!
stringlengths 1
182
| Nida işarəsi (!) — Aşağıdakı hallarda işlədilən durğu işarəsi: Nida cümləsinin sonunda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yanğın!/, /Fəlakət!/; əmr cümlələrində /Rədd ol burdan!/; Çağırış və müraciət həyəcanlı olanda. Məsələn: Azərbaycan dilində /Yaşasın müstəqil Azərbaycan!//; Nida cümlələrində özəksonu zəifləyir, zaman ləngiyir. /Ana! O, müqəddəs bir kainatdır//.
stringlengths 100
226k
| https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=259941
stringlengths 46
49
|
|---|---|---|
1858 | 28 may - Rusiya imperiyası ilə Çin arasında sərhədlər, ticarət və digər məsələlərlə əlaqədar Aygün müqaviləsinin imzalanması 31 may - Rusiyada Xabarovsk şəhərinin əsasının qoyulması. 13 iyun - Rusiya ilə Çin arasında Tyanszin müqaviləsinin imzalanması. 2 avqust - İngiltərə parlamenti tərəfindən Ost-Hind şirkətinin ləğv edilməsi və Hindistanın İngiltərə taxt-tacının idarəçiliyi altına keçməsi barədə qanun qəbul edilməsi. 7 avqust - Türkiyə sultanının himayəçiliyi altında birləşmiş Moldaviya və Valaxiya knyazlıqlarının yaradılması haqqında Paris konvensiyasının imzalanması 10 oktyabr — Təbrizdə fars dilində "Azərbaycan" qəzetinin nəşrinə başlanması. 10 oktyabr — Kubanın müstəqilliyinin elan edilməsi. 1 noyabr - Böyük Britaniya kraliçası Viktoriya tərəfindən sipahilər üsyanında iştirak edən hind əyanlarının bağışlanması haqqında manifest verilməsi. Təbrizdə "Azərbaycan" qəzetinin nəşr olunması. Ost-Hind şirkətinin ləğv edilməsi. Əbülqasim Ordubadi 1 noyabr — Mixail Konovalov Robert Ouen - İngilis utopik sosialisti. Cüzeppe Peano 21 iyul — Avstriyalı Mariya Kristina, İspaniya kralı XII Alfonsonun xanımı, İspaniyanın kraliça-konsortu. Azərbaycan tarixçisi Kərim ağa Şəkixanov. Məşrəfzadə Mehmed Arif Əfəndi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4567 |
1858-ci il | 28 may - Rusiya imperiyası ilə Çin arasında sərhədlər, ticarət və digər məsələlərlə əlaqədar Aygün müqaviləsinin imzalanması 31 may - Rusiyada Xabarovsk şəhərinin əsasının qoyulması. 13 iyun - Rusiya ilə Çin arasında Tyanszin müqaviləsinin imzalanması. 2 avqust - İngiltərə parlamenti tərəfindən Ost-Hind şirkətinin ləğv edilməsi və Hindistanın İngiltərə taxt-tacının idarəçiliyi altına keçməsi barədə qanun qəbul edilməsi. 7 avqust - Türkiyə sultanının himayəçiliyi altında birləşmiş Moldaviya və Valaxiya knyazlıqlarının yaradılması haqqında Paris konvensiyasının imzalanması 10 oktyabr — Təbrizdə fars dilində "Azərbaycan" qəzetinin nəşrinə başlanması. 10 oktyabr — Kubanın müstəqilliyinin elan edilməsi. 1 noyabr - Böyük Britaniya kraliçası Viktoriya tərəfindən sipahilər üsyanında iştirak edən hind əyanlarının bağışlanması haqqında manifest verilməsi. Təbrizdə "Azərbaycan" qəzetinin nəşr olunması. Ost-Hind şirkətinin ləğv edilməsi. Əbülqasim Ordubadi 1 noyabr — Mixail Konovalov Robert Ouen - İngilis utopik sosialisti. Cüzeppe Peano 21 iyul — Avstriyalı Mariya Kristina, İspaniya kralı XII Alfonsonun xanımı, İspaniyanın kraliça-konsortu. Azərbaycan tarixçisi Kərim ağa Şəkixanov. Məşrəfzadə Mehmed Arif Əfəndi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186112 |
1859 | 5 yanvar - polkovnik Aleksandru İoan Kuzanın Moldaviya hökmdarı seçilməsi 15 yanvar - Haiti imperatoru I Fosten hökumət əleyhinə baş verən üsyanlar nəticəsində hakimiyyətdən kənarlaşdırılması. Haiti imperiyasının ləğv edilməsi, Haiti imperiyasının ləğv edilməsi və general Fabr Jeffarın respublika prezidenti seçilməsi. 14 fevral - Oreqonun ABŞ-nin 33-cü çtatı olması 3 mart - Parisdə Fransa ilə Rusiya imperiyası arasında Fransa, Pyemont və Avstriya arasında baş verəcək müharibədə Rusiyanın neytral mövqe tutması haqqında razılaşmanın imzalanması. 25 aprel - Süveyş kanalının çəkilişinə başlanması. 29 aprel - Avstriya-İtaliya-Fransa müharibəsinin başlanması. 20 may - İtaliyada Montebello yaxınlığında fransız ordusu tərəfindən Avstriya ordusunun məğlub edilməsi. 24 iyun - İtaliya və Fransanın birləşmiş qüvvələri ilə Avstriya ordusu arasında Solferino döyüşünün baş verməsi, Avstriya ordusunun məğlubiyyətə uğraması. 7 sentyabr - Londonda Biq Ben saatlarının istehsalına başlanması 23 oktyabr - ABŞ-də Con Braunun başçılığı ilə üsyan baş verməsi. Türkiyədə ilk milli dram teatrının fəaliyyətə başlaması. İngiltərənin Afrikanın şərq sahillərində yerləşən Zənzibar sultanlığını öz protektoratlığı elan etməsi. Bakıda "Qubernator bağı" adlanan bağın salınması Şamaxıda güclü zəlzələnin baş verməsi. Şamaxı quberniyasının mərkəzinin Bakı şəhərinə köçürülməsi Suraxanıda rus kapitalistləri Kokorev və Qubonin tərəfindən neft emal edən zavodunun inşa edilməsi. Şamaxıda və Şuşada ilk kütləvi kitabxanaların təşkil olunması 26 mart - Adolf Qurviç - Alman riyaziyyatçı. 22 may - Artur Konan Doyl - görkəmli şotland yazıçısı, Şerlok Holms və Professor Çellencer obrazlarının yaradıcısı (ö. 1930). Nikolay Qamaleya Bayraməli Abbaszadə - azərbaycanlı şair, mollanəsrəddinçi (ö.1926). 27 yanvar - II Vilhelm - Almaniya İmperiyasının kayzeri. 20 oktyabr - Con Dyui, Amerikalı filosof. Ələkbər bəy Qədimbəyov - Mirzə Qədim İrəvaninin oğlu. 15 dekabr - Lüdviq Lazar Zamenhof - Polyak göz həkimi , Esperanto dilinin yaradıcısı. Peter Qustav Lejyon Dirixle Vaşinqton İrvinq, tanınmış Amerika yazıçısı, tarixçi, siyasətçi (d. 1783). | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4568 |
1859-cu il | 5 yanvar - polkovnik Aleksandru İoan Kuzanın Moldaviya hökmdarı seçilməsi 15 yanvar - Haiti imperatoru I Fosten hökumət əleyhinə baş verən üsyanlar nəticəsində hakimiyyətdən kənarlaşdırılması. Haiti imperiyasının ləğv edilməsi, Haiti imperiyasının ləğv edilməsi və general Fabr Jeffarın respublika prezidenti seçilməsi. 14 fevral - Oreqonun ABŞ-nin 33-cü çtatı olması 3 mart - Parisdə Fransa ilə Rusiya imperiyası arasında Fransa, Pyemont və Avstriya arasında baş verəcək müharibədə Rusiyanın neytral mövqe tutması haqqında razılaşmanın imzalanması. 25 aprel - Süveyş kanalının çəkilişinə başlanması. 29 aprel - Avstriya-İtaliya-Fransa müharibəsinin başlanması. 20 may - İtaliyada Montebello yaxınlığında fransız ordusu tərəfindən Avstriya ordusunun məğlub edilməsi. 24 iyun - İtaliya və Fransanın birləşmiş qüvvələri ilə Avstriya ordusu arasında Solferino döyüşünün baş verməsi, Avstriya ordusunun məğlubiyyətə uğraması. 7 sentyabr - Londonda Biq Ben saatlarının istehsalına başlanması 23 oktyabr - ABŞ-də Con Braunun başçılığı ilə üsyan baş verməsi. Türkiyədə ilk milli dram teatrının fəaliyyətə başlaması. İngiltərənin Afrikanın şərq sahillərində yerləşən Zənzibar sultanlığını öz protektoratlığı elan etməsi. Bakıda "Qubernator bağı" adlanan bağın salınması Şamaxıda güclü zəlzələnin baş verməsi. Şamaxı quberniyasının mərkəzinin Bakı şəhərinə köçürülməsi Suraxanıda rus kapitalistləri Kokorev və Qubonin tərəfindən neft emal edən zavodunun inşa edilməsi. Şamaxıda və Şuşada ilk kütləvi kitabxanaların təşkil olunması 26 mart - Adolf Qurviç - Alman riyaziyyatçı. 22 may - Artur Konan Doyl - görkəmli şotland yazıçısı, Şerlok Holms və Professor Çellencer obrazlarının yaradıcısı (ö. 1930). Nikolay Qamaleya Bayraməli Abbaszadə - azərbaycanlı şair, mollanəsrəddinçi (ö.1926). 27 yanvar - II Vilhelm - Almaniya İmperiyasının kayzeri. 20 oktyabr - Con Dyui, Amerikalı filosof. Ələkbər bəy Qədimbəyov - Mirzə Qədim İrəvaninin oğlu. 15 dekabr - Lüdviq Lazar Zamenhof - Polyak göz həkimi , Esperanto dilinin yaradıcısı. Peter Qustav Lejyon Dirixle Vaşinqton İrvinq, tanınmış Amerika yazıçısı, tarixçi, siyasətçi (d. 1783). | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186113 |
1859-cu il Şamaxı zəlzələsi | Şamaxı zəlzələsi — 2 dekabr 1859-cu il Şamaxı quberniyasında baş vermiş zəlzələ. O zaman Azərbaycanın ərazisi Rusiya imperiyasının tərkib hissəsi idi. Zəlzələ nəticəsində Şamaxı şəhəri tamamilə dağıdılmışdı, buna görə Şamaxı quberniyasının mərkəzi Bakıya köçürülmüşdü və quberniyanın özünün adı da Bakı quberniyası olaraq dəyişdirilmişdir. Həmçinin bax Şamaxı zəlzələsi (1667) Şamaxı zəlzələsi (1902) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=261256 |
185 (ədəd) | Yüz səksən beş — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz səksən dörddən sonra, yüz səksən altıdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz səksən beş ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157952 |
1860 | 5 aprel - "Dağıstan vilayətinin idarə olunma əsasmaməsi" təsdiq olundu. aprel - Siciliyada kəndli üsyanınını baş verməsi. 2 iyul - Vladivostok şəhərinin əsasının qoyuimas. sentyabr İtaliyada Cüzeppe Haribaldinın Neapola daxil olması. 13 oktyabr- Pekin şəhərinın ingilis- fransız qoşunları tərəfindən işğal edilməsi. Rusiya ilə Çin arasında Pekin müqaviləsinın imzalanması. Neapol krallığının Pyemonta birləşdirilməsi. Avstriya ilə bağlanan sülh müqaviləsinə görə Lombardiyanın Avstriya ağalığından azad olunması. noyabr - ABŞ-də prezident seçkilərində Respublikaçılar Partiyasını nümayəndəsi Avraam Linkolnun (1809-1865) qələbə qazanması. Dərbənd quberniyasının ləğv edilməsi. 24 iyun — Orleanlı Mariya Mersedes, İspaniya kralı XII Alfonsonun xanımı, İspaniyanın kraliça-konsortu. Aşıq Məhəmməd Hüseyn. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4569 |
1860-cı il | 5 aprel - "Dağıstan vilayətinin idarə olunma əsasmaməsi" təsdiq olundu. aprel - Siciliyada kəndli üsyanınını baş verməsi. 2 iyul - Vladivostok şəhərinin əsasının qoyuimas. sentyabr İtaliyada Cüzeppe Haribaldinın Neapola daxil olması. 13 oktyabr- Pekin şəhərinın ingilis- fransız qoşunları tərəfindən işğal edilməsi. Rusiya ilə Çin arasında Pekin müqaviləsinın imzalanması. Neapol krallığının Pyemonta birləşdirilməsi. Avstriya ilə bağlanan sülh müqaviləsinə görə Lombardiyanın Avstriya ağalığından azad olunması. noyabr - ABŞ-də prezident seçkilərində Respublikaçılar Partiyasını nümayəndəsi Avraam Linkolnun (1809-1865) qələbə qazanması. Dərbənd quberniyasının ləğv edilməsi. 24 iyun — Orleanlı Mariya Mersedes, İspaniya kralı XII Alfonsonun xanımı, İspaniyanın kraliça-konsortu. Aşıq Məhəmməd Hüseyn. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186114 |
1860-cı illər | 1860-cı illər — Qriqori təqvimində 1860-cı il yanvarın 1-də başlayan və 1869-cu il dekabrın 31-də bitən onillikdir. Siyasətçilər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=570311 |
1861 | 22 yanvar - Fransız səyyahı Anri Muo tərəfindən Kamboca cəngəlliklərində nəhəng Anqkor Bat məbədinin aşkar edilməsi. 19 fevral – İmperator II Aleksandr tərəfindən Rusiyada təhkimçilik hüququnun ləğv olunması barədə manifestin imzalanması. 17 mart - Kral II Viktor Emmanuilin başçılığı ilə İtaliya krallığının təşkil edilməsi. 4 fevral - ABŞ-də Cənub ştatlarının Konfederasiyasının yaradılması. 12 aprel - Samter limanı uğrunda döyüş. ABŞ-də vətəndaş müharibəsinin (1861-1865) başlanması. Cənubi Qafqaz Mərkəzi İslahat Komitəsinin yaradılması. iyun - Cənubi Qafqaz diyarının mərzləşdirilməsi haqqında "Əsasnamə""nin təsdiq edilməsi Pirallahı adasında Tiflis əczaçısı Vitte parafin zavodunun işə salınması. Nuxada Moskva sənayeçiləri Alekseyev və Voronin qardaşları tərəfindən ipək fabrikinin əsasının qoyulması 27 fevral - Şteyner Rudolf - alman mistik filosofu, yazıçısı. 11 iyun - Sigizmund Vladislavoviç Zaremba - bəstəkar. 16 noyabr - Arvid Yarnefelt - Finlandiya yazışısı. 19 noyabr - Ernest Teodor Baaş - Alman tarixçisi və publisisti. 5 dekabr - Konstantin Alekseyeviç Korovin - rus rəssamı. Azərbaycan xanəndəsi Cabbar Qaryağdı İsmayıl bəy Qutqaşınlı Mehmet İsgəndər Paşa — Polşa əsilli Osmanlı generalı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4570 |
1861-ci il | 22 yanvar - Fransız səyyahı Anri Muo tərəfindən Kamboca cəngəlliklərində nəhəng Anqkor Bat məbədinin aşkar edilməsi. 19 fevral – İmperator II Aleksandr tərəfindən Rusiyada təhkimçilik hüququnun ləğv olunması barədə manifestin imzalanması. 17 mart - Kral II Viktor Emmanuilin başçılığı ilə İtaliya krallığının təşkil edilməsi. 4 fevral - ABŞ-də Cənub ştatlarının Konfederasiyasının yaradılması. 12 aprel - Samter limanı uğrunda döyüş. ABŞ-də vətəndaş müharibəsinin (1861-1865) başlanması. Cənubi Qafqaz Mərkəzi İslahat Komitəsinin yaradılması. iyun - Cənubi Qafqaz diyarının mərzləşdirilməsi haqqında "Əsasnamə""nin təsdiq edilməsi Pirallahı adasında Tiflis əczaçısı Vitte parafin zavodunun işə salınması. Nuxada Moskva sənayeçiləri Alekseyev və Voronin qardaşları tərəfindən ipək fabrikinin əsasının qoyulması 27 fevral - Şteyner Rudolf - alman mistik filosofu, yazıçısı. 11 iyun - Sigizmund Vladislavoviç Zaremba - bəstəkar. 16 noyabr - Arvid Yarnefelt - Finlandiya yazışısı. 19 noyabr - Ernest Teodor Baaş - Alman tarixçisi və publisisti. 5 dekabr - Konstantin Alekseyeviç Korovin - rus rəssamı. Azərbaycan xanəndəsi Cabbar Qaryağdı İsmayıl bəy Qutqaşınlı Mehmet İsgəndər Paşa — Polşa əsilli Osmanlı generalı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186115 |
1862 | 12 aprel - ABŞ-də vətəndaş müharibəsinin (1861-1865) gedişində "Böyük parovoz yürüşü" adlandırılan hərbi əməliyyatların baş verməsi. may - ABŞ Konqresi tərəfindən Homstedlər haqqında qanunun qəbul edilməsi. Otto Bismarkın Prussiya kralı tərəfindən birinci nazir təyin edilməsi. 17 sentyabr - Merilend ştatının Şarpsburq şəhəri yaxınlığında baş vermiş müharibə. Eynthem müharibəsi sentyabr - ABŞ prezidenti A.Linkoln tərəfindən "Azadlıq haqqında bəyannaməsi"nin imzalanması. Mirzə Ələkbər Sabir David Hilbert 21 yanvar — Bojena Nemtsova 7 noyabr — II Bahadır Şah 3 fevral – Jan Batist Bio, fransız fiziki, geodeziyaçısı və astronomu, Paris EA-nın üzvü (1803). Peter Barlov - İngilis riyaziyyatçısı və fiziki. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4571 |
1862-ci il | 12 aprel - ABŞ-də vətəndaş müharibəsinin (1861-1865) gedişində "Böyük parovoz yürüşü" adlandırılan hərbi əməliyyatların baş verməsi. may - ABŞ Konqresi tərəfindən Homstedlər haqqında qanunun qəbul edilməsi. Otto Bismarkın Prussiya kralı tərəfindən birinci nazir təyin edilməsi. 17 sentyabr - Merilend ştatının Şarpsburq şəhəri yaxınlığında baş vermiş müharibə. Eynthem müharibəsi sentyabr - ABŞ prezidenti A.Linkoln tərəfindən "Azadlıq haqqında bəyannaməsi"nin imzalanması. Mirzə Ələkbər Sabir David Hilbert 21 yanvar — Bojena Nemtsova 7 noyabr — II Bahadır Şah 3 fevral – Jan Batist Bio, fransız fiziki, geodeziyaçısı və astronomu, Paris EA-nın üzvü (1803). Peter Barlov - İngilis riyaziyyatçısı və fiziki. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186116 |
1863 | 1 yanvar - ABŞ-də vətəndaş müharibəsinin gedişində ABŞ-də quldarlığı ləğv edilməsi. 10 yanvar - Londonda ilk metropoliten xəttinin işə salınması. 22 yanvar - Polşada "Yanvar qiyamı" ilə milli azadlıq hərəkatının başlanması. 17 fevral – Cenevrədə Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin təsis edilməsi. 23 may - Leypsiqdə Ümumalman fəhlə ittifaqının yaradılması. 9 iyun - ABŞ-də vətəndaş müharibəsinin gedişində Brendi stansiyası yaxınlığında Amerika kontingentində ən iri süvari döyüşünün baş verməsi. 26 oktyabr - İngiltərə futbol Assosiasiyasının əsasının qoyulması. 5 iyun - Zaqatalada Hacı Murtuzun başçılığı ilə çarizmin müstəmləkə zülmünə qarşı üsyan baş verdi. Böyük Britaniyanın dövlət və siyasi xadimi Devid Lloyd Corc. Yazıçı, dramaturq, etnoqraf, pedaqoq — Rəşid bəy Əfəndiyev Firudin bəy Köçərli. Hüseyn xan Kəlbalı xan oğlu Naxçıvanski, rus ordusunda general. 16 oktyabr – Ostin Çemberlen, Böyük Britaniya dövlət xadimi. Cəmil Sidqi Zəhavi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4572 |
1863-cü il | 1 yanvar - ABŞ-də vətəndaş müharibəsinin gedişində ABŞ-də quldarlığı ləğv edilməsi. 10 yanvar - Londonda ilk metropoliten xəttinin işə salınması. 22 yanvar - Polşada "Yanvar qiyamı" ilə milli azadlıq hərəkatının başlanması. 17 fevral – Cenevrədə Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin təsis edilməsi. 23 may - Leypsiqdə Ümumalman fəhlə ittifaqının yaradılması. 9 iyun - ABŞ-də vətəndaş müharibəsinin gedişində Brendi stansiyası yaxınlığında Amerika kontingentində ən iri süvari döyüşünün baş verməsi. 26 oktyabr - İngiltərə futbol Assosiasiyasının əsasının qoyulması. 5 iyun - Zaqatalada Hacı Murtuzun başçılığı ilə çarizmin müstəmləkə zülmünə qarşı üsyan baş verdi. Böyük Britaniyanın dövlət və siyasi xadimi Devid Lloyd Corc. Yazıçı, dramaturq, etnoqraf, pedaqoq — Rəşid bəy Əfəndiyev Firudin bəy Köçərli. Hüseyn xan Kəlbalı xan oğlu Naxçıvanski, rus ordusunda general. 16 oktyabr – Ostin Çemberlen, Böyük Britaniya dövlət xadimi. Cəmil Sidqi Zəhavi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186117 |
1864 | Şərqi Gürcüstanda təhkimşilik hüququnun ləğv edilməsi. Fransada III Napoleon tərəfindən tətillərin qadağan edilməsi haqqında qanununun ləğv edilməsi. Rusiyada zemstvo idarələrinin yaradılması və məhkəmə islahatının keçirilməsi. Prussiyanın Danimarkanı məğlub edərək Şlezviq və Qolşteyni işğal etməsi. Rusların Aliyyə Ata, Türkistan və Çimkənd şəhərlərini işğal etmələri. Balaxanı neft mədənlərində kəndlilərin məcburi əməyi ləğv edildi. Tiflis-İrəvan-Naxçıvan-Culfa teleqraf xəttinin çəkilməsi. Azərbaycan mütəfəkkiri - 26 fevral – Əli bəy Hüseynzadə Çar Rusiyası ordusunun polkovniki - Məmməd bəy Əhmədbəyov Azərbaycan xanəndəsi Keçəçi oğlu Məhəmməd Abram Dastakov German Minkovski İslam Krımşamxalov Appa Janibekov 5 may — Nelli Blay — amerikalı jurnalist, yazıçı, sahibkar. Azərbaycan tarixçisi Mirzə Yusif. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4573 |
1864-cü il | Şərqi Gürcüstanda təhkimşilik hüququnun ləğv edilməsi. Fransada III Napoleon tərəfindən tətillərin qadağan edilməsi haqqında qanununun ləğv edilməsi. Rusiyada zemstvo idarələrinin yaradılması və məhkəmə islahatının keçirilməsi. Prussiyanın Danimarkanı məğlub edərək Şlezviq və Qolşteyni işğal etməsi. Rusların Aliyyə Ata, Türkistan və Çimkənd şəhərlərini işğal etmələri. Balaxanı neft mədənlərində kəndlilərin məcburi əməyi ləğv edildi. Tiflis-İrəvan-Naxçıvan-Culfa teleqraf xəttinin çəkilməsi. Azərbaycan mütəfəkkiri - 26 fevral – Əli bəy Hüseynzadə Çar Rusiyası ordusunun polkovniki - Məmməd bəy Əhmədbəyov Azərbaycan xanəndəsi Keçəçi oğlu Məhəmməd Abram Dastakov German Minkovski İslam Krımşamxalov Appa Janibekov 5 may — Nelli Blay — amerikalı jurnalist, yazıçı, sahibkar. Azərbaycan tarixçisi Mirzə Yusif. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186118 |
1865 | 9 aprel - ABŞ-də şimallıların qoşunları tərəfindən Konfederasiyanın paytaxtı Riçmondun tutulması. Con Hyattın bilyard şarını patentləşdirməsi. İmeretiyada təhkimçilik hüququnun ləğv edilməsi. İstanbulda "Yeni osmanlılar cəmiyyəti"nin təşkil olunması. Daşkəndin Rusiya tərəfindən işğal edilməsi. Kənd cəmiyyətləri haqqında qanun qəbul edildi. Şimali Azərbaycanda rəsmi olaraq ilk orta məktəbin əsasının qoyulması. Gədəbəydə "Simens qardaşları və K" səhmdar cəmiyyəti tərəfindən inşa edilmiş iri misəritmə zavodu işə salındı. Daşkəsənda kobalt zavodu işə salındı. Bakıda dənizkənarı bulvarın salınmağa başlanılması Əlimərdan bəy Topçubaşov - Azərbaycanın siyasi xadimi. Hans Ferdinand Helmolt - Alman siyasi xadimi. Əliağa Hacı İsmayıl ağa oğlu Şıxlınski, rus ordusunda general. 25 sentyabr - Anri Lebask - Fransız rəssam. 14 aprel - Avraam Linkoln - ABŞ prezidenti, muzdlu qatil tərəfindən öldürüldü. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4574 |
1865-ci il | 9 aprel - ABŞ-də şimallıların qoşunları tərəfindən Konfederasiyanın paytaxtı Riçmondun tutulması. Con Hyattın bilyard şarını patentləşdirməsi. İmeretiyada təhkimçilik hüququnun ləğv edilməsi. İstanbulda "Yeni osmanlılar cəmiyyəti"nin təşkil olunması. Daşkəndin Rusiya tərəfindən işğal edilməsi. Kənd cəmiyyətləri haqqında qanun qəbul edildi. Şimali Azərbaycanda rəsmi olaraq ilk orta məktəbin əsasının qoyulması. Gədəbəydə "Simens qardaşları və K" səhmdar cəmiyyəti tərəfindən inşa edilmiş iri misəritmə zavodu işə salındı. Daşkəsənda kobalt zavodu işə salındı. Bakıda dənizkənarı bulvarın salınmağa başlanılması Əlimərdan bəy Topçubaşov - Azərbaycanın siyasi xadimi. Hans Ferdinand Helmolt - Alman siyasi xadimi. Əliağa Hacı İsmayıl ağa oğlu Şıxlınski, rus ordusunda general. 25 sentyabr - Anri Lebask - Fransız rəssam. 14 aprel - Avraam Linkoln - ABŞ prezidenti, muzdlu qatil tərəfindən öldürüldü. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186119 |
1866 | Londonda keçirilən izdihamlı nümayiş nəticəsində fəhlələrin sərbəst toplaşmaq hüququ əldə etməsi. Mərkəzi Asiyada Xocəntin Rusiya tərəfindən işğal edilməsi. Abxaziyada Rusiya müstəmləkəçiliyi əleyhinə üsyanın baş verməsi. Prussiyanın Sadova döyüşündə Avstriyanı məğlub etməsi. Venesiyanın İtaliyaya birləşdirilməsi. ABŞ Konqresi tərəfindən zəncilərin vətəndaşlıq hüquqları haqqında qanunun qəbul edilməsi. Aşağı Əylis kəndində Fransadan alınmış dəzgahlarla təchiz edilmiş fabrikin işə salınması. Bakı, Şuşa, Tiflis və İrəvan bəy komissiyalarının yaradılması. Məhkəmə islahatının keçirilməsi. Xasinto Benavente-i-Martines — "98-ci illər nəsli" ispan dramaturqu, 1922-ci il ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (ö.1954). Sultan Məcid Qənizadə İtalo Santelli Azərbaycan xanəndəsi Ələsgər Abdullayev Erik İvar Fredholm Şarl Jan La Valle Pussen Mehmed Sadəddin Əfəndi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4575 |
1866-cı il | Londonda keçirilən izdihamlı nümayiş nəticəsində fəhlələrin sərbəst toplaşmaq hüququ əldə etməsi. Mərkəzi Asiyada Xocəntin Rusiya tərəfindən işğal edilməsi. Abxaziyada Rusiya müstəmləkəçiliyi əleyhinə üsyanın baş verməsi. Prussiyanın Sadova döyüşündə Avstriyanı məğlub etməsi. Venesiyanın İtaliyaya birləşdirilməsi. ABŞ Konqresi tərəfindən zəncilərin vətəndaşlıq hüquqları haqqında qanunun qəbul edilməsi. Aşağı Əylis kəndində Fransadan alınmış dəzgahlarla təchiz edilmiş fabrikin işə salınması. Bakı, Şuşa, Tiflis və İrəvan bəy komissiyalarının yaradılması. Məhkəmə islahatının keçirilməsi. Xasinto Benavente-i-Martines — "98-ci illər nəsli" ispan dramaturqu, 1922-ci il ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (ö.1954). Sultan Məcid Qənizadə İtalo Santelli Azərbaycan xanəndəsi Ələsgər Abdullayev Erik İvar Fredholm Şarl Jan La Valle Pussen Mehmed Sadəddin Əfəndi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186120 |
1867 | 13 mart - Haiti Respublikasının prezidenti general Fabr Jeffrarın və onun ailəsinin ölkədən Yamaykaya qaçması. Hakimiyyətin müvəqqəti olaraq dövlət katibləri Şurasının əlinə keçməsi. 4 may - Silvan Salnavın protektor titulu ilə Haitinin dövlət başçısı olması 11 may - Lüksemburq müstəqil dövlət elan edildi. İngiltərə hökuməti tərəfindən Kanadaya dominion hüququnun verilməsi. İngiltərədə ikinci parlament islahatının keçirilməsi. Meqreliyada təhkimçilik hüququnun ləğv edilməsi. Prussiyanın başçılığı ilə Şimali Alman İttifaqı yaradılması. 26 iyul - Türküstan general- qubernatorluğunun yaradılması. Amerika Birləşmiş Ştatları Alyaskanı Rusiyadan 7,2 milyon dollara satın alması. 16 yanvar - Rus sovet yazıçısı Vikenti Vikentiyeviç Veresayev ( həqiqi soyadı Smidoviç). 18 yanvar - Latın Amerikalı şair Ruben Dario. 15 fevral - Rus yazıçısı, sair, publisist, ədəbi tənqidçi Nikolay Aleksandroviç Engelqardt. 1 aprel - Polyak rəssamı Juzef Balzukeviç. 17 mart - hərbi yazıçı, geosiyasət sahəsində bir sıra əsərlərin müəllifi Aleksey Edrixin. 7 may - Polyak yazıçısı, ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatı (1924) Valdislav Reymont (həqiqi soyadı Peyment). 4 iyun - fin hərbi və dövlət xadimi Mannerheym,Karl Qustav Emil. 8 iyun - Amerikan yenilikçi memarı Rayt Frenk LLoyd. 16 iyun - rus yazıçısı, şair-simvolist Konstantin Dmitriyeviç Balmont. 28 iyun - İtalyan yazıçısı və dramaturqu, ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatı (1934) - Luici Pirandello 8 iyul - Alman rəssamı, qrafik və heykəltəraşı Kolvits Kete. 22 dekabr — Jan Viktor Ponsele Cəfərqulu ağa Mirzə Məhəmməd xan oğlu Bakıxanov, rus ordusunda general. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4576 |
1867-ci il | 13 mart - Haiti Respublikasının prezidenti general Fabr Jeffrarın və onun ailəsinin ölkədən Yamaykaya qaçması. Hakimiyyətin müvəqqəti olaraq dövlət katibləri Şurasının əlinə keçməsi. 4 may - Silvan Salnavın protektor titulu ilə Haitinin dövlət başçısı olması 11 may - Lüksemburq müstəqil dövlət elan edildi. İngiltərə hökuməti tərəfindən Kanadaya dominion hüququnun verilməsi. İngiltərədə ikinci parlament islahatının keçirilməsi. Meqreliyada təhkimçilik hüququnun ləğv edilməsi. Prussiyanın başçılığı ilə Şimali Alman İttifaqı yaradılması. 26 iyul - Türküstan general- qubernatorluğunun yaradılması. Amerika Birləşmiş Ştatları Alyaskanı Rusiyadan 7,2 milyon dollara satın alması. 16 yanvar - Rus sovet yazıçısı Vikenti Vikentiyeviç Veresayev ( həqiqi soyadı Smidoviç). 18 yanvar - Latın Amerikalı şair Ruben Dario. 15 fevral - Rus yazıçısı, sair, publisist, ədəbi tənqidçi Nikolay Aleksandroviç Engelqardt. 1 aprel - Polyak rəssamı Juzef Balzukeviç. 17 mart - hərbi yazıçı, geosiyasət sahəsində bir sıra əsərlərin müəllifi Aleksey Edrixin. 7 may - Polyak yazıçısı, ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatı (1924) Valdislav Reymont (həqiqi soyadı Peyment). 4 iyun - fin hərbi və dövlət xadimi Mannerheym,Karl Qustav Emil. 8 iyun - Amerikan yenilikçi memarı Rayt Frenk LLoyd. 16 iyun - rus yazıçısı, şair-simvolist Konstantin Dmitriyeviç Balmont. 28 iyun - İtalyan yazıçısı və dramaturqu, ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatı (1934) - Luici Pirandello 8 iyul - Alman rəssamı, qrafik və heykəltəraşı Kolvits Kete. 22 dekabr — Jan Viktor Ponsele Cəfərqulu ağa Mirzə Məhəmməd xan oğlu Bakıxanov, rus ordusunda general. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186121 |
1867 Konstitusiya Aktı | 1867 Konstitusiya Aktı və ya İngilis Şimali Amerika Qanunu, 1 iyul 1867-ci ildə imzalanmış və Kanadaya Britaniya İmperiyasından müstəqil bir idarəetmə sistemi qazandırmağa imkan verən qanundur. Bu qanunun qəbul edilməsi ilə Britaniya Krallığı Şimali Amerikadakı dörd ştatdan formalaşmış federasiyası formasındakı koloniyalarına yerli özünüidarəetmə hüququ verdi. Bu ştatlardan "Kanada" ikiyə bölünərək Kvebek və Ontario əyalətlərini meydana gətirdi, digər iki ştat isə Nyu-Bransuik və Yeni Şotlandiya idi. Kanada Konfederasiyası termini bu birləşməyə aiddir və tez-tez meydana gələn federasiya üçün də istifadə olunur. Hələ də 1 iyul Kanadada Kanada Günü kimi qeyd olunur | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=629596 |
1868 | 23 iyun — Buxara əmirliyi ilə Rusiya arasında sülh müqaviləsinin imzalanması. 18 avqust – fransız astronomu Pyer Jansen tərəfindən Günəş spektrində yeni elementin – heliumun kəşf olunması. Yaponiyada burjua inqilabının başlanması. Syoqun rejiminin devrilməsi. İstanbulda "Sultan liseyi"nin açılması. Osmanlı teatrının fəaliyyətə başlaması. Yelizavetpol quberniyasının təşkil olunması. Bakı-Tiflis teleqraf xəttinin çəkilməsi. Abdülməcid Osmanoğlu Feliks Hausdorf 10 fevral – David Brüster | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4577 |
1868-ci il | 23 iyun — Buxara əmirliyi ilə Rusiya arasında sülh müqaviləsinin imzalanması. 18 avqust – fransız astronomu Pyer Jansen tərəfindən Günəş spektrində yeni elementin – heliumun kəşf olunması. Yaponiyada burjua inqilabının başlanması. Syoqun rejiminin devrilməsi. İstanbulda "Sultan liseyi"nin açılması. Osmanlı teatrının fəaliyyətə başlaması. Yelizavetpol quberniyasının təşkil olunması. Bakı-Tiflis teleqraf xəttinin çəkilməsi. Abdülməcid Osmanoğlu Feliks Hausdorf 10 fevral – David Brüster | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186122 |
1869 | 1 mart - D.İ.Mendeleyev tərəfindən kimyəvi elementlərin dövri sisteminin ilk variantının təklif olunması. 10 may - ABŞ-də ilk qitələrarası dəmiryol xəttinin təntənəli açılışı. 17 noyabr - Süveyş kanalının gəmiçilik üçün təntənəli açılışı. Mərkəzi Asiyada Çimkəndin Rusiya tərəfindən işğal edilməsi. Süni boyaq maddəsinin - alizarinin kəşf olunması. Osmanlı imperiyasında xalq təhsili haqqında qanunun qəbul edilməsi. Yaponiyada Yedo şəhərinin adının dəyişdirilərək Tokio adlandırılması. Təbrizdə "Mədrəseyi-Nasiri" adlı məktəbin açılması. 15 yanvar - Stanislav Vıslyanski, Polşa şairi, dramaturqu, rəssamı. 22 fevral — Cəlil Məmmədquluzadə 5 aprel — Abdulla Məhəmmədov 7 may - Rabindranat Taqor - Hindistan yazıçısı, filosofu, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laueratı (1913). 2 oktyabr - Mahatma Qandi, Hindistannı Böyük Britaniya əsarətindən azad edilməsi uğrunda hərəkatın ideoloqu və rəhbəri. — Əhməd Ağaoğlu 11 noyabr — III Viktor Emanuel 31 deabr - Anri Matiss - fransızrəssamı və heykəltəraşı. Mustafa Səbri Əfəndi 18 dekabr – Luis Moro Gotşalk, amerikalı bəstəkar. Mirzə Cəfər Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov — pedaqoq, şair, şərqşünas alim. Sankt-Peterburq universitetinin professoru. Azərbaycan tarixçisi Məhəmməd Rəzi Təbrizi. Səid Mehmed Paşa — Osmanlı sultanı II Mahmud və Sultan Əbdülməcid dönəmlərində müxtəlif vəzifələrdə xidmət etmiş dövlət xadimi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4578 |
1869-cu il | 1 mart - D.İ.Mendeleyev tərəfindən kimyəvi elementlərin dövri sisteminin ilk variantının təklif olunması. 10 may - ABŞ-də ilk qitələrarası dəmiryol xəttinin təntənəli açılışı. 17 noyabr - Süveyş kanalının gəmiçilik üçün təntənəli açılışı. Mərkəzi Asiyada Çimkəndin Rusiya tərəfindən işğal edilməsi. Süni boyaq maddəsinin - alizarinin kəşf olunması. Osmanlı imperiyasında xalq təhsili haqqında qanunun qəbul edilməsi. Yaponiyada Yedo şəhərinin adının dəyişdirilərək Tokio adlandırılması. Təbrizdə "Mədrəseyi-Nasiri" adlı məktəbin açılması. 15 yanvar - Stanislav Vıslyanski, Polşa şairi, dramaturqu, rəssamı. 22 fevral — Cəlil Məmmədquluzadə 5 aprel — Abdulla Məhəmmədov 7 may - Rabindranat Taqor - Hindistan yazıçısı, filosofu, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laueratı (1913). 2 oktyabr - Mahatma Qandi, Hindistannı Böyük Britaniya əsarətindən azad edilməsi uğrunda hərəkatın ideoloqu və rəhbəri. — Əhməd Ağaoğlu 11 noyabr — III Viktor Emanuel 31 deabr - Anri Matiss - fransızrəssamı və heykəltəraşı. Mustafa Səbri Əfəndi 18 dekabr – Luis Moro Gotşalk, amerikalı bəstəkar. Mirzə Cəfər Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov — pedaqoq, şair, şərqşünas alim. Sankt-Peterburq universitetinin professoru. Azərbaycan tarixçisi Məhəmməd Rəzi Təbrizi. Səid Mehmed Paşa — Osmanlı sultanı II Mahmud və Sultan Əbdülməcid dönəmlərində müxtəlif vəzifələrdə xidmət etmiş dövlət xadimi. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186123 |
186 (ədəd) | Yüz səksən altı — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz səksən beşdən sonra, yüz səksən yeddidən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz səksən altı ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157954 |
1870 | 2 yanvar - III Napoleon tərəfindən deputat Emil Olivyenin Fransanın Baş Naziri təyin edilməsi. 10 yanvar - ABŞ-də Con Rokfellerin başçılıq etdiyi Standart Oyl trestinin yaradılması haqqında aktın təsdiq olunması. 17 fevral - Böyük Britaniya parlamenti tərəfindən 5 yaşdan 12 yaşadək uşaqların icbari qaydada məktəbə getməsi barədə qanun layihəsinin qəbul edilməsi. 22 fevral - Meksikanın şimalındakı üsyanın yatırılması. 20 mart - Venesuela prezidenti Xose Ruperto Monasasın hakimiyyətdən devrilməsi. 8 may - Fransada keçirilən plebisitlə yeni Konstitusiyanın təsdiq edilməsi. 17 may - Argentinada Mərkəzi Argentina dəmiryol xəttinin açılması. 21 may - Fransada İkinci İmperiyanın yeni Konstitusiyasının qüvvəyə minməsi. 1 iyun - ABŞ-də əhalinin siyahıya alınması. 26 iyun - Kolumbiya və ABŞ arasında Panama tikintisi haqqında müqaviənin imzalanması. 19 iyul - Fransa - Prussiya müharibəsinin başlanması. 31 iyul - Yeni Zelandiyada Britaniya ordusu tərəfindən maori tayfasının üçüncü üsyanının yatırılması. 1 avqust - Böyük Btitaniyada İrlandiya üçün torpaq qanununun qəbul edilməsi. 9 avqust - Böyük Btitaniyada ibtidai təhsil haqqında qanunun qəbul edilməsi. 11 avqust - Fransada yenidən Milli qvardiyanın yenidən yaradılması. 2 sentyabr - Sedan ətrafında Fransa ordusu ağır məğlubiyyətə uğradı. 4 sentyabr - Fransada II İmperiya dövrünə son qoyuldu. sentyabr - İtaliya könüllüləri və kral ordusu Romaya daxil oldu, Papa vilayəti İtaliya krallığına birləşdirildi. Abxaziyada təhkimçilik hüququ ləğv edildi. Rusiyada şəhər özünüidarə islahatının keçirilməsi. Rusiya imperatoru II Aleksandr tərəfindən "Cənubi Qafqaz quberniyaları: Yelizavetpol, Bakı, İrəvan və qismən Tiflis quberniyaları "ali müsəlman silki"ndən olan şəxslərin torpaqlarında sakin olan kəndlilərin torpaq quruluşu haqqında Əsasnamə"nin imzalanması. İrəvan quberniyasının tərkibində Şərur-Dərələyəz və Naxçıvan qəzalarının yaradılması. Bakıda incilçi lüteran icmasının yaradılması. 14 aprel – Nəriman Nərimanov. 22 aprel – Vladimir Lenin 17 may – Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev. 1 iyun – Selesten Buqle 12 dekabr – Edqar Bloşe, fransız şərqşünası. Görkəmli şərqşünas Məhəmməd Əli Mirzə Kazımbəy. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4579 |
1870-ci il | 2 yanvar - III Napoleon tərəfindən deputat Emil Olivyenin Fransanın Baş Naziri təyin edilməsi. 10 yanvar - ABŞ-də Con Rokfellerin başçılıq etdiyi Standart Oyl trestinin yaradılması haqqında aktın təsdiq olunması. 17 fevral - Böyük Britaniya parlamenti tərəfindən 5 yaşdan 12 yaşadək uşaqların icbari qaydada məktəbə getməsi barədə qanun layihəsinin qəbul edilməsi. 22 fevral - Meksikanın şimalındakı üsyanın yatırılması. 20 mart - Venesuela prezidenti Xose Ruperto Monasasın hakimiyyətdən devrilməsi. 8 may - Fransada keçirilən plebisitlə yeni Konstitusiyanın təsdiq edilməsi. 17 may - Argentinada Mərkəzi Argentina dəmiryol xəttinin açılması. 21 may - Fransada İkinci İmperiyanın yeni Konstitusiyasının qüvvəyə minməsi. 1 iyun - ABŞ-də əhalinin siyahıya alınması. 26 iyun - Kolumbiya və ABŞ arasında Panama tikintisi haqqında müqaviənin imzalanması. 19 iyul - Fransa - Prussiya müharibəsinin başlanması. 31 iyul - Yeni Zelandiyada Britaniya ordusu tərəfindən maori tayfasının üçüncü üsyanının yatırılması. 1 avqust - Böyük Btitaniyada İrlandiya üçün torpaq qanununun qəbul edilməsi. 9 avqust - Böyük Btitaniyada ibtidai təhsil haqqında qanunun qəbul edilməsi. 11 avqust - Fransada yenidən Milli qvardiyanın yenidən yaradılması. 2 sentyabr - Sedan ətrafında Fransa ordusu ağır məğlubiyyətə uğradı. 4 sentyabr - Fransada II İmperiya dövrünə son qoyuldu. sentyabr - İtaliya könüllüləri və kral ordusu Romaya daxil oldu, Papa vilayəti İtaliya krallığına birləşdirildi. Abxaziyada təhkimçilik hüququ ləğv edildi. Rusiyada şəhər özünüidarə islahatının keçirilməsi. Rusiya imperatoru II Aleksandr tərəfindən "Cənubi Qafqaz quberniyaları: Yelizavetpol, Bakı, İrəvan və qismən Tiflis quberniyaları "ali müsəlman silki"ndən olan şəxslərin torpaqlarında sakin olan kəndlilərin torpaq quruluşu haqqında Əsasnamə"nin imzalanması. İrəvan quberniyasının tərkibində Şərur-Dərələyəz və Naxçıvan qəzalarının yaradılması. Bakıda incilçi lüteran icmasının yaradılması. 14 aprel – Nəriman Nərimanov. 22 aprel – Vladimir Lenin 17 may – Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev. 1 iyun – Selesten Buqle 12 dekabr – Edqar Bloşe, fransız şərqşünası. Görkəmli şərqşünas Məhəmməd Əli Mirzə Kazımbəy. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186124 |
1870-ci illər | 1880-ci illər — Qriqori təqvimində 1880-ci il yanvarın 1-də başlayan və 1889-cu il dekabrın 31-də bitən onillikdir. Siyasətçilər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=570122 |
1871 | 18 yanvar- Versalda Almaniya imperiyasının yaradıldığının elan edilməsi. 26 mart - Fransada Paris kommunası (26 mart-28 may) dövrünün başlanması. 4 aprel - Marsel Kommunasının süqutu. 29 iyun - Qvatemalada liberallar ordusunun ölkənin paytaxtının ələ keçirilməsi və marşal Visente Sernının rejiminin devrilməsi. 20 iyul - Britaniya Kolumbiyasının əyalət hüququ ilə Kanada federasiyasının tərkibinə daxil olması. Svanetiyada təhkimçilik hüququnun ləğv edilməsi. Romanın İtaliyanın paytaxtı elan edilməsi. aprel- Ümumalman Konstitusiyasının qəbul edilməsi. Poti - Tiflis dəmiryol xəttinin istifadəyə verilməsi. Balaxanıda buruqla ilk neft quyusu qazıldı. Bəhmən Mirzə Qacarın "Şükürnameyi-şahənşahi" əsərini yazması 3 fevral – Jan Batist Mimyaq 25 fevral - Lesya Ukrainka (Larisa Petrovna Kosaç)- Ukrayna yazıçısı. 25 mart - İqor Emmanuiloviç Qrabar, rus və Sovet rəssamı, sənətşünası, maarifçisi, muzey xadimi. 17 may - Ostroumova-Lebedeva Anna Petrovna, rus rəssamı. may — Corc Vaşinqton (ixtiraçı) 10 iyul - Marsel Prust, Fransa yazıçısı. 16 iyul - Sergey Nikolayeviç Bulqakov, rus filosofu, teoloqu, iqtisadçısı, din xadimi. 27 iyul - Teodor Drayzer, Amerika yazıçısı 21 avqust - Leonid Nikolayeviç Andreyev, rus yazıçısı. 13 avqust - Karl Libxnet, alman inqilabçısı, marksist, Almaniya Kommunist Partiyasının banilərindən və liderlərindən biri. 27 avqust – Teodor Drayzer – amerikalı yazıçı və siyasi xadim. 30 oktyabr - Pol Valeri, Fransa yazıçısı 6 dekabr - Nikolay Kondratyeviç Voronoy, Ukrayna yazıçısı. Cakoma Balla Həsən Rza Paşa 8 mart — Avqust de Morqan | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4580 |
1871-ci il | 18 yanvar- Versalda Almaniya imperiyasının yaradıldığının elan edilməsi. 26 mart - Fransada Paris kommunası (26 mart-28 may) dövrünün başlanması. 4 aprel - Marsel Kommunasının süqutu. 29 iyun - Qvatemalada liberallar ordusunun ölkənin paytaxtının ələ keçirilməsi və marşal Visente Sernının rejiminin devrilməsi. 20 iyul - Britaniya Kolumbiyasının əyalət hüququ ilə Kanada federasiyasının tərkibinə daxil olması. Svanetiyada təhkimçilik hüququnun ləğv edilməsi. Romanın İtaliyanın paytaxtı elan edilməsi. aprel- Ümumalman Konstitusiyasının qəbul edilməsi. Poti - Tiflis dəmiryol xəttinin istifadəyə verilməsi. Balaxanıda buruqla ilk neft quyusu qazıldı. Bəhmən Mirzə Qacarın "Şükürnameyi-şahənşahi" əsərini yazması 3 fevral – Jan Batist Mimyaq 25 fevral - Lesya Ukrainka (Larisa Petrovna Kosaç)- Ukrayna yazıçısı. 25 mart - İqor Emmanuiloviç Qrabar, rus və Sovet rəssamı, sənətşünası, maarifçisi, muzey xadimi. 17 may - Ostroumova-Lebedeva Anna Petrovna, rus rəssamı. may — Corc Vaşinqton (ixtiraçı) 10 iyul - Marsel Prust, Fransa yazıçısı. 16 iyul - Sergey Nikolayeviç Bulqakov, rus filosofu, teoloqu, iqtisadçısı, din xadimi. 27 iyul - Teodor Drayzer, Amerika yazıçısı 21 avqust - Leonid Nikolayeviç Andreyev, rus yazıçısı. 13 avqust - Karl Libxnet, alman inqilabçısı, marksist, Almaniya Kommunist Partiyasının banilərindən və liderlərindən biri. 27 avqust – Teodor Drayzer – amerikalı yazıçı və siyasi xadim. 30 oktyabr - Pol Valeri, Fransa yazıçısı 6 dekabr - Nikolay Kondratyeviç Voronoy, Ukrayna yazıçısı. Cakoma Balla Həsən Rza Paşa 8 mart — Avqust de Morqan | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186125 |
1871 (dəqiqləşdirmə) | 1871 (ədəd) — ədəd 1871 (film, 1990) — 1990-cı ildə istehsal olunmuş Böyük Britaniya filmi. E.ə. 1871 — il | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=170078 |
1871 (film, 1990) | 1871 — 1990-cı ildə istehsal olunmuş Böyük Britaniya və Fransa filmi. Həmçinin bax Böyük Britaniya filmlərinin siyahısı Fransa filmlərinin siyahısı | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=170077 |
1872 | 20 fevral - Nyu-Yorkda Metropoliten muzeyinin açılması. 5 aprel - Dağıstanda vilayət məhkəməsinin təşkil edilməsi. ABŞ konqresi tərəfindən qəbul edilən Qanunla və ABŞ prezidenti Uliss Qrantın təsdiqi ilə ilk ABŞ milli parkı olan Yellouston Milli Parkının yaradılması. fevral - Neft sənayesində iltizam sistemi ləğv edilməsi. 12 may - Şimali Azərbaycanda qəza məktəblərinin şəhər məktəbləri ilə əvəz olunmağa başlaması. dekabr - Neft yataqlarının ilk dəfə müzayidə (hərrac) vasitəsilə satışa qoyulması. 16 iyul – Roald Amundsen Azərbaycan yazıçısı və jurnalisti Məmməd Səid Ordubadi. Aleksandr Skryabin Əşrəfəddin Gilani 18 yanvar – İvan Bubnov Əbdül Kərim Paşa – Türk əsgəri. 2 aprel — Samuel Morze | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4581 |
1872-ci il | 20 fevral - Nyu-Yorkda Metropoliten muzeyinin açılması. 5 aprel - Dağıstanda vilayət məhkəməsinin təşkil edilməsi. ABŞ konqresi tərəfindən qəbul edilən Qanunla və ABŞ prezidenti Uliss Qrantın təsdiqi ilə ilk ABŞ milli parkı olan Yellouston Milli Parkının yaradılması. fevral - Neft sənayesində iltizam sistemi ləğv edilməsi. 12 may - Şimali Azərbaycanda qəza məktəblərinin şəhər məktəbləri ilə əvəz olunmağa başlaması. dekabr - Neft yataqlarının ilk dəfə müzayidə (hərrac) vasitəsilə satışa qoyulması. 16 iyul – Roald Amundsen Azərbaycan yazıçısı və jurnalisti Məmməd Səid Ordubadi. Aleksandr Skryabin Əşrəfəddin Gilani 18 yanvar – İvan Bubnov Əbdül Kərim Paşa – Türk əsgəri. 2 aprel — Samuel Morze | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186126 |
1873 | İngilis fiziki Ceyms Naksvell tərəfindən elektromaqnit sahəsinin mövcud olması nəzəriyyəsinin irəli sürülməsi. 1 may - Vyanada Beynəlxalq Sənaye sərgisinin açılması. 5 may - Danimarka ilə İsveç arasında Skandinaviya valyuta ittifaqının yaradılması haqqında müqavilə imzalanması 4 iyun - liberal Xusto Rufino Barriosun Qvatemalanın prezidenti vəzifəsinə seçilməsi. 24 avqust - Rusiya ilə Xivə xanlığı arasında Gendemian sülhünün imzalanması. 8 oktyabr - ABŞ-də ilk qadın həbsxanası açılmışdır. 23 mart — Bakı realnı məktəbinin teatr həvəskarları truppası tərəfindən M.F.Axundovun "Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran əsərinin tamaşaya qoyulması ilə Azərbaycanda milli teatr sənətinin əsasının qoyulması. Balaxanıda ilk neft fontanının vurması: Qara şəhər zavodlar rayonunun meydana gəlməsi. Tullio Levi-Çvita 25 fevral – Enriko Karuzo 14 oktyabr – Rey Yuri Nurəddin İbrahim Konyar Seyid Əbülqasim Nəbati 22 may — Alesandro Manzoni 18 yanvar – Eduard Bulver-Litton | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4582 |
1873-cü il | İngilis fiziki Ceyms Naksvell tərəfindən elektromaqnit sahəsinin mövcud olması nəzəriyyəsinin irəli sürülməsi. 1 may - Vyanada Beynəlxalq Sənaye sərgisinin açılması. 5 may - Danimarka ilə İsveç arasında Skandinaviya valyuta ittifaqının yaradılması haqqında müqavilə imzalanması 4 iyun - liberal Xusto Rufino Barriosun Qvatemalanın prezidenti vəzifəsinə seçilməsi. 24 avqust - Rusiya ilə Xivə xanlığı arasında Gendemian sülhünün imzalanması. 8 oktyabr - ABŞ-də ilk qadın həbsxanası açılmışdır. 23 mart — Bakı realnı məktəbinin teatr həvəskarları truppası tərəfindən M.F.Axundovun "Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran əsərinin tamaşaya qoyulması ilə Azərbaycanda milli teatr sənətinin əsasının qoyulması. Balaxanıda ilk neft fontanının vurması: Qara şəhər zavodlar rayonunun meydana gəlməsi. Tullio Levi-Çvita 25 fevral – Enriko Karuzo 14 oktyabr – Rey Yuri Nurəddin İbrahim Konyar Seyid Əbülqasim Nəbati 22 may — Alesandro Manzoni 18 yanvar – Eduard Bulver-Litton | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186127 |
1874 | 1 yanvar - Rusiya imperiyasında ümumi hərbi mükəlləfiyyət haqqında Manifest və hərbi mükəlləfiyyət haqqında Nizamnamə qəbul edilməsi. 3 yanvar - İspaniya korteslərinin prezident Emilio Kastelaranı istefaya getməyə məcbur etməsi. Fransisko Serranonun yeni prezident seçilməsi. Mart - Aston Villa futbol klubunun əsasının qoyulması. 15 mart - Sayqonda Fransa ilə arasında Fransaya bütün Cənubi Vyetnam ərazisində mülkiyyət hüququnu tanıyan və Vyetnamı qismən müstəqillik hüququndan məhrum edən dostluq və ittifaq haqqında müqavilənin imzalanması. 14 may - Haiti prezidenti general Jan Nikol Nissaj-Saqenin istefaya getməsi. 9 oktyabr - Ümumpoçt ittifaqının yaradılması haqqında müqavilənin imzalanması Bakıda "Müqəddəs Nina" məktəbi əsasında ilk qadın gimnaziyasının təşkili. Ərəş qəzasının təşkil edilməsi. 24 may - Abbas Səhhət - şair, həkim 30 noyabr — Vinston Çörçill, Böyük Britaniyanın dövlət xadimi. Şair, həkim və müəllim Abbas Səhhət (Abbasqulu Əlabbas oğlu Mehdizadə). 27 noyabr — Çarlz Ostin Bird, Amerika tarixçisi, politoloq, ABŞ tarixşünaslığında “iqtisadi” cərəyanın banisi. Yusif Etassami Əli Əkbər Tufan Əbülqasım Nəbati Abdulla bəy Asi Məhəmmədrza Agahi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4583 |
1874-cü il | 1 yanvar - Rusiya imperiyasında ümumi hərbi mükəlləfiyyət haqqında Manifest və hərbi mükəlləfiyyət haqqında Nizamnamə qəbul edilməsi. 3 yanvar - İspaniya korteslərinin prezident Emilio Kastelaranı istefaya getməyə məcbur etməsi. Fransisko Serranonun yeni prezident seçilməsi. Mart - Aston Villa futbol klubunun əsasının qoyulması. 15 mart - Sayqonda Fransa ilə arasında Fransaya bütün Cənubi Vyetnam ərazisində mülkiyyət hüququnu tanıyan və Vyetnamı qismən müstəqillik hüququndan məhrum edən dostluq və ittifaq haqqında müqavilənin imzalanması. 14 may - Haiti prezidenti general Jan Nikol Nissaj-Saqenin istefaya getməsi. 9 oktyabr - Ümumpoçt ittifaqının yaradılması haqqında müqavilənin imzalanması Bakıda "Müqəddəs Nina" məktəbi əsasında ilk qadın gimnaziyasının təşkili. Ərəş qəzasının təşkil edilməsi. 24 may - Abbas Səhhət - şair, həkim 30 noyabr — Vinston Çörçill, Böyük Britaniyanın dövlət xadimi. Şair, həkim və müəllim Abbas Səhhət (Abbasqulu Əlabbas oğlu Mehdizadə). 27 noyabr — Çarlz Ostin Bird, Amerika tarixçisi, politoloq, ABŞ tarixşünaslığında “iqtisadi” cərəyanın banisi. Yusif Etassami Əli Əkbər Tufan Əbülqasım Nəbati Abdulla bəy Asi Məhəmmədrza Agahi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186128 |
1875 | 2 yanvar - Qvatemalada ümumi ibtidai təhsil sisteminin tətbiq edilməsi. 20 yanvar - Haiti Respublikası ilə Dominikan Respublikası arasında dostluq haqqında müqavilənin bağlanması. Rostov - Vladiqafqaz dəmiryol xəttinin istifadəyə verilməsi. 22 iyun– Azərbaycanda “Əkinçi” qəzeti (1875-1877) nəşrə başlamışdır. "Əxtər" adlı mühacir qəzetinin nəşr olunması. 6 iyun - alman yazıçısı - Tomas Mann Tatoğlu Həsən Məleykə Cahan Bəyim | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4584 |
1875-ci il | 2 yanvar - Qvatemalada ümumi ibtidai təhsil sisteminin tətbiq edilməsi. 20 yanvar - Haiti Respublikası ilə Dominikan Respublikası arasında dostluq haqqında müqavilənin bağlanması. Rostov - Vladiqafqaz dəmiryol xəttinin istifadəyə verilməsi. 22 iyun– Azərbaycanda “Əkinçi” qəzeti (1875-1877) nəşrə başlamışdır. "Əxtər" adlı mühacir qəzetinin nəşr olunması. 6 iyun - alman yazıçısı - Tomas Mann Tatoğlu Həsən Məleykə Cahan Bəyim | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186129 |
1876 | 14 fevral - Amerikalı alim, Boston universitetinin professoru Aleksandr Qraham Bell tərəfindən telefonun ixtira edilməsi. 23 dekabr — Osmanlı tarixinin ilk konstitusiyası olan Birinci məşrutiyyət elan edildi. 31 dekabr — Saray çevrilişi nəticəsində Osmanlı sultanı V Murad devrildi və qardaşı II Əbdülhəmid taxta çıxarıldı. Rusiya imperatoru II Aleksandr tərəfindən Kokand xanlığının ləğv edilməsi. Rusiyada xalqçılar tərəfindən "Torpaq və azadlıq" adlı təşkilatın yaradılması. may - Osmanlı imperiyasında Sultan II Əbdülhəmidin hakimiyyətə gəlməsi. Cənubi Qafqazda Qori Müəllimlər Seminariyasının yaradılması. mart - Azərbaycanda gildiya ticarət qaydasının tətbiqi Yaponiya və Koreya arasında Kanxva müqaviləsi 12 dekabr - Elvin Krenzlayn - yüngül atletika idmançısı. Lev Berq - rus coğrafiyaşünas. 12 yanvar - Cek London - amerikan yazıçı. 8 noyabr — Mariya Viktoriya dal Pozzo, İspaniya kralı I Amadeusun xanımı, İspaniyanın kraliça-konsortu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4585 |
1876-cı il | 14 fevral - Amerikalı alim, Boston universitetinin professoru Aleksandr Qraham Bell tərəfindən telefonun ixtira edilməsi. 23 dekabr — Osmanlı tarixinin ilk konstitusiyası olan Birinci məşrutiyyət elan edildi. 31 dekabr — Saray çevrilişi nəticəsində Osmanlı sultanı V Murad devrildi və qardaşı II Əbdülhəmid taxta çıxarıldı. Rusiya imperatoru II Aleksandr tərəfindən Kokand xanlığının ləğv edilməsi. Rusiyada xalqçılar tərəfindən "Torpaq və azadlıq" adlı təşkilatın yaradılması. may - Osmanlı imperiyasında Sultan II Əbdülhəmidin hakimiyyətə gəlməsi. Cənubi Qafqazda Qori Müəllimlər Seminariyasının yaradılması. mart - Azərbaycanda gildiya ticarət qaydasının tətbiqi Yaponiya və Koreya arasında Kanxva müqaviləsi 12 dekabr - Elvin Krenzlayn - yüngül atletika idmançısı. Lev Berq - rus coğrafiyaşünas. 12 yanvar - Cek London - amerikan yazıçı. 8 noyabr — Mariya Viktoriya dal Pozzo, İspaniya kralı I Amadeusun xanımı, İspaniyanın kraliça-konsortu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186130 |
1877 | 15 yanvar - Avstriya-Macarıstan ilə Rusiya imperiyası arasında imzalanmış gizli Budapeşt razılaşmasına əsasən Avstriya-Macarıstan imperiyasının Bosniya və Herseqovinanı işğal etmək hüququ əvəzində Rusiya-Türkiyə müharibəsində heytral mövqe tutması. 19 mart — Osmanlı tarixinin ilk parlamenti olan Məclis-i Məbusan açıldı. 24 aprel — Çar Rusiyası Qafqazda və Balkanlarda möhkəmlənmək üçün Osmanlı imperiyasına müharibə elan etdi və beləliklə 1877-1878 Rusiya-Osmanlı müharibəsi başladı. 1 may - Yaponiya Qırmızı Xaç Cəmiyyətinin əsasının qoyulması. 10 may - Rumıniyanın özünü müstəqil elan etməsi. 25 oktyabr - Rusiya ordusunun Qafqaz korpusu tərəfindən Qars qalasının mühasirəyə alınması. 18 noyabr - Rus ordusu tərəfindən Qars qalasının tutulması. 21 noyabr — Tomas Edison tərəfindən səsyazan cihaz (fonoqraf) icad edilməssi. 6 dekabr - Tomas Edisonun ilk dəfə səsi lentə yazması. ABŞ-nin Konnektikut şəhərində ilk telefon stansiyasının fəaliyyətə başlaması. Tomas Edison tərəfindən insan səsini yazan aparatın - fonoqrafın icad edilməsi. Təbriz Dövlət Mədrəsəsinin təsis edilməsi. 26 may – Aysedora Dunkan, amerikalı rəqqas. Çarlz Rolls, İngilis avtomobil konstruktoru. Petar Atsev 31 dekabr – Qustav Kurbe Memar Qasım bəy Hacıbababəyov | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4586 |
1877-ci il | 15 yanvar - Avstriya-Macarıstan ilə Rusiya imperiyası arasında imzalanmış gizli Budapeşt razılaşmasına əsasən Avstriya-Macarıstan imperiyasının Bosniya və Herseqovinanı işğal etmək hüququ əvəzində Rusiya-Türkiyə müharibəsində heytral mövqe tutması. 19 mart — Osmanlı tarixinin ilk parlamenti olan Məclis-i Məbusan açıldı. 24 aprel — Çar Rusiyası Qafqazda və Balkanlarda möhkəmlənmək üçün Osmanlı imperiyasına müharibə elan etdi və beləliklə 1877-1878 Rusiya-Osmanlı müharibəsi başladı. 1 may - Yaponiya Qırmızı Xaç Cəmiyyətinin əsasının qoyulması. 10 may - Rumıniyanın özünü müstəqil elan etməsi. 25 oktyabr - Rusiya ordusunun Qafqaz korpusu tərəfindən Qars qalasının mühasirəyə alınması. 18 noyabr - Rus ordusu tərəfindən Qars qalasının tutulması. 21 noyabr — Tomas Edison tərəfindən səsyazan cihaz (fonoqraf) icad edilməssi. 6 dekabr - Tomas Edisonun ilk dəfə səsi lentə yazması. ABŞ-nin Konnektikut şəhərində ilk telefon stansiyasının fəaliyyətə başlaması. Tomas Edison tərəfindən insan səsini yazan aparatın - fonoqrafın icad edilməsi. Təbriz Dövlət Mədrəsəsinin təsis edilməsi. 26 may – Aysedora Dunkan, amerikalı rəqqas. Çarlz Rolls, İngilis avtomobil konstruktoru. Petar Atsev 31 dekabr – Qustav Kurbe Memar Qasım bəy Hacıbababəyov | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186131 |
1878 | 13 fevral — Osmanlı tarixinin ilk parlamenti olan Məclis-i Məbusan bağlandı və beləliklə, birinci məşrutiyyət dövrü başa çatdı. 3 mart — 1877-1878 Rusiya-Osmanlı müharibəsi başa çatdı və tərəflər arasında Ədirnədə San-Stefano sülhü imzalandı. Nəticədə Osmanlı Balkan yarımadasında nəzarəti itirdi. Bakıda şəhər özünüidarə islahatı keçirildi, Bakı dövlət Duması təşkil olundu. Urmiyada Ali Tibb Məktəbi fəaliyyətə başladı. Bakıda mədənləri neftayırma müəssisələri ilə birləşdirən ilk neft kəmərinin işə salınması. sirk ustası, heyvan təlimçisi Ələkbər Fərrux Seyid Həsən Tağızadə şair, publisist, tərcüməçi Əli Nəzmi (Əli Məhəmməd oğlu Məmmədzadə). Abdullah Alpdoğan Abdulla ağa Mirzə Məhəmməd xan oğlu Bakıxanov, rus ordusunda general. Mirzə Fətəli Axundov 26 iyun — Orleanlı Mariya Mersedes, İspaniya kralı XII Alfonsonun xanımı, İspaniyanın kraliça-konsortu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4587 |
1878-ci il | 13 fevral — Osmanlı tarixinin ilk parlamenti olan Məclis-i Məbusan bağlandı və beləliklə, birinci məşrutiyyət dövrü başa çatdı. 3 mart — 1877-1878 Rusiya-Osmanlı müharibəsi başa çatdı və tərəflər arasında Ədirnədə San-Stefano sülhü imzalandı. Nəticədə Osmanlı Balkan yarımadasında nəzarəti itirdi. Bakıda şəhər özünüidarə islahatı keçirildi, Bakı dövlət Duması təşkil olundu. Urmiyada Ali Tibb Məktəbi fəaliyyətə başladı. Bakıda mədənləri neftayırma müəssisələri ilə birləşdirən ilk neft kəmərinin işə salınması. sirk ustası, heyvan təlimçisi Ələkbər Fərrux Seyid Həsən Tağızadə şair, publisist, tərcüməçi Əli Nəzmi (Əli Məhəmməd oğlu Məmmədzadə). Abdullah Alpdoğan Abdulla ağa Mirzə Məhəmməd xan oğlu Bakıxanov, rus ordusunda general. Mirzə Fətəli Axundov 26 iyun — Orleanlı Mariya Mersedes, İspaniya kralı XII Alfonsonun xanımı, İspaniyanın kraliça-konsortu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186132 |
1879 | Sofiyanın Bolqarıstanın paytaxtı elan olunması. Almaniya ilə Avstriya- Macarıstan arasında Rusiya ilə Fransaya qarşı ittifaq müqaviləsi imzalanmışdır. Rusiyada "Narodnaya volya" -terrorçu təşkilatı yaradıldı. Bakıda İsveç təbəələri olan Nobel qardaşları tərəfindən "Nobel qardaşları şirkəti"nin əsasının qoyulması. Cənubi Qafqazda Qori Müəllimlər Seminariyasının Azərbaycan şöbəsinin açılması. Tiflisdə Azərbaycan türkcəsində "Ziya" qəzetinin nəşrə başlaması. Bakı neftinin və neft məhsullarının Rusiya bazarlarına çıxarılmasında ilk dəfə maye daşıyan tanker tipli gəmilərdən istifadə edilməsi. Mirzə Camal oğlu Rzaqulu bəyin "Qarabağnamə" əsərini yazması. Nuxada teatr tamaşasının təşkil edilməsi. İkinci ingilis-əfqan müharibəsində "Qandamaq" müqaviləsinin imzalanması. 3 yanvar — Səməd Mənsur — şair. 14 mart – Albert Eynşteyn — alman-isveçrəli alim. 1 yanvar — Edvard Morqan Foster — ingilis yazıçısı. 5 may – Karl Bühler — Almaniya və Avstriya psixoloqu. 29 aprel – Tomas Biçem — ingilis dirijoru, impresario. Aqrippina Vaqanova Fransız naturalizminin carçısı, yazıçı Jül Qonkur. Azərbaycan rəssamı Mirzə Qədim İrəvani. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4588 |
1879-cu il | Sofiyanın Bolqarıstanın paytaxtı elan olunması. Almaniya ilə Avstriya- Macarıstan arasında Rusiya ilə Fransaya qarşı ittifaq müqaviləsi imzalanmışdır. Rusiyada "Narodnaya volya" -terrorçu təşkilatı yaradıldı. Bakıda İsveç təbəələri olan Nobel qardaşları tərəfindən "Nobel qardaşları şirkəti"nin əsasının qoyulması. Cənubi Qafqazda Qori Müəllimlər Seminariyasının Azərbaycan şöbəsinin açılması. Tiflisdə Azərbaycan türkcəsində "Ziya" qəzetinin nəşrə başlaması. Bakı neftinin və neft məhsullarının Rusiya bazarlarına çıxarılmasında ilk dəfə maye daşıyan tanker tipli gəmilərdən istifadə edilməsi. Mirzə Camal oğlu Rzaqulu bəyin "Qarabağnamə" əsərini yazması. Nuxada teatr tamaşasının təşkil edilməsi. İkinci ingilis-əfqan müharibəsində "Qandamaq" müqaviləsinin imzalanması. 3 yanvar — Səməd Mənsur — şair. 14 mart – Albert Eynşteyn — alman-isveçrəli alim. 1 yanvar — Edvard Morqan Foster — ingilis yazıçısı. 5 may – Karl Bühler — Almaniya və Avstriya psixoloqu. 29 aprel – Tomas Biçem — ingilis dirijoru, impresario. Aqrippina Vaqanova Fransız naturalizminin carçısı, yazıçı Jül Qonkur. Azərbaycan rəssamı Mirzə Qədim İrəvani. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186133 |
187 (ədəd) | Yüz səksən yeddi — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz səksən altıdan sonra, yüz səksən səkkizdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz səksən yeddi ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157955 |
1880 | 17 fevral – Rusiya çarı II Aleksandra sayca beşinci sui-qəsd cəhdi olub. "Xalqçı" Stepan Xalturinin təşkil etdiyi terror nəticəsində Qış sarayında böyük partlayış baş versə də, çara heç nə olmamışdı. İki il sonra Xalturin Odessa hərbi prokurorunu öldürdü və ələ keçirilərək asıldı. Rusiyanın ilk fəhlə qəzeti "Raboçaya zarya"nın birinci nömrəsi çapdan çıxmışdır. Tiflisdə Azərbaycan türkcəsində "Kəşkül" qəzetinin nəşrə başlaması. Bakıda mədənlər arasında neft və sərnişin daşınması üçün ilk dəmiryol xəttinin çəkilməsi. Cənubi Azərbaycanda "Təbriz" adlı ilk xüsusi qəzetin nəşr edilməsi. İkinci ingilis-əfqan müharibəsində (1878-1880) iki ordu arasında "Məyvan" döyüşünün baş verməsi. 7 may — Əzim Əzimzadə, Azərbaycanın xalq rəssamı. 23 iyun — Aruz Vartan Aleksandr Qrin Həmdulla əfəndi Əfəndizadə —Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün görkəmli şəxsiyyəti, Sovet dönəmində Quba üsyanının başçısı 27 iyun – Helen Keller – amerikalı pedaqoq, aktivist, yazıçı, müəllimə və ictimai xadim. 17 iyun — Karl van Vexten, Amerikan yazıçısı və fotoqrafı. Xulian Palasios Abdulcəlil Xuluqvi Alexandros Çalkokondilis Aşıq Hüseyn. Azərbaycan şairi - Mirzə Baxış Nadim | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4589 |
1880-ci il | 17 fevral – Rusiya çarı II Aleksandra sayca beşinci sui-qəsd cəhdi olub. "Xalqçı" Stepan Xalturinin təşkil etdiyi terror nəticəsində Qış sarayında böyük partlayış baş versə də, çara heç nə olmamışdı. İki il sonra Xalturin Odessa hərbi prokurorunu öldürdü və ələ keçirilərək asıldı. Rusiyanın ilk fəhlə qəzeti "Raboçaya zarya"nın birinci nömrəsi çapdan çıxmışdır. Tiflisdə Azərbaycan türkcəsində "Kəşkül" qəzetinin nəşrə başlaması. Bakıda mədənlər arasında neft və sərnişin daşınması üçün ilk dəmiryol xəttinin çəkilməsi. Cənubi Azərbaycanda "Təbriz" adlı ilk xüsusi qəzetin nəşr edilməsi. İkinci ingilis-əfqan müharibəsində (1878-1880) iki ordu arasında "Məyvan" döyüşünün baş verməsi. 7 may — Əzim Əzimzadə, Azərbaycanın xalq rəssamı. 23 iyun — Aruz Vartan Aleksandr Qrin Həmdulla əfəndi Əfəndizadə —Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün görkəmli şəxsiyyəti, Sovet dönəmində Quba üsyanının başçısı 27 iyun – Helen Keller – amerikalı pedaqoq, aktivist, yazıçı, müəllimə və ictimai xadim. 17 iyun — Karl van Vexten, Amerikan yazıçısı və fotoqrafı. Xulian Palasios Abdulcəlil Xuluqvi Alexandros Çalkokondilis Aşıq Hüseyn. Azərbaycan şairi - Mirzə Baxış Nadim | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186134 |
1880-ci illər | 1880-ci illər — Qriqori təqvimində 1880-ci il yanvarın 1-də başlayan və 1889-cu il dekabrın 31-də bitən onillikdir. Siyasətçilər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=569003 |
1881 | Almaniya ilə Rusiya arasında birtərəflilik haqqında müqavilənin imzalanması. 1 mart- Rusiya imperatoru II Aleksandrın sui-qəsd nəticəsində öldürülməsi. Aşqabadın Rusiya tərəfindən işğal edilməsi. Rusiyada müvəqqəti mükəlləfiyyətliliyin ləğv edilməsi. aprel - Bakıda çar hökumətinə qarşı fəhlə tətilinin baş verməsi. Qazax qəzasının Öksüzlü kəndində kəndli çıxışının baş verməsi. Mustafa Kamal Atatürk – Türkiyə Respublikasının qurucusu və Türkiyənin ilk prezidenti. Yazıçı, müəllim və ictimai xadim Abdulla Şaiq (Abdulla Mustafa oğlu Talıbzadə) anadan olmuşdur. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4590 |
1881-ci il | Almaniya ilə Rusiya arasında birtərəflilik haqqında müqavilənin imzalanması. 1 mart- Rusiya imperatoru II Aleksandrın sui-qəsd nəticəsində öldürülməsi. Aşqabadın Rusiya tərəfindən işğal edilməsi. Rusiyada müvəqqəti mükəlləfiyyətliliyin ləğv edilməsi. aprel - Bakıda çar hökumətinə qarşı fəhlə tətilinin baş verməsi. Qazax qəzasının Öksüzlü kəndində kəndli çıxışının baş verməsi. Mustafa Kamal Atatürk – Türkiyə Respublikasının qurucusu və Türkiyənin ilk prezidenti. Yazıçı, müəllim və ictimai xadim Abdulla Şaiq (Abdulla Mustafa oğlu Talıbzadə) anadan olmuşdur. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186135 |
1881-ci il böhranı | 1881-ci il böhranı və ya 14-cü Meyci ili böhranı (明治十四年の政変, Meyci cuyonen no seyhen) – 1881-ci ildə Yaponiyada Okuma Şiqenobunun hökumətdən göndərilməsi ilə baş vermiş siyasi böhran. Böhran nəticəsində keçmiş Satsuma və Çoşu domenlərindən olan müşavirlər arasında həmrəklik güclənmiş və 10 il ərzində konstitusiyanın tərtib olunması qərarı verilmişdi. Böhran siyasi müxalifəti gücləndirərək Meyci hökumətinin avtoritar rejimini zəiflətmişdir. 1877-ci ildə Kyuşuda baş verən Satsuma üsyanının yatırılmasından sonra Yaponiyada vəziyyət stabilləşmişdi. Meyci hökumətinin siyasəti sayəsində fermerlərin vəziyyəti daha yaxşı idi, sənaye inkişaf edirdi və vergi islahatından sonra dövlətin gəlir mənbəyi möhkəmlənmişdi. Xarici siyasətdə isə Yaponiya Ryukyu adalarını Çinin əlindən almaq üzrə idi, Koreyada dayaq nöqtəsi əldə etmişdi və Rusiya ilə şimaldakı adalarla bağlı mübahisələri həll etmişdi.Bunların fonunda daxili işlər naziri Okubo Toşimiçinin hökumətdə çox böyük təsiri var idi və ölkənin de fakto diktatoruna çevrilmişdi. Okubo ətrafına keçmiş Çoşu və Satsuma domenlərindən olan həmkarlarından ibarət heyət toplamışdı. 1878-ci ilin ortasında Okubo siyasətinə qarşı olan bir qrup samuray tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Onun həmkarları bir müddət harmoniya içərisində fəaliyyət göstərməyə davam etsələr da, hökumət əvvəlki effektivliyini itirməyə başlamışdı. Buna görə də Okubonu əvəz edəcək liderə ehtiyac var idi. Okubo satsumalı olsa da, hökumətdə ən çox etibar etdiyi şəxslərdən biri İto Hirobumi idi və tezliklə İto daxili işlər naziri vəzifəsini tutmuşdur. Lakin Okubonun digər etibar etdiyi şəxslərdən biri olan Okuma Şiqenobu İtodan 3 yaş böyük idi və daha təcrübəli idi. Okuma maliyyə naziri kimi hökumət və biznes dairələrində güclü əlaqələr qurmuşdu. Okubonun bir çox satsumalı həmkarı yuxarı vəzifələri tuturdu və hökumət liderliyinə can atırdı. Hadisələrin gedişi liderlik məsələsinin həll olunmasını məcbur edirdi. Satsuma üsyanı ölkədə inflyasiyaya səbəb olmuşdu, gəliri azalmış narazı samuraylar fermerlərlə birləşərək konstitusiyanın və qanunverici orqanın yaradılmasını istəyirdi. 1880-ci ildə azadlıq və xalq hərəkatları baş qaldırmışdı. Bir çox nümayəndə Tokioya gələrək milli qanunvericiliyin yaradılması üçün petisiya imzalayırdı. Xarici siyasətdə isə Çin Koreyada təsirini artıraraq Yaponiyanın maraqlarına zərbə vururdu və ölkənin Çinlə mübarizə aparacaq güclü orduya ehtiyacı var idi.Okuma bu cür situasiyalarla üzləşmiş siyasətçi olsa da, Okubonun ölümündən sonra satsumalı və çoşulu siyasətçilər artıq ona rəqib kimi baxırdılar. 1880-ci ildə Okuma konservativ liderləri tənqid edərək inflyasiyanı azaltmaq üçün plan təklif etmişdir. Okumanın tənqidçiləri hesab edirdi ki, bu plandan sonra Yaponiya borca görə xarici ölkələrdən asılı olacaq. 1881-ci ilin martında Okuma ingilis modeli əsasında konstitusiyanın bir versiyasını təqdim etmişdir. Plana görə 1883-cü ildəki seçkilərdən sonra milli parlamentin aşağı palatasındakı siyasi partiya liderləri kabinet formalaşdıracaqdılar. Nəhayət 1881-ci ildə Okuma və bir neçə hökumət lideri bir satsumalı müşavirin təklifini rədd edərək hökumətin Hokkaydodakı mülklərininin satsumalı və çoşulu rəsmilərin başçılıq etdiyi biznesmenlər konsorsumuna satılmasının qarşısını almışdılar. Okuma müxalifətin böyük dəstəyini qazanmışdır.1881-ci ilin avqustunda satsumalı və çoşulu müşavirlər görüşərək üzləşdikləri siyasi problemləri müzakirə etmişdirlər. Onlar Okuma və təqibçilərinin hökumətdən çıxarılmasını tələb etmək barədə razılığa gəlmişdirlər. Onlar bu danışıqları Okumanın paytaxtda olmadığı vaxtda gizli şəkildə aparmışdılar. Okuma sentyabrda Tokioya qayıdanda şura görüşlərinə buraxılmamışdır. Okuma şikayətini bildirmək üçün Şahzadə Arisuqavanın iqamətgahına getsə də, darvazanın bağlı olduğunu görmüşdür. Okumanın təkliflərindən narazı qalan İto satsumalı müşaviri ilə onunla görüşməyə getmiş və onun vəzifələrindən istefa verməsini istəmişdir. Həm Sağ nazir İvakura Tomomi, həm də imperator Meyci Okumanın istefası barədə tərəddüd edirdilər, lakin satsumalı və çoşulu müşavirlərin həmrəyliyinə görə bunu qəbul etməli olmuşdurlar. Növbəti günlərdə Okumaya yaxın olan bir çox vəzifəli şəxs istefa etmiş və ya azad edilmişdir. Okumanın buraxılmasından sonra satsumalı və çoşulu müşavirlər vəziyyəti sakitləşdirmək üçün növbəti 10 il ərzində konstitusiyanın hazır olacağını bildirmişdirlər. Əldə olunan razılığa əsasən İto konstitusiyanı tərtib etməli və İngiltərə əvəzinə Prussiya modelindən istifadə etməli idi. Eyni zamanda satsumalı müşavir Matsukata Masayoşi maliyyə naziri təyin olmuşdur. Matsukata hökumətin maliyyə problemlərini həll etmək üçün deflyasiya və qənaət siyasəti yürütmüş, ölkə iqtisadiyatına ciddi nəzarət etmək üçün Yaponiya Bankını qurmuşdur. Eləcə də, hökumət ordu və donanmayı gücləndirmək üçün 10 illik plan qurulmuşdur.Böhrandan sonra Okuma və təqibçiləri 1882-ci ildə Konstitusional İslahat Partiyasını qurmuşdurlar. Okuma hökumətdən kənarlaşdırılsa da hələ də milli fiqur hesab edilirdi və siyasət, təhsil, biznes sahələrində nüfuzlu şəxs kimi qalmağa davam etmişdir. Rəqibi Liberal Partiya ilə birlikdə Konstitusional İslahat Partiyası ölkənin konstitusional inkişafını istəyən iki partiyasından biri idi. 1889-cu ildə konstitusiya qəbul ediləndə iki partiya hökumətdə yerləri bölüşmüşdür.Okuma 1888-1889-cu illərdə xarici işlər naziri kimi yenidən dövlət vəzifəsinə qayıtmışdır. O, 1898-ci ildə və 1914-16-cı illərdə Yaponiyanın baş naziri seçilmişdir. 1881-ci il böhranı siyasi müxalifəti gücləndirərək Meyci hökumətinin avtoritar rejimini zəiflətmişdir. Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). VI cild. Tokio: Kodansha. 1983. səh. 202-203. ISBN 0-87011-626-6. İstifadə tarixi: 22 may 2022. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=750226 |
1882 | Ufada "Tibb cəmiyyəti"nin yaradılması. İngiltərə-Misir müharibəsinin baş verməsi. İtaliyanın Həbəşistana soxulması. Osmanlı imperiyasında ilk rəssamlıq məktəbinin açılması. Naxçıvanda ilk pambıqtəmizləmə zavodunun inşa edilməsi. Bakıda "Nobel bağı"nın salınması. Naxçıvanda teatr tamaşasının təşkil edilməsi. 21 mart — Ağa Axundov 5 iyun — İnayət Xan 20 oktyabr — Bela Luqoşi, Macar teatr oyunçusu və qorxu filmi aktyoru (ö. 1956). Mustafaqulu xan Əmirsüleymani Əli İhsan Sabis Giovanni Amendola 19 aprel – Çarlz Robert Darvin Cüzeppe Qaribaldi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4591 |
1882-ci il | Ufada "Tibb cəmiyyəti"nin yaradılması. İngiltərə-Misir müharibəsinin baş verməsi. İtaliyanın Həbəşistana soxulması. Osmanlı imperiyasında ilk rəssamlıq məktəbinin açılması. Naxçıvanda ilk pambıqtəmizləmə zavodunun inşa edilməsi. Bakıda "Nobel bağı"nın salınması. Naxçıvanda teatr tamaşasının təşkil edilməsi. 21 mart — Ağa Axundov 5 iyun — İnayət Xan 20 oktyabr — Bela Luqoşi, Macar teatr oyunçusu və qorxu filmi aktyoru (ö. 1956). Mustafaqulu xan Əmirsüleymani Əli İhsan Sabis Giovanni Amendola 19 aprel – Çarlz Robert Darvin Cüzeppe Qaribaldi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186136 |
1883 | 8 may - 520 kilometrlik Bakı-Tiflis-Batumi dəmiryol xəttinin fəaliyyətə başlaması. Bakı həvəskar artistlər truppasının peşəkar teatr truppasına çevrilməsi. Qafqaz canişinliyinin ləğv edilməsi. Cəbrayıl və Cavanşir qəzalarının yaradılması. Naxçıvanda dram cəmiyyətinin təşkil olunması. Qalakənd missaflaşdırma zavodunun istifadəyə verilməsi. Bakıda H.Z.Tağıyev tətəfindən inşa edilmiş teatr binasının istifadəyə verilməsi. İrəvanda M.H.Rüşdiyyə tərəfindən ilk "Üsuli-Cədid" məktəbinin açılması. Əhməd bəy Cavanşirin "1747-ci ildən 1805-ci ilədək Qarabağ xanlığının siyasi tarixi" əsərini yazması. Hacı Zeynalabdin Tağıyev 1883-cü ildə özünün taxıl anbarının özülü üzərində teatr binası inşa etdirib . 29 iyul – Benito Mussolini, Faşist İtaliyasının rəhbəri, duça mode 3 iyul - Frans Kafka – Yazıçı. 6 mart – Karl Vitte 14 mart – Karl Marks Azərbaycan xanəndəsi Xarrat Qulu Kəlbalı xan Ehsan xan oğlu Naxçıvanski, rus ordusunda general. 23 yanvar – Corc Miller Bird, ABŞ nevropatoloqu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4592 |
1883-cü il | 8 may - 520 kilometrlik Bakı-Tiflis-Batumi dəmiryol xəttinin fəaliyyətə başlaması. Bakı həvəskar artistlər truppasının peşəkar teatr truppasına çevrilməsi. Qafqaz canişinliyinin ləğv edilməsi. Cəbrayıl və Cavanşir qəzalarının yaradılması. Naxçıvanda dram cəmiyyətinin təşkil olunması. Qalakənd missaflaşdırma zavodunun istifadəyə verilməsi. Bakıda H.Z.Tağıyev tətəfindən inşa edilmiş teatr binasının istifadəyə verilməsi. İrəvanda M.H.Rüşdiyyə tərəfindən ilk "Üsuli-Cədid" məktəbinin açılması. Əhməd bəy Cavanşirin "1747-ci ildən 1805-ci ilədək Qarabağ xanlığının siyasi tarixi" əsərini yazması. Hacı Zeynalabdin Tağıyev 1883-cü ildə özünün taxıl anbarının özülü üzərində teatr binası inşa etdirib . 29 iyul – Benito Mussolini, Faşist İtaliyasının rəhbəri, duça mode 3 iyul - Frans Kafka – Yazıçı. 6 mart – Karl Vitte 14 mart – Karl Marks Azərbaycan xanəndəsi Xarrat Qulu Kəlbalı xan Ehsan xan oğlu Naxçıvanski, rus ordusunda general. 23 yanvar – Corc Miller Bird, ABŞ nevropatoloqu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186137 |
1884 | 24 aprel - Almaniya imperiyası tərəfindən Cənub-Qərbi Afrikanın bir hissəsi - Namibiya üzərində protektoratlığın yaradılması. 11 may - Tyanszində Fransa ilə Çin arasında Hind-Çin müharibəsinin başa çatması, dostluq və mehriban qonşuluq haqqında Konvensiyanın imzalanması. 5 iyul - Almaniya İmperiyası tərəfindən Toqo üzərində protektoratlığın yaradılması. 14 iyul - Almaniya İmperiyası tərəfindən Kamerun üzərində protektoratlığın yaradılması. 23 avqust - Fransa-Çin müharibə]]sinin gedişində Fuçjou rayonunda Çin hərbi donanmasının cənub eskadrasının fransız eskadrası tərəfindən məhv edilməsinə başlanılması. Afrikada işğallara başlayan Almaniyanın kiçik qəbilələri əzərək Qərbi Sudanı işğal etməsi. Neft Sənayeçiləri Qurultayının təşkil edilməsi. 31 yanvar - Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Azərbaycan Respublikasının qurucusu. 2 dekabr - Yəhya Kamal Bəyatlı, Türk şairi. Opera artisti - Ağdamski (Bədəlbəyli) Əhməd Bəşir oğlu. 22 aprel – Talioni Mariya Azərbaycan tarixçisi Bəhmən Mirzə Qacar. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4593 |
1884-cü il | 24 aprel - Almaniya imperiyası tərəfindən Cənub-Qərbi Afrikanın bir hissəsi - Namibiya üzərində protektoratlığın yaradılması. 11 may - Tyanszində Fransa ilə Çin arasında Hind-Çin müharibəsinin başa çatması, dostluq və mehriban qonşuluq haqqında Konvensiyanın imzalanması. 5 iyul - Almaniya İmperiyası tərəfindən Toqo üzərində protektoratlığın yaradılması. 14 iyul - Almaniya İmperiyası tərəfindən Kamerun üzərində protektoratlığın yaradılması. 23 avqust - Fransa-Çin müharibə]]sinin gedişində Fuçjou rayonunda Çin hərbi donanmasının cənub eskadrasının fransız eskadrası tərəfindən məhv edilməsinə başlanılması. Afrikada işğallara başlayan Almaniyanın kiçik qəbilələri əzərək Qərbi Sudanı işğal etməsi. Neft Sənayeçiləri Qurultayının təşkil edilməsi. 31 yanvar - Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Azərbaycan Respublikasının qurucusu. 2 dekabr - Yəhya Kamal Bəyatlı, Türk şairi. Opera artisti - Ağdamski (Bədəlbəyli) Əhməd Bəşir oğlu. 22 aprel – Talioni Mariya Azərbaycan tarixçisi Bəhmən Mirzə Qacar. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186138 |
1885 | II Menelik tərəfindən Həbəşistanın birləşdirilməsinin başa çatdırılması. Üçüncü İngiltərə- Birma müharibəsinin baş verməsi. Fərqanədə çarizmin müstəmləkə zülmünə qarşı xalq üsyanının baş verməsi. Abu Klea döyüşünün baş verməsi Ümumhindistan Milli Konqresinin yaradılması. Yaponiya ilə Koreya arasında Tyantszyan sazişinin imzalanması. türk yazıçısı Aka Gündüz. 18 sentyabr-Azərbaycanın dahi bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyov. 5 avqust - Alfred Amtman-Briyedit- latış aktyoru, rejissor və pedaqoq, professor (1949). İsrafil bəy Mustafa bəy oğlu Yadigarov, rus ordusunda general | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4594 |
1885-ci il | II Menelik tərəfindən Həbəşistanın birləşdirilməsinin başa çatdırılması. Üçüncü İngiltərə- Birma müharibəsinin baş verməsi. Fərqanədə çarizmin müstəmləkə zülmünə qarşı xalq üsyanının baş verməsi. Abu Klea döyüşünün baş verməsi Ümumhindistan Milli Konqresinin yaradılması. Yaponiya ilə Koreya arasında Tyantszyan sazişinin imzalanması. türk yazıçısı Aka Gündüz. 18 sentyabr-Azərbaycanın dahi bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyov. 5 avqust - Alfred Amtman-Briyedit- latış aktyoru, rejissor və pedaqoq, professor (1949). İsrafil bəy Mustafa bəy oğlu Yadigarov, rus ordusunda general | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186139 |
1886 | Abxaziya üsyanı (1866) Şimali Azərbaycanda ilk mərkəzləşdirilmiş telefon stansiyasının işə salınması. Bakıda Kərbəlayı Məmmədhəsən Hacı Mahmud oğlu tərəfindən ikinci qala qapılarının tikdirilməsi. Cənubi Azərbaycanda "xalisə" adlanan dövlət torpaqlarının satılması haqqında şah fərmanının verilməsi. Ləkidə biyan kökü emal edən zavodun inşa edilməsi. Arseni Avraamov Əhməd Zeyni Dəhlan | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4595 |
1886-cı il | Abxaziya üsyanı (1866) Şimali Azərbaycanda ilk mərkəzləşdirilmiş telefon stansiyasının işə salınması. Bakıda Kərbəlayı Məmmədhəsən Hacı Mahmud oğlu tərəfindən ikinci qala qapılarının tikdirilməsi. Cənubi Azərbaycanda "xalisə" adlanan dövlət torpaqlarının satılması haqqında şah fərmanının verilməsi. Ləkidə biyan kökü emal edən zavodun inşa edilməsi. Arseni Avraamov Əhməd Zeyni Dəhlan | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186140 |
1887 | ABŞ-də Emil Berliner tərəfindən qramofonun icad edilməsi. Bakıda yarmarkanın ticarət formasının təşkil edilməsi Tiflisdə "Qafqaz ipəkçilik stansiyası"nın yaradılması Bakıda ilk rus-Azərbaycan məktəbinin əsasının qoyulması Azərbaycan kəndlilərinin hərbi vergi adlanan mükəlləfiyyət daşıması Təbrizdə Mirzə Həsən Rüşdiyyə "Dəbestan" adlıilk xüsusi yeni tipli Üsuli-cədid məktəbini təsis etdi. Layoş Kaşşak 5 yanvar — Mirzə Mansur Mansurov, tarzən. 12 sentyabr — Yusif Vəzir Çəmənzəminli 27 dekabr - Edvard Andrade İbrahim bəy Qədimov 28 sentyabr — Corce Corceksu, rumın dirijoru, violonçelçalan 11 may — Jan Batist Bussenqo | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4596 |
1887-ci il | ABŞ-də Emil Berliner tərəfindən qramofonun icad edilməsi. Bakıda yarmarkanın ticarət formasının təşkil edilməsi Tiflisdə "Qafqaz ipəkçilik stansiyası"nın yaradılması Bakıda ilk rus-Azərbaycan məktəbinin əsasının qoyulması Azərbaycan kəndlilərinin hərbi vergi adlanan mükəlləfiyyət daşıması Təbrizdə Mirzə Həsən Rüşdiyyə "Dəbestan" adlıilk xüsusi yeni tipli Üsuli-cədid məktəbini təsis etdi. Layoş Kaşşak 5 yanvar — Mirzə Mansur Mansurov, tarzən. 12 sentyabr — Yusif Vəzir Çəmənzəminli 27 dekabr - Edvard Andrade İbrahim bəy Qədimov 28 sentyabr — Corce Corceksu, rumın dirijoru, violonçelçalan 11 may — Jan Batist Bussenqo | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186141 |
1888 | 13 may - Braziliyada quldarlığın ləğv edilməsi. 19 avqust – Belçikada dünyada ilk dəfə gözəllik müsabiqəsinin keçirilməsi. 1 yanvar - Vladimir Davidoviç Baranov Rossine - rus rəssamı Abbasəli Əsədi 27 may – Lui Dürey, fransız rəssamı. Əsədi Həsan Təhsin Sakuma Kanae 5 aprel - Vsevolod Mixayloviç Qarşin -rus yazıçısı 13 may - Yakov Fyodoroviç Qolovatskiy - Ukrayna yazıçısı,çairi, folklorçusu. 8 sentyabr - baron Roman İosifoviç Anrep-Elmpt - məşhur səyyah. Seyid Əzim Şirvani | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4597 |
1888-ci il | 13 may - Braziliyada quldarlığın ləğv edilməsi. 19 avqust – Belçikada dünyada ilk dəfə gözəllik müsabiqəsinin keçirilməsi. 1 yanvar - Vladimir Davidoviç Baranov Rossine - rus rəssamı Abbasəli Əsədi 27 may – Lui Dürey, fransız rəssamı. Əsədi Həsan Təhsin Sakuma Kanae 5 aprel - Vsevolod Mixayloviç Qarşin -rus yazıçısı 13 may - Yakov Fyodoroviç Qolovatskiy - Ukrayna yazıçısı,çairi, folklorçusu. 8 sentyabr - baron Roman İosifoviç Anrep-Elmpt - məşhur səyyah. Seyid Əzim Şirvani | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186142 |
1888-ci il böyük çovğunu | 1888-ci il böyük çovğunu (ing. Great Blizzard of 1888) - 1888-ci ilin 11-14 mart tarixləri arasında Şimali Amerikada baş vermiş şiddətli çovğun. Amerika Birləşmiş Ştatları və Kanada tarixinin ən şiddətli qar fırtınalarından hesab olunan 1888-ci il çovğunu şərq sahili boyunca Çesapik körfəzi Men ştatının ərazisinə qədər effektiv olmuşdur. Çovğun həmçinin Kanadanın Yeni Şotlandiya, Nyufaundlend və Labrador, Nyu-Bransuik və Şahzadə Eduard Adasındakı həyatı iflic etmişdir. Nyu-Cersi, Nyu-York, Massaçusets, Rod-Aylend və Konnektikut ştatlarının bəzi yerlərində yağmış qarın hündürlüyü 147 sm-ə çatmış, 72 km/saat sürətə çatan küləklər nəticəsində isə çoxlu sayda qar yığınları yaranmışdır. Çovğun nəticəsində dəmiryolları bağlanmış və insanlar bir həftəyə qədər evlərində qalmaq məcburiyyətində qalmışdılar.Dəmiryolu və teleqraf xətlərinin sıradan çıxması nəticəsində şəhər infrastrukturlarına ciddi ziyan dəymişdir. 1888-ci il çovğunundan sonra Şimali Amerikanın bir çox kommunikasiya xəttləri yeraltı şəraitə uyğunlaşdırılmışdır. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=814024 |
1889 | Yaponiyada ilk Konstitusiya qəbul edildi. İstanbulda "İttihad və tərəqqi" təşkilatı yaradıldı. Bakıda ilk dəfə konka nəqliyyatının işə salınması. Cəlil Məmmədquluzadənin "Çay dəstgahı" adlı alleqorik mənzum dramını yazması. Sübhi Bərəkat Həmzə Həkimzadə Niyazi Adolf Hitler 12 dekabr — Viktor Bunyakovski Uilki kollinz- ingilis yazıçısı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4598 |
1889-cu il | Yaponiyada ilk Konstitusiya qəbul edildi. İstanbulda "İttihad və tərəqqi" təşkilatı yaradıldı. Bakıda ilk dəfə konka nəqliyyatının işə salınması. Cəlil Məmmədquluzadənin "Çay dəstgahı" adlı alleqorik mənzum dramını yazması. Sübhi Bərəkat Həmzə Həkimzadə Niyazi Adolf Hitler 12 dekabr — Viktor Bunyakovski Uilki kollinz- ingilis yazıçısı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186143 |
188 (ədəd) | Yüz səksən səkkiz — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz səksən yeddidən sonra, yüz səksən doqquzdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz səksən səkkiz ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=157956 |
1890 | Dekabrın 3-də "Sudan istifadə haqqında Əsasnamə" qəbul olunması Nəcəf bəy Vəzirovun "Daldan atılan daş topuğa dəyər" pyesini yazması Tiflisdə terrorçu "Daşnaqsütyun" partiyası yaradlmışdır. Bəhmən Abbasov — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1948) Maykl Kollins - İrlandiya lideri. Mirzə Kərim bəy Nəsirbəyov | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4599 |
1890-cı il | Dekabrın 3-də "Sudan istifadə haqqında Əsasnamə" qəbul olunması Nəcəf bəy Vəzirovun "Daldan atılan daş topuğa dəyər" pyesini yazması Tiflisdə terrorçu "Daşnaqsütyun" partiyası yaradlmışdır. Bəhmən Abbasov — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1948) Maykl Kollins - İrlandiya lideri. Mirzə Kərim bəy Nəsirbəyov | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186144 |
1890-cı illər | 1890-cı illər — Qriqori təqvimində 1890-cı il yanvarın 1-də başlayan və 1899-cu il dekabrın 31-də bitən onillikdir. Siyasətçilər | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=569000 |
1890-cı illər Azərbaycan filmlərinin siyahısı | 1898-ci il avqustun 4-də Balaxanıda neft fontanı (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) Balaxanı-Sabunçu Polis İdarəsi süvari qorodovoylarının at oynatmaları (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) Bazar küçəsi sübh çağı (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) Bibiheybətdə neft fontanı yanğını (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) Əlahəzrət Buxara əmirinin "Veliki knyaz Aleksey" paroxodunda yolasalma mərasimi (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) İlişdin (film, 1898) (qısametrajlı bədii film) Qafqaz rəqsi (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) "Qafqaz və Merkuri" Cəmiyyətinə məxsus paroxodun limandan yola düşməsi (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) Qatarın dəmiryol stansiyasına daxil olması (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) Şəhər bağında xalq gəzintisi (film, 1898) (qısametrajlı sənədli film) | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=509326 |
1891 | İranda ingilis inhisarçısı Talbota qarşı "Tənbəki qiyamı" (1891-1892) başlandı. İranda "İran hesab-borc Bankının əsası qoyuldu. 22 sentyabr – Viktor Valerianoviç Bunak 20 oktyabr – Ceyms Çedvik, ingilis fiziki, London Kral Cəmiyyətinin üzvü (1927). Nobel mükafatı laureatı (1935). Ernest Rezerfordun şagirdi. Fərəc bəy Ağarza bəy oğlu Ağayev, rus ordusunda general. Leopold Kroneker | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4600 |
1891-ci il | İranda ingilis inhisarçısı Talbota qarşı "Tənbəki qiyamı" (1891-1892) başlandı. İranda "İran hesab-borc Bankının əsası qoyuldu. 22 sentyabr – Viktor Valerianoviç Bunak 20 oktyabr – Ceyms Çedvik, ingilis fiziki, London Kral Cəmiyyətinin üzvü (1927). Nobel mükafatı laureatı (1935). Ernest Rezerfordun şagirdi. Fərəc bəy Ağarza bəy oğlu Ağayev, rus ordusunda general. Leopold Kroneker | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186145 |
1892 | Çikaqo və Nyu-York arasında ilk uzunməsafəli telefon xətti quruldu. Şəhər islahatının Gəncəyə şamil edilməsi. Azərbaycan alimi Əbdülxaliq Axundov Azərbaycanda tibb tarixinin araşdırılmasının təməlini qoydu. O, Əbu Mənsur Hərəvinin XI əsrə aid məşhur əczaçılıq ensiklopediyasını fars dilindən alman dilinə tərcümə etdi. 5 may — Əhməd Cavad — Azərbaycan şairi. 18 oktyabr — Artur Cefri 15 aprel — Əli Qasımov — Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasının məzunu, pedaqoq, yazıçı, jurnalist, tərcüməçi. 14 aprel — Qordon Vir Çayld — ingilis arxeoloqu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4601 |
1892-ci il | Çikaqo və Nyu-York arasında ilk uzunməsafəli telefon xətti quruldu. Şəhər islahatının Gəncəyə şamil edilməsi. Azərbaycan alimi Əbdülxaliq Axundov Azərbaycanda tibb tarixinin araşdırılmasının təməlini qoydu. O, Əbu Mənsur Hərəvinin XI əsrə aid məşhur əczaçılıq ensiklopediyasını fars dilindən alman dilinə tərcümə etdi. 5 may — Əhməd Cavad — Azərbaycan şairi. 18 oktyabr — Artur Cefri 15 aprel — Əli Qasımov — Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasının məzunu, pedaqoq, yazıçı, jurnalist, tərcüməçi. 14 aprel — Qordon Vir Çayld — ingilis arxeoloqu. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186146 |
1893 | Yeni Zelandiyada dünyada ilk dəfə qadınlara seçki hüququ verilmişdir. Sankt-Peterburqda keçirilən müşavirədə "Bakı ağ neft zavodçuları ittifaqı" inhisar birliyinin yaradılması. 14 oktyabr — Lillian Qiş Mao Tszedun 20 aprel — Joan Miro, ispan rəssamı, heykəltaraş və keramikaçı. 24 may — Xədicə Qayıbova — fortepianoda muğamın ilk ifaçısı Saleh Bədri Gi de Mopassan - fransız yazıçısı. Ayətullah Seyid Əbdülməcid İrəvani Ernst Kummer | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4602 |
1893-cü il | Yeni Zelandiyada dünyada ilk dəfə qadınlara seçki hüququ verilmişdir. Sankt-Peterburqda keçirilən müşavirədə "Bakı ağ neft zavodçuları ittifaqı" inhisar birliyinin yaradılması. 14 oktyabr — Lillian Qiş Mao Tszedun 20 aprel — Joan Miro, ispan rəssamı, heykəltaraş və keramikaçı. 24 may — Xədicə Qayıbova — fortepianoda muğamın ilk ifaçısı Saleh Bədri Gi de Mopassan - fransız yazıçısı. Ayətullah Seyid Əbdülməcid İrəvani Ernst Kummer | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186147 |
1894 | 6 yanvar - Macarıstanda sosial-demokrat fəhlə partiyasının əsasının qoyulması Fransada Sillom İttifaqının təşkil olunması. Avstriyada qadınların seçki hüququ əldə etməsi. Bakıda N.Nərimanov tərəfindən ilk qiraətxananın təşkili. Naxşıvanda və Ordubadda məktəb partaları, qlobus, yazı taxtası olan və sinifləri şöbələrə ayrılan Azərbaycan məktəblərinin açılması. Azərbaycan tarixçisi Mir Mehdi Həşimzadə. şahzadə Rzaqulu Bəhmən Mirzə oğlu Qacar, rus ordusunda general. Mirzə Kərim | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4603 |
1894-cü il | 6 yanvar - Macarıstanda sosial-demokrat fəhlə partiyasının əsasının qoyulması Fransada Sillom İttifaqının təşkil olunması. Avstriyada qadınların seçki hüququ əldə etməsi. Bakıda N.Nərimanov tərəfindən ilk qiraətxananın təşkili. Naxşıvanda və Ordubadda məktəb partaları, qlobus, yazı taxtası olan və sinifləri şöbələrə ayrılan Azərbaycan məktəblərinin açılması. Azərbaycan tarixçisi Mir Mehdi Həşimzadə. şahzadə Rzaqulu Bəhmən Mirzə oğlu Qacar, rus ordusunda general. Mirzə Kərim | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186148 |
1895 | Rusiya tərəfindən Pamirin işğalı ilə Mərkəzi Asiya və Qazaxıstanın işğalınının başa çatdırılması. Alman alimi Wilhelm Rentgen ilk dəfə Rentgen aparatını kəşf edib. Bakı Artistlər Cəmiyyətinin təşkil olunması. Bakı tütün fabriki fəhlələrinin ilk mütəşəkkil tətilinin keçirilməsi. Bakıda Müqəddəs Məryəmin Bakirəliyi adlı kilsə tikilməsi. 18 yanvar — Məhəmməd Əli Ordubadi 17 fevral — Əliağa Vahid – Qəzəlxan 9 may — Luçian Blaqa — rumın filosofu, şair, tərcüməçi. Xuan Dominqo Peron 15 avqust — Virciniya Kristian — 20-ci əsrdə Virciniya əyalətində edam olunan ilk qadın cinayətkar. 17 sentyabr — Mircəfər Bağırov — azərbaycanlı siyasətçi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4604 |
1895-ci il | Rusiya tərəfindən Pamirin işğalı ilə Mərkəzi Asiya və Qazaxıstanın işğalınının başa çatdırılması. Alman alimi Wilhelm Rentgen ilk dəfə Rentgen aparatını kəşf edib. Bakı Artistlər Cəmiyyətinin təşkil olunması. Bakı tütün fabriki fəhlələrinin ilk mütəşəkkil tətilinin keçirilməsi. Bakıda Müqəddəs Məryəmin Bakirəliyi adlı kilsə tikilməsi. 18 yanvar — Məhəmməd Əli Ordubadi 17 fevral — Əliağa Vahid – Qəzəlxan 9 may — Luçian Blaqa — rumın filosofu, şair, tərcüməçi. Xuan Dominqo Peron 15 avqust — Virciniya Kristian — 20-ci əsrdə Virciniya əyalətində edam olunan ilk qadın cinayətkar. 17 sentyabr — Mircəfər Bağırov — azərbaycanlı siyasətçi | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186149 |
1895-ci ilin filmləri | 1895 — kinematoqrafiyanın rəsmi yarandığı il. Məhkəmə (hətta ictimai) filmlərinin nümayişi 1888-ci ildə başlamış və 1895-ci ildə kifayət qədər "hərəkətli foto" sessiyaları başlamış olsa da, ixtiraçıları bir-biri ilə tanış olmadılar və bu sonradan kino ixtirasında prioritet haqqında sonsuz mübahisələrə gətirib çıxardı. Fevral - Mart - Vilyam Paul və Birt Akres Böyük Britaniyada ilk 35 mm-lik kamera - kineoptikon qururlar. Fransada Oqüst və Lui Lümer qardaşları yüngül əl kamerasını - sinematoqraf yaratdılar. 13 fevral - Oqüst və Lui Lümer qardaşları patent aldılar. 22 mart - Fransanın foto sənayesinininkişafına həsr olunmuş konfransda ilk dəfə "Fabrikdən İşçi çıxışı" adlı filmi ictimaiyyətə göstərildi. 27 may - Birt Akresin kinooptikon patentləşdirilmişdir. 12 İyun - "Lyon fotokonfransına nümayəndələrin gəlməsi" adlı film çəkildikdən bir gün sonra göstərildi. Sentyabrın sonu - Carl Fransis Jenkins və Tomas Armat Atlantada dünya pambıq nümayişində icad etdiyi "fantastkp" film proyektorununümayiş etdirdi. Noyabr - Almaniyada Emil və Max Sklaqanovskiy öz film proyektorlarını tamamladılar. Leon Qomon film şirkəti Gaumontu qurdu. Rus imperiyasında Avqust ayında Rusiyada Lumiere qardaşları tərəfindən kinematoqrafiya ixtirası haqqında ilk məlumatlardan biri 1895-ci ildə "Rusiya Fotoqrafiya Günü" nin səkkizinci sayında çıxdı. Oktyabr ayında, Lumiere qardaşlarının film kamerasının ətraflı təsviri "Rusiya Fotoqrafiya Günü" nin 10-cu sayında nəşr olundu. Boks (film ,1895) Kenquru ilə boks (film, 1895) Derbi (film, 1895) Qış bağı (film, 1895) Kartda oyun (film, 1895) Annabelin serpantin rəqsi (film, 1895) Lumyere qardaşlarının ilk film nümayişi proqramı Fabrikdən işçilərin çıxışı (film, 1895) Qızılbalıqları tutmaq (film, 1895) Lyon fotokonfransına gəlmək (film ,1895) Dəmirçi (film, 1895) Körpənin səhər yeməyi (film, 1895) Yorğandan hoppanmaq (film, 1895) Dənizdə hamam (film, 1895) 7 fevral - Anita Stuart, amerikalı kinorejissor və prodüser. 8 fevral - Kinq Vidor amerikalı rejissor. 11 mart - Shemp Hovard, amerikalı komik filmli aktyor. 25 mart - Valeri İnkyinyov, sovet və fransız aktyoru, kinorejissor və teatr direktoru. 27 mart - Betti Sod, alman mənşəli amerikalıaktrisa. 7 aprel - Marqaret Şön, alman aktrisa. 6 may - Rudolf Valentino, italyan əsilli amerikalı aktyor. 25 iyul - Inqeborg Spanqsfild, Danimarka aktrisa. 26 iyul - Qracie Allen, amerika aktrisası. 22 sentyabr - Paul Muney, amerikalı aktyor, Oscar qalibi. 2 oktyabr - Bad Abbott, amerikalıkomik oyunçu. 21 oktyabr - Edna Purvians, Amerika aktrisası | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=510847 |
1896 | 1 mart — Auda döyüşündə Həbəşistan qoşunları tərəfindən İtaliya ordusunun məğlub edilməsi. 24 mart — A. S. Popov tərəfindən Rusiya fizika-kimya cəmiyyətində dünyada ilk dəfə radiosiqnal ötürülməsinin həyata keçirilməsi. 6–15 aprel — Yunanıstanın paytaxtı Afinada ilk müasir Yay Olimpiya oyunlarının keçirilməsi 1 may — İranda Nəsrəddin şahın öldürülməsi. 17 may — Küveytdə saray çevrilişi nəticəsində şeyx Məhəmmədin öldürülməsi və hakimiyyətə sonralar "Böyük" adlandırılan şeyx Mübarəkin gəlməsi. 20 may — Qırmızı dənizin Somali sahillərinin Somalinin fransız sahil müstəmləkəsi (Obak adı ilə tanınmışdır) elan edilməsi. 26 may — Rusiyada imperator II Nikolayın tacqoyma mərasiminin keçirilməsi. 1 iyul — Konfederasiya Veteranlarının Oğulları 27 avqust -İngilis-Zənzibar müharibəsi, cəmi 38 dəqiqə davam etmiş müharibə. 26 oktyabr — Əddis-Əbəbədə birinci İtaliya-Efiopiya müharibəsini başa çatdıran müqavilənin imzalanması, Həbəşistanın istiqlaliyyətini tanımağa məcbur olması. Madaqaskarın Fransanın müstəmləkəsi elan edilməsi. 27 oktyabr — Mərdəkanda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin maliyyə vəsaiti hesabına bağbanlar hazırlayan ilk xüsusi məktəbin açılması. Azərbaycan səhnəsində N. V. Qoqolun "Müfəttiş" əsərinin tamaşaya qoyulması. Həvəskar musiqiçi A. Əliverdibəyov tərəfindən "Rəsmli musiqi tarixi"əsərinin yazılması. 1 yanvar — neft ustası Ağa Nemətulla. 6 yanvar – türk təyyarəçisi və mühəndisi Vecihi Hürquş 25 noyabr – Vircil Tomson amerikalı bəstəkar. 28 dekabr – Rocer Seşnz amerikalı bəstəkar. 7 yanvar — Co Boll — amerikalı seriyalı qatil. Fransız naturalizminin carçısı, yazıçı — Edmon Qonkur. Fransız simvolizminin nümayəndəsi, şair Pol Verlen. Cənubi Azərbaycan şairi Hacı Mehti Şükuhi. Mir İbrahim xan Talışınski, rus ordusunda general. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4605 |
1896-cı il | 1 mart — Auda döyüşündə Həbəşistan qoşunları tərəfindən İtaliya ordusunun məğlub edilməsi. 24 mart — A. S. Popov tərəfindən Rusiya fizika-kimya cəmiyyətində dünyada ilk dəfə radiosiqnal ötürülməsinin həyata keçirilməsi. 6–15 aprel — Yunanıstanın paytaxtı Afinada ilk müasir Yay Olimpiya oyunlarının keçirilməsi 1 may — İranda Nəsrəddin şahın öldürülməsi. 17 may — Küveytdə saray çevrilişi nəticəsində şeyx Məhəmmədin öldürülməsi və hakimiyyətə sonralar "Böyük" adlandırılan şeyx Mübarəkin gəlməsi. 20 may — Qırmızı dənizin Somali sahillərinin Somalinin fransız sahil müstəmləkəsi (Obak adı ilə tanınmışdır) elan edilməsi. 26 may — Rusiyada imperator II Nikolayın tacqoyma mərasiminin keçirilməsi. 1 iyul — Konfederasiya Veteranlarının Oğulları 27 avqust -İngilis-Zənzibar müharibəsi, cəmi 38 dəqiqə davam etmiş müharibə. 26 oktyabr — Əddis-Əbəbədə birinci İtaliya-Efiopiya müharibəsini başa çatdıran müqavilənin imzalanması, Həbəşistanın istiqlaliyyətini tanımağa məcbur olması. Madaqaskarın Fransanın müstəmləkəsi elan edilməsi. 27 oktyabr — Mərdəkanda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin maliyyə vəsaiti hesabına bağbanlar hazırlayan ilk xüsusi məktəbin açılması. Azərbaycan səhnəsində N. V. Qoqolun "Müfəttiş" əsərinin tamaşaya qoyulması. Həvəskar musiqiçi A. Əliverdibəyov tərəfindən "Rəsmli musiqi tarixi"əsərinin yazılması. 1 yanvar — neft ustası Ağa Nemətulla. 6 yanvar – türk təyyarəçisi və mühəndisi Vecihi Hürquş 25 noyabr – Vircil Tomson amerikalı bəstəkar. 28 dekabr – Rocer Seşnz amerikalı bəstəkar. 7 yanvar — Co Boll — amerikalı seriyalı qatil. Fransız naturalizminin carçısı, yazıçı — Edmon Qonkur. Fransız simvolizminin nümayəndəsi, şair Pol Verlen. Cənubi Azərbaycan şairi Hacı Mehti Şükuhi. Mir İbrahim xan Talışınski, rus ordusunda general. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186150 |
1896 Yay Olimpiya Oyunları | 1896 Yay Olimpiya Oyunları və ya rəsmi adı ilə I Yay Olimpiya Oyunları, 6-15 aprel 1896 tarixləri arasında Yunanıstanın paytaxtı Afina şəhərində baş tutan çox idman növlü yarış. Tarixin birinci müasir Olimpiya Oyunlarının Afina şəhərində baş tutması Qədim Olimpiya Oyunlarının məhz elə Yunanıstanda yaradığı üçündür. 1894-cü ilin 23 aprel tarixində Paris şəhərində fransız pedaqoq Pyer de Kuberten tərəfində baş tutan konqres zamanı yarışların Afina şəhəri keçirilməsi qərara alınmışdı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=87804 |
1896 Yay Olimpiya Oyunları medal sıralanması | 1896 Yay Olimpiya Oyunları - 1896-cı ildə Yunanıstanın paytaxtı Afinada keçirilmişdir. * Ev sahibi (Yunanıstan) Xarici keçidlər Afina 1896 — 1896 Yay Olimpiya Oyunları medal sıralanması | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=291453 |
1896 yay Olimpiya oyunları | 1896 Yay Olimpiya Oyunları və ya rəsmi adı ilə I Yay Olimpiya Oyunları, 6-15 aprel 1896 tarixləri arasında Yunanıstanın paytaxtı Afina şəhərində baş tutan çox idman növlü yarış. Tarixin birinci müasir Olimpiya Oyunlarının Afina şəhərində baş tutması Qədim Olimpiya Oyunlarının məhz elə Yunanıstanda yaradığı üçündür. 1894-cü ilin 23 aprel tarixində Paris şəhərində fransız pedaqoq Pyer de Kuberten tərəfində baş tutan konqres zamanı yarışların Afina şəhəri keçirilməsi qərara alınmışdı. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=410603 |
1897 | Aşanti dövlətinin İngiltərə dövləti tərəfindən işğalı. Şimali Amerikada Boston da ilk yeraltı metronun açılması. Assam zəlzələsi (1897) — 12 iyunda Assam əyalətində güclü zəlzələ baş verməsi. Rus Coğrafiya Cəmiyyətinin Türkistan şöbəsinin təsis edilməsi. Alman mühəndisi R.Dizel tərəfindən ağır yanacaqla işləyən daxili yanacaqlı mühərrikin ixtira edilməsi. Təbrizdə "Ettehadiyyə" cəmiyyətinin təşkili. 22 iyun – Murtuza Məşədi Rza oğlu Məmmədov -Bülbül (v. 1961) Məhəmməd Nəcəfi Badkubeyi Məmməd Ağpolad — Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Azərbaycan əsilli polkovniki. 2 oktaybr, Azərbaycanın unudulmaz şairəsi Xurşidbanu Natəvan 12 avqust – Fyodor Buslayev | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4606 |
1897-ci il | Aşanti dövlətinin İngiltərə dövləti tərəfindən işğalı. Şimali Amerikada Boston da ilk yeraltı metronun açılması. Assam zəlzələsi (1897) — 12 iyunda Assam əyalətində güclü zəlzələ baş verməsi. Rus Coğrafiya Cəmiyyətinin Türkistan şöbəsinin təsis edilməsi. Alman mühəndisi R.Dizel tərəfindən ağır yanacaqla işləyən daxili yanacaqlı mühərrikin ixtira edilməsi. Təbrizdə "Ettehadiyyə" cəmiyyətinin təşkili. 22 iyun – Murtuza Məşədi Rza oğlu Məmmədov -Bülbül (v. 1961) Məhəmməd Nəcəfi Badkubeyi Məmməd Ağpolad — Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Azərbaycan əsilli polkovniki. 2 oktaybr, Azərbaycanın unudulmaz şairəsi Xurşidbanu Natəvan 12 avqust – Fyodor Buslayev | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=186151 |
1897-ci ilin filmləri | Parisdə film seyr edərkən yanğın zamanı 125 adam öldü. Proyektor lampası üçün istifadə olunan efir yanğına səbəb oldu. İngiltərədə Mitchell and Kenyon şirkəti quruldu. Enok J. Rektor, 63 mm genişlikdə film lenti inkişaf etdirir. Tomas Henri Blair 48 mm genişlikdə film lenti hazırlayır. Kraliça Victoriyanın altmışıncı doğum günü şərəfinə film hazırlandı. Amerika studiyası Vitagraph yaranıb. Star Film quruldu. 3 yanvar - Marion Davis, səssiz filmlərin amerikalı komediya aktrisası. 10 yanvar - Lia de Putti, macar aktrisası. 14 yanvar - Bolqar teatrı və kino aktyoru Ivan Dimov. 19 yanvar - Nataşa Rambova, amerikalı rəssam, aktrisa, ssenarist, prodüser. 21 yanvar - Yevgeni Gurov, sovetteatrı və kino aktyoru, rejissor. 24 yanvar - Fernand Ledoux, fransız teatrı və kino aktyoru. 10 fevral - Avstraliya aktrisası Judit Anderson, Emmy və Tony mükafatlarının qalibi. 20 fevral - Rudolf Sieber, Amerikaİcraçı Direktoru, İcraçı Prodüser. 25 mart - Jean Epstein, fransız rejissoru, tənqidçi. 30 mart - Robert Riskin, amerikalı yazıçı, prodüser, rejissor. 1 aprel - sovet operatoru Eduard Tisse. 4 aprel - Fransız teatrı və kino aktyoru Pyerre Frenet. 11 aprel - Sovet İttifaqının xalq artisti,Stalin mükafatı laureatı Konstantin 20 aprel - Qreqori Ratoff, amerikalı rejissor. 26 aprel - Olqa Çexova, rus və alman aktrisası. 2 may - Viktor Stanitsyn, sovet teatrı və kino aktyoru, teatr direktoru, SSRİ xalq artisti. 18 may - Frank Capra, amerikalı kinorejissor və Oscar mükafatı laureatı. 5 iyun - Sovet teatrı və kino aktyoru Nikolay Kutuzov. 19 iyun - Mo Hovard, amerikalı aktyor və komediyaçı. 10 iyul - Jon Gilbert, səssiz kinonun ən məşhur amerikalı aktyorlarından biri. 1 avqust - Liya Mara, səssiz kinonun alman aktrisası. 30 avqust - Fredrik Mart, Amerika teatrı və kino aktyoru, Oskarın qalibi. 3 sentyabr - Cecil Parker. 5 sentyabr - Sovet kinematoqrafçısı Mixail Kaufman. 11 sentyabr - sovet aktrisası Iya Marks. 23 sentyabr - kanadali aktyor və televiziya ulduzu Valter Pidgeon. 6 oktyabr - Veriko Andjaparidze, SSRİxalq artisti. | https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=510849 |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.