宇宙戦艦ヤマト 完結編
1983年にサンコミックスから全2巻で刊行。
メディアファクトリーから、2005年に全1巻で文庫化（MF文庫）、2010年に同じく全1巻でコンビニコミック化（MFコミックス）されている。
その他
宇宙戦艦ヤマト（作画 - 聖悠紀）
児童向け月刊誌『テレビランド』の1974年11月号から1975年3月号まで連載。掲載以後、研究資料用の300部限定の同人誌が発行されたのみで、公式な再録や単行本化はされていない。
1975年発売の『別冊テレビランド』第1号には、番外編として植民星出身ガミラス軍捕虜のオリジナルエピソードが掲載されたが、こちらは『ハイパーホビー』2012年7月号に再録された[8]。
宇宙戦艦ヤマトIII（作画 - 増尾隆之）
1981年の5月と7月に、朝日ソノラマのサンコミックスより全2巻描き下ろしで刊行[9]。
宇宙戦艦ヤマトIII（作画 - 愛沢ひろし）
『冒険王』の80年11月号から81年8月号まで連載された[10]。単行本化はされていない[10]。
宇宙戦艦ヤマト 遥かなる星イスカンダル（コミックアンソロジー）
同タイトルのゲームが発売された翌年の2000年5月、むらかわみちお発案でスタジオDNAより刊行。むらかわみちお、まがみばん、大貫健一、富士原昌幸、島本和彦、きお誠児、ときた洸一がそれぞれ第1作の1エピソード（テレビ版で言えば第1話、第2・3話、第7・8話、第21・22話、第23・24話、第25話、第26話）を担当したほか、庵野秀明、出口竜正、竹本泉、永野のりこ、鈴木雅久、幡池裕行、増永計介（表紙イラストも担当）が見開きでイラストとエッセイを載せている。
宇宙戦艦ヤマト2199（むらかわみちお / 原作 - 西崎義展 / キャラクターデザイン - 結城信輝）
『ニュータイプエース』で2012年Vol.6から2013年Vo.23まで連載された後、『角川ニコニコエース』で第95号から月イチ更新で連載されている。『宇宙戦艦ヤマト2199』のコミカライズ作品。大筋の物語はアニメ本編に沿っているが、オリジナル要素も多く含まれている。
宇宙戦艦ヤマト2199 緋眼のエース（東まゆみ / 原作 - 西崎義展 / キャラクターデザイン - 結城信輝 / 監修 - 西崎彰司）
『月刊コミックブレイド』で2013年9月号から2014年6月号まで連載。山本玲を主人公とした『宇宙戦艦ヤマト2199』のスピンオフ漫画。
絵物語
空想科学絵物語版
アニメ放送と同時期に「小学五年生」1974年10月号から1975年3月号まで6回連載。構成と文は藤川桂介、絵が松本零士。最終回はドメル艦隊との七色星団の決戦が中心で、ガミラス星攻防戦やイスカンダル星のくだりは、32行の文章で済ませ終了している。1999年に『こんなマンガがあったのか! 名作マンガの知られざる続編・外伝』で全6回が初再録された[11]。次いで2010年に小学館クリエイティブから発行された『松本零士 初期SF作品集』の「未復刻SF作品集」でも再び再録された。この書籍にはサーシャ・シップや脱出カプセルのモデルとなった『マシン童子』（「ぼくらマガジン」1970年.講談社）も掲載されている。
絵物語版
アニメ放送と同時期に「小学四年生」1974年10月号から75年3月号まで6回連載。文章：藤川桂介／絵：池原成利。最終回直前は第8話の冥王星壊滅作戦が、最終回はガミラス本星攻防戦が掲載され終了している。
小説
題名著者発行元装丁発行日備考宇宙戦艦ヤマト 地球滅亡編作：石津嵐<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[11715,11721,6,0]}'/>原案：豊田有恒朝日ソノラマ並装1974年10月20日1975年11月10日にソノラマ文庫に合本して再録宇宙戦艦ヤマト 地球復活編1975年2月3日宇宙戦艦ヤマト 1 発進編構成：西崎義展朝日ソノラマ並装1977年7月20日1978年12月30日にソノラマ文庫に再録<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[12043,12048,5,0]}'/>ヤマト大全集1 - 3として再録（出版日不詳）宇宙戦艦ヤマト 2 死闘編1977年8月1日宇宙戦艦ヤマト 3 回天編1977年8月10日さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち 上文：三浦清史集英社ファンファン文庫1978年8月15日1978年8月25日にモンキー文庫からも出版さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち 下1978年8月30日さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち文：若桜木虔<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[12480,12486,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社文庫コバルトシリーズ文庫版1978年8月19日さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち 1構成：西崎義展朝日ソノラマ並装1978年9月1日1979年3月15日にソノラマ文庫に再録さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち 21978年9月15日宇宙戦艦ヤマト文：若桜木虔<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[12812,12818,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社文庫コバルトシリーズ文庫版1978年9月20日さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち文：牧美智瑠<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[12926,12932,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社並装版1978年10月5日宇宙戦艦ヤマト文：牧美智瑠<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[13020,13026,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社並装版1978年11月10日宇宙戦艦ヤマト 総集編文：三浦清史<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[13119,13125,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社モンキー文庫B6版1978年11月10日これ以後のヤマトシリーズは重版する過程でモンキー文庫からファンファン文庫に移行している（完結篇は初版からファンファン文庫である）熱血小説 宇宙戦艦ヤマト著者：高垣眸オフィス・アカデミー並装版1979年7月4日戦前児童文学で活躍した高垣に西崎が直接小説化を依頼[12]宇宙戦艦ヤマト 新たなる旅立ち文：若桜木虔<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[13493,13498,5,0]}'/>監修：西崎義展集英社文庫コバルトシリーズ文庫版1979年9月14日宇宙戦艦ヤマト 新たなる旅立ち 1構成：西崎義展朝日ソノラマ並装版1979年9月14日ヤマト大全集6, 7に再録<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[13721,13727,6,0]}'/>ソノラマ文庫に合本して再録宇宙戦艦ヤマト 新たなる旅立ち 2宇宙戦艦ヤマト 新たなる旅立ち文：三浦清史<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[13843,13848,5,0]}'/>監修：西崎義展集英社モンキー文庫B6版1979年9月30日宇宙戦艦ヤマト2 上（ヤマト大全集4）構成：西崎義展朝日ソノラマ1980年8月1日1981年3月26日にソノラマ文庫に合本して再録宇宙戦艦ヤマト2 下（ヤマト大全集5）ヤマトよ永遠に文：若桜木虔<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[14170,14175,5,0]}'/>監修：西崎義展集英社文庫コバルトシリーズ文庫版1980年8月15日ヤマトよ永遠に 上文：三浦清史<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[14289,14295,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社モンキー文庫B6版1980年9月1日ヤマトよ永遠に 下1980年9月10日ヤマトよ永遠に 上（ヤマト大全集8）構成：西崎義展朝日ソノラマ1980年9月20日ヤマトよ永遠に 下（ヤマト大全集9）1980年9月25日宇宙戦艦ヤマトIII 1文：若桜木虔<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[14719,14725,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社文庫コバルトシリーズ文庫版1981年5月15日宇宙戦艦ヤマトIII 2宇宙戦艦ヤマトIII文：三浦清史<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[14900,14905,5,0]}'/>監修：西崎義展集英社モンキー文庫B6版1981年6月宇宙戦艦ヤマトIII 1（ヤマト大全集10）構成：西崎義展朝日ソノラマ宇宙戦艦ヤマトIII 2（ヤマト大全集11）宇宙戦艦ヤマトIII 3（ヤマト大全集12）宇宙戦艦ヤマト完結編 1文：若桜木虔<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[15290,15296,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社文庫コバルトシリーズ文庫版1982年12月15日宇宙戦艦ヤマト完結編 21983年3月15日宇宙戦艦ヤマト完結編 1文：岬兄悟徳間書店アニメージュ文庫文庫版1982年12月31日宇宙戦艦ヤマト完結編 21983年4月15日宇宙戦艦ヤマト完結編 1構成：西崎義展朝日ソノラマ ソノラマ文庫文庫版1983年2月15日宇宙戦艦ヤマト完結編 21983年3月宇宙戦艦ヤマト完結編 上文：三浦清史<br data-parsoid='{"stx":"html","selfClose":true,"dsr":[15870,15876,6,0]}'/>監修：西崎義展集英社ファンファン文庫B6版1983年3月15日宇宙戦艦ヤマト完結編 下1983年4月10日宇宙戦艦ヤマト2199 ［上］豊田巧マッグガーデンB6版2013年10月31日宇宙戦艦ヤマト2199 ［下］2013年12月27日
石津嵐版
石津嵐の小説版（上記の表の先頭。ソノラマ文庫のローンチタイトルでもあった）は本作品の企画段階で没とされた豊田らの案を元に構成されており、スターシアがコンピュータであり、デスラーはスターシアにより創造された仮生命体であること、ヤマト乗員のほとんどはイスカンダル星に到着までに戦死または事故死すること、放射能汚染された地球は回復不能でその環境に適応するよう生態改造を行う旨を告げられること、仮生命体であるデスラーを倒すため、創造主たるスターシア（イスカンダル）を破壊する、など、ストーリー・設定がアニメ版とは大幅に異なっている。豊田有恒によれば「99.9%石津の仕事」とのこと[13]。なお、終盤の設定の一部が劇場版の「スターシア死亡編」に生かされた。
松本の漫画や石津の小説は原作と誤解される場合があるが、どちらも原作ではない。最初に用意されたアニメ作品企画をノベライズ、コミカライズし、他メディアに展開するという戦略の、今で言うメディアミックスの初期の例と言える。
当時の出版事情から、石津版の入稿時期は、少なくとも松本零士の漫画版の入稿より早いと推測される。ただし豊田有恒は、自分はおおまかなストーリーとSF設定を担当しただけであるとして著作権を主張しておらず、著作者人格権をめぐる紛争では松本零士に原作権があるとしていた[14][15]。
その他の小説作品については、ストーリーはアニメ版とほぼ変わらない。
その他のメディア展開
ラジオ
ステレオ劇画
1977年8月20日から8月27日までNHK-FM放送で『ステレオ劇画 宇宙戦艦ヤマト』が全8回放送された。夏休みの19時15分から22時の特別編成『サマー・ワイド・スペシャル』という枠の19時15分からの15分番組だった。ストーリーはテレビアニメに準じたもので、女優のあべ静江がナレーションからキャラクターのセリフまで1人で担当する朗読形式。音楽はヴァンゲリスの曲(曲名は「Alpha」アルバム「Albedo 0.39」収録）を採用し、効果音はアニメとは異なるものが使われており、イメージが異なることからファンには不評だったという[16][17]。シナリオ監修は藤川桂介で、藤川が構成をしたひおあきらによる漫画版と一部同じエピソードが挿入されている。『ステレオ劇画』は、他にもさいとう・たかをの『ゴルゴ13』、川崎のぼるの『フットボール鷹』を放送し、『宇宙戦艦ヤマト』は『フットボール鷹』の後番組だった。
オールナイトニッポン
1977年12月2日の深夜番組『オールナイトニッポン』の枠で、クリスマスシーズンの『交響組曲宇宙戦艦ヤマト』の発売にあわせて、ドン上野プロデュースの4時間のスペシャル番組が放送された。『オールナイトニッポン』の4時間生放送ドラマとしては、『ハウス』『がんばれ元気』に続く第3弾にあたった。4部構成でドラマを挟んで多数のゲストがヤマトについて語った。ラジオドラマは48名の声優が参加して、録音ではなく生放送で放送された。2日前に脚本の依頼を受けた藤川桂介は、西崎義展から提供を受けた薬品の力も借りて放送前日の6時間で執筆[18]。ドラマは古代進が日記をつけるという形式でモノローグと解説を入れて進行していった[19][20]。NHK-FMのラジオ劇画版とは異なり、声優・音楽・効果音もオリジナルと同一である[16]。
この放送では、3つのトラブルがあった。
1つは、松本零士が出演をボイコットすると言い出したことである。プロデューサーの西崎義展と脚本を担当した藤川桂介が、放送開始30分前に松本邸まで赴いて出演を説得し、放送途中から出演することになった[21]。
最後は、ニッポン放送が受け付けていた30回線の電話回線に対して、あまりの人気に推定20万本のファンからの電話が殺到して、電話局の回線がパンクしたというものだった[20]。
ウェブサイト
2009年の劇場映画『宇宙戦艦ヤマト 復活篇』の公開を記念し、初のオフィシャルコミュニティサイト、ヤマトクルーが公開された。シリーズのファンがウェブを通じて交流しあう、WEB2.0時代の場として存在している。
講談
森雪の声優である麻上洋子が、講談師の一龍斎春水として講談・宇宙戦艦ヤマトを創作して高座にかけている。
音響
本シリーズはプロデューサーの西崎義展の下、「音」に関して非常に拘られており、シリーズの重要な構成要素として制作スタッフも認めるところとなっている。
音楽
シリーズの主題歌やBGMなどの音楽の作曲は宮川泰が担当している。また、『永遠に』以降のごく一部は息子の宮川彬良によるものである[注 3]ほか、『完結編』では『さらば』以降楽曲の演奏においてピアニストとして参加していた羽田健太郎が作曲に参加している。
音楽は西崎の意向によりオーケストラによるものとなっている。これは1977年に発売された「交響組曲 宇宙戦艦ヤマト」の収録に際して<b data-parsoid='{"dsr":[19229,19253,3,3]}'>シンフォニック・オーケストラ・ヤマト</b>が編成されたことによって本格化した。また、本盤は他の作品にも影響を与えている（交響組曲 宇宙戦艦ヤマト#影響も参照）。
『復活篇』では宮川泰・羽田健太郎両氏ともに故人となっており、新規のBGMは山下康介によって作曲されているが、半分以上のBGMは歴史的な音楽家によるクラシック音楽が使用されている。このことは従来のヤマトファンから戸惑いの声が多数寄せられる結果となり、ディレクターズカット版では未発表曲を含む過去作のBGMを再構成して使用している[22]（宇宙戦艦ヤマト 復活篇#音楽も参照）。
リメイク作品である『2199』シリーズでは、宮川彬良が音楽を担当し、BGMの再録や新規BGMの作曲を行っている（宇宙戦艦ヤマト2199#音楽、宇宙戦艦ヤマト2202 愛の戦士たち#音楽・音響も参照）。
効果音
効果音は東京演劇音響研究所の柏原満によって制作されている[注 4]。柏原は鉄腕アトムの録音技術に参加した際、大野松雄から効果音作りのノウハウを教わり、活字から湧き上がった音のイメージが頭の中に溜まっていき、何とかして表現したいと思っていたところで宇宙戦艦ヤマトと出会い、自身の音を発表できると思って参加した。そのため、ヤマトの効果音の作り方の根底にはアトムがあると柏原は述べている。ヤマトの効果音を作る上で「『船』のイメージを絶対忘れないでくれ」と注文を受けた[23]が、それ以外の要望は特になかったため、ほとんど柏原自身のイメージで作っていったと言う[24]。ガミラス星が映る時のおどろおどろしい音は完全に柏原が独自につけたものであり、西崎を驚嘆させた模様[24]。
『復活篇』での効果音はサウンドボックスの倉橋静男が担当。『完結編』から26年の歳月を経ているため、最新の音響設備に合わせ、ごく一部を除き効果音が一新されたが、BGM同様ファンからは不評を買っている。そのためディレクターズカット版では、ヤマトファンにとって耳馴染みのよい『復活篇』を目指し、効果音を旧来の音源に戻している[22]。なお、『復活篇』時にも当初柏原へオファーは来ていたが、「5.1chはちょっとできない」と断られ、一部の音データのみ借りて使用することになった[25]。ディレクターズカット版制作時に改めて話を持ち掛けても変わらず渋られてしまい、音響監督の吉田知弘が通いつめて頼み込んだ結果、吉田が柏原の持つ音源を借り受けて復元・コピーを行うという形で落ち着いた[25][26]。
『2199』ではフィズサウンドクリエイションの西村睦弘が担当となっており、『復活篇』時にデジタルライブラリ化された旧来の効果音を、現代の作風に合うように調整したうえで使用している[25][26]。また、ほぼ全ての音が旧来のものに差し替えられた『復活篇』とは異なり、本作では印象的な音（主砲発射音など）は旧来のもの、現実的な音（キャラクターの動作する音など）は新規のもの（監督の出渕裕曰く「リアル系の音」）と、場面に合わせて使い分けがなされている[27]。
柏原は『復活篇』『2199』には直接参加はしていないが、効果音を使用するにあたり「オリジナルサウンドエフェクト」という独自の肩書でクレジットされている[注 5]。なお、柏原は『復活篇』でのインターネットの批評を見るまで自身の作った音にファンがいることを知らなかったと述べている[28]。
関連商品
レコード・CD
6作品がオリコンLPチャートで10位以内にランクインし、関連レコードは総売上は300万枚に達した[29]。これを受け発売元の日本コロムビアでは、アニメーション作品や特撮の劇中音楽をステレオ録音し、アルバムとして続々とリリースしていった。
『宇宙戦艦ヤマト』(CS-7033) - 1位
『さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち』(CQ-7011) - 2位
『さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち ドラマ編』(CS-7077-8) - 2位
家庭用ビデオデッキ及び、ビデオ収録された作品が商品として発売される以前に、劇場の音源を収録したLPレコード。
『交響組曲 宇宙戦艦ヤマト』(CQ-7001) - 3位
作曲・編曲 - 宮川泰 / 演奏 - シンフォニック・オーケストラ・ヤマト（特別編成オケ）
インスト曲のみで、全12曲構成。アニメ作品の同種企画の先駆けとなった。これらの企画は「宇宙戦艦ヤマト三部作」として、第20回日本レコード大賞企画賞を受賞している。
『ヤマトよ永遠に 音楽集 Part.1』(CQ-7051) - 10位
『宇宙戦艦ヤマト 新たなる旅立ち』(CQ-7029) - 10位
順位はオリコンLPチャートのもの。出典は『オリコン・チャートブック LP編 昭和45年-平成1年』オリジナル・コンフィデンス、1990年、151頁・331-341頁。ISBN 4-87131-025-6。
『交響曲 宇宙戦艦ヤマト』
第1楽章「誕生」
第2楽章「戦い」（スケルツォ）
第3楽章「祈り」（アダージョ）
第4楽章「明日への希望」（ドッペルコンチェルト）
羽田健太郎作曲（テーマモチーフ作曲：宮川泰、羽田健太郎）
演奏 - 羽田健太郎（ピアノ独奏 - 第4楽章）、徳永二男（ヴァイオリン独奏 - 第4楽章）、川島和子（ヴォカリーズ - 第3楽章）、NHK交響楽団（管弦楽）、大友直人（指揮）。
1984年5月4日、五反田簡易保険ホールにおける演奏会ライブ録音・録画。LP（後にCD）/ VHS(/Beta) / LD発売、DVD復刻発売。1992年NHK衛星第二放送での宇宙戦艦ヤマト特集にて放送。
4楽章構成の交響曲で、第1楽章はソナタ形式、第2楽章はスケルツォとして『完結編』のコスモタイガーのテーマを急速な3拍子に編曲。第3楽章アダージョにはスターシャのテーマとして女声ヴォカリーズを挿入（レコードやビデオのクレジットにはジャズ用語のスキャットとして表記されているが、リズムを刻むための子音を挿むわけではないのでヴォカリーズが正しい）、そして第4楽章は作曲者羽田健太郎のピアノと当時N響のソロコンサートマスターだった徳永二男のヴァイオリンによる「ドッペルコンチェルト（二重協奏曲）」という構成になっている。アニメ劇伴をオーケストラ音楽として鑑賞する先駆けとなった作品。
なお多くのモチーフは宮川泰作曲のオリジナル劇伴を流用しているが、ソナタ形式などにのっとった交響曲としての構成での作曲は羽田によるもの。第2楽章は『完結編』のモチーフを流用しており、これはもともと羽田の作曲である。
映像演出は実相寺昭雄。「オーケストラがやってきた」等で鳴らした腕を存分に生かした出来となっている。なお、本人によれば「N響を撮った民放ディレクター一番乗り」との事。
「交響曲宇宙戦艦ヤマト - ライブ録音 - トラックダウン・バージョン」が2004年11月25日発売の「生誕30周年記念 ETERNAL EDITION PREMIUM 宇宙戦艦ヤマトCD-BOX」のボーナスディスクとして収録されている。
その後、『宇宙戦艦ヤマト 復活篇』公開にあたり、大友直人指揮、日本フィルハーモニー交響楽団演奏にて、「交響曲ヤマト2009」として再録音されている。
玩具
前後してキャラクターグッズ類も多数製作された。
模型は主にバンダイから発売されており、主役艦であるヤマトの模型は、使用される金型ごとに大別して「銀河モデル（パネルモデル）」「イメージモデル」「メカニックモデル」「コズミックモデル」の4シリーズが展開していた。
「銀河モデル」の前身は「ゼンマイ走行版」などとも称される模型である[30]。1969年からプラモデルの製造を始めたバンダイは「バンダイマスコミシリーズ」を展開し、当時人気のキャラクターを次々と模型化していた。1974年、バンダイマスコミシリーズNo.113として「宇宙戦艦ヤマト プラモデル 第1号」が発売された。本放送時に発売されたこのプラモデルは、当初、艦首波動砲発射口からスプリングでミサイルが飛ばせるギミックや、艦底にゼンマイと三点式車輪による走行ギミックを持つなど、70年代当時のキャラクタープラモデルと同じ考えに立ったものだった。ゼンマイ走行（アナライザーはゼンマイ歩行）する、ヤマト、コスモゼロ、ブラックタイガー、アナライザーがそれぞれ当時500円で発売された[31][32]が、第1作テレビアニメの番組打ち切りにより特に注目されることなく、市場からいったんは姿を消した[33][34]。
ヤマトブーム下での1977年の映画公開に合わせて、バンダイがゼンマイ走行ヤマトを再発売すると、瞬時に完売し、1ヵ月未満で追加生産となる。追加生産時にヤマトファンからの意見を取り入れ、ゼンマイ走行部をオミットして第三艦橋を追加造型して艦首形状を変更してディスプレイモデルに改修し、メタリックカッパー塗装が施された「銀河モデル」[35]（ノンスケールで700円。1978年3月〜7月の短期間）が発売された。後に「銀河モデル」の金型を流用し、成型色を通常のグレーに変え、「1/1000」というスケール表示を追加した「パネルモデル」が展開される[36][37]。1978年7月に「さらば版」（テレサパネル付き）[36]、1980年9月に箱絵を変えたマイナーチェンジである「永遠に版」[37]が発売された。この金型を使用した当シリーズは、『宇宙戦艦ヤマトIII』のころまで販売を続け、『宇宙戦艦ヤマト 完結編』公開の1983年3月に発売された新規金型の「1/1000 宇宙戦艦ヤマト」（通称「ファイナルヤマト」）に取って代わられるまで、ヤマト模型のスタンダードアイテムとして位置付けられ続けた[30]。
「イメージモデル」は、斜め前方からのイメージを重視しパースが極端につくようデフォルメしたプラモデルである[30]。第1作劇場版が公開された1977年に「ディフォルメ・ディスプレモデル」という商品名で発売され、『さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち』公開に合わせた再発売時に、商品名を「イメージモデル」と改めた[30]。なお、1978年発売の「1/500 コズミックモデル 宇宙戦艦ヤマト」から始まる「コズミックモデル」シリーズは、このイメージモデルの上部構造物が流用された[30]。
「メカニックモデル」は、スケールモデルのプラモデルシリーズである。「1/700 メカニックモデル 宇宙戦艦ヤマト」が1978年に発売された[30]。これは、艦体の中に内部構造のメカが配置された、カットモデルであった[30]。宇宙戦艦ヤマトのプラモデルでは初めてスケール表示がされたキットで、艦船モデルのウォーターラインシリーズの統一スケールと同じであった[30]。そして『ヤマトよ永遠に』公開の1980年に、内部メカの一部分の塗装などをリニューアルした「1/700 ニューメカニックモデル 宇宙戦艦ヤマト」が発売された[37]。また、このリニューアルにあわせて、「ニューメカニックモデル」から内部メカを取り除き、カットモデルではない純粋な艦船モデルとした「1/700 宇宙戦艦ヤマト」も発売された[37]。このヤマトのスケールモデルは、大ヒット商品である『機動戦士ガンダム』のプラモデル「ガンプラ」の先駆けとなって、開発やマーケティングのノウハウが活用された[38]。ガンプラはヤマトのスケールモデル的手法を活かし、さらに統一されていなかったスケールを統一する形でリリースされたものである[39]。
「イメージモデル 宇宙戦艦ヤマト」は、当時2800円と高価格にもかかわらず、初回出荷10万個が1カ月で完売、1年で25万個、「1/700 宇宙戦艦ヤマト」は初年で31万個、後述する1個100円のヤマトメカコレクションは初年度で合計850万個と大ヒット商品で[31][38]、当時経営不振だったバンダイ模型の売上げを回復した、救世主商品となった[40]。そして、バンダイによるプラモデルは4年間にわたって販売される人気商品となった[41]。
ヤマトシリーズのプラモデルに関しては、ほぼバンダイの独擅場だったが、『さらば』『宇宙戦艦ヤマト2』時には、野村トーイが参入してくる。野村トーイは「ダイキャスト」[注 6]と称する合金玩具を始めとした各種玩具を発売[42]。1978年11月からは、野村トーイ初のプラモデルとして、「宇宙戦艦ヤマト」（1/1200で500円）、「地球防衛軍艦隊旗艦アンドロメダ」（1/1000と1/1200の大小2種）、「高速中型空母ナスカ」（1/1000スケール）が発売される[43]。このプラモデルは細部成形が評価されたが[44]、市場に出回った数が限られた幻のモデルとなっている[45]。
『宇宙戦艦ヤマトIII』時にはポピーが参入。低年齢層向け商品である「ポピニカ」シリーズからヤマトの模型を販売した。後にポピーはバンダイに吸収されるが、「ポピニカ」と「超合金」を大人向け（15歳以上）の企画としてリファインした「ポピニカ魂」と「超合金魂」のシリーズ商品としてもヤマトシリーズの模型は発売されることになる。
『完結編』以降は、プラモデルの大きな商品展開はなく、ヤマトのプラモデルが幾ばくか2000年代に発売される程度だった。しかし、2012年から2014年にかけての『宇宙戦艦ヤマト2199』では、バンダイが1/1000の統一スケールでのプラモデルの展開を始める。バンダイの担当者は「全てのメカを出す」という意気込みを見せ、その意思表示としてガミラス側プラモの2番手にメジャーなメカとは言い難いポルメリア級強襲航宙母艦を出すという挑戦をし、本作の総監督である出渕裕から苦笑されている[46]。また、ヤマトだけは1/500スケールのプラモデルも発売された。続編の『宇宙戦艦ヤマト2202 愛の戦士たち』でも、引き続き1/1000スケールの商品が展開されている。
メカコレクション
バンダイから1979年より展開されたプラモデルシリーズで、略称は「メカコレ」。全長12センチメートル前後の手の平サイズのプラモデルで、100円という低価格。当時としては精巧なプラモデルだったため、中高生ファンや児童に人気を博した[47]。2014年現在、全33種が発売されている。
1979年1月末に発売した『さらば宇宙戦艦ヤマト』の登場メカ10種を皮切りに、同年7月に『宇宙戦艦ヤマト2』の登場メカ5種、同年10月に『新たなる旅立ち』の登場メカ3種、80年5、6月に第1作『宇宙戦艦ヤマト』および『ヤマト2』の登場メカ4種、81年5、6月に『宇宙戦艦ヤマトIII』の登場メカ8種の計30種が発売され、さらに79年4 - 8月にはメカコレ5種と背景をセットにした「スペース・パノラマ」が5セット発売された[48]。
メカコレシリーズはNo.30「ガルマン・ガミラス帝国 惑星破壊ミサイル」をもって終了となった[48]が、人気の高さからその後も再版されており[注 7]、2004年にはメカコレ全30種をセットにした「メカコレクションセット」が発売[49]、さらに2013年には『宇宙戦艦ヤマト2199』の展開に伴い同様のコンセプトの「ヤマトメカコレスペシャルボックス」が発売された。さらにこのスペシャルボックスには、新規造形メカコレとして「ドメラーズII世」「ブラックタイガー」「コスモクリーナーD」の3種類のメカが含まれており、実におよそ30年振りにメカコレシリーズの新商品が登場することとなった。また、「1/1000Scale 宇宙戦艦ヤマト2199」にはNo.18「ガミラス帝国軍 デスラー三段空母」[注 8]が付属しており、箱にはメカコレのパッケージがプリントされ、切り取って組み立てることでパッケージも再現できるようになっている。また、その他の1/1000スケールのプラモの一部にも、正式なシリーズではないものの「メカコレサイズ」と称されるプラモが付属している。
2014年からは『宇宙戦艦ヤマト2199』のメカを商品化する新シリーズを展開。旧来のメカコレとは異なり、大半のパーツは接着剤不要のスナップフィットとなっている。
ゲーム
ボードゲーム
バンダイifシリーズのウォー・シミュレーションゲーム。艦船ユニット（駒）は2ヘクス分の大きさで、「前進」「後進」「方向転換」の概念がある。
宇宙戦艦ヤマト
第1作から『III』までを一まとめにゲーム化。
宇宙戦艦ヤマト 完結編
『完結編』をゲーム化。
コンピュータゲーム
業務用レーザーディスクゲーム（アーケードゲーム）
宇宙戦艦ヤマト
発売年：1985年、ジャンル：コマンドシューティング
TAITOより発売。前作の『忍者ハヤテ』に続くレーザーディスクアニメーションゲーム第2弾。映像などはシリーズ最終作である『完結編』がベースだが、一部は『さらば』、『永遠に』の映像や新規描き下ろし作画部分もある。声優陣は『忍者ハヤテ』や『タイムギャル』とは違い、『完結編』の声優陣（富山敬、納谷悟郎、仲村秀生、青野武、津嘉山正種、石田太郎）を使用している。音楽は宮川泰が大半を坦当しているが、一部は小倉久佳が坦当している。
ステージは発進、冥王星空域、水惑星アクエリアス、宇宙空洞、要塞ウルク、水惑星アクエリアス（狙い撃ち）の6つ。一部ではコスモゼロやコスモタイガーIIに乗りディンギル軍の戦闘機やフレア弾を攻撃するステージと、要塞ウルクで古代進が敵を倒すステージがある（乗るのは宇宙空洞と要塞ウルクのみ）。ラストステージは、1発でプレ・ノアを波動砲で破壊させ、水柱を打ち切らせる。成功すれば完全クリアとなり、ヤマトは地球に帰還し、スタッフクレジットへ。失敗すればヤマトは破壊され、バッドエンドとなりゲームオーバー（コンティニュー不可）。発進は『さらば』、『永遠に』、『完結編』のランダムで選ばれる。発進の入力をミスをするとその場からリスタートだが、『完結編』の2回目の入力ミスをしてしまうとヤマトは転覆して『さらば』での海中発進からリスタートとなる。ミスシーン（失敗時）はほとんどが新規描き下ろし映像だが、一部では『完結編』のヤマトが自爆する映像がある。
コスモゼロやコスモタイガーIIの操作システムは『サンダーストーム』のシステムをそのまま流用しているほか、本作のLDゲームは専用のコックピット筐体や大型スクリーン筐体などを使用しているが、後に別LDゲームの筐体（『アストロンベルト』、『インター・ステラ』、『アルベガス』、『サンダーストーム』、『マッハ3』）を流用する改造キットも発売されている。家庭用ゲーム機には移植されていない。
ゲームボーイ用
宇宙戦艦ヤマト
発売日：1992年7月17日、ジャンル：ウォー・シミュレーション
ベックより発売。基本は2Dマップ上で行うシミュレーションゲームだが、ヤマト自身が戦闘に参加する場合のみ3Dシューティングに切り替わる。バックアップメモリーは搭載しておらず、ゲームの中断・再開はパスワードで行う。
PCエンジン（SUPER CD-ROM2）用
宇宙戦艦ヤマト
発売日：1992年12月22日、ジャンル：ウォー・シミュレーション
ヒューマンより発売。テレビシリーズから主要なエピソードをピックアップした全9ステージ構成。ゲームは基本的にブリッジ内で、砲撃（古代）、移動（島）、艦載機出撃（南部）、機体修理（太田）といった担当者に指示を出し、各ステージでのクリア目標を達成していくリアルタイムシミュレーションゲームになっている。
ゲーム内のビジュアルシーンはスプライトやBG面を使い、アニメを忠実に再現している。永井一郎のナレーションのみ新録で、セリフや効果音はアニメの流用。富山敬が演じる古代進の声が聞けるのは、上記の業務用のLDゲームに続いてこれが最後となる。
PlayStation用
宇宙戦艦ヤマト 遥かなる星イスカンダル
発売日：1999年2月4日
ゲームオリジナルキャラクターとして、シュルツの兄・コルサックが登場する。
さらば宇宙戦艦ヤマト 愛の戦士たち
発売日：2000年5月2日
ゲームの進め方により、『2』もしくは『さらば』の2通りのエンディングが存在する。
宇宙戦艦ヤマト 英雄の軌跡
発売日：2000年9月28日
前2作のファンディスク。「永遠のジュラ編」シナリオも収録されている。
PlayStation 2用
宇宙戦艦ヤマト イスカンダルへの追憶
発売日：2004年10月6日
『宇宙戦艦ヤマト 新たなる旅立ち』に当たる。「暗黒星団帝国編三部作」の第1作。
宇宙戦艦ヤマト 暗黒星団帝国の逆襲
発売日：2005年1月27日
宇宙戦艦ヤマト 二重銀河の崩壊
発売日：2005年4月6日
以上2本は 『ヤマトよ永遠に』に当たり、「暗黒星団帝国編三部作」の第2作・第3作。この三部作では大幅にシナリオが変更されており、進め方次第では原作で死亡したキャラクターを生き残らせることもできる。
ワンダースワン用
宇宙戦艦ヤマト
発売日：2001年2月8日
ヘクス式のウォー・シミュレーションゲーム（ヤマト本体は2ヘクスを占有する）。ワンダースワンカラー対応。
イスカンダルまでのヤマトの進行ルートが選択式になっており、テレビ（映画）版と異なるストーリーで進めることができる。また、ワンダーゲートからユニットや資材のダウンロードを行うことでヤマトを改造できる。その結果、エンディングでコスモクリーナーDを操作するのが真田志郎の場合もあるなど、マルチエンディングを迎える。
ゲームオリジナルキャラクターとして、ドメルをライバル視するガミラス士官・バガデス</b>が登場する[50]。
モバゲータウン用
宇宙戦艦ヤマト
サービス提供開始：2010年12月6日
アイテム課金制のソーシャルゲーム。地球滅亡365日前よりゲームが開始し、主人公（ユーザー）は、地球防衛軍のパイロットとしてヤマトに乗艦し、イスカンダルに向けて旅立つ。数々のゲームを行ってヤマトの装備アイテムを訓練し、レベルアップすることで先へ進む。個人として楽しむだけではなく、他のユーザーと交信したり合同訓練を行うことで能力の向上を図り、交流できる。
iOS用・Android用
宇宙戦艦ヤマト2199イスカンダル編
サービス提供開始：iOS用2013年9月15日・Android用2013年10月22日
宇宙戦艦ヤマト2199 Cosmo Guardian
サービス提供開始：iOS用2014年5月9日・Android用2014年4月1日
宇宙戦艦ヤマト2199 Battle Field Infinity
サービス提供開始：iOS用2014年12月2日・Android用2014年12月2日
ヤマダゲーム用・TSUTAYAオンラインゲーム用・mixi用・GREE用
宇宙戦艦ヤマト2199 〜イスカンダルへの旅路〜
サービス提供開始：2014年10月29日
パチスロ・パチンコ
パチスロ
宇宙戦艦ヤマトA（2000年11月、サミー）
パチスロ宇宙戦艦ヤマト（2010年4月、山佐）
パチンコ
CR宇宙戦艦ヤマト（2007年12月、藤商事）
CR宇宙戦艦ヤマト2（2009年3月、藤商事）
CR宇宙戦艦ヤマト3（2010年2月、藤商事）
CRフィーバー宇宙戦艦ヤマト 復活編（2011年12月、SANKYO）
フィーバー宇宙戦艦ヤマト（2015年5月、SANKYO）
知的財産権に関する特記
本作品は、1990年代末以降、譲渡契約の正当性や翻案作品製作、著作者表示など、著作権やその他知的財産権をめぐってトラブルや訴訟が頻発した[51]。2009年に公開された「宇宙戦艦ヤマト復活編」以降の作品については、全ての権利関係がクリアになりトラブルは起こっていない。
これらの訴訟は、『キャンディ・キャンディ』とともに漫画・アニメにおける著作権問題の実例として取り上げられることがある[52][53][54][55][56]。
原作
本作品の著作のクレジットは西崎義展の個人会社であるオフィスアカデミーである。第1作の企画原案としては、西崎義展と山本暎一がクレジットされていた。松本零士は原作者ではない。
ただし、松本零士はかねてから自分は原作者であると主張しており、西崎義展が破産し逮捕され、本作シリーズの著作権が譲渡された1990年代末以降、自分が原作者であると主張し始めた。その時期に出されたビデオグラムにはオリジナル映像には存在しなかった「原作・総設定 松本零士」の表示が冒頭に追加するよう東北新社に働きかけ、次項に出てくる合意書に基づき東北新社がバンダイビジュアルに対して強要した。ただし、西崎義展と松本零士との著作者人格権の訴訟の結果が出る前の商品であり、松本零士の一方的な主張によるものであった商品であるから、判決後のビデオグラム商品について発売元のバンダイビジュアルは、その表示がある商品は再発売していない。
後の、西﨑と松本の著作者人格権をめぐる訴訟において一審判決で西崎を著作者と認め著作者人格権との判断が下された。西崎義展が自己破産した後に松本零士は東北新社に自分を著作者として扱うように働きかけ、1999年1月に友好関係を確認する合意書を締結している。その中には、本著作者である西崎義展を共同で排除すること、権利者としての権利料の支払い、松本零士が新作を製作する時に全面的に協力する主旨になっている。ただし、西崎と松本の著作者人格権訴訟において、和解したとはいえ西崎義展の全面的勝訴で決着がついたにもかかわらず、東北新社は合意書の解消をしていない。
松本の漫画が原作といわれることもあるが、こちらはアニメ制作開始（1973年9月頃）から1年後（1974年10月）にアニメ放送と並行して漫画誌に連載されていたものであり、漫画版を原作とするのは間違いである。なお、著作者人格権をめぐる訴訟で東京地裁は、「視覚化された原作は存在しなかった」としており、漫画原作の存在や松本零士による原作者の主張は否定している。その後の西崎と松本の和解については、両者の権利の所在を確認したものである[57]。また、和解書と確認書では、松本零士が「宇宙戦艦ヤマト」の権利行使を西崎義展（現在は、権利継承した西崎彰司）の了承なくして勝手に許諾行為が出来ないこと、西崎側の同意なしに松本は「宇宙戦艦ヤマト」シリーズの新作を作れないことが明記されている[58]。
そして西崎側のヤマト新作で松本の名前がクレジットされる際は、松本がかねてから主張していた「原作」ではなく、「設定・デザイン」であることをこの和解書で松本自らが認めている[58]。
なお、本シリーズの翻案作品である『SPACE BATTLESHIP ヤマト』と第1作目のリメイク作品『宇宙戦艦ヤマト2199』その続編である第２作目のリメイク作品『宇宙戦艦ヤマト2202愛の戦士たち』では、本シリーズの著作者である西崎義展が原作者としてスタッフクレジットされた。『SPACE BATTLESHIP ヤマト』において西崎は製作会社から映画化の交渉を受けて許諾し[59][60]、2億円の原作料を得ている。しかし西崎は「これはヤマトではない」と試写を拒否し、東京国際フォーラムで行われたプレミアム試写会も招待されていたにもかかわらず会場に来なかった。
著作権者
本作品群のアニメ映像の著作権等は、西崎の会社が所有していたが、1996年に東北新社に包括譲渡契約（北米での利用を除く）され、1998年に西崎及びウェストケープコーポレーションの破産管財人が契約の履行を選択、2000年に東北新社と破産管財人との間で譲渡代金の支払につき裁判上の和解が成立し、それまで製作された映像の映像著作権者は東北新社であることが確定した。ただし新作、続編を含む「将来作品」の製作権および過去作品の翻案権（アニメーション作品および実写作品を含む全ての映像作品）と契約20年後（2016年）の著作権の買い戻し権が譲渡契約で西崎に留保されている。また、本作品群の映像、商品化を始め、本作品のあらゆる使用における全ての監修権は、。
商標権者
本作品の商標の最初の出願は1974年3月15日にされている。出願された艦体の意匠は本放送のものとは異なるが、商標の意匠文字は本放送時のものと極めて類似している。
西崎義展及びウェストケープコーポレーションの破産に前後して、本作品の商標権を西崎義展から彼の長男に移転したため、破産管財人が否認権を行使し商標の移転登録の抹消及び譲渡契約の履行により東北新社に一部の商標権を移転した。
※『新宇宙戦艦ヤマト』および『新・宇宙戦艦ヤマト』の商標は1999年 - 2001年に西崎隆二郎なる人物が登録している。
同一性保持権及び翻案権
本作品の包括譲渡を受けた東北新社がバンダイおよびバンダイビジュアルに制作・販売を許諾したPlayStation用ゲームソフトにつき、1999年に西崎義展が東北新社・バンダイ・バンダイビジュアルに同ゲームソフトの制作・販売の中止及び1億円の損害賠償を求めたが、2001年7月2日に請求を棄却する判決が下る[61]。控訴審にて「西崎が宇宙戦艦ヤマトの原作著作者である旨を公表しても異議を唱えないこと」および「将来に渡り商業利用をする場合は、西崎が監修権を有すること」を条件に2004年5月28日に司法和解が成立した[62]。。
著作者（松本対西崎の訴訟）
裁判までの経緯
本作のプロデューサー西崎義展が破産した1997年頃より第1作の設定・デザイン担当の松本零士は、自らが『宇宙戦艦ヤマト』の全ての著作権者であり、プロデューサーの西崎はアニメ化の使用許諾権を得たプロデューサーに過ぎず、その使用許諾権も失効したと主張し始め、著作権者である自分への商品のロイヤリティも数十億円が未払いであると言うようになった[63][64][65]。次いで西崎が逮捕された1998年には新潮社や産経新聞社のウェブページにおいて、西崎は『ヤマト』とは無関係で、『ヤマト』の全ての権利は自分が持っていると述べるようになった[66]。前述のようにこの時期に発売された本作シリーズのビデオグラムには冒頭に「原作・総設定 松本零士」と表示され、著作権表示でも「(C) 松本零士/東北新社・バンダイビジュアル」と松本が著作権者である旨が表示されていた[67]。これは松本零士の一方的な主張に基づく明記であり、松本零士と東北新社が間違った権利関係の契約を締結したことによるものである。現在は、ビデオグラム発売元のバンダイビジュアルは正しい表記にしており、松本零士を原作者とは表示していない。
松本発言に反論する形の西崎の『財界展望』1999年5月号における手記の発言を巡り、1999年に松本は西崎に対して
宇宙戦艦ヤマトの著作者を松本と認めること。
西崎は、これまでの宇宙戦艦ヤマトの著作者であるとの発言を訂正し、新聞に謝罪広告を掲載すること。
などを求めて訴訟、西崎側も著作者人格権の確認を求めて松本に反訴した[68]。
第1審判決
2002年3月25日、一審は松本側の請求を棄却し、西崎側が求めた著作者人格権を認める判決を下して松本側の全面敗訴となった。松本はヤマト以前に描いた漫画『電光オズマ』に「宇宙戦艦大和の巻」を描き、『光速エスパー』の主人公の名前を本作と同じ「古代すすむ」を用いていたことなどを根拠として、原作権であると主張したが、「両作品の全体のストーリーは全く異なり、アイデアに共通性があるだけ」として司法は松本の主張を退けた。松本が原作者の根拠とした『冒険王』連載の漫画版はアニメ放送と同時進行（執筆開始はアニメ製作より後）であるため、松本の「創作ノート」もデザインや美術などヤマトの設定の一部に過ぎないとして、どちらも原著作物とは認められず、松本が主張した松本による「原作」は司法判断により全て退けられた。そして、アニメの製作過程においても松本は、漫画連載に追われて途中からスタジオへ赴かなくなり打ち合わせにも参加しなかった事実からデザインなどで部分的にしか関わっていないとして、企画から作画打ち合わせ、音楽、編集まで携わった西崎義展を「全体的形成に創作的に寄与」したとして、第1作のみならず『ヤマト』全シリーズの著作者と認定する判断し、著作者は西﨑のみであるとの判決を下した[68][66]。
この判決により、2000年より連載していた松本による独自の新作漫画『新宇宙戦艦ヤマト』のアニメ化企画[69]は中断した。
法廷外和解
松本は判決を不服として控訴したが、控訴審中の2003年7月29日に法廷外で和解した[70]。
これにより、元々の企画・原案を考案した西崎義展が筆頭著作者であり代表して著作者人格権を有することが確認され、松本は絵画（漫画）の著作者であることが両者の間では確認された[57]。松本は、今後将来に西﨑が製作する新作映像に「設定デザイン」のクレジットを記載することが可能となったが、
本和解条項では、西崎がそれまでの宇宙戦艦ヤマトシリーズを利用した新作（仮題『宇宙戦艦ヤマト・復活編』）を、松本がそれまでの宇宙戦艦ヤマトシリーズとは全く関係のない作品（仮題『大銀河シリーズ 大ヤマト編』）をそれぞれ別個に作成することを相互に確認しているが、西﨑が製作する新作作品については、それまでのアニメーション映像の宇宙戦艦ヤマトシリーズに松本が考案し登場した設定、キャラクターなどを使用することについて、松本零士が自身も第3者に対するいかなる許諾行為、商品化を含む全ての権利行使できないことも同時に確認されている（松本はこの和解以前に許諾を受けている漫画の販売以外は一切使用不可能となった）。また松本が宇宙戦艦ヤマトシリーズに類似した作品を製作する場合は、著作者人格権者である西崎の承認が必要とされた。。
東北新社の見解
過去の作品を西﨑から譲渡され著作権者となった東北新社は、この和解は西崎と松本の当事者のみの合意に過ぎず、第3者への執行力のある裁判上の和解ではないため、両者による自社への無許諾の新作発表などがなされた場合は法的対応をとる旨の見解を発表した[71]。そして、西崎側が制作に合意している「大銀河シリーズ大ヤマト零号」を東北新社は自社の許諾を受けていない『宇宙戦艦ヤマト』の類似作品として、そのパチンコを著作権侵害で訴えた（詳細は下記「三共対東北新社の訴訟」）。
なお、東北新社は声明文で「松本・西崎両氏がそれぞれ新作を製作するとのことですが、当社は両氏だけでなくいずれの新作に対しても何ら許諾を与えておりません」としているが[71]、西崎と東北新社との間の『宇宙戦艦ヤマト』の著作権譲渡契約において、新作・続編を製作する権利は西崎義展に留保する「対象作品に登場するキャラクター（人物,メカニック等の名称,デザインを含む）を使用し新たな映像作品（ただし、キャラクター使用以外の行為で対象作品の著作権を侵害しないものに限る）を制作する権利は乙に留保されるものとし」との条項が裁判で明らかになっており、西﨑が製作する新作を許諾していないという東北新社の見解はこの契約内容と食い違っている。その後、東北新社が訂正することもなく、そのことに関するコメントを出していない。。それにより西崎義展が『SPACE BATTLESHIP ヤマト』『宇宙戦艦ヤマト2199』の原作者としてのクレジットがなされている。
スタッフの見解
企画時に山本映一から参加を打診されて加わった豊田有恒は、自分がかかわったのはSF設定だけであること、松本の仕事は「人物設定は、キャラクター、デザインともに、すべて松本零士さんの手になる」等と記している[72]。劇場版の監督などシリーズ全作品に関与した舛田利雄は、西崎が実質的な原作者だとの見解を持っており、松本を補佐した石黒昇、企画段階から携わった山本暎一はともに松本の原作者だとの主張に対して、本作はオリジナル企画であるとして、松本による原著作物は存在しないとの主張である[73][74]。また作詞家として1作目から関わっていた阿久悠は最晩年に産経新聞内で連載していたコラム『阿久悠 書く言う』にて「松本がヤマトの著作権者を名乗れるのなら、他のスタッフ達や私だって著作権者を名乗れる」、「西崎さんの熱意と情熱無しに『宇宙戦艦ヤマト』は存在しなかった」と書き残している。本作にメカデザインで参加したスタジオぬえの元スタッフも、松本零士を原作者だと認識するのはほとんどおらず[75]。脚本の藤川桂介は、1話から3話までは松本と打ち合わせをしたが、4話以降の松本はデザイン作業に追われて脚本の打ち合わせをすることがなく、藤川がメインで脚本を書いており、本作に原作はないとの立場である[76]。絵コンテで参加した富野由悠季はそのときの経緯から、松本零士と山本暎一が並列でその上に西崎義展がいて全ての主導権を西﨑が握った、西崎が主導する西崎の作品だったと証言している[77]。
三共対東北新社の訴訟
2004年、東北新社はパチンコメーカー三共・ビスティ及びインターナショナル・カード・システムに対し、パチンコ「CRフィーバー大ヤマト」（スロット機を含む）PlayStation 2用ソフト・アニメーションソフトの「大銀河シリーズ大ヤマト零号」などが東北新社の有する宇宙戦艦ヤマトの著作権侵害と不正競争防止法違反であるとして損害賠償を請求した[78]。
2006年12月27日、東京地方裁判所は判示にて宇宙戦艦ヤマトの東北新社への包括移転契約前の映画の著作権は訴外西崎義展ではなく、西崎経営の会社の訴外オフィス・アカデミーまたは訴外ウエスト・ケープとし、西崎義展と東北新社との間の映画の著作権の包括移転契約は無効とされた。
これは東北新社に対して著作権の包括移転契約を履行した時の権利者が、西崎義展個人であることを証明する証拠は存在していたが、一審で東北新社から提出されなかった為である。
西崎及びウエストケープコーポレーションの破産管財人が履行を選択し、破産管財人により東北新社への譲渡代金を司法和解した移転内容が否定されたため、
東北新社が著作権確認請求訴訟などを起こす。
著作権等の使用者は、真正の著作権者が不明となったために使用料の支払を供託する可能性、法人の破産終結・閉鎖登記を理由に著作権者不在として使用料の返還を求める。
東北新社以外の第3者が真正の著作権者とされた場合に損害賠償請求を受ける。
可能性が生じた。
その後、東北新社が控訴し。
ただし、続編および新作（実写作品、過去作品のリメイク化作品）を製作する権利および過去作品の映像の翻案権は西﨑義展に留保されている。
2008年12月15日、東北新社は、本件被告らとの間で、本件被告らの一部が東北新社に対し2億5千万円を支払う内容の和解が成立したことを発表したが、詳細な内容は公表されていない[79]。
現在の権利状況
著作者人格権は、著作者：西崎義展（本名：西崎弘文、2010年11月7日没）が有していた。
旧作（1998年までの著作権譲渡対象映像作品）の映像著作権（監修権を除く商品化権を含む）は、1998年に西崎義展から東北新社に著作権譲渡されている。
2010年に西崎義展が亡くなったのち長男である西崎彰司が、続編および新作（実写作品、過去作品のリメイク化作品を含む）を製作する権利および旧作品を含む宇宙戦艦ヤマトシリーズ全作品映像の翻案権、作品（タイトルを含む）を利用することについての監修権を含む全ての決定権を有しており、東北新社とも合意している。
復活編以降の新作作品の商品化権については、東北新社が作品により商品化窓口業務を行う場合（作品ごとに都度協議して決定）があるが、ライセンシーの契約条件（契約書の内容に含まれる全ての条件）について、二次利用における翻案権、監修権を含むすべての決定権は西崎彰司が有している。
歴代の作品の主題歌、挿入歌（一部アーティストは除く）、BGM等の音楽原盤権は、西崎義展から西崎彰司に生前に譲渡されている。
脚注
注釈
出典
参考文献
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
Text "和書" ignored (help)
外部リンク
（地の文章は英語だが、日本語資料の画像ファイルあり）
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%87%E5%AE%99%E6%88%A6%E8%89%A6%E3%83%A4%E3%83%9E%E3%83%88%E3%82%B7%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%82%BA |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
283,
629,
1029,
1818,
2021,
2746,
3543,
4188,
5382,
5794,
7116,
8057,
8435,
9446,
10132,
10363,
10723,
11830,
12221,
13116,
13995,
15357,
16451,
17309,
17894,
18520,
19251,
19875,
20689,
21798,
22646,
23070,
24148,
24622,
24953,
25387,
26062,
26778,
27090,
27773
],
"plaintext_end_byte": [
275,
628,
1028,
1817,
2004,
2726,
3542,
4187,
5381,
5793,
7115,
8056,
8434,
9445,
10112,
10362,
10722,
11829,
12220,
13115,
13994,
15356,
16450,
17308,
17893,
18500,
19250,
19874,
20688,
21797,
22645,
23069,
24131,
24621,
24952,
25386,
26061,
26777,
27067,
27759,
27886
]
} | バロック音楽の特徴はなんですか？ | バロック音楽 | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
2
],
"minimal_answers_start_byte": [
872
],
"minimal_answers_end_byte": [
1007
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
バロック音楽（バロックおんがく）は、ヨーロッパにおける17世紀初頭から18世紀半ばまでの音楽の総称である。この時代はルネサンス音楽と古典派音楽の間に位置する。絶対王政の時代とほぼ重なる。[1]
語源
バロック（仏英: baroque）という語はポルトガル語 barocco （いびつな真珠）が由来であるとされ、過剰な装飾を持つ建築を批判するための用語として18世紀に登場した。転じて、17世紀から18世紀までの芸術一般におけるある種の様式を指す語として定着した。
音楽史的な観点から「バロック音楽」に組織的に言及したのはドイツの音楽学者クルト・ザックス（1888年 - 1959年）である。彼の1919年の論文 "Barockmusik" によれば、バロック音楽は「彫刻や絵画等と同じように速度や強弱、音色などに対比があり、劇的な感情の表出を特徴とした音楽」と定義される
しかし、17世紀から18世紀にかけての音楽には地方や時期によって様々なスタイルのものがあるため、バロック音楽の特徴を簡略に総括する事は難しい。たとえば、フランスでは、フランス音楽史にバロック音楽は存在しない、と主張し、この時期の音楽を「古典フランス音楽」(la musique française classique)と呼ぶ者もいる。ノルベール・デュフォルク Norbert Dufourcq は1961年の論文 "Terminologia organistica" の中で、17世紀前半のフランス芸術は古典主義に席捲されているため、ドイツ音楽史学で広く用いられる「バロック」の語はフランスの音楽や文化に当てはめる事ができない、と述べている。
今では「バロック音楽」の用語は、音楽様式・時代様式だけでなく、むしろ音楽史上の年代を指すものとしても広く受け入れられている。
年代別概観
以下では年代を追ってバロック音楽の変遷を記述する。それぞれの年代、地域に特徴的な潮流を説明するにあたって、その時代や地域の代表的な音楽家の活動を通して説明を試みている。これらの音楽家はある種の典型例の一つに過ぎず、実際は他の多くの音楽家やパトロン等によって形作られていた音楽環境がそれぞれの地域・時代の音楽の潮流を重層的かつ多様性のあるものとして作り出していた事に注意しなければならない。より詳しくはバロック音楽の作曲家一覧などから個々の作曲家の記事などを参照されたい。
初期バロック
1600年以前のルネサンス音楽では、多くの音楽作品は対位法にのっとって作曲されており、声部の模倣や不協和音の利用法に多くの制限があった。これに対して、北イタリアのマドリガーレ作曲家たちは、詩の内容や詩に現れる個々の語の感情 affetto を音楽的に表現する手段を探求していた。また、フィレンツェのカメラータでは、古代ギリシアの音楽悲劇の復興の観点から、感情と結びついた音楽表現を探求した。これらはそれぞれ違う動機を持ってはいたものの、音楽における感情の劇的な表現という観点を共有しており、それぞれルネサンス音楽の作曲法の枠を打ち破ろうとしていた。
このような運動を推し進めたマドリガーレ作曲家としてはクラウディオ・モンテヴェルディ（1567年 - 1643年）が有名である。彼はしばしば作中で「予備のない不協和音」を用いたが、この事に対するジョヴァンニ・マリア・アルトゥージの批判に応えて、モンテヴェルディはルネサンスの規範による旧来の作曲法を「第一作法」(prima pratica)、それに対し、彼自身を含め新たな技法によって劇的な音楽の表出を目指す作曲法を「第二作法」(seconda pratica) と呼んで、後者を擁護した。
ルネサンス音楽において声楽は3声部以上を持つものが主流であったが、カメラータでは劇中の音楽として、劇の登場人物が1人で歌唱する作品の形式を発案した。これをモノディー形式と呼ぶ。カメラータの音楽劇の最初のまとまった試みは1598年にヤーコポ・ペーリ（1561年 - 1633年）を中心として行われた音楽劇「ダフネ」の上演であり、これを以てオペラの誕生とする意見もある。モノディー形式の例として今日最も有名なのは、ジュリオ・カッチーニ（1545年頃 - 1618年）の Le nuove musiche（「新音楽」、1601年）である。「新音楽」の作品は、歌手の歌うメロディーと伴奏用の低音パートの2声部に加えて、低音パートに数字を添えて記譜されている。数字は低音の上に奏すべき和音を示しており、これはいわゆる通奏低音の原型とも言うべきものである。モノディー歌曲は、ストロペ（同じ旋律の歌詞を変えての繰り返し）を持たない通作形式であり、レチタティーボの先駆でもある。
これらの潮流は孤立して存在していたのではなく、互いに影響を及ぼしあい、また宗教音楽やオルガン・チェンバロ用の鍵盤音楽、またリュートの音楽など他のジャンルにも大きな影響を及ぼした。バロック時代を通して見られる半音階の使用や比較的自由な不協和音の使用もこの時期に一般的となった。
ヴェネツィアでは都市の繁栄に裏付けられた富裕層がいたが、これらの市民のためのオペラ劇場が17世紀中ごろまでに相次いで建てられ、オペラが大流行する事になる。この時期のヴェネツィア風のオペラとしてはモンテヴェルディやその弟子のフランチェスコ・カヴァッリ（1602年 - 1676年）によるものが有名である。これらの作品では、カメラータの音楽劇とは違って、レチタティーヴォとアリア、および器楽のリトルネロによってオペラを構成する形式へと変化しつつあった。また、これらのオペラや各種の祝祭における器楽の需要によってヴェネツィアでは器楽も発達した。ヴェネツィアではルネサンス末期、ジョヴァンニ・ガブリエリ（1554年頃 - 1612年）らによって、コンチェルタート形式の器楽が発達していた。オペラのリトルネッロではガブリエリ以来の器楽技法を受け継いでいたが、それとは別に、ダリオ・カステッロ（？ - 1630年頃）ら器楽のヴィルトゥオーゾたちによって、旋律楽器の独奏あるいは二重奏と通奏低音による（単一楽章形式の）ソナタが作られた。
同じ頃、ローマでも教皇庁やそこに集まってくる貴族や外国人の邸宅などを中心として音楽活動が盛んに行われていた。これら貴族の邸宅での音楽実践の中で、レチタティーボとアリアの形式を取り入れた室内カンタータが発生していった。また、教皇庁や教会では通常の典礼のためのミサ曲などが作られ続けた一方、祈祷所での宗教的修養が盛んに行われており、その一環として宗教的な題材の詩にカンタータ形式の音楽を付けたオラトリオが演奏されるようになった。初期のカンタータやオラトリオの作曲家としてはジャコモ・カリッシミ（1605年 - 1674年）が重要である。ローマでも器楽は盛んであり、オルガニストのジローラモ・フレスコバルディ（1583年 - 1643年）などが人気を博していた。
フランスではリュートの作曲と研究が隆盛を極めた。ゴーティエ一族（エヌモン・ゴーティエ（1575年? - 1651年）、ドニ・ゴーティエ（1603年 - 1672年））を筆頭とするリュート奏者たちは、様々な調弦法を試みた末、ニ短調調弦の新しいリュート（バロックリュート）を確立させた。
オーストリアや南ドイツの諸侯や都市は16世紀後半からイタリアの音楽家を招聘したり、若い音楽家をイタリアに派遣し勉強させたりした。この時期にイタリアに音楽を学びに行った音楽家の中で今日特に有名なのはハインリヒ・シュッツ（1585年 - 1672年）である。ヴェネツィアに2度遊学し、ジョヴァンニ・ガブリエリとクラウディオ・モンテヴェルディに師事した。音楽人生のほとんどをドレスデンの宮廷楽長として過ごした彼は、イタリアで作られたオペラやカンタータ、器楽等に用いられる様式を踏襲しつつ、イタリアの最新の流行を追うというよりは、独自の音楽表現を作り出していったようである。彼のドイツ語の聖書物語に基づく作品はルター派の地域に広く受け入れられ、いわゆるドイツ風の音楽のひとつの基盤が作られたといえる。
一方、北ドイツではヤン・ピーテルスゾーン・スウェーリンク（1562年 - 1621年）の弟子たちによる北ドイツ・オルガン楽派があり、これもドイツ風の音楽を考えるときには欠かせない要素である。またミヒャエル・プレトリウス (1571年 - 1621年）は、ルター派独特のコラール音楽を多彩に発展させた。このように、プロテスタント・ルター派文化の素地の上にイタリアの音楽の形式が輸入されたことで、ルター派の盛んな北部ドイツを中心として独自のバロック音楽の形式が作られることとなる。
中期バロック
17世紀前半にイタリアで興った新しい音楽の流れ、特にオペラの発生と通奏低音の使用は、直接にせよ間接にせよ、他のヨーロッパの国々に影響を与えていくことになる。
フランスでは、17世紀前半まで宮廷バレエ（ballet de cour）やエール・ド・クール（リュート伴奏による世俗歌曲）など比較的独自の音楽文化を持っていた。1650年頃に、イタリア出身のマザラン卿がイタリアのオペラを紹介した事などで、イタリア風の音楽が流入した。
ルイ14世の宮廷では1670年頃まで依然として宮廷バレエが盛んであった。イタリアから招かれたジャン＝バティスト・リュリ（1632年 - 1687年）は、ルイ14世の宮廷で多くのバレエ音楽、コメディ＝バレを作った。やがてフランスでイタリア風オペラが流行するが、リュリはイタリア風のレチタティーヴォやアリアはフランス語の音素と相いれないものであるとして、フランス独自のオペラのジャンル、叙情悲劇（tragédie lyrique）を打ち立てた。この叙情悲劇は、歌手の歌うレシ（récit）と舞曲から構成されていた。レシはレチタティーヴォをフランス語の発音にあうように改変したものであり、舞曲は宮廷バレエから引き継がれたものである。リュリがルイ14世の宮廷で圧倒的な影響力を誇っていた事もあって、結果的にリュリの作品群によってその後のフランスにおけるバロック音楽の独自の形式が確立される事となった。
この時期のフランスではリュリの他にもマルカントワーヌ・シャルパンティエ（1643年 - 1704年）がモテ（motet）や劇音楽、室内楽の分野で活躍した他、マラン・マレ（1656年 - 1728年）などのヴィオール奏者や、クラヴサン奏者たちが、器楽独奏による組曲の形式で多くの優れた作品を残した。
オーストリアや南ドイツでは、前時代に引き続いてより直接的にイタリアの音楽の輸入が行われた。ウィーン宮廷はヴェネツィアから大勢の音楽家を招いてイタリア系音楽が盛んであり、イタリアでカリッシミやフレスコバルディに学んだヨハン・ヤーコプ・フローベルガー（1616年 - 1667年）、ヨハン・カスパール・ケルル（1627年 - 1693年）といったドイツ人の音楽家も活躍しはじめた。ヨハン・パッヘルベル（1653年 - 1706年）はウィーンで学んだのちドイツ中部～南部のルター派圏で活躍した。彼らによってもたらされたオラトリオや教会カンタータといったイタリア教会音楽の新様式が、ルター派のドイツ語テクストにも適用されてドイツ独自の発展を遂げた。
北ドイツ・オルガン楽派の流れを引き継ぐ中期バロックの音楽家としてはディートリヒ・ブクステフーデ（1637年頃 - 1707年）がいた。この時期の北ドイツのオルガン楽派はその高度なテクニック、特に巧みにペダル鍵盤を操ることで知られる。ブクステフーデのオルガン用のコラール前奏曲や、ドイツ語カンタータはこの時期のドイツのバロック音楽の一つの典型的な作品であるといえる。パッセージの作り方で北ドイツ・オルガン楽派の方法を引き継いでいる一方で、チャコーナ、パッサカリアといった形式をしばしば使用しており、ブクステフーデ自身はイタリアで学んだ事はなかったが、楽曲の形式などではイタリア風の音楽の影響が見られる。
イギリスでは、16世紀末頃から17世紀前半まではリュートの伴奏による独唱曲（リュートエア lute ayre）や、ヴィオール族のためのヴァイオル・コンソートの音楽などがジョン・ダウランド（1563年 - 1626年）やウィリアム・ローズ（1602年 - 1645年）らによって作られた。はじめはルネサンス時代のイギリス音楽の特徴を残した独特の音楽を持っていたが、リュートエアに関しては、イタリアのモノディー様式やレチタティチーヴォ、アリアの影響を次第に受けるようになる。バロック中期にイギリスで活躍した作曲家としてはヘンリー・パーセル（1659年 - 1695年）があげられる。パーセルの時代にはイギリスにはリュリ式のフランス風の音楽が輸入され始めていた。パーセルは、歌曲の分野ではイタリアモノディーの影響を受けた作品を残した一方で、劇音楽の分野では、フランス風序曲やフランス風の舞曲を使用しており、フランス音楽の影響も強く見られる。しかしながら、パーセルの音楽は、イタリア音楽やフランス音楽の模倣というよりはむしろそれらを取り入れた独自の形式であったと評価されている。
このころ、イタリアではアルカンジェロ・コレッリ（1653年 - 1713年）が新たな形式の音楽を作り出していた。彼の新たな作曲法はトリオソナタやヴァイオリンソナタに典型的に現れている。彼の音楽はルネサンス的な対位法から完全に離れて、機能和声的な観点から各声部を緻密に書き込むといったものであり、それに従って、通奏低音パートに書き込まれるバスの数字も、初期バロックの作品とは異なり、細部に渡って詳細に書き記されている。結果として、曲想は初期バロックのそれよりも抑制され、均整のとれたものとなっている。コレッリのトリオソナタやヴァイオリンソナタは、1681年から1700年に相次いで出版されるや否や全ヨーロッパで人気を博し、瞬く間にこの「コレッリ様式」が普及する事となる。また、合奏協奏曲の形式が作られたのもこの時期であり、コレッリも合奏協奏曲を残している。
フランソワ・クープラン（1668年 - 1733年）はフランスにおけるコレッリ様式の擁護者のひとりであり、多くのトリオソナタを残している。彼はフランス風の音楽とイタリア風（コレッリ風）の音楽を融合させることを試みており、「コレッリ賛」（L'Apothéose de Corelli）と名付けられたトリオソナタを曲集「趣味の融合」（Les goûts-réünis）（1724年）の中に収録している。また、その次の年に出版された「リュリ賛」（Apothéose ... de l'incomparable Monsieur de Lully, 1725年）は、それぞれの曲にリュリにまつわる表題が付けられており、パルナッソス山に登ったリュリが、コレッリとともにヴァイオリンを奏でる、といった筋書きが設定されている。
イタリアのオペラやカンタータ、オラトリオの分野ではアレッサンドロ・スカルラッティ（1660年 - 1725年）に言及せねばならない。彼のオペラは生前からとても人気があったが、音楽史的な観点から重要なのはその形式上の変化である。スカルラッティのオペラでは様々な点でより古典期以降のオペラに近づいている。この事はたとえば、三部形式のダ・カーポアリアの使用や、器楽におけるホルンの利用などから知ることができる。
このように、中期バロックの時代には、初期バロックに見られた極端なものや奇異なるものから、より緻密に作られた均整のとれたものへと趣味が変化していった他、楽器に関しても、弦楽器ではヴァイオリン族、管楽器ではフルート、オーボエといった現代のオーケストラで用いられる楽器の直接の祖先が定着し始めていた事から、「バロック的」なものから古典主義的なもの、あるいは古典派音楽への遷移の始まりであったとみなす事もできる。
後期バロック
イタリアの後期バロックにおいて今日最も有名なのはアントニオ・ヴィヴァルディ（1678年 - 1741年）だろう。彼の作曲活動はオペラやオラトリオを含む多くのジャンルにわたっていたが、特に協奏曲に彼の独自性が現れている。ヴィヴァルディの協奏曲では、トゥッティ（全奏、tutti）部分とソロ部分の対比が合奏協奏曲よりも明確となり、独奏楽器の技術を誇示するような傾向がより強まっている。ヴィヴァルディによって急-緩-急の3楽章形式の協奏曲形式が確立され、この形式は以降古典派、ロマン派にまで受け継がれていくことになる。
この時期のイタリアの作曲家たち、たとえばドメニコ・スカルラッティ（1685年 - 1757年）、ジョヴァンニ・バッティスタ・サンマルティーニ（1698年 - 1775年）、ジョヴァンニ・バッティスタ・ペルゴレージ（1710年 - 1736年）、ドメニコ・アルベルティ（1710年頃 - 1740年）などは、年代的には「後期バロック」に位置しながら、作曲技法においては既に古典派音楽の特色を多く有しており、この時期のイタリア半島の音楽はすでに古典派に移行しつつあったといえる。
フランスではジャン＝フィリップ・ラモー（1683年 - 1764年）がフランス風のオペラの伝統を継承し、いくつかのオペラ＝バレ opéra-ballet や音楽悲劇 tragédie en musique を残した。ラモーはクラヴサン音楽の分野でも重要な足跡を残している。オペラにおけるレシの様式はほぼ完全にリュリ以来の形式に則しており、クラヴサン音楽においても形式上はフランス風音楽の伝統の上に立っているが、オペラにおける序曲等の器楽やクラヴサン音楽にはギャラント様式や古典派の先駆と見られるような特色も数多く現れる。理論家としても有名で、機能和声についての最初の体系的な理論書を残した事で知られる。
ドイツでは、中期バロック期に作られたドイツ風の音楽に加えて、イタリアやフランスの新しい音楽の潮流がどん欲に取り入れられ、「趣味の融合」が本格的に行われていく事になる。そのような潮流を代表しているのがゲオルク・フィリップ・テレマン（1681年 - 1767年）である。彼はこの時期のドイツにおいて同時代人から最も評価の高かった作曲家であり、多作な事でも知られる。テレマンは、イタリア、フランスの最新の様式を取り入れた事で知られており、器楽の分野ではトリオソナタ、協奏曲、フランス風管弦楽組曲など幅広い種類の音楽を多数作曲した。また多数の教会カンタータやオラトリオも残している。リュートはこの時期、他国では急速に衰えたが、ドイツではシルヴィウス・レオポルト・ヴァイス（1687年 - 1750年）が、楽器開発・作曲技法の両面でバロックリュートを完成させ、有終の美を飾った。
イギリスでは植民地経営によって経済的に潤うと多くの富裕市民があらわれ、18世紀には市民の間でオペラの人気が非常に高まった。ゲオルク・フリードリヒ・ヘンデル（1685年 - 1759年）はイギリスで活躍したドイツ生まれの作曲家である。ヘンデルが活躍したのは主にオペラやオラトリオの分野であり、これらはつねに当時流行のスタイルで書かれていた。オペラ作品は概してイタリアオペラの書法に則ってはいたが、序曲や舞曲に関してはフランス風の音楽の影響も見られる。美しく、わかりやすいメロディーでロンドン市民に大いに親しまれたが、パーセルに見られたようなイギリス独特の要素はほとんど見られなかった。
また、これらの諸国以外にも、チェコのボフスラフ・チェルノホルスキー（1684年 - 1742年）やオランダのウィレム・デ・フェッシュ（1687年 - 1761年）、スウェーデンのユーハン・ヘルミク・ルーマン（1694年 - 1758年）のように、ヨーロッパ周辺の諸国にも個性的な活動を繰り広げた後期バロックの音楽家たちがいる。
ヨハン・ゼバスティアン・バッハ（1685年 - 1750年）は、西洋音楽史上、最も重要なバロック音楽の作曲家と考えられてきた。多数の教会カンタータ、鍵盤音楽、室内楽を残した。協奏曲や室内楽などではテレマンと同様当時のヨーロッパで流行していた様式に則った音楽を作った一方で、バッハのフーガに見られる対位法への傾倒は同時代人からは反時代的なものとして評価されたようである。またバッハはオペラを全く作曲しなかった。数多いバロック時代の音楽家の中で、ともすると彼一人過大に評価されがちである事には留意が必要であるが、これまでに述べてきた初期バロックから彼の同時代へと至るバロック音楽の各時代の様式をバッハは熟知しており、それらを高度に駆使して自らの作品に反映させたという点では、バロック音楽を集大成した作曲家とみなすことができる。
忘却と再生
バロック音楽から古典派音楽への推移を、対位法的なものからホモフォニックなものへの転換と見るならば、バロック音楽それ自体が同様の推移をたどっており、バロック音楽といわゆる古典派音楽の境界を明確に線引きする事は難しい。連続的な趣味の変化に伴って、過去の遺物となったバロック時代の音楽は18世紀後半にはほぼ完全に忘却された。
ロマン派期になると、メンデルスゾーンによるバッハのマタイ受難曲の「再発見」に象徴されるように、バロック時代の音楽へと興味が向かうようになり、作品にバロック風の味付けを施す作曲家もいた（たとえばブラームスやフランクなど）。
19世紀末から20世紀の音楽家たちも、バロック期の音楽に興味を抱き、その形式の一部を模倣するような作品を作っている（たとえばグリーグの「ホルベアの時代から」、ドビュッシーの「ラモー賛 Hommage à Rameau」、ラヴェルの「クープランの墓 Le tombeau de Couperin」、レーガーの一連の作品、マーラーの交響曲第7番など）。
20世紀前半を通してバロック音楽への関心は持続された。新古典主義音楽の時期にはストラヴィンスキーやプーランクらがバロックを模した楽曲を発表した。やがて、バロック時代には現代とは異なる楽器が使用されていた事が、特に鍵盤楽器に関して注目を引き、チェンバロの復興が行われたが、当初は、チェンバロへの様々な誤解がある上に、ピアノ製造の技術を流用して作られた事などからこれらは今日では（逆説的にも）モダン・チェンバロなどと呼ばれている（チェンバロの歴史を参照）。
1970年代から、バロック（以前）の音楽の演奏に際しては、博物館や個人の収集で残されている同時代の楽器（オリジナル楽器）や、それらの楽器の忠実なレプリカ（ヒストリカル楽器）を使用し、同時代の文献などによって奏法研究を行うことで徹底的にバロック期の音楽を再現しようとする動きが活発になった。このような潮流を古楽運動とよび、このような観点で用いられるオリジナル楽器やヒストリカル楽器を古楽器と呼ぶ。管弦楽曲に関しても、大編成のオーケストラではなく小規模なアンサンブルを用いることが多い。
一方、グレン・グールドのピアノによるJ.S.バッハ録音に代表されるように、近現代の楽器でバロックが演奏される機会も多い。またシンセサイザーなどの電子楽器を使ったりポピュラー音楽に転用される例もある。
脚注
参考文献
H.M.ブラウン著/藤江効子、村井範子訳 「ルネサンスの音楽」 東海大学出版会 (1994) ISBN 4-486-01324-7
C. V. パリスカ著/藤江効子、村井範子訳 「バロックの音楽」 東海大学出版会 (1975) ISBN 4-486-00102-8
カーティス・プライス 編/美山良夫 監訳 「オペラの誕生と教会音楽−初期バロック」 音楽之友社 (1996) ISBN 4276112338
皆川達夫 『バロック音楽』講談社学術文庫 ISBN 4061597523
Palisca, C.V., Baroque, Grove Music Online, ed. L. Macy (Accessed 2006.10.04). （2011年現在、で参照可能。会員制） 作曲家、形式等他の項目も参照した。
関連項目
バロック音楽の作曲家一覧
クラシック音楽
ルネサンス音楽
古典派音楽
古楽
古楽器
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%90%E3%83%AD%E3%83%83%E3%82%AF%E9%9F%B3%E6%A5%BD |
{
"plaintext_start_byte": [
8,
543
],
"plaintext_end_byte": [
542,
774
]
} | সোমালিয়ার মুদ্রার নাম কী ? | মুদ্রাসমূহের তালিকা | bengali | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Numismatics
Currency
Coins
Banknotes
Forgery
List
ISO
Circulating currencies
Africa
The Americas
Europe
Asia
Oceania
Local currencies
Company scrip
LETS
Time dollars
Fictional currencies
Proposed currencies
History
Historical currencies
Greek
Roman
China
India
Persian
Tibetan
Thai
Filipino
Malay
Byzantine
Medieval currencies
Production
Mint
Designers
Coining
Milling
Hammering
Cast
Exonumia
Credit cards
Medals
Tokens
Cheques
Notaphily
Banknotes
Scripophily
Stocks
Bonds
Glossary of numismatics
Numismaticsportal
Moneyportalvt
এই নিবন্ধটি বিশ্বের বিভিন্ন রাষ্ট্রের দ্বারা স্বীকৃত মুদ্রাসমূহের তালিকা সম্বন্ধিত।
বিভিন্ন দেশ রাজধানী ও মূদ্রার নাম
তথ্যসূত্র
বিষয়শ্রেণী:তালিকা | https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%B0%20%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
208,
417,
1174,
1427,
1993,
2368,
2763,
4616,
5726,
7258,
9044,
9797,
10856,
11720,
12623,
13269,
13964,
14388,
17364,
18111,
19131,
19836,
20811,
21331,
21609,
22032,
22157
],
"plaintext_end_byte": [
200,
416,
1173,
1426,
1985,
2341,
2762,
4615,
5711,
7257,
9002,
9796,
10855,
11719,
12615,
13268,
13946,
14387,
17339,
18110,
19130,
19816,
20810,
21311,
21608,
22031,
22134,
22729
]
} | スペイン継承戦争で主に使われた武器は何 | 海賊の黄金時代 | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
海賊の黄金時代（かいぞくのおうごんじだい, English: Golden Age of Piracy）は、通常、近代初期における海賊行為の活発化を指す歴史学上の用語である。
概要
「海賊の黄金時代」は後世になってから使われるようになった言葉で、初出は1894年である。広義には1650年から1730年までをいい、3つの時代に分けられる。
バッカニーア時代（1650年 - 1680年頃） - イギリス人やフランス人の船乗りがジャマイカ島やトルトゥーガ島を拠点に、カリブ海や東太平洋を周航しスペイン植民地を攻撃した時代。
海賊周航時代（Pirate Round, 1690年代） - バミューダ諸島や南北アメリカ大陸から長距離航路に乗り出し、インド洋と紅海のムスリム商船や東インド会社の船を襲った時代。
スペイン継承戦争以降の時代（1716年 - 1726年） - スペイン継承戦争が終結して職を失ったイギリス人、アメリカ人の水夫や私掠船員が海賊に転じ、カリブ海、アメリカ大陸東岸部、アフリカ西岸を襲撃した時代。
狭義では3番目の時代のみを指し、1番目と2番目はしばしば除外される。現代人の海賊のイメージの多くは、あまり正確でない場合もあるが、これら海賊の黄金時代に由来するものである。
この時代に海賊行為が発生した要因としては、各海域からヨーロッパへ輸送された高価な貨物の量が増加したこと、ヨーロッパ諸国の海軍が特定の海域で減少したこと、船乗りたちが海軍（特に英国海軍）で訓練を受けて経験を積んだこと、海外植民地の統治体制が非効率だったことなどが挙げられる。この時代、植民地の軍隊は海賊と絶えず交戦しており、いくつもの著名な戦闘や関連する事件に巻き込まれた。
歴史
海賊行為はイギリス、スペイン、オランダ、ポルトガル、フランスといった、当時のヨーロッパ列強による交易や植民地を巡る衝突の結果、その縮小版として主に生じたものである。海賊のほとんどはイギリス、オランダ、フランスに起源を持つ人物だった。
バッカニーア時代
数名の歴史家は海賊の黄金時代を1650年頃に始まるとしている。その頃、宗教戦争が終結したことでヨーロッパ諸国は各々の植民地開発を再開し、それによって海上交易が盛んになった。そして新大陸の植民地から大量の富が生み出され（言い換えれば収奪され）、その多くが船で運搬された。
バッカニーア（buccaneer）はカリブ海を中心にスペインの植民地および商船に攻撃を加えた無法者集団で、「バッカニーア」という言葉は、狩った獲物の干し肉を作るのに彼らが用いた道具「ブカン」に由来するという[1]。本人達は「沿岸の義兄弟」を称していた。早くも1625年に、フランス人のバッカニーア達が当時ほぼ無人だったイスパニョーラ島北部（現在のハイチ）に根城を築いたが、当初彼らは盗賊というより猟師として生活していた[2]。彼らが徐々に職業海賊に転身していったのは、バッカニーアと彼らの獲物である野生化した牛や豚を根絶しようと、スペイン人がイスパニョーラ島に攻撃を仕掛けたからだった。バッカニーア達はイスパニョーラ本島からもっと守りやすい沖合のトルトゥーガ島へ移住したが、そこは資源が不足していた。生きるため、そして恨みを晴らすためにバッカニーアはスペイン人に対し略奪に乗り出したのである。（バッカニーアであると同時に歴史家で、彼の記録はこの時代の海賊の貴重な史料となっている）によると、スペインへ帰る途上のガレオン船を初めて攻撃したのはだという。トルトゥーガ島には一種の海賊共和国が築かれ、独自のルールで海賊たちは島を統治した。トルトゥーガ島の評判が広がると、フランス人のみならずカリブ海から様々な国籍、人種のならず者どもが集まるようになった[3]。スペイン軍はたびたび大艦隊を派遣してバッカニーアを追い散らしたが、艦隊が帰ると彼らはすぐに島に戻ってしまった。
1655年にイギリスがジャマイカ島を占領すると、トルトゥーガ島を拠点とする海賊行為はさらに増加した。初期のジャマイカ総督達はトルトゥーガ島のバッカニーアやイギリス人に進んで私掠免許を発行した。また、ジャマイカ島の当時の首都ポートロイヤルは戦利品を売り払うのに非常に都合が良かった。ポートロイヤルには酒場や娼館などが立ちならび、海賊たちは稼いだ金の大半をそこで浪費した[4]。1660年代には、新たなトルトゥーガ島総督ベルトラン・ドジェロンが同様の委任状をフランス人植民者やポートロイヤルのイギリス人の殺人犯に与えた。これらの条件によってカリブ海における海賊行為はピークを迎えたのである。この時代に活躍した海賊には、1666年にマラカイボを襲撃したフランソワ・ロロネー[5]、一介のバッカニーアからジャマイカ副総督に上り詰めたヘンリー・モーガンなどがいる。
海賊周航
1690年代が始まると同時に、バッカニーア時代の終わりに苦杯を舐めたイギリス人やアメリカ人の海賊の多くが財宝を求めてカリブ海の外に目を向け始めた。バッカニーアの没落には多くの理由があった。イギリスでスチュアート朝が崩壊したことで昔ながらの英仏の対立が再燃し、英領ジャマイカと仏領トルトゥーガの共同関係が崩れたこと、1692年の地震でポートロイヤルが壊滅し、略奪品を捌く市場が失われたこと[6]、カリブ海植民地の総督たちがそれまでの「（トルデシリャス条約で引かれた）本経線を越えて平和なし（No peace beyond the Line）」という政策を放棄しはじめたこと（この政策がとられているうちは、ヨーロッパで平和条約が締結されていても新大陸では戦争が続いていると考えられていた。そのため私掠免許状が発行されていたのだが、これ以降は免許状の発行はヨーロッパでの戦争中に限られるようになり、締め付けは徐々に強まっていった）などがあげられる。これらの理由に加えて、単純にスペイン領の主要植民地が消耗しきってしまっていたことも大きかった。1667年から1678年にかけて、マラカイボだけで3回、リオデラアチャは5回、トル（現コロンビア）にいたっては8回も略奪を受けていたのである[7][8]。
同時に、イギリス本国は数度にわたり航海法を公布したため、イギリスの植民地（バーミューダ、ニューヨーク、ロードアイランドなど）は金欠状態に陥っていた。財貨に飢えた商人や総督は、海賊を見過ごすばかりでなく、彼らの航海に保険を与えたりした。とある植民地の役人は「領内に金をもたらす人々の縄に首を掛けるのは残酷な所業である」として海賊を保護したほどである[9]。これらの海賊のなかには1690年代以降も北米のニューイングランドや中部植民地（ニューヨーク、ニュージャージー、ペンシルヴェニア、デラウェアの四州）から出発して、遠く離れたスペインの太平洋の植民地を標的にする者もいたが、彼らの多くはインド洋に獲物を求めた。この時代、インドの生産力はヨーロッパのそれを大きく上回っており、とくに絹やキャラコなどは高価で取引されたため、それらが海賊の理想の略奪品になった[10]。加えてインド洋には目立った海軍勢力が存在せず、ムガル帝国の船舶や各国の東インド会社の商船は襲撃に弱かった。また、アフリカ東岸のマダガスカル島は前の時代におけるトルトゥーガ島に相当する役割を果たした。これらを背景に、、、、そしてウィリアム・キッドなどの有名な海賊が活躍した。しかし、1697年にフランス軍・バッカニーア連合軍がカルタヘナを占領したの最後に、バッカニーア時代から続いた海賊の活動も徐々に下火になっていった[11]。
スペイン継承戦争以降の時代
スペイン継承戦争（新世界ではアン女王戦争）は1713年から1714年にかけて平和条約が締結されて終結した。これにともない、イギリスの非正規戦闘員だった私掠船員は軍務を解かれた。その結果、本国・植民地間の交易がふたたび活発になりはじめた大西洋上に、数千の仕事を失った訓練済みの水兵が放り出されたのである。さらに、本国で職を失い、船乗りや兵士になって奴隷取引に手を出していたヨーロッパ諸国のならず者たちもしばしば喜んで海賊に転じた。彼らは西アフリカの海域や沿岸で活動する海賊船長に長年にわたって新しい人員を供給した。
1715年、フロリダ付近で沈没船から銀を回収しようとしていたスペイン人潜水員が海賊によって大規模な襲撃を受けた。この略奪に参加した海賊のうち、一番数が多かったのは元私掠船乗組員のイギリス人の一団で、彼らの全員が後に悪名を馳せることになる。、チャールズ・ヴェイン、サミュエル・ベラミー、である。攻撃は成功したが、ジェニングズ一味の期待に反してジャマイカ総督は彼らの上陸を拒否した。一味はそのときキングストン（現在のジャマイカの首都）や当時没落しつつあったポートロイヤルの近くにいたが、代わりに戦時中に放棄されていたニュープロビデンス島のナッソー（現在のバハマの首都）に新しい海賊の基地を建設することにした。3年後に元私掠船長ウッズ・ロジャーズが総督として到着するまで、ナッソーは多くのなりたての海賊の拠点になった。
この時代に海賊の狙い目となったのは、アフリカ、カリブ海、そしてヨーロッパ間で急増した海運取引、いわゆる三角貿易に従事する商船である。三角貿易では、まずヨーロッパからアフリカ沿岸へ航行し、工業品や武器を奴隷と交換する。次に奴隷を売りにカリブ海へ向かい、砂糖やタバコやカカオを積んでヨーロッパへ帰っていくのである。もうひとつの三角貿易（砂糖貿易）では、まずニューイングランドの農産物や保存食のタラをカリブ海に運び、砂糖や糖蜜と交換する。それらをイギリスへ運び、工業製品やラム酒と交換し、ニューイングランドへ向かう。どちらの三角貿易も一つの地点を通過するたびに利鞘が発生した[12][13]。
戦争の結果、イギリスはアシエント（スペイン植民地での奴隷供給権）を獲得した。これにより、それまで閉じられていた新大陸のスペイン市場にイギリスの商船や密輸船が介入していった[14]。また、この協約は西大西洋の海賊行為の拡大にも大きく貢献した。戦争後に仕事を失った海兵が溢れたことも、植民地の取引の急速な拡大を促した。船主は労働力の供給過剰を盾に船乗りの賃金を切り詰め、可能な限り節約して利益を最大化しようとした。これにより船上は劣悪な環境に陥り、乗組員は運ばれる奴隷と同じかそれ以上に非人道的な待遇を受けたという。あまりに過酷な環境だったため、多くの船乗りが自由な海賊稼業に手を染めるようになっていった。
衰退
18世紀はじめまでには、すべての国家が私掠船を容認しなくなっていた。1713年にユトレヒト条約が締結され、仕事のない水兵が増加したことは海賊にとって幸運をもたらしたが同時に不運ももたらした。海賊が劇的に増加し多くの船が略奪を受けるようになったが、これに脅威を感じたヨーロッパ諸国は商船を保護するため海軍を強化し、最終的に海賊を撃退するまでになった。熟練の水兵が増えたことは、海賊だけでなく海軍にも多くの人材を提供することになったのである。
1718年の黒髭エドワード・ティーチの死は海賊の歴史の転換点になった。安全な拠点を失い、同時に増大する海軍の圧力を受け、海賊達はその勢いを失っていった。商船が運ぶ財宝の持つ魅力も次第に薄れていき、獲物を狩る狩人は徐々に狩られる立場に変わった。1719年のはじめまでに生き残った海賊もカリブ海から逃げ出した。その多くは西アフリカを目指し、守りの手薄な奴隷商人を襲った[15]。スペイン継承戦争以後に発生した（狭義の）「海賊の黄金時代」は、結局10年も続かなかったのである。
著名な海賊
海賊の黄金時代には現在でもよく知られている多くの海賊が活躍した。17世紀のバッカニーアについてはアレクサンドル・エスケメランの『アメリカのバッカニーア』に、17世紀末から18世紀の海賊についてはチャールズ・ジョンソンの『悪名高き海賊たちの強奪と殺人の歴史』に各人の伝記が詳細に記されている。
ヘンリー・モーガン - パナマ市を陥れた偉大なバッカニーア。イギリス本国で処刑されるはずだったが逆に騎士叙任を受けてジャマイカ副総督に就任した。元海賊船長としては珍しく、1688年に自然死した。
- 捕まったり戦死したりすることなく、財宝を手に引退できた数少ない著名な海賊船長の一人。財宝を満載したムガル皇帝アウラングゼーブの持ち船ガンズウェイ号を拿捕したことでも有名。
ウィリアム・キッド - 通称"キャプテン・キッド"。1701年、海賊行為の罪でロンドンので処刑された。ただし、彼の罪状については今でも議論されている。彼が隠したとされる「キャプテンキッドの財宝」で有名。
サミュエル・ベラミー - 通称"ブラック・サム"ベラミー。海賊船「ウィダーガリー」号船長。1717年の嵐で消息を絶った。
- バルバドスの裕福な土地所有者だったが、冒険心から海賊に転向した。1717年に砲10門を備えたスループ船「リヴェンジ」号の船長になり、ヴァージニア沿岸を荒らし回った。1718年に捕まり絞首刑に処された。
"黒髭"エドワード・ティーチ - 1716年から1718年にかけて鉄の爪でいくつもの海を支配した、おそらく史上もっとも有名な海賊。彼の一番有名な乗艦はアン女王戦争にちなんで名付けられた「クイーン・アンズ・リヴェンジ」号である。1718年にロバート・メイナード大尉の部下の一人によって殺された。
ジョン・ラカム - 通称"キャラコ・ジャック"。1720年に捕まり、絞首刑に処されポートロイヤルに死体を晒された。
アン・ボニーとメアリ・リード - ジョン・ラカムの海賊船に男性と偽って乗船していた二人の有名な女海賊。
バーソロミュー・ロバーツ - 通称"ブラック・バート"。20隻もの海賊艦隊を率い、1719年から3年間で400隻の船を拿捕した、歴史上最も成功したと言われる海賊。1722年、アフリカ沿岸で殺された。
エドワード・ロー - 1721年から1724年に活動した。捕虜を殺す前に拷問を行ったことで有名。彼は西インド諸島からアソーレス諸島、ロードアイランド、ヴェルデ岬諸島、シエラレオネまでの広範囲にわたる航海を行い、モイドール金貨が詰められた袋を海に投げ込んだポルトガル船の船長に対しては、その船長の唇を切り落とさせ、それを焼いた上でポルトガル船のクルーたちに食べさせたという話も伝わっている[16][17]。
- 1726年に処刑された。歴史家マーカス・レディカーによると、彼の処刑が海賊の黄金時代の終焉となった。
用語の歴史
初出
「海賊の黄金時代」という用語は後世の造語で、当時のいかなる人間にも使われた形跡はない[18]。この語の初出は1894年で、イギリス人ジャーナリストのジョージ・パウエルによる「1690年代までに起きた海賊行為の黄金時代というようなもの」について、という記述が最初である[19]。パウエルはこのフレーズをチャーリー・レズリーの『ジャマイカの新しい正確な歴史』の書評で一度だけ用いており、150年以上前の、主に1660年頃に起きたいくつかの事件（ヘンリー・モーガンによるマラカイボとポルトベロの襲撃、の逃亡など）を指すものと思われる。
1897年になると、「海賊の黄金時代」という言葉は歴史家ジョン・フィスクによってより体系的に用いられるようになる。「世界の歴史において、海賊稼業がこれほど大規模に行われた時代は17世紀と18世紀初頭をおいて他にない。この黄金時代は1650年頃から1720年頃まで拡大されるかもしれない。[20]」フィスクはバルバリア海賊（地中海を荒らしたムスリム海賊）の活動や東アジアの海賊をこの黄金時代に含めており、一方で「彼らムスリムや東アジアの海賊は17世紀には他の時代と変わらず活発に活動していたが、このことによってバッカニーアの時代が海賊の黄金時代であるという私の主張が損なわれることはないだろう」と注を入れている[21]。ただし、フィスクは「黄金時代」という言葉を使用する際パウエルや他のいずれの資料も引用しなかった。
20世紀前半の海賊史家はフィスクの「黄金時代」という用語をたまに使ったが、その時代の開始年や終了年を付すことはなかった[22]。黄金時代のもっとも広い定義はパトリック・プリングルによるもので、プリングルは1951年に「海賊の歴史でもっとも繁栄した時代は、（中略）エリザベス女王の治世に始まり、1820年代に終わった」と書いた[23]。これはフィスクの考えに大きく反している。フィスクはフランシス・ドレークなどのエリザベス朝の人物を海賊扱いすることに激しく反対していたからである[24]。
狭義化の傾向
しかしながら、プリングルは20世紀の傾向の中では例外と思われる。1909年から1990年代までは、海賊の黄金時代はもっと狭くとる傾向にあったからである。早いところで1924年にフィリップ・ゴスが海賊行為の頂点の期間を「1680年から1730年」としている。ダグラス・ボッティングは1978年の彼の最も有名な著作『海賊』（タイムライフ社の船乗り（The Seafarers）シリーズの一冊）で黄金時代を「17世紀末から18世紀の四半世紀の終わりまでのほぼ30年間」とした[25]。フランク・シェリーはそのすぐ後の1986年にボッティングの定義に従っている[26]。マーカス・レディカー教授は1989年の学術論文で、黄金時代は1716年から1726年までにすぎないとした[27]。アンガス・コンスタンは1998年にこの時代を1700年から1730年までと見なした[28]。
黄金時代をもっとも短く解釈したのはコンスタンの2005年の著作『海賊の歴史』で、その中でコンスタンは以前の自分の定義を訂正し、1690年代から1730年代を黄金時代とすることは「不適当な」定義だとし、「海賊の横暴がもっとも酷かったのは1714年から1722年の8年間にすぎず、本当の黄金時代は「黄金の十年間（Golden Decade）」と呼ぶことすらできない」と結論づけた[29]。
近年の細分化
デイヴィッド・コーディングリーは、1995年の有名な著作『黒き旗のもとに』で、「海賊行為の偉大な時代」を1650年代から1725年頃までとした。これはフィスクの黄金時代の定義に非常に近いものである[30]。
レディカーは2004年に黄金時代の期間としてもっとも複雑な定義を記している。「海賊の黄金時代は大体1650年から1730年代の期間」で、さらにそれは3つの「世代」に区切られる。すなわち、1650年代から1680年代のバッカニーア時代、1690年代のインド洋海賊時代、それに1716年から1726年の時代の3つである、とした[31]。
このレディカーの定義が現在の学界で最も支配的な定義と考えられている。
脚注
関連文献
Rediker, Marcus. Villains of all Nations: Atlantic Pirates in the Golden Age. Beacon Press: Boston (2004).
Rediker, Marcus. “Pirates and the Imperial State.“ Reviews in American History 16.3 (1988): 351-357
Swanson, Carl E. “American Privateering and Imperial Warfare, 1739–1748.” The William and Mary Quarterly 42.3 (1985): 357-382
クリントン・V・ブラック『カリブ海の海賊たち』増田義郎訳、新潮選書、1990年
チャールズ・ジョンソン『イギリス海賊史』上下、朝比奈一郎訳、リブロポート、1983年
外部リンク
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7%E8%B3%8A%E3%81%AE%E9%BB%84%E9%87%91%E6%99%82%E4%BB%A3 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
639,
925,
2306,
3077,
3559,
4097,
4544,
5601,
6368,
6672,
7065,
7542,
7686,
7817,
7987,
10381,
10438,
11580,
13075,
13125,
13397,
13459,
13527,
14328,
14396,
14936,
15455,
16194,
16268,
16704,
18286,
18534,
18842,
18916,
20147,
20575,
20677,
21180,
22009,
23121,
23875,
24125
],
"plaintext_end_byte": [
638,
913,
2305,
3076,
3558,
4096,
4543,
5599,
6352,
6671,
7064,
7541,
7685,
7815,
7986,
10378,
10437,
11579,
13015,
13124,
13396,
13458,
13526,
14327,
14395,
14935,
15454,
16193,
16267,
16703,
18285,
18533,
18841,
18915,
20146,
20574,
20652,
21179,
21973,
23098,
23838,
24105,
24175
]
} | كم يبلغ وزن الكبد ؟ | كبد | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
156
],
"minimal_answers_end_byte": [
173
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
الكبد (بالإنجليزية: Liver) أكبر عضو غدي في الجسم وهو من ملحقات الأنبوب الهضمي يزن حوالي كيلو ونصف، ولونه بني أحمر، ومقسم لأربعة فصوص غير متساوية الحجم. ويقع في الجانب الأيمن من التجويف البطني تحت الحجاب الحاجز. وينقل إليه الدم عبر الشريان الكبدي الذي يحمل الدم و الأكسجين من الأبهر. والوريد البابي ينقل إليه الدم حاملا الغذاء المهضوم من الأمعاء الدقيقة.
يلعب الكبد دورا أساسيا في الأيض وعدد من وظائف الجسم مثل نزع السمية كما يعمل كمركز تخزين الجلايكوجين ومركز تصنيع لبروتينات المصوّرة (البلازما) الدموية.
تشريح
هو أكبر عضو ممتلئ في الجهاز الهضمي.
مكانه: يوجد في الجهة اليمنى من البطن أسفل الحجاب الحاجز.
مخروطي الشكل، ولونه بني أحمر.
ومكانه في الجهة اليمنى من الأعلى في البطن
حافته الأمامية السفلى تقع خلف حافة القفص الصدري السفلى
هناك مكان في أسفله يعتبر باب له ففيه تتدخل الشرايين والأوردة ويخرج منه قناة الصفراء
لا يمكن أن نلمس الكبد إذا تفحصنا البطن إلا إذا كان قد تضخم بشكل مَرَضي وصار فيه بعض التصلب
وهو يقع تحت الحجاب الحاجز ويتحرك معه أثناء التنفس فينزل إلى أسفل مع الشهيق (لذلك نطلب من المريض أن يأخذ نفسا عميقا ونحاول في نفس الوقت ان نحس بالحافة السفلية للكبد).
والكبد ليس كتلة واحدة بل مقسم إلى فصوص وهما: الفص الأيسر للكبد والفص الأيمن للكبد. بحيث أن الفص الأيمن يكون أكبر من الأيسر.
كذلك يحتوي الكبد على فصين صغيرين هما: الفص الذيلي الكبدي والفص المربعي الكبدي.
باب الكبد: في أسفل الكبد يوجد مكان يدخل ويخرج منه الأوعية الدموية وقناة الصفراء واسم هذا المكان باب الكبد.
ففيه يدخل الشريان الكبدي وقناه الصفراء الخارجة من الكبد والوريد البابي الآتي من الأمعاء ويدخل إلى الكبد.
هذه الشريان والأوردة والقناة يمشيان في الحافة الحرة للثرب الصغير وهو طيتين من الغشاء البريتوني يمشي من الكبد إلى المعدة وفي حافته الحرة توجد هذه الشرايين والأوردة.
هذه الطبقتين من الغشاء البريتوني تلتصق بالكبد
ومكان التصاقه يسمى الرباط الوريدي وحافته الحرة تلف البوابة الكبدية.
الرباط الوريدي يقع في الكبد في مكان عميق وتمتد إلى الوريد الأجوف السفلي.
هناك مكان آخر في الكبد فيه رباط اسمه الرباط المدوّر الكبدي وهو يمتد إلى السرة ويسمى مكان الامتداد الرباط المَنجليّ الكبدي.
بعد دخول الشريان الكبدي والوريد البوابي إلى الكبد يختلط الدم مع بعضه ويتم تصفيته من المواد السامة والضارة ثم يذهب الدم عبر الأوردة الكبدية إلى الوريد الكبير الذي يكون خلف الكبد ويصعد إلى الجهة اليمنى من القلب (ومن هناك يضخ الدم إلى الرئتين ثم يعود إلى الجهة اليسرى من القلب ليتم ضخه إلى كل الجسم).
ما سبب وجود هذه الأربطة في الكبد مثل الرباط الوريدي؟
عندما كنت جنينا في بطن أمك كان الدم يرجع من المشيمة إلى جسمك عبر الوريد في الحبل السري حاملا دمًا نقيًا، وهو الآن مكانه هو الرباط المدوّر الكبدي،
أما الرباط الوريدي فهو بقايا الـقناة الوريدية.
عندما كنت جنينا كان الدم يأتي إلى جسمك من المشيمة مباشرة إلى الوريد الكبير الذاهب إلى القلب فمعظمه لا يمر بالكبد.
هذه الأربطة قد تكون محيرة وصعبة الحفظ. هناك أربطة أخرى مثل الرباط بين المعدة الطحال والرباط بين الطحال والكلية ومثل الرباط الدائري وكل هذه هي طيات من الغشاء البريتوني حيث كان يلف الأحشاء ثم كبرت بعض الأحشاء أو غيرت مكانها فسحبت الرباط معها.
يجب أن تعرف أن الأربطة الحقيقية في المفاصل مثل مفصل الفخذ والكاحل وغيرهم تختلف عن هذه الأربطة التي ذكرناها في البطن فتلك التي في المفاصل هي كما نقول أربطة قوية تربط اجزاء المفصل مع بعض وهي لا تشبه الأربطة التي ذكرناها في البطن.
الوريد الكبير الذاهب إلى القلب المعروف باسم الوريد الأجوف السفلي يمر في البطن ويصعد إلى فوق فيكون خلف الكبد، وتصب فيه أوردة الكبد (انتبه: هنا مسار الشريان الكبدي مغاير لمسار الوريد) فأوردة الكبد تصب مباشرة في الوريد الكبير الصاعد إلى القلب والوريد الكبير يقع خلف الغشاء البريتوني (خلف الصِّفاق) ويكون مكانه عميقا في الكبد (الباحة العارية للكبد) بحيث أنه يخفي الأوردة الكبدية فلا نراها إذا نظرنا إلى الكبد من الخلف.
الوظائف
التخلص من السموم
تنظيم مستوى السكر في الدم.
تكوين مادة الصفراء (عصارة المرارة).
تصنيع بعض بروتينات البلازما.
تصنيع عوامل التجلط اللازمة للحفاظ على التجلط الطبيعي للدم.
الكبد هو أكبر مصنع للكيميائية في الجسم فالخلايا الكبدية تمثل حوالي 60% من نسيج الكبد وهي التي تقوم بها أي مجموعة خلايا أخرى في الجسم فهي تحول معظم المواد الغذائية التي يتناولها الإنسان إلى شكل يمكن للجسم استخدامه مثل:
تحويل وتخزين السكر لحين الحاجة إليه ومن ثم تنظيم مستواه في الدم.
تكسير الدهون وتحويلها إلى كولسترول.
تكوين البروتينات الممتصة لتجلط الدم.
التخلص من الأمونيا عن طريق تحويلها إلى يوريا من خلال دورة اليوريا.
تكوين الصفراء والتي تقوم بتكسير ما يأكله الإنسان من دهون.
هناك نوع آخر من الخلايا في الكبد غير الكبدية وهي خلايا كوبفر والتي تختص بالآتي:
التخلص من كرات الدم الحمراء القديمة.
تحطيم الميكروبات ونفايات الخلايا.
نظراً لأن الكبد يقوم بعمليات حيوية كثيرة فإن الإنسان قد يموت في خلال 24 ساعة من توقف عمل الكبد.
للتعرف على وظائف الكبد وما يقوم به نجده يقوم بحوالي 500
عملية وظيفية على الدم ومكوناته. لهذا نجده ينظم كل عمليات وظائف الجسم من خلال ملايين القرارات التي يعطيها لكل أجهزته. علاوة على العمليات الكيماوية التي يقوم بها، حيث يقوم باستغلال الطعام وتصنيعه بعد استقباله من الجهاز الهضمي، والتخلص من نفايات وسموم الجسم. كما يقوم بتنظيم كمية السكر بالدم. وما يزيد عن الحاجة يخزنه كنشا حيواني غليكوجين ليحوله لسكر عند الحاجة. والكبد يفتح الشهية؛ لهذا عندما يتليف أو يلتهب نفقد شهيتنا للطعام. ويقوم بصنع العصارة المرارية ويفرزها في الأمعاء لهضم الدهون بها. كما يفرز السموم به. والكبد في حالة الصيام وعوز السكر بالدم يمكنه تخزين البروتينات والدهون والكربوهيدرات وتحويلها إلى سكر أو دهون أو بروتينات عند الحاجة إليها. ومما لا شك أن الجسم يعتمد على خلايا الكبد للقيام بالعديد من الوظائف الحيوية حيث يقوم بتنظيم وتخليق وإفراز مواد هامة كثيرة كمواد الصفراء، والكولسترول وأنواع البروتينات بالدم كالألبومين (ماعدا الأجسام المضادة). والكبد له أهميته في تخزين مواد مغذية كالنشا الحيواني غليكوجين بتحويل الجلوكوز بالدم، والفيتامينات والأملاح المعدنية. كما يقوم بتخليص الجسم من السموم ونفاياتها. ويحافظ على مستوى الجلوكوز والكولسترول بالدم؛ فأمراضه تقلل من كفاءته للقيام بهذه المهام الحيوية للجسم. وأكثر بروتينات مصل (بلازما) الدم الآلبومين. وعندما تصاب وظائف الكبد بخلل تقل كميته في مصل الدم. مما يظهر احتجاز الماء بالأنسجة وتورمها.
160 px|تصغير|نظرة بطنية لكبد فأر
وينتج الكبد معظم بروتينات تجلط الدم. فلو قلت يتعرض المريض للنزيف الدموي. وتنتج خلايا الكبد السائل المراري الأخضر. وتفرزه في القنوات المرارية. ويخزن في الحويصلة المرارية ليفرز في الأمعاء الصغرى. ويحتوي السائل المراري على الكولسترول والدهون الفوسفورية والبيلوروبين الناتج عن تكسير هيموجلوبين كريات الدم الحمراء وأملاح الصفراء التي تذيب الدهون أثناء الهضم بالأمعاء وتساعد على امتصاصها. وقد يكون السائل المراري حصوات تسد القنوات المرارية. وتمنع إفرازه فلا تهضم الدهون. ويصبح البراز له رائحة. ويظهر اليرقان (مرض الصفراء). ويصنع الكبد البروتينات الشحمية المصنوعة من الكولسترول وثلاثيّ الغليسريد والشحميات الفسفورية والبروتينات.
والكبد يخزن سكر الجلوكوز في شكل نشاء حيواني والفيتامينات التي تذوب في الدهون (فيتامينات K,E,D,A) والفولات وفيتامين ب12 والمعادن كالنحاس والحديد. وكثرة تخزين هذه المواد قد تضر بالكبد الذي يخلص الدم من الأمونيا والسموم ويحولهما لمواد غير ضارة. فيحول الأمونيا ليوريا تفرز بالكلي مع البول. وفي حالة مرض الكبد الشديد تتراكم الأمونيا بالدم. والكبد يلعب دورا كبيرا في توازن الهرمون الذكري تستوستيرون والأنثوي إستروجين. وفي حالة تليف الكبد المزمن نجد أن ثمة خللا يظهر على المريض ولا سيما مدمن الخمر فتظهر عليه أعراض الأنوثة. والأمراض الثلاثة الشائعة التي تصيب الكبد هي السرطان وتليف الكبد والالتهاب الكبدي. والالتهاب الكبدي قد يكون سببه بعض الأدوية وتناول الخمور لمدة طويلة أو التعرض للكيماويات أو الأدوية بكثرة. وكل الالتهابات الكبدية تتلف خلايا الكبد بصفة دائمة وتجعله متورما ومشدودا من الالتهاب.
أخطر الأمراض التي قد تصيب الكبد
استئصال ورم من الكبد|left|thumb
الالتهاب الكبدي الوبائي، الذي يُدمر الملايين من خلاياه العاملة بسبب عدم التحصين، وأكثر الفيروسات انتشاراً هي A و B و C، وهم الذي سنتحدث عنهم بالتفصيل.
الفيروسات التي تسبب هذا الالتهاب:
1- Hepatotropic Virus A التهاب الكبد الوبائي (أ)
وهو أقل الأنواع ضرراً ومن الممكن أن يحدث في أي مكان في العالم، ينتقل عن طريق الفم أي بالطعام أو الشراب الملوث بالفيروس، وتكون أعراضه بداية بضعف ووهن وممكن، يحدث اصفرار بالعين مع ميل للقيء وألم بالبطن، وتغير لون البول وإذا لم يتم العلاج تتطور الحالة إلى التهاب بالكبد، وفترة حضانة المرض تكون من اسبوعين إلى شهر ونصف، ويتم التشخيص عن طريق الفحص الطبي وقياس انزيمات الكبد والتي ترتفع معدلاتها وممكن عن طريق تحديد الأجسام المضادة للفيروس (IgM-IgG)
كيفية العلاج والسيطرة على الفيروس (أ)
الوقاية من المرض:
التوعية الصحية حول النظافة الشخصية مثل: غسيل الأيدي قبل الأكل وبعده، والتخلص من المجاري بصورة صحية، لمنع وصولها لأيادي الأطفال، التأكد من سلامة مواسير المياه المستخدمة للشرب، والتأكد من نظافة الطعام وغلي اللبن جيداً والتحكم في الذباب والحشرات الطائرة والتي ممكن أن تنقل المرض.
وأيضا يوجد تطعيم ضد الفيروس A ويعطى للجميع في المناطق الوبائية، إذا انتشر المرض في مكان ما، وأيضاً للذين يعيشون مع أشخاص مصابين بالمرض، وللمسافرين إلى مناطق وبائية بهذا الفيروس، ويعطى أيضاً للعاملين في المطاعم وجميع المحلات الغذائية وبعض للعاملين في المجال الطبي كالأطباء والممرضات.
العلاج:
علاج الأعراض المرضية كالغثيان والقيء والمغص واصفرار العين وذلك عن طريق طبيب متخصص ويفضل ملازمه الفراش لمده من 3 أيام إلى 6 ايام تطهير كامل لجميع أدوات المريض سواء المستخدمة في الطعام أو المنشفة وما خلاف ذلك وبذلك يشفي المريض تماما بعد شهر من بداية الأعراض المرضية وهذا النوع من الالتهاب الكبدي الوبائي لا يتحول أبدا إلى الحالة المزمنة ويشفي المريض منه تماما إذا تم العلاج الصحيح تحت اشراف طبي مناسب
2- Hepatotropic Virus B
الالتهاب الكبدي الوبائي (ب)
وهو أيضا ممكن أن يحدث في أي مكان في العالم والعائل الوحيد له هو الإنسان وينتقل عن طريق نقل الدم والاتصال الجنسي ومن الأم لطفلها وغالبا من اي سائل للجسم المصاب بالعدوي وأيضا من أمواس الحلاقة وفرش الأسنان والأدوات المستخدمة عند طبيب الأسنان.
الفيروس الكبدي الوبائي (ب) له فترة حضانة من شهرين إلى ثلاثة شهور وأعراضه المرضية تبدأ بحممي خفيفة وقلة الشهية للطعام وقيء وغثيان وألم بالبطن وبعد ذلك تغيير لون البول ثم بعد ذلك اصفرار بالعين ومن الممكن ان يكون هذا المرض لفترة عارضه ويكون غير خطير وينتهي بأمان، ولكنه يتحول للصورة المزمنة، ولكن كامنه ومن الممكن ان يتطور للمرحلة الخطيرة، والتي تؤدي لتليف بالكبد، وأخيرا إلى سرطان بالكبد. ويتم تشخيصه عن طريق الفحص الطبي، وأيضا التحليل المعملي لتحديد الحالات المرضية بالفعل والحالات الحاملة للمرض، وأيضا الحالات المزمنة
وذلك عن طريق تحديد (hepatitis marker)
طريقة التحكم بالمرض والعلاج التوعية الصحية بوسائل انتقال المرض اختبار الدم قبل نقله لأي مريض التعقيم الكامل للأدوات الجراحية والتخلص من سرنجات الحقن أولا بأول استخدام القفازات الجراحية في المعامل والعيادات وأيضا يوجد تطعيم ضد الفيروس (ب) ثلاثة جرعات بين كل جرعة واخري شهر وتحمي من العدوى بنسبة 96% لمده 7 سنوات على الأقل
ويتم إعطاؤها للعاملين في المجال الطبي والحالات التي تحتاج دائما لنقل الدم والمدمنين للحقن وأيضا للمحيطين بأي حالة مرضية موجودة بالفعل.
العلاج في حالة هذا الفيروس تكون بالعزل والتأكد تماما بالعلاج انه لم يصبح ناقلا للعدوي ولكن لا بد للمريض ان يتابع مع متخصص باستمرار لاحتمال نشاط الفيروس الكامن في أي وقت.
3- Hepatotropic Virus C
الالتهاب الكبدي الوبائي (ج)
وهو يتشابه مع الفيروس (ب) في معظم الحالات ولكنه ينتشر بصورة أكبر وأقل خطورة من الفيروس (ب) وهو أيضا ممكن ان يحدث في جميع أنحاء العالم والعائل الوحيد لها الإنسان وهو ينتقل عن طريق نقل الدم وغير مقرر حتي الآن انه ينتقل عن طريق الاتصال الجنسي أبدا وفترة الحضانة للمرض تكون من أسبوعين إلى 6 أشهر، وأعراضه تكون أخف بكثير من أعراض الفيروس (ب) ، ولكنها متشابهه ونادرا ما تصل إلى أخطر المراحل وهي تليف الكبد 20% أو السرطان 5%
ويتم التشخيص أيضا عن طريق الفحص الإكلينيكي وعن طريق ارتفاع بإنزيمات الكبد وتحديد الأجسام المضادة للفيروس (ب) طرق التحكم بالمرض والعلاج هي المتابعة الدقيقة لنقل الدم لتفادي أي دم ملوث والمتابعة مع الطبيب لكل من يكتشف عنده الفيروس وذلك ليظل بالمرحلة الكامنة ولا يتطور.
وحاليا يوجد أحدث تشخيص للالتهاب الكبدي الوبائي بجميع أنواعه وهو P.C.R. وهو يحدد النسبة الكمية للفيروس إضافة الي تحديد وجوده ونتائج هذا التشخيص غالبا تكون 100% صحيحة وذلك لأنها تعتمد على تحديد المعلومات الجينية الموجودة على الحمض النووي DNA
4- Hepatotropic Viruses D
5- Hepatotropic Viruses E
6- Hepatotropic Viruses G
فحوصات الكبد
يمكن إجراء اختيارات لتشخيص التليف الكبدي سواء الفحص الإكلينيكي أو تاريخ المرض مع إجراء فحوصات للدم للتعرف على التهاب الكبد ووظائفه وتشخيص أسباب التليف. وهناك فحوصات أخرى لتصوير الكبد والكشف عن أورام به أو انغلاق القنوات المرارية والتعرف على حجم الكبد وتدفق الدم به من بينها:
أخذ عينات نسيجية لفحصها تحت الميكروسكوب ونتائج هذه العينات مؤكدة لتشخيص التليف.
تحليل الدم بالكبد لإجراء تحليل AST level (SGOT) وتحليل increased ALT level (SGPT) ونازعة هيدروجين اللاكتات (LDH)، وهذه التحاليل تبين إصابة الكبد وموت خلاياه.
تحليل فُسفتاز قلوية (ALP)،تبين الزيادة فيه أن القنوات المرارية بها انسداد.
تحليل (GGT) يبين أن القنوات المرارية بها انسداد بسبب الالتهاب المراري أو بسبب تعاطي أدوية dilantin و Phenobarbital. وقد تزيد نتيجة التحليل بدون وجود التهابات.
وهناك تحاليل للدم:
لقياس بعض المواد الكيماوية التي يفرزها الكبد.
لتحديد قدرة وظيفة الكبد من خلال قياس مستويات الألبومين ومستوى مجمل البروتينات في المصل، حيث أن الآلبومين نوع من البروتين ومرض الكبد يقلل من مستواه في الدم
لقياس زمن تجلط الدم prothrombin time للتعرف على عامل التخثر للدم الذي يفرزه الكبد.
لقياس مستوى البيليروبين بالدم الذي يفرزه عندما يتكسر الهيموجلوبين به. وهو المادة الحمراء بخلايا الدم الحمراء والتي تحمل الأكسجين. وتليف الكبد قد ترفع معدله بالدم. وهناك اختيارات للدم للتعرف على أسباب التليف الكبدي من بينها الأجسام المضادة كاختيار:. ANA, (AMA)، (ASMA). وهناك عينات ميكروسكوبية للتعرف على تليف الكبد أو الأورام به.
زراعة الكبد
بعض الخلايا في جسم الإنسان لا تنقسم مطلقاً مثل الخلايا العصبية وخلايا الدم الحمراء البالغة، وبعض الخلايا لا تنقسم في الأحوال العادية ولكنها تحتفظ بالقدرة على الانقسام، حيث تنقسم تحت ظروف معينة كخلايا الكبد فمثلاً إذا جرحت الكبد أو قطع جزء منها أو تلف جزء منها حتى ثلثيها فإن الخلايا الباقية تنقسم حتى تعوض الجزء المفقود وعندها تتوقف عن الانقسام. وهذه هي الطريقة المستخدمة في عملية زراعة الكبد.
يحول النبيذ إلى ماء
90% من الكحول يقوم الكبد بتحويلها إلى ماء وأما الباقي فيتخلص منه الجسم عن طريق الكلى والرئتين. كما ينقي الكبد الجسم من سموم أخرى.
المراجع
تصنيف:كبد
تصنيف:أعضاء الجسم | https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%A8%D8%AF |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
304,
473,
6919,
7577
],
"plaintext_end_byte": [
303,
445,
6894,
7538,
8004
]
} | متى تم تأسيس إتحاد كرة القدم المصري ؟ | الاتحاد المصري لكرة القدم | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
70
],
"minimal_answers_end_byte": [
74
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
تأسس الاتحاد المصري لكرة القدم في عام 1921 وانضم إلى الاتحاد الدولي لكرة القدم في 1923 وانضم إلى الاتحاد الأفريقي لكرة القدم في 1957، كان أول رئيس للاتحاد هو جعفر والي باشا.
وفي مارس عام 2013 تعرض مبنى اتحاد الكرة إلى حريق هائل وتخريب الممتلكات العامة.[1]
تاريخ الاتحاد
عرفت مصر كرة القدم الحديثة مع بداية الاحتلال البريطانى عام 1882 ، وبعد أن شاهد شباب مصر جنود الاحتلال يلعبون الكرة داخل ثكناتهم انطلقوا من المشاهدة إلى الممارسة في شوارع القاهرة والإسكندرية ومدن القناة حيث كانت ثكنات قوات الاحتلال.
وبعد سنوات قليلة انتشرت هواية الكرة وبدأ اللاعبون يشكلون الفرق داخل كل حي ، وأصبحت فرق الأحياء تتبارى فيما بينها .. وجاء عام 1895 بحدث هام في تاريخ الكرة عندما عرفت ميادين القاهرة أول فريق مصري يخرج بنشاط الكرة من عصبية الأحياء إلى الوطنية بقيادة محمد أفندي ناشد ويلعب باسم مصر مع فرق الجيش البريطاني ، وكان الفريق يضم أحمد رفعت ومحمد خيري وإخوان جبريل.
ظل النشاط الكروي قاصرًا على فرق الأحياء والمدارس حتى بدأ تأسيس الأندية ، وقد عرفت مصر أول مسابقة في تاريخها عندما قدمت جريدة الإمبرزيالي كأسًا باسمها لبطل المسابقة التي اشتركت فيها فرق الجاليات الأجنبية واستمرت المسابقة موسمًا واحدًا وفاز بها نادي الهوكي ببولاق (السكة الحديد) ، وفي عام 1908 اختارت اللجنة الأوليمبية الدولية أنجلو بولانكي (اليوناني الجنسية) ممثلًا لمصر في اللجنة وبدأ بولانكي في تأسيس الاتحاد المختلط للأندية الرياضية في مصر واختار مقره الإسكندرية ، وضم الاتحاد سبعة أعضاء من مختلف الجنسيات ليس بينهم مصري.
وبعد أن دانت للاتحاد كل الأنشطة الرياضية قرر أن يمد سلطانه إلى نشاط كرة القدم فنظم مسابقة عام 1913 اشترك فيها عدد من أندية الإسكندرية وبعض فرق الجاليات الأجنبية بالقاهرة وكان الفائز يحصل على ميدالية المسابقة التي رسم على أحد وجهيها الإسكندر الأكبر وعلى الوجه الآخر تاريخ المسابقة ، ولكن الأندية المصرية تمردت على نشاط الاتحاد ورفضت المشاركة في مسابقاته واكتفت بالمباريات الودية فيما بينها ، وكان نشاط المدارس قد انتظم في مسابقات رسمية تحت إشراف أحمد حشمت باشا وزير المعارف.
وفي عام 1916 استطاعت بعض العناصر المصرية أن تجمع فريقًا يضم معظم اللاعبين الممتازين ولعب باسم منتخب مصر مع منتخب القوات البريطانية على ملعب نادي المختلط في 5 مايو 1916 وفاز الفريق المصري 2/4.. وكان يمثله محمود مرعي لحراسة المرمى وإبراهيم عثمان ومحمد السلحدار للدفاع ومصطفى حسن وسليمان فايق ورياض شوقي للوسط وحسين فوزي وكامل عبد ربه وطه فرغل وعباس صفوت ونقولا عرقجي للهجوم.
ورأت العناصر المصرية المعارضة لنشاط الاتحاد المختلط تشكيل هيئة تعمل بعيدًا عن سلطانه ، فسعت إلى تنسيق نشاطها مع فرق القوات البريطانية وفي الرابعة مساء الاثنين 11 سبتمبر 1916 عقد أول اجتماع بجريدة الإجيبشيان ميل وحضره ممثلون عن القوات البريطانية و50 مندوبًا عن أندية القاهرة والإسكندرية وطنطا كما أرسلت أندية بني سويف والشرقية والمنصورة موافقة كتابية على المشروع .. واتفق الجميع على إنشاء اتحاد ينظم مسابقات الكرة في القطر المصري ، وكانت أول مسابقة هى الكأس السلطانية المهداة من السلطان حسين كامل وتتنافس عليها الفرق المصرية والأجنبية.
كان لنجاح المسابقة السلطانية في سنواتها الأولى أثرًا كبيرًا في ازدهار اللعبة وانتشارها ، وجاءت ثورة 1919 ضد الاحتلال البريطاني مشجعًا للعناصر الوطنية للتخلص من النفوذ الأجنبي وأخذت تسعى لتمصير نشاط الكرة وفي 14 سبتمبر 1919 وجهت أول دعوة للنظر في تمصير الكرة من طرف إبراهيم علام وحسين حجازي وذلك للاجتماع بمكتب أحمد بك لطفي المحامي بميدان الأوبرا يوم الثلاثاء 16 سبتمبر 1919 في السابعة مساء.
وما أن حل صيف 1921 حتى تكللت جهود العناصر الوطنية بالنجاح واجتمعت اللجان المختلفة لوضع النظام الأساسي للاتحاد ولوائح المسابقات .. وفي 3 ديسمبر 1921 تأسس الاتحاد المصري لكرة القدم ، وتم تشكيل أول لجنة لإدارة الاتحاد وضمت جعفر والي باشا رئيسًا وفؤاد أباظة بك وكيلًا ويوسف أفندي محمد سكرتيرًا وإسماعيل أفندي سري أمينًا للصندوق ، والأعضاء عباس حلمي زغلول ومحمد صبحي وإبراهيم علام ونقولا عرقجي وطاهر السرجاني وزكريا عباس ورياض شوقي وعبد الحميد محرم وعلي صادق ومحمد جاهين ومحمد إبراهيم.
وبدأت اللجنة اجتماعاتها بمقر النادي الزراعي بميدان الأوبرا ثم نقل مقر الاتحاد إلى النادي الأهلي ثم شارع المدابغ فشارع الشواربي إلى أن انتقل إلى مقره الحالى 5 شارع الجبلاية بالجزيرة.[2]
مجلس الإدارة
الرئيس:هاني أبو ريدة رئيس مجلس الإدارة
عضو: كرم كردي
عضو: خالد لطيف
عضو: سيف زاهر
عضو: عصام عبد الفتاح
عضو: حازم الهواري
عضو: مجدي عبد الغني
عضو: حازم إمام
عضو: أحمد مجاهد
عضو: محمد أبو الوفا
عضو: سحر الهواري
عضو: احمد عبد النبي
رئيس لجنة الحكام: عصام عبد الفتاح
رئيس لجنة المسابقات: الحاج عامر حسين
رئيس لجنة شئون اللاعبين: محمود عبد السميع الشامي
مراجع
روابط خارجية
الاتحاد المصري لكرة القدم
مصر
تصنيف:تأسيسات سنة 1921 في مصر
تصنيف:كرة القدم داخل الصالات في مصر
تصنيف:كرة قدم في مصر
تصنيف:منظمات تأسست في 1921
تصنيف:منظمات رياضية تأسست في 1921
تصنيف:منظمات رياضية مقرها في مصر
تصنيف:هيئات تنظيم رياضية في مصر
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%8A%20%D9%84%D9%83%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D9%85 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
232,
435,
805,
1055,
1595,
1786,
1927,
2318,
3091,
3616,
4132,
4452,
4998,
5324
],
"plaintext_end_byte": [
231,
434,
772,
1014,
1594,
1753,
1832,
2317,
3090,
3562,
4131,
4401,
4979,
5311,
5646
]
} | هل تتغذى الأناكوندا على صغار التماسيح؟ | أناكوندا | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
11
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"YES"
]
} |
الأناكوندا هي فصيلة من فصائل البوءات وهي ثعبان كبير الحجم يصل إلى 6 أمتار في الوضع الطبيعي وهناك بعض الطفرات أن وصلت إلى 10 متر.
وهذا الثعبان موطنه الأصلي في أمريكا الجنوبية (أناكوندا متطورة) وأما الأناكوندا غير المتطورة فتعيش في أستراليا.
والفرق بينهما أن الأناكوندا الأسترالية تبيض وتحضن بيضها في عش أما أناكوندا الأمازون فيبقى بيضها داخل بطنها وتفقص الصغار داخل بطن أمها ثم تخرج فتبدو أناكوندا الأمازون كأنها تلد لا تبيض.
التواجد الجغرافي
توجد الأناكوندا في مناطق أمريكا الجنوبية الإستوائية في كل من البرازيل، وكولومبيا وفنزويلا جنوباً حتى الأرجنتين.[1]
طريقة صيد الاناكوندا
وهي ثعبان غير سام ولكن تقضي على فرائسها بالضم والضغط على الجسم حتى يتفتت عظمها وتتفجر عروقها، وهذا بفضل جسمها الطويل وهيكلها العظمي المميز، حيث تتراوح فقـراته من 200 إلى 400 فقرة تساعدها على الحركة والعصر والسباحة. وباستطاعتها بلع رجل بالغ كاملا وعند وجود فريسة أخرى ترمي ما في بطنها وتلتهم الفريسة.
للأناكوندا صفوف من الأسنان العادية على عكس الثعابين السامة التي لديها انياب بدلا منها.
أنواع الاناكوندا
هناك نوعان من الأناكوندا:
الأناكوندا الخضراء<i data-parsoid='{"dsr":[1798,1818,2,2]}'>Eunectes murinus
ثعبان الأناكوندا الخضراء تعتبر أكبر الثعابين في العالم قاطبة, قد تعيش أفاع أخرى لفترة أطول، ولكن لا يوجد ثعبان في العالم يضاهي الأناكوندا في الوزن فيمكن لأضخم أنواعها أن تنمو لتصل إلى طول 8 أمتار ووزن 200 كيلوجراماً.
وعينا الأناكوندا وفتحتا الأنف تقعان في الجزء العلوي من رأسها لكي تتمكن من التنفس ورؤية فريستها أثناء غوصها تحت الماء. ولكي يجد ضالته، يصل قطر الثعبان من نوع أناكوندا، التي تعتبر أفعى مائية، إلى 30 سنتيمتراً وتعتبر الأنثى أكبر حجماً من الذكر ومع أن الأناكوندا قد تتناول طعامها مرة أو مرتين في السنة إلا أنها تلتهم فريستها حية بادئة بالرأس ولأن فكيها مفصولان عن بعضهما البعض، فإن الثعابين يمكنها أن تلتهم فريسة أكبر منها بكثير.
وعلى الرغم من أن الأناكوندا الخضراء تشتهر بكونها مفترسة للإنسان، إلا أنها نادرا ما تهاجم الإنسان.
وتقتل الأناكوندا فرائسها بقوة العصر لا بالسم، والإمساك بإحداها يتطلب شخصين على الأقل والكثير من المهارة. والمهم عند الإمساك بها أن لا تسمح لها بتكوين حلقة حولك.
الأناكوندا الصفراء Eunectes notaeus
تصغير|يمين|اناكوندا صفراء
يتميز جلدها بلونها الذهبي المختلط بالأسود والتي تكون أصغر حجما من الأناكوندا الخضراء فقد يتراوح طولها عند البلوغ من 3 ٳلى 4 أمتار ويصل البعض منها ٳلى حجم ٲقصاه 4.6 متر، ٲما وزنها ما بين 35 و55 كغ، ويمكن ٲن تعيش لفترة ما بين 15 و20 سنة وٲحيانا قد تصل لعمر ٲقصاه 23 سنة.
قد تعيش في الأنهار ٲو المستنقعات حيث تتغذى على الأسماك وصغار التماسيح نظرا لمهارتها في السباحة، كما تتغذى ٲيضا على الخنازير، الأيائل ٲو بيض الطيور.
أناكوندا في التراث العالمي
شاركت الأناكوندا في فيلم "أناكوندا" وهو فيلم رعب مخيف جدا يصۆر أحد أقوى حيوانات الطبيعة ،وقد خيل في هذا الفيلم أن أناكوندا بتسعة أمتار كاملة ووجه مختلف عن وجه أناكوندا الحقيقية لتبدو كحيوان أكلة للبشر.وقد تم ٳنتاج هذا الفيلم عام 1997 ،من إخراج لويس يوسا وبطولة جنيفر لوبيز ،آيس كيوب وجون فويت.
قسم الصور
هيكل عظمي لأناكوندا معروض في المتحف الوطني للعلوم والطبيعة في مدينة طوكيو
أناكوندا ملتفة حول نفسها
ثعبان الأناكوندا بفنزويلا
ٲناكوندا تفتح فكيها
ٲناكوندا ضخمة تفتح فمها
مراجع
تصنيف:أجناس الأفاعي
تصنيف:أصلة
تصنيف:أصنوفات سماها يوهان غيورغ واجلير
تصنيف:حيوانات الأمازون
تصنيف:حيوانات البرازيل
تصنيف:زواحف أمريكا الجنوبية
تصنيف:زواحف ترينيداد وتوباغو
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%86%D8%A7%D9%83%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%A7 |
{
"plaintext_start_byte": [
4,
2689,
4277,
6208,
10403,
11258,
12729,
14373,
15505,
16829,
22056,
24787,
28190,
29191,
31399,
33910,
34778,
36189,
38238,
39991,
41614,
43703,
46806,
47861,
48375,
49568,
51598,
52083,
53201,
53787,
54462,
55576,
59497,
62028,
63987,
65392,
68609,
70530,
71117,
71965,
75695,
78327,
80351,
80561,
80663,
81064,
81178
],
"plaintext_end_byte": [
2688,
4194,
6207,
10402,
11257,
12728,
14372,
15426,
16828,
22050,
24786,
28189,
29185,
31398,
33909,
34736,
36188,
38237,
39990,
41551,
43605,
46780,
47860,
48374,
49567,
51474,
52038,
53156,
53753,
54461,
55531,
58750,
62027,
63986,
65287,
66831,
70529,
71116,
71842,
75659,
78294,
79442,
80440,
80661,
80984,
81174,
82967
]
} | 2018 వరకు టామ్ క్రూజ్ ఎన్ని అవార్డులను గెలుచుకున్నాడు? | టామ్ క్రూజ్ | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
థామస్ క్రూజ్ మేపోథర్ IV (pronounced/ˈtɒməs ˈkruːz ˈmeɪpɒθər/(deprecated template); 1962వ సంవత్సరం జూలై 3వ తేదీ జన్మించాడు), టామ్ క్రూజ్ అనే తెరపైన పేరుతో బాగా పరిచయమైన ఒక అమెరికా దేశ నటుడు మరియు చలన చిత్ర నిర్మాత. 2006వ సంవత్సరానికి అత్యంత ఆదరణ కలిగిన ప్రఖ్యాతునిగా ఫోర్బ్స్ పత్రిక అతన్ని పేర్కొంది.[1] అతను మూడు అకాడమీ అవార్డులకు ఎంపికయ్యాడు మరియు మూడు గోల్డెన్ గ్లోబ్ అవార్డులు గెలుచుకున్నాడు. 1983వ సంవత్సరంలో మొట్టమొదటి సారిగా ప్రధాన పాత్ర ఉన్న చిత్రం రిస్కీ బిజినెస్ [2], ఈ చిత్రాన్ని "ఒక జనరేషన్ X సంప్రదాయ చిత్రంగా మరియు అతను వృత్తిలో స్థిరపడటానికి ఉపయోగపడిందని వివరించారు.[3] మంచి ఆదరణ పొందిన మరియు వాణిజ్యపరంగా విజయం సాధించిన 1986వ సంవత్సరపు చలన చిత్రం టాప్ గన్ లో వీరోచిత నావికా పైలట్గా నటించిన తరువాత క్రూజ్ ఇదే తరహాలో 1990 మరియు 2000వ దశాబ్దాలలో వచ్చిన మిషన్: ఇంపాజిబుల్ అనే పోరాట చిత్ర క్రమాల్లో రహస్య ప్రతినిధిగా నటించడం కొనసాగించాడు. ఇలాంటి వీరోచిత పాత్రలతో పాటు అతను మాగ్నోలియా (1999) అనే చిత్రంలో స్త్రీలపై ద్వేషం ఉన్న పురుష గురువుగా మరియు మైఖేల్ మాన్ యొక్క క్రైమ్-థ్రిల్లర్ చిత్రం కొల్లేటరల్ లో (2004) సంఘ వ్యతిరేక హిట్మ్యాన్గా నటించాడు.
ఉన్న కొద్ది మంది నిర్మాతల్లో (జార్జి లుకాస్, స్టీవెన్ స్పీల్బర్గ్ మరియు జెర్రీ బ్రుకేమర్ లాంటి ఇతరులు) క్రూజ్కు చలన చిత్ర రంగంలో బిలియన్ డాలర్ల విజయాన్ని కచ్చితంగా ఇచ్చే సామర్థ్యం ఉందని 2005వ సంవత్సరంలో హాలీవుడ్ విలేఖరి ఎడ్వర్డ్ జే ఎప్స్టెయిన్ వాదించాడు.[4] 2005వ సంవత్సరం నుండి క్రూజ్ నిర్మాత మరియు నటుడిగా మరియు పౌలా వాగ్నర్ ప్రధాన కార్య నిర్వహణాధికారిగా యునైటెడ్ ఆర్టిస్ట్స్ చలన చిత్ర స్టూడియోకు[5] సారథ్యం వహిస్తున్నాడు. చర్చ్ ఆఫ్ సైంటాలజీపట్ల అతను నిబద్దత కలిగి ఉండటం మరియు దానికి మద్దతు ఇవ్వడం వివాదాస్పదం కావడం తదితర అంశాలు అతనికి గుర్తింపు తెచ్చాయి.[6]
కుటుంబం మరియు ప్రాథమిక జీవితం
సైరాకస్, న్యూ యార్క్లో జన్మించిన క్రూజ్,[7] ప్రత్యేక విద్యను బోధించే ఉపాధ్యాయురాలు మేరీ లీ (నీ ఫెఫ్పర్) మరియు ఎలెక్ట్రికల్ ఇంజనీర్ థామస్ క్రూజ్ మేపోథర్ III దంపతుల కుమారుడు.[8] క్రూజ్ యొక్క తండ్రి వైపు ఇంటి పేరు (మెపోథర్) వెల్ష్ అయినా అతని తండ్రి వైపు ముత్తాత థామస్ ఓ'మారా, ఐరిష్ వంశ పరంపర నుండి వచ్చి తన సవితితండ్రి ఇంటి పేరును పెట్టుకొని మొట్టమొదటి థామస్ క్రూజ్ మెపోథర్ అయ్యాడు.[9] అతనికి జర్మన్ మరియు ఇంగ్లీష్ వంశ పరంపర నుండి వచ్చిన తండ్రి వైపు ముత్తాతలు విలియమ్ రెయిబెర్ట్ మరియు షార్లట్ లూయిస్ వోకర్[9]లు ఉన్నారు మరియు అతని తల్లి నుండి జర్మన్ వంశ పరంపర సంక్రమించింది.[10] టామ్ క్రూజ్ యొక్క పెద్దక్క, లీ అన్నీ, లూయీవిల్లో జన్మించింది. అతని రెండవ అక్క మరియన్ కూడా టామ్ మరియు అతని చెల్లెలు క్యాస్ వలెనే సైరకాస్లో జన్మించింది.[11]
క్రూజ్ మూడు, నాలుగు మరియు అయిదవ తరగతులు రాబర్ట్ హాప్కిన్స్ పబ్లిక్ పాఠశాలలో చదివాడు. కెనడియన్ ఆర్మెడ్ ఫోర్సెస్లో రక్షణ విభాగ సలహాదారుగా చేరేందుకు మేపోథర్ కుటుంబం ఒన్టారియో ప్రాంతం ఒట్టావాలోని బెకాన్ హిల్ అనే చిన్న గ్రామానికి వచ్చారు. కార్ల్టన్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషన్లో భాగమైన హెన్రీ మన్రో మాధ్యమిక పాఠశాలలో ఆరవ తరగతి పూర్తి చేశాడు,[12] అక్కడ అతను క్రీడలలో హుషారుగా పాల్గొనేవాడు, ప్రతీ రాత్రి మొరటుగా ఫ్లోర్ హాకీ ఆడుతూ చివరికి తన ముందు ప్రక్క పళ్ళు విరగ్గొట్టుకున్నాడు. "బ్రిటీష్ బుల్ డాగ్", అనే ఆటలో క్రొత్తగా పెట్టించుకున్న పళ్ళను పోగొట్టుకున్నాడు మరియు మోకాలిని కూడా గాయపరచుకున్నాడు.[13] జార్జి స్టెయిన్బర్గ్ యొక్క శిక్షణలో నాటకాలలో నటించడం కూడా హెన్రీ మన్రో పాఠశాలలో క్రూజ్ నేర్చుకున్నాడు.[14] అతను పాల్గొన్న మొట్టమొదటి నాటకం IT లో క్రూజ్ మైఖేల్ ద వాల్తో సమాన పాత్ర కైవసం చేసుకున్నాడు, ఇందులో ఒకరు "మంచి" పాత్ర మరొకరు "చెడు" పాత్రలలో నటించారు. ఈ నాటకం ఎంతో ఆదరణ పొందింది మరియు అతనితో పాటు ఇంకా అయిదు మంది సహా విద్యార్థులతో ఒట్టావా నగరంలోని పాఠశాలలంతా తిరిగి నటించారు మరియు ఆ నాటకం స్థానిక ఒట్టావా TV స్టేషన్లో కూడా ప్రసారం చేశారు.[15] వారిద్దరూ జీసస్ క్రైస్ట్ సూపర్స్టార్ అనే నాటకంలో నటించడానికి ఎంపికయ్యారు అదే కాకుండా దీన ముఖంతో మూగ సైగలతో నటించి నవ్వించే అవకాశం కూడా వచ్చింది. ఇదే సమయంలో మేరీ లీ మేపోథర్ తన కుమారుడి నటన పట్ల ఆసక్తిని ప్రోత్సహించడానికి సహాయపడింది: గత మతపరమైన నర్మగార్భాలు పాఠశాల ప్రిన్సిపాల్ జిమ్ బ్రౌన్ను బెంగకు గురిచేసినా పడినా క్రూజ్ తల్లి మాత్రం ఆ నాటకం కొనసాగించాలని అతన్ని ఒప్పించింది అంతే కాక స్టెయిన్బర్గ్ నుండి శిక్షణ పొందిన కొందరు బాలురు కలిసి నటించే గ్లౌసెస్టర్ ప్లేయర్స్ అనే ఒక థియెట్రికల్ ట్రూప్ను స్థాపించింది.
క్రూజ్ పన్నెండు సంవత్సరాల వయసులో ఉన్నప్పుడు అతని తల్లి క్రూజ్ను మరియు తన సహోదరి లీ అన్నీని వెంట బెట్టుకొని అతని తండ్రిని వదిలి వెళ్ళింది.[16] టామ్ దినపత్రికలు పంచే ఉద్యోగం వలన వచ్చే ఆదాయంతో భోజనం సిద్ధపరచుకొనే దీర్ఘకాల పేదరికం తరువాత అతని తల్లి జ్యాక్ సౌత్ అనే ప్లాస్టిక్ వస్తువులు అమ్మే వ్యక్తిని వివాహం చేసుకుంది.
ఒట్టావా, నగరం కాకుండా క్రూజ్ లూయీవిల్, కెంటకీ; విన్నెట్కా, ఇలనోయ్ మరియు వెయిన్, న్యూ జెర్సీ నగరాలలో కూడా నివసించాడు. ఈ ప్రాంతాలలో క్రూజ్ ఎనిమిది ప్రాథమిక పాఠశాలలు మరియు మూడు ఉన్నత పాఠశాలల్లో చదివాడు. అతను కొద్ది కాలం సిన్సిన్నాటిలోని ఫ్రాన్సిస్కాన్ మతపరమైన పాఠశాలలో (చర్చి ఉపకార వేతనం ద్వారా) చదివి క్యాథలిక్ పూజారి కావాలని ఆశపడ్డాడు. అక్కడ రెండవ సంవత్సరంలో విశ్వవిద్యాలయ జట్టు తరఫున ఫుట్బాల్ ఆడాడు, కానీ ఆటకు ముందు బీర్ సేవించడం వలన అతన్ని ఆటలో నుంచి తప్పించారు.[17] 1980వ సంవత్సరం న్యూ జెర్సీలోని గ్లెన్ రిడ్జ్ ఉన్నత పాఠశాల నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు.
తాను చిన్నప్పుడు ఎన్నో వేధింపులకు గురయ్యానని క్రూజ్ చెప్పాడు. డిస్లెక్సియాతో బాధపడుతున్నందున కొంత ఇలా జరిగింది. ఏదైనా తప్పు జరిగినప్పుడు, తన తండ్రి తనపై ఎంతో కఠినంగా వ్యవహరించే వాడని తెలిపాడు. తన తండ్రి "అనవసరంగా గద్దించేవాడని" మరియు "నిత్యం కంగారుపడేవాడని" పరేడ్ పత్రికకు తెలిపాడు.మొదట్లోనే తన తండ్రి ద్వారా తాను ఎంతో నేర్చుకున్నానని – మరియు కొంత వరకు కొంత మందిని – నమ్మకూడదని క్రూజ్ తెలిపాడు: "నా తండ్రితో ఉన్న సమయాన ఎవ్వరూ నాతో మంచిగా ఉండరని అనుకునేవాడిని."[18] పన్నెండు సంవత్సరాల వయసులోనే తన తండ్రి నుండి దూరమైన క్రూజ్ పన్నెండు సంవత్సరాల్లో పదిహేను పాఠశాలలు మారుస్తూ పాఠశాలలో మానసిక వేధింపులకు గురయ్యాడు.
ఉన్నత పాఠశాలలో ఉన్నప్పుడు మోకాలి గాయం వలన మల్ల యుద్ధ జట్టు నుండి తప్పుకున్న తరువాత క్రూజ్ మళ్లీ నటన ప్రారంభించాడు. గాయంతో ఉన్నప్పటికీ గైస్ అండ్ డాల్స్ అనే ఉన్నత పాఠశాల యొక్క కార్యక్రమంలో విజయవంతంగా ఎంపికయ్యాడు మరియు ఆ పాత్రలో తన నటన విజయవంతం కావడంతో ఒక నటుడుగా మారాలని నిర్ణయించుకున్నాడు.అతని దాయాది విలియమ్ మేపోథర్ కూడా నటుడే, అతను లాస్ట్ లో ఎథాన్ రోమ్గా నటించడం వలన చాలా మందికి తెలుసు.
చిత్ర నిర్మాణం
నటనా వృత్తి
1980
క్రూజ్కు మొదటి చలన చిత్ర పాత్ర అవకాశం 1981వ సంవత్సరంలో బ్రూక్ షీల్డ్స్ యొక్క ఒక నాటకం/శృంగార చిత్రం ఎండ్లెస్ లవ్ లో ఒక చిన్న పాత్రగా వచ్చింది. తరువాత అదే సంవత్సరంలో టాప్స్ లో అతనికి మరింత ప్రాధాన్యం ఉన్న పాత్ర లభించింది, దానిలో జార్జి సి. స్కాట్, తిమోతి హట్టన్ మరియు సీన్ పెన్ దానిలో నటించారు. సైన్యం యొక్క జవానులపై చిత్రీకరించిన ఈ చిత్రం కొంతవరకు విజయం సాధించింది. 1983వ సంవత్సరంలో ఫ్రాన్సిస్ ఫోర్డ్ కొప్పోలా యొక్క ది అవుట్సైడర్స్ చిత్రంలో ఉన్న చాలా మంది కౌమార నటులలో అతనూ ఒకడిగా కనిపించాడు.
ఈ చిత్ర తారాగణంలో రోబ్ లోవ్, మాట్ డిల్లాన్, ప్యాట్రిక్ స్వేజ్ మరియు రాల్ఫ్ మాకియో ఉన్నారు, వారిలో ఇద్దరు బ్రాట్ ప్యాక్ లో భాగంగా ఉన్నారు. అదే సంవత్సరంలో కౌమార హాస్య చిత్రం లూసిన్ ఇట్ లో క్రూజ్ కనిపించాడు. రిస్కీ బిజినెస్ విడుదల అయ్యాక క్రూజ్కు పరిశ్రమలో భారీ విజయం దక్కింది, అది క్రూజ్కు స్టార్డమ్ వచ్చేందుకు ఉపయోగపడింది. బాబ్ సేగేర్ యొక్క ఓల్డ్ టైమ్ రాక్ అండ్ రోల్ పాటలో లోదుస్తులలో క్రూజ్ చేసిన లిప్-సింకింగ్ ప్రదర్శన ఆ చిత్రంలో ఒక అనుక్రమం, అది 1980 దశాబ్ద చిత్రాలలో ఒక సరూప సందర్భంగా తయారయ్యింది. ఆ చిత్రం "ఒక జనరేషన్-X ప్రామాణికం మరియు టామ్ క్రూజ్ యొక్క వృత్తి జీవితాన్ని -నిర్మించేది"గా వర్ణించబడింది.[3] 1983వ సంవత్సరంలో ఒక ఉన్నత-పాఠశాల ఫుట్బాల్ నాటక చలన చిత్రం ఆల్ ది రైట్ మూవ్స్ చిత్రం విడుదలయ్యింది. క్రూజ్ తరువాత చిత్రం 1985 కాల్పనిక చిత్రం లెజెండ్, ఆ చిత్రానికి రిడ్లీ స్కాట్ దర్శకత్వం వహించాడు.
నిర్మాతలు జెర్రీ బ్రుకేమర్ మరియు డాన్ సింప్సన్లు తామూ చిత్రీకరించబోయే అమెరికా యుద్ధ పైలట్ చిత్రానికి క్రూజ్ను తమ మొదటి ఎన్నికగా ఎంపిక చేసుకున్నారు. క్రూజ్ మొదట ఈ అవకాశాన్ని తిరస్కరించాడు కాని స్క్రిప్ట్లో మార్పులకు సహాయపడి చిత్రాన్ని అభివృద్ధి చేసేందుకు సహాయపడ్డాడు. బ్లూ ఏంజెల్స్తో కలసి ప్రయాణం చేసిన తరువాత క్రూజ్ తన మనసు మార్చుకుని ఆ చిత్రాన్ని ఒప్పుకునేందుకు సంతకం చేశాడు. ఆ నిర్మాణం టాప్ గన్ పేరుతో మే 1986వ సంవత్సరంలో విడుదలై ఆ సంవత్సరంలో ప్రపంచ వ్యాప్తంగా అత్యంత ఎక్కువగా US$354 మిలియన్లు సంపాదించిన చిత్రంగా నిలిచింది. ఇంకా 1986వ సంవత్సరంలో మార్టిన్ స్కొర్సెస్ యొక్క ది కలర్ అఫ్ మనీ చిత్రంలో అకాడమీ అవార్డుల నుండి ఉత్తమ నటుడుగా గౌరవం అందుకున్న పాల్ న్యూమన్తో కలసి నటించాడు. 1988వ సంవత్సరంలో అతను ఒక ఉత్సాహవంత నాటకం కాక్టెయిల్ లో నటించగా అది మిశ్రమ సమీక్షలు అందుకుంది మరియు క్రూజ్ 1989వ సంవత్సరంలో మొట్టమొదటిసారిగా రాజ్జి అవార్డుకు ఎంపికయ్యాడు. తరువాత అదే సంవత్సరంలో బార్రీ లెవిన్సన్ దర్శకత్వంలో డస్టిన్ హాఫ్మన్తో కలసి నటించిన రెయిన్ మ్యాన్ విడుదలయ్యింది. ఆ చిత్రం విమర్శకుల ప్రశంసలు అందుకుని ఎనిమిది అకాడమీ అవార్డుల పోటికి ఎంపిక చేయబడి ఉత్తమ చిత్రం మరియు ఉత్తమ నటుడు (హాఫ్మన్ కోసం)తో కలిపి నాలుగు అవార్డులు గెలుచుకుంది.
1990
ఆ తరువాత సంవత్సరంలో బాగా అమ్ముడు పోయిన పరపాలేజియాతో బాధ పడిన ఒక మాజీ సైనికుడు మరియు యుద్ధ వ్యతిరేక ఆందోళనకారుడు అయిన రాన్ కోవిక్ యొక్క జీవిత చరిత్ర ఆధారంగా ఒలివేర్ స్టోన్ నిర్మించిన బోర్న్ ఆన్ ది ఫోర్త్ ఆఫ్ జూలై చిత్రం కోసం అతను అకాడమీ అవార్డు పోటీకి ఎంపికతో స్వాగతించబడ్డాడు. 1990వ సంవత్సరంలో క్రూజ్ ఒక పందెం కారు నడిపే నిపుణుడు "కొల్ ట్రికెల్"గా టోనీ స్కాట్ యొక్క డేస్ ఆఫ్ థండర్ అనే చలన చిత్రంలో నటించాడు. క్రూజ్ తరువాత చిత్రం రాన్ హోవార్డ్ యొక్క ఫార్ అండ్ అవే లో నికోల్ కిడ్మాన్తో మరోసారి కలసి నటించాడు. డేస్ ఆఫ్ థండర్ చిత్రం తరువాత జ్యాక్ నికోల్సన్ మరియు డెమీ మూర్తో కలసి సైనిక థ్రిల్లర్ చిత్రం ఎ ఫ్యూ గుడ్ మెన్ చిత్రంలో నటించాడు.ఈ చిత్రానికి మంచి ఆదరణ లభించింది మరియు గోల్డెన్ గ్లోబ్ మరియు MTV అవార్డులకు క్రూజ్ పేరు ఎంపికయ్యింది. ఆ తరువాత సంవత్సరం అతను సిడ్ని పొలాక్ యొక్క చిత్రం
ది ఫిల్మ్ లో గేనే హాక్మన్ మరియు ఎడ్ హ్యారిస్తో కలసి నటించాడు. ఈ చిత్రం జాన్ గ్రిషం వ్రాసిన, మంచి ఆదరణ పొందిన నవల ఆధారంగా నిర్మించబడింది మరియు పీపుల్స్ ఛాయిస్ అవార్డులలో ఫేవరేట్ డ్రమాటిక్ మోషన్ పిక్చర్ పురస్కారం గెలుచుకుంది.
1994 వ సంవత్సరంలో ఏన్నీ రైస్ యొక్క మంచి ఆదరణ పొందిన నవల ఆధారంగా నీల్ జోర్డాన్ నిర్మించిన ఒక మధ్య యుగ నాటకం/భయానక చిత్రం ఇంటర్వ్యూ విత్ ది వాంపైర్ లో క్రూజ్ బ్రాడ్ పిట్, అంటోనియో బండేరాస్ మరియు క్రిస్టియన్ స్లేటర్లతో కలసి నటించాడు. ఈ చిత్రానికి మంచి ఆదరణ లభించినప్పటికీ తన మొదటి ఎంపిక రివెర్ ఫోనిక్స్ అంటూ రైస్ ఆ చిత్రానికి క్రూజ్ ఎంపిక పట్ల తన విమర్శను నిష్కపటంగా చేసింది. 1996వ సంవత్సరంలో క్రూజ్ బ్రియాన్ డే పాల్మా యొక్క మిషన్ ఇంపాజిబుల్ లో నటించాడు. (అతనే నిర్మించాడు కూడా) ఆ చిత్రం 1960ల నాటి TV సానుక్రమికకు ఒక పునర్నిర్మాణం, అదేవిధంగా ఆ సంవత్సరానికి ప్రపంచ వ్యాప్తంగా మూడవ అత్యధిక ఆర్జిత చిత్రంగా US$456 మిలియన్లను సంపాదించింది. అదే సంవత్సరంలో హాస్య-నాటక చలన చిత్రం జెర్రీ మాగ్వైర్ లో శీర్షిక పాత్రను ధరించాడు. ఆ చిత్రం అతనికి ఉత్తమ నటుడిగా ఒక అకాడమీ అవార్డుకు ఎంపికయ్యాడు మరియు సహాయ-నటుడు క్యూబా గూడింగ్.జూనియర్కు ఒక అకాడమీ అవార్డును గెలిచి పెట్టడంతో పాటు ఆ చిత్రం మొత్తంగా అకాడమీ అవార్డుల పోటీలో ఐదు విభాగాలలో ఎంపికయ్యింది. "షో మీ ది మనీ!" అనే ఊతపదం కూడా ఈ చిత్రంలో ఉంది. అది జనజీవన పరంపరలో బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. 1999వ సంవత్సరంలో అతను కామోద్రేక చిత్రం ఐస్ వైడ్ షట్ లో నటించాడు, దాని నిర్మాణం పూర్తి కావడానికి రెండు సంవత్సరాలు పట్టింది మరియు అది దర్శకుడు స్టాన్లీ క్యూబ్రిక్కు చివరి చిత్రం. ఇంకా అది అతని జీవిత భాగస్వామి నికోల్ కిడ్మాన్తో కలసి నటించిన చివరి చిత్రం.
కాని ఆ చిత్రం లైంగిక వాంఛ యొక్క ఒక ముక్కుసూటి వర్ణన మరియు మర్మ కథన శైలిని కలిగి గొప్ప వివాదాలకు తెర లేపింది. ఇంకా క్రూజ్ ఒక స్త్రీ ద్వేషి పురష గురువుగా మాగ్నోలియా లో నటించాడు (1999), ఆ పాత్ర వలన అతడు ఉత్తమ సహాయ నటుడిగా ఆస్కార్కు ఎంపిక పొందాడు. ఆర్నాల్డ్ ష్వార్జనెగ్గర్ కథానాయకుడి పాత్రను పోషించే ముందు పోరాట భయానక చిత్రం ఎండ్ అఫ్ డేస్ లో జేరికో కేన్గా అతను నటించాల్సింది.
2000
2000వ సంవత్సరంలో మిషన్ ఇంపాజిబుల్ యొక్క రెండవ భాగం మిషన్: ఇంపాజిబుల్ IIలో ఎథన్ హంట్గా క్రూజ్ తిరిగొచ్చాడు, ఆ చిత్రం హాంగ్ కాంగ్ దర్శకుడు జాన్ వూ దర్శకత్వం వహించి అతని యొక్క శైలి గన్ ఫూ శైలి ముద్ర వేయబడింది మరియు అది బాక్స్ ఆఫీసు వద్ద ఆ చిత్ర మునుపటి క్రమం వలెనే భారీ విజయ పరంపరను కొనసాగించింది, దాని పూర్వ భాగం వలెనే అది కూడా ఆ సంవత్సరపు మూడవ అత్యధిక ఆర్జన చిత్రంగా ప్రపంచ వ్యాప్తంగా సుమారు US$547 మిలియన్లు సంపాదించింది. ఆ తదుపరి సంవత్సరం ఆబ్రే లోస్ ఒజోస్ యొక్క పునర్నిర్నామం కామెరూన్ డయాజ్ మరియు పెనెలోప్ క్రూజ్తో కలసి వనీలా స్కై లో (2001) నటించాడు.ఆ చిత్రం విమర్శకుల అభినందనలతో మరొక బాక్స్ ఆఫీసు విజయంగా నిరూపించుకుంది. 2002వ సంవత్సరంలో, ఫిలిప్ కె. డిక్ వ్రాసిన ఒక వైజ్ఞానిక కల్పనా కథానిక ఆధారంగా స్టీవెన్ స్పిల్బర్గ్ దర్శకత్వం వహించిన విజయవంతమైన ఒక డిస్టోపియా వైజ్ఞానిక కల్పన థ్రిల్లర్ చిత్రం మైనారిటీ రోపోర్ట్ లో నటించాడు.
2003లో ఎడ్వర్డ్ జ్విక్ చేత నిర్మించబడి విజయవంతమైన చారిత్రక నాటకం ది లాస్ట్ సమురైలో నటించాడు.
2004వ సంవత్సరంలో మైఖేల్ మాన్ యొక్క నేర-థ్రిల్లర్ కొల్లేటరల్లో తన సాధారణ మంచి వ్యక్తి పాత్రలకు భిన్నంగా క్రూజ్ ఒక ప్రమాదకర కిరాయి హంతకుడిగా నటించాడు. 2005వ సంవత్సరంలో క్రూజ్ మరోసారి స్టీవెన్ స్పీల్బర్గ్తో వార్ ఆఫ్ ది వరల్డ్స్ చిత్రం కోసం పనిచేశాడు, అది ప్రపంచ వ్యాప్తంగా US$591.4 మిలియన్లు సంపాదించి ఆ సంవత్సరపు నాలుగో అత్యధిక ఆర్జన చిత్రం అయింది. ఈ చిత్రం బాక్స్ ఆఫీసు వద్ద విజయమే కాక మూడు రాజ్జీయి అవార్డులకు ఎంపికైంది, వాటిలో ఒకటి క్రూజ్ కోసం. 2006వ సంవత్సరంలో అతను తిరిగి మిషన్ ఇంపాజిబుల్ యొక్క మూడవ భాగం మిషన్: ఇంపాజిబుల్ IIIలో ఈథన్ హంట్ గా నటించాడు, ఆ చిత్రం బాక్స్ ఆఫీసు వద్ద $400 మిలియన్లు ఆర్జించి దాని పూర్వ చిత్రాల కన్నా ఎక్కువగా విమర్శకుల చేత సానుకూల ఆదరణ పొందింది.[19] 2007వ సంవత్సరంలో నాటక చిత్రం లయన్స్ ఆఫ్ లాంబ్స్లో నటించాడు, 21 సంవత్సరాలలో క్రూజ్ నటించిన ఈ చిత్రమే ప్రపంచ వ్యాప్తంగా విడుదలై కనీసం $100 మిలియన్లు కూడా సంపాదించలేకపోయిన చిత్రం.[20]
2008వ సంవత్సరంలో బెన్ స్టిల్లర్ మరియు జ్యాక్ బ్లాక్తో కలసి విజయవంతమైన హాస్య చిత్రం ట్రాపిక్ థండర్లో నటించాడు. ఆ చిత్రంలో అతని ప్రదర్శన వలన గోల్డెన్ గ్లోబ్ అవార్డుల పోటీకి ఎంపికయ్యాడు. క్రూజ్ యొక్క సరికొత్త పాత్ర చారిత్రిక థ్రిల్లర్ వాకైర్ డిసెంబరు 25వ తేదీ 2008వ సంవత్సరంలో విడుదలై మిశ్రమ సమీక్షలను పొందింది.
నిర్మాణ వృత్తి
1993వ సంవత్సరంలో క్రూజ్/వాగ్నర్ ప్రొడక్షన్స్ నెలకొల్పడానికి క్రూజ్ తన మాజీ ప్రతిభా ప్రతినిధి అయిన పౌలా వాగ్నర్ను భాగస్వామిగా చేసుకున్నాడు,[5] ఈ సంస్థ క్రూజ్ యొక్క అనేక చిత్రాలకు సహా-నిర్మాణంలో ఉంటూ [21] మొదటి సారిగా 1996 వ సంవత్సరంలో మిషన్: ఇంపాజిబుల్ చిత్రాన్ని నిర్మించింది, అది నిర్మాతగా క్రూజ్కు మొట్టమొదటి చిత్రం. మిషన్: ఇంపాజిబుల్ చిత్రం కోసం నిర్మాతగా అతని ప్రతిభకు 1997 PGA గోల్డెన్ లురెల్ అవార్డులలో నాటకీయ చలన చిత్రాలలో అత్యంత నమ్మదగిన నిర్మాతగా అతను ఒక నోవా అవార్డును (పౌలా వాగ్నర్తో పాటు పంచుకున్నాడు) గెలుచుకున్నాడు.
నిర్మాతగా అతని రెండవ నిర్మాణం 1998వ సంవత్సరపు చిత్రం విత్అవుట్ లిమిట్స్, ఈ చిత్రం అమెరికా దేశపు పరుగు క్రీడాకారుడు స్టీవ్ ప్రెఫోన్టైన్ జీవిత గాథ ఆధారంగా చిత్రీకరించబడింది. 2000వ సంవత్సరంలో మిషన్ ఇంపాజిబుల్ తరువాయి భాగం నిర్మాణం కోసం క్రూజ్ మళ్ళీ నిర్మాతగా పనిచేశాడు. తరువాత అతను నికోల్ కిడ్మాన్ నటించిన ది అదర్స్ చిత్రానికి కార్యనిర్వహాక నిర్మాతగా ఉన్నాడు, అదే సంవత్సరంలో వనిలా స్కై లో నటుడు/నిర్మాతగా మరోసారి పనిచేశాడు. అనంతరం అతను నార్క్, హిట్టింగ్ హార్డ్ మరియు షాటర్డ్ గ్లాస్ చిత్రాలకు పనిచేశాడు (కాని నటుడుగా కాదు). అతని తరువాత నిర్మాణం ది లాస్ట్ సమురాయ్లో కూడా నటించాడు, 2004 PGA గోల్డెన్ లారెల్ అవార్డులలో ఆ సంవత్సరపు చలన చిత్ర నిర్మాతల విభాగంలో అతను జతగా ఎంపిక చేయబడ్డాడు. ఆ తరువాత సస్పెక్ట్ జీరో, ఎలిజబెత్టౌన్ మరియు ఆస్క్ ది డస్ట్ చిత్రాలను నిర్మించాడు.
క్రూజ్ హాలీవుడ్లో కొన్ని అత్యంత లాభసాటి చిత్రాల లావాదేవీలు కలిగి ఉన్నాడని గుర్తింపు పొందాడు, 2005వ సంవత్సరంలో హాలీవుడ్ ఆర్థిక వేత్త ఎడ్వర్డ్ జే ఎప్స్టెయిన్ క్రూజ్ను "హాలీవుడ్లో అత్యంత ప్రభావితులలో ఒకడు - మరియు అత్యంత ధనవంతుడు" అని వర్ణించాడు. ఒక బిలియన్-డాలర్ చిత్ర వాణిజ్య ఒప్పందం యొక్క విజయానికి హామీ ఇచ్చే సామర్ధ్యం ఉన్న అతి కొద్ది మంది హాలీవుడ్ నిర్మాతలలో (మిగతావారు జార్జి లుకాస్, స్టీవెన్ స్పిల్బర్గ్ మరియు జెర్రీ బ్రుకేమర్లుగా ఉన్నారు) క్రూజ్ ఒకడు అంటూ ఎప్స్టెయిన్ వాదించాడు. ఇంకా క్రూజ్ యొక్క పత్రికా వార్తల వివాదాలు క్రూజ్ యొక్క అసామాన్య వ్యాపార సామర్థ్యం వలన ప్రజలలో స్థిరత్వం లేకుండా చేస్తున్నాయి అని ఎప్స్టెయిన్ వక్కాణించాడు.[4]
వరల్డ్స్ కొలంబియన్ ఎక్స్పోజిషన్, చికాగోలో ఒక వాస్తవ జీవిత వరుస హత్యల హంతకుడు హెచ్. హెచ్. హోమ్స్ను ఉద్దేశించిన కథ ది డెవిల్ ఇన్ ది వైట్ సిటీ, అది ఎరిక్ లార్సన్ వ్రాసిన న్యూయార్క్ టైమ్స్ యొక్క బాగా అమ్ముడు పోయిన ఒక కథా వస్తువు, దాని ఆధారంగా క్రూజ్ చిత్ర నిర్మాణ సంస్థ క్రూజ్/వాగ్నర్ ప్రొడక్షన్స్ చిత్రానువాదాన్ని అభివృద్ధి చేస్తున్నారని తెలిసింది. క్యాథరిన్ బిగ్లా ఈ చిత్ర నిర్మాణం మరియు హక్కుదారుగా జత చేయబడింది. అదే సమయంలో లియోనార్డో డికాప్రియో యొక్క నిర్మాణ సంస్థ అప్పియన్ వే కూడా హోమ్స్ మరియు వరల్డ్స్ ఫెయిర్ గురించి డికాప్రియో నటించబోయే చిత్రాన్ని అభివృద్ధి చేయసాగింది.[22]
పారామౌంట్తో వేర్పాటు
ఆగస్టు 22వ తేదీ 2006వ సంవత్సరంలో పారామౌంట్ పిక్చర్స్ క్రూజ్తో తన 14-సంవత్సరాల బంధం ముగిసిందని ప్రకటించింది. వయాకామ్ (పారామౌంట్ యొక్క మాతృ సంస్థ) యొక్క ఛైర్మన్ సమ్మర్ రెడ్స్టోన్ వాల్ స్ట్రీట్ జర్నల్లో క్రూజ్ వివాదాస్పద బహిరంగ ప్రవర్తన మరియు దృక్పధం వలన ఒక నిర్మాతగా మరియు నటుడిగా అతనికి ఎలాంటి ఆర్థిక నష్టం జరుగుతుందో ప్రస్తావించాడు.[23][24] దీనికి స్పందిస్తూ క్రూజ్/వాగ్నర్ ప్రొడక్షన్స్ పారామౌంట్ ప్రకటనను అది ప్రభుత్వేతర ఈక్విటి సంస్థల నుండి ప్రత్యామ్నాయ ధన సహాయం పొందడం కారణంగా మర్యాద-కాపాడుకొనేందుకు చేసిన చర్య అని చెప్పింది.[25] ఈ వేర్పాటుకు మిషన్: ఇంపాజిబుల్ ఒప్పందంలో DVD అమ్మకాల వాటాలో క్రూజ్/వాగ్నర్ల అత్యధిక భాగం పారామౌంట్ యొక్క అసంతృప్తికి నిజమైన కారణమై ఉండవచ్చని పరిశ్రమ విశ్లేషకులలో ఒకడైన ఎడ్వర్డ్ జే ఎప్స్టీన్ పేర్కొన్నాడు.[26][27]
యునైటెడ్ ఆర్టిస్ట్స్ యొక్క నిర్వహణ
నవంబరు 2006వ సంవత్సరంలో క్రూజ్ మరియు పౌలా వాగ్నర్లు యునైటెడ్ ఆర్టిస్ట్స్ ఫిల్మ్ స్టూడియోను సొంతం చేసుకున్నామని ప్రకటించారు.[5] యునైటెడ్ ఆర్టిస్ట్స్ చిత్రాలకు క్రూజ్ ఒక నిర్మాతగా మరియు నటుడిగా వ్యవహరిస్తూండగా అదే సమయంలో వాగర్న్ UA యొక్క ప్రధాన కార్య నిర్వాహకురాలిగా సేవలు అందించింది. జూలై 20వ తేదీ 1944వ సంవత్సరంలో అడాల్ఫ్ హిట్లర్ మీద జరిగిన హత్యా ప్రయత్నం ఆధారంగా ఒక థ్రిల్లర్ చిత్రం వాకైర్ నిర్మాణం 2007వ సంవత్సరంలో మొదలయ్యింది. ఆ చిత్రం మార్చి 2007వ సంవత్సరంలో యునైటెడ్ ఆర్టిస్ట్స్ సంస్థ సొంతం చేసుకుంది. మార్చి 21 వ తేదీ 2007వ సంవత్సరం నాయకుడైన క్లాస్ వోన్ స్టాఫెన్బర్గ్ పాత్రను పోషించడానికి ఒక చిత్రాన్ని ఒప్పుకున్నాడు. క్రూజ్ మరియు వాగ్నర్ యునైటెడ్ ఆర్టిస్ట్స్ యొక్క హక్కులు పొందాక రెండవ నిర్మాణంగా ఈ చిత్రం గుర్తించబడింది. దాని ప్రారంభ చిత్రం లయన్స్ ఫర్ ల్యాంబ్స్ను రాబర్ట్ రెడ్ఫోర్డ్ దర్శకత్వం వహించగా రెడ్ఫోర్డ్, మెరిల్ స్ట్రీప్ మరియు క్రూజ్ నటించారు. బాక్స్ ఆఫీసు వద్ద అప్రభావ భరితమైన ప్రారంభ రాబడి మరియు విమర్శల స్వాగతం నడుమ నవంబరు 9వ తేదీ 2007వ సంవత్సరలో [28] ల్యాంబ్స్ విడుదలయ్యింది. ఆగస్టు 2008వ సంవత్సరంలో వాగ్నర్ యునైటెడ్ ఆర్టిస్ట్స్లో తన స్థానం నుండి తప్పుకుంది, కానీ UAలో క్రూజ్తో తన వాటాను అలాగే ఉంచింది, అది స్టూడియోలో 30 శాతంగా ఉంది.[29]
ప్రజాదరణ
1990, 1991 మరియు 1997వ సంవత్సరాల్లో పీపుల్ పత్రిక ప్రపంచంలో 50 అత్యంత సౌందర్యవంతులలో అతనికీ ఒక గణ్యతను ఇచ్చింది. 1995వ సంవత్సరంలో ఎంపైర్ పత్రిక చలన చిత్ర చరిత్రలో 100 అత్యంత ఆకర్షణీయ తారలలో అతన్ని కూడా చేర్చింది. రెండు సంవత్సరాల తరువాత అదే పత్రిక అన్ని కాలాలకు గాను మొదటి 5 చలన చిత్ర తారల జాబితాలో చేర్చింది. 2002 మరియు 2003వ సంవత్సరాల్లో ప్రీమియర్ చేత తన వార్షిక పవర్ 100 జాబితాలో మొదటి 20 మంది మధ్య గణ్యతను పొందాడు.[2]
2006వ సంవత్సరంలో ప్రీమియర్ 2006 పవర్ జాబితాలో అత్యంత గొప్ప నటుడిగా పేర్కొంది,[30] అదే విధంగా ఆ జాబితాలో అతన్ని 13 స్థానంలో చేర్చి హాలీవుడ్ యొక్క అత్యంత ప్రభావశీలి నటుడి[31]గా మొట్టమొదటి గణ్యత ఇచ్చింది.
జూన్ 16వ తేదీ 2006వ సంవత్సరంలో ఫోర్బ్స్ పత్రిక 'ది సెలెబ్రిటి 100'ను ప్రచురించింది, అందులోని అత్యంత ప్రభావశీల ప్రముఖుల జాబితాలో, క్రూజ్ శిఖరాగ్రాన ఉన్నాడు. ఆ జాబితా (జూన్ 2005 మరియు జూన్ 2006 మధ్య కాలంలో), Google చేత వెబ్ ఉపప్రమాణాలు, లెక్సిస్నెక్సిస్ చేత వార్త విషయ సేకరణ, టెలివిజన్ మరియు రేడియో ప్రస్తావనలు (ఫాక్టివా చేత) మరియు 26 పెద్ద వినియోగదారు పత్రికల ముఖ పత్రంపై ఒక ప్రముఖుడిగా అనేక సార్లు కనిపించడం తదితర అంశాలను పరిగణలోకి తీసుకుని ఆ జాబితా తయారు చేశారు.
As of August 2006"USA టుడే/గాలప్ వారు చేపట్టిన ఒక పోల్లో సగం మంది నటుడి మీద ఒక "ప్రతికూల" అభిప్రాయాన్ని వ్యక్తం చేశారు, దీనికి " క్రూజ్తో పారామౌంట్ తమ నిర్మాణాల ఒప్పందాన్ని పునరుద్ధరణ చేయక పోవడానికి అతని "అంగీకరింపబడని ప్రవర్తన"[32] ఒక కారణమని నమోదు చేశారు. అధనంగా, వ్యాపార విశ్లేషనల నివేదికలు క్రూజ్ యొక్క Q స్కోర్ (అది ప్రముఖుల యొక్క ప్రజాదరణకు ఒక ప్రమాణం) 40 శాతం పడిపోయింది అని చెప్పాయి. అది ఇంకా ఒక ప్రముఖుడిగా ఉన్న క్రూజ్ను ప్రజలు తమ ప్రియ మిత్రుడిగా చూసేందుకు అతి తక్కువ ఇష్టపడుతున్నారని వెల్లడి చేసింది. 2006 అక్టోబరు 10 టామ్ క్రూజ్ రోజుగా జపాన్ ప్రకటించబడింది, ఇతర హాలీవుడ్ నటులకన్నా అతను ఎక్కువ సార్లు జపాన్ను సంధర్శించడంతో అతనికి ఒక ప్రత్యేక దినం ఇస్తూ పురస్కరించామని ది జపాన్ మెమోరియల్ డే అసోసియేషన్ వారు చెప్పారు.[33]
సంబంధాలు మరియు వ్యక్తిగత జీవితం
మిమి రోజర్స్
మిమి రోజర్స్ను క్రూజ్ మే 9వ తేదీ 1987న వివాహం చేసుకున్నాడు; వారు ఫిబ్రవరి 4వ తేదీ 1990న విడాకులు తీసుకున్నారు.[2] రోజర్స్ క్రూజ్కు సైంటాలజీని పరిచయం చేసిందని నమ్ముతారు.[34]
నికోల్ కిడ్మాన్
నికోల్ కిడ్మాన్ను క్రూజ్ వారి చిత్రం డేస్ ఆఫ్ థండర్ చిత్రీకరణ ప్రదేశంలో కలిశాడు.ఆ జంట డిసెంబరు 24వ తేదీ 1990వ సంవత్సరంలో వివాహం చేసుకున్నారు. అతను మరియు కిడ్మాన్ కలసి ఇద్దరు పిల్లలను దత్తత తీసుకున్నారు, వారు ఇసబెల్లా జేన్ (జన్మ దినం. 1992 డిసెంబరు 22) మరియు కాన్నర్ అంటోనీ (జన్మ దినం. 1995 జనవరి 17).[2] కిడ్మాన్ మూడు నెలల గర్భవతిగా ఉన్నప్పుడు వాళ్ళు ఫిబ్రవరి 2001లో విడిపోయారు, ఆ తరువాత ఆమె గర్భ విచ్ఛిత్తి చేసుకుంది.[35]
పెనెలోప్ క్రూజ్
అతని యొక్క చిత్రం వెనీలా స్కై లో కథానాయిక అయిన పెనెలోప్ క్రూజ్తో శృంగార సంబంధాన్ని కలిగి ఉన్నాడు. మూడు-సంవత్సరాల అనుబంధం తరువాత మార్చి 2004వ సంవత్సరంలో వారి సంబంధం జనవరిలో ముగిసిందని క్రూజ్ ప్రకటించాడు.[36]
కేటీ హోమ్స్
ఏప్రిల్ 2005వ సంవత్సరంలో క్రూజ్ నటి కేటీ హోమ్స్తో ప్రేమాయణం మొదలు పెట్టాడు. వారి అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన అనుబంధం మొదలయిన కొద్ది కాలానికే జూన్ 17వ తేదీ 2005వ సంవత్సరంలో పారిస్లో ఈఫిల్ టవర్ పైకి ఎక్కి వివాహ కోరికను ఆమెకు తెలిపినట్టు క్రూజ్ ప్రకటించాడు.[37]
ఏప్రిల్ 18వ తేదీ 2006వ సంవత్సరంలో సాంటా మోనికా, కాలిఫోర్నియాలోని సెయింట్ జాన్స్ హెల్త్ సెంటర్లో సూరి అనే పాపకు కేటీ జన్మనిచ్చింది.[38]
ఆ పేరు హీబ్రూ భాషలో యువరాణి అని లేదా పర్షియా భాషలో ఎర్ర గులాబీ అని అర్ధం ఉందని క్రూజ్ తెలిపాడు.[39] (సారాను కూడా చూడండి ) ఆ అమ్మాయి హోమ్స్ మరియు క్రూజ్ దంపతులకు మొట్టమొదటి జీవసంబంధిత శిశువు.[40] నవంబరు 18వ తేదీ 2006వ సంవత్సరంలో ఆ జంట ఇటలీలోని బ్రాసియానోలో వివాహం చేసుకున్నారు.
వివాదం
సైంటాలజీ
క్రూజ్ చర్చ్ ఆఫ్ సైంటాలజీకి ఒక నిష్కపట అధి వక్త. అతని మొదటి భార్య మిమి రోజర్స్ ద్వారా అతను ౧౯౯౦వ సంవత్సరం సైంటాలజీలో చేరాడు.[41] సైంటాలజీ, మరీ ముఖ్యంగా ఎల్. రాన్ హబ్బర్డ్ యొక్క స్టడీ టెక్ తనకున్న డిస్లెక్సియాను అధిగమించడానికి సహాయం చేసిందని క్రూజ్ బహిరంగంగా చెప్పాడు.[42] ప్రజలను సైంటాలజీకి పరిచయం చేసే అనేక ఇతర ప్రచార కార్యక్రమాల్లో ఆటను పాలుపంచుకొన్నాడు అలాగే సైంటాలజీని ఐరోపాలో ఒక మతంగా పూర్తి స్థాయి గుర్తింపు కోసం క్రూజ్ ప్రచారం చేశాడు. చట్ట వ్యవస్థలు సైంటాలజీని క్రమానుసార ఆరాధనా విధానంగా మరియు వ్యాపారంగా పరిగణించే ఫ్రాన్స్ మరియు జర్మనీ దేశాల రాజకీయ వేత్తలతో సంప్రదింపులు జరిపాడు, 2005వ సంవత్సరంలో క్రూజ్ అధికార నికోలస్ సర్కోజి మరియు జీన్-క్లాడ్ గాడిన్తో సంప్రదింపులు జరిపాడని పారిస్ నగర సమితి వెల్లడిచింది, సైంటాలజీ కోసం ఒక ప్రతినిధిగా మరియు ఆందోళనకారుడిగా అతనిని వర్ణిస్తూ అతనితో తదుపరి వ్యవహారాలను నిరోధించింది.[43][44] ఎల్. రాన్ హబ్బర్డ్ యొక్క పనుల ఆధారంగా విషరహితీకరణ చికిత్సను 9/11 సంరక్షక పనివారికి ఇవ్వడానికి డౌన్టౌన్ మెడికల్ కోసం క్రూజ్ ఒక సహ-స్థాపన చేసి విరాళాలను సేకరించాడు. ఇది వైద్య వృత్తి[45] వారి నుండి మరియు అగ్ని మాపక దళాల నుండి విమర్శలను అందుకుంది.[46] వీటికి మరియు ఇతర పనులకు డేవిడ్ మిస్కావిజ్ క్రూజ్ను సైంటాలజీ యొక్క ఫ్రీడం మెడల్ ఆఫ్ వేలర్తో పురస్కరించాడు.
2005వ సంవత్సరంలో నటి బ్రూక్ షీల్డ్స్ పాక్సిల్ (పారోక్సిటైన్) మందు వాడకాన్ని అతను బహిరంగంగా విమర్శించినప్పుడు ఒక వివాదం రేగింది, ఆ మందు షీల్డ్స్ తన మొదటి కూతురుకు 2003వ సంవత్సరంలో జన్మనిచ్చిన తరువాత బాలింత నైరాశ్యం నుండి స్వస్థత పొందేందుకు నైరాశ్య నిరోధకం ఉపయోగించానని తెలిపింది.
ఆ విధమైన రసాయన అసమతుల్యం లేదని మరియు మానసిక వైద్య విధానం ఒక బూటకపు శాస్త్రం అంటూ క్రూజ్ ఉద్ఘాటించాడు.ఇది జూన్ 24వ తేదీ 2005వ సంవత్సరం ది టుడే షో లో మాట్ లాయెర్తో ఒక వాడి వేడి వాదనకు దారి తీసింది.[47]
క్రూజ్ యొక్క వ్యాఖ్యలు మానసిక అనారోగ్యాన్ని దూరం చేసేవిగా ఉన్నాయని[48][49] వైద్య అధికారులు చెప్పారు మరియు షీల్డ్స్ వాటిని "ప్రతి చోటా తల్లులకు చేసిన అపచారం" అని చెప్పింది.[50] ఆగస్టు 2006 చివరలో క్రూజ్ తన వ్యాఖ్యాలపై స్వయంగా షీల్డ్స్కు క్షమాపణ చెప్పాడు; ఆమె మాట్లాడుతూ "హృదయ పూర్వకతతో [క్షమాపణ] నేను ప్రభావితం చెందాను ... ఏ సమయంలోను నన్ను నేను రక్షించుకోవలసిన అవసరంలో ఉన్నానని గాని, ఇంకా అతను నన్ను ఒప్పించే ప్రయత్నం చేస్తున్నాడని నేను భావించలేదు, కానీ అతడు మనస్పూర్తిగా పశ్చాతాపం చెందాడనే విషయం మాత్రమే నన్ను ఒప్పించాయి. మరియు నేను దానిని అంగీకరించాను."[51] క్రూజ్ మరియు షీల్డ్స్ రాజీకి వచ్చినా నైరాశ్య నిరోధకాల మీద క్రూజ్ ఆలోచనలో ఎటువంటి మార్పూ రాలేదని క్రూజ్ యొక్క ప్రతినిధి నిర్ధారించాడు.[51] క్రూజ్ మరియు హోమ్స్ వివాహాలకు షీల్డ్స్ ఒక అతిథిగా హాజరయ్యింది.
"మానసిక వైద్య శాస్త్రం ఒక నాజీ శాస్త్రం" మరియు అడాల్ఫ్ హిట్లర్ తరువాత మెథడోన్ వాస్తవానికి మౌలికంగా అడోల్ఫైన్ అని పిలిచేవారని మరియు అర్బన్ లెజెండ్గా బాగా ప్రచారంలో ఉన్న ఒక కల్పన అని క్రూజ్ ఒక ఎంటర్టైన్మెంట్ వీక్లీ ముఖాముఖిలో తెలిపాడు.[52] డెర్ స్పీగెల్ పత్రికకు ఇచ్చిన ఒక ముఖాముఖిలో క్రూజ్ ప్రపంచంలో "సైంటాలజీలో ఒకే ఒక్క విజయవంతమైన మాదక ద్రవ్య వ్యసన పునరావాస కార్యక్రమాన్ని కలిగి ఉన్నామని తెలిపాడు. అది నార్కోనన్ అని పిలువ బడుతుంది, ప్రపంచంలో అదొక్కటే విజయవంతమైన మాదక ద్రవ్య వ్యసన పునరావాస కార్యక్రమంగా గణాంక పరంగా రుజువయ్యింది." అని చెప్పాడు. నార్కోనన్ యొక్క విజయవంత గణ్యతను 70 శాతం అని వాదించగా,[53][54] ఆ సంఖ్య నిర్దిష్టత మీద విస్తృతంగా విభేదం ఉంది.[55] సైంటాలజీ ప్రధాన మానసిక వైద్య శాస్త్రానికి వ్యతిరేక పద్ధతిగా పేరు గడిచింది.
జనవరి 2008వ సంవత్సరం డైలీ మెయిల్ (UK) క్రూజ్ మీద త్వరలోనే రాబోయే ఒక జీవితచరిత్ర టామ్ క్రూజ్: యాన్ అనాథరైజడ్ బయోగ్రఫీ ని ప్రకటించింది, అది ఆండ్రూ మోర్టన్ వ్రాశాడు. ఆ పుస్తకం యొక్క వాదనల ప్రకారం, క్రూజ్ చర్చ్ విషయంలో "పేరుకు తప్ప అన్నిటి అధికారంలో ద్వితీయ"గా ఉన్నాడు అని చెప్పింది. ఇది మాజీ సైంటాలజీ ఉద్యోగ సభ్యుడు మార్క్ హాడ్లీ చేత బలపరచబడింది.[56]
క్రూజ్ యొక్క న్యాయవాది బెర్ట్ ఫీల్డ్స్ అనాథరైజడ్ బైయోగ్రఫీని పూర్తిగా "విసుగు తెప్పించే పాత అసత్యాలు" లేదా "రోగ బూయిష్టమైన సరుకు" అని చెప్పాడు.[57]
IAS ఫ్రీడమ్ మెడల్ అఫ్ వాలర్ ఉత్సవ వీడియో
జనవరి 15వ తేదీ 2008వ సంవత్సరం చర్చ్ ఆఫ్ సైంటాలజీ క్రూజ్తో చేసిన ఒక ఇంటర్వ్యూ వీడియో ఇంటర్నెట్కు బహిర్గతమై యూట్యూబ్లో పొందుపరచబడింది. ఆ వీడియోలో క్రూజ్ యొక్క మిషన్ ఇంపాజిబుల్ చిత్రంలో ఉండే సంగీతం నేపథ్యంగా నడుస్తూ ఒక సైంటాలజిస్టుగా ఉండటం యొక్క అనుభవాలపై క్రూజ్తో చర్చ నడుస్తుంది.[58][59] ది టైమ్స్ ప్రకారం క్రూజ్ ఆ వీడియోలో "సైంటాలజీ యొక్క సుగుణాలను కీర్తిస్తూ" కనిపిస్తాడు.[60] ది డైలీ టెలిగ్రాఫ్ క్రూజ్ను "ఆ ముఖాముఖి సమయంలో ఉన్మాదిలాగా కనిపించాడని, సైంటాలజీ మీద అతనికున్న ప్రేమను అత్యుత్సాహంతో మాట్లాడుతూ వ్యక్తం చేశాడని" చెప్పింది.[61]
యూట్యూబ్కు మరియు ఇతర వెబ్ సైట్లకు బయట పడిన ఆ వీడియో సరుకు సైంటాలజీ యొక్క సభ్యుల కోసం తయారు చేయబడిన మూడు-గంటల వీడియో నుండి "దొంగలిచబడింది మరియు కూర్పు చేయబడింది" అని చర్చ్ ఆఫ్ సైంటాలజీ ప్రకటించింది.[59][62] వ్యాజ్యాల బెదిరుంపుల మూలంగా యూట్యూబ్ తన సైట్ నుండి క్రూజ్ వీడియోను తొలగించింది.[63] ఫిబ్రవరి 4వ తేదీ 2008వ సంవత్సరం నాటికి కూడా Gawker.com వెబ్ సైట్ ఆ వీడియో యొక్క నకలుకి అతిథేయిగా ఉండేది మరియు ఇతర సైట్లు మొత్తం వీడియోను పొందుపరిచాయి.[63][64] చర్చ్ ఆఫ్ సైంటాలజీ యొక్క న్యాయవాదులు Gawker.comకు ఒక లేఖ వ్రాస్తూ ఆ వీడియోను తొలగించాలని రెట్టించి అడిగారు కాని Gawker.com యొక్క డెంటన్ "అది వార్తావిలువైనది మరియు దానిని మేము తొలగించ బోవటం లేదు" అని చెప్పాడు.[65]
ఓప్రా విన్ఫ్రే కార్యక్రమం సంఘటన
హోమ్స్ కోసం క్రూజ్ తన అనుభూతుల యొక్క అనేక వ్యక్తీకరణలను మాధ్యమానికి అందించాడు, బాగా గుర్తు పెట్టుకోదగినది "సోఫా సంఘటన", అది మే 23వ తేదీ 2005వ సంవత్సరంలో ప్రఖ్యాత ది ఓప్రా విన్ఫ్రే షో లో జరిగింది. అప్పుడు క్రూజ్ "చిత్రీకరణ ప్రదేశం అంతా ఎగిరి, ఒక సోఫా మీదకు దూకి, ఒక మోకాలిపై కూర్చుని నూతన స్నేహితురాలికి తన ప్రేమను పదే పదే ప్రవచించాడు."[66] "జంపింగ్ ది షార్క్" తరువాత "జంపింగ్ ది కాచ్" అని ప్రాచుర్యం పొందిన ఈ ఊత పదాన్ని అతను లేదా ఆమె కీర్తికి భంగం కలిగేలా ప్రజల మధ్య "లోతులకు వెళ్ళడాని"గా వర్ణిస్తారు. 2005వ సంవత్సరంలో హిస్టారికల్ డిక్షనరీ ఆఫ్ అమెరికన్ స్లాంగ్ యొక్క సంపాదకుడితో "సంవత్సరపు యాస పదం"గా [67] మరియు లాభాపేక్ష రహిత సంఘం గ్లోబల్ లాంగ్వేజ్ మోనిటర్తో సంవత్సరపు ప్రముఖ పద బంధాలలో ఒకటిగా అది స్వల్ప-సజీవత ఆదరణను పొందింది.[68]
ఒక విలోమ గణనం E!లో 2005వ సంవత్సర యొక్క "అత్యంత ఆశ్చర్యకర టెలివిజన్ సందర్భాల"లో "సోఫా సంఘటన" #ఎంపికయ్యింది.[69] మరియు స్కేరీ మూవీ యొక్క ఉపసంహారం మరియు ఫ్యామిలీ గై యొక్క ఉప కథకు, ఇంకా అసంఖ్యాక హాస్యానుకృతులకు అది ఒక అంశంగా ఉండేది.
మే 2008 ప్రథమార్థంలో 25 సంవత్సరాలుగా చలన చిత్ర వ్యాపారంలో ఉన్న కారణంగా ఉత్సవాన్ని జరుపుకోవడానికి ది ఓప్రా విన్ఫ్రే షో లో క్రూజ్ మళ్ళీ కనిపించాడు. అది ఒక రెండు గంటల ప్రత్యేక కార్యక్రమం, మే 2వ తేదీ మొదటి గంటలో టెల్యూరైడ్, కొలరాడోలో ఓప్రా క్రూజ్ ఇంటిలో ఒక రోజు గడపడం ఉంటుంది.
స్వలింగ సంపర్క పుకార్లకు సంబంధించిన వివాదము
ది డైలీ ఎక్స్ప్రెస్ వార్తాపత్రిక: నటి నికోల్ కిడ్మాన్తో అతని వివాహ సమయంలో వారి శృంగార జీవితం గురించి ఊహాగానాలు మరియు క్రూజ్ స్వలింగ సంపర్కుడు అనే పుకార్లను ఆ జంట భరించారు. 1998వ సంవత్సరంలో అతని స్వలింగ సంపర్కత్వాన్ని కప్పి పుచ్చుకోవడానికే అతను వివాహం చేసుకున్నాడని ఆరోపించిన ఒక చిన్న బ్రిటిష్ వార్తాపత్రికపై వ్యాజ్యం వేశాడు.[70]
డేవిడ్ ఎహ్రెన్స్టీన్: 1998 వ సంవత్సరంలో ఓపెన్ సీక్రెట్: గే హాలీవుడ్ 1928–1998 (న్యూయార్క్: విల్లియం మొర్రో అండ్ కో., 1998, ISBN 0-688-15317-8) శీర్షికతో పురుష మరియు స్త్రీల పట్ల క్రూజ్ యొక్క వాంఛను చర్చించిన పుస్తక రచయిత ఎహ్రెన్స్టీన్పై దావా వేస్తామని టామ్ క్రూజ్ యొక్క న్యాయవాదులు బెదిరించారు.[71]
చాడ్ స్లేటర్: మే 2001వ సంవత్సరంలో స్వలింగ సంపర్క కామ కలాప నటుడు చాడ్ స్లేటర్ (AKA కైల్ బ్రాడ్ఫోర్డ్) మీద ఒక చట్టబద్ధ వ్యాజ్యెం వేశాడు. క్రూజ్ తనతో ప్రేమ వ్యవహారంలో ఉన్నాడని యాక్ట్యుస్టార్ అనే ప్రఖ్యాతుల పత్రికకు స్లేటర్ ఆరోపిస్తూ చెప్పాడు. ప్రేమ వ్యవహారాన్ని స్లేటర్ మరియు క్రూజ్లు ఇద్దరూ ఖండించారు మరియు స్లేటర్ తన తప్పుని అంగీకరిస్తూ ఈ వ్యాజ్యెం నుండి తనను తాను రక్షించుకోలేనని ప్రకటించాక ఆగస్టు 2001లో క్రూజ్కు US$10 మిలియన్లు చెల్లించవలసిందిగా ఆజ్ఞాపించబడ్డాడు.[72]
మైఖేల్ డేవిస్: క్రూజ్ స్వలింగ సంపర్కుడు అని ఆరోపించి దాని నిరూపణకు తన వద్ద వీడియో ఉన్నట్టు నిర్దారణ చేయలేని బోల్డ్ మాగజైన్ ప్రచురణ కర్త మైఖేల్ డేవిస్పై కూడా క్రూజ్ దావా వేశాడు. అది క్రూజ్ యొక్క వీడియో కాదు మరియు క్రూజ్ భిన్న లింగసంపర్కుడు అని డేవిస్ ప్రజా ప్రకటన చేసిన తరువాత ఆ దావా తొలగించబడింది.[73]
ఇతర వివాదాలు
ది బీస్ట్ వార్తాపత్రిక: ది బీస్ట్ ' 2004 సంవత్సరానికి 50 అత్యంత వికారం కలిగించే మనుషులను (ఆ జాబితాలో క్రూజ్ జత చేయబడ్డాడు) ప్రకటించాక క్రూజ్ యొక్క న్యాయవాది బెర్ట్రామ్ ఫీల్డ్స్ దానిపై దావా వేస్తానని ఆ చిన్న స్వతంత్ర ప్రచురణను బెదిరించాడు. ది బీస్ట్ జాతీయ స్థాయిలో వెలుగులోకి రావడానికి అవకాశం (మరీ ముఖ్యంగా వినోద కార్యక్రమం సెలబ్రిటీ జస్టీస్ లో విజయవంతం అయ్యాక మరియు ఆ తరువాత ప్రధాన వార్తాపత్రికలలో వచ్చాక) కోసం చూస్తూ ఆ బెదిరింపుని ఫీల్డ్స్ యొక్క బుకాయింపు అని ప్రభావితంగా పిలుస్తూ ఉత్సాహంగా ఆ చట్టబద్ద దావాను ప్రోత్సహించింది. అయితే ఎప్పటికీ ఎలాంటి విధమైన చట్టబద్ద దావా వేయబడలేదు మరియు క్రూజ్ 2005 జాబితాలో మరింతా ప్రముఖంగా చేర్చబడ్డాడు.[74]
TomCruise.com: TomCruise.com డొమైన్ నామం మీద అదుపు సంపాదించడానికి సైబర్ ఆక్రమణదారు జెఫ్ బర్గర్పై క్రూజ్ 2006వ సంవత్సరంలో చట్టపరమైన దావా వేశాడు. అది బర్గర్ ఆధీనంలో ఉన్నప్పుడు, క్రూజ్ సమాచారం కోసం Celebrity1000.comకు డొమైన్కు తిరిగి పంపబడుతుండేది. వరల్డ్ ఇంటలెక్ట్చ్యువల్ ప్రాపర్టీ ఆర్గనైజేషన్ (WIPO) జూలై 5వ తేదీ 2006వ సంవత్సరంలో TomCruise.comను క్రూజ్కు అందజేసింది.[75]
ప్రచార కర్త
మార్చి 2004లో సైంటాలజీ విషయంలో క్రూజ్ యొక్క ఎక్కువ బహిరంగ వైఖరి అతడి 14 సంవత్సరాల ప్రచార కర్త పాట్ కింగ్స్లీ యొక్క నిష్క్రమణకు కారణమయ్యింది. అతడి స్థానాన్ని తన సోదరి మరియు సహ సైంటాలజిస్టు అయిన
లీ ఏన్నీదీవిట్ట్ భర్తీ చేసింది, ఆమె నవంబరు 2005 వరకు ఆ ఉద్యోగంలో సేవలు అందించింది.[76] తరువాత ఆమెని ఆ పదవి నుండి తొలగించి, ఆమె స్థానాన్ని ప్రచార సంస్థ రోజర్స్ మరియు కొవాన్ నుండి వచ్చిన అనుభవజ్ఞ ప్రచారకర్త పాల్ బ్లాచ్ భర్తీ చేశాడు.
దీవిట్ట్ మాట్లాడుతూ ప్రచారం కన్నా మానవ సహాయ ప్రణాళికల మీద పని చేయడానికి తానే ఆ నిర్ణయం తీసుకున్నానని వివరించింది.[77] సైంటాలజీపై అతనికి ఉన్న దృక్పథానికి ప్రచారాన్ని తగ్గించడానికి వేసిన ఒక అడుగుగా ఆ విధమైన పునర్నిర్మాణం కనిపించింది, ఇంకా కేటీ హోమ్స్తో అతని సంబంధంపై బలవంత ప్రచారం జనంలో బెడిసి కొట్టింది.[78][79]
ఫిల్మోగ్రఫీ
ఇవి కూడా చూడండి
బ్రాట్ ప్యాక్
చర్చ్ అఫ్ సైంటాలజి
లూయీవిల్ వాసుల జాబితా
సైంటాలజీస్టుల జాబితా
ట్రాప్డ్ ఇన్ ది క్లోసెట్ (సౌత్ పార్క్)
సూపర్ కపుల్
టామ్ క్రూజ్: అనాథరైజ్డ్ (1998)
టామ్ క్రూజ్: ఆల్ ది వరల్డ్ ఈజ్ ఎ స్టేజ్ (2006)
టామ్ క్రూజ్: యాన్ అనాథరైజ్డ్ బయోగ్రఫీ (2008)
ఉప ప్రమాణాలు
బాహ్య లింకులు
Please use a more specific IMDb template. See the documentation for available templates.
at Curlie
, U.S.
}}
వర్గం:కెనడాలో అమెరికా ప్రవాసులు
వర్గం:ఉత్తమ నాటక నటుడు గోల్డెన్ గ్లోబ్ (చిత్రం) విజేతలు
వర్గం:ఉత్తమ సంగీత లేదా హాస్య నటుడు గోల్డెన్ గ్లోబ్ (చిత్రం) విజేతలు
వర్గం:మాజీ రోమన్ క్యాథలిక్కులు
వర్గం:న్యూ జెర్సీ నుండి నటులు
వర్గం:న్యూయార్క్ నుండి నటులు
వర్గం:అమెరికా చలన చిత్ర నటులు
వర్గం:అమెరికా చలన చిత్ర నిర్మాతలు
వర్గం:అమెరికా సైంటాలజీస్టులు
వర్గం:ఉత్తమ సహాయ నటుడు గోల్డెన్ గ్లోబ్ (చిత్రం) విజేతలు
వర్గం:ఆంగ్ల అమెరికా దేశస్తులు
వర్గం:ఐర్లాండ్ అమెరికా దేశస్తులు
వర్గం:జర్మన్-అమెరికా నటులు
వర్గం:Mission:ఇంపాజిబుల్
వర్గం:లూయివిల్, కెంటకి నుండి ప్రజలు
వర్గం:ఒట్టావా నుండి ప్రజలు
వర్గం:సైరాకస్, న్యూయార్క్ నుండి ప్రజలు
వర్గం:వేల్స్ అమెరికా దేశస్తులు
వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు | https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%8D%20%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%82%E0%B0%9C%E0%B1%8D |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
1621,
2598,
3590,
4865,
7122,
7670,
9918,
12087,
12600
],
"plaintext_end_byte": [
1620,
2505,
3505,
4864,
6968,
7669,
9857,
12045,
12557,
12943
]
} | ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీ ఉపగ్రహా బరువు ఎంత? | ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీ ఉపగ్రహం | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
2
],
"minimal_answers_start_byte": [
2758
],
"minimal_answers_end_byte": [
2782
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీ ఉపగ్రహాన్ని భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ ఇస్రో తయారు చేసినది. ఇతర దేశాల మీద ఆధారపడకుండా భారతదేశం కూడా స్వంత ఉపగ్రహ ఆధారిత దిక్సూచి వ్యవస్థను కలిగి ఉండుటకై ఇండియన్ రిజినల్ నావిగేషన్ శాటిలైట్ సిస్టం (ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ ) అనే ప్రణాళికను చేపట్టింది. ఈ ప్రణాళికలో భాగంగా మొత్తం ఏడు నావిగేషన్ఉపగ్రహాలను అంతరిక్షంలో ప్రవేశపెట్టాలని నిర్ణయించారు. భారతదేశ తీరప్రాంతానికి చెందిన నౌకాయాన, విమానయాన మరియు వాహన గమనాలను, ఉపగ్రహ వ్యవస్థ ద్వారా పర్యవేక్షణ చెసే ఈ ప్రణాళికకు అవసరమైన ఉపగ్రహాలను రూప కల్పన చేసి, తయారు చేసి, వాటిని అంతరిక్షములో నిర్దేశిత కక్ష్యలో ప్రవేశ పెట్టే బాధ్యత ఇస్రో తీసుకుంది.
ఈ నావిగేషన్ ఉపగ్రహ ప్రయోగ వరుస క్రమంలో మొదట 2013 జులైలో ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఏ ఉపగ్రహాన్ని, 2014 ఏప్రిల్ లోఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1బి ఉపగ్రహాన్ని అంతరిక్షంలో ప్రవేశపెట్టారు. ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఏ ఉపగ్రహాన్ని పిఎస్ఎల్ వి-సీ22 అను ఉపగ్రహ వాహకనౌక ద్వారా, ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1బి ఉపగ్రహాన్నిపిఎస్ఎల్వి-సీ24 ఉపగ్రహ వాహకనౌక ద్వారా కక్ష్యలో ప్రవేశ పెట్టడం జరిగింది.
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీ నిర్మాణ వివరాలు
ప్రయోగ సమయంలో, ఇంధన సమేతంగా ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీ ఉపగ్రహం బరువు 1425.4కిలోలు. ఈఉపగ్రహం యొక్క సౌష్టవనిర్మాణంలో, పొందికలో, ఉపకరణాల అమరికలో అంతకు ముందు నిర్మించి, కక్ష్యలోకి పంపిన ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఏ, మరియు ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1బి ఉపగ్రహాలను పోలి ఉంటుంది. ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీ ఉపగ్రహం భౌతిక కొలతలు 1.58 మీటర్లు x 1.50 మీటర్లు x 1.50మీటర్లు. ఈ ఉపగ్రహ జీవితకాలం 10 సంవత్సరాలు.
ఉపగ్రహంలోని ఉపకరణాలు/పేలోడులు
ఉపగ్రహం రెండురకాల ఉపకరణాల సమూదాయాన్నికలిగి ఉంది.అందులో ఒకటి దిక్సూచి (navigation payload) సంబంధించినది. రెండవది రేంజింగ్ (ranging) ఉపకరణాలు కలిగి ఉన్నాయి. నావిగేషన్ కు సంబంధించిన ఉపకరణాలు కలిగిన విభాగం ఓడల/నౌకల, విమాన తదితర యానాలకు సంబంధించిన దిక్సూచి సమాచారాన్ని వినియోగదారులకు పంపిణి చేస్తుంది.నావిగేషన్ కు సంబంధించిన ఉపకరణాలు L5- బ్యాండ్ (1176.45MHZ) మరియు S-బ్యాండ్ (2492.028 MHZ ) లో పనిచేస్తాయి. నావిగేషన్ కు సంబంధించిన ఉపకరణాలలో అత్యంత కచ్చితమైన సమయాన్ని చూపించే రుబీడియం పరమాణు గడియారం అమర్చబడింది.
రేంజింగ్ (ranging) ఉపకరణాలభాగం C-బ్యాండ్ ట్రాన్స్పాండరును కల్గి, ఉపగ్రహం యొక్క కచ్చితమైన రేంజిని తెలుపుతుంది. ఇదిభూమిపై దిశానిర్దేశం అందించగల ప్రాంత పరిధిని నిర్ధారిస్తుంది. లేజరు రేంజింగుకై కార్నర్ క్యూబ్ రెట్రోరేఫ్లేక్టరును ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీలో పొందుపరచారు. ఉపగ్రహం రెండు వైపుల రెండు సౌరపలకలను అమర్చారు. ఇవి 1660 వ్యాట్ ల విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేస్తాయి.దీనికి 90 అంపియర్ అవర్ సామర్ధ్యమున్న లిథియం-అయాన్ బ్యాటరిని అనుసంధానించారు. ఉపగ్రహం 440 న్యూటను శక్తిగల అపోజి మోటరును, 22 న్యూటను శక్తిగల 12 థ్రస్టరులను కలిగి ఉంది. ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ పూర్తి వ్యవస్థ భూతల, ఆకాశ, సాగరాల్లో దిక్సూచి సేవలందిస్తుంది. విమానాలు, ఓడల గమనాన్ని ఎపటికప్పుడు పర్యవేక్షించేందుకు ఉపయోగపడుతుంది. విపత్తుల సమయంలో బాధితులకు సహాయకారిగా పనిచేస్తుంది. భారతదేశం చుట్టూ 1,500 కి.మీ దాకా విస్తరించిన ప్రాంతంలో సేవలందిస్తుంది.
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ వ్యవస్థ వలన అందుబాటులోకి వచ్చు సేవలు[3]
ఇప్పటివరకు అమెరికా (జీపీయస్), రష్యా (గ్లోనాస్), ఐరోపా (గెలీలియో), చైనా (బేయ్డోవ్) మరియు జపాన్ (క్వాసీజెనిత్) లు మాత్రమే స్వంత నావిగేషన్ వ్యవస్థలను కలిగి ఉన్నాయి. త్వరలో భారతదేశంకూడా వాటి వరుసలో చేరబోతున్నది
ఇప్పటివరకు జీపీఎస్ఎస్ సేవలకోసం విదేశీ ఉపగ్రహాలపై ఆధారపడాల్సివస్తోంది. ఫలితంగా సున్నితమైన సైనిక సమాచారానికి రక్షణ ఉండదు. దేశీయ దిక్సూచి వ్యవస్థ ద్వారా భద్రతతో కూడిన నావిగేషన్ సాధ్యమవుతుంది.
పౌర, సైనిక అవసరాలకు ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ ఉపయోగపడుతుంది. వ్యక్తిగత రవాణాలో గమ్యాన్ని చేరేందుకు దిశానిర్దేశంతోపాటు ఎంతసమయంలో చేరటానికి వీలుంటుందో తెలుస్తుంది.
వైద్యరంగంలో మెడికల్ ఎమర్జెన్సీకి ఎంతగానో ఉపకరిస్తుంది. ట్రాఫిక్లేని మార్గాలపై సమాచారం అందుతుంది.
పర్వతారోహణ, బోటింగ్ వంటి వాటికి ఉపగ్రహ నావిగేషన్ ఉపకరిస్తుంది.
సుదూరప్రాంతాల్లో ఉన్న మానవరహిత వాతవరణకేంద్రాలు, సీస్మిక్ కేంద్రాలపై సమాచారాన్ని సేకరించటానికీ ఇది ఉపకరిస్తుంది.
విమానయానంలో దీన్ని ఉపయోగించడం ద్వారా కచ్చిత ల్యాండింగ్, టేక్ఆఫ్తోపాటు, విమాన ప్రమాదాల్లో వేగంగా సహాయం అందించటానికి, అదే విధంగా ఇంధన నష్టాన్ని నివారించటానికి వీలవుతుంది.
ఉపగ్రహ ప్రయోగ వివరాలు
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీ ఉపగ్రహాన్ని ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని, నెల్లూరు జిల్లాలోని, శ్రీహరికోటలో ఉన్నటువంటి సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం లోని, మొదటి ప్రయోగ వేదిక నుండి ప్రయోగించారు. పిఎస్ఎల్ వి-సీ26 అను XLశ్రేణికి/రకానికి చెందిన ఉపగ్రహ వాహక నౌక ద్వారా ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1సీ ఉపగ్రహాన్ని ప్రయోగించారు. ఉపగ్రహాన్ని 2014 అక్టోబరు 16, గురువారం నాడు భారతీయ కాలమాన ప్రకారం 01:32గంటలకు ప్రయోగించి, విజయ వంతంగా కక్ష్యలోకి పంపారు. ఉపగహ వాహకనౌక వేదిక నుండి బయలు దేరిన 20 నిమిషాలతరువాత, విజయవంతంగా ఉపగ్రహాన్ని కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టింది. 499.63కిమీ ఎత్తులో, 9.604 కి.మీ/సెకను వేగంతో ఉపగ్రహం కక్ష్యలోకి నెట్టబడింది. ఇది పిఎస్ఎల్వి వాహకశ్రేణికి చెందిన, వరుస విజయాల్లో 27వ విజయవంతమైన ప్రయోగం.[4]. మొదట 282.56 కి, మీ పెరిజీ,20,670 కి.మీ అపొజి దూరంతో భూఅనువర్తిత బదిలీ కక్ష్యలో ప్రవేశ పెట్టబడిన ఉపగ్రహన్ని తరువాత, భూస్థిర కక్ష్యలోకి బదిలీ చేసారు.
ఇవికూడా చూడండి
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఏ ఉపగ్రహం
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1బి ఉపగ్రహం
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1డి ఉపగ్రహం
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఈ ఉపగ్రహం
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఎఫ్ ఉపగ్రహం
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1జీ ఉపగ్రహం
మూలాలు/ఆధారాలు
వర్గం:కృత్రిమ ఉపగ్రహాలు
వర్గం:ఇస్రో తయారుచేసిన ఉపగ్రహాలు
వర్గం:ఇస్రో ప్రయోగించిన ఉపగ్రహాలు
వర్గం:ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ ఉపగ్రహాలు
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%90%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%8E%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%8E%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%8E%E0%B0%B8%E0%B1%8D-1%E0%B0%B8%E0%B1%80%20%E0%B0%89%E0%B0%AA%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B9%E0%B0%82 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
1453,
1899,
4716,
7243,
9494,
11370,
12988,
15445,
18888,
20153,
21640,
23912,
26503,
29636,
31744,
33858,
35449,
36039,
38031,
42402,
44448,
46095,
48009,
50995,
52730,
54138,
56160,
57386,
59345,
61786,
62927,
64304,
65868,
67880,
69022,
71388,
72281,
74592,
76365,
77067,
78180,
80950,
82454,
84013,
85622,
86573,
87821,
88518,
89457,
89852,
90348,
91307,
92689,
93837,
94392,
95744,
97759,
100343,
101720,
102702,
105337,
106916,
109160,
111317,
113442,
114593,
115620,
117553,
118417,
120073,
121589,
124764,
125765,
127093,
128197,
129503,
133057,
133920,
135004,
137025,
138129,
140386,
144493,
147227,
149088,
151547,
152529,
153770,
153992,
154544,
155168,
158530,
159057,
160781,
161929,
162744,
163946,
165926,
167701,
169647,
170460,
171326,
174652,
176136,
180134,
181258,
184783,
186929,
190527,
192822,
195007,
198096,
199197,
200596,
203837,
205305,
208043,
209718,
211965,
213722,
215050,
218068,
218871,
219617,
221608,
223010,
224455,
226437,
227991,
229886
],
"plaintext_end_byte": [
1452,
1898,
4715,
7242,
9493,
11369,
12939,
15444,
18887,
20152,
21597,
23910,
26502,
29634,
31698,
33857,
35395,
36037,
38030,
42400,
44400,
46094,
47934,
50994,
52727,
54137,
56159,
57385,
59318,
61785,
62925,
64303,
65867,
67879,
68996,
71345,
72280,
74591,
76364,
77066,
78128,
80949,
82453,
84010,
85621,
86571,
87820,
88517,
89456,
89851,
90347,
91305,
92688,
93836,
94391,
95682,
97758,
100342,
101702,
102700,
105336,
106883,
109159,
111316,
113353,
114592,
115593,
117552,
118416,
120024,
121588,
124763,
125764,
127092,
128178,
129502,
133056,
133908,
135003,
137024,
138128,
140368,
144492,
147226,
149086,
151545,
152528,
153753,
153991,
154543,
155138,
158529,
159020,
160780,
161909,
162696,
163922,
165925,
167675,
169620,
170459,
171325,
174650,
176135,
180133,
181237,
184781,
186928,
190497,
192821,
194970,
198095,
199196,
200572,
203836,
205279,
208019,
209717,
211964,
213720,
215049,
218066,
218870,
219616,
221606,
223009,
224454,
226410,
227990,
229885,
230419
]
} | కాలిఫోర్నియాలో రాష్ట్రంలో విస్తీర్ణం పరంగా అతి పెద్ద నగరం ఏది? | యునైటెడ్ కింగ్డమ్ | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ఆఫ్ గ్రేట్ బ్రిటన్ మరియు దక్షిణ ఐర్లాండ్,[11]. అందరికీ తెలిసినట్లుగా యునైటెడ్ కింగ్డమ్ , లేదా బ్రిటన్,పశ్చిమ ఐరోపాలోని స్వార్వభౌమాధికారం కలిగిన దేశం. [12]
ఐరోపా ఖండములోని స్వతంత్ర దేశము. ఇదొక ద్వీప దేశము,[13][14] గ్రేట్ బ్రిటన్, ఉత్తర ఐర్లాండ్, మరియు చాలా ద్వీపాలు కలిసి ఏర్పడింది. ఉత్తర ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డమ్ లోనూ మరియు రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్ లోనూ భాగము.[15][16] ఈ భూభాగాలు కాకుండా అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం, ఉత్తర సముద్రం, ఇంగ్లీష్ కాలువ మరియుఐరిష్ సముద్రంతో ఆవరించబడి ఉన్నాయి. ఈ దీవులన్నింటిలోకి గ్రేట్ బ్రిటన్ పెద్దదైన భూభాగము.
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ క్రింద నాలుగు దేశాలు ఉన్నాయి. దేశానికి రాణి రెండవ ఎలిజబెత్[17]. ప్రస్తుత ప్రధానమంత్రి డేవిడ్ కామెరాన్.ఇంగ్లాండు,వేల్స్, స్కాట్లాండ్,ఉత్తర ఐర్లాండ్
ఉత్తర ఐర్లాండ్ యు.కె ఏకైక భాగం మరొక సార్వభౌమ్య రాజ్యంగా భూ సరిహద్దును పంచుకున్నప్పటికీ దాని విదేశీ భూభాగాలలో రెండు కూడా ఇతర సార్వభౌమ దేశాలతో భూ సరిహద్దులను పంచుకున్నాయి. యు.కె సరిహద్దులో గిబ్రల్టార్ స్పెయిన్తో సరిహద్దును కలిగి ఉంది. సైప్రస్ రిపబ్లిక్, ఉత్తర సైప్రస్ మరియు ఐరోపా బఫర్ జోన్లతో రెండు సైప్రియట్ విధానాలను వేరుచేసే అగ్రోతిరి మరియు ధెకిలియా వాటా సరిహద్దుల సావరిన్ బేస్ ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. ఈ భూ సరిహద్దులతో యునైటెడ్ కింగ్డమ్ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంతో, తూర్పు సరిహద్దులో నార్త్ సీ, తూర్పు సరిహద్దులో ఇంగ్లీష్ కెనాల్, వాయవ్య సరిహద్దులో సెల్టిక్ సముద్రం సెల్టిక్ సముద్రం ఉన్నాయి. యు.కె ప్రపంచంలోని 12 వ అతిపెద్ద పొడవైన తీరప్రాంతాన్ని కలిగి ఉంది. ఐరిష్ సముద్రం గ్రేట్ బ్రిటన్ మరియు ఐర్లాండ్ల మధ్య 2,42,500 చదరపు కిలోమీటర్ల (93,600 చదరపు మైళ్ల) విస్తీర్ణంలోంవిస్తరించి ఉంది. యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ప్రపంచంలోని 78 వ అతిపెద్ద సార్వభౌమ రాజ్యంగా మరియు ఐరోపాలో 11 వ అతిపెద్దదిగా ఉంది. ఇది సుమారుగా 21 వ అత్యంత జనసాంద్రత గల దేశంగా ఉంది. అంచనా ప్రకారం 65.5 మిలియన్ల మంది పౌరులు నివసిస్తున్నారు. ఇది ఐరోపా సమాఖ్య (ఇ.యు.) లో నాల్గవ అత్యంత జనసాంద్రత గల దేశాన్ని చేస్తుంది.
[18]
పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యం కలిగిన యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ఒక రాచరికప్రజాస్వామ్యదేశ రాజ్యాంగంగా ఉంది.[19][20] ఈ రాజవంశం 1952 ఫిబ్రవరి 6 నుండి క్వీన్ రెండవ ఎలిజబెత్ పాలిస్తూ ఉంది. యునైటెడ్ కింగ్డమ్ రాజధాని మరియు దాని అతిపెద్ద నగరం లండన్ ప్రపంచ పట్టణం మరియు ఆర్థిక కేంద్రంగా 10.3 మిలియన్ జనసంఖ్య కలిగిన పట్టణ ప్రాంతంగా ఉంది. ఐరోపాలో నాల్గవ-అతిపెద్ద మరియు యూరోపియన్ యూనియన్లో రెండవ అతిపెద్దది.
[21] యునైటెడ్ కింగ్డంలోని ఇతర ప్రధాన పట్టణ ప్రాంతాలు బర్మింగ్హామ్, లీడ్స్, గ్లాస్గో, లివర్పూల్ మరియు మాంచెస్టర్ లలో కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి. యునైటెడ్ కింగ్డంలో నాలుగు దేశాలు ఉన్నాయి - ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండ్, వేల్స్ మరియు ఉత్తర ఐర్లాండ్.[22] చివరి మూడు సంస్థలు పరిపాలనలను
[23] ప్రతి ఒక్కరికి విభిన్న శక్తులు [24][25]
వారి రాజధానులు ఎడిన్బర్గ్, కార్డిఫ్ మరియు బెల్ఫాస్ట్ లలో ఉన్నాయి. సమీపంలోని ఐల్ ఆఫ్ మాన్, బెయిల్విక్ ఆఫ్ గ్వెర్నిసీ మరియు బెయిల్విక్ జెర్సీలు యునైటెడ్ కింగ్డంలో భాగం కావడం లేదు. రక్షణ మరియు అంతర్జాతీయ ప్రాతినిధ్య బాధ్యత కలిగిన బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం వహిస్తుంది.[26]
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ సృష్టికి ముందు వేల్స్ ఇప్పటికే ఇంగ్లాండ్ రాజ్యం చేత జయించి స్వాధీనం చేసుకుంది. ఇంగ్లాండ్ మరియు స్కాట్లాండ్ల మధ్య యూనియన్ ఒప్పందం ద్వారా 1707 లో సృష్టించబడిన యునైటెడ్ కింగ్డం గ్రేట్ బ్రిటన్ అన్ని అంశాలను కలిగి ఉంది. 1801 లో ఐర్లాండ్ రాజ్యం ఈ రాష్ట్రంతో విలీనం అయ్యింది. యునైటెడ్ కింగ్డం ఆఫ్ గ్రేట్ బ్రిటన్ మరియు ఐర్లాండ్ ఏర్పడింది. ఐర్లాండ్ అయిదు ఆరవ శతాబ్దం బ్రిటన్ నుండి 1922 లో విడిపోయింది. ఇది గ్రేట్ బ్రిటన్ మరియు ఉత్తర ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డం ప్రస్తుత సూత్రీకరణను వదిలివేసింది. [note 1]
పద్నాలుగు బ్రిటీష్ విదేశీ భూభాగాలు ఉన్నాయి.[27] ఇవి బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం అవశేషాలు 1920 వ దశకంలో దాని శిఖరాగ్రంలో ఉన్నప్పుడు ప్రపంచ భూభాగంలో దాదాపు నాలుగింటిని చుట్టుముట్టాయి. చరిత్రలో అతిపెద్ద సామ్రాజ్యంగా ఉంది. బ్రిటీష్ పాలిత ప్రాంతాలలో ప్రభావం దాని పూర్వ కాలనీల భాష సంస్కృతి మరియు చట్టపరమైన వ్యవస్థల్లో బ్రిటిష్ ప్రభావం గమనించవచ్చు.
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ఒక అభివృద్ధి చెందిన దేశంగా ఉంది మరియు నామమాత్ర జి.డి.పి. [28] మరియు కొనుగోలు శక్తి సమానతతో తొమ్మిదవ అతిపెద్ద ఆర్థికవ్యవస్థగా, ప్రపంచంలో ఆరవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. యు.కె. అధిక ఆదాయం కలిగిన ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉన్నట్లు భావిస్తారు మరియు మానవ అభివృద్ధి సూచికలో అత్యధికంగా వర్గీకరించబడుతుంది. ప్రపంచంలోని 16 వ స్థానంలో ఉంది. ఇది 19 వ మరియు 20 వ శతాబ్ది ప్రారంభంలో ప్రపంచం మొట్టమొదటి పారిశ్రామికీకరణ దేశంగా మరియు ప్రపంచంలోని మొట్టమొదటి శక్తిగా ఉందని చెప్పవచ్చు.[29][30] యు.కె. అంతర్జాతీయంగా గణనీయమైన ఆర్థిక, సాంస్కృతిక, సైనిక, శాస్త్రీయ మరియు రాజకీయ ప్రభావాలతో గొప్ప శక్తిగా మిగిలిపోయింది. [31][32] ఇది గుర్తించబడిన అణ్వాయుధ రాజ్యం మరియు ప్రపంచంలోని సైనిక వ్యయంలో ఏడవ దేశంగా ఉంది.
[33]
ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలిలో 1946 లో మొదటి సమావేశం నుండి యు.కె. ఒక శాశ్వత సభ్యదేశంగా ఉంది. ఇది 1973 నుండి ఇ.యు. మరియు దాని పూర్వీకుడైన యూరోపియన్ ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీ (ఇ.ఇ.సి.) ప్రముఖ సభ్య దేశంగా ఉంది. అయితే, 2016 జూన్ 23 ఇ.యు. యు.కె.సభ్యత్వం వదలడానికి ఒక ప్రజాభిప్రాయ ఫలితంగా, యు.కె. ఓటర్లలో 51.9% అనుకూలంగా ఉన్నారు. ఇప్పుడు ఇ.యు. నుండి దేశం భవిష్యత్ నిష్క్రమణ చర్చలు జరుగుతున్నాయి. యు.కె కూడా కామన్వెల్త్ ఆఫ్ నేషన్స్, కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఐరోపా, జి7 ఫైనాన్స్ మంత్రులు, జి7 ఫోరమ్, జి20, నాటో, ఆర్గనైజేషన్ ఫర్ ఎకనామిక్ కో-ఆపరేషన్ అండ్ డెవలప్మెంట్ (ఇ.ఇ.సి.డి.) వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్ (ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ) సభ్యత్వం కలిగి ఉంది.
పేరు వెనుక చరిత్ర
1707 నాటి యూనియన్ యూనియన్లు ఇంగ్లాండ్ మరియు స్కాట్లాండ్ రాజ్యాలు "గ్రేట్ బ్రిటన్ పేరుతో ఒక సమైఖ్య రాజ్యంగా యునైటెడ్" అని ప్రకటించాయి. అయినప్పటికీ నూతన రాజ్యం కూడా "గ్రేట్ బ్రిటన్ రాజ్యం" "యునైటెడ్ కింగ్డమ్ గ్రేట్ బ్రిటన్ "మరియు" యునైటెడ్ కింగ్డంగా పేర్కొనబడుతున్నాయి.[34][35][note 2] 18 వ శతాబ్దంలో" యునైటెడ్ కింగ్డమ్ "అనే పదాన్ని అనధికారిక ఉపయోగంలో గుర్తించవచ్చు మరియు దేశం కూడా అప్పుడప్పుడూ" యునైటెడ్ కింగ్డం ఆఫ్ గ్రేట్ బ్రిటన్ "1707 నుండి 1800 వరకు పూర్తి అధికారిక పేరు అయినప్పటికీ ఇది" దీర్ఘ రూపం "లేకుండా" గ్రేట్ బ్రిటన్ "గా మాత్రమే పేర్కొనబడుతుంది.[36][37][38][39][40] లో యూనివర్సిటీ అఫ్ గ్రేట్ యూనియన్ 1800 లో ఐక్యరాజ్య సమితి యొక్క చట్టాలు, గ్రేట్ బ్రిటన్ మరియు ఐర్లాండ్ యొక్క యునైటెడ్ కింగ్డమ్ను ఏర్పరచింది. యునైటెడ్ కింగ్డంలో ఐర్లాండ్ ద్వీపంలోని ఏకైక భాగాన్ని ఉత్తర ఐర్లాండ్ నుండి విడిచిపెట్టిన ఐర్లాండ్ ఫ్రీ స్టేట్ ఐర్లాండ్ మరియు 1922 లో స్వాతంత్ర్యం తరువాత "గ్రేట్ బ్రిటన్ మరియు ఉత్తర ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డమ్" అనే పేరును స్వీకరించారు.[41]
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ సార్వభౌమ రాజ్యంగా ఉన్నప్పటికీ ఒకే దేశంలో ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండ్, వేల్స్ మరియు దిగువ ఉత్తర ఐర్లాండ్లను కూడా దేశాలుగా పరిగణిస్తున్నప్పటికీ అవి సార్వభౌమ రాజ్యాలు కానప్పటికీ.[42][43] స్కాట్లాండ్, వేల్స్ మరియు నార్తర్న్ ఐర్లాండ్ స్వీయ-ప్రభుత్వాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. [44][45] బ్రిటీష్ ప్రధానమంత్రి వెబ్సైట్ యునైటెడ్ కింగ్డాన్ని వర్ణించేందుకు "ఒక దేశం లోపల దేశాల" అనే పదాన్ని ఉపయోగించింది.
[22] యునైటెడ్ కింగ్డంలోని స్కాట్లాండ్, వేల్స్ మరియు నార్తర్న్ ఐర్లాండ్లను "ప్రాంతాలు"గా సూచించాయి.[46][47] ఉత్తర ఐర్లాండ్ను "ప్రావిన్స్"గా కూడా సూచిస్తారు.[48][49]
ఉత్తర ఐర్లాండ్కు సంబంధించి వివరణాత్మక పేరు "వివాదాస్పదంగా ఉంటుంది. ఎంపిక తరచుగా ఒక వ్యక్తి రాజకీయ ప్రాధాన్యతలను బహిర్గతం చేస్తుంది".[50]
"బ్రిటన్" అనే పదాన్ని తరచుగా యునైటెడ్ కింగ్డానికి పర్యాయపదంగా ఉపయోగిస్తారు. "గ్రేట్ బ్రిటన్" అనే పదానికి విరుద్ధంగా, గ్రేట్ బ్రిటన్ ద్వీపంలో లేదా రాజకీయంగా ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండ్ మరియు వేల్స్ కలయికతో సంప్రదాయంగా సూచిస్తుంది.[51][52][53] ఏది ఏమైనప్పటికీ ఇది కొన్నిసార్లు యునైటెడ్ కింగ్డానికి ఒక విపరీతమైన పర్యాయపదంగా ఉపయోగపడుతుంది.[54][55] జి.బి. మరియు జి.బి.ఆర్ యునైటెడ్ కింగ్డానికి ప్రామాణిక దేశ సంకేతాలు మరియు ఫలితంగా యునైటెడ్ కింగ్డాన్ని సూచించడానికి అంతర్జాతీయ సంస్థలచే ఉపయోగించబడుతున్నాయి. అదనంగా యునైటెడ్ కింగ్డమ్ఒలింపిక్ జట్టు "గ్రేట్ బ్రిటన్" లేదా "టీం జిబి" పేరుతో పోటీ చేస్తుంది. [56][57]
విశేషణం "బ్రిటీష్" సాధారణంగా యునైటెడ్ కింగ్డానికి సంబంధించి విషయాలను సూచించడానికి ఉపయోగిస్తారు. ఈ పదానికి కచ్చితమైన చట్టబద్ధమైన ఉద్ధరణ లేదు. కాని ఇది యునైటెడ్ కింగ్డమ్ పౌరసత్వం మరియు జాతీయతతో వ్యవహరించే విషయాలను సూచించడానికి చట్టంగా ఉపయోగించబడుతుంది.[58] యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ప్రజలు తమ జాతీయ గుర్తింపును వివరించడానికి వేర్వేరు పదాలను ఉపయోగిస్తున్నారు. తమను తాము బ్రిటీష్గా గుర్తించవచ్చు; లేదా ఇంగ్లీష్, స్కాటిష్, వెల్ష్, ఉత్తర ఐరిష్, లేదా ఐరిష్;[59] లేదా రెండింటిలోనూ. [60]
2006 లో బ్రిటీష్ పాస్పోర్ట్ యొక్క క్రొత్త రూపకల్పన పరిచయం చేయబడింది. దీని మొదటి పేజీ ఆంగ్లంలో వెల్ష్ మరియు స్కాటిష్ గేలిక్ భాషలో దీర్ఘ రూపం పేరును చూపిస్తుంది. [61] వెల్ష్లో రాష్ట్రంలోని దీర్ఘ రూపం పేరు "టెనర్స్ అన్డైగ్ ప్రిడైన్ ఫావర్ ఎ గోగుల్ద్ ఐవెర్డిఓన్", "టెరన్నాస్ యునిడిగ్" అనే పేరుతో ప్రభుత్వ వెబ్సైట్లు మీద చిన్న పేరు పెట్టారు.[62] ఏదేమైనా ఇది సాధారణంగా "డీ యు"గా మార్చబడిన రూపం "వై డేర్నస్ యునెడిగ్ "కు సంక్షిప్తీకరించబడింది. స్కాటిష్ గేలిక్ లో, దీర్ఘ రూపం "రియోగాచ్ద్ అయోనిచీ భీటైన్న్ ఎర్రైన్ ఎ టువత్" మరియు చిన్న రూపం "రీయోఖచ్డ్ అయోనిచీ".
చరిత్ర
నేపథ్యం
సుమారుగా 30,000 సంవత్సరాల క్రితం ఆధునిక మానవులచే స్థిరపడటంతో ప్రారంభమైన తరంగాలు యునైటెడ్ కింగ్డమ్గా మారింది.
[63]ఈ ప్రాంతం చరిత్రపూర్వ కాలం నాటికి జనాభా ప్రధానంగా బ్రైథోనిక్ బ్రిటన్ మరియు గేలిక్ ఐర్లాండ్తో కూడిన ఇన్సూరలర్ సెల్టిక్ అనే సంస్కృతికి చెందినదిగా భావిస్తున్నారు.
[64] రోమన్ గెలుపుతో క్రీ.శ. 43 లో మొదలై దక్షిణ బ్రిటన్ 400 సంవత్సరాల పాలన తరువాత జర్మానిక్ ఆంగ్లో-సాక్సన్ నివాసితులు ఆక్రమించుకోవడంతో పాటు ప్రధానంగా వేల్స్, కార్న్వాల్ మరియు స్ట్రాత్క్లైడ్ చారిత్రాత్మక సామ్రాజ్యం వంటి బ్రైథోనిక్ ప్రాంతాలను తగ్గించడం జరిగింది .
[65] 10 వ శతాబ్దంలో ఆంగ్లో-సాక్సన్స్ స్థిరపడిన ప్రాంతం చాలా భాగం ఇంగ్లండ్ రాజ్యం వలె సమైక్యం అయింది.[66] ఇంతలో వాయువ్య బ్రిటన్లో గెలీసియన్-మాట్లాడేవారు (ఐర్లాండ్ ఈశాన్యంలోని కనెక్షన్లతో మరియు సాంప్రదాయికంగా 5 వ శతాబ్దంలో అక్కడ నుండి వలసవెళ్లారు) [67][68]
పిక్ట్స్తో సమైక్యమై 9 వ శతాబ్దంలో స్కాట్లాండ్ రూపొందించారు.[69]
1066 లో నార్మన్లు మరియు వారి బ్రెటన్ మిత్రరాజ్యాలు ఉత్తర ఫ్రాన్స్ నుండి ఇంగ్లాండ్ మీద దాడి చేశాయి. దాని విజయం తరువాత వేల్స్ పెద్ద భాగాలను స్వాధీనం చేసుకుంది. ఐర్లాండ్ అధికారాన్ని స్వాధీనం చేసుకుని స్కాట్లాండ్ స్థిరపడటానికి ఆహ్వానించబడ్డారు. ఉత్తర ఫ్రెంచ్ నమూనా మరియు నార్మన్ ఫ్రెంచ్ నమూనాలకు దేశాలన్నింటినీ భూస్వామిక వ్యవస్థ మరియు ఫ్రెంచ్ సంస్కృతికి మార్చింది.
[70] నార్మన్ ఎలిటీస్ గొప్ప ప్రభావితం చేసినప్పటికీ చివరకు స్థానిక సంస్కృతులన్నింటితో కలిసిపోయాయి.[71] తరువాతి మధ్యయుగ ఆంగ్ల రాజులు వేల్స్ మీద పూర్తిస్థాయి విజయం సాధించి మరియు స్కాట్లాండ్ను అనుసంధానించడానికి చేసిన ప్రయత్నం విజయవంతం కాలేదు. అర్బ్రోత్ ప్రకటన తరువాత స్కాట్లాండ్ దాని స్వతంత్రాన్ని కొనసాగిస్తూ ఇంగ్లాండ్తో నిరంతరం నిరంతర వివాదంలో ఉంది. ఫ్రాన్సులో గణనీయమైన భూభాగాల వారసత్వం మరియు ఫ్రెంచ్ కిరీటం మీద హక్కు కావాలని వాదించింది. ఆంగ్ల చక్రవర్తులు కూడా ఫ్రాన్స్ వివాదాల్లో ఎక్కువగా పాల్గొన్నారు. ముఖ్యంగా హండ్రెడ్ ఇయర్స్ వార్ ఈ సమయంలో ఫ్రెంచ్ రాజుతో స్కాట్స్ రాజులు కలిసి ఉన్నారు.[72]
ప్రారంభ ఆధునిక కాలం సంస్కరణల ఫలితంగా మత వివాదం మరియు దేశాలన్నింటిలో ప్రొటెస్టంట్ రాజ్యాల చర్చల పరిచయం చేయబడింది.
[73]
వేల్స్ పూర్తిగా ఇంగ్లాండ్ రాజ్యంలోకి చేర్చబడింది [74]
మరియు ఐర్లాండ్ ఇంగ్లీష్ కిరీటంతో పర్సనల్ యూనియన్లో ఒక రాజ్యంగా ఏర్పడింది.[75]
నార్తర్న్ ఐర్లాండ్గా మారినప్పుడు స్వతంత్ర కాథలిక్ గేలిక్ ఉన్నత వర్గీయుల భూములు స్వాధీనం చేసుకుని ఇంగ్లాండ్ మరియు స్కాట్లాండ్ ప్రొటెస్టంట్ స్థిరనివాసులకు ఇవ్వబడ్డాయి.[76]
1603 లో ఇంగ్లండ్, స్కాట్లాండ్ మరియు ఐర్లాండ్ రాజ్యాలు వ్యక్తిగత సమాఖ్యలో ఐక్యమయ్యాయి.స్కాట్స్ రాజు 4 వ జేమ్స్ ఇంగ్లాండ్ మరియు ఐర్లాండ్ కిరీటాలను వారసత్వంగా తీసుకుని మరియు ఎడిన్బర్గ్ నుండి లండన్ వరకు అతని కోర్టును తరలించారు; అయినప్పటికీ దేశాలన్నీ తమ ప్రత్యేక రాజకీయ, చట్టపరమైన మరియు మతపరమైన సంస్థలను నిలుపుకుంది. [77][78]
17 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో మూడు రాజ్యాలు కనెక్ట్ అయిన యుద్ధాల (ఆంగ్ల అంతర్యుద్ధంతో సహా) వరుసలో పాల్గొన్నాయి. ఇది రాచరికం తాత్కాలిక పాలనను మరియు ఇంగ్లాండ్ కామన్వెల్త్ కామన్వెల్త్ ఆఫ్ స్కాట్లాండ్ మరియు ఐర్లాండ్ స్వల్పకాలిక ఐక్యత కలిగిన రిపబ్లిక్ స్థాపనకు దారితీసింది.[79][80] 17 వ మరియు 18 వ శతాబ్దాల్లో బ్రిటీష్ నావికులు ఐరోపా మరియు కరేబియన్ సముద్ర తీరాలపై దాడి చేయడం మరియు నౌకలను దొంగిలించడం, పైరసీ (ప్రైవేట్) చర్యల్లో పాల్గొన్నారు.[81]
రాచరికం పునరుద్ధరించబడినప్పటికీ ఇంటరెగ్నం (1688 గ్లోరియస్ రివల్యూషన్ మరియు తరువాత 1689 హక్కుల బిల్లు మరియు 1689 హక్కుల చట్టం) తో పాటు మిగిలిన యూరోప్లో ఎక్కువ భాగం కాకుండా రాయల్ నిరంకుశత్వం విజయం సాధించలేదు. ఒక కాథలిక్ ప్రబోధం సింహాసనాన్ని అంగీకరించలేదు. బ్రిటీష్ రాజ్యాంగం రాచరికరాజ్యాంగం మరియు పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ ఆధారంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
[82]
1660 లో రాయల్ సొసైటీ స్థాపనతో సైన్స్ చాలా ప్రోత్సహించబడింది. ఈ కాలంలో ప్రత్యేకించి ఇంగ్లండ్లో, నావికాదళ అభివృద్ధి (మరియు ఆవిష్కరణ ప్రయాణాలలో ఆసక్తి) ఉత్తర అమెరికాలో ముఖ్యంగా విదేశీ కాలనీల సముపార్జన మరియు స్థావరాల ఏర్పాటుకు దారితీసింది.
[83][84]1606, 1667 మరియు 1689 లలో గ్రేట్ బ్రిటన్లో రెండు రాజ్యాలను ఐక్యపరచడంలో మునుపటి ప్రయత్నాలు విజయవంతం కాలేదు. 1705 లో ప్రారంభించిన ప్రయత్నం 1706 నాటి యూనియన్ ఒప్పందానికి దారితీసింది. ఇది పార్లమెంటు
యూనియన్ ఒప్పందం
1707 మే 1 న గ్రేట్ బ్రిటన్ యునైటెడ్ కింగ్డమ్ అయింది. 1706 యూనియన్ ఒడంబడికను ఆమోదించడానికి ఇంగ్లాండ్ మరియు స్కాట్లాండ్ల పార్లమెంటు ఆమోదించిన యూనియన్ చట్టాల ఫలితంగా రెండు రాజ్యాలను ఏకం చేసింది.[85][86][87]
18 వ శతాబ్దంలో కేబినెట్ ప్రభుత్వం రాబర్ట్ వాల్పోలే ఆధ్వర్యంలో అభివృద్ధి చెందింది. ఆచరణలో మొదటి ప్రధాన మంత్రి (1721-1742). జాకబైట్ తిరుగుబాటుల వరుస బ్రిటిష్ సింహాసనం నుండి హనోవర్ ప్రొటెస్టంట్ హౌస్ను తొలగించి స్టువర్ట్ కాథలిక్ హౌస్ను పునరుద్ధరించాలని ప్రయత్నించింది. 1746 లో కాలిఫోర్నియా యుద్ధంలో జాకబ్లు చివరకు ఓడిపోయిన తరువాత స్కాటిష్ హైలాండర్లు దారుణంగా అణిచివేశారు. బ్రిటిష్ వారు స్వాతంత్ర్య యుద్ధంలో బ్రిటన్ నుండి విడిపోయారు. ఉత్తర అమెరికాలో బ్రిటిష్ కాలనీలు 1783 లో అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలను బ్రిటన్ గుర్తించింది. బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యవాద ఆశయం ఆసియా వైపు ప్రత్యేకించి భారతదేశం వైపు మారింది.[88]
18 వ శతాబ్దంలో బ్రిటన్ అట్లాంటిక్ బానిస వ్యాపారంలో పాల్గొంది. బ్రిటిష్ నౌకలు ఆఫ్రికా నుండి వెస్ట్ ఇండీస్కు సుమారు రెండు మిలియన్ల మంది బానిసలను రవాణా చేశాయి. 1807 లో పార్లమెంటు వాణిజ్యాన్ని నిషేధించింది. 1833 లో బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యంలో బానిసత్వాన్ని నిషేధించింది మరియు ఆఫ్రికా దిగ్బంధనం ద్వారా ప్రపంచవ్యాప్తంగా బానిసత్వాన్ని నిర్మూలించటానికి బ్రిటన్ ఒక ప్రముఖ పాత్రను పోషించింది. అనేక దేశాల ఒప్పందాలుతో తమ వ్యాపారాన్ని ముగించేందుకు ఇతర దేశాలని నడిపిస్తోంది. ప్రపంచంలోని అతి పురాతన అంతర్జాతీయ మానవ హక్కుల సంఘం, యాంటీ-స్లేవరీ ఇంటర్నేషనల్, 1839 లో లండన్లో స్థాపించబడింది.[89][90][91]
ఐర్లాండుతో యూనియన్
1801 లో బ్రిటన్ మరియు ఐర్లాండ్ పార్లమెంటు సభ్యులు ఒక యూనియన్ ఆఫ్ ఆక్ట్ను ఆమోదించి ఈ రెండు రాజ్యాలను ఐక్యపరచడం మరియు గ్రేట్ బ్రిటన్ మరియు ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డం సృష్టించడంతో "యునైటెడ్ కింగ్డమ్" అధికారికంగా మారింది. [92]
19 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో బ్రిటీష్ నేతృత్వంలోని పారిశ్రామిక విప్లవంతో దేశం పరివర్తన చెందడం ప్రారంభమైంది. క్రమంగా రాజకీయ అధికారం పాత టోరీ మరియు విగ్ భూస్వామ్య వర్గాల నుండి నూతన పారిశ్రామికవేత్తల వైపుగా మారింది. వ్యాపారి మరియు పారిశ్రామికవేత్తల కూటమి విగ్స్తో కలిసి ఒక నూతన పార్టీ రూపొందించడానికి దారి తీసింది. లిబరల్స్ స్వేచ్ఛాయుత వాణిజ్యం మరియు లాస్సేజ్-ఫెయిర్ సిద్ధాంతాలతో మొదలైంది. 1832 లో పార్లమెంటు గొప్ప సంస్కరణ చట్టం ఆమోదించింది. అధికారాన్ని రాజరికం నుండి మధ్యతరగతికి బదిలీ చేయడం ప్రారంభించింది. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో చిన్న వ్యవసాయదారులను అఙాతంలోకి తీసుకువెళ్లారు. పట్టణాలు మరియు నగరాలలో ఒక కొత్త పట్టణ కార్మిక వర్గం అధికరించడం మొదలైంది. కొన్ని సాధారణ కార్మికులు ఓటు వేశారు. వారు కార్మిక సంఘాల రూపంలో తమ సొంత సంస్థలను సృష్టించారు.
రివల్యూషనరీ మరియు నెపోలియన్ వార్స్ (1792-1815) చివరలో ఫ్రాన్స్ ఓటమి తరువాత గ్రేట్ బ్రిటన్ 19 వ శతాబ్దంలో ప్రధాన నౌకాదళ మరియు సామ్రాజ్య శక్తిగా ఉద్భవించింది. (లండన్లో సుమారు 1830 నుండి ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద నగరం)[93] బ్రిటీష్ ఆధిపత్యం తరువాత సముద్రంలో విఫలమైంది తరువాత బ్రిక్స్ సామ్రాజ్యం ప్రపంచ వారసత్వంగా మారింది మరియు గ్లోబల్ పోలీస్మన్ పాత్రను స్వీకరించిన గ్రేట్ పవర్స్ (1815-1914) మధ్య శాంతి కాలం పాక్స్ బ్రిటానికా ("బ్రిటిష్ పీస్") గా వర్ణించబడింది.[94][95][96][97] గ్రేట్ ఎగ్జిబిషన్ నాటికి, బ్రిటన్ను "ప్రపంచం వర్క్ షాప్"గా వర్ణిస్తారు.[98] బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం భారతదేశం, ఆఫ్రికా మరియు అనేక ఇతర భూభాగాలను ప్రపంచవ్యాప్తంగా విస్తరించింది. దాని స్వంత కాలనీల మీద అధికారిక నియంత్రణతో పాటుగా ప్రపంచ వాణిజ్యం బ్రిటిష్ ఆధిపత్యం ఆసియా మరియు లాటిన్ అమెరికా వంటి అనేక ప్రాంతాల ఆర్థిక వ్యవస్థలను సమర్థవంతంగా నియంత్రించేది.[99][100] దేశీయంగా రాజకీయ దృక్పథాలు స్వేచ్ఛా వాణిజ్యం మరియు స్వేచ్ఛా వాణిజ్యం విధానాలు మరియు ఓటింగ్ ఫ్రాంఛైజ్ క్రమంగా విస్తరించడం. శతాబ్దంలో జనాభా గణనీయంగా పెరిగింది. వేగంగా పట్టణీకరణతో గణనీయమైన సాంఘిక మరియు ఆర్థిక ఒత్తిడులకు దారితీసింది. [101] కొత్త మార్కెట్లు మరియు ముడి పదార్ధాల వనరులను వెతకడానికి, డిస్రాయెలీ నేతృత్వంలో కన్జర్వేటివ్ పార్టీ ఈజిప్టు, దక్షిణాఫ్రికా మరియు ఇతర ప్రాంతాల్లో సామ్రాజ్యవాద విస్తరణ కాలం ప్రారంభించింది. కెనడా, ఆస్ట్రేలియా మరియు న్యూజిలాండ్ స్వయం పాలనా రాజ్యాలు అయ్యాయి.[102] శతాబ్దం ప్రారంభమైన తర్వాత బ్రిటన్ పారిశ్రామిక ఆధిపత్యం జర్మనీ మరియు యునైటెడ్ స్టేట్స్లచే సవాలు చేయబడింది. [103]1900 తరువాత ఐర్లాండ్ కోసం సాంఘిక సంస్కరణలు మరియు గృహ పాలన ముఖ్యమైన దేశీయ సమస్యలుగా మారాయి. లేబర్ పార్టీ 1900 లో కార్మిక సంఘాలు మరియు చిన్న సోషలిస్టు సమూహాల కూటమి నుండి ఉద్భవించింది. 1914 కు ముందు మహిళల హక్కుల కోసం ప్రచారం జరిగింది. [104]
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం (1914-1918) లో జర్మనీ మరియు దాని మిత్రపక్షాలు వ్యతిరేకంగా యునైటెడ్ స్టేట్స్, ఫ్రాన్స్, రష్యా మరియు (1917 తరువాత) బ్రిటన్ పోరాడాయి.[105] బ్రిటిష్ సాయుధ దళాలు బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం మరియు ఐరోపాలో అనేక ప్రాంతాలలో ప్రత్యేకించి పశ్చిమ దేశాలలో నియమితమయ్యాయి.[106] యుద్ధంలో సంభవించిన అధిక మరణాలు దేశంలో శాశ్వత సామాజిక ప్రభావితం చేయడమే కాక సామాజిక క్రమంలో గొప్ప అంతరాయం పురుషుల నిష్పత్తిలో కలిగించిన నష్టం తరువాత తరం కొనసాగింది. యుద్ధం తరువాత బ్రిటీష్ అనేక మాజీ జర్మన్ మరియు ఒట్టోమన్ కాలనీల మీద లీగ్ ఆఫ్ నేషన్స్ ఆదేశం పొందింది. బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం గొప్ప విస్తృతికి చేరుకుని ఇది ప్రపంచ భూ ఉపరితలం ఐదో వంతు మరియు జనాభాలో 4 భాగానికి చేరుకుంది. [107] ఏమైనా బ్రిటన్ పౌరులు 2.5 మిలియన్ల మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు మరియు యుద్ధాన్ని భారీ జాతీయ రుణం ఏర్పరచింది.[106]
ఐరిష్ స్వాతంత్రం
ఐరిష్ జాతీయవాదం పెరగడంతో ఐరిష్ హోమ్ రూల్ పరంగా ఐర్లాండ్లో వివాదాలు మొదలయ్యాయి చివరకు 1921 లో ఈ ద్వీపం విభజనకు దారి తీసింది. [108] ఐరిష్ ఫ్రీ స్టేట్ డొమినియన్ హోదాతో స్వతంత్రంగా మారింది. ఉత్తర ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డంలో భాగంగా ఉంది.[109] 1920 ల మధ్యలో జరిగిన దాడుల వేవ్ 1926 జనరల్ స్ట్రైక్తో ముగిసింది. గ్రేట్ డిప్రెషన్ (1929-1932) సంభవించినప్పుటి యుద్ధ ప్రభావాల నుండి బ్రిటన్ ఇప్పటికీ కోలుకోలేదు. ఇది పాత పారిశ్రామిక ప్రాంతాలలో గణనీయమైన నిరుద్యోగం మరియు కష్టాల ఏర్పడడానికి ఇది దారితీసింది. అలాగే 1930 లలో రాజకీయ మరియు సామాజిక అశాంతి కమ్యునిస్ట్ మరియు సోషలిస్టు పార్టీలలో సభ్యత్వం అధికరించింది. 1931 లో సంకీర్ణ ప్రభుత్వం ఏర్పడింది.[110]
జర్మనీ పోలాండ్ను ఆక్రమించిన తరువాత 1939 లో నాజీ జర్మనీపై యుద్ధాన్ని ప్రకటించడం ద్వారా బ్రిటన్ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలోకి ప్రవేశించింది. వింస్టన్ చర్చిల్ 1940 లో ప్రధానమంత్రిగా మరియు సంకీర్ణ ప్రభుత్వానికి నాయకుడు అయ్యాడు. యుద్ధం మొదటి సంవత్సరంలో యూరోపియన్ మిత్రుల ఓటమి ఉన్నప్పటికీ బ్రిటన్ సామ్రాజ్యం మాత్రం జర్మనీకి వ్యతిరేకంగా పోరాడింది. 1940 లో రాయల్ వైమానిక దళం బ్రిటన్ యుద్ధంలో ఆకాశమార్గం నియంత్రణ కోసం పోరాటంలో జర్మన్ లుఫ్ట్వాఫ్ను ఓడించింది. పట్టణ ప్రాంతాలలో బ్లిట్జ్ సమయంలో భారీ బాంబు దాడి జరిగింది. అట్లాంటిక్ యుద్ధం, ఉత్తర ఆఫ్రికన్ పోరాటం. బర్మా పోరాటాలలో కూడా తీవ్రమైన జరిగాయి. 1944 లో నార్మాండీ భూభాగాలలో సంయుక్త రాష్ట్రాల సహకారంతో బ్రిటీష్ దళాలు ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించాయి.
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత
1945 లో రెండో ప్రపంచ యుద్ధం ముగిసిన తరువాత యుద్ధానంతర ప్రపంచాన్ని ప్లాన్ చేయడానికి కలుసుకున్న పెద్ద శక్తులు (సంయుక్త సోవియట్ యూనియన్ మరియు చైనాలతో పాటు) ఒకటిగా ఉంది; [111][112] ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలిలో ఐదు శాశ్వత సభ్యుల్లో యు.కె ఒకటైంది. ఐ.ఎం.ఎఫ్, ప్రపంచ బ్యాంకు మరియు నాటోను స్థాపించడానికి యునైటెడ్ స్టేట్స్తో కలిసి పనిచేసింది.[113][114] ఏది ఏమయినప్పటికీ యుద్ధం యు.కె. తీవ్రంగా బలహీనపడింది మరియు మార్షల్ ప్లాన్ మీద ఆర్థికంగా ఆధారపడి ఉంది.[115] తక్షణ యుద్ధానంతర సంవత్సరాల్లో లేబర్ ప్రభుత్వం సంస్కరణల ఒక తీవ్రమైన కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించింది. ఇది తరువాతి దశాబ్దాల్లో బ్రిటీష్ సమాజంపై గణనీయమైన ప్రభావం చూపింది.
[116] ప్రధాన పరిశ్రమలు మరియు ప్రజా ప్రయోజనాలు జాతీయం చేయబడ్డాయి. " వెల్ఫేర్ స్టేట్ " స్థాపించబడింది. విస్తృతమైన బహిరంగంగా నిధుల ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ జాతీయ ఆరోగ్య సేవ రూపొందించబడింది.
[117] కాలనీలలో జాతీయవాద పురోగతి బ్రిటన్ ఆర్థిక క్షీణతకు దారితీసింది. తద్వారా కాలనైజేషన్ విచ్ఛిన్నత విధానం తప్పనిసరి అయింది. 1947 లో భారతదేశం మరియు పాకిస్తాన్ స్వాతంత్ర్యం ఇవ్వబడింది.[118] తరువాతి మూడు దశాబ్దాల్లో బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం అనేక కాలనీలు వారి స్వాతంత్ర్యం పొందాయి. అనేక దేశాలు కామన్వెల్త్ ఆఫ్ నేషన్స్ సభ్యదేశాలు అయ్యాయి.[119]
యు.కె. అణు ఆయుధ తయారీ (1952 లో మొట్టమొదటి అణు బాంబు పరీక్షతో) అభివృద్ధి చేయడంలో అంతర్జాతీయంగా మూడవ దేశంగా ఉన్నప్పటికీ 1956 లో సూయజ్ సంక్షోభం బ్రిటన్ అంతర్జాతీయ పాత్ర నూతన యుద్ధానంతర పరిమితులు నిర్ణయించబడ్డాయి. ఆంగ్ల భాష అంతర్జాతీయ వ్యాప్తి దాని సాహిత్యం మరియు సంస్కృతి అంతర్జాతీయ ప్రభావాన్ని కొనసాగించింది. [120][121]1950 లలో కార్మికుల కొరత ఫలితంగా ప్రభుత్వం కామన్వెల్త్ దేశాల నుండి వలసలను ప్రోత్సహించింది. తరువాతి దశాబ్దాల్లో యు.కె. ముందు కంటే ఎక్కువ బహుళ జాతి సమాజంగా మారింది.[122] 1950 ల చివర మరియు 60 లలో జీవన ప్రమాణాలు పెరుగుతున్నప్పటికీ యు.కె. ఆర్థిక రంగం అభివృద్ధి ఫ్రాన్స్, పశ్చిమ జర్మనీ మరియు జపాన్ వంటి దాని ప్రధాన పోటీదారుల కంటే తక్కువ విజయం సాధించింది
ఐరోపా సమైక్యత దశాబ్ద-కాలం ప్రక్రియలో యు.కె. 1954 లో లండన్ మరియు పారిస్ కాన్ఫరెన్సులతో స్థాపించబడిన పశ్చిమ ఐరోపా సమాఖ్యగా పిలువబడే కూటమి వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగా ఉంది. 1960 లో యురోపియన్ ఫ్రీ ట్రేడ్ అసోసియేషన్ (ఇ.ఎఫ్.టి.ఎ.) 7 ఫండింగ్ దేశాలలో యు.కె ఒకటిగా ఉంది. కానీ 1973 లో ఇది ఇ.ఎఫ్.టి.ఎ.ను వదిలి యురోపియన్ కమ్యునిటీస్ (ఇ.సి.) లో చేరడానికి వెళ్ళింది. 1992 లో యూరోపియన్ యూనియన్ (ఇ.యు.) గా మారినప్పుడు, స్థాపించిన 12 దేశాలలో యు.కె. ఒకటిగా ఉంది. 2007 లో లిస్బన్ ఒప్పందం మీద సంతకం చేసింది. అది అప్పటి నుండి యూరోపియన్ యూనియన్ రాజ్యాంగ ప్రాతిపదికను ఏర్పరుస్తుంది.
1960 ల చివరలో ఉత్తర ఐర్లాండ్ సంప్రదాయబద్ధంగా ట్రబుల్స్ అని పిలిచే మతపరమైన మరియు పారామిలిటరీ హింసను (కొన్నిసార్లు యు.కె. ఇతర భాగాలను ప్రభావితం చేస్తుంది) బాధించింది. సాధారణంగా బెల్ఫాస్ట్ "గుడ్ ఫ్రైడే" ఒప్పందం 1998 తో ముగిసింది.
[125][126][127]
1970 వ దశకంలో విస్తృతమైన ఆర్థిక మాంద్యం మరియు పారిశ్రామిక కలహాలు జరిగిన తరువాత 1980 లలో కన్జర్వేటివ్ ప్రభుత్వం మార్గరెట్ థాచర్ ఆథ్వర్యంలో ఒక ద్రవ్య విధానాన్ని ప్రారంభించింది. ముఖ్యంగా ఆర్థిక రంగం (ఉదాహరణకు 1986 లో బిగ్ బ్యాంగ్) మరియు కార్మిక మార్కెట్లలో ప్రభుత్వ యాజమాన్య సంస్థల (ప్రైవేటీకరణ) అమ్మకం మరియు ఇతరులకు రాయితీలను ఉపసంహరించుకోవడం ఇందులో భాగంగా ఉంది.[128]ఇది అధిక నిరుద్యోగం మరియు సాంఘిక అశాంతి కారణమైంది. చివరికి 1984 నుండి ప్రత్యేకించి సేవల రంగంలో ఆర్థిక వృద్ధి గణనీయమైన నార్త్ సీ ఆయిల్ ఆదాయం ద్వారా ఆర్థిక సహాయం పొందింది.[129]
20 వ శతాబ్దం చివరినాటికి స్కాట్లాండ్, వేల్స్ మరియు నార్తర్న్ ఐర్లాండ్లకు పరిణామం చెందిన పాలనా వ్యవస్థల స్థాపనతో యు.కె. పరిపాలనకు ప్రధాన మార్పులు జరిగాయి.[130] మానవ హక్కులపై ఐరోపా సమావేశం ఆమోదయోగ్యమైనది.యు.కె. ఇప్పటికీ దౌత్యపరంగా మరియు సైనికపరంగా ప్రపంచవ్యాప్త కీలకమైన పాత్ర వహిస్తూ ఉంది. ఇది ఇ.యు,ఐక్యరాజ్యసమితి మరియు నాటో మరియు ప్రముఖ పాత్రలను పోషిస్తుంది. ఏదేమైనా వివాదం ముఖ్యంగా బ్రిటన్ విదేశీ సైనిక దళాలు ముఖ్యంగా ఆఫ్గనిస్తాన్ మరియు ఇరాక్లో ఉన్నాయి.[131]
2008 ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభం యు.కె. ఆర్థిక వ్యవస్థను తీవ్రంగా ప్రభావితం చేసింది. 2010 సంకీర్ణ ప్రభుత్వం ఫలితంగా గణనీయమైన ప్రభుత్వలోటును అధిగమించడానికి ఉద్దేశించి కాఠినమైన చర్యలను ప్రవేశపెట్టింది.[132] 2014 లో స్కాటిష్ ప్రభుత్వం నిర్వహించిన ప్రజాభిప్రాయ సేకరణలో స్కాటిష్ స్వాతంత్ర్య ప్రతిపాదనను తిరస్కరించి యునైటెడ్ కింగ్డంలో ఉండటానికి 55% మంది ఓటు వేసారు.[133] 2016 లో యునైటెడ్ కింగ్డమ్ యూరోపియన్ యూనియన్ను విడిచిపెట్టి ఓటు వేసింది.[134]ఇ.యు. విడిచిపెట్టే చట్టపరమైన ప్రక్రియ 2017 మార్చి 29 మార్చి 29 న ప్రారంభమైంది. లిస్బన్ ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్ 50 యు.కె. అభ్యర్ధనతో అధికారికంగా ఇ.యును వదిలి వెళ్ళడానికి ఉద్దేశించింది. ఆర్టికల్ ఇ.యు.లో యు.కె కనీసం రెండు సంవత్సరాల పాటు కొనసాగుతాయని ఈ వ్యాసం పేర్కొంది. ఈ సమయములో యు.కె. పూర్తి సభ్యదేశంగా ఉంది.[135][136]
భౌగోళికం
యునైటెడ్ కింగ్డం మొత్తం వైశాల్యం సుమారు 243,610 చదరపు కిలోమీటర్లు (94,060 sq mi). ఈ దేశం బ్రిటిష్ దీవిలో అత్యధికభాగాన్ని ఆక్రమించింది.[137] గ్రేట్ బ్రిటన్లో సమీపంలోని ద్వీపసమూహం ఈశాన్య ద్వీపంలో ఆరవ భాగం కొన్ని సమీపంలోని లఘు ద్వీపాలు భాగంగా ఉన్నాయి. ఇది ఉత్తర అట్లాంటిక్ సముద్రం మరియు ఉత్తర ఆగ్నేయ తీరం (35 కి.మీ) మద్య ఫ్రాన్స్కు ఉత్తరంలో ఉంది.ఈ రెండు దేశాలను ఇంగ్లీష్ కెనాల్ విభజిస్తూ ఉంది.[138]
1993 లో గణాంకాల ఆధారంగా యు.కె. లోని 10% అటవీప్రాంతం 46% పచ్చిక బయళ్ళు మరియు 25% వ్యవసాయ భూమి ఉన్నాయి.
[139] లండన్లోని రాయల్ గ్రీన్విచ్ అబ్జర్వేటరీ ప్రధాన మెరిడియన్ ప్రదేశం.[140]
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ 49 ° నుండి 61 ° ఉత్తర అక్షాంశం మరియు 9 ° పశ్చిమ నుండి 2 ° తూర్పు రేఖాంశం మద్య ఉంది. ఉత్తర ఐర్లాండ్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్తో 224 మై (360 కి.మీ) భూ సరిహద్దును పంచుకుంటూ ఉంది.[138] గ్రేట్ బ్రిటన్ తీరం 11,073 మైళ్ళు (17,820 కి.మీ.) పొడవు.[141] ఇది 31 మై (50 కి.మీ) (24 మై (38కి.మీ ) నీటి అడుగున) ప్రపంచంలోనే అతి పొడవైన నీటి అడుగున సొరంగంగా ఉన్న ఛానల్ టన్నెల్ ద్వారా ఖండాంతర ఐరోపాకు అనుసంధానించబడింది.[142]
ఇంగ్లాండ్ మొత్తం వైశాల్యంలో ఇంగ్లండ్ కేవలం 1,30,395 చదరపు కిలోమీటర్ల (50,350 చదరపు మైళ్ల) విస్తీర్ణంలో ఉంది.
[143]
దేశం చాలా భాగం దిగువభూముల భూభాగంలో ఉంది [139] ఇది టీస్-ఎక్సే లైన్ పర్వతప్రాంత ; లేక్ డిస్ట్రిక్ట్, పెన్నైన్స్, ఎక్ముర్ మరియు డార్ట్మూర్ కు చెందిన కుంబ్రియాన్ పర్వతాలు ఉన్నాయి. ప్రధాన నదులు మరియు ఎస్ట్యూరీలు థేమ్స్, సెవెర్న్ మరియు హంబర్. లేక్ డిస్ట్రిక్ట్ లో ఇంగ్లాండ్లో ఎత్తైన పర్వతం స్కాఫెల్ పైక్ (978 మీటర్లు (3,209 అడుగులు)ఉంది.
యు.కె. వైశాల్యంలో మూడవ వంతు ఉన్న స్కాట్లాండ్ మొత్తం వైశాల్యం 78,772 చదరపు కిలోమీటర్ల (30,410 చదరపు మైలు)
[144] దేశవైశాల్యంలో దాదాపుగా ఎనిమిది వందల ద్వీపాలు భాగంగా ఉన్నాయి.[145]ప్రధాన భూభాగానికి పశ్చిమ మరియు ఉత్తర ప్రాంతంలో ఉన్నాయి; ముఖ్యంగా హెబ్రైడ్స్, ఓర్క్నే దీవులు మరియు షెట్లాండ్ దీవులు ఉన్నాయి. స్కాట్లాండ్ యు.కె.లో అత్యంత పర్వతప్రాంత దేశంగా ఉంటుంది. దాని స్థలాకృతి హైలాండ్ బౌండరీ ఫాల్ట్-ఒక భూగర్భ రాక్ ఫ్రాక్చర్ ద్వారా వేరు చేయబడుతుంది-ఇది పశ్చిమాన అరాన్ నుండి స్కాట్లాండ్కు తూర్పున స్టోన్హవెన్కు దారి తీస్తుంది.[146]
ఫాల్ట్ ప్రాంతాలను రెండుగా వేరు చేస్తుంది; అవి ఉత్తరాన మరియు పశ్చిమాన హైలాండ్స్ మరియు దక్షిణం మరియు తూర్పున ఉన్న లోతట్టు ప్రాంతాలు. మరింత కఠినమైన హైల్యాండ్ ప్రాంతం స్కాట్లాండ్ పర్వతప్రాంత భూభాగాన్ని కలిగి ఉంది. ఇది బెన్ నెవిస్తో సహా 1,343 మీటర్లు (4,406 అడుగులు) బ్రిటీష్ ద్వీపాల్లో అత్యధిక ఎత్తులో ఉంది.[147] ముఖ్యంగా దిగువప్రాంతాలు-ముఖ్యంగా క్లైడ్ ఫిర్త్ మరియు సెంట్రల్ బెల్ట్గా పిలువబడే ఫిరత్ ఆఫ్ ఫోర్ట్ మధ్య భూమి చదునుగా ఉంటుంది. ఇందులో స్కాట్లాండ్ అతి పెద్ద నగరం గ్లాస్గో మరియు రాజధాని మరియు రాజకీయ కేంద్రం అయిన ఎడిన్బర్గ్ ఉన్నాయి. దక్షిణ సరిహద్దులలో ఎత్తైన మరియు పర్వత భూభాగం ఉంది.
యు.కె. మొత్తం వైశాల్యంలో పదవ శాతం ఉన్న వేల్స్ వైశాల్యం 20,779 చదరపు కిలోమీటర్ల (8,020 చదరపు మైళ్ళు)ఉంది.[148] సౌత్ వేల్స్ ఉత్తర మరియు మిడ్ వేల్స్ కన్నా తక్కువ ఎత్తైన పర్వతములు అయినప్పటికీ, వేల్స్ అధికంగా పర్వతమయమైన ప్రాంతము. ప్రధాన జనాభా మరియు పారిశ్రామిక ప్రాముఖ్యత కలిగిన సౌత్ వేల్స్ ప్రాంతంలో ప్రజలు అధికంగా కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు. వీటిలో కార్డిఫ్, స్వాన్సీ మరియు న్యూపోర్ట్ మరియు దక్షిణ వేల్స్ లోయలు ఉత్తర తీరానికి చెందిన తీరప్రాంత పట్టణాలు ఉన్నాయి. వేల్స్లో ఎత్తైన పర్వతాలు ఉన్నాయి.స్నోడోనియాలో ఉన్న 1,085 మీ (3,560 అ)ఎత్తు ఉన్న స్నోడన్ శిఖరం వేల్స్ అత్యధిక ఎత్తైన ప్రాంతంగా గుర్తించబడుతుంది.[139]వేల్స్లో 2,704 కిలోమీటర్ల (1,680 మైళ్ళు)పొడవైన తీర ప్రాంతం ఉంది.[141] వెల్ష్ ప్రధాన భూభాగంలో అనేక ద్వీపాలు ఉన్నాయి. వాయువ్యంలో ఆంగ్లెసీ (యిన్స్ మోన్) వీటిలో అతిపెద్దదిగా ఉంది.
ఉత్తర ఐర్లాండ్, ఐరిష్ సముద్రం మరియు నార్త్ ఛానల్ ద్వారా గ్రేట్ బ్రిటన్ నుండి వేరు చేయబడి. ఇది 14,160 చదరపు కిలోమీటర్ల (5,470 చదరపు మైళ్ళు) విస్తీర్ణంలో ఉంది మరియు ఎక్కువగా పర్వతమయప్రాంతంగా ఉంటుంది. 388 చదరపు కిలోమీటర్ల (150 చ.మై) వైశాల్యం ఉన్న లాఫ్ నయాగ్ సరసు బ్రిటీష్ ద్వీపాలలో అతిపెద్ద సరస్సుగా ఉంది.[149] 852 మీటర్లు (2,795 అడుగులు) ఎత్తైన మోర్నే పర్వతాలలో ఉన్న స్లీవ్ డొనార్డ్ శిఖరం నార్తరన్ ఐర్లాండ్లో అత్యధిక ఎత్తైన శిఖరంగా ఉంది. [139]
వాతావరణం
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ సమశీతోష్ణ వాతావరణాన్ని కలిగి ఉంది. ఏడాది పొడవునా అధిక వర్షపాతం నమోదవుతుంది.
[138] ఉష్ణోగ్రతలు సీజన్లలో అరుదుగా -11 ° సెంటీగ్రేడ్ (12 ° ఫారెన్ హీట్) కంటే తక్కువగా పడిపోతాయి లేదా 35 ° సెంటీగ్రేడ్ (95 ° ఫారెంహీట్) కంటే పెరుగుతుంటాయి.[150] నైరుతి నుండి గాలిని అడ్డుకుంటూ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం నుండి తేలికపాటి మరియు తేమ వాతావరణం తరచూ అనుమతిస్తూ ఉంటుంది.[138] ఈ గాలులు తూర్పు భాగాలు ఎక్కువగా ఆశ్రయించినప్పటికీ పశ్చిమ భాగాలలో ఎక్కువ భాగం వర్షాలు పడుతూ తూర్పు భాగాలు పొడిగా ఉంటాయి. గల్ఫ్ ప్రవాహంతో వేడెక్కే అట్లాంటిక్ ప్రవాహాలు తేలికపాటి శీతాకాలాలను తీసుకువస్తాయి;[151] ముఖ్యంగా పశ్చిమాన శీతాకాలాలు తడిగా మరియు ఉన్నత మైదానంలో మరింత ఎక్కువగా ఉన్నాయి. ఇంగ్లాండ్ ఆగ్నేయ దిశలో వేసవికాలాలు వెచ్చగా ఉంటాయి.యురేపియన్ ప్రధాన భుభాగానికి సామీప్యంలో ఉన్నందున మైదానంలో అధికంగా భారీ హిమపాతం శీతాకాలంలో మరియు వసంత ఋతువులో సంభవిస్తుంది. అప్పుడప్పుడు కొండల నుండి లోతు వరకు ఉంటుంది.
పాలనా విభాగాలు
యునైటెడ్ కింగ్డంలోని ప్రతి దేశం దాని స్వంత ఏర్పాట్లను కలిగి ఉంది. యునైటెడ్ కింగ్డం రూపుదిద్దుకోవడానికి ముందే ఈదేశాలకు వాటి ప్రత్యేక మూలాలు ఉన్నప్పటికీ పరిపాలనా వ్యవస్థలు మరియు భౌగోళిక నిర్మాణసంబంధిత ఏ విధమైన స్థిరమైన వ్యవస్థ లేవు.[152] 19 వ శతాబ్దం వరకు ఆ ఏర్పాట్లు చాలా తక్కువగా ఉన్నాయి. అయితే ఇది స్థిరమైన పనితీరు పరిణామంగా ఉంది.[153]
స్థానిక ఏర్పాట్ల ప్రకారం ఇంగ్లండ్లో స్థానిక ప్రభుత్వం సంస్థ వేర్వేరు పనులను పంపిణీ చేస్తుంది. ఇంగ్లాండ్ ఉన్నత-స్థాయి ఉపవిభాగాలు తొమ్మిది ప్రాంతాలుగా ఉన్నాయి. ప్రాంతాలను ఇప్పుడు ప్రాథమికంగా గణాంక ప్రయోజనాల కొరకు వాడతారు.[154]ఒక ప్రాంతం గ్రేటర్ లండన్, ఒక ప్రజాభిప్రాయ ప్రతిపాదనకు జనాదరణ పొందిన మద్దతు తరువాత 2000 నుండి నేరుగా ఎన్నికైన శాసనసభ మరియు మేయర్ను కలిగి ఉంది. [155] ఇతర ప్రాంతాలు కూడా తమ సొంత ఎన్నికైన ప్రాంతీయ శాసనసభ ఆధీనంలో ఉంటాయి.2004 లో కానీ ఈశాన్య ప్రాంతంలో ప్రతిపాదిత శాసనసభ ఒక ప్రజాభిప్రాయ సేకరణచే తిరస్కరించబడింది.[156] ఇంగ్లాండ్లోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో ప్రాంతీయ స్థాయికి దిగువన కౌంటీ కౌన్సిళ్లు మరియు జిల్లా కౌన్సిల్స్ మరియు ఇతరులు ఏకీకృత అధికారులను కలిగి ఉన్నాయి. లండన్ ప్రాంతంలో 32 లండన్ బారోగ్లు మరియు లండన్ నగరం భాగంగా ఉన్నాయి. కౌన్సిలర్లు వార్డు సభ్యులు లేదా బహుళ విభాగాల సభ్యుల బహుళ వ్యవస్థ సభ్యుల ద్వారా పూర్వ-వ్యవస్థ ద్వారా ఎన్నుకోబడతారు. [157]
స్థానిక ప్రభుత్వ ప్రయోజనాల కోరకు స్కాట్లాండ్ 32 కౌన్సిల్ ప్రాంతాలుగా విభజించబడింది. పరిమాణం మరియు జనాభా రెండింటిలో విస్తృత వైవిధ్యం ఉంది. గ్లాస్గో, ఎడింబర్గ్, అబెర్డీన్ మరియు డండీల నగరాలు హైలాండ్ కౌన్సిల్, స్కాట్లాండ్ ప్రాంతంలో మూడోవంతు కలిగి ఉన్నాయి.ఇక్కడ కేవలం 2,00,000 మంది ప్రజలు మాత్రమే ఉన్నారు. స్థానిక మండళ్లను ఎన్నికైన కౌన్సిలర్లు తయారు చేస్తారు. వీరిలో 1,223 మంది ఉన్నారు.[158] వారు పార్ట్-టైమ్ జీతం పొందుతారు. మూడు లేదా నాలుగు కౌన్సిలర్లను ఎన్నుకునే పలు సభ్యుల వార్డుల్లో ఒకే బదిలీ ఓటు ద్వారా ఎన్నికలు నిర్వహిస్తారు. ప్రతి కౌన్సిల్ ఒక ప్రోవోస్ట్ లేదా కన్వీనర్ను కౌన్సిల్ సమావేశాలకు ఎన్నుకుంటుంది. ఈ సభ్యుని ఆ ప్రాంతానికి ఒక ప్రముఖ వ్యక్తిగా వ్యవహరిస్తుంది.
వేల్స్లో స్థానిక ప్రభుత్వం 22 ఏకీకృత అధికారులను కలిగి ఉంది. వీటిలో కార్డిఫ్, స్వాన్సీ మరియు న్యూపోర్ట్ నగరాలు భాగంగా ఉన్నాయి. ఇవి తమ స్వంత ఏకీకృత అధికారులు కలిగి ఉన్నాయి.[159] మొదటి నాలుగు-సంవత్సరాల అధికార వ్యవస్థలో ప్రతి నాలుగు సంవత్సరాలకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి. [159]
1973 నుండి ఉత్తర ఐర్లాండ్లో స్థానిక ప్రభుత్వం 26 జిల్లా కౌన్సిల్స్గా ఏర్పడ్డాయి.ప్రతి ఒక్కరు బదిలీ చేయగలిగిన ఓటు ద్వారా ఎన్నికయ్యారు. వ్యర్థాలు సేకరించడం, కుక్కలను నియంత్రించడం మరియు పార్కులు మరియు సమాధుల నిర్వహణ వంటి సేవలకు వారి అధికారాలు పరిమితం చేయబడ్డాయి.[160] 2008 లో కార్యనిర్వాహకులు 11 నూతన కౌన్సిళ్లను రూపొందించడానికి మరియు ప్రస్తుత వ్యవస్థను భర్తీ చేయడానికి ప్రతిపాదనలను అంగీకరించారు.[161]
ఆర్ధికరంగం
సమీక్ష
యు.కె. పాక్షికంగా నియంత్రిత మార్కెట్ ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది.[162] మార్కెట్ ఎక్స్ఛేంజ్ రేట్లు ఆధారంగా యు.కె. నేడు ప్రపంచంలో ఐదో-అతిపెద్ద ఆర్థికవ్యవస్థ మరియు జర్మనీ తర్వాత ఐరోపాలో రెండవ అతి పెద్దదిగా ఉంది. ప్రభుత్వ ఖజానా ఛాన్సలర్ నేతృత్వంలోని హెచ్ఎమ్ ట్రెజరీ ప్రభుత్వ పబ్లిక్ ఫైనాన్స్ పాలసీ, ఆర్థిక విధానాన్ని అభివృద్ధి చేయడం, అమలు చేయడం బాధ్యతవహిస్తుంది. బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇంగ్లాండ్ యు.కె కేంద్ర బ్యాంకు మరియు దేశ కరెన్సీ, పౌండ్ స్టెర్లింగ్ లో నోట్స్ మరియు నాణేలు జారీ బాధ్యతవహిస్తుంది. స్కాట్లాండ్ మరియు నార్తర్న్ ఐర్లాండ్లలో బ్యాంకులు వారి స్వంత నోట్లను జారీ చేసే హక్కును కలిగి ఉన్నాయి. వారి సమస్యను కవర్ చేయడానికి రిజర్వ్లో తగినంత బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇంగ్లండ్ నోట్లను కలిగి ఉండాలి. పౌండ్ స్టెర్లింగ్ ప్రపంచంలోని మూడవ అతి పెద్ద రిజర్వ్ కరెన్సీ (యు.ఎస్. డాలర్ మరియు యూరో తరువాత).[163] 1997 నుండి బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇంగ్లాండ్ గవర్నర్ నేతృత్వంలోని బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇంగ్లండ్ ద్రవ్య విధాన కమిటీ ప్రతి సంవత్సరం ఛాన్సలర్ నియమించిన ఆర్థికవ్యవస్థ మొత్తం ద్రవ్యోల్బణ లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి అవసరమైన స్థాయిలో వడ్డీ రేట్లను నిర్ణయించడానికి బాధ్యత వహిస్తుంది.[164]
యు.కె. సేవ రంగం జి.డి.పి.లో సుమారు 79% ఉంటుంది.[165] న్యూయార్క్తో పాటుగా ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ (న్యూయార్క్ నగరం మరియు టోక్యోలతో పాటు) మూడు "ఆధిపత్య కేంద్రాలలో" లండన్ ఒకటి.[166][167][168][169]ఇది ప్రపంచంలో అతిపెద్ద ఆర్థిక కేంద్రంగా ఉంది. ఐరోపాలో అతిపెద్ద నగర జి.డి.పి.[170] బ్రిటిష్ ఆర్థిక వ్యవస్థకు పర్యాటకం చాలా ముఖ్యం; 2004 లో 27 మిలియన్ల మంది పర్యాటకులతో ప్రపంచంలో పర్యాటకగమ్యాలలో యు.కె. 6 వ స్థానంలో ఉంది. ప్రపంచంలో మరే నగరంలోను లేనంత మంది విదేశీపర్యాటకులు లండన్కు చేరుకుంటారు.[171][172]సృజనాత్మక పరిశ్రమలు 2005 లో 7% జి.వి.ఎ. కోసం లెక్కించబడ్డాయి. 1997 మరియు 2005 మధ్య సంవత్సరానికి సగటున 6% పెరిగింది.[173]
పారిశ్రామిక విప్లవం వస్త్ర పరిశ్రమలో మొదట యు.కె.లో ప్రారంభమైంది.[174] యు.కె.లో నౌకాదళం, బొగ్గు గనులు మరియు ఉక్కు తయారీ వంటి ఇతర భారీ పరిశ్రమలు ఉన్నాయి.[175][176] బ్రిటీష్ వ్యాపారులు, బ్రోకర్లు మరియు బ్యాంకర్లు 19 వ శతాబ్దంలో యుకె అంతర్జాతీయ వాణిజ్యాన్ని ఆధిపత్యం చేస్తూ ఇతర దేశాలలో అధిక ప్రయోజనాన్ని పొందారు.[177][178] రెండు ప్రపంచ యుద్ధాల తరువాత ఇతర దేశాలు పారిశ్రామికంగా ఆర్థిక తిరోగమనంతో పాటు యునైటెడ్ కింగ్డమ్ 20 వ శతాబ్దం అంతటా పోటీ ప్రయోజనం మరియు భారీ పరిశ్రమను కోల్పోవడం ప్రారంభమైంది. తయారీ ఆర్థిక వ్యవస్థ ముఖ్యమైన భాగంగా మిగిలి ఉన్నప్పటికీ 2003 లో జాతీయ ఉత్పత్తిలో కేవలం 16.7% మాత్రమే ఉంది.[179]
జాగ్వార్ ఎక్స్.ఇ.తో సహా జాగ్వార్ కార్లు యు.కె.లో రూపొందించబడి అభివృద్ధి చేసి తయారు చేయబడ్డాయి. యు.కె. ఉత్పాదక రంగానికి చెందిన ఒక ముఖ్యమైన భాగం ఆటోమోటివ్ పరిశ్రమ. £ 70 బిలియన్ల ఎగుమతుల (యు.కె.మొత్తం ఎగుమతి వస్తువుల 11.8%) ఉత్పత్తికి £ 70 బిలియన్ల టర్నోవర్తో 800,000 మంది ఉద్యోగులున్నారు. 2015 లో యు.కె. సుమారు 1.6 మిలియన్ ప్యాసింజర్ వాహనాలు మరియు 94,500 వాణిజ్య వాహనాలను ఉత్పత్తి చేసింది. ఇంజిన్ తయారీకి యుకే ఒక ప్రధాన కేంద్రంగా ఉంది: 2015 లో సుమారు 2.4 మిలియన్ ఇంజన్లు ఉత్పత్తి చేయబడ్డాయి. యు.కె. మోటార్స్ పరిశ్రమ 41,000 మంది ఉద్యోగులను కలిగి ఉంది, ఇది సుమారు 4,500 కంపెనీలను కలిగి ఉంది. సుమారు £ 6 బిలియన్లు వార్షిక టర్నోవర్ను కలిగి ఉంది.[180]
యూ.కే. ఏరోస్పేస్ పరిశ్రమ ప్రపంచంలోని రెండవ లేదా మూడవ-అతిపెద్ద జాతీయ అంతరిక్ష పరిశ్రమగా ఉంది.వార్షిక టర్నోవర్ సుమారు £ 30 బిలియన్లు ఉంది.[181] ఎయిర్బస్ ఎ380 మరియు ఎ350 ఎక్స్.డబల్యూ.బి. రెక్కలు ఎయిర్బస్ బోయింగ్ 787 విలువలో నాలువభాగం ఉన్న ఈటన్ మెస్సేర్-బుగట్టి-డౌటీ మరియు రోల్స్-రాయ్స్ యు.కె.లో ప్రపంచ-స్థాయి బ్రోటన్ సౌకర్యంతో రూపొందించబడి మరియు తయారు చేయబడుతున్నాయి.
ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద రక్షణ అంతరిక్ష ప్రాజెక్టులలో బి.ఎ.ఇ. సిస్టమ్స్ కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. యు.కె.లో సంస్థ టైఫూన్ యూరో ఫైటర్ పెద్ద విభాగాలను చేస్తుంది. రాయల్ వైమానిక దళం కోసం విమానాలను సమీకరించింది. ఇది ఎఫ్. 35 జాయింట్ స్ట్రైక్ ఫైటర్ ప్రధాన ఉప కాంట్రాక్టర్గా ఉంది. ఇది ప్రపంచంలో అతి పెద్ద సింగిల్ డిఫెన్స్ ప్రాజెక్ట్ దీని కోసం ఇది ఒక శ్రేణి విభాగాలను రూపొందించి తయారు చేస్తుంది. ఇది ప్రపంచంలోని అత్యంత విజయవంతమైన జెట్ శిక్షణా విమానం అయిన హాక్ను తయారు చేస్తుంది. [182]
ఎయిర్బస్ యు.కె. కూడా ఎ 400 ఎం.సైనిక వాహకానికి రెక్కలను తయారు చేస్తుంది. రోల్స్ రాయిస్ ప్రపంచంలో రెండవ అతిపెద్ద ఏరో-ఇంజన్ తయారీదారు. దాని ఇంజన్లు 30 కంటే ఎక్కువ వాణిజ్య విమానాలలో ఉపయోగించబడుతూ ఉన్నాయి. పౌర మరియు రక్షణ విభాగాలలో సేవలో 30,000 కంటే ఎక్కువ ఇంజన్లు ఉన్నాయి.
2011 లో యు.కె. అంతరిక్ష పరిశ్రమ £ 9.1 బిలియన్ల విలువైనదిగా గణించబడింది. 29,000 మంది ఉద్యోగులను నియమించింది. దాని గొడుగు సంస్థ యు.కె. స్పేస్ ఏజెన్సీ ప్రకారం ఇది సంవత్సరానికి 7.5% చొప్పున అధికరిస్తుంది. 2013 లో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం స్కిలాన్ ప్రాజెక్టుకు £ 60 మిలియన్లు ఇచ్చింది: ఈ పెట్టుబడులు సాబర్ ఇంజిన్ పూర్తిస్థాయి నమూనాను నిర్మించటానికి "కీలక దశ"లో మద్దతునిస్తుంది.
యు.కె. ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఫార్మాస్యూటికల్ పరిశ్రమ ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది మరియు దేశంలో ప్రపంచ ఔషధ ఆర్ & డి వ్యయంలో మూడవ అతిపెద్ద వాటా ఉంది.[183][184]
ఐరోపా ప్రమాణాల ద్వారా వ్యవసాయం తీవ్రంగా అత్యంత యాంత్రికమైనది మరియు సమర్థవంతమైనది. ఇది కార్మిక శక్తిలో 1.6% (5,35,000 మంది కార్మికులు)ఉపయోగించుకుంటూ 60% ఆహార అవసరాల ఉత్పత్తి భర్తీ చేస్తుంది.[185]
ఉత్పత్తి మూడింట రెండు వంతుల పంటలకు పశుసంపద ఉంది, ఇది మూడో వంతు సాగు పంటలు. ఇ.యు. సాధారణ వ్యవసాయ విధానం ద్వారా రైతులకు సబ్సిడీ ఇవ్వబడుతుంది. యు.కె. చాలా మితంగా ఉన్న ఫిషింగ్ పరిశ్రమ అయినప్పటికీ, ముఖ్యమైనది. బొగ్గు, పెట్రోలియం, సహజ వాయువు, టిన్, సున్నపురాయి, ఇనుప ఖనిజం, ఉప్పు, బంకమట్టి, సుద్ద, జిప్సం, సీసం, సిలికా మరియు సాగునీటి భూములతో సహా అనేక సహజ వనరులు ఉన్నాయి.[186]
2008 చివరి త్రైమాసికంలో యు.కె. ఆర్థిక వ్యవస్థ అధికారికంగా 1991 నుండి మొదటిసారిగా మాంద్యంలోకి ప్రవేశించింది.[187] యునైటెడ్ స్టేట్స్, ఫ్రాన్సు మరియు అనేక ప్రధాన ఆర్థిక రంగాల మాదిరిగా 2013 లో యు.కె మూడీస్ మరియు ఫిచ్ట్ క్రెడిట్ ఏజెన్సీతో మొదటిసారిగా ఎ.ఎ.ఎ. క్రెడిట్ రేటింగ్ను కోల్పోయింది. అయితే ఇతర ప్రధాన ఆర్థికవ్యవస్థల మాదిరిగా కాకుండా ట్రిపుల్ ఎ స్టాండర్డ్ & పూర్స్తో రేటింగ్.[188][189] 2014 చివరి నాటికి జి7 మరియు యూరోప్లలో యు.కె. పెరుగుదల వేగవంతమైంది.[190][191] 2015 సెప్టెంబరు నాటికి నిరుద్యోగ రేటు ఏడు సంవత్సరాల కనిష్ఠస్థాయి (5.3%) తగ్గింది.[192]
1980 ల నుండి కెనడా, ఆస్ట్రేలియా మరియు యునైటెడ్ స్టేట్స్ వంటి యు.కె. ఆర్థిక అసమానత ఇతర అభివృద్ధి చెందిన దేశాల కంటే వేగంగా వృద్ధి చెందింది.[193][194] యు.కె.లో పేదరికాన్ని సాధారణంగా సగటు కుటుంబ ఆదాయంలో 60%గా ఉన్నట్లుగా పేర్కొనబడుతుంది.[note 3] నేషనల్ స్టాటిస్టిక్స్ ఫర్ ఆఫీస్ 2011 లో 14 మిలియన్ల మంది పేదరికం లేదా సామాజిక మినహాయింపు ప్రమాదం ఉందని అంచనా వేశారు. 20 మందిలో (5.1%) ఒకరు.[195]
1977 లో 3 మిలియన్ల మంది నుండి "తీవ్రమైన పదార్థ మాంద్యం"[196][197]ఎదుర్కొంటున్నారు.
యు.ఎస్. బయటి రుణాన్ని $ 9.6 ట్రిలియన్ డాలర్లు కలిగి ఉంది. ఇది యు.ఎస్. తర్వాత ప్రపంచంలో రెండవ స్థానంలో ఉంది.జి.డి.పిలో బాహ్య రుణం 408% ఉంది. ఇది లక్సెంబర్గ్ మరియు ఐస్లాండ్ తరువాత ప్రపంచంలో మూడవ స్థానంలో ఉంది.[198][199][200][201][202]
యు.కె. లక్స్ రెగ్యులేటరీ పాలన మరియు లండన్ ఆర్థిక సంస్థల కలయిక ప్రపంచవ్యాప్తంగా నేరారోపణల నుండి లాభాలు పొందేందుకు అధునాతన పద్ధతులను అందిస్తున్నాయి. లండన్ నగరం అక్రమ ఆర్థికలావాదేవీలకు ప్రపంచ కేంద్రంగా యు.కె.కు రక్షిత స్వర్గంగా ఉంది. 2010 మధ్యకాలంలో ప్రచురించిన పరిశోధనా పత్రాలు మరియు నివేదికల ప్రకారం ప్రపంచ ప్రధాన లీగ్ పన్ను డాడ్జర్స్గా ఉంది.
[203][204][205][206][207] ఏప్రిల్ 2016 ఏప్రిల్లో ప్రచురించబడిన పనామా పత్రాల నివేదికలు యు.కెను "సూపర్-రిచ్ టాక్స్-ఎగవేత నెట్వర్క్ గుండె"గా పేర్కొన్నారు.[208]
సైంస్ మరియు సాంకేతికం
17 వ శతాబ్దం నుండి ఇంగ్లండ్ మరియు స్కాట్లాండ్లు శాస్త్రీయ విప్లవం ప్రధాన కేంద్రాలుగా ఉన్నాయి.[209]18 వ శతాబ్దం నుండి యునైటెడ్ కింగ్డమ్ పారిశ్రామిక విప్లవాన్ని నడిపించింది.[174]పారిశ్రామిక విప్లవానికి మేధావులైన శాస్త్రీయవేత్తలు మరియు ఇంజనీర్ల అవసరం కొనసాగించింది.[210] 17 వ మరియు 18 వ శతాబ్దాల్లోని ప్రధాన సిద్ధాంతకర్తలు ఐజాక్ న్యూటన్ " లా ఆఫ్ మోషన్ " (చలనశీలత) మరియు " ఇల్యూమనేషన్ ఆఫ్ గ్రావిటీ " ఆధునిక విజ్ఞాన శాస్త్రం కీలకమైనదిగా గుర్తించింది.[211] 19 వ శతాబ్దంలో చార్లెస్ డార్విన్ సహజ పరిణామ సిద్ధాంతం ఆధునిక జీవశాస్త్రం అభివృద్ధి ఆధారభూతంగా ఉంది. జేమ్స్ క్లెర్క్ మాక్స్వెల్ శాస్త్రీయ విద్యుదయస్కాంత సిద్ధాంతం రూపొందించారు; ఇంకా ఇటీవలి స్టెఫెన్ హాకింగ్, విశ్వోద్భవ శాస్త్రం, క్వాంటం గ్రావిటీ మరియు " కృష్ణబిలం " పరిశోధనలలో ప్రధాన సిద్ధాంతాలను కలిగి ఉన్నారు.[212]
18 వ శతాబ్దానికి చెందిన ప్రధాన శాస్త్రీయ ఆవిష్కరణలు 20 వ శతాబ్దంలో అలెగ్జాండర్ ఫ్లెమింగ్ (హైడ్రోజెన్);[213] 20 వ శతాబ్దంలో అలెగ్జాండర్ ఫ్లెమింగ్ (పెంసిలిన్ ఆవిష్కరణ)
[214]మరియు ఫ్రాన్సిస్ క్రిక్ మరియు ఇతరులచే డి.ఎన్.ఎ. నిర్మాణం.[215]పారిశ్రామిక విప్లవం ప్రసిద్ధ బ్రిటిష్ ఇంజనీర్లు మరియు సృష్టికర్తలు జేమ్స్ వాట్, జార్జ్ స్టీఫెన్సన్, రిచర్డ్ ఆర్క్ రైట్, రాబర్ట్ స్టెఫెన్సన్ మరియు ఇశాంబార్డ్ కింగ్డమ్ బ్రూనెల్ ప్రధానపాత్ర వహించారు.[216]యు.కె. లోని ప్రజలచే ఇతర ప్రధాన ఇంజనీరింగ్ ప్రాజెక్టులు మరియు అనువర్తనాలు 19 వ శతాబ్దంలలో రిచర్డ్ ట్రెవితిక్ మరియు ఆండ్ర్యూ వివియన్ (స్టీం లోకోమోటివ్) మైకేల్ ఫెరడే, ఎలక్ట్రిక్ మోటార్ జోసెఫ్ స్వాన్ (ఇన్ కాండిసెంట్ లైట్ బల్ద్)[217] [218]
అలెగ్జాండర్ గ్రాహం బెల్చే పేటెంట్ చేయబడిన అభివృద్ధి చేయబడిన ఆవిరి లోకోమోటివ్;[219] మరియు 20 వ శతాబ్దంలో జాన్ లాగీ బైర్డ్ మరియు ఇతరుల చేత ప్రపంచపు మొట్టమొదటి పని చేసే టెలివిజన్ వ్యవస్థ[220]ఫ్రాంక్ విటిల్ రూపొందించిన జెట్ ఇంజిన్, అలాన్ చేత ఆధునిక కంప్యూటర్ ఆధారం, టూరింగ్ వరల్డ్ వైడ్ వెబ్ రూపొందించిన టిమ్ బెర్నెర్స్-లీ.[221]
బ్రిటీష్ విశ్వవిద్యాలయాల్లో శాస్త్రీయ పరిశోధన మరియు అభివృద్ధి చాలా ముఖ్యత్వాన్ని ఇస్తూ పరిశ్రమ ఉత్పత్తి మరియు సహకారాన్ని ప్రోత్సహించడానికి అనేక విజ్ఞాన ఉద్యానవనాల ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి.[222] 2004 మరియు 2008 మధ్య యు.కె. ప్రపంచ శాస్త్రీయ పరిశోధనా పత్రాలలో 7% ఉత్పత్తి చేసింది. శాస్త్రీయ అనులేఖనాల 8% వాటాను కలిగి ఉంది. ఇది ప్రపంచంలో మూడవ మరియు రెండవ స్థానంలో ఉంది (వరుసగా యునైటెడ్ స్టేట్స్ మరియు చైనా తర్వాత).[223] యు.కె.లో తయారు చేయబడిన శాస్త్రీయ పత్రికలలోణ్ నేచర్, ది బ్రిటిష్ మెడికల్ జర్నల్ మరియు ది లాన్సెట్ ఉన్నాయి.[224]
రవాణా
ఒక రహదారి రహదారి నెట్వర్క్ ప్రధాన రహదారుల పొడవు 29,145 మైళ్ళ పొడవు (46,904 కి.మీ) ప్రధాన రహదారులు, 2,173 మైళ్ళ పొడవు (3,497 కిమీ) వాహన మార్గాలు మరియు 213,750 మైళ్ళ పొడవు (344,000 కిమీ) చదును చేయబడిన రహదారులను కలిగి ఉంది.[138] లండన్లో చుట్టుముట్టిన ఎమ్25, ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద మరియు అత్యంత రద్దీగా ఉండే బైపాస్ మార్గం ఉంది.[227] 2009 లో గ్రేట్ బ్రిటన్లో మొత్తం 34 మిలియన్ల లైసెన్స్ పొందిన వాహనాలు ఉన్నాయి.[228]
యు.కె. గ్రేట్ బ్రిటన్లో 10,072 మైళ్ళ పొడవు (16,209 కి.మీ) మరియు నార్తర్న్ ఐర్లాండ్లో 189 మైళ్ళు (304 కి.మీ) రైల్వే నెట్వర్క్ కలిగివుంది. ఉత్తర ఐర్లాండ్లో రైల్వేలను ప్రభుత్వ-యాజమాన్య అనుబంధ సంస్థ ఎన్.ఐ. రైల్వేస్ నిర్వహిస్తున్నాయి. గ్రేట్ బ్రిటన్లో " బ్రిటీష్ రైల్ నెట్వర్క్ " 1994 - 1997 మధ్య ప్రైవేటీకరణ చేయబడింది. దీని తరువాత సంవత్సరాల తిరోగమనం తర్వాత ప్రయాణీకుల సంఖ్య వేగంగా పెరిగిపోయింది. అయితే దీనికి కారణాలు వివాదాస్పదంగా ఉన్నాయి. నెట్వర్క్ రైల్ అనేది చాలా స్థిరమైన ఆస్తులను (ట్రాక్స్, సిగ్నల్లు మొదలైనవి) నిర్వహిస్తుంది. ప్రైవేటు యాజమాన్యంలోని ట్రైన్ ఆపరేటింగ్ కంపెనీలు ప్యాసింజర్ రైళ్లను నిర్వహిస్తున్నాయి. ఇవి 2015 లో 1.68 బిలియన్ ప్రయాణీకులకు ప్రయాణసేవలు అందించాయి.[229][230] రోజువారీ ఆపరేషన్లో కొన్ని 1,000 ఫ్రైట్ రైళ్లు కూడా దినసరి ప్రయాణసేవలకు వినియోగించబడుతున్నాయి.[138] 2026 నాటికి బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఒక కొత్త హై-స్పీడ్ రైల్వే లైన్, హెచ్.ఎస్.2 లో £ 30 బిలియన్లను ఖర్చు చేసింది. [231] లండన్లో నిర్మాణంలో ఉన్న క్రాస్రాయిల్, యూరోప్ అతిపెద్ద ప్రాజెక్ట్ నిర్మాణం కొరకు £ 15 బిలియన్ల వ్యయం ఔతుందని అంచనా వేయబడింది.[232][233]
అక్టోబరు 2009 నుండి సెప్టెంబరు 2010 వరకు యు.కె. విమానాశ్రయాలు 211.4 మిలియన్ ప్రయాణీకులకు సేవలు అందించాయి. [234] ఆ కాలంలో మూడు అతిపెద్ద విమానాశ్రయాలు లండన్ హీత్రూ ఎయిర్పోర్ట్ (65.6 మిలియన్ ప్రయాణీకులు), గాట్విక్ ఎయిర్పోర్ట్ (31.5 మిలియన్ ప్రయాణికులు) మరియు లండన్ స్టాన్స్టెడ్ విమానాశ్రయం (18.9 మిలియన్ ప్రయాణీకులు) ఉన్నాయి.[234] రాజధాని పశ్చిమాన 15 మైళ్ళ పొడవు (24 కి.మీ) దూరంలో ఉన్న లండన్ హీత్రో విమానాశ్రయం, ప్రపంచంలోని విమానాశ్రయము అత్యంత అధికమైన అంతర్జాతీయ ప్రయాణీకుల ట్రాఫిక్ను కలిగి ఉంది. [225][226] బ్రిటీష్ ఎయిర్వేస్, అలాగే వర్జిన్ అట్లాంటిక్ యు.కె ఫ్లాగ్తో వాయుమార్గ ప్రయాణసేవలు అందిస్తున్నాయి.[235]
విద్యుత్తు
2006 లో, యు.కె. ప్రపంచంలోనే తొమ్మిదవ అతిపెద్ద విద్యుత్ శక్తి మరియు 15 వ అతి పెద్ద ఉత్పత్తిదారు దేశంగా ఉంది.[236] ఆరు చమురు మరియు గ్యాస్ "సూపర్ మోజర్స్" -బి.పి. మరియు రాయల్ డచ్ షెల్ రెండింటిలో యు.కె.తో పాటు అనేక భారీ శక్తి సంస్థలకు స్థావరంగా ఉంది.[237][238]2011 లో యు.కె. విద్యుత్లో 40% గ్యాస్, 30% బొగ్గు, 19% అణు విద్యుత్ మరియు 4.2% గాలి, జల, జీవ ఇంధనాలు మరియు వ్యర్థాల ద్వారా ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది. [239]
2013 లో యు.కె. రోజుకు 914 వేల బ్యారల్స్ ఉత్పత్తి చేసింది మరియు 1,507 వేలను వినియోగించింది.[240][241] ఉత్పత్తి ఇప్పుడు తగ్గుముఖం పడుతోంది మరియు 2005 నుండి యు.కె. నికర దిగుమతిదారుగా ఉంది.[242] In 2010 2010 లో యు.కె.సుమారు 3.1 బిలియన్ బ్యారెళ్ల నిరూపితమైన ముడి చమురు నిల్వలు కలిగి ఉంది. ఇది ఏ ఇ.యు. సభ్య దేశంలోనూ అతిపెద్దది.[242]2009 లో యు.కె. ప్రపంచంలోనే 13 వ అతిపెద్ద సహజ వాయువు ఉత్పత్తిదారుగా మరియు ఇ.యు.లో అతి పెద్ద ఉత్పత్తిదారుగా ఉంది.[243] ఉత్పత్తి ఇప్పుడు క్షీణించిన కారణంగా 2004 నుండి సహజ వాయువు దిగుమతిదారుగా ఉంది.[243]
19 వ మరియు 20 వ శతాబ్దాలలో యు.కె. ఆర్థికవ్యవస్థలో బొగ్గు ఉత్పత్తి కీలక పాత్ర పోషించింది. 1970 ల మధ్యకాలంలో వార్షికంగా 130 మిలియన్ టన్నుల బొగ్గు ఉత్పత్తి చేయబడ్డాయి. 1980 ల ప్రారంభం వరకు 100 మిలియన్ టన్నుల దిగువకు పడిపోయాయి. 1980 మరియు 1990 ల్లో ఈ పరిశ్రమ గణనీయంగా క్షీణించింది. 2011 లో యు.కె. 18.3 మిలియన్ టన్నుల బొగ్గు ఉత్పత్తి చేసింది.[244]2005 లో 171 మిలియన్ టన్నుల రికవరీ చేయగలిగిన బొగ్గు నిక్షేపాలు ఉన్నట్లు నిరూపించబడ్డాయి.[244] భూగర్భ బొగ్గు గ్యాసిఫికేషన్ (యు.జి.జి.) ఆధారంగా 7 బిలియన్ టన్నుల మరియు 16 బిలియన్ టన్నుల బొగ్గును ఉత్పత్తి చేయగల సామర్థ్యం ఉందని బొగ్గు అథారిటీ పేర్కొంది.[245] ప్రస్తుత బొగ్గు వినియోగం వలన ఇటువంటి నిల్వలు చివరికి 200 మరియు 400 సంవత్సరాల్లో అంతరించిపోతాయని భావిస్తున్నారు.[246] ఏదేమైనా పర్యావరణ మరియు సాంఘిక ఆందోళనలు కొనసాగుతున్నాయి. నీటిని రసాయనాలు కలుషితం చేస్తున్నాయి. చిన్న భూకంపాలు గృహాలకు నష్టం కలిగించాయి.[247][248]
1990 ల చివరలో యు.కె.లో వార్షిక విద్యుత్ ఉత్పాదనలో అణు విద్యుత్ ప్లాంట్లు 25% వాటాను అందించాయి. అయితే పాత ప్లాంట్లు మూతపడటం పాతపడడం సంబంధిత సమస్యల వలన ప్లాంటుల ప్రయోజన సామర్ధ్యాన్ని ప్రభావితం చేశాయి. 2012 లో యు.కె.లో 16 రియాక్టర్ల ద్వారా విద్యుత్తులో 19% ఉత్పత్తి చేయబడింది. 2023 నాటికి రియాక్టర్లలో ఒక్కటి మాత్రమే మూసివేయబడుతుంది.జర్మనీ మరియు జపాన్ లాగా కాకుండా యు.కె. సుమారు 2018 నాటికి నూతన తరం అణు ప్లాంట్లను నిర్మించాలని అనుకుంటుంది.[239]2013 లో యునైటెడ్ కింగ్డంలో ఉత్పత్తి చేయబడిన మొత్తం విద్యుత్తులో 14.9% విద్యుత్తు పునరుత్పాదక విద్యుత్ వనరులను అందించింది.[249] ఉత్పత్తి అయిన 53.7 TWh విద్యుత్కు చేరుకుంది. యు.కె.లో గాలి శక్తి కోసం ఐరోపాలోని ఉత్తమ సైటలో ఒకటిగా ఉంది. పవన విద్యుత్ ఉత్పత్తి వేగవంతంగా పెరుగుతున్న సరఫరా ద్వారా 2014 లో ఇది యు.కె. మొత్తం విద్యుత్లో 9.3% ఉత్పత్తి చేసింది.[250][251][252]
మంచినీటి సరఫరా మరియు పారిశుభ్రత
మంచినీటి సరఫరా మరియు పారిశుద్ధ్యం అందరికీ అందుబాటులో ఉండేలా అభివృద్ధి చేయబడింది. 96.7% గృహాలు మురికినీటి వలయానికి అనుసంధానించబడి ఉన్నాయని అంచనా వేయబడుతుంది.[253]ఎన్విరాన్మెంట్ ఏజెన్సీ ఆధారంగా యు.కె.లో పబ్లిక్ నీటి సరఫరా 2007 లో రోజుకు 16,406 మెగా లీటర్లు.
[254] యురోపియన్ యూనియన్ లోని ఇతర దేశాలలో తాగునీటి ప్రమాణాలు మరియు వ్యర్ధనీటి ఉత్సర్గ ప్రమాణాలు యు.యూ ద్వారా నిర్ణయించబడతాయి (యూరోపియన్ యూనియన్లో నీటి సరఫరా మరియు పారిశుద్ధ్యం చూడండి).
ఇంగ్లండ్ మరియు వేల్స్ నీటి మరియు మురుగునీటి సేవలను 10 ప్రైవేటు " ప్రాంతీయ నీటి మరియు మురికినీటి కంపెనీలు " మరియు చిన్న ప్రైవేట్ "నీరు మాత్రమే" సంస్థలు అందిస్తున్నాయి. స్కాట్లాండ్ నీటి మరియు మురుగునీటి సేవల్లో ఒకే ఒక పబ్లిక్ కంపెనీ " స్కాటిష్ వాటర్ " అందించబడింది. నార్తర్న్ ఐర్లాండ్లో నీరు మరియు మురికినీటి సేవలు కూడా ఒకే ప్రభుత్వ సంస్థ నార్తర్న్ ఐర్లాండ్ వాటర్ అందించింది.
గణాంకాలు
ప్రతి 10 సంవత్సరాలకు యు.కె. లోని అన్ని ప్రాంతాలలో ఏకకాలంలో జనాభా గణనను సేకరిస్తారు.[255] 2011 జనాభా గణాంకాల ఆధారంగా యునైటెడ్ కింగ్డమ్ మొత్తం జనాభా 63,181,775.[256]జనసంఖ్యా పరంగా ఇది ఐరోపా సమాఖ్యలో 3 వ స్థానంలోను కామన్వెల్తులో 5 వ స్త్యానంలోను ప్రపంచంలో 22 వ స్థానంలోనూ ఉంది. 2014 మధ్యకాలంలో దీర్ఘ-కాల నికర అంతర్జాతీయ వలసలు జనాభా పెరుగుదలకు మరింత దోహదపడ్డాయి. 2012 మధ్యలో, 2013 మధ్యలో సహజ మార్పు జనాభా పెరుగుదలకు చాలా దోహదం చేసింది.[257] 2001 - 2011 మధ్య జనాభా సగటు వార్షిక రేటు 0.7% అధికరించింది.[256] ఇది 1991 - 2001 వరకు సంవత్సరానికి 0.3% మరియు 1981 నుండి 1991 వరకు దశాబ్దంలో 0.2%కు సరిపోతుంది.[258] 2011 జనాభా లెక్కల ఆధారంగా జనాభా 0-14 సంవత్సరాల వయసు వారి సంఖ్య దాదాపుగా సగానికి తగ్గిపోయింది (2011 లో 18 మందితో పోల్చినప్పుడు 1911 లో 31%) 65 ఏళ్ల వయస్సులో ఉన్నవారు మూడు రెట్లు (5 నుంచి 16% వరకు)అధికరించారు.[256]
2011 లో ఇంగ్లండ్ జనాభా 53 మిలియన్లు.[259] ప్రపంచంలో అత్యంత జనసాంద్రత కలిగిన దేశాలలో ఇది ఒకటి. 2015 మధ్యకాలంలో చదరపు కిలోమీటరుకు 420 మంది పౌరులు నివసిస్తున్నారు.
[257] లండన్, ఆగ్నేయ ప్రాంతాల్లో ప్రత్యేకమైన ఏకాగ్రతతో.[260] 2011 జనాభా లెక్కల ఆధారంగా స్కాట్లాండ్ జనాభా 5.3 మిలియన్లు,[261] వేల్స్ 3.06 మిలియన్లు, ఉత్తర ఐర్లండ్ 1.81 మిలియన్లకు చేరుకున్నాయి.[259]
UK లో 2012 లో సగటు మొత్తం సంతానోత్పత్తి శాతం మహిళకు 1.92 పిల్లలు.[262] పెరుగుతున్న సంతానోత్పత్తి శాతం ప్రస్తుత జనాభా పెరుగుదలకు దోహదపడుతుంది. 1964 లో మహిళకు 2.95 పిల్లలతో శిశువుల జననాలతో శిఖరాగ్రంలో ఉంది.[263] 2.1 భర్తీ రేటు కంటే తక్కువగా ఉన్నప్పటికీ 2001 లో రికార్డు స్థాయిలో నమోదైన 1.63 (అతి తక్కువ) కంటే అధికంగా ఉంది.[262] 2011 లో యు.కె.లో 47.3% జననాలు పెళ్ళి కాని మహిళలో సంభవించాయి. [264] ఆఫీస్ ఫర్ నేషనల్ స్టాటిస్టిక్స్ 2015 లో ఒక బులెటిన్ను ప్రచురించింది. ఇది 16 ఏళ్లు అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు గల యు.కె. జనాభాలో 1.7% లెస్బియన్, గే, లేదా బైసెక్సువల్ (2.0% పురుషులు, 1.5% స్త్రీలు) గా గుర్తించబడుతున్నాయి. 4.5% "ఇతరములు", "నాకు తెలియదు" లేదా ప్రతిస్పందించలేదు.[265]
సంప్రదాయ సమూహాలు
చారిత్రాత్మకంగా స్థానిక బ్రిటీష్ ప్రజలు 12 వ శతాబ్దానికి ముందు అక్కడ స్థిరపడిన పలు జాతి సమూహాలకు చెందినవారని భావించారు: సెల్ట్స్, రోమన్లు, ఆంగ్లో-సాక్సన్స్, నోర్స్, నార్మన్స్. వెల్ష్ ప్రజలు యు.కె.లో అతి పురాతన జాతి సమూహంగా ఉంటారు.
[266] 2006 లో జన్యు అధ్యయనం ఆధారంగా, ఇంగ్లాండ్ జన్యువులలో లోని 50% కంటే ఎక్కువ మంది జర్మానిక్ వై క్రోమోజోములు కలిగి ఉన్నారు.[267] 2005లో మరో జన్యు విశ్లేషణ నియోలిథిక్ ( స్టోన్ ఏజ్ ) కాలంలో సుమారు 6,200 సంవత్సరాల క్రితం 75% మంది పూర్వీకులు బ్రిటీష్ ద్వీపాల్లో చేరారు. బ్రిటిషులో సాధారణంగా బాస్క్యూ ప్రజల వంశీకుల మూలాలకు చెందిన ప్రజలు అధికంగా ఉన్నారు.[268][269][270]
ఆఫ్రికన్ బానిస వాణిజ్యం సమయంలో కనీసం 1730 ల నాటి దేశంలోని లివర్పూల్ దేశంలో అతిపురాతనమైన బ్లాక్ జనాభా కలిగిన యు.కెతో చిన్న-స్థాయిలో తెల్లజాతికి చెందని వలసల చరిత్ర ఉంది. ఈ కాలంలో గ్రేట్ బ్రిటన్ ఆఫ్రో-కరేబియన్ జనాభా 10,000 నుంచి 15,000 [271]గా అంచనా వేయబడింది. బానిసత్వాన్ని నిర్మూలించడంతో తరువాత ఇది తగ్గింది.[272][273] 19 వ శతాబ్దంలో చైనీస్ నావికుల రాకతో ఐరోపాలో యు.కె. కూడా పురాతన చైనీస్ కమ్యూనిటీని కలిగి ఉంది.[274] 1950 లో బ్రిటన్లో దాదాపు 20,000 మంది శ్వేతజాతీయుల కాని నివాసులు ఉన్నారు. వీరందరూ దాదాపు విదేశాలలో జన్మించారు.[275] 1951 లో యు.కె. జనాభాలో కేవలం 0.2% మంది దక్షిణాసియా, చైనా, ఆఫ్రికా, కరేబియన్లలో జన్మించిన 94,500 మంది బ్రిటన్లో నివసించారు. 1961 నాటికి ఈ సంఖ్య 3,84,000 కు పైగా నలభైకి పైగా ఉంది. వీరు యునైటెడ్ కింగ్డమ్ జనాభాలో కేవలం 0.7% మాత్రమే ఉన్నారు.[276]1948 నుండి ఆఫ్రికా, కరేబియన్, దక్షిణ ఆసియా నుండి గణనీయమైన వలసలతో బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యంతో నకిలీ సంబంధాలను కలిగి ఉన్నాయి.[277] 2004 నుండి కేంద్ర, తూర్పు ఐరోపాలో కొత్త ఐరోపాసమాఖ్య సభ్యదేశాల నుండి సంభవించిన వలసలు ఈ సమూహాల పెరుగుదలకు కారణమయ్యాయి. అయితే ఈ వలసల్లో కొన్ని తాత్కాలికంగా ఉన్నాయి.[278] 1990 ల నుంచి వలసదారుల జనాభా గణనీయంగా వైవిధ్యభరితంగా ఉంది. మునుపటి తరంగాల కన్నా ఎక్కువ దేశాల నుండి యు.కె.కు వచ్చారు. ఇది తక్కువ దేశాలకు చెందిన వలసదారుల సంఖ్యను అధికరింపజేసింది. కలిగిఉండేవారు.[279][280][281]
1991 నాటి జనాభా గణనలో మొదటిసారిగా ప్రవేశపెట్టిన బ్రిటీష్ జాతీయ గణాంకాలలో జాతివిచారణ వర్గీకరణలో జాతి, జాతుల భావనల మధ్య గందరగోళాన్ని కలిగి ఉన్నారని విద్యావేత్తలు వాదించారు.[282][283] In 2011 2011 లో యు.కె. జనాభాలో 87.2% శ్వేతజాతీయులు ఉన్నట్లు గుర్తించారు. అంటే యు.కె. జనాభాలో 12.8% మంది అల్పసంఖ్యాక వర్గాలకు చెందిన ప్రజలు ఉన్నట్లు గుర్తించారు.[284] 2001 జనాభా లెక్కల్లో ఈ సంఖ్య యు.కె.కు జనాభాలో 7.9% ఉంది.[285]
ఇంగ్లాండ్, వేల్స్, స్కాట్లాండ్, నార్తర్న్ ఐర్లాండులలో నిర్వహించిన జనాభా లెక్కల విభేదాల కారణంగా ఇతర శ్వేతజాతీయుల సమాచారం మొత్తం యు.కె.కు అందుబాటులో లేదు. కానీ ఇంగ్లండు, వేల్సులలో ఈ మధ్య ఈ వర్గం వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న సమూహంగా భావిస్తున్నారు. 2001 - 2011 జనాభా గణనలు 1.1 మిలియన్ల (1.8% పాయింట్లు) పెరుగుదలను సూచిస్తున్నాయి.[286] యు.కె. స్థాయిలోని అన్ని ప్రాంతాలకు పోల్చదగ్గ డేటా అందుబాటులో ఉన్న వాటిలో ఇతర ఆసియా వర్గం 2001 - 2011 మద్య కాలంలో జనాభాలో 0.4% నుండి 1.4% వరకు పెరిగింది. మిశ్రమ వర్గం 1.2% నుండి 2% వరకు పెరిగింది.[284]
2005 లో శ్వేతజాతీయులు కాని ప్రజల శాతంలో యు.కె. అంతటా వైవిధ్యం గణనీయంగా మారుతూ ఉంటుంది. లండన్ జనాభాలో 30.4%, లీసెస్టర్లలో 37.4% శ్వేతజాతీయులు కానివారు,in 2005,[287][288] అయితే 2001 గణాంకాల ఆధారంగా ఈశాన్య ఇంగ్లాండు, వేల్సు, నైరుతి జనాభాలో 5% కంటే తక్కువగా అల్పసంఖ్యాక ప్రజలు ఉన్నారని భావిస్తున్నారు.[289] In 2016 2016 లో ఇంగ్లాండ్ లోని ప్రభుత్వ పాఠశాలలలో 31.4% ప్రాథమిక, 27.9% ఉన్నత స్థాయి విద్యార్థులు అల్పసంఖ్యాక వర్గానికి చెందిన వారు ఉన్నారు.[290]
భాషలు
UK యొక్క వాస్తవ అధికారిక భాష ఆంగ్ల భాష. [295]
The UK's de facto official language is English.[296][297]
యు.కె. జనాభాలో 95% ఇంగ్లీషు మాత్రమే మాట్లాడేవారు ఉన్నారని అని అంచనా.[298]
జనాభాలో 5.5% మంది ఇటీవల వలసల ఫలితంగా యు.కె.కు తీసుకువచ్చిన భాషలను మాట్లాడతారు.[298] పంజాబీ, హిందీ, బెంగాలీ, గుజరాతీతో సహా దక్షిణ ఆసియా భాషలు మాట్లాడే ప్రజల సంఖ్య అధికంగా ఉంది. యు.కె. జనాభాలో 2.7% మంది ఈ భాషలను మాట్లాడుతుంటారు.[298] 2011 జనాభా లెక్కల ఆధారంగా ఇంగ్లాండులో పోలిషు మాట్లాడే ప్రజలసఖ్య ద్వితీయస్థానంలో ఉంది. ద్వితీయ అతిపెద్ద భాషగా పోలిషును 5,46,000 మంది మాట్లాడతారు.[299]
యు.కె.లో నాలుగు సెల్టిక్ భాషలు వాడుకలో ఉన్నాయి.: వెల్ష్, ఐరిష్, స్కాటిష్ గేలిక్, కార్నిష్. ప్రాంతీయ ( మైనారిటీ భాషలు)
[300][301]" జాతీయ మైనారిటీల రక్షణ ముసాయిదా సమావేశం " యూరోపియన్ చార్టర్ క్రింద ప్రత్యేకమైన రక్షణ, ప్రోత్సాహాం కల్పిస్తూ ప్రాంతీయ (అల్పసంఖ్యాక) భాషలుగా గుర్తించబడ్డాయి.[302] 2001 జనాభా లెక్కలు వెల్ష్ వేల్స్ జనాభాలో ఐదవ (21%) వేల్షు భాషను మాట్లాడగలరని
[303]
1991 లో 18% ఉండేదని పేర్కొన్నది.[304] అంతేకాకుండా సుమారు 2,00,000 మంది వెల్ష్ మాట్లాడేవారు ఇంగ్లాండ్లో నివసిస్తున్నారని అంచనా.[305] ఉత్తర ఐర్లాండ్లో జనాభా గణనలో 1,67,487 మంది (10.4%)ఐరిష్ మాట్లాడే వారు ఉన్నారని పేర్కొన్నారు. వారు ఐరిషు (ఉత్తర ఐర్లాండ్లో ఐరిష్ భాషను చూడండి) ప్రజలుగా దాదాపు ప్రత్యేకంగా జాతీయవాద (ప్రధానంగా కాతోలిక్) జనాభాలో పేర్కొన్నారు. స్కాట్లాండ్లో 92,000 మంది (జనాభాలో కేవలం 2% మందికి) గ్యారీ లాంగ్వేజ్ సామర్ధ్యాన్ని కలిగి ఉన్నారు. వీరిలో ఔటర్ హీబ్రైడ్లలో 72% మంది ఉన్నారు.[306] వెల్ష్, స్కాటిష్ గేలిక్, ఐరిష్ మాధ్యమంలో బోధించబడుతున్న స్కూళ్ళ సంఖ్య పెరుగుతోంది.[307]కెనడాలో ఇప్పటికీ వలస-వారసత్వ జనాభాలో కొందరు స్కాటిష్ గేలిక్ (ప్రధానంగా నోవా స్కోటియా, కేప్ బ్రెటన్ ద్వీపం),[308] అర్జెంటీనాలోని పటగోనియాలో వెల్ష్ భాషలో మాట్లాడతారు.[309] ప్రారంభ ఉత్తర, మధ్య ఆంగ్ల భాష ఉత్తర ఐర్లాండ్ లోని ఉల్స్టర్ స్కాట్స్ భాషతో ప్రాంతీయ రూపాంతరం చెంది స్కాట్ భాషగా జనించింది. ఈ భాషకు గుర్తింపు పరిమితంగా ఉండేది. స్కాటు భాషకు రక్షణ ప్రోత్సాహం నిర్దిష్టమైన కట్టుబాట్లు లేకుండా పరిమిత గుర్తింపును కలిగి ఉంది.[300][310]
ఇంగ్లండ్లో 14 సంవత్సరాల వయస్సు వరకు తప్పనిసరిగా రెండో భాషను అధ్యయనం చేయాలి.[311] ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండ్లలో ఫ్రెంచ్, జర్మన్ రెండు సాధారణంగా ద్వితీయ భాషలుగా బోధించబడుతున్నాయి. వేల్స్ లోని విద్యార్థులు అందరూ 16 సంవత్సరాల వయస్సు రెండవ వేల్షు భాషను ద్వితీయ భాషగా బోధించండం లేదా వెల్ష్ భాషా మాధ్యమంలో బోధించడం జరుగుతుంది.[312]
మతం
క్రైస్తవ మతం రూపాలు ఇప్పుడు 1400 సంవత్సరాలకు పైగా యునైటెడ్ కింగ్డంలో ప్రజల మత జీవితాన్ని ఆధిపత్యం చేశాయి.[313] అనేక సర్వేల్లో చాలా మంది పౌరులు క్రైస్తవ మతస్థులుగా గుర్తించినప్పటికీ 20 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో[314]వలసల కారణంగా జనసంఖ్యలో సంభవించిన మార్పు ఇతర విశ్వాసాల పెరుగుదలకి దోహదపడింది. ముఖ్యంగా ఇస్లాం.[315] కొందరు వ్యాఖ్యాతలు యు.కె.ను బహుళ విశ్వాసం,[316] లౌకికబద్ధమైనది,[317] లేదా క్రైస్తవ-పూర్వ సమాజంగా వర్ణించారు.[318]
2001 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 71.6% వారు క్రైస్తవులుగా ఉన్నారు. తరువాతి అతిపెద్ద విశ్వాసాలు ఇస్లాం (2.8%), హిందూ మతం (1.0%), సిక్కు మతం (0.6%), జుడాయిజం (0.5%), బౌద్ధమతం (0.3%), అన్ని ఇతర మతాలు (0.3%).[319] ప్రతివాదులు 15% మంది తమకు మతం లేదని పేర్కొన్నారు. మరో 7% మతపరమైన ప్రాధాన్యతను ప్రకటించలేదు.[320] 2007 లో టియర్ఫుండ్ సర్వేలో పది బ్రిటిషు ప్రజలలో ఒక్కరు మాత్రమే వారంలో ఒకసారి చర్చికి హాజరయ్యారు అని తెలిసింది. [321] 2001 - 2011 జనాభా లెక్కల మధ్య 12% క్రైస్తవులుగా గుర్తించబడ్డారు. క్రైస్తవుల సంఖ్య తగ్గిపోయింది. మతపరమైన అనుబంధాన్ని నమోదు చేయనివారి శాతం రెట్టింపు అయింది. ఇది ఇతర ప్రధాన మత సమూహాల వర్గాల పెరుగుదలతో విభేదించింది. ముస్లింల సంఖ్య దాదాపు 5% వరకు గణనీయంగా పెరిగింది.[322] ముస్లిం జనాభా 2001 లో 1.6 మిలియన్ల నుండి 2011 లో 2.7 మిలియన్లకు అధికరించింది.[323] ఇది యునైటెడ్ కింగ్డమ్లో రెండవ అతి పెద్ద మత సమూహంగా మారింది.[324]
బి.ఎస్.ఎ. (బ్రిటీష్ సోషల్ యాటిట్యూట్స్) నిర్వహించిన 2016 సర్వేలో మతపరమైన అనుబంధం; 53% మంది 'ఏ మతాన్ని' సూచించలేదు. 41% మంది క్రైస్తవులు, 6% మంది ఇతర మతస్థులు (ఉదా: ఇస్లాం, హిందూ, జుడాయిజం, మొదలైనవి) ఉన్నారు.[325] క్రిస్టియన్లలో ఇంగ్లాండు చర్చికి 15%, రోమన్ కేథలిక్ చర్చి - 9%, ఇతర క్రైస్తవులు (ప్రెస్బిటేరియన్స్, మెథడిస్ట్స్, ఇతర ప్రొటెస్టంట్లు, అలాగే తూర్పు సంప్రదాయ) - 17% ఉన్నారు.[325] 18-24 వయస్సులో ఉన్న యువతలో 71% వారు ఏ మతంలేదు అని చెప్పారు.[325]
" ఇంగ్లాండ్ చర్చ్ " ఇంగ్లాండులో స్థాపించబడింది.[326] ఇది యు.కె. పార్లమెంటులో ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది మరియు బ్రిటీష్ చక్రవర్తి దానికి సుప్రీం గవర్నరుగా ఉంటాడు.[327] స్కాట్లాండులో చర్చి ఆఫ్ స్కాట్లాండు జాతీయ చర్చిగా గుర్తింపు పొందింది. ఇది రాష్ట్ర నియంత్రణకు లోబడి ఉండదు. సాధారణ సభ్యుడు " ప్రొటెస్టంటు మతం, ప్రెస్బిటేరియన్ చర్చి గవర్నమెంటు కాపాడటానికి" ఒక సాధారణ సభ్యుడు వారి సమ్మతముతో ప్రమాణము చేయాలని బ్రిటిషు సార్వభౌత్వం కోరుతుంది.[328][329] వేల్స్ చర్చి 1920 లో స్థాపించబడింది. ఐర్లాండు విభజన ముందు 1870 లో చర్చి ఆఫ్ ఐర్లాండు తొలగించబడటంతో ఉత్తర ఐర్లాండ్లో ఎలాంటి చర్చి స్థాపించబడ లేదు.[330]2001 గణాంకాలలో యు.కె. వ్యాప్తంగా ఒక్కొక్క క్రైస్తవ వర్గాలకు కట్టుబడి ఉంటున్న డేటా లేనప్పటికీ 62% క్రైస్తవులు ఆంగ్లన్, 13.5% కాతోలిక్, 6% ప్రెస్బిటేరియన్, 3.4% మెథడిస్ట్ ఇతర ప్రొటెస్టంటు తెగల ప్లీమౌత్ బ్రదరన్, ఆర్థోడాక్స్ చర్చీలకు అనుబంధంగా ఉన్నారని భావిస్తున్నారు.[331]
వలసలు
యునైటెడ్ కింగ్డం వలసల ప్రవాహాలను అనుభవించింది. అప్పుడు యునైటెడ్ కింగ్డమ్లో భాగంగా ఉన్న ఐర్లాండ్లో సంభవించిన గొప్ప కరువు ఫలితంగా గ్రేట్ బ్రిటనుకు ఒక మిలియన్ మంది ప్రజలు వలస వచ్చారు.[332] 19 వ శతాబ్దం మొత్తంలో 1861 లో ఇంగ్లాండు, వేల్సులలో 28,644 మంది ప్రజలు ఉన్నారు. ఈ జనాభాలో సగం మంది లండన్, ఇతర చిన్న సమూహాలు మాంచెస్టర్, బ్రాడ్ఫోర్డు, ఇతర ప్రాంతాలలో ఉన్నాయి. 1891 వరకు జర్మనీ వలస కమ్యూనిటీ అతిపెద్ద సమూహంగా ఉంది. తరువాత రష్యన్ యూదులు ప్రథమ స్థానానికి చేరిన తరువాత వీరు రెండవ స్థానంలో నిలిచారు.[333]
ఇంగ్లాండు అనేక శతాబ్దాలుగా చిన్న యూదు సంఘాలను కలిగి ఉంది. ఇది అప్పుడప్పుడు బహిష్కరణలకు లోబడి ఉంటుంది. కానీ బ్రిటీషు యూదులు 19 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో 10,000 కంటే తక్కువగా ఉన్నారు. 1881 తర్వాత రష్యన్ యూదులు తీవ్ర హింసలు ఎదుర్కొన్నారు. 1914 నాటికి రష్యాను విడిచిపెట్టిన దాదాపు 20,00,000 మందిలో దాదాపు 1,20,000 మంది బ్రిటన్లో శాశ్వతంగా స్థిరపడ్డారు. బ్రిటీషు ద్వీపాలకు చెందిన పెద్ద జాతి అల్పసంఖ్యాక ప్రజలుగా జర్మన్లను అధిగమించారు.[334][335] 1938 నాటికి వీరి సంఖ్య 3,70,000 కు అధికరించింది.[336][337][338] రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం చివరిలో పోలాండుకు తిరిగి రావడం సాధ్యం కాక 1,20,000 కంటే ఎక్కువ మంది పోలిషు విశ్రాంత సైనికులు శాశ్వతంగా ఇక్కడే నిలిచారు.[339] రెండో ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత, కాలనీలు కొత్తగా స్వతంత్రం వచ్చిన తరువాత మాజీ కాలనీల నుండి గణనీయమైన వలసలు వచ్చాయి. కొంతవరకు సామ్రాజ్యం వారసత్వానికి చెందిన ప్రజలు కార్మిక కొరత వలన మరి కొంతమంది కార్మికులు వలసగా వచ్చి చేరారు. ఈ వలసదారులు చాలామంది కరేబియన్, భారతీయ ఉపఖండం నుండి వచ్చారు.[340] 1841 లో ఇంగ్లాండు, వేల్సు జనాభాలో 0.25% విదేశీ దేశంలో జన్మించిన వారు ఉన్నారు. 1901 లో 1.5% జనాభా విదేశాలలో జన్మించిన వారు ఉన్నారు.[341] 1931 నాటికి ఈ సంఖ్య 2.6%కి పెరిగింది. 1951 నాటికి అది 4.4%గా ఉంది.[342]
2014 లో నికర పెరుగుదల 3,18,000 ఉంది: వలసవస్తున్న ప్రజల సంఖ్య 6,41,000 ఉంది. 2013 లో 5,26,000 నుండి ఉంది. వలసపోతున్న ప్రజల సంఖ్య (12 నెలల కన్నా ఎక్కువ) 3,23,000 ఉంది.[343] వలసల ఇటీవలి పోకడలలో ఎ 8 దేశాలుగా పిలువబడిన కొత్త ఐరోపాసమాఖ్యలోని తూర్పు ఐరోపా సభ్య దేశాల నుంచి వచ్చే కార్మికుల రాక అధికంగా ఉంది.[278] 2010 లో యు.కె.లో విదేశాలలో జన్మించిన నివాసితులు 7 మిలియన్ల మంది ఉన్నారు. మొత్తం జనాభాలో వీరు 11.3% మంది ఉన్నారు. వీరిలో 4.76 మిలియన్ (7.7%) ఐరోపాసమాఖ్య వెలుపల, 2.24 మిలియన్ల (3.6%) మరొక ఐరోపా సభ్య దేశంలో జన్మించినవారు ఉన్నారు.[344] యు.కె.లో విదేశాలలో జన్మించిన వ్యక్తుల నిష్పత్తి పలు ఇతర ఐరోపా దేశాల కంటే తక్కువగా ఉంది.[345] అయినప్పటికీ ప్రస్తుతం వలసలు జనాభా అధికరించడానికి కారణం ఔతుంది.[346] యు.కె.- జన్మించిన వలసదారులు 1991 - 2001 మధ్యకాలంలో ప్రజల జనసంఖ్యను పెంచుతున్నాయి. నేషనల్ స్టాటిస్టిక్స్ (ONS) గణాంకాల విశ్లేషణ నికర మొత్తం 1991 - 2006 వరకు 15 సంవత్సరాలలో 2.3 మిలియన్ల వలసదారులు యు.కె.కుకి తరలివెళ్ళారు.[347] 2031 నాటికి యు.కె. జనసంఖ్యకు 7 మిలియన్ల వలసప్రజలు అదనంగా చేర్చవచ్చని 2008 లో అంచనా వేయబడింది.[348] ఈ సంఖ్యలు వివాదాస్పదంగా ఉన్నాయి.[349] 2009 - 2010 వరకు నికర వలసలు 21% (2,39,000 మంది) వరకు పెరిగాయని ఒ.ఎన్.ఎస్. నివేదించింది.[350]
2013 లో సుమారుగా 2,08,000 మంది విదేశీ పౌరులు బ్రిటీష్ పౌరసత్వం స్వీకరించారు. 1962 లో రికార్డులు ప్రారంభమైనప్పటి నుండి ఇది అత్యధిక సంఖ్య. 2014 లో ఈ సంఖ్య సుమారు 1,25,800 కు చేరింది. 2009 - 2013 మధ్య బ్రిటీష్ పౌరసత్వానికి సంవత్సరానికి 1,95,800 మందికి పౌరసత్వం మంజూరు చేశారు. 2014 లో భారతదేశం, పాకిస్తాన్, ఫిలిప్పైన్స్, నైజీరియా, బంగ్లాదేశ్, నేపాల్, చైనా, దక్షిణాఫ్రికా, పోలాండ్, సోమాలియా దేశాలకు చెందిన వారు యు.కె. పౌరసత్వం స్వీకరించారు.[351] బ్రిటిష్ పౌరసత్వం లేకుండా యు.కె.లో శాశ్వత నివాసం కల్పించించ ప్బడుతుంది.[352] బ్రిటిషు పౌరసత్వం మంజూరు చేయని పౌరుల మొత్తం సంఖ్య 2010 లో 2,41,200, 2012 లో 1,29,800 మంది, 2013 లో సుమారుగా 154,700.[351] 2015 లో విడుదలైన అధికారిక గణాంకాల ఆధారంగా యు.కె.లో బయట జన్మించిన తల్లులకు 2014 లో జన్మించిన పిల్లల శాతం (27.0%)ఉందని తెలియజేస్తున్నాయి.[353]
యుకె యూనియన్తో సహా ఐరోపా సమాఖ్య పౌరులు ఏ ఐరోపాసమాఖ్య సభ్య దేశంలో అయినా జీవించడానికి, పనిచేయడానికి హక్కు కలిగి ఉన్నారు.[359] రొమేనియా, బల్గేరియా పౌరులకు యు.కె. తాత్కాలిక నియంత్రణలను వెలువరించింది. ఇది జనవరి 2007 లో ఐరోపాసమాఖ్యలో చేరింది.[360] సమానత్వం, మానవ హక్కుల కమిషన్ కొరకు వలసల పాలసీ ఇన్స్టిట్యూట్ నిర్వహించిన పరిశోధన ప్రకారం 2004 మే, సెప్టెంబరు 2009 మధ్యకాలంలో 1.5 మిలియన్ల మంది కార్మికులు కొత్త ఐరోపాసమాఖ్య సభ్యదేశాల నుండి యు.కె.కు వలస వచ్చారు. వారిలో మూడింట రెండొంతుల మంది పోలిషు వారు ఉన్నారు. కానీ చాలామంది ఆ సమయంలో యు.కె.లో కొత్త సభ్యుల సంఖ్యలో దాదాపు 7,00,000 మంది నికర పెరుగుదల ఏర్పడింది.[361][362]యు.కె.లో 2000 ల చివరలో పోల్స్ వలస ప్రజలకు యు.కె. అందజేస్తున్న ఆర్థిక ప్రోత్సాహాన్ని తగ్గించింది.[363]
వలసలు తాత్కాలికంగా మారాయి.[364] విస్తరణ తరువాత 2009 మొదటి సారిగా 2004 లో ఐరోపాసమాఖ్యలో చేరిన దేశాలలో కేంద్రీయ, తూర్పు ఐరోపాలోని 8 దేశాలకు చెందిన పౌరులు అధికసంఖ్యలో యు.కె. వదిలివేశారు.[365] 2011 లో కొత్త ఐరోపాసమాఖ్య సభ్య దేశాల వలసదారులు 13% మంది ఉన్నారు.[366]
స్కాటిష్ గవర్నమెంట్ ఫ్రెష్ టాలెంట్ ఇనిషియేటివ్ సహా మాజీ పథకాలను భర్తీ చేయడానికి యూరోపియన్ ఎకనామిక్ ఏరియా వెలుపల నుండి బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం పాయింట్లు ఆధారిత వలస విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టింది.[367] 2010 జూనులో ఐరోపాసమాఖ్య వెలుపల నుండి 24,000 తాత్కాలిక వలసల పరిమితిని ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టింది. ఇది ఏప్రిల్ 2011 లో శాశ్వత నిషేధం విధించిన ముందు అభ్యర్థులను నిరుత్సాహపరుస్తుంది.[368]
19 వ శతాబ్దంలో బ్రిటీష్ సమాజంలో వలసలు ప్రాధాన్యత వహించాయి. 1815 - 1930 మధ్య సుమారు 11.4 మిలియన్ల మంది బ్రిటన్ నుండి వలస వెళ్ళారు. ఐర్లాండ్ నుండి 7.3 మిలియన్ల మంది వలస వెళ్ళారు. 20 వ శతాబ్దం చివరినాటికి బ్రిటిషు, ఐరిషు సంతతికి చెందిన దాదాపు 300 మిలియన్ల ప్రజలు శాశ్వతంగా ప్రపంచవ్యాప్తంగా స్థిరపడ్డారు.[369] ప్రస్తుతం కనీసం 5.5 మిలియన్ల యు.కె.లో జన్మించిన ప్రజలు విదేశాల్లో నివసిస్తున్నారు.[370][371][372] ముఖ్యంగా ఆస్ట్రేలియా, స్పెయిన్, యునైటెడ్ స్టేట్స్, కెనడాదేశాలలో స్థిరపడ్డారు.
[370][373]
విద్య
యునైటెడ్ కింగ్డం లోని ప్రతి దేశం ప్రత్యేక విద్య వ్యవస్థతో అభివృద్ధి దశలో ఉంటుంది.
ఈ నాలుగు వ్యవస్థలను పరిగణలోకి తీసుకుంటే యునైటెడ్ కింగ్డమ్ జనాభాలో 38% మంది యునివర్సిటీ లేదా కళాశాల డిగ్రీని కలిగి ఉన్నారు. ఇది ఐరోపాలో అత్యధిక శాతంగా ఉంది. ప్రపంచంలోని అత్యధిక శాతాల్లో ఇది ఒకటి.[374][375] [376][377][378][379]
యు.కెలో సాధారణ జనాభాలో 7% మంది ప్రైవేటు విద్యాసంస్థల ద్వారా విద్యావంతులైన ప్రజలు ఉన్నారు. అత్యుత్తమ వృత్తుల్లో పనిచేస్తున్న వారిలో వీరు అత్యధిక శాతం మంది ఉన్నారు. అత్యంత అధికంగా సీనియర్ న్యాయమూర్తులు 71% మంది ఉన్నారు.[380][381]
ఇంగ్లాండు
ఇంగ్లండ్లో విద్య కొరకు " సెక్రటరీ ఆఫ్ స్టేట్ ఫర్ ఎజ్యుకేషన్ " బాధ్యత వహిస్తుంది. రోజువారీ నిర్వహరణ, ప్రభుత్వ పాఠశాలల నిధులు స్థానిక అధికారులు బాధ్యత వహిస్తారు.[382] 1870 - 1944 మధ్య ప్రభుత్వ ఉచిత విద్యా విధానంలో " పీస్ మీల్ " ప్రవేశపెట్టబడింది.[383][384] ప్రస్తుతం 5 - 16 వయస్సు వరకు నిర్బంధ విద్య అమలులో ఉంది. ఇంగ్లాండ్లో 18 ఏళ్ళు వరకు విద్య లేదా శిక్షణలో ఉండాలి.[385] 2011 లో ఇంటర్నేషనల్ మ్యాథమ్యాటిక్స్ అండ్ సైన్స్ స్టడీస్ (ట్రైమ్స్) ట్రెండ్స్ ఇన్ ఇంగ్లాండు, వేల్సులలోని 13-14 ఏళ్ల విద్యార్థులు అంతర్జాతీయంగా గణితంలో 10 వ స్థానంలోనూ సైన్సులో 9 వ స్థానంలోనూ ఉన్నారని తెలియజేస్తుంది.[386] అధిక సంఖ్యలో విద్యార్థులు ప్రభుత్వ రంగ పాఠశాలల్లో విద్యను అభ్యసించారు. కొంత మంది విద్యార్థులు విద్యాసంబంధ సామర్ధ్యం ఆధారంగా సబ్జెక్టును ఎంచుకుంటారు. 2006 లో జి.సి.ఎస్.ఇ. ఫలితాల పరంగా టాప్ 10 పాఠశాలలు రెండింటిలో ప్రభుత్వం నిర్వహిస్తున్న గ్రామర్ స్కూల్స్ ఉన్నాయి. 2010 లో ఆక్స్ఫర్డ్ యూనివర్సిటీ, కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయాలలో సగం మంది విద్యార్థులను ప్రభుత్వ పాఠశాలల నుండి స్వీకరిస్తారు.[387] ఇంగ్లండులో ప్రైవేట్ పాఠశాలలకు హాజరు అయ్యే విద్యార్థులు 7% మంది ఉన్నారు. 16 సంవత్సరాల తరువాత ఇది 18% చేరుకుంటుంది.[388][389] ఆంగ్ల భాష మాట్లాడే ప్రపంచంలోని రెండు పురాతన విశ్వవిద్యాలయాలు ఇంగ్లాండులో ఉన్నాయి. ఆక్స్ఫర్డ్, కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయాలకు (సంయుక్తంగా "ఆక్స్బ్రిడ్జ్" అని పిలుస్తారు) ఎనిమిది శతాబ్దాల చరిత్ర ఉంది.
19 వ శతాబ్దంలో బెడ్ఫోర్డ్ కాలేజ్ (లండన్), గిర్టన్ కాలేజ్ (కేంబ్రిడ్జ్), సోమ్విల్లే కాలేజ్ (ఆక్స్ఫర్డ్) స్థాపన తరువాత మహిళలు కూడా విశ్వవిద్యాలయ డిగ్రీని పొందడానికి అవకాశం కల్పించబడింది.
స్కాట్లాండు
స్కాట్లాండ్లో విద్య అనేది విద్యకు " కేబినెట్ సెక్రటరీ ఆఫ్ ఎజ్యుకేషన్ అండ్ లైఫ్ లాంగ్ లర్నింగ్ " బాధ్యత వహిస్తుంది. ఇది దినసరి నిర్వహణ, స్థానిక పాఠశాలల బాధ్యతల కొరకు పాఠశాలలకు నిధులు సమకూరుస్తుంది. స్కాటిషు విద్యలో రెండు విభాగాలకు చెందిన ప్రభుత్వ సంస్థలు కీలక పాత్ర పోషించాయి. " స్కాటిష్ క్వాలిఫికేషన్ అధారిటీ " విద్యాభివృద్ధికి బాధ్యత వహిస్తుంది. సెకండరీ స్కూల్స్ తరువాత విద్య కొనసాగించడానికి ఇతర కేంద్రాల్లో పోస్ట్ సెకండరీ కళాశాలల్లో పంపిణీ చేయబడే డిగ్రీలు, అభివృద్ధి, అక్రిడిటేషన్, అసెస్మెంట్, ధ్రువీకరణ అర్హత కలిగిస్తాయి.[390] " లర్నింగ్ అండ్ టీచింగ్ స్కాట్లాండ్ " సలహా నిపుణులను, వనరులను, విద్యాసంస్థ సిబ్బంది అభివృద్ధిని అందిస్తుంది.
[391]
స్కాట్లాండ్ మొట్టమొదట 1496 లో నిర్బంధ విద్య ప్రవేశపెట్టబడింది.[392] స్కాట్లాండ్లోని ప్రైవేట్ పాఠశాలలకు హాజరు అయ్యే విద్యార్థుల 2016 లో 4% మాత్రమే ఉన్నారు. ఇటీవలి సంవత్సరాల్లో ఇది నెమ్మదిగా తగ్గుతోంది.[393] స్కాటిష్ విశ్వవిద్యాలయాలకు హాజరైన స్కాటిష్ విద్యార్థులు ట్యూషన్ ఫీజులు లేదా గ్రాడ్యుయేట్ ఎండోవ్మెంట్ చార్జీలు చెల్లించవలసిన అవసరం లేదు. 2001 లో ఫీజులు రద్దు చేయబడ్డాయి. 2008 లో గ్రాడ్యుయేట్ ఎండోవ్మెంట్ పథకం రద్దు చేయబడింది.[394]
వేల్స్
వేల్సులో విద్యకు వెల్ష్ ప్రభుత్వం బాధ్యత వహిస్తుంది. వెల్సులో గణనీయమైన సంఖ్యలో వెల్ష్ భాషలో పూర్తిగా లేదా అధికంగా బోధిస్తారు; 16 ఏళ్ల వరకు వెల్షులో పాఠాలు బోధించడం తప్పనిసరి.[395] పూర్తిగా ద్విభాషా వేల్స్ విధానంలో భాగంగా వెల్ష్-మాధ్యమ పాఠశాలల సదుపాయాన్ని పెంచడానికి ప్రణాళికలు ఉన్నాయి.
నార్తన్ ఐర్లాండు
ఉత్తర ఐర్లాండ్లో విద్యాశాఖ బాధ్యత " మినిస్టర్ ఆఫ్ ఎజ్యుకేషన్ " వహిస్తూ ఉంది. అయినప్పటికీ స్థానిక స్థాయిలో విద్యాబాధ్యత " ఎజ్యుకేషన్ అథారిటీ " నిర్వహిస్తుంది. ఇది ఐదు ప్రాంతాల వారిగా ఐదు ఉపవిభాగాలుగా విభజించబడింది. " ది కౌంసిల్ ఫర్ ది కరికులం, ఎగ్జామినేషంస్ & అసెస్మెంట్ " ఐర్లాండు పాఠశాలల్లో బోధించవలసిన ప్రమాణాలు, పర్యవేక్షణ ప్రమాణాలు, అర్హతలు కల్పించడం, అవార్డులు ప్రధానం చేయడం గురించి ప్రభుత్వానికి సలహా ఇవ్వడానికి బాధ్యత వహిస్తుంది.[396]
ఆరోగ్యం
యునైటెడ్ కింగ్డంలో హెల్త్కేర్ ఒక పరిణామం చెందిన విషయం. యు.కె.లోని ప్రతి దేశం ప్రత్యామ్నాయ, పరిపూర్ణమైన చికిత్సలతో కలిసి స్వంత పారదర్శకమైన నిధులతో ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. అన్ని యు.కె. శాశ్వత నివాసులకు పబ్లిక్ హెల్త్ కేర్ అందించబడుతుంది. సాధారణ పన్నుల నుండి అవసరమున్న సమయంలో ఉచితంగా వైద్యసేవలు అందిస్తుంది. వరల్డ్ హెల్త్ ఆర్గనైజేషన్, 2000 లో ఉత్తమ చికిత్సను ఐరోపా దేశాలలో యునైటెడ్ కింగ్డం ఐరోపాలో 15 వ స్థానంలో ఉందని తెలియజేస్తుంది. ప్రపంచంలోనే 18 వ స్థానంలో ఉంది.[397][398] 1979 నుండి ఆరోగ్య సంరక్షణపై ఖర్చు ఐరోపాసమాఖ్య సగటుకు సమీపంగా అభివృద్ధి చెందింది.[399] యు.కె. తన స్థూల జాతీయోత్పత్తిలో 8.4% ఆరోగ్య సంరక్షణపై ఖర్చు చేస్తుంది. " ఆర్గనైజేషన్ ఫర్ ఎకనామిక్ కో - ఆపరేషన్ అండ్ డేవెలెప్మెంటు " సగటు 0.5% తక్కువ. అలాగే ఐరోపా సమాఖ్య సగటు కంటే 1% తక్కువ.[400]
రెగ్యులేటరీ సంస్థలు యు.కె. వ్యాప్తంగా ప్రాతిపదికన " జనరల్ మెడికల్ కౌన్సిల్ " నర్సింగ్, మిడ్ఫీఫర్ కౌన్సిల్ " " రాయల్ కాలేజీస్ " వంటి ప్రభుత్వేతర సంస్థలతో ఆరోగ్యసేవలను నిర్వహిస్తుంది. ఏది ఏమైనప్పటికీ ఆరోగ్యం కోసం రాజకీయ, కార్యాచరణ బాధ్యత నాలుగు జాతీయ కార్యనిర్వాహకులతో పనిచేస్తుంది; ఇంగ్లండులో ఆరోగ్య సంరక్షణకు యు.కె ప్రభుత్వ బాధ్యత వహిస్తుంది; ఉత్తర ఐర్లాండ్లో " నార్తెన్ ఐర్లాండు ఎగ్జిక్యూటివ్ " కార్యనిర్వాహక బాధ్యత వహిస్తుంది. స్కాట్లాండ్లో ఆరోగ్య రక్షణ స్కాటిష్ ప్రభుత్వ బాధ్యత; వేల్సులో ఆరోగ్య సంరక్షణ వెల్ష్ ప్రభుత్వం బాధ్యత వహిస్తుంది. జాతీయ ఆరోగ్య సేవలు అన్నీ విభిన్న విధానాలు, ప్రాధాన్యతలను కలిగి ఉంది. దీని ఫలితంగా వ్యత్యాసాలు ఉంటాయి.[401][402]
సంస్కృతి
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ సంస్కృతి అనేక అంశాలచే ప్రభావితమైంది: దేశం ద్వీప హోదా, దాని చరిత్ర పశ్చిమ ప్రజాస్వామ్యం, ఒక ప్రధాన అధికారం, విలక్షణమైన సంప్రదాయాలు, ఆచారాలు, సంకేతాల సంరక్షిస్తూ కొనసాగిన నాలుగు దేశాల రాజకీయ సంఘీభావం. ఫలితంగా బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం ప్రభావాన్ని ఆస్ట్రేలియా, కెనడా, భారతదేశం, ఐర్లాండ్, న్యూజిలాండ్, పాకిస్తాన్, దక్షిణాఫ్రికా, యునైటెడ్ స్టేట్స్తో సహా దాని పూర్వ కాలనీల భాష, సంస్కృతి, చట్టపరమైన వ్యవస్థలు గ్రహించి స్వీకరించడం గమనించవచ్చు. యునైటెడ్ కింగ్డం గణనీయమైన సాంస్కృతిక ప్రభావం దానిని "సాంస్కృతిక సూపర్ పవర్"గా వర్ణించటానికి దారితీసింది.[120][121] బి.బి.సి. ప్రపంచవ్యాప్త అభిప్రాయ సేకరణలో యునైటెడ్ కింగ్డమ్ 2013 - 2014 లో ప్రపంచంలో అత్యంత అనుకూలమైన మూడవ దేశం (జర్మనీ, కెనడా తర్వాత) మూడవ స్థానంలో నిలిచింది.[403][404]
సాహిత్యం
బ్రిటిష్ సాహిత్యానికి ఐల్ ఆఫ్ మాన్, ఛానల్ ఐలాండుతో యునైటెడ్ కింగ్డంకు ఉన్న సంబంధం అనుబంధం సూచిస్తుంది. బ్రిటీష్ సాహిత్యం అత్యధికంగా ఆంగ్ల భాషలో ఉంది. 2005 లో యునైటెడ్ కింగ్డంలో 2,06,000 పుస్తకాలు ప్రచురించబడ్డాయి. 2006 లో యునైటెడ్ కింగ్డం ప్రపంచంలోని అత్యధికంగా పుస్తకాల ప్రచురణ చేసిన దేశంగా గుర్తించబడింది.[405]
ఆంగ్ల నాటక రచయిత, కవి విలియం షేక్స్పియర్ గొప్ప నాటక రచయితగా [406][407][408] అతని సమకాలికులు క్రిస్టోఫర్ మార్లో, బెన్ జాన్సన్ కూడా నిరంతరంగా గౌరవించబడ్డారు. ఇటీవల నాటకాల రచయితలు అలాన్ అయక్బర్న్, హారొల్ద్ పింటర్, మైఖేల్ ఫ్రాయ్న్, టామ్ స్టాపార్డ్, డేవిడ్ ఎడ్గర్లు సర్రియలిజం, వాస్తవికత, రాడికల్ రచనలలో అనే అంశాలకు ప్రాధాన్యత ఇచ్చారు.
ఆధునిక-ఆధునిక ఆంగ్ల రచయితలు జాఫ్రీ చౌసెర్ (14 వ శతాబ్దం), థామస్ మలోరి (15 వ శతాబ్దం), సర్ థామస్ మోర్ (16 వ శతాబ్దం), జాన్ బన్యన్ (17 వ శతాబ్దం), జాన్ మిల్టన్ (17 వ శతాబ్దం) వంటి ప్రసిద్ధిచెందిన రచయితలు ఉన్నారు. 18 వ శతాబ్దంలో డేనియల్ డెఫోయ్ (రాబిన్సన్ క్రూసో రచయిత), శామ్యూల్ రిచర్డ్సన్ ఆధునిక నవలా మార్గదర్శకులుగా ఉన్నారు. 19 వ శతాబ్దంలో జెన్ ఆస్టన్, గోథిక్ నవలా రచయిత మేరీ షెల్లీ, పిల్లల రచయిత లెవిస్ కారోల్, బ్రోంటీ సోదరీమణులు, సాంఘిక ప్రచారకుడు చార్లెస్ డికెన్స్, ప్రకృతి శాస్త్రవేత్త థామస్ హార్డీ, వాస్తవికత ప్రతిబించే రచనలు చేసిన జార్జ్ ఇలియట్, అధ్బుతమైన కవి విలియం బ్లేక్, రొమాంటిక్ కవి విలియం వర్డ్స్ వర్త్ ప్రసిద్ధిచెందారు. 20 వ శతాబ్దపు ఆంగ్ల రచయితలలో విజ్ఞాన కల్పానిక నవలా రచయిత హెచ్.జి. వెల్స్; పిల్లల క్లాస్సిక్స్ రచయితలు రూడియార్డ్ కిప్లింగ్, ఎ. ఏ. మిల్నే (విన్నీ-ది-పూహ సృష్టికర్త), రాల్డ్ డల్, ఎనిడ్ బ్లైటన్; వివాదాస్పద డి.హెచ్. లారెన్స్; ఆధునిక వర్జీనియా వూల్ఫ్; వ్యంగ్య రచయిత ఎవెలిన్ వా; భవిష్య నవలా రచయిత జార్జ్ ఆర్వెల్; ప్రముఖ నవలా రచయితలు డబల్యూ సోమర్సెట్ మౌగం, గ్రాహం గ్రీన్; నేర రచయిత అగాథా క్రిస్టీ (అత్యుత్తమంగా విక్రయించే నవలా రచయిత);[409] ఇయాన్ ఫ్లెమింగ్ (జేమ్స్ బాండ్ సృష్టికర్త); కవులు టి.ఎస్. ఎలియట్, ఫిలిప్ లార్కిన్, టెడ్ హుఘ్స్; ఫాంటసీ రచయితలు జె.ఆర్.ఆర్. టోల్కీన్, సి.ఎస్. లూయిస్, జె.కే. రౌలింగ్; అలాన్ మూర్, నీల్ గైమన్ల గ్రాఫిక్ నవలా రచయితలు ఉన్నారు.
స్కాట్లాండ్ రచయితలలో డిటెక్టివ్ రచయిత ఆర్థర్ కానన్ డోయల్ (షెర్లాక్ హొమ్స్ సృష్టికర్త), సర్ వాల్టర్ స్కాట్, పిల్లల రచయిత జె.ఎం. బారీ, రాబర్ట్ లూయిస్ స్టీవెన్సన్ పౌరాణిక సాహసకృత్యాలు, ప్రముఖ శృంగార సాహిత్యం సృష్టి కర్త కవి రాబర్ట్ బర్నర్సుల వంటి రచయితలు ఉన్నారు. ఇటీవలే ఆధునిక, జాతీయవాద హ్యూ మక్డిరమిడ్, నీల్ ఎమ్. గన్ స్కాటిష్ సాహిత్య పునరుజ్జీవనానికి దోహదపడ్డారు. ఇయాన్ రాంకిన్ కథలు, ఇయిన్ బ్యాంక్స్, మానసిక భయానక-కామెడీలో మరింత భయంకరమైన దృక్పథం కనిపిస్తుంది. స్కాట్లాండ్ రాజధాని, ఎడిన్బర్గును యునెస్కో మొట్టమొదటి ప్రపంచ సాహిత్య నగరంగా గుర్తించింది.[410]
బ్రిటన్ పురాతన పద్యం అయిన వై గాడొడ్డిన్, వై.ఆర్. హెన్ ఓగ్లెడ్డ్ (ది ఓల్డ్ నార్త్) లో కూర్చబడింది.బహుశా ఇది 6 వ శతాబ్దం చివర్లో రూపొందించబడి ఉంటుందని భావిస్తున్నారు. ఇది కంబ్రిక్ (ఓల్డ్ వెల్షు) రాయబడింది. కింగ్ ఆర్థర్ గురించిన మొట్టమొదటి సమాచారంగా భావించబడుతుంది.[411] ఏడవ శతాబ్దం నుండి వేల్సు, ఓల్డు నార్తుల మధ్య సంబంధం కోల్పోయింది. వెల్షు-భాషా సంస్కృతి దృష్టి వేల్సుకు మార్చబడింది. తరువాత జెఫ్రే ఆఫ్ మొన్మౌత్ ఆర్థూరియన్ చరిత్ర మరింత అభివృద్ధి చేయబడింది.[412] వేల్సులో అత్యంత ప్రముఖమైన మధ్యయుగ కవి డఫ్డడ్ అబ్ గ్విలమ్ (fl.1320-1370) ప్రకృతి, మతం ప్రత్యేకించి ప్రేమ ప్రాధాన్య కలిగిన కవిత్వాన్ని అందజేసాడు. అతడి వయస్సులోని అతి గొప్ప యూరోపియన్ కవులలో ఒకటిగా ఆయనను దేశవ్యాప్తంగా భావించారు.[413]19 వ శతాబ్దం చివరలో వెల్ష్ సాహిత్యం అధిక భాగం వెల్ష్ భాషలో ఉంది మరియు చాలా గద్య రచన పాత్రలో మతపరమైనది. 1885 లో డేనియల్ ఓవెన్ మొదటి వెల్ష్-భాషా నవలా రచయితగా " రిస్ లెవిస్ను " ప్రచురించాడు. థామస్లు ఆంగ్లో-వెల్షు కవులకు బాగా తెలిసినవాడుగా గుర్తించబడ్డాడు. 20 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో అట్లాంటిక్ రెండు వైపులా డైలాన్ థామస్ ప్రసిద్ధి చెందాడు. అతను తన కవిత్వం గుర్తింపు పొందింది. " డు నాట్ గో జెంటిల్ ఇన్ టు దట్ గుడ్ నైట్ " రేజ్, " రేజ్ అగైనలిస్టు డైయింగ్ ఆఫ్ ది లైట్ " అనేది ఆంగ్ల భాష పద్యం అత్యంత కోట్ చేయబడిన ద్విపదాలలో ఒకటిగా భావించబడింది. అతని " ప్లే ఫర్ వాయిసెస్ ", అండర్ మిల్క్ వుడ్ నాటకాలు ప్రజాదరణ పొందాయి. " చర్చి ఇన్ వేల్సు " రచన చేసిన కవి - ప్రీస్టు, వెల్ష్ జాతీయవాది ఆర్.ఎస్. థామస్ 1996 లో సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతికి నామినేట్ చేయబడ్డాడు. ఇరవయ్యవ శతాబ్దపు ప్రముఖ వెల్షు నవలా రచయితలుగా రిచర్డ్ లెలేవిల్న్, కేట్ రాబర్ట్స్ ఖ్యాతి వహించారు.[414][415]
ఇతర దేశాల రచయితలు ముఖ్యంగా కామన్వెల్త్ దేశాలైన రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్, యునైటెడ్ స్టేట్స్ చెందిన రచయితలు యు.కె.లో నివసించి పనిచేశారు. శతాబ్దాలుగా కొనసాగిన సాహిత్య చరిత్రలో ముఖ్యమైన ఉదాహరణలుగా జోనాథన్ స్విఫ్ట్, ఆస్కార్ వైల్డ్, బ్రాం స్టోకర్, జార్జ్ బెర్నార్డ్ షా, జోసెఫ్ కాన్రాడ్, టి.ఎస్. ఎజియోట్, ఎజ్రా పౌండ్ ఉన్నారు. ఇటీవల బ్రిటిష్ రచయితలు కజో ఇషిగురో, సర్ సల్మాన్ రష్దీ వంటి రచయితలు విదేశాల్లో జన్మించారు.[416][417]
సంగీతం
ఇంగ్లాండ్, వేల్స్, స్కాట్లాండ్, ఉత్తర ఐర్లాండ్ జాతులకు చెందిన దేశీయ జానపద సంగీతంతో కలిసి యు.కె.లో వివిధ రకాల సంగీత శైలులు ప్రసిద్ధి చెందాయి. యునైటెడ్ కింగ్డం దేశాల్లోని శాస్త్రీయ సంగీతంలో ప్రముఖ సంగీత కళాకారులు విలియం బైర్డ్, హెన్రీ పుర్సెల్, సర్ ఎడ్వర్డ్ ఎల్గార్, గుస్టావ్ హోల్స్ట్, సర్ ఆర్థర్ సుల్లివన్ (లిబ్రేటిస్ట్ సర్ డబల్యూ.ఎస్. గిల్బర్టుతో కలిసి పనిచేసి ప్రసిద్ధి చెందినవారు), రాల్ఫ్ వాఘన్ విలియమ్స్, బెంజమిన్ బ్రిటెన్, ఆధునిక బ్రిటిష్ (ఒపెరా మార్గదర్శకుడు) ఉన్నారు. సర్ హారిసన్ బిర్టిస్లే ప్రస్తుత స్వరకర్తలలో ఒకరు. యు.కె. సింఫొనీ ఆర్కెస్ట్రాలు, బృందగానాలు, బి.బి.సి. సింఫనీ ఆర్కెస్ట్రా, లండన్ సింఫనీ కోరస్ వంటివి కూడా ఉన్నాయి. సర్ సైమన్ ర్యాటిల్, సర్ జాన్ బార్బిరోలి, సర్ మాల్కాం సార్జెంటులలో ముఖ్యమైన సంగీతకారులుగా. జాన్ బారీ, క్లింట్ మాన్సెల్, మైక్ ఓల్డ్ఫీల్డ్, జాన్ పావెల్, క్రెయిగ్ ఆర్మ్స్ట్రాంగ్, డేవిడ్ ఆర్నాల్డ్, జాన్ మర్ఫీ, మోంటీ నార్మన్ మరియు హ్యారీ గ్రెగ్సన్-విలియమ్స్ ముఖ్యమైన చిత్రపరిశ్రమలో స్వరకర్తలుగా ఉన్నారు. ప్రకృతి ప్రేమికుడు బ్రిటీష్ పౌరుడు జార్జ్ ఫ్రెరిక్ హాండెల్ బ్రిటీష్ జాతీయ గీతం రాశాడు. ఆయన ఆంగ్ల భాషలో వ్రాసిన ఇతర గీతరచనలలో మెసయ్య వంటివి అతని ఉత్తమ రచనలుగా ప్రసిద్ధిచెందాయి.[421][422] ఆండ్రూ లాయిడ్ వెబ్బర్ మ్యూజికల్ థియేటర్ సుసంపన్న స్వరకర్తగా గుర్తించబడ్డాడు. అతని రచనలు 20 వ శతాబ్దం చివరి నాటికి లండన్ " వెస్ట్ ఎండ్లో " ఆధిక్యత సాధించి ప్రపంచవ్యాప్తంగా వాణిజ్య విజయాలు సాధించాయి. [423]
బీటిల్స్ అంతర్జాతీయ అమ్మకాలు ఒక బిలియన్ యూనిట్ల కంటే ఎక్కువ అమ్ముడవుతున్నాయి. ప్రజాదరణ పొంది సంగీతం చరిత్రలో అత్యధికంగా విక్రయించబడ్డాయి. ఇదిఅత్యంత ప్రభావవంతమైన బ్యాండుగా చెప్పవచ్చు.[418][419][420][424] గత 50 సంవత్సరాలలో ప్రముఖమైన బ్రిటీష్ రచయితలు ది రోలింగ్ స్టోన్స్, పింక్ ఫ్లాయిడ్, క్వీన్, లెడ్ జెప్పెలిన్, బీ గీస్, ఎల్టాన్ జాన్ మొదలైన రచయితలు ప్రఖ్యాతి గడించారు. వీరి రచనలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా 200 మిలియన్లు లేదా అంతకంటే ఎక్కువగా విక్రయించబడుతున్నాయి. [425][426][427][428][429][430]కొంత మంది బ్రిటిష్ రచయితలు వారి విశిష్ట రచనలతో బ్రిట్ అవార్డులు, బి.పి.ఐ. వార్షిక సంగీత పురస్కారాలు అందుకున్నారు; ది హూ, డేవిడ్ బౌవీ, ఎరిక్ క్లాప్టన్, రాడ్ స్టీవర్ట్, ది పోలీస్.[431] ఇటీవల కోల్డ్ ప్లే, రేడియోహెడ్, ఒయాసిస్, ఆర్కిటిక్ మంకీస్, స్పైస్ గర్ల్స్, రాబీ విలియమ్స్, అమి వైన్హౌస్, అడెలెలు వంటి యు.కె. సంగీత కార్యక్రమాలు అంతర్జాతీయ విజయం సాధించాయి.[432]
అనేక యు.కె. నగరాలు వారి ప్రత్యేక సంగీతానికి ప్రసిద్ధి చెందాయి. లివర్పూల్ నుండి వచ్చిన సంగీతం 54 " యు.కె. చార్ట్ నెంబర్ వన్ హిట్ సింగిల్స్ " సాధించి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఏ ఇతర నగరం కంటే అధికంగా సాధించిన నగరంగా ఇది గుర్తింపు పొందింది.[433] 2008 గ్లాస్కో అందించిన సంగీతం కారణంగా యునెస్కో ఈ నగరాన్ని " సిటీ ఆఫ్ మ్యూజిక్ " గుర్తించి గౌరవించింది. ఈ గౌరవాన్ని పొందిన ప్రపంచంలోని మూడు నగరాల్లో ఇది ఒకటి. [434] 2016 నాటికి యు.కె.లో అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన సంగీత శైలిలో పాప్ సంగీతం మాత్రం 33.4% యూనిట్ విక్రయించింది. తర్వాత హిప్-హాప్, ఆర్ & బి యూనిట్ విక్రయాలు 24.5%.[435]
యూనిట్ అమ్మకాలలో 22.6% భాగస్వామ్యం వహిస్తున్న రాక్ చాలా వెనుకబడి లేదని భావించబడుతుంది.[435] స్ట్రామ్జి, కనో, యెంగ్ బాన్, రాంజ్, స్కెప్తాలతో సహా యునైటెడ్ స్టేట్సుతో పాటుగా కొన్ని ప్రముఖమైన ప్రపంచ రాపెర్లను ఆధునిక యు.కె. ఉత్పత్తి చేస్తుంది.[436] గత మూడు సంవత్సరాల్లో యు.కె.లో హిప్-హాప్, ఆర్ & బి. శ్రోతల వేగవంతమైన అభివృద్ధిని చూసింది. తరచుగా హిప్-హాప్, ఆర్ & బిలు అధింగా ప్రజాదరణ కలిగి ఉన్న స్పాటిఫై, సౌండ్ క్లౌడ్ వంటి స్ట్రీమింగ్ వేదికలను అధికంగా వినియోగించుకుంది. [437][438] మిలీనియల్స్, జనరేషన్ జెడ్ (మిలీనియల్ పోస్ట్స్) లలో ప్రసిద్ధి చెందిన నూతన హిప్-హాప్, ఆర్ & బి ఉప-కళా ప్రక్రియలు అభివృద్ధి చెందింది. ముఖ్యంగా యు.కె.లో ప్రసిద్ధి చెందిన కళాకారులతో యు.ఎస్.లో అభివృద్ధి చేయబడింది.[439][440] (ఉదా: ఎ $ ఎ.పి. రాకీ, లిల్ ఉజి వర్ట్, చాన్స్ ది రాపర్, లిల్ స్కైస్), ప్రత్యామ్నాయ ఆర్ & బి
[441][442] (ఉదా. ది వీకెండు, బియోన్స్, జనేల్లే మోనే, ఎస్.జెడ్.ఎ. వంటివి) ).
దృశ్యకళలు
బ్రిటిష్ దృశ్యకళా చరిత్ర పశ్చిమదేశాకళా చరిత్రలో భాగంగా ఉంది. ప్రధాన బ్రిటిష్ కళాకారులు: రొమాంటిక్స్, విలియం బ్లేక్, జాన్ కాన్స్టేబుల్, శామ్యూల్ పామర్, జె.ఎం..డబల్యూ. టర్నర్; పోర్ట్రెయిట్ చిత్రకారులు సర్ జాషువా రీనాల్డ్స్, లూసియన్ ఫ్రాయిడ్; థామస్ గైంస్బోరో, ఎ.వ్స్. లోరీ; ఆర్ట్స్ అండ్ క్రాఫ్ట్స్ మూవ్మెంట్ మార్గదర్శకుడు విలియం మోరిస్; అలంకారిక చిత్రకారుడు ఫ్రాన్సిస్ బాకన్; పాప్ కళాకారులు పీటర్ బ్లేక్, రిచర్డ్ హామిల్టన్, డేవిడ్ హాక్నీ; సహకర కవలలు గిల్బెర్ట్, జార్జ్; కళాకారుడు హోవార్డ్ హోడ్కిన్; శిల్పులు ఆంటోనీ గార్మ్లీ, అనీష్ కపూర్, హెన్రీ మూర్. 1980 ల చివర 1990 లలో లండన్ లోని సాచ్చి గ్యాలరీలో "యంగ్ బ్రిటీష్ ఆర్టిస్ట్స్"గా పిలవబడే బహుళ-కళాకారుల బృందం ప్రజల దృష్టిని ఆకర్షించటానికి సహాయపడింది: డామియన్ హిర్స్ట్, క్రిస్ ఆఫ్లి, రాచెల్ వైట్ రైడ్, ట్రేసీ ఎమిన్, మార్క్ వాల్జింగర్, స్టీవ్ మక్ క్వీన్, సామ్ టేలర్-వుడ్, చాప్మన్ బ్రదర్స్ అనుబంధిత ఉద్యమం మంచి సభ్యులు.
యునైటెడ్ కింగ్డంలో దృశ్యకళల అభివృద్ధి కొరకు లండన్లో " రాయల్ అకాడమీ " అనే సంస్థ కీలకంగా వ్యవహరిస్తుంది. యు.కె.లోని ప్రధాన పాఠశాల కళాశాలలు: యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ లండన్లో సెంట్రల్ సెయింట్ మార్టిన్స్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్ట్ అండ్ డిజైన్, చెల్సియా కాలేజ్ అఫ్ ఆర్ట్ అండ్ డిజైన్; గోల్డ్స్మిత్స్, లండన్ విశ్వవిద్యాలయం; స్లేడ్ స్కూల్ ఆఫ్ ఫైన్ ఆర్ట్ (యూనివర్సిటీ కాలేజ్ లండన్లో భాగం); గ్లాస్గో స్కూల్ అఫ్ ఆర్ట్; రాయల్ కాలేజ్ అఫ్ ఆర్ట్; ది రస్కిన్ స్కూల్ ఆఫ్ డ్రాయింగ్ అండ్ ఫైన్ ఆర్ట్ (యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ఆక్స్ఫర్డులో భాగం). కళాచరిత్ర బోధనకు కోర్టుల్ద్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఆర్ట్ ప్రముఖ కేంద్రంగా ఉంది. యునైటెడ్ కింగ్డంలోని ముఖ్యమైన కళా ప్రదర్శనశాలలలో నేషనల్ గేలరీ, నేషనల్ పోట్రైట్ గేలరీ, టేట్ మోడర్న్ (ప్రపంచంలో అత్యధికంగా సందర్శించబడుతున్న ఆధునిక ఆర్ట్ గ్యాలరీ, సంవత్సరానికి 4.7 మిలియన్ సందర్శకులు సందర్శిస్తున్నారు).[443]
చలన చిత్రాలు
ప్రపంచ సినిమా చరిత్రపై యునైటెడ్ కింగ్డమ్ గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపింది. బ్రిటీష్ దర్శకులు అల్ఫ్రెడ్ హిచ్కాక్ (ఆయన చిత్రం " వెర్టిగో " విమర్శకులు అందరూ అన్ని కాలాలలోనూ అత్యుత్తమ చిత్రంగా భావించారు),[445] డేవిడ్ లీన్ అన్ని సమయాలలో అత్యంత విమర్శాత్మకంగా ప్రశంసలు అందుకున్నారు.[446]ఇతర ప్రముఖ దర్శకులలో చార్లీ చాప్లిన్,[447] మైఖేల్ పావెల్,[448] కరోల్ రీడ్,[449] ఎడ్గార్ రైట్,[450] క్రిస్టోఫర్ నోలన్,[451] రిడ్లీ స్కాట్లతో సహా ఇతర ముఖ్యమైన దర్శకులు ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నారు.[452] అనేక మంది బ్రిటీష్ నటులు అంతర్జాతీయ కీర్తితో విమర్శాత్మక విజయాన్ని సాధించారు: జూలీ ఆండ్రూస్,[453] రిచర్డ్ బర్టన్,[454] మైఖేల్ కెయిన్,[455] కోలిన్ ఫిర్త్,[456] గారి ఓల్డ్ మాన్,[457] బెన్ కింగ్స్లే [458] ఇయాన్ చార్లీ చాప్లిన్,[459] లియాం నీసన్,[460] చార్లీ చాంప్లిన్ [461] సీన్ కానరీ,[462] వివియన్ లీ,[463] డేవిడ్ నేవెన్,[464] లారెన్స్ ఆలివర్,[465] పీటర్ సెల్లెర్స్,
[466]కేట్ విన్స్లెట్,[467] ఆంథోనీ హోప్కిన్స్,
[468] డానియెల్ డే-లూయిస్లు ఉన్నారు.[469] అత్యధికంగా వాణిజ్యపరంగా విజయం సాధించిన అనేక సినిమాలలో కొన్ని యునైటెడ్ కింగ్డంలో ఉత్పత్తి చేయబడ్డాయి. వాటిలో అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన రెండు ఫ్రాంచైజీలు (హ్యారీ పాటర్, జేమ్స్ బాండ్) ఉన్నాయి.[470] ఈలింగ్ స్టూడియోస్ ప్రపంచంలోని అతిపురాతనంగా ఉండి నిరంతరాయంగా పనిచేసే చలన చిత్ర స్టూడియోగా గుర్తించబడుతుంది.[471]
ముఖ్యమైన, విజయవంతమైన నిర్మాణాల చరిత్ర ఉన్నప్పటికీ ఈ పరిశ్రమ అమెరికన్, యూరోపియన్ ప్రభావాల గురించిన చర్చ ద్వారా వర్గీకరించబడింది. బ్రిటీష్ నిర్మాతలు అంతర్జాతీయ సహ-నిర్మాణాలు, బ్రిటీష్ నటులు, డైరెక్టర్ల బృందం అమెరికన్ చిత్రాలలో క్రమం తప్పకుండా చురుకుగా ఉన్నారు. అనేక విజయవంతమైన హాలీవుడ్ చిత్రాలలో బ్రిటీష్ ప్రజలు, కథలు లేదా సంఘటనలు (టైటానిక్, ది లార్డ్ ఆఫ్ ది రింగ్స్, పైరేట్స్ ఆఫ్ ది కరీబియన్ వంటివి ) ఉన్నాయి.
2009 లో బ్రిటీషు సినిమాలు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా $ 2 బిలియన్లను వసూలు చేశాయి. యునైటెడ్ కింగ్డం ప్రపంచవ్యాప్తంగా 7% - 17% మార్కెటు వాటాను సాధించింది.[472] యు.కె. బాక్స్-ఆఫీసు వసూళ్లు 2009 లో మొత్తం £ 944 మిలియన్లను వసూలు చేశాయి. 173 మిలియన్ల దరఖాస్తులు ఉన్నాయి.[472] బ్రిటీష్ ఫిల్మ్ ఇన్స్టిట్యూట్ అన్ని కాలాలలో 100 గొప్ప బ్రిటీష్ చిత్రాలను, బి.ఎఫ్.ఐ. టాప్ 100 బ్రిటీష్ చిత్రాలను పరిగణనలోకి తీసుకున్న పోల్ ర్యాంకింగ్ను తయారు చేసింది.[473] వార్షిక బ్రిటీష్ అకాడమీ ఫిల్మ్ అవార్డులను బ్రిటీష్ అకాడమీ ఆఫ్ ఫిల్మ్ అండ్ టెలివిజన్ ఆర్ట్స్ నిర్వహిస్తుంది.[474]
మాధ్యమం
1922 లో స్థాపించబడిన బి.బి.సి. యు.కె. రేడియో, టెలివిజన్, ఇంటర్నెట్ ప్రసార సంస్థ బహిరంగంగా నిధులను అందిస్తుంది. ఇది ప్రపంచంలో అతిపురాతన, అతి పెద్ద ప్రసారమాధ్యమంగా ఉంది.[475][476][477] ఇది యు.కె.లో మాత్రమే కాక పలు దేశాలలో అనేక టెలివిజన్, రేడియో స్టేషన్లను నిర్వహిస్తుంది. దాని దేశీయ సేవలకు టెలివిజన్ లైసెన్స్ నిధులు సమకూరుస్తుంది.[7][478] యు.కె. మీడియాలో ఐ.టి.వి. నెట్వర్క్,[479] న్యూస్ కార్పోరేషన్ లను తయారుచేసే 15 ప్రాంతీయ టెలివిజన్ ప్రసారాలను 11 నిర్వహిస్తుంది. న్యూస్ ఇంటర్నేషనల్ ద్వారా అనేక జాతీయ వార్తాపత్రికలను వెలువరిస్తుంది. ఇందులో అత్యధిక ప్రజాదరణ పొందిన టాబ్లాయిడ్ ది సన్, దీర్ఘకాలంగా ప్రచురించబడుతున్న "బ్రాడ్షీట్", ది టైమ్స్,[480] అలాగే ఉపగ్రహ ప్రసార బ్రిటిష్ స్కై బ్రాడ్కాస్టింగులో ఇది పెద్ద వాటాను కలిగి ఉంది.[481]ఇది యు.కె.లో ప్రసార మాధ్యమాన్ని ఆధిపత్యం చేస్తుంది: నేషనల్ వార్తాపత్రికలు, టెలివిజన్, రేడియోలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి. అయినప్పటికీ మాంచెస్టర్ కూడా ఒక ముఖ్యమైన జాతీయ మీడియా కేంద్రంగా ఉంది. ఎడిన్బర్గ్, గ్లాస్గో, కార్డిఫ్లు వరుసగా స్కాట్లాండ్, వేల్సులలో వార్తాపత్రిక, ప్రసార ఉత్పత్తికి ముఖ్యమైన కేంద్రాలుగా ఉన్నాయి.[482] పుస్తకాలు, డైరెక్టరీలు, డేటాబేస్లు, పత్రికలు, మ్యాగజైన్లు, వ్యాపార మాధ్యమాలు, వార్తాపత్రికలు, వార్తల ఏజెన్సీలతో సహా యు.కె. ప్రచురణ విభాగం £ 20 బిలియన్ల మొత్తం టర్నోవరుతో 1,67,000 మందికి ఉపాధి కల్పిస్తుంది.[483]
2009 లో ప్రజలు సగటున రోజుకు 3.75 గంటల టెలివిజన్, 2.81 గంటల రేడియో ప్రసారాలను వీక్షించడం, వినడం చేసారని అంచనా. ఆ సంవత్సరంలో బి.బి.సి. అన్ని ప్రధాన టెలివిజన్ ఛానళ్ళు మొత్తం టెలివిజన్ వీక్షణలో 28.4% వాటా కలిగివున్నాయి; మిగిలిన ప్రధాన 42.1% కొరకు మూడు ప్రధాన స్వతంత్ర ఛానళ్ళు 29.5%, ఇతర ముఖ్యమైన ఉపగ్రహ, డిజిటల్ చానల్స్ ప్రసారాలు ఉన్నాయి.[484] 1970 నుండి వార్తాపత్రికల అమ్మకాలు పడిపోయాయి. 2010 లో రోజువారీ జాతీయ వార్తాపత్రికను 41% చదువుతున్నారు.[485] 2010 లో యు.కె. జనాభాలో 82.5% మంది ఇంటర్నెట్ వాడుకదారులు ఉన్నారు. ఆ సంవత్సరంలో అత్యధికంగా ఇంటర్నెట్ వాడిన 20 దేశాలలో ఇది ఒకటిగా ఉంది.[486]
తాత్వికత
'బ్రిటీష్ ఎమ్పిరిసిజం' సంప్రదాయానికి యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ప్రసిద్ధి చెందింది. తాత్వికతలో భాగం అయిన దీనిని అనుభవం ద్వారా మాత్రమే ధ్రువీకరణ చేసుకునే ఙానం అని భావిస్తారు. దీనిని 'స్కాటిష్ ఫిలాసఫీ'అని కొన్నిసార్లు 'స్కాటిష్ స్కూల్ ఆఫ్ కామన్ సెన్స్' అని అంటారు. [487] బ్రిటిష్ ఎమ్పిరిసిజం, అత్యంత ప్రసిద్ధ తత్వవేత్తలు జాన్ లాకే, జార్జ్ బర్కిలీ, డేవిడ్ హ్యూమ్; దుగల్డ్ స్టెవార్ట్, థామస్ రీడ్, విలియం హామిల్టన్ స్కాటిష్ "కామన్ సెన్స్" పాఠశాల ప్రధాన ప్రతినిధులుగా ఉన్నారు. నైతిక తత్వశాస్త్రం ప్రయోజన సిద్ధాంతానికి ఇద్దరు బ్రిటిషియన్లు ప్రసిద్ధి చెందారు. మొదట దీనిని జెరెమీ బెంథం అని తరువాత జాన్ స్టువర్ట్ మిల్లు కొంత యుటిలిటేరియనిజం ఉపయోగించారు.[488][489] యు.కె. మరియు ఇతర రాష్ట్రాలు, దేశాలలోని ఇతర ప్రముఖ తత్వవేత్తలలో డన్స్ స్కాటస్, జాన్ లిల్బర్న్, మేరీ వోల్స్టోన్క్రాఫ్ట్, సర్ ఫ్రాన్సిస్ బాకన్, ఆడమ్ స్మిత్, థామస్ హాబ్స్, విలియమ్ ఆఫ్ ఓఖం, బెర్ట్రాండ్ రస్సెల్, ఎ.జే. "ఫ్రెడ్డీ" అయేర్ ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నారు. విదేశీతత్వవేత్తలు ఇసెల్ బెర్లిన్, కార్ల్ మార్క్స్, కార్ల్ పోప్పర్ మరియు లుడ్విగ్ విట్జెన్స్టీన్ యు.కె.లో స్థిరపడ్డారు.
క్రీడలు
యుకెలోనూ మరియు అంతకు మునుపు దేశాలలో అసోసియేషన్ ఫుట్ బాల్, టెన్నిస్, రగ్బీ యూనియన్, రగ్బీ లీగ్, గోల్ఫ్, బాక్సింగ్, నెట్బాల్, రోయింగ్, క్రికెట్ వంటి ప్రధాన క్రీడలు రూపొందించడం లేక గణనీయంగా అభివృద్ధి చేయడం జరిగాయి. 19 వ శతాబ్దం చివరలో విక్టోరియా బ్రిటన్లో కనుగొన్న అనేక ఆధునిక క్రీడల నియమాలను, సంకేతాలను రూపొందించారు. 2012 లో ఐ.ఒ.సి. అధ్యక్షుడు జాక్వెస్ రోగే మాటలలో; "ఈ గొప్ప క్రీడా-పూర్వక దేశం ఆధునిక క్రీడ జన్మ స్థలంగా ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తించబడింది. ఇక్కడ క్రీడవాదంతో సరసమైన ఆటల స్పూర్తితో క్రీడలకు స్పష్టంగా నియమాలు, నిబంధనలు క్రోడీకరించబడ్డాయి. ఇక్కడ క్రీడలు విద్యా ఉపకరణంగా పాఠశాల పాఠ్య ప్రణాళిక "గా ఉన్నాయని పేర్కొంది.[491][492]
పలు అంతర్జాతీయ పోటీలలో ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండ్, వేల్సు తరఫున ప్రత్యేక జట్లు క్రీడలలో పాల్గొంటాయి. ఉత్తర ఐర్లాండు, రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండు సాధారణంగా ఐర్లాండు మొత్తానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న ఏకైక జట్టును కలిగి ఉన్నాయి. మినహాయింపుగా అసోసియేషన్ ఫుట్బాల్, కామన్వెల్త్ గేమ్స్ ఇందుకు మినహాయింపుగా ఉన్నాయి. కొన్ని సందర్భాలలో ఇంగ్లీష్, స్కాటిష్, వెల్షు, ఐరిషు / ఉత్తర ఐరిషు జట్లు తరచూ సమిష్టిగా హోమ్ నేషంసుగా ప్రస్తావించబడతాయి. యు.కె.లో గ్రేట్ బ్రిటన్ బృందం ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న ఒలింపిక్సుతో సహా యునైటెడ్ కింగ్డమ్ మొత్తానికి ఒకే జట్టుగా ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న కొన్ని క్రీడలు ఉన్నాయి. 1908, 1948, 2012 సమ్మర్ ఒలంపిక్సులు లండన్లో జరిగాయి. ఇది ఒలింపిక్ క్రీడలకు మూడు సార్లు ఆతిధ్యం ఇచ్చి అత్యధికంగా ఒలింపిక్ క్రీడలకు ఆతిథ్యం ఇచ్చిన మొదటి నగరంగా మారింది. ఆధునిక ఒలింపిక్ క్రీడలు అన్నింటిలో బ్రిటన్ పాల్గొంది. పతకం మొత్తంలో మూడవ స్థానంలో ఉంది.
2003 ప్రజాభిప్రాయ సేకరణలో యునైటెడ్ కింగ్డంలో ఫుట్ బాల్ అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడగా నిర్ణయించబడింది.[493] ఇంగ్లాండు క్లబ్ ఫుట్ బాల్ జన్మస్థలంగా గుర్తింపు పొందింది. 1863 లో ఎబినేజర్ కోబ్ మోర్లీ ఫుట్ బాల్ అసోసియేషన్ ముసాయిదా ద్వారా గుర్తించింది.[494][495] హోం నేషన్స్ ప్రతి దేశానికి స్వంత ఫుట్బాల్ అసోసియేషన్, జాతీయ జట్టు, లీగ్ వ్యవస్థలను కలిగి ఉంది. ఇంగ్లీష్ టాప్ డివిజన్, ప్రీమియర్ లీగ్ ప్రపంచంలో అత్యధికంగా వీక్షించిన ఫుట్బాల్ లీగుగా గుర్తించబడుతుంది.[496] 1872 నవంబర్ 30 న మొట్టమొదటి అంతర్జాతీయ ఫుట్ బాల్ మ్యాచులో ఇంగ్లాండు మరియు స్కాట్లాండు పోటీ చేసింది. [497] ఇంగ్లండు, స్కాట్లాండు, వేల్సు, ఉత్తర ఐర్లాండు సాధారణంగా అంతర్జాతీయ పోటీలలో ప్రత్యేక దేశాలుగా పోటీపడతాయి.[498]
2003 లో రగ్బీ యూనియన్ యు.కె.లో రెండవ అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడగా నిలిచింది.[493] వార్విక్షైర్ లోని " రగ్బీ స్కూల్ " ఈ క్రీడను రూపొందించింది. మొట్టమొదటి రగ్బీ ఇంటర్నేషనల్ ఇంగ్లాండు, స్కాట్లాండ్ మద్య 1871 మార్చి 27 న జరిగింది.[499][500] ఇంగ్లాండు, స్కాట్లాండు, వేల్సు, ఐర్లాండు, ఫ్రాన్సు, ఇటలీ " సిక్స్ నేషన్స్ చాంపియన్షిప్ " లో పాల్గొంటాయి; ఉత్తరార్ధ గోళంలో ప్రధాన అంతర్జాతీయ టోర్నమెంటు. ఇంగ్లాండు, స్కాట్లాండు, వేల్సు, ఐర్లాండులో " స్పోర్టు గవర్నింగ్ బాడీ " విభాగాలు వేరుగా క్రీడలను నిర్వహించి నియంత్రిస్తాయి.[501]
క్రికెట్టును ఇంగ్లాండులో కనుగొన్నారు. 1788 లో " మేరీల్బోన్ క్రికెట్ క్లబ్ " క్రికెట్టు నియమాలను క్రోడీకరించింది.[502] ఇంగ్లండు, వేల్స్ క్రికెట్ బోర్డు,[503] క్రికెట్ ఐర్లాండు నియంత్రణలో ఉన్న ఐరిషు క్రికెట్ జట్టు యు.కె లో టెస్ట్ హోదాతో ఉన్న ఏకైక జాతీయ జట్లుగా ఉంది. జట్టు సభ్యులు ప్రధాన కౌంటీల నుండి ఎన్నుకున్నారు. ఈ జట్టులో ఇంగ్లీషు, వెల్సు రెండింటి నుండి క్రీడాకారులను ఎన్నుకున్నారు. గతంలో ఫుట్ బాల్, రగ్బీలకు వేరు వేరు జట్లు ఉన్న వేల్సు, ఇంగ్లాండు దేశాలకు క్రికెట్టు జట్టు మాత్రం విభిన్నమైన్నంగా ఒకటే ఉంటుంది. ఐరిషు, స్కాట్లాండు క్రీడాకారులు ఇంగ్లాండు కొరకు క్రికెట్టు క్రీడలో పాల్గొంటారు. గతంలో ఐర్లాండుకు కాని స్కాట్లాండుకు కాని టెస్టుమ్యాచు స్థాయిలో ప్రత్యేకంగా క్రికెట్టు జట్టు లేకపోవడమే ఇందుకు ప్రధానకారణంగా ఉంది. సమీపకాలంగా " ఒన్ డే క్రికెట్టు " క్రీడలలో పాల్గొనడం మొదలైంది. అలాగే ఐర్లాండు క్రీడాకారులు మొదటిసారిగా టెస్టు మ్యాచులో పాల్గొన్నారు.[504][505] స్కాట్లాండు, ఇంగ్లాండు (మరియు వేల్స్), ఐర్లాండు (ఉత్తర ఐర్లాండుతో సహా) క్రికెట్ ప్రపంచ కప్పులో పోటీ పడ్డాయి. ఇంగ్లాండు మూడు సందర్భాలలో ఫైనలుకు చేరుకుంది. ఒక ప్రొఫెషనల్ లీగ్ ఛాంపియన్షిప్పులో 17 ఇంగ్లీష్ కౌంటీలు, 1 వెల్షు కౌంటీ పోటీలను నిర్వహిస్తున్న క్లబ్బులు ఉన్నాయి. [506]
ఆధునిక క్రీడ టెన్నిస్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా విస్తరించడానికి ముందు బర్మింగ్హామ్, ఇంగ్లాండ్ 1860 లలో సృష్టించబడింది.[507] 1877 లో మొదటిసారిగా జరిగిన వింబుల్డన్ ఛాంపియన్షిప్ పోటీలు ప్రపంచంలోని పురాతన టెన్నిస్ టోర్నమెంటుగా భావించబడుతుంది. ప్రస్తుతం జూన్ చివరిలో! జూలై ప్రారంభంలో రెండు వారాలపాటు జరుగుతుంది.[508]
ఇంగ్లాండ్ రెండవ చార్లెస్ "కింగ్స్ ఆఫ్ స్పోర్ట్స్"గా జనించిన థోరౌబ్రేడ్ రేసింగ్ గ్రాండ్ నేషనల్, ది ఎప్సోమ్ డెర్బీ, రాయల్ అస్కోట్, చెల్తెన్హామ్ నేషనల్ హంట్ ఫెస్టివల్ (చెల్తెన్హం గోల్డ్తో సహా) యు.కె. అంతటా ప్రసిద్ధి చెందింది. యు.కె. రోయింగ్ అంతర్జాతీయ క్రీడా రంగంలో విజయవంతం అయింది.
యు.కె.మోటారు వాహనాలతో దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉంది. అనేక జట్లు, ఫార్ములా వన్ (ఎఫ్ 1) లో డ్రైవర్లు యు.కె.కు చెందినవారుగా ఉన్నారు. దేశం ఇతర డ్రైవర్లు, నిర్మాతలు ఇతర దేశాలకు చెందిన వారి కంటే అధికంగా టైటిల్స్ గెలుచుకున్నారు. 1950 లో సిల్వర్స్టోన్లో యు.కె.లో మొదటి ఎఫ్ 1 గ్రాండ్ ప్రిక్సును నిర్వహించింది. ప్రస్తుత ప్రదేశంలో ప్రతీ సంవత్సరం జూలైలో ఇక్కడే బ్రిటీష్ గ్రాండ్ ప్రిక్స్ నిర్వహించబడుతున్నాయి.[509] 1950 లో సిల్వర్స్టోన్లో యు.కె. గ్రాండ్ ప్రిక్స్ మోటారుసైకిల్ రేసింగ్, వరల్డ్ ర్యాలీ ఛాంపియన్షిప్, ఎఫ్.ఐ.ఎ. వరల్డ్ ఓర్పున్ ఛాంపియన్షిప్ నిర్వహిస్తుంది. ప్రీమియర్ జాతీయ ఆటో రేసింగ్ పోటీ బ్రిటీష్ టూరింగ్ కార్ చాంపియన్షిప్గా నిర్వహించబడుతుంది. మోటార్ సైకిల్ రహదారి రేసింగ్లో ఐన్ ఆఫ్ మాన్ టి.టి. నార్త్ వెస్ట్ 200 వంటి పోటీలు దీర్ఘకాలంగా నిర్వహించబడుతున్నాయి.
యు.కె.లో గోల్ఫ్ ఆరవ అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడగా ఉంది. స్కాట్లాండ్లోని సెయింట్ ఆండ్రూస్ రాయల్, పురాతన గోల్ఫ్ క్లబ్ క్రీడ స్వస్థానంగా ఉంది.[511] వాస్తవానికి ముస్సెల్బర్గు 'ఓల్డ్ గోల్ఫ్ కోర్స్ ' ప్రపంచంలో అత్యంత పురాతనమైన గోల్ఫ్ కోర్సుగా భావించబడుతుంది.[512] 1764 లో సెయింట్ ఆండ్రూస్లో 22 నుంచి 18 హోల్ గోల్ఫ్ కోర్సుగా సవరించి దానిని 18 హోల్ గోల్ఫ్ కోర్సుగా రూపొందించారు.[510] జూలైలో మూడవ శుక్రవారం వారాంతానికి ప్రపంచంలోని పురాతన గోల్ఫ్ టోర్నమెంటు, గోల్ఫులో మొదటి ప్రధాన చాంపియన్షిప్ అయిన ది ఓపెన్ ఛాంపియన్షిప్ క్రీడలు నిర్వహించారు.[513]
1895 లో రగ్బీ లీగ్ హడ్డర్స్ఫీల్డ్, వెస్ట్ యార్క్షైర్లో ప్రారంభమైంది. దీనిని సాధారణంగా ఉత్తర ఇంగ్లాండ్లో ఆడతారు.
[514] 'గ్రేట్ బ్రిటన్ లయన్స్' జట్టు రగ్బీ లీగ్ ప్రపంచ కప్, టెస్ట్ ఆటల పోటీలలో పాల్గొంది. అయితే ఇందులో 2008 లో ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండ్, ఐర్లాండ్ దేశాలు విడి విడిగా పోటీ పడ్డాయి.[515] గ్రేట్ బ్రిటన్ ఇప్పటికీ పూర్తి జాతీయ జట్టుగా కొనసాగుతోంది. యు.కె, ఐరోపాలలో యూరోప్లలో సూపర్ లీగ్ ప్రొఫెషనల్ రగ్బీ లీగ్ అత్యున్నత స్థాయి ప్రొఫెషనల్ జట్టుగా ఉంది. ఇందులో ఉత్తర ఇంగ్లాండు నుండి 11 జట్లు, లండన్ నుండి 1, వేల్స్ నుండి 1, ఫ్రాన్స్ నుండి 1 జట్టు ఉన్నాయి.[516]
బాక్సింగ్లో సాధారణ నియమాల కోడ్, 'క్వీన్స్బెర్రీ రూల్స్' అంటారు. 1867 లో జాన్ డగ్లస్, 9 వ క్వెస్బర్ ఆఫ్ క్వెర్బెరీ తరువాత ఆధునిక బాక్సింగ్ రూపొందించబడింది.[517] స్నూకర్ యు.కె. ప్రముఖ క్రీడా ఎగుమతులలో ఒకటిగా ఉంది. షెఫీల్డులో ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్స్ ప్రతి సంవత్సరం నిర్వహించబడుతున్నాయి.[518] ఉత్తర ఐర్లాండులో గెయిల్ ఫుట్ బాల్, హర్లింగ్ జట్టు క్రీడలలో పాల్గొంటూ ప్రేక్షకులుగా కూడా ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి. యు.కె, యు.ఎస్ లో ఉన్న ఐరిషు క్రీడాకారులు కూడా వాటిని ఆడతారు.[519]ఈ క్రీడలు షింటీ (లేదా కమానాచ్డ్) స్కాటిష్ హైలాండ్సులో ప్రసిద్ధి చెందాయి.[520] స్కాండిలాండులో వసంతం, వేసవిలో హైలాండ్ గేమ్స్ జరుగుతాయి. ముఖ్యంగా స్కాటిష్, సెల్టిక్ సంస్కృతి, వారసత్వానికి చెందిన ప్రజలు ప్రాతినిథ్యం క్రీడలను (ముఖ్యంగా స్కాటిష్ హైలాండ్స్) హైలాండ్ గేంస్ అంటారు.
[521]
చిహ్నాలు
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ జెండా యూనియన్ జెండా (యూనియన్ జాక్ అని కూడా అంటారు). ఇది 1606 లో స్కాట్లాండ్ ఫ్లాగ్ మీద ఇంగ్లాండుకు అధికారం ఇచ్చింది. 1801 లో సెయింట్ పాట్రిక్ జెండా పాటు ఇది నవీకరించబడింది. వేల్స్ యూనియన్ జెండాలో ప్రాతినిధ్యం వహించలేదు. ఎందుకంటే యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ఏర్పడటానికి ముందుగా ఇంగ్లండు వేల్సును ఆక్రమించి జయించి విలీనం చేసుకుంది. వేల్స్ ప్రాతినిధ్యాన్ని చేర్చి యూనియన్ ఫ్లగును పునఃరూపకల్పన చేయగల అవకాశం పూర్తిగా తొలగించబడలేదు.[522] యునైటెడ్ కింగ్డం జాతీయ గీతం "గాడ్ సేవ్ ది క్వీన్", "రాణి" స్థానంలో చక్రవర్తి ఉన్నప్పుడు క్వీన్ అనే పదం "కింగ్"తో పదంతో జాతీయగీతం భర్తీ చేయబడింది.
బ్రిటానియా అనేది రోమన్ బ్రిటన్ నుండి ఉద్భవించిన యునైటెడ్ కింగ్డం జాతీయ వ్యక్తిత్వం.[523] బ్రిటానియా గోధుమ లేదా బంగారు జుట్టుతో, కొరింటియన్ హెల్మెట్, తెల్లని దుస్తులు ధరించిన యువతిగా ఉంటుంది. పోసిడాన్ (త్రిశూలాన్ని) యూనియన్ జెండా ఉన్న ఒక కవచాన్ని ఆమె కలిగి ఉంటుంది. కొన్నిసార్లు ఆమె సింహం వెనుకవైపున స్వారీ చేస్తున్నట్లు చిత్రీకరించబడింది. 19 వ శతాబ్దం చివరిలో బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం శిఖరాగ్రం నుండి బ్రిటానియా తరచుగా బ్రిటీష్ నావికా ఆధిపత్యాన్ని కలిగి ఉన్నట్లు రూపొందించబడింది. దేశభక్తి గీతం "రూల్, బ్రిటానియా"లో ఉంది. 2008 వరకు బ్రిటీష్ సింహాసనం బ్రిటిష్ యాభై పెన్నీల నాణెం బ్రిటిష్ పది పెన్నీల నాణెం వెనకాల సింహం చిహ్నాన్ని చిత్రీకరించారు. ఇది బ్రిటీష్ సైన్యం ఉత్సవ పతాకంపై చిహ్నంగా కూడా ఉపయోగించబడుతుంది.
తక్కువ వాడబడ్తున్న మరొక చిహ్నం దేశం వ్యక్తిత్వం పాత్ర జాన్ బుల్. బుల్డాగ్ను కొన్నిసార్లు యునైటెడ్ కింగ్డంకు చిహ్నంగా వాడతారు. విన్స్టన్ చర్చిల్ నాజీ జర్మనీ ఉల్లంఘనతో కూడా ఇది సంబంధం కలిగి ఉంది.[524]
మూలాలు
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%88%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D%20%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%A1%E0%B0%AE%E0%B1%8D |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
447,
859,
1229,
1778,
2294,
2985,
4343,
4889,
5618,
6116,
6666,
7688,
8184,
8641,
9357,
9699,
10191,
10804,
11698,
13452,
14298,
15077,
15442,
15873,
16524,
16694,
18025,
19076,
19324,
20777,
21355,
21794,
22058
],
"plaintext_end_byte": [
446,
858,
1228,
1763,
2276,
2984,
4342,
4868,
5617,
6115,
6658,
7660,
8176,
8640,
9349,
9698,
10190,
10793,
11690,
13444,
14297,
15076,
15441,
15872,
16506,
16659,
18024,
19075,
19302,
20769,
21337,
21776,
22022,
22125
]
} | 페니실린이 발견된 해는 언제인가? | 수두 | korean | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
수두(水痘, chicken pox)는 수두-대상포진 바이러스(varicella-zoster virus)가 원인으로 생기는 피부 질환이다. 빨간 물집과 가려움증 등의 증상이 있으며, 발열, 피로, 두통 등을 동반할 수 있다. 대개 한 번 앓고 나면 면역이 생겨 평생 다시 앓지 않지만, 수두 바이러스가 잠복해있다가 면역력이 약화되는 경우 대상포진이 발병할 가능성이 있다.
이 병은 작고 가려운 수포를 형성하는 특징적인 피부 발진과 물집을 동반한다. 물집은 보통 가슴, 등, 얼굴에서 시작하여 신체의 나머지 부분으로 퍼진다. 증상은 바이러스에 노출된 후 10~21일 사이에 시작되며, 보통 5~7일 정도 지속된다. 때때로 폐렴, 뇌 염증 및 세균성 피부 감염 등의 합병증이 일어날 수 있다.
수두는 전염성이 매우 높은 질병이기 때문에, 발병했을 경우 외부와의 접촉을 피하는 것이 권장된다. 감염된 사람의 기침이나 재채기를 통해, 혹은 물집과의 접촉을 통해 퍼질 수 있다. 또한 대상포진 환자는 물집과의 접촉을 통해 면역이 없는 사람들에게 수두를 전파할 수 있다.
수두는 세계의 모든 지역에서 발생한다. 2013년에는 전 세계적으로 1억 4000만 건의 수두와 대상 포진이 있었다. 일상적인 예방 접종을 하기 전에 매년 발생하는 케이스의 숫자는 태어난 사람의 숫자와 유사하다. 예방 접종 이후 미국에서의 감염 건수는 거의 90% 감소했다. 2015년 수두는 전 세계적으로 6,400 명의 사망자를 기록했으며 이는 1990년의 8,900명에 비해 낮은 수치이다.[1] 사망자는 60,000명당 1명이다.
전염 경로
여러 경로를 통해 수두가 전염될 수 있다. 수두 환자의 수포액과 직접 접촉할 때, 또는 대상포진 물집에서 나오는 진물에 직접 접촉할 때 감염될 수 있다. 또는 수두 환자가 기침이나 재채기를 할 때 호흡기 분비물이 공기를 통해 전파되어 감염될 수 있다.[2] 전염을 방지하기 위해서는 수두 환자가 외부에 있을 때 마스크를 착용해야 하며, 유치원이나 학교에 가지 않아야 한다.
징후와 증상
청소년 및 성인의 초기 (전구 증상) 증상은 메스꺼움, 식욕 부진, 근육통 및 두통이다. 그 다음에 특징적인 발진이나 구토 염증, 불쾌감, 그리고 질병의 존재를 알리는 저급 열이 뒤 따른다. 질병 (enanthem)의 구두 증상은 드물지 않고 외부 발진 (exanthem)보다 선행 할 수 있다. 소아에서는 보통 전염병 증상이 나타나지 않으며, 첫 번째 징후는 발진 또는 구강 내 반점다. 발진은 얼굴, 두피, 몸통, 상완 및 다리에 작은 빨간 점으로 시작된다. 작은 융기, 물집 및 농포에 10-12 시간 이상 진행; 탯줄과 딱지의 형성이 그 뒤를 이었다.
물집이 생기면 보통 강한 가려움증이 나타난다. 물집은 또한 손바닥, 발바닥, 생식기 부위에서 발생할 수 있다. 일반적으로 구강 내 및 편도 지역에서는 통증이 있거나 가려울 수있는 작은 궤양의 형태로이 병이 나타날 수 있다. 이 enanthem (내부 발진)은 exanthem (외부 발진)보다 1 ~ 3 일이나 앞당겨 질 수 있다. 이 수두 증상은 전염성이있는 사람에게 노출 된 후 10 일에서 21 일 사이에 나타난다. 성인은 발진이 많고 발열이 더 오래 걸릴 수 있으며 수두 신생아 폐렴과 같은 합병증을 경험할 가능성이 더 크다. 살아있는 바이러스가 함유 된 비강 분비물은 일반적으로 exanthem (외부 발진)과 enanthem (구강 궤양)에 1-2 일 정도 앞서 있기 때문에 감염된 사람은 실제로 질병을 인식하기 1-2 일 전에 전염성이 된다. 전염성 병변은 모든 수포 병변이 건조한 딱딱한면 (scabs)이 될 때까지 지속되며, 보통 4 ~ 5 일이 걸리며 생 바이러스의 비강 제거가 중단된다.상태는 보통 2 주 안에 그 자체로 해결된다. 그러나 발진은 최대 1 개월까지 지속될 수 있다. 수두는 발진이 나타나기 1-2 일 전부터 전염성이 있으며 병변이 딱딱해질 때까지 지속된다.
수두는 성인 남성에서 여성이나 어린이보다 일반적으로 더 심하지만 치명적이지는 않다. 비면역 임산부와 억제된 면역계를 가진 여성은 심각한 합병증의 위험이 가장 높다. 전년도 수두와 관련된 동맥성 뇌졸중 (AIS)은 어린 시절 AIS의 약 1/3을 차지한다.[3] 수두의 가장 흔한 합병증은 포진 (대상 포진)이다. 수두 대상 포진 바이러스의 재 활성화는 수시로 어린 수두 감염 후 수십 년 후에 일어난다.
임신과 신생아
임신 기간 중 일차 VZV 감염과 관련된 태아에 대한 위험은 처음 6개월 동안 더 크다. 세 번째 임신에서, 어머니는 더 심한 증상을 가지기 쉽다.[4] 임산부의 경우 면역화 또는 이전 감염의 결과로 생성 된 항체가 태반을 통해 태아로 전달된다. 임산부의 수두 감염은 태반을 통한 전염과 태아 감염을 초래할 수 있다. 임신 28주째에 감염이 발생하면 태아 수두 증후군 (선천성 수두 증후군)이 발생할 수 있다.[5]태아에 미치는 영향은 발달이 미약 한 발가락과 손가락부터 심한 항문 및 방광 기형에 이르기까지 다양 할 수 있다. 가능한 문제점은 다음과 같다.
뇌 손상: 뇌염[6], 소두증 (뇌두), 뇌두종 (뇌수막염)[7], 뇌의 무형성
눈 손상: 시체 줄기, 시력 컵 및 렌즈 소포, 미세안저, 백내장, 맥락 망막염, 시신경 위축
기타 신경 장애: 경추 및 요추 척수 손상, 운동 / 감각 결핍, 심줄 장애가 없는 경우, 동통 증 / 호너 증후군
신체 손상: 상지 및 하지의 저형성, 항문 및 방광 괄약근 기능 장애
피부 질환: (cicatricial) 피부 병변, 저 색소 침착
임신 후반 또는 출생 직후의 감염은 "신생아 수두"라고 한다.[8]모성 감염은 조기 분만과 관련이 있다. 아기가 질병에 걸릴 위험은 출산 7 일전과 출생 후 8 일 동안의 감염에 가장 큰 영향을 미친다. 아기는 전염성이 있는 형제 또는 다른 접촉을 통해 바이러스에 노출 될 수도 있다. 그러나 어머니가 면역력이 있으면 걱정할 필요가 없다. 증상을 보이는 신생아는 폐렴 및 기타 심각한 질병 합병증의 위험이 높다.
진단
수두 진단은 증상과 징후를 기본으로 하며 전형적인 초기 증상과 특징적인 발진이 뒤 따른다. 진단의 확인은 발진의 소포 내 유체를 검사하거나 급성 면역 반응의 증거를 혈액 검사를 통해 확인하는 것이다. 소포액은 Tzanck 번짐 검사 또는 직접 형광 항체 검사를 통해 검사 할 수 있다. 유체는 또한 "배양"될 수 있으며, 이로써 유체 샘플로부터 바이러스를 성장시키려는 시도가 이루어진다. 혈액 검사는 급성 감염 (IgM) 또는 이전 감염 및 후속 면역 (IgG)에 대한 반응을 확인하는 데 사용할 수 있다.[9]태아 수두 감염의 산전 진단은 초음파를 사용하여 수행 할 수 있지만, 일차 모성 감염 후 5 주 지연이 권고된다. 양수 천자로 인한 자발 유산의 위험이 아기의 태아 수두 증후군 발병 위험보다 높지만 모체의 양수에 대한 PCR (DNA) 검사도 시행 할 수 있다.[10]
수두 예방
위생조치
수두를 예방하는 방법은 예방접종, 손 씻기, 칫솔질이다.
수두 확산은 감염된 개체를 격리함으로써 예방할 수 있다. 감염은 발진 3 일 전부터 발진 4 일 후까지 호흡 방울에 노출되거나 병변과 직접 접촉하는 것이다. 수두 바이러스는 소독제, 특히 염소 표백제 (즉, 차아염소산 나트륨)에 민감하다. 모든 외장 바이러스와 마찬가지로, 그것은 건조, 열 및 세제에 민감하다.
백신
수두 백신은 많은 국가에서 권장된다. 일부 국가에서는 초등학교에 입학하기 전에 수두 예방 접종 또는 면제를 요구한다. 첫 번째 예방 접종 후 5 년 후에 두 번째 용량을 권장한다.[11] 예방 접종을 받은 사람은 감염되면 수두에 대한 경미한 증세가 있을 수 있다. 가정 접촉 후 3 일 이내에 예방 접종을 하면 어린이의 감염률과 중증도가 감소한다.
미국에서 일상적인 예방 접종 스케줄의 일부이다. 일부 유럽 국가는 어린이 보편적 예방 접종의 일환으로 이를 포함하고 있지만[12], 모든 국가가 그 비용 때문에 백신을 제공하는 것은 아니다. 영국에서 2014 년까지 백신은 수두에 특히 취약한 사람들에게만 권장된다. 예방 접종을 받지 않은 인구 또는 면역력이 의심스러운 경우 임상의는 효소 면역 측정법을 주문할 수 있다. 면역 측정법은 사람에게 면역을 주는 바이러스에 대한 항체의 양을 측정한다. 항체 수치가 낮거나 (낮은 역가) 또는 의심스러운 경우 재접종을 수행 할 수 있다.
치료
치료는 주로 증상을 완화시키는 것으로 구성된다. 보호 조치로서 사람들은 질병을 다른 사람에게 전염시키지 않기 위해 전염성 인 동안 보통 집에 있어야 한다. 손톱을 짧게 자르거나 장갑을 끼는 것은 긁힘을 방지하고 2 차 감염의 위험을 최소화 할 수 있다.
Calamine 로션 (산화아연을 포함하는 국소 장벽 제제 및 가장 일반적으로 사용되는 개입 중 하나 인)의 국소 적용의 효과를 평가하는 공식적인 임상 연구는 없었지만 우수한 안전성 프로파일을 가지고 있다.[13][42] 2 차 세균 감염을 피하기 위해 온난한 물로 피부의 좋은 위생과 매일 청소를 유지하는 것이 중요하다.[14][43]긁는 것은 또한 2 차 감염의 위험을 증가시킬 수 있다.
파라세타몰 (아세트아미노펜)은 아스피린이 아니라 열을 감소시키는데 사용될 수 있다. 수두를 가진 사람이 아스피린을 사용하면 간과 뇌의 심각한, 때때로 치명적인 질병 인 라이 증후군 (Reye Syndrome)이 발생할 수 있다. 바이러스에 중대한 노출을 가진 심각한 합병증을 일으킬 위험이 있는 사람들은 수두 대상 포진 바이러스에 대한 항체가 높은 역가를 함유 한 수내 수염 면역 글로불린 (VZIG)을 투여 할 수있다.[15] 때때로 항 바이러스제가 사용된다.[16][17]
어린이
발진이 발병한지 24 시간 이내에 구강으로 아 시클로 비르를 투여하면 증상이 1 일 감소하지만 합병증 발생률에는 영향을 주지 않는다. 그러므로 정상적인 면역 기능을 가진 사람에게는 아 시클로비르의 사용을 권장하지 않는다. 12 세 미만 및 1 개월 이상 된 어린이는 합병증을 일으킬 위험에 처한 다른 건강 상태가 아닌 한 항바이러스제를 복용하지 않아도 된다. 수두를 치료하는 것은 면역 체계가 바이러스를 다루는 동안 증상을 목표로 한다. 12 세 미만의 어린이의 경우 손톱을 자르고 청결하게 유지하는 것이 성인보다 더 깊이 물집을 긁을 가능성이 있기 때문에 치료의 중요한 부분이다. 라이 증후군과 관련되어 아스피린은 16 세 미만의 어린이에게 매우 금기이다.
성인
그렇지 않으면 건강한 성인에서의 감염은 더욱 심해지는 경향이 있다. 발진이 발병 한 후 24-48 시간 내에 항 바이러스제 (예: 아시클로비르 또는 발라시클로비르)를 투여하는 것이 일반적으로 권장된다. 성인의 경우 수두 증상을 완화하기 위한 치료법은 기본적으로 어린이를 위한 것과 동일하다. 성인은 증상의 심각성과 합병증의 발생 가능성을 줄이는데 효과적이기 때문에 항바이러스 약물 치료가 더 자주 처방된다. 항바이러스 약품은 바이러스를 죽이지는 않지만 증식을 막는다. 성인은 탈수를 줄이고 두통을 완화하기 위해 물 섭취량을 늘리는 것이 좋다. 가려움증이나 열이나 통증과 같은 다른 증상을 완화시키는 데 효과적이기 때문에 파라세타몰 (아세트아미노펜)과 같은 진통제를 사용하는 것이 좋다. 항히스타민 제는 가려움증을 완화하고 가려움증이 진정 작용을 하기 때문에 수면을 방해하는 경우에 사용할 수 있다. 어린이들과 마찬가지로 항바이러스제는 합병증을 더 많이 앓는 성인들에게 더 유용하다. 여기에는 임산부 나 약화 된 면역계를 가진 사람들이 포함된다.
뉴클레오시드 유사체 인 소리부딘 (Sorivudine)은 건강한 성인의 1 차 수두 치료에 효과가 있다고 보고되었지만 (case reports 만 해당), 효능을 입증하기 위해서는 여전히 대규모 임상 시험이 필요하다. 수두 회복 후, 성인이 VZV 면역 글로불린을 1 회 주사하고 수두 백신이나 포진 대상 포진 백신을 1 회 주사하는 것이 의사들에 의해 권장된다.
예후
수두 대상 포진 바이러스에 의한 눈에 띄는 물집의 지속 기간은 보통 어린이에서 4 일에서 7 일까지 다양하며, 새로운 물집이 나타나면 5 일 후 사라진다. 수두 감염은 어린 소아에게는 경증이며 중탄산나트륨 조 또는 항히스타민 제제로 증상 치료를 하면 가려움증이 완화 될 수 있다. 면역 체계가 스트레스를 견딜 수있을만큼 충분히 발달하지 못하여 신생아를 출생에서부터 6 개월까지 감염된 사람으로부터 10-21 일 동안 멀리 두는 것이 좋다.[18] 파라세타몰 (아세트아미노펜)은 열을 줄이기 위해 널리 사용된다. 아스피린이나 아스피린이 함유 된 제품은 라이 증후군을 일으킬 수 있으므로 수두가 있는 어린이에게 투여해서는 안 된다.[19]
성인의 경우 발병률은 훨씬 낮지 만이 질환은 더 심하다. 성인의 감염은 폐렴 (직접적인 바이러스 성 폐렴 또는 2 차적인 세균성 폐렴[20][60]), 기관지염 (바이러스 성 기관지염 또는 2 차 세균성 기관지염), 간염, 뇌염으로 인한 더 큰 이환율과 사망률과 관련이 있다. 특히 수두를 앓고 있는 임산부의 10 %까지 폐렴이 발생하며, 그 중증은 나중에 임신과 함께 발병함에 따라 증가한다. 잉글랜드와 웨일즈에서는 수두로 인한 사망자의 75 %가 성인에게 발생한다. 포진 대상 포진에서 위험이 더 높지만 면역 결핍 환자에서 뇌염이나 뇌염이 발생할 수 있다. Necrotizing 근막염 또한 드문 합병증이다.
수두는 면역력이 약한 성인에게 치명적일 수 있다. 에이즈 발병과 면역 억제 요법의 사용 증가로 인해이 고위험군에 속한 사람들의 수가 증가했다. 수맥 (Varicella)은 약물 (예: 고용량 스테로이드)이나 HIV로 약화 된 면역 체계를 가진 환자가 있는 병원에서 특히 문제가 된다.[21]
농가진, 봉와직염, 과민증으로 나타나는 피부 병변의 2 차 세균 감염은 건강한 어린이에게 가장 흔한 합병증이다. 면역 결핍 증후군에서 흔히 볼 수있는 일차 성 수두 감염은 높은 이환율을 보일 수 있다. 수두 성 폐렴 환자의 90 %는 성인 인구에서 발생한다. 전파 된 수두의 합병증에는 심근염, 간염 및 사구체신염이 포함된다.
건강한 어린이와 성인이 영향을 받지만 출혈 합병증은 면역 저하 또는 면역 억제 인구에서 더 흔하다. 열성 자반병, 자반병이있는 악성 수두, 감염 후 자반병, 자반병, 아나필락시스 자반병 등 다섯 가지 주요 임상 증후군이 보고 되었다. 이 증후군에는 열성 자반병이 증상의 가장 양성이며 합병증 없는 결과를 갖는 다양한 과정이 있다. 대조적으로, 자반병을 가진 악성 수두는 70 % 이상의 사망률을 갖는 중대한 임상 상태이다. 이 출혈성 수두 증후군의 원인은 알려져 있지 않다.
수두 합병증
수두를 가볍게 여기는 사람도 있지만 심하면 폐렴, 뇌염이 합병증으로 올 수 있으므로 주의해야 한다.
수두의 재발 유무에 대해
예방 접종 후에도 앓게 되는 수두를 변형수두라고 하며 수두를 완전히 한번 앓았으면 수두는 다시 재발하지 않는다. 그러나 성인이 된 후 면역력이 떨어지면 신경절에 숨어 있던 수두 바이러스가 대상포진으로 발병한다. 즉 수두 자체는 재발하지 않으나 수두 바이러스가 잠복해 있다가 발생하는 대상포진은 보통 재발이라기 보다는 같은 바이러스에 의한 다른 증상으로 본다. 수두 감염 후 바이러스는 신체의 신경 조직에 잠복 해 있다. 면역 체계는 바이러스를 퇴행성으로 유지하지만, 보통 성인에서는 나중에 재 활성화되어 대상 포진이라고도 하는 다른 형태의 바이러스 감염을 일으킬 수 있다. 미국 예방 접종 자문위원회 (ACIP)는 60 세 이상의 모든 성인에게 대상 포진 백신 접종을 제안한다. 대상 포진은 수두 감염 어린이 5명 중 1명, 특히 암, HIV 또는 다른 조건에서 면역 억제 된 사람들에게 영향을 준다. 스트레스는 대상 포진에도 영향을 줄 수 있지만 과학자들은 여전히 연결 고리를 연구하고 있다. 대상 포진은 60 세 이상의 성인에서 가장 흔하게 발견되며 1 세 미만의 어린이는 수두로 진단된다.
한편 한겨레신문에 실린 수두가 재발한다는 제목으로 된 내용은 말한 의사의 뜻을 오해한 것으로 주의가 필요하다.[22] 다시 요약하면 수두는 1970년대에는 예방접종을 하면 100% 가까운 예방 효과가 있었다. 그러나 1970년대 이후 예방접종을 한 후에도 수두를 앓게 되는 환자가 생겼다. 이를 변형수두라고 한다. 그러나 수두를 실제로 앓은 환자는 재발하지 않는다. 다만 수두 바이러스가 신경절에 잠복해 있다가 중년 이후에 대상포진으로 발병하는 경우가 있다. 그러므로 수두는 재발하지 않으며 다만 대상포진이라는 질병으로 발병할 수는 있다. 수두와 대상 포진은 같은 바이러스에 의한 질병이지만 증상이 다르므로 다른 질병으로 본다. 대상포진도 극히 예외적으로 재발한다. 대상포진도 대부분의 환자들은 재발이 없다. 다만 포진후 신경통으로 만성 신경통 증상으로 고통 받을 수는 있다.
또 대상포진은 면역력의 문제이다. 사실 청결과는 별 관계가 없다. 그러므로 한겨레 신문의 내용은 오해의 소지가 많은 내용이므로 기사 내용을 정확히 이해 하여야 한다.
전염병학(역학)
1차적인 수두는 전 세계 모든 국가에서 발생한다. 2013 년에 이 질병으로 인해 7,000 명이 사망했으며, 1990 년의 8,900 명에서 감소했다.
온대 국가에서 수두는 주로 어린이의 질병으로 대부분의 경우 겨울과 봄에 발생하며 학교 접촉으로 인해 발생한다. 그것은 4-10 세 그룹에서 가장 높은 유병률을 보이는 유년기의 전형적인 질병 중 하나이다. 풍진과 마찬가지로 유치원 아이들에게는 흔하지 않다. 수두는 밀접한 접촉에서 90 %의 감염률로 매우 전염성이 있다. 온대 국가에서는 성인이되기 전에 대부분의 사람들이 감염되고 젊은 성인의 10 %는 감염되기 쉽다.
열대 지방에서 수두는 종종 노년층에서 발생하며 더 심각한 질병을 일으킬 수 있다.[23][68] 성인의 경우, 주머니 표시는 어둡고 흉터는 어린이보다 더 두드러진다.
미국 질병 통제 예방 센터 (CDC)는 주 보건 당국에 수두 감염보고를 요구하지 않고 있으며, 현재 31 개 주에서만이 정보를 자원하고 있다. 그러나 Sickweather라는 소셜 미디어 질병 감시 툴이 실시한 2013 년 연구에서 페이스 북과 트위터의 수두 감염에 대한 일화적인보고는 메릴랜드, 테네시, 일리노이 주에서 가장 많은 감염자를 가진 주를 측정하고 순위를 매기는 데 사용되었다.
어원
왜 이 용어가 사용되었는지는 명확하지 않지만 비교적 가벼운 질병으로 인해 그 용어가 사용되었을 수 있다. chickpeas 에의 소포의 유사성에 근거하거나 chickpeas를 닮은 발진에서 유래 한 chickpeas로부터 유래했다고 한다.[24] 다른 제안들로는 아이를 위한 닭 지정 (즉, '아동기'), 가려움증의 부패, 질병이 닭에서 유래했을 수도 있다는 생각 등 이 있다. 사무엘 존슨 (Samuel Johnson)은 그 지정을 "그 큰 위험이 없어서"라고 설명했다.
사회와 문화
어릴 때 발병하는 수두는 성인에게 발병하는 것보다 보통 증상이 경미하기 때문에 일부 부모들은 자녀를 의도적으로 바이러스에 노출시킨다. 이는 '수두 파티' 등으로 알려져 있다. 의사들은 아이들이 치명적일 수 있는 질병에 걸리는 것 보다는 약화된 바이러스 형태인 백신 접종을 받는 것이 더 안전하다고 반박한다.
다른 동물들
수두는 자연 상태에서 인간에게만 발병하는 것으로 알려져 있다. 그러나 수두는 침팬지 (chimpanzee)[25]와 고릴라 (gorillas)[26]를 포함한 영장류와 같은 다른 동물에서 발생했다.
각주
외부 링크
at Curlie
분류:감염병
분류:바이러스성 질병
분류:피부 질환
| https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%88%98%EB%91%90 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
914,
1165,
1907,
2920,
3465,
3647,
4349,
5907,
6779,
7102,
7369,
8164,
9398,
10376,
10784,
11219,
11415,
11640,
12674,
13602,
13783,
14572
],
"plaintext_end_byte": [
913,
1145,
1906,
2919,
3437,
3646,
4348,
5884,
6778,
7101,
7290,
8163,
9397,
10375,
10768,
11186,
11414,
11582,
12673,
13564,
13757,
14554,
14796
]
} | Miksi arjalainen fysiikka vastusti kvanttimekaniikkaa? | Arjalainen fysiikka | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Arjalainen fysiikka () eli saksalainen fysiikka () on nimitys Saksan fyysikkoyhteisössä erityisesti 1930-luvulla ja 1940-luvun alussa vaikuttaneelle liikkeelle, joka vastusti etenkin Albert Einsteinin suhteellisuusteoriaa. Laajemmin liikkeen voidaan sanoa vastustaneen koko modernia fysiikkaa, sillä se torjui myös kvanttimekaniikan.[1] Liikkeen katsotaan alkaneen 1920-luvun alussa ja päättyneen viimeistään kolmannen valtakunnan tuhouduttua toisen maailmansodan jälkeen vuonna 1945. Arjalainen fysiikka jakoi fysiikan tutkimuksen kahtia arjalaiseen ja juutalaiseen fysiikkaan () tutkijoiden sukutaustan perusteella. Liikkeen huomattavimpia fyysikoita olivat Ernst Gehrcke sekä Nobel-palkitut Philipp Lenard ja Johannes Stark. Vaikka liike oli erityisen aktiivinen Saksassa, oli sillä kannatusta myös ulkomailla – esimerkiksi Suomessa arjalaista fysiikkaa kannatti matemaatikko Hjalmar Mellin.[2]
Nimitys saksalainen fysiikka (Deutsche Physik), jota käytetään arjalaisen fysiikan (Arische Physik) rinnalla, on peräisin fysiikan emeritusprofessorin Philipp Lenardin vuonna 1936 julkaistusta samannimisestä oppikirjasarjasta.
Liikkeen ideologia
Arjalainen fysiikka ei missään vaiheessa saanut johdonmukaista tai ohjelmanomaista muotoa, eikä se myöskään ollut täysin ristiriidaton. Arjalaisen fysiikan käsitteet eivät koskaan nousseet osaksi fysiikan ja muiden luonnontieteiden valtavirtaa. Arjalaiselle fysiikalle ominaista oli se, mitä se vastusti − eli modernia fysiikkaa, monimutkaista matematiikka, visualisoitavuuden puutetta ja intuition vastaisia teoreettisia tuloksia. Arjalaiset fyysikot olivat modernismia vastustavia romantikoita, jotka halusivat, että kokeet ja intuitio ovat sopusoinnussa keskenään ja fysiikka yksinkertaista ja helposti ymmärrettävää. He vastustivat fysiikan pirstoutunutta erikoistuneisuutta ja kannattivat holistista luonnonkuvaa.[3]
Arjalainen fysiikka oli 1930-luvulta lähtien avoimen rasistista, ja sen kannattajien mielestä ainoa luotettava fysiikka oli arjalaisten tekemää.[3] Juutalaisia he syyttivät arjalaisten koetulosten varastamisesta. Lenardin mukaan fysiikan tarkoitus oli tavoitella totuutta, ja hänen mukaansa totuus saavutettaisiin vain kokeilla, jotka liittyivät totuuden synnyttämiin mielikuviin. Keskeisimpiä tällaisista mielikuvista oli eetteriteoria, joka oli aikaisemmin todistettu vääräksi Michelsonin-Morleyn kokeella. Albert Einsteinin vuonna 1905 julkaistussa erityisessä suhteellisuusteoriassa eetterin käsite hylättiin kokonaan. Arjalaiset fyysikot kuitenkin pitivät eetteriä puhtaana totuutena.[3] Arjalaisen fysiikan mukaan ainoastaan "pohjoista rotua" edustava fyysikko kykeni dialogiin luonnon kanssa tarkoin suunniteltujen ja suoritettujen kokeiden ja havaintojen kautta. Kehittynyttä teoriaa ei juuri pidetty arvossa. Lenardin oppilas Alfons Bühl kuvaa teoreettista fysiikkaa seuraavasti:[3]
Arjalainen fysiikka pyrittiin pitämään poissa valtavirran fysiikan aikakauslehdistä. Arjalaiset fyysikot joutuivat julkaisemaan ajatuksensa muissa lehdissä. Yksi tällainen oli Zeitschrift für die gesamte Naturwissenchaft. Se perustettiin vuonna 1935 ja se toimi, tosin epävirallisesti, arjalaisten fyysikoiden äänitorvena. Se sisälsi tavallisia fysiikan artikkeleita, mutta myös antisemitististä propagandaa, vakiintuneen fysiikan vastaisia polemiikkejä sekä tieteenhistorian henkilöiden palvontaa.[4]
Kansallissosialistien tuki
Lenard ja toinen Nobelin fysiikanpalkinnon saanut saksalainen Johannes Stark alkoivat kampanjoida Einsteinin suhteellisuusteoriaa vastaan nimittäen sitä juutalaiseksi fysiikaksi.
1930-luvun alkuvuosina liike onnistui saamaan tukea natsihallinnolta, koska molemmilla osapuolilla oli hyvin samankaltaisia teemoja. Kansallissosialistien tuki mahdollisti arjalaisen fysiikan laajamittaisemman harjoittamisen yliopistoissa sekä muissa instituutioissa. Stark itse halusi päästä Saksan fysiikan johtajaksi ja Gleichschaltungin mukaisesti määrätä totalitaarisesti minkälaista tiedettä Saksassa harjoitetaan. Vuonna 1931 eläköitynyt ja kuusi vuotta myöhemmin Saksan kansallissosialistiseen työväenpuolueeseen liittynyt Lenard toimi arjalaisen fysiikan ideologisena johtohahmona. Jo vuonna 1930 kansallissosialistiseen puolueeseen liittynyt Stark vaikutti myös politiikassa.
Arjalainen fysiikka saavutti joitakin ”voittoja”, mutta Lenard ja Stark olisivat halunneet voimakkaampaa tukea kansallissosialisteilta. Arjalaiset fyysikot kävivät pitkän taistelun siitä, kuka täyttäisi Arnold Sommerfeldin viran Münchenin yliopiston teoreettisen fysiikan professorina tämän jäädessä eläkkeelle. Sommerfeld oli kouluttanut lähes kolmasosan silloisista Saksan fysiikan professoreista, joten häntä arvostettiin saksalaisessa fyysikkoyhteisössä suuresti. Useiden muiden fyysikoiden tapaan Sommerfeld oli sitä mieltä, että virkaan tulisi valita Werner Heisenberg. Tämä ei miellyttänyt arjalaisia fyysikoita ja he aloittivat laajan kampanjan kvanttiteoreetikko Heisenbergiä vastaan. He nimittivät Heisenbergiä SS:n viikoittain ilmestyneessä Das Schwarze Korps -lehdessä ”valkoiseksi juutalaiseksi”. Kampanja saavutti päämääränsä Heinrich Himmlerin puututtua asiaan henkilökohtaisesti.[4] Teoreettisen fysiikan professuurin virkaan valittiin kansallissosialisti ja suhteellisuusteoriaa vastustanut aerodynamiikan asiantuntija Wilhelm Müller. Sommerfeldin mukaan valinta oli huonoin mahdollinen. Müller ei ollut eläessään julkaissut ainoatakaan tieteellistä fysiikan tutkimusta, eikä hänellä ollut näyttöä teoreettisen fysiikan hallitsemisesta lainkaan. Kansallissosialistien silmissä hänen tärkein ansionsa oli 1936 julkaistu Juutalaiset ja tieteellinen työ -kirja, jossa Müller hyökkäsi Einsteinia ja hänen ”juutalaista suhteellisuusteoriaansa” vastaan.[5]
Liikkeen tuhoutuminen
Satunnaisista poliittisista voitoista huolimatta arjalaisten fyysikoiden vaikutus jäi rajalliseksi ja lyhytaikaiseksi. Monet kansallissosialistiset fyysikot pitivät Lenardin ja Starkin ajamaa liikettä mahdottomana, vaarallisena ja naurettavana.[4] Esimerkiksi NSDAP-puolueeseen kuulunut Pascual Jordan ei halunnut olla missään tekemisissä Lenardin ja Starkin liikkeen kanssa. Arjalaisella fysiikalla ei ollut ehjää ja yhtenäistä ideologiaa, eikä se perustunut kansallissosialismin sisällä hyväksyttyyn filosofiseen perustaan. Tällaista ei edes ollut vaan kansallissosialismi tukeutui toimintaan ja tunteeseen, ei johdonmukaiseen ajatusjärjestelmään. Lenard ja Stark eivät kyenneet saamaan kovinkaan suurta kannatusta. Vankan kannattajajoukon laajuus oli enintään 30 koko Saksassa. Toisaalta ryhmän vaikutus oli suurempi kuin koko antaisi olettaa.[4]
Arjalainen fysiikka ei yksinkertaisesti kyennyt korvaamaan Einsteinin, Bohrin ja Heisenbergin muotoilemaa modernia fysiikkaa millään tavoin. Yritykset kieltää suhteellisuusteorian opetus yliopistoissa eivät onnistuneet; teoriaa opetettiin kirjoissa ja luennoilla, mutta Einsteinin nimi vain jätettiin mainitsematta.
Vuoden 1940 jälkeen Stark seuraajineen menetti suurimman osan poliittisesta tuestaan. Liike alkoi vähitellen hiipua ja vuoteen 1943 mennessä se oli käytännöllisesti katsoen kadonnut.
Natsismin ja arjalaisen fysiikan vaikutus saksalaiseen fysiikkaan
Ennen sotaa
Saksa oli tieteen ja etenkin fysiikan tutkimuksen kärkimaita 1900-luvun alussa, jolloin fysiikkaa hallitsivat Saksan lisäksi Britannia, Ranska ja Yhdysvallat. Saksalaisen tieteen johtava asema näkyy varsinkin Nobel-palkinnoissa: vuosina 1901–1932 saksalaisille tieteilijöille oli myönnetty 31 Nobel-palkintoa, kun toiseksi menestyksekkäimmän maan Ison-Britannian tieteilijät olivat saaneet niitä 16 kappaletta. Moderneilla fysiikan alueilla, kuten kvantti- ja atomiteoriassa, saksalaisilla oli dominoiva asema. Esimerkiksi vuosina 1926–1933 maailmassa julkaistuista kvanttimekaniikan tutkimuksista 45 prosenttia oli tehty Saksassa. Alan kehityksestä oli likipitäen mahdotonta pysyä mukana, ellei osannut lukea saksaa, sillä noin puolet julkaisuista oli kirjoitettu saksaksi.[5]
Tutkimuksen laantuminen alkoi Saksassa vuoden 1933 jälkeen, kun Hitleristä tuli tammikuussa valtakunnankansleri. Hieman myöhemmin Hitler sai vietyä läpi lakiehdotuksen, joka antoi hänelle käytännössä rajattomat valtaoikeudet. Hitlerin huomion kohteena olivat erityisesti Saksassa eläneet juutalaiset. Vuoden 1933 huhtikuussa kansallissosialistit säätivät niin sanotun ammattivirkamieslain, jonka mukaan vain arjalaisilla oli oikeus työskennellä valtion tehtävissä. Käytännössä tämä tarkoitti sitä, että kaikki juutalaiset erotettiin yliopistojen ja tutkimuslaitosten viroista, koska valtio rahoitti laitosten tutkimustoimintaa. Ei-arjalaiseksi leimautui jokainen, jolla oli yksikin ei-arjalainen isovanhempi. Ei-arjalaisilla tarkoitettiin etupäässä juutalaisia. Kansallissosialisteja ei estänyt se, että yliopistojen opettajista noin 18 prosenttia oli juutalaista alkuperää.[5] Eniten kärsivät Berliinin ja Frankfurtin yliopistot, joiden henkilökunnasta kolmannes pakotettiin luopumaan virastaan, sekä Göttingenin yliopiston matematiikan ja fysiikan laitokset, joiden professoreista erotettiin 70 %. Lain perusteella erotettiin noin tuhat opettajaa, joista 313 oli varsinaisia professoreita.[6]
Max Planck pelkäsi arjalaisen fysiikan korostamisen voivan vahingoittaa saksalaisen tieteen tulevaisuutta. Kerran hän meni Hitlerin puheille sanoen, että tilanne voisi olla erityisen vahingollinen koko Saksalle. Hitlerin kerrotaan vastanneen: ”Kansallista politiikkaamme ei peruta tai muuteta edes tiedemiesten takia. Jos juutalaisten tiedemiesten erottaminen tarkoittaa Saksan nykyisen tieteen tuhoa, joudumme olemaan ilman tiedettä muutaman vuoden!”[6][5] Tilanteeseen suhtauduttiin yleisesti välinpitämättömästi. Eräs yhdysvaltalainen tiedemies kertoi raportissaan, että saksalaiset olivat lähinnä iloisia asiasta. Tilanne pakotti noin tuhat saksalaista muuttamaan maasta pois. Yleisimmät kohdemaat olivat Yhdysvallat ja Britannia. Tieteen kehityksen kannalta maahanmuuttajat olivat erityisen hyvä asia Yhdysvalloille ja Britannialle. Sitä vastoin Saksassa tutkimus alkoi taantua. Pakolaisten joukossa oli kaikkiaan 26 nobelistia tai tulevaa palkittavaa.
Muuttoliikkeen lisäksi Saksan fysiikan tilaa heikensivät myös erilaiset kiellot. Vuodesta 1936 lähtien saksalaiset tieteilijät eivät neuvostoliittolaisten ja italialaisten tieteilijöiden tapaan saaneet osallistua kokouksiin, jotka liittyivät jollakin tavalla Kansainliittoon. Vuodesta 1937 lähtien saksalaiset tieteilijät eivät myöskään saaneet vastaanottaa Nobel-palkintoja.[7]
Sodan jälkeen
Arjalaisen fysiikan takia Saksa tuskin olisi koskaan saanut saavutettua Yhdysvaltain Manhattan-projektin etumatkaa, koska pommin valmistamiseen tarvitut ammattitaitoiset ja kokeneet juutalaistutkijat oli karkotettu Yhdysvaltoihin. Sodan jälkeen Saksan tiede elpyi odotettua nopeammin, mutta se ei ole saanut takaisin johtavaa asemaa, joka sillä oli ennen kansallissosialismia ja arjalaista fysiikkaa.
Arjalaisen fysiikan kannattajat
Arjalaisen fysiikan kannatus ei ollut kovin suuri, mutta se onnistui saamaan useita melko tunnettuja tieteilijöitä riveihinsä. Arjalaista fysiikkaa kannattaneita fyysikkoja olivat muun muassa:
Bruno Thüring[8]
Ernst Gehrcke
Hugo Dingler, tieteenfilosofi
Johannes Stark
Lothar G. Tirala, lääkäri
Ludwig Glaser
Philipp Lenard
Rudolf Tomaschek
Wilhelm Müller
Vastaavia ilmiöitä fysiikan historiassa
Neuvostoliitto
Arjalaisen fysiikan kanssa samanaikaisesti Neuvostoliitossa esiintyi niin sanottua proletaarista tiedettä. Neuvostoliiton syntymisen jälkeen neuvostoliittolaiset filosofit pitivät tärkeänä, että tiedettä analysoitaisiin dialektisen materialismin kannalta. Neuvostofilosofien mukaan proletaarisen tieteen menetelmät ja tavoitteet olivat erilaiset kuin porvarillisen tieteen.[9] Liikehdintä herätti poliittista ja filosofista mielenkiintoa, mutta neuvostoliittolaisia fyysikoita se ei saanut vakuutettua proletaarisen fysiikan eduista. Filosofien ja fyysikoiden välillä oli koko 1920-luvun kiistoja fysiikan tulkitsemisesta. Kiista kulminoitui 1930-luvulla kvanttimekaniikan tulkinnan takia. Esimerkiksi Alexander Maksimov haukkui modernin fysiikan kehittäjiä, kuten Einsteinia, Schrödingeriä, Bohria ja Diracia, ”machilaisiksi idealisteiksi”.[10] Karkeasti voidaan sanoa, että proletaarisessa fysiikassa oli arjalaiseen fysiikkaan verrattuna korvattu termi ”juutalainen” nimityksellä ”idealistinen”.[11]
Hyvin harva neuvostoliittolaisesta fyysikosta vakuuttui filosofien julistuksesta. Suurin osa fyysikoista oli sitä mieltä, että fysiikan kritisoiminen vaati ymmärrystä fysiikasta, ja tätä filosofeilla ei ollut fyysikoiden mukaan. Ennen toista maailmansotaa oli selvä, ettei Neuvostoliitossa syntyisi erityistä marxilaista fysiikkaa Saksan arjalaisen fysiikan tapaan.[10] Oleellisin syy oli, että keskustelu oli melko avointa, eivätkä poliittiset vallanpitäjät puuttuneet keskusteluun juurikaan kummankaan puolelle. Tilanne kuitenkin muuttui toisen maailmansodan kynnyksellä kun ilmapiiri kiristyi ja kvanttimekaniikan tulkinnasta tuli osa poliittista peliä. Fysiikka politisoitui voimakkaasti vuosina 1948–1951 ja sen piirissä kampanjointiin ”taantumuksellista einsteinilaisuutta” vastaan.[11] Nytkin keskusteltiin lähinnä siitä, mikä oli oikea fysiikan filosofia.
Katso myös
Lysenkolaisuus
Lähteet
Citation error, replace with{{cite book| author = Helge Kragh| title = Kvanttisukupolvet| publisher = Terra Cognita| year = 2002| id = ISBN 952-5202-53-4}}
Viitteet
Kirjallisuutta
Beyerchen, Alan, Scientists under Hitler: Politics and the physics community in the Third Reich (New Haven, CT: Yale University Press, 1977).
Heisenberg, Werner: Deutsche und Jüdische Physik. (julkaissut Helmut Rechenberg) München 1992, ISBN 3-492-11676-0
Hentschel, Klaus, ed. Physics and National Socialism: An anthology of primary sources (Basel: Birkhaeuser, 1996).
Lenard, Philipp: Wissenschaftliche Abhandlungen Band IV. [Postuumisti, saksankielinen.] Berliini: GNT-Verlag, 2003. ISBN 978-3-928186-35-3.
Citation error, replace with{{cite book| author = Kragh, Helge| title = Kvanttisukupolvet| publisher = Terra Cognita| year = 2002| id = ISBN 952-5202-53-4}}
Walker, Mark, Nazi science: Myth, truth, and the German atomic bomb (New York: Harper Collins, 1995).
Aiheesta muualla
Check date values in: |date= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
Check date values in: |date= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
Check date values in: |date= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
Luokka:Fysiikan historia
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Arjalainen%20fysiikka |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
169,
855,
1192,
1565,
2422,
2801,
3518,
3847,
4475,
4887,
9990,
10055,
10154,
10287,
10334,
10389,
10442,
10494,
10553,
10642,
10895,
11097,
11256,
11288,
11347,
11398,
11497,
11688,
11966
],
"plaintext_end_byte": [
161,
854,
1191,
1564,
2414,
2800,
3517,
3846,
4474,
4875,
9973,
10047,
10103,
10256,
10333,
10388,
10441,
10493,
10552,
10609,
10893,
11063,
11242,
11287,
11346,
11397,
11455,
11588,
11949,
11996
]
} | 車田正美の出身はどこ | 車田正美 | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
1
],
"minimal_answers_start_byte": [
169
],
"minimal_answers_end_byte": [
193
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
車田 正美（くるまだ まさみ、男性、1953年12月6日 - ）は、日本の漫画家、作詞家。東京都中央区月島出身。血液型A型。
略歴
東京都中央区月島のとび職の家に生まれる。若い頃は下町の不良少年で喧嘩に明け暮れ、本宮ひろ志の漫画『男一匹ガキ大将』に感銘を受けて漫画家を志す。漫画を本格的に描き始めた当初は画材を知らず、青インクでペン入れをしたという。高校3年生の時、初作品を『週刊少年ジャンプ』の「ヤングジャンプ賞」に投稿したが落選。編集部に落選理由を尋ねに行ったのがきっかけで、当時『侍ジャイアンツ』を連載していた井上コオのアシスタントとなる（一時的に本宮ひろ志のアシスタントも兼ねた）。
20歳の時、『週刊少年ジャンプ』にて『スケ番あらし』でデビュー。『リングにかけろ』『風魔の小次郎』『男坂』『聖闘士星矢』『SILENT KNIGHT翔』を同誌で連載し、荒唐無稽ながらも独特の作風で黄金期ジャンプの看板漫画家の一人として活躍する。
『SILENT KNIGHT翔』終了後、『週刊少年ジャンプ』を離れ、『スーパージャンプ』で新選組を題材とした『あかね色の風』を連載するが連載は途中中断。その後、創刊まもなかった『月刊少年エース』（角川書店）に移籍して連載した『B'T-X』は、人気作品となりアニメ化された。
現在は秋田書店の雑誌を中心に活動中。『週刊少年チャンピオン』にてフルカラーで『聖闘士星矢』の続編である『聖闘士星矢 NEXT DIMENSION 冥王神話』を不定期連載。2014年、デビューから40年を迎えたのを機に「車田正美 熱血画道40周年」と題した各種記念企画を展開。『男坂』の連載を『週刊プレイボーイ』公式サイトの『週プレNEWS』内で29年ぶりに再開し、北の大地編を収録した4巻が10月に発売され12月から新章を開始。またWEBコミック誌『チャンピオンクロス』で『雷鳴のZAJI』の特別編を26年ぶりに掲載し、さらにデビュー40周年の集大成として自伝的作品『藍の時代 一期一会』を『週刊少年チャンピオン』誌上で連載した。
作風
根性や友情、兄弟愛、仁義をキャラクターに語らせる熱血漫画を得意とする。本宮ひろ志に影響されたと語る大ゴマや大胆な見開きなどを多用し、ダイナミックな必殺技の応酬を描くのが特徴。その一方で、作中に古人の名言を引用したり、物理学の知識を応用した展開を見せる。
『リングにかけろ』の中盤あたりから「リングを切り裂く、窓をぶち破る、建造物を破壊する」などの荒唐無稽なパワーを宿すボクサー、また神々の力を宿す奇跡のボクサーなどが登場し始め、「SFボクシング」とでもいうべき新しいジャンルを開拓。同作のトーナメント式団体戦は後の『週刊少年ジャンプ』の格闘漫画の先駆けとなった。島本和彦は『アオイホノオ』において『リングにかけろ』の一場面を引用し「これは車田正美が長い年月をかけて作り上げた様式美。本人だけが許されるオリジナリティー」と評価している。
描線は一見太く力強いが、かぶらペンで引いた細い線を重ねて太く見せている。「SHWOK」「ZZRAK」「BAKCOOON（あるいはBAKOOOM）」などのアルファベットの擬音や、墨を飛び散らせたような黒い吹き出しなどは車田独特の様式として頻繁に使われる。
『週刊少年ジャンプ』連載中は激しい生存競争の中、「面白いと思ったアイディアはすぐ使う」という考えからの怒涛のストーリー展開が多く、突然突飛な設定を持ち出すこともある。謎の人物として登場したシルエットが正体を現すと全く違うデザインになっている場合もあるほか、作中で死亡したように描かれたキャラクターをのちに再登場させることもある。車田は「自分の漫画に必要なのは起承転結ではなく、いかに読者を驚かせるかだ」と語っている[1]。
それが故に物語が途中のまま最終ページに「未完」（『男坂』）や「NEVER END」（『SILENT KNIGHT翔』）といった言葉を載せて事実上完結する作品も多い。車田自身も、「自分にこの職業を与えてくれたことは感謝するが、自分は本当に漫画家に向いているかどうかはわからない」とコメントしている。
その他
車田自身は自らを「漫画家」ではなく「漫画屋」と称していた。理由は「漫画家などと呼ぶべきなのは手塚治虫のような巨匠であり、自分はその呼称には値しない」と述べていた。
車田がジャンプ時代に描いた漫画のうち、特に代表作となる『リングにかけろ』、『聖闘士星矢』の人気は絶大なものであり、当時集英社ビルの改装を行った際に『新社屋は「車田ビル」、入り口階段を「リンかけ階段」と呼ばれている』『ジャンプが300万部突破出来たのは私の漫画のおかげ』と車田は冗談半分のネタにしていた[2]。
『聖闘士星矢』はグッズの売上も良く、聖闘士のフィギュア聖闘士聖衣大系は1987年度男子玩具最大のヒット作となった[3]。また、日本国外で問題視されがちな残酷描写という点でも、『聖闘士星矢』は他の日本のアニメ作品と比較して描写がマイルドであるため、欧州でも受け入れられ世界中で人気を博すことになった。フランス出身の映画監督ルイ・レテリエはアニメの大ファンだったと明かし、『タイタンの戦い』は『聖闘士星矢』のオマージュであると述べている[4]。
熱心な車田ファンは「マサミスト」と呼ばれ（命名者は島村春奈）、公式サイトでも閲覧者をそう呼称している。
正装は白のスーツを愛用しており、誌面やOVA『聖闘士星矢 冥王ハーデス十二宮編』試写会[5]で着用していた。
『聖闘士星矢』連載時、車田は文化人納税者番付第一位になり、所有する車も外車数台と豪華絢爛の豪遊生活を送っていた（現在は国産車と二本の足と本人は語る）。
多くの格闘家との親交を持つ。これが影響して、車田当人の希望で格闘家が自身のアニメ作品にゲスト声優として参加したり、本人がキャラクターとして登場している。単行本コメント、雑誌対談企画など、その他格闘家関連の話題には事欠かない。
かつては一日に五箱も煙草を吸うヘビースモーカーだったが、『風魔の小次郎』連載の頃に病に倒れた父親の回復に願掛けしてスパッと禁煙したとのこと[6]。
『聖闘士星矢』に登場するオブジェ状のプロテクター、聖衣（クロス）、鱗衣（スケイル）、冥衣（サープリス）は、複数のアシスタントがデザインと作画（描写に形状の知悉が要求されるため）を兼任している。
近年は秋田書店との交流が深く、HP上でも多くの親睦が示されている。
『週刊少年チャンピオン』で『聖闘士星矢THE LOST CANVAS 冥王神話』を執筆している手代木史織は『聖闘士星矢』など車田漫画の影響で漫画家を志した。
『コミックゲーメスト』でゲーム『真・サムライスピリッツ』のイラストを描き下ろした。読者からの要望があれば連載をする、とのことだったが連載には至らなかった。なお、描き下ろしイラストは公式サイトのギャラリーに掲載されている。
アニメ版『聖闘士星矢』の続編として、2003年より冥界編がOVAとして作成されていたが、2005年、制作続行中でありながら古谷徹をはじめとした主役声優陣を降板させた。ただ車田は古谷を降板させる気はなく、古谷以外の声優陣の変更を希望したが、他のベテラン声優陣と長年育てたチームワークを重視した古谷は自ら降板したという。聖闘士星矢 冥王ハーデス編#声優交代の波紋を参照。
アイドル好きであり石野真子、酒井法子のファンだった。『リングにかけろ』では世界大会イタリア戦の前夜、石松がTVの石野の歌唱に併せ「プリティー・プリティー」を歌う描写があり、ジャンプ愛読者賞の読み切り作品『リングにこけろ』では自らがギリシャ戦の剣崎のセルフパロディを演じ、「どうやら、この世では好きとも言えそうもないぜ・・・あばよマコ（石野真子）」と呟く描写がある。また『聖闘士星矢』にて蟹座のデスマスクと天秤座の童虎にのりピー語を喋らせたこともある他、アンドロメダ星座の瞬の城戸邸の自室にはのりピーマンが描かれた紙が散らばっていた。
『神輪会』の名前は当時の公式ファンクラブ『神話会Jr』の名前の元にもなった。
『実録!神輪会』に収録されている短編「愛読者賞には手を出すな!!」では師の本宮ひろ志をスーパーヒーローとして描いている。なお本宮も『俺の空』カジノ編にて車田および神輪会メンバーをゲストキャラクターとして登場させている。
作品リスト
太字の作品はメディアミックスされた作品
長期連載漫画短期連載漫画読切漫画
他作家によるスピンオフ作品リスト
車田正美自身の手に拠らない、車田正美を原作者とするスピンオフ作品等。
漫画以外の活動
画集
BURNING BLOOD MASAMI KURUMADA 23th ANNIVERSARY
角川書店 1996年12月1日発売 ISBN 4-048-52749-5
宙(SORA)―聖闘士星矢車田正美ILLUSTRATIONS
集英社 2004年3月31日発売 ISBN 4-087-82072-6
聖闘士星矢30周年記念画集 聖域 ―SANCTUARY―
宝島社 2016年10月21日発売 ISBN 978-4-8002-6227-1
音楽作品
誓いの明日
作詞 車田正美・松尾康治 / 作曲 Kacky / 編曲 Kacky & 藤井理央 / 歌 Marina del ray
高尾社CR B't Xの挿入歌、Marina del ray属するサウンドクリエーターMDR Sound Productionのホームページ[7]にて視聴可能。
SANYOのCR 風魔の小次郎のメインテーマ、挿入歌、エンディングテーマ、そしてメインボーカルにYUKAを迎えたプロデュース曲。
イラスト提供
パフォー!
NHK総合テレビジョン、NHK衛星第2テレビジョンで放送されていたバラエティー番組のオープニングイラスト。
書籍作品
車田正美 人生を語らず
秋田書店 2004年7月29日発売 ISBN 978-4-253-10491-3
車田正美 人生を語らず〈2〉動如雷電
秋田書店 2009年2月6日発売 ISBN 978-4-253-10492-0
メディア出演
マンガノゲンバ
NHK衛星第2テレビジョンで放送された番組、第76回2008年8月26日放送。
師匠
井上コオ
本宮ひろ志
アシスタント
富沢順
石山東吉
脚注
関連項目
秋本治 - 同じ下町出身で、親友のひとり
ゆでたまご - 親友
アストロ球団 - 表現方法や「惹き」の使い方などに多大な影響を受けたと語っている（太田出版版「アストロ球団」第2巻の解説より）
外部リンク
（40周年記念サイト）
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%BB%8A%E7%94%B0%E6%AD%A3%E7%BE%8E |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
1222,
1354,
1847,
2461,
2935,
3255,
4274,
4899,
6306,
7662,
8262,
9506,
10769,
11002,
12292,
12594,
13136,
14290,
14962,
16226,
16839,
17735,
18360,
19173,
20112,
21047,
22127,
23947,
24389,
24732,
26498,
27760,
28657,
30051,
30537,
32034,
32727,
33804,
34026,
35367,
36847,
37391,
37553,
37997,
38692,
39293,
40721,
40932,
41196,
42254,
42830,
43128,
43999,
44493,
44877,
45523,
46825,
47518,
48491,
49384,
49708,
49960,
50217,
51042,
51602,
52062,
53049,
53931,
54931,
55596,
56282,
56766,
57329,
57602,
59170,
59617,
60042,
60656,
60946,
61295,
61533,
61622,
62507,
63245,
64995,
65834,
66330,
67323,
68263,
69307,
70426,
71098,
71347,
72256,
74009,
74528,
75007,
75298,
79247,
80113,
81299,
81729
],
"plaintext_end_byte": [
1221,
1353,
1846,
2460,
2902,
3254,
4273,
4898,
6305,
7661,
8261,
9478,
10768,
10982,
12291,
12593,
13093,
14289,
14917,
16160,
16838,
17734,
18359,
19122,
20111,
21046,
22126,
23946,
24350,
24731,
26496,
27759,
28656,
30050,
30536,
32033,
32726,
33803,
34025,
35242,
36846,
37390,
37552,
37996,
38691,
39097,
40720,
40931,
41195,
42253,
42829,
43127,
43998,
44492,
44794,
45522,
46764,
47463,
48473,
49383,
49707,
49959,
50216,
51007,
51601,
51967,
52949,
53876,
54930,
55595,
56281,
56765,
57286,
57557,
59169,
59616,
59988,
60655,
60945,
61263,
61532,
61621,
62506,
63244,
64947,
65780,
66227,
67322,
68196,
69259,
70383,
71097,
71346,
72240,
74008,
74527,
74918,
75297,
79246,
80112,
81187,
81727,
81904
]
} | Какой первый симптом боле́зни Паркинсо́на? | Болезнь Паркинсона | russian | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Боле́знь Паркинсо́на (синонимы: идиопатический синдром паркинсонизма, дрожательный паралич) — медленно прогрессирующее хроническое неврологическое заболевание, характерное для лиц старшей возрастной группы[1]. Относится к дегенеративным заболеваниям экстрапирамидной моторной системы. Вызвано прогрессирующим разрушением и гибелью нейронов, вырабатывающих нейромедиатор дофамин[2], — прежде всего в чёрной субстанции, а также и в других отделах центральной нервной системы. Недостаточная выработка дофамина ведет к активирующему влиянию базальных ганглиев на кору головного мозга. Ведущими симптомами (иначе: основные или кардинальные симптомы) являются:
мышечная ригидность;
гипокинезия;
тремор;
постуральная неустойчивость.
Современная медицина пока не может излечить заболевание (этиологическая или патогенетическая терапия), однако существующие методы консервативного и оперативного лечения позволяют значительно улучшить качество жизни больных и замедлить прогрессирование болезни[3].
Термин «паркинсонизм» является общим понятием для ряда заболеваний и состояний с вышеназванными ведущими симптомами. Однако наиболее значимой из форм паркинсонизма является болезнь Паркинсона — идиопатическое заболевание (что означает болезнь самостоятельную, не вызванную генетическими нарушениями или другими заболеваниями).
Своим названием болезнь Паркинсона обязана французскому неврологу Жану Шарко. Он предложил назвать её в честь британского врача и автора «Эссе о дрожательном параличе» Джеймса Паркинсона, чей труд не был должным образом оценён при жизни[4].
История изучения
Проявления болезни Паркинсона были описаны за несколько тысячелетий до опубликования в 1817 году Джеймсом Паркинсоном «Эссе о дрожательном параличе» (English: An Essay on the Shaking Palsy).
В египетском папирусе XII столетия до н. э. у одного из фараонов отмечены характерные для заболевания симптомы. В Библии описаны люди с тремором[4][5]. В текстах Аюрведы заболевание, проявляющееся тремором, ограничением движений, слюнотечением и другими характерными симптомами, рекомендовано лечить некоторыми видами бобовых. Знаменитый древнеримский врач Гален, по всей видимости, ещё во II столетии н. э. описал болезнь Паркинсона, указав на её симптомы — тремор покоя (дрожь покоящихся частей тела), постуральную неустойчивость и мышечную ригидность[5][6].
После Галена симптомы паркинсонизма вновь были описаны лишь в XVII столетии[5]. Голландский врач и анатом Франциск Сильвий отметил отличие тремора покоя от других видов дрожания, немец выделил симптомы характерной для паркинсонизма походки[5][6][7]. Знаменитый шотландский хирург Джон Хантер дал подробное описание больного паркинсонизмом[5][8].
В 1817 году английский врач Джеймс Паркинсон опубликовал «Эссе о дрожательном параличе»[4]. В нём он описал шестерых больных людей, подробно остановившись на таких характерных симптомах заболевания, как тремор покоя, патологическая походка и постуральная неустойчивость, мышечная ригидность и другие. Также он оценил их динамику при прогрессировании заболевания[4][9]. Работа оставалась незамеченной в течение 40 лет после опубликования[9]. Классические исследования неврологов У. Говерса, С. Вильсона, В. Эрба и Ж. Шарко в 1868—1881 годах позволили выделить болезнь Паркинсона как самостоятельное заболевание. По предложению знаменитого французского невролога Шарко заболевание получило имя британского врача Паркинсона, чей труд не был должным образом оценён при жизни[4].
После определения болезни Паркинсона как самостоятельного заболевания возник вопрос о том, поражение каких структур приводит к его симптомам. Французский невролог Эдуард Бриссо в конце XIX столетия предположил, что за развитие заболевания ответственны и ножки мозга (отдел среднего мозга)[4]. В 1912 году Фредерик Леви обнаружил специфические клеточные включения в клетках ствола мозга, характерные для болезни Паркинсона, впоследствии названные тельцами Леви[4]. В 1919 году русский невролог К. Н. Третьяков определил, что основные патологические изменения при заболевании возникают в чёрной субстанции[10]. Предположения К. Н. Третьякова не признавались медицинским сообществом до их подтверждения немецким патологоанатомом в 1948 году[4][11].
Биохимические изменения, которые лежат в основе заболевания, стали изучать в 1950-х годах. За исследования нейротрансмиттера дофамина, играющего важную роль в развитии заболевания, шведский фармаколог Арвид Карлссон получил Нобелевскую премию по физиологии и медицине[12] в 2000 году. Состав телец Леви был расшифрован в 1997 году[13].
Вместе с исследованиями природы заболевания развивались методы его лечения. Неврологи конца XIX — начала XX столетий отмечали положительный эффект алкалоидов группы атропина белладонны. В 1939 году была предпринята попытка хирургического лечения — деструкция базальных ганглиев. Эти методики были усовершенствованы за последующие 20 лет[6]. До внедрения в клиническую практику леводопы антихолинергические препараты и хирургическое разрушение базальных ядер оставались основными методами лечения болезни Паркинсона[12][14]. В конце 1980-х годов стимуляция глубинных структур мозга электрическими импульсами была признана возможным методом лечения заболевания[15].
Эпидемиология
Болезнь Паркинсона составляет 70—80 % случаев синдрома паркинсонизма. Она является наиболее частым нейродегенеративным заболеванием после болезни Альцгеймера[16][17]. Заболевание встречается повсеместно. Его частота колеблется от 60 до 140 человек на 100 тысяч населения, число больных значительно увеличивается среди представителей старшей возрастной группы. Удельный вес людей с болезнью Паркинсона в возрастной группе старше 60 лет составляет 1 %[1], а старше 85 лет — от 2,6 %[2] до 4 %[16]. Чаще всего первые симптомы заболевания появляются в 55—60 лет. Однако в ряде случаев болезнь может развиться и в возрасте до 40 (болезнь Паркинсона с ранним началом) или до 20 лет (ювенильная форма заболевания)[2].
Мужчины болеют несколько чаще, чем женщины. Существенных расовых различий в структуре заболеваемости не выявлено[2].
Этиология
Этиология болезни Паркинсона на вторую половину 2011 года окончательно не выяснена. Этиологическими факторами риска считаются старение, генетическая предрасположенность, воздействие факторов окружающей среды[2][18][19]. Патоморфологически нормальное старение сопровождается уменьшением числа нейронов чёрной субстанции и наличием в них телец Леви. Старению также сопутствуют нейрохимические изменения в стриатуме — снижение содержания дофамина и фермента тирозингидроксилазы, а также уменьшение числа дофаминовых рецепторов. С помощью позитронно-эмиссионной томографии доказано, что темпы дегенерации нейронов чёрной субстанции при болезни Паркинсона намного выше, чем при нормальном старении[2].
Около 15 % людей с болезнью Паркинсона имеют семейный анамнез данного заболевания. Однако гены, ответственные за развитие болезни Паркинсона, не идентифицированы[2].
Причинами паркинсоноподобных проявлений также могут быть воздействие факторов окружающей среды (пестициды, гербициды, соли тяжёлых металлов)[20], хроническая цереброваскулярная недостаточность или употребление лекарств, вызывающих экстрапирамидные побочные эффекты[21].
Экологические факторы
Установлено, что после инъекции вещества 1-метил-4-фенил-1,2,3,6-тетрагидропиридин (МФТП) развивается паркинсонизм[2]. МФТП проникает через ГЭБ и под действием МАО-B окисляется до 1-метил-4-фенилпиридина (МФП+). МФП+ проникает в митохондрии и ингибирует комплекс I дыхательной цепи. Сходство химического строения МФТП и некоторых пестицидов (например, ротенон, паракват) и гербицидов (например, Агент Оранж) позволило предположить, что МФТП-подобные токсины окружающей среды способствуют развитию болезни Паркинсона[22][23][24]. К факторам риска относят также проживание в сельской местности и близость промышленных предприятий и карьеров[24].
Риск развития болезни Паркинсона у курильщиков в 3 раза ниже, чем у некурильщиков[22]. Предполагают, что это связано с дофамин-стимулирующим эффектом никотина[22]. Кроме того, это можно объяснить наличием в дыме табака соединений, действие которых подобно ингибиторам МАО[25]. От развития болезни Паркинсона защищает также употребление кофеина[26].
Окислительная гипотеза
Окислительная гипотеза предполагает, что свободные радикалы, образующиеся при окислительном метаболизме дофамина, играют важную роль в развитии и прогрессировании болезни Паркинсона. Содержание веществ, которые могут служить донором электронов, в чёрном веществе увеличивается, что способствует образованию свободных радикалов[2].
Кроме того, при окислении дофамина под действием МАО образуется пероксид водорода. Если пероксид водорода не связывается с глутатионом, то происходит накопление весьма реактивных гидроксильных радикалов, которые вступают в реакцию с липидами клеточных мембран, вызывая перекисное окисление липидов и гибель клеток.
Патогенез
Патологическая анатомия
При болезни Паркинсона поражаются структуры экстрапирамидной системы — базальные ядра и чёрное вещество, голубое пятно и другие[27]. Наиболее выраженные изменения отмечают в передних отделах чёрной субстанции. Характерные для болезни Паркинсона симптомы возникают при гибели 60—80 % нейронов этого анатомического образования[19][28].
Макроскопические изменения характеризуются депигментацией содержащих меланин областей чёрного вещества и голубого пятна[16][29]. При микроскопическом исследовании поражённых областей выявляют уменьшение числа нервных клеток. В них определяется наличие телец Леви. Также происходит гибель астроцитов (разновидности глиальных клеток) и активация микроглии. Тельца Леви образуются вследствие скопления в цитоплазме белка [19]. Наличие телец Леви — один из признаков болезни Паркинсона[29].
Тельца Леви обнаруживают также и при других нейродегенеративных заболеваниях. В связи с этим они не считаются специфическим маркером болезни Паркинсона. Кроме того, при данном заболевании в чёрной субстанции и голубом пятне обнаружены «бледные тельца» — внутриклеточные гранулярные включения, которые замещают распадающийся меланин[30].
Согласно предложенной Брааком и соавторами классификации, в асимптоматической стадии болезни Паркинсона тельца Леви появляются в нервных клетках обонятельной луковицы, продолговатого мозга и варолиевого моста. С прогрессированием заболевания наличие данных патологических телец отмечается в нейронах чёрной субстанции, среднего мозга, базальных ганглиев и на конечных этапах в клетках коры головного мозга[28].
Патологическая физиология
Тесная взаимосвязь между составляющими экстрапирамидной системы — паллидумом и стриатумом — обеспечивается многочисленными пучками нервных волокон. Благодаря связям между таламусом и стриопаллидарной системой образуются рефлекторные дуги, обеспечивающие выполнение многочисленных стереотипных и автоматизированных движений (например, ходьба, бег, плаванье, езда на велосипеде и др.). Тесная связь стриопаллидарной системы с ядрами гипоталамуса определяет её роль в механизмах эмоциональных реакций[31].
В норме экстрапирамидная система посылает импульсы к периферическим двигательным нейронам. Эти сигналы играют важную роль в обеспечении миостатики путём готовности мышц к произвольным движениям. От деятельности данного отдела центральной нервной системы зависит способность человека принимать оптимальную для намеченного действия позу, достигается необходимое соотношение тонуса мышц-агонистов и мышц-антагонистов, а также плавность и соразмерность произвольных движений во времени и пространстве[31].
Характер клинических проявлений болезни зависит от того, какая часть стриопаллидарной системы поражена — стриатум или паллидум. Если чрезмерно тормозящее влияние стриатума, возникает гипокинезия — бедность движений, амимия. Гипофункция стриатума приводит к возникновению избыточных непроизвольных движений — гиперкинезов[31]. Паллидум оказывает тормозящее воздействие на структуры стриатума. Для болезни Паркинсона характерно снижение тормозящего влияния паллидума на стриатум. Повреждение паллидума приводит к «торможению торможения» периферических двигательных нейронов[32].
Открытие роли нейромедиаторов позволило объяснить функции экстрапирамидной системы, а также причины возникновения клинических проявлений болезни Паркинсона и паркинсонизма. В мозге существует несколько дофаминергических систем. Одна из них начинается в нейронах чёрной субстанции, аксоны которых через ножку мозга, внутреннюю капсулу, бледный шар доходят до полосатого тела (Latin: corpus striatum). Терминальные отделы этих аксонов содержат большое количество дофамина и его производных. Дегенерация данного нигростриарного дофаминергического пути является основным причинным фактором развития болезни Паркинсона. Вторая восходящая дофаминергическая система — мезолимбический путь. Он начинается от клеток интерпедункулярного ядра среднего мозга и заканчивается в гипоталамусе и лобных долях головного мозга. Этот путь принимает участие в контроле настроения, поведении и контролирует начало двигательного акта и движений аффективной реакции (движений, которые сопровождают эмоции)[32].
Основу всех форм паркинсонизма составляет резкое уменьшение количества дофамина в чёрной субстанции и полосатом теле[2] и соответственно нарушение функционирования дофаминергических проводящих путей головного мозга.
Клиническая картина
Для болезни Паркинсона характерны 4 двигательных нарушения: тремор, гипокинезия, мышечная ригидность, постуральная неустойчивость, — а также вегетативные и психические расстройства[18].
Тремор (дрожание) — наиболее очевидный и легко выявляемый симптом[33]. Для паркинсонизма характерен тремор, возникающий в покое, хотя редко возможны и другие типы (постуральный, интенционный)[18]. Его частота 4—6 Гц (движений в секунду). Он обычно начинается в дистальном отделе одной руки, при прогрессировании заболевания распространяясь на противоположную руку и на ноги[2]. Разнонаправленные движения большого и других пальцев внешне напоминают счёт монет или скатывание пилюль (схожесть с ручной техникой создания пилюль в фармацевтике)[34][35]. Иногда также отмечается дрожание головы по типу «да-да» или «нет-нет», дрожание век, языка, нижней челюсти. В редких случаях оно охватывает всё тело. Тремор усиливается при волнении и стихает во время сна и произвольных движений[36]. В отличие от мозжечкового тремора, который появляется при движении и отсутствует в покое, при болезни Паркинсона типично его наличие в покое и уменьшение или исчезновение при движениях[37].
Гипокинезия — снижение спонтанной двигательной активности. Больной может застывать, часами сохраняя неподвижность. Характерна общая скованность. Активные движения возникают после некоторого промедления, темп их замедлен — брадикинезия[37]. Больной ходит мелкими шагами, ступни при этом располагаются параллельно друг другу — кукольная походка[36]. Лицо маскообразное (амимия), взгляд застывший, мигания редкие. Улыбка, гримаса плача возникают с запозданием и так же медленно исчезают[37].
Речь лишена выразительности, монотонна и имеет тенденцию к затуханию. В результате характерного для болезни Паркинсона уменьшения амплитуды движений почерк становится мелким — микрография[35][36].
Одним из проявлений олигокинезии (уменьшение количества движений) является отсутствие физиологических синкинезий (содружественных движений). При ходьбе руки не совершают обычных размашистых движений, они остаются прижатыми к туловищу (ахейрокинез). При взгляде вверх не отмечается наморщивания лба. Сжатие пальцев в кулак не сопровождается разгибанием кисти. Больной не может выполнять несколько целенаправленных движений одновременно. Все действия напоминают автоматические[35][36][37].
Мышечная ригидность — равномерное повышение тонуса мышц по пластическому типу. Конечности при их сгибании и разгибании застывают в приданном им положении. Такая форма повышения мышечного тонуса называется «пластической восковой гибкостью». Преобладание ригидности в определённых группах мышц приводит к формированию характерной позы просителя[35] (также называют «поза манекена»[36][37]): больной сутулится, голова наклонена вперёд, полусогнутые в локтевых суставах руки прижаты к телу, ноги также слегка согнуты в тазобедренных и коленных суставах. При пассивном сгибании-разгибании предплечья, головы, круговых движениях в лучезапястном суставе можно ощутить своеобразную прерывистость, ступенчатость напряжения мышц — «симптом зубчатого колеса»[35][37].
Изменения мышечного тонуса ведут к нарушению тенденции конечности к возвращению в исходную позицию после совершённого движения. Например, после резкого пассивного тыльного сгибания стопы она некоторое время сохраняет приданную ей позицию — феномен Вестфаля[36].
Постуральная неустойчивость развивается на поздних стадиях заболевания[2]. У больного отмечаются затрудения преодоления как инерции покоя, так и инерции движения. Больному сложно начать движение, а начав его, трудно остановиться. Возникают явления пропульсии (Latin: propulsio — проталкивание вперёд), латеропульсии и ретропульсии. Они выражаются в том, что, начав движение вперёд, в сторону или назад, туловище обычно как бы опережает ноги, в результате чего нарушается положение центра тяжести. Человек теряет устойчивость и падает[36]. Иногда у больных определяют «парадоксальные кинезии», когда вследствие эмоциональных переживаний, после сна либо вследствие других факторов человек начинает свободно передвигаться, пропадают характерные для заболевания симптомы. Через несколько часов симптоматика возвращается[35].
Вегетативные и психические расстройства. Кроме нарушений двигательной сферы, при болезни Паркинсона отмечаются вегетативные расстройства, а также нарушения обмена веществ. Следствием может быть либо истощение (кахексия), либо ожирение. Секреторные расстройства проявляются сальностью кожных покровов, особенно лица, повышенным слюноотделением, избыточной потливостью[35][36].
Психические расстройства при болезни Паркинсона могут быть обусловлены как самим заболеванием, так и антипаркинсоническими препаратами. Начальные признаки психоза (страх, растерянность, бессонница, галлюцинаторно-параноидное состояние с нарушением ориентировки) отмечают у 20 % амбулаторных и двух третей больных с тяжёлой формой паркинсонизма. Слабоумие выражено слабее, чем при сенильной деменции. У 47 % наблюдают депрессии, у 40 % — расстройства сна и патологическую утомляемость[38]. Больные безынициативны, вялы, а также назойливы, склонны к повторению одних и тех же вопросов[35][36].
Различают несколько клинических форм заболевания — ригидно-брадикинетическую, дрожательно-ригидную и дрожательную[39]:
Ригидно-брадикинетическая форма характеризуется повышением тонуса мышц по пластическому типу, прогрессирующим замедлением активных движений вплоть до обездвиженности. Появляются мышечные контрактуры. Характерна «поза манекена» («поза просителя»).
Дрожательно-ригидная форма характеризуется тремором конечностей, преимущественно их дистальных отделов, к которому присоединяется скованность произвольных движений.
Для дрожательной формы характерно наличие постоянного или почти постоянного средне- и крупноамплитудного тремора конечностей, языка, головы, нижней челюсти. Тонус мышц нормальный или несколько повышен. Темп произвольных движений сохранён.
Диагностика и дифференциальный диагноз. Другие виды паркинсонизма
Диагностика болезни Паркинсона в большинстве случаев не вызывает затруднений — достаточно наличия у пациента гипокинезии и одного из симптомов: тремора покоя, ригидности, постуральных нарушений в сочетании с положительным эффектом от приёма леводопы[33]. На начальных этапах заболевания, когда проявления заболевания не выражены либо выражены слабо, правильной диагностике может способствовать выявление постуральных рефлексов (рефлексов положения). К ним относится описанный выше феномен Вестфаля, а также феномен Фуа—Тевенара (либо феномен голени). Данные рефлексы возникают вследствие повышения пластического тонуса мышц. Феномен голени проявляется тем, что максимально согнутая в коленном суставе нога больного, который лежит на животе, опускается медленно и обычно разгибается не полностью[36].
Дифференциальный диагноз болезни Паркинсона с другими патологиями проходит в два этапа. Следует исключить состояния и процессы, при которых имеются схожие с паркинсонизмом симптомы. При наличии у больного паркинсонизма необходимо учитывать, что данный синдром характерен для ряда заболеваний.
Патогномоничные для паркинсонизма симптомы наблюдаются при следующих расстройствах[2]:
психомоторная заторможенность — депрессия, кататонический ступор, истерия, гиперсомния
мышечный гипертонус — , синдром «ригидного человека»
апраксия ходьбы — нормотензивная гидроцефалия, опухоли мозга и др.
тремор — поражение мозжечка
Паркинсонизм также может быть вызван целым рядом заболеваний. В большинстве случаев (~80 %) он вызван поражением нигростриарной системы вследствие болезни Паркинсона. При поражениях соответствующих отделов центральной нервной системы другой этиологии будут возникать токсический, лекарственный, постэнцефалитический, сосудистый, посттравматический и другие паркинсонизмы[2].
При многих заболеваниях развивается синдром паркинсонизма в сочетании с симптомами поражения других отделов центральной нервной системы. Для обозначения данной группы заболеваний используют термин «паркинсон-плюс»[2].
Классификация паркинсонизма и частота встречаемости его отдельных форм*[17]
ТипФормаЧастота, %Первичный (идиопатический) паркинсонизмБолезнь Паркинсона80,2Ювенильный паркинсонизм*Вторичный паркинсонизмПостэнцефалитический0,5Лекарственный3,9Сосудистый2,1Токсический*Травматический*Паркинсонизм, связанный с тиреоидными нарушениями, гипотиреоидизмом, гепатоцеребральной дегенерацией, опухолью мозга, гидроцефалией, сирингомезенцефалией*Паркинсонический синдром
при мультисистемной дегенерации —
«паркинсонизм-плюс»Прогрессирующий супрануклеарный паралич (синдром Стила—Ричардсона)7,4Синдром Шая—Драйжера1,7Стриато-нигральная дегенерация0,4Комплекс паркинсонизм—деменция—боковой амиотрофический склероз0,2Кортико-базальная дегенерация0,5Болезнь диффузных телец Леви1,2Болезнь Галлервордена—Шварца0,3Оливо-понто-церебральная дегенерация*
* Формы паркинсонизма, частота встречаемости которых не указана, диагностируют редко, и в сумме они составляют 2,2 %.
В соответствии с последними соглашениями Европейской ассоциации болезни Паркинсона[40] синдром паркинсонизма подразделяется на четыре группы:
идиопатический паркинсонизм
генетические формы паркинсонизма, семейный синдром паркинсонизма — наследственная форма, обозначается локализацией гена (например, PARK1)
паркинсонизм в рамках других нейродегенеративных заболеваний (атипичные формы паркинсонизма, иногда называемые благодаря дополнительным симптомам «синдром паркинсонизм плюс»)
симптоматические синдромы Паркинсона — например, как следствие некоторых медикаментов, амфетаминов, травм, опухолей, действия токсических веществ, эндокринно-метаболических нарушений, воспалительно-инфекционных заболеваний
Идиопатический и атипичный паркинсонизм могут в качестве проявлений нейродегенеративных заболеваний классифицироваться как синуклеинпатии (идиопатический паркинсонизм, мультисистемная атрофия, деменция с тельцами леви) или таупатии (прогрессирующий супрануклеарный парез взора, кортико-базальная деменция).
В 1992 году британский врач Хьюз предложил критерии диагностики болезни Паркинсона, позволяющие установить диагноз с точностью до 93 % (согласно данным аутопсий)[41]:
Наличие гипокинезии и как минимум одного из следующих симптомов: ригидность, тремор покоя 4—6 Гц, постуральные нарушения.
Асимметричный дебют заболевания (стадия гемипаркинсонизма).
Прогрессирующее течение.
Отсутствие в анамнезе возможных этиологических факторов вторичного паркинсонизма (приём нейролептиков, достоверно перенесенный энцефалит, острые нарушения мозгового кровообращения, повторные или тяжёлые черепно-мозговые травмы).
Отсутствие следующих симптомов:
a) на всех стадиях заболевания
отчётливой мозжечковой и/или пирамидной симптоматики
надъядерного паралича взора
окулогирных кризов
b) на ранних стадиях заболевания
грубых постуральных расстройств
грубой прогрессирующей вегетативной недостаточности
грубой деменции
Эти критерии должны соблюдаться лишь при отборе больных для научных исследований. Для предварительного диагноза достаточно выполнение лишь первых двух пунктов[33].
Стадии паркинсонизма по Хён и Яру (Hoehn, Yahr, 1967)
Наиболее часто применяемой в медицине является классификация стадий паркинсонизма по Хён и Яру[42]
[43]. Впервые она была опубликована в 1967 году в журнале Neurology Маргарет Хён (English: Hoehn) и Мелвином Яром (English: Yahr). Изначально она описывала 5 стадий прогрессирования болезни Паркинсона (1 — 5)[44]. Впоследствии шкалу модифицировали, дополнив её стадиями 0, 1,5 и 2,5[45].
Стадия 0 — нет признаков заболевания.
Стадия 1 — симптомы проявляются на одной из конечностей.
Стадия 1,5 — симптоматика проявляется на одной из конечностей и туловище.
Стадия 2 — двусторонние проявления без постуральной неустойчивости.
Стадия 2,5 — двусторонние проявления с постуральной неустойчивостью. Больной способен преодолевать инерцию движения, вызванную толчком.
Стадия 3 — двусторонние проявления. Постуральная неустойчивость. Больной способен к самообслуживанию.
Стадия 4 — обездвиженность, потребность в посторонней помощи. При этом больной способен ходить и/или стоять без поддержки.
Стадия 5 — больной прикован к креслу или кровати. Тяжёлая инвалидизация.
Лечение
Консервативное лечение
В настоящее время болезнь Паркинсона является неизлечимой, все существующие методы лечения направлены на облегчение её симптомов (симптоматическое лечение). Основные препараты, устраняющие двигательные нарушения: леводопа (чаще в комбинации с периферическими ингибиторами ДОФА-декарбоксилазы или реже с ингибиторами КОМТ), и ингибиторы МАО-Б[3].
Дофаминергические препараты
Диоксифенилаланин (сокращённо допа, или дофа) — биогенное вещество, которое образуется в организме из тирозина и является предшественником дофамина, в свою очередь являющегося предшественником норадреналина. В связи с тем, что при болезни Паркинсона содержание дофамина в головном мозге значительно снижено, для лечения заболевания целесообразно применение веществ, повышающих его содержание в ЦНС. Сам дофамин не может быть использован для этой цели, так как он плохо проникает через гемато-энцефалический барьер[46].
Леводопа
В качестве лекарственного препарата широко применяют синтетический левовращающий изомер диоксифенилаланина (сокращённо L-дофа), который значительно активнее правовращающего. Леводопа хорошо всасывается при приёме внутрь. Бо́льшая часть препарата попадает в печень и превращается в дофамин, который не проникает через гемато-энцефалический барьер. Для уменьшения декарбоксилирования препарат рекомендуют применять с ингибиторами дофа-декарбоксилазы (бенсеразидом, карбидопой)[46].
Препарат эффективен при болезни Паркинсона и паркинсонизме. Он уменьшает гипокинезию и ригидность. При треморе, дисфагии и слюнотечении лечебный эффект достигается у 50—60 %[46].
Препарат можно назначать с центральными холиноблокаторами и не следует применять с необратимыми ингибиторами моноаминоксидазы (МАО)[46].
При применении возможны побочные эффекты: диспепсические явления (тошнота, рвота, потеря аппетита), гипотензия, аритмии, гиперкинезы и др.[46]
У пациентов младше 60—70 лет назначение леводопы из-за развития побочных явлений и снижения эффективности при длительной терапии стараются отложить и применяют другие лекарственные средства[47]. Лечение пациентов старше 70 лет даже в начальных стадиях рекомендуют начинать с леводопы, что объясняют меньшей эффективностью препаратов других групп и более частыми соматическими и психическими побочными эффектами в этом возрасте[2].
Агонисты дофамина
В качестве основного лечения также используются агонисты дофаминовых рецепторов (бромокриптин, , , , , апоморфин, ). Препараты данной группы являются специфическими центральными агонистами дофаминовых рецепторов. Имитируя действие дофамина, они вызывают те же фармакологические эффекты, что и леводопа[48].
По сравнению с леводопой они реже вызывают дискинезии и другие двигательные расстройства, но чаще оказывают иные побочные эффекты: отёки, сонливость, запоры, головокружение, галлюцинации, тошноту[49].
Ингибиторы МАО типа Б и катехол-О-метилтрансферазы
Данная группа препаратов избирательно подавляет активность ферментов, которые расщепляют дофамин: моноаминоксидаза (МАО типа Б) и катехол-О-метилтрансфераза (КОМТ). ингибиторы МАО-Б (например, селегилин, разагилин] и ингибиторы КОМТ (например, и ) замедляют неуклонное прогрессирование болезни Паркинсона. Фармакологические эффекты аналогичны леводопе, хотя их выраженность значительно меньше. Они позволяют усилить эффекты леводопы, не повышая и даже снижая её суммарную дозу[19][50].
Ингибиторы обратного нейронального захвата дофамина
Непрямые дофаминомиметики (амантадин, глудантан) повышают чувствительность рецепторов к соответствующему медиатору. Данные препараты усиливают выделение дофамина из пресинаптических окончаний и тормозят его обратный нейрональный захват. Лекарственные средства данной группы вызывают те же фармакологические эффекты, что и леводопа, то есть они преимущественно подавляют гипокинезию и мышечную ригидность, значительно меньше влияя на тремор[48].
Центральные холиноблокаторы
Для лечения паркинсонизма применяют антихолинергические средства. Знаменитый французский врач Жан Шарко ещё в 1874 году использовал белладонну для уменьшения наблюдаемой при заболевании усиленной саливации. Им также было отмечено уменьшение тремора при её приёме. В дальнейшем для лечения стали использовать не только препараты белладонны, но и другие холиноблокаторы — атропин и скополамин. После появления синтетических холинолинолитиков стали применяться тригексифенидил (циклодол), трипериден, , тропацин, этпенал, дидепил и динезин[51].
Применение холиноблокаторов патогенетически обосновано. Поражения чёрной субстанции и других нервных образований приводит к существенным сдвигам в холин- и дофаминергических процессах, а именно повышению холинергической активности и снижению дофаминергической. Таким образом, центральные холиноблокаторы «выравнивают» нейромедиаторные взаимодействия[51].
Применяемые ранее препараты белладонны действуют преимущественно на периферические ацетилхолиновые рецепторы и меньше — на холинорецепторы мозга. В связи с этим терапевтическое действие данных препаратов относительно невелико. Вместе с этим они вызывают ряд побочных явлений: сухость во рту, нарушение аккомодации, задержку мочи, общую слабость, головокружение и др.[51]
Современные синтетические противопаркинсонические центральные холиноблокаторы характеризуются более избирательным действием. Они широко применяются при лечении экстрапирамидных заболеваний, а также неврологических осложнений, вызываемых нейролептиками[51].
Отличительным свойством центральных холиноблокаторов является то, что они в большей степени воздействуют на тремор; в меньшей мере влияют на ригидность и брадикинезию. В связи с периферическим действием уменьшается слюнотечение, в меньшей степени потоотделение и сальность кожи[51].
Хирургическое лечение
Хирургические методы лечения можно разделить на два типа: деструктивные операции и стимуляцию глубинных мозговых структур.
Деструктивные операции
К деструктивным операциям, применяемым при болезни Паркинсона, относятся таламо- и паллидотомия.
Таламотомия показана лишь в тех случаях, когда основным симптомом заболевания является тремор[52]. Для получения положительного результата от операции больные должны соответствовать нескольким критериям: болезнь Паркинсона проявляется односторонним тремором, консервативное лечение неэффективно[53][54]. Показано, что разрушение вентрального промежуточного ядра таламуса (Latin: nucleus ventralis intramedius) приводит к снижению тремора у больных паркинсонизмом[55][56]. Согласно литературным данным[53][57], эффективность операции по устранению тремора при болезни Паркинсона достигает 96 %. При этом те же авторы отмечают высокий риск осложнений (13 % стойких[57] и 56 % преходящих[53]). К осложнениям, возникающим после таламотомии, относят дизартрию, абулию, дисфазию, диспраксию.
Паллидотомия может быть показана больным с преобладанием двигательных расстройств, для которых консервативное лечение неэффективно. Процедура заключается во введении иглы в бледный шар (Latin: globus pallidus) с последующим его частичным разрушением.
Паллидотомия является относительно безопасной процедурой. При анализе 85 статей, посвящённых паллидотомии, и соответственно результатов лечения 1510 больных выделены такие осложнения данной операции[58]:
ОсложнениеК-во больныхУровень (%)Внутричерепное кровоизлияние261,7 %Постоперационный психоз80,5 %Гиперсаливация90,6 %Судорожные приступы80,5 %Нарушение фонации201,3 %Нарушение полей зрения302,0 %Депрессия130,9 %Нарушение функции лицевого нерва563,7 %Дизартрия181,2 %Нарушение памяти191,3 %Слабость в одной из конечностей241,6 %Другие осложнения302,0 %
Эффективность паллидотомии при болезни Паркинсона достаточно высока. Гипокинезия в противоположных стороне операции конечностях снижается в 82 % случаев[59].
С развитием радиохирургии появилась новая возможность производить разрушение соответствующих нервных структур без травматизации окружающих структур и тканей[60][61][62][63][64].
Нейростимуляция
Нейростимуляция является современным методом лечения, который представляет собой малоинвазивную нейрохирургическую операцию.
Данный метод применяется в следующих случаях[65]:
Несмотря на правильно подобранную лекарственную терапию, у пациента не удаётся добиться значительного уменьшения симптомов.
Прогрессирование заболевания приводит к необходимости увеличивать дозы лекарственных препаратов, при этом побочные эффекты лекарств становятся непереносимыми.
Пациент социально активен и боится потерять работу из-за заболевания.
Пациент теряет способность к самообслуживанию и становится зависимым от своей семьи в выполнении повседневных действий.
Суть метода: лечебный эффект достигается за счёт стимуляции точно рассчитанным небольшим по амплитуде электрическим током определённых структур головного мозга, ответственных за контроль над движениями тела. Для этого пациенту вводятся в головной мозг тонкие электроды, которые соединяются с нейростимулятором (похож на кардиостимулятор), имплантирующимся подкожно в области груди под ключицей[66].
Сама операция обычно проводится в два этапа. На первом этапе под местным обезболиванием с помощью магнитно-резонансной томографии и стереотаксической нейронавигации электроды вводятся в глубинные структуры головного мозга, ответственные за контроль над движениями, — в область (STN). Затем осуществляется тестовая стимуляция, в ходе которой пациент сообщает о соматосенсорных ощущениях, возникающих при различных параметрах стимуляции. При положительном результате проводится второй этап: пациенту имплантируются подкожные части системы — коннекторы и генератор импульсов (нейростимулятор). Обычно второй этап проводится под наркозом. В послеоперационном периоде производится программирование нейростимулятора и обучение пациента. Пациент имеет возможность сам корректировать настройки стимуляции (в пределах, заданных врачом) в зависимости от собственного самочувствия и особенностей выполняемой деятельности[66].
Результаты операции[67][68]:
Увеличивается период эффективного контроля над симптомами болезни.
Значительно снижается необходимость в антипаркинсонических лекарствах.
Позволяет неинвазивно корректировать настройки стимуляции при прогрессировании заболевания.
В отличие от палидотомии и таламотомии, является обратимой.
Может быть билатеральной (то есть эффективна и при симптомах с обеих сторон тела).
Легко переносится и является безопасным методом
Недостатки нейростимуляции:
Относительно высокая стоимость.
Вероятность смещения электродов или поломки; в этих случаях (15 %) нужна повторная операция
Необходимость замены генератора (через 3-7 лет)
Некоторый риск инфекционных осложнений (3-5 %)
Лечение с применением стволовых клеток. Генная терапия
Результаты первых испытаний по применению стволовых клеток при болезни Паркинсона были опубликованы в 2009 году. Согласно полученным данным, через 36 месяцев после введения стволовых клеток положительный эффект отмечен у 80 % больных[69]. Лечение заключается в трансплантации нейронов, полученных в результате дифференцировки стволовых клеток, в головной мозг. Теоретически они должны заменить погибшие дофаминсекретирующие клетки[70]. Метод на вторую половину 2011 года исследован недостаточно и не имеет широкого клинического применения[71][72].
В 2003 году впервые человеку с болезнью Паркинсона в субталамическое ядро были введены генетические векторы, содержащие ген, ответственный за синтез глутаматдекарбоксилазы. Данный фермент снижает активность субталамического ядра. Вследствие этого он оказывает положительное терапевтическое воздействие. Несмотря на полученные хорошие результаты лечения, на первую половину 2011 года методика практически не применяется и находится в стадии клинических исследований[73][74][75].
Перспективы растворения телец Леви
Многими исследователями считается, что тельца Леви являются не просто маркером болезни Паркинсона, но и одним из патогенетических звеньев, то есть усугубляют симптомы.[76]
В исследованиях Assia Shisheva 2015 года показано, что агрегацию α-синуклеина с образованием телец Леви предотвращает комплекс белков ArPIKfyve и Sac3.[77], который даже может способствовать расплавлению этих патологических включений. На основе указанного механизма появляется перспектива создания лекарства, способного растворять тельца Леви и лечить ассоциированные с ними деменции.
Исследования на животных
Для изучения этиологии и патогенеза болезни Паркинсона, а также для разработки новых методов лечения широко используются «модели» данной болезни, вызываемой у животных. В качестве модельных животных обычно используются генетически модифицированные линии мышей [78] и обезьяны — макаки-резусы [79] и мармозетки[80].
У обезьян симптомы болезни обычно вызывают с помощью 1-метил-4-фенил-1,2,3,6-тетрагидропиридина (MPTP) или 6-гидроксидопамина (6-OHDA). Были также получены трансгенные обезьяны с избирательной сверхэкспресией в мозге α-синуклеина, что вызывало развитие симптомов болезни Паркинсона.
Клинические испытания
С 2011 года проводится серия клинических испытаний вакцины PD01. Предполагается, что PD01 блокирует выработку α-синуклеина за счет выработки специфичных антител. У всех добровольцев первой группы получавших препарат, удалось добиться стабилизации состояния. У 50 % испытуемых обнаружены антитела к α-синуклеину. Клинические испытания должны закончиться в 2016—2017 годах.[81]
Кетогенная диета обладает потенциальным терапевтическим эфектом благодаря своим нейрозащитным и противовоспалительным свойствам[82].
В январе 2019 года пресс-служба университета Мельбурна сообщила о результатах испытания препарата для лечения болезни Паркинсона, БАС и старческой деменции, разработка которого велась на протяжении 15 лет. Сообщается, что у 70% пациентов, прошедших экспериментальное лечение препаратом CuATSM, отмечалось стойкое и существенное замедление развития заболевания двигательных нейронов и улучшение когнитивных и клинических симптомов. Второй этап клинических испытаний назначен на 2019 год[83][84].
Прогноз
Прогноз условно неблагоприятный — болезнь Паркинсона неуклонно прогрессирует. Симптомы нарушения движений развиваются наиболее быстро. Больные, не получающие лечения, в среднем теряют возможность обслуживать себя самостоятельно через 8 лет от начала заболевания, а через 10 лет становятся прикованными к постели[85]. На вторую половину 2011 года подавляющее большинство пациентов получает соответствующее лечение. Прогноз в данной группе лучше, по сравнению с больными, не получающими адекватной терапии. Лица, принимающие леводопу, становятся зависимыми от обслуживающих их лиц в среднем через 15 лет[85]. Тем не менее, в каждом конкретном случае скорость прогрессирования заболевания различна[85]. Отмечено, что при относительно раннем развитии болезни Паркинсона быстрее всего прогрессируют симптомы нарушения двигательной активности, а при появлении первых симптомов заболевания у лиц 70 лет и старше на первый план выходят психические расстройства[86].
Адекватная терапия замедляет развитие ряда симптомов, ведущих к потере трудоспособности больных (мышечной ригидности, гипокинезии, постуральной неустойчивости и др.). Однако через 10 лет с момента начала заболевания трудоспособность большинства больных значительно снижена[27][86][85].
Продолжительность жизни больных снижена[85]. Трудоспособность у данных больных стойко и необратимо утрачивается, в зависимости от выраженности неврологических нарушений больным назначается группа инвалидности.
Известные люди, ставшие жертвами паркинсонизма
Болезнь поражает людей самых разнообразных социальных групп и профессий. Развиваясь постепенно, она приводит к снижению трудоспособности больного человека.
Данное заболевание было диагностировано у некоторых знаменитых политиков, государственных и церковных деятелей. Диагноз болезни Паркинсона был поставлен папе римскому Иоанну Павлу II в 1993 году[87]. Официально Ватиканом болезнь понтифика признана в 2003[88]. Таким образом Иоанн Павел II последние 12 лет жизни страдал от симптомов и проявлений паркинсонизма. В последние годы жизни китайский государственный деятель Мао Цзэдун отошёл от политической деятельности в связи с развившимся у него недугом[89][90]. У палестинского лидера Ясира Арафата болезнь Паркинсона официально признана не была. Однако наличие у него выраженного тремора в последние годы жизни дало основание предполагать данное заболевание[91][92]. Болезнь Паркинсона диктатора Франсиско Франко в значительной степени повлияла на историю Испании. По воспоминаниям короля Хуана Карлоса «Франко был человеком, созданным чтобы прожить 100 лет. Не курил, не пил и не был большим гастрономом. Вёл совершенно размеренную жизнь и проводил много времени на воздухе, охотясь или ловя рыбу с борта „Асор“». Болезнь стала для него большой неожиданностью. Франко дал поручение подготовить декрет о передаче власти и в 1973 году ушёл с поста председателя правительства[93].Также болезнь Паркинсона была у Адольфа Гитлера в последние годы его жизни.
Среди представителей искусства и научного мира болезнь Паркинсона была диагностирована у Сальвадора Дали, знаменитого итальянского и советского физика Бруно Понтекорво[94], математика А. Н. Колмогорова[95], британского писателя Артура Кёстлера, советского и российского поэта Андрея Вознесенского, британского рок-музыканта Гленна Типтона. Испанскому живописцу и скульптору Сальвадору Дали диагноз был поставлен за 8 лет до смерти, в 1981 году[96]. У британского писателя Артура Кёстлера симптомы болезни появились в 1976 году. Несмотря на то, что сильный тремор в руках мешал ему писать[97][98], он ещё создал несколько произведений. Поэт-шестидесятник Андрей Вознесенский после 15 лет заболевания умер от его осложнений[99]. В возрасте 101 год умер от осложнений болезни Паркинсона Жак Фреско[100][101], американский производственный инженер, промышленный дизайнер и футуролог.
Заболеванию также подвержены спортсмены. Развитие болезни Паркинсона приводит к их уходу из профессионального спорта. В неполные 40 лет у американского боксёра Мохаммеда Али диагностировали болезнь Паркинсона. Многократный чемпион был вынужден завершить свою спортивную карьеру[102][103]. Боролся с болезнью 35 лет, в возрасте 74 лет умер. К другим знаменитым спортсменам-паркинсоникам можно отнести американского автогонщика Фила Хилла[104] и баскетболиста Брайана Гранта[105].
Среди знаменитых киноактёров болезнь Паркинсона была диагностирована у Майкла Джей Фокса, Деборы Керр[106], Винсента Прайса[107][108] и Робина Уильямса[109]. Советский и российский актёр Михаил Ульянов страдал заболеванием последние 15 лет жизни[110]. У американо-канадского актёра Майкла Джей Фокса болезнь была диагностирована в 1991 году. Ему на тот момент было всего 30 лет. Впоследствии он создал общественную организацию «» по исследованию болезни Паркинсона, которая помогает паркинсоникам и спонсирует исследования по изучению проблемы[111]. Самому Фоксу была проведена таламотомия[112][113][114].
См. также
Нейролептический паркинсонизм
Примечания
Ссылки
— болезнь Паркинсона на сайте медицинского справочника «Здоровая тема».
‹See Tfd›(in English).
‹See Tfd›(in English).
.
.
— болезнь Паркинсона на сайте о нейродегенеративных заболеваниях «Деменция.com».
CS1 maint: Multiple names: authors list (link) CS1 maint: Date and year (link)
Категория:Заболевания центральной нервной системы
Категория:Нейродегенеративные заболевания | https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B7%D0%BD%D1%8C%20%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BE%D0%BD%D0%B0 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
320,
414,
1013,
1904,
2040,
2547,
3053,
3214,
3588,
4104,
4454,
4653,
5691,
6173,
6334,
6510,
7332,
8809,
8968,
10173,
10872,
11042,
11931,
12999,
13562,
13953,
14210,
16117,
17018,
17411,
17856,
18200,
18626
],
"plaintext_end_byte": [
319,
406,
1012,
1874,
2039,
2518,
3036,
3188,
3547,
4038,
4394,
4652,
5644,
6172,
6333,
6454,
7331,
8808,
8940,
10172,
10842,
11032,
11916,
12972,
13545,
13929,
14180,
16116,
16945,
17358,
17839,
18164,
18609,
19010
]
} | 宇宙が複数あることを提唱したのは誰 | 多元宇宙論 | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
多元宇宙論（たげんうちゅうろん、）とは、複数の宇宙の存在を仮定した理論物理学による論説である。物理的に観測不可能な様々な事象を数学や物理学を元に理論構築し、既知の観測や観察とともに予想された物理理論の一つである。
様々なSFやより理論的裏付けのない解釈で語られることも多い。
概要
多元宇宙[1]は、理論として可能性のある複数の宇宙の集合である。多元宇宙はすべての存在を含む。これは、われわれが一貫して経験している歴史的な宇宙に加え、空間、時間、物質、およびエネルギーの全体、そして、それらを記述する物理法則および物理定数なども含まれる。この語は1895年にアメリカの哲学者で心理学者のウィリアム・ジェームズによって造られた[2]。多元宇宙が含むそれぞれの宇宙は、平行宇宙と呼ばれることもある。
多元宇宙の構造、そこに含まれるそれぞれの宇宙の性質、およびそれら宇宙の間の関係は、考えている特定の多元宇宙仮説に依存する。宇宙が一つでないと考える理由（多元宇宙が存在する意味）は仮説によってさまざまである。宇宙論、物理学、天文学、宗教、哲学、トランスパーソナル心理学およびフィクション、特にサイエンス・フィクションとファンタジーにおいて、多元宇宙の仮説が立てられてきた。これらの文脈では、平行宇宙は<b data-parsoid='{"dsr":[1088,1098,3,3]}'>代替宇宙[3]、量子宇宙[4]、相互浸透次元[5]、平行次元[6]、平行世界[7]、代替現実[8]、および<b data-parsoid='{"dsr":[1453,1464,3,3]}'>代替時系列[9]などと呼ばれることもある。
単に距離によるもの
現在の宇宙論がインフレーションを想定する限り、観測可能な宇宙以上の空間を必然的に内包する。
つまり<b data-parsoid='{"dsr":[1639,1661,3,3]}'>同一のビッグバンから生まれた領域</b>内に、決して物理的に干渉、観測できない領域を複数選ぶことができる。物理的に干渉できないのだからこれは一種の別の宇宙であり、平行宇宙である。ただし基本的には超遠方であるだけであって、基本的な物理法則、物理定数、および素粒子の種類は合致すると考えられる。
複数の泡によるもの
ある種の物理理論によると、インフレーションの過程で複数の<b data-parsoid='{"dsr":[1834,1841,3,3]}'>泡</b>が出来てしまってもよい。上記の多元宇宙はここでいうところの<b data-parsoid='{"dsr":[1870,1884,3,3]}'>泡の中で別の場所</b>という話にすぎず物理定数と素粒子の共通性があるが、この場合<b data-parsoid='{"dsr":[1913,1922,3,3]}'>別の泡</b>では物理定数と素粒子が異なってもよい。
多世界解釈
量子力学の解釈の一つで波動関数の収縮を想定せず、すべての解に対応した世界があるとするもの。
多次元によるもの
我々が住む宇宙は無限ないし多くの次元を持つ<b data-parsoid='{"dsr":[2054,2063,3,3]}'>バルク（空間）に浮かぶたったの三次元の<b data-parsoid='{"dsr":[2079,2089,3,3]}'>ブレイン（膜）であるとするもの。当然、バルク内に複数のブレインがあることが許容される。
万物理論の自由性によるもの
万物理論が（どんな形をとるのかは別として）存在し、そこに何らかの物理定数が含まれる場合、なぜ物理定数は他の値ではいけなかったのかという疑問が生ずる。一番簡単な説明は有りうる値すべての宇宙が実在し、たまたま我々の宇宙ではその値であり、そうでなければ我々は生まれなかった、という人間原理によるものである。
物理学における多元宇宙仮説
テグマークの分類
宇宙学者のマックス・テグマークは、よく知られた観測可能な宇宙を越えた宇宙の分類学を作った。テグマークの分類によるレベルは、上位になるほど拡張された概念となり、下位のレベルの宇宙を包含する[10][11]。
レベル I: われわれの宇宙の地平面の向こう
理論は、無限のエルゴード的な宇宙を一般的に予測する。この宇宙は、無限であり、すべての初期条件を実現するハッブル体積を含むはずである。
従って、無限の宇宙は無限の数のハッブル体積を含むことになる。これらすべては同じ物理法則および物理定数を持つが、物質の分布のような配置に関しては、ほとんどはわれわれのハッブル体積から異なることになる。しかしながら、無限に多くのハッブル体積が存在するため、宇宙の地平線を越えて、結果的に類似するかまたは同じですらある配置のハッブル体積が存在しうる。テグマークは、われわれの住むハッブル体積と同じ配置のものはおよそ1010115（グーゴルプレックスより大きい数）m離れていると算定する[12][13]。この推定はハッブル体積状態の一様な分布を仮定しているように見えるが、実際はどんな分布でも可能であるだろう。これは、われわれの特定のハッブル体積は事実上、唯一のものであろうことを意味する。
レベル II: 異なる物理定数の宇宙
宇宙のインフレーション理論の変形である理論では、多元宇宙は全体として拡張しており、その拡張は永遠に続くとされる。しかし、宇宙のある領域は拡張を止め、それぞれ異なる泡の形態を取る。そのような泡は未発達のレベルI 多次元宇宙である。アンドレイ・リンデおよびVitaly Vanchurinは、これらの宇宙の数が101010000000のスケールであると計算した[14]。
異なる泡は異なる自発的対称性の破れを経験するであろう。その結果、異なる物理定数のような異なる性質を持つ[12]。
このレベルはまた、ジョン・ホイーラーの振動宇宙論およびリー・スモーリンのを含む。
レベル III: 量子力学における多世界解釈
ヒュー・エヴェレットの多世界解釈 (MWI) は、量子力学の解釈のいくつかある主流の一つである。量子力学の一つの側面として、ある観測は絶対的に予測することができないというものがある。代わりに、異なる確率を持つ起こりうる観測の幅がある。MWIによると、これらの起こりうるそれぞれの観測は異なる宇宙に対応する。6面のさいころが振られたとすると、その各結果が量子力学の可観測量に一致する。さいころは、すべての6通りの可能性に対応する6つの異なる宇宙に落ち込む。（より正確には、MWIではのみが存在するが、多世界へ分裂してからはそれらは一般的に相互作用することができない。）[15]
テグマークは、レベルIII 多元宇宙はハッブル体積内にレベルI-II 多元宇宙よりも多くの確率を含まないと議論する。事実上、同じ物理定数を持つレベルIII 多元宇宙において"分裂"によって創られたすべての異なる"世界"は、レベルI 多元宇宙におけるいくつかのハッブル体積の中に見つけることができる。テグマークは次のように述べている。レベルI およびレベルIII の唯一の違いは、どこにあなたのドッペルゲンガーが住んでいるのかの違いである。レベルI では、それらは三次元空間内のあらゆるところに住んでいる。レベルIII では、それらは無限次元ヒルベルト空間における他の量子的に分岐した世界に住んでいる。同様に、異なる物理定数を持つすべてのレベルII 泡宇宙は、事実上、レベルIII 多元宇宙における自発的対称性の破れの瞬間に"分裂"によって創られた"世界"として見出すことができる[12]。野村泰紀、およびラファエル・ブッソ、レオナルド・サスキンドによれば、これは多元宇宙論に現れる時空の概念が冗長なものであるからであり、このことはレベルIからレベルIIIまでの多元宇宙は実際には等価なものであることを意味する（「マルチバース = 量子的多世界」仮説）[16]。
多世界</i>のアイデアに関連するものは、リチャード・ファインマンのおよびH. Dieter Zehのがある。
レベル IV: 究極集合
究極集合仮説はテグマーク自身により提唱された。このレベルは、異なる数学的構造によって記述可能な宇宙はすべて等しく実在すると考える。これには、我々の観測可能な宇宙のものではない異なる低エネルギー物理法則を含まない。テグマークは次のような考えを提唱する。抽象数学は非常に一般的なので、（人間の曖昧な言葉から独立した）どんな純粋な形式言語で定義可能な万物の理論 (TOE) もまた数学的構造である。例えば、異なる種類の実体（言葉で表現される）やそれらの関係（さらなる言葉で表現される）を含むTOEは数学者が集合論的モデルと呼ぶものに他ならず、一般的にその集合論的モデルを構成する形式体系を見出すことができる。これは、あらゆる想像することのできる平行宇宙理論はレベルIVの段階で記述可能であることを暗示する。レベルIV 多元宇宙は全ての他の集合[17]を包含するので、多元宇宙の階層の上限となり、レベルV 多次元宇宙を考える余地はない[18]。
は、しかしながら、"数学的構造の集合"は明確に定義されてすらいないと反論する。彼は、、すなわちコンピュータプログラムによって記述可能な宇宙の表現のみ認めている。これには、その出力ビットは有限時間内に収束するが収束時間自身はクルト・ゲーデルの限界のため停止するプログラムによって予測できないであろう非停止プログラムによって記述可能な宇宙の表現が明示的に含まれている[19][20][21]。彼はまた、より制限の厳しい手早く計算可能な宇宙の集合を明確に議論している[22]。
サイクリック宇宙論
いくつかの理論では、宇宙は無限に連続する自立的な循環を行う（ ビッグバン–ビッグクランチの永遠の循環など）。
M理論
上述の多元宇宙とは少し異なるものが、M理論として知られる弦理論の多次元拡張理論において構想されている[23]。M理論において、われわれの宇宙およびその他の宇宙は11次元および26次元空間内における（次元数は観測者のカイラリティに依存する）pブレーン同士の衝突によって創られる[24][25]。そして、各<i data-parsoid='{"dsr":[9272,9278,2,2]}'>宇宙</i>はDブレーンの形態を取る[24][25]。各宇宙にある物体はそれらの宇宙のDブレーンに本質的に閉じ込められているが、おそらくDブレーンに制限されていない力である重力を通して他の宇宙と相互作用しうる[26]。これは"量子宇宙"における宇宙とは異なっているが、これらの概念はどちらもともに機能する。
人間原理
他の宇宙の存在という概念は、なぜわれわれの宇宙はわれわれが経験しているように意識を持つ生命が存在するのか、なぜ物理定数がそのように微調整されているように見えるのかを説明するために提案されてきた。もし多数（場合によっては無限大）の物理法則または基本定数に対応する宇宙が存在するならば、これらのいくつかは天体や惑星、そして生命が存在するのに適した物理法則を持つであろう。弱い人間原理はそのとき、われわれが意識を持つのは、意識を持つ存在のために微調整された宇宙にわれわれが存在しているためであるという結論を導く。このように、宇宙の多くには生命が存在する確率は極端に小さいが、生命を保持する宇宙が稀であることは、われわれのような意識的存在を説明する理由として、インテリジェント・デザイン説を暗示しない。
批判
非科学的主張
これらの理論の多くは、実験による検証可能性を欠いているという批判がある。そして、反証不可能である強固な物理的証拠を欠いており、確証または反証するための科学的調査の方法論の外にある。多くの多元宇宙理論の主張が実験的証拠や検証可能性を欠いている理由は、他の宇宙が異なる時空の枠組みにあると仮定されるためである。そのため原理的にそれらは観測することができないはずである。
間接的証拠
現代科学の論理的な基礎は仮説演繹法の論理である。これは、理論による未観測の実在を提案することを認めている。もし観測可能な結果を説明するのに役立つのであれば、（将来の観測の）予測または（過去に起こった観測の）に基づいた理論を用いることができる[27]。
オッカムの剃刀
われわれの宇宙を説明するだけのために未観測の宇宙が無限に存在するという仮説を立てることは、オッカムの剃刀に反しているように見えるという批判がある[28][29]。
テグマークの回答：
懐疑主義者は、これらの観測されていない世界をそれぞれ特定する必要があるあらゆる情報について心配する。しかし、全体の集合はその要素の一つよりも実際は非常に単純である。この原理はアルゴリズム情報理論の文脈の観念を用いてより形式的に語ることができる。ある数に含まれるアルゴリズム情報量は、大まかに言って、その数を出力として生成する最も短いコンピュータプログラムの長さである。例えば、すべての整数の集合を考える。このとき、すべての集合とただ一つの数ではどちらがより単純だろうか。素朴にも、あなたは単一の数がより単純だと考えるだろう。しかし、全集合は非常に短いコンピュータプログラムによって生成することができる反面、単一の数は非常に長いプログラムを必要とする。それゆえ、全集合は実質より単純である。同様に、アインシュタイン方程式のすべての解の集合は特定の解よりもより単純である。前者は少数の方程式で記述されるが、後者はある超曲面上の膨大な初期データの詳細情報を必要とする。この教えるところは、集合の中の特定の要素に注意を絞ると複雑性は増すため、すべての要素の全体性の中に本来備わっている対称性および単純性が失われるということである。この意味で、より高次のレベルの多元宇宙はより単純である。われわれの宇宙からレベル I 多元宇宙に進むと、特定の初期条件を必要としなくなる。レベルII の段階に上がると特定の物理定数を必要としなくなり、レベル IV 多元宇宙ではあらゆる特定の値を必要としなくなる。
4つの多元宇宙レベルすべての一般的な特徴は、最も単純でほぼ間違いなく最も洗練された理論は当初から平行宇宙を含むということである。これらの宇宙の存在を否定するには、実験的に支持されていない過程およびアドホックな仮定によって理論を複雑化する必要がある。例えば、、波動関数の崩壊および存在論的非対称性[30]などの仮定が必要となる。それゆえ、われわれの判断は、より無駄が多く洗練されていないとわれわれが考える多くの世界または多くの言葉へと到達する。おそらく、われわれの宇宙の超自然的な性質に徐々に慣れていき、その奇妙さがその魅力の一部分であることに気付くだろう[12]。
哲学および論理学における多元宇宙仮説
様相実在論
可能世界は確率、仮説上の言説、それに同様のものを説明する一つの方法である。デイヴィド・ルイスなどいくらかの哲学者は、すべての可能世界は存在する、そして実際の世界と同様に現実である（様相実在論として知られる立場）と信じている[31]。
トランスワールド・アイデンティティ
あらゆる与えられた宇宙の無限の同一コピーを仮定する多元宇宙の枠組には、異なる可能世界に同一の物体が存在できるという観念の形而上学的な議論が生じる。デイヴィド・ルイスの対応者理論によると、異なる可能世界に存在するその物体はそれぞれ同一というよりも類似していると見なされるべきである[32][33]。
虚構実在論
虚構実在論では、創作が存在するということは、創作上のキャラクターも同様に存在すると考える。ここでは哲学的な議論はともかく、人々や月曜日や数や惑星が存在するのと同じような意味で、創作上の実在が存在する[34][35]。
脚注
参考文献
関連項目
宇宙物理学
次元
4次元
異次元
パラレルワールド
宇宙のインフレーション
エヴェレットの多世界解釈
実在の織物
物理学の哲学
時空の哲学
還元主義
シミュレーテッドリアリティ
シミュレーション仮説
オムニバース
様相実在論
不可能世界
異界
ブラックホール
なぜ何もないのではなく、何かがあるのか
外部リンク
Aurélien Barrau, ""
--------, "" (in French). Review of Carr (2007).
Paul Davies (2004) "" Mod.Phys.Lett. A 19: 727-744.
David Deutsch (2001) ""
Max Tegmark, ""
Jürgen Schmidhuber, ""
on his new book, "Many Worlds in One: The Search for Other Universes" on the podcast and public radio interview program
, Presentation at Mobile Monday Amsterdam, 2008
BBC Four with Melvyn Bragg
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%9A%E5%85%83%E5%AE%87%E5%AE%99%E8%AB%96 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
853,
1368,
2164,
3687,
5301,
5696,
8620,
8904,
9257,
9762,
9953,
10795,
11097,
12315,
12712,
13335,
13788,
14418,
15518,
16254,
16452,
16799,
17385,
17686,
17809,
18850,
19079,
19746,
21374,
22021,
22307,
22507,
23091,
23557,
24268,
24443,
25080,
25665,
26247,
26513,
27310,
28118
],
"plaintext_end_byte": [
852,
1367,
2144,
3686,
5201,
5695,
8619,
8903,
9205,
9761,
9952,
10751,
11096,
12314,
12711,
13334,
13759,
14417,
15517,
16253,
16419,
16798,
17384,
17685,
17808,
18821,
19013,
19717,
21348,
22020,
22246,
22506,
23024,
23556,
24267,
24426,
24975,
25588,
26246,
26472,
27287,
27974,
28236
]
} | హర్యానా రాష్ట్ర రాజధాని ఏది? | జార్ఖండ్ | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
జార్ఖండ్ లేదా ఝార్ఖండ్ (Jharkhand), (झारखंड) భారతదేశంలో ఒక రాష్ట్రము. దీనికి ఉత్తరాన బీహార్, పశ్చిమాన ఉత్తరప్రదేశ్, ఛత్తీస్గఢ్, తూర్పున పశ్చిమ బెంగాల్, దక్షిణాన ఒడిషా రాష్ట్రాలున్నాయి. ఝార్ఖండ్ రాష్ట్రానికి రాజధాని పారిశ్రామికనగరమైన రాంచి. ఇంకా ముఖ్యనగరాలైన జంషెడ్పూర్, బొకారో, ధన్బాద్కూడా భారీగా పరిశ్రమలున్న నగరాలు.
2000 నవంబరు 15న బీహార్ రాష్ట్రంనుండి దక్షిణ ప్రాంతాన్ని వేరుచేసి జార్ఖండ్ ప్రత్యేకరాష్ట్రం ఏర్పాటు చేశారు[1]. చిరకాలం శాంతియుతంగా, ప్రజాస్వామికంగా జరిగిన పోరాటానికి ఫలితంగా రాష్ట్రం ఏర్పడింది.
దట్టమైన అడవులు ఎక్కువగా ఉన్నందున జార్ఖండ్ను "వనాంచల్" అనికూడా అంటారు. అడవులే కాదు. అపారమైన ఖనిజసంపద కూడా ఝార్ఖండ్ రాష్ట్రపు ప్రత్యేకత. భారత రాష్ట్రపతి ఎ.పి.జె.అబ్దుల్ కలామ్ తను రచించిన "Ignited Minds"అనే పుస్తకంలో వినియోగానికి వేచియున్న ఖనిజాల నిలయం అని చాలాసార్లు జార్ఖ్షండ్ను ప్రస్తావించాడు.
చరిత్ర
బీహారు దక్షిణ ప్రాంతాన్ని వేరుచేసి ప్రత్యేక జార్ఖండ్ రాష్ట్రాన్ని ఏర్పాటు చేయాలన్న ఉద్యమం 1900 దశకం ఆదిలోనే మొదలయ్యింది. ఆక్స్ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయంలో చదువుకున్న జైపాల్ సింగ్ అనే హాకీ ఆటగాడు (1928లో ఒలింపిక్ జట్టుకు కెప్టెన్, స్వర్ణపతక విజేత కూడాను) ఈ నినాదానికి ఆద్యుడని చెప్పవచ్చును. తరువాత ఏదో ఒక రూపంలో ఈ ఉద్యమం కొనసాగుతూ వస్తున్నది. 2000 ఆగస్టు 2న భారత పార్లమెంటులో "బీహారు పునర్వవస్థీకరణ బిల్లు" (Bihar Reorganization Bill) ఆమోదించబడింది. జార్ఖండ్ రాష్ట్రం ఆవిర్భవించింది. దక్షిణ బీహారులో 18 జిల్లాలను వేరుచేసి 2000 నవంబరు 15న జార్ఖండ్ రాష్ట్రాన్ని ఏర్పరచారు. ఇది భారతదేశంలో 28వ రాష్ట్రము.
కాని సాంస్కృతికంగా, భౌగోళికంగా, కొంత రాజకీయంగా జార్ఖండ్ ప్రత్యేకత చాలా పురాతనమైనది. మగధ సామ్రాజ్యంకాలం నుంచీ ఉంది. 13వ శతాబ్దంలో ఒడిషాకు చెందిన "రాజా జైసింగ్" తనను జార్ఖండ్ రాజుగా ప్రకటించుకొన్నాడు. ముఘల్ సామ్రాజ్యంకాలంలో జార్ఖండ్ను "కుకర"ప్రాంతమనేవారు. బ్రిటిష్ పాలన సమయంలో ఎత్తుపల్లాల కొండలు, అడవులు, దిబ్బలతో నిండినందున ఝార్ఖండ్ అనే పేరు ఈ ప్రాంతానికి పరిపాటి అయ్యింది. ("ఝరీ" - అంటే పొద). చోటానాగపూర్ పీఠభూమి, సంథాల్ పరగణాలలో విస్తరించి
ఉన్న ఈరాష్ట్రం దట్టమైన అడవులు, చిట్టడవులు, ఎత్తుపల్లాల కొండలు, గుట్టలు, సెలయేర్లు, జలపాతాలు, నదులు, ఊటలతో కనులకింపైన భూభాగము.
స్వాతంత్ర్యపోరాటంలో జార్ఖండ్ పాత్ర
బ్రిటిష్ ఈస్టిండియా కంపెనీ దౌర్జన్యాలతో వేసారిన ఝార్ఖండ్ ఆదివాసుల తిరుగుబాటు 1857నాటి మొదటి స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంకంటే నూరేళ్ల ముందే ప్రారంభమైనది.
1772-1780 పహారియా తిరుగుబాటు
1780-1785 తిల్కా మంజీ నాయకత్వంలో తిరగబడిన ఆదివాసులు బ్రిటిష్ సైనికాధికారిని గాయపరచారు. 1785లో భగల్పూర్లో తిల్కా మంజీని ఉరితీశారు.
1795-1800 తమర్ తిరుగుబాటు
1795-1800 విష్ణు మనాకి నాయకత్వంలో "ముండా"ల తిరుగుబాటు.
1800-1802 తామర్కు చెందిన దుఖాన్ మనాకి నాయకత్వంలో ముండాల తిరుగుబాటు.
1819-1820 భుకన్ సింగ్ నాయకత్వంలో ముండాల తిరుగుబాటు
1832-1833 భగీరధ్, దుబాయ్ గోసాయి, పటేల్ సింగ్ల నాయకత్వంలో ఖేవార్ తిరుగుబాటు.
1833-1834 బీర్భమ్ కు చెందిన గంగా నారాయణ్ నాయకత్వంలో భూమ్జీ తిరుగుబాటు
1855 లార్డ్ కారన్వాలిస్ రాచరిక పద్ధతులపై సంథాల్ల యుద్ధం
1855-1860 బ్రిటిష్వారికి వ్యతిరేకంగా పాలన సాగంచడానికి, పన్నులు వసూలు చేయడానికి, పోరాటానికి సిద్ధూ 10వేల సంథాల్లను కూడగట్టాడు. సిద్ధూను, అతని సోదరుడు కన్హూను పట్టుకొటే 10వేల బహుమానం అని బ్రిటిష్వారు ప్రకటించారు.
1856-1857 మార్టియర్ షహీద్ లాల్, విశ్వనాధ సహదేవ్, షేక్ భిఖారి, గణపతిరాయ్, బుద్ధువీర్- అనే యోధులు 1857లోని మొదటి స్వాతంత్ర్య యుద్ధం, లేదా సిపాయి తిరుగుబాటు సమయంలో బ్రిటిష్వ్యతిరేక ఉద్యమాన్ని నడపారు.
1874 భగీరథి మంజీ నాయకత్వంలో ఖేర్వార్ ఉద్యమం
1895-1900 బిర్సా ముండా (జననం: 1875 నవంబరు 15) అనే యువకుని నాయకత్వంలో ఉద్యమం. తరువాత బిర్సాముండా రాంచీ జైలులో కలరా వ్యాధితో (1900 జూన్ 9) మరణించాడు.
బ్రిటిష్ పాలకులు పెద్దయెత్తున సైన్యాలను మొహరించి ఈ ఉద్యమాలనన్నిటినీ తీవ్రమైన దౌర్జన్యాలతో అణచివేశారు.
1914- 26000 ఆదవాసీలు పాల్గొన్న తానా భగత్ ఉద్యమం. ఇది క్రమంగా మహాత్మా గాంధీ నాయకత్వంలోని సత్యాగ్రహోద్యమంలో విలీనమైంది.
భౌగోళికం, వాతావరణం
రాష్ట్రంలో అధికభాగం ఛోటానాగపూరు పీఠభూమిలో ఉంది.
కోయల్, దామోదర్, బ్రహ్మణి, ఖర్కాయ్, సువర్ణ రేఖ వంటి నదులకు ఇది జన్మస్థానం. రాష్ట్రంలో చాలా భాగం అటవీమయం. పులులు, ఏనుగులకు కొన్ని చోట్లు ఆవాసం.
ఎక్కువగా రాళ్ళు అరిగినందువల్ల ఏర్పడిన నేల. రాష్ట్రంలో ఉన్న నేలల రకాలు:
ఎర్ర మట్టి నేల- దామోదర్ లోయ, రాజమహల్ ప్రాంతాలలో
మైకేషియస్ నేల (Micacious soil - మైకా ఖనిజ రేణువులతో కూడిన నేల) - కోడెర్మా, ఝూమెరితిలైయా, బర్కాగావ్, మందర్ కొండలు ప్రాంతాలలో
ఇసుక నేల - హజారిభాగ్, ధనబాద్ ప్రాంతాలలో
నల్ల నేల - రాజమహల్ ప్రాంతం
లేటరైట్ నేల (Laterite soil) -, పశ్చిమ రాంచీ, పలమూ, సంథాల్ పరగణాలు, సింగ్భమ్ ప్రాంతాలలో
వృక్ష, జంతు సంపద
జార్ఖండ్లో వైవిధ్యంగల వృక్ష సంపద, జంతుసంపద పుష్కలంగా ఉంది. చాలా జాతీయోద్యానవనాలు, జంతు ప్రదర్శన శాలలు ఉన్నాయి.
బెల్టా నేడనల్ పార్క్ - పలము - డాల్టన్గంజ్నుండి 25 కి.మీ.- వైశాల్యం 250 చ.కి.మీ. - పులులు, ఏనుగులు, "గౌర్" అనబడే అడవిదున్నలు (bison), సాంభార్లు (దుప్పి), అడవిపందులు, 15-20 అడుగుల పొడవుండే కొండచిలువలు, చుక్కల లేళ్ళు, చిరుతపులులు, కుందేళ్ళు, నక్కలు, లంగూర్లు, రీసెస్ కోతులు, నీలీగాయ్ లు మరియు అడవి దున్నలు, ముళ్లపందులు, కుందేల్లు, అడవి పిల్లులు, తేనెకొక్కులు, తోడేళ్లు, మలబార్ రాక్షస ఉడుతలు, ముంగిస తోడేళ్ళు, దుప్పులు. 1974లో ఈ పార్కును "ప్రాజెక్ట్ టైగర్" రిజర్వు అడవిగా ప్రకటించారు.
జార్ఖండ్ వన్యసంపద ఎంత సంపన్నమైనదో తెలుసు కోవడానికి ఒక ఉదాహరణ: పలములోని ప్రాజెక్ట్ టైగర్ రిజర్వులో ఒక్కో జాతికి ఎన్నిరకాలున్నాయో గమనించవలసింది - -
క్షీరదాలు (39 రకాలు), పాములు (8వ రకాలు), తొండలు (4 రకాలు), చేపలు (6 రకాలు), కీటకాలు (21 రకాలు), పక్షులు (170 రకాలు), విత్తనపు మొక్కలు (97 రకాలు) , పొదలు (46 రకాలు), తీగెలు, పరాధీనమొక్కలు Climbers, పరాన్నజీవ మొక్కలు & అర్ధపరాన్నజీవులు (25 రకాలు), గడ్డి-వెదురులు (17 రకాలు).
హజారీబాగ్ వన్యప్రాణి అభయారణ్యము - రాంచీనుండి 135 కి.మీ. ఇదికూడా బెల్టా నేషనల్ పార్క్ వంటి పర్యావరణ వ్యవస్థలోనే ఉంది.
రాంచీ నుండి 16 కి.మీ.లో మరొక జంతు ప్రదర్శన శాల.
జనవిస్తరణ
జార్ఖండ్ జనాభా 2కోట్ల 69 లక్షలు. మగవారు 1కోటి 39 లక్షలు. ఆడువారు 1కోటి 30 లక్షలు. (ఆడ:మగ నిష్పత్తి 941:1000) జనాభాలో 28% ఆదివాసీలు, 12% షెడ్యూల్డ్ కులాలవారు. 60% ఇతరులు. ప్రతి చదరపు కి.మీ.కు 274మంది జనాభా. (గుమ్లా జిల్లా జన సాంద్రత 148, ధన్బాద్ జిల్లా జనసాంద్రత: 1167)
ఎంతోకాలం నుండి చాలామంది ఆదివాసులకు జార్ఖండ్ ఆవాసంగా ఉంటూ వచ్చింది. కొన్ని జిల్లాలలో ఆదివాసుల జనాభా మెజారిటీగా ఉంది. మొత్తం జార్ఖండ్లో 32 ప్రధాన ఆదివాసి తెగలున్నాయి. అవి
అసుర్, బైగా, బంజారా, బతుడీ, బెడియా, బింఝియా, బిర్హోర్, బిర్జియా, చెరో, చిక్-బరైక్, గోడ్, గొరైత్, హో, కర్మాలి, ఖర్వార్, ఖోండ్, కిసన్, కొరా, కోర్వా, లోహ్రా, మహిలి, మల్-పహారియా, ముండా, ఒరావొన్, పర్హైయా, సంతల్, సౌరియా-పహారియా, సవర్, భుమిజ్, కోల్, కన్వర్ తెగలు.
ఇంకా ఇక్కడి ఖనిజ సంపదల వల్లా, భారీ పరిశ్రమల వల్లా లభించే అవకాశాల కారణంగా చాలామంది బీహారు, బెంగాలు వగటి పొరుగు రాష్ట్రాలవారు (ఇంతకు ముందు బీహారు పొరుగు రాష్ట్రం కాదు. జార్ఖండ్ బీహారులో భాగం) ఇక్కడ. ముఖ్యంగా ధన్బాద్, జంషెడ్పూర్, రాంచీ వంటి పారిశ్రామిక నగరాలలో - స్థిరపడ్డారు.
హిందూ మతం, ఇస్లాం, క్రైస్తవం - ఇవి జార్ఖండ్లో ప్రధానమైన మతాలు.
ఆర్ధిక రంగం
పేద ప్రజలున్న ధనికరాష్ట్రమని జార్ఖండ్ను వర్ణింపవచ్చును. ఎన్నో భారీ పరిశ్రమలు ఇక్కడి జంషెడ్పూర్, ధన్బాద్, బొకారోలలో ఉన్నాయి.
దేశంలో మొదటి ఇనుము-ఉక్కు కర్మాగారం జంషెడ్పూర్లో నిర్మించారు.
సింద్రీలో ఒకప్పటి భారతదేశపు అతిపెద్ద ఎరువుల కర్మాగారం (ఇప్పుడు మూతపడింది)
గోమియాలో అతిపెద్ద ప్రేలుడు పదార్ధాల కర్మాగారం
మొదటి మిథేన్ గ్యాస్ కర్మాగారం.
కాని చాలా వెనుకబడిన పల్లెలు, పట్టణాలు రాష్ట్రంలో చాలా ఉన్నాయి. పట్టణ జనాభా 22.5%. సగటు తలసరి వార్షిక ఆదాయం $90 మాత్రమే
జార్ఖండ్ రాష్ట్రం ఖనిజసంపదకు పెట్టింది పేరు.
ఇనుము (దేశంలో మొదటి స్థానం)
బొగ్గు (దేశంలో 3వ స్థానం)
రాగి (దేశంలో మొదటి స్థానం)
మైకా (దేశంలో మొదటి స్థానం)
బాక్సైటు (దేశంలో 3వ స్థానం)
మాంగనీస్
సున్నపు రాయి
కైనైటు (దేశంలో మొదటి స్థానం)
క్రోమైటు (దేశంలో 2వ స్థానం)
ఆస్బెస్టాస్ (దేశంలో మొదటి స్థానం)
థోరియం (దేశంలో మొదటి స్థానం)
సిల్లిమనైటు
యురేనియం (దేశంలో మొదటి స్థానం) - జాదుగుడా గనులు, నర్వా పహార్
బంగారం (దేశంలో 6వ స్థానం) - రఖా గనులు
వెండి
ప్రభుత్వం
జార్ఖండ్ పాలనా వ్యవస్థ దేశంలో అన్ని రాష్ట్రాలవలెనే ఉంటుంది.
జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రులు
2000 నవంబరు 15 - 2003 మార్చి 18 బాబులాల్ మరండి (భా.జ.పా.)
2003 మార్చి 18 - 2005 మార్చి 2 అర్జున్ ముండా (భా.జ.పా.)
2005 మార్చి 2 - 2005 మార్చి 12 షిబు సోరెన్ (జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా)
2005 మార్చి 12 - 18 సెపటెమబెర 2006 అర్జున్ ముండా (భా.జ.పా.)
2006 సెప్టెంబరు 18 నుండి- మధు కోడా (స్వతంత్ర అభ్యర్థి)
రాజకీయాలు
2004లో జరిగిన శాసనసభ ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ కూటమి 33, భారతీయ జనతా పార్టీ కూటమి 36, ఇండిపెండెట్లు 12 స్థానాలలో విజయం సాధించాయి. ఎవరికీ పూర్తి మెజారిటీ దక్కలేదు. శిబూసోరెన్ రెండుసార్లు, స్వతంత్ర అభ్యర్థి మధుకోడా రెండేళ్ళు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నారు. నాలుగు సంవత్సరాలలో నాలుగుసార్లు ముఖ్యమంత్రి పీఠం మారింది. ఆ తర్వాత రాష్ట్రపతి పాలనలో ఉంది. 2009 లోక్సభ ఎన్నికలలో రాష్ట్రంలోని మొత్తం 14 లోక్సభ స్థానాలలో భారతీయ జనతా పార్టీ 8 స్థానాలలో విజయం సాధించగా, కాంగ్రెస్ పార్టీకి ఒకే ఒక్క స్థానం లభించింది. 2010లో భారతీయ జనతా పార్టీ విజయం సాధించగా అప్పటి నుంచి భారతీయ జనతా పార్టీకు చెందిన అర్జున్ ముండా ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నాడు.
జిల్లాలు
జార్ఖండ్ మొదట బీహారు రాష్ట్రంనుండి వేరుచేసి 18 జిల్లాలతో ఏర్పరచారు. తరువాత జిల్లాలను పునర్వ్యవస్థకరించి, మరో 4 జిల్లాలను ఏర్పరచారు. లాతెహార్, సరైకెలా ఖరస్వాన్, జమ్తారా, సాహెబ్గంజ్ అనేవి ఆ క్రొత్త జిల్లాలు. ఇప్పుడు మొత్తం 22 జిల్లాలున్నాయి.
ముందుగా ఉన్న18 జిల్లాల గణాంకాలు క్రింద ఇవ్వబడ్డాయి.
భారతదేశ జిల్లాల జాబితా/జార్ఖండ్
భాష, సాహత్యం, సంస్కృతి
మూడు ప్రధాన భాషా కుటుంబాలకు చెందిన భాషలు, యాసలు జార్ఖండ్లో మాట్లాడుతారు.
ఇండో-ఆర్యన్ భాషలు - సద్రి భాష, హిందీ భాష, ఉర్దూ భాష, బెంగాలీ భాష
ముండా భాషలు - కొర్కు భాష, సంతాలి భాష, ముండారి భాష, భుమిజ్ భాష, పహారియా భష, హో భాష
ద్రావిడ భాషలు - కొర్వా భాష, ఒరవొన్ భాష, సౌరియా పహారియా భాష
సామాజిక వ్యవస్థ
ఆరోగ్యం
ఆహ్లాదకరమైన వాతావరణం ఉండటంవల్ల 1918లోనే రాంచిలో ప్రత్యేక మానసిక అవసరాలున్నవారికోసం మానసిక వైద్యసదుపాయ కేంద్రాన్ని నిర్మించారు (for treatment of mentally challenged) – కేంద్రీయ మానసిక వైద్య సంస్థ
కొన్ని ప్రాంతాలలో పేదరికం, ఆహారలోపం వల్ల క్షయ వ్యాధి ప్రబలంగా ఉంది. రామకృష్ణామఠం వంటి సేవా సంస్థలు 1948నుండి అటువంటి వారికి కొన్ని వైద్య సదుపాయాలు నిర్వహిస్తున్నాయి.. కాన్సర్ వ్యాధి గ్రస్తులకోసం జంషెడ్పూర్లో టాటా మెమోరియల్ హాస్పిటల్ ఉత్తమసేవలను అందిస్తున్నది.
అయినా వైద్య సదుపాయాలు ఇంకా మెరుగుపరచవలసిన అవసరం చాలా ఉంది.
విద్య
జార్ఖండ్లో అక్షరాస్యత 54.13% (2001) . ఆడువారిలో అయితే 39.38% మాత్రమే. విద్యా సదుపాయాలు ఒకోచోట బాగాను, చాలాచోట్ల అధమంగానూ ఉన్నాయి. కొన్ని క్రైస్తవ సంస్థలు మారుమూల ప్రాంతాలలో విద్యా సంస్థలను నిర్వహిస్తున్నాయి.
జార్ఖండ్లో 5 విశ్వ విద్యాలయాలున్నాయి
రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం, రాంచీ
సిద్ధుకన్హు విశ్వవిద్యాలయం, దుమ్కా
వినోబా భావే విశ్వవిద్యాలయం, హజారీబాగ్
బిర్సా వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం, కన్కే, రాంచీ
బిర్లా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, రాంచీ
ఇతర ముఖ్యమైన విద్యా సంస్థలు
రీజియనల్ ఇంజినీరింగ్ కాలేజి, జంషెడ్పూర్
బిర్సా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, సింద్రీ, ధన్బాద్
ఇండియన్ స్కూల్ ఆఫ్ మైన్స్, ధన్బాద్ (1926 లో స్థాపితం)
జేవియర్ లేబర్ రిలేషన్స్ ఇన్స్టిట్యూట్, XLRI, జంషెడ్పూర్ ( 1949 లో స్థాపితం),
కాని చాలా మంది విద్యార్థులు ఉన్నత విద్యలకోసం ఇతరరాష్ట్రాలకు వెళ్ళవలసి వస్తున్నది.
వార్తాసాధనాలు
రాష్ట్ర రాజధాని రాంచీ నుండి వెలువడే హిందీ పత్రికలు రాంచీ ఎక్స్ప్రెస్, ప్రభాత్ ఖబర్ ముఖ్యమైన వార్తా పత్రికలు. పెద్ద నగరాలలో దేశంనలుమూలలనుండి ప్రధానమైన పత్రికలు - ముఖ్యంగా హిందీ, ఇంగ్లీషు, బెంగాలీ భాషలవి- లభిస్తాయి. దేశంలో అన్ని ప్రాంతాలవలెనే రేడియో, టెలివిజన్, టెలిఫోన్ సౌకర్యాలున్నాయి.
క్రీడలు
జార్ఖండ్ రాష్ట్రములో హాకీ, క్రికెట్, ఫుట్బాల్ క్రీడలకు ఆదరణ ఉంది. భారత హాకీ జట్టుకు నాయకత్వం వహించిన ప్రముఖ హాకీ క్రీడాకారుడు జైపాల్ సింగ్, ప్రస్తుతం హాకీ జట్టు సభ్యుడు విమల్ లక్రా, ప్రముఖ క్రికెట్ క్రీడాకారుడు మహేంద్రసింగ్ ధోని ఈ రాష్ట్రం వారే.
ఇవి కూడా చూడండి
జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రులు
బయటిలింకులు
వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్రములు మరియు ప్రాంతములు
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%96%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%8D |
{
"plaintext_start_byte": [
3,
288,
400,
575,
778,
957,
1236,
1348,
1498
],
"plaintext_end_byte": [
287,
399,
560,
777,
956,
1221,
1336,
1438,
1580
]
} | Mamake Zakaria alikuwa anaitwa nani? | Zakaria (Injili) | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Zakaria (kwa Kiebrania זכריה, Zekariah; kwa Kigiriki Ζαχαρίας, Zakarias; kwa Kiarabu زَكَرِيَّا, Zakariya; maana yake ni "YHWH amekumbuka") alikuwa kuhani mwaminifu wa Israeli katika karne ya 1 KK. Mke wake aliitwa Elizabeti, naye pia alikuwa wa ukoo wa Haruni.
Hawakupata mtoto hadi uzeeni kutokana na utasa wa mwanamke, lakini hatimaye walijaliwa kumzaa Yohane Mbatizaji.
Wote wanaheshimiwa kama watakatifu. Sikukuu ya wazazi ni tarehe 5 au 23 Septemba, kadiri ya madhehebu. Pengine wanaheshimiwa pamoja na mtoto wao tarehe 24 Juni.
Katika Injili
Habari hizo zinapatikana hasa katika Injili ya Luka, sura ya 1 na ya 2. Humo inaelezwa alivyopashwa na malaika Gabrieli kwamba atapata mtoto wa kiume ambaye atakakuwa nabii mkuu na kumtangulia Bwana[1].
Ingawa Zakaria hakusadiki mara, na kwa sababu hiyo aliadhibiwa kwa kufanywa bubu na kiziwi hadi ahadi itimie, siku ya kumtahiri mtoto alifungua tena kinywa chake na kutoa unabii.
Kadiri ya Lk 1:68-79, siku hiyo Zakaria alitunga wimbo ambao ni maarufu kwa jina la neno la kwanza katika tafsiri ya Kilatini, Benedictus (yaani "Asifiwe"). Katika madhehebu mbalimbali ya Ukristo, wimbo huo wa Kiinjili unatumika kila siku katika Masifu ya asubuhi.
Katika Kurani
Hata Kurani inamtaja mara kadhaa kama nabii na mzazi wa nabii Yahya, hasa katika sura ya 3 na ya 19.
Tazama pia
Watakatifu wa Agano la Kale
Orodha ya Watakatifu Wakristo
Orodha ya Watakatifu Wafransisko
Tanbihi
Viungo vya nje
Orthodox icon and synaxarion
Jamii:Manabii wa Agano Jipya
Jamii:Watu wa Kurani
Jamii:Waliozaliwa karne ya 1 KK | https://sw.wikipedia.org/wiki/Zakaria%20%28Injili%29 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
371,
692,
919,
1688,
2099,
2982,
3574,
4856,
5181,
5846,
6978,
7340,
7800,
9088,
9653,
11458,
13403,
14108,
15427,
16389,
18535,
19804,
20781,
21976,
22723,
23328,
25134,
26041,
26776,
32964,
34096,
37005,
39693,
41918,
43739,
44886,
45892,
47132,
47635,
48768,
50064,
50720,
51439,
53175,
53740,
55421,
57052,
58098,
59925,
60570,
63335,
64600,
65040,
66709,
68373,
68811,
69665,
70155,
70760,
72377,
72942,
73468,
74039,
74607,
75652,
75938,
76752,
77494,
78325,
79346,
79702,
80213,
80798,
81567,
82763,
83477,
84025,
84919,
85787,
87065,
87398,
87675,
88020,
89698,
90070,
92287,
92843,
92914,
93126,
93813,
94503,
94920,
96278,
97394,
97603,
98307,
98442,
99088,
100632,
101371,
101897,
102117,
102828,
102914,
103572,
104074,
104450,
104655,
105890,
106536,
107137,
108077,
108509,
109801,
110718,
111379,
112025,
113056,
114080,
114629,
115084,
115465,
115817,
115897,
116381,
116787,
116963,
117108,
119881,
120478,
121531,
122499,
123574,
125055,
126743,
128119,
129555,
130416,
131438,
132394,
132855,
134390,
136786,
137187,
137469,
138106,
138747,
139318,
139899,
141304,
142804,
143834,
144137,
145156,
146282,
146668,
146922,
147444,
148045,
148237,
148464,
148592,
149044,
149466,
149842,
150354,
151075,
151549,
152116,
152780,
153807,
154231,
154894,
155561,
156627,
157056,
157853,
158708,
159819,
160758,
161427,
162107,
162484,
162646,
163660,
163971,
164226,
166255,
167133,
167594,
168366,
169027,
169250,
170695,
171564,
172386,
173212,
174911,
175386,
176277,
177031,
178151,
178339,
179177,
179353,
179908,
180542,
181491,
182694,
183452,
183842,
184109,
184417,
184754,
185071,
185581,
186134,
187004,
187897,
189079,
189366,
189462,
190178,
191151,
191789,
192326,
193432,
193969,
194793,
196395,
196942,
198352,
198871,
199343,
200005,
200419,
201776,
202590,
203189,
203601,
203853,
206455,
207442,
208003,
209133,
209984,
210680,
211206,
211640,
212649,
213553,
213631,
213747,
213825,
213896
],
"plaintext_end_byte": [
370,
691,
918,
1687,
2069,
2981,
3573,
4855,
5180,
5845,
6977,
7339,
7799,
9087,
9652,
11457,
13402,
14107,
15426,
16388,
18534,
19792,
20780,
21975,
22722,
23327,
25133,
26040,
26775,
32963,
34095,
37004,
39692,
41917,
43691,
44885,
45891,
47131,
47634,
48767,
50063,
50719,
51438,
53174,
53739,
55420,
57051,
58097,
59924,
60569,
63334,
64599,
65039,
66708,
68372,
68789,
69597,
70154,
70759,
72350,
72920,
73467,
73967,
74606,
75607,
75937,
76751,
77493,
78324,
79310,
79701,
80212,
80797,
81552,
82762,
83476,
84013,
84905,
85748,
87064,
87373,
87674,
88019,
89697,
90046,
92286,
92819,
92913,
93125,
93812,
94502,
94898,
96277,
97393,
97583,
98306,
98441,
99066,
100631,
101245,
101802,
102116,
102827,
102913,
103503,
104073,
104449,
104610,
105889,
106493,
107111,
108076,
108467,
109800,
110717,
111378,
111994,
113055,
114079,
114628,
115083,
115438,
115816,
115896,
116380,
116786,
116962,
117107,
119860,
120477,
121530,
122498,
123557,
125054,
126742,
128118,
129554,
130415,
131437,
132393,
132834,
134370,
136785,
137186,
137468,
138105,
138746,
139317,
139898,
141303,
142757,
143832,
144136,
145155,
146263,
146667,
146921,
147443,
148044,
148236,
148463,
148591,
149003,
149465,
149841,
150315,
151074,
151548,
152115,
152735,
153754,
154230,
154854,
155560,
156626,
157055,
157852,
158707,
159818,
160757,
161383,
162106,
162483,
162645,
163659,
163970,
164225,
166217,
167132,
167593,
168243,
169026,
169249,
170694,
171563,
172263,
173211,
174910,
175385,
176276,
177030,
178095,
178338,
179176,
179352,
179907,
180465,
181490,
182693,
183451,
183841,
184108,
184416,
184753,
184965,
185580,
186133,
187003,
187896,
189016,
189365,
189461,
190177,
191073,
191788,
192325,
193340,
193968,
194792,
196376,
196917,
198329,
198870,
199292,
200004,
200405,
201749,
202589,
203188,
203479,
203852,
206408,
207441,
207964,
209132,
209983,
210679,
211205,
211639,
212630,
213298,
213617,
213746,
213824,
213894,
214043
]
} | Какой был уровень безграмотности в Российской империи в год Феральской революции? | Российская империя | russian | {
"passage_answer_candidate_index": [
231
],
"minimal_answers_start_byte": [
198221
],
"minimal_answers_end_byte": [
198273
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Росси́йская импе́рия (; также Всеросси́йская импе́рия, Росси́я) — государство, существовавшее в период с года до Февральской революции и провозглашения республики в 1917 году Временным правительством.
Империя была провозглашена года по итогам Северной войны, когда по прошению сенаторов русский царь Пётр I Великий принял титулы Императора Всероссийского и Отца Отечества[1].
Столицей Российской империи с 1721 по 1728 и с 1730 по 1917 год был Санкт-Петербург (1914—1917 годы Петроград), а в 1728—1730 годах — Москва.
Российская империя была третьим по площади из когда-либо существовавших государств (после Британской и Монгольской империй). К концу своего существования она простиралась до Северного Ледовитого океана на севере и Чёрного моря на юге, до Балтийского моря на западе и Тихого океана на востоке. Во главе империи — император Всероссийский, обладал ничем не ограниченной, абсолютной властью до 1905 года (Манифеста 1905 года).
года Временное правительство России провозгласило страну республикой[2] (хотя этот вопрос относился к компетенции Учредительного собрания; года Учредительное собрание также объявило Россию республикой[3]).
История
XVIII век
Пётр I окончательно превращает сословное Русское царство в абсолютистскую империю. Режим абсолютизма фиксируется в Воинском Регламенте. Вводит Табель о рангах и уравнивает вотчину с поместьем. Церковь из патриаршего устройства Пётр I преобразует в синодальное, подчинённое непосредственно монарху. Появляются регулярная армия и военный флот. Начинают развиваться судостроение и горная промышленность Урала. Завоевав выход к Балтийскому морю, Пётр I основывает Санкт-Петербург.
По результатам Северной войны 1700—1721 годов, для адаптации царского титула под принятую в Европе систему титулатур и в качестве символа повышения международного статуса России, Пётр I принял от сенаторов титулы Императора Всероссийского и Отца отечества, Российское государство стало называться Российской империей.[1][4][5]
В России установилась абсолютная монархия во главе с императором, которому подчинялась даже церковь (через обер-прокурора Святейшего синода). Боярство потеряло остатки самостоятельности и превратилось в дворянство, обязанное всю жизнь служить государству. Пётр I создаёт в России современный флот, реформирует армию, открывает образовательные учреждения (Петербургская академия наук), открыта первая российская газета «Ведомости», введен гражданский шрифт, поощряет развитие науки, особенно географии и геологии, промышленности[6] и системы российского образования: за время правления Петра I при общей численности населения в 1,5 миллиона человек образование получил каждый десятый россиянин[7].
Василием Татищевым был создан первый капитальный труд по русской истории: История Российская[8].
На Нижнетагильском заводе Демидовых была построена самая большая в мире домна[8]
В период правления Петра I начала формироваться государственная концепция триединого русского народа как совокупности великороссов, малороссов и белорусов, связанная с именем архимандрита Киево-Печерской лавры Захария Копыстенского (1621 год), в дальнейшем концепция получила развитие в трудах сподвижника Петра I, архиепископа, профессора Феофана Прокоповича.
Наиболее яркими сподвижниками Петра I были Ф. Лефорт, Б. Шереметев, А. Меншиков, Я. Брюс, М. Голицын, А. Репнин, А. Келин. Достижения петровского правления подчас делались через консервацию устаревших форм: в частности, дворянство по-прежнему было обязано служить, а рост промышленности в основном обеспечивался расширением крепостного труда. Реформы Петра I в промышленности привели к увеличению объема внешнеторгового оборота страны, но, с другой стороны, привели к преобладанию импорта продукции над экспортом, упрочили в российской торговле роль иностранцев, особенно доминирование в российской торговле англичан[9].
Императрица Екатерина I принимает титул от мужа, хотя фактическая власть принадлежит верховникам. Россия ослаблена после Северной войны и жёстких реформ Петра[4], что приводит к прекращению реформ.
Императрица Анна Иоанновна назначала немцев на высшие посты. После смерти Анны Иоанновны Б. К. Миних и А. И. Остерман свергли её фаворита Э. И. Бирона, бывшего регента малолетнего Ивана VI, а новым регентом была назначена его мать — Анна Леопольдовна.
В результате переворота малолетний царь Иван VI и его родственники были отправлены в заключение, к власти пришла императрица Елизавета Петровна при которой власть в России стабилизировалась. Впервые за многие столетия и вопреки мнению политической элиты императрицей в России был введён один из первых в мире мораториев на смертную казнь, действовавший около 20 лет, высшим наказанием стала вечная каторга[10][11][12]. Русская армия успешно воевала против Пруссии в Семилетней войне (1756—1763). 12 августа 1759 года — победа русской армии в Кунерсдорфском сражении. При ней был открыт Московский университет (1755), обустроены императорские резиденции (Зимний дворец, Царское Село) в стиле елизаветинского барокко.
Императрицей оказывается поддержка русским деятелям культуры. Наметились сдвиги в экономике (благодаря поддержке купеческого предпринимательства), продолжается движение русских в киргиз-кайсацкие степи. Семилетняя война показывает странам Западной Европы высокую боеспособность и выучку русской армии.
Пётр III издал Манифест о вольности дворянства, благодаря которому дворянство освобождалось от обязательной государственной службы при сохранении всех его привилегий, а также получало право практически беспрепятственного выезда из страны; единственной сословной обязанностью дворянства осталось получение достойного образования. Тайная канцелярия упразднена, поощряется торговля, финансы и промышленность. Начата секуляризация церковных земель, прекращено преследование старообрядцев. Прекращение войны с Пруссией на основе личных симпатий царя и заключение крайне невыгодного для России сепаратного Петербургского мира, возврат завоёванной Восточной Пруссии, которая уже четыре года была в составе Российской империи, отказ от всех завоеваний Семилетней войны, фактически выигранной Россией, были расценены в Пруссии как чудо, а в кругах российского дворянства как национальное предательство, что послужило одной из причин свержения Петра III и его последующего убийства.
При императрице Екатерине Великой Россия, руководствуясь принципом «Отторженная возвратих», успешно воевала с Турцией за выход к Чёрному морю, присоединила Крым (1783), совместно с Пруссией и Австрией осуществила три раздела Речи Посполитой, в результате которых почти вся территория современной Белоруссии была присоединена к Российской империи; старейшины Ингушетии заключили договор (1770) о принятии Ингушетии в российское подданство и переходе под российское покровительство[13]; в 1783 году Восточная Грузия, ведущая постоянные войны с турками и персами, находящаяся под угрозой полного уничтожения и частично оккупированная Османской империей попросила защиты у христианской России, подписала Георгиевский трактат и добровольно вошла[14] в состав Российской империи на правах протектората, что обеспечило мир на её территории и в дальнейшем способствовало отмене крепостного права; в 1801 году Восточная Грузия стала российской губернией.
В результате русско-турецких войн к 1872 году вся территория современной Грузии, а также Абхазия вошли в состав России.
Наиболее яркими сподвижниками Екатерины II были П.Румянцев-Задунайский, Г.Потёмкин, А.Суворов, А.Безбородко, И.Бецкой, Е.Дашкова, В.Чичагов, А.Орлов. В рамках греческого проекта Екатерина II пыталась решить Восточный вопрос, разделив Османскую империю между Россией и западными странами и воссоздав в определённой форме Византийскую империю, но встретила сопротивление Англии и Франции.
Российская империя поддержала США в войне за независимость. Выдвинутая Россией Декларация о вооружённом нейтралитете (разработанная при прямом участии Екатерины II и графа А. А. Безбородко) имела фундаментальное значение для формирования системы международных правовых норм в сфере морской торговли и ведения морской войны и составляет основу современной системы международных правовых норм в сфере морского права.[15]. 5 мая 1764 г. по инициативе просветителя и личного секретаря Екатерины II Бецкого И. И. и на основе указа императрицы основано первое в России учебное заведение для женщин: Смольный институт благородных девиц, а также в 1764 г. основан Воспитательный дом в Москве для сирот, подкидышей и беспризорников.
Жалованная грамота дворянству освобождает дворянство от обязательной службы, в то время как крестьянство остаётся приреплённым к земле. Пугачёвщина — реакция крепостных крестьян на подобные привилегии дворян и казаков, у которых Екатерина II отняла остатки вольности. Сама Екатерина II правит в духе просвещённого абсолютизма: учреждается Вольное экономическое общество, делается попытка составить новое уложение, государство поощряет развитие науки и культуры (за исключением репрессий против Новикова, Радищева и др.).
В 1769 году в России появились бумажные деньги (ассигнации)[16]. Их неумеренная эмиссия, расточительность Екатерины II[17][18] и в целом её неэффективная финансово-экономическая политика привели к кризису финансовой системы: если в начале её правления общий долг правительства составлял порядка 1 миллиона рублей, то к концу её царствования он достиг огромной по тем временам суммы в 205 миллионов рублей[19]. Стабильная государственная финансовая система была установлена только к середине XIX века. Внешние займы Екатерины II и начисленные на них проценты были полностью погашены только в 1891 году[20].
Отмена выборности казачьих атаманов, подрыв казачьей экономики с введением государственной монополии на соль, каторжный труд приписных крестьян на казённых и частных заводах за мизерную плату без права увольнения, усиление барщины, продажа и перепродажа крепостных крестьян, зачастую целыми деревнями, произвол и безнаказанность помещиков, указ Екатерины II от 22 августа 1767 года о запрете крестьянам жаловаться на помещиков — привело к крупнейшему за несколько столетий восстанию под предводительством Емельяна Пугачева[21], охватившему большую территорию Российской империи.
Император Павел I отменяет ряд нововведений матери. Наводит жёсткую дисциплину в гвардии, уменьшает привилегии дворян, вводит манифест о трёхдневной барщине, установил новый порядок престолонаследия, исключавший попадание женщин на трон. Военные реформы Павла I заключались, в том числе, в регламентации всех сторон воинской службы: приняты новые воинские уставы, введена уголовная ответственность офицеров за жизнь солдат, введено пенсионное обеспечение уволенных солдат, впервые в Европе введены наградные знаки для нижних чинов. Вступает в Мальтийский орден в степени магистра и подготавливает проект предполагаемого похода в Индию. 12 марта 1801 года убит в ходе нового переворота.
XIX век
Внук Екатерины II Александр I стал последним императором, пришедшим к власти в результате дворцового переворота.
В правление Александра I членами Негласного комитета графом Александром Воронцовым и Александром Радищевым был создан первый проект Конституции России (Всемилостивейшая жалованная грамота), впоследствии, отклонённый императором. Ввиду огромных военных расходов, приведших к увеличению дефицита бюджета, были значительно повышены все налоги: прямые и косвенные для всех без исключения сословий Российской империи[22].
При Александре I была проведена реформа государственного управления (Манифест об учреждении министерств, 1802): образованы министерства — новые государственные органы, регламентирующие деятельность отдельных отраслей управления в России. Во главе министерств стояли министры, обладающие, в отличие от прежней коллегиальный модели управления, единоличной властью и ответственные лично перед императором. Координация деятельности министерств происходила в рамках Комитета министров на заседаниях которого часто присутствовал сам император[23]. В 1810 году был образован Государственный совет — высший законосовещательный орган Российской империи.
В конце XVIII века Россия вступила в коалицию против революционной Франции и участвовала в «наполеоновских войнах»[24], после заключения Тильзитского мира Россия прекратила торговлю со своим главным торговым партнёром и присоединилась к Континентальной блокаде Англии, что привело к англо-русской войне, а также русско-шведской войне по результатам которой к Российской империи была присоединена Финляндия.
В 1804—1813 годах Россия вела войну с Персией и после победы в битве при Асландузе при многократном численном перевесе противника и взятии под руководством генерала Петра Котляревского Ленкорани был подписан Гюлистанский мирный договор (1813), согласно которому Россия принимает под своё покровительство ряд азербайджанских ханств.
Отменив свой план вторжения в Англию и нанеся поражение союзникам России в континентальной Европе, Наполеон вторгся в Россию. Началась Отечественная война 1812 года, в начале которой (18 июля 1812 года) Россия и Англия подписали Эребруский мирный договор и Англия выразила дипломатическую поддержку России. Несмотря на взятие Наполеоном Москвы, русские войска под руководством Михаила Кутузова
[25] нанесли серию поражений французской армии, война закончилась полным разгромом полумиллионной французской армии в России. В 1814 году российские войска заняли Париж, что дало России право решающего голоса на Венском конгрессе и подняло международный престиж России, начавшей играть определяющую роль в Европе; в октябре 1815 года Россией и почти всеми европейскими государствами (кроме Англии) был заключён инициированный Александром I Священный союз, направленный на поддержание международного порядка, определённого на Венском конгрессе и предотвращение любых революционных выступлений.
Россия включила в свой состав центральные польские земли вместе с Варшавой. Также власть российского императора распространилась на Финляндию (1809), Бессарабию (1812) и Азербайджан (1813). Александр I отменяет раздачи казённых крестьян приближённым. В 1803 году издаётся указ о вольных хлебопашцах, а в 1818 году рассматриваются проекты отмены крепостного права. В 1810—1817 годах появляются военные поселения. В 1819—1820 годах начинаются массовые бунты военных поселян, а с 1820 года волнения затрагивают армию.
XIX век вошёл в историю мировой культуры как золотой век русской литературы и русской классической музыки. Статус России повышает Первое русское кругосветное плавание под командованием Ивана Крузенштерна и Юрия Лисянского (1803—1806). Русский адмирал Фаддей Беллинсгаузен в 1820 году во время своего кругосветного путешествия открыл новый материк Антарктиду и назвал одну из открытых земель в честь царя.
Вместе с русской армией, вернувшейся из Европы, в Россию проникли революционные идеи, вылившиеся в 1825 году в восстание декабристов. Наследник престола цесаревич Константин Павлович от престола отказался, возникла ситуация междуцарствия; император Николай I сосредоточил усилия на жёстком утверждении режима личной власти, контроле над политической, экономической и культурной жизнью страны.
В царствование Николая I был сделан важный шаг в направлении правового государства: была произведена кодификация всех законов Российской империи; за составление Полного собрания законов Российской империи, включающего все отменённые и действующие узаконения с 1649 года, а также судебные решения, имеющие принципиальное значение, известный реформатор и общественный деятель, основатель российской юридической науки Михаил Сперанский был награждён орденом Святого апостола Андрея Первозванного. Протекционистская политика Николая I способствовала развитию промышленного производства в России[26].
На протяжении полувека Россия вела боевые действия против кавказских горцев (Кавказская война), закончившиеся присоединением к Российской империи Северного Кавказа. В 1828 году под руководством полководцев И.Паскевича, А.Ермолова, В.Мадатова и А.Красовского была одержана победа в русско-персидской войне, по результатам которой был заключён выгодный для России Туркманчайский мирный договор и территория современного Азербайджана, население которого надеялось на защиту России[27], а также Восточная Армения добровольно вошли в состав России. По итогам русско-турецкой войны 1828—1829 годов был подписан Адрианопольский мирный договор, в результате которого православная Греция, долго боровшаяся за свободу от турецкого владычества, благодаря России обрела независимость, к России были присоединены Анапа и Поти. После польского восстания отменена конституция Царства Польского.
Россия потерпела поражение в Крымской войне (1853—1856)[28] с Турцией и поддержавшими последнюю Англией и Францией, обеспокоенными усилением России на международной арене и обладавшими в своей совокупности существенным военно-техническим превосходством[29]. По мнению некоторых историков (академик Евгений Тарле), Россия в Крымской войне фактически не потерпела поражения[30][31]. Из крупных держав Россию дипломатически и экономически поддержали только США[32][33]. По результатам Крымской войны был заключён Парижский мирный договор (1856), согласно которому Россия пошла на минимальные территориальные уступки, но теряла право иметь военные базы и военный флот в Чёрном море, также как и Турция. В 1870 году Россия отказалась[34] выполнять унизительные и дискриминационные для неё статьи Парижского мирного договора и была заключена Лондонская конвенция (1871), разрешающая иметь России и Турции военно-морской флот и военные базы на Чёрном море. Утраченные территории и право защищать христианское население Турции Россия вернула в 1878 году на основе подписанного канцлером Александром Горчаковым и графом Петром Шуваловым Берлинского трактата, в результате которого к России перешла Карсская область и была возвращена Южная Бессарабия[35].
При Николае I усиливается государственный контроль за жизнью общества (III отделение и Корпус жандармов), строятся первые железные дороги, проводится политика централизации Польши: подавив Польское восстание (1830), предпринимает шаги по уничтожению польской автономии.
Император Александр II предпринимает важные реформы: отменяет крепостное право, проводит военную реформу (подготовка к русско-турецкой войне), судебную, земскую и городскую реформы. Окончательно ликвидируется польская автономия после восстания в Польше, закончена война на Кавказе, восстанавливается деятельность финляндского сейма. Россия продаёт США Аляску за 7,2 млн долларов в 1867 году. Из-за недовольства крестьянской реформой и желания её «переделать» создаются народнические революционные организации: «Чёрный передел», «Народная воля»; деятельность последней приводит к убийству императора 1 марта 1881 года.
Ускорив модернизацию страны, реформы 1860—1870-х годов доказали плодотворность мирных преобразований в России, совершающихся по инициативе власти. Однако эти реформы инициировались лишь частью элиты и не имели массовой поддержки. Они учитывали в основном интересы помещиков, а не крестьян, что предопределило сохранение пережитков крепостничества (крупного дворянского землевладения, земельной неустроенности крестьян, отработочной системы, напоминавшей барщину, выкупных платежей, общины) и элементов традиционных структур, в частности — самодержавия. Александр II в рамках финансовой реформы снял секретность с государственного бюджета и ввёл государственный контроль над бюджетом посредством «контрольных палат», однако госдолг в правление Александра II увеличился в три раза.
Россия была единственной из мировых держав, которая твёрдо встала на сторону северян и президента Авраама Линкольна в американской гражданской войне, послав в их поддержку две военные эскадры[36][37][38], что способствовало созданию союзнических отношений России и США.
Россия вела успешные войны против Турции на Балканах, что привело к освобождению южнославянских народов, когда христианские страны Болгария, Сербия Черногория, столетия находившиеся под османским владычеством, получили с военной и дипломатической помощью России независимость (Сербия — юридическую, Болгария — фактическую), став ближайшими союзниками России на Балканах. Берлинский трактат 1878 года, заключённый при содействии канцлера Отто Бисмарка[39], частично сохранил за Россией достижения Сан-Стефанского мирного договора.
Александр III, потрясённый убийством своего отца в результате теракта, подготовленного народовольцами, через два месяца после вступления на престол подписал Манифест о незыблемости самодержавия, содержавший критическую оценку общественных преобразований, осуществлённых Александром II. В правление Александра III начался период контрреформ: получил поддержку национализм, радикальные элементы подверглись репрессиям; организована Секретная полиция[40]; причастность к революционной деятельности могла караться смертной казнью; была введена цензура; ограничено университетское самоуправление; граждане из низших слоёв населения были практически лишены права получить гимназическое и высшее образование, занять достойную государственную должность (Указ о кухаркиных детях); для усиления контроля над крестьянским самоуправлением был учреждён институт земских начальников (1889), сокращено представительство крестьян в земствах (1890), урезана самостоятельность городских дум (1892), введён высокий имущественный ценз и низшие сословия лишены права голоса; ужесточена черта оседлости для евреев. Контрреформы Александра III привели к резкому спаду количества революционных терактов, но в то же время привели к определённой консервации социальных проблем. В правление Александра III был образован Крестьянский поземельный банк и Дворянский земельный банк для обеспечения кредитования крестьян и помощи им в выкупе земли, а также для ипотечного кредитования дворян.
В период правления Александра III Россия не воевала (за исключением инцидента с англичанами на границе с Афганистаном): резкое насильственное «успокоение» страны дополнялось у Александра III стремлением к мирному урегулированию международных конфликтов (встречи в Гааге), сближению с Великобританией (1887) и Францией (1893), с которой был заключён военно-политический союз, что позволило Александру III получить прозвание «Миротворца», вполне разделявшееся консервативной частью русского общества.
Во внешней политике Александр III как боевой офицер предлагал, по-возможности, избегать военных конфликтов, но опираться в основном на собственные силы: «У России есть только два союзника: её армия и флот»[41]. Протекционистская политика Александра III, направленная на развитие национальной промышленности; финансовые меры, способствующие бездефицитности и сбалансированности российского бюджета; укрепление армии и флота, в том числе посредством национализации ряда крупных военных предприятий, — способствовало тому, что Россия по темпам промышленного роста становится одним из мировых лидеров, российский флот, впервые в российской истории, по своей боевой мощи становится третьим в мире: после Англии и Франции[42].
Император Александр III принимает консервативно-охранительные меры: полиция имеет право без суда высылать «неблагонадёжных лиц», закрывать газеты и предприятия, почти полное упразднение автономии университетов, сужение полномочий суда присяжных, установление процентной нормы для евреев и т. д., хотя имеются и некоторые «попечительские меры»: перевод всех крестьян на выкуп в 1881 году, создание Крестьянского банка, рабочие законы 80-х, немного ограничившие произвол предпринимателей. Во внешней политике в течение всего царствования удавалось успешно избегать войн и повысить ввозные пошлины, что также благоприятно сказалось на государственных финансах. Начинается бурный промышленный рост, в основном, за счёт строительства железных дорог. Сокращается доля и доминирование дворянства в государственной службе, остаются только люди с высшими чинами. В конце правления происходит поворот к франкофильской ориентации. В 1891 году заключается франко-русский союз.
Конец XIX — начало XX века
В 1894 г. Николай II стал императором России, советником в начале его политической деятельности, а до этого воспитателем был К. П. Победоносцев, консерватор, убедивший, по мнению некоторых историков,[43] Николая II в его исторической миссии: сохранения незыблемых принципов российского самодержавия и его сословной структуры. Коронация Николая II 1896 года была омрачена страшной катастрофой на Ходынском поле.
Конец XIX — начало XX веков — период быстрого экономического роста. Центром тяжёлой промышленности стал Донецкий бассейн.
Появились политические партии, как реформаторские (кадеты), так и революционные (эсеры, большевики).
Происходит огромный рост недовольных тяжёлыми условиями своего труда; увеличивается доля забастовок с политическими требованиями. Вследствие этого продолжительность рабочего дня ограничивается 11,5 часами, начинается организация «полицейских» профсоюзов. Демографический рост обострил земельный вопрос в деревне, увеличив количество крестьянских волнений с требованиями «чёрного передела». Империя принимает участие в подавлении восстания в Китае, продолжается русификация Финляндии, Монголия фактически становится русским протекторатом.
В 1899 г. По инициативе Николая II была созвана международная Гаагская конвенция о законах и обычаях войны. В 1895—1897 гг. прошла денежная реформа С. Ю. Витте, установившая золотой стандарт, свободный обмен кредитных билетов на золото и девальвирующая рубль, что способствовало притоку капиталов из-за рубежа и ускорению промышленного роста. Если к 1913 г. по количественным показателям объёма производства Россия находилась в пятёрке развитых стран, производя 5,3 % всей мировой промышленной продукции, то по качественным показателям производства продукции на душу населения, производительности труда и уровню грамотности населения отставала от развитых стран в несколько раз[44].
В противовес Тройственному союзу, Россия вошла в 1907 г. в военно-политический блок с Англией и Францией (Антанта), США являлись союзником Антанты, не входя в её состав; противоречия между двумя блоками, борьба за сферы влияния впоследствии стали причиной Первой мировой войны.
Российская империя потерпела поражение в русско-японской войне, первое за полвека. На фоне начинающихся массовых беспорядков (Кровавое воскресенье (1905), порождённых одним из самых высоких в мире уровнем социального и правового неравенства (10 % самых богатых владели 50 % всех активов империи),[45] экономической, социальной и политической ситуацией (революция 1905—1907 годов в России), Россия была вынуждена заключить при посредничестве США Портсмутский мирный договор, который, несмотря на некоторые территориальные уступки России, был воспринят в Японии как национальное унижение и вызвал в Японии массовые беспорядки.
После Октябрьской всеобщей политической стачки, вызванной в том числе планами императора лишить права голоса многочисленные категории населения при выборе совещательной Государственной думы (Манифест 6 августа 1905 года), император Николай II был вынужден издать Манифест 17 октября 1905 года и внести изменения в Основные государственные законы Российской империи, которые фактически стали первой российской конституцией. В результате в стране появился парламент — Государственная дума, ставшая не совещательным, а законодательным органом; объявлены гражданские свободы (свобода слова, совести, собраний и союзов). Однако полноценной конституционной монархией Российская империя так и не успела стать.[46]
С целью прекращения революционных выступлений, царское правительство пошло на беспрецедентный шаг: в 1905—1907 г. были снижены для крестьян, а затем и частично отменены выкупные платежи[47][48] на землю, что значительно облегчало крестьянам получение земли в частную собственность, в то же время помещикам государство платило полную стоимость выкупного платежа.
Назначенный Николаем II, премьер-министр П. А. Столыпин для уменьшения масштабных крестьянских волнений, провёл аграрную реформу, направленную на наделение крестьян всей полнотой права частной собственности на землю, льготное кредитование крестьянских хозяйств, развитие товарно-денежных отношений на селе, упразднение сельской общины, после убийства Столыпина реформа завершена не была.
Резкое усиление революционных выступлений привело к тому, что в период правления Николая II значительно увеличилось количество смертных казней: принят закон о военно-полевых судах, резко ужесточающий наказание за совершение тяжких преступлений и действующий по упрощённой процедуре, вне нормальных законодательных норм, без защитника и свидетелей, без просьб о помиловании; только в рамках военно-полевых судов за 1906—1907 гг. было вынесено 1102 смертных приговора. В 1912 году произошёл Ленский расстрел рабочих, вызвавший значительный резонанс в Российской империи. За время правления Николая II по неполным данным, не считая смертей от голода[49] и масштабных эпидемий[50][51][52], во время разгона демонстраций было убито и ранено около 50000 человек, умерло в тюрьмах около 30000 человек, только с 1905 по 1912 г. на территории Российской империи во время различных погромов убито 20000 и ранено 30000 человек, при этом погромщики, как правило, к суду не привлекались.[53]
В Российской империи в результате административной реформы после революции 1905 года было впервые в Европе введено женское избирательное право (на территории Великого княжества Финляндского) и там же впервые в мире женщины были избраны в парламент: 19 женщин были избраны в сейм в результате выборов 1907года.[54]
В 1901 году была построена самая длинная в мире Транссибирская магистраль. По суммарной протяжённости железных дорог Россия находилась на втором месте в мире. В 1904 году Иван Павлов стал первым русским учёным, получившим Нобелевскую премию. П.Бахметьев основал новую науку криобиологию. В России Игорем Сикорским был создан первый в мире четырёхмоторный самолёт «Русский витязь» (1913); «Русские сезоны» (1908)[55] в Европе Сергея Дягилева с участием знаменитых русских артистов, музыкантов и художников оказали значительное влияние на развитие мирового искусства, сыграли значительную роль в популяризации русской культуры в Европе, способствовали установлению моды на всё русское. В России период развития культуры до первой мировой войны получил название серебряного века русской культуры. 14 апреля 1914 г. Тува добровольно вступила под протекторат России, с помощью которой была построена столица края город Белоцарск.
Несмотря на один из самых высоких в мире уровень младенческой смертности (30 % детей умирали в возрасте до 5 лет)[56], имея высокий коэффициент рождаемости, по численности населения Российская империя вышла на третье место в мире. По потреблению хлеба на душу населения Россия была на первом месте в мире, по средней зарплате фабричного рабочего отставала от развитых стран примерно в два раза, по расходам на образование примерно в 10 раз; средняя продолжительность жизни в России была примерно в полтора раза меньше развитых стран.[57]
В 1914 году Россия, имея самый большой в мире государственный долг, а также самый большой в мире золотой запас, вступила в Первую мировую войну на стороне Антанты. По данным западных источников, к моменту выхода из войны общие потери Русской императорской армии составили 1,7 миллиона убитыми и умершими от ран; 4,95 миллиона ранеными и 2,5 миллиона военнопленными.[58]
Мировой финансовый кризис, вызванный Первой мировой войной[59], тяжёлое экономическое положение и глубокий политический кризис в стране, перебои в снабжении продовольствием, высокий уровень социального и правового неравенства между высшими и низшими сословиями, зачаточное состояние системы социальной поддержки низших слоёв населения[60] и в связи с этим широкое развитие радикальных политических движений;[61] усталость населения от войны, падение общественного доверия к императорской власти,[62] массовое забастовочное движение привели в 1917 году к падению монархии.
1 марта 1917 года Великобритания и Франция заявили о признании в качестве российского правительства Временного комитета Государственной думы, императора Николая II, ранее отдавшего приказ о роспуске Государственной думы (который она в целом проигнорировала) и не решившегося на ограничение своей власти и введение ответственного министерства для достижения общественного спокойствия и преодоления массовых беспорядков, представители Думы и генералитета убедили отречься от престола в пользу своего брата Михаила, но тот не захотел принять бразды правления без решения Всероссийского учредительного собрания. В результате власть перешла согласно соглашению между Временным комитетом Государственной думы и Петросоветом к Временному правительству под руководством сначала князя Георгия Львова, а затем, после июльского мятежа против политики Временного правительства, Александра Керенского. 1917 года по постановлению Временного правительства была провозглашена Российская республика[2].
По мнению исследователей (П. А. Сорокин «Социология революции»), основной причиной Февральской революции была невозможность большинства населения реализовать свои базовые потребности, в том числе невозможность людей из низов занять высокий статус, в силу сословной структуры Российской империи, что резко ограничивало возможности развития России.
После Февральской революции новое революционное Временное правительство не смогло восстановить порядок в стране: выстроить эффективную систему управления и завоевать доверие населения, что в совокупности с существующей революционной ситуацией, двоевластием, продолжающейся мировой войной привело к нарастанию политического хаоса, в результате которого власть в России захватила партия большевиков под руководством В. И. Ульянова (Ленина), в союзе с левыми эсерами и анархистами.
года на территории Российской республики постановлением II Всероссийского Съезда Советов была провозглашена Российская Советская Республика (произошла Октябрьская революция).
Провозгласив целями пролетарской революции построение коммунизма и уничтожение социального неравенства, большевики и созданная ими советская власть приступили к их осуществлению[63] — построению социализма. В отличие от коммунизма, социализм планировалось построить очень быстро, обеспечив широкие социальные права трудящимся, впервые в истории России гарантируя широкий доступ представителям пролетариата и беднейшего крестьянства к управлению государством[64], образованию, здравоохранению[65], системе социальной защиты, борясь с безработицей и делая труд пролетариата достойно оплачиваемым и престижным.[66]
Верховным органом новой власти в рамках Декларации прав трудящегося и эксплуатируемого народа были провозглашены советы рабочих, солдатских и крестьянских депутатов. Исполнительную власть осуществляли народные комиссары.
Первые инициативы советского правительства заключались, главным образом, в попытке прекращения войны (Декрет о мире), ликвидации крупной частной собственности на землю (Декрет о земле), регулировании трудовых отношений (Декрет о восьмичасовом рабочем дне (впервые в мире), упразднении сословной структуры Российской империи: отмене всех сословий, званий, титулов и чинов Российской империи (Декрет об уничтожении сословий и гражданских чинов). Декреты «О выборном начале и организации власти в армии» и «Об уравнении в правах всех военнослужащих» фактически довершили развал русской армии и флота, Декрет о печати открыл историю советской цензуры, объявив вне закона «буржуазную прессу».
В 1918 году была принята конституция, основывающаяся на идее диктатуры пролетариата и закрепившая Всероссийский съезд Советов рабочих, крестьянских, красноармейских и казачьих депутатов в качестве высшего органа государственной власти.[67]
Разгон Всероссийского учредительного собрания, заключение крайне тяжёлого по условиям Брест-Литовского мирного договора, подавление инакомыслия, запрет на применение наёмного труда, экспроприация и национализация крупной частной собственности, в том числе конфискация помещичьей собственности, преследование отдельных социальных групп и другие проявления политики большевистской власти привели к началу открытого вооружённого противостояния почти по всей территории бывшей Российской империи.
Большевики, также как и их оппоненты, прибегали к самым крайним мерам в борьбе против своих противников. Массовым репрессиям подверглись священнослужители, казачество, значительная часть бывших офицеров императорской армии и флота, бывших государственных чиновников и общественных деятелей, не принявших большевистскую власть. В ночь с 16 на 17 июля 1918 года в Екатеринбурге была расстреляна царская семья.
Гражданская война в России продолжалась в течение 1917—1922 годов. Она принесла огромные людские и материальные потери. Общее число погибших в годы Гражданской войны, по разным оценкам составило от 10 до 17 млн человек. Белое движение потерпело поражение в войне, большинство его участников погибло или отправилось в эмиграцию (всего из страны эмигрировало до 2 млн человек). В результате Первой мировой войны, революции и гражданской войны промышленное производство к 1920 году упало по разным отраслям до 4—20 % от уровня 1913 года, производство сельскохозяйственной продукции сократилось почти в два раза (как следствие — массовый голод 1921—1922 годов, который охватил территорию с населением более 30 млн человек)[68].
В этот период на части территории бывшей Российской империи возникли новые государства: Польша, прибалтийские республики (Литва, Латвия, Эстония) и Финляндия. Бессарабия была оккупирована Румынией.
В ходе Гражданской войны 1917—1922/1923 годов происходит общий крах государственности, на территории бывшей Российской империи образуется до 80 недолговечных государств, к 1924 году бо́льшая часть этой территории объединяется в СССР.
География
Географическое положение Российской империи: 35°38’17" — 77°36’40" северной широты и 17°38’ восточной долготы — 169°44’ западной долготы. Территория Российской империи к концу XIX века — 21,8 млн км² (то есть 1/6 часть суши) — она занимала второе место (и третье из когда-либо существовавших) в мире, после Британской империи. В статье не учитывается территория Аляски, которая входила в её состав с 1744 по 1867 годы и занимала площадь 1 717 854 км².
Территориальный состав и губернии
Областная реформа Петра I впервые делит Россию на губернии, упорядочивая управление, снабжая армию провиантом и рекрутами с мест, улучшая сбор налогов. Изначально страна делится на 8 губерний во главе с губернаторами, наделёнными судебной и административной властью.
Губернская реформа Екатерины II делит империю на 50 губерний, поделённые на уезды (всего около 500). В помощь губернаторам созданы казённые и судебные палаты, другие государственные и социальные учреждения. Губернаторы были подведомственны сенату. Во главе уезда стоит капитан-исправник (избираемый уездным дворянским собранием)[70].
К 1914 году империя делилась на 78 губерний, 21 область и 2 самостоятельных округа, где расположен 931 город. Россия включает в себя следующие территории современных государств: все страны СНГ (без Калининградской области и южной части Сахалинской области РФ; Ивано-Франковской, Тернопольской, Черновицкой областей Украины); восточной и центральной Польши, Эстонии, Латвии, Финляндии, Литвы (без Мемельского края), несколько турецких и китайских районов[71]. Часть губерний и областей была объединена в генерал-губернаторство (Киевское, Кавказское, Сибирское, Туркестанское, Восточно-Сибирское, Приамурское, Московское). Бухарское и Хивинское ханства были официальным вассалами, Урянхайский край находился под протекторатом. В течение 123 лет (с 1744 по 1867 гг.) Российской империи принадлежали также Аляска и Алеутские острова, а также часть Тихоокеанского побережья США и Канады.
Крайние точки
Северная — мыс Челюскин (нынешнее название)()
Южная — оазис Кушка в Закаспийской области, на границе с Афганистаном ()
Западная — в Калишской губернии Царства Польского, на границе с Пруссией, близ селения ()
Восточная — Форт-Росс, принадлежавший в 1812—1841 годах Российско-американской компании ()
Население
По всеобщей переписи 1897 года население составляло 129,2 млн человек. Распределение населения по территориям было следующим: Европейская Россия — 94 244,1 тыс. чел., Польша — 9456,1 тыс. чел., Кавказ — 9354,8 тыс. чел., Сибирь — 5784,5 тыс. чел., Средняя Азия — 7747,1 тыс. чел., Финляндия — 2555,5 тыс. человек[73].
Данные на 1914 являются приблизительными: по данным Центрального статистического комитета МВД население империи, без Финляндии, составляло 175 137 800, в то время как, по данным Управления Главного Врачебного инспектора МВД, основанным на статистике рождений и смертей — 166 650 000.
Крупнейшие города
Сословия
Дворяне
Дворянство организовано в соответствии с Табелью о рангах[75]. Они обязаны нести гражданскую или военную службу и лишь выслугой лет повышать ранг. До 1785 года дворянин обязан отслужить в гвардии (своеобразная военная школа), а затем стать офицером. Гвардейцы становятся главной силой ряда дворцовых переворотов.
В период 1861—1917 гг. дворяне постепенно теряют свою экономическую роль, бо́льшая часть пригодной для сельского хозяйства земли переходит в собственность крестьянских общин (тогда как ранее не дворянам было даже запрещено владеть землёй). Более того, реформы права собственности 1860-х гг. подразумевали социо-экономические реформы, по которым Российское правительство утвердила бы свою позицию в сфере права собственности и её защиты[76]. Дворяне также теряют своё традиционное для XVIII—XIX веков численное преобладание среди офицеров и госслужащих.
Императорская фамилия
В XVII веке титулами российских монархов были «царь», «великий князь», «самодержец». С провозглашением империи в 1721 основным титулом становится «император».
Титулы императорской фамилии окончательно утверждаются в 1797 году. Согласно специальному закону, монарх России именовался «императором», его жена — «императрицей», мать — «вдовствующей императрицей». Сыновья, дочери, внуки, правнуки и праправнуки здравствующего или умершего императора именовались «великими князьями», а более дальние родственники императора — «князьями императорской крови». Наследник престола носил титул «цесаревич».
Принадлежность к императорской фамилии давала очень серьёзные льготы: с 5 апреля 1797 года великие князья при крещении, а князья императорской крови при совершеннолетии получали высший в империи орден Андрея Первозванного, что автоматически означало чин III класса (генеральский) по Табели о рангах. Кроме того, они получали доходы от удельных земель, принадлежавших непосредственно императорской фамилии.
Отдельные статьи Уголовного Уложения относились к царствующей семье; согласно ст. 99, посягательство на жизнь, свободу и неприкосновенность императора, императрицы и наследника, лишение или ограничение его власти наказывались смертной казнью; существовало также наказание за оскорбление величества, доходившие от каторги до административного ареста «в случае, когда заочные оскорбления учинены по неразумию, невежеству или в состоянии опьянения»[77].
В личной собственности императора и императорской фамилии находились «кабинетные» земли, ведавшиеся Кабинетом Его Величества и находившиеся в Забайкалье, на Алтае и Польше, «удельные» земли, ведавшиеся Департаментом Уделов, некоторые горнодобывающие предприятия, фарфоровый и стеклянный заводы, гранильная фабрика. С 1763 года в собственность Кабинета начал поступать сбор ясака (налога пушниной) с коренных нерусских народностей Сибири. На начало XX века в собственности Кабинета находилась золотодобыча в Нерчинском горном округе[78].
Высшее дворянство
В допетровской Московской Руси единственным аристократическим титулом был титул «князь». Этот традиционный русский титул обозначал, что предки князя когда-то правили какой-либо частью России.
После заключения в 1783 году Георгиевского трактата о переходе Грузии под протекторат Российской империи грузинское дворянство было включено в систему российского с титулами князей. Допускались также пожалования в князья татарской и мордовской знати, перешедшей в православие.
При Петре I в России появляются иностранные титулы, в первую очередь — «барон» и «граф». Источников их появления было несколько: во-первых, Пётр I присоединил новые территории; проживавшая на них местная знать уже имела такие титулы. Во-вторых, в России появилось множество иностранцев, ряд которых также уже имел титулы.
Третьим источником иностранных титулов стали пожалования русских аристократов титулами князей и графов Священной Римской империи. Эти титулы присваивались по ходатайству российского монарха германским императором, и разделялись на «действительные» или «владетельные» (требовавшие наличия земель в империи) и «титулярные». Все русские носители римско-имперских титулов принадлежали к последней категории.
Князья
К моменту прихода к власти Петра I в России насчитывалось 47 княжеских родов, некоторые из которых вели своё происхождение от Рюрика. К началу XVIII века некоторые из них (например, князья Мышецкие или Вадбольские) обнищали, 11 родов пресеклись в мужском колене, некоторые, наоборот, стали стремительно разрастаться. За исключением пожалования А. Д. Меншикова титулом князя Ижорского (1707), до вступления на престол Павла I княжеский титул в России никому не предоставлялся. Император Священной Римской империи, чтобы польстить Екатерине II, возвёл в князья её фаворитов Орлова, Потёмкина и Зубова; в России им было разрешено использовать этот иностранный титул.
Регулярные пожалования княжеским титулом начались при Павле I, а присоединение Грузии привело к его дальнейшей девальвации; так, правительственные комиссии в Тифлисе и Кутаисе только в 1850 году признали княжеские титулы дополнительно за 86 родами. Ввиду инфляции титулов обращение к князьям пришлось разделить на «Ваше Сиятельство» и «Ваша Светлость» (последнее считалось более почётным).
К концу XIX века в Российской империи было учтено 250 княжеских родов, лишь 40 из которых вели своё происхождение от Рюрика или Гедимина. 56 % княжеских родов в империи были грузинскими. Кроме того, насчитывалось около 30 небогатых княжеских родов татарского, калмыцкого и мордовского происхождения.
Графы
Первым русским графом становится Шереметев (1706). Поскольку до 1797 года княжеские титулы в России не жаловались, графский титул считался наиболее почётным. С началом пожалований княжеских титулов он несколько девальвировался, и на 1894 год насчитывалось уже 340 графских родов (в основном из числа польской шляхты, часто принимавшей титулы без особого пожалования, финско-шведских и остзейских родов). Особую щедрость проявил Павел I, пожаловавший в графы 26 человек, в том числе 4 женщин.
Бароны
В Российской империи титул барона считался менее почётным, чем княжеский или графский. Первым российским бароном стал подканцлер Шафиров (1710), происходивший из выкрещённых евреев. В XVIII—XIX веках распространяется пожалования баронства иностранцам, выкрещённым евреям и купцам, обычно на столетие купеческого дома.
Всего на начало XX века в империи числится 240 баронских родов. Большинство из них являлись остзейскими немцами и обрусевшими иностранцами.
Экзотические титулы
Кроме традиционных для России титулов князя, графа и барона, существовало также несколько родов герцогов и маркизов. Титул герцога не был характерен для Российской империи, и в основном им обладали представители иностранного дворянства, имевшие российское подданство или состоявшие на русской службе, или же русские дворяне, возведённые в герцогское достоинство иностранными монархами (например, императором Священной Римской империи). Единственным русским дворянином, пожалованным титулом герцога от русского монарха, был Александр Меншиков, получивший титул герцога Ижорского от Петра I одновременно с княжеским в 1707 году. В российской системе титулов герцога приравнивался к титулу князя.
Все русские маркизы вели происхождение от итальянских, французских и польских родов и получили титул от иностранных монархов. К 1917 году насчитывалось 5 родов маркизов.
Духовенство
Здесь рассматривается духовенство православной церкви, составлявшее отдельное сословие с наследственным характером гражданских прав и преимуществ.
Высший орган церковного управления — Святейший Правительствующий Синод, члены которого до 1901 года при вступлении в должность должны были приносить присягу, которая, в частности, гласила:
Духовенство разделяется на белое (женатое на приходах) и чёрное (монашествующее); священнослужителей и церковнослужителей. Духовенство стало привилегированным сословием, освобождённым от подушной подати и рекрутской повинности. В 1722—1867 годах в белом духовенстве преобладает наследование мест служения: по указу 1722 года церковные места делаются собственностью семьи и переходят по наследству.
В течение XVIII века верховная власть принимает ряд актов, направленных на ограничение экономической деятельности духовенства, в первую очередь монастырей и ограничение числа монашествующих. Реформа 1764 года все имения Святейшего Синода, монастырей, приходов и епархиальных кафедр передаёт государственной Коллегии экономии, количество монастырей и их насельников резко сокращается и впредь жёстко ограничивается. К 1801 году монашествующие священнослужители, а к 1811 и простые монахи свободны от телесного наказания.
Общая численность в 1897 году (включая женщин и детей) 589 000 человек[56]; на 1908 год — 177 000 человек (48 000 священников, 59 000 прочего белого духовенства, 17 000 монашествующих мужского пола и 53 000 женского).
Купечество
Купеческое сословие последний раз преобразовывается Петром I. Сословие делится на три купеческих гильдии и «подлых людей». Принадлежность к гильдии определяется размером капитала. Целью разделения была интеграция в имперскую структуру. Жалованная грамота городам предоставляет купцам монополию на торговлю, освобождая их от подушной подати и рекрутской повинности. Купцы играют важную роль в городском самоуправлении (после реформ Александра II). К 1917 году в сословии 240 тыс. человек, при этом занятия купцов разнятся от торговли до золотодобычи и промышленности. Купечество было упразднено большевиками года вместе с остальными сословиями.
Купцы разных гильдий могли: первой: владеть морскими судами и торговать за границей; второй: владеть речными судами; первой и второй: владеть фабриками и заводами; третьей: вести мелочную торговлю, содержать трактиры, постоялые дворы и заниматься ремеслом. Вступивший в сословие получал купеческое свидетельство. Не уплатившие ежегодных пошлин выбывали в сословие мещан. Признание купца банкротом отменяло право торговать и все сословные привилегии. Впоследствии, границы сословия размываются: часть купцов — мещане, часть получает титулы и считаются дворянами.
Индустриализация усиливает купцов, с появлением прогрессивной партии, они выражают интересы через неё. Один из лидеров П. П. Рябушинский в 1912 году прямо заявляет: «пора купечеству стать первенствующим сословием вместо выродившихся дворняжек»[79]. Однако политической силы сословие не имело.
Казачество
250px|мини|Кубанские казаки в мае 1916 года
Здесь описано казачество, как группа населения. Казачество, как военная сила, описано в разделе «Вооружённые силы».
Во главе казачьих военно-административных образований были атаманы, утверждаемые царём (позже назначаемые). Войска подчиняются Казачьему отделу Главного штаба Военного министерства. Казаки играют заметную роль в бунтах и переворотах со времён Смутного времени, но иногда восстают сами: восстание Степана Разина, восстание Болотникова, Булавинское восстание, Пугачёвщина.
Несмотря на попытки Петра I, надёжной опорой государства казаки становятся только к XIX веку. Указом Павла I от года донские казачьи чины включены в Табель о рангах и получают право потомственного дворянства[80][81]. Позже внедрено для других казаков. Казаки дворянского сословия получают право владеть крепостными, что приводит к появлению иногородних и малороссийских крестьян.
Казаки часто переформировываются и переселяются, притом не всегда добровольно. На начало XX века в России было 11 казачьих войск численностью около 3 млн человек, а самое крупное из них — Войско Донское — 1 млн человек.
Крестьяне
Крестьяне составляли 80 % населения империи. Крестьяне в разное время делились на вольных, крепостных, государственных крестьян и батраков. Государственных могли иногда массово раздавать в крепостничество. В 1900 году в России 22 млн крестьянских дворов. С началом Первой мировой войны миллионы крестьян мобилизованы в армию, что создало нехватку рабочих рук. К 1905 году крестьяне общинно или единолично владеют 61,8 % частновладельческой земли, к 1916 году эта доля доходит до 90 %. На начало XX века большинство крестьян были неграмотны. В России происходил ряд бунтов: в 1902, 1905, 1907 годах
Права крепостных защищал сначала Манифест о трёхдневной барщине, а затем отмена крепостного права. Крепостных использовали в искусстве, например крепостной театр.
Крестьяне объединялись в Сельское общество, а они в волость, вели там натуральное хозяйство[82]. Община выплачивала круговую поруку. Одной из проблем деревень была «чересполосица». До 1906 года при уходе из общины, земля крестьянина оставалась в ней, после при выходе она могла оформиться в личную собственность («отруб»)[83]. Против этих общин государство боролось поощрением переселения крестьян в Западную Сибирь, Дальний Восток, Туркестанское и Степное генерал-губернаторства, а также привлечением их в города на заработки, что, наряду со Столыпинской аграрной реформой было призвано решить земельный вопрос.
Надежды на решение основной проблемы начала XX века — земельного вопроса, даёт идея чёрного передела[82].
Инородцы
Инородцы были особой категорией подданных в рамках права Российской империи. «Устав об управлении инородцев» разделял инородцев на «оседлых», «кочевых» и «бродячих» и согласно этому разделению определял их административный и правовой статус. На горцев Кавказа и инородческое население Закаспийской области (туркменов) распространялось так называемое военно-народное управление.
Согласно «Своду законов о состояниях» (ст. 762) инородцы подразделялись на:
сибирских инородцев;
самоедов Архангельской, кочевых инородцев и калмыков Ставропольской, и калмыков, кочующих в Астраханской и Ставропольской губерниях;
киргизов Внутренней Орды;
инородцев Акмолинской, Семипалатинской, Семиреченской, Уральской, Закаспийской и Тургайской областей;
инородцев Туркестанского края;
горцев Кавказа;
евреев.
Иностранцы
Появление в Российской империи иностранцев, главным образом — из Западной Европы, — начинается ещё во времена Московской Руси, нуждавшейся в иностранных военных специалистах для организации «полков иноземного строя». С началом реформ Петра I миграция иностранцев становится массовой. По состоянию на начало XX века иностранец, желающий поступить в российское подданство, должен был сначала пройти «водворение». Вновь прибывший подавал прошение на имя местного губернатора о целях водворения и роде своих занятий, затем подавалось прошение на имя министра внутренних дел о принятии в российское подданство, причём был запрещён приём без принятия православия иудеев и дервишей. Кроме того, любой въезд в Российскую империю евреев и иезуитов мог проводиться только с особого разрешения министров иностранных дел, внутренних дел и финансов.
По истечении пятилетнего «водворения» иностранец мог получить подданство по «укоренению» (натурализации), и получить полные права, например, право вступать в купеческие гильдии, приобретать недвижимость. Иностранцы, не получившие российского подданства, могли поступать на госслужбу, но только «по учебной части», по горному делу[84].
Императоры и органы власти
Императоры и Самодержцы Всероссийские
Титул Император Всероссийский был принят Петром I года по просьбе Сената после победы в Северной войне и просуществовал до Февральской революции 1917 года. Титул носили 14 человек: 10 мужчин и 4 женщины. Последним императором был Николай II.
Правительствующий Сенат и другие судебные органы
Правительствующий Сенат в Российской империи был учреждён Петром Великим года как высший совещательный орган при нём.
C начала 1722 Сенат осуществлял надзорные функции за деятельностью государственных учреждений. Для контроля чиновников при Сенате учреждается должность обер-фискала, которому подчинялись фискалы на местах. При Сенате учреждается Расправная палата для рассмотрения донесений фискалов, для ведения делопроизводства учреждается Сенатская канцелярия. Возглавляет Сенат генерал-прокурор.
C 1864 — являлся высшей кассационной инстанцией.
Суды апелляционной инстанции — судебные палаты и коллегии присяжных, суды первой инстанции — окружные суды, суды присяжных и съезды мировых судей, низшее звено судебной системы — мировые судьи, суды апелляционной инстанции военной юстиции — военно-окружные суды, суды первой инстанции военной юстиции — полковые суды.
Комитет министров и Совет министров
Александр I манифестом от года создал Комитет министров, который, как правило, занимался предварительным обсуждением вопросов. Решение большинства заносилось в журнал и предоставлялось на утверждение императору. Лишь немногие дела решались собственной властью комитета.
С 1861 года существует Совет министров, который рассматривает дела, требующие не только утверждения, но и личного присутствия на обсуждении императора. Заседания назначались императором, были не регулярны.
Николай II указом от года упраздняет Комитет министров и создаёт новый Совет министров.
Государственный совет
Государственный совет создал император Александр I манифестом «Образование Государственного совета» от года[85]. До него функции выполнял Непременный совет (неофициально именуемый Государственным советом) созданный года. Государственный совет имел право рассматривать: новые законы или законодательные предположения; вопросы внутреннего управления касаемо существующих законов; вопросов внутренней и внешней политики в чрезвычайных обстоятельствах; ежегодной сметы общих государственных приходов и расходов (с 1862 г. — государственной росписи доходов и расходов); отчётов госконтроля по исполнению росписи доходов и расходов; чрезвычайных финансовых мер и прочее.
Манифестом от 20 февраля 1906 года и новой редакцией Основных законов Российской империи от года Государственный совет был преобразован из законосовещательного в законодательное учреждение (вторым законодательным учреждением была Государственная Дума). Половина членов совета стала избираться, другие назначаются императором.
Государственная дума
Государственную думу учредил император Николай II манифестом от года. Полноценным законодательным органом стало только к весне 1906 года. Пункт третий манифеста гласил: «как незыблемое правило, чтобы никакой закон не мог восприять силу без одобрения Государственной Думы». Всего было 4 созыва Государственной думы.
Губернаторы
Губернатор — глава области или губернии, блюститель неприкосновенности прав верховной власти, пользы государства и исполнения законов. Их власть зависела от судебных уставов и земских учреждений. Например, положение комитета министров от года дало право на различные ревизии, на несогласие с назначением в должности, на прекращение чего-либо противного обществу любыми мерами. Однако, даже бригадный командир был старше губернатора в чине, из-за «Правила о взаимных отношениях гражданских и военных властей».
Комиссия для переустройства местного управления под председательством М. С. Каханова полагала возвести должность губернатора в III класс и этим самым поставить его выше всех местных гражданских и военных властей.
Управление на местах
мини|400px|Москва — вторая столица Российской империи Красная площадь. Коронационные торжества. В. Ф. Тимм 1856 г.
Административное деление в Московской Руси отсутствовало, а отдельные территории управлялись приказами — центральными ведомствами, выполняющими исполнительные, управленческие и судебные функции. Воеводы представляли власть на местах и традиционно имели репутацию мздоимцев и казнокрадов. Земская власть («мир») во главе с земским старостой существовала параллельно воеводам. Ряд земских миров требовал «воевод вывести», оставив лишь земскую власть, подчинённую непосредственно царю, причём зачастую восставшие оправдывали свои бунты словами вроде «неужто ты государю добра не желаешь?».
Областная реформа Петра I стала первым шагом на пути решения проблемы коррупции и анархии на местах. Изначальное деление было на 8 губерний, тогда как к началу XX века количество губерний и областей доходит до 97. Бурмистерская палата в Москве и земская изба в других городах являлось первым экспериментом в местном самоуправлении Петра I. Появляются должности губернатора (1710) и ландрата (1713). Эксперименты усиливают правительственную власть, но идут в ущерб земскому миру, что приводит к хаосу и бунтам.
Произвели значительные изменения губернская реформа 1775 года и жалованная грамота городам Екатерины II. Назначаются правительством губернские правления (исполнительная власть) и казённые палаты (финансы), приказы общественного призрения (административный сектор), учреждаются различные губернские присутствия («по воинским делам», «о подъездных путях» и др).
Земская и городская реформы Александра II заменили бюрократическую систему и упростила ведение хозяйства городам. Основной единицей крестьянского самоуправления становится волость, включающая в себя лишь крестьянские земли. Основной властью здесь становятся сходы, выборные старшины, старосты и правления. Появляется волостной суд.
Чиновничество
Основы чиновничества задала Табель о рангах, где должность министра соответствует чину II класса, его заместителя — чину III класса и т. д. Титул распространяется на жён и дочерей. Кроме детей дворян, для служащих существуют требования по образованию[86]. Ограничен приём католиков, а иудеи принимались только с высшим образованием, иностранцы к службе не допускаются (кроме служащих «учебной части», «по горному делу» и т. п.). Обязательные мундиры (покупаемые за свой счёт чиновником) обозначали ведомство, должность и род службы, для губернских служащих — губернию.
Повысить чин можно было выслугой лет (независимо от вакансий за 3—4 года), либо получением определённого ордена (каждый мог получить только определённый чин). Из этого вытекала проблема: государственных чиновников было больше, чем чиновничьих мест, но, как правило, уходили из жизни раньше, чем успевали пройти иерархию. По подсчётам Б. Н. Миронова, в 1910 году на каждого служащего, приходилось: в России — 161, Англии — 137, США — 88, Германии — 79 и Франции — 57 человек. В общем, на начало XX века, вместе с неклассными чинами, число бюрократов оценивается в 500 тыс. чел.[87].
Дворяне, освобождённые от обязанности, массово уклоняются от госслужбы и к началу XX века их доля в чиновничестве составляет не более 20—40 %[88]. Однако дворяне доминируют в среде высших постов: во второй половине XIX века, например, они составляли 100 % министров и 98,2 % членов Государственного совета и т. п.
Мелкие административные функции (сбор податей и призыв рекрутов) возлагались на местное крестьянское самоуправление, никак не финансируемое из казны. На уровне крестьянских волостей не было постоянных представителей центрального правительства.
В литературе неоднократно высмеивалось раболепие чиновников: «История одного города», «Повесть о том, как один мужик двух генералов прокормил» М. Е. Салтыков-Щедрин; «Нос», «Шинель» Н. В. Гоголь.
Система права
Вплоть до начала 1917 года Россия считалась самодержавной монархией (хотя с 1905 года власть монарха была в той или иной степени ограничена косвенно избираемой населением Государственной Думой).
Источниками права Российской империи были:
Высочайшие указы и манифесты и Высочайше утверждённые документы (уложения, положения, уставы и т. п.)
Высочайше утверждённые мнения Государственного совета и журналы Комитета министров
с 1906 г. — законы, одобренные Государственной Думой и Государственным Советом.
С 1832 года все вышеуказанные законодательные акты включались в Свод законов Российской империи. Его первым разделом были Основные государственные законы Российской империи, которые были принципиально изменены в 1906 году.
Также источником права были правовые обычаи (преимущественно в сфере крестьянского хозяйства).
Помимо этого на национальных окраинах империи действовал ряд местных законов:
в Царстве Польском действовали гражданский и торговый кодексы Наполеона, принятые в Герцогстве Варшавском в 1808 и 1809 годах.
в Великом княжестве Финляндском действовало Общее уложение Шведского королевства, утверждённое в 1763 г.
в западных губерниях (бывших землях Речи Посполитой) до 1840 г. (в Могилёвской и Витебской губерниях — до 1831 г.) действовали Литовский статут, Вислицкий статут 1374 г, статуты Вартские, Владислава Ягелло (1423), Пиотрковские и Корчинские, принятые при Казимире IV (1447 и 1465), Нешавские и Опокские (1454), дополненные при Иоанне Альберте (1496), статуты Сигизмунда (1507—1543), сеймовые конституции, мазовецкие изъятия (сборник 1576 года), прусская корректура (собрание норм, распространявшихся на Западную Пруссию, отошедшую к Польше по Торнскому договору 1466 г., утверждённая на сейме 1598 года), Магдебургское право.
в Остзейском крае действовало остзейское гражданское право, включавшее германское и римское права (императорские постановления, Саксонское зерцало и Libri feudorum), шведское земское и городовое уложения и различные нормы феодального и городского права. В 1865 г. вступил в силу Остзейский свод.
в Бессарабии действовали Соборная грамота Александра Маврокордато, утверждённая в 1785 г., Шестикнижие Арменопула (сборник, автором которого был Константин Арменопул (1320—1382), византийский юрист, бывший судьёй в Фессалониках) и «Краткое собрание законов» Андронаки Донича, изданное в 1814 г. (краткое изложение начал римского права с основными изменениями, внесёнными из местных молдавских обычаев)[89].
Экономика
В начале XX века Российская империя занимала одно из первых положений в мировом сельском хозяйстве. Например, валовый сбор зерна в 1913 году пяти основных культур составил около 85 млн тонн[91]. Большая его часть шла на экспорт. Также Россия занимала 1-е место по производству и экспорту сливочного масла (экспортировано 77576 тонн)[92].
Крымская война показала правительству неэффективность гужевого транспорта. Начинается интенсивное строительство железных дорог. Перед началом первой мировой Россия выходит на второе место в мире, однако этого не достаточно: на 100 км² приходится в среднем 1,1 км, кроме того, три четверти российских дорог были одноколейными. Не хватает стратегически важных дорог: на 1914 год железная дорога могла подвозить к границе 211 поездов в сутки, а противник 530[93]. Например, Архангельск был связан с центральными областями устаревшими узкоколейными дорогами, а Мурманск и этого не имел.
Доля России в мировой промышленности составляла в 1913 году 5,3 %. В 1910 году потребление угля на душу населения составляло 4 % от потребления в США, а стали 6,25 %. По валовому промышленному производству на 1913 год — 6,521 млрд рублей (5,3 % от общемирового)[94] — Россия занимала пятое место после Франции, Германии, США и Британской империи, совместно обеспечивавших 71,9 % мирового промышленного производства. Вклад Российской империи в мировое промышленное производство (5,3 %) был меньше доли населения Российской империи в населении мира (10,2 %).
В то же время Российская империя не относилась к мировым лидерам по размеру ВВП на душу населения. По современному обзорному исследованию, ВВП на душу населения, исчисленный в международных долларах Геари-Хамиса 1990 года, в Российской империи в 1913 году составлял 1488 долларов на человека при среднемировом значении 1524 доллара, что было ниже уровня всех европейских стран, кроме Португалии, и приблизительно соответствовало уровню Японии и среднему уровню Латинской Америки. ВВП на душу населения был в 3,5 раза ниже, чем в США, в 3,3 раза ниже, чем в Англии, в 1,7 раза ниже, чем в Италии.
Финансы
Пётр I основывает регулярную армию и много тратит на строительство флота, что вынуждает его постоянно искать источники обложения. Эксплуатируется госмонополия на чеканку монеты, соль, табак, дёготь, щетину, сало, и т. д.[95] Введены новые сборы: гербовый, драгунский, на постройку судов. В результате роста недоимок поднимается подушный оклад. Общий сбор прямых налогов в итоге увеличился с 1,8 млн руб. до 4,6 млн руб. Наиболее характерными чертами созданной системы было то, что основная тяжесть пришлась на крестьян, а две трети всех расходов были военными. В 1705 году военные расходы поглощают даже 96 % бюджета. Для заведования государственными финансами Пётр учредил, по шведскому образцу, три коллегии — Камер-коллегия ведала доходами, Штатс-контор-коллегия расходами, а Ревизион-коллегия занималась проверками.
Екатерина II предпринимает ряд попыток навести порядок в государственных финансах, однако эти попытки сводятся на нет чередой дорогостоящих войн, ростом госаппарата и расходов на двор. Увеличиваются многие налоги, нарастает выпуск ассигнаций, начинаются заметные внешние и внутренние заимствования. В конце её правления курс бумажного рубля составлял 68 с половиной копеек от металлического (серебряного), к 1802 году повысился до 80 коп. Начавшаяся с 1805 года огромная эмиссия бумажных денег обесценила бумажный рубль до 20 коп. металлического, чему особенно содействовала активная борьба с Наполеоном. Такое падение курса произвело огромное впечатление на государство; началась политика сокращения расходов, а с 1817 года начиналось даже уничтожение части ассигнаций, количество которых к 1823 году уменьшилось с 826 до 596 миллионов. Оставшиеся бумажные деньги в 1843 году были девальвированы, и превращены в кредитные билеты[95].
В 1857 году валовой продукт Российской Империи составлял 200 488 079 рублей серебром.[96]
Особенностью финансовой системы дореформенной Российской империи была секретность госбюджета (государственной росписи доходов и расходов). Вплоть до 1862 года госбюджет утверждался лично императором, и нигде не публиковался. Характерным было то, что в 1850 году Николай I приказал скрыть бюджетный дефицит в 33,5 млн руб. от Государственного совета, и указал министерству финансов записать в расходах на 38 млн меньше. Таким образом, в 1850 году параллельно существовали два госбюджета — настоящий, и сфальсифицированный[97]. Одним из источников чрезвычайного финансирования были казённые кредитные учреждения, фактически по приказу правительства выдававшие ему любые суммы.
Финансовая реформа Александра II с 1862 года снимает секретность с госбюджета, c 1864 года вводит государственный контроль («контрольные палаты»), отчёты которого с 1866 года становятся публичными. Вводится единый для всех ведомств госбюджет, с едиными остатками и единой кассой — кассой министерства финансов. Также Александр II предпринимает ряд реформ налогов: отдача на откуп питейного сбора заменяется менее разорительным акцизом, подушная подать для мещан заменяется налогом с недвижимых имуществ, с 1880 года под давлением общества отменяется налог на соль. В 1887 году отменяется подушная подать. По итогам правления Александра II государственный долг увеличился в три раза, причём значительных средств потребовало основание особого железнодорожного фонда, и крестьянская реформа[95].
В последние годы XIX века политика протекционизма и экспорт хлеба вместе с увеличением доходов от государственных железных дорог и окончательным установлением государственной алкогольной (питейной) монополии приводит к заметному увеличению золотого запаса. В империи восстанавливается металлическое обращение с фиксированным курсом 1,5 руб. бумажными ассигнациями = 1 руб. золотом. На 1897 год выплаты по государственному долгу составляют 19,9 % государственных расходов.
Русско-японская война и революция 1905 года становятся сильным ударом по государственным финансам. Затраты на войну с Японией планировались в пределах 1 млрд руб., однако в реальности составили 2,3 млрд руб. Эти расходы были практически целиком профинансированы за счёт роста государственного долга с 6,6 до 8,7 млрд. Курс государственных ценных бумаг с фиксированной 4 % доходностью упали за 1904—1905 с 94 % номинала до 71 %, в декабре 1905 в правительстве рассматривался вопрос об отмене золотого обращения. Избежать этого удалось благодаря займу во Франции на 843 млн руб.
За период 1900—1913 гг. государственный доход увеличивается в два раза (с 1 736 700 000 до 3 431 200 000 руб.) при росте расходов только в 1,8 раз, что позволяет достигнуть устойчивого профицита бюджета. Значительными статьями дохода становятся доходы от казённых железных дорог и от винной монополии; если в 1900 году они обеспечивали 28,2 % обыкновенного бюджета (за вычетом чрезвычайного бюджета), то в 1913 году уже 50,1 %. Высокая доля доходов от винной монополии повлекла за собой обвинения в спаивании народа, и формировании «пьяного бюджета».
По состоянию на начало Первой мировой войны (1914) государственный золотой запас Российской империи был крупнейшим в мире, и оценивается в 1,695 млрд руб. при государственном долге 8,800 млрд руб. Всего с 1894 года золотой запас увеличился в два раза.
Коррупция
Развитие экономики Российской империи на всех этапах её развития сдерживала коррупция (в терминологии того времени — лихоимство, мздоимство). Есть исторический анекдот о том, что на вопрос бывшего соотечественника о том, что происходит в России, официальный историограф Н. М. Карамзин ответил: «Воруют»[98]. В качестве преступлений с середины XIX века рассматривались две формы коррупции — казнокрадство (присвоение бюджетных ассигнований) и взяточничество, которое, в свою очередь, различалось по тому, происходило ли получение неправомерных преимуществ за совершение законных действий («мздоимство») или незаконных действий («лихоимство»). Лоббирование частных интересов в ущерб общим (кумовство) и сращение высшего чиновничества с бизнесом не влекли правовых последствий и не всегда даже осознавались как злоупотребления.
Религия
Государственной религией Российской империи было православие, что проистекало из ст. 41-й Свода основных государственных законов Российской империи: «Император, престолом Всероссийским обладающий, не может исповедовать никакой иной веры, кроме Православной»[100], а также ряда иных[101]. Согласно Основным законам, император имел попечение о сохранении чистоты православного учения и его господства среди существовавших в России исповеданий: «Император, яко христианский Государь, есть верховный защитник и хранитель догматов господствующей веры, и блюститель правоверия и всякого в Церкви святой благочиния. В сем смысле Император в акте о наследии престола именуется Главою Церкви».[102] Статья 40-я Основных законов гласила: «Первенствующая и господствующая в Российской империи вера есть Христианская Православная Кафолическая Восточного исповедания»[103]. Российская церковь объединяла около двух третей населения империи. В 1721 году Пётр I реорганизовывал управление Российской церкви, упразднив существовавшее в ней патриаршество. С тех пор Российская церковь возглавлялась Святейшим Правительствующим Синодом, полностью подконтрольным императору, и ставшим фактически одним из министерств; для надзора над деятельностью Синода государство учредило особую должность синодального обер-прокурора.
Метрические записи были законодательно закреплены за соответствующим духовенством[72]; института гражданского брака не существовало (с 1874 г. «раскольникам» было разрешено регистрировать браки в полицейских участках).
На 1898 год Российская церковь насчитывала 37 000 приходов, 720 соборных церквей, 2000 церквей при общественных учреждениях, 440 мужских и 250 женских монастырей[104].
Педер фон Хавен писал про своё путешествие в 1736—1737 годах: свобода вероисповедания «была всеобщей и распространялась на все конфессии, за исключением лишь евреев и иезуитов… Было опубликовано постановление, согласно которому людям нельзя было спорить о религиозных взглядах…»[105]. До года выход из православия считался уголовным преступлением.
Екатерина II приняла решение учредить в 1788 году «Оренбургское магометанское духовное собрание» (ведавшее татарами и башкирами), в дальнейшем после реорганизаций получившие название «Духовное Управление Мусульман» (позднее также появляется Таврическое духовное правление). Таким образом, у мусульман появился свой глава, утверждаемый императором.
Империя использовала религию для решения национально-политических задач, например, как ответ на польские восстания 1830 и 1863 годов была проведена кампания принудительного воссоединения греко-католиков с православием. Но зачастую, это было лишь формальностью и потомки, со временем, отпадали в другие религии[106].
Особенностью религиозной политики было деление различных сект по степени их «вредности». Такая классификация была впервые установлена в 1842 году постановлением Особого временного комитета по делам раскольников по согласованию со Святейшим Синодом, и включала деление на «вреднейшие», «вредные», и «менее вредные».
Ещё одной ступенью ниже находились «терпимые непризнанные» — в первую очередь старообрядцы (до 1905 года старообрядцы официально именовались «раскольниками»[107]). В самом низу числились «непризнанные нетерпимые», вроде сект скопцов и хлыстов, которых государство считало вредными, и подвергало преследованиям; в целом подобным преследованиям подвергались: молокане, духоборы, хлысты (объявлены правительством «особо вредными»), мормоны, штундисты (запрещены в 1894 году, будучи объявлены «сектою особенно вредною в церковном и общественно-государственном отношениях») адвентисты седьмого дня (легализованы в 1906 году), также субботники и прочие иудействующие. «Особо вредными» считались секты духоборов, молокан и скопцов, с 1894 года — штундистов, с 1904 года — хлыстов.
Законодательство о вероисповеданиях развивалось в направлении расширения веротерпимости: в XVIII веке отпадение от православия в нехристианское исповедание иногда каралось смертью; в начале XX веке отступивший от православия, согласно ст. 185 «Уложения о наказаниях», отсылался к духовному начальству для вразумления, а его имущество бралось под опеку. Указ 17 апреля 1905 г. «Об укреплении начал веротерпимости», Манифест 17 октября того же года, закон года о введении в действие нового Уголовного Уложения для преступлений религиозных предоставляли подданным свободу совести и отменяли большинство ограничений и запретов в вероисповедной области, в частности в отношении старообрядцев и сектантов, ламаистов было воспрещено впредь официально называть идолопоклонниками и язычниками[108][109][110].
Вооружённые силы
Армия
Армия империи как регулярная армия были созданы императором Петром I и комплектовались на основе рекрутской повинности. Изначально у рекрутов был пожизненный срок службы. Северная война показала эффективность новой армии. Победы русской армии позволили существенно отодвинуть границы империи, завоевать выход сначала к Балтийскому, а затем и к Чёрному морям. Срок службы несколько раз сокращался, и в итоге, в XIX веке военная реформа Александра II установила всеобщую воинскую повинность в 7 лет и произвела реорганизацию военного управлении и перевооружение.
Военная реформа Александра II ввела льготы для освобождения от военной службы: возрастные ограничения, круглое сиротство, единственный сын, священнослужитель и т. д.
На начало реформ (1862—1874) до 70 % офицеров не имели никакого военного образования, поэтому организовываются юнкерские училища, основана Военно-юридическая академия. В рамках военной реформы в 1863 году отменяется такая форма наказаний как прогон через строй. В 1867 году также проводится реформа военно-судебной системы, которая ввела открытый суд, построенный на состязательных началах. Офицерский корпус пополнялся за счёт системы военных учебных заведений: кадетских корпусов, военных и юнкерских училищ. Особое место занимала Академия Генерального штаба.
Всего к началу 1914 года в Российской Императорской армии состояли 3 гвардейские пехотные дивизии, 4 гренадерские дивизии, 52 пехотные дивизии, гвардейская стрелковая бригада, 5 стрелковых бригад, 11 Сибирских стрелковых дивизий, 3 Финляндские стрелковые бригады, 2 Кавказские стрелковые бригады, 6 Туркестанских стрелковых бригад, Кубанская пластунская бригада, а также другие части пехоты. В составе армии имелись 2 гвардейские кавалерийские дивизии, 16 армейских кавалерийских дивизий, 6 казачьих дивизий, отдельная гвардейская кавалерийская бригада, 7 отдельных кавалерийских и казачьих бригад и др. части.
Гвардия
Российскую Императорскую гвардию учредил Пётр I из «потешных» Преображенского и Семёновского полков. Изначально гвардия использовалась для личной охраны императора, позже эту функцию выполняли кавалергарды.
Под Нарвой (1700) состоялось боевое крещение гвардии. Кавалергарды (созданные при Екатерине I) прошли боевое крещение в битве при Аустерлице.
В связи с обязательной службой дворян их стали записывать рядовыми ещё во младенчестве. Позже была дарована Жалованная грамота 1785 года, освобождающая дворян от обязательной службы. Кроме этого, Павел I пытался навести порядок путём отчисления из штата формально записанных в гвардию.
Офицеры гвардии в сравнении с армейскими получают преимущество в два чина по Табели о рангах. Кроме этого привилегии были и по возможности выслуги: на 1883 год армейскому офицеру требовалось более 30 лет, чтобы дослужиться до полковника, гвардейскому — от 15 до 18 лет, а в трёх наиболее привилегированных гвардейских полках — 10 лет.
К концу XVIII века рядовые должности в гвардии уже заполнялись, в основном, рекрутами из податных сословий.
В силу привилегированного положения и близости к императору гвардия играла ключевую роль в дворцовых переворотах XVIII века.
С ростом гвардии в 1813 году она была разделена на «Старую» и «Молодую».
К началу Первой мировой войны Российская Императорская гвардия состояла из трёх пехотных и двух кавалерийских дивизий, стрелковой бригады, отдельной кавалерийской бригады, а также ряда других отдельных гвардейских частей.
Иррегулярные войска
Казачьи части к XX веку иррегулярными можно назвать только по традиции. Они имели кадровые (первой очереди) и резервные части (второй и третьей очереди). Очереди — это возрастные категории резервистов (по современной терминологии).
Казаки давали русской армии прекрасного качества лёгкие конные полки, конные артиллерийские батареи и пластунские батальоны; а также гвардейские части (они были только кадровыми, постоянного состава)[111].
Собственно иррегулярные — это создаваемые в военное время на добровольной основе части и соединения из народов азиатской России и Кавказа, не подлежащих призыву в армию. Самые известные из них — Кавказская туземная конная дивизия[112], Текинский конный полк.
Военно-морской флот
До петровских реформ флот фактически отсутствовал; в виду отсутствия выхода к другим морям, основным морским портом был Архангельск, замерзающий с ноября по март[113]. С основанием Санкт-Петербурга в 1703 году в нём разместилась база нового Балтийского флота; основаны базы в Кронштадте, затем в Выборге, Гельсингфорсе, Або, Ревеле. Первой крупной победой русского флота стало Гангутское сражение.
Победа в русско-турецкой войне 1768—1774 гг. позволила создать Черноморский флот. После поражения в Крымской войне Черноморский флот, по условиям Парижского мирного договора, запрещён; однако уже в 1871 году Россия добилась отмены запрета и флот был восстановлен.
Во второй половине XIX века Россия расширяет сферу влияния в Китае, неизбежно её интересы сталкиваются с интересами Японской империи (перешедшей к политике внешней экспансии после реставрации Мэйдзи). Конфликт из-за раздела сфер влияния выливается в русско-японскую войну, решающую роль в которой сыграл флот.
После русско-японской войны правительством приняты серьёзные меры по повышению боеспособности российского флота. Военно-морским ведомством были приняты Большая и Малые судостроительные программы, заложены линейные корабли типа «Севастополь», «Императрица Мария», линейные крейсера типа «Измаил», эскадренные миноносцы типа «Новик».
Военно-воздушный флот
Военно-воздушный флот в России просуществовал с 1910 по 1917 год. Включал органы военного управления, авиационные и воздухоплавательные соединения, части, заведения, учреждения и предприятия. На октябрь 1917 года воздушный флот состоял из более 300 соединений и частей, включающие 14 авиационных дивизионов, 91 авиационный отряд, Эскадру воздушных кораблей (самолёты «Илья Муромец»), 87 воздухоплавательных отрядов, 32 отряда морской авиации, 11 авиационных и воздухоплавательных школ, дивизион корабельной авиации, 8 авиационных парков и т. д.
Государственное ополчение
В то же время, при мобилизациях во время тяжёлых войн, имеющих характер защиты Отечества, армейская пехота увеличивала свой состав за счёт создания второразрядных частей ополчения (из отслуживших в армии 40-летних и неслуживших)[114].
С основанием регулярной армии ополчение созывалось в Северную войну (1708 год), в 1806 году, Отечественную войну (1812 год) и Крымскую войну (1855 год). Важную роль ополчение сыграло в 1812 году, когда крестьяне, не желавшие идти в рекруты, с началом войны охотно записывались в ополчение, тем самым проявляя патриотизм и освобождаясь от крепостничества.
Национальный вопрос
На протяжении большей части XVIII в. рекрутскому набору подлежали прежде всего русские крестьяне. Однако по мере того, как Российская империя расширяла свои границы, постепенно, в качестве опыта, воинская повинность стала распространяться и на другие народности. С 1722 года на военную службу стали призываться черемисы (марийцы), мордва и татары, а с 1737 года и башкиры.
В царствование Петра Великого преимущественно украинская по своему составу ландмилиция защищала южные рубежи России от турок, но, как правило, не призывалась на действительную военную службу. После того как императрица Екатерина II расширила границы империи на юге и юго-западе, эта политика начала меняться. Необходимость увеличения армии заставляла военные власти империи искать новые источники её пополнения. В 1780 году Екатерина II, стремившаяся к единообразию в административном управлении империей, распространила рекрутскую повинность на присоединённые земли Новороссии.
Введение рекрутской повинности для малороссов (украинцев), обязательной военной службы для казаков и их переселение встретили у них такое же сопротивление, как и среди других народов, обязанных, согласно закону, нести военную службу.
В 1819 году на территории Слободской Украины взбунтовались военные поселенцы. Революции 1848—1849 годов в Центральной Европе способствовали первым националистическим выступлениям в малороссийских губерниях Российской империи; солдаты зачастую поддерживали своих мятежных офицеров. В оппозиционном движении, возникшем в императорской армии в середине XIX века в связи с польским вопросом, роль поляков и украинцев постоянно возрастала.
Военные власти Российской империи с большой осторожностью включали в ряды вооружённых сил население присоединённых земель, но были более склонны инкорпорировать нерусскую знать (особенно ту её часть, которая соглашалась принять православие) в состав офицерского корпуса. Вследствие этого представители нерусской знати, прежде всего остзейские немцы, поляки, грузины и армяне, играли весьма важную роль на высших командных постах в армии вплоть до гибели империи.
Рекрутская повинность с 1827 года распространяется и на евреев[117], но их склоняют к переходу в христианство «с целью искоренения иудейского фанатизма». Присяга для иудеев дополнена словами: «служить с полным повиновением военному начальству так же верно, как если бы были обязаны служить для защиты законов земли Израильской». Им многое запрещается, например, быть денщиком, или запрещено назначение во флот и т. д. (подобные ограничения не распространялись на крещённых евреев). Эту ситуацию ослабил император Александр II, разрешив набор евреев в гвардию и назначение их в унтер-офицеры на общих основаниях.
При императоре Александре II созданы финские национальные войска. В их составе были 1 гвардейский и 8 армейских финских стрелковых батальонов (позднее был сформирован Финский драгунский полк). Финны служили только на территории Великого княжества Финляндского, офицерами могли быть только граждане Финляндского княжества, а срок службы нижних чинов был сокращён с 5 до 3 лет. В 1905 году, после отмены воинской повинности в Великом княжестве, Финляндия начинает выплачивать в русскую казну 10 млн финских марок в год.
В начале XX века основу императорских армии и флота составляли представители русского народа (тогда под этим термином понимались великороссы, малороссы и белоруссы), а также других христианских и некоторых мусульманских народов Российской империи, в офицерском корпусе было много этнических немцев, поляков, латышей, грузин, армян, татар.[118]
Расширение территории
Территория империи увеличивалась всё время её существования. В XVIII—XIX веках владения увеличиваются в соперничестве: с Швецией за Финляндию и Балтийский регион; с Речью Посполитой за Малороссию, Волынь и Подолию; с Османской империей за Крым и Северное Причерноморье; с Персией за Закавказье; с Британской империей за владения в Северной Азии; с Китаем за казахские земли.
Два конкурента были целиком разгромлены при участии России: Швеция, после утраты Финляндии в 1806 году, потерпела крах политики великодержавия; Речь Посполитая после трёх разделов прекратила существование.
Но имели место и неудачи: проигранная Крымская война; поражение в русско-японской войне.
Ряд территорий пользовались автономией, и были связаны с метрополиями отношениями личной унии, вассалитета или протектората: Войско Запорожское (подданство до 1764 г.), Картли-Кахетинское царство (протекторат до 1801 г.), Имеретинское царство (протекторат до 1811 г.), Великое княжество Финляндское (уния вплоть до отречения Николая II), Царство Польское (уния до 1860-х годов), Бухарский эмират (вассалитет с 1868 г.), Хивинское ханство (протекторат с 1873 г.), Урянхайский край (Тува, протекторат с 1914). Достаточно широкое самоуправление имели 11 территорий казачьих войск.
Синьхайская революция ослабила влияние Китая в Монголии, в противовес этому Монголия стремится опереться на Россию и уже с 1912 года фактически становится протекторатом.
Рост России настороженно воспринимается европейскими державами, эти страхи отражаются в подложном документе «Завещание Петра Великого».
Фридрих Энгельс в работе «Внешняя политика русского царизма» называет имперский дипломатический корпус «шайкой авантюристов» и «иезуитским орденом», комментируя имперскую экспансию в выражениях вроде: «Никогда ещё Россия не достигала такого могущественного положения. Но она сделала также ещё один шаг за пределы своих естественных границ. Если в отношении завоеваний Екатерины II у русского шовинизма были ещё некоторые извиняющие — я не хочу сказать оправдывающие — предлоги, то относительно завоеваний Александра I об этом не может быть и речи. Финляндия населена финнами и шведами, Бессарабия — румынами, Конгрессовая Польша — поляками. Здесь уж и говорить не приходится о воссоединении рассеянных родственных племён, носящих русское имя, тут мы имеем дело с неприкрытым насильственным завоеванием чужой территории, с простым грабежом» и «когда читаешь русские газеты, можно подумать, что вся Россия увлечена царской завоевательной политикой; повсюду — сплошной шовинизм и панславизм, призывы к освобождению христиан от турецкого ига, а славян — от немецко-мадьярского»[119].
Войско Запорожское
Гетманщина перешла в подданство русскому государю в 1654 году. Коломакские статьи подписанные Иваном Мазепой ограничили выбор старшины гетману только с царского позволения и лишал старшину права самовольно переизбрать гетмана. В 19-й статье договора ставился вопрос об объединении с Московским государством и устранении национальной обособленности малороссов. Киевская митрополия была упразднена и Гетманщина в 1704 году присоединила земли Правобережного Войска Запорожского.
Во время правления Кирилла Разумовского началось окончательное поглощение Гетманщины империей: в 1754 году ликвидирована таможенная граница; в 1764 году окончательно ликвидирована должность гетмана, вместо Гетманщины основана Малороссийская губерния
Новая Сечь основывается в 1734 по позволению императрицы Анны Иоанновны. Низовое Войско Запорожское выступает союзником России в русско-турецких войнах 1735—1739 и 1768—1774 годов. Однако, в 1775 году Екатерина II приказала упразднить Запорожскую Сечь, а Новороссийская губерния пополнилась её землями. В 1781 году было ликвидировано полковое устройство Малороссии.
Геополитическая конкуренция со Швецией. Присоединение Финляндии
Ингерманландия в 1702 году присоединяется Петром. К концу Северной войны империя возвращает Карелию, а также присоединяет новые земли: Эстляндию, Лифляндию (Ливония), часть Финляндии. Под русским контролем оказывается и Курляндия. Шведские реваншисты начинают новую войну в 1741 году, для возвращения утраченного, но проигрывают её, ситуация повторилась в 1788 году.
Русско-шведская война (1808—1809) стала последней между державами, Россия присоединила к себе Финляндию и Аландские острова.
С присоединением Финляндии обозначились следующий проблемы: отсутствие литературы на финском языке, финский язык не являлся государственным, отсутствие финской национальной аристократии, экономика подконтрольна шведскому меньшинству, большинство населения Гельсингфорса и Або были шведами. Чтоб не потерять эту территорию Россия делает упор на национальное самосознание финнов: предоставляет льготы государству; восстанавливается деятельность сейма, финский язык становится вторым государственным; выпускается литература на финском языке; переносится столица из Або в Гельсингфорс; поощряется миграция финнов в города. Чуть позже, в 1812 году, к Финляндскому княжеству присоединяется т. н. Старая Финляндия, перешедшая к России по Ништадтскому (1721) и Абоскому (1743) мирным договорам.
Но в 1890-е годы Россия переходит к политике принудительного обрусения ряда национальных окраин: ведутся попытки ввести русский язык как третий государственный; синхронизировать политические системы (Россия тогда не имела конституции и парламента); синхронизировать вооружённые силы, включив местную армию в состав российской. Все эти шаги вызвали крайнее недовольство населения, а попытки воплотить это в жизнь генерал-губернатором Бобриковым закончились его убийством.
Резкое недовольство финского населения политикой русификации 1898—1914 годов приводит к тому, что после отречения Николая II Финляндия уже в марте 1917 года провозглашает свою конституцию. К июлю Финляндия переходит к вооружённому конфликту с войсками Временного правительства России, в ноябре — декабре 1917 года провозглашает независимость, признанную большевиками 22 декабря 1917 года.
Разделы Речи Посполитой. Царство Польское. Курляндия и Семигалия
Геополитическая конкуренция России с Литвой и Польшей начинается задолго до образования Российской империи; ещё в XIV—XV веках эти державы захватывают ряд западных княжеств распавшейся Киевской Руси. Объединение Польши и Литвы в 1569 году в единое государство становится смертельным ударом для первой попытки России завоевать выход к Балтийскому морю — войска Ивана IV Грозного терпят поражение в Ливонской войне от польского короля Стефана Батория.
К XVIII веку Речь Посполитая приходит к упадку, вызванному межнациональными распрями и неудачными войнами. Политическая система, сочетавшая выборность короля с правом вето у любого депутата всё больше вела к параличу государства, и создавала почву для активных манипуляций польской внутренней политикой со стороны России и Пруссии. В 1764 году Речь Посполитая пытается отменить Liberum veto, однако эти попытки были похоронены в результате активного вмешательства России. Неуклонно нараставшее давление на Речь Посполитую со стороны России и Пруссии заканчивается тремя разделами 1772—1795 годов. В ходе разделов в состав Российской империи также вошло вассальное Речи Посполитой Курляндское герцогство. В 1795 году на ландтаге в Митаве герцог Пётр Бирон сложил знаки герцогского достоинства, а само герцогство было преобразовано в Курляндскую губернию. В состав России в результате разделов входит Белоруссия, Литва, Волынь и Подолия.
Во время наполеоновских войн Россия занимает уже территорию самой Польши[120]. По итогам Венского конгресса 1815 года образуется Царство Польское, заключившее унию с Российской империей. В него вошла не вся Польша; так, Познань отошла Пруссии, а Краков — Австрии.
Поляки становятся одним из самых «неблагонадёжных» национальных меньшинств империи. После 1831 года поляки практически прописались в российских войсках на Кавказе, который называли «тёплой Сибирью»[121]. Очень характерно, что царь Александр II после покушения на него 4 апреля 1866 спрашивает схваченного на месте террориста Дмитрия Каракозова «Ты — поляк?». Поляки поднимают ряд восстаний против императорской власти: восстание Костюшко (1794), Польское восстание 1830 года, восстание 1863 года.
Эти восстания приводят только к поэтапному сворачиванию польской автономии в составе Российской империи. После восстания 1830 года польская Конституция заменяется на Органический статут Царства Польского. Личная уния заменяется, таким образом, на вхождение Польши в состав России. Распускаются польский сейм и армия, польский злотый заменяется рублём, метрическая система заменяется традиционной российской.
После восстания 1863 года Польша разделяется на губернии, общепольские ведомства прекращают своё существование, а их дела передаются правительству империи. на Польшу также распространяется общеимперская система образования и судебная организация, введено обязательное употребление русского языка в образовании и делопроизводстве, распространяется обозначение Польши, как Привислинского края. С конца 1915 года Польшу оккупируют германо-австрийские войска. Вскоре после падения Российской империи, 29 марта 1917 года, Временное правительство России признаёт независимость Польши.
Русская колонизация Америки
Первыми русскими, которые со стороны Сибири прибыли на Аляску, была экспедиция Семёна Дежнёва (1648 год).
3 августа 1784 года на остров Кадьяк (бухта Трёх Святителей) прибывает экспедиция Г. И. Шелихова. Северо-Восточная компания начинает усиленно осваивать остров, подчиняя местных эскимосов, способствуя распространению православия среди туземцев и внедряя ряд сельскохозяйственных культур (свёкла, репа). Поселение на острове Кадьяк получило название Павловской гавани. В 1783 году императрица Екатерина II утверждает создание Американской православной епархии.
В 1799 году основывается Михайловская крепость, к 1819 году в ней проживает 200 русских и 1000 туземцев.
С 1808 года центром Русской Америки становится Ново-Архангельск, но фактическое управление ведётся из Иркутска. В 1812 году основывается крепость Росс — самый южный форпост Российско-Американской компании. В 1824 году подписана Русско-американская конвенция, зафиксировавшая южную границу на широте 54°40’N.
Крымская война ставит колонии на границе с британской Канадой в трудное положение, уже в 1857 году впервые высказываются мысли о продаже. В январе 1841 года крепость Росс была продана, а в 1867 году продана и сама Аляска за 7 200 000 долларов США. Последняя группа русских (309 человек) покинула Ново-Архангельск года.
Присоединение Грузии и всего Закавказья
Грузия воспринимается как единоверная, но находящаяся в прозябании в окружении иноверных империй страна. Однако, экспансия начинается лишь в период русско-турецких войн, в 1783 году Ираклий II подписывает протекторат взамен на военную защиту. Но при вторжении 1795 года помощи не получил. Только в 1799 году Павел I посылает войска. Однако в декабре 1800 года умирает Георгий XII и Картли-Кахети (Картлиния и Кахетия) погружается в борьбу за власть. В 1805 году русские войска встречаются с персидской армией и обращают её в бегство.
Александр I отменяет автономию царства и вводит русское правление. «Управляющим Грузией» назначается генерал Лазарев, учреждается правительство, новая полиция и суд. Формируется местное управление. Грузинская аристократия получает права русского дворянства. Делопроизводство переводится на русский язык, упраздняются наследственные посты. Отменяется рекрутская повинность, а собранные налоги остаются на местах. Поощряется переселение в Грузию русских, армян, греков и немецких колонистов. Автокефалия грузинской православной церкви и звание католикоса упраздняется только в 1811 году. Грузинская церковь преобразуется в экзархат Российской церкви.
Имеретия в XVIII веке неоднократно обращается к России за помощью против Турции. Мирный договор 1774 года избавляет Имеретию от выплаты дани Турции.
После окончания борьбы за власть в 1798 году Соломон II пытается избежать протектората. В 1804 году его силой заставляют подписать договор, а к 1810 году он окончательно проигрывает. На следующий год Имеретия входит в состав России и управляется по образу Картлинии и Кахетии.
В 1803 году Мегрелия, стремясь избавиться от вассальной зависимости от Имеретии, принимает протекторат России. В 1866 году империя упраздняет Мегрелию, заплатив за отказ владетельному князю Николаю Дадиани 1 млн руб.
Сванетия подчиняется империи («Княжеская Сванетия» присоединена в 1833 г., «Вольная Сванетия» присоединена в 1840 г.). В 1859 году княжество упразднено.
Гурийское княжество, формально также подчинявшиеся Имеретии, в 1804 году принято в состав России. Но в 1810 году заключён отдельный договор. В 1828 году княжество упразднено.
Абхазское княжество присоединяется к России в 1810 году. В 1866 году упразднено; последний князь, М. Г. Шервашидзе, производится в генерал-адъютанты и получает ежегодную пенсию в 10 тыс. руб.
Восточная Армения отошла к России, заключившей Туркманчайский договор, после русско-персидской войны 1826—1828 годов.
Русско-турецкие войны. Присоединение Крыма и Новороссии
Османская империя являлась геополитическим конкурентом России. Её вассал — Крымское ханство, постоянно устраивало набеги. Как средство защиты, построена «Большая засечная черта». Центром обороны юга становится Белгородский разряд. Строятся Изюмская черта, Украинская линия.
Согласно Белградскому договору Азов переходит к России, но взамен запрещено строить укрепления и флот. Но Кючук-Кайнарджийский договор отменяет это ограничение и Керчь с Еникале переходит к России. В 1736 году русская армия сжигает Бахчисарай и занимает Очаков, однако, в 1738 году вынуждена покинуть его.
Крымские войска прекращают крупные набеги, а мирное население переходит к земледелию. Для защиты от крымских набегов Россия активно колонизирует Дикое поле, развивает новые области: Новую Сербию и Славяносербию. Однако, эта активность приводит к войне (1768—1774). Согласно Кючук-Кайнарджийскому договору Турция признаёт независимость Крыма и выплачивает контрибуцию в 4,5 млн руб. На престол Крыма выдвигается ставленник России, что быстро вызывает раздражение местной знати.
В 1778 году в Крым прибывает А. В. Суворов и обосновывается с войсками, образовав 4 территориальных округа с линией постов вдоль побережья. С мая по сентябрь он переселяет из Крыма в Новороссию и Приазовье 31 тыс. христиан, что вызывает раздражение местных властей. В июле и сентябре в Феодосии появляется турецкий военный флот и требует запретить плавать русским кораблям вдоль побережья Крыма. Однако, благодаря линии укреплений и демонстративным манёврам войск столкновения не произошло.
Анайлы-Кавакская конвенция (1779) обязует Россию и Турцию вывести войска из Крыма и запрещает вмешиваться во внутренние дела. Турция признаёт ханом Шагин-Гирея, подтверждает независимость Крыма и право русских судов ходить через черноморские проливы. Русские войска уходят, оставив шеститысячный гарнизон в Керчи и Еникале. В 1781 году Шагин-Гирей из-за восстания бежит в Керчь. В 1783 году он отрекается от престола, а 8 апреля по императорскому манифесту Крым входит в состав империи. Российские войска занимают Тамань, Кубань и Крым. Основан Севастополь. Русско-турецкая война (1787—1791) отодвигает границы до Днестра.
Присоединение Северного Кавказа
Между присоединёнными Картли-Кахетинским царством и азербайджанскими ханствами лежали земли присягнувших на верность[123], но независимых горских народов.
Набеговая система горцев была проблемой империи[123].
После усмирения Большой Кабарды главными противниками российских войск выступили адыги и на востоке — горцы, объединившиеся в военно-теократическое исламское государство — имамат Дагестана и Чечни, которое возглавил Шамиль. На этом этапе Кавказская война переплелась с войной России против Персии. Военные действия против горцев велись значительными силами и были очень ожесточёнными.
С середины 1830-х годов конфликт обострился в связи с возникновением в Чечне и Дагестане религиозно-политического движения под флагом газавата, которое получило моральную и военную поддержку Османской империи, а во время Крымской войны — и Великобритании. Сопротивление горцев Чечни и Дагестана было сломлено в 1859 году. Война же с адыгскими племенами Западного Кавказа продолжалась до 1864 года и закончилась выселением части адыгов в Османскую империю, либо на равнинные земли Прикубанья.
Большая игра. Покорение Центральной Азии
Империя мотивировала экспансию на юг стремлением прекратить набеги местных народов на её владения. В то же время Британия опасалась потери Индии и усиления России за счёт новых торговых возможностей. Афганский кризис (1885), в ходе которого Англия требовала у эмира дать отпор русским, после боя на Кушке стороны определили русско-афганскую границу.
Хунза-Нагарская кампания начала спор за владения над Памиром. Памирские экспедиции отряда Ионова стали ответом России, после которого заключено российско-британское соглашение, по которому часть Памира отошла к Афганистану, часть к России, а часть в Бухарский эмират (подконтрольный России).
Россия пыталась наладить прямые отношения с Кабулом. Продолжается борьба за влияние в Иране. Русско-японская война вынуждает Россию свернуть активность. Англо-русская конвенция завершила формирование Антанты и противостояние двух держав. Согласно конвенции, Афганистан признан британской сферой влияния, Тибет независим и нейтрален и в отношения с далай-ламой можно вступать исключительно при посредничестве китайского правительства. Персия разделена на три сферы влияния: северную — российскую, южную — британскую и промежуточную — нейтральную.
Экспансия Российской империи на Дальнем Востоке
Николай II ставит себе как задачу своего правления укрепление и усиление влияния России в Восточной Азии. Основным препятствием в этом была Япония. Для успешного противостояния Россия улучшила отношения с Германией, обеспечив себе тыл; построена Транссибирская железная дорога и усилен флот.
Япония перешла к политике экспансии и стараясь захватить Корею наткнулась на сопротивление Китая, победная японо-китайская война (1894—1895) закончилась Симоносекским миром, который передал Японии часть территорий, а Китай утратил влияние над Кореей. Этот факт не отвечал интересам европейских держав, поэтому Германия, Россия и Франция добились изменения условий: Япония отказалась от Ляодунского полуострова, а затем он был передан России в аренду.
В конце декабря 1903 Николаю II уже было известно о скорой и неминуемой войне, но никаких особых приготовлений не последовало. Отсутствие этой подготовки привело к тому, что ни один из ранее подготовленных планов так и не был доведён до конца[124][125]. Без объявления войны японский императорский флот напал на русскую эскадру в Порт-Артуре. Выведены из строя несколько сильнейших кораблей, это приводит к беспрепятственной высадке японцев в Корее и уже в мае 1904 года японцы высаживаются на Ляодунском полуострове и перерезают сообщение России с Порт-Артуром. Японцы захватывают Порт-Артур и нейтрализуют остатки эскадры. Неподготовленность и отдалённость дальнего востока сыграла свою роль. Вся кампания была проиграна. Прямым следствием этого поражения была революция 1905 года. Портсмутский мирный договор отдаёт Японии южную часть Сахалина и Ляодунский полуостров.
Культура
Российская империя обладала огромным культурным потенциалом, на протяжении веков восхищавшим весь мир. Культура российской империи находилась на стыке русской национальной культуры и новоевропейской культуры, которая вошла в российскую повседневность после реформ Петра Великого.
Образование
Высшими учебными заведениями являлись университеты, высшее педагогическое образование предоставляли педагогические институты и учительские институты, высшее техническое образование — политехнические институты и технологические институты, высшее сельскохозяйственное образование — земледельческие институты, высшее медицинское образование — медицинские институты, среднее образование предоставляли — гимназии, средне-специальное педагогическое образование — учительские семинарии, средне-специальное техническое образование — реальные училища, средне-специальное сельскохозяйственное образование — земледельческие училища, начальное — начальные народные училища.
По данным на 1897 год грамотным считался 21 % населения Российской империи.
Литература
По мнению В. Г. Белинского и А. С. Пушкина, М. В. Ломоносов является «отцом и Петром Великим» русской литературы[126]. Он же совершает реформу в стихосложении, считая, что русскому языку присуще силлабо-тоническое стихосложение; сочиняет «Письмо о правилах Российского стихотворства»[126].
Н. М. Карамзин пишет «История государства Российского». А. С. Пушкин пишет свои произведения: «Руслан и Людмила», «Евгений Онегин». Свою работу проводит А. Н. Радищев публикуя в своей типографии «Путешествие из Петербурга в Москву».
Изобразительное искусство
В 1757 году открыта Императорская Академия художеств. В 1863 году в рамках Бунта четырнадцати основывается Артель художников. Но именно благодаря Академии изобразительное искусство введено в программу общего образования. В 1896 году был открыт Нижегородский государственный художественный музей Российской империи. Один из старейших музеев в современной России.
Художники также поддерживались предпринимателями Российской империи, такими как Третьяковы, Мамонтов и другими. В Российской империи зародились одни из крупнейших коллекций произведений изобразительного искусства.
Музыка
Музыка в империи активно развивалась после эпохи дворцовых переворотов. Одними из первых композиторов были Е. И. Фомин, И. Е. Хандошкин и Д. С. Бортнянский. Один из наиболее популярных жанров в конце XVIII и первой половине XIX века был романс. Важную роль в развитии этого жанра сыграли: А. А. Алябьев, А. Е. Варламов, А. Л. Гурилёв, А. Н. Верстовский, П. П. Булахов. Первым крупным деятелем русской музыки стал М. И. Глинка, традиции заданные им, впоследствии, использовали П. И. Чайковский, М. П. Мусоргский, Н. А. Римский-Корсаков и другие. В конце XIX века, начале XX музыку развивали: А. К. Лядов, А. К. Глазунов, С. И. Танеев, А. С. Аренский, А. Н. Скрябин, С. В. Рахманинов и другие. Многие продолжали свою творческую деятельность за рубежом после 1917 года.
Кинематограф
В апреле 1896 года появляется первые кинематографические аппараты. году состоялась первая в России демонстрация «синематографа Люмьера», где были показаны несколько фильмов. В мае этого года Камилл Сёрф осуществляет первые в России документальные съёмки торжеств в честь коронации Николая II. Кинопоказы стали пользоваться популярностью, а кинотеатры появились во многих крупных городах России, среди первых был кинотеатр в Санкт-Петербурге.
Первые художественные ленты представляли собой экранизации фрагментов классических произведений русской литературы («Песнь про купца Калашникова», «Идиот»), народных песен («Ухарь-купец»), или иллюстрации эпизодов отечественной истории («Пётр Великий»). В 1911 году выходит первый полнометражный фильм «Оборона Севастополя».
В 1913 году начинается бурный рост кинематографа. Основываются новые компании, среди них крупнейшая кинокомпания И. Н. Ермольева, которая сняла более 120 фильмов.
Государственная символика и награды
Государственная символика
В 1693 году на яхте «Святой Пётр» впервые был поднят флаг царя Московского (бело-сине-красный флаг с золотым двуглавым орлом посередине)[127].
В 1858 году появляется официальный флаг гербовых цветов Империи (чёрно-жёлто-белый), который после указа 1858 также стали называть «гербовым народным флагом»[128]. «Патриотическая пресса» «усердствовала» в доказательствах, что «флаг состроен по Государственному гербу», что народ при помощи постоянного созерцания этого флага «приобщался к употреблению „гербовых символических цветов Империи Русской“», однако черно-желто-белый флаг воспринимался обществом как флаг правительственный, в отличие от петровского бело-сине-красного, который постепенно приобретал статус гражданскогo{{ref+|«чёрно-жёлто-белый флаг называли после царского указа „гербовым народным флагом“, подобно тому как незадолго перед этим гимн „Боже, Царя храни“ получил статус „народной русской песни“. Патриотическая пресса усердствовала в доказательствах, что „флаг состроен по Государственному герб“», что народ при помощи постоянного созерцания этого флага приобщался к употреблению «гербовых символических цветов Империи Русской»[129]. Тем не менее чёрно-жёлто-белый флаг воспринимался обществом как флаг правительственный, в отличие от петровского бело-сине-красного, который постепенно приобретал статус обывательского (гражданского)"</ref>. А в 1883 году Александр III окончательно узаконивает в качестве «русского флага» бело-сине-красный флаг[128][130], в 1896 году он официально объявлен национальным флагом России[~ 1].
Государственные награды
Основы российской орденской системы были заложены Петром I, учредившим высший орден Святого апостола Андрея Первозванного. В дальнейшем количество орденов выросло до 10, почти все они назывались по именам различных христианских святых. Особую роль играли орден Белого орла и орден Святого Станислава, включённые в российскую орденскую систему после присоединения Польши, а также недолго существовавший орден Святого Иоанна Иерусалимского (Мальтийский крест), учреждённый Павлом I после принятия им титула магистра Мальтийского ордена.
Ордена воспринимались как обозначающие принадлежность к особой, орденской, корпорации во главе с капитулами, между орденами устанавливалось старшинство, имелись соответствия с Табелью о рангах. Помимо орденов также существовали медали и знаки отличия (например, Георгиевский крест).
Императорский двор
Императорский двор образован Петром I одновременно с основанием империи. Окончательный свой вид принял только при Николае II. Общие принципы построения организации были заимствованы у французов, а номенклатура придворных чинов — прусская и австрийская. При Петре общее число придворных — несколько десятков, но к 1914 году их уже до 1600[131]. Придворное хозяйство ведалось отдельными учреждениями: Дворцовая канцелярия, Придворная контора и другие. Например, имелись Обер-егермейстерская канцелярия, занимавшаяся царской охотой и Кабинет Его Императорского Величества, занимавшийся личной собственностью императора.
Придворные чины — отдельный раздел Табели о рангах. В основном, они состояли в II—IV классах, приравниваясь к генеральским и назначались императором. Все придворные чины имели право быть принятыми ко двору. Первые редакции Табели содержат соответствия между старыми придворными чинами и новыми названиями по-немецки. Главным чином двора был обер-камергер, руководящий придворными кавалерами и предоставляющий императору и фамилии получивших право на аудиенцию.
Кроме того, при дворе были пажи, обучавшиеся в привилегированном Пажеском корпусе, где лучшие получали чин камер-пажа. В их обязанности входило дежурство при императоре и дамах царской фамилии. Отдельная система чинов по Табели была предназначена для женщин: обер-гофмейстерина, гофмейстерина, статс-дама, камер-фрейлина и фрейлина. По выходу замуж фрейлины отчислялись со двора.
В XIX веке пожалование в придворные чины превращается в награду (знак особой милости императора). Это привело к тому, что на 1809 год в штате числится 76 камергеров и 70 камер-юнкеров, когда на самом деле в штате 12 камергеров и 12 камер-юнкеров. В 1826 году устанавливается их «комплект» в 48 человек.
Помимо главного двора, имелись также «малые» дворы различных членов императорской фамилии. Обычно состоявшие из нескольких человек, либо не имевших придворных чинов вообще, либо имевших их по императорскому двору, и откомандированные.
На содержание тратятся значительные средства. Иногда такие расходы доходили до 25 % госбюджета. Особым размахом выделилась Анна Иоанновна, при её правлении на двор тратили 3 млн рублей золотом, а на Академию наук и Адмиралтейскую академию — 47 тыс. рублей; на борьбу с эпидемиями 16 тыс. рублей. В середине XIX века из бюджета тратилось 7 млн и 3 млн за счёт дохода с удельных земель. В это же время английский двор требовал на содержание 2,5 млн в год (и 3 млн за счёт доходов с удельных земель); прусский же двор вовсе обходился доходами удельных земель.
См. также
Список крупнейших государств в истории
История России
Губернии и области Российской империи по состоянию на 1914 год
Губернские учреждения
Земские учреждения
Территория Российской империи по состоянию на 1914 год
Дипломатические отношения дореволюционной России
Империализм
Русская философия
Дом Романовых
Распад Российской империи и образование СССР
Комментарии о флаге
Комментарии
Примечания
Литература
Собрания исторических документов и статистические сборники
Исторические труды
CS1 maint: Multiple names: authors list (link)
Ссылки
Unknown parameter |deadlink= ignored (|dead-url= suggested) (help)
СПб.: БЛИЦ 1995 г.
Подборка статей и книг на сайте журнала «»
Unknown parameter |deadlink= ignored (|dead-url= suggested) (help)
Категория:Государства в истории США
Категория:Исторические государства Европы | https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%20%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
255,
612,
1714,
1841,
4068,
5679,
6291,
7060,
7832,
8771,
9260,
10978,
11819,
12605,
14079,
14161
],
"plaintext_end_byte": [
254,
611,
1713,
1807,
4067,
5654,
6290,
7059,
7831,
8770,
9239,
10977,
11811,
12582,
14064,
14143,
14208
]
} | 일본의 시대는 몇 년에 한번 바뀌는가? | 고대 그리스 철학 | korean | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
고대 그리스 철학(Ancient Greek philosophy)은 일찍이 고대 그리스에서 흥한 철학의 총칭. 현재에 말하는 철학 뿐만 아니라, 자연철학(물리학)이나 수학을 포함한 학문이나 학구적 영위의 총칭이다.
'철학(희랍어: λοσοφία, philosophia, 피로소피아)' 및 '철학자(피로소포스)'라는 말을 최초로 이용한 것은 피타고라스라고 말해진다[1][2]. '철학자'를 포함한 '지자(소포스)'는 '소피스트(희랍어: σοφιστής, sophistes, 소피스테스)'라고도 불려 시인도 여기에 포함되었다[3].
디오게네스 라에르티오스는 그리스 철학의 기원을, 아낙시만드로스로부터 시작되는 이오니아 학파(엄밀하게는밀레투스 학파)와 피타고라스로부터 시작되는 이탈리아 학파(피타고라스 교단)로 크게 나누어, 소크라테스(소크라테스 학파)나 플라톤(고 아카데메이아 학파)은 전자의 계보로, 파르메니데스, 제논(함께 엘레아 학파), 에피쿠로스(에피쿠로스 학파)들은 후자의 계보라고 주장하고 있다[4]. 한층 더 디오게네스 라에르티오스는, 철학에는 자연철학·윤리학·논리학의 세 개의 부문이 있으며, 우선 자연철학이 발달해, 그 다음에 소크라테스가 윤리학을 더해 제논이 논리학을 확립해, 윤리학에는 아카데메이아 학파, 키레네 학파, 앨리스 학파, 메가라 학파, 키니코스 학파, 에레트리아 학파, 궤변 학파(소피스트 등), 소요학파(페리파트스 학파), 스토아 학파, 에피쿠로스 학파라고는 10의 학파가 있었다고도 주장하고 있다[5].
일반적으로 탈레스로부터 아리스토텔레스까지를 이 구분에 포함한다.
소크라테스 이전 철학자
기원전 6세기경의 그리스에서는 본토보다도 식민지에서 문화가 더 발달하였는데, 특히 그리스 민족 중의 한 종족인 이오니아 인이 이주한 소아시아 서해안의 식민지는 무역 활동의 중심지였기 때문에 다른 여러 나라와의 접촉이 잦은 만큼, 전통적인 습속(習俗)이나 관념에 대하여 비판적 태도를 취함으로써 학문 탄생의 모태인 자유 정신, 합리 정신이 출현하였다. 특히 이오니아 식민지의 중심 도시 밀레토스에서 이러한 현상이 두드러졌는데, 철학의 할아버지라 불리는 밀레토스 출신의 탈레스와 그의 제자, 학우들로부터 그리스 철학의 제1기인 자연 철학의 시기가 시작되었다. 이 시기에 있어서의 그들의 관심사는 외견상 잡다하고, 변화 무궁한 자연 현상의 근저에는 어떤 근본 물질, 즉 원질(原質)이 있어서 이 원질의 변형, 변화에 의하여 만물이 생성하리라는 신념을 가지고 이 원질이 무엇이냐 하는 문제였다. 탈레스가 세계의 원질은 ‘물’이라고 한 이후에, 아낙시만드로스는 원질을 무어라 규정지을 수 없는 '무한자(無限者)'라고 라고 하였고, 아낙시메네스는 ‘공기’라고 하였다. 피타고라스는 세계가 ‘수’(數)로 이뤄져 있다고 하였으며, 혹은 크세노파네스와 파르메니데스는 다(多)와 변화를 감각의 미망에 불과한 것으로 보고, 불생불멸, 불변부동, 유일절대의 신(神) 혹은 '유(有)'를 주장하였다. 엠페도클레스는 어떤 한 개의 원질만 가지고서는 삼라만상을 설명하기에 불충분하다 하여 원질을 ‘물’, ‘불’, ‘공기’, ‘땅’의 4종이라고 하였고, 아낙사고라스는 이 4종으로도 부족하다 하여 질적으로 상이한 무수한 '종자(種子)'를 원질이라 주장하였다. 끝으로 데모크리토스는 모든 질적 차이를 양적 차이로 환원하고, 만물은 질적으로는 동일하나 오직 형태상으로만 차이가 있는 불가분할(不可分割)의 '원자(原子)'로부터 성립한 것이라고 주장하였다.
이와 같이 그리스 철학의 제1기는 데모크리토스에 이르러 완성되었으나 기원전 5세기 페르시아 전쟁 이후 아테네가 정치 문화의 중심지가 되자 자연계보다 인간계에 사람들의 관심이 집중되고, 이에 따라 그리스 철학은 제2기인 인간 연구의 시기로 들어가는데, 그때 중요한 역할을 한 것이 소피스트들이었다. 개인의 문제를 흥미의 중심으로 하고, 따라서 국가 전체를 분리하게 한 그들의 운동이 그리스 시대의 계몽 운동이라고 불리는 것은 당연한 일이다. 개인은 자기의 의사를 관철하기 위해서는 인민 집회(人民集會)나 법정(法廷)에 있어서, 상대편을 설복할 수 있는 교양을 간직하고 있지 않으면 안 되었다. 이 교양을 전수한 것이 소피스트들인데, 그때 그들에게 있어서는 일체의 인식의 완전한 상대성이 철학상의 가정(假定)이었다. 그 결과 그들은 "부정(不正)도 정(正)으로 만들 수 있다"고 공언하기를 꺼리지 않았다. 그들의 철학에는 많은 부정적인 면이 있었음에도 불구하고, 생산적인 맹아(萌芽)도 포함되어 있었다. 즉 인간을 고찰의 중심으로 한 것은 인식론과 윤리학의 연구를 촉진시켰고, 또 학문, 법률, 도덕, 종교 등에 있어서의 일체의 보편타당성에 대한 소피스트적 부정이야말로 이러한 인류의 재보를 위한 전사로서의 소크라테스를 분기(奮起)시킨 기연(機緣)이 되었던 것이다.
고대 그리스 철학
소크라테스는 소피스트의 상대주의에 맞서 장인이 장인으로서의 훌륭함(아레테)을 수행하려면 그 기능 또는 기술에 대해서 잘 알아야 하듯이, 인간으로서의 훌륭함(아레테), 즉 덕을 수행하려면 그것에 대해서 알아야 한다고 주장하였다.[6] 불행하게도 소크라테스는 인심을 거스른 사고로부터 각성시키려고 한 그의 태도 때문에 근시안적인 아테네의 주권자로부터 "신을 부정하고 청년들을 현혹시켰다"는 죄목으로 기소되어 기원전 399년 독배를 마시게 되었다.
소크라테스가 비명(非命)의 생애를 마친 뒤에 그의 제자들은 분열하여, 진정한 철학적 견지를 유지하려고 한 일파와, 스승으로부터 단순히 도덕적 자주만을 받아들여 오직 이 일면의 수양만을 문제삼은 사람들로 분파(分派)되었다. 후자에 속하는 것은 키니코스 학파와 키레네 학파이다. 키니코스 학파에 있어서 덕(德)이란 무욕(無欲)이었다. 그들은 이 원칙을 철저히 그들의 생활에 있어서 실천하고 고대 수도승으로서 각지를 방랑하면서 세상 사람들에게 시범을 보였다. 이 키니코스 학파와 정반대되는 키레네 학파는 '최고선이란 향락이다'라는 쾌락주의의 철학을 창도하였다.
키니코스 학파와 키레네 학파를 비롯한 '불완전한 소크라테스의 무리'에 비하여 진정한 철학의 길을 걸은 제자는 플라톤이다. 플라톤은 초기의 대화편(對話篇)에서는 소크라테스를 주인공으로 하여 주로 도덕적인 개념을 엄밀히 규정하고자 노력하였으나, 그 후 점점 인식론적, 형이상학적으로 심화되어, 모든 감성적인 것의 원형(原型) 또는 본(本)으로서 영원 불멸한 이데아(idea)에 관한 설을 주장하게 되었다. 플라톤은 끊임없이 유전 변화(流轉變化)하고 우리의 감관 지각(感官知覺)의 대상인 현실세계를 넘어선 곳에 그 원형이요 이상인 이데아의 세계가 존재한다고 주장하였다.
이에 반해 플라톤의 제자인 아리스토텔레스는 플라톤의 초월론적인 세계의 존재론을 인정하지 않고 이데아를 사물 가운데 내재(내재 형상)하는 것이라 하였다. 다시 말하면 사물은 이데아(이 말은 형상, 본질, 본성을 의미한다)와 그 기저(基底)로서의 질료(質料) 등 두 요소로부터 성립하는 것이며, 질료가 그 이데아를 완전히 실현하려고 하는 곳에 운동, 변화가 일어난다는 것이다. 아리스토텔레스는 스승이 세운 학교 아카데메이아를 스승 사후에 떠나 자신의 학교인 리케이온(Lykeion)을 거닐면서 강의하였으므로, 후세에 그의 학파를 소요학파(逍遙學派, Peripatetics)라고도 한다. 그는 일체의 지식을 포괄하려는 희망을 품은 최초의 사람으로서, 그의 연구는 자연 과학, 역사, 교육, 문학, 정치 등을 아울렀다.
소크라테스
플라톤 (고 아카데메이아파)
아리스토텔레스 (소요학파 또는 페리파트스파)
키니코스 학파 (견유학파) - 안티스테네스(소크라테스의 제자), 디오게네스, 테베의 크라테스
키레네 학파 - 아리스티포스(소크라테스의 제자)
메가라 학파 - 소크라테스의 제자인 메가라의 에우크레이데스가 설립.
엘리스/에레트리아 학파 - 엘리스의 파이돈이 설립.
헬레니즘 철학
고전적 그리스는 헬레니즘 시대로 들어가고, 국가적 지반의 상실과 더불어 개인주의는 결정적 승리를 거두고 자기 자신 외에는 의지할 곳을 가지지 못한 개인을 위하여 실천적 생활규범을 부여할 필요가 있었다. 이 시대 이후에 발생하고 그 후 중요한 의미를 가지게 된 여러 학파는 형이상학이나 물리학도 연구하였으나 그들의 주요 관심사는 윤리학 특히 개인 윤리학이었다. 스토아 학파는 외물(外物)의 지배를 받지 않고 자족(自足)한 현자(賢者)의 심경을, 에피쿠로스 학파는 진정한 내적(內的) 쾌감을 추구하고, 회의학파(懷疑學派)는 외계(外界)의 모든 것을 의심하였다. 스토아 학파의 활동은 기원전 300년경으로부터 로마 제정시대까지 계속되고, 에피쿠로스 학파도 수백 년 동안 큰 영향을 미쳤다. 고대 철학은 신지학(神智學, theosophy)에 의하여 완결된다. 인간지(人間知)의 불완전성이 증명되었으므로 구제는 신앙에 의하여 획득할 수밖에 없었다. 그러나 최후로 다시 또 한번, 여러 선행학설(先行學說)을 기초로 하여 시대의 요구에 응한 일종의 철학을 구성하려는 시도가 행하여졌다. 일체 사물의 정신적 본원(本源)으로서 이데아를 내세우고, 이데아의 창조자로서는 신(神)을 생각하고, 신비적 직관(直觀)에 의하여 신의 경지를 체험하려고 하는 것이 신플라톤 학파의 근본사상이었다. 신플라톤 학파나 이와 유사한 경향은 이에 대항하는 일대 세력으로서 기독교가 출현하자 압도되었다.
신플라톤주의 - 플로티노스(이집트인), 안모니오스 삭카스(Ammonius Saccas), 포류피리오스(Porphyry, 시리아인), 제트스(Zethos, 아랍인), 이암블리코스(이암브리코스, Iamblichus, 시리아인), 프로크로스(Proclus)
아카데메이아파 회의주의 (중기 아카데메이아파) - 아르케실라오스 ,카르네아데스
피론주의 - 피론, 섹스투스 엠피리쿠스
스토아 학파 - 제논, 쿠레안테스(Cleanthes), 크리시포스, 마로스의 쿠라테스(Crates of Mallus), 파나이티오스(Panaetius), 포세이도니오스, 세네카(로마인), 에픽테토스, 마르쿠스 아우렐리우스(로마인)
에피쿠로스 학파 - 에피쿠로스, 르크레티우스(로마인)
신피타고라스 주의 (Neopythagoreanism)
절충주의(Eclecticism)? - 키케로
중세
중세에는, 그리스 철학은 서양에서는 잊혀졌다. 로마의 몰락과 함께, 서양에서 희랍어의 읽는 법을 아는 사람도 적게 되었다. 이슬람교 아바스 왕조의 칼리프들은 그리스 철학의 사본을 수집하고, 번역가를 고용했다. 킨디, 파라비, 이븐 시나, 이븐 루시드라는 이슬람 철학 사람들이 이슬람교의 문맥 안에서 그리스 철학을 다시 해석했다. 그것이 중세 전성기(High Middle Ages)에 유럽에 전파해,아라비아어로부터 라틴어로 번역을 통하고, 그리스 철학이 서양에서 부활했다. 그리스 철학은 아라비아의 새로운 주석과 함께, 토마스 아퀴나스 등의 중세 철학에 다대한 영향을 주었다.
각주
참고 문헌
- 탈레스·아낙시만드로스·아낙시메네스·피타고라스·크세노파네스·헤라클레이토스·파르메니데스·제논·메릿소스의 약전·학설·단편을 수록.
- 엠페도클레스·피로라오스·아르큐타스·아낙사고라스의 약전·학설·단편을 수록.
- 레우키포스·데모크리토스의 약전·학설·단편을 수록.
- 탈레스·헤라클레이토스·파르메니데스·소크라테스·플라톤·마르쿠스 아우렐리우스를 논한다.
'고대 철학에 있어서의 논의의 방법',조나단・번즈 저,키노시타 아키라 미 역
'소크라테스 이전의 철학자들',말콤・스코피르드 저,야마다 미치오 역
'소피스트와 소크라테스',사라・블로우 디 저,카마타 마사토시 역
'플라톤',크리스토퍼・로우 저,카나야마 야헤이 역
'아리스토텔레스',존・M・쿠퍼 저,사카시타 코지 역
'헬레니즘 철학',잭・브란슈비크 ・ 데이비드・세드레이 저,대초휘정 역
'로마 철학',A・A・롱 저,무라카미 마사하루 역
'철학과 문예',마사・C・누스바움 저,우치야마 카츠토시 역
'후기 고대 철학',프랑스・A・J・드・하스 저,국편 에이지 역
'철학과 과학',R・J・한 킹슨 저,키하라 시노 역
'철학과 종교',그렌・W・모우스트 저,와다리박 역
'고대 철학의 유산',질・클레이 저,니시오 코지 역
함께 보기
사상가 일람
서양 고전학
서양 철학
지중해 세계
외부 링크
*
분류:철학의 분과
분류:서양 문화
| https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%A0%EB%8C%80%20%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%20%EC%B2%A0%ED%95%99 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
486,
1225,
1576,
2208,
3095,
3590,
4226,
4789,
5812,
6038,
6320,
6684,
6802,
6901,
7392,
7455,
9004,
9298,
9922,
10187,
10612,
10645,
10685,
10770,
10902,
11030,
11171,
11252,
11327,
11384,
11518,
11629,
12347,
12771,
13214,
13309,
13618,
14057,
14155,
14317,
14454,
14523,
14625,
14734,
14928,
15007,
15190,
15721,
15864,
16140,
16217,
16280,
16519,
16799
],
"plaintext_end_byte": [
462,
1216,
1570,
2202,
3083,
3581,
4219,
4780,
5811,
6031,
6303,
6675,
6790,
6895,
7360,
7454,
9003,
9290,
9911,
10177,
10581,
10637,
10677,
10763,
10896,
11022,
11105,
11243,
11321,
11377,
11491,
11594,
12339,
12759,
13204,
13300,
13611,
14048,
14147,
14302,
14440,
14511,
14611,
14723,
14919,
14999,
15183,
15711,
15856,
16119,
16200,
16259,
16512,
16788,
17128
]
} | Kuinka monta kirjaa on Perillinen -kirjasarjassa? | Luettelo Perillinen-kirjasarjan hahmoista | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
154
],
"minimal_answers_end_byte": [
160
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | Tämä on luettelo Perillinen-kirjasarjan hahmoista. Perillisen on kirjoittanut yhdysvaltalainen kirjailija Christopher Paolini. Sarjaan kuuluu yhteensä neljä kirjaa: Eragon (2003), Esikoinen (2005), Brisingr (2008) ja Perillinen (2011). Perillinen on saavuttanut suuren suosion monissa maissa, myös Suomessa. Esimerkiksi sarjan kaksi ensimmäistä kirjaa ovat myyneet yhteensä yli 15,5 miljoonaa kappaletta, ja sen kirjoja on käännetty yli 50 kielelle[1].
Päähenkilöt
Eragon
Kirjojen päähenkilö. Lohikäärmeratsastaja, joka on Vardenien palveluksessa vannottuaan uskollisuutta lady Nasuadalle. Eragon kuuluu myös kääpiöheimo Ingietumiin, jota johtaa Hrothgar ja hänen kuolemansa jälkeen Orik. Hänen lohikäärmeensä nimi on Saphira. Lohikäärmeet muuttivat Eragonia haltioiden verivalan juhlan aikana siten, että hänellä on haltioiden voima ja nopeus. Eragonin kasvot muuttuivat myös haltiamaisemmiksi. Hänestä ei silti tullut kokonaan haltiaa. He myös poistivat varjo Durzan Farthen Durin taistelussa tekemän arven hänen selästään. Myöhemmin haltia Rhunön takoo Eragonille Brisingr miekan. Aina kun Eragon sanoo miekkansa nimen sen terän ympärille syttyy sinisiä liekkejä.
Saphira
Saphira on sininen lohikäärme, jonka munan Eragon löysi Selkärankavuoristosta, ja se kuoriutui hänelle. (Myös Bromin lohikäärme oli sininen ja nimeltään Saphira.) Vroengardissa olleet edulnarít ohjasivat Ayran lähettämän munan (Saphiran) Eragonin löydettäväksi, vaikka Arya oli yrittänyt lähettää sen Bromin luokse turvaan.
Arya
Kuningatar Islanzadín tytär, johon Eragon ensimmäisessä kirjassa rakastuu. Perillinen-trilogian ensimmäisessä osassa Arya toimittaa Saphiran munaa, kun Durza yllätti hänet haltiatovereineen metsästä ja surmasi muut mukana olleet haltiat. Arya lähettää munan maagisilla kyvyillään mahdollisimman lähelle vanhan lohikäärmeratsastajan Bromin asuinpaikkaa, Carvahallia. Arya vangitaan ja viedään Gil'eadiin, jossa Durza kiduttaa häntä. Eragon näkee todentuntuisia unia kuvankauniista haltianeidosta Aryasta murehtimassa kohtaloaan ja haluaa pelastaa tämän. He pakenevat yhdessa Murtaghin ja Aryan kanssa.
Brom
Brom on entinen lohikäärmeratsastaja, jonka lohikäärme surmattiin Doru Areaban taistelussa Morzanin kavallettua hänet. Sarjan ensimmäisessä osassa Brom lähtee Eragonin kanssa matkaamaan pitkin Alagaësiaa ra'zacien perässä. Brom opettaa Eragonille miekkailua, magiaa ja muita lohikäärmeratsastajalle tarpeellisia tietoja ja taitoja. Bromin urotekoihin kuuluvat mm. kolmen valapaton tapot, sekä viiden kuoleman aiheuttaminen. Kun Brom tappoi Morzanin, hän otti tämän miekan Zar'rocin, jonka antaa myöhemmin Eragonille. Hänen opettajana on ollut mahtava haltia Oromis. Brom on kotoisin Kuastasta. Hän menehtyy ensimmäisessä kirjassa heittäydyttyään Eragonille tarkoitetun Ra'zacin tikarin eteen. Juuri ennen kuolemaansa hän paljastaa olevansa entinen lohikäärmeratsastaja. Kolmannessa osassa selviää myös, että Brom oli myös Eragonin oikea isä.
Galbatorix
Galbatorix on Alagaësian hirmuvaltainen kuningas, jolla on hallussaan loput lohikäärmeen munat. Hän koettaa saada niiden ratsastajat puolelleen, mukaan lukien Eragonin. Monet Alagaësian asukkaat ovat Galbatorixia vastaan ja haluavat syöstä tämän vallasta hänen tekemiensä hirmuisten tuhojen ansiosta. Galbatorixilla on myös mittava armeija, johon kuuluvat muun muassa Ra'zacit, Urgalit, Kaksoset, Murtagh ja varjo Durza, sekä suuri joukko tavallisia, kuolevaisia sotilaita.
Nasuada
Ajihadin tytär, josta tulee vardenien johtaja isänsä kuoleman jälkeen. Hän päättää ensi töikseen, että vardenien on siirryttävä Surdaan. Nasuada myös päättää liittoutua Urgalien kanssa huolimatta kansan vastustuksesta, ja saa Urgaleilta lempinimen "Yövaanija" tumman ihonvärinsä takia. Nasuda myös keksii, miten Vardenit voivat ansaita rahaa (myymällä magian avulla valmistettua pitsiä), kun Surdan kuningas Orrin kieltäytyy lainaamasta Vardeneille enempää rahaa. Vahva johtaja, joka nauttii suuresta kansansuosiosta. Nasuadasta tulee viimeisessä kirjassa Galbatorixin kuoltua Valtakunnan kuningatar.
Roran
Roran "Väkivasara" Garrow'n poika on Eragonin serkku sekä Eragonin luotettava ystävä. Molemmat asuvat Carvahall-nimisessä kylässä tarinan alussa. Myöhemmin Roranista tulee epävirallisesti Carvahallin johtaja. Roran on rakastunut Katrinaan, joka on kylän teurastajan Sloanin tytär. Tällä suhteella on suurempi rooli trilogian toisessa kirjassa, Esikoisessa. Aiemmin Eragon-kirjassa hän lähtee mylläriksi Therinsfordin pikkukylään, jonka aikana hänen isänsä Garrow kuolee ra'zacien etsiessä Saphiran munaa Eragonin ja Roranin kodista.
Murtagh
Murtagh on lohikäärmeratsastaja ja valapatto Morzanin poika, josta Galbatorix tekee uuden valapattonsa. Murtagh on vardenien ja useiden muiden tahojen epäsuosiossa isänsä hirmutekojen johdosta. Murtaghin ja Kaksosten luullaan kuolleen urgalien käsiin Farthen Dûrin taistelun jälkeen, kunnes he ilmaantuvat vastakkaiselle puolelle Vardenien ottaessa yhteen Valtakunnan kanssa Palavilla tasangoilla.
Murtagh on kaksintaistelussa Eragonia voimakkaampi niin mieleltään kuin magialtaankin, minkä Eragon huomaa varsin pian. Murtagh on Eragonia voimakkaampi, koska Galbatorix antoi Murthagille eldunareíta, lohikäärmeiden sydänten sydämiä. Taistelun jälkeen Murtagh sanoo olevansa Eragonin veli ja hän kehottaa Eragonia pysymään poissa hänen tieltään. Lopuksi Murtagh ottaa Zar'rocin, joka kuuluu esikoiselle, eikä jälkimmäiselle lapselle. Murtaghin lohikäärme on punainen ja nimeltänsä Thorn.
Viimeisessä (eli neljännessä) kirjassa saamme myös tietää, että Murtagh on rakastunut Nasuadaan.
Perillisen lopussa Murtaugh lähtee Thornin kanssa pois, koska Galbatorix oli jättänyt häneen niin suuren vihan, että sen oli annettava sammua. Ennen lähtöään, hän lupasi jonakin päivänä palata Eragonin luo.
Thorn
Murtaghin punainen uroslohikäärme, joka on lähes yhtä suuri kuin Saphira, koska hänet on kasvatettu magian avulla. Hän ei kuitenkaan hallitse kaikkia tekniikoita yhtä hyvin kuin Saphira, koska Saphira on harjoitellut häntä ahkerammin ja suhteessa kauemmin.
Vardenit
Ajihad
Ajihad oli vardenien johtaja. Hän taisteli eniten valtakuntaa vastaan verrattuna muihin kuninkaisiin, ja kääpiötkin (ne jotka asuivat Farthen Dûrissa) luottivat häneen. Hän melkein tappoi Durzan, ja tästä syystä Durzan miekassa oli pitkä naarmu. Ajihad oli taitava sotapäällikkö. Hän kuoli kaksosten pettäessä hänet parin urgalin avulla.
Trianna
Du Vrangr Gataan kuuluva maagi, joka ottaa johtajan paikan Kaksosten "kuoltua" Farthen Dûrin taistelussa.
Jörmundur
Ajihadin "oikea käsi" ja sotapäällikkö, joka kuuluu myös vardenien Vanhinten neuvostoon.
Jeod
Teirmiläinen kauppias ja Bromin vanha ystävä, joka auttaa vardeneita vastustamaan Valtakuntaa. Jeod oli mukana Bromin kanssa kähveltämässä Saphiran munaa. Jeod kuljetti tavaroita vardeneille, mutta Valtakunta sai hänen toimistaan vihiä ja hänen kaikki laivansa hävisivät matkallaan vardenien luokse. Trilogian toisessa osassa Jeod pakenee Teirmistä vaimonsa Helenin ja carvahallilaisten kanssa upouudella kolmimastoisella Lohikäärme-aluksella.
Galbatorixin kannattajat
Durza
Durza on varjo ja yksi Eragonin vaarallisimmista vihollisista.
Carsaib (Durzan alkuperäinen nimi) syntyi ja eli lapsuusaikansa paimentolaisena vanhempiensa kanssa autiolla tasangolla. Heimo kuitenkin hylkäsi heidät ja syytti Carsaibin isää valanrikkomisesta. Myöhemmin Carsaibin vanhemmat tapettiin ja hän lähti vaeltelemaan aavikolle, jossa joutui todennäköisesti veden puutteesta hengenhätään. Vanha velho Haeg löysi kuitenkin sattumalta hänet ja hoiti kuntoon. Haeg alkoi opettaa Carsaibille magiaa ja henkien hallintaa. Myöhemmin heidän leiriinsä hyökkäsi roistoja, jotka tappoivat Haegin. Carsaib pyysi hengiltä apua kostaakseen Haegin kuoleman, mutta henget olivat kuitenkin paljon vahvempia kuin hän oli olettanut ja ottivat Carsaibin valtaansa, ja Carsaibista tuli varjo Durza. Durza liittyi Valtakunnan palvelukseen ja tuhosi kokonaisia kyliä urgali-joukkoineen. Durza yritti saada Saphiran munan, mutta Arya lähetti sen magian avulla Durzan ulottumattomiin tavoitteenaan saada se Bromin luo, mutta munan löysikin Eragon Selkärankavuoriston metsästä. Arya jäi itse vangiksi. Arya vietiin Gil'eadiin, jossa Durza kidutti häntä saadakseen tietoja munan olinpaikasta. Eragon kuitenkin pelasti Aryan ja Murtagh ampui jousella Durzania silmien väliin ja tämä hävisi hengiksi. Durza ei kuitenkaan kuollut, sillä varjon voi tappaa vain lävistämällä sen sydämen. Durza ilmestyi myöhemmin vahvempana ja vihaisempana Farthen Dûrissa. Durza johti urgali-armeijan Farthen Dûrin taisteluun vardeneja vastaan. Eragon kuitenkin lävisti Durzanin sydämen ja Durza tuhoutui.
Durza kuvataan kirjassa pitkäksi ihmisen muotoiseksi hahmoksi, jolla on karmiininpunaiset hiukset ja punaruskeat silmät. Durzan vartalo on laiha ja jäntevä, mutta täynnä voimaa. Hän käyttää aina mustia vaatteita, ja hänen miekassaan on pitkä naarmu, jonka Ajihad oli tehnyt.
Morzan
Morzan oli ensimmäinen ja viimeinen sekä ylivoimaisesti kaikkein uskollisin valapatoista. Murtagh on hänen poikansa. Hänen vaimonsa nimi oli Selena (Murtaghin ja Eragonin äiti). Selena oli myös Morzanin paras ja luotetuin vakooja,tunnettiin mustana kätenä. Brom tappoi Morzanin lohikäärmeenmunajahdin aikana. Morzan auttoi Galbatorixia varastamaan uuden lohikäärmeen vanhan kuoltua. Morzan oli myös oppiaikana Ilireassa (Uru'baen) Bromin ystävä, ja käytti tätä hyväkseen monin eri tavoin. Morzan kantoi punaista Zar'roc-nimistä miekkaa, jonka Brom otti häneltä ja antoi myöhemmin Eragonille
Valapatot
Valapatot olivat Galbatorixin lohikäärmeratsastajia, jotka palvelivat ja tukivat häntä. Heitä oli yhteensä kolmetoista. Heistä ensimmäinen, kuuluisin ja viimeinen oli pahamaineinen Morzan. Muita valapattoja olivat mm. Kialandi, Glaerun ja Formora.
Shruikan
Galbatorixin musta lohikäärme, jonka hän on varastanut murhaamaltaan lohikäärmeratsastajalta. Hänestä tuli Galbatorixin lohikäärme, koska tämän oma lohikäärme kuoli. Joten Galbatorix mursi Shruikanin mielen ja loi kehnon jäljitelmän lohikäärmeen ja ratsastajan siteestä. Shruikanin koosta ei anneta tarkkaa tietoa, muuta kuin hänen päänsä yksinään on Saphiran kokoinen.
Carvahallin asukkaat
Albriech
Horstin ja Elainin poika.
Baldor
Horstin ja Elainin toinen poika.
Birgit
Quimbyn vaimo, joka vaatii Rorania tilille miehensä kuoleman aiheuttamisesta.
Elain
Horstin vaimo, joka Esikoisessa odottaa lasta. Synnyttää viimeisessä kirjassa lapsen, jonka vakavan vamman Eragon parantaa.
Fisk
Fisk teki eragonin jälkeisessä kirjassa Esikoinen lankuista kilpiä kyläläisten suojaamiseksi valtakunnan sotilaita.
Garrow
Eragonin eno ja Roranin isä, joka saa surmansa ra'zacien tappaessa hänet.
Gertrude
Carvahallin parantajaeukko.
Horst
Kylän seppä.
Ismira
Sloanin vaimo. Kuoli Selkärankavuoristossa ennen Perillisen tapahtumia.
Katrina
Sloanin tytär ja Roranin rakastettu, jonka tämä myöhemmin kihlaa.
Morn
Pitää Carvahallin baaria, Seitsemää lyhdettä.
Sloan
Kylän teurastaja, jonka tytär on Katrina. Rakastaa Katrinaa ja voisi tehdä hänen puolestaan mitä vain.
Tara
Mornin vaimo.
Quimby
Ra'zacien ensimmäinen uhri heidän etsiessään Rorania. Birgitin aviomies.
Du Weldervardenin asukkaat
Oromis
Oromis on lohikäärmeratsastaja ja Eragonin opettaja. Hän on monen sadan vuoden ikäinen ja asuu lähellä Ellesméraa Tel'naeírin kalliolla. Tosin harva tietää hänen olemassaolostaan. Oromiksella on kullanvärinen lohikäärme Glaedr. Hän kärsii harvinaisesta sairaudesta, joka estää häntä käyttämästä magiaa heikoimpia taikoja lukuun ottamatta. Hän on syntynyt Tüdosten -järven rannalla Luthivíran kaupungissa. Aikaisemmin hän on palvellut Vraelia ennen tämän kuolemaa lähes sata vuotta. Sen jälkeen Oromis on opettanut uusia lohikäärmeratsastajia ensin Ilireassa (Urǔ'baenissa) ja sittemmin Ellesmérassa. Kirjassa Brisingr Oromis kuolee Murtaghin iskusta Gil´eadin taistelussa.
Glaedr
Lohikäärme, joka jäi henkiin, kun Galbatorix petti ja tappoi muut lohikäärmeet ja heidän ratsastajansa. Hän ja hänen ratsastajansa Oromis piiloutuivat Ellesmeraan. Glaedrin toinen etujalka on katkennut taisteluissa, hän on noin kaksi kertaa pidempi kuin Saphira ja on kullanvärinen. Glaedr antaa sydänten sydämensä eli eldunarín Eragonille. Kirjassa Brisingr Glaedr kuoleen pian Oromiksen jälkeen.
Islanzadí
Du Weldenvardenin haltioiden kuningatar, joka nousi hallitsijaksi puolisonsa kuoltua. Hän on Aryan äiti ja on hyvin huolissaan ainoastaan kuultuaan tämän joutuneen Durzan käsiin. Islanzadia seuraa valkea Hoopo-korppi, joka pitää arvuutteluista. Hoopo kuului Islanzadin puolisolle. Yleensä Hoopo huutele "Wyrda". Islanzadi on erittäin vahva ja kunnioitettu soturi. Islanzadi kuolee viimeisessä kirjassa lordi Barstin iskuun.
Eragon I
Ensimmäinen lohikäärmeratsastaja, joka lopetti haltioiden ja lohikäärmeiden sodan
Rhunön
Haltiaseppä, joka eli jo haltioiden ja lohikäärmeiden sodan aikaan. Takoi kaikki ratsastajien miekat, jopa Zar'rocin Morzanille ennen kuin hänestä tuli Valapatto. Vannoi valan, ettei koskaan enää takoisi yhtään miekkaa, mutta takoi Eragonin miekan Brisingrin käyttämällä Eragonin ruumista.
Vanir
Haltioiden nuori asemestari, joka toimi Eragonin miekkailuopettajana Ellesmérassa. Aluksi halveksi Eragonia, koska tämä ei ihmisenä pärjännyt häntä vastaa. Lohikäärmeet lahjoittivat Agaëti Blödhrenissä Eragonille haltioiden kyvyt, ja hän juhlan päätyttyä osoittautui näiden kykyjen ansiosta Vaniria teknisesti taitavammaksi miekkailijaksi. Hävittyään Eragonille Vanir pyytää anteeksi aiempaa käytöstään.
Fäolin
Aryan erittäin läheinen ystävä. Kuoli Durzan väijytyksessä Saphiran munaa suojellen.
Hoopo
Valkoinen korppi, joka kuului ennen Islanzadín puolisolle. Hoopo pitää arvuuteluista, ja hokee yleensä "Wyrda" sanaa, joka tarkoittaa kohtaloa.
Muut
Kaksoset
Kaksi kaljupäistä maagikkoa, jotka olivat Galbatorixin kätyreitä ja johtivat Du Vrangr Gataa ennen luultuja kuolemiaan.
Kull-soturit
Yli kuusi jalkaa pitkiä Urgal-rodun vahvimpia sotureita.
Lethrblaka
Ovat Ra'zaickkien vanhemmat sekä niiden kulkuvälineet. Lepakkomaiset nahkaiset siivet.
Nar Garzhvog
Vardeneihin liittyvien Kull-sotureiden johtaja. Saattaa Eragonia tämän matkalla Farthen Dürin.
Ra'zacit
Olentoja, joita on elossa vain kaksi kerrallaan. Ne ovat nopeita ja vaarallisia, mutta eivät osaa käyttää magiaa. Niiden hengityksellä on lamaannuttava vaikutus. Vahvimpia yöllä.
Urgalit
Yksi neljästä päärodusta. Sota kuuluu paljon heidän kulttuuriinsa.
Angela
Teirmiläinen yrttikauppias,maagikko ja loistava soturi. Hän pitää arvoituuksilla puhumisesta ja on aina siellä missä tapahtuu. Hänen mukanaan kulkee ihmiskissa Solembum.
Elva
Lapsi, jonka Eragon siunaa, mutta väärän sanamuodon takia siunaus muuttuukin kiroukseksi. Hän tuntee kaikkien tuskat, ne mitä on ollut, ne mitkä ovat nyt ja ne mitkä ovat tuleva ja tuntee pakottavaa tarvetta pelastaa kärsivät. Eragon lupaa yrittää poistaa kirouksen, mutta ei onnistu siinä kokonaan. Nyt Elva ei enää tunne tarvetta pelastaa kaikkia kärsiviä. Lapsi on avainasemassa Vardenien ja Galbatorixin sodan välillä. Lopussa Eragon tarjoutuu uudestaan poistamaan kirouksen mutta Elva kieltäytyy.
Fredric
Vardenien asemestari, joka antoi Eragonille sapelin, joka sittemmin murtui Tronjheimin väijytyksessä, jossa Eragon yritettiin tappaa.
Helen
Jeodin vaimo kauppiassuvusta, joka ei pitänyt Jeodin ahdingosta raha-asioissa, vaan haluaisi lapsia, hyvän kodin ja kunnioitusta. Eragon antaa Brisingrissä Helenille yhden kultapalloista omaisuuden rakentamista varten, josta Helen on hyvin kiitollinen.
Ihmiskissa Solembum
Angelan uskollinen ystävä. Ennustaa Eragonille Teirmissä.
Ihmiskissa Maud
Asuu haltioiden luona Du Weldenvardenissa.
Kääpiöt
Hrothgar
Hrothgar oli kunnioitettu kääpiöiden kuningas. Hän oli monta sataa vuotta vanha, kunnes Murtagh surmasi hänet Palavilla tasangoilla. Hänen salinsa sijaitsee Farthen Dûrissa. Hänellä oli aseenaan hyvin vanha tappara, Volund.
Orik
On Eragonin hyvä ystävä, kuningas Hrothgarin ottolapsi ja myöhemmin Hrothgarin kuoltua klaaninsa päällikkö ja lopulta kaikkien kääpiöklaanien kuningas. Orik tukee vardeneita kuninkaana ollessaan ja ilman hänen apuaan vardenit eivät pärjäisi Valtakunnalle.
Shrrgnien
Yksi Eragonin vartijoista matkalla Du Weldenvardeniin. Hänellä on "teräsnyrkit" eli luuhun poratut reiät joihin voi asettaa erilaisia piikkejä. Eragon kiinnostui niistä mutta joutui pettymään, sillä ihmiselle ei voi laittaa niitä. Niiden ansiosta Shrrgnien voi lyödä mitä vain ilman pelkoa murtuneista käden luista.
Lähteet
*
Perillinen-sarja
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Luettelo%20Perillinen-kirjasarjan%20hahmoista |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
3913,
5261,
6373,
9163,
12625,
16108,
19968,
21797,
23630,
25452,
26830,
27943,
30223,
32772,
34909,
36717,
37884,
40355,
42719,
44936,
46893,
48200,
49756,
51399,
53384,
56383,
58539,
60405,
61814,
62959,
64131,
66600,
68065,
68811,
70551,
74640,
76386,
78593,
80959,
84133,
85075,
87477,
91404,
92884,
94155,
95845,
97338,
99066,
101212,
104160,
105835,
107127,
108430,
109787,
111278
],
"plaintext_end_byte": [
3912,
5260,
6333,
9143,
12624,
16107,
19967,
21746,
23629,
25451,
26829,
27942,
30222,
32709,
34908,
36716,
37883,
40329,
42718,
44935,
46858,
48174,
49699,
51348,
53383,
56382,
58516,
60404,
61813,
62958,
64083,
66599,
68064,
68810,
70459,
74614,
76385,
78555,
80927,
84122,
85074,
87460,
91378,
92883,
94154,
95844,
97302,
99065,
101211,
104143,
105834,
107104,
108429,
109728,
111277,
112792
]
} | మలేషియా దేశంలో అతిపెద్ద నగరం ఏది? | మలేషియా | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
39
],
"minimal_answers_start_byte": [
82057
],
"minimal_answers_end_byte": [
82087
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
మలేషియా ఆగ్నేయాసియాలో ఒక రాజ్యాంగబద్ధమైన సమాఖ్య రాజ్యం (దేశం). మలేషియాలో 13 రాష్ట్రాలు, మరియు మూడు సమాఖ్య ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. మలేషియా మొత్తం భూభాగం విస్తీర్ణం 329.847 చదరపు కిలోమీటర్ల (127,350 చ.మై.) గా ఉండి, దక్షిణ చైనా సముద్రంచే మలేషియా ద్వీపకల్పం (పెన్స్యులర్ మలేషియా) మరియు మలేషియా బోర్నియో అను రెండు సమాన భాగాలుగా వేరు చేయబడింది. భూ సరిహద్దులు థాయ్లాండ్, ఇండోనేషియా, మరియు బ్రునై దేశాలు, మరియు సముద్ర సరిహద్దులు సింగపూర్, వియత్నాం, మరియు ఫిలిప్పీన్స్ దేశాలు. రాజధాని నగరం కౌలాలంపూరు మరియు పుత్రజయ సమాఖ్య ప్రభుత్వ కేంద్ర స్థానంగా ఉన్నాయి. 2010 లెక్కల ప్రకారం జనాభా ద్వీపకల్పంలో 2.26 కోట్లు, బోర్నియోలో 28,33 మిలియన్లు.
ప్రస్తుత మలేషియాకు మూలాలు మలయ్ రాజ్యాలతో మొదలౌతుంది, మలయ్ రాజ్యాలు 18 వ శతాబ్దం నుండి బ్రిటిషు సామ్రాజ్యం అధీనంలోనికి మారాయి అప్పుడు ఈ ప్రాంతాన్ని స్ట్రెయిట్స్ సెటిల్మెంట్స్ అని పిలిచేవారు. బ్రిటిషు వారు ద్వీపకల్ప మలేషియా భూభాగాలను మొదట 1946 లో మలయన్ యూనియన్ పేరుతో ఏకీకృతం చేసారు. తిరిగి 1948 లో మలయ సమాఖ్య పేరుతో పునర్వ్యవస్థీకరించారు. మలేషియా 1957 ఆగష్టు 31 న స్వాతంత్ర్యం పొందినది. 1963 సెప్టెంబరు 16 న సభ, సారవాక్, మరియు సింగపూరు ప్రాంతాలను మలయా సమాఖ్యలో కలుపుకొని, దేశం పేరును మలేషియాగా మార్చి రెండు సంవత్సరాల గడవకముందే 1965 లో సింగపూరును సమాఖ్య నుండి బహిష్కరించారు. స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పటి నుంచి, మలేషియా GDP దాదాపు 50 సంవత్సరాలు సగటున 6.0% వృద్ధి తో, ఆసియాలోని అత్యుత్తమ ఆర్థిక రికార్డులలో ఒకటిగా ఉంది. ఆర్థిక వ్యవస్థ సాంప్రదాయికంగా దాని సహజ వనరులపై ఆధారపడి ఉంది కాని వైజ్ఞానిక, పర్యటక, వాణిజ్య మరియు వైద్య పర్యటక రంగాలు కూడా ఆర్ధిక వ్యవస్థకు దన్నుగానిలుస్తున్నాయి.
దేశంలో విభిన్న జాతులు, విభిన్న సంస్కృతులు ఉండి, రాజకీయాల్లో గణనీయ పాత్రను పోషిస్తున్నాయి. వెస్ట్ మినిష్టర్ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ ఆధారంగా ఇక్కడి ప్రభుత్వ వ్యవస్థ రూపొందించబడింది మరియు న్యాయ వ్యవస్థకు ఇంగ్లీష్ కామన్ లా ఆధారంగా ఉంది. మత స్వేచ్ఛను రక్షిస్తూనే ఇస్లాం మతం జాతీయ మతంగా ప్రకటించబడింది. రాజ్యాధిపతిగా రాజు ( యాంగ్ డి-పెర్తుఆన్) ఉంటాడు, రాజుగా తొమ్మిది మలేషియా రాష్ట్రాల వంశపారంపర్య పాలకుల నుండి ఒకరిని ఎన్నుకొంటారు, ఇతని పదవీకాలం 5 సంవత్సరాలు. ప్రభుత్వం యొక్క అధికారిగా ప్రధాన మంత్రి ఉంటాడు.
యురేషియాఖండం దక్షిణ కొనలో, ఉష్ణమండలంలో తాన్జుంగ్ పియై అను ప్ర్రాంతం మలేషియాలో ఉంది. ఇది పెద్ద సంఖ్యలో వివిధ స్థానీయ జంతువులు, శిలీంధ్రాలు మరియు మొక్కలు ఉండే వైవిధ్యమైన దేశం. ఇది ఆగ్నేయ ఆసియా దేశాల సమాఖ్య, తూర్పు ఆసియా సమ్మిట్ మరియు ఇస్లామిక్ సహకార సంస్థ, మరియు ఆసియా పసిఫిక్ ఆర్ధిక సహకార సంస్థ, కామన్వెల్త్ దేశాల సమాఖ్య, మరియు అలీనోద్యమము మొదలైన సంస్థలు మరియు సమాఖ్యలకు వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగావుంది
పేరు వెనుక గాధ
"మలయు" అనే పేరు "మలయ్" మరియు "ఊర్" అనే తమిళ పదములనుండి పరిణామం చెందిన శబ్దంగా భావిస్తారు. మలయ్ అంటే పర్వతము, ఊర్ అంటే తెలుగు మరియు తమిళాలలో ఊరు లేదా నగరము అని అర్ధము. తరువాత 7 నుండి 13వ శతాబ్దం వరకు సుమత్రాలో కొనసాగిన సామ్రాజ్యాన్ని మలయు అని వ్యవహరించేవారు. ప్రాచీన భారతదేశపు వ్యాపారులు మలేషియాను "మలయాద్వీపం" అను పేరుతో వ్యవహరించేవారు.1826 సంవత్సరంలో ఫ్రెంచి నావికుడు జూల్స్ డ్యుమాంట్ డ్యుర్విల్లీ తన సముద్రయానంలో మలేషియా, మైక్రోనేషియా మరియు మెలనేషియ అనే పేర్లతో పిలువబడే ఈ ప్రాంతాన్ని కనుగొన్నాడు; 1831 సంవత్సరంలో "Société de Géographie "కు ఈ పేర్లను ప్రతిపాదించాడు. జూల్స్ డ్యుమాంట్ డ్యుర్విల్లీ మలేషియాను పూర్వం ఈస్టిండీస్ అని వ్యవహరించేవారని అభివర్ణించాడు. 1850 సంవత్సరంలో ఇంగ్లాండుకు చెందిన మావనజాతి చరిత్ర శాస్త్రవేత్త జార్జ్ శామ్యూల్ విండ్సర్ ఎర్ల్ ఇండియా ద్వీపాలు మరియు తూర్పు ఆసియా జర్నల్ లో ఈ ఆగ్నేయ ఆసియా ద్వీపాలకు మేలయునేషియా మరియు ఇండూనేషియా అను పేర్లను ప్రతిపాదించాడు. మలేషియా 31 ఆగష్టు 1957 న మలయ సమాఖ్య స్వాతంత్ర్యం పొందినది. 16 సెప్టెంబర్ 1963 న సభ, సారవాక్, మరియు సింగపూరు ప్రాంతాలు మలయా సమాఖ్యలో కలుపుకొని, దేశం పేరు మలేషియాగా మార్చబడింది.
చరిత్ర
మాలేషియాలో 40,000 సంవత్సరాల పూర్వం ఆధునిక మానవుడు నివసించిన ఆధారాలు ఉన్నాయి. ఈ ప్రదేశంలో నివసించిన మొదటి మానవులు " నెగ్రితోస్ " అని భావిస్తున్నరు. క్రీశ మొదటి శతాబ్దం నుండి ఇక్కడకు భారతదేశం మరియు చైనా నుండి వ్యాపారస్తులు వలసవచ్చినట్లు అంచనా. వారు ఇక్కడ 2-3 శతాబ్దాలలో వాణిజ్య రేవులు మరియు తీరప్రాంత నగరాలు నిర్మించారు. వారి రాకతో ఇక్కడి స్థానిక ప్రజలు వారి సంస్కృతి మీద భారతీయ మరియు చైనా సంస్కృతి, సంప్రదాయాల ప్రభావం చూపాయి. అలాగే మలాయ్ స్థానిక ప్రజలు హిందూ మరియు బౌద్ధ మతం అవలంబించసాగారు. ఇక్కడ 4-5 శతాబ్ధాలకు చెందిన సంస్కృత వ్రాతపతులు లభించాయి. మలాయ్ ద్వీపకల్పం ఉత్తర భూభాగంలో 2వ శతాబ్దంలో లాంగ్కసుకా సామ్రాజ్యం స్థాపించబడి 15వ శతాబ్దం వరకు కొనసాగింది. 7-13వ శతాబ్ధాలలో దక్షిణ మలయా ద్వీపకల్పంలో శ్రీవిజయ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఉండేది. శ్రీవిజయ సామ్రాజ్యం పతనం తరువాత మలేషియా ద్వీపకల్పం మరియు మలేషియా ఆర్చిపెలెగోల మీద మజపాహిట్ సామ్రాజ్య ఆధిక్యం కొనసాగింది. 14వ శతాబ్దం నుండి మలేషియా ద్వీపకల్పంలో ఇస్లాం ప్రవేశించి వ్యాపించసాగింది. 15వ శతాబ్దంలో శ్రీవిజయ సామ్రాజ్యానికి చెందిన రాజకుమారుడు పరమేశ్వర మలక్క సుల్తానేట్ సామ్రాజ్యస్థాపన జరిగింది. మలక్క సుల్తానేటును మలేషియా ద్వీపకల్ప మొదటి స్వతంత్ర రాజ్యంగా భావించబడుతుంది. ఈ సమయంలో మలక్క ముఖ్యమైన వ్యాపారకూడలిగా ఉంటూ పరిసర భూభాగాన్ని వ్యాపారపరంగా ఆకర్షిస్తూ వచ్చింది. పరమేశ్వరా ముస్లిం మతం స్వీకరించి ముస్లిం మతాన్ని వేగంగా విస్తరింపజేసాడు.
1511 లో పోర్చుగీస్ మలక్కా సామ్రాజ్యాన్ని జయించింది. తరువాత మలేషియాను 1641లో డచ్ స్వాధీనం చేసుకుంది. 1786లో మలేషియాలోకి బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం ప్రవేశించింది. తరువాత ఈస్టిండియా కంపెనీ సుల్తాన్ కెదాహ్ నుండి పెనాంగును లీజుకు తీసుకుంది. 1819 లో సింగపూరును స్వాధీనం చేసుకున్న బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం 1824 నాటికి మలయా మీద ఆధిపత్యం సాధించింది.
నేరుగా ఒప్పందం ద్వారా సింగపూర్ మరియు లబుయన్ ద్వీపంలో కాలనీని స్థాపించారు. 20వ శతాబ్దం నాటికి పహాంగ్, సెలాంగర్, పెరక్ మరియు నెగెరి సెంబిలన్ రాష్ట్రాలు ఫెడరేటెడ్ మలాయ్ రాష్ట్రాలుగా గుర్తించబడ్డాయి. మలాయ్ పాలకులతో కుదుర్చుకున్న ఒప్పందాల ద్వారా మలాయ్ పాలకులకు బ్రిటిష్ పౌరులు సలహాదారుగా నియమించబడ్డారు. మిగిలిన 5 రాష్ట్రాలు ఫెడరేటెడ్ కాని రాష్ట్రాలుగా గుర్తించబడ్డాయి. 20 శతాబ్ధానికి ఈ రాష్ట్రాలు బ్రిటిష్ ఆధీనంలో లేనప్పటికీ ఇక్కడ కూడా బ్రిటిష్ సలహాదారులు అనుమతించబడ్డారు. 19వ శతాబ్దంలో ద్వీపకల్పంలో మరియు బొర్నియో లలో అభివృద్ధి సధారణంగా ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది. బ్రిటిష్ పాలనా కాలంలో భారతదేశం మరియు చైనా దేశాల నుండి ఇక్కడకు కూలీల రాకను ప్రోత్సహించారు. 1878లో సులు సుల్తాన్ మొత్తం అధికారాలు బ్రిటిష్ పరం చేసేవరకు సబాహ్ బ్రిటిష్ వారి క్రౌన్ కాలనీగా ఉంటూ వచ్చింది తరువాత ఉత్తర బోర్నియోకి మారింది. 1842 లో బ్రూనై సుల్తాన్ జేంస్ బ్రూక్ చేత సరావాక్ వదులి వేయబడింది. అతడిని వెన్నంటి వచ్చిన రాజులు అది బ్రిటిష్ క్రౌన్ కాలనీగా మారేవరకు తెల్లరాజాలుగా 1946 వరకు స్వతంత్రంగా రాజ్యపాలన చేసారు.
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధసమయంలో జపానీ సైన్యం మలయా మీద దండయాత్రచేసి మలయా, సరవాక్ మరియు సింగపూర్ లను ఆక్రమించుకున్నది. జపాన్ మాలయాను మూడు సంవత్సరాల కాలం పాలించింది. ఈ సమయంలో అధికమైన సంప్రదాయ సమస్యలు చివరకు జాతీయసమైక్యత అభివృద్ధికి దారితీసాయి. మిత్రసైన్యాలు మలయాను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకున్న తరువాత స్వతంత్రరాజ్య స్థాపనకు ప్రజలలో మద్దతు అధికమైంది. యుద్ధనంతరం బ్రిటిష్ మలయాను రాజ్యపాలనను సమైక్యపరచి మలయాన్ యూనియన్ పేరిట ఒకేరాజ్యంగా చేయాలని ప్రణాళిక రూపిందించింది. అయినప్పటికీ మలయా ప్రజలు ఈ ప్రతిపాదనను బలంగా వ్యతిరేకించారు. సంప్రదాయక చైనీయులకు పౌరసత్వం ఇస్తున్న మలయా పాలకులను ఈ వ్యతిరేకత బలహీనపరచింది. 1946లో మలయాన్ యూనియన్ స్థాపించబడింది. సింగపూర్ తప్ప మిగిలిన మలయా ద్వీపకల్పంలో ఉన్న బ్రిటిష్ ఆధిపత్యం రద్దు చేసి బ్రిటిష్ సైనిక రక్షణతో స్వతంత్ర
ప్రతిపత్తి కలిగిన ఫెడరేషన్ ఆఫ్ మలయా స్థాపించబడింది. ఈ సమయంలో మలయాన్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ నాయకత్వం కింద సప్రదాయక చైనీయులు తిరుగుబాటు చేసి గొరిల్లా యుద్ధంతో బ్రిటిష్ వారిని మాలయా నుండి తరిమివేయాలని ప్రయత్నించారు. మలయా తిరుగుబాటు 1948 నుండి 1960 వరకు కొనసాగింది. అలాగే ఈ తిరుగుబాటు దారుల మీద మలయాన్ కామంవెల్ట్ సైన్యాలు సాగించిన ఈ యుద్ధం దీర్ఘకాల వ్యతిరేక తిరుగుబాటు పోరాటంగా కామంవెల్త్ చరిత్రలో నిలిచిపోయింది. తరువాత మలయా ఫెడరేషన్ మరియు సబాహ్, సరవాక్ మరియు సింగపూర్ బ్రిటిష్ క్రౌన్ కాలనీలు ఒక ఒప్పందానికి వచ్చయి. ఫెడరేషన్ ప్రతిపాదించిన తేదీ 1963 ఆగస్ట్ 31 అయినప్పటికీ ఒప్పందం అమలుకు రావడానికి ఇండోనేషియా నేత సుకర్నో మరియు సారావాక్ యునైటెడ్ పీపుల్స్ వ్యతిరేకంతో సెప్టెంబరు 16 వరకు ఆలస్యం జరిగింది.
ఫెడరేషన్ తీవ్రమైన ఘర్షణలు తీసుకురావడమే కాక 1965లో ఇండోనేషియా మరియు సింగపూరులతో పోరాటం జాతి ఘర్షణలు రావడానికి కూడా కారణం అయింది. ఈ జాతి ఘర్షణలు పాతుకుపోయి 1969 మే 13 నాటికి అల్లర్లు చెలరేగాయి. అల్లర్ల తరువాత ప్రధానమంత్రి తన్ అబ్దుల్ రజాక్ వివాదాస్పదమైన కొత్త ఆర్ధికవిధానాలను ప్రవేశపెట్టాడు. ప్రధాన మంత్రి మహేందిర్ మొహమ్మద్ పాలనలో 1980 లో వేగవంతమైన ఆర్ధిక ప్రగతి నగరనిర్మాణం ప్రారంభం అయ్యాయి. పెట్రోనాస్ టవర్స్, ది నార్త్ సౌత్ ఎక్స్ప్రెస్ వే, ది న్యూ ఫెడరల్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ కాపిటల్ ఆఫ్ పుత్రాలయా మరియు మల్టీమీడియా సూపర్ కారిడార్ వంటి నిర్మాణాలు వాటిలో కొన్ని. అయినప్పటికీ 1990 ఆసియా ఆర్ధిక దిగ్బంధం సమయంలో కరెంసీ, స్టాక్ మరియు స్థిరాస్థి మార్కెట్ దాదాపు పడిపోయింది.
ప్రభుత్వ విధానాలు
మలేషియా రాజ్యాంగ ఎన్నిక రాచరికం అనుసరిస్తుంది. మలేషియా ప్రభుత్వ విధానం బ్రిటిష్ కాలనియల్ పాలనా విధానాలలో ఒకటి అయిన వెస్ట్ మినిస్టరీ పార్లమెంటరీ విధానాన్ని అనుసరిస్తుంది.
రాష్ట్ర అధ్యక్షుడైన " యాంగ్ డి-పెర్తుఆన్ అగాంగ్ "ను సాధారణంగా రాజుగా భావిస్తారు. మలేషియా రాష్ట్రాల 9 వారసత్వ పాలకుల నుండి 5 సంవత్సరాలకు ఒకసారి రాజును ఎన్నుకుంటారు.
మిగిలిన 4 రాష్ట్రాలకు గౌరవ పాలకులుగా గవర్నర్లు నియమించబడతారు. వీరు రాజు ఎన్నికలో పాల్గొనరు. 2011 నుండి అబ్దుల్ హలీం ఆధ్వర్యంలో జరిగిన ఒప్పందం కారణంగా వారసత్వ పాలకులైన 9 మంది ఒకరి తరువాత ఒకరు రాజుగా ఎన్నుకొనబడతారు. 1994 లో రాజ్యాంగ విధానంలో మార్పులు చేసిన తరువాత రాజు ప్రభుత్వంలో గౌరవార్ధం నియమించబడతాడు. అప్పర్ హౌస్ నుండి మంత్రులను ఎన్నిక చేస్తారు.
రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి కొంత కేంద్రప్రభుత్వానికి కొంత చట్టం అమలు చేసే అధికారాలు విభజించబడి ఉంటాయి. రెండు సభలు కలిగిన పార్లమెటు విధానంలో దిగువ సభలో ప్రజాప్రతినిధులు అప్పర్ సభలో సెనేట్ సభ్యులు పాల్గొంటారు. ఒక్కో నియోజక వర్గం నుండి ఒక్కొకరు అన్న విధానంలో 5 సంవత్సరాలకు ఒకసారి దిగువసభకు 222 మంది ప్రతినిధులను ఎన్నుకుంటారు. 70 మంది సెనేట్ సభ్యులు 3 సంవత్సరాల కాలం పనిచెయ్యడానికి నియమించబడతారు. 26 మంది సెనేట్ సభ్యులు 13 రాష్ట్రప్రభుత్వాల శాసనసభల నుండి ఎన్నుకొనబడతారు. మిగిలిన 44 మంది సెనేట్ సభ్యులు ప్రధానమంత్రి సలహాతో రాజుచేత నియమించబడతారు. పార్లమెట్ మిశ్రిత పార్టీ విధానం అనుసరిస్తుంది. స్వతంత్రం వచ్చినప్పటి నుండి మలేషియా బారిసన్ నేషనల్ అనబడే మిశ్రిత పార్టీ విధానం అనుసరిస్తుంది.
రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఒకే శాసనసభ విధానం అనుసరిస్తుంది. రాష్ట్ర శాసనసభకు ప్రతినిధులను నియోజక వర్గం నుండి ఎన్నుకొంటారు. రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు రాష్ట్ర ప్రభుత్వలను పాలనావ్యవహారాల బాధ్యత వహిస్తారు. అధిక సంఖ్యలో శాసనసభా సభ్యులు కలిగిన పార్టీ నుండి ముఖ్యమంత్రిని ఎన్నుకుంటారు. ప్రధానమంత్రి సలహాతో రాష్ట్రాలకు పాలకులుగా మలాయ్ వారసత్వ ప్రాతిపదికన నియమించబడతారు. పార్లమెంట్ ఎన్నికలు ప్రతి 5 సంవత్సరాలకు ఒకసారి నిర్వహిస్తారు. 21 సంవత్సరాలు నిండిన నమోదుచేయబడిన పౌరులకు మాత్రమే ఓటు హక్కు ఉంటుంది. ఓటింగ్ నిర్భంధం కాదు.
ప్రధానమంత్రి నాయకత్వంకోలోని మంత్రివర్గానికి ప్రభుత్వనిర్వహణ అధికారం ఉంటుంది. ప్రధానమంత్రి తప్పకుండా పార్లమెంట్ సభ్యుడై ఉండాలి. అత్యధిక సంఖ్యలో పార్లమెంట్ సభ్యులున్న పార్టీ నుండి రాజు ప్రధానమంత్రిని ఎన్నిక చేస్తాడు. ఇరు సభా సభ్యుల నుండి ఎంపిక చేసిన వారుని కాబినెట్ మంత్రులను చేస్తారు. ప్రధానమంత్రి ప్రభుత్వానికి మరియు పార్లమెంటుకు నాయకత్వం వహిస్తాడు. 2009లో నాజిబ్రజాక్ 6వ ప్రధాన మంత్రిగా ఎన్నికచేయబడ్డాడు.
మలేషియా చట్టవిధానం ఇంగ్లీష్ బేసిక్ ఆధారంగా రూపొందించబడింది. న్యాయవ్యవస్థ స్వతంత్రంగా పనిచేస్తున్నప్పటికీ జవాబుదారీ బాధ్యత కలిగి ఉంటుంది. న్యాయమూర్తి నియామకత్వం జవాబుదారి మరియు పారదర్శకంగా ఉంటుంది. న్యాయవ్యవస్థలో ఉన్నత న్యాయస్థానం ఫెడరల్ కోర్ట్ తరువాత కోర్ట్ ఆఫ్ అప్పీల్ మరియు రెండు హై కోర్టులు ఉంటాయి. ఒకటి మలేషియా ద్వీపకల్పంలో మరొకటి తూర్పు మలేషియాలో ఉంటుంది. మలేషియాలో రాచరిక వ్యవస్థ వచ్చే ఫిర్యాదులు రాచరిక వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా వచ్చే ఫిర్యాదులను విచారించడానికి ప్రత్యేక న్యాయస్థానం ఉంటుంది. షరియా న్యాయస్థానాలు సివిల్ న్యాయస్థానాల కంటే భిన్నంగా ఉంటాయి. ఈ కోర్టులు మలేషియన్ ముస్లిములకు షరియా చట్టం అనుసరించి తీర్పులు ఇస్తుంటుంది.
ఇవి సెక్యులర్ న్యాయస్థానాలకు సమాంతరంగా పనిచేస్తుంటాయి. దేశాంతర్గత రక్షణ చట్టం విచారణ లేకుండా నిర్భంధించడాన్ని అనుమతిస్తుంది. మాదక ద్రవ్యాల వినియోగం అమ్మకం వంటి విషయాలలో మరణశిక్ష విధించబడుతుంది.
మలేషియన్ రాజకీయాలలో జాతి ప్రధానపాత్ర వహిస్తుంది. రాజకీయ పార్టీలన్నీ జాతి ఆధారంగానే ఏర్పడతాయి. కొత్త ఆర్ధిక విధానాలు, భూమిపుతేరాకు ప్రత్యేక సదుపాయాలు కల్పించడం, మలయన్లకు ప్రత్యేత ఇవ్వడం మరియు అసలైన మలేషియా వారసులని భావించబడుతున్న స్థానిక గిరిజనులకు ప్రత్యేకత ఇవ్వడం వంటి చర్యలతో నేషనల్ డెవలప్మెంట్ పాలసీ ఒక అడుగు ముందుకు వేసింది. భూమిపుతేరాకు చెందని చైనా మరియు భారతీయ వంశావళి వారికంటే మిగిలిన మలేషియన్లకు ప్రభుత్వం ప్రత్యేక వసతులు కల్పించింది. ఈ విధానాలలో భూపుతేరా ప్రజలకు ఉద్యోగాలు, విద్యావసతులు, ఉపకారవేతనాలు, వ్యాపారం మరియు చౌకైన గృహవసతి మరియు పొదుపు పధకాలు భాగం వహిస్తాయి. ఏది ఏమైనప్పటికీ ఈ విధానాలు సంప్రదాయ ప్రజల మధ్య తీవ్రమైన అసహనానికి కారణం ఔతుంది. మలేషియా ప్రభుత్వం విధానాలు మతాతీత విధానలను ప్రతిఫలిస్తున్నాయా లేక ఇస్లాం విధానాలను ప్రతిఫలిస్తున్నాయా అన్న విషయం మీద వివాదాలు తలెత్తుతున్నాయి. పాన్-ఇస్లామిక్ పార్టీ రాష్ట్ర శాసనసభలో ఇస్లామిక్ చట్టాలను ప్రవేశపెట్టడాన్ని ఫెడరల్ ప్రభుత్వం నిలిపివేసింది.
సైన్యం విదేశీవిధానాలు
ఆగ్నేషియా దేశాలు మరియు ఆర్గనైజేషన్ ఆఫ్ ఇస్లామిక్ కోపరేషన్ నిధివితరణ సభ్యత్వం కలిగిన మలేషియా నుండి ప్రతినిధులు ఐక్యరాజ్య సమితి, ది ఆసియా-పసిఫిక్ ఎకనమిక్ కోపరేషన్, ది డెవలపింగ్ 8 కంట్రీస్ మరియు నాన్ అలైండ్ మూవ్మెంట్ మొదలైన సమావేశాలలో పాల్గొంటూ ఉంటారు. పూర్వ బ్రిటిష్ కాలనీగా 2005 లో కామంవెల్త్ దేశాల సమ్మేళనం మలేషియాలోని కోలాంపూరులో జరిగింది. మలేషియా విదేశీ విధానం పక్షపాతరహితం మరియు అన్ని దేశాలతో శాతియుత విధానం వహిస్తూ ఉంటుంది. దక్షిణాసియా రక్షణ మరియు స్థిరత్వానికి మలేషియా ప్రభుత్వం ప్రాధాన్యత ఇస్తుంది. అలాగే ప్రాంతీయ దేశాలతో సంబాధాలను మరింత బలపరచడాన్ని కోరుతూ ఉంటుంది. చారిత్రకంగా మలేషియా ప్రభుత్వం తనను ఇస్లామిక్ దేశంగా పేర్కొటున్నది. అలాగే ఇతర ఇస్లామిక్ దేశాలతో సంబంధాలను బలపరుస్తూ ఉంది. మలేషియా దేశసార్వభౌమాధికారం మరియు దేశీయ వ్యవహారాలను తన అధీనంలో ఉంచడానికి ముఖ్యత్వం ఇస్తుంది.
మలేషియా ప్రభుత్వం పొరుగుదేశాలతో భూభాగ వివాదాలను పరిష్కరించడానికి శక్తియుక్తులు ఉపయోగిస్తుంది. మలేషియా భూవివాదాల పరిస్కారానికి అనుసరిస్తున్న పలు విధానాలలో ప్రభుత్వం వివాదాలను అంతర్జాతీయ న్యాయస్థానం దృష్టిలోకి తీసుకువెళ్ళడం ఒకటి. 2002 లో దక్షిణ చైనా సముద్రంలో కాందక్ట్ ఆఫ్ పారిస్ ప్రకటనతో అనేక రాష్ట్రాల మధ్య తలెత్తిన స్పార్ట్లీ ద్వీపాల వివాదాలలోవెసులుబాటు కనిపించింది. 2008లో బ్రూనై మరియు మలేషియా భూవివాదాలకు ముగింపు పలికి సముద్రజల సరిహద్దుల విషయంలో ఒక ఒప్పందానికి వచ్చాయి. ఫిలిప్పైంతో ఉన్న సబాహ్ వివాదం పరిస్కరించబడలేదు. సింగపూర్ భూపునరుద్ధరణ విషయంలో ఇరు దేశాలనడుమ ఘర్ణణలు తలెత్తడానికి కారణమైనది. ఇండోనేషియా సముద్రజలాల సరిహద్దుల వివాదాలు ఇంకా సజీవంగా ఉన్నాయి.
మలేషియా ఇజ్రాయేలును ఎప్పుడూ దేశంగా గుర్తించలేదు. అలాగే మలేషియా ఇజ్రాయేలుతో ఎటువంటి దౌత్యసంబంధాలు ఏర్పరుచుకో లేదు. మలేషియా పాలస్తీనాకు బలమైన మద్దతుదాతుగా ఉంటూ వచ్చింది. అంతేకాక గాజా ఫ్లోటిల్లా దాడి సందర్భంలో ఇజ్రాయేలును అంతర్జాతీయ క్రిమినల్ కోర్టుకు తీసుకువెళ్ళాలని పులుపు ఇచ్చింది. మలేషియన్ శాంతిస్థాపన దళాలను లెబనానుకు పంపింది. అలాగే ఐక్యరాజ్యసమితి శాంతిస్థాపన దళం ద్వారా అనేక శాంతిస్థాపన మిషన్లలో భాగస్వామ్యం వహిస్తుంది.
మలేషియన్ సైనికశక్తి మూడువిభాగాలుగా విభజింపబడుతుంది. అవి వరుసగా రాయల్ మఏషియన్ నేవీ, ది మలేషియన్ ఆర్మీ మరియు రాయల్ మలేషియన్ ఎయిర్ ఫొర్స్. మలేషియాలో నిర్భంధ సైనికవిధానంలాఏదు, సైన్యంలో ప్రవాఏశించడానికి వయోపరిమితి 18. దేశ జి.డి.పిలో 1.9% సైన్యం కొరకు ఉపయోగించబడుతుంది. మలేషియా మానవశక్తిలో 1.23% సైనిక ఉద్యోగాలలో నియమించబడ్డారు. ప్రస్తుతం మలేషియా మూడు విభాగాల సైన్యాల విస్తరణ మరియు అభివృద్ధి కార్యక్రమాలను చేపట్టింది. ప్రాంతీయ రక్షణ కొరకు " ది ఫైవ్ పవర్ డిఫెంస్ " స్థాపించబడింది. ఇది సింగపూర్, మలేషియా, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్ మరియు యునైటెడ్ కింగ్డం దేశాల సమష్టి సైన్యంగా రూపొందించబడి 40 సంవత్సరాల నుండి పనిచేస్తుంది. కొన్ని సంవత్సరాలుగా సమష్టి శిక్షణ మరియు సైనిక క్రీడలు ఇండోనేషియాలో నిర్వహించబడుతున్నాయి. మలేషియా మరియు ఫిలిప్పైంస్ సమష్టి రక్షణదళం శిక్షణా మరియు సైనిక క్రీడలకు ఆతిథ్యం ఇవ్వడానికి అంగీకరించాయి. అలాగే వారి జలభాగ రక్షణ మరియు చట్టవ్యతిరేకమైన ప్రవేశం వంటి వివాద పరిష్కారల బాధ్యత వారికి అప్పగించాయి.
భౌగోళికం
మలేషియా మొత్తం వైశాల్యం 3,29,847 చదరపు కిలోమీటర్లు. వైశాల్యపరంగా మలేషియా ప్రపంచదేశాలలో 67వ స్థానంలో ఉంది. మలేషియా పడమటి సరిహద్దులలో తాయ్లాండ్ ఉంది. తూర్పు సరిహద్దులలో ఇండోనేషియా మరియు బ్రూనై దేశాలు ఉన్నాయి. మలేషియా ఇరుకైన కాజ్వే మరియు వంతెనలతో సింగపూరుతో అనుసంధానమై ఊంది. మలేషియా సముద్రతీర సరిహద్దులో వియత్నాం మరియు ఫిలిప్పైన్ ఉన్నాయి. భూసరిహద్దులలో అధిక భాగం పర్లిస్ నది, ది గోలోక్ నది మరియు పగలయన్ కాలువ ఉన్నాయి. సముద్రతీర జలసరిహద్దులలో కొన్ని వివాదాలు ఉన్నాయి. మలేషియాను సరిహద్దుగా చేసుకుని బ్రూనై అవతరించింది. బ్రునైని సారవాక్ రాష్ట్రం రెండుభాగాలుగా విడదీస్తుంది. ఆసియా ప్రధానభూమి మరియు మలాయ్ ఆర్చ్పిలాగోలలో ఉన్న ఒకేదేశం మలేషియా. ఆసియాఖండానికి చివరి దక్షిణ భూభాగం మలేషియా దక్షిణ రాష్ట్రమైన జోహర్లో ఉన్న తాన్జంగ్. సుమత్రా మరియు మలేషియా ద్వీపకల్పం మధ్య ఉన్న మలక్క స్ట్రైట్ ప్రపంచ వాణిజ్యానికి అతిముఖ్య రహదారిగా ఉంది. ప్రపంచ వాణిజ్యంలో 40% ఈ మార్గం ఆధారంలో జపుగుతుంది.
మలేషియా రెండుభాగాల నద్య దక్షిణచైనా సముద్రం ఉంటుంది. ద్వీపకల్ప మలేషియా మరియు తూరు మలేషియా భూభాలకు దీర్ఘమైన సముద్రతీరం ఉంటుంది. ఈ సముద్రతీరాల నుండి మైదానాలు ఆరంభమై క్రమంగా పర్వత ప్రాంతాలుగా మారుతూ ఉంటుంది. ద్వీపకల్ప మలేషియాలో 40% మలేషియన్ భూభాగం ఉంటుంది. ఈ భూభాగం ఉత్తరదక్షిణాలుగా 740 కిలోమీటర్ల పొడవున ఉంటుంది. అలాగే అత్యధిక వెడల్పు 322 కిలోమీటర్లు ఉంటుంది. ఈ భూభాగాన్ని తితివాంగ్సా పర్వతాలు తూర్పుపడమరలుగా విడదీస్తాయి. ద్వపకల్ప మధ్యభాగంలో ఈ పర్వత శ్రేణిలో కొంతభాగం దిగువకు దిగి ఉంటుంది. ఈ పర్వతాలు దట్టమైన అరణ్యాలతో నిండి ఉంటుంది. ఈ పర్వతం ప్రధానంగా గ్రానైట్ శిలామయమై ఉంటుంది. అవి చాలా వరకు అరిగి ఉంటాయి
ఈ పర్వతాలు కొన్ని మలేషియన్ నదులకు జన్మస్థానాలు. మలేషియన్ ద్వీపకల్ప సముద్రతీరాలు వెడల్పు సుమారు 50 కిలోమీటర్ల వెడల్పు ఉంటుంది. ద్వీపకల్ప సముద్రతీరం పొడవు 1,931 కిలోమీటర్లు. అయినప్పటికీ హార్బర్లు పడమటి తీరంలో మాత్రమే ఉంటాయి.
బోర్నియో ద్వీపంలో ఉన్న తూర్పు మలేషియా సముద్రతీరం పొడవు 2,607 కిలోమీటర్లు. ఈ భూభాగంలో సముద్రతీర భూభాగం, కొండలు, లోయలు మరియు లోతట్టుగా ఉండే పర్వతాలు ఉంటాయి. పర్వశ్రేణులు సారవాక్ నుండి ఉత్తరదిశగా బారులు తీరి సబాహ్ రాష్ట్రాన్ని వేరుచేస్తూ ఉంటాయి. ఈ పర్వతశ్రేణులలో మలేషియాలోని అత్యంత ఎత్తు ఉన్న 4,95.2 మీటర్ల ఎత్తు ఉన్న కినబాలు పర్వతం ఉంటుంది. ప్రపంచ వారసత్వ సంరక్షణ సంస్థ అయిన " యునెస్కో వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్"గా కినబాలు పర్వతంలో ఉన్న " కినబాలు నేషనల్ పార్క్ " సంరక్షించబడుతుంది. ఈ ఉన్నత పర్వతశ్రేణులు మలేషియా మరియు ఇండోనేషియాలకు సరిహద్దుగా ఉన్నాయి. సారవాక్ రాష్ట్రంలో ఉన్న ములుగుహలు ప్రపంచంలో అత్యంత పొడవైన గుహల శ్రేణిగా భావించబడుతుంది. వీటిచుట్టూ ఉన్న భూభాగంలో అనేక ద్వీపాలు ఉన్నాయి. వీటిలో పరిమాణంలో పెద్ద ద్వీపం బంగ్గీ.
జీవవైవిధ్యం
మలేషియా 1993 జూన్ 12 వ తేదీ రియో సమావేశంలో " బయోలాజికల్ డైవర్శిటీ " (జీవవైవిధ్యం) కి సంతకం చేసి 1994 జూన్ 24 సమావేశంలో భాగస్వామ్యం వహించింది. మలేషియా తరువాత జీవవైవిధ్యం ప్రణాళిక మరియు కార్యరూప ప్రణాళిక రూపిందించింది. దేశంలో అత్యధిక జీవవైవిధ్యం మరియు అధిక పరిమితిలో స్థనికత ఉంది. మలేషియాలో ప్రపంచంలో ఉన్న జీవజాతులలో 20% జీవజాలం ఉన్నట్లు అంచనా. బోర్నియో పర్వతారణ్యాలలో దేశంలోని అత్యధిక స్థానిక జీవజాలం మనుగడ సాగిస్తున్నది. దిగువ అరణ్యప్రాంతాలలో ప్రత్యేకమైన జీవజాలం మనుగడ సాగిస్తున్నది.
జంతుజాలం
మలేషియా ద్వీపంలో 210 క్షీరదాలు, 620 కంటే అధికమైన పక్షిజాతులు ఉన్నట్లు నమోదైంది. బోర్నియో పర్వతాలలో స్థానిక పక్షిజాతులనేకం కనిపిస్తుంటాయి. మలేషియాలో 250 జాతుల ప్రాకే జంతువులు ఉన్నాయి. దేశంలో 150 జాతుల పాములు మరియు 80 బల్లి జాతులు ఉన్నాయి. అలాగే వేలసంఖ్యలో కీటకాలు ఉన్నాయి. మలేషియా జలభాగం భూభాగం కంటే 1.5 పెద్దది. మలేషియా జభాగంలో జీవవైవిధ్యం అత్యధిక కలిగిన కోరల్ ట్రైయాంగిల్ ఒకటి. సిపడాన్ ద్వీపం చూట్టూ ఉన్న జలభాగం ప్రంపంచంలో జీవవైవిధ్యం అధికంగా ఉన్న ప్రదేశంగా భావించబడుతుంది. 600 రకాల కోరల్ (పగడం) జాతులున్న సులు సముద్రం జీవవైద్యానికి ప్రముఖ క్షేత్రమని భావించబడుతుంది.
శిలీంద్రాలు
మొక్కలు
మలేషియాలో మూడింట రెండుభాగాలు అరణ్యాలతో నిండి ఉంటుంది. కొన్ని అరణ్యాలు 13 కోట్ల సంవత్సరాల నాటివని వశ్వసిస్తున్నారు. మలేషియా తూర్పు దిక్కున దిగువభూమి అరణ్యాకు 760 మీటర్ల దిగువన వర్షాధార అరణ్యాలు ఉన్నాయి. ఈ అరణ్యాల అభివృద్ధికి ఇక్కడి తేమతోకూడిన వేడి వాతావరణం సహకరిస్తుంది. ఇక్కడ 14,500 రకాల పూలమొక్కలు మరియు చెట్లు ఉన్నాయి. మలేషియాలో వర్ధాధార అరణ్యాలతో 1,425 చదరపు కిలోమీటర్ల మాన్గ్రోవ్స్ కూడా ఉన్నాయి. మలేషియాలో ద్వీపకల్పంలో 8,500 జాతుల లతలు ఉన్నాయి. తూర్పు మలేషియా అరణ్యాలలో 2,000 జాతుల చెట్లు ఉన్నాయి. ప్రతి హెక్టారుకు 240 జాతుల చెట్లు ప్రపంచంలో అత్యధిక జీవవైవిధ్యం కలిగిన ప్రదేశంగా ప్రసిద్ధిచెంది ఉంది.
సంరక్షణా వివాదాలు
వ్యవసాయం కొరకు మరియు కొయ్య కొరకు చెట్లు నరికివేసిన కారణంగా దేశంలోని వృక్షసంపద చాలావరకు నాశనం అయింది. సారవాక్ లోని వర్షారణ్యాలు 80% కనుమరుగైంది. చెట్ల నరికివేత కారణంగా తూర్పుమలేషియా వరదలతో తీవ్రంగా బాధపడింది. మలేషియా ద్వీపకల్పంలో వృక్షాలు 60% కనిపించకుండా పోయాయి. ప్రస్తుత రీతులో అరణ్యాల నరికివేత జరిగితే 2020 నాటికి మలేషియా అరణ్యాలు పూర్తిగా నాశనం కాగలవని భావిస్తున్నారు. జంతువులకు, శీలీంద్రాలకు మరియు మొక్కల జీవనానికి అననుకూల వాతావరణం ఏర్పడింది. అడవులను నరికి తోటల పెంపకానికి ప్రాముఖ్యత ఇస్తున్నారు. ప్రస్తుతం ఉన్న అరణ్యాలు నేషనల్ పార్కులకు పరిమితం అయింది. నివాసప్రదేశనాశనం సముద్రజీవుల జీవితశైలిని ఆపదకు గురి చేస్తున్నది. చట్టవిరోధమైన చేపలవేట చేపలవేటలో ఉపయోగించే డైనమైట్ మరియు పాయిజనింగ్ వంటివి సముద్రజీవుల క్షీణతకు కారణం ఔతుంది.
వ్యవసాయం మరియు కొయ్య కొరకు అడవులను నరికివేయడం వృక్షసంపదకు నష్టం వాటిల్లడమే కాక దేశపర్యావరణం కలుషితమవడానికి కారణం అయింది. సారవాక్ లోని వర్షారణ్యాలు 80% నాశనం అయ్యయి. అరణ్యాలు నరికివేత వలన తూర్పు మలేషియా వరదలతో తీవ్రనష్టాలను చవిచూసింది. మలేషియా ద్వీపకల్ప అరణ్యాలలో 60% కనపించకుండా పోయాయి. ప్రస్తుత రీతిలో అరణ్యాల నరికివేత జరిగితే 2020 నాటికి అరణ్యాలు పూర్తిగా నాశనం కాగలవని భావిస్తున్నారు. అరణ్యల నరికివేసి తోటల పెంపకానికి ముఖ్యత్వం ఇవ్వడం జంతువులకు, శీలీంద్రాలు మరియు మొక్కల జీవనశైలికి పెద్ద సమస్యగా మారింది. ప్రస్తుతం మిగిలిఉన్న అరణ్యాలు నేషనల్ పార్కులకు మాత్రమే పరిమితమైంది. నివాసప్రాంతాల నాశనం సముద్రజీవులను ప్రమాదానికి గురిచేసింది.
మరొక ప్రధాన సమస్య చట్టవిరుద్దంమైన చేపలవేట. చేపలవేటలో డైనమైట్ ఉపయోగం మరియు పాయిజన్ ఉపయోగం పర్యావణానానికి పెనుముప్పును కలిగిస్తుంది. 1950 నుండి ప్రస్తుత కాలానికి లెదర్ బాక్ తాబేళ్ళ సంఖ్య ఇప్పటికే 98% క్షీణించింది. కొన్ని జంతువుల క్షీణతకు వేట ఒక కారణం ఔతుంది. అధికౌపయోగం మరియు జంతువుల శరీరభాగాలు వాణిజ్య ఆదాయానికి ఉపయోగించడం సముద్రజీవుల నుండి పులులు అంతరించేదశకు చేరుకోవడానికి కారణమౌతున్నాయి. అనియంత్రిత పర్యాటక పరిశ్రమ అభివృద్ధి సముద్రజీవుల ఉనికిని ప్రమాదంలో పడివేసింది.
మలేషియన్ ప్రభుత్వం పర్యావరణ పరిరక్షణతో కూడిన ఆర్ధికప్రగతి సాధించడానికి కృషిచేస్తున్నది. అయినప్పటికీ కొన్ని పెద్ద సంస్థలకు అనుకూలంగా వ్యవహరిస్తూ పర్యావరణాన్ని నిర్లక్ష్యం చేస్తుందన్న విమర్శలు కూడా తలెత్యుతున్నాయి. కొన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు పర్యావరణ దుష్ప్రభాలు మరియు అడవుల నరికివేత కారణంగా పెరిగిన కాలుష్యం సంస్యలను ఎదుర్కొంటున్నది. ఫెడరల్ ప్రభుత్వం సంవత్సరానికి 10% కొయ్య పరికపాల వినియోగం తగ్గించడానికి ప్రయత్నిస్తున్నది. దేశంలో అరణ్యాల పరిరక్షనిమిత్తం తూర్పు మలేషియాలో 23 మరియు మలేషియా ద్వీపకల్పంలో 5 మొత్తం 28 నేహనల్ పార్కులు స్థాపించబడ్డాయి. సిపడాన్ దీవుల వంటి ప్రదేశాలలో పర్యాటకుల రాకను తగ్గించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. జంతువుల రవాణా పెద్ద సమస్యగా భావించబడుతుంది. మలేషియా ప్రభుత్వం బ్రూనై మరియు ఇండోనేషియా ప్రభుత్వాలతో చర్చింది జంతువుల రవాణా తగ్గించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.
ఆర్ధికం
మలేషియా స్వేచ్ఛ విఫణి మరియు కొత్తగా పారిశ్రామిక వాణిజ్యం కలిగిన దేశం. మలేషియా ప్రభుత్వం దేశం యొక్క స్థూలమైన ఆర్ధికప్రగతికి గుర్తించ తగిన పాత్ర వహించింది. ఆసియాలో ఉత్తమ ఆర్ధిక ప్రగతి సాధించినదేశాలలో మలేషియా ఒకటి. మలేషియా 1957 నుండి 2005 వరకు సంవత్సరానికి సరాసరి 6.5% జి.డిపి. అభివృద్ధి సాధించింది. 2011 లో జి.డి.పి అభివృద్ధి 45000 కోట్ల అమెరికన్ డాలర్లు. ఇది ఆదియా ఆర్ధిక ప్రగతిలో 3 వ స్థానం, ప్రపంచ ఆర్ధిక ప్రగతిలో 29వ స్థానం. 1991 లో మలేషియా ప్రధాని మహాదిర్ బిన్ మొహమ్మద్ తన భవిస్యత్దర్శన వివరణలో 2020 నాటికి మలేషియా పారిశ్రామిక రంగంలో స్వయంసమృద్ధి సాధించగలదన్న ఆశాభావం వ్యక్తపరిచాడు. ప్రభుత్వ మంత్రి అయిన " తాన్ స్రి నార్ మొహమ్మద్ " మలేషియా అభివృద్ధి చెందిన దేశానికి అవసరమైన సకలవసతులను కలిగి ఉన్నదని ఉద్ఘాటించాడు.
1970 లో గనులు మరియు వ్యవసాయ ఆధారిత ఆర్ధికాభివృద్ధి విభిన్న రంగాలకు చెందిన ఆర్ధిక ప్రగతిగా రూపాంతరం చెందడం మొదలైంది. 1980 నుండి పాతిశ్రామిక ప్రగతి మలేషియా ఆర్ధికరంగాన్ని ముందుకు నడిపించింది. అధికమొత్తంలో పెట్టిన పెట్టుబడులు ఇందులో ప్రధాన పాత్రవహించాయి. 1997 ఆసియన్ ఆర్ధిక పతనం నుండి మలేషియా ఆర్ధిక రంగం పొరుగు దేశాలకంటే ముందే కోలుకుని ఆర్ధికపతనానికి ముందున్న తలసరి 14,800 అమెరికన్ డాలర్ల స్థాయికి చేరుకున్నది. వివిధ సంప్రదాయ ప్రజల మధ్య ఆర్ధిక అసమానతలు ఉన్నాయి. దేశజనాభాలో మూడవ వంతు ఉన్న చైనీయుల పెట్టుబడులలో 70% ప్రగతిని సాధించారు.
మలేషియాను ఆనుకుని ఉన్న మలక్కా స్ట్రెయిట్ అంతర్జాతీయ వాణిజ్యానికి అవసరమైన తోడ్పాటును అందిస్తుంది. మలేషియా సహజ మరియు వ్యవసాయ వనరులను ఎగుమతి చేస్తుంది.
మలేషియా ఎగుమతి చేస్తున్న విలువైన వనరులలో పెట్రోలు ప్రధానమైనది. ఒకప్పుడు మలేషియా టిన్, రబ్బర్ మరియు పాం ఆయిల్ ఏగుమతులలో ప్రపంచంలో మొదటి స్థానంలో ఉంది. అయినప్పటికీ మలేషియా ఆర్ధిక రంగం వాటి నుండి వేరు ఉత్పత్తులకు మారినా పాం ఆయిల్ ఎగుమతిలో అంతర్జాతీయంగా మొదటి స్థానంలో ఉంది.
మలేషియా విభిన్న రంగాల ఆర్ధికప్రగతి కొరకు చేసిన కృషి కారణంగా దిగుమతి వస్తువుల మీద ఆధాపపడడాన్ని తగ్గించు కున్నది. ప్రభుత్వం పర్యాటకరంగ అభివృద్ధిని ప్రోత్సహిస్తుంది. ఫలితంగా పర్యాటకం దేశ ఆర్ధికవనరులలో 3వ స్థానం వహిస్తున్నది. పర్యాటకరంగం ద్వారా దేశానికి గుర్తించతగినంత విదేశీమారకం లభిస్తున్నది. అయినప్పటికీ పరిశ్రమలు అభివృద్ధి కారణంగా
వాయు మరియు జల కాలుష్యం అధికమైంది. దీనికి అరణ్యాల తరుగుదల మరొక కారణంగా మారింది.
మౌలిక నిర్మాణాలు
అసియాలో అత్యంత అభివృద్ధి చేందిన దేశాలలో మలాఏషియా ఒకటి. మలేషియా టెలికమ్యూనికేషన్ వ్యవస్థ దక్షిణాసియా దేశాలలో ద్వితీయ స్థానంలో ఉంది. మొదటి స్థానం సింగపూర్కు దక్కుతుది. మలేషియా ఫిక్సెడ్ లైన్ చందాదారుల సంఖ్య 4.7 కోట్లు. అలాగే సెల్యులర్ చందాదారుల సంఖ్య 3 కోట్లు. దేశంలో 7 అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయాలు ఉన్నాయి. వీటిలో ప్రధానమైనది పోర్ట్క్లాంగ్. దేశంలో 200 పారిశ్రామిక పార్కులు ఉన్నాయి. వీటిలో టెక్నాలజీ పార్క్ మలేషియా మరియు కులిమ్- హైటెక్ పార్క్ ప్రత్యేకత సంతరించుకున్నాయి. ప్రజలలో 95% ప్రజలకు మంచినీటి సరఫరా జరుగుతూ ఉంది. కాలనీరాజ్య కాలంలో ఆర్ధిక ప్రాముఖ్యత కలిగిన నగరాలు మరియు రక్షణ అవసమైన ప్రాంతాలు అభివృద్ధి మీద మాత్రమే దృష్టి సారించబడింది.
గ్రామప్రాంతాలు అభివృద్ధి కొరకు ప్రత్యేక శ్రద్ధ తీసుకుని అభివృద్ధి చేయబడినప్పటికీ అవి ఇంకా వెనుకబడిన ప్రాంతాలుగానే పరిగణించబడుతున్నాయి. మలేషియా ద్వీపంలోని పడమటి తీరప్రాంతం ఇందులో ఒకటి. నగరప్రాంత టెలీకమ్యూనికేషన్ వ్యవస్థ శక్తివంతంగా ఉన్నప్పటికీ గ్రామవాసులకు వసతుల కొరత ఉంది.
మలేషియా రహదారుల పొడవు 98,721 కిలో మీటర్లు. ఇదికాక దేశంలో అత్యంత పొడవైన 1,821 కిలోమీటర్ల పొడవున్న నార్త్-సౌత్ ఎక్స్ప్రెస్ వే అదనం. 800 కిలోమీటర్ల పొడవైన ఎక్స్ప్రెస్ వే తాయ్ సరిహద్దుల నుండి సింగపూర్ వరకు ఉంటుంది. తూర్పు మలేషియా రహదార్లు మలేషియా ద్వీపకల్ప రహదార్లకంటే నాణ్యతలోను అభివృద్ధిలోను తక్కువ స్థాయిలో ఉంటాయి. మలేషియాలో 118 విమానాశ్రయాలు ఉన్నాయి. వాటిలో 38 విమానాశ్రయాలు మెరుగైన స్థితిలో ఉన్నాయి. మలేషియా అధికారిక విమానాశ్రయం దేశీయ మరియు అంతర్జాతీయ విమానసేవలందిస్తున్న మలేషియా ఎయిర్ లైన్ విమానాశ్రయం. ఈ విమానశ్రయం కార్గో సేవలు కూడా అందిస్తుంది.
మలేషియాలో రైల్వే మార్గాల పొడవు 1,849 కిలోమీటర్లు. కోలాలంపూర్ వంటి నగరాలలో లైట్ రైల్ ట్రాంస్ పోర్ట్ సిస్టం పనిచేస్తుంది. కోలాంపూర్ నుండి సింగపూర్ వరకు ఉన్న రైల్ మార్గం ది ఆసియన్ రైల్ ఎక్స్ప్రెస్ నిర్వహిస్తుంది. ఈ మార్గాన్ని సింగపూర్ నుండి చైనా వరకు నిర్మించాలని యోచిస్తున్నారు.
మలేషియా సంప్రదాయక విద్యుత్తు చమురు మరియు సహజవాయు ఆధారితమైనది. దేశం 13 గిగాబైట్ల విద్యుత్తును ఉత్పత్తుచేసే శక్తి కలిగి ఉంది. అయినప్పటికీ దేశంలోని సహజవాయువుల నిలువలు 33 సంవత్సరాకు సరిపోతుంది. చమురు నిలువలు 19 సంవత్సరాల విద్యుత్తు అవసరాలను తీర్చగలవు. విద్యుత్తు అవసరాలు అధికమౌతున్న కారణాన మలేషియా కొత్త వనరుల అభివృద్ధికి కృషిచేస్తుంది. 16% విద్యుత్తు హైడ్రోఎలెక్ట్రిక్ విధానంలో ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది. మిగిలిన 84% విద్యుత్తు దర్మల్ విధానంలో ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది. ది ఆయిల్ అండ్ గ్యాస్ ఇండస్ట్రీని ప్రభుత్వ ఆధీన సంస్థ అయిన పెట్రోనాస్ అధిగమించింది. ది ఎనర్జీ కమిషన్ ఆఫ్ మలేషియా నియంత్రణలో విద్యుత్తు రంగం పనిచేస్తుంది.
విజ్ఞాన శాస్త్రం మరియు సాంకేతికం
మలేషియా నైన్స్ విధానాలను మినిస్ట్రీ అఫ్ నైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ అండ్ ఇన్నొవేషన్ శాఖ నియంత్రిస్తుంది. సెమీకండక్టర్ డివైసెస్, ఎలెక్ట్రికల్ వస్తువులు, ఇఫర్మేషన్ ఆండ్ కమ్యూనికేషన్ సాంకేతిక ఉత్పత్తులను ఎగుమతి చేసే ప్రపంచదేశాలలో మలేషియా ఒకటి. 1996 లో మలేషియా మొదటి ఉపగ్రహ ప్రయోగం చేసింది. మీశాట్ శాటిలైట్ సిస్టంస్ ఎస్.డి. ఎన్. బి.హెచ్.డి (ముందుగా ఈ సంస్థ బినారియాంగ్ శాటిలైట్ సిస్టంస్ ఎస్.డి.ఎన్. బి.హెచ్.డి) అనే ప్రైవేట్ సంస్థ బోయింగ్ శాటిలైట్ సిస్టం నుండి మీశాట్-1, మీశాట్-2, మీశాట్-3 మరియు మీశాట్-3ఎ. మలేషియా ప్రభుత్వం వీటిని వరుసగా 2006 మరియు 2009 లో రోదసీలో ప్రవేశపెట్టింది. మలేషియా స్వయంగా టియుంగ్శాట్-1 పేరుతో రిమోట్ సెంసింగ్ శాటిలైటును విజయవంతంగా రూపొందించింది. ఈ శాటిలైట్ రూపకల్పనకు మలేషియా ఆస్ట్రో టెక్నాలజీ ఎస్.డి.ఎన్ బి.హెచ్.డి (ఏ.టి.ఎస్.డి) (మలేషియా), మరియు సర్రే శాటిలైట్ టెక్నాలజీ లిమిటెడ్ (యునైటెడ్ కింగ్డం) సహకారంతో రూపొందించింది. 2000 లో ఈ శాటిలైటును భూమి దిగువ కక్ష్యలో బైకనుర్ కాస్మోడ్రోం (కజకిస్థాం) వద్ద ప్రవేశపెట్టారు. మలేషియా రెండవ సెంసిటివ్ ఉపగ్రహం " రజాక్ శాట్ "ను 2009 జూలై 14 న రోదసీలో ప్రవేశపెట్టారు. రజాక్శాట్-2 ఉపగ్రహం 2015న రోదసీలో ప్రవేశపెట్టాలని ప్రణాళిక వేయబడింది. 2002 లో తన స్వంత రోదసీ పరిశోధనను ఆరంభించింది. 2006 న రాయల్ మలేషియన్ ఎయిర్ ఫోర్స్ తో జరుగిన పలు బిలియన్ల వ్యాపారానికి బదులుగా రష్యా ప్రభుత్వం ఒక మలేషియన్ పౌరుడిని అంతర్జాతీయ రోదసీ కేంద్రానికి పంపింది. 1970లో మలేషియా స్వీయ రక్షణ సామర్థ్యం సాధించడానికి కొన్ని సైనిక వసతులను ప్రైవేటీకరణ చేసింది. ఇందు వలన మలేషియా స్వయం రక్షణశక్తిని సాధించడానికి తోడ్పడింది. ప్రభుత్వం ఈ పరిశ్రమలకు నిరంతర సహకారం అందిస్తూ మార్కెటింగ్ ఏక్టివిటీ, పోటీ తత్వం ప్రోత్సహిస్తుంది.
గణాంకాలు
2010 గణాంకాలను అనుసరించి మలేషియా జనసంఖ్య 2,83,34,135. మలేషియా జనసాంద్రతలో ప్రపంచంలో ద్వితీయస్థానంలో ఉంది. మలేషియాలో పలు సంప్రదాయాల ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. మలేషియాలో మలయా ప్రజల శాతం 50.4%, భూమిపుతేరా ప్రజల శాతం 11%, ఉన్నతు. మలయా ప్రజలు మలయా సంప్రదాయాలు మరియు సంకృతిని అవలంభిస్తున్న ముస్లిం మతానికి చెందినవారు. వారు రాజకీయంగా ఆధిక్యత కలిగి ఉన్నారు. భూమిపుతేరా ప్రజలు మలయాకు చెందని స్థానిక హోదా కలిగి ఉన్నారు. తాయ్స్, ఖేమర్లు, చాంస్ మరియు స్థానిక సబాహ్, సారవాక్ ప్రజలు మలేషియన్ ప్రజలలో భాగమే. సారవక్లో సగానికి పైగా సబాహ్లో మూడింట రెండు వంతుల ప్రజలు మలాయాకు చెందని భూమిపుతేరా ప్రజలు ఉన్నారు. మలేషియా ద్వీపకల్పంలో స్వల్పంగా ఉన్న ఆదివాసులను ఔరాంగ్ అస్లి అని అంటారు.
భూమిపుతేరా అంతస్తు పొందని ఇఅతర అల్పసంఖ్యాకుల శాతం 23.7%. చైనా వారసత్వ ప్రజలు, భారతీయ వారసత్వ ప్రజల శాతం 7.1%, చైనీయులు చారిత్రకంగా వాణిజ్య ఆర్ధిక రంగాలలో ఆధిక్యత కలిగి ఉన్నారు. పెనాంగ్లో చైనీయులు బహుళ సంఖ్యలో ఉన్నారు. 19వ శతాబ్దంలో మలేషియాకు భారతీయుల వలస ప్రారంభం అయింది. భారతీయ ప్రజలలో అత్యధికులు తమిళులు. మలేషియాలో పుట్టినంత మాత్రాన మలేషియన్ పౌరసత్వం లభించదు. అయినప్పటికీ మలేషియా వెలుపలి దేశాలలో నివసిస్తున్న భార్యాభర్తలకు పుట్టిన పిల్లలకు మలేషియా పౌరసత్వం లభిస్తుంది. రెడు దేశాల పౌరసత్వానికి దేశంలో అనుమతి లేదు. మలేషియన్ ద్వీపకల్పంకంటే మలేషియన్ బోర్నియో, సారవాక్ మరియు సబాహ్ రాష్ట్రాలలో పౌరుల వలసవిధానంలో నిబంధనలు మారుతుంటాయి. మలేషియాలోని ప్రతిపౌరుడికి 12 సంవత్సరాల తరువాత " మైకాడ్ " అనే బయోమెట్రిక్ స్మార్ట్ చిప్ గుర్తింపు కార్డు ఇస్తారు. ఈ గుర్తింపు కార్డును పౌరులందరూ అన్ని సమయాలలో దగ్గర ఉంచుకోవాలి.
విద్యావిధానం
మలేషియా విద్యాబిధానంలో కిండర్గార్డెన్ తప్పనిసరి కాకపోయినా తరువాత ఆరుసంవత్సరాల చదువుమాత్రం తప్పనిసరిగా అభ్యసించాలి. తరువాత ఐదు సంవత్సరాల విద్యను కొనసాగించడం పౌరుల స్వేచ్ఛను అనుసరించి ఉంటుంది. ప్రాథమిక విద్యాపాఠశాలలు రెండువిధాలుగా పనిచేస్తుంటాయి. నేషనల్ ప్రైమరీ పాఠశాలలలో విద్య మలాయ్ భాషలో బోధించబడుతుంది. ప్రాంతీయ పాఠశాలలలో చైనా భాష లేక తమిళ భాషలలో విద్యాబోధ చేయబడుతుంది. ఐదు సంవత్సరాల మాధ్యమిక విద్యావిధానంలో చివరి సంవత్సరం విద్యార్థులు " మఏషియన్ సర్టిఫికేట్ ఆఫ్ ఎజ్యుకేషన్ ఎగ్జామినేషన్ " పరీక్షలు వ్రాసి ఉత్తీర్ణులు కావలసిన అవసరం ఉంది. 1999 లో మెట్రిక్యులేషన్ పరీక్షావిధానం ప్రవేశపెట్టిన తరువాత విద్యార్థులు 12 మాసాల విద్యను మెట్రిక్యులేషన్ కాలేజ్ పూర్తిచేసిన తరువాత విద్యార్థులు ప్రాంతీయ విశ్వవిద్యాలయాలలో ప్రవేశించడానికి అర్హులు ఔతారు. అయినప్పటికీ భూమిపుతేరా సంతతికి చేరని వారికి
మెట్రిక్యులేషన్ కాలేజ్లలో 10% స్థానాలు మాత్రమే అందుబాటులో ఉంటాయి.
ఇతరవివరాలు
2009లో మలేషియాలో 1000 మంది జననాలలకు 6 శిశుమరణాలు ఉన్నాయి. మలేషియాలో మెడికల్ పర్యాటకం (వైద్యపర్యాటకం) అభివృద్ధిచేసి 2009నాటికి వ్యక్తి ఆయుహ్ప్రమాణం 75 సంవత్సరాలకు ఎదురుచూసారు. మలేషియాలో ఆరోగ్యసంరక్షణ కొరకు ప్రభుత్వరంగ సాంఘికాభివృద్ధి నిధిలో 5% నిధిని వ్యయం చేస్తున్నారు. మలేషియా మొత్తం 2.8 కోట్ల జనాభాలో మలేషియా ద్వీపకల్పంలో నివసించే ప్రజల సంఖ్య 2 కోట్లు. మలేషియాలో నగరాలలో నివసించే వారి శాతం 70%. మలేషియా రాజధాని నగరమైన కోలాలంపూర్ నగరమే దేశంలో అతి పెద్ద నగరం. అలాగే ఈ నగరం దేశానికి ఆర్ధిక మరియు వాణిజ్య కేంద్రంగా విలసిల్లుతుంది. 1999లో దేశప్రయోజనాలను దృష్టిలో పెట్టుకుని ప్రభుత్వ కార్యాలయాల కొరకు నిర్మించబడిన నగరం పుత్రజయ. పరిశ్రమలలో పనిచేస్తున్న శ్రామికుల రాక తీవ్రమైన సమయంలో కోలాలంపూర్ రద్దీని తగ్గించడానికి ఫెడరల్ ప్రభుత్వ న్యాయశాఖ మరియు ప్రభుత్వనిర్వహణా శాఖ కార్యాలయాలు పుత్రజయా నగరానికి తరలించబడ్డాయి. సబాహ్ నగరంలోని కార్మికులు కాక దేశంలో 30 లక్షల వలస కార్మికులు పనిచేస్తున్నారని అంచనా. మలేషియా జనసంఖ్యలో ఇది దాదాపు 10% ఉంటుంది. దేశంలో చట్టవిరుద్ధంగా నివసిస్తున్న కార్మికుల సఖ్య 20 లక్షలు. మలేషియా 1,71,500 శరణార్ధులకు మరియు ఆశ్రయం కోరిన వారికి ఆతిథ్యం ఇస్తుంది. సుమారు 78,000 మంది బర్మాదేశానికి చెందినవారు. 72,400 మంది ఫిలిప్పైన్ దేశానికి చెందినవారు. 17,700 మంది ఇండోనేషియా దేశానికి చెందినవారు.
మతం
మలేషియా దేశం ఇస్లాం మతాన్ని దేశీయమతంగా నిర్ణయిచినా పౌరులకు మతస్వాతంత్ర్యం ఇచ్చింది. 2010 గణాంకాలను అనుసరించి జనసంఖ్యలో 61.3 % ఇస్లాం మతావలంబీకులు, 9.2% క్రైస్తవ మతావలంబీకులు, 6.3% హిందూ మతావలంబీకులు మరియు 1.3% కాంఫంక్షనిజం చెందిన వారని అంచనా. తాయిజం మరియు ఇతర చైనా మతావలంబీకులు 0.7%, ఇతర మతావలంబీకులు లేక నాస్థుకుల గురించిన మిగిలిన 1.4% ప్రజల సమాచారం అందుబాటులో లేదు.
మలేషియా చట్టాలను అనుసరించి మలాయ్ సంప్రదాయక జాతికి చెందిన వారందరూ ముస్లిములుగా భావించబడుతున్నారు. 2010 గణాంకాలను అనుసరించి చైనీయులలో 83.6% బుద్ధ మతావలంబీకులు. తాయిజం మతావలంబీకుల శాతం 11.1%. పెనాంగ్ వంటి ప్రదేశాలలో స్వల్పసంఖ్యలో హూయి- ముస్లిములు ఉన్నారు. భారతీయులలో 86.2% ప్రజలు హిందూ మతావలంబీకులు మరియు 6% ప్రజలు క్రైస్తవ మతావలంబీకులు, ముస్లిములు 4.1%. మలాయ్కు చెందని భూమిపుతేరా ప్రజలలో క్రైస్తవమతం 46.5%, మిగిలిన వారిలో 40.4% ప్రజలు ముస్లిములు. ముస్లిములు వారి మతపరమైన సమస్యలను షరియా న్యాయస్థానాలకు బద్ధులై ఉంటారు. ఇస్లాం న్యాయాధిపతులు ఇస్లాం చట్ట పాఠశాల అయిన షాహి-ఇ సూత్రాలను అనుసరించాలని
భావిస్తారు. షరియా న్యాయస్థానాలలో వివాహం, వారసత్వం, వివాహరద్దు, స్వధర్మత్యాగం, మతమార్పిడి మరియు ఇతరుల ఆధీనంలో ఉండడం వంటి సమస్యల పరిష్కారాలకు పరిమితమై ఉంటాయి. షరియా న్యాయస్థాన పరిధిలో సివిల్ మరియు క్రిమినల్ నేరాలు పరిష్కరించబడవు. సుప్రీం కోర్ట్ ఆదేశానుసారం సివిల్ కోర్టులలో ఇస్లాం మతసంబంధ సమస్యలను విచారించదు.
భాషలు
మలేషియా అధికారిక భాష మలేషియన్ . ప్రామాణికం చేబడిన మలయాభాషయే మలేషియన్. వాస్తవంగా చారిత్రకమైన అధికారభాష ఆంగ్లభాషే అయినా 1969 జాతి కలవరం తరువాత మలయాభాష అధికారికభాషగా మార్చబడింది. ఆంగ్లం అధికంగా నాట్లాడుతున్న రెండవ భాష అయింది. అలాగే ప్రభుత్వ పాఠశాలలో సైన్స్ మరియు గణితం ఆంగ్లభాషలో బోధించబడుతుంది.
బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్ ఆధారిత ఆంగ్లభాష మలేషియన్ ఆంగ్లభాషగా గుర్తించబడుతుంది. వ్యాపారంలో మంగ్లీష్ భాషతో ఆంగ్లభాషను కూడా ఉపయోగిస్తుంటారు. మంగ్లీష్ భాష అధికంగా మలేయాభాషను ఉపయోగిస్తూ ఆంగ్లభాష, చైనీస్ భాష మరియు తమిళ్ భాషలను చేర్చి సామాన్యులు మాట్లాడే మిశ్రిత భాషను మంగ్లీష్ అంటారు. మలాయ్ కాక ఇతరభాషల వాడకాన్ని ప్రభుత్వం ప్రోత్సహించదు. మాలాయ్ భాతో ఆంగ్లభాషను చేర్చి వ్రాయసే ప్రజలకు అపరాధ రుసుం విధించబడుతుంది. మలేషియస్లో అనేక ఇతర భాషలను మాట్లాడుతుంటారు. దేశంలో మొత్తం 137 భాషలు సజీవంగా ఉన్నాయి. మలేషియా ద్వీపకల్పంలో 41 భాషలు వాడకంలో ఉన్నాయి. తూర్పుమలేషియాలో వారి స్వంతభాషలున్నాయి అయినప్పటికీ అవి మలాయ్ కంటే ప్రత్యేత కలిగి ఉంటాయి. సారవాక్లో గిరిజనుల ప్రధానభాష ఐ.బి.ఎన్, సబాహ్ స్థానికుల ప్రధాన భాష డుసునిక్. చైనీస్ మలేషియన్లు ప్రారంభం నుండి దక్షిణ చైనా భాషలను మాట్లాడుతుంటారు. దేశంలో
సాధారణ భాషలు కాంటొనెస్, మాండరిన్, హొక్కియన్, హక్క, హైనానెస్ మరియు ఫుజు. మలేషియన్ భారతీయులలో అధికులైన తమిళులు మాత్రం తమిళ భాషను మాట్లాడుతుంటారు. ఇతర దక్షిణాసియా భాషలు కూడా మలేషియాలో అధికంగా మాట్లాడుతుంటారు వీటిలో తాయ్ భాష కూడా ఒకటి. స్వల్పంగా కాకేషియన్ వంశావళి ప్రజలు క్ర్రియోల్ భాధలను మాట్లాడుతుంటారు.
పోర్చ్గీస్ ఆధారిత మలక్కాన్ క్రోయెల్ మరియు స్పానిష్ ఆధారిత చవాకానో భాష.
సంస్కృతి
మలేషియా విభిన్న సంస్కృతి, విభిన్న సంప్రదాయ మరియు విభిన్న భాషా సమ్మేళిత ప్రజలు కలిగిన దేశం. మలేషియాలో ఒకప్పుడు నివసించిన ప్రస్తుతం తరలించబడిన పురాతన గిరిజన జాతుల సంస్కృతి మూలకేంద్రంగా చెప్పుకోవచ్చు. మలయాళో విదేశీ వ్యాపారులు ప్రవేశించిన తరువాత చైనీయులు మరియు భారతీయ సంస్కృతి ప్రభావం ప్రస్తుత మలేషియాలో గుర్తించతగినంతగా కనిపిస్తుంది. పర్షియన్, అరబిక్ మరియు బ్రిటిష్ వంటి ఇతర సంస్కృతులు కూడా మలేషియా సంస్కృతిలో ఒక భాగమే. ప్రభుత్వ నిర్మాణంలో ఉన్న సాంఘిక సమైక్యత కారణంగా అల్పసంఖ్యాక సంప్రదాయ ప్రజలు అధికసంఖ్యాక సప్రదాయ ప్రజలు సమైక్యత సాధ్యమైంది.
మలేషియా సంస్కృతిలో ప్రభావశీలమైన స్థాయిలో భారతీయ సంస్కృతి, మతం, నైతిక, ఆర్థికాది వ్యవహారాల్లో భారతదేశపు ప్రభావం కనిపిస్తోంది. ప్రాచీన హిందువులు పశ్చిమంలో ఆఫ్రికా ఖండపు మొడగాస్కర్ దీవి నుంచి మొదలుకొని తూర్పున మలేషియా మీదుగా జావా, సుమత్రా ద్వీపాల వరకూ వ్యాపారం విస్తరించారు. మతం, నైతికత, ఆర్థికం, జ్యోతిష్యం, గణితం మొదలైన విషయాల్లో వారి సాంకేతిక పదాలు సంస్కృత పదాల్లోనే ఉపయోగిస్తుంటారు. హిందూమతస్తులు ఇక్కడ విస్తరించి ఉన్నారు. అనేక విధాలుగా హిందూనాగరికతను అనుభవించారు.[1]
1971లో ప్రభుత్వం మలేషియన్ సంస్కృతి నిర్వచనంతో " జాతీయ సంస్కృతిక విధానం " తయారుచేసింది. ఈ విధానంలో ఈ భూభాగంలో నివసించిన పురాతన స్థానికుల సంస్కృతి ఆధారంగా మలేషియన్ సంస్కృతి ఉండాలని అలాగే ఇతర సంస్కృతాల నుండి తగిన విధానలను కలుపుకోవాలని మరియు ఇస్లాం తప్పక సంస్కృతిలో ప్రధాన పాత్ర వహించాలని స్పష్టమౌతుంది. అలాగే ఈ విధానాలలో మలయా భాష కూడా ఇతరభాషలలో ఒకటిగా ఉండాలని ప్రతిపాదించింది. మలయాపూర్వీకతకు చెందని ప్రజలలో ప్రభుత్వ జ్యోక్యం కొంత అసహనం సృష్టించింది. ప్రభుత్వ జోక్యం తమ సాంస్కృతిక స్వాతంత్ర్యాన్ని తగ్గిస్తుందని భావించారు. భారతీయులు మరియు చైనీయ అసోసేషన్లు ఇది అప్రజాస్వామికమని సూచిస్తూ ప్రభుత్వానికి మెమొరాండం సమర్పించింది.
మలయా మరియు పొరుగు దేశాలతో ఉన్న కొన్ని సాంస్కృతిక వివాదాలు తొలగిపోయాయి. ప్రత్యేకంగా ఇండోనేషియాతో ఉన్న విభేదాలు తొలగాయి. రెండు దేశాల సంస్కృతి ఒకేలా ఉంటుంది. ఇరుదేశాలు సాంస్కృతిక మరియు సంప్రదాయక అంశాలను పరస్పరం పంచుకుంటూ ఉంటాయి. అయినప్పటికీ ఆహార విధానాలు మరియు జాతీయగీతం వంటి విధానాలలో వివాదాలు తలెత్తాయి.
ఇండోనేషియన్లకు వారి సంప్రదాయ రక్షణలో తీవ్రమైన భావాలుంటాయి. సాంస్కృతిక విభేదాలను తొలగించడానికి ఇరుదేశాలు సమావేశాలు జరిపాయి. విభిన్న సంస్కృతులను కలుపుకునిపోయే విధానాలను అనుసరిస్తున్న మలేషియా సాంస్కృతిక భావాలు తేలికైనవిగా ఉంటాయి.
ఫైన్ ఆర్ట్స్
మలేషియన్ సంప్రదాయ కళలో చెక్కడం, నేత మరియు వెండి వస్తువులులు తయారీలపై కేంద్రీకృతమై ఉంటుంది. సంప్రదాయ కళారీతులలో చేతితో గ్రామప్రాంతాలలో తయారు చేయబడుతున్న చేతితో అల్లిన బుట్టలు, మలాయ్ వెండి వస్తువులు, అలంకరించిన ఖడ్గాలవంటి సాధారణ కళావస్తువులు, వక్కల డబ్బాలు నేసిన బతిక్ మరియు సాంగ్కెట్ (జరీ వస్త్రాలు) మలేషియన్ సంప్రదాయక కళావస్తువులలో భాగాలే. తూర్పు మలేషియా స్థానికులు తయారుచేస్తున్న కొయ్య మాస్కులు ప్రత్యేక గుర్తింపు ఉంది. ఒక్కో సంప్రదాయక సమూహానికి ఒక్కో ప్రత్యేక కళారీతి వారసత్వంగా ఉంది. అయినా ఈ కళారీతులలో స్వల్పంగా ఒకదాని ప్రభావం మరొకదాని మీద ఉంటుంది. భారతీయ చారిత్రక ప్రభావం కారణంగా మలాయ్ కళారీతుల మీద ఉత్తరభారతీయ కళాప్రభావం ఉంది.
మలాయ్ సంప్రదాయక సంగీతం మరియు కళలు మలేషియా లోని కేలత్తాన్ - పట్టాని ప్రాంతాలకు చెందినది. ఈ కళలు భారతదేశం, చైనా, తాయ్లాండ్ మరియు ఇండోనేషియా ప్రభావితమై ఉంటాయి. ఈ సంగీతానికి ఆధారంగా సంగీతసాధనాలు మీటబడుతుంటాయి. సంగీతసాధనాలలో జండాంగ్ (డ్రం) కు అధిక ప్రాధాన్యత ఉంటుంది. మలేషియన్లు 14 రకాల సంప్రదాయక డ్రంలను ఉపయోగిస్తారు. డ్రం మరియు ఇతర సంగీతసాధనాలు సహజసిద్ధంగా లభించే వస్తువులతో తయారు చేస్తారు. మలయా ప్రజలు సంగీతం సంప్రదాయకంగా కథను చెప్పడానికి, జీవితచక్రంలో జరిగే ప్రత్యేక సందర్భాలలో మరియు పంటచేతికి వచ్చే కాలంలో ఒకభాగంగా ప్రదర్శించబడుతుంది. ఈ సంగీతం ఒకప్పుడు దూరంలో ఉన్నవారుకి సంకేతం అందించడానికి ఉపయోగించేవారు.
వివాహసమయాలలో మరియు మరణానంతర సంప్రదాయాలలో అగంగ్ మరియు కులింతాంగ్ బృంద సంగీతాలు చోటుచేసుకుంటాయి. పొరొగు భూభాలైన ఫిలిప్పైంస్, ఇండోనేషియాలోని కలిమంతన్ మరియు బ్రూనై ఈ బృందసంగీతాలు సహజమే.
మలేషియాకు శక్తివంతమైన గాత్రసంగీత సప్రదాయం ఉంది. లిపి అక్షరాలు వ్రాత ఈ భూగంలో ప్రవేశించడానికి ముందే గాత్రసంగీతం జీవం పోసుకున్నది. ఒక్కో సుల్తానేటుకు వారి స్వంత సాహిత్యం ఉంది. అలాగే గతంలో జరిగిన సంఘటనల ఆధారిత కథలు మరియు ఇస్లాం నుండి వచ్చిన కథలు లిపిరూపంలోకి రాక మునుపు శబ్ధరూపంగా చెప్పబడేవి. మొదటి మలయ్ సాహిత్యం అరబిక్ భాషలో వ్రాయబడింది. 1303లో తెరెంగను రాయి మీద చెక్కబడిన శలాశాసనం మొదటి మలాయ్ శిలాశాసనంగా భావిస్తున్నారు. భారతీయ మరియు చైనా సాహిత్యం మలేషియాలో అత్యధికులచే చదవబడుతున్నది. భారతీయ మరియు చైనా మాట్లాడే ప్రజల సంఖ్య క్రమక్రమంగా అధికరిస్తూనే ఉంది. 19వ శతాబ్దం నుండి సాహిత్యం దేశంలోనే ముద్రించబడుతుంది. సాధారణంగా ముద్రించబడే సాహిత్యంలో ఆంగ్లభాష కూడా ఒకటి. 1971లో మలయా ప్రభుత్వం దేశీయ భాధలను నిర్వచించే చర్యలను చేపట్టింది. మలయా భాషలో ముద్రించబడుతున్న సాహిత్యం " లిట్రేచర్ ఆఫ్ మలయా "గా గౌరవించబడుతుంది. ఇతర భూమిపుత్రా భాషా సాహిత్యం " రీజనల్ లిటరేచర్ " అంటారు. ఇతర భాషా సాహిత్యాన్ని " సెక్టోరియల్ లిటరేచర్ " అంటారు. మలాయ్ కవిత్వం అత్యధికంగా అభివృద్ధి చెందింది. కవిత్వాన్ని మలయాళో పలు రూపాలలో వాడుతుంటారు. ది హికయత్ రూపం ప్రజాదరణ పొందింది. పంటన్ కవిత్వం మలయా నుండి ఇతర భాషలకు విస్తరించింది.
ఆహారం
మలేషియా ఆహారసంప్రదాయంలో అక్కడి విభిన్న ప్రజలసంప్రదాయం ప్రతిబింబింస్తుంది. దేశంలోని విభిన్న సంప్రదాయాలు పొరుగు ప్రాంతాల సంప్రదాయాలు ఆహారసంస్కృతి మీద తగినంత ప్రభావం చూపుతుంది. అధిక ప్రభావం మలాయ్, చైనా, భారతదేశం, తాయ్, జాపాన్ మరియు సుమత్రా దేశప్రజల ఆహారసంస్కృతి ప్రతిబింబిస్తుంది. దేశంలో ఆహారసంప్రదాయంలో అధికంగా ఆసియన్ ఆహారసంప్రదాయంలో భాగమైన స్పైసీనెస్ ఒక భాగంగా ఉంటుంది. ఆహారాల తయారీ సింగపూర్ మరియు బ్రూనై ఆహారాలను పోలి ఉంటుంది. అలాగే ఫిలిప్పైన్ ఆహార పద్ధతులు
మలయా ఆహార విధానాలలో ఒక భాగమే. దేశంలోని ఒక్కో రాష్ట్రంలో ఒక్కో ఆహారవిధానం కనిపిస్తుంది. తరచుగా మలేషియా ఆహారపదార్ధాలు స్థానిక ఆహారాలకు వ్యత్యాసంగా ఉంటుంది.
ఒక్కోసారి ఆహారశాలలో వారి సం ప్రదాయ ఆహారాలు కనిపించవు. ఉదాహరణగా మలేషియాలోని రెస్టారెంట్లలో మలయా ఆహారపదార్ధాలను విక్రయిస్తుంటారు. ఒక సంప్రదాయక ఆహారాన్ని ఇతర ఆహారసంప్రదాయ శైలిలో కూడా తయారు చేస్తుంటారు. అంటే అధికంగా మలేషియన్ ఆహారవిధానం వివిధ సంప్రదాయ సమ్మిళిత ఆహారవిధానంగా రూపుదిద్దుకుని మలేషియా ఆహారానికి ఒక ప్రత్యేకతను ఇచ్చింది. పలు మలేషియన్ ఆహారాలలో బియ్యం అధికంగా ఉపయోగిస్తారు. ప్రాంతీయ ఆహారాలలో మిరపకాయలు అధికంగా వాడబడినా ఆహారపదార్ధాలు మాత్రం అంత కారంగా ఉండవు.
మాధ్యమం
మలేషియాలోని ప్రధాన వార్తాపత్రికలు, ప్రభుత్వం మరియు ప్రభుత్వానికి మద్దతుగా ఉన్న రాజకీయ పార్టీలకు చెందినవే. కొన్ని ప్రధాన ప్రతిపక్షాలు కూడా వారి స్వంత వార్తా పత్రికలను నడుపుతున్నారు. మాధ్యమం అనుసరిస్తున్న విధానాలు దేశాన్ని రెండు భాగాలుగా విడదీస్తాయి. దేశంలో చైనా, మలయు, ఆంగ్లం మరియు తమిళ దినపత్రికలు లభిస్తున్నాయి. మాధ్యమం తరచుగా ఇండోనేషియా మరియు మలేషియా మధ్య తలెత్తుతున్న వివాదాలను విమర్శిస్తుంది. మలేషియన్లు ఇండోనేషియన్లను తక్కువచేయడం కూడా మాధ్యంమం విమర్శించే విషయాలలో ఒకటి.
దేశంలో మాధ్యమానికి స్వల్పమైన స్వాతంత్ర్యం ఉంది. వార్తా పత్రికలు ప్రభుత్వానికి కొంత సమాధానం చెప్పవలసిన పరిస్థితి కూడా ఉంది. 2007లో ఎన్నికల ముందు పత్రికలను నియత్రించడానికి ప్రయత్నించింది. ప్రభుత్వ ప్రతినిధులు మొత్తం ప్రైవేటు టెలివిజను మరియు రేడియోలకు ప్రతిపక్షాల ఉపన్యాసాలను పరిశీలించి ప్రసారం చేయాలని సూచించింది. డెమోక్రటిక్ ఏక్షన్ పార్టీ దీనిని ఎదిరిస్తూ ఉద్యమం చేసింది. ప్రింటింగ్ ప్రెస్ మరియు ప్రచురణల చట్టం భావప్రకటనా స్వాతంత్ర్యాన్ని హరిస్తున్నాయన్న భావం కనిపిస్తుంది.
పండుగలు, సెలవు దినాలు
మలేషియాలో సంవత్సరం పొడవునా పలు పండుగలు మరియు పలు సెలవు దినాలు ఉండడం గమనించవచ్చు. కొన్ని ప్రభుత్వం మంజూరు చేసే సెలవు దినాలు, మరికొన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం మంజూరు చేసే ప్రత్యేక సెలవు దినాలు. ఇతర పండుగలు ప్రత్యేక సంస్కృతి మరియు సంప్రదాయాలకు చెందినవి. ప్రధాన సాంప్రదాయక ప్రజలు అతిముఖ్యమైన పండుగను సెలవుదినంగా ప్రకటిస్తారు.
అత్యంత ప్రధానమైన ప్రభుత్వ సెలవు దినం ఆగష్టు 31 వ తేదీ హరీ మర్డెకా (స్వతంత్ర దినం). 1957న స్వాతంత్ర్యం లభించినదానిని గుర్తుచేసుకుంటూ ఈ వేడుక జరుపుకుంటారు. మలేషియా దినం సెప్టెంబరు 16. ఫెడరేషనుగా ఏర్పడిన 1963 సెప్టెంబరు 16 గుర్తుగా జరుపుకుంటారు.
రాష్ట్రీయ మతమైన ముస్లిం సెలవుదినాలకు ప్రత్యేకత ఉంది. హరిరాయ పుయాషా (హరి రాయ ఐదిల్ ఫిత్రి) హరి రాయ హజీ ( హరిరాయ ఐదిలాధా), మైలీ దర్ రసూల్ (ప్రవక్త పుట్టిన రోజు),
మరియు ఇతర పండుగలు. మలేషియన్ చైనీయులు చైనా కొత్త సంవత్సరం మరియు ఇతర చైనా సాంప్రదాయ పండుగలు. మలేషియా హిందువులు దీపావళి, తైపూజం పండుగలకు దేశం మొత్తం నుండి
బాటూ గుహలకు తీర్ధయాత్రగా వెళుతుంటారు. మలేషియా క్రైస్తవులు ఇతర క్రైస్తవులు జరుపునేలా క్రిస్ట్మస్ మరియు ఈస్టర్ పండుగలను జరుపుకుంటారు. అలాగే హార్వెస్ట్ ఫెస్టివల్ అయిన గవాయి పండుగను కూడా జరుపుకుంటారు. ఓపెన్ హౌస్ మలేషియన్లు అన్ని పండుగలలో పాలుపంచుకుంటారు.
ఇవి కూడా చూడండి
మలేషియా తెలుగు
వర్గం:ఆసియా
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B2%E0%B1%87%E0%B0%B7%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE |
{
"plaintext_start_byte": [
4,
2065,
3285,
6352,
7432,
9237,
12162,
13795,
15254,
16301,
18054,
19740,
20560,
21733,
23345,
25169,
26892,
28220,
28974,
30742,
31734,
33480,
34454,
35638,
37448,
38761,
40339,
42523,
43779,
44484,
46356,
47742,
49581,
53559,
54798,
55768,
56753,
57855,
59278,
61556,
63466,
65533,
67995,
68625,
69295,
70334,
72513,
73262,
75951,
76116,
77362,
77690,
80201,
82596,
83094,
83252,
83517,
86052,
88002,
89880,
91659,
93903,
95826,
97397,
98804,
99510,
100603,
101037,
102142,
103228,
104322,
105935,
106954,
108038,
108554,
111383,
114289,
116655,
119581,
120577,
121101,
123702,
125075,
125785,
126574,
126970,
128654,
129906,
131460,
132680,
133609,
134148,
134739,
137613,
138426,
139881,
140686,
141321,
144861,
146193,
149842,
151619,
153099,
154024,
156638,
158294,
161677,
162780,
163675,
165491,
166450,
167972,
168289,
172000,
173077,
175838,
177687,
179363,
179981,
180927,
181549,
183966,
185754,
188112,
189908,
190709,
192238,
193832,
194854,
196916,
199181,
199768,
201281,
202711,
203278,
203609,
204002,
204121
],
"plaintext_end_byte": [
2064,
3284,
6288,
7382,
9236,
12161,
13655,
15253,
16300,
18053,
19683,
20559,
21731,
23344,
25168,
26862,
28219,
28973,
30741,
31733,
33479,
34453,
35637,
37393,
38618,
40292,
42521,
43778,
44483,
46355,
47741,
49580,
53558,
54797,
55723,
56672,
57806,
59277,
61555,
63465,
65491,
67994,
68624,
69263,
70333,
72512,
73261,
75921,
76114,
77361,
77689,
80200,
82536,
83093,
83251,
83502,
86050,
88001,
89879,
91658,
92999,
95825,
97396,
98803,
99509,
100596,
101036,
102141,
103227,
104321,
105934,
106953,
108037,
108466,
111381,
114287,
116654,
119579,
120576,
121100,
123701,
125074,
125784,
126490,
126968,
128653,
129905,
131459,
132679,
133608,
134147,
134711,
137611,
138425,
139880,
140684,
141320,
144837,
146192,
149841,
151618,
153098,
154023,
156596,
158293,
161676,
162747,
163673,
165490,
166384,
167971,
168288,
171999,
173076,
175836,
177686,
179362,
179980,
180926,
181498,
183965,
185753,
188111,
189890,
190708,
192237,
193831,
194853,
196915,
199180,
199767,
201280,
202668,
203008,
203561,
203954,
204082,
204925
]
} | మాన్హాటన్ ప్రాంత విస్తీర్ణం ఎంత? | మాన్హాటన్ | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
26
],
"minimal_answers_start_byte": [
41886
],
"minimal_answers_end_byte": [
41921
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
మాన్హాటన్ అనేది న్యూయార్క్ నగరం యొక్క స్వయం పాలిత ప్రాంతాలలో ఒకటి. ప్రాథమికంగా హడ్సన్ నది ముఖద్వారం వద్ద మాన్హాటన్ ద్వీపం పై ఉన్న ఈ స్వయం పాలిత ప్రాంతం యొక్క సరిహద్దులు న్యూయార్క్ రాష్ట్ర వాస్తవ జిల్లా అయిన న్యూయార్క్ జిల్లా వలె ఉంటాయి. ఇది మాన్హాటన్ ద్వీపం మరియు ఆనుకొని ఉన్న పలు చిన్న ద్వీపాలను కలిగి ఉంటుంది: రూజ్వెల్ట్ ద్వీపం, రండాల్స్ ద్వీపం, వార్డ్స్ ద్వీపం, గవర్నర్స్ ద్వీపం, లిబెర్టి ద్వీపం, ఎల్లిస్ ద్వీపంలో భాగం,[1] మరియు యు థాంట్ ద్వీపం; అదే విధంగా మార్బుల్ హిల్, ది బ్రోంక్స్కి దగ్గరగా ఉన్న ప్రధాన భూభాగంలో ఒక చిన్న భాగం. న్యూయార్క్ యొక్క వాస్తవ నగరం మాన్హాటన్ యొక్క దక్షిణ మూల నుండి ప్రారంభం అయింది మరియు 1898 లో చుట్టుప్రక్కల జిల్లాలను కలుపుకోవటానికి విస్తరించబడింది. అయినప్పటికీ అది బాగా పట్టణీకరణ చెందిన ఐదు స్వయం పాలిత ప్రాంతాలలో అన్నింటి కంటే చిన్నది.
న్యూయార్క్ జిల్లా సంయుక్త రాష్ట్రాలలో అత్యధిక జనాభా సాంద్రత కలిగి ఉన్న జిల్లా మరియు ప్రపంచంలో ఉన్న అత్యధిక జనాభా సాంద్రత కలిగిన ప్రాంతాలో ఒకటి, 2008 నాటికి 22.96 చదరపు మైళ్ళ (59.47km²) భూ వైశాల్యంలో 1,634,795[2] మంది జనాభా లేదా ఒక చదరపు మైలుకి (27,485/km²) 71,201 నివాసితులు నివసిస్తున్నారు. ఇది సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఉన్న సంపన్న జిల్లాలలో ఒకటి, 2005 నాటికి దాని యొక్క వ్యక్తిగత తలసరి ఆదాయం $100,000 కంటే ఎక్కువ.[3] న్యూయార్క్ యొక్క ఐదు స్వయం పాలిత ప్రాంతాలలో జనాభాలో మన్హట్టన్ మూడవ స్థానంలో ఉంది.
మాన్హాటన్ అనేది సంయుక్త రాష్ట్రాలు మరియు ప్రపంచం రెండింటికీ కూడా ఒక ప్రధాన వాణిజ్య, ఆర్ధిక మరియు సాంస్కృతిక కేంద్రం.[4][5][6] సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఉన్న ప్రధాన రేడియో, టెలివిజన్ మరియు సమాచార సాంకేతిక సంస్థలు మరియు అదే విధంగా పలు వార్తలు, మాగజైన్లు, పుస్తకాలు మరియు ఇతర మీడియా ప్రచురణకర్తలు కూడా ఇక్కడే ఉన్నాయి. మాన్హాటన్ అధిక సంఖ్యలో ప్రసిద్ధ భూభాగాలను, యాత్రికులను ఆకర్షించే ప్రాంతాలను, మ్యూజియంలను మరియు విశ్వవిద్యాలయాలను కలిగి ఉంది. ఇది యునైటెడ్ నేషన్స్ యొక్క ప్రధాన కార్యాలయాన్ని కూడా కలిగి ఉంది. సంయుక్త రాష్ట్రాలలో అన్నింటి కంటే పెద్దది అయిన కేంద్ర వ్యాపార జిల్లాను మాన్హాటన్ కలిగి ఉంది, ఇది న్యూయార్క్ స్టాక్ ఎక్స్చేంజ్ మరియు NASDAQ రెండింటినీ కూడా కలిగి ఉంది మరియు దేశంలో ఉన్న వాణిజ్య ప్రధాన కార్యాలయాలను అధిక సంఖ్యలో కలిగి ఉంది.[7] ఇది నగర ప్రభుత్వ స్థానానికి ఆతిధ్యం ఇవ్వటం మరియు ఆ ప్రాంతం యొక్క ఉద్యోగాలు, వ్యాపారం మరియు వినోద కార్యక్రమాలలో అధిక భాగాన్ని కలిగి ఉండటం ద్వారా న్యూయార్క్ నగరం మరియు న్యూయార్క్ మహానగర ప్రాంతాలకు కేంద్రంగా ఉంది. ఫలితంగా బ్రూక్లిన్ మరియు క్వీన్స్ వంటి న్యూయార్క్ నగరం యొక్క ఇతర స్వయం పాలిత ప్రాంతాల నివాసితులు మాన్హాటన్ కి వెళ్లి రావటాన్ని తరచుగా "నగరానికి వెళ్ళటం" అని సూచిస్తారు.[8]
శబ్ద ఉత్పత్తి శాస్త్రం
హెన్రీ హడ్సన్ యొక్క ఓడ Halve Maen (హాఫ్ మూన్)లో అధికారి అయిన రాబర్ట్ జ్యూట్ యొక్క 1609 లాగ్ పుస్తకంలో వ్రాసిన ప్రకారం మాన్హాటన్ అనే పేరు మన్న-హట అనే పదం నుండి తీసుకోబడింది.[9] ఒక 1610 నాటి పటం మారిటస్ నదికి (తరువాత హడ్సన్ నది అని పిలువబడింది) తూర్పు మరియు పశ్చిమం ఇరువైపులా కూడా మనహత పేరును రెండు సార్లు పదాలతో సూచిస్తుంది. లేనేప్ భాషలో "మాన్హాటన్" అను పదం "చాలా కొండలు ఉన్న ద్వీపం" అని అనువదించబడింది.[10]
చరిత్ర
వలసల కాలము
ప్రస్తుతం మాన్హాటన్ అని పిలువబడుతున్న ప్రాంతంలో చాలా కాలం వరకు లేనేప్ జాతి ప్రజలు నివసించారు. 1524 లో కనోస్ లో ఉన్న కొంతమంది లేనేప్ జాతి వారు న్యూయార్క్ ఓడరేవును దాటిన మొదటి యూరోపియన్ అయిన ఫ్లోరెంటైన్ జియోవాన్ని డ వేర్రజ్జనోను కలుసుకున్నారు, అయితే అతను ఇరుకు మార్గాల ద్వారా ఓడరేవులోకి ప్రవేశించి ఉండకపోవచ్చును.[11] డచ్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ కోసం పనిచేసిన ఆంగ్లేయుడు అయిన హెన్రీ హడ్సన్ సముద్ర ప్రయాణం చేసినంత వరకు కూడా ఈ ప్రాంతం పటం రూపం పొందలేదు.[12] హడ్సన్ మాన్హాటన్ ద్వీపాన్ని మరియు అక్కడ నివసిస్తున్న స్థానిక ప్రజలను 1609 లో కలుసుకున్నాడు మరియు తరువాతి కాలంలో తన పేరు మీద హడ్సన్ నది అని పిలువబడిన నదిలో ప్రస్తుత అల్బానీ ప్రాంతానికి చేరుకొనే వరకు ప్రయాణాన్ని కొనసాగించాడు.[13]
గవర్నర్స్ ద్వీపంలో ఒక డచ్ ఉన్ని వాణిజ్య కేంద్రం స్థాపించటంతో నూతన నెదర్లాండ్లో శాశ్వత యూరోపియన్ మనుగడ 1624లో ప్రారంభం అయింది. 1625 లో ఒక కోట పై ఈ నిర్మాణం మరియు మాన్హాటన్ ద్వీపంలో ఆమ్స్టర్డాం కోట నిర్మాణం మొదలుపెట్టబడింది, ఇది తరువాతి కాలంలో నూతన ఆమ్స్టర్డాం (Nieuw Amsterdam ) అని పిలువబడింది.[14][15] ఆమ్స్టర్డాం కోట నిర్మాణానికి మాన్హాటన్ ద్వీపాన్ ఎంపిక చేసుకోబడింది, ఈ కోట నూతనంగా వస్తున్న వారి భద్రత కొరకు నిర్మించబడింది; దాని యొక్క 1625 స్థాపన న్యూయార్క్ నగర జన్మదినంగా గుర్తించబడింది.[16] పీటర్ జన్స్జూన్ స్కజేన్ యొక్క డాక్యుమెంట్ అవర్ పీపుల్ (ons Volck ) చెప్పిన ప్రకారం — పీటర్ మినిట్ అక్కడ స్పష్టంగా నిర్వచించబడలేదు — అతను 1626 లో మాన్హాటన్ ను స్థానిక అమెరికన్ లేనేప్ ప్రజల నుండి 60 గిల్డర్లు విలువైన వాణిజ్య వస్తువులను ఇవ్వటం ద్వారా పొందాడు, ఇది 24 డాలర్స్ విలువ చేస్తుంది అని తరచుగా చెప్పబడుతుంది, అయితే (రొట్టె మరియు ఇతర వస్తువుల ధరలతో పోల్చి చూడటం ద్వారా) వాస్తవానికి ఇది ఆధునిక ద్రవ్యంలో $1000 విలువ చేస్తుంది[17](ఇంటర్నేషనల్ల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సోషల్ హిస్టరీ, ఆమ్స్టర్డాం చే గణించబడింది). ఈ అంచనాను ఉపయోగిస్తూ ఎవరైనా సరే 1626లో 2,400 ట్యాంకర్ల బీర్ కొనుగోలు చెయ్యటానికి సరిపోయే ధనం ఉంది అని హాస్యాస్పదంగా చెప్పవచ్చు.[18]
1647లో పీటర్ స్టుయ్వేసంట్ ఆ కాలనీకి చివరి డచ్ డైరెక్టర్ జనరల్ గా నియమించబడ్డాడు.[19] నూతన ఆమ్స్టర్డాం ఫిబ్రవరి 2, 1653 న అధికారికంగా ఒక నగరంగా అమలు చెయ్యబడింది.[20] 1664లో బ్రిటిష్ వారు నూతన నెదర్లాండ్ను స్వాధీనం చేసుకున్నారు మరియు ఆంగ్ల డ్యూక్ ఆఫ్ యార్క్ మరియు అల్బానీ, భవిష్యత్తు రాజు జేమ్స్ II ల గుర్తుగా దాని పేరును "న్యూయార్క్"గా మార్చారు.[21] స్తుయ్వేసంట్ మరియు అతని కౌన్సిల్ బ్రిటిష్ వారి పాలనలో మత స్వాతంత్ర్యంతో పాటుగా నూతన నెదర్లాండ్ కి చెందిన ప్రజల స్వేచ్చ స్వతంత్రాలకి భరోసా ఇచ్చే విధంగా బ్రిటిష్ వారితో ప్రాంతం బదిలీ యొక్క 24 వ్యాసాల సంధి కుదుర్చుకున్నారు.[22][23]
అమెరికన్ విప్లవం మరియు పూర్వపు సంయుక్త రాష్ట్రాలు
బ్రిటిష్ పాలనికి క్రమబద్దమైన కలోనియల్ వ్యతిరేకత యొక్క మొదటి కార్యక్రమంగా పదమూడు కాలనీల నుండి వచ్చిన ప్రతినిధుల యొక్క స్టాంప్ చట్టం కాంగ్రెస్ 1765 లో న్యూయార్క్ నగరంలో జరిగింది. ఆ కాంగ్రెస్ ఫలితంగా హక్కులు మరియు కష్టాలు ప్రకటించబడ్డాయి, ఇది "ప్రాతినిధ్యం లేకుండా పన్ను విధించకూడదు" అని ప్రసిద్ధి చెందిన విధానానికి మద్దతు ఇవ్వటానికి బహుళ కాలనీల యొక్క ప్రాతినిధ్య సంఘంచే ఇవ్వబడిన మొదటి డాక్యుమెంట్. ఆ కాలనీలు అన్నీ ఒక ఏకీకృత రాజకీయ లక్ష్యం కోసం సహకరించటం కూడా అదే మొదటిసారి మరియు ఆ తరువాత సంవత్సరాలలో ఖండాంతర కాంగ్రెస్ల కోసం పునాదులు వేసాయి.
స్టాంప్ చట్టం వ్యతిరేకేతలను అనుసరిస్తూ తదుపరి రోజులలో మాన్హాటన్ లో సన్స్ ఆఫ్ లిబర్టీ అభివృద్ధి చెందింది. స్వేచ్చ కేంద్రాల కోసం ఈ సంస్థ బ్రిటిష్ అధికారులతో ఒక దీర్ఘకాల పోరాటంలో పాల్గొంది, అవి సన్స్ ఆఫ్ లిబర్టీచే లేవనేత్తబడేవి మరియు వెంటనే బ్రిటిష్ అధికారులు వాటిని కొట్టిపారేసేవారు. 1775 లో విప్లవాత్మక న్యూయార్క్ ప్రాంత కాంగ్రెస్ అధికారాన్ని తీసుకున్నప్పుడ్డు ఈ పోరాటాలు ముగిసిపోయాయి.
ముందస్తు అమెరికన్ విప్లవాత్మ యుద్దంలో ప్రధాన యుద్దాల వరుస క్రమం అయిన న్యూయార్క్ సైనిక చర్యలకి కేంద్ర స్థానంగా మాన్హాటన్ ఉంది. నవంబరు 16, 1776 న జరిగిన భయంకరమైన వాషింగ్టన్ కోట యుద్ధం తరువాత మాన్హాటన్ ను విడిచి వెళ్ళిపోవాలని ఖండాంతర సైన్యం పై ఒత్తిడి తీసుకురాబడింది. యుద్దంలో మిగతా భాగం కొరకు ఈ నగరం ఉత్తర అమెరికాలో బ్రిటిష్ వారి రాజకీయ మరియు సైనిక చర్యలకి కేంద్రంగా అయిపోయింది.[24] ఆ తరువాత అనుసరించిన బ్రిటిష్ సైనిక పాలన సమయంలో గ్రేట్ ఫైర్ ఆఫ్ న్యూయార్క్ వలన మాన్హాటన్ చాలా ఎక్కువగా నాశనం అయ్యింది. చివరి బ్రిటిష్ బలగాలు నగరాన్ని విడిచి వెళ్లిపోవటంతో జార్జ్ వాషింగ్టన్ మాన్హాటన్ కి తిరిగి వచ్చినప్పుడు బ్రిటిష్ వారి ఆక్రమణ నవంబరు 25, 1783న అంతం అయిపోయింది.[25]
జనవరి 11, 1785 నుండి 1788 చివరి వరకు న్యూయార్క్ నగరం హాల్ వద్ద (తరువాత ఫ్రాన్సిస్ టావెర్న్ వద్ద) జరిగిన ఖండాంతర కాంగ్రెస్ సమావేశంతో కాన్ఫెడరేషన్ యొక్క వ్యాసాల క్రింద ఉన్న ఐదు రాజధానులలో న్యూయార్క్ ఐదవదిగా ఉంది. ఫెడరల్ హాల్ వద్ద నూతనంగా అమలుచెయ్యబడ్డ సంయుక్త రాష్ట్రాల రాజ్యాంగం ప్రకారం మార్చి 4, 1789 నుండి ఆగస్టు 12, 1790 వరకు న్యూయార్క్ మొదటి రాజధానిగా ఉంది.[26] సంయుక్త రాష్ట్రాల ప్రధాన న్యాయస్థానం మొదటసారిగా పనిచేసింది, సంయుక్త రాష్ట్రాల హక్కుల బిల్లు రూపొందించబడింది మరియు అనుమతి పొందింది మరియు ఉత్తరపశ్చిమ సంస్కరణను ప్రవేశపెట్టటం ద్వారా రాష్ట్రాలను చేర్చటానికి మొదటి అడుగులు మొదలైనవి అన్నీ కూడా ఇక్కడే పడ్డాయి.
19వ శతాబ్దపు పెరుగుదల
ఖజానా యొక్క మొదటి కార్యదర్శిగా అలేగ్జాన్డర్ హమిల్టన్ యొక్క విధానాలు మరియు ఆచరణలు ఫలితంగా మొదటిసారి మరియు ఆ తరువాత 1825లో అట్లాంటిక్ ఓడరేవును మధ్య పశ్చిమ సంయుక్త రాష్ట్రాలు మరియు కెనడాల యొక్క విస్తారమైన వ్యవసాయ మార్కెట్టులతో అనుసంధానం చేసిన ఏరి కాలువ ప్రారంభంతో న్యూయార్క్ ఒక ఆర్ధిక కేంద్రంగా ఎదిగింది.
ఒక డెమోక్రటిక్ పార్టీ రాజకీయ యంత్రం అయిన తమ్మనీ హాల్ వలస వచ్చిన చాలా మంది ఐరిష్ ప్రజల సహకారంతో ప్రభావితంగా ఎదగటం మొదలుపెట్టింది, ఇది 1854 లో మొదటి తమ్మనీ మేయర్ ఫెర్నాండో వుడ్ యొక్క ఎన్నిక సమయంలో తారా స్థాయికి చేరుకుంది. తమ్మనీ హాల్ స్థానిక రాజకీయాల పై చాలా దశాబ్దాల పాటు పై చేయి సాధించింది. 1858లో ప్రజలకి తెరవబడ్డ సెంట్రల్ పార్క్ అమెరికన్ నగరంలో మొదటి సహజ ప్రకృతి దృశ్యాలు కలిగిన పార్కుగా మరియు దేశం యొక్క మొదటి పబ్లిక్ పార్కుగా అయింది.[27][28]
అమెరికన్ సివిల్ యుద్ధం సమయంలో నగరం యొక్క దక్షిణంలో బలమైన వాణిజ్య సమస్యలు, దాని యొక్క పెరుగుతున్న వలసపోయిన జనాభాతో (దాని కంటే ముందు జర్మనీ మరియు ఇర్లాండ్ నుండి), సైనిక సేవలకి బలవంతం చెయ్యబడటం మరియు ఆ సేవను నివారించటానికి $300 చెల్లించే స్తోమత ఉన్నవారిని వెనక్కి పంపెయ్యటం పై కోపం, లింకన్ యొక్క యుద్ద విధానాలకి వ్యతిరేకంగా వెనక్కి పంపటానికి దారితియ్యటం, దాదాపుగా అందులో పాల్గొన్న 119 మంది మరియు బాటసారులను సామూహికంగా చంపివేసిన, అమెరికన్ చరిత్రలో జరిగిన న్యాయ అతిక్రమణ సంఘటనలలోనే దారుణమైన జూలై 1863 నాటి మూడు రోజుల పొడవున్న న్యూయార్క్ మొత్తం అశాంతి కలిగించే సంఘటనలతో తారాస్థాయికి చేరటంలతో ముడిపడి ఉంది.[29]
సివిల్ యుద్ధం ముగిసిన తరువాత ఐరోపా నుండి వలసపోయే శాతం లోతుగా పెరిగింది మరియు సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఒక నూతన మరియు మెరుగైన జీవితం కావాలనుకొనే మిలియన్ల మందికి న్యూయార్క్ మొదటి ఎంపిక అయింది, ఫ్రాన్స్ ప్రజల నుండి బహుమతిగా ఇవ్వబడిన స్టాట్యూ ఆఫ్ లిబర్టీ అక్టోబరు 28, 1886 న జాతికి అంకితం ఇవ్వబడటం కూడా ఇందులో ముఖ్య పాత్ర పోషించింది.[30][31] ఈ నూతన యూరోపియన్ వలస మరింతగా సాంఘిక హింసాత్మక అంతరాయాన్ని కలిగించింది. వలస వచ్చిన వారితో ఉన్న నగరం డజన్ల కొద్దీ దేశాల నుండి వచ్చిన చాలా తక్కువ కూలీ తీసుకునే కార్మికులతో నిండిపోయింది, మరియు నగరం విప్లవం, శ్రామిక సంఘాల నియంత్రణలోకి ప్రభుత్వం మరియు పరిశ్రమలు రావాలని చేసే ఉద్యమాలు, చట్ట విరుద్దమైన చర్యలు మరియు సంఘాలుగా ఏర్పడటం వంటి వాటితో నిండి పోయింది.
1883 లో ప్రాంభం అయిన బ్రూక్లిన్ వంతెన ఈస్ట్ నది ఉపరితలం పైన ఒక అనుసంధానాన్ని ఏర్పరిచింది. 1874లో ప్రస్తుత బ్రోంక్స్ జిల్లాలో పశ్చిమ భాగం న్యూయార్క్ జిల్లాకి బదిలీ చెయ్యబడింది మరియు 1895లో ప్రస్తుత బ్రోంక్స్ జిల్లా యొక్క మిగతా భాగం జత చెయ్యబడింది.[32] నాలుగు జిల్లాలు కూడా ఇదు స్వయం పాలిత ప్రాంతాలతో ఒకే నగరాన్ని ఏర్పాటు చెయ్యాలని నిర్ణయించుకున్నప్పుడు గ్రేటర్ న్యూయార్క్ నగరం 1898 లో ఏర్పడింది. మాన్హాటన్ మరియు ఒక జిల్లా అయిన బ్రోంక్స్ లు రెండు వేర్వేరు స్వయం పాలిత ప్రాంతాలుగా స్థాపించబడ్డాయి. జనవరి 1, 1914న న్యూయార్క్ రాష్ట్ర చట్టం బ్రోంక్స్ జిల్లాను సృష్టించింది మరియు న్యూయార్క్ జిల్లా దాని యొక్క ప్రస్తుత సరిహద్దులకి తగ్గించబడింది.[33]
20వ శతాబ్దం
1904లో ప్రారంభం అయిన న్యూయార్క్ నగర భూగర్భ రైలు మార్గం బ్రూక్లిన్ అదనపు వంతెనల వలె నూతన నగరాన్ని దగ్గరికి చేర్చటంలో సహాయపడింది. 1920లలో అమెరికన్ సౌత్ నుండి గొప్ప వలసలో భాగంగా మాన్హాటన్ చాలా అధిక సంఖ్యలో ఆఫ్రికన్-అమెరికన్స్ రావటాన్ని మరియు ఆకాశాన్ని తాకేందుకు పోటీపడుతున్న నూతన ఆకాశాహర్మ్యాలను కలిగి ఉన్న నిషేదిత కాలంలో ఒక పెద్ద బూంలో భాగంగా హర్లెం పునర్జన్మను చవిచూసింది. ఒక శతాబ్దం పాటు ప్రపంచంలోనే అధిక జనాభా కలిగిన నగరంగా ఉన్న లండన్ని అధిగమించి న్యూయార్క్ 1925లో ఆ స్థానాన్ని దక్కించుకుంది.[34]
మార్చి 25, 1911 న గ్రీన్విచ్ గ్రామంలో ట్రయాంగిల్ షర్ట్వెయిస్ట్ కర్మాగారం మంటలకి ఆహుతి అయినప్పుడు 146 వస్త్రాల కార్మికులు మరణించారు. ఈ భయానక సంఘటన క్రమక్రమంగా నగరం యొక్క అగ్నిమాపక విభాగం, భవనాల సంకేతాలు మరియు పనిచేసే చోట సంస్కరణలు ఎప్పటికప్పుడు మరమ్మత్తు చెయ్యబడటానికి దారి తీసింది.[35]
ప్రపంచ యుద్దాల మధ్య ఉన్న సమయం నీతిమంతుడు అయిన మేయర్ ఫియోరెల్లో లా గార్డియ యొక్క ఎన్నికను మరియు 80 సంవత్సరాల రాజకీయ పెత్తనం తరువాత తమ్మనీ హాల్ పతనాన్ని చూసింది.[36] నగరం యొక్క జనాభా గణనలు స్థిరంగా అవ్వటం వలన శ్రామిక సంఘాలు పనిచేసే తరగతికి చెందిన వారి కోసం నూతన భద్రతలు మరియు సంపదను తీసుకువచ్చాయి, లా గార్దియా సమయంలో నగరం యొక్క ప్రభుత్వం మరియు అంతర్గత నిర్మాణాలు నాటకీయంగా కాలానుగుణ మార్పులకు లోనయ్యాయి. గొప్ప మాంద్యం ఉన్నప్పటికీ 1930 లో మాన్హాటన్ లో ప్రపంచంలోనే పొడవైన ఆకాశహర్మ్యాలు కొన్ని పూర్తయ్యాయి, వాటిలో ఈనాటికీ నగరం యొక్క ఆకాశ హద్దులో భాగంగా ఉన్న అసంఖ్యాక కళాత్మక కళాఖండాలు కూడా ఉన్నాయి, వాటిలో ముఖ్యమైనవి ఎంపైర్ స్టేట్ భవనం, క్రిస్లర్ భవనం మరియు GE భవనం.
తిరిగి వస్తున్న రెండవ ప్రపంచ యుద్ద బాధితులు యుద్ధం తరువాత ఒక ఆర్ధిక పెరుగుదలను తీసుకువచ్చారు, ఫలితంగా 1947 లో ప్రారంభం అయిన పీటర్ కూపర్ గ్రామం---స్టుయ్వేసంట్ పట్టణంతో పాటుగా తిరిగి వస్తున్న బాధితులు లక్ష్యంగా భారీ స్థాయిలో గృహనిర్మాణ అభివృద్ధి జరిగింది.[37] 1951 లో ఐక్యరాజ్యసమితి క్వీన్స్లో ఉన్న తన మొదటి ప్రధాన కార్యాలయం నుండి మాన్హాటన్ యొక్క తూర్పు వైపుకు మారిపోయింది.[38]
చాలా ప్రధాన U.S. నగరాల వలె న్యూయార్క్ కూడా 1960 లో జాతుల అల్లర్లు మరియు జనాభా మరియు పారిశ్రామిక పతనాలతో బాధపడింది. 1970 నాటికి నగరం చరిత్రలో మాయని మచ్చలు కలిగిన, నేరపూరితమైన సమయాన్ని కలిగి ఉన్న ఖ్యాతిని సంపాదించుకుంది.[39] 1975లో నగర ప్రభుత్వం పరిధి దాటిన అత్యధిక దివాలాను ఎదుర్కొంది మరియు సహాయం కోసం అది చేసిన అభ్యర్ధనలు ప్రాథమికంగా తిరస్కరించబడ్డాయి, ఇది అక్టోబరు 30, 1975 నాటి సంప్రదాయ న్యూయార్క్ రోజువారీ వార్తల ముఖ్యాంశంగా "ఫోర్డ్ టు సిటీ: డ్రాప్ డెడ్" అని సారాంశంగా చెప్పబడింది.[40] ఒక ఫెడరల్ ఋణం మరియు అప్పులను పునరుద్దరించటం ద్వారా ఆ పరిస్థితి నివారించబడింది మరియు న్యూయార్క్ రాష్ట్రం నుండి మరింత ఆర్ధిక పరీక్షణను అంగీకరించటానికి నగరం ఒత్తిడి చెయ్యబడింది.[41]
1980లలో వాల్ స్ట్రీట్ పునర్జన్మను చవి చూసింది మరియు నగరం ప్రపంచవ్యాప్త ఆర్ధిక పరిశ్రమ యొక్క కేంద్రం వద్ద 1980 లలో కూడా మాన్హాటన్ AIDS స్తబ్దతను తారాస్థాయిలో కలిగి ఉంది, గ్రీన్విచ్ గ్రామం దాని యొక్క కేంద్రంగా ఉంది. స్వలింగ సంపర్కులు అయిన పురుషుల ఆరోగ్య స్తబ్దత (GMHC) మరియు శక్తిని తగ్గించటానికి AIDS సంధి (ACT UP) వంటివి వ్యాధి బారిన పడిన వారి తరపున వాదించటానికి స్థాపించబడ్డాయి.
1990 లో మొదలు నేరాల శాతం చాలా వేగంగా పడిపోయింది, 1990 లో 2,245 ఉన్న హత్యల సంఖ్య 2008 నాటికి 537 కి పడిపోయింది మరియు చాలా వేగంతో విస్తరించిన పిచ్చి మరియు అనుసందానిత మత్తుపదార్ధాల సంబంధిత హింస వంటివి చాలా మటుకు నియంత్రణలోకి వచ్చాయి.[42] ప్రపంచ నలుమూలల నుండి వస్తున్న వలసదారులకి నగరం మరొకసారి గమ్యస్థానం కావటం, దానితో పాటుగా భూముల మార్కెట్ పెరుగుదలకి చేయూత అందించటానికి అత్యల్ప వడ్డీ రేట్లు మరియు వాల్ స్ట్రీట్ బోనస్ల వలన జనాభా వలసలు వ్యతిరేక దిశలో సాగాయి.[43]
1990 మొదల నుండి మధ్య వరకు ద్రవ్యోల్బణం అద్దె ఖరీదులను చాలా పైకి తీసుకువెళ్ళింది, తరచుగా వాటిని శ్రామిక మరియు మధ్య తరగతి జనాభా భరించలేనంతగా చేసింది. నగరం మరింత భద్రంగా మరియు ఎక్కువ కోరుకోదగినదిగా అవ్వటం వలన చాలా మంది యుక్తవయస్కులు ఇతర రాష్ట్రాల నుండి ఈ స్వయం పాలిత ప్రాంతానికి పొరుగున ఉన్న వివిధ ప్రాంతాలకు వెళ్ళిపోయారు. ఈనాడు చాలా అధికంగా 20 మరియు 30 సంవత్సరాల వయస్సులో ఉన్నత విద్యావంతులైన నివాసితులు ఉన్న జనాభాను పొందటానికి మాన్హాటన్ ఒక నిదానమైన మార్పును చవి చూసింది. దిగువ తూర్పు తీరపు వివిధ పొరుగు ప్రాంతాలు అయిన సోహో, ఆల్ఫాబేట్ నగరం, ట్రిబెకా మరియు గ్రీన్విచ్ గ్రామాలలో కళలను నేర్చుకోవాలనుకొనే జనాభా ముఖ్యంగా యుక్తవయస్కులు అత్యధిక సంఖ్యలో ఉన్నారు.
సెప్టెంబర్ 11 దాడులు
సెప్టెంబర్ 11, 2001న విమానాలు హైజాక్ చెయ్యబడ్డాయి మరియు ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం యొక్క రెండు టవర్లలోకి దూసుకుపోవటం ద్వారా 3,000 కంటే ఎక్కువ మంది ప్రజల ప్రాణాలు తీసాయి. ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం 7తో పాటుగా ఆ రెండు టవర్లు కూడా నాశనం చెయ్యబడ్డాయి, మంటల వలన జరిగిన నష్టం వలన అది కూలిపోవటానికి ముందే ఖాళీ చెయ్యబడింది. ఆ టవర్లను తిరిగి నిర్మించటానికి ప్రణాళికలు ఉన్నాయి (ఫ్రీడం టవర్, మరియు ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రాన్ని తిరిగి నిర్మించటం పై వాదనలను చూడుము)
NYC లో జరుగుతున్న టెలివిజన్ మరియు చలనచిత్ర నిర్మాణాలు
భూగోళం చుట్టూ ఉన్న చాలా మంది ప్రజలకి ఆధునిక న్యూయార్క్ నగరం సుపరిచితం, చలనచిత్రాలు మరియు టెలివిజన్ సీరీస్ కొరకు ఒక అమరిక వలె దాని యొక్క ఖ్యాతికి ధన్యవాదాలు. ముఖ్యమైన టెలివిజన్ ఉదాహరణలు బహుమతిని గెల్చుకున్న కార్యక్రమాలు అయిన ఫ్రెండ్స్, 30 రాక్, CSI: NY, సిన్ఫెల్ద్, NYPD బ్లూ, లా & ఆర్డర్, విల్ & గ్రేస్, స్పిన్ సిటీ, గాసిప్ గర్ల్, మరియు సెక్స్ అండ్ ది సిటీ లను కలిగి ఉన్నాయి. ముఖ్యమైన చలనచిత్ర ఉదాహరణలు మిరాకిల్ ఆన్ 34 స్ట్రీట్, ఘోస్ట్బస్టర్స్, గ్రేంలిన్స్ 2, ఐస్ వైడ్ షట్, Home Alone 2: Lost in New York, క్లోవర్ఫీల్డ్, మరియు చాలా వుడీ అల్లెన్ యొక్క చలనచిత్రాలు, ఉదాహరణకి అన్నీ హాల్, బనానాస్, మరియు మాన్హాటన్ .
భూగోళ శాస్త్రము
మాన్హాటన్, దిగువ నగరం, మధ్య నగరం మరియు ఎగువ నగరంగా వదులుగా విభజింపబడింది, ఐదవ ఎవెన్యూ మాన్హాటన్ యొక్క తూర్పు మరియు పశ్చిమ తీరాలను విభజించింది. మాన్హాటన్ ద్వీపం పశ్చిమాన హడ్సన్ నదిని మరియు తూర్పున ఈస్ట్ నదిని కలిగి ఉంది. ఉత్తరం వైపున హర్లెం నది మాన్హాటన్ ను బ్రోంక్స్ మరియు సంయుక్త రాష్ట్రాల ప్రధాన భూభాగం నుండి విభజిస్తుంది. రండాల్స్ ద్వీపం, వార్డ్స్ ద్వీపం, మరియు ఈస్ట్ నదిలో ఉన్న రూజ్వెల్ట్ ద్వీపం, మరియు గవర్నర్స్ ద్వీపం మరియు న్యూయార్క్ ఓడరేవుకి దక్షిణంగా లిబర్టీ ద్వీపం మొదలైన చాలా చిన్న ద్వీపాలు కూడా మాన్హాటన్ స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో భాగంగా ఉన్నాయి.[44] మాన్హాటన్ ద్వీపం 22.7చదరపు మైళ్ళ (58.8km²) వైశాల్యం, 13.4మైళ్ళ (21.6km) పొడవు మరియు అత్యధికంగా 2.3 మైళ్ళ (3.7km) వెడల్పు (14 వ వీధి దగ్గర) కలిగి ఉంది.[45] న్యూయార్క్ జిల్లా మొత్తం 33.77చదరపు మైళ్ళు కలిగి ఉంటుంది (87.46km²), అందులో 22.96చదరపు మైళ్ళు (59.47km²) భూభాగం ఉండగా 10.81చదరపు మైళ్ళు (28.00km²) నీరు ఉంది.[46]
మాన్హాటన్ పొరుగు ప్రాంతాలలో ఒకటి బ్రాంక్స్ కి ఆనుకొని ఉంటుంది. ఒకప్పుడు మార్బుల్ హిల్ మాన్హాటన్ ద్వీపంలో భాగంగా ఉండేది కానీ 1895 లో త్రవ్విన హర్లెం నది ఓడ కాలువ హర్లెం నది పై ఓడల రద్దీని పెంచింది మరియు దానిని బ్రాంక్స్ మరియు మిగిలిన మాన్హాటన్ మధ్యన మాన్హాటన్ మిగతా భాగం నుండి వేరు చేసింది.[47] మొదటి ప్రపంచ యుద్దానికి ముందు బ్రోంక్స్ నుండి మార్బుల్ హిల్ ను వేరుచేస్తున్న వాస్తవ హర్లెం నది కాలువలో భాగం నిండిపోయింది మరియు మార్బుల్ హిల్ ప్రధాన భూభాగంలో భాగం అయిపొయింది.[47]
మాన్హాటన్ యొక్క భూభాగం మానవ జోక్యంతో ఎంత వరకు మార్పు చెయ్యబడిందో చెప్పటానికి మార్బుల్ హిల్ ఒక ఉదాహరణ. ఫలితంగా డచ్ వలసల కాలం నుండి ఈ స్వయం పాలిత ప్రాంతం దాని యొక్క నీటి వనరుల తీరం మొత్తం భూ పునరుద్దరణను చూసింది మరియు టోపోగ్రఫీలో చాలా సహజ వైవిధ్యం సరి చూడబడింది.[10]
పంతొమ్మిదో శతాబ్దం మొదలులో గ్రీన్విచ్ వీధి వద్ద సహజ హడ్సన్ నుండి పశ్చిమ వీధి వరకు దిగువ మాన్హాటన్ను విస్తరించటానికి వ్యర్ధపదార్ధాలను వినియోగించి భూమిని ఎత్తు చేసే పద్దతి ఉపయోగించబడింది.[48] ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం నిర్మిస్తున్న సమయంలో ఆ ప్రాంతం నుండి 1.2మిలియన్ క్యూబిక్ యార్డుల (917,000m³) పదార్ధాలు త్రవ్వి తీసివెయ్యబడ్డాయి.[49] వ్యర్ధాన్ని సముద్రం లేదా వ్యర్ధాలు కాల్చే ప్రదేశంలో పడెయ్యకుండా బ్యాటరీ పార్క్ నగరాన్ని సృష్టిస్తూ పశ్చిమ వీధి గుండా మాన్హాటన్ సముద్ర తీర ప్రాంతాన్ని విస్తరించటానికి ఈ వ్యర్ధాలు వినియోగించబడ్డాయి.[50] ఫలితంగా ఆరు విభాగాలను లేదా 484 అడుగుల (450 m) పని చేయిస్తూ నదిలోకి 700-అడుగుల (210-m) విస్తరణ లేదా 92 acres (370,000m2) 1.2-మైల్ (1.9-km) నదీ తీరంలో మరియు పార్కులలో 30 acres (120,000m2)చదునైన రాళ్ళ బాట అందించబడింది.[51]
భూగర్భశాస్త్రపరంగా, మాన్హాటన్ యొక్క భూగర్భ పొర యొక్క ముఖ్యమైన లక్షణం ఏంటంటే ద్వీపం యొక్క భూగర్భంలోని రాతిపోర మధ్య పట్టణం దగ్గర చాలా మటుకు ఉపరితలానికి దగ్గరగా పైకి వస్తుంది, 29 వ వీధి మరియు కెనాల్ వీధి మధ్య లోపాలకి వెళుతుంది మరియు ఆర్ధిక జిల్లా క్రింద మరలా ఉపరితలం వైపు వస్తుంది; మధ్య పట్టణం మరియు ఆర్ధిక జిల్లాలలో ఆకాశహర్మ్యాలు ఎక్కువగా ఉండటానికి మరియు ఈ రెండు ప్రాంతాల మధ్య ఉన్న భూభాగంలో లేకపోవటానికి వెనుక ఉన్న కారణం ఈ లక్షణమే, ఎందుకంటే ఆ ప్రాంతాలలో వాటి యొక్క పునాదులు దృఢమైన రాతిపోరలోకి మరింత భద్రంగా వెళతాయి.
మాన్హాటన్ జార్జ్ వాషింగ్టన్ వంతెన, హాలండ్ సొరంగం మరియు లింకన్ సొరంగం ద్వారా పశ్చిమాన న్యూజెర్సీతో మరియు న్యూయార్క్ నగరం యొక్క నాలుగు ఇతర స్వయంపాలిత ప్రాంతాలలో మూడింటితో--ఉత్తరతూర్పుగా బ్రోంక్స్ మరియు తూర్పు మరియు దక్షిణం వైపుగా బ్రూక్లిన్ మరియు లాంగ్ ద్వీపం పై ఉన్న క్వీన్స్ లతో స్థిరమైన వాహన సంబంధమైన అనుసంధానాలు కలిగి ఉంది. న్యూయార్క్ నౌకాశ్రయంకి ఒక వైపు నుండి మరొక వైపునకు ఉన్న స్తాటేన్ ద్వీప ఫెర్రీ ఒక్కటే ఐదవ న్యూయార్క్ నగర స్వయంపాలిత ప్రాంతంతో దానికి నేరుగా ఉన్న ఏకైక అనుసంధానం, ఇది పూర్తిగా ఉచితం. ఫెర్రీ టెర్మినల్ బ్యాటరీ పార్క్ దగ్గర దాని యొక్క దక్షిణ కొన వద్ద ఉంది. వేర్రజానో-నేరోస్ వంతెన వినియోగిస్తూ బ్రూక్లిన్ మార్గం ద్వారా స్తాటేన్ ద్వీపానికి ప్రయాణించటం సాధ్యం.
ఒక్కోటి 100 feet (30m)విస్తారమైన, మొదటి ఎవేన్యూను తూర్పు వైపున మరియు పన్నెండవ ఎవేన్యూను పశ్చిమాన కలిగి ఉన్న హడ్సన్ నదీ తీరానికి దాదాపు సమాంతరంగా ఉత్తరం మరియు దక్షిణంగా ఉన్న పన్నెండు ఎవేన్యూలు కొరకు 1811 కమీషనర్ యొక్క ప్రణాళిక ఇవ్వబడింది. మొదటి ఎవెన్యూకి తూర్పుగా మధ్య మధ్యన ఖాళీలతో పలు ఎవేన్యూలు ఉన్నాయి, మాన్హాటన్ యొక్క తూర్పు గ్రామంలో అల్ఫాబేట్ నగరం అని పిలువబడే ప్రాంతంలో ఎవెన్యూ A నుండి తూర్పువైపుగా ఎవెన్యూ D వరకు నాలుగు అదనపు అక్షరాలు కలిగి ఉన్న ఎవేన్యూలు ఉన్నాయి. మాన్హాటన్ లో సంఖ్యలు కలిగిన వీధులు తూర్పు-పడమర వైపున ఉన్నాయి మరియు 60 feet (18m) విస్తారమైనవి, ప్రతీ రెండు వీధుల మధ్య దాదాపుగా 200అడుగుల (61m) దూరం కలిగి ఉన్నాయి. మిళితం చెయ్యబడిన వీధి మరియు దాదాపు 260అడుగుల (79 m) వరకు జత చెయ్యబడుతున్న విభాగాలతో అక్కడ దాదాపుగా ఒక మైల్ కి 20 విభాగాలు ఉన్నాయి. మాన్హాటన్ లో సంక్లిష్టమైన విభాగం 250/600 అడుగులు. 34వ, 42వ, 57వ మరియు 125వ వీధులతో పాటుగా పదిహేను క్రాస్టౌన్ వీధులు 100అడుగుల (30m) వెడల్పు ఉన్నాయని గుర్తించబడ్డాయి, ఇవి స్వయంపాలిత ప్రాంతం యొక్క చాలా ముఖ్యమైన కొన్ని రవాణా మరియు షాపింగ్ ప్రాంతాలు.[52] గ్రిడ్ కి ఉన్న చాలా మినాహాయింపులలో బ్రాడ్వే చాలా ముఖ్యమైనది, ఇది దిగువ మాన్హాటన్లో బౌలింగ్ గ్రీన్ నుండి మొదలవుతుంది మరియు మాన్హాటన్ యొక్క ఉత్తర కొన వద్ద బ్రోంక్స్ లోకి ఉత్తరంగా కొనసాగుతుంది. మధ్య పట్టాన మాన్హాటన్ యొక్క చాలా భాగంలో గ్రిడ్ కి కర్ణ రేఖీయంగా బ్రాడ్వే వెళుతుంది ఫలితంగా ప్రధాన యూనియన్ స్క్వేర్, హెరాల్డ్ స్క్వేర్ (ఆరవ ఎవెన్యూ మరియు 34వ వీధి), టైమ్స్ స్క్వేర్ (ఏడవ ఎవెన్యూ మరియు 42వ వీధి), మరియు కొలంబస్ సర్కిల్ (ఎనిమిదవ ఎవెన్యూ/సెంట్రల్ పార్క్ వెస్ట్ మరియు 59వ వీధి) వద్ద ప్రధాన అంతర విభాగాలను సృష్టించింది.
మాన్హాటన్ లో చాలా ప్రాంతం యొక్క కఠినమైన గ్రిడ్ ప్రణాళిక మరియు దాదాపుగా 28.9 డిగ్రీల వరకు మారిన గ్రిడ్ కోణం వలన వచ్చిన ఫలితం కొన్నిసార్లు మన్హట్టన్హెంజ్ (స్టోన్హెంజ్ తో సారూప్యత ద్వారా) అని సూచించబడుతుంది.[53] మే చివరలో మరియు జూలై మొదలులో వీధి స్థాయి నుండి సూర్యుడు పశ్చిమంగా లేదా దానికి దగ్గరగా కనిపించటం వలన వేర్వేరు సందర్భాలలో సూర్యాస్తమయం వీధి యొక్క గ్రిడ్ గీతలతో అనుసంధానింపబడుతుంది.[53][54] జనవరి మరియు డిసెంబరు లలో సూర్యోదయంతో కూడా ఇదే విధమైన విషయం జరుగుతుంది.
నగరంలోని జంతు ప్రదర్శనశాలలు మరియు మత్స్యప్రదర్శనలను నిర్వహించే వన్యప్రాణుల పరిరక్షణ సంఘం ప్రస్తుతం మాన్హాటన్ ప్రాజెక్ట్ ను తీసుకుంటున్నది, అందులో భాగంగా 1609 లో హెన్రీ హడ్సన్ మొదటిసారి మాన్హాటన్ కి వెళ్ళినప్పుడు అక్కడ ఉన్న జీవనాన్ని మరియు భౌగోళిక పరిస్థితులను పునఃనిర్మిస్తుంది మరియు ఈ రోజు మనకి తెలిసిన ద్వీపంతో దానిని పోల్చి చూస్తుంది.[10]
పరిసర ప్రాంతాలు
బెర్గెన్ జిల్లా, న్యూజెర్సీ—పశ్చిమం/ఉత్తరపశ్చిమం
హడ్సన్ జిల్లా, న్యూజెర్సీ—పశ్చిమం/దక్షిణపశ్చిమం
బ్రోంక్స్ జిల్లా, న్యూయార్క్ (బ్రోంక్స్)—ఉత్తరతూర్పు
క్వీన్స్ జిల్లా, న్యూయార్క్ (క్వీన్స్)—తూర్పు/దక్షిణతూర్పు
కింగ్స్ జిల్లా, న్యూయార్క్ (బ్రూక్లిన్)—దక్షిణం/దక్షిణతూర్పు
రిచ్మండ్ జిల్లా, న్యూయార్క్ (స్తటేన్ ద్వీపం)—దక్షిణపశ్చిమం
జాతీయ భద్రత కలిగిన ప్రాంతాలు
ఆఫ్రికన్ శ్మశాన వాటిక జాతీయ జ్ఞాపకార్ధ శిలాఫలకం
కేజిల్ క్లింటన్ జాతీయ జ్ఞాపకార్ధ శిలాఫలకం
ఫెడరల్ హాల్ జాతీయ జ్ఞాపకం
జనరల్ గ్రాంట్ జాతీయ జ్ఞాపకం
గవర్నర్స్ ద్వీపం జాతీయ జ్ఞాపకార్ధ శిలాఫలకం
హమిల్టన్ గ్రంజ్ జాతీయ జ్ఞాపకం
దిగువ తూర్పు వైపు ఉన్న నివాసిత భవనాల జాతీయ చారిత్రిక ప్రాంతం
స్టాట్యూ ఆఫ్ లిబర్టీ జాతీయ జ్ఞాపకార్ధ శిలాఫలకం (భాగం)
థియోడార్ రూజ్వెల్ట్ జన్మస్థలం జాతీయ చారిత్రిక ప్రాంతం
పొరుగు ప్రాంతాలు
మాన్హాటన్ యొక్క చాలా పొరుగు ప్రాంతాలు ఏదైనా నిర్దిష్ట ఒడంబడిక ప్రకారం నామకరణం చెయ్యబడలేదు. కొన్ని భౌగోలికమైనవి (ఎగువ తూర్పు వైపు), లేదా పురాతనంగా వర్ణించబడినవి (చైనాటౌన్). మిగతావి పదాలలోని ముందు అక్షరాలతో ఏర్పడిన సంక్షిప్త రూపాలు, ఉదాహరణకి TriBeCa (అనగా "ట్రయాంగిల్ బీలో కెనాల్ స్ట్రీట్") లేదా SoHo ("సౌత్ ఆఫ్ హౌస్టన్"), లేదా చాలా ఆధునికమైన NoLIta ("నార్త్ ఆఫ్ లిటిల్ ఇటలీ").[55][56] హర్లెం అనే పేరు నెదర్లాండ్లో ఒక నగరం అయిన హార్లెం పేరు మీద ఉన్న డచ్ వలసల కాలం నుండి వచ్చింది.[57] అక్షర నగరం A, B, C మరియు D, ఎవెన్యూలను కలిగి ఉంది, అవి దాని యొక్క పేరును సూచిస్తాయి.
సోహో వంటి కొన్ని పోరుగు ప్రాంతాలు వాణిజ్యపరమైనవి మరియు పై స్థాయి షాపింగ్ కొరకు ప్రసిద్ధి చెందినవి. గ్రీన్విచ్ గ్రామం, దిగువ తూర్పు ప్రాంతం, ఆల్ఫబేట్ నగరం మరియు ఈస్ట్ గ్రామం మొదలైన ఇతరులు చాలా కాలం నుండి "బోహేమియన్" ఉపసంస్కృతితో సంబంధం కలిగి ఉన్నాయి.[58] చెల్సియా అధిక సంఖ్యలో స్వలింగ సంపర్కులు అయిన పురుషులను కలిగి ఉన్న పొరుగు ప్రాంతం మరియు ఈ మధ్యకాలంలో న్యూయార్క్ యొక్క కళల పరిశ్రమ మరియు రాత్రి జీవితానికి ఒక కేంద్రం.[59] వాషింగ్టన్ హైట్స్ అనేది డోమినికన్ రిపబ్లిక్ నుండి వలస వచ్చిన వారిని కలిగి ఉన్న ఒక ప్రకంపిత పొరుగు ప్రాంతం. మాన్హాటన్ యొక్క చైనాటౌన్ చైనా ప్రాంతం నుండి వచ్చిన ప్రజల యొక్క జనాభాను అధిక సాంద్రతలో కలిగి ఉంటుంది.[60][61] సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఉన్న సంపన్నమైన పొరుగు ప్రాంతాలలో ఒకటి అయిన ఎగువ తూర్పు ప్రాంతం యొక్క పాత ధనం మరియు భద్రతా విలువలకి విరుద్దంగా ఎగువ పశ్చిమ ప్రాంతం తరచుగా చాలా తెలివైనదిగా మరియు సృజనాత్మకంగా చెప్పబడుతుంది.[62][63][64]
మాన్హాటన్ లో ఎగువ పట్టణం అనగా ఉత్తరం (మరింత కచ్చితంగా చెప్పాలి అంటే ఉత్తరం-ఉత్తరతూర్పు, ద్వీపం మరియు దాని యొక్క వీధి గ్రిడ్ ఒరిగి ఉన్న దిశ) మరియు దిగువ పట్టణం అనగా దక్షిణం (దక్షిణం-దక్షిణపశ్చిమం).[65] ఈ వాడుక చాలా అమెరికన్ నగరాల నుండి వైవిధ్యంగా ఉంటుంది, అక్కడ దిగువ పట్టణం కేంద్ర వ్యాపార జిల్లాను సూచిస్తుంది. మాన్హాటన్ రెండు కేంద్ర వ్యాపార జిల్లాలను కలిగి ఉంది, అవి ద్వీపం యొక్క దక్షిణం మూలన ఆర్ధిక జిల్లా మరియు మధ్య పట్టణ మాన్హాటన్. ఎగువ పట్టణం అనే పదం కూడా 59వ వీధి)[66] పైన ఉన్న మాన్హాటన్ యొక్క ఉత్తర భాగాన్ని సూచిస్తుంది మరియు దిగువ పట్టణం అనే పదం 14వ వీధి,[67] క్రిందన ఉన్న దక్షిణ ప్రాంతాన్ని సూచిస్తుంది మరియు మధ్య పట్టణం రెండింటి మధ్యన ఉన్న ప్రాంతాన్ని సూచిస్తుంది, అయితే పరిస్థితిని బట్టి ఈ నిర్వచనాలు మారవచ్చును.
ఐదవ ఎవెన్యూ దాదాపుగా మాన్హాటన్ ద్వీపాన్ని రెండుగా విభజిస్తుంది మరియు తూర్పు/పడమర తీరాలకి మధ్య విభజన రేఖ వలె పనిచేస్తుంది (ఉదా: తూర్పు 27వ వీధి, పశ్చిమ 42వ వీధి); వీధి చిరునామాలు ఐదవ ఎవెన్యూ వద్ద మొదలవుతాయి మరియు చాలా ప్రాంతాలలో ఒక విభాగానికి 100 చొప్పున ఐదవ ఎవెన్యూ నుండి పెరుగుతూ ముందికి వెళతాయి.[67] మాన్హాటన్ లో వేవర్లీ ప్రాంతం యొక్క దక్షిణంలో ఐదవ ఎవెన్యూ ఆగిపోతుంది మరియు తూర్పు/పడమరల విభజన రేఖగా బ్రాడ్వే ఉంటుంది. గ్రిడ్ మొదటి వీధి నుండి మొదలుకానప్పటికీ హౌస్టన్ వీధి యొక్క ఉత్తరం (హౌ-స్టిన్ అని ఉచ్చరించబడుతుంది), 14వ వీధి యొక్క ఉత్తరం వరకు ఆ గ్రిడ్ పూర్తిగా పట్టు కలిగి ఉండదు, ఇక్కడ దాదాపుగా అన్ని తూర్పు-పశ్చిమ వీధులు సంఖ్యల ద్వారా గుర్తించబడతాయి, ఇది దక్షిణం నుండి ఉత్తరం వైపుగా 220వ వీధి వరకు పెరుగుతూ వస్తుంది, ఇది ద్వీపంలో ఉన్న అత్యధిక సంఖ్య కలిగిన వీధి.[45]
శీతోష్ణస్థితి
దాదాపుగా 41°N వద్ద ఉన్నప్పటికీ, మాన్హాటన్ తేమతో కూడిన ఉప ఉష్ణమండల శీతోష్ణస్థితి కలిగి ఉంటుంది (కొప్పెన్ వర్గీకరణ Cfa).[68] శీతాకాలంలో నగరం యొక్క లోపలి భూభాగ ప్రాంతాల కంటే తీరప్రాంత స్థితి ఉష్ణోగ్రతలు వెచ్చగా ఉండేటట్టు చేస్తాయి, అందువలన ప్రతీ సంవత్సరం సగటున 25 నుండి 35 అంగుళాల (63.5 నుండి 88.9cm) మందం ఉండే మంచును నియంత్రించటానికి సహాయపడతాయి.[69] న్యూయార్క్ నగరంలో గడ్డకట్టుకుపోయే కాలాల మధ్యలో సగటున 220 రోజుల మంచు ఉండని సమయం ఉంటుంది.[69] న్యూయార్క్ నగరంలో వసంతం మరియు ఆకురాలు కాలాలు తక్కువ ఉష్ణోగ్రతలు కలిగి ఉంటాయి, అయితే వేసవి మాత్రం చాలా వెచ్చగా మరియు తేమతో ఉంటుంది, ఈ కాలంలో సగటున 18 నుండి 25 రోజులకి 90°F (32°C) లేదా అంత కంటే ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రతలు నమోదు అవుతాయి.[69] నగరం యొక్క దీర్ఘకాల శీతోష్ణస్థితి పోకడలు అట్లాంటిక్ మల్టీడెకడల్ ఆసిలేషన్ ద్వారా ప్రభావితం అవుతాయి, అట్లాంటిక్ లోని ఒక 70 సంవత్సరాల కాలం నుండి ఉన్న వేడి చేసే మరియు చల్లబరిచే చక్రం ఆ ప్రాంతంలో తుఫానులు మరియు తీరప్రాంత తుఫానుల యొక్క పౌనఃపున్యాన్ని మరియు తీవ్రతను ప్రభావితం చేస్తాయి.[70]
జూలై 9, 1936 న అత్యధికంగా 106°F (41°C) మరియు ఫిబ్రవరి 9, 1934 న అత్యల్పంగా -15°F (-26°C) ఉష్ణోగ్రతలు నమోదు అయ్యాయి. ఈ మధ్యకాలంలో ఉష్ణోగ్రతలు జూలై 2005 నాటికి 100°F మరియు ఆగస్టు 2006 నాటికి 103°F చేరుకున్నాయి మరియు జనవరి 2004 నాటికి సున్నాకి కొద్దిగా పైన కేవలం 1 కి పడిపోయాయి.
వేసవికాలం సాయంత్రపు ఉష్ణోగ్రతలు పట్టణ వేడి ద్వీపం ప్రభావంతో పెరుగుతాయి, ఫలితంగా పగటి పూట పీల్చుకోబడిన వేడి రాత్రి సమయంలో వెనక్కి పంపబడుతుంది, అందువలన గాలులు నెమ్మదిగా ఉన్నప్పుడు ఉష్ణోగ్రతలు సాధ్యమైనంత ఎక్కువగా 7°F (4°C) వరకు పెరుగుతాయి.[71]
ప్రభుత్వం
1898 లో న్యూయార్క్ నగరం స్థిరపడిన దగ్గరి నుండి మాన్హాటన్ న్యూయార్క్ నగర అధికారులచే నియంత్రించబడుతున్నది, అది 1989 లో దాని యొక్క పునశ్చరణ నుండి ఒక బలమైన మేయర్-కౌన్సిల్ వ్యవస్థ కొరకు అందించబడింది.[78] మాన్హాటన్ లో ప్రజల విద్య, తప్పులను సరిదిద్దే సంస్థలు, గ్రంథాలయాలు, ప్రజా భద్రతా, వినోదపు సౌకర్యాలు, పరిశుభ్రత, నీటి సరఫరా మరియు సంక్షేమ సేవలకి కేంద్రీకృత న్యూయార్క్ ప్రభుత్వం బాధ్యత వహిస్తుంది.
కేంద్రీకరణను స్థానిక అధికారంతో సమతూక పరచటానికి 1898 స్థిరీకరణలో స్వయం పాలిత ప్రాంత ప్రెసిడెంట్ కార్యాలయం సృష్టించబడింది. ప్రతీ స్వయం పాలిత ప్రాంత ప్రెసిడెంట్ న్యూయార్క్ నగర అంచనా బోర్డ్లో వోటు కలిగి ఉండటం ద్వారా నిర్వచించబడిన ఒక శక్తివంతమైన పరిపాలనా పాత్రను కలిగి ఉన్నారు, ఇది నగరం యొక్క బడ్జెట్ తయారు చెయ్యటానికి మరియు ఆమోదించటానికి మరియు భూమి వినియోగం కొరకు చేసే సూచనలకు ఇది బాధ్యత వహిస్తుంది. 1989 లో సంయుక్త రాష్ట్రాల యొక్క సుప్రీం కోర్ట్ అంచనా యొక్క బోర్డు రాజ్యాంగ విరుద్దం అని ప్రకటించింది ఎందుకంటే, చాలా ప్రసిద్ధి చెందిన స్వయం పాలిత ప్రాంతం అయిన బ్రూక్లిన్, అన్నింటి కంటే తక్కువ ప్రసిద్ధి చెందిన స్తాటేన్ ద్వీపం కంటే బోర్డులో అధిక ప్రభావిత ప్రాతినిధ్యాన్ని కలిగి ఉంది, ఇది 1964 లో హైకోర్ట్ యొక్క "ఒక వ్యక్తీ, ఒక వోటు" నిర్ణయానికి వ్యాజ్యం అయిన పద్నాల్గవ సవరణ యొక్క సమాన భద్రతా వాక్యఖండం యొక్క అతిక్రమణ.[79]
1990 నుండి పెద్దగా అధికారం లేని స్వయంపాలిత ప్రాంత ప్రెసిడెంట్ మయోరాల్ ఏజెన్సీలు, నగర కౌన్సిల్, న్యూయార్క్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం మరియు వాణిజ్య సంస్థలకి న్యాయవాది వలె పనిచేసాడు. మన్హట్టన్ స్వయంపాలిత ప్రాంతం యొక్క ప్రెసిడెంట్ అయిన స్కోట్ స్ట్రింగర్ 2005 లో డెమొక్రాట్గా ఎన్నిక అయ్యాడు.[80]
ఒక డెమొక్రాట్ అయిన కై వాన్స్ 2010 నుండి న్యూయార్క్ జిల్లా యొక్క అధికారి.[81] మాన్హాటన్ పది నగర కౌన్సిల్ సభ్యులను కలిగి ఉంది, ఇదు స్వయంపాలిత ప్రాంతాలలో ఇది మూడవ అతిపెద్ద సంభావ్యత. ఇది పన్నెండు పరిపాలనా జిల్లాలను కలిగి ఉంది, అందులో ప్రతీదీ ఒక స్థానిక కమ్యూనిటీ బోర్డ్ ద్వారా సేవలు పొందుతుంది. కమ్యూనిటీ బోర్డులు విభాగాలు ఆరోపించే ప్రాతినిధ్య రూపాలు మరియు స్థానిక నివాసితులకి న్యాయవాదుల వలె సేవలు అందిస్తాయి.
ఐక్యరాజ్య సమితికి ఆతిధ్యం ఇస్తున్న ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతం ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద అంతర్జాతీయ విదేశీ సంస్థలకి కూడా నివాసంగా ఉంది, 105 విదేశీ సంస్థలను, సాధారణ విదేశీ సంస్థల కార్యాలయాలను, చాలా ప్రసిద్ధి చెందిన విదేశీ సంస్థల కార్యాలయాలను కలిగి ఉంది.[82] ఇది న్యూయార్క్ నగర మేయర్ను కలిగి ఉన్న న్యూయార్క్ ప్రభుత్వం యొక్క స్థానం అయిన న్యూయార్క్ నగర హాల్ మరియు న్యూయార్క్ నగర కౌన్సిల్ లను కూడా కలిగి ఉంది. మేయర్ యొక్క కార్యనిర్వాహక సిబ్బంది మరియు పదమూడు మున్సిపల్ ఏజెన్సీలు 1916 లో పూర్తయిన మన్హట్టన్ మున్సిపల్ భవనం దగ్గరలో ఉన్నాయి, ఈ భవనం ప్రపంచంలో ఉన్న ప్రభుత్వ భవనాలలో అతిపెద్దవి అయిన వాటిలో ఒకటి.[83]
రాజకీయాలు
న్యూయార్క్ కౌంటీ జిల్లా అధికారి, స్వయంపాలిత నగర ప్రెసిడెంట్
చాలా ప్రభుత్వ కార్యాలయాలని డెమోక్రటిక్ పార్టీ కలిగి ఉంది. ఓటు హక్కు కలిగి ఉన్నవారిలో కేవలం 12% మాత్రమే ఉండటం ద్వారా స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో ఉన్న నమోదు చేసుకున్న రిపబ్లికన్లు ఒక మైనారిటీ వలె ఉన్నారు. ఎగువ తూర్పు ప్రాంతం మరియు ఆర్ధిక జిల్లాల యొక్క పొరుగున ఉన్న వారిలో ఓటు హక్కు కలిగి ఉన్న నమోదు చేసుకున్న రిపబ్లికన్లు 20% కంటే ఎక్కువ ఉన్నారు. పార్టీలో నమోదు చేసుక్కున వారిలో డెమొక్రాట్స్ 66.1% మందిని కలిగి ఉన్నారు. వోటర్లలో 21.9% మంది ఏ విధమైన అనుబంధం లేనివారు (స్వతంత్రులు).[85]
మాన్హాటన్ నాలుగు కాంగ్రెస్ నియోజకవర్గ జిల్లాల మధ్య విభజింపబడింది, అవి అన్నీ కూడా డెమొక్రాట్ల ప్రాతినిధ్యం కలిగి ఉన్నవే.
చార్లెస్ B. రంగెల్ ఎగువ మన్హట్టన్ లోని 15వ జిల్లాను సూచిస్తుంది, ఇది హర్లెం, స్పానిష్ హర్లెం, వాషింగ్టన్ హైట్స్, ఎగువ పశ్చిమ తీరం యొక్క ఇన్వుడ్ మరియు భాగాలను కలిగి ఉంది.
జేర్రోల్ద్ నడ్లేర్, చాలా మటుకు ఎగువ పశ్చిమ తీరం, హెల్స్ కిచెన్, చెల్సియ, గ్రీన్ విచ్ గ్రామం, చైనా టౌన్, ట్రిబెకా మరియు బ్యాటరీ పార్క్ నగరం, అదే విధంగా దక్షిణపశ్చిమం బ్రూక్లిన్ యొక్క కొన్ని భాగాలను కలిగి ఉన్న పశ్చిమ తీరం ఆధారంగా 8వ జిల్లాను సూచిస్తుంది.
కారోలిన్ B. మలోనేయ్ "సిల్క్ స్తాకింగ్" జిల్లా అని పిలువబడే 14వ జిల్లాను సూచిస్తుంది, ఇది టెడ్డి రూజ్వెల్ట్ మరియు జాన్ లిండ్సే లకు రాజకీయ ఆధారం. ఇది ఎగువ తూర్పు వైపున చాలా భాగం, యోర్కవిల్లే, గ్రమేర్సి పార్క్, రూజ్వెల్ట్ ద్వీపం మరియు దిగువ తూర్పు వైపున చాలా భాగం మరియు తూర్పు గ్రామం, అదే విధంగా పశ్చిమ క్వీన్స్ యొక్క భాగాలను కలిగి ఉంది.
బ్రూక్లిన్ కి చెందిన నిడియా వేలజ్కవేజ్/క్వీన్స్ ఆధారిత 12వ జిల్లా ఆల్ఫాబెట్ నగరం యొక్క C మరియు D ఎవెన్యూలను కలిగి ఉన్న దిగువ తూర్పు వైపు యొక్క కొన్ని భారీ ప్యూర్టో రికన్ విభాగాలను సూచిస్తుంది.
1924లో కాల్విన్ కూలిడ్జ్ డెమొక్రాట్ అయిన జాన్ W. డేవిస్ పై 41.20%–39.55% వోట్ల తేడాతో న్యూయార్క్ జిల్లాలో ఆధిపత్యాన్ని గెలిచిన తరువాత మాన్హాటన్ లో ఏ రిపబ్లికన్ కూడా ప్రెసిడెంట్ ఎన్నికలో గెలుపొందలేదు. వార్రెన్ G. హార్డింగ్ 1920 వోట్లలో 59.22%తో మాన్హాటన్ వోట్లలో పై చేయి సాధించిన ఈ మధ్యకాలపు రిపబ్లికన్ ప్రెసిడెంట్ అభ్యర్థి.[86] 2004 ప్రెసిడెంట్ ఎన్నికలో డెమొక్రాట్ అయిన జాన్ కెర్రీ మాన్హాటన్ లో 82.1% వోట్లను పొందగా రిపబ్లికన్ అయిన జార్జ్ W. బుష్ 16.7% వోట్లను పొందాడు.[87] సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ప్రెసిడెంట్ ఎన్నిక ప్రచారాలకి ఆర్ధిక సహాయం చేస్తున్న వాటిలో ఈ స్వయం పాలిత ప్రాంతం చాలా ముఖ్యమైన వనరు; 2004 లో రాజకీయ సేవల కొరకు దేశంలో ఉన్న మొదటి ఏడు ZIP సంకేతాలలో ఆరింటిని ఇది కలిగి ఉంది.[88] అన్నింటి కంటే పై స్థాయిలో ఉన్న ZIP సంకేతం అయిన ఎగువ తూర్పు వైపున ఉన్న 10021 2004 ఎన్నికల సమయంలో కెర్రీ మరియు బుష్ లతో పాటుగా అందరు ప్రెసిడెంట్ అభ్యర్థులకి కూడా సంయుక్త రాష్ట్రాల ప్రెసిడెంట్ ఎన్నిక కొరకు చాలా ధనాన్ని సమకూర్చింది.[89]
ఫెడేరల్ ప్రాతినిధ్యం
సంయుక్త రాష్ట్రాల తపాలా సేవ మాన్హాటన్ లో తపాలా కార్యాలయాలను నిర్వహిస్తుంది. మధ్య పట్టణ మాన్హాటన్లో ఉన్న జేమ్స్ A. ఫార్లె తపాలా కార్యాలయం న్యూయార్క్ నగరం యొక్క ప్రధాన తపాలా కార్యాలయం.[90]
అది 31వ వీధి మరియు 33వ వీధి మధ్యలో 421 ఎనిమిదవ ఎవెన్యూ వద్ద ఉంది.
తగ్గిపోతున్న ఉత్తరాల ట్రాఫిక్ వలన ఆ తపాలా కార్యాలయం మే 9, 2009 నుండి 24-గంటల సేవను నిలిపి వేసింది.[91]
నేరం
19వ శతాబ్దం మధ్య నుండి తమ సొంత దేశాలలో పేదరికాన్ని తప్పించుకోవాలి అనుకోని వలస వచ్చే వారికి సంయుక్త రాష్ట్రాలు ఒక అయస్కాంతంగా మారింది. న్యూయార్క్ లోకి ప్రవేశించిన తరువాత చాలా మంది నూతనంగా వచ్చిన వారు న్యూయార్క్ నగర హాల్ యొక్క ఉత్తర తూర్పు వైపున బ్రాడ్వే మరియు బోవేరి మధ్య ఉన్న ప్రాంతంలో ఫైవ్ పాయింట్స్ పొరుగు ప్రాంతాల యొక్క మురికివాడలలో ఉన్న దీనమైన పరిస్థితులలో నివాసం పొందేవారు. 1820ల నాటికి ఆ ప్రాంతం చాలా పందెములు కాసే గుహలకి మరియు "తప్పుడు పనులు జరిగే గృహాలకి" ఆవాసంగా మారిపోయింది మరియు అక్కడికి వెళ్ళకూడదు అన్నంత అపాయకర ప్రాంతంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. 1842లో చార్లెస్ డికెన్స్ ఆ ప్రాంతాన్ని సందర్శించాడు మరియు అతను అక్కడ చూసిన భయానక జీవన పరిస్థితుల పై భయపడ్డాడు.[92] ఆ ప్రాంతం చాలా చీకటిమయంగా ఉంటుంది మరియు అది అబ్రహం లింకన్ యొక్క దృష్టిని కూడా ఆకర్షించింది, అతను 1860 లో తన కూపర్ యూనియన్ చిరునామాకి ముందు ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించాడు.[93] చాలా అధికంగా ఐరిష్ ఆధిపత్యం కలిగి ఉన్న ఫైవ్ పాయింట్స్ ముఠా దేశం యొక్క మొదరి ప్రధాన సంస్థాగత నేర స్థితులలో ఒకటి.
1990 మొదలులో ఇటాలియన్ వలసలు పెరిగిపోవటం వలన చాలా మంది అల్ కాపోన్తో పాటుగా పాత ముఠాలలో చేరిపోయారు, ఇది తన నేరాలను ఫైవ్ పాయింట్ ముఠాతో మొదలుపెట్టింది.[94] మాఫియా (కోస నోస్త్రా అని కూడా పిలువబడుతుంది) మొదటసారిగా సిసిలీలో 19వ శతాబ్దం మధ్యలో అభివృద్ధి చెందింది మరియు 19వ శతాబ్దం చివరిలో సిసిలియన్ మరియు దక్షిణ ఇటాలియన్ వలసల యొక్క తాకిడిని అనుసరిస్తూ సంయుక్త రాష్ట్రాల యొక్క తూర్పు తీరానికి వ్యాప్తి చెందింది. ఆ సమయంలో ప్రముఖ ముఠా నాయకుడు అయిన మేయర్ లాన్స్కి నడిపిస్తున్న జ్యూవిష్ మాబ్తో పాటుగా ఇతర నేర సంస్థలతో సంబంధాలు కలుపుకోవటం ద్వారా లక్కీ లుసియనో మాన్హాటన్ లో లా కోస నోస్త్రాను స్థాపించాడు.[95] 1920-1933 వరకు ఉన్న మద్యనిషేధం లిక్కర్ లో ఒక విజయవంతమైన నల్ల బజారును తయారు చెయ్యటానికి సహాయపడింది, దీని పై మాఫియ త్వరగా పెట్టుబడి పెట్టింది.[95]
1960 మరియు 1970 లలో న్యూయార్క్ నగరం నేరాలలో ఒక గొప్ప పెరుగుదలను చూసింది, ఆ సమయంలో పోలీసులు నమోదు చేసిన నేరాల మొత్తం సంఖ్య దాదాపుగా ఐదు రెట్లు పెరిగింది, 1960లో వెయ్యికి 21.09 ఉన్న ఈ సంఖ్య 1981 నాటికి 102.66 తారాస్థాయికి చేరుకుంది. మరొక దశాబ్దం వరకు నగరంలో హత్యలు నిరాటంకంగా పెరుగుతూనే ఉన్నాయి, 1960లో 390గా NYPD చే నమోదు చెయ్యబడిన హత్యలు 1970 నాటికి 1,117కి 1980 నాటికి 1,812కి చేరుకున్నాయి మరియు ప్రధానంగా పిచ్చి వేగంగా వ్యాపించటం వలన ఇవి 1990 లో 2,262గా తారా స్థాయికి చేరుకున్నాయి. దాదాపుగా 1990లో మొదలయ్యి న్యూయార్క్ నగరం హత్యలు, అత్యాచారాలు, దోపిడీలు, సామూహిక హత్యలు, హింసాత్మక నేరాలు, దోచుకోవటం, కబ్జా, మోటార్ వాహనాల దొంగతనాలు మరియు ఆస్తి సంబంధిత నేరాలు వంటి వాటిలో నమ్మశక్యం కాని విధంగా తగ్గుదలను నమోదు చేసింది, ఈ పోకడ నేటికీ కొనసాగుతున్నది.[96]
2005 సమాచారం ఆధారంగా సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఉన్న పది అతిపెద్ద నగరాలలో న్యూయార్క్ నగరం అత్యల్ప నేర శాతాన్ని కలిగి ఉంది.[97] 500,000 కంటే ఎక్కువ జనాభా ఉన్న 32 నగరాలను సర్వే చేసిన 13వ వార్షిక మోర్గన్ క్విట్నో సర్వేలో ఈ నగరం మొత్తంగా దేశవ్యాప్తంగా నాల్గవ స్థానంలో నిలిచింది.[98] 36,400 మంది అధికారులతో ఉన్న న్యూయార్క్ పోలీసు విభాగం ఆ తరువాత నాలుగు స్థానాలలో ఉన్న అతిపెద్ద U.S. విభాగాలను మిళితం చేసినా కూడా వాటి కంటే పెద్దది. 1,000 అధికారులను ఇవ్వబడిన NYPD యొక్క ఉగ్రవాద వ్యతిరేక విభాగం FBI యొక్క విభాగం కంటే పెద్దది.[97] నేరాలను గుర్తించే, నివేదించే మరియు పర్యవేక్షించే NYPD యొక్క కంప్స్టాట్ వ్యవస్థ సంయుక్త రాష్ట్రాలలో మరెక్కడా లేని విధంగా న్యూయార్క్ నగరంలో నేరాల తగ్గుదలకి కారణం అని పేరు పొందింది.[99]
1990 నుండి మాన్హాటన్ లో అన్ని విభాగాలలో పాతుకుపోయిన నేరాలు కంప్స్టాట్ సమాచార పట్టిక ద్వారా వెలికి తియ్యబడ్డాయి. 1990 లో 503 హత్యలను చూసిన ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతం 2008 లో అవి 88% తగ్గిపోయి 62 కి తగ్గిపోవటాన్ని చూసింది. ఈ సమయంలో దొంగతనాలు మరియు దోపిడీలు 80% తగ్గాయి మరియు వాహనాల దొంగతనాలు కూడా 93% కంటే ఎక్కువగా తగ్గాయి. 1990 నుండి వ్యవస్థచే గుర్తించబడిన ఏడు ప్రధాన నేర విభాగాలలో మొత్తంగా నేరాల శాతం 75% కంటే ఎక్కువగా తగ్గింది మరియు మే 2009 సంవత్సరం నుండి తారీఖు వరకు ఉన్న గణాంకాలు నేరాలు నిరాటంకంగా తగ్గటాన్ని చూపిస్తున్నాయి.[100]
జనాభాలెక్కలు
Manhattan Compared2000 Census'మన్హట్టన్
[101]NY నగరం
[102]NY రాష్ట్రం
[103]మొత్తం జనాభా1,537,1958,008,27818,976,457జనాభా సాంద్రత
ఒక స్క్వేర్ మైలుకి66,94026,403402మధ్యస్థ గృహ రాబడి (1999)$47,030$38,293$43,393తలసరి ఆదాయం$42,922$22,402$23,389బ్యాచిలర్ పట్టా లేదా అంతకంటే ఎక్కువ49.4%27.4%27.4%విదేశాలలో జన్మించిన29.4%35.9%20.4%తెలుపు54.4%44.7%67.9%నలుపు17.4%26.6%15.9%ఆసియన్9.4%9.8%5.5%హిస్పానిక్
(ఏ జాతికి చెందినవారు అయినా)27.2%27.0%15.1%
2008 U.S. సెన్సస్ బ్యూరో అంచనాల ప్రకారం జూలై 1, 2008 నాటికి మాన్హాటన్ లో 1,634,795 మంది ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. 2000 సెన్సస్ ప్రకారం సంయుక్త రాష్ట్రాలలో మరే జిల్లాలో లేని విధంగా అత్యధిక జనాభా సాంద్రతను కలిగి ఉన్న న్యూయార్క్ జనాభా సాంద్రత 66,940.1/చదరపు మీటర్ (25,849.9/km²).[104] ఒకవేళ 2008 సెన్సస్ అంచనాలు కచ్చితమైనవి అయితే ప్రస్తుత జనాభా సాంద్రత ఒక చదరపు మైలుకి 71,201 వ్యక్తుల కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది. 1910లో న్యూయార్క్ లోకి యూరోపియన్ వలసలు తారాస్థాయిలో ఉన్నప్పుడు మాన్హాటన్ యొక్క జనాభా సాంద్రత 101,548/చదరపు మీటర్ (39,222.9/km²) యొక్క అత్యున్నత స్థాయికి చేరుకుంది. 34,756.7/చదరపు మీటర్ (13,421.8/km²) సగటు సాంద్రతతో 798,144 గృహాలు ఉన్నాయి.[46] కేవలం 20.3% మాన్హాటన్ నివాసితులు మాత్రమే యజమానులు నివసిస్తున్న గృహాలలో ఉన్నారు, ఇది దేశంలో ఉన్న అన్ని జిల్లాలలో బ్రాంక్స్ తరువాత రెండవ అత్యల్ప శాతం.[105]
న్యూయార్క్ నగరం యొక్క నగర ప్రణాళిక రచనా విభాగం 2000 మరియు 2030 మధ్యలో మాన్హాటన్ యొక్క జనాభా 289,000 వ్యక్తులకి పరుగుతుంది అని చూపింది, ఆ సమయంలో ఇది 18.8% పెరుగుదల చూస్తుంది, ఇది కేవలం స్తాటేన్ ద్వీపానికి రెండవ స్థానంలో ఉండగా అదే సమయంలో మిగతా నగరం 12.7% పెరుగుదలను చూస్తుంది. నగరంలో మొత్తంగా ఉన్న ఒక కొద్దిపాటి తగ్గుదలకి విరుద్దంగా 2030 నాటికి పాఠశాల-వయస్సులో ఉన్న జనాభా 4.4% పెరుగుతుంది అని ఆశించబడింది. నగరం మొత్తం ఉన్న 44.2% పెరుగుదలతో పోల్చి చూస్తే ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతం 65 మరియు అంత కంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న 108,000 వ్యక్తులను కలపటం ద్వారా పెద్ద వయస్సులో ఉన్నవారి జనాభా 57.9% వరకు పెరుగుతుంది అని అంచనా వెయ్యబడింది.[106]
2005–2007 అమెరికన్ కమ్యూనిటీ సర్వే ప్రకారం మన్హట్టన్ యొక్క జనాభా 56.8% తెల్లజాతి వారు (48.4% స్పానిష్ మాట్లాడని తెల్లవారు మాత్రమే) 16.7% నల్లజాతి వారు లేదా ఆఫ్రికన్ అమెరికన్లు (13.8% స్పానిష్ మాట్లాడని నల్లజాతి వారు లేదా ఆఫ్రికన్ అమెరికన్లు మాత్రమే) 0.8% అమెరికన్ భారతీయులు మరియు అలాస్కా స్థానికులు, 11.3% ఆసియా వారు, 0.1% హవాయి స్థానికులు మరియు ఇతర పసిఫిక్ ద్వీపాలకి చెందినవారు, 16.9% ఇతర జాతుల నుండి వచ్చినవారు మరియు 2.4% మంది రెండు లేదా అంత కంటే ఎక్కువ జాతుల నుండి వచ్చినవారు. మొత్తం జనాభాలో 25.1% స్పానిష్ లేదా లాటిన్ మాట్లాడుతూ ఏ జాతికి అయినా చెందినవారు.[107]
56.2% జనాభా బ్యాచిలర్ పట్టాను లేదా అంత కంటే ఉన్నతమైన దానిని కలిగి ఉన్నారు. 28.4% మంది విదేశాలలో జన్మించారు మరియు మరొక 3.6% మంది ప్యూర్టో రికో, U.S. ద్వీప ప్రాంతాలలో లేదా అమెరికన్ తల్లిదండ్రులకి విదేశాలలో జన్మించారు. 38.8% మంది తమ గృహాలలో ఆంగ్లం కాకుండా మరొక భాషను మాట్లాడతారు.[108]
2000లో మాన్హాటన్ లో నివసిస్తున్న ప్రజలలో 56.4% మంది తెల్లజాతి వారు, 17.39% మంది నల్లజాతి వారు, 14.14% మంది ఇతర జాతుల వారు, 9.40% మంది ఆసియా వారు, 0.5% మంది స్థానిక అమెరికన్లు మరియు 0.07% మంది పసిఫిక్ ద్వీపానికి చెందినవారు. 4.14% మంది రెండు లేదా అంత కంటే ఎక్కువ జాతులకి చెందినవారు. 27.18% మంది స్పానిష్ మాట్లాడుతూ ఏ జాతికి అయినా చెందినవారు. 24.93% మంది తమ గృహాలలో స్పానిష్ మాట్లాడుతూ ఉండగా 4.12% మంది చైనీస్ మరియు 2.19% మంది ఫ్రెంచ్ మాట్లాడుతున్నారు.[109]
Historical populationCensusPop.%±179033,131—180060,48982.6%181096,37359.3%1820123,70628.4%1830202,58963.8%1840312,71054.4%1850515,54764.9%1860813,66957.8%1870942,29215.8%18801,164,67423.6%18901,441,21623.7%19001,850,09328.4%19102,331,54226.0%19202,284,103−2.0%19301,867,312−18.2%19401,889,9241.2%19501,960,1013.7%19601,698,281−13.4%19701,539,233−9.4%19801,428,285−7.2%19901,487,5364.1%20001,537,1953.3%Est. 20081,634,795
అక్కడ 738,644 గృహాలు ఉన్నాయి. 25.2% మంది కలిగి జీవిస్తున్న వివాహం అయిన జంటలు, 12.6% మంది భర్త లేకుండా నివసిస్తున్న స్త్రీ గృహస్తులు మరియు 59.1% మంది కుటుంబీకులు కాని వారు. 17.1% మంది తమతో నివసిస్తున్న 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలను కలిగి ఉన్నారు. అన్ని గృహాలలో 48% ఒంటరి వ్యక్తులను కలిగి ఉన్నాయి మరియు 10.9%లో 65 సంవత్సరాలు లేదా అంత కంటే పెద్దవారు ఒంటరిగా నివసిస్తున్నారు. సగటు గృహ పరిమాణం రెండు మరియు సగటు కుటుంబ పరిమాణం 2.99.
మాన్హాటన్ జనాభాలో 16.8% మంది 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు కలవారు, 10.2% మంది 18 నుండి 24 సంవత్సరాల వయస్సు కలవారు, 38.3% మంది 25 నుండి 44 సంవత్సరాల వయస్సు కలవారు, 22.6% మంది 45 నుండి 64 సంవత్సరాల వయస్సు కలవారు మరియు 12.2% మంది 65 సంవత్సరాల వయస్సు కలవారు లేదా అంత కంటే పెద్దవారు. మధ్యస్థ వయస్సు 36 సంవత్సరాలు. ప్రతీ 100 మంది స్త్రీలకి 90.3 మంది పురుషులు ఉన్నారు. 18 మరియు అంత కంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న ప్రతీ 100 మంది స్త్రీలకి 87.9 మంది పురుషులు ఉన్నారు.
ఒక మిలియన్ కంటే ఎక్కువ జనాభాతో మాన్హాటన్ సంయుక్త రాష్ట్రాలలోనే అధిక ఆదాయ ప్రాంతాలలో ఒకటిగా ఉంది. 2004 పన్ను సంవత్సరానికి IRS సమాచారం ఆధారంగా న్యూయార్క్ జిల్లా (మన్హట్టన్) ఒక్కో పన్ను చెల్లింపునకు దేశంలోనే అధిక సగటు ఫెడరల్ ఆదాయపు పన్ను బాధ్యతను కలిగి ఉంది. సగటు పన్ను బాధ్యత $25,875, ఇది 20.0% సర్దుబాటు చేసిన నికర ఆదాయాన్ని సూచిస్తుంది.[110] 2002 నాటికి మాన్హాటన్ దేశంలో మరే జిల్లాకి లేని విధంగా అధిక తలసరి ఆదాయం కలిగి ఉంది.[111]
ఎగువ తూర్పు ప్రాంతాన మన్హట్టన్ ZIP సంకేతం 10021 100,000 కంటే ఎక్కువ మంది ప్రజలకి నివాసం మరియు $90,000 కంటే ఎక్కువ తలసరి ఆదాయం కలిగి ఉంది.[112] ఇది సంయుక్త రాష్ట్రాలలో అమితమైన సంపద యొక్క అత్యధిక ఏకాగ్ర చిత్తలలో ఒకటి. మాన్హాటన్ పొరుగు ప్రాంతాలలో చాలా ప్రాంతాలు సంపన్నమైనవి కావు. జిల్లాలో ఉన్న ఒక గృహం యొక్క మధ్యస్థ ఆదాయం $47,030, మరియు ఒక కుటుంబం యొక్క మధ్యస్థ ఆదాయం $50,229. పురుషుల మధ్యస్థ ఆదాయం $51,856 విరుద్దంగా స్త్రీల మధ్యస్థ ఆదాయం $45,712. జిల్లా యొక్క తలసరి ఆదాయం $42,922. దాదాపు 17.6% కుటుంబాలు మరియు 20% జనాభా దారిద్ర్య రేఖ దిగువన ఉన్నారు, వీరిలో 31.8% మంది 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు కలవారు మరియు 18.9% మంది 65 లేదా అంత కంటే ఎక్కువ వయస్సు కలవారు.[113]
దిగువ మాన్హాటన్ (హౌస్టన్ వీధి యొక్క మాన్హాటన్ దక్షిణం) ఆర్ధికపరంగా చాలా వైవిధ్యం అయినది. 1950 తరువాత ఆర్ధిక జిల్లా కొంత మంది వాణిజ్యేతరంగా అద్దెకి ఉన్నవారిని కలిగి ఉంది, ఈ ప్రాంతం దాని యొక్క నివాసిత జనాభాలో ఆకస్మిక పెరుగుదలను చూసింది, 2005 నాటికి ఈ ప్రాంతంలో నివసిస్తున్న నివాసితుల సంఖ్య 30,000గా అంచనాలు చూపిస్తున్నాయి, ఇది సెప్టెంబర్ 11, 2001 దాడులకి ముందు 15,000 నుండి 20,000 ఉన్నదాని కంటే అధికం.[114]
మాన్హాటన్ మతపరంగా భిన్నత్వాన్ని కలిగి ఉంది. రోమన్ కాతోలిక్ చర్చి అన్నింటి కంటే అతిపెద్ద మతపరమైన అనుబంధం, దీని విశ్వాశకులు 564,505 మంది వ్యక్తులను (36% జనాభా కంటే ఎక్కువ) మరియు 110 మతసంబంధమైన సంస్థలు కలిగి ఉన్నారు. జ్యూ మతస్థులు 102 మతసంబంధమైన సంస్థలలో 314,500 మంది వ్యక్తులతో (20.5%) రెండవ అతిపెద్ద మరపరమైన సమూహాన్ని కలిగి ఉన్నారు. వీరి వెనుక 139,732 మంది విశ్వాసకులతో (9.1%) ప్రోతెస్తంట్లు, మరియు 37,078 (2.4%) మందితో ముస్లిమ్స్ ఉన్నారు.[115]
ఈ ప్రాంతం ఒక చిన్నపాటి బూంను కూడా చవి చూస్తోంది. 2000 నుండి మాన్హాటన్ లో నివసిస్తున్న ఇదు సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లల సంఖ్య 32% కంటే ఎక్కువ పెరిగింది.[116]
ప్రఖ్యాత స్థలాలు మరియు శిల్పకళ
మాన్హాటన్ యొక్క ప్రఖ్యాత ఆకాశ హద్దు అయిన ఆకాశహర్మ్యం 19వ శతాబ్దం చివరి నుండి న్యూయార్క్ నగరం యొక్క గుర్తింపుతో చాలా దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉంది. 1890–1973 వరకు ప్రపంచంలోనే ఎత్తైన భవనం మాన్హాటన్ లో ఉంది, తొమ్మిది వేర్వేరు భవనాలు ఈ ఖ్యాతిని పొందాయి.[117] ఈ ఖ్యాతిని పొందిన వాటిలో పార్క్ రోలో ఉన్న న్యూయార్క్ ప్రపంచ భవనం మొదటిది, ఇది 309 అడుగుల (91 m) పొడవుతో 1955 లో బ్రూక్లిన్ వంతెన కొరకు నూతన వేదికను నిర్మించటానికి కూల్చివేయ్యబడినంత వరకు ఆ స్థానంలో కొనసాగింది.[118] దానికి దగ్గరలో ఉన్న పార్క్ రో భవనం 29 అంతస్తుల పొడవుతో 391 feet (119m) 1899లో ఈ ఖ్యాతిని పొందింది.[119] ఒక అనామిక కుట్టు యంత్రం తయారీదారుని యొక్క ప్రధాన కార్యాలయంగా 1908 లో నిర్మించబడిన 41 అంతస్తుల సింగర్ భవనం 1967 వరకు 612 feet (187m)ఎత్తైన భవనంగా ఉంది, ఎప్పుడూ కూల్చివెయ్యని ఎత్తైన భవనంగా ఇది ప్రసిద్ధి చెందింది.[120] మాడిసన్ ఎవెన్యూ పాదాల దగ్గర ఉన్న మెట్రోపోలిటన్ జీవిత భీమా సంస్థ టవర్ 700 అడుగుల (213 m) పొడవుతో 1909లో వేనీస్లో ఉన్న సెయింట్ మార్క్ యొక్క గంట స్థంభం జ్ఞాపకార్ధ టవర్ ని ప్రక్కకు నెట్టి ఈ బిరుదు కైవసం చేసుకుంది.[121] వూల్వర్త్ భవనం మరియు దాని యొక్క ప్రత్యేకమైన గోతిక్ శిల్పకళ 1913లో ఈ బిరుదు దక్కించుకున్నాయి, ఇది 792అడుగుల (241m) ఎత్తు కలిగి ఉంది.[122]
ఒక సంవత్సర కాలంలో ప్రపంచంలో ఎత్తైనది అనే బిరుదును కలిగి ఉన్న మూడు వేర్వేరు భవనాలతో గర్జిస్తున్న ఇరవైలు ఆకాశం వైపు పరుగును చూసాయి. 1929 వాల్ స్ట్రీట్ పతనానికి కొన్ని రోజుల ముందు స్టాక్ మార్కెట్ ఉన్నత స్థాయిలో ఉండటం వలన ఇద్దరు అభివృద్ధిదారులు ఆ కిరీటం కోసం బాహ్యంగానే పోటీపడ్డారు.[123] 927అడుగుల (282m) వద్ద 40 వాల్ స్ట్రీట్ పదకొండు నెలల అతితక్కువ కాలంలో బ్యాంకు ఆఫ్ మాన్హాటన్ యొక్క ప్రధాన కార్యాలయంగా మే 1930 లో పూర్తయ్యింది, ఆ బిరుదును దక్కించుకున్నట్టు కనిపించింది.[124] లేగ్జింగ్తాన్ ఎవెన్యూ మరియు 42వ వీధి వద్ద స్వీయ కార్యనిర్వహణాధికారి అయిన వాల్టర్ క్రిస్లర్ మరియు అతని శిల్పకళా నిపుణుడు విలియం వాన్ అలెన్ రహస్యంగా నిర్మాణం యొక్క వాణిజ్య గుర్తును 185-foot (56m)ఎత్తుగా నిర్మించటానికి ప్రణాళికలను అభివృద్ధి పరిచారు, క్రిస్లర్ భవనాన్ని 1,046 అడుగుల (319 m) ఎత్తుకి తీసుకువెళ్లటం ద్వారా 1929 లో అది పూర్తయినప్పుడు దానిని ప్రపంచంలోనే ఎత్తైన భవనంగా చేసారు.[125] మే 1931 లో పూర్తయిన 102 అంతస్తుల ఎంపైర్ స్టేట్ భవనంతో ఈ రెండు భవనాలు కూడా అధిగమించబడ్డాయి, ఇది భవనం పైన గర్జిస్తున్న ఆర్ట్ డేకో టవర్ తో 1,250 అడుగుల (381 m) ఎత్తు ఉంది. ఆ తరువాత 203ft (62m) ఎత్తున్న పినాకిల్ ను జత చెయ్యటం వలన భవనం యొక్క మొత్తం ఎత్తు 1,453అడుగులకి (443m)) వచ్చింది.[126][127]
ఒకప్పుడు నగరానికి గుర్తింపు చిహ్నంగా ఉన్న ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం యొక్క పూర్వపు ట్విన్ టవర్లు దిగువ మన్హట్టన్లో ఉండేవి. 1972 నుండి 1,368 మరియు 1,362అడుగుల (417m& 415m), 110-అంతస్తుల భవనాలు 1974 లో అవి విల్లిస్ టవర్ (పూర్వం ఇది చికాగోలో ఉండి సియర్స్ టవర్ అని పిలువబడేది) యొక్క నిర్మాణం ద్వారా అధిగమించబడే వరకు ప్రపంచంలోనే పొడవైనవిగా ఉన్నాయి.[128] 20వ శతాబ్దం చివరి నాటికి సెప్టెంబర్ 11, 2001 దాడులు జరిగే వరకు ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం యొక్క ట్విన్ టవర్లు వాదనలకి తెర తీస్తూ ప్రపంచం యొక్క అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన మరియు గుర్తించదగిన భవనాలలో ఉన్నాయి. బిగుతుగా కట్టిన తాడు పై నడిచే ఫ్రాన్స్ దేశస్థుడు అయిన ఫిలిప్పి పెటిట్తో పాటుగా చాలా మందికి ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం ఒక ఆరాధించే వస్తువు, అతను ఆగస్టు 7, 1974 న ట్విన్ టవర్స్ మధ్యన కట్టిన ఒంటరి తాడు పై నడిచాడు. ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం యొక్క ట్విన్ టవర్స్ స్థానంలో నిర్మిస్తున్న వన్ వరల్డ్ ట్రేడ్ సెంటర్ ప్రస్తుతం నిర్మాణంలో ఉంది మరియు 2014 కల్లా పూర్తవుతుంది అని చెప్పబడింది.[129]
1961 లో పెన్సిల్వేనియా రైలుమార్గం పాత పెన్న్ స్టేషనును కూల్చివేసి మరియు ఆ స్థానంలో ఒక నూతన మాడిసన్ స్క్వేర్ గార్డెన్ మరియు కార్యాలయ భవన సముదాయాన్ని నిర్మించటానికి ప్రణాళికలను బహిర్గతం చేసింది. సంస్థాగత నిరసనకారులు బ్యూక్స్-కళల పోకడ యొక్క ప్రసిద్ధ కట్టడండా విస్తారంగా పరిగణించబడే మరియు న్యూయార్క్ నగరం యొక్క శిల్పకళా నగలలో ఒకటి అయిన 1910 లో పూర్తయిన మక్కిం, మీద మరియు వైట్ రూపొందించిన నిర్మాణాన్ని రక్షించటమే లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు.[130] ఇంత కృషి చేసినప్పటికీ అక్టోబరు 1963లో ఈ నిర్మాణం యొక్క కూల్చివేత ప్రారంభం అయ్యింది. పెన్న్ స్టేషను యొక్క నష్టం--చరిత్రకారుడు అయిన లూయిస్ మంఫోర్డ్ చే "ఉద్దేశ్యపూర్వకంగా ప్రజా ఆస్తులను ధ్వంసం చేసే బాధ్యతారహితమైన చర్య" అని చెప్పబడింది--ఇది నేరుగా 1965 లో న్యూయార్క్ నగర ప్రసిద్ధ కట్టడాలను రక్షించే కమిషన్ స్థాపించిన ఒక స్థానిక చట్టాన్ని తేవటానికి దారి తీసింది, ఈ కమిషన్ "నగరం యొక్క చారిత్రిక, అందమైన మరియు సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని" కాపాడే బాధ్యత కలిగి ఉంది.[131] పెన్న్ స్టేషను యొక్క కూల్చివేతతో ఊపందుకున్న చారిత్రిక నిల్వ ఉద్యమం దేశవ్యాప్తంగా ఒక మిలియన్ నిర్మాణాలను కూల్చివేయ్యకుండా రక్షించటానికి కారణం అయ్యింది, వాటిలో దాదాపు 1000 న్యూయార్క్ నగరంలో ఉన్నాయి.
టైమ్స్ స్క్వేర్ వద్ద ఉన్న బ్రోడ్వే చుట్టూ ఉన్న థియేటర్ జిల్లా, న్యూయార్క్ విశ్వవిద్యాలయం, కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయం, ఫ్లటిరోన్ భవనం, వాల్ స్ట్రీట్ చుట్టూ ఉన్న ఆర్ధిక జిల్లా, లింకన్ సెంటర్ ఫర్ ది పెర్ఫార్మింగ్ ఆర్ట్స్, లిటిల్ ఇటలీ, హర్లెం, అమెరికన్ మ్యూజియం ఆఫ్ నాచురల్ హిస్టరీ, చైనాటౌన్, మరియు సెంట్రల్ పార్క్ వంటివి అన్నీ కూడా అధిక జనాభా సాంద్రత ఉన్న ఈ ద్వీపంలోనే ఉన్నాయి.
శక్తి-సామర్థ్య హరిత కార్యాలయ భవనాలను కలిగి ఉండటంలో ఈ నగరం ప్రథమ స్థానంలో ఉంది, ఉదాహరణకి ఆంగ్లేయుడు అయిన సామ్యూల్ ఫాక్స్ సొంతమైన హేర్స్ట్ టవర్, మరియు పునర్నిర్మించబడిన 7 ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం.[132]
సెంట్రల్ పార్క్ ఉత్తరాన పశ్చిమ 110వ వీధి, పశ్చిమాన ఎనిమిదవ ఎవెన్యూ, దక్షిణాన పశ్చిమ 59వ వీధి మరియు తూర్పున ఐదవ ఎవెన్యూలను సరిహద్దులుగా కలిగి ఉంది. పార్క్ యొక్క సరిహద్దుల వెంబడి ఈ వీధులు సాధారణంగా సెంట్రల్ పార్క్ ఉత్తరం, సెంట్రల్ పార్క్ పశ్చిమం మరియు సెంట్రల్ పార్క్ దక్షిణం అని వరుసగా సూచించబడతాయి (ఐదవ ఎవెన్యూ తన పేరును తూర్పు సరిహద్దు వెంబడి కలిగి ఉంది). ఆ పార్క్ ఫ్రెడరిక్ లా ఒల్మస్తేడ్ మరియు కాల్వేర్ట్ వాక్స్ లచే రూపొందించబడింది. 843ఎకరాలు (3.4km²) ఉన్న పార్క్ విస్తారమైన కాలి బాటలు, రెండు ఐస్-స్కేటింగ్ రింక్స్, ఒక వన్యప్రాణి సంరక్షణాలయం మరియు వివిధ క్రీడలకి వినియోగించే గడ్డి ప్రాంతాలు, అదే విధంగా చిన్నారుల కోసం ఆటస్థలాలు కలిగి ఉంది. ఈ పార్క్ వలస పక్షులకి ప్రసిద్ధి చెందిన ఒయాసిస్ మరియు అందువలన పక్షులను గమనించే వారితో పేరుగాంచింది. పార్కు చుట్టూ ఉన్న 6మైళ్ళ (10km) రహదారి ముఖ్యంగా వారాంతాలు మరియు సాయంత్రాలలో 7:00 గంటల తరువాత ఆటోమొబైల్ ట్రాఫిక్ నిషేదించబడిన తరువాత జాగింగ్ చేసేవారు, సైకిల్ త్రోక్కేవారు మరియు లోపల స్కేటింగ్ చేసేవారు మొదలైన వారిని అధికంగా కలిగి ఉంటుంది.[133]
పార్క్ లో చాలా భాగం సహజంగా కనిపించినప్పటికీ అది చాలా మటుకు పూర్తిగా ప్రకృతి సిద్దంగా చెక్కబడింది మరియు పలు మానవ నిర్మిత సరస్సులను కూడా కలిగి ఉంది. 1850లో సెంట్రల్ పార్క్ యొక్క నిర్మాణం ఆ యుగం యొక్క అత్యంత సామూహిక ప్రభుత్వ పనుల ప్రాజెక్టులలో ఒకటి. ఒల్మ్స్తేడ్ మరియు వాక్స్ సృష్టించాలి అనుకొన్న ఆంగ్ల-పోకడ కలిగిన గొర్రెల చిత్రాన్ని తయారుచెయ్యటానికి దాదాపు 20,000 మంది శ్రామికులు వివరంగా వర్ణించటం ద్వారా చెక్కారు. శ్రామికులు 3,000,000 cubic yards (2,300,000m3) మట్టికి దగ్గరగా వెళ్లారు మరియు 270,000 కంటే ఎక్కువ చెట్లు మరియు పొదలను నాటారు.[134]
స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో 17.8%, మొత్తంగా 2,686ఎకరాలు (10.9km²), పార్క్లాండ్ కోసం అంకితం ఇవ్వబడ్డాయి. పార్కులకి అంకితం ఇవ్వబడ్డ మాన్హాటన్ యొక్క 70% జాగా దాదాపుగా సెంట్రల్ పార్క్ వెలుపల ఉంది, ఇది 204 ఆట స్థలాలు, 251 హరిత వీధులు, 371 బాస్కెట్ బాల్ కోర్టులు మరియు పలు ఇతర ఆకర్షనలను కలిగి ఉంది.[135]
ద్యూన్ వీధి వద్ద ఉన్న ఆఫ్రికన్ శ్మశాన వాటిక జాతీయ జ్ఞాపక చిహ్నం 17వ మరియు 18వ శతాబ్దాలలో ఖననం చెయ్యబడిన 400కి పైగా ఆఫ్రికన్ల యొక్క అవశేషాలను కలిగి ఉన్న ప్రాంతాన్ని రక్షిస్తుంది. ఈ అవశేషాలు 1991లో ఫోలే స్క్వేర్ ఫెడరల్ కార్యాలయ భవనాన్ని నిర్మిస్తున్న సమయంలో కనిపించాయి.
కళాత్మక అమరిక
ఆర్థిక వ్యవస్థ
మాన్హాటన్ దేశంలోనే చాలా విలువైన భూభాగాల్లో కొన్నింటిని కలిగి ఉంది మరియు సంయుక్త రాష్ట్రాలలో చాలా ఖరీదైన ప్రాంతాలలో ఒకటిగా ప్రసిద్ధి చెందింది.[136]
మాన్హాటన్ న్యూయార్క్ నగరం యొక్క ఆర్ధిక ఇంజిన్, ఇది న్యూయార్క్ నగరంలో మొత్తం ఉద్యోగాలలో దాదాపుగా 2/3 ఉద్యోగాలని అందిస్తున్న మొత్తం న్యూయార్క్ మెట్రోపోలిటన్ ప్రాంతం నుండి తీసుకోబడిన 2.3 మిలియన్ శ్రామికులను కలిగి ఉంది.[137] మాన్హాటన్ యొక్క పగటి పూట జనాభా 2.87 మిలియన్లు ఉంటుంది, దీనికి తరచుగా ప్రయాణాలు చేసేవారు నికరంగా 1.34 మిలియన్ల ప్రజలను జత చేస్తారు. ఈ విధంగా తరచుగా ఒకే ప్రాంతం నుండి మరొక ప్రాంతానికి ప్రయాణించే వారి ద్వారా మన్హట్టన్ లోకి వస్తున్న 1.46 మిలియన్ శ్రామికుల ప్రవాహం దేశంలో మరే ఇతర జిల్లా లేదా నగరంలో లేని విధంగా అత్యధికం మరియు రెండవ స్థానంలో ఉన్న వాషింగ్టన్, D.C.లో ఉన్న 480,000 తరచూ ప్రయాణాలు చేసేవారి కంటే మూడు రెట్లు అధికం.[138][139]
ద్రవ్య పరిశ్రమ దీని యొక్క అత్యంత ముఖ్యమైన ఆర్ధిక విభాగం, దీని యొక్క 280,000 శ్రామికులు ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో చెల్లించబడిన మొత్తం జీతాలలో సగం కంటే ఎక్కువ సంపాదించారు. వాల్ స్ట్రీట్లో ఉన్న తన కేంద్రం ద్వారా ప్రసిద్ధి చెందిన భద్రతా పరిశ్రమ నగర ఆర్ధిక విభాగం యొక్క అతిపెద్ద భాగాన్ని కలిగి ఉంది మరియు ఇది 50% ఆర్ధిక సేవల ఉద్యోగాలను అందిస్తున్నది. 2008 ఆర్ధిక స్తబ్దతకి ముందు U.S.లో ఉన్న ఇదు అతిపెద్ద భద్రతా-వాణిజ్య సంస్థలు వాటి ప్రధాన కార్యాలయాలను మాన్హాటన్ లో కలిగి ఉన్నాయి.[140][141]
2006లో మాన్హాటన్ ఆర్ధిక పరిశ్రమలో ఉన్నవారు వారానికి సగటున $8,300 (బోనస్లతో కలిపి) ఆర్జించారు, అయితే మిగతా అన్ని పరిశ్రమలకి ఒక వారపు సగటు చెల్లింపు దాదాపుగా $2,500 మాత్రమే. ఇది దేశం యొక్క 325 పెద్ద జిల్లాలలో అత్యధికం మరియు 8% జీతం పెరుగుదల అనేది పది పెద్ద జిల్లాలలోనే అత్యధికం. ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో జీతం దేశవ్యాప్తంగా ఒక వారంలో ఆర్జించే $784 కంటే 85% అధికం మరియు ఇతర స్వయంపాలిత ప్రాంతాలలో శ్రామికులు ఆర్జించే మొత్తానికి రెట్టింపు. ఆరోగ్య రక్షణ విభాగం స్వయంపాలిత ప్రాంతం యొక్క 11% ఉద్యోగాలను మరియు మొత్తం చెల్లింపులో 4% ను, శ్రామికులు ఒక వారానికి దాదాపుగా $900 ఇంటికి తీసుకువెళ్ళటాన్ని సూచిస్తుంది.[142]
దేశంలో ఉన్న ఏ నగరంలోని వాణిజ్య సంస్థల పరదా కార్యాలయాలను అయినా న్యూయార్క్ నగరం కలిగి ఉంది, వీటిలో చాలా మటుకు మాన్హాటన్ లో ఉన్నాయి.[143] మధ్య పట్టణ మాన్హాటన్ సంయుక్త రాష్ట్రాలలో అతిపెద్ద కేంద్ర వ్యాపార జిల్లా.[144] దిగువ మాన్హాటన్ దేశం యొక్క మూడవ అతిపెద్ద కేంద్ర వ్యాపార జిల్లా (చికాగో యొక్క వలయం తరువాత) మరియు న్యూయార్క్ స్టాక్ ఎక్స్చేంజ్, అమెరికన్ స్టాక్ ఎక్స్చేంజ్ (Amex), న్యూయార్క్ బోర్డు ఆఫ్ ట్రేడ్, న్యూయార్క్ మెర్కన్టైల్ ఎక్స్చేంజ్ (Nymex) మరియు NASDAQ లకు నివాసం.[145]
ప్రపంచంలో మొదటి ఎనిమిది స్థానాలలో ఉన్న గ్లోబల్ ఎడ్వర్టైజింగ్ ఏజెన్సీ నెట్వర్క్స్ లో ఏడు మాన్హాటన్ లో ప్రధాన కార్యాలయాలను కలిగి ఉన్నాయి.[146] 1920 లలో ఆ ప్రాంతంలో అత్యధిక పెరుగుదల తరువాత మాడిసన్ ఎవెన్యూ ప్రకటనల పరిశ్రమతో గుర్తించబడిన తరువాత మొత్తం ప్రకటనల విభాగాన్ని సూచించటానికి "మాడిసన్ ఎవెన్యూ" తరచుగా అన్యావదేశమను అలంకారంగా ఉపయోగించబడుతుంది.
మాన్హాటన్ యొక్క శ్రామిక బలం చాలా అధికంగా వైట్ కాలర్ వృత్తుల పై దృష్టి పెట్టింది, అందులో తయారీ (39,800 శ్రామికులు) మరియు నిర్మాణం (31,600) స్వయంపాలిత ప్రాంతం యొక్క ఉద్యోగాలలో ఒక చిన్న భాగాన్ని కలిగి ఉన్నాయి.[137][147]
చారిత్రికంగా, ఈ వాణిజ్య సమక్షం చాలా చిలర వ్యాపారుల మన్ననలు పొందింది, అయితే ఈ మధ్యకాలంలో జాతీయ గొలుసు దుకాణాల యొక్క సామూహిక రాక చాలామంది పైకి ఎగబాకుతున్న మాన్హాటన్ యొక్క ఏకీకరణ పై లోతుగా బాధపడేటట్టు చేసింది.[148]
సంస్కృతి
చాలా ముఖ్యమైన అమెరికన్ సాంస్కృతిక ఉద్యమాలకి మాన్హాటన్ సాక్ష్యంగా నిలిచింది. 1912లో దాదాపు 20,000 శ్రామికులు, అందులో పావు వంతు మంది మహిళలు, మార్చి 25, 1911న 146 శ్రామికులను బలిగొన్న ట్రయాంగిల్ షర్టువేయిస్ట్ కర్మాగార అగ్నిప్రమాదం జ్ఞాపకార్ధం వాషింగ్టన్ స్క్వేర్ పార్క్ వద్ద కవాతు చేసారు. చాలా మంది స్త్రీలు ట్రయాంగిల్ షర్టువేయిస్ట్ సంస్థచే తయారుచేయ్యబడే బిగుతైన ముందుకి లోపలి దోపుకొనే విధంగా ఉండే రవికలను ధరించారు, ఈ రకమైన వస్త్ర పోకడ ఉద్యోగస్తులైన స్త్రీల యూనిపాంగా మరియు స్త్రీ స్వతంత్రం యొక్క చిహ్నంగా మారిపోయింది మరియు శ్రామికుల యొక్క సంధి మరియు పడుతున్న బాధల ఉద్యమాలను ప్రతిబింబించింది.[149]
1920లో హర్లెం పునరుద్దరణ సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఆఫ్రికన్-అమెరికన్ లిఖిత పూర్వక చట్టాన్ని స్థాపించింది. 1950 మరియు 1960లలో మాన్హాటన్ యొక్క ప్రకంపిత విజువల్ కళా దృశ్యం అమెరికన్ పాప్ కళా ఉద్యమానికి కేంద్రంగా ఉండేది, ఇది చాలా గొప్పవారైన జాస్పర్ జోన్స్ మరియు రాయ్ లిక్టేన్స్తీన్ వంటి వారికి జన్మనిచ్చింది. చాలా మటుకు ఆండీ వరోల్ వలె ఏ ఇతర కళాకారుడు కూడా 1970 చివరలో జరిగిన దిగువ పట్టణ పాప్ కళా ఉద్యమంతో సంబంధం కలిగి ఉండదు, అతను సెరెండిపిటీ 3 మరియు స్టూడియో 4 వంటి క్లబ్ లలో సత్సంబంధాలు కలిగి ఉన్నాడు.
కళ కొరకు ప్రసిద్ధి చెందిన ఒక సంరక్షణాలయం, చెల్సియా యొక్క దిగువ పట్టణ పొరుగు ప్రాంతం ఇప్పుడిప్పుడే పైకి వస్తున్న మరియు స్థిరపడిన కళాకారులు ఇద్దరి నుండి వచ్చిన ఆధునిక కళకి నివాసాలుగా ఉన్న 200 కి పైగా ఆర్ట్ గ్యాలరీలతో దాని యొక్క గ్యాలరీలకి మరియు సాంస్కృతిక కార్యరమాలకి విస్తారంగా ప్రసిద్ధి చెందింది.[150][151]
బ్రాడ్వే ధియేటర్ తరచుగా సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఉన్న అత్యధిక వృత్తినైపుణ్య ధియేటర్ రకంగా పరిగణించబడుతుంది. కనీసం 500 సీట్లు కలిగిన 39 అతిపెద్ద వృత్తి నైపుణ్య దియేటర్లలో నాటకాలు మరియు సంగీత కార్యక్రమాలు ప్రదర్శించబడతాయి, ఇవి అన్నీ కూడా చాలా మటుకు టైమ్స్ స్క్వేర్ లో లేదా దాని చుట్టుప్రక్కల జరుగుతాయి.[152] బ్రాడ్వే కాని ధియేటర్లు 100-500 సీట్లతో ఆతిధ్య ప్రాంతాల వద్ద ఉత్పత్తులను చూసుకుంటాయి.[153] టైమ్స్ స్క్వేర్ నుండి ఒక మైలు కంటే కొంచం ఎక్కువ దూరంలో ఉన్న లింకన్ సెంటర్ ప్రపంచం యొక్క చాలా ప్రతిష్ఠాత్మక ఒపేరా గృహ అయిన మెట్రోపోలిటన్ ఒపేరాను కలిగి ఉంది.[154]
మాన్హాటన్ ప్రపంచంలోనే చాలా విశాలమైన కళా సేకరణలలో, సమకాలీన మరియు చారిత్రికమైన రెండింటిలో కొన్నింటికి నివాసంగా ఉంది, ఉదాహరణకి మెట్రోపోలిటన్ మ్యూజియం ఆఫ్ ఆర్ట్, ది మ్యూజియం ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్ (MoMA), ది విట్నీ మ్యూజియం ఆఫ్ అమెరికన్ ఆర్ట్, మరియు ది ఫ్రాంక్ ల్లోయిడ్ రైట్-రూపకల్పన చేసిన గుగ్గేన్హిం మ్యూజియం.
మాన్హాటన్ స్వయం పాలిత నగరం నివాసరేతురలతో న్యూయార్క్ నగరంతో చాలా దగ్గర సంబంధాన్ని కలిగి ఉంది; న్యూయార్క్ నగరానికి వెలుపల ఉన్న స్వయం పాలిత నగరాలలో నివేసించే ప్రజలు కూడా మాన్హాటన్ కి వెళ్లిరావటాన్ని "నగరానికి వెళ్ళటం" అని వర్ణిస్తారు.[155]
పలు అమెరికన్ జాతీయములలో ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతం ఒక స్థానాన్ని కలిగి ఉంది. "మీరు సాధ్యం అని నమ్మినదాని కంటే వేగంగా కావొచ్చు"లో వలె "ఒక న్యూయార్క్ నిమిషం" అను పద సముదాయం కొన్నిసార్లు ఒక అతిశాయోక్తిలో చాలా తక్కువ సమయాన్ని సూచించటానికి వాడబడుతుంది. ఇది మాన్హాటన్ లో జీవితం యొక్క వేగమైన కదలికను సూచిస్తుంది.[156] "మెల్టింగ్ పాట్" అను పదం మొదటసారి ఇజ్రాయెల్ జంగ్విల్ యొక్క నాటకం ది మెల్టింగ్ పాట్ లో వలస వచ్చిన వారితో అత్యధిక జనాభా సాంద్రత కలిగిన దిగువ తూర్పు ప్రాంతం యొక్క పొరుగున ఉన్న ప్రాంతాలను వర్ణించటానికి వాడబడింది, ఈ నాటకం 1908లో న్యూయార్క్ లో జంగ్విల్ చే అమర్చబడిన విలియం షేక్స్పియర్ యొక్క రోమియో మరియు జూలియెట్ యొక్క దత్తతు.[157] గుర్తింపు చిహ్నం అయిన ఫ్లటిరోన్ భవనం "23 స్కిడూ" లేదా స్క్రాం అను పద సమూహానికి మూలంగా చెప్పబడుతుంది, ఇక్కడి నుండే పోలీసులు ట్రయాంగులర్ భవనం నుండి వచ్చే గాలుల వలన ఎగిరే స్త్రీల దుస్తులను చూడటానికి ప్రయత్నించే పురుషుల పై అరుస్తారు.[158] "బిగ్ ఆపిల్" 1920 కాలానికి చెందుతుంది, ఒక రిపోర్టర్ న్యూఒర్లియన్స్ రౌతులచే న్యూయార్క్ నగరం గుర్రపు పందెముల మార్గాలను సూచించటానికి వినియోగించబడిన పదం విన్నాడు మరియు తన పందెముల విభాగాన్ని "అరౌండ్ ది బిగ్ ఆపిల్" అని నామకరణం చేసాడు. జాజ్ సంగీత విద్వాంసులు నగరాన్ని ప్రపంచం యొక్క జాజ్ రాజధానిగా సూచించటానికి ఈ పదాన్ని దత్తతు తీసుకున్నారు మరియు న్యూయార్క్ సమూహం మరియు సందర్శకుల సంస్థలు చేపట్టిన 1970 ప్రకటనల ప్రచారం ఈ పదాన్ని ప్రసిద్ధి చెందించటంలో సహాయపడింది.[159]
క్రీడలు
ఈరోజు, మాన్హాటన్ NHL యొక్క న్యూయార్క్ రేంజర్స్, WNBA యొక్క న్యూయార్క్ లిబర్టీ, మరియు NBA యొక్క న్యూయార్క్ నిక్స్ లకు నివాసంగా ఉంది, వీరందరూ కూడా ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో ఉన్న ఏకైక ప్రధాన వృత్తి నైపుణ్య క్రీడల ప్రాంగణం అయిన మాడిసన్ స్క్వేర్ గార్డెన్ వద్ద తమ సొంత క్రీడలను ఆడతారు. న్యూయార్క్ జెట్స్ తమ సొంత విభాగానికి ఒక పశ్చిమ ప్రాంత స్టేడియం ను ప్రతిపాదించింది కానీ ఆ ప్రతిపాదన క్రమక్రమంగా జూన్ 2005న ఓడించబడింది, ఫలితంగా అది వారికి తూర్పు రుతర్ఫోర్డ్, న్యూజెర్సీ లో జెయింట్స్ స్టేడియం ను విడిచిపెట్టింది.
ఈనాడు న్యూయార్క్ నగరంలో ఒక వృత్తి నైపుణ్యం కలిగిన బేస్బాల్ శాఖను కలిగి లేని ఏకైక స్వయంపాలిత ప్రాంతం మన్హట్టన్ మాత్రమే. బ్రోంక్స్ యంకీస్ ను మరియు క్వీన్స్ మేజర్ లీగ్ బేస్బాల్ యొక్క మెట్స్ ను కలిగి ఉన్నాయి. మైనర్ లీగ్ బేస్బాల్ బ్రూక్లిన్ సైక్లోన్స్ బ్రూక్లిన్ లో ఆడతాయి, అయితే స్తటేన్ ద్వీప యాంకీలు స్తతెన్ ద్వీపంలో ఆడతారు. అప్పటికీ న్యూయార్క్ నగరంలో ఆడవలసిన నాలుగు ప్రధాన లీగ్ జట్లలో మూడు మన్హట్టన్ లో ఆడాయి. న్యూయార్క్ జెయింట్స్ 1883లో తాము అడుగుపెట్టిన దగ్గరి నుండి 1889లో వారు తమ సమయాన్ని జెర్సీ నగరం మరియు స్తాటేన్ ద్వీపం మధ్య విభజించినప్పుడు మరియు 1911 లో వారి హిల్ టాప్ పార్క్ లో ఆడినప్పుడ్డు మినహాయించి వారు 1957 సీజన్ తరువాత బ్రూక్లిన్ దోగ్గర్స్ తో పశ్చిమాన ప్రాతినిధ్యం వహించే వరకు 155వ వీధి మరియు ఎనిమిదవ ఎవెన్యూ వద్ద ఉన్న పోలో గ్రౌండ్స్ యొక్క వివిధ అవతారాలలో ఆడారు.[160] న్యూయార్క్ యాంకీలు తమ శాఖను హిల్ టాప్ పార్క్ పేరు మీదుగా హిల్తాపర్స్ అని ప్రారంభించారు, వారు ఆ పార్క్ లో 1903లో తాము సృష్టించబడినప్పటి నుండి 1912 వరకు ఆడారు. జట్టు 1913 సీజన్ తో పోలో గ్రౌండ్స్ కి తరలిపోయింది, అక్కడ వారు అధికారికంగా న్యూయార్క్ యాన్కీ లను క్రైస్తవులుగా మార్చారు, 1923 లో హర్లెం నది మీదుగా యాంకీ స్టేడియంనకు వెళ్లిపోయేంత వరకు అక్కడే ఉన్నారు.[161] 1964 లో షియా స్టేడియం పూర్తవ్వటానికి ముందు న్యూయార్క్ మెట్స్ తమ మొదటి రెండు సీజన్లను 1962 మరియు 1963 లో పోలో గ్రౌండ్స్ లో ఆడారు.[162] మెట్స్ వెళ్ళిపోయిన తరువాత పోలో గ్రౌండ్స్ ఏప్రిల్ 1964 లో కూల్చి వెయ్యబడింది మరియు ఆ స్థానంలో ప్రజా గృహాలు కట్టబడ్డాయి.[163][164]
మొదరి జాతీయ కళాశాల స్థాయి బాస్కెట్బాల్ చాంపియన్షిప్ అయిన జాతీయ ఆహ్వాన టోర్నమెంట్ 1938 లో న్యూయార్క్ లో జరిగింది మరియు మిగతావి నగరంలో జరిగాయి.[165] న్యూయార్క్ నిక్స్ 1946 లో జాతీయ బాస్కెట్బాల్ సంస్థ యొక్క వాస్తవ జట్ల వలె ఆడటం ప్రారంభించారు, మాడిసన్ స్క్వేర్ గార్డెన్ ను తమ శాశ్వత నివాసంగా మార్చుకోవటానికి ముందు తమ మొదటి స్థానిక ఆటలను 69వ సైనిక స్థావర ఆయుధ బండాగారం వద్ద ఆడారు.[166] WNBA యొక్క న్యూయార్క్ లిబర్టీ 1997 లో లీగ్ యొక్క ఎనిమిది వాస్తవ జట్లలో ఒకటిగా తాము సృష్టించబడినప్పటి నుండి నిక్స్ తో గార్డెన్ ను పంచుకుంది.[167] హర్లెం లో ఉన్న రూకర్ పార్క్ ఒక ఆటస్థల ప్రాంగణం, ఇది దాని యొక్క స్ట్రీట్ బాల్ పోకడ కలిగిన ఆటకి ప్రసిద్ధి, ఇక్కడ వేసవి పోటీలో చాలా మంది NBA క్రీడాకారులు ఆడారు.[168]
న్యూయార్క్ నగరం యొక్క ఫుట్బాల్ జట్టులు రెండూ కూడా ఈరోజు తూర్పు రూదర్ఫోర్డ్, న్యూజెర్సీ లో ఉన్న జెయింట్స్ స్టేడియంలో ఉన్న హడ్సన్ నది పై ఆడినప్పటికీ, రెండు జట్లూ పోలో గ్రౌండ్స్ లో ఆడటం ప్రారంభించాయి. న్యూయార్క్ జెయింట్స్ 1925లో వారు జాతీయ ఫుట్బాల్ లీగ్ లోకి ప్రవేశించిన నాటి నుండి 1956లో యాంకీ స్టేడియంకు వెళ్లిపోయేంత వరకు వారి పేరుతో ఉన్న బేస్బాల్ ఆటగాళ్ళతో ప్రక్క ప్రక్కనే ఆడారు.[169] వాస్తవానికి టైటాన్స్ అని పిలువబడే న్యూయార్క్ జెట్స్ పోలో గ్రౌండ్స్ వద్ద 1960లో ప్రారంభించారు, 1964లో క్వీన్స్ లో మెట్స్ లో చేరటానికి నాలుగు సీజన్ల ముందు వరకు అక్కడే ఉన్నారు.[170]
జాతీయ హాకీ లీగ్ యొక్క న్యూయార్క్ రేంజర్లు వారు స్థాపించబడిన 1926–1927 సీజన్ నుండి మాడిసన్ స్క్వేర్ గార్డెన్ యొక్క వివిధ ప్రాంతాలలో ఆడారు. రేంజర్లు న్యూయార్క్ అమెరికన్ల ద్వారా ముందుగా ఊహించబడ్డారు, వారు బ్రూక్లిన్ అమెరికన్లు గా గార్డెన్ లో ఆడిన సీజన్ అయిన 1941–1942 NHL సీజన్ తరువాత జట్టు తొలగించబడే వరకు మునుపటి సీజన్ ను గార్డెన్లో ఆడటం ప్రారంభించారు.[171]
ఉత్తర అమెరికా సాకర్ లీగ్ యొక్క న్యూయార్క్ కాస్మోస్ 1974 నుండి రెండు సీజన్ల వరకు తమ సొంత ఆటలను డౌనింగ్ స్టేడియం వద్ద ఆడారు. 1975లో ప్రపంచంలోనే గొప్ప సాకర్ ఆటగాడిగా FIFA చే అధికారికంగా నమోదు చెయ్యబడిన పిలే ను $4.5 మిలియన్ ఒప్పందంతో జట్టు దక్కించుకుంది, అతను 2-0 తో జట్టును విజయం వైపు నడిపించటాన్ని వీక్షించటానికి 22,500 సామర్థ్యం జన సమూహాలను తీసుకువచ్చింది.[172] డౌనింగ్ స్టేడియం వద్ద ఆటాడే స్థలం మరియు సౌకర్యాలు చాలా భయంకర పరిస్థితులలో ఉన్నాయి మరియు జట్టు యొక్క కీర్తి పెరిగిన తరువాత వారు కూడా యాంకీ స్టేడియంకి మరియు ఆ తరువాత జెయింట్ స్టేడియంకి వెళ్ళిపోయారు. $45 మిలియన్ల ఖరీదు, 4,754 సీట్లు కలిగి ఉన్న ఇకాన్ స్టేడియంకి మార్గం సులువు చెయ్యటానికి ఈ స్టేడియం 2002 లో కూల్చివేయ్యబడింది, ఇకాన్ స్టేడియం ఒలింపిక్ ప్రమాణాలు కలిగిన 400 మీటర్ల పరుగు పందెం ట్రాక్ ను కలిగి ఉంది, పిలే యొక్క మరియు కాస్మోస్ యొక్క చట్టబద్దతలో భాగంగా FIFA ధ్రువీకరించిన ఫ్లడ్ లైట్లు కలిగిన సాకర్ స్టేడియంను కూడా కలిగి ఉంది, ఈ స్టేడియం మాన్హాటన్ సాకర్ క్లబ్లో సభ్యులు అయిన 48 యవ్వన జట్లతో మ్యాచ్లకు ఆతిధ్యం ఇస్తుంది.[173][174]
ప్రసార సాధనాలు
ది న్యూయార్క్ టైమ్స్ , న్యూయార్క్ డైలీ న్యూస్ మరియు న్యూయార్క్ పోస్ట్ వంటి వాటితో పాటుగా పలు ప్రధాన న్యూయార్క్ దినపత్రికల సేవలను మాన్హాటన్ అందుకుంటోంది, ఇవి అన్నీ కూడా తమ ప్రధాన కార్యాలయాలను ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో కలిగి ఉన్నాయి. దేశం యొక్క అతిపెద్ద ఆర్ధిక దినపత్రిక అయిన ది వాల్ స్ట్రీట్ జర్నల్ కూడా ఇక్కడే స్థాపించబడింది. ఇతర రోజువారీ వార్తాపత్రికలు AM న్యూయార్క్ మరియు ది విలేజర్ లను కలిగి ఉన్నాయి. హర్లెం లో స్థాపించబడిన ది న్యూయార్క్ ఆమ్స్టర్డాం న్యూస్ సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఉన్న ప్రముఖ ఆఫ్రికాన్ అమెరికన్ వారపత్రికలలో ఒకటి. ది విలేజ్ వాయిస్ ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో రెండు వారాలకి ఒకసారి వెలువడే ప్రముఖ పత్రిక.[175]
టెలివిజన్ పరిశ్రమ న్యూయార్క్ లో అభివృద్ధి చెందింది మరియు అది నగరం యొక్క ఆర్ధిక వ్యవస్థలో ప్రముఖంగా ఉద్యోగాలను అందిస్తున్నది. నాలుగు ప్రధాన అమెరికన్ ప్రసార నెట్వర్కులు అయిన ABC, CBS, Fox, మరియు NBC లు అదే విధంగా MSNBC, MTV, Fox న్యూస్, HBO మరియు కామెడీ సెంట్రల్ వంటి చాలా కేబుల్ చానెళ్ళు తమ ప్రధాన కార్యాలయాలను మాన్హాటన్ లోనే కలిగి ఉన్నాయి. 1971లో WLIB నల్లజాతి వారు సొంతంగా కలిగి ఉన్న మొదటి న్యూయార్క్ రేడియో స్టేషను అయ్యింది మరియు ఇన్నర్ సిటీ బ్రాడ్కాస్టింగ్ కార్పోరేషన్ యొక్క కిరీటంలో ముఖ్య భాగం అయ్యింది. పెర్సి సుట్టన్ ఇన్నర్ సిటీ యొక్క సహా-స్థాపకుడు మరియు మాన్హాటన్ స్వయంపాలిత ప్రాంతం యొక్క మాజీ ప్రెసిడెంట్ మరియు నగరం యొక్క అత్యంత శక్తివంతమైన నల్లజాతి నాయకులలో అత్యంత ప్రముఖుడు.[176] WLIB ఆఫ్రికాన్-అమెరికన్ కమ్యూనిటీ కొరకు ప్రసారాలను 1949లో ప్రారంభించింది మరియు న్యాయ హక్కుల నాయకులు అయిన మాల్కం X వంటి వారిని తరచుగా ఇంటర్వ్యూ చేసింది మరియు NAACP యొక్క సమావేశాలను ప్రత్యక్ష ప్రసారం చేసింది. హాట్ 97 అని కూడా పిలువబడే ప్రభావశాలి అయిన WQHT సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ప్రాధమిక హిప్-హోప్ స్టేషను అని వాదించబడుతుంది. AM మరియు FM సంకేతాన్ని కలిగి ఉన్న WNYC దేశంలో అత్యధిక ప్రజా రేడియో ప్రేక్షకులని కలిగి ఉంది మరియు మాన్హాటన్ లో అత్యధికంగా వినే వాణిజ్య లేదా వానిజ్యేతర రేడియో స్టేషను కూడా ఇదే.[177] వార్తలు మరియు సమాచార కార్యక్రమాలతో WBAI, సంయుక్త రాష్ట్రాలలో పనిచేస్తున్న కొన్ని జాతీయవాద రేడియో స్టేషనులలో ఒకటి.
మాన్హాటన్ పొరుగు నెట్వర్క్ అనేది సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఉన్న పురాతన ప్రజా-వినియోగ టెలివిజన్ ఛానెల్, ఇది 1971లో స్థాపించబడింది, ఇది జాజ్ గంట నుండి శ్రామిక విషయాల పై చర్చ వరకు విదేశీ భాష నుండి మతపరమైన కార్యక్రమాల వరకు వైవిధ్యమైన స్థానిక కార్యక్రమాలను అందిస్తుంది.[178] టైం వార్నేర్ కేబుల్ యొక్క స్థానిక వార్తల ఛానెల్ అయిన NY1 సిటీ హాల్ మరియు రాష్ట్ర రాజకీయాలను పూర్తిగా ప్రసారం చెయ్యటంలో ప్రసిద్ధి చెందింది.
గృహ సముదాయం
మాన్హాటన్ యొక్క పూర్వపు రోజులలో చెక్క నిర్మాణాలు మరియు నీటి సరఫరాలు తక్కువగా అందుబాటులో ఉండటం వంటివి నగరం తరచుగా మంటలకి ఆహుతి అవ్వటానికి కారణం అయ్యాయి. 1776 లో ఖండాంతర సైన్యం మన్హట్టన్ ను ఖాళీ చేసి దానిని బ్రిటిష్ వారికి విడిచిపెట్టిన కొద్ది కాలానికి ఒక సామూహిక అగ్నిప్రమాదం జరిగి మూడవ వంతు నగరాన్ని మరియు 500 గృహాలను నాశనం చేసింది.[179]
20 వ శతాబ్దానికి ముందు పెరిగిన వలసలు మాన్హాటన్ యొక్క ప్రధాన భాగాలను, ముఖ్యంగా దిగువ తూర్పు ప్రాంతాన్ని నూతనంగా వచ్చిన వారితో చాలా ఇరుకుగా చేసాయి, అనారోగ్యకరమైన మరియు అపరిశుభ్రమైన గృహాలకి కారణం అయ్యాయి. అద్దె నివాస భవనాలు సాధారణంగా ఐదు అంతస్థుల పొడవు కలిగి ఉంటాయి, మరియు సంక్లిష్టంగా 25x100 సముదాయాలు, వీటిలో "కక్కుర్తి భూస్వాములు" నూతనంగా వలస వచ్చే వారిని నింపి వేస్తూ ఉంటారు.[180][181] 1929 నాటికి నూతన గృహ సంకేతం వెనుక ఉన్న తీవ్రమైన ఒత్తిడి అయిన కటినమైన అగ్ని సంకేతాలు మరియు నివాసిత భవనాలలో పెరిగిన లిఫ్టుల వాడకం వంటివి అద్దె నివాస భవనాలను సమర్ధంగా ఒక నూతన నిర్మాణం రూపంలో అంతం చేసాయి, అయితే ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతం యొక్క తూర్పు ప్రాంతంలో ఈనాటికీ చాలా అద్దె నివాస భవనాలు మనుగడలో ఉన్నాయి.[181]
ఈరోజు మాన్హాటన్ ఒక విస్తారమైన పరిధిలో పబ్లిక్ మరియు ప్రైవేట్ గృహ ఎంపికలను అందిస్తున్నది. 2000 సెన్సస్ నాటికి మాన్హాటన్ లో 798,144 గృహాలు ఉన్నాయి, 34,756.7/చదరపు మీటర్ల (13,421.8/km²) సగటు సాంద్రత కలిగి ఉన్నాయి.[46] కేవలం 20.3% మాన్హాటన్ నివాసితులు మాత్రమే తమ సొంత గృహాలలో నివసిస్తున్నారు, ఇది బ్రోంక్స్ తరువాత దేశంలో ఉన్న అన్ని జిల్లాలలో రెండవ అత్యల్ప శాతం.[105]
అంతర్గత నిర్మాణం
రవాణా
అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ప్రజా రవాణాను విస్తారంగా వినియోగించటం మరియు ప్రైవేట్ కార్ యాజమాన్యం లేకపోవటం విషయంలో మాన్హాటన్ ప్రత్యేక స్థానం కలిగి ఉంది. దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న 88% అమెరికన్లు తమ ఉద్యోగాలకి సొంత వాహనాలలో వెళ్తున్నారు మరియు 5% ప్రజా రవాణాను వినియోగిస్తున్నారు, అయితే మాన్హాటన్ నివాసితులకి మాత్రం సామూహిక రవాణా అనేది ప్రధాన ప్రయాణ మార్గం, ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతంలో 72% నివాసితులు ప్రజా రవాణాను వినియోగిస్తునారు మరియు 18% తాము పనిచేసే ప్రాంతానికి సొంత వాహనాలలో వెళ్తున్నారు.[182][183] సంయుక్త రాష్ట్రాల 2000 సెన్సస్ ప్రకారం 75% మాన్హాటన్ గృహాలు ఒక సొంత కారును కలిగి లేవు.[182]
2007 లో మేయర్ బ్లూమ్బెర్గ్ ఒక సామూహిక ధరల వ్యవస్థను సూచించారు. రాష్ట్ర న్యాయవ్యవస్థ ఆ సూచనను జూన్ 2008 లో తిరస్కరించింది.[184]
న్యూయార్క్ నగర సొరంగ రైలుమార్గం దాని యొక్క ట్రాక్ పొడవు ద్వారా అతిపెద్ద సొరంగ రైలుమార్గ వ్యవస్థ మరియు స్టేషనుల సంఖ్యా ద్వారా అన్నింటి కంటే పెద్దది, నగరంలో ఇది స్తాటేన్ ద్వీపాన్ని తప్ప ప్రతీ స్వయంపాలిత ప్రాంతాన్నీ అనుసంధానించే ప్రాధమిక ప్రయాణ మాధ్యమం. రెండవ సొరంగ రైలు మార్గం అయిన పోర్ట్ అధారిటీ ట్రాన్స్-హడ్సన్ (PATH) వ్యవస్థ మాన్హాటన్ ను ఉత్తర న్యూజెర్సీ తో అనుసంధానిస్తుంది. ప్రయాణీకులు ప్రయాణాన్ని బట్టి చెల్లించే మెట్రోకార్డ్స్ ద్వారా రుసుములు చెల్లిస్తారు, ఇవి అన్ని సిటీ బస్సులు మరియు సొరంగ రైలు మార్గాలు, అదే విధంగా PATH రైళ్ళలో చెల్లుతాయి. బస్సు లేదా సొరంగ మార్గంలో ఒక వైపు వెళ్ళటానికి రుసుము $2.25,[185] మరియు PATHలో ఒక వైపు వెళ్ళటానికి రుసుము $1.75.[186] అన్ని సొరంగ రైలు మార్గాలు (PATH మినహాయించి) మరియు MTA బస్సు మార్గాలు (ఎక్స్ప్రెస్ బస్సుల మినహా) లలో అపరిమిత ప్రయాణాలను అనుమతించే రోజువారీ, 7-రోజుల, 14-రోజుల మరియు 30-రోజుల మెట్రో కార్డులు ఉన్నాయి.[187] PATH క్విక్ కార్డ్ కాలం చెల్లిపోయింది మరియు PATH మరియు MTA రెండూ కూడా మెట్రో కార్డు స్థానంలో పెట్టటానికి "స్మార్ట్ కార్డు" చెల్లింపు వ్యవస్థలను పరీక్షిస్తున్నాయి.[188] లాంగ్ ద్వీపపు రైలు మార్గం (ఇది మన్హట్టన్ మరియు ఇతర న్యూయార్క్ నగర స్వయంపాలిత ప్రాంతాలను లాంగ్ ద్వీపంతో అనుసంధానిస్తుంది), మెట్రో-ఉత్తర రైలు మార్గం (ఇది మన్హట్టన్ ను వేస్త్చేస్తర్ జిల్లా మరియు దక్షిణ పశ్చిమ పొడవైన నదీ ప్రాంతాలతో అనుసంధానిస్తుంది) మరియు న్యూజెర్సీ లోని వివిధ ప్రాంతాలకు న్యూజెర్సీ రవాణా రైళ్ళు వంటివి మాన్హాటన్ లో ఇరువైపులా నడుస్తున్న నిరంతరంగా ప్రయాణించే రైలు సేవలు.
MTA న్యూయార్క్ నగరం బస్ మన్హట్టన్ లో విస్తారమైన స్థానిక బస్సులను అందిస్తున్నది. ఎక్స్ప్రెస్ బస్ మార్గాల యొక్క విస్తారమైన నెట్వర్క్ మాన్హాటన్ లోకి వస్తున్న తరచుగా ప్రయాణించే వారికి మరియు ఇతర ప్రయాణీకులకి సేవలు అందిస్తుంది. 2004 లో ఈ బస్ వ్యవస్థ 740 మిలియన్ల ప్రయాణీకులకి సేవలందించింది, ఇది దేశంలోనే అత్యధికం, మరియు రెండవ స్థానంలో ఉన్న లాస్ఏంజెల్స్ కంటే రెండు రెట్లు కన్నా ఎక్కువ ప్రయాణాలను కలిగి ఉంది.[189]
న్యూయార్క్ యొక్క గుర్తింపు చిహ్నం అయిన పసుపు కార్లు నగరం మొత్తంలో 13,087 సంఖ్యలో ఉన్నాయి మరియు వీధులలో దూరప్రాంతాల నుండి వచ్చే వారిని ఎక్కించుకోవటానికి అధికారికంగా కావలసిన ధృవీకరణ కలిగి ఉంటాయి మరియు ఇవి ఈ స్వయంపాలిత ప్రాంతం అంతటా ఉంటాయి.[190] తరచుగా సైకిల్ పై ప్రయాణించే వారిని కూడా మాన్హాటన్ వేల పదులలో చూస్తుంది. ఉత్తర అమెరికాలో ఉన్న నిరంతరంగా ప్రయాణించే రెండు కేబుల్ కార్ వ్యవస్థలలో ఒకటి అయిన రూజ్వెల్ట్ ద్వీపపు ట్రాం మార్గం తరచుగా ప్రయాణించే వారిని ఐదు నిమిషాల కంటే తక్కువ సమయంలో రూజ్వెల్ట్ ద్వీపం మరియు మాన్హాటన్ మధ్య మార్పు చేస్తుంది మరియు ఇది 1978 నుండి ఈ ద్వీపానికి సేవలు అందిస్తున్నది. (పోర్ట్లాండ్ ఏరియల్ ట్రాం ఉత్తర అమెరికాలో ఉన్న మరొక వ్యవస్థ.) [191][192] రోజుకి 24 గంటలు, సంవత్సరానికి 365 రోజులు పనిచేసే స్తాటేన్ ద్వీపం ఓడ మాన్హాటన్ మరియు స్తాటేన్ ద్వీపం మధ్య 5.2 మైళ్ళ (8.4km) దూరంలో ఒక సంవత్సరానికి 19 మిలియన్ల ప్రయాణీకులను తీసుకువెళుతుంది. వారంలో ప్రతీ రోజు ఐదు పెద్ద పడవలు 65,000 మంది ప్రయాణీకులను 110 పడవ ప్రయాణాల ద్వారా రవాణా చేస్తాయి.[193][194] 1997 లో 50 సెంట్లు ఉన్న రుసుమును తొలగించిన దగ్గరి నుండి అది రుసుము లేకుండా ఉచితంగా అందుబాటులో ఉంది.[195]
మెట్రో ప్రాంతం యొక్క నిరంతరం ప్రయాణించే రైలు లైన్లు పెన్న్ స్టేషను మరియు గ్రాండ్ సెంట్రల్ టెర్మినల్ వద్ద మధ్య పట్టణ మాన్హాటన్ కి పశ్చిమం మరియు తూర్పు వైపున వరుసగా కలుస్తాయి. సంయుక్త రాష్ట్రాలలో అత్యంత రద్దీ ఉండే రైలు స్టేషన్లు రెండు ఉన్నాయి. దేశంలోని సామూహిక రవాణాలో దాదాపు మూడువంతుల మంది వినియోగదారులు మరియు రైల్వే ప్రయాణీకులలో మూడింట రెండు వంతుల మంది న్యూయార్క్ మరియు దాని యొక్క పరిసర నివాస ప్రాంతాలలో నివసిస్తున్నారు.[196] అమ్ట్రాక్ పెన్న్ స్టేషను నుండి బోస్టన్, ఫిలడెల్ఫియ, బాల్టిమోర్ మరియు వాషింగ్టన్ D.C.; ఉత్తర న్యూయార్క్, న్యూజిలాండ్ వరకు నగరాల మధ్య; తోరోంతో మరియు మొన్త్రియాల్ లకు సరిహద్దు అవతల; మరియు దక్షిణం మరియు మధ్యపశ్చిమం లలో గమ్యాలకు ప్యాసింజర్ రైలు సేవను అందిస్తున్నది.
న్యూజెర్సీ మరియు మన్హట్టన్ మధ్యలో హడ్సన్ నది ద్వారా ఒక రోజుకి 120,000 వాహనాలను తీసుకువెళ్ళే లింకన్ సొరంగం ప్రపంచంలో అన్నింటి కంటే రద్దీ అయిన సొరంగం.[197] అధిక సంఖ్యలో ప్రయాణీకులు మరియు సరుకుల రవాణా ఓడలు స్వేచ్చగా న్యూయార్క్ ఓడరేవు నుండి హడ్సన్ మీదుగా మాన్హాటన్ యొక్క ఓడలు నిలిపే వేదిక వద్ద వరకు వెళ్ళటం కోసం ఒక వంతెనకి బదులుగా సొరంగం నిర్మించబడింది. మాన్హాటన్ ను క్వీన్స్ మరియు బ్రూక్లిన్ లతో అనుసందానిస్తున్న వంతెనల పై రద్దీని తగ్గించటానికి నిర్మించిన క్వీన్స్ మధ్య పట్టణ సొరంగం ఆ సమయంలో అతిపెద్ద నాన్-ఫెడరల్ ప్రాజెక్ట్ మరియు 1940లో పూర్తయ్యింది.[198] ప్రెసిడెంట్ ఫ్రాంక్లిన్ D. రూజ్వెల్ట్ దాని నుండి ప్రయాణించిన మొదటి వ్యక్తి.[199]
FDR డ్రైవ్ మరియు హర్లెం రివర్ డ్రైవ్ అనేవి ఈస్ట్ నదీ తీరాన మాన్హాటన్ యొక్క తూర్పు వైపును చుడుతూ పరిమిత వినియోగం కలిగి ఉన్న రెండు మార్గాలు, ఇవి వివాదాస్పద న్యూయార్క్ ప్రధాన ప్రణాళికా రచయిత అయిన రాబర్ట్ మోసెస్ చే రూపొందించబడ్డాయి.[200]
మాన్హాటన్ మూడు ప్రభుత్వ హేలిపోర్టులను కలిగి ఉంది. 2009 లో వ్యాపారం నుండి బయటికి వెళ్ళిపోవటానికి ముందు US హెలికాప్టర్ దిగువ పట్టణ మన్హట్టన్ హేలిపోర్ట్ ను క్వీన్స్ లో ఉన్న జాన్ F. కెన్నెడీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం మరియు న్యూజెర్సీ లో ఉన్న నెవార్క్ లిబెర్టి అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయంలతో అనుసంధానిస్తూ తరచుగా హెలికాప్టర్ సేవను నిర్దేశిత సమయానికి అందించింది.[201]
న్యూయార్క్ దేశంలోనే అతిపెద్ద శుభ్రమైన-గాలి డీజిల్-సంకరణం మరియు నొక్కి పెట్టబడ్డ సహజ వాయువు బస్ సమూహాన్ని కలిగి ఉంది. అది మొదటి సంకరణ టేక్సీలలో కొన్నింటిని కూడా కలిగి ఉంది, అవి చాలా మటుకు మాన్హాటన్ లో నడుస్తాయి.[202]
వినియోగ వస్తువులు
మాన్హాటన్ లో ఉన్న అందరికీ గ్యాస్ మరియు విద్యుత్ సేవలు స్థిరమైన ఎడిసన్ ద్వారా అందించబడతాయి. కోన్ ఎడిసన్ యొక్క విద్యుత్ వ్యాపారాలు వాటి యొక్క మూలాలను పెట్టుబడిదారుడు సొంతంగా కలిగి ఉన్న మొదటి విద్యుత్ సంస్థ అయిన థోమస్ ఎడిసన్ యొక్క ఎడిసన్ విద్యుత్ ప్రకాశ సంస్థలో కలిగి ఉన్నాయి. 800 కాంతి బల్బులతో ఉన్న 59 వినియోగదారులకి 110 వోల్టుల డైరెక్ట్ విద్యుత్ (DC) ను అందించటానికి ఒక విద్యుత్ ఉత్పాదక యంత్రాన్ని వినియోగిస్తూ పెర్ల్ వీధి స్టేషను నుండి దిగువ మాన్హాటన్ లో ఒక చదరపు మైలు ప్రాంతంలో ఈ సంస్థ తన సేవలను సెప్టెంబర్ 4, 1882న ప్రారంభించింది.[203] కోన్ ఎడిసన్ ప్రపంచంలోనే పెద్దదయిన జిల్లా ఆవిరి వ్యవస్థను నిర్వహిస్తున్నది, ఇది 105 మైళ్ళ (169km) ఆవిరి గొట్టాలను కలిగి ఉంది, 1800 మాన్హాటన్ వినియోగదారులకి వేడి చేసుకోవటానికి, వేడి నీటికి మరియు ఎయిర్ కండీషనింగ్[204] కొరకు ఆవిరిని అందిస్తున్నది.[205] AT&T కూడా అందుబాటులో ఉన్నప్పటికీ కేబుల్ సేవ టైం వార్నేర్ కేబుల్ వారిచే మరియు టెలిఫోన్ సేవ వేరిజోన్ కమ్యూనికేషన్స్ వారిచే అందించబడుతుంది.
రెండు ఉప్పునీటి నదులతో చుట్టుముట్టబడిన మాన్హాటన్ ఒక పరిమిత మంచినీటి సరఫరాను కలిగి ఉంది. అమెరికన్ విప్లవాత్మక యుద్ధం తరువాత నగరం చాలా వేగంగా పెరిగిపోవటం వలన ఈ సరఫరా క్రమక్రమంగా తగ్గిపోయింది. పెరుగుతున్న జనాభాని తృప్తి పరచటానికి నగరం వెస్ట్చెస్టర్ జిల్లాలో భూమిని తీసుకుంది మరియు క్రోటన్ ఆక్వేడక్ట్ వ్యవస్థను నిర్మించింది, అది 1842 నుండి పని చెయ్యటం ప్రారంభించింది. ఈ వ్యవస్థ క్రోటన్ నది వద్ద ఉన్న ఒక ఆనకట్ట నుండి నీటిని తీసుకుంది మరియు బ్రోంక్స్ ద్వారా హర్లెం నది పై నుండి హై వంతెన మార్గం ద్వారా సెంట్రల్ పార్క్ మరియు 42వ వీధి మరియు ఐదవ ఎవెన్యూలలో ఉన్న నిల్వ చేసే రిజర్వాయర్లకి మరియు కాస్త ఐరన్ గొట్టాల యొక్క నెట్వర్క్ ద్వారా వినియోగదారుల యొక్క పైపులకి పంపింది.[206]
ఈ రోజున న్యూయార్క్ నగర పర్యావరణ పరిరక్షణ విభాగం కాట్స్కిల్ పర్వతాలలో 2,000 చదరపు మైళ్ళ (5,180km²) నీటి షెడ్ ద్వారా నివాసితులకి నీరు అందిస్తుంది. సంయుక్త రాష్ట్రాలలో రక్షించాబడుతున్న అతిపెద్ద సాగు చెయ్యబడని ప్రాంతాలలో ఈ నీటి షెడ్ కూడా ఒకటి అవ్వటం వలన సహజ నీటి వడపోత విధానం స్థిరంగా ఉండిపోయింది. ఫలితంగా, సంయుక్త రాష్ట్రాలలో సాధారణ పరిస్థితులలో ట్యాప్ వద్ద దాని యొక్క స్వచ్చతకి భరోసా ఇవ్వటానికి కేవలం క్లోరినేషన్ మాత్రమే అవసరం అయ్యే అంత పరిశుభ్రమైన త్రాగు నీటిని కలిగి ఉన్న కేవలం ఐదు ప్రధాన నగరాలలో న్యూయార్క్ కూడా ఒకటి.[207][208] మాన్హాటన్ కి నీరు న్యూయార్క్ నగర నీటి సొరంగం 1 మరియు సొరంగం 2 ద్వారా వస్తుంది, ఇవి వరుసగా 1917 మరియు 1936లో పూర్తయ్యాయి. 1970 లో మొదలయిన నిర్మాణం న్యూయార్క్ నగర 3వ నీటి సొరంగం పై కొనసాగుతుంది, ఇది ఒక రోజుకి 1.2 బిలియన్ గ్యాలన్లుగా ఉన్న వ్యవస్థ యొక్క ప్రస్తుత సామర్థ్యాన్ని రెట్టింపు చేస్తుంది మరియు అదే సమయంలో మిగిలిన రెండు సొరంగంలకి చాలా అవసరమైన బ్యాకప్ ను అందిస్తుంది.[209]
న్యూయార్క్ నగరం యొక్క పారిశుధ్య విభాగం చెత్తను తొలగించే బాధ్యత వహిస్తుంది.[210] స్తాటేన్ ద్వీపంలో ఫ్రెష్ కిల్స్ వ్యర్ధాలను నాహనం చేసే ప్రాంతాన్ని 2001 లో మూసివేసినప్పటి నుండి నగరం యొక్క చెత్తలో భారీ మొత్తం చివరగా పెన్సిల్వనియా, విర్జీనియా, దక్షిణ కరోలినా మరియు ఒహియో లలో ఉన్న భారీ-చెత్త పారబోసే స్థలాలలో నాశనం చెయ్యబడుతుంది. (న్యూజెర్సీ, బ్రూక్లిన్ మరియు క్వీన్స్ రవాణా స్టేషన్ల ద్వారా).[211] న్యూజెర్సీ లో రవాణా ప్రాంతాల వద్ద శుభ్రం చెయ్యబడిన కొద్ది మొత్తం చెత్త కొన్నిసార్లు వ్యర్ధాల నుండి విద్యుత్ సౌలభ్యాల వద్ద మండించబడుతుంది. నూయార్క్ నగరం వలె న్యూజెర్సీ మరియు గ్రేటర్ న్యూయార్క్ లో చాలా ప్రాంతం కూడా తమ వ్యర్ధాలను దూర ప్రాంతాలకి ఎగుమతి చెయ్యటం పై ఆధారపడతాయి.
విద్య
మాన్హాటన్ లో విద్య అధిక సంఖ్యలో ప్రభుత్వ మరియు ప్రైవేట్ సంస్థలచే అందించబడుతుంది. ఈ స్వయం పాలిత నగరంలో ఉన్న ప్రభుత్వ పాఠశాలలు న్యూయార్క్ నగరం యొక్క విద్యా విభాగంచే నిర్వహించబడతాయి, ఇది 1.1 మిలియన్ల విద్యార్ధులకి సేవలందించటం ద్వారా సంయుక్త రాష్ట్రాలలోనే అతిపెద్ద ప్రభుత్వ పాఠశాల వ్యవస్థ అయింది.[212]
చాలా ప్రసిద్ధి చెందినా కొన్ని న్యూయార్క్ నగర ప్రభుత్వ ఉన్నత పాఠశాలలు, ఉదాహరణకి స్టుయ్వేసంట్ ఉన్నత పాఠశాల, ఫియోరేల్లో H. లాగార్డియా ఉన్నత పాఠశాల, ఫ్యాషన్ పరిశ్రమల యొక్క ఉన్నత పాఠశాల, ముర్రీ బెర్గత్రం ఉన్నత పాఠశాల, విజ్ఞానశాస్త్రం మరియు గణితశాస్త్రాల కొరకు మన్హట్టన్ కేంద్రం, హంటర్ కళాశాల ఉన్నత పాఠశాల మరియు నగర కళాశాల వద్ద గణితశాస్త్రం, విజ్ఞానశాస్త్రం మరియు ఇంజనీరింగ్ కొరకు ఉన్నత పాఠశాల వంటివి మాన్హాటన్ లో ఉన్నాయి. బర్డ్ కళాశాలచే సృష్టించబడిన ఒక నూతన సంకరణ పాఠశాల అయిన బర్డ్ ఉన్నత పాఠశాల ముందస్తు కళాశాల నగరం నలుమూలల నుండి వచ్చిన విద్యార్ధులకి సేవలు అందిస్తుంది.
ఎగువ తూర్పు ప్రాంతం యొక్క బ్రియర్లి పాఠశాల, డాల్టన్ పాఠశాల, బ్రౌనింగ్ పాఠశాల, స్పెన్స్ పాఠశాల, చపిన్ పాఠశాల, నైటింగేల్-బంఫోర్డ్ పాఠశాల, మరియు సేక్రేడ్ హార్ట్ యొక్క కాన్వెంట్, మరియు ఎగువ పశ్చిమ ప్రాంతం యొక్క కళాశాల వంటి పాఠశాల మరియు ట్రినిటీ పాఠశాల మొదలైన వాటితో పాటుగా దేశంలోని చాలా గొప్ప ప్రైవేట్ పాఠశాలలకి మాన్హాటన్ నివాసంగా ఉంది. దేశంలో చాలా వైవిధ్యమైనవిగా ప్రసిద్ధి చెందిన రెండు ప్రైవేట్ పాఠశాలలు అయిన మాన్హాటన్ దేశ పాఠశాల మరియు సంయుక్త రాష్ట్రాల అంతర్జాతీయ పాఠశాల రెండూ కూడా మాన్హాటన్ లో ఉన్నాయి. U.S. లో ఏకైక అధికారిక ఇటాలియన్ అమెరికన్ పాఠశాల అయిన లా స్కౌల డి ఇటాలియా మాన్హాటన్ లో ఉంది.[213]
2003 నాటికి, మాన్హాటన్ నివాసితులలో 25 సంవత్సరాలు వయస్సు దాటిన వారిలో 52.3% మంది ఒక బ్యాచిలర్ డిగ్రీ కలిగి ఉన్నారు, ఇది దేశంలో ఉన్న అన్ని జిల్లాలలో ఐదవ అత్యధిక శాతం.[214] 2005 నాటికి దాదాపు 60% మంది నివాసితులు కళాశాల పట్టా పొందినవారు మరియు దాదాపు 25% మంది ఉన్నత డిగ్రీలను సంపాదించారు, ఫలితంగా మన్హట్టన్ దేశంలోనే అధిక సాంద్రతతో ఉన్నత విద్యావంతులను కలిగి ఉన్న ప్రాంతాలలో ఒకటిగా గుర్తింపు పొందింది.[215]
మాన్హాటన్ వివిధ కళాశాలలను మరియు విశ్వవిద్యాలయాలను కలిగి ఉంది, ఉదాహరణకి, న్యూయార్క్ విశ్వవిద్యాలయం (NYU), కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయం, కూపర్ Union, ఫోర్ధం విశ్వవిద్యాలయం, జుల్లియర్డ్ పాఠశాల, బెర్క్లె కళాశాల, ది న్యూ స్కూల్, మరియు యెషివ విశ్వవిద్యాలయం. ఇతర పాఠశాలలు బ్యాంకు స్ట్రీట్ కాలేజీ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషన్, బోరిక్యువ కాలేజీ, జ్యూవిష్ థియోలోజికల్ సేమినరి ఆఫ్ అమెరికా, మేరీమౌంట్ మాన్హాటన్ కాలేజీ, మాన్హాటన్ స్కూల్ ఆఫ్ మ్యూజిక్, మెట్రోపోలిటన్ కాలేజీ ఆఫ్ న్యూయార్క్, న్యూయార్క్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, పేస్ విశ్వవిద్యాలయం, సెయింట్.జాన్స్ విశ్వవిద్యాలయం, స్కూల్ ఆఫ్ విజువల్ ఆర్ట్స్, టోరో కళాశాల మరియు యూనియన్ థియోలాజికల్ సేమినరి. పలు ఇతర ప్రైవేట్ సంస్థలు కూడా మాన్హాటన్ లో తమ మనుగడను కలిగి ఉన్నాయి, వాటిలో ది కాలేజీ ఆఫ్ న్యూ రోచేల్లె మరియు ప్రట్ట్ ఇన్స్టిట్యూట్ లు కూడా ఉన్నాయి.
న్యూయార్క్ నగరం యొక్క స్థానిక కళాశాల వ్యవస్థ అయిన సిటీ యూనివర్సిటీ ఆఫ్ న్యూయార్క్ (CUNY) సంయుక్త రాష్ట్రాలలో అతిపెద్ద పట్టణ విశ్వవిద్యాలయ వ్యవస్థ, ఇది దాదాపుగా 226,000 కంటే ఎక్కువ మంది డిగ్రీ విద్యార్డులకి సేవలు అందిస్తుంది మరియు దాదాపుగా అంతే మంది పెద్ద వయస్సు వారు విద్యనూ కొనసాగిస్తున్నారు మరియు వృత్తిపరమైన విద్యలో విద్యార్ధులుగా ఉన్నారు.[216] న్యూయార్క్ నగరంలో మూడవ వంతు కళాశాల పట్టభద్రులు CUNY నుండే పట్టా పొందుతారు, ఈ సంస్థ న్యూయార్క్ నగరంలో ఉన్న కళాశాల విద్యార్ధులలో దాదాపు సగం మందిని నమోదు చేసుకుంటుంది. మాన్హాటన్ లో ఉన్న CUNY సీనియర్ కళాశాలలు ఈ క్రింది వాటిని కలిగి ఉంటాయి: బారుచ్ కళాశాల, సిటీ కాలేజీ ఆఫ్ న్యూయార్క్, హంటర్ కళాశాల, జాన్ జయ్ కాలేజీ ఆఫ్ క్రిమినల్ జస్టిస్, మరియు CUNY గ్రాడ్జువేట్ కేంద్రం (పట్టభద్ర అధ్యయనాలు మరియు డాక్టోరల్ అందించే సంస్థ). మాన్హాటన్ యొక్క స్వయంపాలిత ప్రాంత కమ్యూనిటీ కళాశాల మాన్హాటన్ లో ఉన్న ఏకైక CUNY కమ్యూనిటీ కళాశాల.
న్యూయార్క్ యొక్క రాష్ట్ర విశ్వవిద్యాలయం, ఫేషన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, న్యూయార్క్ యొక్క రాష్ట్ర విశ్వవిద్యాలయం, ఆప్తోమేట్రీ యొక్క రాష్ట్ర కళాశాల మరియు స్టోనీ బ్రూక్ విశ్వవిద్యాలయం - మాన్హాటన్ లచే సూచించబడింది.
వైద్యశాస్త్రం మరియు జీవశాస్త్రాలలో శిక్షణ మరియు విద్య కోసం మాన్హాటన్ ప్రపంచ కేంద్రంగా ఉంది.[217] అన్ని U.S. నగరాలలో ఈ నగరం మొత్తంగా నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్స్ ఆఫ్ హెల్త్ నుండి రెండవ అతి పెద్ద మొత్తాన్ని వార్షిక ఆర్ధిక సహాయంగా అందుకుంటుంది,[218] అందులో అధిక మొత్తం మాన్హాటన్ యొక్క పరిశోధనా సంస్థలు అయిన మెమోరియల్ స్లోన్-కెట్టరింగ్ కేన్సర్ సెంటర్, రాక్ఫెల్లర్ విశ్వవిద్యాలయం, మౌంట్ సినాయ్ స్కూల్ ఆఫ్ మెడిసిన్, కొలంబియా యూనివర్సిటీ కాలేజ్ ఆఫ్ పిజిషియన్స్ అండ్ సర్జేన్స్, విల్ కోర్నెల్ వైద్య కళాశాల మరియు న్యూయార్క్ యూనివర్సిటీ స్కూల్ ఆఫ్ మెడిసిన్ మొదలైన వాటికి వెళుతుంది.
మాన్హాటన్ న్యూయార్క్ ప్రభుత్వ గ్రంథాలయ సేవలను అందుకుంది, ఇది దేశంలోనే ఏ ప్రజా గ్రంథాలయ వ్యవస్థకీ లేని విధంగా అతిపెద్ద సేకరణ కలిగి ఉంది.[219] కేంద్ర గ్రంథాలయం యొక్క ఐదు విభాగాలు -- మధ్య-మాన్హాటన్ గ్రంథాలయం, దొన్నేల్ గ్రంథాలయ కేంద్రం, ప్రదర్శించే కళల కొరకు న్యూయార్క్ ప్రభుత్వ గ్రంథాలయం, అందరూ హిస్కేల్ బ్రెయిలీ మరియు మాట్లాడే పుస్తకాల గ్రంథాలయం మరియు విజ్ఞానశాస్త్రం, పరిశ్రమ మరియు వ్యాపార గ్రంథాలయం--ఇవి అన్నీ కూడా మాన్హాటన్ లో స్థాపించబడి ఉన్నాయి.[220] ఈ స్వయం పాలిత ప్రాంతంలో 35 కంటే ఎక్కువ ఇతర గ్రంథాలయ శాఖలు ఉన్నాయి.[221]
ఇవి కూడా చూడండి
దిగువ మాన్హాటన్
మన్హట్టనైజేషణ్
మధ్యంతర పట్టణ మాన్హాటన్
మాన్హాటన్ ద్వీపం యొక్క సంక్షిప్త రూపం
ఎగువ మన్హట్టన్
సూచనలు
బాహ్య లింక్లు
మాన్హాటన్ స్థానిక ప్రభుత్వం మరియు సేవలు
పటాలు, వీధులు మరియు పొరుగు ప్రాంతాలు
మరియు తో పాటుగా అభివృద్ధి చెందని వాటి యొక్క మరియు పటాలు, అనీ కూడా www.radicalcartography.net నుండి తీసుకోబడ్డాయి
, , మరియు
చారిత్రిక సూచనలు
విలియం J. బ్రోడ్, , ది న్యూయార్క్ టైమ్స్ , అక్టోబర్ 2007. 1940 లలో మొదటి అటామిక్ బాంబు నిర్మించటంలో సహాయపడ్డ మాన్హాటన్ లోని పది ప్రదేశాలు.
కమ్యూనిటీ చర్చలు
(మే 18, 2009 నుండి పనిచెయ్యటం లేదు)
సాధారణం
Coordinates:
వర్గం:అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు
వర్గం:మాన్హాటన్
వర్గం:న్యూయార్క్ నగరం యొక్క స్వయం పాలిత ప్రాంతాలు
వర్గం:న్యూయార్క్ లో జిల్లా స్థానాలు
వర్గం:1624 లో స్థాపించబడిన సర్దుబాట్లు
వర్గం:సంయుక్త రాష్ట్రాలు సనాతన జ్యూవిష్ కమ్యూనిటీలను కలిగి ఉన్నాయి
వర్గం:నదీ ద్వీపాలు
వర్గం:న్యూయార్క్ నగరం యొక్క ద్వీపాలు
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%A8%E0%B1%8D |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
292,
657,
899,
1217,
1849,
2264,
2720,
2950,
3221,
3426,
3721,
3924,
3977,
4417,
4620,
4884,
5061,
5502,
5754,
6276,
6843,
6908,
7010,
7584,
8300,
8814,
9634,
10139,
10869,
11359,
11690,
12119,
12308,
13162,
13490,
13744,
14096,
15135,
15579,
16034,
16761,
17234,
17569,
18258,
18330,
18985,
19220,
19446,
20039,
20363,
20727,
21527,
21902,
22452,
22669,
23381,
23772,
24439,
24817,
25500,
25600,
25711,
25802,
26432,
26570,
27196
],
"plaintext_end_byte": [
291,
647,
879,
1216,
1848,
2263,
2719,
2949,
3220,
3408,
3720,
3923,
3971,
4416,
4587,
4883,
5060,
5492,
5753,
6275,
6842,
6907,
6982,
7583,
8287,
8804,
9623,
10121,
10860,
11358,
11682,
12102,
12307,
13161,
13489,
13743,
14095,
15120,
15578,
16033,
16760,
17233,
17568,
18234,
18328,
18984,
19219,
19445,
20038,
20362,
20708,
21526,
21893,
22424,
22668,
23380,
23748,
24438,
24796,
25471,
25599,
25698,
25792,
26406,
26552,
27194,
27305
]
} | Ovatko nokkasiilin piikit teräviä? | Siili | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Siili eli eurooppalainen siili (Erinaceus europaeus) on piikikäs yöeläjä, jota esiintyy Länsi-Euroopassa sekä Pohjois-Euroopan lauhkeimmissa osissa. Suomessa siili elää asutuksen seuralaisena kulttuuriympäristössä aina Perämeren pohjukassa asti, satunnaisesti pohjoisempanakin.
Täysikasvuinen siili on noin 20–30 senttimetriä pitkä ja painaa 0,4–1,2 kilogrammaa. Se elää keskimäärin kolmen tai neljän vuoden ikäiseksi. Suurimmassa osassa Eurooppaa siili viettää talven horroksessa, joka Suomessa kestää kuusi tai seitsemän kuukautta. Siili on kaikkiruokainen ja syö etenkin hyönteisiä ja pieniä selkärankaisia.
Historia
Siili polveutuu varhaisella liitukaudella noin 90 miljoonaa vuotta sitten eläneistä siilien esimuodoista.[1] Siili on säilynyt nykyisenkaltaisena miljoonia vuosia, ja sitä kutsutaankin joskus eläväksi fossiiliksi.[2]
Ulkonäkö ja koko
Siili on noin 20–30 senttimetriä pitkä, ja sen häntä on 1,5–4 senttimetriä. Siili painaa 0,4–1,2 kilogrammaa, joskus jopa 1,9 kilogrammaa.[3] Paino vaihtelee kuitenkin huomattavasti vuodenajan mukaan. Talvihorroksesta herännyt siili voi painaa alle 300 grammaa, mutta se lihoo nopeasti alkukesästä.[4]
Siilin kasvot, vatsa ja alakyljet ovat tuuhean karvan peittämät. Jalkojen karva on ohuempaa. Rinta on ruskea ja jalat mustat. Siilillä on suippo, pitkähkö, kärsämäinen ja liikkuva ylähuuli, jonka kärjessä ovat sierainaukot. Siilin silmät ovat pyöreät ja mustanruskeat. Korvalehdet ovat näkyvät. Siilin jalat ovat pitkähköt, mutta niitä ei yleensä huomaa siilin liikkumistavan ja tuuheiden vatsakarvojen vuoksi. Kävellessään siili pitää jalkojaan koukussa mutta suoristaa ne juostessaan ja kasvaa näin korkeutta kymmenisen senttimetriä. Jaloissa on vahvat kynnet ja anturat, jotka soveltuvat kaiveluun.[5]
Siilillä on 36 hammasta, ja sen hampaisto on erikoistumaton. Alaleuan etuhampaat osoittavat eteenpäin. Ylähampaat ovat terävät ja harvassa. Muut hampaat ovat pieniä ja teräviä, ja viimeiset välihampaat ja poskihampaat leveitä ja nystyisiä. Poikasilla on maitohampaat, jotka alkavat korvautua pysyvillä hampailla kolmen tai neljän kuukauden iässä.[6] Siilillä on muutaman sentin pituiset viikset.[6]
Siilin selkäpuolta peittää selän karvoista erikoistuneet piikit, joita siilillä on noin 6000. Ontot piikit ovat pituudeltaan 2–3 senttimetriä.[3] Piikit ovat kiinnittyneet ihoon sipulimaisen juuren avulla, ja kunkin piikin alla on oma lihaksensa. Piikin kennomainen rakenne on joustava, ja piikit suojaavatkin esimerkiksi kierivää siiliä pienemmiltä kolhuilta. Siilin piikit uusiutuvat, ja yksittäinen piikki putoaa noin vuoden ikäisenä.[7]
Siilin koko ja väritys vaihtelee hieman eri maissa. Britanniassa siilit ovat yleensä pienempiä ja hieman tummempia kuin Suomessa. Keski-Euroopan siilit ovat puolestaan hieman suurempia. Espanjan siilit ovat taas vaaleampia.[8]
Urokset ovat keskimäärin isompia kuin naaraat, mutta siilin koko riippuu muistakin seikoista. Uros ja naaras ovat melko samannäköisiä, ja ne voidaan erottaa toisistaan vain läheltä tarkastelemalla. Naaraan sukuelimet ovat lähempänä peräaukkoa kuin uroksen.[5]
Siilin ulosteet ovat 3–5 senttimetriä pitkiä ja lieriömäisen muotoisia. Ulosteen toinen pää on yleensä toista terävämpi, ja joukossa on usein sulamattomia hyönteisten osia.[9]
Värimuunnokset
Leukistisia eli vaaleita siilejä esiintyy ajoittain, joskin harvoin. Leukistisilla siileillä epäillään olevan kaksi harvinaista resessiivistä geeniä, jotka aiheuttavat siilille mustat silmät ja kermanväriset piikit. Leukistiset siilit eivät kuitenkaan ole suoranaisesti albiinoja.[10]
Vaaleat siilit ovat äärimmäisen harvinaisia, paitsi Pohjois-Ronaldsayssä Alderneyn saarella, joissa 25% siileistä on leukistisia.[11] Varsinaisia albiinosiilejä myös esiintyy, joskin harvoin.[12]
Leukistisia siilejä on tavattu myös Suomessa.
Ikä
Siili elää keskimäärin kolmen tai neljän vuoden ikäiseksi. Suurin osa siileistä kuolee kuitenkin jo ensimmäisen elinvuotensa aikana, useimmat niistä talvihorroksen aikana. Yli nelivuotiaaksi elää 10 prosenttia siileistä, ja jopa seitsemän vuoden ikä on mahdollinen suotuisissa oloissa. Vankeudessa siili voi elää joskus harvoin yli kymmenvuotiaaksi, ja Saksassa on siili väitetysti saatu elämään jopa 16-vuotiaaksi.[13]
Nuoren siilin iän voi päätellä sen koosta. Vanhemman siilin iän voi määrittää luotettavasti vain laboratoriossa laskemalla sen alaleukaluun kasvuvyöhykkeet.[13]
Levinneisyys ja elinympäristö
Siiliä tavataan luontaisesti Euroopan lounais-, länsi- ja pohjoisosissa sekä Venäjällä Suomen ja Baltian itäpuolisella alueella.[14] Lajia on istutettu Azoreille ja Uuteen-Seelantiin.[14] Suomessa siili on levinnyt pohjoista kohti ihmisen avustuksella.[15]
Kansainvälinen luonnonsuojeluliitto on arvioinut siilin lajina elinvoimaiseksi.[14] Se on kuitenkin harvinaistunut Sardiniassa, jossa sitä metsästetään koirien avulla.[14]
Suomessa siili elää lähes aina asutuksen seuralaisena kulttuuriympäristössä, ja sitä ei eräässä tutkimuksessa havaittu pariasataa metriä kauempana asuinrakennuksesta. Etenkään havumetsässä siili ei viihdy. Muualla Euroopassa siiliä tapaa myös lehtimetsistä. Keski-Euroopassa siili elää yleensä alavilla mailla, mutta Etelä-Euroopassa sitä on tavattu myös vuoristoissa aina 1000 metrin korkeuteen saakka.[16]
Suomessa
Suomessa siiliä tavataan Etelä- ja Keski-Suomessa Perämeren pohjukasta Kainuuseen saakka ulottuvalla alueella.[17] Satunnaisesti siiliä esiintyy pohjoisempanakin, ja pohjoisimmillaan siiliä on havaittu Rovaniemellä ja jopa Ivalossa asti.[18][19]
Siili elää Suomessa elinalueensa pohjoisrajalla. Pohjoisessa siilin selviytymistä vaikeuttaa kesäkauden lyhyys, sillä siili tarvitsee vähintään 155 vuorokautta pariutumiseen, tiinehtimiseen, poikasten vierottamiseen ja niiden kasvamiseen kyllin isoiksi talvea varten. Siili tarvitsee myös lehtipuita pesäaineikseen, ja kovin pohjoisessa lehtipuita on vähän. Myöskään siilin vararavinto ei riitä juuri seitsemää kuukautta pitempään talvihorrokseen. Siilien talvikuolleisuus onkin pohjoisessa suuri.[20]
Siilejä asui Suomen alueella jo ennen ajanlaskun alkua pitkään vallinneen lämpökauden aikana. Ilkka Koiviston mukaan on mahdollista, että siili olisi säilynyt Lounais-Suomessa jo muinaisista ajoista lähtien. Siilejä on tuotu 1800-luvulla Suomen etelärannikolle Baltiasta ja Ruotsista. Ensimmäinen maininta siilistä Suomen lehdissä on vuodelta 1879, jolloin havainnosta kirjoitti Hämäläinen[21]. Sitä ennen siiliä kerrotaan tavatun vain Uudellamaalla. Ahvenanmaalla ja Turun saaristossa siiliä tiedetään esiintyneen viimeistään vuonna 1916.[17]
Viime aikoina Suomen siilikannat ovat taantuneet kaikkialla.[17]
Siili on ollut Uudenmaan maakuntanisäkäs 1990-luvun alusta lähtien.[22]
Käyttäytyminen
Elinpiiri
Siilit ovat kotipaikkauskollisia yöeläimiä. Poikaset jäävät usein pysyvästi melko lähelle kotipesäänsä.[23] Siileillä on laajat elinpiirit, mutta niillä ei ole tiukkoja reviirejä, joita ne puolustaisivat tai merkkaisivat.[24] Siilit elävät kuitenkin pääsääntöisesti omissa oloissaan ja saattavat jopa kartella toisia yksilöitä.[23] Urossiilit tappelevat joskus keskenään, etenkin alueilla, joilla elintilaa on niukasti. Tapellessaan siilit puskevat toisiaan ja yrittävät purra toisiaan jaloista. Heikompi osapuoli luovuttaa yleensä nopeasti.[25]
Yksittäisen siilin elinpiirin sisällä on useita pienempiä ydinalueita. Yhdellä ydinalueella siili viihtyy muutamasta päivästä viikkoihin. Elinpiirien koko vaihtelee huomattavasti, ja koiraiden elinpiiri on aktiiviseen aikaan noin 80 hehtaarin laajuinen. Kiima-aikana koiras saattaa kiertää jopa neljän naaraan elinpiirillä parittelemassa, mutta koiraiden elinpiiri kiima-ajan jälkeen pienenee huomattavasti, ydinpiiri on tällöin enää 13–23 hehtaarin laajuinen. Naaraiden elinpiirit ovat 32–39 hehtaarin ja ydinalueet 5–9 hehtaarin laajuisia. Ne ovat pienimmillään kiima-aikana, jolloin naarat saattavat odotella koiraita vain muutaman sadan metrin säteellä talvipesästä.[24]
Liikkuminen
Siili nukkuu päivät yleensä kesäpesässään, ruohikossa tai pensaan alla. Kesäpesiä siilillä on samanaikaisesti käytössä yleensä useita.[26] Siili lähtee liikkelle iltahämärän aikaan. Öisin siilit liikkuvat kokoonsa nähden melko paljon, vaikka silloinkin ne saattavat lepäillä välillä paikoillaan. Vilkkaimmillaan siilit ovat pari tuntia ennen keskiyötä. Illan ja alkuyön ne käyttävät yleensä ruoanetsintään ja aamuyön ympäristön tutkimiseen ja pesän rakentamiseen.[27]
Syljetys
Siilillä on erikoinen käyttäytymistapa, jota kutsutaan syljetykseksi tai vaahdottamiseksi. Silloin ne kehittävät suussaan vaahtomaista sylkeä, jota ne voitelevat selkään ja kylkeen, mitä varten siilit saattavat joutua vääntäytymään huomattavan vaikeisiin asentoihin.[28] Syljetys kestää jopa 20 minuuttia, mutta se voi olla ohitse myös lyhyessä hetkessä. Toiminta liittyy vomeronasaaliseen elimeen, mutta sen tarkkaa syytä ei tiedetä. Sen voi kuitenkin laukaista erilaiset tuoksut. Joskus koiraiden on nähty syljettävän pariutumisaikaan, mutta halu viehättää vastakkaista sukupuolta ei riitä syljetyksen syyksi, sillä sitä tapahtuu myös pariutumisajan ulkopuolella. Naaraat ja koiraat syljettävät itseään yhtä paljon, mutta nuoret yksilöt ilmeisesti vanhoja enemmän.[29]
Ääntely
Siilit ovat enimmäkseen hiljaa. Kohdatessaan vastakkaisen sukupuolen edustajan siili, etenkin naaras, saattaa alkaa tuhahdella. Siili tuhisee ja niiskuttelee myös haistellessaan ravintoa. Peloissaan siili saattaa ulvahtaa kovalla äänellä. Joskus siilit yskähtelevät, sihisevät tai tirskuttavat kuin linnut. Pienet poikaset piipittävät pesässään ja isompina kimittävät kun pelkäävät joutuvansa emostaan eroon. Pelästyneen siilin sydämen syke saattaa olla kuuluvaa.[30]
Puolustautuminen
Siilin ensimmäinen puolustautumisreaktio on kipittää karkuun. Toissijainen puolustautumisreaktio on jäykistyä paikoilleen ja nostaa refleksinomaisesti piikit pystyyn. Jos vaara jatkuu, jos siiliä kosketetaan, tai jos siili jää tappelussa häviölle, se vetäytyy osittain tai viimeisessä hädässä kokonaan palloksi piikkiensä suojiin. Kerällemeno tapahtuu vain parissa sekunnissa, ja se on mahdollista erityisten ja monimutkaisten selkää ja kylkiä peittävien iholihasten ansiosta. Siili voi pysytellä pallona tuntikausia. Se myös nukkuu ja talvehtii puolittaisessa palloasennossa, yleensä kyljellään. Siili osaa myös kallistella piikistöään tarvittaessa puolelta toiselle kohti vastustajaa.[31]
Ravinto
Siili on kaikkiruokainen ja sille voi maistua melkein kaikki sopivankokoinen ruoka hyönteisistä pieniin selkärankaisiin.[32] Ruokavalio vaihtelee paikan, saaliiden saatavuuden ja vuodenajan mukaan, mutta siilien luontaista ravintoa ovat kovakuoriaiset, lehväluteet, tuhatjalkaiset, muurahaiset, pihtihäntäiset ja hämähäkit.[33] Siilit syövät kuitenkin myös toukkia, etanoita, lieroja, sammakoita, sisiliskoja sekä hiirien, myyrien ja maassa pesivien lintujen poikasia.[33][32]
Siilille kelpaavat elävien eläinten lisäksi raadot ja kasviravinto, kuten tammenterhot, sienet ja marjat.[32] Kasvien syöminen ei välttämättä ole tarkoituksellista, vaan kasviravintoa ne syövät lähinnä pakon edessä; ravinnon puutteessa jopa viidesosa ruokavaliosta voi koostua kasviperäisestä aineksesta.[33]
Aistit
Hajuaisti on siilin tärkein aisti. Siili voi haistaa ravinnon kolmen sentin syvyydestä ja maan pinnalla metrin päästä. Hajuaisti varoittaa siiliä myös vaaroista, ja hajun avulla siili tunnistaa lajitoverinsa ja niiden sukupuolen. Siilillä on hajujen tunnistamista varten myös vomeronasaalielin. Siili käyttää ravinnonhankintaan hajuaistin lisäksi kuuloaistia. Siilin näköaisti on melko heikko.[34]
Lisääntyminen
Siili saavuttaa sukukypsyyden syntymänsä jälkeisenä keväänä, mutta vankeudessa koko talven hereillä olleiden siilien on havaittu tulevan sukukypsäksi jo puolen vuoden iässä.[35]
Siilien kiima-aika alkaa heti niiden herättyä talvihorroksesta, huhtikuun lopulla tai toukokuun alkupuolella. Sen alkamisajankohta vaihtelee alueittain lämpötilaerojen mukaan. Urokset lähtevät herättyään etsimään naaraita. Ne eivät ehdi juurikaan etsiä ravintoa kiima-aikana, joten urosten paino laskee edelleen horroksessa menetetyn painon lisäksi.[35] Urokset kosiskelevat naaraita pitkässä, jopa useita tunteja kestävässä kosiskeluseremoniassa. Koiras pyörii naaraan ympärillä ja pyrkii lähestymään sitä, vaikka naaras torjuu lähentelyn ja kääntyy pois. Eläimet myös nuuskivat toisiaan, ja naaras ääntelee tuhisten. Eläimet ovat välillä poskia poskea vasten, kunnes hetken päästä ne taas tuhisevat ja pyörivät.[32] Naaras ei antaudu helposti ja tönii urosta otsapiikeillään ja voi yrittää jopa purra.[36]
Parittelussa naaras laskee piikkinsä alas. Ne kääntyvät tällöin taakse ja muodostavat liukkaan pinnan.[32] Uros joutuu ottamaan naaraan niskapiikeistä tiukan puruotteen päästäkseen naaraan päälle.[37] Parittelu kestää noin 10 minuuttia, ja urokset ja naaraat voivat paritella yhden yön aikana useita kertoja.[36]
Raskauden loppuvaiheessa naaras alkaa rakentaa synnytyspesää, joka saattaa sijaita juurakoiden alla, kivien koloissa tai lehti- ja risukasoissa. Pesäpaikan tulee olla mahdollisimman kuiva, ja emo voi tehdä useampia poikaspesiä varmuuden vuoksi.[36]
Kantoaika on viidestä kuuteen viikkoa, ja yhdessä poikueessa on 2–10 poikasta. Keskimäärin poikueessa on reilut viisi jälkeläistä.[37] Synnytys kestää muutamista minuuteista useisiin tunteihin, ja poikaset voivat syntyä sekä pää että takapuoli edellä. Emo nuolee synnytyksen jälkeen poikaset puhtaaksi ja puree napanuorat poikki.[36]
Poikaset syntyvät karvattomina, sokeina ja kuuroina, ovat 6–10 senttimetriä pitkiä ja painavat 8–25 grammaa. Piikit ovat syntyessä piilossa vaaleanpunaisen ihon alla, mutta muutaman tunnin päästä syntymästä ensimmäisen valkoiset piikit saattavat läpäistä jo ihon. Muutaman päivän päästä siilipoikaselle alkaa tulla ensimmäiisiä tummempia, valkokärkisiä piikkejä, ja noin kuuden viikon päästä poikasella on aikuisen yksilön väritys. Naaraalla on viisi nisäparia, ja maitorauhaset kehittyvät raskauden loppuvaiheessa. Emo imettää poikasia 4–6 viikkoa proteiini- ja rasvapitoisella maidolla.[36] Poikaset elävät ensimmäiset kolme viikkoaan suojaisessa paikassa sijaitsevassa pesässä. Ne seuraavat emoaan vielä pesästä lähdön jälkeen ja imevät sen maitoa vielä kolmen viikon ajan. Noin kuuden viikon päästä syntymästään poikaset aloittavat itsenäisen elämän.[37] Vieroitetut poikaset ovat keskimäärin 16–18 senttimetrin pituisia ja 120–350 gramman painoisia.[38]
Talvehtiminen
Jos talvi on tarpeeksi lämmin, siili pysyttelee hereillä koko talven ajan. Jos lumi ja pakkanen kuitenkin estävät siiliä löytämästä riittävästi hyönteisiä ja matoja, siili viettää talven talvihorroksessa. Kesällä hankittu rasvakerros toimii talvilevon aikana polttoaineena ja eristävänä kerroksena. Talvihorroksen aikana siili on toimintakyvytön eikä pysty reagoimaan häiriötiloihin kuten veden valumiseen pesään.[39]
Suomessa siilit vaipuvat talvihorrokseen usein lokakuussa. Suomessa, Etelä-Ruotsissa ja Tanskassa siili on talvihorroksessa yleensä noin seitsemän kuukautta vuodessa. Englannissa siili talvehtii 4–5 kuukauden ajan. Lyhyinä talvina siili voi Suomessa selvitä vain kuuden kuukauden horroksella. Vankeudessa siili ei välttämättä vaivu lainkaan talvihorrokseen. Etelä-Euroopassa siilit voivat mennä kesähorrokseen kuuman keskikesän aikaan.[40]
Siili voi rakentaa talvipesänsä monenlaiseen paikkaan: risu- ja lehtikasaan, puu- tai lautapinoon, maankoloon, puunjuuren alle, tiheiden pensaiden alle, kaatuneen puunrungon alle, vajan tai lattian alle, tai mihin tahansa melko suojattuun paikkaan. Pesäänsä siili kantaa suullaan kuivia lehtiä ja heinää, joskus myös risuja tai sammalta. Oksat pitävät pesän tukevana. Siilin rakentama talvipesä on läpimitaltaan vajaa puoli metriä, pallomainen tai soikea, ja hiukan litteä. Siilin talvipesässä asuu yleensä yksi siili kerrallaan. Siili voi joskus vaihtaa pesää talven aikana. Se ei käytä vanhaa pesäänsä enää seuraavina talvina.[41] Siili voi talvehtia myös ihmisen tekemässä talvipesässä.[42]
Talvihorroksessa siilin ruumiinlämpö laskee jopa 35 astetta aina +2–4 asteeseen, ja sen energian- ja hapenkulutus vähenee sadasosaan. Virtsatakseen ja poistaakseen kehossaan syntyneen typen siili herää ja lämmittää kehonsa normaaliin lämpötilaan 7–10 päivän välein. Siili herää myös kun sen lämpö laskee alle neljän plusasteen, jotta se ei paleltuisi hengiltä. Horroksesta herääminen kestää noin 2–5 tuntia ja kuluttaa runsaasti energiaa.[39]
Horroksen aikana siili menettää puolet ruumiinpainostaan. Ensimmäisistä kertaa horrostavista siileistä kuolee Suomessa tavallisena talvena yli puolet.[39] Huonoina vuosina myös aikuisista siileistä voi Suomessa kuolla puolet. Myös Ruotsissa, Englannissa ja Saksassa aikuisistakin siileistä kuolee talven aikana kolmasosa.[43]
Siilit kuolevat talvella, jos niiden keräämä rasvakerros ei ole riittävän paksu tai niiden pesät vaurioituvat tai kastuvat. Myös leudot talvet harventavat siilikantoja, sillä jos talven aikana tulee leutoa ja lumet sulavat, siilit saattavat herätä talvihorroksesta liian aikaisin. Silloin uudet pakkaset yleensä koituvat siilien kohtaloksi, koska siilit kuluttavat herätessään paljon energiaa eivätkä välttämättä ehdi suojautua uudestaan talven varalle. Vähälumisuus on myös haitallista: läpi talven kestävät paksut lumikerrokset pesien ympärillä pitävät pesän lämpötilan sopivana ja parantavat siilin selviytymismahdollisuuksia.[1]
Pihasiilin ruokkiminen
pienoiskuva|Siilit tulevat kesäisin mielellään juomaan vesiastiasta
Pihalla käyvän siilin ruokinnan voi aloittaa keväällä kun siilit alkavat liikkua. Ruokinta pitäisi kuitenkin keskeyttää kesä–heinäkuun ajaksi. Keskikesällä siili löytää luonnosta monipuolisempaa ravintoa kuin mitä ihminen sille tarjoaa, ja kesäruokinta voi myös lihottaa siiliä liiaksi, mikä aiheuttaa sille erilaisia ongelmia. Hankalien sääolosuhteiden vallitessa siiliä voi kuitenkin ruokkia vuodenajasta riippumatta. Tällaisia ovat takatalvi, kylmyys, kuivuus ja helteet sekä rankkasateet. Kesäruokinnassa on hyvä käyttää useaa lautasta, jotta siilit mahtuvat kaikki syömään. Puhtaudesta on myös huolehdittava.[44]
Syksyllä siili hyötyy ruokinnasta kaikkein eniten. Ruokintaa tulee jatkaa niin kauan kuin siilejä käy syömässä ennen talvihorrostaan.[44] Siilin pitäisi painaa horrokseen ryhtyessä Suomen oloissa vähintään 800 grammaa.[44]
Siili tarvitsee paljon vettä, joten sille voi tuoda pihalle vesikupin, jossa on raikasta vettä. Siilin vesikuppi on pestävä kuumalla vedellä joka päivä, ja myös kädet on pestävä aina kupin käsittelyn jälkeen.[44]
Siilille voi tarjota proteiinipitoista ravintoa kuten kissan ja koiran purkkiruokaa ja makkaraa sekä kuivamuonaa, jota on parin tunnin ajan liotettu vedessä. Siilille voi antaa myös kypsennettyä ja suolatonta kalaa ja lihaa sekä riittävän pieneksi rouhittuja, ihmiselle tarkoitettuja maapähkinöitä, joihin voi sekoittaa ruokaöljyä. Kala pitää kypsentää, jotta siili ei saisi kalasta tiaminaasientsyymiä, sillä se aiheuttaa siilille B1-vitamiinin puutosta.[44][45] Keitettäessä myös kalassa mahdollisesti piilevät loiset kuolevat eivätkä leviä siilin elimistöön.[45]
Siilille ei pidä antaa raakaa kalaa, mausteista tai suolattua ruokaa, leipää tai pullaa, teollista ruokaa kuten makkaraa, tai lisäaineita sisältävää ruokaa. Kasviksia tai juureksia siilille ei kannata myöskään antaa, sillä siili ei ole kasvissyöjä vaan kaipaa proteiinipitoista ja energiaa antavaa ruokaa.[44]
Siilille ei pidä antaa lehmänmaitoa, sillä siili saa siitä ripulia ja vatsakipuja, koska siilillä ei ole laktoosia pilkkovaa entsyymiä. Myöskään hapanmaitotuotteita ja laktoosittomia maitotuotteita ei ole hyvä antaa, koska niistä ei ole erityistä hyötyä siilille, eikä kaikkien siilien elimistö pysty käsittelemään niitä.[44]
Uhat ja sairaudet
Siilin elämä on vaarallista monin tavoin, ja vain alle kymmenen prosenttia siileistä elää yli nelivuotiaiksi. Moni siili kuolee pohjoisessa talvihorroksen aikana energianpuutteeseen. Merkittävä osa siileistä, joissain maissa jopa kolmasosa, jää auton alle. Joidenkin teiden vierille onkin pystytetty siileistä varottavia liikennemerkkejä. Siilejä kuolee maataloudessa ja pihoilla käytettävien koneiden kuten siimaleikkureiden uhrina sekä verkkoihin takertuneena. Siilit putoilevat myös helposti kuoppiin ja vesialtaisiin, eivätkä pääse niistä ylös. Hiiren- ja rotanloukut sekä kaikenlaiset myrkyt voivat olla siileille vahingollisia. Pihojen siisteys vie siililtä sen tarvitsemia ruohikoita ja lehtikasoja sekä siilin ravinnokseen syömiltä otuksilta elinympäristön.[46]
Siilillä on joitain vihollisia, mutta muut eläimet eivät ole sille erityisen paha uhka. Taudeista siili kärsii saman verran kuin muutkin villieläimet, eikä siili levitä tauteja ihmisiin. Siilin yleisimpiä tauteja on salmonelloosi. Kirppuja, punkkeja ja muita ulkoloisia siilillä on yleensä runsain määrin, ja myös sisäloiset voivat vaivata siiliä.[47]
Suojelu
Siili on Suomessa rauhoitettu laji. Siiliä ei saa pyydystää, häiritä, siirtää tai tappaa, eikä sen pesää saa hävittää. Korvaussummaksi siilin tappamisesta on Suomessa säädetty 101 euroa.[48][49] Siiliä ei saa ottaa lemmikiksi, eikä eläintä pidä tuoda kotiin, ellei se ole sairas tai vahingoittunut. Siiliä saa kuitenkin ruokkia pihalla, mutta ruokinnassa on kiinnettävä erityistä huomiota, jotta siilille tarjotaan sille sopivaa ravintoa. Siilille saa myös rakentaa horrosta varten talvimajan.[50]
Kulttuurihistoria
Käyttö
Siiliä on pidetty usein pyhänä ja viisaana eläimenä. Roomalainen luonnontutkija Plinius vanhempi ja 1200-luvulla elänyt saksalainen filosofi Albertus Magnus uskoivat, että siilit osaavat ennustaa säätä.[51]
Roomalaisille siilin selkänahka oli haluttua kauppatavaraa. He käyttivät siilin nahkaa muun muassa villan karstaamiseen. Germaanit puolestaan käyttivät siilin rasvaa ja sisäelimiä tautien hoitamiseen, koska siilillä uskottiin olevan maagisia kykyjä. Edward Topsell (1572–1625) keräsi kirjaansa useita siilien käyttötarkoituksia. Hänen mukaansa siilin ruumiinosilla pystyi parantamaan muun muassa yönäköä, lepraa ja virtsakiviä. Gotlannin itäosissa siilin piikkejä puolestaan käytettiin hammastautien parantamiseen. Piikki työnnettiin kipeän hampaan juureen ja annettiin veren vuotaa. Piikki piilotettiin sen jälkeen kiven alle ja toivottiin, että kipu jäisi piikin piilopaikkaan.[51]
Siiliä on käytetty ravinnoksi tuhansia vuosia, mutta euroopassa lähinnä romanit ovat käyttäneet sitä säännöllisesti. He päällystivät siilin savella ennen paistamista, ja paistin valmistuttua kova savikuori rikottiin, jolloin siilin piikit jäivät saveen. Keskiajalla siilit olivat kuitenkin rikkaiden herkkuja ja vuonna 1425 juhlaruokaa Englannissa.[51]
Siili kirjallisuudessa
Siili kuvataan kirjallisuudessa usein sympaattisena, ystävällisenä ja huolehtivaisena eläimenä. Eri europpalaisten maiden siilitarinat eivät paljoakaan eroa toisistaan. Kuva- ja satukirjoissa siili on usein vaatetettu ja piikkinen pikkuihminen. Lajinomaisesti tällaiset siilit eivät käyttäydy, sillä ravintona on esimerkiksi hunajateetä keksien kera.[52] Grimmin veljesten sadussa ”Jänis ja siili” siili on myös kekseliäs ja pystyy päihittämään nopeilla aivoilla ja yhteistyöllä nopean jäniksen.[53] William Shakespeare sen sijaan kirjoittaa Kesäyön unelma -näytelmässä siilin käärmeiden ja muiden inhottavien eläinten joukkoon.[52]
Suomessa tunnettu on Kirsi Kunnaksen runo ”Tunteellinen siili”, joka valittiin vuonna 2014 Ylen nettisivujen yleisöäänestyksessä Kunnaksen rakastetuimmaksi runoksi.[54][55] ”Tunteellisen siilin” lisäksi lastenlaulu ”Siili menee lypsylle” ovat muokanneet paljon myöhempiä suomalaisia lastenkirjojen, laulujen ja runojen siilikuvauksia.[54]
Siili kuvataiteessa
Siilin näköismuotokuvan maalasi 1500-luvun loppupuolella saksalainen taidemaalari Hans Hoffman, joka teki siitä vesiväri-guassi-maalauksen. Siili on niin elävän näköinen, että Hoffmanin epäillään tehneen luonnoksen elävästä mallista, vaikka se ei ollutkaan kovin yleistä. Siilejä ovat aiheena käyttäneet myös belgialainen Pieter Snayers, jonka teoksessa siili kyräilee hedelmäasetelman taustalla, ja englantilainen maaseutukuvaaja Edwin Henry Landseer, joka maalasi 1828 koiransa ahdistelemassa kerälle mennyttä siiliä teoksessa Jacko with a Hedgehog. Modernissa maalaustaiteessa siili on kuitenkin esiintynyt hyvin harvoin.[56]
Siili populaarikulttuurissa
Milla Paloniemen sarjakuva Kiroileva siili saavutti Suomessa 2000-luvun lopulla suuren suosion.[57]
Sonic the Hedgehog ('Sonic-siili') on videopeliyhtiö Segan virallinen maskotti ja videopelihahmo.
Katso myös
Nelivarvassiili, eli afrikkalainen kääpiösiili, lemmikkinä suosittu siililaji
Lähteet
Citation error, replace with{{cite book| author = Bjärvall, Anders & Ullström, Staffan| title = Suomen nisäkkäät| location = Helsinki| publisher = Otava| year = 2011| id = ISBN 978-951-1-25633-5}}
Citation error, replace with{{cite book| author = Nyström, Tuula & Kinnunen, Tiina| title = Eurooppalaisen siilin suojelu ja hoito| location = Turku| publisher = Sammakko| year = 2009| id = ISBN 978-952-483-103-1}}
Citation error, replace with{{cite book| author = Turtia, Kaarina| title = Siili: Pihapiirin villilemmikki| location = Helsinki| publisher = Otava| year = 1998| id = ISBN 951-1-15361-7}}
Viitteet
Kirjallisuutta
Massimo Vacchetta & Antonella Tomaselli: Hyppysellinen onnea. Tallinna: Aviador Kustannus, 2018. ISBN 978-952-7063-41-5.
Aiheesta muualla
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Luokka:Siilit
Luokka:Elävät fossiilit
Luokka:Ruotsin maakuntaeläimet
Luokka:Seulonnan keskeiset artikkelit
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Siili |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
179,
244,
663,
865,
983,
1652,
2720,
3614,
3807,
4224,
4502
],
"plaintext_end_byte": [
167,
243,
653,
864,
970,
1641,
2699,
3613,
3799,
4203,
4501,
4545
]
} | Alama ya dhahabu ya Au kwa urefu ni nini? | Alizeti | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Alizeti au kifuata-jua au mkabilishamsi (Helianthus annuus) ni mmea unaodumu mwaka mmoja mwenye ua kubwa. Asili yake iko Amerika lakini imeenea pande nyingi za dunia.
Umbo na ua
Alizeti inafikia urefu hadi mita 3 na ua lake upana hadi 30 cm.
Ua lake hali halisi ni "kichwa" au mkusanyiko ya maua madogomadogo yanayokaa kwa pamoja kama duara juu ya kombe kubwa. Maua madogo ya nje huonekana kama petali juwa kubwa zaidi na kuonyesha rangi ya manjano, wakati mwingine hata ya machungwa. Yale maua petali huzai mbegu.
Kila ua mdogo ndani ya duara huwa na mbegu. Mbegu huwa na ganda gumu na ndani yake uko mbegu mwenyewe mwenye kiwango kikubwa cha mafuta.
Matumizi
Kiasili alizeti inapatikana katika Amerika. Maindio walipanda ua katika bustani zao. Wahispania walileta mbegu Ulaya baada ya kufika Amerika na mwanzoni mme ulipandwa kama ua la mapambo kwenye bustani.
Baadaye kiwango kikubwa cha mafuta ndani ya mbegu zake kilitambuliwa kikawa mme muhimu cha kuzaa mafuta.
Kufuata jua
Jua linapochomoza maua mengi ya alizeti hugeukia mashariki jua linapotokea, na wakati wa mchana huendelea kulifuata jua mpaka magharibi hurudi katika uelekeo wa mashariki tena. Mwendo huu, "heliotropism", huratibiwa na seli ziitwazo ‘pulvinus’ sehemu iliyo huru kuzunguka chini kidogo tu ya chipukizi. Hatua ya chipukizi inapo isha shina hukomaa na mmea hupoteza uwezo wake wa kuzunguka tena kulifuata jua.
Mmea huganda kuelekea ( mara nyingi) upande wa mashariki. Majani na shina hupoteza rangi yake ya kijani.
Mimea ya pori jamii ya alizeti huwa haizunguki kufuata jua, japo majani yake hufuata jua maana yao huelekea upande wowote pindi yanapokomaa.
Historia
Mmea huu una asili ya katikati ya Amerika. Wataalamu wamekadiria kuwa ulianza kulimwa sana huko Meksiko, mnamo mwaka 26000 KK na pia huko bonde la mto Mississippi. Mifano ya mimea iliyotolewa Meksiko imeonekana huko Tennessee, Marekani pia, ikionesha kuwa pale tangu 2300K.K. Watu wengi wanatumia mmea wa alizeti kama ishara ya nguvu na utakatifu wa jua, hasa wale wa alizeti kama ishara ya nguvu na utakatifu wa jua. Hasa wale wa Aztecs na Otomi wa Meksiko na kusini mwa Amerika.
Francisco Pizarro alikuwa mtu wa kwanza kutoka Ulaya kuuona mmea wa alizeti huko Peru. Taswira ya dhahabu ya mmea na mbegu zake zilichukuliwa na kupelekwa Hispania mnamo karne ya 16. Baadhi ya watafiti wanasema kuwa Hispania iliwekewa vikwazo vingi kilimo cha alizeti kutokana na imani ya dini imayoambatana na mmea huo.
Kufikia karne ya 18, matumizi ya mafuta ya alizeti yalikuwa maarufu mno, hasa kwa waumini wa kanisa la Russia la Orthodox kwa sababu mafuta ya alizeti yalikuwa miongoni mwa vitu vichache vilivyo kuwa vinaruhusiwa kutumika wakati wa kwaresma.
Kilimo na matumizi
Kukua vizuri mmea wa alizeti unahitaji jua la kutosha. Hakuna vyema kwenye arthi iliyo na rutuba ndogo wenye ukame mzuri na matandazo ya kutosha katika kilimo cha bidhaa mbegu hupandwa kwa umbali was m 45 na kinaacha 2.5. mbegu yam mea huu, alizeti, huliwa kama chakula cha kutafuna baada ya kuokwa/ kukaushwa, pamoja au bila ya chumvi. Huko ujerumani hutumika kutengenezea mikate. Alizeti pia ni chakula cha ndege na hutumika kwenye mapishi moja kwa moja na wakati wa kuandaa saladi.
Mafuta ya alizeti yanayokamuliwa kutoka kwenye mbegu za alizeti hutumika kupikia, mafuta ya kutunzia vitu na huzalisha siagi na dizeli ya mimea. Sababu yana gharama ndogo kuliko mafuta ya mizeituni. Kuna mimea mingi ya jamii ya alizeti yenye aina mbalimbali na viwango mbalimbali vya mafuta.mashudu yanayobaki baada ya kukamua mafuta hutumika kulishia mifugo kama chakula, alizeti pia huweza kuzalisha mpira.
Alizeti pia hutumika kufyonza kemikali hatari kutoka ardhini kama vile urani na walitumika katika kuondoa madini ya urani ardhini baada ya janga la kinyuklia lililotokea huko Chernobyl.
Ukubwa
Mimea ya alizeti hukua kufuata kimo cha mita 1.5, mpaka 3.5. Wana sayansi wameripoti kuwa mwaka 1567, kuna mualizeti ulikuwa kufikia kimo cha mita 12 huko Padua. Mbegu zake zilipo pandwa maeneo mengine zilitoa mimea yenye urefu wa mmita 8, kwenye maeneo kama vile madvid, hivi karibuni maeneo mengine kama vile Uholanzi na Ontario, Canada nao wamefanikiwa kukuza mimea hiyo yenye urefu wa mita 8.
Alama za utamaduni
Alizeti iko ndani ya nembo la jimbo la Kansas, huko Marekani, na katika nembo la mji wa Kitakyushu, Japani.
Mmea wa alizeti hutumika kama alama ya ujamaa na demokrasia ya ujamaa. Hutumiwa na wafuasi wa itikadi ya Vegani.
Ua la mmea wa alizeti ndio ua la kitaifa nchini Ukraine.
Jamii:Alizeti na jamaa
Jamii:Mimea ya mazao | https://sw.wikipedia.org/wiki/Alizeti |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
629,
1096,
3260,
3820,
4159,
4469,
4540
],
"plaintext_end_byte": [
628,
1071,
3244,
3808,
4158,
4453,
4523,
5888
]
} | من هو جبران غسان تويني؟ | جبران غسان تويني | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
81
],
"minimal_answers_end_byte": [
255
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
جبران غسان تويني (15 سبتمبر 1957 - 12 ديسمبر 2005)، رئيس مجلس إدارة صحيفة النهار اللبنانية وعضو بمجلس النواب اللبناني، وهو نجل الإعلامي غسان تويني. اشتهر كصحفي معاد للوصاية السورية على لبنان، وحاول مراراً كغيره من المعارضين للتدخل السوري في لبنان أن يستغلوا ممارسات النظام الحاكم في سوريا ليثبتوا انفصال لبنان النهائي عنه وذلك عقب تطبيق اتفاق الطائف.
برز بعد ذلك في انتفاضة 14 آذار التي حدثت عقب اغتيال رئيس وزراء لبنان الأسبق رفيق الحريري وأدت إلى خروج الجيش السوري من لبنان. وانتخب بعد ذلك نائباً في البرلمان اللبناني بعد تحالفه مع قوى 14 أذار في انتخابات عام 2005 عن مقعد الروم الأرثوذكس في بيروت.
عمله السياسي
كان من بين أبرز الأصوات اللبنانية المعارضة للهيمنة السورية عليه، حيث وظف موقعه كرئيس تحرير لجريدة النهار للدعوة لإنهاء الهيمنة السورية. وقد كان من أول الشخصيات الإعلامية التي جازفت بمجاهرته بالرأي في عام 2000 عقب انسحاب إسرائيل من جنوب لبنان بعد 18 عاماً من الاحتلال. فقد وجه رسالة في خطاب مفتوح إلى نجل الرئيس السوري حافظ الأسد وخليفته بعد ذلك بشار الأسد وقال فيها "لابد أن تدرك أن الكثير من اللبنانيين غير مرتاحين للسياسات السورية في لبنان ولوجود القوات السورية في البلاد...يعتبر كثير من اللبنانيين مسلك سوريا في لبنان مناقضا تماما لمبادئ السيادة والكرامة والاستقلال"[1].
وفي أعقاب ثورة الأرز تجاوز تويني خط كتابة المقالات السياسية إلى الدخول في المعترك السياسي نفسه، حيث دخل البرلمان كنائب عن بيروت عن مقعد طائفة الروم الأرثوذكس. ورغم أنه توقف عن كتابة المقالات التي تحمل توقيعه والمناهضة لسوريا في النهار، إلا أن الجريدة واصلت معارضتها القوية لسوريا. وفي يونيو 2005 اغتيل سمير قصير أحد أبرز كتاب المقالات في جريدته بقنبلة في سيارته، وكان قبلها قد نجا خاله الوزير مروان حمادة من محاولة لاغتياله عام 2004، فيما أعتبر أول هجوم من بين أكثر من 12 هجوم بالتفجيرات على هذه الشاكلة. وقد أصبح تهديد التفجيرات من الخطورة حتى لجأ إلى فرنسا في أغسطس فضلاً عن عدد من الشخصيات البارزة المعارضة لسوريا.
اغتياله
اغتيل في يوم الاثنين 12 ديسمبر 2005 في اعتداء بسيارة مفخخة في ضاحية المكلس شرق بيروت. ووقع الاعتداء حين انفجرت سيارة مفخخة حوالي الساعة التاسعة بالتوقيت المحلي (7،00 تغ) في بيروت، وقد أتى الاعتداء بعد ساعات على تسليم رئيس لجنة التحقيق الدولية في اغتيال رئيس الوزراء السابق رفيق الحريري ديتليف ميليس لمهامة.
أسرته
والده الوزير والسفير السابق والصحفي والمفكر السياسي والنائب غسان تويني صاحب صحيفة النهار، ووالدته الشاعرة الراحلة ناديا تويني، وأخواله النائب والوزير مروان حمادة والإعلامي علي حمادة.
وقد تزوج من ميرنا المر إبنه السياسي ميشال المر، وله منها ابنتان هما نايلة وميشيل. وبعد انفصاله عنها تزوح من سهام عسيلي وانجب منها ابنتين توأم هما ناديا وغابرييلا.
مؤلفاته
بالحبر والدم - استقلاليات (2006).
المراجع
تصنيف:آل تويني
تصنيف:اجتماعيون لبنانيون
تصنيف:أرثوذكس شرقيون لبنانيون
تصنيف:أشخاص قتلوا في لبنان
تصنيف:أصحاب أعمال لبنانيون
تصنيف:أعضاء مجلس النواب اللبناني
تصنيف:سياسيون لبنانيون
تصنيف:سياسيون لبنانيون مغتالون
تصنيف:شهداء لبنانيون
تصنيف:صحفيو النهار
تصنيف:صحفيون قتلوا
تصنيف:صحفيون لبنانيون
تصنيف:صحفيون لبنانيون مغتالون
تصنيف:صحفيون مغتالون
تصنيف:ضحايا إرهاب لبنانيون
تصنيف:كتاب وكاتبات لبنانيون
تصنيف:لبنانيون من أصل أوروبي
تصنيف:مسيحيون أرثوذكس شرقيون لبنانيون
تصنيف:مواليد 1377 هـ
تصنيف:مواليد 1957
تصنيف:مواليد في بيروت
تصنيف:ناشرو صحف لبنانيون مغتالون
تصنيف:ناشطو ديمقراطية لبنانيون
تصنيف:ناشطون لبنانيون مناهضون للنظام السوري
تصنيف:وفيات 1426 هـ
تصنيف:وفيات 2005
تصنيف:وفيات بسبب الإرهاب في لبنان
تصنيف:وفيات بسيارة مفخخة في لبنان
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%BA%D8%B3%D8%A7%D9%86%20%D8%AA%D9%88%D9%8A%D9%86%D9%8A |
{
"plaintext_start_byte": [
7,
613,
964,
1463,
1986,
2425,
2485,
4002,
4204,
4692,
5093,
5437,
5668,
6039,
6279,
6434,
6764,
7033,
7390,
8142,
8209,
8640,
8903,
9007,
9050,
9315,
9994,
10443,
11317,
11720,
13327,
14212,
15391,
15728,
15935,
16500,
16621,
16951,
17329,
17739,
18220,
19332,
20266,
20660,
20936,
21140,
21531,
21872,
22275,
22364,
23716,
24318,
24387,
24563,
25180,
25250,
25737,
26011
],
"plaintext_end_byte": [
611,
963,
1462,
1963,
2424,
2484,
4001,
4182,
4691,
5068,
5436,
5667,
6038,
6278,
6433,
6763,
7023,
7389,
8140,
8207,
8638,
8870,
9005,
9034,
9282,
9949,
10442,
11316,
11706,
13310,
14183,
15390,
15727,
15934,
16499,
16620,
16950,
17298,
17738,
18182,
19311,
20189,
20637,
20935,
21098,
21462,
21842,
22274,
22359,
23678,
24294,
24363,
24531,
25142,
25243,
25694,
25988,
26205
]
} | Who led the writing of the Universal Declaration of Human Rights? | Universal Declaration of Human Rights | english | {
"passage_answer_candidate_index": [
11
],
"minimal_answers_start_byte": [
5543
],
"minimal_answers_end_byte": [
5560
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Rights
Theoretical distinctions
Claim rights and liberty rights
Individual and group rights
Natural and legal rights
Negative and positive rights
Human rights
Civil and political
Economic, social and cultural
Three generations
Rights by beneficiary
AccusedAnimalsChildrenConsumersCreditorsDeafEldersFetusesGun ownersHumansNativesIntersexKingsLGBTMenMinoritiesParents (Mothers, Fathers)PatientsPlantsPrisonersStatesStudentsVictimsWomenWorkersYouthDisabled persons
Other groups of rights
Civil libertiesDigitalLinguisticPropertyReproductiveSelf defenseSelf-determination of peopleWater and sanitationvt
The Universal Declaration of Human Rights (UDHR) is a historic document that was adopted by the United Nations General Assembly at its third session on10 December 1948 as Resolution 217 at the Palais de Chaillot in Paris, France. Of the then 58 members of the United Nations, 48 voted in favor, none against, eight abstained, and two did not vote.[1]
The Declaration consists of 30 articles affirming an individual's rights which, although not legally binding in themselves, have been elaborated in subsequent international treaties, economic transfers, regional human rights instruments, national constitutions, and other laws. The Declaration was the first step in the process of formulating the International Bill of Human Rights, which was completed in 1966, and came into force in 1976, after a sufficient number of countries had ratified them.
Some legal scholars have argued that because countries have constantly invoked the Declaration for more than 50 years, it has become binding as a part of customary international law.[2][3] However, in the United States, the Supreme Court in Sosa v. Alvarez-Machain (2004), concluded that the Declaration "does not of its own force impose obligations as a matter of international law."[4] Courts of other countries have also concluded that the Declaration is not in and of itself part of domestic law.
Structure and content
The underlying structure of the Universal Declaration was introduced in its second draft, which was prepared by René Cassin. Cassin worked from a first draft, which was prepared by John Peters Humphrey. The structure was influenced by the Code Napoléon, including a preamble and introductory general principles.[5] Cassin compared the Declaration to the portico of a Greek temple, with a foundation, steps, four columns, and a pediment.
The Declaration consists of a preamble and thirty articles:
The preamble sets out the historical and social causes that led to the necessity of drafting the Declaration.
Articles 1–2 established the basic concepts of dignity, liberty, equality, and brotherhood.
Articles 3–5 established other individual rights, such as the right to life and the prohibition of slavery and torture.
Articles 6–11 refer to the fundamental legality of human rights with specific remedies cited for their defence when violated.
Articles 12–17 established the rights of the individual towards the community (including such things as freedom of movement).
Articles 18–21 sanctioned the so-called "constitutional liberties", and with spiritual, public, and political freedoms, such as freedom of thought, opinion, religion and conscience, word, and peaceful association of the individual.
Articles 22–27 sanctioned an individual's economic, social and cultural rights, including healthcare. Article 25 states: "Everyone has the right to a standard of living adequate for the health and well-being of himself and of his family, including food, clothing, housing and medical care and necessary social services." It also makes additional accommodations for security in case of physical debilitation or disability, and makes special mention of care given to those in motherhood or childhood.[6]
Articles 28–30 established the general ways of using these rights, the areas in which these rights of the individual can not be applied, and that they can not be overcome against the individual.
These articles are concerned with the duty of the individual to society and the prohibition of use of rights in contravention of the purposes of the United Nations Organisation.[7]
History
Background
During World War II, the Allies adopted the Four Freedoms—freedom of speech, freedom of religion, freedom from fear, and freedom from want—as their basic war aims.[8][9] The United Nations Charter "reaffirmed faith in fundamental human rights, and dignity and worth of the human person" and committed all member states to promote "universal respect for, and observance of, human rights and fundamental freedoms for all without distinction as to race, sex, language, or religion".[10]
When the atrocities committed by Nazi Germany became fully apparent after World War II, the consensus within the world community was that the United Nations Charter did not sufficiently define the rights to which it referred.[11][12] A universal declaration that specified the rights of individuals was necessary to give effect to the Charter's provisions on human rights.[13]
Creation and drafting
In June 1946, the UN Economic and Social Council established the Commission on Human Rights, comprising 18 members from various nationalities and political backgrounds. The Commission, a standing body of the United Nations, was constituted to undertake the work of preparing what was initially conceived as an International Bill of Rights.[14]
The Commission established a special Universal Declaration of Human Rights Drafting Committee, chaired by Eleanor Roosevelt, to write the articles of the Declaration. The Committee met in two sessions over the course of two years.
Canadian John Peters Humphrey, Director of the Division of Human Rights within the United Nations Secretariat, was called upon by the United Nations Secretary-General to work on the project and became the Declaration's principal drafter.[15] At the time, Humphrey was newly appointed as Director of the Division of Human Rights within the United Nations Secretariat.[16]
Other well-known members of the drafting committee included René Cassin of France, Charles Malik of Lebanon, and P. C. Chang of the Republic of China.[17] Humphrey provided the initial draft that became the working text of the Commission.
According to Allan Carlson, the Declaration's pro-family phrases were the result of the Christian Democratic movement's influence on Cassin and Malik.[18]
Once the Committee finished its work in May 1948, the draft was further discussed by the Commission on Human Rights, the Economic and Social Council, the Third Committee of the General Assembly before being put to vote in December 1948. During these discussions many amendments and propositions were made by UN Member States.[19]
British representatives were extremely frustrated that the proposal had moral but no legal obligation.[20] (It was not until 1976 that the International Covenant on Civil and Political Rights came into force, giving a legal status to most of the Declaration.)
Adoption
The Universal Declaration was adopted by the General Assembly as Resolution 217 on 10December 1948 in Palais de Chaillot, Paris, as the third United Nations General Assembly was held there [21]. Of the then 58 members[22] of the United Nations, 48 voted in favour, none against, eight abstained[23][24] and Honduras and Yemen failed to vote or abstain.[25]
The meeting record[26] provides firsthand insight into the debate. South Africa's position can be seen as an attempt to protect its system of apartheid, which clearly violated several articles in the Declaration.[23] The Saudi Arabian delegation's abstention was prompted primarily by two of the Declaration's articles: Article 18, which states that everyone has the right "to change his religion or belief"; and Article 16, on equal marriage rights.[23] The six communist countries abstentions centred around the view that the Declaration did not go far enough in condemning fascism and Nazism.[27] Eleanor Roosevelt attributed the abstention of Soviet bloc countries to Article 13, which provided the right of citizens to leave their countries.[28]
The 48 countries that voted in favour of the Declaration are:[29]
Afghanistan
Argentina
Australia
Belgium
Bolivia
Brazil
Burma
Canada[a]
Chile
China
Colombia
Costa Rica
Cuba
Denmark
Dominican Republic
Ecuador
Egypt
El Salvador
Ethiopia
France
Greece
Guatemala
Haiti
Iceland
India
Iran
Iraq
Lebanon
Liberia
Luxembourg
Mexico
Netherlands
New Zealand
Nicaragua
Norway
Pakistan
Panama
Paraguay
Peru
Philippines
Siam
Sweden
Syria
Turkey
United Kingdom
United States
Uruguay
Venezuela
a. Despite the central role played by the Canadian John Peters Humphrey, the Canadian Government at first abstained from voting on the Declaration's draft, but later voted in favour of the final draft in the General Assembly.[30]
Eight countries abstained:[29]
Czechoslovakia
Poland
Saudi Arabia
Soviet Union
Byelorussian SSR
Ukrainian SSR
South Africa
Yugoslavia
Two countries did not vote:
Honduras
Yemen
Other countries only gained sovereignty and joined the United Nations later,[31] which explains the relatively small number of states entitled to the historical vote, and in no way reflects opposition to the universal principles.
International Human Rights Day
The Declaration of Human Rights Day is commemorated every year onDecember 10, the anniversary of the adoption of the Universal Declaration, and is known as Human Rights Day or International Human Rights Day. The commemoration is observed by individuals, community and religious groups, human rights organizations, parliaments, governments, and the United Nations. Decadal commemorations are often accompanied by campaigns to promote awareness of the Declaration and human rights. 2008 marked the 60th anniversary of the Declaration, and was accompanied by year-long activities around the theme "Dignity and justice for all of us".[32]
Significance and legal effect
Significance
In 1948, the UN Resolution A/RES/217(III)[A] adopted the Declaration on a bilingual document in English and French, and official translations in Chinese, Russian and Spanish.[33] In 2009, the Guinness Book of Records described the Declaration as the world's "Most Translated Document" (370 different languages and dialects).[34][35] The Unicode Consortium stores 431[36] of the 503[37] official translations available at the OHCHR (as of June2017).
In its preamble, governments commit themselves and their people to progressive measures that secure the universal and effective recognition and observance of the human rights set out in the Declaration. Eleanor Roosevelt supported the adoption of the Declaration as a declaration rather than as a treaty because she believed that it would have the same kind of influence on global society as the United States Declaration of Independence had within the United States.[38] In this, she proved to be correct. Even though it is not legally binding, the Declaration has been adopted in or has influenced most national constitutions since 1948. It has also served as the foundation for a growing number of national laws, international laws, and treaties, as well as for a growing number of regional, sub national, and national institutions protecting and promoting human rights.
For the first time in international law, the term “the rule of law” was used in the preamble of the Declaration. The third paragraph of the preamble of the Declaration reads as follows: "Whereas it is essential, if man is not to be compelled to have recourse, as a last resort, to rebellion against tyranny and oppression, that human rights should be protected by the rule of law."[39]
Legal effect
While not a treaty itself, the Declaration was explicitly adopted for the purpose of defining the meaning of the words "fundamental freedoms" and "human rights" appearing in the United Nations Charter, which is binding on all member states. For this reason, the Universal Declaration of Human Rights is a fundamental constitutive document of the United Nations. In addition, many international lawyers[40][41][42][43] believe that the Declaration forms part of customary international law[44] and is a powerful tool in applying diplomatic and moral pressure to governments that violate any of its articles. The 1968 United Nations International Conference on Human Rights advised that the Declaration "constitutes an obligation for the members of the international community" to all persons. The Declaration has served as the foundation for two binding UN human rights covenants: the International Covenant on Civil and Political Rights and the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights. The principles of the Declaration are elaborated in international treaties such as the International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination, the International Convention on the Elimination of Discrimination Against Women, the United Nations Convention on the Rights of the Child, the United Nations Convention Against Torture, and many more. The Declaration continues to be widely cited by governments, academics, advocates, and constitutional courts, and by individuals who appeal to its principles for the protection of their recognised human rights.
Reaction
Praise
The Universal Declaration has received praise from a number of notable people. The Lebanese philosopher and diplomat Charles Malik called it "an international document of the first order of importance",[45] while Eleanor Roosevelt—first chairwoman of the Commission on Human Rights (CHR) that drafted the Declaration—stated that it "may well become the international Magna Carta of all men everywhere."[46] In a speech on 5 October 1995, Pope John Paul II called the Declaration "one of the highest expressions of the human conscience of our time" but the Vatican never adopted the Declaration.[47] In a statement on 10 December 2003 on behalf of the European Union, Marcello Spatafora said that the Declaration "placed human rights at the centre of the framework of principles and obligations shaping relations within the international community."[48]
Criticism
Islamic countries
Turkey— which was a secular state with an overwhelmingly Muslim population—signed the Declaration in 1948.[49] However, the same year, Saudi Arabia abstained from the ratification vote on the Declaration, claiming that it violated Sharia law.[50] Pakistan—which had signed the declaration—disagreed and critiqued the Saudi position.[51] Pakistani minister Muhammad Zafarullah Khan strongly argued in favor of including freedom of religion.[52] In 1982, the Iranian representative to the United Nations, Said Rajaie-Khorassani, said that the Declaration was "a secular understanding of the Judeo-Christian tradition" which could not be implemented by Muslims without conflict with Sharia.[53] On 30 June 2000, members of the Organisation of the Islamic Conference (now the Organisation of Islamic Cooperation) officially resolved to support the Cairo Declaration on Human Rights in Islam,[54] an alternative document that says people have "freedom and right to a dignified life in accordance with the Islamic Shari'ah", without any discrimination on grounds of "race, colour, language, sex, religious belief, political affiliation, social status or other considerations".
Some Muslim diplomats would go on later to help draft other UN human rights treaties. For example, Iraqi diplomat Bedia Afnan's insistence on wording that recognized gender equality resulted in Article 3 within the ICCPR and ICESCR. Pakistani diplomat Shaista Suhrawardy Ikramullah also spoke in favor of recognizing women's rights.[52]
A number of scholars in different fields have expressed concerns with the Declaration's alleged Western bias. These include Irene Oh, Abdulaziz Sachedina, Riffat Hassan, and Faisal Kutty. Hassan has argued:
What needs to be pointed out to those who uphold the Universal Declaration of Human Rights to be the highest, or sole, model, of a charter of equality and liberty for all human beings, is that given the Western origin and orientation of this Declaration, the "universality" of the assumptions on which it is based is–at the very least–problematic and subject to questioning. Furthermore, the alleged incompatibility between the concept of human rights and religion in general, or particular religions such as Islam, needs to be examined in an unbiased way.[55]
Irene Oh argues that one solution is to approach the issue from the perspective of comparative (descriptive) ethics.[56]
Kutty writes: "A strong argument can be made that the current formulation of international human rights constitutes a cultural structure in which western society finds itself easily at home ... It is important to acknowledge and appreciate that other societies may have equally valid alternative conceptions of human rights."[57]
Ironically, a number of Islamic countries that as of 2014 are among the most resistant to UN intervention in domestic affairs, played an invaluable role in the creation of the Declaration, with countries such as Syria and Egypt having been strong proponents of the universality of human rights and the right of countries to self-determination.[58]
"The Right to Refuse to Kill"
Groups such as Amnesty International[59] and War Resisters International[60] have advocated for "The Right to Refuse to Kill" to be added to the Universal Declaration. War Resisters International has stated that the right to conscientious objection to military service is primarily derived from—but not yet explicit in—Article 18 of the UDHR: the right to freedom of thought, conscience, and religion.[60]
Steps have been taken within the United Nations to make this right more explicit, but—to date (2017)—those steps have been limited to less significant United Nations documents. Sean MacBride—Assistant Secretary-General of the United Nations and Nobel Peace Prize laureate—has said: "To the rights enshrined in the Universal Declaration of Human Rights one more might, with relevance, be added. It is 'The Right to Refuse to Kill'."[61]
American Anthropological Association
The American Anthropological Association criticized the UDHR while it was in its drafting process. The AAA warned that the document would be defining universal rights from a Western paradigm which would be unfair to countries outside of that scope. They further argued that the West's history of colonialism and evangelism made them a problematic moral representative for the rest of the world. They proposed three notes for consideration with underlying themes of cultural relativism: "1. The individual realizes his personality through his culture, hence respect for individual differences entails a respect for cultural differences", "2. Respect for differences between cultures is validated by the scientific fact that no technique of qualitatively evaluating cultures has been discovered", and "3. Standards and values are relative to the culture from which they derive so that any attempt to formulate postulates that grow out of the beliefs or moral codes of one culture must to that extent detract from the applicability of any Declaration of Human Rights to mankind as a whole."[62]
Bangkok Declaration
During the lead up to the World Conference on Human Rights held in 1993, ministers from Asian states adopted the Bangkok Declaration, reaffirming their governments' commitment to the principles of the United Nations Charter and the Universal Declaration of Human Rights. They stated their view of the interdependence and indivisibility of human rights and stressed the need for universality, objectivity, and non-selectivity of human rights. However, at the same time, they emphasized the principles of sovereignty and non-interference, calling for greater emphasis on economic, social, and cultural rights—in particular, the right to economic development over civil and political rights. The Bangkok Declaration is considered to be a landmark expression of the Asian values perspective, which offers an extended critique of human rights universalism.[63]
Organizations promoting the UDHR
International Federation for Human Rights
The International Federation for Human Rights (FIDH) is nonpartisan, nonsectarian, and independent of any government, and its core mandate is to promote respect for all the rights set out in the Universal Declaration of Human Rights, the International Covenant on Civil and Political Rights, and the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights.[64][65]
Amnesty International
In 1988, director Stephen R. Johnson and 41 international animators, musicians, and producers created a 20-minute video for Amnesty International to celebrate the 40th Anniversary of the Universal Declaration. The video was to bring to life the Declaration's 30 articles.[66]
Amnesty International celebrated Human Rights Day and the 60th anniversary of the Universal Declaration all over the world by organizing the "Fire Up!" event.[67]
Unitarian Universalist Service Committee
The Unitarian Universalist Service Committee (UUSC) is a non-profit, nonsectarian organization whose work around the world is guided by the values of Unitarian Universalism (UU) and the Universal Declaration of Human Rights. It works to provide disaster relief and promote human rights and social justice around the world.
Quaker United Nations Office and American Friends Service Committee
The Quaker United Nations Office and the American Friends Service Committee work on many human rights issues, including improving education on the Universal Declaration of Human Rights. They have developed a curriculum to help introduce High School students to the Universal Declaration of Human Rights.[68][69]
American Library Association
In 1997, the council of the American Library Association (ALA) endorsed Article 19 from the Universal Declaration of Human Rights.[70] Along with Article 19, Article 18 and 20 are also fundamentally tied to the ALA Universal Right to Free Expression and the Library Bill of Rights.[71] Censorship, the invasion of privacy, and interference of opinions are human rights violations according to the ALA.
In response to violations of human rights, the ALA asserts the following principles:
“The American Library Association opposes any use of governmental prerogative that leads to intimidation of individuals that prevents them from exercising their rights to hold opinions without interference, and to seek, receive, and impart information and ideas. We urge libraries and librarians everywhere to resist such abuse of governmental power, and to support those against whom such governmental power has been employed.
The American Library Association condemns any governmental effort to involve libraries and librarians in restrictions on the right of any individual to hold opinions without interference, and to seek, receive, and impart information and ideas. Such restrictions, whether enforced by statutes or regulations, contractual stipulations, or voluntary agreements, pervert the function of the library and violate the professional responsibilities of librarians.
The American Library Association rejects censorship in any form. Any action that denies the inalienable human rights of individuals only damages the will to resist oppression, strengthens the hand of the oppressor, and undermines the cause of justice.
The American Library Association will not abrogate these principles. We believe that censorship corrupts the cause of justice, and contributes to the demise of freedom.[72]”
Youth for Human Rights International
Youth for Human Rights International (YHRI) is a non-profit organization founded in 2001 by Mary Shuttleworth, an educator born and raised in apartheid South Africa, where she witnessed firsthand the devastating effects of discrimination and the lack of basic human rights. The purpose of YHRI is to teach youth about human rights, specifically the United Nations Universal Declaration of Human Rights, and inspire them to become advocates for tolerance and peace. YHRI has now grown into a global movement, including hundreds of groups, clubs and chapters around the world.[73]
See also
Human rights
History of human rights
Yogyakarta Principles
Non-binding agreements
Cairo Declaration on Human Rights in Islam (1990)
Vienna Declaration and Programme of Action (1993)
United Nations Millennium Declaration (2000)
International human rights law
Fourth Geneva Convention (1949)
European Convention on Human Rights (1952)
Convention Relating to the Status of Refugees (1954)
Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination (1969)
International Covenant on Civil and Political Rights (1976)
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (1976)
Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women (1981)
Convention on the Rights of the Child (1990)
Charter of Fundamental Rights of the European Union (2000)
Convention on the Rights of Persons with Disabilities (2007)
Thinkers influencing the Declaration
Jacques Maritain
Tommy Douglas
John Sankey, 1st Viscount Sankey
Other
Slavery in the United Statesin Russia
Slavery in international law
Slave Trade Acts
Human rights in China (PRC)
Command responsibility
Moral universalism
Declaration on Great Apes, an as-yet unsuccessful effort to extend some human rights to other great apes.
"Consent of the governed"
Racial equality proposal (1919)
The Farewell Sermon (632 CE)
Youth for Human Rights International
List of literary works by number of translations
Monica Ross
Notes
Citations
Further reading
at the UN Library, Geneva.
- documents and meetings records— United Nations Dag Hammarskjöld Library
by Antônio Augusto Cançado Trindade and on the Universal Declaration of Human Rights in the
from the Law Library of Congress blog.
Audiovisual materials
(recordings in 500+ languages by native speakers)
by Amnesty International on YouTube (in English duration 20 minutes and 23 seconds).
on the Universal Declaration of Human Rights in the
| https://en.wikipedia.org/wiki/Universal%20Declaration%20of%20Human%20Rights |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
666,
946,
1264,
1566,
1885,
2678,
3042,
3216,
3338,
3389,
3588,
3762,
3929,
4155,
4429,
4566,
4755,
4991,
5169,
5275,
5425,
5915,
6259
],
"plaintext_end_byte": [
665,
945,
1263,
1565,
1876,
2677,
3041,
3215,
3321,
3388,
3527,
3737,
3921,
4148,
4421,
4547,
4745,
4982,
5162,
5268,
5417,
5901,
6257,
6393
]
} | Dari manakah musik gamelan berasal ? | Gamelan | indonesian | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
451
],
"minimal_answers_end_byte": [
481
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Gamelan (Carakan: ꦒꦩꦼꦭ꧀ꦭꦤ꧀) adalah himpunan alat musik yang biasanya menonjolkan demung, saron, peking, gambang, kendang, dan gong. Istilah gamelan merujuk pada instrumen/alatnya, yang mana merupakan satu kesatuan utuh yang diwujudkan dan dibunyikan bersama. Kata Gamelan sendiri berasal dari bahasa Jawa Gamel yang berarti memukul/menabuh, diikuti akhiran an yang menjadikannya kata benda. Orkes gamelan kebanyakan terdapat di pulau Jawa, Madura, Bali, dan Lombok di Indonesia dalam berbagai jenis ukuran dan bentuk himpunan alat musik. Di Bali dan Lombok saat ini, dan di Jawa lewat abad ke-18, istilah gong lebih dianggap sinonim dengan gamelan.
Penalaan dan pembuatan orkes gamelan adalah suatu proses yang kompleks. Gamelan menggunakan empat cara penalaan, yaitu sléndro, pélog, dan degung (khusus daerah Jawa Barat), dan madenda (juga dikenal sebagai diatonis, sama seperti skala minor asli yang banyak dipakai di Eropa.
Musik Gamelan merupakan gabungan pengaruh seni luar negeri yang beraneka ragam. Kaitan not nada dari Cina, instrumen musik dari Asia Tenggara, drum band dan gerakkan musik dari India, bowed string dari daerah Timur Tengah, bahkan style militer Eropa yang kita dengar pada musik tradisional Jawa dan Bali sekarang ini.
Interaksi komponen yang sarat dengan melodi, irama dan warna suara mempertahankan kejayaan musik orkes gamelan Bali. Pilar-pilar musik ini menyatukan berbagai karakter komunitas pedesaan Bali yang menjadi tatanan musik khas yang merupakan bagian yang tidak dapat dipisahkan dari kehidupan sehari-hari.
Gamelan umumnya dipakai untuk mengiringi pagelaran wayang atau pada acara-acara resmi seperti upacara keraton, pernikahan, syukuran, dan lain-lain. tetapi pada saat ini, gamelan hanya digunakan mayoritas masyarakat di pulau Jawa, khususnya Jawa Timur, Jawa Tengah, DIY, Jawa Barat, dan juga masyarakat di Bali.
Sejarah
Kemunculan gamelan didahului dengan budaya Hindu-Budha yang mendominasi Indonesia pada awal masa pencatatan sejarah, yang juga mewakili seni asli Indonesia. Instrumennya dikembangkan hingga terbentuk seperti sekarang ini, pada zaman Kerajaan Majapahit. Gambaran tentang himpunan alat musik gamelan pertama ditemukan pada relief dinding candi Borobudur, Magelang, Jawa Tengah yang telah berdiri sejak abad ke-8. Relief tersebut menampilkan sejumlah alat musik termasuk suling, lonceng, kendang dalam berbagai ukuran, kecapi, alat musik dawai yang digesek dan dipetik, ditemukan dalam relief tersebut. Bagaimanapun, relief tentang alat musik tersebut dikatakan sebagai asal mula gamelan. Pada masa Hindu-Buddha, gamelan diperkenalkan kepada masyarakat Jawa dan berkembang di Kerajaan Majapahit.
Dalam mitologi Jawa, gamelan dicipatakan oleh Sang Hyang Guru pada Era Saka, dewa yang menguasai seluruh tanah Jawa, dengan istana di gunung Mahendra di Medangkamulan (sekarang Gunung Lawu). Sang Hyang Guru pertama-tama menciptakan gong untuk memanggil para dewa. Untuk pesan yang lebih spesifik kemudian menciptakan dua gong, lalu akhirnya terbentuk set gamelan.
Kemudian alat-alat musik pengiring ikut diciptakan juga, untuk menyampaikan pesan yang sifatnya khusus. Hingga kemudian terbentuklah gamelan dalam wujud seperangkat komplit.
Gamelan berkembang pesat pada zaman Majapahit. Bahkan menyebar ke berbagai daerah seperti Bali dan Sunda.
Alat-alat musik
Gamelan terdiri dari himpunan alat musik berikut::
Kendang
Bonang Barung
Bonang Penerus
DemungSaron
Peking (Gamelan)
Kenong dan Kethuk
Slenthem
Gender
Gong
Gambang
Rebab
Siter
Suling
Kempul
Ciri dan peran masing-masing dari perangkat gamelan
Kendang
Kendang berfungsi untuk mengatur tempo dalam permainan gamelan dan perannya paling utama.
jmpl|231x231px|Bonang yang dipegang seorang "Pemain" (Kiri)
Bonang & Bonang Panerus
Bonang Barung adalah salah satu instrumen pemimpin, perannya lebih penting daripada Bonang Panerus. Bonang Panerus dimainkan 2X lebih cepat dari Bonang Barung.
Demung
Sebagai balungan / kerangka dari suatu gendhing yang dimainkan
Juga merupakan instrument melodi dasar
Pemainnya harus punya insting kuat
Termasuk dalam keluarga Balungan
Demung memiliki suara yang lebih besar dari saron
Saron
1 set gamelan ada 4 saron
Termasuk dalam keluarga Balungan
Menghasilkan nada 1 oktaf lebih tinggi dari demung
Teknik khusus: tangan kanan menabuh nada selanjutnya, tangan kiri menyentuh nada sebelumnya tepat saat tangan kanan menabuh agar tidak ada dua suara dengung
Peking
Lebih penting daripada engkuk meski engkuk dimainkan 2X lebih cepat daripada Balungan
Termasuk dalam keluarga Balungan
Kenong dan Kethuk
Semacam Gong, tetapi ukurannya lebih kecil daripada gong dan lebih besar daripada bonang
Dimainkan dengan tongkat berlapis
Kethuk dimainkan secara terus menerus dengan tempo tetap
Slenthem
Semacam Demung, tetapi lebih tipis dan mempunyai satu oktaf dibawah Demung
•Dimainkan dengan tongkat bundar berbalut kain
Slenthem akan bersuara dengung saat dimainkan, biasanya notasi Slenthem hanya 2 kali tabuh pada 1 gatra
Gambang
Terdiri atas 18 bilah kayu yang diletakkan pada sebuah resonator berbentuk perahu
Dimainkan dengan dua alat pemukul
Memiliki tangga nada yang mencakup nada mayor dan minor
Rebab
Termasuk alat musik gesek yang terbuat dari bahan logam
Berfungsi mengiringi sinden dalam bernyanyi
Siter
Umumnya siter berukuran 30cm dengan jumlah senar 11 / 13
Menghasilkan bunyi yang khas
Memiliki senar yang disetel untuk nada slendro dan pelog
Galeri
Saron koleksi KBRI Canberra, Australia
Kendang koleksi KBRI Canberra, Australia
Gamelan Asep Mangsa Grup Indra Swara, Meksiko
Bangunan Mande Karesmen pada kompleks keraton Kasepuhan terlihat para Wiyaga (penabuh gamelan) sedang berdiskusi disela-sela prosesi penabuhan gong Sekati di keraton kasepuhan,kesultanan Kasepuhan,kota Cirebon, pada Idul Fitri 2014, dari jajaran Wiyaga terlihat Ki Waryo (anak dari Ki Empek) duduk paling kanan, Ki Adnani dan kemudian Ki Encu.
Pranala luar
(in Indonesian)
(in Indonesian)
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Kategori:Budaya Cirebon
Kategori:Budaya Sunda
Kategori:Budaya Jawa
Kategori:Musik Sunda
Kategori:Musik Jawa
Kategori:Kesenian Cirebon | https://id.wikipedia.org/wiki/Gamelan |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
507,
1455,
2537,
2915,
3180,
3562,
3961,
4409,
4640,
4790,
4977,
5086,
5132,
5540,
7749,
9049,
9284,
15700,
15749,
18043,
18134,
18395,
19207,
19917,
20535,
20989,
21212,
21584,
23259,
23604,
23826,
23945,
24659,
25691,
26523,
27418,
27609,
27853,
28829,
29907,
30159,
30441,
30624,
31139,
31179,
31453
],
"plaintext_end_byte": [
499,
1454,
2536,
2914,
3160,
3535,
3960,
4408,
4639,
4789,
4964,
5078,
5127,
5532,
7741,
9048,
9270,
15686,
15748,
18042,
18133,
18380,
19187,
19916,
20534,
20988,
21211,
21583,
23227,
23603,
23825,
23916,
24658,
25668,
26522,
27398,
27608,
27852,
28828,
29906,
30117,
30403,
30601,
31120,
31159,
31433,
31751
]
} | ドライビールの起源はいつ | アサヒスーパードライ | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
アサヒスーパードライ</b>は、アサヒビールが製造、販売しているビール。1987年3月より販売が開始される[1]。スタイルはドライビール[2][3]。アサヒスーパードライの登場で、日本のビール市場にドライビールというジャンルが定着した[4]。また、日本のビール業界で発生したドライ戦争の引き金となったビールである。なお、2017年3月に発売開始から30周年</b>を迎えた。
特徴
開発当時に進行していた日本の食生活の変化に対応したビールとして開発された[5][6]。同時代の日本で販売されていたビールに比べ、苦味を抑え、甘さも少なくしたビールである[7]。甘さを少なくしたことでそれまで主流であったアルコール度数4.5%と比べて0.5%高い5.0%となっている[7][8][注 1]。また、苦くてコクがあるビールよりも、キレのあるビールを目指して開発された[9][8]。使用する麦芽をぎりぎりまで減らし（約70%）[注 2]、副原料（米・コーン・スターチ）の比率を高めることですっきりした味を実現[10]。アサヒビールはこの味を「ドライ」という言葉で表現した[9][注 3]。また、アサヒスーパードライは、アサヒビールのもつそれまでの経験に頼らず、ゼロから開発されたビールであった[11]。
発売当初から2013年12月時点において、基本的な味・パッケージの変更は一切行っていない[12]。ただし、細部の小変更としてメインラベルは1989年1月に「SUPER "DRY"」の上部と「生」の周囲の英文表記を現在のものに変更し、1992年4月に「生」の下の表記を現在の「スーパードライ 生ビール（非熱処理）」に変更し、その際に缶の背景を無地から薄い横縞が入るように変更している[13]。また、瓶のラベル外周部、ネックラベルや裏ラベル、缶のラベル上部や側面の表記についても数年ごとに変更され、2012年2月頃には缶の右下に「お酒」マークが入っている。なお、スリムボトル缶は、他の製品とは異なるデザインを採用し、1年毎にデザインをリニューアルしている。なお、2014年2月には発売以来27年ぶりの全面改良が実施され、「生」の上に「洗練されたクリアな味、辛口。」と表記されるようになった。
ビール商品としては麦芽の使用率が低いため、日本で低税率系発泡酒が再度展開され始めた1990年代中盤頃の発泡酒商品の味に類似する面があり[10]、自社製品同士の競合が懸念され[14]、それが影響してアサヒビールは発泡酒市場への参入を躊躇したり難色を示したとされる[10][14]。
なおアサヒビールは、沖縄県のオリオンビールを実質的に傘下に置いており、県内・奄美消費分の350mLと500mLの缶製品並びに10Lと20Lの樽製品は同社の名護工場で作り供給している[15]。
ヒットの理由
日本では、景気浮揚期には新しいものを受け入れる消費者行動が顕著となり、大型のヒット商品が誕生する傾向がある[4]。また、それは新しいライフスタイルをも形成していく[4]。アサヒスーパードライは景気浮揚期に販売されたことがヒットに繋がった[4][注 4]。
商品ラインナップ
スーパードライは容器のバリエーションについても業界一を誇る。他社の撤退した大型容器（ミニ樽や1L缶）も展開されている。派生商品以外の中身はどの容器でも基本的に共通であるが、容器・ラベル・パッケージの限定デザイン、出荷時期や提供方法の違いによる限定バリエーションもある。
スーパードライは、2013年12月下旬製造分より初の全面改良を行い、アサヒビール独自の酵母管理技術「S-3（Super Screening System）」を導入することにより、厳選された優良な酵母は発酵力に優れ、泡を分解する酵素の溶出量が少なくなり、辛口のうまさはそのままに、キレと泡のきめ細かさをそれぞれ1割向上させることを実現した[16]。
2014年12月下旬製造分には更なる進化によるクオリティアップを行い、新仕込み技術により、時間経過による味の変化を抑制し飲みごたえとキレがそれぞれ1割向上した[17]。
2018年4月上旬製造分には脂質酸化物を低減するクオリティアップが行われ、泡持ちとキレ味がさらに向上した。
2018年11月中旬製造分には酸化臭と不快な臭いを低減するクオリティアップが行われ、印象的なロゴを使用するデザインとなった。
容器
瓶
大瓶（633ml / 祝ラベルも販売）
中瓶（500ml / 祝ラベルも販売）
小瓶（334ml）
缶
1L缶
500ml缶
350ml缶
250ml缶
135ml缶
樽
ミニ樽（3L / 2L）
ミニ樽は、1977年5月に日本で初めて「アサヒ生ビールミニ樽（7リットル）」として発売[注 5]され、中身や容量を変えながら、他社が全面的に撤退した現在でも販売されているロングセラー商品である。
樽生
30L - 北海道・九州以外の地域
20L - 東京・神奈川・千葉・埼玉限定
19L / 10L
過去
特大瓶「BIG BOY」（1957ml） - サントリー（モルツ）が1990年代中頃に、キリン（ラガーと一番搾り）とサッポロ（黒ラベル（通称ジャイアンツ））が2000年代前半に生産終了する中で、スーパードライは継続して販売されていたが、東日本大震災の影響で販売休止となり、そのまま販売終了
スタイニーボトル（334ml） - シュリンクラベルとマキシキャップを採用した小瓶。東日本大震災の影響で販売休止となり、そのまま販売終了
スリムボトル缶（350ml / コンビニエンスストア限定）
2007年3月と7月に20周年を記念して合計120万箱限定発売され、2009年7月7日よりデザインをリニューアルしてコンビニエンスストア限定で通年販売を開始した。
その後2010年4月27日と2011年3月15日に再びデザインをリニューアルしたが、東日本大震災（東北地方太平洋沖地震）で被災した福島工場で製造していたため、2011年版は震災前に生産された分が少量販売されたのみで、在庫分が無くなり次第販売休止となった。
2012年3月21日、デザインが再びリニューアルされ、生産場所が名古屋工場に変更されて、発売再開した。
2013年4月23日、320mlの「スタイリッシュボトル缶」にリニューアルされ、製造を終了した。
スタイリッシュボトル缶（320ml） - コンビニエンスストア限定だったが、2014年4月8日に全チャネルに拡大し、デザインも通常缶と統一した。しかし、一般店舗ではあまり普及しなかった上、コンビニでも売り上げが減少し、2014年12月下旬のリニューアル時に製造終了
750ml缶 - 他社（サントリーは700ml缶を販売）が1990年代後半に相次いで製造終了した中で、スーパードライは継続して販売していたが、2013年12月下旬のリニューアル時に国内での製造ならびに販売を終了した。なお、韓国への輸出用としては2017年現在も吹田工場のみで製造されている。
限定
エクストラコールド
専用ディスペンサーが設置された飲食店と期間限定アンテナショップ「エクストラコールドBAR」限定の提供方法で、スーパードライを0度からマイナス2度と凍結寸前まで冷却してからグラスなどの容器に注ぐ提供方法を採用し、「スーパードライ エクストラコールド」として2010年3月より本格展開している[18][19][20][21]。
鮮度実感パック[22][23]
容器・パッケージ - 350mlの6本パック / 500mlの6本パック（北海道限定） / コンビニ限定仕様 - 缶350mlの2本パック、缶500mlの2本パック
発売地域 - 沖縄を除く全国各地、北海道と四国地区はエリア限定デザイン仕様
毎月原則1回発売される販売店・数量限定パック。
工場で実感できる「できたてのビールのうまさ」を届けたいと徹底的に鮮度にこだわり、原則製造後3日以内（北海道は2日以内）で工場から出荷。
できたて工場直送プレミアムギフト
2010年に「鮮度ギフト」として発売し[24]、2011年中元商戦からは現商品名として発売[25]。
製造後3日以内で工場から出荷したギフトセット商品を客へ直送[24][25]。
発売30周年限定特別醸造製品
2017年、発売開始30周年を記念し季節ごとに限定発売。CMは福山雅治と有名ミュージシャンの競演バージョン。
春 - EXTRA HARD（超刺激）[26]
派生商品
ドライブラック（缶（500ml / 350ml）・小瓶（334ml）・樽生（10L）） - スーパードライ初の派生製品
黒ビール未経験者や苦手と感じる人、若い世代にも楽しめるように日本のビールユーザーの嗜好に合わせ、他社の黒ビールや同社の黒生など従来の黒ビール商品に比べ、キレ味のよい爽快な味わいの「ドライテイスト」に仕上げて差別化を図っている[27][28]。
原材料に黒麦芽を使用し、ホップを増量したことで香りやコクが増し、酵母はスーパードライと同じ「アサヒ318号酵母」で後味のキレの良さを出した仕上げになっている[27][28][注 6]。アルコール度数は5.5%とスーパードライ（5%）より高め[28]。先に発売した缶2種が好評なため、飲食店向けに小瓶を7月18日に、樽生を9月4日に発売し、7月19日より「アサヒスーパードライ エクストラコールドBAR」限定で『ドライブラック』の樽生ビール“氷点下のドライブラック”を先行販売している[29]。
2013年2月13日にクオリティアップが実施され、複数のアロマホップを最適な比率で配合し、上質で爽やかな香りを高め、従来よりも雑味を低減した黒麦芽由来の原料を新たに使用することで、さらに爽快なキレ味を実現した。缶には金蓋が採用され、裏面に説明が表記されるようになっている[30]。
2013年12月下旬製造分から再びクオリティアップが実施され、北米産ホップの使用比率を高めることにより、「黒麦芽由来のコクがありながら、爽快でキレのある味わい」をさらに強化している。缶には「世界の常識を変える辛口の黒ビール - 氷点ろ過製法 -」という商品特長を表記したが、上部の麦と「ASAHI BREWERIES LIMITED」はなくなり、「生」も小さくなっている（小瓶のラベルは変更なし）[16]。
ドライプレミアム（缶（500ml / 350ml）・瓶（633ml大瓶/500ml中瓶/334ml小瓶）・樽生（19L/10L））
2013年6月11日発売。当初はギフト限定商品だったが、当初計画（120万セット）の約3倍となる343万セットを販売するヒット商品となり、2014年2月18日より通常商品に変更となる。エキス濃度の高い「国産ゴールデン麦芽」を使用し、醸造工程でひと手間かける贅沢醸造を採用し、スーパードライ酵母を使用することで、スーパードライならではの爽快で澄みきったキレ味がありながら、深い味わいに仕上げた。通常商品と同様に米、コーン、スターチの副原料は使用され、アルコール度数はギフト限定商品時代は5.5%となっていたが通常商品変更後より6%となった。通年発売1週間の販売状況は、90万ケースを超え計画を上回る好調なスタートを切り、2014年3月18日に樽生を、2014年9月2日には瓶製品を発売し、缶製品もラベル下部のレイアウトを瓶に合わせて修正[注 7]している。それに伴い、年間販売目標を当初の320万箱から樽生の発売に伴い360万箱に、6月中旬には神奈川工場[注 8]、名古屋工場に加え、博多工場にも製造工場を拡大して500万箱に引き上げている[31]（すべて大瓶換算）。[16][32][33]
2014年12月下旬製造分よりクオリティアップが実施され、新たにフレッシュな状態のスーパードライ酵母「ゴールデンドライ酵母」を使用することにより、贅沢なコクとキレが更に向上した。デザインは、缶中央の英文表記がなくなった一方で、「ドライプレミアム」が大きくなり、その下には「ゴールデンドライ酵母&国産ゴールデン麦芽使用」と表記されるようになっている（瓶のラベルは変更なし）[34]。後述する後継商品の「ドライプレミアム 豊醸」と入れ替わる形で2015年12月下旬を以って生産終了、2016年4月12日を以って販売終了となった。
ドライプレミアム 香りの琥珀（缶（500ml / 350ml））
2014年11月5日発売。贅沢なコクとキレはそのままに、7種類の厳選したホップと黒麦芽由来の麦芽エキスを原材料の一部に使用することで、奥行きのある芳醇な香りを実現したギフト限定のプレミアムビール。アルコール度数は2013年のギフト版と同じ5.5%[35]。
ドライプレミアム 初仕込みプレミアム（缶（500ml / 350ml））
2014年12月24日発売。贅沢なコクとキレはそのままに、2014年に収穫した国産ゴールデン麦芽、国産ホップ（一部使用）、国産米を使用し、爽やかなホップの香りと麦のうまみを実感できる味わいに仕上げた[36]。
ドライプレミアム 煎りたてコクのプレミアム（缶（500ml / 350ml））
2015年2月17日発売。フレッシュなロースト香を有する「煎りたて国産麦芽」を一部使用することで、香ばしいコクと香りを、アルコール度数6.5%で、豊かな飲みごたえを実現した[37]。
エクストラシャープ（缶（500ml / 350ml））
2015年3月31日発売。氷点下でろ過する「エクストラコールドろ過製法」と、発酵度を高めアルコール度数を5.5%に高めたことによって、「超辛口のスーパードライ」”を作り上げた[38]。
ドライプレミアム 豊醸（ほうじょう）（缶（500ml / 350ml）・瓶（500ml中瓶））
2016年4月12日発売。先述のドライプレミアム（オリジナル）の事実上の後継商品。厳選した良質麦芽とチェコ・ザーツ産の最高級ファインアロマホップをふんだんに使用しドライプレミアム史上最大級のコクと香りを実現した。アルコール度数は6.5%。
スーパードライ 瞬冷辛口（しゅんれいからくち）（缶（500ml / 350ml））
2017年5月30日発売。当初は夏季限定商品として販売されていたが2018年5月より通年販売商品（レギュラー商品）に昇格した。アルコール度数は5.5%。
関連商品
「アサヒ318号酵母」を使用した商品
アサヒスーパーモルト（缶（500ml/350ml/300ml）・瓶（500ml中瓶/334mlスタイニーボトル）・樽生（10L/5L））
2000年1月14日と1月24日に順次発売。厳選された麦芽を100%使用し、発酵力の強さを特徴とする「アサヒ318号酵母」を使用することによって、麦芽100%ビールの「重さ」「飲みにくさ」、ライトビールの「水っぽさ」「物足りなさ」を解消し、クリアで軽やかな飲み口を実現したほか、アルコール分を約3.5%と従来よりも低く設定すると同時に、カロリーを約30%削減している。また、ビール好きにとって「ちょっと飲みたい」シーンで気軽に飲むのに丁度良いサイズとして300ml缶を初めて採用した[39]。
当初は好調で、3月25日より業務用市場向けに中瓶と樽生を発売[40]し、大瓶換算で317万箱程度[41]を売り上げた。
2001年4月4日には、リニューアルを行い、軽やかな飲み口はそのままに、コク感をややアップさせた[41]が、その後は売り上げが減少し、2006年8月に製造終了した。
アサヒ新生/アサヒ新生3（第三のビール（その他の醸造酒（発泡性）①））（500ml/350ml/250ml缶）
2005年4月20日発売。大豆ペプチドを使用しアサヒ318号酵母を活性化させることで、発酵度を高める『新生高発酵製法』を採用し、キリッとした新しいのどごしを実現した[42]。
当初は好調で、1ヶ月強で大瓶換算で400万箱強を売り上げ、7月20日に250ml缶を追加[43]した。
しかし、売り上げで『キリンのどごし<生>』や『サッポロドラフトワン』を上回るには至らず、11月22日に「新生高発酵製法」に磨きをかけると共に、仕込み工程で大豆ペプチド・酵母エキス・ホップを絶妙なレシピで仕込む「新生トライアングル仕込み法」を開発することで、雑味を低減し、進化したキレを持つ新商品として「アサヒ新生3」にリニューアルを行った[44]が、大きな改善には至らず、その後は新商品の登場とともに売り上げが減少し、2009年2月に製造終了した。
「アサヒ318号酵母」を使用せず、ドライ系の味わいを実現した商品
アサヒドライゼロ（缶（500ml / 350ml）・小瓶（334ml））
2012年2月21日発売。麦汁を一切使用せずにビール成分を再現、余分な甘味や雑味を抑えることを可能にしたビールテイスト飲料。
歴史
沿革
1984年夏〜1985年夏 - 消費者の嗜好調査を実施[6]。
1985年 - 新アサヒ生ビール (コクキレビール) と並行して酵母の研究を開始[45]。
1986年3月 - 開発プロジェクト開始[45]。コードネームは「FX」[45][注 9]。
1986年6月 - 試作品が完成し、役員を対象に試飲を実施[8]。
1987年3月 - アサヒスーパードライ発売開始[8]。
1989年 - 初めて年間販売数量1億箱を突破[46]。
1996年6月 - 月間シェアNo.1となる[47]。
1997年 - 年間シェアNo.1となる[48]。
2009年9月 - スーパードライの新しい提供方法・飲み方「エクストラコールド」を飲食店にて展開を始める[49]。
2012年4月3日 - 初の派生商品「ドライブラック」を発売[27]。
販売開始まで
当時の日本のビール業界では、サントリー以外の大手ビールメーカーは、ビール純粋令があったドイツから技術を学んではじまったこともあり、味わいが重厚なビールばかりであった[6][注 10]。この時期まではビールに関して、世の中の人からは「ビールは苦く重い」、ビール業界では目隠しテスト（ブラインドテスト）の結果から「客はビールの味がわからない」という考えが常識化していた[18][50][51]。アサヒスーパードライが製造開始される1987年前後の日本は食中酒としてのアルコール飲料を探していた時代といえた[52]。
アサヒビールは1980年代前半から中盤にかけて低迷していたが、社長に村井勉が就任してからさまざまな改革を行っていた[53]。1984年夏から1985年夏にかけて[注 11]、アサヒビール[注 12]は東京と大阪でそれぞれ5000人を対象に味覚・嗜好調査を実施[6][18][50][51]。これで得られたデータや前述のビールに関する常識から推考したり発想を変えて「嗜好は変化する」「お客様は味が分かる」と仮説を立てて調査・分析すると下記の事柄が浮き彫りになってきた[18][51]。
日本では油・塩・砂糖の摂取量が増え味付けがどんどん濃くなっており[18]、油脂購入量は1960年から1980年の20年間で日本の一世帯あたり約2倍に増加[6]。
日本人は日本食という繊細な料理を食べていることから「日本食に合うビールがあるはず」と推測[18]。
肉中心の献立を好む子供が増加傾向にあるという学校給食研究会の調査結果[6]。
各種の調査・研究・分析結果を踏まえ、将来に渡っても、油脂の多い食事と合うさらっとしたビールが求められていると、アサヒビール技術開発部長は分析した[6]。
これらの結果から、消費者はビールに「軽快で飲みやすい」「味わい」「爽快感」を求めていることが判明[6][54][50]。この傾向は20代、30代の消費者に顕著であった[6]。これにマッチする味は辛口という仮説が生まれ[18]、新ビールのコンセプトは「辛口・生ビール」とした[50]。
1986年3月、コードネーム「FX」として開発プロジェクト開始[45][注 9]。苦味を抑え、甘さも少なくしたビールを目指した[7]。開発の最初はレシピ作成からで、コンセプトに合う酵母を同社の酵母バンクから探した結果、発酵能力がズバ抜けて高く独特の香味特性を備え、コンセプトに適合していた「アサヒ318号酵母」に決定[50]。次に原材料の種類・使用比率や発酵条件など様々な条件や組み合わせを細かく設定しながら試作して、コンセプトを満たす必要条件を決め込んでいった[50]。アルコール度数は当時の一般的なビールの度数4.5%に対し、5%と高めにしてスッキリとした味わいを出した[51]。出来上がった数々の試作品と共に様々な和食・洋食・中華料理・つまみを用意して、実際の飲食シーンに近い状況で試飲を多数繰り返した結果、コンセプトに合致する味に到達した[50]。3ヶ月後の同年6月、試作品が完成し、当時の社長である樋口廣太郎など複数の役員を対象に試飲を実施し、高評価を得る[8]。商品化の最終段階では、前年に発売した新アサヒ生ビール (コクキレビール) が好調であったため、自社製品である新アサヒ生ビールとの競合を懸念する声が社内から挙がったが、樋口の判断で1987年3月17日に名称「アサヒスーパードライ」として地域限定で販売開始[8]。販売開始年には年間100万箱を目標としていた[8]。
ドライ戦争
シェアNo.1
1996年6月、アサヒスーパードライはキリンビールのキリンラガービールを抜いて月間シェアNo.1の座につく[47]。当時の社長瀬戸雄三は7月1日の夕方、本店の社員を社員食堂に集め、このことを報告した[47]。このとき、瀬戸は社員の前で涙を流した[47]という。
1997年には年間シェアもNo.1となり[48]、1998年の年間シェアではキリンラガービールとキリン一番搾り生ビールのシェアを合計したよりも多くのシェアを獲得する[55]。
2011年には1989年以来、23年連続で年間販売数量1億箱を突破した[46]。
エクストラコールド
エクストラコールドとはビールの提供方法・飲み方のひとつで、通常の樽生ビールの提供温度である4〜8度程度に比べてさらに低い温度に設定した、「摂氏マイナス2度〜2度で提供する樽生ビール」とアサヒでは定義している[18]。これは1998年にイギリスで若者のビール離れに対する対応策や新たな顧客獲得を目指して、ビールを摂氏2度で提供してスムースさをアピールした[18][49]。それ以降、ヨーロッパで導入が進んで普及し、現在では一般的な提供方法のひとつとなっており、他の地域ではアジアでも普及してきている[18][49]。
この提供方法をスーパードライでも新しい飲み方として提案し、安定して低温ポイントに設定可能な専用ディスペンサーを新開発して、「スーパードライ エクストラコールド」として2009年9月より一部で展開を始め、2010年3月より本格展開を開始した[18][19][20][49]。専用ディスペンサーが設置された飲食店にて提供可能で、アンテナショップの「エクストラコールドBAR」も期間限定で開設している[21]。「氷点下のスーパードライ」として、スーパードライを0度からマイナス2度と凍結寸前まで冷却して提供しており、通常のビールに比べ「苦みが感じにくくなり、ビール離れが進む若者・ビールが苦手な人・女性層に支持されている」傾向がある[20][21][24]。取り扱う飲食店も年々増加し、若い世代や女性など新たな顧客層の拡大に結びついている[21]。
ドライブラック
2000年代後期にウイスキーを炭酸水で割ったハイボールがブームとなり、ウイスキー市場が活性化したことをヒントに、黒ビールのポジショニングがウイスキーに似ていると考察され「黒ビールも、飲みやすくする提案があれば新たな需要を生み出せるはず」との発想が同社から出てきた[28]。ターゲットは黒ビールのヘビーユーザーではなく、これまで黒ビールをあまり飲んでこなかった新規ユーザーとし、黒ビールに対して良いイメージを持っている半面、味については苦手意識を抱いている層の取り込みを目指し、従来の黒ビールのイメージとはかけ離れた、ゴクゴク飲めて食事との相性も良い味に仕上げた[28]。
2012年4月3日、「スーパードライ」ブランドとして初の派生商品となった黒ビールの「アサヒスーパードライ ドライブラック」を発売[27]。初年度売上目標は日本の黒ビール市場規模[注 13]の2倍に当たる200万箱（大瓶換算）が当初の目標であった[12][27]が、6月末までに累計170万箱を販売し、初年度売上目標を300万箱に上方修正している[29]。また、先に発売した缶2種が好評なため、飲食店向けに小瓶を2012年7月18日に、樽生を9月4日に発売し、7月19日より「アサヒスーパードライ エクストラコールドBAR」限定で『ドライブラック』の樽生ビール“氷点下のドライブラック”を先行販売[29]している。韓国においても、7月2日より350ml缶を販売開始している[56]
日本国外展開
1990年代後半以降、アサヒビールでは日本国外展開を積極的に進めており、その中でもスーパードライは主力ブランドに位置づけられている。
北米では1994年に提携先であるカナダ・モルソン社のバンクーバー工場でスーパードライの現地生産を開始したのを皮切りに本格的に販売を開始し、1998年に現地法人を設立した[57]。
ヨーロッパでは、1999年にチェコのスタロップラーメン社（Staropramen Brewery）へ現地生産委託を開始して本格的に進出[58]。2005年からはイギリスでもシェパード・ニーム社（Shepherd Neame Brewery）の工場で現地生産を行っており、2009年にはイギリス国内での年間販売数量が30万ケースに達したほか、スーパードライの樽生を扱う飲食店もイギリス国内だけで500店舗を超えた[59]。また、シェパード・ニーム社製のスーパードライは、英国の国際ビール品評会“ブルーイング・インダストリー・インターナショナル・アワーズ2011”（Brewing Industry International Awards）の“樽詰ラガー部門”クラス2（アルコール度数4.8 - 6.9%）で金賞を受賞している[60]。ロシアでは2008年からバルチカ社（Baltika Breweries）と提携し現地生産を開始している[57]。
アジアでは、中国で1999年に青島ビールとの合弁企業である「深圳青島ビール朝日有限公司」にて現地生産を開始し、2004年に北京市の「」が操業を開始し、中国国内で2拠点体制を築いている。2009年には青島ビールの発行済み株式の約20%を取得し体制を強化した[61]。韓国には2000年に輸出開始し、2004年にロッテグループの酒類販売会社に出資して販売を本格化させ、2010年には最需要地のソウル特別市を南北2支店制にして営業活動の強化に努め同国輸入ビール市場2位となり、2011年はCM放送やイメージ戦略が好影響を及ぼし同国輸入ビール市場のシェアは28.3%で日本メーカー初の首位獲得に貢献した[62]。2012年7月2日より、ドライブラックについても日本以外では初めて発売している[56]東南アジアに対しては、2002年にタイのブンロートグループ（Boon Rawd Brewery）への現地生産・販売委託を始めている[63]。
イギリス仕様<br/>シェパード・ニーム社製（Shepherd Neame Brewery）
アメリカ仕様<br/>モルソン社製（Molson Brewery）
タイ仕様<br/>ブンロート社製（Boon Rawd Brewery）
影響
日本のビール市場の拡大
アサヒスーパードライの登場で、日本のビール市場は拡大された[4]とも言われている。日本のビール市場は、アサヒスーパードライ発売前の1986年と1990年では32%も成長した[4][注 14]。
日本酒辛口ブームへの影響
辛口を売りにしたアサヒスーパードライによる「辛口ブーム」が日本酒辛口ブームの一因になったという説がある[64]。
キャッチコピー
「飲むほどにドライ、辛口・生。」（1987年）
「KARAKUCHI。この味が、ビールの流れを変えようとしている（変えた）。」（1988年）
「KARAKUCHI。世界を動かす味がある。」
「この味、辛口。」
「ダイナミックDRY」（1994年）
「洗練されたクリアな味、辛口。」（現在）
「世界No.1ドライ」
「究極の辛口へ。」（2018年）
「もうひとつのスーパードライ。」（瞬冷辛口のみ）
歴代CM出演者
※2018年8月現在
現在の出演者
福山雅治（ドライブラック、およびドライプレミアム 豊醸、瞬冷辛口を除く全商品）
菅田将暉（瞬冷辛口のみ）
柴咲コウ（ドライプレミアム 豊醸のみ）
福原愛・江宏傑、吉田沙保里親子
過去の出演者
落合信彦 - 初代イメージキャラクター
青島健太（1996年）
山際淳司
梅宮辰夫
飯島庸一
三枝成彰
加勢大周
ダルビッシュ有（ドライブラックのみ）
安室奈美恵（30周年記念EXTRA HARDのみ）
ジョニー・デップ（瞬冷辛口のみ）
脚注
注釈
出典
外部リンク
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%82%B5%E3%83%92%E3%82%B9%E3%83%BC%E3%83%91%E3%83%BC%E3%83%89%E3%83%A9%E3%82%A4 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
392,
2069,
2131
],
"plaintext_end_byte": [
391,
2032,
2130,
2178
]
} | Darimanakah dongeng Pinokio berasal? | Pinokio | indonesian | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
'Pinokio' (Bahasa Italia: Pinocchio) adalah tokoh sentral dalam cerita Petualangan Pinokio karangan Carlo Collodi. Dongeng Pinokia merupakan suatu cerita edukatif tentang boneka kayu yang berubah menjadi anak laki-laki bernama Pinokio karena bantuan peri. Pinokio memiliki petualangan yang mengubahnya dari anak yang nakal dan suka berbohong menjadi anak yang baik dan patuh pada orang tua.
Cerita Pinokio berawal dari sepotong kayu yang diberikan Tuan Cherry kepada pemahat bernama Geppeto.[1] Geppeto kemudian mengubah kayu tersebut menjadi sebuah boneka kayu yang diberi nama Pinokio.[1] Suatu hari Pinokio yang lapar mencoba membuat omelet, namun sayangnya omelet tersebut terlempar ke luar rumah dan kaki Pinokio terbakar kompor.[1] Geppeto yang baru saja pulang ke rumah langsung membuatkan kaki baru untuknya dan memberikan makanan yang dia punya untuk Pinokio.[1] Geppeto sangat menyayangi Pinokio sebagai anaknya, dia menjual mantelnya untuk membeli buku sekolah Pinokio.[1] Sayang buku tersebut malah dijual oleh Pinokio untuk membeli tiket pertunjukan boneka kayu.[1] Pinokio hampir saja dibakar oleh pemilik pertunjukan, namun ketulusan hati Pinokio malah membuatnya diberi sejumlah koin emas.[1] Di perjalanan pulang untuk memberikan koin emas kepada Geppeto, Pinokio malah mengikuti rubah dan kucing jahat yang berjanji akan menggandakan koin emas tersebut. Sayangnya, Pinokio malah tertipu, dirampok, dan nyaris dibakar oleh rubah dan kucing itu.[1] Dalam petualangannya kembali ke rumah, Pinokio banyak menemui kesulitan dan mendapatkan bantuan dari peri.[1] Pinokio juga dikisahkan pernah menjadi keledai dan dimakan oleh ikan hiu.[1] Berbagai masalah dialami Pinokio karena sifatnya yang polos, bodoh, suka berbohong, dan egois.[1] Namun pengalaman-pengalaman yang dialaminya mengubah Pinokio menjadi pribadi yang peduli terhadap perasaan orang lain dan patuh kepada orang tua.[1] Akhir dari dongeng ini adalah Pinokio bertobat dan dapat bertemu kembali dengan Geppeto dan berubah menjadi anak laki-laki nyata.[1]
Referensi
Pranala luar
Lihat Pula
Le avventure di Pinocchio
Carlo Collodi
Pinocchio (film 1940)
Kategori:Karakter sastra
Kategori:Sastra Italia | https://id.wikipedia.org/wiki/Pinokio |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
1236,
7415,
9076,
10478,
13004,
16064,
18128,
20734,
24207,
27856,
30906,
32121,
37228,
39284,
40150,
41329,
44531,
49193,
51096,
53596,
58483,
59198,
59430,
61199,
62015,
62689,
63958,
65088,
66968,
68748,
70027,
72463,
73077,
75838,
76202,
78165,
79041,
80219,
81138,
82012,
83268,
85467,
85524,
85653,
87208,
88753,
89792,
91561,
93056,
95620,
98116,
98957,
101365,
103190,
104491,
105814,
111548,
113280,
114943,
115782,
116992,
117870,
119532,
120851,
121827,
122415,
124071,
129088,
131082,
132325,
134070,
135996,
139148,
141201,
142735,
144635,
147141,
148710
],
"plaintext_end_byte": [
1235,
7366,
9075,
10425,
13003,
16062,
18100,
20732,
24148,
27855,
30905,
32065,
37144,
39283,
40149,
41327,
44479,
49191,
51095,
53535,
58457,
59175,
59399,
61170,
62014,
62663,
63957,
65014,
66967,
68697,
70010,
72461,
73038,
75837,
76201,
78130,
79019,
80218,
81137,
82011,
83216,
85465,
85523,
85615,
87182,
88735,
89750,
91514,
93008,
95579,
98090,
98920,
101316,
103173,
104468,
105802,
111531,
113278,
114877,
115713,
116932,
117813,
119481,
120825,
121771,
122414,
124069,
129073,
131080,
132324,
134051,
135948,
139120,
141107,
142703,
144590,
147102,
148659,
148901
]
} | అర్మేనియా దేశ రాజధాని ఏది ? | ఆర్మేనియా | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
4
],
"minimal_answers_start_byte": [
12425
],
"minimal_answers_end_byte": [
12446
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ఆర్మేనియా లేదా ఆర్మీనియా (ఆంగ్లం: Armenia) (ఆర్మీనియన్ భాష: Հայաստան, "హయాస్తాన్") అధికారిక నామం "రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఆర్మేనియా" (Հայաստանի Հանրապետություն, హయాస్తానీ హన్రపెతూత్ యూన్), ఒక భూపరివేష్టిత దేశం, దక్షిణ కాకసస్ పర్వతాలతో చుట్టబడి నల్లసముద్రం మరియు కాస్పియన్ సముద్రం ల మధ్య ఉంది. ఈ దేశం తూర్పు ఐరోపా మరియు పశ్చిమ ఆసియాల నడుమ ఉంది. దీని సరిహద్దులలో పశ్చిమాన టర్కీ, ఉత్తరాన జార్జియా, తూర్పున అజర్బైజాన్, దక్షిణాన ఇరాన్ మరియు అజర్బైజాన్ కు చెందిన నక్షివాన్ ఎన్క్లేవ్లు ఉన్నాయి.
అర్మేనియా పురాతన సాంస్కృతిక వారసత్వం కలిగిన యూనిటరీ మల్టీ పార్టీ డెమొక్రటిక్ నేషన్ - స్టేట్. ఉరర్తు పతనం తరువాత క్రీ.పూ 6వ శతాబ్దంలో " ది సాత్రపీ ఆఫ్ ఆర్మేనియా " స్థాపించబడింది. క్రీ.పూ మొదటి శతాబ్దంలో " కింగ్డం ఆఫ్ ఆర్మేనియా " కీర్తి ట్గ్రేంస్ ది గ్రేట్ ఆధ్వర్యంలో శిఖరాగ్రం చేరుకుంది. ప్రపంచదేశాలలో క్రైస్తవమతాన్ని అధికార మతంగా మొదటిసారిగా స్వీకరించిన దేశంగా ఆర్మేనియాకు ప్రత్యేకత ఉంది.[17] క్రీ.శ 3 వ 4వ శతాబ్ధాల మద్య (క్రీ.శ 301)
[18] ఆర్మేనియా క్రైస్తవమతాన్ని అధికారమతంగా స్వీకరించినదేశంగా గుర్తింపు పొందింది.
[19][20][21] ఫలితంగా అంతకు ముందున్న జోరోయాస్ట్రియనిజం మరియు ఆర్మేనియన్ పాగనిజం క్రమంగా క్షీణించాయి.[22][23] ఆర్మేనియన్ రాజ్యం " సిసిలియన్ ఆర్మేనియా "గా పిలువబడింది. సిసిలియన్ ఆర్మేనియా 11-14 శతాబ్ధాలలో మధ్యధరా సముద్రతీరం వరకు విస్తరించింది.
16వ శతాబ్దం మరియు 19 వ శతాబ్దం ఆరంభం వరకు సంప్రదాయ ఆర్మేనియన్ భూభాగం తూర్పు ఆర్మేనియా మరియు పశ్చిమ ఆర్మేనియాలుగా ఓట్టమన్ సామ్రాజ్యంలో భాగం అయింది. రెండు శతాబ్ధాల తరువాత ఓట్టమన్ స్థానంలో పర్షియన్లు పాలనాధికారం చేపట్టారు. 19వ శతాబ్దం మద్యకాలం నాటికి తూర్పు ఆర్మేనియాలో సంభవించిన రుస్సో - పర్షియన్ యుద్ధాలలో రష్యన్లు విజయం సాధించారు. సంప్రదాయ ఆర్మేనియా భూభాగం ఓట్టమన్ పాలకుల పాలనలో నిలిచింది. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో ఆర్మేనియన్లు ఓట్టమన్ సామ్రాజ్యంలో ఉన్న తమ పూర్వ భూభాగంలో నివసించారు. అక్కడే ఆర్మేనియన్లు క్రమపద్దతిలో జాతిహత్యలకు గురై నిర్మూలించబడ్డారు. 1918 లో రష్యన్ విప్లవం సమయంలో రష్యా సామ్రాజ్య విచ్ఛిన్నత కారణంగా రష్యనేతర దేశాలన్నింటికీ స్వతంత్రం లభించింది. ఫలితంగా ఆర్మేనియా కూడా " ఫస్ట్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఆర్మేనియా "గా స్వతంత్రదేశంగా అవతరించింది. 1920 నాటికి ఆర్మేనియా " ట్రాంస్కౌకాసియన్ సోషలిస్ట్ ఫెడరేటివ్ సోవియట్ రిపబ్లిక్లో విలీనం చేయబడింది. 1922లో సోవియట్ యూనియన్ ఫండింగ్ మెంబర్ అయింది. 1936లో ట్రాంస్కౌకాసియన్ రాజ్యం విచ్ఛిన్నం అయింది. తరువాత ఆర్మేనియా సోవియట్ యూనియన్లో పూర్తిస్థాయి రిపబ్లిక్ అయింది. 1991లో సోవియట్ యూనియన్ విచ్ఛిన్నత తరువాత ఆధునిక ఆర్మేనియన్ రిపబ్లిక్ స్వతంత్రదేశంగా ఉంది. ఆర్మేనియా రిపబ్లిక్ పూర్వపు మతానుయాయతకు చిహ్నంగా వరల్డ్ ఓల్డెస్ట్ నేషనల్ చర్చి అయిన " ఆర్మేనియన్ అపోస్టోలిక్ చర్చి "ని గుర్తించింది.
[24][25] క్రీ.పూ 405లో మెస్రాప్ మాష్తొత్స్ సమైక్య ఆర్మేనియన్ ఆల్ఫబేట్ను రూపొందించాడు. ఆర్మేనియా " యురేషియన్ ఎకనమిక్ యూనియన్ ", ది కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఐరోపా మరియు ది కలెక్టివ్ సెక్యూరిటీ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ లలో సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. నగొర్నొ- కరబఖ్ - రిపబ్లిక్ స్వతంత్రానికి ఆర్మేనియా మద్దతు తెలుపుతూ 1991లో ప్రకటన జారీచేసింది.
పేరు వెనుక చరిత్ర
స్థానిక ఆర్మేనియన్ భాషలో దేశంపేరు హయక్. మద్య యుగంలో ఇది హయస్థాన్ అయింది. హయక్ పేరుకు స్థాన్ (స్థాన్ అంటే పర్షియా భాషలో ప్రదేశం అని అర్ధం) చేర్చబడింది. హయస్థాన్ అంటే హయక్ ప్రజల నివాసిత ప్రదేశం. హయక్ అనేది ఆర్మేనియన్ మూలపురుషుని పేరు నుండి వచ్చింది. క్రీ.శ 5వ శతాబ్ధానికి చెందిన రచయిత " మోసెస్ ఆఫ్ చొరెనె " రచనలను అనుసరించి హయక్ నోయాహ్ మునిమనుమని కుమారుడు. హయక్ క్రీ.పూ 3వ శతాబ్దంలో బాబిలోయన్ రాజులను ఓడించి ఆరత్, ఆర్మేనియా (అరారత్ ప్రాంతంలో ) రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు.
[26] అయినప్పటికీ ఆర్మేనియా పదానికి మూలం అస్పష్టంగానే ఉంది. ఆర్మేనియా స్థానిక మరియు వ్యవహారిక నామం క్రి.పూ 515 నాటి పురాతన పర్షియన్ బెహిస్టన్ వ్రాతలలో లభిస్తుంది.
).
పురాతన గ్రీకు రచనలలో ఆర్మేనియా అనే పదం హెకాటాయస్ మిలెటస్ లో (క్రి.పూ 550-476) ప్రస్తావించబడింది.[27] కొందరు పర్షియన్ ఆక్రమణదారులకు సేవలు అందించిన గ్రీక్ సైనికాధికారి క్సెనొఫోన్ క్రి.పూ 401నాటి ఆర్మేనియన్ గ్రామస్థుల జీవనవిధానం గురించి మరియు అతిథిమర్యాదల గురించి
వర్ణించాడు. ఆయన ఇక్కడ ప్రజలు మాట్లాడే భాష పర్షియన్ భాషలా వినిపిస్తుందని వివరించాడు.[28] మోసెస్ ఆఫ్ చొరెనె మరియు మైకేల్ చంచైన్ చారిత్రక కథనాలను అనుసరించి ఆర్మేనియా అనే పదానికి మూలం ఆర్ం అని ఆర్ం హయక్ సంతతికి చెందినవాడని అభిప్రాయపడుతున్నారు.[29][30]
చరిత్ర
పురాతనత్వం
ఆర్మేనియా మౌంట్ ఆరాత్ పర్వతాల మద్య ఎత్తైన ప్రాంతంలో ఉంది. ఆర్మేనియాలో ఆరంభకాల నాగరికతకు (కంచు యుగం క్రీ.పూ 4000) సంబంధించిన ఆధారాలు లభిస్తున్నాయి. 2010-2011 ఆర్కియోలాజికల్ శాఖ ఏరియన్-1 గుహ సముదాయాలలో నిర్వహించిన పరిశోధనలలో ఏరిన్-1 షూ (మొట్టమొదటిదని భావిస్తున్న లెదర్ షూ),
[31] స్కర్ట్[32] మరియు ఏరిన్-1 వైన్ (ద్రాక్షారసం) లభించాయి.[33] గ్రేటర్ ఆర్మేనియాలో పలు కంచుయుగం నాటి రాజ్యాలు వర్ధిల్లాయి. వీటిలో హిట్టీటీ సామ్రాజ్యం (అత్యున్నత స్థితి), మితన్ని (నైరుతీ చారిత్రక ఆర్మేనియా) మరియు హయస - ఆజ్జి (క్రి.పూ 1500-1200) లు ఉన్నాయి. నైరీ ప్రజలు (క్రి.పు. 12-9శతాబ్దాలు) మరియు ఉరతు ప్రజలు (క్రి.పూ 1000-600) ప్రజలు ఆర్మేనియన్ ఎగువభూములలో విజయవంతంగా రాజ్యాలు స్థాపించారు. పైన చెప్పిన రాజ్యాల మరియు గిరిజన తెగల ప్రజలు ఆర్మేనియన్ స్థానికప్రజలుగా భావించబడుతున్నారు.
[34][35][36][37] యెరెవన్ శిలాక్షరాలలో లభించిన ఆధారాలను అనుసరించి ఆర్మేనియా రాజధాని క్రి.పూ 782 లో
ఉరతు రాజు అర్గిష్తిస్ చేత స్థాపించబడిందని భావిస్తున్నారు. చరిత్రలో నమోదు చేయబడిన నగరాలలో యెవెరెవన్ అతి పురాతనమైనదని భావిస్తున్నారు.
క్రి.పూ 6వ శతాబ్దం చివరి నాటికి సత్రపి ఆఫ్ ఆర్మేనియా (ఆర్మేనియా ప్రాంతం పరిధి) పొరుగు ప్రాంతాలలో అచమనిద్ సామ్రాజ్యానికి చెందిన ఒరొంతిద్ సామంత రాజ్యం స్థాపించబడింది. క్రమంగా ఒరొంతిద్ సామంతరాజ్యం సెల్యూసిడ్ మద్దతుతో క్రి.పూ 190లో మొదటి ఆర్తక్సియాద్ పాలనలో ఆర్తక్సియాద్ రాజ్యంగా స్వతంత్రరాజ్యంగా మారింది. క్రీ.పూ 95-66 మద్య టైగ్రానెస్ ది గ్రేట్ ఆధ్వర్యంలో అత్యంత శక్తివంతమైన రాజ్యంగా (ఆసమయంలో ఇది రోమన్ రిపబ్లిక్ తూర్పున ఉండేది) అత్యున్నత స్థితికి చేరింది. తరువాత శతాబ్ధాలలో ఆర్మేనియా తిరిదాటెస్ ఆధ్వరంలో పర్షియన్ సామ్రాజ్యంలో భాగం (అరససిద్ డైనాసిటీ ఆఫ్ పార్టీయా) అయింది. ఆర్మేనియా చరిత్ర అంతా స్వతంత్రం లేక స్వయంప్రతిపత్యిని అనుభవించింది.
భౌగోళికంగా ఆర్మేనియా రెండు ఖండాలకు మద్యన ఉన్నందున పలు జాతిప్రజల దండయాత్రకు లోనయ్యింది. వీరిలో అస్సిరియన్లు ఉన్నారు. అస్సిరియన్లు అసురబనిపాల్ నాయకత్వంలో ఆర్మేనియా సరిహద్దు వరకు (కౌకాసస్ పర్వతాల వరకు) అస్సిరియన్ సామ్రాజ్య విస్తరణ చేసారు.[38] అలాగే మెడేలు, అచమెనిద్ పర్షియన్లు, గ్రీకులు, పార్టీయన్లు, పురాతన రోమన్లు, సస్సరియన్లు, బైజాంటైన్లు, అరేబియన్లు, సెల్జుక్లు, మంగోలియన్లు, ఓట్టమన్లు, ఇరానియన్లు, సఫవిదులు మరియు క్వాజర్లు మరియు రష్యన్లు కూడా ఆర్మేనియా ప్రాంతంలో దండయాత్ర చేసిన వారిలో ఉన్నారు.
పురాతన ఆర్మేనియా చారిత్రకంగా పర్షియా విశ్వాసాలను ఆచరిస్తుంటారు. ఈ ఆచరణ వీరిని జోరాస్ట్రియనిజం వైపు నడిచారు. జొరాస్ట్రియన్లు ప్రత్యేకంగా అవెస్టెన్ మిత్రాలను మరియు స్థానిక ఆర్య దేవతలను (అరమజ్ద్, వహగ్న్, అనహిత్ మరియు అస్త్ఘిక్) ఆరాధిస్తారు. దేశం స్యూర్యమాస ఆధారిత హయక్ క్యాలెండర్ను (12 మాసాలు) అనుసరిస్తారు. క్రీ.శ 40 నుండి దేశంలో క్రైస్తవమతం ప్రవేశించింది. ఆర్మేనియా మూడవ తిరిదతెస్ (238-314) క్రైస్తవమతాన్ని ఆర్మేనియా అధికారిక మతంగా చేసాడు.
[22][40][41] 10 సంవత్సరాల తరువాత రోమన్ సామ్రాజ్యానికి క్రైస్తవ దేశంగా గుర్తింపు వచ్చింది. పార్థియన్ పాలన చివరి దశలో ఆర్మేనియా జొరాస్ట్రియా భూమిగా ఉండేది.[22] ఆర్మేనియా రాజ్యం పతనం తరువాత 428 లో ఆర్మేనియా మర్జ్పనేట్ పాలనాకాలంలో సస్సనిద్ సామ్రాజ్యంలో విలీనం చేయబడింది. తరువాత 451లో అవరాయర్ యుద్ధం (ఆర్మేనియన్ తిరుగుబాటు) సంభవించింది.
మద్య యుగం
మర్జ్పనెట్ కాలం (428-636) తరువాత ఆర్మేనియా " ఎమిరేట్ ఆఫ్ ఆర్మేనియా " (అరబిక్ సామ్రాజ్యంలో స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన రాజ్యం) అయింది. అలాగే గతంలో బైజాంటైన్లు ఆక్రమిచుకున్న భూభాగాలు ఆర్మేనియాలో సమైక్యపరచబడ్డాయి. రజకుమారుని పాలనలో ఆర్మేనియాను కాలిఫ్ మరియు బైజాంటైన్ సామ్రాజ్యాలు గుర్తించాయి. అరేబియన్లు ఆర్మేనియాను తమ సామ్రాజ్యంలో ప్రత్యేక రాజ్యవిభాగంగా రూపొందించారు. ఇందులో జార్జియా మరియు కౌకాషియన్ అల్బానియాలలో కొంతభూభాగం చేర్చబడింది. ఆర్మేనియన్ మరియు ద్విన్ నగరాలు దీకిని కేంద్రంగా ఉండేది.
884 నాటికి అరేబియా బలహీన పడిన కారణంగా ఆర్మేనియా స్వతంత్రం సంపాదించగానే ఆర్మేనియా రాజ్యం ముగింపుకు వచ్చుంది. తరువాత ఆర్మేనియా మొదటి అషాత్ బగ్రతుని పాలనలోకి మారింది. పునరుద్ధరించబడిన ఆర్మేనియా రాజ్యాన్ని " బగ్రతుని రాజవంశం పాలించింది " 1045 వరకు పాలించింది. ఆసమయంలో బగ్రతిద్ ఆర్మేనియా భూభాగాలు స్వతంత్ర రాజ్యాలుగా విడిపోయాయి. వీటిలో వస్పురకన్ రాజ్యాన్ని అర్త్స్రుని రాజవంశం పాలించింది. తూర్పు ప్రాంతంలో సియునిక్ (అర్త్సఖ్) (ఆధునిక నగొర్నొ కరాబఖ్) బగ్రితిద్ రాజుల పాలనలోనే ఉండేది.
1045 లో బగ్రితిద్ ఆర్మేనియాను బైజాంటైన్ సామ్రాజ్యం జయించింది. తరువాత మిగిలిన ఆర్మేనియన్ రాజ్యాలు బైజాంటైన్ ఆధీనంలోకి చేరాయి. బైజాంటైన్ పాలన స్వల్పకాలంలోనే ముగింపుకు వచ్చింది. 1071లో సెల్జుక్ టర్కీలు మంజికెర్ట్ యుద్ధంలో బైజాంటైన్లను జయించి ఆర్మేనియాను వశపరచుకుని సెల్జుక్ సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించారు.
అనీ రాజు రెండవ గజిక్ తన బంధువును హతమార్చాడు. తరువాత అతని బంధువుల నుండి ప్రాణాలు రక్షించుకోవడానికి గజిక్ (ఆర్మేనియన్ రాకుమారుడు రూబెన్) కొందరు అనుయాయులతో కలిసి తౌరస్ పర్వతాలకు తరువాత సిలిసియాలోని తార్సస్ నగరానికి పారిపోయాడు. బైజాంటైన్ గవర్నర్ వారికి ఆశ్రయం ఇచ్చాడు. తరువాత 1198 జనవరి 6న రూబెన్ సంతతికి చెందిన మొదటి లియో " ఆర్మేనియా కింగ్డం ఆఫ్ సిలిసియా "ను స్థాపించాడు. సిలిసియా క్రుసేడర్లతో బలమైన మైత్రీసంబంధం కలిగి ఉండేది. తరువాత ఈ ప్రాంతం" బేసిన్ ఆఫ్ క్రిస్టెండం ఇన్ ది ఈస్ట్"గా గుర్తించబడింది. ఆర్మేనియన్ చరిత్రలో సిలిసియా కాథలిక్ రాజ్యంగా గుర్తించబడి " ఆర్మేనియన్ అపొస్టొలిక్ చర్చి " స్వస్థలంగా మారింది. అలాగే ఆర్మేనియన్ ప్రజల ఆధ్యాత్మిక కేంద్రంగా కూడా మారింది. తరువాత సెల్జుక్ సాంరాజ్యం పతనం ఆరంభమౌంది. 12వ శతాబ్దం ఆరంభంలో ఆర్మేనియన్ రాకుమారుడు జకరిద్ సెల్జుక్ టర్కీలను తరిమివేసి ఉత్తర మరియు తూర్పు ఆర్మేనియా ప్రాంతాలను కలిపి " సెమీ - ఇండిపెండెంటు ఆర్మేనియా "(జకిరిద్ ఆర్మేనియా) రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు. తరువాత జకిరిద్ ఆర్మేనియా జారిజియా రాజ్యం ఆధీనంలోకి మారింది.
ఆధునిక యుగం ఆరంభకాలం
1230లో మంగోల్ సాంరాజ్యం జకరియన్ రాజ్యాన్ని అలాగే మిగిలిన ఆర్మేనియాను జయించింది. మంగోలియన్ దాడులు క్రమంగా ఇతర మద్య ఆసియన్ జాతులైన కారాకొయున్లు, తింరుద్ వమ్శీయులు మరియు అక్ కొయిన్లు వరకు కొనసాగాయి. మంగోలియన్ దండయాత్రలు 13 వ శతాబ్దం నుండి 15వ శతాబ్దం వరకు సాగాయి. ఎడతెగని దాడుల వలన దేశాన్ని విధ్వంశానికి గురిచేసి ఆర్మేనియాను బలహీనపరిచాయి. 16వ శతాబ్దం నాటికి తూర్పు ఆర్మేనియా మరియు పశ్చిమ ఆర్మేనియా ప్రాంతాలు రెండూ సఫావిద్ ఇరానియన్ పాలనలోకి మారాయి.
[45][46] శతాబ్ధకాలం కొనసాగిన టర్కో - ఇరానియన్ భౌగోళిక మరియు రాజకీయ శతృత్వం రెండు దేశాల మద్య జరిగిన వరుస యుద్ధాలకు దారితీసింది.
16వ శతాబ్దం మద్యకాలానికి పీస్ ఆఫ్ అమాస్య, 17వ శతాబ్దంలో ట్రీటీ ఆఫ్ జుహాబ్, 19వ శతాబ్దం మొదటి అర్ధభాగం [47] వరకు తూర్పు ఆర్మేనియాను సఫావిద్ ఇరానియన్లు, అఫ్షరిద్ మరియు క్వాజర్ రజవంశీయులు విజయవంతగా పాలించారు. పశ్చిమ ఆర్మేయాను ఓట్టామన్ టర్కీ ఆధీనంలో ఉండేది. 1604 నుండి అబ్బాస్ (పర్షియా;ఇరాన్), వాయవ్యంలోని తన పూర్వీకులను ఓట్టమన్ దాడుల నుండి రక్షించడానికి " స్కోర్చ్డ్ ఎర్త్" విధానం ప్రవేశపెట్టాడు. ఈ విధానం ఆర్మేనియన్లు మూకుమ్మడిగా తమస్వస్థలం విడిచిపోయేలా చేసింది (1813 మరియు 1828 మద్యకాలం).మ[48] లో రుస్సో - పర్షియన్ యుద్ధం (1804-1813) మరియు రుస్సో- పర్షియన్ యుద్ధం (1826-1828) తరువాత క్విజార్ రాజవంశం (ఇరాన్) బలవంతంగా తూర్పు ఆర్మేనియాను(కానాటే ఆఫ్ ఎరెవన్ మరియు కరాబఖ్ కనాటేకలిసిన ప్రాంతం) రష్యా సాంరాజ్యానికి ఆధీనం చేసారు.[49]).[50] తరువాత తూర్పు ఆర్మేనియా ప్రాంతం శతాబ్ధాల కాలం ఇరాన్ పాలన తరువాత రష్యన్ ఆర్మేనియా ఆధీనంలోకి మారింది.
పశ్చిమ ఆర్మేనియా ఓట్టామన్ పాలనలో ఉంది. ఆర్మేనియన్లు వారి స్వంత ఎంక్లేవులతో స్వయంప్రతిపత్తి అనుభవిస్తూ సాంరాజ్యంలోని ఇతర జాతి ప్రజలతో (పాలించే టర్కీలతో కలిసి ) అన్యోన్యంగా కలిసిమెలిసి జీవించారు. క్రైస్తవులుగా ముస్లిములతో వివక్షను ఎదుర్కొన్నారు. ఓట్టమన్ సాంరాజ్యంలో వారు అధిక హక్కుల కొరకు వత్తిడి తీసుకువచ్చినందుకు ఫలితంగా అబ్దుల్ - హమిద్ -2 ఆర్మేనియన్లకు వ్యతిరేకంగా మూకుమ్మడి హత్యలకు (1894-1896) ఆదేశించాడు. ఈ సంఘటనలో దాదాపు 80,000 - 3,00,000 మంది మరణించినట్లు అంచనా. ఈ హత్యలను " ది హమిద్ మాస్క్రీ "గా అభివర్ణించబడింది. ఇది హమిద్కు అంతర్జాతీయ అపకీర్తిని తీసుకువచ్చింది. ఆయనను " రెడ్ సుల్తాన్" మరియు " బ్లడీ సుల్తాన్" అనే పేర్లను ఇచ్చింది.
[51]
1890లో ఆర్మేనియన్ రివల్యూషనరీ ఫెడరేషన్(దష్నాక్త్సుత్యున్) ఓట్టమన్ సాంరాజ్యంలో చైతన్యవంతంగా పనిచేసింది. సాంరాజ్యంలోని వివిధ చిన్న సమూహాలను సమైక్యపరిచే ప్రయత్నంలో సంస్కరణలు చేపట్టి ఆర్మేనియన్ గ్రామాలను మూకుమ్మడి హత్యల నుండి రక్షించడానికి చేసిన ప్రయత్నం సాంరాజ్యం అంతటా విస్తరించబడింది. దష్నాక్త్సుత్యున్ సభ్యులు
ఆర్మేనియన్ ఫెడేయి బృందాలను రూపొందించారు. ఫెడేయి బృందాలు ఆర్మేనియన్ పౌరులకు సాయుధ సైనికులనుండి రక్షణ కల్పించింది. దష్నక్లు " స్వతంత్ర మరియు సమైక్య ఆర్మేనియా " స్థాపన లక్ష్యంగా కృషిచేసారు.
1908లో ఓట్టమన్ సాంరాజ్యం పతనం ఆరంభం అయింది." యంగ్ టర్క్ రివల్యూషన్ " సుల్తాన్ హమిద్ ప్రభుత్వాన్ని పడగొట్టింది. 1909 ఏప్రెల్లో ఓట్టమన్ సాంరాజ్యంలోని అలానా విలయత్లో " అదానా మూకుమ్మ డి హత్యలు " సంభవించాయి. ఇందులో 20,000 - 30,000 వేలమంది ఆర్మేనియన్లు మరణించారు. సాంరాజ్యంలో ఆర్మేనియన్లు వారి రెండవ తరగతి అంతస్థులో మార్పు వస్తుందని ఆశాభావంతో జీవించారు. " 1914 ఆర్మేనియన్ రిఫార్ం ప్యాకేజ్ " ఆర్మేనియన్ వివాద పరిష్కారానికి ఇంస్పెక్టర్ నియమించబడ్డాడు.
[52]
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం కారణంగా కౌకాసస్ యుద్ధం మరియు పర్షియన్ యుద్ధాలలో ఓట్టమన్ సాంరాజ్యం మరియు రష్యా సాంరాజ్యాలు ప్రతిధ్వంధులు అయ్యాయి. ఇస్తాంబుల్లో ఏర్పాటు చేయబడిన కొత్త ప్రభుత్వం ఆర్మేనియన్లలో అవిశ్వాసం మరియు సందేహాలు కలిగించింది. అందువలన ఇంపీరియల్ రష్యా ఆర్మీలో ఆర్మేనియన్ వాలంటీర్ దళాలు పాల్గొన్నాయి. 1915 ఏప్రెల్ 24న ఆర్మేనియన్ ప్రముఖులు ఓట్టమన్ రాజధానిలో ఖైదుచేయబడ్డారు. అనటోలియాలో నివసిస్తున్న ఆర్మేనియన్లలో అత్యధికులు నశించిపోయారు. ఇది " ఆర్మేనియన్ జెనోసైడ్ "గా అభివర్ణించబడింది. జెనోసైడ్ రెండు దశలుగా ప్రవేశపెట్టబడింది: ప్రముఖకుంటుంబాలకు చెందిన పురుషుల మూకుమ్మడి హత్యలు మరియు బలవంతంగా సైన్యంలో సేవలు చేయించడం తరువాత స్త్రీలను మరియు పిల్లలను తరలించడం జెనోసైడ్ భాగంగా ఉన్నాయి. సిరియన్ డిసర్ట్ ప్రయాణంలో ముసలివారు మరియు బలహీనులు మరణానికి గురైయ్యారు. సైనిక దళాల రక్షణలో తరలించబడిన సమయంలో ఆహారం మరియు నీరు మరియు దారిదోపిడీ, మూకుమ్మడి హత్యలు మరియు మానభంగాలు సంభవించాయి.[53][54] ఓట్టమన్ సాంరాజ్యం చర్యలను ప్రాతీయ ఆర్మేనియన్లు ప్రతిఘటించారు. 1915-1917 ఆర్మేనియన్ సంఘటనలను పశ్చిమ దేశాల చరిత్రకారులు " ప్రభుత్వ మద్దతుతో జగిన మూకుమ్మడి హత్యలు" లేక జెనీసైడ్ గా అభివర్ణించబడ్డాయి.
[55] టర్కిష్ అధికారులు జెనోసైడ్ జరిగినవని భావిస్తున్న సమయాన్ని అంగీకరించడం లేదు.
[56][57] ఆమొల్డ్ జె టయ్న్బీ చేసిన పరిశోధనలు అనుసరించి 1915-1916 మద్యా కాలంలో సంభవించిన తరలింపు సమయంలో 6,00,000 ఆర్మేనియన్లు మరణించారని భావిస్తున్నారు. ఈ సంఖ్య జెనోసైడ్ మొదటి సంవత్సరానిది. రిపోర్ట్ పూర్తి చేయబడిన 1916 మే 24 మద్య సంభవించిన మరణాలు పైగణనలోకి రాలేదు.
[58] " ది ఇంటర్నేషనల్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ జెనోసైడ్ స్కాలర్స్ " ఒక మిలియన్ కంటే అధికంగా మరణాలు సంభవించాయని తెలియజేస్తున్నాయి.
[59] చాలామంది 1-1.5 మిలియన్ ప్రజలు మరణించి ఉంటారని భావిస్తున్నారు.[60] ఆర్మేనియా మరియు ఆర్మేనియన్ డయాస్పోరా (విదేశాలలో నివసిస్తున్న ఆర్మేనియన్లు) ఆర్మేనియన్ జెనోసైడ్ సంఘటనలు అధికారికంగా గుర్తించబడాలని 30 సంవత్సరాల నుండి పోరాటం సాగిస్తుంది. వార్షికంగా ఏప్రెల్ 24న ఈ సంఘటనలు స్మృతి దినంగా (ఆర్మేనియన్ మార్టిర్ లేక ఆర్మేనియన్ జెనోసైడ్) జరుపుకుంటున్నారు.
ఫస్ట్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఆర్మేనియా
నికోలై యుదెనిచ్ నాయకత్వంలోని రష్యన్ కౌకాసస్ ఆర్మీ ఆర్మేనియన్ ఆర్మీ వాలంటీర్ యూనిట్లు పనిచేసాయి. ఆర్మేనియా మిలటరీ యూనిట్లకు అండ్రనిక్ ఒజనియన్ మరియు తొవ్మాద్ నజర్బెకియన్ ఒకరి తరువాత ఒకరు నాయకత్వం వహించారు. బదులుగా మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో ఓట్టామన్ ఆర్మేనియా భుభాగాన్ని పొందారు. " అక్టోబరు రివల్యూషన్ 1967 "లో వారు పొందిన భూభాగాన్ని కోల్పోయారు. అదేసమయం రష్యన్ - నియంత్రణలోని తూర్పు ఆర్మేనియా, జార్జియా మరియు అజర్బైజాన్ ఐఖ్యమై " ట్రాంస్కౌకాసియన్ డెమొక్రటిక్ ఫెడరేటివ్ రిపబ్లిక్ " ఏర్పాటుకు ప్రయత్నించాయి. ఈ ఫెడరేషన్ ఫిబ్రవరి నుండి మే వరకు మాత్రమే నిలబడింది. తరువాత ముగ్గురు భాగస్వాములు కలిసి దానిని రద్దు చేసారు. ఫలితంగా తూర్పు ఆర్మేనియా ప్రభుత్వం దష్నక్త్ సుత్యున్ మే 28న స్వతంత్రం ప్రకటించి అరం మనుకియన్ నాయకత్వంలో " ఫస్ట్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఆర్మేనియా "ను స్థాపించింది.
ఫస్ట్ రిపబ్లిక్ పాలన యుద్ధాలు, భూభాగ వివాదాలు, ఓట్టోమన్ ఆర్మేనియన్ నుండి శరణార్ధులుగా ప్రజలు ప్రవేశించడం (వారు తీసుకువచ్చిన వ్యాధులు) కారణాలుగా స్వల్పకాలంలోనే ముగింపుకు వచ్చింది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ కూటమి ఓట్టొమన్ ప్రభుత్వ చర్యలకు ఆందోళన చెంది కొత్తగా రూపొందించబడిన ఆర్మేనియా నుండి రిలీఫ్ ఫండ్ మరియు ఇతర సహాయం కోరింది.
యుద్ధం ముగిసే సమయానికి విజేతలు ఓట్టొమన్ సాంరాజ్యం విభజనను కోరాయి. 1920 ఆగస్ట్ 10న రెండవ ప్రపంచ కూటమి దేశాలు మరియు ఓట్టొమన్ సాంరాజ్యం మద్య ఒప్పంద సంతకాలు చేయబడ్డాయి. ట్రీటీ ఆఫ్ సర్వర్స్ ఉనికిలో ఉన్న ఆర్మేనియాతో మునుపటి ఓట్టొమన్ ఆర్మేనియా భూభాగాలను విలీనం చేయడానికి అంగీకారం తెలిపింది. సరి కొత్త ఆర్మేనియా సరిహద్దులను అమెరికన్ అధ్యక్షుడు " వుడ్రో విల్సన్ " రూపొందించాడు. ఓట్టొమన్ ఆర్మేనియాను " విల్సోనియన్ ఆర్మేనియా "గా కూడా వ్యవహరిస్తారు.[61]
1920లో టర్కిష్ నేషనల్ సైన్యం ఆర్మేనియా రిపబ్లిక్ తూర్పు భాగం మీద దాడిచేసారు. టర్కీ సైన్యానికి కాజిం కరాబెకిర్ నాయకత్వం వహించాడు. టర్కీ స్వాధీనం చేసుకున్న ఆర్మేనియన్
భూభాగాలను రుస్సో- టర్కిష్ యుద్ధం (1877-78) తరువాత రష్యాలో విలీనం చేసుకుని పురాతన నగరం అలెగ్జాండ్రోపోల్ (ప్రస్తుత గ్యుంరి)ని ఆక్రమించుకుంది. 1920 డిసెంబర్ 20 తీవ్రమైన యుద్ధం " ట్రీటి ఆఫ్ అలెగ్జాండ్రోపొల్ "తో ముగింపుకు వచ్చింది. ఒప్పందం కారణంగా ఆర్మేనియా " ట్రీటీ ఆఫ్ సవర్స్ " ద్వారా పొందిన ఓట్టోమన్ భాభాగాల నుండి సైన్యాలను వెనుకకు మరలించవలసున అవసరం ఏర్పడింది. అదే సమయంలో " గ్రిగోరీ ఆర్ద్ఝొనికిడ్జె " నాయకత్వంలో సోవియట్ యూనియన్ సైన్యం కరవనసరై (ప్రస్తుత ఇజ్వెన్) వద్ద ఆర్మేనియన్ మీద దండయాత్ర చేసింది. డిసెంబర్ 4న ఆర్ద్ఝొనికిడ్జె యెరెవన్లో ప్రవేశించాడంతో స్వల్పకాలిక ఆర్మేనియా పతనం అయింది. 1921లో తలెత్యిన " ఫిబ్రవరి అప్స్ప్రింగ్ " రిపబ్లిక్ ఆఫ్ మౌటెనియస్ ఆర్మేనియా స్థాపనకు దారితీసింది. ఏప్రెల్ 26న గరెజిన్ న్ఝడెహ్ నాయకత్వంలో ఆర్మేనియన్ సైన్యం దక్షిణ ఆర్మేనియా లోని జెంగేజుర్ ప్రాంతంలో సోవియట్ మరియు టర్కిష్ సైన్యాలతో యుద్ధం చేసి రిపబ్లిక్ ఆఫ్ మౌటెనియస్ ఆర్మేనియా స్థాపించాడు. తరువాత సియునిక్ ప్రాంతంలో జరిగిన సోవియట్ ఒప్పందం తరువాత తిరుగుబాటు ముగింపుకు వచ్చింది. జూలై 13న రెడ్ ఆర్మీ ఈ ప్రాంతాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది.
సోవియట్ ఆర్మేనియా
ఆర్మేనియా, అజర్బైజన్ మరియు జార్జియాలతో రష్యన్ సోవియట్ ఫెడరేటివ్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ (బోల్షెవిస్ట్ రష్యా)లో విలీనం చేయబడింది. 1922 మార్చి 4 లో ట్రాంస్కౌకాసియన్లో భాగంగా ఆర్మేనియా సోవియట్ యూనియన్లో విలీనం చేయబడింది. విలీనంతో చేయబడిన " ట్రీటీ ఆఫ్ అలెగ్జాండ్రొపోల్ "ని టర్కిష్ - సోవియట్ల " ట్రీటీ ఆఫ్ కార్స్ " అధిగమించింది. ఒప్పందంలో భాగంగా టర్కీ సోవియట్ యూనియన్కు రేవు పట్టణం బతుమితో కలిసిన అద్జరాను స్వాధీనం చేసి బదులుగా రష్యా నుండి కార్స్, అర్దహన్ మరియు ఇగ్దిర్ (రధ్యన్ ఆర్మేనియాలోని భాగాలు) ల అధికారం చేజిక్కించుకుంది. టిఎస్.ఎఫ్.ఎస్.ఆర్ 1922 నుండి 1936 వరకు ఉంది. తరువాత ఆర్మేనియన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్, అజర్బైజన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ మరియు జార్జియన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్గా విభజించబడ్డాయి. తరువాత సోవియట్ పాలనలో ఆర్మేనియన్లు కొంతకాలం రాజకీయ స్థిరత్వం అనుభవించారు.
వారు మాస్కో నుండి ఔషధాలు, ఆహారం మరియు ఇతర నిత్యావసరాలు అందుకున్నారు. కమ్యూనిస్టు పాలన ఓట్టమన్ అల్లర్లను మెత్తపరిచే వంతనగా మారింది. పరిస్థితి చర్చికి సమస్యగా మారింది. సోవియట్ పాలనలో చర్చి సమస్యలను ఎదుర్కొన్నది. వ్లాదిమిర్ లెనిన్, జోసెఫ్ స్టాలిన్ మరణం తరువాత అధికార మార్పిడి ఆర్మేనియన్ల భయాందోళనలు పునరావృతం అయ్యాయి.
[62] రెండవ ప్రంపంచ యుద్ధంలో ఆర్మేనియా ప్రజలలోని మూడవ వంతు ప్రజలు భాగస్వామ్యం వహించారు. వీరిలో 1,75,000 మంది మరణించారు.[63] 1953 లో స్టాలిన్ మరణించిన తరువాత నికిత ఖృశ్చేవ్ సోవియట్ యూనియన్ కొత్త నాయకునిగా నియమించబడిన తరువాత ఆర్మేనియన్ల భయాందోళనలు తగ్గాయి. తరువాత సోవియట్ ఆర్మేనియా వేగవంతంగా అభివృద్ధి చెందింది. స్టాలిన్ పాలనలో అధికంగా బాధించబడిన చర్చి 1955లో ఆర్మేనియన్ కాథలిక్కుల ప్రతినిధిగా మొదటి వజ్గెన్ బాధ్యత తీసుకున్న తరువత పునరుద్ధరించబడింది. 1967 లో ఆర్మేనియన్ జెనోసైడ్ బాధితులకు త్సిత్సెర్నకబెర్డ్ కొండ వద్ద మెమోరియల్ నిర్మించబడింది. ఇది ఆర్మేనియన్ జెనోసైడ్ సంఘటన జరిగిన 50 సంవత్సరాల తరువాత 1965లో వార్షిక దినం రోజున నిర్మించబడింది.
1980 మిఖైల్ గోర్బొచేవ్ శకంలో గ్లాస్నొస్ట్ మరియు పెరెస్ట్రోయిక సంస్కరణలతో సోయట్ నిర్మించిన ఫ్యాక్టరీల కారణంగా సంభవించిన వాతావరణం కలుషితాన్నివ్యతిరేకిస్తూ ఆర్మేనియన్లు తమ దేశపర్యావరణ పరిరక్షణ కొరకు శ్రద్ధ తీసుకోవాలనిపట్టుబట్టడం ఆరంభించారు. సోవియట్ అజర్బైజన్ మరియు అటానింస్ డిస్ట్రిక్ నొగొర్నొ- కారాబఖ్లో కూడా వత్తిడులు అధికం అయ్యాయి. 1923లో ఆర్మేనియా నుండి అధికభాగాన్ని స్టాలిన్ వేరు చేసాడు. 1970 నుండి 4,84,000 మంది ఆర్మేనియన్లు అజర్బైజన్లో నివసిస్తున్నారు.
[64] కరాబాఖ ఆర్మేనియన్లు సోవియట్ ఆర్మేనియాతో విలీనం కొరకు పట్టుబట్టారు. కరాబాఖ ఆర్మేనియన్ల కోరికకు మద్దతు ఇస్తూ యెరెవన్లో శాంతియుతమైన ప్రదర్శనలు నిర్వహించబడ్డాయి. 1998 లో ఆర్మేనియాలో (7.2 రిక్టర్ స్కేలు) శక్తివంతమైన భూకంపం విధ్వంసాన్ని సృష్టించింది.[65]
ఆర్మేనియా సమస్యల పరిష్కరణలో గోర్బొచేవ్ అశక్తత ఆర్మేనియన్ల స్వతంత్రేచ్ఛను ఉత్తేజపరిచింది. 1990 మేలో ఆర్మేనియన్ కొత్త సైన్యం స్థాపించబడింది. ఇది సోవియట్ " రెడ్ ఆర్మీ "తో చేరకుండా ప్రత్యేకంగా ఉండి రక్షణ సేవలు అందించింది. తరువాత ఆర్మేసియన్ ఆర్మీ మరియు సోవియట్ ఇంటర్నల్ సెక్యూరిటీ ఫోర్స్ మద్య ఘర్షణలు తలెత్తాయి. యెరెవన్ వద్ద ఆర్మేనియన్లు " 1918 ఫస్ట్ ఆర్మేనియన్ రిపబ్లిక్ " స్థాపించాలని నిర్ణయించారు. 5 మంది ఆర్మేనియన్లు మరణించిన తరువాత హింసాత్మక చర్యలు చోటుచేసుకున్నాయి.
ఆర్మేనియన్ సైనికులు మరియు సోవియట్ బృందాల మద్య పోరాటాలు అధికం అయ్యాయి. ఫలితంగా మరణించిన వారిలో ఆర్మేయన్లలో అధికంగా ఉన్నారు. 1990లో అజర్బైజన్ రాజధాని బకులో " ది ప్రోగ్రాం ఆర్మేనియన్ ఇన్ బకు " పేరిట తీసుకున్న నిర్ణయంలో అజర్బైజన్ రాజధానిలో నివసిస్తున్న 2,00,000 ఆర్మేనియన్లు ఆర్మేనియాకు పారి పోవాలని తీర్మానం జరిగింది.
[66]
1991 మార్చి 17న ఆర్మేనియా బాల్టిక్ స్టేట్స్, జార్జియా మరియు మొల్దొవాలతో కలిసి దేశవ్యాప్తంగా సేకరించిన రిఫరెండంను బహిస్కరించాయి.
[67]
స్వతంత్రం పునఃస్థాపన
1990 ఆగస్ట్ 23న ఆర్మేనియా సోవియట్ యూనియన్ నుండి విడిపోతూ నాన్- బాల్టిక్ రిపబ్లిక్గా స్వతంత్రం ప్రకటించింది. 1991లో సోవియట్ యూనియన్ పతనం అయిన తరువాత ఆర్మేనియా స్వతంత్రం అధికారికంగా గుర్తించబడింది. 1991 అక్టోబర్ 16న కొత్తగా స్వతంత్రం పొందిన రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఆర్మేనియా తొలి అధ్యక్షునిగా " లెవొన్ టెర్- పెట్రొస్యన్ " ఎన్నిక చేయబడ్డాడు. లెవొన్ టెర్- పెట్రొస్యన్ పొరుగున ఉన్న అజర్బైన్తో జరిగిన " నొగొర్నొ- కారాబాఖ్ " యుద్ధానికి నాయకత్వం వహించాడు. స్వతంత్రం తరువాత ఆర్మేనియా ఆర్ధిక సమస్యలను ఎదుర్కొన్నది.
[68]
1993 లో టర్కీ అజబైజన్కు మద్దతు ప్రకటిస్తూ ఆర్మేనియన్కు వ్యతిరేకంగా బ్లాకేడ్తో కలిసింది.[69] 1994లో రష్యా మద్యవర్తిత్వంతో కారాబఖ్ యుద్ధం ముగింపుకు వచ్చింది. యుద్ధం కారాబఖ్ ఆర్మేనియన్ సైనికులకు విజయం చేకూర్చుంది.కారాబాక్ ఆర్మేనియన్లు అబెకియన్ల అంతర్జాతీయ గుర్తింపు పొందిన 16% భూమిని (నొగొర్నొ - కారాబాక్తో చేరిన) స్వాధీనం చేసుకున్నారు.
[70]
అప్పటి నుండి ఆర్మేనియా మరియు అజర్బైజన్ శాంతి చర్చలకు సహకారం అందించాయి. ఇందుకు " ఆర్గనైజేషన్ ఫర్ సెక్యూరిటీ కో ఆపరేషన్ ఇన్ ఐరోపా) మధ్యవర్తిత్వం వహించింది. కారాబాక్ స్థితి నిర్ణయించబడింది. పూర్తి స్థాయి పరిష్కారం లభించని కారణంగా రెండు దేశాల ఆర్థికస్థితి బాధించబడింది. ఆర్మేనియా టర్కీ మరియు అజర్బైజన్ సరిహద్దులు మూసివేయబడ్డాయి. 1994 నాటికి టర్కీ మరియు అజర్బైజన్లు శాంతి ఒప్పందానికి అంగీకరించాయి. యుద్ధంలో 30,000 మంది మరణించారు. 1 మిలియన్ ప్రజలు నివాసాలను వదిలి తరలించబడ్డారు.[71] 21వ శతాబ్దంలో ప్రవేశించిన తరువాత ఆర్మేనియా పలు గడ్డుపరిస్థితులను ఎదుర్కొన్నది. అది పూర్తిగా ఆర్మేనియాను మార్కెట్ ఎకనమీ వైపు అడుగులు వేసేలా చేసింది. ప్రస్తుతం ఆర్మేనియాపూర్తి స్థాయి ఆర్థిక స్వేచ్ఛకలిగిన దేశాలలో స్థిరంగా 41 వ స్థానంలో నిలిపింది.
[72] ఆర్మేనియా ఐరోపా, తూర్పు మద్య ప్రాంతం మరియు " కామంవెల్త్ ఆఫ్ ఇండిపెండెంట్ స్టేట్స్" ల మద్య వాణిజ్య సంబంధాలు మెరుగుపరచబడ్డాయి.
[73][74]
సహజవాయువు, చమురు మరియు ఇతర వస్తువులు ఇరాన్, జార్జియా నుండి లభిస్తున్నాయి. ఆర్మేనియా రెండు దేశాలతో సుహృద్భావ సంబంధాలు కలిగి ఉంది.
[75]
భౌగోళికం
దక్షిణ కౌకాసస్ ప్రాంతంలోని భూబంధిత దేశాలలో ఆర్మేనియా ఒకటి. ఆర్మేనియా నల్లసముద్రం మరియు కాస్పియన్ సముద్రాల మద్య ఉంది. ఆర్మేనియా ఉత్తర మరియు తూర్పు సరిహద్దులో జార్జియా మరియు అజర్బైజాన్ ఉన్నాయి, దక్షిణ ప్రాంతంలో ఇరాన్ మరియు పశ్చిమ ప్రాంతంలో టర్కీ ఉన్నాయి.
ప్రాంతం
ఆర్మేనియా 38-42 డిగ్రీల ఉత్తర అక్షాంశం మరియు 43-47 డిగ్రీల తూర్పు రేఖాంశంలో ఉంది.
నైసర్గికం
ఆర్మేనియా రిపబ్లిక్ వైశాల్యం 29743 చ.కి.మీ. దేశంలో హైలాండ్ కాంటినెంటల్ వాతావరణం నెలకొని ఉంటుంది. దేశం అత్యధికంగా పర్వతమయంగా ఉంటింది. దేశంలో వేసవిలో వేడి వాతావరణం మరియు శీతాకాలంలో చల్లగానూ ఉంటుంది. దేశం మౌంట్ అర్గాట్స్ ఎత్తు సముద్రమట్టానికి సరాసరి 4090 మీ ఉంటుంది. దేశంలో సముద్రమట్టానికి 390 మీ కంటే తక్కువ ఎత్తైన ప్రాంతం ఏదీ లేదు.[76] మౌంట్ అరాత్ చారిత్రకంగా ఆర్మేనియాలో భాగంగా ఉంటుంది. ఈ ప్రాంతంలో ఇది అత్యంత ఎత్తైన పర్వతంగా గుర్తించబడుతుంది. ఇది ప్రస్తుతం టర్కీలో ఉంది. అయినప్పటికీ ఆర్మేనియా నుండి ఈ పర్వతం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. ఆర్మేనియన్లు ఈ పర్వతాన్ని తమజాతి చిహ్నంగా గౌరవిస్తుంటారు. అందువలన ఈ పర్వతం ఆర్మేనియన్ జాతీయ చిహ్నంలో చోటుచేసుకుంది.[77][78][79]
పర్యావరణం
ఆర్మేనియా " మినిస్టరీ ఆఫ్ నేచుర్ ప్రొటెక్షన్ " మంత్రిత్వశాఖను ఏర్పాటు చేసింది. అలాగే వాయు కాలుష్యం, జలకాలుష్యం మరియు సాలిడ్- చేస్ట్ డిస్పోసల్ పన్ను విధానం ఏర్పాటుచేసింది. పన్ను ద్వారా లభిస్తున్న ఆదాయం పర్యావరణ పరిరక్షణకు ఉపయోగించబడుతుంది. ఆర్మేనియాలో వేస్టేజ్ మేనేజిమెంటు తగినంత అభివృద్ధి చేయబడలేదు.
ఆర్మేనియాలోని విద్యుదుత్పత్తి చేయడానికి అవకాశాలు (ప్రత్యేకంగా జల ఉత్పత్తి) ఉపయోగిస్తూ మరియు ప్రభుత్వం మెట్సామొర్ సమీపంలో (యెరెవన్ సమీపంలో ) " మెట్సామొర్ న్యూక్లియర్ పవర్ ప్లాంటిన్యూక్లియర్ పవర్ ప్లాంటు " నిర్మిచడానికి ఏర్పాటు చేస్తుంది.[80]
వాతావరణం
ఆర్మేనియాలో కాంటినెంటల్ వాతావరణం నెలకొని ఉంటుంది. వేసవి కాలం పొడిగా మరియు సూర్యప్రకాశం అధికంగా ఉంది. వేసవి జూన్ నుండి సెప్టెంబరు మాసం వరకు ఉంటుంది. ఉష్ణోగ్రతలు 22-36 డిగ్రీల సెల్షియస్ మద్యన ఉంటింది. గాలిలో తేమ తక్కుగా ఉంటుంది కనుక ఉష్ణతీవ్రత తక్కువగా ఉంటుంది. పర్వతాల నుండి వీచే సాయంకాల మలయమారుతం ఆహ్లాదం మరియు చల్లదనం కలిగిస్తుంది. వసంతకాలం తక్కువగా ఉంటుంది. హేమంతకాలం దీర్ఘంగా ఉంటుంది. హేమతం వర్ణరంజితంగా ఉండి ఆహ్లాదం కలిగిస్తుంది కనుక ఇక్కడ హేమంతానికి ప్రత్యేకత ఉంది.
శీతాకాలం విస్తారమైన హిమపాతంతో చల్లగా ఉంటుంది. ఉష్ణోగ్రత 10-5 డిగ్రీల సెల్షియస్ ఉంటింది. శీతాకాలంలో దిగువ పర్వత ప్రాంతంలో (త్సాక్కద్జర్) ఉత్సాహవంతమైన స్కీయింగ్ క్రీడలు నిర్వహించబడుతుంటాయి. ఈ ప్రాంతం యెరెవన్కు 30 నిముషాల ప్రయాణదూరంలో ఉంది. ఆర్మేనియన్ ఎగువభూములలో సెవెన్ సరసు ఉంది. ఇది సముద్రమట్టానికి అత్యంత ఎత్తైన ప్రాంతంలో ఉన్న సరసులలో ప్రపంచంలో రెండవదిగా (సముద్రమట్టానికి1900 మీ ఎత్తున) ఉంది.
ప్రభుత్వం మరియు రాజకీయాలు
ఆర్మేనియా రాజకీయాలు అధ్యక్షవిధానం ఆధారితంగా రూపొందించబడ్డాయి. ఇది డెమొక్రటిక్ రిపబ్లిక్. ఆర్మేనియా రాజ్యాంగం అనుసరించి అధ్యక్షుడు ప్రభుత్వానికి నాయకత్వం వహిస్తుంటాడు. ఆర్మేనియాలో మల్టీపార్టీ సిస్టం అమలులో ఉంది. దేశంలో 4 రాజకీయ పార్టీలు భాద్వామ్యం వహిస్తున్న యూనికెమరల్ పార్లమెంటు అమలులో ఉంది.
అవి వరుసగా కంసర్వేటివ్ రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఆర్మేనియా, ప్రాస్పరస్ ఆర్మేనియా, రూల్ అఫ్ లా (ఆర్మేనియా) పార్టీ మరియు ఆర్మేనియా రివల్యూషన్ ఫెడరేషన్ పార్టీ. రఫీహొవనిసియన్ పార్టీ హెరిటేజ్ (ఆర్మేనియా) పార్టీ ప్రధాన ప్రతిపక్షపార్టీగా ఉంది. పశ్చిమదేశాల శైలిలో పార్లమెంటరీ విధానం అనుసరించి ప్రభుత్వవిధానాలను రూపొందించాలని ఆర్మేనియా భావిస్తుంది.
ఆర్మేనియా పౌరులకు 18 సవత్సరాలకు ఓటుహక్కును కలిగిస్తుంది.
1995 నుండి అంతర్జాతీయ పర్యవేక్షకులైన " కౌంసిల్ ఆఫ్ యూరప్ " మరియు యునైటెడ్ స్టేట్స్ డెవెలెప్మెంటు ఆఫ్ స్టేట్ ఆర్మేనియా పార్లమెంటు మరియు అధ్యక్ష ఎన్నికలు మరియు రాజ్యాంగ వ్యవహారాల నిర్వహణ గురించి ప్రశ్నించడానికి అవకాశం ఉంది. అంతర్జాతీయ పర్యవేక్షకులు ఎన్నికల నిర్వహణలో లోపాలు, ఎలెక్టోరల్ అఫైర్స్ కమిషన్ సహకార లోపం మరియు ఎన్నికల జాబితా నిర్వహణ మరియు పోలింగ్ ప్రాంతాల నిర్వహణ లోపం వంటి సమస్యలను గుర్తించారు. 2008లో ఫ్రీడం హౌస్ వర్గీకరించిన నివేదిక ఆర్మేనియాను " సెమీకంసాలిడేటెడ్ అథారిటేరియన్ రిజైమ్"గా (ఈ వర్గీకరణలో మొల్దోవ, కొసొవొ, కిర్గిజిస్తాన్ మరియు రష్యాలు ఉన్నాయి) వర్గీకరించింది. అలాగే వర్గీకరించిన 29దేశాలలో ఆర్మేనియా 20వ స్థానంలో ఉంది.
[81]
[82][83]
[84]
విదేశీ సంబంధాలు
ఆర్మేనియా ప్రస్తుతం దాదాపు ప్రపంచంలోని అన్ని దేశాలతో సత్సంబంధాలు కలిగి ఉంది. టర్కీ మరియు అజర్బైజాన్ దేశాలతో మాత్రం సంఘర్షణలు పరిష్కృతం కాలేదు. సోయియట్ పాలన చివరిదశలో ఆర్మేనియనియన్లు మరియు అజర్బైజానియన్లు మద్య సంఘర్షణలు చోటుచేసుకున్నాయి. 1990 లో నగొర్నొ- కారాబాఖ్ యుద్ధం ప్రంతీయ రాజకీయాలలో ఆధిక్యత చేసాయి.
[85] ఇరు శతృదేశాల మద్య సరిహద్దు మూసివేయబడింది. " ఆర్గనైజేషన్ ఫర్ సెక్యూరిటీ అండ్ కో- ఆరరేషన్ ఇన్ ఐరోపా " చేసిన రాజీ ప్రయత్నాలు సమస్యకు శాశ్వత పరిష్కారం సాధించలేదు.
టర్కీ
ఆర్మేనియా 40 కంటే ఆర్గనైజేషంస్లో శాశ్వత సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. వీటిలో ఐఖ్యరాజ్యసమితి, ది కౌంసిల్ ఆఫ్ ఐరోపా, ది ఆసియన్ డెవెలెప్మెంటు బ్యాంక్, ది కామంవెల్త్ ఆఫ్ ఇంటర్నేషనల్ డీ ల ఫ్రాంకొఫొనియేలా ఫ్రాంకోఫోనీ ప్రధానమైనవి. కలెక్టివ్ సెక్యూరిటీ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ మరియు నేటోలో పార్టనర్షిప్ ఫర్ పీస్ సభ్యత్వం కూడా కలిగి ఉంది.
ఆర్మేనియా టర్కీల మద్య దీర్ఘకాలంగా బలహీన సంబంధాలు ఉన్నాయి. టర్కీ ఆర్మేనియా జెనోసైడ్ గుర్తించడానికి నిరాకరించడం ఇందుకు ప్రధాన కారణం. ఆర్మేనియా రిపబ్లిక్ను గుర్తించిన మొదటి దేశాలలో టర్కీ ఒకటి. 20వ శతాబ్దం మరియు 21వ శతాబ్ధ ప్రారంభంలో ఇరుదేశాల మద్య ఘర్షణలు కొనసాగాయి. రెండు దేశాలమద్య దౌత్య సంబంధాలు లేవు. టర్కీ పలుకారణాలతో దౌత్యసంబంధాలను పలుమార్లు నిరాకరించడం అందుకు ప్రధాన కారణం. 1993లో నగొర్నొ- కారాబాఖ్ యుద్ధం సమయంలో టర్కీ చట్టవిరోధంగా ఆర్మేనియా సరిహద్దును మూసివేసింది.
టర్కీ వ్యాపారులకు ఆర్మేనియన్ మార్కెట్ పట్ల ఆసక్తి ఉన్నప్పటికీ టర్కీ సరిహద్దును తెరిచిఉంచడానికి అంగీకరించలేదు.[85]
2009 అక్టోబర్ 10 న ఆర్మేనియా మరియు టర్కీ " ప్రొటోకాల్ ఆన్ నార్మలైజేషన్ ఆఫ్ రిలేషన్షిప్ " మీద సంతకాలు చేసాయి. సరిహద్దును తిరిగి తెరవడానికి మరియు దౌత్యసంబంధాలను పునరుద్ధరించడానికి ఇరు దేశాలు టైంటేబుల్ ఏర్పాటు చేసాయి.[86]
ధృవీకరణ సమస్య
రెండు దేశాల మద్య ఒప్పంద వివరాలు నేషనల్ పార్లమెంట్లో ఇరుదేశాలు దృవీకరించాలి. ఆర్మేనియా కాంస్టిట్య్యుషనల్ కోర్టు అనుమతి పొంది పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టి దృవీకరణ చేసింది. ఆర్మేనియన్ అధ్యక్షుడు ఆర్మేనియా మరియు అంతర్జాతీయ వేదికలలో ప్రకటించాడు. ఆర్మేనియా రాజకీయ నాయకులు టర్కీ కూడా దృవీకరించాలని సూచించాయి. టర్కీ వరుసగా నిబంధనలు షరతులు విధిస్తున్నందున ఒప్పందం అమలు నిలుపబడింది. ఆర్మేనియా రష్యాల మద్య సెక్యూరిటీ సంబంధాలు ఉన్నాయి. ఆర్మేనియా అభ్యర్ధనతో రష్యా ఆర్మేనియన్ లోని గ్యుంరి నగరం వద్ద " రష్యన్ 102వ మిలటరీ బేస్ "ను నిర్వహిస్తుంది.
[87]
సమీపకాలంలో ఆర్మేనియా యూరో - అట్లాంటిక్ సంబధాలు అభివృద్ధి చేయడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. అంతేకాక యునైటెడ్ స్టేట్స్తో సత్సంబంధాలు కలిగి ఉంది (ప్రత్యేకంగా ఆర్మేనియన్ డయాస్పోరా ద్వారా). యునైటెడ్ స్టేట్స్ గణాంకాలను అనుసరించి అమెరికాలో 4,27,822 మంది ఆర్మేనియన్లు నివసిస్తున్నారని భావిస్తున్నారు.
[88]అజర్బైజాన్ మరియు టర్కీ ల దిగ్భంధాల కారణంగా ఆర్మేనియా దక్షిణ సరిహద్దులో ఉన్న ఇరాన్తో స్థిరమైన ఆర్ధికసంబంధాలను అభివృద్ధి చేసింది. ఇరాన్ మరియు ఆర్మేనియాల మద్య గ్యాస్ పైప్ లైన్ అభివృద్ధి చేయబడింది.
ఆర్మేనియా కౌంసిల్ ఆఫ్ ఐరోపా సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. అలాగే యురేపియన్ యూనియన్తో సత్సంబంధాలు కలిగి ఉంది (ప్రత్యేకంగా ఫ్రాంస్ మరియు గ్రీస్).
2005 సర్వే అనుసరించి 64% ఆర్మేనియన్లు ఐరోపా సంబంధాలకు అనుకూలంగా ఉన్నారని భావిస్తున్నారు.[89] కొంతమంది ఆర్మేనియన్ అధికారులు ఆర్మేనియా యురేపియన్ యూనియన్లో శాశ్వసభ్యత్వం కావాలన్న కోరిక వెలిబుచ్చారు.[90]
కొంత మంది కొన్నిసంవత్సరాలలో శాశ్వత సంబంధం కోరుతూ అధికారిక బిడ్డింగ్ చేస్తుందని అంటున్నారు. 2004 లో నేటో నాయకత్వంలో కొసొవొలో నిర్వహించబడుతున్న అంతర్జాతీయ సైనిక దళం కొసొవొ ఫోర్స్తో కలిసింది. ఇది యురేషియన్ ఎకనమిక్ కమ్యూనిటీ మరియు నాన్- అలైండ్ మూవ్మెంటులలో పర్యవేక్షణ సభ్యత్వం కలిగి ఉంది.
[91][92][93][94] ఆర్మేనియా ప్రభుత్వం " కస్టంస్ యూనియన్ ఆఫ్ బెలారస్ (కజకస్తాన్) మరియు రష్యా" చేర్చబడింది.[95][96][97] యురేపియన్ యూనియన్ పొరుగు రాజ్యాలను సన్నిహితం చేయడం లక్ష్యంగా ఆర్మేనియన్ యురేపియన్ యూనియన్ " యురేపియన్ నైవర్హుడ్ పాలసీ " చేర్చబడింది.
మానవహక్కులు
ఆర్మేనియా మానవహక్కులు మిగిలిన " పోస్ట్ సోసియట్ రిపబ్లిక్" ల కంటే మెరుగుగా ఉన్నాయి. అలాగే అంగీకరించతగిన స్థాయికి సమీపంలో ఉంది.
(ప్రత్యేకంగా ఆర్ధికంగా ). దేశంలో ఇప్పటికీ గణనీయమైన ఆర్ధిక సమస్యలు ఉన్నాయి. ఆర్మేనియా మానవహక్కులు దాదాపు జార్జియాను పోలి ఉంటుంది. ఫ్రీడం హౌస్ ఆర్మేనియాను " పార్ట్లీ ఫ్రీ దేశంగా " గుర్తించింది.[98]
సైన్యం
ఆర్మేనియన్ రిపబ్లిక్లో ఆర్మేవియన్ ఆర్మీ, ఆర్మేనియన్ ఎయిర్ ఫోర్స్, ఆర్మేనియన్ ఎయిర్ డెఫెంస్ మరియు ఆర్మేనియన్ బార్డర్ గార్డ్ అంతర్భాగంగా ఉన్న 4 సైనికదళాలతో చేరిన సైన్యం ఉంది. సోవియట్ యూనియన్ పతనం తరువాత (1985-1991) రక్షణ మంత్రిత్వశాఖ స్థాపించిన తరువాత 1992 లో ఆర్మేనియన్ సైనికదళం రూపొందించబడింది. అధ్యక్షుడు " ది కమాండర్ - ఇన్ - చీఫ్ " అధికారం కలిగి ఉంటాడు. రాజకీయ నేపథ్యంతో రక్షణ మత్రి నియమించబడతాడు. మిలటరీ కల్నల్ జనరల్ కమాండ్ అధికారం కలిగి ఉంటాడు.
యాక్టివ్ ఫోర్స్లో ప్రస్తుతం 81,000 మంది సైనికులు ఉంటారు. అదనంగా రిజర్వ్డ్ మిలటరీ 32,000 మంది ఉంటారు. సరిహద్దు రక్షణ దళం జార్జియా మరియు అజర్బైజాన్ సరిహద్దులరక్షణ బాధ్యత వహిస్తుంటారు. రష్యన్ సైనిక బృందాలు ఆర్మేనియా టర్కీ మరియు ఇరాన్ సరిహద్దుల రక్షణ బాధ్యత వహిస్తుంటారు. ఆర్మేనియా శరీరదారుఢ్యం కలిగిన 15-59 మద్య వయస్కులందరినీ సైనికదళ శిక్షణ ఇస్తారు.
1992 జూలైలో అమెరికన్ పార్లమెంటు " ది ట్రీటీ ఆన్ కాంవెంషనల్ ఆర్ండ్ ఫోర్స్ ఇన్ ఐరోపా"లో మిలటరీ ఎక్విప్మెంట్ పరిమితి నిర్ణయించబడింది. 1993 మార్చిలో ఆర్మేనియా " మల్టీలేటరల్ కెమికల్ వెపంస్ కాంవెంషన్ " ఒప్పదం మీద సంతకం చేసింది. రసాయన ఆయుధాల తొలగింపుకు ఇది సహకరిస్తుంది. 1993 లో " నాన్- ప్రొలిఫరేషన్" ఒప్పందానికి ఆర్మేనియా అంగీకారం తెలిపింది.
ఆర్మేనియా " కలెక్టివ్ సెక్యూరిటీ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్" సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. ఇందులో బెలారస్, కజకస్తాన్, రష్యా, తజికిస్తాన్ మరియు ఉజ్బెకిస్తాన్ దేశాలు కూడా సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. ఆర్మేనియా నేటో " పార్టనర్షిప్ ఫర్ పీస్ " మరియు నేటో " యూరో - అట్లాంటిక్ - పర్టనర్షిప్ కౌంసిల్ "లో భాస్వామ్యం వహిస్తుంది. గ్రీక్ ఆధ్వర్యంలో నాన్ - నేటో కొసొవొ ఫోర్స్ " భాగస్వామ్యం వహించింది.[99] ఆర్మేనియా ఇరాక్ యుద్ధం సమయంలో " కోయిలేషన్ ఫోర్స్" 46 మంది సభ్యులను కలిగి ఉంది (2008 అక్టోబరు).[100]
నిర్వహణా విభాగాలు
ఆర్మేనియా 10 నిర్వహణా విభాగాలుగా (బహువచనం మర్జర్ ఏకవచనం మర్జ్) విభజించబడింది. యెరెవన్ (కఘక్) నగరానికి రాజధాని నగరంగా స్వయం పతిపత్తి ఉంది. విభాల నిర్వహణాధికారిని మర్జ్పెట్ (మర్జ్ గవర్నర్) అంటారు. వీరిని ఆర్మేనియన్ ప్రభుత్వం నియమిస్తుంది. యెరెవన్ నిర్వహణాధికారిని మేయర్ అంటారు. మేయర్ను అధ్యక్షుడు నియమిస్తాడు.
ఒక్కొక ప్రాంతంలో " ఆర్మేనియా మునిసిపాలిటీలు " (హమయంక్నర్ ఏకవచనం హమయంక్) ఉంటాయి. ఒక్కొక కమ్యూనిటీ స్వయంగా పాలన కలిగి ఉంది. ఒక్కొక కమ్యూనిటీలో పలు సెటిల్మెంట్లు (బ్నాకవయ్రర్ ఏకవచనం బ్నకవర్య్) ఉంటాయి. సెటిల్మెంట్లను పట్టణాలు (కఘక్నర్ ఏకవచనం కఘక్) మరియు గ్రామాలుగా (గ్యుఘర్ ఏకవచనం గ్యుఘ్) వర్గీకరిస్తారు. 2007 గణాంకాలను అనుసరించి 915 కమ్యూనిటీలలో 49 నగరాలు మరియు 866 గ్రామీణ ప్రాంతాలు ఉన్నయని అంచనా. రాజధాని యెరెవన్ కూడా కమ్యూనిటీ అంతస్తు కలిగి ఉంది.
[101]
అదనంగా యెరెవన్ 12 స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన జిల్లాలుగా విభజించబడింది.
† 2011 గణాంకాలు
ఆధారాలు:
ప్రాంతం మరియు జనసంఖ్యా ప్రాంతాలు:
[102]
ఆర్ధికరంగం
ఆర్మేనియా ఆర్థికరంగం అధికంగా విదేశలలో పనిచేస్తున్న ఉద్యోగుల మద్దతు మరియు పెట్టుబడుల మీద ఆధారపడిఉంది.
[103]
స్వతంత్రానికి ముందు ఆర్మేనియా ఆర్థికరంగం అయధికగా పారిశ్రామిక (రసాయన), ఎలెక్ట్రానిక్స్, మెషినరీ, ఆహార తయారీ, కృత్రిమ రబ్బర్ మరియు వస్త్రాల తయారీ ఆధారితంగా ఉండేది.
రిపబ్లిక్ ఆధునిక ఇండస్ట్రియల్ సెక్టర్, మెషిన్ టూల్స్ సరఫరా, వస్త్రాలు మరియు ఇతర వస్తువుల తయారీ మీద ఆధారపడి ఉంది.
[40] సమీపకాలంలో " ది ఇంటెల్ కార్పొరేషన్ " ఆర్మేనియాలో పరిశోధనా కేంద్రం ప్రారంభించడానికి అంగీకరించింది. ఆర్మేనియాలో టెక్నాలజీ పరిశ్రమల అభివృద్ధి కొరకు ఇతర టెక్నికల్ సంస్థలు సంతకం చేసాయి.[104]
వ్యవసాయం
1991లో సోవియట్ యూనియన్ పతనం కావడానికి ముందు వ్యవసాయ ఉత్పత్తి మరియు ఉపాధి కల్పన కొరకు ఆర్మేనియా వ్యవసాయరంగం 20% కంటే తక్కువగా సహకరిస్తుంది. స్వతంత్రం తరువాత ఆర్మేనియాలో వ్యవసాయానికి ప్రాధాన్యత అధికం చేయబడింది. 1990 నాటికి అభివృద్ధి ప్రయత్నాలు ఫలించి వ్యవసాయరంగం జి.డి.పి.లో 30% కంటే అధికం అయింది. అలాగే మొత్తం ఉపాధికల్పనలో 40% వ్యవసాయరంగం నుండి లభిస్తుంది.[105] అభివృద్ధి చెందిన వ్యవసాయరంగం ఆర్మేనియాకు ఆహారబధ్రత ఇచ్చింది. వ్యవసాయేతర సంస్థల పతనం తరువాత ఆర్థికరంగం 1990 ఆరంభంలో అస్థిరతను ఎదుర్కొన్నది. తరువాత ఆర్థికరంగం స్థిరపరచబడిన తరువాత అభివృద్ధి తిరుగి పునరుద్ధరించబడింది.[106]
గనులు
ఆర్మేనియన్ గనుల నుండి జింక్, బంగారం మరియు లీడ్ (సత్తు) లభిస్తుంది. రష్యా నుండి దిగుమతి చేయబడుతున్న ఫ్యూయల్, సహజవాయువు మరియు న్యూక్లియర్ ఫ్యూయల్ (అణువిద్యుత్ ఉత్పత్తి కొరకు) నుండి విస్తారంగా విద్యుత్తు ఉత్పత్తి చేయబడ్తుంది. జవిద్యుత్తు దేశ విద్యుత్తు అవసరాలకు అధికంగా సహకరిస్తుంది. బొగ్గు, గ్యాస్ మరియు పెట్రోలియం నిక్షేపాలు స్వల్పంగా ఉన్నప్పటికీ అభివృద్ధి చేయబడ లేదు.
ఆర్ధిక సమస్యలు
స్వతంత్రం లభించిన తరువాత ఆర్మేనియా ఆర్థికరగం సోవియట్ వ్యాపార సంబంధాలు నిలుపుదల కారణంగా దెబ్బతిన్నది. ఆర్మేనియాలో పరిశ్రమరంగంలో సోవియట్ పెట్టుబడులు కనుమరుగయ్యాయి. 1988 ఆర్మేనియన్ భూకంపం సృష్టించిన విధ్వంసం 25,000 మంది ప్రాణాలను బలిగొని మరియు 5.00,000 మందిని నిరాశ్రయులను చేసింది.నొగొర్నొ- కారాబఖ్ విషయంలో అజర్బైజాన్తో కలహాలు అపరిష్కృతంగా నిలిచాయి. అజర్బైజాన్ మరియు టర్కీ సరిహద్దులను మూసివేయడం ఆర్థికరంగానికి అధిఖభారంగా మారింది.
ఫలితంగా ఆర్మేనియా విద్యుత్తు మరియు ఇతర ముడిసరుకు కొరకు విదేశాల మీద ఆధారపడవలసిన పరిస్థితి ఎదురైంది. జార్జియా మరియు ఇరాన్ మీదుగా భూమార్గాలు తగినంతగా అభివృద్ధి చేయబడ లేదు. 1989 - 1993 మద్య కాలంలో జి.డి.పి 60% పతనం అయింది.[105]
ఆర్ధికసంస్కరణలు
The national currency, the dram, suffered hyperinflation for the first years after its introduction in 1993.
ఆర్మేనియా ప్రభుత్వం పెద్ద ఎత్తున ఆర్థిక సంస్కరణలు చేపట్టింది. సంస్కరణల ఫలితంగా ధ్రవ్యోభణం తగ్గి స్థిరమైన అభివృద్ధి సాధ్యం అయింది. 1994 నొగొర్నొ - కారాబాఖ్ సంఘర్షణలో శాతి ప్రయత్నాలు ఫలించిన కారణంగా ఆర్థికరం పునరుద్ధరించబడింది. 1995 నాటికి ఆర్మేనియా ఆర్థికరంగం అభివృద్ధి చెందింది. ప్రెసీషియస్ స్టోన్ ప్రొసెసింగ్ మరియు ఆభరణ తయారీ, సమాచర మరియు కమ్యూనికేషన్ టెక్నాలజీ రంగాలు ఆర్థికాభివృద్ధికి సహకరించాయి. పర్యాటక రంగంతో పలు అనుబంధిత రంగాలు అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి. వ్యవసాయరంగం కూడా అభివృద్ధి చేయబడింది.
ఆర్ధికాభివృద్ధి
ఆర్మేనియా సాధించిన స్థిరమైన ఆర్థికాభివృద్ధికి అంతర్జాతీయ సంస్థల మద్దతు తోడైంది. ది ఇంటర్నేషనల్ మానిటరీ ఫండ్, వరల్డ్ బ్యాంక్, యురేపియన్ బ్యాంక్ ఆఫ్ రీకంస్ట్రక్షన్ అండ్ డెవెలెప్మెంటు మరియు గ్లోబల్ ఫైనాంషియల్ ఇంస్టిట్యూషనల్ మరియు విదేశాలు గణనీయంగా ఆర్థికసహాయం చేయడానికి ముందుకు వచ్చాయి. 1993 నుండి ఆర్మేనియా ఋణాలు 1.1 బిలియన్ అమెరికన్ డాలర్లు. ఈ ౠణాలు బడ్జెట్ లోటును భర్తీ చేసేయడం మరియు కరెంసీ మార్కెట్ స్థిరపచడం లక్ష్యంగా ఉపయోగించబడ్డాయి. ప్రైవేట్ వ్యాపారం అభివృద్ధి, విద్యుత్తు, వ్యవసాయం, ఆహార తయారీ, రవాణా, ఆరోగ్యం మరియు విద్య రంగాలు అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి. భూకంపం బాధితులకు పునరావాసం కల్పించబడింది. 2003 ఫిబ్రవరి 5న ఆర్మేనియా ప్రభుత్వం " వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్ "లో చేరింది. అమెరికాలో పనిచేస్తున్న ఉద్యోగుల నుండి లభిస్తున్న విదేశీమారకం ఆర్ధికరంగానికి సహకరిస్తుంది. అది ఇఫ్రాస్ట్రక్చర్ నిర్మాణాలకు మరియు ఇతర ప్రాజెక్టులకు వినియోగించబడుతుంది. దెమొక్రటిక్ దేశంగా ఆర్మేనియా పశ్చిమదేశాల నుండి అధికంగా ఆర్ధిక సహాయం అందగలదని భావిస్తుంది.
స్వేచ్ఛావిఫణి
విదేశీ పెట్టుబడులకు స్వాతంత్రం అంగీకరిస్తూ 1994లో చట్టం రూపొఇందించబడింది. 1997 లో ప్రైవేటీకరణ చట్టం రూపొందించబడింది. ప్రభుత్వ ఆస్తుల ప్రైవేటీకరణ అంగీకరించబడింది.
స్థిరమైన ఆర్ధికాభివృద్ధి మైక్రోఎకనమిక్ మేనేజ్మెంటుకు సహకరించింది. రెవెన్యూ వసూలు, పెట్టుబడుల వాతావరణంలో అభివృద్ధి మరియు లంచగొండితనానికి వ్యతిరేకంగా చర్యలు తీసుకోవడం ఆర్ధికాభివృద్ధికి సహకారం అందించింది. అయినప్పటికీ ఇప్పటికీ 15%గా ఉన్న నిరోద్యసమస్య ప్రధాన సమస్యగా భావించబడుతుంది. కారాబాఖ్ నుండి శరణార్ధుల ప్రవాహం నిరుద్యోగ సమస్యను అధికరిస్తుంది. 2010 " యునైటెడ్ నేషంస్ డెవెలెప్మెంటు ప్రోగ్రాం " హ్యూమన్ డెవెలెప్మెంటు ఇండెక్స్లో ఆర్మేనియా 78వ స్థానంలో ఉంది. సౌత్ సౌకాసస్ రిపలిక్కులలో ఇది చివరి స్థానం.[107]
2007లో ట్రాంస్పరెంసీ ఇంటర్నేషనల్ కరప్షన్ పర్సెప్షంస్ ఇండెక్స్లోని 179 దేశాలలో ఆర్మేనియా 99వ స్థానంలో ఉంది.[108] 2008 ఇండెక్స్ ఎలనమీ ఫ్రీడం జాబితాలో ఆర్మేనియా 28వ స్థానంలో ఉంది. ఈ జాబితాలో ఆస్ట్రియా, ఫ్రాంస్, పోర్చుగల్ మరియు ఇటలీలు ఆర్మేనియాకంటే వెనుక ఉన్నాయి.[72]
గణాంకాలు
2008 గణాంకాలను అనుసరించి ఆర్మేనియా జనసంఖ్య 32,38,000.[109]
సోవియట్ రిపబ్లిక్లలో జనసాంధ్రత అధికంగా కలిగిన దేశాలలో ఆర్మేనియా ద్వితీయస్థానంలో ఉంది. సోవియట్ యూనియన్ పతనం తరువాత ఆర్మేనియా జనసంఖ్యలో క్షీణత ఆరంభం అయింది.[110] అయినప్పటికీ గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా వలసలు తగ్గి క్రమంగా జనసఖ్యలో అభివృద్ధి కొనసగుతూ ఉంది.
విదేశీ ఉపాధి
ఆర్మేనియా దేశస్థులు విదేశాలలో అత్యధికంగా పనిచేస్తున్నారు. 8 మిలియన్ల ఆర్మేనియన్ ప్రజలు విదేశాలలో పనిచేస్తున్నారని అంచనా. ఆర్మేనియన్ ప్రజలు ప్రంపంచం అంతటా విస్తరించి ఉన్నారు. ఆర్మేనియన్లు అత్యధికంగా రష్యా, ఫ్రాంస్, ఇరాన్, అమెరికా, జార్జియా,సిరియా, లెబనాన్,అర్జెంటీనా,ఆస్ట్రేలియా,కెనడా,గ్రీస్,సైప్రస్,ఇజ్రాయేల్,పోలాండ్,ఉక్రెయిన్ మరియు బ్రెజిల్ దేశాలలో ఉన్నారు. 40,000 నుండి 70,000 ఆర్మేనియన్లు ఇప్పటికీ టర్కీలో (అత్యధికంగా ఇస్తాంబుల్)లో నివసిస్తున్నారు.
[111] పురాతన నగరం జెరుసలేంలోని ఆర్మేనియన్ క్వార్టర్లో 1,000 మంది నివసిస్తున్నారు. వీరు ఒకప్పుడు అత్యధికసంఖ్యలో నివసిస్తున్న సమూహంలో వివిధ ప్రాంతాలకు వలసవెళ్ళిన తరువాత మిగిలిన ప్రజలుగా భావిస్తున్నారు.[112] ఇటలీలో శాన్ లజ్జారో డెగి ఆర్మేనియని ఉంది. ఇది వెనెటెన్ లాగూన్లో ఉన్నద్వీపం . దీని మీద ఆర్మేనియన్ కాథలిక్ సమాజం పూర్తి ఆధీనత కలిగి ఉంది.[113] అదనంగా సుమారుగా 1,39,000 ఆర్మేనియన్లు డెఫాక్టో లోని నగొర్నొ - కారాబాఖ్లో నివసిస్తున్నారు.[114]
సంప్రదాయ సమూహాలు
ఆర్మేనియా జనసంఖ్యలో సంప్రదాయ ప్రజలు 97.9% ఉన్నారు. యజ్ది ప్రజలు 1.3% మరియు రష్యన్లు 0.5% ఉన్నారు. ఇతర అల్పసంఖ్యాక ప్రజలలో అస్సిరియన్ ప్రజలు, ఉక్రెనియన్లు, పోనిక్ గ్రీకులు (కౌకాసస్ గ్రీకులు), కుర్దిష్ ప్రజలు, జార్జియన్లు మరియు బెలారసియన్లు ఉన్నారు. దేశంలో వ్లాచస్, మొర్దివింస్, ఒస్సెటియన్లు, ఉది ప్రజలు మరియు టాట్ ప్రజలు, అల్పసంఖ్యలో పోల్స్ మరియు కౌకాసస్ జర్మన్లు ఉన్నారు.[115] సోవియట్ కాలంలో అజర్బైజాన్ ప్రజలు సంఖ్యాపరంగా రెండవస్థానంలో ఉన్నారు. (1989 నాటికి 2,5% ఉన్నారు).[116]
నగొర్నొ- కారాబఖ్ సంఘర్షణ సమయంలో వారందరూ ఆర్మేనియా నుండి అజర్బైజాన్కు వలస పోయారు. ఆర్మేనియాకు అజర్బైజాన్నుండి పెద్ద ఎత్తున ఆర్మేనియన్ శరణార్ధులు వచ్చిచేరారు. అందువలన ఆర్మేనియాలో స్థానికుల సంఖ్య అధికంగా ఉంది.
భాషలు
ఆర్మేనియాలో ఆర్మేనియన్ భాష మాత్రమే అధికార భాషగా ఉంది. గతంలో సోవియట్ రిపబ్లిక్గా ఉన్నందున రష్యాభాష దేశమంటా వాడుకలో ఉంది. రష్యా భాష డీ ఫాక్టో రెండవ భాషగా భావించబడుతుంది. 2013 గణాంకాలను అనుసరించి 95% ఆర్మేనియన్లు రష్యాభాషను మాట్లాడగలరని (24% ధారాళంగా 59% మాధ్యమంగా) భావిస్తున్నారు. 40% ప్రజలు ఆంగ్లం తెలుసని (4% ధారాళంగా 16% మాధ్యమంగా మరియు 20% ఆరంభ పరిచయం) తెలియజేస్తున్నారు. 50% ప్రజలు ఆగ్లం పబ్లిక్ సెకండరిక్ స్కూల్స్లో బోధించాలని భావిస్తుండగా 44% మంది రష్యా భాష బోధించాలని భావిస్తున్నారు.[117]
ఆరోగ్యం
ఆర్మేనియా ప్రజల ఆయుఃప్రమాణం పురుషులకు 70 సంవత్సరాలు మరియు స్త్రీలకు 76 సంవత్సరాలు.[118] 2004 గణాంకాలను అనుసరించి ఆరోగ్యసంరక్షణా వ్యయం జి.డి.పిలో 5.6% ఉంది.[118] ఈ వ్యయం ప్రైవేటు రంగం నుండి లభిస్తుంది.[118] 2006 గణాంకాలను అనుసరించి ప్రభుత్వం ఆరోగ్యపరిరక్షణ కొరకు వ్యక్తిగతంగా 112 అమెరికన్ డాలర్లు వ్యయం చేస్తున్నారు.[119] గత దశాబ్ధంలో ఆరోగ్య సేవలలో విస్తారమైన అభివృద్ధి కొనసాగుతుంది. అభివృద్ధి కారణంగా ఆరోగ్యసేవలు సులభంగా ప్రజలకు అందుతూ ఉన్నాయి. అంతేకాక ఆరోగ్యసంరక్షణా శాఖలో ఉపాధి సౌకర్యాలు లభిస్తున్నాయి.[120]
మతం
ఆర్మేనియా క్రైస్తవమతాన్ని దేశీయమతంగా స్వీకరించిన (క్రీ.శ 301) మొదటి దేశంగా గుర్తించబడితుంది.[121][122][123][124]
ఆర్మేనియాలో క్రైస్తవమతం పురాతన కాలం నుండి ఆధిక్యత వహిస్తుంది. మొదటి శతాబ్దంలో " ఆర్మేనియన్ అపోస్టిల్ చర్చి " స్థాపించబడింది. ఆర్మేనియన్ చర్చిని ట్వెల్వ్ అపోస్టిల్ - జ్యూడ్ ది అపోస్టిల్ మరియు భర్తోలోమ్యూ ది అపోస్టిల్ చర్చిలు నిర్మించాయని భావిస్తున్నారు. ఇవి క్రీ.శ 40-60 లలో నిర్మించబడ్డాయని భావిస్తున్నారు.
ఆర్మేనియన్ క్రైస్తవులలో 93% కంటే అధికంగా ఆర్మేనియన్ అపోస్టొలిక్ చర్చికి చెందినవారని భావిస్తున్నారు. చల్సెడోనియన్ క్రిస్టియానిటీ కోపిక్ ఆర్థడాక్స్ చర్చి మరియు సిరియాక్ ఆర్ధడాక్స్ చర్చి కంటే చాలా ఆచారం మరియు సంప్రదాయ వాద క్రైస్తవ శాఖ అని భావిస్తున్నారు.[125] ఆర్మేనియన్ ఎవంజెలికల్ చర్చి ఆర్మేనియన్ ప్రజలకు అభిమానపాత్రమై ఉంది. ఆర్మేనియా అంతటి నుండి వేలాది మంది ప్రజలు ఈ చర్చిని సందర్శిస్తుంటారు. ఇది 1846లో నిర్మించబడిందని భావిస్తున్నారు. అపొస్టోలిక్ చర్చికి అవసరమైన క్లెర్జీలకు శిక్షణ ఇచ్చి నాణ్యమైన క్లెర్జీలను అందించడానికి ది " ఆర్మేనియన్ పాట్రియార్చేట్ ఆఫ్ కంస్టంటినొపుల్ " స్థాపించబడింది. ఆర్మేనియాలోని ఇతర క్రైస్తవ తెగలు నిసెనె క్రీడ్ ఫెయిత్ను అనుసరిస్తున్నారు.
[126] ఆర్మేనియాలో పురాతనకాలం నుండి నివసిస్తున్న క్రైస్తవ శాఖకు చెందినవారు బాప్తిస్టులు. వీరిని సోవియట్ యూనియన్ అధికారికంగా గుర్తించింది.[127][128]
[129]
ఆర్మేనియాలో కాథిలిక్ క్రైస్తవులు కూడా ఉన్నారు. వీరిలో లాటిన్ చర్చి మరియు ఆర్మేనియన్ రైట్ కాథలిక్ శాఖకు చెందినవారు ఉన్నారు. మెషిటారిస్టులు (మెఖితారిస్టులు)
బెనెడిక్టైన్ సన్యాసులు ఉంటారు. ఆర్మేనియన్ కాథలిక్ చర్చి 1712లో మెఖితార్ ఆఫ్ సబెస్టీన్ చేత స్థాపించబడింది. వారు స్కాలర్లీ ప్రచురణల ద్వారా ప్రజలకు సుపరిచితులై ఉన్నారు. వీరు పురాతన ఆర్మేనియన్ వర్షన్లు మరియు గ్రీస్ రచనలు ప్రచురించారు. ఆర్మేనియన్ కాథలిక్ చర్చి శాఖ ప్రధానకార్యాలయం బ్జౌమ్మర్, లెబనాన్లలో ఉంది. రష్యన్ ఆర్థడాక్స్ చర్చికి చెందిన క్రైస్తవులైన రష్యన్ కమ్యూనిటీ మొలోకన్లకు స్వస్థానం ఆర్మేనియా.[130] ఆర్మేనియా పశ్చిమ ప్రాంతంలో యెజిద్ కుర్దులు నివసిస్తున్నారు. వీరు యజ్దిజం అనుసరిస్తున్నారు. యజ్ది కుర్దీలలో కొందరు సున్నీ ఇస్లాం మతానుయాయులుగా ఉన్నారు. ఆర్మేనియన్ యూదులు 750 మంది ఆర్మేనియాకు స్వతంత్రం వచ్చిన తరువాత ఇజ్రాయేల్కు వలస పోయారు. ప్రస్తుతం ఇద్దరు సినాగోగ్యూలు మాత్రం రాజధాని నగరం మరియు సెవన్ నగరాలలో (సెవన్ సరసు) నివసిస్తున్నారు.
విద్య
ఆర్మేనియా చరిత్ర ఆరంభకాలంలో సోషల్ సర్వీస్ సేవారంగంలో తగినంత అభివృద్ధి సాధించలేక పోయింది.[131] ఆర్మేనియన్ సంస్కృతిలో విద్యకు ఉన్న గౌరవం సోషల్ సర్వీస్ సేవారంగంలో వేగవంతమైన మార్పులు సంభవించాయి.
ఆరోగ్య మరియు వెల్ఫేర్ సేవలు సోయియట్ పాలనలో అనుసరించిన ప్రణాళికలను అనుసరించాయి.[131]1960 గణాంకాలను అనుసరించి ఆర్మేనియా అక్షరాస్యత 100% ఉంది.
[131] సోయియట్ పాలనలో ఆర్మేనియా విద్యావిధానం పూర్తిగా సోవియట్ విధానంలో పూర్తిగా ప్రభుత్వ నియంత్రణలో (మాస్కో) ఉండేది. అధ్యయనా విధానం సమైక్యంగా సోవియట్ విధానాలకు అనుగుణంగా ఉండేఫి.[131] సోవియట్ పాలనలో ఆర్మేనియాలో ప్రాథమిక మరియు మాధ్యమిక విద్య ఉచితంగా అందించబడింది.
మాధ్యమిక విద్యవరకు నిర్భంధ విద్యావిధానం అమలులో ఉండేది.[131]
1988-1989 విద్యా సంవత్సరంలో 10,000 మందికి 301 మంది విద్యార్థులు సెంకండరీ విద్యలో ప్రత్యేకత లేక ఉన్నత విద్య కొనసాగించారు. సోవియట్ సరాసరిలో ఇది అత్యల్పం.[131] 1989లో ఆర్మేనియాలో 58% విద్యార్థులు సెకండరీ విద్యను 15 సంవత్సరాల వయసులో పూర్తిచేసారు. 14% విద్యార్థులు ఉన్నత విద్య కొనసాగించారు.
[131] 1990-1991 విద్యాసంవత్సరంలో ప్రాథమిక పాఠశాలకు 1,307 మంది విద్యార్థులు మరియు సెకండరీ స్కూలుకు 6,08,800 మంది విద్యార్థులు హాజరు అయ్యారు.[131] స్పెషలైజ్డ్ సెకండరీ విద్యాసంస్థలలో అదనంగా 45,000 విద్యార్థులు మరియు 68,400 విద్యార్థులు విశ్వవిద్యాలయం మొదలైన పోస్ట్ సెకండరీ విద్యాసంస్థలలో ప్రవేశించారు.
[131] అదనంగా 35% విద్యార్థులు ప్రీ స్కూలుకు హాజరయ్యారు.[131]
యెరెవన్ విశ్వవిద్యాలయం
ఆర్మేనియా అత్యంత పెద్ద విద్యాసంస్థ " యెరెవన్ స్టేట్ యూనివర్శిటీ "లో 18 డిపార్ట్మెంటులు ఉన్నాయి. వీటిలో సోషల్ సర్వీస్, సైంస్ మరియు లా డిపార్ట్మెంటులు ఉన్నాయి.
[131] విశ్వవిద్యాలయ విద్యార్ధుల సంఖ్య 10,000 ఉపాధ్యాయుల సంఖ్య 1,300.[131] 1933 నుండి " ది నేషనల్ పాలిటెక్నిక్ యూనివర్శిటీ " పనిచేయడం ఆరంభం అయింది.[131]
విద్యావిధానంలో మార్పులు
1990 లో ఆర్మేనియా సోవియట్ కేంద్రీకరణ మరియు రెజిమెంటల్ విధానాలలో గణనీయమైన మార్పులు తీసుకువచ్చింది.
[131] ఆర్మేనియా ఉన్నత విద్యార్ధులలో 98% ఆర్మేనియన్లు ఉన్నారు. అందువలన ఆర్మేనియన్ సంస్కృతి మరియు సంప్రదాయాల చరిత్రను సిలబస్లో చేర్చాడానికి మార్పులు చేయబడ్డాయి.[131] విద్యాసంస్థలలో ఆర్మేనియన్ భాషకు ఆధిఖ్యత కలిగించబడింది. 1991లో రష్యన్ భాషను బోధించే పలు పాఠశాలలు మూదివేయబడ్డాయి.
[131] రష్యన్ ఇప్పటికీ దేసమంతటా రెండవ భాషగా బోధించబడుతుంది.[131]
విద్యాసంస్థల విస్తరణ
యెరెవన్ స్టేట్ యూనివర్శిటీ విస్తరణ మరియు అభివృద్ధి క్రమంలో పలు ఉన్నత విద్యాసంస్థలు రూపొందించబడ్డాయి. 1930లో మెడికల్ ఇంస్టిట్యూట్ ప్రత్యేకించబడింది. 1980లో యెరెవన్ స్టేట్ మెడికల్ యూనివర్శిటీ సోవియట్ యూనియన్ నుండి ప్రధాన అవార్డును అందుకున్నది. 1995లో వై.ఎస్.ఎం.ఐ. పేరును మార్చి వై.ఎస్.ఎం.యు పేరును నిర్ధారించారు.
విదేశీవిద్యార్ధులు
1957లో విదేశీ విద్యార్ధులు డిపార్ట్మెంటు ఫర్ ఆర్మేనియన్ డయాస్పొరా స్థాపించబడి తరువాత విస్తరించబడింది. తరువాత విదేశీ విద్యార్ధులను చేర్చడం మొదలైంది.
ప్రస్తుతం వై.ఎస్.ఎం.యు మెడికల్ సంస్థ అంతర్జాతీయ విద్యార్ధులకు కూడా గమ్యం అయింది. ఇది మెడికల్ సిబ్బందిని ఆర్మేనియాకు మాత్రమే కాక పొరుగున ఉన్న ఇరాన్,సిరియా,లెబనాన్,జార్జియా మరియు ఇతరదేశాల మెడికల్ సిబ్బందికి శిక్షణ ఇస్తుంది. భారత్,నేపాల్,శ్రీలంకఅమెరికా మరియు రష్యా విద్యార్ధులు కూడా అధ్యయనం చేస్తున్నారు. ప్రస్తుతం ఈ మెడికల్ విద్యాసంస్థ అంతర్జాతీయ ఖ్యాతి గడిస్తూ " వరల్డ్ డైరెక్టరీ ఆఫ్ మెడికల్ స్కూల్స్ " ప్రచురణలలో గౌరవనీయమైన స్థానం సంపాదించింది.
ఇతర విద్యాసంస్థలు
ఆర్మేనియాలోని ఇతర విద్యాసంస్థలలో " అమెరికన్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ఆర్మేనియా " మరియు ది క్యూ.ఎస్.ఐ. ఇంటర్నేషనల్ స్కూల్ ఆఫ్ యెరెవన్లు ఉన్నాయి.
అమెరికన్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ఆర్మేనియా గాజ్యుయేట్ ప్రోగ్రాంస్ (గ్రాజ్యుయేట్ విద్య) అభ్యసించబడుతుంది. అందులో బిజినెస్ మరియు లా మరియు ఇతర డిగ్రీ కోర్సులు బోధించబడుతున్నాయి.
ఆర్మేనియా ప్రభుత్వం, యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఏజెంసీ ఫర్ ఇంటర్నేషనల్ డెవెలెప్మెంట్ మరియు యూనివర్శిటీ ఆఫ్ కలిఫోర్నియా సమైక్య కృషితో ఆర్మేనియా విద్యాసంస్థలు పనిచేయగలుగుతున్నాయి.[132]
సంస్కృతి
ఆర్మేనియా వారి ప్రత్యేక అక్షరమాలను మరియు ఆర్మేనియన్ భాష కలిగి ఉంది. ఆర్మేనియన్ అక్షరమాల క్రీ.శ 405లో మెస్రాప్ మష్తోస్ చేత రూపొందించబడింది. ఇందులో 39 అక్షరాలు ఉంటాయి. సిలిసియా పాలనా సమయంలో మూడు అక్షరాలు అదనంగా చేర్చబడ్డాయి. ఆర్మేనియా లోని 96% ప్రజలకు ఆర్మేనియా వాడుకభాషగా ఉంది. రష్యన్ భాష 75.8% ప్రజలకు పరిచిత భాషగా ఉంది. ఆంగ్లభాకు ఆదరణ అధికం ఔతూ ఉంది.
సంగీతం మరియు నృత్యం
ఆర్మేనియా సంగీతం స్థానిక మరియు జానపద సంగీతాల కలయికగా ఉంటుంది. దుదక్ సంగీతాన్ని ప్రఖ్యాత గాయకుడు ద్జీవన్ గాస్పర్యన్ చేత చక్కగా అందించబడుతుంది. అలాగే లైట్ పాప్ మరియు విస్తారమైన క్రైస్తవ సంగీతం ప్రజలకు అందుబాటులో ఉంది.
దుదక్, ధోల్, జుర్నా మరియు కనున్ మొదలైన సంగీత పరికరాలు ఆర్మేనియా జానపద సంగీతంలో కనిపిస్తుంటాయి. సయత్ నోవా వంటి సంగీత కళాకారులు ఆర్మేనియన్ జానపద సంగీతాన్ని అభివృద్ధి చేసి ప్రఖ్యాతిగాంచారు. ఆర్మేనియన్ సంగీత పురాతన రీతులలో ఆర్మేనియన్ చాంట్ ఒకటి. ఇది ఆర్మేనియాలో సాఫ్హారణ మతసంబంధిత సంగీతరూపం. పురాతనమైన ఈ చాంట్ సంగీతం క్రైస్తవ మతానికి ముందు ప్రచారంలో ఉండేది. మిగిలినవి ఆధునికమైనవి. వీటిలో ఆర్మేనియన్ అక్షరమాల రూపకర్త సెయింట్ మెస్రోప్ మష్తోట్స్ సంగీతం కూర్చిన పాటలు ఉన్నాయి. సోవియట్ పాలనలో ఆర్ం ఖత్చతురియన్ (వైవిధ్యమైన బాలెట్ మరియు సబ్రె నృత్యం మరియు గయానె బాలెట్ రూపకల్పనకు) తన సంగీతంతో అంతర్జాతీయ ఖ్యాతిగడించాడు.
ఆర్మేనియన్ జెనెసైడ్ దేశవ్యాప్తంగా వలసలకు కారణం అయింది. అది ఆర్మేనియన్లు ప్రంపంచంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో స్థిరపడాడానికి దారితీసింది. ఆర్మేనియన్లు వారి సంప్రదాయాన్ని సంరక్షించుకొనడం కారణంగా వలసలపోయిన ప్రాంతాలలో ఆర్మేనియన్ సంగీతం ప్రాబల్యత సంతరించుకుంది. జెనొసైడ్ తరువాతి కాలంలో యునైటెడ్ స్టేట్స్ లోని ఆర్మేనియన్ కమ్యూనిటీ కెట్ శైలి ఆర్మేనియన్ నృత్యానికి ఆర్మేనియన్ మరియు మిడి ఈస్ట్ సంగీతపరికరాలు మరియు కొన్ని పశ్చిమ ప్రాంత సంగీత పరికరాలను ఉపయోగిస్తూ ప్రాబల్యత తీసుకువచ్చారు.
ఈ శైలి ద్వారా జానపద సంగీతం మరియు పశ్చిమ దేశాల నృత్యం సంరక్షించబడ్డాయి. పలు కళాకారులు తమకు పరిచితమైన మరియు గతంలో నివసించిన టర్కీ మరియు ఇతర మద్య ఆసియా సంగీత నృత్యాలను ప్రచారం చేసారు. సంప్రదాయ కెట్ శైలిలో రిచర్డ్ హాగోపియన్ కీర్తి గడించాడు. తమ స్వంత శైలిలో కెట్ సంగీతం రూపొందించి వోస్బికియన్ బాండ్ 1940-1950 లలో ప్రాబల్యత కలిగి ఉన్నారు. ఇందులో ఆసమయంలో ప్రాబల్యత కలిగిన అమెరికన్ బిగ్ బాండ్ జాజ్ కూడా కలిసి ఉండేది. తరువాత కాంటినెంటల్ యురేపియన్ పాప్ సంగీత ప్రభావంతో మద్య తూర్పు ఆర్మేనియన్ వలసపౌరులు 1960-1970 లలో ప్రాబల్యత సంతరించుకున్నారు. వీరిలో అదిస్ హర్మండియన్ మరియు హరౌట్ పంబౌక్జియన్ మొదలైన ఆర్మేనియన్ కళాకారులు ఉన్నారు. సిరుషో ఆర్మేనియన్ జానపద సంగీతానికి పాప్ సంగీతాన్ని జోడించి ప్రదర్శనలిచ్చాడు.అంతర్జాతీయ సంగీత కళాకారులుగా కీర్తి గడించిన ఆర్మేనియన్ వలసపౌరులలో ఫ్రెంచ్ ఆర్మేనియన్ వలసపౌరుడు చార్లెస్ అజ్నవోర్ గాయకుడు సంగీత రూపకర్తగా కీర్తిపొందాడు. పియానో కళాకారుడు సహాన్ అర్జ్రుని, ప్రబల ఒపేరా కళాకారుడు హస్మిక్ పాపియన్ మరియు సమీపకాలంలో ఇసాబెల్ మరియు అన్నాకసియన్ వంటి ఆర్మేనియన్ వలసపౌరులు అంతర్జాతీయ సంగీతప్రపంచంలో ఖ్యాతి గడించారు.
కొతమంది ఆర్మేనియన్లు హెవీ మెటల్ బాండ్ " సిస్టం ఆఫ్ డాన్, పాప్ సంగీత కళాకారుడు చెర్ నాన్- ఆర్మేనియన్ సంగీతంలో గుర్తింపు పొందారు.
ఆర్మేనియన్ వలసపౌరులైన యువకులలో ఆర్మేనియన్ రివల్యూషనరీ పాటలు ప్రాబల్యత సంతరించుకున్నాయి. ఈ పాటలు ఆర్మేనియన్ దేశభక్తిని ప్రేరేపించాయి. ఈ పాటలలో ఆర్మేయన్ చరిత్ర మరియు నాయకుల గురించిన గాథలు చోటుచేసుకుని ఉంటాయి.
కళలు
రిపబ్లిక్ క్వేర్ సమీపంలోని యెరెవన్ వర్నిసేజ్ (కళలు మరియు హస్థకళల మార్కెట్)లో వారాంతపు రోజులలు మరియు బుధవారంలో వందలాది వ్యాపారులు వైవిధ్యమైన హస్థకళా వస్తువులను విక్రయిస్తుంటారు (అందువలన మిగిలిన రోజులలో వస్తువులు తక్కువగా ఉంటాయి). మార్కెట్లో కొయ్యచెక్కడాలు, పురాతన వస్తువులు, ఫైన్ లేస్ మరియు చేతితో అల్లిన ఉన్ని తివాచీలు మరియు కిలిమ్లు(కౌకాసియన్ ప్రత్యేకత) విక్రయించబడుతుంటాయి. ప్రాంతీయంగా తయారు చేయబడిన ఒబ్సియన్ అనబడే ఆభరణాలు మరియు అలంకరణ వస్తువులు కూడా ఈ మార్కెట్లో లభిస్తాయి. ఆర్మేనియన్ కంసలి పని దీర్ఘమైన చరిత్ర కలిగి ఉంది. ప్రత్యేకమైన ఈ ఆభరణాలు మార్కెట్లో ఒక మూలలో విక్రయించబడుతుంటాయి. సోవియట్ అవశేషాలు మరియు సావనీర్లు (సమీపకాల రష్యన్ తయారీలు)గడియారాలు, బొమ్మలు, ఎనామిల్ బాక్సులు మరియు ఇతర వస్తువులు వర్నిసేజ్లో లభిస్తుంటాయి.
ప్రబలమైన కళావస్తు విక్రయశాలలలో ఒకటైన ఒపేరా వారంతాలలో హౌస్ సిటీ పార్క్ వద్ద కళాఖండాలను విక్రైస్తుంది. దీర్ఘమైన ఆర్మేనియా చరిత్ర సంబంధిత మనోహరమైన పలు పురాతన సందర్శనా ప్రాంతాలు ఆర్మేనియాలో ఉన్నాయి. మద్య యుగం, ఇనుప యుగం, కంచు యుగం మరియు రాతి యుగాలకు చెందిన పలు ప్రాంతాలు నగరానికి కొన్ని గంటల ప్రయాణదూరంలో ఉన్నాయి. చర్చీలు మరియు కోటలు వాటి సహజస్థితిలో సందర్శకులను అనుమతిస్తున్నాయి. అయినప్పటికీ పలు పురతన సుందర ప్రాంతాలు పరిశోధనలకు అందక ఇప్పటికీ మరుగున ఉన్నాయి.
యెరెవన్లోని " ది నేషనల్ ఆర్ట్ గ్యాలరీ " లో మద్యయుగానికి చెందిన 16,000 కళావస్తువులు ఉన్నాయి. ఇవి ఆర్మేనియన్ కాలానికి చెందిన సుసంపన్నమైన గాథలు వివరిస్తున్నాయి. అందులో
యూరప్ సంప్రదాయ సమూహాలకు చెందిన పలు వర్ణచిత్రాలు (అమూల్యమైన కళాఖండాలు) ఉన్నాయి. " ది మోడర్న్ ఆర్ట్ మ్యూజియం ", ది చిల్డ్రెన్ పిక్చర్ గ్యాలరీ మరియు మార్టిరోస్ సర్యన్ మ్యూజియంలలో ఇతర ప్రముఖ కళావస్తువులు ఉన్నాయి. అంతేకాక పలు ప్రైవేట్ గ్యాలరీలు ఇంకా ఉనికిలో ఉన్నాయి. ప్రతి సంవత్సరం సరికొత్తగా ఆరంభించపడుతూ ఉన్నాయి. ఇవి కళావస్తువుల ప్రదర్శనతో విక్రయాలు కూడా సాగిస్తుంటాయి. 2013 ఏప్రెల్ 13 న ఆర్మేనియన్ ప్రభుత్వం " ఫ్రీడం ఆఫ్ పనోరమా ఫర్ 3ది వర్క్ ఆఫ్ ఆర్ట్ "కు అనుమతి ఇస్తూ చట్టసవరణ చేసింది.[133]
క్రీడ
ఆర్మేనియాలో పలు క్రీడలు ఆడబడుతున్నాయి. వీటిలో అత్యధిక ప్రజాదరణ కలిగిన క్రీడ మల్లయుద్ధం, వెయిట్ లిఫ్టింగ్, జూడో, అసోసియేషన్ ఫుట్ బాల్ మరియు బాక్సింగ్ క్రీడలు ప్రధానమైనవి. పర్వతమయమైన ఆర్మేనియా భూభాగం స్కీయింగ్ మరియు పర్వతారోహణ వంటి క్రీడలకు అవకాశం కల్పిస్తుంది. భూబంధిత దేశంగా వాటర్ స్పోర్ట్స్ సరసులలో మాత్రమే అభ్యసించబడుతున్నాయి (ప్రత్యేకంగా సెవన్ సరసులో). ఆర్మేనియా క్రీడాకారులు చదరంగం, వెయిట్లిఫ్టింగ్ మరియు మల్లయుద్ధం మొదలైన క్రీడలో అంతర్జాతీయ స్థాయిలో ప్రతిభను చూపుతున్నారు. ఇంటర్నేషనల్ స్పోర్ట్స్ కమ్యూనిటీలో ఆర్మేనియా సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. యురేపియన్ ఫుట్బాల్ అసోసియేషన్మరియు ఇంటర్నేషనల్ ఐస్ హాకీలో శాశ్వత సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. పాన్- ఆర్మేనియా క్రీడలకు ఆర్మేనియా ఆతిథ్యం ఇచ్చింది.
ఒలింపిక్ క్రీడలు
1992లో ఆర్మేనియా ఒలింపిక్స్ క్రీడలలో సోవియట్ యూనియన్ తరఫున పాల్గొన్నది. సోవియట్ యూనియన్లో భాగంగా ఆర్మేనియా విజయవంతంగా ఉంది. అనేక పతకాలను సాధించి పలు సందర్భాలలో ఆర్మేనియా సోవియట్ యూనియన్ విజయాలకు సహకారం అందించింది. ఆర్మేనియా మొదటి ఒలింపిక్ పతకాన్ని హ్రంత్ షహిన్యన్ సాధించాడు. హెలెంస్కీలో జరిగిన 1952 సమ్మర్ ఒలింపిక్స్లో హ్రంత్ షహిన్యన్ జిమ్నాస్టిక్స్లో 2 బంగారు పతకాలు మరియు 2 రజిత పతకాలు సాధించాడు.
[134]
బార్సిలోనాలో 1992 సమ్మర్ ఒలింపిక్స్లో ఆర్మేనియా మొదటిసారిగా పాల్గొన్నది. ఆర్మేనియా ఈ క్రీడలలో మూడు బంగారు పతకాలు మరియు ఒక రజితపతకం సాధించి విజయవంతంగా నిలిచింది. ఈ పతకాలను మల్లయుద్ధం, వెయిట్ లిఫ్టింగ్ మరియు షార్ప్ షూటింగ్లలో సాధించింది. ఈ పూటీలో ఆర్మేనియా తరఫున 5 మంది క్రీడాకారులు పాల్గొని మూడు పతకాలు సాధించడం మరొక ప్రత్యేకత. లిల్లెహమ్మర్లో జరిగిన 1992 సమ్మర్ ఒలింపిక్స్లో ఆర్మేనియా స్వతంత్రదేశంగా పాల్గొన్నది. ఆర్మేనియా సమ్మర్ ఒలింపిక్స్లో ముష్టి యుద్ధం (బాక్సింగ్), మల్లయుద్ధం (రెస్ట్లింగ్), వెయిట్ లిఫ్టింగ్, జూడో, జిమ్నాస్టిక్స్, ట్రాక్ మరియు ఫీల్డ్, డైవింగ్, స్విమ్మింగ్ మరియు షార్ప్ షూటింగ్ మొదలైన క్రీడలలో పాల్గొన్నది.
ఆర్మేనియా వింటర్ ఒలింపిక్ క్రీడలలో ఆల్ఫైన్ స్కీయింగ్, క్రాస్- కౌంట్రీ స్కీయింగ్ మరియు ఫిగర్ స్కేటింగ్ క్రీడలలో పాల్గొన్నది.
ఫుట్ బాల్
ఆర్మేనియాలో ఫుట్ బాల్ క్రీడకు అత్యంత ఆదరణ ఉంది. 1970 లో ఎఫ్.సి. అరారత్ యెరెవన్ టీం అత్యంత విజయవంతమైన టీంగా ఉంది. ఇది 1973, 1975 ల మరియు సోవియట్ టాప్ లిగ్లలో విజయం సాధించింది. తరువాత యురేపియన్ కప్ 1974-75 సాధించింది. 1992లో ఆర్మేనియా నేషనల్ ఫుట్ బాల్ టీం రూపొందించే వరకు ఆర్మేనియా సోవియట్ యూనియన్ తరఫున ఫుట్ బాల్ క్రీడలలో పాల్గొన్నది. ఆర్మేనియా మేజర్ టోర్నమెంటుకు ఎప్పుడూ అర్హత సాధించలేదు. సమీపకాల సాధనలు ఆర్మేనియాను అంతర్జాతీయంగా ఎఫ్.ఐ.ఎఫ్.ఎ వరల్డ్ ర్యాకింగ్ 44వ స్థానంలో (2011 సెప్టెంబరు) నిలిపింది. నేషనల్ టీం " ఫుట్ బాల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఆర్మేనియా " ఆధ్వర్యంలో పనిచేస్తుంది. ది ఆర్మేనియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ ఆర్మేనియాలో ఉన్నత స్థాయి ఫుట్ బాల్ టీంగా గుర్తించబడుతుంది. సమీపకాలంలో దీని మీద ఎఫ్.సి. పియునిక్ ఆధిక్యత సాధిస్తుంది. లీగ్ లో ప్రస్తుతం 8 టీంలు ఉన్నాయి.
ఆర్మేనియా విదేశీవాస క్రీడాకారులు
ఆర్మేనియా మరియు ఆర్మేనియన్ విదేశీవాస క్రీడాకారులు పలు విజయవంతమైన ఫుట్ క్రీడాకారులను అందించాయి.వీరిలో యొయూరి ద్జొర్కాఫ్, అలియన్ బొఘొస్సియన్, ఆంధ్రనిక్ ఎస్కందరియన్, ఆంధ్రనిక్ తెమౌర్యన్, ఎద్గర్ మనుచరియన్ మరియు నికిత సిమొన్యన్ వంటి ప్రబల క్రీడాకారులు ఉన్నారు. ద్జొకాఫ్ మరియు బొఘొస్సియన్ 1988 ఎఫ్.ఐ,ఎఫ్.ఎ. వరల్డ్ కప్ క్రీడలలో ఫ్రాంస్ నేషనల్ ఫుట్ బాల్ టీం మీద విజయం సాధించారు. ఆంధ్రనిక్ తెమైరియన్ 2006 ఎఫ్.ఐ.ఎఫ్.ఎ. వరల్డ్ కప్ క్రీడలలో ఇరాన్ నేషనల్ ఫుట్ బాల్ టీం తరఫున పాల్గొన్నాడు,
ఎద్గర్ మనుచరియన్ డచ్ తరఫున పాల్గొన్నాడు, ఎరెదివైసి ఎ.ఎఫ్.సి అజాక్స్ తరఫున పాల్గొన్నాడు.
మల్లయుద్ధం
మల్లయుద్ధం ఒలింపిక్స్ ఆర్మేనియాలో విజయవంతమైన క్రీడగా ఉంది. అట్లాంటాలో జరిగిన ఆర్మేనియా సమ్మర్ ఒలింపిక్స్ 1996 క్రీడలలో మెంస్ గ్రీకో- రోమన్ రెస్టింగ్ పోటీలో ఆర్మేనియన్ నజర్యన్ బంగారుపతకం సాధించాడు. అలాగే మెంస్ ఫ్రీ స్ట్రైల్ రెస్టిలింగ్ పోటీలో ఆర్మేనియన్ మెక్ర్చ్యన్ రజత పతకం సాధించాడు. సంప్రదాయ ఆర్మేనియా మల్లయుద్ధాన్ని " కొఖ్" అంటారు.
ఇది సంప్రదాయ " గార్బ్" అభ్యసించబడుతుంది. సోవియట్ కంబాట్ స్పోర్ట్ " శాంబో " (మార్షల్ ఆర్ట్)లో ప్రాబల్యత కలిగిన క్రీడలలో కోఖ్ ఒకటి. ఆర్మేనియాలో ఇది అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడ.[135]
ఆర్మేనియా బడ్జెట్లో క్రీడలకు వార్షికంగా 2.8 అమెరికన్ డాలర్లు ప్రతిపాదించబడుతుంది. ప్రభుత్వ నిధులు " నేషనల్ కమిటీ ఆఫ్ ఫినికల్ ఎజ్యుకేషన్ అండ్ స్పోర్ట్స్ "కు అందించబడుతున్నాయి.[136]
క్రీడలలో శిక్షణ
అంతర్జాతీయ స్థాయిలో విజయాలు కొరవడుతున్న కారణంగా సమీప సంవత్సరాలలో ఆర్మేనియా తిరిగి పాఠశాలలలో సోవియట్ కాలంనాటి 16 క్రీడలకు శిక్షణ ఇస్తుంది. అలాగే 1.9 మిలియన్ల అమెరికన్ డాలర్ల వ్యయంతో వారికి సరికొత్త ఉపకరణాలు అందిస్తుంది. ప్రాంతీయ పాఠశాలల పునర్నిర్మాణానికి ఆర్మేనియా ప్రభుత్వం నధిసహాయం అందిస్తుంది.రిసార్ట్ పట్టణం త్సాఘ్కద్జర్లో సమీపకాల వింటర్ స్పోర్ట్స్లో ఆర్మేనియా క్రీడాకారులు లేకపోవడం కారణంగా వింటర్ స్పోర్ట్స్ ఇంఫ్రాస్ట్రక్చర్ అభివృద్ధి కొరకు 9.3 మిలియన్ డాలర్లు వ్యయం చేయబడ్డాయి. అంతర్జాతీయ ఆర్మేనియన్ సైక్లిస్టులను తయారుచేసే లక్ష్యంతో యెరెవన్ లో 2005 సైక్లింగ్ కేంద్రం ప్రారంభించబడింది. ఒలింపిక్ సైకిల్ పోటీలో బంగారు పతకం సాధించే క్రీడాకారునికి 700,000 అమెరికన్ డాలర్ల బహుమతి అందించబడుతుందని ఆర్మేనియా ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.[136] ఆర్మేనియా చదరంగ క్రీడలో చాలా విజయవంతంగా ఉంది. " 2011 వరల్డ్ టీం చెస్ చాంపియన్ షిప్ "లో ఆర్మేనియా విజయం సాధించింది. అలాగే " వరల్డ్ చెస్ ఒలింపియాడ్ "లో మూడుసార్లు విజయం సాధించింది.
[137]
ఆహారసంస్కృతి
ఆర్మేనియన్ ఆహారవిధానం పురాతనమైనది. ఇది వైధ్యమైన రుచులు మరియు సువాసనల మిశ్రితం. ఆహారం తరచుగా వైవిధ్యమైన సువాసన కలిగి ఉంటుంది. ఇది తూర్పు ప్రాంతం మరియు మెడిటరేనియన్ ఆహారవిధానానికి అత్యంత సన్నిహితంగా ఉంటుంది. ఆహారంలో వైవిధ్యమైన సుగంధద్రవ్యాలు, కూరగాయలు, చేపలు మరియు పండ్లు చోటుచేసుకుంటాయి. ఆర్మేనియన్ ఆహారంలో కారం కంటే నాణ్యమైన ఆహారపదార్ధాలు ఉంటాయి. మూలికలు మరియు గోధుమలు ఆహారంలో వివిధరూపాలలో ఉంటాయి. చిక్కుళ్ళు, నట్స్ మరియు పండ్లు ఆహారంలో ప్రధానంగా ఉంటాయి. పలు ఆకు కూరలను కూడా ఆహారంలో స్టఫ్ చేసి తయారుచేయడం వీరి ఆచారం. అప్రికాట్ జాతీయ ఆహారంగా గుర్తించబడుతుంది.
పర్యాటక ప్రదేశాలు
సెంట్రల్ బ్యాంకు సందర్శనా స్థలము, ఆర్మేనియా
సెర్గై పరజనోవ్ సంగ్రహాలయం
మూలాలు
బయటి లింకులు
వర్గం:భూపరివేష్టిత దేశాలు | https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B1%87%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1013,
2179,
2608,
3311,
3547,
3720,
4200,
4682,
5819,
5934,
6014,
6373,
6898,
7561,
7974,
8447,
8730,
9464,
9683,
10017,
10640,
11537
],
"plaintext_end_byte": [
1012,
2178,
2495,
3285,
3505,
3664,
4136,
4636,
5818,
5905,
6013,
6283,
6897,
7547,
7938,
8446,
8729,
9433,
9682,
10016,
10627,
11533,
11743
]
} | كم كانت كمية القمح المنتجة في ليبيا في العام 2007؟ | اقتصاد ليبيا | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
يبلغ حجم الاقتصاد الليبي نحو 80 مليار دولار (2010) وهو يعتمد على قطاع النفط ويدار مركزيا. وقد تأثر الاقتصاد الليبي سلبيا بفترة العقوبات الدولية في فترة الحصار خلال التسعينات، وقد عملت الحكومة الليبية إلى تفعيل الإصلاحات الاقتصادية بعد رفع العقوبات الدولية سنة 2003 والأميركية سنة 2004 عن ليبيا. واتخذت الحكومة الليبية عدة اجراءات لتقوية دور القطاع الخاص فخفضت أسعار الفائدة لتشجيع الطلب على القروض من قبل القطاع الخاص، وشجعت الاستثمار الخاص المحلي والأجنبي، ووضعت قانونا جديدا للضريبة، وألغت الامتيازات الجمركية للمؤسسات العامة، وخفضت الضرائب على الواردات.
أن تركة التحول الاشتراكي راكمت الكثير من المشاكل الاقتصادية التي أوصلت النشاط الاقتصادي إلى حالة من الشلل كان لها أكبر الأثر على تدني مستويات المعيشة لدى شريحة واسعة من الليبيين ارتبطت بشكل مباشر في تحول غالبية السكان عالة على الدولة من خلال ارتباط مصدر رزقهم بالمرتبات والمعاشات التي تصرف من الخزانة العامة أو عن طريق الشركات التابعة للقطاع العام والتي أخفق معظمها في النجاخ بالمعايير الاقتصادية المعروفة. وبالرغم من التحولات التي يشهدها الاقتصاد الليبي خلال العوام الخمس الماضية، إلا أن النشاط الاقتصادي لا يزال ضيق جدا، ولا تزال هناك العديد من القيود على حركة رؤس الأموال وحركة السلع، كما أن الأوضاع المعيشية لمعظم الليبين لم تتحسن.
.
يجري في ليبيا دعم أسعار عدد من السلع الغذائية الأساسية، حيث تباع للمواطنين بأقل من سعر التكلفة، ويتم أيضا دعم أسعار الوقود والكهرباء كما أن خدمات التعليم والصحة تقدم مجّانا.
ملامح الاقتصاد الليبي
الموارد الطبيعية
النفط، الغاز الطبيعي
يشكل النفط نحو 94% من عائدات ليبيا من النقد الأجنبي و60% من العائدات الحكومية و30% من الناتج المحلي الإجمالي.
تنتج ليبيا 1.6 مليون برميل يوميا من النفط وتعتزم زيادة إنتاجها إلى ثلاثة ملايين برميل يوميا اعتبارا من سنة 2014.
معدل إنتاج النفط: 1.6 مليون برميل/يوم، وذلك من احتياطي مؤكد قدره: 41.5 مليار برميل.
معدل إنتاج الغاز: 11,300,000,000 م³)=399×10000000000 /يوم، وذلك من احتياطي مؤكد قدره: ؟؟ مليار .
أهم الصناعات
الحديد والصلب – الأسمنت ومواد البناء – الصودا الكاوية – أسمدة اليوريا – الصناعات البتروكيماويات الأخرى.
أهم المنتجات الزراعية
الشعير- القمح - الطماطم - بطاطس - زيتون - تمور - الخضراوات - الفواكه.
البيانات الاقتصادية والمالية
إجمالي الاناتج اليومي: 160 مليون دولار (2009)
معدل دخل الفرد 4400 دينار ليبي في السنة. 2009
معدل التضخم: 1.77 % (2005)
القوى العاملة: 2,249,758 (2004)
نسبة البطالة: 37.00% وقد تصل إلى 44% في القري والأرياف [1]
الصادرات: 23.8 مليار دولار
الواردات: 6.3 مليارات دولار
الميزان التجاري بين ليبيا والعالم
يشير الميزان التجاري إلى تحقيق فائضاً خلال الفترة من عام 1999 حتى عام 2002،حيث حقق فائض عام 2000 بلغ 6462 مليون دولار ثم انخفض في العام التالى بنسبة30% إلى 4518 مليون دولار، ثم توالى الانخفاض في فائض الميزان التجارى في عام 2002 بنسبة 52% إلى 2185 مليون دولار.
مؤشرات التجارة الخارجية
الصادرات: 14 مليار دولار (القيمة فوب: تقديرات عام 2004).
الواردات: 6.2 مليار دولار (القيمة فوب: تقديرات عام 2004).
الميزان التجارى:7.8 مليار دولار (فائض لصالح ليبيا).
أهم الصـادرات:
البترول (ويمثل 95.3 % من إجمالي الصادرات).
المواد الكيماوية وتمثل 4.7% من الصادرات (الصودا الكاوية - سماد اليوريا - سماد سلفات النشادر - الميثانول - البروبلين - الإيثلين - الأحماض - لدائن صناعية) - الحديد ومنتجاته.
أهم الواردات:
آلات ومعدات نقل وتمثل 42.3% من الواردات.
منتجات غذائية وتمثل 17.1% من الواردات.
منتجات مصنعة مختلفة وأهمها الأجهزة الكهربائية والأدوية والملابس الجاهزة والمنتجات الجلدية والورقية والزجاجية وموادالبناء.
أهم الشركاء التجاريين
تستورد من ليبيا:
إيطاليا (38%)- أسبانيا(13.4%)- ألمانيا(13.4%)- تركيا (7.1%)
تصدر إلى ليبيا:
إيطاليا(27.8%)- ألمانيا(10.5%)- تونس(7.6%)-إنجلترا(6%)
قطاع النفط يساهم بنسبة 24% منها، والباقى قطاعات غير نفطية تتمثل في الكيماويات (الصودا الكاوية – أسمدة اليوريا) ومنتجات الحديد والصلب وتساهم بنسبة 76%.
المؤسسات والأجهزة الاقتصادية والتجارية
المصارف
أصدرت ليبيا قانونا خاصا يسمح بفتح فروع ومكاتب للمصارف الأجنبية بحد أدنى لرأس المال المطلوب يبلغ 50 مليون دولار. ويهدف القانون الجديد إلى تفعيل عملية انفتاح الاقتصاد الليبي وتشجيع الاستثمارات الاجنبية. كما يسمح هذا القانون لليبيين بتأسيس شركات مالية بحد أدنى لرأس مال يبلغ 10 ملايين دولار.
مصرف ليبيا المركزي ويتبعه:
مصارف تجارية: عددها 47 يعمل منها حاليا 42 وهناك (5) تحت الإنشاء0
مصرف الوحدة
مصرف الجمهورية
مصرف الصحارى
التجارى الوطني.
المصرف الليبي الخارجي
مصارف أهلية:
المؤسسة المصرفية الأهلية:وهي شركة مساهمة تشارك فيها جميع المصارف التجارية الأهلية
الزراعى
الإدخار والاستثمار العقارى
مصرف التجارة والتنمية
مجموعة من المصارف الاهلية بكل مدينة
العملة
الدينار هو الوحدة الأساسية لعملة ليبيا. ويتكون الدينار من 1000 درهم، وهو مغطى بالذهب وقابل للتحويل إلى العملات الأجنبية ولا توجد قيود على عمليات التحويل النقدي من وإلى ليبيا. ويعادل الدولار الأمريكي 1.26 دينار.
ملامح السوق الليبى
يتميز السوق الليبى بأنه سوق استهلاكى نشط نسبياً بعدد مستهلكيه الذين يزيدون عن (6) مليون نسمة والقدرة الشرائية المرتفعة لمعظم هؤلاء المستهلكين مقارنة بالأسواق المجاورة إضافة إلى ضعف مستوى منافسة المنتج المحلى وعدم وفاءه بمتطلبات المستهلك سواء فنياً أو سعرياً
كما أن السوق الليبى قريب نسبياً من مصادر التوريد لعدد من الدول العربية والأوروبية والأفريقية مما يجعل المنافسة فيه مفتوحة أمام السلع والمنتجات المتشابهة.
و يتم سد احتياجات الصناعات والمؤسسات العامة بنظام المناقصات وما تشترطه من ضرورة قيام الموردين بالتسجيل في السجلات المعدة لذلك للتأهيل للمشاركة في هذه المناقصات فإن القطاع الخاص الليبى والذي يتزايد دوره في نشاط الاستيراد يعتمد على الاتصال المباشر مع المصدرين سواء بزيارات من قبل هؤلاء المصدرين لمقار تواجد القطاع الخاص أو بزيارات يقوم بها التجار والمستوردين الليبيين للشركات المصدرة
أنماط الاستهلاك
المستهلك الليبى يفضل التعامل في السلع ذات الأسماء العالمية – أو العبوات والأشكال المشابهة لها وإن اختلف الاسم العالمي.
بالنسبة للأغذية فإن المستهلك الليبى يعتمد في وجباته بصورة رئيسية على النشويات بالإضافة إلى الأرز ويستهلاك كميات كبيرة من الصلصات وزيت الذرة (تستورد ضمن السلع المدعمةً من قبل الدولة).
بالنسبة للملابس فيغلب على السوق الليبى نمط أسواق دول المغرب العربي من حيث الملابس المشغولة للسيدات والزى الليبى المشهور للرجال مع وجود طلب كبير على البنطلونات والقمصان والبدل من الماركات العالمية خاصة الإيطالية للشريحة ذات المستوى المرتفع والأصناف ذات الأسعار المنافسة أما بالنسبة للأحذية فالمستهلك الليبى يفضل الماركات الأوروبية
مراجع
P. Mobbs (2002)
T. Ahlbrandt (2001) الماسح الجيولوجي الأمريكي
Socialist People’s Libyan Arab Jamahiriya
National Authority for Information and Statistics, Socialist People’s Libyan Arab Jamahiriya.
Pilat D., Innovation and Productivity in Services - State of the Art, Organization for Economic Cooperation and Development, Directorate for Science, Technology, and Industry, Paris. 2000
GSPLA. Agriculture achievements in 20 years. Secretariat of Agriculture Land Reclamation and Animal Wealth. 1989
GSPLA. Agriculture in Libya. Facts and Figure 1970.
Mohamed Al Genedal. Agriculture in Libya. Arab Book Publishers 1978.
Ali Rahuma. Cost of barley and wheat production in some state managed agricultural projects. J. Agric. Res. 1989
Future of food economics in the Arab State. Vol. 4. Statistics. 1979.
Statistical index 1970. Ministry of Economic and Planning.
*
تصنيف:أوبك
تصنيف:اقتصاد جامعة الدول العربية
تصنيف:اقتصادات الدول الأعضاء في الاتحاد الأفريقي
تصنيف:سياسة ليبيا
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%20%D9%84%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%A7 |
{
"plaintext_start_byte": [
4,
364,
817,
872,
1382,
1454,
1993,
2814,
3262,
4249,
5337,
5546,
5911,
6166,
6264,
6543,
6637,
6796,
7016,
7134,
7397,
7515,
7773,
8242,
8688,
8916,
9577,
10020,
10607,
10734,
10906
],
"plaintext_end_byte": [
352,
816,
864,
1381,
1452,
1962,
2813,
3244,
4231,
5330,
5534,
5910,
6165,
6263,
6542,
6607,
6795,
7015,
7133,
7396,
7514,
7767,
8223,
8687,
8915,
9562,
10019,
10606,
10733,
10888,
10975
]
} | When did Andy Richter leave Late Night with Conan O'Brien? | Andy Richter | english | {
"passage_answer_candidate_index": [
7
],
"minimal_answers_start_byte": [
2898
],
"minimal_answers_end_byte": [
2910
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Paul Andrew Richter (born October 28, 1966) is an American actor, writer, comedian, and late night talk show announcer. He is best known for his role as the sidekick of Conan O'Brien on each of the host's programs: Late Night, The Tonight Show on NBC and Conan on TBS. He is also known for his work as the voice of Mort in the Madagascar franchise.
Early life
Richter, the third of four children, was born in Grand Rapids, Michigan, to mother Glenda Swanson (née Palmer), a kitchen cabinet designer, and father Laurence R. Richter, who taught Russian at Indiana University for more than 32 years.[1][2][3] Richter was raised in Yorkville, Illinois. He graduated from Yorkville High School in 1984, where he was elected Prom King.[4][5] His parents divorced when he was 4 and his father later came out as gay.[6]
Richter is of Swedish and German descent.[7][8]
Career
In the late 1980s, Richter attended Columbia College Chicago as a film major. While at Columbia, he learned the basics of comedic acting and writing by starring in numerous student films and videos. After leaving Columbia in 1988, Richter worked as a production assistant on commercial shoots in Chicago. In 1989, he began taking classes at Chicago's Improv Olympic. He went from student to "House Performer" within a year. Richter branched out working with "The Comedy Underground" and the Annoyance Theater.
Richter wrote for the short-lived Jonathan Brandmeier television show.
In the early 1990s, the Annoyance Theater hit gold when producer Jill Soloway staged The Real Live Brady Bunch with live, word-for-word performances of the '70s sitcom. The show was so popular that it attracted national attention and moved to New York City. Richter was not an original member of the cast but the actor who played "Mike Brady" in the Chicago cast opted not to go to New York. Richter asked Soloway if he could play "Mike" in New York and, since Soloway had not cast a replacement, she agreed.
Late Night with Conan O'Brien
At the same time The Real Live Brady Bunch was playing in New York, two fellow Annoyance members (Beth Cahill and Melanie Hutsell, who played Marcia and Jan Brady in the "Real Live Brady Bunch" stage show) were hired as cast members on Saturday Night Live. With friends on SNL, Richter was able to get into the after-show parties where he met SNL writer Robert Smigel. Two years later, Smigel hired Richter for a new show he was producing, Late Night with Conan O'Brien. Originally hired as a writer, Richter was upgraded to Conan O'Brien's sidekick just weeks before the show began airing in 1993, after it became clear the two had a strong rapport, something Smigel noticed after sending Richter to join O'Brien on stage during a practice run-through when the production staff was testing lighting angles and sound.[9]
After seven years with the show, Richter departed from Late Night after the show on May 26, 2000. He later said of the decision, "After seven years of being on the show, I got itchy. I have a philosophy that if you enjoy good fortune, rather than sit there and say, 'Oh, that's fine, this amount is good enough for me,' you should try and push it. You should see how much you can stretch your good fortune. And I was curious."[10]
After Late Night
Richter left his post at Late Night in 2000 to pursue a career acting in films and television. His first major venture, Fox's Andy Richter Controls the Universe, was canceled after two mid-season runs. His next Fox sitcom, Quintuplets, lasted one season. His 2007 television series, Andy Barker P.I., was co-written and executive produced by Conan O'Brien. In the series, Richter played an accountant who could not attract clients.[11] After a woman comes to his office thinking he is the former tenant, a private investigator, she asks him to find her husband who she thinks faked his death. Barker decides to pursue this job and becomes a private detective in earnest, and continues to do his accounting job, which seems to pick up as the series goes on. The series played on NBC, with all six episodes in the first season on NBC.com. The series was canceled after very poor ratings despite being named by Entertainment Weekly as one of the Top Ten Shows of 2007.[12]
The Tonight Show
On February 24, 2009, it was announced that Richter would be joining Conan O'Brien once again as the announcer for The Tonight Show with Conan O'Brien in Los Angeles.[13] Richter frequently appeared in comedy sketches on the show and often commented and interacted with Conan during the opening monologue; he was also part of the show's writing staff. In mid-December 2009, Richter also began joining Conan on the couch during the celebrity interviews, much like he did in his former sidekick role on Late Night. Richter said he enjoyed having a steady paycheck again and not having to deal with production companies while developing television shows. Richter said, "Now I'm so happy to be back and making TV every night, not asking permission from somebody and waiting six months to get their sparklingly clear and cogent notes. And then wait another month for them to get back from Hawaii and say, 'Yes, now we can go make television.' I felt like a plumber who kept going into the building and saying, 'Can we put some pipes together?' and watching my wrenches gather dust."[10]
Conan
When Conan O'Brien returned to the air as host of his self-titled TBS show in 2010, Richter followed and resumed his roles as announcer, writer, general sidekick and participant in comedy sketches.
Game shows
Richter was considered to be a potential host of the classic Pyramid game show that was being developed for CBS, but was ultimately not picked up by the network.[14] Had the series been picked up, it would not have affected Richter's role on Conan. On May 18, 2011, TBS announced development of a possible new version of Pyramid, again to be hosted by Richter.[15]
In June 2010, Richter hosted the Team Coco Presents the Conan Writers Live comedy special for TBS at the Just for Laughs festival in Chicago. He hosted in place of O'Brien, who was still prohibited from hosting any television program until fall 2010.[16]
In July 2013, Richter signed up to host a game show called Step Up, which was ordered by Fox.[17]
Richter currently holds the record for all-time highest one-day score on Celebrity Jeopardy!, winning $68,000 during a first round game of the 2009–10 season's "Million Dollar Celebrity Invitational". His earnings were donated to the St. Jude Children's Research Hospital.[18]
In January 2017, he began hosting the ABC game show Big Fan.[19]
Other television appearances
In April 2002, Richter appeared in the Fox series Malcolm in the Middle. In "Clip Show", he played a psychiatrist giving therapy to Malcolm, Reese, and Dewey.
In October 2005, Richter appeared in the NBC sitcom Will & Grace. In "The Old Man and the Sea", he played an annoying blind date that was teased and misled by Grace Adler, who only dated him to prove she was not a snob.
Richter appeared in "Monk" as a murderer posing as Adrian Monk's best friend in the episode "Mr Monk Makes a Friend".
Richter appears in the Fox series Arrested Development in the 2006 episode "S.O.B.s." He plays every member of a fictional group of identical Richter quintuplets: Donnie, Chareth, Rocky, Emmett, and himself. He reprises the roles in several episodes of season 4.
From 2006 to 2008, Richter had a recurring role as "Sad Dad" Stan in the TV show The New Adventures of Old Christine.
He also provides the voice for the character Ben on the TV show The Mighty B!, Simon Cristini on True Jackson, VP, and the voice of the character Mort on the TV shows The Penguins of Madagascar and All Hail King Julien, all of which air on Nickelodeon.
Film
In addition to his television work, Richter has appeared in motion pictures such as Aliens in the Attic, Big Trouble, Elf, Seeing Other People, New York Minute, Dr. Dolittle 2, Madagascar, Madagascar: Escape 2 Africa, Madagascar 3: Europe's Most Wanted, My Boss's Daughter, Scary Movie 2, Frank McKlusky, C.I., Pootie Tang, Talladega Nights: The Ballad of Ricky Bobby, Blades of Glory, Semi-Pro, Lenny the Wonder Dog, Dr. T & the Women and Cabin Boy
Other appearances
In 2008, Richter appeared in composer Marc Shaiman's satirical mini-musical called "Prop 8 — The Musical".[20] The three-minute video was distributed on the internet at FunnyOrDie.com. In addition to Richter, the cast includes Jack Black, John C. Reilly, Craig Robinson, and many other celebrities, directed by Adam Shankman. The video won the 2009 Webby Award category Comedy: Individual Short or Episode,[21] and won a GLAAD media award.[22]
In July 2009, Richter played for the American League as a first baseman in the 2009 Taco Bell All-Star Legends and Celebrity Softball Game. Representing the Los Angeles Angels of Anaheim, Richter hit a home run in the game.[23]
After the end of The Tonight Show with Conan O'Brien, Richter joined O'Brien on his Legally Prohibited from Being Funny on Television Tour, a stage show touring the United States and Canada over the spring of 2010. Richter served in his usual role as announcer/sidekick. Due to performing with O'Brien, Richter was forced to drop out of the Jeopardy! Million Dollar Celebrity Invitational, in which he was a semifinalist. Isaac Mizrahi replaced Richter in the tournament.[24]
Richter also made an appearance on the Disney Channel sitcom The Suite Life on Deck as a non-religious hooded brother, Brother Theodore in the episode "Silent Treatment".
Personal life
Richter is married to comedic actress and writer/author Sarah Thyre, and they have two children: son William (born 2001) and daughter Mercy (born 2005).[25] Thyre was part of the cast of the cult comedy series Strangers with Candy, on which Richter made frequent cameo appearances. Richter and Thyre also appeared together playing Hansel and Gretel in an episode of the Upright Citizens Brigade sketch comedy series on Comedy Central in 1998.
Richter is a supporter of Planned Parenthood. At a fundraiser in 2016, he referenced abortion services provided in 1992 for Thyre when the couple had split and were each undergoing great personal difficulties. He stated that although they were very sad about the situation, they both knew it was the right decision for them. He also said that he is "eternally grateful" to the organization for allowing them to care for themselves and also for the ability to choose the time to bring children into their lives. The couple had been married 22 years at the time of his statements.[26][27]
Richter is a member of the Sigma Phi Epsilon fraternity. After leaving Late Night with Conan O'Brien, he moved to Los Angeles.
Richter's brother Victor Swanson, a teacher at Glenbard East High School, was a Democratic candidate in the 2018 election in Illinois's 14th district.[28]
Filmography
on IMDb
{{Twitter}} template missing ID and not present in Wikidata.
| https://en.wikipedia.org/wiki/Andy%20Richter |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
180,
1123,
2693,
4198,
4423,
4909,
5956,
8102,
9030,
9989,
10443,
10552,
11562,
11739,
11910,
12081,
12171
],
"plaintext_end_byte": [
178,
1075,
2591,
4134,
4396,
4877,
5891,
8035,
8948,
9957,
10404,
10551,
11502,
11738,
11884,
12045,
12145,
12357
]
} | జి.కొండూరు నుండి తుని కి ఎంత దూరం? | కొండూరు (లేపాక్షి మండలం) | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | కొండూరు అనంతపురం జిల్లా లేపాక్షి మండలం లోని గ్రామం. పిన్ కోడ్: 515331.
[1]
ఇది మండల కేంద్రమైన లేపాక్షి నుండి 6 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన హిందూపురం నుండి 14 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1047 ఇళ్లతో, 4189 జనాభాతో 1870 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2126, ఆడవారి సంఖ్య 2063. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 794 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 15. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 595569[2].పిన్ కోడ్: 515331.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి , ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల లేపాక్షిలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాలలు హిందూపురంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల అనంతపురంలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు హిందూపురంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల లేపాక్షిలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు సేవామందిర్లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
కొండూరు లో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతి పంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగు నీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగు నీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగు నీటిని నేరుగా జల వనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామం సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం కిందకు రావట్లేదు. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
కొండూరులో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉన్నాయి. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉంది. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 12 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కొండూరులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 503 హెక్టార్లు
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 16 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 10 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 12 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 289 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 686 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 351 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1135 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 192 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
కొండూరులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 189 హెక్టార్లు
చెరువులు: 3 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
కొండూరులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వేరుశనగ, మొక్కజొన్న, వరి
గణాంకాలు
జనాభా (2011) - మొత్తం 4,581 - పురుషుల సంఖ్య 2,276 - స్త్రీల సంఖ్య 2,305 - గృహాల సంఖ్య 1,099
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B1%81%20%28%E0%B0%B2%E0%B1%87%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%BF%20%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%B2%E0%B0%82%29 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
850,
1734,
2137,
2337,
2498,
2707,
2970,
4044,
4900,
5869,
6700,
6908,
8394,
9320,
9508,
9736,
11038,
12116,
12579,
12739,
13260,
13893,
14655,
15276,
15542,
15740,
17627,
17809,
20702,
20836,
21102,
21721,
21929,
22831,
23310,
23727,
23999,
24531,
26019,
26158,
26362,
26793,
26907,
27338,
27720,
27823,
28136,
28426,
28731,
29142,
29449,
29870,
30273,
30443,
30588,
31193,
31305,
32039,
32105,
32289,
32494,
33691,
33857,
34184,
34684,
35001,
35248,
36008,
36249,
36677,
37010,
37862,
38763,
39460,
39712,
40007,
40231,
40493,
40772,
41070,
41616,
41950,
42273,
42597,
43082,
43323,
44119,
44520,
44759,
44936,
45137,
45345,
45580,
45880,
46057,
46260,
46619,
46868,
47194,
47456,
47737,
49331,
49653,
50089,
51607,
52322,
53237,
54498,
55797,
56586,
57076,
58619,
59652,
61051,
61505,
61701,
62465,
63617,
64715,
65532,
66606,
67995,
70521,
71426,
72436,
73031,
73722,
74447,
75999,
76678,
79001,
79703,
80246,
80892,
81697,
82319,
83336,
83737,
84320,
85234,
87123,
87387,
87797,
87861
],
"plaintext_end_byte": [
849,
1733,
2136,
2321,
2469,
2706,
2969,
4015,
4899,
5868,
6663,
6907,
8393,
9319,
9507,
9735,
11037,
12115,
12578,
12738,
13259,
13892,
14654,
15258,
15519,
15739,
17598,
17808,
20686,
20835,
21027,
21720,
21895,
22819,
23296,
23726,
23932,
24485,
25988,
26157,
26361,
26792,
26906,
27337,
27704,
27822,
28105,
28425,
28730,
29141,
29437,
29869,
30272,
30442,
30587,
31192,
31304,
32038,
32104,
32288,
32415,
33690,
33856,
34153,
34564,
34978,
35225,
35961,
36205,
36652,
36941,
37843,
38753,
39444,
39674,
39949,
40217,
40484,
40736,
41048,
41589,
41933,
42252,
42579,
43081,
43258,
44103,
44519,
44758,
44935,
45136,
45344,
45579,
45879,
46056,
46259,
46618,
46867,
47193,
47455,
47671,
49330,
49652,
50060,
51553,
52321,
53236,
54467,
55796,
56565,
57053,
58618,
59625,
61050,
61504,
61700,
62390,
63578,
64694,
65465,
66567,
67994,
70509,
71425,
72295,
73006,
73701,
74435,
75946,
76643,
78966,
79685,
80245,
80874,
81648,
82280,
83317,
83716,
84301,
85218,
87104,
87337,
87764,
87860,
88555
]
} | متى تأسست شركة برايس ووترهاوس كوبرز؟ | برايس ووتر هاوس كوبرز | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
4
],
"minimal_answers_start_byte": [
2378
],
"minimal_answers_end_byte": [
2382
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | Coordinates:
برايس ووترهاوس كوبرز (الاسم التجاري PwC) هي شبكة خدمات مهنية متعددة الجنسيات تتخذ من لندن، المملكة المتحدة مقراً لها. تعد برايس ووترهاوس كوبرز ثاني أكبر شركة خدمات مهنية في العالم خلف ديلويت[1] وتعد واحدة من مراجعي الحسابات الأربع الكبرى جنبا إلى جنب مع ديلويت وإرنست ويونغ وكيه بي إم جي.[2] صنفت قبو المحاسبة 50 برايس ووترهاوس كوبرز كشركة محاسبة مرموقة في العالم على مدار سبع سنوات متتالية بالإضافة إلى أفضل شركة تعمل في أمريكا الشمالية لمدة ثلاث سنوات متتالية.[3]
برايس ووترهاوس كوبرز هي شبكة من الشركات في 158 دولة و 743 موقع مع أكثر من 236000 شخص.[4] اعتبارا من عام 2015 عملت 22٪ من القوى العاملة في آسيا و26٪ في أمريكا الشمالية ومنطقة البحر الكاريبي و32٪ في أوروبا الغربية. بلغت عائدات الشركة العالمية 37.7 مليار دولار في السنة المالية 2017 منها 16 مليار دولار تم الحصول عليها من خلال ممارسة ضمانها و9.46 مليار دولار من خلال ممارستها الضريبية و12.25 مليار دولار من خلال ممارستها الاستشارية.[5] تقدم برايس ووترهاوس كوبرز خدماتها إلى 422 شركة من بين 500 شركة من شركات فورتشين 500.
تأسست الشركة في عام 1998 من خلال اندماج بين كوبرز و ليبراند و برايس وترهاوس. كان لدى كلا الشركتين تاريخ يعود تاريخهما إلى القرن التاسع عشر. تم اختصار الاسم التجاري إلى شركة PwC في سبتمبر 2010 كجزء من جهد تغيير العلامة التجارية.[6]
اعتبارًا من عام 2017 تعد برايس ووترهاوس كوبرز خامس أكبر شركة مملوكة للقطاع الخاص في الولايات المتحدة.[7]
التاريخ
تم إنشاء الشركة في عام 1998 عندما اندمجت كوبرز وليبراند مع برايس وتر هاووس.
كوبرز وليبراند
أسس ويليام كوبر في عام 1854 ممارسة محاسبية في لندن والتي أصبحت إخوة كوبر بعد سبع سنوات عندما انضم إليه إخوته الثلاثة.
في عام 1898 قام روبرت ه. مونتغمري وويليام إم. ليبراند وآدم أ. روس الابن وشقيقه ت. إدوارد روس بتكوين ليبراند وإخوة روس ومونتغمري في الولايات المتحدة.
في عام 1957 اتفق إخوة كوبر وليبراند وإخوة روس ومونتغمري والشركة الكندية ماكدونالد وكوري وشركائهما على تبني اسم كوبرز وليبراند في الممارسة الدولية. في عام 1973 قامت الشركات الثلاثة الأعضاء في المملكة المتحدة والولايات المتحدة وكندا بتغيير اسمهم إلى كوبرز وليبراند.[8] ثم في عام 1980 وسعت شركة كوبرز وليبراند خبرتها في الإعسار بشكل كبير من خلال الحصول على شركة كورك غولي وهي شركة رائدة في هذا المجال في المملكة المتحدة.[9] في عام 1990 في بعض البلدان بما فيها المملكة المتحدة اندمج كوبرز وليبراند مع ديلويت هاسكينز وسيلز ليصبحا كوبرز وليبراند ديلويت في عام 1992 عادوا إلى كوبرز وليبراند.[10]
برايس ووترهاوس
أسس سامويل لويل برايس وهو محاسب ممارسة محاسبية في لندن عام 1849.[11] في عام 1865 دخل "برايس" في شراكة مع "ويليام هوبكنز هولي لاند" و"إدوين ووترهاوس". غادر هولي لاند بعد ذلك بوقت قصير للعمل بمفرده في المحاسبة وكانت الشركة معروفة منذ عام 1874 باسم برايس ووترهاوس وشركاه. (تم إسقاط الفاصلة من الاسم في وقت لاحق). يمكن العثور على اتفاقية الشراكة الأصلية التي وقعها برايس و هوليلاند وووترهاوس في أبراج ساوثوارك أحد المكاتب القديمة المهمة لشركة برايس وتر هاووس كوبرز (التي تم هدمها الآن).[12]
بحلول أواخر القرن التاسع عشر حصلت شركة برايس ووترهاوس على تقدير كبير كشركة محاسبة. نتيجة لتزايد التجارة بين المملكة المتحدة والولايات المتحدة افتتحت برايس ووترهاوس مكتبًا في نيويورك عام 1890 وسرعان ما توسعت الشركة الأمريكية نفسها سريعا. افتتحت الشركة البريطانية الأصلية مكتبًا في مدينة ليفربول في عام 1904 ثم في أي مكان آخر بالمملكة المتحدة وفي جميع أنحاء العالم وفي كل مرة أقامت شراكة منفصلة في كل بلد: كانت ممارسة برايس ووترهاوس في جميع أنحاء العالم اتحادًا بين الشركات المتعاونة التي نمت بشكل عضوي بدلا من أن تكون نتيجة اندماج دولي.
في محاولة أخرى للاستفادة من وفورات الحجم ناقش برايس ووترهاوس وآرثر آندرسن الاندماج في عام 1989[13] ولكن فشلت المفاوضات بشكل رئيسي بسبب تضارب المصالح مثل العلاقات التجارية القوية لآندرسن مع آي بي إم وبرايس ووترهاوس التدقيق في آي بي إم وكذلك الثقافات المختلفة جذريا من الشركتين. قيل من قبل المتورطين في عملية الاندماج الفاشلة أنه في نهاية المناقشة أدرك الشركاء على المائدة أن لديهم وجهات نظر مختلفة حول الأعمال وتم إلغاء الاندماج المحتمل.[14]
1998 إلى الوقت الحاضر
في عام 1998 اندمجت برايس ووترهاوس مع كوبرز وليبراند لتشكيل برايس ووترهاوس كوبرز (مكتوبة بالحرف الصغير "w" وعلبة "C").[15]
بعد الاندماج كان لدى الشركة فرع استشارات مهنية كبيرة كما فعلت شركات محاسبة رئيسية أخرى مما أدى إلى توليد الكثير من رسومها. كانت خدمات الاستشارات الإدارية المنطقة الأسرع نمواً والأكثر ربحية في الممارسة رغم أنها كانت دورية. كان السبب الرئيسي للنمو في التسعينيات هو تنفيذ أنظمة متكاملة لتخطيط موارد المؤسسات للشركات متعددة الجنسيات. وواجهت شركة برايس ووترهاوس كوبرز ضغوطا متزايدة لتجنب تضارب المصالح من خلال عدم تقديم بعض الخدمات الاستشارية ولا سيما تصميم وتنفيذ النظم المالية لعملائها في المراجعة. منذ أن قام بتدقيق نسبة كبيرة من أكبر الشركات في العالم بدأ هذا في الحد من سوق الاستشارات. زادت هذه النزاعات مع تطوير خدمات إضافية بما في ذلك الاستعانة بمصادر خارجية لتكنولوجيا المعلومات وعمليات المكتب الخلفي. ولهذه الأسباب في عام 2000 كان إرنست ويونغ الأولى من بين الأربع الكبرى لبيع خدماته الاستشارية إلى كابجيميني.[16]
أدت تداعيات فضائح إنرون وورلدكوم وغيرها من مراجعات التدقيق المالي إلى تمرير قانون ساربينز أوكسلي (2002) مما حد بشدة من التفاعل بين خدمات الاستشارات الإدارية ومراجعة الحسابات (ضمان). بدأت برايس وتر هاووس كوبرز للاستشارات في إجراء أعمال تحت اسمها الخاص وليس كقسم خدمات استشارات إدارية من برايس وتر هاووس كوبرز. ومن ثم فقد خططت شركة برايس ووترهاوس كوبرز للاستفادة من النمو السريع الذي قامت به الخدمات الاستشارات الإدارية من خلال بيعه لشركة هوليت-باكارد (مقابل 17 مليار دولار أمريكي) لكن المفاوضات توقفت في عام 2000.[17]
في عام 2000 استحوذت شركة برايس ووترهاوس كوبرز على الشريك أنظمة أومنيلوجيكس أكبر شركة استشارية في كندا.[18]
في مارس 2002 أنهت آرثر آندرسن الشركات التابعة في هونغ كونغ والصين المحادثات للانضمام إلى شركة برايس ووترهاوس كوبرز في الصين.[19]
أعلنت برايس وتر هاووس كوبرز في مايو 2002 أن أنشطتها الإستشارية سوف يتم نسجها ككيان مستقل وتوظيف مدير تنفيذي خارجي لإدارة الشركة العالمية. تم التعاقد مع شركة ولف أولينز الاستشارية الخارجية لإنشاء صورة العلامة التجارية للكيان الجديد والذي يسمى "الاثنين".[20] ووصف الرئيس التنفيذي للشركة غريغ بريمان الاسم غير العادي بأنه "كلمة حقيقية ومختصرة ومعروفة وعالمية وملائمة لشركات تعمل بجد لتحقيق النتائج".[21] ومع ذلك تم تنقيح هذه الخطط قريبًا. في أكتوبر 2002 باعت برايس ووترهاوس كوبرز كامل أعمال الاستشارات لشركة آي بي إم لما يقرب من 3.5 مليار دولار من النقد والأوراق المالية. تم استيعاب أعمال الاستشارات لشركة برايس وتر هاووس كوبرز في آي بي إم للخدمات التجارية مما زاد من حجم وإمكانيات ممارسة الاستشارات المتنامية لشركة آي بي إم.[22]
بدأت برايس ووترهاوس كوبرز في إعادة بناء ممارساتها الاستشارية مع عمليات استحواذ مثل مجموعة باراغون الاستشارية وشركة الخدمات التجارية لشركة بيرينغ بوينت في عام 2009.[23] واصلت الشركة هذه العملية من خلال الاستحواذ على الماس للاستشارات الإدارية والتكنولوجيا في نوفمبر 2010[24] وبي آر تي إم في أغسطس 2011.[25] في عام 2012 استحوذت الشركة على شركة لوغان تود وشركائه وهي شركة استشارية للتحليلات والاستشارات الرقمية[26] وشركة منظر عين النملة وهي شركة تطوير واستراتيجية لاستراتيجية وسائل الإعلام الاجتماعية للبناء على إمكانات برايس ووترهاوس كوبرز المتزايدة في مجال الاستشارات الإدارية وإمكانات إشراك العملاء.[27]
في 30 أكتوبر 2013 أعلنت الشركة أنها ستحصل على شركة بوز وشركائه بما في ذلك اسم الشركة وشركائها البالغ عددهم 300 وذلك بعد أن صوّت شركاء بوز وشركائه في شهر ديسمبر على الصفقة. في 3 أبريل 2014[28] بوز وشركائه جنبا إلى جنب مع برايس ووترهاوس كوبرز أسسا الإستراتيجية و.[29][30]
في 4 نوفمبر 2013 استحوذت الشركة على شركاء بي جي تي وهي شركة استشارية رقمية عمرها 17 عامًا.[31]
بعد البحث عن دور النقود الرقمية لأكثر من عامين نشرت شركة برايس ووترهاوس كوبرز تقريرًا مكونًا من سبعة عشر صفحة بعنوان "المال ليس شيئا: فهم سوق العملات المتطورة المتطور" في أغسطس 2015. وخلص التقرير إلى أن العملة التقليدية ستحل محل الأسواق التقليدية الجديدة الأسواق المدفوعة بالتكنولوجيا.[32]
في أكتوبر 2016 أعلنت برايس ووترهاوس كوبرز وإنفست كلود أكبر منصة تطبيقات رقمية في العالم أنهما دخلتا في علاقة عمل مشتركة غير حصرية مصممة لتسريع تبني وتطبيق منصة إنفست كلود للتطبيقات الرقمية. سوف تكون برايس ووترهاوس كوبرز شريكاً مفضلاً في التنفيذ والاستراتيجية لشركة إنفست كلود يركز على تقديم الأعمال وتطوير قدرات تطوير التطبيقات المالية الجديدة.[33]
في يناير 2017 أعلنت برايس ووترهاوس كوبرز عن اتفاقية مدتها خمس سنوات مع جنرال إلكتريك لتوفير خدمات ضريبية مُدارة لشركة جنرال إلكتريك على أساس عالمي ونقل أكثر من 600 من فريق الضرائب العالمي التابع لشركة جنرال إلكتريك إلى شركة برايس ووترهاوس كوبرز. بالإضافة إلى ذلك ستحصل برايس ووترهاوس كوبرز على تقنيات جنرال إلكتريك الضريبية وتوفر خدمات مدارة ليس فقط لشركة جنرال إلكتريك ولكن أيضًا لعملاء برايس ووترهاوس كوبرز الآخرين.[34]
في نوفمبر 2017 قبلت برايس ووترهاوس كوبرز بتكوين كعملة للدفع مقابل الخدمات الاستشارية وهي المرة الأولى التي تقبل فيها الشركة أو أي من شركات المحاسبة الأربعة الكبرى العملة الافتراضية كوسيلة للدفع.[35] قبلت شركة هونغ كونغ في الشركة العملة المشفرة فيما يتعلق بالعمل من الشركات المحلية المتخصصة في تكنولوجيا بلوك تشين والعملات المشفرة.[36]
العمليات
تعتبر عمليات برايس وتر هاووس كوبرز عالمية ولكن تمثل عملياتها في أوروبا 43٪ من الإجمالي وأمريكا الشمالية ومنطقة البحر الكاريبي 41٪.[37][38]
خطوط الخدمة
يتم تنظيم برايس وتر هاووس كوبرز في خطوط الخدمات الثلاثة التالية (يتم سرد أسهم الإيرادات لعام 2017 بين قوسين):[39]
الضمان (42٪) - خدمات التأمين هي تلك المرتبطة عادةً بالتدقيق المالي.
الاستشارات (33٪) - تشمل الخدمات الاستشارية التي تقدمها برايس وتر هاووس كوبرز اثنين من الإدارات الاستشارية الاكتوارية؛ إدارة الحلول الاكتوارية وحلول إدارة التأمين وإدارة فرع فرعي من "خدمات الموارد البشرية". يغطي الاكتواري أساسا خمس مجالات وهي: المعاشات التقاعدية والتأمين على الحياة والتأمين على غير الحياة والصحة والاستثمارات. تتعامل إدارة الحلول الاكتوارية وحلول إدارة التأمين مع التأمين على الحياة والتأمين على غير الحياة والاستثمارات بينما تتعامل إدارة فرع فرعي من "خدمات الموارد البشرية" بشكل رئيسي مع المعاشات التقاعدية وصحة المجموعة.[40] في الولايات المتحدة تخدم برايس وتر هاووس كوبرز الحكومة الفيدرالية الأمريكية من خلال ممارسات القطاع العام. لدى برايس ووترهاوس كوبرز أكثر من 2000 محترف يعملون في واشنطن ميترو كوريدور.[41] توسعت برايس ووترهاوس كوبرز أيضا في وسائل الإعلام الرقمية والمساحة الإعلانية.[42]
الضريبة (25 ٪) - التخطيط الضريبي الدولي والامتثال لقوانين الضرائب المحلية والجمارك واستشارات الموارد البشرية والخدمات القانونية والتسعير التحويلي.
تحليل البيانات
نظرًا لحجمها تستطيع شركة برايس وتر هاووس كوبرز المساهمة في تحليل البيانات في نطاق واسع من المجالات.
حساب حجم سوق الطائرات بدون طيار: نشرت برايس وتر هاووس كوبرز تقريرا يشير إلى أن سوق الطائرات بدون طيار في العالم ستصل إلى ما يقرب من 127 مليار دولار بحلول عام 2020 مع بولندا في طليعة التشريعات للاستخدام التجاري للمركبات الجوية بدون طيار.[43][44]
صاغ برايس ووترهاوس كوبرز العبارة إي7 لوصف الاقتصادات السبعة الناشئة مع توقع الشركة أن تستحوذ على دول مجموعة السبع اليوم بحلول عام 2050. وتشمل هذه الدول الناشئة: الصين وروسيا والهند والمكسيك وإندونيسيا وتركيا والبرازيل.[45]
تقوم برايس وتر هاووس كوبرز بتقييم أقساط المخاطر في البلدان وهو عامل مهم في تحليل تقييم النشاط التجاري.[46][47]
تحلل الشركة التكافؤ في الأجور والمرتبات النسبية للرجال مقابل النساء. في أوائل عام 2017 وجدت شركة برايس ووترهاوس كوبرز في إحدى الدراسات أن الأمر قد يستغرق 24 عامًا لإغلاق فجوة الأجور بين الجنسين.[48]
تنشر برايس وتر هاووس كوبرز مؤشر الاقتصاد منخفض الكربون الذي يقيس مدى قيام مجموعة العشرين بتقليص كثافة الكربون وهي الانبعاثات المرتبطة باستخدام الطاقة.[49][50][51][52]
اقتصاد البحر هو مشروع تحليل طويل الأجل من برايس وتر هاووس كوبرز البرتغال. تم إطلاق اقتصاد البحر قبل عشرة أعوام وهو جزء من مشروع "إتش إي إل إم" لإنشاء منهج متكامل "للاقتصاد الأزرق" الناجح والمستدام.[53][54]
طورت برايس وتر هاووس كوبرز إطار عمل قياس وإطار التأثير الكلي المصمم لمساعدة الشركات في إجراء دراسات التأثير التي ستساعدهم على وضع قيمة على جميع أنشطة الشركة أو منتجاتها أو خدماتها. ووصف ميرفن كينغ رئيس مجلس التقارير الدولي المتكامل ذلك بأنه "خطوة كبيرة إلى الأمام في مساعدة الشركات على التفكير على أساس متكامل وتمكينها من القيام بأعمال تجارية في القرن الحادي والعشرين. كما أنه يساعد على تغيير العقليات لاتخاذ منظور كلي والتحرك نحو إعداد التقارير المتكاملة".[55][56]
المكاتب
لدى برايس ووترهاوس كوبرز شركاء في حوالي 800 مكتب في 157 دولة مع 200000 موظف.[57][58]
المكاتب البارزة: برج المكتب البحري في بوسطن[59] وبرج ماجوا كريسنت شلال المدينة في ميدراند بجنوب أفريقيا.[60]
مباني مكتب برايس وتر هاووس كوبرز البارزة
القاهرة, مصر
برج 185, فرانكفورت, ألمانيا
فيغيروا في ويلشاير, لوس أنجلوس, كاليفورنيا, الولايات المتحدة
ليما, بيرو
مكان المياه العذبة, ملبورن, أستراليا
أوسلو, النرويج
بناية كاسوميغاسيكي, طوكيو, اليابان
وارسو, بولندا
برج برايس وتر هاووس كوبرز, مدريد, إسبانيا
أكرا, غانا
أوكلاند, نيوزيلندا
ليدز, المملكة المتحدة
برج 1 أبراج سيدني الدولية، أستراليا
قائمة الإيرادات التالية وفقًا للمنطقة هي من استعراض برايس وتر هاووس كوبرز السنوي العالمي: 2016.[61]
البنية القانونية
تشير برايس ووترهاوس كوبرز إلى شبكة برايس ووترهاوس كوبرز و / أو واحدة أو أكثر من الشركات الأعضاء فيها وكل منها عبارة عن كيان قانوني منفصل بسبب المتطلبات التشريعية المحلية.[62] مثل كل شركات الخدمات المهنية الأخرى كل شركة عضوة مستقلة مالياً وقانونياً. يتم تنسيق برايس ووترهاوس كوبرز من قبل شركة خاصة محدودة بالضمان بموجب القانون الإنجليزي تسمى برايس ووترهاوس كوبرز العالمية المحدودة.[63] بالإضافة إلى ذلك يتم تسجيل شركة برايس ووترهاوس كوبرز ككيان متعدد التخصصات يوفر أيضًا الخدمات القانونية.[64]
الاسم
تم تشكيل اسم برايس ووتر هاوس كوبرز من خلال الجمع بين أسماء برايس ووترهاوس وكوبرز وليبراند بعد اندماجهما في عام 1998. في 20 سبتمبر 2010 أعادت تسمية برايس ووترهاوس كوبرز على أنها برايس ووترهاوس كوبرز على الرغم من أن الاسم القانوني للشركة بقي برايس ووترهاوس كوبرز.
الشعار
فيما يلي العديد من الشعارات التي استخدمتها الشركة على مر السنين. تم تقديم شعار برايس ووتر هاوس كوبرز الحالي في سبتمبر 2010 عندما غيرت الشركة اسمها التجاري من برايس ووتر هاوس كوبرز إلى بي دبليو سي. تم تصميمه من قبل وولف أولينز.[65][66][67]
شعار كوبرز وليبراند قبل اندماج 1998
شعار برايس ووتر هاوس كوبرز من 1998 إلى 2010
شعار بي دبليو سي من 2010 إلى الوقت الحاضر
أكاديمية الفنون والعلوم السينمائية
استخدمت أكاديمية الفنون والعلوم السينمائية خدمات برايس ووتر هاوس كوبرز لاحتساب الأصوات لجوائز الأوسكار منذ عام 1935.[68] بالإضافة إلى ذلك أشرفت الشركة على انتخابات أكاديمية الفنون والعلوم السينمائية وتعد مستنداتها المالية وهي مسؤولة عن الإيداعات الضريبية للمجموعة.[69]
أفضل خطأ في إعلان الصورة
في حفل توزيع جوائز الأوسكار التاسع والثمانون في عام 2017 تم الإعلان عن لا لا لاند بشكل غير صحيح على أنه الفائز بجائزة الأوسكار لأفضل فيلم بعدما قام شريك برايس ووتر هاوس كوبرز بريان كولينان بإعطاء المقدمين وارن بيتي وفاي دوناوي المغلف الخاطئ. كانت برايس ووترهاوس كوبرز مسؤولة عن جدولة النتائج وإعداد المغلفات وتسليمها إلى مقدمي العروض.[70] كان يطلق عليه "سوء الفوضى كما يمكن أن تتخيل".[71] اتخذت الشركة "المسؤولية الكاملة" عن تسليم المغلف الخطأ واعتذرت عن الخطأ[72] واعترفت بأن كولينان وشريكتها في شركة برايس ووترهاوس كوبرز روزا لم يتبعا البروتوكولات لتصحيح الخطأ بسرعة. في مارس 2017 صوت مجلس محافظي الأكاديمية لصالح الاحتفاظ بخدمات شركة المحاسبة برايس ووترهاوس كوبرز على الرغم من الاختلاط قائلاً: "تم وضع بروتوكولات جديدة بما في ذلك إشراف أكبر من رئيس شركة برايس ووترهاوس كوبرز في الولايات المتحدة تيم ريان".[73]
الرعاية
الرياضة
ترعى برايس ووتر هاوس كوبرز مجلة كرة القدم الكندية الأسبوعية على الإنترنت.[74]
منذ عام 2011 كانت برايس ووترهاوس كوبرز ترعى الاتحاد الملكي البلجيكي لكرة القدم والمنتخب الوطني الشياطين الحمر.[75]
رعت الشركة تسعة رياضيين كنديين في عام 2011: راكب الدراجة الهوائية رايدر هيسجيدال والمتزلجان الفائزان بالميداليات الذهبية الأولمبية تشارلز وفرانسوا هاملن والمصارعة الحرة كارول هيونه ومتسلق جبال الألب مات هالات وأربعة رياضيين إضافيين.[76]
رعت برايس ووترهاوس كوبرز منتخب هولندا لكرة القدم منذ عام 1992.[77]
في مايو 2016 وافقت برايس ووترهاوس كوبرز على تجديد رعايتهم للاتحاد الإيرلندي للرجبي لمدة أربع سنوات أخرى. تشمل الرعاية شركة برايس ووترهاوس كوبرز التي تواصل كونها الراعي الرسمي لفرق أيرلندا تحت 20 سنة وأيرلندا تحت 19 سنة وأيرلندا تحت 18 سنة.[78]
مددت برايس ووترهاوس كوبرز من رعايتها لبطولة اللاعبين الخاصة برابطة جولفر المحترفة حتى عام 2017. وستكون الشركة واحدة من "شركتين فخريتين" فقط من فعاليات جولة المحترفين السنوية التي تقام كل عام في سوغراس.[79]
الجوائز
ترعى برايس ووترهاوس كوبرز المدير المالي الكندي للعام.[80]
أنشأت برايس ووترهاوس كوبرز جوائز بناء الثقة العامة في الإبلاغ عن الشركات في عام 2002 والتي تغطي الآن 100 و250 والقطاع الخاص والعام والخيري لما مجموعه 18 جائزة.[81]
الشركات الناشئة
في عام 2010 أعلنت ستارت أب بوت كامب كوبينهاغن أن شركة برايس ووتر هاوس كوبرز الدانمارك قد وقعت اتفاقية رعاية معها مما جعل برايس ووتر هاوس كوبرز أول راع توقع لها.[82]
في عام 2010 بدأت برايس ووترهاوس كوبرز برعاية منظمة سلاش غير الربحية الدولية التي تنظم الأحداث التي تطابق رواد الأعمال والمواهب التقنية مع الشركات الكبرى والمستثمرين.[83]
ترعى برايس ووترهاوس كوبرز أيقونات النمو السريع وهو مؤتمر يسلط الضوء على الأفكار من بناة الأعمال الناجحة ومجموعة من الحاضرين مؤسسي الشركات ذات النمو السريع في الإيرادات وتقديم النصائح والتعلم العملي في جلسات مؤسس إلى مؤسس.[84]
يرعى نادي برايس ووتر هاوس كوبرز لرواد الأعمال الأعضاء من خلال شركاء المجتمع بما في ذلك مدرسة رجال الأعمال الاجتماعيين والمؤسسات الاجتماعية في المملكة المتحدة.[85]
آخرون
في فبراير 2011 كانت برايس ووترهاوس كوبرز راعية النقاش المتلفز "مستقبل التوظيف: الغرب لا يعمل" والذي تم تصويره في اجتماع المنتدى الاقتصادي العالمي السنوي.[86] كانت الشركة شريكا استراتيجيا مع المنتدى الاقتصادي العالمي منذ الثمانينات.[87]
ترعى برايس ووترهاوس كوبرز مؤسسة خيرية تأسست عام 1949 تتمثل مهمتها في "تقديم المساهمات لأفراد الشركة في أوقات الشدائد المالية من خلال صندوق رعاية الأشخاص والمنظمات غير الربحية التي تدعم وتروج التعليم والنزاهة الإنسانية".[88]
في عام 2016 كانت برايس ووترهاوس كوبرز راعية لقمة الرؤساء التنفيذيين لأبيك المنعقد في بيرو.[89][90]
الشركة هي الراعية لملتقى عالم الهاتف النقال[91] والمنتدى الاقتصادي العالمي.[92][92]
برايس ووترهاوس كوبرز ترعى برايس ووترهاوس كوبرز لفن التمثيل الإيمائي وهي فرقة مسرحية تنتج عرضًا واسع النطاق يهدف إلى جلب الفرح للأطفال من المدارس داخل المدينة والجمعيات الخيرية.[93] في عام 2017 كان إنتاجها من هانسل وجريتل هو إنتاجها الحادية والثلاثين لفن التمثيل الإيمائي كجزء من برنامج شئون المجتمع المحلي الذي يدعم المجتمع المحلي.[94]
والشركة هي شريك مع الأوركسترا الموسيقية الملكية في هولندا.[95]
وترعى برايس ووترهاوس كوبرز حملة الشراء الاجتماعي وهي الحملة الرائدة للمؤسسة الاجتماعية في المملكة المتحدة التي تبني أسواق المؤسسات الاجتماعية في القطاعين العام والخاص. يشترك في رعاية تحدي الشركات الاجتماعية برعاية برايس ووترهاوس كوبرز المؤسسة الاجتماعية في المملكة المتحدة ومكتب مجلس الوزراء لجلب أعمال رفيعة المستوى معاً للالتزام بإنفاق مليار جنيه إسترليني مع المؤسسات الاجتماعية بحلول عام 2020.[96]
تدعم الشركة مسرح أولد فيك في لندن.[97]
"رفاهية النساء" هي منظمة غير ربحية تعمل على تحسين صحة النساء والأطفال بدعم من برايس ووترهاوس كوبرز.[98]
ترعى برايس ووترهاوس كوبرز جوائز المملكة المتحدة للأعمال الخاصة.[99][100]
شؤون الشركة والثقافة
ثقافة الشركات العامة
بالمقارنة مع الثلاثة الآخرين من "الأربعة الكبار" فإن شركة برايس ووترهاوس كوبرز لديها مناخ "أقل تنافسية".[101] ووفقًا لأحد المراقبين فإن جوهر العمل هو كيفية تقدير الشركة وتشجيع "الاختلاف من خلال بناء بيئة يمكن للجميع أن يكونوا فيها".[102] توظف الشركة أعدادًا كبيرة من العمال الشباب مع 80 بالمائة من القوى العاملة في الألفية. تستخدم برايس ووترهاوس كوبرز التعليم لسد الفجوة الثقافية بين الأجيال.[103] كما تنفذ الشركة أيضًا "خطة تحسين الربط لتعزيز مشاركة الموظفين".[104] تعتمد برايس ووترهاوس كوبرز على مشاركة الموظفين للمعرفة والتعلم. كبار الموظفين تسهيل التعلم. تعليم الجيل القادم ما يعرفونه هو أحد المفاتيح التي تضمن أن برايس ووترهاوس كوبرز يمكن أن تجلب قيمة لعملائها.[105]
تلتزم برايس ووترهاوس كوبرز بالتنوع في مكان العمل حيث تعقد "أسبوع التنوع العالمي" السنوي.[106]
لتعزيز الشمولية والتنوع والمساواة والاحترام والتسامح في بيئة عمل محترمة أطلقت برايس ووترهاوس كوبرز هولندا مشروع غلي: شبكة مثلي الشاذون والسحاقيات وكل شخص آخر.[107]
المؤسسة الخيرية
تشترك مؤسسة برايس ووترهاوس كوبر الخيرية وهي كيان منفصل عن الشركة في أهداف مماثلة وفقا لما ذكره فرانك غوديا وهو أمين وعضو في مجلس إدارة المؤسسة. تركز المؤسسة على الإنسانية والتعليم للأطفال وقدامى المحاربين.[108]
أهداف التنمية المستدامة: مجلس الأعمال العالمي للتنمية المستدامة
نشرت برايس ووترهاوس كوبرز تقريرا يتضمن بيانات عن وعي أهداف التنمية المستدامة وعن من ينظر إليه على أنه الكيان المسؤول عن جلب أهداف التنمية المستدامة إلى السوق.[109]
دعم التعليم
في عام 2015 منحت شركة برايس ووترهاوس كوبرز تبرعاً بقيمة 100.000 دولار إلى كلية الأعمال بجامعة فلوريدا الدولية وكلية المحاسبة.[110]
حقوق العمال
في عام 2011 تم تعيين شركة برايس ووترهاوس كوبرز لإجراء مراقبة مستقلة لشركة التطوير والاستثمار السياحي وهي سياسة ممارسات التوظيف لشركة التطوير والاستثمار السياحي والتي تم طرحها بالفعل في عام 2009. وكانت شركة التطوير والاستثمار السياحي أول شركة تطوير كبرى في الشرق الأوسط في أبوظبي تقدم مثل هذه السياسة التي تهدف إلى حماية رفاهية العمال الذين يعملون من قبل المقاولين والمقاولين من الباطن.[111][112][113]
سياسة ساعات العمل المرنة
يمكن للموظفين في برايس ووترهاوس كوبرز أن يقترحوا ساعات العمل الخاصة بهم لكن الشركة ليس عليها الامتثال.[114][115]
"مدونة السلوك" العالمية
في عام 2002 نشرت شركة برايس ووترهاوس كوبرز أول مدونة عالمية لقواعد السلوك لمهنة المحاسبة لمساعدة موظفيها حول العالم على الحفاظ على ثقافة الأخلاق والنزاهة.[116] في نوفمبر 2016 قامت الشركة بتحديث مدونة قواعد السلوك الخاصة بها.[117]
إستراتيجية و
"إستراتيجية و" وبرايس ووتر هاوس كوبرز أصدرتا "إستراتيجية + الأعمال" وهي مجلة على الإنترنت تناقش جوانب استراتيجية الأعمال والمسائل ذات الصلة.[118][119]
الشراكات
مؤتمر القمة العشرين لعام 2020
في مايو 2016 في مقر الأمم المتحدة في نيويورك كانت شركة برايس ووترهاوس كوبرز واحدة من الرعاة الرئيسيين لمؤتمر القمة العشرين لعام 2020. جمعت القمة أكثر من 400 شخص لمناقشة كيفية توفير الهوية الرقمية للجميع وهو هدف التنمية المستدامة المحدد بما في ذلك 1.5 مليار شخص يعيشون دون أي شكل من أشكال التعرف المعترف بها.[120] انضم خبراء في سلسلة الكتل وغيرها من تقنيات التشفير مع ممثلي هيئات المعايير الفنية لتحديد كيف يمكن للخبرات التقنية وغيرها من القطاع الخاص تحقيق الهدف.[121][122]
هو لأجلها
برايس ووتر هاوس كوبرز هي الشريك المؤسس لهيئة الأمم المتحدة للمرأة لمبادرة هو لأجلها لتعزيز المساواة بين الجنسين.[123] ابتكرت المبادرة دورة تدريبية على الإنترنت تضم مايكل كيميل وهو أستاذ متميز في جامعة ولاية نيويورك في علم الاجتماع ودراسات النوع الاجتماعي في جامعة ستوني بروك التي تهدف إلى زيادة الوعي بالانحياز الجنساني اللاشعوري في حياة الشركات.[124] إيما واتسون الممثلة البريطانية وسفيرة الأمم المتحدة للنوايا الحسنة للنساء هي من أبرز المؤيدين لحملة "هو لأجلها" للنساء في الأمم المتحدة.[125]
جوجل
في عام 2014 أعلنت شركة جوجل عن شراكتها مع شركة برايس ووترهاوس كوبرز لتشجيع تبني الحوسبة السحابية بين الشركات.[126] تعتبر الشراكة مع جوجل جزءًا من قرار شركة برايس ووترهاوس كوبرز للبدء في نقل نشاطها التجاري إلى الحوسبة السحابية.[127][128] برايس ووترهاوس كوبرز هي واحدة من بين ثلاثة ملايين عميل تجاري يستخدمون الخدمات المدفوعة من خلال جوجل أبز والتي كانت تُعرف سابقًا باسم أبز للعمل.[129]
كورسيرا
أطلقت الشركة بالشراكة مع كورسيرا برنامجًا تعليميًا من خمسة أصناف على الإنترنت يسمى "تحليل البيانات ومهارات العرض".[130]
مؤسسة هيوليت باكارد
بدأت برايس ووتر هاوس كوبرز بتضمين مؤسسة هيوليت باكارد ونظام أسماء النطاقات لتحليلات البرامج الضارة في حافظة خدمات تقييم الأمن.[131]
دي إكس سي لتكنولوجيا المعلومات
مزود تكنولوجيا المعلومات دي إكس سي للتكنولوجيا مع برايس ووتر هاوس كوبرز لإدخال التكنولوجيا الرقمية إلى الشركات.[132]
أوراكل
في يناير 2017 أعلنت أوراكل وبرايس ووترهاوس كوبرز عن تعاونهما الدولي لتقديم حلول الامتثال للمعايير الدولية لإعداد التقارير المالية رقم (9).[133]
SAP-ERP
وقعت شركة كريم للأقمشة المحدودة وهي فرع من مجموعة بورباني اتفاقية شراكة مع شركة برايس ووترهاوس كوبرز في فبراير 2017 لتنفيذ نظام SAP-ERP.[134]
سيلز فورس - إن إس آي
في نوفمبر 2016 استحوذت شركة برايس ووتر هاوس كوبرز على شركة الاستشارات / التكنولوجيا إن إس آي دي إم سي سي أكبر شريك تنفيذ لشركة سيلز فورس في الشرق الأوسط.[135]
مايكروسوفت
في عام 2013 شكّلت برايس ووتر هاوس كوبرز ومؤسسة مايكروسوفت تحالفًا استراتيجيًا لمساعدة الشركات العاملة في مشاريع تحويل المؤسسات باستخدام تقنية حلول الأعمال من مايكروسوفت. في عام 2016 انضمت برايس ووتر هاوس كوبرز مع مايكروسوفت في الهند لتقديم خدمات كلتا الشركتين لمجتمع الأعمال في الهند.[136]
الأمم المتحدة
شركاء برايس ووتر هاوس كوبرز مع الأمم المتحدة للمساعدة في الحفاظ على تحديث أنظمة المراقبة التابعة للمنظمة الدولية.[137] كما تعاونت المنظمتان لإنشاء دورة حول التحيز اللاواعي.[138]
سلسلة في
في 15 مايو 2017 أعلنت برايس ووتر هاوس كوبرز الصين وبرايس ووتر هاوس كوبرز سنغافورة عن شراكة مع سلسلة في وهي إحدى الشركات المزودة للخدمات المجتمعية المدمجة في سنغافورة.[139]
طلب الشبكة
في 26 مارس 2018 أعلنت برايس ووتر هاوس كوبرز فرنسا عن شراكة مع طلب الشبكة وهي مزود خدمات سلسلة بلوك في سنغافورة والتي شكلت شراكة مع معمل سلسلة بلوك الأفريقية الفرنكفونية.[140]
الموظفون
من عام 2010 حتى عام 2016 ارتفع عدد الموظفين في جميع أنحاء العالم من حوالي 160،000 إلى أكثر من 223،000 موظف. أكبر نسبة من العمال يعملون في أوروبا.[141] تؤكد برايس ووتر هاوس كوبرز على الدور الذي يؤديه المديرون التنفيذيون في تحول الشركات لتلبية احتياجات سوق القرن الواحد والعشرين.[142]
فيما يلي رسم بياني لعدد الموظفين في كل منطقة من مناطق العالم اعتبارًا من الربع الأول من عام 2017.[143]
الخريجين
أبرز الخريجين المتميزين:
فيل نايت - مؤسس شركة نايكي.[144]
إد باستيان - الرئيس التنفيذي لشركة خطوط دلتا الجوية.[145]
ريتش كريمر - رئيس مجلس الإدارة والرئيس التنفيذي لشركة شركة غوديير للإطارات والمطاط.[146]
براد تيلدن - الرئيس التنفيذي ورئيس خطوط آلاسكا الجوية.[147]
السير إيان باول - رئيس شركة كابيتا شركة الاستعانة بمصادر خارجية.[148]
ويندل ويكس - رئيس كورنينغ إنكوربوريتد.[149]
مايك دولي - مؤلف ومتحدث ورجل أعمال.[150]
توني هارينغتون - الرئيس التنفيذي لشركة مينتر إليسون.[151]
الجائزة
صنّفت برايس ووتر هاوس كوبرز في المرتبة 175 على قائمة أفضل أرباب العمل في كندا وفي المرتبة الخامسة في قائمة أكبر الشركات الخاصة في أمريكا وفي المرتبة السادسة والخمسون بعد المائتين على قائمة أفضل أصحاب الأعمال في أمريكا.[152]
عصر الإعلان المسمى مركز خبرة برايس ووتر هاوس كوبرز للخدمات الرقمية واحد من أفضل أربعة أماكن للعمل في الإعلان والوسائط في عام 2016.[153]
منحت نشرة المحاسبة الدولية برايس ووتر هاوس كوبرز جائزة "ابتكار مراجعة الحسابات للعام" لعام 2016.[154]
فازت برايس ووتر هاوس كوبرز سنغافورة بجائزة أفضل الممارسات في عام 2016 من معهد سنغافورة للمحاسبين القانونيين.[155]
أقرت جوائز اختيار العملاء الماليين الأستراليين برايس ووتر هاوس كوبرز بجائزة السوق الرائدة الأسترالية لعام 2017.[156]
لقد تم الاعتراف بشركة برايس ووتر هاوس كوبرز أستراليا من قبل العملاء كشركة رائدة في السوق في حفل جوائز الاختيار المالي لعام 2016.[157]
في عام 2016 عينت براند فاينانس برايس ووتر هاوس كوبرز كواحدة من أقوى العلامات التجارية للأعمال التجارية وواحدة من أقوى عشر علامات تجارية في العالم في مؤشرها السنوي.[158]
صنّفت برايس ووتر هاوس كوبرز في المرتبة الثالثة في أفضل 12 شركة للتنوع العالمي في شركة دايفرستي.[159]
للسنة الثانية على التوالي فازت شركة برايس ووترهاوس كوبرز بجائزة أفضل شركة استشارية عالمية في مجال المشاريع.[160]
احتلت المجلة الاقتصادية "الاستراجية + الأعمال" التي تصدرها "الإستراتيجية و" المرتبة الرابعة في الأبحاث الرئيسية ومراكز الفكر العالمية من قبل برنامج الدبابات الفكرية العالمية والجمعيات المدنية.[161]
احتلت برايس ووترهاوس كوبرز المرتبة الأولى في قائمة أفضل 100 موظف من خريجي تايمز لعام 2016 وذلك للسنة الثالثة عشر على التوالي القياسية.[162][163]
للسنة الرابعة عشرة على التوالي احتلت برايس ووترهاوس كوبرز البرازيل المرتبة الأولى في فئة التدقيق في قائمة مجلة كارتا كابيتال التي تحمل اسم (أكثر شركات البرازيل إثارة للإعجاب).[164]
تم اختيار شركة برايس ووترهاوس كوبرز الولايات المتحدة كواحدة من "أفضل 100 شركة للعمل في فورتشن" للعام العاشر على التوالي من 13 عامًا على القائمة.[165]
فازت برايس ووترهاوس كوبرز الهند بجائزة رابطة شركات الاستشارات الإدارية العالمية للأضواء في فئة استراتيجيات النمو.[166]
الخلافات
التمييز في العمل الجنساني
في عام 1989 قررت المحكمة العليا للولايات المتحدة أن على برايس ووترهاوس كوبرز أن تثبت بفارق كبير في الأدلة التي تفيد بأن القرار المتعلق بالعمالة كان سيبدو على حاله إذا لم يحدث تمييز جنسي. فشلت شركة المحاسبة في إثبات أن القرار نفسه بتأجيل ترويج شركة آن هوبكنز للشراكة كان سيحدث في غياب التمييز على أساس الجنس وبالتالي فإن قرار التوظيف يشكل تمييزًا جنسيًا بموجب المادة السابعة من قانون الحقوق المدنية لعام 1964. كانت أهمية حكم المحكمة العليا ذات شقين. أولاً أثبتت أن القوالب النمطية للجنسين قابلة للتطبيق كتمييز جنسي. وثانياً أنشأت الإطار المختلط الدافع كإطار استدلالي لإثبات التمييز بموجب نظرية معاملة متباينة حتى عندما تكون هناك أسباب قانونية لعمل العمالة المعاكسة.[167] تم وضع ترشيح هوبكنز للشراكة على أساس غير مسمى. استقالت في النهاية ورفعت دعوى ضد الشركة بسبب التمييز الجنسي المهني قائلة أن عدم الترويج لها جاء بعد ضغوط للمشي والتحدث وارتداء الملابس والتصرف أكثر "بشكل أنثوي".[168]
في عام 1990 أمر قاضي المقاطعة الفيدرالية في واشنطن الشركة جعل هوبكنز شريكا. كانت هذه هي المرة الأولى التي تمنح فيها المحكمة شراكة في شركة مهنية كعلاج للتمييز الجنسي أو العنصري.[169]
بعد هذه الدعوى تلقت الشركة اهتمامًا من وسائل الإعلام بسبب ممارساتها التمييزية في العمل تجاه الذكور أيضًا. على الرغم من حدوث حوادث تهميش العمالة هذه في حالات نادرة إلا أن هناك العديد من حالات المعاملة غير العادلة في العمل.[170]
مشكلات الضرائب
تلقت برايس ووترهاوس كوبرز مبلغ 55 مليون دولار من شركة كاتربيلر لتطوير نظام لتجنب الضرائب وفقاً لتحقيقات في مجلس الشيوخ الأمريكي. تم تحويل الأرباح التي تبلغ قيمتها 8 مليارات دولار من الولايات المتحدة إلى سويسرا مما جعل من الممكن توفير أكثر من 2.4 مليار دولار من الضرائب الأمريكية على مدى عقد من الزمان. في سويسرا تم فرض ضرائب على الأرباح بنسبة 4٪.[171] وعلق شريك من شركة برايس ووترهاوس كوبرز شارك في تصميم خطة توفير الضرائب: "سنكون جميعًا متقاعدين عند ذلك ... يأتي على المراجعة".[172]
في عام 1990 استحوذت دائرة الإيرادات الداخلية الأمريكية على معظم أصول ويلي نيلسون بدعوى أنه مستحق عليه 32 مليون دولار من الضرائب المتأخرة بما في ذلك الغرامات والفوائد.[173] رفع دعوى قضائية ضد "برايس ووترهاوس كوبرز" زاعمًا أنهم وضعوه في ملاجئ ضريبية لم يتم رفضها في وقت لاحق من مصلحة الضرائب. تمت تسوية الدعوى مقابل مبلغ لم يتم الإفصاح عنه.[174]
المجموعة العالمية الأمريكية
قالت مجلة بيزنس ويك أن برايس ووترهاوس كوبرز كانت مدققة حسابات المجموعة العالمية الأمريكية خلال سنوات من "المعاملات المشكوك فيها". قالت المجموعة العالمية الأمريكية في 30 مارس 2005 أن التعامل مع شركة تأمين مقرها باربادوس على سبيل المثال ربما يكون قد تم حسابه بشكل غير صحيح على مدى السنوات الأربعة عشر الماضية لأن شركة تابعة للمجموعة العالمية الأمريكية ربما كانت تغطي سرا خسائر شركة التأمين تلك.[175]
وقال بيزنيس ويك أن شركة برايس ووترهاوس كوبرز قد "أسقطت الكرة" على الصفقات بين المجموعة العالمية الأمريكية وشركة جنرال ري التابعة لشركة بيركشير هاثاواي التي حولت 500 مليون دولار من المطالبات والعلاوات المتوقعة لشركة التأمين الأمريكية. وتساءلت "بيزنيس ويك": "هل قام المدقق بعمله من خلال التحقق من أن المجموعة العالمية الأمريكية كانت تتحمل المخاطرة فيما يتعلق بالمطالبات التي تتجاوز 500 مليون دولار وبالتالي سمح للمجموعة العالمية الأمريكية بمحاسبة الصفقة كضمان؟ وهذا هو الحساب 101 في أي صفقة لإعادة التأمين".
كما تم انتقاد شركة برايس ووتر هاوس كوبرز من قبل العديد من الشهود خلال التحقيق في انهيار المجموعة العالمية الأمريكية بعد أن كانت شركة التأمين غير قادرة على الوفاء بالتزاماتها الضمانية إلى غولدمان ساكس. كان من المتوقع أن تغطي شركة التأمين الفرق في القيمة بين عقود مقايضة العجز عن سداد الائتمان التي باعتها لشركة غولدمان ساكس لكن رئيس الوحدة في المجموعة العالمية الأمريكية لم يوافق على التقييم الذي قدمه بنك غولدمان. ووفقًا لمذكرة نشرتها بزنس إنسايدر تساءل الشهود كيف أن برايس ووتر هاوس كوبرز كانت تقوم بالتوقيع على حسابات كل من المجموعة العالمية الأمريكية وغولدمان ساكس عندما كانوا يستخدمون أساليب تقييم مختلفة لعقود المقايضة (وبالتالي حجزوا قيمًا مختلفة لهم في حساباتهم).[176]
إيقاف تشوأوياما
كانت شركة تشوأوياما للتدقيق المحاسبي الشركة اليابانية التابعة لخدمات ضمان برايس ووتر هاوس كوبرز من أبريل 2000 إلى 2006.[177] في مايو 2006 أوقفت وكالة الخدمات المالية اليابانية تشوأوياما من تقديم بعض خدمات المراجعة القانونية لمدة شهرين[178] في أعقاب انهيار شركة مستحضرات التجميل كانيبو والتي تم العثور على ثلاثة من الشركاء الذين يساعدون في الاحتيال المحاسبي لزيادة الأرباح من قبل شركة حوالي 1.9 مليار دولار على مدى خمس سنوات. وقد حكم على المحاسبين بالسجن لمدة تصل إلى 18 شهراً من محكمة مقاطعة طوكيو بعد أن اعتبر القاضي أن لهم "دورًا سلبيًا" في الجريمة.[179] وكان هذا الإيقاف هو الأول من نوعه الذي فرض على شركة محاسبة كبرى في البلاد. واضطر العديد من أكبر عملاء الشركة إلى العثور على مراجعي حسابات بديلين قبل بدء الإيقاف في يوليو.[180]
بعد فترة وجيزة من إيقاف تشوأوياما تصرفت برايس ووتر هاوس كوبرز بسرعة لوقف أي استنزاف ممكن للعملاء نتيجة لهذه الفضيحة. وأنشأت شركة برايس ووتر هاوس كوبرز آراتا وانتقل بعض المحاسبين في تشوأوياما (لكن معظم الأقسام الدولية) إلى الشركة الجديدة. استأنفت تشوأوياما عملياتها في 1 سبتمبر 2006 تحت اسم ميسوزو. ومع ذلك وبحلول هذه النقطة كان لدى الشركتين عدد عملاء أقل بنسبة 30٪ من عملاء تشوأوياما قبل إيقافها. تم حل ميسوزو في يوليو 2007.[181][182]
تسوية تيكو
في يوليو 2007 وافقت برايس ووتر هاوس كوبرز على دفع 229 مليون دولار أمريكي لتسوية دعوى قضائية جماعية قدمها المساهمون في تيكو العالمية المحدودة بسبب تزوير مالي بملايين الدولارات. تم إدانة الرئيس التنفيذي والمدير المالي لشركة تيكو بنهب 600 مليون دولار من الشركة.[183]
قضية ساتيام
في يناير 2009 تم انتقاد شركة برايس ووترهاوس كوبرز[184][185][186][187][188] جنبا إلى جنب مع مروجي شركة ساتيام وهي شركة هندية لتكنولوجيا المعلومات مدرجة في بورصة نازداك في عملية احتيال بقيمة 1.5 مليار دولار.[189] كتبت برايس ووترهاوس كوبرز خطابًا إلى مجلس إدارة شركة ساتيام بأن تدقيقها قد يكون "غير دقيق وغير موثوق به" بسبب الإفصاحات التي قدمها رئيس ساتيام (سابقاً) وسحب فيما بعد آراء التدقيق الخاصة به.[190] كانت الذراع الأمريكية لشركة برايس ووترهاوس كوبرز في الولايات المتحدة "المراجعة عن الإيداعات الأمريكية لساتيام".[191] وبالتالي تم رفع دعاوى قضائية في الولايات المتحدة مع شركة برايس ووترهاوس كوبرز. اتهم مكتب التحقيقات المركزي الهندي شريكين لشركة برايس واترهاوس كوبرز وسرينيفاس تالوري وسوبراماني غوبالاكريشنان بعلاقة مع فضيحة ساتيام. منذ أن اندلعت الفضيحة تقاعد سوبراماني غوبالاكريشنان من الشركة بعد بلوغ سن التقاعد الإلزامي في حين ظل تلوري موقوفا من الشركة.[192][193]
في عام 2015 قالت برايس واترهاوس كوبرز الهند أنها أصيبت بخيبة أمل من حكم المحكمة على القضية "كما ذكرنا مرارًا لم يتم تقديم أي دليل على الإطلاق بأن أيًا من شركائنا السابقين سوبراماني غوبالاكريشنان أو سرينيفاس تالوري كانوا متورطين في التزوير الذي تقوده الإدارة في شركة ساتيام. نحن نفهم أن غوبال وتالوري يفكران في تقديم استئناف ضد هذا الحكم".[194] وفي عام 2018 حظرت شركة برايس واترهاوس كوبرز من قبل هيئة الأوراق المالية الهندية من تقديم خدمات التدقيق للشركات المدرجة في البورصة لمدة عامين وغرمت شركة برايس واترهاوس كوبرز مبلغ 2 مليون دولار بالإضافة إلى الإيقاف.[195]
محاكمات يوكوس
كانت يوكوس شركة نفط وغاز روسية كانت هدفاً لملاحقات قضائية ذات دوافع سياسية من قبل السلطات الروسية. تم بيع أصول الشركة للضرائب غير المدفوعة المزعومة وأعلن إفلاسها. كانت عمليات مراجعة حسابات برايس ووترهاوس كوبرز بمثابة الأساس لدفاع الشركة في سلسلة من المحاكمات المستمرة ضد الرئيس التنفيذي السابق ميخائيل خودوركوفسكي والمساهم السابق في الأغلبية بلاتون ليبيديف. ثم ذهبت السلطات الروسية بعد برايس ووترهاوس كوبرز. وفي مارس 2007 داهمت الشرطة مكاتب شركة برايس ووترهاوس كوبرز في موسكو وصادرت وثائق تتعلق بشركة يوكوس واتهمت شركة برايس ووترهاوس كوبرز وأدانتها بعدم دفع 243 مليون روبل أو 9.4 مليون دولار كضرائب. سحبت شركة برايس ووترهاوس كوبرز عمليات التدقيق في يوكوس وبعد أقل من أسبوعين قامت السلطات بتطهير شركة برايس ووترهاوس كوبرز من أي مخالفات فيما يتعلق بمراجعة الحسابات.[196][197]
"في عام 2007 ومع توقع الإفراج المشروط في الأفق قام نفس المدعين العامين - مع ما يبدو أنه تواطؤ لشركة برايس ووترهاوس كوبرز شركة المحاسبة في يوكوس منذ فترة طويلة - بإدانة الرجلين (ميخائيل ب. خودوركوفسكي وبلاتون ليبيديف) مرة أخرى جولة جديدة من رسوم كافكا".[198]
في عام 2010 تم الكشف عن أن الحكومة الروسية وضعت ضغوطا على شركة برايس ووترهاوس كوبرز لسحب عمليات التدقيق.[199][200]
وذكرت برقية من السفارة الأمريكية في موسكو أن المحاكمة ذات دوافع سياسية وأن الإيداع في محكمة أمريكية من قبل شركة برايس ووترهاوس كوبرز قد يُظهر أن شركة برايس ووترهاوس كوبرز قد ضغطت عليها الحكومة الروسية لسحب عمليات التدقيق السابقة في يوكوس. وأشار مصدر في السفارة إلى أنه إذا لم يتم سحب عمليات التدقيق بشكل صحيح "فإن ذلك سيؤدي إلى تشويه سمعة شركة برايس ووترهاوس كوبرز الدولية".[201][202]
جلوبل تراست بنك ليمتد ودي إس كيو سوفتوير
تقوم وكالة المعايير المحاسبية الهندية بالتحقيق مع شركاء شركة برايس ووترهاوس كوبرز للإهمال المهني في قضية بنك غلوبال ترست المحدود لعام 2007 مثل ساتيام كما كان مقر البنك العالمي في حيدر آباد. أدى هذا إلى منع بنك الاحتياطي الهندي برايس ووترهاوس كوبرز من مراجعة أي شركة مالية لأكثر من عام.[203][204][205] كما كانت برايس ووترهاوس كوبرز مرتبطة بفضيحة المحاسبة في دي إس كيو للبرمجيات في الهند.[206] بعد فضيحة "ساتيام" طلبت "جمعية شكاوى المستثمر الصغير" ومقرها مومباي من هيئة الأوراق المالية الهندية أن تحظر شركة برايس ووترهاوس كوبرز بشكل دائم واستولت على أصولها في الهند متذرعة بمزيد من الفضائح مثل "التلاعب في أسهم كيتان باريخ".[207]
قضية ترانس نفط روسيا
عند الانتهاء من بناء خط أنابيب إسبو (شرق سيبيريا والمحيط الهادئ) بواسطة ترانس نفط في ديسمبر 2010 اقترح تقرير رسمي من غرفة تدقيق الاتحاد الروسي أن أربعة مليارات دولار قد تمت سرقتها من قبل المطلعين على شؤون ترانس نفط.[208] دعا رئيس مجلس الاتحاد سيرجي ميرونوف إلى إجراء تحقيق. وقد اتهم أليكسي نافالني وهو مساهم في أقلية في ترانس نفط ومحامٍ الشركة بارتكاب مخالفات في مدونته الشخصية وانتقد شركة برايس ووترهاوس كوبرز مراقبي ترانس نفط بتجاهل تحذيراته. ونفت برايس ووترهاوس كوبرز ارتكاب أي مخالفة قائلة: "نعتقد أنه لا يوجد على الإطلاق أي أساس لمثل هذه الادعاءات ونحن نقف وراء عملنا لصالح منظمة ترانس نفط".[209]
نورثرن روك
في عام 2007 تم انتقاد شركة برايس ووتر هاوس كوبرز من قبل لجنة اختيار الخزانة في برلمان المملكة المتحدة لمساعدة بنك نورثرن روك وهي شركة تابعة للشركة لبيع أصول الرهن العقاري في حين تعمل أيضًا كمدققة حسابات.[210][211] في عام 2011 انتقد أحد لجان مجلس اللوردات شركة برايس ووتر هاوس كوبرز لعدم لفت الانتباه إلى المخاطر في نموذج الأعمال الذي اتبعه نورثرن روك والذي تم إنقاذه من قبل حكومة المملكة المتحدة خلال الأزمة المالية.[212][213]
جي بي مورغان لتدقيق الأوراق المالية
في عام 2012 فرض مجلس المحاسبة التأديبي والإكتواري في المملكة المتحدة غرامة على شركة برايس ووتر هاوس كوبرز بقيمة 1.4 مليون جنيه استرليني بسبب تقديم تقارير خاطئة إلى هيئة الخدمات المالية التي امتثلت لجي بي مورغان لتدقيق الأوراق المالية مع قواعد أموال العميل التي تحمي أموال العملاء. وقد أهمل المحاسبون التحقق مما إذا كان لدى جي بي مورغان أنظمة صحيحة وفشلوا في جمع الأدلة الكافية لتشكيل آراء حول هذه القضية ونتيجة لذلك فشلوا في الإبلاغ عن فشل جي بي مورغان في حجز أموال العملاء منفصلة عن أموال جي بي مورغان. إنها أعظم عقوبة تتم إدارتها لشركة محاسبة مهنية في المملكة المتحدة.[214]
خصخصة المياه في دلهي
وجد البنك الدولي أن "برايس ووترهاوس كوبرز" يفضله على نحو غير أخلاقي في محاولة لخصخصة نظام توزيع المياه في دلهي بالهند وهو جهد يزعم المحققون أنه فاسد.[215] عندما تم تقديم العطاءات فشلت برايس ووترهاوس كوبرز مراراً وتكراراً في كل جولة وضغط البنك الدولي في كل حالة على برايس ووترهاوس كوبرز ليتم دفعه إلى الجولة التالية وبالتالي الفوز بالعطاء. وانتهت جهود الخصخصة عندما تم إجراء تحقيق من قبل أرفيند كيجريوال ومن المنظمة غير الحكومية باريفارتان في عام 2005. بعد تقديم طلب الحصول على المعلومات تلقت باريفارتان 9000 صفحة من المراسلات والتشاور مع البنك الدولي حيث تم الكشف عن أن خصخصة إمدادات المياه في دلهي ستوفر رواتب قدرها 25000 دولار في الشهر لأربعة مديرين من كل 21 منطقة مائية والتي بلغت أكثر من 25 مليون دولار في السنة وزيادة الميزانية بنسبة تزيد عن 60٪ وضرائب المياه 9 مرات.[216][217]
اقترب من باريفارتان في دلهي في عام 2004 مجلس دلهي جال الذي يدير نظام المياه في دلهي في أعقاب تقرير صادر عن صحيفة العصر الآسيوي حيث تم الكشف عن الخطة للجمهور لأول مرة. نفى مجلس دلهي جال وجود المشروع ولكن بعد الاستئناف تم منح طلب "اكتب إلى المعلومات". كشفت الوثائق أن المشروع بدأ في عام 1998 في سرية تامة داخل إدارة مجلس دلهي جال. وقد اقترب مجلس دلهي جال من البنك الدولي للحصول على قرض لتحسين نظام المياه الذي وافق عليه وبدأت الجهود من خلال قرض استشاري بقيمة 2.5 مليون دولار. كان بإمكان حكومة دلهي أن توفر المال بسهولة وكان من الممكن رفع نسبة الفائدة التي كان من المقرر أن يقرضها البنك الدولي بنسبة 12٪ في أسواق رأس المال بنسبة 6٪. بعد التشاور تم تقديم 35 عرضًا من الشركات متعددة الجنسيات من بينها ست قوائم قصيرة. عندما كانت شركة برايس ووترهاوس كوبرز في المركز العاشر قال البنك الدولي أنه يجب أن تكون شركة واحدة على الأقل من دولة نامية ومنذ أن قدمت شركة برايس ووترهاوس كوبرز العرض من مكتبها في كلكتا أطلق عليها اسم شركة "هندية" وتم إسقاطها إلى المرتبة السادسة. عندما فشلت برايس ووتر هاوس كوبرز في الجولة الثانية ضغط البنك الدولي على مجلس دلهي جال للبدء من جديد بجولة جديدة من العطاءات. ونجحت شركة واحدة فقط في الجولة الجديدة التي لم تكن شركة برايس ووترهاوس كوبرز وكان لدى البنك الدولي أدنى درجات من مقيم تم طرحه. تم منح العقد لشركة برايس ووتر هاوس كوبرز في عام 2001.[218] بعد التحقيق من قبل باريفارتان شنت حملة من قبل كيجريوال وأرونا روي ونشطاء آخرين في أنحاء دلهي وسحب مجلس دلهي جال طلب القرض إلى البنك الدولي.
كاتلز
في عام 2013 قامت شركة كاتلز باتخاذ إجراء قانوني ضد شركة برايس ووتر هاوس كوبرز في المملكة المتحدة فيما يتعلق بالتدقيق في عامي 2006 و 2007 بدعوى أنها فشلت في إجراء تحقيقات كافية.[219] اكتشفت كاتلز وهي شركة تمويل مستهلك في المملكة المتحدة في وقت لاحق نقاط ضعف في التحكم تسببت في أن يكون دفتر القروض الخاص بها مبالغًا بشكل كبير في ميزانيتها العمومية بعد أن تم إدراجها كشركة FTSE250 فقد بعد ذلك إدراجها. عارضت برايس ووتر هاوس كوبرز هذه المطالبة القانونية.[220] تم تسوية المطالبة خارج المحكمة بشروط لم يتم الكشف عنها.[221]
أصدر مجلس التقارير المالية غرامة قدرها 2.3 مليون جنيه استرليني على شركة برايس ووترهاوس كوبرز وأمر الشركة بدفع 750000 جنيه استرليني التكاليف بعد تحقيقها في مراجعة الحسابات 2007 من كاتلز وفرعها التجاري الرئيسي. وأقرت شركة برايس ووترهاوس كوبرز بأن "سلوكها قد انخفض بدرجة كبيرة عن المعايير التي يمكن توقعها بشكل معقول من شركة عضو" فيما يتعلق بالبيانات المالية لعام 2007. قال مجلس التقارير المالية أن شركة برايس ووتر هاوس كوبرز ليس لديها أدلة تدقيق كافية عن مدى كفاية مخصصات خسائر القروض.[222]
تقرير مجلس الرقابة على الشركات العامة عن عمليات التفتيش على مراجعة الحسابات
حدد تقرير مجلس الرقابة على الشركات العامة عن أعمال المراجعة التي قامت بها شركة برايس ووترهاوس كوبرز في عام 2014 فيما يتعلق بالشركات العامة الأمريكية أوجه القصور الكبيرة في 17 من أصل 58 مراجعة تم فحصها.[223] حدد تقرير مجلس الرقابة على الشركات العامة عن العمل المنجز في عام 2015 أوجه قصور كبيرة في 12 مراجعة من أصل 55 مراجعة.[224]
كوين التأمين
تتم مقاضاة شركة برايس ووتر هاوس كوبرز إيرلندا من قِبل المسؤولين المشتركين في كوين للتأمين المحدودة مقابل مليار يورو. بعد أن تم تدقيقها من قبل شركة برايس ووتر هاوس كوبرز للسنوات من 2005 إلى 2008 دخلت كوين للتأمين المحدودة في الإدارة في عام 2010. يزعم المسؤولون أن برايس ووتر هاوس كوبرز كان يجب أن يكون قد تم تحديده بشكل خاطئ ماديًا لأحكام كوين للتأمين المحدودة للمطالبات.[225][226]
شركة كونوت
تم تأسيس شركة كونوت وهي شركة بريطانية سابقة تعمل في مجال FTSE 250 تعمل في مجال صيانة الممتلكات في الإسكان الاجتماعي والقطاع العام في عام 2010 بعد الإبلاغ عن خسائر مادية. في عام 2017 وجه مجلس التقارير المالية انتقادات شديدة إلى شركة برايس ووتر هاوس كوبرز وشريكها في التدقيق بعد التحقيق في سلوكهما فيما يتعلق بمراجعة كونوت لعام 2009. غرمت برايس ووترهاوس كوبرز غرامة قياسية قدرها 5 ملايين جنيه إسترليني.[227]
تيسكو
في عام 2014 أعلنت شركة تيسكو وهي شركة تجارة التجزئة في المملكة المتحدة أنها بالغت في أرباحها بمبلغ 263 مليون جنيه إسترليني عن طريق تقديم خصومات خاطئة مع الموردين. شرع مجلس التقارير المالية في إجراء تحقيق في الممارسات المحاسبية في تيسكو وفي إدارة شركة برايس ووترهاوس كوبرز في إجراء عمليات مراجعة الحسابات في 2012 و 2013 و 2014.[228] وكان اثنان من أعضاء لجنة التدقيق في تيسكو المسؤولة عن مراقبة علاقة تيسكو مع مراجعي حساباتها قد عملوا في السابق لشركة برايس ووتر هاوس كوبرز بما في ذلك رئيسها كن هانا في وقت لاحق انهار.[229] في عام 2015 تم استبدال شركة برايس ووترهاوس كوبرز كمدقق حسابات في تيسكو منهية مشاركة لمدة 32 عامًا بعد عملية مناقصة لم يشاركوا فيها.[230] في يونيو 2017 قال مجلس التقارير المالية أنه لا يوجد "احتمال واقعي" بأن تحاكم هيئة من هيئة الرقابة على الحسابات في المملكة المتحدة ضد المدقق برايس ووتر هاوس كوبرز بشأن تورطه في قضية تيسكو 2014.[231]
بنك طوكيو-ميتسوبيشي يو إف جي
في عام 2014 تم التحقيق مع بنك طوكيو-ميتسوبيشي يو إف جي من قبل المنظمين في القطاع المصرفي في نيويورك حول دوره في دفع المدفوعات للعملاء الإيرانيين من خلال فرع نيويورك في انتهاك للجزاءات الأمريكية. وقد تبين أن شركة برايس ووترهاوس كوبرز قد غيرت تقرير تحقيق حول هذه القضية وتم تغريم شركة برايس ووترهاوس كوبرز نفسها بمبلغ 25 مليون دولار فيما يتعلق بهذه المسألة.[232]
تسريبات لوكسمبورغ
ساعدت الشركة الشركات متعددة الجنسيات في الحصول على 548 حكم ضريبي قانوني في لوكسمبورغ بين عامي 2002 و 2010. وتوفر الأحكام تأكيدًا مكتوبًا بأن خطط توفير الضرائب لدى الشركات ستنظر إليها بشكل إيجابي من قبل سلطات لوكسمبورغ. أنقذت الشركات مليارات الدولارات من الضرائب بهذه الترتيبات. دفعت بعض الشركات أقل من 1 في المائة من الضرائب على الأرباح التي انتقلت إلى لوكسمبورغ. قدم الموظفون أو الموظفون السابقون في برايس ووتر هاوس كوبرز وثائق عن الأحكام للصحفيين.[233][234] كان رئيس الضرائب في برايس ووتر هاوس كوبرز المملكة المتحدة أمام لجنة الحسابات العامة في المملكة المتحدة وتم استجوابه بشأن الكذب فيما يتعلق بتسويق مخططات تجنب الضرائب هذه. وقال للجنة أن التمويل والاستثمار والهيكل الضريبي قانوني ومعروف لدى الحكومة البريطانية. "إذا كنت ترغب في تغيير نظام الضرائب فيمكن للسياسيين تغيير النظام الضريبي في لوكسمبورغ".[235] جذب الإفصاح الاهتمام الدولي والتعليق على مخططات تجنب الضرائب في لوكسمبورغ والملاذات الضريبية الأخرى. وأدى الكشف في وقت لاحق إلى سلسلة من التدابير على نطاق الاتحاد الأوروبي تهدف إلى تنظيم مخططات تجنب الضرائب والتحقيقات الضريبية في العديد من شركات الاتحاد الأوروبي. بدأت برايس ووتر هاوس كوبرز اتهامات ضد اثنين من المبلغين عن المخالفات التي كشفت الجدل الضريبي في تسريبات لوكسمبورغ. في مارس 2017 أيدت محكمة الاستئناف في لكسمبرغ قناعاتها ولكن مع عقوبات مخففة.[236]
بتروبراس البرازيل
رفعت مؤسسة بيل ومليندا غيتس لمؤسس شركة مايكروسوفت بيل غيتس دعوى قضائية على شركة بتروبراز وشركة المحاسبة برايس ووترهاوس كوبرز البرازيلية حول خسائر الاستثمار بسبب الفساد في شركة النفط البرازيلية. زعمت الإيداعات أيضا أن شركة برايس ووترهاوس كوبرز للاستعراضات التابعة لشركة برايس ووترهاوس كوبرز لعبت دورا هاما من خلال إثبات البيانات المالية لشركة بتروبراس وتجاهل التحذيرات.[237]
أستراليا
الرئيس التنفيذي لوقا سايرز[238][239] هو مؤيد قوي لزواج المثليين وكانت الشركة تعد تقريرا في عام 2016 مع توقع التكلفة المفرطة لاستفتاء حول هذه القضية.[240] ترك مارك ألابي وهو مسؤول تنفيذي كبير في برايس ووتر هاوس كوبرز مجلس إدارة اللوبي المسيحي الأسترالي وهي مجموعة تشن حملة ضد زواج المثليين في أعقاب الغضب.[241]
قلل مركز مركز عملاق "سنترو" من التزاماته الحالية بأكثر من 3 مليارات دولار وانهار تقريبا عندما لم يتمكن من إعادة تمويل ديونه خلال الأزمة المالية العالمية.[242] كانت برايس ووترهاوس كوبرز مديرة حسابات سنترو واعترفت بالإهمال. دفع كل من "سنترو" و "برايس ووترهاوس كوبرز" تسوية بقيمة 200 مليون دولار لحل قضية حملة الأسهم وهي الأكبر على الإطلاق في أستراليا.[243]
بي اتش اس
يتم التحقيق مع شركة برايس ووترهاوس كوبرز في المملكة المتحدة من قبل مجلس التقارير المالية حول سلوكها فيما يتعلق بتدقيق حسابات بي اتش اس للسنة المنتهية في 30 أغسطس 2014. أكملت شركة برايس ووترهاوس كوبرز تدقيقها للبيانات المالية التي وصفت بي اتش اس على أساس أنها مستمرة قبل أيام من بيعها مقابل 1 جنيه استرليني إلى كونسورتيوم بدون خبرة في البيع بالتجزئة. انهارت بي اتش اس في العام التالي مع وجود عجز كبير في صندوق المعاشات.[244]
قضية سوء تصرف إم إف غلوبال
في عام 2016 رفض القاضي الفيدرالي للولايات المتحدة مطالبة شركة برايس ووترهاوس كوبرز برفض دعوى قضائية قيمتها 3 مليارات دولار تتهم شركة المحاسبة بسوء التصرف المهني للمساعدة في التسبب في إفلاس شركة إم إف غلوبال هولدينغز المحدودة في أكتوبر 2011 وهي شركة وساطة كان يديرها في السابق حاكم ولاية نيوجيرسي السابق جون كورزاين.[245][246][247]
مجموعة بي تي إيطاليا
ذكرت مجموعة بي تي (الاتصالات البريطانية) وهي شركة تابعة لشركة برايس ووترهاوس كوبرز في عام 2017 أن الأرباح في فرعها الإيطالي قد تجاوزت قيمتها 530 مليون جنيه إسترليني. وبحسب ما ورد سعت مجموعة بي تي إلى الاستبدال الفوري لبرايس ووتر هاوس كوبرز كمدققين في أعقاب انهيار الثقة ولكن كانت هناك علاقات تجارية قائمة مع شركات الأربع الكبار الأخرى التي من شأنها أن تمنع تعيينها المبكر.[248] وذكرت مجموعة بي تي لاحقا أن مراجعتها ستطرح للمناقصة لتحديد بديل لشركة برايس ووتر هاوس كوبرز.[249] بدأ مجلس التقارير المالية تحقيقا في مراجعة برايس ووتر هاوس كوبرز لمجموعة بي تي.[250]
حالة ليزو
تقوم محكمة إسبانيا الوطنية بالتحقيق مع شركة برايس ووتر هاوس كوبرز إسبانيا كجزء من قضية ليزو بسبب مشاركتها في عمليات اختلاس الأموال العامة وتخصيصها لتمويل حزب سياسي حزب الشعب بشكل غير قانوني في منطقة مدريد.[251]
برايفت بنك
قام البنك الوطني الأوكراني في يوليو 2017 بإزالة ترخيص مراجعة الحسابات الخاص به من قبل البنك الوطني لأوكرانيا بسبب "التحقق من المعلومات المالية غير الصحيحة" مما أدى إلى ثقب في الميزانية قدره 5.5 مليار دولار في برايفت بنك.[252] اضطرت حكومة أوكرانيا لإنقاذ برايفت بنك عن طريق التأميم في عام 2016 لحماية عملائها 20 مليون.[253]
حالة إسنك
في ديسمبر 2016 اكتشف الباحثون في إسنك وجود ثغرة في برنامج برايس ووتر هاوس كوبرز مما قد يسمح لطرف خبيث بالتلاعب في المستندات المحاسبية والنتائج المالية وتجاوز ضوابط إدارة التغيير وتجاوز القيود المفروضة على الفصل بين الواجبات والتي قد تؤدي إلى الاحتيال أو السرقة أو التلاعب في البيانات الحساسة وكذلك معاملات الدفع غير المصرح بها ونقل الأموال.[254] حاولت شركة برايس ووترهاوس كوبرز قمع هذا البحث من خلال الوسائل القانونية وأمر "التوقف والكف" لكن الباحثين نشروا النتائج التي توصلوا إليها بغض النظر.[255]
التقدير
كانت برايس ووترهاوس كوبرز جنبا إلى جنب مع مجموعة بي أيه الاستشارية وديلويت وكيه بي إم جي هي الشركات الاستشارية الأربعة الوحيدة في المملكة المتحدة التي تم اختيارها من بين أفضل 25 شركة تعمل في عام 2017.[256]
صنّفت برايس ووترهاوس كوبرز في المرتبة التاسعة من مجلة الاستشارات في أفضل الشركات لعام 2016 للعمل من أجل الترتيب المنشور في إصدارها في سبتمبر 2016.[257]
صنفت براند فاينانس برايس ووترهاوس كوبرز بين أكثر 500 علامة تجارية قيمة في العالم في عام 2017.[258]
حازت جوائز التنوع الأوروبي على جائزة "أفضل صاحب عمل للعام" في عام 2015.[259]
فازت ممارسة برايس ووترهاوس كوبرز للقطاع العام بجائزة مالكولم بالدريدج الوطنية للجودة في عام 2014.[260]
حصلت برايس ووترهاوس كوبرز على خمس نجوم كاملة على مؤشر مسؤولية الشركات لدى الأعمال في المجتمع لعدة سنوات وحققتها مرة أخرى في عام 2016 بنسبة 99٪. كانوا واحدا من أربع شركات خدمات مهنية فقط للقيام بذلك.[261]
وضعت تصنيفات شركة فولت للمحاسبة شركة برايس ووترهاوس كوبرز في المرتبة الأولى في ثلاثة قوائم وهي المحاسبة والهيبة والتنوع العام.[262]
صنفت غارتنر شركة برايس ووترهاوس كوبرز في المرتبة الأولى من بين شركات الاستشارات المالية.[263]
طالع أيضا
الأربع الكبرى: كيه بي إم جي - ديلويت - إرنست ويونغ - برايس ووتر هاوس كوبرز
خدمات مهنية
تدقيق مالي
استشارة إدارية
فوتسي 100
المصادر
المزيد من القراءة
صحيح ونزيه: تاريخ برايس ووترهاوس, جونز, إ., 1995, هاميش هاميلتون, ISBN0-241-00172-2
التاريخ المبكر لكوبرز وليبراند, 1984, شركة غارلاند للنشر, ISBN978-0-8240-6319-1
المحاسبة للنجاح: تاريخ برايس ووتر هاوس في أمريكا 1890–1990 (1992) ISBN0-875-843-28X
الوصلات الخارجية
No URL found. Please specify a URL here or add one to Wikidata.
تصنيف:برايس وتر هاووس كوبرز
تصنيف:الأربع الكبار
تصنيف:الشركات الخاصة في الولايات المتحدة
تصنيف:تأسيسات سنة 1998 في ولاية نيويورك
تصنيف:شركات استشارات إدارية المملكة المتحدة
تصنيف:شركات استشارات إدارية في الولايات المتحدة
تصنيف:شركات استشارات إدارية في كندا
تصنيف:شركات تأسست سنة 1849
تصنيف:شركات مدرجة في بورصة لندن
تصنيف:شركات مقرها لندن
تصنيف:فضائح شركات
تصنيف:محاسبة
تصنيف:مهن
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%B3%20%D9%88%D9%88%D8%AA%D8%B1%20%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B3%20%D9%83%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%B2 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
125,
1726,
2261,
2696,
3250,
3563,
4013,
4429,
4980,
5459,
5881,
6267,
6361,
6684,
7277,
7529,
7670,
7990,
8635,
9018,
9378,
9887,
9992,
10176,
10413
],
"plaintext_end_byte": [
124,
1708,
2260,
2695,
3249,
3562,
4012,
4428,
4979,
5458,
5880,
6256,
6360,
6683,
7276,
7507,
7669,
7989,
8632,
9017,
9377,
9868,
9991,
10175,
10403,
10454
]
} | 도솔가는 고대 시가 중 최초의 정형시인가요? | 한국의 상고시대 시가 | korean | {
"passage_answer_candidate_index": [
16
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"YES"
]
} | 한국의 상고시대 시가</b>는 고대 한민족이 제천 의식과 가무를 통해 만들어낸 시가 문학이다.
서정 양식은 서정시로 대표된다. 고대 한민족은 제천 의식과 가무를 통해 문학의 창조적 싹을 틔워 왔다. 시가의 기원은 원시 고대적 공동체 사회의 제의(祭儀)에서 발생하였다. 제천 의식 때 제주(祭主)가 되는 기도사(祈禱詞)나 송축사(頌祝詞), 민족적 시조신(始祖神)이나 영웅을 칭송하는 제사(祭詞) 같은 것은 신악(神樂)이나 율동적인 무용과 아울러 종합 예술의 분위기를 형성했고, 또 이것이 민족 문학의 모체가 되어 주었다. 예컨대,《삼국지》 〈동이전〉의 기록에 고구려 민족은 가무를 좋아하며 10월 제천시 국중에 대회를 갖는데, 이를 동맹이라 했다 한다. (→고구려의 제천 행사 참조) 이러한 제의에서 불린 노래가 곧 삼국 초기의 시가 문학이다. 시가는 분화되어 악기를 연주하는 노래로 발전하고, 지금은 음악으로부터 유리된 가사만이 변천의 과정을 겪고 문자로 정착되어 있는 것이다. 《삼국유사》의 가락국기(駕洛國記)에 기록된 가야 건국 신화 속에 낀 원시 시가의 유편인 〈구지가〉, 〈황조가〉, 〈공후인〉 등이 신화·전설 속에 묻혀 오늘날까지 그 가사의 내용이 한역(漢譯)으로 전해지고 있다. 이 중, 〈황조가〉는 연애 감정을 표현한 서정적인 내용의 작품으로서 집단적인 원시 문학으로부터 개인적인 고대 서정 문학으로 이행하는 과정에서 성립된 것으로 보인다. [1]
시가의 기원
신을 즐겁게 하고 민중의 감정을 북돋우어 주던 송축사나 제사는 그 사이에 끼는 노래와 함께 서사시로서의 신화·전설을 낳게 되고, 또 이 노래에서 서정시로서의 시가가 비롯되고 무용이나 그 제단의 분위기는 그대로 연극의 모태(母胎)가 되었다. 본래 한민족의 노래(歌)는 고어로 ‘놀애’이며, 이는 ‘놀’(遊)이란 어원에서 나와서 ‘노래·놀이·놀음’ 등으로 문학과 연극과의 친밀성을 말해 준다.
또 고대 한민족은 ‘죽음’에 당해 송사가무(送死歌舞)로 죽은 영혼을 위로하는 습속이 있다. 현재까지 남아 있는 상두소리(香頭歌), 묘지 다지는 소리, 그리고 도당(都堂)굿, 지신밟기, 두레, 성황당(城隍堂), 당산(堂山) 등 민족적인 행사나 유물은 모두 수천 년 동안 연면히 내려온 고대 생활과 민족 전통의 유형이라 할 수 있다.
아무튼 고대 시가는 노래와 무용을 통해 운율적인 사설(辭說)이 동반되었을 것이며, 이것이 바로 시가의 발생으로 〈구지가〉(龜旨歌), 〈해가사〉(海歌詞), 〈도솔가〉(兜率歌) 등이 그 좋은 예이다. 따라서 노동요(勞動謠)와 제사요(祭祀謠)는 시가의 시원으로 소박한 리듬의 도취로부터 차츰 민요적인 형태로 발전해 나갔다. 이것이 후세에 전래되기는 서사적인 신화·전설의 일부만을 이루고 있는 것만 남게 되었다.
고대 시가는 서력기원을 전후하여 약 반세기의 시가가 이른바 서사시에서 서정시로 넘어오는 과도기라 할 수 있다. 현존하는 시가로는 서사에 〈구지가〉, 과도적인 작품에 〈도솔가〉, 그리고 서정에 〈황조가(黃鳥歌)〉를 들 수 있다.
시가가 문학으로서 분화·독립되기 이전에는 원시 종합 예술체로서 음악·무용과 더불어 혼융(渾融)되어 왔음을 보아 왔다. 진수의 《삼국지》 〈위지 동이전〉이나 송(宋)의 범엽(范曄)이 편찬한 《후한서》에 “진한은 그 풍속이 가무를 즐겨 했다.”라는 기록으로 보아 그 유풍(遺風)은 오늘날 아직도 지방에 따라서 적지 않게 남아 있다.
공동체 사회의 노래는 집단적·민중적인 색채가 짙어서 집단의 공통 감정에 영합되는 것이었다. 호남 지방의 〈강강술래〉, 영남 지방의 〈쾌지나 칭칭나네〉가 고대의 집단 예술을 그대로 재현하고 있다. 정월 대보름이나 8월 한가위, 달이 밝으면 여자 수십 인이 서로 손을 잡고 원무(圓舞)를 하며 노래를 부른다.
요컨대 이 두 노래는 한국 민요의 최고의 형으로 가·무·악의 종합 예술로서의 잔영(殘影)이라 할 만하다. 일례로 〈쾌지나 칭칭나네〉의 소재를 살펴보면 ‘하늘·별·강변·잔돌·솔밭·옹이·대밭·마디’ 등 가장 원초적인 자연물로 일관하고 있다. 민속적인 집단 무요(舞謠)와 고대 무요의 내용을 비교하여 시가의 기원을 추측할 수는 없지만 고대 가요 중에서 집단 무요의 성격과 내용의 일면을 추측할 수는 있다.
그러나 현존하는 문헌의 기록을 통해서는 종교적인 무요의 가사 내용을 알 길이 없다. 개인의 감정 표현이 배제된 고대 가요는 차츰 개인의식의 발달에 따라 개인의 주정(主情)을 읊는 서정시로 변천하게 된다. 그러나 이때에는 독립 시가(獨立詩歌)로 발전되는 것이 아니라 다른 문학 장르, 즉 광의(廣義)의 설화 문학과 결부된다. 즉 설화적인 배경을 가진다. [2]
고조선 여옥(麗玉)의 작이라는〈공후인〉도 바로 설화 문학과 결부된 시가이다. 〈공후인〉은 한시체의 시가로 전해지고 있는데 노래가 성립되기까지의 설화가 노래와 함께 전해져 내려오는 것이다. 고구려의 제2대왕 유리왕이 지었다는 〈황조가〉도 기원전 1세기경의 서정시로 설화를 배경으로 한 뛰어난 작품이다.
서정시는 그 초기 형태에서 음악적 반주에 수반하였을 뿐 아니라 감정 내용을 율동적으로 표현한 것이기 때문에 음률 형태를 취하였다. 고대 서정시는 대체로 사언고시체(四言古詩體)의 한시(漢詩)로 전해지고 있으며, 이후 향가의 형성에도 많은 영향 관계가 있는 것으로 보인다. [3]
구지가
〈구지가(龜旨歌)〉는 서기 40년경에 이루어진 고대 시가의 하나이다.
영신군가(迎神君歌)라고도 한다. 옛날 가락국의 구간(九干, 아홉 사람의 추장)이 구지봉(龜旨峰)에 모여 자기네의 최고 통치자인 김수로왕(金首露王)을 맞이하려고 노래했다는 일종의 주문(呪文)으로 고대 가요의 한 형태를 보여주는 좋은 예다.
이 가요는 형식상으로 사구체가(四句體歌)로 뒤에 7백 년경에 이루어진 팔구체가(八句體歌) 형식의 무가인 〈해가사〉는 이 노래를 그대로 계승한 아작(亞作)이다. 〈구지가〉는 옛 기록의 연대로는 〈황조가〉나 〈도솔가〉보다는 후대의 소산으로 보이나 작품의 성격으로 볼 때 서정요보다 훨씬 이전인 원시 가요의 영역에 속한다. 원시 신앙에서 오는 주술적(呪術的)인 내용과 노래 자체의 명령적이고 위압적인 마력을 인식하는 것이 그것이다.
또 앞의 〈구지가〉가 신군(神君)을 맞이하려는 일종의 희망적인 노동요라 한다면, 뒤의 〈해가사〉는 악귀(惡鬼)나 액(厄)에 걸려 거기서 탈출하려는 몸부림이라 하겠다. [2]
황조가
도솔가
〈도솔가(兜率歌)〉는 고대 시가 중 최초의 정형시이며, 〈산화가〉 또는 〈월명도솔가〉라고도 부른다.
신라 유리왕 5년(28년)에 지어진 노래로 가사와 작자 및 그 내용은 전혀 알 수 없고, 《삼국사기》에 “이 해에 민속이 환강하여 비로소 도솔가를 지으니 이는 가악의 비롯함이라.(원문: 是年民俗歡康 始作兜率歌 歌樂之始)”라는 기록이 있다.
또 《삼국유사》에는 같은 왕 때에 지은 도솔가에 차사사뇌격(嗟辭詞腦格)이라 했으니, 뒤에 향가의 주류적 형태를 이룬 사뇌가(詞腦歌)의 형태를 암시한 말로 전통적인 시가 문학의 출발을 보인 것이라 할 수 있다. 이 〈도솔가〉는 ‘텃소리’·‘텃노래’·‘두렛노래(農樂)’·‘돗노래(神樂)’ 등 여러 설이 있는데, 이는 신라 서울을 중심으로 하여 신라 궁중 가악(宮中歌樂)의 형태를 갖춘 서정적인 가악임에 틀림없다. 〈도솔가〉에 대하여 몇몇 학자의 설을 참고로 소개해 둔다.
〈도솔가〉는 왕의 선정(善政)과 태평성세를 구가하기 위해 백성들이 노래로 불렀다. 그러니 이는 벌써 종교적인 주술에서 탈피했음을 뜻하며, 백성 전체가 노래했다는 것은 원시 예술적인 집단의 뜻보다도 개인 생활의 안정과 평화를 기리는 서정요의 성격이 많이 깃들었다고 볼 수 있다.
더욱이 고대 가요로 알려져 온 〈구지가〉 및 〈공후인〉 등과 비교할 때 이 가요들은 거의 부대 설화(附帶說話)를 갖고 있으나, 〈도솔가〉는 “민속환강”(民俗歡康, 백성이 기뻐하고 평강하다)이라는 사실만이 부수될 뿐으로 이 노래의 가요적인 성격을 분명히 해준다.
따라서 〈도솔가〉는 그때까지 전해온 종교적 신화나 설화적 성격을 씻고 새로운 서정 가요의 발생이라는 점에 문화사적인 의의가 존재한다. 또 이 가악에서 비롯하여 사뇌가가 고대 서정 문학의 열매를 맺게 되니 이는 각 지방에 존재한 여러 민요 형태 가운데 차츰 왕경(王京) 중심으로 개인적인 서정 가요가 당시 상류 계급 사이에 새로 발전해 나갔음을 말해 준다. [2]
공후인
비사
〈비사〉(秘詞)는 고대 한체(漢體)의 시가로서, 신지(神志)의 작이라 여겨진다.
신지는 일찍이 단군 환왕검(檀君桓王儉)의 사관(史官)으로 문자와 사서를 지었다 하나 이는 전하지 않고 다만 〈비사〉 몇 구만이 전한다.
〈비사〉는 고려 숙종 때 도술가(道術家) 김위선의 《상서》(上書) 중에 인용된 것이라 하며, 《문헌비고》(文獻備考), 《예문지》(藝文志) 중에 그 서명이 보일 뿐이다. [2]
각주
고대 시가
고대 시가
고대 시가 | https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%95%9C%EA%B5%AD%EC%9D%98%20%EC%83%81%EA%B3%A0%EC%8B%9C%EB%8C%80%20%EC%8B%9C%EA%B0%80 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
365,
459,
823,
1219,
2185,
2880,
3698,
3877,
4189,
4373,
4732,
5034,
5238,
5534,
5762,
6559,
6903,
7207,
7323,
7391,
7578,
7786,
8107,
8238,
8620,
9335,
10130,
10218,
10525,
10789,
11627,
12282,
12644,
12779,
13599,
13974,
14304,
14459,
14933,
15217,
15673,
15807,
16099,
16201,
16357,
16907,
17427,
17857,
18670,
18781,
18970,
19200,
19326,
19456,
19572,
19738,
20223,
20943,
21399,
22047,
22769,
23337,
23642,
24233,
24608,
24784,
25115,
25804,
25958,
26189,
26410,
27150,
27942,
28167,
29103,
29223,
29555,
30199,
30688,
30886,
31113,
31244,
32956,
33384,
33802,
33900,
34412
],
"plaintext_end_byte": [
364,
449,
782,
1218,
2184,
2855,
3697,
3876,
4188,
4372,
4711,
5033,
5214,
5533,
5750,
6532,
6902,
7193,
7322,
7389,
7576,
7771,
8095,
8237,
8609,
9327,
10122,
10215,
10524,
10767,
11614,
12281,
12643,
12767,
13598,
13973,
14303,
14446,
14932,
15216,
15665,
15789,
16085,
16191,
16339,
16906,
17417,
17842,
18645,
18780,
18969,
19199,
19305,
19455,
19554,
19727,
20204,
20942,
21398,
22045,
22768,
23336,
23640,
24232,
24607,
24783,
25081,
25803,
25957,
26142,
26395,
27134,
27932,
28157,
29087,
29208,
29531,
30170,
30687,
30885,
31112,
31234,
32940,
33353,
33789,
33869,
34380,
34469
]
} | Missä Lapinjärvi sijaitsee? | Lapinjärvi | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
50
],
"minimal_answers_end_byte": [
71
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Lapinjärvi () on Suomen kunta, joka sijaitsee Uudenmaan maakunnassa. Kunnan väkiluku on [1] ja sen pinta-ala on km², josta km² on maata ja loput km² sisävesialueita.[2] Kunta on kaksikielinen: prosenttia sen asukkaista puhuu äidinkielenään suomea ja prosenttia ruotsia. Lapinjärven naapurikunnat ovat Iitti, Kouvola, Loviisa, Myrskylä ja Orimattila.
Lapinjärvellä on neljä ystävyyskuntaa: Kohila, Allerød, Älmhult ja Time.[3][4]
Historia
Lapinjärven historiasta kertoo kaksi kirjaa: Mikael Korhosen ja Christer Kuvajan Lapinjärven historia Kaksi kieltä – yksi kunta (1995) sekä ruotsinkielinen Anders Allardtin Lappträsk socken (1920), johon kirjoittaja teki vielä korjauksia ja lisäyksiä julkaisussa Lappträsk socken: tillägg och rättelser (1921).
Esihistorialliselta ajalta 1700-luvulle
Lapinjärven alueen asutus alkoi kehittyä jo kivikaudelta lähtien: Vasarankylän ja Lindkosken alueelta on löytynyt kummastakin seitsemän kivikautista asuinpaikkaa, ja muita asuinpaikkoja on yhteensä kuusi.[5] Tämän jälkeen seuraavat merkit asutuksesta sijoittuvat 1200–1300-luvuille, mutta ei ole täyttä varmuutta, onko Lapinjärvi ollut näiden välisen ajan asumatonta aluetta.[6]
Toisen ristiretken jälkeen itäistä Uuttamaata asuttivat ruotsalaiset uudisasukkaat, mutta ei ole tarkka tietoa, milloin he saapuivat Lapinjärven seudulle. On kuitenkin varmaa, että he saapuivat ennen 1300-luvun alkua.[7] Lapinjärven alueella oleskeli tuolloin metsästäjäväestöä. Uudisasukkaat asettuivat jokien varsille Lapinjärven lounais- ja eteläosiin eli nykyisten Lapinkylän, Heikinkylän ja Ingermaninkylän alueille.[7] Myöhemmin uudisasukkaat siirtyivät pitkin Taasianjokea pohjoiseen Lindkosken, Vasarankylän ja Pukaron alueille.[7] Lapinjärven pohjoisosia eli nykyiset Porlammin ja Kimonkylän alueita asuttivat todennäköisesti hämäläiset.[7] Kirkonkylän alueella oli jo asutusta, kun kappeli siirrettiin sinne 1400-luvulla.[7] Arvioidaan, että Lapinjärvellä oli 1300-luvun alussa parikymmentä tilaa, mutta vuonna 1544 tiloja oli 124, mikä johtui muun muassa tilojen jakamisesta ja uusien perustamisesta kylien takamaille.[8]
Lapinjärven kappeliseurakunnan syntymisen ajankohta on hieman hämärän peitossa: ensimmäinen maininta kappelista Ingermaninkylässä on vuodelta 1414. Sieltä kappeli on myöhemmin siirretty 1550-luvulla Kirkonkylään.[8] Vuonna 1573 lapinjärveläiset anoivat kuningas Juhana III:lta omaa kirkkoherraa. Anomus tuotti tulosta, ja 15. syyskuuta 1575 Juhana III määräsi Lapinjärven itsenäiseksi seurakunnaksi. Samalla siihen yhdistettiin kyliä Pernajasta ja Pyhtäästä.[8] Ensimmäiset rajat Lapinjärven kylien ja muiden pitäjien välille piirrettiin jo 1400-luvulla, mutta ensimmäinen koko Lapinjärvestä piirretty kartta on 1700-luvun puolivälistä.[9]
1700-luvulta eteenpäin
1700-luvulla asutus Lapinjärvellä oli painottunut Porlammille (32 tilaa), Kimonkylään (17 tilaa) ja Pukarolle (15 tilaa). Myöhemmin 1800-luvulla Porlammi oli edelleen Lapinjärven suurin kylä (vuonna 1865 tiloja oli 61), mutta Heikinkylä (52 tilaa) ja Lindkoski (51 tilaa) olivat ohittaneet Pukaron ja Kimonkylän. Koko Lapinjärven tilojen lukumäärä oli vuodesta 1730 vuoteen 1865 noussut 206 tilalla (vuonna 1865 tiloja oli 340), ja määrä oli suurimmillaan vuonna 1825, jolloin Lapinjärvellä oli 375 tilaa.[10]. Kasvun selittää lisääntyvät ratsutilat, jotka olivat halukkaita pilkkomaan tilojaan. Tällä selittyy muun muassa Lindkosken tilojen 354 prosentin lukumäärän kasvu (1730–1825).[10] Tilojen määrän väheneminen 1800-luvun keskivaiheilla taas selittyy tilojen yhdistymisillä.
Suurin osa tiloista oli 1700-luvulla kruununtiloja, mutta kehitys 1700- ja 1800-lukujen taiteessa johti siihen, että tämän jälkeen suurin osa tiloista oli perintötiloja.[10]
Ruotsi-Suomen väestötilastoja alettiin pitää 1749. Tilastojen laatiminen oli pappien tehtävä.[11] Lapinjärvellä syntyneiden ja kuolleiden tilastot ovat säilyneet aina vuodesta 1691, mutta tilastot eivät ole tarkkoja, sillä isonvihan aikana (1700–1721) osa lapinjärveläisistä pakeni Ruotsiin.[11]
Koko maata koskevat ilmiöt koettelivat myös Lapinjärveä: vuoden 1697 katovuosi, isoviha, pikkuviha, punatautiepidemia 1800-luvun puolivälissä sekä 1860-luvun nälkävuodet.[12]
Artjärvi erotettiin Lapinjärvestä 1865. Lapinjärven väestö kasvoi tasaisesti 1870-luvulta aina vuoteen 1925 ja ylitti 5000 asukkaan rajan 1898 (5048 asukasta). Kasvun piikki saavutettiin vuonna 1949, jolloin Lapinjärvellä oli asukkaita 5420.[13] 2011 Artjärvi liittyi Orimattilan kaupunkiin ja lakkasi olemasta itsenäinen kunta.
Toinen maailmansota
Talvi- ja jatkosodan aikana Lapinjärvelle pudotettiin ja putosi kaksi neuvostoliittolaista pommikonetta. 11. maaliskuuta 1940 Olli Puhakka, joka oli lennolla italialaisen vapaaehtoisen Diego Manzocchinin kanssa, pudotti Lahden suunnasta palanneen DB-3 -lentokoneen, joka putosi maahan Kimonkylässä.
Rutumiin pakkolaskeutui 10. elokuuta 1941 neuvostoliittolainen Petljakov Pe-8, joka oli palaamassa Berliinin pommituslennolta. Tapaukseen liittyvä muistolaatta kiinnitettiin 1985.
Sotien jälkeinen aika
Lapinjärven asukasluku on pienentynyt 1950-luvulta lähtien tasaisesti nykyiseen alle 3000 asukkaaseen. Lapinjärvi on ollut pitkään muuttotappiokunta: 1960- ja 1970-luvuilla lapinjärveläisiä muutti paljon Helsingin seudulle ja Ruotsiin.[14] Vuonna 2008 muuttovoitto oli kuusi ihmistä.[1]
Vuonna 2007 Lapinjärvi kieltäytyi muodostamasta kuntaliitosta Loviisan, Liljendalin, Ruotsinpyhtään ja Pernajan kanssa. Lapinjärven kunnanvaltuusto teki kielteisen päätöksen kuntaliitokselle äänin 12-9.[15]
Etymologia
Lapinjärvi (Lappträsk) on tarkoittanut alkujaan järveä, jonka ympärille kunta on muodostunut. On arveltu,[16] että järven nimi on ollut aikaisemmin Lappvesi, mutta nimi on Itä-Uudellamaalla yleisen käytännön mukaan muuttunut muotoon Lappträsk. Nimeä Lappträsk on todennäköisesti käytetty alun perin nykyisen Ingermaninkylän alueesta, jossa sijaitsi kappeli, mutta Lapinjärven tultua itsenäiseksi seurakunnaksi 1575 nimitys siirtyi tarkoittamaan aluetta, johon liitettiin kyliä Pyhtäästä ja Pernajasta.[16] Alkuliite lapp on hyvin yleinen Lapinjärvellä ja osoittaa[16] lappalainen-nimityksen vaikutuksen nimistöihin. Lapinjärvellä sijaitsee muun muassa Lappängarna (niittyalue Vasarankylässä) ja Pukarolla sijaitseva kallio Lappberget.[16]
Hallinto
Kunnanvaltuusto
Lapinjärven päättävässä elimessä kunnanvaltuustossa on 21 jäsentä. Paikat jakaantuivat vuoden 2008 kunnallisvaaleissa seuraavasti (suluissa muutos vuoteen 2004): RKP 8 (-1), keskusta 6 (0), SDP 4 (-1), kok. 2 (+2), vihreät 1 (0). Valituista miehiä on 14 ja naisia 7.[17] Valtuuston puheenjohtajana toimii Aino Villikka (kesk.).[18]
Historiallisesti RKP:llä on kunnanvaltuustossa ollut aina vahvin edustus: vuodesta 1968 lähtien RKP:lla on ollut 8–10 paikkaa 21:stä mahdollisesta. RKP:n jälkeen ovat keskusta ja SDP taistelleet toiseksi suurimman puolueen asemasta: paikkoja on kummallakin ollut vaihdellen 4–6.[19]
Muu hallinto
Lapinjärven kunnanhallitukseen kuuluu 9 henkilöä.[20] Kunnanhallituksen puheenjohtaja on RKP:n Thomas Antas.[18]
Lapinjärven kunnanvaltuusto muodostaa yhdeksän lautakuntaan:[20]
Vaalilautakunta
Keskusvaalilautakunta
Maaseutulautakunta
Perusturvalautakunta
Koululautakunta
Vapaa-aikalautakunta
Ympäristölautakunta
Tekninen lautakunta
Koulutuskeskuksen lautakunta
Kunnallisvaalien tulokset Lapinjärvellä 2008
Äänestysaktiivisuuden ja äänioikeutettujen määrän kehitys Lapinjärvellä 1919–2008
Puolueiden edustukset kunnanvaltuustoissa 1968-2008
Pelastustoimi
Lapinjärven kunta kuuluu Porvoon kaupungin Itä-Uudenmaan pelastuslaitoksen Itä-Uudenmaan pelastusalueeseen, sen Loviisan lohkoon. Kunnassa on kolme Itä-Uudenmaan pelastuslaitoksen sopimuspalokuntaa, joista Lapinjärven vapaapalokunta on vanhin, perustettu 1897. Siitä tuli 2008 puolivakinainen palokunta.
Maantiede
Lapinjärven pinta-ala on 339,36km2, josta vesistöjä on 9,48km2.[2] Lapinjärven alueella sijaitsee muutamia järviä ja jokia.
Lapinjärven alueen vaikutus myös maailmanlaajuiseen maantieteen tutkimiseen on merkillepantava: Porlammilla Pyhäjärven rannalla, Tornikallion laella sijaitsee Struven ketjuun kuuluva mittauspiste Porlom II. Ketju kuuluu Unescon maailmanperintökohteisiin. Samalla kalliolla sijaitsi myös Maanmittauslaitoksen kolmiomittaustorni aina 1980-luvun puoliväliin asti.[22]
Vesistöt
Lapinjärvellä on vain yksi kokonaan kunnan alueella sijaitseva järvi, Lapinjärvi, joka sijaitsee melko keskellä kuntaa ja rajoittuu Ingermaninkylään, Kirkonkylään, ja Vasarankylään. Järven pinta-ala on noin 530 ha ja sen rantaviiva 11,5km.[23] Lapinjärven alueella sijaitsee myös osa Pyhäjärveä, joka on Suomen keskisyvyydeltään syvin järvi ja joka kuuluu suurimmaksi osaksi Artjärven kuntaan. Aivan kaakkoisosassa Lapinjärveä Lapinkylässä sijaitsee Särkijärvi, joka ulottuu myös Ruotsinpyhtään puolelle. Jokia Lapinjärven alueella on kolme: Koskenkylänjoki, Rutuminjoki (myös Lapinjärvenjoki tai Loviisanjoki) sekä Taasianjoki, jonka vesistöalue on 27000 hehtaaria.[24]
Luonto
Lapinjärvellä on Natura 2000-hankkeeseen kuuluva luonnonsuojelualue Ilveskallion vanha metsä Ingermaninkylästä. 21 hehtaarin laajuinen Ilveskallio on merkittävä kohde siksi, että se on useiden uhanalaisten kovakuoriaislajien esiintymisalue ja siellä esiintyy Uudellamaalla harvinaista Pikkutervakkoa.[25] Lapinjärvellä on Ilveskallion lisäksi useita kallioita erityisesti Lapinjärven pohjoispuolella Ingermaninkylässä ja Vasarankylässä.[26] Lapinjärven korkein kohta on Pyhäjärven rannalla oleva 99 metrin korkuinen Saukonkallio.[27] Lapinjärvellä on soita Ingermaninkylän ja Vasaranykylän alueella, Lapinjärven itäisissä osissa, ja myös etelässä Harsbölessä on suurehko suoalue.[26] 1990-luvun alussa oli Lapinjärven maa-alasta metsää noin puolet.[28]
Kylät
Numero kylännimen jäljessä tarkoittaa kylän sijaintia Lapinjärven kartalla.[29]
Harsböle – 12
Heikinkylä (Hindersby) – 8
Ingermaninkylä (Ingermansby) – 5
Kimonkylä (Kimoböle) – 1
Kirkonkylä (Kapellby) – 7
Lapinkylä (Labby) – 11
Lindkoski – 6
Pekinkylä (Bäckby) – 10
Porlammi (Porlom) – 2
Pukaro (Pockar) – 3
Rutumi (Rudom) – 9
Vasarankylä (Norrby) – 4
Lapinjärven kylät on varsin erikokoisia, sillä pienimmissä kylissä Harsbölessä (49), Rutumissa (67) ja Lapinkylässä (68) on reilusti alle 100 asukasta, kun taas Kirkonkylän alueella asuu 784 asukasta ja Porlammilla 568 asukasta.[29]
Talous ja elinkeinot
Lapinjärvi on aina ollut erittäin vahvasti maatalouspitäjä, vaikka tilanne on muuttunut viime vuosikymmeninä. Kalastusta Lapinjärvellä ei ole koskaan harjoitettu erityisemmin, vaan Lapinjärvestä saadut kalat kulutettiin lähinnä kotitarpeisiin.[30]
1800-luvulla lapinjärveläisten tärkein kauppatavara oli viina, joka valmistettiin yleensä rukiista, mutta myös kauran käyttö oli yleistä.[31] Vuonna 1834 lapinjärveläisten tuloista jopa 60 prosenttia oli peräisin viinasta.[32] 1750-luvun puolivälissä noin joka toisessa talossa oli viinapannu.[33] Salapoltto oli kuitenkin hyvin yleistä ja muodostui suureksi ongelmaksi myös Lapinjärvellä, mutta vähentyi 1800-luvun lopulla.[31] Lapinjärven suurin pannu oli vuonna 1860 Sjökullan kartanon muurattu viinapannu, jonka vetoisuus oli 185 litraa.[34]
Maanviljely
Lapinjärvi on perinteinen maalaiskunta, jossa maanviljely on ollut tärkein toimeentulolähde. Vuonna 1625 Lapinjärvellä oli yhteensä 118 tilaa ja jokaista tilaa kohden oli keskimäärin 2,25 hehtaaria peltoalaa, mutta isonjaon jälkeen 1790 tiloja oli 275 ja peltoalaa keskimäärin 3,1 hehtaaria.[35] 1800-luvulla uudisraivaus lisääntyi ja peltopinta-ala kaksinkertaistui vuosina 1805–1875 (vuonna 1875 se oli 3763 hehtaaria).[35] Lapinjärven suosituimmat viljelykasvit 1850 olivat ruis ja kaura: ohran osuus oli 15 prosenttia koko viljelyalasta. Ruista viljeltiin eniten Porlammilla, Rutumissa ja Ingermaninkylässä (jopa 60 prosenttia).[36]
Puitu vilja jauhettiin myllyissä, mutta myllyn ylläpito- ja rakennuskustannukset nousivat usein suuriksi yhdelle tilalle, joten syntyi myllykuntia. Lapinjärven parhaat vesimyllypaikat olivat Koskenkylänjoessa: Porlammilla jalkamyllyjä (vesimyllytyyppi) oli neljä ja muissa kylissä yhteensä neljä jalkamyllyä. Tuulimyllyt yleistyivät 1700-luvulla.[37]
Mariebergin kartanossa oli Lapinjärven ainoa suuri puutarha, jonka pinta-alaksi ilmoitettiin 20 hehtaaria vuonna 1875.[36]
Teollisuus
1700-luvulta aina 1800-luvun puoliväliin asti Lapinjärven ainoa merkittävä oli luutnantti Lorents Glansenstiernan ja raatimies Henrik Schröderin perustama Käkikosken saha. Glansenstierna ja Schröder solmivat vuonna 1744 sopimuksen] sahamyllyn rakentamisesta Koskenkylänjokeen . Sahan perustamisessa ilmeni ongelmia, sillä Koskenkylänjoella muiden kuntien alueella toimineet sahat valittivat asiasta aina kuninkaalle asti. Saha saatiin kuitenkin rakennetuksi vuosina 1753–1754. Sahan toiminta loppui 1820-luvulla, ja rakennus purettiin 1830-luvulla, mutta uusi saha perustettiin jo 1870-luvulla.[38] 1800-luvun lopulla Lapinjärvellä oli kaksi muuta sahaa, sillä myös Lomnäsin kartanolla ja Porlammin kartanolla oli vesivoimalla käyvät sahat. Käkikosken saha asetettiin konkurssiin syksyllä 2007.[39]
Teollistuminen edellytti myös rautateiden kehitystä. Lapinjärvelle rakennettiin Porlammille yksi rautatieasema, jonka nimi oli Myrskylän rautatieasema. Lapinjärvi osui myös Struven ketjun kohdalle. Lapinjärven Porlammille rakennettiin kaksi kolmiomittauspistettä, Porlom I Tuulensuulle (26°00'15 E 60°42'02 N) ja Porlom II (26°00'12 E 60°42'17 N) Tornikalliolle.
1870-luvulla keksitty separaattori avasi tien meijeriteollisuudelle myös Lapinjärvellä: vuonna 1891 perustettiin Lapinjärven ensimmäinen osuusmeijeri Norrby mejerin. Tämän jälkeen Lapinjärvellä aloitti toimintansa myös seitsemän muuta meijeriä, joista vain Porlammin Osuusmeijeri on toiminnassa nykyäänkin.[40][41]
1800-luvun loppupuolen jälkeen Lapinjärvellä on toiminut muun muassa tulitikkutehdas, limonaditehtaita, leipomoita sekä tiilitehtaita.[42]
Nykypäivä
Nykyään Lapinjärvellä toimii muutamia pienyrityksiä, kuten leipomo ja meijeri. Lapinjärven maanlaajuisesti kuuluisin yritys kuitenkin lienee Pukaron Paroni -matkailukeskus valtatie 6:n varrella Pukarolla. Pukaron Paronissa vieraili 912179 kävijää vuonna 2007, ja se on kävijämäärältään Suomen maksuttomien matkailukohteiden kolmanneksi suurin kohde Janakkalan Linnatuulen ja Linnanmäen jälkeen.[43] Yrityspaikkoja Lapinjärvellä oli vuonna 2006 193.[44]
Alkutuotanto on Lapinjärvellä menettänyt 1900-luvulla valta-asemansa palveluille työpaikkojen määrässä. Vuonna 2006 alkutuotanto työllisti 25,0 %, jalostus 16,8 % ja palvelut 56,8 % lapinjärveläisistä. Oman kunnan alueella lapinjärveläisistä kävi töissä 59,4 %.[44]
Lapinjärven suurin työllistäjä on kunta, jonka palveluksessa toimii 208 henkeä, joista opetuspalveluissa 80, sosiaalipalveluissa 64 ja koulutuskeskuksessa 30 työntekijää.[45] Muita suuria työllistäjiä ovat Pukaron Paroni 80:llä, Lapinjärven leipomo 28:lla ja Porlammin osuusmeijeri 12:lla työntekijällä.[46][47][48][49] Aiemmin kymmeniä henkilöitä työllistäneen Arla Ingmanin toiminta Lapinjärvellä päättyi vuonna 2012.[50]
Talous
Lapinjärven kunnallisveroprosentti on 19, kiinteistöveroprosentti 0,3–0,85, kirkollisveroprosentti 1,85.[45][51]
Talousarvio 2007
Lapinjärven vuoden 2007 talousarvion toimintakulut ovat yhteensä 17792090 € (kasvua 3,4 %) ja toimintatuottojen arvo yhteensä 4736840 € (laskua 3,0 %). Verotulojen ja valtionosuuksien sekä poistojen jälkeen Lapinjärven tilikauden tulos on + 29 250 € (laskua 90,2 %).
Investoinnit
Talousarvion 2008 mukaan Lapinjärven investoinnit olivat 1,458 miljoonaa € (kasvua 16,0%)
Rahoitus
Vuosikate 2008 on 396000 € eli 134 €/as. (2945 as.). Vuosikate on 100 % poistoista. Lainanmäärä oli 710 €/as. (kasvua 35,2 %)[45]
Liikenneyhteydet
Lapinjärven tärkein pääväylä on vuonna 1961 käyttöönotettu valtatie 6, joka kulkee Lapinjärven läpi, Kirkonkylän eteläpuolelta.[52][53] Lapinjärven sisällä tärkeimpiä teitä ovat Lapinjärven ja Loviisan välinen seututie 176, seututie 174 Kimonkylästä Artjärven kautta Myrskylään, Porlammilta VT-6:lle tuova yhdystie 1771, Artjärven ja Porlammin välinen yhdystie 1732, Myrskylän ja Porlammin välinen yhdystie 1751, Lindkoskelta Ruotsinkylään menevä yhdystie 1791 sekä Kimonkylän ja Iitin välinen yhdystie 3610.[53]
Lapinjärven alueella kulkeva Lahti-Loviisa-rata oli alun perin kapearaiteinen Loviisan-Vesijärven rautatie, joka yhdisti Päijänteen ja Vesijärven vesireitit Suomenlahteen.[53] Radan varrella oleva Lapinjärven rautatieasema, josta on nykyään jäljellä vain kiviset portaat, sijaitsee Rutumissa. Rutumissa ja Lipossa on myös asemarakennukset, mutta ne toimivat nykyään asuinrakennuksina.[54] Lapinjärven kunnan alueella sijaitsee nykyään yksityiskäytössä oleva entinen Myrskylän rautatieasema.
Väestö
Lapinjärven asukasluku oli vuoden 2008 alussa 2929, josta ruotsinkielisiä oli 33,0 % ja ulkomaalaisia 2,4 %.[44] Väestö on keskittynyt kunnan ainoaan taajamaan Kirkonkylään ja Porlammille, joka oli aiemmin tilastollinen taajama. Muita suurempia asutuskeskuksia ovat Pukaro, Heikinkylä, Lindkoski ja Ingermaninkylä, joissa on yli 200 asukasta.[29] Lapinjärven taajama-aste vuoden 2008 alussa oli 27,2 %.[55]
Kielisuhteet
Lapinjärvi on ollut jo monta sataa vuotta kaksikielinen kunta: 1800-luvulla suomenkieliset asuivat Kimonkylän ja Porlammin alueella ja ruotsinkieliset asuttivat muut kylät. Vuonna 1853 suomenkielisiä oli Lapinjärven asukkaista noin 35,8 %.[56] Prosenttimäärä ei muuttunut ennen 1900-lukua alkua suuremmin, mutta tämän jälkeen suomenkielisen väestön määrä nousi paljon, mikä johtui suomenkielisten maatyöläisten muutosta Lapinjärvelle. 1940-luvulla suomenkielisten osuus ohitti ruotsinkielisten. Nykyään noin kaksi kolmannesta Lapinjärven asukkaista on suomenkielisiä.[57] Kieliraja kulkee suurin piirtein niin, että Porlammin, Kimonkylän, Pukaron ja Rutumin asukkaista suurin osa puhuu äidinkielenään suomea. Kirkonkylän tilanne on suurin piirtein tasan.[57]
Uskonnolliset yhteisöt
Vuoden 2018 aluejaon mukaan Lapinjärvellä on seuraavat Suomen evankelis-luterilaisen kirkon seurakunnat:[58]
Lapinjärven suomalainen seurakunta (liitetään Agricolan suomalaiseen seurakuntaan 2019)
Lapinjärven ruotsalainen seurakunta, (liitetään Agricolan ruotsalaiseen seurakuntaan, , 2019)
Nämä seurakunnat kuuluvat Loviisanseudun seurakuntayhtymään (). Uudet vuoden 2019 alussa aloittavat seurakunnat Agricolan suomalainen seurakunta ja Agricolan ruotsalainen seurakunta toimivat myös Loviisan kaupungin alueella.
Suomen ortodoksisen kirkon seurakunnista Lapinjärven alueella toimii Kotkan ortodoksinen seurakunta.[59]
Entiset seurakunnat
Seuraavassa luettelossa on mainittu historiallisella ajalla lakkautetut seurakunnat Lapinjärven kunnan nykyisellä alueella.[58]
Lapinjärven seurakunta (, jaettu Lapinjärven suomalaiseksi ja ruotsalaiseksi seurakunnaksi 1950)
Väestönkehitys
Seuraavassa kuvaajassa on esitetty kunnan väestönkehitys viiden vuoden välein vuodesta 1980 lähtien. Käytetty aluejako on 1.1.2017 tilanteen mukainen.
Taajamat
Vuoden 2017 lopussa Lapinjärvellä oli 2 706 asukasta, joista 782 asui taajamissa, 1 881 haja-asutusalueilla ja 43 asukkaan asuinpaikan koordinaatit eivät olleet tiedossa. Taajama-aste lasketaan niistä asukkaista, joiden asuinpaikan koordinaatit ovat tiedossa; Lapinjärven taajama-aste on 29,4 %.[60] Lapinjärven taajamaväestö kuuluu vain yhteen taajamaan eli kunnan keskustaajamaan Lapinjärven kirkonkylään, jossa oli vuoden 2017 lopussa 782 asukasta.[61]
Palvelut
Koulutus
1600-luvulla tavallisen kansa tärkein opetuksentavoite oli lukutaito, joka ilmeni käytännössä katekismuksen ulkoa oppimisena.[62] Pappien tehtävänä oli valvoa lukutaitoa: seurakuntalaiset kuulusteltiin kaksi kertaa vuodessa kinkereillä. Vuonna 1780 kirkonisäntä ja muutamat säätyläiset valittivat, että kylässä oli useita lukutaidottomia lapsia. Tämä johti päätökseen lastenopettajien palkkaamisesta jokaiseen kylään, mutta opettajia ei kuitenkaan saatu joka kylään.[63] Vuonna 1855 kyläkoulunopettajia oli 9 ja opetettavia lapsia 120.[63] Vuonna 1856 Aleksanteri II antoi senaatille määräyksen kehittää kansanopetusta maassa, mikä oli ensimmäinen askel kansakoulujen perustamiseen.
Pitäjänkokouksessa 1859 päätettiin perustaa kyläkouluja eli "pienten lasten kouluja". Pitäjä jaettiin kahteen koulupiiriin, joissa kummassakin oli oma opettaja (koulumestari). Porlammilaiset eivät liittyneet kiertokoulujärjestelmään, vaan järjestivät opetuksen itse ja aloittivat kunnan ainoan kiinteän kyläkoulun, kun muualla toimi kiertävä kyläkoulu.[64] Vuonna 1872 muutkin koulupiirit joutuivat perustamaan kiinteät kyläkoulut.[65]
Vuonna 1875 kuntakokous hyväksyi yläkansakoulun säännöstön: opetusta annettaisiin suomeksi ja ruotsiksi, tytöille ja pojille. Koulu aloitti toimintansa 24. tammikuuta 1876 ja oppilaita oli 45.[66] Kansakoulu siirtyi myöhemmin Pekinkylästä Kirkonkylään, ja uuden koulun nimeksi tuli Kappelby folkskola. Porlammille rakennettiin kansakoulu 1877.[66] Lapinjärvellä toimivat aina vuoteen 1888 vain Porlammin kansakoulu ja Kapellby folkskolan, kunnes pukarolaiset päättivät perustaa kyläänsä ruotsinkielisen kansakoulun, joka aloitti toimintansa 1889. Koulussa opetettiin myös Pukaron ja Kimonkylän suomenkielisiä oppilaita.[66]
Suomessa tuli kansakoululain perusteella 1921 voimaan oppivelvollisuus, ja kaikkien 7–13-vuotiaiden oli siitä eteenpäin osallistuttava kouluopetukseen.[68] Lapinjärvellä lakimuutos ei tehnyt suuria muutoksia. Koulupiirit pysyivät Porlammin koulua lukuun ottamatta samoina: Porlammi hajotettiin Porlammin, Porlammin kartanon ja Käkikosken piireihin.[69] Myöhemmin Kirkonkylän vanha kansakoulu muuttui ruotsinkieliseksi (Kapellby skola), ja rinnalle perustettiin suomenkielinen koulupiiri, johon kuuluivat Vasarankylän, Kirkonkylän, Rutumin ja Ingermaninkylän suomenkieliset talot.[69]. Pukaro jaettiin myös kahteen koulupiiriin, ja suomenkieliset lindkoskelaisten lapset siirrettiin Pukaron koulupiiriin.[69]
Suomenkielisen väestön osuus lisääntyi voimakkaasti 1900-luvulla, mikä johti Kirkonkylän suomenkielisen koulupiirin jakamiseen 1946, jolloin syntyi Latokartanon koulu Ingermaninkylään, jossa kävivät myös Rutumin suomenkieliset oppilaat.[70] Vuodesta 1963 lähtien suomenkielinen kansalaiskoulu (kahdeksannen vuosikurssin oppilaat) toimi Porlammilla, jossa kävi myös Myrskylän ja Artjärven oppilaita. Ruotsinkieliset kävivät Loviisassa kansalaiskoulunsa yhdessä ruotsinpyhtääläisten, liljendalilaisten, pernajalaisten ja loviisalaisten kanssa.[70]
Kansakoulun jälkeen saatavaa jatko-opetusta lapinjärveläiset opiskelijat joutuivat hakemaan muilta paikkakunnilta. 1950-luvun lopulla alkoi kyteä ajatus yhteiskoulun perustamisesta, mikä johti toukokuussa 1965 Porlammin yhteiskoulun perustamiseen yhteistyössä Myrskylän ja Artjärven kanssa.[71]
Vuonna 1970 annettiin asetus, jolla perustettaisiin peruskoulu, joka korvaisi kansakoulun, kansalaiskoulun ja keskikoulun, mikä johti siirtymiseen peruskoulujärjestelmään siirtymisen vaiheittain alkaen 1970 Lapin läänistä päättyen 1975 Uudenmaan lääniin.[72] Suomenkieliset ala-asteet perustettiin Kirkonkylään, Käkikoskelle, Pukarolle ja Porlammin kartanolle. Yläaste siirrettiin Itä-Uudenmaan yhteiskoulun tiloihin. Ruotsinkieliset ala-asteet perustettiin Kirkonkylään sekä Heikinkylään. Ruotsinkielinen yläaste toimi yhdessä ympäryskuntien kanssa Loviisassa.[72]
Nykyään Lapinjärvellä toimii kolme suomenkielistä ala-astetta, Porlammilla, Pukarolla ja Kirkonkylässä, sekä yksi ruotsinkielinen ala-aste Kirkonkylässä: Hindersbyn koulu lakkautettiin 31.7.2006.[73][74] Porlammilla toimi yläaste ja lukio yhteistyössä Arjärven ja Myrskylän kanssa.[75] Porlammi yläkoulu ja lukio lakkautettiin syksystä 2014 alkaen. [76][77]
Lapinjärvellä on myös toiminut maatalouskoulut Latokartanon maanviljelyskoulu 1800- ja 1900-lukujen taitteessa sekä Lantmannaskolan i Östra Nyland 1900-luvun alussa.[78]
Elokuussa 1997 Lapinjärvi sai oikeudekseen hoitaa suomalaisten siviilipalveluksen.[34] Lapinjärven koulutuskeskus sijaitsee Latokartanon alueella Ingermaninkylässä. Siviilipalveluksen 28 päivän koulutusjakson käy Lapinjärvellä suorittamassa vuosittain 1600 siviilipalvelusvelvollista.[79]
Sosiaalitoimi ja terveydenhuolto
Lapinjärven ensimmäinen kunnalliskoti otettiin käyttöön 1920-luvulla.[80] Sitä ennen kunta oli vain tukenut rahallisesti sekä ruuallisesti vaivaisia ja köyhiä. Heikinkylään perustettu kunnalliskoti (myöhemmin vanhainkoti) siirrettiin Kirkonkylään ja toimii siellä edelleenkin.[81] Lapinjärvellä on toiminut muun muassa nuorisosiirtola 1930-luvulla, alkoholiparantola, pakolaiskeskus, ja ne kaikki ovat toimineet Latokartanon tiloissa.[82] Samoin Lapinjärvellä toimi tuberkuloosiin keskittynyt Lapinjärven parantola.[83] Nykyään parantolan tiloissa toimii mielenterveys- ja päihdekuntoutujien asumiskeskus.[84] Lapinjärvellä toimii myös kaksi lastenkotia.[85][86]
Lapinjärvellä toimii terveystalo sekä neuvola. Samoin kunnassa on yksi yksityinen lääkäriasema. Terveydenhuolto hoidetaan kuntayhtymän kautta.[87]
Kirkonkylän ruotsinkielinen () ala-aste
Kirkonkylän suomenkielinen ala-aste
Pukaron ala-aste
Hilda Käkikosken koulu Porlammilla
Porlammin yläasteen ja lukion pääsisäänkäynti
Kulttuuri ja vapaa-aika
Yhdistykset ja seurat
Lapinjärvellä toimii myös muun muassa Marttayhdistyksiä, Porlammin ja Pukaron kyläyhdistykset, puolivakinainen palokunta,[88] Lapinjärven kulttuuriyhdistys LaKu [89] sekä nuoriso- ja urheiluseuroja.
Nuorisoseurat
Lapinjärvelle perustettiin ensimmäinen nuorisoseura Lindkosken kylään syyskuussa 1896. Yhdistyksen nimeksi tuli Lindkoski Lantmanna-Ungdomsförering, josta kehittyi myöhemmin Hembygdens Vänner i Lappträsk.[90] Yhdistys järjesti illanviettoja, joissa oli näytelmiä, leikkejä ja tansseja.[90] Porlammille perustettiin oma nuorisoseura Porlammin Nuorisoseura Soihtu 1897. Vuonna 1908 Soihdulle rakennettiin seuratalo Soihtula.[91] Myöhemmin Lapinjärvelle perustettiin nuorisoseurat myös Pukarolle, Harsbööleen yhdessä Lapinkylän kanssa, Kimonkylään (Kimonkylän Nuorisoseura, Valonsäde), Vasarankylään ja Kirkonkylään yhteinen sekä Heikinkylään, johon yhdistettiin Pekinkylän nuorisoseura 1915.[92]
Urheiluseurat
Lapinjärven ensimmäinen urheiluseura oli Porlammin Pyry, joka perustettiin 1932. Seura järjesti kilpailuja muun muassa hiihdossa, jossa 20 kilometrin kilpailun voittaja sai Pyryn Tuoppi -nimisen pokaalin, mäkihypyssä, nyrkkeilyssä, yleisurheilussa ja suunnistuksessa. Porlammilla toimi 1950- ja 1960-luvuilla työväen urheiluseura Porlammin pauhu.[93] Ruotsinkielinen Lappträsk Idrottsförering ("Liffen", LIF) perustettiin 1937. Suomenkielinen Lapinjärven Lukko perustettiin toisen maailmansodan jälkeen 1945. Lukon menestynein urheilija on Brita Blomberg (o.s. Johansson), jolla oli Suomen ennätys pituushypyssä ja 100 metrin juoksussa, ja hän osallistui myös Rooman olympialaisiin 1960.[94] 2000-luvulla Lapinjärvelle perustettiin Pallojunnut-niminen urheiluseura.
Teatteri
Kimonkylän nuorisoseura Valonsäde on esittänyt 2000-luvulla kesäisin esityksiä Hotelli Hanhen rannassa.[95] Porlammin nuorisoseura Soihtu järjestää kevät- ja syysiltamia, joissa esitetään näytelmiä.[91]
Liikunta
Lapinjärvellä on suhteellisen paljon liikuntamahdollisuuksia. Kunnan alueella on muun muassa kolme uimarantaa, Kirkonkylässä, Porlammilla sekä Harsbölessä,[96] kaksi tenniskenttää (Porlammilla ja Kirkonkylässä), jääkiekkokaukaloita sekä muutamia pururatoja.[94] Lapinjärven Kirkonkylän alueella Mariebergissä on yleisurheilukenttä, jonka yhteydessä on jalkapallokenttä, tennisverkko, lentopalloverkko, katukoripallokenttä, ja aluetta kiertää pururata. Kesäisin Lukko ja LIF järjestävät kentällä yleisurheilukilpailuja. Liikuntahalleja on sekä Kirkonkylän koulun että Porlammin koulun läheisyydessä.[94] Vuonna 1975 Lapinjärvelle rakennettiin useiden yhdistysten aloitteesta uimahalli, joka kunnallistettiin 1981. Uimahalli sijaitsee Porlammilla Porlammin koulun yhteydessä.[94] Uimahallissa on kaksi allasta, joista suurempi on 16,63 metrin pituinen. Nykyään halli on suljettu. [97]
Ruokakulttuuri
Lapinjärven pitäjäruoiksi nimettiin 1980-luvulla taikinajuuripuuro, klimppisoppa ja maalaisjuusto.[98]
Nähtävyydet
Lapinjärvellä sijaitsee huomattava määrä erilaisia nähtävyyksiä vanhoista kartanoista ja tiloista nykyaikaiseen matkailukeskukseen. Lapinjärvellä sijaitsevat Unescon maailmanperintökohde Struven ketjun mittauspiste Porlom II sekä Natura 2000-hankkeen luonnonsuojelualue Ilveskallion vanha metsä.
Kirkot ja hautausmaat
Lapinjärvellä on kaksi kirkkoa vierekkäin kunnan keskustassa. Niitä kutsutaan historiallisista syistä nimityksillä ruotsalainen kirkko (suurempi) ja suomalainen kirkko (pienempi), vaikkei kieliasialla nykyisin ole niiden käytön kannalta merkitystä. Kirkot ovat rakennettu 1700-luvulla ja kirkkojen läheisyydessä oleva kellotapuli 1800-luvulla.[99] Kirkkojen läheisyydessä sijaitsee myös vanha hautausmaa. Uusi hautausmaa sijaitsee Kirkonkylän toisella puolella alle puolen kilometrin päässä kirkoista. Uuden hautausmaan läheisyydessä sijaitsee myös 2003–2004 peruskorjattu siunauskappeli.[99]
Museo- ja kotiseututoiminta
Lappträsk Hembygdsförering () on perustettu 7. kesäkuuta 1929.[100] Yhdistys järjesti vanhan maanmieskoulun Brofogdaksen tiloissa kotiseutumuseotoimintaa, joka jatkuu edelleen.[101] Brofogdas on vanha luutnantin virka-asunto, ja rakennus on Lapinjärven vanhimpia.[102] Lappträsk Hembygdsförering ylläpitää myös kotiseutumuseo Kycklingsiä, jonka yläkerrassa on suutarin ja siselöörin työpajat.[101][103] Sekä Brofogdas että Kyckylings sijaitsevat Kirkonkylän alueella.
Vuonna 1952 Heikinkylään perustettiin Hopenback-Lekstrand fornminnesförering (), jonka tehtävänä on ylläpitää Hurtigsin rakuunatorppaa Heikinkylässä.[103] Rakennus on 1700-luvulta.[101]
Porlammin Nuorisoseura perusti kesällä 1943 Porlamille kotiseutumuseon.[104] Kotimuseo käsittää koulumuseon, vajan, makasiinin ja sepänpajan.[101] Kotiseutumuseon läheisyydessä sijaitsee myös Hilda Käkikosken patsas.
Lapinjärvellä sijaitsee myös Heikinkylä-Pekinkylän pajamuseo, joka on 1800-luvulta peräisin oleva sepän paja.[101]
Kartanot
Sjökullan kartano (myös. Latokartano) sijaitsee Ingermaninkylässä, Lapinjärven koulutuskeskuksen läheisyydessä, Lapinjärven rannalla.[34] Kartano on vanha kruununtila, jota hallitsi useat aateliset, mutta voudit vuokrasivat ja viljelivät kartanon maita. Sjökullan tiloilla on myös pidetty maanviljelyskoulua 1800- ja 1900-lukujen taitteessa.[105] Kartano on toiminut myös nuorisosiirtolana, huoltolana, vastaanottokeskuksena, ja alueella on ollut myös kestikievari.[34][106]
Porlammin kartano sijaitsee Porlammilla. Kartano on perustettu 1636, ja kartanon omisti aikoinaan von der Pahlenin suku.[107][108] Kartano toimi säteritilana. Omistus siirtyi kauppojen jälkeen 1800-luvulla Ehrnroothin suvulle.[108]
Kirkonkylän kartano (myös. Marieberg tai Lappvikin kartano) on saanut nimensä silloisen omistajan rouvasta Maria Sahlbergistä. Kartano on toiminut alkujaan papin virkatilana 1500-luvulla.[109] Kartano tuli kuuluisaksi suurista puutarhoista. Sen alueilla on pidetty myös krouvia[110] ja käräjäkuntaa.[111]
Rutumin kartano on perustettu 1732 kahden rälssitilan yhdistyessä, ja toisen maailmansodan jälkeen jaettiin sen maita siirtoväelle.[112] Puhekielessä Rutumin kartanosta käytettiin nimitystä (Stora) Herrgården (). Kartanon alkuperäiset omistajat kuuluivat Gyllingin sukuun.[113] Kesällä kartanossa toimii kesäkahvila ja esillä on taidetta.[114]
Pukaron kartano muodostettiin vuonna 1763 Jontaksen ratsutilasta.[115] Nykyinen päärakennus on rakennettu vuonna 1817.[116]
Lumnäsin kartano on toinen kartano Pukarolla. Lomnäsin kartano on perustettu 1810 Daniel Wallen yhdistettyä tiloja. Kartanon mailla on toiminut kestikievari ja veromylly.[117]
Pukaron Paroni
Lapinjärven ylivoimaisesti suosituin matkailukohde on matkailukeskus Pukaron Paroni valtatie 6:den varrella. Pukaron Paronissa kävi vuonna 2007 912179 kävijää, mikä nostaa Pukaron Paronin Suomen kolmanneksi suosituimmaksi maksuttomaksi matkailukohteeksi.[118] Pukaron Paronissa on muun muassa kahvila, Kermansaven tehtaanmyymälä, Brunbergin makeistukku sekä kirjakauppa Kirjapörssi.[119]
Kuuluisia lapinjärveläisiä
G. G. Rosenqvist, dogmatiikan professori, kansanedustaja [100]
Hilda Käkikoski, kansanedustaja ja kirjailija [120]
Brita Blomberg (o.s. Johansson), yleisurheilija, olympiaedustaja [121]
Almar Fabritius, jääkärikapteeni [34]
Ernst Fabritius, säveltäjä, viulisti [34]
Anders Allardt, kirjailija, historiantutkija [122]
Lauri Johansson, rikollisjärjestö Natural Born Killersin perustajajäsen [123]
Katso myös
Luettelo Lapinjärven julkisista taideteoksista ja muistomerkeistä
Lähteet
Kirjallisuuslähteet
Citation error, replace with{{cite book| author = Anne Vikkula (s. 19–58), Gunilla Harling-Kranck (s. 61–92), Christer Kuvaja (s. 95–411), Mikael Korhonen (s. 415–805)| title = Lapinjärven historia| location = Jyväskylä| publisher = Gummerus| year = 1995| id = ISBN 952-90-6913-8}}
Citation error, replace with{{cite book| author = Anders Allardt| title = Lappträsk socken| location = Helsinki| publisher = Mercators Tryckeri AB| year = 1920| language = (in Swedish)}}
Viitteet
Aiheesta muualla
*
Luokka:Seulonnan keskeiset artikkelit
Luokka:41.1 Suomi
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Lapinj%C3%A4rvi |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1569,
1990,
3210,
5863,
7228,
8019,
9058,
9894,
10659,
11349,
13148,
13698,
14445,
16551,
16997,
17565,
19341,
19988,
21164,
21763,
22163
],
"plaintext_end_byte": [
1568,
1989,
3209,
5862,
7211,
7985,
9057,
9848,
10658,
11336,
13147,
13681,
14402,
16532,
16996,
17564,
19303,
19987,
21139,
21738,
22161,
22243
]
} | متى ظهرت الطباعة باستخدام القماش؟ | طباعة | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
13
],
"minimal_answers_start_byte": [
14868
],
"minimal_answers_end_byte": [
14877
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ظهرت الطباعة بطبع الكلمات والصور والتصميمات فوق الورق أو النسيج أو المعادن أو أي مواد أخرى ملائمة للطبع فوقها، وتتم بنسخ صور بطريقة ميكانيكية من خلال الطبع من سطح بارز، فكان يتم قديما الختم بالحجر وهذا يعدّ أقدم طرق الطباعة التي عرفت لدى البابليين والسومريين والإيبلاويين والأوغارتيين والأكاديين والحضارات في سوريا القديمة ☺ وبلاد ما بين النهرين، وكان يستعمل للاستغناء عن التوقيع على المستندات والوثائق والمعاهدات أو كرمز ديني، وكانت الوسيلة الأولى أختام يبصم بها فوق الطين أو حجر يخدش أو ينقش سطحه كذلك كان حجرة دائرية تغمس في الصبغة السائلة أو الطين ليطبع بها فوق سطح ناعم ومستو، لطبع ما كتب عليها كصورة متطابقة عكسيا ومقابلة كما في حضارات الجزيرة السورية، وتم استعمال الأختام الطينية المنقوشة بتصميم بسيط، منذ سنة 5000 ق م، وكانت تطبع على الأبواب المخصصة لحيازة وحفظ السلع، واختلفت أشكالها كتلك التي وجدت مغطاة بنقوش الحيوانات أو بأشكال أو أسماء ملكية.
وبين سنتي 2000 و1800 ق م ازدهرت التجارة بين بلاد الرافدين والهند عبر الخليج، وكان من بين أهم التجارات أختام العلامات الدائرية التي عرفت بالأختام الفارسية الممهرة بالحيوانات، وكانت مصنوعة من الحجر الناعم، وكان لها نتوء مثقوب لتعليقها.
والطباعة هي طبع الكلمات والصور التصميمات فوق الورق أو النسيج أو المعادن أو أي مواد أخرى ملائمة للطبع فوقها. وهذا يطلق عليه فن جرافيك graphic arts(فنون تخطيطية أو تصويرية كاتصوير والرسم والكتابة). وتتم بنسخ صور من الأصل بطريقة ميكانيكية. وتاريخ الطباعة هو أكثر الوثائق وأعرقها. ويتم من خلال الطبع من سطح بارز. فكان يجري قديما الختم بالحجر وهذا يعدّ أقدم طرق الطباعة التي عرفت لدي البابليين وغيرهم وكان يستعمل للاستغناء عن التوقيع علي المستندات والوثائق والمعاهدات أو كرمز ديني. وكانت الوسيلة أختام أو طباعة ليبصم بها فوق الطين أو من الحجر بخدش أو نقش سطحه. وكان حجرة دائرية تغمس في الصبغة السائلة أو الطين وكلن يطبع فوق سطح ناعم ومستو لطبع ماكتب عليه كصورة متطابقة عكسيا ومقابلة.
أختام كرمة يرجع تاريخها للأسرالمصرية 12-15. ومن بينها أختام محلية الصنع مصنوعة من العاج، أوالعظم أو الصلصال مسطحة أو جعرانية الشكل أو محفورة بأنماط زخارف هندسية شبكية قائمة على المثلثات المحفورة.ووجدت أختام المكاتب الإدارية في القصر وبالقرب من بوابات المدينة. وأختام مصرية الصنع، متماثلة مع تلك التي تمَّ الكشف عنها في المواقع النوبية، والتي ترجع للنصف الثاني من المملكة الوسطى تصاميم زهرية أو لوالبية أو ألقاب أو أسماء لبعض صغار الموظفين أو من ذوى المناصب العليا في الحكومة مثل نائب الحاكم أو المبعوث الملكى. كما وجدت أختام مغطاة بنقوش حيوانات أو بأشكال أو أسماء ملكية يرجع تاريخها للأسرة المصرية 15م. وفي كرمة اكتشفت اختام تسلط ضوءاً على العلاقات كانت متطورة بين كرمة ومصر. ومعظم هذه الأختام اكتشفت بالمخازن والهياكل في المنطقة المحيطة بالدفوفة الغربية، أو في الجبانات المجاورة للهيكل. ويرجع تاريخها للأسرالمصرية 12-15. ومن بينها أختام محلية الصنع مصنوعة من العاج، أوالعظم أو الصلصال مسطحة أو جعرانية الشكل أو محفورة بأنماط زخارف هندسية شبكية قائمة على المثلثات المحفورة.ووجدت أختام المكاتب الإدارية في القصر وبالقرب من بوابات المدينة. وأختام مصرية الصنع، متماثلة مع تلك التي تمَّ الكشف عنها في المواقع النوبية، والتي ترجع للنصف الثاني من المملكة الوسطى تصاميم زهرية أو لوالبية أ وألقاب أو أسماء لبعض صغار الموظفين أو من ذوى المناصب العليا في الحكومة مثل نائب الحاكم أو المبعوث الملكى. كما وجدت أختام مغطاة بنقوش حيوانات أو بأشكال أو أسماء ملكية يرجع تاريخها للأسرة المصرية الخامسة عشر، وهناك اختام من دلمون في شرق الجزيرة العربية ترجع للقرن 18 قبل الميلاد.
وهناك خلاف تاريخي حول من استعمل الطباعة لأول مرة بشكل واسع هل هم العرب أم الصينيين، وترجع بعض الوثائق المطبوعة المكتشفة في "جنيزة القاهرة" إلى القرن الثامن الميلادي نفس القرن الذي ظهرت به الطباعة في الصين، واستمرت الطباعة في الدولة الفاطمية خصوصا لطباعة الأحراز وألأأذكار، ثم منعت السلطات العثمانية الطباعة بالحروف العربية لاعتبارها حروفا مقدسة، ولكنها في بدايات القرن السابع عشر سمحت بها مرة أخرى، هذا ويذكر المؤرخون بأن أول مطبعة عربية أنشأت في التاريخ الحديث قد أنشأت على يد الموارنة في لبنان سنة 1610 ميلادية وهي مطبعة دير قزحيا جموب مدينة طرابلس وكانت تستعمل الحروف السريانية والعربية بينما استعملت مطبعة دير مار يوحنا الصايغ التي أنشأت في الشوير في لبنان عام 1733 ميلادية الروف العلابية وكان مؤسسها هو عبد الله زاخر أصله من حماة بسوريا.
في اللغة
طَبَعَ الكِتَابَ: صَفَّ كَلِمَاتِهِ بِأَحْرُفٍ مَطْبَعِيَّةٍ لِنَقْلِهَا عَلَى الوَرَقِ بِوَاسِطَةِ الآلاَتِ الْمَطْبَعِيَّةِ. نقَلَ صورتَه من الحروف المعدنية المجموعة إلى الورق بوساطة المطبعة.
طَبَعَ الشَّيْءَ: نَقَشَهُ، رَسَمَهُ.
الطَّبَاعَةُ: حرفةُ نقل النسخ المتعددة من الكتابة أَو الصور بالآلات. (مج).
الطَّبَّاعُ: من حِرْفَتُّه الطِّباعة.
المَطْبَعَةُ: المكانُ المعدُّ لطباعةِ الكُتُبِ غيرها. (ج) مَطابعُ.
تاريخها
في العراق
اكتشفت في العديد من المواقع الأثرية في سوريا والعراق مجموعة من الأختام الأسطوانية وغيرها قد تم استعمال الأختام الطينية المنقوشة بتصميم بسيط منذ سنة 5000 ق م. وكانت تطبع على الأبواب المخصصة لحيازة وحفظ السلع. كما تم العثور عليها على الأكياس والسلال التي كانت تنقل بنهري دجلة والفرات في سوريا والعراق. وفي عام 3500 ق م.تم اختراع الختم الأسطواني ويظهر هذا الحجر الأخضر والذي طوله 3.9 سنتيمترا والذي يعود تاريخه إلى 2300 ق م كما في ماري عى الفرات الأوسط. وعليه الآلهة من ذكور وإناث وتم التعرف عليهم من خلال خوذاتهم ذوات القرون كالإلهة عشتار وإله الشمس شمش وإله الماء إنكي يتبعه وزيره.
دخلت الطباعة متأخرة بسبب ظروف الحكم العثماني القاسية فيه آنذاك حيث أنشأت أول مطبعة حجرية في الكاظمية عام 1821 م ولكن الطباعة ظهرت بشكل حقيقي عام 1856 م عندما أسس الرهبان الدومينيكان مطبعة لهم في الموصل وأنشأوا فيها قسما خاصا بالتجليد والتذهيب وفي عام 1869 أنشأالوالي العثماني مدحت باشا مطبعة الولاية لطبع جريدة البلاد الرسمية باللغتين العربية والتركية وهي مطبعة تجارية إلا أنها أهملت فيما بعد لفترة من الزمن ولم تطبع سوى الصحيفة الحكومية.
في شرق المتوسط إلى الهند
خلال سنتي 2200ق م. 1800 ق م. ازدهرت التجارة بين بلاد الرافدين والهند عبر الخليج. وكان أهم التجارات أختام العلامات الدائرية circular stamp-seals التي عرفت بالأختام الفارسية الممهرة بالحيوانات وتتسم بالتجريدية. وبعضها كان عليه الثور المحدب وكتابات هندية. وكانت مصنوعة من الحجر الناعم وكان لها نتوء مثقوب لتعليقها. ومنذ حوالي سنة 2000 ق م. استبدلت الأختام الخليجية الفارسية بأختام دلمون Dilmun seals وكان نتوؤها أقل، ومحززة بثلاثة خطوط متوازية.
وكان الإغريق والرومان والمصريين وحضارات ما بين النهريين يمارسون النساخة للكتب والوثاق بخط اليد بالريشة أو القلم بعد غمسهما في الحبر السائل ليكتب بها فوق ورق البردي. وظل هذا الأسلوب في النسخ اليدوي متداولا حتي أيام العرب حيث كانوا يكتبون كلماتهم فوق الرق والجلد والعظام.. وعرفت الكتب بالمخطوطات Manuscripts. وفي روما كانت عملية النسخ لعدة طبعات بواسطة العبيد المتعلمين literate slave.
في مصر
ظهرت أولى طابعة في مصر أثناء الحملة الفرنسية وهي طابعة أحضرها نابليون عام 1798 ميلادي والتي عرفت بطابعة البروبوجاندا أي الدعاية لأن نابليون أراد من خلالها استمالة المصريين إليه عن طريق الدعاية وكانت هذه الطابعة تطبع منشورات ومراسيم الحملة وقد عرفت هذه الطابعة بأسماء مختلفة مثل الطابعة الشرقية أو الطابعة الشرقية الفرنسية ولما استقرت أصبحت تعرف باسم الطابعة الأهلية وقد خرجت هذه المطبعة من مصر مع خروج الحملة الفرنسية منها عام 1801و بقيت مصر خالية من المطابع حوالي عشرين عاما حتى أنشأ محمد علي باشا عام 1821 مطبعة بولاق التي نشر فيها جريدة الحكومة الرسمية الوقائع المصرية كما نشر فيها المنشورات والمراسيم الحكومية والكتب المدرسية والعسكرية إلى جانب الكتب العربية القديمة أو الكتب التي أمر بترجمتها إلى اللغة العربية وقد بلغ عدد الكتب التي طبعتها هذه المطبعة فيما بين عامي 1822- 1830 م نحو خمسين كتابا ارتفع في نهاية عام 1850 إلى ثلاثمئة كتاب في مختلف الموضوعات الأدبية والتاريخية والفنية وفي مصر أنشأت المطبعة الأهلية القبطية عام 1860 م وبعد ذلك بستة أعوام أنشأ عبد الله أبو السعود مطبعة وادي النيل.
أما مصر فقد عرفت المطابع مع قدوم الحملة الفرنسية 1798 م، وأسس محمد علي أول مطبعة هي مطبعة بولاق عام 1819 م وكان أول ما طبعته قاموس عربي إيطالي وطبعت فيما بعد جريدة الوقائع المصرية وعرفت أول مطبعة حجرية في العراق سنة 1830 م وبفلسطين العام نفسه، وفي اليمن 1877 م وباقي الأقطار العربية والإسلامية فيما بعد.
في اليمن
ظهرت أولى المطابع في اليمن عام 1877 ميلادي عندماوردها السلطان عبد الحميد الثاني في مارس 1877م. وأمر باصدار صحيفة صنعاء كصحيفة رسمية لولاية اليمن وصدرت صحيفة اسبوعية سنة 1297 هـ الموافق 1878 تصدر كل ثلاثاء وكانت أول صحيفة رسمية في شبه الجزيرة العربية بهدف خدمة المصالح الحكومية، ظهرت في بادئ الامر في 4 صفحات ثم في 8 صفحات، كما اهتمت بالأخبار العالمية وسياسة الإمبراطورية وأهم الاكتشافات العلمية.
في الصين والشرق الأقصى
وفي القرن الثاني ميلادي كان الصينيون كانوا قد اخترعوا طريقة لطباعة الكتب. وهذه كانت تطورا للطباعة التي كانت تمارس من خلال طبع الرسومات والتصميمات علي القماش منذ القرن الأول م. ومما سهل الطباعة لدى الصينيين اختراعهم لصناعة الورق عام 105 ق م. وانتشار الديانة البوذية بالصين وقتها. وكانت مواد الكتابة وقتها السائدة في العالم الغربي القديم ورق البردي، papyrus والرق vellum (جلد رقيق) وهما لايلائمان الطباعة. لأن ورق البردي هش. والرق كان يؤخذ من الطبقة الداخلية لجلد الحيوانات الطازج وكان غالي الثمن.لكن الورق متين ورخيص. وكانت التعاليم البوذية تطلع بكميات كبيرة لشدة الطلب عليها ولانتشارها. وهذا ما جعل بداية الطباعة الميكانيكية تظهر. وفي سنة 200م. أخذ الصينيون يحفرون الكتابة والصور البارزة فوق قوالب خشبية. وكان كتاب Tipitaka البوذي المقدس يطبع عام 972 م. في 130 ألف صفحة بالقوالب الخشبية. وتطورت الطباعة من كليشهات خشبية صور عليها نص الصفحة بالكامل إلي طريقة التجميع لحروف المونوتيب movable type المتحركة وترصيصها في قوالب (شاسيه). ولأن الأبجدية الصينية تضم من 2000 - 40 ألف حرف منفصل separate characters. لهذا كانت الطباعة بالحروف تواجه مشكلة. لهذا لم تتبع الحروف المنفصلة وهذه المشكلة واجهت الكوريين في القرن 14م. وظلوا يتبعون الطريقة التقليدية بالطبع بقوالب الخشب المنقوشة نقشا يارزا.
في أوروبا
في أوروبا صنعت الحروف البارزة والمتحركة وفي منتصف القرن 15 ظهرت آلة الطباعة على يد الألماني يوهانز جوتنبرج. لتتطور الطباعة الحدبثة التي تطبع بها الصحف والكتب بالملاببن على الورق. وهذا كان سببا في تطور الحضارة وانتشار المعرفة بشتى لغات أهل الأرض.
وفي أوروبا صنعت الحروف البارزة والمتحركة منتصف القرن الـ 15 م، وظهرت آلة الطباعة على يد الألماني يوهانس غوتنبرغ سنة 1436 م، لتحدث ثورة في عالم الاتصال عن طريق توفير المال والجهد، وتتطور الطباعة الحديثة التي تطبع بها الصحف والكتب مما يسمح بانتشار المعرفة بشتى اللغات.
شهدت الطباعة مجموعة من التحولات نوجزها كما يلي:
قام أيرل أوف ستانهوب حوالي سنة 1800 م بصنع أول مطبعة كل أجزائها من الحديد.
قام فريدريتش كوينج باختراع مطبعة ذات أسطوانة تدار بالبخار عام 1811 م بألمانيا، وكانت الأسطوانة الدوارة تقوم بضغط الورق على الحروف المصفوفة على سطح الآلة المستوي.
استعملت صحيفة التايمز اللندنية مطبعة ذات أسطوانتين دوارتين تعمل بالبخار لأول مرة عام 1814م وتنتج 1100 نسخة في الساعة.
في عام 1846 م اخترع الأمريكي ريتشارد هو المطبعة الدوارة، فكانت حروف الطباعة تثبت في أسطوانة دوارة بينما تقوم أسطوانة أخرى بإتمام الطبع، واستطاعت النماذج الأولى من المطابع إنتاج 8000 صفحة في الساعة، ثم أنتجت نماذج لاحقة منها 20000 نسخة في الساعة.
وتمكن الأمريكي "وليم بولوك" عام 1865 م من الطباعة على أطوال ورقية متصلة مخترعا بذلك المطبعة الدوارة فائقة السرعة، التي تعمل بنظام الإمداد الورقي المتصل.
تمكن أوتمار مارجنتيلر من تسجيل براءة اختراع مطبعة اللينوتيب بسبك سطر كامل من الحروف المصفوفة في قطعة واحدة من المعدن.
تمكن الأمريكي تولبرت لانستون عام 1887 م من اختراع مطبعة المونوتيب التي تسبك وتصف الحروف في قطع منفصلة.
عند العرب والمسلمين
عرف العرب الطباعة بالقوالب الخشبية التي انتقلت إليهم عن طريق الصينيين، وذلك بعد ظهور الإسلام بثلاثة قرون تقريبا، وكان العرب يعتمدون على نسخ الكتب يدويا بالخط العربي الذي تفننوا فيه، ولما ظهرت الطباعة في أوروبا لم يتحمس لها بعض العرب حرصا على دوام الكتابة بالخطوط العربية التي ألفتها العين، فضلا عن رفض بعض المسلمين طباعة القرآن الكريم في الآلات الجديدة.
ولم تكن هنالك طباعة في العالم العربي غير الطباعة بالقوالب الخشبية مع بداية القرن الميلادي العاشر، وظهرت أول حروف طباعة عربية على يد "مارتن روث" عام 1468 م الذي طبع ترجمة لكتاب "برنارد برايدنباخ " عن رحلته إلى الأماكن المقدسة، وكانت المحاولة الثانية في إسبانيا عام 1505 م بصدور كتاب وسائل تعلم قراءة اللغة العربية ومعرفتها، وفي عام 1516 م نشر كتاب "المزامير" بخمس لغات من بينها العربية، والمحاولة الثالثة كانت طبع الإنجيل عام 1591 م، وفي لبنان طبعت المزامير بالعربية عام 1610 م، وأول مطبعة أنشئت بها عام 1751 م، وسبقتها تركيا حيث ظهرت أول مطبعة عام 1727، شريطة أن لا يطبع فيها القرآن الكريم، وكانت حلب أول مدينة سورية تدخلها الطباعة ثم انتقلت إلى دمشق.
مراحل تطورها
كانت بداية الطباعة الميكانيكية سنة 200 م عندما أخذ الصينيون يحفرون الكتابة والصور البارزة فوق قوالب خشبية، وكان كتاب TIPITAKA البوذي المقدس يطبع عام 970 م في 130 ألف صفحة بالقوالب الخشبية، ثم انتقلت إلى طبع نص الصفحة بالكامل ثم إلى التجميع لحروف المونوتيب المتحركة، وترصيصها في قوالب واستمرت فترة طويلة.
(تصفح مباعدة الجمل).
مراجع
مصادر
موسوعة حضارة العالم. كتبها أحمد محمد عوف
تاريخ الطباعة في الشرق العربي، خليل صابات، القاهرة، دار المعارف، 1958.
الاتجاهات الفكرية عند العرب في عصر النهضة، بيروت، الأهلية للنشر والتوزيع، 1975.
منارة الحلول للدعاية والإعلان
تصنيف:طباعة
تصنيف:تاريخ الطباعة
تصنيف:وثائق | https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B9%D8%A9 |
{
"plaintext_start_byte": [
7,
185,
581,
626,
986,
1209,
1688,
1724,
1992,
2138,
3115,
3302,
4464,
4571,
5312,
5443,
6548,
6669,
7378,
7538,
9099,
9153,
9524
],
"plaintext_end_byte": [
184,
580,
625,
985,
1193,
1671,
1702,
1968,
2072,
3086,
3222,
4434,
4515,
5296,
5371,
6525,
6619,
7342,
7434,
9054,
9125,
9507,
9544
]
} | Je,Martha Wangari Karua alizaliwa mwaka upi? | Uchaguzi wa Bunge la Kenya 2007 | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Jumla
Wabunge 207 kati ya 210 walichaguliwa. Kura zitarudiwa katika majimbo 3. Wabunge 12 wa ziada watateuliwa na rais. Akifuata kawaida atawateua kufuatana na nguvu ya vyama bungeni.
PNU na vyama vinavyoshirikishwa nayo vina viti 78 (PNU 43, KANU 16, vyama vingine 21)
ODM na chama shirikishwa cha NARC vina viti 102 (ODM pekee 99).
ODM-Kenya ina viti 16.
Wabunge 11 walichaguliwa kwa majina ya vyama vidogo visivyoshirikishwa na vyama vikubwa. Wengine wao wako karibu na chama kikubwa walijiunga na chama kidogo baada ya kushindwa kuwa mgombea wa chama kikubwa kama ODM au PNU.
Uchaguzi huu ulikuwa na mabadiliko ya ajabu:
kati ya wabunge 190 waliotaki kutetea viti vyao ni 71 pekee waliorudishwa bungeni
mawaziri 20 wa serikali ya Kibaki waliondolewa na wananchi
KANU iliyokuwa chama rasmi cha upinzani mwaka 2002 na kujiunga na serikali baadaye ilipunguzwa kubaki na viti 14 kutoka 62 za 2002.
wanawake 15 walichaguliwa kuwa wabunge ambayo ni idadi kuibwa katika historia ya Kenya
Magazeti yalitoa taarifa ya kwamba wabunge 30 wa vyama vidogo waliunda "Kundi la vyama vidogo bungeni" (Small Parties Parliamentary Group); idadi hii ingejumlihsa wabunge waliohesabiwa juu kama kundi la PNU.
ODMNARC
ilishirikishwa na ODMPNUVyama shirikishwa vya PNU
KANU
Chama chirikishwa na PNUODM-KenyaWabunge wanaojitegemeaJUMLAWabunge9934321141611207(of 210)Vyama shirikishwa vya PNU- KANU (14), Sisi Kwa Sisi (2), Safina (5), NARC-Kenya (4), FORD-Kenya (1), Ford-P (3), New Ford-K (2), Mazingira Party (1), Ford-A (1), DP (2)
Wabunge wa kujitegemea waliingia kupitia vyama vidogo kama PDP (1), PPK (1), NLP (1), KADDU (1), UDM (1), PICK (1), CCU (1), Kenda (1)
Mkoa wa Nairobi
ODM: 5, PNU: 2
Jimbo la
uchaguziChama
AliyechaguliwaDagorettiPNUMugo Beth WambuiEmbakasiODMWere MelitusKasaraniODMElizabeth OngoroLangataODMOdinga Raila AmoloMakadaraPNUWaithaka Dickson MwangiStareheODMKariuki Margret WanjiruWestlandsODMGumo Frederick Omulo
Mkoa wa Kati (Central)
PNU: 18, Safina: 3, KANU: 2, Sisi kwa sisi: 2, FORD-A: 1, FORD-P: 1, PICK: 1
PPK
Jimbo la
uchaguziChama
AliyechaguliwaGatangaPNUPeter KennethGatundu NorthPICKWaibara Clement KunguGatundu SouthKANUKenyatta UhuruGichuguPNUKarua Martha WangariGithunguriSAFINAGithunguri Baiya Peter NjorogeJujaPNUThuo GeorgeKandaraPNUKamau James MainaKangemaPNUMichuki John NjorogeKiambaaKANUGithunguri Stanley MungaKieniPNUWarugongo NamesyusKigumoPNUKamau Jamleck IrunguKiharuSISI KWA SISIMwangi Barnabas Muturi CKikuyuPNUNganga Lewis NguyaiKinangopSISI KWA SISINgugi David MwanikiKipipiriPNUKimunya Amos MuhingaKirinyaga CentralFORD AKariuki John NgataLariPPKMwaura David Njuguna KiburiLimuruFORD PMwathi Peter MungaiMaragwaPNUElias Peter MbauMathioyaPNUWambugu Clement MuchiriMathiraSAFINAMaina Ephraim MwangiMukurweiniSAFINAKabando wa KabandoMweaPNUGitau Peter NjugunaNdaragwaPNUKioni Jeremiah NgayuNdiaPNUGithae Robinson NjeruNyeri TownPNUMathenge Esther MurugiOl kalouPNUMureithi Erastus KiharaOthayaPNUMwai KibakiTetuPNUNyamo Francis Thombe
Mkoa wa Mashariki (Eastern)
ODM-K: 14, PNU: 7, KANU: 4, CCU: 2, NARC: 2, ODM: 2, DP: 1, NARC KENYA: 1, PICK: 1, SAFINA: 1, Mazingira: 1
Jimbo la
uchaguziChama
AliyechaguliwaCentral ImentiCCUImanyaara GitobuGachokaPNUMutava MusyimiIgembe NorthPNUNtoitha M'mithiaruIgembe SouthKANUFranklin M LinturiIsiolo NorthNARC KENYAMohammed A KutiIsiolo SouthKANUAbdul B AliKaitiODM KGideon NdambukiKangundoODM KMuthama Johnson NduyaKathianiCCUNdeti WavinyaKibweziODM KProf Philip KalokiKilomePICKMwau John HarunKitui CentralNARCCharity K NgiluKitui SouthODM KMuoki Issac MulatyaKitui WestNARCNyamai Charles MutisyaLaisamisKANUJoseph LekutonMachakos TownODM KVictor MunyakaMakueniODM KPeter KiiluManyattaDPEmillio KathuliMasingaODM KItwiku Benson MbaiMbooniODM KMutula KilonzoMoyaleODMAli Mohamud MohamedMutitoODM KJulius Kiema KilonzoMwalaODM KPastor Daniel MuokiMwingi NorthODM KStephen Kalonzo MusyokaMwingi SouthODM KDavid MusilaNithiKANUMbiuki Japhet M KarekeNorth HorrODMFrancis ChachuNorth ImentiMazingiraRuteere Silas MuriukiRunyenjesPNUCecily Mutitu MbarireSakuODM KSasura Hussein TarrySiakagoSAFINAKivuti MaxwellSouth ImentiPNUKiraitu MuriungiTharakaPNUMwiru Alex MuthengiTigania EastPNUPeter G MunyaTigania WestPNUKilemi Mwiria ValerianYattaODM KKilonzo Mutavi Charles
Mkoa wa Magharibi (Western)
ODM: 18, PNU: 2, New Ford-K: 2, FORD K: 1, KADDU: 1
Jimbo la
uchaguziChama
AliyechaguliwaAmagoroODMOjaamongson Sospeter OdekeBudalangiODMAbabu Pius Tawfiq NamwambaBumulaPNUBifwoli Sylvester WakoliButereODMWycliffe OparanyaButulaODMOdhiambo Bwire AlfredEmuhayaODMKenneth MarendeFunyulaODMNyogesa Otuoma PaulHamisiODMGeorge HaniriIkolomaniNEW FORD KENYADr Bonny KhalwaleKanduyiODMAlfred Khang'atiKhwiseroODMEvans AkulaKimililiFORD KSimiyu David EseliLugariKADDUCyrus JirongoLurambiODMAtanas M KeyaMalavaNEW FORD KENYASoita Peter ShitandaMatunguODMDavid WereMt ElgonODMFred KapondiMumiasODMWashiali Benjamin JomoNambaleODMOkemo ChrysanthusSabatiaODMMusalia MudavadiShinyaluODMCharles L LirechiSirisiaPNUWentagula Moses MasikaVihigaODMYusuf Kifuma ChanzuWebuyeODMSambu B A Wekesa
Mkoa wa Nyanza
ODM: 25, KANU: 2, NARC: 1, NLP: 1, DP: 1, FORD_P: 1, PDP: 1
Jimbo la
uchaguziChama
AliyechaguliwaAlegoODMYinda Edwin OchiengBobasiODMObure Christopher MogereBomachogeFORD PJoel OnyanchaBonchariODMOnyancha CharlesBondoODMOginga Dr OburuGemODMMidiwo Washington JakoyoGwassiODMNg'ongo Mbadi JohnKarachuonyoODMRege James G KwanyaKasipul KabondoODMMagwanga Joseph OyugiKisumu RuralODMNyong'o Peter Anyang'Kisumu Town EastODMAhmed Shakeel shabbir AhmedKisumu Town WestODMAluoch John OlagoKitutu ChachePDPRichard MomoimaKitutu MasabaNLPOsebe Walter Enock NyambatiKuriaDPMachage Wilfred GisukaMbitaODMKajwang Gerald OtienoMigoriODMDache John PesaMuhoroniODMOlweny patrick AyiechoNdhiwaODMOjodeh Joshua OrwaNorth Mugirango BurabuKANUOmbui Moriasi WilfredNyakachODMAnyango Pollyins OchiengNyandoODMOtieno Frederick OutaNyaribari ChacheNARCMonda Robert OnsareNyaribari MasabaKANUOngeri Samson KagengoNyatikeODMAnyanga peter Edick OmondiRangweODMOgindo Martin OtienoRariedaODMGumbo Nicholas ORongoODMOtieno Dalmas AnyangoSouth MugirangoODMMagara James OmingoUgenyaODMOrengo Aggrey JamesUririODMCyprian Ojwang OmolloWest MugirangoODMGesami James Ondicho
Mkoa wa Pwani (Coast)
ODM: 12, PNU: 3, NARC-K: 2, ODM-K: 1, FORD-P: 1, KADU ASILI: 1, KANU: 1
Jimbo la
uchaguziChama
AliyechaguliwaBahariODMGunda Benedict FodoBuraODM KAbdi Nassir NuhChangamweODMKajembe Ramadhan SeifGaloleODMGodhana Dhadho GaddaeGanzeKADU ASILIBayah Francis S.KGarsenNARC KENYADanson MungatanaKaloleniPNUKambi Samwel KazunguKinangoFORD PRai Samuel GonziKisauniODMJoho Hassan AliLamu EastPNUAbuchiaba Abu MohamedLamu WestNARC KENYATwaha Fahim YasinLikoniODMMwahima Mwalimu MasudiMagariniODMJeffah Amason KingiMalindiODMMung'aro Maitha GideonMatugaPNUMwakwere Chirau AliMsambweniODMZonga Omar MbwanaMvitaODMBalala Najib MohamedMwatateODMMwatela Calist AndrewTavetaKANUShaban Naomi NamisiVoiODMMwakulegwa Danson MwazoWundanyiODMMwadeghu Thomas Ludindi
Mkoa wa Bonde la Ufa (Rift Valley)
ODM: 32, PNU: 11, Kanu: 1, Kenda: 1, NARC-K: 1, UDM: 1
Jimbo la
uchaguziChama
AliyechaguliwaAinamoiODMDavid Too KimutaiAldaiODMDr Sally KosgeyBaringo CentralODMMwaita Sammy Silas KomenBaringo EastPNUKamama Asman AbongutumBaringo NorthODMWilliam KipkorirBelgutODMCharles K. CheruiyotBometODMKipkalya KonesBuretiODMBett FranklinChepalunguODMIsaac RutoCheranganiODMJoshua KutunyEldama RavineODMLessonet Moses KEldoret EastODMKamar Margret JepkoechEldoret NorthODMRuto William SamoeiEldoret SouthODMPeris ChepchumbaEmgwenODMLagat Elijah KiptarbeiKachelibaODM KSamuel PoghisioKajiado CentralODMJoseph Ole NkaisseryKajiado NorthPNUSaitoti GeorgeKapenguriaODMRev Julius MugorKeiyo NorthODMChepkitony Lucas KipkoseiKeiyo SouthODMKiptanui Kiplagat JacksonKipkelionODMM J Kiprono LangatKonoinODMKones Julius KipyegonKuresoiODMZakayo CheroiyotKwanzaPNUDr Noah WakesaLaikipia EastPNUKiunjuri Festus MwangiLaikipia WestPNUMuriithi NdirituLoitoktokNARC KENYAKatoo Ole MetitoMarakwet EastKENDAKilimo Jebii LinahMarakwet WestODMKaino Boaz KipchumaMogotioUDMProf Hellen SambiliMoloPNUKiuna Joseph NgangaMosopODMKoech DavidNaivashaKANUMututho John Michael NjengaNakuru TownPNULee Maiyani KinyanjuiNarok NorthODMNtimama William RonkoruaNarok SouthODMNkoidilla LankasRongaiODMKigen LukaKipkorirSabotiPNUEugene Ludovic WamalwaSamburu EastODMLentimalo RaphaelSamburu WestODMSimon LesirmaSigorODMWilson LitoleSotikODMLorna Chepkemoi LabosoSubukiaPNUNelson R GaichuhieTinderetODMKosgey Henry KipronoTurkana CentralPNUDavid E EthuroTurkana NorthPNUJohn MunyesTurkana SouthODMJosephat Koli Nanok
Mkoa wa Kaskazini-Mashariki (North Eastern)
Kanu: 4, ODM: 5; Safina: 1
Jimbo la
uchaguziChama
AliyechaguliwaDujisODMDuale Aden BareFafiKANUSugow Aden AhamedIjaraKANUHaji Mohamed YussufLagderaODMFarah MaalimMandera CentralSAFINAAbdikadir Hussein MohamedMandera EastODMMohamed Hussein AliMandera WestODMMaalim Mahmud MohamedWajir EastODMMohamed Ibrahim ElmiWajir SouthKANUAbdirahman Ali HassanWajir WestKANUWehiye Adan Keynan
Viungo vya nje
Jamii:Siasa ya Kenya | https://sw.wikipedia.org/wiki/Uchaguzi%20wa%20Bunge%20la%20Kenya%202007 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
281,
601,
996,
1134,
1583,
2096,
3297,
3689,
4024,
4446,
4618,
5395,
5498,
6145,
7510,
7895,
8635,
9319,
9628,
10027,
11094,
11728,
11902,
12083,
12565,
13017,
13182,
13260,
14743,
19183,
20262,
20987,
21180,
22289,
22491,
22957,
24707,
25366,
25748,
26278,
26600,
27071,
27965,
28257,
29230,
29725,
30264,
31184,
32609,
32734,
33061,
34534,
34890,
35141,
38161,
38247,
40751,
41143,
41675,
42491,
42871,
44874,
45681,
46319,
46545,
47443,
47676,
48182,
51454,
58216,
58374,
61027,
61521,
66386,
67103,
67964,
68281,
68514,
68766,
69008,
69092,
69545,
69631,
70113,
70539,
71104,
71238,
71784,
72032,
72357,
72695,
72996,
73638,
75530,
76385,
79039,
79237,
79348
],
"plaintext_end_byte": [
280,
593,
995,
1133,
1544,
2095,
3255,
3688,
4013,
4432,
4601,
5369,
5481,
6125,
7475,
7894,
8634,
9318,
9627,
10002,
11093,
11727,
11901,
12082,
12564,
12967,
13181,
13258,
14741,
19169,
20261,
20986,
21179,
22288,
22490,
22956,
24693,
25365,
25747,
26277,
26599,
27049,
27964,
28256,
29229,
29724,
30263,
31183,
32608,
32733,
33050,
34533,
34867,
35128,
38141,
38246,
40750,
41142,
41674,
42468,
42870,
44860,
45680,
46318,
46544,
47442,
47675,
48158,
51430,
58215,
58341,
61026,
61503,
66375,
67102,
67963,
68226,
68494,
68731,
68979,
69066,
69525,
69614,
70112,
70516,
71102,
71212,
71783,
72009,
72356,
72694,
72926,
73627,
75506,
76359,
79028,
79236,
79309,
79506
]
} | 東京ドームはいつ建設された | 東京ドーム | japanese | {
"passage_answer_candidate_index": [
1
],
"minimal_answers_start_byte": [
281
],
"minimal_answers_end_byte": [
314
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
東京ドーム（とうきょうドーム）は、東京都文京区後楽一丁目にあるドーム型野球場。プロ野球・セントラル・リーグ（セ・リーグ）の読売ジャイアンツ（読売巨人軍）が専用球場（本拠地）としている。
1988年（昭和63年）3月18日に開場した[1]日本初の屋根付き球場であり[2]、株式会社東京ドームが運営する東京ドームシティの中核施設である。野球のほかにも格闘技・プロレスの興行やコンサート、商品の展示会なども行われている。
概要
日本初の全天候型多目的スタジアムである[3]。後楽園球場の実質的な代替球場として後楽園競輪場の跡地に開場[4]。1988年3月17日にオープニングセレモニーが開かれ、3月18日にこけら落としイベントとして、巨人と阪神のオープン戦が行われた[3]。日本で唯一昭和に開場したドーム球場である。
愛称は「BIG EGG（ビッグエッグ）」[2]であったが、2000年の時点でこの呼称は公式に廃止されている[3]。
空気膜構造屋根を持つアメリカのメトロドームをモデルとして設計された[5]。2002年からロングパイル人工芝を日本の野球場で初めて採用した。天然芝に近い感触の特殊な繊維とクッション材を採用し、選手の負担を軽減している。ドームの広さは約216メートル四方で建築面積は46,755m2、容積は約124万m3[6]。
野球での使用
日本プロ野球
後楽園球場から引き続き、読売ジャイアンツとパシフィック・リーグの日本ハムファイターズ（当時）が専用球場とした。日本ハムは2004年度に北海道の札幌ドームに移転した[7]ため、以降は読売ジャイアンツのみが専用球場としている。パシフィック・リーグの球団は2004年の日本ハム移転以降同年限りで消滅した大阪近鉄バファローズを除く全球団が主催試合の開催実績を持つ。
北海道日本ハムファイターズは2019年度は9試合の主催試合を東京ドームで開催する（2016年から2018年までは7試合であった）。
オリックス・バファローズは親会社オリックスの本社が東京にある関係で、ブルーウェーブ時代の2004年から2009年まで年間2試合の主催試合を開催した[注 1]。
東北楽天ゴールデンイーグルスは2010年から「楽天グループデー」として主催試合を毎年1試合開催している。
福岡ソフトバンクホークスは2012年から「鷹の祭典in東京ドーム」として2017年までは主催試合を毎年1試合を開催し、2018年は7月9日と10日に2試合開催した。
千葉ロッテマリーンズが[注 2]は2016年7月12日にマリーンズ誕生・本拠地千葉移転25周年の記念事業として39年ぶりの都内主管試合の会場として使用し[8][9]、2018年も8月21日に主催試合を開催した。
埼玉西武ライオンズは2018年4月17日に「ライオンズクラシック2018」として、初めて東京ドームでの主催試合を開催した[10]。
メジャーリーグベースボール
MLBの開幕戦が、下記の日程で行われた[11]。2003年3月25日・26日にはオークランド・アスレチックスVSシアトル・マリナーズが行われる予定だったが、米英によるイラクへの武力行使により、MLBとMLB選手会が、選手などの渡航の安全を十分に確保できない恐れがあると判断し、中止となった[12]。
2000年：ニューヨーク・メッツVSシカゴ・カブス
2004年：タンパベイ・デビルレイズVSニューヨーク・ヤンキース
2008年：オークランド・アスレチックスVSボストン・レッドソックス
2012年：オークランド・アスレチックスVSシアトル・マリナーズ
その他
ワールド・ベースボール・クラシック[注 3]
アジアシリーズ（2005 - 2008年）、2015 WBSCプレミア12などの国際試合
日米野球などの国際親善試合
アマチュア野球は都市対抗野球大会、全日本大学野球選手権大会が毎年開催されている
プロ野球マスターズリーグの東京ドリームズが本拠地として使用していた。
施設概要
ライトアップされた東京ドーム（2013年11月）
東京都文京区後楽一丁目付近の風景
中央付近の白い建物。1989年撮影
球場データ
所在地 - 東京都文京区後楽一丁目
建築面積 - 46,755m2
建物高さ - 56.19m
階数 - 地上6階・地下2階
容積 - 1,240,000m3
収容人数（詳細は後述） - 野球時約46,000[13]人、コンサート時57,000人
フィールド - 両翼100m、中堅122m、左右中間110m
グラウンド面積 - 13,000m2
スコアボード - 2基（メイン・サブ）
メインスコアボード - 全面フルカラーLED（三菱電機製・オーロラビジョン、7.0m x 34.0m）
内外野 - ロングパイル人工芝「フィールドターフ」
外野フェンスの高さ - 4.24m（ラバー 4.0m + ネット 0.24m）
2009年（平成21年）まではラバーのみの4.0m
グラウンド面からの屋根の高さ - 61.69m
落成・供用開始日
落成式 1988年（昭和63年）3月17日[1]
公式戦開始日 同年3月18日[14]
フィールド
フィールドは人工芝を採用。開業後は巻き取り式のショートパイル人工芝を使用していたが、2002年（平成14年）から試合会場としては日本で初めて、天然芝に近い性質を持つといわれるロングパイル人工芝「フィールドターフ」を導入した[15]。背景として膝痛に苦しみながら中堅手として出場を続けていた当時の巨人の主力選手・松井秀喜への配慮があった。このフィールドターフは2007年（平成19年）3月、2014年（平成26年）3月[16]と2回の張り替えが行われている。
外野フェンス
外野フェンスは2010年（平成22年）から従来のラバーフェンス（高さ4.0m）にネットフェンス（高さ0.24m）を付け加えたものとなっている。ネットフェンスを付け加えた主目的はホームランを判定しやすくするためである[17]。ラバーフェンスのスタンド側上部に手すりがあり、それに打球が当たった場合はスタンド内の構造物としてホームランである（ラバーフェンスの一部としてインプレーとしていた年度もある）が、インプレーとなるラバー最上部で跳ねた場合と判別がしにくく判定を巡りトラブルとなることも多かった。スタンド最前列から見てもフェンスが低く、落下の危険性や観客がホームランにならないような打球に触れることも容易であるという欠点もある。これについては2014年4月19日の対中日戦で坂本勇人が大野雄大から放った左中間への大飛球をインフィールド側まで手を出していたファンが直接捕球してしまい、ビデオ判定の結果本塁打から二塁打に変更されたという例がある[18]。また、2018年からは外野フェンスのクッション部分がこれまでよりも柔らかくなった。
ホームランが出易い理由
ホームランの出やすさの理由として、第一に、左中間・右中間の膨らみが小さく110mしかないことが挙げられる。これは、現在の12球団の本拠地球場の中でもっとも狭い（ヤフオクドームも同じ規格である）。第二に、屋内球場で湿度が低いために、打球が伸びやすいことがあげられる。
東京ドームは野球規則1.04に記載されている国際基準を満たすNPB初の本拠地球場であり、完成当時としては広い球場だった。実際に後楽園球場でなされた1987年の公式戦は112試合で234本の本塁打（1試合平均2.09本）が出たが、東京ドームの1988年（昭和63年）の公式戦112試合は147本（1試合平均1.31本）が出たにとどまり、約4割も減少している。他球場と比較しても、東京ドームの1試合当たりの平均本塁打数は、各球団の本拠地11球場中、1988年（昭和63年）10位、1989年（昭和64・平成元年）10位、1990年（平成2年）11位、1991年（平成3年）7位となっていた[19]。
しかし、その後20余年が経過する中で、他球団は本拠地を1991年開業の千葉マリンスタジアム（ロッテ）、1993年開業の福岡ドーム（ダイエー（現・ソフトバンク））などのより広い球場へ移転したほか、既存の球場でも西武ドームのように、改修でフェアグラウンドの形状が広げられたこともあり、開業からフェアグラウンド面積に変更のない球場は東京ドームと横浜スタジアム（1978年開業）[注 4]のみとなった。明治神宮野球場は左右翼の改修工事を行うも97.5mに留まっており、狭い球場と認識されている。
1990年代半ば以降は東京ドームをホームとする読売ジャイアンツと2003年まで当ドームをホームにしていた日本ハムファイターズが、ビッグボール路線をメインにしたチーム戦略を展開していたことも本塁打の増加に拍車をかけた。
東京ドームでの1試合あたりの平均本塁打数（公式戦）は1988年は1.31本（112試合で147本）だったのに対して2004年は3.43本（76試合で261本）と本塁打率が2.6倍以上に増加し、統一球導入前後で、2010年は2.88本（73試合で210本）・2011年は1.42本（69試合で98本）と半数以下に激減している。
屋根・天井
構造
屋根は空気膜構造と呼ばれるもので、内部の空気圧を外部よりも 0.3%（3ヘクトパスカル）高くして膨らませている。インフレートと呼ばれ、完成時に屋根を膨らます作業が行われた。この作業はメディア等でも取り上げられている。圧力差を維持するために送風ファンを合計36台設置しており、ドア開閉がある場合は10台から18台、ドア閉鎖時は2台を動作させて気圧を維持する。出入り口は手動式回転ドアやエアロックが設置されており、全面的なドア開放は与圧が抜けて屋根が潰れる原因になるので出来ない。多数の観客が退場する際は通常のドアも開放されるが、気圧のため外向きに強い風が起こり注意を要する。この風は回転ドアのわずかな空間でも発生している。隣接する小石川後楽園の日照に配慮するため、屋根の高さが外野方面に向かって低くなっていくように設計されている。
屋根は28本のワイヤを8.5メートル間隔で縦横に並べ、その間に二重構造の膜を張ったものとなっている。膜はガラスクロス（織物）の表面をフッ素樹脂でコーティングしたもので、耐候性・耐熱性・非粘着性に優れた不燃材料である。内膜は音を吸収する特性もある。耐用年数は20年以上。総重量は400トン。太陽光の約5%を透過する。施工は太陽工業。ワイヤからテレビカメラ（中央部）、スピーカー（中央部1個、膜屋根周辺21個）、照明（14ヶ所）が吊るされている[20]。
外膜は厚さ0.8ミリメートル。アメリカのケミカル・ファブリックス社製品。
内膜は厚さ0.35ミリメートル。中興化成工業社製品。
デーゲームの際に、ボールと屋根の色が同化して見づらくなる現象が起こる。プロの選手でも打球を見失う事例が起こるほどである。
中央部のテレビカメラ（通称『トップアイ』）からの映像は、野球中継だけでなくNHK・民放各局の夜のスポーツ速報番組などに使われていた。最近の巨人戦などの野球中継はあまり頻繁に使用しないが、投手[注 5]の投球練習を上から撮影する際などに使用されている。巨人の優勝決定時に行われる胴上げの際は『トップアイ』からの映像が必ず使用される。
設計に当たっては、打球が屋根に当たらないように高さが設定された。完成直前の東京ドームをテレビの収録で訪れた長嶋茂雄は「この天井にボールをぶつけることは無理でしょう」と述べていたが、実際は打球が天井や懸垂物に当たった例は多数ある（東京ドームの特別ルールの適用例を参照）。
東京ドーム特別規約（特別ルール）
東京ドームは打球が天井や懸垂物に当たった場合などに備えて特別ルールの「東京ドーム特別規約」が設けている[21][22]。
東京ドーム特別規約（2016年現在）の内容は以下の通り。
打球が、フェア地域上の天井や懸垂物に当たった場合は、ボールインプレイとする。ファウル地域上の天井や懸垂物に当たったり、穴や隙間に入り込んだ場合は、ボールデッドとするTemplate:Refnest。
打球が、フェア地域内にある天井の穴または隙間に入り込んだ場合、あるいは懸垂物に挟まった場合は、ボールデッドとし、打者および走者には投球当時を基準にして二個の安全進塁権が与えられる。
内野から外野にかけてフェンス上にボールが留まった場合は、ボールデッドとする。ただし、バックネットの低いフェンス上にボールが留まった場合は、ボールインプレイとする。
ボールボーイ用の椅子にボールが当たってプレイングフィールドに跳ね返った場合は、ボールインプレイとする。ただし、ダッグアウトの屋根の上に留まるか、ひさしに当たった場合は、ボールデッドとする。
エキサイトシート内にボールが入った場合は、ボールデッドとする。ただちにプレイングフィールドに跳ね返った場合もボールデッドとする。
ボールがカメラマン席に留まった場合は、ボールデッドとする。ただちにプレイングフィールドに跳ね返った場合もボールデッドとする。—東京ドーム特別規約[21][22]
打球がフェア地域の天井や懸垂物に当たった場合（上記1関連）
打球がフェア地域の天井や懸垂物に当たった場合はボールインプレイで、落下地点または野手が触れた地点でフェアボールかファウルボールか判定する[21]。
1988年（昭和63年）7月4日 - 日本ハム対阪急戦で、ダラス・ウィリアムズ（阪急）の打球が天井に当たったが2階内野席に落ちたためファウル（特別ルール適用第1号）[23]。
1990年（平成2年）6月5日 - ラルフ・ブライアント（近鉄）の打球が天井に当たったが二塁手が捕球してアウト（天井に当たった打球がフェアになった第1号）。後述の東京ドーム初の認定本塁打はこの翌日に出ている。
2005年（平成17年）7月30日 - 巨人対中日戦で、通算350号本塁打まで残り1本に迫っていた江藤智（巨人）が本塁打性の特大飛球を放ったが、打球は屋根に当たりグラウンドに落下。中日の左翼手・英智に捕球され、350号は幻となった（通算350号は西武へ移籍した翌年4月15日に達成）。
2007年（平成19年）7月20日 - オールスターゲーム第1戦で、オールパシフィックの山﨑武司（楽天）が天井に当てている（結果はサードのファウルフライ）。
2010年（平成22年）7月3日 - 巨人対阪神戦で、クレイグ・ブラゼル（阪神）の打球が天井に2度当たりグラウンドに落下することなくそのまま右中間席中段へ入りホームランとなった[24]。
打球が外野のフェア地域に設けられた懸垂物に当たった場合はホームランとなる[23]（認定ホームラン、過去3例）。
1990年（平成2年）6月6日（1例目） - 日本ハム対近鉄戦で、ラルフ・ブライアント（近鉄）が角盈男（日本ハム）から記録。打った打球をセンター守備位置上にあるメインスピーカーに直撃させた（推定飛距離160メートル）。これをきっかけに、東京ドームはメインスピーカーに当てた認定ホームランを記録した選手に対してスピーカーの提供メーカーより賞金150万円を贈呈することにした。2016年から開始された大規模改修工事により、このメインスピーカーは撤去されている。
2008年（平成20年）6月7日（2例目） - 巨人対ロッテ戦で、フリオ・ズレータ（ロッテ）がエイドリアン・バーンサイド（巨人）から記録。打った打球をレフト守備位置上にある照明機器に直撃させた（推定飛距離150メートル）。
2014年（平成26年）4月9日（3例目） - 巨人対広島戦で、村田修一（巨人）が今村猛（広島）から記録。打った打球をレフト守備位置上にある照明機器に直撃させた（推定飛距離150メートル）[25]。
打球がフェア地域内にある天井の穴や隙間に入り込んだ場合あるいは懸垂物に挟まった場合（上記2関連）
打球がフェア地域内にある天井の穴や隙間に入り込んだ場合あるいは懸垂物に挟まった場合はボールデッドとなり、フェア地域内なら打者走者ともに2個の安全進塁権が与えられ（エンタイトルツーベース）、ファウル地域ならファウルボールとなる[23]。
2002年（平成14年）7月18日 - 巨人対横浜戦で、巨人の松井秀喜が横浜の森中聖雄から記録。ボールは挟まっておらず二重構造の膜の間を通ってライトスタンドの巨大看板上の照明付近まで転がっていた。この「幻のドーム場外」ボールは2日後に取り出され、現在、当ドーム内の野球体育博物館に松井本人のサイン入りで保存されている。
2016年（平成28年）11月13日 - ワールド・ベースボール・クラシック日本代表対オランダ代表戦の強化試合で、日本の大谷翔平がオランダのフロラヌスから記録。打球はライト方向の天井の隙間に入った。ボールは二重構造の膜の間を通って一塁側2階席上段の縁まで転がっていた。このボールは翌日回収され、サイン入りで11月29日から展示されている[26]。
スタンド
日本の球場としては珍しく、メインとなる内野2階コンコースから直接グラウンドが見える構造となっており、グラウンドに近いスペースを立見席として販売している。車椅子を利用する観客のために、立見席の一部を「車椅子席」としている。車椅子だけでなく、介護ベッドを利用する観客も利用できるようになっており、介護ベッドを設置し、介護ベッドで横になりながら試合を観戦している観客もいる。発売方法は通常と異なる。他に内野は1階と4階、外野は1階にコンコースがあり、グラウンド面は地下5.5mの高さである。かつて1階のコンコースは一塁側がつながっていた。オープン当初は売店等が立ち並び、外野と内野を行きかう人々で賑わっていたが、数年で閉鎖された。現在は外野側、内野側いずれもシャッターで閉ざされ中に入ることはできない。閉鎖後は倉庫として使用されている。
基本的に座席の色は青とシーズンシートのグレーで統一されている。敷地の関係上、日本の球場としては外野席の比率が低い。内野席は2層式で中間にバルコニー席があり、巨人戦は食事付き年間指定席となっている。バルコニー席の中央部分はVIP用スペースとなっており、イベントによってはバルコニー席全体が関係者用スペースにもなる。スタンドのファウルポール付近は可動席で、サッカー、アメフト等の開催時はフィールドを広げられるようになっている。かつてはスタンド下方への自動収納式のものがあったが廃止されている。
巨人主催ゲームについては2009年から2010年まで、平日ナイターに限り内野C指定席の一部を学割チケットとして販売していた（阪神戦を除く）。
左翼スタンドのセンター寄りを巨人の応援席にした「レフト巨人応援席」、残りの座席の一部を「ビジターチーム応援席」と設定したため、巨人ファンとビジターファンとの外野の座席比率はおよそ6:4（実質見た目は7:3ぐらいに見える。）になっている。元来ライト側に入れない巨人ファンがレフトのライト側寄りで応援していたことと、レフト側でビジターチームを応援する客が少なかったこと、2005年（平成17年）後半戦の阪神戦以外の全ての試合で、バックスクリーン周辺のレフトスタンドの客席の空席が目立ち過ぎたことなどから、設定された席種である。阪神戦は、阪神ファンの集客率が他球団のファンのそれと比較すると圧倒的に高い点や巨人と阪神のファン同士での争い事の発生を避ける[注 6]ことなどを理由に「レフト巨人応援席」は設定されておらず、レフト外野席全てが事実上のビジター応援席となる。
都市対抗、大学選手権、プロ野球のアジアシリーズが開催される期間中は、一・三塁側スタンド最前列に応援団の特設ステージが設けられる。[27][28]
2005年（平成17年）から内野一・三塁側のファウルゾーンにフィールドシート（エキサイトシート）を設置[15]（228席）した。2009年（平成21年）からは座席列が2列から4列に増設されて420席（一塁・三塁各210席）となっている。2017年からは一塁、三塁側に合わせて154席増設され、合計574席となった。38席分に頭上まで防球ネットエリアが新設された。
プロ野球を開催する場合のみ使用され、アマチュア野球や他のイベントは使用しない。ただし、アマチュア野球の試合であってもシートの撤去はしない。アメリカンフットボールやコンサートなど、特にフィールドを広く使うイベントである場合は撤去される。
利用する観客へは防御用のヘルメットとグローブが貸し出される。ヘルメットは必ず着用しなければならない。
売り子が入ることができない。入口際のネット越しに購入することが可能である。
巨人主催ゲームについては年間予約席（108席）と一般指定席（120席）の2種類が設定され、一般席は抽選で販売される。座席数が非常に少ないため抽選は毎回高倍率となる（2008年（平成20年）まで）。
2010年（平成22年）以降の巨人主管試合は日本マクドナルド協賛「マクドナルドエキサイトシート」として運営されている。協賛の一環として、巨人主管試合では額面1700円以上のチケット（エキサイトシート以外も含む）による入場者に漏れなく全国マクドナルド店舗で利用できるビッグマック割引クーポンが贈呈される。巨人主催試合の一部で巨人と対戦相手双方でホームランが出た場合「BIG MAC TWIN ARCH」としてビッグマックを無料進呈。どちらか一方しか出なかったりホームランがない場合でも200円で優待[29]。
日本ハム主催ゲームは2008年（平成20年）までシーズンシートだけの設定だったが、2009年からは一般発売もされている。
収容人数
プロ野球の各球団は、2004年（平成16年）までその主催のシーズン公式戦の観客数を概数で数字で発表していた。東京ドームは収容人員を1988年から1994年まで56,000人、1995年から2004年まで55,000人とし、巨人戦の観客数を実際の入場者数に関わらず満員の55,000人（1994年まで56,000人）と発表していた。朝日新聞によると、設計段階は50,009人であり行政指導の結果46,314人に減ったが（後述）、満員で5万人と発表していた後楽園球場よりビッグを強調したいとの商魂が先行したためとされている[30]。
ただし、日本シリーズやオールスターゲームは、各球団ではなく日本野球機構の主催となり、同機構が公益法人（一般社団法人）のため実際の有料入場者数が記録されることになっている。日本野球機構主催ゲームの最多有料入場者数は、1994年日本シリーズ第2戦の46,342人である[31]。
2005年（平成17年）からプロ野球全体で観客数発表を実数に近似させるため、通常は実際の入場者ではなくシーズンシートを含めたチケット購入者数を、プロ野球チームが本拠としている各球場でも収容人員の変更が行われているが、東京ドームは観客数発表の方法は変更したものの収容人員の変更はしばらくされていなかった。2013年現在は野球開催時の収容人数を約46,000人と公称している[6]。
開場当初、小石川消防署に届けられていた定員は46,314人（そのうち立ち見2,976人）であった[32]。2005年（平成17年）4月13日の産経新聞は、改修を経て現在の数字である45,600人に落ち着いたとある。その後、エキサイトシートが加わっている。
野球以外でのイベントは、2002年12月7日の「K-1 WORLD GP 2002 決勝戦」が主催者発表で74,500人[33]、1998年（平成10年）4月4日の新日本プロレス他主催の燃える闘魂アントニオ猪木引退試合が主催者発表で70,000人[34]、などの記録がある（コンサート、格闘技などはグラウンドにも座席を設けるため、野球開催時より多数の観客を収容できる）。
スコアボード
1988年（昭和63年）の完成時、スコアボードは、バックスクリーン側の三菱電機製白黒2色の「スコアボード」とフルカラー表示の「オーロラビジョン」、バックスタンド上部にある白黒2色のサブボード（スコア表示のみ）だった。打順のチーム名表示は開場初年のみ「巨人」・「阪神」などの通称を使用していたが、翌年から「ジャイアンツ」・「タイガース」といったニックネームに切り替わっている（文字はどちらも明朝体）。2003年に、後述するスコアボード部改修を機に再び通称表示（パ・リーグの場合は「大阪近鉄」・「福岡ダイエー」・「千葉ロッテ」等）に変更されたが、2004年にニックネームに戻された（2003年以降の文字はどちらもゴシック体）。
オーロラビジョンは1990年（平成2年）にハイビジョンサイズへ変更[35]、1999年（平成11年）に全面改修された。2001年（平成13年）にサブボードも三菱電機製のフルカラー表示の全面オーロラビジョンに全面改修された。
2003年（平成15年）にスコアボード部が改修され、ホームラン時の映像パフォーマンス（ホームチームのみ）が上半分の表示から全画面表示になった。各選手の打率 (AV) 、ホームラン (HR) 表示に打点 (RBI) が加わった。球速表示も単位が"km"から"km/h"に変更され、スコア部分のチーム名表示が普通のアルファベットから各球団の帽子のマークに変更された（2004年以降の西武と近鉄は帽子のマークがイラストのみのため、西武は胸マークの「L」の筆記体、近鉄は太字の「Bu」が使用された）。選手名に使用されていた文字の字体が多少変更された。2004年（平成16年）のシーズン途中からは、サブボードの球速表示部分にも打席の選手名、打率 (AV) 、ホームラン数 (HR) が表示されるようになった。球速表示はその下に表示される。
2005年（平成17年）にバックスクリーン側のスコアボードとオーロラビジョンの全面改修が行われ、フルカラーLED表示の全面オーロラビジョンになった。フォントがCanonの角ゴシックCaに変わり、従来のものと違い両チームのメンバーを上から下へ縦表示になり、守備位置表示が数字から英語略称になった（投手=P、捕手=C、一塁手=1B、左翼手=LF、代打=PH、代走=PRなど）。
2006年（平成18年）から、バリアフリー対策の一環で選手名部分の字体の幅が大きくなった（それ以外はこれまで通り）。その影響でペットマークを表示していた部分がなくなり、チーム名を選手名の上部に表示するようになったため、一列に入る選手名が9人分となった。このため指名打者制の試合時は、5番打者の名前の横（3塁側のチームは右側、1塁側のチームは左側）に投手名が表示されている。
2007年（平成19年）より、スコアボードをより見やすく・わかりやすくするため、守備位置表示が英語略称から日本人になじみのある数字に戻り、投球数表示が追加され、オーロラビジョン部分がハイビジョンサイズ (16:9) になる。打率・ホームラン・打点の表示も英語から日本語に変わった。枠の色が緑から文字の部分と同じ黒に変更されており、球速やヒット、エラーなどの記録は黄色で表示される。前年開催された2006 ワールド・ベースボール・クラシックアジアラウンドで投手の投球数制限をわかりやすくするために使用された投球数表示をこのシーズンから公式戦でも使用し始めた（巨人主催試合のみ、日本ハムをはじめとするパ・リーグやアマチュアでは表示されない）。
野球の試合で使用する場合、スコアの表示は開設当時は9回まで（10回以後は9回までのスコアを消去して10回から18回までのスコアを表示する）だった。2003年（平成15年）の改修に際して、延長戦の表示について、プロ野球のように延長が12回までしか行われない場合は1回から9回までのスコアの幅に1回から12回までのスコアを、幅を詰めて表示するようになった。都市対抗野球大会など、延長が13回以降も行われる可能性がある場合は、従来通り9回までのスコアを消去して10回から18回までのスコアを表示する（現在のスコアボードも同様）。2007年（平成19年）からスコア部分のチーム名表示がアルファベット1文字になった（2011年までは横浜とオリックスは共に「B」と表示されていた）。但し、2文字以上表示することも可能であり、2008年のアジアシリーズはSKワイバーンズが「SK」・統一セブンイレブン・ライオンズが「U・L」・天津ライオンズが「T・L」と表示され、2012年に行われたMLB開幕戦ではシアトル・マリナーズが「SEA」・オークランド・アスレチックスが「OAK」と表示された。2012年からDeNAは「DB」と表示されている（オリックスは「B」のまま）。
2011年シーズンから国際慣習に基づき、ボールカウントを「SBO」から「BSO」表示に変更した。
2017年からは右下のスペースに投手成績、打者成績が表示されるようになった。投手は登板数、投球回数、奪三振、防御率が表示されており、打者は打数、安打、四死球、得点、長打率、出塁率、盗塁数、得点圏打率が表示されている。
放送席
ネット裏の放送席の配置は、三塁側から順に東京ケーブルネットワーク、ニッポン放送、ラジオ日本、テレビ朝日、NHK、日本テレビ、文化放送、TBSラジオ、6局共用ブース（北海道放送、CBCラジオ、ラジオNIKKEI、RKB毎日放送、朝日放送、毎日放送）となっている。ラジオNIKKEIは現在プロ野球放送なし。HBCとRKBは交流戦の巨人主管試合、あるいは日本ハム（過去にソフトバンク・オリックスも）主管のパ・リーグ公式戦で、CBCは巨人主管試合で聴取率調査期間や一部週末デーゲームを自社制作する際に使う程度である（後者の場合はTBSのブースを借りる場合もある）。東京ケーブルネットワークの放送席は地上波のテレビ埼玉（過去に千葉テレビ放送も）、CS放送のGAORA（プロ野球・日本ハム主管試合と都市対抗社会人野球）、スカイ・エー（アメリカンフットボール社会人Xリーグ）、BS放送のJ SPORTS（プロ野球・楽天主管試合とアジアシリーズ）に使われるほか、ラジオの巨人主催試合をABCとMBSが並行して制作する場合にABCが使用する（この場合、MBSが前述の6局共用ブースを使用。2010年以降週末を挟む三連戦で文化放送が中継を一切行わない場合、ABCは文化放送のブースを使うこともある）。
放送席に入るために一度コンコースを通らなければならず、観客が解説者などにサインをねだる光景がみられる。日本テレビの番組宣伝などで中継ゲストに有名芸能人が登場したときは試合終了後に放送席裏のコンコースが人だかりして混乱する。
野球殿堂博物館
21番ゲート右側に野球殿堂博物館が併設されている[36]。この施設も後楽園球場から「野球体育博物館」の名称で受け継がれてきたが、2013年4月1日に現在の名称に変更された[37]。
その他
球場内へは、グラウンド等への投げ込み防止のため、ビンやカン、ペットボトル（500mlを超えるものおよび凍らせたもののみ）の持ち込みは禁止されており、各ゲート入り口にて中身を指定の紙コップに移し替えなければならない（水筒や紙パックのものは持込可、2013年途中まで全てペットボトルが禁止）。クーラーボックスやベビーカーなど、観戦の妨げになる恐れのある物の持ち込みもできない（ベビーカーは、入場ゲートにて預かりとなる）。1995年（平成7年）の地下鉄サリン事件と2001年（平成13年）のアメリカ同時多発テロ事件以降、入場時に持ち物を検査している。球場内は、1階から2階まで自由に行き来でき、各階の色々な売店にて買い物ができる。ただしバルコニー席のチケットを持たない人は、バルコニー席へ移動できない。
1998年、開場10周年を記念して1番ゲートを「王ゲート」、3番ゲートを「長嶋ゲート」と称された。これは後楽園球場時代の名残である。2000年、二人は読売ジャイアンツVS福岡ダイエーホークス（当時）の日本シリーズで監督として対決となるが同球場は1塁側ベンチを巨人の長嶋、3塁側ベンチをダイエーの王が使用している。巨人の監督として、王は背番号1（1988年）、長嶋は背番号3（2000年～2001年）、とそれぞれ現役時代の背番号を付けて指揮していた。
東京ドーム内見学（ガイドつきツアー）と呼ばれている見学会がある。ガイドによる案内で、スタンド席やグラウンド等を見学する事ができる。
東京ドームは、一部のイベントは一旦東京ドームの外へ出た人も再入場ができる。イベントにより再入場の手続き方法が異なる。巨人戦は2006年（平成18年）から導入されており、21ゲート、23ゲートで手に再入場を証明するスタンプを押され再入場券が発行される。再入場時にチケットの半券とスタンプ、再入場券が確認できれば、再入場ができる。
膜屋根に降った雨水は、地下の貯水槽に貯留され、下水道への雨水放流の緩和を図ると同時に、貯留した雨水は施設内のトイレの洗浄水（便器の洗浄水のみ・手洗いは別）として、災害時の消防用水としての中水道システムとして活用されている。衛生面や快適性を向上させるために施設内すべての大便器・小便器にサニタイザーが取付けられている。
2007年（平成19年）より、コンコースで設置されていた喫煙ブースを廃止し、新たにゲート外、および1階内野コンコース1塁側、3塁側に喫煙ルームを設置し、分煙を行っている[38][39]。
応援時の規制
東京ドームは、野球開催時に以下のような規制を行っている。
トランペット（トロンボーン）、カネ、笛、太鼓
指定・許可されたNPB公認の私設応援団のみ持込・使用可[40]
拡声器、ラジカセ等、大音量を発生させる物の持込不可[41]。都市対抗野球はマイクの使用が可能[42]。
騒音問題に対応し、22時以後は使用禁止[43]。
巨人主催試合
基本的にトランペットは同時吹奏4本まで。球場から貸与する8枚の腕章を着用しているトランペット（奏者）が演奏できる。本数を超えたり、腕章なきトランペットを吹いた場合、即刻始末書の提出を求められ、NPBへルール違反の報告を行っている。これに関しては応援団担当の警備員が逐一チェックしている。
日本ハム主催試合
基本的にトランペットは本数制限無し。
応援旗
一般客は、縦500mm以内、横500mm以内のものであれば持込可[40]。それ以上の大きさのものは、指定・許可されたNPB公認の私設応援団のみ持込・使用可。ただし同時に振れるのは6本まで。
旗竿は1本に限り、650mm以内であれば持込可[40]。
応援幕
一般客は縦600mm以内、横600mm以内の大きさで、必ず一人が手で持てる仕様であるものであれば、持ちやすくするために柄を2本付けたものでも持込可[40]。2人以上で持つものは、横断幕とみなされ、持込不可となる[40]。それ以上の大きさのものは、指定・許可されたNPB公認の私設応援団のみ持込・使用可。上記の大きさを超える「ゲートフラッグ」は、一般客・応援団共に持込禁止。
手持ちのみとし、球場施設（フェンス、スタンド等）への取り付けは禁止。横断幕に旗竿等を使用したものは、一般客・応援団共に持ち込みはできない。
応援ボード等
一般客は、大きさは縦600mm以内、横600mm以内の物で、必ず一人が手で持てる仕様であるものであれば、持込可[40]。ボードを支える棒などは使用できない[40]。2人以上で持つものは、横断幕とみなされ、持込不可となる[40]。
1枚の大きさが規定以内でも、テープ等でつなげた物は持込不可。入り口にて切り離すか、没収となる。一枚ずつに分かれているものを2人以上で掲げ、選手の名前や文章にする行為は許可されている。
応援幕・メッセージボード等の内容は、チームや選手を応援するものに限り、公序良俗に反する内容や誹謗中傷（球団への批判等）を含む内容のものは、持込ができない[40]。試合中に掲げても、掲げている内容が試合中でも厳しくチェックされているため、発見され次第係員に没収される。
ジェット風船、紙吹雪、紙テープ
優勝決定時の演出を除き[44]、応援団・一般客とも野球の原則使用不可[40]。（ジェット風船は、ドームが空気圧で膨らんでおり、それが基で破裂する恐れがあることから、特に使用許可が出る場合を除いて一切使うことはできない[注 7]。ただし、1998年12月31日から1999年1月1日にかけて行われたJ-FRIENDSのカウントダウンライブはジェット風船が飛ばされていた）。
巨人主催試合1993年（平成5年）まで、日本ハム主催試合は2006年（平成18年）まで太鼓を使用できなかった。理由は一説によると、東京ドームの応援規制が緩和された1994年に巨人・日本ハム両応援団は「トランペット（トロンボーン）持込数増加」と「太鼓持込」のいずれかを選択することになり、巨人応援団は太鼓を、日本ハム応援団はトランペット（トロンボーン）を選択したと言われる。日本ハム主催試合で2007年以降太鼓が認められるようになったのは、巨人主催試合のビジター戦では太鼓が認められ、ホーム戦で認められない事に対する矛盾を解消する事が理由であると言われる。
大規模改修工事
2016年12月が会社創立80周年に当たることから、同年1月から2019年1月の3年間にわたり、1988年の開業以来初となる大規模改修工事を行う。総事業費は約50億円で、一部休業期間を設けるが基本的に営業を継続しながら段階的に実施する。主なリニューアル内容は以下の通り[45][46][47][48]。
バックネット裏の1階内野観客席に人工皮革を使ったシート481席を新設（2016年1月〜3月）
ダイヤモンドボックス席160席とチャンピオンシート321席を用意、いずれも黒のレザークロスを使用し、クッション性が高く座席幅が従来の約1.2〜1.3倍と広くなったシートを採用、いずれも電源コンセントを備えるほか、ダイヤモンドボックス席は取り外し可能なトレイ、肘掛け一体型のドリンクホルダー、野球中継やリプレイ、選手データを見ることができるタブレット端末、荷物用フックも備える。
これに合わせる形で記者席が3塁側に移動する。
内野観客席を全席改良（1階：2016年1月〜3月、2階：2017年1月〜3月）
1階席は背もたれと座面にパットを装着し、1階席・2階席ともに座席角度を調整して膝前スペースを従来の約1.5倍に拡張することで、快適性を向上させる。
アリーナ照明のLED化（外野側：2016年3月、内野側：2017年3月）
メタルハライドランプ約1,200灯からパナソニック製のLED投光器約700灯に変更、これにより消費電力が約54%削減可能となるほか、演出効果の高い照明環境を実現出来る。
最新音響システムの導入（外野側：2016年3月、内野側：2017年3月）
バックスクリーン側にメインスピーカーとして最新のラインアレイスピーカー22台を設置するなど、ライブ会場などで使用されている最新システムに更新し、音の遅延低減や均一な音場など、快適な音響環境を提供する。
全てのトイレの便座を温水洗浄便座に変更（2016年3月）
周辺環境の整備（2016年2月〜2019年1月）
緑地化や人工地盤の整備、エレベーターや階段の新設、公衆トイレの改修、外灯の増設やLED化などを行う。
看板広告
バックネットのフェンス広告は2004年（平成16年）から電動により広告パターンを複数出せるようになっている。オールスターゲームが開催される場合は、オールスターゲームの冠スポンサー（2006年まで三洋電機、2007年はガリバーインターナショナル、2008年から2016年までマツダ、2017年からはマイナビ）の広告を掲出している。東京ドームでのオールスターはこれまで1988年、1991年、1993年、1996年、2000年、2002年、2007年、2015年に開催されたことがある。日本シリーズが開催される場合もオールスター同様に冠スポンサー（2011年から2013年までコナミ、2014年からは三井住友銀行）の広告を出している。
外野に11枚（左翼6枚、右翼5枚。〈開設当初は9枚：左翼5枚、右翼4枚〉）の巨大看板が設置されている。プロ野球開催時にこの巨大看板に直撃するホームランを打った選手に対して「東京ドーム・ビッグボードホームラン賞」として100万円の賞金[49]か相当するスポンサー商品が贈呈される[50]。オールスターゲームおよび巨人が出場した際のポストシーズン・ゲーム（クライマックスシリーズ、日本シリーズ）は、看板に当たるホームランが出ても、賞金、賞品は出ない[51]。
かつてはライト側の柱広告に直撃するホームランを打った選手に300万円の賞金が贈呈されていたが、契約終了により2006年（平成18年）に廃止されて広告が撤去された。
東京ドームは、消費者金融の会社の広告を一切出していない。以前に大阪近鉄バファローズが消費者金融のアコムとスポンサー契約を新たに結び、ヘルメットに同社名を記したことを、巨人の渡邉恒雄オーナーが「プロ野球の品位を汚す。消費者金融の広告など、子供に見せられない。東京ドームは、消費者金融の広告は一切ない。」と痛罵したが、その発言時は東京ドームでも同業のプロミスの広告が出されていた。その後シーズンオフに、次年度の広告掲載の契約更新の際、東京ドームがプロミスに「来年の広告掲載の更新は見送って欲しい。状況を理解して欲しい。」と更新を行なわない旨を通達し、プロミスも了承し、消費者金融の広告は一切排除された。
バックスクリーンは開場当時は両サイドの広告（同一企業のもの2枚）を貼るのみだったが、その後中央部分にプリズマビジョンと呼ばれる回転板が張られるようになった。
室内広告として、試合約40分前、3回裏、5回裏、7回裏のグランド整備の間、ゲームセットコールの直後と客出しの間の15 - 20分間に、ビッグヴィジョンへ生中継できるカメラとサンプル商品などを投下する3つの小型気球、それぞれを装備可能[52]な無人飛行船が飛行する。巨人勝利の際はヒーローインタビューのTVのカメラフレームに入り込むように飛行する。
看板広告の歴史
1988年 - 1992年： KIRIN、NISSAN、全日空、MINOLTA、SEIKO、パイオニア、JT、ミサワホーム、NEC
1993年： KIRIN、NISSAN、全日空、ポカリスエット、SEIKO、パイオニア、JT、SEGA、NEC
1994年 - 1995年： KONAMI、KIRIN、NISSAN、全日空、オロナミンC、昭和シェル石油、パイオニア、JT、セコム、NEC、UCカード
1996年 - 1997年： コナミ、KIRIN、NISSAN、JA共済、オロナミンC、FUJIFILM、パイオニア、JT、セコム、NEC、UCカード
1998年 - 1999年： コナミ、KIRIN、NISSAN、JRA、オロナミンC、FUJIFILM、パイオニア、JT、セコム、NEC、UCカード
2000年 - 2001年： HOYA、KIRIN、NISSAN、明治ブルガリアヨーグルト、オロナミンC、FUJIFILM、パイオニア、JT、セコム、NEC、UCカード
2002年： HOYA、KIRIN、NISSAN、明治ブルガリアヨーグルト、スカパー!、FUJIFILM、パイオニア、オロナミンC、セコム、ヘーベルハウス、UCカード
2003年： HOYA、KIRIN、NISSAN、明治ブルガリアヨーグルト、エプソン、FUJIFILM、パイオニア、オロナミンC、セコム、ヘーベルハウス、UCカード
2004年： コムスン、KIRIN、NISSAN、明治AYA、エプソン、FUJIFILM、パイオニア、オロナミンC、セコム、ヘーベルハウス、UCカード
2005年： コムスン、KIRIN、NISSAN、明治ブルガリアヨーグルト、JAL（日本航空）、FUJIFILM、パイオニア、オロナミンC、セコム、ヘーベルハウス、UCカード
2006年： コクヨ、KIRIN、NISSAN、明治ブルガリアヨーグルト、日興コーディアル証券、FUJIFILM Finepix、パイオニア、オロナミンC、セコム、ヘーベルハウス、UCカード
2007年： コクヨ→IIJ、KIRIN、NISSAN、明治ブルガリアヨーグルト、日興コーディアル証券、東京電力、パイオニア、オロナミンC、セコム、ヘーベルハウス、UCカード
2008年： IIJ、KIRIN、JR東日本、明治ブルガリアヨーグルト、日興コーディアル証券→HOYA、JINRO、パイオニア、オロナミンC、セコム、ヘーベルハウス、UCカード
2009年： IIJ、キリン一番搾り、JR東日本、明治ブルガリアヨーグルト[注 8]、ニッタン、JINRO、東映[注 9]、オロナミンC、セコム、ヘーベルハウス、UCカード
2010年 - 2012年： IIJ、キリン一番搾り、JR東日本、meiji、NITTAN、東映[注 10]、MARUHAN、大塚製薬、SECOM、旭化成ホームズ、オリコ→竹中工務店
2013年： IIJ、キリン一番搾り、JR東日本、meiji、NITTAN、財宝、MARUHAN、大塚製薬、SECOM、旭化成ホームズ、竹中工務店→シマダヤ
2014年： IIJ、KIRIN、JR東日本、セブン-イレブン、NTTAN、財宝、MARUHAN、大塚製薬、SECOM、旭化成ホームズ、シマダヤ
2015年： IIJ Mio、KIRIN、JR東日本、セブン-イレブン、NTTAN、財宝、MARUHAN、大塚製薬、SECOM、旭化成ホームズ、シマダヤ
2016年 - ： IIJ Mio、KIRIN、JR東日本、セブン-イレブン、NTTAN、財宝、バンダイナムコ、大塚製薬、SECOM、旭化成ホームズ、シマダヤ
広告表示の歴史
1988年 - 1989年： サントリー生ビール、Panasonic、ワールド、リョービ、東邦生命、フコク生命、パソコンは富士通、コニカカラー、日本航空、フジカラー、KUBOTA クボタ、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1990年 - 1991年： サントリーモルツ、Panasonic、ワールド、リョービ、東邦生命、フコク生命、FUJITSU 富士通、コニカカラー、JAL日本航空、フジカラー、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1992年： サントリーモルツ、Panasonic、ワールド、リョービ、東邦生命、フコク生命、FUJITSU 富士通、コニカカラー、JAL日本航空、FUJIFILM、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1993年： サントリーモルツ、Panasonic、ワールド、リョービ、東邦生命、フコク生命、FUJITSU 富士通、コニカカラー、JAL日本航空、CASIO、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1994年： サントリーモルツ、Panasonic、ホクレン 摩周の霧水、RYOBI、東邦生命、フコク生命、FUJITSU FMTOWNS、コニカカラー、日本アジア航空、CASIO、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1995年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン きらら397、RYOBI、東邦生命、フコク生命、FUJITSUパソコン FMV、コニカカラー、JAA日本アジア航空→JAL STORY→もっといい旅i'ilアイル、CASIO、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1996年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン きらら397、RYOBI パワーツール、東邦生命、フコク生命、FUJITSUパソコン FMV、Konica、JAA日本アジア航空→JAL STORY、CASIO、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1997年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン、RYOBI パワーツール、東邦生命、フコク生命、FUJITSUパソコン FMV、Konica、JALホテルズ、CASIO、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1998年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン、RYOBI パワーツール、GEエジソン生命、フコク生命、FUJITSUパソコン FMV、Konica、JAL CARD、CASIO、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
1999年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン ほしのゆめ、RYOBI パワーツール、MASPRO、フコク生命、KOMATSU、Konica センチュリア、旅にJALカード、CASIO、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和證券
2000年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン、KONAMI、MASPRO、フコク生命、KOMATSU、Konica、旅にJALカード、CASIO、Kubota、日本火災、FUJI XEROX、大和証券
2001年： マグナムドライ、Panasonic、ホクレン、KONAMI、MASPRO、フコク生命、KOMATSU、Konica、ジャルパックのアイル、CASIO、Kubota、日本興亜損保、FUJI XEROX、大和証券
2002年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン ほしのゆめ、KONAMI、MASPRO、フコク生命、Konica、TU-Ka、JALバーゲンフェア、CASIO、Kubota、日本興亜損保、FUJI XEROX、大和証券
2003年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン ほしのゆめ、KONAMI、MASPRO、フコク生命、Konica、Canon、JAL日本航空、CASIO、Kubota、日本興亜損保、FUJI XEROX、大和証券
2004年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン ほしのゆめ、KONAMI SPORTSCLUB、MASPRO、フコク生命、KONICA MINOLTA bizhub、Canon、JAL日本航空、CASIO、Kubota、日本興亜損保、FUJI XEROX、大和証券
2005年： モルツ MALTS、Panasonic、ホクレン ほしのゆめ、KONAMI、マスプロアンテナ、フコク生命、コニカミノルタ、Canon、JAL日本航空、CASIO、Kubota クボタ、日本興亜損保、オープンインタフェース、大和証券
2006年： ザ・プレミアム・モルツ、Panasonic、ホクレン ほしのゆめ、KONAMI、日研総業、フコク生命、コニカミノルタ、Canon、JAL日本航空、CASIO、Kubota クボタ、日本興亜損保、オープンインタフェース、大和証券
2007年： ザ・プレミアム・モルツ、Panasonic、ホクレン ななつぼし、KONAMI、日研総業、フコク生命、コニカミノルタ、Canon、積水ハウス、CASIO、Kubota クボタ、日本興亜損保、オープンインタフェース→スルガコーポレーション、大和証券
2008年： ザ・プレミアム・モルツ、Panasonic、ホクレン ななつぼし、KONAMI、日研総業、フコク生命、コニカミノルタ、Canon、積水ハウス、CASIO、Kubota クボタ、日本興亜損保、SANKYO、大和証券
2009年 - 2010年： ザ・プレミアム・モルツ、Panasonic、ホクレン ななつぼし、KONAMI、OIZUMI、フコク生命、コニカミノルタ、Canon、積水ハウス、CASIO、Kubota クボタ、日本興亜損保、SANKYO、大和証券
2011年： ザ・プレミアム・モルツ、エネファーム、ホクレン、KONAMI、OIZUMI、フコク生命、コニカミノルタ、Canon、積水ハウス、CASIO、TAKENAKA、日本興亜（右に当社のキャラクターのエコラッタ）、SANKYO、大和証券
2012年： ザ・プレミアム・モルツ、エネファーム、ホクレン、KONAMI、OIZUMI、フコク生命、コニカミノルタ、Canon、積水ハウス、CASIO、アサヒスーパードライ、日本興亜、SANKYO、大和証券
2013年： ザ・プレミアム・モルツ、エネファーム、Daiichi、KONAMI、OIZUMI、フコク生命（右に当社キャラクターのハローキティ）、コニカミノルタ、Canon、積水ハウス、CASIO、アサヒスーパードライ、日本興亜、SANKYO、大和証券
2014年 - 2016年： プレミアム・モルツ、新宿健診プラザ、FieLES、アートネイチャー、OIZUMI、フコク生命（左に当社キャラクターのハローキティ）、コニカミノルタ、Canon、積水ハウス、CASIO、アサヒスーパードライ、損保ジャパン日本興亜、SANKYO、大和証券
2017年： プレミアム・モルツ、新宿健診プラザ、FieLES、アートネイチャー、OIZUMI、フコク生命（左に当社キャラクターのハローキティ）、コニカミノルタ→竹中工務店→セノン、Canon、積水ハウス、CASIO、アサヒスーパードライ、損保ジャパン日本興亜→野村不動産グループ、SANKYO、大和証券
2018年 -： プレミアム・モルツ、新宿健診プラザ、FieLES、アートネイチャー、OIZUMI、フコク生命（左に当社キャラクターのハローキティ）、セノン、Canon、積水ハウス、CASIO、アサヒスーパードライ、KONAMI、SANKYO、大和証券
※2018年現在、後楽園球場時代からのスポンサーはサントリー、フコク生命、大和証券の3社。
ベンチ広告表示の歴史
1988年 - 1990年： Mizuno、キーコーヒー、TDK、ハイクラウン、プロミス、コカ・コーラ、九州石油
1991年 - 1997年： Mizuno、キーコーヒー、TDK、ハイチュウ、プロミス、コカ・コーラ、九州石油
1998年： Mizuno、リニアゲイル、TDK、キーコーヒー、プロミス、コカ・コーラ、九州石油
1999年： 代々木アニメ、キーコーヒー、TDK、コカ・コーラ、九州石油、サン・クロレラA
2000年 - 2002年： 慶應進学会、キーコーヒー、TDK、コカ・コーラ、代々木アニメ、九州石油
2003年： ラクーア、キーコーヒー、TDK、コカ・コーラ、九州石油、Meiji
2004年 - 2007年： ALSOK、キーコーヒー、TDK、コカ・コーラ、九州石油、Meiji
2008年： キーコーヒー、TDK、コカ・コーラ、九州石油、Meiji、わかさ生活、ダンディハウス、伊藤ハム（日本ハム、楽天の試合時はサッポロビール[注 11]）
2009年 ： チョコレートは明治、KEYCOFFEE、東京ケーブルネットワーク、コカ・コーラ、わかさ生活、キョーリン製薬、アサヒスーパードライ、ダンディハウス、伊藤ハム（日本ハム、楽天の試合時はサッポロビール[注 11]）
2010年 ： KEYCOFFEE、東京ケーブルネットワーク、中部衛生検査センター、コカ・コーラ、わかさ生活、キョーリン製薬、アサヒスーパードライ、ダンディハウス、伊藤ハム（日本ハム、楽天の試合時はサッポロビール[注 11]）
2011年 ： KEYCOFFEE、東京ケーブルネットワーク、中部衛生検査センター、コカ・コーラ、クボタ、キョーリン製薬、アサヒスーパードライ、ダンディハウス、伊藤ハム（日本ハム、楽天の試合時はサッポロビール[注 11]）
2012年 ： KEYCOFFEE、東京ケーブルネットワーク、中部衛生検査センター、コカ・コーラ、クボタ、キョーリン製薬、アサヒスーパードライ→叙々苑、ダンディハウス、伊藤ハム（日本ハム、楽天の試合時はサッポロビール[注 11]）
2013年 ： KEYCOFFEE、東京ケーブルネットワーク、中部衛生検査センター、コカ・コーラ、クボタ、キョーリン製薬、エステティックTBC、ダンディハウス
2014年 - 2017年： KEYCOFFEE、東京ケーブルネットワーク、中部衛生検査センター、コカ・コーラ、J-オイルミルズ、キョーリン製薬、エステティックTBC、ダンディハウス
2017年 - ： KEYCOFFEE
※2008年（平成20年）現在、後楽園球場時代からのスポンサーだったミズノと森永製菓は1997年（平成9年）限りで降板し、後楽園時代からのベンチ広告のスポンサーはキーコーヒーのみとなった。東京ドーム初年度からスポンサーになっているTDKは、東京ドーム完成後にベンチ広告のスポンサーになっており、後楽園球場はベンチスポンサーではなかった。
エピソード
こけら落としを名乗るものは最初の催事である巨人対阪神タイガースのオープン戦[14]の他[53]、美空ひばりの復活コンサートがある[54][55]。その間に東京ドームオープニングイベントとして行われた世界各国のマーチングバンドとTHE ALFEEの共演によるコンサート、マイク・タイソンの世界タイトル防衛戦、ミック・ジャガーやHOUND DOG、BOØWYのコンサートが行われているがこれらの扱いは不明で、これら全てがこけら落としと表現されていることもある[56]。
。
1990年8月10日、読売ジャイアンツ - 中日ドラゴンズ戦が行われる予定だったが、当日接近した台風の影響で東海道新幹線がストップ、名古屋から中日の選手陣が上京できなくなったため、当日の試合は中止になった[57]。これは日本のドーム球場にて試合中止となった最初の事例である。
X JAPANのコンサートの際、「X」のサビで両手をX字にしてジャンプする「Xジャンプ」のパフォーマンスが定番になっているが、東京ドームで5万人がジャンプすると振動が東京ドーム外へおよぼされるため、文京区は「X」に演奏を自粛要請したが、YOSHIKIは強行した。10年後の復活ライブ「攻撃再開 2008 I.V.〜破滅に向かって〜は「ジャンピング禁止」の張り紙が各所に貼られるも決行された。文京区と東京ドーム側の東京ドーム使用の条件は「Xジャンプを<b data-parsoid='{"dsr":[41451,41464,3,3]}'>誘導しないこと」であったため、ファン各々が自発的に行ったとして不問となる。
2004年にストロングリーグによっておこなわれた全国軟式野球統一王座決定戦・ジャパンカップの決勝戦では、草野球大会としてはじめて沖縄県のチームが来場し千葉県代表チームに勝利し優勝を飾り、胴上げをおこなった。
一部の興行やジャニーズ事務所系の場合は、主催者の意向により、球場内の売店でのアルコール類の販売が行われない場合があるが、バーガーショップなど球場外の売店で販売されている。ただし、アルコール類の持ち込みや飲酒状態での入場が禁止になる興行もある。
2014年3月30日、プロ野球巨人対阪神3回戦で、試合中に大竹寛が打ったフライを追いかけた西岡剛が味方選手の福留孝介と激突。西岡は頭から地面に叩きつけられたため起き上がれず、その場で西岡を診察した医師の判断により、試合中[注 12]であったがグラウンド内に救急車を直接乗り入れさせ病院へ搬送させた。救急車はバックスクリーン下の車両搬入口からシャッターを開閉して出入りした[58]。
台湾はドーム球場や大型屋内競技場のことを<b data-parsoid='{"dsr":[42145,42153,3,3]}'>巨蛋</b>と呼ぶが、これは東京ドームの愛称であるBIG EGGをそのまま直訳したものが由来となっている[59]。
2018年3月21日、当日神宮球場で開催予定であった東京ヤクルトスワローズ対読売ジャイアンツのオープン戦が雨天中止となったため、当初から雨天中止の場合は東京ドームでの練習を予定していた巨人がヤクルトに東京ドームでの練習試合を提案し、ヤクルト側も応じたため、場所を東京ドームに移して無観客での練習試合が急遽行われた[60]。なおこの試合は、巨人がビジター用のユニホームで先攻、ヤクルトがホーム用で後攻と、当日予定されていたオープン戦と同じ方式で行われた。
日本ハムの東京ドーム時代のマスコットキャラクター・ファイティーは、当初北海道への移転とともに役目を終える予定だったが、女性を中心としたファン達の嘆願により東京ドームでの主催試合限定のマスコットキャラクターとして2005年（平成17年）まで登場し、2006年（平成18年）以降は重大イベント限定での登場となった。日本ハム戦は親会社の商品マスコットであるハムリンズも2005年以降登場している。
東京ドームは、巨人の本拠地だけに読売新聞グループ本社の子会社であると捉えられる場合があるが、2015年現在グループ本社は大株主に含まれない。資本的にみずほ銀行・富国生命保険・竹中工務店らとの関係が強い[61]。ただし企業としての株式会社東京ドームは、株式会社よみうりランドの大株主の一社である[62]。
胴上げ
東京ドームでセ・リーグ優勝決定時に胴上げされた巨人の監督は、1990年の藤田元司、2000年の長嶋茂雄、2007年・2009年・2012年・2013年の原辰徳の3人である。1990年と2000年の優勝決定は、ともに背番号7をつけた巨人の選手（1990年-吉村禎章、2000年-二岡智宏）がサヨナラホームラン[注 13]で優勝を決めている。2007年もサヨナラ勝ちによる優勝決定で、相手の打者を抑えた優勝決定は2009年と2012年と2013年の3回のみである。日本シリーズで東京ドームで優勝を決めて胴上げされた巨人の監督は、1994年と2000年の長嶋、2012年の原の2人である。
巨人の監督の胴上げに比べて、巨人の対戦相手チームの胴上げは少ない。巨人の優勝が多いことや中止が少なく終盤に試合が少ないことも要因である。セ・リーグは2006年の中日ドラゴンズ（監督・落合博満）、2016年の広島東洋カープ（監督・緒方孝市）、日本シリーズは2008年の埼玉西武ライオンズ（監督・渡辺久信）だけで、開場からこれらまでの期間が長く、その間は「巨人が東京ドームで敵将の胴上げを見ることはない」ジンクスとされてた。後楽園球場で最後に巨人が敵将の胴上げを見たのは、セ・リーグは1975年の広島東洋カープ（監督・古葉竹識）、日本シリーズは1977年の阪急ブレーブス（監督・上田利治）までさかのぼる。
対して日本ハムファイターズは、東京ドームを本拠地とする時代はリーグ優勝自体がなかった。本拠地移転後の2006年のアジアシリーズで優勝し、ようやく東京ドームでの胴上げを果たしている。
東京ドーム胴上げ一覧
アジアシリーズ
2005年11月13日 ロッテ5-3三星 観衆37,078人
2006年11月12日 日本ハム1-0La New 観衆24,580人
2007年11月11日 SK5-6中日 観衆21,091人
2008年11月16日 西武1x-0統一 観衆18,370人
日本シリーズ
1994年10月29日 巨人3-1西武 観衆46,307人
2000年10月28日 巨人9-3ダイエー 観衆44,033人
2008年11月9日 巨人2-3西武 観衆44,737人
2012年11月3日 巨人4-3日本ハム 観衆45,018人
クライマックスシリーズ
2008年10月25日 巨人6-2中日 観衆46,797人
2009年10月24日 巨人8-2中日 観衆46,535人
2012年10月22日 巨人4-2中日 観衆44,351人
2013年10月18日 巨人3-1広島東洋 観衆46,081人
パシフィックリーグ
1992年 9月30日 日本ハム5-14西武 観衆52,000人
セントラルリーグ
1990年 9月8日 巨人3x－2ヤクルト 観衆56,000人
2000年 9月24日 巨人5x-4中日 観衆55,000人
2006年10月10日 巨人3-9中日 観衆42,030人
2007年10月10日 巨人5x-4ヤクルト 観衆46,260人
2009年 9月23日 巨人5-3中日 観衆46,335人
2012年 9月21日 巨人6-4ヤクルト 観衆46,290人
2013年 9月22日 巨人2-1広島東洋 観衆46,246人
2016年 9月10日 巨人4-6広島東洋
WBSCプレミア12
2015年 11月21日 韓国 8-0 アメリカ合衆国 観衆40,114人
球場使用料
東京ドームの球場使用料は、2015年現在は7時から24時までの1日で観客数に関係なく税抜きで1,700万円[63]。ただし観客を入れない場合は準備日料金となり1日650万円である[63]。高い使用料が日本ハムの札幌移転の理由の1つとなった（札幌ドームの球場使用料は1試合あたり「基本料金800万円+観客が2万人を超えるごとに1人当たり400円追加」で、最大1600万円強）。
。オフシーズン、平日、昼間、草野球（2時間程度）、オプション無し、などの条件であれば数十万で貸し切ることができる[64]。使用に関しては22時以降0時20分までや23時30分から深夜5時までという深夜の使用も認められている。ただし、12月～2月までの間については草野球の貸出を行っていない[65]。
東京ドームMVP賞
1980年に後楽園MVP賞として制定された球場独自の表彰で、1988年の東京ドーム開場時に東京ドームMVP賞に改称された[66]。東京ドームを本拠地とする球団に属する選手（創設当初は巨人・日本ハム、2004年以降は巨人のみ[注 14]）で、同球場で最も活躍した選手1名を表彰し、記念プレートを球場内コンコースに永久展示する[67]。賞金は300万円[66]。年度によって「特別賞」や「新人特別賞」などが贈られる場合がある[68][69]。
※1980年から1987年までは、「後楽園MVP賞」。1988年以降は、「東京ドームMVP賞」。
野球以外での利用
東京ドームは野球以外にも、多目的利用ホールとして活用されている。多目的ホールとして、1990年代半ばまでは首都圏最大級の規模であり、東京中心部のランドマークとして存在感も大きかった事から、主に関東域外の地方自治体や観光協会が開催する地方物産展などの物販催事、富士通をはじめとした大手企業の新製品展示会など、いわゆる見本市会場的な用途としてもコンスタントな需要があった。
2015年度の実績では、撤去・設営も含めた稼働実績は87.4%となっている[77]。そのうち野球が占める割合は4割程度であり、その他はコンサートなどのイベントである[77]。
コンサート会場
東京ドームでコンサートをする場合、音がかなりこもるために、スピーカーの設置などに注意を要する。年々、残響音対策や騒音対策のノウハウが蓄積されてゆき、現在はドーム内全体を黒いカーテンで覆うようにしている（1階席のみ）。
コンサートで利用する場合、消防法と警視庁からの指導、および観客の転落防止のため、2階席と外野席の最前列（1列目）は、緩衝地域となり、原則として客席として利用できない。ただし、近年は一部の公演で客席として使用する場合がある[注 15]。
演奏は近隣住民の騒音への配慮により、原則として午後9時30分（年末のカウントダウン公演は、午前0時30分）以降は音を出さない。終演が規定時刻を超過した公演もある。
コンサートを開催したミュージシャン
自転車競技
グラウンド地下には一周400メートルのバンク（競走路）が収納されている[78]（後楽園競輪場跡地に建てられており、将来の後楽園競輪復活も視野に入れているため）。かつては「サイクルスポーツフェスティバル」と題して、模擬競輪など競輪・自転車競技に関するイベントが行われたが[78]、2008年を最後に開催が途絶えている。世界選手権自転車競技大会とオリンピックは走路の周長と設備面から、現状は国際自転車競技連盟の特別承認を得ないと開催できない[79]。
格闘技
1988年と1990年に日本テレビ・電通・帝拳プロモーションのタイアップでマイク・タイソンのプロボクシング統一世界ヘビー級タイトルマッチが行われた（2度とも前座に新日本木村ボクシングジム所属の日本王者によるチャンピオンカーニバルの防衛戦。1990年の前座に辰吉丈一郎のプロ2戦目も組まれた[80]）。
1989年ではじめて<b data-parsoid='{"dsr":[53644,53659,3,3]}'>格闘衛星☆闘強導夢</b>を開催してから新日本プロレスが毎年プロレス興行を行っている。1992年からは毎年1月4日に行われるようになり、年3本ペースほど東京ドームで興行を行っていたが、2007年からは毎年1月4日のみ興行が行われる。詳細は「レッスルキングダム」参照。
1990年代の新日本プロレス主催の大会は「闘強導夢」という当て字が使用されていた。1月4日、5月、10月などその後恒例化。
1995年10月9日、新日本プロレスとUWFインターナショナルの全面対抗戦が行われ、ドーム史上空前の67,000人を集めるが、ファン同士で乱闘騒ぎが起き、問題となる。
1997年より2006年までK-1グランプリ決勝戦の会場として使用していた。2002年12月7日、K-1 WORLD GP 2002 FINALでドーム史上最高の74,500人を動員。
総合格闘技「PRIDE」で1997年10月11日のPRIDE.1を始め5度開催された。
2004年、2005年にプロレスリング・ノアがプロレス興行を行った。詳細は「プロレスリング・ノア 東京ドーム大会」参照。
2017年6月1日、DDTプロレスリングが「無観客による路上プロレス」形式による興行を開催。高木三四郎対鈴木みのる1試合のみの開催で、鈴木の勝利[81]。
その他スポーツ
NFLのプレシーズンマッチ「アメリカンボウル」は1989年の初開催以来13回開催されている[82]。
1992年からアメリカンフットボールの日本選手権「ライスボウル」の試合会場として利用されており、毎年1月3日に開催される[83]。
1993年にJリーグのプレシーズンマッチで使われた。そのために簡易装着できる天然芝、ビッグエッグターフが開発されている。1994年2月にもジュビロ磐田vsクルゼイロECの試合が行われた[84]。
1996年11月7日・8日にNBAの公式戦が行われた[85]。
2003年、当時来日していたレアル・マドリードが公開練習を行う。
2016年6月23日には初となるソフトボールの試合『日米対抗ソフトボール』が行われた[86]。
イベント・その他
1988年から1992年、1998年に「アメリカ横断ウルトラクイズ」（日本テレビ）の第一次予選にも使用されていた。
1991年より、毎年2月に「世界らん展」が開催されている。らん展をメインにした、はとバスなどのパッケージツアーが多く組まれ、現在は毎年冬の東京ドームの風物詩となっている[87]。
1999年8月、コナミが『遊☆戯☆王』のコンピューターゲームとカードゲームの合同を開催。来場者数についての予測の甘さや人員誘導スタッフの絶対的な不足など、開催側の不備が原因でドーム内外で混乱が発生、マスコミにも取り上げられた[88]。
2003年にハロー!プロジェクト（モーニング娘。や松浦亜弥など）による「Hello!Project スポーツフェスティバル」を開催した。
2006年7月22・23両日、スーパー戦隊シリーズ30作品と仮面ライダーシリーズ35周年を記念し、歴代仮面ライダーと戦隊が一堂に会した「東京ドームWヒーローフェスティバル」（東映、テレビ朝日主催）が開催された[89]。
2009年9月29日・30日に、ペ・ヨンジュン出演のイベントが、2日間行われた。29日は観客の前で初めてチェ・ジウと共にイベントを行なった。
立正大学が入学試験会場としてグラウンドを使用したことでも話題になった[90]。ただし、これは校舎建て替えに伴うものである。
大手百貨店の三越が、入社式と社員大運動会を東京ドームを借り切り同日開催したことがある。入社式に続き運動会を開催したため社員全員がジャージー姿で出席した。開催年度は不明。
2009年より、毎年1月に日本各地の特産品や伝統行事が集結する「ふるさと祭り東京」が開催される。前述の「世界らん展」同様に、毎年冬の東京ドームの風物詩となっている。
2011年4月27日 - 5月1日、テレビアニメ「ONE PIECE」のイベント「ワンピース ドームツアー」が行われた[91]。
2011年と2015年と2016年にSCRAP主催の体感型謎解きイベントである『リアル脱出ゲーム』が開催され、2011年はオリジナル作『あるドーム球場からの脱出』、2015年はONE PIECEとのコラボ『頂上戦争からの脱出』東京最終公演（神宮球場で東京公演と東京追加公演を実施した）、2016年はオリジナル作『東京ドームダンジョンからの脱出』が行われた。
最寄駅
水道橋駅
中央・総武緩行線
都営地下鉄三田線
春日駅
都営地下鉄大江戸線
都営地下鉄三田線
後楽園駅
東京地下鉄丸ノ内線
東京地下鉄南北線
東京メトロ南北線は東京ドームの真下を通っている。
脚注
注釈
出典
関連項目
東京ドームホテル
東京ドームシティ
東京ドームシティアトラクションズ
野球殿堂博物館 （日本）
日本の野球場一覧
外部リンク
| https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%9D%B1%E4%BA%AC%E3%83%89%E3%83%BC%E3%83%A0 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
161,
406,
539,
747,
1693,
1845
],
"plaintext_end_byte": [
160,
405,
538,
739,
1686,
1836,
1979
]
} | Je,Kifaru iko katika spishi gani ya wanyama? | Moma | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Moma ni spishi za nyoka wenye sumu wa jenasi Bitis katika familia Viperidae. Spishi moja huitwa bafe pia na spishi nyingine wa familia Viperidae huitwa vipiri.
Spishi nyingi za moma, zile za Afrika ya Mashariki hasa, ni kubwa na nene kuliko vipiri wengine, lakini spishi kadhaa ni ndogo zaidi na moma mdogo wa Namakwa ni mdogo kabisa wa Viperidae wote duniani. Kinyume chake moma-misitu ni mkubwa kabisa.
Wakitishwa moma hutuna na kujipojaa wakifyonya kwa sauti kubwa. Inaonekana kama sio wepesi lakini wanaweza kupiga kwa kasi ya umeme.
Nyoka hawa ni wanene na wazito kwa kulinganisha na urefu wao. Wana kichwa kipana kwa umbo wa pembetatu na mkia mfupi. Magamba yao yana miinuko na yale ya pua yanaweza kuwa marefu na kufanana na pembe.
Spishi
Bitis albanica, Moma wa Albany (Albany adder)
Bitis arietans, Bafe au Moma wa Kawaida (African puff adder)
Bitis armata, Moma Kusi (Southern adder)
Bitis atropos, Moma-milima Kusi (Mountain adder)
Bitis caudalis, Moma Pembe (Horned adder)
Bitis cornuta, Moma Pembe-nyingi (Many-horned adder)
Bitis gabonica, Moma- au Kifutu-misitu (Gaboon viper)
Bitis harenna, Moma wa Dodola (Dodola adder)
Bitis heraldica, Moma wa Angola (Angolan adder)
Bitis inornata, Moma Mfuto (Plain mountain adder)
Bitis nasicornis, Moma-milima au Kifutu-milima (Rhinoceros viper)
Bitis parviocula, Moma wa Bale (Bale Mountains adder)
Bitis peringueyi, Moma Mdogo (Dwarf puff adder)
Bitis rhinoceros, Moma Kifaru (Rhinoceros adder)
Bitis rubida, Moma Mwekundu (Red adder)
Bitis schneideri, Moma Mdogo wa Namakwa (Namaqua puff adder)
Bitis worthingtoni, Moma wa Kenya au Kifutu-pembe wa Kenya (Kenya horned viper)
Bitis xeropaga, Moma-njangwa (Desert mountain adder)
Picha
Moma-milima kusi
Moma pembe
Moma pembe-nyingi
Moma-misitu
Moma-milima
Moma wa Bale
Moma mdogo
Moma kifaru
Moma mwekundu
Moma mdogo wa Namakwa
Marejeo
Spawls, S., Howell, K., Drewes, R. & Ashe, J. (2002) A field guide to the Reptiles of East Africa. Academic Press, San Diego, CA, USA.
Viungo vya nje
Jamii:Nyoka | https://sw.wikipedia.org/wiki/Moma |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
713,
1355,
2124,
3555,
4817,
6930,
8497,
9840,
11932,
12053,
12382,
12515
],
"plaintext_end_byte": [
712,
1332,
2123,
3554,
4816,
6928,
8496,
9839,
11909,
12029,
12335,
12426,
14154
]
} | นักสังคมวิทยาทำหน้าที่อะไร? | สังคมวิทยา | thai | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
95
],
"minimal_answers_end_byte": [
203
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
สังคมวิทยา (อังกฤษ: sociology) คือ วิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับชีวิตทางสังคมของมนุษย์, กลุ่มคน, และสังคม สิ่งที่สาขาวิชานี้สนใจคือ กฎเกณฑ์ และกระบวนการทางสังคม ที่ยึดเหนี่ยวหรือแบ่งแยกผู้คน ทั้งในสภาวะที่เป็นปัจเจก และในฐานะของสมาชิกของสมาคม, กลุ่ม, หรือสถาบัน[1][2][3][4]
สังคมวิทยาสนใจพฤติกรรมมนุษย์ ในฐานะที่เป็นสิ่งมีชีวิตทางสังคม ดังนั้นการศึกษาทางด้านนี้ จึงครอบคลุมตั้งแต่การวิเคราะห์การพบปะกันของคนที่ไม่รู้จักกันบนท้องถนน ไปจนถึงการศึกษาเกี่ยวกับกระบวนการทางสังคมในระดับโลก
ประวัติ
เมื่อเทียบกับสาขาวิชาอื่น ๆ ในสังคมศาสตร์ เช่น เศรษฐศาสตร์, รัฐศาสตร์, มานุษยวิทยา, หรือจิตวิทยา วิชาสังคมวิทยาจัดเป็นสาขาวิชาที่ค่อนข้างใหม่ อย่างไรก็ตาม ประวัติของการศึกษาด้านนี้ สามารถสืบสาวไปได้ยาวนานโดยมีรากฐานมาจากความรู้ทั่วไปของมนุษย์, ผลงานทางศิลปะ, และปรัชญา
การศึกษาสังคม ในลักษณะที่เป็นสาขาวิชาที่ใช้หลักวิทยาศาสตร์ เริ่มขึ้นเมื่อต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19 ซึ่งมีปัจจัยกระตุ้นหลักจากสภาวะความเป็นสมัยใหม่ (modernity) อันเป็นผลมาจากทั้งการปฏิวัติทางอุตสาหกรรม และพัฒนาการทางการเมือง ผลก็คือสภาพสังคมในยุคนั้น เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมากมาย เช่น เกิดการขยายตัวของเมือง หรือการที่ชนชั้นนายทุนเข้ามามีอำนาจแทนที่เจ้าขุนมูลนาย. ความเปลี่ยนแปลงนี้ ทำให้นักคิดหลายคนพยายามทำความเข้าใจกับสิ่งที่เกิดขึ้น โดยอาศัยวิธีคิดวิเคราะห์เช่นเดียวกับการศึกษาวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ
ผู้ที่บัญญัติคำว่า sociology คือ ออกุสต์ คองต์ (Auguste Comte) โดยมีรากศัพท์มาจาก socius ซึ่งเป็นภาษาละตินแปลว่า กลุ่มคน และคำว่า logia แปลว่า การศึกษา คองต์ตั้งเป้าว่าจะเชื่อมรวมศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับมนุษย์ทั้งหมด รวมทั้งประวัติศาสตร์, จิตวิทยา, และเศรษฐศาสตร์. สังคมวิทยาของเขานั้น มีลักษณะร่วมสมัยกับความคิดในคริสต์ศตวรรษที่ 18 กล่าวคือ เขาเชื่อว่าวิวัฒนาการทางสังคมจะมีลักษณะเป็นลำดับขั้น และถ้าเข้าใจลำดับกระบวนการนี้ได้ ก็จะสามารถชี้ทางแก้ปัญหาสังคมได้ด้วย
หนังสือเล่มแรกที่ใช้คำว่า 'สังคมวิทยา' ในชื่อหนังสือเขียนขึ้นในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดย เฮอร์เบิร์ต สเปนเซอร์ (Herbert Spencer) นักปรัชญาชาวอังกฤษ. ในสหรัฐอเมริกา มีการเรียนการสอนวิชาสังคมวิทยาครั้งแรกที่ มหาวิทยาลัยแห่งรัฐแคนซัส ลอว์เร็นซ์ (University of Kansas, Lawrence) เมื่อ พ.ศ. 2433 (ค.ศ. 1890). สำหรับภาควิชาสังคมวิทยาแบบเต็มรูปแบบที่แรกนั้น ตั้งขึ้นที่ มหาวิทยาลัยชิคาโก โดย Albion W. Small ในปี พ.ศ. 2435 (ค.ศ. 1892) ที่สหรัฐอเมริกา. ส่วนในฝั่งยุโรป ภาควิชาสังคมวิทยาถูกตั้งเป็นที่แรก ที่ฝรั่งเศส เมื่อ พ.ศ. 2438 (ค.ศ. 1895) โดย อีมิล เดอร์ไคหม์ (Emile Durkheim) ในมหาวิทยาลัยบอร์โดซ์ (University of Bordeaux), และต่อมาที่เยอรมนี เมื่อ พ.ศ. 2462 (ค.ศ. 1919) โดย มักซ์ เวเบอร์ (Max Weber) ที่ มหาวิทยาลัยมิวนิก (Lugwig Maximilians University of Munich), และที่โปแลนด์ เมื่อ พ.ศ. 2463 (ค.ศ. 1920) โดย Florian Znaniecki. ส่วนในสหราชอาณาจักร ภาควิชาสังคมวิทยาแห่งแรกนั้น ก่อตั้งภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง
นักทฤษฎีทางสังคมวิทยาในยุคบุกเบิกตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 ถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ได้แก่ คาร์ล มาร์กซ, เฟอร์ดินานด์ โทเอนนีส์ (Ferdinand Toennies), อีมิล เดอร์ไคหม์, วิลเฟรดโด ปาเรโต (Vilfredo Pareto) และ มักซ์ เวเบอร์. ในลักษณะเช่นเดียวกับคองต์ นักคิดเหล่านี้ไม่มีใครเรียกตนเองว่าเป็น 'นักสังคมวิทยา' แท้ๆ งานของพวกเขาศึกษาตั้งแต่เรื่อง ศาสนา การศึกษา เศรษฐศาสตร์ จิตวิทยา ศีลธรรม ปรัชญา และ เทววิทยา. อย่างไรก็ตาม ยกเว้นเพียงมาร์กซ์เท่านั้น ผลงานของพวกเขาที่มีผลมาจนถึงทุกวันนี้ก็เป็นทางด้านสังคมวิทยา และทฤษฎีของพวกเขาหลายๆ อันก็ยังสามารถใช้อธิบายปรากฏการณ์ปัจจุบันได้
เมื่อเริ่มแรก การศึกษาด้านสังคมวิทยาถูกมองว่า ไม่ต่างจากการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ เช่น ฟิสิกส์ หรือ ชีววิทยา ดังนั้นเหล่านักคิดด้านสังคมจึงได้นำวิธีการ รวมถึงระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์มาใช้ โดยแทบไม่มีการปรับเปลี่ยน แนวทางดังกล่าวที่เน้นกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และผลลัพธ์ที่วัดได้ ทำให้สาขาสังคมวิทยาแตกต่างจาก เทววิทยา หรือ อภิปรัชญา แนวคิดนี้ได้รับการสนับสนุนโดยคองต์ ทำให้เกิดระเบียบวิธีวิจัยที่เรียกว่า ปฏิฐานนิยม โดยมีรากฐานมาจากปรัชญาสายธรรมชาตินิยม
กระทั่งสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 19 นักวิทยาศาสตร์เช่น วิลเฮม ดิลธี หรือ ไฮน์ริช ริคเคอร์ต ก็ได้ตั้งข้อสงสัยกับการนำแนวคิดปฏิฐานนิยมและธรรมชาตินิยม มาใช้ในการศึกษาสังคม โดยกล่าวว่า โลกธรรมชาตินั้นแตกต่างจากโลกของสังคม ทั้งนี้เนื่องจากสังคมมนุษย์มีลักษณะหนึ่งเดียวบางประการ เช่น การให้ความหมาย, การใช้สัญลักษณ์, การตั้งกฎเกณฑ์และบรรทัดฐาน, และการให้คุณค่า โดยทั้งหมดนี้รวมเรียกว่าเป็นวัฒนธรรม มุมมองนี้ได้ถูกพัฒนาต่อโดย แมกซ์ เวเบอร์ ผู้นำแนวคิดอปฏิฐานนิยม (antipositivism) หรือสังคมวิทยาแนวมนุษย์นิยม ซึ่งวางอยู่บนหลักการที่ว่า สังคมวิทยาต้องมุ่งศึกษาเกี่ยวกับมนุษย์และคุณค่าทางวัฒนธรรม นี่ทำให้เกิดข้อถกเถียง เกี่ยวกับการแบ่งแยกระหว่างงานวิจัยเชิงจิตวิสัยและงานวิจัยเชิงวัตถุวิสัย และก่อให้เกิดการศึกษาด้านอรรถปริวรรตศาสตร์ (hermeneutics)
ดูเพิ่ม
ทฤษฎีความผูกพัน
ประวัติสังคมวิทยา
อ้างอิง
John J. Macionis, Sociology (10th Edition), Prentice Hall, 2004, ISBN 0-13-184918-2
Piotr Sztompka, Socjologia, Znak, 2002, ISBN 83-240-0218-9
จำนงค์ อดิวัฒน์สิทธิ์ และ คณะ, สังคมวิทยา, 1993, ISBN 974-575-038-7
แหล่งข้อมูลอื่น
- Thai Sociology & Anthropology Network
คณะและภาควิชาในมหาวิทยาลัยไทย
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ภาควิชาสังคมวิทยา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
มหาวิทยาลัยทักษิณ
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหิดล
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
มหาวิทยาลัยรามคำแหง
มหาวิทยาลัยศิลปากร
มหาวิทยาลัยขอนแก่น
มหาวิทยาลัยนเรศวร
มหาวิทยาลัยบูรพา
มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
มหาวิทยาลัยพายัพ
ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
หมวดหมู่:สังคมศาสตร์
| https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2 |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
693,
1208,
1715,
1743,
2144,
2739,
3461,
3897,
4833,
5434,
5594,
5664,
6522,
7091,
7663,
7690,
7764,
8793,
9468,
10122,
10715,
11214,
11391,
12055,
12289,
12360,
13518
],
"plaintext_end_byte": [
692,
1207,
1698,
1742,
2142,
2713,
3460,
3896,
4825,
5409,
5594,
5663,
6521,
7081,
7647,
7689,
7763,
8792,
9467,
10121,
10707,
11204,
11375,
12036,
12270,
12350,
13459,
13547
]
} | adakah Pulau Selaru mempunyai hewan endemik? | Suku Aceh | indonesian | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Suku Aceh (bahasa Aceh: Ureuëng Acèh) adalah nama sebuah suku penduduk asli yang mendiami wilayah pesisir dan sebagian pedalaman Provinsi Aceh, Indonesia. Suku Aceh mayoritas beragama Islam.[5] Suku Aceh mempunyai beberapa nama lain yaitu Lam Muri, Lambri, Akhir, Achin, Asji, A-tse dan Atse.[6][7] Bahasa yang dituturkan adalah bahasa Aceh, yang merupakan bagian dari rumpun bahasa Melayu-Polinesia Barat dan berkerabat dekat dengan bahasa Cham yang dipertuturkan di Vietnam dan Kamboja.[5][8] Suku Aceh sesungguhnya merupakan keturunan berbagai suku, kaum, dan bangsa yang menetap di tanah Aceh. Pengikat kesatuan budaya suku Aceh terutama ialah dalam bahasa, agama, dan adat khas Aceh.
Berdasarkan perkiraan terkini, jumlah suku Aceh mencapai 3.526.000 jiwa, yang sebagian besar bertempat tinggal di Provinsi Aceh, Indonesia.[9] Sedangkan menurut hasil olahan data sensus BPS 2010 oleh Aris Ananta dkk., jumlah suku Aceh di Indonesia adalah sebanyak 3.404.000 jiwa.[1] Selain di Indonesia, terdapat pula minoritas diaspora yang cukup banyak di Malaysia,[10] Singapura,[11] Arab Saudi,[12] Australia,[13] Kanada,[14] Amerika Serikat,[15] Paraguay,[16] Jerman[17] dan negara-negara Skandinavia.[18][19]
Suku Aceh pada masa pra-modern hidup secara matrilokal dan komunal. Mereka tinggal di permukiman yang disebut gampong. Persekutuan dari gampong-gampong membentuk mukim. Masa keemasan budaya Aceh dimulai pada abad ke-16, seiring kejayaan kerajaan Islam Aceh Darussalam, dan kemudian mencapai puncaknya pada abad ke-17.[5] Suku Aceh pada umumnya dikenal sebagai pemegang teguh ajaran agama Islam, dan juga sebagai pejuang militan dalam melawan penaklukan kolonial Portugis dan Belanda.[5][20]
Asal keturunan
Artikel utama: Sejarah Aceh
Bukti-bukti arkeologis terawal penghuni Aceh adalah dari masa pasca Plestosen, di mana mereka tinggal di pantai timur Aceh (daerah Langsa dan Tamiang), dan menunjukkan ciri-ciri Australomelanesid.[21] Mereka terutama hidup dari hasil laut, terutama berbagai jenis kerang, serta hewan-hewan darat seperti babi dan badak.[22] Mereka sudah memakai api dan menguburkan mayat dengan upacara tertentu.[22]
Selanjutnya terjadi perpindahan suku-suku asli Mantir[23] dan Lhan (proto Melayu), serta suku-suku Champa, Melayu, dan Minang (deutro Melayu) yang datang belakangan turut membentuk penduduk pribumi Aceh. Bangsa asing, terutama bangsa India selatan, serta sebagian kecil bangsa Arab, Persia, Turki, dan Portugis juga adalah komponen pembentuk suku Aceh. Posisi strategis Aceh di bagian utara pulau Sumatra, selama beribu tahun telah menjadi tempat persinggahan dan percampuran berbagai suku bangsa, yaitu dalam jalur perdagangan laut dari Timur Tengah hingga ke Cina.
Proto dan Deutero Melayu
Legenda rakyat Aceh menyebutkan bahwa penduduk Aceh terawal berasal dari suku-suku asli; yaitu suku Mante (Mantir) dan suku Lhan (Lanun).[24][25][26] Suku Mante merupakan etnis lokal yang diduga berkerabat rapat dengan suku Batak, suku Gayo, dan Alas[23][25] sedangkan suku Lhan diduga masih berkerabat dengan suku Semang yang bermigrasi dari Semenanjung Malaya atau Hindia Belakang (Champa, Burma).[26] Suku Mante pada mulanya mendiami wilayah Aceh Besar dan kemudian menyebar ke tempat-tempat lainnya. Ada pula dugaan secara etnologi tentang hubungan suku Mante dengan bangsa Funisia di Babilonia atau Dravida di lembah sungai Indus dan Gangga, namun hal tersebut belum dapat ditetapkan oleh para ahli kepastiannya.[27]
Ketika Kerajaan Sriwijaya memasuki masa kemundurannya, diperkirakan sekelompok suku Melayu mulai berpindah ke tanah Aceh.[28] Di lembah sungai Tamiang yang subur mereka kemudian menetap, dan selanjutnya dikenal dengan sebutan suku Tamiang.[29] Setelah mereka ditaklukkan oleh Kerajaan Samudera Pasai (1330), mulailah integrasi mereka ke dalam masyarakat Aceh, walau secara adat dan dialek tetap terdapat kedekatan dengan budaya Melayu.
Suku Minang yang bermigrasi ke Aceh banyak yang menetap di sekitar Meulaboh dan lembah Krueng Seunagan.[24] Umumnya daerah subur ini mereka kelola sebagai persawahan basah dan kebun lada, serta sebagian lagi juga berdagang.[24] Penduduk campuran Aceh-Minang ini banyak pula terdapat di wilayah bagian selatan, yaitu di daerah sekitar Susoh, Tapaktuan, dan Labuhan Haji. Mereka banyak yang sehari-harinya berbicara baik dalam bahasa Aceh maupun bahasa Aneuk Jamee, yaitu dialek khusus mereka sendiri.
Akibat politik ekspansi dan hubungan diplomatik Kesultanan Aceh Darussalam ke wilayah sekitarnya, maka suku Aceh juga bercampur dengan suku-suku Alas, Gayo, Karo, Nias, dan Kluet. Pengikat kesatuan budaya suku Aceh yang berasal dari berbagai keturunan itu terutama ialah dalam bahasa Aceh, agama Islam, dan adat-istiadat khas setempat, sebagaimana yang dirumuskan oleh Sultan Iskandar Muda dalam undang-undang Adat Makuta Alam.
India
Banyak pula terdapat keturunan bangsa India di tanah Aceh, yang erat hubungannya dengan perdagangan dan penyebaran agama Hindu-Buddha dan Islam[30] di tanah Aceh. Bangsa India kebanyakan dari Tamil[31] dan Gujarat,[32] yang keturunannya dapat ditemukan tersebar di seluruh Aceh. Pengaruh bangsa India terlihat antara lain dari penampilan budaya dan fisik pada sebagian orang Aceh, serta variasi makanan Aceh yang banyak menggunakan kari.[33] Banyak pula nama-nama desa yang diambil dari bahasa Hindi, (contoh: Indra Puri), yang mencerminkan warisan kebudayaan Hindu masa lalu.
Arab, Persia, dan Turki
"Sukèë Lhèë Reutōïh ban aneu' drang
Sukèë Ja Sandang jra haleuba.
Sukèë Ja Batèë na bachut-bachut;
Sukèë Imeum Peuët nyang gō'-gō' dōnya." — Puisi lisan (hadih maja) dalam
De Atjeher, Snouck Hurgronje.[34]
Bangsa Arab yang datang ke Aceh banyak yang berasal dari Hadramaut, Yaman. Di antara para pendatang tersebut terdapat antara lain marga-marga al-Aydrus, al-Habsyi, al-Attas, al-Kathiri, Badjubier, Sungkar, Bawazier, dan lain-lain, yang semuanya merupakan marga-marga bangsa Arab asal Yaman.[35] Mereka datang sebagai ulama penyebar agama Islam dan sebagai perdagang.[30] Daerah Seunagan misalnya, hingga kini terkenal banyak memiliki ulama-ulama keturunan sayyid, yang oleh masyarakat setempat dihormati dengan sebutan Teungku Jet atau Habib.[24] di Seunagan banyak keturunan dari ulama besar Al Qutb Wujud Habib Abdurrahim yang dikenal dengan Habib Seunagan. Demikian pula, sebagian Sultan Aceh adalah juga keturunan sayyid.[36] Keturunan mereka pada masa kini banyak yang sudah kawin campur dengan penduduk asli suku Aceh, dan menghilangkan nama marganya.
Terdapat pula keturunan bangsa Persia yang umumnya datang untuk menyebarkan agama dan berdagang,[30] sedangkan bangsa Turki umumnya diundang datang untuk menjadi ulama, pedagang senjata, pelatih prajurit, dan serdadu perang kerajaan Aceh.[37][38] Saat ini keturunan bangsa Persia dan Turki kebanyakan tersebar di wilayah Aceh Besar. Nama-nama warisan Persia dan Turki masih tetap digunakan oleh orang Aceh untuk menamai anak-anak mereka, bahkan sebutan Banda dalam nama kota Banda Aceh juga adalah kata serapan dari bahasa Persia (Bandar artinya "pelabuhan").
Portugis
Keturunan bangsa Portugis terutama terdapat di wilayah Kuala Daya, Lam No (pesisir barat Aceh). Pelaut-pelaut Portugis di bawah pimpinan nakhoda Kapten Pinto, yang berlayar hendak menuju Malaka, sempat singgah dan berdagang di wilayah Lam No, di mana sebagian di antara mereka lalu tinggal menetap di sana. Sejarah mencatat peristiwa ini terjadi antara tahun 1492-1511, pada saat itu Lam No di bawah kekuasaan kerajaan kecil Lam No, pimpinan Raja Meureuhom Daya. Hingga saat ini, masih dapat dilihat keturunan mereka yang masih memiliki profil wajah Eropa.
Budaya
Bahasa
Artikel utama: Bahasa Aceh
jmpl|Daerah tingkat II di Aceh yang mayoritas penduduknya berbahasa Aceh.
Bahasa Aceh termasuk dalam kelompok bahasa Aceh-Chamik, cabang dari rumpun bahasa Melayu-Polinesia, cabang dari rumpun bahasa Austronesia.[39] Bahasa-bahasa yang memiliki kekerabatan terdekat dengan bahasa Aceh adalah bahasa Cham, Roglai, Jarai, Rhade, Chru, Utset dan bahasa-bahasa lainnya dalam rumpun bahasa Chamik, yang dipertuturkan di Kamboja, Vietnam, dan Hainan.[39] Adanya kata-kata pinjaman dari bahasa bahasa Mon-Khmer menunjukkan kemungkinan nenek-moyang suku Aceh berdiam di Semenanjung Melayu atau Thailand selatan yang berbatasan dengan para penutur Mon-Khmer, sebelum bermigrasi ke Sumatera.[40] Kosakata bahasa Aceh banyak diperkaya oleh serapan dari bahasa Sanskerta dan bahasa Arab, yang terutama dalam bidang-bidang agama, hukum, pemerintahan, perang, seni, dan ilmu.[41] Selama berabad-abad bahasa Aceh juga banyak menyerap dari bahasa Melayu.[41] Bahasa Melayu dan bahasa Minangkabau adalah kerabat bahasa Aceh-Chamik yang selanjutnya, yaitu sama-sama tergolong dalam rumpun bahasa Melayu-Polinesia Barat.
Sekelompok imigran berbahasa Chamik tersebut mulanya diduga hanya menguasai daerah yang kecil saja, yaitu pelabuhan Banda Aceh di Aceh Besar.[42] Marco Polo (1292) menyatakan bahwa di Aceh saat itu terdapat 8 kerajaan-kerajaan kecil, yang masing-masing memiliki bahasanya sendiri.[42] Perluasan kekuasaan terhadap kerajaan-kerajaan pantai lainnya, terutama Pedir atau Pidie, Pasai, dan Daya, dan penyerapan penduduk secara perlahan selama 400 tahun, akhirnya membuat bahasa penduduk Banda Aceh ini menjadi dominan di daerah pesisir Aceh.[42] Para penutur bahasa asli lainnya, kemudian juga terdesak ke pedalaman oleh para penutur berbahasa Aceh yang membuka perladangan.[42]
Dialek-dialek bahasa Aceh yang terdapat di lembah Aceh Besar terbagi menjadi dua kelompok besar, yaitu Tunong untuk dialek-dialek di dataran tinggi dan Barôh untuk dialek-dialek dataran rendah.[41] Banyaknya dialek yang terdapat di Aceh Besar dan Daya, menunjukkan lebih lamanya wilayah-wilayah tersebut dihuni daripada wilayah-wilayah lainnya.[41] Di wilayah Pidie juga terdapat cukup banyak dialek, walaupun tidak sebanyak di Aceh Besar atau Daya.[41] Dialek-dialek di sebelah timur Pidie dan di selatan Daya lebih homogen, sehingga dihubungkan dengan migrasi yang datang kemudian seiring dengan peluasan kekuasaan Kerajaan Aceh pasca tahun 1500.[41]
Pemerintah daerah Aceh, antara lain melalui SK Gubernur No. 430/543/1986 dan Perda No. 2 tahun 1990 membentuk Lembaga Adat dan Kebudayaan Aceh (LAKA), dengan mandat membina pengembangan adat-istiadat dan kebiasaan masyarakat dan lembaga adat di Aceh.[43] Secara tidak langsung lembaga ini turut menjaga lestarinya bahasa Aceh, karena pada setiap kegiatan adat dan budaya, penyampaian kegiatan-kegiatan tersebut adalah dalam bahasa Aceh.[43] Demikian pula bahasa Aceh umum digunakan dalam berbagai urusan sehari-hari yang diselenggarakan oleh instansi-instansi pemerintahan di Aceh.[43]
Tarian
Tarian tradisional Aceh menggambarkan warisan adat, agama, dan cerita rakyat setempat.[44] Tari-tarian Aceh umumnya dibawakan secara berkelompok, di mana sekelompok penari berasal dari jenis kelamin yang sama, dan posisi menarikannya ada yang berdiri maupun duduk.[45] Bila dilihat dari musik pengiringnya, tari-tarian tersebut dapat dikelompokkan menjadi dua macam; yaitu yang diiringi dengan vokal dan perkusi tubuh penarinya sendiri, serta yang diiringi dengan ensambel alat musik.[45]
Colombia
Tari Seudati
Tari Rateb Meuseukat
Tari Likok Pulo
Tari Laweut
Tari Pho
Tari Ratoh Duek
Tari Tarek Pukat
Tari Rabbani Wahed
Tari Ranup lam Puan
Tari Rapa'i Geleng
Makanan khas
Masakan Aceh terkenal banyak menggunakan kombinasi rempah-rempah sebagaimana yang biasa terdapat pada masakan India dan Arab, yaitu jahe, merica, ketumbar, jintan, cengkeh, kayu manis, kapulaga, dan adas.[46] Berbagai macam makanan Aceh dimasak dengan bumbu gulai atau bumbu kari serta santan, yang umumnya dikombinasikan dengan daging, seperti daging kerbau, sapi, kambing, ikan, dan ayam.[47] Beberapa resep tertentu secara tradisional ada yang memakai ganja sebagai bumbu racikan penyedap; hal mana juga ditemui pada beberapa masakan Asia Tenggara lainnya seperti misalnya di Laos,[48] namun kini bahan tersebut sudah tidak lagi dipakai.[49]
Makanan
Colombia
Ayam Tangkap
Nasi Guri
Eungkot Paya
Kuwah Eungkôt Yèë
Kuah Beulangong
Kanji Rumbi
Keumamah
Kuwah Pliëk U
Martabak Aceh
Masam Keu’euëng
Mie Aceh
Sambai Asam Udeuëng
Sate Matang
Sie Reuboh
Mie Caluk
Sop Sumsum
Kudapan
Colombia
Timphan
Keukarah
Meuseukat
Kanji Rumbi
Pulot
Rujak Aceh
Adèe
Tokoh
Sultan Iskandar Muda, sultan Aceh terbesar
Teungku Chik Di Tiro, mujahid besar penghidup kembali perjuangan Aceh melawan Belanda
Tuanku Hasyim Banta Muda, panglima besar angkatan perang Aceh melawan Belanda
Teuku Umar, pahlawan melawan Belanda
Cut Nyak Dhien, pahlawan perempuan melawan Belanda
Cut Nyak Meutia, pahlawan perempuan melawan Belanda
Teungku Fakinah, ulama perempuan dan pahlawan Aceh melawan Belanda
Daud Beureu'eh, pemimpin gerakan DI/TII Aceh
Teuku Mohammad Hasan, gubernur Sumatera pertama
Teuku Nyak Arief, gubernur pertama Aceh
Hasan Tiro, pendiri Gerakan Aceh Merdeka
Ismail al-Asyi, ulama besar Aceh
Teuku Jacob, bapak paleoantropologi Indonesia
Teuku Markam, pejuang kemerdekaan, pengusaha dan penyumbang 38kg emas Monas
Ibrahim Alfian, sejarawan dan mantan dekan Fakultas Sastra, UGM
P. Ramlee, artis legenda Malaysia
Tan Sri Sanusi Juned, mantan menteri Malaysia
Surya Paloh, Pengusaha dan Politikus.
Laksamana Keumalahayati , Laksamana Perang Wanita Pertama di Dunia.
Sultan Malikussaleh, Sultan Kerajaan Islam Pertama di Nusantara
Tun Sri Lanang, penyusun Sulalatus Salatin
Lihat pula
Aceh
Referensi
Catatan kaki
Bacaan lanjutan
Kategori:Suku bangsa di Aceh | https://id.wikipedia.org/wiki/Suku%20Aceh |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
972,
1332,
2992,
4074,
5499,
5788,
6879,
7369,
8511,
10012,
11044,
13008,
13584,
14026,
14369,
15943,
16664,
18417
],
"plaintext_end_byte": [
933,
1312,
2991,
4057,
5498,
5762,
6878,
7327,
8510,
9967,
10991,
13007,
13583,
14025,
14340,
15917,
16632,
18396,
18514
]
} | ఆస్మియం యొక్క పరమాణు సంఖ్య ఎంత? | ఆస్మియం | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
8
],
"minimal_answers_start_byte": [
7832
],
"minimal_answers_end_byte": [
7834
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ఆస్మియం చాలా గొప్ప రసాయన మరియు భౌతిక లక్షణాలు కలిగి ఉ౦టు౦ది. ఇది అత్యధిక ద్రవీభవన స్థానం మరియు ప్లాటినం కుటుంబం అతితక్కువ ఆవిరి ఒత్తిడి ఉంది. ఆస్మియం చాలా తక్కువ సంపీడనత్వం కలిగి ఉ౦టు౦ది. తదనుగుణంగా, దాని సమూహ బహుళ సాహచర్యం వజ్రం (443 జిపిఏ) ఆ ప్రత్యర్థులు ఇది GPa, 395 మరియు 462 మధ్య నివేదించారు, చాలా ఎక్కువగా ఉంటుంది. అధిక ధర పలికే ఒక లోహం యొక్క కాఠిన్యం 4 GPa.
మౌలిక సమాచారం
ఆస్మియం అనునది ఒకరసాయనిక మూలకం.ఇది మూలకాల ఆవర్తన పట్టికలో 8 వ సమూహం/సముదాయం (group, d బ్లాకు, 6 వ పిరియాడ్ కు చెందిన ఒక పరివర్తక మూలకం[3].
చరిత్ర
ఇంగ్లాండు లోని లండను నగరంలో,1803 లో స్మిత్ సన్ టేన్నట్ (Smithson Tennant) మరియు విలియమ్ హైడ్ వోల్లస్టన్ (William Hyde Wollaston) లు ఈ మూలకాన్ని మొదటగా కనుగొన్నారు. ఈ మూలకం యొక్క ఆవిష్కరణ ప్లాటినం సమూహానికి చెందిన మూలకాల ఆవిష్కరణతో ముడివడి యున్నది. ప్లాటినం 17 వ శతాబ్దిలో platina ("small silver", పేరుతొయూరోపులో ప్రవేశించి నది. రసాయన వేత్తలు, ప్లాటినం సమ్మేళనాలు తయారుచేయుటకు, ప్లాటినాన్ని అక్వారిజియా (25%నత్రికామ్లం, మరియు 75% హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లాల మిశ్రమం) లో కరగించినపుడు, ఆమ్లంలో కరుగని నల్లని పదార్థం, శేష పదార్థంగా/అవశిష్టంగా అడుగున మిగిలి ఉండటం గమనించారు. ఆమ్లంలో కరుగని ఈ నల్లని అవశేష పదార్థాన్ని జోసెఫ్ లూయిస్ ప్రోస్ట్ (Joseph Louis Proust) గ్రాపైట్ గా పొరపాటు పడినాడు.
1803 లో Victor Collet-Descotils, Antoine Françంis, comte de Fourcroy, మరియు Louis Nicolas Vauquelin లు తమ పరిశోధనలలో ఈ నల్లని పదార్థం అవశేషంగా ఏర్పడటం గమనించారు కాని విశ్లేషణకు అవసర పడిన పరిమాణంలో పదార్థాన్ని సేకరించలేక పోయారు. చివరకు 1803 లో స్మిత్ సన్టేన్నట్ ఈ నల్లని పదార్థం లోని రెండుమూలకాలను వేరుచెయ్యగలిగాడు[4]. ఆరెండు మూలకాలు ఇరీడియం మరియు ఆస్మియంలు.ఆస్మియం అను కొత్త మూలకాన్ని గుర్తించినట్లు 1804 జూన్ 21 లో ఒక ఉత్తరం ద్వారా రాయల్ సొసైటికి తెలిపాడు.
లభ్యత
భూమి ఉపరితలంలో అతి తక్కువ పరిమాణంలో దొరుకు మూలకం ఆస్మియం.ఇది 50 ppt (ట్రిలినియంలో 50వ వంతు). ఆస్మియం విడి మూలకంగా అతిఅరుదుగా లభిస్తుంది.సహాజ ప్రకృతి సిద్దమైన మిశ్రమ ధాతువు లలో, ఇరిడియం-ఆస్మియం ముడి ధాతుఖనిజాలలో లభిస్తుంది.ఆస్మియం ఎక్కువ ఉన్న ధాతువును అస్మిరిడియం (osmiridium) ఇరిడియం ఎక్కువ ఉన్న ధాతువును ఇరిడాస్మియం (iridosmium). ఆస్మియం నికెలు, రాగి ధాతు ఖనిజాలలో లభించును.ఇవి ధాతువులలో సల్ఫయిడుల, టేల్లిరాయిడులు, అంటి మోనిడ్సు, అర్సేనాయిడ్సులరూపంలో కూడా లభ్యమగును. అగ్నిశిల నిక్షేపాలలో, అగ్నిపర్వత జ్వాలముఖి పరిసరాలలో అధిక మొత్తంలో కన్పించును.
దక్షిణాఫ్రికా లోని బుష్ వెల్డ్ Bushveld igneous complex, మరియు కెనడా సడ్బరిలు ఆస్మియం యొక్క ప్రథమ (primary reserves) వనరులు.
ఉత్పత్తి
ఆస్మియాన్ని పారిశ్రామికంగా /వ్యాపార పరంగా నికెలు, రాగి లోహాలను ముడిఖనిజం నుండి ఉత్పత్తి చేయునప్పుడు ఉప ఉత్పత్తిగా వస్తుంది[5]. రాగి, నికెలు లోహాలను ఎలక్ట్రో రిపైనింగు చేయ్యునప్పుడు, రాజ లోహ మూలకాలు వెండి, బంగారం, ప్లాటినం సమూహానికి చెందిన మూలకాలు, సెలీనియం, టేల్లురియం వంటి అలోహ మూలకాలు, విచ్చెదన ఘటకంలో ఆనోడు వద్ద ఆనోడు మడ్డిగా జమ అగును. ఈ ఆనోడు మడ్డి ఏ పైన పేర్కొన్న మూలకాల ఉత్పత్తికి మూల ఆరంభ ముడివస్తువు.
ఆస్మియం, రుథేనియమ, రోడియం, మరియు ఇరిడియం లుఅక్వారిజియాలో కరుగని ధర్మాన్ని ఉపయోగించుకుని ప్లాటినం, వెండి, మరియు ఇతర క్షారాల ముడిలోహాల నుండి ఈ మూలకాలను వేరు చెయ్యుదురు.
భౌతిక లక్షణాలు
సాధారణ గదిఉష్ణోగ్రత వద్ద ఘనరూపంలో ఉండు, నీలి చాయ కలిగిన తెల్లనిలోహం. ఈ మూలకం గట్టిగా, దృఢంగా, మరియు పెళుసుగా ఉండు, ప్లాటినం సమూహానికి చెందిన లోహం[6]. ఈ మూలకం యొక్క పరమాణు సంఖ్య 76. పరమాణు భారం 190.23.పరమాణు యొక్క ఎలక్ట్రానుల విన్యాసం [Xe] 4f14 5d6 6s2[4].
మూలకం యొక్క ద్రవీభవన స్థానం 3033°C. ఆస్మియం బాష్పిభవన స్థానం 5012°C[5], గది ఉష్ణోగ్రత వద్ద మూలకం యొక్క సాంద్రత 22.59 గ్రాములు/cm3. ఆస్మియం యొక్క సంకేత అక్షరము Os.ఆస్మియం చాలా మిశ్రమ ధాతువులలో ఆనవాలు మూలకం (trace element).
ఇది ప్లాటినం ముడి ఖనిజంలో ఎక్కువగా ఆనవాలు మూలకంగా లభిస్తుంది. స్వాభావిక ప్రకృతి సిద్దముగా లభించు మూలకాలలో భారమైన లోహం ఆస్మియం.ఆస్మియం సాంద్రత ప్రకారంగా ఇరీడియం కన్న బారమైనది.
ఆస్మియం తక్కువ సంకోచకత్వం కలిగి యున్నది. ఈ మూలకం యొక్క దృఢత్వ బల్క్ మోడులుస్ (bulk modulus) చాలా ఎక్కువ, దీని దృఢత్వ విలువ 395-462 GPa. ఇది వజ్రం యొక్క కఠినత్వంతో పోటి పడుతున్నది. (వజ్రం కఠినత్వం:443 GPa). ఆస్మియం యొక్క ఎక్కువ దృఢత్వం, బిరుసుదనం, తక్కువ వేపరు ప్రెస్సరు, మరియు ఎక్కువ ద్రవీభవన ఉష్ణోగ్రత కారణముచే ఈ మూలకాన్ని కావలసిన ఆకారానికి లేతు యంత్రం మీద చిత్రిక పట్టుట కొద్దిగా కష్టం .
రసాయనిక ధర్మాలు
ఆస్మియం ఆక్సీకరణ స్థాయి −2 to +8 స్థితి వరకు సమ్మేళనాలను ఏర్పరచ గలదు.ఏర్పరచు సాధారణ ఆక్సీకరణ స్థితులు, +2, +3, +4 మరియు +8.మూలకాల లలో ఇరీడియ ( ఉన్నత ఆక్సీకరణఆక్సీకరణస్థాయి +9) తరువాత ఎక్కువ ఆక్సీకరణ స్థాయి +8 కలిగిన మూలకం ఆస్మియం.తక్కువ ఆక్సీకరణ స్థాయి కలిగిన ఆస్మియం సమ్మేళనాలలో, Na2[Os4 (CO) 13] సమ్మేళనం -1 ఆక్సీకరణ స్థితి, Na2[Os (CO) 4] సమ్మేళనంలో -2 ఆక్సీకరణ స్థాయిని ఆస్మియం అయాను కలిగియుండును.
ఆస్మియంసమ్మేళనాలు
ఆస్మియం టెట్రోక్సైడ్ (osmium tetroxide):+8 ఆక్సీకరణ స్థాయిని కలిగిన సమ్మేళనం ఆస్మియం టెట్రోక్సైడ్. పుడి రూపంలో ఉన్న ఆస్మియాన్ని బాగా గాలి తగిలేలా ఉంచడం వలన ఏర్పడును. విషపూరితమైన ఈ సమ్మేళనం త్వరగా ఆవిరి అగు గుణము కలిగి యున్నది.నీటిలో కరుగు ఈ సమ్మేళనం పాలిపోయిన పసుపు రంగులో ఉండును.గాడ మైన వాసన కల్గియున్నది. ఆస్మియం కుడా ఆస్మియం టేట్రాక్సైడ్ వంటి వాసననే వెదజల్లును. ఆస్మియం టేట్రాక్సైడ్ క్షారముతో రసాయనిక చర్య జరుపుట వలన ఎరుపు వర్ణపు ఆస్మేట్ (OsO4 (OH) 2−2 ) అయాను ఏర్పరచును
ఆస్మియం టేట్రాక్సైడ్ 130°C వద్ద మరుగుతుంది.అమ్మోనియాతో ఆస్మియం టెట్రోక్సైడ్, నైట్రిడో -ఆస్మేట్ (OsO3N−ను ఏర్పరచును.ఆస్మియం టేట్రాక్సైడును ఎలక్ట్రాన్ మైక్రో స్కోపులో పరీక్షించదలచి కణాలను రంగును కలిగించుటకూపయోగిస్తారు.ఆర్గానిక్ సింథసిస్ లో అల్కేనులను ఆక్సీకరణ చేయుటకు వాడెదరు.
ఆస్మియం డై ఆక్సైడ్ :ఆస్మియం డై ఆక్సైడ్ యొక్క లక్షణాలు టే ట్రాక్సైడ్కు భిన్నమైన విరుద్దముగా కనిపించును. ఆస్మియం డై ఆక్సైడ్ నల్లగా ఉండి, అంత త్వరగా ఆవిరికాని గుణాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది . అంతే కాకుండగా తక్కువ విషకారి.
ఆస్మియం సమ్మేళనాలలో కేవలం రెండు మాత్రమే ఎక్కువ వినియోగంలో ఉన్నట్లు కన్పిస్తుంది. త్వరగా ఆవిరి కాని ఆస్మెటులను ఆర్గానిక్ ఆక్సిడేసను ప్రతిచర్యలలో వినియోగిస్తారు.
ఆస్మియం పెంటా ఫ్లోరైడును ఉత్పత్తి చెయ్యగలిగినప్పటికీ, ఇప్పటి వరకు ఆస్మియం ట్రై ఫ్లోరైడును ఇంకా ఉత్పత్తి చెయ్యలేదు.
ఐసోటోపులు
ఆస్మియం స్వాభావికం ఏర్పడు 7 ఐసోటోపులను కలిగి యున్నది.అందులో 184Os, 187Os, 188Os, 189Os, 190Os, మరియు (పుష్కలంగా లభించు ) 192Os అను 6 ఐసోటోపులు స్థిరమైనవి.186Os ఐసోటోపు ఆల్ఫాకణ క్షయికరణకు లోనవుతుంది.దీని యొక్క అర్ధ జీవిత కాలం (2.0±1.1) x 1015.అన్ని ఆస్మియం ఐసోటోపులు కుడా ఆల్పాకణ క్షయికరణ చెందునని ఉహించినప్పటికి, ఇప్పటికి ఎక్కువ అర్ద జీవితకాలం ఉన్న 186Osను మాత్రమే పరిశిలించ గలిగారు.. 184Os మరియు 192Os ఐసోటోపులు రెండింతల బీటా కణాక్షయికరణ పొందునని విశ్వసించడమైంది. 187Os ఐసోటోపు, అనునది187Re ఐసోటోపునుండి ఉత్పన్నమైచున్నది.ఈ ఐసోటోపును భూగోళ సంబంధిత శిలల, ఖనిజాల వయస్సును, అలాగే ఉల్కపాత శిలల/రాళ్ళ వయస్సు నిర్ధారణకై వినియోగిస్తారు.
వినియోగం
ఆస్మియం యొక్క మిశ్రమ ధాతువును ప్లాటినం, ఇరీడియం, మరియు ప్లాటినం సమూహానికి చెందిన ఇతర లోహాలతో కలిపి పెన్ను/కలాల పాళీల తయారిలో ఉపయోగిస్తారు.విద్యుత్తు స్టార్టరు కాంటాక్టులలో మరియు, ఎక్కువ కాలం మన్నిక, దృఢత్వం అవసరమైన ఇతర పరికారాల నిర్మాణంలో ఉపయోగిస్తారు[6].
జాగ్రత్తలు
బాగా మెత్తగా చెయ్యబడిన, పుడి రూపంలో ఉన్న ఆస్మియం స్ఫులింగ (pyrophoric) లోహము. గది ఉష్ణోగ్రత వద్ద ఆక్సిజన్తో చర్యలో పాల్గొని ఆస్మియం టేట్రాక్సైడును ఏర్పరచును[3]. ఆస్మియం యొక్క ఇతర సమ్మేళనాలు కూడా, ఆక్సిజనుతో చర్య వలన టెట్రాక్సైడు గాఏర్పడును. అందువలన వాతావరణం ఆస్మియం టెట్రా క్సైడురూపంలో ఎక్కువ ఉండు అవకాశం ఎక్కువ ఉంది. అస్మియం అతి త్వరగా వాయురూపంలోకి మార్పు చెందు గుణంకల్గి ఉండుటచే, ఇది చర్మం పొరల్లోకి అతిత్వరగా చొచ్చుకు పోవు లక్షణం కలిగియున్నది.ఇది చర్మానికి సోకినా, శ్వాస ద్వారా పిల్చిన, కడుపులోకి వెళ్ళిన విష ప్రభావం చూపించును. అతితక్కువ ప్రమాణంలో గాలిలోఉన్న ఆస్మియం టెట్రాక్సైడ్ ఆవిరులు ఉపిరి తిత్తులలోకి వెళ్ళిన రక్తాధిక్యత (congestion) హెచ్చించును.
మూలాలు
వర్గం:మూలకాలు
వర్గం:రసాయన శాస్త్రము
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
559,
1166,
1249,
1522,
1723,
2106,
2486,
2880,
3571,
4505,
5993,
6976,
7518,
8360,
8750,
9428,
9789,
10056,
10645,
10939,
11120,
13839,
14735,
16061,
16729,
17014,
17188,
17561,
17718,
17964,
18131,
18853,
18993,
19406,
19666,
20018,
20221,
21262,
21616,
21772,
21961,
22832,
23253,
23437,
23627,
23819,
23915,
24414,
24628,
24797,
24907,
25065,
25228,
25757,
26118,
26827,
27926,
29137,
29552,
29872,
31075,
32513,
32809,
33186,
34310,
35355,
35751,
37774,
38796,
38962,
39447,
39905,
40918,
41254,
41673,
42248,
43484,
44335,
45414,
46047,
46388,
46648,
46961,
48246,
48392,
48998,
49769,
50120,
50601,
51635,
53136,
53565,
53637,
55904,
55969,
56830,
56897,
57444,
57969,
58430,
59142,
59911,
61160,
61343,
61532,
62200,
62644,
63556,
64223,
64802,
65800,
66014,
66524,
66860,
67000,
67176,
67393,
67662,
68018,
68258,
69895,
70078,
70250,
70714,
71944,
73311,
73588,
73745,
73792,
73898,
74038,
74229,
74540,
75518,
77695,
78414,
80634,
82227,
82830,
83070,
83625,
83978,
84412,
89053,
89711,
93169,
94716,
95525,
96327,
96878,
97813,
98210,
98826,
99529,
100399,
100758,
104152,
104557,
105207,
105688,
107480,
107791,
108674,
108904,
109356,
109621,
111418,
112067,
113864,
114520,
116594,
116938,
117305,
118472,
119077,
119900,
121005,
121460,
122162,
123379,
123896,
124245
],
"plaintext_end_byte": [
558,
1128,
1247,
1416,
1625,
2105,
2485,
2746,
3482,
4375,
5890,
6874,
7430,
8320,
8749,
9314,
9727,
10055,
10583,
10830,
11119,
13787,
14713,
16031,
16693,
17013,
17158,
17560,
17688,
17963,
18130,
18820,
18992,
19405,
19636,
20017,
20188,
21217,
21615,
21739,
21960,
22799,
23226,
23416,
23626,
23792,
23914,
24378,
24627,
24767,
24906,
25038,
25227,
25525,
26062,
26776,
27859,
29065,
29430,
29821,
31005,
32383,
32769,
33185,
34237,
35234,
35750,
37649,
38672,
38893,
39408,
39674,
40833,
41166,
41406,
42168,
43433,
44289,
45339,
45981,
46387,
46601,
46960,
48147,
48341,
48940,
49601,
50049,
50493,
51563,
53016,
53520,
53636,
55841,
55968,
56763,
56894,
57394,
57923,
58340,
59062,
59830,
61078,
61283,
61480,
62111,
62473,
63437,
64045,
64690,
65609,
65938,
66460,
66779,
66998,
67122,
67392,
67661,
67961,
68256,
69841,
70077,
70249,
70665,
71883,
73215,
73547,
73744,
73791,
73862,
74000,
74161,
74538,
75446,
77464,
78132,
80538,
82132,
82774,
83069,
83565,
83854,
84411,
88984,
89648,
93078,
94665,
95300,
96208,
96811,
97749,
98148,
98756,
99436,
100398,
100653,
104151,
104469,
105169,
105686,
107391,
107788,
108673,
108817,
109355,
109542,
111417,
111989,
113863,
114435,
116593,
116937,
117207,
118270,
119013,
119688,
120815,
121385,
122098,
123317,
123813,
124059,
124421
]
} | మైసూర్ రాజ్య వ్యవస్థాపకుడు ఎవరు ? | భారతీయ చక్రవర్తుల జాబితా | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
భారతీయ చక్రవర్తుల అధికారిక అనేక జాబితాలలో ఈ కింది జాబితాఒకటి. ప్రారంభ పౌరాణిక మరియు తరువాత ధ్రువీకరించబడ్డ పాలకులు మరియు భారతీయ ఉపఖండంలోని ఒక భాగం పాలించినట్లు భావించిన రాజవంశాలు ఈ జాబితాలో చేర్చబడ్డాయి.
భారతయుద్ధం అనగా కురుక్షేత్రం జరిగిన తదుపరి, కలియుగం ప్రవేశానికి ఇంకా 36 సంవత్సరములు (క్రీ.పూ. 3138) ఉన్నట్లుగా పురాణములు వర్ణించాయి. కలియుగము యొక్క పరిమితి 4,32,000 సంవత్సరముల కాలము. ఇది కృష్ణుడు నిర్యాణము మొదలు గణింతురు.
మగధ రాజవంశాలు
ఈ జాబితాలో మగధ రాజులు ఉన్నారు.3
ధర్మ
సుసుమ
ఢృఢసేన
సుమతి
సుభల
సునీత
సత్యజిత్
బిస్వజిత్
రిపుంజయ
ప్రద్యోత రాజవంశం (సి. 779 బిసిఈ – 544 బిసిఈ )
3
ప్రద్యోత
పాలక
విశాఖయుప
అజక
వర్తివర్ధన
హర్యంక రాజవంశం (సి. 544 బిసిఈ – 413 బిసిఈ )
బింబిసారుడు (558–491 బిసిఈ ), మగధ సామ్రాజ్య స్థాపకుడు
అజాతశత్రువు (491–461 బిసిఈ ): ఇతను తన తండ్రి బింబిసారుడును చంపి రాజయ్యాడు. క్రీ.పూ. 461 సం.లో మరణించాడు.
అజాతశత్రువు తరువాత వచ్చిన నలుగురు కూడా తమ తమ తండ్రులను చంపి రాజులు అయినవారే. వీరి తదుపరి ప్రజలు, రాజ ప్రతినిధి అయిన శిశునాగును రాజును చేశారు.
ఉదయన
అనిరుద్ధుడు
ముండా
దర్షక (461 బిసిఈ నుండి ప్రారంభం)
నాగదాశాక (హర్యంక రాజవంశం యొక్క ఆఖరి పాలకుడు)
శిశినాగ రాజవంశం (క్రీస్తుపూర్వం 413 బిసిఈ -345 బిసిఈ )
2
శిశినాగ , (క్రీస్తుపూర్వం 412 బిసిఈ -395 బిసిఈ ) మగధ రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు
కాకవర్ణ
క్షేమధర్మ
క్షాత్రౌజాలు
నందివర్థన
మహానంది (345 బిసిఈ వరకు) అతని సామ్రాజ్యం అతని అక్రమ సంతానం (దాసీపుత్రుడు) మహాపద్మా నందా ద్వారా వారసత్వంగా పొందింది.
నంద రాజవంశం (క్రీ.పూ .345 బిసిఈ -321 BCE )
2
మహపద్మ నంద (క్రీస్తుపూర్వం 345BCE), అఖిల భరతఖండాన్ని పరిపాలించిన మొట్టమొదటి చక్రవర్తి
పంఘుపతి నంద
భూతపాల నంద
రాష్ట్రపాలన నంద
గోవిష్ణక నంద
దశసిద్ధక నంద
కైవర్త నంద
ధన నందా (అగ్రమెస్, ఆండ్రాంస్) (321 బిసిఈ వరకు), తన సామ్రాజ్యాన్ని చంద్రగుప్త మౌర్య చేతిలో ఓడిపోయాడు.
కర్వినాథ నంద (మహాపద్మ నంద యొక్క దాసీపుత్రుడు)
మౌర్య రాజవంశం (క్రీస్తుపూర్వం 321 బిసిఈ -184 బిసిఈ )
1
చంద్రగుప్త మౌర్యుడు (క్రీ.పూ. 322 - క్రీ.పూ. 298)
బిందుసారుడు (క్రీ.పూ. 298 క్రీ.పూ. - 273 బిసిఈ ) రెండవ మౌర్య చక్రవర్తి. ఇతను మౌర్య రాజవంశ స్థాపకుడు అయిన చంద్రగుప్త మౌర్య యొక్క కుమారుడు.
అశోకుడు (క్రీ.పూ. 273 - క్రీ.పూ. 232 బిసిఈ )
దశరథుడు (క్రీ.పూ. 232 - క్రీ.పూ. 224 బిసిఈ )
సంప్రాతి (క్రీ.పూ. 224 - క్రీ.పూ. 215 బిసిఈ )
శాలిశూక (క్రీ.పూ. 215 - క్రీ.పూ. 202 బిసిఈ )
దేవవర్మన్ (క్రీ.పూ. 202 - క్రీ.పూ. 195 బిసిఈ )
శతధన్వాన్ (క్రీ.పూ. 195 - క్రీ.పూ. 187 బిసిఈ ), మౌర్య సామ్రాజ్యం తన పరిపాలన సమయానికి క్షీణించింది.
బృహద్రథుడు (క్రీ.పూ. 187 - క్రీ.పూ. 184 బిసిఈ ), పుష్యమిత్ర శుంగా చేత హతమార్చబడ్డాడు.
శుంగ రాజవంశం (క్రీ.పూ 185 బిసిఈ -73 బిసిఈ )
2
పుష్యమిత్ర శుంగ (185-149 బిసిఈ ), బృహద్రథుడును హతమార్చిన తరువాత శుంగ రాజవంశం స్థాపించబడింది.
అగ్నిమిత్ర (149-141 బిసిఈ ), పుష్యమిత్ర కుమారుడు మరియు వారసుడు
వాసుజ్యేష్ట (141-131 బిసిఈ )
వాసుమిత్ర (131-124 బిసిఈ )
ఆంధ్రక (124-122 బిసిఈ )
పుళిందక (122-119 బిసిఈ )
ఘోష
వజ్రమిత్ర
భగభద్ర (సి.100 బిసిఈ ) పురాణాలచే సూచించబడినది.
దేవభూతి (83 - 73 బిసిఈ ), శుంగ రాజవంశం యొక్క చివరి రాజు
కణ్వ రాజవంశం (క్రీ.పూ. 73 బిసిఈ -26 బిసిఈ )
2
వాసుదేవ (సుమారుగా సి.75 బిసిఈ - 66 బిసిఈ )
భూమిమిత్ర (క్రీస్తుపూర్వం సి.66 - క్రీ.పూ .52 బిసిఈ )
నారాయణ (క్రీస్తుపూర్వం సి.52 - క్రీస్తుపూర్వం సి.40 బిసిఈ )
సుశర్మన్ (సుమారు సి.40 - సి. 26 బిసిఈ )
గుప్త రాజవంశం (సుమారు సి.240-550 సిఈ)
3
శ్రీ గుప్త I (సి. 240-290), గుప్త రాజవంశం స్థాపకుడు.
ఘటోత్కచా (290-305)
చంద్ర గుప్తా I (305-335)
సముద్ర గుప్త (335-370)
రామ గుప్త (370-375)
చంద్రగుప్త II (చంద్రగుప్తు విక్రమాదిత్య)
కుమార గుప్త I (415-455)
స్కంద గుప్త (455-467)
కుమార గుప్త II (467-477)
బుద్ధ గుప్త (477-496)
చంద్ర గుప్తా III (496-500)
వైన్య గుప్తా (500-515)
నరసింహ గుప్త (515-530)
కుమార గుప్తా III (530-540)
విష్ణు గుప్త I (సి. 540-550)
రాజపుత్ర వంశం
గుప్తుల సామ్రాజ్యం పతనమైనప్పుడు తెల్ల హూణులు మరియు గుజ్జారులు కలిసికట్టుగా ఏర్పడిన తెగ. మరియూ ఇందులో బుందెలాలు, ఖండేలులు, రాథోడ్ తెగలు కలిశాయి.
సూర్యవంశం: బైస్, చత్తర్, గౌర్, కచ్వహ, మిన్హాస్, పఖ్రాల్, పుందిర్, నారు, రాథొర్, సిస్సొడియ, సహారన్
చంద్రవంశం: భాటి ఖండేల, జడొన్, జడేజ, చుడసమ, కటొచ్, భంగాలియ, పహొర్, సొం, తొమార.
అగ్నివంశం: భాల్, చౌహాన్, మోరీ, నాగ, పరామర, సోలంకి.
జాంజువా రాజ్పుట్ హిందూ షాహీ సామ్రాజ్యము
జయపాల మొదటి రాజు: టర్కీవారి ఆక్రమణ కాలంలో వీరు ఆఫ్ఘనిస్తాన్ మరియు పంజాబ్ ప్రదేశాలు పాలించారు.
భీమపాల ఆఖరి రాజు.
చౌహాన్ వంశం (క్రీ.శ. 956 1192)
క్రీస్తు శకము 956 నుండి 1192 మధ్య చౌహానులు అజ్మెర్ ను రాజధానిగా చేసుకొని తూర్పు రాజస్థాన్ ను పాలించారు.
పృథ్వీరాజ్ చౌహాన్ (క్రీ.శ.1168-1192): పృథ్వీరాజు చౌహాన్ ఢిల్లీని పాలించిన రెండవ చివరి హిందూ చక్రవర్తి మరియు చివరి హిందూ చక్రవర్తి హేమూ . రెండవ తారైన్ యుద్ధంలో మహమ్మద్ ఘోరీ చేతుల్లో పృద్విరాజ్ మరణించాడు.
సోలంకి వంశం (క్రీ.శ. 945 1297)
సోలంకిలు క్రీస్తు శకం 945 నుండి 1297 వరకూ గుజరాత్ రాష్ట్రాన్ని పాలించారు.
పారమార రాజవంశం (మాల్వా ) (క్రీ.శ. 800 నుండి 1337)
వివిధ శాసనాలు మరియు సాహిత్య ఆధారాలలో పేర్కొనబడిన పారమార పాలకులు: [1]
ఉపేంద్ర, 9 వ శతాబ్దం: ఉపేంద్ర మొదటి రాజు. తర్వాత ఇతని కుమారులైన వైరిసింహ, దంబరసింహ పాలించారు.
వైరిసింహ (I), 9 వ శతాబ్దం (కొందరు చరిత్రకారుల కల్పనగా భావిస్తారు)
శియాక (I), 9 వ శతాబ్దం (కొందరు చరిత్రకారులచే కల్పితమైనవి)
వాక్పతి (I), 9 వ -10 వ శతాబ్దం
వైరిసింహ (II), 10 వ శతాబ్దం: వైరిసింహ 2 తర్వాత ఇతని కుమారుడైన శియాక 2 (హర్ష) పాలన సాగించాడు.
శియాక (II), 948-972: ఇతని కుమారుడైన వాక్పతిరాజా పాలన సాగించాడు.
వాక్పతి (II) అలియాస్ ముంజ, 972-990: వాక్పతిరాజ సోదరుడు సింధురాజ. వాక్పతిరాజ, శ్రీవల్లభ, పృధ్వి వల్లభ, అమోఘవర్ష అను బిరుదులు సాధించాడు.
సింధురాజ, 990s-1010: సింధురాజ కుమార నారాయణ మరియూ నవసాహసంఖ అను బిరుదులు సాధించాడు.
భోజ, 1010-1055: భోజ్పూర్ నగరాన్ని స్థాపించి ఎన్నో ఆలయాలు నిర్మించాడు, 84 పుస్తకాలు రచించాడు.
జయసింహ I, 1055-1070
ఉదయాదిత్య, 1070-1086
లక్ష్మదేవ, 1086-1094
నరవర్మదేవ, 1094-1130
సలక్షణవర్మ, 1130-1133
యశోవర్మ, 1133-1142
జయవర్మ I, 1142-1143
భల్లాల: భల్లాల అనే పేరుతో ఒక దుష్టుడు మరియు తరువాత సోలంకి రాజు కుమారపాల మధ్య విలీనం 1144-1174
వింధ్యవర్మ, 1175-1194
శుభాతవర్మ, 1194-1209
అర్జునవర్మ I, 1210-1215
దేవపాల, 1218-1239
జైతుగిదేవ, 1239-1255
జయవర్మ II, 1255-1274
జయసింహ 2,
అర్జునవర్మ II, 13 వ శతాబ్దం
భోజా II, 13 వ శతాబ్దం
మహ్లాకదేవ: 1305 మరణించాడు
పాల రాజవంశం (సి. 750-1174)
పాలా శాసనాలు చాలామంది ప్రఖ్యాత క్యాలెండర్ యుగం లేకుండా, రిజిష్టర్ సంవత్సరానికి సంబంధించిన తేదీని మాత్రమే సూచిస్తారు. దీని కారణంగా, పాలా రాజుల కాలక్రమం గుర్తించడం కష్టం. [2] వివిధ శిరస్సులు మరియు చారిత్రాత్మక రికార్డుల యొక్క విభిన్న వివరణల ఆధారంగా, వివిధ చరిత్రకారులు పాల రాజవంశం కాలానుగతమును ఈ క్రింది విధంగా అంచనా వేశారు: [3]
గమనిక:[3]
విగ్రహపాల I మరియు శూరపాల I ఒకే వ్యక్తి యొక్క రెండు పేర్లు అని పూర్వపు చరిత్రకారులు నమ్ముతారు. ఇప్పుడు, ఈ ఇద్దరు బంధువులేనని తెలుస్తుంది; వారు ఏకకాలంలో (బహుశా వేర్వేరు ప్రాంతాల్లో) లేదా సుసంపన్నంతో పరిపాలించారు.
ఎ.ఎం. చౌథురి సామ్రాజ్య పాల రాజవంశం యొక్క సభ్యులుగా గోవిందపాలను మరియు అతని వారసుడు పాలపాలను తిరస్కరించాడు.
బిపి సిన్హా ప్రకారం, గయ శిలాశాసనం ప్రకారం "గోవిందపాల పాలన యొక్క 14 వ సంవత్సరం" లేదా "గోవిందపాల పాలన తర్వాత 14 వ సంవత్సరం"గా చదవబడుతుంది. అందువలన, రెండు సెట్ల తేదీలు సాధ్యమే.
ఖండేల వంశం
ఖండేలాలు ఖజురహో రాజధానిగా చేసుకొని 9వ శతాబ్దంనుండి 13వ శతాబ్దం వరకూ బుందేల్ఖండ్ ప్రాంతాన్ని పాలించారు.
నన్నుక్ ఈ సామ్రాజ్య వ్యవస్థాపకుడు.
మహారాజ రావ్ విద్యాధర,: మహమ్మద్ ఘోరిని తిప్పికొట్టిన వాడు మహారాజ రావ్ విద్యాధర.
హర్ష దేవ ఆఖరి రాజు.
గహద్వాల వంశం
ఉత్తర ప్రదేశ్ లో కనాజ్ అను జిల్లాను రాజధానిగా చేసుకొని 11వ శతాబ్దంనుండి సుమారు 100 సంవత్సరాలవరకూ పాలించారు.
చంద్రదేవ: ఈ సామ్రాజ్యాన్ని చంద్రదేవ 1096 లో స్థాపించాడు.
చాంద్ వంశం
ఉత్తరాఖండ్ రాష్ట్రానికి చెందిన కుమాన్ ప్రాంతానికి చెందిన ఈ సామ్రాజ్యాన్ని వీరు 11వ శతాబ్దంలో పాలించారు. వీరు రఘు వంశస్తులని పలువురి భావన.
సోమచంద్: ఈ సామ్రాజ్యాన్ని అనే రాజు స్థాపించాడు.
కటోచ్ వంశం
ఈ సామ్రాజ్యం పంజాబ్, ఉత్తరాఖండ్, హిమాచల్ ప్రదేశ్ మరియు జమ్ము రాష్ట్రాల మధ్య విరాజిల్లింది.
రాజనక భూమి చంద్: ఈ సామ్రాజ్యాన్ని రాజనక భూమి చంద్ స్థాపించాడు.
క్రీస్తు పూర్వం 275 లో వీరు సామ్రాట్ అశొకుడి చేతిలో ఓడిపోయారు. కంగ్రా లోయలో వీరు నిర్మించుకొన్న కంగ్రా కోటపై వరుసగా క్రీస్తు శకం 1009లో మహమ్మద్ గజిని, 1337 లో తుగ్లక్, 1351 లో ఫిరోజ్ షా తుగ్లక్ దాడి చేశారు. మహాభారత కావ్యంలో ఈ సామ్రాజ్యం త్రిగార్తగా ప్రస్తావించబడింది.
బుందేల వంశం
ఈ వంశము 16 వ శతాబ్దమునుండి బుందేల్ఖండ్ ను పాలించింది.
రుద్ర ప్రతాపుడు: బుందేలుల నాయకుడైన రుద్ర ప్రతాపుడు మధ్య ప్రదేశ్ లో యుర్ఖ నగరాన్ని నిర్మించాడు.
మధుకరుడు: ఇతను రుద్ర ప్రతాపుడు కుమారుడు రాజ్యం పాలించాడు.
బుందేలు ఆఖీ, ధాటియ, పన్న, అజయగర్, చర్కారి, చత్తర్పుర్, జసొ అను సామ్రాజ్యాలు స్థాపించారు.
తోమార వంశం
ఈ వంశస్తులు ఇంద్రప్రస్తను, ఉత్తర కురు, నూర్పుర్, ఢిల్లీ, తన్వరవటి, గ్వాలియర్, కాయస్తపద, ధోల్పుర్, తార్గర్ వంటి ప్రాంతాలను పాలించారు.
అనంగపాల తొమార 2: ఇతని యొక్క కుమార్తె కుమారుడే పృథ్వీరాజ్ చౌహాన్.
పతానియ వంశం
11వ శతాబ్దంలో ఈ వంశస్తులు హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో నుర్పుర్ అనే సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించారు, 1849 వరకూ పాలించారు. వీరు పంజాబులో పథంకోట్ ను రాజధానిగా చేసుకొని, పంజాబు ప్రాంతాలను, హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో కంగర్ జిల్లాలను పాలించారు. రాజ జగత్ సింగ్ పాలనలో ఈ సామ్రాజ్యం యోక్క స్వర్ణ యుగంగా చెప్పవచ్చు. వీరు శివాలిక్ శ్రేణుల్లో మకట్ కోటను, నూర్పుర్ నుండి తారగర్ మధ్య ఇస్రాల్ కోటను నిర్మించారు.
సిస్సోడియా వంశం
వీరు రాజస్థాన్లో మెవార్ అను సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించి ఢిల్లీ, ఆగ్ర, ఉత్తరప్రదేశ్, హర్యానా, రాజస్థాన్, గుజరాత్ ప్రాంతాలను పాలించారు.
మహా రాణా ప్రతాప్ సింగ్: ఈ వంశానికి చెందినవాడు .
కచ్వాహ వంశం
ఈ వంశం వారు జైపుర్, అల్వార్, మైహార్, తాల్చర్ వంటి ప్రాంతాలను పాలించారు.
మహారాజ సవై జై సింగ్: జైపూర్ సామ్రాజ్యాన్ని ఇతను స్థాపించాడు.
పజ్వాన్,
జై సింగ్ 1,
రాంసింగ్ 1,
మహారాజ సవై జై సింగ్ 2,
మహారాజ సవై ఇస్రిసింగ్,
మహారాజ సవై మధొసింగ్,
మహారాజ సవై ప్రతాప్ సింగ్,
రాజ మాన్ సింగ్ 1: ఇతను నిర్మించిన అంబర్ కోట ప్రసిద్ధి చెందినది.
మహారాజ సవై మాన్ సింగ్ 2,
మహారావ్ శేఖ,
మహారాజ హరి సింగ్,
మహారాజ గులాబ్ సింగ్
రాథొర్ వంశం
ఈ వంశస్తులు మార్వార్, బికానెర్, బత్ ద్వారక, కిషాంగర్, ఇదార్, రత్లాం, సితమౌ, సైలాన, కొత్ర, అలిరాజ్పుర్, మండ, పూంచ్, అమ్రిత్పుర్ వంటి ప్రాతాలను పాలించారు.
జడేజ వంశం
ఈ వంశస్తులు 1540 నుండి 1948 వరకూ గుజరాత్ లో కచ్ జిల్లాను పాలించారు.
హడ వంశం
వారు చౌహాన్ వంశస్తులు. వీరు బుంది, బరన, ఝల్వర్, కోట జిల్లాలను పాలించారు.
హడా రావ్ దేవ: బుందిని 1241 లో ఆక్రమించాడు, 1264 లో కోటను ఆక్రమించాడు.
భాటి వంశం
ఈ వంశస్తులు జైసల్మెర్ ను పాలించారు.
ధీరజ్ జైసల్మెర్: ఇతను సామ్రాజ్య వ్యవస్థాపకుడు.
రావల్ జైసల్: ధీరజ్ జైసల్మెర్ కుమారుడైన రావల్ జైసల్ 1156 లో ఒక మట్టికోటను నిర్మించాడు. ఈ ప్రదేశము నేడు జైసల్మెర్ గా పిలవబడుతోంది.
షెకావత్ వంశం
కచ్వాహ్ వంశానికి చెందిన వీరు 1445 నుండి 1949 వరకూ షెకావతి అను ప్రాంతాన్ని పాలించారు.
మహారావ్ షెఖా షెకావతి: ఇతను సామ్రాజ్య వ్యవస్థాపకుడు.
దోగ్ర వంశం
ఈ వంశస్తులు జమ్ము కాశ్మీర్ ను పాలించారు.
గులాబ్ సింగ్ (1792–1857) మొదటి రాజు
హరి సింగ్: ఆఖరి రాజు.
రాణా వంశం
ఈ వంశస్తులు నేపాల్ సామ్రాజ్యాన్ని 1846 నుండి 1951 వరకూ పాలించారు.
జంగ బహదుర్ కన్వర్: కస్కి జిల్లాకు చెందిన బాల్ నర్సింగ్ నుండి సంక్రమించిన ఈ సామ్రాజ్యాన్ని ఇతను ప్రారంభించాడు.
ప్రాచీన దక్షిణ రాజవంశాలు
పాండ్యన్ రాజవంశం (సుమారుగా సి.550 బిసిఈ - 1345 సిఈ)
మధ్య పాండ్యన్లు
కడున్కౌన్ (సుమారుగా 550-450 బిసిఈ)
పాండియన్ (క్రీ.పూ. 50 బిసిఈ- 50 సిఈ), గ్రీకులు మరియు రోమన్లు మాత్రం పాండోన్ అని పిలుస్తారు
ప్రారంభ పాండ్యన్లు
2
నెడుంన్ చెలియన్ I (ఆరియాప పడై కదాత నడుంజ్ చెలియన్)
పుడప్పాండియాన్
ముడుకుడుమి పరవళిది
నెడుంజ్ చెలియన్ II (పశంపన్ పాండియన్)
నాన్ మారన్
నెడుంద్ చెలియన్ III (తలయియలంగానం సెరువేంద్ర నెడుంద్ చెలియన్)
మారన్ వెల్డి
ముసిరి ముత్రియ చెలియన్
ఉకిరిక పెరువల్లుతి
మొదటి సామ్రాజ్యం
2
కదున్కన్ (సుమారుగా 600-700 సిఈ), రాజవంశం పునరుద్ధరించబడింది
మరావర్మన్ అవని కులాని (590-620 సిఈ)
సిజిహియన్ సెన్డన్ (620-640 సిఈ)
అరిక్షరి మరావర్మన్ నంద్రాశీర్ నెడుతూరన్ (640-674 సిఈ)
కొచ్చాడియన్ రణధీరం (675-730 సిఈ)
అరికేసరీ పరాంకుస మరావర్మన్ రాజసింగ్ (730-765 సిఈ)
పరాంతక నెడుంజడియన్ (765-790 సిఈ)
రాససింగం II (790–800 సిఈ)
వరగణన్ I (800-830 సిఈ)
సిర్మార శ్రీవల్లభ (830-862 సిఈ)
వరగుణ II (862-880 సిఈ)
పరాంతక వీరనారాయణ (862-905 సిఈ)
రాజసింహ పాండియన్ II (905-920 సిఈ)
పాండ్యన్ పునరుజ్జీవనము
జటావర్మన్ సుందర పాండియన్ (1251-1268), పాండియన్ కీర్తిని పునరుద్ధరించాడు, దక్షిణ భారతదేశం యొక్క గొప్ప విజేతలలో ఒకరిగా ఇతనిని భావిస్తారు.
మరావర్మన్ సుందర పాండిన్
మరావర్మన్ కులశేఖరన్ I (1268-1308)
సుందర పాండ్య (1308-1311), మరావర్మన్ కులశేఖరన్ కుమారుడు, సింహాసనం గురించి తన సోదరుడు వీర పాండ్యతో పోరాడాడు.
వీర పాండ్య (1308-1311), మరావర్మన్ కులశేఖరన్ కుమారుడు, సింహాసనం గురించి తన సోదరుడు సుందరా పాండ్యతో పోరాడాడు. ఖిల్జీ రాజవంశం మధురైని స్వాధీనం చేసుకుంది.
పండలం రాజవంశం (సుమారు సి.1200)
రాజ రాజశేఖర (సుమారుగా సి. 1200 - 1500), పాండ్య రాజవంశం యొక్క వారసుడు, అయ్యప్పన్ తండ్రి (తరచుగా హిందూ దేవతగా భావిస్తారు)
చేర రాజవంశం (సి.300 బిసిఈ క్రీస్తు పూర్వం -1124 సిఈ)
పండితుల మధ్య సంవత్సరాల విషయంలో ఇప్పటికీ చాలా వివాదాస్పదమైనదిగా ఉంది, ఇది ఇచ్చినది కేవలం ఒక సంస్కరణ.
పురాతన చేర రాజులు
3
ఉదియన్చెరలతన్
అంతువన్చేరల్
ఇమాయవరంబన్ నెడున్-చెరలతన్ (56-115 సిఈ)
చేరాన్ చెకుటువాన్ (115 నుండి)
పాలన్యై సెల్-కేలు కుట్టువాన్ (115-130)
పోరియాయన్ కడున్గో (115 నుండి)
కలంకై-కన్ని నర్మూడీ చెరాల్ (115-140)
వేల్-కేలు కుట్టువన్ (130-185)
సెల్వాక్-కడుంగో (131-155)
అడుకోట్పట్టు చెరలతన్ (140-178)
కుతువాన్ ఇరుమ్పోరై (178-185)
టాగదూర్ ఎరిన్ధ పెరుమ్మర్చల్ (185-201)
యానాకత్-సెయ్ మంతరణ్ చెర్రల్ (201-241)
ఇలంచెరల్ ఇరుమ్పోరై (241-257)
పెరుంకడుంగో (257-287)
ఇలమ్గాడుంగో (287-317)
కనైకల్ ఇరుమ్పోరై (367-397)
కులశేఖర రాజవంశం (1020-1314 సిఈ)
2
కులశేఖర వర్మన్ (800-820 సిఈ), కులశేఖర అల్వార్ అని కూడా పిలుస్తారు
రాజశేఖర వర్మన్ (820-844 సిఈ), దీనిని చెరంమాన్ పెరుమాళ్ అని కూడా పిలుస్తారు
స్థాను రవి వర్మన్ (844-885 సిఈ), ఆదిత్య చోళ సమకాలీకుడు
రామ వర్మ కులశేఖర (885-917 సిఈ)
గోదా రవి వర్మ (917-944 సిఈ)
ఇందు కోత వర్మ (944-962 సిఈ)
భాస్కర రవి వర్మన్ I (962-1019 సిఈ)
భాస్కర రవి వర్మన్ II (1019-1021 సిఈ)
వీర కేరళ (1021-1028 సిఈ)
రాజసింహ (1028-1043 సిఈ)
భాస్కర రవి వర్మన్ III (1043-1082 సిఈ)
రామవర్మన్ కులశేఖర (1090-1122 సిఈ), ఇతనిని చెరంమాన్ పెరుమాళ్ అని కూడా పిలుస్తారు
రవి వర్మన్ కులశేఖర (సుమారుగా 1250 - 1314), చేరాస్ యొక్క చివరివాడు.
చోళ రాజవంశం (సుమారుగా 300 బిసిఈ-1279 సిఈ)
సంగం చోళులు
3
ఇలాంసెట్సెన్ని
కరికాల చోళ
నెడుంకిళ్ళి
నాళంకిళ్ళి
కిళ్ళివాలవన్
పెరునార్కిళ్ళి
కొసెంగన్నన్
రేనాటి చోళులు
రేనాటి చోళులు మొదట పల్లవరాజులకడ సామంతులుగా ఉండి స్వతంత్రులయ్యారు. రేనాటి చోళులు క్రీ. శ. 550 నుండి క్రీ. శ. 850 వరకు రాజ్యము చేశారని చెప్పవచ్చును.
నందివర్మ (క్రీ. శ. 550),: కరికాలుని వంశములోని వాడు.
సింహవిష్ణు,
సుందరనంద
ధనంజయవర్మ (క్రీ. శ. 575):
మహేంద్రవిక్రమ (క్రీ. శ. 600): ఇతనికి గుణముదిత, పుణ్యకుమార అను ఇద్దరు కొడుకులు.
పుణ్యకుమారుడు (క్రీ. శ. 625) హిరణ్యరాష్ట్రము ఏలాడు. ఇతని కొడుకు విక్రమాదిత్య
విక్రమాదిత్య (క్రీ. శ. 650)
శక్తికుమారుడు (క్రీ. శ. 675),
రెండవ విక్రమాదిత్యుడు (క్రీ. శ. 700),
సత్యాదిత్యుడు
విజయాదిత్యుడు (క్రీ. శ. 750)
శ్రీకంఠుడు (క్రీ. శ. 800) లో రాజ్యము చేశాడు
ఇంపీరియల్ చోళులు (848–1279 సిఈ)
2
విజయలయ చోళ (848-881)
ఆదిత్య (871-907)
పరాంతకా చోళ I (907-955)
గండరాదిత్య (950-957)
అరింజయా (956-957)
పరాంతకా చోళ II (957-970)
ఉత్తమ చోళ (973-985)
రాజరాజ చోలా I (985-1014)
రాజాధిరాజ చోళ I (1018-1054)
రాజేంద్ర చోళ II (1051-1063)
వీరరాజేంత్ద్ర చోళ (1063-1070)
అతిరాజేంద్ర చోళ (1067-1070)
విక్రమ చోళ (1118-1135)
కులోతుంగా చోళ II (1133-1150)
రాజరాజ చోళ II (1146-1163)
రాజాధిరాజ చోళ II (1163-1178)
కులోతుంగా చోళ III (1178-1218)
రాజరాజ చోళ III (1216-1256)
రాజేంద్ర చోళ III (1246-1279), చోళులలో చివరివాడు.
ఉత్తర-పశ్చిమ భారతదేశంలో విదేశీ చక్రవర్తులు
ఈ సామ్రాజ్యాలు విస్తారంగా ఉన్నాయి, పర్షియా లేదా మధ్యధరాలో కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి; భారతదేశంలో వారి సామ్రాజ్యాలు (ప్రాంతాలు) వాటి పొలిమేరలలో ఉన్నాయి.
అకేమెనిడ్ సామ్రాజ్య సరిహద్దులు సింధూ నదికి చేరుకున్నాయి.
అలెగ్జాండర్ ది గ్రేట్ (326-323 బిసిఈ) అర్జెద్ రాజవంశం; హైడెస్పేస్ నది యుద్ధంలో పోరస్ను ఓడించాడు ; తన సామ్రాజ్యం వెంటనే డయాడోచి అని పిలవబడే ప్రాంతం మధ్య విభజించబడింది.
సెల్యూకస్ నికటేర్ (323-321 బిసిఈ), డయాడోకోస్ జనరల్, అలెగ్జాండర్ మరణం తరువాత; నియంత్రణ సాధించిన తరువాత; మాసిడోనియన్ సామ్రాజ్యం యొక్క తూర్పు భాగంలో సెలూసిడ్ సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు.
హెలెనిస్టిక్ యుథైడైమైడ్ రాజవంశం భారతదేశంలోని ఉత్తర-పశ్చిమ సరిహద్దులను కూడా చేరుకుంది (సుమారు క్రీ.శ. 221-85 బిసిఈ)
ముహమ్మద్ బిన్ ఖాసిమ్ (711-715), ఉమయ్యద్ కాలిఫేట్ యొక్క అరబ్ జనర; సింధ్, బలూచిస్తాన్ మరియు దక్షిణ పంజాబ్ ప్రాంతాలను జయించాడు. ఈ భూములను ఉమయ్యద్ ఖలీఫ్, అల్-వాలిద్ ఇబ్న్ అబ్ద్ అల్ మాలిక్ తరఫున పరిపాలించారు.
శాతవాహన రాజవంశం (క్రీస్తుపూర్వం 271 బిసిఈ-220 సిఈ)
శాతవాహన పాలన ప్రారంభంలో 271 బిసిఈ నుండి 30 బిసిఈ వరకు వివిధ రకాలుగా ఉన్నాయి. [8] శాతవాహనులు 1 వ శతాబ్దం బిసిఈ నుంచి 3 వ శతాబ్దం సిఈ వరకు డెక్కన్ ప్రాంతంలో ఆధిపత్యం సాధించింది. [9] పురాతత్వ శాస్త్రవేత్తలచే చారిత్రాత్మకంగా ఈ క్రింది శాతవాహన రాజులు ధ్రువీకరించబడ్డారు. అయితే పురాణాలు అనేకమంది రాజులకు పేరు పెట్టాయి. (చూడండి పాలకుల జాబితా చూడండి):
వాకాటక రాజవంశం (సుమారుగా 250 - క్రీస్తుశకం 500 సిఈ)
వింధ్యాశక్తి (250-270)
మొదటి ప్రవరసేన (270-330)
ప్రవరాపుర–నందివర్థన శాఖ
మొదటి రుద్రసేన (330–355)
మొదటి పృధ్వీసేన (355–380)
రెండవ రుద్రసేన (380–385)
ప్రభావతిగుప్త (స్త్రీ), (రిజెంట్) (385–405)
దివాకరసేన (385–400)
దామోదరసేన (400–440)
నరేంద్రసేన (440–460)
రెండవ పృధ్వీసేన (460–480)
వత్సగుల్మ శాఖ
సర్వసేన (330–355)
వింధ్యసేన (355–400)
రెండవ ప్రవరసేన (400–415)
తెలియదు (415–450)
దేవసేన (450–475)
హరిసేన (475–500)
ఇండో-సిథియన్ పాలకులు (క్రీస్తుపూర్వం 90 - 45 సిఈ)
వాయువ్య భారతదేశం (సుమారుగా 90 బిసిఈ - 10 సిఈ)
2
మాయుస్ (సుమారుగా 85-60 బిసిఈ)
వోన్సోన్స్ (సుమారు 75-65 బిసిఈ)
స్పాలహోర్స్ (సుమారుగా 75-65 బిసిఈ)
స్పాలరైజెస్ (60-57 బిసిఈ)
అజేస్ I (క్రీ.పూ. 57-35 బిసిఈ)
అజీలిజెస్ (క్రీస్తుపూర్వం 57-35 బిసిఈ)
అజీస్ II (సుమారుగా 35-12 బిసిఈ)
జెనియోసిస్ (క్రీ.పూ 10 - 10 సిఈ)
ఖరహోస్టెస్ (క్రీ.పూ. 10 - 10 సిఈ)
హజట్రియా
లికా కుసుకా, చక్సా యొక్క సారాప్
కుసులకా పాటకా, చక్సా యొక్క సారాప్ మరియు లికా కుసులకా కుమారుడు
మథుర ప్రాంతం (సి. 20 బిసిఈ – 20 సిఈ)
2
హగామాషా (సత్రాప్)
హగానా (సత్రాప్)
రాజవూల (గ్రేట్ సత్రాప్) (సుమారు 10 సిఈ)
సోదాసా, రాజవులా కుమారుడు
అప్రాచరాజ పాలకులు (12 బిసిఈ - 45 సిఈ)
విజయమిత్రా (12 బిసిఈ - 15 సిఈ)
ఇత్రావసు (20 సిఈ)
అస్పవర్మా (15-45 సిఈ)
చిన్న స్థానిక పాలకులు
భద్రయాసా నిగ్గస్
మాంవాడి
అర్సేక్స్
ఇండో-పార్థియన్ పాలకులు (సుమారుగా 21-100 సిఈ)
3
గోండోపేర్స్ I (సుమారుగా సి.21-50)
అబ్దగిసెస్ I (సి. 50-65)
శతవస్త్రెస్ (సుమారు సి.60)
సార్పెడోన్స్ (సి. 70)
ఆర్త్రగ్నెస్ (సి. 70)
ఉబౌజాన్స్ (సి. 77)
సాసెస్ లేదా గోండోఫేర్స్ II (సి. 85)
అబ్దగిసెస్ II (సి. 90)
పాకొరస్ (సి. 100)
పశ్చిమ క్షత్రాపలు (క్రీ.శ 35-405)
2
నహపాణ (119-124 సిఈ)
చషస్తనా (సుమారు 120)
రుద్రదమన్ I (సి. 130-150)
దమజదాశ్రీ I (170-175)
జీవదమన్ (175, మ. 199)
రుద్రసింహ I (175–188, మ. 197)
ఈశ్వరదత్త (188-191)
రుద్రసింహ I (పునరుద్ధరించబడ్డాడు) (191-197)
జీవదమన్ (పునరుద్ధరించబడ్డాడు) (197-199)
రుద్రేసన I (200-222)
సంఘదమన్ (222-223)
దమాసేన (223-232)
దమజదాస్రీ II (232-239) తో
వీరదమన్(234-238)
యశోదమన్ I (239–240)
యశోదమన్ II (240)
విజయసేన(240–250)
దమజదాశ్రీ III (251–255)
రుద్రసేన II (255–277)
విశ్వసింహ (277–282)
భర్త్రిదమన్ (282–295) తో
విశ్వసేన (293–304)
రుద్రసింహ II (304–348) తో
యశోదమన్ II (317–332)
రుద్రదమన్ II (332–348)
రుద్రసేన III (348–380)
సింహసేన (380–?)
కుషాణ రాజవంశం (80-225)
2
విమా టకుటో సి. 80-105), అలియాస్ సోటర్ మెగాస్ లేదా "గ్రేట్ రివైజర్."
విమా కాడిఫేసెస్ (సుమారుగా 105-127), మొదటి గొప్ప కుషాణ చక్రవర్తి
కనిష్క I (127-147)
హువిష్కా (సుమారు 155-187)
వాసుదేవ I (సి. 191-225), కుషాణ్ గొప్ప చక్రవర్తులలో చివరివాడు.
కనిష్క II (సి. 227-247)
వశిష్ట (సి. 247-265)
కనిష్క III (సి. 268)
వాసుదేవ II (సి. 275-300)
శాకా కుషాణ్ (300-350)
గడహర లేదా చిన్న రాజులు
ఆంధ్ర ఇక్వాకులు
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ మరియు తెలంగాణలోని గుంటూరు-కృష్ణ-నల్గొండ ప్రాంతాల యొక్క ఆంధ్ర ఇక్వాకులు సామ్రాజ్యం అనేది పురాతన పాలనా సామ్రాజ్యాల్లో ఒకటి. వీరు 2 వ శతాబ్దం చివరి భాగంలో గోదావరి మరియు కృష్ణ నది వెంట తెలుగు దేశాన్ని పాలించారు. [11] ఆంధ్ర ఇక్వాకులు రాజధాని విజయపురి (నాగార్జునకొండ). ఆంధ్ర ఇక్వాకులు మరియు పురాణ ఇక్వాకులుతో సంబంధం కలిగి ఉన్నట్లుగా అనేది ప్రజల యొక్క సాధారణ నమ్మకం. [12]
ఆనంద గోత్రీకులు (క్రీ.శ. 335-425 )
ఆనంద గోత్రీకులు లేదా అనందస్ అని కూడా అంటారు. వీరు తీర ఆంధ్ర ప్రాంతము తమ పాలనను కపోతపురం నుండి రాజధానిగా చేసుకుని పరిపాలించారు. కపోతపురం యొక్క తెలుగు రూపం పిట్టలపురం. ఇది గుంటూరు జిల్లాలోని చెజేర్ల మండలం లో ఉంది.
శాలంకాయనులు ( క్రీ.శ. 300 - 420)
వీరిని వైంగేయికులు అని కూడా అంటారు. క్రీ.శ.5వ శతాబ్ది ప్రాంతంలో శాలంకాయనుల రాజ్యం అస్తమించింది. వీరిలో చివరిరాజు విజయనందివర్మ.
హస్తివర్మ
నందివర్మ (350-385): హస్తివర్మ కుమారుడు నందివర్మ.
విజయదేవవర్మ
విజయనందివర్మ
విష్ణుకుండినులు
విష్ణుకుండినులు క్రీ.శ. 4వ శతాబ్దం నుంచి క్రీ.శ.7వ శతాబ్దం వరకు దక్షిణ తెలంగాణకొన్ని కోస్తాంధ్ర జిల్లాలను పాలించారు.
మహారాజేంద్రవర్మ (ఇంద్రవర్మ): వంశస్థాపకుడు. [13]క్రీ. శ. 375 నుండి వంశస్థాపకుడు ఇంద్రవర్మ 25 సంవత్సరాలు పాలించాడు.
మొదటి మాధవవర్మ, (క్రీ. శ.400-422)
మొదటి గోవిందవర్మ (క్రీ. శ.422-462)
రెండవ మాధవవర్మ (క్రీ. శ.462-502)
మొదటి విక్రమేంద్రవర్మ (క్రీ. శ.502-527)
ఇంద్రభట్టారకవర్మ (క్రీ. శ.527-555)
రెండవ విక్రమేంద్రభట్టారక (555-572)
నాలుగవ మాధవవర్మ క్రీ. శ. 613 వరకు పాలించాడు. విక్రమేంద్రవర్మ రెండవ పుత్రుడు. విష్ణుకుండినులు చివరి రాజు. ఇతను "జనాశ్రయఛందోవిచ్ఛితి" అనే సంస్కృత లక్షణ గ్రంథం రచించాడు.
పల్లవ రాజవంశం (275-882)
తొలి పల్లవులు (275–355)
సింహ వర్మ I (275–300 or 315–345)
స్కంద వర్మ I (345–355)
మధ్య పల్లవులు (355-537)
3
విష్ణుగోప (350–355)
కుమారవిష్ణు I (355–370)
స్కంద వర్మ II (370–385)
వీర వర్మ (385–400)
స్కంద వర్మ III (400–438)
సింహ వర్మ II (438–460)
స్కంద వర్మ IV (460-480)
నంది వర్మ I (480-500)
కుమారవిష్ణు II (సి. 500-510)
బుద్ధ వర్మ (సి. 510-520)
కుమారవిష్ణు III (సి. 520-530)
సింహా వర్మ III (సి. 530-537)
తరువాత పల్లవులు (537-882)
3
సింహా విష్ణు (537-570)
మహేంద్ర వర్మ I (571-630)
నరసింహ వర్మ I (మమల్ల) (630-668)
మహేంద్ర వర్మ II (668-672)
పరమేశ్వర వర్మ I (672-700)
నరసింహ వర్మ II (రాజా సింహ) (700-728)
పరమేశ్వర వర్మ II (705-710)
నంది వర్మ II (పల్లవమల్ల) (732-796)
తండి వర్మ (775-825)
నంది వర్మ III (825-869)
నిరుపతుంగ (869-882)
అపరాజిత వర్మ (882-901)
తూర్పు చాళుక్యులు
కోట రాజ వంశము
చాగి రాజ వంశము
వెలనాటి చోడాలు
గోంకా I 1076-1108
రాజేంద్ర చోడా I 1108-1132
గోంకా II 1132-1161
రాజేంద్ర చోడా II 1161-1181
గోంకా III 1181-1186
పృధ్విశ్వర 1186-1207
రాజేంద్ర చోడా III 1207-1216
కాదంబాలు - (వనవాసి) (345-525 సిఈ)
3
మయూరశర్మ (వర్మ) (345-365)
కంగవర్మా (365-390)
బాగార్ధ (390-415)
రఘు (415-435)
కాకుత్సవర్మ (435-455)
శాంతివర్మ (455-460)
మృగేశవర్మ (460-480)
శివమాంధాతివర్మ (480-485)
రవివర్మ (485-519)
హరివర్మ (519-525)
పశ్చిమ గంగ రాజవంశం (తల్లక్కాడ్)(350-1024 సిఈ)
3
కొంగనివర్మ మాధవ (350-370)
మాధవ II (370-390)
హరివర్మన్ (390-410)
విష్ణుగోపా (410-430)
తడన్గల మాధవ (430-466)
అవినిత (466-495)
దుర్వినిత(495-535)
ముష్కర (535-585)
శ్రీవిక్రమ (585-635)
భూవిక్రమ (635-679)
శివమారా I (679-725)
శ్రీపురుషా (725-788)
శివమారా II (788-816)
రాజమల్లా I (817-853)
నీతిమార్గ ఎరెగంగా (853-869)
రాజమల్లా II (870-907)
ఎరీయప్ప నీతిమార్గ II (907-919)
నరసింహదేవ (919-925)
రాజమల్లా III (925-935)
బుటుగా II (935-960)
తక్కోలం (949)
మరులదేవ (960-963)
నరసింహ III (963-974)
రాజమల్లా IV (974-985)
రక్కస గంగా (985-1024)
మైత్రాకలు (వల్లభి)(470-776 సిఈ)
2
భతర్కా (సి 470 - సి. 492)
ధారసేన I (493-సి 499)
ద్రోణాసింహా (మహారాజా అని కూడా పిలుస్తారు) (సి. 500 - సి. 520)
ధ్రువసేన I (సి. 520 - సి. 550)
ధరపట్ట (సి. 550 - సి. 556)
గుహసేన (సి. 556 - సి. 570)
ధరసేన II (సి. 570 - సి. 595)
సిలాదిత్యా I (ధర్మాదిత్య అని కూడా పిలుస్తారు) (సి. 595 - సి. 615)
ఖరగ్రహ I (c. 615-c. 626)
ధరసేనా III (c. 626-c. 640)
ధ్రువసేన II (బాలాదిత్య అని కూడా పిలుస్తారు) (c. 640- సి .644)
ధరసేన IV చక్రవర్తి రాజు (పరమ భతర్కా, మహారాజధీరాజ, పరమేశ్వర అని కూడా పిలుస్తారు) (సి. 644 - సి.651)
ధ్రువసేన III (651 - సి. 656)
ఖరగ్రహ II (సుమారుగా 656 - సి. 662)
సిలాదిత్యా II (సి. 662-?)
సిలాదిత్యా III
సిలాదిత్యా IV
సిలాదిత్యా V
సిలాదిత్యా VI
సిలాదిత్యా VII (సి .766 - సి. 776) [14]
చాళుక్య రాజవంశం (543-1156)
చాళుక్యులు ప్రధానంగా[15]
బాదామి చాళుక్యులు
తూర్పు చాళుక్యులు
కళ్యాణి చాళుక్యులు
ముదిగొండ చాళుక్యులు
వేములవాడ చాళుక్యులు
యలమంచిలి చాళుక్యులు గాను పాలన కొనసాగించారు.
పాలించిన రాజులు
పరిపాలన కాలం (హిందూ చరిత్ర)
కుబ్జ విష్ణువర్ధనుడు (624 – 641 సిఈ)
జయసింహ 1 (641 – 673 సిఈ)
ఇంద్రబట్టారకుడు (673 సిఈ - ఏడు రోజులు)
విష్ణువర్ధనుడు 2 (673 – 682 సిఈ)
మాంగే యువరాజా (682 – 706 సిఈ)
జయసింహ 2 (706 – 718 సిఈ)
కొక్కిలి (718-719 సిఈ - ఆరు నెలలు)
విష్ణువర్ధనుడు III (719 – 755 సిఈ)
విజయ ఆదిత్య I (755 – 772 సిఈ)
విష్ణువర్ధన IV (772 – 808 సిఈ)
విజయ్ ఆదిత్య II (808 – 847 సిఈ)
విష్ణువర్ధన V (847– 849 సిఈ)
విజయ్ ఆదిత్య III (849 – 892 సిఈ) తన సోదరులతో: విక్రం ఆదిత్య I, యుద్ధ మల్ల I
చాళుక్య భీమ I (892 – 921 సిఈ)
విజయ్ ఆదిత్య IV (921 సిఈ - 6 నెలలు)
అమ్మ I, విష్ణువర్ధన VI (921 – 927 సిఈ)
విజయ్ ఆదిత్య V (927 సిఈ - 15 రోజులు)
తదప (927 సిఈ - నెల)
విక్రం ఆదిత్య II (927 – 928 సిఈ)
చాళుక్య భీమ II (928 - 929 సిఈ)
యుద్ధ మల్ల II (929 – 935 సిఈ)
చాళుక్య భీమ III, విష్ణువర్ధన VII (935 – 947 సిఈ)
అమ్మ II (947 – 970 సిఈ)
దానర్ణవ (970 – 973 సిఈ)
జాత చోడ భీమ (973 - 999 సిఈ)
శక్తి వర్మ I (999 - 1011 సిఈ)
విమలాదిత్య (1011 – 1018 సిఈ)
రాజరాజ I నరేంద్ర విష్ణువర్ధన విష్ణువర్ధనుడు VIII (1018 – 1061 సిఈ)
శక్తి వర్మ II (1062 సిఈ)
విజయ్ ఆదిత్య VI (1063 – 1068 సిఈ, 1072 – 1075 సిఈ)
రాజరాజ II (1075 - 1079)
వీర చోళ విష్ణువర్ధన IX (1079 - 1102 సిఈ)
బాదామి చాళుక్యులు (543–757)
పరిపాలన కాలం (శ్వేతజాతి)
పులకేశి I (543-566)
కీర్తివర్మ I (566-597)
మంగలేశా (597-609)
పులకేశి II (609-642) తూర్పు దక్కన్ ప్రదేశాన్ని (ఇప్పటి ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని కోస్తా జిల్లాలను) క్రీ.శ. 616 సంవత్సరంలో, విష్ణుకుండినుని ఓడించి, తన అధీనంలోకి తీసుకొన్నాడు.
విక్రమాదిత్యుడు I (655-680)
వినయాదిత్య (680-696)
విజయాదిత్య (696-733)
విక్రమాదిత్యుడు II (733-746)
కీర్తివర్మ II (746-757)
కల్యాణి చాళుక్యులు (973–1156)
పరిపాలన కాలం (శ్వేతజాతి)
3
తైలపా అహవామల్లా (973-997)
సత్యశ్రయ (997-1008)
విక్రమాదిత్య V (1008-1014)
అయ్యనా (1014-1015)
జయసింహ II (1015-1042)
సోమేశ్వర I (1042-1068)
సోమేశ్వరా II (1068-1076)
విక్రమాదిత్య VI (1076-1127)
సోమేశ్వర III (1127-1138)
జగదేకమల్లా (1138-1151)
టైలాపా (1151-1156)
సోమేశ్వరా IV (1183-1189)
శశాంక రాజవంశం (600-626)
శశాంక (600-625), మొట్టమొదటి బెంగాల్ స్వతంత్ర రాజు, బెంగాల్లో మొదటి ఏకీకృత రాజకీయ సంస్థను సృష్టించారు.
మానవా (625-626), హర్షవర్దాన మరియు భాస్కర వర్మలను స్వాధీనం చేసుకుని 8 నెలల పాటు పాలించాడు.
హర్ష రాజవంశం (606-647)
హర్షవర్దాన (606-647), ఏకీకృత ఉత్తర భారతదేశం మరియు 40 సంవత్సరాలుగా పాలించారు, ఇతను ఒక ఏకీకృత ఉత్తర భారతదేశం పాలించిన ముస్లిం కాని చివరి చక్రవర్.తి
గుర్జారా-ప్రతీహ రాజవంశం (650-1036 సిఈ)
2
దద్ద I-II-III (650-750)
నాగభట్ట I (750-780)
వత్సరాజా (780-800)
నాగభట్ట II (800-833)
రామభద్ర (833-836)
మిహిరా భోజా (836-890)
మహేంద్రపాలా I (890-910)
భోజ II (910-913)
మహీపాలా I (913-944)
మహేంద్రపాలా II (944-948)
దేవపాలా (948-954)
వినాయకపాల (954-955)
మహీపాలా II (955-956)
విజయపాలా II (956-960)
రాజపాలా (960-1018)
త్రిలోచనపాలా (1018-1027)
జసపాల (యశపాల) (1024–1036)
రాష్ట్రకూటులు (మన్యకేథ) (735–982)
2
దంతిదుర్గ (735-756)
కృష్ణ I (756-774)
గోవింద II (774-780)
ధృవ ధారవర్షా (780-793)
గోవిందా III (793-814)
అమోఘవర్షా I (814-878)
కృష్ణ II అకాలవర్ష (878-914)
ఇంద్ర III (914-929)
అమోఘవర్ష II (929-930)
గోవింద IV (930-935)
అమోఘవర్ష III (934-939)
కృష్ణ III (939-967)
ఖోటిగా అమోఘవర్ష (967-972)
కార్ఖా II అమోఘవర్ష IV (972-973)
ఇంద్ర IV (973-982), కోల్పోయిన సింహాసనంకు వారసుడు మాత్రమే
సైన యాదవులు - దేవగిరి (850-1334 సిఈ)
3
దృఢ ప్రహారా
సైనచంద్ర (850-874)
ధడియప్ప (874-900)
భిల్లామా I (900-925)
వడుగి (వడిగా) (950-974)
ధడియప్ప II (974-975)
భిల్లామా II (975-1005)
వెసుగి I (1005-1020)
భిల్లామా III (1020-1055)
వెసుగి II (1055-1068)
భిల్లామా III (1068)
సైనచంద్ర II (1068-1085)
ఐరమదేవ (1085–1115)
సింహణ I (1115–1145)
మల్లుగి I (1145–1150)
అమరగంగేయ (1150-1160)
గోవింద్రరాజ (1160)
అమర మల్లుగి II (1160-1165)
కాలియా భల్లాల (1165-1173)
భిల్లామ V (1173-1192), కళ్యాణి చాళుక్య నుండి స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించాడు
జైతుగీ I (1192-1200)
సింహణ II (1200-1247)
కన్నర (1247-1261)
మహాదేవ (1261-1271)
ఆమన (1271)
రామచంద్ర (1271-1312)
సింహణ III (1312-1313)
హరపాలదేవ (1313-1318)
మల్లుగి III (1318-1334)
బ్రాహ్మణ షాహి రాజవంశం (సి. 890-964)
3
లల్లియ (890-895)
కమలుకా (895-921)
భీమ (921-964), కమలుకా కుమారుడు.
షాహి రాజవంశం (964-1026 సిఈ)
3
జయపాల (964-1001)
ఆనందపాల (1001-1011)
త్రిలోచనపాల (1011-1022)
బీమపాల (1022-1026)
హొయసల రాజవంశం (1000-1346)
నృప కామ (1000–1045)
వినయాదిత్య I (1045–1098)
యెరెయంగ (1098–1100)
భల్లాల (1100-1108)
విష్ణువర్ధన (1108-1142)
నరసింహ I (1142-1173), కళ్యాణి చాళుక్య నుండి స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించాడు.
భల్లాల II (1173-1220)
నరసింహ II (1220-1235)
వీర సోమేశ్వర (1235-1253)
నరసింహ III మరియు రామనాథ (1253-1295)
భల్లాల III (1295-1342)
సేన్ వంశ పాలన - బెంగాల్ (1070-1230 సిఈ)
3
హేమంత సేన్ (1070-1096)
విజయ్ సేన్ (1096-1159)
బాలాల్ సేన్ (1159-1179)
లక్ష్మణ్ సేన్ (1179-1206)
విశ్వరూప్ సేన్ (1206–1225)
కేశవ్ సేన్ (1225–1230)
తూర్పు గంగ రాజవంశం (1078-1434)
పరిపాలన కాలం (హిందూ చరిత్ర)
పరిపాలకులు
2
ఇంద్ర వర్మ (496-535) [17]
దేవేంద్ర వర్మ - 4 (893-?)
వజ్రహస్త అనంతవర్మన్ (1038-?)
రాజరాజ - 1 (గంగరాజు) (?-1078)
అనంతవర్మన్ చోడగాంగ (1078–1150) [17]
అనంగ భీమదేవ - 2 (1178–1198)
రాజరాజు - 2 (1198 - 1211)
అనంగ భీమదేవ - 3 (1211–1238)
నరసింహ దేవ - 1 (1238–1264) [17]
భాను దేవ - 1 (1264–1279)
నరసింహ దేవ - 2 (1279–1306) [17]
భాను దేవ - 2 (1306–1328)
నరసింహ దేవ - 3 (1328–1352)
భాను దేవ - 3 (1352–1378)
నరసింహ దేవ - 4 (1379–1424) [17]
భాను దేవ - 4 (1424–1434)
పరిపాలన కాలం (శ్వేతజాతి చరిత్ర)
పరిపాలకులు
2
అనంతవర్మన్ చోడగాంగ (1078-1147)
అనంగ భీమ దేవ II (1170-1198)
అనంగ భీమ దేవ III (1211-1238)
నరసింహ దేవ I (1238-1264)
భాను దేవ I (1264-1279)
నరసింహ దేవ II (1279-1306)
భాను దేవ II (1306-1328)
నరసింహ దేవ III (1328-1352)
భాను దేవ III (1352-1378)
నరసింహ దేవ IV (1378-1414)
భాను దేవ IV (1414-1434)
కాకతీయ రాజవంశం (1083-1323 సిఈ)
కలాచూరిస్ రాజవంశం - కల్యాణి (దక్షిణం) (1130-1184)
2
బిజ్జాలా II (1130-1167), క్రీ.శ 1162 లో కళ్యాణి చాలూకాస్ నుండి స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించారు.
సోవిదేవ (1168-1176)
మల్లుగి → ఇతని సోదరుడు శంకముడుచే తొలగింప బడ్డాడు.
శంకమ (1176-1180)
అహవామల్లా (1180-83)
సింఘానా (1183-84)
సూతియా రాజవంశం పాలన - తూర్పు అస్సాం (1187–1524)
2
బీర్పాల్ (1187–1224)
రత్నధ్వజపాల్ (1224–1250)
విజయధ్వజపాల్(1250–1278)
విక్రమధ్వజపాల్ (1278–1302)
గరుడధ్వజపాల్ (1302–1322)
శంఖధ్వజపాల్ (1322–1343)
మయూరధ్వజపాల్ (1343–1361)
జయధ్వజపాల్ (1361–1383)
కర్మధ్వజపాల్ (1383–1401)
సత్యనారాయణ్ (1401-1421)
లక్ష్మీనారాయణన్ (1421-1439)
ధర్మనారాయణ్ (1439-1458)
ప్రత్యక్షనారాయణ్ (1458–1480)
పూర్ణోదయనారాయణ్ (1480–1502)
ధర్మధ్వజపాల్ (1502-1522)
నిత్యపాల్ (1522-1524)
బనా రాజవంశం పాలన - మగడైమండలం(సి.1190-1260 సిఈ)
కదవ రాజవంశం (సుమారుగా సి.1216-1279 సిఈ)
కొప్పెరుంచింగా I (సి. 1216 – 1242)
కొప్పెరుంచింగా II (సి. 1243 – 1279)
తుర్కిక్ ముస్లిం తెగలు (1206-1526)
తుర్కీజాతి నాయకుడు తైమూర్ లంగ్ (తామర్లేన్ లేదా కుంటి తైమూరు) భారతదేశం మీద దాడి చేశాడు. ఉత్తర భారతదేశం మీదకి మధ్యాసియా సైన్యం ఘోరకలి దాడి 1398 సం.లో తిరిగి మొదలు పెట్టారు.
ఢిల్లీ సుల్తానేట్ (1206-1526)
పేరు ఉన్నప్పటికీ, రాజధాని పదేపదే ఢిల్లీ నగరం కంటే ఇతర చోట్ల ఉంది మరియు ఎల్లప్పుడూ సమీపంలో లేదు.
మామ్లుక్ రాజవంశం - ఢిల్లీ (1206-1290)
ఈ మామ్లుక్ రాజవంశం వాళ్ళనే బానిస రాజులు అని అంటారు.
అనామకులు అనేకమంది ఢిల్లీ సుల్తానులు అయ్యారు.
ఖిల్జీ రాజవంశం (1290-1320)
బానిస రాజుల తదుపరి ఈ కొత్త ఖిల్జీ పాలక వంశం ఢిల్లీ సింహాసనం 1290 సం.లో ఆక్రమించింది.
జలాలుద్దీన్ ఫైరోజ్ ఖిల్జీ (1290–1296)
అలాఉద్దీన్ ఖిల్జీ (1296–1316)
కుతుబుద్దీన్ ముబారక్ షా (1316–1320)
ఖుస్రౌ ఖాన్ (1320)
ఖిల్జీ వంశంలోని చివరి సుల్తాన్ హత్య జరగటంతో కొత్త సుల్తానుల వంశంగా తుగ్లక్ వంశం ఢిల్లీ సింహాసనం ఆక్రమించింది.
తుగ్లక్ రాజవంశం (1320-1399)
భారతదేశం నిస్సహాయ స్థితి యందు దర్శనము ఇచ్చిన కాలం. తుగ్లక్ వంశం 1413 సం.లో అంతరించి పోయింది.
గియాజుద్దీన్ తుగ్లక్ (1320–1325)[18]
ముహమ్మద్ బిన్ తుగ్లక్ (1325–1351): ఇతను 1325 సం.లో గద్దెనెక్కాడు. 25 సం.లు పరిపాలించాడు. తుగ్లక్ వంశంలో ముఖ్యుడు. రాజధానిని ఢిల్లీ నుండి (దేవగిరి) దౌలతాబాద్ నకు మార్చాడు.
మహ్మూద్ ఇబ్న్ ముహమ్మద్ (మార్చి 1351)
ఫైరోజ్ షాహ్ తుగ్లక్ (1351–1388)
గియాజుద్దీన్ తుగ్లక్ II (1388–1389)
అబూబక్ర్ షాహ్ (1389–1390)
నాసిరుద్దీన్ ముహమ్మద్ షాహ్ III (1390–1393)
సికందర్ షాహ్ I (మార్చి - ఏప్రిల్ 1393)
నాసిరుద్దీన్ ముహమ్మద్ షాహ్ (సుల్తాన్ మహ్మూద్ II) ఢిల్లీ (1393–1413), నాసిరుద్దీన్ ముహమ్మద్ కుమారుడు, తూర్పు భాగాన్ని ఢిల్లీనుండి పాలించాడు.
నాసిరుద్దీన్ నుస్రత్ షాహ్ (1394–1414), ఫిరోజ్ షా తుగ్లక్ మనుమడు, పశ్చిమాన్ని ఫిరోజాబాద్ నుండి పాలించాడు.
సయ్యద్ రాజవంశం (1414-1451)
ఒక స్థానిక గవర్నరు ఢిల్లీని ఆక్రమించి సయ్యద్ వంశాన్ని స్థాపించాడు.
*ఖిజ్ర్ (1414-1421)
ముబారక్ షాహ్ II (1421-1434)
ముహామాద్ షాహ్ IV (1434-1445)
ఆలం షాహ్ I (1445-1451)
సయ్యద్ వంశం కొంతకాలం ఢిల్లీని పరిపాలించి, కాలగర్భంలో కలసిపోయింది. ఆ తదుపరి, మరొక గవర్నరు ఢిల్లీ గద్దె నెక్కాడు. అతడు లోడీ వంశస్థుడు అయిన ఒక ఆఫ్ఘన్ సర్దారు.
లోడి రాజవంశం (1451-1526)
బహలో ఖాన్ లోడి (1451-1489)
సికందర్ లోడి (1489-1517) - పశ్చిమ బెంగాల్ వరకు గంగానది లోయని అదుపులో పెట్టాడు. ఢిల్లీ నుండి ఆగ్రా అనే కొత్త నగరానికి రాజధానిని మార్చాడు.
ఇబ్రహీం లోడి (1517-1526) - డిల్లీ సుల్తానులలో ఆఖరివాడు. ఇతనిపై ఆఫ్ఘన్ సర్దార్లు ప్రతిఘటించారు, చివరకు కాబూల్ రాజు మరియు బాబర్తో కుట్ర పన్ని 1526లో బాబర్ చేత ఓడించబడ్డాడు. బాబరు చే మొదటి పానిపట్టు యుద్ధంలో సంహరించబడ్డాడు ( 1526 ఏప్రిల్ 20). (ఢిల్లీ సుల్తాను రాజ్యమును మొఘల్ సామ్రాజ్యంతో భర్తీ చేయబడ్డది)
బహమనీ సుల్తానులు (1347-1527)
అల్లాద్దీన్ హసన్ బహ్మన్ షా 1347 - 1358 తన రాజధానిని గుల్బర్గాలో స్థాపించాడు.
మహమ్మద్ షా I 1358 - 1375
అల్లాద్దీన్ ముజాహిద్ షా 1375 - 1378
దావూద్ షా 1378
మహమ్మద్ షా II 1378 - 1397
ఘియాతుద్దీన్ 1397
షంషుద్దీన్ 1397
తాజుద్దీన్ ఫిరోజ్ షా 1397 - 1422
అహ్మద్ షా I వలీ 1422 - 1436 ఇతను రాజధానిని బీదర్ లో స్థాపించాడు
అల్లాద్దీన్ అహ్మద్ షా II 1436 - 1458
అల్లాద్దీన్ హుమాయున్ జాలిమ్ షా 1458 - 1461
నిజాం షా 1461 - 1463
మహమ్మద్ షా III లష్కరి 1463 - 1482
మహమ్మద్ షా IV (మెహమూద్ షా) 1482 - 1518
అహ్మద్ షా III 1518 - 1521
అల్లాద్దీన్ 1521 - 1522
వలీ అల్లా షా 1522 - 1525
కలీమల్లా షా 1525 - 1527
మాల్వా సుల్తానులు (1392-1562)
ఘోరీలు (1390-1436)
3
దిలావర్ ఖాన్ హుస్సేన్ (1390-1405)
ఆల్ప్ ఖాన్ హుసాంగ్ (1405-1435)
ఘజ్ని ఖాన్ ముహమ్మద్ (1435-1436)
మసూద్ ఖాన్ (1436)
ఖిల్జీలు (1436-1535)
3
మహముద్ షా I (1436-1469)
గియాత్ షా (1469-1500)
నాసిర్ షా (1500-1511)
మహముద్ షా II (1511-1530)
గుజరాత్ కింద (1530-1534)
అమిత్ పార్సగాండిట్స్ (1534-1535)
కదీరిద్ (1535-1555)
ఖాదీర్ షా (1535-1542)
మొఘల్ సామ్రాజ్యంలో (1542-1555)
షాజాతీద్ (1555-1562)
షాజాత్ ఖాన్ (1555)
మియాన్ భయేజీద్ బాజ్ బహదూర్ (1555-1562)
గద్వాల సంస్థానము రాజులు
బుడ్డారెడ్డి గద్వాల సంస్థానమునకు మూలపురుషుడు.[19] మొత్తం 11 రాజులు, 9 రాణులు ఈ సంస్థానాన్ని పాలించారు. వీరిలో ముఖ్యులు.
రాజ శోభనాద్రి
రాణి లింగమ్మ (1712 - 1723)
రాణి అమ్మక్కమ్మ (1723 - 1724 )
రాణి లింగమ్మ ( 1724 - 1738 )
రాజా తిరుమలరావు
రాణి మంగమ్మ ( 1742 - 1743)
రాణి చొక్కమ్మ ( 1743 - 1747 )
రాజా రామారావు
రాజా చిన్నసోమభూపాలుడు
రాజా చిన్నరామభూపాలుడు
రాజా సీతారాం భూపాలుడు
రాణి లింగమ్మ (1840 - 1841 )
రాజా సోమభూపాలుడు
రాణి వెంకటలక్ష్మమ్మ
రాజారాంభూపాలుడు
రాణి లక్ష్మీదేవమ్మ
మహారాణి ఆదిలక్ష్మిదేవమ్మ ( 1924 - 1949 )[20]
అహోం రాజవంశం (అస్సాం) (1228-1826)
3
సుకఫా (1228-1268)
సుతీఫా (1268-1281)
సుబిన్ఫా (1281-1293)
సుఖాంగ్ఫా (1293-1332)
సుఖ్రంఫా (1332-1364)
ఇంటెర్రెగ్నమ్ (1364-1369)
సూతుపా (1369-1376)
ఇంటెర్రెగ్నమ్ (1376-1380)
త్యో ఖంతి (1380-1389)
ఇంటెర్రెగ్నమ్ (1389-1397)
సుడాంగ్ఫా (1397-1407)
సుజాంగ్ఫా (1407-1422)
సుఫాక్ఫా (1422–1439)
సుసేన్ఫా (1439–1488)
సునేఫా (1488-1493)
సుపీమ్ఫా (1493-1497)
స్వర్గనారాయణ (1497-1539)
సుక్లన్ముంగ్ (1539-1552)
సుఖంఫాఫా (1552-1603)
ప్రతాప్ సింహ (1603-1641)
జయాదిత్య సింహ (1641-1644)
సూతింగ్ఫా (1644-1648)
జయధ్వజ్ సిన్హా (1648-1663)
చక్రధ్వజ్ సింహ (1663-1670)
ఉదయాదిత్య సింహ (1670-1672)
రామద్వజ సింహ (1672-1674)
సుహుంగా (1674-1675)
గోబర్ (1675-1675)
సుజ్నిఫా (1675-1677)
సుదోయిఫా (1677-1679)
రత్నాధ్వజ్ సింహ (1679-1681)
గదాధర్ సింహ (1681-1696)
రుద్ర సింహ (1696-1714)
సిబా సింహ (1714-1744)
ప్రమత్త సింహ (1744-1751)
రాజేశ్వర్ సింహ (1751-1769)
లక్ష్మీ సింహ (1769-1780)
గౌరీనాథ్ సింహ (1780-1795)
కమలేశ్వర్ సింహ (1795-1811)
చంద్రకాంత సింహ (1811-1818)
పురందర్ సింహ (1818-1819)
చంద్రకాంత సింహ (1819-1821)
జోగేశ్వర్ సింహ (1821-1822)
పురందర్ సింహ (1833-1838)
రెడ్డి రాజవంశం (1325-1448 సిఈ)
విజయనగర సామ్రాజ్యం (1336-1646)
సంగమ రాజవంశం (1336-1487)
సాళువ రాజవంశం (1490-1567)
(నిజానికి రెండవ నరసింహ రాయలు కాలమున అధికారము మొత్తము తుళువ నరస నాయకుడు చేతిలోనే ఉండేది, రెండవ నరసింహ రాయలు కేవలం పెనుగొండ దుర్గమునందు గృహదిగ్భందనమున ఉండెడివాడు.)
తుళువ రాజవంశం (1491-1570)
అరవీటి రాజవంశం (1565–1680)
మైసూర్ / ఖుదాదాద్ పాలకులు (1371-1950)
వడయార్ రాజవంశం (మొదటి పరిపాలన, 1371–1761)
యదురాయ వడయార్ లేదా రాజా విజయ రాజ్ వడయార్ (1371-1423)
హిరియా బెట్టాడ చామరాజ వడయార్ I (1423-1459)
తిమ్మారాజ వడయార్ I (1459-1478)
హిరియా చామరాజ వడయార్ II (1478-1513)
హిరియా బెట్టాడ చామరాజ వడయార్ III (1513-1553)
తిమ్మారాజ వడయార్ II (1553-1572)
బోలా చామరాజ వడయార్ IV (1572-1576)
బెట్టాడ దేవరాజ వడయార్ (1576-1578)
రాజా వడయార్ I (1578-1617)
చామరాజ వడయార్ V (1617-1637)
రాజా వడయార్ II (1637-1638)
కంఠీరవ నరసరాజ వడయార్ I (రణధీర) (1638-1659)
దొడ్డ దేవరాజ వడయార్ (1659-1673)
చిక్క దేవరాజ వడయార్ (1673-1704)
కంఠీరవ నరసరాజ వడయార్ II (1704-1714)
దొడ్డ కృష్ణరాజ వడయార్ I (1714-1732)
చామరాజ వడయార్ VI (1732-1734)
కృష్ణరాజ వడయార్ II (ఇమ్మాడి) (1734-1766), 1761 నుండి హైదర్ ఆలీ పాలనలో ఉన్నాడు.
నానజరాజ వడయార్ (1766-1772), హైదర్ ఆలీ పాలనలో ఉన్నాడు
బెట్టాడ చామరాజ వడయార్ VII (1772-1776), హైదర్ ఆలీ పాలనలో ఉన్నాడు
ఖాసా చామరాజ వడయార్ VIII (1776-1796), 1782 వరకు హైదర్ ఆలీ పాలనలో ఉన్నాడు, తదుపరి టిప్పు సుల్తాన్ కింద 1796 (అంత్యకాలం) వరకు ఉన్నాడు.
మైసూర్ రాజుల పాలన (వడయార్ రాజవంశం) 1761 నుండి 1799 వరకు అంతరాయం కలిగింది.
హైదర్ ఆలీ యొక్క మైసూర్ రాజవంశం (1761-1799)
హైదర్ ఆలీ (1761-1782), ముస్లిం కమాండర్ హిందూ మహారాజాను తొలగిస్తూ, మొదటిసారిగా జరిగిన నాలుగు ఆంగ్లో-మైసూరు యుద్ధాల్లో బ్రిటీష్ మరియు హైదరాబాదులోని నిజాములుతో పోరాడాడు.
టిప్పు సుల్తాన్: హైదర్ అలీ కుమారుడు టిప్పు సుల్తాన్ (టైగర్ ఆఫ్ మైసూర్) (1782-1799), మైసూర్ యొక్క గొప్ప పాలకుడుగా, ఖుదాదాద్ నవల శైలి బాద్షా బహదూర్ (మొఘల్ 'బద్షా'కు బదులుగా భారతదేశం యొక్క ప్రాముఖ్యతను పేర్కొంది) గా పేరు పొందాడు. మూడు ఆంగ్లో-మైసూర్ యుద్ధాల్లో మొదటిసారిగా ఉపయోగించిన ఇక్కడ ఇనుప రాకెట్ల హైదరాబాదులోని బ్రిటీష్, మరాఠాలు, నిజాంలుతో మరియు ఫ్రెంచ్కు అనుబంధంతో పోరాడారు మరియు ప్రతిదీ కోల్పోయాడు.
వడయార్ రాజవంశం (రెండవ పరిపాలన, 1799–1950)
కృష్ణరాజ వడయార్ III (మమ్ముడి) (1799-1868)
చామరాజ వడయార్ IX (1868-1894)
హెచ్.హెచ్. వాణి విలాస్ సన్నిధాన, చామరాజ వడయార్ IX యొక్క రాణి 1894 నుండి 1902 వరకు రెజెంట్గా పనిచేశారు
కృష్ణరాజ వడయార్ IV (నల్వాడి) (1894-1940)
జయచామరాజ వడయార్ బహదూర్ (1940-1950)
భారతదేశం (ప్రజాపాలన)
శ్రీకంఠదత్త నరసింహరాజ ఒడయార్ జననం: 1953 ఫిబ్రవరి 20, మైసూర్, భారతదేశం. మరణం: 2013 డిసెంబరు 10 (వయసు 60)
బెంగలూరు, కర్ణాటక, భారతదేశం. శ్రీకంఠదత్త నరసింహరాజ ఒడయార్ మైసూర్ సంస్థానం చివరి రాజు జయచామ రాజేంద్ర ఒడయార్ ఏకైక కుమారుడు. ఇతడు మైసూరు రాజ్యాన్ని పరిపాలించిన యదు వంశ రాజులలో చివరివాడు.
గజపతి రాజ్యం (1434-1541 సిఈ)
3
కపలీంద్ర దేవ (1434-67)
పురుషోత్తమ దేవ (1467-97)
ప్రతాపరుద్ర దేవ (1497-1540)
కలువా దేవ (1540-41)
కాఖరువా దేవా (1541)
కొచ్చిన్ మహారాజులు (పెరుంపదప్పు స్వరూపం, 1503-1964)
చేరామన్ పెరుమాళ్ యొక్క మేనల్లుడు వీర కేరళ వర్మ 7 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో కొచ్చిన్ రాజుగా భావిస్తున్నారు. కానీ ఇక్కడ 1503 లో ప్రారంభించిన రికార్డులు సూచించడం జరిగింది.
ఉన్నిరామన్ కోయికళ్ I (? -1503)
ఉన్నిరామన్ కోయికళ్ II (1503-1537)
వీర కేరళ వర్మ (1537-1565)
కేశవ రామ వర్మ (1565-1601)
వీర కేరళ వర్మ (1601-1615)
రవి వర్మ I (1615-1624)
వీర కేరళ వర్మ (1624-1637)
గోదా వర్మ (1637-1645)
వీరారైర వర్మ (1645-1646)
వీర కేరళ వర్మ (1646-1650)
రామ వర్మ I (1650-1656)
రాణి గంగాధరలక్ష్మి (1656-1658)
రామ వర్మ II (1658-1662)
గోదా వర్మ (1662-1663)
వీర కేరళ వర్మ (1663-1687)
రామ వర్మ III (1687-1693)
రవి వర్మ II (1693-1697)
రామ వర్మ IV (1697-1701)
రామ వర్మ V (1701-1721)
రవి వర్మ III (1721-1731)
రామ వర్మ VI (1731-1746)
వీర కేరళ వర్మ I (1746-1749)
రామ వర్మ VII (1749-1760)
వీర కేరళ వర్మ II (1760-1775)
రామ వర్మ VIII (1775-1790)
శక్తన్ థాంపురాన్ (రామ వర్మ IX) (1790-1805)
రామ వర్మ X (1805-1809) - వెల్లరపల్లి-యిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ ("వెల్లరపాలి"లో మరణించిన రాజు)
వీర కేరళ వర్మ III (1809-1828) - కార్కిదాకా మసాథిల్ థెపీటా థాంపురాన్ ("కార్కిదాకా"లో మరియు నెల (మలయాళ ఎరా) లో మరణించిన రాజు)
రామ వర్మ XI (1828-1837) - తులాం-మసాథిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ ("తులాం" నెలలో మరణించిన రాజు (ఎంఈ))
రామ వర్మ XII (1837-1844) - ఎడవా-మసాథిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ ("ఎదవం" నెలలో చనిపోయిన రాజు (ఎంఈ))
రామ వర్మ XIII (1844-1851) - త్రిశూర్-ఇల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ ("త్రిశీవర్పూర్" లేదా త్రిశూర్ లో మరణించిన రాజు)
వీర కేరళ వర్మ IV (1851-1853) - కాశీ-యిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ ("కాశీ" లేదా వారణాసిలో చనిపోయిన రాజు)
రవి వర్మ IV (1853-1864) - మకరా మసాథిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ ("మకరం" నెలలో మరణించిన రాజు (ఎంఈ) )
రామ వర్మ XIV (1864-1888) - మిథున మసాథిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ (మిథునం నెలలో చనిపోయిన రాజు (ఎంఈ))
కేరళ వర్మ V (1888-1895) - చింగం మసాథిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ ("చింగం" నెలలో (ఎంఈ) లో చనిపోయిన రాజు)
రామ వర్మ XV (1895-1914) - ఎ.కె.ఎ. రాజర్షి, తిరుగుబాటు (1932 లో మరణించాడు)
రామ వర్మ XVI (1915-1932) - మద్రాసిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ (మద్రాసు లేదా చెన్నైలో మరణించిన రాజు)
రామ వర్మ XVII (1932-1941) - ధార్మిక చక్రవర్తి (ధర్మ రాజు), చౌరా-యిల్ థీపెట్టా థాంపురాన్ ("చౌరా"లో చనిపోయిన రాజు)
కేరళ వర్మ VI (1941-1943) - మిడుక్కున్ (సింన్: స్మార్ట్, నిపుణుడు, గొప్పవాడు) థాంపురాన్
రవి వర్మ V (1943-1946) - కుంజప్పన్ థాంపురాన్ (మిడుక్కున్ థాంపురాన్ యొక్క సోదరుడు)
కేరళ వర్మ VII (1946-1948) - ఐక్య-కేరళం (యూనిఫైడ్ కేరళ) థాంపురాన్
రామ వర్మ XVIII (1948-1964) - పరీక్షిత్ థాంపురాన్
కుతుబ్ షాహి రాజవంశం (1518-1687)
3
సుల్తాన్ కులీ కుతుబ్ ముల్క్ (1518-1543)
జమ్షీద్ కులీ కుతుబ్ షా (1543-1550)
సుభాన్ కులీ కుతుబ్ షా (1550)
ఇబ్రహీం కులీ కుతుబ్ షా (1550-1580)
ముహమ్మద్ కులీ కుతుబ్ షా (1580-1612)
సుల్తాన్ మహమ్మద్ కుతుబ్ షా (1612-1626)
అబ్దుల్లా కుతుబ్ షా (1626-1672)
అబుల్ హసన్ కుతుబ్ షా (1672-1687)
మొఘల్ సామ్రాజ్యం (1526-1857)
2
ఢిల్లీ సుల్తానేట్ను ఓడించిన తరువాత (3 ప్రారంభ గన్పౌడర్ సామ్రాజ్యాలలో ఒకటి), జహీర్ ఉద్ దిన్ ముహమ్మద్ బాబర్ (1526-1530), మంగోల్ విజేత యొక్క వారసుడు చెంఘీజ్ ఖాన్ మరియు తైమూర్ యొక్క అమీర్ , మొఘల్ సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు.
నాసిర్ ఉద్ దిన్ ముహమ్మద్ హుమయూన్ (1530-1540), ఆఫ్ఘన్ యోధుడు షేర్ షా సూరి చేతిలో అతని సామ్రాజ్యాన్ని తాత్కాలికంగా ఓడిపోయాడు, 1556 లో ఆదిల్ షా సూరిని ఓడించిన తరువాత తన పాలనను పునరుద్ధరించాడు.
జలాల్ ఉద్ దిన్ ముహమ్మద్ అక్బర్ (అక్బర్ ది గ్రేట్) (1556-1605), మొఘలులందరిలో గొప్పవాడుగా భావించి, హేమచంద్ర విక్రమాదిత్యను ఓడించిన తరువాత తన రాజవంశ పాలనను పునరుద్ధరించాడు. అతను ఉత్తర భారతదేశంలో మొఘల్ సామ్రాజ్యం యొక్క అతిపెద్ద విస్తరణను చేపట్టాడు.
నూరు ఉద్ దిన్ ముహమ్మద్ జహంగీర్ (1605-1627), షెహజదా సలీమ్ గా పిలిచే వారు.
షియాబ్-ఉద్-దిన్ షాజహాన్ (1627-1657), తాజ్మహల్ ను నిర్మించారు, ఇది తరచుగా ప్రపంచంలోని ఏడు అద్భుతాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.
ముహుద్దీన్ ముహమ్మద్ ఔరంగజేబు ఆలంజిర్ (1658-1707), మొఘల్ సామ్రాజ్యాన్ని విస్తృతంగా విస్తరించాడు, దక్షిణాసియా మరియు ఆఫ్ఘనిస్తాన్లో అధికభాగం పాలించాడు.
ముహమ్మద్ అజమ్ షా (1707)
బహదూర్ షా I (1707-1712)
జహందర్ షా (1712-1713)
ఫరూక్ సయార్ (1713-1719)
రఫీ ఉద్ దారజత్ (1719)
రఫీ ఉద్ దౌలా (1719)
నికిసియార్ (1719)
ముహమ్మద్ షా (మొదటి నియమం, 1719-1720)
ముహమ్మద్ ఇబ్రహీం (1720)
ముహమ్మద్ షా (పునరుద్ధరించబడ్డాడు) (1720-1748)
అహ్మద్ షా బహదూర్ (1748-1754)
అలాంగిర్ II (1754-1759)
షాజహాన్ III (1760)
షా ఆలం II (1759-1806)
అక్బర్ షా II (1806-1837)
బహదూర్ షా II (1837-1857)
మేవార్ రాజవంశం
మేవార్ (సిసోడియా)
3
హమీర్ సింగ్ (1326-1364)
క్షేత్ర సింగ్ (1364-1382)
లఖ సింగ్ (1382-1421)
మోకాల్ సింగ్ (1421-1433)
రాణా కుంభ (1433-1468)
ఉదయ్ సింగ్ I (1468-1473)
రాణా రైమల్ (1473-1508)
రాణా సంగా (1508-1527) - భారతదేశం యొక్క చివరి రాజపుత్ర చక్రవర్తి.
రతన్ సింగ్ II (1528-1531)
విక్రమాదిత్య సింగ్ (1531-1536)
వన్విర్ సింగ్ (1536-1540)
ఉదయ్ సింగ్ II (1540-1572)
మహారాణా ప్రతాప్ (1572-1597)
అమర్ సింగ్ I (1597-1620)
కరణ్ సింగ్ II (1620-1628)
జగత్ సింగ్ I (1628-1652)
రాజ్ సింగ్ I (1652-1680)
జై సింగ్ (1680-1698)
అమర్ సింగ్ II (1698-1710)
సంగ్రాం సింగ్ II (1710-1734)
జగత్ సింగ్ II (1734-1751)
ప్రతాప్ సింగ్ II (1751-1754)
రాజ్ సింగ్ II (1754-1762)
ఆరి సింగ్ II (1762-1772)
హమీర్ సింగ్ II (1772-1778)
భీం సింగ్ (1778-1828)
జావన్ సింగ్ (1828-1838)
శంభు సింగ్ (1861-1874)
సజ్జన్ సింగ్ (1874-1884)
ఫతే సింగ్ (1884-1930)
భూపాల్ సింగ్ (1930-1947)
సూరి రాజవంశం (1540-1555)
3
షేర్ షా (1540-1545), రెండవ మొఘల్ చక్రవర్తి హుమయూన్ను ఓడించిన తరువాత మొఘల్ సామ్రాజ్యాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు.
ఇస్లాం షా సూరి (1545-1554)
ఫిరుజ్ షా సూరి (1554)
ముహమ్మద్ ఆదిల్ షా (1554-1555)
ఇబ్రహీం షా సూరి (1555)
సికందార్ షా సూరి (1554-1555)
ఆదిల్ షా (1555-1556)
చోగియల్, సిక్కిం మరియు లడఖ్ చక్రవర్తులు (1642-1975)
సిక్కిం యొక్క చోగ్యాల్స్ జాబితా (1642–1975)
పాల్డెన్ తోండుప్ నంగ్యాల్ యొక్క మొదటి వివాహం ద్వారా వాంగ్చుక్ నంగ్యాల్ (జననం 1953) జన్మించాడు. ఇతనికి, 1982 జనవరి 29 న అతని తండ్రి మరణించిన తరువాత 13 వ చోగ్యాల్గా నియమింపబడ్డాడు, కానీ ఈ స్థానం ఇకపై ప్రతిస్పందించలేదు మరియు ఏ అధికారిక అధికారంగా అతనికి ఇవ్వబడలేదు.
డెక్కన్ సుల్తానులు
ఆదిల్ షాహి రాజవంశం (1490-1686)
3
యూసఫ్ ఆదిల్ షా (1490-1510)
ఇస్మాయిల్ ఆదిల్ షా (1510-1534)
మలో ఆదిల్ షా (1534)
ఇబ్రహీం ఆదిల్ షా I (1534-1558)
ఆలీ ఆదిల్ షా I (1558-1579)
ఇబ్రహీం ఆదిల్ షా II (1580-1627)
మొహమ్మద్ ఆదిల్ షా (1627-1657)
ఆలీ అదిల్ షా II (1657-1672)
సికందర్ ఆదిల్ షా (1672-1686)
నిజాం షాహి రాజవంశం (1490-1636)
3
మాలిక్ అహ్మద్ నిజాం షా I (1490-1510)
బుర్హాన్ నిజాం షా I (1510-1553)
హుస్సేన్ నిజాం షా I (1553-1565)
ముర్తజా నిజాం షా (1565-1588)
మీరాన్ నిజాం హుస్సేన్ (1588-1589)
ఇస్మాయిల్ నిజాం షా (1589-1591)
బుర్హాన్ నిజాం షా II (1591-1595)
ఇబ్రహీం నిజాం షా (1595-1596)
అహ్మద్ నిజాం షా II (1596)
బహదూర్ నిజాం షా (1596-1600)
ముర్తజా నిజాం షా II (1600-1610)
బుర్హాన్ నిజాం షా III (1610-1631)
హుస్సేన్ నిజాం షా II (1631-1633)
ముర్తజా నిజాం షా III (1633-1636). [22]
బెరార్ సుల్తానులు (1490-1572)
ఫతుల్లా ఇమాద్-ఉల్-ముల్క్ (1490-1504)
అల్లా-ఉద్-దిన్ ఇమాద్ షా 1504-1530)
దర్యా ఇమాద్ షా (1530-1562)
బుర్హాన్ ఇమాద్ షా (1562-1574)
తుఫల్ ఖాన్ (ఆక్రమణదారుడు) 1574
బీదర్ సుల్తానులు (1492-1542)
3
కాసిమ్ బారిద్ I (1492-1504)
అమీర్ బారిద్ I (1504-1542)
ఆలీ బారిద్ షా (1542-1580)
ఇబ్రహీం బారిద్ షా (1580-1587)
కాసిమ్ బారిద్ షా II (1587-1591)
ఆలీ బారిద్ షా II (1591)
అమీర్ బరిద్ షా II (1591-1600)
మిర్జా అలీ బరిద్ షా III (1600-1609)
అమీర్ బరిద్ షా III (1609-1619) .[22]
అమీర్ బారిద్ I (1504-1542)
కుతుబ్ షాహి రాజవంశం (1518-1687)
3
సుల్తాన్ కులీ కుతుబ్-ఉల్-ముల్క్ (1518-1543)
జమ్షీద్ కులీ కుతుబ్ షా (1543-1550)
సుభాన్ కులీ కుతుబ్ షా (1550)
ఇబ్రహీం కులీ కుతుబ్ షా (1550-1580)
ముహమ్మద్ కులీ కుతుబ్ షా (1580-1611)
సుల్తాన్ ముహమ్మద్ కుతుబ్ షా (1611-1626)
అబ్దుల్లా కుతుబ్ షా (1626-1672)
అబుల్ హసన్ కుతుబ్ షా (1672-1687) [23]
మరాఠా సామ్రాజ్యం (1674-1881)
శివాజీ యుగం
ఛత్రపతి శివాజీ మహరాజ్ (16 ఫిబ్రవరి 1930 న జన్మించాడు, 1674 జూన్ 6 న కిరీటం పొందాడు మరియు 1680 ఏప్రిల్ 3 న మరణించాడు)
ఛత్రపతి శంభాజీ (1680-1688), శివాజీ పెద్ద కుమారుడు
ఛత్రపతి రాజారాం (1688-1700), శివాజీ చిన్న కుమారుడు
రాజమాత తారబాయ్, రీజెంట్ (1700-1707), ఛత్రపతి రాజారాం యొక్క వితంతు భార్య
ఛత్రపతి శివాజీ II (జననం: 1696, 1700-14 వరకు పరిపాలించాడు); మొదటి కొల్హాపూర్ ఛత్రపతి
ఈ కుటుంబం రెండు శాఖల మధ్య విభజించబడింది సి. 1707-10; మరియు ఈ విభాగం 1731 లో అధికారికంగా విభజన చేయబడింది.
కొల్హాపూర్లో భోంస్లే చత్రపతులు (1700-1947)
2
ఛత్రపతి శివాజీ II (జననం: 1699, 1700 - 1714 సంవత్సరాల వరకు పరిపాలించాడు)
శంభాజీ II, కొల్హాపూర్ (జననం: 1698, 1714 - 1760 సంవత్సరాల వరకు పరిపాలించాడు)
రాజమాత జిజిబాయి, కొల్హాపూర్ రీజెంట్ (1760 - 1773 సంవత్సరాల వరకు పరిపాలించాడు), శంభాజీ II యొక్క వితంతు సీనియర్ భార్య
రాజమాత దుర్గాబాయి, కొల్హాపూర్ రెజెంట్ (1773 - 1779 సంవత్సరాల వరకు పరిపాలించాడు), శంభాజీ II యొక్క వితంతు జూనియర్ భార్య
షాహు శివాజీ II, కొల్హాపూర్ (1762-1813 సంవత్సరాల వరకు పరిపాలించాడు); జిజిబాయి దత్తత స్వీకరించింది, ఇతని పూర్వపు సీనియర్ వితంతువు
శంభాజీ III , కొల్హాపూర్ (జననం: 1801, పాలించినది: 1813 - 1821 సంవత్సరాల వరకు పరిపాలించాడు)
శివాజీ III, కొల్హాపూర్ (జననం: 1816, పాలించినది: 1821- 1822 సంవత్సరాల వరకు పరిపాలించాడు) (రెజెన్సీ కౌన్సిల్)
షాహజీ I, కొల్హాపూర్ (జననం: 1802, పాలించినది: 1822-1838)
శివాజీ IV, కొల్హాపూర్ (జననం: 1830, పాలించినది: 1838-1866)
రాజారాం I, కొల్హాపూర్ (పాలించినది: 1866-1870)
కౌన్సిల్ ఆఫ్ రీజెన్సీ (1870-1894)
శివాజీ V, కొల్హాపూర్ (జననం: 1863, 1871-1883); తన పూర్వీకుల వితంతువుచే స్వీకరించబడ్డాడు.
రాజశ్రీ షాహు IV, కొల్హాపూర్ (జననం: 1874, 1884-1922); తన పూర్వీకుల వితంతువుచే స్వీకరించబడ్డాడు.
రాజారాం II, కొల్హాపూర్ (జననం:1897 పాలించినది: 1922-40)
ఇందుమతి తారాబాయి, కొల్హాపూర్, రెజెంట్ (1940-47), రాజారామ్ II యొక్క వితంతు భార్య
శివాజీ VI, కొల్హాపూర్ (జననం: 1941, 1941-46); తన పూర్వీకుల వితంతువుచే స్వీకరించబడ్డాడు.
షాహజీ II, కొల్హాపూర్ (జననం:1910, 1947, మరణం. 1983); పూర్వం మహారాజా ఆఫ్ దేవస్ సీనియర్; రాజారామ్ II యొక్క వితంతు భార్య ఇందమతి తారాబాయిచే దత్తత తీసుకోబడ్డాడు.
1947 లో భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత భారతదేశం యొక్క అధినివేశ రాజ్యమునకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అంగీకరించింది. [24]
సతారాలో భోంస్లే చత్రపతులు (1707-1839)
3
షాహు I (1708-1749). శంభాజీ I కుమారుడు
రామరాజ (1749-1777). రాజారాం మరియు తారబాయి యొక్క మనవడు; షాహు I యొక్క దత్తత కుమారుడు.
షాహు II, సతారా (1777-1808). రామరాజ కుమారుడు.
ప్రతాప సిన్హా (1808-1839)
షహాజీ III (1839-1848)
ప్రతాప సిన్హా I (దత్తత)
రాజారాం III
ప్రతాప సిన్హా II
రాజా షాహు III (1918-1950)
పీష్వాలు (1713-1858)
సాంకేతికంగా వీరు చక్రవర్తులు కాదు, కాని వారసత్వ ప్రధాని మంత్రులు. వాస్తవానికి వారు మహారాజా ఛత్రపతి షాహు మరణం తరువాత పాలించారు, మరియు మరాఠా కాన్ఫెడరేషన్ యొక్క ఆధిపత్యం వహించారు.2
బాలాజీ విశ్వనాథ్ (1713 - 2 ఏప్రిల్ 1720) (జననం: 1660, ఏప్రిల్ 2, 1720 న మరణించాడు)
పీష్వా బాజిరావుI (17 ఏప్రిల్ 1720 - 28 ఏప్రిల్ 1740) (జననం: 18 ఆగష్టు 1700, 28 ఏప్రిల్ 1740 న మరణించాడు)
బాలాజీ బాజిరావు (4 జూలై 1740 - 23 జూన్ 1761) (జననం: డిసెంబరు 8, 1721, 23 జూన్ 1761 న మరణించాడు)
మాధవరావు బాలాల్ (1761 - 18 నవంబర్ 1772) (జననం: 16 ఫిబ్రవరి 1745, 18 నవంబర్ 1772 న మరణించాడు)
నారాయణరావు బాజీరావు (13 డిసెంబర్ 1772 - 30 ఆగష్టు 1773) (జననం: 10 ఆగష్టు 1755, 30 ఆగష్టు 1773 న మరణించాడు)
రఘునాథ్ రావు బాజిరావు (5 డిసెంబర్ 1773 - 1774) (జననం: 18 ఆగష్టు 1734, 11 డిసెంబరు 1783 న మరణించాడు)
సవాయి మాధవ్రావు (1774 - 27 అక్టోబర్ 1795) (జననం: 18 ఏప్రిల్ 1774, 27 అక్టోబర్ 1795 న మరణించాడు)
బాజీ రావ్ II (6 డిసెంబర్ 1796 - 3 జూన్ 1818) (28 జనవరి 1851 న మరణించాడు)
నానా సాహిబ్ (1 జూలై 1857 - 1858) (జననం: 19 మే 1825, 24 సెప్టెంబరు 1859 న మరణించాడు)
భోస్లే మహారాజులు - తంజావూర్ (? -1799)
శివాజీ సోదరుడి నుండి వారసులుగా ఏర్పడింది; స్వతంత్రంగా పాలించారు మరియు మరాఠా సామ్రాజ్యానికి అధికారిక సంబంధం లేదు.
2
ఎకోజి I
షాహిజి I, తంజావూర్
సెర్ఫోజి I
తుక్కోజి
ఎకోజీ II
సుజాన్ బాయి
షాహిజి II, తంజావూర్
ప్రతాపసింగ్ (1737-63), తంజావూర్
తూలోజి రావు భోంస్లే (జననం: 1738, పరిపాలన: 1763-87), తంజావూర్ ప్రతాపసింహ యొక్క పెద్ద కుమారుడు
సెర్ఫోజి II (1787-93 & 1798-99, 1832); తంజావూర్ తులోజీ భోంస్లే యొక్క దత్తాత్రుడైన కుమారుడు
రామస్వామి అమరసింహ భోంస్లే (1793-98); ప్రతాపసింహ యొక్క చిన్న కుమారుడు
1799 లో రాష్ట్రం బ్రిటీష్ వారు స్వాధీనం చేసుకున్నారు. [25]
భోస్లే మహారాజులు - నాగపూర్ (1799-1881)
3
రఘోజి I (1738-1755)
జాన్యోజీ (1755-1772)
సబాజీ (1772-1775)
ముద్హోజి I (1775-1788)
రఘోజి II (1788-1816)
పర్సోజీ భోంస్లే (18 - 1817)
ముద్హోజి II (1816-1818)
రఘోజి III (1818-1853)
గ్రేట్ బ్రిటన్ నుండి 1853 వరకు
జనోజీ II (1853-1881) (దత్తత)
రఘుజీడియో (1881)
డాక్ట్రిన్ ఆఫ్ లాప్స్లో ద్వారా ఈ రాజ్యం బ్రిటీష్ వారితో కలపబడింది. [26]
హోల్కర్ పాలకులు - ఇండోర్ (1731-1948)
మల్హరరావు హోల్కర్ (I) (2 నవంబర్ 1731 - 1766 మే 19)
మాలేరావ్ ఖండేరావు హోల్కర్ ( 1766 ఆగష్టు 23 - 1767 ఏప్రిల్ 5)
పుణ్యస్లోక్ రాజమాతా అహల్యాదేవి హోల్కర్ (5 ఏప్రిల్ 1767 - 1795 ఆగస్టు 13)
తుకోజిరావు హొల్కర్ (I) (13 ఆగష్టు 1795 - 1797 జనవరి 29)
కాశీరావు తుకోజిరావు హోల్కర్ (29 జనవరి 1797 - 1798)
యశ్వంతరావు హోల్కర్ (I) (1798 - 1811 నవంబర్ 27)
మల్హరరావు యశ్వంతరావు హోల్కర్ (III) (నవంబర్ 1811 - 1833 అక్టోబర్ 27)
మార్తండరావు మల్హరరావు హోల్కర్ (17 జనవరి 1834 - 1834 ఫిబ్రవరి 2)
హరిరావ్ విఠోజిరావు హోల్కర్ (17 ఏప్రిల్ 1834 - 1843 అక్టోబర్ 24)
ఖండేరావు హరిరావ్ హోల్కర్ (13 నవంబరు 1843 - 1844 ఫిబ్రవరి 17)
తుకోజిరావు గాంధరేభౌ హోల్కర్ (II) (27 జూన్ 1844 - 1886 జూన్ 17)
శివాజీరావ్ తుకోజిరావు హోల్కర్ (17 జూన్ 1886 - 1903 జనవరి 31)
తుకిజీరావు శివాజిరావు హోల్కర్ (III) (31 జనవరి 1903 - 1926 ఫిబ్రవరి 26)
యశ్వంతరావు హోల్కర్ (II) (26 ఫిబ్రవరి 1926 - 1961)
1947 లో భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత, భారతదేశానికి డొమినియన్కు ఒప్పుకుంది. 1948 లో రాచరికం ముగిసింది. కానీ టైటిల్ ఇప్పటికీ ఉషా దేవి మహారాజ్ సాహిబా హోల్కర్ XV బహదూర్, ఇండోర్ మహారాణి 1961 నుండి నిర్వహించబడుతోంది.
హోల్కర్ పాలకులు - ఇండోర్ (1731-1948)
మల్హరరావు హోల్కర్ (I) (2 నవంబర్ 1731 - 1766 మే 19)
మాలేరావ్ ఖండేరావు హోల్కర్ ( 1766 ఆగష్టు 23 - 1767 ఏప్రిల్ 5)
పుణ్యస్లోక్ రాజమాతా అహల్యాదేవి హోల్కర్ (5 ఏప్రిల్ 1767 - 1795 ఆగస్టు 13)
తుకోజిరావు హొల్కర్ (I) (13 ఆగష్టు 1795 - 1797 జనవరి 29)
కాశీరావు తుకోజిరావు హోల్కర్ (29 జనవరి 1797 - 1798)
యశ్వంతరావు హోల్కర్ (I) (1798 - 1811 నవంబర్ 27)
మల్హరరావు యశ్వంతరావు హోల్కర్ (III) (నవంబర్ 1811 - 1833 అక్టోబర్ 27)
మార్తండరావు మల్హరరావు హోల్కర్ (17 జనవరి 1834 - 1834 ఫిబ్రవరి 2)
హరిరావ్ విఠోజిరావు హోల్కర్ (17 ఏప్రిల్ 1834 - 1843 అక్టోబర్ 24)
ఖండేరావు హరిరావ్ హోల్కర్ (13 నవంబరు 1843 - 1844 ఫిబ్రవరి 17)
తుకోజిరావు గాంధరేభౌ హోల్కర్ (II) (27 జూన్ 1844 - 1886 జూన్ 17)
శివాజీరావ్ తుకోజిరావు హోల్కర్ (17 జూన్ 1886 - 1903 జనవరి 31)
తుకిజీరావు శివాజిరావు హోల్కర్ (III) (31 జనవరి 1903 - 1926 ఫిబ్రవరి 26)
యశ్వంతరావు హోల్కర్ (II) (26 ఫిబ్రవరి 1926 - 1961)
1947 లో భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత, భారతదేశానికి డొమినియన్కు ఒప్పుకుంది. 1948 లో రాచరికం ముగిసింది. కానీ టైటిల్ ఇప్పటికీ ఉషా దేవి మహారాజ్ సాహిబా హోల్కర్ XV బహదూర్, ఇండోర్ మహారాణి 1961 నుండి నిర్వహించబడుతోంది.
సింధియా పాలకులు - గ్వాలియర్ (? -1947)
రానోజీరా సింధియా (1731 - 1745 జూలై 19)
జయప్రారో సింధియా (1745 - 1755 జూలై 25)
జంకోజీరా I సింధియా (25 జూలై 1755 - 1761 జనవరి 15). 1745 లో జన్మించారు
మెహర్బన్ దత్తజీ రావు సింధియా, రీజెంట్ (1755 - 1760 జనవరి 10). 1760 లో మరణించారు
ఖాళీ 1761 జనవరి 15 - 1763 నవంబర్ 25
కేదార్జిరావు సింధియా (25 నవంబర్ 1763 - 1764 జూలై 10)
మనాజిరావు సింధియా ఫాకాడే (10 జూలై 1764 - 1768 జనవరి 18)
మహాదాజీ సింధియా (18 జనవరి 1768 - 1794 ఫిబ్రవరి 12). జననం సి. 1730, 1794 లో మరణించారు
దౌలతరావు సింధియా (12 ఫిబ్రవరి 1794 - 1827 మార్చి 21). 1779 లో జన్మించారు, 1827 లో మరణించారు
జంకోజిరావు II సింధియా (18 జూన్ 1827 - 1843 ఫిబ్రవరి 7). 1805 లో జన్మించాడు, 1843 లో మరణించాడు
జయజిరావు సింధియా (7 ఫిబ్రవరి 1843 - 1886 జూన్ 20). 1835 లో జన్మించాడు, 1886 లో మరణించాడు
మధోరావు సిందియా (20 జూన్ 1886 - 1925 జూన్ 5). 1876 లో జన్మించాడు, 1925 లో మరణించాడు
జార్జి జివాజిరావు సింధియా (మహారాజా 1925 జూన్ 5 - 1947 ఆగస్టు 15, రాజ్ప్రముఖ్ 1948 మే 28 - 1956 అక్టోబర్ 31, తరువాత రాజ్ప్రముఖ్ ). 1916 లో జన్మించారు, 1961 లో మరణించారు.
ఈ క్రింద సూచించినవి 1947 లో భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత, భారతదేశానికి అధినివేశ రాజ్యము (డొమినియన్) నకు ఒప్పుకున్నవి.
మాధవరావ్ సింధియా (6 ఫిబ్రవరి 1949; 2001 లో మరణించారు)
జ్యోతిరాదిత్య మాధవరావు సింధియా ( 1971 జనవరి 1 న జన్మించారు)
గైక్వాడ్ పాలకులు - బరోడా (వడోదర) (1721-1947)
3
పిలాజి రావ్ గైక్వాడ్ (1721-1732)
దమాజీ రావ్ గైక్వాడ్ (1732-1768)
గోవింద్ రావు గైక్వాడ్ (1768-1771)
సాయాజీ రావ్ గైక్వాడ్ I (1771-1789)
మానజీ రావ్ గైక్వాడ్ (1789-1793)
గోవింద్ రావు గైక్వాడ్ (పునరుద్ధరించబడింది) (1793-1800)
ఆనంద్ రావ్ గైక్వాడ్ (1800-1818)
సాయాజీ రావ్ II గైక్వాడ్ (1818-1847)
గణపత్ రావ్ గైక్వాడ్ (1847-1856)
ఖండే రావు గైక్వాడ్ (1856-1870)
మల్హర్ రావు గైక్వాడ్ (1870-1875)
మహారాజా సయజీరా గైక్వాడ్ III (1875-1939)
ప్రతాప్ సింగ్ గైక్వాడ్ (1939-1951)
ప్రధాన ముస్లిం దాసులు మొఘల్ /బ్రిటీష్ పారామౌంట్ (1707-1856)
బెంగాల్ నవాబులు (1707-1770)
3
ముర్షీద్ కులీ జాఫర్ ఖాన్ (1707-1727)
సుజాదుద్దీన్ ఖాన్ (1727-1739)
సర్ఫ్రాజ్ ఖాన్ (1739-1740)
అలివర్దీ ఖాన్ (1740-1756)
సిరాజ్ ఉద్ దౌలా (1756-1757)
మీర్ జాఫర్ (1757-1760)
మిర్ ఖాసిమ్ (1760-1763)
మీర్ జాఫర్ ఖాన్ (1763-1765)
నాజ్మ్ ఉద్ దౌలా (1765-1766)
సైఫ్ ఉద్ దౌలా (1766-1770)
ఔద్ యొక్క నవాబులు (1719-1858)
3
సాదత్ అలీ ఖాన్ I (1719-1737)
సఫ్దర్జంగ్ (1737-1753)
షుజ-ఉద్-దౌలా (1753-1775)
అసఫ్-ఉద్-దౌలా (1775-1797)
వజీర్ అలీ ఖాన్ (1797-1798)
సాదాత్ అలీ ఖాన్ II (1798-1814)
అఖిల్ శర్మ (1814-1827)
నాసిరుద్దిన్ హైదర్ (1827-1837)
ముహమ్మద్ అలీ షా (1837-1842)
అమ్జాద్ అలీ షా (1842-1847)
వాజిద్ అలీ షా (1847-1856)
బిర్జిస్ కద్రా (1856-1858)
హైదరాబాద్ యొక్క నిజాంలు (1720-1948)
నిజాం నవాబులు పరిపాలన కాలం (హిందూ చరిత్ర ప్రకారం)
నాసిర్ జంగ్ మీర్ అహ్మద్ (1748-1750)
మొహియుద్దీన్ ముజఫ్ఫర్ జంగ్ హిదాయత్ (1750-1751)
ఆసిఫ్ ఉద్దౌలా మీర్ అలీ సలాబత్ జంగ్ (1751-1762)
నిజాం అలీ ఖాన్ అసఫ్ ఝా II (1762-1802)
మీర్ అక్బర్ అలీ ఖాన్ అసఫ్ ఝా III (1802-1829)
నాసిర్ ఉద్దౌలా ఫర్ఖుందా అలీ అసఫ్ ఝా IV (1829-1857)
అఫ్జల్ ఉద్దౌలా మహబూబ్ అలీ ఖాన్ అసఫ్ ఝా V (1857-1869)
ఫతే జంగ్ మహబూబ్ అలీ ఖాన్ అసఫ్ ఝా VI (1869-1911)
ఫతే జంగ్ నవాబ్ మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ అసఫ్ ఝా VII (1911-1949)
అసఫ్ జాహీ రాజులు
నిజాం నవాబులు పరిపాలన కాలం (శ్వేతజాతి చరిత్ర ప్రకారం)
(1) * అసఫ్ జాహీ రాజుల వరుస క్రమంలో ఈ ముగ్గురు పాలకులు సూచించబడలేదు ఎందుకంటే మొగల్ చక్రవర్తి వారు అసఫ్ జాహీ రాజుల యొక్క శీర్షికను మంజూరు చేయలేదు.
ట్రావెన్కోర్ రాజ్యం (1729-1947)
3
మార్తాండ వర్మ (1729-1758)
ధర్మ రాజా (1758-1798)
బలరామా వర్మ (1798-1810)
గౌరీ లక్ష్మి బాయి (1810-1815)
గౌరీ పార్వతీ బాయి (1815-1829)
స్వాతి తిరునాళ్ (1829-1846)
ఉతమ్ తిరునాళ్ (1846-1860)
అయిలయం తిరునాళ్ (1860-1880)
విశాఖం తిరునాళ్ (1880-1885)
మూలం తిరునాళ్ (1885-1924)
సేతు లక్ష్మీ బాయి (1924-1931)
చిత్తిర తిరునాళ్ (1931-1949)
సిక్కు సామ్రాజ్యం (1801-1849)
మహారాజా రంజిత్ సింగ్ (జననం: 1780, అధికా2రం: 1801 ఏప్రిల్ 12; మరణం: 1839
ఖరక్ సింగ్ (జననం: 1801, మరణం: 1840) రణజిత్ సింగ్ పెద్ద కుమారుడు
నవు నిహల్ సింగ్ (జననం: 1821, మరణం: 1840) రంజిత్ సింగ్ మనవడు
చాంద్ కౌర్ (జననం: 1802, మరణం: 1842) క్లుప్తమైన రీజెంట్
షేర్ సింగ్ (జననం: 1807, మరణం: 1843) రంజిత్ సింగ్ కుమారుడు
దులీప్ సింగ్ (జననం: 1838, కిరీటం: 1843, మరణం: 1893), రంజిత్ సింగ్ చిన్న కుమారుడు
బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం పంజాబ్ను కలుపుకున్నది ( సి. 1845-49) ; మొదటి మరియు రెండవ ఆంగ్లో-సిక్కు యుద్ధాల తరువాత జరిగింది.
భారత చక్రవర్తులు (1857-1947)
3
క్వీన్-ఎంప్రెస్ క్వీన్ విక్టోరియా (1876-1901)
కింగ్-చక్రవర్తి ఎడ్వర్డ్ VII (1901-1910)
కింగ్-చక్రవర్తి జార్జ్ V (1910-1936)
కింగ్-చక్రవర్తి ఎడ్వర్డ్ VIII (1936)
కింగ్-చక్రవర్తి జార్జ్ VI (1936-1947) [nb 1]
డొమినియన్ అఫ్ పాకిస్తాన్ (1947-1956)
జార్జ్ VI, పాకిస్తాన్ రాజు (1947-1952)
ఎలిజబెత్ II, పాకిస్తాన్ రాణి (1952-1956)
ఇవి కూడా చూడండి
మూలాలు
మరింత చదవడానికి
ఆధారాలు మరియు బాహ్య లింకులు
వర్గం: జాబితాలు
భారతదేశం
వర్గం:భారతదేశ చక్రవర్తులు
చక్రవర్తులు | https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF%20%E0%B0%9A%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%81%E0%B0%B2%20%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B0%BE |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
429,
832,
1096,
1874,
1957,
2081,
2602,
3045,
3199,
3910,
5308,
5729,
6301,
6638,
6917,
7242,
7578,
8079,
8370,
8635,
8779,
8921,
9611,
10031,
10290,
10644,
10846,
11056,
12233,
12519,
12781,
12977,
13179,
14334,
14589,
15228,
15837,
17036,
17472,
17821,
18062,
18669,
19215,
19296,
19463,
19523
],
"plaintext_end_byte": [
403,
831,
1086,
1873,
1956,
2067,
2592,
3044,
3158,
3909,
5307,
5728,
6300,
6618,
6916,
7241,
7577,
8078,
8369,
8634,
8778,
8907,
9610,
10030,
10289,
10643,
10845,
11055,
12232,
12489,
12779,
12948,
13157,
14333,
14563,
15227,
15808,
17035,
17460,
17820,
17998,
18667,
19177,
19282,
19434,
19521,
19562
]
} | Milloin Fazerin sinistä on aloitettu valmistamaan? | Fazer | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
15
],
"minimal_answers_start_byte": [
6942
],
"minimal_answers_end_byte": [
6946
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Oy Karl Fazer Ab (vuoteen 1970 O.Y. Karl Fazer A.B.) on leipomo- ja ruokapalvelualalla toimiva suomalainen perheyritys, jolla on toimintaa kahdeksassa maassa ja vientiä yli 40 maahan.[1] Suomen lisäksi yritys toimii Ruotsissa, Tanskassa, Norjassa, Venäjällä, Virossa, Latviassa ja Liettuassa. Yritys valmistaa leipomo-, keksi- ja makeistuotteita, ja sillä on ravintola- ja kahvilatoimintaa.[2]
Organisaatio ja toiminta
pienoiskuva|Skogaholm-Fazer, Eskilstuna.
Konsernijohdossa ja yhteisissä palveluissa toimii noin 200 henkilöä kuudessa maassa. Konsernijohtoon kuuluvat viestintä, lakiasiat, HR, talous ja rahoitus, riskienhallinta, turvallisuus, investointihallinto, yritysjärjestelyt, kiinteistöhallinto ja sisäinen tarkastus. Yhteisiin palveluihin kuuluvat muun muassa IT, kirjanpito ja henkilöstöhallinto.[2]
Maaliskuussa 2014 Fazer-konserni jakautui kolmeen liiketoiminta-alueeseen ja kahteen liiketoimintayksikköön. Liiketoiminta-alueita ovat Fazer Leipomot, Fazer Makeiset ja Fazer Food Services. Liiketoimintayksiköitä ovat Fazer Cafés ja Fazer Mylly.[3]
Leipomot
Fazerilla on yhteensä 19 leipomoa Suomessa, Ruotsissa, Virossa, Latviassa, Liettuassa ja Venäjällä ja sen leipomotuotteita viedään 20 maahan. Fazerin leipomobrändejä ovat Fazerin ohella Oululainen, Skogaholm, Hlebnyi Dom, Druva ja Gardesis. Keksinsä Fazer valmistaa Vantaalla, ja sen keksibrändeihin Suomessa kuuluvat muun muassa Jyväshyvä, Domino, Jaffa, Fasupala, Carneval, Suklaalehti, Muro ja Hangon.[2] Myymälöissä sijaitsevia Fazerin lähileipomoita oli vuonna 2013 Suomessa 47. Leipomomyymälöitä on Ruotsissa 25 ja Suomessa neljä. Fazerin Lappeenrannan leipomossa valmistetaan karjalanpiirakoita. Fazerin karjalanpiirakat ovat Rukiinen piirakka, Rukiinen Imatran Riisipiirakka, Vuoksen piirakka, Rukiinen Perunapiirakka ja Rukiinen Porkkanapiirakka.
Leipomoista Hyvinkään ja Ulvilan tuotantolaitokset suljettiin syksyllä 2015.[4]
Fazerin uutisoitiin huhtikuussa 2016 ostaneen Domino, Jaffa ja Fanipala-tuotemerkit takaisin omistukseensa.[5]
Ruokapalvelu
Fazerin ruokapalvelut kattavat muun muassa yksityisen ja julkisen sektorin henkilöstöravintoloita, opiskelijaravintoloita, kongressi-, kokous- ja tilausravintoloita sekä koulujen ja julkisten laitosten ruokailupalveluja. Food Services -brändejä ovat Amica, Blue, Fazer ja wip, ja siihen kuuluu noin 1100 ravintolaa Suomessa, Ruotsissa, Norjassa ja Tanskassa. Ravintoloita käyttää päivittäin noin 400000 asiakasta.[2] Lisäksi Fazerilla oli vuonna 2013 Suomessa seitsemän ja Ruotsissa 15 kahvilaa.[3]
Makeiset
Makeisliiketoiminnassa Fazer on markkinajohtaja Suomessa 30–40 prosentin osuudellaan[6], ja sillä on toimintaa Itämeren alueella. Makeisia myydään yli 40 maahan. Fazerin kansainvälisiä makeistavaramerkkejä ovat Karl Fazer, Geisha, Dumle, Tutti Frutti, Xylimax, Marianne, Tyrkisk Peber, Pantteri ja Ässä. Fazerin makeistehtaat sijaitsevat Suomessa Karkkilassa (purukumit), Lappeenrannassa (sokerimakeiset) ja Vantaalla (suklaat).[2]
Fazer tuottaa vuodessa 25000 tonnia suklaata.[7] Se liittyi Maailman kaakaojärjestön jäseneksi vuonna 2005.[8]
Historia
Karl Fazerin aika, 1891–1932
Fazer-konsernin isä, Karl Fazer perusti syksyllä 1891 konditorialiikkeensä Helsingissä, isänsä omistamassa kiinteistössä Kluuvikatu 3:ssa. Naapurirakennukseen hän avasi kahvilan ja yhdisti sitten huoneistot, konditoriatila erotettiin kahvilatilasta verholla. Fazerin kahvilasta muodostui erityisesti ylioppilaiden kokouspaikka, josta sai kahvin ja leivosten lisäksi myös portviiniä. Fazerin kahviloista ja konditorioista, joita oli kaupungin keskustan lisäksi muun muassa Töölössä, tuli osa helsinkiläistä kulttuurielämää.[9] Kluuvikadun konditoriassa alettiin vuonna 1895 valmistaa alkuperäisiä Pihlajanmarja-marmeladeja, jotka ovat vanhimipia edelleen myytäviä Fazer-tuotteita.[10]
Vuonna 1897 Fazer alkoi valmistaa makeisia tehdasmaisesti tullimuutosten jälkeen. Aiemmin se ei ollut ollut kannattavaa, sillä Venäjältä tuodut makeiset olivat hyvin edullisia niiden tullivapauden takia. Muutoksen jälkeen makeisten valmistus tuli kannattavaksi Suomessakin, mutta vain riittävän suurina määrinä. Siksi Karl Fazer perusti makeistehtaan Helsingin Punavuoreen, Tehtaankadun ja Pursimiehenkadun väliseen kortteliin. Tehdasrakennus sai nimen Mestaritalo. Samalla tontilla toimi hänen veljensä Max Fazerin tukkuliike. Veljet sopivat makeisten tukkujakelusta, ja Max tuki veljeään takaamalla hänen pankkilainansa. Euroopan johtavissa konditorialiikkeissä makeisten valmistusta opiskellut Karl Fazer yhdisti parhaat puolet venäläisestä ja ranskalaisesta makeiskulttuurista. Makeiset olivat laadultaan ensiluokkaisia ja ulkonäöltään houkuttelevia, ja ne pakattiin upeasti. Karl Fazer osasi myydä tuotteitaan ja hallitsi markkinoinninkin, ja niinpä esimerkiksi Helsingin raitiovaunuissa oli jo 1800-luvun lopulla Fazerin makeismainoksia. Hänen vaimonsa, Berta Fazer osallistui tiiviisti liiketoimintaan muun muassa hoitamalla kirjanpitoa, somistamalla näyteikkunoita ja tekemällä muita mainontaan liittyviä tehtäviä, esimerkiksi keksimällä perheen kanssa nimiä uusille karamelleille. Uusien tuotenimien syntymistä juhlittiin aina joukolla.[9]
Fazerin tehtaan ensimmäisiä karamellilajeja olivat Keisarisekoitus, Iris- ja Kiss-Kiss-karamellit. Tehtaassa työskenteli noin parikymmentä henkilöä, joista suuri osa tuli Venäjältä. Makeisten vienti aloitettiin 1898, kun tuotteet olivat saaneet palkintoja kansainvälisissä näyttelyissä. Tuotteita myytiin useimmissa Euroopan maissa, mutta myös Marokossa, Levantissa, Ceylonissa ja Alankomaiden Intiassa.[9]
Fazerin tavaramerkki rekisteröitiin vuonna 1908, jolloin avattiin myös alkuperäisen Kluuvikadun rakennuksen tilalle rakennettu uusi talo. Vuonna 1918 Karl Fazer omisti Tehtaankadun länsipäässä sijaitsevan korttelin jo kokonaisuudessaan, ja vuonna 1924 Helsingissä aloitettiin keksien teko. Hangosta ostettiin Suomalais-Englantilaisen Biscuit-tehtaan osakekanta vuonna 1928, mikä moninkertaisti keksien tuotannon [9]. Kluuvikadun kertaalleen uusittu rakennus purettiin 1928, ja vuonna 1930 avattiin uusi, Gösta Juslenin piirtämä funktionalistinen rakennus.
Karl Fazer kuoli 66-vuotiaana 9. lokakuuta 1932 saatuaan sydänkohtauksen. Hänen ainoa poikansa Sven Fazer oli noussut yhtiön johtoon jo ennen tätä, vaikka muodollisesti toimitusjohtajana toimi Carl Voss-Schrader vielä vuoteen 1939 asti. Sven Fazer oli työskennellyt jo vuodesta 1914 lähtien yhtiössä.[9][11]
Vuodet 1933–1999
Sven Fazer toimi toimitusjohtajana 15 vuotta, vuoteen 1955 asti.[9] Hänen aikanaan emoyhtiö Oy Karl Fazer Ab oli Suomen suurin makeistehdas ja yhtiö kasvoi alallaan myös Pohjoismaiden suurimmaksi. Sven Fazerin johtajakaudelle ajoittuvat seuraavat tunnetut tuotemerkit:[11]
Fazerin Sininen -suklaa (1922),
Paavo Nurmen mukaan nimetyt Nurmi-pastillit (1926),
Muro-keksit (1927),
Vihreät kuulat ja Ranskan pastillit (1929),
Fazerin parhain (1935),
Euca-Menthol (1937),
Salmiakkipastilli (1938)
Pax-pastillit (1947) Pariisin rauhansopimuksen kunniaksi.
Domino-keksit ja Fazerina-suklaapatukat (1953).
Oululainen Oy ryhtyi vuonna 1955 valmistamaan hapankorppuja, ja 1960-luvulla alettiin valmistaa useita kymmeniä edelleen valmistuksessa olevaa makeis-, konditoria- ja leipätuottetta. Emoyhtiön lisäksi yhtymään kuuluivat sisar- ja tytäryrityksinä yhtiön vanhin osa Oy Karl Fazerin Konditoria, Hangon Keksi sekä Oululainen.[11]
Helsingin maalaiskunnan (vuodesta 1972 Vantaan) Vaaralaan alettiin vuonna 1955 rakentaa uutta tehdasta, ja paikan nimeksi annettiin Fazerila (osoite Fazerintiellä). Vuonna 1958 Fazer osti Lahdessa sijaitsevan Oululaisen Leipomon. Konsernilla oli 1960-luvun lopulla työntekijöitä noin 2000. Tehtaankadun tehdas siirtyi Fazerilaan vuonna 1963, konttori vuonna 1966. Svenin pojasta Peter Fazerista tuli vuonna 1965 yhtiön toimitusjohtaja, missä tehtävässä hän toimi aina vuoteen 1987 asti.[11]
Vuonna 1967 Ruotsiin perustettiin tytäryhtiö, jossa pari vuotta myöhemmin alettiin valmistaa näkkileipää. Konsernin laajeneminen jatkui 1970-luvulla, jolloin ostettiin Colombia (1970) ja Hildénin konditoria ja kahvilatoiminta (1974). Vuonna 1976 syntyi Fazer Catering (myöh. Amica).
Lahteen avattiin vuonna 1971 Uusi Mylly ja Suurleipomo tehtiin Fazerilaan. Vuonna 1989 toiminnot yhtiöitettiin, jolloin muodostuivat muun muassa Fazer Makeiset, Fazer Leipomot ja Fazer Keksit. Fazer Makeisten ja ruotsalaisen Cloettan yhteistyö alkoi vuonna 1990.
Vuonna 1993 Chymos Oy:n makeistuotanto siirtyi Fazerin omistukseen.[12] Vuonna 2006 Chymos sulautettiin kokonaan Cloetta Fazer AB:n osaksi.[13]
Vuonna 1997 Fazer osti Ruotsissa vuonna 1984 perustetun Candyland-irtokarkkikonseptin ja nimesi sen uudestaan Candykingiksi.[14]
2000-luvulla
Fazerin makeisten valmistus yhdistettiin vuonna 2000 ruotsalaisen Cloettan kanssa uudeksi Cloetta Fazer AB -nimiseksi yritykseksi, josta tuli Fazerin tärkein osakkuusyhtiö. Helmikuussa 2005 Fazer teki julkisen ostotarjouksen Cloetta Fazer AB:n koko osakekannasta, mikä ei kuitenkaan johtanut Fazerin kannalta toivottuun tulokseen. Vuonna 2008 tultiin siihen tulokseen, että Cloetta Fazer AB- fuusioyhtiö jaetaan kahdeksi erilliseksi itsenäiseksi yhtiöksi, Cloetta AB:ksi ja Fazer Makeisiin. Fazerin sininen -suklaa ja muut Fazerin karamellit valmistetaan siis jälleen Suomessa, ja ne ovat täysin suomalaisia merkkejä. Fazer Makeiset on nykyään osa Oy Karl Fazer Ab -yhtiötä.
Helmikuussa 2002 Fazer Keksit Oy myytiin ranskalaiselle keksinvalmistajalle LU:lle, joka perusti suomalaisen tytäryhtiön LU Suomi Oy:n. Sen myötä muun muassa tavaramerkit Jyväshyvä, Domino, Fanipala (aik. Fasupala), Jaffa ja Carneval siirtyivät aluksi nimen LU Fazer ja sittemmin vain LU-nimen alle. Marraskuusta 2007 LU oli osa Kraftia, mutta vuoden 2012 lopulla yritys siirtyi takaisin Fazerin omistukseen.[15]
Vuonna 2006 Fazer osti venäläisen, Pietarissa toimineen, Abela Service CIS -ruokailupalveluyrityksen. Kaupan myötä Fazer Amica aloitti ruokailupalvelutoiminnan myös Venäjällä. Abela Service CIS on Fazer Amica Venäjän kokonaan omistama tytäryritys.
Vuonna 2007 Cloetta Fazer luopui jo 80 vuotta myynnissä olleen Laku-Pekka-lakritsipatukan kääreen lakupoikatunnuksesta. Musta lakupoikatunnus aiheutti laajaa keskustelua tunnuksen sopivuudesta monikulttuurisessa yhteiskunnassa.[16] Muun muassa brittiläinen europarlamentaarikko Claude Moraes katsoi mustakasvoisen hahmon loukkaavan tummaihoisia.[17]
Fazer myi vuoden 2007 lopussa Candykingin ruotsalaiselle Accent Equity Partnersille.[18] Edellisenä vuonna Candyking oli ollut Suomen johtava irtomakeistuottaja yli 65 prosentin markkinaosuudella.[14]
Vuonna 2009 Fazerin Sininen oli vuoden tauon jälkeen brändiykkönen Markkinointi & Mainonta -lehden ja Taloustutkimuksen Brändien arvostus -tutkimuksessa.[19] Myös Fazer Group nousi listalla sijalle kolme.
Vuonna 2012 Fazer teki myyntiennätyksiä makeisissa ja laajensi tuotteiden ja palveluidensa valikoimaa. Marraskuussa 2012 Kraft Foodsilta ostettiin keksitehdas, joka vastaa suomalaisille tutuista keksibrändeistä Jyväshyvä, Hangon ja Carneval. Fazer rakensi uuden viljamyllyn Lahteen, jossa toimivat ruis-, vehnä- ja kauramyllyt. Kahvilainvestointeja tehtiin muun muassa ostamalla ruotsalainen Gateau-kahvilaketju. Makeisissa Fazer alkoi yhdistellä eri brändejä uusiin tuotteisiin, esimerkiksi Marianne, Geisha ja Fazerina ovat Nestlén jäätelöiden makuja ja Dumle-toffeekarkit on yhdistetty donitseihin. Uudesta myyntiennätyksestä vastasivat Fazerin Angry Birds -makeiset, joita myytiin viisi miljoonaa karamellipussia viidessä kuukaudessa. Angry Birds -karkkeja myytiin 15 maassa ja tuoteperheeseen kuului tikkukaramelleja, purukumia, yllätysmunia, kakkuja ja donitseja. Fazerin suunnitelmissa on koota makeisista kattava premium-tuoteportfolio, jota aletaan myydä kansainvälisten lentokenttien kautta. Sopimusruokailussa Fazer osti ruotsalaisen Scandinavian Facility Managementin vahvistamaan yhtiön asemaa julkisen sektorin ruokailupalveluissa.[20]
Vuonna 2013 Fazerin Sininen ja Fazer olivat viidennen kerran Suomen arvostetuimmat brändit.[21] Lokakuun 2013 alussa Fazer-konsernin toimitusjohtajana aloitti Christoph Vitzthum, kun tehtävässä vuodesta 2007 toiminut Karsten Slotte jäi eläkkeelle.[3]
Johto
[22]
Toimitusjohtajat
kauppaneuvos Karl Fazer, 1891–1919
eversti Carl Voss-Schrader, 1920-1938
vuorineuvos Sven Fazer, 1938-1955
Kai Kivijärvi, 1955-1965
Peter Fazer, 1965–1987
Stig-Jörgen Meincke, 1987–1990
Tom von Weymarn, 1990–1992
Felix Björklund, 1992–1998[23][24]
Hans Olof Danielsson, vt 1998-1999
Mats Jansson, 1999-2000
Hans Olof Danielsson, 2000-2002
Berndt Brunow, 2002-2007
Karsten Slotte, 2007-2013
Christoph Vitzthum, 2013-
Hallituksen puheenjohtajat
kauppaneuvos Karl Fazer, 1919–1932
vuorineuvos Sven Fazer, 1970-1978
Peter Fazer, 1987–1998
Anders Dreijer, vt. 1998–1999
Carl G. Björnberg, 1999–2009
Berndt Brunow, 2009-
Vastuullisuus
Suklaa
Alkuvuodesta 2017 lähtien Fazer sanoo, että kaikki sen valmistama suklaa sisältää ainoastaan vastuullista kaakaota,[25] kuten se ilmoitti vuonna 2010.[7][26] Siirtymäaikaa on kritisoitu pitkäksi verrattuna muiden valmistajien muutaman vuoden siirtymäaikoihin.[27] Kaakaon hankintakriteerit aiotaan saattaa vastaamaan Maailman Kaakaosäätiön standardeja, minkä lisäksi Fazerin hankintakriteereihin lisätään myös jäljitettävyys.[8] Fazer aloitti samana vuonna UTZ-sertifioidun kaakaon ostot.[28] Vuonna 2015 puolet Fazerin kaakaosta oli yhtiön mukaan vastuullisesti tuotettua[8] eli UTZ- tai Rainforest Alliance -sertifioitua. Se ei kuitenkaan merkitse sertifikaatteja tuotteisiinsa vedoten siihen, ettei halua lukittautua yhteen sertifikaattiin.[6] Kaakaon alkuperästä oli jäljitettävissä eettisesti toimiville tiloille 30 % vuonna 2012.[29] Fazerin tuotevalikoimaan ei kuulu Reilun kaupan suklaata. Reilu kauppa on ainoa järjestelmä, joka takaa tuottajalle takuuhinnan.[30] Fazer perustelee järjestelmän ulkopuolelle jättäytymistään sillä, että reilun kaupan kaakaonkaan alkuperä ei ole täysin jäljitettävissä.[31]
Fazer Makeisten toimitusjohtaja Tom Lindblad linjasi, että kestävä kehitys ja sosiaalinen vastuu ovat osa yhtiön filosofiaa.[7] Vuonna 2014 Maailman kaakaojärjestö palkitsi Fazerin työstä vastuullisen kaakaon parissa.[32]
Lapsityövoiman käyttö
Fazer, kuten muutkin suomalaiset suklaanvalmistajat, on myöntänyt, että Suomessa valmistettavan ja myytävän suklaan alkutuotannossa saatetaan käyttää lapsityövoimaa. Fazerin ostamasta kaakaosta 75 % on peräisin Länsi-Afrikasta. Siellä viljellään 70 % maailman kaakaosta, on kansainvälisen työjärjestö ILO:n mukaan miljoona lapsityöntekijää, joista Norsunluurannikolla työskentelee 250000 lasta. Länsiafrikkalaiset lapsityöntekijät saattavat joutua myös ihmiskaupan uhreiksi. Toinen ongelma on tilallisille maksettavat liian pienet korvaukset.[29] Fazer sanoo, että se ei hyväksy lapsityövoiman käyttöä.[33]
Finnwatch-järjestö kuitenkin kritisoi yhtiöitä vuonna 2011 siitä, että suklaateollisuuden toimet lapsityövoiman käytön valvomiseksi ovat olleet vähäisiä ja suorastaan riittämättömiä. Järjestö kehottaa suklaantuottajia käyttämään kolmannen osapuolen tekemää sertifiointia, sillä sen mukaan esimerkiksi työntekijöiden riittävän toimeentulon takaava palkka vähentää köyhyyttä ja siten houkutusta käyttää lapsityövoimaa. Fazerin toimitusjohtaja Tom Lindblad kommentoi, että ei pidä palkkausta lapsityön vähentämisen kannalta olennaisena.[33]
Mainoskampanjan kritisointi
Vuonna 2012 syntyi kohu Fazerin mainoskampanjasta, jossa se lupasi rakentaa kyläprojektiinsa liittyen[8] Norsunluurannikon lapsille koulun varoilla, jotka kerättäisiin ostetuista Fazerin Sininen -suklaista.[34] Fazer sai kampanjasta runsaasti kielteistä palautetta kriittisten sanomalehtikolumnien jälkeen.[26] Esimerkiksi kirjailija Elina Hirvonen nosti syyskuussa 2012 kolumnissaan esiin sen ristiriidan, että suklaateollisuus kerää Norsunluurannikon lapsityövoiman ansiosta suuria rahallisia voittoja, ja että koulu Afrikkaan maksaa vain vähän enemmän kuin sanomalehtimainos.[35] Yhtiötä kritisoitiin tekopyhyydestä, sillä se kampanjoi lasten koulutuksen puolesta lapsityövoimalla hankittujen tulojen avulla.[27] Suklaateollisuuden lapsityövoimaongelma koskee pahiten juuri Ghanaa ja Norsunluurannikkoa.[33] Kohun seurauksena Fazer julkaisi samana päivänä tiedotteen, jossa se lupasi parantaa kaakaon hankintaketjun vastuullisuutta.[34] Unicefin yritysyhteistyön johtaja Tom Selänniemi kommentoi, että Fazerin olisi ensimmäiseksi kannattanut käydä läpi oma tuotantoketjunsa, tuoda ongelmat julkisuuteen ja lisätä kampanja osaksi tavoitetta parantaa tilannetta.[36]
Vuonna 2013 tanskalaisdokumentti Paha suklaabisnes paljasti, että Fazerinkin käyttämän UTZ-sertifiointijärjestelmän valvonta vuotaa pahasti. UTZ-sertifioiduilta tiloilta Norsunluurannikolta löytyi ulkomaalaistaustaisia lapsityöläisiä, jotka olivat mahdollisesti ihmiskaupan uhreja. Fazer ilmoitti käyvänsä tarkastamassa kaakaontoimittajiensa viljelmiä Norsunluurannikolla, mutta ei vaihtanut sertifiointia.[28]
Palmuöljy
Fazer käyttää RSPO-sertifioitua palmuöljyä. Sertifikaattia saa neljässä eri hintaluokassa. Halvimmillaan sen voi saada ostamatta samalla vastuullista palmuöljyä, jolloin yritys maksaa sertifikaatista nettihuutokaupassa, jonka tuotot menevät vastuullisen palmuöljyn tuottajalle. Fazer ei ole merkinnyt sertifikaattia ruokapakkauksiin.[37]
Fazer julkaisi vuonna 2014 vastuullisen palmuöljyn sitoumuksen, jonka tavoitteena on parantaa käytetyn palmuöljyn jäljitettävyyttä ja hankintaketjun läpinäkyvyyttä.[32]
Fazerin tuotteita
Edelleen myynnissä olevia Fazerin makeisia
Pihlaja (1895, vuoteen 1982 asti nimellä Pihlajanmarja)
Mignon (1896)
Kiss-Kiss (1897)
Fazer Liqueur Fills (1900)
Finlandia (alkujaan ilman sokerikuorrutusta tuotenimellä Kruunajaismarmeladi 1902)
Wienernougat (1904)
Geisha (1908) (Fazerin Parhaat -sekoituksessa nimellä Tokyo vuodesta 1981, suklaalevynä vuodesta 1962)
Orange (tuotenimellä Appelsiini 1910)
Islanti (1910)
Da Capo (1916)
Taloussuklaa (1917)
Eucalyptus (1919)
Fazerin Sininen (1922)
Lakta (1926)
Laku-Pekka (1927)
Avec (alkujaan tuotenimellä Ranskalaiset pastillit 1929)
Vihreät kuulat (1929, aiemmin nimellä Päärynäkuulat 1908)
Fazerin Parhain -makeissekoitus (1935)
Tosca (1936)
Dumle (tikkukaramellina Ruotsiin 1945, Suomeen 1985 tuotenimellä Tikkis; Suomeen toffeekaramellina 1988)
Pax (1947–1991, uudelleen tuotantoon vuonna 2007)
Marianne (Chymoksen tuote, 1949)
Rex (1950)
Fazerina (1953)
Amerikan pastillit (1953)
Jim (1958)
Fami (1960–1986, uudelleen tuotantoon vuonna 2007)
Pantteri (Chymoksen tuote, 1961)
Suffeli (1966)
Omar (Chymoksen tuote, 1966)
Fazermint (1969)
Merkkari (1973)[38]
Kismet (1974)
Tyrkisk Peber (1977)
Muita tunnettuja Fazerin brändejä
Amica-lounasravintolat
Oululainen-leipä
Puikula-leipä
Real-leipä
Tunnustukset
Fazer valittiin Suomen kolmanneksi maineikkaimmaksi yritykseksi tutkimusyhtiö T-Media Oy:n Luottamus&Maine-tutkimuksessa vuonna 2016.[39]
Lähteet
Aiheesta muualla
Jörn Donner: Fazer 100. Otava 1991. ISBN 9529029624
Luokka:Seulonnan keskeiset artikkelit
*
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Fazer |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
969,
1842,
2125,
2548,
2674,
3026,
3118,
3549,
3644
],
"plaintext_end_byte": [
953,
1841,
2095,
2527,
2673,
3005,
3102,
3548,
3616,
3683
]
} | لماذا تم سحب الثقة من الرئيسة الكورية السابقة باك غن ؟ | سحب الثقة عن باك غن هي | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
183
],
"minimal_answers_end_byte": [
336
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
سحب الثقة عن رئيسة كوريا الجنوبية باك غن هي(Impeachment of Park Geun-hye) هي اجراءات سياسية في كوريا الجنوبية تمت على خلفية تورطها في فضيحة فساد سياسي أدى الكشف عنها إلى مظاهرات شعبية ضخمة في البلاد. وفي 9 ديسمبر 2016، صوت المجلس النيابي في كوريا الجنوبية لصالح مشروع قانون لسحب الثقة عنها. انتقلت السلطة إلى رئيس الوزراء هوانج كيو آن، الذي يظل قائمًا بأعمال رئاسة الدولة لمدة أقصاها 180 يومًا تقرر خلالها المحكمة الدستورية الكورية مشروعية القانون الذي صادق عليه البرلمان. وأيدت المحكمة الدستورية عزلها في 10 مارس 2017 باجماع قضاتها الثمانية.[1]
الخلفية
في 2016 كُشف عن أن إحدى معاونات الرئيسة بارك جون هي، تشوي سون-سل، قد استغلت نفوذها من أجل طلب التمويل لاثنين من المؤسسات التي تتحكم بها وذلك من عدد من مجموعات الشركات الكورية الجنوبية المعروفة باسم تشيبول. اعتقلت الشرطة تشوي واعتذرت الرئيسة ثلاث مرات منذ أكتوبر 2016، إلا أن الاحتجاجات الضخمة ضدها لم تتوقف.[2]. استمرت الاحتجاجات ستة أسابيع وانخفضت نسبة التأييد الشعبي للرئيسة بارك إلى 4%،[3] ووفقًا لمجلة تايم، أشار استطلاع للرأي أن 78% من المستطلعة آرائهم يؤدون توجيه الاتهام للرئيسة.[4]
أخر الرؤساء الكوريين الذي واجه سحب الثقة كان الرئيس الأسبق روه مو-هيون في 2004، والذي ابطلت المحكمة الدستورية مشروع قانون عزله من البرلمان.[5]
قانون سحب الثقة
حصل مشروع قانون سحب الثقة على موافقة 234 نائبًا ورفضه 56. وكان نواب المعارضة والمستقلين البالغ عددهم 171 نائبًا قد هددوا باستقالة جماعية في حالة عدم إقرار القانون، وأمكن تمرير القانون بعد موافقة مجموعة من نواب الحزب الحاكم.[6]
ردود الفعل
وجهت باك غن هي خطابًا متلفزًا إلى الشعب بعد قرار البرلمان، قالت فيه:
استقبل المتظاهرون المطالبون بسحب الثقة عن الرئيسة بارك الموافقة على قانون سحب الثقة عنها بسرور بالغ، وقدر منظمو المسيرات مشاركة 800 ألف شخص في مسيرات احتفالية في سيئول يوم 10 أكتوبر.[2]
انظر أيضًا
عزل ديلما روسيف - عزل رئيسة البرازيل في 2016.
المراجع
تصنيف:2016 في كوريا الجنوبية
تصنيف:2017 في كوريا الجنوبية
تصنيف:أحداث ديسمبر 2016 في آسيا
تصنيف:أحداث فبراير 2017 في آسيا
تصنيف:أحداث مارس 2017 في آسيا
تصنيف:أحداث يناير 2017 في آسيا
تصنيف:سحب الثقة
تصنيف:سياسة في 2016
تصنيف:سياسة في 2017
تصنيف:فضائح 2017
تصنيف:فضائح سياسية في كوريا الجنوبية
تصنيف:فضائح 2016
تصنيف:محاكمات في ساسة
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AD%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%82%D8%A9%20%D8%B9%D9%86%20%D8%A8%D8%A7%D9%83%20%D8%BA%D9%86%20%D9%87%D9%8A |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
699,
1063,
1334,
2033,
2678,
3008,
3376,
3810,
4037,
4267,
4663,
4948,
5502,
6450,
6876,
7406,
8067,
8459,
8985,
9730,
10286,
10638,
11071,
11336,
11467,
11583
],
"plaintext_end_byte": [
698,
1062,
1324,
2032,
2677,
3007,
3356,
3809,
4036,
4241,
4650,
4947,
5501,
6449,
6875,
7405,
8066,
8458,
8984,
9729,
10285,
10637,
11063,
11316,
11454,
11556,
11685
]
} | berapakah jumlah kerajaan di India ? | India | indonesian | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Republik India (Hindi: भारत गणराज्य; Bhārat Gaṇarājya) adalah sebuah negara di Asia yang memiliki jumlah penduduk terbanyak kedua di dunia, dengan populasi lebih dari satu miliar jiwa, dan adalah negara terbesar ketujuh berdasarkan ukuran wilayah geografis. Jumlah penduduk India tumbuh pesat sejak pertengahan 1980-an. Ekonomi India adalah terbesar keempat di dunia dalam PDB, diukur dari segi paritas daya beli (PPP), dan salah satu pertumbuhan ekonomi tercepat di dunia. India, negara dengan sistem demokrasi liberal terbesar di dunia, juga telah muncul sebagai kekuatan regional yang penting, memiliki kekuatan militer terbesar, dan memiliki kemampuan senjata nuklir.
Terletak di Asia Selatan dengan garis pantai sepanjang 7.000km, dan bagian dari anak benua India, India merupakan bagian dari rute perdagangan penting, dan bersejarah. Dia membagi perbatasan dengan Pakistan, Republik Rakyat Tiongkok, Myanmar. Bangladesh, Nepal, Bhutan, dan Afganistan. Sri Lanka, Maladewa, dan Indonesia adalah negara kepulauan yang bersebelahan.
India adalah letak dari peradaban kuno seperti Peradaban Lembah Sungai Indus dan merupakan tempat kelahiran dari empat agama utama dunia: Hindu, Buddha, Jainisme, dan Sikhisme. Negara ini merupakan bagian dari Britania Raya sebelum meraih kemerdekaan pada 1947.
Ekonomi
India memiliki ekonomi yang berada dalam urutan ke-10 dalam konversi mata uang, dan ke-4 terbesar dalam PPP. Dia memiliki rekor ekonomi dengan pertumbuhan tercepat sekitar 8% pada 2003. Dikarenakan populasinya yang besar, namun pendapatan per kapita India berdasarkan PPP hanya AS$3.262, berada di urutan ke-125 oleh Bank Dunia. Cadangan pertukaran asing India sekitar AS$143 miliar. Mumbai merupakan ibu kota finansial negara ini, dan juga merupakan rumah dari Reserve Bank of India, dan Bursa Efek Mumbai. Meskipun seperempat dari penduduk India masih hidup di bawah garis kemiskinan, jumlah kelas menengah yang besar telah muncul karena cepatnya pertumbuhan dalam industri teknologi informasi.
Ekonomi India dulunya banyak tergantung dari pertanian, namun sekarang ini hanya menyumbang kurang dari 25% dari PDB. Industri penting lainnya termasuk pertambangan, petroleum, pengasahan berlian, film, tekstil, teknologi informasi, dan kerajinan tangan. Kebanyakan daerah industri India berpusat di kota-kota utamanya. Tahun-tahun belakangan ini, India telah muncul sebagai salah satu pemain terbesar dalam perangkat lunak, dan business process outsourcing, dengan pendapatan sekitar AS$17,2 miliar pada 2004–2005. Dan ada juga banyak industri skala kecil yang meyediakan lapangan kerja yang stabil bagi penduduk di kota kecil, dan pedesaan.
Meskipun India hanya menerima sekitar tiga juta pengunjung asing setiap tahun, pariwisata tetap penting tapi masih sumber pendapatan nasional yang belum berkembang. Pariwisata menyumbangkan 5,3 persen dari PDB India. Partner perdagangan utama India termasuk Amerika Serikat, Jepang, Republik Rakyat Tiongkok, dan Uni Emirat Arab.
Ekspor utama India termasuk produk pertanian, tekstil, batu berharga, dan perhiasan, jasa perangkat lunak, dan teknologi, hasil teknik, kimia, dan hasil kulit sedangkan komoditas impornya adalah minyak mentah, mesin, batu berharga, pupuk, kimia. Pada tahun 2004, total ekspor India berjumlah AS$69,18 miliar sedangkan impor sekitar AS$89,33 miliar.
Geografi dan cuaca
Seluruh negara-negara bagian India di utara, dan timur laut dibentuk oleh Banjaran Himalaya. Wilayah lainnya terdiri dari hamparan Indo-Gangetik yang subur. Di sebelah barat yang berbataskan Pakistan tenggara terdapat Gurun Thar. Semenanjung India di selatan hampir seluruhnya merupakan bagian dari hamparan Dekan (Deccan). Di kedua sisi hamparan ini terdapat dua banjaran pesisir yang berbukit-bukit, Ghats Barat, dan Ghats Timur.
India memiliki beberapa sungai besar seperti Sungai Gangga, Brahmaputra, Yamuna, Godavari, dan Krishna. Sungai-sungai tersebutlah yang menyebabkan suburnya hamparan-hamparan di sebelah utara India sehingga cocok untuk ditanam.
Cuaca India beragam, dari cuaca tropis di selatan hingga ke cuaca menengah di utara. Sebagian dari India yang terletak di pegunungan Himalaya memiliki cuaca tundra. India memperolehi hujannya dari monsun.
Pembagian Administratif
India dibagi kepada 28 negara bagian (yang kemudian dibagi kepada distrik), enam Wilayah Persatuan, dan Wilayah Ibu Kota Nasional Delhi. Negara-negara bagian memiliki pemerintah yang dilantik sendiri, sementara Wilayah-wilayah Persatuan diperintah seorang pengurus yang dilantik pemerintah persatuan (union government), meski beberapa di antaranya memiliki pemerintah yang dilantik.
Kebudayaan
Kebudayaan India penuh dengan sinkretisme[2], dan pluralisme budaya.[3] Kebudayaan ini terus menyerap adat istiadat, tradisi, dan pemikiran dari penjajah, dan imigran sambil terus mempertahankan tradisi yang sudah mapan, dan menyebarluaskan budaya India ke tempat-tempat lain di Asia.
Kebudayaan tradisional India memiliki hierarki sosial yang relatif ketat. Sejak usia dini, anak-anak diajari tentang peran, dan kedudukan mereka dalam masyarakat.[4] Tradisi ini diperkuat dengan kepercayaan kepada dewa-dewa, dan roh yang dianggap berperan penting, dan tak terpisahkan dari kehidupan mereka.[4] Dalam sistem kasta di India ditetapkan stratifikasi sosial, dan pembatasan dalam kehidupan sosial di anak benua India. Kelas-kelas sosial dibentuk oleh ribuan kelompok herediter yang mempraktikkan endogami, yang umum disebut jāti atau kasta.
Orang India sangat menghargai nilai-nilai kekeluargaan tradisional. Walaupun demikian, rumah-rumah di perkotaan sekarang lebih sering hanya didiami oleh keluarga inti. Hal ini disebabkan keterbatasan ekonomi, dan sosial untuk hidup bersama dalam sebuah keluarga besar. Di kawasan pedesaan masih umum dijumpai anggota keluarga dari tiga hingga empat generasi yang tinggal di bawah satu atap.[4] Masalah-masalah yang timbul dalam keluarga sering diselesaikan secara patriarkisme.[4] Mayoritas terbesar orang India menikah setelah dijodohkan oleh orang tua mereka atau anggota keluarga yang dituakan, namun dengan persetujuan pengantin pria, dan pengantin wanita.[5] Pernikahan dipandang sebagai ikatan seumur hidup,[5] dan angka perceraian sangat rendah.[6] Walaupun demikian, pernikahan dini masih merupakan tradisi yang umum.[7] Separuh dari populasi wanita India menikah sebelum mencapai usia 18 tahun yang merupakan usia dewasa menurut hukum.[8]
Masakan India mencakup berbagai masakan khas dari berbagai kawasan di India. Ciri khas masakan India adalah pemakaian bumbu serta rempah-rempah yang beraneka ragam. Makanan pokok orang India adalah beras (terutama di India selatan, dan timur), dan gandum di India bagian timur.[9] Rempah-rempah seperti merica aslinya berasal dari anak benua India. Cabai menjadi populer di India berkat diperkenalkan oleh orang Portugis.[10]
Pakaian tradisional berbeda-beda menurut daerahnya di India. Warna-warni, dan gaya pakaian tradisional bergantung pada berbagai faktor, terutama iklim. Pakaian berupa kain yang disampirkan merupakan gaya busana yang populer di India. Wanita mengenakan pakaian yang disebut sari, dan pria mengenakan pakaian yang disebut dhoti atau lungi. Pakaian dari kain yang dijahit juga populer, seperti salwar kameez yang dikenakan wanita. Pria mengenakan kurta berikut piyama, selain celana panjang, dan kemeja gaya Eropa yang juga populer.
Sebagian besar hari libur di India merupakan hari raya keagamaan. Walaupun demikian, di India juga terdapat hari raya sekuler yang dirayakan tanpa memandang kasta, dan kepercayaan. Hari raya yang dikenal di seluruh India, misalnya Diwali, Ganesh Chaturthi, Ugadi, Thai Pongal, Holi, Onam, Vijayadasami, Durga Puja, Idul Fitri, Bakr-Id, Natal, Buddha Jayanti, dan Vaisakhi.[11] India memiliki tiga hari nasional. Selain itu, India memiliki hari raya lainnya. Jumlah hari libur resmi antara 9 hingga 12 hari bergantung kepada masing-masing negara bagian. Kehidupan beragama merupakan bagian tidak terpisahkan dari kehidupan sehari-hari, dan bukan urusan pribadi.
Arsitektur India sangat melambangkan kebinekaan kebudayaan India. Sebagian di antaranya, termasuk monumen megah seperti Taj Mahal, dan bangunan berarsitektur arsitektur MughalMughal, dan India Selatan merupakan campuran dari tradisi kuno, dan beraneka ragam tradisi lokal dari berbagai wilayah di India, dan luar negeri. Arsitektur vernakular juga menunjukkan variasi regional yang mencolok.
Musik India mencakup berbagai jenis musik daerah, dan musik tradisional. Musik tradisional India secara garis besar dibagi menjadi dua jenis: musik tradisional Hindustani dari India Utara, Karnataka dari India Selatan, dan berbagai variasi darinya yang muncul di sebagai musik daerah di India. Musik filmi, dan musik rakyat India merupakan bentuk-bentuk musik pop yang telah menjadi bentuk musik daerah. Musik yang dibawakan kelompok baul berakar pada tradisi sinkretisme, dan merupakan contoh musik rakyat yang dikenal luas.
Tari India juga terdiri dari bentuk-bentuk tari klasik, dan tari rakyat. Di antara tari rakyat India yang dikenal luas, misalnya: bhangra dari Punjab, bihu dari Assam, chhau dari Benggala Barat, Jharkhand, dan sambalpuri dari Orissa, serta ghoomar dari Rajasthan. Akademi Musik, Tari, dan Drama Nasional India telah mengakui delapan bentuk tari sebagai tari klasik India. Di antara kedelapan tarian tersebut sebagian di antaranya dilengkapi narasi, dan dipengaruhi unsur-unsur mitologi Hindu. Kedelapan tari klasik India yang dimaksud adalah: bharatanatyam dari Tamil Nadu, kathak dari Uttar Pradesh, kathakali, dan mohiniyattam dari Kerala, kuchipudi dari Andhra Pradesh, manipuri dari Manipur, odissi dari Orissa, dan sattriya dari Assam.[12]
Teater di India memadukan musik, tari, dan dialog yang memakai skenario atau improvisasi.[13] Kisahnya sering didasarkan pada mitologi Hindu, namun sebagian di antaranya mengambil ide dari kisah percintaan abad pertengahan, sambil menyinggung peristiwa-peristiwa sosial, dan politik. Teater rakyat yang populer di India, misalnya: bhavai dari negara bagian Gujarat, jatra dari Benggala Barat, nautanki, dan ramlila dari India Timur, tamasha dari Maharashtra, burrakatha dari Andhra Pradesh, terukkuttu dari Tamil Nadu, serta yakshagana dari Karnataka.[14]
India memiliki industri film terbesar di dunia.[15] Bollywood memproduksi film-film Hindi yang laris. Industri film Bollywood berpusat di Mumbai, dan telah menjadi industri film paling produktif di dunia.[16] Selain Bollywood, film-film berbahasa Bengali, Kannada, Malayalam, Marathi, Tamil, dan Telugu juga didukung oleh industri film yang mapan.[17]
Bentuk-bentuk awal sastra India berbentuk sastra lisan yang kemudian dijadikan sastra tertulis.[18] Kesusastraan India mencakup karya-karya sastra Sanskerta, seperti bentuk awal Weda, epos Mahabharata, dan Ramayana, drama Sakuntala, puisi-puisi seperti Mahākāvya,[19] dan sastra Sangam dalam bahasa Tamil.[20] Di antara penulis India era modern terdapat sastrawan Rabindranath Tagore yang memenangi Hadiah Nobel tahun 1913.
Agama
Mayoritas penduduk di India beragama Hindu 80.46%, Islam 14.49%, Kristen 2.34%, Sikh 1.87%, dan sisanya Buddha 0.71%, Jain 0.41%, dan Yahudi. Sensus Penduduk India Tahun 2011 menunjukkan, jumlah penduduk India sudah mencapai 1,2 Milyar penduduk.
Jati diri nasional
Olahraga nasional – Hoki, dan Kriket
Hewan nasional – Harimau
Burung nasional – Merak
Bunga nasional – Teratai
Lihat pula
Hindustan
Asoka
Daftar negara di dunia
Daftar bandar udara di India
Daftar pulau di India
Referensi
Pranala luar
Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{en icon}} instead.
Kategori:Negara G20 | https://id.wikipedia.org/wiki/India |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
278,
881,
1366,
2014,
2525,
2983,
3295,
3558,
3879,
4169,
4591,
4944,
5362,
5826,
6116,
6986,
7313,
7676,
8006
],
"plaintext_end_byte": [
277,
826,
1365,
2013,
2494,
2982,
3294,
3557,
3849,
4168,
4590,
4933,
5361,
5825,
6115,
6937,
7312,
7675,
7975,
8147
]
} | Minkä yhtyeen Chuck Schuldiner perusti vuonna 1996? | Chuck Schuldiner | finnish | {
"passage_answer_candidate_index": [
0
],
"minimal_answers_start_byte": [
253
],
"minimal_answers_end_byte": [
267
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Charles Michael ”Chuck” Schuldiner (13. toukokuuta 1967 Long Island, New York – 13. joulukuuta 2001) oli yhdysvaltalainen muusikko. Hän oli vuonna 1983 perustamansa death metal -yhtye Deathin laulaja ja kitaristi. Vuonna 1996 Schuldiner perusti Control Denied -yhtyeen.
Schuldiner toimi Deathin pääasiallisena säveltäjänä ja johtohahmona käytännössä koko yhtyeensä olemassaolon ajan. Lisäksi Deathin pioneeriasema death metalin keskuudessa on vaikuttanut siihen, että Schuldineria on usein kutsuttu ”death metalin isäksi”.[1]
Schuldiner itse suhtautui suosioonsa hieman varauksellisemmin, ja omien sanojensa mukaan hän kertoikin, että: ”Ei minun ole syytä ottaa kunniaa koko tyylilajin keksimisestä. Olen vain tavallinen kaveri, joka soittaa bändissä, ja minusta Death on metallibändi.”[2]
Biografia
Varhainen elämä ja musiikki (1967–1983)
Chuck Schuldiner syntyi New Yorkin Long Islandilla 13. toukokuuta 1967, josta hänen perheensä muutti pian Floridaan. Hänen isänsä oli aikoinaan Itävallasta Yhdysvaltoihin muuttanut juutalainen, ja hänen äitinsä oli kristitty yhdysvaltalainen. Vaikka Chuck oli kriittinen uskontoja kohtaan, hän piti itseään hengellisenä ihmisenä, ja oli ylpeä sekä juutalaisista että kristillisistä juuristaan.[3] Perheeseen kuuluivat myös Chuckin isoveli Frank ja isosisko Bethann.
Schuldiner aloitti kitaransoiton yhdeksänvuotiaana hänen veljensä Frankin kuoltua auto-onnettomuudessa. Hän otti soittotunteja noin vuoden ajan akustisella kitaralla, muttei innostunut soittamisesta, ja olikin jo valmis lopettamaan tyystin. Vasta saatuaan sähkökitaran alkoi Schuldiner harjoitella soittoa toden teolla. Hän saattoi viettää koko viikonlopun huoneessaan tai kotitalonsa autotallissa harjoittelemassa. Innostuksen kasvaessa Schuldinerin suhde aikaa vievän koulun ja rakkaan harrastuksen välillä alkoi kiristyä. Hän päätti lopettaa koulun kesken, vaikka saikin hyviä arvosanoja, ja tätä hän katuikin myöhemmin.[4]
Schuldinerin varhaisia vaikutteita olivat muun muassa Iron Maiden ja Kiss. Hieman myöhemmin hän alkoi kiinnostua entistä raskaammasta musiikista, ja tällöin hän kuunteli yhtyeitä kuten Slayer, Possessed, Mercyful Fate ja Metallica (myöhempi Death-tuotanto on saanut hänen mukaansa vaikutteita myös sellaisilta yhtyeiltä kuten Watchtower ja Queensrÿche). Schuldinerin äidin, Janen mukaan hän piti kuitenkin kovasti myös bluesista, jazzista ja klassisesta musiikista.
Varhainen Death (1983–1987)
Vuonna 1983 Schuldiner (kitara) perusti ystäviensä Rick Rozzin (kitara) ja Kam Leen (rummut ja laulu) kanssa yhtyeen nimeltään Mantas. Nimensä yhtye lainasi brittiläisen Venom-yhtyeen kitaristin pseudonyymistä. Yhtye ei saanut mainittavaa jalansijaa kotikaupungissaan Orlandossa, ja yhtye sai melko nuivaa kritiikkiä raskaaseen metalliin tottumattomista Orlandon musiikkiympyröistä. Pian yhtye hajosi, ja Schuldiner alkoi etsiä uutta kokoonpanoa.
Schuldinerin tie vei muun muassa Kaliforniaan, jossa vaikutti muun muassa yksi death metalin pioneeriyhtyeistä, Possessed. Schuldiner ei onnistunut lukuisista yrityksistä huolimatta löytämään pysyvää kokoonpanoa, jolla olisi ollut samanlaiset musiikilliset suuntaumukset kuin Schuldinerilla itsellään.
Vuonna 1986 tammikuussa Schuldiner liittyi väliaikaisesti kitaristiksi kanadalaiseen Slaughter-yhtyeeseen. Pian hän kuitenkin erosi yhtyeestä havaittuaan ettei päässyt toteuttamaan musiikillisia visioitaan mielensä mukaisesti toisten johtamissa yhtyeissä.
Schuldinerin tie vei takaisin Floridaan, jossa Massacre-nimisessä yhtyeessä vaikutti muun muassa hänen entinen yhtyetoverinsa Rick Rozz. Schuldinerin ehdotuksesta yhtyeen nimi muutettiin Deathiksi, ja tämän kokoonpanon tiimoilta julkaistiin yhtyeen parhaiten menestynyt demo Mutilation.
Nousu suosioon (1988–1991)
Scream Bloody Goren suosio vaikutti siihen, että death metal -yhtyeitä alkoi ilmaantua suuret määrät ympäri maailmaa, etenkin Yhdysvalloissa, Britanniassa ja Skandinaviassa. Hänen lisäkseen ainoana muusikkona levyllä oli death metal -yhtye Autopsysta tuttu henkilö Chris Reifert.
Vuonna 1988 julkaistulla Leprosy-albumilla Chuck osoitti olevansa kehittynyt sekä soittajana, säveltäjänä että sanoittajana, ja tätä kulkusuuntaa hän tuli jatkamaan uransa loppuun saakka. Vuonna 1990 julkaistulla Spiritual Healing -albumilla hänen sanoituksensa alkoivat vanhan koulukunnan death metalin väkivaltaisten ja satanististen sanomien sijaan käsitellä yhteiskunnallisia ja jopa filosofisia aiheita.
Schuldinerin välit muuhun yhtyeeseen kiristyivät, kun he Schuldinerin vastalauseista huolimatta päättivät lähteä kiertueelle Eurooppaan. Tämä vaikutti ratkaisevasti siihen, että Schuldiner päätti jatkossa käyttää Deathissa ainoastaan sessio- ja kiertuemuusikoita, pitäen itseään yhtyeen ainoana ”virallisena” jäsenenä.
1990-luku
Muiden jäsenten toimista tuohtunut Schuldiner jäi Floridaan työstämään materiaalia seuraavalle Death-albumille, sessiomuusikoiksi hän löysi tuolloin vielä ilman levytyssopimusta olleesta Cynic-yhtyeestä erittäin taitavat soittajat, nimittäin kitaristi Paul Masvidalin ja rumpali Sean Reinertin. Bassoon tarttui niin ikään virtuoosimainen Steve DiGiorgio, joka oli soittanut muun muassa yhtyeessä Sadus.
Tämä kokoonpanon tiimoilta julkaistu albumi Human oli Deathin tuohonastisesta tuotannosta selkeästi teknisin, parhaiten tuotettu ja viimeistellyimmän oloinen levytys. Human-levyltä lähtien Schuldiner alkoi myös säveltämään kaiken materiaalin itse, muiden muusikoiden osallistuessa lähinnä vain kappaleiden sovituksiin. Seuraava albumi, vuonna 1993 julkaistu Individual Thought Patterns jatkoi samaa tyyliä ja kasvatti yhtyeen suosiota entisestään.
Vuonna 1994 Schuldiner osallistui Voodoocult -nimisen ”all star” -yhtyeen albumin Jesus Killing Machine tekoon. Seuraavana vuonna julkaistu Death-albumi, Symbolic, osoitti Schuldinerin pystyvän yhä progressiivisemman, tunteellisemman ja älykkäämmän death metalin säveltämiseen.
Symbolicin jälkeen Schuldiner alkoi kiinnostua myös muunlaisesta metallimusiikista. Hän kokosi jälleen kerran ympärilleen osaavia muusikoita, joiden kanssa hän perusti Control Denied -yhtyeen. Tämän yhtyeen kanssa Schuldiner saattoi työstää materiaalia, joka muistutti runsaasti Deathin myöhempien aikojen tuotantoa muttei välttämättä olisi sopinut itse Death-albumille. Hän sopi levytyssopimuksen Nuclear Blastin kanssa, mutta suostui tekemään vielä yhden Death-levyn. Deathin joutsenlauluksi jäänyt, vuonna 1998 julkaistu The Sound of Perseverance oli yhtyeen tuotannosta kenties progressiivisin ja viimeistellyimmän oloinen levy, huolimatta siitä, että Schuldiner oli jo lopettamassa yhtyeen toiminnan. Control Deniedin esikoislevy The Fragile Art of Existence näki päivänvalon vuonna 1999.
Sairastuminen ja viimeiset vuodet (1998–2001)
Schuldiner alkoi toukokuussa 1999 tuntea epämiellyttävää kipua niskassaan, jonka hän luuli johtuvan hermoratojen vaurioitumisesta. Hän oli osittain oikeassa, mutta hermokipujen aiheuttajana oli pahanlaatuinen aivokasvain, gliooma. Välittömästi diagnoosin jälkeen aloitettu sädehoito taltutti kasvaimen pahenemisen.
Tammikuussa 2000 tehdyssä leikkauksessa poistettiin loput Schuldinerin niskassa olevasta kasvaimesta, mutta leikkauksista ja sädehoidosta aiheutuneet laskut olivat liian kalliita hänen perheensä maksettavaksi. Hyväntekeväisyyskonserttien, lahjoitusten ja Schuldinerin äidin ahkeran keräystyön ansiosta rahaa saatiin kuitenkin kokoon noin 70000 dollaria.
Hänen äitinsä omistaa oikeudet Chuck Schuldinerin musiikkiin, mukaan lukien vielä julkaisemattomaan materiaaliin, jonka parissa Schuldiner työskenteli ennen kuolemaansa. Loppusyksystä 2001 sairastelemisen heikentämä Schuldiner sai keuhkokuumeen, johon hän kuoli 13. joulukuuta 34-vuotiaana.
Lähteet
Aiheesta muualla
Luokka:Yhdysvaltalaiset metallimusiikin laulajat
Luokka:Yhdysvaltalaiset kitaristit
Luokka:Vuonna 1967 syntyneet
Luokka:Vuonna 2001 kuolleet
| https://fi.wikipedia.org/wiki/Chuck%20Schuldiner |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
273,
781,
1023,
1073
],
"plaintext_end_byte": [
272,
773,
1016,
1072,
1095
]
} | Gowee ana rangi ngapi? | Gowee | swahili | {
"passage_answer_candidate_index": [
1
],
"minimal_answers_start_byte": [
298
],
"minimal_answers_end_byte": [
314
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
Gowee au kore ni ndege wa jenasi Corythaixoides katika familia Musophagidae. Jina lako linatoka sauti yao inayosikika kama “gwee” au “gowee” (Waingereza wasikia "go-away" na huitwa ndege hawa Go-away-bird). Huitwa shorobo pia kama spishi nyingine za Musophagidae.
Ndege hawa wana rangi ya kijivu na nyeupe na wana kishungi kirefu. Wanatokea Afrika chini ya Sahara. Hawawezi kupuruka vizuri sana lakini hukimbia juu ya matawi ya miti. Hula matunda hasa na majani na maua pia, na mara chache hukamata wadudu na koa. Hujenga tago lao kwa vijiti katika mti mwenye miiba, kama spishi ya Vachellia (mgunga) au Balanites (mjunju), na jike hutaga mayai 1-4 lakini 3 kwa kawaida. Vinda wakitoka kwa mayai, wanapambwa na malaika mazito na macho yao ni wazi tayari au karibu.
Spishi
Corythaixoides concolor, Shorobo au Gowee Kijivu (Grey Go-away Bird)
Corythaixoides leucogaster, Shorobo au Gowee Tumbo-jeupe (White-bellied Go-away Bird)
Corythaixoides personatus, Shorobo au Gowee Uso-mweusi (Bare-faced Go-away Bird)
Picha
Gowee kijivu
Gowee tumbo-jeupe
Gowee uso-mweusi
Jamii:Shorobo na jamaa | https://sw.wikipedia.org/wiki/Gowee |
{
"plaintext_start_byte": [
3,
1363,
2158,
2927,
3974,
5048,
6231,
7592,
7890,
8488,
8605,
9001,
9250,
9779
],
"plaintext_end_byte": [
1260,
2113,
2902,
3933,
5047,
6230,
7591,
7869,
8487,
8604,
8974,
9140,
9778,
10560
]
} | পৃথিবীতে কোথায় সবচেয়ে বেশি জীবাশ্ম জ্বালানি উৎপাদিত হয় ? | জীবাশ্ম জ্বালানি | bengali | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
জীবাশ্ম জ্বালানি হল এক প্রকার জ্বালানি যা অবাত পচন প্রক্রিয়ায় তৈরি হয়। মৃত গাছের পাতা, মৃতদেহ ইত্যাদি জীবনের উপাদান হাজার হাজার বছর ধরে মাটির নিচে চাপা পড়ে এ জ্বালানি তৈরি হয়।[1] এ প্রক্রিয়ায় জ্বালানি তৈরি হতে মিলিয়ন বছর লাগে, সাধারণত ৬৫০ মিলিয়ন বছর।[2] জীবাশ্ম জ্বালানিতে উচ্চ পরিমাণে কার্বন থাকে। কয়লা, প্রাকৃতিক গ্যাস, খনিজ তেল ইত্যাদি জীবাশ্ম জ্বালানি।[3] জীবাশ্ম জ্বালানি পৃথিবীর সকল জায়গায় পাওয়া যায় না। যে দেশে পাওয়া যায় তার ওপর অন্যান্য দেশ নির্ভর করা।[4]
প্রধান প্রধান জীবাশ্ম জ্বালানি
কয়লা
জীবাশ্ম জ্বালানির মধ্যে কয়লার ব্যবহার সবচেয়ে বেশি। কয়লা একটি জৈব পদার্থ। পৃথিবীতে একসময় অনেক গাছপালা ছিল। বিভিন্ন প্রাকৃতিক বিপর্যয়ে ও প্রাকৃতিক পরিবর্তনে সেই সব গাছপালা মাটির নিচে চাপা পড়ে যায় এবং জমতে থাকে। গাছের পাতা ও কান্ড রাসায়নিক পরিবর্তনের ফলে কয়লায় পরিণত হয়।
প্রাকৃতিক গ্যাস
প্রাকৃতিক গ্যাস শক্তির একটি অতি পরিচিত উৎস। প্রাকৃতিক গ্যাস পাওয়া যায় ভূগর্ভে। পৃথিবীর অভ্যন্তরের প্রচন্ড চাপ ও তাপ এই উপাদান সৃষ্টির প্রধান কারণ। পেট্রোলিয়াম কূপ থেকেও প্রাকৃতিক গ্যাস পাওয়া যায়। এই গ্যাসের প্রধান উপাদান মিথেন। প্রাকৃতিক গ্যাসের শতকরা ৬০-৯৫ ভাগ হল মিথেন।
খনিজ তেল
পেট্রোলিয়াম একটি ল্যাটিন শব্দ। এই শব্দটি এসেছে দুটি ল্যাটিন শব্দ পেট্রো ও অলিয়াম মিলে। 'পেট্রো' অর্থ পাথর ও 'অলিয়াম' শব্দের অর্থ তেল। অর্থাৎ পেট্রোলিয়াম শব্দের অর্থ পাথরের তেল। টারশিয়ারি যুগে অর্থাৎ আজ থেকে ৫-৬ কোটি বছর পূর্বে পাথরের স্তরে স্তরে গাছপালা ও সামুদ্রিক প্রাণী জমা পড়ে। কালে কালে তারাই খনিজ তেলে পরিণত হয়। আজকের স্থলভাগের অনেকটাই পূর্বে সমুদ্রের অন্তর্গত ছিল।
প্রয়োজনীয়তা
তাপবিদ্যুৎ কেন্দ্রের প্রধান উপাদান কয়লা। কয়লা পুড়িয়ে সরাসরি তাপ পাওয়া যায়। এটি একটি অতি পরিচিত জ্বালানি। তবে জ্বালানি হিসেবে ব্যবহার ছাড়াও এর আরো নানা ব্যবহার রয়েছে। কয়লা থেকে অনেক প্রয়োজনীয় উপাদান পাওয়া যায়। এদের মধ্যে রয়েছে কোলগ্যাস, আলকাতরা, বেনজিন, অ্যামোনিয়া, টলুয়িন প্রভৃতি। রান্না করতে ও বাষ্পীয় ইঞ্জিন চালাতে ব্যবহৃত হয় কয়লা।
একসময় কয়লা পানি পরিশোধনের জন্য ব্যবহৃত হত।[5]
প্রাকৃতিক গ্যাস একসময় একটি অপ্রয়োজনীয় পদার্থ হিসেবে চিহ্নিত হত, যা পেট্রোলিয়ামের সাথে উৎপাদিত হত। তবে বর্তমানে এটি একটি অত্যন্ত প্রয়োজনীয় পদার্থ।[6] বাংলাদেশসহ বিশ্বের অন্যান্য অনেক দেশে প্রাকৃতিক গ্যাসের ব্যবহার খুবই ব্যাপক। এর প্রধান ব্যবহার জ্বালানি হিসেবে। রান্নার কাজে এর ব্যবহার রয়েছে। তবে সিলিন্ডারে করে যে গ্যাস সরবরাহ করা হয় তা প্রধানত বিউটেন। অনেক সার কারখানায় এর ব্যবহার রয়েছে। তাপবিদ্যুৎ কেন্দ্রেও এর ব্যবহার রয়েছে।
শক্তির অন্যতম পরিচিত উৎস খনিজ তেল বা পেট্রোলিয়াম।[7] বর্তমান সভ্যতায় এর ব্যবহার অনেক ব্যাপক। গ্রামের কুঁড়েঘর থেকে শুরু করে আধুনিক সভ্যতার পরিবহন ব্যবস্থা-সর্বত্রই এর অবদান রয়েছে। পেট্রোলিয়াম থেকে নিষ্কাশিত তেল পেট্রোল। পাকা রাস্তার ওপর দেয়া পিচ্, কেরোসিন ও চাষবাসের জন্য এর ব্যবহার উল্লেখযোগ্য। তবে এর প্রধান ব্যবহার জ্বালানি হিসেবে। পেট্রোলিয়ামজাত পণ্যের প্রধান ব্যবহার তড়িৎ ও যান্ত্রিক শক্তির উৎপাদনে। পেট্রোলিয়াম থেকে আরো পাওয়া যায় নানান রকম প্রসাধনী যেমনঃ ক্যাশমিলন, পলিয়েস্টার, টেরিলিন।
ঊনবিংশ শতাব্দি থেকে খনিজ তেলের বাণিজ্যিক উৎপাদন শুরু হয় এবং তা ব্যবহৃত হয় তিমি মাছের তেলের পরিবর্তে।[8]
পরিমাণ
প্রাথমিক শক্তির উৎস হচ্ছে মাটির নিচ থেকে পাওয়া বিভিন্ন জ্বালানি। এই জ্বালানির সবচেয়ে প্রয়োজনীয় উৎস হল কার্বন নির্ভর জ্বালানি। ২০০২ সাল নাগাদ কয়লা, খনিজ তেল, প্রাকৃতিক গ্যাস-এর উৎপাদন ছিল প্রায় (৩৪.৯+২৩.৫+২১.২) মিলিয়ন টন।
২০০৫-০৬ সাল পর্যন্ত সঞ্চিত পরিমাণ (প্রমাণিত)
কয়লা: ৯০৫ বিলিয়ন মেট্রিক টন [9]
খনিজ তেল: ১১১৯ বিলিয়ন ব্যারেল থেকে ১৩১৭ বিলিয়ন ব্যারেল [10]
প্রাকৃতিক গ্যাস: ৬১৮৩-৬৩৮১ ট্রিলিয়ন কিউবিক ফুট[11]
এতে চলবেঃ
কয়লা: ১৪৮ বছর
খনিজ তেল: ৬১ বছর
প্রাকৃতিক গ্যাস: ৪৩ বছর
জীবাশ্ম জ্বালানির ব্যবহার ও পরিবেশ দূষণ
জীবাশ্ম জ্বালানি ব্যবহারে পরিবেশ দূষণ খুব বেশি ঘটে। একটি পরিসংখ্যান থেকে দেখা গেছে কয়লা থেকে তাপবিদ্যুৎ কেন্দ্রে তড়িৎ আহরণে কর্মীদের মৃত্যুর হার পারমাণবিক রিয়াক্টরে কর্মীর মৃত্যুর হারের সমান।
গাড়ি, এরোপ্লেন, জাহাজ ও ট্রেন চালাতে যে জ্বালানি ব্যবহৃত হয় তা প্রধানত জীবাশ্ম জ্বালানি (খনিজ তেল ও প্রাকৃতিক গ্যাস)। মোটর গাড়ি ও কলকারখানা থেকে নির্গত ধোঁয়া পরিবেশ দূষিত করে। এছাড়া কার্বন ডাইঅক্সাইড-এর পরিমাণ আশঙ্কাজনকভাবে বেড়ে যায়। এছাড়া ঐ অঞ্চলের জীববৈচিত্রের ওপরও তা প্রভাব ফেলে।[12]
তথ্যসূত্র
আরো দেখুন
বিষয়শ্রেণী:জীবাশ্ম জ্বালানি
| https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AE%20%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF |
{
"plaintext_start_byte": [
2,
2394,
2916,
3096,
3169,
3587,
3654,
4650,
4913,
5330,
5459,
5600,
6595,
7421,
9123,
11412
],
"plaintext_end_byte": [
2393,
2898,
3084,
3153,
3571,
3641,
4638,
4897,
5314,
5442,
5587,
6583,
7388,
9089,
11334,
11485
]
} | هل توجد قواعد عسكرية فرنسية في جيبوتي؟ | قائمة الدول التي لها قواعد عسكرية في الخارج | arabic | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
تتضمن المقالة التالية قائمة بالقواعد العسكرية حسب الدول. يمكّن إنشاء قواعد عسكرية في الخارج للدولة فرض القوة، على سبيل المثال، القيام بحرب استطلاعية، وبالتالي التأثير على الأحداث في الخارج. تستخدم القواعد العسكرية أحياناً كمناطق تجمّع عسكرية أو للدعم اللوجستي و\أو الاتصالات و\أوللدعم الاستخباراتي، وذلك حسب حجم القاعدة وبنيتها التحتية. أدت العديد من الصراعات في التاريخ الحديث إلى أن تنشيء القوى العظمى قواعد عسكرية في الخارج بأعداد كبيرة، وساهمت هذه القواعد العسكرية الخارجية في تحقيق مكاسب سياسية وعسكرية لدولها. أسست الإمبراطورية البريطانية وقوى استعمارية أخرى قواعد عسكرية ما وراء البحار في العديد من مستعمراتها أثناء الحرب العالمية الأولى والحرب العالمية الثانية، وكانت ذات فائدة وساهمت في الحصول على حقوق استخدام المرافق عند الحاجة لأسباب استراتيجية. في وقتٍ ما، كان إنشاء محطات فحم لتزويد السفن البحرية أمراً هاماً. أثناء الحرب الباردة، أسست الولايات المتحدة والاتحاد السوفيتي قواعد عسكرية ضمن مجالات نفوذهما، وسعيا بنشاط لفرض النفوذ. في السنوات الأخيرة، أدت الحرب على الإرهاب إلى إنشاء العديد من القواعد العسكرية الأجنبية في الشرق الأوسط.
انخفض عدد القواعد العسكرية الإجمالي في الخارج منذ عام 1945؛ لكن لا تزال فرنسا وروسيا والمملكة المتحدة والولايات المتحدة تمتلك قواعد عسكرية خارجية أو تستخدم عدد كبير منها. كما توجد بعض القواعد الصغيرة خارجياً تديرها باكستان والصين وإيطاليا واليابان وتركيا.
الولايات المتحدة الأمريكية هي أكبر دولة مشغّلة لقواعد عسكرية في الخارج. حيث تملك 38 قاعدة عسكرية تضطلع هذه القواعد بواجبات كالخدمة الوطنية والحماية وحماية المدنيين. أما أكبر القواعد العسكرية الأمريكية من حيث عدد الأفراد فكانت قاعدة رامشتين إيه بي في ألمانيا وكانت تضم 9200 شخص.[1]
أستراليا
الإمارات العربية المتحدة - قاعدة المنهاد الجوية تستخدم للعمليات الاسترالية في الشرق الأوسط.
الصين
- "military supporting facilities" near أوبوك[2][3]
ألمانيا
فرنسا - Jägerbataillon 291 (جزء من اللواء الفرنسي الألماني) في إكيرتش (الراين الأسفل)
الولايات المتحدة - تمتلك ألمانيا مرافق تدريب طائرات في قاعدة هولومان الجوية في نيومكسيكو وفي نافان إير ستيشن بينساكولا في فلوريدا (قاعدة تدريب)[4]
اليونان
قبرص - القوة الهيلينية في قبرص
فرنسا
جيبوتي - Les forces françaises stationnées à Djibouti (FFDj)[5][6]
غويانا الفرنسية (France) - Les forces armées en Guyane (FAG)[5][6]
بولينزيا الفرنسية (France) - Les forces armées en Polynésie française (FAPF)[5][6]
الغابون - Les éléments français au Gabon (EFG)[5][6]
ألمانيا - Brigade franco-allemande (former Forces françaises en Allemagne): HQ and logistic battalion at Robert Schuman Barracks in Müllheim
ساحل العاج - Les forces françaises en Côte d’Ivoire (FFCI)[5][6]
مارتينيك (France) - Les forces armées aux Antilles (FAA)[5][6]
كاليدونيا الجديدة (France) - Les forces armées en Nouvelle Calédonie (FANC)[5][6]
لا ريونيون ومايوت (France) - Les forces armées dans la zone Sud de l’océan Indien (FAZSOI)[5][6]
السنغال - Les éléments français au Sénégal (EFS)[5][6]
الإمارات العربية المتحدة - معسكر السلام[5][6]
الهند
- a Coastal Surveillance Radar (CSR) station[7]
- Indian Overseas Military Base at Assumption Island (IOMB Assumption Island)[8][9][10]
- قاعدة فارخور الجوية، أول قاعدة عسكرية للهند في الخارج[11][12]
إيطاليا
الإمارات العربية المتحدة - قوة العمل الجوية[13]
جيبوتي - BMNS-Base Militare Nazionale di Supporto (قاعدة الدعم الوطني العسكرية) - 300 موظف.[14][15]
الولايات المتحدة- قاعدة شيبرد الجوية (قاعدة تدريب)
الولايات المتحدة- قاعدة إغلين الجوية (قاعدة تدريب)
اليابان
جيبوتي - Established in 2011, Japan's الجيش الجيبوتي (DAPE) protects shipping from piracy[16]
باكستان
- 1,180 personnel in تبوك and other bases in permanent training and advisory roles, under a 1982 agreement.[17][18][19][20]
روسيا
- Russian 102 Military Base in غيومري and the Russian 3624 Airbase in مطار إيريبوني near يريفان
- Hantsavichy Radar Station؛ Vileyka naval communication centre & 61 Fighter Airbase
- القاعدة العسكرية الروسية الرابعة في أوسيتيا الجنوبية والقاعدة العسكرية الروسية السابعة في أبخازيا[21]
- محطة بلخاش للرادار؛ Sary Shagan range؛ مركز بايكونور الفضائي
- قاعدة كانت الجوية ومركز الاتصالات البحري 338
- تحتفظ روسيا بقوة مهام كبيرة في منطقة ترانسنيستريا المعترف بها جزئياً لأهداف حفط السلام وحراسة مستودع للأسحلة تم إيقاف تشغيله[22]
- مرفأ طرطوس؛ قاعدة حميميم[23]
- القاعدة العسرية 201
- (de jure Ukraine) - أسطول البحر الأسود
- Cam Ranh Base
تركيا
- أذربيجان - المباني والمنشآت في بلدة غيزيل شيرغ العسكرية، وثمة مبنى واحد يقع في المطار في منطقة حاجي زين العابدين تاغييف.[24]
- قبرص الشمالية (متنازع عليها قبرص) - قيادة قوة السلام التركية القبرصية
- كردستان العراق (العراق) - قاعدة تتضمن 2000 موظف.[25]
- قطر - قاعدة تتضمن 3000 موظف.[26][27][28]
- الصومال - قاعدة تتضمن 200 موظف (قد يزيد عددهم إلى 1000).[29]</ref>
- سوريا - قواعد في مناطق الباب (سوريا)، الراعي، أخترين، جرابلس، تل رفعت عدد الموظفين فيها غير معروف.[30]
المملكة المتحدة
(UK) - RAF Ascension Island؛ UK-US استخبارات الإشارات station[6]
- إتش إم إس الجفير (NSF)[31][32]
- وحدة التدريب والدعم العسكري البريطانية في بليز[6][33]
(بريطانيا) - فوج برمودا الملكي[34]
(بريطانيا) - القوات البريطانية في أقاليم المحيط الهندي البريطانية: قاعدة دييغو غارسيا للعمليات المشتركة الدائمة[6][35]
- British Forces Brunei: Brunei Garrison[6][36]
- وحدة تدريب الجيس البريطاني في سوفيلد[6][37]
- القوات البريطانية القبرصية
(UK) - إبيسكوبي كانتونمنت؛ RAF Akrotiri؛ Alexander Barracks؛ Ayios Nikolaos Station؛ Dhekelia Airfield؛ ؛ Nightingale Barracks[35]
قبرص - RAF Troodos
(UK) - القوات البريطانية في جزر جنوب المحيط الأطلسي: قاعدة جبل بليزنت الجوية؛ RAF Mount Byron؛ RAF Mount Alice؛ Mare Harbour؛ Falkland Islands Defence Force[6][35]
- القوات البريطانية في ألمانيا: Westfalen Garrison[38]
(UK) - القوات البريطانية في جبل طارق: سرب جبل طارق؛ القوة الجوية الملكية في جبل طارق؛ فوج جبل طارق الملكي[6][35]
- وحدة التدريب العسكري البريطانية في كينيا[6][39]
(بريطانيا) - قوة الدفاع الملكية في مونتسيرات
- British Gurkhas Nepal[6][40]
- مفرزة البحرية (البحرية الملكية)[6][41]
- وحدة العديد الجوية[42]
الولايات المتحدة
- معسكر دواير؛ القاعدة العسكرية المتقدمة في دلهي؛ القاعدة التشغيلية المتقدمة في غيرونيمو؛ Firebase Fiddler's Green
- باين غاب
- القاعدة البحرية الأمريكية البحرين؛ قاعدة الشيخ عيسى الجوية
- قاعدة تشيفريس الجوية؛ قاعدة كلين بروغيل الجوية
- مفرزة الدعم البحري الأمريكية في ساو باولو
(UK) - وحدة الدعم البحري في دييغو غارسيا
- Aitos Logistics Center؛ قاعدة بيزمير الجوية؛ قاعدة غراف إغناتيفو الجوية؛ Novo Selo Range
- قاعدة غوانتانامو
- معسكر ليمونييه
- US Army installations in Germany؛ Panzer Kaserne؛ Ramstein Air Base؛ Spangdahlem Air Base
- Naval Support Activity Souda Bay[43]
(الدنمارك) - قاعدة ثول الجوية
- قاعدة سوتو كانو الجوية
- ميناء حيفا (أسطول الولايات المتحدة السادس)؛ Dimona Radar Facility
- Caserma Del Din؛ Caserma Ederle؛ Darby Military Community؛ القاعدة البحرية الجوية في سيغونيلا؛ Naval Support Activity Naples؛ قاعدة أفيانو الجوية
- القوات الأمريكية في اليابان
[lower-alpha 1] - معسكر بوندستيل
- قاعدة علي السالم الجوية؛ معسكر عريفجان؛ معسكر بيوري؛ قاعدة الكويت البحرية
- Volkel Air Base
- 426 Air Base Squadron at Sola Air Station
- RAFO Masirah؛ RAFO ولاية ثمريت (SouOman) [44]
- قاعدة لاجيس فيلد
- قاعدة العديد الجوية
- البعثة الجوية الأمريكية 64
- Paya Lebar Air Base
- United States Forces Korea
- Morón Air Base؛ Naval Station Rota
- قاعدة إنجرليك الجوية؛ قاعدة إزمير الجوية
- قاعدة الظفرة الجوية؛ ميناء جبل علي؛ قاعدة الفجيرة البحرية
- RAF Alconbury؛ RAF Croughton؛ RAF Fairford؛ RAF Lakenheath؛ سلاح الجو الملكي مينويث هيل؛ RAF Mildenhall
ملاحظات
المراجع
وصلات خارجية
(www.youtube.com)
تصنيف:التدخل العسكري
تصنيف:قوائم عسكرية
| https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%A6%D9%85%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%20%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%8A%20%D9%84%D9%87%D8%A7%20%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%AF%20%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%A9%20%D9%81%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC |
{
"plaintext_start_byte": [
3,
974,
1387,
2398,
4807,
5920,
7072,
10653,
12625,
13808,
15063,
16532,
18087,
20442,
22486,
23638,
24784,
26204,
28419,
38030,
38649,
39639,
40174,
41957,
43361,
44796,
45771,
46970,
47401,
48570,
49794,
49968,
50899,
51108,
51346,
52456,
53018,
53972,
55924,
57904,
60394,
61331,
62933,
63535,
65658,
67681,
67974,
68650,
69425,
71495
],
"plaintext_end_byte": [
973,
1386,
2397,
4806,
5827,
7071,
10652,
12624,
13807,
14997,
16531,
18086,
20441,
22424,
23637,
24783,
26203,
28335,
37953,
38648,
39638,
40173,
41956,
43360,
44794,
45770,
46969,
47400,
48537,
49793,
49967,
50898,
51107,
51345,
52455,
53017,
53898,
55923,
57903,
60393,
61330,
62932,
63489,
65557,
67680,
67973,
68606,
69371,
71457,
71730
]
} | థేమ్స్ నది పొడవు ఎంత ? | భూమిని కొలవడం | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
భూమిని కొలవడం లేదా భూభాగాన్ని కొలవడం (ఆంగ్లం: Surveying) అనేది రెండు ప్రదేశాల మధ్య దూరాన్ని మరియు వాటి మధ్య వైశాల్యాన్ని మరియు కోణాలను కచ్చితంగా గుర్తించే ప్రక్రియ మరియు శాస్త్రం. ఈ బిందువులు సాధారణంగా భూమి ఉపరితలంపై ఉంటాయి మరియు వీటిని తరచూ యజమాన్యం లేదా ప్రభుత్వ అవసరాల కోసం భూభాగ రేఖాచిత్రాలను రూపొందించడానికి మరియు సరిహద్దులను ఏర్పాటు చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు.
వారి లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి, సూత్రగ్రాహులు జ్యామితి, ఇంజినీరింగ్, త్రికోణమితి, గణితశాస్త్రం, భౌతికశాస్త్రం మరియు న్యాయ శాస్త్ర అంశాలను ఉపయోగిస్తారు.
అమెరికన్ కాంగ్రెస్ ఆన్ సర్వేయింగ్ అండ్ మ్యాపింగ్ (ACSM) ప్రకారం, ఒక ప్రత్యామ్నాయ వివరణలో భూమి ఎగువన, పై లేదా కింది ప్రాంతాల్లో సంబంధిత స్థాన బిందువులు మరియు/లేదా భౌతిక మరియు సాంస్కృతిక వివరాలను గుర్తించడానికి మరియు వాటిని ఒక ఉపయోగకరమైన రూపంలో సూచించడానికి లేదా బిందువుల స్థానం మరియు/లేదా వివరాలను పేర్కొనడానికి అవసరమైన అన్ని కొలతలను నిర్వహించే శాస్త్రం మరియు కళగా సూచించారు.
ఇంకా, పైన పేర్కొన్నట్లు, "భూమిని కొలవడం" (ACSM ప్రకారం కూడా) అని పిలిచే ఒక నిర్దిష్ట భూమిని కొలిచే పద్ధతి అనేది వివరణాత్మక అధ్యయనం లేదా పరిశీలన, దీనికి పరిశీలనలు, మైదానంలో కొలతలు, ప్రశ్నాపత్రాలు లేదా న్యాయపరమైన పరికరాల పరిశోధన మరియు ప్రణాళిక, రూపకల్పన మద్దతులో సమాచార విశ్లేషణ మరియు స్థిరాస్తి సరిహద్దులను నిర్ణయించడం ద్వారా సమాచారాన్ని సేకరిస్తారు. దీనిలో రికార్డు పత్రాలు ఆధారంగా కాడస్ట్రాల్ సర్వేలు మరియు భూ సరిహద్దుల పునఃస్థాపన అలాగే ఉపవిభాగ ప్లాట్లు/మ్యాప్లు, నమోదిత భూమి కొలతలు, న్యాయవ్యవస్థ భూమి కొలతలు మరియు ప్రదేశ సరిహద్దుల నిర్ణయాల కొలతలను ధ్రువీకరించడం (చట్టం లేదా స్థానిక ప్రభుత్వంచే అవసరమున్నందుకు) ఉంటాయి. భూమిని కొలవడంలో మ్యాప్ చేయడం మరియు సంబంధిత సమాచార సేకరణ, నిర్మాణ వాస్తు కొలతలు, పొడవు, కోణం, ఎత్తు, ప్రాంతం మరియు వాల్యూమ్ల సంక్షిప్త కొలతలు అలాగే క్షితిజ సమాంతర మరియు క్షితిజ లంబ నియంత్రణ సర్వేలు మరియు భూమి కొలతల సమాచార విశ్లేషణ మరియు వినియోగం వంటి సంబంధిత సేవలు ఉంటాయి.
భూమిని కొలవడం అనేది నమోదిత చరిత్ర ప్రారంభమైన కాలం నుండి మానవ పర్యావరణ అభివృద్ధిలో ఒక ముఖ్యమైన అంశంగా పరిగణించబడుతుంది (సుమారు 5,000 సంవత్సరాల క్రితం నుండి). ఇది దాదాపు అన్ని రకాల నిర్మాణాల ప్రణాళిక మరియు అమలుల్లో చాలా అవసరమైన అంశం. ఇది రవాణా, కట్టడం మరియు నిర్మాణం, కమ్యూనికేషన్స్, మ్యాపింగ్ రంగాల్లో మరియు భూ యాజమాన్యం కోసం చట్టపరమైన సరిహద్దుల నిర్ణయాల్లో ఎక్కువగా ఉపయోగపడుతుంది.
భూమిని కొలిచే పద్ధతి యొక్క చరిత్ర
భూమిని కొలిచే పద్ధతులు నమోదించిన చరిత్రలో విస్తృతంగా ఉనికిలో ఉన్నాయి. పురాతన ఈజిప్టులో, నైల్ నది కట్టలు తెంచుకుని పొంగి, స్వేదపు భూమి సరిహద్దులను చెరిపివేసినప్పుడు, ఈ సరిహద్దులను సాధారణ జ్యామితి అనువర్తనం ద్వారా ఒక తాడు పలక లేదా సూత్రగ్రాహి ద్వారా మళ్లీ గుర్తించారు. సుమారు
2700 BCలో నిర్మించిన గిజా పిరమిడ్ యొక్క కచ్చితమైన చతురస్రాకారం మరియు ఉత్తర-దక్షిణ నేపథ్య దృష్టి ఈజిప్టు నివాసుల భూమి కొలిచే విధానాన్ని స్పష్టం చేస్తుంది.
ఈజిప్టు భూమి నమోదు (3000 BC).
స్టోన్హెంజ్లోని (సు. 2500 BC) ఇటీవల అంచనా ప్రకారం ఈ స్మారకం కొయ్యమేకు మరియు తాడు జ్యామితిని ఉపయోగించి ప్రాగైతి సూత్రగ్రాహులచే స్థాపించబడిందని తెలిసింది.[1]
గ్రోమా సర్వేయింగ్ సాధనం మెసోపోటామియా (ప్రారంభ 1వ మిలినీయం BC) లో కనుగొనబడింది.[2]
రోమన్ల కాలంలో, భూమిని కొలిచే సూత్రగ్రాహులు దీనిని ఒక ఉపాధిగా చేసుకున్నారు మరియు వీరు ప్రాథమిక కొలతలను నిర్దేశించారు, వీటి ఆధారంగానే ఆక్రమించిన భూముల ఒక పన్ను రికార్డు వంటి రోమన్ సామ్రాజ్యం విభజించబడింది (300 AD).
కాలిఫేట్ ప్రారంభం కావడంతో, అరబ్ సామ్రాజ్యం వ్యాప్తంగా విస్తృతమైన సర్వేయింగ్ వెలుగుచూసింది. అరబిక్ సూత్రగ్రాహులు సర్వేయింగ్ కోసం పలు ప్రత్యేకమైన పరికరాలను కనుగొన్నారు, వాటిలో ఇవి ఉన్నాయి:[3]
కచ్చితమైన లెవలింగ్ కోసం పరికరాలు: ఒక సీసపు గుండు మరియు రెండు కొక్కాలతో ఒక చెక్క పలక, ఒక సీసపు గుండు మరియు రెండు కొక్కాలతో ఒక సమబాహు త్రిభుజం మరియు ఒక రెల్లు చదును.
ఒక భ్రమణ అల్హిడాడ్ను కచ్చితమైన సమరేఖనం కోసం ఉపయోగిస్తారు.
ఒక సర్వేయింగ్ ఖగోళమితిని సమరేఖనం కోసం, కోణాలను అంచనా వేయడానికి, ట్రియాంగులేషన్, ఒక నది వెడల్పును మరియు ఒక అగమ్య అవరోధంచే వేరు చేయబడిన రెండు బిందువుల మధ్య దూరాన్ని కనుగొనడానికి ఉపయోగిస్తారు.
ఇంగ్లండ్లో, విజేత అయిన విలియంచే డూమ్స్డే పుస్తకం (1086)
మొత్తం ఇంగ్లాండ్ విషయాలు చొప్పించబడ్డాయి
భూమి యజమానుల పేర్లు, ప్రాంతం, భూమి నాణ్యత మరియు ప్రాంతం యొక్క అంశం మరియు నివాసుల నిర్దిష్ట సమాచారాన్ని కలిగి ఉంది.
కచ్చితమైన ప్రాంతాలను చూపించే మ్యాప్లను కలిగి లేదు
18వ శతాబ్దంలో ఐరోపాలో ట్రియాంగులేషన్ను ఒక దేశంలోని ప్రాంతాలను గుర్తించేందుకు అనుమతించే ఒక జాలాకర వ్యవస్థల ప్రాధాన్యతను నిర్మించడానికి ఉపయోగించేవారు. అధికార క్రమంలో ప్రథమ స్థానంలో ట్రియాంగలేషన్ జాలాకర వ్యవస్థలు ఉంటాయి. వీటిని ట్రావెర్సెస్ (బహుభుజులు) జాలాకర వ్యవస్థల్లోకి, సాధారణంగా కొలిచే టేపులు, మూలల పట్టకాలను ఉపయోగించి స్థానిక మ్యాపింగ్ సర్వేయింగ్ కొలతల్లోకి మార్చుతారు మరియు సంబంధిత ఎరుపు మరియు తెలుపు స్తంభాలను ముడి వేస్తారు. ఉదాహరణకు, 1780ల చివరిలో, గ్రేట్ బ్రిటన్ యొక్క ఆర్డినెన్స్ సర్వే నుండి ఒక బృందం వాస్తవానికి జనరల్ విలియం రాయ్ ఆధ్వర్యంలో ప్రత్యేకంగా నిర్మించిన రాంస్డెన్ థియోడోలైట్ను ఉపయోగించి ప్రిన్సిపాల్ ట్రియాంగలేషన్ ఆఫ్ బ్రిటన్ను ప్రారంభించింది. భారీ స్థాయి సర్వేలను జియోడెటిక్ సర్వేలుగా పిలుస్తారు.
భూఖండ సంబంధమైన ఐరోపా యొక్క కాడాస్ట్రే 1808లో రూపొందించబడింది
నెపోలియన్ I (బోనాపార్ట్) చే స్థాపించబడింది
భూభాగాల సంఖ్యలు (లేదా భూమి), భూమి వినియోగం, పేర్లు మొదలైన సమాచారం మరియు భూమి విలువను కలిగి ఉంది
100 మిలియన్ల భూభాగాలు, ట్రియాంగల్ సర్వే, కొలవదగిన సర్వే, మ్యాప్ స్కేల్: 1:2500 మరియు 1:1250
ఐరోపాలో చాలా వేగంగా విస్తరించింది, కాని కాడాస్ట్రే అధిక వ్యయాలు మరియు సమస్యల కారణంగా మధ్యస్థ దేశాలు, బాల్కాన్ మరియు తూర్పు ఐరోపాల్లో ముఖ్యంగా సమస్యలను ఎదుర్కొంది.
రిజిస్టర్ మరియు మ్యాప్లు నిరంతరంగా నవీకరించబడని సమయంలో ఒక కాడాస్ట్రే దాని విలువను కోల్పోతుంది.
స్థానిక మరియు ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థకు భూమి మరియు స్థిరాస్తి యొక్క ప్రాథమిక విలువ కారణంగా, భూమిని కొలవడం అనేది ప్రొఫెషినల్ లైసెన్స్ ఇచ్చే అధికారానికి అవసరమైన మొట్టమొదటి వృత్తుల్లో ఒకటి. పలు న్యాయవ్యవస్థల్లో, భూమిని కొలిచే లైసెన్స్ అనేది రాష్ట్రం, ప్రావెన్స్ లేదా సమాఖ్య ప్రభుత్వం జారీ చేసే మొట్టమొదటి వృత్తి సంబంధిత లైసెన్స్గా చెప్పవచ్చు.
భూమిని కొలిచే విధానాలు
చారిత్రాత్మకంగా, దూరాలను తెలిసిన పొడవుల్లో లింక్లను కలిగి ఉన్న గొలుసులు వంటి పలు పరికరాలను ఉపయోగించి గణిస్తారు, ఉదాహరణకు ఒక గుంటెర్స్ గొలుసు లేదా ఉక్కు లేదా ఇన్వార్తో తయారు చేసిన కొలిచే టేపులు. క్షితిజ సమాంతర దూరాలను లెక్కించేందుకు, ఈ గొలుసులు లేదా టేపులను ఉష్ణోగ్రత ప్రకారం, క్షీణత మరియు మందగింపు తగ్గించడానికి గట్టిగా లాగుతారు. ఇంకా, కొలిచే పరికరం స్థాయిని నిర్వహించడానికి ప్రయత్నిస్తారు. ఒక వాలును కొలిచే సందర్భంలో, సూత్రగ్రాహి కొలతను "విభజించాల్సి" (విభజన గొలుసు) ఉంటుంది- మొత్తం గొలుసు యొక్క పొడవు కంటే తక్కువ రెట్టింపును ఉపయోగిస్తారు.
చారిత్రాత్మకంగా, క్షితిజ సమాంతర కోణాలను ఒక దిక్సూచిని ఉపయోగించి గుర్తిస్తారు, దీనిలో ఒక అయస్కాంత బేరింగ్ ఉంటుంది, దీని ద్వారా విక్షేపాలను అంచనా వేస్తారు. ఈ రకం పరికరాన్ని తర్వాత జాగ్రత్తగా నిర్మించిన డిస్క్లతో ఉత్తమ కోణీయ రిజుల్యూషన్ కోసం అలాగే మరింత కచ్చితమైన వీక్షణల కోసం డిస్క్పైన రెటికెల్లతో ఒక టెలీస్కోప్ను ఉంచడం ద్వారా మెరుగుపర్చారు (థియోడోలైట్ను చూడండి). అదనంగా, క్షితిజ లంబ కోణాలను కొలిచేందుకు ఉపయోగపడే లెవల్లు మరియు క్రమాంకన వృత్తాలు జోడించబడ్డాయి, వీటితోపాటు ఒక రవాణాయాత్ర కాలంతో వంటి వాటితో డిగ్రీలోని ఒక భిన్నాన్ని కొలవడానికి వెర్నియర్లను జోడించారు.
ఎత్తును కొలిచేందుకు చాలా సులభమైన పద్ధతిలో ఎత్తుకు సూచనగా గాలి ఒత్తిడిని ఉపయోగిస్తూ, ఒక ఉన్నతి మాపకం- సాధారణంగా ఒక బారోమీటర్-ను ఉపయోగిస్తారు. కాని భూమిని కొలవడానికి మరింత ఖచ్చితత్త్వం అవసరమవుతుంది. దీని కోసం కచ్చితమైన లెవల్లు (దీనిని వేర్వేరు లెవిలింగ్ అని కూడా పిలుస్తారు) వంటి పలు పరికరాలు అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి. కచ్చితమైన లెవిలింగ్తో, రెండు స్థానాల మధ్య పలు కొలతలను ఒక పరికరం మరియు ఒక కొలిచే కమ్మిని ఉపయోగించి నమోదు చేస్తారు. సిరీస్ యొక్క రెండు ముగింపుస్థానాల మధ్య ఎత్తులోని నికర తేడాను పొందడానికి ఒక సిరీస్లోని కొలతల మధ్య ఎత్తులోని తేడాలను జోడిస్తారు మరియు తీసివేస్తారు. ఉపగ్రహదిక్సూచి (GPS) ఆవిష్కరణతో, ఎత్తును తగిన ఉపగ్రహ రిసీవర్లతో కూడా అంచనా వేయవచ్చు, కాని సాధారణంగా ప్రామాణిక ఖచ్చిత లెవిలింగ్తో పోల్చినప్పుడు, కొంతవరకు మాత్రమే ఖచ్చితత్త్వం ఉంటుంది. అయితే, ప్రామాణిక లెవలింగ్ను అత్యధిక దూరం అమలు చేయాల్సిన అవసరమైన సందర్భంలో ఖచ్చితత్త్వాలు సమానంగా ఉండవచ్చు.
ట్రయాంగిలేషన్ అనేది GPSచే సూచించబడిన కచ్చితమైన క్షితిజ స్థానాన్ని సాధించడానికి ఉపయోగించే మరొక పద్ధతిగా చెప్పవచ్చు. ట్రయాంగిలేషన్ పద్ధతితో, ఒక వస్తువుకు సుదూరంలో ఉన్న మరొక వస్తువు మధ్య దూరాలు, ఎత్తులు మరియు దిశలను గుర్తించవచ్చు. భూమిని కొలవడం ప్రారంభించిన కాలం నుండి, ఇది విశాలమైన ప్రాంతాల స్థలవర్ణనాత్మక రేఖాచిత్రాల కోసం కచ్చితమైన స్థానాలను గుర్తించడానికి ప్రాథమిక పద్ధతిగా భావించారు. ఒక సూత్రగ్రాహి ముందుగా రెండు వస్తువుల మధ్య క్షితిజ సమాంతర దూరాన్ని తెలుసుకోవాలి. తర్వాత యథార్థ వస్తువుల నుండి కనిపిస్తున్నంత కాలం వరకు ఇతర అంశాల ఎత్తు, దూరాలు మరియు కోణీయ స్థానాన్ని గుర్తించవచ్చు. ఈ పని కోసం ఉన్నత యథార్థత రవాణాయాత్రలు లేదా థియోడోలైట్స్ను ఉపయోగిస్తారు మరియు మరింత ఖచ్చితత్త్వం కోసం పలుసార్లు వస్తువుల మధ్య కోణాలను గణిస్తారు.
భూమిని కొలిచే సామగ్రి
1990ల నాటి నుండి, సమతల భూమిని కొలవడానికి ఉపయోగించే ప్రాథమిక ఉపకరణాల్లో తక్కువ దూరాలను కొలవడానికి ఒక టేపు కొలత, ఎత్తు లేదా సముద్ర మట్టం తేడాలను గుర్తించడానికి ఒక లెవల్ మరియు ట్రయాంగిలేషన్ విధానంతో జోడించడానికి, (క్షితిజ సమాంతర మరియు క్షితిజ లంబ) కోణాలను అంచనా వేయడానికి ఒక త్రిపాదిపై అమర్చిన ఒక థియోడోలైట్ను ఉపయోగిస్తున్నారు. తెలిసిన స్థానం మరియు ఎత్తుతో ఒక స్థానం వద్ద నుండి తెలియని స్థానానికి దూరం మరియు కోణాలను లెక్కిస్తారు.
మరింత ఆధునిక పరికరంగా ఒక టోటల్ స్టేషనును చెప్పవచ్చు, ఇది ఒక ఎలక్ట్రానిక్ సుదూరాన్ని కొలిచే పరికరంతో (EDM) ఒక థియోడోలైట్. ఒక టోటల్ స్టేషనును క్షితిజ సమాంతరంగా గల చదునైన ప్రాంతంలో లెవలింగ్ కోసం కూడా ఉపయోగించవచ్చు. ఇవి విడుదలైన తర్వాత, ధ్రువణ-యాంత్రిక పరికరాలు వలె ఉండే టోటల్ స్టేషనులు సాంకేతికత మెరుగుపర్చబడి ఆన్షిప్ కంప్యూటర్ మరియు సాఫ్ట్వేర్ అలాగే మానవులతో అమలు అయ్యే సంపూర్ణ ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాలుగా అభివృద్ధి చెందాయి.
ఆధునిక ఉత్తమ టోటల్ స్టేషనులకు దూరాన్ని కొలవడానికి ఇకపై ఒక పరావర్తకం లేదా పట్టకం (దూరం కొలవడానికి ఉపయోగించే కాంతి కిరణాలను తిరిగి పంపడానికి ఉపయోగిస్తారు) అవసరం లేదు, ఇవి పూర్తిగా సచేతనంగా పనిచేస్తాయి మరియు ఇవి కార్యాలయ కంప్యూటర్కు స్థాన సమాచారాన్ని ఇ-మెయిల్ చేస్తుంది మరియు ఒక ఉపగ్రహదిక్సూచి (GPS) వంటి ఉపగ్రహ స్థాన వ్యవస్థలకు అనుసంధానించవచ్చు. నిజ సమయ శుద్ధగతిశాస్త్ర GPS వ్యవస్థలు భూమిని కొలిచే విధానాన్ని వేగవంతం చేసినప్పటికీ, ఇవి క్షితిజి సమాంతరంగా సుమారు 20mm మరియు క్షితిజ లంబంగా సుమారు 30–40mm వరకు మాత్రమే కచ్చితంగా ఉంటాయి.[4]
టోటల్ స్టేషనులను ఇప్పటికీ ఇతర రకాల భూమిని కొలిచే పరికరాలతో సహా విస్తృతంగా ఉపయోగిస్తున్నారు. అయితే, GPS వ్యవస్థలు దట్టమైన చెట్లతో లేదా నిర్మాణాలు ఉన్న ప్రాంతాల్లో సరిగా పనిచేయవు. ఒక వ్యక్తి అమలు చేసే రోబోటిక్ మార్గదర్శ టోటల్ స్టేషనులకు టెలిస్కోప్ను ప్రారంభాన్ని లేదా సమాచార నమోదును పరిశీలించడానికి అదనపు కార్మికులు అవసరం లేకుండా కచ్చితమైన కొలతలను సేకరించడానికి సూత్రగ్రాహులను అనుమతిస్తుంది. అతిపెద్ద ప్రాంతాలను (వివరాలు కాదు మరియు ఎటువంటి ఆటంకాలు ఉండరాదు) కొలవడానికి వేగవంతమైనప్పటికీ ఖర్చుతో కూడిన పద్ధతిలో ఒక లేజర్ స్కానర్తో ఉన్న ఒక హెలికాప్టర్ను హెలికాప్టర్ స్థానం మరియు ఎత్తును గుర్తించడానికి ఒక GPSతో అనుసంధానిస్తారు. ఖచ్చితత్త్వాన్ని పెంచడానికి, భూమిపై ధ్రువతారలను ఉంచుతారు (సుమారు 20km (12mi) దూరంగా). ఈ పద్ధతిలో ఖచ్చితత్త్వాన్ని 5-40 సెంమీ (విమానం ఎత్తు ఆధారంగా) మధ్య సాధించవచ్చు.[5]
భూమి కొలత రకాలు మరియు ఉపయుక్తత
ALTA/ACSM భూమి కొలత: అమెరికన్ ల్యాండ్ టైటిల్ అసోసియేషన్ మరియు అమెరికన్ కాంగ్రెస్ ఆన్ సర్వేయింగ్ అండ్ మ్యాపింగ్లచే సమష్టిగా ప్రతిపాదించబడిన ఒక భూమి కొలత ప్రమాణం, దీనిని సరిహద్దు భూమి కొలత, అడుమాన భూమి కొలత మరియు స్థలవర్ణనాత్మక భూమి కొలతల అంశాలను కలిగి ఉంటుంది.
పురావస్తు శాస్త్ర భూమి కొలత: ఒక భూభాగంలో పురావస్తు శాస్త్ర ప్రాంతాల మధ్య సంబంధాన్ని కచ్చితంగా పొందడానికి లేదా ఒక పురావస్తు శాస్త్ర ప్రాంతంలో గుర్తించిన వాటిని కచ్చితంగా నమోదు చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు.
నిర్మాణ ఆధారంగా భూమి కొలత: రికార్డు, ముగింపు పరిశీలన మరియు చెల్లింపు అవసరాల కోసం ఒక ప్రాజెక్ట్ నిర్మాణ సమయంలో లేదా పూర్తి అయిన వెంటనే నిర్వహించే ఒక కొలత.
సముద్రపు లోతుల్ని, నేలల్ని పరీక్షించడం: ఒక సముద్రం, సరస్సు, నది లేదా ఇతర నీటి వనరు యొక్క భూమి స్థలవర్ణనాత్మకత మరియు లక్షణాలను మ్యాప్ చేయడానికి నిర్వహించే ఒక భూమి కొలత.
సరిహద్దు భూమి కొలత: ఒక భాగం యొక్క చట్టబద్దమైన వివరణను ఉపయోగించి దాని సరిహద్దులను నిర్ణయించడానికి ఒక భూమి కొలత, దీనిలో సాధారణంగా భాగం యొక్క మూలలు లేదా సరళరేఖల పొడవున స్మారకాలు లేదా గుర్తులను అమర్చడం లేదా పునరుద్ధరించడం చేస్తారు, తరచూ స్మారకాలు లేదా గుర్తులను ఇనుప ఊచలు, గొట్టాలు లేదా కాంక్రీట్ స్తంభాల రూపంలో భూమిలో పాతిపెడతారు లేదా కాంక్రీట్ లేదా ఆస్ఫాల్ట్లో మేకులను ఏర్పాటు చేస్తారు.
విరూపణ భూమి కొలత: ఒక నిర్మాణం లేదా వస్తువు ఆకారం మారుతుందని లేదా కదులుతుందని గుర్తించడానికి ఒక భూమి కొలత. ఒక వస్తువుపై నిర్దిష్ట బిందువుల త్రిమితీయ స్థానాలను గుర్తించబడతాయి, కొంతకాలం గడిచిన తర్వాత, ఈ స్థానాలను మళ్లీ గణిస్తారు మరియు లెక్కిస్తారు మరియు రెండు స్థానాల విలువలను సరిపోలుస్తారు.
సాంకేతిక భూమి కొలత: సాంకేతిక రూపకల్పనకు సంబంధించిన భూమి కొలతలకు (స్థలవర్ణనాత్మక, వాస్తు మరియు నిర్మాణ ఆధారంగా) తరచూ సాధారణ సామాజిక సాంకేతిక అవసరాలకు మించి భూమాపన గణనలు అవసరమవుతాయి.
సంస్థ భూమి కొలత: పాడైన ఒక సంస్థ స్థాన సమాచారాన్ని సేకరించడానికి నిర్వహించబడే ఒక భూమి కొలత మరియు వీటిని ఉపయోగించి పునరుద్ధరించబడుతుంది. దీనిని ఈ సంస్థ సరైన స్థానంలో మరియు సరైన ఎత్తులో నిర్మించబడిందని, స్థల ప్రణాళిక, ప్రాంత ప్రణాళిక లేదా ఉపవిభాగ ప్రణాళిక ల్లో ప్రామాణీకరించబడిందని నిర్ధారించడానికి నిర్వహించబడుతుంది.
భౌమ భూమి కొలత: పరిశీలనలో భాగంగా ఒక ప్రాంతంలోని భూవిజ్ఞానానికి సంబంధించి ముఖ్యమైన లక్షణాలను నమోదు చేయడానికి నిర్వహించే ఒక భూమి కొలతకు సాధారణ పదం.
భూజలాధ్యయన భూమి కొలత: సంచారం, సాంకేతిక లేదా వనరు నిర్వహణ అవసరాల కోసం తీరప్రాంత మరియు సాగర తీరాలను మ్యాప్ చేయడానికి నిర్వహించే ఒక భూమి కొలత.
కొలిచిన భూమి కొలత: భవనం యొక్క ప్లాన్లను రూపొందించడానికి ఒక భవన భూమి కొలత. ఇటువంటి ఒక భూమి కొలతను వ్యాపార అవసరాలు కోసం నవీకరణ పనులకు ముందు లేదా "నిర్మాణ ఆధారిత భూమి కొలత వలె" నిర్మాణం ముగింపు సమయంలో నిర్వహించవచ్చు
అడుమాన భూమి కొలత లేదా భౌతిక భూమి కొలత: భూభాగ సరిహద్దులు మరియు భవన ప్రాంతాలను వివరించే ఒక సాధారణ భూమి కొలత. పలు ప్రాంతాల్లో, అడుమాన భూమి కొలతను రుణాన్ని తీసుకునే సంస్థలచే ఒక అడుమాన రుణం కోసం ఒక పూర్వషరతు నిర్వహిస్తారు.
మట్టి పరిశీలన లేదా మట్టి మ్యాపింగ్ అనేది ఒక భూభాగంలో ఆవిరించి ఉన్న మట్టి రకాలు లేదా మట్టి ఇతర లక్షణాలను గుర్తించడానికి మరియు వాటిని ఇతరులు అర్థం చేసుకోవడానికి మరియు ఉపయోగించడానికి మ్యాపింగ్ చేసే ఒక విధానం.
నిర్మాణ పరిశీలన: ఒక భవనం లేదా ఇతర నిర్మాణం యొక్క భౌతిక పరిస్థితి మరియు నిర్మాణ పటిష్ఠతను నివేదించడానికి మరియు ఉత్తమ మరమ్మత్తులో నిర్వహించవల్సిన అవసరమైన ఇతర పనులను గుర్తించడానికి ఒక వివరణాత్మక పర్యవేక్షణ.
టేప్ పరీక్ష: ఈ రకం కొలతను చాలా ప్రాథమిక మరియు చౌకైన భూమి కొలత రకంగా చెబుతారు. 20వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో మంచి గుర్తింపు పొందిన టేప్ కొలతలు కోణాన్ని గణించడంలో మరియు బేరింగ్లో ఖచ్చితత్త్వంలో స్థిరత్వం లేని దూరాన్ని కచ్చితంగా కొలవడానికి ఉపయోగపడతాయి. ప్రొఫెషినల్ సూత్రగ్రాహులు ఆచరించే ప్రమాణాలను కలిగి ఉంది.
స్థలవర్ణనాత్మక పరిశీలన: ఒక నిర్దిష్ట భూభాగంలోని స్థానాల మధ్య ఎత్తును గణించడానికి ఒక పరిశీలన మరియు వాటిని ఒక భాగంలో సమోన్నత రేఖలుగా ప్రదర్శిస్తుంది.
ఒక ఉపాధి వలె భూమి కొలిచే పని
భూమిని కొలిచేందుకు ప్రాథమిక సూత్రాలు కాలాల ఆధారంగా మారుతూ వచ్చాయి, కాని సూత్రగ్రాహులు ఉపయోగించే పరికరాలు మంచి అభివృద్ధి సాధించాయి. సాంకేతిక శాస్త్రం, ప్రత్యేకంగా సాంఘిక సాంకేతిక శాస్త్రాలపై సూత్రగ్రాహులు ఎక్కువగా ఆధారపడతారు.
రహదార్లు, రైల్వేలు, జలాశయాలు, ఆనకట్టలు, అడ్డుకట్టలు, వంతెనలు లేదా నివాస ప్రాంతాల నిర్మాణాల్లో సూత్రగ్రాహులు పాల్గొంటారు. వారు చట్టపరమైన వివరణల సరిహద్దులను మరియు రాజకీయ విభాగాల పలు రేఖల సరిహద్దులను స్థాపించారు. వారు భౌగోళిక సమాచార వ్యవస్థలు (GIS), భూమి లక్షణాలు మరియు సరిహద్దుల సమాచారాన్ని కలిగి ఉన్న కంప్యూటర్ డేటాబేస్ల కోసం సలహాలు మరియు సమాచారాన్ని కూడా అందిస్తారు.
సూత్రగ్రాహులు బీజగణితం, ప్రాథమిక కలనగణితం, క్షేత్రగణితం మరియు త్రికోణమితి యొక్క మంచి అవగాహనను కలిగి ఉండాలి. వారు భూమి కొలతలు, ఆస్తి మరియు కాంట్రాక్ట్లకు సంబంధించిన చట్టాలను కూడా తెలుసుకని ఉండాలి.
ఇంకా, వారు ఖచ్చితత్త్వం మరియు సూక్ష్మతలతో సున్నితమైన పరికరాలను ఉపయోగించగల్గాలి. సంయుక్త రాష్ట్రాల్లో, సూత్రగ్రాహులు మరియు సాంఘిక సాంకేతిక శాస్త్ర నిపుణులు అడుగు ప్రమాణాన్ని ఉపయోగిస్తారు, ఒక కొలతలో అడుగును పదులు మరియు వందల్లోకి విభజిస్తారు. దూరాలను లెక్కించాల్సిన పలు దస్తావేజు వివరాలను ఈ ప్రమాణాలను ఉపయోగించి పేర్కొంటారు (125.25 అడుగులు). ఖచ్చితత్త్వం కోసం, సూత్రగ్రాహులు తరచూ ఒక అడుగులోని వందో భాగాన్ని ప్రమాణంగా చేసుకుంటారు; సుమారు 1/8వ అంగుళం. గణన మరియు మ్యాపింగ్ తేడాలు సమీప ఖచ్చిత ముగింపులను సాధించే సమయంలో చాలా తక్కువగా ఉంటాయి. ఇటువంటి తేడాలు ప్రాజెక్ట్ ఆధారంగా వేర్వేరుగా ఉన్నప్పటికీ, రంగంలో మరియు దైనందిన వాడుకలో ఒక అడుగలో 100వ శాతం కంటే మించి సాధ్యం కాదు.
సంయుక్త రాష్ట్రాల్లోని అధిక ప్రాంతాల్లో, భూమి కొలతను ఇంజినీరింగ్ నుండి ఒక ప్రత్యేక ఉపాధి వలె పరిగణిస్తారు. లైసెన్స్కు కావల్సిన అర్హతలు రాష్ట్రాలవారీగా మారుతూ ఉంటాయి, కాని వాటిలో సాధారణంగా విద్య, అనుభవం మరియు పరీక్షల విభాగాలు ఉంటాయి. గతంలో, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిర్వహించే పరీక్షల్లో ఉత్తీర్ణత సాధించడంతోపాటు ఒక శిష్యరకం ద్వారా ఆర్జించే అనుభవం కూడా లైసెన్స్ను పొందడానికి అవసరమయ్యేది. ప్రస్తుతం, అత్యధిక రాష్ట్రాల్లో సర్వేయింగ్లో ఒక డిగ్రీని ప్రాథమిక అర్హతగా అలాగే అనుభవం మరియు పరీక్షలకు హాజరు కావాల్సిన అవసరం ఉంది.
లైసెన్స్ పొందే విధానంలో సాధారణంగా రెండు దశలు ఉంటాయి. ముందుగా, గ్రాడ్యుయేషన్ అయిన తర్వాత, విద్యార్థి ఫండ్మెంటల్స్ ఆఫ్ ల్యాండ్ సర్వేయింగ్ పరీక్షకు హాజరు కావడానికి అర్హతను సాధిస్తారు, ఇతను ఒక సూత్రగ్రాహి వలె శిక్షణలో (SIT) విజయం సాధించి మరియు అన్ని ఇతర అర్హతలను కలిగి ఉన్నప్పుడు ధ్రువీకరించబడతాడు. ఒక SIT వలె ధ్రువపత్రం పొందిన తర్వాత, ఆ విద్యార్థి రెండవ దశలోకి ప్రవేశించడానికి అదనపు అనుభవాన్ని పొందవల్సిన అవసరం ఉంది. దీనిలో సాధారణంగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిర్దేశించిన పరీక్షతోపాటు ల్యాండ్ సర్వేయింగ్ పరీక్ష నియమాలు మరియు అభ్యాసన ఉంటాయి.
లైసెన్స్ పొందిన సూత్రగ్రాహులు సాధారణంగా వారిని P.S. (ప్రొఫెషినల్ సర్వేయిర్), L.S. (ల్యాండ్ సర్వేయిర్), P.L.S. (ప్రొఫెషినల్ ల్యాండ్ సర్వేయిర్), R.L.S. (రిజిస్టర్డ్ ల్యాండ్ సర్వేయిర్), R.P.L.S. (రిజిస్టర్డ్ ప్రొఫెషినల్ ల్యాండ్ సర్వేయిర్), లేదా P.S.M. (ప్రొఫెషినల్ సర్వేయిర్ మరియు మ్యాపెర్) వంటి అక్షరాలను వారి పేర్ల తర్వాత, వారి నిర్దిష్ట రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నమోదు సూచన ఆధారంగా చేర్చుకుంటారు.
కెనడాలో, భూమిని కొలిచే సూత్రగ్రాహులు వారి సంబంధిత ప్రాంతంలో పని చేయడానికి నమోదు చేసుకుంటారు. ఒక ల్యాండ్ సర్వేయిర్ కోసం అధికారం ప్రాంతాలవారీగా విభజించబడుతుంది, కాని మొదటి అక్షరం ప్రాంతాన్ని సూచించే, తర్వాత L.S ఉండాలనే నియమాన్ని అనుసరిస్తుంది. ఇక్కడ ఒక C.L.S లేదా కెనడా ల్యాండ్స్ సర్వేయిర్ అనే ఒక అధికార హోదా కూడా ఉంది, ఈ వ్యక్తికి భారతీయ జలాశయాలు, జాతీయ ఉద్యానవనాలు, మూడు దేశాలు మరియు భూభాగ భూములతో సహా కెనడా భూములలో పని చేసే అధికారాన్ని కలిగి ఉంటాడు.
పలు కామన్వెల్త్ దేశాల్లో, చార్టెర్డ్ ల్యాండ్ సర్వేయిర్ అనే పదాన్ని సర్వేలను నిర్వహించడానికి ఒక ప్రొఫెషినల్ లైసెన్స్ను కలిగి ఉన్న వ్యక్తి కోసం ఉపయోగిస్తారు.
ఒక లైసెన్స్ కలిగిన భూమిని కొలిచే సూత్రగ్రాహి సాధారణంగా అన్ని ప్రణాళికలపై వారి రాష్ట్ర అధికార పరిధిచే సూచించబడిన విధంగా, వారి పేరు మరియు నమోదిత సంఖ్యను ప్రదర్శించే సంతకం మరియు ముద్రను వేయాలి. పలు రాష్ట్రాల్లో, సరిహద్దు మూలలను నిర్ణయించేటప్పుడు భూమిని కొలిచే సూత్రగ్రాహులు వారి నమోదిత సంఖ్యలతో భూమి కొలత స్మారకాలను ఉంచాల్సిన అవసరం ఉంది, సాధారణంగా మూత గల ఇనుప ఊచలు, కాంక్రీట్ స్తంభాలు లేదా వాషెర్లతో మేకుల రూపంలో ఉంచాలి.
భవన పరిశీలన
భవన పరిశీలన అనేది సాంకేతిక జ్ఞానాన్ని కలిగిన ఒక బృందం జనరల్ ప్రాక్టీస్ సర్వేయిర్స్చే యునైటెడ్ కింగ్డమ్లో 1970ల్లో ఒక వృత్తి వలె ఏర్పాటు చేయబడింది.[6] భవన పరిశీలన అనేది బ్రిటన్, ఆస్ట్రేలియా మరియు హాంకాంగ్ల్లో గుర్తింపు పొందిన ఉపాధి. ప్రత్యేకంగా ఆస్ట్రేలియాలో, ప్రమాదాల తక్కువగా ఉండటం మరియు పరిమిత కారకాలు వలన, నిర్మాణ రంగంలోని అన్ని స్థాయిల్లోని సూత్రగ్రాహుల సహాయం బాగా విస్తరించింది. ఇప్పటికీ ఇది పలు దేశాల్లో విస్తృతంగా ఒక ఉపాధి వలె గుర్తించబడలేదు.
భవన నిర్మాణ సూత్రగ్రాహుల అందించే సేవలు కొన్ని కింద ఇవ్వబడ్డాయి:
నిర్మాణ రూపకల్పన మరియు భవన పనులు
ప్రాజెక్ట్ నిర్వహణ మరియు పర్యవేక్షణ
ఆస్తి శాసన సలహా
బీమా మదింపు మరియు క్లయిమ్ల సహాయం
లోప పరిశోధన మరియు నిర్వహణ సలహా
భవన పరిశీలనలు మరియు కొలిచిన కొలతలు
ప్లానింగ్ అనువర్తనాలను నిర్వహించడం
భవన నియమాలకు అనుగుణంగా నిర్మించబడిందని నిర్ధారించడానికి భవన పరిశీలన
సేకరణ పూర్వ సర్వేలు
శిథిలావస్థల క్లయిమ్ల మంతనాలు[7]
భవన సూత్రగ్రాహులు నిర్మాణంలోని పలు అంశాల్లో కూడా సలహాలను అందిస్తారు, వాటిలో:
రూపకల్పన
నిర్వహణ
మరమ్మత్తు
పునరుద్ధరణ
భవనాలు మరియు స్మారకాల పునరుద్ధరణ మరియు సంరక్షణ[8]
ఒక భవన సూత్రగ్రాహి యొక్క క్లయింట్లు ప్రభుత్వ ఏజెన్సీలు, వ్యాపారాలు మరియు వ్యక్తిగత సంస్థలు కావచ్చు. సూత్రగ్రాహులు నిరంతరం ఆర్కిటెక్ట్లు, ప్లానర్లు, ఇంటి యజమానులు మరియు కౌల్దారుల సమూహాలతో చర్చిస్తూ ఉంటారు. భవన సూత్రగ్రాహులు ఒక నైపుణ్యం గల సాక్ష్యులుగా పనిచేస్తారని కూడా భావిస్తారు. భవన సూత్రగ్రాహులు ఒక ప్రొఫెషినల్ సంస్థలో సభ్యులు కావడానికి ఉత్తమ శిక్షణను తీసుకోవడానికి ముందు ఒక విద్యాలయ డిగ్రీని పొందాలి.
యూరోపియన్ కమ్యూనిటీ విస్తరించడంతో, భవన సూత్రగ్రాహుల ఉపాధి ఇతర యూరోపియన్ దేశాలు ముఖ్యంగా ఫ్రాన్స్లో మంచి గుర్తింపు సంపాదించింది, [9] ఇక్కడ పలువురు ఆంగ్ల భాషను మాట్లాడే ప్రజలు రెండో గృహాలను కొనుగోలు చేస్తారు.
లిడార్ సర్వేయింగ్ - త్రిమితీయ లేజర్ స్కానింగ్ భవన నిర్మాణ, నిర్మాణ ఆధారిత మరియు సాంకేతిక సర్వేల కోసం ఉన్నత వివరణాత్మక సర్వేయింగ్ను అందిస్తుంది. ఇటీవల సాంకేతిక అభివృద్ధులు అంతర్గత మరియు బాహ్య భవన నిర్మాణ పనులకు అందుబాటులోని ఉన్నత స్థాయి వివరాలను అందించడానికి మరింత ఖర్చుతో మరియు అధిక సమయంతో కూడుకున్న పనిగా మారుస్తున్నాయి.
భూమిని కొలిచే సూత్రగ్రాహి
కాడాస్ట్రాల్ భూమిని కొలిచే సూత్రగ్రాహులు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల నుండి లైసెన్స్ పొందుతారు. సంయుక్త రాష్ట్రాల్లో, కాడాస్ట్రాల్ సర్వేలను సాధారణంగా సమాఖ్య ప్రభుత్వంచే నిర్వహించబడతాయి, ఇవి ముఖ్యంగా అధికారికంగా జనరల్ ల్యాండ్ ఆఫీస్ (GLO) అని పిలిచే బ్యూరో ఆఫ్ ల్యాండ్ మేనేజ్మెంట్ (BLM) లోని కాడాస్ట్రాల్ సర్వేస్ విభాగం ద్వారా నిర్వహించబడతాయి.[10] పబ్లిక్ ల్యాండ్ సర్వే సిస్టమ్ (PLCC) ప్రకారం ఉపవిభజన జరిగిన రాష్ట్రాల్లో, BLM కాడాస్ట్రాల్ సర్వేలను ఆ వ్యవస్థ ఆధ్వర్యంలో నిర్వహించబడతాయి. ఈ సమాచారం స్థిరాస్తిలో (భూమి, నీరు, ఖనిజం, అనుభోగహక్కు, హక్కులు) యజమాన్యం మరియు హక్కులను నిర్ణయించడానికి, పొరుగుఇంటి వాళ్ల మధ్య సరిహద్దు వివాదాలను పరిష్కరించడానికి మరియు భూమి ఉపవిభజన, భవన అభివృద్ధి, రహదారి సరిహద్దు పునరుద్ధరణ మొదలైన వాటి కోసం అవసరమవుతుంది.
కాడాస్ట్రాల్ సర్వేలు సాధారణంగా అసలైన భూ సరిహద్దుల మూలలను పునః వ్యవస్థాపించడానికి మరియు గుర్తించడానికి ఉపయోగపడతాయి. మొట్టమొదటి దశలో భూమి యజమానులు (పట్టాలు), అనుభోగహక్కులు, సర్వే స్తంభాలు (భూమిపైన గుర్తులు) వంటి సంబంధిత నివేదికలను మరియు సంబంధిత సమాచారాన్ని అందించే ఏదైనా పబ్లిక్ లేదా ప్రైవేట్ నివేదికలను పరిశీలిస్తారు.
ఒక పట్టా లేదా మునుపటి సర్వేను మళ్లీ పరిశీలించే ఒక సరిహద్దు నిర్దేశ సూత్రగ్రాహి ఉద్యోగం ఏమిటంటే ఇటువంటి చిహ్నాలను గుర్తించి మరియు వారి సరైన స్థానాన్ని ధ్రువీకరించాలి. కొంతకాలంలో, అభివృద్ధి, విధ్వంసనం మరియు ప్రకృతి వైపరీత్యాలు తరచూ చిహ్నాలను నాశనం చేస్తాయి, కనుక సరిహద్దు సూత్రగ్రాహి తరచూ కంచె స్థానాలు, దారు వరుస, పొరుగువారి ఆస్తిలోని చిహ్నాలు, హామీ రుజువు మరియు ఇతర రుజువులను పరిగణనలోకి తీసుకోవాల్సి వస్తుంది.
చిహ్నాలు అనేవి ప్రాంతాన్ని సూచించేందుకు భూమిపైన ఉంచే గుర్తులు. కొయ్యమేకులను సాధారణంగా సరిహద్దు మూలలను గుర్తించడానికి మరియు మట్టితైలంలో మేకులు, భూమిలో చిన్న కొయ్యమేకులు (డంపీస్) ఉపయోగిస్తారు మరియు ఉక్కు ఊచలను అధికార స్థానాలు మరియు సూచన గుర్తులుగా ఉపయోగిస్తారు, దీనిని సాధారణంగా సర్వే నియంత్రణగా పిలుస్తారు. గుర్తులు ఎక్కువగా కాలం స్థిరంగా ఉండాలి కనుక గుర్తులను మార్చకూడదు, ఆటంకాల నుండి సురక్షితంగా ఉంచాలి మరియు వాటిని జాగ్రత్తగా నిర్వహించాలి. తగిన అన్ని గుర్తులను ఉంచడానికి ముఖ్య ఉద్దేశం భవిష్యత్తులో సరిహద్దులను మళ్లీ స్థాపించడానికి కొన్ని గుర్తులు మిగిలి ఉంటాయి. సాధారణంగా మానవుల ఉపయోగించే చిహ్నాలకు ఉదాహరణల్లో వివరణాత్మక గుర్తులను మరియు స్థాపించిన సూత్రగ్రాహి యొక్క లైసెన్స్ సంఖ్యను కలిగి ఉన్న అల్యూమినియం లేదా ఇత్తడి మూతలతో ఉక్కు ఊచలు, ప్లాస్టిక్ గొట్టాలు లేదా బార్లు ఉన్నాయి. సరిహద్దు మూలలను గుర్తించడానికి ఉపయోగించే చిహ్నాలపై ఉండే పదార్థం మరియు గుర్తులు తరచూ రాష్ట్ర ప్రభుత్వ చట్టాలకు అనుగుణంగా ఉంటాయి.
మునుపటి సర్వేలో భాగంగా ఉంచిన సర్వే గుర్తులపై లేదా కొత్తగా ఉంచిన గుర్తులపై ఒక టోటల్ స్టేషను, GPS లేదా ఇతర పరికరాన్ని ఉపయోగిస్తారు. గతంలో నిర్వహించిన ఒక సర్వేలో స్థానాల మధ్య కొలవడానికి బేరింగ్ దత్తాంశాన్ని నిర్ధారిస్తారు మరియు మునుపటి సర్వే లేదా ఒక ప్రాథమిక మ్యాప్ గ్రిడ్కు అనుగుణంగా నూతన సర్వేను నిర్వహించడానికి ఒక పరివర్తనాన్ని అనువర్తిస్తారు.
సరిహద్దు స్థానాలను నిర్ణయించడానికి ఉపయోగపడే ఆధారాలను పొందడానికి సమాచారాన్ని ఇప్పటికే అందుబాటులో ఉన్న నివేదికలతో విశ్లేషిస్తారు మరియు సరిపోలుస్తారు. సరిహద్దు మూలల మరియు టోటల్ స్టేషను స్థానాల మధ్య రేఖల బేరింగ్ మరియు దూరాన్ని గణిస్తారు మరియు వాటిని మైదానంలో మూలలను స్థాపించడానికి మరియు గుర్తించడానికి ఉపయోగిస్తారు. ఒక సౌకర్యవంతమైన టేపును ఉపయోగించి ఉంచిన కొయ్యమేకుల మధ్య నేరుగా కొలవడం ద్వారా తనిఖీలను నిర్వహిస్తారు. భూమి ఉపవిభజనకు సాధారణంగా బాహ్య సరిహద్దును మళ్లీ స్థాపించాలి మరియు కొయ్యమేకులను ఉపయోగించి గుర్తించాల్సిన అవసరం ఉంది మరియు తర్వాత నూతన అంతర్గత సరిహద్దులు గుర్తించబడతాయి.
ఒక ప్లాట్ (సర్వే ప్రణాళిక) మరియు వివరణ (స్థానిక మరియు రాష్ట్ర అవసరాల ఆధారంగా) సమీక్షించబడతాయి, తుది నివేదికను సంబంధిత ప్రభుత్వ కార్యాలయంలో (తరచూ చట్టపరంగా) సమర్పిస్తారు మరియు నకళ్లను క్లయింట్కు అందిస్తారు.
భూమిని కొలిచే కళ
పలు ఆస్తులు తగని సరిహద్దులు, మునుపటి సర్వేల్లో తప్పుడు లెక్కలు, యజమానులు, అనుభోగ హక్కులు మరియు వన్యప్రాణుల సరిహద్దు కలయిక వంటి ముఖ్యమైన సమస్యలచే ప్రభావితమవుతాయి. అలాగే పలు ఆస్తులు కొన్ని సంవత్సరాల వ్యవధిలో ఒక భారీ భూభాగంలో పలు విభాగాలు వలె ఏర్పాటవుతాయి మరియు ప్రతి అదనపు విభాగం జోడింపుతో తప్పుడు గణన పెరుగుతుంది. ఫలితం సమీప భాగాలతో సరిపోలకుండా ఇతరుల ఆస్తుల సరిహద్దులను కలిగి ఉండవచ్చు, దీని ఫలితంగా అంతరాలు (ఖాళీలు) మరియు పాక్షికంగా ఆచ్ఛాదింపులు సంభవిస్తాయి. ఈ కళ ఒక సూత్రగ్రాహి కచ్చితంగా ఒకదాని వలె ఏర్పడిన భాగాలను ఉపయోగించుకుని ఒక సమస్యను పరిష్కరించడంలో ముఖ్యమైన పాత్రను పోషిస్తుంది. ఈ సందర్భాల్లో, ఈ పరిష్కారం సూత్రగ్రాహి యొక్క పరిశోధన మరియు అర్థవివరణ ఆధారంగా ఉంటుంది, ఇది తేడాలను పరిష్కరించడానికి నిర్దేశించిన విధానాల్లో నిర్వహించబడుతుంది.
ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో భూమి కొలతలు
2.47 ఎకరాలు ఒక హెక్టారు.
ఒక ఎకరానికి 4046.8564224 మీటర్లు
ఒక ఎకరానిక్ 43,560 చదరపు అడుగుల
శ్రీకాకుళం, విజయనగరం, విశాఖపట్నం, తూర్పు గోదావరి, పశ్చిమ గోదావరి.జిల్లా.కుక్కునూరు.మండలం.పెదరావిగూడె.రెవెన్యూ.గ్రామం.భూముల.రికార్డ్.వివరాలు.సూపించగలరు., కృష్ణా, గుంటూరు జిల్లాలలో ఒక ఎకరానికి, 100 సెంట్లు. సెంటుకి 48.4 గజములు. అంటే 4840 గజములు ఒక ఎకరం. గోదావరి జిల్లాలలో స్థలాన్ని గజం, కుంచం, మానిక/ మానెడు, సెంటు, ఎకరంగా కొలుస్తారు. కుంచం అంటే 10 సెంట్లు (484 గజములు). సెంటుకి 48.4 గజములు.
తెలంగాణా ప్రాంతంలో భూమిని గుంటలుగా కొలుస్తారు. తెలుగులో నేలమీద ఉన్న కన్నాలను, కొంచెం నేలను తవ్విన చోటుని, గుంటలు అని కూడా అంటారు. విశాఖపట్నంలో, చిన్నపిల్లలను (ఆడపిల్లలను) గుంట అని, మగపిల్లలను (చిన్నవారిని) గుంటడు అని పిలుస్తారు. గుంట, గుంటడు విశాఖపట్నంలోని మాండలిక పదాలు.
40 గుంటలు ఒక ఎకరం (4840 గజములు). 121 గజములు ఒక గుంట.
* గూడూరు, తిరుపతి, నెల్లూరు ప్రాంతంలో భూమిని గా కొలుస్తారు. తమిళనాడు లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో కూడా ఈ వాడుక ఉంది.
ఒక ఎకరానికి 100 సెంట్లు / 0.405 హెక్టార్స్ / 605 అంకణములు.
ఒక సెంటుకి 6.05 అంకణములు / 48 చదరపు గజములు.
ఒక అంకణము = 8 చదరపు గజములు / 72 చదరపు అడుగులు (6.7 m2) నెల్లూరు జిల్లాలోని కొలతలు. (తిరుపతిలో అంకణం అంటే 36 చదరపు అడుగులు మాత్రమే (3.3 m2) ).
9చదరపు అడుగులు= 1 చదరపు గజములు.
సూచనలు
గమనికలు
కీయ్ J (2000), ది గ్రేట్ ఆర్క్: ది డ్రామాటిక్ టేల్ ఆఫ్ హౌ ఇండియా వజ్ మ్యాపెడ్ అండ్ ఎవరెస్ట్ వజ్ నేమెడ్, హార్పెర్ కొల్లిన్స్, 182pp, ISBN 0-00-653123-7.
పుగ్ J C (1975), సర్వేయింగ్ ఫర్ ఫీల్డ్ సైంటిస్ట్స్, మెథూన్, 230pp, ISBN 0-416-07530-4
జెనోవెస్ I (2005), డెఫినేషన్స్ ఆఫ్ సర్వేయింగ్ అండ్ అసొసియేటెడ్ టెర్మ్స్, ACSM, 314pp, ISBN 0-9765991-0-4.
(9566729801)
బాహ్య లింకులు
గుడ్ ఓవర్వ్యూ ఆఫ్ సర్వేయింగ్ విత్ రిఫెరెన్సెస్ టు కన్సట్రక్షన్ సర్వేస్, కాడాస్ట్రాల్ సర్వేస్, ఫోటోగ్రామెట్రీ సర్వేస్, మైనింగ్ సర్వేస్, హైడ్రోగ్రాఫిక్ సర్వేస్, రూట్ సర్వేస్, కంట్రోల్ సర్వేస్ మరియు టోపోగ్రాఫిక్ సర్వేస్
గ్లోబల్ సోషల్ సపోర్ట్ నెట్వర్క్ ఫర్ ప్రొఫెషినల్ ల్యాండ్ సర్వేయిర్స్ ఇన్ ఎవరీ కంట్రీ ఆఫ్ ది వరల్డ్, ఇన్క్లూడింగ్ సర్వేయింగ్ రిసోర్సెస్, సర్వేయర్స్ డైరక్టరీ, ఫోటోస్, వీడియోస్ అండ్ ఫోరమ్
— డిస్కషన్ ఆన్ బిల్డింగ్ సర్వేస్ వితిన్ కన్సట్రక్షన్ ఇండస్ట్రీ బై స్టెఫీన్ R. పెట్టీ, CCM
జనరల్ పబ్లిక్ ఇన్ఫర్మేషన్ ఆఫ్ సర్వేయింగ్ విత్ ALTA సర్వేస్, కాడాస్ట్రాల్ సర్వేస్, ASCM ల్యాండ్ టైటిల్
విత్ ఓవర్లేస్ ఫర్ ప్రిన్సిపల్ మెరిడియన్స్, కోఆర్డినేట్ జోన్స్,, NGS కంట్రోల్, USGS టోపోగ్రాఫిక్ మ్యాప్స్ అండ్ మోర్
ది హిస్టరీ ఆఫ్ సర్వేయింగ్ అండ్ సర్వే ఎక్యూప్మెంట్
టోపోగ్రాఫియా
వర్గం:భూమాపన శాస్త్రం
వర్గం:చట్టపరమైన వృత్తులు
వర్గం:భూగోళ శాస్త్రము
వర్గం:సర్వేయింగ్
en:Surveying
| https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AD%E0%B1%82%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF%20%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%B2%E0%B0%B5%E0%B0%A1%E0%B0%82 |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1226,
1886,
3478,
4207,
5652,
6644,
7463,
8645,
10584,
11233,
11570,
12073,
13798,
15490,
16608,
18185,
19170,
19562,
20826,
21642,
23617,
25819,
27288,
27958,
29474,
32378,
33444,
35707,
36978,
37495,
39193,
42220,
43610,
44040,
44989,
45386,
45577,
45691
],
"plaintext_end_byte": [
1224,
1885,
3451,
4206,
5651,
6643,
7462,
8644,
10582,
11232,
11569,
12047,
13772,
15489,
16607,
18184,
19168,
19561,
20825,
21641,
23616,
25799,
27287,
27957,
29473,
32272,
33443,
35678,
36977,
37494,
39192,
42188,
43610,
44040,
44962,
45333,
45517,
45689,
46786
]
} | পেন নদীর মোট দৈর্ঘ্য কত ? | গঙ্গা নদী | bengali | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
গঙ্গা (Sanskrit: गङ्गा Hindi: गंगा Ganga IPA:[ˈɡəŋɡaː](listen)) গঙ্গা ভারত ও বাংলাদেশে প্রবাহিত একটি আন্তর্জাতিক নদী। এই নদী ভারতীয় প্রজাতন্ত্রের জাতীয় নদীও বটে। গঙ্গার দৈর্ঘ্য্য ; উৎসস্থল পশ্চিম হিমালয়ে ভারতের উত্তরাখণ্ড রাজ্যে। দক্ষিণ ও পূর্বে গাঙ্গেয় সমভূমি অঞ্চলের উপর দিয়ে প্রবাহিত হয়ে গঙ্গা মিশেছে বঙ্গোপসাগরে। জলপ্রবাহের ক্ষমতা অনুযায়ী গঙ্গা বিশ্বের প্রথম ২০টি নদীর একটি।[1] গাঙ্গেয় অববাহিকার জনসংখ্যা ৪০ কোটি এবং জনঘনত্ব । এটিই বিশ্বের সবচেয়ে জনবহুল নদী অববাহিকা।[2]
গঙ্গা হিন্দুদের কাছে পবিত্র নদী। তাঁরা এই নদীকে দেবীজ্ঞানে পূজা করেন।[3] গঙ্গার ঐতিহাসিক গুরুত্বও অপরিসীম; একাধিক পূর্বতন প্রাদেশিক ও সাম্রাজ্যিক রাজধানী (যেমন পাটলিপুত্র,[4] কনৌজ,[4] কাশী, এলাহাবাদ, মুর্শিদাবাদ, মুঙ্গের ও কলকাতা) এই নদীর তীরেই অবস্থিত।
গঙ্গার বিশ্বের পাঁচটি সবচেয়ে দূষিত নদীর একটি।[5] বারাণসীর কাছে এই নদীতে ফেসাল কলিফর্মের পরিমাণ ভারত সরকার নির্ধারিত সীমার চেয়ে একশো গুণ বেশি।[6][7] গঙ্গাদূষণ শুধুমাত্র গঙ্গাতীরে বসবাসকারী কয়েক কোটি ভারতীয়েরই ক্ষতি করছে না, করছে ১৪০টি মাছের প্রজাতি, ৯০টি উভচর প্রাণীর প্রজাতি ও ভারতের জাতীয় জলচর প্রাণী গাঙ্গেয় শুশুকেরও।[5] গঙ্গাদূষণ রোধে গঙ্গা অ্যাকশন প্ল্যান নামে একটি পরিকল্পনা গৃহীত হয়েছিল। কিন্তু দূর্নীতি, প্রযুক্তিগত অদক্ষতা,[8] সুষ্ঠ পরিবেশ পরিকল্পনার অভাব,[9] ভারতীয় ধর্মীয় ঐতিহ্য ও বিশ্বাস[10] এবং ধর্মীয় সংগঠনগুলির অসহযোগিতার কারণে[11] এই প্রকল্প ব্যর্থতায় পর্যবসিত হয়।[12][13][14]
প্রবাহপথ
মূল গঙ্গা নদীর উৎসস্থল ভাগীরথী ও অলকানন্দা নদীর সঙ্গমস্থল। হিন্দু সংস্কৃতিতে ভাগীরথীকেই গঙ্গার মূল প্রবাহ বলে মনে করা হয়। যদিও অলকানন্দা নদীটি দীর্ঘতর।[15][16] অলকানন্দার উৎসস্থল নন্দাদেবী, ত্রিশূল ও কামেট শৃঙ্গের বরফগলা জল। ভাগীরথীর উৎস গোমুখের গঙ্গোত্রী হিমবাহ (উচ্চতা )।[17]
গঙ্গার জলের উৎস অনেকগুলি ছোট নদী। এর মধ্যে ছটি দীর্ঘতম ধারা এবং গঙ্গার সঙ্গে তাদের সঙ্গমস্থলগুলিকে হিন্দুরা পবিত্র মনে করে। এই ছটি ধারা হল অলকানন্দা, ধৌলীগঙ্গা, নন্দাকিনী, পিণ্ডার, মন্দাকিনী ও ভাগীরথী। পঞ্চপ্রয়াগ নামে পরিচিত পাঁচটি সঙ্গমস্থলই অলকানন্দার উপর অবস্থিত। এগুলি হল বিষ্ণুপ্রয়াগ (যেখানে ধৌলীগঙ্গা অলকানন্দার সঙ্গে মিশেছে), নন্দপ্রয়াগ (যেখানে নন্দাকিনী মিশেছে), কর্ণপ্রয়াগ (যেখানে পিণ্ডার মিশেছে), রুদ্রপ্রয়াগ (যেখানে মন্দাকিনী মিশেছে) এবং সবশেষে দেবপ্রয়াগ যেখানে ভাগীরথী ও অলকানন্দার মিলনের ফলে মূল গঙ্গা নদীর জন্ম হয়েছে।[15]
হিমালয় পার্বত্য অঞ্চলে গঙ্গার দৈর্ঘ্য্য ।[17] হৃষিকেশের কাছে গঙ্গা হিমালয় ত্যাগ করে তীর্থশহর হরিদ্বারে গাঙ্গেয় সমভূমিতে পড়েছে।[15] হরিদ্বারে একটি বাঁধ গড়ে গঙ্গা খালের মাধ্যমে গঙ্গার জল উত্তরপ্রদেশের দোয়াব অঞ্চলে জলসেচের জন্য পাঠানো হয়ে থাকে। এদিকে গঙ্গার মূলধারাটি হরিদ্বারের আগে সামান্য দক্ষিণ-পশ্চিমমুখী হলেও হরিদ্বার পেরিয়ে তা দক্ষিণ-পূর্ব দিকে বাঁক নিয়েছে।
এরপর গঙ্গা কনৌজ, ফারুকাবাদ ও কানপুর শহরের ধার দিয়ে একটি অর্ধ-বৃত্তাকার পথে পার হয়েছে। এই পথেই রামগঙ্গা (বার্ষিক জলপ্রবাহ ) গঙ্গায় মিশেছে।[18] এলাহাবাদের ত্রিবেণী সঙ্গমে যমুনা নদী গঙ্গায় মিশেছে। সঙ্গমস্থলে যমুনার আকার গঙ্গার চেয়েও বড়। যমুনা গঙ্গায় জল ঢালে, যা উভয় নদীর যুগ্মপ্রবাহের জলধারার মোট ৫৮.৫%।[19]
এখান থেকে গঙ্গা পূর্ববাহিনী নদী। যমুনার পর গঙ্গায় মিশেছে কাইমুর পর্বতমালা থেকে উৎপন্ন নদী তমসা (বার্ষিক জলপ্রবাহ )। তারপর মিশেছে দক্ষিণ হিমালয়ে উৎপন্ন নদী গোমতী (বার্ষিক জলপ্রবাহ )। তারপর গঙ্গায় মিশেছে গঙ্গার বৃহত্তম উপনদী ঘর্ঘরা (বার্ষিক জলপ্রবাহ )। ঘর্ঘরার পর দক্ষিণ থেকে গঙ্গার সঙ্গে মিশেছে শোন (বার্ষিক জলপ্রবাহ ), উত্তর থেকে মিশেছে গণ্ডকী (বার্ষিক জলপ্রবাহ ) ও কোশী (বার্ষিক জলপ্রবাহ )। কোশী ঘর্ঘরা ও যমুনার পর গঙ্গার তৃতীয় বৃহত্তম উপনদী।[18]
এলাহাবাদ থেকে পশ্চিমবঙ্গের মালদহ পর্যন্ত গঙ্গা বারাণসী, পাটনা, গাজীপুর, ভাগলপুর, মির্জাপুর, বালিয়া, বক্সার, সৈয়দপুর ও চুনার শহরের পাশ দিয়ে প্রবাহিত হয়েছে। ভাগলপুরে নদী দক্ষিণ-দক্ষিণপূর্ব দিকে বইতে শুরু করেছে। পাকুরের কাছে গঙ্গার ঘর্ষণক্ষয় শুরু হয়েছে। এরপর গঙ্গার প্রথম শাখানদী ভাগীরথী-হুগলির জন্ম, যেটি দক্ষিণবঙ্গে গিয়ে হয়েছে হুগলি নদী। বাংলাদেশ সীমান্ত পেরোনোর কিছু আগে হুগলি নদীতে গড়ে তোলা হয়েছে ফারাক্কা বাঁধ। এই বাঁধ ও ফিডার খালের মাধ্যমে জলপ্রবাহ নিয়ন্ত্রণ করে হুগলি নদীকে আপেক্ষিকভাবে পলিমুক্ত রাখা হয়। ভাগীরথী ও জলঙ্গী নদীর সঙ্গমের পর হুগলি নদীর উৎপত্তি। এই নদীর বহু উপনদী রয়েছে। তার মধ্যে সবচেয়ে বড় উপনদীটি হল দামোদর নদ (দৈর্ঘ্য্য ; অববাহিকার আয়তন )।[20] হুগলি নদী সাগর দ্বীপের কাছে বঙ্গোপসাগরে মিশেছে।[21]
বাংলাদেশে যমুনা নদীর (ব্রহ্মপুত্রের বৃহত্তম শাখানদী) সঙ্গমস্থল পর্যন্ত গঙ্গার মূল শাখাটি পদ্মা নামে পরিচিত। আরও দক্ষিণে গিয়ে গঙ্গা ব্রহ্মপুত্রের দ্বিতীয় বৃহত্তম শাখানদী মেঘনার সঙ্গে মিশে মেঘনা নাম ধারণ করে শেষপর্যন্ত বঙ্গোপসাগরে পড়েছে।
গঙ্গা-ব্রহ্মপুত্র নদীর বদ্বীপ বিশ্বের বৃহত্তম বদ্বীপ। এর আয়তন প্রায় ।[22] বঙ্গোপসাগরের তীর-অনুযায়ী এই বদ্বীপের দৈর্ঘ্য্য ।[2]
গঙ্গা, ব্রহ্মপুত্র ও সুরমা-মেঘনা নদীর মিলিত জলপ্রবাহের চেয়ে একমাত্র আমাজন ও কঙ্গো নদীর জলপ্রবাহের পরিমাণ বেশি।[2] পূর্ণ প্লাবনের ক্ষেত্রে একমাত্র আমাজনই দুই নদীর মধ্যে বৃহত্তর।[23]
ভূতত্ত্ব
ভারতীয় উপমহাদেশ ইন্দো-অস্ট্রেলীয় পাতের উপর ভারতীয় পাত নামে একটি ছোট পাতের উপর অবস্থিত।[24] এর গঠনপ্রক্রিয়া ৭৫ কোটি বছর আগে দক্ষিণের মহামহাদেশ গণ্ডোয়ানার উত্তরমুখে অভিসরণের সময় শুরু হয়। এই গঠনপ্রক্রিয়া চলে ৫০ কোটি বছর ধরে।[24] এরপর উপমহাদেশের পাতটি ইউরেশীয় পাতের সঙ্গে ধাক্কা খায়। এর ফলে জন্ম হয় বিশ্বের সর্বোচ্চ পর্বতমালা হিমালয়ের।[24] উত্থানশীল হিমালয়ের ঠিক দক্ষিণে পূর্বতন সমুদ্রতলে পাত সঞ্চারণের ফলে একটি বিরাট চ্যূতির সৃষ্টি হয়। এই চ্যূতিটি সিন্ধু নদ ও তার উপনদীগুলি এবং গঙ্গার আনীত পলিতে ভরাট হয়ে[25] বর্তমান সিন্ধু-গাঙ্গেয় সমভূমির জন্ম দিয়েছে।[26] সিন্ধু-গাঙ্গেয় সমভূমি ভূতাত্ত্বিক পরিভাষায় একটি অগ্রভূমি অববাহিকা।[27]
জলবিদ্যা
গঙ্গা নদীর জলবিদ্যা, বিশেষত গাঙ্গেয় বদ্বীপ অঞ্চলে, বেশ জটিল। তাই নদীর দৈর্ঘ্য্য, জলধারণ ক্ষমতা ও অববাহিকার আকার ভিন্ন ভিন্ন উপায়ে পরিমাপ করা হয়ে থাকে।
নদীর 'গঙ্গা' নামটি হিমালয়ে ভাগীরথী-অলকানন্দার সঙ্গমস্থল থেকে ফারাক্কা বাঁধের কাছে বাংলাদেশ-ভারত সীমান্তে নদীর প্রথম শাখানদীর উৎপত্তিস্থল পর্যন্ত ব্যবহৃত হয়। গঙ্গার দৈর্ঘ্য্য সাধারণত মনে করা হয় , প্রায় ,[28] থেকে ,[29][19] অথবা সম্ভবত ।[30] এই সব ক্ষেত্রে নদীর উৎস ধরা হয় গোমুখে গঙ্গোত্রী হিমবাহের ভাগীরথী নদীর উৎসস্থলটিকে এবং নদীর মোহনা ধরা হয় বঙ্গোপসাগরে মেঘনার মোহনাটিকে।[29][19][28][30] অন্যমতে, গঙ্গার উৎস ধরা হয় হরিদ্বারে, যেখানে গঙ্গার পার্বত্য প্রবাহটি গাঙ্গেয় সমভূমিতে প্রবেশ করেছে।[20]
কোনো কোনো ক্ষেত্রে মেঘনার বদলে শাখানদী হুগলির দৈর্ঘ্য্যশুদ্ধ গঙ্গার দৈর্ঘ্য মাপা হয়। এই দৈর্ঘ্য্যটি মেঘনার দৈর্ঘ্য্যের চেয়ে বড়। ভাগীরথীকে উৎস ধরে হুগলি-সহ গঙ্গার দৈর্ঘ্য্য মাপলে, মোট দৈর্ঘ্য্য বেড়ে দাঁড়ায় [22] এবং হরিদ্বার থেকে হুগলির মোহনা পর্যন্ত গঙ্গার উৎস দাঁড়ায় ।[20] কোনো কোনো মতে, ভাগীরথীর উৎস থেকে বাংলাদেশ সীমান্ত পর্যন্ত গঙ্গার দৈর্ঘ্য্য মাপা হয়; কারণ এর পর নদীটি পদ্মা নাম নিয়েছে। এই দৈর্ঘ্য্যটি হল ।[31]
একই কারণে, নদীর অববাহিকার আকার সম্পর্কের ভিন্নমত বর্তমান। নেপাল, চীন ও বাংলাদেশ রাষ্ট্র এবং ভারতের এগারোটি রাজ্য (হিমাচল প্রদেশ, উত্তরাখণ্ড, উত্তরপ্রদেশ, মধ্যপ্রদেশ, ছত্তীসগঢ়, বিহার, ঝাড়খণ্ড, পাঞ্জাব, হরিয়ানা, রাজস্থান, পশ্চিমবঙ্গ) ও জাতীয় রাজধানী অঞ্চল দিল্লি জুড়ে এই অববাহিকা অবস্থিত।[32] ব্রহ্মপুত্র-মেঘনা অববাহিকা বাদে বদ্বীপ-সহ গাঙ্গেয় অববাহিকার আয়তন প্রায় । এর মধ্যে ভারতে (প্রায় ৮০%), নেপালে (১৩%), বাংলাদেশে (৩%) ও (৩%)।[33] গঙ্গা ও ব্রহ্মপুত্র-মেঘনার যৌথ অববাহিকার সামগ্রিক আয়তন প্রায় [23] বা ।[2] গঙ্গা-ব্রহ্মপুত্র-মেঘনা (গ-ব্র-মে) অববাহিকা বাংলাদেশ, ভুটান, ভারত, নেপাল ও চীন জুড়ে প্রসারিত।[34]
গঙ্গার জলধারণ ক্ষমতা সম্পর্কের বিভিন্ন মত প্রচলিত রয়েছে। সাধারণত মেঘনার মোহনার কাছে গঙ্গার জলধারণ ক্ষমতা মাপা হয়। এই পরিমাপের ফলে গঙ্গা, ব্রহ্মপুত্র ও মেঘনার মিলিত জলের পরিমাণ জানা যায়। তিন নদীর বার্ষিক গড় জলধারণ ক্ষমতা ,[2] বা ।[22] কোনো কোনো মতে, গঙ্গা, ব্রহ্মপুত্র ও মেঘনার জলধারণ ক্ষমতা আলাদা আলাদাভাবে দেখানো হয়। পৃথকভাবে উক্ত তিন নদীর জলধারণ ক্ষমতা যথাক্রমে , ও ।[29]
বাংলাদেশের হার্ডিঞ্জ ব্রিজের কাছে গঙ্গার সর্বোচ্চ জলপ্রবাহ -এরও বেশি বলে নথিবদ্ধ হয়েছে।[35] একই স্থানে সর্বনিম্ন জলপ্রবাহ ছিল প্রায় (১৯৯৭ সালে)।[36]
গঙ্গার জলচক্র দক্ষিণ-পূর্ব মৌসুমী বায়ু-ঘটিত বর্ষাকালের দ্বারা নিয়ন্ত্রিত হয়। বর্ষার ৮৪% শতাংশ বৃষ্টিপাত হয় জুন থেকে সেপ্টেম্বর মাসের মধ্যে। পাশাপাশি গঙ্গার নিজস্ব জলপ্রবাহও ঋতুনির্ভর। হার্ডিঞ্জ ব্রিজের পরিমাপ অনুযায়ী, শুখা মরসুম ও বর্ষাকালের জলপ্রবাহের অনুপাত ১:৬। এই ঋতুনির্ভর জলপ্রবাহ এই অঞ্চলে ভূমি ও জলসম্পদ উন্নয়ন সংক্রান্ত নানা সমস্যার জন্মদাতা।[31] এর ফলে খরা ও বন্যা দুইই দেখা যায়। বিশেষ করে বাংলাদেশে, শুখা মরসুমে খরা ও বর্ষাকালে বন্যা একটি প্রধান সমস্যা।[37]
গাঙ্গেয় বদ্বীপে অনেক বড় নদী রয়েছে। এগুলি হয় উপনদী নয় শাখানদী। এই সব নদনদী একটি জটিল নদীজালিকা সৃষ্টি করে রেখেছে। গঙ্গা ও ব্রহ্মপুত্র এদের মধ্যে বৃহত্তম নদী। দুই নদীই একাধিক শাখানদীতে বিভক্ত হয়েছে, আবার শাখানদীগুলিও পরস্পর মিলিত হয়েছে। তবে এই নদীজালিকাগুলিতেও মাঝে মাঝে ভৌগোলিক পরিবর্তন দেখা যায়।
দ্বাদশ শতাব্দীর আগে ভাগীরথী-হুগলি শাখানদীটিই ছিল গঙ্গার মূল প্রবাহ। পদ্মা ছিল একটি ছোট শাখানদী মাত্র। তবে গঙ্গা বঙ্গোপসাগরে মিলিত হত আধুনিক হুগলি নদীর পথে নয়, আদিগঙ্গার মাধ্যমে। দ্বাদশ থেকে ষোড়শ শতাব্দীর মাঝামাঝি সময়ে ভাগীরথী-হুগলি ও পদ্মার আকার প্রায় একই হয়ে দাঁড়ায়। ষোড়শ শতাব্দীর পরে পদ্মা আকার বৃদ্ধি পায় এবং তা গঙ্গার মূল প্রবাহপথে পরিণত হয়।[21] মনে করা হয়, ভাগীরথী-হুগলির প্রবাহপথটি ক্রমে ক্রমে পলি পড়ে রুদ্ধ হয়ে যায়। সেই জন্যই গঙ্গার মূল প্রবাহ পদ্মার পথে সরে গিয়েছিল। অষ্টাদশ শতাব্দী শেষাশেষি পদ্মাই গঙ্গার মূল প্রবাহপথ হয়ে দাঁড়ায়।[38] গঙ্গার মূল প্রবাহপথ পদ্মায় সরে যাওয়ার ফলে ব্রহ্মপুত্র ও মেঘনা নদীর পৃথকভাবে বঙ্গোপসাগরে না মিশে একসঙ্গে মিলিত হয়। গঙ্গা ও মেঘনার বর্তমান সঙ্গমস্থলটি দেড়শো বছর আগে গঠিত হয়েছে।[39]
আঠারো শতকের শেষাশেষি নিম্ন ব্রহ্মপুত্রেরও প্রবাহপথে নাটকীয় পরিবর্তন এসেছিল, যার ফলে গঙ্গার সঙ্গে এর সম্পর্কটিই যায় বদলে। ১৭৮৭ সালের বিধ্বংসী বন্যা তিস্তা নদীর প্রবাহপথটি ঘুরে যায়। এই নদী আগে গঙ্গা-পদ্মার উপনদী ছিল। ১৭৮৭ সালের বন্যার পর নদীটি গতিপথ পালটে পূর্বদিকে গিয়ে ব্রহ্মপুত্রে পড়ে। ফলে ব্রহ্মপুত্রের প্রবাহ দক্ষিণে সরে আসে এবং একটি নতুন নদীপথের সৃষ্টি হয়। ব্রহ্মপুত্রের এই নতুন প্রধান গতিপথটির নাম হয় যমুনা নদী। এটি দক্ষিণে প্রবাহিত হয়ে গঙ্গা-পদ্মায় মিলিত হয়। আগে ব্রহ্মপুত্রের গতি ছিল কিঞ্চিৎ পূর্বমুখী। তা ময়মনসিংহ শহরের পাশ দিয়ে প্রবাহিত হয়ে মেঘনা নদীতে মিশত। বর্তমানে এই নদীপথটি একটি ছোট শাখানদী হলেও পুরাতন ব্রহ্মপুত্র নামে ব্রহ্মপুত্র নামটি বজায় রেখেছে।[40] লাঙ্গলবাঁধে পুরাতন ব্রহ্মপুত্র-মেঘনার সঙ্গমস্থল হিন্দুদের কাছে আজও পবিত্র। এই সঙ্গমের কাছেই ঐতিহাসিক উয়াড়ি-বটেশ্বর অবস্থিত।[21]
ইতিহাস
সিন্ধু সভ্যতার অন্তিম হরপ্পা পর্যায়ে (১৯০০-১৩০০ খ্রিস্টপূর্বাব্দ) হরপ্পাবাসীরা সিন্ধু উপত্যকা ছেড়ে পূর্বদিকে বসতি স্থাপন করতে করতে গঙ্গা-যমুনা দোয়াব পর্যন্ত চলে আসে। যদিও কেউই গঙ্গা পার হয়ে পূর্বতীরে বসতি স্থাপন করেনি। খ্রিস্টপূর্ব দ্বিতীয় সহস্রাব্দের গোড়ার দিকে হরপ্পা সভ্যতার ভেঙে যাওয়ার সময় থেকে ভারতীয় সভ্যতার প্রাণকেন্দ্রটি সিন্ধু উপত্যকা থেকে সরে চলে আসে গাঙ্গেয় অববাহিকায়।[41] গাঙ্গেয় অববাহিকায় অন্তিম হরপ্পা বসতি এবং সমাধিক্ষেত্র এইচ পুরাতাত্ত্বিক সংস্কৃতি, ইন্দো-আর্য জাতি ও বৈদিক যুগের মধ্যে কোনো সংযোগ থাকলেও থাকতে পারে।
আদি বৈদিক যুগ বা ঋগ্বেদের যুগে গঙ্গা নয়, সিন্ধু ও সরস্বতী নদীই ছিল পবিত্র নদী। কিন্তু পরবর্তী তিন বেদে গঙ্গার উপরের অধিক গুরুত্ব আরোপ করা হয়েছে।[42] তারপর মৌর্য থেকে মুঘল সাম্রাজ্য পর্যন্ত অধিকাংশ ভারতীয় সভ্যতারই প্রাণকেন্দ্র ছিল গাঙ্গেয় সমভূমি।[15][43]
প্রথম যে ইউরোপীয় পর্যটকের রচনায় গঙ্গার উল্লেখ পাওয়া যায়, তিনি মেগাস্থিনিস (৩৫০-২৯০ খ্রিস্টপূর্বাব্দ)। তাঁর লেখা ইন্ডিকা বইটিতে একাধিকবার গঙ্গার উল্লেখ পাওয়া যায়: "ভারতে অনেক বড় ও নৌবহনযোগ্য নদী আছে। এই নদীগুলি উত্তর সীমান্তের পার্বত্য অঞ্চল থেকে উৎপন্ন হয়ে সমতল অঞ্চল বরাবর প্রবাহিত। অনেকগুলি নদী আবার পরস্পরের সঙ্গে মিলিত হয়ে সম্মিলিত রূপে মিশেছে গঙ্গা নদীতে। গঙ্গা নদী উৎসের কাছে ৩০ স্টেডিয়া চওড়া। এই নদী উত্তর-দক্ষিণে প্রবাহিত হয়ে গঙ্গারিডাই দেশের (যে দেশে সবচেয়ে বড় আকারের হাতিদের বাহিনী রয়েছে) পূর্ব সীমান্তের মহাসাগরে পড়েছে।" (ডিওডোরাস, দুই। ৩৭)[44]
১৯৫১ সালে ভারত ফারাক্কা বাঁধ নির্মাণ প্রকল্পের কথা ঘোষণা করলে ভারত ও পূর্ব পাকিস্তানের (অধুনা বাংলাদেশ) মধ্যে গঙ্গার জলবণ্টন নিয়ে বিবাদ শুরু হয়। এই বাঁধ নির্মাণের প্রকৃত উদ্দেশ্য ছিল জল গঙ্গা থেকে ভাগীরথী-হুগলি নদীর পথে ঘুরিয়ে দেওয়া যাতে কলকাতা বন্দরের নাব্যতা রক্ষিত হয়। সেই সময় শুখা মরসুমে গঙ্গায় মোট জল থাকত । ফলে পূর্ব পাকিস্তানের জন্য শুধুমাত্র জলই অবশিষ্ট থাকে।[36] পূর্ব পাকিস্তান এতে আপত্তি জানালে বিবাদের সূত্রপাত হয়। ১৯৯৬ সালে একটি ৩০ বছরের চুক্তি সাক্ষরিত হয়। এই চুক্তির শর্তগুলি ছিল জটিল। তবে তার সারকথা ছিল গঙ্গায় যদি -এর কম জল প্রবাহিত হয়, তবে ভারত ও বাংলাদেশ ৫০% করে অর্থাৎ জল প্রতি দশ-দিন অন্তর পাবে। কিন্তু পরের বছরেই ফারাক্কায় জলপ্রবাহের পরিমাণ রেকর্ড হ্রাস পায়। ফলে চুক্তির শর্ত মানা অসম্ভব হয়ে পড়ে। ১৯৯৭ সালের মার্চ মাসে বাংলাদেশে গঙ্গার জলপ্রবাহের পরিমাণ ছিল সবচেয়ে কম - । পরের বছরগুলিতে অবশ্য শুখা মরসুমের জলপ্রবাহ স্বাভাবিক হয়ে আসে। কিন্তু সমস্যার মোকাবিলা কিভাবে করা যায়, তা নিয়ে চিন্তাভাবনা চলছে। বাংলাদেশে গঙ্গার জলের সুষম বণ্টনের জন্য ঢাকার পশ্চিমে পাংশায় আর একটি বাঁধ নির্মাণের পরিকল্পনা গৃহীত হয়েছে।[36][45]
ধর্মীয় ও সাংস্কৃতিক গুরুত্ব
পবিত্রতা
উৎস থেকে মোহনা পর্যন্ত সম্পূর্ণ গঙ্গা নদীটিই হিন্দুদের কাছে পবিত্র। সব জায়গাতেই গঙ্গাস্নান হিন্দুদের কাছে একটি পুণ্যকর্ম বলে বিবেচিত হয়।[46] গঙ্গার জলে হিন্দুরা পূর্বপুরুষদের তর্পণ করে। গঙ্গায় ফুল ও প্রদীপ ভাসায়।[46] এমনকি গঙ্গাস্নান সেরে ঘরে ফেরার সময়েও কিছু পরিমাণ গঙ্গাজল ঘরোয়া ধর্মানুষ্ঠানে ব্যবহারের জন্য তুলে নিয়ে যায়।[47] প্রিয়জনের মৃত্যু হলে মৃতের অস্থি গঙ্গায় বিসর্জন দেওয়া হয়।[47]
হিন্দু পুরাণের সবখানেই গঙ্গাজলকে পবিত্র বলা হয়েছে।[48] অনেক জায়গায় স্থানীয় নদীগুলিকে "গঙ্গাতুল্য" মনে করা হয়।[48] যেমন, কাবেরী নদীকে বলা হয় "দক্ষিণের গঙ্গা"। গোদাবরী নদীকে মনে করা হয়, ঋষি গৌতম কর্তৃক মধ্যভারতে আনীত গঙ্গা।[48] হিন্দুদের প্রতিটি ধর্মীয় অনুষ্ঠানে গঙ্গাকে আবাহন করা হয়। মনে করা হয়, সকল পবিত্র জলেই গঙ্গা অধিষ্ঠিত।[48] গঙ্গোত্রী, হরিদ্বার, প্রয়াগ ও বারাণসীতে গঙ্গাস্নান হিন্দুদের কাছে বিশেষ পুণ্যকর্ম।[48] গঙ্গার প্রতীকী ও ধর্মীয় গুরুত্ব ভারতে সংশয়বাদীরাও স্বীকার করেন।[49] জওহরলাল নেহেরু নিজে ধর্মবিরোধী হলেও তাঁর চিতাভষ্মের একমুঠো গঙ্গায় বিসর্জন দিতে বলেছিলেন।[49] তিনি লিখেছিলেন, "গঙ্গা ভারতের নদী। ভারতবাসীর প্রিয়। এই নদীকে ঘিরে রয়েছে কত জাতির কত স্মৃতি, কত আশা ও ভীতি, বিজয়ের কত গান, কত জয়পরাজয়। গঙ্গা ভারতের প্রাচীন সংস্কৃতি ও সভ্যতার প্রতীক। কত পরিবর্তনের মধ্যে দিয়ে নিত্য বয়ে চলে গঙ্গা। তবু সে রয়েছে সেই গঙ্গাই।"[49]
গঙ্গাবতরণ
প্রতি বছর জ্যৈষ্ঠ মাসের কৃষ্ণপক্ষের দশমী তিথিটি হিন্দুরা "গঙ্গাবতরণ" বা গঙ্গার মর্ত্যে অবতরণের স্মরণে বিশেষভাবে উদযাপন করে। এই দিনটিকে "দশহরা" বলে।[50] হিন্দুমতে, এই দিনটি গঙ্গাস্নানের জন্য বিশেষভাবে প্রশস্ত।[50] হিন্দুরা বিশ্বাস করেন, এই দিন গঙ্গাস্নান করলে দশবিধ বা দশ জন্মের পাপ থেকে পরিত্রাণ পাওয়া যায়।[50] যাঁরা এই দিন গঙ্গায় এসে স্নান করতে পারেন না, তাঁরা তাঁদের বাসস্থানের নিকটবর্তী জলাশয়ে বা নদীতে স্নান করেন। কারণ, হিন্দু বিশ্বাসে এই দিন সকল জলাশয় ও নদী গঙ্গাতুল্য হয়।[50]
"গঙ্গাবতরণ" হিন্দুধর্মের একটি প্রাচীন উপাখ্যান। এই গল্পের নানা পাঠান্তর পাওয়া যায়।[50] বেদে আছে, স্বর্গের রাজা ইন্দ্র বৃত্র নামে এক অসুরকে বধ করেন। তার রক্ত সোমরসের রূপে পৃথিবীতে গড়িয়ে পড়ে।[50]
বৈষ্ণব মতে, এই গল্পে ইন্দ্রের পরিবর্তে দেখা যায় তাঁর পূর্বতন সহকারী বিষ্ণুকে।[50] এই স্বর্গীয় তরলের নাম, এই মতে, "বিষ্ণুপদী"।[50] বামন রূপে বিষ্ণু তাঁর একটি পা রেখেছিলেন স্বর্গে। তাঁর নখের আঘাতে স্বর্গে একটি ছিদ্রের সৃষ্টি হয়। এই ছিদ্রপথে মুক্তি পায় বিষ্ণুপদী। ধ্রুব বিষ্ণুপদীকে নিয়ে আসেন স্বর্গে।[51] আকাশে বিষ্ণুপদী আকাশগঙ্গা সৃষ্টি করে উপস্থিত হন চন্দ্রে।[51] সেখান থেকে পূর্বদিকে প্রবাহিত হয়ে তিনি চলে যান মেরুপর্বতের শৃঙ্গে ব্রহ্মলোকে। মেরুপর্বতের শীর্ষে অবস্থিত ব্রহ্মার আসনের পদ্মগুলি থেকে পৃথিবীর মহাদেশগুলির সৃষ্টি হয়।[51] এখান থেকেই বিষ্ণুপদী অলকানন্দার রূপ ধরে একটি মহাদেশে অবতীর্ণা হন এবং ভারতবর্ষে গঙ্গা নামে প্রবেশ করেন।[51]
তবে "গঙ্গাবতরণ"-সংক্রান্ত অধিকাংশ গল্পে যে হিন্দু দেবতাটির উপস্থিতি চোখে পড়ে, তিনি হলেন শিব।[52] রামায়ণ, মহাভারত ও একাধিক পুরাণে কপিল মুনির গল্পটি পাওয়া যায়। এই গল্প অনুযায়ী, কপিল মুনির তপস্যা ভঙ্গ করেছিলেন রাজা সগরের ষাটহাজার পুত্র। তপস্যাভঙ্গে ক্রুদ্ধ কপিল মুনি তাঁদের এক দৃষ্টিনিক্ষেপেই ভস্ম করে দেন। তারপর সেই ভস্ম নিক্ষেপ করেন পাতাললোকে। সগর রাজার এক উত্তরসূরি ভগীরথ তাঁর পূর্বপুরুষদের আত্মার সদগতির জন্য উদ্বিগ্ন হয়ে গঙ্গাকে মর্ত্যে নিয়ে আসার জন্য তপস্যা করেন। কারণ, তিনি জেনেছিলেন, একমাত্র গঙ্গার জলেই তাঁর পূর্বপুরুষের আত্মা মুক্তি পাবে। কিন্তু পৃথিবীতে গঙ্গার গতি বেগ ধারণ করতে একমাত্র সক্ষম শিব। ভগীরথ শিবকে তুষ্ট করে অবতরণকালে গঙ্গাকে নিজের জটায় ধারণ করার জন্য রাজি করালেন। কৈলাস পর্বতে শিব আপন জটায় গঙ্গাকে ধারণ করলেন। সেখান থেকে গঙ্গা নেমে এলেন হিমালয়ে। হিমালয় থেকে হরিদ্বার হয়ে গঙ্গা এলেন সমতলে। তারপর তিনি চললেন ভগীরথ প্রদর্শিত পথে। প্রথমে প্রয়াগে যমুনা নদীর সঙ্গে তাঁর মিলন ঘটল। তারপর বারাণসীতে এলেন। সবশেষে গঙ্গাসাগরে এসে গঙ্গা সাগরে মিলিত হলেন। সেখান থেকে চলে গেলেন পাতাললোকে। সগর রাজার পুত্ররা নিস্তার পেল।[52] গঙ্গাবতরণে রাজা ভগীরথের ভূমিকার কথা স্মরণে রেখে গঙ্গার অপর নামকরণ হয় ভাগীরথী।[52]
মৃতের সদগতি
গঙ্গা যেহেতু স্বর্গ থেকে মর্ত্যে নেমে এসেছিলেন, তাই তাঁকে মর্ত্য থেকে স্বর্গে উত্তরণের একটি মাধ্যমও মনে করা হয়।[53] হিন্দু বিশ্বাস অনুযায়ী, স্বর্গ, মর্ত্য ও পাতাল - এই তিন লোকে প্রবাহিত বলে গঙ্গার অপর নাম ত্রিলোকপথগামিনী। আবার, জীবিত ও মৃত সব জীবেরই যাত্রাপথে অবস্থিত বলে, তাঁর অন্য নাম তীর্থ।[53] এই জন্য হিন্দুদের শ্রাদ্ধ অনুষ্ঠানে গঙ্গাবতরণ উপাখ্যানটি পাঠ করা হয়ে থাকে এবং মৃতের অন্ত্যেষ্টি ও পারলৌকিক ক্রিয়ায় গঙ্গাজল ব্যবহৃত হয়।[53] গঙ্গার সকল স্তোত্রেই গঙ্গাতীরে মৃত্যুকে গৌরবান্বিত করা হয়েছে।[53] গঙ্গাষ্টকম্ বলেন:[53] মা! ... তুমি জগৎচন্দ্রহার!
স্বর্গগামী ধ্বজা!
ইচ্ছা করি, তোমার তীরে দেহত্যাগ করিবার,
তোমার জল পান করে, যেন চক্ষু বুজি,
তোমার নাম স্মরণ করে, নিজেকে সমর্পণ করি তব পায়ে।[54] অনেক হিন্দু বারাণসীর শ্মশানঘাটে শেষনিঃশ্বাস ত্যাগ করতে চান।[53] তাঁরা মনে করেন, বারাণসীর গঙ্গাতীরে শেষনিঃশ্বাস ত্যাগ করলে তাঁরা সত্বর মুক্তিলাভ করবেন।[55] অন্যত্র মৃত্যু হলে, মৃতের পরিবারবর্গ মৃতের দেহাবশেষ গঙ্গায় নিক্ষেপ করেন।[55] যদি তাও সম্ভব না হয়, তবে মৃতের কোনো আত্মীয় আশ্বিন মাসে পিতৃপক্ষে গঙ্গাতীরে এসে মৃতের বিশেষ শ্রাদ্ধানুষ্ঠান করেন।[55]
আরও দেখুন
পশ্চিমবঙ্গের নদীর তালিকা
বাংলাদেশের নদীর তালিকা
বাংলাদেশের বড় নদীসমূহ
গঙ্গা নদী বরাবর নদী ভাঙ্গন মালদা এবং মুর্শিদাবাদ জেলায়
পাদটীকা
তথ্যসূত্র
Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
CS1 maint: multiple names: authors list (link)
আরও পড়ুন
বহিঃসংযোগ
. Peace Palace Library
a documentary that follows the Ganges from the mouth to its source in the Himalayas.
বিষয়শ্রেণী:ভারতের নদী
বিষয়শ্রেণী:ভারতের জাতীয় প্রতীক
বিষয়শ্রেণী:উত্তরাখণ্ডের নদী
বিষয়শ্রেণী:উত্তরপ্রদেশের নদী
বিষয়শ্রেণী:পশ্চিমবঙ্গের নদী
বিষয়শ্রেণী:বাংলাদেশের নদী
বিষয়শ্রেণী:এশিয়ার আন্তর্জাতিক নদী
বিষয়শ্রেণী:পবিত্র নদী
বিষয়শ্রেণী:ঋগ্বৈদিক নদী
বিষয়শ্রেণী:বিহারের নদী
বিষয়শ্রেণী:ঝাড়খণ্ডের নদী
বিষয়শ্রেণী:গঙ্গা অববাহিকা
বিষয়শ্রেণী:বাংলাদেশ-ভারত সীমান্ত
বিষয়শ্রেণী:আন্তর্জাতিক নদী
| https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%BE%20%E0%A6%A8%E0%A6%A6%E0%A7%80 |
{
"plaintext_start_byte": [
10,
439,
1747,
7440,
9783,
9883,
10193,
10616,
10695,
10966,
11871,
11903
],
"plaintext_end_byte": [
409,
1746,
7422,
9765,
9851,
10161,
10584,
10663,
10959,
11793,
11900,
12076
]
} | kapankah game Sonic the Hedgehog mulai dibuat pertama kali? | Hunter × Hunter | indonesian | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} | Main Page
Hunter × Hunter(ハンター×ハンター,Hantā Hantā) adalah serial manga karya Yoshihiro Togashi, yang bercerita tentang anak laki-laki berusia 12 tahun bernama Gon Freecss, dan usahanya untuk menemukan ayahnya, Ging Freecss. Ging adalah seorang Hunter, yang dalam cerita Hunter × Hunter yaitu anggota dari suatu kelompok elit yang memiliki segala macam izin untuk melakukan apapun dimanapun.
Karakter
Tokoh Utama
Part of a series onAnime and manga
Anime
History
Industry
Original net animation
Original video animation
Fansub
Fandub
Companies
Longest series
Longest franchise
Lists
Manga
History
International market
Mangaka
Dōjinshi
Scanlation
Alternative
Gekiga
Yonkoma
Publishers
Best-selling series
Longest series
Lists
Demographic groups
Children
Shōnen
Shōjo
Seinen
Josei
Genres
Bara
Harem
Isekai
Magical girl
Mecha
Ryona
Yaoi
Yuri
Others
People
Mitsuru Adachi
Fujio Akatsuka
George Akiyama
Hideaki Anno
Hideo Azuma
Clamp
Osamu Dezaki
Hisashi Eguchi
Tetsuo Hara
Mamoru Hosoda
Yukinobu Hoshino
Ryoichi Ikegami
Kunihiko Ikuhara
Ken Ishikawa
Shotaro Ishinomori
Ikki Kajiwara
Tomoharu Katsumata
Yoshiaki Kawajiri
Shōji Kawamori
Rakuten Kitazawa
Kazuo Koike
Satoshi Kon
Masami Kurumada
Kōichi Mashimo
Katsuji Matsumoto
Leiji Matsumoto
Hayao Miyazaki
Shigeru Mizuki
Hideko Mizuno
Shinji Mizushima
Daijiro Morohoshi
Tadao Nagahama
Go Nagai
Shinji Nagashima
Daisuke Nishio
Eiichiro Oda
Kyoko Okazaki
Mamoru Oshii
Rintaro
Takao Saito
Hiroshi Sasagawa
Junichi Sato
Sanpei Shirato
Masamune Shirow
Gisaburō Sugii
Isao Takahata
Osamu Tezuka
Akira Toriyama
Year 24 Group
Tatsuo Yoshida
Fandom
Conventions
Clubs
Cosplay
Anime music video
Otaku
Moe
Yaoi fandom
General
Omake
Terminology
Iconography
Anime and mangaportalvt
Gon Freecss: Seorang anak laki laki berumur 12 tahun yang mengembara untuk menemukan ayahnya yang sudah lama pergi dan tak pernah kembali. Gon mempunyai indera yang sangat tajam karena terbiasa hidup dihutan dan tidak takut pada monster. Gon sangat polos, baik dan setia kawan. Dia bertemu dengan Killua pada ujian hunter dan sejak saat itu Gon dan Killua menjadi teman yang baik. Memiliki Nen bertipe Kyouka, atau penguat, yang sering digunakan secara spesifik oleh Gon untuk melancarkan pukulan yang amat kuat. Jurus spesialnya adalah Jajanken.
Killua Zoldyeck: Anak dari keluarga pembunuh bayaran yang sangat terkenal dan ditakuti oleh banyak golongan. Memiliki sifat yang sangat cuek dan suka semaunya sendiri. Dia bertemu dengan Gon pada ujian hunter, namun sayang dia gagal dalam ujian hunter yang pertama karena tekanan kakaknya, Illumi Zoldyeck. Karena paksaan kakaknya itu, setelah ujian hunter Killua terpaksa ikut kembali kerumahnya. Karena perjuangan tekad Gon, Kurapica,dan Leorio yang nekad menerobos masuk ke rumah keluarga Zoldyeck di gunung kukuru, maka akhirnya Killua pun ikut kembali bersama Gon, dan dari saat itu Gon dan Killua tidak pernah berpisah. Killua memiliki Nen bertipe Henka, atau transformasi. Killua mengubah kekuatan Nen miliknya menjadi suatu kekuatan listrik yang cukup mematikan. Killua telah dilatih sedemikian rupa untuk menjadi seorang pembunuh, terbukti dengan mampunya ia membuka 3 pintu gerbang rumahnya, yang notabene beratnya 16 ton. Killua juga tahan terhadap racun dan aliran listrik.
Leorio: Orang yang suka humor, bahkan kadang-kadang saat bertarung-pun ia sesekali bercanda. Merupakan salah satu teman baik Kurapica.Dia memiliki cita-cita untuk menjadi seorang dokter karena dia pernah kehilangan seorang teman yang sangat akrab dengan dia,ia tak dapat menyembuhkan temannya itu. dia ikut ujian hunter pun hanya karena dia membutuhkan dana untuk ikut kuliah di universitas kedokteran, pada akhirnya dia berhasil menjadi seorang dokter. Sejauh ini, Leorio menguasai nen teleportasi dan penyembuhan.
Kurapika Kuruta: seorang laki-laki berumur 17 tahun yang terbilang 'cantik', wajah cantiknya ini membuat orang berpikir dua kali apakah dia seorang laki-laki atau seorang perempuan. Leorio pernah ingin mengajukan tebakan, apakah Kurapica laki-laki atau perempuan saat ujian hunter di menara trik. Orang yang sangat akrab dengan Gon, bijaksana dan selalu berpikir dengan kepala dingin. Wawasannya luas karena hobinya membaca buku (terutama buku sejarah). Walau demikian, saat mendengar tentang Genei ryodan, sifat kalapnya akan muncul, bersamaan dengan munculnya mata merahnya. Kurapika, sebagai keturunan terakhir suku Kurta memiliki mata merah yang hanya akan muncul saat ia mulai marah. Kurapica sebenarnya memiliki Nen bertipe Gugenka, materialisasi, yang diwujudkan dengan rantai yang melilit tangan kanannya. Tetapi saat mata merahnya muncul, tipe Nen-nya berubah menjadi Tokushitsu, atau spesialisasi. Saat matanya berubah merah, kemampuan khususnya adalah dapat menggunakan semua tipe nen dengan tingkat kemahiran 100%. Kurapika mempunyai dendam yang mendalam terhadap Genei Ryodan. 5 tahun sebelum ujian hunter,Genei Ryodan membunuh seluruh anggota suku Kuruta yang mendiami wilayah Rukuso.Banyak orang memburu mata merah dari suku Kuruta. Saat terjadi pelelangan di Yorkshin city, sepasang bola mata suku Kuruta terjual dengan harga 2,9 miliar.
Hisoka: Pria misteris yang kuat dan aneh. Sifatnya yang nyentrik, sesuai dengan penampilan sehari-harinya mirip seorang pesulap atau badut (pierrot). Dia bertemu dengan Gon saat ujian hunter dan tertarik akan keberanian Gon dalam menolong Leorio. Menganggap bahwa Gon memiliki kekuatan potensial yang hebat, Hisoka berusaha menghindar untuk membunuh Gon, karena menunggu sampai kekuatan Gon cukup "matang untuk dipanen". Seorang anggota laba-laba atau Genei Ryodan (palsu, karena nomor punggungnya yang bernomor 4 hanya tempelan di punggungnya), walau sebenarnya ia hanya masuk dalam Genei Ryodan demi melawan sang pimpinan, Kuroro Lucifer. Sama seperti Killua, nen Hisoka bertipe Henka. Hyosoka mengubah nen-nya menjadi mirip seperti permen karet (Bungee Gum).Hisoka kemungkinan memiliki ketertarikan dengan salah satu anggota Genei Ryodan, Machi.Walaupun Machi tidak mersakan hal yang sama .
Ging Freecss: Merupakan seorang hunter yang diakui sebagai salah satu hunter terhebat pada masa itu. Ging merupakan ayah dari Gon dan merupakan alasan kenapa Gon berusaha untuk menjadi seorang hunter profesional. Saat Gon masih sangat kecil, Ging meninggalkan Gon dalam perawatan Mito dan ibunya, sementara Ging sendiri menghilang tidak jelas kemana. Ging memiliki tipe nen Tokushitsu atau spesialisasi. Ging adalah salah satu dari 11 pencipta game Greed Island, yaitu Ging, Razor, Elena, Eeta, dan Dwun (aslinya Wdwune), sedangkan untuk 5 orang lagi tidak diketahui asal usulnya. Sementara kemampuan yang diketahui adalah Touch of Death (spesialisasi) sentuhan tangan dapat menyerap energi nen dari lawan, jadi serangan yang ditujukan bukan hanya melukai tetapi dapat menyerap energi nen lawan dan menggunakannya untuk penyembuhan diri maupun regenerasi nen.
Bibi Mito: sepupu Ging Freecss yang sangat cantik dan memiliki tubuh indah. Dialah yang merawat Gon, sejak Gon masih kecil hingga dia berumur 12 tahun. Dia sangat membenci Ging, karena mengganggap Ging tidak bertanggung jawab dengan menelantarkan Gon begitu saja. Dia tidak langsung memberi Gon izin saat ia akan pergi untuk mengikuti ujian hunter, karena dia takut Gon akan menjadi orang seperti Ging pada masa depan.tetapi saat dia melihat semangat gon yang begitu luar biasa utuk mencari ayahnya akhirnya dia luluh.
Keluarga Zoldyck
Silva Zoldyck: Merupakan ayah dari Killua Zoldyck yang memiliki kekuatan nen yang sangat dahsyat, dia merupakan salah satu mesin pembunuh dari keluarga Zoldyck, kemungkinan dia meiliki nen bertipe henka yang sama dengan Killua, dia sudah membunuh 10000 orang atau bahkan lebih dari 1000000 orang. dia merupakan pembunuh bayaran yang sangat professional. Meskipun seorang pembunuh yang kejam, sebenarnya dia sangat menyayangi Killua lebih dari saudaranya yang lain.
Kikyo Zoldyck: Merupakan ibu dari Killua Zoldyck, Kikyo sering terlihat menggunakan topi bangsawan dan busana ala Prancis. Hampir seluruh wajahnya ditutupi perban dan dia menggunakan semaca visor elektronik. Kikyo sangat menyayangi Killua sampai-sampai tidak mempercayai seorang-pun yang dekat pada Killua. Kikyo sangat berharap bahwa Killua akan menjadi penerus keluarga.
Illumi Zoldyck: Merupakan kakak tertua Killua Zoldyck yang mengikuti ujian hunter ke-287 dengan nama Gittarackur, dan mengubah bentuk wajahnya dengan mengunakan benda seperti jarum berukuran besar, Illumi sangat ingin mengontrol Killua. Ia juga memasukan jarum pada otak Killua agar kabur pada pertandingan yang ia tidak mungkin menangkan.
Milluki Zoldyck: Merupakan kakak kedua Killua Zoldyck, Milluki bertubuh besar dan kerap di panggil Buta-san (babi) oleh Killua. Milluki adalah seorang hacker yang handal, ia terakhir kali keluar dari kediaman keluarganya 10 tahun yang lalu. Akhir-akhir ini Milluki senang mengoleksi figurin.
Alluka Zoldyck: Merupakan anak ke-empat keluarga Zoldyck, Alluka sangat di sayangi oleh Killua. Alluka juga mempunya kemampuan khusus, yaitu menggabulkan permintaan orang setelah orang itu mengabulkan 3 permintaan-nya, bila orang itu menolak permintaan Alluka selama 4 kali, orang tersebut akan menghilang. Terakhir kali Killua meminta Alluka untuk menyembuhkan Gon yang terluka parah, tetapi Illumi ingin membunuh Alluka. Di dalam diri Alluka terdapat sesuatu yang disebut "Nanika".
Kalluto Zoldyck: Merupakan anak ke-lima dari keluarga Zoldyck, Kalluto mempunyai perasaan iri pada Alluka karena sangat dekat dengan Killua, Kalluto selalu tampak bersama dengan ibu-nya Kikyo Zoldyck. Kalluto juga salah satu dari Genei Ryodan, Kalluto bertujuan untuk menjadi kuat agar dapat membuat kakak-nya Killua Zoldyck pulang. Kalluto mempunyai tipe Nen manipulasi.
Daftar lagu tema
Berikut ini beberapa lagu tema pembuka dan penutup Hunter × Hunter:
Lagu tema pembuka anime (1999)
"Ohayou" oleh Keno (episode 1-48)
"Taiyou Wa Yoru Mo Kagayaku" oleh Wino (episode 49-62)
"Pale Ale" oleh Kenichi Kurosawa (episode 63-70) (OVA 1-8)
"Pray" oleh Wish (episode 71- 78) (G.I OVA 1-8)
"Believe In Tomorrow" oleh Sunflower's Garden (episode 79-92) (G.I Final OVA 9-14)
Lagu tema penutup anime (1999)
"Kaze No Uta" oleh Motoda Minako (episode1-31)
"Do You Like Feel Like I Feel" oleh Nagai Masato (episode 32-50)
"Hotaru" oleh Nagai Masato (episode 51-62)
"Carry On" oleh Kenichi Kurosawa (episode 63-70) (OVA 1-8)
"Popcorn" oleh Mikuni Shimokawa (episode 71-78) (G.I OVA 1-8)
"Moshimo Kono Sekai de Kimi to Boku ga Deae Nakattara" oleh Sunflower's Garden (episode 79-92) (G.I Final OVA 9-14)
Lagu tema pembuka anime (2011)
"Departure!" oleh Masatoshi Ono (episode 1-148)
Lagu tema penutup anime (2011)
"Just Awake" oleh Fear, and Loathing in Las Vegas (episode 1-26)[1]
"Hunting for Your Dream" oleh Galneryus (episode 27-58)[2]
"Reason" oleh Yuzu (episode 59-75, 147)[3]
"Nagareboshi Kirari" oleh Yuzu (episode 76-98)[4]
"Hyōri Ittai" oleh Yuzu (episode 99-146)[5]
Anime
Untuk animenya sendiri, cerita Hunter x Hunter hampir sama dengan di manga hanya saja memiliki penyajian cerita yang sedikit berbeda dengan jalan cerita di manga. Untuk adaptasi animenya sendiri pun diproduksi oleh Studio Nippon Animation dan Viz Media dan siaran di Fuji TV pada tanggal 16 Oktober 1999 sampai 31 Maret 2001 dengan jumlah episode mencapai 62 episode. Pada tahun 2011, Hunter x Hunter pun diadaptasi kembali menjadi sebuah anime oleh Madhouse dan VAP dengan siaran di Nippon Television Network Corporation pada tanggal 2 Oktober 2011 sampai 24 September 2014 dengan jumlah episode mencapai 148 episode. Di Indonesia sendiri, anime Hunter x Hunter hanya yang versi pertamanya saja (tahun 1999) yang cuma tayang di Indonesia dengan siaran awal di TV7 (sekarang Trans 7) dan disiarkan ulang kembali oleh Spacetoon.
Episode
Musim 1
Musim 2
Musim 3
Musim 4
Musim 5
Referensi
Pranala luar
(in Japanese)
(in Japanese)
Kategori:Acara dan animasi di Spacetoon
Kategori:Acara televisi GTV
Kategori:Acara televisi Nickelodeon
Kategori:Acara televisi Cartoon Network
Kategori:Manga
Kategori:Anime | https://id.wikipedia.org/wiki/Hunter%20%C3%97%20Hunter |
{
"plaintext_start_byte": [
0,
1765,
3109,
4205,
6052,
6779,
7429,
8673,
9582,
10456,
11567,
12770,
13632,
14061,
15096,
16270,
16924,
17164,
18700,
19843,
22127,
23165,
24397,
25385,
26011,
27750,
28409,
29495,
30897,
31991,
32736,
33323,
34162,
34764,
35919,
36813,
38132,
38906,
40800,
42013,
42625,
43486,
44345,
45167,
46155,
47256,
48650,
49824,
50633,
51686,
52762,
54225,
55488,
56316,
57275,
57986,
59424,
60353
],
"plaintext_end_byte": [
1764,
3076,
4204,
6051,
6777,
7352,
8612,
9581,
10455,
11471,
12769,
13631,
14014,
15039,
16208,
16923,
17163,
18661,
19842,
22126,
23008,
24396,
25384,
26010,
27684,
28408,
29494,
30896,
31932,
32674,
33322,
34117,
34763,
35918,
36812,
38079,
38849,
40699,
42012,
42624,
43436,
44344,
45132,
46113,
47255,
48587,
49823,
50632,
51621,
52761,
54224,
55450,
56275,
57237,
57961,
59360,
60351,
60444
]
} | ศาสนาพุทธ ก่อตั้งขึ้นเมื่อไหร่? | ประวัติศาสนาพุทธ | thai | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประเภทอเทวนิยม และเป็นศาสนาที่มีผู้นับถือมากศาสนาหนึ่งของโลก รองจากศาสนาคริสต์ ศาสนาอิสลาม และศาสนาฮินดู ประวัติความเป็นมาของศาสนาพุทธเริ่มตั้งแต่สมัยพุทธกาล ผู้ประกาศศาสนาและเป็นศาสดาของศาสนาพุทธคือพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงตรัสรู้เมื่อวันขึ้น 15 ค่ำ เดือนวิสาขะหรือเดือน 6 ณ ใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ตำบลอุรุเวลาเสนานิคม แคว้นมคธ ประเทศอินเดีย 45 ปี ก่อนพุทธศักราช ปัจจุบันสถานที่นี้ เรียกว่า พุทธคยา อยู่ห่างจากเมืองคยาประมาณ 11 กิโลเมตร ประวัติความเป็นมาของพุทธศาสนาหลังจากการประกาศศาสนา เริ่มจากการแพร่หลายไปทั่วอินเดีย หลังพุทธปรินิพพาน 100 ปี จึงแตกเป็นนิกายย่อย โดยนิกายที่สำคัญคือเถรวาทและมหายาน
นิกายมหายานได้แพร่หลายไปทั่วเอเชียกลาง เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียตะวันออก เมื่อศาสนาพุทธในอินเดียเสื่อมลง พุทธศาสนามหายานในเอเชียกลางและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้เสื่อมตามไปด้วย ยังคงเหลือในจีน ทิเบต ญี่ปุ่น เวียดนาม ส่วนนิกายเถรวาทได้เฟื่องฟูขึ้นอีกครั้งในศรีลังกา และแพร่หลายไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พุทธศาสนาได้แพร่หลายไปยังโลกตะวันตกตั้งแต่ครั้งโบราณ แต่ชาวตะวันตกหันมาสนใจพุทธศาสนามากขึ้นในยุคจักรวรรดินิยมและหลังสงครามโลกครั้งที่สอง
ชาติกำเนิด
พระโคตมพุทธเจ้า หรือ พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน มีพระนามเดิมว่า เจ้าชายสิทธัตถะ เป็นพระโอรสของพระเจ้าสุทโธทนะและพระนางสิริมหามายา ประสูติในราชตระกูลศากยวงศ์ แห่งกรุงกบิลพัสดุ์ พระองค์ทรงออกผนวชเมื่อพระชนมายุ 29 พรรษา บำเพ็ญเพียรอยู่ 6 ปี จึงตรัสรู้เมื่อพระชนมายุ 35 พรรษา และทรงประกาศพระศาสนาอยู่ 45 ปี จึงเสด็จปรินิพพานเมื่อพระชนมายุได้ 80 พรรษา[1] ซึ่งเป็นการเริ่มต้นของการนับปีพุทธศักราช
หลังจากพระพุทธเจ้าตรัสรู้แล้ว ได้เสด็จไปโปรดพระปัญจวัคคีย์ ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี พระองค์ตรัสธัมมจักกัปปวัตตนสูตร เป็นปฐมเทศนาแก่พระปัญจวัคคีย์ เมื่อจบพระธรรมเทศนา ดวงตาเห็นธรรมอันปราศจากธุลีมลทิน จึงเกิดขึ้นแก่พระโกณฑัญญะ จนทำให้บรรลุเป็นพระโสดาบัน พระโกณฑัญญะจึงกราบทูลขออุปสมบทในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ซึ่งนับเป็นพระสงฆ์องค์แรกในโลก[2] และพระรัตนตรัยจึงเกิดขึ้นในโลกเช่นกันในวันนั้น ต่อมา พระองค์ได้ทรงแสดงธรรมอื่น ๆ เพื่อโปรดพระปัญจวัคคีย์ที่เหลืออีก 4 องค์ จนบรรลุเป็นพระโสดาบันทั้งหมด หลังจากพระปัญจวัคคีย์บรรลุเป็นพระโสดาบันหมดแล้ว พระองค์ทรงแสดงธรรมอนัตตลักขณสูตร ซึ่งทำให้พระปัญจวัคคีย์บรรลุเป็นพระอรหันต์ทั้งสิ้น
ต่อจากนั้น พระองค์ได้เสด็จไปแสดงธรรมโปรดพระยสะและพวกอีก 54 ท่าน จนบรรลุเป็นพระอรหันต์ทั้งหมด ในครั้งนั้นจึงมีพระอรหันต์รวมทั้งพระองค์ด้วยทั้งสิ้น 61 พระองค์ พระพุทธเจ้าจึงพระดำริให้พระสาวกออกประกาศศาสนา โดยมีพระปฐมวาจาในการส่งพระสาวกออกประกาศศาสนาว่า
จึงทำให้พระพุทธศาสนามีความเจริญรุ่งเรือง และแผ่ขยายไปในชมพูทวีปอย่างรวดเร็ว ชาวชมพูทวีปพากันละทิ้งลัทธิเดิม แล้วหันมานับถือเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนามากขึ้นโดยลำดับและเผยแผ่ต่อมาจนถึงปัจจุบัน
พุทธศาสนาหลังพุทธปรินิพาน
เมื่อพระพุทธองค์เสด็จปรินิพพานแล้ว พระพุทธศาสนายังเจริญในอินเดียสืบมา ความเจริญของพุทธศาสนาขึ้นกับว่าได้รับการส่งเสริมจากผู้มีอำนาจในสมัยนั้นหรือไม่ ถ้ามีก็มีความรุ่งเรืองมาก อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลากาลล่วงไป ความขัดแย้งอันเกิดจากการตีความพระธรรมคำสอนและพระวินัยไม่ตรงกันได้เกิดขึ้นในหมู่พระสงฆ์ จึงมีการแก้ไขโดยมีการจัดทำสังคายนาร้อยกรองพระธรรมวินัยที่ถูกต้องไว้เป็นหลักฐานสำหรับยึดถือเป็นแบบแผนต่อไป
การสังคายนาครั้งที่ 1
การสังคายนาครั้งที่ 1 กระทำขึ้น หลังจากพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานได้ 3 เดือน ณ ถ้ำสัตบรรณคูหา กรุงราชคฤห์ โดยพระมหากัสสปะเป็นประธาน พระเจ้าอชาตศัตรูเป็นองค์อุปถัมภ์ พระอานนท์เป็นผู้ให้คำตอบเกี่ยวกับพระธรรม และพระอุบาลีเป็นผู้ให้คำตอบเกี่ยวกับพระวินัย มีพระอรหันต์เข้าร่วมในการสังคายนา 500 รูป กระทำ 7 เดือนจึงแล้วเสร็จ [3]
การสังคายนาครั้งนี้เกิดขึ้นเพราะพระสุภัททะกล่าวจาบจ้วงพระธรรมวินัยหลังพุทธปรินิพพานเพียง 7 วัน ทำให้พระมหากัสสปะ ดำริจัดสังคายนาขึ้น ในการสังคายนาครั้งนี้ พระอานนท์ได้กล่าวถึงพุทธานุญาตให้สงฆ์ถอนสิกขาบทเล็กน้อยได้ แต่ที่ประชุมตกลงกันไม่ได้ว่าสิกขาบทเล็กน้อยคืออะไร พระมหากัสสปะจึงให้คงไว้อย่างเดิม
เมื่อสังคายนาเสร็จแล้ว พระปุราณะพร้อมบริวาร 500 รูป จาริกมายังแคว้นราชคฤห์ ภิกษุที่เข้าร่วมสังคายนาได้แจ้งเรื่องสังคายนาให้พระปุราณะทราบ พระปุราณะแสดงความเห็นคัดค้านเกี่ยวกับสิกขาบทบางข้อและยืนยันปฏิบัติตามเดิม ซึ่งแสดงให้เห็นเค้าความแตกแยกในคณะสงฆ์[4] แต่ไม่ถือว่าเป็นสังฆเภท เนื่องจากพระปุราณะยึดถือตามพุทธานุญาตที่ทรงให้สงฆ์ถอนสิกขาบทเล็กน้อยได้
การสังคายนาครั้งที่ 2: การแตกนิกาย
เมื่อพุทธปรินิพพานล่วงไป 100 ปี ภิกษุชาววัชชี เมืองเวสาลี ได้ตั้งวัตถุ 10 ประการ ซึ่งผิดไปจากพระวินัย ทำให้มีทั้งภิกษุที่เห็นด้วยและไม่เห็นด้วย จนเกิดการแตกแยกในหมู่สงฆ์ พระยสกากัณฑบุตร ได้จาริกมาเมืองเวสาลี และทราบเรื่องนี้ ได้พยายามคัดค้าน แต่ภิกษุชาววัชชีไม่เชื่อฟัง ภิกษุที่สนับสนุนพระยสกากัณฑบุตรจึงนำเรื่องไปปรึกษาพระเถระผู้ใหญ่ในขณะนั้นได้แก่ พระเรวตะ พระสัพกามีเถระ เป็นต้น จึงตกลงให้ทำการสังคายนาขึ้นอีกครั้ง
ภิกษุชาววัชชีไม่ยอมรับและไม่เข้าร่วมการสังคายนานี้ แต่ไปรวบรวมภิกษุฝ่ายตนประชุมทำสังคายนาต่างหาก เรียกว่า มหาสังคีติ และเรียกพวกของตนว่า มหาสังฆิกะ[5] ทำให้พุทธศาสนาในขณะนั้นแตกเป็น 2 นิกาย คือ ฝ่ายที่นับถือมติของพระเถระครั้งปฐมสังคายนาเรียก เถรวาท ฝ่ายที่ถือตามมติของอาจารย์ของตนเรียก อาจาริยวาท[6] [7]
อีกราว 100 ปีต่อมา สงฆ์ทั้ง 2 ฝ่ายมีการแตกนิกายออกไปอีก หลักฐานฝ่ายภาษาบาลีว่าแตกไป 18 นิกาย หลักฐานฝ่ายภาษาสันสกฤตว่า แตกไป 20 นิกาย ได้แก่[8]
หลักฐานฝ่ายบาลี
เถรวาท แยกเป็น
นิกายมหิสาสกวาท แยกเป็น
นิกายสัพพัตถิกวาท แยกเป็น
นิกายกัสสปิกวาท
นิกายสังกันติกวาท
นิกายสุตตวาท
นิกายธรรมคุตตวาท
นิกายวัชชีปุตวาท แยกเป็น
นิกายธัมมตตริกวาท
นิกายภัทรยานิกวาท
นิกายฉันนาคาริกวาท
นิกายสมิติยวาท
นิกายมหาสังฆิกะ แยกเป็น
นิกายเอกัพโยหาริกวาท แยกเป็น
นิกายพหุสสุติกวาท
นิกายปัญญัติกวาท
นิกายโคกุลิกวาท
นิกายเจติยวาท
หลักฐานฝ่ายสันสกฤต
เถรวาท แยกเป็น
นิกายเหมวันตวาท
นิกายสรวาสติวาท แยกเป็น
นิกายมหิศาสกวาท แยกเป็น
นิกายธรรมคุปตวาท
นิกายกาศยปิกวาท
นิกายเสาตรันติกวาท
นิกายวาตสีปุตริยวาท แยกเป็น
นิกายศันนาคาริกวาท
นิกายสามมมีติยวาท
นิกายภัทรยานิยวาท
นิกายธรรโมตตริยวาท
นิกายมหาสังฆิกะ แยกเป็น
นิกายเอกวยหาริกวาท
นิกายโลโกตรวาท
นิกายโคกุลิกวาท
นิกายพหุศรติยวาท
นิกายปัญญัตวาท
นิกายไจติกวาท
นิกายอปรเสลิยวาท
นิกายอุตรเสลิยวาท
การสังคายนาครั้งที่ 3
เกิดขึ้นในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช เพื่อกำจัดพวกเดียรถีย์ปลอมบวชในพระพุทธศาสนา มีพระโมคคัลลีบุตรติสสะเป็นประธาน ใช้เวลา 9 เดือนจึงสำเร็จ ในการสังคายนาครั้งนี้ พระโมคคัลลีบุตรติสสะ ได้แต่งกถาวัตถุขึ้น เพื่ออธิบายธรรมให้แจ่มแจ้ง[9]
หลังจากการสังคายนาสิ้นสุดลง พระเจ้าอโศกฯได้ส่งสมณทูต 9 สายออกเผยแผ่พระพุทธศาสนา คือ
คณะพระมัชฌันติกเถระ ไปแคว้นแคชเมียร์และแคว้นคันธาระ
คณะพระมหาเทวะ ไปมหิสกมณฑล ซึ่งคือ แคว้นไมซอร์และดินแดนลุ่มแม่น้ำโคธาวารี ในอินเดียใต้ปัจจุบัน
คณะพระรักขิตะ ไปวนวาสีประเทศ ได้แก่ แคว้นบอมเบย์ในปัจจุบัน
คณะพระธรรมรักขิตะ ไปอปรันตกชนบท แถบทะเลอาหรับทางเหนือของบอมเบย์
คณะพระมหาธรรมรักขิตะ ไปแคว้นมหาราษฎร์
คณะพระมหารักขิตะ ไปโยนกประเทศ ได้แก่แคว้นกรีกในเอเชียกลาง อิหร่าน และเตอร์กิสถาน
คณะพระมัชฌิมเถระ ไปแถบเทือกเขาหิมาลัย คือ เนปาลปัจจุบัน
คณะพระโสณะ และพระอุตตระ ไปสุวรรณภูมิ ได้แก่ ไทย พม่า มอญ
คณะพระมหินทะ ไปลังกา
กำเนิดมหายาน
พระพุทธศาสนามหายานเริ่มก่อตัวขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 6-7 โดยเป็นคณะสงฆ์ที่มีความเห็นต่างจากนิกายเดิมที่มีอยู่ 18 - 20 นิกายในขณะนั้น แนวคิดของมหายานพัฒนามาจากแนวคิดของนิกายมหาสังฆิกะและนิกายที่แยกไปจากนิกายนี้ จุดต่างจากนิกายดั้งเดิมคือคณะสงฆ์กลุ่มนี้ให้ความสำคัญกับการเป็นพระโพธิสัตว์และเน้นบทบาทของคฤหัสถ์มากกว่าเดิม[10] จึงแยกออกมาตั้งนิกายใหม่ เหตุที่มีการพัฒนาลัทธิมหายานขึ้นนั้นเนื่องจาก
แรงผลักดันจากการปรับปรุงศาสนาพราหมณ์ มีการแต่งมหากาพย์รามายณะและมหาภารตะเพื่อดึงดูดใจผู้อ่านให้ภักดีต่อพระผู้เป็นเจ้า กำหนดให้มีพระเจ้าสูงสุด 3 องค์ คือพระพรหม พระนารายณ์ พระอิศวร ประกอบกับได้รับการสนับสนุนจากกษัตริย์ ศาสนาพราหมณ์จึงฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว ฝ่ายพุทธศาสนาจึงจำเป็นต้องปรับตัว
แรงบันดาลใจจากบุคลิกภาพของพระพุทธองค์ ฝ่ายมหายานเห็นว่าพระพุทธองค์เป็นบุคคลที่ยิ่งใหญ่ ไม่ควรสิ้นสุดหลังจากปรินิพพาน ทำให้เหมือนกับว่าชาวพุทธขาดที่พึ่ง จึงเน้นคุณความดีของพระองค์ ในฐานะที่เป็นพระโพธิสัตว์ เน้นให้ชาวพุทธปรารถนาพุทธภูมิ บำเพ็ญตนเป็นพระโพธิสัตว์ช่วยเหลือผู้อื่น ภายหลังจึงเกิดแนวคิดตรีกายของพระพุทธเจ้า
เกิดจากบทบาทของพุทธบริษัทที่เป็นคฤหัสถ์ เพราะลัทธิมหายานเน้นที่การบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์ ซึ่งพระโพธิสัตว์เป็นคฤหัสถ์ได้ จึงเป็นการเปิดโอกาสให้คฤหัสถ์เข้ามามีบทบาทมากขึ้น
คณาจารย์ที่สำคัญของนิกายมหายานคือ พระอัศวโฆษ พระนาคารชุน พระอสังคะ พระวสุพันธุ เป็นต้น หลังจากการก่อตัว พุทธศาสนามหายานซึ่งมีจุดเด่นคือสามารถปรับตัวให้เข้ากับความเชื่อดั้งเดิมที่แตกต่างไปในแต่ละท้องถิ่นได้ง่ายกว่าพุทธศาสนาเถรวาทซึ่งเป็นแบบดั้งเดิมได้แพร่กระจายออกจากอินเดียไปในทวีปเอเชียหลายประเทศ[11]
การแผ่ขยายของมหายาน
อินเดียและความเสื่อมของพุทธศาสนา
พุทธศาสนามหายานในอินเดียได้รับการสนับสนุนโดยราชวงศ์กุษาณ เมื่อสิ้นสุดราชวงศ์กุษาณ พุทธศาสนาได้รับการอุปถัมภ์โดยราชวงศ์คุปตะ มีการสร้างศูนย์กลางการศึกษาพุทธศาสนา คือ มหาวิทยาลัยนาลันทาและมหาวิทยาลัยวิกรมศิลา ในอินเดียตะวันออกเฉียงเหนือ มีอาจารย์ที่มีชื่อเสียง เช่น พระนาคารชุน พุทธศาสนาในสมัยนี้ได้แพร่หลายไปยังจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จนกระทั่ง การสิ้นสุดอำนาจของราชวงศ์คุปตะจากการรุกรานของชาวฮั่นในพุทธศตวรรษที่ 11[12]
บันทึกของหลวงจีนอี้จิงที่มาถึงอินเดียในพุทธศตวรรษที่ 12 กล่าวว่า พุทธศาสนารุ่งเรืองในอันธระ ธันยกตกะ และ ฑราวิฑ ปัจจุบัน คือรัฐอันธรประเทศและทมิฬนาดู[13] ยังมีชาวพุทธในเนปาล และสสันภะ ในอาณาจักรคังทา (รัฐเบงกอลตะวันตกในปัจจุบัน) และ หรรษวรรธนะ เมื่อสิ้นสุดยุคอาณาจักรหรรษวรรธนะ เกิดอาณาจักรเล็ก ๆ ขึ้นมากมาย โดยมีแคว้นราชปุตให้การอุปถัมภ์พุทธศาสนา
จนกระทั่ง ยุคจักรวรรดิปาละในเบงกอล พุทธศาสนามหายานรุ่งเรืองอีกครั้ง และได้แพร่หลายไปยังสิกขิมและภูฏาน ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 13-17 เมื่อจักรวรรดิปาละปกครองด้วยกษัตริย์ราชวงศ์เสนะที่นับถือศาสนาฮินดู ศาสนาพุทธจึงเสื่อมลง
ศาสนาพุทธในอินเดียเริ่มเสื่อมลงอย่างช้า ๆ ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 15 เป็นต้นมา ความเสื่อมในอินเดียตะวันออกเริ่มตั้งแต่จักรวรรดิปาละหันไปส่งเสริมศาสนาฮินดูไวษณพนิกาย ส่วนในอินเดียเหนือเริ่มเสื่อมตั้งแต่ พ.ศ. 1736 เมื่อชาวเติร์กที่นับถือศาสนาอิสลาม นำโดยมูฮัมหมัด คิลญี บุกอินเดียและเผามหาวิทยาลัยนาลันทา ตั้งแต่ พ.ศ. 1742 เป็นต้นไป ศาสนาอิสลามแพร่เข้าสู่พิหาร ทำให้ชาวพุทธโยกย้ายไปทางเหนือเข้าสู่เทือกเขาหิมาลัยหรือลงใต้ไปที่ศรีลังกา นอกจากนั้น ความเสื่อมของศาสนาพุทธยังเป็นผลมาจากการฟื้นตัวของศาสนาฮินดู ภายใต้การนำของขบวนการต่าง ๆ เช่น อัธไวตะ ภักติ และการเผยแผ่ศาสนาของนักบวชลัทธิซูฟี[14]
พุทธศาสนาในเอเชียกลาง
ดินแดนเอเชียกลางได้รับอิทธิพลพุทธศาสนาตั้งแต่สมัยพุทธกาล มีกล่าวในเอกสารของฝ่ายเถรวาทว่า พ่อค้าสองคนจากแบกเทรีย คือ ตปุสสะและภัลลิกะ ได้พบพระพุทธเจ้าและปฏิญาณตนเป็นอุบาสก เมื่อกลับไปบ้านเมืองของตนได้สร้างวัดในพุทธศาสนาขึ้น[15]
เอเชียกลางเป็นดินแดนสำคัญในการติดต่อระหว่างจีน อินเดีย และเปอร์เซีย การุกรานของชาวฮั่นโบราณใน พ.ศ. 343 ไปทางตะวันตกเข้าสู่ดินแดนที่ได้รับอารยธรรมจากกรีกโดยเฉพาะอาณาจักรแบกเทรียทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมขึ้น[16] การขยายตัวของพุทธศาสนาขึ้นสู่ทางเหนือทำให้เกิดอาณาจักรพุทธในเอเชียกลาง เมืองบนเส้นทางสายไหมหลายเมืองเป็นเมืองพุทธที่ต้อนรับนักเดินทางทั้งจากตะวันตกและตะวันออก
พุทธศาสนาเถรวาทแพร่หลายเข้าสู่ดินแดนของชาวเติร์กก่อนที่จะผสมผสานกับนิกายมหายานที่แพร่หลายเข้ามาภายหลัง ดินแดนดังกล่าว คือ บริเวณที่เป็นประเทศปากีสถาน รัฐแคชเมียร์ อัฟกานิสถาน อิหร่านตะวันออกและแนวชายฝั่ง อุซเบกิสถาน เติร์กเมนิสถาน และทาจิกิสถาน อาณาจักรโบราณในสมัยนั้น คือ แคว้นคันธาระ แบกเทรีย พาร์เทีย และซอกเดีย ศาสนาพุทธในบริเวณนี้ได้แพร่ต่อไปยังจีน อิทธิพลของความเชื่อท้องถิ่นทำให้ศาสนาพุทธในบริเวณนี้แตกเป็นหลายนิกาย นิกายที่โดดเด่น คือ นิกายธรรมคุปตวาทและนิกายสรวาสติวาทิน[17]
ศาสนาพุทธในเอเชียกลางเสื่อมลงเมื่อศาสนาอิสลามแพร่หลายเข้ามาในบริเวณนี้ มีการทำลายสถูปจำนวนมากในสงครามในพุทธศตวรรษที่ 12 ศาสนาพุทธมีท่าทีว่าจะฟื้นตัวขึ้นอีกเมื่อเจงกีสข่านรุกรานเข้ามาในบริเวณนี้ มีการจัดตั้งดินแดนของอิลข่านและชะกะไตข่าน เมื่อพุทธศตวรรษที่ 18 แต่อีก 100 ปีต่อมา ชาวมองโกลส่วนใหญ่หันไปนับถือศาสนาอิสลาม ทำให้ศาสนาอิสลามแพร่หลายไปทั่วเอเชียกลาง
พุทธศาสนาในพาร์เทีย
ศาสนาพุทธแพร่ไปทางตะวันตกถึงพาร์เทียอย่างน้อยถึงบริเวณเมิร์บในมาร์เกียนาโบราณ ซึ่งปัจจุบันอยู่ในเติร์กเมนิสถาน ชาวพาร์เทียจำนวนมากมีบทบาทในการแพร่กระจายของพุทธศาสนาโดยนักแปลคัมภีร์ชาวพาร์เทียจำนวนมากแปลคัมภีร์พุทธศาสนาเป็นภาษาจีน
พุทธศาสนาในแอ่งตาริม
บริเวณตะวันออกของเอเชียกลาง (เตอร์เกสถานของจีน แอ่งตาริม และเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์) พบศิลปะทางพุทธศาสนาจำนวนมาก ซึ่งแสดงอิทธิพลของอินเดียและกรีก ศิลปะเป็นแบบคันธาระ และจารึกเขียนด้วยอักษรขโรษฐี[18]
ดินแดนเอเชียกลาง เป็นตัวเชื่อมสำคัญในการเผยแผ่ศาสนาพุทธไปทางตะวันออก ผู้แปลคัมภีร์เป็นภาษาจีนรุ่นแรก ๆ เป็นชาวพาร์เทีย ชาวกุษาณ หรือชาวซอกเดีย การติดต่อแลกเปลี่ยนพุทธศาสนาระหว่างเอเชียกลางกับเอเชียตะวันออกพบมากในพุทธศตวรรษที่ 15 ทำให้ศาสนาพุทธเข้าไปตั้งมั่นในจีนจนปัจจุบัน
พุทธศาสนาในจีน
คาดว่าพุทธศาสนาเข้าสู่จีนเมื่อพุทธศตวรรษที่ 6 โดยผ่านเอเชียกลาง (แม้จะมีเรื่องเล่าว่ามีพระภิกษุเข้าไปถึงประเทศจีนตั้งแต่สมัยพระเจ้าอโศกมหาราช) จนในพุทธศตวรรษที่ 13 จีนจึงกลายเป็นศูนย์กลางที่สำคัญของพุทธศาสนา
ใน พ.ศ. 610 มีการก่อตั้งศูนย์กลางการเผยแผ่พุทธศาสนาในจีนโดยพระภิกษุสององค์ คือพระกาศยปะมาตังคะ และพระธรรมรักษ์[19] ใน พ.ศ. 611 พระเจ้าหมิงตี้แห่งราชวงศ์ตงฮั่นได้สร้างวัดม้าขาวซึ่งยังคงอยู่จนถึงปัจจุบัน อยู่ใกล้กับเมืองหลวง คือ เมืองลั่วหยาง คัมภีร์ทางพุทธศาสนามหายานแปลเป็นภาษาจีนครั้งแรกโดยพระภิกษุจากกุษาณ โลก๊กเสมา ในเมืองลั่วหยาง ระหว่าง พ.ศ. 721- 732[20]ศิลปะทางพุทธศาสนายุคแรก ๆ ได้รับอิทธิพลจากศิลปะแบบคันธาระ
พุทธศาสนาในจีนรุ่งเรืองมากในยุคราชวงศ์ถัง[21] ราชวงศ์นี้ได้เปิดกว้างต่อการรับอิทธิพลจากต่างชาติ และมีการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมกับอินเดีย มีพระภิกษุจีนเดินทางไปอินเดียมากในช่วงพุทธศตวรรษที่ 9-16 เมืองหลวงในสมัยราชวงศ์ถัง คือ ฉางอาน กลายเป็นศูนย์กลางสำคัญของพุทธศาสนาและเป็นแหล่งเผยแผ่ศาสนาต่อไปยังเกาหลีและญี่ปุ่น
อย่างไรก็ตาม อิทธิพลจากต่างชาติกลายเป็นผลลบในตอนปลายของราชวงศ์ถัง ใน พ.ศ. 1388 จักรพรรดิหวู่ซุง ประกาศให้ศาสนาจากต่างชาติ ได้แก่ ศาสนาคริสต์ ศาสนาโซโรอัสเตอร์ และศาสนาพุทธ เป็นศาสนาที่ผิดกฎหมาย หันไปสับสนุนลัทธิเต๋าแทน ในสมัยของพระองค์มีการทำลายวัด คัมภีร์และบังคับให้พระภิกษุสึก ความรุ่งโรจน์ของพุทธศาสนาจึงสิ้นสุดลง พุทธศาสนานิกายสุขาวดีและนิกายฌานยังคงรุ่งเรืองต่อมา และกลายเป็นนิกายเซนในญี่ปุ่น นิกายฌานในจีนมีอิทธิพลในสมัยราชวงศ์ซ้อง
พุทธศาสนาในเกาหลี
พุทธศาสนาเข้าสู่เกาหลีเมื่อราว พ.ศ. 915 เมื่อราชทูตจากจีนนำคัมภีร์และภาพวาดไปยังอาณาจักรโคกูรยอ[22] ศาสนาพุทธรุ่งเรืองในเกาหลีโดยเฉพาะนิกายเซนในพุทธศตวรรษที่ 12 จนกระทั่ง ถึงยุคของการฟื้นฟูลัทธิขงจื๊อในสมัยราชวงศ์โชซ็อนตั้งแต่ พ.ศ. 1935 ศาสนาพุทธจึงเสื่อมลง
พุทธศาสนาในญี่ปุ่น
ญี่ปุ่นได้รับพุทธศาสนาเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 11 โดยพระภิกษุชาวเกาหลีนำคัมภีร์และศิลปะทางพุทธศาสนาเข้าสู่ญี่ปุ่น เมื่อสิ้นสุดยุคของเส้นทางสายไหม พร้อม ๆ กับการเสื่อมของพุทธศาสนาในอินเดีย เอเชียกลางและจีน ญี่ปุ่นยังคงรักษาความรุ่งเรืองทางพุทธศาสนาไว้ได้
ตั้งแต่ พ.ศ. 1253 เป็นต้นมา มีการสร้างวัดและรูปเคารพจำนวนมากในเมืองหลวงคือเมืองนารา โดยการนำแบบแผนทางวัฒนธรรมจีนเข้ามาผสมผสานในศิลปะแบบญี่ปุ่นจากการเดินทางมาของหลวงจีนเจี้ยนเจิน พุทธศิลป์แบบญี่ปุ่นรุ่งเรืองในช่วงพุทธศตวรรษที่ 13 – 18 ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 17 – 18 พุทธศาสนานิกายเซนรุ่งเรือง รวมทั้งศิลปะที่สืบเนื่องจากนิกายเซนด้วย พุทธศาสนายังคงรุ่งเรืองในญี่ปุ่นจนถึงปัจจุบัน
พุทธศาสนาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 6 การค้าทางบกผ่านเส้นทางสายไหมถูกจำกัดเนื่องจากการขยายตัวในตะวันออกกลางของจักรวรรดิเปอร์เซีย และการเป็นศัตรูกับโรม ชาวโรมันที่ต้องการสินค้าจากตะวันออกไกลจึงทำการค้าทางทะเล ติดต่อระหว่างทะเลเมดิเตอร์เรเนียนกับจีน ผ่านอินเดีย ในช่วงเวลานี้เองอินเดียมีอิทธิพลเหนือเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาก ตั้งแต่ภาคใต้ของพม่า ภาคกลางและภาคใต้ของไทย กัมพูชาตอนล่างและภาคใต้ของเวียดนาม การค้าชายฝั่งเจริญขึ้นมาก
ผลจาการเผยแผ่อารยธรรมอินเดียเข้าสู่บริเวณนี้ ภาษาบาลีและภาษาสันสกฤตแพร่เข้ามาพร้อมกับศาสนาพุทธทั้งฝ่ายเถรวาทและมหายาน ศาสนาพราหมณ์ได้เผยแผ่เข้ามาในบริเวณนี้เช่นกัน พร้อมกับวรรณคดีสำคัญ คือ รามายณะและมหาภารตะ
ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 10 – 18 เอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีจักรวรรดิที่รุ่งเรืองทางด้านพุทธศาสนาและศิลปะอยู่สองแห่ง ความเชื่อสำคัญในยุคนี้เป็นแบบมหายาน จักรวรรดิที่มีอิทธิพลทางใต้บริเวณหมู่เกาะ คือ อาณาจักรศรีวิชัย ส่วนทางเหนือ คือ อาณาจักรขอมหรือเขมรโบราณ ที่มีการสร้างรูปพระโพธิสัตว์มาก
อาณาจักรศรีวิชัย
นักวิชาการส่วนใหญ่เชื่อว่าอาณาจักรศรีวิชัยมีศูนย์กลางอยู่มี่ปาเล็มบัง บนเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย[23] นับถือพุทธมหายานหรือวัชรยานภายใต้การอุปถัมภ์ของกษัตริย์ราชวงศ์ไศเลนทร์ หลวงจีนอี้จิงบันทึกไว้ว่าที่ปาเล็มบังมีภิกษุมากกว่า 10,000 รูป ท่านอตีศะเคยมาศึกษาที่นี่ ก่อนเข้าไปเผยแผ่พุทธศาสนาในทิเบต
ศิลปะทางพุทธศาสนาของศรีวิชัยแพร่หลายไปทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เรียกว่า ศิลปะศรีวิชัย ส่งก่อสร้างที่ยิ่งใหญ่ คือ บุโรพุทโธ (สร้างเมื่อราว พ.ศ. 1323) ในเกาะชวา อาณาจักรศรีวิชัยเสื่อมลงเนื่องจากความขัดแย้งกับราชวงศ์โจฬะในอินเดีย ก่อนจะรับอิทธิพลอารยธรรมอิสลามในพุทธศตวรรษที่ 18
อาณาจักรขอม
ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 14 - 18 พุทธศาสนามหายานและศาสนาฮินดูรุ่งเรืองในอาณาจักรขอม มีการสร้างศาสนสถานมากมายทั้งในไทยและกัมพูชา รวมทั้งนครวัด มหายานรุ่งเรืองที่สุดในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ผู้สร้างนครธม มหายานเสื่อมลงในพุทธศตวรรษที่ 16 ไล่เลี่ยกับความเสื่อมของมหายานในอินเดีย จากนั้น พุทธศาสนาเถรวาทลัทธิลังกาวงศ์เข้ามามีอิทธิพลแทนที่
กำเนิดวัชรยาน
พุทธศาสนานิกายวัชรยาน หรือ พุทธศาสนาลัทธิตันตระ กำเนิดขึ้นครั้งแรกทางตะวันออกของอินเดีย เมื่อราว พ.ศ. 700 - 1200[24] บางครั้งจัดเป็นส่วนหนึ่งของมหายานแต่บางครั้งก็แยกตัวเองออกมาต่างหาก หลักปรัชญาของวัชรยานเป็นแบบเดียวกับมหายาน แต่มีวิธีการหรือ "อุปาย" ต่างไป โดยมีการใช้ญาณทัศน์และโยคะอื่น ๆ เข้ามา การฝึกเหล่านี้ได้อิทธิพลจากลัทธิตันตระของศาสนาฮินดู วัชรยานในทิเบต ก่อตั้งโดยท่านปัทมสัมภวะ
วัชรยานยุคแรก ผู้ฝึก เรียกว่า มหาสิทธา มักอยู่ตามป่า จนกระทั่งราว พ.ศ. 1400 วัชรยานจึงแพร่เข้าสู่มหาวิทยาลัยทางพุทธศาสนาในยุคนั้น คือ มหาวิทยาลัยนาลันทาและมหาวิทยาลัยวิกรมศิลา[25] วัชรยานเสื่อมจากอินเดียเมื่อราว พ.ศ. 1700 ซึ่งเป็นผลสืบเนื่องมาจากการรุกรานอินเดียของชาวมุสลิม ทำให้ขาดผู้อุปถัมภ์พุทธศาสนา วัชยานได้แพร่หลายไปสู่ทิเบตและกลายเป็นพุทธศาสนานิกายหลักที่นั่น บางส่วนได้แพร่หลายต่อไปยังจีนและญี่ปุ่นเกิดเป็นนิกายเชนเหยน หรือมี่จุงในจีน และนิกายชินกอนในญี่ปุ่น
การฟื้นฟูนิกายเถรวาท
ศาสนาพุทธในอินเดียเริ่มเสื่อมลงตั้งแต่ราว พ.ศ. 1600 - 1700 เนื่องมาจากการทำสงครามกับชาวมุสลิมที่เข้ามารุกรานอินเดีย ซึ่งทำให้การนับถือพุทธศาสนามหายานในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เสื่อมลงด้วย ในช่วงเวลานั้น การค้าขายทางทะเลระหว่างตะวันออกกลางไปยังจีนผ่านทางศรีลังกาเริ่มเฟื่องฟูขึ้น และเป็นช่วงเวลาเดียวกับที่มีการฟื้นฟูนิกายเถรวาทที่ใช้ภาษาบาลีที่ศรีลังกาอีกครั้ง นิกายนี้จึงแพร่หลายไปสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
พระเจ้าอโนรธามังช่อ กษัตริย์ผู้ก่อตั้งจักรวรรดิพม่าครั้งแรกเป็นผู้รับพุทธศาสนาเถรวาทลัทธิลังกาวงศ์นี้เข้าสู่พม่า มีการสร้างเจดีย์ในเมืองหลวงมากมาย[26] แม้ในกาลต่อมา อำนาจของพม่าเสื่อมถอยลงเพราะถูกมองโกลรุกราน และไทยมีอำนาจขึ้นแทน พุทธศาสนานิกายเถรวาทก็ยังคงเป็นนิกายหลักในพม่า
พุทธศาสนานิกายเถรวาทจากลังกาแพร่หลายเข้าสู่ประเทศไทยที่นครศรีธรรมราชและสุโขทัยเมื่อราว พ.ศ. 1800[27] และยังคงนับถือสืบเนื่องมาจนปัจจุบัน พุทธศาสนานิกายเถรวาทได้แพร่หลายจากไทยไปยังลาวและกัมพูชา ที่เคยอยู่ภายใต้การปกครองของไทยมาก่อน ส่วนดินแดนในเขตหมู่เกาะของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่เคยนับถือนิกายมหายานเปลี่ยนไปนับถือศาสนาอิสลามเกือบทั้งหมด
พุทธศาสนาในโลกตะวันตก
มีหลักฐานว่าพุทธศาสนาแพร่หลายไปถึงตะวันตกมานาน ชาดก ซึ่งเป็นคัมภีร์หนึ่งในพระไตรปิฎกของพุทธศาสนา มีผู้แปลเป็นภาษาซีเรียค และภาษาอาหรับ เช่น Kalilag and Dammag พุทธประวัติแปลเป็นภาษากรีกโดย จอห์นแห่งดามัสกัส ได้เป็นที่แพร่หลายในหมู่ชาวคริสต์ในนามของบาร์ลาอัมและโยซาฟัต เรื่องนี้เป็นที่นิยมของชาวคริสต์ จนกระทั่ง เมื่อประมาณ พ.ศ. 1800 ชาวคริสต์ยกย่องโยซาฟัตให้เป็นนักบุญแห่งนิกายคาทอลิก
ความสนใจในพุทธศาสนาเริ่มขึ้นอีกครั้งในยุคอาณานิคม เมื่อมหาอำนาจตะวันตกได้มีโอกาสศึกษาศาสนาในรายละเอียดมากขึ้น ปรัชญาในยุโรปสมัยนั้นได้รับอิทธิพลจากศาสนาในตะวันออกมาก การเปิดประเทศของญี่ปุ่นเมื่อ พ.ศ. 2396 ทำให้มีการยอมรับศิลปวัฒนธรรมญี่ปุ่น รวมทั้งวัฒนธรรมเกี่ยวกับศาสนาพุทธด้วย งานแปลคัมภีร์ทางพุทธศาสนาเป็นภาษาตะวันตกเริ่มขึ้นโดย Max Muller ผู้จัดพิมพ์ Sacred Books of the East "คัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์แห่งตะวันออก" มีการจัดตั้งสมาคมบาลีปกรณ์เพื่อจัดพิมพ์พระไตรปิฎกและคัมภีร์ทางพุทธศาสนาอื่นๆ แต่ความสนใจยังจำกัดในหมู่ปัญญาชน [28]
ศาสนาพุทธเริ่มเป็นที่สนใจของชาวยุโรปอย่างกว้างขวาง ในพุทธศตวรรษที่ 25 หลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2เป็นต้นมา ความเชื่อทางศาสนาของชาวตะวันตกเปลี่ยนไปเน้นที่ความเชื่อของปัจเจกบุคคลมากขึ้น ทำให้ศาสนาพุทธเป็นที่ดึงดูดใจ จากการที่มีข้อพิสูจน์ให้พิสูจน์ได้ด้วยการปฏิบัติด้วยตนเอง มีการตั้งองค์กรทางพุทธศาสนาระดับโลกโดยชาวพุทธจากเอเชีย ยุโรป และอเมริกาเหนือรวม 27 ประเทศที่ศรีลังกาเมื่อ พ.ศ. 2493 ในชื่อองค์กรพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก[29]
ประเทศอังกฤษ
พุทธศาสนาเข้าสู่อังกฤษครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2448 โดย J.R. Jackson เป็นผู้ก่อตั้งพุทธสมาคมในอังกฤษ และ Charls Henry Allen Bernett ผู้ซึ่งต่อมาบวชเป็นพระภิกษุในพม่า มีฉายาว่า "อานันทเมตเตยยะ" เป็นพระภิกษุชาวอังกฤษคนแรก [30] คณะสงฆ์ไทยส่งคณะทูตไปเผยแผ่ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2507 และได้สร้างวัดไทยชื่อวัดพุทธปทีปในลอนดอน
ประเทศเยอรมนี
มีการตั้งสมาคมเผยแผ่พระพุทธศาสนาครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2446 ต่อมามีชาวเยอรมันไปบวชเป็นพระภิกษุที่ศรีลังกา การเผยแผ่พุทธศาสนาในเยอรมันชะงักไปในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 และถูกห้ามในสมัยของฮิตเลอร์ หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จึงมีการฟื้นฟูพุทธศาสนาโดยพระภิกษุจากพม่า และมีการติดต่อกับพุทธสมาคมในศรีลังกา มีวัดไทยในเบอร์ลินเช่นกัน [31]
สหรัฐอเมริกา
พุทธศาสนาเข้าสู่สหรัฐอเมริกาตั้งแต่ พ.ศ. 2448 โดยเป็นพุทธศาสนาจากจีนและญี่ปุ่น ในยุคต่อมาจึงเป็นพุทธศาสนาแบบทิเบต ใน พ.ศ. 2504 มหาวิทยาลัยวิสคอนซินเปิดสอนปริญญาเอกสาขาพุทธศาสตร์เป็นแห่งแรกในสหรัฐ คณะสงฆ์ไทยสร้างวัดไทยแห่งแรกในสหรัฐเมื่อ พ.ศ. 2515 [32]
อ้างอิง
นงคราญ ศรีชาย. ตามรอยศรีวิชัย.กทม. มติชน.2544
ประยงค์ แสนบุราณ. พระพุทธศาสนามหายาน. กทม.โอเดียนสโตร์. 2548
พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากลอังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัญฑิตยสถาน. พิมพ์ครั้งที่ 2. กทม. ราชบัณฑิตยสถาน. 2548
สุชาติ หงษา. ประวัติศาสตร์พุทธศาสนาจากอดีตถึงปัจจุบัน. กทม. สถาบันบันลือธรรม. 2545
เสถียร โพธินันทะ. ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา. พิมพ์ครั้งที่ 2. กทม. บรรณาคาร. 2513
อภิชัย โพธิ์ประสิทธิ์ศาสต์. พระพุทธศาสนามหายาน. พิมพ์ครั้งที่ 4. กทม. มหามกุฏราชวิทยาลัย. 2539
"Japanese Buddhism" by Sir Charles Eliot, ISBN 0-7103-0967-8
"Religions of the Silk Road" by Richard Foltz (St. Martin’s Griffin, New York, 1999) ISBN 0-312-23338-8
หนังสืออ่านเพิ่มเติม
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). พระพุทธศาสนาในอาเซีย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา, 2548. ISBN 978-975-005-933-9
"Dictionary of Buddhism" by Damien Keown (Oxford University Press, 2003) ISBN 0-19-860560-9
"Living Zen" by Robert Linssen (Grove Press, New York, 1958) ISBN 0-8021-3136-0
"The Shape of Ancient Thought. Comparative studies in Greek and Indian Philosophies" by Thomas McEvilley (Allworth Press, New York, 2002) ISBN 1-58115-203-5
"Hinduism and Buddhism: An Historical Sketch" by Sir Charles Eliot, ISBN 81-215-1093-7
"The Crossroads of Asia. Transformation in Image and symbol", 1992, ISBN 0-9518399-1-8
"Revival of Buddhism in India and Role of Dr. Baba Saheb B.R. Ambedkar" by Bhagwan Das (Dalit Today Prakashan, 18/455, Indira Nagar, Lucknow, U.P., India, 1998)
หมวดหมู่:ประวัติศาสตร์ศาสนาพุทธ
| https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98 |
{
"plaintext_start_byte": [
1,
2402,
6717,
10047,
11961,
12509,
12736,
14829,
14977,
15575,
17358,
17998,
19032,
21514,
23050,
24292,
25772,
26837,
28141,
30249,
30270,
30286,
30301,
30323,
30334,
30352,
30363,
30375,
30387,
30398,
30409,
30426,
30882,
31322,
31935,
32039,
32722,
32900,
33386,
34914,
36465,
37606,
38840,
40218,
40572,
43845,
44218,
45548,
46881,
47704,
49336,
50781,
52685,
53982,
55082,
55281,
55392,
56287,
57045,
59517,
60377,
60634,
61510,
62694,
66800,
70003,
70389
],
"plaintext_end_byte": [
2366,
6618,
10024,
11960,
12508,
12711,
14784,
14976,
15521,
17357,
17983,
19012,
21513,
22971,
24231,
25708,
26815,
28140,
30136,
30270,
30286,
30301,
30323,
30334,
30352,
30363,
30375,
30387,
30398,
30409,
30424,
30878,
31320,
31880,
32038,
32679,
32860,
33385,
34888,
36364,
37564,
38773,
39793,
40551,
43825,
44195,
45449,
46833,
47675,
49273,
50676,
52596,
53870,
55081,
55280,
55391,
56245,
56963,
59481,
60341,
60604,
61467,
62658,
66748,
69927,
70292,
70540
]
} | విజయవాడ యొక్క విస్తీర్ణం ఎంత ? | విజయవాడ | telugu | {
"passage_answer_candidate_index": [
-1
],
"minimal_answers_start_byte": [
-1
],
"minimal_answers_end_byte": [
-1
],
"yes_no_answer": [
"NONE"
]
} |
విజయవాడ ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో అతి పెద్దనగరం [7]. కృష్ణా జిల్లా లో, కృష్ణా నది ఒడ్డునే ఉన్న ఈ నగరం ఆంధ్ర కోస్తా ప్రాంతంలో ప్రసిద్ధ వ్యాపారకేంద్రం. మద్రాసు-హౌరా మరియు మద్రాసు-ఢిల్లీ రైలు మార్గములలో విజయవాడ వస్తుంది. దక్షిణ మధ్య రైల్వేలో విజయవాడ అతి పెద్ద కూడలి. భారత దేశం లోని అతిపెద్ద రైల్వే జంక్షన్లలో ఇది ఒకటి. విజయవాడను బెజవాడ అని కూడా పిలుస్తారు. విజయవాడకు ప్రస్తుత నామము, ఇక్కడి అధిష్టాన దేవత కనక దుర్గ ఆమ్మవారి మరో పేరు అయిన విజయ (విజయవాటిక) నుండి వచ్చింది. ఇక్కడ ఉన్న అనేక కార్పొరేటు విద్యాసంస్థల వలన దీనికి విద్యలవాడ అనే పేరు కూడా వచ్చింది. ఎండాకాలములో మండిపోయే ఇక్కడి ఎండలను చూసి కట్టమంచి రామలింగారెడ్డి ఇది బెజవాడ కాదు బ్లేజువాడ అన్నాడట.
విజయవాడ, పడమరన ఇంద్రకీలాద్రి పర్వతములతో, ఉత్తరాన బుడమేరు నదితో కృష్ణా నది ఒడ్డున ఉంది. కృష్ణా జిల్లాలో 61.8 చదరపు కి.మీ. విస్తీర్ణములో ఉంది. 2001 జనాభా లెక్కల ప్రకారం విజయవాడ జనాభా 851,282. అంతేకాదు విజయవాడ కృష్ణా జిల్లాకు వర్తక/వాణిజ్య రాజధాని.
స్థల నామకరణం
విజయవాడకు ఆ పేరు రావటం వెనుక ఒక కథ ఉంది. ఆ కథ ఇలా సాగుతుంది: పాండవులు వనవాసం చేస్తూ అడవులలో తిరుగుతూ దారుక వనానికి వచ్చినప్పుడు, వారిని వేదవ్యాసుడు కలిసి, వారిలో ఒకరిని తపస్సు చేసి శివుడిని మెప్పించి పాశుపతాస్త్రమును పొందమని సలహా ఇచ్చాడు. పాండవులు ఆ పనికి ఆర్జునుడిని ఎన్నుకొంటారు. అర్జునుడు ఇంద్రకీల పర్వతముపై (ఇంద్రకీలాద్రి) ఒంటికాలిపై, చేతులు పైకెత్తి, పంచాగ్నుల మధ్య (నాలుగు సృష్టించినవి ఐదవది సాక్షాత్తూ సూర్య భగవానుడు), ఘోరమయిన తపస్సు చేసాడు. శివుడు, అర్జునుడి భక్తికి మెచ్చి ఇంకొంత పరీక్షించడానికి వేటగాని రూపము ధరించి ఒక ఎలుగుబంటిని తరుముకుంటూ వస్తాడు. ఇంతలో ఆ ఎలుగుబంటి అర్జునుడి వైపు వస్తుంది. గొప్ప క్షత్రియ వీరుడయిన అర్జునుడు వెంటనే తన విల్లంబులతో ఆ ఎలుగుబంటిపైకి బాణము విసురుతాడు. అదే సమయములో వేటగాని రూపములో ఉన్న శివుడు కూడా బాణము విసిరుతాడు. ఈ రెండు బాణములు ఒకేసారి తగిలి, ఎలుగుబంటి మరణిస్తుంది. ఇద్దరూ ఆ ఎలుగును చంపింది తానంటే తానేనని తగువుకి దిగుతారు. మాటలు కాస్తా యుద్ధానికి దారితీస్తుంది. అర్జునుడు ఎంత గొప్పవీరుడయినా శివుడి ప్రతాపం ముందు తట్టుకోలేక బాగా ఆలసిపోతాడు. అప్పుడు భగవంతుని అనుగ్రహం పొందడానికి మట్టితో శివలింగమును తయారు చేసి పూజిస్తాడు. తాను శివలింగము మీద వేస్తున్న పూలు వేటగాని మీద పడుతుండటం గమనించి, సాక్షాత్తూ శివుడే ఆ వేటగాడని గుర్తిస్తాడు. అప్పుడు శివుడు తన స్వరూపంలో ప్రత్యక్షమై, అర్జునుడు కోరుకునే పాశుపతాస్త్రమును ప్రసాదిస్తాడు. ఆ అద్భుత క్షణాలకు గుర్తుగా ఇంద్రకీలాద్రిపై విజయేశ్వర స్వామి వారి గుడిని అర్జునుడు ప్రతిష్ఠించాడని ప్రతీతి. ఇంద్రకీలాద్రిపై బోలెడన్ని రాతి గుడులు ఉండేవి. కాలక్రమంలో అవి శిథిలమైపోయాయి. రాళ్ళ కోసం క్వారీలలో తవ్వకాలు జరుపుతున్నప్పుడు అక్కడ కొన్ని రాతి గుడులు బయటపడ్డాయి. వాటిని భద్రపరిచారు.
చరిత్ర
విజయవాడ చరిత్ర వ్యాసం చూడండి
1509 వరకూ ఆంధ్ర క్షత్రియులులో వశిష్ట గోత్రానికి చెందిన పూసపాటి రాజ వంశస్తులు విజయవాడ (బెజవాడ) నగరాన్ని పాలించారు [8].
నాగార్జున సాగరు నుండి మచిలీపట్నము వరకు గల కృష్ణా పరీవాహక ప్రాంతములలో రాతి యుగపు మానవుల సంచారము యొక్క ఆనవాళ్ళు లభించడం వలన, ఇక్కడ ప్రాచీన మానవులు నివసించారని భావిస్తున్నారు.
అర్జునుడు వేటగాని రూపములో ఉన్న శివుడిపై సాధించిన విజయానికి చిహ్నముగా ఇక్కడ విజయేశ్వరుడి (మల్లేశ్వర స్వామి లేదా జయసేనుడు)ని ప్రతిష్ఠించాడని పురాణగాథ. పురాణాలలో విజయవాడను విజయవాత అని పెలిచేవారు. దీని గురించి రాజేంద్రచోళ పురాణములో కూడా పేర్కొన్నారు.
హిందువులకు మరియు బౌద్ధులకు విజయవాడ ఒక ముఖ్య ఆధ్యాత్మిక స్థలము. కళ్యాణి చాళుక్యులు ఒకప్పుడు ఈ ప్రాంతాన్ని పాలించారు. కీ.శ. 638 సంవత్సరములో ఇక్కడ బౌద్ధ మతము బాగా ప్రాచుర్యములో ఉన్నప్పుడు చైనా దేశపు యాత్రికుడైన హుయాన్ త్సాంగ్ (Huan-tsang) ఈ ప్రాంతాన్ని దర్శించాడు.
బ్రిటీషువారు పరిపాలిస్తున్న రోజులలో ఈ ప్రాంతము చాలా అభివృద్ధిని చవిచూసింది. వారి కాలంలో కృష్ణానదిపై ఇక్కడ ఆనకట్టను నిర్మించారు. దానితో వ్యవసాయాభివృద్ధి జరిగి, తద్వారా విజయవాడ పట్టణం కూడా ఎంతో అభివృద్ధి చెందింది. ఈ రోజులలో సినిమా వ్యాపారానికి కూడా విజయవాడ ఒక కూడలి అని చెప్పవచ్చు.
2018 లో విజయవాడకు స్వచ్ఛ సర్వేక్షణ్ ర్యాంకులలో జాతీయ స్థాయిలో నాల్గో స్థానం, దేశంలోనే అత్యంత శుభ్రతను పాటిస్తున్న పెద్ద నగరాల్లో మొదటి స్థానం దక్కింది.[9]
ఆర్ధికం
చుట్టుప్రక్కల సారవంతమైన నేల, మంచి నీటివనరులు, ప్రగతిశీలురైన రైతుల కారణంగా విజయవాడ ముఖ్యమైన వ్యవసాయ వర్తక కేంద్రమైంది. చెరకు, వరి, మామిడి పంటల ఉత్పత్తులకు ఇది చాలా పెద్ద వాణిజ్యకేంద్రం. ఇందుకు తోడు వినియోగదారుల అవుసరాలను తీర్చే వర్తకం, రవాణా, ప్రయాణ, విద్య, వైద్య సదుపాయాలు నగరం వ్యాపారానికి పట్టుకొమ్మలు. ఇంకా మోటారు వాహనాల విడిభాగాలు (ఆటోనగర్), ఇనుప సామాను, గృహనిర్మాణ సామగ్రి, దుస్తులు తయారీ, మరకొన్ని చిన్న తరహా పరిశ్రమలు ఉన్నాయి. అధికంగా వ్యాపారం పాత నగర భాగం (వన్ టౌన్), కాళేశ్వరరావు మార్కెట్లలో జరుగుతుంది. గవర్నర్ పేట, బీసెంట్రోడ్లు దుస్తులు, ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాలు, ఇతర గృహ వినియోగ వస్తువుల వ్యాపారానికి కేంద్రాలు. లబ్బీపేట, ఎమ్.జి.రోడ్లలోను, మరికొన్ని చోట్ల పెద్ద పెద్ద షాపింగ్ కాంప్లెక్సులు వెలిశాయి.
కోస్తా ఆంధ్ర ప్రాంతంలో (ముఖ్యంగా నాలుగు జిల్లాలకు) హోల్సేల్ వ్యాపారం విజయవాడనుండి పెద్దయెత్తున జరుగుతుంది. వస్త్రాలు, ఇనుప సామానులు, పప్పుధాన్యాలు, ఎరువులు, మందులు వంటివి ఇక్కడినుండి సరఫరా చేయబడుతాయి.
విజయవాడ జంక్షన్ రైల్వే స్టేషను, దక్షిణ భారతదేశంలో అతిపెద్ద రైల్వే జంక్షన్.
నగర పాలన
విజయవాడ నగరం ఆంధ్ర ప్రదేశ్లో మూడవ పెద్ద నగరమైనాగాని ఆ జిల్లా (కృష్ణా జిల్లా) పరిపాలనా కేంద్రం కాదు. విజయవాడ నగరం పరిపాలనా బాధ్యతలు విజయవాడ నగరపాలక సంస్థ (మునిసిపల్ కార్పొరేషన్)చే నిర్వహించబడుతాయి.[10]. నగరంలోని 59 వార్డులనుండి ఒక్కో కార్పొరేటర్ ఎన్నికోబడుతారు. నగరానికి ఒక మేయర్ను ఎన్నుకొంటారు. ప్రభుత్వం ఒక మునిపల్ కమిషనర్ను నియమిస్తుంది. విజయవాడ నగరంలో ఒక సబ్-కలెక్టర్ ఉంటాడు.కృష్ణాజిల్లాలోని 15 గ్రామాలతో కలిపి గ్రేటర్ విజయవాడ ఏర్పాటు కాబోతున్నది.ప్రక్కనే కృష్ణానదికి అవతలివైపున 3కి.మీ.దూరంలోఉన్న తాడేపల్లి మునిసిపాలిటీనికూడా గ్రేటర్ లో కలపాలని తాడేపల్లి ప్రజలు కోరారు కానీ అది గుంటూరు జిల్లా పరిధిలో ఉన్నందున గ్రేటర్లో కలిపేందుకు అధికారులు ప్రతిపాదించలేదు.వి.జి.టి.ఎం.వుడా విజయవాడ ద్వారా నగరంలో పచ్చదనం పార్కులు రహదారులు ఫ్లై ఓవర్లు నిర్మించబడ్డాయి.
గ్రేటర్ విజయవాడ
విజయవాడలో కలుపదలచిన కృష్ణాజిల్లాలోని 15 సమీప గ్రామాలు:
విజయవాడ గ్రామీణ మండలం నుండి:నిడమానూరు,దోనేటికూరు,ఎనికేపాడు,ప్రసాదంపాడు,రామవరప్పాడు,పాతపాడు,ఫిర్యాదీనైనవరం,అంబాపురం,జక్కంపూడి,గొల్లపూడి,నున్న .
పెనమలూరు మండలం నుండి:కానూరు,యనమలకుదురు,తాడిగడప,పోరంకి .
రవాణా
ప్రజా రవాణా
సిటీ బస్సులు మరయు ఆటొలు ప్రాథమికంగా నగర అంతర్గత ప్రజా రవాణా సేవలు.[11] ఇవి కాకుండా మొటారు బైకులు, రిక్షాలు మరియు సైకిళ్ళు కూడా రవాణా వ్యవస్థలో భాగం.[11]:37,44 పండిట్ నెహ్రూ బస్ స్టేషన్ మరియు విజయవాడ జంక్షన్ రైల్వే స్టేషను రొడ్డు మరియు రైలు రవాణాకు సంబంధించిన మౌలిక సదుపయాలు.[12] ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర రోడ్డు రవాణా సంస్థకు చెందిన విజయవాడ సిటీ డివిజణ్, రొజూ 400 వరకు బస్సులను నడుపుతూ, 300,000 మందిని గమ్యస్తానాలకు చేరుస్తుంది.[13] విజయవాడ బీ.ఆర్.టి.ఎస్ కారిడార్లు వేగవంతమైన సిటీబస్సు ప్రయాణానికి సహకరిస్తాయి.[14] పండిట్ నెహ్రూ బస్ స్టేషన్లొ ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర రోడ్డు రవాణా సంస్థకు చెందిన ప్రదాన కార్యాలయం ఉంది.[15] పండిట్ నెహ్రూ బస్ స్టేషను, దేశంలోనే నాలుగొవ అతి పెద్ద బస్సు టెర్మినల్.[16]
678,004 నాన్-ట్రాంస్పోర్ట్ మరియు 94,937 ట్రాంస్పోర్ట్ వాహనాలు ఉన్నాయి.[17] లారీలు వంటి భారీ వాహనాలు సరుకు రవాణాకు వాడుతారు మరియు ఇది దేశంలో 18% వాటా కలిగి ఉంది.[18] 27,296 ఆటోలు, తక్కువ దూరం ప్రయాణం కోసం, ప్రతీ రోజు నగర రోడ్డ్ల పైన సేవలు అందిస్తున్నాయి.[17]
రైలు
సబర్బన్ రైళ్ళు విజయవాడ నుండి గుంటూరు and తెనాలి వరకు సేవలు అందిస్తునాయి.[19][20] కొత్త సర్కులర్ రైలు ప్రాజెక్టును ప్రతిపాదించారు, ఇది రాజధాని అమరావతి వరకు ఉంటుంది.[21][22] విజయవాడ మేట్రొ ప్రాజెక్టు రెండు కారిడార్లలో కడుతున్నారు.[23] విజయవాడ రైల్వే స్టేషన్ A1</i>గా గుర్తింపు పొందింది,[24] మరియు భారతీయ రైల్వేల్లో అత్యంత రద్ది జంక్షను.[25] విజయవాడ రైల్వే డివిజన్ ప్రదాన కార్యాలయం కూడా ఇక్కడే ఉంది.[26]
రోడ్డు
నగరంలో 1,264.24km (785.56mi) రొడ్డ్లు ఉన్నయి,[27] వీటికి తోడు వందలాది ప్రైవేటు బస్సులు హైదరాబాదుకు, ఇతర ప్రధాన నగరాలకు నడుస్తుంటాయి. నగర ప్రయాణంలో, బందర్, ఏలూరు మరియూ రైవేస్ కాలవలపై ఉన్న 16 వంతెనలు కీలకం.[28] నగరంలో ట్రాఫిక్ సమస్య తగ్గించేందుకు ఉడా చేపట్టిన ఇన్నర్రింగ్రోడ్డు నైనవరం గేటు (వైవీరావు ఎస్టేట్స్) నుంచి పైపులరోడ్డు సెంటర్ వరకు ప్రారంభించిన తొలి విడత పనులు]హైదరాబాద్, కోల్కతా జాతీయ రహదారికి అనుసంధానంగా చేపట్టిన ఇన్నర్రింగ్రోడ్డు రెండవ విడత కూడా పూర్తయి తే నగరంలో ట్రాఫిక్ సమస్య తగ్గడంతో పాటు శివారు ప్రాంతాలకు మహర్దశ వరించినట్లే. పాయకాపురం నుంచి రామవరప్పాడు రింగ్రోడ్డు పూర్తి చేయాల్సిఉంది.. హైదరాబాద్ నుంచి కోల్కతా వెళ్ళే వాహనాలు గొల్లపూడి, నైనవరం ఫ్లై ఓవర్ మీదుగా ఇన్నర్ రింగ్రోడ్డుకు చేరి నగరంతో సంబంధం లేకుండా రామవరప్పాడు రింగురోడ్డుకు చేరుకుంటాయి. కోల్కతా నుంచి హైదరాబాద్కు వెళ్ళే వాహనాలు రామవరప్పాడు రింగు నుంచి నేరుగా గొల్లపూడికి చేరుకుంటాయి. నగరానికి బందరు రోడ్డు మరియు ఏలూరు రోడ్డు ప్రధాన రహదారులు.[29]
జాతీయ రహదారి 16 మరియు జాతీయ రహదారి 65, నగరాన్ని ఇతర రాష్ట్రాలతొ కలుపుతుంది.[30][31] జాతీయ రహదారి 30, చత్తీస్గఢ్లొని జగదల్పుర్ని నగర సమీపంలోని ఇబ్రహీంపట్నం వరకు కలుపుతుంది.[31] నగరంలో ట్రాఫిక్ సమస్య తగ్గించేందుకు, ఇన్నర్ రింగు రోడ్డు, జాతీయ రహదారి 16 మరియు 65కు అనుసంధానంగా అయ్యి ఉంది. హైదరాబాద్ నుంచి కోల్కతా వెళ్ళే వాహనాలు గొల్లపూడి, నైనవరం ఫ్లై ఓవర్ మీదుగా ఇన్నర్ రింగ్రోడ్డుకు చేరి నగరంతో సంబంధం లేకుండా రామవరప్పాడు రింగురోడ్డుకు చేరుకుంటాయి. కోల్కతా నుంచి హైదరాబాద్కు వెళ్ళే వాహనాలు రామవరప్పాడు రింగు నుంచి నేరుగా గొల్లపూడికి చేరుకుంటాయి.[32]
ప్రతిపాదనల్లో బైపాస్ రోడ్లు
బైపాస్ రోడ్డు గొల్లపూడి మైలురాయి సెంటర్ నుంచి సితార సెంటర్ వరకు మాస్టర్ ప్లాన్ ప్రకారం 40 నుండి 200 అడుగులుగా వెడల్పు చెయ్యాలి.
గతంలో తాడేపల్లి మీదుగా కృష్ణానది కరకట్ట మీదుగా బైపాస్ నిర్మించాలని ప్రతిపాదించారు. దీనికి బదులుగా ప్రతిపాదిస్తున్న బైపాస్ రోడ్డు మంగళగిరి ఎన్.ఆర్.ఐ. కళాశాల నుంచి ప్రారంభమై పెదవడ్లపూడి, నూతక్కి గ్రామాల మీదుగా కృష్ణానది దాటి విజయవాడ, మచిలీపట్నం (ఎన్.హెచ్-9) దాటి ఎన్.హెచ్-5లో నిడమానూరు వద్ద కలుస్తుంది.
బైపాస్ రోడ్డు విస్తరణ
బైపాస్ రోడ్డు గొల్లపూడి మైలురాయి సెంటర్ నుంచి సితార సెంటర్ వరకు మాస్టర్ ప్లాన్ ప్రకారం 40 నుండి 200 అడుగులుగా వెడల్పు చెయ్యాలి.బైపాస్ రోడ్డుకు ఇరువైపులా భారీ వ్యాపార కూడళ్లు ఉన్నాయి. మహాత్మాగాంధీ హోల్సేల్ కమర్షియల్ కాంప్లెక్స్లో 18 హోల్సేల్ సంఘాల ద్వారా 499 టోకు వ్యాపారులు వ్యాపారం సాగిస్తున్నారు. రోడ్డు పక్కనే రాష్ట్రంలోనే పెద్దదైన ఐరన్ మార్కెట్ యార్డు, ఆర్టీసీ డిపోఉన్నాయి. రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సంస్థ ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర రోడ్ రవాణా సంస్థ ద్వారా నడుపబడే బస్సులు ఇతర పట్టణాలకు, ప్రధాన రవాణా మరియు ప్రయాణ సాధనాలు.
చుక్కలనంటిన భూముల ధరలు
ఇక్కడ పదేళ్ళ క్రితం గజం రూ.500 అన్నా కొనే నాధుడుండే వాడు కాదు. నేడు రోడ్డు వెంబడి ఉన్న స్థలం గజం రూ.15వేల నుంచి రూ.20వేల ఉంటే, వెనుక ఉన్న స్థలాలు గజం రూ.15వేల వరకు పెరిగాయి. జాతీయ రహదారికి అనుసంధానంగా ఉండడంతో పారిశ్రామికవేత్తలు ఈ ప్రాంతంలో స్థలాలు కొనుగోలు చేసేందుకు ముందుకు రావడంతో భూముల ధరలకు రెక్కలొచ్చాయి. ఇన్నర్ రింగ్రోడ్డు నిర్మాణం సింగ్నగర్, పాయకాపురం ప్రాంతాలకు మహర్దశ తీసుకొచ్చింది.
విమానం
విజయవాడ విమానాశ్రయం (గన్నవరం) నుండి ఇతర ప్రధాన నగరాలకు విమాన సౌకర్యము ఉంది. విజయవాడకు 19 కి.మీ. దూరంలో ఉన్న గన్నవరం దేశీయ విమానాశ్రయం నుండి హైదరాబాద్, బెంగుళూర్, చెన్నై, ముంబై, జైపూర్, వైజాగ్, తిరుపతి మరియు ఢిల్లీ నగరములకు విమాన సౌకర్యము ఉంది.[33] 3 May 2017న, విమానాశ్రయాన్ని ఆధునీకరించారు మరియు అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయంగా మార్చారు.[33] 2016-17 ఆర్థిక సంవత్సరంలో, 622,354 మంది దేశీయ ప్రయాణీకులు ప్రయానించారు, ఇది గత సంవత్సరంతొ పోలిస్తే 56.1% ఎక్కువ.[34] అదే ఆర్థిక సంవత్సరంలో, 10,333 విమానాలతొ, 54.8% వ్రుధ్ధి నమొదు చేసింది.[35]
విజయవాడ విమానాశ్రయం స్పైస్ జెట్, జెట్ ఎయిర్వేస్,ట్రూ జెట్ మరియు ఎయిర్ ఇండియా సంస్థల ద్వారా సేవలు అందిస్తుంది. విమానాశ్రయం విస్తరణ కోసం, పెద్ద విమానాల ల్యాండింగ్, రాత్రి ల్యాండింగ్ (ప్రస్తుతము ఉంది.) తదితర సౌకర్యాల మెరుగుదల కోసం ఒక బృహత్ ప్రణాళిక ప్రతిపాదించబడింది. విజయవాడలో ఎయిర్ కోస్టా, దాని కార్యకలాపాలు ప్రారంభించింది హైదరాబాద్, చెన్నై, బెంగళూరు, అహ్మదాబాద్, విశాఖపట్నం, మధురై మరియు జైపూర్ అక్టోబరు 2013 నుండి మరియు వెంటనే పూణే, గోవా, త్రివేండ్రంకు ప్రారంభించాలని యోచిస్తోంది. విజయవాడకు హైదరాబాదు, బెంగళూరు, చెన్నై, రాజమండ్రి, విశాఖపట్నం నగరాలకు విమాన సర్వీసులున్నాయి.జెట్ ఎయిర్ వెస్, ఎయిర్ డెక్కన్, కింగ్ఫిషర్ ఎయిర్లైన్స్ కంపెనీల వారు రోజువారీ సర్వీసులు నడుపుతున్నారు. స్పైస్ జెట్ జూన్ 2011 నుంచి హైదరాబాదుకు విమానసర్వీసు నడపనున్నది.[36][37]
నగర దృశ్యం
విజయవాడలో చూడదగిన ప్రదేశములు
{{top}} may refer to:{{Collapse top}}{{Archive top}}{{Hidden archive top}}{{Afd top}}{{Discussion top}}{{Tfd top}}{{Top icon}}{{Top text}}{{Cfd top}}{{Rfd top}}{{Back to top}}
ఆకాశవాణి కేంద్రం,
బాపు మ్యూజియము (విక్టోరియా మ్యూజియము)
కొండపల్లి కోట
ప్రకాశం బ్యారేజి
గాంధీ కొండ
ఉండవల్లి గుహలు
అక్కన్న మాదన్న గుహాలయాలు
మంగళగిరి నరసింహ స్వామి ఆలయము
|
గుణదల మేరీమాత చర్చి
పండిట్ నెహ్రూ బస్ స్టేషన్
రాజీవ్ గాంధీ పార్కు
రాఘవయ్య పార్కు
మొగల్రాజపురం గుహలు
ద్వీపం
అమరావతి
బీసెంట్ రోడ్డు
సొరంగం
సత్యనారాయణ స్వామి ఆలయం
విజయవాడలో అనేక సినిమా ధియేటర్లు ఉన్నాయి. ఇక్కడ ఉన్న జనాభాకి వినోదానికి కొదవలేదు. అధునాతన షాపింగ్ మాల్స్ లో అంతర్జాతీయ ఉత్పత్తులు. జ్యూవెలరీ దుకాణాలకు ఇక్కడ మహాత్మా గాంధీ రోడ్డు (బందరు రోడ్డు) ప్రసిద్ధమైనది.
భౌగోళికం, జనవిస్తరణ
[38] సముద్రమట్టానికి 19 మీ.ఎత్తు Time zone: IST (UTC+5:30)
ఆంధ్ర ప్రదేశ్లో విజయవాడ రెండవ పెద్ద నగరం. 2001 జనగణన ప్రకారం నగర జనాభా 8,51,282 (పరిసర ప్రాంతాలతో కలిపితే 1,039,518). 2006 లెక్కల ప్రకారం ఈ సంఖ్యలు 1,025,436 మరియు 1,411,152.నగరంలో 136 గుర్తింపు పొందిన మురికివాడలున్నాయి. ఈ మురికివాడల్లో మొత్తం 2.21 లక్షల మంది జనాభా ఉన్నారు
2011 జనాభాలెక్కలు
2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం విజయవాడ పట్టణ జనాభా వివరాలు:
జనాభా వివరాలు
Historical populationYearPop.±%1871 8,206—1881 9,366+14.1%1891 20,224+115.9%1901 24,224+19.8%191132,867+35.7%192144,159+34.4%193160,427+36.8%194186,184+42.6%1951161,198+87.0%1961234,360+45.4%1971344,607+47.0%1981543,008+57.6%1991845,756+55.8%20011,039,518+22.9%20111,491,202+43.5%1871 నుంచి, విజయవాడ పట్టణ పరిధికి చెందిన జనాభా యొక్క వివరము ఈ విధముగా ఉంది
Sources:
భౌగోళికంగా విజయవాడ నగరం కృష్ణానది తీరాన, చిన్న చిన్న కొండల నడుమ విస్తరించి ఉంది. ఈ కొండలు తూర్పు కనుమలలో భాగాలు. కృష్ణానదిపై కట్టిన ప్రకాశం బ్యారేజి నుండి ఏలూరు కాలువ, బందరు కాలువ, రైవిస్ కాలువ నగరం మధ్యనుండి వెళతాయి. నగరానికి మరో దిశలో బుడమేరు ఉంది. ప్రకాశం బ్యారేజి వల్ల ఏర్పడిన సరస్సు దక్షిణాన బకింగ్హాం కాలువ మొదలవుతుంది. నగరంలోను, చుట్టు ప్రక్కల నేల అధికంగా సారవంతమైన మెతకనేల.
నగరంలో వేసవి తీవ్రంగా ఉంటుంది. వేసవిలో ఉష్ణోగ్రతలు 22° - 49.7°సెం. మధ్య ఉంటాయి. చలికాలం ఉష్ణోగ్రత 15°- 30°మధ్య ఉంటుంది. ఈ ప్రాంతంలో వర్షపాతం అధికంగా నైఋతి, ఈశాన్య ఋతుపవనాలవల్ల కలుగుతుంది.
సంస్కృతి
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ కోస్తా జిల్లాలలోని పెద్ద నగరమైనందున విజయవాడలో ప్రధానంగా కృష్ణా, గుంటూరు జిల్లాల సంస్కృతి ప్రముఖంగా ఉంది. కాని నగరం విస్తరిస్తున్న కొద్దీ నాగరికతలో ఆధునిక జీవన ధోరణులు ప్రబలుతున్నాయి. ఇంతే కాకుండా వ్యాపారం లేదా ఉద్యోగం లేదా చదువు రీత్యా దేశంలోని పలు ప్రాంతాలనుండి వచ్చి ఇక్కడ స్థిరపడిన లేదా తాత్కాలికంగా ఉంటున్న జనాభా కూడా గణనీయంగా ఉంది. అలాగే ప్రధానంగా హిందువులు ఉన్న నగరమైనా గాని క్రైస్తవులు, మహమ్మదీయులు కూడా పెద్ద సంఖ్యలో ఉన్నారు. అంతే కాకుండా కులాల మధ్య పెచ్చుపెరిగిన వైషమ్యాల ప్రభావం కూడా విజయవాడలో ప్రబలంగా ఉంది.
విద్య
ఎన్టీఆర్ హెల్త్ యూనివర్శిటీ
దేశంలోనే మొదటి ఆరోగ్య వైద్య విశ్వవిద్యాలయం.
విజయవాడ పెద్దగా పారిశ్రామికంగా అభివృద్ధి చెందలేదు. ఇక్కడ ఉన్న ఒకే ఒక విశ్వవిద్యాలయం ఎన్.టి.ఆర్.యూనివర్సిటీ ఆఫ్ హెల్త్ సైన్సెస్. కాని ఇంటర్మీడియట్ స్థాయిలో విజయవాడ రాష్ట్రంలో పెద్ద విద్యా కేంద్రంగా స్థానం సాధించింది. ఇబ్బడి ముబ్బడిగా స్థాపించబడిన ప్రైవేట్ రెసిడెన్షియల్ కాలేజీలు మరియు ప్రైవేటు విద్యా సంస్థలు, ప్రభుత్వ విద్యా సంస్థలు కూడా ఇందుకు దోహదం చేశాయి.
విద్యా సంస్థలు
సిద్ధార్థ పబ్లిక్ పాఠశాల విజయవాడ మొగల్రాజపురములో ఉంది. సిద్ధార్థ ఎకాడెమీ వారిచే 1977లో స్థాపించబడింది. వీరమాచినేని పద్దయ్య దానమిచ్చిన సుమారు 8 ఎకరాలలో రేకుల షెడ్డు, 8 మంది టీచర్లతో ప్రారంభించబడింది. 1982 లో పాఠశాల నిల్డింగు సమకూరినది. 1987 లో జిమ్నాజియం నిర్మించబడింది. 1995లో ప్రాథమిక తరగతుల కోసం ప్రత్యేక భవనం నిర్మంచబడింది. ప్రస్తుతము 2500 విద్యార్థుల తో, 120 టీచర్ల తో, గత 25 ఏళ్ళ నుండి 100 % 10వ తరగతి సీ బీ ఎస్ సీ బోర్డు పరీక్షా ఉత్తీర్ణత సాధిస్తూ ఉంది.
చలనచిత్ర ప్రదర్శన శాలలు
ఐనాక్స్ ఊర్వశి 70MM అలంకార్ 70MM అన్నపూర్ణ 70MM శకుంతల35MM G3 రాజ్ 70MM యువరాజ్ 35MM అప్సర స్వర్ణ ప్యాలెస్ వెంకటస్వర్ణ ప్యాలెస్ వెంకటేశ్వర ప్యాలెస్ జైహింద్ రామాటాకీస్ దుర్గకళామందిర్ విజయటాకీస్ విజయకృష్ణ శైలజ కళ్యాణచక్రవర్తి కపర్ది శాంతి ప్రశాంతి (మిరాజ్) LEPLఐనాక్స్ PVRసినిమాస్ కాపిటల్ సినిమాస్ Yస్క్రీన్స్ స్వాతి సితార రవీంద్రసినిమాస్ (సంతోష్) స్వర్ణలక్మ్షీ వెంకటేశ్వర
ఆసుపత్రులు మరియు వైద్యశాలలు
అమెరికన్ హాస్పిటల్
సత్రములు
వృద్ధాశ్రమములు
బ్యాంకులు
విజయవాడ ప్యాకర్లు మరియు రవాణ దారులు
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాజధాని కార్యాలయములు
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రము యొక్క రాజధాని కార్యాలయములు విజయవాడ లోను మరియు చుట్టుప్రక్కల ప్రాంతములలో ఈ క్రింద విధముగా ఉన్నాయి.
మీడియా
విజయవాడ ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లోని ఒక ప్రముఖ వాణిజ్య, రాజకీయ మరియు సాంస్కృతిక కేంద్రము. ఇక్కడ ప్రచురణ మరియు ఎలక్ట్రానిక్ మీడియా బాగా అభివృద్ధి చెందింది. ప్రముఖ పాత్రికేయులు మరియు జర్నలిస్టులు -- కాశీనాధుని నాగేశ్వరరావు.... శివలెంక శంభుప్రసాదు...... ముట్నూరి కృష్ణారావు..... మోటూరి హనుమంతరావు..... మద్దకూరి చంద్రసేఖరరావు... తుర్లపాటి కుటుంబరావు..... నండూరి రామ్మోహనరావు.....కూచిమంచి సత్యసుబ్రమణ్యం...... . సీ. రాఘవాచారి... వీఆర్ బొమ్మారెద్డ్ది... ఎకేఆర్ బీ కోటేస్వరరావు... పరకాల పట్టాభిరామారావు... తెలకపల్లి రవి... ఉపేంద్ర బాబు.... సయ్యద్ అక్బర్..... ఎ.ఎమ్.ఖాన్ యజ్దాని..... ఖాదర్ మొహియుద్దీన్..... ముహమ్మద్ వజీరుద్దీన్.... శ్రీరాములు.... కుచ్చి గోపాలకృష్ణ.... తిలక్... ఎస్.వెంకటరావు.. ముత్యాల ప్రసాదు... యు. రామకృష్ణ... ఎం.బి.నాథన... సత్య ప్రకాశ్ .... ఆర్. రాంప్రసాద్,.... ఈవీ బాలాజీ .... షేకు బాబు... ఎంబి వర్థన్..... అన్నవరపు బ్రమ్మయ్య.... చలపతిరావు.... రాజేంద్రప్రసాదు.... కలీముల్లా... పోలు అజయ కుమారు... ఫాజిలు ... వడ్లమూడి పద్మ... టీ.ఎడుకొండలు.... విజయవాడ ప్రెస్ క్లబ్ ప్రెసిడెంట్లుగా సీ రాఘవాచారి. వీఆర్ బొమ్మారెడ్డి.. veeraji,ఎకే ఆర్ బీ కోటేస్వరరావు... ఎస్.వెంకటరావు.. పోలు అజయకుమారు..... ఎం బి వర్థన్..... అన్నవరపు బ్రమ్మయ్య...chava ravi, ముత్యాల ప్రసాదు తదితరులు పనిచేసారు.. విజయవాడలో ప్రధానంగా రెండు యూనియన్లు ఉన్నాయి. అవి 1. ఎపియుడబ్ల్యుజె.. 2.ఎపిడబ్ల్యుజే ఎఫ్. తుర్లపాతి కుటుంబరావుకు పద్మశ్రీ పురస్కారం లభించింది.
రేడియో
విజయవాడలో ఎఫ్.ఎమ్. రేడియో స్టేషన్లు: ఏ.ఐ.ఆర్ (AIR) రెయిన్బౌ కృష్ణవేణి ఎఫ్ఎమ్ (102.2MHz), రేడియో మిర్చి ఎఫ్ఎమ్ (98.3MHz) మరియు రెడ్.ఎఫ్.ఎమ్. (RED FM) (93.5MHz).
ముద్రణా
విజయవాడ, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో ప్రచురితమయ్యే అనేక ప్రచురణల కేంద్రం. ఓ అంచనా ప్రకారం ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో ప్రచురితమయ్యే పుస్తకాలలో 90% పుస్తకాలు ఇక్కడినుండే ముద్రితం మరియు ప్రచురితమౌతున్నాయి. గ్రంథోత్సవాలు ఇక్కడ సర్వసాధారణం. భారతదేశంలోని ప్రచురణ కర్తలు ఇక్కడ హాజరవ్వడమూ సర్వసాధారణమే.
విజయవాడ పుస్తక ఉత్సవం, ప్రతి సంవత్సరం ఇక్కడ జరుగుతుంది. ఈ ఉత్సవం దేశంలోనే కోల్కతా తరువాత, రెండవ అతిపెద్ద ఉత్సవం.
విశాలాంధ్ర... ప్రజాశక్తి... నవోదయ... జయంతి... అరుణ ప్రచురణ సంస్థలు ఉన్నాయి.
గ్రంథాలయాలు
శ్రీ రామమోహన గ్రంథాలయం
1911వ సంవత్సరంలో నాటి స్వాత్రంత్య సమరయోధులు, దేశభక్తులు బందరు రోడ్డులోస్థాపించిన ఈ చారిత్రాత్మక గ్రంథాలయానికి సుమారు అర ఎకరం భూమి ఉంది.రెండువేల గజాలు కలిగిన ఈ గ్రంథాలయ భూమిని, భవనాన్ని అమ్మడానికి వీలు లేకుండా, ఇతర అవసరాలకు ఉపయోగించకుండా, దాతలు వీలునామా రాశారు.గ్రంథాలయం భూముల విలవ రూ. 20కోట్లుపై మాటే. ఇందులో కొంత భాగం కబ్జాదారుల ఆక్రమణలో ఉంది.నగరంలో ప్రముఖ పారిశ్రామిక వేత్త ఒకరు రూ. 70 లక్షలతో శిథిలావస్థకు వచ్చిన భవంతి స్థానంలో కొత్త భవనాన్ని నిర్మించి ఇస్తానని ముందుకొచ్చారు.
కొండపల్లి అడవులు
విజయవాడ నగర పశ్చిమ సరిహద్దులలో 11 కి.మీ. దూరన కొండపల్లి రిజర్వు అడవులు, 121.5 కి.మీ.² (30,000 ఎకరములు) విస్తీర్ణములో గలవు. ఈ అడవులు విజయవాడకు 'పచ్చని ఊపిరి' లాంటివి. ఈ అడవులలో చిరుతపులులు, అడవి కుక్కలు, నక్కలు, అడవి పందులు, తోడేళ్ళు మొదలగునవి ఉన్నాయి..కొ౦డపల్లి అడవులు 2% ఆక్సిజన్ ను విజయవాడ ప్రజలు పీల్చుకుంటోరు.
రాజకీయాలు
విజయవాడ, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ కు 'రాజకీయ రాజధాని' వంటిది. ఇక్కడి ఓటర్లు రాజకీయంగా క్రియాశీలత మరియు పరిపక్వత గలవారు. ఇక్కడి మేజర్ రాజకీయపార్టీలు (వై.యస్.ఆర్ కాంగ్రెస్) తెలుగుదేశం పార్టీ, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మరియు అఖిలభారత కమ్యూనిస్టు పార్టీ మార్కిస్టు. క్రితంలో ఈ ప్రాంతం కాంగ్రెస్ మరియు కమ్యూనిస్టు పార్టీలకు కంచుకోట. తెలుగుదేశం పార్టీ ఆవిర్భావంతో పరిస్థితులు మారాయి.ఈ నగరంలో మూడు శాసనసభ నియోజకవర్గాలున్నాయి. అవి, విజయవాడ పశ్చిమ, విజయవాడ మధ్య మరియు విజయవాడ తూర్పు. ఈనగరంలో పాక్షికంగా పెనమలూరు, మైలవరం మరియు గన్నవరం శాసనసభ నియోజకవర్గ ప్రాంతాలున్నవి. విజయవాడకు ఒక లోక్సభ నియోజకవర్గం ఉంది.
ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ
ఈ నగరంలో విద్యారంగం తగిన స్థాయిలో వున్ననూ ఐ.టీ. రంగంలో అంత ముందంజలో లేదు. ఈనగరంలో దాదాపు 20 ఐ.టీ. సంస్థలున్నాయి, 2006-07 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఇవి 42 కోట్ల రూపాయల ఆదాయం తెచ్చిపెట్టాయి. ఆం.ప్ర.ఐ.ఐ.సి. సంస్థ గన్నవరంలో ఐ.టీ. పార్కు మరియు ఎస్.ఇ.జెడ్. (స్పెషల్ ఎకనామిక్ జోన్) ఏర్పాటు చేసింది. వీటి నిర్మాణాలకోసం ఎల్.& టి. కంపెనీ కాంట్రాక్టు తీసుకుంది, దీని బడ్జెట్ 300 కోట్ల రూపాయలు. ఈ ఐ.టీ. పార్కులు దాదాపు 10,000 మంది ఐ.టీ. ప్రొఫెషనల్స్ కు ఉద్యోగావకాశాలు కలుగజేస్తుంది. ఇంకో ఐ.టీ.పార్కు, మంగళగిరిలో ఏర్పాటుకు సన్నాహాలు జరుగుతున్నవి.
దేవాలయాలు
కనక దుర్గ అమ్మ వారి దేవాలయం
అమ్మలగన్నయమ్మ శ్రీ కనకదుర్గమ్మ కొలువున్న అలయము. శ్రీ దుర్గా మల్లేశ్వర స్వామి వారి దేవస్ధానం కృష్ణావది ఒడ్డువే ఉన్న ఇంద్రకీలాద్రి పర్వతం పైన ఉంది. ఇక్కడ దుర్గా దేవి స్వయంభువుగా (తనకు తానుగా) వెలసిందని క్షేత్ర పురాణంలో చెప్పబడింది. ఆది శంకరాచార్యులవారు తమ పర్యటనలలో ఈ అమ్మవారిని దర్శించి ఇక్కడ శ్రీచక్ర ప్రతిష్ఠ చేసారని ప్రతీతి. ప్రతి సంవత్సరం కెన్ని లక్షలమంది ఈ దేవాలయానికి వచ్చి దర్శనం చేసుకొంటారు.రాక్షసుల బాధ భరించ లేక ఇంద్రకీలుడనే మహర్షి దుర్గాదేవిని గురించి తపస్సు చేసి అమ్మవారిని తనపైనే నివాసముండి రాక్షసులను సంహరించమవి ప్రార్థించగా, ఆ తల్లి అక్కడ ఇంద్రకీలాద్రి (ఇంద్రకీలుడి కొండ) పై కొలువుతీరింది. అర్జునుడు ఈ కొండ పై శివుని గురించి తపస్సు చేసాడని కూడా ప్రతీతి.
మరకత రాజరాజేశ్వరీ దేవాలయం - పటమట
ఆధునిక యుగంలో అపురూపమైన తో తయారైన గొప్ప దేవస్ధానం. అమ్మవారి మూర్తి అపురూపమైన మరకత శిలతో (పచ్చ) చెక్కబడింది. అంతేకాక, ఆలయవు గోడలన్నీ రాతితో చెక్కబడి శ్రీచక్రం లోని వివిధ చక్రాలు, వాటిలోని దేవతలను అద్భుతంగా దర్శింపజేస్తూ ఉంటాయి. ఆలయ శిఖరం సుమేరు శ్రీచక్ర అకారంలో ఉంటుంది. అమ్మ వారి ముందు కూర్మం (తాబేలు) పై మాణిక్యం (కెంపు) తో చేసిన శ్రీచక్రం అలరారుతూ ఉంటుంది. 2002 లో శ్రీ గణపతి సచ్చిదానంద స్వామీజీ చే ఈ గుడి కుంభాభిషేకం మరియు ప్రతిష్ఠ జరుపబడింది.
వేంకటేశ్వరస్వామి వారి దేవాలయం - లబ్బీపేట
విజయవాడలో పేరుగాంచిన దేవాలయము. ఇందిరా గాంధీ స్టేడియం దగ్గరగా ఉంది. బెంజి సర్కిల్ నుండి రెండు కిలోమీటర్ల దూరములో ఉంది.
ఇది బందరు రోడ్డులో ఉంది. విజయవాడలో 3 ముఖ్యమయిన రోడ్లు మర్చిపోకూడనివి. 1 - ఏలూరు రోడ్డు, 2 - బందరు రోడ్డు, 3 - 5వ నంబరు రూట్ రోడ్డు. వేంకటెశ్వర స్వామి గుడికి వెళ్ళాలంటే, బందరు రోడ్డులో, పశువుల ఆస్పత్రి దగ్గరనుంచి వెళ్ళవలెను.
ఆంజనేయస్వామి వారి దేవాలయం - మాచవరం
క్షిప్రగణపతి దేవాలయం - పటమట
త్రిశక్తి పీఠం
విజయవాడ కొత్త బస్టాండు దగ్గరగా ఉంది. శ్రీ మహా సరస్వతి దేవిని ఆవాహన చేశారు.
రామలింగేశ్వర స్వామి దేవాలయం - యనమలకుదురు
స్వామి వారి దేవస్ధానం కృష్ణావది ఒడ్డువే ఉన్న పర్వతం పైన ఉంది. బెంజి సర్కిల్ నుండి మూడు కిలోమీటర్ల దూరములో ఉందీ విజయవాడలో పేరుగాంచిన దేవాలయము.శీవిరాత్రి పర్వదినాన ఘనంగా స్వామి వారి ఉత్సవాలు జరుగుతాయి. శివరాత్రి రోజు జరిగే ఉత్సవాలలో ప్రభలు చుడడానికి చుట్టుపక్కల గ్రామాల నుంచే గాక రాష్ర్టం నలుమూలల నుంచి జనం వస్తారు.
సమీప దేవాలయాలు
పెనుగంచిప్రోలు, తిరపతమ్మ తల్లి
వేదాద్రి నారసింహ క్షేత్రం
మోపిదేవి
శ్రీకాకుళం (ఘంటసాల) - ఆంధ్ర మహావిష్ణువు క్షేత్రం
కొల్లేటికోట - పెద్దింట్లమ్మ
నెమలి - వేణుగోపాలస్వామి
పెదకళ్ళేపల్లి - నాగేశ్వరాలయం
ఆగిరిపల్లి - వ్యాఘ్రనరసింహస్వామి (గుణదల) మేరీమాత చర్చి
మురుగునీటితో క్రిస్టల్ వాటర్
నగరంలో నాలుగు (ఎస్టీపీ) సీవేజ్ ట్రీట్మెంట్ ప్లాంట్లు ఉన్నాయి. వీటితో పాటు శివారు ప్రాంతాల్లో మరికొన్ని సీవేజి ట్రీట్మెంట్ ప్లాంట్లను ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. నగరంలో ఏర్పాటు చేసిన సంప్లకు వివిధ ప్రాంతాల్లోని మురుగునీరు వచ్చి చేరుతుంది. సంప్ల నుంచి ఎస్టీపీలకు మురుగునీరు చేరుతుంది.అక్కడ మురుగునీరు శుద్ధి అవుతోంది. నగరంలో సాగునీటిని విడుదల చేసే కాలువలు ప్రధానంగా మూడు ఉన్నాయి. నగరంలోని చాలా ప్రాంతాల నుంచి డ్రెయినేజి నీరు ఈ కాలువలలోకి పోతోంది. డ్రెయినేజి కాలవలలోకి కలిసే విధానాన్ని రూపుమాపి, మురుగునీరంతా ప్రాజెక్టుకు మళ్ళిస్తారు.నగరంలోని మురుగునీటినంతటిని సంగ్రహించి పలు దశ ల్లో గ్రేడింగ్, ప్యూరిఫయింగ్ చేస్తారు. ముగుగునీరంతా పూర్తిగా శుద్ధి అయి రిజర్వాయర్లోకి వెళుతుంది. ఇక్కడ మళ్ళీ మంచినీటిని వివిధ దశల్లో శుభ్ర పరిచిన తర్వాత రా వాటర్గా మరొక రిజర్వాయర్లోకి మళ్ళిస్తారు. చివరకు క్రిస్టల్ వాటర్ దశకు తీసుకొస్తారు.ఆ నీటిని గార్డెన్ల పెంపకానికి, పంట పొలాలకు, ఇండస్ట్రీలకు ఉపయోగిస్తారు.[39]
భవాని ద్వీపం
కృష్ణానదీ గర్భంలో విజయవాడ, గుంటూరు జిల్లాల మధ్యలో సహజసిద్ధంగా 1340 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో ఉంది. ఇంతటి ప్రకృతి సోయగాలున్న భవానీద్వీపం ఆలనా పాలనా పట్టించుకోని పర్యాటక శాఖాధికారుల వైఫల్యం కొట్టొచ్చినట్లు కనబడినా, ఈ ద్వీపాన్ని ప్రైవేటుపరం చేసేందుకు సమాయత్తం అయిన ప్రభుత్వంపై ప్రజలు ఆగ్రహం వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
రహదారి దూరము
విజయవాడ నగరం నుండి భారత దేశము లోని ప్రధాన (కొన్ని) ప్రాంతాల మధ్యన దూరం (.కిలోమీటర్లలో)
ప్రముఖులు
గోరా
పి.ఆదినారాయణరావు
కోనేరు హంపి (చదరంగం గ్రాండ్ మాస్టర్),
అయ్యప్ప (బ్యాడ్మింటన్ ఆటగాడు)
వాణీ రంగారావు
తుర్లపాటి కుటుంబరావు
రాజసులోచన
లయ (నటి)
కంభంపాటి స్వయంప్రకాష్
కొమ్మూరి వేణుగోపాలరావు
ఓగిరాల రామచంద్రరావు
మల్లాది గోపాలకృష్ణ
గుండు హనుమంతరావు
తెన్నేటి హేమలత
మల్లాది వెంకట కృష్ణమూర్తి
వీరమాచనేని రామకృష్ణ
ఇవి కూడా చూడండి
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంత అభివృద్ధి ప్రాధికార సంస్థ
ఇందిరా గాంధీ స్టేడియం
కాకరపర్తి భావనారాయణ కళాశాల
కాళేశ్వరరావు మార్కెట్
స్కూల్ ఆఫ్ ప్లానింగ్ అండ్ ఆర్కిటెక్చర్
విజయవాడ చరిత్ర
విజయవాడ తూర్పు శాసనసభ నియోజకవర్గం
విజయవాడ నగర పాలక సంస్థ
విజయవాడ పర్యాటక ఆకర్షణల జాబితా
విజయవాడ పశ్చిమ శాసనసభ నియోజకవర్గం
విజయవాడ మెట్రో
విజయవాడ రైల్వే డివిజను
విజయవాడ లోకసభ నియోజకవర్గం
విజయవాడ శాసనసభ నియోజకవర్గం
వికాస విద్యా వనం, విజయవాడ
బయటి లింకులు
"Vijayawada tourism". AP Tourism Department. Retrieved 3 August 2014.
"Vijayawada Municipal Corporation". Ourvmc.org. Retrieved 30 January 2012.
"Elevation for Vijayawada". Veloroutes. Retrieved 3 August 2014.
"Cities having population 1 lakh and above, Census 2011" (pdf). The Registrar General & Census Commissioner, India. Retrieved 25 June 2014.
"Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (pdf). censusindia. The Registrar General & Census Commissioner, India. Retrieved 25 June 2014.
"Amidst land rush, malls vacant". Deccan Chronicle. 9 September 2014. Retrieved 22 September 2014.
"Yes, It's Vijayawada. Andhra Pradesh Has a New Capital".
"It’s official: Vijayawada is Andhra’s capital".
"Vijayawada set to regain pre-eminence as Andhra Pradesh's capital". 4 September 2014. Retrieved 22 September 2014.
"About Vijayawada". vgtmuda. Retrieved 21 June 2014.
"Former name of city". thefreedictionary. Retrieved 20 June 2014.
"Global cities of the future: An interactive map | McKinsey & Company". Mckinseyquarterly.com. 13 March 2013. Retrieved 8 August 2013.
"Economy of the City" (pdf). City Development Initiative For Asia. Retrieved 31 July 2014.
"RANK OF CITIES ON SANITATION 2009-2010: NATIONAL URBAN SANITATION POLICY". Press Information Bureau. National Informatics Centre. Retrieved 22 September 2014.
"Vijayawada is Andhra Pradesh’s new capital". Deccan Chronicle. 5 September 2014. Retrieved 22 September 2014.
"Andhra Pradesh government forms panel on shifting of offices to Vijayawada". The Times of India (The Economic Times). 13 September 2014. Retrieved 22 September 2014.
Ayyar, P. V. Jagadisa (1993). South Indian Shrines (Rev. and enl. ed. ed.). New Delhi [u.a.]: Asian Educational Services. ISBN 81-206-0151-3. Retrieved 4 August 2014.
Sculptures in a cavern at Bezawara [Vijayawada] supposed to belong to the Jain Religion. 21 August 1815, retrieved 2 September 2013
Vijayawada history, retrieved 29 April 2014
"Andhra Pradesh / Vijayawada News: Canal bunds hot beds for growth of slums spotlight". The Hindu. 23 August 2007. Retrieved 8 August 2013.
"Vijayawada weather". deccanchronicle. 4 June 2014. Retrieved 25 June 2014.
"Climate: Vijayawada – Climate graph, Temperature graph, Climate table". Climate-data.org. Retrieved 22 September 2014.
"Sex Ratio". The Registrar General & Census Commissioner, India. Retrieved 2 September 2014.
"Chapter–3 (Literates and Literacy rate)" (PDF). Registrar General and Census Commissioner of India. Retrieved 2 September 2014.
"Seat allocation: Muslims a miffed lot in Vijayawada". . Retrieved 14 March 2014.
Isher Judge Ahluwalia. "Vijayawada's inclusive expansion". The Indian Express. Retrieved 28 September 2011.
"The rapidly growing, stable markets of southern India – Economy and Politics". livemint.com. 7 September 2009. Retrieved 30 January 2012.
ET (31 August 2012). "Despite slowdown, housing prices bullish across cities – Economic Times".
Articles.economictimes.indiatimes.com. Retrieved 8 August 2013.
"Economy of Vijayawada". vijayawadaonline. Retrieved 25 June 2014.
"APHMEL". Andhra Pradesh Heavy Machinery & Engineering Limited. Retrieved 25 June 2014.
"Industrial Scenario" (pdf). apind.gov.in. p.12. Retrieved 25 June 2014.
"BRTS services in city". Vijayawada Municipal Corporation. Retrieved 2 June 2014.
"Andhra Pradesh / Vijayawada News: Plans to develop railway station". The Hindu. 24 March 2008. Retrieved 30 January 2012.
Air Costa to start flights from Vijayawada | Deccan Chronicle
"Parks in Vijayawada". ourvmc. Retrieved 27 June 2014.
Vijayawada Tourism
"Andhra Pradesh / Vijayawada News: Presence of leopards, wild dogs detected in Krishna forests". The Hindu. 25 May 2006. Retrieved 30 January 2012.
"MBA Colleges in Vijayawada, Top B Schools in Vijayawada". Maps of India. Retrieved 22 September 2014.
"Vijayawada cricket stadium". Content-ind.cricinfo.com. Retrieved 30 January 2012.
"Andhra Pradesh / Vijayawada News: Keeping home turf in top shape". The Hindu. 4 February 2007. Retrieved 30 January 2012.
మూలాలు
చిత్రమాలిక
ఎం.జి రోడ్డు పైన ఉన్న పి.వి.పి మాల్
విజయవాడ నగరం-విహంగ దృశ్యం-గుణదల కొండ మీద నుండి
కనక దుర్గ అమ్మ వారి దేవాలయం
కనక దుర్గ అమ్మ వారి దేవాలయం
వోల్వో షోరూమ్,విజయవాడ.
మొగల్రాజపురం గుహలు
కనక దుర్గ ఆలయం
విజయవాడ
గాంధీ కొండ
తెలుగు తల్లి విగ్రహం
బెంజ్ సర్కిలు
కొండపల్లి ఖిల్లా
కొ<డపల్లి బొమ్మలు
వీర అభయ ఆంజనేయ హనుమాన్ స్వామి
తెలుగు వికీపీడియా 10 వ వార్షికోత్సవం, కె.బి.ఎన్. కళాశాల, విజయవాడ
అక్కన్న మాదన్న గుహలు
నాగార్జున ఆసుపత్రి
ఆంధ్ర లయోల ఇంజినీరింగ్ కళాశాల పక్క దృశ్యం
గుణదల మేరి మాత గుడి
విజయవాడ రైల్వేస్టేషను
శిలువ పై జిసస్-గుణదల కొండ
తుమ్మలపల్లి కళాక్షేత్రం, విజయవాడ
విజయవాడ వద్ద నీటిగట్టు
విశ్వనాథ సత్యనారాయణ విగ్రహం
విజయవాడలో.. కవిసామ్రాట్ విశ్వనాథసత్యనారాయణ గారి ఇంటి ముంగిట
పండిట్ నెహ్రూ బస్ స్టేషను గుంటూరు టెర్మినల్
దక్షిణ మధ్య రైల్వే జోన్ యొక్క ఒక ముఖ్యమైన జంక్షన్ -విజయవాడ జంక్షన్
విజయవాడ రైల్వే స్టేషను
విజయవాడ బస్సు స్టేషను ఆవరణలో ప్రదర్శితమవుతున్న 1932నాటి నైజాం రాష్ట్ర రవాణా వాహనం, డెక్కన్ క్వీన్
సమోసాలు
ఆంధ్ర లయోల కళాశాల
అక్కన్న మాదన్న గుహలు
విజయవాడ కనకదుర్గమ్మ వారి విమాన గోపురం
ఆంధ్ర లయోలా కాలేజ్ ప్రవేశ వంతెన
కాకరపర్తి భావ నారాయణ కళాశాల
విజయవాడ నగరంలో ఒక భాగం - మధ్యలో కృష్ణ కాలువను, ఎడమ ప్రక్క కృష్ణానదిని చూడవచ్చును. 2008 చిత్రం.
ప్రకాశం బ్యారేజి
ప్రముఖ వ్యక్తుల చిత్రమాలిక
సినీ నేపథ్య గాయకుడు సాందీప్
భారత బ్యాడ్మింటన్ క్రీడాకారుడు చేతన్ ఆనంద్
మల్లాది కామేశ్వర రావు - జర్నలిస్ట్
మూసలు, వర్గాలు
మూసలు మరియు వర్గాలు
వర్గం:ఆంధ్ర ప్రదేశ్ నగరాలు మరియు పట్టణాలు
వర్గం:విజయవాడ | https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%AF%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A1 |
Subsets and Splits