id
stringlengths 1
6
| url
stringlengths 32
143
| title
stringlengths 1
79
| text
stringlengths 7
183k
|
|---|---|---|---|
164398 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Adalbert%20Tiegelkamp | Adalbert Tiegelkamp | Adalbert Tiegelkamp (* 4. April 1938; † 3. Februar 2009 in Veern) weer en düütsch Schauspeler.
He hett in Films as Hamburg Transit (1970), den Tatortfolgen Nachtfrost (1974) un Voll auf Hass (1987) Tegtmeier (1984) mitwarkt. 1984/85 speel he in Zielscheiben un 1987/88 in Der Einbruch mit. Buterdem weer he in een Folg vun Kümo Henriette mit.
Weblinks
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Düütschland
Boren 1938
Storven 2009
Schauspeler |
164412 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Chevrolet%20Kingswood%20Estate | Chevrolet Kingswood Estate | De Chevrolet Kingswood Estate weer en Kombi, den Chevrolet van 1969 bit 1972 baut hett. Vun dat eenfachere Modell Kingswood hett he sück dör sien Holtimitat an de Fohrtüüchsieden un de Hecktdöör, ebenso as en beten luxuriösere Binnenutstattung ünnerscheeden. Bi en lütt Tall vun 1969er-Modelle geev dat up Wunsch afdeckt Vörderlampen. De Wagen footen up de GM-B Plattform un dat geev de blots mit V8-Motoren. Hör Limousinen-Pendant weer de Caprice, un af 1973 hett dat Modell ok Chevrolet Caprice Estate heeten. Dat weer dormals dat Spitzenmodell in de Kombi-Palette vun Chevrolet.
In de Modelljohren 1969 un 1970 weer de Kingswood Estate – as all groot Kombis vun Chevrolet – mit en Heckdöör utstatt, de wahlwiest o de Siet oder nah ünnern apen maakt wurrn kunn. Dorto wurr de Heckschiev versenkt. Wurr de Döör sietwärts apen maakt, weer de Heckstöötfänger mit en Utspooren versehn, um den Passagieren vun de dart Sittbank dat Instiegen un dat Belaaden vun den up Wunsch anbaut Daakgepäckdräger lichter to maaken. Wurr de Döör nah ünner apen maakt, weer in disse Utspooren de Beslag, de bi dat sietlich Apenmaaken entriegelt wurr un dordör den Träe free geev.
Weblinks
Automodell |
164414 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Petr%20Kostenko | Petr Kostenko | Petr Kostenko (russisch: Пётр Евгеньевич Костенко}}; * 16. Februar 1976 in Qostanai) is en kasachisch Schachspeler un -trainer.
He weer bit jetzt veer Mal kasachisch Eenzelmeester in’n Schach: 1998, 2000, 2002 (punktgliek mit Pawel Kozur aber nah Playoff) un 2016. He hett för Kasachstan an söben Schacholympiaden deelnommen: 1998 bit 2002 as ok 2012 un 2018, dorbi hett he bi de Schacholympiade 1998 in Elista an dat eerst Reservebrett de individuelle Sülvermedaille wunnen.
Buterdem hett he dreemal an de asiaatsch Mannschapsmeesterschapen (2003, 2014 un 2016) un eennmal an de Mannschapsweltmeesterschap (1997) deelnommen.
1999 wurr he to’n Internatschonalen Meester nömmt un 2006 wurr hüm vun de FIDE de Grootmeestertitel tospraaken. Sien bither hööchste Elo-Tall weer 2531, de he in’n April 2007 recken dee.
Weblinks
FIDE-Koort
[www.olimpbase.org/players/1lhtnbre.html Indrag up Olimpbase.org (engelsch)]
Indrag bi chessgames.com (engelsch)
Partien vun hüm up chesstempo.com (engelsch)
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von de Sowjetunion
Börger von Kasachstan
Boren 1976
Schachspeler |
164428 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Tigran%20Petrosjan%20%28Schachspeler%29 | Tigran Petrosjan (Schachspeler) | Tigran Wartani Petrosjan (armenisch: Տիգրան Վարդանի Պետրոսյան, russisch: Тигран Вартанович Петросян, engelsch Transkriptschon Petrosian ok: Tigran Wartanowitsch Petrosjan; 17. Juni 1929 in Tiflis; † 13. August 1984 in Moskau) weer en sowjeetsch Schach-Grootmeester vun armeensch Herkunft un van 1963 bit 1969 de negente Schachweltmeester. Petrosjan wunn gegen Michail Moissejewitsch Botwinnik bi de Schachweltmeesterschap 1963. Bi de Schachweltmeesterschap 1966 hett Petrosjan sien Titel gegen Boris Spasski verteidigt, verlor aber den Titel an hüm bi de Schachweltmeesterschap 1969. Wegen sien defensivbetont Speel un sien minn Antall an Nedderlagen in sien best Johren wurr he de „iesern Tigran“ nöömt.
Leven un Loopbahn as Speler
Jöögd
De Vader vun Tigran Petrosjan weer Huusmeester in dat Offiziersheim vun Tiflis. Hier hett Tigran Petrosjan den Suldaten bi dat Schachspeln tokeeken, mit 12 Johren hett he dat Speel sülvst lehrt. En vun sien eerst Schachböker weer Die Praxis meines Systems vun Aaron Nimzowitsch, dat sien Stil präägt hatt. Bald wurr he vun den Schachtrainer Artschil Ebralidse opdeckt un betrüet. Petrosjan sien Moder is in’n Winter 1942 storven, dör den Dood vun sien 70-johrigen Vader 1945 wurr de 15-johrige Petrosjan Vullwaise. Wiels den Tweeten Weltkrieg hett sück Petrosjan en swoor Middelohrentzündung totrucken, dör de he up een Ohr doof wurr.
Eenzelspeler, Weltmeester
Bi sien eerst Upträe buterhalv vun Georgien, de UdSSR-Jöögdmeesterschap in Leningrad 1945, hett Petrosjan den eersten Platz mit Aron Reschko un Juri Wassiltschuk deelt. In’n Sömmer 1946 truck Petrosjan nah Jerewan, wo he vun Genrich Gasparjan traineert wurr. Dor keeg he en staatlich Inkommen, dat sien schachlich Utbillen finanzeeren sull, offiziell för en Tätigkeit as Schachtrainer in en Vereen dor. Mit 17 Johren wurr he dör en 8:6-Wettkampsieg gegen Gasparjan Meester vun de Armeensch SSR.
Siet 1949 leev he in Moskau. 1951 belegg he bi de 19. UdSSR-Meesterschap den mit Efim Geller deelten 2. Platz achter Paul Keres. Wiel de UdSSR-Meesterschap ok to glieker Tiet dat Zonenturnier weer, hett sück Petrosjan för dat Interzonenturnier in Stockholm qualifizeert. 1952 wurr he Internatschonaler Meester; in dat sülvig Johr kreeg he vun de FIDE den Titel vun den Internatschonalen Großmeester för sien zweiten Platz in dat Stockholmer Interzonenturnier (deelt mit Mark Jewgenjewitsch Taimanow achter Alexander Alexandrowitsch Kotow) tospraken. Bi dat Kandidatenturnier 1953 in Zürich keem he up Platz 5, 1956 in Amsterdam un 1959 in Jugoslawien reck he jewiels den 3. Platz.
1959 wunn he eerstmals de UdSSR-Meesterschap, dat tweete Mal gelung hüm dat 1961. Bi dat Interzonenturnier Stockholm 1962 deel he sück ahn Nedderlaag den 2.–3. Platz un qualifizeer sück dormit för dat Kandidatenturnier up Curaçao in’n Mai un Juni. Petrosjan wunn dat Turnier ahn Verlustpartie un drüff dormit Michail Botwinnik to’n Tweekamp um de Weltmeesterschap herutfordern. Dat Turnier up Curaçao wurr aber vun en Schandaal överschatt. Nah dat Turnier hett de Veertplatzeere Bobby Fischer, den sowjeetschen Spelern vörsmeeten, hör Ergevnisse afspraken to hemm, dormit in jeden Fall en sowjeetsch Speler Herutforderer weern wüür. Doröver herut hett he noch kunddaan, dat de Speler sück ünnernanner wiels de Partien beraden harrn. Tatsächlich gungen all Partien tüschen Petrosjan, Paul Keres un Efim Geller ünnernanner Remis ut, faken blots nah wenig Tüüg, so dat man vun en Nichtangreepspakt tüschen de dree Speler utgeiht.
De Schachweltmeesterschap 1963 tüschen Botwinnik un Petrosjan fung an’n 23. März mit en Sieg vun den amteeren Weltmeester an. In de fiefte Partie kunn Petrosjan utglieken un in de söbente Runn gung he sogor in Führung. Nah en Reeg vun Unentscheeden kunn Botwinnik in de 14. Runn utglieken. To en Slötelmoment in den Kamp wurr de 15. Runn, in de Petrosjan sien Gegner överspelen dee un sück somit direkt de Führung torüchhalen dee. Nah twee wiederen Siegen in de 18. un de 19. Partie hett Petrosjan den Kamp an’n 22. Mai mit 12,5:9,5 (5 Siege, 2 Nedderlagen, 15 Unentscheeden) för sück entscheed un wurr dormit de 9. Schachweltmeester. Botwinnik hett nah den Kamp ingestahn, dat he dat nicht schafft harr, sück up den wenig begäng Stil vun sien Gegner intostellen.
Petrosjan hett sien Titel 1966 gegen Boris Spasski (4 Siege, 3 Nedderlagen, 17 Unentscheeden) verteidigt, verlor hüm den aber 1969 gegen den sülvigen Gegner (4 Siege, 6 Nedderlagen, 13 Unentscheeden).
Later hett he dat noch mehrfach versöcht, den Weltmeestertitel to halen, verlor aber Utscheedenswettkämpe 1971 gegen Bobby Fischer, 1974, 1977 un 1980 jewiels gegen Viktor Kortschnoi.
In Tilburg 1981 wurr he Tweet achter Alexander Beliavsky, aber vör Lajos Portisch, Jan Timman un annern.
Natschonalmannschap
Mit de sowjeetsch Mannschap nehm Petrosjan an de Schacholympiaden 1958, 1960, 1962, 1964, 1966, 1968, 1970, 1972, 1974 un 1978 deel. Blots eenmal, 1978, keem de sowjeetsch Mannschap up den tweeten Platz, bi de anner Deelnahmen wunn Petrosjan mit de Mannschap. He reck buterdem 1958 un 1960 jewiels an dat tweet Reservebrett, 1962 an dat tweet Brett, 1966 un 1968 jewiels an dat eerst Brett un 1974 an dat veert Brett dat beste Eenzelergevnis De Mannschapseuropameesterschap wunn he bi all acht Deelnahmen1957, 1961, 1965, 1970, 1973, 1977, 1980 un 1983, buterdem reck he 1957 an dat sösste, 1961 an dat veer, 1965 an dat eerst un 1973 an dat tweet Brett jewiels dat beste Eenzelergevnis. 1970 wurr he för den Wettkamp UdSSR gegen den Rest der Welt an dat tweet Brett vun de sowjeetsch Mannschap nomineert, verlor aber gegen Bobby Fischer mit 1:3.
Krankheit un Dood
För den tweeten Wettkamp UdSSR gegen den Rest der Welt 1984 weer Petrosjan oorsprünglich för dat achte Brett vun de sowjeetsch Mannschap vörsehn, kunn aber wegen sien Krebserkrankung nich deelnehmen.
In dat sülvig Johr is he in Moskau an Magenkrebs storven.
Rull as Theoretiker un Schachautor
1968 kreeg Petrosjan sien Doktertitel an de philosophischen Fakultät in Moskau mit dat Thema Einige Probleme der Logik des Schachdenkens. Van 1963 bit 1966 weer he Chefredakteur vun dat Magazin Schachmatnaja Moskwa, van 1968 bit 1977 Chefredakteur vun de führend russisch Schachtietschrift 64.
En Sammlung vun Petrosjan sien Vördrääg to schachpraktischen Fragen keem 1988 in düütsch Översetten ünner den Titel Die Schachuniversität ISBN 3-283-00234-7 herut.
Historsch Inordnung un Andenken
Petrosjan gellt as en vun de gröttsten Defensivspeler in de Schachgeschichte un weer blots swoor to besiegen. So verlor he bi teihn Schacholympiaden, den bedüüdensten Mannschapswettbewarf, vun 130 Partien blots een eenzige (1972 in Skopje gegen den düütschen Grootmeester Robert Hübner). Sien Olympiabilanz is indrucksvull, 79 Siegen staht 50 Remis un de baben nöömt een Nedderlaag tegenöver. Petrosjan hett dormit 80 Perzent vun de mögelk Punkte ut sien 130 Partien haalt. Een vun sien Ökelnaams weer dorum best Dorhöder vun Armenien. In Eenzelturnieren leet he völ Unentscheeden to – för den ersten Platz faken to völ –, weer in Tweekämpe aber en gefürchteter Gegner. Wegen sien Swoorhörigkeit weer he gegen Störungen dör Geräusche unempfindlich. Berühmt weern sien positschonellen Qualitätsopfer, ünner annern in sien Partie gegen Samuel Reshevsky bi dat Kandidatenturnier Zürich 1953.
Sien hööchste Elo-Tall bedroog 2645; de hett he in’n Juli 1972, Januar 1975 un Januar 1977 reckt. Sien best historsch Elo-Tall vör Inführen vun de Elo-Talln bedroog 2796. De hett he in’n Juli 1962 reckt. Vun Mai 1961 bit Januar 1964 stunn he up Platz 1 vun de Weltranglist.
De Naam Tigran Petrosjan weer in Armenien as en Mark, de Grootmeester wurr in sien Heimat as Natschonalheld verehrt. Petrosjan hett den eersten Steen vun dat Schachhuus vun Jerewan 1967 in en Park in dat Stadtzentrum leggt, siet den Dood vun hüm 1984 drocht dat Schachhuus sien Naam. Tallriek Straaten un Schachvereens sünd nah hüm nöömt. 2005 wurr in Aparan en Denkmal för hüm upricht. En wiedere Denkmal hüm to Ehren gifft dat in de armeensch Hööftstadt Jerewan. Siet 2018 is sien Porträt up de armeensch Banknoot in’n Weert vun 2000 Dram afbildt.
Anspeelsysteme
Nah Petrosjan sünd eenige Varianten vun Schachanspeelen nöömt, de he inführt oder wiederentwickelt hett:
In de Damenindischen Verteidigung 1. d2–d4 Sg8–f6 2. c2–c4 e7–e6 3. Sg1–f3 b7–b6 is dat System 4. a2–a3 nah hüm nöömt, dat sien prophylaktischen Stil entspringt.
Königsindische Verteidigung: 1. d2–d4 Sg8–f6 2. c2–c4 g7–g6 3. Sb1–c3 Lf8–g7 4. e2–e4 d7–d6 5. Sg1–f3 0–0 6. Lf1–e2 e7–e5 7. d4–d5 – Witt slutt dat Zentrum un deiht Lc1–g5 spelen.
Grünfeld-Indische Verteidigung: 1. d2–d4 Sg8–f6 2. c2–c4 g7–g6 3. Sb1–c3 d7–d5 4. Sg1–f3 Lf8–g7 5. Lc1–g5
Franzööösch Verteidigung: 1. e2–e4 e7–e6 2. d2–d4 d7–d5 3. Sb1–c3 Lf8–b4 4. e4–e5 Dd8–d7
Privat
1951 hett Petrosjan de Engelschlehrerin un Översettersche Rona Jakowlewna Awineser kennen lehrt, de he in dat Johr dorup heiraadt hett. Mit hör harr he twee Söhns Michail un Wartan. Petrosjan sien Fru harr later grooten Infloot in’n sowjeetschen Schachverband. Petrosjan sülvst hett mehrfack seggt, dat he ahn de Ünnerstütten dör sien Fru, nie nich Weltmeester wurrn weer.
Literatur
Peter Hugh Clarke: Petrosian's best games of chess 1946–63. Bell, London 1964.
Garri Kasparow: Meine großen Vorkämpfer. Die bedeutendsten Partien der Schachweltmeister (Band 5: Tigran Petrosjan, Boris Spasski). Edition Olms, Hombrechtikon/Zürich 2006, ISBN 3-283-00474-9.
Jerzy Konikowski, Pit Schulenburg: Tigran Petrosjan. Joachim Beyer Verlag, Eltmann 2016, ISBN 978-3-95920-031-8 (Eerstuplaag 1997).
Alexej Suetin: Tigran Petrosjan. Die Karriere eines Schachgenies. Verlag Bock und Kübler, Berlin 1997, ISBN 3-86155-056-3.
Weblinks
Indrag in de DNB
Biografie un Partien bi chessgames.com (engelsch)
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von de Sowjetunion
Börger von Armenien
Boren 1929
Storven 1984
Schachspeler |
164441 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Lounsbery | Lounsbery | Lounsbery is de Familiennaam von
John Lounsbery (1911–1976), US-amerikaanschen Animator,
Richard Lounsbery (1882–1967), US-amerikaanschen Geschäftsmann,
William Lounsbery (1831–1905), US-amerikaanschen Politiker. |
164448 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Amazonas | Amazonas | De Amazonas is ’nen Stroom in’n süüdamerikansken Nuorden. De Welle lig in de Anden un he flait in’n Atlantik. He is mäer äs 6.400 km lang. Nao dän Nil is he de tweddelängste Flötte up de Äer. Wecke Lüde sägt aower dat de Amazonas länger is äs de Nil. Nao üör is he bes to 6.992 km lang. Bes to 300 Miljaunen Litter Water jerre Sekunne flait bi Haugwater in’n Atlantik. Daomet is he de Flötte düör de dat miärste Water flait. De Amazonas flait düör Peru und Brasilgen un is ene Grensflötte tüsken Peru und Kolumbien.
De Afsnid van de peruanske Grense bes to’n Rio Negro wät in Brasilgen Rio Solimões näömet. Et giw nich ene Brüg, de üöwer dän Amazonas gait.
De grötste Stad an dän Amazonas is Macapá. Et lig bi de Münnung un häw bolle 400.000 Inwuëners. De Stad Manaus lig an dän Rio Negro, 12 km vüördat he in dän Amazonas münnet. De Amazonasmünnung is üöwer 100 km breed. Dat Söötwater kaas nao 250 km wied in dän Atlantik finnen.
Dat Enstaon
Dän Uramazonas gaw et aal up dän ollen Grautäerdeel Gondwana. Daomaols was de Welle dao wao vandage Afrika is un he flaitede van Wessen nao Ausen in dän Pazifik. Man bewiësen is dat nich. Äs Gondwana uuteneenbrak was de Flötte nich mäer met de Welle vöbunnen. To glike Tiet sint auk de Anden entstaon un he kon nich mäer in’n Pazifik flaiten. Iärst häbt sik graute Mere bi de Anden bellet. Vüör 10 bes 15 Miljaunen Jaore häw de Amazonas sik dan ümdraiet.
Weblinks
Naowise |
164562 | https://nds.wikipedia.org/wiki/R%C3%ADo%20Jal%C3%A1n%20%28R%C3%ADo%20Papaloteca%29 | Río Jalán (Río Papaloteca) | De Río Jalán is en üm un bi 19 Kilometer langen Beek in dat Municipio Jutiapa, Departamento Atlántida, Honduras, de von links in’n Río Papaloteca münnt.
De Born liggt an’n Süüdwestrand von de Montaña La Danta (de Topp is , de Born en beten sieder) in de Cordillera Nombre de Dios an de Grenz to dat Municipio Olanchito, Departamento Yoro, de ok de Waterscheed to’n Río Uchapa (Süüdwesten) un Río Uguca (Süüdoosten) is. Von hier flütt de Beek na Noordoosten. Na söven Kilometer hett he al 1000 Högenmeter överwunnen un kummt denn in sieder Land. Dor nimmt he bi Berlín von rechts de Quebrada La Danta op un von links de Quebrada Buena Vista. Noch en Stück wieder bi Jalán löppt de CA-13 mit en Brügg över’n Río Jalán. Dor nimmt de Beek ok von links den Río Tomalá op un denn von rechts de Quebrada Tilunga. Nich wiet achter Jalán flütt de Beek mit’n Río Zambunango tohoop to’n Río Papaloteca. De Papaloteca münnt later in de Karibische See.
Stroom
Departamento Atlántida |
164563 | https://nds.wikipedia.org/wiki/R%C3%ADo%20Jal%C3%A1n | Río Jalán | Río Jalán betekent
* Río Jalán, Stroom in dat Departamento Olancho, Honduras, de in’n Río Guayape münnt,
Río Jalán, Stroom in dat Departamento Atlántida, Honduras, de in’n Río Papaloteca münnt. |
164570 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Ilka%20Chase | Ilka Chase | Ilka Chase (* 8. April 1905 in New York; † 15. Februar 1978 in Mexiko-Stadt) weer en US-amerikaansch Schauspelerin un Schrieverin.
Leven un Wirken
Ilka Chase weer de eenzige Dochter vun Edna Woolman Chase, de Herutgeverin vun de Vogue, un de hör Ehemann Francis Dane Chase. Se hett Scholen in den USA, England un Frankriek besöcht. 1926 hett se Louis Calhern heiraadt, leet sück aber een Johr later all weer scheeden. 1924 harr se hör Debüt an‘n Broadway.
Hör eerst Book weer de Autobiografie Past Imperfect (1942), un deren tweet Deel weer Free Admission (1948). Se schreev noch mehrere Romane.
Filmographie (Utwahl)
Weblinks
Indrag in de Broadway Database (engelsch mit Bild
Indrag in de Düütsche Synchroondatei
Fru
Börger von de USA
Boren 1905
Storven 1978
Schauspeler
Schriever |
164579 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Jal%C3%A1n | Jalán | Jalán betekent
Jalán, Oort in dat Municipio Jutiapa, Departamento Atlántida, Honduras,
. |
164581 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Jal%C3%A1n%20%28Jutiapa%29 | Jalán (Jutiapa) | Jalán is en Oort (Aldea) in dat Municipio Jutiapa, Departamento Atlántida, Honduras. Stand na’n Zensus 2013 harr de Oort 594 Inwahners.
Geografie
De Oort liggt an’n Río Jalán, de annerthalf Kilometer in’n Noordoosten in’n Río Papaloteca münnt. De Oort liggt op ünner , man in en Daal mank de Bargen von de Cordillera Nombre de Dios.
De Naveröörd sünd El Naranjo un Tomalá in’n Süüdoosten, Entelina in’n Süden, Berlín in’n Süüdwesten, Belaire in’n Westen un El Aguacate in’n Noordwesten.
Weertschop un Infrastruktur
Verkehr
Dör Jalán löppt de CA-13, de in’n Süüdoosten na Sabá löppt un in’n Noordwesten na Jutiapa un La Ceiba.
Footnoten
Oort
Departamento Atlántida |
164627 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Edward%20Van%20Dijck | Edward Van Dijck | Eduard (Edward oder Ward) Van Dijck, ok (falsch:) Edouard Van Dyck (* 22. März 1918 in Herent; † 22. April 1977 in Löwen) weer en belgisch Radrennfohrer.
Loopbahn
Van Dijck weer Profi van 1941 bit 1952. Sien bedüüdenst Sieg weer de Gewinn van de Spanienrundfohrt van 1947. Een Johr later wunn he een Deelstreck bi de Tour de France un keem in de Gesamtwertung up Platz 14 (noch vör Raphaël Geminiani un Jean Robic). Insgesamt hett he in sien Vita 53 Siege stahn.
Wat he schafft hett
1943 Grand Prix de Wallonie
1947 Een Deelstreck un Gesamtwertung Vuelta a España
1948 Een Deelstreck Tour de France
1950 Grote Prijs Stad Vilvoorde
Weblinks
Edward Van Dijck in de Datenbank van Radsportseiten.net
Mann
Börger von Belgien
Radrennfohrer (Belgien)
Boren 1918
Storven 1977 |
164631 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Topp | Topp | Topp betekent
Topp, böverst Enn von en Barg,
Topp, böverst Enn von’n Mast von en Schipp,
Topp, en Büschel Fasern (Flass, Hoor, Gras etc.),
Topp, annern Utdruck för Pott.
Topp is de Familiennaam von
Arnold Topp (1887–1960), düütschen Maler,
Erich Topp (1914–2005), düütschen Offzeer,
Erwin Topp (1924–1971), düütschen Politiker,
Gerhard Topp (1893–1968), däänschen Löper,
Hartmut Topp (* 1942), düütschen Inschenörwetenschopper,
Holger Topp-Pedersen (1868–1938), däänschen Maler,
Johann Konrad Sigismund Topp (1692–1757), Rechtswetenschopper,
Karl Topp (1895–1981), düütschen Viezadmiraal,
Laurie Topp (1923–2017), engelschen Footballspeler,
Rolf-Jürgen Gleitsmann-Topp (* 1950), düütschen Politikwetenschopper.
Kiek ok bi: Top. |
164640 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Tim%20Ole%20Naske | Tim Ole Naske | Tim Ole „TOle“ Naske (* 26. Prillendag 1996 in Hambuorg) is enen düütsken Roderer. He wüör de düütske Mester in’n Ener in de Jaore 2017 und 2018.
Liäwen
Nasken Tim Ole fong dat Rodern an äs he 10 Jaore olt was. Sinen daomaoligen Spuortlärer Webers Christiane häw för de Roder-AG an sine Grundschool wiäwet. Naske un Syrings Philipp-André wunnen in’n Dubbeltweer bi de Junioren-Wiältmesterschup 2013 dän Juniorenwiältmester-Tiddel. In dat Jaor danao is he in’n Ener antruoten. Bi de Junioren-Wiältmesterschup 2014 wun he met üöwer 20 Sekunnen Vüörsprung. Bi de Olimpisken Jöögtspiële wun he auk. 2015 wunnen Riemekastens Stephan un Nakse dän Mestertiddel in’n Dubbeltweer bi de U23-Wiältmesterschuppen. Een Jaor läter wun he dän U23-Wiältmestertiddel in Rotterdam in’n Ener.
Dat Jaor 2017 fong he äs Winner van dat Düütske Mesterschupsrodern in’n Ener an. Bi de Europamesterschuppen raakde he dat A-Finale un wüör Füwte. Bi de Wiältmesterschuppen in dat sölwige Jaor raakde he wier dat A-Finale. Dütmaol wüör he Seste. 2018 wun he wier dat Düütske Mesterschupsrodern in’n Ener un lait Krügers Stephan un Zeidlers Oliver ächter sik. Bi dän twedden un diärden Wiältcuplaup trat he in Ener an un wüör Twedde un Seste. De Düütske Rodervöband (DRV) melde em aower nich för de Wiältmesterschuppen, dao häbt se Zeidlers Oliver in’n Ener mellet. Bi dat Düütske Mesterschupsrodern 2019 trok he sik nao dat Veerdelfinale trüg. He was seer. Dän Rest van’t Jaor roderden Krügers Stephan un he in’n Dubbeltweer. Bi de Internasjaunalen Wedau-Regatta sätteden se sik giëgen Pionteks Timo un Hartigs Lars düör. Se wollen auk för Düütskland antriäten. Bi de Europamesterschuppen 2019 häbt Krüger un Nakse dat A-Finale nich raket. Äs Winner van’t B-Finale sint se Siëmte wuorn. In’n twedden un diärden Weltcuplaup sint se Diärde un Füwte wuorn. Bi de Wiältmesterschuppen rakden se wier nich dat A-Finale. Äs Tainte kwalifiserden se dän düütsken Manslüdubbeltweer för de Olympisken Spiële 2020. 2020 sat he in’n Dubbelveerer. Wiägen de Covid-19-Pandemi sint viële Regatten uutfallen. De ensigste internasjaunale Regatta wüörn de Europamesterschuppen. De Manschup Gruhnen Hans, Schulzen Karl, Appels Max un Nasken Tim Ole is de seste van elw Metmakers wuorn.
Naske is 1,83 m graut und wög ne 87 kg. He is Let van de RG Hansa Hamburg und studeert Rechtswiëtenschup an de Haugschole Hambuorg.
Internasjaunale Erfolge
2013: 1. Platz Junioren-Wiältmesterschuppen in’n Dubbeltweer
2014: 1. Platz Junioren-Wiältmesterschuppen in’n Ener
2014: 1. Platz Olympiske Jöögtspiële in’n Ener
2015: 1. Platz U23-Wiältmesterschuppen in’n Dubbeltweer
2016: 1. Platz U23-Wiältmesterschuppen in’n Ener
2017: 5. Platz Europamesterschuppen in’n Ener
2017: 6. Platz Wiältmesterschuppen in’n Ener
2019: 10. Platz Wiältmesterschuppen in’n Dubbeltweer
2020: 6. Platz Europamesterschuppen in’n Dubbelveer
Weblinks
Siet bi rudern.de
Siet bi dän Wiältrodervöband
Naowise
Roderer
Düütske Mester (Rodern)
Börger von Düütschland
Boren 1996
Mann |
164649 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Akelsbarg | Akelsbarg | Akelsbarg is en Oortsdeel van de Gemeend Grootfehn in‘n Landkreis Auerk in Oostfreesland in Neddersassen. In dat Johr 2007 hemm dor 517 Minschen up en Flach van 7.59 km² wahnt.
Historie
1787 wurrn den Kolonisten Hinrich Hinrichs Jauken ut Felde dree Diemt „Land aus der Wildnis“ an de hüüdig Grenz to Holtrop to Bewirtschaftung in Arvpacht vergeeven.
Um 1870 wurr bi’t Törfgraven, an de Gmeendgrenz van Felde un Akelsbarg en Paaldamm, en so nöömt Knüppeldamm oder Spetz freeleggt. De Paaldamm harr dat Auerker Land mit dat Feereborger Land verbunnen. De Weg sall över Tunge an dat Wiesdermeer vorbi, över Barkebusch nah Wies führt hemm.
Tonächst hörr de Kolonie Akelsbarg politisch to de Gemeend Felde un to dat Karkspeel Holtrop. An’n 1. Juli 1912 wurr de Kolonie Akelsbarg van Felde aftrennt un as Gemeend Akelsbarg politisch sülvständig.
1870 kreeg Akelsbarg en eegen School. Mit de Gemeendreform, de an’n 1. Juli 1972 in Kraft treeden dee, wurr Akelsbarg de Gemeend Grootfehn ingleedert. Dat Schoolgebäude deent siet 1978 as Dörpgemeenschapshuus. Ebenfalls in dat ehmalg Schoolgebäude (mit anbaut Fohrtüüchhall) is de örtliche Füüewehr Akelsbarg-Felde-Wrisse vun de Freewillige Füürwehr Grootfehn to Huus.
Weblinks
Beschreibung von Akelsbarg in de Historsch Oortsdatenbank vun den Oostfreesch Landschap
Enkeld Nahwiesen
Oort |
164659 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Schanne | Schanne | Schanne is de Familiennaam von
Margrethe Schanne (1921–2014), däänsche Ballettdanzerin,
Rainer Schanne (* 1942), düütschen Schriever un Politiker. |
164670 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Alfred%20Carl%20Christian%20Balzer | Alfred Carl Christian Balzer | Alfred Carl Christian Balzer (* 29. Mai 1898 in Leh; † 13. August 1949 in Bremerhoben) weer en Timmermann, Bedriefsraat un Politiker in Bremerhoben.
Läven
Alfred Carl Christian Balzer siene Öllern wörrn ut´t Grootherzogtum Mekelborg-Swerin na Leh kamen. Sine Öllern weern Carl Balzer un sien Fro Leonore, borene Schwenck. He hett dat Timmermanns Handwark lehrt. An´n 31. Oktober 1924 heirad he in Leh Frieda Auguste Alksneit, de wer ut Geesmünn.
Alfred hett bi sien Utbillen belevt wo slecht de Plackeree betahlt worrn is un wo lang se darför Arbeiden möten. Üm dat to ännern, is he in de KPD gahn. 1925 hebben se de KPD-Sektion vun de kommunistische Internationale för Bremerhoben un Ünnerwerseroorten grünnd. He kunn woll goot snacken, denn bi de Stadtverordnetenwahl vun Bremerhoben wörr he as Kandidat opstellt worrn un wär achterran Stadtverordneter in´t Bremerhobener Parlament.
As de NSDAP 1933 de Wahl wunnen hebben un an`n 27. Februor 1933 de Rieksdag in Berlin ansteken worrn is, is dat losgahn mit dat insparen vun de Gegenslüüd vun de NSDAP. De SA-Lüüd kunn toslaan as se wulln, bang bruk´s nich wesen den de preußsche Binnenminister Hermann Göring harr jo seggt he will nich so nipp henkieken. Darop hett de SA all töft. se wussen wo de Lüüd leven, wo so een ünnerkamen harn un wo se tohope kamen sünd. An`n 1. Mai 1933 heft se Alfred Balzer fastsett un in dat Polizeifängnis „Karlsborg“ bröcht. Een Spitzel vun de GESTAPO hett utseggt dat de Kommunisten Wapen versteeken harrn. In Juni 1933 heft se Alfred in`t GESTAPO Kaschott in de Jacobistroot (vondag Stadthuus 6) stecken. Dor töven al de Doodsläger vun de SA op Alfred. „Na du Swien, wullt nu utseggen?“, wörr dat eerst wat se to em seggt hebben. Man Alfred harr nix to´n utseggen, he hett nix vun Wapen wusst. Dorna hefft se em den Liv un ok de Hannen to Schannen slaan. Ok heft se em de Trepp rünner smeten un he hett sik dorbi dat Been brooken. Wiel he nix utseggt hett, hefft se em ok an en Telgen vun een Boom ophangen. Kort ehr dat he dood gahn is hefft se em wedder afsnieden.
Na dree Weken bi de GESTAPO kunn sin Fro em wedder sehn. Se hett em nich wedder kennt un de beid hefft düchtig went. Een Dokter hett Alfred sehn un hett seggt: „Nu is noog, lat em tofreden“. Nu hefft se em in een anner Fängnis bröcht un dor hefft se em för Gericht stellt un he is to twee Johr Tuchthus verurdelt worrn.
As de Krieg to enn wer hett Alfred wedder Arbeit bi H.F. Kistner as Timmerpolier kreegen. Sien Kollegen hefft em in Bedriefsraat wählt, dor wer he de Vörsitter. Een anner Upgaav hett he bi de Gemeennützig Wahnungsmaatschop Wersermünn e. GmbH funnen, dar hebben se em innen Opsichtsraat rin halen.
Alfred keem aver nich mehr so recht op de Been vun all dat wat de Nazis em andaan heft un so is he denn an 13. Austmaand 1949 doodblieven. De Gemeennützig Wahnungsmaatschop Wersermünn e. GmbH hett denn daför sorcht dat een lütt Straat in Geesmünn sien Naam kriegen hett.
Weblenken
Enkeltenawisen
Mann
Börger von Düütschland
Politiker (Düütschland)
Boren 1898
Storven 1949 |
164684 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Flaverius/Eord%20in%20Lippe | Flaverius/Eord in Lippe | XXX (haugduitsk: XXXHD) es eun Eordsdeul van’r Stad / Gemeune XXG in’n noordrhüinwestföölsken Kreus Lippe.
Geografie
Geografie un Natiurrium
De Novereorde sind XXO in’n Noorden, XXO in’n Austen, XXO in’n Süden un XXO in’n Westen.
Klima
Historie
Afkunft van’n Nomen
XXX kümt an’n XXDATUM os XXX dat Eurste Mool in de Oorkunnen vör. Veurdere Foormen van den Eordsnomen weuren:
Eurste un tweude Weltkrüig
In’n Eursten Weltkrüig sind XXTALL Soldaten iut XXX fallen oder vermisst un in’n Tweuten Weltkrüig XXTALL.
Administratscheonshistorie
Den 23.Juli 1879 worde de Amtsgemeune XXX eun Deul van den [[Verwaltungsamt XXXVA]]. Den 1. April 1928 worde de Gemeune eun Deul van den [[Landroodsamt XXXLRA]]. Den 1. April 1932 wörden de Landsroodämter de Dörpgemeune eun Deul van den nüiggen Landkreus Lemge / Landkreus Deppelt.
Dat Lemge-Gesett / Deppelt-Gesett beslaut, dat XXX den 1. Januar 1969 / 1. Januar 1970 eun Deul van'r Stad / Gemeune XXXG worde. Dat Büilefeld-Gesett vereunige den 1. Januar 1973 den Kreus Lemge un den Kreus Deppelt teo'n Kreus Lippe.
Inwonnertalen
Religion
XXX es evangeulsk-reformeurd präägd un häurt teo de Kerkengemeune XXKS van’r Kerke in XXKS in’r reformeurden Klasse XXXRK.
Föör de Kathollsken es de Kerk in XXKSKATH teostännig.
Kultur
En Denkmaal för de Fullenen ut de twee Weltkrieg’ steiht in XXKS op’n Karkhoff.
Vereune
De Schüttenvereen XXX is XXJ1 grünnt worrn.
Weertschop un Infrastruktur
XXX hett en egene freewillige Füürwehr, de XXJ2 grünnt worrn is.
Verkehr
Dör XXX löppt de Bundsstraat XXB, de in’n Noorden na XXWO geiht un in’n Süden na XXWO2. In’n Oosten geiht de Kreisstraat XXK na XXEO un in’n Westen de K XXK2 na XXEO2.
De nächste Autobahn is de Autobahn XXA (Afsnidd XXBAB1–XXBAB2). De Opfohrt XXOPN XXOPF liggt so XXTALL Kilometer in’n Oosten von XXX an de B XXB.
De nächste Bahnhoff is so bi XXTALL Kilometer wied weg in’n Noorden de Bahnhoff XXBHO an de Bahnlien XXBL.
Footnoten
Weblenken
Websteed över dat Dörp (hoochdüütsch)
Oort
Landkreis XXLK
Kreus Lippe |
164700 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Zimbrisch | Zimbrisch | Zimbrisch is en Dialekt vun de Hoochdüütsche Spraak un warrt blots noch in Noorditalien snackt. Dat gifft hüüt ruchweg 1000 Sprekers.
Spraakvarietät
Italien |
164705 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Flaverius/Liste%20der%20Orte%20im%20Kreis%20Lippe | Flaverius/Liste der Orte im Kreis Lippe |
Systematische Liste
↓ Zur alphabetischen Liste
Augustdorf
Augustdorf: Doiern (Schierholz 2019: 25)
Bad Salzuflen
Bad Salzuflen mit den zwölf Ortsteilen
Bad Salzuflen: Iufel (Schwanold 1912/13: 308), Iuffeln (WWB), Sultiufeln, Soltiufeln (Tepperwien 1994: 341) „Schwaghof“ ()
Biemsen-Ahmsen: Büimsen-Ahmsen
zu Biemsen-Ahmsen
Dörp:
Ahmsen: Ahmsen ()
Biemsen: Büimsen, Buimsen ()
Wohnplatz:
Meerbrede“ ()
„Gut Hörentrup“ ()
Ehrsen-Breden
zu Ehrsen-Breden die Dörfer Breden () und Ehrsen (), der Weiler Grünau (), ein Teil des Weilers Hollenstein () sowie das „Gut Ribbentrup“ () und der „Berghof“ ()
Grastrup-Hölsen
zu Grastrup-Hölsen die Dörfer Grastrup (), Hölsen () und Hölserheide (), die Weiler Hölsersundern (), Hünderserberg (), Quentsiek (), Sassenholz () Stallhaus () und Uekermann an der Bega () sowie der „Lehhof“ () und das „Gut Hündersen“ ()
Holzhausen
zu Holzhausen die Dörfer Holzhausen () und Sylbach (), der Wohnplatz Lindemannsheide () sowie die Höfe „Alt Holzhausen“ (), „Gronhof“ (), „Hartigshof“ (), „Lindemannshof“ () und „Pecherhof“ ()
Lockhausen
zu Lockhausen das Dorf Lockhausen (), die Weiler: Büxten (), Steinheide () und Uebbentrup (), die Wohngebiete „Grenzweg“ (), „Kriegerheide“ (), „Sepp“ () und „Speckenbach“ () sowie das „Gut Vinnen“ ()
Papenhausen
zu Papenhausen die Weiler Düstersiek (), Heidkamp () und ‚Kahler Berg‘ ()
Retzen
zu Retzen das Dorf Retzen () sowie die Weiler Volkhausen () und Bergkirchen ()
Schötmar
zu Schötmar der Ort Schötmar () und die „Siedlung Kattenbrink“ ()
Werl-Aspe
zu Werl-Aspe die Dörfer Aspe (), Knetterheide () und Werl () sowie die Wohnplätze „Asperheide“ (), „Hellbrede“ (), „Riedweg“ () und „Werler Feld“ ()
Wülfer-Bexten
zu Wülfer-Bexten die Dörfer Bexten () und Wülfer () sowie die Wohnsiedlungen „Auf der Huneke“ () und „Wülferheide“ ()
Wüsten
zu Wüsten das Dorf Wüsten (), die Weiler Glimke (), Hellerhausen (), Hollenstein (), Pehlen () und Pillenbruch () sowie die Siedlungen bzw. Wohnplätze „Erdsiek“ (), „Frettholz“ (), „Krutheide“ (), „Loose“ (), „Neues Dorf“ (), „Steinbeck“ (), „Sundern“ (), „Voßhagen“ (), „Waldemeine“ (), „Wiensiek“ () und „Windberg“ ()
zu Pehlen die Höfe „Albertsmeier“ (), „Niederlag“ (), „Schuckmann“ () und „Schwabedissen“ ()
zu Pillenbruch die Höfe „Boberg“ (), „Kixmühle“ (), „Schumacher“ () und „Stuckmann“ (Pilzhof Lippe) ()
Barntrup
Barntrup mit den fünf Ortsteilen
Alverdissen
zu Alverdissen das Dorf Alverdissen (), der Weiler Dudenhausen (), die Bauernschaft „Struchtrup“ () sowie der Wohnplatz „Rott“ ()
Barntrup
zu Barntrup die Kernstadt (), der Wohnplatz „Frettholz“ () sowie die Gütter „Mönchshof“ () und „Sevinghausen“ ()
Selbeck
zu Selbeck das Dorf Selbeck () sowie die Weiler Bentrup () und Rote Kuhle ()
Sommersell
zu Sommersell das Dorf Sommersell (), die Weiler Herborn () und Uhlental () sowie die Wohnplätze „Kropsheide“ () und „Pulsfeld“ ()
Sonneborn ()
Blomberg
Blomberg mit den 19 Ortsteilen
Altendonop ()
Blomberg (Kernstadt) ()
Borkhausen
zu Borkhausen das Dorf Borkhausen () und der Weiler Freimissen ()
Brüntrup
zu Brüntrup das Dorf Brüntrup (), ein Teil des Weilers Flötepfeife () und der „Wallbaumshof“ ()
Cappel
zu Cappel das Dorf Cappel (), der Weiler Ellern (), ein Teil des Weilers Flötepfeife () sowie der „Hof Meyer zu Oestrup“()
Dalborn ()
Donop
zu Donop die Dörfer bzw. Weiler Gehrenberg (), Hagendonop (), Kirchdonop () sowie der „Lüdershof“ ()
Eschenbruch
zu Eschenbruch die Dörfer bzw. Weiler Eschenbruch (), Hiddensen (), Graben (), Klus () und Trift ()
Großenmarpe
zu Großenmarpe das Dorf () sowie die Weiler Hahnenberg (), Hestrup () und Stollberg ()
Herrentrup ()
Höntrup
zu Höntrup das Dorf Höntrup () und ein Teil des Weilers Mühlenfeld ()
Istrup
zu Istrup das Dorf Istrup (), das „Gut Nassengrund“ () und der „Hof Reichenberg“ ()
Kleinenmarpe ()
Maspe ()
Mossenberg-Wöhren
zu Mossenberg-Wöhren die Dörfer Mossenberg () und Wöhren ()
Reelkirchen
zu Reelkirchen das Dorf Reelkirchen () und der Weiler Steinsiek ()
Siebenhöfen
zu Siebenhöfen die Weiler Ober- und Untersiebenhöfen (), der Weiler Wilbasen () sowie der „Hof Drawe“ ()
Tintrup ()
Wellentrup
zu Wellentrup das Dorf Wellentrup () und ein Teil des Weilers Mühlenfeld ()
Detmold
Detmold mit den 27 Ortsteilen
Barkhausen
zu Barkhausen die ehemaligen Bauerschaften Barkhausen (), Biesen () und Obernhausen () sowie der Wohnplatz „Ortmühle“ ()
Bentrup ()
Berlebeck ()
Brokhausen ()
Detmold-Nord
zu Detmold-Nord die nördlichen Bereiche der Kernstadt () und Hohenloh ()
Detmold-Süd
zu Detmold-Süd die südlichen Bereiche der Kernstadt ()
Diestelbruch
zu Diestelbruch die Ortschaften Diestelbruch (), Leistrup und Meiersfeld () sowie der Weiler Döringsfeld ()
Hakedahl
zu Hakedahl das Dorf Hohenwart (), der „Meierhof Hakedahl“ (), die „Siedlung Herberhausen“ () und das „Gut Herberhausen“ ()
Heidenoldendorf ()
Heiligenkirchen
zu Heiligenkirchen der Ort Heiligenkirchen () und das Wohngebiet am Hellberg mit dem „Sprengerhof“ ()
Hiddesen
zu Hiddesen der Ort Hiddesen () sowie die Wohnplätze „Hiddesener Bent“ () und „Donoper Teich“ ()
Hornoldendorf
zu Hornoldendorf der Ort Hornoldendorf () und das „Rittergut Hornoldendorf“ ()
Jerxen-Orbke
zu Jerxen-Orbke die Orte Jerxen () und Orbke ()
Klüt
zu Klüt der Ort Klüt () mit dem Wohngebiet „Klüter Berg“, die Weiler Dehlentrup () und Oettern () sowie das „Gut Röhrentrup“ ()
Loßbruch ()
Mosebeck
zu Mosebeck der Ort Mosebeck () sowie die Siedlungen „Altenkamp“ (), „Lehmbrink“ () und „Lohholz“ ().
Niederschönhagen ()
Nienhagen
zu Nienhagen die beiden Wohngebiete Ober- () und Unternienhagen ()
Niewald ()
Oberschönhagen
zu Oberschönhagen die Weiler Capelle () und Oberschönhagen ()
Oettern-Bremke
Weiler:
Bremke: Bremke (Meier-Böke: 1951: 162, 169) , Schrüivwüise: Breemke?
Oettern
Wohnplatz:
Oetternberg
Pivitsheide V. H. ()
Pivitsheide V. L.
zu Pivitsheide V. L. die Ortsteile Pivitsheide () und Kussel ()
Remmighausen
zu Remmighausen der Ort Remmighausen (), der Weiler Lenstrup () und der „Hof Mischer“ ()
Schönemark
zu Schönemark der Weiler Schönemark () und das „Gut Beerentrup“ ()
Spork-Eichholz ()
Vahlhausen
zu Vahlhausen die Dörfer bzw. Weiler Dahlsheide (), Hohenwart (), Neumeiersfeld (), Vahlhausen () und Vahlhauser Höhe ()
Dörentrup
Dörentrup mit den fünf Ortsteilen
Bega
zu Bega der Ort Bega (), die Weiler Blomenstein () und Sibbentrup () sowie der „Hof Altrogge“ ()
Hillentrup
zu Hillentrup die Orte Dörentrup (), Hillentrup () und Spork (), die Weiler Homeien () und Markfeld (), die „Siedlung Krubberg“ () sowie der „Meyersollenhof“ () und der „Rosenbaumhof“ ()
Humfeld ()
Schwelentrup
zu Schwelentrup der Ort Schwelentrup (), der Weiler Drecken (), die „Siedlung Alter Sternberg“ (), die „Domäne Göttentrup“ () sowie die Höfe „Mühlenmeier“ (), „Forellenhof“ (), Lüdekingshof () und „Sonnenhof“ ()
Wendlinghausen
zu Wendlinghausen der Ort Wendlinghausen (), das „Schloss Wendlinghausen“ () sowie die Weiler Betzen () und Stumpenhagen ()
Extertal
Extertal mit den zwölf Ortsteilen
Almena
zu Almena der Ort Almena (), die Weiler Berg (), Bistrup (), Malmershaupt () und Schneppel () sowie der „Knopshof“ ()
Asmissen
zu Asmissen der Ort Asmissen (), die Weiler Aechternhöfen (), Egge (), Eimke (), Fassenberg (), Hohensonne (), Jägerborn (), Linderhofe (), Pieperberg (), Rethberg (), Strang (), Stratenberg () sowie die „Burg Sternberg“ () und das „Gut Ullenhausen“ ()
Bösingfeld ()
Bremke
Ort:
Bremke: Bremke (Meier-Böke 1951: 162), Brähmke (WWB)
Siedlung:
Goldener Winkel“ ()
Göstrup
zu Göstrup der Ort Göstrup (), die Weiler Hüttenhau () und Wilse () sowie der „Hof Hagen“ () und der „Hof Spille“ ()
Kükenbruch
zu Kükenbruch der Ort Kükenbruch () und der „Kromehof“ ()
Laßbruch
zu Laßbruch der Ort Laßbruch () und der Weiler Maßbruch ()
Meierberg
zu Meierberg die Weiler Buchhals (), Drömschen (), Siek () und Wiemke ()
Nalhof
zu Nalhof der Ort Nalhof () sowie die Weiler Klein Nalhof () und Vallentrup ()
Rott
Ort:
Rott: Rott (Meier-Böke 1951: 162) ()
Weiler:
Nösingfeld ()
Schönhagen
zu Schönhagen die Weiler Heinenbüchenbruch (), Reine () und Schönhagen (), das „Gut Schönhagen“ () sowie der „Benthof“ (), der „Buschhof“ () und der „Drostenhof“ ()
Silixen
Dörp:
Silixen: Süilxen, Suixen (Meier-Böke 1953: 131) ()
Weiler:
Mühlenkamp ()
Pfefferberg ()
Höfe:
„Bögerhof“ ()
Horn-Bad Meinberg
Horn-Bad Meinberg mit den 16 Gemeindeteilen
Bad Meinberg
zu Bad Meinberg der namensgebende Stadtteil Bad Meinberg (), die Weiler Ellernkamp () und Kohlenberg () sowie die „Siedlung Buschkamp“ ()
Belle
zu Belle der Ort Belle (), die „Siedlung Molkenberg“ () sowie der „Kutzehof“ (), der „Lakehof“ () und der „Hof Schröder“ ()
Bellenberg ()
Billerbeck
zu Billerbeck der Ort Billerbeck () und die „Mattenmühle“ ()
Feldrom – siehe unten → Veldrom/Feldrom/Kempen
Fissenknick ()
Fromhausen ()
Heesten
zu Heesten der Ort Heesten (), der Weiler Küte () und das „Rittergut Küterbrok“ ()
Holzhausen-Externsteine ()
Horn
zu Horn der namensgebende Stadtteil Horn () sowie die „Buschmühle“ () und die „Stuckenmühle“ ()
Kempenfeldrom – siehe unten → Veldrom/Feldrom/Kempen
Leopoldstal
zu Leopoldstal der Ort Leopoldstal (), die „Siedlung Kuhlenberg“ (), das „Gut Rothensiek“ () sowie die „Herrenmühle“ () und die „Silbermühle“ ()
Schmedissen ()
Vahlhausen ()
Veldrom/Feldrom/Kempen
zu Veldrom/Feldrom/Kempen die Orte Feldrom (), Kempen () und Veldrom () sowie die Siedlungen „Am Siep“ (), „Haue“ (), „Mönkeberg“ () und „Schnat“ ()
Wehren
zu Wehren der Ort Wehren (), die Weiler Hollhöfen () und Wällen () sowie der „Hof Wrenger“ ()
Wilberg ()
Kalletal
Kalletal mit den 16 Ortsteilen
Asendorf
zu Asendorf die Dörfer Asendorf () und Herbrechtsdorf () sowie die Weiler Hellberg (), Kohlbeet () und Sturheide ()
Bavenhausen
zu Bavenhausen das Dorf Bavenhausen (), die Ortschaft Rentorf (), die Weiler Elend () und Huxol () sowie die „Siedlung Waterloo“ ()
Bentorf
zu Bentorf die Dörfer Bentorf () und Harkemissen () sowie die Weiler Hankenegge (), Heidegrund (), Lichtensberg () und Wiebensiek ()
Brosen
zu Brosen das Dorf Brosen () sowie die Siedlungen Rafeld () und Selsen ()
Erder
Dörp:
Erder: Äda(WWB)
Weiler:
Biershöhe ()
Heidelbeck
zu Heidelbeck die Dörfer Heidelbeck () und Tevenhausen () sowie die Weiler Hohlenweg (), Langewand () und Osterberg ()
Henstorf
zu Henstorf die Dörfer Hestorf () und Niedermeien () sowie die Weiler Bornsiek (), Holzbrede () und Im Klee ()
Hohenhausen (Hauptort)
zu Hohenhausen die Orte Hohenhausen () und Echternhagen () sowie die Weiler Bruch (), Dalbke (), Eichholz () und Tiefental ()
Kalldorf
Dörp:
Kalldorf:
Kallerup (Meier-Böke 1953: 223, Bordasch: http://plattdeutsch-niederdeutsch.net/name.htm)
Orte:
Faulensiek ()
Steinegge ()
Weiler:
Farmbke ()
Niedernmühle ()
Wiebesiek ()
Winterberg ()
Langenholzhausen
Dörp:
Langenholzhausen: Langenholsen (WWB, Meier-Böke 1953: 144) ()
Weiler:
Hellinghausen ()
Kahlgrund ()
Kirchgrund ()
Pferdebruch ()
Lüdenhausen ()
Osterhagen ()
Stemmen
zu Stemmen der Ort Stemmen () und der Weiler Elfenborn ()
Talle
zu Talle das Dorf Talle () mit der „Siedlung Brede“ (), die Weiler Niederntalle () und Röntorf () sowie der „Eichhof“ ()
Varenholz
zu Varenholz der Ort Varenholz (), das „Schloss Varenholz“ (), die „Dömäne Varenholz“ () und der „Hof Müller“ ()
Westorf
zu Westorf der Ort Westorf (), die Weiler Hemmensiek (), Höltern (), Südholz () und Wentorf () sowie der „Hof Gehren“ ()
Lage
Lage mit den 15 Ortsteilen
Billinghausen
zu Billinghausen der Ort Billinghausen () sowie der Weiler Billinghauser Heide ()
Ehrentrup ()
Hagen
zu Hagen der Ort Hagen () sowie der Weiler Sprikernheide ()
Hardissen
zu Hardissen die Orte Hardissen () und (ein Teil von) Maßbruch () sowie das „Gut Lückhausen“ ()
Hedderhagen ()
Heiden
zu Heiden der Ort Heiden () sowie der „Helweghof“ (), der „Sültehof“ () und das „Gut Avenhaus“ ()
Heßloh ()
Hörste
Hörste mit dem Ort Hörste (), den Weilern Hiddentrup (), Hörster Bruch (), Stapelage () und Uekenpohl () sowie dem „Hof Krawinkel“ () und dem „Gut Stapelage“ ()
Kachtenhausen ()
Lage (Kernstadt) ()
Müssen
zu Müssen die Orte Breitenheide () und Müssen () sowie die Weiler Bark () und Hüntrup ()
Ohrsen
zu Ohrsen die Orte Ehlenbruch () und Ohrsen () sowie der „Sunderhof“ ()
Pottenhausen
zu Pottenhausen der Ort Pottenhausen () sowie der Weiler Hakenheide (), das Wohngebiet „Auf dem Sande“ () und das „Schloss Iggenhausen“ ()
Waddenhausen ()
Wissentrup
zu Wissentrup der Ort Wissentrup () sowie der Weiler Kamerun ()
Lemgo
Lemgo mit den 14 Ortsteilen
Brake
zu Brake der Ort Brake () und der Weiler Stucken ()
Brüntorf
zu Brüntorf der Ort Brüntorf () sowie die Weiler Istorf () und Niederbrüntorf ()
Entrup
zu Entrup der Ort Entrup () und der „Neuenturmhof“ ()
Hörstmar
zu Hörstmar der Ort Hörstmar () und das Wohngebiet „Büllinghauser Heide“ ()
Leese
zu Leese der Ort Leese () sowie die Weiler Tipp () und Wittighöfen ()
Lemgo (Kernstadt) ()
Lieme
zu Lieme das Dorf Lieme (), die Weiler Hengstheide (), Rhiene (), Strang () und Wittighöferheide () sowie das „Gut Büllinghausen“ ()
Lüerdissen
zu Lüerdissen der Ort Lüerdissen () sowie die Weiler Lüerdisser Bruch (), Luherheide (), Niederluhe () und Oberluhe ()
Matorf-Kirchheide
zu Matorf-Kirchheide die Dörfer Kirchheide () und Matorf (), die Weiler Bredaerbruch (), Lehmkuhle () und Loholz () sowie die Domäne Breda ()
Trophagen ()
Voßheide
zu Voßheide der Ort Voßheide () sowie die Weiler Breite (), Dinglinghausen (), Hasebeck (), Kluckhof (), Lütte (), Maßbruch () und Vogelhorst ()
Wahmbeck
zu Wahmbeck die Orte Wahmbeck () und Wahmbeckerheide ()
Welstorf ()
Wiembeck
zu Wiembeck die Weiler Oberwiembeck () und Unterwiembeck ()
Leopoldshöhe
Leopoldshöhe mit den acht Ortsteilen
Asemissen
zu Asemissen das Dorf Asemissen () und das „Gut Barkhausen“ ()
Bechterdissen
zu Bechterdissen der Ort Bechterdissen (), die Weiler Berkenbruch () und Döldissen () sowie das „Gut Milse“ ()
Bexterhagen ()
Greste
zu Greste der Ort Greste (), die Hagen-Siedlung Greste-Dorf (), die Weiler Grester Feld () und Grester Lake () sowie die Bauerschaften Dahlhausen () und Evenhausen ()
Krentrup
zu Krentrup der Ort Krentrup () sowie die Bauerschaften Krentruperhagen () und Heipke ()
Leopoldshöhe
zu Leopoldshöhe der Ort Leopoldshöhe () und das „Gut Hovedissen“ ()
Nienhagen
zu Nienhagen der Ort Nienhagen () und der Weiler Sudheide ()
Schuckenbaum
zu Schuckenbaum der Ort Schuckenbaum () und das „Gut Eckendorf“ ()
Lügde
Lügde mit den zehn Ortschaften
Elbrinxen
zu Elbrinxen der Ort Elbrinxen () und der Weiler Glashütte ()
Falkenhagen ()
Harzberg ()
Hummersen ()
Köterberg ()
Lügde (Kernstadt) ()
Niese
zu Niese der Ort Niese () und die „Niesemühle“ ()
Rischenau
zu Rischenau der Ort Rischenau () sowie die Weiler Biesterfeld () und Papenbruch ()
Sabbenhausen
zu Sabbenhausen der Ort Sabbenhausen () sowie die Weiler Ratsiek () und Winkhausen ()
Wörderfeld
zu Wörderfeld der Ort Wörderfeld () und der Weiler Hünkergrund ()
Oerlinghausen
Oerlinghausen mit den drei Ortsteilen
Helpup
zu Helpup die Dörfer Helpup () und Währentrup ()
Lipperreihe ()
Oerlinghausen (Kernstadt) ()
Schieder-Schwalenberg
Schieder-Schwalenberg mit den sieben Ortsteilen
Brakelsiek ()
Lothe ()
Ruensiek
zu Ruensiek die Weiler Kreienberg () und Ruensiek ()
Schieder (Kernstadt)
zu Schieder der Ort Schieder(), das Dorf Glashütte (), der Weiler Nessenberg () sowie der „Gripshof“ () und der „Noltehof“ ()
Schwalenberg (Kernstadt) ()
Siekholz
zu Siekholz der Ort Siekholz (), die Weiler Kamerun () und Siekfeld () sowie der „Siekhof“ ()
Wöbbel
zu Wöbbel der Ort Wöbbel () und das „Schloss Wöbbel“ ()
Schlangen
Schlangen mit den drei Ortsteilen
Kohlstädt ()
Oesterholz-Haustenbeck
zu Oesterholz-Haustenbeck der Ort Oesterholz-Haustenbeck (), der „Alleenhof“ () und der „Brunnenhof“ ()
Schlangen
zu Schlangen der Ort Schlangen () und der Weiler Bauernkamp ()
Lippe
Orte Kreis Lippe |
164718 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Johannes%20Pesch | Johannes Pesch | Johannes Pesch (* 25. September 1886 en Essen-Borbeck; † 12. März 1954 en Essen-Frentrop) wor en Lähr on Heemepoet. Hä wor dodörch bekannt, dat hä dä olle en Borbeck on drömmerömm gesprockene plattdütsche Mondaat, dat Borbecksch, plegen dee on twee Bäuker met Vätellekes on Gedichten en düssen Dialek nederschreef. Hä neumen sik dobi ok "Menneken". Pesch öwwernohm tüschen 1914 on 1952 dat Amp as Rektor van'e Frentroper Neerfeldschoole (Frentrop III).
Wat hä geschreewen hätt
Bäuker
Allerlei ut Baukendörp. Vertellskes un Snurpiepkes in Essensch (Borbecksch)-Platt, Essen: Fredebeul, 1911
Bröckskes ut Kriegs- un Friedenstied. Plattdeutsche Gedichte und Erzählungen, Bocholt: Temming, 1915
Enn Gedicht as Beispi'el
Krißdag 1915 (ut dä Scholchronik van Frentrop III)
Van Frieden sungen dä Engelkes all,
Maria brach us dat Heil do,
Dat Segen sall bringen op dä Ärd,
Dat froh do un glücklich alles werd.
Wä godden Willens dä Menschen sallt sien,
Un graden Sinns, färn van trügerischen Schein,
Dän Leigen, Bedreigen Hass dat Kind,
Dat us hett erlös van alle Sünd.
Wi höllt drum hoch der Wahrheit Panier -
Du dütschet Volk, dat wor alltied dinn Zier!
Dä Klocken dann enz no wöll freudigk klingk,
Wann Engel un Menschen van Frieden singk.
Schriewer van dat Borbecksch
Newen Johannes Pesch send vö allem
Hermann Hagedorn (* 20. August 1884 en Essen-Gasche; † 7. März 1951 bi Fretter em Su'eland),
Willi Schlüter (* 8. August 1899 en Essen-Delfken; † 18. September 1988 en Dreisbach em Westerwald),
dä Bröörs Wilm (* 1891 en Essen-Frentrop; † 1955) on Hermann Witte (* 27. November 1889 en Essen-Frentrop; †) on
Elisabeth Holte (* 1882; † 23. November 1958) bekannt.
Weblenken
Onlineversion van "Bröckskes ut Kriegs- un Friedenstied" bi europeana.eu (plattdütsch)
Pesch bi niederdeutsche-literatur.de (hoogedütsch)
Fautnoten
Mann
Schriever
Plattdüütsch
Artikel op Borbecksch Platt
Boren 1886
Storven 1954
Börger von Düütschland |
164721 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Nynorsk | Nynorsk | Nynorsk (Neei-noordsk) is een van twee Talen ut Noorwegen. De Spraak gait trügg up dat Landsmål, wat sük de Spraakwetenskuppsminske Ivar Aasen utklamüseert hett. Daarbi hett he een Gissen upp dat ole Nörron (de noordske Spraak ut de Wikingertied) maakt un versöcht een Meengsel vun de dare Dialekten to schriven, welke na sien Menen an't meerst konservativ weern. Dat geev ook Verfaters un Schriverslüüd (so as Bjørnstjerne Bjørnson), de Ivar Aasen sien Spraak utprobeert hebbt, man för de meersten Lüü was dat daartomaal to swaar to lesen. Hüüt leert sük de Lüüd Nynorsk upp School un dat warrd ook schreven, man egentli neet sproken. Likers gifft dat Dialekte, wat dichtebi dat Nynorsk sünd. De annere Spraak in Noorweegen is dat so nöömt "Bokmål", dat is een Aart Däansk met noorweegske Utspraakregels (so as -k- för -g-). Veel Lüüd in Noorweegen sünd stolt upp Nynorsk, man maakt ook af un an lütte Snaken över de Spraak. Nynorsk hett in Noorweegen een beetjen de Funkschoon, wat in Noorddütskland Platt hett, so as dat upp Platt faken Döneken in de Tidingen gifft, finns dat upp Nynorsk de Kåseri.
In dit Bispill ut een bekannt Gedicht kann een twee Kennteken finnen: "eg" för "ek/ik" (anners "jag/jeg") un "ein" met Diphtong:
Dat Beginnen van "Våren":
"Enno ein Gong fekk eg Vetren at sjaa for Vaaren at røma ..."
Eenmaal noch kreeg ik den Winter to seen för dat Förjaar to rümen (Plats to maken)
—Aasmund Olavsson Vinje
Norwegen
Spraak
Noordgermaansch
Plaanspraak |
164734 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Bremke | Bremke | Bremke beteuket
Bremke, Dörp in’n Eordsdeul Öttern-Bremke van’r Stad Deppelt in’n Kreus Lippe, Noordrhüin-Westfolen,
Bremke, Eordsdeul van’r Gemeune Exterdaal in’n Kreus Lippe, Noordrhüin-Westfolen,
Bremke, Oortsdeel vun Eslohe in’n Hochsuerlandkreis, Noordrhien-Westfalen,
Bremke, Oortsdeel vun Gleichen in’n Landkreis Chöttingen, Neddersassen,
Bremke, Oortsdeel vun Halle in’n Werserbargland in'n Landkreis Holtsminne, Neddersassen.
Mehrdüdig Begreep |
164759 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Nicolai%20Hanson | Nicolai Hanson | Nicolai Hanson (* 24. August 1870 in Kristiansund; † 14. Oktober 1899 an dat Kap Adare, Antarktika) weer en norweegsch Zooloog un Polarforscher. He weer de eerste Minsch, de up dat antarktisch Fastland begraven wurr.
Leven
Nicolai Hanson wurr 1870 as öldste Söhn vun den Schippsmakler Anton Hanson (* 1836) un de sien Fru Sophie Hanson (* 1844) in Kristiansund bboren. He hett Biologie bi Robert Collett (1842–1913) an de Universität Kristiania studeert un stell ansluutend in Nordnorwegen Präparate för de Sammlungen vun dat British Museum in London un dat Zoologisch Museum Oslo her. Collett weer dat ok, de den jungen Wetenschapler för de Southern-Cross-Expedition in de Antarktis vörslahn hett. De Baas vun disse private, dör den Verleger Sir George Newnes (1851–1910) betallt Expeditschoon, Carsten Egeberg Borchgrevink, hett hüm as Zoologen un Präparater instellt. Up de Överfohrt is is Hanson in‘ September 1898 swoor an [Typhus]] krank wurrn, hett sück aber bit to de Ankunft in de Antarktis vullständig verhaalt. De Expeditschoon hett 1899 an dat Kap Adare in Victorialand överwintert. Hanson, de en öövten Jäger un Skilöper weer, hett de Tiet dorto bruukt, um mit Hülp vun sien Assistenten Hugh Evans (1874–1975) en umfangriek Sammlung vun Präparaten vun de antarktisch Deertenwelt antoleggen. In‘ Juli is Hanson, vermootlich an fuchtig Beriberi, verstärkt dör sien vörherig Darminfektschoon krank wurrn. He is an‘ 14. Oktober 1899 storven un wurr an‘ 20. Oktober hooch över dat Kap Adare an en Platz bestatt, den he sülvst utwählt hatt. He wurr as eerst Minsch up den Südkontinent (antarktisch Fastland) begraven. Hanson hett sien Fru un sien lütt Dochter Johanne Hanson Vogt (1898–1999) achterlaaten.
Dat Graff vun Hanson wurr 1902 vun Robert Falcon Scott sien Discovery-Expedition besöcht. Teihn Johr later hull de Noordgrupp vun de Terra-Nova-Expedition an dat Kap Adare Utkiek nah hör Schipp. De Bootsmann Frank Vernon Browning (1882–1930) hett dat Graff sauber maakt un legg mit witt Quarzsteenkers up swaart Grund ut Basalt den Schrifttoog „Hanson“ as ok en witt Krüüz. Hüüd steiht dat as historsch Denkmal HSM-23 ünner de Schuul vun den Antarktisverdrags.
Wetenschaplich Nahlaat
Hanson sien zoologische Präparate wurrn nah de Rückkehr vun de Southern Cross in‘n Oktober 1900 an dat Natural History Museum övergeeven, Um de wetenschaplich Notizböker, de Hanson luut Louis Bernacchi, den Meteorologen vun de Expeditschoon, up dat Doodslager an Borchgrevink övergeeven harr, keem dat to’n Striet tüschen dat Museum un Borchgrevink, de apenlich in de Presse utdragen wurr. Dat de Notizen verschullen bleeven, hett de Toordnung vun de Präparate, de wietgahnd unbeschrift weern, düchtig stuur maakt. Dat Museum hett sück dorum an de Wittfru vun Hanson wennd, de sien persönlich Daagbook, sowiet dat biologische Beobachtungen enthollen dee, freegeven hett. 902 wurrn de zoologischen Ergevnisse vun de Southern-Cross-Expeditischon vun den Museumsleiter Ray Lankester as Report on the Collections of Natural History made in the Antarctic Regions during the Voyage of the „Southern Cross“ up över 300 Sieden herutbrocht.
Ehrungen
De 1255 m hooch Barg Hanson Peak (), de söss Kilometer südlich vun Kap Adare liggt, erinnert an Nicolai Hanson. George Albert Boulenger hett den Antarktisdorsch Trematomus hansoni nah hüm nömmt.
Weblinks
Hanson’s Grave – the loneliest grave on earth (engelsch)
Nicolai Hanson sien Daagbook, fangt in August 1898 an (PDF; 6,8 MB, norweegsch)
Enkelt Nahwiesen
Anmarken
Mann
Börger von Noorwegen
Boren 1870
Storven 1899
Polarforscher
Zooloog |
164762 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Dodge%20Phoenix | Dodge Phoenix | De Dodge Phoenix weer en PKW, de van 1960 bit 1973 vun Chrysler Australia baut wurrn is.
De Phoenix wurr 1960 as austraalsch Version vun den US-amerikaanschen Dodge Dart inführt un hett sück as Luxusmodell böverhalv vun den in Australien monteerten Chrysler Royal inreegt. Sien Namen kreeg de Wagen vun dat Spitzenmodell ut de Dodge-Dart-Reeg, den Dodge Dart Phoenix. Anners as sien US-amerikaansch Naamsvedder wurr de Phoenix blots as 4-dörig Limousine anboden un blots mit 5,2 l-V8-Motor.
In de Folg wurr de Phoenix jedes Johr tosommen mit dat jewielige US-amerikaansch Dodge-Modell (anfangs er Dart, later de Polara) överarbeit, bit en Strategieänderung för dat Modelljohr 1965 den Phoenix eerstmals up den Plymouth Fury footen leet. As de US-amerikaansch Fury van 1965 harr ok de Phoenix vun den glieken Johrgang övernanner liggend Düppelschienwerfer. 1967 keem tosätzlich to de Limousine en 4-dörig Hardtop-Limousine, de mit en 6,3 l-V8-Motor utstatt weer, wiels de normale Limousine wiederhen den 5,2 l-V8 behull. Disse beid Karosserieformen wurrn bi to de Instellen vun de Baureeg 1973 anboden. De in Australien entwickelte Chrysler by Chrysler hett ansluutend de Rull vun dat Spitzenmodell övernommen.
Dat Modell weer 5413 mm lang, 1974 mm breet un harr en Radstand vun 3023 mm.
Weblinks
Fotos vun den Dodge Phoenix
Soaring Phoenix Mechanical. PhoenixMechanical.com.au
Enkeld Nahwiesen
Automodell |
164799 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Jan-Sascha%20Hellinger | Jan-Sascha Hellinger | Jan-Sascha Hellinger (* 27. Januar 1995 in Stuttgart) is een düütschen Webvideoproduzent, Livestreamer un Musiker, de dör Comedyvideos op sien YouTube-Kanaal unsympathischTV bekannt worrn is. Gemeensaam mit Jens Knossalla, Sido un Manny Marc stellde he bi mehrdaagsche Livestream-Events Tokiekerrekoorden binnen de Twitch-Plattform in de düütschspraakig Ruum op un hett as Deel van dat Quartett ok een Platz in de düütschen Singlecharts kregen.
Weddergang
Hellinger besöchde as wiedere School eerst een Realschool un wesselde later op dat Gymnasium IT-School in Vaihingen. Daar lehrde he sien eng Fründ un hüdigen Geschäftspartner Nicolas Lazaridis kennen.
Op sien in'n September 2014 utarbeit YouTube-Hööftkanaal laadt Hellinger een bit twee Comedyvideos in d' Week hoog, woneem he verscheden Formaten bedeent. De Videos bikomen för gewöhnelk binnen wenig Dagen mehr as een Million Upropen. Sien Kanaal hett mit Stand November 2020 mehr as 2,5 Millionen Abonnenten un uptekende över 500 Millionen Videoupropen. Neben sien Hööftkanaal föhrt Hellinger den Tweedkanal Sascha Hellinger, op den He alleen in de Tied van Sperren sien Hööftkanaal aktiv is. Ok op de Livestreaming-Videoportal Twitch streamt he gestadig, daar hett Hellinger över 700.000 Follower.
Van de 16. bit 19. Juli 2020 weer Hellinger Deel van een 72-stünnen Livestream op de Twitch-Kanaal van Jens „Knossi“ Knossalla. In'n „Angelcamp“ dichtbi Brannenborg an de Havel weren neben hem un Knossalla noch Sido un Manny Marc sowo anner Gasten bedeligde. Een anner Livestream-Event funn in de sülvig Besettung unner de Naam „Horrorcamp“ van 30. Oktober bit 1. November 2020 in d' Hotel Waldlust statt. Dat Quartett publizeert vör Start van de Camps de Single Keine Angst (Horrorcamp Song), de op Platz 73 de düütschen Singlecharts insteeg.
Diskografie
Singles
Anner Verapenlichung
2020: Heiligenschein (mit Knossi, Sido & Manny Marc)
2020: TAUSEND
Weblenken
Kanaal van Sascha Hellinger op YouTube
Sascha Hellinger op Twitch
Nawiesen
Mann
Börger von Düütschland
Boren 1995 |
164804 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Anton%20Rop | Anton Rop | Anton Rop (* 27. Dezember 1960 in Ljubljana) weer tüschen 2002 un 2004 de veert Ministerpräsident vun Slowenien. Bit 2005 weer he todem Vörsitter vun de Liberaldemokratie vun Slowenien.
Rop hett 1984 sien Ökonomiestudium an dat Institut för Volkswertschapslehre in Ljubljana afslooten. Tüschen 1985 un 1992 weer he stellvertredend Direkter vun dat Slowenische Institut för Makroökonomische Analyse un Entwicklung (Institut za makroekonomske raziskave in razvoj). 1993 wurr he to’n Staatssekretär mit den Upgavenberiek Privatiseeren un Regionalentwicklung nöömt. Tüschen 1996 un 2000 deen he ünner Ministerpräsident Janez Drnovšek as Minister för Arbeit, Familie un Soziales.
Nah de Wahl to de Staatsversammlung Enn’n 2000 wurr he to’n Finanzminister nöömt. Dat bleev he bit to sien Ernennen to’n sloweenschen Ministerpräsidenten an 19. Dezember 2002. Nahdem sien Partei de sloweenschen Parlamentswahlen in‘n Oktober 2004 verlor, muss he den Posten an‘n 9. November to Gunsten vun sien Nahfolger Janez Janša afgeeven.
Weblink
Vita bi de European Investment Bank
Mann
Börger von Slowenien
Boren 1960
Politiker |
164816 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Br%C3%BCntrup | Brüntrup | Brüntrup betekent
Brüntrup, Oordsdeel van Blommerg in’n Kreis Lippe, Noordrhien-Westfalen,
Brüntrup, Oordsdeel van Lemge in’n Kreis Lippe, Noordrhien-Westfalen.
Brüntrup is de Familiennaam von
Godehard Brüntrup (* 1957), düütschen Philosoof. |
164817 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Aenne%20Brauksiepe | Aenne Brauksiepe | Aenne Brauksiepe, boren Engels (* 23. Februar 1912 in Duisburg; † 1. Januar 1997 in Oelde) weer en düütsch Politikerin (CDU). Se weer van 1968 bit 1969 Bundsministerin för Familie un Jöögd.
Utbillen un Berop
Nah dat Abitur 1931 weer se van 1932 bit 1934 as Bildnerin in de Behinnertenfürsorge tätig. Wiel se wegen dat politisch Engagement vun hör Öllernhuus in de Zentrumspartei in dat natschonalsozialistische Düütschland nich studeeren kunn, gung se 1934 nah Schottland, wiel se dor en Studium vun de Philologie upnehmen wull. Dat weer aber weder dor, noch in den Nedderlannen, wo se mit hör Mann af 1937 leev, mögelk. 1943 kehr se nah Düütschland torüch. Brauksiepe weer 1. Vörsittersche vun den düütschen Twieg vun de „St. Joan's International Social and Political Alliance“ un 2. Vörsittersche vun den Kathoolsch Düütsch Fruenbund.
Partei
Siet 1945 weer Brauksiepe Liddmaat vun de CDU. 1956 wurr se in den CDU-Bundsvörstand wählt. Van 1958 bit 1971 weer se denn Vörsittersche vun de Frauen-Union. Van 1966 bit 1969 weer se Liddmaat in dat Präsidium vun de CDU un van 1967 bit 1969 buterdem stellvertreeden CDU-Bundsvörsittersche.
Afordnete
Nah 1945 weer Brauksiepe tonächst Stadtverordnete in Köln. Van 1949 bit 1972 weer se Liddmaat vun den Düütschen Bundsdag. 1949 bit 1961 un 1965 wurr se jewiels direkt wählt (Wahlkreis Köln I bzw. Köln III, 1969 keem se över de Landslist in den Bundsdag. Brauksiepe weer van’n 15. Dezember 1964 bit 3. Oktober 1968 stellvertreeden Vörsittersche vun de CDU/CSU-Bunddagsfraktschoon.
Apenlich Ämter
An‘n 16. Oktober 1968 wurr Aenne Brauksiepe as Bundsministerin för Familien un Jöögd in de vun Bundskanzler Kurt Georg Kiesinger führt Bundsregeeren beropen. Nah de Bundsdagswahl 1969 is se an’n 21. Oktober 1969 ut de Bundsregeerenn utscheeden. In hör kört Amtstiet hett se sück besünners vör mehr Deeltietarbeit un de Förderung vun Ganzdagsscholen insett.
Ehrungen
1968: Verdeenstkrüüz 1. Klass vun de Bundsrepubliek Düütschland
1969: Groot Verdeenstkrüüz mit Steern vun de Bundsrepubliek Düütschland
An‘n 13. Januar 1997 wurr se as eerst Fru mit en Truerstaatsakt in Oelde ehrt.
Literatur
Walter Henkels: 99 Bonner Köpfe, dörkeeken un utwiet Utgaav, Fischer-Bücherei, Frankfort an‘n Main 1965, S. 54f.
Rudolf Vierhaus, Ludolf Herbst (Hrsg.), Bruno Jahn (Mitarb.): Biographisches Handbuch der Mitglieder des Deutschen Bundestages. 1949–2002. Bd. 1: A–M. K. G. Saur, München 2002, ISBN 3-598-23782-0, S. 94.
Weblinks
DNB-Katalog
Fru
Börger von Düütschland
Boren 1912
Storven 1997
Politiker (Düütschland)
Bundsminister
CDU
Liddmaat Düütsch Bundsdag
Dräger vun’t Bundsverdeenstkrüüz |
164845 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Biege | Biege | Biege betekent:
Biege, ene Beek, de bi Iufeln in’n Kreis Lippe in de Weern flütt.
Biege, Oordsdeel van Doirentrup in’n Kreis Lippe, Noordrhien-Westfalen.
Kiek ook bi: Bega |
164849 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Bega | Bega | Bega betekent:
Beken un Strööm:
Bega (Theiß), Stroom/Kanaal in Rumänien un Serbien,
Bega River, Stroom, de bi Tathra, New South Wales, Australien, in de Tamansee flütt,
Bega, hoogdüütsch Name för de Biege.
Öörd:
Bega (Australien), Stadt in New South Wales, Australien
Bega, hoogdüütsch Name för Biege, Oordsdeel van den Gemene Doirentrup, Kreis Lippe, Nordrhein-Westfalen
Bega is de Name van düsse Personen:
Bega (Cumbria), die Hilige Bega (ook Bees) was ene irsche Köningsdochter in’n 7. Joorhunnerd, de tiedens St. Hilda van Whitby leve,
Alessandro Bega (* 1991), italieensch Tennisspeler,
Cornelis Pietersz. Bega (1631 oder 1632–1664), was en nedderländsch Barockmaler,
Leslie Bega (* 1967), US-amerikaansche Schauspelersche
Lou Bega (* 1975 in München as David Lubega), düütsch Latin-Pop-Sänger
Bega is de Name van düsse Firmen:
BEGA, Hersteller van Butenlüchten in Mennen
Bega Cheese, australischer Lebensmittelhersteller
Kiek ook bi: Biege |
164868 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Erroll%20Garner | Erroll Garner | Erroll Louis Garner (* 15. Juni 1921 in Pittsburgh, Pennsylvania; † 2. Januar 1977 in Los Angeles, Kalifornien) weer en US-amerikaansch Jazzpianist un Komponist vun de Genres Mainstream un Modern Jazz, de as en vun de stilbillend Pianisten de Reeg vun Jelly Roll Morton bit Fats Waller un Art Tatum fortsetten dee. Besünners bekannt wurr he dör sien Kompositschoon Misty (1954).
Leven
All in dat Öller vun dree Johr fung Garner an, Klaveer to lehren, indem he Musik vun Schallplatten nahspelen dee. Mit söben Johr harr he all sien eerste Uptreeden un weer as Liddmaat vun de Kan-D-Kids (Candy Kids) in‘n Radiosenner KDKA to höörn. Later fung he an, in de Umgegend vun Pittsburgh, ünner annern up Stroomdampern up de Allegheny River, uptotreeden, wo he för Pianisten as Fate Marable inspringen dee, wobi he aber in’n Schadden vun sien öllere Bröer Linton stunn. He weer en Klassenkamerad vun Dodo Marmarosa un hett wiels sien Utbillen an de Westinghouse Highschool Billy Strayhorn kennen lehrt. 1937 fung he an, professionell uptotreeden; 1938–41 speel he in dat Orchester vun den Saxophonisten Leroy Brown. As Solist speel he in lokalen Bars as dat Mercurs, in Stummfilmtheatern un ok sönndags as Karkenmusiker.
1944 truck he nah New York City, wo he in de Jazzclubs vun de 52nd Street as dat Three Deuces un dat Tondelayo's speel un wo bald eerste Upnahmen vun den Pianisten in dat Apartment vun Timme Rosenkrantz upnommen wurrn, de later up Blue Note herutbrocht wurrn. He speel bit 1945 – as Nahfolger vun Art Tatum – in dat Trio un in dat Quartett vun Slam Stewart un nehm eenige 78er för Black & White Records up. In dat sülvig Johr hett he en eegen Piano-Trio grünnd, un he schaff en Hit mit Laura. 1947, as he mit Red Callender un Doc West in Los Angeles en Trio billen dee, hett he Charlie Parker up de sien Cool Blues-Session (Dial Sessions) begleit. In’n Mai geev he en Konzert in dat Pariser Théâtre Marigny.
1950 is he as en vun de eersten Jazzpianisten in en Konzerthall as Solist uptreeden – in de „Music Hall“ in Cleveland. 1952 weer he mit Art Tatum, Meade Lux Lewis un Pete Johnson Liddmaat vun de Piano Parade, de dör de Vereenigten Staaten touren dee. In de 1950er Johren keem denn en Reeg vun Solo-Alben vun Garner herut, dorünner Long Ago (and Far Away) vun 1951 un för Columbia Concert by the Sea vun 1955 mit den Bassisten Eddie Calhoun un den Slaggtüüchspeler Denzil Best, dat in Carmel-by-the-Sea, Kalifornien mitsneeden, een Million Mal verköfft wurr un sien Popularität düchtig stiegern dee. 1954 harr he all sien eegen Plattenlabel Octave Records grünnd, för dat he bit 1973 gelegentlich upnehmen dee. Buterdem hett he bi Schallplatten vun Benny Carter, Don Byas, Coleman Hawkins, Wardell Gray, Lucky Thompson, Teddy Edwards, Howard McGhee, Charlie Shavers, Vic Dickenson as ok mit den Orchestern vun Georgie Auld un Boyd Raeburn mitwarkt.
1957 geev he sien Debüt mit dat Cleveland Orchestra; wiels de 1950er un 60er Johren weer he ok faken Gast in Feernsehshows ünner annern bi Ed Sullivan, Steve Allen, Jackie Gleason, Merv Griffin un Perry Como. Enn’n vun de 1960er Johren weer he Stargast up dat International Television Festival in Montreux, för dat he ok de Erkennungsmelodie komponeert harr. Anfang vun de 1970er Johren gung he up Tourneen dör Süüdamerika un Feernost; 1973/74 is he ok an de franzöösch Riviera bi Gala-Veranstaltungen uptreeden. Bit in de 1970er Johren rin speel Garner wiederhen Schallplatten in; 1974 keem dat Album Magician herut. 1974/75 harr he noch Uptreeden mit Sinfonieorchestern in Washington D.C. un Honolulu.
Garner truck sück 1975 ut de Apenlichkeit torüch, wiel he an Lungenkrebs krankwurrn weer, un is nah en Erstickungsanfall an en Hartstillstand an’n 2. Januar 1977 in Los Angeles storven. Sien Graffstäe befinnd sück up den Homewood Cemetery, Pittsburgh, Pennsylvania, USA.
Sien Musik
Erroll Garner keem nah Ansicht vun Martin Kunzler vun der Fats Waller/Count Basie-School un hett in sien Speel Elemente vun den Stride-Piano un den Bebop mit romantischen un barocken Momenten vereenigt. „Mächtige Akkorde wechseln mit feinen melodischen Linien.“ Garner sülvst meen to sien orchestralen Stil:
„Es reizte mich immer wieder, auf meinem Instrument zu spielen, als musiziere eine Big Band – mit Riffs der Blechbläser, melodiösem Saxophonsatz, swingenden Soli und einer starken Rhythmusgruppe.“
Garner harr en fien Ohr un en verwunnerliche Technik, sowohl bi flink swingenden Musikstücken as ok bi sien Balladen, för de he besünners berühmt weer (Misty). Garner pleeg mit de linke Hand klockwarkaardig regelmatige Veertel to spelen, wiels sien rechte Hand in halsbrekerisch parlend Lööp un Arpeggien de Melodie inführen dee un denn in Improvisatschonen utnanner nehm. De Melodie improviseer he praktisch aflöst vun dat Metrum, wat dör dat unafhängige Speel vun linker un rechter Hand mögelk weer. Sien Technik harr he nich blots an’n Jazz, sonnern ok an de virtuose Klaveermusik vun Sergei Rachmaninow, Claude Debussy, Maurice Ravel, Frédéric Chopin un Franz Liszt schoolt, ofschons he as Autodidakt kien Noten lesen kunn.
En Erkennungsteeken vun Garner weern sien immens lang anleggt Inleiden, de tallriek, faken humorvull Anspeelen un Zitate ut verscheeden Stücken nanannereegen deen. Minüütenlang hett he tonächst mit halsbrekerisch Virtuosität improviseert, bevör he denn to de Pläseer vun dat Publikumto dat eegentliche Stück funn.
Ehrungen
1960: Garner kreeg en Steern up den Hollywood Walk of Fame
1980: International Academy of Jazz Hall of Fame
1993: Big Band and Jazz Hall of Fame
2008: Down Beat Jazz Hall of Fame (Veteran Committee Wahl)
un ok in de American Jazz Hall of Fame is he upnommen wurrn.
Trivia
He speelt Misty in Clint Eastwood sien Debütfilm as Speelbaas Play Misty for me van 1971.
Garner weer ok över Jazzkreise herut bannig anseggt uni s fakener in TV-Shows uptreeden.
Diskographisch Henwiesen
Savoy Sessions (Savoy, 1945) mit John Levy, Alvin Stoller
Erroll Garner 1944–1945 (Classics) mit Charlie Shavers, Vic Dickenson, Slam Stewart, Harold Doc West
Long Ago and Far Away (Columbia, 1951) mit John Simmons, Shadow Wilson
Body and Soul (Columbia 1951/2) dto.
Mambo Moves Garner (Mercury, 1954)
Erroll Garner Collection Volumes 4 & 5: Solo Time! (Emarcy, 1954)
Solitaire (Mercury, 1955) solo
Misty (Mercury, 1954 – neu als The original Misty)
Concert by the Sea (Columbia, 1955 – Live in Carmel, Kalifornien) mit Eddie Calhoun, Denzil Best
Erroll Garner Collection Vol. 1 – Easy to Love (Emarcy, 1961–65) mit Eddie Calhoun, Kelly Martin
Ready Take One (Legacy, ed. 2016)
Campus Concert (Mack Avenue/Octave Music, 2019), mit Eddie Calhoun und Kelly Martin
Literatur
Ernst Burger: Erroll Garner. Leben und Kunst eines genialen Pianisten. Con Brio Verlagsgesellschaft, Regensburg 2006, ISBN 978-3-932581-81-6 (mit CD mit utwählt Upnahmen 1946–1955)
James Doran: Erroll Garner. The most happy piano. Scarecrow Press, Metuchen, N.J. 1985, ISBN 0-8108-1745-4
Lexikalisch Indrääg
Ian Carr, Digby Fairweather, Brian Priestley: Rough Guide Jazz. Der ultimative Führer zur Jazzmusik. 1700 Künstler und Bands von den Anfängen bis heute. Metzler, Stuttgart/Weimar 1999, ISBN 3-476-01584-X.
Richard Cook, Brian Morton: The Penguin Guide to Jazz Recordings. 8. Uplaag. Penguin, London 2006, ISBN 0-14-102327-9.
Leonard Feather, Ira Gitler: The Biographical Encyclopedia of Jazz. Oxford University Press, New York 1999, ISBN 0-19-532000-X.
Martin Kunzler: Jazz-Lexikon. Band 1: A–L (= rororo-Sachbuch. Bd. 16512). 2. Uplaag. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 2004, ISBN 3-499-16512-0.
Weblinks
Erroll Garner Archives, Materialien, englelsch, ünner annern Dudley Moore un George Shearing in Interviews, Erinnerungen vun Slam Stewart
Jazz-Zeitung to Tatum und Garner, Uttoog ut dat Book vun Burger
Erroll Garner bi allmusic (engelsch)
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von de USA
Boren 1921
Storven 1971
Jazzmusiker
Komponist |
164934 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Nicolas%20Lazaridis | Nicolas Lazaridis | Nicolas Lazaridis (* 13. Dezember 1994 in Stuttgart; ok bekennt as inscope21) is een düütschen Webvideoproduzent, de dör YouTube-Videos bekennt wurr.
Allgemeen
Lazaridis erstellde sien YouTube-Kanaal an 9. Juni 2010. Daar laadt he Middeweek un Sönndag üm 18 Klock een Comedy-Video hoog. Neben sien Hööftkanaal bedrifft Lazaridis siet den 6. Juli 2014 den Tweedkanaal InscopeLifestyle. In den Videos vertellt he van Geschichten ur sien Leven of diskuteert över aktuell Themas. Siet Begünn 2020 is Lazaridis op de Twitch aktiv. Hier streamt he besünners Computerspillen, doch finnen daar ok stadig Talk-Formaten of Kochshows mit Gasten statt. De Highlights van den Streams warrt op den daarför maakde Kanalen Getaildetreu un Ardyt in geschnittener Form hochgeladen.
Op sien Hööftkanaal inscope21 bekwamm he in'n Harvst 2015 een Million Abonnenten, de Grenz van twee Millionen Abonnenten is in'n Harvst 2018 överschreeden worrn. Derzeit (Stand September 2020) hett de Kanaal mehr as 2,5 Millionen Abonnenten. Op Instagram harr Lazaridis Begünn September 2020 knapp 2 Millionen Follower.
In'n Animationsfilm Sing övernamm Lazaridis 2016 in de düütschen Fassuun de Spreekrull van Lance.
De Radio-Jöögdsenner Dasding hett in'n Harvst 2018 över een Instagram-Video bericht, in de Lazaridis angeblich en Gericht ut en Babydefin tobereiten woll. Dat Video hett sück as Werbeaktschoon för den Bio-Eetwarkhersteller followfish entpuppt.
Lazaridis is butendeem siet 2015 Geschäftföhrer de G-IN Fitness & Lifestyle GmbH, de dat Modelabel OLA KALA bedrifft, welke ok Lazaridis höört.
Weblenken
Commons: inscope21 – Sammlung van Biller
Kanaal van Inscope21 op YouTube
Nawiesen
Boren 1994
Mann |
164935 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Guillermo%20Lasso | Guillermo Lasso | Guillermo Alberto Santiago Lasso Mendoza (* 17. November 1955 in Isallawi in’n Cantón Guayaquil in dat Departement Guayas, Ecuador) weer vun den 24. Mai 2021 Präsident vun Ecuador. Bovenhen weer he de Baas vun de Creating Opportunities (CREO).
Weblinks
Mann
Börger von Ecuador
Politiker
Boren 1955 |
164951 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Pontiac%20Safari | Pontiac Safari | As Pontiac Safari wurrn mehrere Modelle vun den US-amerikaanschen Automobilhersteller Pontiac betekent. Dat hier beschreeven hörrt to de dortige full size-Klass (bövere Middelklass) an un wurr van 1986 bit 1989 anboden. Dat Fohrtüüg harr en Längt vun 5464 mm, en Breedt vun 2014 mm, weer 1458 mm hooch un harr en Radstand vun 2945 mm bi en Gewicht vun 1861 kg. Utstatt weer dat Modell mit en 5,0 Liter Otto-Motor (104 kW).
De Beteeknung Safari harr Pontiac all siet den 1950er-Johren för Kombi-Utführungen vun sien Modelle bruukt. Dornebn wurr ok de Pontiac-Version vun den Chevrolet Astro as Safari verköfft.
Modellgeschichte
1986 nehm Pontiac de groot, achterraddreeven Modelle vun de Baureeg Pontiac Parisienne ut dat Programm, hett aber den Kombi unverännert wiederhen ünner de Beteeknung Pontiac Safari anboden.
De Safari weer dat Parallelmodell vun Chevrolet Caprice Kombi, Buick Electra Estate Wagon un Oldsmobile Custom Cruiser.
Den Kombi geev dat in en eenzig Modellversion mit Fiefliter-V8 un Veergangautomatik bit Sömmer 1989.
In dree Johren wurn 23.478 Stück in dat kanaadsch Wark Oshawa baut.
Quellen
Flammang, James M. und Kowalke, Ron: Standard Catalog of American Cars 1976–1999. Krause Publication, Iola 1999. ISBN 0-87341-755-0, S. 863–881.
Weblinks
Automodell |
164995 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Deeg | Deeg | Deeg (m.) is wat, dat tomihrst ut Mähl torecht makt ward. To dat Mähl ward Water oder Melk, Eier, Zucker, Botter un sachts noch mihr togeben un den ollich dörchknät. Dorna mutt de Deeg ward Ruh hebben un denn kann`n em to dat utformen wat`t warrn sall un utbacken.
Jenadem wat ut den Deeg makt warrn sall, gifft dat ünnerscheedlik:
- Brootdeeg, - Kookendeeg, - Möördeeg, - Pizzadeeg, un noch annere.
Deeg ward ton Biespell bi de Lüüd to Huus torecht makt, vun de Bäcker in de Backstuuv. un ebenso ward ünnerscheedlik Deeg inne Backfobrik torecht makt. |
164997 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Graff | Graff | Een Graff (n., pl. Gräver) is de Stääd, wonehm de minschlik Lieken inkuhlt ward. In Düütschland sünd de Gräver vun öllers her un vun Rechts wegen, op'n Kerkhoff. Tolaten sünd in'n Grunn twee Oorten Gräver: Sarggräver un Urnengräver. Op de Kerkhööv gifft dat ünnerscheedlik Ornen, wie de Gräver uttosehn hefft, dat ward jümmer vun de tostännig Gemeen fastleggt. To een Graff höört normaal ok een Graffsteen, mit Namen un Daten vun den verstorben Minschen.
Siet een poor Johr hefft se op de Kerkhööv ok mehr anonyme Gräver, dat sünd inne Hauptsaak Plätz mit Gemeenschopgräver.
Teemlich neet gifft dat nu Freedwoolder, wonehm de Urnen mit de Asch vun een verstorben Minschen ünner de Bööm inkuhlt ward. |
165019 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Richard%20Teichmann | Richard Teichmann | Richard Teichmann (* 23. Dezember 1868 in Lehnitzsch bi Altenburg; † 12. Juni 1925 in Berlin) weer en düütsch Schachmeester.
Jöögd un Studium
Teichmann hett all in jung Johren sien rechte Oog verloren. Wiel he kien künstlich Oog verdragen hett, speel he immer mit en Oogenbinde Schach.
Teichmann hett Philologie an de Universitäten vun Jena un Berlin studeert. Eerstmals hett he up sück as Schachspeler upmarksom maakt, as he 1890/91 en Turnier vun de Berliner Schachgesellschaft wunnen hett..
Upenhollen in England
Van 1892 bit 1908 hett Teichmann in London wahnt. Hier wurr he 1892 in dat Turnier vun den „Simpson-Divan“ deelt Tweet. Gegen Rudolf Loman wunn he in en Wettkamp mit 4:0 (+4 =1 −0). 1900 wunn he dat Londoner Turnier vör Isidor Gunsberg un James Mason. Wiedere Erfolge weern sien Sieg 1901 in dat Fiefmeesterturnier vun dat „Simpson-Divan“, de tweete Platz 1904 in dat Turnier „City of London“ (achter William Ewart Napier) un sien Sieg in dat „Rice-Gambit-Turnier“ vun den „Metropolitan Club“ (vör Paul Saladin Leonhardt, Napier, Gunsberg, Louis Van Vliet un annern. In dat glieker Johr speel he ok en Wettkamp gegen Carl Schlechter, de 1,5:1,5 utgung.
Internatschonale Erfolge
Sien eerst internatschonales Turnier hett Teichmann 1894 in Leipzig bestreeden. Hier keem he up den darten Platz achter Siegbert Tarrasch un Paul Lipke.
Sien gröttste Erfolg aber weer woll de Sieg bi dat groot Turnier vun Karlsbad 1911. Naamhaft Speler, as Akiba Rubinstein, Carl Schlechter, Gersz Rotlewi, Frank James Marshall, Aaron Nimzowitsch un annern keemen up de folgend Plätze. Dorneben hett he Tweekämpe gegen Marshall, Jacques Mieses un Rudolf Spielmann. En Match gegen Alexander Aljechin gung unentscheeden ut.
Faken keem he wegen sien Vörleev för freedliche Remisen blots up den 5. Platz – den letzten Platz, för de dat meestens en Priesgeld geev. Dorüm kreeg he ok den Ökelnaam „Richard V.“. Dat Geld reck jüst, um sien eenfack Levensünnerhollen seker to stellen. Dat weer aber ok woll sien Levensstil. Eher wenig Elan, spraakenbegabt, drunk ok gern Alkohol. Amos Burn hett över hüm seggt: Ein typischer Deutscher, gutmütig, und nahezu so breit wie hoch. Er ist ausgesprochen gebildet, hat speziell Sprachen studiert, scheut aber die harte Arbeit. Dies mag die Ursache sein, dass er trotz seiner tiefen Wissenschaft und Kenntnisse noch nie den Rang (im Schach) einnehmen konnte, der ihm ansonsten gebührt. Seine Abneigung sich anzustrengen, macht ihn anfällig Fehler zu begehen oder in Fallen zu laufen.
1912 wurr he Dart achter Oldřich Duras un Akiba Rubinstein aber vör Schlechter un Tarrasch bi den 18. Kongress vun den Düüschen Schacbund in Breslau. Bi dat Veererturnier 1914 in Berlin keem he up den 3. Platz (vör Jacques Mieses). Ok nach den Eersten Weltkrieg weer he noch aktiv. In Teplitz-Schönau 1922 keem he noch mal up den 7. Platz (vör Géza Maróczy, Karel Treybal un annern) un in Karlsbad 1922 up den 9. Platz (vör Savielly Tartakower, Tarrasch un Rubinstein). Sien letzt Turnier speel he 1924, wo he in dat Veererturnier up den darten Platz achter Paul Johner un Rubinstein vör Mieses keem. Teichmann is 1925 nah en lang Nierenlieden storven.
Sien best historsch Elo-Tall bedroog 2744. De hett he in’n Januar 1912 reckt. He leeg tietwielig up Platz 5 vun de Weltranglist. Teichmann gull as en hervörragend Anspeeltheoretiker un Endspeelkenner.
Schachkompositschoon
Vun Teichmann sünd ok eenige Schachupgaven un Endspeelstudien bekannt.
Literatur
Jack Spence: The chess career of Richard Teichmann. Revised edition. The Chess Player, Nottingham 1995, ISBN 0-906042-88-7.
Weblinks
Indrag bi chessgames.com (engelsch)
Partien vun hüm up 365Chess.com (engelsch)
Kompositschonen vun Richard Teichmann up denPDB-Server
Biographie un Fotos
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Düütschland
Boren 1868
Storven 1925
Schachspeler
Schachkomponist |
165020 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Johnny%20Rep | Johnny Rep | Nicolas „Johnny“ Rep (* 25. November 1951 in Zaandam) is en ehmalger nedderlannsch Footballspeler un Footballtrainer.
Karriere
Vereen
Rep fung sien Loopbahn bi den FC Zaandam an. In' Sömmer 1972 keem he mit 20 Johren to Ajax Amsterdam, de 1971 un 1972 den Europapokal vun de Landsmeester wunnen harr. Eerstmals keem he in' September 1972 in dat Weltpokal-Finale gegen CA Independiente to'n Insatz. In de 60. Minüüt wurr he inwesselt un hett denn noch twee Doren bi den 3:0-Sieg schaaten. Een Johr later weer Rep an' darten Erfolg för Ajax in' Europapokal vun de Landesmeester maatgevend bedeeligt, as he bi dat 1:0 gegen Juventus Turin dat eenzige Door scheeten dee.
1975 is he to'n FC Valencia wesselt, harr dor aber weniger Spood. 1977 wessel he nah Frankriek. Mit den SEC Bastia reck he 1978 dat UEFA-Cup-Finale. Van 1979 bit 1983 speel he bi den franzööschen Eerstligisten AS Saint-Étienne, mit den he 1981 franzöösch Meester wurr. 1983 kehr Rep weer in de Nedderlannen torüch, toeerst to'n PEC Zwolle, dornah to Feyenoord un to dat Enn' vun sien Karriere to'n HFC Haarlem.
Natschonalmannschap
Rep wurr tweemal Viezweltmeester mit de nedderlannsch Natschonalmannschp. Bi de Football-Weltmeesterschap 1974 in Düütschland hett de Angreepspeler veer Doren schaaten un verlor mit sien Mannschap in dat Endspeel gegen Düütschland. Bi de Football-Europameesterschap 1976 hett he een Door in dat Veertelfinale gegen de Mannschap ut Belgien schaaten. Bi de Football-Weltmeesterschap 1978 in Argentinien hett he in den Verloop vun dat Turnier dree Doren schaaten verlor dor aber mit sien Mannschap ebenfalls in't Finale gegen den Gastgever. Bi de Football-Europameesterschap 1980 hett Rep een Door schaaten, de nedderlannsch Mannschap is aber nich över de Vörrunn herutkommen.
All tosommen hett Rep 42 Lännerspelen maakt un dorbi 12 Doren schaaten..
Enkeld Nahwiesen
Weblinks
Johnny Rep in de Datenbank vun Weltfußball.de
Mann
Börger von de Nedderlannen
Boren 1951
Footballspeler (Nedderlannen) |
165022 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Schroot | Schroot | Schroot (n.) nömt'n Koorn, wenn't groff mahlt is. Makt ward dat vun'n Möller in'ne Möhl. Wenn't Koorn wat fiener mahlt is, denn heet dat Mähl, mennigmal kann'n dat abers nich so klor ut'neinholen, ob dat Schroot oder Mähl is.
Een Ünnerscheed sütt'n twüschen:
Vullkoornschroot, hier ward dat heele Koorn lütt makt, un brukt ward dat as Veehfoder.
Backschroot, hier ward vörweg de Kiem vun dat Koorn wegnoomen un denn ers ward't lütt makt. Brukt ward dat Backschroot vun Wetenkoorn as Tyyp 1700, oder vun Roggenkoorn as Tyyp 1800, as Todaat toon Backen. |
165087 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Britt%20Kanja | Britt Kanja | Britt Kanja (* 16. August 1950 in Berlin) is en düütsch Danserin, Mediendesignerin un Mitbegrünnersche van den Club „90 Grad“ in Berlin.
Werdegang
Kanja is in Berlin upwussen, hett aber ok en Deel van hör Kindheit in Spitzbergen bi hör Grootvader verbrocht. Nah hör Schoolutbillen fung mit dat Danzen an un is söben Johr lang mit hör Partner in Cabaret-Shows in Europa uptreeden.
1969 wurr se to „Miss Berlin“ küürt. In de folgend Johren geev Kanja Danzkurse un hett för dat Internatschonale Theaterinstitut arbeit.
In de 1970er-Johren hett se heiraadt un söss Johren in Kalifornien leevt. De Ehe wurr annulleert, 1983 kehr Kanja nah Berlin torüch.
In de Dokumentatschoonsreeg Berlin – Schicksalsjahre einer Stadt van den Rundfunk Berlin-Brandenburg wurrd se as Tiettüüg to de Ereignisse vun dat Johr 1999 anhört.
Tosommen mit Günther Krabbenhöft is se dat modische Uthangschild för de Hööftstadt Berlin.
Enkeld Nahwiesen
Fru
Börger von Düütschland
Boren 1950
Danser |
165105 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Regina%20Lemnitz | Regina Lemnitz | Regina Lemnitz (* 22. September 1946 in Berlin) is en düütsch Theaterschauspelerin, Schauspelerin, Singerin, Synchroon- un Hörspeelsnackerin. Bekannt is Lemnitz as düütsch Synchroonstimm vun Whoopi Goldberg, Kathy Bates, Roseanne Barr oder Conchata Ferrell.
Leven
Theater un Musical
Lemnitz hett van 1966 bit 1967 en Schauspeel-, Danz- un Gesangsutbillen an de Max-Reinhardt-Schule für Schauspiel in Berlin maakt. Af 1968 harr se mehrjohrige Engagements an lütt un groot Theaterbühnen, dorünner an dat Stadttheater Hilmessen, an dat Staatstheater Nürnbarg, an de Münchner Kamerspelen as ok in’n Rahmen vun de Saltborger Festspelen in Dantons Tod ünner de Regie vun Rudolf Noelte. Todem wurr se sössmal för de Bad Hersfelder Festspelen ünner Verdrag nommen. Van 1978 bit 1990 war Regina Lemnitz Ensembleliddmaat vun de Staatliche Schauspielbühnen Berlin. Dor geev se hör Debüt as Warja in Tschechow sien Kummedie Der Kirschgarten un harr ok de Titelrull in William Martin Russell sien Een-Personen-Stück Shirley Valentine, mit dat se ok nah 1990 up Tournee gung.
Siet 1968 hett Regina Lemnitz tallriek musikaalsch Hööftrullen övernommen, dorünner in My Fair Lady, Der Mann von La Mancha, Pariser Leben, Im weißen Rößl, Freudiana oder Die Dreigroschenoper.
Film un Feernsehn
Parallel to hör Arbeit an dat Theater hett Lemnitz siet 1965 in verscheeden Film- un Feernsehproduktschonen mitwarkt, ünner annern in dat Kabarettprogramm Schimpf vor Zwölf vun de Münchner Lach- und Schießgesellschaft (1974/75), in Wort-wörtlich neben Dieter Hildebrandt un Werner Schneyder (1975) un in Hildebrandt sien Live-Kabarettsennen Scheibenwischer (1981/83). An de Siet vun Pinkas Braun un Rolf Boysen kreeg se 1971 de wievlich Hööftrull in den Feernsehfilm Der Zeuge. In en Verfilmung vun Gerhart Hauptmann sien Tragikummedie Die Ratten (1977) wurr se för de Rull vun de Pauline Piperkarcka besett. An de Siet vun Barbara Sukowa weer se todem in den mit den Düütschen Filmpries uttekent Autorenfilm Rosa Luxemburg (1986) to sehn. Nah Gastupträen in Liebling Kreuzberg (1988–1994) oder Der Landarzt (1989) speel Lemnitz van 1993 bit 1995 Fanny Ginster in de ARD-Seepenoper Marienhof. 1997 kreeg se en wiedere fast Rull in 19 Folgen vun de ZDF-Dokterreeg Frauenarzt Dr. Markus Merthin neben Sascha Hehn. Van 1995 bit 2012 speel se as Deertendoktersche Dr. Charlotte Roesner-Lombardi in de Familienreeg Unser Charly en vun de Hööftrullen.
Synchronisatschoon
In den düütschsprakigen Ruum is Lemnitz nich toletzt as Synchroonstimm vun internatschonal spoodriek Schauspelerinnen bekannt. Lemnitz synchroniseer Whoopi Goldberg meest ahn Utnahm, blot in een Film wurr se wegen en Lungenentzünnen vun Marianne Groß vertreeden. Siet Misery (1990) is se buterdem de Stimm vun Kathy Bates un siet Die Teufelin (1989) vun Roseanne Barr, dorünner ok in de negen Staffeln umfaaten Sitcom Roseanne (1988–1997).
Utteknungen
2003: Nomineeren för den Düütschen Pries för Synchroon in de Kategorie Herausragende weibliche Synchronarbeit as Stimm vun Kathy Bates in About Schmidt
2015: Synchroonsnackerpries vun de Stadt Lippstadt
Born
Thomas Bräutigam: Stars und ihre deutschen Stimmen. Lexikon der Synchronsprecher. Schüren Verlag, Berlin 2008, ISBN 3-89472-627-X.
Weblinks
Regina Lemnitz in de Düütsch Synchroondatei
Ohrenbär-Porträt över Regina Lemnitz
Indrag in de DNB
Indrag bi Filmportal.de
Enkeld Nahwiesen
Fru
Börger von Düütschland
Boren 1946
Schauspeler
Synchroonsnacker |
165106 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Francis%20Walker%20%28Entomoloog%29 | Francis Walker (Entomoloog) | Francis Walker (* 31. Juli 1809 in Southgate, London; † 5. Oktober 1874 in Wanstead) weer en britisch Entomoloog un Lepidopteroloog.
Leven
Walker stamm ut en Familie, de up Geld nich achten muss, un is in de Swiez upwussen. Dor hett he sück all fröh för dat Sammeln vun Bottervagels begeistert. He hett van 1837 bit 1863 för dat British Museum (dat latere Natural History Museum) Insekten sammelt un hett deren Sammlung katalogiseert (mit Utnahm vun Kävers). He hett över 300 wetenschapliche Arbeiten herutbrocht un vun hüm sünd tallriek noch hüüd gellend Eerstbeschrieven, aber ok völ Düppelbenennungen, wat hüm later umstreeden maakt hett. En Grootdeel vun sien Typmaterial gifft dat noch un befinnd sück to’n Bispeel in dat Natural History Museum. Walker hett up den Familiensitt Amos Grove wahnt.
He hett nich blots in Grootbritannien un Irland sammelt, sonnern ok in Frankriek, Italien, Düütschland un Lappland.
Schriften
Monographia Chalciditum, 2 Bände, London: Balliere 1839 (över Arzwispels, öorher in Entomological Magazine herutbrocht)
Insecta Britannica: Diptera, 3 Bände, London: Reeve 1851 bis 1856
Literatur
Marcus William Robert de Vere Graham: Ambulator: Francis Walker, English Entomologist (1809–1874), Entomologist's Gazette, Band 30, 1979, S. 7–20.
Weblinks
Mann
Börger von Grootbritannien
Boren 1809
Storven 1874
Lepidopteroloog
Entomoloog |
165107 | https://nds.wikipedia.org/wiki/New%20World | New World | New World weer en austraalsch Soft-Pop-Band, deren gröttste Hit, Tom Tom Turnaround, 1971 herutbrocht wurr.
Bandhistorie
De Grupp wurr 1965 vun den Briten John "Fuzzy" Lee (* 9. März 1944 in Ashtead) un den Australier Mel Noonan (* 10. November 1943 in Sydney as Melvin J. Noone) grünnd. 1968 keem as dart Mann de Schott John Kane (* 18. April 1946 in Glasgow) dorto. In Australien weern se bald en vun de bekanntsten Bands.
Anfang vun de 1970er Johre hemm de Songwriter Nicky Chinn un Mike Chapman de Grupp in’t Feernsehn sehn, hemm se nah Europa haalt un hemm Kuntakt to den Plattenboss Mickie Most herstellt. De hett de Band glieks för sien Plattenlabel RAK Records anhüert.
Hör eerst Wark, Rose Garden, keem 1971 all up Platz 15 in Grootbritannien. Allerdings wurr to den sülvigen Tietpunkt en Version vun dat Leed mit de Country-Singersche Lynn Anderson herutbrcht – un de lann up Platz 1 vun völ internatschonaler Hitparaden.
De gröttste Hit vun New World wurr denn aber in dat sülvig Johr Tom Tom Turnaround, de dat up Platz 6 in Grootbritannien un up Platz 10 in Düütschland broch. Kara, Kara, ebenfalls 1971, weer denn all nich mehr so spoodriek un keem in Grootbritannien up Platz 17 un in Düütschland up Platz 31. Beid Titel weern in düütsch Faaten mit den Singer Peter Orloff spoodriek (Cora, komm nach Haus bzw. Immer wenn ich Josy seh’). Ok New World broch 1971 en Faaten vun Kara Kara mit düütschen Text herut.
1972 keemen se mit Sister Jane aber denn doch noch mal up Platz 9 in England. In dat sülvig Johr hemm se ok Living Next Door to Alice upnommen, dat aber ahn Spood bleev. 1976 wurr dat Leed nee upleggt, ditmal mit Smokie, un wurr en Welthit.
New World hett toletzt 1976 noch wat herutbrocht. Dornah hett man vun de Grupp nichts mehr hörrt.
Diskografie
Alben
New World (RAK SRAK 502)
Believe in Music (RAK SRAK 506)
Yesterday’s Gone (EMI EMC 3702)
Singles
I’ll Catch the Sun (Decca Records|Decca F13031)
Something’s Wrong (Decca F13086)
Rose Garden (RAK 111)
Tom Tom Turnaround (RAK 117)
Kara, Kara (RAK 123)
Sister Jane (RAK 130)
Living Next Door to Alice (RAK 142)
Rooftop Singing (RAK 148)
Old Shep (RAK 165)
Do it Again (EMI 2158)
Sweet Dreams (EMI 2194)
I’m a Clown (EMI 2234)
Sitting in the Sun (EMI 2312)
But Not Afraid to Dream (EMI 2464)
Homemade Sunshine (EMI 2547)
Enkeld Nahwiesen
Musikgrupp
Pop-Musik |
165134 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Heikki%20Westerinen | Heikki Westerinen | Heikki Markku Julius Westerinen (* 27. April 1944 in Helsinki) is en finnisch Schachspeler.
Leben
Ofschons Westerinen sück nah en Mathematik-, Physik un Chemiestudium to’n Lehrer utbillen leet, hett he sück doch för en Loopbahn as Beropsschachspeler entscheeden. 1967 wurr he Internatschonaler Meester. 1975 wurr he nah sien Turniersieg bi de Düörpmer Schachdaag de eerst Grootmeester vun Finnland. Sien hööchste reckt Elo-Tall weer 2485 (Januar 1976).
In de Johren 1965, 1966, 1968 un 1970 wurr he finnisch Landsmeester in’n Schach. In‘n Harvst 1971 in Berlin keem Westerinen bi de Internatschonale Düütsch Meesterschap achter Svetozar Gligorić un Jan Hein Donner up den darten Platz, bleev aber vör Hans-Joachim Hecht, Raymond Keene, Werner Hug, Wolfgang Unzicker un annern. Sien gröttste Erfolge sünd de Siege bi de Turniere Düörpm 1973(vör Ulf Andersson un Bruno Parma] un 1975, Stockholm 1975, London 1979. Twintig Johr later bi en IM-Turnier 1996 in dat sweedsch Timrå, dat Holger Grund vör Paul Motwani wunn, keem he noch up en 4. Platz. In'n August 2019 wunn Westerinen in Helsinki en to Ehren vun sien 75. Gebortsdag utdragen Jubiläumsturnier vor Yrjö Rantanen.
Nationalmannschap
Mit de finnisch Natschonalmannschap hett Westerinen van 1962 bit 1996 an all 18 Schacholympiaden deelnommen, de 19. Deelnahm weer 2006. 1964 reck he dat tweetbeste Ergevnis an dat tweet Brett, 1966 ebenfalls an dat tweet Brett dat dartbeste Ergevnis. Buterdem nehm he mit Finnland an de Mannschapseuropameesterschapen 1989, 1992, 1997 un 2007 deel.
Vereens
In Finnland speel Westerinen för Gaia Helsinki un Salon SK, mit de he an’n European Club Cup deelnehmen dee. In Düütschland speel he in de 1970er- un 1980er-Johren för de Solinger SG 1868, mit de he 1980 düütsch Mannschapsmeester wurr, den European Club Cup 1976 wunn un dat Halffinale vun den European Club Cup 1979 recken dee.
Theoriebidrääg
Nah Heikki Westerinen is en Afspeel in de Königsindisch Verteidigung nöömt wurrn: de Westerinen-Variante entsteiht nah de Tüüg 1. d2–d4 Sg8–f6 2. c2–c4 g7–g6 3. Sb1–c3 Lf8–g7 4. e2–e4 d7–d6 5. Sg1–f3 0–0 6. Lf1–e2 Lc8–g4 7. Lc1–e3 Sf6–d7. Westerinen hett sien Afspeel dör den faken Gebruuk in de 1970er Johren bekannt maakt. Hüüd finnd man dat sogor up Toplevel: de Aserbaidschaner Şəhriyar Məmmədyarov hett dit Afspeel in sien Partie gegen Loek van Wely in Wijk aan Zee 2006 bruukt.
Ferner schreev Heikki Westerinen en Heft över Afspelen vun dat Sämisch-Systems vun de Königsindisch Verteidigung mit en fröh Sb8–c6.
Literatur
Erkki Havansi: Heikki Westerinen, shakin mestari. Kirja shop, Helsinki 1969. (finnisch)
Weblinks
FIDE-Koort
[https://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=79807 Indrag bi chessgames.com (engelsch)
Enkelad Nahwiesen
Mann
Börger von Finnland
Boren 1944
Schachspeler |
165135 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Frans%20Verbeeck%20%28Radsportler%29 | Frans Verbeeck (Radsportler) | Frans Verbeeck (* 13. Juni 1941 in Langdorp, Belgien) is en ehmalger belgisch Radrennfohrer.
Loopbahn
He weer Profi van 1963 bit 1977. He gull as Spezialist för de Fröhjohrsklassiker un kunn as gröttsten Erfolg 1971 den Gewinn van dat Amstel Gold Race (vör Gerben Karstens, Roger Rogiers un Georges Pintens) fiern. 1973 weer he ok belgisch Straatenmeester un kunn dorbi Eddy Merckx, Willy Planckaert, Roger De Vlaeminck, Herman Van Springel, Walter Godefroot un annern achter sück laaten. Neben eenig Deelstreckensiege keem he wiederhen bi de Klassiker faken up dat Podium. Insgesamt hett he 165 Siege in sien Vita stahn, dorvan alleen 75 bi Straatenrennen.
Erfolge
Grote Prijs Jef Scherens: 1969, 1970, 1971, 1976
Amstel Gold Race: 1971
La Flèche Wallonne: 1974
Omloop Het Volk: 1970, 1972
Scheldeprijs: 1976
Belgisch Straatenmeester: 1973
Luxemburg-Rundfohrt: 1975, 1976
Teams
1963 Marcel Kint-Reno
1963 Eenzelstarter
1963 Wiel's-Groene Leeuw (af 5. Juli)
1964–1966 Wiel's-Groene Leeuw
1967 Kien Profistatus
1968–1969 Okay-Diamant
1970 Geens-Watneys
1971–1972 Watneys-Avia
1973–1975 Watney-Maes
1976–1977 Ijsboerke-Colnago
Weblinks
Frans Verbeeck in de Datenbank vun Radsportseiten.net
Mann
Börger von Belgien
Boren 1941
Radrennfohrer (Belgien) |
165153 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Lorenzo%20Fortunato | Lorenzo Fortunato | Lorenzo Fortunato (* 9. Mai 1996 in Bologna) is en italieensch Radrennfohrer. He is siet 2019 Profi.
Sien bitlang gröttste Erfolg weer de Sieg up de 14. Deelstreck bi den Giro d'Italia 2021 vör Jan Tratnik, Alessandro Covi, Egan Bernal, Bauke Mollema un annern.
Weblinks
Lorenzo Fortunato in de Datenbank van Radsportseiten.net
Mann
Börger von Italien
Boren 1996
Radrennfohrer (Italien) |
165224 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Rutgers%20University | Rutgers University | De Rutgers University, offiziell The State University of New Jersey, is de gröttste Hoochschool in den US-Bundsstaat New Jersey. De Hööftcampus vun de Universität befind sück in de Städer New Brunswick un Piscataway. Twee lüttgere Campus liggen in Newark un in Camden. Rutgers bütt mehr as 100 Bachelor-Programme, 100 Master-Programme as ok 80 Doktoratsprogramme in 29 diplomvergevend Scholen un Colleges, vun de 16 Graduate-Programme anbeeden. De Rutgers University hörrt to de best staatlichen Universitäten vun de USA, den so nöömt Public Ivys, un is Liddmaat vun de Association of American Universities, en siet 1900 bestahn Verbund vun führend forschungsintensiver nordamerikansch Universitäten. In dat akademisch Johr 2013/14 gungen 26 Fulbright-Stipendiaten up de Rutgers University, de somit up Rang 3 vun de Research Universities achter de Harvard University un de University of Michigan stunn. Dat Motto vun de Universität luut: Sol Iustitiae et Occidentem Illustra.
Geschichte
De hüüdige Universität gung ut dat 1766 grünnd Queen’s College hervör un is somit de achtöldste höhgere Bildungsinrichtung in den USA. Oorsprünglich weer se mit de Nederlandse Hervormde Kerk affilieert, is hüüd aber nich mehr religiöös orienteert. 1825 kreeg se den hüüdigen Naam to Ehren vun ehrn Mäzen Henry Rutgers, en Held vun den Unafhängigkeitskrieg. De Hööftcampus befinnd sück in de Städer New Brunswick un Piscataway. 1946 hett sück de Rutgers mit de University of Newark, hüüd Newark Campus, un 1950 mit dat College of South Jersey un de South Jersey Law School, hüüd Camden Campus. Dör Verwaltungsakte van 1945 un 1956 wurr Rutgers to State University of New Jersey verklort.
Organisatorsch Gleedern
New Brunswick / Piscataway Campus
Anwennt un Beropspsychologie
Ingenieurwetenschapen
Kommunikatschons-, Informatschons- un Bibliothekswetenschapen
Künste (Mason Gross School of the Arts)
Künste un Wetenschapen
Douglass College
Livingston College
Rutgers College
University College – New Brunswick
Management un Arbeitsbeziehungen
Pädagogik
Pharmazie (Ernest Mario School of Pharmacy)
Pleeg
Planung und Öffentliche Richtlinien (Edward J. Bloustein School of Planning and Public Policy)
Sozialarbeit
Umwelt un Biologie
Wertschaftswetenschapen (Rutgers Business School – New Brunswick)
Graduate School – New Brunswick
Camden Campus
Künste un Wetenschapen
Rechtswetenschapen
Wertschapswetenschapen
Graduate School – Camden
University College – Camden
Newark Campus
Künste un Wetenschapen
Kriminaljustiz
Apenliche Angelegenheiten un Verwaltung
Pleeg
Rechtswetenschapen
Wertschapswetenschapen (Rutgers Business School – Newark)
Graduate School – Newark
University College – Newark
Sport
De Sportteams vun de Rutgers University sünd de Scarlet Knights. De Hoochschool is Liddmaat vun de Big Ten Conference siet 1. Juli 2014.
Besünnere Forschungsergevnisse
De Söökmaschien Teoma wurr dor entwickelt.
Berühmte Perfessers
Ruth Adams (1914–2004), Perfessersche för Engelsch un Dekanin vun dat Douglass College
Clayton Paul Alderfer (1940–2015), Psycholoog
John Harry Dunning (1927–2009), britisch Ökonom
Jerry Alan Fodor (1935–2017), Philosoph un Kognitschonswetenschapler
Gary Lawrence Francione (* 1954), Rechtsperfesser un Deertenrechtler
Käthe Bauer-Mengelberg (1894–1968), düütsch Soziologin
Robert Ludlow Trivers (* 1943), Soziobioloog un Evolutionsbioloog
Endre Szemerédi (* 1940), Mathematiker, Abelpries 2012
Melitta Schachner (* 1943), düütsch Neurobiologin
Lionel Tiger (* 1937), Anthropoloog
Ousseina Alidou (* 1963), Sprachwetenschaplerin
Gary Kuehn (* 1939), Künstler
Helen Fisher (* 1945), Anthropologin
Geoffrey Hendricks, Künstler
Allan Kaprow (1927–2006), Künstler
Alexander John Motyl (* 1953), Politikwetenschapler un Historiker
Bekannte Afsolventen
Kenny Britt (* 1988), American-Football-Speler
Deron Cherry (* 1959), American-Football-Speler
Calista Flockhart (* 1964), Schauspelerin
Carli Lloyd (* 1982), Footballnatschonalspelerin
Judea Pearl (* 1936), Informatiker
Ray Rice (* 1987), American-Football-Speler
Paul Robeson (1898–1976), American-Football-Speler, Schauspeler, Singer
Sebastian Stan (* 1982), Schauspeler
Louise Audino Tilly (1922–2002), Historikerin un Hoochschoollehrerin
Weblinks
Offizielle Website
Enkeld Nahwiesen
Universität
New Jersey |
165240 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Wilhelmine%20Ittenbach | Wilhelmine Ittenbach | Wilhelmine Ittenbach (* 15. Mai 1851; † 12. März 1891 in Düsseldörp) weer en düütsch Malerin, Ornamentkünstlerin un Illustratorin vun de Düsseldörper School.
Leven
Wilhelmine Ittenbach weer de Dochter vun den siet 1847 verheiraadten un siet 1849 in Düsseldörp daallaaten Maler Franz Ittenbach ut Königswinter un wohrschienlich in Düssedörp boren. Hör Moder Elisabeth (1828–1886), borene Kurz, weer de Dochter vun en Stabsarzt ut Ehrenbreitstein. Hör Utbillen as Blömenmalerin kreeg se vun hlr Vader un in dat Atelier vun Johann Wilhelm Preyer. Se hett eegenständige Aquarelle, vör allen aber Illustratschonen, Initialen un Randliesten ünner annern nah Vörlagen vun hör Vader schafft. Nah de sien Dood hett se mit hör Moder un Süster Franziska dat Huus vun den Maler Ludwig Holthausen in de Klosterstraße 47 betrucken, wat denn ok dat Starvenshuus vun de bannig kathoolsch Moder wurr. Se is unverheiraadt in hör Heimatstadt Düsseldörp storven, in de se tietlevens tätig weer.
Warken
Friedrich Wilhelm Weber: Marienblumen. Mit 6 chromolithographischen Madonnenbildern nach Franz Ittenbach, gemalt von seiner Tochter Wilhelmine Ittenbach. Albert Ahn, Köln 1885.
Rosen, 1888, und Nelken, 1888, je Aquarell auf Papier, 31,4 × 24 cm bzw. 32,2 × 26,5 cm; letzteres sign. u. r.: W.Ittenbach / 11/8 1888.
Wilhelmines Schwester Franziska (1853–1886), wird als Holzschneiderin erwähnt, unter anderem mit dem Blatt „Unbefleckte Empfängnis“ nach einem Gemälde des Vaters.
Kiek ok
List vun Maler vun de Düsseldörper Malerschool
Literatur
Hans Ries: Illustrationen und Illustratoren 1871–1914. Das Bildangebot der Wilhelminischen Zeit. Geschichte und Asthetik der Original- und Drucktechniken. Internationales Lexikon der Illustratoren Bibliographie ihrer Arbeiten in deutschsprachigen Büchern und Zeitschriften, auf Bilderbogen und Wandtafeln. H. Th. Wenner, Osnabrück 1992. ISBN 3-87898-329-8.
Hans Paffrath / Kunstmuseum Düsseldorf (Hrsg.): Lexikon der Düsseldorfer Malerschule. Bd. 2, Bruckmann, München 1998, ISBN 3-7654-3010-2, S. 166 (Franz Ittenbach).
Enkeld Nahwiesen
Fru
Börger von Düütschland
Boren 1851
Storven 1891
Maler
Maler (Düsseldörper Malerschool) |
165268 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Huusraat | Huusraat | To'n Huusraat (m.) höört allens, wat de Minsch in sien Huus oder Wahnung bruken deit. Man deelt den Huusraat ganz groff in veer Deel in:
Allns wat toon Inrichten höört, wie Biller, Gordinen, Meubels un so wieder.
Allns wat toon Leben brukt ward, wie Kleeder, Böker, Pütt un Pannen, Töller und Tassen un noch mehr.
Allns wat verbruukt ward, wie Nährmiddel un Geneetkraam.
Allns wat'n besündern Weert het, wie Borgeld, Smuck un so wieder.
Dorgegen ward allns wat to'n Beroop oder to de Arbeet brukt ward, nich toon Huusraat tellt. Ganz kloor is dat abers nich jümmer to ünnerscheeden, wat Huusraat is un wat sünsten noch brukt ward. |
165296 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Opel%204/8%20PS | Opel 4/8 PS | De Opel 4/8 PS oder bekannter as Doktorwagen is en Automobil vun de Adam Opel KG. An den Upstieg vun dat Ünnernehmen to den gröttsten Automobilhersteller vun Düütschland harr de Typ en grooten Andeel. Dat Auto wurr van 1909 bit 1910 baut.
Fohrtüüch
De Opel 4/8 PS wurr speziell för den Middelstand baut. De Tweesitter weer in’n Vergliek to anner Autos un disse Tiet lütt un wendig un wurr vun völ Dokters för Huusbesöök bruukt, wordör he gau de Ökelnaam „Doktorwagen“ kreeg. De günstige Pries vun 3950 Mark hett hüm to en bannig spoodriek Modell maakt.
De Opel Doktorwagen weer de eerste PKW von Opel, de den Opel-Schrifttoog up den Köhler droog.
Dat Auto harr en Radstand vun 2130 mm, en Längt vun 5300 mm un dat Gewicht bedroog 525 kg.
Opel hett för den Typ 4/8 PS mit Utseggen as „einfachster Mechanismus“, „leichteste Handhabung“ un vör allen: „ohne Chauffeur zu benutzen“ för dat Auto wurben.
Motoriseeren
De Opel 4/8 PS wurrd dör en waterköhlten Veerzylindermotor mit en Hubruum vun 1029 cm³ andreeven. De Leistung bedrocht 8 PS. Dat Fohrtüüch reckt dormit en Hööchstgeschwindigkeit vun 60 km/h. Dat weer för de dormalige Tiet licht noog. Schlecht Straaten un fehlend Verkehrsregeln leeten faken gar kien höhger Tempo to.
Weblinks
Enkeld Nahwiesen
Automodell |
165332 | https://nds.wikipedia.org/wiki/K%C3%A4te%20Strobel | Käte Strobel | Käte Strobel (* 23. Juli 1907 in Nürnbarg, als Käte Müller; † 26. März 1996 ok dor) weer en düütsch Politikerin (SPD). Se weer van 1966 bit 1969 Bundsministerin för dat Gesundheitswesen un van 1969 bit 1972 Bundsfamilienministerin.
Leven un Berop
Käte Strobel weer dat veerte vun söben Kinner vun den Schoster un lateren Stadtraat Fritz Müller un sien Fru Anna, de Kook lehrt harr. Nah den Besöök vun de Volks- un Wertschapsschool hett se bi den Landsverband för Aaft- un Gordenbau en koopmännsch Utbillen maakt. Van 1923 bit 1935 weer se dor as koopmännisch Angestellte beschäftigt, van 1935 bit 1939 as Bookhollersche.
1928 hett se den Schriftsetter un lateren Bookdruckermeester Hans Strobel heiraaadt. Hör Mann hett sück ebenfalls bi de Sozialdemokraten insett. 1934 wurr he wegen Vörbereiten vun den Hoochverrat veroordeelt un tweeeenhalf Johr in dat Konzentratschonslager Dachau interneert. Later nehm he in en Straafbataillon an‘n Tweeten Weltkrieg deel un keem in jugoslaawsch Kriegsfangenschap, ut de he 1946 torüch keem.
1938 un 1941 kreegen de Strobels twee Döchter Traudel un Ilse (later Stadträtin in Nürnbarg).
Nah dat Enn vun hör aktiv politisch Loopbahn leev Käte Strobel in Nürnbarg, wo se 1996 storven is. Hör Graffstäe befinnd sück up den Süüdkarkhoff.
Partei
All in hör Jöögd weer Käte Strobel in de Sozialdemokratie aktiv. So hett se sück af ab 1921 in de sozialistisch Jöögdbewegen inbrocht un weer af 1924 Liddmaat vun de Kinderfreundebewegung, en Vörlöperorganisatschoon vun de Sozialistischen Jugend Deutschlands – Die Falken. Bi de Kinderfreunden steeg se bald to de Landsvörsittersche up, weer af 1932 ok Liddmaat vun de Rieksleitung un behull disse Positschoon bitt o dat Verbot vun de Organisatschon dör de Natschonalsozialisten in dat Johr 1933.
Siet 1925 bit to’n Verbot 1933 hörr se de SPD an. Nah Kriegsenn’n weer se bi den Wedderupbau vun de Partei in Franken un Bayern dorbi un harr af 1946 den Vörsitt vun de SPD-Fruengruppen in Franken inne. Doröver herut weer se stellvertreden Vörsittersche vun den Bezirksverband Franken vun de SPD as ok Liddmaat in’n Landsutschuss vun de Bayern-SPD.
1961 un 1965 hörr se to de Regeerensmannschapen vun Willy Brandt för den Fall vun en Wahlsieg bi de Bundsdagswahl. Van 1958 bit 1971 weer se Liddmaat vun den Bundsvörstand vun de SPD un hörr 1966 bit 1970 to dat Präsidium vun de SPD. Dornah weer se in de SPD-Bundschiedskommission un Vörsittersche vun den SPD-Seniorenraat.
Afordnete
Van 1949 bit 1972 weer Käte Strobel Liddmaat vun den Düütschen Bundsdag. Dorbi keem se 1949, 1953 un 1957 över de Landeslist vun hör Partei in dat Parlament, af 1961 jewiels as direkt wählt Afordnete.
Van’n 27. Februar 1958 bit 26. Januar 1967 weer se ok Liddmaat vun dat Europaparlament, wo se vun’n März 1962 bit März 1964 Viezpräsidentin weer. Vun’n März 1964 bit Januar 1967 weer Strobel Vörsittersche vun de Sozialistische Fraktschoon in dat Europaparlament.
Vun 1972 bit 1978, nah dat Enn vun hör Bundsdagstogehörigkeit, weer se Liddmaat vun den Stadtraat vun Nürnbarg.
Apenlich Ämter
An‘n 1. Dezember 1966 wurr se as Bundsministerin för dat Gesundheitswesen in de vun Bundskanzler Kurt Georg Kiesinger führt Bundsregeeren vun de Groot Koalitschoon beropen. En vun hör Anliggen weer de sexuelle Upklärung, to’n Bispeel dör de Herutgaav vun den Sexualkunde-Atlas un de Herstellung un Upführung vun de Upklärungsfilm Helga.
Nah de Bundsdagswahl 1969 wurr se Bundsministerin för Jöögd, Familie un Gesundheit in de vun Willy Brandt leit Bundsregeeren. Nah de Bundsdagswahl 1972 is se an’n 15. Dezember 1972 ut de Bundsregeeren utscheeden.
Ehrungen
1962: Bayerischer Verdienstorden
1969: Groot Verdeenstkrüüz mit Steern
1972 Groot Verdeensrkrüüz mit Steern un Schullerband
1980 Ehrenbörgerwürde vun de Stadt Nürnbarg (as eerst un bitlang eenzig Fru)
Dorneben hett man in Nürnbarg ok en Straat nah hör nöömt. Ok de „Käte-Strobel-Wanderweg“ in Gummersbach-Oberrengse un dat dortige Naturfrüendenhuus/Familien-Ferien-Zentrum, dat vun hör inweeht wurr, drocht hör Naam.
Zitat
„Politik ist eine viel zu ernste Sache, als dass man sie allein den Männern überlassen könnte.“
Literatur
Walter Henkels: 99 Bonner Köpfe, durchgesehene und ergänzte Ausgabe, Fischer-Bücherei, Frankfurt am Main 1965, S. 250ff.
Das Käddala aus der Gartenstadt. Eine Zeitreise mit Käte Strobel. Verlag Nürnberger Presse, 2009, . (Rezension in den Nürnberger Nachrichten vom 23. Mai 2009)
Weblinks
DNB-Katalog
Käte Strobel in dat LeMO
Informatschonen över Käte Strobel up de Internetsieden vun de Stadt Nürnbarg
Fru
Börger von Düütschland
Boren 1907
Storven 1996
SPD
Politiker (Düütschland)
Bundsminister
Liddmaat Düütsch Bundsdag
Dräger vun’t Bundsverdeenstkrüüz |
165421 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Dixie%20Dansercoer | Dixie Dansercoer | Dirk "Dixie" Dansercoer (* 12. Juli 1962; † 7. Juni 2021 up Gröönland) weer en belgisch Avendüerer, Polarforscher, Endurance-Fohrer un Fotograf.
Biographie
1997 bit 1998 hett he de Antarktis gemeensam mit Alain Hubert in Rekordtiet dörloopen. 2002 hett he tosommen mit Alain Hubert versöcht, den Nordpol in 100 Daag dörtoloopen, wat se aber nich schafft hemm.
2007 is Dansercoer to’n Süüdpol segelt, in Anlehnung an de berühmt Belgica-Expeditischoon van 1897 ünner de Leitung vun Adrien de Gerlache.
2012 hett he gemeensam mit Sam Deltour den Weltrekord för de längste nicht-motoriseerte Expeditschoon to’n Süüdpol braken. Dansercoer un Deltour sünd up Skier reist un hemm sück dorbi vun en Fallscherm trecken laaten.
2014 hemm Dansercoer un Eric McNair-Landry de Gröönland-Ieskapp umrunnd (etwa 4040 km). Bi all disse Expeditschonen wurrn de nebenbi loopen wetenschaplich Experimente dörführt.
Dood
Dansercoer hett 2021 tosommen mit den Kanadier Sébastien Auby un Johanna Adriana Simone Maria versöcht, Gröönland mit en Snowkite vun Süden nah Norden to dörqueren. An’n 7. Juni full he mit hooch Geschwindgkeit in en deep Gletscherlock. Sien Liek hett man nich funnen.
Privates
Dansercoer weer verheiraadt un harr 4 Kinner.
Weblinks
Polar Circles
Polar Experience
Polar Running Expeditions
Interview mit Dixie Dansercoer
Mann
Börger von Belgien
Boren 1962
Storven 2021
Polarforscher |
165496 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Harriet%20Baldwin%20Creighton | Harriet Baldwin Creighton | Harriet Baldwin Creighton (* 27. Juni 1909 in Delevan, Illinois; † 9. Januar 2004) weer en US-amerikaansch Biologin un Hoochschoollehrerin för Botanik un Genetik.
Creighton studeer van 1929 an dat Wellesley College un hett 1933 hör Doktertitel an de Cornell University maakt. In‘n Rahmen vun hör Dissertatschoon hett se 1931 mit Barbara McClintock den Vörgang vun dat Crossing-over upklärt.
Nah hör Promotschoon lehr se an de Cornell University un an dat Connecticut College. Ansluutend lehr se bit to hör Pensioneeren 1974 weer in Wellesley.
Borns
"Harriet Creighton, long-time professor of botany, dies" Wellesley Wire, January 29, 2004];
Kass, Lee (2005) "Harriet B. Creighton: Proud Botanist" Plant Science Bulletin 51(4): S. 118–125];
"Creighton, Harriet: American Botanist 1909-" Bookrags, Macmillan Science Library: Plant Sciences;
Creighton, H.B. und McClintock, B. (1931): A Correlation of Cytological and Genetical Crossing-Over in Zea Mays. In: Proc. Natl. Acad. Sci. Bd. 17, S. 492–497. PMID 16587654
Kalte, Pamela M. and Nemeh, Katherine H. (2005) "Creighton, Harriet Baldwin (1909-)" American Men & Women of Science: A biographical directory of today's leaders in physical, biological and related sciences (22nd ed.) Thomson Gale, Detroit;
McGrayne, Sharon Bertsch (1998) Nobel Prize Women in Science: Their Lives, Struggles, and Momentous Discoveries. Carol Publishing Group, New Jersey;
Fru
Börger von de USA
Boren 1909
Storven 2004
Bioloog |
165497 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Peter%20Bohren | Peter Bohren | Peter Bohren (* 20. Juni 1822; † 4. Juli 1882) weer en Swiezer Bargführer ut Grindelwald.
In sien Eegenschap as Bargstieger hett he dree Eerstbegahn in den Berner Alpen schafft. An‘n 11. August 1858 kunn he mit Christian Almer un Charles Barrington den Eiger (3967 m över NN) över de Westwand eerstmals bestiegen. De Tour fung um half veer Ühr mörgens an’n Hotel Wengernalp an un de Bargstieger hemm um 12 Ühr den Tipp vun den Eiger in’n Nevel reckt. Dorbi wullen de beid Swiezer gar nich wieder stiegen, aber Barrington ist eenfach wieder gahn und de beid sünd hüm denn nahgahn. Dat Aletschhorn (4193 m) hett he mit Johann Joseph Bennen, V. Tairraz un den Gast Francis Fox Tuckett an’n 18. Juni 1859 reckt. Sien letzte Eerstbegahn weer de Äbeni Flue (3962 m) tosommen mit Peter Schlegel un den engelschen Gast Thomas Lioyd Murray Browne över den hüdigen Normalweg (Südwestflanke un Südostgrat) an‘n 27. August 1868.
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von de Swiez
Boren 1822
Storven 1882
Bargstieger |
165526 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A4f%20%26%20Stift%20C%2012 | Gräf & Stift C 12 | De Gräf & Stift C 12 is en Pkw vun de Böverklass, vun de de Automobilfirma Gräf & Stift 1938 en Prototyp herstell. De 12-Zylinder-Wagen sull dat Spitzenmodell vun de Marke wurrn, vöörsehn as Repräsentatschonsfohrtüüch för de öösterrieksch Regeeren. To en Serienfertigung keem dat aber nich mehr, wiel Öösterriek an dat Düütsch Riek anslooten wurr.
De Wagen harr en siedenstüert 12-Zylinder-V-Motor (vun Lincoln ut den USA) vörn inbaut, de över en 4-Gang-Gedriev de Achterrööd andreev. He entwickel 110 PS (81 kW) bi 3500/min. De Höchstgeschwindigkeit vun dat 2500 kg swoor Fohrttüch bedroog 125 km/h.
De Wagen wurr in’n Mai 2012 un nochmals in’n Mai 2014 up de Oldtimermesse in Tulln/Nedderöösterriek wiest.
Technische Daten
Quelle
Werner Oswald: Deutsche Autos 1920–1945. 10. Auflage. Motorbuch Verlag, Stuttgart 1996, ISBN 3-87943-519-7.
Automodell |
165534 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Linguistic%20Linked%20Open%20Data | Linguistic Linked Open Data | Linguistic Linked Open Data (LLOD) is een Naam för dat Sammeln un Verbinnen von Daten in de Sprakwetenschap, de unner open Lizens un in maschienlesbarer Form in't Internet publizeerd weeren. Dat sin tom Biespäl Wöörerböker, Ontologien, Metadaten orrer linguistische Annotationen, wenn de mit Linked-Open-Data-Technologien maakt sin.
Linguistic Linked Open Data is de Noam för een Method, üm Daten ut de Sprakwetenschap orrer de Spraktechnologie so to publizeern,
dat Daten unner open Lizenzen publizeerd sin (no de Open Definition), tom Biespäl mit een Creative Commons Lizenz,
dat de verschieden Deel (Elemente) von en Ressource mit URIs betekent waren,
dat disse URIs Webaddressen sin, de innen Browser gefunnen waren koen' (resolvable URIs, de Lüd koen' so mehr Information' finnen),
dat een Computer kann disse Daten mit maschinlesbaren Formaten utlesen, in Web-Standards so as dat Resource Description Framework (RDF), un
dat Daten Verbinnungen (Links) mit annern Daten hebben, so dat de Lüüd mehr Informationen finnen koen', tom Biespäl Definitionen von Datenmodellen.
Dat LLOD-Cloud-Diagramm von linguistic-lod.org is een Bild von all Daten de as LLOD publizeerd sin.
Spraakwetenschop |
165624 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Rub%C3%A9n%20Toribio%20D%C3%ADaz | Rubén Toribio Díaz | Rubén Toribio Díaz Rivas (* 17. April 1952 in Lima) is en ehmalger peruaansch Footballspeler.
Vereensloopbahn
De Afwehrspeler speel för Deportivo Municipal, Universitario de Deportes un Sporting Cristal in Peru. Mit Sporting Cristal wunn he in de Johren 1979, 1980 un 1983 de Meesterschap.
Natschonalmannschap
Mit de peruaansch Natschonalmannschap hett he an de Footballweltmeesterschapen 1978 un 1982 deelnommen. Todem weer he Liddmaat van de peruaansch Mannschap, de 1975 de Copa América wunnen hett. He hett van 1972 bit 1985 insgesamt 89 Lännerspelen maakt, un dorbi 2 Doren schaaten, wat hüm to Tiet up Platz 10 van de peruaansch Rekordnatschonalspeler bringen dee.
Weblinks
Statistik up rsssf
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Peru
Boren 1952
Footballspeler |
165666 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Vlastimil%20Hort | Vlastimil Hort | Vlastimil Hort (* 12. Januar 1944 in Kladno) is en tschechisch-düütsch Schachspeler, de eerst för de Tschechoslowakei, siet 1986 för Düütschland speelt hett.
Leven
Hort hett en Studium mit Swoorpunkt Butenhannel maakt. 1960 in Leipzig nehm he eerstmals an en Schacholympiade deel. He hett bi de Europa-Mannschapsmeesterschap in‘n Schach 1961 in Overhus för de Tschechoslowakei speelt. 1962 wurr he Internatschonaler Meester, 1965 kreeg he vun de FIDE den Grootmeestertitel tospraaken. Bi dat Interzonenturnier in Sousse 1967 keem Hort up Rang 6. 1970 wurr he för den Wettkamp UdSSR gegen den Rest der Welt an Brett 4 insett. Dorbi hett he Lew Polugajewski mit 2,5:1,5 besiegt. De tschechoslowaaksch Landsmeesterschap kunn he 1970, 1971, 1972, 1975, 1977 un 1984 för sück entscheeden. In dat Veertelfinale vun den Qualifikatschonswettkamp to de Schachweltmeesterschap 1978 weer Hort 1977 in Reykjavík gegen Boris Spasski knapp mit 7,5:8,5 ünnerleegen. In de 15. Partie verlor he in klar Gewinnstellung dör Tietöverschreeden un kunn disse unglückelke Nedderlaag in de letzt Partie nich mehr utglieken. Dormals hörr Hort to de best Spelers vun de Welt, sien best Platzeeren weer de sösste Platz, den he 1977 gliekup mit Lew Polugajewski un Michail Tal beleggen dee. Sie hööchste Elo-Tall vun 2620 reck he in’n Januar 1978.
1979 is Hort nah (West-)Düütschland översiedelt un hett sück den Bundsligaclub SG Porz anslooten, wo he bit 2001 speelt hett. Mit sien Vereen wurr he 1979, 1982, 1984, 1994, 1996, 1998, 1999 un 2000 düütsch Mannschapsmeester. In de Swiezer Natschonalliga A speel he van 2004 bit 2012 för de Schachfreunde Reichenstein, mit de he 2006 Swiezer Meester wurr, van 2013 bit 2015 weer he bi den Schachklub Luzern un siet 2016 speelt he för den SK Réti Zürich. Sien tschechoslowaaksch Staatsbörgerschap hett he behollen. 1981 wurr he Tweet achter Lubomir Kavalek, aber vör Murray Chandler un Harry Schüssler bi de Internatschonale Düütsch Meesterschap in Baukem. 1982 wunn he dat Grootmeesterturnier bi de Düörpmer Schachdaag (vör Oleh Romanyschyn un Lew Psachis) un 1983 dat Open Berliner Sommer.
Mit de Tschechoslowakei wunn he de Sülvermedaille bi de Schacholympiade 1982 in Luzern. Hort hett an insgesamt 14 Schacholympiaden deelnommen, elfmal för de Tschechoslowakei (1960 in Leipzig bit to de Schacholympiade 1984 in Thessaloniki) un dreemal för Düütschland (1988 in Thessaloniki, 1990 in Novi Sad un 1992 in Manila). In de Eenzelwertung kreeg he 1972 Sülver an dat eerst Brett un 1962 Bronze an Brett 3. Buterdem hett Hort tüschen 1961 un 992 an fief Mannschapseuropameesterschapen deel (dree mit de Tschechoslowakei, twee mit Düütschland), wobi sien gröttste Erfolg de darte Platz mit de düütsch Mannschap 1989 in Haifa weer.
Nahdem Hort Enn’n 1986 de düütsch Staatsbörgerschap annommen harr, wunn he 1987 in Bad Neuenahr, 1989 un 1991 de Düütsch Meesterschap. 2006 wurr he in Mainz Seniorenweltmeister in‘n Chess960. Hort speelt bi den Oberhausener Schachverein 1887. He is in dart Ehe verheiraadt un hett een Söhn Daniel (* 1967). De bleev in de Tschechoslowakei torüch. Hort hett 1977 in Reykjavík en Weltrekord in‘n Blindschach up. Buterdem is he en düchtig gooden Simultanspeler; 1985 stell he bi en Simultanvörstellung gegen 636 Gegner en Rekord för dat Guinness-Book up. Bekannt wurr Hort ok as bannig goot, af un to humoristisch Kommentator bi de Schachsennen „Schach der Großmeister“ in dat Feernsehprogramm vun den WDR an de Siet vun Helmut Pfleger. In de letzt Veranstaltung 2005 sünd de beid Kommentatoren Pfleger un Hort sülvst upnanner drapen un hemm en spanned Remis speelt. To’n Afsluss vun de Sennen wurrn den beid Protagonisten de Porträts, de Gautam vun hör modelleeren dee, an de as Geschenk vun den WDR överreicht. As lütt Anekdote an‘n Rande: Lothar Schmid witzelte, "es ist nur die Frage wer bekommt welches." Nah Hort is en System to de Preisgeldverdeelen bi Turnieren nöömt wurrn, dat Hort-System.
Publikatschonen
Vlastimil Hort, Vlastimil Jansa: Der beste Zug (1982, ISBN 3-7919-0214-8), en Sammlung vun Teststellungen för dat Schachtraining.
Vlastimil Hort: Begegnungen am Schachbrett. Rau-Verlag, Düsseldörp 1984, ISBN 3-7919-0218-0.
Vlastimil Hort: Schwarzweiße Erzählungen (belletristisches Werk). Bärenhort Verlag, Köln 1989.
Meine Partien gegen die Weltmeister (DVD), Chessbase, Hamborg 2008, ISBN 978-3-86681-103-4.
Weblinks
FIDE-Koort
DNB-Katalog
Indrag bi chessgames.com (engelsch)
Enkeld Nahwiesen
Mann
Boren 1944
Börger von de Tschechoslowakei
Börger von Tschechien
Börger von Düütschland
Schachspeler |
165667 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Arthur%20Marohn | Arthur Marohn | Arthur Marohn (* 14. Juni 1893 in Mariendorf; † 21. April 1975 in Berlin) weer en düütsch Footballspeler un -trainer.
Loopbahn
Vereen
Marohn is as 16-Johriger de Nahwussmannschap vun den Berliner TuFC Viktoria 89 bitreeden un is 1913 in de eerste Mannschap vun den amteeren Berliner Meester uprückt, för den de 1,83 m groot Middelfeldspeler tweemal de Berliner Meesterschap winnen kunn. Dordör nehm he mit de Mannschap jewiels an de Endrunn um de Düütsch Meesterschap deel un keem an’n 5. Mai 1912 in Danzig bi den 7:0-Sieg över den BuEV Danzig in dat Veertelfinale to’n Insatz. Dat glieker passeer hüm an’n 13. April 1913 bi den 6:1-Sieg över den SV Prussia-Samland Königsberg in Berlin. Sien letzt Speel bi Düütsch Meesterschapen weer an’n 27. April 1913 dat mit 1:3 gegen den VfB Leipzig verloren Halffinale.
Utwahl-/Natschonalmannschap
He hett 27 Spelen för de Utwahlmannschap vun den Verband Brandenburgischer Ballspielvereine maakt.
Sien eenzig Lännerspeel för de Düütsch Footballnatschonalmannschap hett he an’n 5. Juni 1921 bi de 0:3-Nedderlaag gegen Ungarn in Budapest maakt. Torvör wurr he all för de beid letzt Lännerspelen vör den Eersten Weltkrieg inlaaden, keem aber nich to’n Insatz.
Erfolge
Berliner Meester 1916 un 1919
Trainerloopbahn
Nahdem Marohn de Trainerlizenz erwurben harr, hett he den Berliner BC 1926 in de Saison 1939/40 traineert, later 1941/42, den Spandauer SV.
Weblinks
Arthur Marohn in de Datenbank vun weltfussball.de
Arthur Marohn in dat DFB-Datencenter
Enekeld Nahwiesen
Literatur
Jürgen Bitter: Deutschlands Fußball-Nationalspieler : das Lexikon. SVB Sportverlag, Berlin 1997, ISBN 3-328-00749-0.
Mann
Börger von Düütschland
Boren 1893
Storven 1975
Footballnatschonalspeler (Düütschland)
Footballtrainer |
165714 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Jean-Pierre%20Beltoise | Jean-Pierre Beltoise | Jean-Pierre Maurice Georges Beltoise (* 26. April 1937 in Paris, Frankriek; † 5. Januar 2015 in Dakar, Senegal) weer en franzöösch Motorrad- un Automobilrennfohrer. He weer Schwager van den Rennfohrer François Cevert, mit den he bi Sportwagenrennen mehrfack en Fohrerpaar billen dee.
Loopbahn
Motorradsport
Beltoise fung sien Loopbahn in‘n Motorradsport an un weer Anfang van de 1960er Johren en van de spoodriekst franzöösch Motorradsportler. He wunn 1961 bit 1964 veermal in’n Reeg de franzöösch Motorrad-Meesterschap in de Klass bit 125 cm³, dorto in de glieker Johren dreemal den Titel in den Klassen bit 175 cm³ un bit 250 cm³ un eenmal in de 500-cm³-Klass. Dorto nehm he an Motorrad-Weltmeesterschapen dee. Sien best Platz an’t Enn’n van de Saison weer Platz 6 in de Saison 1964.
Automobilsport
Monopostos
1965 wunn he de franzöösch Formel-3-Meesterschap un steeg dornah in de Formel 2 up. Dor geev he 1966 neben Jo Schlesser bi Matra Sports sien Debüt in de Formel-2-Europameesterschap, de he 1968 mit en Matra MS7 wunn. 1966 geev he sien Debüt in de Formel 1.
1968 keem he denn för Matra eerstmals in de Punkteränge un keem in dat Johr up Platz 9 in de Fohrerwertung.
1969 wessel Beltoise to Matra International. He wurr Teamkolleeg van Jackie Stewart, de in dat Johr de Weltmeesterschap wunn, wiels Beltoise in de Gesamtwertung up Platz 5 keem, dat best Ergevnis in sien Loopbahn.
1970 kehr Beltoise to dat Matra-Werksteam torüch. Sien Platz bi Tyrell hett in dat Fröhjohr 1970 sien Schwager François Cevert övernommen. Bi Matra leeten sien sportliche Erfolge nah. 1970 keem he mit 16 Punkten up Rang negen van de Fohrerwertung, 1971 mit blots noch een Punkt up Rang 22.
Van 1972 bit 1974 is Beltoise 40 Rennen för dat B.R.M.-Team fohren. In sien eerst Johr reck he dorbi sien eenzigen GM-Sieg in Monaco (vör Jacky Ickx un Emerson Fittipaldi).
Beltoise hett bi sien 86 Insatzen in de Formel 1 insgesamt 77 WM-Punkte haalt. Veermal hett he de flinkste Runn fohren.
Sportwagenrennen
Af 1963 is Beltoise ok Sportwagenrennen fohren. 1964 harr he en sworen Unfall bi dat 12-Stunden-Rennen för Sportwagen van Reims, bi dat he sück en Arm braken hett. In‘n Januar 1971 weer Beltoise bi en Sportwagenrennen in Buenos Aires an en sworen Unfall bedeeligt, bi de Ignazio Giunti to Dood keem. Beltoise harr den Tank vun sien Matra losfohren un wull den Wagen dwars över de Teelgerade to de Boxen schuuven. Giunti is mit den Matra tosommenknallt, de Autos keemen in Brand un Giunti is in’t Krankenhuus an sien swoor Verbrennungen storven. Beltoise muss en Geldstraaf betallen un verlor tietwies sien Rennlizensen.
Nah sien aktiv Karriere is Beltoise denn noch Tourenwagenrennen fohren un wunn in’n Rallycross 1979 noch den franzööschen Meestertitel.
Privatleven
1966 keem Beltoises sien eerst Ehfru Éliane bi en Autounfall to Dood. In dat folgend Johr hett he Jacqueline Cevert, de öllere Süster van den lateren Grand-Prix-Piloten François Cevert heiraadt. Beltoise un Cevert weern eng befrüend. Beid sünd deelwies as Teamkollegen bi Sportwagenrennen antreeden. Jean-Pierre Beltoise harr twee Söhns, Anthony un Julien Beltoise, de beid ok Rennfohrer weern. Beltoise is an’n 5. Januar 2015 wiels en Urlaub in de Hööftstadt vun den Senegal, Dakar, infolg van twee Slaganfälle in dat Öller van 77 Johren storven.
Weblinks
Beltoise sien offizielle Websiet (franzöösch)
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Frankriek
Boren 1937
Storven 2015
Formel-1-Rennfohrer
Mororrad-Rennfohrer |
165719 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Ignazio%20Giunti | Ignazio Giunti | Ignazio Giunti (* 30. August 1941 in Rom; † 10. Januar 1971 in Buenos Aires) weer en italieensch Automobilrennfohrer.
Karriere
Giunti geev gemeensam mit Teamkolleeg Clay Regazzoni sien Debüt 1970 för Ferrari in de Formel 1. En veert Rang bi den Grooten Pries van Belgien weer sien eenzig Resultat in den Punkterängen. Dormit keem he in dat Johr up den 17. Rang in de Fohrerwertung. Insgesamt hett he veer Formel-1-Rennen bestreeden.
Giunti nehm todem an Touren- un an Sportwagenrennen deel. In Deensten van Ferrari is he bi dat 1000-km-Rennen van Buenos Aires 1971 to Dood kommen. Jean-Pierre Beltoise harr den Tank van sien Matra dröög fohren un wull sien Auto to’n Uptanken dwars över de Teelgerade an de Box schuuven. Mike Parkes kunn noch utwieken, de dicht dorachter fohrn Giunti is up den Matra drapen. De Wagen gungen in Flammen up. De Huut vun Giunti wurr bit to 70% verbrennt. An de Folgen is he denn in’t Krankenhuus storven. Beltoise muss en Geldstraaf betallen un hüm wurrn tietwies de Fohrerlizenzen streeken.
Weblinks
Ignazio Giunti in de Datenbank van motorsportmemorial.org (engelsch)
Mann
Börger von Italien
Boren 1941
Storven 1971
Formel-1-Rennfohrer |
165740 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Clay%20Regazzoni | Clay Regazzoni | Gian-Claudio Giuseppe «Clay» Regazzoni (* 5. September 1939 in Porza; † 15. Dezember 2006 dicht bi Fontevivo bi Parma, Italien) weer en Swiezer Automobilrennfohrer. He is van 1970 bit 1980 in de Formel 1 antreeden un wurr 1974 Viezweltmeester.
Karriere
Clay Regazzoni fung sien Loopbahn 1963 an, is af 1965 in de Formel 3 antreeden un is 1967 van Brabham to den italieenschen Rennstall Tecno wesselt. 1968 is he in de Formel 2 fohren. 1969 weer he för en körten Tiet bi Ferrari, gung aber weer torüch to Tecno. 1970 fung, nu weer he all 30 Johr olt, sien Formel-1-Karriere bi Ferrari an un he wurr glieks Dart van de Weltmeesterschap. Parallel is he in dat Johr ok noch in de Formel 2 bi Tecno fohren un wurr dor Europameester.
Nah een Johr 1973 bi B.R.M. kehr Regazzoni gemeensam mit sien Teamkolleeg Niki Lauda to Ferrari torüch. Dat Duo Lauda/Regazzoni führ in de folgend Johren de dormals spoodlos „Scuderia“ torüch an de Tipp, in dree Johren wunn Lauda 12mal un Regazzoni dreemal. Nah en van hüm veroorsakten Kollision mit Niki Lauda bi den Grooten Pries van Grootbritannien 1976 in Brands Hatch muss Regazzoni mit Enn’n van dat Johr dat Ferrari-Team verlaaten. 1977 is he to dat Ensign-Team van Mo Nunn wesselt un hett in de Saison fiev WM-Punkte haalt. Dorto verpass he bi dat Rennen in Fuji den tweeten Platz dör en Motorschaden. 1978 wurr he Liddmaat van dat Shadow-Team, kunn dor aber kien hooch Platzeeren recken. Sien Teamkolleeg dor weer Hans-Joachim Stuck.
För 1979 wurr he van Frank Williams as tweet Pilot neben Alan Jones ünner Verdrag nommen. Nahdem dat eerst nich so goot leep, belegg Regazzoni mit den Williams FW 07 den fieften Platz in de Fohrerwertung un hett bi dat Rennen in Silverstone den eersten GP-Sieg för dat Williams-Team (vör René Arnoux un Jean-Pierre Jarier) haalt. Dennoch hett Williams för 1980 Carlos Reutemann as nee Piloten haalt, wiel nah eegen Utseggen nich de beste sonnern de flinkste Nummer twee in’t Team hemm wull. Regazzoni kehr doruphen to Ensign torüch.
Aber in dat veert WM-Rennen 1980 weer sien Karriere nah en sworen Unfall to Enn’n Bi den Grand Prix in Long Beach leeg Regazzoni an veert Stäe, as in de Bremszoon nah de Shoreline-Drive-Geraden (den flinksten Deel van de Streck) sien ut Titan maakt Bremspedal breeken dee. He is denn ungebremst in den in de Utloopzoon stahnd Brabham BT49 van den Argentinier Ricardo Zunino un in de dorachter van Autoreifen blots minn schuult Betonmüür rast. Dat Bargen van Regazzoni ut den düchtig tosommenstuukten Ensign düer temelk lang. Regazzoni wurr mit mehreren Ünnerschenkelfrakturen as ok Kopp- un Rüggwirbelbesehren in dat St. Mary Hospital brocht. De Wirbelbesehren weern so swoor, dat he sietdem lahm weer.
All 1973 is Regazzoni den Dood blots knapp entgahn, as he bi den Grooten Pries van Süüdafrika in Kyalami nah en Unfall mit Mike Hailwood un Jacky Ickx sien B.R.M. in Flammen upgung. Hailwood kunn den bewusstlosen Regazzoni aber noch ut dat brennen Cockpit rutluuken un Regazzoni keem so mit Brandwunden dorvan. Wu völ Glück he bi dissen Unfall harr, wies sück blots een Week Later bi den Grand Prix van den Nedderlannen in Zandvoort, as Roger Williamson ut Grootbritannien ebenfalls en Füürunfall harr, aber dorbi to Dood keem.
Regazzoni hett insgesamt 132 Grand Prix bestreeden, keem dorbi up 5 Pole-Positions, 5 Siege un 212 WM-Punkte un fohr 15 flinkste Runnen. Sien gröttste Spood weer de Viezweltmeesterschap 1974.
Sien letzt Johren
Trotz sien Lähmung is Regazzoni wieder Rennen fohren. Mit en Handgasvörrichtung nehm he in de 1980er un 1990er Johren mehrmals an de Rallye Paris–Dakar un anner ähnlich Rennen deel. Ok in dat nee Johrduusend is he verscheeden Kart-, Fohrrad- (up Spezial-Dreerad) un Autorennen (GP Tunis 2004 up en 1964er Ford Mustang 289, Tour de España 2004 up Lancia Aurelia BT20 2500 GT usw.) fohren. Parallel dorto hett he sück för medizinische Forschungsprojekte för Querschnittgelähmte insett un as Feernsehkommentator arbeit. 1996 hett hüm de FIA sien Andrag um en Lizenz för de Sportwagenweltmeesterschap verwiegert.
An‘n 15. Dezember 2006 is Clay Regazzoni up de Schnellstraat bi Fontevivo westlich van Parma in Böveritalien mit sien Chrysler Voyager mit dat dat Heck van en Lastwagen kollideert. Nah Angaven van de italieensch Nahrichtenagentur ANSA weer he sofort dood.De Unfallorsaak bleev unklar; to Unfalltiet weern best Straaten- un Sichtverhältnisse, dat gifft kienn Henwiesen, dat he to flink fohren is. Technische un gesundheitliche Probleme hett man ok nich funnen. Clay Regazzoni hett sien Levenspartnerin, sien Ehefru as ok hör beid Kinner achterlaaten. He is up den Karkhoff van Porza begraven.
Literatur
Marco Marcacci: Clay Regazzoni] In: Historisches Lexikon der Schweiz. 18. Januar 2012.
Clay Regazzoni sien Nahroop in LaRegione 16. un 18. Dezember 2006.
Weblinks
Website van Clay Regazzoni (italieensch un engelsch)
Aiutiamo la paraplegia – Club Clay Regazzoni Onlus (italieensch)
Clay Regazzoni up swissinfo.ch/ger/
Un inedito Clay Regazzoni commenta la stagione 1971 up lanostrastoria.ch/entries/
Clay Regazzonis Erinnerung up srf.ch/sport/motorsport/formel-1/
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von de Swiez
Boren 1939
Storven 2006
Formel-1-Rennfohrer |
165757 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Mike%20Parkes | Mike Parkes | Michael Johnson „Mike“ Parkes (* 24. September 1931 in Richmond, Surrey, England; † 28. August 1977 in Riva presso Chieri, Italien) weer en britisch Automobilrennfohrer un Ingenieur. He hett in den 1960er un to Anfang van de 1970er Johren Formel-1- un Sportwagenrennen bestreeden.
Loopbahn
Mike Parkes sien Vader weer ehmalger Vörsitter vun den Automobilhersteller Alvis Cars. Parkes wurr in en Welt vun de Autos un den Motosport boren. He hett en Utbillen as Ingenieur bi de Rootes Group in Coventry maakt. Dor weer he bit 1962 beschäftigt, bit sien professionelle Rennfohrerkarriere anfung. 1955 hemm Mike Parkes un Tim Fry den Hillman Imp entwickelt, wat blots en Studie ween sull. 1957 kreeg Parkes en Inladung vun Lotus, in Le Mans Testfohrer to ween. Anfang vun de 1960er-Johren gung he ganz to’n Motorsport över, bit de Scuderia Ferrari hüm 1966 as Ingenieur un Testfohrer instellen dee, John Surtees to ersetten.
Af 1962 is Parkes up Ferrari 250 GTO un Prototypen van Ferrari in de Sportwagen-Weltmeesterschap antreeden: Bit 1967 belegg he in disse Langstreckenrennen mit sien jewieligen Partnern fievmal den eersten, elfmal den tweeten un dreemal den darten Platz.
In de Johren 1966 un 1967 hett he 6 Formel-1-Rennen för de Ferrari fohren. Glieks bi sien eerst Formel-1-Start bi den Grooten Pries van Frankriek in Reims wurr he Tweet achter Jack Brabham aber vör Denis Hulme, Jochen Rindt, Dan Gurney un annern. En wiederen tweeten Platz reck he nah den Start van de Pole-Position bi den Grooten Pries van Italien in dat glieker Johr achter Ludovico Scarfiotti, aber weer vör Rindt un Hulme.
1967 is he up Platz fief bi den Grooten Pries van de Nedderlannen fohren. Bi den Grooten Pries van Belgien is he in de eerst Runn an de Blanchimont swoor verunglückt, as he up en Öölspoor de Kontroll verlor un sück bi den folgenden Unfall swoor Beenbesehren totrecken dee. He hett sien Loopbahn denn afslooten. Trotz blots söss fohren Grand-Prix-Rennen, van de he ok blots dree afsluuten kunn, reck he insgesamt 14 Weltmeesterschapspunkte.
Mike Parkes is dree Johr nah sien Gesundwurrn kien Rennen fohren. Wiels disse Tiet hett he sück mit den Swiezer Rennstallbesitter Georges Filipinetti anfrüend un is to de sien Scuderia wesselt. Dor hett he sück mit de Technik un deren Management befaat. 1970 hett he nochmal bi de Scuderia Filipinetti mit dat Rennfohren versöcht, Spood harr he aber nicht.
To disse Tiet hett he de 128er Filipinetti-Fiats upbaut. He hett ok en Fiat Filipinetti 128 Stradale entwickelt, de den Fiat-Konzern as exklusiven Rennsportwagen in Straatenversion plaant harr. De Wagen is aber nie produzeert wurrn. Up Drängen van Fiat hett he Anfang 1973 den Filipinetti Fiat X1/9 entwickelt, de up den Genfer Autosalon vörstellt wurr. Nah den unverwachten Dood van Georges Filipinetti un de dorup folgend Sluuten van sien Scuderia wurr Parkes van Lancia angehüert. Dor hett he gröttstendeels de Technik van den Lancia Stratos entwickelt
1977 is Parkes bi en Verkehrsunfall in Riva presso Chieri dicht bi Turin to Dood kommen.
Literatur
Christian Moity, Jean-Marc Teissèdre, Alain Bienvenu: 24 heures du Mans, 1923–1992. Éditions d’Art, Besançon 1992, ISBN 2-909-413-06-3.
Weblinks
Mike Parkes bi Racing Sports Cars
Mann
Börger von Grootbritannien
Boren 1931
Storven 1977
Formel-1-Rennfohrer |
165769 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Bernard%20Jan%20Alfrink | Bernard Jan Alfrink | Bernard Jan Kardinal Alfrink (* 5. Juli 1900 in Nijkerk as Bernardus Johannes Alfrink; † 17. Dezember 1987 in Nieuwegein bi Utrecht) weer röömsch-kathoolsch Arzbischop vun Utrecht.
Leven
Alfrink hett an dat Päpstlich Bibelinstitut in Rom un an de Bibelschool in Jerusalem studeert. An’n 15. August 1924 wurr he to’n Preester weeht un weer van 1929 bit 1933 as Seelsörger tätig. Van 1933 bit 1945 wark he as Perfesser för Bibelwetenschap in Rijsenburg, 1945 bit 1951 för Olt Testament in Nijmegen.
Paapst Pius XII. hett hüm an’n 28. Mai 1951 to‘n Titulararzbischop vun Tyana un Koadjutorarzbischop vun de Arzdiözese Utrecht nöömt. De Bischopswehen kreeg he an’n 17. Juli 1951 dör den Apostoolschen Internuntius in den Nedderlannen, Paolo Giobbe. Mitkonsekratoren weern Josephus Hubertus Gulielmus Lemmens (nl), Bischop vun Roermond, un Johannes Hendrik Olav Smit, Titularbischop vun Paralus. Nah den Dood vun den Arzbischop vun Utrecht, Johannes de Jong, wurr Alfrink an‘n 31. Oktober 1955 de sien Nahfolger. Johannes XXIII. hett hüm an’n 28. März 1960 as Kardinalpreester mit de Titelkark San Gioacchino ai Prati di Castello in dat Kardinalskollegium upnommen. Alfrink hett van 1962 bis 1965 an dat Tweet Vatikaansch Konzil deelnommen, dat he dör sien Reformwillen präägt hatt. An’n 6. Dezember 1975 is he as Arzbischop vun Utrecht torüchtreeden. He nehm 1963, in‘n August 1978 un in‘n Oktober vun dat sülvig Johr an‘n Konklave deel. Ofschons he all 85 Johr olt weer, nehm he 1985 al Ehrengast an en buterordentlichen Versammlung vun de Bischopssynode in‘n Vatikan deel. Twee Johr later is Kardinal Alfrink in Nieuwegein dood bleeven.
Positschonen un Hollen
Kardinal Alfrink gull as liberal un fortschrittlich. He hett sück för en Upheven vun dat Zölibat un dat Tolaaten vun Verhödensmiddeln utspraaken. Buterdem wull he en „Holländischen Katechismus“ inführen, de mit völ Traditschonen breeken dee. Up Drängen vun Paapst Paul VI. hett he aber faken Kompromisse tüschen Konservativen un Liberalen söcht.
Van 1952 bit 1974 weer Alfrink Präsident vun de nedderlannsch Sektschoon vun Pax Christi; van 1965 bit 1975 ok vun de gesamte Vereenigung. He hett sück ok för de Grünnen vun den Interkarklichen Freedensraat in den Nedderlannen 1966 insett.
Literatur
Michel van der Plas: Leven in de kerk. In gesprek met kardinaal Alfrink. Baarn 1984
Ton H.M. van Schaik: Alfrink. Een biografie. Amsterdam 1997.
Weblinks
Bernard Jan Alfrink In: Salvador Miranda: The Cardinals of the Holy Roman Church. (Website cun de Florida International University, engelsch), afropen an’n 9. September 2020
Indrag to Bernard Jan Alfrink up catholic-hierarchy.org
J. Bosmans: Artikel in dat Biografisch Woordenboek van Nederland
Nahroop afropen an’n 9. September 2020
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von de Nedderlannen
Boren 1900
Storven 1987
Arzbischop
Kardinal |
165770 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Lud%C4%9Bk%20Pachman | Luděk Pachman | Luděk Pachman (* 11. Mai 1924 in Bělá pod Bezdězem; † 6. März 2003 in Passau) weer en tschechisch-düütsch Schachspeler.
Schachloopbahn
Sien internatschonales Debüt geev he bi dat Turnier in Prag 1943, dat vun Weltmeester Alexander Alexandrowitsch Aljechin wunnen wurr. Pachman keem up den teihnten Platz.
Tüschen 1946 un 1966 wurr he söben Mal Landmeester vun de Tschechoslowakei. 1950 wurde er Internationaler Meister, 1954 Großmeister.
1947 hett he sück in dat Zonenturnier Hilversum dör sien deelten tweeten Platz för dat Interzonenturnier qualifizeert, wo he 1948 in Saltsjöbaden Platz 17 (ünner 20 Deelnehmer) belegg. Dat Zonenturnier 1951 in Marienbad un Prag hett he vör László Szabó wunnen, so dat he ok an dat Interzonenturnier 1952 in Saltsjöbaden deelnehmen kunn, bi dat he den deelten 11. bit 13. Platz recken dee. 1955 nehm he an dat Interzonenturnier in Göteborg deel un keem up en deelten 10. bit 11. Platz. 1957 wunn he dat Zonenturnier in Dublin mit 14,5 Punkten ut 17 Partien (vör Pál Benkő, Svetozar Gligorić, Lothar Schmid un annern. Bi dat Interzonenturnier 1958 in Portorož verpass he up Platz 7 mit 11,5 Punkten ut 20 Partien blots knappe de Qualifikatschoon för dat Kandidatenturnier.
Pachman nehm van 1952 bit 1966 an all acht Schacholympiaden mit de Tschechoslowakei deel un speel bi de Schacholympiade 1976 in Haifa för Düütschland.
He hett an dree Mannschapseuropameesterschapen]] deelnommen, 1957 un 1961 för de Tschechoslowakei, 1977 för Düütschland. Mit de tschechoslowaaksch Mannschap reck he 1957 den darten Platz, in de Eenzelwertung wunn he 1977 an dat fiefte Brett.
Nah sien Utreis nah Düütschland 1972 speel he bi de Solinger SG 1868. 1974 is he nah Berlin wesselt, to’n SC Kreuzberg, för den he in de veergleisig 1. Bundsliga insgesamt 18 Wettkämpe bestreeden hett. 1978 wunn he de Meesterschap vun de Bundsrepubliek Düütschland in Bad Neuenahr vör Ralf Lau, Harald Lieb un Peter Dankert. 1975 harr he all den 2. Platz achter Walter Shawn Browne aber vör Raymond Keene, Hans-Günther Kestler, Bruno Parma un Gennadi Sosonko bi de Internationalen Deutschen Meisterschaft in Mannheim beleggt.
Van 1985 bit 1989 hett he an dat Schachgymnasium Altensteig ünnerricht. Tietwies hett he in de Böverliga för Thallichtenberg speelt. In de Saison 1995/96 speel he in de 1. Bundsliga för den SK Passau. In de tschechisch Extraliga speel he van 1992 bit 1997 för den ŠK Vyšehrad, mit den he ok an den European Club Cup 1992 deelnommen hett.
He hörr to de wenig Schachspeler, de en utgleeken Bilanz gegen Bobby Fischer upwiesen kunnen: 2 Siege, 2 Nedderlagen un 4 Unentscheeden.
Sien best historsch Elo-Talll weer 2695 in’n Dezember 1959, womit he de Nummer 14 vun de Welt weer. Sien hööst Elo-Tall weer 2520 in’n Januar 1976. Dree Johr vör sien Dood hett he an de Schachweltmeesterschap vun de Senioren 1999 in Gladenbach deelnommen, wo he aber blots up Platz 91 keem. Jānis Klovāns wunn disse Weltmeesterschap.
Politisch Leven
Oorsprünglich weer Pachman övertüügt Marxist, wurr aber later to’n Dissidenten un to’n bekennend Katholiken. 1940 keem he all wegen en Studentendemonstratschoon in Haft. Wegen sien regimekritischen Verhollen wiels den Prager Frühling wurr he in’n August 1969 för 18 Maand in Haft nommen. In’n Januar 1972 wurr he weer to en Haftstraaf veroordeelt, drüff aber nah Vermittlung dör den Weltschachbund FIDE in den Westen utreisen un leet sück in Düütschland daal. An’n 21. Oktober 1975 kreeg he de düütsch Staatsangehörigkeit, sietdem schreev he sien Naam Pachmann. He hett sück politisch för Franz Josef Strauß, Hans Filbinger un tietwiese för de Konservative Aktion insett.
Wegen sien antikommunistisch Instellung wurrn Turniere, an de he deelnehmen dee, vun sowjeetsch Spelern boykotteert. Sien Club, de Solinger SG 1868, hett dat dörgahn laaten. Pachman wurr beeden, up sien Deelnahme an dat Turnier 1974 in Solingen to verzichten. Doruphen hett hüm Hartmut Röseler, de stellvertreedend Börgermeester un Volksbildungsstadtraat vun Berlin-Charlottenburg, 1974 nah Berlin haalt. He hett de „Freie Gesellschaft zur Förderung der Freundschaft mit den Völkern der Tschechoslowakei“ grünnd, de ünner annern för Liddmaaten vun de Charta 77 dringend nödig Medikamente in de ČSSR schmuggeln dee. Luděk Pachman weer Vörsitter, Hartmut Röseler stellvertreedend Vörsitter vun de Sellschopp. Enn’n 1989 wurr he in Tschechien rehabiliteert. Doruphen is he bit 1998 in sien Heimat torüchkehr, dornah geev he de tschechische Staatsangehörigkeit up un is endgültig nah Düütschland översiedelt.
Anspeeltheoretiker
Pachman gull as bedüüdend Theoretiker up dat Rebeet vun de Anspelen un vun dat Mittelspeel un schreev völ Schachböker.
Schachkompositschoon
Pachman hett eenige Dutzend Studien herutbrocht, vörwegen in jung Johren.
Privat
He weer siet den 6. September 1946 mit Eugenie (1925–2011) verheiraadt. He leev toletzt in Hutthurm bi Passau. Sien Graffstäe befinnd sück aber in Straßkirchen bi Passau, wo he ok eenige Johren leevt hett. Pachman harr en söss Johr ölleren Bröer, den bekannten Schachkomponisten Vladimír Pachman.
Publikatschonen
Der Titelkampf. Fischer - Spasskij. Rau-Verlag, Düsseldörp un Kempten 1972.
Jetzt kann ich sprechen. Ein Tatsachenbericht. Rau-Verlag, Düsseldörp 1973.
Gott läßt sich nicht verbannen. Herder-Verlag, Freiburg i.Br. 1974.
Checkmate in Prague: memoirs. Faber and Faber, London 1975. ISBN 0-571-10395-2.
Laßt die Hoffnung nicht sterben! Herder-Verlag, Freiburg 1976. ISBN 3-451-07549-0
Zug um Zug. Ein Leben zwischen Schach und Politik. Herder-Verlag, Freiburg i.Br. 1982.
Entscheidungspartien. Rau-Verlag, Düsseldörp 1975.
Meine 100 besten Partien und meine Probleme. Rau-Verlag, Düsseldörp 1978. ISBN 3-7919-0175-3.
Moderne Schachstrategie. 3 Bände. Rau-Verlag, Düsseldörp 1975–1977.
Moderne Schachtaktik. 2 Bände. Schach-Archiv, Hamborg 1976–1978.
Moderne Schachtheorie. 3 Bände. Sportverlag, Berlin 1956. (tallriek Neeuplagane)
Schach WM '78. Kortschnoi / Karpov. Mit V.Kortschnoi. Rau-Verlag, Düsseldörp 1979.
Was in Prag wirklich geschah. Illusionen und Tatsachen aus der Ära Dubcek. Verlag Herder, Freiburg im Breisgau 1978.
20 Lektionen Schach. Ein Lehrbuch für Anfänger. Heyne-Verlag, München 1984.
Karpow gegen Kasparow. Schach-WM'84. Heyne-Verlag, München 1985.
Wie überliste ich meinen Gegner? Psychologie und Tricks im Schach. Heyne-Verlag, München 1985, ISBN 3-453-41653-8.
Enkeld Nahwiesen
Weblinks
DNB-Katalog
Biografie un Partien bi chessgames.com (engelsch)
Autobiografisch Artikel vun Pachman
Frederic Friedel: Nahroop up Luděk Pachman bi ChessBase, 12. März 2003 (engelsch)
Mann
Börger von de Tschechoslowakei
Börger von Tschechien
Börger von Düütschland
Boren 1924
Storven 2003
Schachspeler
Schachkomponist |
165796 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Ricardo%20Zunino | Ricardo Zunino | Ricardo Zunino (* 13. April 1949 in San Juan, Argentinien) is en ehmalger Formel-1-Rennfohrer.
Loopbahn
Zunino sien eerst Formel-1-Rennen weer de Groot Pries van Kanada in de Saison 1979 för dat Brabham-Team. Dor keem he up den söbenten Platz (noch vör Emerson Fittipaldi, Jan Lammers un Mario Andretti). Zunino keem blots in’t Auto, wiel de dormals tweefack öösterrieksch Weltmeester Niki Lauda nah dat eerste Training sien Rückträe verklort harr. Lauda keem 1982 torüch un weer twee Johr later weer Weltmeester. Bit to dat Enn’n van de Saison 1980 is Zunino achtmal för Brabham antreeden. Nah twee wiederen Rennen för dat Tyrrell-Team in de folgend Saison hett he sien Formel-1-Karriere mit en letzten Start bi den Grooten Pries van Argentinien 1981.
Sien best Platzeeren in all tosommen 10 Formel-1-Rennen weer tweemal Platz 7, womit he aber kien WM-Punkte halen dee.
Literatur
Steve Small: Grand Prix Who is Who. Travel Publishing, London 1999, ISBN 1-902007-46-8.
Weblinks
Ricardo Zunino bi Stats F1
Mann
Börger von Argentinien
Boren 1949
Formel-1-Rennfohrer |
165847 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Henri%20P%C3%A9lissier | Henri Pélissier | Henri Pélissier (* 22. Januar 1889 in Paris; † 1. Mai 1935 in Dampierre-en-Yvelines) weer en franzöösch Radrennfohrer.
Sien gröttste Erfolg weer de Sieg bi de Tour de France 1923 vör Ottavio Bottecchia un Romain Bellenger. Ok de Bargwertung hett he in dat Johr wunnen.
Leven
Henri Pélissier weer en Radrennfohrer, de so goot as nie upgeven dee oder sück afhangen leet. He hörr all vör den Eersten Weltkrieg to de herutragend Persönlichkeiten vun de „heroischen Epoche vun den Radsport“.
Bi de Tour de France 1924 hett Pélissier för en Schandaal sörgt, as he dat Rennen gemeensam mit sien Bröer Francis Pélissier (1894–1959) all up de darte Deelstreck beennen dee. Pélissier hett sück dormals düchtig doröver upreegt, dat hüm en Rennkommissar ahn vörher to fragen ünner sien Renntrikot greepen harr, um nahtokieken, off he en tweet Trikot dragen dee. Dat dormalige Reglement hett dat Dragen vun Trikots verboden, ebenso ok dat Wegsmieten vun en Trikot. Een Dag tovör harr Pélissier wiels dat Rennen en dorvan wegsmeeten, worup he twee Straafminüüt anreekend kreeg.
In dissen Tosommenhang hemm Henri un Francis Pélissier den Journalisten Albert Londres bericht, wu se de Tour beleevt hemm. Se hem beschreeven, wu strapaziös disse Wettkamp för hör weer un dat se blots mit „Kokain för de Oogen“, „Chloroform för dat Teenfleesch“ un mit „Pillen“ dörstahn würrn.
1935 is Henri Pélissier storven, as hüm sien Levensgefährtin Camille bi en Eifersuchtsszene mit en Schööt in dat Hart doodschaaten hett – mit den glieken Revolver, mit den sück Fru dree Johr tovör umbrocht harr.
De jüngere Bröers vun Henri weern de Radrennfohrer Charles un Francis Pélissier; en wiedere Bröer, Jean, is in’n Eersten Weltkrieg fullen. De Öllern harr en Mulkeree in dat 15. Arrondissement vun Paris, nöömt „Vacherie de l'Espérance“. De dre Bröers gullen as schillernde Figuren, de in Frankriek düchtig populär weern. 1928 hett he sien Loopbahn afslooten.
Pélissier bei wichtigen Rennen (Palmarès)
Henri Pélissier harr aber ok buterhalv vun de Tour de France noch eenige Erfolge to verteeken.
Bordeaux–Paris 1919
Franzöösch Straatenmeester 1919
Lombardei-Rundfohrt 1911, 1913 und 1920
Mailand–Sanremo 1912
Paris–Roubaix 1919, 1921
Paris–Tours 1922
Pélissier bi de Tour
1912: utscheeden
1913: utscheeden (1 Deelstreckensieg)
1914: 2. Platz (3 Deelstreckensiege)
1919: utscheeden (1 Deelstreckensieg)
1920: utscheeden (2 Deelstreckensiege)
1921: nich deelnommen
1922: nich deelnommen
1923: Tour-Sieger (3 Deelstreckensiege)
1924: utscheeden
1925: utscheeden
Borns
Weblinks
Palmarès – Liste vun de Erfolge un Platzeeren
Henri Pélissier in de Datenbank vun Radsportseiten.net
Indrag in de Datenbank vun de Tour de France
Mann
Börger von Frankriek
Boren 1889
Storven 1935
Radrennfohrer (Frankriek) |
165848 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Charles%20Barrington | Charles Barrington | Charles Barrington (* 1834 in Bray; † 20. April 1901) weer en irisch Koopmann un Gelegenheits-Bargstieger. 1858 gelung hüm tosommen mit de Swiezer Bergführern Christian Almer un Peter Bohren de Eerstbestiegen vun den Eiger. Dat weer sien eerste un eenzig Reis in de Alpen. Völmehr kunn he sück för Peerrennen begeistern – sien Peerd Sir Robert Peel hett dat eerste Irish Grand National in dat Johr 1873 wunnen. Barrington weer mit Sarah Leadbeater verheiraadt un harr dree Kinner.
Alpinismus
De Eerstbestiegen vun den Eiger full in en Tiet, as Bargstiegen in Grootbritannien immer populärer wurr. Mit de beid Bargführern hett Barrington tonächst Touren över den Pass Strahlegg (3315 m) un up de Jumfer (4158 m) ünnernommen. Buterdem is överleefert, dat he ok dat Matterhorn (4478 m) bestiegen wull, aber ut finanziell Grünnen nich nah Zermatt reisen kunn.
An‘n 11. August 1858 fung dat Bestiegen vun den Eiger (3967 m) um half veer mörgens an. Luut an Breef vun Barrington an sien Bröer hett he an en tovör tweemal vergevens versöcht Slötelstäe de Führung övernommen. De beid Swiezer hemm sück tonächst wiegert, disse Route to nehmen, aber se sünd sluutend in’n Nahstieg folgt. In nevlig Weer hett dat Trio um 12 Ühr den Tipp un bleeven dor 10 Minüüt. De Afstieg erfolg över den Upstiegsweg.
Weblinks
Informatschonen to Charles Barrington un de Eiger-Eerstbestiegen (Medienmitteilung der Jungfrau Region Marketing AG) (PDF-Datei; 64 kB)
Einzelnachweise
Mann
Börger von Irland
Boren 1834
Storven 1901
Bargstieger |
165869 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Krankenhuus%20Land%20Hadeln | Krankenhuus Land Hadeln | Dat Krankenhuus Oterndörp oder Krankenhuus Land Hadeln is en Krankenhuus in de Stadt Oterndörp in’n Landkreis Cuxhoben.
Dat Krankenhuus hett 94 Bedden. Arbeiden doot dor 245 Lüüd.
Toeerst apenmaakt hett dat Kreiskrankenhuus (von’n Kreis Hadeln) 1914 an de Adress Groten Specken 7. 1958 hett dat en neet Gebüüd an de Grote Oortstraat kregen. In dat ole Gebüüd is 1959 dat Landraadsamt intagen.
In de Johren 1944/1945 sünd in dat Goornhuus von dat Krankenhuus 14 lüttje Kinner von Dwangsarbeiderinnen ut Russland un Polen doodbleven. De Kinner hebbt to wenig to eten kregen un ok de Hygiene un Medizin is mit Afsicht sluriger behannelt worrn as bi düütsche Kinner. De 14 Kinner sünd op’n Karkhoff Oterndörp begraven worrn. De Gräver hebbt bet 1968 bestahn. Siet 2009 gifft dat en Mahnmaal, dat an dat Schicksal von de Kinner denken lett.
As 1977 de ole Kreis Land Hadeln Deel von’n Landkreis Cuxhoben worrn is, hett dat Krankenhuus sien Status as Kreiskrankenhuus verloren.
2006 hett de sweedsche Kunzern Capio mit sien düütsch Dochterünnernehmen Capio Deutsche Klinik GmbH dat Krankenhuus övernahmen un de Capio Deutsche Klinik Otterndorf GmbH grünnt.
In’n März 2021 hett de GmbH Insolvenz anmellt. Dat Krankenhuus schall nu wedder in kommunale Dregerschop övergahn.
Footnoten
Weblenken
Websteed von dat Krankenhuus (hoochdüütsch)
Krankenhuus
Landkreis Cuxhoben |
165881 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Demke | Demke | Demke is de Familiennaam von
Bruno Demke (1880–1916), düütschen Radrennfohrer,
Carl-Christian Demke (* 1963), düütschen Dreihbookschriever,
Christoph Demke (1935–2021), düütschen evangeelschen Theoloog un Bischop,
Claus Demke (1939–2002), düütschen Politiker. |
165882 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Arnoul | Arnoul | Arnoul is de Familiennaam von
Françoise Arnoul (1931–2021), franzöösche Schauspelerin,
Ludwig Arnoul (1896–1975), düütschen Politiker,
Wilhelm Arnoul (1893–1964), düütschen Politiker. |
165883 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Siemoneit | Siemoneit | Siemoneit is de Familiennaam von
Christina Siemoneit (* 1988), düütsche Schauspelerin un Danzerin,
Gerd Siemoneit-Barum (1931–2021), düütschen Zirkusdirekter un Domptör,
Hans Rudolf Siemoneit (1927–2009), düütschen Kanter,
Rebecca Siemoneit-Barum (* 1977), düütsche Schauspelerin un Ünnernehmerin.
Kiek ok bi: Simoneit. |
165884 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Simoneit | Simoneit | Simoneit is de Familiennaam von
Eva Simoneit (1897–1978), litausche Schrieversche,
Ferdinand Simoneit (1925–2010), düütschen Journalist un Schriever,
Karl Simoneit (1893–1952), düütschen Inschenör un Fabrikdirekter,
Max Simoneit (1896–1962), düütschen Psycholoog.
Kiek ok bi: Siemoneit. |
165885 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Peter%20Harkort | Peter Harkort | Peter Harkort is de Naam von
* Peter Harkort (1755–1817), düütschen Ünnernehmer,
Peter Harkort (1786–1822), düütschen Ünnernehmer,
Peter Harkort (1820–1888), düütschen Ünnernehmer un Parlamentarier. |
165886 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Harkort | Harkort | Harkort betekent
Harkort, düütsche Ünnernehmerfamilie,
Frakschoon Harkort, Frakschoon in de prüüßsche Natschonaalversammlung von 1848,
Mechanische Werkstätten Harkort & Co., ehmalig düütsch Ünnernehmen,
Harkort’sche Fabrik, fröhere düütsche Fabrik.
Harkort is de Familiennaam von
Eduard Harkort (1797–1836), düütschen Bargboinschenör un Offzeer,
Friedrich Harkort (1793–1880), düütschen Ünnernehmer un Politiker,
Fritz Harkort (1927–1972), düütschen Volkskundler un Vertellforscher,
Günther Harkort (1905–1986), düütschen Diplomaat,
Gustav Harkort (1795–1865), düütschen Ünnernehmer un Banker,
Hermann Harkort (1881–1970), düütschen Ünnernehmer,
Johann Caspar Harkort IV. (1753–1818), düütschen Fabrikant un Koopmann,
Johann Caspar Harkort V. (1785–1877), düütschen Fabrikant un Koopmann,
Johann Caspar Harkort VI. (1817–1896), düütschen Fabrikant,
Louisa Catharina Harkort (1718–1795), düütsche Ünnernehmerin,
Luise Harkort (1886–1966), düütsche Keramikerin,
. |
165919 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Michael%20Schumacher | Michael Schumacher | Michael Schumacher (* 3. Januar 1969 in Hürth, Noordrhien-Westfalen) is en ehmalger düütsch Automobilrennfohrer.
Schumacher is van 1991 bit 2006 as ok van 2010 bit 2012 bi insgesamt 307 Groot Priesen van de Formel-1-Weltmeesterschap antreeden, dorvan hett he 91 Rennen ok wunnen. He weer söben Mal Weltmeester.
Sonstiges
In‘n Dezember 2013 truck sück Schumacher bi en Skiunfall swoor Koppbesehren to. Sietdem befinnd he sück in medizinisch Rehabilitatschoon. Informatschonen över sien Gesundheitstostand gifft dat nich.
1995 un 2004 weer he Sportler vun dat Johr in Düütschland. Sien Bröer Ralf un sien Söhn Mick sünd ebenfalls Automobil-Rennfohrer wurrn.
Weblinks
Offizielle Website van Michael Schumacher
Michael Schumacher. In: MercedesAMGF1.com
Michael Schumacher. In: Ferrari.com (engelsch)
Michael Schumacher. In: Lebendiges Museum Online
Michael Schumacher. In: Motorsport-Magazin.com
Kurzbiografie von Michael Schumacher. In: Who’s Who.de
Christian Kämmerling: Prinz Eisenherz. In: Zeit Online, 17. Dezember 2008
Michael Schmidt: Erinnerungen an einen Meister. In: auto-motor-und-sport.de, 3. Januar 2019
Mann
Börger von Düütschland
Boren 1969
Formel-1-Rennfohrer |
165926 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Slott%20Guiry | Slott Guiry | Dat Slott Guiry in Guiry-en-Vexin, en franzöösch Gemeend in dat Département Val-d’Oise in de Region Île-de-France, wurr um 1665 upricht. Siet 1942 steiht daz Slott mit Park un sien Nebengebäuden as Monument historique up de List vun de Baudenkmäler in Frankriek.
Geschichte
Dat Slott wurr för André, Marquis de Guiry, nah de Plääns vun den Architekten François Mansart baut. Dat wurr up de Fundamenten vun en Vörgängerbau ut dat 16. Johrhunnert upricht, de en Brand verneelt wurr. Wiel de Architekt aber all 1666 storven is, wurr de Bau vun sien Neffen Jules Hardouin-Mansart fardig stellt. Dat Slott befinnd sück siet dem ahn Ünnerbreeken in’n Besitt vun de glieker Familie.
Beschrieven
Dat tweegeschossig Slott in’n Stil vun den franzööschen Klassizismus hett söben Assen. De Fenster vun dat Mansarddaak sünd mit steenern Geevel kröönt, de mittleren dree to’n Ehrenhoff wurrn vun en halfrund Fronton mit Reliefs ut dat 19. Johrhunnert umfangen. In de Midden is dat Wappen vun de Familie Rosset de Létourville to sehn. De twee Statuen vun de Mittelpfosten symboliseeren de Gerechtigkeit un de Tapferkeit. Dat Portal wurrd vun twee Pilastern rahmt. En Freetrapp führt in den Park. Dat hooch Kellergeschoss hett an all Sieden Okuli.
Literatur
Le Patrimoine des Communes du Val-d’Oise. Flohic Éditions, Band 2, Paris 1999, ISBN 2-84234-056-6, S. 1002.
Weblinks
DatChâteau de Guiry in de Base Mérimée vun dat franzöösch Kulturministerium (franzöösch)
Guiry
Frankriek |
165927 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Mario%20Jos%C3%A9%20Molina | Mario José Molina | Mario José Molina (* 19. März 1943 in Mexiko-Stadt; † 7. Oktober 2020 ok dor) weer en mexikaansch Chemiker. He kreeg 1995 tosommen mit den Chemiker Frank Sherwood Rowland un den Meteoroloog Paul Josef Crutzen den Nobelpries för Chemie för dat Utforschen vun dat Verneelen vun de Ozonschicht.
Molina un Rowland hemm opdeckt, dat eenige industrielle Gase de Ozonschicht verneelen. As in de 1980er Johren en Region vun stratosphärisch Ozonabriekern, daz „Ozonlock“ över de Antarktis, opdeckt wurr, wurrn hör Forschungsergevnisse weltwiet bespraaken un de Utstött vun Fluorchlorköhlenwatererstoffen letztlich in dat laat 20. Johrhunnert düchtig inschränkt.
Werdegang
Molina hett Industriechemie an de Universidad Nacional Autónoma de México in Mexiko-Stadt un an de Universität Freiburg in‘n Breisgau (Diplom 1967) studeert. Sien Utbillen hett he an de University of California, Berkeley fortsett, wo he 1972 bi George Claude Pimentel mit de Arbeit Vibrational Populations Through Chemical Laser Studies: Theoretical and Experimental Extensions of the Equal-gain Techniquesien Doktertitel kreeg..
Dornah weer he as Post-Doc bi Frank Sherwood Rowland an de University of California, Irvine tätig un weer Hööftschriever vun den Upsatz över dat Verneelen vun de Ozonschicht, den de beid 1974 in de Tietschrift Nature herutbrocht hemm.
Tüschen 1974 un 2004 harr Molina verscheeden Lehr- un Forschungsupdrääg an de University of California, Irvine, an de Universidad Nacional Autónoma de México, an dat Jet Propulsion Laboratory (Düsenandrievsmotor) an dat California Institute of Technology in Pasadena (Kalifornien) un an dat Massachusetts Institute of Technology in Cambridge (Massachusetts). Siet Juli 2004 weer he in de Afdeelen för Chemie un Biochemie vun de University of California, San Diego, un an dat Zentrum för dat Utforschen vun de Atmosphäre vun dat Scripps Institution of Oceanography tätig.
Ehrungen
1976 kreeg Molina en Forschungsstipendium vun de Alfred P. Sloan Foundation (Sloan Research Fellowship)
1993 Liddmaat vun de National Academy of Sciences
1994 Max-Planck-Forschungspreis (gemeensam mit Paul Josef Crutzen)
1995 Nobelpries för Chemie
1998 Fellow vun de American Physical Society
2001 Fellow vun de American Association for the Advancement of Science
2003 Heinz Award
2004 Volvo Environment Prize
2013 Freeheitsmedaille
2014 den Champions of Earth Award.
Af 2007 weer he wählt Liddmaat vun de American Philosophical Society.
Warken (Utwahl)
mit F. S. Rowland: Stratospheric sink for chlorofluoromethanes: chlorine atom-catalysed destruction of ozone. In: Nature. Band 249, Nr. 5460, 1974, S. 810–812, doi:10.1038/249810a0.
2002: mit Luisa T. Molina: Airquality in the Mexico Megacity: An Integrated Assessment. Kluwert Academic Publications, Dordrecht/Boston, ISBN 1-4020-0452-4.
Weblinks
Indrag up de Sieden vun den Nobelpries
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Mexiko
Boren 1943
Storven 2020
Nobelpriesdräger (Chemie) |
165939 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Guste | Guste | Guste betekent
Guste, Vörnaam för Froonslüüd.
Guste is de Familiennaam von
Roy F. Guste (* 1951), US-amerikaanschen Kock,
William J. Guste (1922–2013), US-amerikaanschen Avkaat un Geschäftsmann. |
165940 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Ohio%20Wesleyan%20University | Ohio Wesleyan University | De Ohio Wesleyan University (OWU) is en private US-amerikaansch Universität in Delaware, Ohio, de 1842 grünnd wurrn is. Sie is de United Methodist Church verbunnen. Dat Motto van de Universität luut: In lumine tuo videbimus lumen.
De Campus, de sück över ruch weg ca. 81 Hektar erstreckt, bütt völ Bauwarken in’n neegotischen Stil, völ sünd över 100 Johr olt. Dat gifft aber ok Hüüs in modern Architektur un völ Skulpturen.
De meest Studenten leven up den Campus. In höhgeren Semestern hemm de Studenten ok de Mögelkeit, sück eegen Wahnungen to söken. De Hüür is dor aber hooch, so dat de meesten Studenten dorvan afsehn.
De Ohio Wesleyan University folgt en Tolaatenspolitik, bi de dat nich dornah geiht, över welker Betallenskraft de Bewarfer verfügen. Etwaige Differenzen to de düchtig hooch Studiengebühren betahlt de Universität in Form van Stipendien ut hör eegen Kapitalstock. Trotz disse Tolaatenspolitik, de ok Kinner ut ünnere Inkommensschichten en Studium an de renommeert Universität mögelk maakt, wurrd en Grootdeel van de Studentenschaft van Kinner ut rieker Familien billt.
Dat Maskottchen van de Universität is de Battling Bishop, un de Schoolklören sünd Karmesinroot un Swaart.
De Nobelpriesdräger Frank Sherwood Rowland hett an disse Universität studeert.
Weblinks
Homepage van de Ohio Wesleyan University
Enkeld Nahwiesen
Universität
Ohio |
165973 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Lothar%20Matth%C3%A4us | Lothar Matthäus | Lothar Herbert Matthäus (* 21. März 1961 in Erlangen) is en ehmalger düütsch Footballspeler un -trainer as ok -experte in‘t Feernsehn.
He fung sien Loopbahn bi de Mannlüüd 1978 in de Landssliga Mitte bi den 1. FC Herzogenaurach an, för den he ok all in sien Jöögd speelt harr. 1979 is he to Borussia Mönchengladbach wesselt, wo he meest 200 Plichtspeelen in fiev Johren maakt hett. 1984 keem he to’n eersten Mal to FC Bayern München. In de veer Speeltieden för de Münchener wurr he dreemal Düütsch Meester un wunn eenmal den DFB-Pokal. Dornah gung he nah Italien, to Inter Mailand. Ok dor bleev he veer Johr un wunn dor 1989 den Meestertitel un 1991 den UEFA-Pokal. Wiels sien Tiet bi den Nerazzurri wunn he 1990 den Ballon d’Or, wurr 1991 de eerste offizielle Weltfootballer van dat Johr un 1990 ok Düütsch Footballer van dat Johr. 1992 kehr he nah Düütschland to’n FC Bayern München torüch. Nu reck he mit den Vereen noch veer Düütsch Meesterschapen, twee DFB-Pokalsiege un wunn 1996 den UEFA-Pokal. 1999 wurr he nochmal Footballer van dat Johr in Düütschland. In dat Fröhlohr 2000 gung he kört för sien 39. Gebortsdag nochmal in’t Utland un speel een Saison lang för de MetroStars in de Major League Soccer, bevör he Anfang 2001 sien aktiv Loopbahn nah över 22 Johren afsluuten dee.
Matthäus gellt as en van de wichtigsten düütsch Footballnatschonalspeler. Siet 1979 in Nahwussmannschapen insett, hett he 1980 sien eerst Lännerspeel maakt. 10 Johr later wurr he mit de düütsch Natschonalmannschap Weltmeester. Insgesamt hett he an fiev Weltmeesterschapen deelnommen. Mit 150 Lännerspelen hollt he den düütschen Rekord.
Nah sien Spelerkarriere hett he van 2001 bit 2011 as Trainer in Öösterriek, Serbien un Montenegro, Brasilien un Israel as ok as Natschonaltrainer för Ungarn un Bulgarien arbeit. Dornah hett he för’t Feernsehn arbeit.
Literatur
Lothar Matthäus, Martin Häusler: Ganz oder gar nicht – Autobiographie, Bastei Lübbe, Köln 2012, ISBN 978-3-7857-2467-5.
Weblinks
De offizielle Website van Lothar Matthäus
Statistik to Lothar Matthäus bi dfb.de
Statistik to Lothar Matthäus bi transfermarkt.de
Das Leben des Lothar Matthäus, Serie över Lothar Matthäus up Focus Online (Deelen , , )
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Düütschland
Boren 1961
Footballnatschonalspeler (Düütschland)
Footballtrainer |
165979 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Boulter | Boulter | Boulter is de Familiennaam von
Beau Boulter (* 1942), US-amerikaanschen Politiker,
Hugh Boulter (1672–1742), eirschen Arzbischop,
John Boulter (* 1940), brietschen Löper,
Katie Boulter (* 1996), brietsche Tennisspelerin,
Russell Boulter (* 1963), engelschen Schauspeler. |
165980 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Goad | Goad | Goad is de Familiennaam von
Jim Goad (* 1961), US-amerikaanschen Schriever un Verleger,
Robin Goad (* 1970), US-amerikaansche Gewichtheverin,
Thomas Goad (1576–1638), engelschen Theoloog. |
166000 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Giovanni%20Gerbi | Giovanni Gerbi | Giovanni Gerbi (* 4. Juni 1885 in Asti; † 7. Mai 1954 ok dor) weer en italieensch Radrennfohrer.
Loopbahn
Gerbi keem mit darteihn Johren in de Lehre bi en Fohrradmechaniker, de hüm en Rad utlehnt hett. He funn Gefallen an‘n Radsport un hett sück mit fievteihn Johr un mit Ünnerstütten dör sien Vader en eerst Rennrad köfft. 1901 truck he nah Mailand un hett denn regelmatig Radrennen bestreeden. Bit to’n Enn‘ vun dat Johr harr he ruch weg en Dutzend Radrennen wunnen. 1902 wunn he mit de Coppa del Re en vun de bedüüdenst Radrennen för Amateure in disse Tiet. Giovanni Gerbi weer – mit Ünnerbreeken – Profi-Radrennfohrer van 1902 bit 1932. Besünners vör den Eersten Weltkrieg weer he düchtig populär in Italien; sien Ökelnaam weer Diavolo Rosso (ital. = Root Düüwel). 1902 un 1903 wunn he de renommeerte Coppa del Re as ok Mailand–Turin, 1905 wurr he italieensch Stehermeester. Ebenfalls 1905 wurr he Sieger bi dat eerste Utdragen vun de Lombardei-Rundfohrt (vör Giovanni Rossignoli un Luigi Ganna). Dreemal wunn he den Giro del Piemonte.
1904, 1906 un 1908 hett Gerbi an de Tour de France deelnommen un keem 1908 up Platz 20 in de Gesamtwertung. In de Johren 1911 un 1912 keem he jewiels up den darten Platz bi den Giro d’Italia.
1921 is Gerbi vun dat Radsport torüchtreeden un hett 1926 wenig spoodriek en Comeback versöcht.
Rezeptschoon
1982 hett de italieensch Singer Paolo Conte, de as Gerbi ut Asti stammt, hüm dat Leed Diavolo Rosso up sien Album Appunti Di Viaggio widmet.
Giovannino Guareschi hett hüm in sien Book Don Camillo und Peppone in de Vertellsels "Wie die Bassa die Treue hält" nöömt.
Weblinks
Giovanni Gerbi in de Datenbank vun Radsportseiten.net
Interview mit Giovanni Gerbi auf pezcyclingnews.com v. 11. Oktober 2011 (engelsch)
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Italien
Boren 1885
Storven 1954
Radrennfohrer (Italien) |
166002 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Buddy%20Bolden | Buddy Bolden | Charles Joseph „Buddy“ Bolden (* 6. September 1877 in New Orleans; † 4. November 1931 in Jackson (Louisiana)) weer en US-amerikaansch Kornettist in New Orleans um 1900.
Leven un Wark
Bolden sall de legendäre allereerste Bandleader vun den Jazz west ween. Nah de Schilderung von Danny Barker (de Musiker kennen dee, de mit Bolden speelt hemm, as Bunk Johnson) Barbier un Besitter vun en Barbierladen ween hemm, ok wenn he abends un an’n Weekenenn‘ mit sien Band speel. Nah Donald M. Marquis is dat aber woll nich so. De meen, dat Bolden as Plasterer arbeiten dee. Sien Jazzband wurr wohrschienlich 1895 grünnd un hett in New Orleans Paraden un Danzveranstaltungen begleit. Van 1900 bit 1906 weer he de populärste Musiker vun de Stadt. Tietgenossen schillern hüm as en, de en bannig klar un düchtig luuden Sound speel. Schallplattenupnahmen hett hett Bolden nich maakt, so dat dat ok kien Bispelen vun sien Musik gifft.
1907 wurr Bolden in en psychiatrische Klinik upnommen, wo he bit to sien Dood leevt hett (dormalige Diagnose Dementia praecox, alkoholbedingte Psychose). De Leitung vun sien Jazzband hett de Basuunist Frankie Dusen övernommen, de all länger de Band leiten dee un den tonehmend vergeetlichen Bolden sluutend ok entlaaten hett. De Nahfolgeband wurr denn de Eagle Band, nöömt nah den Eagle Saloon an de Eck Perdido und Rampart Street, wo de Band vun Bolden neben den Lincoln Park meest speel (hüüd ünner Denkmalschuul).
De Musiker un Jazzgeschichten-Verteller Jelly Roll Morton hett hüm dat Leed „Buddy Bolden Blues“ widmet, de up Bolden sien Kompositschoon „Funky Butt“ torüch geiht. He is Protagonist vun den Roman „Buddy Boldens Blues“ (Coming Through Slaughter, 1976) vun Michael Ondaatje. Um Buddy Bolden un en (fiktive) Toonwalz, de he 1904 upnimmt, kreis ok de Roman „Tiger Rag“ vun Nicholas Christopher (The Dial Press 2013).
Bolden wurr up en unbekannt Graff up denHolt Cemetery in New Orleans bisett, wo 1998 för hüm en Denkmal upricht wurr. De Verlag buddy’s knife jazzedition hett sück nah hüm nöömt. De wichtige norweegsch Jazzpries Buddyprisen erinnert an hüm.
Ehrungen
1988 wurr Buddy Bolden in de Big Band and Jazz Hall of Fame upnommen.
Literatur
Donald Marquis: In search of Buddy Bolden. First man of Jazz. Baton Rouge, Louisiana State University Press 1978, 2005
Danny Barker (herausgegeben von Alyn Shipton): Buddy Bolden and the last days of Storyville, Cassell 1998, Continuum 2001
Weblinks
Indrag bi findagrave (engelsch)
Mann
Börger von de USA
Boren 1877
Storven 1931
Jazzmusiker |
166003 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Nikolaus%20I.%20%28Paapst%29 | Nikolaus I. (Paapst) | Nikolaus I., af un to ok Nikolaus de Groote nöömt (* 820 in Rom; † 13. November 867 ok dor), weer van 24. April 858 bit to sien Dood in dat Johr 867 Paapst. De Dag vun sien Wahl in Anwesenheit vun Kaiser Ludwig II. is unseker, aber he wurr an’n 24. April inthroniseert. Nikolaus I. gellt as Neemaker vun de päpstliche Autorität un Macht un as en vun de bedüüdenst Päpste vun dat Fröhmiddelöller.
Leven
Nikolaus wurr vun Paapst Sergius II. to’n Subdiakonweeht un wurr 847 Diakon. He wurrd in verscheeden Borns as en intelligenten un fähigen Mann beschreeven. He weer en vun de engsten Berader vun Paapst Benedikt III.; as de storven weer, wurr he to de sien Nahfolger wählt.
Ut de eerst beid Johren vun sien Pontifikat weet man so goot as nix, aber Nikolaus hett woll en recht stark Sülvstverständnis vun sien Amt entwickelt un de päpstliche Autorität betoont. Siet Midden vun dat 8. Johrhunnert weern de Frankenkönige vun de Karolinger de päpstliche Schuulmacht, wat politisch faktisch to en Afhängigkeit vun dat Paapstdom führt harr. Ünner Nikolaus fung aber dat Paapstdom an, sück vun disse Afhängigkeit to befreen. Dorbi keem hüm to goot dat völ Bischöp Wedderstand tegen hör Metropolit entwickeln deen un disse Bischöp sück starker up de Autorität vun den Paapst betrucken, um de tüschenlagert Ebene vun de Karkenhierarchie swaaker to maken. 861 hett he den kaiserfrüendlichen Arzbischop Johannes VII. vun Ravenna afsett, nahde de sück in röömsch Angelegenheiten inmischt harr. Nikolaus hett ok tegenöver Hinkmar von Reims den päpstlichen Vörranganspröök to Geltung brocht.
Nikolaus hett de Scheeden vun den fränkischen König Lothar II. vun Theutberga aflehnt, de sien Mätresse Waldrada heiraaten wull. As dat Konzil vun Metz sück togunsten vun de Scheeden utspreeken dee, hett Nikolaus de sien Beslüsse torüchsett un 863 dree Arzbischöp (dorünner Gunthar von Köln) exkommunizeert. Ok sien Nahfolger Hadrian II. hull disse Entscheeden uprecht, hett aber Lothar weer in de Gemeenschap vun de Kark upnommen.
Nikolaus I. is bekannt för sien Vörslag vun en körter Dööpformel „Im Namen Christi“ statt de trinitarischen Dööpformel. Sien Vörslag wurr aber aflehnt un gellt as Irrlehre.
To Tiet vun Nikolaus sien Pontifikat fung de Slawenmission an, mit de Kyrill un Methodius beupdraagt wurrn. Dit Insetten in Südosteuropa führ to Spannungen tüschen de West- un de Ostkark in Konstantinopel, de sück immer wieder stiegern deen. Se sünd apen utbraaken, as de Patriarch von Konstantinopel Ignatios afsett un de Laientheoloog Photios to’n Patriarchen nöömt wurr. Nikolaus hett sück bi den byzantienschen Kaiser Michael III. beschwet un hett en Ünnersökenskommission nah Konstantinopel schickt. In en Synode in‘n Lateran (August 863) hett he Photios afsett un hüm exkommunizeert. Wiederen Konfliktstoff barg 866 de Anlehnen vun Boris I., den eersten christlichen Bulgarenherrscher, an Rom. Photios sienersiets hett den Paapst in en Synode to Konstantinopel in‘n September 867 afsett, aber Nikolaus is noch in dat sülvig Johr storven, so dat de Konflikt so to’n Enn‘ keem.
De vun Nikolaus utlöst Konflikt tüschen Rom un Konstantinopel führ 1054 sluutend to de Lösen vun de röömsch Kark vun de övrig Gemeenschap vun de Christenheit, d. h. de „einen, heiligen, katholischen und apostolischen Kirche“ (in‘t greeksch Original: „… μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν“). Dem entgegen hett Rom de beid geschichtlichen Ereignisse later as „Photianisches Schisma“ un Morgenländisches Schisma betekent. Doröver herut hett de röömsch Bischop vun dor an ahn Utnahm dat eegen Patriarchat as „kathoolsch“ betekent.
Nikolaus I. gell in de neeere Forschung as en machtbewusst un kraftvull Paapst, de den päpstlichen Vörranganspröök bewusst utspraaken hett. He weer somit en Vörbereiter vun den päpstlichen Universalanspröök, de denn in dat Hoochmiddelöller besünners stark Geltung kreeg. Blots Gregor de Groot wurrd vun de Päpsten in dat Decretum Gratiani fakener nöömt.
Literatur
Johannes Fried: Nikolaus I. In: Theologische Realenzyklopädie. Band 24. Berlin/New York 1994, S. 535–540.
Ferdinand Gregorovius: https://www.projekt-gutenberg.org/gregorov/athen/athen.htm Geschichte der Stadt Rom im Mittelalter] in dat Projekt Gutenberg-DE, 1859–1872. Neeutgaav, 2. Uplaag. 4 Bände. Beck, München 1988, ISBN 3-406-07107-4
Klaus Herbers: Geschichte des Papsttums im Mittelalter. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2012, S. 83ff.
Klaus Herbers: Nikolaus I., Papst (858–867). In: Lexikon des Mittelalters (LexMA). Band 6. Artemis & Winkler, München/Zürich 1993, ISBN 3-7608-8906-9, Sp. 1168–1170.
Franz Xaver Seppelt: Geschichte der Päpste. Bd. 2. 2. Aufl., Kösel, München 1955, S. 241ff.
Johann Peter Kirsch: Pope St. Nicholas I In: Catholic Encyclopedia, Band 11, Robert Appleton Company, New York 1911.
Francois Bougard: NICCOLÒ I, papa, santo In: Raffaele Romanelli (Hrsg.): Dizionario Biografico degli Italiani (DBI). Band 78: Natta–Nurra. Istituto della Enciclopedia Italiana, Rom 2013.
Weblinks
Geschichtsquellen des deutschen Mittelalters
Paapst
Mann
Hilliger
Boren 820
Storven 867 |
166004 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Svetozar%20Gligori%C4%87 | Svetozar Gligorić | Svetozar Gligorić (serbisch-kyrillisch: Светозар Глигорић; * 2. Februar 1923 in Belgrad; † 14. August 2012 ok dor) weer en jugoslaawsch, later serbisch Schachspeler.
Dree Johrteihnten lang (ca. 1945 bit 1975) gull he as unumstreeden best Speler vun Jugoslawien un tell in de 1950er un 1960er Johren immer to de best Spelers vun de Welt.
Leven
Vör un wiels den Tweeten Weltkrieg
Svetozar Gligorić, de utbillt Journalist weer, hett Schach as elfjohrig Halfwaise lehrt (sien Vader weer storven, as Gligorić negen Johr olt weer) un wies all in de Jöögd sien groot Talent. 1937 un 1938 wurr he Jöögdmeester vun Belgrad. 1939 wunn he de Utwussenmeesterschap vun sien Belgrader Klub, un sien Foto gung to de Tiet dör de lokale Presse.
De Anfang vun den Tweeten Weltkrieg hett sien wiedere Entwicklung anhollen. Gligorić hett woll noch 1940 un 1941 sien Erfolg in Belgrad wedderhaalt, doch nahdem sien Moder (37-johrig) 1940 storven weer, hett he sück den Partisanen anslooten un bit 1945 kien Schach mehr speelt.
De Schachstar vun Jugoslawien
Mit dat Johr 1945, sofort nah Kriegsenn’n, fung de kometenhafte Upstieg vun den jungen Mann an. In dit Johr wunn he (buter Konkurrenz mitspelend) bi de bulgaarsch Meesterschap in Sofia un (mit twee Punkten Vörsprung) to’n Johreswessel 1945/46 dat Freiheitsturnier in Ljubljana, vör Milan Vidmar, de sien glieknamig Söhn un Vasja Pirc. Bi de jugoslaawsch Landmeesterschapen vun dit un dat nächste Johr (1946) wunn jewiels noch Petar Trifunović un he keem up den tweeten Platz. 1947 aber wurr Gligorić Landsmeester un wunn en stark internatschonales Turnier in Warschau, ahn Nedderlaag mit 8 Punkten ut 9 Spelen un mit twee Punkten Vörsprung up de sowjeetschen Meesterspeler Issaak Jefremowitsch Boleslawski un Wassili Wassiljewitsch Smyslow, as ok Luděk Pachman und Jaroslav Sajtar in’n deelten tweeten Rang.
Gligorić krreg 1951 vun de FIDE den Grootmeestertitel tospraken, nahdem he in dat Johr dorför all Internatschonaler Meester wurr. He hett völ Turniere speel. He wurr insgesamt 12mal Meester vun Jugoslawien neben 1947 noch 1948 (deelt mit Vasja Pirc), 1949, 1950, 1956, 1957, 1958 (deelt mit Borislav Ivkov), 1959, 1960, 1962, 1965 un 1971. In sien Jöögd speel he Turnierpartien gegen Schachlegenden as Savielly Tartakower, Ossip Bernstein, Ernst Grünfeld, Friedrich Sämisch oder Efim Bogoljubow. De öller wurrn Meester harrn gegen Gligorić meestens kien Chance.
He speel in dat Interzonenturnier vun Saltsjöbaden 1948 un reck den 11.–13. Platz. Mehrfack kunn he sück för dat Kandidatenturnier qualifizeeren. In dat Kandidatenturnier vun Zürich/Neuhausen 1953 keem he up Platz 13, bleev aber noch vör Max Euwe un Gideon Ståhlberg. Sien best sportlich Ergebnis reck he bi dat Kandidatenturnier in sien Heimat Jugoslawien 1959, as he sück mit Bobby Fischer den 5. un 6. Platz deelen dee.
Sien best historsch Elo-Tall vun 2743 reck he in’n November 1958 un leeg dormit up Platz 6 vun de Weltranglist. Sien best Elo-Tall vun 2600 reck he in’n Juli 1971.
Disse Erfolge hemm hüm to en vun de bedüüdenst Sportpersönlichkeiten in sien Land maakt. 1958 hett man hüm in de Sportzeitung Sport to’n nationalen Sportler des Jahres wählt; as eenzig anner Schachspeler hett dat 1993 Igor Miladinović schafft.
Laat Aflösen dör jüngere Speler
Noch eenmal in dat Johr 1967 (dör en deelten 2.–4. Platz bi dat Interzonenturnier vun Sousse) hett Gligorić dat schafft, sück för de (nee inführt) Kandidatenkämpe to qualifizeeren. He weer aber in dat Veertelfinale den Exweltmeester Michail Tal mit 3,5:5,5 (+1 =5 −3) ünnerleegen. In’n Harvst 1971 in Berlin wunn he de Internatschonale Düütsch Meesterschap]] vor Jan Hein Donner un Heikki Westerinen.
De charismatische, up internatschonal Turnieren gern sehn Grootmeester speel woll nich mehr in de allereerste Reeg vun de Grootmeester, aber he kunn sien Ansehn as best jugoslaawsch Speler behaupten, bit de junge Garde um Ljubomir Ljubojević Anfang vun de 1970er-Johren updüüken dee. In de Weltranglist gelung dat den Jüngeren fröher, Gligorić to överhaalen, aber eerst in en Wettkamp in Belgrad 1979 kunn he dat ok wiesen: Gligorić weer knapp mit 4,5:5,5 (+3 =3 −4) ünnerleegen.
Gligorić speel in sien Loopbahn Wettkämpe mit berühmt Meesters: 1949 kunn he de sweedsch Schachlegende Gideon Ståhlberg (in Split un Belgrad mit 6,5:5,5 (+2 =9 −1)) slahn. He verlor gegen Samuel Reshevsky in New York City 1952 mit 4,5:5,5 (+1 =7 −2), hett aber Jan Hein Donner in Eersel 1968 mit 6,5:3,5 (+3 =7 −0) dwungen.
He is Rekordnatschonalspeler. He speel tüschen 1950 un 1982 bi fiefteihn Schacholympiaden för de jugoslaawsch Mannschap un hett dorbi insgesamt 142,5 Punkte ut 223 Partien haalt. 1958 in München kreeg he för sien Ergevnis an dat 1. Brett (+9 =6 −0) en Goldmedaille, 1950 in Dubrovnik wunn he mit de jugoslaawsch Natschonalmannschap. Gligorić nehm buterdem mit Jugoslawien van 1957 bit 1983 an all acht Mannschapseuropameesterschapen deel. He reck mit de Mannschap fiefmal den tweeten Platz, de Eenzelwertung hett ge 1973 in Bath an dat eerste Brett, 1965 in Hamborg, 1980 in Skara un 1983 in Plowdiw jewiels an dat tweete Brett wunnen.
Bi den Wettkamp UdSSR gegen den Rest der Welt 1970 wurr he an dat fievte Brett vun de Weltutwahl upstellt un verlor gegen Efim Geller mit 1,5:2,5.
Gligorić weer siet 1958 goot mit Bobby Fischer befrüend. Fischer speel vör sien Comeback 1992 en Trainingswettkamp gegen Gligorić, über de sien Resultate aber nichts vertellt wurr.
Svetozar Gligorić speel toletzt bi den Rilton Cup in Stockholm över den Johreswessel 2003/04 en internatschonales Turnier. In dat Öller vun 81 Jahren fung he an Ünnerricht in Harmonielehre to nehmen un komponeer sietdem populäre Musik. Nah dat Herutbringen vun en Album hett he siet 2012 an en tweet Album arbeit.
Gligorić is in dat Öller vun 89 Johren an’n 14. August 2012 an de Folgen vun en Slaganfall storven un wurr twee Daag later in de Aleja velikana up den Novo groblje in sien Heimatstadt Belgrad bisett.
De Schriever
Gligorić schreev völ Schachböker, de ok in anner Spraken översett wurrn sünd. Dorto tellt en Sammlung vun sien eegen Partien mit den Titel I play against pieces (2002, ISBN 0-7134-8770-4, Originaltitel Igram protiv figura) un en Book över den Weltmeesterschapskamp 1972 (Fischer – Spasskij: Schachmatch des Jahrhunderts, ISBN 3-85886-021-2). Buterdem ok mehrer Böker över Schachanspeelen, to’n Bispeel The French defence (1975, ISBN 0-89058-010-3), Play the Nimzo-Indian defence (1985, ISBN 0-08-026928-1) as ok The King’s Indian defence, Mar del Plata variation (2002, ISBN 0-7134-8767-4). Gligorić gull över Johrteihnten as en vun de gröttsten Königsindisch-Experten. He interesseer sück ok för Fischer-Random-Chess un schreev doröver dat Book Shall we play Fischerandom chess? (2002, ISBN 0-7134-8764-X).
De Theoretiker
Nah hüm is dat Gligorić-System in de Königsindische Verteidigung nöömt: 1. d2–d4 Sg8–f6 2. c2–c4 g7–g6 3. Sb1–c3 Lf8–g7 4. e2–e4 d7–d6 5. Sg1–f3 0–0 6. Lf1–e2 e7–e5 7. Lc1–e3. Dat wurr up hööchst Speelniveau vun Anatoli Karpow in sien Weltmeesterschapskamp 1990 gegen Garri Kasparow dree Mal (3., 11. un 19. Partie) insett.En Variante vun de ünner den ECO-Code C69 führt Aftuuschversion vun de Spaansch Partie drocht ebenfalls sien Naam: 1. e2–e4 e7–e5 2. Sg1–f3 Sb8–c6 3. Lf1–b5 a7–a6 4. Lb5xc6 d7xc6 5. 0–0 f7–f6.
Diskografie
Kako sam preživeo dvadeseti vek (2011)
Publikatschonen
The King’s Indian Defence. Mar del Plata Variation. Batsford, London 2002, ISBN 0-7134-8767-4 (engelsch)
Literatur
David Levy: Gligoric’s best games 1945-1970. RHM Press, New York 1972, ISBN 0-89058-015-4.
Weblinks
DNB-Katalog
[https://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=15349 Biografie un Partien bi chessgames.com (engelsch)
Billergalerie bi Edward Winters Chess Notes
"Pricao mi Gliga...". Erinnerungen vun Vlastimil Hort, Chessbase.com, 11. April 2019
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Jugoslawien
Börger von Serbien
Boren 1923
Storven 2012
Journalist
Schachspeler |
166005 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Janmaat | Janmaat | Janmaat betekent
Janmaat, annern Utdruck för en Matroos.
Janmaat is de Familiennaam von
Alice Janmaat (* 1946), nedderlandsche Golfspelerin,
Daryl Janmaat (* 1989), nedderlandschen Footballspeler,
Hans Janmaat (1934–2002), nedderlandschen Politiker,
Sicco Janmaat (* 1978), nedderlandschen Iesflinklöper. |
166006 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Gligori%C4%87 | Gligorić | Gligorić is de Familiennaam von
Svetozar Gligorić (1923–2012), jugoslaawschen Schachspeler,
Velibor Gligorić (1899–1977), jugoslaawschen Literaturwetenschopper. |
166008 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Bolden | Bolden | Bolden is de Familiennaam von
Buddy Bolden (1877–1931), US-amerikaanschen Kornettspeler,
Charles Bolden (* 1946), US-amerikaanschen Astronaut un Ruumfohrtfunkschonär,
James Bolden (* 1952), US-amerikaanschen Sänger,
Elizabeth Bolden (1890–2006), US-amerikaansche Öllersrekordlerin,
Eugene Bolden (1899–1991), US-amerikaanschen Swemmer,
Jeanette Bolden (* 1960), US-amerikaansche Sprinterin,
Jonah Bolden (* 1996), austraalschen Basketballspeler,
Philip Bolden (* 1995), US-amerikaanschen Schauspeler,
Tavares Bolden (* 1979), US-amerikaanschen American-Football-Speler un Canadian-Football-Speler,
Walter Bolden (1925–2002), US-amerikaanschen Slagtüügspeler, Arrangör un Kumponist. |
166009 | https://nds.wikipedia.org/wiki/David%20Christie | David Christie | David Christie is de Naam von
* David Christie (1818–1880), kanaadschen Politiker,
David Christie (1885–?), schottschen Footballspeler,
David Christie (1948–1997), franzööschen Sänger,
David A. Christie (* 1945), brietschen Ornitholoog. |
166010 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Gerbi | Gerbi | Gerbi is de Familiennaam von
Giovanni Gerbi (1885–1954), italieenschen Radrennfohrer,
Yarden Gerbi (* 1989), israeelsche Judoka. |
166019 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Wagin | Wagin | Wagin betekent
Wagin, Oort in Westaustralien, Australien,
Wagin Shire, Verwaltungsrebeed in Westaustralien, Australien.
Wagin is de Familiennaam von
Ben Wagin (1930–2021), düütschen Künstler,
Merkuri Wagin († 1712), russ’schen Opdecker un Polarforscher. |
166020 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Hayder | Hayder | Hayder is de Familiennaam von
Johann Hayder (1884–na 1955), düütschen Genossenschafter,
Mo Hayder (1962–2021), brietsche Schrieversche.
Kiek ok bi: Haider, Heyder, Heider, Hyder. |
166063 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Ulrich%20Schmidt | Ulrich Schmidt | Ulrich Schmidt is de Naam von
* Ulrich Schmidt (1902–na 1976), düütschen Techniker,
Ulrich Schmidt (1924–2004), düütschen Chemiker,
Ulrich Schmidt (* 1930), düütschen Kunsthistoriker,
Ulrich Schmidt (1942–2021), düütschen Politiker,
Ulrich Schmidt (* 1943), düütschen Meteoroloog,
Ulrich Schmidt (1947–2012), düütschen Ornitholoog,
Ulrich Schmidt (* üm 1957), düütschen Möörder,
Ulrich Schmidt-Contoli (* 1967), düütschen Architekt, Designer, Grafiker un Illustrater,
Ulrich Schmidt-Denter (* 1946), düütschen Psycholoog,
Ulrich Schmidt-Rohr (1926–2006), düütschen Physiker.
Kiek ok bi: Ulrich Schmid. |
166064 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Masukawa | Masukawa | Masukawa () is de Familiennaam von
Takahiro Masukawa (* 1979), japaanschen Footballspeler,
Toshihide Masukawa (1940–2021), japaanschen Physiker. |
166077 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Berhalter | Berhalter | Berhalter is de Familiennaam von
Gregg Berhalter (* 1973), US-amerikaanschen Footballspeler un -trainer,
Sebastian Berhalter (* 2001), US-amerikaanschen Footballspeler. |
166083 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Hector%20Berlioz | Hector Berlioz | Louis Hector Berlioz (* 11. Dezember 1803 in La Côte-Saint-André, Département Isère; † 8. März 1869 in Paris) weer en franzöösch Komponist un Musikkritiker vun de Romantik.
Leven un Schaffen
Öllernhuus un Herkunft
Herkunft
Hector Berlioz wurr an’n 11. Dezember 1803 in La Côte-Saint-André as Söhn vun Marie-Antoinette-Joséphine Berlioz, borene Marmion, un den Dokter Louis-Joseph Berlioz boren. He wurr an’n 14. Dezember 1803 in de St.-André-Kirche döfft. Sien Öllern harrn in’n Februar 1803 heiraadt. In sien Levenserinnerungen, den Mémoires, hett Berlioz later nich ahn Ironie anmarkt, dat – in‘n Gegensatz to Vergil un Alexander den Groten – sien Moder bi sien Gebort kien Vision vun sien latere Bedüüden harr.
Berlioz harr twee Süsters, Marguerite-Anne-Louise Berlioz (1806–1850) un Adèle Berlioz (1814–1860). Dree wiedere Geschwister sünd all fröh as Kind storven. Sien Süster Louise is in’n April 1816 in dat Öller vun söben Johren an en to’n Anfang harmloos Halsinfektschoon, de sück unverwacht verschlimmern dee, storven. Berlioz sien in’n Dezember boren Bröer Jules is in’n März 1819 wohrschienlich an en Paravasatschoon in‘n veerten Hirnventrikel storven, as Vader Louis in de Familienchronik Livre de Raison schrifft. In dat glieker Johr 1821 keem sien Bröer Prosper to Welt. De is an’n 15. Januar 1839 wohrschienlich an Typhus storven.
Van 1815 bit 1838 hett sien Vader Louis Berlioz en Familienchronik mit den Titel Le Livre de Raison de Louis Joseph Berlioz, Docteur médecin résidant à La Côte St. Andréschreeven, in de he den Stammboom as ok aktuelle Erfohrungen vun de Familie Berlioz in den Napoleonischen Wirren dorstell. Louis Berlioz kunn den Familienstammboom bit to Claude Berlioz in La Côte St. André (boren etwa 1590), en koopmännisch Gerber, torüchverfolgen. De sien männlich Nahfohren hemm, wenn se nich Preester oder Mönk wurrn, dissen Berop fortsett. Joseph Berlioz (1700–1799), de Grootvader vun Louis Berlioz, harr so völ Vermögen upbaut, dat he in Les Granges bi Grenoble en Landsitt uprichten kunn. Sien Söhn Louis-Joseph Berlioz, de Grootvader vun den Komponisten, wurr Afkaat.
Vader Louis
Berlioz sien Vader sull ebenfalls Afkaat wurrn, hett sück aber tegen sien Vader dörsett un hett Medizin studeert. He studeer an de nee apen maakt Ecole Centrale in Grenoble un hett later en Landdokterpraxis apen maakt. He gull as de eerst Dokter, de in Frankriek de Akupunktur bekannt maakt hett. Louis Hector hett plaant harrt, dat Söhn Hector eensdags sien Landdokterpraxis övernehmen sull, wat later in dat Utwussenöller vun den Komponisten to Konflikten führen sull. Nicolas Marmion, de Vader vun Berlioz sien Moder, weer as Louis Berlioz ok Afkaat; sien Grundbesitt in La Côte wurr vun Berlioz sien Vader övernommen. „Le bon Louis“, as Berlioz sien Vader nöömt wurr, weer för sien Plichtbewusstween un sien Hülpsbereitschap düchtig goot ansehn; sien Dood wurr in den ganzen Oort betruurt.
Vader Louis Berlioz weer prägend för dat latere Leven vun sien Söhn Hector. Ok wenn dat later den Konflikt mit den Vader wegen sien Beropswahl geev, weer hüm dat, as sien Breef as ok sien Levenserinnerungen Mémoires wiesen, ok in Utwussenöller wichtig, sück de Leev vun sien Vader seker to ween. As Vader Louis sien Söhn in dat Kindsöller ünnerrichten dee, is he den Idealen vun Jean-Jacques Rousseau folgt un hett sien Söhn to eegenständig Lehrn anhollen. Berlioz sien later Interesse gull ünner annern an Literatur, Antike un Wetenschap un geiht up den Infloot vun sien Vader torüch.
Moder Josephine
Dat Bild vun Hector Berlioz sien Moder Josephine is dör sien Mémoires präägt. Dornah weer se den Künsten tegenöver feindlich gesinnt un weer düchtig düll up hör Söhn Hector, as de sück för de Komponistenloopbahn entscheeden dee. Meest all Biografen vun den Komponisten gaht aber dorvan ut, dat se un nicht hör Mann Louis de emotschonale Part in de Betrecken weer. Luut den Mémoirs weer se de eerste, de de Bedüüden spüren dee, as sück de junge Hector mit 12 Johren in de öllere Estelle Dubeuf verkieken dee. As sück Ferdinand Hiller, mit den sück Berlioz in de laat 1820er Johren in Paris anfrüenden dee , erinnern dee, hett Hector immer leev över sien Moder snackt, hett aber immer noch hör Vörbehollen tegenöver de Kunst un sien Beropswunsch beduurt. Dennoch sall se luut Utseggen vun Berlioz sien Süster Nancy stillkens stolt up den Spood vun de Messe solennelle ween hemm, wiels sück Vader Louis sück gliekgültiger ütert hett. Hör strikte Religiosität hett sück in hör Verhollen tegenöver hör Söhn eerst bemarkbar maakt, as de de Komponistenloopbahn inslahn dee. Vun Josephine Berlioz is kien Porträtgemälde överleefert.
Kindheit un Jöögd
Kindheit un Jöögd
Över Berlioz sien Kindheit in de Tiet vun 1803 bit 1815 is in de Familienchronik ut nicht bekannt Grünnen wenig bekannt.
In’t Fröhjohr 1815 harr Berlioz sien Eerstkommunion. Johren later hett he as Utwussen de Musik wedder erkannt, de he wiels de Eerstkommunion hört harr. Dat weer en Adaptschoon vun „Quand la bien-aimé reviendra“ ut Nicolas Dalayrac sien Oper Nina ou La Folle par amour. He hett later ok Momente vun emotschonalen Reaktschonen in Kindheit un Jöögd beschreeven. Dat weer tweemal nah de Lektüre vun Vergil un eenmal bi de Begegnung mit en kathoolsch Prozession.
Estelle Dubeuf
In Meylan bi Grenoble, den Heimatoort vun sien Grootvader, beleev de twalfjohrige Berlioz wiels den jedes Johr stattfinnen Laatsömmerurlaub mit sien Moder un de Süsters sien eerst – nich erwiderte – Romanze, as he de 18-johrige Estelle Dubeuf drapen dee. Estelle Dubeuf weer de Dochter vun en Stüerbeamten in Grenoble. De Familie harr en Villa in Meylan, wo Estelle un hör Süster Ninon Deelen vun den Sömmer verbingen deen. Tüschen de Familien Berlioz un Dubeuf bestunnen früendschaplich Verbinnen. In den Mémoires schrifft Berlioz, dat he Estelle blots in’n Sömmer 1815 drapen hett, wohrschienlicher is aber, dat he hör mehrere Malen sehn hett. De jung Berlioz schient aber insehn to hemm, dat dat mit hüm un Estelle nichts wurrn kunn. Estelle sülvst hett de Geföhlen vun Hector woll gar nich murken, wiel se hüm wiederhen in Früendschap targen dee. Berlioz schreev to disse Tiet all Musik – gröttstendeels Leder –, de vun sien Liedenschap to Estelle inspireert weer un de he to’n grooten Deel ok weer wegschmieten dee. En vun disse Leder, dat vun Jean-Pierre Claris de Florian sien Estelle et Némorin inspireert weer, harr nahderhen Infloot up dat Striekerthema to’n Anfang vun de Symphonie fantastique.
Ünnerricht
Dat is nich klar, to welker Tietpunkt Louis Berlioz nipp un nau anfung, sien Söh Hector to ünnerrichten. Tonächst keem Berlioz etwa um 1814 – nah eegen Utseggen as he etwa 10 Johr olt weer – an dat petit seminaire in La-Côte-St.-André un kreeg dor Ünnerricht in Latiensch . Aber all nah en körten Tiet hett Louis Berlioz hüm weer vun de School nommen un beslooten, hüm sülvst Ünnerricht to geven. Tosätzlich hett de Vader aber ok noch Privatlehrer dorto haalt. In‘n Rückblick hett Berlioz later oordeelt, dat hüm de Ünnerricht in dat Öllernhuus to düchtig vun de Realität van dat Leven afschermt harr. Aber de Vördeelen weern överweegend, wiel de liberale Ünnerrichtsstil vun sien Vader hüm den orthodoxen Ünnerricht an en Regelschool verhinnern dee. Literarisch hett he ünner annern Plutarch, Charles Rollin sien Römische Geschichte, Jean de La Fontaine, Miguel de Cervantes, Jean-Pierre Claris de Florian sien Estelle et Némorin, Jean-Jacques Rousseau un François-René de Chateaubriand kennen lehrt; vun Vergil un Horaz kunn he Passagen utwennig upseggen. In de Geografie führ sien Faszination för Asien un de Süüdsee dorto, dat he mehr över Asien wuss as över sien Heimatland Frankriek.
Dorneben geev Louis Berlioz sien Söhn ok Musikünnerricht. He harr aber nich vör, sien Söhn up en eventuellen Musikerberop vörtobereiten. Um de Begeisterung vun sien Söhn för de Musik nich allto düchtig to fördern, hett he hüm den Ünnerricht an dat Klaveer verwiegert. In sien Mémoires beschreev Berlioz dissen Umstand allerdings as Vördeel, wiel dat sien Vörstellungsvermögen fördern un hüm dat mögelk maken dee, ahn Ümwegg över dat Klaveer för dat Orchester to komponeeren. Nah dat Oordeel vun Berlioz sien lateren Früend Ferdinand Hiller heet dat nie nich en berühmten Komponisten geven, de ünner ungünstigeren musikalischen Bedingungen upwussen is as Berlioz, de eerst mit 18 Johr ernsthaft mit de Musik in Berührung keem.
Up de anner Siet hett Louis Hector sien Söhn in dat Johr 1816 en Flöte as ok en Utgaav vun François Devienne sien Méthode de flute théorique et pratique schunken, dat de jung Hector n’n Sülvststudium dörarbeit hett, un hett hüm dat Notenlesen bibrocht. Vun en Lyoner Vigelienspeler mit Naam Imbert, de en Tietlang in La Côte-Saint-André verbrocht hett, kreeg Berlioz in dat Johr 1817 Gesangsstünn. As Imbert nah Lyon torüch gung, wurr Berlioz af 1818 vun François-Xavier Dorant ut dat elsässische Colmar in Gitarr un Flöte ünnerricht. De Gitarrenünnerricht gung bit 1821 un is wohrscheinlich dorüm to Enn’n gahn, wiel Dorant sien Schöler nichts mehr bibringen kunn.
För de Tiet af 1818 sünd ok Berlioz sien eerste kompositorischen Versöök överleefert. So schreev he mehrere Kompositschonen, ünner annern twee Quintette, de he ok överarbeiten dee un eenigen Verlagen anboden hett.
Nahdem Berlioz 1821 in’n tweeten Anloop dat Baccalauréat bestahn harr, hett hüm sien Vader Louis in Gitarr schunken. To’n glieken Tietpunkt hett sück aber ok all de Konflikt tüschen den Wunsch vun den Vader up en Medizinstudium un Berlioz sien Wunsch, de Musikerloopbahn intoslahn, andüüd. Vader Berlioz weer sück de Wünsche vun sien Söhn, de sück noch unseker föhl, sien Standpunkt to vertreeden, nich bewusst. Louis Berlioz sülvst weer politisch inspannt, as he vörövergahnd to’n Börgermeester wählt wurr un nah dree Maand aber weer torüchtreeden is, as he Unregelmäßigkeiten vun sien Vörgänger opdecken dee.
Studium
Medizin
1821 is Berlioz mit sien Cousin Alphonse Robert nah Paris reist un fung an de Ecole de Médecine sien Medizinstudium an. Sofort reageer he mit Widerwillen gegen dat Medizinstudium, wat sück ünner annern dorin wies, dat he un sien Cousin, Jean Racine ziteerend, wiels de Sektschoon Liekendeelen an Lünen verfohren dee. För hüm beter un angenehmer weern sien Besöök in de Opéra, in deren Speelplaan he aber tonächst de Opern vun Christoph Willibald Gluck missen dee. Stattdessen kreeg he Antonio Salieri sien Les Danaïdes to sehn, wat nah sien bitherigen begrenzten musikalischen Indrücken in sien Gebortsoort en nee Erfohrung dorstellen dee. Wenig later, dree Week nah sien Ankunft in Paris, harr he denn doch de Mögelkeit, en Upführung vun Gluck – Iphigénie en Tauride – to besöken. Dat hett sien Entsluss nochmals starker maakt, Musiker to wurrn. Noch speel sück disse Konflikt aber in sien Binnerstes af; ok in sien Breef an sien Süster Nancy hett he dorvan nichts schreeven. So bestunn he ok in’n Juli 1822 sien Afslussprüfungen vun dat eerst Studienjohr.
Dorneben hett he buterhalv vun dat Medizinstudium Vörlesungen över Franzöösch Geschichte an de Sorbonne bi Charles de Lacretelle un över Literatur an dat Collège de France bi François Andrieux besöcht. Sien Entsluss, Musiker to wurrn, wurr noch starker, as he anfung, de Bökeree vun dat Conservatoire to besöken. Dor studeer he bispeelswies de Partituren vun de beid Iphigenie-Opern vun Gluck (Iphigénie en Aulide un Iphigénie en Tauride). Berlioz hett denn beslooten, dat sien Vader mittodeelen, de aber den Entsluss för en körtfristige Luun vun sien Söhn hull. Dat folg en veer bit söss Week düern Besöök in dat Öllernhuus, över de sien Verloop aber nichts bekannt is.
As de Ecole de Médecine in‘n November 1822 wegen politisch Wirren, up de König Ludwig XVIII. mit Ingreep in dat akademische Leven antworten dee, för fief Maand sluuten muss, hett Berlioz sien Medizinstudium afslooten un he wurr Schöler vun Jean-François Lesueur.
Musik
In den Loop vun dat Johr hett Berlioz Hyacinthe Gerono kennen lehrt, de an dat Conservatoire bi Jean-François Lesueur studeeren dee un ok Gluck-Verehrer weer. Spoodriek hett Gerono en Drapen tüschen Berlioz un Lesueur henkreegen. Berlioz wurr Student vun Lesueur un weer mit Lesueur bit to de sien Dood in Johr 1837 befrüend. Mit Gerono sien Hülp hett Berlioz sien Wetensrückstände uphaalt; dorneben studeer he de Warken vun Gluck, Gaspare Spontini un Ludwig van Beethoven.
In’t Fröhjohr 1823 hett Louis Berlioz sien Söhn upfordert, nah Huus torüch to kehren. To disse Tiet harr Berlioz Schulden, nahdem he eenige Leder up eegen Kösten herutbrocht harr. Vergevens hett Louis Berlioz sien Söhn vöörslahn, Jura to studeeren. Haapend, dat de Liedenschap vun Hector för de Musik nahlaaaten würr, geev Louis Berlioz ünner de Bedingung nah, dat sien Söhn de Afslussprüfung to’n Bachelier escience physiques afleggen sull, wat Hector denn ok an’n 12. Januar 1824 schafft hett.
Lesueur sull sück as inflootriek Lehrer för Berlioz wiesen, indem he ünner annern, dat, wat Berlioz tovör intuitiv föhlt harr, in en System broch, un an sien Schöler glööven dee. Mit Lesueur hett Berlioz sien Afneegen gegen de Musik vun Gioachino Rossini deelt. In disse Tiet hemm Berlioz un Gerono mit anner Gliekgesinnten en Grupp vun Musikenthusiasten billd, de gemeensam Opernupführungen besöcht hemm. Berlioz sien Idee, en Oper to schrieven un François Andrieux as Librettisten to winnen, hett nich klappt, as Andrieux mit Henwies up sien Öllern aflehnt hett. To Berlioz sien Kompositschonen ut disse Tiet hörrn de Oper Estelle et Némorin, de Messe solennelle un de Oper Les francs-juges.
Messe solennelle
Den Updrag to de Messe solennelle kreeg Berlioz in’n Mai 1824 för Enn’n Dezember vun dat Johr – villicht up Vermiddeln dör Lesueur – vun Masson, den Chorleider vun de St-Roch-Kark. Mögelkerwies ut dissen Grund hett Louis Berlioz vun sien Söhn verlangt, dat he nah Huus kommen sull. Doch trotz de den to’n Anfang goot Atmosphäre wiels Berlioz sien Upenholt brook de Konflikt um sien Beropswunsch weer up , aber de jung Berlioz bleev bi sien Standpunkt.
De Generalproov för de Messe an’n 27. Dezember 1824 gung aber dorneben, ünner annern wegen mangelhaft Orchesterstimmen un afwesend Musiker. De doruphen folgend scharp Breefwessel tüschen Vader un Söhn wurr up Hectors Beeden hen vun sien Unkel Victor schlicht. Nah en Överarbeiten vun de Messe wurr de 10. Juli 1825 as nee Upführungstermin fastsett. Berlioz sien Früend Augustin de Pons hett hüm Geld lehnt un Chor un Orchester organiseert. Wegen sien Schulden is Berlioz ünner annern in en günstigere Wahnen trucken un hett Flöten- un Gitarrenünnerricht geven.
De Upführung vun de Messe wurr en grooten Spood bi Publikum un Presse. De Spood verhulp Berlioz to en beter Positschoon sien Öllern tegenöver un hett hüm sowohl emotschonal as ok finanziell unafhängiger vun hör maakt.
Prix de Rome
Nah den Spood vun de Messe solennelle hett Berlioz mit de Scène héroïque un de dreeaktig Oper Les francs-juges sien nächste Warken komponeert, funn aber kien Mögelkeit, de ok uptoführen. Trotz Förspraak hett sück de vun Berlioz verehrt Rodolphe Kreutzer, Leiter vun de Pariser Oper wiegert, de Warken in den concerts spirituels vun de Operá uptoführen.
In’n Februar 1825 wurr de Pariser Musikszene vun de Anwesenheit vun Carl Maria von Weber beherrscht, as de nah Paris keem, um gegen unautoriseerte Upführungen vun den Freischütz vörtogahn. Berlioz, de de Musik vun Weber tonächst wat eegenordig funnen harr, hett sück to en Bewunderer vun den Komponisten wannelt. Berlioz harr binnerhalv wenig Stünn gliek tweemal de Gelegenheit, mit Weber persönlich to snacken, hett hüm aber jedesmal knapp verpasst.
Wiels sien Arbeit an Les francs-juges in’n Sömmer 1826 nehm Berlioz an den vun de Académie de France à Rome veranstalt Prix de Rome deel, is aber över de Vörrunn nich wieder kommen. Up Bedrieven vun Lesueur hett Berlioz sück an dat Conservatoire inschreeven, wat vörher wegen de unseker Situatschoon dör Berlioz sien Konflikt mit sien Öllern blots bedingt mögelk ween weer. An dat Conservatoire sull Berlioz ünner annern den för de Vörrunn vun den Prix de Rome notwennigen Kontrapunkt studeeren. De Situatschoon hett en neen Kompromiss mit sien Vader nödig maakt. Dat Verhältnis wurr aber bald weer slechter, as Vader Berlioz vun de Schulden vun sien Söhn in’n Tosommenhang mit de Messe solennelle as ok de sien Scheitern bi den Prix de Rome erfohren un bald ok de Geldtowennen körten dee. Berlioz speel kört mit den Gedanken, nah Brasilien uttowannern. Stattdessen nehm he en Stäe as Flötist bi dat Théâtre de Nouveautés an.
Ünner den Indruck vun den Spood vun de Messe solennelle nehm Luigi Cherubini, de Leiter vun dat Conservatoire, Berlioz gern as nee Schöler up. Berlioz keem in de Kontrapunktklasse vun Anton Reicha, de den Kontrapunktstil vun sien Schöler wesentlich beinflooten sull. Berlioz sülvst hett Reicha later as besünners gooden Lehrer betekent, de meest immer de Regeln, de he sien Schöler bibringen dee, ok begrünnen kunn, vun de he ok völ över Kontrapunkt lehrt hett, de aber ok to düchtig an de Traditschoon hangen dee.
In’n Sömmer 1827 is Berlioz bi den Prix de Rome mit sien dramatisch Kantate Orphée scheitert, wiel he sück bi de Kompositschoon Freeheiten nehm, de de Jury to wiet gungen; dorto keem, dat de Upführung vun de Kantate ok noch scheef gung. In‘n August wurr Berlioz an en Mandelentzündung krank; de Vader hett sück Sörgen maakt un so keemen sück de beid weer wat nahder. To glieker Tiet hemm sück de Haapnungen up en Upführung vun Les franc-juges in dat Odéon ok in Luft uplööst, as de Upführung vun nee franzöösch Opern verboden wurr.
In’n Laatsömmer 1827 wurr Paris vun en ständig wassen Shakespeare-Begeisterung faat, as en Londoner Theatersellschopp ünner de Leitung vun Charles Kemble Hamlet, Romeo und Julia, Othello, Richard III., Macbeth un König Lear upführen dee. An‘n 11. September 1827 wurr in‘n Odéon Hamlet mit de Schauspelerin Harriet Smithson as Ophelia geven. Berlioz weer överwältigt vun Smithson un hör Speel. Vergevens hett he hör in en Breef verklort, wu gern he hör harr.
An‘n 27. November 1827 führ he – to’n eersten Mal as Dirigent – sien Messe solennelle up. Dat Konzert hett sien Misserfolg bi den Prix de Rome weer utgleeken. An’n 26. Mai 1828 folg en Konzert kumplett mit eegen Warken, dorünner ünner annern Utsnitte ut Les francs-juges, mit de Waverley-Ouvertüre, de Orphée-Kantate un de Scène héroïque. Dat Konzert funn en positiv Echo in de Presse; dat entstunn de Idee vun en mögelk Opernprojekt. De finanziellen Verluste vun dat Konzert hemm aber weer to Spannungen mit sien Vader führt, de nu nichts mehr an sien Söhn betallen dee. Lesueur is aber insprungen, um sien Schöler de Deelnahm an den ditjohrigen Prix de Rome doch noch mögelk to maaken.
Wiels de Konzertvörbereitungen hett Berlioz en Faszinatschoon för Ludwig van Beethoven entwickelt, as he Konzerte ünner annern mit de sien Erster un Zweiter Sinfonie, de Eroica un de Schicksalssinfonie as ok dat Violinkonzert, dat Oratorium Christus am Ölberge un Utsnitte vun de Messe in C-Dur un de Missa solemnis hören dee. As Lesueur sück vun de Fievte Sinfonie tonächst överwältigt wies, sück later aber torüchhollend ütern dee, gung Berlioz innerlich up Distanz to sien Lehrer.
1828 belegg Berlioz bi den Prix de Rome mit de Kantate Herminie, de Vertonung vun en Episode ut [[Torquato Tasso] sien La Gerusalemme liberata, den tweeten Platz, un verpass Platz 1 blots um twee Stimmen. Disse Spood hett ok sien Öllern weer wat beter stimmt, as sück bi sien Besöök in dat Öllernhuus in’n September 1828 wies. Nah sien Rückkehr nah Paris schreev Berlioz binnerhalv wenig Maanden as sien Opus 1 de Huit scènes de Faust, nahdem hüm tovör Gérard de Nerval sien franzöösch Översetten vun Johann Wolfgang von Goethe sien Faust düchtig gefallen harr. Berlioz hett de Huit scènes de Faust sien Früend Humbert Ferrand widmet. Up Anregen vun Ferdinand Hiller, den Berlioz in‘n Winter 1828/29 kennen lehrt harr un de en eng Früend vun den Komponisten wurr, hett Berlioz en Exemplar vun dat Wark an Goethe schickt.
Nahdem Berlioz in de Rue de Richelieu trucken weer, hett he faststellt, dat Harriet Smithson in en Appartement ganz dicht bi wahnen dee, un he hett hör nu regelmatig up de Straaten sehn. He fung an, Engelsch-Stünnen to nehmen. Berlioz harr immer noch de Idee, dat dat mit hüm un Harriet wat wurrn kunn, aber Breef vun hüm keemen bi hör nich an, un hör hett man den todragen, dat he Epileptiker weer, wat nich todrapen dee. Sluutend hett se de Avancen vun Berlioz aber klar torüchwiest.
In de Loop vun dat Johr 1929 wuss Berlioz sien Verehrung för Beethoven, as Konzerte vör allen mit de sien Sinfonien geven wurrn. In dissen Tosommenhang hett Berlioz sien Talent as Musikkritiker opdeckt. Nah sien eerst Artikel mit Överleggen to religiöös Musik för den Correspondant schreev he en utführlichen biografischen Artikel över Beethoven, in den he ünner annern de Negente Sinfonie un dat Striekquartett Nr. 14 as Meesterwaren würdigen dee. Disse Artikel weer en Reaktschoon up en biografischen Beethoven-Artikel vun den Musikkritiker François-Joseph Fétis, de ünner annern den laaten Stil vun Beethoven mit de sien verwirrten Geist verkloort harr.
Um vun sien Öllern finanziell kumplett unafhängig to wurrn, hett he mit de Kantate Cléopâtre weer en Versöök bi den Prix de Rome ünnernommen, is aber weer scheitert, wiel he noch neeaardiger as bi Orphée in dat Johr 1827 komponeeren dee. Vader Berlioz hett sien Towennen weer rünnerfohren. Berlioz wurr – mögelkerwies af Januar 1830 – Gitarrenlehrer an de Mme Aubrées Deernsschool in Marais. Togliek geev he an Allerhilligen 1829 en Konzert ünner annern mit eegen Warken. Dat Konzert wurr en Spood bi de Kritik, un broch hüm en Gewinn vun 150 Francs in un weer weekenlang Thema bi Ünnerhollen; togliek wurr de familiäre Situatschoon weer entspannter. Berlioz kreeg weer Opernprojekte in’t Kopp un fung mit de Arbeiten an de Mélodies an, en Ledervertonung nah Gedichten vun Thomas Moore.
Wiels de Arbeit an de Symphonie fantastique, mit de he sien Emotschonen in Betoog up Harriet Smithson verarbeiten dee, hett Berlioz de achtteihnjohrige Pianistin Camille Moke kennen lehrt. Se Klaveerünnerricht an de Mme Aubrées Deernsschool in Marais, an de Berlioz Gitarrenlehrer weer. Se un Hiller harrn sück anfrüend un weern villicht in Leev tosommen. Berlioz un Camille hemm sück innanner verkeeken. An‘n 6. Juni 1830 hemm se versöcht, dörtobrennen, sünd aber all in den Pariser Vöroort Vincennes ümkehrt. Camille hör Moder wull hör Dochter dör en Heiraat finanziell afsekert sehn, Berlioz muss dorum den Prix de Rome winnen. Ünner den Indruck vun den Fluchtversöök, kunnen sück Berlioz un Camille weniger drapen.
An‘n 14. Juli 1830 is Berlioz – as he sück vörnommen harr, unafhängig vun den Utgang to’n letzten Mal – an‘n Prix de Rome antreeden. Bi de Kompositschoon vun sien Kantate La mort de Sardanapale nah en Text vun Jean-François Gail över de letzte Nacht vun den assyrschen König Sardanapal hull he sück ditmal torüch un komponeer traditschonell. In’n Schadden vun de Julirevolutschoon vun 1830 gung Berlioz ditmal as Sieger ut den Wettbewarf hervör. Mit den Gewinn vun den Prix de Rome weer en fiefjohrig Stipendium mit twee Johren Upenholt in de Villa Medici in Rom un een Johr Upenholt in Düütschland verbunnen. To Berlioz sien Enttäuschung full de Reaktschoon vun sien Öllern torüchhollend ut. Dat harr mehrere Grünnen; ünner annern hett man sück Sörgen maakt um Vader Berlioz, de nah en all langer bestahn Swoorhörigkeit Gefohr leep, ok noch blind to wurrn, un um de Süster Nancy, de noch nich verheiraadt weer.
Nah den Gewinn vun den Prix de Rome harr Berlioz mehrere Upgaven vör sück. So hett he noch de de traditschonellen Elemente vun de Sardanapal-Kantate överarbeit De Kantate wurr an’n 29. Oktober 1830 in‘n Rahmen vun de Priesverlehn upführt un funn, ofschons de Umsetten vun de finale Szene mit de Füürbrunst scheef gung, en goot Echo in de Presse. An‘n 7. November folg in de Opéra de Upführung vun de Kantate De Storm nah William Shakespeare sien glieknamig Theaterstück, to de hüm Camille inspireert harr. Berlioz hett dorvan dröömt, de Opéra later en nee musikalisch Richt geven to können; sien Opernlibretto to Atala weer all genehmigt. Angesichts sien nu anfangend Karriere ünner annern mit dat Opernprojekt, de sien Spood ok en Heiraadt mit Camille mögelk maakt harr, hett Berlioz allerdings vergevens versöcht, vun de Plicht to’n Upenholt in Rom befreet to wurrn.
Symphonie fantastique
An‘n 5. Dezember 1830 funn de Eerstupführung vun de Symphonie fantastique statt. De Upführung wurr en vull Spood; de veerte Satz Marche au supplice muss noch mal speelt wurrn. Berlioz weer överglückelk, as he dör dat Wark de Gunst vun den vun hüm verehrten Gaspare Spontini kreeg. Dorneben hett Berlioz Franz Liszt kennen lehrt un dat hett sück en levenslang Früendschap to Liszt as ok to de sien Levensgefährtin Carolyne zu Sayn-Wittgenstein entwickelt.
To glieker Tiet fung de Steern vun Harriet Smithson an to fallen; tosätzlich verlor se mehr as 6.000 Francs dör den Bankrott vun de Opéra Comique. Trotz anfänglich Vörbehollen wies sück ok de Moder vun Camille angedaan vun de Symphonie fantastique; de Utsichten up en Hochtiet mit Camille wurrn beter.
Rom-Upenholt
Up sien Weg nah Rom hett Berlioz Tüschenstatschoon in sien Öllernhuus maakt, wo he Vörahnungen kreeg, dat he de Moder vun Camille nich troon kunn. Tatsächlich hett Camille wenig later den Pianisten un Klaveerbauer Joseph Etienne Camille Pleyel, den Söhn vun Ignaz Josef Pleyel heiraadt. Ferdinand Hiller hett later vermoot, dat de Hochtiet all för de Rom-Reis vun Berlioz vörbereit wurrn weer, aber de Berlioz-Biograf David Cairns hollt dat för nich wohrschienlich, dat Camille Berlioz dermaaten harr täuschen kunnt. Cairns vermoot den Grund för den Verzicht vun Camille up Berlioz in en nich bekannten Ümstand, den Berlioz in en Breef an Hiller andüüd hett un vun den luut Berlioz blots Camille wat weeten dee.
An‘n 8. Februar 1831 hett Berlioz sien Reis fortsett. In Florenz weer he nich tofräe mit de Upführungen vun Vincenzo Bellini sien I Capuleti e i Montecchi un Giovanni Pacini sien La vestale. In‘n März 1831 keem he in Rom an.
In Rom hulp hüm blots de Sellschop vun Felix Mendelssohn Bartholdy um hüm vun Camille aftolenken. Se hemm gemeensame Utflüüg in de Umgegend vun Rom ünnernommen. Mendelssohn hull wenig vun den Komponisten Berlioz, hett hüm aber as Minsch schätzt. Sluutend kreeg Berlioz en Breef vun Camille hör Moder mit de Nahricht vun Camille hör Verlobung mit Camille Pleyel. Düll as he weer, hett Berlioz beslooten, verkleed nah Paris to reisen un dor Camille, hör Moder as ok Pleyel dood to scheeten. Ünnerwegens hett he sück aber weer beruhigt un hett sien Plaan upgeeven. He hett denn Tüschenstatschoon in Nizza un dor en paar Week verbrocht, de he later as de glückelste Tiet vun sien Leven betekent hett. Hier schreev he de Konzertouvertüre Le roi Lear un fung en wiedere an up Grundlaag vun Walter Scott sien Rob Roy.
An‘n 24. Mai 1831 is he weer nah Rom torüchgahn. In de Tiet nah sien Rückkehr full Berlioz sien Idee to Lélio ou Le retour à la vie, en Fortsetten vun de Symphonie fantastique. In den, as Berlioz dat nöömt hett, „Barracken“ vun de Villa Medici föhl sück Berlioz to’n Nichtsdoon veroordeelt. De eenzige Plicht bestunn dorin, de hier komponeerten Musikstücke bi de Académie vörtoleggen. As Leistungsnahwies hett he dat all söss Johr tovör komponeert Resurrexit ut sien Messe solennelle nah Paris schickt. He hett ok mitkreegen, dat „die Herren einen sehr beachtlichen Fortschritt fanden, einen spürbaren Beweis für den Einfluß meines Aufenthaltes in Rom auf meine Ideen und die vollständige Aufgabe meiner wunderlichen musikalischen Tendenzen“. Musikalisch wies he sück vun Rom enttäuscht, wo dat all Glück weer, wenn man Rossini un kien vun sien Nahmaker hören dee; Mendelssohn hett disse Meenen deelt. Dennoch schreev Berlioz in Rom wiedere Warken as to’n Bispeel de in Nizza anfungen Rob Roy-Ouvertüre un hett de Symphonie fantastique överarbeit. Nah Meenen vun Biograf David Cairns hett de Upenholt in Rom den Grundsteen för Berlioz sien nächsten 30 Johren as Komponist leggt.
Intüschen hett sück Berlioz mit Horace Vernet, den Direkter vun de Académie de France in Rom, de sück grootmödig tegenöver Berlioz sien versöcht Flucht nah Paris wiest harr, un de sien Vader Carle Vernet anfrüend. Van‘n 6. bit to’n 19. Juni 1831 kreeg he weer Besöök vun Felix Mendelssohn Bartholdy. Se hemm bispeelswies hör Verehrung vun Gluck deelt, hemm sück aber ünner annern in religiösen un philosophischen Fragen ünnerscheed. Wiels Berlioz Mendelssohn sien Musik schätzten dee, hett Mendelssohn Berlioz sien Geringschätzung för Johann Sebastian Bach beduurt. Berlioz hett ok Fruendschap slooten to’n Bispeel mit den Bildhauer Antoine Étex un den Architekten Joseph-Louis Duc, aber ok mit de Inwahnern in de Umgegend, speel för de Musik un hett Utflüüg maakt, bispeelswies nah Subiaco, Tivoli un Neapel.
In‘n Mai 1831 funn Berlioz en Mögelkeit, all in’n Mai 1832 un dormit een Johr ehrder, ut Rom aftoreisen. Wenig later, in’n November 1831, schreev he för de Revue européene, dat Nachfolgeblatt vun den Correspondant, en utführlichen Artikel över den Tostand vun de italieensch Musik. Berlioz hett erfohren, dat sien Süster Nancy en Richter Grenoble heiraadt harr un sien elfjohrig Bröer Prosper sück wiegern dee, to lehren un sogor vun to Huus weg leep. Berlioz hett an den Sinn twiefelt, Kinner Latiensch un Greeksch bitobringen, um se later blots Medizin oder Jura studeeren to laaten; man sull se lever de Anforderungen vun dat reale Leven kennen lehren un se to’n Bispeel aktuelle Spraaken lehren laaten. He hett dorbi ok sien Afneegen gegen de Ehe ütert. Enn’n April hett de Maler Émile Signol för de Villa Medici en Porträt vun Berlioz maalt.
An‘n 2. Mai 1832 hett Berlioz sien Heimreis antreeden. In Florenz hett he sück Vincenzo Bellini sien La sonnambula ankeken un weer ähnlich enttäuscht as een Johr vörher vun I Capuleti e i Montecchi. Bi sien Rückkehr wurr he vun sien Familie hartelk un mit Pläseer empfangen. Ünner sien Infloot is Prosper ok weer in de School gahn. Wiels düütlich wurr, dat de Betrecken tüschen Berlioz un sien Süster Adèle enger wurr, hett sück Berlioz innerlich vun Süster Nancy afwennd, wiel se in sien Oogen nu Liddmaat vun de Bourgeoisie wurrn weer.
Hochtiet mit Harriet Smithson
In de Tiet hett Berlioz wiedere Vörbereitungen för dat plaant Konzert mit de Symphonie fantastique un Lélio ou Le retour à la vie drapen. und reiste im Herbst 1832 nach Paris. Tofällig weer Harriet Smithson kört tovör in Paris ankommen. Ok hör Versöök, as Theatermanagerin Foot to faaten, weer fehlslahn. Berlioz hett hör över den engelschen Journalisten Sutter Koorten för dat Konzert tokommen laaten. In‘n Gegensatz to dat Publikum wurr Harriet Smithson eerst wiels dat Konzert bewusst, dat se de Symphonie fantastique inspireert harr. Se hett Berlioz to sien Spood graleert. All an’n nächsten Dag wurr he hör vörstellt; nu hett se sien Geföhle anhörrt un torüchgeven.
De Vater vun Berlioz hett vergevens versöcht, mit dat Instellen vun Geldtowennen un juristisch Middel, de sück anbahnen Hochtiet to verhinnern. Ok Harriet hör Familie hett Wedderstand leist, weer se doch bitlang de ween, de de Familie nehren dee. Bi en Stört hett sück Harriet Smithson in’n März 1833 en Beenbröök totrucken. Dat düer, bit dat heelen dee. Dordör kreeg ok Berlioz sien Moder vun de bevörstahn Hochtiet Kenntnis. De familiären Utnannersetten in Tosommenhang mit de Hochtiet hemm Berlioz un sien Süster Adèle noch wat nahder tonanner funnen; trotz all de ehelichen Probleme, de noch kommen sullen, wiesen sien Breef an Adèle dat he tofräe weer in Betoog up sien Ehe. Berlioz hett sück um dat Beglieken vun Harriet hör Schulden kümmert. Dornah geev dat en Tiet vun emotschoaler Unsekerheit, in de de Betrecken mehrfack binah to Enn’n ween weer.
Sluutend hemm Berlioz un Smithson an‘n 3. Oktober 1833 in de Britisch Botschop in Paris heiraadt mit Franz Liszt as en vun de Trootüügen. Frünnen as Franz Liszt, Edouard Rocher un Ferdinand Hiller hemm hüm vör disse Heirat wohrschoot. Wiels Rocher meenen dee, dat Berlioz sien Karriere un sien Genie en fatalen Leevstenaffäär opfern dee, hett Hiller de Heirat för den hoochgesinntesten un to glieker Tiet katastrophalsten Träe ansehn, den Berlioz jemals ünnernommen harr.
Berlioz un Smithson hemm hör Flitterweeken in den Pariser Vöroort Vincennes verbrocht. Torüch in Paris, hett sück Berlioz um nee Rullen för Harriet bemöht, ünner annern dör Kuntakte mit Alfred de Vigny un Victor Hugo. An‘n 24. November 1833 hett he en Konzert mit en Mischung ut Musik- un Theaterstücken dirigeert, dat aber ünner annern wegen dat överladen Programm, to kört Tiet för de Prooven un en Verspätung vun mindst een Stünn en Misserfolg wurr; blots Carl Maria von Weber sien Concertino op. 26 funn Anklang. Disse Erfohrung wurr aber dör den Spood vun en wiedere Konzert an’n 22. Dezember 1833 wieer utgleeken. In de Tüschentiet fung Berlioz an, as Musikjournalist Geld to verdeenen un schreev för de L'Europe littéraire, den Rénovateur, de Gazette musicale un den Journal des débats. De Arbeit weer nich goot betahlt, aber Berlioz kunn sück en Naam maken. In‘n Januar 1834 wurr Harriet Smithson schwanger.
Musikalische Karriere
Ünner den Indruck vun dat Konzert van’n 22. Dezember 1833 hett de Vigelienspeler Niccolò Paganini – mögelkerwies harr he all ok dat Konzert van’n 9. Dezember 1832 besöcht – Berlioz mit en Stück beupdragt, dat he mit sien Stradivari-Vigelien upführen sull. Dorut entstunn de latere Sinfonie Harold en Italie. Wiels de Arbeit an‘n Harold en Italie trucken Berlioz un Harriet nah Montmartre, wo he dat Wark in’n Juni 1834 afsluuten dee. Dat wurr an’n 23. November 1834 un in de Folgetiet mehrfack upführt, aber mit Christian Urhan as Solist, wiel Paganini dat nich gefull. Paganini hett Harold en Italie eerst in‘n Dezember 1838 hört, hett Berlioz wiels dat Konzert graleert un leet hüm över sien Söhn Achille 20.000 Francs tokommen. Mit dat Geld kunn Berlioz sien Schulden betallen.
Harriet wurr in‘n an dat in’n Juni 1834 apen maakt Thèâtre nautique engageert, dat aber all in’n Dezember 1834 wegen Insolvenz dicht maakt wurr. Nah en nicht eenfack Schwangerschap broch se an’n 14. August 1834 öohn Louis to Welt.
Gerüchte vun en Opernprojekts för Berlioz an de Opéra weern in’t Gespräch. Berlioz sülvst hett beduurt, dat he, um flink an Geld to kommen, Zeitungsartikel schrieven muss, statt Musik to komponieren, de dorför mehr inbrocht harr. 1835 plaan he mit Fête musicale funèbre en söbensatzig Wark to’n Gedenken an berühmt Franzosen, ut dat later de Symphonie funèbre et triomphale un dat Te Deum hervörgahn sullen.
Berlioz un Harriet harrn mit Geldsörgen to kämpen. Berlioz wurr to’n Nehrer vun de Familie; disse Rull weer vörher Harriet weehnt ween. Versöken, hör Karriere weer upleven to laaten, weern ok nich sünners spoodriek. Ebenso weer dat mit en Konzert, dat Berlioz an‘n 3. Mai 1835 geev. Ok de Versöök, en Genehmigung för de Upführung vun Vokalmusik an de nee Konzerthall Le Gymnase musical to kriegen, klapp nich. De Arbeit an de Fête musicale funèbre keem ok nich vöran. In de eersten Septemberhälft 1835 hett Söhn Louis en swoor Krankheit överstahn. Berlioz fung an, sien Konzerte nu sülvst to dirigeeren; de Erfohrungen, de he dorbi sammeln dee, sünd later in’n Grand Traité d’instrumentation et d’orchestration modernes münnd.
In de Tüschentiet hett he vergevens up de Genehmigung vun sien aktuell Opernprojekt up Grundlaag vun de Memoirs vun den Bildhauer Benvenuto Cellini an de Opéra-Comique haapt. An de Opéra harr he in’n Sömmer 1835 ünner den neen Direkter Edmond Duponchel mehr Spood. De Arbeit an de latere Oper Benvenuto Cellini gung vöran dör de Upführung vun Giacomo Meyerbeer sien Les Huguenots an‘n 29. Februar 1836.
Nahdem se sück en Tietlang frömd wurrn weer hemm sück Berlioz un Süster Nancy weer annähert. Harriet funn in den Loop vun dat Johr 1836 mit Upträen as Ophelia weer apenlich Upmarksomkeit. In‘n Sömmer 1835 kreeg se vun den Hartog vun Orléans en finanziell Ünnerstütten in Hööcht vun 200 Francs. De Idee, George Sand sien nich fardig wurrn Stück Les jois du coeur perdues ünner de Mitwirkung vun Harriet uptoführen, keem nich to’n Dragen; hör Karriere weer nu to Enn’n.
1837 folg de Grande Messe des Morts in’n Updrag vun den Binnenminister Comte Adrien de Gasparin, de an’n Johresdag vun den Dood vun Marschall Adolphe Édouard Casimir Joseph Mortier in‘n Gedenken an de Opfer vun de Julirevolutschoon van 1830 upführt wurrn sull. Dör en Regeerenswessel weer de Updrag binah nich an Berlioz, sonnern an Luigi Cherubini gahn. Wiels de Prooven hett de Regeeren Berlioz mitdeelt, dat de Fierlichkeiten ahn Musik stattfinnen würrn. Nah lang Verhandlungen kreeg he Enn’n 1837 sien Kösten för Kopisten un Musiker torüch. Dat Requiem wurr sluutend an’n 5. Dezember 1837 in den Pariser Invalidendom ünner de Leitung vun François-Antoine Habeneck to dat Staatsbegräbnis för den in’n Algerienfeldtoog fallen Generals Charles-Marie Denys de Damrémont eerstmals upführt un hett den Naam vun Berlioz ok in offiziellen Krreisen bekannt maakt. Ok sien Familie wies sück beindruckt vun den Spood. In‘n Oktober 1837, kört för de Eerstupführen vun dat Requiem, is Jean-François Lesueur storven.
Wenig later, an’n 18. Februar 1838, is Berlioz sien Moder Joséphine in dat Öller vun 53 Johren storven, nahdem se in’n Dezember tovör krank wurrn weer. In de twee Johren vör hör Dood weern Berlioz un se sück weer wat nahderkommen. In’n Oktober 1838 truck de intüschen 18-johrige Prosper nah Paris. An‘n 15. Januar 1839 is Prosper – wohrschienlich an Typhus – storven un wurr up den Karkhoff Montparnasse bisett. In‘n April 1839 hett de Süster Adèle den Notar Marc Suat heiraadt.
In de Tiet sünd allerdings sien Ambitschonen, Direkter vun dat Théâtre-Italien to wurrn, bzw. an dat Konservatorium en Professur för Harmonielehre to kriegen, nichts wurrn. To glieker Tiet weer Berlioz mit de Vorbereitungen för de Eerstupführen vun Benvenuto Cellini an‘n 10. September 1838 beschäftigt, de aber kien Spood harr. In dat Fröhjohr 1839 hett Berlioz Benvenuto Cellini vun den Speelplaan nommen. Dornah – vun de Begegnung mit Paganini in‘n Dezember 1838 anreegt – mit de Arbeit an de dramatischen Sinfonie Roméo et Juliette an, de en groot Erfolg wurrr. To glieker Tiet wurr Berlioz Bibliothekar an dat Konservatorium, wat – as ok de finanziell Towennen vun Paganini in Hööcht vun 20.000 Francs in‘n Dezember 1838 – sien finanziellen Sörgen minnern dee as hüm tosätzlich Tiet to dat Komponeeren inbroch.
1840 schreev Berlioz in’n Updrag vun den franzööschen Staat de Grande symphonie funèbre et triomphale för de Fierlichkeiten to’n teihnten Johresdag vun de Julirevolutschoon van 1830. In de Tüschentiet sörg de Rezension vun Roméo et Juliette dör Jules Janin för Dülligkeit in de Familie vun Berlioz; Vader Berlioz seech in de Dorstellen vun sien Söhn as middellosen Künster en Angreep up de Familienehre. De Dood vun Paganini, de kien Mögelkeit mehr harr, de vun hüm inspireerte Roméo et Juliette-Sinfonie to hörn, stell för Berlioz dat Enn’n vun en Ära dor, wiel dat Interesse vun dat Publikum för Konzertupführungen minner wurrn dee.
Eerst Ehekrise
Berlioz hett en Tournee dör Düütschland plaant, wo sien Naam dör de Nahdrucke vun sien Débats-Artikel in Robert Schumann sien Neue Zeitschrift für Musik all bekannt weer. De Tourneeplääns sünd aber an Harriet scheitert, för de Berlioz un Söhn Louis dat Enn’n vun hör Karriere to’n eenzigen Levensinholt wurrn weern; de drohende Afwesenheit vun hör Mann hett in hör dat Geföhl vun dat Nichtbruuktwurrn noch starker maakt. To disse Tiet is de Singersche Marie Recio in Berlioz sien Leven treeden. Wu de beid tosommen kommen sünd weet man nich.
In dn Johren 1841 un 1842 harr Berlioz weer mit Geldsörgen to kämpen; en Haapensschimmer wurr de Inszeneerung vun Carl Maria von Weber sien Freischütz an de Opéra. In disse Tiet entstunnen de Leedersammlung Les nuits d’été as ok de Instrumentatschonslehre Grand Traité d’instrumentation et d’orchestration modernes. In de eerst Hälft vun dat Johr 1842 klapp dat ok nich mit de Mögelkeit, Chefdirigent an de Opérato wurrn. Dat droog dorto bi, dat Berlioz – stillkens vör Harriet – nu doch en Düütschland-Tournee vörbereiten dee.
Konzertreisen
Eerst Konzertreis nah Düütschland
In Brüssel, de eerst Tüschenstatschoon, wo Berlioz gemeensam mit Marie af den21. September 1842 dree Weeken verbroch, weer de neben den mäßigen finanziellen Erdrag ok nich tofräe vun dat desinteresseert Publikum. De Ankunft vun Berlioz in Frankfort droop Operndirekter Carl Guhr unvörbereit, wiel entspreekend Breef vun Meyerbeer nich bi hüm ankommen weern, aber Berlioz vun de Frankforter wohlgesonnen begrööt, wiel he hier dör Robert Robert Schumann all en Naam harr. Berlioz un Guhr hemm all wiedere Konzerte för den laaten November vun dat Johr plaant.
Wiels en kört Rückkehr nah Paris to de Upführen vun de Symphonie funèbre hett Meyerbeer hüm Alexander von Humboldt vörstellt. Sien Rückreis nah Frankfort funn ditmal ahn Heimlichkeiten tegenöver Harriet statt; mögelkerwies hett se de Affäär vun hör Mann mit Marie all ahnt. In Frankfort wurr de Musikszene all vun de Violinistinnen Maria un Teresa Milanollo beherrscht.
Berlioz sien eerst Konzert in Düütschland funn in’n Dezember 1842 in Stuttgart statt. Dornah keemen Karlsruhe un Mannheim. In Mannheim weer Berlioz överhoopt nich tofräe mit Marie hör Gesang, so dat he stillkens alleen wieder reist is, aber Marie is hüm nah Weimar nahfohren. An‘n 28. Januar 1843 is Berlioz in Leipzig indrapen, wo he Felix Mendelssohn Bartholdy weer drapen dee un Robert Schumann persönlich kennen lehrt hett. In‘n Februar geev he twee Konzerte in de Stadt Dresden, de hüm dör hör Gastfrüendschap beeindrucken dee. De Kuntakt to Richard Wagner, de dor jüst Königlich-Sächsischer Kapellmeester wurrn weer, wies sück as nich eenfach. An‘n 22. Februar geev Berlioz en Wohltätigkeitskonzert in Leipzig.
Wiel sück de Vörbereitungen in Berlin, de nächst Statschoon vun sien Konzertreis, verschaven harrn, is Berlioz tonächst nah Bronswiek reist, dat sück as Hööchtpunkt vun sien Düütschlandreis wiesen sull. Ok de Tüschenstopp in Hamborg spoodriek. Wiels den een Maand düern Upenholt in Berlin weer Berlioz beindruckt vun dat musikalisch Niveau vun de Stadt; ok König Friedrich Wilhelm IV. un de Kroonprinzessin hemm musikalisch Interesse wiest.
Up de Rückreis nah Huus hett he noch Tüschenstatschonen in Hannober un Darmstadt maakt. De Konzertreis harr hör Teel erfüllt un Berlioz bekannter in Düütschland maakt. De fiev Maand düern Reis hett Berlioz klar maakt, dat dat musikalische Niveau in Düütschland utpräägter weer as in Frankriek.
Trennung vun Harriet
Torüch in Frankriek, hett sück Berlioz, neben sien kompositorischen un journalistischen Tätigkeit mit ambitschoneert Konzerten as to’n Bispeel an’n 1. August 1844 bi de internaschionalen Industrieutstellung befaat. Dorbi harr he gegen eenige Wedderstände bi de Organisatschoon to kämpen. Projekte as en plaant Konzertreeg an’n Cirque Olympique oder de Eröffnung vun en wiedere Opèra comique sünd nich umsett wurrn; ferner drüff he ok kien Konzerte mehr in de Konzerthall vun dat Conservatoire mehr geven.
Tosätzlich harr sien Reis nah Düütschland Sporen in sien Ehe mit Harriet achterlaaten, wat ünner annern bi Harriet to Alkoholkonsum führen dee. Intüschen muss ok hör dat Verhältnis vun hör Mann mit Marie bewusst wurrn ween, se hett sück aber liekers wiegert, hör Mann uptogeven. In‘n Harvst 1843 wurr Söhn Louis Internatsschöler an sien School in Paris un keem an de Weekenenn’n un in de Ferien nah Huus to Besöök. He hett düchtig ünner de Situatschoon dör de Eheprobleme vun sien Öllern leeden. Trotz de sluutend doch vulltrucken Trennung in dat Johr 1944, hett Berlioz ok wiederhen för Harriet sörgt. Um to Ruh to kommen, hett Berlioz af Enn’n August 1844 söss Week in Nizza verbrocht. Dorneh geev he in Marseille un Lyon Konzerte.
La damnation de Faust
In’n Harvst 1845 nehm he an dat vun Franz Liszt organiseert Beethovenfest in Bonn deel, wat hüm to de Kompositschoon vun sien Oper La damnation de Faust anreeg. He hett an dat Wark wiels sien tweet Konzertreis arbeit, de hüm nah Düütschland, Öösterriek un Ungarn führ, as ok nah sien Rückkehr nah Paris.
Nahdem sien eerst Konzertreis nah Düütschland sien Ruhm begrünnd harr, wurr Berlioz mit apen Arms begrööt. In Wien weer Berlioz as tovör in Berlin van dat musikalisch Niveau vun de Stadt angedaan. An‘n Theater an der Wien dirigeer he vun dat sülvige Dirigentenpult ut as 40 Johr tovör Beethoven. He hett Modell seeten för de Porträtmaler August Prinzhofer un Josef Kriehuber, de Lithographien vun hüm anfertigt hemm. In Wien hett sück för hüm ok de Mögelkeit anboden, Nahfolger vun den storven Joseph Weigl an de Hoffkapell to wurrn, aber Berlioz kunn sück dat nich vörstellen, Paris to verlaaten. Marie hett sück wiels de Reis as de Fru vun Berlioz vörstellt un ünnerschreev ok mit „Marie Berlioz“.
Nah sien Rückkehr nah Paris wurr Berlioz eenmal mehr de musikalische Ünnerscheede tüüschen Paris un anner Städer bewusst. He harr woll in Paris de Ressourcen, Warken as bispeelswies sien Requiem komplett uptoführen, aber dat weer mit völ Anstrengungen in de Organisatschoon un en hooch Risiko, sück to verschulden, verbunnen.
De Premiere vun La damnation de Faust an‘n 6. Dezember 1846 as ok en folgend tweet Upführen broch blots en torüchhollend Interesse in de Apenlichkeit, wiels de Presse dörgahns positiv up dat Wark reageert hett. Berlioz aber bleev mit Schulden tüüschen 5000 un 6000 Francs sitten; en dart Upführung keem dorher nich mehr tostannen.
Russland
Nah Mootmaaken dör Michael Glinka un Leopold von Meyer hett Berlioz en Konzertreis nah Russland ünnernommen. Vun Früenden un Bewunnerer vun La damnation de Faust kreeg he de nödige finanzielle Ünnerstütten. Mögelkerwies ahn Marie is Berlioz an‘n 14. Februar 1847 nah Russland reist.
In Sankt Petersburg wurr he führend Persönlichkeiten vun dat soziale Leven vörstellt. En Konzert an’n 15. März 1847, ünner anner mit Utsnitten ut La damnation de Faust un Roméo et Juliette broch hüm so völ Geld in, dat he sien Schulden ut de Eerstupführen vun La damnation de Faust betahlen kunn. De musikalische Wirkung vun dat Konzert up de Apenlichkeit vun Sankt Petersburg is stuurder to beoordeelen.
Wiels de Vörbereitungen to en vullständig Upführung vun Roméo et Juliette keem he an’n 5. April 1847 in Moskau an un geev en Konzert, dat positive Resonanz bi dat Publikum funn un Innahmen vun 8000 Francs broch. Nah sien Rückkehr nah Sankt Petersburg an’n 5. Mai 1847 wurr Roméo et Juliette upführt. To disse Tiet hett he sück unglückelk in en Chorsingerin verkeeken, deren Naam aber man nich weet, un de later doch hör Verlobten heiraadt hett.
Up sien Rückreis nah Paris keem Berlioz nah en Tüschenstatschoon in Riga an’n 15. Juni 1847 in Berlin an. In Tosommenhang mit sien Russlandreis is Marie hier to’n eersten Mal dokumenteert. De finanzielle Spood un de apenliche Resonanz vun de Upführung vun La damnation de Faust fullen weniger goot ut. König Friedrich Wilhelm IV. hett hüm dat Krüüz vun den Rooden Adlerorden verleeht un hett hüm to en Diner up Sanssouci nöögt.
Nah sien musikalischen Misserfolgen in Paris hett Berlioz mit de Rückkehr töövt, hett aber sien Meenen ännert, as Nestor Roqueplan un Edmond Duponchel sück as Direkters an de Oper bewurben hemm un hüm de Böverleitung verspreeken deen, wenn he deren Bewarf in dat Journal des débats unterstütten dee. Se wurrn de Direkters vun de Opéra , hemm aber hör Verspreeken tegenöver Berlioz aber nich inlööst.
In‘n November 1847 hett Berlioz gemeensam mit sien Söhn Louis to’n grooten Pläseer vun den 13-johrigen sien Öllernhuus in La Côte-Saint-André besöcht. Dornah geev dat aber Striedereen tüschen Vader un Söhn, as Berlioz sien Söhn up en Collège in Paris oder Versailles schicken wull un de sück wiegern dee. Vun de ganze Striedereen un Intrigen in Paris harr Berlioz nu de Nöös vull und he truck nah London.
London
Berlioz hett groot Haapnungen up sien Upenholt in London sett. De Dood vun den in England düchtig beleevten Mendelssohn hett hüm düchtig drapen, leet hüm aber to glieker Tiet haapen, dat he nu de Harten vun de Engländer för sück winnen kunn. Louise-Antoine Jullien, de spoodriek Direkter vun dat nee apen maakt Theatre Royal Drury Lane, hett Berlioz engageert, mehrere Konzerte to geven. Anfang November 1847 is Berlioz in Begleitung vun den Journalisten Charles Gruneisen in London indraapen. Jullien hett hüm dat Theatre Royal Drury Lane wiest, an dat Harriet 30 Johren tovör in London hör Debüt geven harr.
De eersten musikalischen Schwierigkeiten sünd intreeden, as en Reeg vun Singern afseggen dee. Jullien hett överfordert reagiert, wies aber to glieker Tiet ok sien Improvisatschonstalent. Dat eerst Konzert in’n Dezember 1847 wurr en Erfolg. För dit Konzert weer ok Marie nah London kommen. Bi dat tweet Konzert – ok in’n Dezember 1847 – wies sück, dat de Mögelkeiten vun Jullien to Enn’n weern.
Berlioz sien eerst Konzert mit eegen Warken an’n 7. Februar 1848 wurr en groot Erfolg. En tweet Konzert an’n 17. Februar stunn aber aber vör dat Ut, wiel Jullien dat Orchester un den Chor nich betahlen kunn. En för den 24. Februar plaant Konzert kunn – ebenfalls wegen Geldmangel siedens Jullien – nich stattfinnen. Liekers wurr Berlioz in England düchtig bekannt.
Tüschendör is in Frankriek aber de Februarrevolutschoon utbraaken; för Berlioz seech dat en Tiet lang sekerer ut, in London to blieven. In de Tiet geev Berlioz mehrere Konzerte un wurr en prominente Persönlichkeit in England. Dennoch harr Berlioz en Levensafsnitt reckt, in de he sück in kien en Land to Huus föhlen dee. In disse Tiet fung he ünner den Indruck vun de Reformbewegung vun de Chartisten an, sien Levenserinnerungen, de Mémoires, to schrieven. He verfolg ok in disse Tiet vun England ut de eersten free Wahlen as ok de allgemeen Situatschoon in Frankriek.
An‘n 22. April 1848 hemm de Zeitungen Jullien sien Bankrottverkloren bekannt geeven. An‘n 29. Juni 1848 funn gegen dat Enn’n vun Berlioz sien acht Maand düüern England-Upenholt in den Hanover Square Rooms sien tweet Konzert mit eegen Warken statt. Dat keem bi dat Publikum goot an, finanziell weer dat ehrder wenig spoodriek. Nah dat Konzert hett sück Berlioz dorto överwunnen, doch nah Paris torüch to gahn. Dor harr dat Unruhen geeven, bi de Harriet binah to Dood kommen weer.
Torüch in Frankriek
Anfang August kreeg he de Nahricht, dat sien Vader an’n 28. Juli 1848 dood bleven weer. An’n 31. Juli 1848 wurr Louis Berlioz in La Côte-Saint-André begraven. Berlioz weer truurig un düll doröver, dat he nich bi dat Begrävnis dorbiween kunn, wiel sien Süsters hüm ut nicht bekannt Grünnen kien Nahricht geven harrn.
De Dood vun sien Vader geev Berlioz den Anlaat, Meylan, de Heimatstadt vun sien Grootvader, to besöken. Dor hett he sück ok an Estelle erinnert un hett hör en Breef schreeven. Eerst 16 Johr later sull he erfohren, of Estelle den Breef kreegen harr.
In musikalisch Hensicht hett he de Kompositschoon vun dat Te Deum schreeven, dat allerdings eerst fiev Johr later upführt wurr.
Allerdings hett sück ok all afteekend, dat de Utsichten för Berlioz sien musikalisch Loopbahn in Paris ok ünner dat Tweete Kaiserriek begrenzt blieven würrn. Luut Biograf David Cairns keemen mehrere Grünnen tosommen, worum Berlioz doch in Paris bleev. Up de een Siet befunn sück Europa in en Tostand vun Unsekerheit, de sück ünner annern in den Dood vun mehreren Früennen vun Berlioz, as den Wiener Journalisten Alfred Julius Becher, Fürst Felix von Lichnowsky, oder Graf Lajos Batthyány, en ungarsch Patriot, dostellen dee, de hüm harrn fördern kunnen.
Dorto keem, dat Harriet af Oktober 1848 mehrere Slaganfälle harr, de hör rechter Körperhälft lahm setten un Spraakstörungen mit sück bringen deen. Berlioz keem för de Pleeg up. In’n Harvst 1850 gung Söhn Louis, intüschen 16 Johr olt, up en Fregatte, de in Le Havre statschoneert weer, in de Lehre, um Seemann to wurrn.
In‘n Winter 1849 wurr sien Süster Nancy swoort krank un is an’n 4. Mai 1850 an Borstkrebs dood bleeven. Een Dag vör hör Dood harr Berlioz in de Saint-Eustache-Kark sien Grande Messe des Morts upführt.
Dit Konzert gung up dat nee grünnd Grande societé Philharmonie de Paris torüch, de mit Berlioz as Mitbegrünner un Direkter as ok Pierre Dietsch as Chorleiter Berlioz sien letzten Versöök dorstellen dee, in Paris musikalisch Foot to faaten. Dat eerst Konzert an’n 19. Februar 1850 leep goot mit, aber de dree folgend Konzerte hemm blots mäßigen Erfolg inbrocht. Tosätzlich keem dat to en Utnannersetten, as, nahdem an’n 16. Dezember 1850 dat dart Bataillon vun de 11. Lichtinfanterie över en Brügg gahn wull, un de inbreeken dee u nto dat Ünnerstütten vun de Achterbleevenen dat Requiem vun Berlioz upführt wurrn sull. Dietsch un de Chor wullen aber en vun sien Messen upführfen, wat up den Wedderstand vun dat Orchester stööten dee, dat up de Siet vun Berlioz stunn. Sluutend hett man denn doch dat Requiem upführt. De Saison weer insgesamt aber doch en Fehlslag, wiel to wenig Besöker bi de Konzerte weern, so dat an’n 24. Juni 1851 dat letzte Konzert vun de Société stattfunn.
Dör den gesundheitlichen Tostand vun Harriet as ok de Seemannslehre vun Söhn Louis harr Berlioz mit Geldsörgen to kämpen. Mui för hüm weer, dat he vun Enn’n März bit Anfang Aptil 1851 sien Söhn Louis mal weer to Gesicht kreeg, as sien Schipp in Le Havre anleggen dee. As Berlioz sien Vörbild un Früend Gaspare Spontini storven weer, de sien Dood Berlioz düchtigt betruurt hett, hett he sück – aber ahn Spood – um de sien Nahfolge an de Académie des Beaux-Arts bewurben. Stattdessen wurr Berlioz vun den franzöööschen Hannelsminister inladen, as Liddmaat vun en Komitee to dat Begootachten vun Musikinstrumenten Frankriek up de Great Exhibition in dat Johr 1851 in London to vertreeden.
Wiel Berlioz hooch Summen för de Pleeg vun Harriet un de Utbillen vun Louis upbringen muss, weer dat Upführen vun nee komponeert Warken mit hooch finanziell Risiko verbunnen ween, so dat sien Utsichten as Komponist unseker weern. Tüschen de Kompositschoon vun La fuite en Égypte in’n Harvst 1850 un de Fortsetten L’arrivée à Sais dree Johr later (de later Bestanddeelen vun de Trilogie L’enfance du Christ wurrn) geev dat blots eenige wenige Ergänzungen to Benvenuto Cellini. To disse Tiet hett he kört nah sien Rückkehr nah Paris en Verdrag över söss Konzerte in de Londoner Exeter Hall to de Förderung vun modern Musik afslooten, wobi ok Warken vun hüm speelt wurrn sullen. To glieker Tiet kreeg Berlioz de Nahricht, dat Franz Liszt in Weimar Benvenuto Cellini upführen wull. Disse Upführen vun de Weimarer Faaten dör Franz Liszt an‘n 20. Mai 1852 wurr en groot Erfolg.
Erfolge
Sien Upenholt in London vun März bit Juni 1852 as ok de Konzerte mit de New Philharmonic Society wurrn en groot Erfolg. En Hööchtpunkt wuur de Upführen vun Beethoven sien Negente Sinfonie an‘n 12. Mai 1852. In England is Berlioz ok dat eerste Mal nah 22 Johren weer up Marie Pleyel dragen, de as Pianistin uptreeden dee. De Erfolg leet Berlioz un Veranstalter Frederick Beale haapen, dat se de Konzerte in dat nächst Johr fortsetten kunnen.
In disse Tiet muss Berlioz sien Söhn Louis en beten up Vördermann bringen, de ut en Stimmungsschwankung herut de See upgeven wull. In‘n Dezember 1852 hemm sück beid – intüschen weer versöhnt, för veer Daag sehn. Louis harr aber sien Utbillen sluuren laaten un sien Geld för anner Saken utgeven, hett denn aber doch noch de Afslussprüfung schafft.
De Upführung vun de Grande Messe des Morts up Bedrieven vun Comte Victor Fialin, duc de Persigny an‘n 22. Oktober 1852 ut Anlaat vun den Dood vun Baron Taylor hett bi Berlioz de Haapen up en Upführung vun dat Te Deum to Krönung vun Napoleon III. upkommen laaten, aber de Krönng wurr up unbestimmte Tiet verschaven.
De Upenholt vun Berlioz in Weimar in‘n November 1852 wurr en groot Erfolg. Wiels de „Berlioz-Week“ wurr sien Musik upführt un he sülvst ehrt. Wiels Berlioz in‘n August 1853 to Konzerten in Baden-Baden inladen wurr un wiedere Konzerte in Frankfort in Utsicht harr, gungen sie nun Beale sien Plääns för wiedere Konzerte in London nich dör. Berlioz wurr aber up Vermittlung vun Beale inladen, en italieensch Version vun Benvenuto Cellini in den Londoner Covent Garden to dirigeeren. In‘n Sömmer 1853 hett he denn acht Week in London verbrocht, wo sück an de Royal Italian Opera intüschen aber Wedderstand gegen en franzöösch Dirigent un en gröttstendeels nichitalieensch Besetten billd harr, so dat de Upführung en Misserfolg wurr. In de Folgetiet hett Berlioz weer mehr Konzerte in Düütschland geven, tonächst in Baden-Baden, dornah in Hannover, Bronswiek, Leipzig un Dresden.
Hochtiet mit Marie Recio
Wiels Berlioz ünner Krankheit – Breeken, Dörfall un en Niereninfektschoon – in‘n Februar un März 1854 en wiedere Reis nah Düütschland vörbereiten dee, is Harriet a‘nn 3. März 1854 storven, nahdem hör Gesundheitstostand slechter wurrn weer un ok hör Oogen slechter wurrn weern. Se wurr up den Karkhoff Saint-Vincent begraven.
Enn’n März 1854 geev Berlioz Konzerte ünner annern in Dresden, wo he de Utsicht harr, Hoffkapellmeester to wurrn. He muss aber de Erfohrung maken, dat sien Spood in Düütschland ok Lüüd up den Plaan ropen harrn, de sien Infloot in Düütschland to groot wurrn weer.
An‘n 19. Oktober 1854 hemm Berlioz un Marie Recio in de Église de la Sainte-Trinité de Paris heiraadt. In disse Tiet full ok dat vörlöpig Enn’n vun Berlioz sien Arbeit an den Mémoires.
Wiedere Erfolge
Nahdem Berlioz de all komponeerten Deelen La fuite en Égypte (De Flucht nah Ägypten) un L’arrivée à Sais (De Ankunft in Sais) mit den nee komponeerten eersten Deel Le songe d’Hérode (De Drööm vun den Herodes) to de Trilogie L’enfance du Christ tosommenstellt harr, wurr de Eerstupführung an’n 10. Dezember 1854 en groot Erfolg. at hett Berlioz bewusst maakt, dat he noch de Inspiratschoon harr, wiedere Warken to komponeeren. He kreeg nu de Idee to sien nächst Wark, de Oper Les Troyens.
Aber Berlioz harr in den Loop vun dat Johr 1855 tonächst anner Plichten in Form vun Konzertreisen, en Överarbeiten vun de Grand Traité d’instrumentation et d’orchestration modernes un en Deelnahm as Gootachter bi de Pariser Weltutstellung. In Weimar führ he to Ehren vun Harriet Smithson de Symphonie fantastique un deren Fortsetten Lélio up. Dat weer siet de Upführung vun 1832 dat eerste Mal, dat beid Warken in disse oorsprünglich Konzeptschoon gemeensam speelt wurrn. Sien Ruhm in Weimar funn en nee Hööchtpunkt. In Brüssel dorgegen, de nächst Statschoon vun Berlioz un Marie, funn die Upführung vun L’enfance du Christ blots wenig Resonanz. De Annehmlichkeiten vun den Upenholt dor bestunnen stattdessen in Begegnungen mit den jungen Komponisten Adolphe Samuel, den Historiker Edgar Quinet un de Schrieverin George Eliot. All bi dat Anfangskonzert weern Berlioz un Marie up Musikkritiker François-Joseph Fétis drapen. In‘n April 1855 wurr Berlioz wiels de Prooven to dat Te Deum krank, dat nu nah söss Johren Tööven to Upführung kommen sull.
To glieker Tiet muss Söhn Louis wegen hartnäckigen Dörfall twee Maand in’t Krankenhuus verbringen. In‘n November tovör weer dat tüschen Vader un Söhn to Spannungen kommen, as Louis sien Schipp verpassen un dornah sien Geld dörbringen dee. As Berlioz eerst teihn Johr later erfohren hett, harr Louis to disse Tiet en Betrecken mit en jung Fru mit Naam Zélie Mallet, ut de Dochter Clémentine hervörgung; dat Geld harr he för Zélie un Clémentine utgeven.
Dat Te Deum weer bi sien Upführung in de Pariser Saint-Eustache-Kark an‘n 30. April 1855 nich ganz so spoodriek as tovör L’enfance du Christ oder de Grande Messe des Morts, leet Berlioz aber dennoch up en mögelk musikalische Tokunft in Paris haapen.
Richard Wagner
Enn’n 1854 harr Berlioz en Angebot vun de Philharmonic Society in London, de Saison 1855 mit acht Konzerten to bestrieden, aflehnt, wiel he dorneben kien anner Konzerte harr geven drüfft. Dat Angebot gung sluutend an Richard Wagner, up den Berlioz drapen is, as he an’n 8. Juni 1855 mit Marie nah England reisen dee, nahdem he bi Henry Wilde för twee Konzerte ünnerschreeven harr. Wiels Franz Liszt up en Früendschap tüschen Berlioz un Wagner hapen dee, wurrn de ünnerscheedlichen Charaktertüüg vun de beid Komponisten düütlich. Wiels Berlioz bispeelswies diplomatischer up de musikalischen Widrigkeiten bi de Prooevn in London reageeren dee as Wagner, weer Wagner in’n Gegensatz to Berlioz nich bang vör persönlich Angreep bi sien musikalisch Oordeelen.
An’t Enn’n vun sien Upenholt kunn Berlioz up en musikalische Tokunft in London haapen, wiel man hüm de Leiden vun en Konzertreeg in dat Crystal Palace anboden harr; ferner hett he mit Beale över en Upführung vun L’enfance du Christ un dat Te Deum verhannelt. In de söben Maand nah sien Upenholt in London hett Berlioz an en utwiet engelsch Version vun de Grand Traité d’instrumentation et d’orchestration modernes un an L'art du chef d'orchestre arbeit. In‘n Oktober un November 1855 hett he de Afslusskonzerte vun de Pariser Weltutstellung organiseert. Prinz Napoleon wies sück vun Berlioz beidruckt un hett sück dorvör insett, hüm vun’n Chevalier de la Legion d Honneur to’n Officier befördern to laaten – allerdings vergevens, wiel disse Ehre an Giuseppe Verdi gung.
Nah en Upführung vun L’enfance du Christ in Gotha hemm Berlioz un Marie Franz Liszt in Weimar besöcht. Hier hett sück aber en Reet in de Früendschap tüschen Berlioz un Liszt bemarkbar maakt, de sien Oorsprung in de Betrecken tüschen Berlioz un Wagner harr, de Liszt starker to maaken versöcht harr.
Persönliche Krisen
Sien slecht Gesundheitstostand un en pläseerlos Leven mit Marie leeten Berlioz vertwiefeln. De Dood vun sien Süster Adèle Anfang März 1860 in dat Öller vun 55 Johren hett dat nich beter maakt.
In de Loop vun de Johren 1861 und 1862 keem dat to Unstimmigkeiten tüschen Berlioz un Söhn Louis. Berlioz reageer verdattert up den dringend Wunsch vun Louis, heiraten to willen, up de anner Siet hett sück ok Louis sien unruhig Kindheit bemarkbor maak, indem he sien Vader vörsmieten dee, hüm nie nich leev harrt to hemm.
An‘n 13. Juni 1862 is Marie unverwacht an en Hartinfarkt storven un wurr an’n 16. Juni 1862 up den Cimetière de Montmartre bisett. Hör Dood broch Vader un Söhn weer wat dichter tosommen. Kört nah den Dood vun Marie hett Berlioz up den Karkhoff en half so olt Fru mit Naam Amélie kennen lehrt un de beid hemm sück inanner verkeeken. Över Amélie is blots wenig bekannt, mögelkerwies weer se verheiraadt. De Kuntakt tüschen Berlioz un Amélie gung över den Harvst un den Anfang Winter vun dat Johr 1862.
Les Troyen
Wiels Berlioz an Les Troyens arbeiten dee, broch de Journalist Charles Jacquat in’n Harvst 1856 in de Reeg Contemporaries en Körtbiografie över Berlioz herut, de woll saaklich Fehler upwiesen, aber den Ruhm vun Berlioz fördern dee. Fotograf Nadar hett en Porträtfoto vun Berlioz anfertigt. Wiels Berlioz sück um Söhn Louis Sörgen maken dee, de anfung, um de Welt to reisen, hett sück sien Darmerkrankung starker bemarkbar maakt, de de Dokters as intestinale Neuralgie betekent hemm.
In de nächst fief Johr hett sück Berlioz sück um en Mögelkeit bemöht, Les Troyens uptoführen. at Toseggen vun Kaiser Napoleon III., siück för dat Wark intosetten, weer ok blots so dorhen seggt. Berlioz sülvst is denn anfungen, in de Apenlichkeit för sien nee Oper to warfen. En Konzert mit Utsnitten ut Les Troyens in‘n August 1859 in Baden-Baden wurr in tallriek franzöösch Blööt düchtig wohlwillend rezenseert. In Baden-Baden kreeg Berlioz vun den Speelbankpächter Edouard Bénazet den Updrag, för dat Apenmaaken vun dat Theater Baden-Baden de Oper Béatrice et Bénédict free nah William Shakespeare sien Viel Lärm um nichts to schrieven. De Oper wurr an’n 9. August 1862 eerstmals upführt.
As Berlioz nah sien Rückkehr ut Paris beden wurr, an dat Théâtre-Lyrique Christoph Willibald Gluck sien Orphée et Euridice nee in Szene to setten, hett he sück in de Singerin Pauline Viardot verkeeken. Se weer nich dorgegen, aber dat keem för hör nich in Fraag, hör Familie to verlaaten.
Midden September 1859 keem Richard Wagner nah Paris, um an de Pariser Opéra den Tannhäuser un mögelkst ok Tristan und Isolde uptoführen. Ünner annern in’n Tosommenhang mit de scheef gahn Upführung vun den Tannhäuser an de Opéra am 13. März 1861 entstunn de Indruck, Berlioz weer togunsten vun sien nee Oper sien Früend Richard Wagner un de sien Musik gegenöver feindlich instellt. Les Troyens wurr to de Upführung an de Opéra tolaaten, weer aber nah aktuellen Opernprojekten vun Charles Gounod un François-Auguste Gevaert blots de darte Wahl. As Léon Carvalho in‘n Oktober 1862 weer Direkter vun dat Théâtre-Lyrique wurr, hett he Berlioz mehrfach anboden, Les Troyens uptoführen. De Opéra harr de beter Mögelkeiten to en Upführung, wies aber kien Interesse, so dat Berlioz bi Carvalho ünnerschreev.
To grott Pläseer vun Berlioz hett de Société des Concerts, de in den 28 Johren tovör sien Musik blots tweemal eerstmals upführt harr, in‘n März 1863 tostimmt, sien gesamt Noten- un Upführungsmaterial to övernehmen, nahdem Berlioz sück tovör Sörgen maakt harr, wat dormit nah sien Dood passeeren würr.
Wiels de Verhandlungen mit Carvalho, de verspreeken dee, Les Troyens ahn Körten uptoführen, verbroch to Pläseer vun Berlioz Söhn Louis Enn’n März 1863 eenig Daag in Paris. Enn’n März reis Berlioz to en mehrere Week düürn Upenholt in Weimar. Tonächst hett he Béatrice et Bénédict upführt; wiel Liszt Weimar intüchen Weimar verlaaten harr un nah Rom gahn weer, harr Berlioz Gelegenheit, sülvst to dirigeeren. De Upneholt in Weimar hett sück verlängert, as Berlioz en Nöögen vun den Prinzen vun Hohenzollern-Hechingen kreeg, en Konzert mit eegen Warken to zu dirigeeren. Bi sien Rückkehr nah Frankriek muss Berlioz enttäuscht faststellen, dat de Vörbereitungen to Les Troyens blots langsam vörankeemen. To’n Triumph buterhalv vun Paris wurr in’n Juni 1863 de Upführung vun L’enfance du Christ in Straßburg. Entgegen de oorsprünglich Verinbarungen bestunn Carvalho bi Les Troyens up Afkörten, wat Berlioz nich gefallen dee. Liekers wurr de Eerstupführung an’n 4. November 1863 en groot Erfolg bi dat Publikum un funn – to’n grooten Deel – en positiv Echo in de Presse.
Letzte Johren
As Les Troyens in‘n Dezember 1863 vun’n Speelplaan nommen wurr, hett Berlioz, de nu immer mehr mit Krankheiten to kämpen harr, faststellt, dat sien Energien to Enn’n weern. „Ich beeile mich“, harr he all 1862 an sien Früend Ferrand schreeven, „alle Fäden zu zerschneiden, damit ich jederzeit zum Tod sagen kann: Wann du willst.“ Berlioz wurrd tietlevens as sensitiv-labil un neurotisch beschreeven. Trotz all de Bitterheit in de letzt Johren hett Berlioz ok Pläseer ünner annern dör de Verehrung vun Studenten as Louis Bourgault-Doucoudray erfohren. Nah Les Troyens stell he sien Tätigkeit as Dirigent un Musikkritiker in, truck sück in’n Schadden vun sien Krankheiten in’t Privatleven torüch un pleeg vereenzelt Früendschapen.
Estelle Fournier
In de Loop vun dat Johr 1864 wurr in’n Tosommenhang mit en Umgestaltung vun de Stadt, de sück ok up den Karkhoff Saint-Vincent utwirken dee, Harriet up den Karkhoff Montmartre umbett. In‘n August 1864 hett he dat Graff vun Amélie opdeckt un wuss nu, dat se storven weer. Nah Ansicht vun Biograf David Cairns hemm disse Belevnisse in Berlioz den Wunsch fördert, weer Kuntakt to sien Leevste ut de Jöögd, Estelle, to söken.
In‘n September 1864 is he tonächst nah Dauphiné to sien Nichten reist, dann nah Grenoble un Meylan un sluutend nah Lyon, wo Estelle leev. Estelle, intüschen verheiraadt Fournier, hett torüchhollend up sien eerst, emotschonalen Breef, reageert, hett hüm aber toseggt, hüm nah de Hochtiet vun hör Söhn hör nee Adresse in Genf mittodeelen. As sück Berlioz bi de tweet Kuntaktupnahm wat mehr torüchhollen dee, hemm se sück ok wat beter verstahn. Mit hör Inwilligen hett he bit Anfang 1865 sien Mémoires um den neen Kuntakt to hör utwiet; se hett dorup bestahn, de Mémoires lesen to wullen.
Dat Verhältnis tüschen Berlioz un Estelle wurr mit den Breefwessel nah hör Umtrecken nah Genf deeper; Berlioz wurr vun hör Familie früendelk upnommen. Von hör Korrespondenz tüschen 1864 un 1868 sünd 40 Breef vun Berlioz un dree Breef vun Estelle Fournier erhollen bleeven; de restlichen Breef vun Estelle hett Berlioz up hör Wunsch hen verbrennt.
Söhn Louis
Midden vun de 1860er Johren weer dat Verhältnis tüschen Berlioz un sien Söhn Louis trotz all de Striedereen tovör vun Leev un Achtung präägt – trotz en Missverständniss in‘n Juni 1865, as Louis sien Vater mitdeelen dee, dat he Kapitän in‘n Golf vun Mexiko wurrn weer un de docht hett, Louis wull Geld. Louis fung an, de Musik vun sien Vater to schätzen, un hett Les Troyens bewunnert. Ebenso wurr he en begeistert Leser sowohl vun Shakespeare as ok anner Literatur. Vader un Söhn hemm sück intüschen as Bröers föhlt, hemm aber liekers murken, dat se ünnerscheedlich veranlagt weern. Louis keem etwa dreemal in’t Johr nah Paris to Besöök, verpass aber liekers den letzten grooten Triumph vun sien Vader bi de Eerstupführen vun de sien Septett an‘n 7. März 1866. De Früendschap vun Berlioz un Liszt gung noch mehr andaal, nahdem sück Liszt vun dat Septett beindruckt wies, Berlioz sück aber nich in de Laag seech, Gefallen an Liszt sien körtens komponeert Graner Messe to finnen; dat denn ok de letzte persönliche Kuntakt tüschen de beid Musikers.
Nah en dree Dagg lang düern Besöök Midden September 1866 bi Estelle in Genf hett Berlioz en Neeupführung vun Christoph Willibald Gluck sien Alceste överwaakt. Dat weer en Pläseer för hüm, en wiedere Generatschoon vun Musikern un Musikliebhabern mit Gluck vertroot to maken. Dennoch föhl he sück braaken un isoleert. He hett aber noch Dirigeernöögen vun Ferdinand Hiller nah Köln un Johann von Herbeck nah Wien annommen. Bi de Pariser Weltautstellung van 1867 wurr he mit Konzerten betraut.
Berlioz hull mit sien Söhn Louis siet de sien Afreis in’n August 1866 regelmatig Kuntakt. Wiels en Överraschungsfier to Ehren vun Berlioz in’n Juni 1867 kreeg Hector Berlioz de Nahricht, dat Louis dree Wochen tovör in Havannah an Geelfeever storven weer.
An‘n 29. Juli 1867 hett Berlioz sien Testament upsett. Anfang August hett hüm sien Dokter, begrünnd dör Berlioz sien Gesundheitstostand, to Kur nah Néris-les-Bains schickt. Am 9. September hett he weer Estelle sehn, de ok den Dood vun hör Söhn betruurn dee, un he hett an’n nächsten Dag de Hochtiet vun sien Nichte Joséphine besöcht.
Letzt Triumph
In‘n September 1867 hett de Groothartogin Jelena Pawlowa, Tant vun den Zaren Alexander II., Berlioz nöögt, in de kommend Wintersaison in St. Petersburg to dirigeeren. Disse Reis wurr en letzt groot Triumph för hüm. Mögelkerwies in de letzt Week vun sien Upenholt dor entstunn en Porträtupnahm, de Berlioz in Dirigeerpose wiest.
Dood
Mit sien Kräfte an’t Enn kehr he in‘n Februar 1868 nah Paris torüch. Um sück to verhaalen, is he an de Riviera reist, hett den Upenholt dor afbraaken, nahdem he tweemal to Fall kommen weer, wobi de tweete Sört dör en Slaganfall utlööst wurrn weer. Snacken und Schrieven gung nu man blots noch slecht un full hüm stuur. To disse Tiet is he aber ok nah Grenoble to de Enthüllung vun en Denkmal to’n 99. Gebortsdag vun Napoleon Bonaparte reist. Mögelkerwies hett dorbi noch mal Estelle sehn.
Weer torüch in Paris, full he Anfang März 1869 in en Koma un is an’n 8. März 1869 storven. As Liddmaat vun dat Institut de France wurr he dree Daag later up den Karkhoff Montmartre – neben sien beid Fruen – bisett. Dat oorsprüngliche Graffmal is dör en monumentalen Grafsteen ersett wurrn. Hüm to Ehren hett dat UK Antarctic Place-Names Committee 1961 den Berlioz Point, en Landspitze in’n Süden vun de antarktisch Alexander-I.-Insel nah hüm nöömt. In sien Gebortshuus wurr 1935 en Berlioz-Museum inricht.
Bedüüden
Komponist un Dirigent
Berlioz gellt as wichtig Vertreder vun de Musik vun de Romantik in Frankriek, ofschons he sülvst den Begreep „Romantik“ nichts afwinnen kunn: He verstunn sück as klassisch Komponist. He gellt as Begrünner vun de sinfonische Programmmusik un de modern Orchesterinstrumentatschoon. Sien för de dormalige Tiet revolutschonären Kompositschonen wurrn meest nich verstahn un hemm hüm mehr Kritik as Loov inbrocht. Dorum muss he sien Levensünnerhollen tosätzlich as Musikkritiker bestrieden. Oschons sien Warken bit up Béatrice et Bénédict (1862 in Baden-Baden) ahn Utnahm eerstmals in Paris upführt wurrn, kreeg he in Frankriek eerst lang nah sien Dood Anerkennung.
Berlioz weer aber en groot Vörbild för völ vun de jungen Romantiker. Entscheedend weer sien Infloot up Franz Liszt, Richard Strauss un völ russisch Komponisten as Nikolai Rimski-Korsakow. 1868 is he eegens nah Rostow reist, um de verscheeden Melodien vun dat groot Gelüüt, för dat de Rostower Glöckner weltberühmt weern, mit eegen Ohren to beleven. Berlioz weer doröver begeistert, mit dat „erstklassige“ Orchester vun dat St. Petersburger Konservatorium Musik maaken to können.
Nah sien eegen Berichte hettt Berlioz asen vun de eersten Dirigenten up den Gebruuk vun en Metronom as Hülpsmiddel bi Prooven bestahn, um dat korrekte Tempo vun sien Kompositschonen hollen to können. De Upführung vun sien Warken weer sülvst för den Komponisten nich immer eenfach, wiel he för eenige bit to duusend Instrumentalisten un Singer bruuken dee.
Berlioz hett eenige Reisen nah Düütschland ünnernommen. In Berlin – he hett de Stadt fakener besöcht, ünner annern 1843 un 1847 – weer Berlioz vun de riek musikalischen Landschap beindruckt. Völ düütsch Musiktheoretiker ut de Tiet harrn Schwierigkeiten, dat „französische Phänomen“ Berlioz to verkloren. Franz Brendel, en düütsch Musikhistoriker un Musikjournalist vun dat 19. Johrhunnert, kunn de Musik vun Berlioz blots düüden, indem he den Franzosen to en Düütschen maaken dee: „seine wahre geistige Heimat hat er bei uns zu suchen“.
Dat Verhältnis to Richard Wagner weer düchtig gespannt. Up de en Siet seech dat so ut, as wenn se sück gegensiedig respekteeren dee, up der anner Siet hemm se sück apenlich kritiseert oder in Breef an anner Komponisten as Franz Liszt un Robert Schumann. Wiels Liszt sück diplomatisch verhollen dee, hett Schumann in de Neuen Zeitschrift für Musik en Text apenlich maakt, in den Wagner Berlioz „grenzenlos langweilig“ nöömt. Ok över de Symphonie fantastique, en vun de Hööftwarken vun Berlioz, hett sück Wagner negativ utlaaten: „Formschönheit ist nirgendwo anzutreffen.“
Sien Tietgenosse Charles Hallé hett över hüm meent, dat he de perfekteste Dirigent weer un harr bi sien Lüüd dat afsolute Kommando. De Komponist Ferdinand Hiller hett över Berlioz seggt, dat he in dat musikalisch Sünnensystem kien groot oder lütt Planet weer – völmehr wat unheimlich antokieken, en nich to vergeeten, wiethen lüchtend Komet.
Berlioz sien Instrumentatschoon
Berlioz is de Verfaater vun dat Grand Traité d’instrumentation et d’orchestration modernes van 1844, de eerst umfangriek Instrumenteerungskunn. Dat Wark keem 1845 up düütsch ünner den Titel Die Moderne Instrumentation und Orchestration herut. 1904 wurr dat vun Richard Strauss ünner den Titel Instrumentationslehre revideert un utwiet un is in Deelen bit hüüd gültig. Richard Strauss, de Berlioz düchtig bewunnert hett, hett oorsprünglich kein Notwennigkeit sehn, dit umfaatend Wark to bearbeiten. As der Verlag aber an hüm herantreeden is, un he sück mehr un mehr dormit befaaten dee, hett he faststellt, dat sien Upgaav dorin bestunn, dat Wark to aktualiseeren, dormit dat wiederhen Bestand harr. Berlioz hett anhand vun Zitaten ut Orchesterpartituren vun Gluck, Mozart, Beethoven as ok ut eegen Warken all in en modern Orchester bruukt Instrumente, dorünner ok de Gitarr, dorstellt. Dat gifft bit hüüd blots wenig Warken, de dat an Umfang un Akkraatheit mit sien Wark upnehmen können, so etwa Samuel Adler sien The Study of Orchestration (1982, engelsch) un Yehudi Menuhin sien Instrumente des Orchesters (CD).
De vun Strauss överarbeit Version enthollt wiedere moderne Instrumente, ebenso wiedere Partiturbispelen vun Richard Wagner un vun eegen Kompositschonen.
Warken (Utwahl)
Opusverteeken
[Opus 1]: Huit scènes de Faust (later torüchtrucken) (1828/29)
Opus 1: Waverley-Ouvertüre (1828)
Opus 2: Le Ballet des ombres (1829).
Opus 2b: Irlande: mélodies irlandaises (9 Melodien; 1829)
Opus 3: Les francs-juges (1826/1833)
Opus 4: Le roi Lear (1831).
Opus 5: Grande messe des morts. (Requiem; 1837)
Opus 6: Le cinq mai (1831/35)
Opus 7: Les nuits d’été (1840–1841)
Opus 8: Rêverie et Caprice (1841).
Opus 9: Le carnaval romain (1843–1844)
Opus 10: Grand traité d’instrumentation et d’orchestration modernes (Die moderne Instrumentation und Orchestration; 1843–1844)
Opus 11: Sara la baigneuse (1834).
Opus 12: La captive (1832).
Opus 13: Fleurs des landes (1850).
3: Letons (1835).
Opus 14: Symphonie fantastique, épisode de la vie d’un artiste (1830)
Opus 14b: Lélio ou Le retour à la vie (1831).
Opus 15: Grande symphonie funèbre et triomphale (1840).
Opus 16: Harold en Italie (1834).
Opus 17: Roméo et Juliette (1839).
Opus 18: Tristia (1849).
1: Méditation religieuse (1831).
2: La mort d’Ophélie (1842).
Opus 19: Feuillets d’album (1850).
1: Zaïde (1845).
2: Les champs (1834).
3: Chant des chemins de fer (1846).
4: Prière du matin (1846).
5: La belle Isabeau (1843).
6: Le chasseur danois (1844).
Opus 20: Vox populi (1849).
1: La menace des Francs (1848).
2: Hymne à la France (1844).
Opus 21: Le corsaire (1844).
Opus 22: Te Deum. (1848)
Opus 23: Benvenuto Cellini. (1834/1838)
Opus 24: La damnation de Faust. (1845/46)
Opus 25: L’enfance du Christ. Trilogie sacrée (1850–1854)
Le songe d’Hérode (1854).
La fuite en Égypte (1850–1853)
L’arrivée à Sais (1853–1854)
Opus 26: L’impériale (1854).
Opus 27: Béatrice et Bénédict (1860–1862)
Opus 28: Le temple universel (1861)
Opus 29: Les Troyens (1856–1858)
29a La prise de Troie
29b Les Troyens à Carthage
Opern un dramatische Legenden
1823: Estelle et Némorin (Oper; hett he verloren)
1826/1833: Les francs-juges, op. 3 (Oper in dree Akten; gröttstendeels verlorengahn)
1834/1838: Benvenuto Cellini. op. 23 (Oper in dree Akten)
1841/1847: La nonne sanglante (Oper; nich fardig maakt)
1846: La damnation de Faust. op. 24 (dramatische Legende in veer Akten)
1856–1858: Les Troyens. op. 29 (Oper in fief Akten)
1860–1862: Béatrice et Bénédict. op. 27 (Komische Oper in twee Akten)
Anner Vokalwarken
1829: Cléopâtre, scène lyrique, nah en Dichtung vun Pierre-Ange Vieillard
1831: Lélio ou Le retour à la vie, op. 14b (Melolog in 6 Deelen; Fortsetten vun de Symphonie fantastique un attacca nah de to spelen.)
Orchestermusik
Ouvertüren för Orchester:
1826/1828: Waverley (große Ouvertüre)
1831: Intrada di Rob-Roy MacGregor
1831: Le roi Lear, op. 4 (groot Ouvertüre nah de Tragödie vun Shakespeare)
1843–1844: Le carnaval romain, op. 9 (charakteristische Ouvertüre)
1844: Le corsaire, op. 21
Sinfonien:
1830: Symphonie fantastique. op. 14 (Episoden ut dat Leven vun en Künstler in fief Deelen)
1834: Harold en Italie, op. 16 (Symphonie in veer Deelen mit konzertanter Viola, footend up Lord Byron sien Childe Harold’s Pilgrimage)
1839: Roméo et Juliette, op. 17 (dramatische Symphonie mit Soli un Chören)
Wark för sinfonisches Blasorchester:
1840: Grande symphonie funèbre et triomphale, op. 15: Marche Funèbre – Oraison Funèbre – Apothéose
Konzertante wark:
1841: Rêverie et caprice, op. 8 (Romanze för Vigelien un Orchester)
Klaveer-, Harmonium- un Örgelmusik
Klaveermusik:
1844: Albumleaf (16 Takte)
Harmonium- un Örgelmusik:
1844: Hymne pour l’élévation en ré majeur, pour orgue
1844: Sérénade agreste à la Madone sur le thème des pifferari romains en mi bémol majeur, pour orgue
1844: Toccata en do majeur, pour orgue
1845: gemeensam as Trois pièces pour orgue ou harmonium herutgeven
Geistliche Musik
1824: Messe solennelle för Solisten, Chor un Orchester (wedder opdeckt 1992, Berlioz sülvst wull de verneelt hemm)
1837: Requiem (Grande messe des morts). op. 5
1848–1849: Te Deum. op. 22 (Hymne)
1850: La fuite en Égypte und 1853/1854 L’enfance du Christ, gemeensam op. 25
Schriften
Grand traité d’instrumentation et d’orchestration modernes. Œuvre 10me. Schonenberger, Paris [1843–1844] („Dédié à Sa Majesté Frédéric Guillaume IV, Roi de Prusse“). Digitalisat
Die moderne Instrumentation und Orchestration. Aus dem Französischen übertragen von J[ohann] C[hristoph] Grünbaum, A. M. Schlesinger, Berlin [1843 oder 1844] (zweisprachige Ausgabe in Französisch und Deutsch; „Seiner Majestät dem König von Preußen Friedrich Wilhelm IV. in tiefster Ehrfurcht gewidmet“).
Instrumentationslehre. Ergänzt und revidiert von Richard Strauss. Zwei Bände. Edition Peters, Leipzig 1904–1905, erneut ebenda 1955 und Frankfurt am Main 1986.
Voyage musical en Allemagne et Italie. Études sur Beethoven, Gluck et Weber. Mélanges et nouvelles. Jules Labitte, Paris 1844.
Les soirées de l’orchestre. Michel Lévy frères, Paris 1852 (deutsche Übersetzung: Abendunterhaltungen im Orchester. Aus dem Französischen von Elly Ellès, Breitkopf & Härtel, Leipzig 1909).
Les grotesques de la musique. Librairie nouvelle, Paris 1859 (deutsche Übersetzung: Groteske Musikantengeschichten. Aus dem Französischen von Elly Ellès, Breitkopf & Härtel, Leipzig 1906). Digitalisat
À travers chants. Études musicales, adorations, boutades et critiques. Michel Lévy frères, Paris 1862 (deutsche Übersetzung: Musikalische Streifzüge. Studien, Vergötterungen, Ausfälle und Kritiken. Aus dem Französischen von Elly Ellès, Breitkopf & Härtel, Leipzig 1912).
Mémoires […] de 1803 à 1865 et ses voyages en Italie, Allemagne, Russie et Angleterre écrits par lui-même. Vallée, Paris 1865; später als: Mémoires de Hector Berlioz, […] comprenant ses voyages en Italie, en Allemagne, en Russie et en Angleterre. 1803–1865. Michel Lévy frères, Paris 1870.
Düütsch Översetten:
Memoiren, mit der Beschreibung seiner Reisen in Italien, Deutschland, Rußland und England. 1803–1865. Aus dem Französischen von Elly Ellès. Zwei Bände. Breitkopf und Härtel, Leipzig 1903–1905 (erneut: Reclam, Leipzig 1967; Heinrichshofen, Wilhelmshaven 1979; Athenäum, Königstein im Taunus 1985).
Memoiren. Neu übersetzt von Dagmar Kreher, hrsg. und kommentiert von Frank Heidlberger. Bärenreiter, Kassel 2007, ISBN 978-3-7618-1825-1.
Memoiren. Übersetzt von Hans Scholz, hrsg. und kommentiert von Gunther Braam. Hainholz, Göttingen 2007, ISBN 978-3-932622-90-8.
Literatur
Wolfgang Dömling: Berlioz. 4. Uplaag. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 1993.
Klaus Heinrich Kohrs: Hector Berlioz. Autobiographie als Kunstentwurf. Stroemfeld / Roter Stern, Frankfurt am Main / Basel 2003, ISBN 3-87877-872-4.
Klaus Heinrich Kohrs: Hector Berlioz’ „Les Troyens“. Ein Dialog mit Vergil. Stroemfeld / Roter Stern, Frankfurt am Main / Basel 2011, ISBN 978-3-86600-083-4.
Klaus Heinrich Kohrs: Und alles wandelt sich ins Gegenteil. Hector Berlioz’ kontrafaktische Szenen. Stroemfeld Verlag, Frankfurt am Main, 2014, ISBN 978-3-86600-193-0.
David Cairns: Berlioz – The Making of an Artist, 1803–1832. Band 1, Penguin Press, London 1999, ISBN 0-14-199065-1.
David Cairns: Berlioz – Servitude and Greatness, 1832–1869. Band 2, Penguin Press, 1999, ISBN 0-14-199066-X.
La Mara: Briefe Von Hector Berlioz an Die Furstin Carolyne Sayn-Wittgenstein (1903). Kessinger Pub, 2010, ISBN 978-1-160-04972-6.
Stephen Rodgers: Form, Program, and Metaphor in the Music of Berlioz. Cambridge University Press, 2009, ISBN 978-0-521-88404-4.
Gunther Braam, Arnold Jacobshagen (Hrsg.): Hector Berlioz in Deutschland. Texte und Dokumente zur deutschen Berlioz-Rezeption (1829–1843). Hainholz, Göttingen 2002, ISBN 3-932622-42-1.
Frank Heidlberger (Kommentator, Redakteur, Herausgeber), Dagmar Kreher (Übersetzer): Hector Berlioz Schriften: Bekenntnisse eines Enthusiasten. Metzler-Verlag, 2002, ISBN 3-476-01932-2.
Jean Poueigh: Zur 100jährigen Wiederkehr der Schöpfung von „Fausts Verdammnis“. In: Lancelot. Der Bote aus Frankreich. Heft 8, Georg Lingenbrink, Rastatt 1947, S. 105f.
Wulf Konold, Alfred Beaujean (Hrsg.): Lexikon Orchestermusik Romantik. Mainz, Schott, 1989
Ulrich Michels: dtv-Atlas Musik. Band 2. Dt. Taschenbuch-Verlag [u. a.], München [u. a.] 2003, S. 497.
Ferdinand Hiller: Künstlerleben. DuMont-Schauberg, Köln 1880, S. [63]–143
Christian Berger, Dirk-Matthias Altenmüller: War Hector Berlioz epilepsiekrank? Ein Zwischenbericht. In: Sieghart Döhring, Arnold Jacobshagen, Gunther Braam (Hrsg.): Berlioz, Wagner und die Deutschen. Verlag Christoph Dohr, Köln 2003, S. 53–58.
Weblinks
Noten un Audiodateien von Berlioz in dat International Music Score Library Project
Gemeenfree Noten vun Berlioz in de Choral Public Domain Library – ChoralWiki (engelsch)
Indrag in de DNB
The Berlioz Website (engelsch)
Warkverteeken up Klassika
Jean-Paul Penin: Les Premières armes du jeune Berlioz: la Messe Solennelle.
Hector Berlioz in Baden-Baden
Berlioz, Fausts Verdammung in Liebigbildern
ZeitZeichen: 08.03.1869 – Doodsdag vun Hector Berlioz
Enkeld Nahwiesen
Mann
Börger von Frankriek
Boren 1803
Storven 1869
Schriever
Komponist
Romantik (Musik) |
166086 | https://nds.wikipedia.org/wiki/Jes%C3%BAs%20Angulo | Jesús Angulo | Jesús Angulo is de Naam von
* Jesús Angulo (* 1997), mexikaanschen Footballspeler,
Jesús Angulo (* 1998), mexikaanschen Footballspeler. |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.