text
stringlengths 0
1k
|
|---|
වන ලෙට්සි ඉල්ලා අස් වූ අතර, II වන මොෂෝෂෝ වයස අවුරුදු 57 දී ඔහුගේ මෝටර් රථය කදු පාරකදී පහලට වැටීමෙන් සිදුවූ රිය අනතුරකින් මිය ගිය විට නැවතත් සිංහාසනයට පත් විය. 1996 ජනවාරි. රජයේ ප්‍රකාශයකට අනුව, මොෂෝෂෝ සිය ගවයන් බැලීමට මැට්සිඑන්ග්හි අලුයම 1 ට පිටත්ව ගොස් ඇති අතර ඔහුගේ මෝටර් රථය මාර්ගයෙන් ඉවත්ව යන විට මාලුටි කඳුවැටිය හරහා මාසෙරු වෙත ආපසු යමින් සිටියේය.[16]1997 දී පාලක BCP නායකත්ව ආරවුල් මත බෙදී ගියේය. අග්‍රාමාත්‍ය එන්ට්සු මොඛෙහෙලේ, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සඳහා ලෙසොතෝ කොන්ග්‍රස් (LCD) නමින් නව පක්ෂයක් පිහිටුවා ගත් අතර, පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර මන්ත්‍රීවරුන් විසින් අනුගමනය කරන ලද අතර, එමඟින් ඔහුට නව රජයක් පිහිටුවීමට හැකි විය. මොඛෙහෙලේ ගෙන් පසු පකලීත මොසීලි පක්ෂ නායකත්වයට පත් වූ අතර LCD 1998 මහ මැතිවරණයෙන් ජයග්‍රහණය කළේය. විරුද්ධ විරෝධතා "උග්‍ර විය", එය 1998 අගෝස්තු මාසයේදී රාජකීය මාලිගයෙන් පිටත පෙලපාලියකින් අවසන් විය. බොට්ස්වානා ආරක්ෂක බලකායේ භටයන් සාදරයෙන් පිළිගනිද්දී, දකුණු අප්‍රිකානු ජාතික ආරක්ෂාව සඳහා ආතතීන් ඇති විය. භට පිරිස් සටනට හේතු විය. දකුණු අප්‍රිකානු හමුදා රාජකීය මාලිගයට ඉහළින් දකුණු අ |
ප්‍රිකානු ධජයක් එසවීමත් සමඟ කැරලි කෝලාහල "තීව්‍ර" විය. 1999 මැයි මාසයේදී SADC හමුදා ඉවත් වන විට, මසරු අගනුවර බොහෝමයක් "නටබුන් වී ඇත", සහ දකුණු පළාත් අගනුවර වන මාෆෙටෙන්ග් සහ මොහාලේගේ හෝක් හට ඔවුන්ගේ වාණිජ දේපලවලින් තුනෙන් එකක් අහිමි විය.රටේ මැතිවරණ ව්‍යුහය සමාලෝචනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් චෝදනා එල්ල වූ අන්තර්කාලීන දේශපාලන අධිකාරියක් (IPA), 1998 දෙසැම්බර් මාසයේදී නිර්මාණය කරන ලදී. ජාතික සභාව තුළ විපක්ෂය නියෝජනය කිරීම සහතික කිරීම සඳහා IPA සමානුපාතික මැතිවරණ ක්‍රමයක් සකස් කළේය. නව ක්‍රමය මඟින් දැනට තේරී පත් වූ සභා මන්ත්‍රී ආසන 80 රඳවා ගත් අතර සමානුපාතික පදනමින් පිරවීම සඳහා ආසන 40 ක් එකතු කරන ලදී. 2002 මැයි මාසයේදී මෙම නව ක්‍රමය යටතේ මැතිවරණ පැවැත්වූ අතර 54% ඡන්ද ප්රතිශතයක් ලබා ගනිමින් LCD ජයග්‍රහණය කළේය. මේජර් ජෙනරාල් ලේඛන්‍යාගෙන් අක්‍රමිකතා සහ ප්‍රචණ්ඩත්වයේ තර්ජන තිබේ. විරුද්ධ පක්ෂ නවයක් සමානුපාතික ආසන 40ම දරණ අතර, BNP විශාලතම කොටස (21) දරයි. මැතිවරණ කොට්ඨාශ පදනම් වූ ආසන 80න් 79ක් LCD සතුව ඇත. එහි තේරී පත් වූ සාමාජිකයින් ජාතික සභාවට සහභාගී වන අතර, BNP නැවත ගණන් කිරීම ඇතුළුව මැතිවරණ සඳහා නීතිම |
ය අභියෝග දියත් කර ඇත. 2014 අගෝස්තු 30 දින, අසාර්ථක වූ හමුදා "කුමන්ත‍්‍රණයක්" සිදු වූ අතර, එවකට අගමැති තෝමස් තබනේට දින තුනකට දකුණු අප්‍රිකාවට පලා යාමට සිදු විය.[17][18] 2020 මැයි 19 වන දින, තෝමස් තබේන් තම හිටපු බිරිඳ ඝාතනය කිරීමේ සැකකරුවෙකු ලෙස නම් කිරීමෙන් පසු මාස කිහිපයක පීඩනයෙන් පසුව ලෙසොතෝ හි අගමැති ධුරයෙන් නිල වශයෙන් ඉවත් විය.[19] මොකෙට්සි මේජෝරෝ, ආර්ථික විද්‍යාඥ සහ හිටපු සංවර්ධන සැලසුම් අමාත්‍යවරයා, තබානේ ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස තේරී පත් විය.[20]2020 මැයි 13 දින, සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට අනුව, ලෙසොතෝ කොවිඩ්-19 සිදුවීමක් මුලින්ම වාර්තා කළ අවසන් අප්‍රිකානු ජාතිය බවට පත් විය.[21]2022 ඔක්තෝබර් 28 වන දින, නව සභාග රජයක් පිහිටුවීමෙන් පසු සෑම් මැටකේන් ලෙසොතෝ හි නව අගමැති ලෙස දිවුරුම් දෙන ලදී. ඔහුගේ Revolution for Prosperity පක්ෂය, එම වසරේම මුලදී පිහිටුවන ලද, ඔක්තෝබර් 7 මැතිවරණයෙන් ජයග්‍රහණය කළේය.[22]දේශපාලනය[සංස්කරණය]ලෙසොතෝ රජය පාර්ලිමේන්තු ව්‍යවස්ථාපිත රාජාණ්ඩුවකි. අග්‍රාමාත්‍ය සෑම් මාටෙකනේ රජයේ ප්‍රධානියා වන අතර ඔහුට විධායක බලතල ඇත. ලෙසොතෝහි රජු, III වන ලෙට්සි, රාජ්‍ය නායකයා වන අතර, "වි |
ශාල වශයෙන් චාරිත්‍රානුකූල කාර්යයක්" ඉටු කරයි; ඔහුට තවදුරටත් කිසිදු විධායක අධිකාරියක් නොමැති අතර දේශපාලන මුලපිරීම්වලට ක්‍රියාකාරීව සහභාගී වීම තහනම් වේ.සමස්ත බසෝතෝ සම්මුතිය (ABC) පාර්ලිමේන්තුවේ පහළ මන්ත්‍රණ සභාව වන ජාතික සභාව තුළ සභාග රජයකට නායකත්වය දෙයි. පාර්ලිමේන්තුවේ ඉහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩලය වන සෙනෙට් සභාව සමන්විත වන්නේ ප්රධාන ප්‍රධානීන් 22 දෙනෙකුගෙන් වන අතර ඔවුන්ගේ සාමාජිකත්වය පාරම්පරික වන අතර රජු විසින් පත් කරන ලද 11 දෙනෙකු අගමැතිගේ උපදෙස් මත ක්‍රියා කරයි.ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල ප්රධාන වශයෙන් පවතින මහාධිකරණය, අභියාචනාධිකරණය, මහේස්ත්රාත් අධිකරණ සහ සම්ප්‍රදායික අධිකරණවලින් සැදුම්ලත් ස්වාධීන අධිකරණ පද්ධතියක් සඳහා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් විධිවිධාන සලසා ඇත. අභියාචනාධිකරණයේ එක් විනිසුරුවරයෙකු හැර අන් සියල්ලෝම දකුණු අප්‍රිකානු නීතිවේදීන්ය. ජූරි සභාව විසින් නඩු විභාගයක් නොමැත; ඒ වෙනුවට, විනිශ්චයකරුවන් තනිව හෝ, අපරාධ නඩු විභාගවලදී, වෙනත් විනිසුරුවන් දෙදෙනෙකු නිරීක්ෂකයින් ලෙස තීන්දු කරයි.ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් කතා කිරීමේ නිදහස, ඇසුරු කිරීමේ නිදහස, මාධ්‍ය නිදහස, සාමකාමීව රැස්වීමේ නිදහස සහ ආග |
මික නිදහස ඇතුළු සිවිල් අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කරයි. 2008 අප්‍රිකානු පාලනයේ ඊබ්‍රාහිම් දර්ශකයේ උප සහරා අප්‍රිකානු රටවල් 48ක් අතරින් ලෙසොතෝ 12 වැනි ස්ථානයට පත් විය.[23]2010 වන විට, HIV වසංගතය හේතුවෙන් දකුණු අප්‍රිකාවට රට ප්‍රායෝගිකව ඈඳා ගන්නා ලෙස මහජන ප්‍රඥප්ති ව්‍යාපාරය ඉල්ලා සිටියේය. ජනගහනයෙන් හතරෙන් එකක් පමණ HIV සඳහා ධනාත්මක බව පරීක්ෂා කරයි.[24] රට විරැකියාව, ආර්ථික කඩාවැටීම, දුර්වල මුදල් ඒකකයක් සහ සංචලනය සීමා කරන සංචාරක ලියකියවිලි වලට මුහුණ දී ඇත. අප්‍රිකානු සංගමයේ වාර්තාවක් ලෙසොතෝ දකුණු අප්‍රිකාව සමඟ ආර්ථික ඒකාබද්ධ කිරීම ඉල්ලා සිටි අතර ඈඳා ගැනීම යෝජනා කිරීම නතර කළේය. 2010 මැයි මාසයේදී ප්‍රඥප්ති ව්‍යාපාරය ඒකාබද්ධ කිරීම ඉල්ලා දකුණු අප්‍රිකානු මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයට පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කළේය. දකුණු අප්‍රිකාවේ ස්වදේශ කටයුතු ප්‍රකාශක රොනී මාමෝපා ලෙසොතෝ විශේෂ අවස්ථාවක් ලෙස සැලකිය යුතුය යන අදහස ප්‍රතික්ෂේප කළේය. "එය දකුණු අප්‍රිකාව වැනි ස්වෛරී රටක්. අපි විදේශ ගමන් බලපත්‍ර නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමට පෙර අපගේ අසල්වැසියන් වන බොට්ස්වානා, සිම්බාබ්වේ, ස්වාසිලන්තය සහ ලෙසොතෝ වෙත නියෝජිතයන් යැව්වා. ඔබ බ් |
රිතාන්‍යයේ සිට දකුණු අප්‍රිකාවට යන විට, ඔබ විදේශ ගමන් බලපත්‍රයක් භාවිතා කිරීමට බලාපොරොත්තු නොවන්නේද?"[25]ලෙසොතෝ දේශසීමා ඈඳා ගැනීම හෝ නැවත ඇඳීම ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇතැයි සමහරු විශ්වාස කරති. ඒඩ්ස් වසංගතයේ උච්චතම අවස්ථාව වන විට, ලෙසොතෝ වැසියන් 30,000 කට අධික පිරිසක් ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 34 දක්වා පහත වැටීම වැළැක්වීම සඳහා රට ඈඳා ගන්නා ලෙස පෙත්සමකට අත්සන් කළහ.[26] ජෙෆ්රි හර්බ්ස්ට් ගේ "War and the State of Africa" වැනි සංසන්දනාත්මක දේශපාලනයේ විද්වතුන් තර්ක කරන්නේ ලෙසොතෝ සහ එස්වාටිනි වැනි රටවල දේශසීමා ආරවුල් නොමැතිකම එම රටවල් දේශපාලනික වශයෙන් දුර්වලව තබා ඇති බවයි.[27] මෙම දුර්වලතාවය ඇතිවන්නේ ඉංග්‍රීසි සහ රෝම-ලන්දේසි පොදු නීතියේ බලපෑම මත රජය තුළ පවතින යටත්විජිතවාදයේ ශේෂයන් මගිනි.[28] එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රජය සෑදුවේ බසෝතෝ ජනතාවට සේවය කිරීමට නොව සූරාකෑමටය.දෝෂාභියෝග තර්ජන සහ 2020 දී ඔහුගේ බිරිඳ අත්අඩංගුවට ගැනීමේ වරෙන්තුවක් හේතුවෙන් අගමැති ටොම් තබේන් ඉල්ලා අස්වීමෙන් පසුව, දකුණු අප්‍රිකානු මුදල් ඇමතිවරයා විසඳුමක් ලෙස ලෙසොතෝ, එස්වාටිනි සහ දකුණු අප්‍රිකාව අතර සම්මේලනයක් යෝජනා කළේය.[29] ඔහුගේ අනුප්‍රාප්ත |
ිකයා වූ මොකෙට්සි මේජෝරෝ 2020 සිට 2022 දක්වා නිලය හෙබවීය.[30] ඒ ඔහු හමුදාව සමග විෂමාචාරය සහ COVID-19 අනිසි ලෙස හැසිරවීම සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ "විශ්වාසභංග" ඡන්දයකින් පසුව ඉල්ලා අස්වන තෙක්ය.[31] අග්‍රාමාත්‍ය සෑම් මාටකේන් දකුණු අප්‍රිකානු සංවර්ධන ප්‍රජාව (SADC) සමග නීති ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා කටයුතු කරන අතර, ඔහුගේ පරිපාලනය තවමත් දූෂණයේ සලකුණු පෙන්නුම් කරයි, ඇඟලුම් කම්කරුවන් 40,000 ක් හොඳ කොන්දේසි ඉල්ලා විරෝධතා දැක්වූ අතර විරෝධතාකරුවන් දෙදෙනෙකු මරා දැමූවේ අධික බලයකට මුහුණ දුන් බැවිනි.[32]විදේශ සබඳතා[සංස්කරණය]ලෙසොතෝ දකුණු අප්‍රිකානු සංවර්ධන ප්‍රජාව (SADC),[33] සහ දකුණු අප්‍රිකානු රේගු සංගමය (SACU) ඇතුළු සමහර කලාපීය ආර්ථික සංවිධානවල සාමාජිකයෙකි.[34] එය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය (UN), අප්‍රිකානු සංගමය (AU), නොබැඳි ව්‍යාපාරය, පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය සහ අනෙකුත් ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල ක්‍රියාකාරී වේ.[35]ලෙසොතෝ එක්සත් රාජධානිය (විශේෂයෙන් වේල්සය), ජර්මනිය, එක්සත් ජනපදය සහ අනෙකුත් බටහිර රාජ්යයන් සමඟ සබඳතා පවත්වා ඇත. එය චීනය සමඟ සබඳතා බිඳ දමා 1990 දී තායිවානය සමඟ සබඳතා යළි ස්ථාපිත කළ අතර පසුව චීනය සමඟ සබ |
ඳතා යථා තත්ත්වයට පත් කළේය. එය පලස්තීන රාජ්‍යය පිළිගනී.[36] 2014 සිට 2018 දක්වා එය කොසෝවෝ ජනරජය පිළිගත්තේය.[37]එය දකුණු අප්‍රිකාවේ වර්ණභේදවාදයේ ප්‍රසිද්ධ විරුද්ධවාදියෙකු වූ අතර වර්ණභේදවාදී යුගයේදී දකුණු අප්‍රිකානු සරණාගතයින් ගණනාවකට දේශපාලන රැකවරණ ලබා දුන්නේය.[36] 2019 දී, එය න්‍යෂ්ටික අවි තහනම් කිරීම පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ ගිවිසුමට අත්සන් තැබීය.[38]ආරක්ෂක අංශ සහ නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම[සංස්කරණය]ලෙසොතෝ ආරක්ෂක බලකාය (LDF) අභ්‍යන්තර ආරක්ෂාව නඩත්තු කිරීම සහ ලෙසොතෝ හි ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් චෝදනා කරයි. එහි ප්රධාන නිලධාරියා අණදෙන නිලධාරියා ලෙස නම් කර ඇත.[39]Lesotho Mounted Police Service (LMPS) නීතිය හා සාමය පවත්වාගෙන යාම සම්බන්ධයෙන් අය කෙරේ. එහි ප්රධාන නිලධාරියා කොමසාරිස් ලෙස නම් කර ඇත. LMPS නිල ඇඳුම් සහිත පොලිස් සේවය, අපරාධ හඳුනාගැනීම් සහ රථවාහන පොලිස් සේවය සපයයි. අධි තාක්‍ෂණික අපරාධ, සංක්‍රමණ, වනජීවී සහ ත්‍රස්තවාදය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරන විශේෂඥ ඒකක තිබේ. 1872 සිට අඛණ්ඩව නම වෙනස් කිරීම් සහිතව බලකාය පවතී.ලෙසොතෝ ජාතික ආරක්ෂක සේවය (LNSS) ජාතික ආරක්ෂාව ආරක්ෂා කිරීම සම්බන්ධයෙන් චෝදනා කරයි. |
1998 ජාතික ආරක්ෂක සේවා පනත මගින් නවීන ස්වරූපයෙන් ස්ථාපිත, එහි ප්රධාන නිලධාරියා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ලෙස නම් කර ඇති අතර, අග්‍රාමාත්‍යවරයා විසින් පත් කර සේවයෙන් පහ කරනු ලැබේ.[40] LNSS යනු ආරක්ෂක සහ ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ අමාත්‍යාංශයේ කොටසක් වන බුද්ධි සේවාවක් වන අතර රජයට සෘජුවම වාර්තා කරයි.[41]නීතිය[සංස්කරණය]මසෙරු හි පාර්ලිමේන්තු ගොඩනැගිල්ලලෙසොතෝ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව බලාත්මක වූයේ ආරම්භක නියෝගය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසුවය. ව්‍යවස්ථානුකූලව, නීති සම්පාදනය යනු පාර්ලිමේන්තුවේ සභා දෙකෙන්ම සම්මත කර ඇති සහ රජු විසින් අනුමත කරන ලද නීති වේ (78(1) වගන්තිය). යටත් නීති සම්පාදනය යනු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 70(2) වගන්තිය මගින් පාර්ලිමේන්තුව විසින් එවැනි ව්‍යවස්ථාදායක බලතල වලංගු ලෙස පවරා ඇති වෙනත් ආයතන විසින් සම්මත කරන ලද නීති වේ. මේවාට රජයේ ප්‍රකාශන, අමාත්‍යාංශ නියෝග, අමාත්‍ය රෙගුලාසි සහ නාගරික අතුරු ව්‍යවස්ථා ඇතුළත් වේ.ලෙසොතෝ දකුණු අප්‍රිකාව, බොට්ස්වානා, එස්වාටිනි, නැමීබියාව සහ සිම්බාබ්වේ සමඟ මිශ්‍ර සාමාන්‍ය නීති පද්ධතියක් බෙදා ගන්නා අතර එය රෝම-ලන්දේසි සිවිල් නීතිය සහ ඉංග්‍රීසි පොදු නීතිය අතර අන්තර් |
ක්‍රියාකාරිත්වයේ ප්‍රතිඵලයක් වන අතර, එහි සාමාන්‍ය නීතිය ස්වාධීනව ක්‍රියාත්මක වේ. ලෙසොතෝ පොදු නීතිය අදාළ කරයි, එය ව්‍යවස්ථාපිත නොවන ප්‍රභවයන්ගෙන් ලිඛිත නීතිය හෝ නීතියට යොමු වන අතර චාරිත්‍රානුකූල නීතිය බැහැර කරයි. දකුණු අප්‍රිකානු උසාවිවල තීරණ ඒත්තු ගැන්වීම පමණක් වන අතර උසාවි ඔවුන්ගේ තීරණ සකස් කිරීමේදී ඔවුන් වෙත යොමු කරයි. සමහර අධිකරණ බල ප්‍රදේශවලින් ගන්නා තීරණ ඒවායේ ඒත්තු ගැන්වීමේ වටිනාකම සඳහා උපුටා දැක්විය හැක. මහේස්ත්රාත් අධිකරණ තීන්දු පූර්වාදර්ශයක් නොවන්නේ මේවා පහළ අධිකරණ වන බැවිනි. ඔවුන් මහාධිකරණයේ සහ අභියාචනාධිකරණයේ තීන්දුවලට බැඳී සිටිති. අභියාචනාධිකරණය, සියලු කරුණු පිළිබඳ අවසාන අභියාචනා සංසදය, ලෙසොතෝ හි සියලුම අධිකරණ සම්බන්ධයෙන් අධීක්ෂණ සහ සමාලෝචන අධිකරණ බලයක් ඇත.ලෙසොතෝ සතුව සම්ප්‍රදායික සහ සාමාන්‍ය නීති එක පැත්තකින් ක්‍රියාත්මක වන ද්විත්ව නීති පද්ධතියක් ඇත. සිරිත් විරිත් නීතිය සෑදී ඇත්තේ බසෝතෝගේ සිරිත් විරිත් වලින් වන අතර, ලෙරොතොලිගේ නීති වල ලියා සංග්‍රහ කර ඇත. අනෙක් අතට සාමාන්‍ය නීතිය සමන්විත වන්නේ කේප් සහ ලෙසොතෝ ප්‍රඥප්තිවලින් ආනයනය කරන ලද රෝම ලන්දේසි නීතියයි. 1903 දී බසෝතෝ |
පාලනය සඳහා හොඳම නීති මොනවාදැයි බ්‍රිතාන්‍ය නේවාසික කොමසාරිස්වරයාට උපදෙස් දීමට කවුන්සිලයක් පත් කිරීමෙන් පසුව සම්ප්‍රදායික නීතිය සංග්‍රහ කිරීම සිදු විය. මේ කාලය වන තුරු, බසෝතෝ සිරිත් විරිත් සහ නීති මුඛ සම්ප්‍රදාය හරහා පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට සම්ප්‍රේෂණය විය. ඒවා සංග්‍රහ කිරීමේ කාර්යය සභාවට පැවරුණු අතර, ඔවුන් අද (ප්‍රාදේශීය අධිකරණ) විසින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන ලෙරොතොලි නීති ඉදිරිපත් කළහ. ඇතැම් කතුවරුන්ගේ ලිඛිත කෘති ලෙසොතෝ අධිකරණයේ ඒත්තු ගැන්වීමේ වටිනාකමක් ඇත. මේවාට "පැරණි බලධාරීන්ගේ මෙන්ම සමාන අධිකරණ බල ප්‍රදේශවල සමකාලීන ලේඛකයන්ගේ" ලේඛන ඇතුළත් වේ.දිස්ත්‍රික්ක[සංස්කරණය]Districts and citiesපරිපාලනමය අරමුණු සඳහා, ලෙසොතෝ දිස්ත්‍රික්ක 10 කට බෙදා ඇත, එක් එක් දිස්ත්‍රික් පරිපාලකගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පවතී. සෑම දිස්ත්‍රික්කයකම කඳවුරු නගරයක් ලෙස හඳුන්වන අගනගරයක් ඇත.බෙරියා දිස්ත්‍රික්කයබුතා-බුතේ දිස්ත්‍රික්කයලෙරිබ් දිස්ත්‍රික්කයමාෆෙටෙන්ග් දිස්ත්‍රික්කයමසේරු දිස්ත්‍රික්කයමොහාලේගේ හෝක් දිස්ත්‍රික්කයමොකොට්ලොන්ග් දිස්ත්‍රික්කයකචාගේ නෙක් දිස්ත්‍රික්කයක්විං දිස්ත්‍රික්කයතාබා-ට්සෙකා දිස්ත්‍රික්කය |
දිස්ත්‍රික්ක, ප්‍රාදේශීය ප්‍රජා සභා 129කින් සමන්විත මැතිවරණ කොට්ඨාස 80කට බෙදා ඇත.භූගෝලය[සංස්කරණය]භූගෝලීය සිතියමමලෝටි කඳුකරයේ ඇෆ්රිස්කි නිවාඩු නිකේතනයලෙසොතෝ 30,355 km2 (වර්ග සැතපුම් 11,720) ආවරණය කරයි. මීටර 1,000 (අඩි 3,281) ට වඩා උසින් සම්පූර්ණයෙන්ම පිහිටා ඇති ලෝකයේ එකම ස්වාධීන රාජ්‍යය එයයි. එහි පහළම ලක්ෂ්‍යය වන මීටර 1,400 (අඩි 4,593) ලෝකයේ ඕනෑම රටක ඇති ඉහලින්ම ඇති අවම උස ස්ථානය වේ. රටෙන් 80% කට වැඩි ප්‍රමාණයක් මීටර 1,800 (අඩි 5,906) ට වඩා ඉහළින් පිහිටා ඇත. ලෙසොතෝ යනු ලොව දකුණු දිගම ගොඩබිම් මායිම් සහිත රටයි. එය වෙනත් රටක භූමි ප්‍රදේශයකින් සම්පූර්ණයෙන්ම වට වූ ලෝකයේ ස්වාධීන රාජ්‍ය තුනෙන් විශාලතම වන අතර වතිකානුව සහ සැන් මරිනෝ අනෙක් දෙක වේ. එය ඉතාලි අර්ධද්වීපයෙන් පිටත එවැනි එකම රාජ්‍යය වන අතර ක්ෂුද්‍ර රාජ්‍යයක් නොවන එකම රාජ්‍යය වේ.ලෙසොතෝ පිහිටා ඇත්තේ අක්ෂාංශ 28° සහ 31°S අතර දේශාංශ 27° සහ 30°E අතර ය. ලෙසොතෝවලින් 12%ක් පමණ පාංශු ඛාදනයට ගොදුරු විය හැකි වගා කළ හැකි ඉඩම් වේ; ඛාදනය හේතුවෙන් වසරකට පස් ටොන් මිලියන 40ක් අහිමි වන බව ගණන් බලා ඇත.[42]දේශගුණය[සංස්කරණය][42] [42]එහි උන්නතාංශය නි |
සා, ලෙසොතෝ එකම අක්ෂාංශයේ ඇති අනෙකුත් ප්‍රදේශවලට වඩා වසර පුරා සිසිල්ව පවතී. බොහෝ වර්ෂාපතනය ගිම්හාන ගිගුරුම් සහිත වැසි ලෙස වැටේ. මසරු සහ අවට පහත් බිම් ගිම්හානයේදී 30 °C (86 °F) දක්වා ළඟා විය හැක. පහත් බිම්වල උෂ්ණත්වය විටින් විට −7 °C (19 °F) දක්වා ද, උස්බිම්වල -18 °C (0 °F) දක්වා ද පහළ යා හැක. මැයි සහ සැප්තැම්බර් අතර උස්බිම් වල හිම බහුලව දක්නට ලැබේ; ඉහළ කඳු මුදුන් වසර පුරා හිම පතනය අත්විඳිය හැක. වර්ෂාපතනය සිදුවන්නේ කවදාද සහ කොතැනද යන්න සම්බන්ධයෙන් කිව නොහැකි අතර ලෙසොතෝ හි වර්ෂාපතනය වෙනස් වේ. උන්නතාංශය නිසා වාර්ෂික වර්ෂාපතනය එක් ප්‍රදේශයක වාර්ෂිකව මිලිමීටර් 500 සිට තවත් ප්‍රදේශයක මිලිමීටර් 1200 දක්වා වෙනස් විය හැක.[42] ඔක්තෝබර් සිට අප්‍රේල් දක්වා විහිදෙන ග්‍රීෂ්ම ඍතුවේ වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර දෙසැම්බර් සිට පෙබරවාරි දක්වා රටේ බහුතරයකට මසකට මිලිමීටර් 100කට වැඩි වර්ෂාපතනයක් ලැබේ.[42] ලෙසොතෝ හි අවම මාසික වර්ෂාපතනය ජුනි මාසයේදී බොහෝ ප්‍රදේශවලට මසකට මිලිමීටර් 15 ට වඩා අඩුවෙන් ලැබෙන විට සිදු වේ.[42]නියඟය[සංස්කරණය]කදුනාගරික ප්‍රදේශවලින් පිටත ජීවත්වන සමහර මිනිසුන් යැපුම් ගොවිතැන හෝ කුඩා පර |
ිමාණ කෘෂිකර්මාන්තය ඔවුන්ගේ ප්රධාන ආදායම් මාර්ගය ලෙස රඳා පවතින බැවින් කාලාන්තර නියඟය ලෙසොතෝහි බහුතර ග්‍රාමීය ජනගහනයට බලපෑමක් ඇති කරයි.[43] ලෙසොතෝ හි නියඟය සමහර කෘෂිකාර්මික භාවිතයන් නිසා උග්‍ර වේ.[44] වර්ල්ඩ් ෆැක්ට්බුක් ප්‍රකාශනයේ ලෙසොතෝගේ කොටසේ 'ස්වාභාවික උපද්‍රව' කොටස යටතේ කාලාන්තර නියඟ ලැයිස්තුගත කරයි.[45]2007 දී, ලෙසොතෝ නියඟයකට මුහුණ දුන් අතර ජාත්‍යන්තර සංවිධානවලින් ආධාර ලබා ගැනීම සඳහා හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලෙස එක්සත් ජාතීන් විසින් උපදෙස් දෙන ලදී.[43] Famine Early Warning Systems Network වාර්තා කළේ 2018/2019 වැසි සමය සාමාන්‍ය කාලයට වඩා මසකට පසුව ආරම්භ වූවා පමණක් නොව සාමාන්‍යයට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් වාර්තා කර ඇති බවයි.[46] Climate Hazards Group InfraRed Precipitation Station (CHIRP) දත්ත මගින් 2018 ඔක්තෝබර් සහ 2019 පෙබරවාරි අතර ලෙසොතෝ හි වර්ෂාපතනය සාමාන්‍ය අනුපාතවලට වඩා 55% සිට 80% දක්වා පරාසයක පවතින බව සදහන් කරයි.[46]2019 මාර්තු මාසයේදී, ලෙසොතෝ අවදානම් තක්සේරු කිරීමේ සහ විශ්ලේෂණ කමිටුව විසින් වාර්තාවක් සිදු කරන ලද අතර එය නියඟයේ බලපෑම් හේතුවෙන් රටේ පුද්ගලයින් 487,857 දෙනෙකු |
ට මානුෂීය ආධාර අවශ්‍ය බව මුලින් පුරෝකථනය කරන ලදී.[46]ලෙසොතෝ හි නියඟය මානුෂීය ආධාර අවශ්‍යතාවයට හේතු වී ඇති විවිධ ක්‍රම තිබේ. "පිරිසිදු ජලය නොමැතිකම" නිසා ඇතිවන සමහර සනීපාරක්ෂක පිළිවෙත් ටයිපොයිඩ් සහ පාචනය ඇති විය හැක. කායික හෝ ලිංගික හිංසනයට ලක්වීමේ අවදානමක් පවතින අතරම වැඩි කාලයක් ගත කිරීමටත්, වැඩි දුර ගමන් කිරීමටත් සිදු වන බැවින් ගෘහ පරිභෝජනය සඳහා ජලය රැස් කරන කාන්තාවන් සහ ගැහැණු ළමුන් සඳහා පවතින ජලය නොමැතිකම වක්‍රව "අවදානම වැඩි වීමට" හේතු වේ.[46] ලෙසොතෝ හි නියඟය වැඩි නාගරික ප්‍රදේශවලට සංක්‍රමණය වීමටත් නව අවස්ථා සඳහා දකුණු අප්‍රිකාවට සංක්‍රමණය වීමටත් ආහාර අනාරක්ෂිත භාවයෙන් ගැලවීමටත් හේතු වේ.[44] 2019 ජූලි සහ 2020 ජූනි අතර කාලය තුළ ලෙසොතෝ හි 640,000 ජනතාව "නිෂ්පාදිත නොවන අස්වැන්න මෙන්ම නියඟය හේතුවෙන් ආහාර මිල ඉහළ යාම" හේතුවෙන් ආහාර අනාරක්ෂිත භාවයෙන් පීඩාවට පත්වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරන බව වාර්තාව සොයා ගත්තේය.[46]වනජීවි[සංස්කරණය]කෝමාරිකා පොලිෆිලාගෝලීය වශයෙන් වඳ වී ගොස් ඇති විශේෂ 10 ක් සහ හඳුන්වා දී ඇති විශේෂ දෙකක්, හූනන්, සර්පයන් සහ කටුස්සන් ඇතුළු උරග විශේෂ 17 ක් සහ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත |
ි සුදු වලිග මීයා ඇතුළු ලෙසොතෝ වලට ආවේණික ක්ෂීරපායී විශේෂ 60 ක් ඇතුළුව ලෙසොතෝ හි පක්ෂි විශේෂ 339 ක් සිටින බව දන්නා කරුණකි.ලෙසොතෝ හි වෘක්ෂලතාදිය කඳුකර භූමි නිසා ඇල්පයින් වේ. කැට්සේ උද්භිද උද්‍යානයේ ඖෂධීය ශාක එකතුවක් ඇති අතර මලිබමට්සෝ ගංගා ප්‍රදේශයෙන් ශාක බීජ බැංකුවක් ඇත.[47][48] ලෙසොතෝ හි මායිම් තුළ භෞමික පරිසර කලාප තුනක් පිහිටා ඇත: ඩ්‍රැකන්ස්බර්ග් ඇල්ටි-මොන්ටේන් තණ බිම් සහ වනාන්තර, ඩ්‍රැකන්ස්බර්ග් කඳුකර තණබිම් සහ හයිවෙල්ඩ් තණබිම්.[49]ආර්ථිකය[සංස්කරණය]මායිමේ ඇති සනි පාස් සංචාරක ආකර්ෂණයකි.ලෙසොතෝ හි ආර්ථිකය කෘෂිකර්මය, පශු සම්පත්, නිෂ්පාදන සහ පතල් කැණීම මත පදනම් වන අතර, දකුණු අප්‍රිකානු රේගු සංගමයේ (SACU) සේවක ප්‍රේෂණ සහ ලැබීම් මත රඳා පවතී.[50][51] බහුතරයක් කුටුම්භ ගොවිතැනෙන් ජීවත් වෙති. විධිමත් අංශයේ රැකියා ප්රධාන වශයෙන් ඇඟලුම් අංශයේ කාන්තා සේවිකාවන්, පිරිමි සංක්‍රමණික ශ්‍රමිකයන්, මූලික වශයෙන් මාස 3 සිට 9 දක්වා දකුණු අප්‍රිකාවේ පතල් කම්කරුවන් සහ ලෙසොතෝ රජයේ (GOL) රැකියා වලින් සමන්විත වේ. බටහිර පහත් බිම් ප්රධාන කෘෂිකාර්මික කලාපය සාදයි. ජනගහනයෙන් 50% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් අවිධිමත් භෝග වග |
ාවෙන් හෝ සත්ව පාලනයෙන් ආදායමක් උපයන අතර රටේ ආදායමෙන් තුනෙන් දෙකකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් කෘෂිකාර්මික අංශයෙන් ලැබේ. USD මිලදී ගැනීමේ බල සමානාත්මතාවය (PPP) /දිනකට ඇ.ඩො. 1.25 පහළින් ජීවත්වන ජනගහනය 1995 සහ 2003 අතර 48% සිට 44% දක්වා පහත වැටුණි.[50] රට "අඩු මානව සංවර්ධන" රටවල් අතර වේ (UNDP විසින් වර්ගීකරණය කරන ලද මානව සංවර්ධන දර්ශකයේ 187 න් 160 වන ස්ථානය), උපතේදී අවුරුදු 52 ක ආයු අපේක්ෂාවක් ඇත.[52][53] වැඩිහිටි සාක්ෂරතාව 82% තරම් ඉහළ අගයක් ගනී. වයස අවුරුදු 5 ට අඩු ළමුන් අතර 20% ක් අඩු බර ඇත.[54] ලෙසොතෝ අප්‍රිකානු වර්ධන සහ අවස්ථා පනතේ (AGOA) ප්‍රයෝජන ගෙන උප සහරා අප්‍රිකාවේ සිට එක්සත් ජනපදයට විශාලතම ඇඟලුම් අපනයනකරු බවට පත් විය.[55] ලෙසොතෝ වෙතින් ලබා ගන්නා එක්සත් ජනපද සන්නාම සහ සිල්ලර වෙළෙන්දන් අතරට Foot Locker, Gap, Gloria Vanderbilt, JCPenney, Levi Strauss, Saks, Sears, Timberland සහ Wal-Mart ඇතුළත් වේ.[56] 2004 මැද භාගයේදී එහි සේවා නියුක්තිය 50,000කට වැඩි වූ අතර, බොහෝ විට කාන්තාවන්, නිෂ්පාදන අංශයේ සේවකයන් රජයේ සේවකයන්ට වඩා වැඩි වූ පළමු අවස්ථාව සනිටුහන් කරයි. 2008 දී එය ඩොලර් මිලියන 487 ක් වටිනා භ |
ාණ්ඩ ප්රධාන වශයෙන් එක්සත් ජනපදයට අපනයනය කළේය. 2004 වසරේ සිට, ඇඟලුම් ක්ෂේත්‍රයේ ජාත්‍යන්තර තරඟකාරීත්වය හේතුවෙන් 2011 වසරේ මැද භාගයේදී එම අංශයේ රැකියා 45,000ක් පමණ දක්වා අඩු වී ඇත. එය 2011 දී ලෙසොතෝ හි විශාලතම විධිමත් අංශයේ සේවා යෝජකයා විය.[57] 2007 දී, රෙදිපිළි අංශයේ සේවකයකුගේ සාමාන්‍ය ඉපැයීම මසකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් 103ක් වූ අතර සාමාන්‍ය රෙදිපිළි සේවකයකුගේ නිල අවම වැටුප මසකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් 93ක් විය. 2008 දී ඒක පුද්ගල දළ ජාතික ආදායම මසකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් 83 ක් විය.[57] මෙම අංශය විසින් HIV/AIDS වලට එරෙහිව සටන් කිරීමට Apparel Lesotho Alliance to Fight AIDS (ALAFA) නමින් වැඩසටහනක් ආරම්භ කරන ලදී. එය කම්කරුවන් සඳහා රෝග නිවාරණය සහ ප්‍රතිකාර ලබා දෙන කර්මාන්ත පුලුල් වැඩසටහනකි.[58]කැට්සේ වේල්ලමොහලේ වේල්ලජලය සහ දියමන්ති ලෙසොතෝ හි සමහර ස්වභාවික සම්පත් වේ.[50] ලෙසොතෝ හයිලන්ඩ්ස් සංවර්ධන අධිකාරියේ අධිකාරිය යටතේ 21 වසරක, ඩොලර් බිලියන ගණනක ලෙසොතෝ හයිලන්ඩ්ස් ජල ව්‍යාපෘතිය (LHWP) හරහා ජලය භාවිත කෙරේ. ව්‍යාපෘතිය 1986 දී ආරම්භ විය.[59] LHWP නිර්මාණය කර ඇත්තේ ඔරේන්ජ් ගංගා පද්ධතියෙන් දකුණු අප්‍රිකාවේ නිදහස් ප් |
රාන්තයට සහ විශාල ජොහැන්නස්බර්ග් ප්‍රදේශයට ජලය අල්ලා ගැනීමට, ගබඩා කිරීමට සහ මාරු කිරීමට ය. ව්‍යාපෘතියේ පළමු අදියර නිම කිරීම නිසා ලෙසොතෝ විදුලිය නිෂ්පාදනයෙන් "සම්පූර්ණයෙන්ම ස්වයංපෝෂිත" බවට පත් කර ඇති අතර 2010 දී දකුණු අප්‍රිකාවට විදුලිය සහ ජලය විකිණීමෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 70ක් පමණ උපයා ඇත.[60]දියමන්ති නිපදවනු ලබන්නේ Letšeng, Mothae, Liqhobong සහ Kao පතල්වල වන අතර, ඒවා ඒකාබද්ධව 2014 දී ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 300ක් වටිනා දියමන්ති කැරට් 240,000ක් නිෂ්පාදනය කිරීම ඇස්තමේන්තු කර ඇත. Letšeng පතල සාමාන්‍ය අගය ඇ.ඩො. 2172/කැරට් සහිත දියමන්ති නිෂ්පාදනය කිරීමට ඇස්තමේන්තු කර ඇති අතර, එය කැරට් එකකට සාමාන්‍ය මිලක් මත ලොව ධනවත්ම පතල බවට පත් කරයි.[61] ලෝක අවපාතයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස 2008 දී මෙම අංශය පසුබෑමකට ලක් වූ අතර, 2010 සහ 2011 දී නැවත යථා තත්ත්වයට පත් විය. දියමන්ති අපනයනය 2010-2011 දී ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 230 දක්වා ළඟා විය.[62] 1957 දී, දකුණු අප්‍රිකානු වික්‍රමාන්විතයෙකු වූ කර්නල් ජැක් ස්කොට්, කීත් වයිට්ලොක් සමඟ දියමන්ති සොයා ගියේය. ඔවුන් ඔවුන්ගේ දියමන්ති පතල සොයා ගත්තේ මීටර් 3,100 ක උන්නතාංශයක, |
ඊසානදිග ලෙසොතෝ හි මලුටි කඳු මුදුනේ, මොකොට්ලොන්ග් සිට කිලෝමීටර් 70 ක් පමණ දුරින් ලෙට්සෙං හි ය. 1967 දී, මොසෝතෝ කාන්තාවක් විසින් කඳුකරයේ දී කැරට් 601 (ග්‍රෑම් 120.2) දියමන්ති (ලෙසොතෝ බ්‍රවුන්) සොයා ගන්නා ලදී. 2006 අගෝස්තු මාසයේදී Letšeng-la-Terae පතලෙන් කැරට් 603 (ග්‍රෑම් 120.6) සුදු දියමන්තියක්, Lesotho Promise සොයා ගන්නා ලදී. තවත් කැරට් 478 (ග්‍රෑම් 95.6) දියමන්තියක් 2008 දී එම ස්ථානයේදීම සොයා ගන්නා ලදී.[63]ලෙසොතෝ ප්රධාන වශයෙන් යැපුම්-නැඹුරු ආර්ථිකයක සිට ස්වභාවික සම්පත් අපනයනය කරන සහ භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන පහළ මධ්‍යම ආදායම් ආර්ථිකයකට මාරු වී ඇත. අපනයන අංශයන් ජනගහනයෙන් කොටසකට "ඉහළ සහ වඩාත් සුරක්ෂිත" ආදායමක් ගෙන දී ඇත.[50] ගෝලීය ආර්ථික අර්බුදය හේතුවෙන් ලෙසොතෝ ඔවුන්ගේ අපනයන ගමනාන්තයක් වන එක්සත් ජනපදයේ ආර්ථික මන්දගාමිත්වය හේතුවෙන් රෙදිපිළි අපනයනය සහ මෙම අංශයේ රැකියා අහිමි විය. දකුණු අප්‍රිකානු ආර්ථිකයේ ආර්ථික මන්දගාමිත්වය හේතුවෙන් දියමන්තිවල මිල පහත වැටීම සහ SACU ආදායම පහත වැටීම ඇතුළු දියමන්ති කැණීම් සහ අපනයන අඩුවීම අර්බුදයට දායක විය. දකුණු අප්‍රිකානු ආර්ථිකයේ "දුර්වල වීම" සහ පතල් අංශයේ හැක |
ිලීම සහ දකුණු අප්‍රිකාවේ ඒ ආශ්‍රිත රැකියා අහිමිවීම් හේතුවෙන් සේවක ප්‍රේෂණ අඩුවීම 2009 දී ලෙසොතෝ හි GDP වර්ධනය 0.9% දක්වා පහත වැටීමට දායක විය.[50]නිල මුදල් යනු දකුණු අප්‍රිකානු රැන්ඩ් සමඟ හුවමාරු කර ගත හැකි ලෝටි (බහුවචන: මලෝටි) වේ. ලෙසොතෝ, එස්වාටිනි, නැමීබියාව සහ දකුණු අප්‍රිකාව පොදු මුදල් ප්‍රදේශය (CMA) ලෙස හඳුන්වන පොදු මුදල් සහ විනිමය පාලන ප්‍රදේශයක් සාදයි. ලෝටිය රැන්ඩ් හා සමානයි. ලයිසන්ට් 100 (ඒක වචන: සෙන්ටේ) ලෝටි 1 ට සමාන වේ.ජනවිකාසය[සංස්කරණය] vte ලෙසොතෝව හි විශාලතම නගරමූලාශ්‍ර:[64]ස්ථානයදිස්ත්‍රිකජනගහණයමසරු1මසරුමසරු519,186මාෆෙටෙන්ග්හ්ලොට්සේ2ටියාටියානංබෙරියා75,1153මාෆෙටෙන්ග්මාෆෙටෙන්ග්57,0594හ්ලොට්සේලෙරිබේ47,6755මාපුට්සෝලෙරිබේ32,1176මැසනොඩ්මසරු27,5537රටවුමසරු26,5828මෝහලේගේ හෝක්මෝහලේගේ හෝක්24,9929කිලෝන්මසරු24,09310මාපොටෙන්ග්බෙරියා23,926ප්‍රාථමික පාසල් පන්තියලෙසොතෝ හි ආසන්න වශයෙන් 2,281,454 ජනගහනයක් ඇත.[65][66] ලෙසොතෝ හි ජනගහන ව්‍යාප්තිය 25% නාගරික සහ 75% ග්‍රාමීය වේ. නාගරික ජනගහනයේ වාර්ෂික වැඩිවීම 3. |
5%ක් ලෙස ගණන් බලා ඇත.[67] ජනගහනයෙන් 60.2% වයස අවුරුදු 15 සහ 64 අතර වේ.[67]ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් සහ භාෂා[සංස්කරණය]ලෙසොතෝහි ජනවාර්ගික-භාෂාමය ව්‍යුහය වැඩිපුරම සමන්විත වන්නේ බසෝතෝ, බන්ටු කතා කරන ජනතාවකි: ඇස්තමේන්තුගත 99.7%ක් ජනතාව බාසෝතෝ ලෙස හඳුනා ගනී. මේ සම්බන්ධයෙන්, ලෙසොතෝ යනු තනි ප්‍රමුඛ සංස්කෘතික වාර්ගික කණ්ඩායමක් සහ භාෂාවක් සහිත ජාතික රාජ්යයන් වන අප්‍රිකානු රටවල සුළුතරයක කොටසකි; බොහෝ අප්‍රිකානු ජාතීන්ගේ දේශසීමා යටත් විජිත බලවතුන් විසින් ඇද ගන්නා ලද අතර ජනවාර්ගික සීමාවන්ට හෝ පූර්ව යටත් විජිත දේශපාලනයන්ට අනුරූප නොවේ.[68] බසෝතෝ උප සමූහවලට බෆොකෙන්ග්, බැට්ලෝන්ග්, බාපුති, බකුඑනා, බටවුන්, බැට්සෝනෙන්ග් සහ මාට්බෙලේ ඇතුළත් වේ. ජනගහනයෙන් 1% ක් පමණ යුරෝපීයයන්, ආසියානුවන් සහ ෂෝසා වලින් සමන්විත වේ.[69]ආගම්[සංස්කරණය]ශාන්ත මයිකල් ආසන දෙව්මැදුරලෙසොතෝ හි ජනගහනය 95% කට වඩා වැඩි ක්‍රිස්තියානි ජනතාවක් ලෙස ගණන් බලා ඇත.[70] මෙම ඇස්තමේන්තු අතර, කතෝලිකයන් ජනගහනයෙන් 49.4%ක් නියෝජනය කරයි,[71] ජාතික රදගුරු සමුළුව පිහිටුවන මසරු හි මෙට්‍රොපොලිටන් අගරදගුරු සහ ඔහුගේ ඡන්ද දායකයන් තිදෙනා (ලෙරිබ්, මෝහලේගේ හෝක් සහ |
කචාගේ නෙක් හි රදගුරුවරුන්) විසින් සේවය කරනු ලැබේ. රෙපරමාදු භක්තිකයන් ජනගහනයෙන් 18.2%, පෙන්තකොස්තවරුන් 15.4%, ඇංග්ලිකානුවන් 5.3%, සහ අනෙකුත් කිතුනුවන් අමතර 1.8%.[71] ක්‍රිස්තියානි නොවන ආගම් ජනගහනයෙන් 9.6% ක් නියෝජනය කරන අතර කිසිදු ආගමක් නොමැති අය 0.2% ක් නියෝජනය කරයි.[71]අධ්‍යාපනය සහ සාක්ෂරතාවය[සංස්කරණය]ලෙසොතෝ ජාතික විශ්ව විද්‍යාලයඇස්තමේන්තු වලට අනුව, වයස අවුරුදු 15ට වැඩි කාන්තාවන්ගෙන් 85%ක් සහ පිරිමින්ගෙන් 68%ක් සාක්ෂරතාවයෙන් යුක්තය.[72] ඒ අනුව, ලෙසොතෝ "අප්‍රිකාවේ ඉහළම සාක්ෂරතා අනුපාතයන්ගෙන් එකක්" දරයි,[67] මන්ද යත්, ලෙසොතෝ එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 12%කට වඩා අධ්‍යාපනය සඳහා ආයෝජනය කරන බැවිනි.[73] කාන්තා සාක්ෂරතාව (84.93%) හා පිරිමි සාක්ෂරතාව (67.75%) වේ. 2000 වසරේ අධ්‍යාපනික තත්ත්ව අධීක්‍ෂණය සඳහා වූ දකුණු සහ නැගෙනහිර අප්‍රිකානු සංගමය විසින් කරන ලද අධ්‍යයනයකට අනුව, ලෙසොතෝ හි 6 ශ්‍රේණියේ සිසුන්ගෙන් 37%ක් (සාමාන්‍ය වයස අවුරුදු 14) "අර්ථය සඳහා කියවීම" 4 මට්ටමේ හෝ ඊට වැඩි අගයක් ගනී.[74] මෙම සාක්ෂරතා මට්ටමේ සිසුන්ට තොරතුරු සම්බන්ධ කිරීමට සහ අර්ථ නිරූපණය කිරීමට පෙළ කොටස් හරහා ඉදිරියට හෝ |
පසුපසට කියවිය හැකිය. අධ්‍යාපනය අනිවාර්ය නොවන අතර, ලෙසොතෝ රජය නොමිලේ ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය සඳහා වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කරයි.[75]ජාත්‍යන්තර විදුලි සංදේශ සංගමයට අනුව ජනගහනයෙන් 3.4%ක් අන්තර්ජාලය භාවිතා කරයි. Econet Telecom Lesotho වෙතින් සේවාවක් ප්‍රවේශ මට්ටමේ, පහත් මට්ටමේ ජංගම දුරකථන හරහා රටේ විද්‍යුත් තැපෑල වෙත ප්‍රවේශය පුළුල් කළ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අධ්‍යාපනික තොරතුරු සඳහා ප්‍රවේශය වැඩි දියුණු කරන ලදී. අප්‍රිකානු පුස්තකාල ව්‍යාපෘතිය U.S. Peace Corps Lesotho[76] සහ බුතා බුතේ අධ්‍යාපන දිස්ත්‍රික්කයේ හවුල්කාරිත්වයෙන් පාසල් සහ ගමේ පුස්තකාල පිහිටුවීමට ක්‍රියා කරයි.සෞඛ්‍ය[සංස්කරණය]2016 දී ලෙසොතෝ හි උපතේදී ආයු අපේක්ෂාව පිරිමින් සඳහා අවුරුදු 51 ක් සහ කාන්තාවන් සඳහා 55 ක් විය. ළදරු මරණ අනුපාතය 8.3% පමණ වේ. 2019 දී පිරිමින් සහ කාන්තාවන්ගේ ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 52ක් ලෙස ගණන් බලා ඇත.[77]2018 වන විට, ලෙසොතෝ හි වැඩිහිටි H.I.V./A.I.D.S. 23.6% ව්‍යාප්තිය අනුපාතය එස්වාටිනිට පසු ලෝකයේ දෙවන ඉහළම අගය විය. 2021 දී ලෙසොතෝ හි H.I.V. වයස අවුරුදු 15 ත් 49 ත් අතර පුද්ගලයින් අතර පැතිරීමේ අනුපාතය 22.8% කි.[78] |
ලෙසොතෝව ලොව වැඩිම ක්ෂය රෝගය ඇති රට රටයි.[79]2006 ලෙසොතෝ සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 4% ක් පමණ යම් ආකාරයක ආබාධිතභාවයකින් පෙළෙන බව සැලකේ. භාවිතා කරන ලද ක්‍රමවේදවල විශ්වසනීයත්වය පිළිබඳ ගැටළු පවතින අතර සැබෑ අගය ගෝලීය ඇස්තමේන්තුව වන 15% ට ආසන්න යැයි සැලකේ. SINTEF[80] සමඟ එක්ව ලෙසොතෝ ජාතික ආබාධිතයන්ගේ සංවිධාන සම්මේලනය විසින් කරන ලද සමීක්ෂණයකට අනුව, ලෙසොතෝ හි ආබාධ සහිත පුද්ගලයින්ට සමාන පදනමක් මත අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍ය සේවා සහ රැකියාවට ප්‍රවේශ වීම වළක්වන සමාජ හා සංස්කෘතික බාධකවලට මුහුණ දෙයි. අන් අය. 2008 දෙසැම්බර් 2 වන දින ලෙසොතෝ ආබාධ සහිත පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතියට අත්සන් කළ ලෝකයේ 42 වැනි රට බවට පත් විය.ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ දත්ත වලට අනුව, 2008 වසරේ සිට ලෙසොතෝ හි ඒක පුද්ගල සියදිවි නසාගැනීම් ලෝකයේ ඉහලම අනුපාතිකය ඇත.[81]ලෙසොතෝ හි කාන්තාවන්[සංස්කරණය]U.N. ට අනුව, ලෙසොතෝ යනු ඕනෑම රටක ඉහළම ස්ත්‍රී දූෂණ අනුපාතයක් ඇත (2008 දී වාර්තා වූ ස්ත්‍රී දූෂණ අනුපාතය පුද්ගලයන් 100,000කට 91.6කි).[82] UNODC හි ජාත්‍යන්තර දත්ත වලට අනුව 2008 වසරේ පොලිසිය විසින් වාර්තා කරන ලද ස්ත්‍රී දූෂණ |
සිදුවීම් අධ්‍යයනයේ දී ඕනෑම රටක ලෙසොතෝ ප්‍රාන්තයේ ඉහළම අගය විය.[83] ලෙසොතෝ හි සිදු කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ කාන්තාවන්ගෙන් 61%ක් තම ජීවිතයේ යම් අවස්ථාවකදී ලිංගික හිංසනයට මුහුණ දී ඇති බව වාර්තා වන අතර ඉන් 22%ක් ලිංගික සංසර්ගය සඳහා ශාරීරිකව බල කරන බව වාර්තා කර ඇති බවයි.[84] 2009 දී ඩී.එච්.එස්. සමීක්ෂණය පිරිමින්ගෙන් 15.7% ක් කියා සිටියේ ස්වාමිපුරුෂයා තම බිරිඳ සමඟ ලිංගිකව හැසිරීම ප්‍රතික්ෂේප කළහොත් බිරිදට පහර දීම හෝ පහර දීම යුක්ති සහගත වන බවයි, 16% ක් කියා සිටියේ ස්වාමිපුරුෂයෙකු ලිංගිකව හැසිරීමට බලය යෙදවීම යුක්ති සහගත බවයි.[85] තවත් අධ්‍යයනයක දී, පර්යේෂකයන් නිගමනය කර ඇත්තේ, "ලෙසොතෝ හි HIV බහුලව පවතින බැවින්, වැඩසටහන් මගින් ඔවුන්ගේ ලිංගිකත්වය පාලනය කිරීමට කාන්තාවන්ට ඇති අයිතිය ආමන්ත්‍රණය කළ යුතු බවයි."[86] 2006 විවාහක පුද්ගලයින්ගේ සමානාත්මතා පනත මගින් භාර්යාවන්ට ඔවුන්ගේ ස්වාමිපුරුෂයා සම්බන්ධයෙන් සමාන අයිතිවාසිකම් ලබා දී ඇත.[87] ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2020 ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පිළිබඳ වාර්තාව ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය සඳහා ලොව 88 වැනි ස්ථානයට පත්ව ඇති අතර අසල්වැසි දකුණු අප්‍රිකාව 17 වැනි ස්ථ |
ානයට පත්ව ඇත.[88]සංස්කෘතිය[සංස්කරණය]බසෝතෝ බ්ලැන්කට් පැළඳ සිටින කාන්තාවන්ලෙසොතෝ හි ආහාර පිසීම අප්‍රිකානු සම්ප්‍රදායන් සහ බ්‍රිතාන්‍ය බලපෑම් ඇතුළත් වේ.[89] ලෙසොතෝ හි ජාතික ආහාරය වන්නේ මෝටෝහෝ, පැසුණු බඩ ඉරිඟු කැඳයි. සමහර ප්රධාන ආහාර අතර පැප් හෝ 'කෑම', එළවලු වලින් සමන්විත සෝස් එකකින් ආවරණය කරන ලද ඉරිඟු කැඳ ඇතුළත් වේ. තේ සහ දේශීයව පෙරන ලද බියර් බීම සඳහා තේරීම් වේ. ලෙසොතෝ එහි පැසුණු ඉඟුරු බියර් සඳහා ප්‍රසිද්ධ වී ඇති අතර, මුද්දරප්පලම් සහිත සහ රහිත වර්ග දෙකක් තිබේ. මේවා ලෙසොතෝ නගරය පුරා පාරවල් අයිනේ නිතරම විකුණනු ලැබේ. ගෝවා, පැප් සහ බේක් කරන ලද බෝංචි සලාද වැනි අතුරු කෑම සමඟ සිෂෙන්යාමා නිතිපතා ලෙසොතෝ පුරා ස්වාධීනව අලෙවි කරනු ලැබේ.[90]ලෙසොතෝ හි බ්‍රිතාන්‍ය බලපෑම 18 වන සියවසේ සිට 20 වන සියවස දක්වා ක්‍රියාත්මක වූ වෙළඳ ස්ථාන වල ශේෂයන් හරහා දෘශ්‍යමාන වේ.[91] මේවා රෝමා, රාමබන්තානා, හ මාටෙලා, මැලේලියා සහ සෙමොන්කොං යන ගම්මානවල ය. අතීතයේ මෙම ලැගුම්හල් ඉන්ධන, ධාන්‍ය, ආහාර වේල් සහ සතුන් අලෙවි කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා ලදී. මෝටර් රථය ප්‍රචලිත වීමට පෙර කාලවලදී වැදගත් වේ.ජාතික ඇඳුම මුලින්ම ලොම් වලින් සාදන |
ලද බාසෝතෝ බ්ලැන්කට්ටුව වටා කැරකෙයි. වර්තමානයේ බසෝතෝ බ්ලැන්කට්ටුව ඇක්‍රිලික් තන්තු වලින් සාදා ඇත. බසෝතෝ බ්ලැන්කට්ටුවේ ප්රධාන නිෂ්පාදකයා වන්නේ දකුණු අප්‍රිකාවේ දේශසීමාවේ කර්මාන්ත ශාලාවක් ඇති අරණ්ඩා ය.1833 දී මිෂනාරිවරුන් පැමිණි මොරිජා නගරයේ මොරිජා කලා සහ සංස්කෘතික උත්සවය වාර්ෂිකව පවත්වනු ලැබේ.සැන් පාෂාණ කලාව පිළිබඳ උදාහරණ බාසුටෝලන්ඩ් පුරා කඳුකරයේ සොයාගත හැකිය. හා මාටෙලා ගම්මානයේ උදාහරණ ඇත.[92]බසොතෝ පොනි[සංස්කරණය]බසෝතෝ පෝනියා ලෙසොතෝ සංස්කෘතියට අත්‍යවශ්‍ය වේ. පෝනියා ඓතිහාසිකව සටනට පැදවූ අතර නූතනයේ ප්‍රවාහනය සහ කෘෂිකර්මාන්තය සඳහා භාවිතා කරන ලදී. ලෙසොතෝ හි අශ්වාරෝහකත්වය අප්‍රිකාව පුරා ප්‍රසිද්ධය.[තහවුරු කර නොමැත]සිනමාව සහ මාධ්‍ය[සංස්කරණය]2018 බ්ලැක් පැන්තර් චිත්‍රපටයේ අධ්‍යක්ෂක රයන් කූග්ලර් ප්‍රකාශ කළේ ඔහුගේ වකන්ඩා නිරූපණය ලෙසොතෝ වෙතින් ආභාෂය ලැබූ බවයි.[93][94] චිත්‍රපටයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බසෝතෝ බ්ලැන්කට් "වඩාත් ප්‍රසිද්ධ විය".[95] 2020 නොවැම්බරයේදී, This Is Not a Burial, It's a Resurrection චිත්‍රපටය රට විසින් හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය සඳහා වන ඇකඩමි සම්මානය සඳහා ඉදිරිපත් කළ |
පළමු ලෙසොතෝ චිත්‍රපටය බවට පත් විය.[96]යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]↑ "Religion Indexes (Lesotho)". The Association of Religion Data Archives. සම්ප්‍රවේශය 29 December 2023.↑ "Lesotho". The World Factbook (2024 ed.). Central Intelligence Agency. සම්ප්‍රවේශය 22 June 2023.↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Lesotho)". IMF.org. International Monetary Fund. 10 October 2023. සම්ප්‍රවේශය 27 October 2023.↑ "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. සම්ප්‍රවේශය 10 August 2021.↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. සම්ප්‍රවේශය 16 December 2020.↑ "lesotho noun - Definition, pictures, pronunciation and usage notes | Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". www.oxfordlearnersdictionaries.com (ඉංග්‍රීසි බසින්). 11 මාර්තු 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍ර |
වේශය 10 මාර්තු 2018.↑ සැකිල්ල:Cite LPD↑ 8.0 8.1 "Africa :: Lesotho — The World Factbook - Central Intelligence Agency". www.cia.gov. සම්ප්‍රවේශය 2019-12-16.↑ Maloti Mountains, Britannica↑ Nicole Itano (2007). No Place Left to Bury the Dead. Simon and Schuster. p. 314. ISBN 978-0-7432-7095-3.↑ Roman Adrian Cybriwsky (2013). Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture. ABC-CLIO. p. 182. ISBN 9781610692489. 8 මැයි 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 මාර්තු 2018.↑ V-Dem Institute (2023). "The V-Dem Dataset". සම්ප්‍රවේශය 14 October 2023.↑ Sam Romaya; Alison Brown (April 1999). "City profile: Maseru, Lesotho". Cities. 16 (2): 123–133. doi:10.1016/S0264-2751(98)00046-8.↑ Olson, James S.; Shadle, Robert S. (1996). Historical Dictionary of the British Empire. Greenwood Press. p. 118. ISBN 0-313-27917-9.↑ Karen Tranberg Hansen, Mariken Vaa (2004). Reconsidering Informality: Perspectives from Urban Africa. Nordic |
African Institute. p. 180. ISBN 91-7106-518-0.↑ Donald G. McNeil Jr (16 January 1996) King of Tiny Land Circled by South Africa Dies in Car Plunge. The New York Times.↑ Lesotho 'coup' forces PM Thabane to South Africa සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2 අගෝස්තු 2018 at the Wayback Machine. BBC. 30 August 2014.↑ Lesotho PM Thabane returns home after fleeing 'coup' සංරක්ෂණය කළ පිටපත 29 ඔක්තෝබර් 2018 at the Wayback Machine. BBC. 3 September 2014↑ "Thomas Thabane resigns as Lesotho prime minister". BBC News. 19 May 2020.↑ "Majoro ready to take over". Lesotho Times (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2020-04-04. සම්ප්‍රවේශය 2021-03-10.↑ Charumbira, Silence (13 May 2020). "Lesotho records first coronavirus case a week after lifting lockdown". The Guardian.↑ "Sam Matekane sworn in as Lesotho's New Prime Minister | Friedrich Naumann Foundation". www.freiheit.org (ඉංග්‍රීසි බසින්).↑ "Home | Mo Ibrahim Foundation" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 21 මාර්තු 2016 at the Wayback Machine. moibrahimfoundation.org.↑ "HI |
V/AIDS in Lesotho". HelpLesotho.org. 5 නොවැම්බර් 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. Lesotho has the second-highest HIV prevalence rate in the world – more than 23 percent of people, or just under one in four people in the country are living with HIV.↑ Smith, Alex Duval (6 ජූනි 2010). "Lesotho's people plead with South Africa to annex their troubled country". The Observer. Maseru, Lesotho. 15 සැප්තැම්බර් 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 ජූලි 2010.↑ Smith, Alex Duval (2010-06-05). "Lesotho's people plead with South Africa to annex their troubled country". The Observer (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). ISSN 0029-7712. සම්ප්‍රවේශය 2023-03-03.↑ Herbst, Jeffrey (1990). "War and the State in Africa". International Security. 14 (4): 117–139. doi:10.2307/2538753. ISSN 0162-2889. JSTOR 2538753. S2CID 153804691.↑ "Lesotho government structure and political parties. | - CountryReports". www.countryreports.org. සම්ප්‍රවේශය 2023-03-03.↑ ISSAfrica.org (2 |
020-01-21). "Lesotho's future no clearer as Tom Thabane resigns". ISS Africa (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2023-03-03.↑ "Lesotho Prime Minister Moeketsi Majoro resigns". SABC News - Breaking news, special reports, world, business, sport coverage of all South African current events. Africa's news leader. (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2022-10-14. සම්ප්‍රවේශය 2023-03-03.↑ "Moeketsi Majoro (1961- ) •" (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2022-05-23. සම්ප්‍රවේශය 2023-03-03.↑ "Lesotho: Freedom in the World 2022 Country Report". Freedom House (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2023-03-03.↑ Lesotho Country profile. Southern African Development Community↑ "Southern African Customs Union website". Sacu.int. 3 සැප්තැම්බර් 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 ජූලි 2010.↑ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". www.cia.gov (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 20 සැප්තැම්බර් 2017.↑ 36.0 36.1 "Lesotho US State department". state.gov. සම්ප්‍රවේශය 4 ජූලි 2010.↑ "Pas |
njohjes nga Lesoto, Hoxhaj vazhdon lobimin në Afrikë (After recognition of Lesotho, Hoxhaj continues lobbying in Africa)". Ministry of Foreign Affairs, Republic of Kosovo. 29 දෙසැම්බර් 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 දෙසැම්බර් 2014.↑ "Chapter XXVI: Disarmament – No. 9 Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons". United Nations Treaty Collection. 7 July 2017.↑ Articles 146 (1) and (2) of the Constitution of Lesotho සංරක්ෂණය කළ පිටපත 3 මාර්තු 2016 at the Wayback Machine.↑ "Lesotho Government Gazette Extraordinary — 15th May, 1998" (PDF).↑ "Defence and National Security". Government Of Lesotho.↑ 42.0 42.1 42.2 42.3 42.4 42.5 "Lesotho Meteorological Services". www.lesmet.org.ls. 17 July 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2019-12-16.↑ 43.0 43.1 Elgoni, A. G.; Ntsike, M.; Matji, M. (1997). "Quality of Life under Drought Conditions. A Case Study of Children in Lesotho". Quality of Life Research. 6 (5): 456.↑ 44.0 44.1 "LESO |
THO: Severe Drought". Africa Research Bulletin: Economic, Financial and Technical Series. 44 (6). 2007.↑ "Africa :: Lesotho — The World Factbook - Central Intelligence Agency". www.cia.gov. සම්ප්‍රවේශය 2019-12-16.↑ 46.0 46.1 46.2 46.3 46.4 "Lesotho: Drought Situation Update 01 (as of 2 May 2019) - Lesotho". ReliefWeb (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2019-12-16.↑ "Katse Botanical Garden". St Ives Communications. 27 දෙසැම්බර් 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 9 දෙසැම්බර් 2016.↑ "Flora - Semonkong Lodge". Semonkong. 20 දෙසැම්බර් 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 9 දෙසැම්බර් 2016.↑ Dinerstein, Eric; et al. (2017). "An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm". BioScience. 67 (6): 534–545. doi:10.1093/biosci/bix014. ISSN 0006-3568. PMC 5451287. PMID 28608869.↑ 50.0 50.1 50.2 50.3 50.4 "World bank Lesotho: Country Brief". 31 March 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 3 March 2012.↑ "CIA Les |
otho Economy 2011". 24 පෙබරවාරි 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 3 මාර්තු 2012.↑ "UNDP Lesotho – Country Profile: Human Development Indicators". 11 May 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 10 March 2012.↑ "CDC Global Health - Lesotho". www.cdc.gov (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2019-07-22. සම්ප්‍රවේශය 2019-11-22.↑ Human Development Report 2009 සංරක්ෂණය කළ පිටපත 22 නොවැම්බර් 2009 at the Wayback Machine. The United Nations. Retrieved 7 March 2012.↑ "Central Bank of Lesotho – Africa Growth and Opportunities Act (AGOA): Economic Impact and Future Prospects" (PDF). 15 ජූලි 2012 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 පෙබරවාරි 2012.↑ "Purchase for Africa: An appeal for American apparel buys". 1 නොවැම්බර් 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 28 ඔක්තෝබර් 2009.↑ 57.0 57.1 "World Bank – IFC – Africa Can Compete! The Miracle of Tiny Lesotho—Sub-Saharan Africa's Largest Garment Exporter" (PDF). 31 ජූලි 20 |
13 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 දෙසැම්බර් 2021.↑ "Apparel Lesotho Alliance to Fight AIDS (ALAFA)". 25 February 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 February 2012.↑ "Lesotho Highlands Water Project: The Treaty". Lhwp.org.ls. 24 October 1986. 19 December 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.↑ "LHWP Water Sales" (PDF). 10 May 2011 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 8 March 2012.↑ "Corporate Profile". 29 September 2016.↑ "Central Bank of Lesotho – QUARTERLY REVIEW – June 2011" (PDF). 9 පෙබරවාරි 2012 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 6 මාර්තු 2012.↑ Dan Oancea. "Letseng-la-Terae: The 603 Carat Lesotho Promise Diamond". Technology.infomine.com. 13 පෙබරවාරි 2010 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 මැයි 2010.↑ "Lesotho Cities by Population 2022".↑ "World Population Prospects 2022". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affai |
rs, Population Division. සම්ප්‍රවේශය July 17, 2022.↑ "World Population Prospects 2022: Demographic indicators by region, subregion and country, annually for 1950-2100" (XSLX). population.un.org ("Total Population, as of 1 July (thousands)"). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. සම්ප්‍රවේශය July 17, 2022.↑ 67.0 67.1 67.2 "Lesotho". The World Factbook. සම්ප්‍රවේශය 15 මැයි 2007.↑ Boyd 1979, පිටු අංකය: 1.↑ Lesotho - World Directory of Minorities & Indigenous Peoples↑ "Table: Christian Population as Percentages of Total Population by Country". Pew Research Center. 19 දෙසැම්බර් 2011. 11 මැයි 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 අප්‍රේල් 2018.↑ 71.0 71.1 71.2 "Lesotho". Association of Religion Data Archives. 2015. 11 August 2021 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 18 May 2020.↑ "Lesotho". UNESCO (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2014-11-04. සම්ප්‍රවේශය 2019-05-18.↑ "Unesco Institute for Statistics: Date Cent |
re". 14 සැප්තැම්බර් 2007. 30 ජනවාරි 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 පෙබරවාරි 2011.↑ "The SACMEQ II Project in Lesotho: A Study of the Conditions of Schooling and the Quality of Education. Harare: SACMEQ". Sacmeq. 2 October 2005. 25 April 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 July 2010.↑ "Lesotho Ministry of Education and Training – Basic Education". Education.gov.ls. 5 ඔක්තෝබර් 2005. 20 ජූලි 2010 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 ජූලි 2010.↑ "Peace Corps: Lesotho". 14 July 2010. 5 February 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 28 February 2011.↑ "CDC Global Health - Lesotho". www.cdc.gov (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2019-07-22. සම්ප්‍රවේශය 2019-11-22.↑ "HIV and AIDS in Lesotho". Avert (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2015-07-21. සම්ප්‍රවේශය 2022-01-19.↑ "Incidence of tuberculosis (per 100,000 people) | Data". data.worldbank.org. සම්ප්‍රවේශය 2020-07-14.↑ Yusman Kamaleri and Arne H. Eide (eds.) (2 |
011) Living Conditions of People with Disability in Lesotho සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2 අප්‍රේල් 2015 at the Wayback Machine. SINTEF Technology and Society. lnfod.org.ls↑ "Suicide rates Data by country". World Health Organization. 2016. සම්ප්‍රවේශය 23 September 2018.↑ "Countries Compared by Crime > Rape rate. International Statistics at NationMaster.com" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 1 දෙසැම්බර් 2011 at the Wayback Machine. nationmaster.com.↑ "Rape at the National Level, number of police recorded offenses". සංරක්ෂණය කළ පිටපත 29 ඔක්තෝබර් 2013 at the Wayback Machine United Nations.↑ "Magnitude of sexual violence in Lesotho" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 29 ඔක්තෝබර් 2013 at the Wayback Machine. confex.com.↑ Lesotho. Demographic and Health Survey 2009 සංරක්ෂණය කළ පිටපත 29 ඔක්තෝබර් 2013 at the Wayback Machine. Ministry of Health and Social Welfare, Maseru, Lesotho. November 2010↑ L Brown (2006). "Sexual violence in Lesotho". Stud Fam Plann. 37 (4): 269–80. doi:10.1111/j.1728-4465.2006.00105.x. PMID 17209284. |
↑ Buhle Angelo Dube. The Law and Legal Research in Lesotho සංරක්ෂණය කළ පිටපත 20 ජූනි 2010 at the Wayback Machine. nyulawglobal.org↑ "The Global Gender Gap Report 2020" (PDF). World Economic Forum. pp. 221, 315.↑ "Lesotho: British influence meets African tradition". foodspring. Archived from the original on 17 පෙබරවාරි 2015. සම්ප්‍රවේශය 1 අප්‍රේල් 2014.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)↑ "Ethnic Food of Lesotho". USA Today. 10 මාර්තු 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 1 මාර්තු 2018.↑ "Explore Lesotho's Bygone Trading Posts". 27 April 2018.↑ Walsham How, Marion (1962). The Mountain Bushmen of Basutoland. Pretoria: J. L. Van Schaik Ltd.↑ "How 'Black Panther's' director fell in love with Lesotho & isiXhosa". TimesLIVE.↑ Jones, Nate (15 February 2018). "A Brief History of Wakanda, Black Panther's Fictional Utopia". Vulture.↑ "Black Panther made Basotho blankets world famous – but you wouldn't be able to tell that from loca |
l sales". BusinessInsider.↑ Vourlias, Christopher (10 November 2020). "Oscar Debutant Lesotho Selects 'This Is Not a Burial' for International Feature Film Race". Variety. සම්ප්‍රවේශය 10 November 2020.අප්‍රිකාවේ ස්වෛරී රාජ්‍ය සහ යැපෙන භූමි ප්‍රදේශ ලැයිස්තුවපිළිගත් ස්වෛරී රාජ්‍යයන්ඇල්ජීරියාව * ඇන්ගෝලාව * බෙනින් * බොට්ස්වානාව * බුර්කිනා ෆාසෝ * බුරුන්ඩි * කැමරූන් * කේප් වර්ඩ් * මධ්‍යම අප්‍රිකාව * චෑඩ් * කොමරොස් * කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය * කොංගෝ ජනරජය * ජිබුටි * ඊජිප්තුව * සමක ගිනියාව * එරිත්‍රියාව * එස්වාටිනි * ඉතියෝපියාව * ගැබොන් * ගැම්බියාව * ඝානාව * ගිනියාව * ගිනි බිසවු * අයිවරි කෝස්ට් * කෙන්යාව * ලෙසොතෝව * ලයිබීරියාව * ලිබියාව * මැඩගස්කරය * මලාවි * මාලි * මොරිටේනියාව * මොරිෂස් * මොරොක්කෝව * මොසැම්බික් * නැමීබියාව * නයිජර් * නයිජීරියාව * රුවන්ඩා * සාඕ ටොමේ සහ ප්‍රින්සිපේ * සෙනෙගල් * සීෂෙල්ස් * සියෙරා ලියොන් * සෝමාලියාව * දකුණු අප්‍රිකාව * දකුණු සුඩානය * සුඩානය * ටැන්සානියාව * ටෝගෝ * ටියුනීසියාව * උගන්ඩාව * සැම්බියාව * සිම්බාබ්වේසීමිත හෝ පිළිගැනීමක් නොමැති රාජ්‍යයන්සහරාවි අර |
ාබි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය * සෝමාලිලන්තයඅප්‍රිකානු නොවන රාජ්‍යවල සංඝටක කොටස්අසෝර්ස් * කැනරි දූපත් * සියුටා * ප්‍රංශ දකුණු සහ ඇන්ටාක්ටික් ඉඩම් * මැඩෙයිරා * මයෝට්ටේ * මෙලිලා * පෙලගී දූපත් * ප්ලාසාස් ඩි සොබෙරානියා * රීයූනියන් * සොකොත්‍රා දූපත් සමූහයස්වෛරී රාජ්‍යයක යැපෙන භූමිශාන්ත හෙලේනා, ඇසෙන්ෂන් සහ ට්‍රිස්ටන් ඩා කුන්හාමෙම ලිපිය හෝ ලිපි කොටස දියසායම් චිත්‍ර ශිල්පය සමඟ ඒකාබද්ධ කිරීමට යෝජිතය. (සංවාදය)සිතුවම් කිරීම සඳහා දිය සායම් යොදාගැනීම අලූත් සොයාගැනීමක් නොවේ. එය පැලියෝලිතික යුරෝපයේ ගුහා චිතර දය දක්වා දිවයන්නකි. ඊජිප්තු යුගයේදී මෙන්ම යුරොපීය මධ්ය තන යුගයේදීද එය යොදාගනු ලැබ ඇති අතර සිතුවම් කිරීමේ මාධ්යජක් ලෙස එහි අඛණ්ඩ ඉතිහාසය අරම්භ වන්නේ පුනරුදයෙනි. ජර්මානු චිතර‍ිය ශිල්පියකු වූ ඇල්බෲෂ් ඩුරේ(ර්) (1471-1528) උද්භිද විද්යානත්මක ශාක සහ වනසතුන් රැසක්ම දියසායමෙන් ඇඳිනු ලැබූ අතර ඒවා එම මාධ්යහයේ මුල්කාලීන පර28 කාශන ලෙසින් සලකනු ලැබේ. ජර්මනියේ බිහිවූ පරාව ම්ඛතම දිය සායම් චිතරයහි ගුරුකුලයක් හෑන්ස් බොල් (1532-1593) විසින් මෙයෙවනු ලැබිණී.ඇල්බෲෂ් ඩුරේ(ර්) තරුණ හාවෙක්, 1502, දිය සායම්, ඇල්බර්ටීන |
ා, වියානාබැරක් ඊසල් සිත්තරුන්ද දිය සායම් සිය කටු සටහන්, පිටපත් කිරීම්, විකට චිතර රමයන් ආදිය සඳහා යොදාගෙන ඇත. මුල් කාලීන දිය සායම් සිත්තරුන් අතරින් වෑන් ඩයික්, ක්ලෝඞ් ලොරේන්, ජියෝවානි බෙනඩිටෝ කැස්ටීගිලියොන් වැනි සිත්තරු ඉදිරියෙන්ම වෙති. කෙසේවෙතත් දිය සායම් සිතුවම් කලාවේ පැරණිතම සහ වඩාත් වැදගත් සම්පරදයේදාය වන්නේ උද්භිද විiාත්මක හා වනසත්ව සිතුවම්ය. පුනරුද යුගයේදී උද්භිද විද්යාවත්මක සිතුවම් ජනපිරන්නය වූ අතර ඒවා නිර්මාණය කළ අය වඩාත් නිවැරදි සහ පරිපූර්ණ සිත්තරු වූහ. අදද දිය සායම් එහි පවතින ඊටම සුවිශේෂී වූ සාරාංශ කිරීමේ හැකියාව, පැහැදිලිභාවය සහ පූර්ණ වර්ණ පරමාදර්ශී බව හේතුකොටගෙන විiාත්මක හා කෞතුකාගාර පරරා කාශනයන්හි උදාහරණයන් ඇඳීම සඳහා යොදාගනු ලැබේ. 19 ව සියවසේදී වනසතුන් ඇඳීම එහි හිණිපෙත්තට ළගාවූ අතර එහිදී ජෝන් ජේම්ස් ඔඩුබන් වැනි සිත්තරු ඉදිරියෙන්ම වූහ. වර්තමානයේදීද බොහෝ ස්වභාවික ක්ෂේතරසේ මාර්ගෝපදේශයන්හි දියසායම් සිතුවම් දැකගත හැක.ආශ්‍රිත[සංස්කරණය]http://en.wikipedia.org/wiki/Watercolor#HistoryමහරMaharaනගරයරටශ්‍රී ලංකාවදිස්ත්‍රික්කයගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයමහර යනු ශ්‍රී ලංකාවේ බස්නාහිර ප |
ළාතේ ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කය තුල පිහිටා තිබෙන පැරණි නගරයකි. මෙරට බන්ධනාගාරයක් වූ මහර බන්ධනාගාරය ඉදිකොට තිබෙන්නේද මහර තුලයි.ආශ්‍රිත[සංස්කරණය]රේමන්ඞ් ඩාට් උපත වර්ෂ 1893 පෙබරවාරි 04 ටුවොන්ග්, ක්වින්ස්ලන්තය විපත වර්ෂ 1988 නොවැම්බර් 22 ජාතිකත්වය ඔස්ට්‍රලියාව ක්ෂේත්‍රයන් මානව විද්‍යාඥ ප්‍රසිද්ධියට පත්වුයේ ඔස්ට්‍රලෝපිතකස් සම්බන්ධයෙනි. වර්ෂ 1924 දී දකුණු අප්ප්‍රිකාවේ කාවේ වයඹ පළාතේ ‘ටාඋන්ග්’ හි ඔස්ට්‍රෝලොපිතිකස් මානවයාට ළගින් ඥාති වු 'ඔස්ට්‍රලෝපිතකස් ඇෆ්‍රිකානිස්' ගේ ෆොසිලයක් සොයාගැනිම නිසා ප්‍රසිද්ධියට පත් ඕස්ට්‍රේලියානු ජාතික ව්‍යච්චේද විද්‍යාඥයෙක් සහ මානව විද්‍යාඥයෙක් විය. ගොවියකු සහ වෙළෙන්දකු වුවකුගේ පුත්‍රයකු වු ඔහු දෙවරක් විවාහ වු අතර ඔහුට දරුවන් දෙදෙනෙකු විය.මුල් ජිවිත කාලය[සංස්කරණය]ඔහු ඕස්ට්‍රේලියාවේ වින්ස්ලන්තයේ ටුවොන්ග්හි උපත ලැබිය, වර්ෂ 1992 දකුනු අප්ප්‍රිකාවේ ජොහැන්නස්බර්ග්හි ඩිට්වෝටර් ස‍්‍රැන්ඞ් විශ්ව විද්‍යාලයේ අභිනවයෙන් පිහිට වු ව්‍යච්චේද විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්රධාන තනතුර භාරගැනිමට පෙර ඉප්ස්විච් භාෂා පාසැල. ක්වින්ස්ලන්ත විශ්ව විද්‍යාලය, සිඞ්නි විශ |
්ව විද්‍යාලය හා ලන්ඩන් විශ්ව විද්‍යාලයේ අධ්‍යපනය ලැබිය.සොයා ගැනිමවර්ෂ 1924 දී ටාඋන්ග්හි හුණුගල් පතල් හිමියෙක් පාෂාණිභූතව තිබු ගල් කැබලි සහිත පෙට්ටියක් ඩාට් වෙත නැව් මගින් යැවිය. එය පරික්ෂා කරමින් සිටිය දි එහි තිබි අන්තර් කපාල අච්චුවක් සහ ඊට ගැලපෙන තිඹස් ගත වු හිස් කබල් කොටසක් ඔහුට හමුවිය. මෙම 'ටාඋන්ග් ළදරුවාගේ ෆොසිලය’ (පසුව එය හැදින්වු පරිදි) විභාග කිරිමෙන් පසු එය ‘ඔස්ට්‍රලෝපිතකස් ඇමරිකානුස්’ නම් නව ප්‍රබේදයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කළේය. ඔහුගේ නව සොයාගැනිම එහි කුඩා ප්‍රමාණයේ මොළය. මිනිසුන්ගේ මෙන් දත්වල පිහිටිම සහ ඍජුව සිටිමට තිබු ඉඩකඩ යනාදිය සලකා වානරයන් සහ මානවයන් අතර එතෙක් අඩුව තිබු පුරුක බවට උපකල්පනය කළේය.ඩාට්ගේ සොයාගැනිම් සහ ඩාට්ව ද ආරම්භයේදි සමකාලින කිර්තිමත් මානව විද්‍යාඥයින් විසින් දැඩිව විවේචනය කරනු ලැබිය. ඒ අතරින් ඉතාම විශේෂ වුයේ ටාඋන්ග් දරුවා බාල ගොරිල්ලකුට වඩා වැඩි යමක් නොවන බව පැවසු ශ්‍රීමත් ආතර් කික්ය. නිදර්ශනය ඇත්ත වශයෙන් ළදරු වයසේ වු නිසා විවිධ අරුත් දැක්වීමට බොහො ඉඩකඩ තිබිණි. මිනිස් වර්ගයාගේ අප්ප්‍රිකානු මුලයන් සහ මානව ස්වභාවය සහිත මොළයත් පෙර දෙපාවලින් ඇවිදිම පිළිබද වර් |
ධනය ද යන කාරණා දෙකම ඒ සමයේ පැවතුණු විකාශනාත්මක සංකල්පයන් හා නොගැලපුණි . එම නිසා ඩාට් සහ ඔහුගේ ළදරුවා බොහෝ පහරදිම්වල ඉලක්ක බවට පත්විය.අගනුවර - ඇස්ටානා - 510 101 N 710 301Eවිශාලම නගරය - ඇල්මාට්රාජ්‍ය භාෂාව - කසාක්, රැසියානු (දෙවන රාජ්‍ය කතා කිරිම විශාල වශයෙන් කසක්ස්ථානුවෙන්ගෙනි)ජන වර්ගය - (2009 ජන සංඛ්‍යාකය) 63.1% කසාක්, 1.1% - ජර්මානු, 4.5% වෙනත්රාජ්‍යය - ජනාධිපති සමූහාන්ඩුවජනාධිපති - නුර්සුල්තාන් කසාර්බයෙව්අගමැති - කරිම් මැසිමොව්නිදහස - සෝවියට් දේශය සිට කසාක් කනේට් - 1945 අලාෂ් ස්වරාජ්‍යය - දෙසැම්බර් 13, 1917 කසාක් SSR -දෙසැම්බර් 5,1936වර්ග ප්‍රමාණය - එකතුව 2,724,900/km21,052,085/sqmiජලය (%) – 1.7ජන ගහණය - 2010 තක්සේරැව - 16,196,00GDP (PPP) - 2008 තක්සේරැවඑකතුව - $ 177,835 බිලියනඒක පුද්ගල අදායම - $ 11,434GDP (සාමාන්‍ය) – 2008 තක්සේරැවඑකතුව $ 135,601 බිලියනඒක පුද්ගල ආදායම $ 8,719ගිනි (2008) – 28.8 (පහළ)HDI (2007) – 0.8041 (ඉහළ)මුදල් - ටෙන්ජි (KZT)කාල මණ්ඩලය - බටහිර /නැගෙනහිර (VTC+S/+6)මං තීරැව - දකුණඅන්තර්ජාලය - TLD - K2දුරකථන සංකේත - +7-6xx,+7-7 |
xyකසක්ස්ථාන සමූහාණ්ඩුව උරේසියාවේ පිහිටි ලෝකයේ පිහිටි 9 වන විශාලතම රටයි. වර්ග කි.මි. 2,727,300 වන මෙය බටහිර යුරෝපයට වඩා විශාලය එහි අසල්වැසියන් වන්නේ උතුරැ, රැසියාව චීනය, නෛයිරේග්සාන්, අස්බෙන්ස්ථාන්, මර්න්මෙනිස්ථානය ටය. මෙහි ජනගහනය ලෝකයේ 62 වන විශාලතම වන අතර වර්ග කි.මී. 6 දෙකක් සිටිති. වර්තමාන කසකස්ථානයේ භූමිය පෙර නෝමන් වරැන්ගේ ප්‍රදේශය විය. 19 වන ශතවර්ෂය වන විට කසකස්ථානය රැසියානු අධිරාජයේ කොටසක් විය. 1936 එය කසක් සොවියට් සමූහාණුඩුව විය. 1991 දෙසැම්බර් 16 වනදා නිදහස ලැබීය. එහි ජනාධිපති ලෙස නර්සුල්තාන් නසාර්බසෙව් පත්විය. මෙහි හයිස්‍රොනබන් කර්මාන්තයේ දියුණුවත් ඇති විය. මෙය සමාජිකත්වය දරන්නේ එක්සත් ජාතින්ගේ සංවිධානය, නෝමෝ, පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලය හා ෂැංග්හයි, සංවිධානයේ වේ. මෙහි ජාතින් වශයෙන් 131 වන අතර කසාක් රැසියානු, යුක්රේනියන්, අස්බෙන් හා ටාටාය මෙහි ජනගහනය මිලියන 16.0 වන අතර 63% කසාන් වරැන්ය. මෙම රාජ්‍ය ආගම් නිදහස අය කරන අතර ඉස්ලාම් මුලික ආගම වේ. රාජ්‍ය භාෂාව වන්නේ කසාන්ය.1963 දී එක්සත් ජනපද සිවිල් අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය විසින් වොෂින්ටන් ඞී. සී. හි පවත්වන ලද පෙළපාලියක්‘සිවිල් |
සමාජය’ යන යෙදුමේ ඉතිහාසය බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික දාර්ශනිකයකු වන ජෝන් ලොක්ගේ කාළය දක්වා දිවයන්නකි. ඔහු සිවිල් සමාජය දුටුවේ ‘ඔවුන් අතර පවත්නා ආරවුල් විසඳීම සඳහා අධිකාරය හිමි පොදු නීතියක් හා අධිකරණ සමාජයක්’ හිමි ජනතාවක් ලෙසිනි. ජර්මානු දාර්ශනිකයකු වූ ජෝර්ජ් විල්හෙල්ම් ෆෙඩ්‍රික් හේගල් සිය Elements of the Philosophy of Right නම් කෘතියේදී රාජ්‍යය; සිවිල් සමාජයෙන් වෙන්කොට දැක්වීය. සිය ඵෙතිහාසික දයලෙක්තිකවාදී කරකෘතමය තුල හේගල් විශ්වාස කළේ සිවිල් සමාජය සහ රාජ්‍යය යනු ධ්‍රැවීකරණයන් දෙකක් බවය. ජනතාවගේ අදහස් නිර්මාණය වන හා නීතිය කුමක් විය යුතුද යන්න පිලිබඳව ලොබි කිරීම් සිදුවන සිවිල් සමාජය අනිවාර්යයක් ලෙසම නීතියේ මූලාශ්‍රයක් වෙයි. ඕස්ට්‍රේලියානු බැරිස්ටර්වරයකු සහ ලේඛකයකු වන ජෙෆ්රි රොබින්සන් ජාත්‍යන්තර නීතිය පිලිබඳව කියා සිටියේ,"එහි මූලික නූතන මූලාශ්‍රයන් සිය විසිත්ත කාමරයන්හි රූපවාහිනී තිරයන් මත දකින මානව හිමිකම් කඩවීම් වලට විරුද්ධ වන සාමාන්‍ය මිනිසුන් හා ගැහැණුන්ගේ සහ රාජ්‍යත නොවන සංවි්ධානයන්ගේ පරලට තිචාරයන් තුලින් සොයාගත හැක" යනුවෙනි.කථාකිරීමේ නිදහස, සමාගමයේ නිදහස සහ වෙනත් බොහෝ පුද්ගල අයිතිවාසිකම් |
විසින් ජනතාවට හමුවීමට, සාකච්ඡා කිරීමට, විවේචනය කිරීමට සහ සිය රජයන් පිලිබඳ කථාබස් කිරීමට ඉඩහසර නිර්මාණය කරදෙන අතර එමඟින් පරම ජාතන්ත්‍යන්තරවාදයේ පදනම නිර්මාණය වෙයි. සිය ජීවිත කෙරෙහි දේශපාලන බලය ක්‍රියාත්මක කරන ආකාරය පිලිබඳ අවධානයෙන් පසුවීම හා එම තත්වයන් වෙනස් කිරීම මඟින් සහභාගීවන පිරිස වැඩිවීම හේතුකොටගෙන ජනතාව කෙරෙහි නීතිය පිලිගතහැකි සුජාත එකක් බවට පත්කරවයි. වර්ධනය වූ දේශපාලන පක්ෂ, විවාද සමාජයන්, වෘත්තීය සමිති, මැදිහත් මාධ්‍යායතන, ව්‍යාපාර, පුණ්‍යායතන යනාදී සියල්ලම යහපත් සිවිල් සමාජයක අංගයන් වේ.යාපනය ශික්ෂා රෝහලේ සමූලඝාතනයJaffna hospital massacreස්ථානයයාපනය, ශ්‍රී ලංකාවදිනය1987 ඔක්තෝම්බර් 21-22 (+6 GMT)ඉලක්කයශ්‍රී ලාංකික දමිළ ජාතික රෝගීන්, හෙදියන්, වෛද්‍යවරුන් ඇතුළු රෝහලේ කාර්ය මණ්ඩලය[1][2]ප්‍රහාර මාදිලියවෙඩිතැබීම, අත් බෝම්බ ප්‍රහාර එල්ල කිරීම[2][3]ආයුධය(න්)තුවක්කු, බෝම්බමරණ60[4]–70[2]තුවාලකරුවන්50+ (est.)අපරාධකරුවෝඑකල ශ්‍රී ලංකාවේ රඳවා සිටි ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව[2][5][6]ඉන්දියානු - ශ්‍රී ලාංකික සබඳතාඉන්දියාවශ්‍රී ලංකාවයාපනය ශික්ෂා රෝහලේ සමූලඝාතනය යනු 1987 ඔක්තෝම්බ |
ර් 21 හා 22 යන දිනයන්හීදී ශ්‍රී ලංකාවේ යාපනය ශික්ෂණ රෝහල් භූමිය තුල, ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව විසින් සිදුකල සමූලඝාතනයකි. රෝහලේ සිටි ශ්‍රී ලාංකික දමිළ ජාතික රෝගීන්, හෙදියන්, වෛද්‍යවරුන් ඇතුළු රෝහලේ කාර්ය මණ්ඩලයේ 70 දෙනෙක් පමණ මෙමගින් ඝාතනය කර දමනු ලැබිණි.[4] ත්‍රස්ථවාදී සංවිධානයක් වූ දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි සංවිධානය,[7] ශ්‍රී ලංකා රජය,[1] මානව හිමිකම් සඳහා වූ විශ්වවිද්‍යාල ගුරුවරු වැනි ස්වාධීන නිරික්ෂකයින්[3] හා අනෙකුත් විවිධ සංවිධානද[2][5][6] මෙම සිදුවීම, සිවිල් වැසියන් ඉලක්ක කොට ගෙන සිදුකරන ලද සමූලඝාතනයක් ලෙස හඳුන්වන ලදී. කෙසේ නමුදු මෙම හමුදා මෙහෙයුම භාරව සිටි නිළදාරියා වූ ලුතිනන් ජනරාල් දෙපින්දර් සිං (Depinder Singh) විසින් පවසා සිටියේ, මෙම සිවිල් වැසියන් ඝාතනයට ලක්වූවේ කොටි කැරළිකරුවන් හා ඉන්දියානු හමුදාව අතර සිදුවූ ප්‍රහාර වලට මැදිවීමෙන් බවයි.[8] එසේම මෙම ඝාතනයන්ට වගකිව යුතු හමුදා නිළදාරීන්ට එරෙහිව නඩු පැවරීමට, එකල ඉන්දියානු රජය පියවර නොගන්නා ලදී.[3]පසුබිම[සංස්කරණය]1987 වර්ෂයේදී ශ්‍රී ලංකා රජය සහ ඉන්දියානු රජය විසින් ඇතිකරගත් ගිවිසුමක් ක්‍රියාත්මක කිරීම නිසා එරට ඉන්දියානු සා |
ම සාධක හමුදාව (IPKF), දෙමළ කොටි ත්‍රස්ථවාදීන් නිරායුධ කිරීම සහ ගිවිසුම් කටයුතු නිරික්ෂණය කිරීම වෙනුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන ලදී. නමුත් දෙමළ කොටි සංවිධානය, ඉන්දියානු හමුදාව සමග ගැටුමක් නිර්මාණය කර ගනිමින්, ඔක්තෝම්බර් 8 වන දින ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව වෙත මාරාන්තික ප්‍රහාරයක් කිරීම නිසා, අවසානයේදී ඔවුන්ද (සාම සාධක හමුදාව) කොටි ත්‍රස්තවාදීන් (LTTE) වෙතට ප්‍රහාර දියත් කිරීම අරඹන ලදී. ඒ අනූව 1987 ඔක්තෝම්බරයේදී ඉන්දියානු හමුදාව, එල්ටීටීඊ යට අයත්ව තුබූ යාපනය අර්ධද්වීපය තුල බලය තහවුරු කර ගැනීමට උත්සාහ දරණ ලදී.[3]ප්‍රහාරය එල්ල වීම[සංස්කරණය]යාපනය ශික්ෂණ රෝහල/යාපනය මහ රෝහල එවක ගැටුම් අතරතුරදී පවා යාපනය අර්ධද්වීපය තුල ක්‍රියාත්මකව තිබූ, ජනතාවගේ ප්‍රධානතම සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථානය විය. නමුත් එල්ටීටීඊ ත්‍රස්ත සංවිධානය සහ ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව අතර එම කාලයේ පැවැති සම්බන්ධතා ක්‍රමයෙන් දුර්වල වී යාම නිසා සහ ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව යාපනය නගරයේ බලය අත්පත් කර ගැනීමට බලාපොරොත්තු වීමත් නිසා, ඉන්දියානු හමුදාවන් විසින් ක්‍රියාත්මක කල මෙහෙයුම් හේතුවෙන් හටගත් බිය හා සැක සංකා කරණකොට ගෙන රෝහලේ සමහරක් ක්‍රියාකා |
රීත්වයන්ට එම කාලය තුලදී යම් යම් බාධා එල්ල වූ බව පැවසෙයි.ඒ අනූව 1987 ඔක්තෝම්බර් 21 වන දින (හින්දු දීපවාලි උත්සව දිනයේදී), ඇවිලී ගිය හමුදාමය ගැටුම් හේතුවෙන්, රෝහලේ මෘතශරීරාගාරය 70 කට වැඩි පිරිසකගේ මළ සිරුරු වලින් පිරී ගිය බව සඳහන්ය.[3]කාලානුරූපී සිදුවීම[සංස්කරණය]1987 ඔක්තෝම්බර් 21[සංස්කරණය]පැය 11 – යාපනය ලන්දේසි බළකොටුව ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයෙන් සහ ඉහලින් ගමන් ගත් හෙලිකොප්ටර් මගින් එල්ල වූ කාල තුවක්කු සහ අනෙකුත් ප්‍රහාර වලට රෝහල් පරිසරය ගොදුරු වීම.පැය 11 30 – රෝහලේ භාහිර රෝගී අංශ (O.P.D) ගොඩනැගිල්ලට ෂෙල් වෙඩි ප්‍රහාරයක් එල්ල වීම.පැය 13 – ශාන්ති රංගහල වීදිය අසල (Shanti Theatre Lane) ඉන්දියානු හමුදාවන් ගැවසෙනු දුටු බවට, රෝහලේ රාජකාරියේ නිරතව සිටි ප්රධාන උපදේශකවරයා විසින් වාර්ථා කිරීම.පැය 13 30 – වාට්ටු අංක 8 ට එල්ල වූ ෂෙල් ප්‍රහාරයකින් පුද්ගලයෝ 7 දෙනෙකු ඝාතනය වීම. තවත් වෛද්‍යවරයෙකු සමග පිටතට පැමිණි ප්රධාන උපදේශකවරයා විසින්, රෝහල් භූමිය තුල වැටී තුබූ හිස් පතොරම් දැකීම සහ යම් අයෙකු රෝහල් භූමිය තුල සිට වෙඩි තබා ඇතැයි අදහස් කිරීම.පැය 14 – රෝහල් භූමියෙන් ඉවත් වන ලෙස, ආයුධ සන්නද්ධව රෝහල් භ |
ූමියේ ගැවසෙමින් සිටි එල්ටීටීඊ සාමාජිකයන් කීපදෙනෙකුගෙන්, ප්රධාන උපදේශකවරයා සහ වෛද්‍ය. ගණේෂරත්නම් (Dr. Ganesharatnam) ඉල්ලා සිටීම.පැය 14 5 – තවත් එල්ටීටීඊ ත්‍රස්ත පිරිසක් රෝහල් භූමිය තුලට පැමිණ සිටින බවට වාර්ථා වීම.පැය 14, පැය 16 – කාර්ය මණ්ඩලයේ කිහිපදෙනෙක් දිවා ආහාරය වෙනුවෙන් රෝහලෙන් බැහැරට යාම.පැය 16 – රෝහල පාරේ ගැසලින් පොළක් ආශ්‍රිතව, මිනිත්තු 15 ක් 20 ක් පමණ කාලයක් පුරාවට වෙඩි ප්‍රහාර කිහිපයක ශබ්ද වාර්තා වීම.පැය16 20 සහ ඉන් ඉදිරියට – ඇසින් දුටු සාක්ෂිකරුවෙකුට අනූව, ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව රෝහලේ ඉදිරිපස ගේට්ටුවෙන් ඇතුළුව, කොරිඩොර් ඔස්සේ ගමන් ගනිමින් එහි සිටි (රෝහලේ) සියළු දෙනාට අනතුරු හඟවා තිබිණි.[2][3] තවත් සාක්ෂිකරුවෙකුට අනූව, සාම සාධක හමුදාව රෝහලේ විකිරණ කාමරයේ සිටි රෝගීන් ඇතුළු පිරිසට, වෙඩි තබා තිබිණී.[2][3]එදින රාත්‍රිය පුරාම බෝම්බ පිපිරීම් කිහිපයක් ඇසුනු බව වාර්ථා වෙයි.[3]1987 ඔක්තෝම්බර් 22[සංස්කරණය]පැය 8 30 – වෛද්‍ය. සිවපදසුන්දරම් (Dr. Sivapathasundaram) මහතා, හෙදියන් තිදෙනෙකු සමග රෝහලෙන් පිටතට පැමිණීම. ඔවුන් දෑත් ඔසවාගෙන "අපි යටත්වනවා, අපි අහිංසක වෛද්‍යවරුන් සහ හෙදිය |
න්" යනුවෙන් කෑගැසූ බව සඳහන්ය.[3] කෙසේ නමුද් සිවපදසුන්දරම් මහතා ඝාතනය වූ අතර, හෙදියෝ තුවාල ලැබූහ.පැය 11 – රෝහල් කාර්ය මණ්ඩලයේ සිටි 10 දෙනෙකු පමණ, ඉන්දියානු හමුදා ආරක්ෂාව යටතේ පිටතට පැමිණීම. වෛද්‍ය. ගණේෂරත්නම් (Dr. Ganesharatnam) මහතා ඝාතනයට ලක්ව තිබීම.දිනයේ පශ්චාත් සමයේදී, ඝාතනයට ලක්වූ සිරුරු එකතුකොට ගිනිදැල්වූ බව පැවසෙයි.[3]ප්‍රතිචාර[සංස්කරණය]සිදුවීම සම්බන්ධව ඉන්දියානු හමුදාව ප්‍රකාශ කලේ, කැරළිකරුවන් සහ හමුදා අතර ඇතිවූ ගැටුම් වලට රෝහලේ සිටි පිරිස් මැදිවූ බවයි.[9] හමුදා මෙහෙයුම භාරව සිටි නිළදාරියා වූ ලුතිනන් ජනරාල් දෙපින්දර් සිං විසින්ද මෙම ප්‍රකාශය නැවත නැවතත් තහවුරු කරන ලදී.[8] නමුත් එල්ටීටීඊ සංවිධානය (LTTE) සහ ශ්‍රී ලංකා රජයද, මෙය සිවිල් වැසියන් ඝාතනයට ලක්කල සමූලඝාතනයක් ලෙස හඳුන්වන ලදී. එසේම 2008 වසරේදී ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් මෙම සිද්ධිය, මනුෂ්‍යත්වයට එරෙහිව සිදුකරන ලද අපරාධයක් ලෙස නම් කරන ලදී.[1] බොහොමයක් ස්වාධීන නිරික්ෂකයින් සහ, දිවයිනේ හා භාහිර මානව හිමිකම් සංවිධානද,[6][2][5][10] මෙම සිදුවීම, සිවිල් වැසියන් ඉලක්ක කොට ගෙන සිදුකරන ලද සමූලඝාතනයක් ලෙස හඳුන්වන ලදී.මේවාද බලන්න[සං |
ස්කරණය]දෙමළ ඊලාම් විමුක්ති කොටි ත්‍රස්තවාදීන් සිවිල් වැසියන්ට එල්ල කල ප්‍රහාර ලයිස්තුවඉන්දු-ශ්‍රී ලංකා සබඳතාආශ්‍රිත[සංස්කරණය]↑ 1.0 1.1 1.2 Dayasri, Gomin (2008-04-26). "එමිනන්ට් පර්සන්ස්' ඩිස්ප්ලෙයිඩ් ලැක් ඔෆ් ඉන්ඩිපෙන්ඩන්ස්". මිනිස්ට්‍රි ඔෆ් ඩිෆෙන්ස්, ශ්‍රී ලංකා. සම්ප්‍රවේශය 2008-12-19. These crimes against humanity include the Mass Murders committed by the IPKF at the Jaffna Hospital on the 20th October 1987 when they entered the hospital and indiscriminately murdered patients, doctors, nurses and attendants by shooting and exploding grenades indiscriminately↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 Krishna, Sankaran (2005). Postcolonial Insecurities: India, Sri Lanka, and the Question of Nationhood. University of Minnesota Press. pp. 190–2. ISBN 0-8166-3330-4.↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 Hoole, Ranjan; Thiranagama, Ranjani (1992). "ද බ්‍රෝකන් පල්මයිරා, ද ටැමිල් ක්‍රයිසිස් ඉන් ශ්‍රී ලංකා, ඇන් ඉන්සයිඩ් එකවුන්ට්". ද ශ්‍රී ලංකා ස්ටඩීස් ඉන්ස්ටිටියුට්: 265–71. ASIN: B000OGS |
3MW. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)↑ 4.0 4.1 Somasundaram, Daya; Jamunanantha, CS (2002). de Jong, Joop (ed.). ට්රෝම, වෝර්, ඇන්ඩ් වයලන්ස්: පබ්ලික් මෙන්ටල් හෙල්ත් ඉන් සෝෂියෝ-කල්චරල් කන්ටෙක්ස්ට්. Springer. p. 213. ISBN 978-0-30646709-7.↑ 5.0 5.1 5.2 De Jong, Joop, ed. (2002). Trauma, වොර් ඇන්ඩ් වයලන්ස්: පබ්ලික් මෙන්ටල් හෙල්ත් ඉන් සෝෂියෝ-කල්චරල් කන්ටෙක්ස්ට්. Springer. p. 213. ISBN 0-306-46709-7.↑ 6.0 6.1 6.2 Richardson, John (2005). පැරඩයිස් පොයිසන්ඩ්: ලර්නින් අබවුට් කන්ෆ්ලික්ට්, ටෙරරිස්ම් ඇන්ඩ් ඩිවලොප්මන්ට් ෆ්‍රොම් ශ්‍රී ලංකා'ස් සිවිල් වෝර්ස්. ඉන්ටර්නැෂනල් සෙන්ටර් ෆෝ එත්නික් ස්ටඩීස්. p. 546. ISBN 955-580-094-4.↑ "ජෆ්නා හොස්පිටල් මැසක්‍රෙ". LTTE පීස් සෙක්‍රටේරියට්. 2006-11-22. සම්ප්‍රවේශය 2008-12-19.↑ 8.0 8.1 Ghosh, PA (1998). එත්නික් කන්ෆ්ලික්ට් ඉන් ශ්‍රී ලංකා ඇන්ඩ් රෝල් ඔෆ් ඉන්ඩියන් පීස් කීපිං ෆෝර්ස්. APH Publishing. ISBN 81-7648-107-6. p.125↑ Pathak, Saroj (2005). වෝර් ඔර් පීස් ඉන් ශ්‍රී ලංකා. ඉන්ඩියා: Popular Prakashan. p. 122. ISBN 81-7991-199-3. |
↑ Somasundaram, D (1997). "Abandoning jaffna hospital: Ethical and moral dilemmas". Medicine, Conflict and Survival. 13 (4): 333–47. doi:10.1080/13623699708409357.භාහිර සබැදි[සංස්කරණය]20ත් ඇනිවසරි ඔෆ් හොස්පිටල් මැසක්‍රෙ රිමෙම්බර්ඩ් ඉන් ජැෆ්නාපික්චර්ස් ඔෆ් ද මර්ඩර්ඩ් ස්ටාෆ් මෙම්බර්ස්6°55′30″N 79°52′09″E / 6.92500°N 79.86917°E / 6.92500; 79.86917පොදු - ජනප්‍රිය පාසලකි. school in කොළඹ, ශ්‍රී ලංකාවසැකිල්ල:SHORTDESC:පොදු - ජනප්‍රිය පාසලකි. school in කොළඹ, ශ්‍රී ලංකාවඉසිපතන විද්‍යාලයගොනුව:IC Original Crest.jpgLocationතොරතුරුවර්ගයපොදු - ජනප්‍රිය පාසලකි.ආදර්ශ පාඨයදළහං පග්ගණහ විරියං ෴(අදිටනින් වෙර වඩමු!)ආරම්භ කලේ1952 පෙබරවාරි 02ආදිකර්තෘබී.ඒ.කුරුප්පු මයා.විදුහල්පතිඒ. එම්. ඒ. ඒ. සී. පෙරේරාශ්‍රේණි1 - 13 වසර දක්වාබාලක/බාලිකාපිරිමිAge6 to 19වර්ණ(ය)තද කොළ, ලා කොළ වෙබ් අඩවියwww.isipathanacollege.lkඉසිපතන විදුහල ශ්‍රී ලංකාවේ වාණිජ අගනගරයේ (කොළඹ ) පිහිටි ජනප්‍රිය පාසල් අතරින් එකකි.ඉසිපතන විදුහල හා එහි ඇරඹුම - ඉතිහාසය[සංස්කරණය]වර්ෂ 1952 දී (Greenlands) (ග්‍රීන්ලන්ඩ්ස්) යන |
නාමයෙන් ඇරඹි ඉසිපතන විදුහල පසුව "ඉසිපතන විදුහල" ලෙසට වෙනස් කෙරිණ. එමෙන්ම අද වනවිට එය සිංහල, ඉංග්‍රීසි හා දමිළ යන භාෂා ත්‍රිත්වයෙන්ම අධ්‍යාපනය ලබාදෙන අතළොස්සක් වූ පාසල් අතර කේන්ද්‍රස්තානයකි. බී.ඒ.කුරුප්පු මහතා එහි ආරම්භක විදුහල්පතිවරයා වූ අතර පාසල් ලාංඡනය හ නිවාස ඇති කිරීමද ඔහු අතින් සිදුවිය. හාරදහසකට අධික සිසු කැලකට සිප් සතර ලබදෙන 200 කට ආසන්න ආචර්ය්‍ය මඩුල්ලකින් යුත් පාසලෙහි අධ්‍යපන පසුබිම, ලාංකීය පාසල් අධ්‍යපනයෙහි ඉසිපතන ලකුණ නිරතුරු ඔපවත් කර ඇත.වර්තමානය[සංස්කරණය]ඉසිපතන යන්න බෞද්ධාගමික පසුබිමකින් බිඳී ආ නාමයකි. "සෘෂි වරුන්ගෙන් ගහණ වූ භූමිය" යන්න එහි අරුතයි. පෙරදවස එය බරණැස් පුර පිහිටි අහිංසක මුව පොව්වන්ගෙන් ගැවසීගත් බිමකි. ශාන්ත පරිසරයකින් හෙබි උයනකි. බුදු රදුන් වැඩ හුන් පුණ්‍ය භූමියකි. මුලින් සඳහන් කළ පරිදි ඉසිපතනය අද වනවිට දහස් සංඛ්‍යත සිසු දරු කැලකට අධ්‍යපනය ලබදෙන තෝතැන්නකි. අසමසම තක්සලාවකි. පාසල තුල ඔවුහු මුව පැටවුන් සේ ලෝකය පිලිබඳ උගනිති. සිප් සතර හදාරති. පාසලින් පිටස්තර ලෝකයට බිහිකරනුයේ ගුණ-නැණ පිරි මිනිසත්කමින් සපිරි මිනිස් පරපුරකි. ඔවුහු ලෝකයට සැබෑ සෘෂිවරු වෙත්.නිවාස[ස |
ංස්කරණය]කුරුප්පු විදුහල්පතිතුමන්ගේ අදහසක් මත ආරම්භයේ පටන්ම පාසල තුල ක්‍රීඩා නිවාස හතරක් ක්‍රියාත්මක වේ. ලෝ ප්‍රකට කවීන් සතර දෙනෙකුගේ නම් ඒ සඳහා භාවිතා කර ඇත. සියලු ජාතීන් කෙරේ පාසල දක්වන සමානාත්මතාවද ඉන් අදහස් කෙරේ. රාහුල කහ මිල්ටන් නිල් තාගෝර් රතු ඉක්බාල් කොළ ගෞරව සම්මාන[සංස්කරණය]=== ශිෂ්‍යත්ව සහ ත්‍යාග =ඉසිපතන විදුහලෙ ශිශෙත්වය දෙස බපාසල් ගීතය[සංස්කරණය]සැරදේ මාතා ඉසිපතනය අප දස දෙස ජය හඬ නංවා... බරණැස ඉසිපතනේ මිගදාමුණිඳුන් දෙසු ඒ දහම් එදාපෙරදැරි කොට ගුණ-නැණ විහිදාපෙරමුණ ගනිමූ ලක් පොලවේසැරදේ මාතා ඉසිපතනය අප දස දෙස ජය හඬ නංවා... // විදු පහනින් මොහඳුර දුරලාඅත සිත ගත වත ඔප දමලාදෙස බස රැස රැකුමට පේවීවීර පුතුන් වෙමු ලක් පොලවේසැරදේ මාතා ඉසිපතනය අප දස දෙස ජය හඬ නංවා... // සැරදේ.! සැරදේ..!! සැරදේ...!!!ඉසිපතනය සැරදේ.! ක්‍රීඩා ඉසව්[සංස්කරණය]ඉසිපතන අහිමානය - රගර්[සංස්කරණය]ඉසිපතනය කී පමණින් රගර් - රගර් කී පමණින් ඉසිපතනය...... එපමණටම ඉසිපතනය හා රගර් යනු එකට බැඳී පවතින්නක්.රගර් තරම් ඉසිපතන සිසුන්ගේ රුධිරය දක්වා කිඳා බැස අති ක්‍රීඩාවක් ඔවුනට නැති තරම්ය |
. ඉඳහිටක නොවන්නට දශක ගණනාවක පටන් ඔවුහු පාසල් රගර් කිරුළ සියතින් ගිලිහී යන්නට නොදෙති. ඉසිපතනුවන්ගේ අභිමානය එයයි. තර්ස්ටන් - ඉසිපතන මහා ක්‍රිකට් තරගය[සංස්කරණය]බොහෝ ජනප්‍රිය පාසල් වල මෙන්ම ඉසිපතන සිසුන්ගේද ප්‍රීතිමත්ම සමය "තර්ස්ටන්-ඉසිපතන" ක්‍රිකට් ගැටුම පවතින සමයයි. තර්ස්ටන් විදුහල සමඟ දෙදින ටෙස්ට් ක්‍රිකට් තරඟයක් එක් දින ඕවර 50 තරඟයක් හා පන්දු වාර 20 20 තරඟයක් මීට අතුලත් වේ. ඉසිපතන මෑණියන් ශ්‍රි ලංකා ජාතික කන්ඩායමට බිහිකළ ක්‍රීඩකයන් ගනනද සුළු පටු නොවේ. (මතකයේ රැඳි සිසුන් කොටස බලන්න.)සමිති, සංගම් සහ ඒකක[සංස්කරණය]පාසල් සඟරා[සංස්කරණය]ශිෂ්‍ය භට කණ්ඩය[සංස්කරණය]ශිෂ්‍ය භට තූර්ය වාදක කණ්ඩය[සංස්කරණය]විදුහල්පතිවරු සහ ප්‍රධානාචාර්යවරු[සංස්කරණය]ප්‍රධානාචාර්යවරු[සංස්කරණය]ශිෂ්‍ය නායක ක්‍රියකාරීත්වය[සංස්කරණය]"ශිෂ්‍ය නායක සංසදය" යනු ඉසිපතනය තුල තවත් එක් වඩාත් ක්‍රියාකාරී ඒකකයකි.ශිෂ්‍ය නායක වගකීම් අතර පහත කරුණු මූලික කර දැක්විය හැක.1. ප්රධාන ලෙසම ශිෂ්‍ය විනය සීමා ආරක්ෂා කිරීම.2. උදෑසන පාසල තුලට ඇතුල් වන සිසුන්ගේ අනන්‍යතාවය තහවුරු කිරීම හා නිළ ඇඳුම් ක්‍රමවත්දැයි පිරික්සීම.3. උදෑසන පාසල |
තුල සහ පන්ති තුල පිරිසිදු කිරීම් නිරීක්ෂනය. 4. පාසල් ප්රධාන රැස්වීම් හා සෙසු රැස්වීම් තුල ශිෂ්‍ය පාලනය.5. ගුරු රස්වීම් පවතින කාලය තුල පාසල තුල විනයානුකූල නිහඬභාවය රැකීම.6. ශිෂ්‍යයින්ට විවිධාකර කටයුතු වලදී උපකාර කිරීම.7. ශිෂ්‍ය පරිපාලනයේදී ආචර්ය්‍ය මණ්ඩලයට සහාය වීම.8. නිවාසාන්තර ක්‍රීඩා උලෙළ හා අනෙකුත් එවන් කටයුතු වලදී සවිධායක කටයුතු හැසිරවීම.9. ශිෂ්‍යයින් හා ගුරුවරු අතර සහ සම්බන්ධය ඇතිකිරීම. 10.ශිෂ්‍යයින් තුල නායකත්ව කුසලතා වර්ධනය කිරීම හා පූර්වාදර්ශ සැපයීම.මේ හැරුණු කොට ශිෂ්‍ය නායකයකු පිරිසිදු ඇඳුම් (සුදු කලිසම හා පාසල් ලාංජනය මසා ඇති සුදු කමිසය ) හැඳ දිස්නයෙන් යුත් පිරිසිදු සපත්තු (කලු වර්ණ ) පැළඳ සෑම විටම ප්‍රසන්න ලෙස තමුනට අදාළ ඕනෑම කටයුත්තකට සූදානමින් සිටිය යුතුය. ශිෂ්‍ය නායකයා සෑම විටම ආදර්ශමත් විය යුතුය. වටපිටාව[සංස්කරණය]ගැලරිය[සංස්කරණය]සාහිත්‍යය තුළ ඉසිපතන විද්‍යාලය[සංස්කරණය]තොරතුරු[සංස්කරණය]සබැඳි ලිපි[සංස්කරණය]පොත්පත්[සංස්කරණය]ආශ්‍රිත[සංස්කරණය]බාහිර ආශ්‍රිත වෙබ් අඩවි[සංස්කරණය]http://www.isipathana.lk සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2009-10-17 at the Wayback Machinehttp: |
//isipathana.itgo.com/ඉසිපතන විදුහල් Facebook පිටුව ඉසිපතන විදුහල් සජීවී මාර්ගගත තොරතුරු Facebook පිටුවඉසිපතන විදුහල් සජීවී මාර්ගගත තොරතුරු වෙබ් පිටුව[permanent dead link]ඉසිපතන විදුහල් twitter ගිණුමවෙනත් යොමු සහ මූලාශ්‍ර[සංස්කරණය]ඉසිපතන විදුහල් නිල වෙබ් අඩවිය [permanent dead link]මෙම ලිපිය කිසිදු මූලාශ්‍රයක් උපුටා දක්වන්නේ නැත. විශ්වාස කළ හැකි මූලාශ්‍ර වෙත වන උපහරණ එක් කිරීමෙන් මෙම ලිපිය වැඩි දියුණු කිරීමට උපකාර කිරීමට කාරුණික වන්න. මූලාශ්‍ර රහිත ප්‍රකාශ අභියෝගයට ලක්වීමට සහ ඉවත් කිරීමට ඉඩ ඇත.මූලාශ්‍ර සෙවීම: "දිළිඳුබව" – news '• පුවත්පත් • පොත් • scholar • JSTOR (මෙම පණිවිඩය ඉවත් කිරීම පිළිබඳ තොරතුරු)දිළිඳුකම_.හැදින්වීම._[සංස්කරණය]සමස්ත මානව සමාජය තුළම වර්ධනය වෙමින් පවත්නා සමාජ ප්‍රශ්නයක් ලෙස දිළිඳුකම හදුන්වා දියහැක.බෝහෝ නිමවුම් කරන සමාජය විසින්ම නිෂ්පාදනය කරන ලද දිළිදුකම ආදායම් ක්‍රම ඔස්සේ පමනක් නොව එහි සෑම අංශයක් ඔස්සේම අවධානයට ලක්කළ යුතු සංකල්පයකි.දිළිඳුකම නිර්වචනය......[සංස්කරණය]දරිද්‍රතාවය පිළිබඳව විවිධ ප්‍ර‍‍‍වේශයන් ඔස්සේ විවිධාකාරයට නිර්වචනයන් ඉදිරිපත් කර ඇති |
අතර පොදුවේ හදුනාගත හැකි විශ්විය නිර්වචනයක් තවම ඉදිරිපත්වී නැත. 1979 දී හැකියාවන් පිළිබඳ ප්‍ර‍වේශයට අනුව අමාර්ත්‍ය සෙන් දක්වන ආකාරයට දරිද්‍රතාවය යනු " පුද්ගලයෙකුට ආත්ම අභිමානයෙන් යුතුව ජිවිතය පවත්වාගෙන යාමට අදාලව තිබිය යුතු ශක්‍යතාවන් නොමැති තත්වයකි." බහුමානිය සංකල්පයක් වන දිළිඳුකම ප්රධාන මාන තුනක් ඔස්සේ දැක්විය හැකි බව 1992දී chambr නම් ආර්ථික විද්‍යාඥයා අදහස් දක්වා ඇත. එනම්;පැවැත්ම, ආරක්ෂාව සහ ආත්මාභිමානයයි.1977දී නිකුත් කරන ලද එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහනට අයත් මානව සංවර්ධන වාර්තාවේ දිළිදුකම පිළිබඳව පොදු දෘෂ්ධිකෝණ තුනක් ඔස්සේ අවධානයට ලක්කර ඇත.එනම්, සමාජීය විද්‍යා විශ්වකෝෂය දක්වා ඇති විග්‍රහය.ගැමි සමාජය දිළිදුකම හදුන්වා දෙන ආකාරය.ආර්ථික විද්‍යාඥයින්ගේ හා සමාජ විද්‍යාඥයින්ගේ ශාස්ත්‍රිය විග්‍රහය. සමාජීය විද්‍යා විශ්වකෝෂයට අනුව, දිළිදුකමෙි අර්ථ තුනකි. එනම්,සමාජිය දිළිදුකමසදාචාරමය දිළිදුකමඅන්ත දිළිදුකමසමාජිය දිළිදුකමට දේපල , ධනය, ජිවනමට්ටම ආදී ආර්ථික සාධකවල අසමානතාව මෙන්ම අසම්මත පහත් සමාජ සම්බන්ධතා මත යැපීම, සූරාකෑමට බදුන්විම, සමාජයෙන් කොන්වීම ආදි විවිධ කරැණු ඇතුල |
ත් වන්නාවු සමාජමය අසමානතාවන්ද ඇතුලත් වේ. මෙබදු සමාජ ස්තරයන්ගේ දුප්පත්කම වු කලි සුවි‍ශේෂ මට්ටමක ආදායමක් හෝ දේපලක් නොහගවන්නාවු සාපේක්‍ෂ දෙයකි. සදාචරමය දිළිදුකම යනු, සමාජයේ හෝ එහි උප සංස්ථා සමුහ ආදියේ පවත්නා අගනාකම් පද්ධතිය තුළ දිළිදුකමට ඇති ස්ථානයයි. එය සදාචාරමය වශයෙන් පිළිගනු ලබන්නේද යන්න හා කවර නම් වු සමාජ තත්ත්වයක් දුප්පත්කම විසින් පුද්ගලයාට ආරෝපනය කරනු ලබන්නේද, කවර සමාජ තත්ත්වයක් ලබාගැනීමේන් පුද්ගලයා එයින් වලකනු ලබන්නේද යන්න මෙයින් අර්ථවත් කෙරේ. අන්ත දිළිදුකම යනු, තමන්ගේ ජිවන නඩත්තුව කිසිසේත්ම පවත්වාගෙන යාමේ හැකියාවක් නොමැති විම මින් අදහස් කෙරේ. එනම් ආහාරපාන, ඉදුම්හිටුම්, ඇදුම්පැළදුම් උපයා ගැනීම සඳහා හැකියාවක් නොමැති කමයි. බාහිර ආධාර උපකාර නොමැති සාම්ප්‍රදායිකව පිළිගත් අවම ජිවන මට්ටම හෝ පවත්වාගෙන යාමට නොහැකි වීමයි. අවම ජිවන මට්ටම සෑම කාලයකම නිශ්චය කෙරෙන අතර එයින් පහළ ජනයා දුගී අය වශයෙන් සැලකෙන අතර, ඒ අයට රාජ්්‍ය අංශයේ හෝ වෙනත් සුභ සාධන අංශවලින් ආධාර උපකාර ඉල්ලා සිටිමට පුළුවන. ගැමි සමාජය දිළිදුකම හදුන්වාදී ඇති ආකාරයට "දවසකට හොද ආහාර වේලක්, අදින්න ඇදුමක්, ණය නොවී සිටීමට ආදායම් |
මර්ගයක්, වගාකිරිමට ඉඩමක් ඇත්නම්" දිළින්දෙකු නොවන බවයි. ආර්ථික විද්‍යාත්මක විග්‍රහයට අනුව, බොහෝවිට දිළිදුකම වටහාගන්නේ ආදායම් අඩුකම නිසා ජිවන මාර්ගයක් නොමැති වීමේන් ඇතිවු ප්‍රතිඵලයක් වශයෙනි. එනම් ජනතාවගේ ද්‍රව්‍යාත්මක යහපැවැත්ම සහතික වන අයුරින් ඔවුන්ගේ මූලික අවශ්‍යතා වන ආහාරපාන, ඇදුම්පැළදුම්, බේත්හේත්, අධ්‍යාපනය වැනි දෑ මිලදී ගත හැකි ආකාරයට ආදායමක් උපයා ගැනීමට හැකියාවක් නොමැතිවීමයි. සමාජ විද්‍යාත්මක විග්‍රහය අනුව, දිළිදුකම, සාපේක්‍ෂ දිළිදුකම, පරම දිළිදුකම ලෙස වර්ග කොට ඇත. සාපේක්‍ෂ දිළිදුකම යනු, එක් පන්තියකට සාපේක්ෂව තවත් පන්තියක ආදායම් විෂමතාවයයි. ඒ අනුව එක් සමාජයක් තුළ පන්ති ගණනාවක් තිබෙන විට ඉහළ ධනපති පන්තියට සාපේක්ෂව අනෙක් හැම පන්තියක්ම දුගීභාවයට අයත්වේ. පරම දිළිදුකම නිරපේක්‍ෂ දරිද්‍රතාව, නිදන්ගත දුගීබව ලෙසද හැදින්වේ. ජිවත්වීම සඳහා අවම මූලික අවශ්‍යතාවයන් සපයා ගැනීමට නොහැකි තත්ත්වය මේ නමින් හැදින්වේ. මෙහිදී ආදායමෙන් 80% තම ආහාරපාන සඳහාම වියදම් කරන මට්ටමක් පවතී. එය දරිද්‍රතා රේඛාව වශයෙන් දැක්වේ. දිළිදුමේ ව්‍යාප්තිය මත එය ග්‍රාමීය, නාගරික, වතු අංශය ලෙසද බෙදා දැක්වේ.දරිද්‍රතාව |
ය මනින මිනුම්[සංස්කරණය] දරිද්‍රතාවය මැනීම සඳහා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් හා දේශිය වශයෙන් පිළිගත් නිර්නායක පවති.ජාත්‍යන්තර නිර්නායක ලෙස,1. Absoulte Poverty line -- නිරපේක්‍ෂ දරිද්‍රතා රේඛාව2. Relative Poverty line -- සාපේක්‍ෂ දරිද්‍රතා රේඛාව දිනකට එක් පුද්ගලයකු සතු ක්‍රයශක්තිසාම්‍ය මුදල ඇ:ඩො: 1ට අඩුනම් එය නිරපේක්‍ෂ දුගී බවයි. ලංකාවේ ජනගහනයෙන් 6.5 % ක් මෙම ගණනය කිරීමට අනුව දුගි බවට අයත්වේ. දිනකට එක් පුද්ගලයකු සතු ක්‍රයශක්තිසාම්‍ය මුදල ඇ:ඩො: 2 ට අඩුනම්, සාපේක්‍ෂ දිළිදුකම වේ. ලංකාවේ ජනගහනයෙන් 45%ක් මේ තුළට අයත් වේ. දේශිය වශයෙන් ලංකාවේ භාවිතා කරන නිර්නායක ලෙස,මානව දරිද්‍රතා දර්ශකයජිනි සංගුණකයදුගීබවේ පරතර දර්ශකයදරිද්‍රතා රේඛාව භාවිතා කරයි. ශ්‍රි ලංකාවේ දරිද්‍රතා රේඛාව සකස් කිරීමේදී ඊට අදාල මූර්ත පරිභෝජන වියදම තුළින් එක් අවම පෝෂණ මට්ටමක් සපුරා ගතහැකි ආකාරයට සකස්කරනු ලැබේ. එම අවම පෝෂණ මට්ටම වනුයේ කිලෝකැලරි 2095 කි. මෙය දිනකට අදාල ප්‍රමාණයයි. මෙම දරිද්‍රතා රේඛාව ඇස්තමේන්තු කිරීමේදී විශේෂ ලක්ෂණ දෙකක් යොදා ගනියි. 1. මෙම දරිද්‍රතා රේඛාව යම්කිසි මූර්ත පරිභෝජන මට්ටමකට අදාලව ස්ථාවර කර |
තිබීම. 2. පුද්ගලයාට අදාල සුභසාධන මට්ටම ඔහුගේ ඒකපුද්ගල පරිභෝජන වියදම හරහා මනින අතර උද්දමනය තුළින් වන මිලදී ගැනීමේ හැකියාවේ වෙනස්කම් මිල දර්ශයක් යොදා ඉවත් කරනු ලැබේ. 2004 මූර්ත පරිභෝජන මට්ටමට අදාලව සකස්කළ දරිද්‍රතා රේඛාව අනුව ඊට පහළ දුගි ජන ප්රතිශතය, 1. වගුවේ දැක්වේ.අංශය2002%95/96%90/91%ජාතික19.224.321.8නාගරික6.211.012.9ග්‍රාමීය20.825.924.7වතු24.832.211.7 1. වගුවට අනුව වතු අංශයේ දරිද්‍රතාව ඉහළ මට්ටමක පවතින බව පෙනීයයි. රටෙහි සමස්ත දුගී ප්රතිශතය 2002 වසරේදී 19.2කි. 1995 සිට වතු අංශයේ දිළිදුකම වැඩිවි ඇත. නාගරික අංශයේ දිළිදුකම ක්‍රමයෙන් අඩුවී ඇත. දරිද්‍රතා රේඛාවට අදාලව මුලික මිනුම් දෙකක් ගණනය කෙරේ.එනම්,Head Count IndexPopulation below Poverty line Head Count Index හිදී කොපමණ ජනතාවක් දරිද්‍රතා රේඛාවෙන් පහළ සිටී දැයි ප්රතිශතයක් ලෙස දක්වයි.Population below Poverty line හිදී දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් සිටින ජනතාව නිරපේක්‍ෂව සංඛ්‍යාත්මකව දක්වයි. ගණනය කරන ලද Head Count Index එකට අනුව සැකසූ දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළ ජනප්‍රතිශත‍ය මුළු ජන සංඛ්‍ |
යාවේ ප්රතිශතයක් ලෙස පහත වගුවේ දැක්වේ.අංශය2002%95/96%90/91%ජාතික22.728.826.1නාගරික7.914.016.3ග්‍රාමීය24.730.929.4වතු30.038.920.52. වගුවට අනුව වතු අංශයේ 2002 වර්ෂයේ 30% ක්ද, ග්‍රාමීය අංශයේ 24.7% ක්ද, නාගරික අංශයේ 7.9% ක්ද වශයෙන් දිළිදුකම දක්නට ලැබේ. දරිද්‍රතාවය මැනීමේ තවත් මිනුමක් ලෙස දරිද්‍රතා පරතර දර්ශකය (Povrty Gap Index) දැක්විය හැක. මෙයට අදාල දරිද්‍රතා පරතර දර්ශකය සකසන්නේ දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළ ජනතාවගේ වියදමේ මධ්‍යන්‍යය එයට පහළින් ඇති දරිද්‍රතා රේඛාවේ පරිභෝජන වියදමින් බෙදීමෙනි.මානව දරිද්‍රතා දර්ශකයද දරිද්‍රතාව මැනීමේ දර්ශකයකි. මෙය මූලික සාධක තුනක් ඔස්සේ ගොඩනගා ඇත.1. පැවැත්ම-Surrival2. දැනුම- Knowledge3 ආර්ථිකමය සේවා සැපයීම- Economic provision මෙම දර්ශකයට අනුව 1ට ආසන්න අගයක් ගනී නම්, ඉහළ දරිද්‍රතා මට්ටමක් පවතී. රටක ආදායම් ව්‍යාප්තියේ විෂමතාවයද දුප්පත්කමට හේතුවේ. ලෝරන්ස් වක්‍රය මගින් රටක ආදායම බෙදීයන අයුරු දැක්වේ. ආදායම් ලබන ජනතාව අඩුම මට්ටමේ සිට වැඩි මට්ටම් දක්වා පිළිවෙලට පෙළගස්වා ඹවුන් ලබන ආදාය |
ම ප්රතිශතයක් ලෙස ඉදිරිපත් කෙරේ. ලෝරන්ස් වක්‍රය සමානතා රේඛාවට ආසන්න නම් ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය අඩු අතර එය සමානතා රේඛාවෙන් ඈත්වේ නම් ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය වැඩිය. මෙය ජිනි සංගුණකය මගින් ගණනය කර පෙන්විය හැක. ඒ අනුව ලැබෙන පිළිතුර 1ට ආසන්න නම් ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය වැඩිය. 0ටආසන්න නම් ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය අඩුය. ශ්‍රි ලංකාවේ ආදායම් ව්‍යාප්තිය ජිනි සංගුණකයට අනුව සැකසූ විට පහත වගුවේ දැක්වේ.අංශය2002%95/96%90/91%ජාතික0.550.520.52නාගරික0.550.530.58ග්‍රාමීය0.510.520.53වතු0.390.370.36මේ අනුව වතු අංශයේ ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය අඩු අතර සමස්ත රටෙහි මධ්‍යස්ථ අගයක් ගෙන ඇත.ශ්‍රි ලංකාව දිළිදුකම පිටු දැකීම සඳහා ගෙන ඇති ක්‍රියා මාර්ග[සංස්කරණය] ශ්‍රි ලංකාව දිළිදුකමින් මිදීමට විවිධ ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කරන ලදි. ඒ අතරින් ආහාර සහනාදාර සහ මුද්දර ක්‍රමය,ජනසවිය ව්‍යාපෘතිය,සමෘද්ධි ව්‍යාපෘතිය,ඒකාබද්ධ ග්‍රාමීය සංවර්ධන යෝජනා ක්‍රමය,විවිධ නිවාස සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිවැනි ඍජු ක්‍රම මෙන්ම වක්‍ර ක්‍රම යටතේ සැම‍ට අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍යය පහසුකම් ලබාදිම, ස |
මාජ ආරක්ෂණ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක විය. සමාජ ආරක්ෂණ වැඩසටහන් යටතේ ගොවි රක්ෂණ, ධීවර රක්ෂණ, ස්වයංරැකියා ක්‍රම මගින් වැඩිහිටියන්ගේ ජිවන තත්ත්වය පහත නොවැටීමට අවශ්‍ය ක්‍රම සකස් කරන ලදි.සබැදි පිටු[සංස්කරණය]සමෘද්ධි ව්‍යාපාරයඅඩවියෙන් බැහැර පිටු[සංස්කරණය]PovertyIncidence of poverty in Srilanka සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2009-01-02 at the Wayback Machine වෙනත් භාවිතා සඳහා, ශාක (බහුරුත්හරණය) බලන්න.ශාකකාලීන ව්‍යාප්තිය: මුල් කේම්බ්‍රියන් යුගය සිට මෑත යුගය තෙක්, එහෙත් වැඩිදුර කියවන්න, 520–0 Ma PreЄЄOSDCPTJKPgNවිද්‍යාත්මක වර්ගීකරණයඅධිරාජධානිය:යුකැරියෝටා(unranked):ආර්කිප්ලාස්ටිඩාරාජධානිය:ප්ලාන්ටේහේකල්, 1866[1]කොට්ඨාශකොළ ඇල්ගීක්ලෝරෝෆයිටාචරෝෆිටාභූමියේ හටගන්නා ශාක (එම්බ්‍රියෝෆයිට්ස්)සනාල නොවන භූමියේ හටගන්නා ශාක (බ්‍රියෝෆයිට්ස්)Marchantiophyta—liverwortsAnthocerotophyta—hornwortsBryophyta—mosses†HorneophytopsidaVascular plants (tracheophytes)†Rhyniophyta—rhyniophytes†Zosterophyllophyta—zosterophyllsLycopodiophyta—clubmosses† |
Trimerophytophyta—trimerophytesPteridophyta—ferns and horsetails†ProgymnospermophytaSeed plants (spermatophytes)†Pteridospermatophyta—seed fernsPinophyta—conifersCycadophyta—cycadsGinkgophyta—ginkgoGnetophyta—gnetaeMagnoliophyta—flowering plants†Nematophytesශාක යනු ජිවයෙහි විශේෂ ආකාරයක් වන අතර ඒ සඳහා පදුරු, තෘණ වර්ග, පර්නාංග, හරිත ඇල්ගි, පෙද වර්ග, වැල් වර්ග සහ ඖෂධ පැලෑටි අයත්වෙයි. 350000 ප්‍රමාණයක ශාක විශේෂ ප්‍රමාණයක් ඇතැයි මේ වන විට ගණන් බලා ඇත. ඒවා බීජ ශාක, bryophyte සහ පර්නාංග වේ. 2004 දී සොයා ගෙන ඇති ආකාරයට 287,655 ප්‍රමාණයක් විශේෂ හඳුනාගෙන ඇති අතර ඉන් 258,650 ප්‍රමාණයක් මල් හට ගන්නා ශාක වන අතර 15,000 ප්‍රමාණයක් bryophyte වේ. හරිත ශාක ඇතැම් අවස්ථාවලදී metaphytes ලෙස හැඳින්වෙන අතර ප්‍රභාසංස්ලේෂණය මගින් සුර්යය ශක්තිය තිර කරනු ලබති.වර්ධනය[සංස්කරණය]ශාකයක් සෑදී ඇති ඝණ ද්‍රව්‍යවලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ලබාගෙන ඇත්තේ වායුගෝලයෙනි. ඒ ප්‍රභාසංශ්ලේෂණය නම් වූ ක්‍රියාවලිය හරහාය. ශාක හිරු එළියෙන් ශක්තිය ලබාගෙන වායු ගෝලයෙන් ලබාගත් CO2 සරල සීනි බවට පත් කරයි. මෙම සීනි එහිදී ගොඩනැංවීමේ |
කොටස් සේ එකතු වී ශාකයේ ප්රධාන ව්‍යුහමය සංරචක ගොඩ නංවනු ලබයි. ශාක පස කෙරෙහි ප්‍රාථමික විශ්වාසය රඳවා ආධාරය සහ (ප්‍රමාණාත්මක වශයෙන්) ජලය ලබා ගනී. නයිට්‍රජන්, පොස්පරස් සහ අනෙකුත් තීරණාත්මක පෝෂක මූල ද්‍රව්‍ය පසේත් අඩංගුවේ.බොහෝ ශාකවල සාර්ථක වර්ධනය සඳහා ඒවාට වායුගෝලීය ඔක්සිජන් ශ්වසනය සඳහාද මූල පද්ධතිය වටා ඇති ඔක්සිජන් ද අවශ්‍ය වේ. කෙසේ වෙතත් විශේෂිත සනාල පැලෑටි කිහිපයක් (කඩොලාන ශාක වැනි)මූල මණ්ඩලය අවට ඔක්සිජන් හීන වූ පරිසරවල වර්ධනය වේ.අර්ථ දැක්වීම[සංස්කරණය]ඇරිස්ටෝටල් විසින් සියළුම ජීවි ද්‍රව්‍ය ශාක (සංචරනය කල නොහැකි) සහ සත්ව (සංචරනය කල හැකි සහ ආහාර ද්‍රව්‍ය සොයා ගමන් කල හැකි) ලෙස කොටස් දෙකකට බෙදන ලදී. ලිනේයස්ගේ වර්ගි කරණයේදී ඔහු මේවා ශාක (Metaphyta හෝ Plantae) සහ සත්ව (Metazoa) රාජධානි ලෙසද වර්ගි කරණය කරන ලදී. එතැන් පටන් ශාක රාජධානිය විවිධ ඒහා අදාල නොවන කාණ්ඩ සමගද සම්බන්ධ බවට තොරතුරු අනාවරණය වුණි. ඒවා නම් දිලීර වර්ග සහ ඇතැම් ඇල්ගි විශේෂයි. මේවා පසුකාලීනව අලුත් රාජධානියකට වෙන්කර හරින ලදී. කෙසේ නමුත් මේවා බොහෝ අවස්ථා වලදී තව දුරටත් ශාක රාජධානියට අන්තර්ගත ලෙස සලකනු ලැබේ. ශාක යන නාමකරණය යම් |
කිසි විශේෂ අවස්ථාවකදී යොදා ගත හොත් එය සාමාන්‍යයෙන් එකි වර්ග තුනෙන් එකකට අයත්වේ. කුඩාම සිට විශාලතම අවස්ථාව දක්වා මෙකි වර්ගිකරණයන් තුල පහත පරිදි වේ. • ගොඩබිමෙහි ඇති ශාක - මේවා Embryophyta හෝ Metaphyta ලෙසද හැදින්වේ. කුඩාම ශාක වර්ගීකරණ කුලකය පහතින් නිරූපණය කර ඇත. • හරිත ශාක - මේවා Viridiplantae, Viridiphyta හෝ Chlorobionta ලෙසද නම් කෙරෙන අතර ඉහතින් සදහන් කරන ලද Embryophyta, Charophyta සහ Chlorophyta (කොළ පැහැ ඇල්ගි වර්ග) වර්ගයට අයත්වෙයි. • Archaeplastida මේවා ශාක sensu lato ලෙසද හැදින්වේ. Plastida හෝ Primoplantae වලට ඉහති කී කොළ පැහැති ශාක අන්තර් ගත වන අතර Rhodophyta (රතු ඇල්ගි) සහ Glaucophyta වන්ද අයත්වෙයි. පුළුල්ම ශාක වර්ගි කරණයේදී මෙහි බොහෝමයක් වු සුනෂ්ටිකයෙන් අන්තර්ගත වන අතර ඒවා ඔවුන්ගේ chloroplast ලබාගෙන ඇත්තේ සයනෝ බැක්ටිරීයාවන් භක්ෂණය කිරීමෙනි. වෙනත් ආකාරයකින් කිවහොත් ප්‍රභාසංස්ලේෂණය සිදු කරන වෙනත් ජිවීන්ද ශාක ලෙස හැදින්වෙන අතර ඒවා සම්ප්‍රදායික වර්ගිකරණයට අන්තර්ගත නොවන අතර ඔවුන් සැබෑ ශාක වලට සමීප සම්බන්ධතාවයක් නොපවත්වයි. ශාක විශේෂ 375000 ප්‍රමාණයක් සොයා ගෙන ඇති අතර සෑම වසරකදී |
ම අළුතින් ශාක විශේෂ කිහිපයක් සොයා ගන්නා අතර ඒ පිළිබඳව විග්‍රහ කරනු ලබයි.ඇල්ගී[සංස්කරණය] අර්නස්ට් හේකල්ගේ කුන්ස්ට්ෆොර්මන් ඩර් නටූර්, 1904 වෙතින් හරිත ඇල්ගිබොහෝ ඇල්ගි වර්ග ශාක රාජධානිය යටතට වර්ගිකරණය නොකෙරේ. ඇල්ගි වර්ග විවිධ කාණ්ඩ වලට අයත් ඇල්ගි වර්ග ප්‍රභාසංස්ලේශණය මගින් ශක්තිය නිපදවන ජීවින් විශේෂ වේ. මින් එක් එක් ඇල්ගි විශේෂ ප්‍රභාසංස්ලේශණය නොකරන වෙනස් පුර්වජයින්ගෙන් පැවත එයි. මෙම ඇල්ගි අතුරෙන් වඩාත් පැහැදිලි විශේෂය වනුයේ ශාක සමුද්‍ර විශේෂයි. මොවුන් බහු සෛලික ඇල්ගි විශේෂ වන අතර දළ වශයෙන් භෞමික ශාක වලට සමානකම් දක්වයි. නමුත් මේවා කොළ, රතු සහ දුඹුරු ඇල්ගි ලෙසට වර්ගිකරණයක් සිදු කරනු ලබයි. මෙකී එක් එක් ඇල්ගි වර්ගද විවිධ අන්වීක්ෂීය සහ එක් සෛලික විශේෂ ලෙසට වර්ගීකරණය කර ඇත. ඇල්ගි වර්ග අතරින් වර්ග දෙකක් පමණක් භෞමික ශාක වලට (Emvriophytes) සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇතැයි සැලකේ. මින් මුල්ම කාණ්ඩය වනුයේ Charophyta වන් වන අතර එමගින් embryophyta වන් ඇති වු බවට සැලකේ. Emdryophyte සහ Charophyte යන කාණ්ඩ දෙකෙහි සංකලනයන් හරිත ඇල්ගි වල (Chlorophyta) දක්නට ඇති අතර මෙහි වඩාත් පැහැදිලි නොවු කාණ්ඩය එක්ව ගත් ක |
ල හරිත ශාක හෝ viridiplantae ලෙසට හැඳින්වේ. ශාක රාජධානිය මෙකි ඒකවංශික වර්ගි කරණයට අයත්වෙයි. හරිත ඇල්ගි වල ඇති යම්යම් වෙනස්කම් හැරුණු කොට ඉහත කී සියළුම වර්ග වල සෛල බිත්ති සෙලියුලෝස් වලින් සැදුම් ලත් අතර හරිත වර්ණක A සහ B අන්තර්ගත හරිතප්‍රද ඇති අතර ආහාර ද්‍රව්‍ය පිෂ්ඨය ලෙස ගබඩා කරනු ලැබේ. ඔවුන් තර්කුවක් නොමැතිව අනුනන විභාජනයට ලක්වන අතර පැතලි මියර සහිත මයිටකොන්ඩ්‍රියාවන් අන්තර්ගත වේ. හරිත ශාක වල හරිත ලව පටල දෙකකින් ආස්තරණය වී ඇති අතර එමගින් ඔවුන් සයනෝ බැක්ටිරීයාවන්ගෙන් සම්භවය වී ඇති බවට සාක්ෂි ඇත. මෙය අනෙකුත් ඇල්ගි වර්ග දෙක වන Rhodophyta හෙවත් රතු ඇල්ගි සහ Glaucophyta සදහාද සත්‍යවේ. මෙම සියළුම කාණ්ඩ තුන සදහා පොදු සම්භවයක් අතැයි විශ්වාස කෙරෙන අතර ඔවුන් Archaeplastida නම් වර්ගිකරණයට යටත් වෙයි. මීට අමතරව බොහෝමයක් අනෙකුත් ඇල්ගි වර්ග (උදා - haterokonts, haptophytes, dinoflagellates සහ euglenids) සදහා ද ආස්තරණ පටල තුනකින් හෝ හතරකින් ආවරණය වු හරිත භක්ෂණය පවතී. ඔවුන් හරිත ශාක වල සමීප ඥ‍ාතීන් නොවන අතර එහි හරිත ලව ලබාගෙන ඇත්තේ රක්ෂණය කරන ල හෝ සහජීව චර්යා පෙන්වන ද හරිත හෝ රතු ඇල්ගි වලිනි. දිලීර[සං |
ස්කරණය]දිලීර කලින් ශාක රාජධානියට ඇතුළත්කර තිබුණද, එය තව දුරටත් ශාක ලෙස නොසැලකේ. කළල ශාක සහ ඇල්ගී මෙන් නොව දිලීර ප්‍රභාසංශ්ලේෂක නොවන අතර මෘතෝපජීවී එනම් අවට පරිසරයේ ඇති ද්‍රව්‍ය බිඳ දමා දේහයට උරාගැනීමෙන් ආහාර ලබාගනී.දිලීර ශාක වර්ගයක් නොවන නමුත් අතීතයෙදී ශාක ලෙස සලකා තිබෙන අතර එය උද්භිද විද්‍යාඥයින්ගේ විෂය ධාරාවට ඇතුළත් යයි සළකා ඇත. දිගුකලක සිට දිලීර පරිණාමිකව ශාකවලට වඩා සතුන්ට සමීපයැයි හඳුනාගෙන තිබිණ.නමුත් ඒවා තවමත් මූලික උද්භිද විද්‍යා පාඨමාලාවල ගැඹුරින්ම ආවරණය කරන අතර සත්ව විද්‍යා මූලික පාඨමාලාවලදී එය අනිවාර්‍ය් නොවේ.බොහෝ දිලීර සෑදී ඇත්තේ දිලීර සූත්‍රකා ලෙස හඳුන්වන අන්වීක්ෂීය ව්‍යුහ වලින් වන අතර ඒවා සෛලවලට බෙදී හෝ නොබෙදී හෝ පැවතුනත් සූන්‍යෂ්ටික න්‍යෂ්ටිදරයි. දිලීරවල ප්‍රජනක ව්‍යුහ වන්නේ ඵලදේහ නොහොත් වඩාත් හුරුපුරුදු ලෙස බිම්මල්ය. මොවුන් කිසිම ප්‍රභාසංශ්ලේෂක කණ්ඩායමකට අයත් නොවන අතර සතුන්ගේ ළඟම නෑයන්වේ. මේ නිසා දිලීරවලට ඔවුන්ගේම රජධානියක් ඇත.ව්‍යුහය, වර්ධනය හා විකසනය[සංස්කරණය]ශාකයක් සෑදී ඇති ඝණ ද්‍රව්‍යය වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ලබාගෙන ඇත්තේ වායුගෝලයෙනි. ඒ ප්‍රභාසංස්ලේශණය නම් වූ ක්‍රියා |
වලිය හරහාය. ශාක හිරු එළියෙන් ශක්තිය ලබාගෙන වායු ගෝලයෙන් ලබාගත් CO2 සරල සීනි බවට පත් කරයි. මෙම සීනි එහිදී ගොඩනැංවීමේ කොටස් සේ එකතු වී ශාකයේ ප්රධාන ව්‍යුහමය සංරචක ගොඩ නංවනු ලබයි. ශාක පස කෙරෙහි ප්‍රාථමික විශ්වාසය රඳවා ආධාරය සහ (ප්‍රමාණාත්මක වශයෙන්) ජලය ලබා ගනී. නයිට්‍රජන්, පොස්පරස් සහ අනෙකුත් තීරණාත්මක පෝෂණ මූල ද්‍රව්‍ය පසේත්අඩංගුවේ. බොහෝ ශාකවල සාර්ථක වර්ධනය සඳහා ඒවාට වායුගෝලීය ඔක්සිජන් ශ්වසනය සඳහා මූල පද්ධතිය වටා ඔනක්සිජන් ද අවශ්‍ය වේ. කෙසෙ වෙතත් විශේෂිත සනාල පැලෑටි කිහිපයක් (කඩොලාන ශාක වැනි)මූල මණ්ඩලය අවට ඔක්සිජන් හීන වූ පරිසරවලද වර්ධනය වේ .පාරිසරික විද්‍යාවට අනුව ශාකවල වැදගත්කම[සංස්කරණය]අර්තාපල් ශාකය:-යුරෝපීය ජාතිකයන් 1400 අග සහ 1500යේ මුල භාගයේදී ඇමරිකානුවන් සමඟ සම්බන්ධවීමෙන් පසුව අර්තාපල් ලෝකයේ අනෙකුත් ප්‍රදේශ වෙත ද ව්‍යාප්තවූ අතර එතැන් පටන් එය වැදගත් ක්ෂේත්‍ර බෝගයක් බවට පත් වී ඇත.මිනිසා විසින් ප්‍රයෝජනයට ගන්නා ශාක පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීම ආර්ථික උද්භිද විද්‍යාව හෙවත් මානවවංශ උද්භිත විද්‍යාව ලෙස හැඳින්වේ.මේවා බොහෝවිට සමානාර්ථපද ලෙස භාවිත කළත්, ඇතැමුන් ආර්ථික උද්භිත විද්‍යාව ප් |
රධාන වශයෙන් නවීන වගාකල ශාක පිළිබඳ මානව වංශ උද්භිද විද්‍යා අධ‍්‍යයනයන් පාරම්පරික ශාක වර්ග දේශීය ජනයා විසින් භාවිත කිරීම පිළිබඳ යොමුවී ඇතිබව සලකනු ලබයි.මානවයා විසින් ශාක වගාකිරීම මිනිස් ශිෂ්ටාචාරයේ පදනම වූ කෘෂිකර්මයෙහි කොටසකි.ශාක කෘෂිකර්මය,සත්ත්ව විද්‍යාව, උද්‍යාන පාලනය හා වන විද්‍යාව ලෙස කොටස් වලට බෙදී ඇත.ආහාර අර්ථයෙන් සියළු මානව පෝෂණය කෙළින්ම හෝ වක්‍රව ගොඩබිම් ශාක මත රඳාපවතී.බොහෝ මානව පෝෂණය ධාන්‍ය වර්ග විශේෂයෙන් බඩ ඉරිඟු ,තිරිඟු සහ සහල් මත හෝ වෙනත් ප්රධාන ආහාර බෝග වන අර්තාපල් මඤ්ඤොක්කා සහ රනිල මත රඳා පවතී.ශාකවල ආහාරයට ගන්නා වෙනත් කොටස් අතරට පළතුරු, එළවළු, කජු, ඖෂධ, කුළු බඩු සහ ආහාරයට ගතහැකි මල් වර්ග අයත් වේ.ශාක වලින් ලබාගන්නා බීම වර්ග වලට කෝපි,තේ, වයින්, බියර් සහ මධ්‍යසාර අයත්වේ. ප්රධාන වශයෙන්ම සීනි ලබාගන්නේ උක් සහ බීට් වළිනි. අහාර පිසින තෙල් සහ මාගරින් ලබාගන්නේ බඩඉරිඟු, සොයා බෝංචි, කැනෝලා, සැෆ් මල් , සූරියකාන්ත, ඔලිව් සහ වෙනත් ශාක වලින්ය.අහාර ආකලන වලට ගම් ඇරබික්, ගුවාගම්, ලොඅකස්ට් බෝංචි ගම්, පිෂ්ඨය සහ පෙක්ටීන් අයත් වේ.ආහාර නොවන නිෂ්පාදන[සංස්කරණය]දැව දඬු පසුව සැකසීම සඳහා ගබඩාකර ඇ |
ති අයුරු.ගොඩනැගිලි තැනීමට දැව,ලී බඩු,කඩදාසි,කාඩ්බෝඩ්,සංගීත භාණ්ඩ සහ ක්‍රීඩාභාණ්ඩ සෑදීමට උපයෝගී කොට ගනී.බොහෝ විට රෙදි සෑදීමට කපු,තණ හෝ සෙලියුලෝස් වලින් වෙන්කරගත් රෙයෝන් සහ ඇසිටේට් වැනි කෘතිම කෙඳි යොදාගනී.ශාකවලින් ලබාගන්නා පුනර්ජනනය කළ හැකි ඉන්ධන වලට දර, පීට් සහ අනෙකුත් ජෛව ඉන්ධන අයත් වේ. ගල් අඟුරු සහ පෙට්‍රෝලියම් ශාක වලින් ව්‍යුත්පන්නවූ පොසිල ඉන්ධන වලට අයත් වේ. ශාක වලින් ලබාගන්නා ඖෂධ අතරට ඇස්ප්‍රීන්, ටැක්සොඅල්, මොර්ෆීන් ,ක්වීනීන්, රෙසර්පින්, කොල්චිසීන්, ඩිජිටාලිස් සහ වින්ක්‍රිස්ටීන් අයත්වේ. ගින්කෝ, එකිනසියා, ෆීවර්ෆිව් සහ සෙන්ට් ජෝන්ස්වර්ට් වැනි ඖෂධීය පරිපූරක සිය ගණනක් ඇත.ශාක වලින් ලබගන්නා කෘමිනාශක අතරට නිකොටීන්, රොටෙනොඅන්, ස්ට්‍රිච්නීන් සහ පයිරත්‍රීන් අයත්වේ. ශාක වලින් ලබගන්නා මත්ද්‍රව්‍ය වලට ඕපියම්,කොකේන් සහ මරිජුවනා ඇතුලත්වේ. ශාක වලින් ගන්නා විශ අතරට රිසීන්, හෙම්ලොක් ක්‍යුරෙයා අයත්ය.ශාක කෙඳි වර්ග ,සුගන්ධ තෙල්, ඩයි වර්ග, වර්ණක ,ඉටිවර්ග, ටැනින්, ගස් වලින් ගන්නා කිරි වර්ග,ගම්, රෙසින්, ඇල්කොලොයිඩ, ඇම්බර් සහ වල්ක වැනි බොහෝ ස්වාභාවික නිෂ්පාදන වල ප්‍රභවයන් ශාකවේ.ශාක වලින් නිපදවාගන්නා නිෂ්පා |
දන අතරට සබන්,ආලේප,ෂැම්පු,සුවඳ විළවුන්, රූපලාවන්‍ය ද්‍රව‍ය, ටර්පන්ටයින්,රබර් ,වාර්නිෂ්, ලිහිසි තෙල්,ලිනොලියම්, ප්ලාස්ටික්,තීන්ත,චුයින්ගම්, සහ හණ කඹ අයත් වේ.අපරිමිත ප්‍රමාණයක්වූ කාර්මිකව නිපදවන කාබනික රසායන ද්‍රව්‍ය වල,මූලික රසායනික ද්‍රව්‍යවල ප්‍රාථමික ප්‍රභවය වන්නේද ශාකය මෙම රසායනික ද්‍රව්‍ය විශාල විවිධත්වයකින් යුතු පර්යේෂණ හා අධ්‍යයනයන්ට උපයෝගීකොට ගනී.ශාක කොටස්වල සෞන්දර්යාත්මක ප්‍රයෝජන[සංස්කරණය]දහස් ගණන් ශාක විශේෂ මිනිසාගේ අවට පරිසරය අලංකාර කිරීමට වගාකරනු ලබන අතර ඒවා සෙවණ ලබාදීම, උෂ්ණත්වය අඩුකර ගැනීමට, සුළඟේ වේගය අඩුකර ගැනීමට, ඝෝෂාව අඩුකිරීමට, පෞද්ගලිකත්වය සලසා ගැනීමට සහ පාංශු ඛාදනය වලක්වා ගැනීම ආදියටද යොදාගනී.මිනිසුන් කැපූමල්, වේලන ලද මල් සහ ගෘහාශ්‍රිත ශාක වර්ග ගෘහස්ථව ප්‍රයෝජනයට ගනී.එළිමහනේදී ඔවුන් තණකොළ පිට්ටනි සැදීම සඳහා තණකොළ , සෙවණ ලබාදෙන ගස්, අලංකරණය සඳහා වූ ගස් වර්ග.පඳුරු , වැල් ,පළාවර්ගයට අයත් බහුවාර්ෂිකයෝ සහ පාත්තිවලට යොදාගන්නා ශාක ආදිය ප්‍රයෝජනයට ගනී.ශාකවල අනුරූ බොහෝ විට චිත්‍ර කලාව ,ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය , රසවින්ධනය,භාෂාව සහ ඡායාරූපකරණයට සහ රෙදිපිළිමත මුදල් ,මුද්දර, කොඩිමත |
හා වංශවතුන්ගේ ලාංඡන ලෙසද යොදාගනී.ජීවී ශාක කලාවට යොදාගන්නා ක්‍රම අතරට පඳුරු නොයෙක් හැඩ වලට කැපීම, බොන්සායි, ඉකෙබානා සහ විවිධ ආධාරක මත වැවීම අයත් වේ.අලංකාර ශාක ටියුලිප් මේනියාවේදී මෙන් ඇතැම් විට ඉතිහාසයේ ගමන් මඟ වෙනස්කර ඇත.සංචාරක ව්‍යාපාරයේදී ශාක වර්ෂයකට ඩොලර් බිලියන ගණනින් ලබාදෙන පදනම වී ඇත්තේ වෘක්ෂ උද්‍යාන, උද්භිද උද්‍යාන, ඓතිහාසික උද්‍යාන, වන උද්‍යාන, ටියුලිප් සැණකෙළි, වැසිවනාන්තර,වර්ණවත් ශරත් පත්‍ර ඇති වනාන්තර සහ සකුරා මල් පිපෙන කාලයට පවත්වන සැණකෙළි ආදියට සංචාරකයන් අකර්ශනය වන නිසාය.වීනස් ෆ්ලයිට්‍රැප් සංවේදී ශාකය සහ පුනර්ජීවන ශාකය ආදිය ඒවායේ අපූරුබව නිසා විකිණුන ශාකවලට උදාහරණයන්ය.ශාකවල විද්‍යාත්මක සහ සංස්කෘතිකමය ප්‍රයෝජන[සංස්කරණය]යෙව් ගසක අත්තක වාර්ෂික වර්ධක වළලු 27ක් ලා වර්ණයෙන්ද එළය හා තද වර්ණයෙන් යුතුවද අරටුව සහ මජ්ජාවද (මැද පිහිටි තද පැහැති තිත) දැක්වෙන හරස්කඩක්වෘක්ෂවල වර්ධක වළලු පුරා විද්‍යාවේදී කාළ නිර්ණය සඳහා සහ අතීතයේ පැවැති දේශගුණය පිළිබඳව දැනගැනීම සඳහා වූ වැදගත් ක්‍රමයකි. මූලික ජීව විද්‍යාත්මක පර්යෙෂණ ශාක යොදාගෙන සිදුකර ඇත.උදාහරණයක් ලෙස ජාන විද්‍යාවේ ග්‍රෙගරි මෙන්ඩල්ගේ |
නීතිය සොයාගෙන ඇත්තේ පී ශාක උපයෝගී කොටගෙනය. අභ්‍යවකාශ නැවතුම් පොළවල්,අභ්‍යවකාශ ජනපද යම් දිනක ජීවිතය රැකගැනීමට ශාකමත විශ්වාසය තබනු ඇත.ශාක ජාතික හා ජනපද ලාංඡන ලෙස යොදාගන්නා අතර එයට ජනපද පුෂ්පය, ජනපද ගස ඇතුලත් වේ. ඓතිහාසිකව වෘක්ෂවලට ගරුකරනු ලබන අතර බොහෝ ඒවා ජනප්‍රියය.ශාක විසින් ලෝක වර්තා ගණනාවක්ම දරනු ලැබේ.සිහිවටන ත්‍යාග සහ උපත්, මරණ,විවාහ සහ නිවාඩු දින සැමරීමට ශාක සිටුවනු ලැබේ.ශාක පුරාණ ප්‍රවාද වල ,ආගම් වල සහ සාහිත්‍යයේ ප්‍රමුඛ ස්ථානයක් ගනී. මානව උද්භිද විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයේ පාරම්පරික සංස්කෘතීන් ශාක භාවිතා කල ආකාරය අධ්‍යයනය කරන අතර එය තර්ජනයට ලක්වූ ශාක සංරක්ෂණයට සහ නව ඖෂදීය ශාක සොයා ගැනීමට උපකාරී වේ. උද්‍යාන කරණය එක්සත් ජනපදයේ වඩාත්ම ජනප්‍රියයි. එරට විවේක කාලයට කරන ක්‍රියකාරකම නම් ශාක සිටුවීමයි.ශාක සමඟ වැඩකිරීම හෙවත් උද්‍යාන විද්‍යා චිකිත්සාව දියවැඩියා රෝගීන් පුනරුප්ථාපනය කිරීමට උපකාරී වේ. දුම්කොළ ,මරිජුවානා සහ ඕපියම් වැනි ශාක මානසික තත්වයට බලපාන රසායන ද්‍රව්‍ය වනඅතර ඒවා නිස්සාරණය කරගනී.ශාකවල සෘණාත්මක බලපෑම[සංස්කරණය]වල් පැළෑටි යනු මිනිසාට අනවශ්‍ය ස්ථාන වල වැඩෙන ශාකයන්ය.මිනිසුන් විසින් ශාක |
ඔවුන්ගේ උපන් භූමියට වඩා බොහෝ ඈත ප්‍රදේශ වලට පතුරුවාහරිනු ලබන අතර මෙසේ හඳුන්වාදුන් ශාකවලින් සමහරක් ආක්‍රමණකාරී ශාක බවට පත්ව දේශීය විශේෂ ඉවත්කරමින් පවතින පරිසර පද්ධතියට හානි සිදුකරයි.ආක්‍රමණකාරී ශාක විසින් වගාකල බෝග වර්ග විස්ථාපනය කිරීම නිසා වාර්ෂිකව ඩොලර් මිලියන ගණනින් පාඩු සිදුවේ.ඒවා නිෂ්පාදන වියදම ඉහල දමන අතර විනාශ කිරීමට රසායන ද්‍රව්‍ය භාවිතාකිරීමෙන් පරිසරයට බලපෑම් එල්ලවේ.පැළෑටි මිනිසාටද හානිදායක වේ. ශාක විසින් නිපදවන සුලඟේ පාවී යන පරාග නිසා පීනස් රෝගීන් හට ආසාත්මිකත ඇතිවේ. විෂ සහිත ශාක වර්ග පුළුළ් විවිධත්වයකින් පැතිර ඇත.විෂ සහිත අයිවි වැනි ශාක වර්ග සමෙහි ගැටුන විට කැසීම් ඇතිකරයි. දුම්කොළ, මරිජුවානා, කොකේන් සහ ඕපියම් වැනි ඇතැම් ශාක වල මානසිකත්වයට බලපාන රසායන ද්‍රව්‍ය උකහා ගැනීම හෝ දුම් පානයෙන් සෞඛ්‍යට හානි සිදුවේ. එමෙන්ම මරණය පවා සිදුවේ.ශාක වලින් උපදවාගන්නා නීත්‍යානුකූල හෝ නීත්‍යානුකූල නොවන මත්ද්‍රව්‍ය ආර්ථිකය කෙරෙහි සෘණාත්මකව බලපාන අතර එය වැඩකරන්නාගේ නිෂ්පාදිත ධාරිතාව හා බලාත්මක කිරීමේ වියදම් අඩුකිරීම කෙරෙහි බලපායි.ඇතැම් ශාක වර්ග ශරීරයට උකහාගත් විට මිනිසාට හා සතුන්ට ආසාත්මික ප්‍රත |
ික්‍රියා ඇතිකරන අතර තවත් ශාක ආහාර අපත්‍ය වීමක් ඇතිකරයි.එය සෘණාත්මක සෞඛ්‍ය බලපෑමකි.මූලාශ්‍ර[සංස්කරණය]↑ Haeckel G (1866). Generale Morphologie der Organismen. Berlin: Verlag von Georg Reimer. pp. vol.1: i–xxxii, 1–574, pls I–II, vol. 2: i–clx, 1–462, pls I–VIII.සන් SPARC ස්ටේෂන් 1+, 25MHz RISC සැකසුම 1990 මුල් භාගයේදීයුනික්ස් වර්ක් ස්ටේෂන් RISC වර්ක් ස්ටේෂන් හෝ ඉංජිනේරුමය වර්ක් ස්ටේෂන් වැනි වර්ක් එකක් යනු තාක්ෂනික හා විද්‍යාත්මක යෙදුම් සදහා නිර්මාණය කරන ලද උසස් ගණයේ පරිගණකයකි. මුලික ලෙසට වර්ක් ස්ටේෂන් තනා ඇත්තේ එක් වරකට තනි පුද්ගලයෙකුගේ භාවිතයට පමණක් වුවත් එය බහුලව පෙදෙසි ජාලයකට (LAN) සම්බන්ධ කර ඇති අතර එහි බහු පරිශීලක මෙහෙයුම් පද්ධති ධාවනය වේ.ඓතිහාසිකව, විශේෂයෙන් චිත්‍රක හා CPU ජවය, මතක ධාරිතාව හා බහුකාර්ය හැකියාව සලකා බලන කල වර්ක් ස්ටේෂන් එකක් සාමාන්‍ය පරිගණකයකට වඩා වැඩි කාර්යය ඵලයක් ලබාදෙයි. බොහෝ විට වර්ක් සටේෂන් විශේෂතාව 3D යාන්ත්‍රික සැලසුම් පරිගණකමය සරල ගණිතය වැනි ඉංජිනේරුමය අනුකරණ ප්‍රතිඵල, සජීවන හා අනුරු විදැහුම් කිරීම හා ගණිතමය වගු වැනි සංකිර්ණ දත්ත ප්‍රදර්ශණයට හා |
ක්‍රියාත්මක කිරීමට යෙදවේ. අවම ලෙස මෙය අධි විභේදන තිරයකින් යතුරු හුවමාරුවකින් හා මුසියකින් යුක්තය. නමුත් තිර කිහිපයක් සදහා සහය දෙන අතර බොහෝ විට ඇති වේගවත්ම අණු සකසු භාවිතා කරයි. සැලසුම් කිරීමට හා උසස් දෘෂ්‍ය කටයුතු සදහා චිත්‍ර ටැබ්ලට් හෝ ස්ලේස් බෝල් වැනි විශේෂිත ආදාන දෘඩාංග භාවිතා කරයි. වර්ක් ස්ටේෂන් පරිගණක වෙළද පොළේ සාකච්ඡා හැකියාව වැනි උසස් උපාංග හා සහයෝගි මෙවලම් සැපයිමේ මූලික කොටස වී ඇත.සාමාන්‍යයෙන් පරිගණක වල කාර්යය සාධන ප්‍රවණතා වලට අනුව වර්තමාන පුද්ගලික පරිගණකයක් පරම්පරා එකකට හෝ දෙකකට කලින් තිබු ඉහළම තත්වයේ වර්ක් ස්ටේෂන් එකකටත් වඩා බලවත්ය. මුලින් ඉහළ ගණයේ පද්ධති අවශ්‍ය සංකිර්ණ ක්‍රියාවලි බොහෝමයක් අද සාමාන්‍ය භාවිත PC මගින් ඉටුකර ගත හැකි නිසා වර්ක් ස්ටේෂන් වෙළද පොළ වර්තමානයේදී බෙහෙවින් විශේෂීකරණයට භාජනය වී ඇත. කෙසේ වුවත් වර්ක් ස්ටේෂන් නිර්මාණය කර ඇත්තේ සැලකිය යුතු පරිගණක ජවයක් අවශ්‍ය වන අවස්ථා වලටය. එනම් සාම්ප්‍රදායික පරිගණක ඉක්මණින් ප්‍රතිචාර නොදක්වන තත්ත්වයට පැමිණේන නමුත් මේවා දිගටම භාවිතයට ගත හැකිව පවතින අවස්ථාය. වර්ක් ස්ටේෂන් හා PC අතර තාක්ෂණය සමාන වී ඇති නමුත් තවමත් අනුරූප PC |
කොටස් වල දක්නට නොලැබෙන විශේෂිත අංග රාශියක් වර්ක් ස්ටේෂන් වල දක්නට නොලැබෙන විශේෂිත අංග රාශියක් වර්ක් ස්ටේෂන් වල ඇත.වර්ක් ස්ටේෂන් යන වදන පර්යන්තයක් (terminal) හෝ ජාලයකයකට අද ඇති PC හැදින්වීමටද යොදා ගනු ලැබේ.References[සංස්කරණය]http://en.wikipedia.org/wiki/Workstationසාක්‍ෂිපුළුල් අර්ථයෙන් සැලකූකළ ඉන් අදහස් වන්නේ කිසියම් ප්ත‍රකාශයක සත්‍යවාදී බව නිරූපනය කිරීම සඳහා යොදාගත හැකි ඕනෑම දෙයකි. දාර්ශනිකව අත්‍යයැයි උපකල්පනය කරනු ලබන වෙනත් ආස්ථානයකට ආධාරකයක් ලෙසින් යොදාගනු ලැබිය හැකි සත්‍ය යැයි උපකල්පනය කරනු ලබන ප්ද‍රමේයයන් සාක්ෂි ලෙස හඳුන්වනු ලැබිය හැක. ප්න‍රතිපත්ති, විද්යාකත්මක පර්යේෂණ, අපරාධ පරීක්ෂණ සහ නෛතික කතිකාව වැනි විවිධ ක්ෙෂ්ත්න‍රයන් තුල සාක්ෂි යන්නට සුවිශේෂී අර්ථයන් පවතී.උතුරු කැෙරාලිනා විශ්ව විද්යා්ලයේ දර්ශනය පිලිබඳ අධ්‍යනාංශය විසින් සිදුකරනු ලබන පර්යේෂණයන්ට පාදක වන්නාවූ පශ්චාත් නූතන න්‍යායන් තුල සාක්ෂි පරිභෝජන භාණ්ඩයක් ලෙස සලකනු ලැබේ. යම් කෙනෙකුට ලබාගත හැකි වඩාත් වේගවත් සාක්‍ෂිය වන්නේ ඔහුගේම සංවේදී ඉන්ද්‍රියන්ගේ සංවේදනාවන්ය. උදාහරණයක් ලෙස අහස නිල් පැහැති බවට සාක්‍ෂියක් |
සොයන අයකු සිදුකළ යුතුව ඇත්තේ අහස දෙස බැලීම පමණකි. කෙසේවෙතත් මෙම උදාහරණය තුලම සාක්ෂි සම්බන්ධයෙන් වන ගැටළුකාරී තත්වයන් ගණනාවක්ද අන්තර්ගත වෙයි.• නිල්-කහ වර්ණ අන්ධතාවයකින් පෙලෙන නමුත් ඒ බව නොදන්නා අයකු අහසේ වර්ණය පිලිබඳ වෙනස් සංවේදනයක් ලබනු ඇත. සාක්ෂි පිලිබඳ ප්ා‍රමිතීන් ගොඩනැංවීමේදී මුහුණ පෑමට සිදුවන්නාවූ ප්ය‍රධානතම අභියෝගය වන්නේ ඉතා සරළ සංවේදනාවන් පවා පුද්ගලනීෂ්ශි්ි‍රත වන අතර එම තොරතුරම විෂයමූලික වන විට වඩා සාත්‍ය ලෙස සැලකිය හැකිවීමය.• එමෙන්ම ‘නිල්’ යන්නෙන් කුමක් අදහස් කළේද යන්නද ප්ද‍රශ්ණගත වියහැක. අප එය මනින්නේ කෙසේද ? (එය තීරණය වන්නේ වර්ණයක තරංග ආයාමයක් මත නම් අප එය මනින්නේ කෙසේද ?)• එමෙන්ම සාක්‍ෂිය පරිවර්තනයවීමේ ගැටළුද ඇත. උදාහරණයක් ලෙස ජර්මන් භාෂාවේ blau ලෙස දැක්වෙන දෙය ඉංගී්න‍රසි භාෂාවට blue ලෙස පරිවර්තනය කෙරේ. නමුත් ජර්මානුවන්ට වර්ණාවළියේ විවිධ කොටස් වළට විවිධ වචන පැවතිය හැක. එනම් ‘සාක්ෂි’ යනු සමාජීය ගොඩනැංවීමකි.ගොනුව:NicoleCooke.jpgකාන්තා මාර්ග ධාවනය 2008 චීන බීජිං ග්‍රීෂ්ම ඔලිම්පික් උලෙළේ එක් පා පැදි තරගයකි.රටවල් 33ක කාන්තාවන් 66 දෙනෙකුගේ නියෝජනයෙන් එය 2008 අගෝස්තු 1 |
0 වන දින පැවැත්වුණි.එය කාන්තා ඔලිම්පික් මාර්ග ධාවන තරගයක හත්වන සහභාගීත්වය වූ අතර පෙර තරග 7ටම වඩා දිගු කාලයක් එය පැවැත්වුණි.ධාවන තරගය නාගරික ධවන පථයක පැවතුනු අතර (බීජින් නගරයේ එක් තාවකලික ස්ථනයකා එහි මුලු දිග කි.මි 102.6 ක් විය. කි.මි 23.8 ක් දිගැති අදෙවන වටයද අඇතුලුව කාන්තා ධවන තරගයේ මුලු දිග කි.මි 126.4 ක් වුවද එය පිරිමි ධාවන තරගයෙ මුලු දුරින් අඩකටත් වඩා අඩුය. ධාවන තරගය අතරමග ඇති වු ධාරනිපත වර්ෂාව තරගකරුවන්ට මහත් බාධවක් වු අතර පස්දෙනෙකුගෙන් සමන්විත වු කන්ඩායමක් අවසාන මොහොත දක්වා තියුණු තරගයක නියැලුනු අතර අවසානයේ නිකොලේ කුකි තරගය ජය ගැනීමට සමත් විය. මෙහිදි කුකි විසින් මහා බ්‍රිතාන්‍ය විසින් එම උලෙලේ දි දින ගනු ලැබු පලමු පදක්කම දිනා ගත් අතර එය මහා බ්‍රිතාන්‍ය විසින් ඔලිම්පික් උලෙලක දිනගනු ලැබු 200 වන රන් පදක්කම ලෙසට වර්තා පොතට එක් විය.ස්වීඩනය නියෝජන කල එම්ම ජොහන්සන් තරගයෙ දෙවන ස්ථානය දින ගනිමින් රිදි පදක්කමද, ඉතාලිය නියෝජනය කල ටඉටියන ගුඩෙර්zඔ තෙවන ස්ථානය දිනා ගනිමින් ලෝකඩ පදක්කමද දින ගන්නා ලදී.2008 ඔලිම්පික් තරගාවලියේ පලමු මත්ද්‍රව්‍ය පරීක්ෂාවීදී ධන වූ පලමු ක්‍රීඩිකාව මෙහිදි වාර්තා |
වූ අතර ඇය ස්පඤ්ඤය නියෝජනය කල මරිනා ඉසබෙල් මොරිනො විය. ඇයට මෙම තරගයට සහභාගී වී කාල පරීක්ෂාවට සහභාගි වීමට තිබුනද තරගාවලියට පෙර ජූලි 31 වන දින ඇය බීජින් හැර ගියාය. ඇය ඉ.පි.ඔ පරික්ෂාවට ධන වූ බැව් අගෝස්තු 11 වන දින අනාවරනය විය. 2004 වර්ෂයට වඩා එක් තරග කරුවකු අඩුවෙන් තරග කරුවන් 66 ඩෙනෙකුගෙන් තරගය ක්‍රියාත්මක වීමට එය තුඩු දුනි.සුදුසුකම්[සංස්කරණය]ඔලිම්පික් කන්තා මාර්ග ධාවන තරග ඉතිහාසයේ හත්වන තරගය 2008 ග්‍රීෂ්ම ඔලිම්පික් උලෙලේදී පැවතුනි.2008 ජුනි 1 දින ඉදිරිපත්කරන ලද යු.සී.අයි ලෝක ශ්‍රේණි ගත කිරීම් අනුව පලමු ස්ථාන 16 තුල සිටි රටවල්වලින් තරග කරුවන් තුන් දෙනෙකු බැගින් ජාතික ඔලිම්පික් කමිටුවේ නිර්දේශ මත තරගවලියට සුදුසුකම් ලැබු අතර 17 සිට 24 දක්වා ශ්‍රේණි ගත කීරීම්වල සිටි රටවල් වලින් උපරිම තරගකරුවන් දෙදෙනෙකු තරගයට ඉදිරිපත් කල හැකිව තිබුනි. 2008 මැයි 31 වන දින වනවිට පලමු 100 දෙනා අතර සිටි තරගකරුවන්ටද ස්ථාන 17 සිට 24 දක්වා වු රටවල් ප්‍රතිවර්ත කොට අවස්ථාව ලබා දුනි.මොවුන් යු.සි.අයි ලෝක සවාරියේ වර්ගීකරනයට යටත්ව සුදුසුකම් ලැබූ පිරිස් වූහ. මීට අමතරව තවත් අවස්ථා 3ක් බී ලෝක ශූරතා තරගවලිය සදහා ලබ දුන |
් අතර මොවුන් යූ.සී.අයි වර්ගිකරනයෙන් සුදුසුකම් ලැබූ අය නොවිය යුතුව තිබුණි. ගූ සුන් ගෙඋන්, හෑ ඔක් ජෙඔන්,සහ තත්සනි විචන මේ අයුරින් සුදුසුකම් ලැබූහ. නමුත් තම ජාතික කවුන්සලයෙන් මේ සදහ තෝරා ගනු ලැබුවේ මින් පලමු වැන්නා පමණි. තරගය සදහා උපරිම සහභාගීත්වය තරග කරුවන් 67 දෙනෙකුට සීම වී තිබූ අතර ජුනි 5 වන ද වන විට තරග කරුවන් 66 දෙනෙකු සුදුසුකම් ලබා තිබුනේ මේ අයුරිනි.චීන සහ ඕස්ට්‍රේලියා ජාතික ඔලිම්පික් කමිටු සදහා තරගකරුවන් 3 දෙනෙකු බැගින් අවස්ථාව ලබ දී තිබුනද ඒ සදහා ඔවුන් සහභාගි කරවුයේ තරගකරුවන් දෙදෙනෙකු බැගින් පමණි. මෙය විවෘත අවස්ථා 3ක් උදා කල අතර ඒව පිලිවේලින් ලෝක සවාරි වර්ගී කරනය අනුව නවසීලන්තය හා දකුනු අප්‍රිකාව සදහා බෙදී ගිය අතර සෘජු අරාධනයක් මගින් මුරුසි දිවයින වෙත පිරිනමන ලදී. මත්ද්‍රව්‍ය පරීක්ෂාවෙන් අසමත් වූ ස්පාඤ්ඤ ජාතික මරියා ඉසබෙල් මොරොනා හරුනුකොට ඉතිරි තරග කරුවන් 66 දෙනාම තරගයට සහභාගී විය.දැක්ම[සංස්කරණය]2004 ග්‍රීෂ්ම ඔලිම්පික් උලෙලේ දෙවන ස්ථානය ලැබූ ජර්මානු ජාතික ජුඩ්ත් අර්න්ඩ්ට් ශක්තිමත් තරගකරුවෙක් වූ අතර 2008 මොන්ට්‍රියල් කන්තා ධාවන තරගයේ පලමු වැනියාද විය. මාස ගණනවක් මුලුල්ලේ ඇය ප් |
රදර්ශනය කල දක්ෂතාවය මෙම තරගය තුලදි මනාව ප්‍රදර්ශනය විය. අනෙක් තරගකරුවන් අතර යූ.සි.අයි. ශූර නෙදර්ලන්ත ජාතික මැරියන් වොස්, තම කණ්ඩායම පිළිබදව විශාල බලපොරොත්තුවක් 2004 සපේක්ශව ඇති බව පැවසූ බ්‍රිතන්‍ය ජාතික නිචොලෙ කොකී මෙන්ම ඉතාලි ජාතික නෙඔමි කන්ටලෙ ද විය.ශක්තිමත් කණ්ඩායමක් වූ ඕස්ට්‍රලියානු ජාතික කණ්ඩායමෙහි එකිනෙකා වෙනුවෙන් වැඩ කල හැකි සාරා කැරිගන්(ආරක්ෂණ ශූරී), ඔයෙනූන් වූඩ්(2008 ඕස්ට්‍රලියානු ධවන තරගයෙ ජයක්ග්‍රාහිකා) සහ කැතරින් බේට්ස් ද විය. තරගයේ අවසාන අදියර අධික කදු පල්ලම් වලින් යුක්ත වූ නිසා කදු නැගීමේ දක්ෂයින්ට(කුකී, වොස් සහ සුසන්ග් ලිජුන්ග්සොග් ද ඇතුලත්ව ) තරගයේ වැඩි ඉඩක් හිමි විය. පීඩනයක් එල්ල කල හැකි තරගකරුවකු ලෙසට වැඩි අවධානයක් දිනා නොගත්ත ද 1984 හිදී පලමු සහභාගීත්වයත්, 1996 දි ජයග්‍රහනයත් ලබා ගනිමින් සිය 7 වන ඔලිම්පික් තරගවලි සහභාගීත්වය දැක්වූ තරගකරුවකු වූයේ 49 හැවිරිදි ප්‍රංශ ජතික ජෙනී ලොන්ගොය.බොහෝ තරගකරුවෝ තරගාවලිය තුල මුහුණ පෑමට සිදුවන රළු තත්ව සදහ සිය පුහුණු කාලය තුල සූදානම් වූහ. මෙයට හොදම උදාහරනය වන්නේ එල් සැල්වදෝරය නියොජනය කල මැරියන් වොස් ය. එසේම බීජිං නගරයේ පාරිසරික දුෂ |
ණය ද ගැටලු මතු කරනු ඇතැයි බොහෝ තරග කරුවන් අපේක්ෂා කළද පිරිමි මාර්ග ධාවන තරගයේ අවසාන ප්‍රතිඵලයට ඉන් බාධාවක් ඇති නොවුනි. අගෝස්තු 10 වන දින බීජිං නගරයේ පරිසරික දූෂණ මට්ටම ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ ආරක්ෂණ මට්ටමට ඉක්මවා තිබුන නමුත් කාන්තා තරගාවලිය අතර තුල ඇද හැලුනු වර්ෂාව මීදුම් මට්ටම අවම කරන ලදී.පෙර දින පවත්වන ලද පිරිමි ධවන තරගයෙදී ආර්ද්‍රතාව මෙන්ම උෂ්ණත්වයද තරගකරුවන් වෙත දැඩි බලපෑම් එල්ල කරන ලදී. අපේක්ෂා කල උෂ්ණත්වයට මුහුණ දීම සදහා කාන්තා තරග කරුවන් යට කමිසය නොඇද තරගයට ඉදිරිපත් විය. මෙය වැරදි නිගමනයක් වූ අතර මහා ප්‍රාකරය අසල ප්‍රදේශයේ උෂ්ණත්වය පෙර දින උෂ්ණත්වය වූ සෙල්සියස් අංශක 26 ට වඩා අඩු අගයක් වූ සෙල්සියස් අංශක 19 ක් විය. අකුණු කුණාටු අනවරත වර්ෂා සහ තද සුළං රැගෙන ආ අතර මේ හේතුවෙන් සත්‍ය තත්වය බලාපොරොත්තු වූ තත්වයට වඩ හාත්පසින්ම වෙනස් විය. තරගාවලිය නිමා නොකළ කැතරින් බේට්ස් වැනි සමහර තරග කරුවන් තරගවලියට පෙර අයිස් ඇසුරුම් සහිත ශීත බැනියම් වලින් සූදනම් වී පැමිණ තිබුණි.අනුක්‍රමය[සංස්කරණය]The Yonghe Templeධාවන තරගය නගරික ධවන පථයක පැවතුනු අතර (බීජින් නගරයේ එක් තාවකලික ස්ථනයකා එහි මුලු දි |
ග කි.මි 102.6 ක් විය. කි.මි 23.8 ක් දිගැති අදෙවන වටයද අඇතුලුව කාන්තා ධවන තරගයේ මුලු දිග කි.මි 126.4 කි. පෙර ඔලිම්පික් තරග මෙන් මෙහි අරම්භක හා අවසාන ස්ථාන එකිනෙක සමපාත නොවුනි. තරගාවලියේ පලමු අර්ධය මධ්යපයම බීජිං හී දී පැවති අතර තරගයේ බෑවුම් කොටස සාපේක්ෂව සමතලා විය. කි.මි. 78.8 කට පමණ පසුව තරගකරුවන් මහා ප්රාමකරයේ ප්රයසිද්ධම කොටස වෙත පැමිනුණ අතර එය සහ ජුයොන්ග් අතර කි.මි 23.8 ක වලලු 2ක් එහිදී අරම්භ විය.මෙහිදී බෑවුම ක්රරමිකව වර්ධනය වූ අතර බඩලින් විවරයේ සිට මීටර 338.2ක ආරෝහනයක්ද ගමන් මාර්ගයේ ආරම්භක ස්ථානයේ සිට උසම ස්ථනයට කි.මි 12.4ක් ද වූ අතර අධික බෑවුම් ද විය. එතැන් සිට තරග කරුවන් ජුයොන් විවරය දක්ව වූ අනියම් සමතලා මාර්ගයක ගමන් ගන්නා ලදී. තරග අවසානය වඩාත් ත්රී්ව්ර කිරීම උදෙසා අවසාන මි.350 ක ප්රයමාණය සාපෙක්ෂව බෑවුම් අධික කන්දක් තරණය කිරීමට දෙන ලදී. කාන්තා ධවන තරගයේ මුලු දිග කි.මි 126.4 ක් වුවද එය පිරිමි ධාවන තරගයෙ මුලු දුරින් අඩකටත් වඩා අඩුය.තරගයේ ආරම්භක ස්ථනය යොන්ග්ඩින්මන් විවරය වූ අතර බීජිං පුරණ නගර ශලවේ සිහිවටනයක් වූ එය උතුරු බීජිං හි කොන්වෙන් දිස්ත්‍රික්කයේ කොටසක්ද විය. මර්ගය කොන්වෙ |
න්, ෂුවන්හු, ඩොන්චෙන්,ෂිචෙන්, චයොන්,හඉඩියන්,චන්පින් හා යන්ජින් යන දිස්ත්‍රික්ක අට පුරා විහිදී පැවතුනි. බීජිං නගරයේ සිට ගම්බදට වන්නට වැටී තිබුනු මාර්ගයේ මාර්ග සලකුනු ලෙසට අහස් පන්සල, ජනතාවගේ පූජනීය වල, තියනමන් චතුරස්‍රය, චීන මහ ප්‍රකරයද දැක්විය හැක. කුරුළු කූඩුව සහ වතුර කැටය ලෙස හැදින්වුනු 2008 චීන ඔලිම්පිම් උළෙල සදහ තැනූ වස්තුවිද්‍යාත්මක නිර්මණ වන චීන ජාතික ක්‍රීඩංගනය සහ බීජිං ජල මධ්‍යස්ථනයද මෙම ගමන් මගෙහි විය. චන්පින් දිස්ත්‍රික්කයෙ ජුයොන් විවරයෙන් මෙම මාර්ගය අවසන් විය. මෙම මාර්ගය දෙපස වූ දසුන් බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික පුවත්පතක් වූ ද ගර්ඩියන් විසින් ඉමහත් අලංකාර බවට වර්ණනා කර තිබුනි.ඔලිම්පික් සංවිධායකයින් විසින් වැදගත් කොට සලකනු ලැබූ ආරක්ෂක හේතූන් මත ප්‍රේක්ෂකයන්හට මාර්ගය දෙපස රැදී තරගය නැරඹීමේ අවස්ථාව අහිමි කරන ලදී. සමහර ප්‍රසිද්ධ පාපැදි ධවකයින් මෙම තීරණයට විරෝධය දැක්වූ අතර ඔවුන් අතර යූ.සී.අයි. සභාපති පැට් මැක්කුඉඩ් මෙන්ම පිරිමි ධාවන තරගයට සහභාගි වූ ඕස්ට්‍රේලියානු ජාතික තරග කරුවන් වූ ස්ටුවර්ට් ඔ ග්‍රේඩි හා කඩෙල් එවන්ස් ද විය. මොවුන්ගේ අදහස වූයේ ප්‍රේක්ෂකයින් නොමැති වීම තරග පරිසරය වෙනස් කල |
හැකි බවත් සහායකයින්ගේ උදව් සැලකිල්ලට ගැනීමට අසමත් විය හැකි බවත්ය. පිවිසුම් පරීක්ෂණ සදහා ආරක්ෂණ උපක්‍රම අවම කරන ලෙසට ඕස්ට්‍රේලියානු ජාතික සංගමය ඉල්ලා සිටි නමුත් එම ඉල්ලීම සැලකිල්ලට නොගන්නා ලදී.තරගය[සංස්කරණය]චීනයේ සම්මත වේලාවෙන් ප.ව 2.00 ට තරගය ආරම්භ වීමට නියමිතව තිබුනු අතර ප.ව 5.30 දක්වා තරගය පැවත්වීමට නියමිතව තිබුනි. කාලගුණය අයෝග්යු අන්දමින් සීතල වූ අතර තරගය ආරම්භ කරන මොහොත වනවිට අහස වලකුලින් බරව පැවති අතර මාර්ග වියලිව පැවතුනි. තරගයේ තත්වය අභියෝගයට ලක් කරමින් වලකුළු සහිත අහස අනවරත වර්ෂවක්ද ජනිත කරන ලදී.තරගකරුවන්ගේ වටිනා කාලය අපතේ යවන සිදුවීම් කීපයක්ම තරගවලිය තුලදී සිදු විය. දකුණු කොරියානු ජාතික ගු සුන් හෙඋන් පාලනය නොමැතිව යාමෙන් සිය පා පැදියෙන් බිම පතිත වූ අතර ඇය සමග තරගකරුවන් විශාල සංඛ්‍යවක් බිම පතිත විය. ඇය මහා මාර්ගයේ වූ කොන්ක්‍රිට් කාණුවක් තුලට අවසානයේදී ඇද වැටිණ. දුර්වල මාර්ග සලකුණු හේතුවෙන් රුසියනු ජාතික නටලිය බොයර්ස්කයාහට නැවතී මාර්ගය සෙවීමට සිදුවිය. ඒ වන විට ඇය බොඩලින් විවරයේ සිට තත්පර 59 ක් තරගාවලියේ ඉදිරියෙන් සිට තිබුනි.බොයර්ස්කය පසුපස පැමිණි එක්සත්ජනපදය නියෝජනය ක |
ල ක්රිවස්ටීන් තෝර්බන් අවසාන කි.මි 27.8 දී පරතරය තත්පර 34ක් දක්වා අඩු කරගත් අතර අවසානයට කි.මි 22 තිබියදී මහා බ්රිරතන්ය නියෝජනය කල එමා පූලේ සහ ඉතාලිය නියෝජනය කල ටිටිආනා ගුඩෙර්සො ද ඇය හා එක් වූවාය. කෙසේ නමුත් නියත දුරක් තබා ගනිමින් ජර්මානු කණ්ඩායම ද ඔවුන් පසුපස විය. අග්ර.ස්ථානයට කි.මි 13 ක් තිබියදී ගුඩර්සෝ ද ප්රකහාරයට ලක් වුණි. නමුත් ඇය ඉක්මනින්ම ඕස්ට්රේ්ලියාව නියෝජනය කල ක්රිිස්ටියන් සොඉඩෙර්, ස්වීඩනය නියෝජනය කල එමා ජොහන්සන්, මහා බ්රියතාන්යට නියෝජනය කල නිකොලේ කුකී, සහ ඩෙන්මාර්කය නියෝජනය කල ලින්ඩ විලන්සොන් සමග එකතු වූයේ තරගාවලි අවසානයට කි.මි 7ක් තිබියදී තරගයේ විශාලම කණ්ඩායමේ පාදභාගයට සම්බන්ධ වෙමිනි. තරගාවලියේ වැඩි අවධානයක් දිනාගත් නෙදර්ලන්තය නියෝජනය කල මර්රීගනෙ වොස් සේම ජුඩිත් ආර්න්ඩ්ට් ද මෙම කණ්ඩායමේ නොසිටියහ.රන් පදක්කමට පැහැදිලි උරුමයක් තිබියදී කූකී අවසාන වටයේදී පලමු 5 දෙනා අතර නොසිටි අතර ඇය අනෙක් තරග කරුවන් සමග මි.200 පමණ පිටුපසින් සිටිනු දැකගත හැකි විය. කෙසේ වුවද අවසානයේදි ජොහන්සොන් දෙවන ස්ථානය දිනා ගත් අතර ගුඩෙර්zඕ ලෝකඩ පදක්කම දිනා ගන්නා ලදී. පළමු තරගකරුගෙන් තත්පර 21 කට පසුව වොස් තරග |
අවසානය සනිටුහන් කරන ලදී.පසුව අනාවරණය වූ පරිදි කොකී විසින් හිතාමතාම පසුපසින් පැමින ඇත්තේ ඇයගේ පාපැදියේ භාවිතා කල සැහැල්ලු ටයරය වර්ෂා අවස්ථාවන්හීදී නොසුදුසු වූ බැවිනි. බ්‍රිතන්‍ය ජාතික කණ්ඩායමේ කලමණාකරු වූ ජුලියන් වින් මහතා පැවසුවේ ඇය ඉදිරියට කිසිවකු පැමිනෙතැයි ඔවුන් බයෙන් පසුවූ අතර එම නිසා ධාවන පථයේ වමින් දිගටම පැමිනෙන ලෙසට ඇයට පැවසූ බවත්ය. ඇයගේ තරග ජයග්‍රහණය ප්‍රත්ත්‍යක්ෂ කරුණක් වූ බව හෙතෙම වැඩි දුරටත් පැවසීය. කුකීගේ ජයග්‍රහණය පරීක්ෂාකාරී සැලසුමක අවසාන ප්‍රථිඵලය වූ අතර තරගාවලියට පෙර සිටම ඔවුන් මෙම සැලසුම් සකස් කර තිබුණි.මාත්‍රණ සිද්ධිය[සංස්කරණය]ධාවන තරගයට පසු දිනයේදී අන්තර්ජාතික ඔලිම්පික් කමිටුවේ ප්රඇකාශකයකු නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පැවසුවේ තහනම් උත්තේජක භාවිතය හේතුවෙන් 2008 ඔලිම්පික් උලෙළේ පලමු වරදකරු වූයේ ස්පාඤ්ඤ ජාතික ක්රීනඩිකාවක වූ ඉසබෙල් මොරීනො බවයි. ඇය බීජිං නගරයට පැමිණි දිනයේම යූරීන් සාම්පල ලබා දුන් නමුත් නැවත එදිනම මැඩ්රිඉඩ් නගරය බලා පියසර කරන ලද්දේ දැඩි බියට පත්ව වන අතර නවත තරගාවලියට සහභාගි වීමට නොපැමිණියාය. එරිතොප්රොසයේටීන් වලට ලබා දුන් යූරීන් සාම්පල පරීක්ෂාව ධන විය. |
අන්තර්ජාතික ඔලිම්පික් කමිටුව ඇයගේ තරගසහභාගීත්වය අත්හිටවූ අතර පසුව අන්තර්ජාතික පාපැදිකරුවන්ගේ සංගමයට ද මෙම පරීක්ෂා ප්රකථිපල දන්වන ලදී. කෙසේ වුවද මොරෙනොගේ පෞද්ගලික වෙබ් අඩවියේ සදහන් වූයේ මේ පිලිබදව නිදහසට කරුණු දැක්වීමට ඇය සූදානම් නොමැති බවයි.අවසාන වර්ගීකරනය[සංස්කරණය]එස්.ටී සලකුණ භාවිතා කර ඇත්තේ තරගරුවා තරගය ඇයට පෙර කණ්ඩායම සමගම අවසන් කල බව දැක්වීමට වන අතර එහිදී ගෞරවය සමානව ලැබෙනු ඇත.ස්ථානයතරගකරුවාඅවසන් කල වේලාවනිකොලේ කුකී(මහා බ්රිමතාන්යා )3:32:24එමා ජොහැන්සන්(ස්වීඩනය )s.t.ටිටියනා ගුඩර්සො(ඉතාලිය )s.t.4ක්රියස්ටීන් සොඉඩර්(ඕස්ට්රේරලියාව )3:32:285ලින්ඩා විලම්සන් (ඩෙන්මාර්කය )3:32:326මැරියන් වොස්(නෙදර්ලන්තය )3:32:457ප්රියස්කා ඩොප්මන් (ස්විට්සර්ලන්තය )s.t.8පෝලිනා බ්රි්සෙස්නා (පෝලන්තය )s.t.9එඩිටා පුකින්ස්කෙක් (ලිතුවේනියාව )s.t.10සුල්ෆියා සැබිරෝවා (කසකස්ථානය )s.t.11ජොලන්ට පොලිටිවිකියුට්(කසකස්ථානය )s.t.12යුලිය මටිසෝවා (රුසියාව )s.t.13ක්රියස්ටින් ෆෙරියර් බුරියු (ප්රං)ශය )s.t.14මැරලින් සැල |
්විටෙට් (ප්රංයශය )s.t.15නියෝමි කැන්ටිලේ (ඉතාලිය )s.t.16ගයෝ මින් (චීනය )3:32:5217ලේයි හොබ්සොන් (කැනඩාව )s.t.18නිකොලේ බ්රොන්ඩිල් (ස්විට්සර්ලන්තය )s.t.19ඇනා සැන්චිස් (ස්පාඤ්ඤය )s.t.20රික්සි වොරියක් (ජර්මනිය )s.t.21සුසෑන් ලිජන්ස්කොග් (ස්විට්සර්ලන්තය )s.t.22යෙව්ජිනියා විසොඋට්ස්කා (යුක්රේනනය )3:32:5523එමා පොලේ (මහා බ්රි(තාන්ය් )s.t.24ජෙනී ලොන්ගො (ප්රං(ශය )3:32:5725ක්රි ස්ටින් ආම්ස්ට්රොවන්ග් (ඇ.එ.ජ )3:33:0726අනීටා වැලන් ද ව්රආයිස් (නෝර්වේ )3:33:1727මොඩස්ට විසනියස් කේට් (ලිතුවේනියාව )s.t.28ජොආනා කියස්නොවිස්කි (නවසීලන්තය )s.t.29ඔයනූන් වුඩ් (ඕස්ට්රේ්ලියාව )s.t.30ග්රේනටෙ ට්රිසයර් (එස්තෝනියාව )s.t.31මිහෝ ඔකී (ජපානය )s.t.ස්ථානයතරගකරුවාඅවසන් කල වේලාව32ටටියන ස්ටජ්කිනා (යුක්රේයනය )s.t.33ඇම්බෙර් නීමන් (ඇ.එ.ජ )s.t.34මරිස්සා වේන් ද මර්ව් (ද.අප්රි කාව )s.t.35ශැරොන් ලෝව්ස් (මහා බ්රි.තාන්යත )s.t.36මිර්ජම් මෙල්චෙර්ස් (නෙදර්ලන්තය )s.t.37එරින් |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.