Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
sparguntur,
et sanctum corpus superponitur. Tandem
resumpto spiritu, ubi esset quemdam fratrum suae
senectutis bajulum, nomine Bernardum, requirit.
Quo dicente, domine in cinere et cilicio, Deo gratias
respondit. Deinde si infantes et conventus fratrum
adessent sollicitus interrogat. Cui cum responsum
esset omnes praesto adesse: tandem respiciens
crucem astantem, visus oculorum in illam dirigit,
et motu labiorum quaedam ultimae orationis verba
sub silentio profert. Et ita sine ulla concussione
corporis, et sine aliqua habitudine incompositae
affectionis, clausis oculis in pace quievit. Corpus
ejus a fratribus, quibus ipse jusserat et quemadmodum
ordinaverat, lavatur, aromatizatur, componitur,
in gestatorio sibi consueto collocatur; ante
sanctum altare ad ecclesiam defertur, et per triduum
propter fratres undecunque ad sepulturam
concurrentes reservatur. Jam vero ad exsequias
funeris ejus, non dico solum villa, sed pene tota
provincia venit. Videres hinc alios dolere, hinc alios
gaudere, et tamen omnes flere. Flebant alii prae
gaudio tanto donati patrono; flebant alii prae dolore
tanti Patris destituti solatio. Jam vero post triduum,
expletis de more exsequiis, cum magno psallentium
choro, discipulorum suorum manibus ad sepulcrum
in eamdem ecclesiam defertur, et decenter in loculo
novo de petra exciso, ut decebat, sepelitur.
Decessit vero vir sanctus nocte Circumcisionis Domini
nostri Jesu Christi, in prima vigilia noctis, quae
etiam Dominica habebatur, aetatis suae anno octogesimo
septimo, ordinationis vero quinquagesimo sexto,
anno etiam Dominicae incarnationis millesimo quadragesimo
nono.
CAP. XV.-- #Commendatio animae.@#
Nunc jam, Domine Jesu, illius animam tibi commendamus,
quem defunctum tenere non possumus.
Gaudemus quia tale munus ex te habuimus; dolemus
quod tam cito amisimus. Absentiam ejus ferre
non possumus, sed in hoc consolamur, quia esse
tecum eum speramus. Cur enim, Domine, non tecum
sit ibi qui hic nunquam voluit a te separari? Quis
unquam illo magis te dilexit? quis illo magis te
secundum suum velle et posse glorificavit? Pro te
cum dolentibus dolens exstitit, pro te multos labores
sustinuit, pro te pauperibus multa ministravit. Et
quid dicam, Domine? Licet sanguinem pro te non
fuderit, tamen martyrii fructu non carebit; quia
hoc si necesse esset totis viribus ferret [ #ms.@# 1 vellet],
et quia hoc esse non potuit, ipsi sui diuturni
cruciatus et labores passionibus sanctorum tuorum
reddentur aequales. Si quid, Domine, virtutis et
gratiae in eo refulsit, totum de tuo et suo fuit, de
tuo per gratiam, de suo per voluntariam obedientiam.
Tua gratia praecessit, illius operis effectus
successit. Jam animarum sanctarum susceptor, Fili
Dei Jesu Christe, laborum illius sis perpetuus remunerator,
et sis nostri in illo et per illum clementissimus
consolator, qui vivis et regnas in saecula
saeculorum, amen.
CAP. XVI.-- #Qualiter sanctus vir apparuerit cuidam monacho.@#
Eadem vero nocte qua vir sanctus discessit, quidam
frater, Gregorius nomine, Ninivita natione,
simplicis naturae et innocentissimae vitae, illo,
sicut diximus, in ecclesiam deportato, lassitudine
et infirmitate gravatus, ad proprium stratum in
eamdem domum, in qua sanctus obierat, rediit, et
se quieti dedit; qui necdum in somnum plene resolutus,
eumdem Patrem sibi astare vidit. At ille
praesumptibili voce: Quid agis, inquit, domine?
Ipse vero: Bene, frater, et optime, respondit. Nam
Dominus meus Jesus Christus per semetipsum dignatus
est venire ad servum suum; sed in hora
meae discessionis ibi in angulo, ostendebat autem
quasi digito locum; vidi trucem et valde terribilem
figuram, quae me sui horrore et ingenti deformitate
terrere voluit; sed Domino mihi praesente, nocere
non potuit. Haec dicens recessit. Frater vero
inde surgens, quae audierat et viderat fratribus qui
ibi tunc aderant, et nobis postmodum in veritate
narravit.
CAP. XVII. #De simili visione.@#
Succedente vero Quadragesima, domnus Laurentius
archiepiscopus, de quo supra diximus, Romae
moritur. Aderat devotus in exsequiis ejus quidam
clericus, Albero nomine, natione Teutonicus, genere
nobilissimus, patri Odiloni dum viveret familiarissimus,
qui cum domno papa Leone, sibi proximo
parente, Romam advenerat ea tempestate. Is
itaque, memorato archiepiscopo defuncto et ad ecclesiam
deportato, lassitudine cogente | null | 223cff61-75d4-4818-b711-37ad1e885892 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, se sopori
dedit in quodam ejusdem ecclesiae angulo, cum
subito adhuc pene vigilanti, Odilo vir beatus apparuit.
Cui cum ille tremens et pavidus amicabili
voce diceret: Domine, quando huc et cur advenisti?
Ad exsequias, inquit, fratris nostri domni Laurentii
archiepiscopi veni: quibus expletis, hinc
recedens quin viderem te praeterire nolui. His dictis,
visio disparuit. Ipse vero postmodum haec nobis
et pluribus aliis in veritate narravit.
Epitaphium jam terminetur, ne mentibus audientium
longae orationis fastidium generetur. Verumtamen
in calce sermonis compendiose dicatur, Odilonem
ex multo tempore terminum vitae sibi optasse,
sed secundum Apostolum, subditorum cogente necessitate,
per Dei gratiam tam diu in carne mansisse.
Erat certe praesens vita sibi taedium, et mori
lucrum. Usque ad effusionem lacrymarum multoties
dolebat coaetaneos et juniores suos praecessisse, et
se dolorum videre miseriam superstitem remansisse.
Videbatur sibi inter alios esse peregrinus, quia paucorum
illi discretus et moderatus consentiebat affectionis
habitus. Compungebatur saepius, quia de
mundo pene recesserat totius honestatis decus, et
ingenitae bonitatis virtus. Heu me! quia incolatus
meus prolongatus est, cum David frequenter canebat,
et secundum Apostolum dissolvi et cum Christo
esse multo melius eligebat. Quia ergo jam recessit
ut voluit, luctus funeris ejus cum sermone
claudatur, et requies ejus in Jerusalem omnibus
diebus iterum atque iterum imprecetur, et per omnia
saecula saeculorum repetatur. Amen.
Odilo cum Christo tu vivas semper in alto:
Odilo perpetuam capias tu sancte coronam.
Odilo virgineus temet praecedat et agnus:
Currere post valeas, laetus vestigia tangas,
Illius unguenti pleno perfusus odore,
Quo recreat mentes [ #ms.@# 1, animas] diffuso nomine sanctas,
Quo caput ipsa Dei perfudit odore Maria,
Ex se peccatrix, divino munere felix.
CAP. I.-- #Qualiter Deo militare coeperit in sua ipsius pueritia.@#
Igitur Odilo vir beatissimus, nobilitatis stemmate
procreatus, inter ipsa primordia tanquam alter Isaac
Christo consecratus, et Brivate ( #Brioude@# ) apud sanctum
Julianum gloriosum martyrem clericali sorte
est donatus. Delectabatur in ipsa pueritia, humilitate,
castitate, innocentia et puritate, et prout
aetas admittebat, misericordiae operibus insistebat.
Superabat coaetaneos sapientia et moribus, ita ut
jam non puer, sed senex maturitate, non tempore,
ab omnibus putaretur. Decursis itaque puerilibus
annis, ubi robur juventutis succedere coepit, tacitus
secum deliberat, ut Aegyptias ollas desereret, et per
media mundi discrimina, terras repromissionis
intraret. Jesu bone, quam suavis tua vocatio, quamque
dulcis tui spiritus inspiratio! qui mox ut
mentem pulsaverit, aestus fornacis Babyloniae in
amorem transformas coelestis patriae. Ecce enim cor
nostri juvenis, dum subito pulsas, mutas, et in veros
amplexus Salomonis mirabiliter accendis.
CAP. II.-- #Quomodo Maioli sancti se conjunxerit societati.@#
Certe dum talia meditatur in animo, magnus ille
Maiolus, per totum pene mundum famosus, Arvernorum
fines ingreditur. Et divina dispositione is de
quo loquimur, ante eum adducitur. Qui considerans
in eo praestantem elegantiam corporis et nobilitatem
generis, magnum quiddam et divinum oculis interioribus
in eo praevidens, totus in ejus amorem illabitur,
et vicissim inter eos ignis divinae charitatis
magis magisque accenditur. Fit inter eos familiare
colloquium, junior seniori suum prodit desiderium;
senex ut praemeditata perficiat, modis quibus potuit
junioris instruit animum.
CAP. III.-- #Qualiter deseruit hujus saeculi pompam.@#
His ita inter se dispositis, senex ad propria revertitur,
sollicitudo juvenis ad ea perficienda quae coeperat,
praeparatur. Non multis itaque interjectis
spatiis, novus miles tanquam Benedictus Romuleas,
deserit et iste Brivatenses seu Anicienses ( #le Puy@# )
arces. Despicit patrias opes, propinquos et fratres,
et quasi antiquus Abraham de Ur Chaldaeorum
egrediens, Cluniacum quasi quemdam terrae repromissionis
requirit introitum, et veteri iterum deposita
sarcina, monachicum suscipit indumentum. Jesu
bone! quam jucundum erat tunc videre ovem mundano
vellere detonsam, de lavacro baptismatis iterum
ascendentem, cum gemellis fetibus dilectionis
utriusque procedentem, nihil sterile secum portantem
nihilque vanum meditantem! Jam sumpto habitu
videres nostram ovem inter alias primam opere,
extremam ordine, aeternae viriditatis pascua requirere,
lucernarum ministeria concinnare, infantum
custodiendorum excubias observare, pavimenta
verrere et quaeque vilia officia humiliter peragere.
Sed non diu latuit margarita | null | 214a2c25-5a6a-402c-b2fd-a61e603a0c4c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, non diu potuit occultari
in privato loco fortis athleta.
CAP. IV.-- #Qualiter sanctus Maiolus illum elegerit successorem sibi.@#
Evolutis post haec fere quatuor annis, sanctus
Maiolus post multos pro Christo desudatos labores
de tenebris Aegypti egreditur, transitoque maris periculo
Jerusalem ingreditur, atque in aeterna pace a
Christo collocatur. Instante vero mortis articulo
domnum Odilonem sibi successorem eligit atque
proprias oves Domino et sibi reliquit. Qui reluctans,
et ultra quam credi possit invitus, communi omnium
voto, communi omnium sententia ad injunctum officium
ordinatur, et tanquam alter Moyses Dei populo praeficitur.
Quid agis Deo, dilecta anima? Quid reluctaris?
Quid adhuc vis stare post parietem, et respicere per
cancellos et fenestras? Egredere jam ad diffusam
lucem, egredere. Loquitur tibi sponsus tanquam ad
sponsam, in Canticis canticorum: #Surge, propera,
amica mea, formosa mea, et veni (Cant. II, 10)
@#, videlicet
aperte dicens: Surge de stratu quietis, in
quo tuimet solius curam agere quaeris, propera et
veni, ad impendendam etiam proximis curam salutis,
per studium sedulae praedicationis. Ostende mihi
faciem tuam, sonet vox tua in auribus meis. Vox
enim tua dulcis, et facies tua decora. Suscepto itaque
regiminis officio, magis ac magis sanctorum
conformabatur exemplo, et in omnibus coelesti adornabatur
magisterio. Praelucebat in eo quoddam
insigne documentum, quod subjectis imitandum esset
et timendum; et qualis esset interius, relucens in eo
gratia declarabat exterius. Habitus enim mentis, ut
ante nos dictum est, in corporis statu cernitur. Et
quia ita est, nunc de ipsius corporis positione,
pauca dicamus.
CAP. V.-- #De habitu corporis ejus, et quod nihil in eo fucatum vel affectatum fuit.@#
Erat mediocris in eo statura. Vultus ipse plenus
auctoritatis et gratiae; mansuetis hilaris et blandus,
superbis vero et offensis, ut vix sufferri posset, terribilis.
Macie validus, pallore ornatus, canitie decoratus.
Oculi illius veluti quodam splendore fulgentes,
intuentibus et terrori erant et admirationi, lacrymis
assidui, quia saepius aderat virtus compunctionis.
Renitebat etiam in ipsius motu, gestu, incessu, species
auctoritatis, pondus gravitatis tranquillitatisque
vestigium. Occursus illius quasi quidam gratissimae
jucunditatis radius, et insolitae delectationis eventus.
Vox illi virilis, et ita plena decoris, ut mentes audientium
non mediocriter demulceret dulcedine
modulationis. Sermo illius plenus suavitatis et gratiae,
prout ratio causarum se habebat, medie temperatus;
nec modum progrediens loquendi, nec
minus pro tempore improvidus disserendi. Nihil in eo
fucatum, nihil affectatum; sed natura mirabiliter
reddebat eum corporis positione et ordine vitae
quadratum. Et quamvis, secundum beatum Ambrosium,
in pulchritudine corporis locum virtutis non
ponamus, gratiam tamen non excludimus. His vero
omissis, ad compositionem morum ejus, quibus per
divinam gratiam adornatus exstitit, redeamus.
CAP. VI.-- #Quod in eo quatuor virtutes principales refulserint.@#
In quantum humana aestimatio se habet, quatuor
in sancto viro principales non mediocriter relucebant
virtutes, prudentia, justitia, fortitudo et temperantia.
Prudentiam philosophi definiunt in veri
investigatione consistere, et scientiae plenioris cupiditate.
Quo genere virtutis ita enituit, ut non diebus
neque noctibus a veri investigatione cessaret.
Semper ei liber divinae contemplationis in manibus,
semper ei sermo de Scripturis assiduus, et ad aedificationem
cunctorum labor continuus. Ut Hieronymus
Eustochium instruit, faciem dormientis interdum
pagina sancta suscipiebat, evigilantem iterata
lectio recreabat. Nihil ei in hac vita dulcius,
nihil amabilius fuit. Lectioni oratio jugis succedebat.
Qui gemitus, quae suspiria, vel affluentia lacrymarum,
et praecipue in illo sancto sacrificio Agni
immaculati erat, Spiritus sanctus auctor ipsius muneris
et gratiae novit. Rem miram dicturus sum, et
certe veram. Cum saepius illum psallentem in stratu
somnus exciperet, tamen psalmus ab ore dormientis
non recedebat, ut si nescires, vigilare eum putares.
Evigilans vero ita psalmum cum festinatione arripiebat,
quasi non intermisisset. Loquebatur credo
tunc cum sponsa in Canticis canticorum: #Ego dormio
et cor meum vigilat (Cant. V, 2)
@#. In Scripturis
quam fuerit eruditus, et in sermone facundus, quamque
etiam in recta fide catholicus, testantur sermones
ejus, et multiplices epistolae, quas, tanquam
favos dulcedinis pinguissimae | null | 2f2420e5-52fa-4a91-9dab-ff70799d5be8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, videas redolere odore
prudentis eloquentiae, decoreque suavitatis et gratiae.
CAP. VII.-- #De justitia, vel quod a pontificibus, regibus, ducibus, vel imperatoribus maximo fuit amore dilectus.@#
Justitia est, ut volunt philosophi, quae suum
cuique tribuit, alienum non vindicat, utilitatem
propriam negligit, ut communem aequitatem custodiat.
Haec omnia in illo non mediocriter, sed profuse
noveris reluxisse. Omnibus enim aetatibus,
personis, et conditionibus, prout justitiae fuit, debitum
honorem exhibuit; et omnibus ita se gratum
praebuit, ut non aliter quam angelus, si ita dicendum
est, imo quia ita dicendum est, cunctis charus
exstiterit. Principibus et potestatibus Christianis
secundum apostolicam sententiam in nullo restitit,
sed ita amicabilem et officiosum se reddidit, ut
tanquam alter Joseph ab omnibus amaretur et
celebriter veneraretur. Concurrat in hunc amorem
Rotbertus rex Francorum; accedat Adeleida mater
Ottonum; veniat Henricus imperator Romanorum;
intersint Conradus et Henricus, videlicet pater et
filius, Caesares et ipsi nobiles invicti: quorum omnium
amicitiis, officiis et imperialibus muneribus
ita magnificatus est, ut sibi et illis cor unum et
anima fuerit. Quid etiam Stephanus rex Hungrorum,
sive Sancius rex Hesperidum populorum, qui
quamvis eum praesentialiter non viderint, tamen ad
famam sanctitatis ejus intercurrentibus legatis et
reciprocis litteris, astrinxerunt illum sibi beneficiis
et copiosis muneribus, commendantes se humiliter
orationibus illius et suffragiis. Fuit etiam in
remotis partibus occidentalium alter Sancius, Pampulanorum
episcopus, qui ita sibi in amicitiis adhaesit
et copiosis muneribus deservivit, ut ad eum
etiam de tam longinquis regionibus veniret, et monachum
se ab eo fieri decerneret. Quem intantum
dulcis memoriae Odilo dilexit, ut etiam moriens de
eo mentionem faceret, et post mortem suam ad
eum visitandum, cum exuviis vestimentorum suorum
duos fratres mitteret, qui illi finem vitae suae
nuntiarent, et antiquam amicitiam sibi mortuo
conciliarent, et rursum eamdem viventibus renovarent.
Non praetereundi sunt etiam illi Domini
sacerdotes et apostolici viri, Silvester, Benedictus,
Joannes, et in ultimis piae memoriae Clemens, quorum
gratiam ita promeruit, ut tanquam ex fratribus unus
exstiterit. Quae enim persona undecunque locorum
non cuperet habere Odilonem tanquam alterum
Salomonem amicum et patrem, et pro se apud Deum
intercessorem? Gaudebat Italia cum Odilonis aderat
praesentia, et praecipue familiaris sibi Papia, cujus
prece et industria, temporibus Henrici et Conradi
imperatorum liberata est ab excidio gladii et periculo
incendii. Laetabatur etiam urbs Roma, mundi
domina, tanti viri conturbernio, frequentata saepius
sanctorum apostolorum amore et desiderio. Officiales
etiam et clerici, sive monachi, ita sibi applaudebant
venienti, ut tanquam de suis charissimum
fratrem haberent amore vehementi. Haec ideo in
partes justitiae posuimus, ut aperte monstraremus
illum proprium cuique tribuisse, et idcirco omnium
gratiam et amorem promeruisse, et ut etiam omnibus
declararetur, quia necesse erat ut quem Deus
perfuderat gratia, ab omnibus amaretur. Bene itaque
de eo omnes in commune senserunt, quia ubique
cunctis et amori et honori fuit. Jam vero de inferioribus
seniores honorabat ut patres, juniores ut fratres,
anus ut matres, virgines ut sorores; omnes
tamen aestimans sibi superiores, cunctis in commune
praebebat familiare consortium et salutare
colloquium. Nulli onerosus, nulli importunus, nullius
honoris cupidus, alienum non vindicabat, imo
magis quod suum erat hilariter alteri concedebat.
Utilitatem propriam negligebat, ut communem
aequitatem custodiret. Benevolentiam et liberalitatem,
quae etiam et ipsae partes sunt beneficentiae,
sive justitiae, ita retinebat, ut in eis nostris
temporibus in suo ordine singulariter solus reluceret.
Omnibus enim in commune volebat benefacere;
sed quibus poterat liberaliter liberalis existebat.
Plus gaudebat datis quam acceptis, sciens
illud felicitatis, istud indigentiae esse, et secundum
Dominicae Veritatis sententiam, beatius esse dare
quam accipere.
CAP. VIII.-- #Quod in pauperes munificus fuit.@#
In pauperes ita munificus erat, ut aliquando non
dispensatorem sed profusum largitorem videres.
Etenim magis delectabatur in faciendis eleemosynis,
quam aliquis gratulari possit in acquirendis pecuniis.
Et quid dicam? Caecorum baculus, esurientium
cibus, spes miserorum, solamen lugentium fuit. Et
quid dicam? Misericordiae visceribus ultra quam
dici possit affluebat, et, quantum in se erat, nullum
a beneficio misericordiae excludebat. Et sicut in
epitaphio Sabiniani papae legitur:
Hic hominum | null | 4879a826-95f2-4cf6-b770-fe2063f4c970 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vitia blando sermone removit:
Nec culpis judex, sed medicina fuit.
Erat certe in hac virtute intantum diffusus, ut ab
imprudentibus in officio hujusce virtutis dijudicaretur
nimius. Sed ille ad hoc objectum eleganter
alludere solitus erat. « Ego, inquit, magis volo de
misericordia misericorditer judicari, quam de crudelitate
crudeliter damnari. » Ut enim ait Ambrosius:
Bonus [ #Mss.,@# bonum] est misericors homo,
qui dum aliis subvenit sibi consulit, et in alieno
remedio vulnera sua curat. Agnoscit enim se esse
hominem, qui novit ignoscere: et vias Christi sequitur,
qui, carne suscepta, maluit in hunc mundum
Redemptor venire quam judex. Unde et iste
vir sanctus, ut praediximus, malebat esse culparum
medicina quam judex. At hoc aliquoties quod offerebatur,
libentissime accipiebat, ut haberet quod
pauperibus distribueret. Implebatur semper in eo
quod dicitur in Evangelio: #Omni habenti dabitur, et
abundabit (Matth. XIII, 12)
@#. Vidimus enim multoties
marsupium illius ita exinanitum, ut quod daret fratribus
non haberet, cum subito ex insperato veniebat
sibi sufficiens benedictio, unde sedaretur pertentium
vociferatio. Et ne generaliter haec prosequendo,
ejus aliqua misericordiae opera specialiter
ignorare videamur, quaedam hic sunt inserenda,
satis memoratu digna, quae fidem praebeant etiam
his quae nominatim non sunt ponenda.
CAP. IX.-- #Qualiter binis pueris jam defunctis indumenta praestitit, vel sepulturae eos tradidit.@#
Quodam tempore cum ad sanctum Dionysium
Parisius pergeret, et per publicum iter incederet,
offendit duos pueros famis et frigoris supplicio occubuisse,
et sub oculis omnium, dictu miserabile!
nudos et insepultos in media via jacere. Erat enim
eo tempore fames valida, quae sui magnitudine pene
totas Galliarum sive Aquitaniae oppresserat provincias.
Compunctus itaque vir sanctus tali horrore,
equo desilivit, substitit, pollinctores mercede quaesivit.
Lanea veste, quam vulgo staminiam vocant, a
dorso abstracta, illorum nuditatem propriis manibus
cooperuit, sepelivit, debitum mortuis obsequium
persolvit, sicque coeptum iter tenuit. Si
Martinus per totum orbem celebratur in dimidia
tunica pauperi divisa, cur non et iste secundum
sui speciem celebris habeatur in tunica integra, non
uni vivo, sed duobus mortuis data? Multa proferri
possint similia, nisi succumberent nostrae parvitatis
ingenia. Sed tamen ne silentio premantur omnia,
tunc tali temporis, et deinceps per multos annos
incumbente miseria, in usus pauperum confregit
plurima vasa ecclesiastica et ornamenta insignia,
inter quae etiam imperialem Henrici imperatoris
coronam, indignum judicans talia denegare
pauperibus Christi, pro quibus effusus est sanguis
Christi. In thesauris Ecclesiae pauperibus datis
divinis et humanis oraculis Laurentius praedicatur
mirabilis; cui licet istum aequiparare non
audeamus, tamen cunctis quos vidimus moderni
temporis hominibus (quod sine praejudicio
cujusquam dixerim) in suo ordine in hac
virtute praeferimus. Consuluit quibus potuit, et
quibus per se non valuit, alios ut misererentur
rogavit. Cum enim non sufficeret tam acerbae famis
praedictis temporibus omnium miseriis subvenire,
vidimus eum vicos et ecclesias quas poterat circuire,
ad eleemosynas faciendas principes, divites,
mediocres suadere, dulcibus sermonibus ad
misericordiam provocare, eisque inde plenissimam
peccatorum remissionem libera voce de coelis repromittere.
Ita vir sanctus quos non sufficiebat
alere sumptibus, juvabat apud illos quos poterat
sermonibus misericordiam suadentibus. Certe tali
consultu multa millia pauperum cognovimus famis
et mortis evasisse periculum. Nullius miseriam
praeterivit, nullius necessitatem despexit, nullius
infirmitatem exhorruit.
CAP. X.-- #De clerico contagio leprae maculato.@#
Denique quidam sanctae Dei Genitricis Aniciensis
ecclesiae clericus, secundum carnem nobilissimus,
leprae contagio maculatus, privatum sibi veluti
tantae corruptioni necessarium juxta Ligerim
fluvium quemdam elegerat locum monasteriolo
quod dicitur Volta contiguum. Quo adveniens
Dei famulus et hoc agnoscens, infirmo compatitur,
solatiari illi in quibus necesse erat, fratribus imperat.
Requirit vero ipse miserabilis sancti viri privatum
colloquium, et ut ad se accedat humiliter
rogat per internuntium. Quod sanctus facere non
recusavit, recolens Dominicae humilitatis exemplum,
qui etiam non rogatus venire voluit ad centurionis
servum. Dum vero ad eum pervenitur,
illius non exhorrescens miseriam, nobis qui videbamus
valde mirantibus, in oscula ruit, amplexatur,
et diu cum illo familiare colloquium participatur.
O virum per omnia laude dignum! qui magis
in homine naturae diligebat praerogativam, quam
alicujus morbi expavescebat accidentem miseriam.
CAP | null | 5ddd8442-7222-4019-b5ab-abda7c8ebbd3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. XI.-- #Quam hospes fuit, et quamplures diversae aetatis, diversi generis Christo acquisivit.@#
In suscipiendis hospitibus festivus erat et jocundus.
Nihil unquam sibi deesse liberalis confidebat
animus, sed in abundantia benedictionis Christi
omnibus largiter erat profusus. Munditiam integritatis
ita inviolabilem custodivit, ut Spiritus sancti
mereretur fieri domicilium et castissimae puritatis
receptaculum. Humilitatis etiam tanta in eo fuit
perfectio, ut ne ad modicum quidem notaretur in
illo superbiae vestigium. Innocentia in illo non mediocriter
reluxit. Ex suo affectu pensabat omnes;
et sicut ille erat alienus a felle malitiae, ita etiam
aestimabat alios nullius doli peste corrumpi posse.
Honestatis decore ita pollebat, ut in omni sua actione
hujus virtutis pulchritudine, tanquam cujusdam
fulgoris resplenderet lumine. Nihil enim inhonestum,
nihil indecorum illa sancta anima videre vel
audire volebat. Veritatem corde retinebat, et ore
proferebat; mendacium vero tanquam pestiferum
morbum modis omnibus cavebat. Humanae etiam
laudis favores non requirebat, neque gloriam suam
in ore hominum ponebat. Si quando vero a confratribus
vel episcopis more ecclesiastico officiosis
obsequiis suscipiebatur vel honorabatur, testor
Jesum advocatum animae ejus, quia talia parvipendebat,
et veluti quoddam nullius momenti pretium
computabat. Tamen quia hoc sine scandalo plurimorum
declinare non poterat, exterius quidem fraternum
obsequium suscipiebat, sed interius a proposito
humilis rigoris non discedebat. Conventus fratrum
fortiter tenuit, donec ad ipsa mortis extrema
pervenit. O quam jocundus inter alios procedebat,
quam festivus in illo sancto choro medius stabat, a
dextris et a sinistris prospiciens coronam novellae
plantationis, memor illius versiculi Davidici carminis: #Filii tui sicut novellae olivarum, in circuitu
mensae tuae
(Psal. CXXVII)
@#. Et quanto magis augebatur
numerus fratrum, tanto magis quibusdam signis
et certis indiciis declarabat sui animi gaudium. Et
quia multoties videbat quibusdam id oneri esse, solitus
erat dicere: « Nolite, fratres, in augmentatione
gregis contristari. Cujus enim nutu et vocatione
congregantur, ejus providentia et miseratione gubernabuntur. »
Multorum enim monachorum pater
exstitit, quos de diversis conditionibus, diversis
aetatibus et temporibus Domino acquisivit. Alios
namque in pueritia, alios in juventute, alios in senectute
accepit; et quamvis diversis ad eum venerint
temporibus, tamen sub una moderatione discretionisque
virtute, materna charitate, paterna sollicitudine
fovit, nutrivit et ex multis partibus disparibusque
moribus in unum corpus collegit. Quocunque
exibat, quocunque procedebat, tanta sequebatur
eum frequentia fratrum, ut jam non ducem et principem,
sed revera putares eum esse archangelum
monachorum. Hoc enim nomine censebat eum appellandum
in suis sermonibus et epistolis Fulbertus
ille sibi praecordialis amicus, Carnotensis episcopus,
in sanctitate laudabilis, in sapientia mirabilis, in
cujus morte studium philosophiae in Francia periit,
et gloria sacerdotum pene cecidit.
CAP. XII.-- #De fortitudine.@#
Jam de fortitudine animi ejus, vel corporis pauca
dicturi, etiam virtutis illius definitionem, juxta veterum
aestimationem adhibere debemus. Fortitudo
est animum supra periculi metum agere, nihilque
nisi turpia timere, tolerare fortiter adversa, vel
prospera. Hac itaque fretus virtute, quam fortis
fuerit in repellendis inimicorum insidiis, quam patiens
in tolerandis, dictu videtur difficile. Cerneres
in illo hoc privilegium patientiae; quia his qui laeserant,
tanquam alter David, majorem rependebat
beneficii gratiam, et his qui oderant potiorem conservabat
benevolentiam. Non valebant hunc adversa
dejicere, nec prospera elevare. O quantas
infestationes, et quam gravissimas insectationes a
domesticis et extraneis ipsa sancta anima sustinuit;
et praeter has, quam duras corporis poenas in jejuniis,
in vigiliis, in orationibus ipse sibi adscivit, et,
quod jam libere dicendum est post navigantis felicitatem,
quibusdam vinculis et nexibus ferreis, solo
Deo teste, membra sua ita damnaverat, ut vix humana
caro hoc tolerare potuerit. Cilicium ei semper
asperrimum interius adhaerebat, desuper vero
mediocri et communi veste indutus apparebat. Multiplices
etiam et diversos labores sustinuit pro pace
Ecclesiarum, pro statu suorum locorum, pro utilitate
proximorum et propriis periculis quaesivit tranquillitatem
universorum. Scis et tu misericors et miserator
hominum, Jesu Christe, ad comprobandam
ejus patientiam quam gravissimos dolores et acerbos
cruciatus dederis sibi in occulto: et tamen in
his invictum tenuit animum, tanquam bona terra
fructum reddens in patientia, dicens se majora
mereri quam patiebatur supplicia. Animarum redemptor,
Domine, qui | null | a9610baa-dcc1-4279-9740-f3a5df5243fe | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad hoc percutis ut sanes, ad
hoc mortificas ut vivifices, secundum multitudinem
illius praeteritorum dolorum, succedant sibi consolationes
tuarum sanitatum et laetitia coelestium
gaudiorum.
CAP. XIII.-- #De temperantia et renovatione suorum locorum.@#
Temperantia, quae ultima in catalogo propositarum
virtutum est, in sui definitione modum et ordinem servat
eorum quae dicenda sunt, vel agenda. In quo virtutis
officio tantum valuit, ut in omnibus actionibus et
imperiis modum teneret, ordinem servaret, et discretus
mirabiliter existeret. Jejunia in aurigae modum,
secundum beatum Hieronymum, pro lassitudine et
viribus corporis moderabatur; et sic apposita quaeque
libabat, ut et superstitionem fugeret, et continentiam
reservaret. Cultus ipse nec munditiis, nec
sordibus notabilis erat. Gravitatem morum hilaritate
frontis temperabat. In corrigendis vitiis pro
modo et tempore severus, in remittendis gratiosus,
et in utroque aequa lance libratus. Hae
vero quas proposuimus in eo relucebant virtutes,
et in has concurrebant caeterae omnes. Tota
enim cerneres in illo exempla virtutum. Ita in singulis
eminebat, quasi caeteras non haberet; ita
omnes retinebat, ut nulla deesset; ita etiam affabilem
se et benevolum subjectis exhibebat, ut
magis vellet diligi quam timeri, magis prodesse
quam praeesse. Quis unquam de hoc viro quod
displiceret audivit? quis audivit ut crederet? quis
credidit ut non magis se ipsum malignitatis et infamiae
denotaret? Ipse enim sibi auctoritatem dabat,
qui in omnibus suis actibus vel actionibus
euformis et compositus coram Deo et hominibus
apparebat. Et praeter haec interiora, fuerunt in eo
extrinsecus gloriosa studia in aedificiis sanctorum
locorum construendis, renovandis, et ornamentis
undecunque acquirendis. Demonstrat hoc Cluniacus
suus principalis locus, in cunctis aedificiis interius
et exterius, praeter parietes ecclesiae, ab ipso studiose
renovatus, et ornamentis multipliciter adornatus:
ubi etiam in novissimis suis claustrum construxit,
colomnis marmoreis ex ultimis partibus
illius provinciae, ac per rapidissimos Durentiae Rhodanique
cursus, non sine magno labore advectis
mirabiliter decoratum: de quo solitus erat gloriari,
ut jucundi erat habitus, invenisse se ligneum et
relinquere marmoreum, ad exemplum Octaviani
Caesaris, quem describunt historiae Romam invenisse
lateritiam et reliquisse marmoream. Incoepit
etiam ciborium super altare sancti Petri, cujus columnas
vestivit ex argento cum nigello, pulchro
opere decoratas. Jam vero de omnibus monasteriis
suis quid Paterniacus ob Dei Genitricis amorem,
sibi delectabilis locus? Romanum monasterium
a fundo constructum, locus sancti Victoris Genevensis,
praeter suam antiquam et nobilem ecclesiam
ex toto etiam suo tempore constructus, Carus locus,
Amberta valde celebris ecclesia, Rivis ex toto, Celsinanias,
Silviniacus, translata Firmitas, monasterium
sancti Saturnini, apud Papiam sancti Maioli
nobilissimus locus, et praeter haec diversarum ecclesiarum
multiplex numerus, haec omnia illius industria
suo tempore in aedificiis, in possessionibus et
ornamentis amplissime dilatata creverunt. Construxit
etiam in ultimis vitae suae in praediolo genitorum
suorum quoddam monasterium, Volta ( #la Voute@# ) a
revolutione aquae circumcurrentis nuncupatum, studioso
opere decoratum, quod de redditibus suorum
amicorum antiquorum et parentum, prout potuit,
ad serviendum Deo haereditavit, et competentibus
libris vel ornamentis decenter adornavit. Si inimici
subsanaverint, vel amici reprehenderint me haec
superflue posuisse, noverint profecto, noverint haec
omnia ad virtutes animi ejus spectare, et pro talibus
patrocinia sanctorum feliciter promeruisse atque
coronam beatae retributionis jam a Domino percepisse.
Quid jam, agimus anima? cur tam prolixas
circumlocutionis moras innectimus? sic differre volumus
mortem, et vitam facere longiorem, quasi
timeamus venire ad ultimum. Manet adhuc illa sententia
primo homini data: #Terra es, et in terram
ibis (Gen. III, 19)
@#. Quotquot post hanc venerunt,
omnes praeterierunt, et mortis legem persolverunt.
Mortui sunt patriarchae, prophetae et apostoli, reges,
imperatores, principes, majores et minores; quotquot
habuerunt initium nascendi, habent conditionem
moriendi; excepti sunt Elias et Enoch, et
ipsi in suo ordine, temporibus Antichristi morituri.
Moritur Filius Dei; aliter nos, aliter ille; ille potestate,
nos conditione; ille voluntate, nos necessitate,
quamvis et ipse necessitate, quia pro
nostra liberatione. Nisi enim ille moreretur, nos
non resurgeremus; moritur ille, ut nos post mortem
vitam speraremus aeternam.
CAP. XIV.-- #De transitu ejus. Quomodo terram ejus beatus | null | 7cf3344b-13db-4bf7-a0ba-1d56615d7ec7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
spiritus deseruit coelosque petivit.@#
In extremis itaque vitae suae felicis memoriae Odilo
per quinquennium novis iterum et gravissimis cruciatibus
coepit vehementer affligi. Qui cum jam mortem
vicinam sentiret, sanctorum apostolorum limina
adiit, eo voto, ea spe, ut ibi sub tantorum apostolorum
protectione debitum mortis exsolveret, sicut semper
in votis habuerat. Sed quia non est in hominis potestate
via ejus, aliter se res habuit quam speravit.
Mansit itaque ibi per quatuor menses, gravissima
corporis detentus infirmitate. Aderat sibi dulcis memoriae
Clementis papae, de quo supra memoravimus,
desiderabilis collocutio, et apostolicae reverentiae
benedictio: frequens etiam monachorum et clericorum
grata visitatio, inter quos saepius revisebat
domnus Laurentius archiepiscopus de Malfia,
vir per omnia sanctissimus, in Scripturis utriusque
linguae, Graecae videlicet et Latinae, facundissimus,
istiusque nostri Patris familiarissimus: quorum
uterque animus conglutinabatur individui amore
spiritus. Postquam vero contra spem convaluit,
fultus sanctorum apostolorum suffragiis, et munitus
benedictionibus apostolicis ad propria rediit; Cluniacum
venit, et ibi per totum fere annum semetipsum,
in quantum infirmitas concessit, jejuniis,
orationibus et vigiliis vehementer afflixit; fratres
ibi manentes et supervenientes piis exhortationibus
instruxit, et velocem sui corporis depositionem
imminere praedixit. Decreverat post haec ut monasteria
sua et cellas circuiret, fratres visitaret, paternis
admonitionibus instruendo ad meliora provocaret,
et sic demum quocunque secederet, ibi suam sollicitus
vocationem exspectaret. Hoc opere incoepto,
Silviniacum venitur, quo praedecessor suus sanctus
Maiolus moritur et sepultus requiescit. Ibi itaque
non paucis diebus commoratus, cum instaret jam
adventus Dominicae Nativitatis, et ipse tanquam vox
praecurrens, de die in diem populo tantae festivitatis
gaudia in suo sermone publice denuntiaret, subito
illi sui diuturni cruciatus, et antiquissimi dolores
simul ad vitalia congregantur, et de ejus vita, heu,
proh dolor, desperatur! Ut est ecclesiasticae consuetudinis,
fratres cum psalmis ante eum veniunt, secundum
apostolicam sententiam oratio fidei super
eum celebratur, mysterium vivifici corporis et sanguinis
sumitur, pax fratribus praebetur, et ad ultimum
illa salutifera crux nostrae redemptionis, et
imago crucifixi Domini nostri ad orandum praesentatur.
O Domine Jesu! in illa hora quae suspiria, qui
gemitus fuerunt! quae recordatio et confessio delictorum,
quae glorificatio tuae majestatis, quae invocatio
tui nominis, et quae memoria tuae passionis et
nostrae redemptionis! Ita enim suspensis oculis, et
lacrymarum imbribus plenis contemplabatur et compatiebatur
tui vultus imaginem, quasi iterum te videret
crucifigi et mori. Astabat tibi totus suspensus
cum Maria matre, pertransiebatque animam illius
acerrimae compunctionis gladius. Nescio corporeis
an incorporeis oculis respiciebat e latere inimicum
insidiatorem humani generis, qui nec ab ipso Domino
conatus suae fraudis abstinuit, contra se
stare. Videres illum, et libero clamore audires
quibusdam terribilibus contradictionibus eum increpare,
et ut a se longe recederet imperialibus
verbis jubere. Et ut verbis ipsius loquar: « Tibi,
inquit, humani generis inimice, interdico per virtutem
Domini mei Jesu Christi et per vexillum
sanctae crucis, averte a me machinas tuas, occultas
et apertas insidias, quia crux Domini mei vita
mihi, mors tibi. Crux Domini mei mecum est,
quem semper adoro, semper benedico et nunc in
manibus ejus spiritum meum commendo. His ita
expletis, appropinquabat jam solemnitas Dominicae
Nativitatis, in quibus diebus solemne sibi in vita
sua fuerat, ut magis gratiosus et officiosus appareret.
Vigilia vero adveniente, in capitulo cum fratribus
procedit; nuntium coelestis oraculi et venturae
festivitatis audit; genua flectit, adorat, orationem
terminat. Post haec tam festive et luculenter,
ut nunquam melius ante in vita sua fecerat, sermonem
perorat, de sua morte dolentes fratres consolando
relevat, de Dei misericordia sperare post
mortem suam denuntiat, deinde cum illis gaudiis
tantae festivitatis interesse sollicitus procurat. Sed
quia jam pene exanimis in majori ecclesia sancti
Petri, quo conventus fratrum conveniebat, interesse
non poterat, in ecclesia Dei genitricis et virginis
Mariae, aliquibus fratribus secum detentis, quasi
quidam festivus praecentor, psalmos et antiphonas
imponebat, benedictiones dabat, et quaeque officia
tantae festivitati congruentia, oblitus corporeae infirmitatis,
laetus persolvebat. Jucundus enim et
festivus, festive, non jam per speculum et in aenigmate,
sed facie ad faciem, Dominum venientem
suscipere volebat, et ad hoc toto desiderio suspirabat.
Erat certe sollicitus valde, | null | 62b7f480-cc9f-4ce5-96d2-e7cc248dccc8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ne minus imparatum
se inveniret jam imminens divinae vocationis
exitus. Viribus itaque corporis ex toto pene deficientibus,
per totam solemnitatem bajulorum manibus
per singulas horas dierum ac noctium, et celebrationes
missarum ad ecclesiam defertur. vivificis
semper mysteriis recreatur, et diem suae vocationis
circa festivitatem Dominicae Circumcisionis imminere
pro certo testatur; memorans illius perfectissimi
viri domni Willelmi abbatis Divionensis in
eadem sancta Circumcisione obitum, qui propterea
eadem die coronam accepit divinae remunerationis,
quia semper pie compatiebatur tenera vulnera Dominici
cruoris, videlicet secundum Hieronymum,
injuriam Circumcisionis. Simili modo et iste in
humanitate Salvatoris, eamdem habebat qualitatem
affectionis. Igitur utrique uno eodemque afficiebantur
pietatis genere, simili quoque de hoc mundo
vocantur solemnitatis tempore, non dispari etiam
in coelis refulgent claritate. Fuerunt enim inter se,
dum viverent, amici indissolubiles, in sancta professione
aequales, et in omni morum honestate non
dispares. Suspensus itaque tali exspectatione, totum
illud tempus pene sine cibo et potu transigebat. Et
mirum in modum rem privatam et communem, ac si
nihil pateretur, disponebat, et de corporis sui compositione
vel sepultura, laetus et alacer, quomodo
fieret commendabat.
Advenerat sancti Silvestri pontificis festivitas, et
vigilia exspectatae Cicrcumcisionis, cum subito ante
lucem magis ac magis urgeri coepit ad extrema mortis.
Mysterium corporis et sanguinis Domini cum festinatione
requirit, fideliter agnoscit, devotus sumit;
iterum crux adoratur, iterum diabolus repellitur, et
ne ad se funestus propinquare audeat, imperialibus
verbis iteratis prohibetur. Succedente vero die,
contra malignorum spirituum illusiones cogitationumque
pessimarum incursiones, pro scuto fidei
symbolum coram omnibus legitur; Augustinus exponens
introducitur, intente auditur, in sermone
etiam cum astantibus replicatur. In longum diem
lectio prolongatur, atque in ultimo certamine positus
animus, in virtute fidei solidatur, morsque inter
haec paulatim claustra carnis irrumpens ingreditur.
Fratres ante eum venientes denuo salutantur, paternis
exhortationibus et benedictionibus instruuntur,
muniuntur, et ut de vocatione sua solliciti sint
admonentur. Consultus de successore: Hoc, inquit,
in Dei dispositione et electione fratrum committo.
Post haec ad vesperum dies trahitur, vespertina officia
a fratribus persolvuntur, et ipse bajulorum
manibus ante sanctum altare Dei genitricis Mariae
cum lecto defertur. Rem miram! psalmos imponit,
cum psallentibus moriens psallit; et sicut ad tale
spectaculum doloris, cum a fratribus in tristitia
mortis ejus positis aliqua psallendo negliguntur, ab
illo emendantur, et quod ab illis obliviscitur ab illo
recordatur. His expletis, ut fratres exirent innuit, et
ipse aliquandiu in oratione mansit. Postmodum
quando voluit, ad domum reportatur. Quidnam
ageret conventus fratrum sollicitus requirit. Erat
enim Sabbatum. Nox jam interveniebat, et ipse de
mandato abluendorum pedum, ne hora prolongaretur
a fratribus, sollicitus erat. Cum inter ista spiritus
ejus in mortem resolvitur, subito pene exanimis
redditur, inter manus tenetur; cilicium a fratribus
festinanter in terra sternitur, cineres sparguntur,
et sanctum corpus superponitur. Tandem
resumpto spiritu, ubi esset quemdam fratrum suae
senectutis bajulum, nomine Bernardum, requirit.
Quo dicente, domine in cinere et cilicio, Deo gratias
respondit. Deinde si infantes et conventus fratrum
adessent sollicitus interrogat. Cui cum responsum
esset omnes praesto adesse: tandem respiciens
crucem astantem, visus oculorum in illam dirigit,
et motu labiorum quaedam ultimae orationis verba
sub silentio profert. Et ita sine ulla concussione
corporis, et sine aliqua habitudine incompositae
affectionis, clausis oculis in pace quievit. Corpus
ejus a fratribus, quibus ipse jusserat et quemadmodum
ordinaverat, lavatur, aromatizatur, componitur,
in gestatorio sibi consueto collocatur; ante
sanctum altare ad ecclesiam defertur, et per triduum
propter fratres undecunque ad sepulturam
concurrentes reservatur. Jam vero ad exsequias
funeris ejus, non dico solum villa, sed pene tota
provincia venit. Videres hinc alios dolere, hinc alios
gaudere, et tamen omnes flere. Flebant alii prae
gaudio tanto donati patrono; flebant alii prae dolore
tanti Patris destituti solatio. Jam vero post triduum,
expletis de more exsequiis, cum magno psallentium
choro, discipulorum suorum manibus ad sepulcrum
in eamdem ecclesiam defertur, et decenter in loculo
novo de petra exciso, ut decebat, sepelitur.
Decessit vero vir sanctus nocte Circumcisionis Domini
nostri Jesu Christi, in prima vigilia noctis, quae
etiam Dominica habebatur, aetatis suae anno octogesimo | null | 22edcee7-3c19-47c5-bea1-2fb0eaf4411f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
septimo, ordinationis vero quinquagesimo sexto,
anno etiam Dominicae incarnationis millesimo quadragesimo
nono.
CAP. XV.-- #Commendatio animae.@#
Nunc jam, Domine Jesu, illius animam tibi commendamus,
quem defunctum tenere non possumus.
Gaudemus quia tale munus ex te habuimus; dolemus
quod tam cito amisimus. Absentiam ejus ferre
non possumus, sed in hoc consolamur, quia esse
tecum eum speramus. Cur enim, Domine, non tecum
sit ibi qui hic nunquam voluit a te separari? Quis
unquam illo magis te dilexit? quis illo magis te
secundum suum velle et posse glorificavit? Pro te
cum dolentibus dolens exstitit, pro te multos labores
sustinuit, pro te pauperibus multa ministravit. Et
quid dicam, Domine? Licet sanguinem pro te non
fuderit, tamen martyrii fructu non carebit; quia
hoc si necesse esset totis viribus ferret [ #ms.@# 1 vellet],
et quia hoc esse non potuit, ipsi sui diuturni
cruciatus et labores passionibus sanctorum tuorum
reddentur aequales. Si quid, Domine, virtutis et
gratiae in eo refulsit, totum de tuo et suo fuit, de
tuo per gratiam, de suo per voluntariam obedientiam.
Tua gratia praecessit, illius operis effectus
successit. Jam animarum sanctarum susceptor, Fili
Dei Jesu Christe, laborum illius sis perpetuus remunerator,
et sis nostri in illo et per illum clementissimus
consolator, qui vivis et regnas in saecula
saeculorum, amen.
CAP. XVI.-- #Qualiter sanctus vir apparuerit cuidam monacho.@#
Eadem vero nocte qua vir sanctus discessit, quidam
frater, Gregorius nomine, Ninivita natione,
simplicis naturae et innocentissimae vitae, illo,
sicut diximus, in ecclesiam deportato, lassitudine
et infirmitate gravatus, ad proprium stratum in
eamdem domum, in qua sanctus obierat, rediit, et
se quieti dedit; qui necdum in somnum plene resolutus,
eumdem Patrem sibi astare vidit. At ille
praesumptibili voce: Quid agis, inquit, domine?
Ipse vero: Bene, frater, et optime, respondit. Nam
Dominus meus Jesus Christus per semetipsum dignatus
est venire ad servum suum; sed in hora
meae discessionis ibi in angulo, ostendebat autem
quasi digito locum; vidi trucem et valde terribilem
figuram, quae me sui horrore et ingenti deformitate
terrere voluit; sed Domino mihi praesente, nocere
non potuit. Haec dicens recessit. Frater vero
inde surgens, quae audierat et viderat fratribus qui
ibi tunc aderant, et nobis postmodum in veritate
narravit.
CAP. XVII. #De simili visione.@#
Succedente vero Quadragesima, domnus Laurentius
archiepiscopus, de quo supra diximus, Romae
moritur. Aderat devotus in exsequiis ejus quidam
clericus, Albero nomine, natione Teutonicus, genere
nobilissimus, patri Odiloni dum viveret familiarissimus,
qui cum domno papa Leone, sibi proximo
parente, Romam advenerat ea tempestate. Is
itaque, memorato archiepiscopo defuncto et ad ecclesiam
deportato, lassitudine cogente, se sopori
dedit in quodam ejusdem ecclesiae angulo, cum
subito adhuc pene vigilanti, Odilo vir beatus apparuit.
Cui cum ille tremens et pavidus amicabili
voce diceret: Domine, quando huc et cur advenisti?
Ad exsequias, inquit, fratris nostri domni Laurentii
archiepiscopi veni: quibus expletis, hinc
recedens quin viderem te praeterire nolui. His dictis,
visio disparuit. Ipse vero postmodum haec nobis
et pluribus aliis in veritate narravit.
Epitaphium jam terminetur, ne mentibus audientium
longae orationis fastidium generetur. Verumtamen
in calce sermonis compendiose dicatur, Odilonem
ex multo tempore terminum vitae sibi optasse,
sed secundum Apostolum, subditorum cogente necessitate,
per Dei gratiam tam diu in carne mansisse.
Erat certe praesens vita sibi taedium, et mori
lucrum. Usque ad effusionem lacrymarum multoties
dolebat coaetaneos et juniores suos praecessisse, et
se dolorum videre miseriam superstitem remansisse.
Videbatur sibi inter alios esse peregrinus, quia paucorum
illi discretus et moderatus consentiebat affectionis
habitus. Compungebatur saepius, quia de
mundo pene recesserat totius honestatis decus, et
ingenitae bonitatis virtus. Heu me! quia incolatus
meus prolongatus est, cum David frequenter canebat,
et secundum Apostolum dissolvi et cum Christo
esse multo melius eligebat. Quia ergo jam recessit
ut voluit, luctus funeris ejus cum sermone
claudatur, et requies ejus in Jerusalem omnibus
diebus iterum atque iterum imprecetur, et per omnia
saecula saeculorum repetatur. Amen.
Odilo | null | 2801d67d-110f-4a04-a959-79bbe268a890 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cum Christo tu vivas semper in alto:
Odilo perpetuam capias tu sancte coronam.
Odilo virgineus temet praecedat et agnus:
Currere post valeas, laetus vestigia tangas,
Illius unguenti pleno perfusus odore,
Quo recreat mentes [ #ms.@# 1, animas] diffuso nomine sanctas,
Quo caput ipsa Dei perfudit odore Maria,
Ex se peccatrix, divino munere felix.
INCIPIT PROLOGUS IN LIBRO SECUNDO.
In superiore libro, vel potius denominato epitaphio,
de moribus patris Odilonis, et animi virtutibus,
etsi non ad plenum, tamen secundum quod
potuimus diximus. Signorum vero inquisitoribus,
et meritum cujusque in miraculi novitate metientibus
id dicendum est, quia divinae dilectionis
praerogativa ponitur, non in ostensione signorum,
sed in perfectione virtutum. Neque enim miracula
vel signa nos Deo commendant, sed virtutes operum
perfectos esse demonstrant. Cum et Judas simul
cum apostolis signa fecerit, et reprobi in die judicii
foris a regno exclusi, dicant: #Domine, nonne in nomine
tuo prophetavimus, et in tuo nomine multa signa
fecimus? (Matth. VI.)
@# Et ipse Dominus in Evangelio
sanctis apostolis a praedicatione redeuntibus dicat: #Nolite in hoc gaudere, quia daemonia subjecta sunt
vobis; sed in hoc gaudete, quia nomina vestra scripta
sunt in coelis
(Luc. X, 20)
@#. Cum ergo haec ita sint,
vanum est pro magno ducere, quod constat reprobos
aliquando cum electis habere. Tamen ne noster
Odilo ab hac etiam gratia excludatur, dicenda sunt
pauca de multis, quae Dominus noster ad laudem et
gloriam suam, et ad illius meritum hominibus commendandum,
ante mortem, et post mortem dignatus
sit demonstrare.
INCIPIT LIBER SECUNDUS.
CAP. I.-- #Quomodo quondam puer liberatus sit divinitus a gravissima infirmitate.@#
In exordio vero virtutum ejus, dicendum est quid
illi contigerit cum adhuc puer esset, quod ne cui
videatur incredibile, ab ipsis agnovi quibus ipse
solitus erat narrare. Dum adhuc puerulus in domo
patris nutriretur, antequam etiam scholis daretur,
contigit ut membrorum omnium pene virtute privaretur,
incedendique vel per se movendi ei possibilitas
negaretur. Accidit vero quadam die familiam
patris ejus de loco ad locum mutari, et infantem
sub custodia nutricis servulorum ministerio bajulari.
Cumque in medio itinere ad quamdam ecclesiam
in honore Dei genitricis Mariae consecratam
divertissent, deposuerunt puerulum cum sarcinulis
ante ostium ejusdem ecclesiae. Erant autem domus
adjacentes eidem basilicae, in quibus necesse erat
illis quaedam victualia quaerere. Dum vero diutius
in his implicarentur, videns se puer solum relictum,
inspiratione divina attractus, coepit tentare si quo
modo ad ostium posset accedere, et ecclesiam Dei
Genitricis intrare. Itaque virtute qua poterat, manibus
et pedibus reptando, ostium attigit, ecclesiam
intravit, ad altare usque pervenit, pallam altaris
manibus arripuit; deinde summo conamine brachiis
in altum protensis surgere conabatur, sed nodis
diu male ligatis retinebatur. Vicit tandem [ #al. cod.,@#
tamen] divina virtus, redintegrans pueri languidos
artus, atque mirabili modo Dei Genetricis interventu
surgit, et stat super pedes sanus, et in circuitu
altaris hac illacque discurrit. Clientes vero postmodum
ad sarcinas redeuntes, et puerum non invenientes,
mirati valde coeperunt illum ubique locorum
requirere; et non invento, nimis inter se
conturbati, tandem casu ecclesiam introeunt, vagantem
et discurrentem per ecclesiam conspiciunt,
divinae virtutis potentiam recognoscunt, puerum
laetabundi in ulnis accipiunt, quo tendebant perveniunt
atque parentibus incolumem et sanum cum
magna laetitia reddunt. Ostendebat jam Dominus
in puero, quam gratus et acceptus sibi deberet
esse in futuro, quem necdum pene loquentem,
vel aliqua discernentem, misericorditer liberavit
a tantae contractionis vinculo. Erat autem
praesagium Dei Genitricis ecclesia, quam
ipse dum ad liberam scientiam et aetatem pervenit,
omnibus votis dilexit, coluit atque pro
viribus in omni vita sua glorificavit. Refertur etiam
quod jam adultus aetate, in ecclesiam simili modo
in honore Dei Genitricis consecratam intraverit, et
nullo alio nisi Deo teste, semetipsum collo mancipatum
eidem altari tradiderit dicens: O piissima virgo
et mater Salvatoris omnium saeculorum, ab
hodierna die et deinceps me in tuo servitio habeto,
atque in omnibus meis causis, misericordissima
advocatrix, mihi semper adesto. Post Deum enim
a modo nihil tibi praepono, et ultroneus in aeternum
meipsum, tanquam proprium | null | 19afe76b-b762-448d-b96d-a2676a47c2d6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
servum, tuo mancipatui
trado. Haec de pueritia ejus dicta sufficiant, nunc
veniendum est ad illa quae, jam in perfectiori aetate
positus et regimine abbatiae decoratus, Domino
cooperante fecerit. Verum plurima quae in prima
fronte dicturus sum ipse non vidi, sed duobus monachis
ejus, Petro videlicet monasterii sancti Maioli,
quod apud Papiam est praeposito, viro scilicet religioso
et Syro cujusdam monasterii abbate, per
adnotationem fratris Bosonis, mirae simplicitatis et
innocentiae monachi, sicut rogaveram dum hoc opus
inciperem, referentibus agnovi. Fuerunt enim praedicti
fratres probabiles viri, patris Odilonis admodum
familiarissimi, secretorum etiam illius in pluribus
conscii, et itineris vel laboris per multa
tempora socii. Quapropter ea quae ab illis referuntur,
tanto credibilia sunt, quanto illos certissime constat
narrare illa quae oculis viderunt, auribus audierunt,
manibus etiam tractaverunt, atque ut certo tempore
nobis et multis nota fierent, prudenti memoriae
commendaverunt. Ideo vero hanc nostram relationem
probabilium virorum testimoniis cingimus, ne
ab aemulis gratia cujusquam falsae adulationis haec
finxisse judicemur. Sicut enim Gallus in Sulpicii
Severi et Posthumiani dialogo refert de Martino,
non indiget ut mendaciis asseratur Odilo, quem
Christus jam, ut pia fide credimus, glorificavit in
coelo, atque diversis virtutum signis celebriter
commendat in mundo. Absit enim me nisi visa et
experta, et a fidelibus personis sive idoneis testibus
relata, de tanto viro aliquid mendaciter fingere vel
narrare.
CAP. II.-- #De caeco illuminato.@#
Exiens quodam tempore beatissimus pater Odilo a
Cluniaco celeberrimo loco, devenit ad quemdam sui
juris locum, non longe ab eodem monasterio situm,
nomine Besorniacum [ #al.,@# Bersoniacum]. More sibi
consueto ecclesiam petiit, ut Christo Domino persolveret
vota orationum: inde se domum recepit, quae
ipsi ecclesiae contigua videtur. Accenso autem igne,
quia frigus erat, coepit sedendo gelidos artus calefacere.
Postmodum vero oculorum orbes hac illacque
volvens, conspicit eminus puerum, cujus faciei effigiem
pulchra manus superni opificis decoram effecerat.
Interrogat quis esset. Aiunt circumstantes:
Servitutis vinculo in vestro, domine, servitio annexus
tenetur. Et sanctus: Quomodo, inquit? Filius
est, inquiunt, villici vestri, qui licet videatur decorus
aspectu, caret tamen oculorum visu. Tacuit
Deifer heros, et animum ad spem reformans, Altitonantis
clementiam tacita prece invocat. Et advocans
parvulum, damnatis caecitate oculis signum
imprimens Dominicae crucis, quae natura minus dederat,
virtutum Deo cooperante, illico accommodat.
Moxque videntem remittit ad propria ovantem.
Amabat enim pueros, non lasciviam sectans, sed
aetatis innocentiam pie in illis amplexans . . . . . . . . . . . . . . #talium est enim regnum coelorum
(Matth. XIX)
@#. Quis
loquetur magnalia Dei, fratres charissimi? Cernimus
namque impleri veridicum dictum Christi: #Qui credit
in me, opera quae ego facio et ipse faciet (Joan.
V, 36)
@#. Egit quidem simile opus potens Salvatoris
dextera, commorans in carne humana: et nunc
eodem insigni miraculo servum suum magnificare
dignatus est in nostri temporis aevo, ut facile quis
perdiscere queat, quanti aestimandus sit qui opere
consimili, Domino saeculorum rege cooperante, meruit
sublimari.
CAP. III.-- #De aqua in vinum conversa.@#
Degebat aliquando sanctus Odilo in quodam suo
coenobio, quod nuncupatur Aurea vallis, loco scilicet
religioso, et fratrum illic commanentium sanctitate
famoso. Aderat ille primus dies jejuniorum, quae
Domini Pascha praecedunt, in quo et cineris super
capita impositio suscipitur, et arduae inceptio
abstinentiae a fidelibus inchoatur. Dei itaque cultor
consuetum morem explere cupiens, cum jam hora
diei nona fratres, modico cibo percepto, lectioni
vacarent, clam cinere impleto pugillo consedit ad
mensam, et coepit secundum Psalmigraphi dictum,
pane simul cum cinere fessum corpus reficere. Innuit
vero cuidam fratri, ut sibi aquae potum deferret,
quo imbecilles artus arido edulio sustentaret.
Attulit ille quod jusserat. Ut vero applicuit labiis,
ecce saporem odor aquae contulit vini, substitit ille,
et quasi ignarus, iterum fratri ut aquam deferret,
innuit manu. Qui miratus se aquam obtulisse significavit.
Tandem evacuato vase, iterum idem aqua
plenum detulit Patri. Attigit ille summotenus ore,
denuo vinum pro aqua coepit redolere. Vir ergo
beatus Dei pietatem erga se persentiscens | null | 658ce396-69d8-4082-b31c-5d75b41006dd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, humili
devotione quod Deus miserat sumere non recusavit.
Ecce . . . . . . . . . in Cana Galileae convivantibus de aqua
vinum exhibuit. Nunc vero famulo suo sponte se
atterere volenti, pallentem lympham in vini saporem
convertit. Quali vero cordis jubilo, vel qua
mentis fiducia aestimandus est tunc tripudiasse, cum
ita de se Deum curare cognovisset? Potuit tunc Psalmistae
verbis concinere: #Dominus sollicitus est mei,@#
vel sicut alibi dicitur, #Dominus curam habet mei.@#
CAP. IV.-- #De furto apud Papiam invento.@#
Eo tempore quo Heinricus rex ad arcem Romani
imperii festinabat, ut de regno ad imperium promoveretur,
comitabatur cum eo beatissimus Odilo, et
gloriosissimae Virginis adorandum partum utrique
celebraverunt apud Papiam, ditissimum Italiae oppidum.
Expletis itaque illius diei sacris hymnorum
officiis, consedit senior cum fratribus ad mensam,
ut sumptis ciborum dapibus, amissas revocarent
vires. Erant autem discumbentes multi, atque obsequentes
non pauci; inter quos quidam fraudis possessor
se velle obsequi simulans, captabat oculis
quomodo aliquid quiret furari. Cernens igitur mappam
operosam super viri Dei mensam, illectus cupiditate
lethifera anhelabat patrare, quod cupiverat
iniqua mente. Postquam ergo exempta est fames
epulis mensaeque sunt remotae, illis sua curantibus,
ille malignus casu repertam mappam subito rapuit,
et discessit festinato, gaudens de inventa praeda, et
ignarus quanta sibi in proximo futura erant membrorum
detrimenta. Altera vero die hora competenti
apposita mensa, requiritur quod deerat. Orto
inter clientes de amissa mappa querelarum murmure,
dapsilis Pater hoc parvipendens: Afferte,
inquit, aliam, et ne tale aliud ulterius accidat solliciti
estote in posterum . . . . . . . . postmodum beato viro
simul cum rege, malignus ille rem male sublatam
detulit in forum venalium rerum; sed distrahi nullo
modo potuit, quia hoc ille iniquus possidere non
meruit. Semel, bis terque frustra conatus, tandem
rubore frontis confusus casam repetit inanis: et
ecce divina ultio scelestum facinus in injuriam sui
servi perpetratum extemplo vindicat. Subito enim
manibus pedibusque arefactis, miser et miserabilis
simul cum furto sancti Maioli [ #supple@# ad ecclesiam]
defertur, in terram ponitur, mappa vero sursum
appenditur. Fit concursus populi, constipatur ecclesia
multitudine innumerabili, meritum Odilonis
quale sit agnoscitur, et beatus Maiolus ut opem misero
ferat omnium votis exoratur. Tandem divina
pietas inolitis miserationibus miserum erigit, brachia
manusque nativo humore perfundit, bases ejus
et plantas consolidat, isque cum omni populo Deum
magnificans, ad propria remeat.
CAP. V.-- #Item de alio simili furto.@#
Alterius etiam furis effera mens simile direptionis
damnum supradicto Patri inferre molita est. Morabatur
namque jam fatus Pater in denominata Papia
civitate, cum ecce in una noctium quidam fur ingressus
stabulum equorum, abegit unum, quem prae
caeteris perspexerat optimum, et cujus tergo vir
beatus sedere solitus erat. Sed quia in eadem urbe
non solum homo Dei, verum etiam quae sui juris
erant nota videbantur, veritus ibidem morari, confugit
ad Laudense oppidum, ut illic de venditione
equi cupitum acquiereret pretium. Verum quia Deus
semper suorum curam gerit, omnium cernentium
corda ita obstrusa sunt, ut nullius ad emendum
adhiberetur convenientia. Quod cernens ille malevolus,
tactus poenitudine cordis et pervidens se
nequiter egisse, confestim rediit ad locum suae fraudis
conscium, et moerentibus famulis repraesentat
equum fraude subductum. Nuntiatur hoc viro Dei.
Agit ille grates summo rerum opifici, et ne quid
molestiae inferatur latroni, imperiosa prece saevientium
mitigat voluntates. Non enim erat avidus
vindictae, sed nimia cordis benignitate, bona pro
malis semper studebat recompensare. Secundum
beati Pauli apostoli, qui vas electionis dicitur, admonitionem,
nulli malum pro malo alicui volebat
unquam reddere, sed omnibus in commune benefacere.
CAP. VI.-- #De transmeatione profundissimae Ticinensis aquae, et accensione lucernae.@#
Ea tempestate, qua regnum Italiae quidam nobilis
Arduinus arripuerat, et ille magnus Henricus, inter
caeteros clarissimus, regni monarchiam consentientibus
Italiae principibus, jam in eodem solo Italico
positus affectabat; supradictus Pater transiens
per Italiam, devenit ad quamdam aquam, quae moenia
Papiae praeterfluens, ab australi parte, mutuato
a se nomine dat vocari Ticinum. Hanc ergo festinanter
transire cupiebat; sed navigium deerat, quo
tantae altitudinis flumen transvadari posset | null | ba1d5a17-06d1-401f-a318-b839349b9047 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Confidens
itaque de Deo, cui tota mente adhaerebat, vocat
unum ex famulis, cui nomen Wolveno, et in nomine
Domini jubet eum per alta fluminis haud dubie incedere.
Mirum dictu! sed tamen omnia possibilia
sunt credenti, obedivit illico famulus, et subsequitur
post eum dominus, et ita cum omni comitatu absque
subsidio cymbae, sine aliqua laesione, Christo ductore,
ventum est ad ripam ulteriorem. Impleta est
tunc prophetia sancti Habacuch dicentis: #Viam fecisti
in mari equis tuis, in luto aquarum multarum (Habac. III, 15)
@#.
Quid vero mirabilius, vel laude
dignius videtur? Quondam populus Israeliticus inter
divisiones maris per siccum transivit; nunc vero
beatus pater Odilo super ipsas undas aequoris viam
sulcavit. Sed quia utrumque Dei munus est, de
utroque a nobis Deus magnificandus est. Hoc cernentes
qui ibi aderant, putaverunt consuetum aquae
transitum, et ascensis equis id tentare conati sunt;
sed priusquam prima vestigia sonipedum ripam
tangerent, pene submergerentur, nisi confestim
retroacti gradum pressissent. Viso tanto miraculo,
unus ex circumstantibus accurrit ad genua sancti
viri, orans ut hospitio suae domus uti dignaretur:
cui vir beatus libenter assensum dedit, vergebatur
enim jam dies ad occasum. Veniens itaque cum suis
ad domum, et charitate illius hominis refectus, dormitum
perrexit. In noctis vero medio, jam beato
viro soporato, repente ventus aspirans per rimas
domus quae patebant, suo flatu lucernam exstinxit.
Expergefactus cubicularius qui ante eum cubitabat,
nomine Deodatus, atque exterritus, doluit tenebras
irrepsisse, ubi se lucem meminerat reliquisse. Exsilivit
a lectulo, et nesciens quo lumen peteret,
sumpta fidei audacia, coepit Deum orare, dicens: O
lumen divinum, qui totum illustras mundum, audi
me immeritum [ #al. cod.,@# miserum], et per Odilonem
tuum depelle ab hac domo horrores tenebrarum.
Nec mora, lux ab aethere fusa illum laetitia et securitate,
et domum luminis perfudit claritate. Et ne
cui ista incredibilia videantur, o viri fideles et Christiani
fratres, Creatoris est miranda potentia, qui
devotos ejus animos cernens, taliter illum glorificare
voluit, ut lux meritorum ipsius per orbis climata
diffunderetur.
CAP. VII.-- #De simili miraculo.@#
Memorialis dies divinae visitationis et humanae
salutis, festivitas videlicet Dominicae Nativitatis appropinquabat,
et sanctus Dei Odilo primos dies Adventus
Dominici apud Paterniacum, delectabile sibi
coenobium, celebraverat. Inde gressum movens, et
per montana paulatim iter faciens, pervenit ad
quemdam vicum, nomine Leodonium [ #Lons-le-Saunier@# ],
ubi conficitur sal, humanorum ciborum
condimentum. Festinabat enim pio desiderio beatae
Virginis partum apud Cluniacum, virtutis et religionis
habitaculum, celebrare. Advenerat autem
domnus Petrus ab Italia, et in ejus obsequium gradiebatur,
in cujus solatio valde pius Pater gratulabatur.
Hospitati igitur in praedicto vico, praecepit
senior suis, ut essent diluculo parati, et primo mane
proficiscerentur, ut diurna itione [ #ms.,@# diurnatione]
peracta, possent attingere ad monasterium sancti
Marcelli. Imminebat namque ille dies quartae
feriae, in qua et solemne jejunium, et electio Dei
matris in Ecclesia praeconatur. Illic ergo cupiebat
festivum coelestis oraculi legatum beatae Virgini
directum audire pariter et celebrare. Facto
itaque mane carpebant iter, cum jam coelum
nubibus praetectum diffunderet terris immensitatem
imbrium impelleretque incommoditates aurarum
; sed fortem viri Dei animum a statu sui
desiderii haec aspera revocare nequiverunt. Quinimo
confortabat socios ne animos frangerent, sed viam
constanter explerent. Qui enim non patiebatur vinci
a voluptate, invictum se praestabat a labore, quia
manebat liber ab omni animi perturbatione. Laborioso
igitur itinere cum plurimo spatio diei confecto,
venerunt ad quoddam flumen, quod ita intumuerat,
ut ultra littoris terminum protensum intransmeabile
videretur. Comites vero circumcirca
discurrentes, et plurima conantes, meabilem transitum
minime reperiebant. Tunc Christi famulus spem
in Deum ponens, vocat unum ex famulis, nomine
Arbaldum. Videtur, inquit, mihi per hanc partem
fluminis inesse cursum meandi. Ergo in Dei nomine
securus ingredere, et experiendo disce utrum et
nos queamus transire. Ille nihil moratus, agit imperata,
transit flumen, et allabitur ad ripam ulteriorem,
et emissa voce clamat se omnes sequi posse.
Et senior: Non, inquit, sed te ad nos oportebit redire | null | 60ab9a10-0cae-42c5-b039-c3304d87a6a1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Transvadavit ille iterum interventu Patris,
aequoris evadens periculum. Praecede ergo, inquit,
nos in nomine Domini. Ad lineam itaque cuncti
ingredientes, transierunt gurgitem vastum, aquis
usque ad partes femorum irrigati; viro autem Dei,
sicut testati sunt qui adfuerunt, neque usque ad
corrigiam calceamenti aqua potuit diffundi. Ex infusione
itaque aquarum, nimioque algore constricti
omnes socii, tandem profunda nocte venerunt ad
locum diu flagitatum, eximii martyris Marcelli honore
dicatum. Facta oratione petierunt domum, et
sedentes circa ignem copiosum, alii se calefacere,
pars coeperunt vestes mutare. Quorum gravem laborem
cernens dulcissimus Pater incaluit cordis, et
dictis amicis afflicta pectora mulcet.
O quondam fortes per multa pericula fratres!
Ne vestra vestris frangatis pectora rebus,
Per varios casus per tot discrimina rerum
Tendimus ad regnum coeli, sedesque beatas.
Durate, et haec olim meminisse juvabit.
Credite meae parvitati, beata Dei mater, ob cujus
obsequium convenistis, hujus vestri laboris erit pia
remuneratrix. Post haec cibo sumpto, fessos artus
somni quiete refocillarunt. In crastinum autem completis
officiis ecclesiasticis, omnipotentis Dei dono,
cibo et laetitia corda fratrum implevit ac deinde
Cluniacum pervenit.
CAP. VIII.-- #De paucis pisciculis plurimis refectis.@#
Lutetiae Parisiorum proximum est monasterium,
sancti Dionysii martyris gloriosi corporis honore
praeclarum, qui locus a Francorum regibus
Hugone et Rotberto, viro Dei Odiloni fuerat commissus,
ut monachali ordine et doctrina regularis
vitae proveheretur in melius. In quo coenobio aliquando
Dei famulus commanens, vitae pabulum et
salutis haustum facundo ore suis auditoribus ministrabat.
Quadragesimale tempus effluxerat, et dies
mysticae coenae nec non et salutiferae passionis Christi
desierant, cum lux laetitiae, triumphus videlicet
Dominicae resurrectionis, mundo irradiaret. Esus
vero piscium in tanta diei solemnitate patri fratribusque
deerat. Gerebat tunc officium praepositurae
senior Ivo, amicabilis homo, qui bene meritum Patris
observare et colere studebat; quique valde
moestum gestiens animum quod sterilitas aquarum
sibi non praeberet affluentiam piscium: actitabat
enim ut undecunque acquireret ejusmodi edulium,
sed quaecunque agitabantur minime ad profectum
proficiebant. Divina enim providentia id agebatur,
ut in nova festivitate novus hospes gurgitis novo
etiam homini, secundum Apostolum spiritu mentis
suae de die in diem renovato, Dei munere mitteretur.
Sub ipso itaque magnae diei crepusculo, completo a
fratribus celebriter matutinali officio, praedictus Ivo
fidem possidens in Deo, de meritis Patris praesumens,
movit gressum ab ecclesia, et ad famulorum
tendit habitacula. Piscandi gnaros vocat, multa cum
eis conquaeritat, super capiendis piscibus multa inculcat,
nunc pium Odilonem venisse, nunc diem Dominicae
resurrectionis adesse, nunc fratres melodiarum
cantu fatigatos fore. Imperat demum in Christi
virtute, ut Sequanam fluvium retibus expetant. Ite,
inquit, et meritum Odilonis interpellate nomenque
Christi invocate: credo enim quia non frustrabitur
spes vestra. Id sine mora fidissima clientum turba
dant fluvio rete; fluvius ex improviso reddit piscem
magnitudine enormem, vocabulo sturionem, in quo
fluminis gurgite piscis vix unquam ferebatur a piscatoribus
captus esse. Redeunt ergo onusti qui abierant
vacui. Praesentatur novus piscis, quem non
praedictus fluvius dare solebat, sed Christi largiflua
manus suo servo direxerat. Quod videlicet inopinatum
miraculum in tanta admiratione est a sancto
Patre habitum, ut etiam infantes scholae, quibus erat
invisus et incognitus tantae enormitatis piscis, ad
videndum venire praeciperet, et ad glorificationem
Dei omnipotentis super hoc beneficio seniores cum
juvenibus et pueris magis ac magis accenderet.
Agitur dies solemnis pro gloria Dominicae resurrectionis.
Laetantur heroes novitate rei peractae meritis
tanti viri.
Est prope sanctum Dionysium monasteriolum in
honore sancti Martini consecratum, et vulgariter
ad Publicam Stratam dictum: in quo videlicet
loco fratres, qui in praedicto sancti Dionysii monasterio
causa infirmitatis vel fatigationis manere non
possunt, aliquando secedunt. Quadam itaque die vir
sanctus fatigatus adveniens, monasterium declinans,
causa repausationis illuc divertit. Quod agnoscentes
illius monasterii majoris procuratores, mittunt sibi
quaeque necessaria, sed de piscibus, nusquam enim
reperiri apud eos valebant, valde parva munuscula.
Interea dum vir Domini privatam requiem se putat
habere, ecce subito, sicut ad eum semper frequentia
monachorum quocunque locorum veniebat, credo
duo abbates cum pluribus monachis accedunt. Quos
cum gaudio suscepit, et in longum cum eis sermonem
protraxit, atque ad ultimum ut secum pranderent,
invitavit. Accedens vero | null | d3ea19d9-ca81-4ad8-90d0-8e90c74d53af | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad coquos et infertores
ciborum, inquirit quid haberent unde suos
quos invitaverat hospites reficere posset. At illi caetera
quidem utcunque se habere, de piscibus vero
pene nihil esse, quod tantae multitudini valeret sufficere.
Pueri, inquit vir sanctus, illi vestram super
hoc sollicitudinem committite, qui de quinque panibus
et duobus piscibus quinque millia hominum valuit
satiare, et ita nobis hospitibusque nostris plenissimam
refectionem praeparate. Haec dicens
abscessit; illi vero quod jussum fuerat, diligentius
ut possunt procurarunt. Quid morer? Ventum est ad
mensam, omnes ordinata sede recumbunt. Mira
dicturus sum, sicut in veritate testantur qui praesentes
fuerunt. Dum a coquis pisces ministrantur, et ab
infertoribus ad mensam fratribus inferuntur, ita in
manibus comedentium, sive ministrantium illa parvitas
piscium vel aliorum ciborum coepit excrescere,
ut abundanter et superabundanter omnes inde haberent,
et multa servitoribus remanerent. Tandem
finito convivio: Pueri, inquit vir sanctus, parva
promisistis, et multa dedistis; famem timuistis, et
superabundanter refecistis. Tantum videte ut de
plenitudine nostrae refectionis vobis aliquid servetis.
At illi nimia cordis laetitia exhilarati, respondent:
Adhuc, domine, nobis multa supersunt, quae nobis
et aliis si supervenerint, sufficere possunt. Et si
deinceps vestra sanctitas aliqua suadere voluerit, ad
credendum in cordibus nostris nulla difficultas erit.
Ecce enim contra spem nostrae pusillanimitatis contigit,
quod vestra de Deo praesumens fiducia repromisit
[ #al. cod.,@# non diffidit]. Ad haec vir sanctus:
Non haec, inquit, mea fides, sed vestra obedientia,
et meritum hospitum nostrorum promeruit, ut quod
sumpsimus pro charitate, divina operante benedictione,
valeret nobis omnibus sufficere. Verumtamen
nobis et vobis in illo spes est semper ponenda,
apud quem omnia sunt possibilia quae hominibus
sunt impossibilia.
CAP. IX.-- #De exuberatione vini in parvo vasculo in monte Aventino.@#
Huic etiam non dissimile miraculum alio tempore
contigit evenisse. In Romulea urbe, quae sui magnitudine
et formositate, nec non et apostolica dignitate
arcem totius retinet orbis, reverendus senior
Odilo uno in tempore morabatur. Habebat autem
hospitium in monasterio sacrae puerperae Virginis,
quod est situm in Aventino monte, qui prae
caeteris illius urbis montibus aedes decoras habens,
et suae positionis culmen in altum tollens, aestivos
fervores aurarum algore tolerabiles reddit, et habilem
in se habitationem facit. Ovibus autem spiritualibus
intra septa ejusdem coenobii accubantibus ministrabat
vitae pascua abbas quidam, Armo nomine,
beato viro speciali annexus amore. Una igitur dierum
veniens domnus Odilo ad mensam, interrogat
an tale vinum in promptu haberet, quod suae imbecillitati
accommodum foret. Intimant hi quibus
cura erat commissa, minime hujusmodi habere, quod
sibi utile valeret esse. Conversus autem homo Dei ad
praefatum abbatem, qui suo lateri assidebat: O,
inquit, bone vir, si habes quod possit esse utillimum,
confer inde mihi charitativum subsidium.
Ille hilari vultu placidoque animo jubet illico afferri
quantum esset suae voluntati. Tunc Pater: Hoc nostrum
vasculum licet videatur exiguum, modo deferatur
plenum. Studebat enim in suis semper
esse largus, in alienis vero parcus. Allatum est
modicum vas mero plenum, prae se ponit et coepit
more pincernae illud expendi sibi et abbati juxta
recumbenti, et quandiu prandium moras habuit,
uterque prout libuit hausit. Alii vero fratres, qui
erant vegetiores viribus, alterius liquoris utebantur
potu, cui tamen non inerat similis saporis
gustus. Jam epulae defecerant, et a mensa surgendum
erat, cum illud vas, velut inexhaustum, videbatur
adhuc retinere meri pusillum. Tunc verae
pietatis amator blande subridens: Non, inquit,
fratres mei, integram charitatem erga vos modo
habui. Accepto confestim parvo holovitreo infudit
merum, et singulis pro benedictione largitur potum.
Accidit tunc res stupenda. Cum enim essent fratres
fere duodecim, haustis secundum numerum poculis,
vinum illico ultra fluere desivit. Laetantibus
vero inter se fratribus, et quod evenerat stupentibus,
prudentissimus senior infit: Hospes iste
noster uberibus eximiae dilectionis abundare fecit
in exiguo vase vinum praestitae charitatis. Ita opus
per se divinitus factum, alterius religione attestabatur
actitatum. Excellebat enim in illo pura humilitas,
per quam, sicut Apostolus dicit, omnes sibi
superiores seque inferiorem arbitrabatur.
CAP. X.-- #De quodam homine a febribus liberato.@#
Inclyta | null | af3abbb9-66a6-47f7-91bb-09292529b9f6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
post haec Urbe relicta, incedens per aggerem
publicum venit ad Taurinense ( #Turin@# ) oppidum,
ubi quidam patiens ardores febrium per ablutionem
manuum ejus orat sibi dari remedium.
Occulte igitur a ministris obtentum recipit infirmus
sine mora sanctitatis beneficium, collaudans aeterni
Patris unicum Dominum Jesum Christum. Sed ne
ad aures Patris perveniretur, alto silentio ab omnibus
occultatur.
CAP. XI.-- #De utribus in usus pauperum evacuatis, et iterum divinitus impletis.@#
Inde ad Alpes Jovinas tendens, jamque arduum
iter conscendens, obviat egenorum turba, quae tota
simul strepebat, ut praeberet stipem necessariam.
Illico munificentissimus Pater jussit exinaniri utres
vino, et egentium dari desiderio; et statim hoc sine
dilatione perficitur. Non multo post aderat competens
hora, qua cibi perceptionem exigebat fragilis
natura. Discumbunt itaque cuncti, et ecce utres
vino vacui, reperiuntur salubri liquore pleni. Obstupescunt
omnes, et pro tanto munere divinae
majestati persolvunt solemnes gratiarum actiones.
CAP. XII.-- #De vase vitreo confracto et solidato.@#
Cum in Pannonia simul cum domno abbate Hugone
essem, quadam die cum venerabili viro
Richardo episcopo, patris Odilonis nutrito et monacho,
coepi de virtutibus ejusdem Patris collocutionem
habere, et ego illum, si qua nosset, ut mihi
panderet, sollicitus eram inquirere. Fuit enim sibi
ipse episcopus valde familiarissimus, et per multa
tempora suorum secretorum conscius itinerisque
vel laboris socius. Erat vero inter alia mentio de
vase quodam confracto, et orationibus Patris, ut
fertur, consolidato: unde ego adhuc incertus, ab
illo rei veritatem inquirebam sollicitus. At ille:
Recolis, inquit, frater, illam contentionem Alberici
episcopi Cumani, quam habuit cum Odilone,
senioris Odilonis nepote, de abbatia Bremetensi? Et
ego: Recolo certe et bene reminiscor. Dum illa,
inquit, contentio esset, quadam die ego et praedictus
episcopus in via simul pergentes, et de multis ad
invicem colloquentes, inter caetera coepi eum arguere,
cur supradictam abbatiam injuste sibi praesumpsisset
acquirere, cum sciret illam primum ab
imperatore Conrado traditam esse praedicti Patris
Odilonis ordinationi: et inter alia ei coepi opponere
sanctitatem viri, et quia multum audiebantur ab
illo laudabilia fieri, inter quae etiam fama erat de
redintegratione cujusdam vasis vitrei confracti.
Hoc, inquam, me, respondit Albericus, melius
quam te scire fateor; et quia te ex hoc incertum
video, ne deinceps sis dubius, audi veritatem apertius.
Et ego: Libenter, inquam, audiam, et diligentius
animo recondam. At ille: Quodam tempore,
ille tuus senior, quem dicis, et abbas ad curiam
Henrici imperatoris mei senioris venerat; et
dum ibi maneret, accidit quadam die ut in mensa
imperatoris vas pretiosissimum vitreum Alexandrini
generis cum pigmentis tritis ante eum poneretur.
Ille vero advocans me et Landulfum [ #ms.,@#
Laudulfum], postea Taurinensem episcopum, praecepit
ut ipsum vas cum pulvere pigmentorum ad
mensam senioris Odilonis deferremus, et ei gratia
corporeae salutis daremus. Nos vero, sicut imperator
jusserat, vas detulimus, coram abbate ex parte
Caesaris posuimus, et sicut decebat, humiliter inclinavimus.
At ille humiliter recipiens, vase retento,
praecepit nos redire, et tempore constituto iterum
pro vasculo repetendo redire. Nobis vero redeuntibus,
sicut humanae curiositatis est novas et inconsuetas
res libenter velle inspicere, coeperunt inter
se monachi vas manibus attrectare, alter alteri de
manu ad manum tradere: cum ecce de manibus
vas labitur, et, ut erat fragile, labendo confringitur.
Quod agnoscens vir Deo amabilis, non leviter
contristatus ait: Fratres, non bene fecistis, quia
pro tali vestra negligentia, juvenibus clericis, sub
quorum custodia vas a vobis confractum positum
erat, gratiam imperatoris fortasse abstulistis; sed
ne illis damnum eveniat qui immunes sunt a culpa,
accedamus ad ecclesiam, et Domini super hoc imploremus
misericordiam. Ad cujus imperium ad ecclesiam
concurrunt, psalmis et orationibus incumbunt,
et ne nobis inde innocentibus damnum eveniat,
unusquisque pro nobis sollicitus exorat. Finita
vero oratione, vir sanctus vas sibi confractum praesentari
jubet, oculis inspicit, manibus attrectat: et
ecce nihil rupturae vel confractionis recognoscit.
Indignatus vero circa monachos: Quid, inquit, vobis,
fratres, videbatur? credo, certe visus vester
nescio qua caligine detinebatur. Fingebatis fallaciter
fracturam | null | ab8a1664-5c0e-4bc7-9e02-8b897552aada | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vasculi, cum ecce inde nulla conspiciantur
signa periculi. Fratres vero haec videntes,
attoniti stupore miraculi, nihil inde audebant loqui.
Post haec tempore constituto, ego cum socio pro vase
repetendo venimus, et a bajulo illius requisivimus.
Qui advocans me in partem vas reddidit, et ut imperatori
pro magno munere redderem suasit. Quem
percunctatus cur talia diceret, per ordinem cuncta
quae acciderant narravit. Ego vero gratulabundus
cum socio redii, imperatori quae agnoveram sub
silentio retuli, et super hoc miraculo magno illum
replevi admirationis gaudio et insolitae delectationis
jubilo. Supra modum enim eum diligebat illiusque
consiliis humiliter adhaerebat. De quo etiam talia
agnoscens, magis ac magis omni veneratione dignum
habebat. Haec ita mihi Albericus ecclesiae Cumanae
episcopus in veritate narravit, quae etiam a
pluribus aliis personis vera esse pro certo agnovi.
CAP. XIII.-- #De quadam visione cujusdam eremitae.@#
Retulit mihi etiam domnus Richardus episcopus
quamdam visionem, quam et ego quondam audieram,
sed tunc animo minime retinebam. Quodam tempore,
inquit, vir quidam religiosus de pago Rotenensi
( #Rodez@# ) oriundus ab Jerosolymis revertebatur.
Transiens autem mare, quod a Sicilia versus
Thessalonicam protenditur, pertulit cum pluribus
aliis gravissimum ventum in medio positus. Qui navim
impellens, appulit ad quamdam insulam sive
rupem, ubi quidam servus Dei reclusus manebat:
ubi aliquandiu tranquillitatem maris exspectans
praedictus vir commoratus, coepit cum illo servo
Dei de multis collocutionem habere. Inquisitus
vero a viro Dei unde genus duceret, Aquitanum se
esse respondit. Tunc idem homo Dei sciscitatus est
si quoddam monasterium quod nominaretur Cluniacum,
et Odilonem ejusdem loci abbatem nosset.
At ille respondit: Novi, et bene novi, et hoc quare
percuncteris scire cupio. Dicam tibi, inquit, et ut
animo recondas quae audieris admoneo. Vicina loca
sunt nobis, ex semetipsis manifesto Dei judicio,
gravissima eructantia ignis incendia, in quibus animae
peccatorum ad tempus statutum diversa luunt supplicia.
Sunt vero ad eorum semper renovanda tormenta
multitudo daemonum deputata, qui eorum poenas
de die in diem restaurantes, intolerabiles magis
ac magis exaggerant dolores. Quos tamen saepius audivi
lamentantes, et non parvam querimoniam facientes,
quia orationibus religiosorum hominum, et
eleemosynis pauperum, quae fiunt per diversa loca
sanctorum, multoties per Dei misericordiam ab eorum
poenis liberarentur animae damnatorum. Inter
caetera vero mentionem et maximam querimoniam
noveris illos praecipue fecisse de illa Cluniacensi
congregatione, et ipsius abbate. Quapropter per
Deum te admoneo, si ad tuos cum prosperitate habueris
reditum, ut haec omnia quae a me audisti nota
facias praedictae congregationi, et ex mea parte denunties,
quatenus magis ac magis insistant orationibus,
vigiliis et eleemosynis pro requie [ #Thuan.,@# redemptione]
animarum in poenis positarum, ut per haec
gaudium multiplicetur in coelo, et damnum sive luctus
inferatur diabolo. Regressus itaque vir praedictus
ad patriam, haec per ordinem sancto Patri et fratribus
nuntiare studuit. Quod audientes, admirationem
non parvam cum maxima cordis laetitia sumpserunt,
Domino gratias egerunt, orationes orationibus
addiderunt, eleemosynas eleemosynis apposuerunt,
et pro requie defunctorum instanter laborare
studuerunt. Hac igitur occasione sanctus Pater generale
propositum per omnia monasteria sua constituit,
ut sicut in capite Kalendarum Novembrium
festivitas agitur Omnium Sanctorum, ita etiam insequenti
die, memoria generaliter ageretur pro requie
omnium fidelium animarum; privatim et publice
missae cum psalmis et eleemosynis celebrarentur,
omnibus supervenientibus pauperibus eleemosyna
multipliciter daretur: quatenus per haec jacturam
sibi provenire magis ac magis doleret adversarius,
et e contrario gratularetur sub spe misericordiae in
hoc laborans Christianus.
CAP. XIV.-- #De revelatione domni Benedicti papae.@#
Cum semper observare visiones et somnia vanissimum
sit, tamen plerumque fides adhibenda est his
quae eveniunt divina dispositione, aut manifestatione
praeteritarum rerum, aut ostensione futurorum.
De his habemus tam in veteribus, quam in novis tot
exempla pene quot volumina. Quapropter huic nostro
operi inserere dignum duximus, quamdam visionem
memoratu dignam, multis adhuc viventibus luce
clarius cognitam, per quam conjicere possumus,
quantam apud Deum is de quo sermo est adhuc in
mundo superstes promeruit gratiam. Praeerat quondam
apostolicae sedi senior Benedictus, in Romana
nobilitate praecipuus, prudenti ingenio solertissimus,
et quantum ad mundanum culmen attinet, urbanis
causis aptissimus. Qui beatum Odilonem clara
affectione diligebat, et summo studio excolebat | null | 83cd12f7-6eff-41bb-839e-20b04d9489d1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
;
et quoties arcis Romanae moeniis sui praesentiam vir
beatus intulisset, larga liberalitate necessitudinum
juvamen exhibebat. Hic ergo mortalis vitae curriculo
jam decurso, corpus terrae animam supernae remisit
potestati. Regimen vero sedis apostolicae adeptus
est Joannes, sibi affinis carnis germanitate. Multum
tempus effluxerat cum praenominati praesulis
anima, non adepta lucis aeternae consortium, luebat
pro commissis poenale judicium: cum ecce clementis
Dei miseratio ad significandum beati Odilonis
meritum, manifestare voluit et poenam illius hominis,
et donum suae immensae pietatis. Apparuit namque
spiritus jam dicti praesulis in revelatione Joanni
Portuensi episcopo, et aliis duobus, quorum
nomina non recolo, indicans eis quae circa se gererentur;
quia videlicet non splendore lucis, sed poenarum
teneretur in umbris. Monet itaque ut eant ad
fratrem, et ocius pio Odiloni legationem dirigat:
ipsius enim suffragiis destinavit superna censura
illum eripi a tormentis. Recedentibus ergo tenebris,
hujus visionis conspectores papam adeunt, quae injuncta
fuerant sibi edicunt. Talia praesul audiens et
multum de fratre condolens, rumpit morulas omnes,
et pugillarem chartam secundum tenorem visionis
descriptam, per praedictum episcopum Joannem
beato viro dirigit. Nec mora, fidus legator viam
arripiens attigit Papiam, et pertaesus itineris labore,
domno Petro cellae beati Maioli praeposito, quae revelata
vel praecepta sibi fuerant aperit; eumque
oppido exposcit, ut ipse hujus causae velox internuntius
esse studeat. Ille impiger bullatam epistolam
sanctissimo Patri transmittit, et contigit divino nutu,
ut isdem Dei servus Cluniaco reperiretur. Delatam
itaque epistolam perlegens, convocat nobilem monachorum
senatum, et seriatim cuncta perorat. Aperit
profunda sapientiae suae, multaque replicat, et ne
talis legatio parvipendatur exorat. Dein praecipit ut
libamina precum et dationes eleemosynarum pro
generalis praesulis liberatione solemniter peragantur.
Suscipiunt ergo seniores gratanter onus leve charitatis,
publice et privatim aures pii Conditoris devotis
precibus appellant. Nec tantum in eodem coenobio,
sed ubicunque fratrum coetus manebat diffusus, praecepto
Patris similis persolvitur famulatus. Jam
praefixi termini spatium complebatur, cum tot preces
et oblationes, atque eleemosynarum largitates
aditum divinae benignitatis penetraverant. Unde et
libuit supernae clementiae haud dubio relatu id propalare.
Erat in praelibato coenobio quidam senior,
nomine Eldebertus, nobilis carne, nobilior spiritu,
ministrans egenis eleemosynae subsidium, cui talis
visio per soporem revelata est. Videbat namque
quamdam personam decore conspicuo cum multo
agmine candidatorum intrare monasterii claustrum,
et usque ad capitulum, ubi domnus Odilo cum sacro
senatu residebat, pervenisse, et ad ejusdem Patris
genua caput humiliter flexisse. Cumque frater ille
requireret quaenam illa fulgida esset persona, didicit
domnum Benedictum papam Romanum, primae
sedis episcopum, referentem gratiarum actiones pro
sua liberatione, quod domni Odilonis et fratrum
interventu immane chaos evasisset, et ad supernam
beatitudinem evolasset. His visis, expergiscens frater
a somno, et tenaci memoria visa et audita retinens,
die relucente cuncta per ordinem narrat. Tripudiat
tunc sacer senatus, et cum pio Patre aeternae majestati
personant vota jubilationis; palam constat
omnibus quantum venerabilis Odilo de individuae
Trinitatis gratia possit, per quem uterus mortis
raptata praeda potuit evacuari.
CAP. XV.-- #De quodam puero ab infirmitate qutturis sanato.@#
Quodam tempore dum idem vir sanctus apud
Paterniacum moraretur, erat ibi quidam puerulus
monachus, nomine Rodulfus, quem illa satis horrenda
infirmitas, quae in illis regionibus multis accidere
solet in gutture, ita deturpaverat, ita dehonestaverat,
ita etiam vocem pene intercluserat, ut in
illa parte corporis, non jam species esse gutturis,
sed quaedam videretur intumescere pestis. Misertus
itaque vir Dei tantae calamitati, puerum ad se evocat,
manibus locum tumoris attrectat, signum crucis
superimprimit, salutaria quaedam verba simul
dicit, et sic abire permittit. Mirum in modum ille
tumor, sicut in aliis postquam semel affecerit in dies
solet crescere, ita versa vice in isto ex tunc coepit
evanescere, et in pristinam formam deturpatum
guttur redire, et usque in praesentem diem optata
fruitur sanitate.
CAP. XVI.-- #De libris et aliis supellectilibus aqua infectis et minime laesis.@#
In locis Jurensibus Nantoatis est monasterium,
sancto Patri ad componendum regularis vitae statum
a Gisleberto comite traditum. De hoc quadam
die egressus, iter agens ad urbem Genevensem, hora
jam diei tertia incumbente, transivit fluvium per eadem
montana discurrentem. Mulus autem suarum
rerum portitor, qui lectulum hominis | null | 40aa8375-b291-4757-aade-626e5c98cb9c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Dei ferebat
simul cum libris absque ductore transiens, devians
a publico vado, per profunda fluminis jam coeperat
mergi. Concurrerunt omnes, levatis in altum vocibus,
conantes opem ferre pereunti. Animal autem
valido conatu ab aqua emersum, ad ripam pervenit,
capite protenso. Currens vero unus ex famulis extendit
manum, ut capistrum arriperet, sed nequidquam.
Mutum namque animal nihil intelligens, iterum
retroactum natando per profunda ad alteram
ripam ejectum est, nihil de se dans videndum,
praeter solum caput. Ecce autem magnanimus heros
per plana incedens veniebat. Intuens vero quae gerebantur,
nil mortale sonans, cygneum caput pileo
operiens, antetulit gressum, coeptumque iter progreditur.
Inter alios vero qui hujusmodi fluctuatione
agebantur, praecipue senior Petrus anxie discurrebat,
cui sollicitudo disponendarum rerum Patris
commissa erat, hic exclamavit cuidam, ut captato
ingenio proprius accederet, si quoquomodo animal
capere posset. Qui nihil moratus, protensa
manu capistrum arripiens, forti adnisu educit mulum
ab aquis. Concurrunt cuncti, perniciter equis
desiliunt, et exonerato saumario perscrutantur erutam
ab aquis Patris supellectilem, lectulum scilicet
ipsius atque libros. Quae omnia Deo teste et his qui
interfuerunt, ita intacta ab aquis reperta sunt, ut
nullum vestigium infusionis in eis appareret. Mirantur
cuncti prae gaudio Deumque magnificant, et
tanti viri merita laudibus extollunt. Onerato rursum
mulo, ovantes subsequuntur seniorem, et domnus
Petrus anticipans caeteros, Patri quod acciderat refert.
Qui leviter indignans: Quid, inquit, dicis?
num aliquid aquis immersum potest videri non madidum?
Confecto itaque itinere, die jam decurso,
receperunt se in cujusdam villulae hospitium. Tunc
jussit sibi afferri libros, et caetera quae de aqua fuerant
abstracta, mantilia scilicet ac manutergia: quae
sicut semper ad utilitatem, ita et tunc sine damno
aquis reperta sunt madida. Tunc vir benignissimus
Deum collaudans, fratribus sic coepit loqui: O fratres
dilecti, cernitis circa nos miram Dei nostri pietatem?
Certe quae recuperare non possemus, si aquis intingerentur,
ea conservavit illaesa; quae vero absque
damni discrimine poterant intingi, ipsa passus est
madida fieri. Ita nihil sibi, sed totum Deo qui in
illo et per illum operabatur, fideli corde tribuebat.
Excellens enim erat animus, et humana contemnens,
nec desiderabat gloriam quasi mercedem rerum gestarum.
CAP. XVII.-- #De quodam puerulo monacho a gravissima infirmitate liberato.@#
Quia vero de Nantoacensi monasterio superius
memoriam fecimus, dicendum est nobis etiam quid
ibi aliquando contigerit evenire. Quodam tempore
cum ibi sanctus Pater advenit, puerum nomine Gerardum
reperit, quem illa detestanda infirmitas caducae
passionis ita de die in diem vexabat, ut in eo
nec vox, nec memoria, nec aliqua membrorum officia
remanerent, et pene a mortuo jam nihil distaret.
Tali calamitate vir Dei compunctus, fratribus ut pro
eo Dominum precarentur rogavit; ipse ad sanctum
altare missam celebraturus accedit, ut interesset infirmus
praecepit, divinis mysteriis refecit, aquam
sanctificatam, ut sibi moris erat, ex calice sancti
Maioli bibere compulit. Nec mora, infirmitate fugata,
salus optata succedit, et usque in diem praesentem
in supradicto homine integra perseveravit.
CAP. XVIII.-- #De libro et vasis repertis.@#
Gradiebatur aliquando verus Dei amator Odilo per
Alpes Jurenses: et subito equus multis oneratus
sarcinis lapsus, per devexa montis usque ad profunda
vallis inter asperrimos scopulos dilabitur.
Ruunt praecipites Allobroges frustra nitentes, et ultra
vires aliquid conantes. Tandem post multos
animi conatus, reperto equo sano, et aliquanta de
sarcinulis, cognoscunt deesse librum Sacramentorum
aureis litteris scriptum, cum vitreis vasculis anaglypho
opere formatis. Quae res non parum viri Dei
moestificavit animum, verum cum his quae repererant
coepto itinere gradiebantur. Advesperascente
autem die, devenerunt ad quamdam cellam sancto
Eugendo abbati jure subditam, ubi honorifice a
fratribus illic manentibus suscepti, post exhibitam
humanitatem quieverunt. Defluebat autem imber
copiosus nivibus commistus. Vir autem Domini intimat
fratribus quae sibi acciderant, summa exposcens
prece, ne pigritarentur ad eadem loca scrutanda
accedere, si forte auratum librum reperire
valerent. Illi vero mente promptissima spondent se
exsequi ejus mandata. Quis enim tanti viri precibus
non acquiesceret, cui etiam Deus noster plerumque,
ut ita dicam, obsequi videbatur. Aurora itaque apparens,
missos dirigit, dies subsequens ad loca deducit,
librum | null | d052be6d-d253-4e2e-b862-6228e140bf16 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
perditum cum vasis requirunt; sed
ipso suo labore diutius fatigati sine fructu ad propria
redeunt. Erant montes et circumjacentes colles
tanta densitate nivium cooperti, ut spes nulla superesse
videretur ulterius praedictas res recuperandi.
interjectis itaque fere duobus mensibus, cum jam
hiemis asperitas praedictorum montium et collium
evanescendo faciem denudaret, et de perditis rebus
pene jam nulla memoria esset, quidam presbyter,
nomine Ermendrannus, locum in quo praedictae res
perierant casu adiit, oculorum orbes huc illucque
deflexit, et ecce contra spem librum reperit, quem
Christi protectio a nimbis et diuturnitate nivis intactum
meritis patris Odilonis servavit. Vasa enim
sana invenit, quae Dei nostri pietas ne frangerentur
protexit. Tollens itaque ea quae invenerat, Gauzeranno
abbati sancti Eugendi consignavit, et postmodum
jussione ejusdem praedictus presbyter Odiloni
patri, dum ad illas Jurensium partes rediret laetus
et alacer reddidit: qui quanto gestierit gaudio, ex
immensis Deo laudum fusis praeconiis qui vult dignoscere
poterit.
CAP. XIX.-- #De quodam potente a dolore oculi liberato.@#
Aliquando dum transiret per pagum Genevensem
et castrum Albiense, quidam senior, Siebodus
nomine, dominus ejusdem castri, ampla persona,
non parva potestas, ad cum accessit. Huic quadam
die sub arbore jacenti fortuito casu particula corticis
ceciderat in oculo: quae ita turbaverat, ita corruperat
ejusdem membri officium, ut nec expelli,
nec aliquod inde remedium inveniri posset. Fugerat
somnus ab oculis, fastidiebatur cujuscunque generis
cibus nullusque sospitatis inveniebatur locus.
Cognoscens itaque vir sanctus causam tanti periculi,
et condolens viro sibi satis familiari, seorsum illum
accipiens, super locum doloris signum imprimit
sanctae crucis cum insufflatione oris et virtute orationis,
spondens se, dum veniret ad hospitium, pro
illo sacrificium offerre salutiferae oblationis. Nec
mora: sancto recedente, somnus diu negatus praedictum
hominem dormire coegit evigilansque particulam
corticis ab oculo cum quadam lanugine deductam
invenit, et praeteriti doloris molestiam non
sensit. Mox etiam cibum omnino fastiditum requirit,
cum desiderio sumit, suaeque liberationis causam
prae gaudio per internuntium viro Dei apud Silvigiacum
( #sic.@# ), quo jam pervenerat, innotescit, gratias
agit et deinceps eum in magna veneratione habuit.
CAP. XX.-- #De clerico a morbo brachii curato.@#
Quodam etiam tempore dum a Roma reverteretur,
et Lucas castro hospitaretur, cuidam sancti
Martini Turonensis canonico, Archimbaldo nomine,
lethale vulnus in brachio excreverat, quod sibi non
jam languorem, sed ipsam mortem pene interminare
videretur. Accedit itaque ad sanctum, et tantae necessitatis
ostendit periculum. At ille quasi haec se
videre dissimulans, latenter propria manu tangit
brachium, sanctae crucis implorat praesidium, et
super vulnus ejusdem crucis impressit signaculum:
sicque a se dimittit, et ut caute praevideat praecipit.
Mirum in modum dum recedit et locum vulneris
videre vel tangere voluit, nulla signa praeteriti doloris
nec invenit, nec sensit. Attonitus vero stupore
miraculi ad hominem Dei regreditur, quae sibi contigerant
palam facere voluit. Sed Dei servus ubi hoc
praevidit, indignatus valde, illum nec quidquam
passum fuisse, nec quid diceret scire, objurgavit.
Ita enim timebat rumores hominum, tanquam lethale
venenum, et quasi pestiferum malum sic fugiebat
vanae laudis appetitum.
Cum quodam tempore apud monasterium
suum, quod Volta nominatur, moraretur, et murus
ecclesiae adhuc imperfectus consummaretur, contigit
ut quadam die dum ministri operis operi complendo
insisterent, deambulatoria ubi stabant, retortis
cum quibus ligata erant ex nimia vetustate
ruptis, deorsum ruerent, cum quibus caementarii
ex altitudine muri ad terram ceciderunt, et collisionis
membrorum. . . . .
CAP. XXI.-- #De quodam mente capto sive daemoniaco sanato.@#
Alio tempore cum ex partibus Ultrajuranis Nantoatis,
de quo supra diximus, cum eo advenissemus,
quemdam juvenem militem, nomine Mainerium,
mente captum, a propriis servulis ibi adductum invenimus.
Qui rejecta militia, omnique cura privata
vel publica postposita, huc illucque miser nudus nisi
teneretur oberrabat, incognitas voces emittens, sine
cibo perseverans, et, ut talibus consuetudo est, nusquam
tutam sedem, nullam habebat requiem. Misertus
itaque homo Dei tantae calamitati, et condolens
gratissimae juventuti, cum fratribus in terram
ante altare sancti Petri prosternitur, psalmis insistit,
patrocinia sanctorum cum litaniis requirit:
deinde surgens ad vexatum accedit, aqua sanctificationis
aspergit, bibere cogit, et sic | null | 69840ba6-01d6-40a5-96af-6057c84f12f7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
recedere permittit.
Post haec sancto recedente, ipse jam non infirmus,
sed sanus; non ligatus, sed liber; non coactus,
sed voluntarius, Cluniacum usque prosequitur,
gratias Deo et illi pro recuperata sanitate reddidit,
voto charitatis munera piscium detulit, sicque ad
propria rediit. Sequenti etiam anno eum ibidem requisivit,
sed non invento, Silviniacum die qua sanctus
obiit et ipse advenit; tristis et moerens ejus
exsequiis interfuit, et quia vivo non potuit, defuncto
pro sua liberatione iterum atque iterum gratias egit.
CAP. XXII.-- #De quodam muto sanato.@#
Abbas quidam religiosus de Brolio ( #Ebreuil@# ) monasterio,
nomine Girbertus, quemdam nepotem habuit
militem strenuum, nomine Gauzfredum, qui ex
multo tempore officium linguae amiserat, audiendi
tamen efficaciam et prudentis senis memoriam,
quemadmodum de Zoe uxore Nicostrati legitur, non
mediocriter retinebat. Hic per visionem admonetur
ut ex aqua qua sanctus manus abluebat requireret,
et eam bibendo deinceps effectum loquendi recuperaret.
Qui mox familiares ministros advocat: utcunque
sapit, utcunque valet, quae volebat manibus
innuit, non sine magno tamen labore innotescit; et
Silviniacum, quo sanctus tunc manebat, ad hoc
obtinendum pro eo praedictus Girbertus dirigit, suasisque
quibusdam viri Dei ministris, fidele furtum
perpetratur, aqua latenter manibus ablutis subripitur,
sub occasione etiam calice sancti Maioli ab ipso
viro Dei signata altera aqua superadditur, et sic infirmo
transmittitur. Quam accipiens mutatis prius
vestibus in ecclesiam ingreditur, orationi incumbit:
deinde cum summa veneratione aquam sumit,
et sumendo pristinae vocis officium mox ad integrum
recuperat; loquitur, atque non jam manibus innuit,
sed ex ordine quae viderat verbis enarrat et Deo
gratias pleno ore, plena voce laetus proclamat.
CAP. XXIII.-- #De quodam parvulo vasculo a vino exinanito, et virtute sancti postmodum pleno reperto.@#
Omnipotens Deus remunerator et glorificator fidelium
suorum, se in hac mortali aerumnosaque vita
pro scire et posse glorificantium per sibi fidelis dilectique
famuli Patris Odilonis in hacce convalle
lacrymarum coram hominibus confitentis et glorificantis
merita, inter alia plura praeclara prorsus atinde
eum proficiscentem frater Adraldus aliquantuque
memoranda miraculorum signa, quoddam valde
jucundum atque mirificum virtutis opus, hic etiam
eum glorificando, operari est dignatus. De quo ne
quisquam, quia illud scripto tradere succedentium
memoriae suscepimus, dubitare queat, habemus et
proferimus veracem fidelemque, quae hoc narrat,
personam ad hoc astipulandum sic idoneam ut constet
luce clarius, quia is qui hoc refert et hujus Deo
dilecti Patris est monachus, et nomine proprio vocitatur
Adraldus, atque ipse solus cum alio quodam
laico homine hujus tunc rei gestae fuit conscius.
Quodam siquidem tempore isdem vir Domini Odilo
rediens a Francia, et Cluniacum totius religionis locum
festinanter expetens, eidem jam dicto fratri
apud quamdam ecclesiam, quae vocatur Tolonnis
( #Toulon@# ), cui obedientiae causa praeerat, estque
juris monasterii quod vocatur Aurea vallis, commoranti,
improvisus et insperatus supervenit. Quidam
tamen ex fratribus beatum virum comitantibus, nomine
Warnerius, ipsum Patrem comitesque parvo
praecurrens spatio antecessit, et adveniens patrem
Odilonem adesse nuntiavit. Qui jam fatus Adraldus
miratus et obstupefactus, primo non credidit, post
tristis et moerens, et quia susceptioni ejus non se
praeparaverat, miserum se clamans expavit. Verumtamen
confortatus in Domino resumpsit vires, et
missis circumquaque pueris domus ad quaerendum
necessaria, instabat, prout angustia temporis permittebat,
praeparare quaeque erant tanti Patris
susceptioni congrua. Inter haec dilectus Deo et
hominibus pater Odilo adveniens, ab eodem ipso
fratre gaudenter admodum et jocunde suscipitur,
amabiliter et affectuose exosculatur et amplectitur;
sed tamen humilis et submissa querela et objurgatio
de suo adventu sic insperato minime perdonatur.
Sed ad haec isdem dulcissimus Pater dulci et suavi,
ut sibi moris erat, alloquio coepit et se excusare et
ipsi satisfacere, occasione temporis et loci dicens
hoc contigisse, seque illuc nequaquam sumptuosum
apparatum quaerere. Et quia ipso anno sterilitas
vinearum nimis charum reddiderat vinum, ejusque
nisi locupletioribus subtraxerat usum, providus et
moderatus Pater ne fratrem gravaret, emere se vinum
dixit, sed protinus eidem ipse ob hoc non
leviter indignatus contradixit. Qua, inquiens, fronte,
hoc vos, domine, in domo vestra patiar agere? Ventum
itaque ad prandium et cibis eidem Patri suisque
omnibus largissime sufficienterque, prout discreto
ordini eorum | null | 2204133e-8c01-413d-8b10-3b6240864ac0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
congruebant, appositis, vinum etiam
de parvo singularique et pleno emptu vasculo profertur.
At discretissimus Pater monachis scyphos
geminari, caeteris vero semel praecipit dari. Sed statuta
mensura exceditur, et absque ulla aestimatione
chari pretii potus large omnibus praebetur. Postquam
autem sumptae epulae mensaeque sunt remotae,
succedunt grates et laudes charitativae refectionis
a dulcissimi patris Odilonis gratioso atque
mellifluo ore. Succedit igitur nox diei, et Pater
Odilo inibi laxabat membra quieti. Mane vero facto,
lum prosequitur; sed ab illo redire jussus, mox ut
domum suam subintravit vocato dispensatore, jussit
eum citius quantum in vasculo remansisset vini diligenter
considerare sibique renuntiare. Is itaque
famulus et jussis obtemperans, curiosius vas aestimat
offenditque contra spem, et (quod est dictu mirabile)
plenum, quod credebat ex maxima parte exinanitum.
Invadit formido hominem, et stupidus de hoc aliquandiu
secum cogitationes versat, sed tamen reversus
inventum indicat. Res fratri visa est auditu
incredibilis, et hanc referens insanienti similis.
Parvitas denique vasis, et numerositas multitudinis
illud exhaurientis suadebat valde parum superesse
in illo residui liquoris. Attamen itur, et oculorum
fideliori ministerio res discutitur, et ita esse deprehenditur.
Tunc geminatur stupor misto timore talia
cernenti, quae nihil aliud prius illum dicere submonebant
quam: #Mirabilis Deus in sanctis suis.@# Vere
enim mirabilis, vere omnipotens, vere misericors
Deus in sanctis suis, qui in illorum munda et sincera
mente augustissimum sibi palatium statuens, ibi
residet, ibi regnat, indeque disponit multa et magna,
et ait mirifica prorsus et non imitanda.
Multa similia si notarentur diligentius, de ejus
possent describi virtutibus. Multum enim per Dei
gratiam in talibus in occulto posuit, quae nunquam
ad publicum venire voluit, et maxime in febricitantibus,
quibus semper succurrebat calicis sancti
Maioli signaculo, dicens talia non suis, sed ejusdem
praedicti Patris fieri meritis, cum revera dubium
non esset, discipulum in talibus cooperatorem esse
magistri virtutibus.
CAP. I.-- #Quomodo quondam puer liberatus sit divinitus a gravissima infirmitate.@#
In exordio vero virtutum ejus, dicendum est quid
illi contigerit cum adhuc puer esset, quod ne cui
videatur incredibile, ab ipsis agnovi quibus ipse
solitus erat narrare. Dum adhuc puerulus in domo
patris nutriretur, antequam etiam scholis daretur,
contigit ut membrorum omnium pene virtute privaretur,
incedendique vel per se movendi ei possibilitas
negaretur. Accidit vero quadam die familiam
patris ejus de loco ad locum mutari, et infantem
sub custodia nutricis servulorum ministerio bajulari.
Cumque in medio itinere ad quamdam ecclesiam
in honore Dei genitricis Mariae consecratam
divertissent, deposuerunt puerulum cum sarcinulis
ante ostium ejusdem ecclesiae. Erant autem domus
adjacentes eidem basilicae, in quibus necesse erat
illis quaedam victualia quaerere. Dum vero diutius
in his implicarentur, videns se puer solum relictum,
inspiratione divina attractus, coepit tentare si quo
modo ad ostium posset accedere, et ecclesiam Dei
Genitricis intrare. Itaque virtute qua poterat, manibus
et pedibus reptando, ostium attigit, ecclesiam
intravit, ad altare usque pervenit, pallam altaris
manibus arripuit; deinde summo conamine brachiis
in altum protensis surgere conabatur, sed nodis
diu male ligatis retinebatur. Vicit tandem [ #al. cod.,@#
tamen] divina virtus, redintegrans pueri languidos
artus, atque mirabili modo Dei Genetricis interventu
surgit, et stat super pedes sanus, et in circuitu
altaris hac illacque discurrit. Clientes vero postmodum
ad sarcinas redeuntes, et puerum non invenientes,
mirati valde coeperunt illum ubique locorum
requirere; et non invento, nimis inter se
conturbati, tandem casu ecclesiam introeunt, vagantem
et discurrentem per ecclesiam conspiciunt,
divinae virtutis potentiam recognoscunt, puerum
laetabundi in ulnis accipiunt, quo tendebant perveniunt
atque parentibus incolumem et sanum cum
magna laetitia reddunt. Ostendebat jam Dominus
in puero, quam gratus et acceptus sibi deberet
esse in futuro, quem necdum pene loquentem,
vel aliqua discernentem, misericorditer liberavit
a tantae contractionis vinculo. Erat autem
praesagium Dei Genitricis ecclesia, quam
ipse dum ad liberam scientiam et aetatem pervenit,
omnibus votis dilexit, coluit atque pro
viribus in omni vita sua glorificavit. Refertur etiam
quod jam adultus aetate, in ecclesiam simili modo
in honore Dei Genitricis consecratam intraverit, et
nullo alio nisi Deo teste, semetipsum collo mancipatum
eidem altari tradiderit dicens: O piissima virgo
et mater | null | bb590ce4-6a8b-4eaf-b5a3-7e4998529dda | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Salvatoris omnium saeculorum, ab
hodierna die et deinceps me in tuo servitio habeto,
atque in omnibus meis causis, misericordissima
advocatrix, mihi semper adesto. Post Deum enim
a modo nihil tibi praepono, et ultroneus in aeternum
meipsum, tanquam proprium servum, tuo mancipatui
trado. Haec de pueritia ejus dicta sufficiant, nunc
veniendum est ad illa quae, jam in perfectiori aetate
positus et regimine abbatiae decoratus, Domino
cooperante fecerit. Verum plurima quae in prima
fronte dicturus sum ipse non vidi, sed duobus monachis
ejus, Petro videlicet monasterii sancti Maioli,
quod apud Papiam est praeposito, viro scilicet religioso
et Syro cujusdam monasterii abbate, per
adnotationem fratris Bosonis, mirae simplicitatis et
innocentiae monachi, sicut rogaveram dum hoc opus
inciperem, referentibus agnovi. Fuerunt enim praedicti
fratres probabiles viri, patris Odilonis admodum
familiarissimi, secretorum etiam illius in pluribus
conscii, et itineris vel laboris per multa
tempora socii. Quapropter ea quae ab illis referuntur,
tanto credibilia sunt, quanto illos certissime constat
narrare illa quae oculis viderunt, auribus audierunt,
manibus etiam tractaverunt, atque ut certo tempore
nobis et multis nota fierent, prudenti memoriae
commendaverunt. Ideo vero hanc nostram relationem
probabilium virorum testimoniis cingimus, ne
ab aemulis gratia cujusquam falsae adulationis haec
finxisse judicemur. Sicut enim Gallus in Sulpicii
Severi et Posthumiani dialogo refert de Martino,
non indiget ut mendaciis asseratur Odilo, quem
Christus jam, ut pia fide credimus, glorificavit in
coelo, atque diversis virtutum signis celebriter
commendat in mundo. Absit enim me nisi visa et
experta, et a fidelibus personis sive idoneis testibus
relata, de tanto viro aliquid mendaciter fingere vel
narrare.
CAP. II.-- #De caeco illuminato.@#
Exiens quodam tempore beatissimus pater Odilo a
Cluniaco celeberrimo loco, devenit ad quemdam sui
juris locum, non longe ab eodem monasterio situm,
nomine Besorniacum [ #al.,@# Bersoniacum]. More sibi
consueto ecclesiam petiit, ut Christo Domino persolveret
vota orationum: inde se domum recepit, quae
ipsi ecclesiae contigua videtur. Accenso autem igne,
quia frigus erat, coepit sedendo gelidos artus calefacere.
Postmodum vero oculorum orbes hac illacque
volvens, conspicit eminus puerum, cujus faciei effigiem
pulchra manus superni opificis decoram effecerat.
Interrogat quis esset. Aiunt circumstantes:
Servitutis vinculo in vestro, domine, servitio annexus
tenetur. Et sanctus: Quomodo, inquit? Filius
est, inquiunt, villici vestri, qui licet videatur decorus
aspectu, caret tamen oculorum visu. Tacuit
Deifer heros, et animum ad spem reformans, Altitonantis
clementiam tacita prece invocat. Et advocans
parvulum, damnatis caecitate oculis signum
imprimens Dominicae crucis, quae natura minus dederat,
virtutum Deo cooperante, illico accommodat.
Moxque videntem remittit ad propria ovantem.
Amabat enim pueros, non lasciviam sectans, sed
aetatis innocentiam pie in illis amplexans . . . . . . . . . . . . . . #talium est enim regnum coelorum
(Matth. XIX)
@#. Quis
loquetur magnalia Dei, fratres charissimi? Cernimus
namque impleri veridicum dictum Christi: #Qui credit
in me, opera quae ego facio et ipse faciet (Joan.
V, 36)
@#. Egit quidem simile opus potens Salvatoris
dextera, commorans in carne humana: et nunc
eodem insigni miraculo servum suum magnificare
dignatus est in nostri temporis aevo, ut facile quis
perdiscere queat, quanti aestimandus sit qui opere
consimili, Domino saeculorum rege cooperante, meruit
sublimari.
CAP. III.-- #De aqua in vinum conversa.@#
Degebat aliquando sanctus Odilo in quodam suo
coenobio, quod nuncupatur Aurea vallis, loco scilicet
religioso, et fratrum illic commanentium sanctitate
famoso. Aderat ille primus dies jejuniorum, quae
Domini Pascha praecedunt, in quo et cineris super
capita impositio suscipitur, et arduae inceptio
abstinentiae a fidelibus inchoatur. Dei itaque cultor
consuetum morem explere cupiens, cum jam hora
diei nona fratres, modico cibo percepto, lectioni
vacarent, clam cinere impleto pugillo consedit ad
mensam, et coepit secundum Psalmigraphi dictum,
pane simul cum cinere fessum corpus reficere. Innuit
vero cuidam fratri, ut sibi aquae potum deferret,
quo imbecilles artus arido edulio sustentaret.
Attulit ille quod jusserat. Ut vero applicuit labiis,
ecce saporem odor aquae contulit vini, substitit ille,
et quasi ignarus, iterum fratri | null | 5917acf4-88ab-4afd-8a54-be8bced2cd30 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut aquam deferret,
innuit manu. Qui miratus se aquam obtulisse significavit.
Tandem evacuato vase, iterum idem aqua
plenum detulit Patri. Attigit ille summotenus ore,
denuo vinum pro aqua coepit redolere. Vir ergo
beatus Dei pietatem erga se persentiscens, humili
devotione quod Deus miserat sumere non recusavit.
Ecce . . . . . . . . . in Cana Galileae convivantibus de aqua
vinum exhibuit. Nunc vero famulo suo sponte se
atterere volenti, pallentem lympham in vini saporem
convertit. Quali vero cordis jubilo, vel qua
mentis fiducia aestimandus est tunc tripudiasse, cum
ita de se Deum curare cognovisset? Potuit tunc Psalmistae
verbis concinere: #Dominus sollicitus est mei,@#
vel sicut alibi dicitur, #Dominus curam habet mei.@#
CAP. IV.-- #De furto apud Papiam invento.@#
Eo tempore quo Heinricus rex ad arcem Romani
imperii festinabat, ut de regno ad imperium promoveretur,
comitabatur cum eo beatissimus Odilo, et
gloriosissimae Virginis adorandum partum utrique
celebraverunt apud Papiam, ditissimum Italiae oppidum.
Expletis itaque illius diei sacris hymnorum
officiis, consedit senior cum fratribus ad mensam,
ut sumptis ciborum dapibus, amissas revocarent
vires. Erant autem discumbentes multi, atque obsequentes
non pauci; inter quos quidam fraudis possessor
se velle obsequi simulans, captabat oculis
quomodo aliquid quiret furari. Cernens igitur mappam
operosam super viri Dei mensam, illectus cupiditate
lethifera anhelabat patrare, quod cupiverat
iniqua mente. Postquam ergo exempta est fames
epulis mensaeque sunt remotae, illis sua curantibus,
ille malignus casu repertam mappam subito rapuit,
et discessit festinato, gaudens de inventa praeda, et
ignarus quanta sibi in proximo futura erant membrorum
detrimenta. Altera vero die hora competenti
apposita mensa, requiritur quod deerat. Orto
inter clientes de amissa mappa querelarum murmure,
dapsilis Pater hoc parvipendens: Afferte,
inquit, aliam, et ne tale aliud ulterius accidat solliciti
estote in posterum . . . . . . . . postmodum beato viro
simul cum rege, malignus ille rem male sublatam
detulit in forum venalium rerum; sed distrahi nullo
modo potuit, quia hoc ille iniquus possidere non
meruit. Semel, bis terque frustra conatus, tandem
rubore frontis confusus casam repetit inanis: et
ecce divina ultio scelestum facinus in injuriam sui
servi perpetratum extemplo vindicat. Subito enim
manibus pedibusque arefactis, miser et miserabilis
simul cum furto sancti Maioli [ #supple@# ad ecclesiam]
defertur, in terram ponitur, mappa vero sursum
appenditur. Fit concursus populi, constipatur ecclesia
multitudine innumerabili, meritum Odilonis
quale sit agnoscitur, et beatus Maiolus ut opem misero
ferat omnium votis exoratur. Tandem divina
pietas inolitis miserationibus miserum erigit, brachia
manusque nativo humore perfundit, bases ejus
et plantas consolidat, isque cum omni populo Deum
magnificans, ad propria remeat.
CAP. V.-- #Item de alio simili furto.@#
Alterius etiam furis effera mens simile direptionis
damnum supradicto Patri inferre molita est. Morabatur
namque jam fatus Pater in denominata Papia
civitate, cum ecce in una noctium quidam fur ingressus
stabulum equorum, abegit unum, quem prae
caeteris perspexerat optimum, et cujus tergo vir
beatus sedere solitus erat. Sed quia in eadem urbe
non solum homo Dei, verum etiam quae sui juris
erant nota videbantur, veritus ibidem morari, confugit
ad Laudense oppidum, ut illic de venditione
equi cupitum acquiereret pretium. Verum quia Deus
semper suorum curam gerit, omnium cernentium
corda ita obstrusa sunt, ut nullius ad emendum
adhiberetur convenientia. Quod cernens ille malevolus,
tactus poenitudine cordis et pervidens se
nequiter egisse, confestim rediit ad locum suae fraudis
conscium, et moerentibus famulis repraesentat
equum fraude subductum. Nuntiatur hoc viro Dei.
Agit ille grates summo rerum opifici, et ne quid
molestiae inferatur latroni, imperiosa prece saevientium
mitigat voluntates. Non enim erat avidus
vindictae, sed nimia cordis benignitate, bona pro
malis semper studebat recompensare. Secundum
beati Pauli apostoli, qui vas electionis dicitur, admonitionem,
nulli malum pro malo alicui volebat
unquam reddere, sed omnibus in commune benefacere.
CAP. VI.-- #De transmeatione profundissimae Ticinensis aquae, et accensione lucernae.@#
Ea tempestate, qua regnum Italiae quidam nobilis
Arduinus arripuerat, et ille magnus Henricus, inter
caeteros clarissimus, regni monarchiam consentientibus
Italiae principibus, jam in eodem solo Italico
positus affectabat | null | 8835c470-24e6-47ac-8efa-d940ef4ffeae | latin_170m_raw | null | None | None | None |
; supradictus Pater transiens
per Italiam, devenit ad quamdam aquam, quae moenia
Papiae praeterfluens, ab australi parte, mutuato
a se nomine dat vocari Ticinum. Hanc ergo festinanter
transire cupiebat; sed navigium deerat, quo
tantae altitudinis flumen transvadari posset. Confidens
itaque de Deo, cui tota mente adhaerebat, vocat
unum ex famulis, cui nomen Wolveno, et in nomine
Domini jubet eum per alta fluminis haud dubie incedere.
Mirum dictu! sed tamen omnia possibilia
sunt credenti, obedivit illico famulus, et subsequitur
post eum dominus, et ita cum omni comitatu absque
subsidio cymbae, sine aliqua laesione, Christo ductore,
ventum est ad ripam ulteriorem. Impleta est
tunc prophetia sancti Habacuch dicentis: #Viam fecisti
in mari equis tuis, in luto aquarum multarum (Habac. III, 15)
@#.
Quid vero mirabilius, vel laude
dignius videtur? Quondam populus Israeliticus inter
divisiones maris per siccum transivit; nunc vero
beatus pater Odilo super ipsas undas aequoris viam
sulcavit. Sed quia utrumque Dei munus est, de
utroque a nobis Deus magnificandus est. Hoc cernentes
qui ibi aderant, putaverunt consuetum aquae
transitum, et ascensis equis id tentare conati sunt;
sed priusquam prima vestigia sonipedum ripam
tangerent, pene submergerentur, nisi confestim
retroacti gradum pressissent. Viso tanto miraculo,
unus ex circumstantibus accurrit ad genua sancti
viri, orans ut hospitio suae domus uti dignaretur:
cui vir beatus libenter assensum dedit, vergebatur
enim jam dies ad occasum. Veniens itaque cum suis
ad domum, et charitate illius hominis refectus, dormitum
perrexit. In noctis vero medio, jam beato
viro soporato, repente ventus aspirans per rimas
domus quae patebant, suo flatu lucernam exstinxit.
Expergefactus cubicularius qui ante eum cubitabat,
nomine Deodatus, atque exterritus, doluit tenebras
irrepsisse, ubi se lucem meminerat reliquisse. Exsilivit
a lectulo, et nesciens quo lumen peteret,
sumpta fidei audacia, coepit Deum orare, dicens: O
lumen divinum, qui totum illustras mundum, audi
me immeritum [ #al. cod.,@# miserum], et per Odilonem
tuum depelle ab hac domo horrores tenebrarum.
Nec mora, lux ab aethere fusa illum laetitia et securitate,
et domum luminis perfudit claritate. Et ne
cui ista incredibilia videantur, o viri fideles et Christiani
fratres, Creatoris est miranda potentia, qui
devotos ejus animos cernens, taliter illum glorificare
voluit, ut lux meritorum ipsius per orbis climata
diffunderetur.
CAP. VII.-- #De simili miraculo.@#
Memorialis dies divinae visitationis et humanae
salutis, festivitas videlicet Dominicae Nativitatis appropinquabat,
et sanctus Dei Odilo primos dies Adventus
Dominici apud Paterniacum, delectabile sibi
coenobium, celebraverat. Inde gressum movens, et
per montana paulatim iter faciens, pervenit ad
quemdam vicum, nomine Leodonium [ #Lons-le-Saunier@# ],
ubi conficitur sal, humanorum ciborum
condimentum. Festinabat enim pio desiderio beatae
Virginis partum apud Cluniacum, virtutis et religionis
habitaculum, celebrare. Advenerat autem
domnus Petrus ab Italia, et in ejus obsequium gradiebatur,
in cujus solatio valde pius Pater gratulabatur.
Hospitati igitur in praedicto vico, praecepit
senior suis, ut essent diluculo parati, et primo mane
proficiscerentur, ut diurna itione [ #ms.,@# diurnatione]
peracta, possent attingere ad monasterium sancti
Marcelli. Imminebat namque ille dies quartae
feriae, in qua et solemne jejunium, et electio Dei
matris in Ecclesia praeconatur. Illic ergo cupiebat
festivum coelestis oraculi legatum beatae Virgini
directum audire pariter et celebrare. Facto
itaque mane carpebant iter, cum jam coelum
nubibus praetectum diffunderet terris immensitatem
imbrium impelleretque incommoditates aurarum
; sed fortem viri Dei animum a statu sui
desiderii haec aspera revocare nequiverunt. Quinimo
confortabat socios ne animos frangerent, sed viam
constanter explerent. Qui enim non patiebatur vinci
a voluptate, invictum se praestabat a labore, quia
manebat liber ab omni animi perturbatione. Laborioso
igitur itinere cum plurimo spatio diei confecto,
venerunt ad quoddam flumen, quod ita intumuerat,
ut ultra littoris terminum protensum intransmeabile
videretur. Comites vero circumcirca
discurrentes, et plurima conantes, meabilem transitum
minime reperiebant. Tunc Christi famulus spem
in Deum ponens, vocat unum ex famulis, nomine
Arbaldum. Videtur, inquit, mihi per hanc partem
fluminis inesse cursum meandi. Ergo in Dei nomine
securus ingredere, et experiendo | null | b245b0ce-871c-47aa-b486-1c8928888bff | latin_170m_raw | null | None | None | None |
disce utrum et
nos queamus transire. Ille nihil moratus, agit imperata,
transit flumen, et allabitur ad ripam ulteriorem,
et emissa voce clamat se omnes sequi posse.
Et senior: Non, inquit, sed te ad nos oportebit redire.
Transvadavit ille iterum interventu Patris,
aequoris evadens periculum. Praecede ergo, inquit,
nos in nomine Domini. Ad lineam itaque cuncti
ingredientes, transierunt gurgitem vastum, aquis
usque ad partes femorum irrigati; viro autem Dei,
sicut testati sunt qui adfuerunt, neque usque ad
corrigiam calceamenti aqua potuit diffundi. Ex infusione
itaque aquarum, nimioque algore constricti
omnes socii, tandem profunda nocte venerunt ad
locum diu flagitatum, eximii martyris Marcelli honore
dicatum. Facta oratione petierunt domum, et
sedentes circa ignem copiosum, alii se calefacere,
pars coeperunt vestes mutare. Quorum gravem laborem
cernens dulcissimus Pater incaluit cordis, et
dictis amicis afflicta pectora mulcet.
O quondam fortes per multa pericula fratres!
Ne vestra vestris frangatis pectora rebus,
Per varios casus per tot discrimina rerum
Tendimus ad regnum coeli, sedesque beatas.
Durate, et haec olim meminisse juvabit.
Credite meae parvitati, beata Dei mater, ob cujus
obsequium convenistis, hujus vestri laboris erit pia
remuneratrix. Post haec cibo sumpto, fessos artus
somni quiete refocillarunt. In crastinum autem completis
officiis ecclesiasticis, omnipotentis Dei dono,
cibo et laetitia corda fratrum implevit ac deinde
Cluniacum pervenit.
CAP. VIII.-- #De paucis pisciculis plurimis refectis.@#
Lutetiae Parisiorum proximum est monasterium,
sancti Dionysii martyris gloriosi corporis honore
praeclarum, qui locus a Francorum regibus
Hugone et Rotberto, viro Dei Odiloni fuerat commissus,
ut monachali ordine et doctrina regularis
vitae proveheretur in melius. In quo coenobio aliquando
Dei famulus commanens, vitae pabulum et
salutis haustum facundo ore suis auditoribus ministrabat.
Quadragesimale tempus effluxerat, et dies
mysticae coenae nec non et salutiferae passionis Christi
desierant, cum lux laetitiae, triumphus videlicet
Dominicae resurrectionis, mundo irradiaret. Esus
vero piscium in tanta diei solemnitate patri fratribusque
deerat. Gerebat tunc officium praepositurae
senior Ivo, amicabilis homo, qui bene meritum Patris
observare et colere studebat; quique valde
moestum gestiens animum quod sterilitas aquarum
sibi non praeberet affluentiam piscium: actitabat
enim ut undecunque acquireret ejusmodi edulium,
sed quaecunque agitabantur minime ad profectum
proficiebant. Divina enim providentia id agebatur,
ut in nova festivitate novus hospes gurgitis novo
etiam homini, secundum Apostolum spiritu mentis
suae de die in diem renovato, Dei munere mitteretur.
Sub ipso itaque magnae diei crepusculo, completo a
fratribus celebriter matutinali officio, praedictus Ivo
fidem possidens in Deo, de meritis Patris praesumens,
movit gressum ab ecclesia, et ad famulorum
tendit habitacula. Piscandi gnaros vocat, multa cum
eis conquaeritat, super capiendis piscibus multa inculcat,
nunc pium Odilonem venisse, nunc diem Dominicae
resurrectionis adesse, nunc fratres melodiarum
cantu fatigatos fore. Imperat demum in Christi
virtute, ut Sequanam fluvium retibus expetant. Ite,
inquit, et meritum Odilonis interpellate nomenque
Christi invocate: credo enim quia non frustrabitur
spes vestra. Id sine mora fidissima clientum turba
dant fluvio rete; fluvius ex improviso reddit piscem
magnitudine enormem, vocabulo sturionem, in quo
fluminis gurgite piscis vix unquam ferebatur a piscatoribus
captus esse. Redeunt ergo onusti qui abierant
vacui. Praesentatur novus piscis, quem non
praedictus fluvius dare solebat, sed Christi largiflua
manus suo servo direxerat. Quod videlicet inopinatum
miraculum in tanta admiratione est a sancto
Patre habitum, ut etiam infantes scholae, quibus erat
invisus et incognitus tantae enormitatis piscis, ad
videndum venire praeciperet, et ad glorificationem
Dei omnipotentis super hoc beneficio seniores cum
juvenibus et pueris magis ac magis accenderet.
Agitur dies solemnis pro gloria Dominicae resurrectionis.
Laetantur heroes novitate rei peractae meritis
tanti viri.
Est prope sanctum Dionysium monasteriolum in
honore sancti Martini consecratum, et vulgariter
ad Publicam Stratam dictum: in quo videlicet
loco fratres, qui in praedicto sancti Dionysii monasterio
causa infirmitatis vel fatigationis manere non
possunt, aliquando secedunt. Quadam itaque die vir
sanctus fatigatus adveniens, monasterium declinans,
causa repausationis illuc divertit. Quod agnoscentes
illius monasterii majoris procuratores, mittunt sibi
quaeque necessaria, sed de piscibus, nusquam enim
reperiri apud eos valebant, valde parva munuscula.
Interea dum vir Domini privatam requiem se putat
habere, | null | bdfea3ac-0b2a-43f1-99d1-005bcef2fe9f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ecce subito, sicut ad eum semper frequentia
monachorum quocunque locorum veniebat, credo
duo abbates cum pluribus monachis accedunt. Quos
cum gaudio suscepit, et in longum cum eis sermonem
protraxit, atque ad ultimum ut secum pranderent,
invitavit. Accedens vero ad coquos et infertores
ciborum, inquirit quid haberent unde suos
quos invitaverat hospites reficere posset. At illi caetera
quidem utcunque se habere, de piscibus vero
pene nihil esse, quod tantae multitudini valeret sufficere.
Pueri, inquit vir sanctus, illi vestram super
hoc sollicitudinem committite, qui de quinque panibus
et duobus piscibus quinque millia hominum valuit
satiare, et ita nobis hospitibusque nostris plenissimam
refectionem praeparate. Haec dicens
abscessit; illi vero quod jussum fuerat, diligentius
ut possunt procurarunt. Quid morer? Ventum est ad
mensam, omnes ordinata sede recumbunt. Mira
dicturus sum, sicut in veritate testantur qui praesentes
fuerunt. Dum a coquis pisces ministrantur, et ab
infertoribus ad mensam fratribus inferuntur, ita in
manibus comedentium, sive ministrantium illa parvitas
piscium vel aliorum ciborum coepit excrescere,
ut abundanter et superabundanter omnes inde haberent,
et multa servitoribus remanerent. Tandem
finito convivio: Pueri, inquit vir sanctus, parva
promisistis, et multa dedistis; famem timuistis, et
superabundanter refecistis. Tantum videte ut de
plenitudine nostrae refectionis vobis aliquid servetis.
At illi nimia cordis laetitia exhilarati, respondent:
Adhuc, domine, nobis multa supersunt, quae nobis
et aliis si supervenerint, sufficere possunt. Et si
deinceps vestra sanctitas aliqua suadere voluerit, ad
credendum in cordibus nostris nulla difficultas erit.
Ecce enim contra spem nostrae pusillanimitatis contigit,
quod vestra de Deo praesumens fiducia repromisit
[ #al. cod.,@# non diffidit]. Ad haec vir sanctus:
Non haec, inquit, mea fides, sed vestra obedientia,
et meritum hospitum nostrorum promeruit, ut quod
sumpsimus pro charitate, divina operante benedictione,
valeret nobis omnibus sufficere. Verumtamen
nobis et vobis in illo spes est semper ponenda,
apud quem omnia sunt possibilia quae hominibus
sunt impossibilia.
CAP. IX.-- #De exuberatione vini in parvo vasculo in monte Aventino.@#
Huic etiam non dissimile miraculum alio tempore
contigit evenisse. In Romulea urbe, quae sui magnitudine
et formositate, nec non et apostolica dignitate
arcem totius retinet orbis, reverendus senior
Odilo uno in tempore morabatur. Habebat autem
hospitium in monasterio sacrae puerperae Virginis,
quod est situm in Aventino monte, qui prae
caeteris illius urbis montibus aedes decoras habens,
et suae positionis culmen in altum tollens, aestivos
fervores aurarum algore tolerabiles reddit, et habilem
in se habitationem facit. Ovibus autem spiritualibus
intra septa ejusdem coenobii accubantibus ministrabat
vitae pascua abbas quidam, Armo nomine,
beato viro speciali annexus amore. Una igitur dierum
veniens domnus Odilo ad mensam, interrogat
an tale vinum in promptu haberet, quod suae imbecillitati
accommodum foret. Intimant hi quibus
cura erat commissa, minime hujusmodi habere, quod
sibi utile valeret esse. Conversus autem homo Dei ad
praefatum abbatem, qui suo lateri assidebat: O,
inquit, bone vir, si habes quod possit esse utillimum,
confer inde mihi charitativum subsidium.
Ille hilari vultu placidoque animo jubet illico afferri
quantum esset suae voluntati. Tunc Pater: Hoc nostrum
vasculum licet videatur exiguum, modo deferatur
plenum. Studebat enim in suis semper
esse largus, in alienis vero parcus. Allatum est
modicum vas mero plenum, prae se ponit et coepit
more pincernae illud expendi sibi et abbati juxta
recumbenti, et quandiu prandium moras habuit,
uterque prout libuit hausit. Alii vero fratres, qui
erant vegetiores viribus, alterius liquoris utebantur
potu, cui tamen non inerat similis saporis
gustus. Jam epulae defecerant, et a mensa surgendum
erat, cum illud vas, velut inexhaustum, videbatur
adhuc retinere meri pusillum. Tunc verae
pietatis amator blande subridens: Non, inquit,
fratres mei, integram charitatem erga vos modo
habui. Accepto confestim parvo holovitreo infudit
merum, et singulis pro benedictione largitur potum.
Accidit tunc res stupenda. Cum enim essent fratres
fere duodecim, haustis secundum numerum poculis,
vinum illico ultra fluere desivit. Laetantibus
vero inter se fratribus, et quod evenerat stupentibus,
prudentissimus senior infit: Hospes iste
noster uberibus eximiae dilectionis abundare fecit
in exiguo vase vinum praestitae charitatis. Ita | null | 146bda30-8245-4461-8efc-c4773de4c0ac | latin_170m_raw | null | None | None | None |
opus
per se divinitus factum, alterius religione attestabatur
actitatum. Excellebat enim in illo pura humilitas,
per quam, sicut Apostolus dicit, omnes sibi
superiores seque inferiorem arbitrabatur.
CAP. X.-- #De quodam homine a febribus liberato.@#
Inclyta post haec Urbe relicta, incedens per aggerem
publicum venit ad Taurinense ( #Turin@# ) oppidum,
ubi quidam patiens ardores febrium per ablutionem
manuum ejus orat sibi dari remedium.
Occulte igitur a ministris obtentum recipit infirmus
sine mora sanctitatis beneficium, collaudans aeterni
Patris unicum Dominum Jesum Christum. Sed ne
ad aures Patris perveniretur, alto silentio ab omnibus
occultatur.
CAP. XI.-- #De utribus in usus pauperum evacuatis, et iterum divinitus impletis.@#
Inde ad Alpes Jovinas tendens, jamque arduum
iter conscendens, obviat egenorum turba, quae tota
simul strepebat, ut praeberet stipem necessariam.
Illico munificentissimus Pater jussit exinaniri utres
vino, et egentium dari desiderio; et statim hoc sine
dilatione perficitur. Non multo post aderat competens
hora, qua cibi perceptionem exigebat fragilis
natura. Discumbunt itaque cuncti, et ecce utres
vino vacui, reperiuntur salubri liquore pleni. Obstupescunt
omnes, et pro tanto munere divinae
majestati persolvunt solemnes gratiarum actiones.
CAP. XII.-- #De vase vitreo confracto et solidato.@#
Cum in Pannonia simul cum domno abbate Hugone
essem, quadam die cum venerabili viro
Richardo episcopo, patris Odilonis nutrito et monacho,
coepi de virtutibus ejusdem Patris collocutionem
habere, et ego illum, si qua nosset, ut mihi
panderet, sollicitus eram inquirere. Fuit enim sibi
ipse episcopus valde familiarissimus, et per multa
tempora suorum secretorum conscius itinerisque
vel laboris socius. Erat vero inter alia mentio de
vase quodam confracto, et orationibus Patris, ut
fertur, consolidato: unde ego adhuc incertus, ab
illo rei veritatem inquirebam sollicitus. At ille:
Recolis, inquit, frater, illam contentionem Alberici
episcopi Cumani, quam habuit cum Odilone,
senioris Odilonis nepote, de abbatia Bremetensi? Et
ego: Recolo certe et bene reminiscor. Dum illa,
inquit, contentio esset, quadam die ego et praedictus
episcopus in via simul pergentes, et de multis ad
invicem colloquentes, inter caetera coepi eum arguere,
cur supradictam abbatiam injuste sibi praesumpsisset
acquirere, cum sciret illam primum ab
imperatore Conrado traditam esse praedicti Patris
Odilonis ordinationi: et inter alia ei coepi opponere
sanctitatem viri, et quia multum audiebantur ab
illo laudabilia fieri, inter quae etiam fama erat de
redintegratione cujusdam vasis vitrei confracti.
Hoc, inquam, me, respondit Albericus, melius
quam te scire fateor; et quia te ex hoc incertum
video, ne deinceps sis dubius, audi veritatem apertius.
Et ego: Libenter, inquam, audiam, et diligentius
animo recondam. At ille: Quodam tempore,
ille tuus senior, quem dicis, et abbas ad curiam
Henrici imperatoris mei senioris venerat; et
dum ibi maneret, accidit quadam die ut in mensa
imperatoris vas pretiosissimum vitreum Alexandrini
generis cum pigmentis tritis ante eum poneretur.
Ille vero advocans me et Landulfum [ #ms.,@#
Laudulfum], postea Taurinensem episcopum, praecepit
ut ipsum vas cum pulvere pigmentorum ad
mensam senioris Odilonis deferremus, et ei gratia
corporeae salutis daremus. Nos vero, sicut imperator
jusserat, vas detulimus, coram abbate ex parte
Caesaris posuimus, et sicut decebat, humiliter inclinavimus.
At ille humiliter recipiens, vase retento,
praecepit nos redire, et tempore constituto iterum
pro vasculo repetendo redire. Nobis vero redeuntibus,
sicut humanae curiositatis est novas et inconsuetas
res libenter velle inspicere, coeperunt inter
se monachi vas manibus attrectare, alter alteri de
manu ad manum tradere: cum ecce de manibus
vas labitur, et, ut erat fragile, labendo confringitur.
Quod agnoscens vir Deo amabilis, non leviter
contristatus ait: Fratres, non bene fecistis, quia
pro tali vestra negligentia, juvenibus clericis, sub
quorum custodia vas a vobis confractum positum
erat, gratiam imperatoris fortasse abstulistis; sed
ne illis damnum eveniat qui immunes sunt a culpa,
accedamus ad ecclesiam, et Domini super hoc imploremus
misericordiam. Ad cujus imperium ad ecclesiam
concurrunt, psalmis et orationibus incumbunt,
et ne nobis inde innocentibus damnum eveniat,
unusquisque pro nobis sollicitus exorat. Finita
vero oratione, vir sanctus vas sibi confractum | null | df416a11-d630-4c72-9b9d-81c4b2043bf7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
praesentari
jubet, oculis inspicit, manibus attrectat: et
ecce nihil rupturae vel confractionis recognoscit.
Indignatus vero circa monachos: Quid, inquit, vobis,
fratres, videbatur? credo, certe visus vester
nescio qua caligine detinebatur. Fingebatis fallaciter
fracturam vasculi, cum ecce inde nulla conspiciantur
signa periculi. Fratres vero haec videntes,
attoniti stupore miraculi, nihil inde audebant loqui.
Post haec tempore constituto, ego cum socio pro vase
repetendo venimus, et a bajulo illius requisivimus.
Qui advocans me in partem vas reddidit, et ut imperatori
pro magno munere redderem suasit. Quem
percunctatus cur talia diceret, per ordinem cuncta
quae acciderant narravit. Ego vero gratulabundus
cum socio redii, imperatori quae agnoveram sub
silentio retuli, et super hoc miraculo magno illum
replevi admirationis gaudio et insolitae delectationis
jubilo. Supra modum enim eum diligebat illiusque
consiliis humiliter adhaerebat. De quo etiam talia
agnoscens, magis ac magis omni veneratione dignum
habebat. Haec ita mihi Albericus ecclesiae Cumanae
episcopus in veritate narravit, quae etiam a
pluribus aliis personis vera esse pro certo agnovi.
CAP. XIII.-- #De quadam visione cujusdam eremitae.@#
Retulit mihi etiam domnus Richardus episcopus
quamdam visionem, quam et ego quondam audieram,
sed tunc animo minime retinebam. Quodam tempore,
inquit, vir quidam religiosus de pago Rotenensi
( #Rodez@# ) oriundus ab Jerosolymis revertebatur.
Transiens autem mare, quod a Sicilia versus
Thessalonicam protenditur, pertulit cum pluribus
aliis gravissimum ventum in medio positus. Qui navim
impellens, appulit ad quamdam insulam sive
rupem, ubi quidam servus Dei reclusus manebat:
ubi aliquandiu tranquillitatem maris exspectans
praedictus vir commoratus, coepit cum illo servo
Dei de multis collocutionem habere. Inquisitus
vero a viro Dei unde genus duceret, Aquitanum se
esse respondit. Tunc idem homo Dei sciscitatus est
si quoddam monasterium quod nominaretur Cluniacum,
et Odilonem ejusdem loci abbatem nosset.
At ille respondit: Novi, et bene novi, et hoc quare
percuncteris scire cupio. Dicam tibi, inquit, et ut
animo recondas quae audieris admoneo. Vicina loca
sunt nobis, ex semetipsis manifesto Dei judicio,
gravissima eructantia ignis incendia, in quibus animae
peccatorum ad tempus statutum diversa luunt supplicia.
Sunt vero ad eorum semper renovanda tormenta
multitudo daemonum deputata, qui eorum poenas
de die in diem restaurantes, intolerabiles magis
ac magis exaggerant dolores. Quos tamen saepius audivi
lamentantes, et non parvam querimoniam facientes,
quia orationibus religiosorum hominum, et
eleemosynis pauperum, quae fiunt per diversa loca
sanctorum, multoties per Dei misericordiam ab eorum
poenis liberarentur animae damnatorum. Inter
caetera vero mentionem et maximam querimoniam
noveris illos praecipue fecisse de illa Cluniacensi
congregatione, et ipsius abbate. Quapropter per
Deum te admoneo, si ad tuos cum prosperitate habueris
reditum, ut haec omnia quae a me audisti nota
facias praedictae congregationi, et ex mea parte denunties,
quatenus magis ac magis insistant orationibus,
vigiliis et eleemosynis pro requie [ #Thuan.,@# redemptione]
animarum in poenis positarum, ut per haec
gaudium multiplicetur in coelo, et damnum sive luctus
inferatur diabolo. Regressus itaque vir praedictus
ad patriam, haec per ordinem sancto Patri et fratribus
nuntiare studuit. Quod audientes, admirationem
non parvam cum maxima cordis laetitia sumpserunt,
Domino gratias egerunt, orationes orationibus
addiderunt, eleemosynas eleemosynis apposuerunt,
et pro requie defunctorum instanter laborare
studuerunt. Hac igitur occasione sanctus Pater generale
propositum per omnia monasteria sua constituit,
ut sicut in capite Kalendarum Novembrium
festivitas agitur Omnium Sanctorum, ita etiam insequenti
die, memoria generaliter ageretur pro requie
omnium fidelium animarum; privatim et publice
missae cum psalmis et eleemosynis celebrarentur,
omnibus supervenientibus pauperibus eleemosyna
multipliciter daretur: quatenus per haec jacturam
sibi provenire magis ac magis doleret adversarius,
et e contrario gratularetur sub spe misericordiae in
hoc laborans Christianus.
CAP. XIV.-- #De revelatione domni Benedicti papae.@#
Cum semper observare visiones et somnia vanissimum
sit, tamen plerumque fides adhibenda est his
quae eveniunt divina dispositione, aut manifestatione
praeteritarum rerum, aut ostensione futurorum.
De his habemus tam in veteribus, quam in novis tot
exempla pene quot volumina. Quapropter huic nostro
operi inserere dignum duximus, quamdam visionem
memoratu dignam, multis adhuc viventibus luce
clarius cognitam, per quam conjicere possumus,
quantam apud Deum is de quo sermo est | null | 90bff527-e8f6-4113-871f-06422d7af549 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
adhuc in
mundo superstes promeruit gratiam. Praeerat quondam
apostolicae sedi senior Benedictus, in Romana
nobilitate praecipuus, prudenti ingenio solertissimus,
et quantum ad mundanum culmen attinet, urbanis
causis aptissimus. Qui beatum Odilonem clara
affectione diligebat, et summo studio excolebat;
et quoties arcis Romanae moeniis sui praesentiam vir
beatus intulisset, larga liberalitate necessitudinum
juvamen exhibebat. Hic ergo mortalis vitae curriculo
jam decurso, corpus terrae animam supernae remisit
potestati. Regimen vero sedis apostolicae adeptus
est Joannes, sibi affinis carnis germanitate. Multum
tempus effluxerat cum praenominati praesulis
anima, non adepta lucis aeternae consortium, luebat
pro commissis poenale judicium: cum ecce clementis
Dei miseratio ad significandum beati Odilonis
meritum, manifestare voluit et poenam illius hominis,
et donum suae immensae pietatis. Apparuit namque
spiritus jam dicti praesulis in revelatione Joanni
Portuensi episcopo, et aliis duobus, quorum
nomina non recolo, indicans eis quae circa se gererentur;
quia videlicet non splendore lucis, sed poenarum
teneretur in umbris. Monet itaque ut eant ad
fratrem, et ocius pio Odiloni legationem dirigat:
ipsius enim suffragiis destinavit superna censura
illum eripi a tormentis. Recedentibus ergo tenebris,
hujus visionis conspectores papam adeunt, quae injuncta
fuerant sibi edicunt. Talia praesul audiens et
multum de fratre condolens, rumpit morulas omnes,
et pugillarem chartam secundum tenorem visionis
descriptam, per praedictum episcopum Joannem
beato viro dirigit. Nec mora, fidus legator viam
arripiens attigit Papiam, et pertaesus itineris labore,
domno Petro cellae beati Maioli praeposito, quae revelata
vel praecepta sibi fuerant aperit; eumque
oppido exposcit, ut ipse hujus causae velox internuntius
esse studeat. Ille impiger bullatam epistolam
sanctissimo Patri transmittit, et contigit divino nutu,
ut isdem Dei servus Cluniaco reperiretur. Delatam
itaque epistolam perlegens, convocat nobilem monachorum
senatum, et seriatim cuncta perorat. Aperit
profunda sapientiae suae, multaque replicat, et ne
talis legatio parvipendatur exorat. Dein praecipit ut
libamina precum et dationes eleemosynarum pro
generalis praesulis liberatione solemniter peragantur.
Suscipiunt ergo seniores gratanter onus leve charitatis,
publice et privatim aures pii Conditoris devotis
precibus appellant. Nec tantum in eodem coenobio,
sed ubicunque fratrum coetus manebat diffusus, praecepto
Patris similis persolvitur famulatus. Jam
praefixi termini spatium complebatur, cum tot preces
et oblationes, atque eleemosynarum largitates
aditum divinae benignitatis penetraverant. Unde et
libuit supernae clementiae haud dubio relatu id propalare.
Erat in praelibato coenobio quidam senior,
nomine Eldebertus, nobilis carne, nobilior spiritu,
ministrans egenis eleemosynae subsidium, cui talis
visio per soporem revelata est. Videbat namque
quamdam personam decore conspicuo cum multo
agmine candidatorum intrare monasterii claustrum,
et usque ad capitulum, ubi domnus Odilo cum sacro
senatu residebat, pervenisse, et ad ejusdem Patris
genua caput humiliter flexisse. Cumque frater ille
requireret quaenam illa fulgida esset persona, didicit
domnum Benedictum papam Romanum, primae
sedis episcopum, referentem gratiarum actiones pro
sua liberatione, quod domni Odilonis et fratrum
interventu immane chaos evasisset, et ad supernam
beatitudinem evolasset. His visis, expergiscens frater
a somno, et tenaci memoria visa et audita retinens,
die relucente cuncta per ordinem narrat. Tripudiat
tunc sacer senatus, et cum pio Patre aeternae majestati
personant vota jubilationis; palam constat
omnibus quantum venerabilis Odilo de individuae
Trinitatis gratia possit, per quem uterus mortis
raptata praeda potuit evacuari.
CAP. XV.-- #De quodam puero ab infirmitate qutturis sanato.@#
Quodam tempore dum idem vir sanctus apud
Paterniacum moraretur, erat ibi quidam puerulus
monachus, nomine Rodulfus, quem illa satis horrenda
infirmitas, quae in illis regionibus multis accidere
solet in gutture, ita deturpaverat, ita dehonestaverat,
ita etiam vocem pene intercluserat, ut in
illa parte corporis, non jam species esse gutturis,
sed quaedam videretur intumescere pestis. Misertus
itaque vir Dei tantae calamitati, puerum ad se evocat,
manibus locum tumoris attrectat, signum crucis
superimprimit, salutaria quaedam verba simul
dicit, et sic abire permittit. Mirum in modum ille
tumor, sicut in aliis postquam semel affecerit in dies
solet crescere, ita versa vice in isto ex tunc coepit
evanescere, et in pristinam formam deturpatum
guttur redire, et usque in praesentem diem optata
fruitur sanitate.
CAP. XVI.-- #De libris et aliis supellectilibus aqua infectis et minime laesis.@#
In locis Jurensibus Nantoatis est monasterium,
sancto | null | 96772430-6278-4ccb-ae0f-e38eec7745e1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Patri ad componendum regularis vitae statum
a Gisleberto comite traditum. De hoc quadam
die egressus, iter agens ad urbem Genevensem, hora
jam diei tertia incumbente, transivit fluvium per eadem
montana discurrentem. Mulus autem suarum
rerum portitor, qui lectulum hominis Dei ferebat
simul cum libris absque ductore transiens, devians
a publico vado, per profunda fluminis jam coeperat
mergi. Concurrerunt omnes, levatis in altum vocibus,
conantes opem ferre pereunti. Animal autem
valido conatu ab aqua emersum, ad ripam pervenit,
capite protenso. Currens vero unus ex famulis extendit
manum, ut capistrum arriperet, sed nequidquam.
Mutum namque animal nihil intelligens, iterum
retroactum natando per profunda ad alteram
ripam ejectum est, nihil de se dans videndum,
praeter solum caput. Ecce autem magnanimus heros
per plana incedens veniebat. Intuens vero quae gerebantur,
nil mortale sonans, cygneum caput pileo
operiens, antetulit gressum, coeptumque iter progreditur.
Inter alios vero qui hujusmodi fluctuatione
agebantur, praecipue senior Petrus anxie discurrebat,
cui sollicitudo disponendarum rerum Patris
commissa erat, hic exclamavit cuidam, ut captato
ingenio proprius accederet, si quoquomodo animal
capere posset. Qui nihil moratus, protensa
manu capistrum arripiens, forti adnisu educit mulum
ab aquis. Concurrunt cuncti, perniciter equis
desiliunt, et exonerato saumario perscrutantur erutam
ab aquis Patris supellectilem, lectulum scilicet
ipsius atque libros. Quae omnia Deo teste et his qui
interfuerunt, ita intacta ab aquis reperta sunt, ut
nullum vestigium infusionis in eis appareret. Mirantur
cuncti prae gaudio Deumque magnificant, et
tanti viri merita laudibus extollunt. Onerato rursum
mulo, ovantes subsequuntur seniorem, et domnus
Petrus anticipans caeteros, Patri quod acciderat refert.
Qui leviter indignans: Quid, inquit, dicis?
num aliquid aquis immersum potest videri non madidum?
Confecto itaque itinere, die jam decurso,
receperunt se in cujusdam villulae hospitium. Tunc
jussit sibi afferri libros, et caetera quae de aqua fuerant
abstracta, mantilia scilicet ac manutergia: quae
sicut semper ad utilitatem, ita et tunc sine damno
aquis reperta sunt madida. Tunc vir benignissimus
Deum collaudans, fratribus sic coepit loqui: O fratres
dilecti, cernitis circa nos miram Dei nostri pietatem?
Certe quae recuperare non possemus, si aquis intingerentur,
ea conservavit illaesa; quae vero absque
damni discrimine poterant intingi, ipsa passus est
madida fieri. Ita nihil sibi, sed totum Deo qui in
illo et per illum operabatur, fideli corde tribuebat.
Excellens enim erat animus, et humana contemnens,
nec desiderabat gloriam quasi mercedem rerum gestarum.
CAP. XVII.-- #De quodam puerulo monacho a gravissima infirmitate liberato.@#
Quia vero de Nantoacensi monasterio superius
memoriam fecimus, dicendum est nobis etiam quid
ibi aliquando contigerit evenire. Quodam tempore
cum ibi sanctus Pater advenit, puerum nomine Gerardum
reperit, quem illa detestanda infirmitas caducae
passionis ita de die in diem vexabat, ut in eo
nec vox, nec memoria, nec aliqua membrorum officia
remanerent, et pene a mortuo jam nihil distaret.
Tali calamitate vir Dei compunctus, fratribus ut pro
eo Dominum precarentur rogavit; ipse ad sanctum
altare missam celebraturus accedit, ut interesset infirmus
praecepit, divinis mysteriis refecit, aquam
sanctificatam, ut sibi moris erat, ex calice sancti
Maioli bibere compulit. Nec mora, infirmitate fugata,
salus optata succedit, et usque in diem praesentem
in supradicto homine integra perseveravit.
CAP. XVIII.-- #De libro et vasis repertis.@#
Gradiebatur aliquando verus Dei amator Odilo per
Alpes Jurenses: et subito equus multis oneratus
sarcinis lapsus, per devexa montis usque ad profunda
vallis inter asperrimos scopulos dilabitur.
Ruunt praecipites Allobroges frustra nitentes, et ultra
vires aliquid conantes. Tandem post multos
animi conatus, reperto equo sano, et aliquanta de
sarcinulis, cognoscunt deesse librum Sacramentorum
aureis litteris scriptum, cum vitreis vasculis anaglypho
opere formatis. Quae res non parum viri Dei
moestificavit animum, verum cum his quae repererant
coepto itinere gradiebantur. Advesperascente
autem die, devenerunt ad quamdam cellam sancto
Eugendo abbati jure subditam, ubi honorifice a
fratribus illic manentibus suscepti, post exhibitam
humanitatem quieverunt. Defluebat autem imber
copiosus nivibus commistus. Vir autem Domini intimat
fratribus quae sibi acciderant, summa exposcens
prece, ne pigritarentur ad eadem loca scrutanda
accedere, si forte auratum librum reperire
valerent. | null | 05c2dc7b-e06b-4a6e-acf5-6ba09929a0e4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Illi vero mente promptissima spondent se
exsequi ejus mandata. Quis enim tanti viri precibus
non acquiesceret, cui etiam Deus noster plerumque,
ut ita dicam, obsequi videbatur. Aurora itaque apparens,
missos dirigit, dies subsequens ad loca deducit,
librum perditum cum vasis requirunt; sed
ipso suo labore diutius fatigati sine fructu ad propria
redeunt. Erant montes et circumjacentes colles
tanta densitate nivium cooperti, ut spes nulla superesse
videretur ulterius praedictas res recuperandi.
interjectis itaque fere duobus mensibus, cum jam
hiemis asperitas praedictorum montium et collium
evanescendo faciem denudaret, et de perditis rebus
pene jam nulla memoria esset, quidam presbyter,
nomine Ermendrannus, locum in quo praedictae res
perierant casu adiit, oculorum orbes huc illucque
deflexit, et ecce contra spem librum reperit, quem
Christi protectio a nimbis et diuturnitate nivis intactum
meritis patris Odilonis servavit. Vasa enim
sana invenit, quae Dei nostri pietas ne frangerentur
protexit. Tollens itaque ea quae invenerat, Gauzeranno
abbati sancti Eugendi consignavit, et postmodum
jussione ejusdem praedictus presbyter Odiloni
patri, dum ad illas Jurensium partes rediret laetus
et alacer reddidit: qui quanto gestierit gaudio, ex
immensis Deo laudum fusis praeconiis qui vult dignoscere
poterit.
CAP. XIX.-- #De quodam potente a dolore oculi liberato.@#
Aliquando dum transiret per pagum Genevensem
et castrum Albiense, quidam senior, Siebodus
nomine, dominus ejusdem castri, ampla persona,
non parva potestas, ad cum accessit. Huic quadam
die sub arbore jacenti fortuito casu particula corticis
ceciderat in oculo: quae ita turbaverat, ita corruperat
ejusdem membri officium, ut nec expelli,
nec aliquod inde remedium inveniri posset. Fugerat
somnus ab oculis, fastidiebatur cujuscunque generis
cibus nullusque sospitatis inveniebatur locus.
Cognoscens itaque vir sanctus causam tanti periculi,
et condolens viro sibi satis familiari, seorsum illum
accipiens, super locum doloris signum imprimit
sanctae crucis cum insufflatione oris et virtute orationis,
spondens se, dum veniret ad hospitium, pro
illo sacrificium offerre salutiferae oblationis. Nec
mora: sancto recedente, somnus diu negatus praedictum
hominem dormire coegit evigilansque particulam
corticis ab oculo cum quadam lanugine deductam
invenit, et praeteriti doloris molestiam non
sensit. Mox etiam cibum omnino fastiditum requirit,
cum desiderio sumit, suaeque liberationis causam
prae gaudio per internuntium viro Dei apud Silvigiacum
( #sic.@# ), quo jam pervenerat, innotescit, gratias
agit et deinceps eum in magna veneratione habuit.
CAP. XX.-- #De clerico a morbo brachii curato.@#
Quodam etiam tempore dum a Roma reverteretur,
et Lucas castro hospitaretur, cuidam sancti
Martini Turonensis canonico, Archimbaldo nomine,
lethale vulnus in brachio excreverat, quod sibi non
jam languorem, sed ipsam mortem pene interminare
videretur. Accedit itaque ad sanctum, et tantae necessitatis
ostendit periculum. At ille quasi haec se
videre dissimulans, latenter propria manu tangit
brachium, sanctae crucis implorat praesidium, et
super vulnus ejusdem crucis impressit signaculum:
sicque a se dimittit, et ut caute praevideat praecipit.
Mirum in modum dum recedit et locum vulneris
videre vel tangere voluit, nulla signa praeteriti doloris
nec invenit, nec sensit. Attonitus vero stupore
miraculi ad hominem Dei regreditur, quae sibi contigerant
palam facere voluit. Sed Dei servus ubi hoc
praevidit, indignatus valde, illum nec quidquam
passum fuisse, nec quid diceret scire, objurgavit.
Ita enim timebat rumores hominum, tanquam lethale
venenum, et quasi pestiferum malum sic fugiebat
vanae laudis appetitum.
Cum quodam tempore apud monasterium
suum, quod Volta nominatur, moraretur, et murus
ecclesiae adhuc imperfectus consummaretur, contigit
ut quadam die dum ministri operis operi complendo
insisterent, deambulatoria ubi stabant, retortis
cum quibus ligata erant ex nimia vetustate
ruptis, deorsum ruerent, cum quibus caementarii
ex altitudine muri ad terram ceciderunt, et collisionis
membrorum. . . . .
CAP. XXI.-- #De quodam mente capto sive daemoniaco sanato.@#
Alio tempore cum ex partibus Ultrajuranis Nantoatis,
de quo supra diximus, cum eo advenissemus,
quemdam juvenem militem, nomine Mainerium,
mente captum, a propriis servulis ibi adductum invenimus.
Qui rejecta militia, omnique cura privata
vel publica postposita, huc illucque miser nudus nisi
teneretur oberrabat, incognitas voces emittens, sine
cibo perseverans, et, ut talibus consuetudo est, nusquam
tutam sedem, nullam habebat requiem. Misertus | null | 7c0e3007-1e9d-4fdf-a6eb-51f23ee85948 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
itaque homo Dei tantae calamitati, et condolens
gratissimae juventuti, cum fratribus in terram
ante altare sancti Petri prosternitur, psalmis insistit,
patrocinia sanctorum cum litaniis requirit:
deinde surgens ad vexatum accedit, aqua sanctificationis
aspergit, bibere cogit, et sic recedere permittit.
Post haec sancto recedente, ipse jam non infirmus,
sed sanus; non ligatus, sed liber; non coactus,
sed voluntarius, Cluniacum usque prosequitur,
gratias Deo et illi pro recuperata sanitate reddidit,
voto charitatis munera piscium detulit, sicque ad
propria rediit. Sequenti etiam anno eum ibidem requisivit,
sed non invento, Silviniacum die qua sanctus
obiit et ipse advenit; tristis et moerens ejus
exsequiis interfuit, et quia vivo non potuit, defuncto
pro sua liberatione iterum atque iterum gratias egit.
CAP. XXII.-- #De quodam muto sanato.@#
Abbas quidam religiosus de Brolio ( #Ebreuil@# ) monasterio,
nomine Girbertus, quemdam nepotem habuit
militem strenuum, nomine Gauzfredum, qui ex
multo tempore officium linguae amiserat, audiendi
tamen efficaciam et prudentis senis memoriam,
quemadmodum de Zoe uxore Nicostrati legitur, non
mediocriter retinebat. Hic per visionem admonetur
ut ex aqua qua sanctus manus abluebat requireret,
et eam bibendo deinceps effectum loquendi recuperaret.
Qui mox familiares ministros advocat: utcunque
sapit, utcunque valet, quae volebat manibus
innuit, non sine magno tamen labore innotescit; et
Silviniacum, quo sanctus tunc manebat, ad hoc
obtinendum pro eo praedictus Girbertus dirigit, suasisque
quibusdam viri Dei ministris, fidele furtum
perpetratur, aqua latenter manibus ablutis subripitur,
sub occasione etiam calice sancti Maioli ab ipso
viro Dei signata altera aqua superadditur, et sic infirmo
transmittitur. Quam accipiens mutatis prius
vestibus in ecclesiam ingreditur, orationi incumbit:
deinde cum summa veneratione aquam sumit,
et sumendo pristinae vocis officium mox ad integrum
recuperat; loquitur, atque non jam manibus innuit,
sed ex ordine quae viderat verbis enarrat et Deo
gratias pleno ore, plena voce laetus proclamat.
CAP. XXIII.-- #De quodam parvulo vasculo a vino exinanito, et virtute sancti postmodum pleno reperto.@#
Omnipotens Deus remunerator et glorificator fidelium
suorum, se in hac mortali aerumnosaque vita
pro scire et posse glorificantium per sibi fidelis dilectique
famuli Patris Odilonis in hacce convalle
lacrymarum coram hominibus confitentis et glorificantis
merita, inter alia plura praeclara prorsus atinde
eum proficiscentem frater Adraldus aliquantuque
memoranda miraculorum signa, quoddam valde
jucundum atque mirificum virtutis opus, hic etiam
eum glorificando, operari est dignatus. De quo ne
quisquam, quia illud scripto tradere succedentium
memoriae suscepimus, dubitare queat, habemus et
proferimus veracem fidelemque, quae hoc narrat,
personam ad hoc astipulandum sic idoneam ut constet
luce clarius, quia is qui hoc refert et hujus Deo
dilecti Patris est monachus, et nomine proprio vocitatur
Adraldus, atque ipse solus cum alio quodam
laico homine hujus tunc rei gestae fuit conscius.
Quodam siquidem tempore isdem vir Domini Odilo
rediens a Francia, et Cluniacum totius religionis locum
festinanter expetens, eidem jam dicto fratri
apud quamdam ecclesiam, quae vocatur Tolonnis
( #Toulon@# ), cui obedientiae causa praeerat, estque
juris monasterii quod vocatur Aurea vallis, commoranti,
improvisus et insperatus supervenit. Quidam
tamen ex fratribus beatum virum comitantibus, nomine
Warnerius, ipsum Patrem comitesque parvo
praecurrens spatio antecessit, et adveniens patrem
Odilonem adesse nuntiavit. Qui jam fatus Adraldus
miratus et obstupefactus, primo non credidit, post
tristis et moerens, et quia susceptioni ejus non se
praeparaverat, miserum se clamans expavit. Verumtamen
confortatus in Domino resumpsit vires, et
missis circumquaque pueris domus ad quaerendum
necessaria, instabat, prout angustia temporis permittebat,
praeparare quaeque erant tanti Patris
susceptioni congrua. Inter haec dilectus Deo et
hominibus pater Odilo adveniens, ab eodem ipso
fratre gaudenter admodum et jocunde suscipitur,
amabiliter et affectuose exosculatur et amplectitur;
sed tamen humilis et submissa querela et objurgatio
de suo adventu sic insperato minime perdonatur.
Sed ad haec isdem dulcissimus Pater dulci et suavi,
ut sibi moris erat, alloquio coepit et se excusare et
ipsi satisfacere, occasione temporis et loci dicens
hoc contigisse, seque illuc nequaquam sumptuosum
apparatum quaerere. Et quia ipso anno sterilitas
vinearum nimis charum reddiderat vinum, ejusque
nisi locupletioribus subtraxerat usum, providus et
moderatus Pater ne fratrem gravaret, emere se vinum
dixit, | null | 4ac86c79-a7fc-48d1-9a90-b907d47294ef | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sed protinus eidem ipse ob hoc non
leviter indignatus contradixit. Qua, inquiens, fronte,
hoc vos, domine, in domo vestra patiar agere? Ventum
itaque ad prandium et cibis eidem Patri suisque
omnibus largissime sufficienterque, prout discreto
ordini eorum congruebant, appositis, vinum etiam
de parvo singularique et pleno emptu vasculo profertur.
At discretissimus Pater monachis scyphos
geminari, caeteris vero semel praecipit dari. Sed statuta
mensura exceditur, et absque ulla aestimatione
chari pretii potus large omnibus praebetur. Postquam
autem sumptae epulae mensaeque sunt remotae,
succedunt grates et laudes charitativae refectionis
a dulcissimi patris Odilonis gratioso atque
mellifluo ore. Succedit igitur nox diei, et Pater
Odilo inibi laxabat membra quieti. Mane vero facto,
lum prosequitur; sed ab illo redire jussus, mox ut
domum suam subintravit vocato dispensatore, jussit
eum citius quantum in vasculo remansisset vini diligenter
considerare sibique renuntiare. Is itaque
famulus et jussis obtemperans, curiosius vas aestimat
offenditque contra spem, et (quod est dictu mirabile)
plenum, quod credebat ex maxima parte exinanitum.
Invadit formido hominem, et stupidus de hoc aliquandiu
secum cogitationes versat, sed tamen reversus
inventum indicat. Res fratri visa est auditu
incredibilis, et hanc referens insanienti similis.
Parvitas denique vasis, et numerositas multitudinis
illud exhaurientis suadebat valde parum superesse
in illo residui liquoris. Attamen itur, et oculorum
fideliori ministerio res discutitur, et ita esse deprehenditur.
Tunc geminatur stupor misto timore talia
cernenti, quae nihil aliud prius illum dicere submonebant
quam: #Mirabilis Deus in sanctis suis.@# Vere
enim mirabilis, vere omnipotens, vere misericors
Deus in sanctis suis, qui in illorum munda et sincera
mente augustissimum sibi palatium statuens, ibi
residet, ibi regnat, indeque disponit multa et magna,
et ait mirifica prorsus et non imitanda.
Multa similia si notarentur diligentius, de ejus
possent describi virtutibus. Multum enim per Dei
gratiam in talibus in occulto posuit, quae nunquam
ad publicum venire voluit, et maxime in febricitantibus,
quibus semper succurrebat calicis sancti
Maioli signaculo, dicens talia non suis, sed ejusdem
praedicti Patris fieri meritis, cum revera dubium
non esset, discipulum in talibus cooperatorem esse
magistri virtutibus.
INCIPIT LIBER TERTIUS.
Itaque de his quae dum viveret gessit, pauca de
multis diximus, sicut nos ipsi quaedam vidimus, et
ab idoneis testibus alia etiam vera fuisse pro certo
agnovimus: nunc de his quae post mortem per illum
Dominus operatur, sicut veracium testium affirmatione
comperimus, quae possumus, Domino annuente
loquamur.
CAP. I.-- #De quadam puella insana, surda et muta.@#
In fundo Longovernis nominato, Silviniaco prope
quatuor milliariis contiguo, erat quaedam miserabilis
mater quae filiam habebat tribus passionibus obnoxiam,
insanam videlicet, surdam et mutam. Haec
tertio admonetur in somnis a quadam satis formosa
et jucunda persona, ut Silviniacum pergat, filiam
secum deducat, sepulcrum senis (se autem ipsum
esse dicebat) noviter sepulti requirat, et inter eundum
videbit quid sibi contingat. Ter itaque per tres
consequentes noctes, sicut diximus, admonita, dat
fidem verbis et illo cum filia pergere coepit. Inter
eundum vero, antequam ad locum destinatum venirent,
portentum visionis compleri coepit. Nam quamdam
praetereuntes silvam praedicto loco, Silviniaco
videlicet, satis contiguam, filia ex multis annis
surda et muta: Mater, inquit, mater, hinc audio
magnos sonitus tintinnabulorum. Dicebat autem de
campanis monasterii quas audiebat. Hinc vero cerno
simul et audio boves et sonitus collo pendentium
cymbalorum. Mater, his auditis, signa visionis recognoscit,
ad sepulcrum usque deducit, pro posse
oblationem obtulit, gratias egit, deinde cum filia
sana ad propria rediit.
CAP. II.-- #De homine surdo et muto liberato.@#
Succedit et huic aliud non dissimile miraculum.
Nam de illis vastis Alpibus interioris Aquitaniae venerunt
ad sepulcrum viri Dei duo juvenes, quorum
alter erat surdus et mutus, sed ut curaretur ab altero
fuerat adductus. Introgressis vero ad sepulcrum,
qui sanus erat ex aqua qua beati Patris membra lota
fuerant dari sibi petiit, et accepta in auribus socii
infudit, bibere coegit, et sic ad hospitium (erat enim
vesperum) uterque secedit. In crastinum vero, qui
pridem surdus et mutus fuerat, audiens et loquens
cum oblatione in manu | null | 4dc08b59-e933-4e36-960d-4325264620f4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad sepulcrum rediit, pro sua
liberatione gratias plena voce reddidit, et sic ad propria
repedavit.
CAP. III.-- #Item de alio muto.@#
Sub eodem tempore ex pago Bituricensi, quidam
mutus advenit, qui, ut postmodum referebat, a septem
annis ex toto amiserat efficaciam vocis. Hic
etiam ad sepulcrum de misericordia Dei praesumens
accedit, ex multis annis, ut praediximus, perditam
loquelam recepit, quid sibi contigisset omnibus
enarravit et laetus recessit. Ad comprobandum vero
utrum vera essent an non quae dixerat, cum illo
quidam curiosi curiosum quemdam mittunt, qui diligenter
haec a vicinis et veracibus testibus inquireret.
Qui haec ita esse inveniens, se nobis obtulit assertorem
veracem et idoneum testem.
CAP. IV.-- #De quodam paralytico simul et muto curato.@#
In pago Nevernensi, et in castro Dizetensi paralysis
languor quemdam hominem ex una parte totum
damnaverat, et sermonis loquelam penitus abstulerat.
Vicinorum itaque amicorumque nutu et auxilio
ad memoriam sancti Patris accessit, membrorum
sanitatem ex integro recepit, linguam ad loquendum
dissolutam promeruit, Deo gratias egit, et sic ad
propria repedavit. Erat vero pluribus notus, qui haec
ita se habere suis affirmant assertionibus.
CAP. V.-- #De presbytero muto.@#
Et pago etiam Bituricensi et de castro Briodorensi
presbyter quidam mutus ad sepulcrum viri
Dei accedit, reddi sibi quod perdiderat humiliter
prostratus in oratione petiit; sed dum diutius preces
suas differri vidit, domum regredi studuit. At ubi
pervenit, mox quod diutius quaesierat accipere meruit;
silentium in verba resolvit, et se haec promeruisse
Domini virtute et patris Odilonis intercessione
libera voce narravit. Hoc ita verum esse mercator
quidam dives, nomine Salomon, et plures alii
fatentur sua assertione.
CAP. VI.-- #De caeco illuminato.@#
Quidam senex ex toto privatus lumine, cum se
deduci faceret a puero ad Patris sanctissimi urnam,
antequam attingeret limen ostioli illius cryptae qua
sanctus requiescit, lumen amissum recepit, ductoremque
suum jam illuminatus et velox praecessit,
atque in terram ante sanctum sepulcrum prostratus
pro concesso sibi lumine gratias egit, et gaudens
recessit. Erat vero tunc Sabbatum ante Ramis palmarum
festum.
CAP. VII.-- #Item de caeca sanata.@#
Ex castello Lucii montis quaedam femina caeca ad
limina sancti Patris est adducta. Quae diutius ibi
persistens et in oratione perseverans, dum vidit quae
petebat in longum sibi differri, jam desperata, ad
propria cupiens regredi, ad sepulcrum iterum accedit
et licentiam redeundi a sancto coepit cum lacrymis
deprecari. Inter haec verba, profundaque moesti
cordis suspiria, oculi male clausi aperiuntur, lumen
ex insperato mox redditur, et ita domum propriorum,
non aliorum oculorum intuitu revertitur.
CAP. VIII.-- #Item de alio caeco illuminato.@#
Alius etiam quidam veteranus Turonensis urbis
indigena, oculorum privatus lumine, admonitus per
visum, ductu cujusdam suae filiae sepulcrum sancti
Patris studuit invisere. Qui veniens ex aqua, qua
sancti fuerant membra abluta, quaesivit et accepit,
oculis tenebrosis infundi fecit, ut sibi redderetur
lumen oravit. Et quia jam nox instabat inde recedens,
hospitium et subsidia victus (erat enim pauper)
requisivit, et nusquam invenit. Sine cibo itaque et
hospitio totam noctem pernoctavit. In crastinum
vero ad sepulcrum festinus rediit, statimque visum
recepit, et laetus Deo gratias magnis clamoribus
inclamare coepit. Erat autem ecclesia plena hominibus,
presbyteris et clericis missam celebrantibus.
Ad tale spectaculum omnes cucurrerunt, rei veritatem
agnoverunt, cuncti in commune Deum benedixerunt,
atque pro tam evidenti manifestoque miraculo
simul cum paupere gratias egerunt.
CAP. IX.-- #De quodam insano ad mentem revocato.@#
In burgo Silviniacensi, quo sanctus requiescit,
erat quidam mercator, nomine Rainaldus, qui propter
diuturnum et gravissimum languorem penitus
memoriam et sensum amiserat. Hunc fratres et
parentes ad sepulcrum tanti Patris coeperunt deducere;
sed ut signo sanctae crucis se muniret, vel
pectus tunderet, non potuerunt suadere. Venientes
itaque ad sancti Patris memoriam, quoddam oblationis
munus pro infirmo super sepulcrum offerunt,
et censum denominatum omnibus annis vitae suae
persolvere se promittunt. Hoc itaque pacto, quem
adduxerant amentem et insanum jam memoria valentem
et ex integro sanum ad domum reducunt.
CAP. X.-- #De quodam paralytico.@#
In burgo Antissiodorensis civitatis quidam ruricola
nomine Rainaldus manebat. | null | 1df2c195-309b-4ed9-8400-114ad9a0e06d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Hic a renibus deorsum
omnem vim membrorum amiserat. Auditis ergo
virtutibus signorum quae fiebant ad sepulcrum tanti
Patris, in plaustro se poni fecit, et ad limina sancta
a fratribus et uxore duci praecepit. Qui veniens et ad
sepulcrum sancti Patris accedens, ex aqua saepius
dicta dari sibi petiit, languida membra lavit, et ut
sibi sanitas redderetur devotus exoravit. Post haec
paulatim dolor a membris abscessit, salus optata
redit, et magis magisque de Dei praesumens bonitate
et tanti Patris confidens intercessione ad propria
se reportari fecit. Non multis interjectis diebus non
jam vehiculo, sed firmis incedens vestigiis ad limina
sancta regreditur, pro reddita sanitate gratias egit,
vota obtulit, suae curationis indicia omnibus manifestavit,
et sic ad propria recessit.
CAP. XI.-- #De hydropico liberato.@#
In comitatu Flandrensi, et in burgo venerandi
patris Otmari, quidam juvenis clericus nomine Geraldus
manebat, qui hydropico morbo ita affligebatur
ut neque cibum, neque potum sine magno
dolore sumere valeret: ita venter intumuerat ut
cutis supra modum extensa pene rumpi videretur;
stare vel sedere sine maximo periculo non valebat,
incedere etiam vix poterat. Et quid dicam? omnium
membrorum officiis ita carebat ut melius sibi
mortem quam ipsam miserrimam vitam optaret. Hic
ergo nutu divino Silviniacum cum magno labore
advenit, ad sepulcrum sancti Patris se introduci
petiit, ad orationem in terra procubuit, se de longe
venisse fiebili voce conquestus, ut sanctus sibi misero
opem ferret cum lacrymis rogavit. Nec mora,
rivum concreti sanguinis ibidem, dum oraret, ab
interioribus per os, videntibus cunctis, evomuit, et
inde surgens, nutibus et verbis se sanum fore exclamavit.
Ostendebat autem vestimento sursum collecto
rugas cutis prius extensae, nunc vero inflatione
recedente vacuas remansisse. His ita peractis, ad
propria gaudens repedavit.
CAP. XII.-- #Item de alio hydropico.@#
Jampridem etiam quidam senex vulgaris, ibidem
a simili liberatus fuerat morbo.
CAP. XIII.-- #De quadam contracta sancta.@#
In extremo confinio. Augustodunensi Molinis
( #Moulins@# ) est castrum super Aleris ( #l' Allier@# ) fluvium
situm. Ibi quaedam juvencula jacebat sub solario
Ermengardis nobilissimae matronae. Haec ex multis
annis membrorum usum ita perdiderat ut nec incedere,
nisi portaretur, uspiam valeret. Haec igitur in
somnis monita ut ad memoriam sancti Patris pergeret,
a vicario ejusdem matronae nimiis clamoribus
et importunis precibus extorsit ut se vehiculo
imponeret et Silviniacum deduci faceret. Nec mora,
dum illo pervenit, et ad sepulcrum sancti accessit
seseque in orationem dedit, membrorum officia
redintegrantur, et quae contracta venerat erigitur,
cum ipsa Deo laudes ab omnibus qui eam noverant
redduntur. Post haec regredi illuc unde venerat
coepit, sed nescio quo occulto judicio, antequam
veniret ad extrema villae, iterum debilitatur. Iterum
aliorum manibus ad sepulcrum reportatur, atque
iterum Dei omnipotentis miseratione et patris Odilonis
intercessione pristinae sanitati redditur; sed
nequaquam ulterius extra villam egreditur, nec
terminum suae debilitationis denuo transire conatur.
CAP. XIV.-- #Item de alia simili modo sanata.@#
Quidam mercator nomine Rainaldus ibidem apud
Silviniacum degebat. Hic habebat filiam debilem
cruribus, invalidam et ad supplementum doloris ex
superiori parte corporis. Hanc itaque ad tumulum
sancti Patris deferunt: at ubi delata est, mox se
erigere et paulatim incedere coepit, et tandiu ibidem
stetit donec ex integro effectum standi vel incedendi
promeruit.
CAP. XV.-- #De quadam paupercula simili modo curata.@#
Altera mulier paupercula ibi tunc aderat, similiter
ex multo tempore toto corpore debilis, quae et ipsa
eadem die in conspectu multitudinis vigorem obtinuit
integrae sanitatis. Sanctorum enim apostolorum
Petri et Pauli festivitas tunc advenerat et multorum
populorum ibidem turba confluxerat. Qui videntes
uno eodemque tempore haec tria supra scripta miracula
fieri, repleti sunt stupore vehementi. Fit itaque
ingens laetitia, currit per aures cunctorum miraculorum
volitans fama. Hominibus promiscui sexus
ecclesia completur, diversis et immensis clamoribus
concutitur. Psallebant monachi cum clericis in
jubilo, ad coelum usque populi voces dabant prae
gaudio tantae novitatis stupefacti miraculo. Christus
in sanctis suis semper mirabilis ab omnibus praedicatur,
et quantum servus sibi fidelissimus de ejus
gratia possit, certis indiciis manifestisque signis
declaratur et cunctorum ore celebratur.
CAP. XVI.-- #De quodam captivo a vinculis liberato.@# | null | b86c66c1-8c52-4d79-97dd-e9b142337e73 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Quidam miserabilis a quodam perverso homine
captus compedibus arctatur, et ut diligentius custodiretur
arca recluditur, saxorum acervus desuper
congeritur, seracula firmantur, et ita miser per
longum tempus tenetur. Verum ille captivus in Deo
spem retinens, de illis abditis tenebrarum Deum,
cui obscura sunt manifesta, supplex exorat et patrem
Odilonem intercessorem advocat ut se inde ejiciat
et liberum ire concedat. Inter haec verba suae petitionis,
sentit et audit quamdam personam ad arcam
accedere, et se inde ut exeat inclamare. Mox virtute
divina saxorum acervus huc illucque dispergitur,
seracula resiliunt, compedes solvuntur: et ita incarceratus
liber et absolutus de tenebris ad lucem
procedit, gaudensque ad sepulcrum sancti Patris
quantocius venit, et quae sibi contigerant certis indiciis
omnibus enarravit.
CAP. XVII.-- #De quodam mente capto sanato.@#
Alius quidam sancti Maioli monachorumque proprius
ruricola, nomine Rotbertus, habens uxorem et
filios, in amentiam totus versus fuerat. Hunc totis
viribus repugnantem filii et parentes violenter ad
memoriam sancti Patris adducunt, oblationem pro
eo offerunt, et mox mente et corpore salvatum domum
reducunt.
CAP. I.-- #De quadam puella insana, surda et muta.@#
In fundo Longovernis nominato, Silviniaco prope
quatuor milliariis contiguo, erat quaedam miserabilis
mater quae filiam habebat tribus passionibus obnoxiam,
insanam videlicet, surdam et mutam. Haec
tertio admonetur in somnis a quadam satis formosa
et jucunda persona, ut Silviniacum pergat, filiam
secum deducat, sepulcrum senis (se autem ipsum
esse dicebat) noviter sepulti requirat, et inter eundum
videbit quid sibi contingat. Ter itaque per tres
consequentes noctes, sicut diximus, admonita, dat
fidem verbis et illo cum filia pergere coepit. Inter
eundum vero, antequam ad locum destinatum venirent,
portentum visionis compleri coepit. Nam quamdam
praetereuntes silvam praedicto loco, Silviniaco
videlicet, satis contiguam, filia ex multis annis
surda et muta: Mater, inquit, mater, hinc audio
magnos sonitus tintinnabulorum. Dicebat autem de
campanis monasterii quas audiebat. Hinc vero cerno
simul et audio boves et sonitus collo pendentium
cymbalorum. Mater, his auditis, signa visionis recognoscit,
ad sepulcrum usque deducit, pro posse
oblationem obtulit, gratias egit, deinde cum filia
sana ad propria rediit.
CAP. II.-- #De homine surdo et muto liberato.@#
Succedit et huic aliud non dissimile miraculum.
Nam de illis vastis Alpibus interioris Aquitaniae venerunt
ad sepulcrum viri Dei duo juvenes, quorum
alter erat surdus et mutus, sed ut curaretur ab altero
fuerat adductus. Introgressis vero ad sepulcrum,
qui sanus erat ex aqua qua beati Patris membra lota
fuerant dari sibi petiit, et accepta in auribus socii
infudit, bibere coegit, et sic ad hospitium (erat enim
vesperum) uterque secedit. In crastinum vero, qui
pridem surdus et mutus fuerat, audiens et loquens
cum oblatione in manu ad sepulcrum rediit, pro sua
liberatione gratias plena voce reddidit, et sic ad propria
repedavit.
CAP. III.-- #Item de alio muto.@#
Sub eodem tempore ex pago Bituricensi, quidam
mutus advenit, qui, ut postmodum referebat, a septem
annis ex toto amiserat efficaciam vocis. Hic
etiam ad sepulcrum de misericordia Dei praesumens
accedit, ex multis annis, ut praediximus, perditam
loquelam recepit, quid sibi contigisset omnibus
enarravit et laetus recessit. Ad comprobandum vero
utrum vera essent an non quae dixerat, cum illo
quidam curiosi curiosum quemdam mittunt, qui diligenter
haec a vicinis et veracibus testibus inquireret.
Qui haec ita esse inveniens, se nobis obtulit assertorem
veracem et idoneum testem.
CAP. IV.-- #De quodam paralytico simul et muto curato.@#
In pago Nevernensi, et in castro Dizetensi paralysis
languor quemdam hominem ex una parte totum
damnaverat, et sermonis loquelam penitus abstulerat.
Vicinorum itaque amicorumque nutu et auxilio
ad memoriam sancti Patris accessit, membrorum
sanitatem ex integro recepit, linguam ad loquendum
dissolutam promeruit, Deo gratias egit, et sic ad
propria repedavit. Erat vero pluribus notus, qui haec
ita se habere suis affirmant assertionibus.
CAP. V.-- #De presbytero muto.@#
Et pago etiam Bituricensi et de castro Briodorensi
presbyter quidam mutus ad sepulcrum viri
Dei accedit, reddi sibi quod perdiderat humiliter
prostratus in oratione petiit; sed dum diutius preces
suas differri vidit, | null | cfda7e59-6b52-4f3f-ae3f-4a2590954458 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
domum regredi studuit. At ubi
pervenit, mox quod diutius quaesierat accipere meruit;
silentium in verba resolvit, et se haec promeruisse
Domini virtute et patris Odilonis intercessione
libera voce narravit. Hoc ita verum esse mercator
quidam dives, nomine Salomon, et plures alii
fatentur sua assertione.
CAP. VI.-- #De caeco illuminato.@#
Quidam senex ex toto privatus lumine, cum se
deduci faceret a puero ad Patris sanctissimi urnam,
antequam attingeret limen ostioli illius cryptae qua
sanctus requiescit, lumen amissum recepit, ductoremque
suum jam illuminatus et velox praecessit,
atque in terram ante sanctum sepulcrum prostratus
pro concesso sibi lumine gratias egit, et gaudens
recessit. Erat vero tunc Sabbatum ante Ramis palmarum
festum.
CAP. VII.-- #Item de caeca sanata.@#
Ex castello Lucii montis quaedam femina caeca ad
limina sancti Patris est adducta. Quae diutius ibi
persistens et in oratione perseverans, dum vidit quae
petebat in longum sibi differri, jam desperata, ad
propria cupiens regredi, ad sepulcrum iterum accedit
et licentiam redeundi a sancto coepit cum lacrymis
deprecari. Inter haec verba, profundaque moesti
cordis suspiria, oculi male clausi aperiuntur, lumen
ex insperato mox redditur, et ita domum propriorum,
non aliorum oculorum intuitu revertitur.
CAP. VIII.-- #Item de alio caeco illuminato.@#
Alius etiam quidam veteranus Turonensis urbis
indigena, oculorum privatus lumine, admonitus per
visum, ductu cujusdam suae filiae sepulcrum sancti
Patris studuit invisere. Qui veniens ex aqua, qua
sancti fuerant membra abluta, quaesivit et accepit,
oculis tenebrosis infundi fecit, ut sibi redderetur
lumen oravit. Et quia jam nox instabat inde recedens,
hospitium et subsidia victus (erat enim pauper)
requisivit, et nusquam invenit. Sine cibo itaque et
hospitio totam noctem pernoctavit. In crastinum
vero ad sepulcrum festinus rediit, statimque visum
recepit, et laetus Deo gratias magnis clamoribus
inclamare coepit. Erat autem ecclesia plena hominibus,
presbyteris et clericis missam celebrantibus.
Ad tale spectaculum omnes cucurrerunt, rei veritatem
agnoverunt, cuncti in commune Deum benedixerunt,
atque pro tam evidenti manifestoque miraculo
simul cum paupere gratias egerunt.
CAP. IX.-- #De quodam insano ad mentem revocato.@#
In burgo Silviniacensi, quo sanctus requiescit,
erat quidam mercator, nomine Rainaldus, qui propter
diuturnum et gravissimum languorem penitus
memoriam et sensum amiserat. Hunc fratres et
parentes ad sepulcrum tanti Patris coeperunt deducere;
sed ut signo sanctae crucis se muniret, vel
pectus tunderet, non potuerunt suadere. Venientes
itaque ad sancti Patris memoriam, quoddam oblationis
munus pro infirmo super sepulcrum offerunt,
et censum denominatum omnibus annis vitae suae
persolvere se promittunt. Hoc itaque pacto, quem
adduxerant amentem et insanum jam memoria valentem
et ex integro sanum ad domum reducunt.
CAP. X.-- #De quodam paralytico.@#
In burgo Antissiodorensis civitatis quidam ruricola
nomine Rainaldus manebat. Hic a renibus deorsum
omnem vim membrorum amiserat. Auditis ergo
virtutibus signorum quae fiebant ad sepulcrum tanti
Patris, in plaustro se poni fecit, et ad limina sancta
a fratribus et uxore duci praecepit. Qui veniens et ad
sepulcrum sancti Patris accedens, ex aqua saepius
dicta dari sibi petiit, languida membra lavit, et ut
sibi sanitas redderetur devotus exoravit. Post haec
paulatim dolor a membris abscessit, salus optata
redit, et magis magisque de Dei praesumens bonitate
et tanti Patris confidens intercessione ad propria
se reportari fecit. Non multis interjectis diebus non
jam vehiculo, sed firmis incedens vestigiis ad limina
sancta regreditur, pro reddita sanitate gratias egit,
vota obtulit, suae curationis indicia omnibus manifestavit,
et sic ad propria recessit.
CAP. XI.-- #De hydropico liberato.@#
In comitatu Flandrensi, et in burgo venerandi
patris Otmari, quidam juvenis clericus nomine Geraldus
manebat, qui hydropico morbo ita affligebatur
ut neque cibum, neque potum sine magno
dolore sumere valeret: ita venter intumuerat ut
cutis supra modum extensa pene rumpi videretur;
stare vel sedere sine maximo periculo non valebat,
incedere etiam vix poterat. Et quid dicam? omnium
membrorum officiis ita carebat ut melius sibi
mortem quam ipsam miserrimam vitam optaret. Hic
ergo nutu divino Silviniacum cum magno labore
advenit, ad sepulcrum sancti Patris se introduci
petiit, ad orationem in terra procubuit, se de longe
venisse fiebili voce conquestus, ut sanctus | null | 52672858-e55b-49c5-9200-bbb459d0ed7d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sibi misero
opem ferret cum lacrymis rogavit. Nec mora,
rivum concreti sanguinis ibidem, dum oraret, ab
interioribus per os, videntibus cunctis, evomuit, et
inde surgens, nutibus et verbis se sanum fore exclamavit.
Ostendebat autem vestimento sursum collecto
rugas cutis prius extensae, nunc vero inflatione
recedente vacuas remansisse. His ita peractis, ad
propria gaudens repedavit.
CAP. XII.-- #Item de alio hydropico.@#
Jampridem etiam quidam senex vulgaris, ibidem
a simili liberatus fuerat morbo.
CAP. XIII.-- #De quadam contracta sancta.@#
In extremo confinio. Augustodunensi Molinis
( #Moulins@# ) est castrum super Aleris ( #l' Allier@# ) fluvium
situm. Ibi quaedam juvencula jacebat sub solario
Ermengardis nobilissimae matronae. Haec ex multis
annis membrorum usum ita perdiderat ut nec incedere,
nisi portaretur, uspiam valeret. Haec igitur in
somnis monita ut ad memoriam sancti Patris pergeret,
a vicario ejusdem matronae nimiis clamoribus
et importunis precibus extorsit ut se vehiculo
imponeret et Silviniacum deduci faceret. Nec mora,
dum illo pervenit, et ad sepulcrum sancti accessit
seseque in orationem dedit, membrorum officia
redintegrantur, et quae contracta venerat erigitur,
cum ipsa Deo laudes ab omnibus qui eam noverant
redduntur. Post haec regredi illuc unde venerat
coepit, sed nescio quo occulto judicio, antequam
veniret ad extrema villae, iterum debilitatur. Iterum
aliorum manibus ad sepulcrum reportatur, atque
iterum Dei omnipotentis miseratione et patris Odilonis
intercessione pristinae sanitati redditur; sed
nequaquam ulterius extra villam egreditur, nec
terminum suae debilitationis denuo transire conatur.
CAP. XIV.-- #Item de alia simili modo sanata.@#
Quidam mercator nomine Rainaldus ibidem apud
Silviniacum degebat. Hic habebat filiam debilem
cruribus, invalidam et ad supplementum doloris ex
superiori parte corporis. Hanc itaque ad tumulum
sancti Patris deferunt: at ubi delata est, mox se
erigere et paulatim incedere coepit, et tandiu ibidem
stetit donec ex integro effectum standi vel incedendi
promeruit.
CAP. XV.-- #De quadam paupercula simili modo curata.@#
Altera mulier paupercula ibi tunc aderat, similiter
ex multo tempore toto corpore debilis, quae et ipsa
eadem die in conspectu multitudinis vigorem obtinuit
integrae sanitatis. Sanctorum enim apostolorum
Petri et Pauli festivitas tunc advenerat et multorum
populorum ibidem turba confluxerat. Qui videntes
uno eodemque tempore haec tria supra scripta miracula
fieri, repleti sunt stupore vehementi. Fit itaque
ingens laetitia, currit per aures cunctorum miraculorum
volitans fama. Hominibus promiscui sexus
ecclesia completur, diversis et immensis clamoribus
concutitur. Psallebant monachi cum clericis in
jubilo, ad coelum usque populi voces dabant prae
gaudio tantae novitatis stupefacti miraculo. Christus
in sanctis suis semper mirabilis ab omnibus praedicatur,
et quantum servus sibi fidelissimus de ejus
gratia possit, certis indiciis manifestisque signis
declaratur et cunctorum ore celebratur.
CAP. XVI.-- #De quodam captivo a vinculis liberato.@#
Quidam miserabilis a quodam perverso homine
captus compedibus arctatur, et ut diligentius custodiretur
arca recluditur, saxorum acervus desuper
congeritur, seracula firmantur, et ita miser per
longum tempus tenetur. Verum ille captivus in Deo
spem retinens, de illis abditis tenebrarum Deum,
cui obscura sunt manifesta, supplex exorat et patrem
Odilonem intercessorem advocat ut se inde ejiciat
et liberum ire concedat. Inter haec verba suae petitionis,
sentit et audit quamdam personam ad arcam
accedere, et se inde ut exeat inclamare. Mox virtute
divina saxorum acervus huc illucque dispergitur,
seracula resiliunt, compedes solvuntur: et ita incarceratus
liber et absolutus de tenebris ad lucem
procedit, gaudensque ad sepulcrum sancti Patris
quantocius venit, et quae sibi contigerant certis indiciis
omnibus enarravit.
CAP. XVII.-- #De quodam mente capto sanato.@#
Alius quidam sancti Maioli monachorumque proprius
ruricola, nomine Rotbertus, habens uxorem et
filios, in amentiam totus versus fuerat. Hunc totis
viribus repugnantem filii et parentes violenter ad
memoriam sancti Patris adducunt, oblationem pro
eo offerunt, et mox mente et corpore salvatum domum
reducunt. | null | c9e3c3ef-488a-43ce-806c-b085674c02c6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
I. HYMNUS IN ASSUMPTIONE SANCTAE MARIAE.
Adest dies laetitiae,
Jucundus omni lumine,
In quo Regina virginum
Scandit iter astriferum,
Angelorum praefulgidis
Circumvallata cuneis,
Quamque sanctarum virginum
Sequitur agmen inclytum.
Ut decet omnes credere,
Coelesti diademate
Clarus, occurrit obvius
Christus, ex ea genitus.
Ultra angelorum gloriam
Torum delicti nescium
Secum ad Patris solium
Reportat pignus optimum.
Coelestis regni civitas,
Et ejus omnis dignitas,
Parentem sui Principis
Votis honorat congruis.
Cum quibus nos laetissima
Hujus diei gaudia
Concelebremus alacres,
Deum laudando, supplices.
Hujus festi clarissima
Prosequamur praeconia,
Mentis affectu supplices,
Effectu vocis alacres.
#Reliqua desiderantur in ms.@#
II.
Oritur sidus inclytum
Illustrans omne saeculum,
Per quod dies et tempora
Assumunt vitae lumina.
#Reliqua non exstant in ms.@#
III. AD CRUCEM ADORANDAM ORATIO.
In cujus nomen omne genu flectitur, coelestium,
terrestrium et infernorum, ei nunc mea curvo genua,
sive confiteor culpam Patri luminum, possessori
omnium spirituum, imperanti tam terrenis quam
coelestibus: tibique, inimice humani generis, interdico,
qui circuis quaerens quem devores, averte a me
machinas tuas et occultas insidias; quia mecum est
crux Domini quem semper adoro. Crux mihim refugium,
crux mihi via et virtus, crux inexpugnabile
signum, crux invincibile genus armorum. Crux repellit
omne malum. Crux effugat tenebras. Per hanc
crucem divinum aggrediar iter. Crux mihi vita est;
mors, inimice, tibi. Crux Domini nostri sit sublimitas
mea, sanguis ejus maneat in me redemptio vera.
Resurrectio illius sit mihi de resurrectione justorum
firma fides et spes certa; et illius ad coelos gloriosa
ascensio sit mihi ad coeleste desiderium quotidiana
provectio, et sancti Spiritus in cordibus nostris infusio
sit omnium praeteritorum nostrorum remissio.
Amen.
I. HYMNUS IN ASSUMPTIONE SANCTAE MARIAE.
Adest dies laetitiae,
Jucundus omni lumine,
In quo Regina virginum
Scandit iter astriferum,
Angelorum praefulgidis
Circumvallata cuneis,
Quamque sanctarum virginum
Sequitur agmen inclytum.
Ut decet omnes credere,
Coelesti diademate
Clarus, occurrit obvius
Christus, ex ea genitus.
Ultra angelorum gloriam
Torum delicti nescium
Secum ad Patris solium
Reportat pignus optimum.
Coelestis regni civitas,
Et ejus omnis dignitas,
Parentem sui Principis
Votis honorat congruis.
Cum quibus nos laetissima
Hujus diei gaudia
Concelebremus alacres,
Deum laudando, supplices.
Hujus festi clarissima
Prosequamur praeconia,
Mentis affectu supplices,
Effectu vocis alacres.
#Reliqua desiderantur in ms.@#
II.
Oritur sidus inclytum
Illustrans omne saeculum,
Per quod dies et tempora
Assumunt vitae lumina.
#Reliqua non exstant in ms.@#
III. AD CRUCEM ADORANDAM ORATIO.
In cujus nomen omne genu flectitur, coelestium,
terrestrium et infernorum, ei nunc mea curvo genua,
sive confiteor culpam Patri luminum, possessori
omnium spirituum, imperanti tam terrenis quam
coelestibus: tibique, inimice humani generis, interdico,
qui circuis quaerens quem devores, averte a me
machinas tuas et occultas insidias; quia mecum est
crux Domini quem semper adoro. Crux mihim refugium,
crux mihi via et virtus, crux inexpugnabile
signum, crux invincibile genus armorum. Crux repellit
omne malum. Crux effugat tenebras. Per hanc
crucem divinum aggrediar iter. Crux mihi vita est;
mors, inimice, tibi. Crux Domini nostri sit sublimitas
mea, sanguis ejus maneat in me redemptio vera.
Resurrectio illius sit mihi de resurrectione justorum
firma fides et spes certa; et illius ad coelos gloriosa
ascensio sit mihi ad coeleste desiderium quotidiana
provectio, et sancti Spiritus in cordibus nostris infusio
sit omnium praeteritorum nostrorum remissio.
Amen.
| null | b05df7e7-18cf-4c6d-a9c4-a00b9c56e255 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Credulitas
Aeternam illam et incircumscriptam summae divinitatis
unitatem, sicut sancti angeli et archangeli
omnesque sancti adorant in coelis, adoro, laudo, glorifico
et benedico. Credo et confiteor Patrem, et Filium,
et Spiritum sanctum, trinum in personis, unum
in Deitate et substantia, atque sicut sancti patriarchae
et prophetae praedixerunt, angelus Gabriel de
coelis ad Virginem missus enarravit, sancti apostoli
denuntiaverunt, evangelistae evangelizaverunt, martyres
praedicaverunt, confessores docuerunt et sanctae
virgines confessae sunt. Credo et confiteor illud
Verbum, quod in principio erat, et apud Deum erat,
et Deus erat; pro mea et totius mundi liberatione
et redemptione, ex sacratissima et intemerata virgine
Maria, in veritate nostri corporis, sine humana
concupiscentia temporaliter procreatum et natum,
secundum legem Moysi octava die cum impositione
nominis Jesu circumcisum, quadragesimo die in
templo a matre cum hostiis et muneribus praesentatum,
Magis manifestatum, a Joanne baptizatum, in
desertis a diabolo tentatum nec superatum; post
multa et innumerabilia miraculorum, sanitatum
concessa beneficia, et praedicationem Evangelii, statuto
et praeordinato tempore a discipulo proprio traditum,
a Judaeis comprehensum, ligatum, flagellatum,
colaphizatum, sputis illitum, spinis coronatum,
aceto potatum, crucifixum, mortuum et sepultum;
tertia die, devicto diabolo et spoliato inferno, a mortuis
propria virtute resuscitatum; per quadraginta
dies apostolis in carne qua crucifixus est manifestatum;
quadragesimo die videntibus eisdem apostolis
et multis aliis fidelibus super coelos exaltatum, inde
venturum ad judicandum vivos et mortuos et saeculum
per ignem. Credo etiam Spiritum sanctum, super
eumdem Dominum nostrum in columbae specie
et super sanctos apostolos in linguis igneis descendisse
eisque omnium linguarum scientiam distribuisse,
et invictam contra omnium persecutionem
inimicorum constantiam dedisse. Credo sanctam,
catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confiteor
unum baptisma in remissionem peccatorum, et exspecto
resurrectionem mortuorum, et vitam futuri
saeculi. Amen.
Credulitas
Aeternam illam et incircumscriptam summae divinitatis
unitatem, sicut sancti angeli et archangeli
omnesque sancti adorant in coelis, adoro, laudo, glorifico
et benedico. Credo et confiteor Patrem, et Filium,
et Spiritum sanctum, trinum in personis, unum
in Deitate et substantia, atque sicut sancti patriarchae
et prophetae praedixerunt, angelus Gabriel de
coelis ad Virginem missus enarravit, sancti apostoli
denuntiaverunt, evangelistae evangelizaverunt, martyres
praedicaverunt, confessores docuerunt et sanctae
virgines confessae sunt. Credo et confiteor illud
Verbum, quod in principio erat, et apud Deum erat,
et Deus erat; pro mea et totius mundi liberatione
et redemptione, ex sacratissima et intemerata virgine
Maria, in veritate nostri corporis, sine humana
concupiscentia temporaliter procreatum et natum,
secundum legem Moysi octava die cum impositione
nominis Jesu circumcisum, quadragesimo die in
templo a matre cum hostiis et muneribus praesentatum,
Magis manifestatum, a Joanne baptizatum, in
desertis a diabolo tentatum nec superatum; post
multa et innumerabilia miraculorum, sanitatum
concessa beneficia, et praedicationem Evangelii, statuto
et praeordinato tempore a discipulo proprio traditum,
a Judaeis comprehensum, ligatum, flagellatum,
colaphizatum, sputis illitum, spinis coronatum,
aceto potatum, crucifixum, mortuum et sepultum;
tertia die, devicto diabolo et spoliato inferno, a mortuis
propria virtute resuscitatum; per quadraginta
dies apostolis in carne qua crucifixus est manifestatum;
quadragesimo die videntibus eisdem apostolis
et multis aliis fidelibus super coelos exaltatum, inde
venturum ad judicandum vivos et mortuos et saeculum
per ignem. Credo etiam Spiritum sanctum, super
eumdem Dominum nostrum in columbae specie
et super sanctos apostolos in linguis igneis descendisse
eisque omnium linguarum scientiam distribuisse,
et invictam contra omnium persecutionem
inimicorum constantiam dedisse. Credo sanctam,
catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confiteor
unum baptisma in remissionem peccatorum, et exspecto
resurrectionem mortuorum, et vitam futuri
saeculi. Amen.
| null | d7339b7e-010f-4080-8cba-8fe5e9bf624a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
EPISTOLA PRIMA. AD FULBERTUM CARNOTENSEM EPISCOPUM.[ #Bibliotheca Cluniacensis,@# p. 349.]
Domino et venerabili sanctoque charissimo fratri
et compresbytero FULBERTO frater ODILO salutem in
Domino.
Dilectissime vir, quid sibi vult quaestio prolata
nobis a quodam vestro fideli clerico, placuit, ut ipse
fatetur, paternitati vestrae, me, licet indignum, judicem
fieri vitae vestrae, mandando mihi ut litteratim
describerem vobis quid mihi videtur de vestra,
quantum dici fas est, irreprehensibili conversatione.
Sed oculi caligine caecitatis obtecti non valent perspicue
intueri splendorem firmamenti et globos
stellarum coeli. Splendorem firmamenti voco et stellam;
stellam etiam matutinam te vocabo, Danielis
prophetae usus testimonio: #Qui docti fuerint,@# inquit, #fulgebunt sicut splendor firmamenti. Et qui ad justitiam
erudiunt multos, sicut stellae in perpetuas aeternitates.@#
Vos enim, qui talis ac tantus estis, quem
nec quidem digne cogitare valeo, nostro debetis
aestimari judicio? Nos enim, qui ignorantiae tenebris
pressi, nosmetipsos non possumus dignoscere, justorum
vitam nostro arbitrio nullomodo debemus aestimare.
Vos omnis homo adeo laude dignum merito
judicat, ut plus de vobis mirari libeat quam aliquid
dicere liceat. Obrueretur intellectus nostrae parvitatis
pondere vestrae quaestionis, nisi esset in promptu
recordatio divini sermonis. Ut enim daret exemplum
fidelibus auctor vitae et salutis, ut ipse melius
scitis, utpote vir omnia evangelicus, veniens in partes
Caesareae Philippi interrogabat discipulos suos: #Quem dicunt homines esse filium hominis?@#
Et post
pauca: #Vos autem quem me esse dicitis?@# Non idcirco
interrogat, quem nemo novit et quem nihil
latet, veluti qui nesciat, sed ut praelatis Ecclesiae
exemplum de se interrogandi praebeat. Et ideo
unusquisque praepositus Ecclesiae a subditis debet
exquirere cujus famae, cujusve sit opinionis; et si
aliquid de se audierit, Deo, a quo si quid boni est,
habeat gratias et referat, ut de virtutibus in virtutem,
ipso annuente, felici cursu perveniat, usquequo
Dominum deorum in Sion videre queat; si vero sinistrum
aliquid de se audierit, poeniteat, et de caetero
sollicite emendare satagat. Sed et si vos movet
exemplo doctorum de vobis interrogandi auctoritas,
praedicanda a nobis est vestrae sapientiae claritas,
vestrae fidei puritas, vestraeque industriae probitas:
quippe quia caret omnino silentio veritas, sed ab
homine idiota et sine litteris non potest praedicari
Deo amabilis et in mundo odibilis. Haec de vobis
nunc et alias, et in communi locutione, non aliqua
fraude adulationis deceptus, non alicujus muneris,
laudis, vel pecuniae cupidus retuli; sed, quod veraciter
credo et quod ut fiat quam maxime opto, dicere
etiam non recuso, nec recusabo. Si autem me adulatorem
judicaveritis, audite Scripturam: #Fili mi, si te
lactaverint peccatores, ne acquiescas illis.@# Non est
tamen culpabile, si illos laudemus quos dignos
laude credimus, dicente Scriptura: #Laudet te alienum,
et non os tuum.@# Si autem aliquis velit opponere
quod Scriptura dicit: #Ne laudes hominem in
vita sua;@# et ego assentior, quia mortali vita vos
mortuos existimo, qui ab Apostolo audistis: #Mortui
enim estis, et vita vestra abscondita est cum Christo
in Deo.@# Et cum ipso et verbis et operibus dicitis: #Si enim vivimus, Domino vivimus; si vero morimur,
Domino morimur. Sive enim vivimus, sive morimur,
Domini sumus.@#
De caetero, charissime, ut quidam
Sapiens ait: #Omnia fugere poterit homo praeter cor
suum.@# Non enim potest a se quisquam recedere. Ubi
cunque enim abierit, conscientia sua illum non derelinquit.
Et apostolus Paulus: #Nemo scit quae sunt hominis,
nisi spiritus hominis, qui in ipso est.@# Dicerem tamen
aliquid exhortandi gratia, sed quomodo debet docere
indoctus, quem unctio spiritualis docet de
omnibus? Sed illud reticem evangelicum: #Adhuc
unum tibi deest.@# Quid illud sit quamoptime nosti.
Vale
EPISTOLA II. AD PATERNUM ABBATEM.[Apud Acherium, #Spicilegii@# tom. III, p. 381.]
Igne divini amoris fervido domno PATERNO, gregis
Christi affectu paterno procuratori provido, frater
ODILO cum domno episcopo Santio, omnisque
Cluniacensium pauperum congregatio, monastici laboris
bravium a Christo.
Si cuncta circa vos sunt prospera et pacata, gaudemus
et exsultamus, et ut semper | null | b92d8f9d-25ba-4a05-a5be-f2e3c7d90a58 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
de bono proficiatis
in melius votis omnibus praeoptamus. Pro statu
quoque regni ut liberetur ab incursione paganorum
et a persecutione falsorum Christianorum, omnipotenti
Deo supplices et continuas preces omni devotione
cordis assidue offerimus. Et ut firmissima pax
inter filios divae memoriae domini nostri Santii regis
defuncti a Deo reformetur, et continuis orationibus
et indefessis die ac nocte precibus exoramus,
praecipueque pro charissimo nostro et visceribus totius
amoris ac dilectionis domino Redimiro, de cujus
benignitate et probitate, morumque paternorum in
cunctis repraesentatione, domnus episcopus, ipsi per
omnia fidelissimus et devotissimus, tanta et talia ad
nos veniens narravit, ut indissolubilibus vinculis
charitatis ita nos ejus familiaritati et fidelitati colligaverit,
quatenus nulla unquam oblivione ipsius
memoria a nostris cordibus avelli possit in divinis
obsequiis. Nam quotidie pro ejus pace et salute corporis
et animae, post Matutinas recitamus omnes generaliter
psalmum: #Domine, quid multiplicati sunt.@# Et
per omnes alias horas: #Levavi oculos meos,@# ut Dominus
eripiat animam et corpus ejus ab omni malo, custodiatque
introitum et exitum illius, non solum in praesenti,
sed et in saeculum saeculi. Rogamus praeterea ut
hos missos, quos dominus Santius episcopus et nos
mittimus, usque ad sanctum Joannem conducatis. Vult
enim domnus episcopus sua omnia quae ibi dimisit, secum
habere. Argentum, ut opus quod in nomine ipsius
et in nomine regis defuncti super altare sancti Petri
coepimus, ad perpetuum memoriale sui, et supra
dicti regis perficiat. Ornamenta vero divinis officiis
consecrata penes se quandiu vixerit vult esse. Nam
de auro quod ad nos veniens secum detulit, duas
listas tabulae majoris altaris, dexteram videlicet et
sinistram, quae destructae erant, sicut scitis, jam perfecit.
Subteriorem vero quae remanet, et de vaccis
quas apud sanctum . . . . .
EPISTOLA III. AD DOMNUM GARSEAM.[ #Ubi supra.@# ]
Morum probitate regalia decenter sceptra regenti,
domno GARSEAE religioni . . . . . . . ODILO cum grege Cluniacensium
pauperum sibi commisso, firmam cum
fratribus et amicis, omnibusque vobis jure subjectis
pacem in Domino, ac de cunctis inimicis victoriam
cum triumpho.
Gaudemus, et omnipotenti Deo gratias referimus,
quod vos sublimiter et gloriose tam in sui dilectione
et notitia quam in saeculari semper audimus crescere
et proficere potentia. Sumus itaque ex indissolubili
familiaritate et societate qua olim patri vestro probamur
copulati, ita in vestra fidelitate devoti, ut pro
vestra vestrorumque salute et incolumitate, atque
de cunctis inimicis vestris victoria Deum exoremus
assiduis precibus, poscentes ejus clementissimam
benignitatem, ut sic cuncta vestra secundum suam
voluntatem nobiliter disponat, quod post praesentem
gloriam et felicitatem, ad coelestia gaudia vos perducat.
Praeterea, licet non sine rubore, pandere cogimur
vestrae sublimitatis munificentiae nostrae inopiae
necessitatem, qua jam per duos et eo amplius annos
affligimur continue; nam generalis totius regni paupertas,
famis quoque et inopiae nos opprimit calamitas,
sicut et alios nostrae vicinitatis compatriotas:
quod periculum ut evadere possimus, vestro adminiculo,
si placet, perquam plurimum indigemus.
Pacem et victoriam atque perpetuam vitam ut Dominus
vobis concedat, tota nostra fraternitas et optat
et orat. Vale.
EPISTOLA IV. AD MATRONAM R . . .[ #Ubi supra.@# ]
Nobilissimae matronae R. frater ODILO fideles orationes.
Mirarer, domina, valde cur me ignotum et immeritum
toties salutationibus tuis laetificas, muneribus
amplificas, nisi illam maternam bonitatem agnoscerem
et in te sentirem, quae omnibus tam notis quam
Ignotis, promeritis et immeritis, communis et aequalis
esse solebat. Unde non ad mirandum, sed ad
gratias referendum totus convertor, scilicet de
omnibus bonis quae tua charitas nobis et nostris
semper solet impendere. Orationibus nostris fratrumque
nostrorum per fratrem Luitfridum dignata es te
commendare; in quibus scias devotissime te esse
susceptam atque ascriptam, et non solum te, sed
etiam charissimum amicum nostrum seniorem tuum
A . . . . . . . . . ac dulcissimum fratrem ejus E . . . . . . . . de
quibus semper bene audivi, et adhuc, Deo gratias,
audio. Quos utrosque ut officiosissime ex nostra
parte salutes, multum tuam rogo charitatem. Vale,
et memor tui, nunquam immemor existas.
EPISTOLA PRIMA. AD FULBERTUM CARNOTENSEM EPISCOPUM.[ #Bibliotheca Cluniacensis,@# p. 349.]
Domino et venerabili | null | bac7a68a-5759-467b-997d-ab06fc18ce5f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sanctoque charissimo fratri
et compresbytero FULBERTO frater ODILO salutem in
Domino.
Dilectissime vir, quid sibi vult quaestio prolata
nobis a quodam vestro fideli clerico, placuit, ut ipse
fatetur, paternitati vestrae, me, licet indignum, judicem
fieri vitae vestrae, mandando mihi ut litteratim
describerem vobis quid mihi videtur de vestra,
quantum dici fas est, irreprehensibili conversatione.
Sed oculi caligine caecitatis obtecti non valent perspicue
intueri splendorem firmamenti et globos
stellarum coeli. Splendorem firmamenti voco et stellam;
stellam etiam matutinam te vocabo, Danielis
prophetae usus testimonio: #Qui docti fuerint,@# inquit, #fulgebunt sicut splendor firmamenti. Et qui ad justitiam
erudiunt multos, sicut stellae in perpetuas aeternitates.@#
Vos enim, qui talis ac tantus estis, quem
nec quidem digne cogitare valeo, nostro debetis
aestimari judicio? Nos enim, qui ignorantiae tenebris
pressi, nosmetipsos non possumus dignoscere, justorum
vitam nostro arbitrio nullomodo debemus aestimare.
Vos omnis homo adeo laude dignum merito
judicat, ut plus de vobis mirari libeat quam aliquid
dicere liceat. Obrueretur intellectus nostrae parvitatis
pondere vestrae quaestionis, nisi esset in promptu
recordatio divini sermonis. Ut enim daret exemplum
fidelibus auctor vitae et salutis, ut ipse melius
scitis, utpote vir omnia evangelicus, veniens in partes
Caesareae Philippi interrogabat discipulos suos: #Quem dicunt homines esse filium hominis?@#
Et post
pauca: #Vos autem quem me esse dicitis?@# Non idcirco
interrogat, quem nemo novit et quem nihil
latet, veluti qui nesciat, sed ut praelatis Ecclesiae
exemplum de se interrogandi praebeat. Et ideo
unusquisque praepositus Ecclesiae a subditis debet
exquirere cujus famae, cujusve sit opinionis; et si
aliquid de se audierit, Deo, a quo si quid boni est,
habeat gratias et referat, ut de virtutibus in virtutem,
ipso annuente, felici cursu perveniat, usquequo
Dominum deorum in Sion videre queat; si vero sinistrum
aliquid de se audierit, poeniteat, et de caetero
sollicite emendare satagat. Sed et si vos movet
exemplo doctorum de vobis interrogandi auctoritas,
praedicanda a nobis est vestrae sapientiae claritas,
vestrae fidei puritas, vestraeque industriae probitas:
quippe quia caret omnino silentio veritas, sed ab
homine idiota et sine litteris non potest praedicari
Deo amabilis et in mundo odibilis. Haec de vobis
nunc et alias, et in communi locutione, non aliqua
fraude adulationis deceptus, non alicujus muneris,
laudis, vel pecuniae cupidus retuli; sed, quod veraciter
credo et quod ut fiat quam maxime opto, dicere
etiam non recuso, nec recusabo. Si autem me adulatorem
judicaveritis, audite Scripturam: #Fili mi, si te
lactaverint peccatores, ne acquiescas illis.@# Non est
tamen culpabile, si illos laudemus quos dignos
laude credimus, dicente Scriptura: #Laudet te alienum,
et non os tuum.@# Si autem aliquis velit opponere
quod Scriptura dicit: #Ne laudes hominem in
vita sua;@# et ego assentior, quia mortali vita vos
mortuos existimo, qui ab Apostolo audistis: #Mortui
enim estis, et vita vestra abscondita est cum Christo
in Deo.@# Et cum ipso et verbis et operibus dicitis: #Si enim vivimus, Domino vivimus; si vero morimur,
Domino morimur. Sive enim vivimus, sive morimur,
Domini sumus.@#
De caetero, charissime, ut quidam
Sapiens ait: #Omnia fugere poterit homo praeter cor
suum.@# Non enim potest a se quisquam recedere. Ubi
cunque enim abierit, conscientia sua illum non derelinquit.
Et apostolus Paulus: #Nemo scit quae sunt hominis,
nisi spiritus hominis, qui in ipso est.@# Dicerem tamen
aliquid exhortandi gratia, sed quomodo debet docere
indoctus, quem unctio spiritualis docet de
omnibus? Sed illud reticem evangelicum: #Adhuc
unum tibi deest.@# Quid illud sit quamoptime nosti.
Vale
EPISTOLA II. AD PATERNUM ABBATEM.[Apud Acherium, #Spicilegii@# tom. III, p. 381.]
Igne divini amoris fervido domno PATERNO, gregis
Christi affectu paterno procuratori provido, frater
ODILO cum domno episcopo Santio, omnisque
Cluniacensium pauperum congregatio, monastici laboris
bravium a Christo.
Si cuncta circa vos sunt prospera et pacata, gaudemus
et exsultamus, et ut semper de bono proficiatis
in melius votis omnibus praeoptamus. Pro statu
quoque regni ut liberetur ab incursione paganorum
et | null | c8c51d7c-19df-4f5a-83af-b2ce4c8fa311 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a persecutione falsorum Christianorum, omnipotenti
Deo supplices et continuas preces omni devotione
cordis assidue offerimus. Et ut firmissima pax
inter filios divae memoriae domini nostri Santii regis
defuncti a Deo reformetur, et continuis orationibus
et indefessis die ac nocte precibus exoramus,
praecipueque pro charissimo nostro et visceribus totius
amoris ac dilectionis domino Redimiro, de cujus
benignitate et probitate, morumque paternorum in
cunctis repraesentatione, domnus episcopus, ipsi per
omnia fidelissimus et devotissimus, tanta et talia ad
nos veniens narravit, ut indissolubilibus vinculis
charitatis ita nos ejus familiaritati et fidelitati colligaverit,
quatenus nulla unquam oblivione ipsius
memoria a nostris cordibus avelli possit in divinis
obsequiis. Nam quotidie pro ejus pace et salute corporis
et animae, post Matutinas recitamus omnes generaliter
psalmum: #Domine, quid multiplicati sunt.@# Et
per omnes alias horas: #Levavi oculos meos,@# ut Dominus
eripiat animam et corpus ejus ab omni malo, custodiatque
introitum et exitum illius, non solum in praesenti,
sed et in saeculum saeculi. Rogamus praeterea ut
hos missos, quos dominus Santius episcopus et nos
mittimus, usque ad sanctum Joannem conducatis. Vult
enim domnus episcopus sua omnia quae ibi dimisit, secum
habere. Argentum, ut opus quod in nomine ipsius
et in nomine regis defuncti super altare sancti Petri
coepimus, ad perpetuum memoriale sui, et supra
dicti regis perficiat. Ornamenta vero divinis officiis
consecrata penes se quandiu vixerit vult esse. Nam
de auro quod ad nos veniens secum detulit, duas
listas tabulae majoris altaris, dexteram videlicet et
sinistram, quae destructae erant, sicut scitis, jam perfecit.
Subteriorem vero quae remanet, et de vaccis
quas apud sanctum . . . . .
EPISTOLA III. AD DOMNUM GARSEAM.[ #Ubi supra.@# ]
Morum probitate regalia decenter sceptra regenti,
domno GARSEAE religioni . . . . . . . ODILO cum grege Cluniacensium
pauperum sibi commisso, firmam cum
fratribus et amicis, omnibusque vobis jure subjectis
pacem in Domino, ac de cunctis inimicis victoriam
cum triumpho.
Gaudemus, et omnipotenti Deo gratias referimus,
quod vos sublimiter et gloriose tam in sui dilectione
et notitia quam in saeculari semper audimus crescere
et proficere potentia. Sumus itaque ex indissolubili
familiaritate et societate qua olim patri vestro probamur
copulati, ita in vestra fidelitate devoti, ut pro
vestra vestrorumque salute et incolumitate, atque
de cunctis inimicis vestris victoria Deum exoremus
assiduis precibus, poscentes ejus clementissimam
benignitatem, ut sic cuncta vestra secundum suam
voluntatem nobiliter disponat, quod post praesentem
gloriam et felicitatem, ad coelestia gaudia vos perducat.
Praeterea, licet non sine rubore, pandere cogimur
vestrae sublimitatis munificentiae nostrae inopiae
necessitatem, qua jam per duos et eo amplius annos
affligimur continue; nam generalis totius regni paupertas,
famis quoque et inopiae nos opprimit calamitas,
sicut et alios nostrae vicinitatis compatriotas:
quod periculum ut evadere possimus, vestro adminiculo,
si placet, perquam plurimum indigemus.
Pacem et victoriam atque perpetuam vitam ut Dominus
vobis concedat, tota nostra fraternitas et optat
et orat. Vale.
EPISTOLA IV. AD MATRONAM R . . .[ #Ubi supra.@# ]
Nobilissimae matronae R. frater ODILO fideles orationes.
Mirarer, domina, valde cur me ignotum et immeritum
toties salutationibus tuis laetificas, muneribus
amplificas, nisi illam maternam bonitatem agnoscerem
et in te sentirem, quae omnibus tam notis quam
Ignotis, promeritis et immeritis, communis et aequalis
esse solebat. Unde non ad mirandum, sed ad
gratias referendum totus convertor, scilicet de
omnibus bonis quae tua charitas nobis et nostris
semper solet impendere. Orationibus nostris fratrumque
nostrorum per fratrem Luitfridum dignata es te
commendare; in quibus scias devotissime te esse
susceptam atque ascriptam, et non solum te, sed
etiam charissimum amicum nostrum seniorem tuum
A . . . . . . . . . ac dulcissimum fratrem ejus E . . . . . . . . de
quibus semper bene audivi, et adhuc, Deo gratias,
audio. Quos utrosque ut officiosissime ex nostra
parte salutes, multum tuam rogo charitatem. Vale,
et memor tui, nunquam immemor existas. | null | 8a64fa1e-dd4f-4978-823c-484f46c5d7d1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
MONITUM.
S. Odilo, quintus Cluniacensium abbas, celeberrimus
monasteriorum sui temporis reformator,
Arvernis circa an. 962, natus, an. 995 Maiolo in
regimine coenobii Cluniacensis successit, et plurimis
memoria dignis peractis, an. 1049 obiit.
Litteris sacris bene eruditus et assiduus librorum
Hieronymi lector, Odilo ejus exemplo Adalheidi
imperatrici, quacum ultimis vitae ejus annis intima
charitate conjunctus fuerat, anno 999 defunctae, epitaphium
conscripsit, quo beatam ejus vitam et praecipua
facta succincte exposita oblivioni eximeret,
et, ut ipse fatetur, alium rei exigendae aptiorem ad
vitam imperatricis scribendam incitaret. Non igitur
vitae historiam integram et accuratam exspectes;
sunt praecipua tantum feminae egregiae fata strictim
recensita, opera pia enumerata, et ultimus
vitae annus, quo auctor Adalheidam comitatus esse
videtur, fusius tractatus, sed a viro qui omnia
ista aut ab Adalheida aut praesens comperisse
censendus est. Liber defuncta imperatrice statim
scriptus, ab Odilone Andreae abbati et congregationi
Ticinensi, fortasse et reliquis coenobiis ab
Adalheida fundatis, Paterniacensi et Saltzensi, transmissus
est. Certe Saltzenses epitaphium noverant,
cui saeculo XI medio librum alterum, miracula
S. Adalheidis enarrantem adjecerunt. Et quare
unum Paterniacum, ubi ipse cum imperatrice ultimo
vitae ejus anno moratus fuerat, praetergrederetur?
Accedit, quod codices epitaphii, quotquot reperiri
potuerunt, textum trifarium praebent, quem ea ratione
immutatum fuisse opinor, ut cum Odilo librum
suum primo Ticinencibus obtulisset, eum secundis
curis recognitum Paterniacum, et aliis parvi momenti
correctis Saltziam mitteret. Ticinensis igitur
codicis apographa exstant:
1) C. Oxoniensis inter Bodleianos n. 2690 #(817,
Bodl. Sup. D. Art. 91,)@# signatus, membranaceus in
folio saeculi XI, quo ipse anno 1827 usus sum. Complectitur
Vitam Odonis abbatis Cluniacensis, credulitatem
Odilonis, Odilonis Vitam Maioli, Petri
Damiani Vitam Odilonis, Odilonis Vitam Adalheidis,
cujus ultimae sententiae octo paginis excisis desiderantur,
fragmentum Vitae S. Simeonis et sermones
sex Odilonis. Textus in universum integer et
bonus. Cui consentit.
2) C., olim S. Martini de Campis, quem Martinus
Marrier, ejus coenobii monachus, tanta diligentia in
Bibliotheca Cluniacensi Andreae Duchesnii nomen
praeferente p. 353-362, expressit, ut ad instar codicis,
qui hodie inter libros S. Martini de Campis
bibliothocae regiae Parisiensi illatos desideratur, esse
videatur. Epitaphium Ottonis I et Heinrici II subjicitur.
Editioni isti Chesnius notas paucas aspersit.
3) C. olim Vallicellensis jam inter regios Bruxellenses
n. 7460 insignis, et
3*) C. olim S. Salvatoris Aquicinensis, jam bibliothecae
Duacensis n. 792,--uterque Bethmanno
referente multas sanctorum Vitas complexus, membr.
in fol. maximo saeculi XIII,--ex antiquiore quodam
fluxerunt, scripto jubente Attala filia Roberti regis
et Constantiae, Flandriae comitissa, quae, monasterio
Watinensi prope S. Audomarum constructo et Romae
ab Alexandro II viduae habitu suscepto, Messanae
obiit. Versus enim in fine Vitae Adalheidis hi
leguntur:
Quo vixit more regina Adalaida Romae,
Odilo quae vidit abbas, quae scripta notavit,
Nobis haec Atala scribi jussit comitissa,
Exemplum vita sibi quo captaret in ista,
Nolle malum, sed velle bonum deducere seclum.
Regnet cum Domino semper laudanda virago,
Quae pravos vitat, justos imitarier optat.
Librum Bruxellensem Bethmannus in usus nostros
exscripsit.
Hi quatuor codices, paucissimis exceptis, inter se
consentiunt, et soli omnium litteras Odilonis ad
Andream praebent; a quibus reliqui omnes certis
locis recedunt. Propius tamen ad Ticinenses libros
alii tres, quos Paterniacenses vocare liceat, accedunt:
4) C. bibl. regiae Parisiensis inter Supplementa
Latina n. 854, mbr., in fol. longiori saeculi XI, Vitas
SS. Amalbergae, Hildulfi Trevirorum archiepiscopi,
Adalheidae, Odiliae, Liutwini Treverici archipraesulis,
Willehaldi, aliaque manu Albani et Celsi complexus,
a Waitzo in usus nostros anno praeterito
conversus est.
5) C. bibl. universitatis Wirtzeburgensis inter
Theologos in fol. n. 34, mbr., saeculi XI, olim #sancti
Petri in Wissenburg,@# Vitae Adalheidae epitaphium
Ottonis praemittit. Usus sum eo an. 1835. Ejusdem
codicis lectiones docti Bollandiani saeculo XVII in
schedas suas retulerunt, quas in cod. regio Bruxellensi
n. 8978 hodieque haberi Bethmannus vidit.
6 | null | ac447a36-f510-4035-8e67-11a9954ff684 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
) C. bibl. Palatinae Vindobonensis inter historicos
profanos n. 994, jam n. 622 signatus, mbr.,
saec. XI, paginis 1-3 epitaphium Ottonis, 3-26 epitaphium
Adalheidae continet, locis aliquibus adrasum,
quod in usus nostros converti fecit Chmelius
noster.
Ab his iterum lectionibus nonnullis et libro Miraculorum
addito codices Saltzenses recedunt:
7) C. olim SS. Mauritii et Germani Spirensis,
cujus apographum in usum doctorum Bollandianorum
saec. XVII confectum Bethmannus in codice regio
Bruxellensi n. 8976 reperit, et aeque ac proximum
exscripsit. Ultima codicis inde a voce capitis 22 #fulgorem@#
exciderunt.
8) C. olim Bodecensis in Westfalia apographum
Bollandianum in bibl. regia Bruxellensi n. 8977
signatum, et
9) C. olim S. Magni Ratisponensis a Canisio in
Lectionibus Antiquis tom. V, II, p. 395, et edit.
alterius tom. III, I, p. 73, expressus, textum minus
purum exhibet, quem Leibnitius in SS. Brunsv. I,
262 sqq. repetivit. Ultimo nominandus venit
10) C. Einsidlensis, mbr., saec. XV, ab Hartmanno
Annalibus Eremi an. 1612 subjectus, qui cum Canisii
textu plurimum consentit.
Breve Vitae et Miraculorum excerptum sub titulo #Vitae sancte Adelhaydis@#
4 foll. in 8º Durlaci saeculo XV
prodiit.
Optimis his subsidiis ita usus sum ut, lectione
codicum Ticinensium in textu expressa, lectiones
Paterniacenses et Saltzenses, quae in omnibus septem
exstant, singulis capitibus subjicerem, quae
vero nonnisi in Saltzensibus aut uno alterove codice
occurrunt lectionum varietati inseri facerem. Capitum
divisionem in codice Vallicensi oblatam, rejecta
Canisiana, retinui.
EPITAPHIUM OTTONIS MAGNI IMPERATORIS.
Hoc tegitur loculo divus et maximus Otto,
Fortis in imperio, David ut tempore prisco,
Clarus ut ipse sophus Salomon et pacis amicus;
Obtat Ezechiae majori praeditus hic spe,
Ut pax eveniat, verum per saecula crescat.
Phase sat celebre fecisse scribitur, ecce,
Atque suas ferias primus sub sole Josias;
Illud non solum, sed mystica facta priorum,
Regna prius moderans, legum sacra jura reformans,
Ad lucem celebrat, mundum celebrando coronat.
Quod habuit melius umquam Germania tellus,
Felix Italia, tu cum muliere beata
Coepisti. Tumidum studiose rinocerotem
Et mitem reddit, qui plurima regna subegit,
Sarmatas edomuit, Christo servire coegit,
Pellere demonium, crucis insignire triumphum.
Ungros debellans, victricia signa reportans,
Eripuit fidei sacrae vocitamine dignos,
Innumeros populos, diro discrimine pressos.
Tu quondam domina felix et splendida Roma,
Praestitit Otto tibi pariter cum conjuge sancta,
Ut referas solito sceptrum mundi et diadema.
Tripudiat cunctus tanto sub caesare mundus;
Pax sublata perit, cum maximus Otto recessit.
Dum repetit Maius lugubres ex ordine Nonas,
Caesar ad aethereas rapitur pius Otto catervas,
Mauricio ducente suo sociandus in alto
Ipsi, cui cessit propriam, quam conspicis, aulam.
Conjuge tu celebris, tu namque propagine felix,
Laetatur mundus, cum nascitur Otto secundus.
Tertius imperitat; coelum jubilando resultat.
Sed nunc stemma tuum claro moderamine mundum
Protegit, agustat, ditat, sublimat, honorat;
Cui pater ille tuus, HEINRICUS nomine dictus,
Cesserat hoc nomen, cui tu quoque cedis honorem.
Dum stabit rutilus eous et ultima tellus,
Pontus et astra poli, plangent te climata cosmi.
EXPLICIT.
INCIPIT PRAEFATIO IN VITA DOMNAE ADALHEIDAE.
Domno ANDREAE venerando abbati, cunctisque
fratribus sibi commissis, in suburbio Ticinensis
urbis, Domino et Salvatori nostro devote famulantibus,
frater ODILO, Cluniensium pauperum cunctorum
peripsima , praesentis vitae prospera et
sempiterna gaudia.
Epitaphium domnae nostrae Adalheidae, imperatricis
Augustae, descriptum stilo paupere vestrae
fraternitati curavi transmittere, ratum fore dijudicans,
ut apud vos ejus continua recolatur memoria,
cujus industria atque prudentia vestri monasterii a
fundamentis creverunt aedificia, cujusque sustentamini
larga continuaque munificentia. Non enim
ad hoc tam grandem materiem vili brevique sermone
perstrinximus, ut ad laudem tantae virtutis
atque nobilitatis oratio nostra sufficiat, sed ut aliquis
inde vir adeo eruditus occasionem scribendi
suscipiat, quatinus res eminens, eminentioribus enucleata
sermonibus, imperatricum ac reginarum sonet
in auribus, ut dum magna de magnis audierint,
et eam de qua loquimur gressibus honestatis sequi
studuerint, saltem per eas | null | 148ddfef-ba8b-4fbb-8b2f-156f0a640476 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cura domestica vigeat,
sicut per eam res publica longe lateque valebat.
EXPLICIT PRAEFATIO.
INCIPIT TEXTUS EJUSDEM LIBRI.
1.
In hujus igitur aetatis nostrae temporibus cuncta
disponens totiusque honoris et honestatis largitor
Dominus, primo Ottone in sceptris feliciter
agente, Romanae rei publicae in femineo sexu praestitit
venerabile decus. Multorum etenim bonorum
tunc accidentium atque virtutum, post Deum, auctrix
divae celebrisque memoriae Adalheida
extitit imperatrix. Quam cum memoriae succedentium
scriptis commendare satagimus, timeo ne digne
reprehendamur, ideo quia tantae nobilitatis atque
virtutis materiem minus idonei paupere stilo explicare
conamur. Quisquis nos reprehenderit, utpote
reprehensionis dignos, sive propter incultum sermonem,
seu propter rem noviter inceptam, et proter
naturalis eloquii simplicitatem, sciat procul
dubio, sciat quia non invitavit nos ad hoc humanae
laudis appetitus, sed verae et sincerissimae
caritatis affectus. Si abhorrere vis, ut quippe merito
debes, lector, nostri ingenioli rusticitatem,
attende ipsius, quam commendare coepimus,
mentis et corporis nobilitatem. Si enim vis exspectare
virum tanta eloquentia vel sapientia praeditum,
qui hujus feminae possit convenienter describere
vitam, necesse est aut Cicero rethor revocetur
ab inferis, aut Ieronimus presbyter transmittatur
e superis. Si enim ille sanctus et incomparabilis
in divina et humana sapientia, sacer Ieronimus,
fuisset istius augustae temporibus, si Paulam et
Eustochiam, Marcellam quoque et Melaniam, Fabiolam
quoque et Blesillam, Laetam, et Demetriadem
septiesque percussam commendare
curavit libris et epistolis, commendaret utique istam
haud voluminibus paucis. Si enim deest talis ut
Ieronimus, aut aliquis alius liberalibus disciplinis
adeo eruditus, qui possit digne tantae feminae mores
et vitam describere, aggrediamur nos indocti, Deo
juvante, pro posse.
2.
Haec, regio ac religioso stemate orta, cum
adhuc esset juvencula et sextum decimum aetatis
suae ageret annum, Deo donante adepta est
regale matrimonium, juncta scilicet regi Lothario,
Hugonis ditissimi regis Italici filio. Ex cujus contubernio
filiam habuit, ex qua Lotharius, rex
Francorum, Ludovicum regem genuit, qui sine liberis
mortuus, regio more Compendio dinoscitur fuisse
sepultus. Supradicto vero Lothario ante annum
circiter tercium postquam domnam Adalheidam
duxerat defuncto, remansit ipsa viduata viro, privata
regno, destituta maritali solatio. Affuit ei
persecutio mordax, quae solet purgare electos veluti
aurum fornax. Affuit ei, ut vere fatear, nutu divino
exterius corporalis afflictio, ne intus cremaret
eam, utpote juvenculam, incentiva carnis
libido. Voluit eam Dominus tot verberibus
atteri, ne secundum sententiam apostoli Pauli esset
vivens vidua in deliciis mortua (I Tim. V, 6). Voluit
enim eam paterno affectu tot perpeti pericula,
ne esset indigna illa filiatione, de qua loquitur
Scriptura: #Castigat Dominus omnem filium quem
recipit (Hebr. XII, 6)
@#. Saepe enim inde gratias Deo
referebat, et cum familiaribus fidelibus conferebat,
quanta et qualia tunc temporis passa fuerit,
et quam misericorditer eam Dominus de manibus
inimicorum suorum liberaverit. Judicabat enim
oportunius sibi fuisse, ut ad tempus temporalibus
fuisset occupata anxietatibus, quam vivens in deliciis
perpetuae mortis esset subdita legibus.
3.
Postquam enim mortuus est Lotharius ( #an.@#
950), vir ejus, honorem regni Italici adeptus est quidam
vir nomine Beringarius, qui habebat conjugem
nomine Willam. A quibus indecenter innocens
capta, diversis angustiata cruciatibus, capillis
caesarie detractis, pugnis frequenter agitata et
calcibus, una tantum comite famula ad ultimum
tetris inclusa carceribus ( #an. 951, April.@# 20); liberata
divinitus, postmodum ordinante Deo imperialibus
est sublimata culminibus. In ipsa enim nocte
qua educebatur de carcere, incidit in quandam
paludem. Ubi per dies et noctes sine cibo
et potu mansit perseverans, auxilium a Deo sibi
subvenire deposcens. Tali cum esset detenta
periculo, venit quidam subito piscator navigio,
deferens in navicula piscem qui vocatur sturio
( #Aug.@# 20). Quas cum vidisset, interrogavit quae
essent aut quid ibi agerent. Dederunt sibi responsum,
secundum instantem necessitatem satis congruum:
« Videsne quod hic humano consilio peregrinamur
destitutae, et quod durius est, solitudine
periclitamur et fame? Si potes, aliquid nobis
victus impende; sin autem, solatium praebe. »
Qui misericordia super eas motus, sicut ipse a quo
mittebatur fuerat quondam super pauperes in deserto
fame periclitantes Christus, dixit eis: | null | 951b625f-7704-4294-baca-8f1bf6d10127 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
« Nichil
nobis adest ad victus necessaria nisi tantum piscis
et aqua. » Habebat ignem secum, sicut solent illi
qui piscationis exercent negocium. Accensus est
ignis, praeparatus est piscis. Sumpsit cibum regina,
servivit piscator et famula.
4.
Dum haec agerentur, supervenit quidam clericus,
qui ei fuerat captivitatis et fugae socius,
nuncians adesse exercitum militum armatorum;
qui eam cum gaudio accipientes, duxerunt secum
ad quoddam inexpugnabile castrum. Postea
enim consultu Italicorum principum, praeveniente
gratia Dei, de solio regni ad arcem pervenit imperii
( #an. 962, Febr.@# 2). Haec enim Augustarum omnium
Augustissima nominari et venerari est digna:
Nemo ante illam
Cervicosam Germaniam
Has cum suis principibus
Ottonem, regem nobilem,
Ex quo genuit filium,
Ita auxit rem publicam,
Ac fecundam Italiam,
Romanis subdidit arcibus.
Romae praefecit caesarem,
Imperio dignissimum.
5.
De nobilitate carnis satis dicta sufficiant. Nobilitatem
vero mentis quomodo vel qualiter exercuit,
mortalium nemo dicere sufficit. Sed ut pro modulo
compendiose loquar:
Spe fideque certa, atque gemina pleniter caritate referta,
Justa satis, fortis, prudens nimiumque modesta
Extitit, et vixit felix, dum secula rexit,
Auxilio Domini moderantis climata cosmi.
Prolata tamen Salomonis sapientis famine, huic
sanctissimae conveniunt feminae: #Manus suas,@# inquit, #aperuit inopi, et palmas suas extendit ad pauperem.
Non timebit domui suae a frigoribus nivis, omnes
enim domestici ejus vestiti sunt duplicibus. Stragulatam
vestem fecit sibi, byssus et purpura indumentum ejus. Nobilis in portis vir ejus, quando sederit cum
senatoribus
terrae. Fortitudo et decor indumentum
ejus et ridebit in die novissimo. Os suum aperuit
sapientiae, et lex clementiae in lingua ejus@#. #Consideravit
semitas domus suae, et panem otiosa non
comedit. Surrexerunt filii ejus, et beatissimam praedicaverunt,
et vir ejus laudavit eam. Multae filiae congregaverunt
divitias, tu supergressa es universas (Prov. XXXI, 20-29)
@#.
Haec enim quae de ea dicimus,
non modo auditu, sed et visu et experimento cognovimus.
Multa ab ea salutis verba audivimus,
plurima dona suscepimus. Saepe enim indigentes
nummo, fecit esse divites auro; carentes enim
aliquando cottidianis sumptibus, fecit esse claros
honoribus. Haec ad decorem mundi, primi et
maximi Ottonis, toto orbe famosissimi imperatoris,
conjux, et ad multorum profectum
imperatorum genitrix, illa meruit benedictione potiri,
quam meruisse perfrui legimus Tobiam in ejusdem
patris volumine, videlicet ut videret filios filiorum
usque in terciam generationem.
6.
Postquam enim augustissimus Otto universae
carnis ingressus est viam ( #an.@# 973), augusta cum
filio Romani imperii feliciter diu gubernavit monarchiam.
Sed postquam divino nutu ipsius augustae
meritis et industria solidatus fuerat Romani
imperii principatus, non defuerunt viri iniqui,
qui inter eos nisi sunt seminare discordiam.
Quorum deceptus adulatione, recessit corde caesar a
matre. Si commendaremus litteris, quanta et qualia
passa fuerit tunc temporis, derogare videremur
speciem tanti generis. Non enim debemus perstringere
stilo, quod cito sedavit humilis satisfactio.
Filium diligens, auctores discordiae ferre non valens,
secundum Apostoli praeceptum dans ad modicum
irae locum (Rom. XII, 19), paternum decrevit expetere
regnum ( #an.@# 978). Ubi a fratre, rege scilicet Chuonrado,
et nobilissima Mahtilde ejus conjuge
benigne et honorabiliter est suscepta. Tristabatur de
absentia ejus Germania, laetabatur in adventu ejus
tota Burgundia exultabat Lugdunus philosophiae
quondam mater et nutrix urbs inclita,
necnon et Vienna nobilis sedes regia.
7.
Postmodum vero Caesar Otto, ductus poenitentia,
direxit legationem regi avunculo et sanctae recordationis
patri Maiolo ( #an.@# 980), sub celerrima
festinatione obnixius deprecans, ut gratiam matris,
quam suis exigentibus culpis perdiderat, eorum
interventibus promereri posset; orans iterum
eos et obsecrans, ut quantocius possent una
cum augusta matre Papiam ei studerent occurrere.
Tantorum enim virorum usa consilio, apud
Papiam tempore statuto occurrit mater filio
( #Dec.@# ). Quo cum mutuo se cernerent, flendo et
lacrimando, toto corpore solo prostrati, humiliter
se salutare coeperunt. Affuit in filio humilis poenitudo,
erat in matre liberalis remissio; permansit
in utrisque de caetero perpetuae pacis indivisa
conexio.
8.
Non post multum vero temporis ( #an.@# 983.) | null | 99548147-0ccb-48af-a927-133a2f2d717c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
unico orbata filio, cui successit tercius ex
Graeca genitus Otto. Igitur reciduis diu afflicta
verberibus, non possumus enarrare per singula,
quot et qualia post mortem filii sibi successerunt
incommoda. Licet illa imperatrix Graeca sibi et aliis
fuisset satis utilis et optima, socrui tamen Augustae
fuit ex parte contraria. Ad postremum vero cujusdam
Graeci aliorumque adulantium consilio
fruens, minabatur ei quasi manu designando dicens:
« Si integrum annum supervixero, non dominabitur
Adalheida in toto mundo, quod non possit circumdari
palmo uno. » Quam sentenciam inconsulte
prolatam divina censura fecit esse veracem.
Ante quattuor ebdomadas Graeca imperatrix ab hac
luce discessit ( #an. 991, Jun.@# 15); Augusta Adalheida
superstes felixque remansit. Perseverabat discrimina
mundi lugens et deflens, curam tamen Romani
imperii necessario gerens. Otto vero tercius, unici
sui filius, a primatibus regni felicissime et honestissime
educatus, nichil erga illam egit, nisi quod illam
et illum decuit. Iccirco meritis aviae et industria
primatum, Romanum adeptus est
principatum ( #an. 996, Mai.@# 21). Ab ipsa enim aetate
primaeva jam dicta imperatrix multa ab extraneis
sive a domesticis fuerat perpessa, ut posset
dicere cum Propheta: #Saepe expugnaverunt me a juventute
mea (Psal. CXXVIII, 1)
@# et caetera. Dicebat
enim saepe illud Apostoli: #Existimo enim quod
non sint condignae passiones hujus temporis ad
superventuram gloriam, quae revelabitur in nobis (Rom. VIII, 18)
@#.
#Si compatimur, et conregnabimus (II
Tim. II, 12)
@#; et iterum: #Si fuerimus socii passionum@#, #erimus et consolationum
(II Cor. I, 7)
@#. Multis
bonum pro malo reddidit, et secundum Domini
praeceptum, peccantibus in se ante solis
occasum dimisit (Ephes. IV, 26). Nichil ex objectis
injuriis sibi reservabat, sed totum Domino committebat,
sciens esse dictum a Domino per prophetam: #Michi vindictam@#,
#ego retribuam (Rom. XII,
9)
@#. Parcite, quaeso, quibus pepercit! Et dicamus
pro tempore, quibus in adversitatibus quibusve studiis
in prosperitatibus inservire contendit. Quot
enim in primis cum caesare, deinde cum filio et
filii filio, Ottonum videlicet augustorum et caesarum
Deo annuente possederat regna, tot ex propriis
sumptibus ad honorem Regis regum condidit monasteria.
9.
In patris vero, Rodulfi videlicet nobilissimi
regis, et domni Chuonradi fratris regno,
loco videlicet Paterniaco, ubi matrem reginam
vocabulo Bertham , Deo in omni humilitate
devotam, sepulturae tradidit, in honorem Dei
genitricis monasterium condidit, et sanctissimo patri
Maiolo suisque successoribus sua munificentia et
fratris sui Chuonradi regis praecepto ordinandum,
perpetuo commisit . Postmodum ( #an.@# 981) in
Italia juxta Ticinensem urbem monasterium a fundamentis
incepit et ad honorem Salvatoris mundi
honorifice imperiali auctoritate et sua largissima
donatione perfecit, praediis et ornamentis amplissime
ditavit, ac jam dicto patri Maiolo ordinandum
regulariter tradidit. In Saxonia vero post discessum
jam dicti rei publicae principis, cooperante
unica sapientissima et prudentissima
filia, sanctimonialium coenobiis plurima contulit
dona.
10.
Ante duodecimum circiter obitus sui annum
( #an.@# 987), in loco qui dicitur Salsa, urbem decrevit
fieri sub libertate Romana, quem affectum
postea ad perfectum perduxit effectum. In ipso
etiam loco monasterium a fundamentis miro opere
condidit, et ad honorem Dei et apostolorum principis,
tertio imperante Ottone nepote suo in praesentiarum
secum asstante, quarto decimo Kalendas
Decembris augustissime et devotissime a
Wideraldo Argentinae civitatis episcopo consecrari
jussit ( #an. 996, Nov.@# 18). Et ut majori auctoritate
per succedentia temporum esset ille
sacer locus subnixus, cum praefato caesare est
etiam episcoporum conventus a saepe dicta et saepe
dicenda Adalheida augusta, ipsius caesaris avia, convocatus.
In ipso vero monasterio claustrum monachis
satis aptum praeparavit, et secundum regulam
sancti Benedicti ordinare decrevit. Abbatem ibi
praefecit nomine Eccemagnum , boni testimonii
virum, humana scientia et divina sapientia
doctum, quem in divinis litteris habere voluit assidue
praeceptorem. Ipsum vero monasterium adeo
ditavit et nobilitavit praediis, aedificiis, auro et gemmis,
et vestibus preciosissimis, aliisque variis
ornatuum supellectilibus, ut nichil deesset illo in
loco Deo famulantibus. Quattuor quod supervixerat
annos Creatori suo sua seque dando,
pauperes Christi et servos sibi adquisivit amicos, ut | null | 07556fb5-6a59-4e79-9ab3-89f3977d4865 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cum temporalia deficerent, in aeterna tabernacula
eam reciperent.
11.
Cum igitur summis rei publicae fascibus implicata
teneretur, variis miserorum et inopum anxietatibus
subsidia praebere non dedignabatur. Cumque
mirificis, ut imperiali dignitati congruebat, valeret
corpus decorare indumentis et preciosissimis
caput redimire gemmis, talibus nolebat se gravare
implicamentis; sed aut pauperibus largienda
decernebat, aut dominicae crucis vexilla et Christi
Evangelia exinde adornari parabat; sedula
imitatrix sui existens Redemptoris, qui cum esset
omnium altissimus, humanitatis abjecta perpeti
non est dedignatus. Innumeris praeterea tam canonicorum
quam etiam monachorum et sanctimonialium
coenobiis, circumquaque per diversas orbis partes
constitutis, plurima largiebatur beneficia, quatinus
Deo famulantium agmina ejus munifica dapsilitate
recreata, liberius sibi reique publicae divinitus
conferenda implorarent suffragia.
12.
In cunctis enim quae gessit justiciae formam
tenuit, communem liberalitatem servavit; credens
eum procul dubio judicem futurum, quem et occulta
non fallant et indecora offendant et honesta delectent.
Quapropter justicia cernebatur excelsa,
liberalitate gratissima, beneficentiae opera locans
super Christum, quem beatus apostolus
ponit fundamentum; intelligens prudenter
fidem esse fundamentum omnium virtutum. Usa
est ergo perfecta liberalitate, ut silentio, quantum
valeret, opus suum tegeret et necessitatibus singulorum
cuperet subvenire; quatinus eam non labia
sua, sed Christi pauperum laudarent ora, ut jam in
ea impletum videretur, quod beati Job voce profertur: #Benedictio perituri in me veniebat
(Job
XXIX, 13)@#. Diligenti illud consideratione perpendere
studebat juxta ipsius vatis assertionem, ut ab ejus
tecto nunquam vacuo sinu pauper exiret (Eccli.
XXIX, 12); ut talibus intenta commerciis adquirere
valeret in terra viventium hereditatem supernae
sortis.
13.
Jam jamque ultimo aetatis suae anno ( #an.@# 999),
cum non lateret eam, ut credo, exituram de
seculo, pacis ut semper amica, pacis caritatisque
causa paternum solum adiit, fidelibus nepotis sui
Rodulfi regis inter se litigantibus, quibus potuit,
pacis foedera contulit, quibus non potuit, more sibi
solito Deo totum commisit. De caetero quam studiose,
quam devotissime loca sanctorum curavit visitare,
non est facultatis evolvere. In ipso quoque tempore
monasterium Paterniacum adiit, quod
ipsa ad honorem Dei genitricis, pro remedio animae
suae matris ibi requiescentis, tam ex suis quam
ex maternis rebus nobiliter condidit; et quod
tunc temporis in temporali necessitate fratribus ibi
Deo famulantibus defuit, ut semper erat solita, manu
largissima sumministravit.
14.
Accidit tunc aliquid novum, quod huic
operi judicavimus inserendum. Fatigata ex itinere
non potuit more solito manu propria elemosinam
dare pauperibus, et vocavit unum de fratribus
qui vice sua nummos daret pauperibus. Ejus
jussu ventum est ad pauperes. Excessit numerus
pauperum denariorum numerum. Timuit minister
minus habere quam indigentibus posset sufficere.
Quid multa?
Affuit Augustae meritis virtus illius qui
Quinque ex panibus saciavit milia plebis.
Multiplicatis denariis recesserunt pauperes cum munere laeti.
15.
Egressa inde, locum Agaunensium petiit, ubi
rupes felicissima martyrum milia retinet corpora.
Quanta cum devotione, quanta cum reverentia
magni martyris Mauricii sociorumque ejus
expostulavit suffragia? Quot gemitus ejus ibi
fuerunt? Quot suspiria? Quot luctus? Quot
lacrimarum flumina? Nunquam fuerunt, ut reor,
ulla peccamina, quae tunc non mererentur aeterna
remedia. Si enim respiceres augustae faciem, excedere
diceres humanam effigiem; quam, si
aliud aliquid labiis promeret, nichil aliud crederes,
quam ut propheticum illud evolveret: #Effundo
in conspectu ejus orationem meam@#; #tribulationem
meam ante ipsum pronuntio (Psal. CXLI, 3)
@#. Quae fuit
maxima ejus tribulatio pro cunctis a lege Dei declinantibus
caritativa compassio, ut posset dicere cum
Propheta: #Defectio tenuit me pro peccatoribus (Psal.
CXVIII, 53)
@#, et cum Paulo: #Quis infirmatur, et ego
non infirmor? (II Cor. XI, 29.)
@# Ita deplorabat
aliorum peccata, qualiter non possunt
multi propria deplorare discrimina. Laetabatur in
gravitate et profectibus praeteritorum; tristabatur
cotidie in defectibus praesentium maximeque
futurorum. Cum enim de futuris dico, prophetiae
spiritum procul dubio eam habuisse denuncio.
Adesset enim in sermone defectus, si non
essem publico documento expertus.
16.
Cum enim esset ab illo sacro loco egressura,
et secum staret in angulo aecclesiae orationis gratia,
quidam nuncius venit ad eam de Italia, Franconem
Wangionensem episcopum | null | 2a2f86c2-7fb3-455a-b5f6-86878309485e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nuntiavit Romae
fuisse defunctum. Et quia vir boni testimonii
erat, domna augusta valde illum diligebat, sicut
et omnes bonos diligere solita erat. Et statim ut
ejus obitum audivit, ex familiaribus qui aderant
unum vocavit, et ut pro eo Domino preces funderet
humiliter rogavit, et quasi in excessu mentis
ita exorsa est dicens: « Quid faciam, Domine,
vel quid dicam de illo seniore nostro et nepote
meo? Peribunt in Italia, ut credo, multi cum eo;
peribit post ipsos, ut timeo, heu misera! augustae
indolis Otto; remanebo omni humano destituta
solacio. Absit, o domine rex seculorum, ut videam
superstes tam lugubre dispendium! » Tunc videres
augustam toto corpore solo prostratam, non
minus crederes eam toto mentis adnisu coelo
intentam et quasi jam martyris Mauricii vestigia
invenisse ac lacrimoso ore perlingere. Post
paululum vero ab oratione surrexit; munera martyribus,
elemosinam dedit pauperibus.
17.
Dehinc Genevensem adiit urbem, desiderans
videre victoriosissimi Victoris martyris aulam.
Inde Lausonam venit, ibique memoriam Dei genitricis
devotissime adoravit. Quibus in locis a rege
et ab episcopis, suis videlicet nepotibus, honorabiliter
suscepta, devenit in vicum qui vocatur
Urba. In ipso enim vico aliquandiu demorata,
egenis supervenientibus et miseris quotquot
potuit tribuit necessaria. Cum rege et principibus
patriae pacis et honestatis conferens negocia;
inde etiam sacris locis diversa et varia direxit
donaria. Quae enim aecclesia, quae monachorum coenobia,
sibi affinitate vel vicinitate conjuncta, quae
non mererentur habere donaria vel exenia?
Et ut pauca de multis dicam, in ipso tempore,
quo instabat sibi dies supremus, beatissimum
patrem Benedictum, licet exiguis, tamen propriis
visitavit muneribus; necnon et beatae recordationis
patrem Maiolum, coelesti gloria jam coronatum,
quem, dum in hac mortali carne subsisteret,
prae cunctis mortalibus in illo ordine diligebat.
Non enim oblita Cluniacum, adeo sibi familiare
coenobium. Ad restaurandum igitur beatissimi confessoris
Christi Martini monasterium, quod
non multo ante fuerat igne combustum,
destinavit transmittere non modicum argentum,
et ad honorem altaris partem unici filii sui Ottonis
augusti clamidis.
18.
Ut enim ad memoriam reducamus ejus dulcissima
verba ad eum cujus mittebantur officio,
ait inter caetera: « Obsecro, karissime, obsecro, ut
ita alloquaris sanctissimum sacerdotem: » « Meo
obsequio accipe, sacerdos Dei, parva munuscula,
quae tibi delegavit Adalheida, servorum Dei ancilla,
ex se peccatrix, dono Dei imperatrix. Accipe
unici mei Ottonis Augusti clamidis partem, et ora
pro eo ad ipsum, quem veste divisa vestisti in
paupere, Christum. » In illo die, in quo de supradicto
loco erat exitura, una eademque hora,
nobis peccatoribus astantibus, et exemplum perfectae
humilitatis reliquit, et prophetiae spiritum, non
arroganter sed humiliter, se habere ostendit.
19.
Erat quidam ibi in praesentia ipsius monachus
qui, licet esset indignus abbas vocitari, ab
ea tamen putabatur alicujus esse momenti.
Quem cum illa respiceret, et ipse eam esset intuitus,
coepit uterque flere uberius. Dicam eam
plus fecisse, quam si dicerem eam multos infirmos
sanasse. Vestem enim satis incultam, qua erat
indutus, humiliter apprehendit, et sanctissimis
oculis et serenissimae suae faciei osculando inpressit,
eique humiliter et cum silentio dixit: « Memento
mei, fili, in contemplativis, et scias me
non amplius te visurum corporalibus oculis.
Cum enim humanis rebus excessero, orationibus
fratrum animam meam committo. » Inde per iter,
quo venerat, pervenit ad locum, ubi ordinante
Deo decreverat sibi parare sepulchrum.
20.
In ipso igitur ultimo sui temporalis cursus
itinere erigebat se, in quantum valuit, super se,
ut divinae contemplationi, spreto secularium turbine,
libere posset insistere. Familiaris rei negocium
erat sibi etiam importunum. Transegerat jam strenue
Liae et Marthae satis laudabilem actum;
optabat appetere Rachelis et Mariae desiderabile
otium. Itaque lectionibus intenta, assidua orationibus,
respuebat terrena, inhians tota mente
coelestibus. Et si aliquis eam de secularibus negociis
interpellaret, non ad hoc responsum dabat, sed
apostolicum illud lugens in corde volvebat: #Miser
ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus?@#
Et secura de spe divinae retributionis aiebat: #Gratia
Dei per Jesum Christum (Rom. VII, 24.)
@# Deinde | null | 193e1cc8-7780-4e00-ae80-53e17493493b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
edocta
coelesti magisterio, devenit ad locum, ubi ultimum
spiritum erat redditura Deo. Instabat enim dies,
in qua devotio annua agebatur pro filii sui Ottonis
augusti memoria. Confluxerat ad eam ex adjacentibus
locis, ut semper faciebant, pauperum plebes.
21.
Erat ei consuetudo talis, ut in amicorum et
familiarium suorum anniversariis spiritale donativum
suis spiritalibus erogaret militibus, elemosinam
dico Christi pauperibus. Erat autem indigentium
multitudo ordinatim constituta in
loco. Ad quos ipsa venit, et exemplo Abrahae
patriarchae Deum inter illos esse non dubitans,
humiliter adoravit; et oblita infirmitatis suae, super
vires temptavit aggredi; singulis manu
propria tribuit, et quos miserabiliores vidit, vestimenta
vel alia munuscula dedit. Finito isto spiritali
negotio, a quodam venerabili archiepiscopo
missas fecit celebrari pro filio. In ipsa enim nocte
a febre corripitur, et per aliquot dies ingravescente
mole infirmitatis, ad extremum usque perducitur.
Adhuc autem pro posse intenta erat
in oratione, et oculis desiderantibus Christum, nichil
aliud dignabatur aspicere. Resumptis aliquantulum
viribus corporis muniri se rogavit attentius
mysteriis ecclesiasticis. Tum sacri olei unctione
peruncta, sacramentum dominici corporis humiliter
et devotissime adorando percepit, in quem semper
speravit et credidit. Talibus deinde fulta praesidiis
talique pasta convivio, dixit senioribus qui asstabant
et clero, ut psalmos poenitentiales cantarent
et nomina sanctorum ecclesiastico more recitarent.
Quo facto, cum psallentibus psallebat, cum
orantibus orabat, usque ad illum locum, ubi Deum
sibi adesse precabatur propitium. Erat autem nesciens
cum sorore Moysi tenere tympanum et
chorum, cum David chordas et organum; sed assumptis
bene sonantibus cymbalis cum sequentibus
agnum, tota jam versabatur in jubilum.
22.
Anno igitur instante ab incarnatione Domini
millesimo, desiderans videre diem unum nescientem
occasum in atriis Domini super milia,
dicebat saepe cum Apostolo: #Cupio dissolvi et esse
cum Christo (Philip. I, 23)
@#. Praestolans etiam in
praesentiarum cum spiritali laetitia ejusdem domini
Jesu Christi nativitatis festum, cum sextum
decimum diem solveret December felix,
et ipsa, feliciter deposito carnis onere, evolavit
ad purum purissimi aetheris fulgorem. Erat enim
ei cum domesticis gravis jocunditas, cum extraneis
honestissima gravitas, in pauperibus vero
infatigabilis pietas, in honorandis aecclesiis Dei affluentissima
largitas, erga bonos perseverans benignitas,
contra improbos liberalis severitas, in
appetendis timor, in appetitis vigor, in prosperitatibus
vera humilitas, in adversitatibus patiens
longanimitas, in victu cotidiano sobrietas, in vestitu
etiam mediocritas, in lectionibus et orationibus,
vigiliis et jejuniis assiduitas, in dandis
elemosinis una eademque voluntas. De nobilitate
carnis nulla eam praepediebat elatio, nulla de
bonitate sibi a Deo concessa ad se trahi poterat
humanae laudis cupido. Nulla de virtutibus
a Deo sibi concessis praesumptio, nulla de excessibus
propriis dominabatur ei suasa desperatio;
nulla de honoribus, divitiis et deliciis mundi
in ea principabatur ambitio; sed comitabatur
eam in omnibus omnium virtutum mater discretio.
Eratque ei in fide secura firmitas, in spe firma
securitas, in dilectione Dei et proximi radix
omnium bonorum principalisque causa virtutum
caritas. Sed ut vere fatear, quanta et qualis
fuerit ejus vita, clarescentibus ad sepulchrum ejus
miraculorum prodigiis, virtus patefecit divina.
Quae si describerentur ex ordine, proprio indigerent
volumine; non enim possunt nostro explicari
eloquio. Sed ne ex toto remaneant tecta silentio,
prolixitatem loquendi vitando, brevi comprehendere
placuit capitulo.
23.
Ad sepulchrum ejus caeci amissa oculorum lumina
recipiunt, paralitici valitudinem corporum.
Febricitantes sanantur ibi. Ex diversis infirmitatibus
multi reparantur infirmi, gratia et miseratione
Domini nostri Jesu Christi.
APPENDIX. LIBER MIRACULORUM.
PROLOGUS IN LIBRUM SECUNDUM.
Quia superiori stylo evidenter patet quanta sedulitate
beatam Martham haec Dei ancilla imitaretur,
oportet etiam aliqua supernae speculationis indicia
proferre, quibus sororem ejus Mariam perfectius
assecutam possimus conjicere. Insuper facili intelligentia
capere valemus, qualiter ipsa corpus suum,
juxta Apostoli praeceptum, castum et pudicum servando,
templum Dei vivi promeruerit pleniter
effici. Namque cum per omne vitae tempus regalibus
divitiis et dignis suo generi facultatibus abundaret,
carnem a primaevo viduitatis tempore cilicio edomans,
atque mundanae gloriae culmen mentis despectu
conculcans, Christo soli, videlicet justitiae, per
coelestis contemplationis desiderium in tantum astare
cognoscitur, ut cum suavi voce Psalmistae concordaret,
qui bonum suum non regni deliciis frui, sed
Deo inhaerere conclusit. | null | 7c0a0bbd-ad45-4a41-838a-b8e009c33be1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
EXPLICIT PROLOGUS.
MIRACULA EJUSDEM ADALHEIDIS REGINAE.
1.
Quadam vero die ( #an.@# 994) cum ad refectionem
corporis cum honorabili frequentia tam clericorum
quam laicorum consideret, tamque purissimae
epulae necessitati omnium satisfacerent, uti
mos est sanctarum mentium, pro declinando favore
alia foris ostendere et alia intus agere, ipsa simulata
intentione edentis, cultrum manu diutius tenuit;
sicque non ad suam voluptatem, sed ad aliorum voluntatem
convivium protraxit, cum subito colore
faciei cum mentis habitu permutato, ferrum de
manu super mensam cecidit; atque in hoc non
insolentiae notam accidisse, sed mira quaedam per
divinam revelationem se sensisse, cum suspirio
innotuit. Omni vero turba, quid hoc portenderet,
admirante nec quaerere praesumente, illa ad evangelicae
perfectionis decorem celavit multitudinem
secreti dignitatem, solumque Augustensem episcopum,
nomine Dudonem, sibi pro vitae meritis
familiarem jugique obsequio inhaerentem, tali dignata
est alloqui praefatione: « Nunc, Pater venerabilis,
multa opus est consolatione, quia paries
vestrae occidentalis matrinae ecclesiae lapsus est divina
dispositione. Tanta vero jactura non magis
vestrae prudentiae sollicitudinem ad restaurationem
sui ingerit, quam pro vestra vexatione sive communi
damno ecclesiae nostrae menti moeroris nebulam
intulit. Sed simul consolari vos in divinitatis
tranquillitate jubeo et persuadeo, quae sine mutabilitatis
vicissitudine sola inaccessibile lumen inhabitans,
omnia quodammodo moveri pro nostro
reatu permittit, sed plura ad integritatis statum
ineffabili sua clementia reducet. » Praesul vero tam
praesagio quam rerum damno perturbatus, tempus
praefatae ruinae diligenter notavit, nunciumque pro
experienda ratione reique veritate Augustam festinanter
direxit; cujus relatione, casum contigisse et
horam convenisse juxta Dei famulae praefationem,
cognovit.
2.
Alio quoque tempore huic praesagio simile prodigium
ab ipsa patuit, quod tanto magis admiratione
extitit dignum, quanto et loco et tempore rei
eventu fuerat diversum. Filius namque illius Romanae
rei publicae princeps electus, dum uxorem
Graecam in thalami consortium suscepisset, ejus
pravo ingenio, deteriori consilio deceptus, regnum
Graecorum conatus est adipisci. Igitur exercitu
ex omni copia collecto, fines Italiae excessit
( #an.@# 982), atque ita regi Graecorum patrandi belli
occasionem dedit, sibi vero suisque famae ac vitae
contulit amissionem. Interim pia mater ejus die
noctuque divinis cultibus insistens, felicis
Annae devotionem procul dubio implevit, et
juxta canonicam regulam omni diligentia exhibuit
viduitatis obsequia. Quadam vero die devotionis
studio pro unici filii salute totiusque regni statu
obnixius intenta, dum se vivam hostiam more solito,
stans ante crucifixum, Deo mactaret, rapta in extasi
humanis visibus aestimabatur praemortua. Ad se autem
post horam reversa, quid viderit memori mente
tenebat, fatumque praefatae pugnae in spiritali visu
sibi praemonstratum, non rem dicendo, sed bonorum
caedem condolendo innotuit. Ex his quidem signis
patenter potest colligi quali puritate animi fulgeret,
immo quanta libertate spiritus Christo serviret occultius,
cui cum prophetis futura Dominus revelavit,
cum patriarchis fidem roboravit, cum apostolis
evangelii perfectionem edocuit, cum matyribus tribulationum
tolerantiam tribuit, cum sacerdotibus
ecclesiae curam indidit, cum virginibus sacris sanctissimae
mentis sinceritatem auxit, familiarem sui
praesentiam cum monachis ostendit, cum apostolicis
discipulabus, dico viduis a Petro et Paulo electis
et religionis officio deputatis, in terris devotione
praeditavit, in aeterna gloria sublimavit. Curationum
vero in tantam gratiam per benevolentiae meruit
operam, ut sicut egenorum inopiam elemosinarum
largitate sublevavit, ita etiam infirmorum et
debilium sospitatem potenti munere restauraret. Sed
mirum in modum humanam cognitionem vitandae
insolentiae causa fugiens, tanti muneris largitori
secreto mentis placere gestiens, aut omnino
furtiva celeritate signorum efficaciam rapuit,
aut si qua suorum scientiam praeterire non
potuit, edicto egit, ne usquam levi sermocinatione
dilatarent, illam nimirum sententiam gentium doctoris
vigili sub corde revolvens : #Gloria
nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae.@# Et
quod ipse Dominus dextrae opus a sinistra celari
praecepit, simplici prudentia in omni conversatione
adimplevit. Tamen urbs super montem posita
haud potuit esse omnibus occultata. Unius
namque signi flagrantia ad nostram pervenit notitiam,
cujus patrandi potentiam plurimarum virtutum
docemur existere causam.
3.
Quodam vero tempore cum coelesti meditatione
occupata in conclavi resideret omnisque arbiter
excepto claudo abesset, villicus nomine Hicemannus
fide et taciturnitate illi acceptus, pulchrorum
malorum attulit munus. Quod serenissimo
vultu, ut hilaritatis amica erat, accipiens,
unum ex multis excepit, caeteros servatori hujusmodi
rerum praesentari praecepit. Sed casu | null | e5a1159f-99bf-4fe2-9cbd-3cfea6d0a96f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
accidente
pomum a manu longius prolapsum est; quod
statim claudus reportare jussus, obsequium renuebat,
quia scabella, quibus gressum simulabat,
domina retinebat. Illo vero reluctante rationemque
debilitatis rationabiliter pro inobedientia reddente,
tandem sanctorum domestica ante venerabiles
reliquias, quas in conspectu suo jugiter
positas habebat, caput reverenter inclinavit, suosque
dominos secum velle, ut claudus ambularet,
affirmavit.
Mox citius dicto surrexit claudus ab imo;
Parens obsequio, fit sanus corpore toto;
Et jussus tanti retinere silentia signi,
Gaudia prodebat; nec gratia tanta latebat.
4.
Igitur eo tempore quo beata migravit a seculo,
Herimannus dux Sueviae, qui fratris illius
Chuonradi filiam in conjugium acceperat, hereditario
jure res ancillae Dei ad monasterium pertinentes
occupare volebat. Sed ipsa illi et cunctis
in circuitu degentibus manifestis indiciis comprobat,
quod nullum heredem praeter apostolos et
eis servientes monachos relinquebat. Erat tunc
temporis forte apud eundem ducem quidam recenter
visu privatus, qui olim arte flebotomandi edoctus,
et ea causa beatae reginae gratia largius est
usus. Quia vero illius beneficentiae nimietatem
sanctitatisque claritatem experimento didicerat,
orandi studio ad sepulchrum ejus veniens, in adjutorium
suum precibus et fletibus eam invitaverat.
Cumque per omnem septimanam sacri corporis locum
obsecrationis instantia frequentaret, una vice
fessus et tristis super pavimentum residens, prae
taedio languentis animae perfusus est somni humore.
Tum illi sancta Adalheidis per somnium, admodum
reverendo vultu ultra humanam speciem decora,
manifesta apparuit; quare dominus ejus Herimannus
privatas res apostolorum suae injustae ditioni
usurparet, terribili voce quaesivit. Illa autem ignorantiam
confitente, vel potius tyrannidem ducis adnectente:
« Vide, inquit, ut, si nostris meritis sanitatem
oculorum recipias, nostrae etiam legationis
fidus interpres principem adeas, planoque sermone
hujusmodi pravitatem omnino deponere cum signo
edoceas. Sin autem, me meosque dominos bissenos
apostolos, totius scilicet judices orbis, proprium
jus persequi, sciat, ultionisque inevitabili
ictu sese cum suis flagellandum praediscat. » His
dictis, statim homo evigilans, visionis et allocutionis
memoria laetificatus, pedes recedentis usque ad
sepulchrum est prosecutus; ubi toto corpore prostratus,
tamdiu orationi deditus jacuit, quousque
chorus monachorum missae officia celebravit. Ut
vero primum cantor introitum inchoavit, caecus
lumen recepit atque gaudia sua cantantibus commiscuit.
Confestim miraculo per sonitum campanarum
intimato, ab omni populo concurritur, homo
recognitus inde miratur, Dei famula veneratur,
lucisque repertor, immo facturae confirmator,
ab omni sexu et conditione conlaudatur. Post haec
luminis adeptor testimonii legationisque injunctae
non immemor, dominum suum gratulanti cursu
revisit, quid in somno praemonitus foret explicuit,
suique inluminationem testabatur divini
examinis esse argumentum; si ipse aut aliquis potentum
sive quaelibet persona ulterius in ecclesiastica
beneficia gloriosae in Domino feminae praesumeret
damnum inferre. Ita dux timore perculsus,
quidquid injusto incepto contra Dei voluntatem in
Dei famulae rebus desipuit, emendare curavit, addiditque
praedicto monasterio praedium ad conficiendum
sal utile, situm videlicet ad oppidum Marsile
.
5.
Dignum vero relatione nobis videtur, quomodo
Heinricus rex, sancti Georgii martyris singularis
cultor, hujus sanctissimae etiam viduae supplex
fuerit adorator. Nam cum ad praefatum
locum adepto imperio venisset, forte contigit ut ibi
posito lecto pausaret, ubi sanctissima anima carnis
ergastulo soluta est. Itaque imperator tantae infirmitatis
mole perculsus est, ut lecto surgere non
valens, suorum diversa ingenia conquireret, quid
de tanti tamque subiti doloris casu sentirent. Omnes
quidem in una voce dicebant illius sacri loci
reverentiam talis incommodi causam. Haec ipse
secum diu volutans, et si quo alio modo venerandam
Augustam offenderet retractans, et poenitentia
ductus, ad sepulchri sacellum se portari jussit. Et
quia illius merita sine apostolici decreto clerique
consensu celebrari non licuit, praedicto in loco beatae
Mariae oratorium se constructurum promisit, atque
abbatem illius coenobii, sicut ipsa constituit, ab
imperatoria servitute absolvit.
6.
Sub idem tempus ( #an.@# 1008) venit ad eundem
locum quidam eques temerarius; qui dum pauperis
cujusdam bene receptus hospitio esset, parvam
ejus supellectilem diaboli instinctu male tractare
aggressus est. Inter alias quidem injurias, quas hospiti
suo ingessit, aves domesticas occidit, alienaque
substantia fecit sibi praeparari cibaria. Magister
vero domus in preces fletusque cum uxore profusus,
rogavit in primis hominem parcere sibi per
abbatem dominum suum; postremo per sanctae Adalheidis
reverentiam imploravit deponere tantam proterviam. | null | a8ac484e-527c-4d7e-b780-fbd782baf4e0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ille procacitatis incepto perdurans, immo
majora mala accumulans: #Ego,@# inquit, #vivus in hac
nocte tui tuorumque dominor@#; #Adalheida vero mortua
impotens est tibi praestare tutamina.@# Nec mora,
pro tanta calumnia superne flagellatus, dum male
partum cibum festinaret sumere, coepit etiam manus
et caetera membra mandere. Statim pro sui impotentia
et furoris noxa ligatus, per ejusdem noctis spatium
mentis et corporis durum pertulit vinculum.
Sed cum prima luce manibus trahentium ad sepulchrum
Christi famulae invite adductus, sanitatem
sensuum in fratrum praesentia recepit, quia illa piissima
offensionem, quam vindicabat potenter, postmodum
poenituro indulsit liberaliter.
7.
Quaedam sanctimonialis femina vocabulo Frowessa,
cum a prima aetate claudicaret utroque
pede, in proximo anno memorabilis transitus augustae
sera laetificata est salute. Et quia hujus virtutis opinio
populares aures attigerat prima, totius plebis
conventus effectus est admodum laetus, ac usque
illius manibus crucem et cereum imponens, per
diversas discurrendo ecclesias laudes celebravit deificas.
8.
Nec hoc taciturnitate praetereundum esse videtur,
quod ob illius dilatanda merita cuidam ignoto
homini contigisse dinoscitur. Qui dum per sylvam
iter haberet quae rustico vocabulo nuncupatur Biwalt,
forte ab equo juxta pascente usque ad oppidum
Salsense comitatus est. Quam ob rem apud
quendam potentem nomine Heimonem furti accusatus
est, qui eodem tempore cum praedicto imperatore
Heinrico illuc venerat. Ille de incertis certam
sententiam proferens, jussit hominem miseris modis
flagellari, spoliari, excaecari. Mox advena caecatus,
levans ad coelum mentem et manus: #Si ego,@# ait, #furti dolique innocens immerito tanta mala perpessus
sum, tu sancta Adalheida, redde mihi tuis precibus et
meritis visum!@#
Post haec cujusdam viri nomine Bennonis
domo et cura receptus, post paucos dies lenito
dolore ad pretiosi thesauri thecam accessit, testificansque
sui innocentiam, oculorum sanitatem recepit.
Idem tamen medietate oculorum pupillae divisa,
verae caecitatis postmodum ostendit vestigia.
9.
Inter caetera vero donaria, quae sancto Petro
contulit haec sanctorum domestica, existebat quaedam
familia, pagi Nortgowe nuncupati accola.
Quam dum quidam proterva praesumptione sibi suisque
posteris mancipare temptaret, nulloque pacto
repugnantem quis edomare sufficeret, unum istiusmodi
generis Benzonem dictum incautius excaecavit
apprehensum. Quem post aliquantes dies quiddam
videre resciscens, denuo captivans, tandem
altius omnem eruit visum. Nec mora, caecus cruento
miserandoque vultu turpatus, adhuc crudo vulnere
monachos adiit, dominae suae venerabile sepulchrum
petiit, rituque rusticae simplicitatis exprobrare coepit
illi causam tantae calamitatis. Ergo non ante a fletu
et planctu eam incusando cessavit, quam integritatem
pupillarum cum lucidissimo oculorum officio,
quod non inusitatum sed potius rarum a sanctis scimus,
recepit.
10.
Venit etiam de territorio Mettensi aliqua
femina ( #an.@# 1038), cui divino nutu caecitatis increvit
calumnia. Haec cum per diversa loca adipiscendae
salutis appetitu discurreret, istius sanctae quaerere
subsidia per somnia admonita est ab ipsa. Dum autem
solam oculorum appeteret salutem, gratiam adepta
est duplicem. Nam eodem tempore contigit
Chuonradum Romani imperii gloriosum principem
cum thori regnique consorte Gisila advenisse. Cumque
venerabilis regina mulierem illuminatam in
praesentiarum cerneret, Deum bonorum auctorem dignis
laudibus magnificans, sibique consanguineae
augustae sanctitati congratulans, personam a beatitudine
ejus lumine visitatam in suae liberalitatis suscepit
curam.
11.
Fuit etiam in partibus Galliae potens comitissa,
muti filii mater tristis effecta. Pro hac ergo causa
dum plura circuiret devote monasteria, tanta virtutum
opinione audita, sacrum locum desiderabiliter
petiit, trium dierum spatio inibi orationibus operam
dedit. Post haec a dono curationis prolixitate temporis
desperata, cum ad propria redire disponeret,
semet ipsam cum puero ante altare prostravit, quod
ad caput vivifici corporis consecratum est. Mater
vero lacrimabili prece intenta, se solam indignam et
expertem fatetur, spe laetam venisse, sed tristem
redire narrat. Puer autem interim subita soporis
quiete solutus est. Qui transacta hora sponte sua evigilans,
laetus surrexit, matrem veste apprehendit, si
hoc sepulchrum sanctae Adalheidae esset, prima
voce quaesivit, quae sibi in somno apparens linguae
vinculum resolverit. Eo modo matrona prae
desperatione discessura, reliquum diei duxit illic
in laetitia, et pro sospitate filii devota et grata,
fratribus in sanctis suis Deum collaudantibus obtulit
munuscula.
12.
Quidam homo de Burgundia progenitus, ab
utero matris ita exstitit claudus et curvus, ut plantae
pedum ad nates, | null | 73aa3a6f-03bd-4eba-9f29-2aa43c21aeb7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
manus vero ad genua conglutinatae
viderentur. Qui dum ab hoc infirmitatis
incommodo per sancti Sulpitii meritum liberaretur,
idem alia calumnia divino nutu vexari permissus
est, ut dum hujus piissimae atque sanctissimae
feminae precibus curaretur, virtus praeclarissmi
confessoris aequaretur. Contigit vero hujusmodi
hominem apud praefati loci abbatem Gerbertum,
piae memoriae virum, cum reliquorum egenorum
turba degere, matutinisque laudibus in festivitate
beati Petri apostoli vano auditu interesse. Namque
malorum et bonorum immemor, etiam temporis et
loci venerandi contemptor, coepit cum viris et feminis
miscere verba turpitudinis, sicque cum stultorum
conventiculis fecit impedimenta divinae laudis.
Tum subito mira celeritate utraque brachia strictim
in terga resilierunt, ambaeque manus ejus tanta
vi in se reflexae sunt, ut disruptis digitorum nodulis,
astantes maderent aspergine sanguinis. Nec
tamen minori intus percussus est supplicio, utpote
arreptus daemone pessimo, sicque duplici poena
devinctus, miserabili spectaculo totius populi movit
fletus et planctus. Sed dum chorus monachorum
Dei laudes per missam celebraret, omnisque
plebs moestis modis sanctae Adalheidae merita
precibus provocaret, tandem nodis brachiorum solutis,
adeptus est integritatem mentis et corporis.
Ipse tamen post aliquantos dies mutus effectus,
ad sepulchrum ejusdem beatissimae matris linguae
recepit usus.
13.
Temporibus vero tercii Heinrici imperatoris
unius signi mirificus claruit eventus, per quem
in sanctorum numero spiritalem potentiam illam
verissima argumentatione agnovimus. Quidam vir
nomine Burchardus, in ministerio Liudpoldi
Magunciensis archiepiscopi fideliter degens,
parentelae suae servili conditione cedit dominio venerabilis
augustae. Cujus liberalissima benignitate
donatum majoribus suis praedium hereditario jure
absque ambigua lite possidebat, ideoque summa
devotione donatricem dominam omnimodis venerari
solebat. Accidit autem, ut dux Alamannorum Otto de
Swinvorth, licet justitiae aliarumque virtutum
quam plurima exempla sectaretur, tamen insaciatae
cupiditatis facibus accensus, praedictum praediolum,
suae latissimae possessioni contiguum forte, more
Achab vel potius Jezabelis, propriae ditioni injuste vendicare
est aggressus. Ergo homo talem jacturam agrorum
violenter, non legaliter perpessus, dum humanum
praesidium contra tantae potentiae culmen desperaret,
recolens animo liberalis doni privilegium, ad
donantis dominae fideliter accessit patrocinium, cartulam
quoque in praefatam possessionem conscriptam
miserabili cultu afferens, sacratae tumbae imposuit;
commodo sonitu campanarum querulosaque adclamatione
dominam suam sibi dormientem excitare
se rustico more asseruit, fratrumque congregationem
suum casum misereri ob solatium patronae
piae incitavit. Igitur fraternae consolationis
promissis delibutus, anchora spei in tantae adversitatis
fluctuationibus domum rediit roboratus. Post
haec vero praedicto duci gravissimae infirmitatis plaga
percusso, beata Adalheida, tam severo quam honesto
vultu, nocturno silentio apparens, horribiles
minas infernalis incendii potenter indixit, nisi famulo
suo injuste ablatum citius restitueret praedium. Princeps
vero, tam sensatus quam venerabilis personae
invectiva comminatione tremefactus, injuriam patientem
calumniamque intolerabilem sustinentem
festina legatione adduxit, eique amissae possessionis
jus, exposita prius miranda visione et admodum tremenda
minitatione subitae mortis et perennis supplicii,
prompto animo redonavit. Extemplo homo tanta
damna expertus et talia commoda consecutus,
domino Deo et sanctae Adalheidae condignas grates
referens, ad ejus monasterium gratulabundus festinavit,
complura donativa ecclesiasticis ornamentis
vel necessitatibus fratrum accommoda contulit,
et relata causa vel modo restitutae rei, nunquam
cessavit a laude sanctae Adalheidae et omnipotentis
Dei.
MONITUM.
S. Odilo, quintus Cluniacensium abbas, celeberrimus
monasteriorum sui temporis reformator,
Arvernis circa an. 962, natus, an. 995 Maiolo in
regimine coenobii Cluniacensis successit, et plurimis
memoria dignis peractis, an. 1049 obiit.
Litteris sacris bene eruditus et assiduus librorum
Hieronymi lector, Odilo ejus exemplo Adalheidi
imperatrici, quacum ultimis vitae ejus annis intima
charitate conjunctus fuerat, anno 999 defunctae, epitaphium
conscripsit, quo beatam ejus vitam et praecipua
facta succincte exposita oblivioni eximeret,
et, ut ipse fatetur, alium rei exigendae aptiorem ad
vitam imperatricis scribendam incitaret. Non igitur
vitae historiam integram et accuratam exspectes;
sunt praecipua tantum feminae egregiae fata strictim
recensita, opera pia enumerata, et ultimus
vitae annus, quo auctor Adalheidam comitatus esse
videtur, fusius tractatus, sed a viro qui omnia
ista aut ab Adalheida aut praesens comperisse
censendus est. Liber defuncta imperatrice statim
scriptus, ab Odilone Andreae abbati et congregationi
Ticinensi, fortasse et reliquis coenobiis ab
Adalheida fundatis, Paterniacensi et Saltzensi, transmissus
est. Certe Saltzenses epitaphium noverant,
cui saeculo XI medio librum alterum, miracula
S. Adalheidis enarrantem adjecerunt. Et quare
unum Paterniacum, ubi ipse cum | null | e296d3d7-62e1-43b8-bb83-c7b9bb1ff9fd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
imperatrice ultimo
vitae ejus anno moratus fuerat, praetergrederetur?
Accedit, quod codices epitaphii, quotquot reperiri
potuerunt, textum trifarium praebent, quem ea ratione
immutatum fuisse opinor, ut cum Odilo librum
suum primo Ticinencibus obtulisset, eum secundis
curis recognitum Paterniacum, et aliis parvi momenti
correctis Saltziam mitteret. Ticinensis igitur
codicis apographa exstant:
1) C. Oxoniensis inter Bodleianos n. 2690 #(817,
Bodl. Sup. D. Art. 91,)@# signatus, membranaceus in
folio saeculi XI, quo ipse anno 1827 usus sum. Complectitur
Vitam Odonis abbatis Cluniacensis, credulitatem
Odilonis, Odilonis Vitam Maioli, Petri
Damiani Vitam Odilonis, Odilonis Vitam Adalheidis,
cujus ultimae sententiae octo paginis excisis desiderantur,
fragmentum Vitae S. Simeonis et sermones
sex Odilonis. Textus in universum integer et
bonus. Cui consentit.
2) C., olim S. Martini de Campis, quem Martinus
Marrier, ejus coenobii monachus, tanta diligentia in
Bibliotheca Cluniacensi Andreae Duchesnii nomen
praeferente p. 353-362, expressit, ut ad instar codicis,
qui hodie inter libros S. Martini de Campis
bibliothocae regiae Parisiensi illatos desideratur, esse
videatur. Epitaphium Ottonis I et Heinrici II subjicitur.
Editioni isti Chesnius notas paucas aspersit.
3) C. olim Vallicellensis jam inter regios Bruxellenses
n. 7460 insignis, et
3*) C. olim S. Salvatoris Aquicinensis, jam bibliothecae
Duacensis n. 792,--uterque Bethmanno
referente multas sanctorum Vitas complexus, membr.
in fol. maximo saeculi XIII,--ex antiquiore quodam
fluxerunt, scripto jubente Attala filia Roberti regis
et Constantiae, Flandriae comitissa, quae, monasterio
Watinensi prope S. Audomarum constructo et Romae
ab Alexandro II viduae habitu suscepto, Messanae
obiit. Versus enim in fine Vitae Adalheidis hi
leguntur:
Quo vixit more regina Adalaida Romae,
Odilo quae vidit abbas, quae scripta notavit,
Nobis haec Atala scribi jussit comitissa,
Exemplum vita sibi quo captaret in ista,
Nolle malum, sed velle bonum deducere seclum.
Regnet cum Domino semper laudanda virago,
Quae pravos vitat, justos imitarier optat.
Librum Bruxellensem Bethmannus in usus nostros
exscripsit.
Hi quatuor codices, paucissimis exceptis, inter se
consentiunt, et soli omnium litteras Odilonis ad
Andream praebent; a quibus reliqui omnes certis
locis recedunt. Propius tamen ad Ticinenses libros
alii tres, quos Paterniacenses vocare liceat, accedunt:
4) C. bibl. regiae Parisiensis inter Supplementa
Latina n. 854, mbr., in fol. longiori saeculi XI, Vitas
SS. Amalbergae, Hildulfi Trevirorum archiepiscopi,
Adalheidae, Odiliae, Liutwini Treverici archipraesulis,
Willehaldi, aliaque manu Albani et Celsi complexus,
a Waitzo in usus nostros anno praeterito
conversus est.
5) C. bibl. universitatis Wirtzeburgensis inter
Theologos in fol. n. 34, mbr., saeculi XI, olim #sancti
Petri in Wissenburg,@# Vitae Adalheidae epitaphium
Ottonis praemittit. Usus sum eo an. 1835. Ejusdem
codicis lectiones docti Bollandiani saeculo XVII in
schedas suas retulerunt, quas in cod. regio Bruxellensi
n. 8978 hodieque haberi Bethmannus vidit.
6) C. bibl. Palatinae Vindobonensis inter historicos
profanos n. 994, jam n. 622 signatus, mbr.,
saec. XI, paginis 1-3 epitaphium Ottonis, 3-26 epitaphium
Adalheidae continet, locis aliquibus adrasum,
quod in usus nostros converti fecit Chmelius
noster.
Ab his iterum lectionibus nonnullis et libro Miraculorum
addito codices Saltzenses recedunt:
7) C. olim SS. Mauritii et Germani Spirensis,
cujus apographum in usum doctorum Bollandianorum
saec. XVII confectum Bethmannus in codice regio
Bruxellensi n. 8976 reperit, et aeque ac proximum
exscripsit. Ultima codicis inde a voce capitis 22 #fulgorem@#
exciderunt.
8) C. olim Bodecensis in Westfalia apographum
Bollandianum in bibl. regia Bruxellensi n. 8977
signatum, et
9) C. olim S. Magni Ratisponensis a Canisio in
Lectionibus Antiquis tom. V, II, p. 395, et edit.
alterius tom. III, I, p. 73, expressus, textum minus
purum exhibet, quem Leibnitius in SS. Brunsv. I,
262 sqq. repetivit. Ultimo nominandus venit
10) C. Einsidlensis, mbr., saec. XV, ab Hartmanno
Annalibus | null | d9596083-12e9-4dfe-834e-9d66a03052d2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Eremi an. 1612 subjectus, qui cum Canisii
textu plurimum consentit.
Breve Vitae et Miraculorum excerptum sub titulo #Vitae sancte Adelhaydis@#
4 foll. in 8º Durlaci saeculo XV
prodiit.
Optimis his subsidiis ita usus sum ut, lectione
codicum Ticinensium in textu expressa, lectiones
Paterniacenses et Saltzenses, quae in omnibus septem
exstant, singulis capitibus subjicerem, quae
vero nonnisi in Saltzensibus aut uno alterove codice
occurrunt lectionum varietati inseri facerem. Capitum
divisionem in codice Vallicensi oblatam, rejecta
Canisiana, retinui.
EPITAPHIUM OTTONIS MAGNI IMPERATORIS.
Hoc tegitur loculo divus et maximus Otto,
Fortis in imperio, David ut tempore prisco,
Clarus ut ipse sophus Salomon et pacis amicus;
Obtat Ezechiae majori praeditus hic spe,
Ut pax eveniat, verum per saecula crescat.
Phase sat celebre fecisse scribitur, ecce,
Atque suas ferias primus sub sole Josias;
Illud non solum, sed mystica facta priorum,
Regna prius moderans, legum sacra jura reformans,
Ad lucem celebrat, mundum celebrando coronat.
Quod habuit melius umquam Germania tellus,
Felix Italia, tu cum muliere beata
Coepisti. Tumidum studiose rinocerotem
Et mitem reddit, qui plurima regna subegit,
Sarmatas edomuit, Christo servire coegit,
Pellere demonium, crucis insignire triumphum.
Ungros debellans, victricia signa reportans,
Eripuit fidei sacrae vocitamine dignos,
Innumeros populos, diro discrimine pressos.
Tu quondam domina felix et splendida Roma,
Praestitit Otto tibi pariter cum conjuge sancta,
Ut referas solito sceptrum mundi et diadema.
Tripudiat cunctus tanto sub caesare mundus;
Pax sublata perit, cum maximus Otto recessit.
Dum repetit Maius lugubres ex ordine Nonas,
Caesar ad aethereas rapitur pius Otto catervas,
Mauricio ducente suo sociandus in alto
Ipsi, cui cessit propriam, quam conspicis, aulam.
Conjuge tu celebris, tu namque propagine felix,
Laetatur mundus, cum nascitur Otto secundus.
Tertius imperitat; coelum jubilando resultat.
Sed nunc stemma tuum claro moderamine mundum
Protegit, agustat, ditat, sublimat, honorat;
Cui pater ille tuus, HEINRICUS nomine dictus,
Cesserat hoc nomen, cui tu quoque cedis honorem.
Dum stabit rutilus eous et ultima tellus,
Pontus et astra poli, plangent te climata cosmi.
EXPLICIT.
INCIPIT PRAEFATIO IN VITA DOMNAE ADALHEIDAE.
Domno ANDREAE venerando abbati, cunctisque
fratribus sibi commissis, in suburbio Ticinensis
urbis, Domino et Salvatori nostro devote famulantibus,
frater ODILO, Cluniensium pauperum cunctorum
peripsima , praesentis vitae prospera et
sempiterna gaudia.
Epitaphium domnae nostrae Adalheidae, imperatricis
Augustae, descriptum stilo paupere vestrae
fraternitati curavi transmittere, ratum fore dijudicans,
ut apud vos ejus continua recolatur memoria,
cujus industria atque prudentia vestri monasterii a
fundamentis creverunt aedificia, cujusque sustentamini
larga continuaque munificentia. Non enim
ad hoc tam grandem materiem vili brevique sermone
perstrinximus, ut ad laudem tantae virtutis
atque nobilitatis oratio nostra sufficiat, sed ut aliquis
inde vir adeo eruditus occasionem scribendi
suscipiat, quatinus res eminens, eminentioribus enucleata
sermonibus, imperatricum ac reginarum sonet
in auribus, ut dum magna de magnis audierint,
et eam de qua loquimur gressibus honestatis sequi
studuerint, saltem per eas cura domestica vigeat,
sicut per eam res publica longe lateque valebat.
EXPLICIT PRAEFATIO.
INCIPIT TEXTUS EJUSDEM LIBRI.
1.
In hujus igitur aetatis nostrae temporibus cuncta
disponens totiusque honoris et honestatis largitor
Dominus, primo Ottone in sceptris feliciter
agente, Romanae rei publicae in femineo sexu praestitit
venerabile decus. Multorum etenim bonorum
tunc accidentium atque virtutum, post Deum, auctrix
divae celebrisque memoriae Adalheida
extitit imperatrix. Quam cum memoriae succedentium
scriptis commendare satagimus, timeo ne digne
reprehendamur, ideo quia tantae nobilitatis atque
virtutis materiem minus idonei paupere stilo explicare
conamur. Quisquis nos reprehenderit, utpote
reprehensionis dignos, sive propter incultum sermonem,
seu propter rem noviter inceptam, et proter
naturalis eloquii simplicitatem, sciat procul
dubio, sciat quia non invitavit nos ad hoc humanae
laudis appetitus, sed verae et sincerissimae
caritatis affectus. Si abhorrere vis, ut quippe merito
debes, lector, nostri ingenioli rusticitatem,
attende ipsius, quam commendare coepimus,
mentis et corporis nobilitatem. Si enim vis exspectare
virum tanta eloquentia vel sapientia praeditum,
qui hujus feminae possit convenienter describere
vitam, necesse est aut Cicero rethor revocetur
ab inferis, aut Ieronimus presbyter transmittatur
e superis. Si enim ille sanctus | null | dcf65421-4aa7-49e3-9be6-b912857656c4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et incomparabilis
in divina et humana sapientia, sacer Ieronimus,
fuisset istius augustae temporibus, si Paulam et
Eustochiam, Marcellam quoque et Melaniam, Fabiolam
quoque et Blesillam, Laetam, et Demetriadem
septiesque percussam commendare
curavit libris et epistolis, commendaret utique istam
haud voluminibus paucis. Si enim deest talis ut
Ieronimus, aut aliquis alius liberalibus disciplinis
adeo eruditus, qui possit digne tantae feminae mores
et vitam describere, aggrediamur nos indocti, Deo
juvante, pro posse.
2.
Haec, regio ac religioso stemate orta, cum
adhuc esset juvencula et sextum decimum aetatis
suae ageret annum, Deo donante adepta est
regale matrimonium, juncta scilicet regi Lothario,
Hugonis ditissimi regis Italici filio. Ex cujus contubernio
filiam habuit, ex qua Lotharius, rex
Francorum, Ludovicum regem genuit, qui sine liberis
mortuus, regio more Compendio dinoscitur fuisse
sepultus. Supradicto vero Lothario ante annum
circiter tercium postquam domnam Adalheidam
duxerat defuncto, remansit ipsa viduata viro, privata
regno, destituta maritali solatio. Affuit ei
persecutio mordax, quae solet purgare electos veluti
aurum fornax. Affuit ei, ut vere fatear, nutu divino
exterius corporalis afflictio, ne intus cremaret
eam, utpote juvenculam, incentiva carnis
libido. Voluit eam Dominus tot verberibus
atteri, ne secundum sententiam apostoli Pauli esset
vivens vidua in deliciis mortua (I Tim. V, 6). Voluit
enim eam paterno affectu tot perpeti pericula,
ne esset indigna illa filiatione, de qua loquitur
Scriptura: #Castigat Dominus omnem filium quem
recipit (Hebr. XII, 6)
@#. Saepe enim inde gratias Deo
referebat, et cum familiaribus fidelibus conferebat,
quanta et qualia tunc temporis passa fuerit,
et quam misericorditer eam Dominus de manibus
inimicorum suorum liberaverit. Judicabat enim
oportunius sibi fuisse, ut ad tempus temporalibus
fuisset occupata anxietatibus, quam vivens in deliciis
perpetuae mortis esset subdita legibus.
3.
Postquam enim mortuus est Lotharius ( #an.@#
950), vir ejus, honorem regni Italici adeptus est quidam
vir nomine Beringarius, qui habebat conjugem
nomine Willam. A quibus indecenter innocens
capta, diversis angustiata cruciatibus, capillis
caesarie detractis, pugnis frequenter agitata et
calcibus, una tantum comite famula ad ultimum
tetris inclusa carceribus ( #an. 951, April.@# 20); liberata
divinitus, postmodum ordinante Deo imperialibus
est sublimata culminibus. In ipsa enim nocte
qua educebatur de carcere, incidit in quandam
paludem. Ubi per dies et noctes sine cibo
et potu mansit perseverans, auxilium a Deo sibi
subvenire deposcens. Tali cum esset detenta
periculo, venit quidam subito piscator navigio,
deferens in navicula piscem qui vocatur sturio
( #Aug.@# 20). Quas cum vidisset, interrogavit quae
essent aut quid ibi agerent. Dederunt sibi responsum,
secundum instantem necessitatem satis congruum:
« Videsne quod hic humano consilio peregrinamur
destitutae, et quod durius est, solitudine
periclitamur et fame? Si potes, aliquid nobis
victus impende; sin autem, solatium praebe. »
Qui misericordia super eas motus, sicut ipse a quo
mittebatur fuerat quondam super pauperes in deserto
fame periclitantes Christus, dixit eis: « Nichil
nobis adest ad victus necessaria nisi tantum piscis
et aqua. » Habebat ignem secum, sicut solent illi
qui piscationis exercent negocium. Accensus est
ignis, praeparatus est piscis. Sumpsit cibum regina,
servivit piscator et famula.
4.
Dum haec agerentur, supervenit quidam clericus,
qui ei fuerat captivitatis et fugae socius,
nuncians adesse exercitum militum armatorum;
qui eam cum gaudio accipientes, duxerunt secum
ad quoddam inexpugnabile castrum. Postea
enim consultu Italicorum principum, praeveniente
gratia Dei, de solio regni ad arcem pervenit imperii
( #an. 962, Febr.@# 2). Haec enim Augustarum omnium
Augustissima nominari et venerari est digna:
Nemo ante illam
Cervicosam Germaniam
Has cum suis principibus
Ottonem, regem nobilem,
Ex quo genuit filium,
Ita auxit rem publicam,
Ac fecundam Italiam,
Romanis subdidit arcibus.
Romae praefecit caesarem,
Imperio dignissimum.
5.
De nobilitate carnis satis dicta sufficiant. Nobilitatem
vero mentis quomodo vel qualiter exercuit,
mortalium nemo dicere sufficit. Sed ut pro modulo
compendiose loquar:
Spe fideque certa, atque gemina pleniter caritate referta,
Justa satis, fortis, prudens nimiumque modesta
Extitit, et vixit felix, dum secula rexit, | null | e4ba9c49-dfe7-4649-ac0b-227797cc7ed1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Auxilio Domini moderantis climata cosmi.
Prolata tamen Salomonis sapientis famine, huic
sanctissimae conveniunt feminae: #Manus suas,@# inquit, #aperuit inopi, et palmas suas extendit ad pauperem.
Non timebit domui suae a frigoribus nivis, omnes
enim domestici ejus vestiti sunt duplicibus. Stragulatam
vestem fecit sibi, byssus et purpura indumentum ejus. Nobilis in portis vir ejus, quando sederit cum
senatoribus
terrae. Fortitudo et decor indumentum
ejus et ridebit in die novissimo. Os suum aperuit
sapientiae, et lex clementiae in lingua ejus@#. #Consideravit
semitas domus suae, et panem otiosa non
comedit. Surrexerunt filii ejus, et beatissimam praedicaverunt,
et vir ejus laudavit eam. Multae filiae congregaverunt
divitias, tu supergressa es universas (Prov. XXXI, 20-29)
@#.
Haec enim quae de ea dicimus,
non modo auditu, sed et visu et experimento cognovimus.
Multa ab ea salutis verba audivimus,
plurima dona suscepimus. Saepe enim indigentes
nummo, fecit esse divites auro; carentes enim
aliquando cottidianis sumptibus, fecit esse claros
honoribus. Haec ad decorem mundi, primi et
maximi Ottonis, toto orbe famosissimi imperatoris,
conjux, et ad multorum profectum
imperatorum genitrix, illa meruit benedictione potiri,
quam meruisse perfrui legimus Tobiam in ejusdem
patris volumine, videlicet ut videret filios filiorum
usque in terciam generationem.
6.
Postquam enim augustissimus Otto universae
carnis ingressus est viam ( #an.@# 973), augusta cum
filio Romani imperii feliciter diu gubernavit monarchiam.
Sed postquam divino nutu ipsius augustae
meritis et industria solidatus fuerat Romani
imperii principatus, non defuerunt viri iniqui,
qui inter eos nisi sunt seminare discordiam.
Quorum deceptus adulatione, recessit corde caesar a
matre. Si commendaremus litteris, quanta et qualia
passa fuerit tunc temporis, derogare videremur
speciem tanti generis. Non enim debemus perstringere
stilo, quod cito sedavit humilis satisfactio.
Filium diligens, auctores discordiae ferre non valens,
secundum Apostoli praeceptum dans ad modicum
irae locum (Rom. XII, 19), paternum decrevit expetere
regnum ( #an.@# 978). Ubi a fratre, rege scilicet Chuonrado,
et nobilissima Mahtilde ejus conjuge
benigne et honorabiliter est suscepta. Tristabatur de
absentia ejus Germania, laetabatur in adventu ejus
tota Burgundia exultabat Lugdunus philosophiae
quondam mater et nutrix urbs inclita,
necnon et Vienna nobilis sedes regia.
7.
Postmodum vero Caesar Otto, ductus poenitentia,
direxit legationem regi avunculo et sanctae recordationis
patri Maiolo ( #an.@# 980), sub celerrima
festinatione obnixius deprecans, ut gratiam matris,
quam suis exigentibus culpis perdiderat, eorum
interventibus promereri posset; orans iterum
eos et obsecrans, ut quantocius possent una
cum augusta matre Papiam ei studerent occurrere.
Tantorum enim virorum usa consilio, apud
Papiam tempore statuto occurrit mater filio
( #Dec.@# ). Quo cum mutuo se cernerent, flendo et
lacrimando, toto corpore solo prostrati, humiliter
se salutare coeperunt. Affuit in filio humilis poenitudo,
erat in matre liberalis remissio; permansit
in utrisque de caetero perpetuae pacis indivisa
conexio.
8.
Non post multum vero temporis ( #an.@# 983.)
unico orbata filio, cui successit tercius ex
Graeca genitus Otto. Igitur reciduis diu afflicta
verberibus, non possumus enarrare per singula,
quot et qualia post mortem filii sibi successerunt
incommoda. Licet illa imperatrix Graeca sibi et aliis
fuisset satis utilis et optima, socrui tamen Augustae
fuit ex parte contraria. Ad postremum vero cujusdam
Graeci aliorumque adulantium consilio
fruens, minabatur ei quasi manu designando dicens:
« Si integrum annum supervixero, non dominabitur
Adalheida in toto mundo, quod non possit circumdari
palmo uno. » Quam sentenciam inconsulte
prolatam divina censura fecit esse veracem.
Ante quattuor ebdomadas Graeca imperatrix ab hac
luce discessit ( #an. 991, Jun.@# 15); Augusta Adalheida
superstes felixque remansit. Perseverabat discrimina
mundi lugens et deflens, curam tamen Romani
imperii necessario gerens. Otto vero tercius, unici
sui filius, a primatibus regni felicissime et honestissime
educatus, nichil erga illam egit, nisi quod illam
et illum decuit. Iccirco meritis aviae et industria
primatum, Romanum adeptus est
principatum ( #an. 996, Mai.@# 21). Ab ipsa enim aetate
primaeva jam dicta imperatrix multa ab extraneis
sive a domesticis fuerat perpessa, ut posset
dicere cum Propheta: | null | 3340312b-f04a-4956-aedb-d4ad9cc690d6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#Saepe expugnaverunt me a juventute
mea (Psal. CXXVIII, 1)
@# et caetera. Dicebat
enim saepe illud Apostoli: #Existimo enim quod
non sint condignae passiones hujus temporis ad
superventuram gloriam, quae revelabitur in nobis (Rom. VIII, 18)
@#.
#Si compatimur, et conregnabimus (II
Tim. II, 12)
@#; et iterum: #Si fuerimus socii passionum@#, #erimus et consolationum
(II Cor. I, 7)
@#. Multis
bonum pro malo reddidit, et secundum Domini
praeceptum, peccantibus in se ante solis
occasum dimisit (Ephes. IV, 26). Nichil ex objectis
injuriis sibi reservabat, sed totum Domino committebat,
sciens esse dictum a Domino per prophetam: #Michi vindictam@#,
#ego retribuam (Rom. XII,
9)
@#. Parcite, quaeso, quibus pepercit! Et dicamus
pro tempore, quibus in adversitatibus quibusve studiis
in prosperitatibus inservire contendit. Quot
enim in primis cum caesare, deinde cum filio et
filii filio, Ottonum videlicet augustorum et caesarum
Deo annuente possederat regna, tot ex propriis
sumptibus ad honorem Regis regum condidit monasteria.
9.
In patris vero, Rodulfi videlicet nobilissimi
regis, et domni Chuonradi fratris regno,
loco videlicet Paterniaco, ubi matrem reginam
vocabulo Bertham , Deo in omni humilitate
devotam, sepulturae tradidit, in honorem Dei
genitricis monasterium condidit, et sanctissimo patri
Maiolo suisque successoribus sua munificentia et
fratris sui Chuonradi regis praecepto ordinandum,
perpetuo commisit . Postmodum ( #an.@# 981) in
Italia juxta Ticinensem urbem monasterium a fundamentis
incepit et ad honorem Salvatoris mundi
honorifice imperiali auctoritate et sua largissima
donatione perfecit, praediis et ornamentis amplissime
ditavit, ac jam dicto patri Maiolo ordinandum
regulariter tradidit. In Saxonia vero post discessum
jam dicti rei publicae principis, cooperante
unica sapientissima et prudentissima
filia, sanctimonialium coenobiis plurima contulit
dona.
10.
Ante duodecimum circiter obitus sui annum
( #an.@# 987), in loco qui dicitur Salsa, urbem decrevit
fieri sub libertate Romana, quem affectum
postea ad perfectum perduxit effectum. In ipso
etiam loco monasterium a fundamentis miro opere
condidit, et ad honorem Dei et apostolorum principis,
tertio imperante Ottone nepote suo in praesentiarum
secum asstante, quarto decimo Kalendas
Decembris augustissime et devotissime a
Wideraldo Argentinae civitatis episcopo consecrari
jussit ( #an. 996, Nov.@# 18). Et ut majori auctoritate
per succedentia temporum esset ille
sacer locus subnixus, cum praefato caesare est
etiam episcoporum conventus a saepe dicta et saepe
dicenda Adalheida augusta, ipsius caesaris avia, convocatus.
In ipso vero monasterio claustrum monachis
satis aptum praeparavit, et secundum regulam
sancti Benedicti ordinare decrevit. Abbatem ibi
praefecit nomine Eccemagnum , boni testimonii
virum, humana scientia et divina sapientia
doctum, quem in divinis litteris habere voluit assidue
praeceptorem. Ipsum vero monasterium adeo
ditavit et nobilitavit praediis, aedificiis, auro et gemmis,
et vestibus preciosissimis, aliisque variis
ornatuum supellectilibus, ut nichil deesset illo in
loco Deo famulantibus. Quattuor quod supervixerat
annos Creatori suo sua seque dando,
pauperes Christi et servos sibi adquisivit amicos, ut
cum temporalia deficerent, in aeterna tabernacula
eam reciperent.
11.
Cum igitur summis rei publicae fascibus implicata
teneretur, variis miserorum et inopum anxietatibus
subsidia praebere non dedignabatur. Cumque
mirificis, ut imperiali dignitati congruebat, valeret
corpus decorare indumentis et preciosissimis
caput redimire gemmis, talibus nolebat se gravare
implicamentis; sed aut pauperibus largienda
decernebat, aut dominicae crucis vexilla et Christi
Evangelia exinde adornari parabat; sedula
imitatrix sui existens Redemptoris, qui cum esset
omnium altissimus, humanitatis abjecta perpeti
non est dedignatus. Innumeris praeterea tam canonicorum
quam etiam monachorum et sanctimonialium
coenobiis, circumquaque per diversas orbis partes
constitutis, plurima largiebatur beneficia, quatinus
Deo famulantium agmina ejus munifica dapsilitate
recreata, liberius sibi reique publicae divinitus
conferenda implorarent suffragia.
12.
In cunctis enim quae gessit justiciae formam
tenuit, communem liberalitatem servavit; credens
eum procul dubio judicem futurum, quem et occulta
non fallant et indecora offendant et honesta delectent.
Quapropter justicia cernebatur excelsa,
liberalitate gratissima, beneficentiae opera locans
super Christum, quem beatus apostolus
ponit fundamentum; intelligens prudenter
fidem esse fundamentum omnium virtutum. Usa
est ergo perfecta liberalitate, ut silentio, quantum
valeret, opus suum tegeret et necessitatibus singulorum
cuperet subvenire; | null | db115e81-92be-4eb5-9b76-2f005036f145 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quatinus eam non labia
sua, sed Christi pauperum laudarent ora, ut jam in
ea impletum videretur, quod beati Job voce profertur: #Benedictio perituri in me veniebat
(Job
XXIX, 13)@#. Diligenti illud consideratione perpendere
studebat juxta ipsius vatis assertionem, ut ab ejus
tecto nunquam vacuo sinu pauper exiret (Eccli.
XXIX, 12); ut talibus intenta commerciis adquirere
valeret in terra viventium hereditatem supernae
sortis.
13.
Jam jamque ultimo aetatis suae anno ( #an.@# 999),
cum non lateret eam, ut credo, exituram de
seculo, pacis ut semper amica, pacis caritatisque
causa paternum solum adiit, fidelibus nepotis sui
Rodulfi regis inter se litigantibus, quibus potuit,
pacis foedera contulit, quibus non potuit, more sibi
solito Deo totum commisit. De caetero quam studiose,
quam devotissime loca sanctorum curavit visitare,
non est facultatis evolvere. In ipso quoque tempore
monasterium Paterniacum adiit, quod
ipsa ad honorem Dei genitricis, pro remedio animae
suae matris ibi requiescentis, tam ex suis quam
ex maternis rebus nobiliter condidit; et quod
tunc temporis in temporali necessitate fratribus ibi
Deo famulantibus defuit, ut semper erat solita, manu
largissima sumministravit.
14.
Accidit tunc aliquid novum, quod huic
operi judicavimus inserendum. Fatigata ex itinere
non potuit more solito manu propria elemosinam
dare pauperibus, et vocavit unum de fratribus
qui vice sua nummos daret pauperibus. Ejus
jussu ventum est ad pauperes. Excessit numerus
pauperum denariorum numerum. Timuit minister
minus habere quam indigentibus posset sufficere.
Quid multa?
Affuit Augustae meritis virtus illius qui
Quinque ex panibus saciavit milia plebis.
Multiplicatis denariis recesserunt pauperes cum munere laeti.
15.
Egressa inde, locum Agaunensium petiit, ubi
rupes felicissima martyrum milia retinet corpora.
Quanta cum devotione, quanta cum reverentia
magni martyris Mauricii sociorumque ejus
expostulavit suffragia? Quot gemitus ejus ibi
fuerunt? Quot suspiria? Quot luctus? Quot
lacrimarum flumina? Nunquam fuerunt, ut reor,
ulla peccamina, quae tunc non mererentur aeterna
remedia. Si enim respiceres augustae faciem, excedere
diceres humanam effigiem; quam, si
aliud aliquid labiis promeret, nichil aliud crederes,
quam ut propheticum illud evolveret: #Effundo
in conspectu ejus orationem meam@#; #tribulationem
meam ante ipsum pronuntio (Psal. CXLI, 3)
@#. Quae fuit
maxima ejus tribulatio pro cunctis a lege Dei declinantibus
caritativa compassio, ut posset dicere cum
Propheta: #Defectio tenuit me pro peccatoribus (Psal.
CXVIII, 53)
@#, et cum Paulo: #Quis infirmatur, et ego
non infirmor? (II Cor. XI, 29.)
@# Ita deplorabat
aliorum peccata, qualiter non possunt
multi propria deplorare discrimina. Laetabatur in
gravitate et profectibus praeteritorum; tristabatur
cotidie in defectibus praesentium maximeque
futurorum. Cum enim de futuris dico, prophetiae
spiritum procul dubio eam habuisse denuncio.
Adesset enim in sermone defectus, si non
essem publico documento expertus.
16.
Cum enim esset ab illo sacro loco egressura,
et secum staret in angulo aecclesiae orationis gratia,
quidam nuncius venit ad eam de Italia, Franconem
Wangionensem episcopum nuntiavit Romae
fuisse defunctum. Et quia vir boni testimonii
erat, domna augusta valde illum diligebat, sicut
et omnes bonos diligere solita erat. Et statim ut
ejus obitum audivit, ex familiaribus qui aderant
unum vocavit, et ut pro eo Domino preces funderet
humiliter rogavit, et quasi in excessu mentis
ita exorsa est dicens: « Quid faciam, Domine,
vel quid dicam de illo seniore nostro et nepote
meo? Peribunt in Italia, ut credo, multi cum eo;
peribit post ipsos, ut timeo, heu misera! augustae
indolis Otto; remanebo omni humano destituta
solacio. Absit, o domine rex seculorum, ut videam
superstes tam lugubre dispendium! » Tunc videres
augustam toto corpore solo prostratam, non
minus crederes eam toto mentis adnisu coelo
intentam et quasi jam martyris Mauricii vestigia
invenisse ac lacrimoso ore perlingere. Post
paululum vero ab oratione surrexit; munera martyribus,
elemosinam dedit pauperibus.
17.
Dehinc Genevensem adiit urbem, desiderans
videre victoriosissimi Victoris martyris aulam.
Inde Lausonam venit, ibique memoriam Dei genitricis
devotissime adoravit. Quibus in locis a rege
et ab episcopis, suis videlicet nepotibus, honorabiliter
suscepta, devenit in vicum qui vocatur
Urba. | null | 8efdceb4-ac3b-4ff5-85d2-76f3b7581a35 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
In ipso enim vico aliquandiu demorata,
egenis supervenientibus et miseris quotquot
potuit tribuit necessaria. Cum rege et principibus
patriae pacis et honestatis conferens negocia;
inde etiam sacris locis diversa et varia direxit
donaria. Quae enim aecclesia, quae monachorum coenobia,
sibi affinitate vel vicinitate conjuncta, quae
non mererentur habere donaria vel exenia?
Et ut pauca de multis dicam, in ipso tempore,
quo instabat sibi dies supremus, beatissimum
patrem Benedictum, licet exiguis, tamen propriis
visitavit muneribus; necnon et beatae recordationis
patrem Maiolum, coelesti gloria jam coronatum,
quem, dum in hac mortali carne subsisteret,
prae cunctis mortalibus in illo ordine diligebat.
Non enim oblita Cluniacum, adeo sibi familiare
coenobium. Ad restaurandum igitur beatissimi confessoris
Christi Martini monasterium, quod
non multo ante fuerat igne combustum,
destinavit transmittere non modicum argentum,
et ad honorem altaris partem unici filii sui Ottonis
augusti clamidis.
18.
Ut enim ad memoriam reducamus ejus dulcissima
verba ad eum cujus mittebantur officio,
ait inter caetera: « Obsecro, karissime, obsecro, ut
ita alloquaris sanctissimum sacerdotem: » « Meo
obsequio accipe, sacerdos Dei, parva munuscula,
quae tibi delegavit Adalheida, servorum Dei ancilla,
ex se peccatrix, dono Dei imperatrix. Accipe
unici mei Ottonis Augusti clamidis partem, et ora
pro eo ad ipsum, quem veste divisa vestisti in
paupere, Christum. » In illo die, in quo de supradicto
loco erat exitura, una eademque hora,
nobis peccatoribus astantibus, et exemplum perfectae
humilitatis reliquit, et prophetiae spiritum, non
arroganter sed humiliter, se habere ostendit.
19.
Erat quidam ibi in praesentia ipsius monachus
qui, licet esset indignus abbas vocitari, ab
ea tamen putabatur alicujus esse momenti.
Quem cum illa respiceret, et ipse eam esset intuitus,
coepit uterque flere uberius. Dicam eam
plus fecisse, quam si dicerem eam multos infirmos
sanasse. Vestem enim satis incultam, qua erat
indutus, humiliter apprehendit, et sanctissimis
oculis et serenissimae suae faciei osculando inpressit,
eique humiliter et cum silentio dixit: « Memento
mei, fili, in contemplativis, et scias me
non amplius te visurum corporalibus oculis.
Cum enim humanis rebus excessero, orationibus
fratrum animam meam committo. » Inde per iter,
quo venerat, pervenit ad locum, ubi ordinante
Deo decreverat sibi parare sepulchrum.
20.
In ipso igitur ultimo sui temporalis cursus
itinere erigebat se, in quantum valuit, super se,
ut divinae contemplationi, spreto secularium turbine,
libere posset insistere. Familiaris rei negocium
erat sibi etiam importunum. Transegerat jam strenue
Liae et Marthae satis laudabilem actum;
optabat appetere Rachelis et Mariae desiderabile
otium. Itaque lectionibus intenta, assidua orationibus,
respuebat terrena, inhians tota mente
coelestibus. Et si aliquis eam de secularibus negociis
interpellaret, non ad hoc responsum dabat, sed
apostolicum illud lugens in corde volvebat: #Miser
ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus?@#
Et secura de spe divinae retributionis aiebat: #Gratia
Dei per Jesum Christum (Rom. VII, 24.)
@# Deinde edocta
coelesti magisterio, devenit ad locum, ubi ultimum
spiritum erat redditura Deo. Instabat enim dies,
in qua devotio annua agebatur pro filii sui Ottonis
augusti memoria. Confluxerat ad eam ex adjacentibus
locis, ut semper faciebant, pauperum plebes.
21.
Erat ei consuetudo talis, ut in amicorum et
familiarium suorum anniversariis spiritale donativum
suis spiritalibus erogaret militibus, elemosinam
dico Christi pauperibus. Erat autem indigentium
multitudo ordinatim constituta in
loco. Ad quos ipsa venit, et exemplo Abrahae
patriarchae Deum inter illos esse non dubitans,
humiliter adoravit; et oblita infirmitatis suae, super
vires temptavit aggredi; singulis manu
propria tribuit, et quos miserabiliores vidit, vestimenta
vel alia munuscula dedit. Finito isto spiritali
negotio, a quodam venerabili archiepiscopo
missas fecit celebrari pro filio. In ipsa enim nocte
a febre corripitur, et per aliquot dies ingravescente
mole infirmitatis, ad extremum usque perducitur.
Adhuc autem pro posse intenta erat
in oratione, et oculis desiderantibus Christum, nichil
aliud dignabatur aspicere. Resumptis aliquantulum
viribus corporis muniri se rogavit attentius
mysteriis ecclesiasticis. Tum sacri olei unctione
peruncta, sacramentum dominici corporis humiliter
et devotissime adorando percepit, in quem semper
speravit et credidit. Talibus | null | 9486ed5c-3b81-4420-8eb2-7d3a536b3a6c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
deinde fulta praesidiis
talique pasta convivio, dixit senioribus qui asstabant
et clero, ut psalmos poenitentiales cantarent
et nomina sanctorum ecclesiastico more recitarent.
Quo facto, cum psallentibus psallebat, cum
orantibus orabat, usque ad illum locum, ubi Deum
sibi adesse precabatur propitium. Erat autem nesciens
cum sorore Moysi tenere tympanum et
chorum, cum David chordas et organum; sed assumptis
bene sonantibus cymbalis cum sequentibus
agnum, tota jam versabatur in jubilum.
22.
Anno igitur instante ab incarnatione Domini
millesimo, desiderans videre diem unum nescientem
occasum in atriis Domini super milia,
dicebat saepe cum Apostolo: #Cupio dissolvi et esse
cum Christo (Philip. I, 23)
@#. Praestolans etiam in
praesentiarum cum spiritali laetitia ejusdem domini
Jesu Christi nativitatis festum, cum sextum
decimum diem solveret December felix,
et ipsa, feliciter deposito carnis onere, evolavit
ad purum purissimi aetheris fulgorem. Erat enim
ei cum domesticis gravis jocunditas, cum extraneis
honestissima gravitas, in pauperibus vero
infatigabilis pietas, in honorandis aecclesiis Dei affluentissima
largitas, erga bonos perseverans benignitas,
contra improbos liberalis severitas, in
appetendis timor, in appetitis vigor, in prosperitatibus
vera humilitas, in adversitatibus patiens
longanimitas, in victu cotidiano sobrietas, in vestitu
etiam mediocritas, in lectionibus et orationibus,
vigiliis et jejuniis assiduitas, in dandis
elemosinis una eademque voluntas. De nobilitate
carnis nulla eam praepediebat elatio, nulla de
bonitate sibi a Deo concessa ad se trahi poterat
humanae laudis cupido. Nulla de virtutibus
a Deo sibi concessis praesumptio, nulla de excessibus
propriis dominabatur ei suasa desperatio;
nulla de honoribus, divitiis et deliciis mundi
in ea principabatur ambitio; sed comitabatur
eam in omnibus omnium virtutum mater discretio.
Eratque ei in fide secura firmitas, in spe firma
securitas, in dilectione Dei et proximi radix
omnium bonorum principalisque causa virtutum
caritas. Sed ut vere fatear, quanta et qualis
fuerit ejus vita, clarescentibus ad sepulchrum ejus
miraculorum prodigiis, virtus patefecit divina.
Quae si describerentur ex ordine, proprio indigerent
volumine; non enim possunt nostro explicari
eloquio. Sed ne ex toto remaneant tecta silentio,
prolixitatem loquendi vitando, brevi comprehendere
placuit capitulo.
23.
Ad sepulchrum ejus caeci amissa oculorum lumina
recipiunt, paralitici valitudinem corporum.
Febricitantes sanantur ibi. Ex diversis infirmitatibus
multi reparantur infirmi, gratia et miseratione
Domini nostri Jesu Christi.
1.
In hujus igitur aetatis nostrae temporibus cuncta
disponens totiusque honoris et honestatis largitor
Dominus, primo Ottone in sceptris feliciter
agente, Romanae rei publicae in femineo sexu praestitit
venerabile decus. Multorum etenim bonorum
tunc accidentium atque virtutum, post Deum, auctrix
divae celebrisque memoriae Adalheida
extitit imperatrix. Quam cum memoriae succedentium
scriptis commendare satagimus, timeo ne digne
reprehendamur, ideo quia tantae nobilitatis atque
virtutis materiem minus idonei paupere stilo explicare
conamur. Quisquis nos reprehenderit, utpote
reprehensionis dignos, sive propter incultum sermonem,
seu propter rem noviter inceptam, et proter
naturalis eloquii simplicitatem, sciat procul
dubio, sciat quia non invitavit nos ad hoc humanae
laudis appetitus, sed verae et sincerissimae
caritatis affectus. Si abhorrere vis, ut quippe merito
debes, lector, nostri ingenioli rusticitatem,
attende ipsius, quam commendare coepimus,
mentis et corporis nobilitatem. Si enim vis exspectare
virum tanta eloquentia vel sapientia praeditum,
qui hujus feminae possit convenienter describere
vitam, necesse est aut Cicero rethor revocetur
ab inferis, aut Ieronimus presbyter transmittatur
e superis. Si enim ille sanctus et incomparabilis
in divina et humana sapientia, sacer Ieronimus,
fuisset istius augustae temporibus, si Paulam et
Eustochiam, Marcellam quoque et Melaniam, Fabiolam
quoque et Blesillam, Laetam, et Demetriadem
septiesque percussam commendare
curavit libris et epistolis, commendaret utique istam
haud voluminibus paucis. Si enim deest talis ut
Ieronimus, aut aliquis alius liberalibus disciplinis
adeo eruditus, qui possit digne tantae feminae mores
et vitam describere, aggrediamur nos indocti, Deo
juvante, pro posse.
2.
Haec, regio ac religioso stemate orta, cum
adhuc esset juvencula et sextum decimum aetatis
suae ageret annum, Deo donante adepta est
regale matrimonium, juncta scilicet regi Lothario,
Hugonis ditissimi regis Italici filio. Ex cujus contubernio
filiam habuit, ex qua Lotharius, rex
Francorum, Ludovicum regem genuit, qui sine liberis
mortuus, regio more Compendio dinoscitur fuisse
sepultus. Supradicto | null | c8c6283a-6928-4481-a345-07c4175ed8b8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vero Lothario ante annum
circiter tercium postquam domnam Adalheidam
duxerat defuncto, remansit ipsa viduata viro, privata
regno, destituta maritali solatio. Affuit ei
persecutio mordax, quae solet purgare electos veluti
aurum fornax. Affuit ei, ut vere fatear, nutu divino
exterius corporalis afflictio, ne intus cremaret
eam, utpote juvenculam, incentiva carnis
libido. Voluit eam Dominus tot verberibus
atteri, ne secundum sententiam apostoli Pauli esset
vivens vidua in deliciis mortua (I Tim. V, 6). Voluit
enim eam paterno affectu tot perpeti pericula,
ne esset indigna illa filiatione, de qua loquitur
Scriptura: #Castigat Dominus omnem filium quem
recipit (Hebr. XII, 6)
@#. Saepe enim inde gratias Deo
referebat, et cum familiaribus fidelibus conferebat,
quanta et qualia tunc temporis passa fuerit,
et quam misericorditer eam Dominus de manibus
inimicorum suorum liberaverit. Judicabat enim
oportunius sibi fuisse, ut ad tempus temporalibus
fuisset occupata anxietatibus, quam vivens in deliciis
perpetuae mortis esset subdita legibus.
3.
Postquam enim mortuus est Lotharius ( #an.@#
950), vir ejus, honorem regni Italici adeptus est quidam
vir nomine Beringarius, qui habebat conjugem
nomine Willam. A quibus indecenter innocens
capta, diversis angustiata cruciatibus, capillis
caesarie detractis, pugnis frequenter agitata et
calcibus, una tantum comite famula ad ultimum
tetris inclusa carceribus ( #an. 951, April.@# 20); liberata
divinitus, postmodum ordinante Deo imperialibus
est sublimata culminibus. In ipsa enim nocte
qua educebatur de carcere, incidit in quandam
paludem. Ubi per dies et noctes sine cibo
et potu mansit perseverans, auxilium a Deo sibi
subvenire deposcens. Tali cum esset detenta
periculo, venit quidam subito piscator navigio,
deferens in navicula piscem qui vocatur sturio
( #Aug.@# 20). Quas cum vidisset, interrogavit quae
essent aut quid ibi agerent. Dederunt sibi responsum,
secundum instantem necessitatem satis congruum:
« Videsne quod hic humano consilio peregrinamur
destitutae, et quod durius est, solitudine
periclitamur et fame? Si potes, aliquid nobis
victus impende; sin autem, solatium praebe. »
Qui misericordia super eas motus, sicut ipse a quo
mittebatur fuerat quondam super pauperes in deserto
fame periclitantes Christus, dixit eis: « Nichil
nobis adest ad victus necessaria nisi tantum piscis
et aqua. » Habebat ignem secum, sicut solent illi
qui piscationis exercent negocium. Accensus est
ignis, praeparatus est piscis. Sumpsit cibum regina,
servivit piscator et famula.
4.
Dum haec agerentur, supervenit quidam clericus,
qui ei fuerat captivitatis et fugae socius,
nuncians adesse exercitum militum armatorum;
qui eam cum gaudio accipientes, duxerunt secum
ad quoddam inexpugnabile castrum. Postea
enim consultu Italicorum principum, praeveniente
gratia Dei, de solio regni ad arcem pervenit imperii
( #an. 962, Febr.@# 2). Haec enim Augustarum omnium
Augustissima nominari et venerari est digna:
Nemo ante illam
Cervicosam Germaniam
Has cum suis principibus
Ottonem, regem nobilem,
Ex quo genuit filium,
Ita auxit rem publicam,
Ac fecundam Italiam,
Romanis subdidit arcibus.
Romae praefecit caesarem,
Imperio dignissimum.
5.
De nobilitate carnis satis dicta sufficiant. Nobilitatem
vero mentis quomodo vel qualiter exercuit,
mortalium nemo dicere sufficit. Sed ut pro modulo
compendiose loquar:
Spe fideque certa, atque gemina pleniter caritate referta,
Justa satis, fortis, prudens nimiumque modesta
Extitit, et vixit felix, dum secula rexit,
Auxilio Domini moderantis climata cosmi.
Prolata tamen Salomonis sapientis famine, huic
sanctissimae conveniunt feminae: #Manus suas,@# inquit, #aperuit inopi, et palmas suas extendit ad pauperem.
Non timebit domui suae a frigoribus nivis, omnes
enim domestici ejus vestiti sunt duplicibus. Stragulatam
vestem fecit sibi, byssus et purpura indumentum ejus. Nobilis in portis vir ejus, quando sederit cum
senatoribus
terrae. Fortitudo et decor indumentum
ejus et ridebit in die novissimo. Os suum aperuit
sapientiae, et lex clementiae in lingua ejus@#. #Consideravit
semitas domus suae, et panem otiosa non
comedit. Surrexerunt filii ejus, et beatissimam praedicaverunt,
et vir ejus laudavit eam. Multae filiae congregaverunt
divitias, tu supergressa es universas (Prov. XXXI, 20-29)
@#.
Haec enim quae de ea dicimus,
non modo auditu, sed et visu | null | b56e672d-39a3-4e29-802d-e7dea2370bf0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et experimento cognovimus.
Multa ab ea salutis verba audivimus,
plurima dona suscepimus. Saepe enim indigentes
nummo, fecit esse divites auro; carentes enim
aliquando cottidianis sumptibus, fecit esse claros
honoribus. Haec ad decorem mundi, primi et
maximi Ottonis, toto orbe famosissimi imperatoris,
conjux, et ad multorum profectum
imperatorum genitrix, illa meruit benedictione potiri,
quam meruisse perfrui legimus Tobiam in ejusdem
patris volumine, videlicet ut videret filios filiorum
usque in terciam generationem.
6.
Postquam enim augustissimus Otto universae
carnis ingressus est viam ( #an.@# 973), augusta cum
filio Romani imperii feliciter diu gubernavit monarchiam.
Sed postquam divino nutu ipsius augustae
meritis et industria solidatus fuerat Romani
imperii principatus, non defuerunt viri iniqui,
qui inter eos nisi sunt seminare discordiam.
Quorum deceptus adulatione, recessit corde caesar a
matre. Si commendaremus litteris, quanta et qualia
passa fuerit tunc temporis, derogare videremur
speciem tanti generis. Non enim debemus perstringere
stilo, quod cito sedavit humilis satisfactio.
Filium diligens, auctores discordiae ferre non valens,
secundum Apostoli praeceptum dans ad modicum
irae locum (Rom. XII, 19), paternum decrevit expetere
regnum ( #an.@# 978). Ubi a fratre, rege scilicet Chuonrado,
et nobilissima Mahtilde ejus conjuge
benigne et honorabiliter est suscepta. Tristabatur de
absentia ejus Germania, laetabatur in adventu ejus
tota Burgundia exultabat Lugdunus philosophiae
quondam mater et nutrix urbs inclita,
necnon et Vienna nobilis sedes regia.
7.
Postmodum vero Caesar Otto, ductus poenitentia,
direxit legationem regi avunculo et sanctae recordationis
patri Maiolo ( #an.@# 980), sub celerrima
festinatione obnixius deprecans, ut gratiam matris,
quam suis exigentibus culpis perdiderat, eorum
interventibus promereri posset; orans iterum
eos et obsecrans, ut quantocius possent una
cum augusta matre Papiam ei studerent occurrere.
Tantorum enim virorum usa consilio, apud
Papiam tempore statuto occurrit mater filio
( #Dec.@# ). Quo cum mutuo se cernerent, flendo et
lacrimando, toto corpore solo prostrati, humiliter
se salutare coeperunt. Affuit in filio humilis poenitudo,
erat in matre liberalis remissio; permansit
in utrisque de caetero perpetuae pacis indivisa
conexio.
8.
Non post multum vero temporis ( #an.@# 983.)
unico orbata filio, cui successit tercius ex
Graeca genitus Otto. Igitur reciduis diu afflicta
verberibus, non possumus enarrare per singula,
quot et qualia post mortem filii sibi successerunt
incommoda. Licet illa imperatrix Graeca sibi et aliis
fuisset satis utilis et optima, socrui tamen Augustae
fuit ex parte contraria. Ad postremum vero cujusdam
Graeci aliorumque adulantium consilio
fruens, minabatur ei quasi manu designando dicens:
« Si integrum annum supervixero, non dominabitur
Adalheida in toto mundo, quod non possit circumdari
palmo uno. » Quam sentenciam inconsulte
prolatam divina censura fecit esse veracem.
Ante quattuor ebdomadas Graeca imperatrix ab hac
luce discessit ( #an. 991, Jun.@# 15); Augusta Adalheida
superstes felixque remansit. Perseverabat discrimina
mundi lugens et deflens, curam tamen Romani
imperii necessario gerens. Otto vero tercius, unici
sui filius, a primatibus regni felicissime et honestissime
educatus, nichil erga illam egit, nisi quod illam
et illum decuit. Iccirco meritis aviae et industria
primatum, Romanum adeptus est
principatum ( #an. 996, Mai.@# 21). Ab ipsa enim aetate
primaeva jam dicta imperatrix multa ab extraneis
sive a domesticis fuerat perpessa, ut posset
dicere cum Propheta: #Saepe expugnaverunt me a juventute
mea (Psal. CXXVIII, 1)
@# et caetera. Dicebat
enim saepe illud Apostoli: #Existimo enim quod
non sint condignae passiones hujus temporis ad
superventuram gloriam, quae revelabitur in nobis (Rom. VIII, 18)
@#.
#Si compatimur, et conregnabimus (II
Tim. II, 12)
@#; et iterum: #Si fuerimus socii passionum@#, #erimus et consolationum
(II Cor. I, 7)
@#. Multis
bonum pro malo reddidit, et secundum Domini
praeceptum, peccantibus in se ante solis
occasum dimisit (Ephes. IV, 26). Nichil ex objectis
injuriis sibi reservabat, sed totum Domino committebat,
sciens esse dictum a Domino per prophetam: #Michi vindictam@#,
#ego retribuam (Rom. XII,
9)
@#. Parcite, quaeso, quibus pepercit! Et | null | 227b38e8-b5fc-47e4-b65a-280a16d0fd20 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dicamus
pro tempore, quibus in adversitatibus quibusve studiis
in prosperitatibus inservire contendit. Quot
enim in primis cum caesare, deinde cum filio et
filii filio, Ottonum videlicet augustorum et caesarum
Deo annuente possederat regna, tot ex propriis
sumptibus ad honorem Regis regum condidit monasteria.
9.
In patris vero, Rodulfi videlicet nobilissimi
regis, et domni Chuonradi fratris regno,
loco videlicet Paterniaco, ubi matrem reginam
vocabulo Bertham , Deo in omni humilitate
devotam, sepulturae tradidit, in honorem Dei
genitricis monasterium condidit, et sanctissimo patri
Maiolo suisque successoribus sua munificentia et
fratris sui Chuonradi regis praecepto ordinandum,
perpetuo commisit . Postmodum ( #an.@# 981) in
Italia juxta Ticinensem urbem monasterium a fundamentis
incepit et ad honorem Salvatoris mundi
honorifice imperiali auctoritate et sua largissima
donatione perfecit, praediis et ornamentis amplissime
ditavit, ac jam dicto patri Maiolo ordinandum
regulariter tradidit. In Saxonia vero post discessum
jam dicti rei publicae principis, cooperante
unica sapientissima et prudentissima
filia, sanctimonialium coenobiis plurima contulit
dona.
10.
Ante duodecimum circiter obitus sui annum
( #an.@# 987), in loco qui dicitur Salsa, urbem decrevit
fieri sub libertate Romana, quem affectum
postea ad perfectum perduxit effectum. In ipso
etiam loco monasterium a fundamentis miro opere
condidit, et ad honorem Dei et apostolorum principis,
tertio imperante Ottone nepote suo in praesentiarum
secum asstante, quarto decimo Kalendas
Decembris augustissime et devotissime a
Wideraldo Argentinae civitatis episcopo consecrari
jussit ( #an. 996, Nov.@# 18). Et ut majori auctoritate
per succedentia temporum esset ille
sacer locus subnixus, cum praefato caesare est
etiam episcoporum conventus a saepe dicta et saepe
dicenda Adalheida augusta, ipsius caesaris avia, convocatus.
In ipso vero monasterio claustrum monachis
satis aptum praeparavit, et secundum regulam
sancti Benedicti ordinare decrevit. Abbatem ibi
praefecit nomine Eccemagnum , boni testimonii
virum, humana scientia et divina sapientia
doctum, quem in divinis litteris habere voluit assidue
praeceptorem. Ipsum vero monasterium adeo
ditavit et nobilitavit praediis, aedificiis, auro et gemmis,
et vestibus preciosissimis, aliisque variis
ornatuum supellectilibus, ut nichil deesset illo in
loco Deo famulantibus. Quattuor quod supervixerat
annos Creatori suo sua seque dando,
pauperes Christi et servos sibi adquisivit amicos, ut
cum temporalia deficerent, in aeterna tabernacula
eam reciperent.
11.
Cum igitur summis rei publicae fascibus implicata
teneretur, variis miserorum et inopum anxietatibus
subsidia praebere non dedignabatur. Cumque
mirificis, ut imperiali dignitati congruebat, valeret
corpus decorare indumentis et preciosissimis
caput redimire gemmis, talibus nolebat se gravare
implicamentis; sed aut pauperibus largienda
decernebat, aut dominicae crucis vexilla et Christi
Evangelia exinde adornari parabat; sedula
imitatrix sui existens Redemptoris, qui cum esset
omnium altissimus, humanitatis abjecta perpeti
non est dedignatus. Innumeris praeterea tam canonicorum
quam etiam monachorum et sanctimonialium
coenobiis, circumquaque per diversas orbis partes
constitutis, plurima largiebatur beneficia, quatinus
Deo famulantium agmina ejus munifica dapsilitate
recreata, liberius sibi reique publicae divinitus
conferenda implorarent suffragia.
12.
In cunctis enim quae gessit justiciae formam
tenuit, communem liberalitatem servavit; credens
eum procul dubio judicem futurum, quem et occulta
non fallant et indecora offendant et honesta delectent.
Quapropter justicia cernebatur excelsa,
liberalitate gratissima, beneficentiae opera locans
super Christum, quem beatus apostolus
ponit fundamentum; intelligens prudenter
fidem esse fundamentum omnium virtutum. Usa
est ergo perfecta liberalitate, ut silentio, quantum
valeret, opus suum tegeret et necessitatibus singulorum
cuperet subvenire; quatinus eam non labia
sua, sed Christi pauperum laudarent ora, ut jam in
ea impletum videretur, quod beati Job voce profertur: #Benedictio perituri in me veniebat
(Job
XXIX, 13)@#. Diligenti illud consideratione perpendere
studebat juxta ipsius vatis assertionem, ut ab ejus
tecto nunquam vacuo sinu pauper exiret (Eccli.
XXIX, 12); ut talibus intenta commerciis adquirere
valeret in terra viventium hereditatem supernae
sortis.
13.
Jam jamque ultimo aetatis suae anno ( #an.@# 999),
cum non lateret eam, ut credo, exituram de
seculo, pacis ut semper amica, pacis caritatisque
causa paternum solum adiit, fidelibus nepotis sui
Rodulfi regis inter se litigantibus, quibus potuit,
pacis foedera contulit, quibus non potuit, more sibi
solito Deo totum commisit. De caetero quam studiose,
quam devotissime loca sanctorum curavit visitare,
non est | null | d0fe9e89-24ba-4f1e-a98d-83a1ce330a00 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
facultatis evolvere. In ipso quoque tempore
monasterium Paterniacum adiit, quod
ipsa ad honorem Dei genitricis, pro remedio animae
suae matris ibi requiescentis, tam ex suis quam
ex maternis rebus nobiliter condidit; et quod
tunc temporis in temporali necessitate fratribus ibi
Deo famulantibus defuit, ut semper erat solita, manu
largissima sumministravit.
14.
Accidit tunc aliquid novum, quod huic
operi judicavimus inserendum. Fatigata ex itinere
non potuit more solito manu propria elemosinam
dare pauperibus, et vocavit unum de fratribus
qui vice sua nummos daret pauperibus. Ejus
jussu ventum est ad pauperes. Excessit numerus
pauperum denariorum numerum. Timuit minister
minus habere quam indigentibus posset sufficere.
Quid multa?
Affuit Augustae meritis virtus illius qui
Quinque ex panibus saciavit milia plebis.
Multiplicatis denariis recesserunt pauperes cum munere laeti.
15.
Egressa inde, locum Agaunensium petiit, ubi
rupes felicissima martyrum milia retinet corpora.
Quanta cum devotione, quanta cum reverentia
magni martyris Mauricii sociorumque ejus
expostulavit suffragia? Quot gemitus ejus ibi
fuerunt? Quot suspiria? Quot luctus? Quot
lacrimarum flumina? Nunquam fuerunt, ut reor,
ulla peccamina, quae tunc non mererentur aeterna
remedia. Si enim respiceres augustae faciem, excedere
diceres humanam effigiem; quam, si
aliud aliquid labiis promeret, nichil aliud crederes,
quam ut propheticum illud evolveret: #Effundo
in conspectu ejus orationem meam@#; #tribulationem
meam ante ipsum pronuntio (Psal. CXLI, 3)
@#. Quae fuit
maxima ejus tribulatio pro cunctis a lege Dei declinantibus
caritativa compassio, ut posset dicere cum
Propheta: #Defectio tenuit me pro peccatoribus (Psal.
CXVIII, 53)
@#, et cum Paulo: #Quis infirmatur, et ego
non infirmor? (II Cor. XI, 29.)
@# Ita deplorabat
aliorum peccata, qualiter non possunt
multi propria deplorare discrimina. Laetabatur in
gravitate et profectibus praeteritorum; tristabatur
cotidie in defectibus praesentium maximeque
futurorum. Cum enim de futuris dico, prophetiae
spiritum procul dubio eam habuisse denuncio.
Adesset enim in sermone defectus, si non
essem publico documento expertus.
16.
Cum enim esset ab illo sacro loco egressura,
et secum staret in angulo aecclesiae orationis gratia,
quidam nuncius venit ad eam de Italia, Franconem
Wangionensem episcopum nuntiavit Romae
fuisse defunctum. Et quia vir boni testimonii
erat, domna augusta valde illum diligebat, sicut
et omnes bonos diligere solita erat. Et statim ut
ejus obitum audivit, ex familiaribus qui aderant
unum vocavit, et ut pro eo Domino preces funderet
humiliter rogavit, et quasi in excessu mentis
ita exorsa est dicens: « Quid faciam, Domine,
vel quid dicam de illo seniore nostro et nepote
meo? Peribunt in Italia, ut credo, multi cum eo;
peribit post ipsos, ut timeo, heu misera! augustae
indolis Otto; remanebo omni humano destituta
solacio. Absit, o domine rex seculorum, ut videam
superstes tam lugubre dispendium! » Tunc videres
augustam toto corpore solo prostratam, non
minus crederes eam toto mentis adnisu coelo
intentam et quasi jam martyris Mauricii vestigia
invenisse ac lacrimoso ore perlingere. Post
paululum vero ab oratione surrexit; munera martyribus,
elemosinam dedit pauperibus.
17.
Dehinc Genevensem adiit urbem, desiderans
videre victoriosissimi Victoris martyris aulam.
Inde Lausonam venit, ibique memoriam Dei genitricis
devotissime adoravit. Quibus in locis a rege
et ab episcopis, suis videlicet nepotibus, honorabiliter
suscepta, devenit in vicum qui vocatur
Urba. In ipso enim vico aliquandiu demorata,
egenis supervenientibus et miseris quotquot
potuit tribuit necessaria. Cum rege et principibus
patriae pacis et honestatis conferens negocia;
inde etiam sacris locis diversa et varia direxit
donaria. Quae enim aecclesia, quae monachorum coenobia,
sibi affinitate vel vicinitate conjuncta, quae
non mererentur habere donaria vel exenia?
Et ut pauca de multis dicam, in ipso tempore,
quo instabat sibi dies supremus, beatissimum
patrem Benedictum, licet exiguis, tamen propriis
visitavit muneribus; necnon et beatae recordationis
patrem Maiolum, coelesti gloria jam coronatum,
quem, dum in hac mortali carne subsisteret,
prae cunctis mortalibus in illo ordine diligebat.
Non enim oblita Cluniacum, adeo sibi familiare
coenobium. Ad restaurandum igitur beatissimi confessoris
Christi Martini monasterium, quod
non multo ante fuerat igne combustum,
destinavit transmittere non modicum argentum,
et ad honorem altaris partem | null | a3824524-e82c-44ab-98b1-543ac87ce400 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
unici filii sui Ottonis
augusti clamidis.
18.
Ut enim ad memoriam reducamus ejus dulcissima
verba ad eum cujus mittebantur officio,
ait inter caetera: « Obsecro, karissime, obsecro, ut
ita alloquaris sanctissimum sacerdotem: » « Meo
obsequio accipe, sacerdos Dei, parva munuscula,
quae tibi delegavit Adalheida, servorum Dei ancilla,
ex se peccatrix, dono Dei imperatrix. Accipe
unici mei Ottonis Augusti clamidis partem, et ora
pro eo ad ipsum, quem veste divisa vestisti in
paupere, Christum. » In illo die, in quo de supradicto
loco erat exitura, una eademque hora,
nobis peccatoribus astantibus, et exemplum perfectae
humilitatis reliquit, et prophetiae spiritum, non
arroganter sed humiliter, se habere ostendit.
19.
Erat quidam ibi in praesentia ipsius monachus
qui, licet esset indignus abbas vocitari, ab
ea tamen putabatur alicujus esse momenti.
Quem cum illa respiceret, et ipse eam esset intuitus,
coepit uterque flere uberius. Dicam eam
plus fecisse, quam si dicerem eam multos infirmos
sanasse. Vestem enim satis incultam, qua erat
indutus, humiliter apprehendit, et sanctissimis
oculis et serenissimae suae faciei osculando inpressit,
eique humiliter et cum silentio dixit: « Memento
mei, fili, in contemplativis, et scias me
non amplius te visurum corporalibus oculis.
Cum enim humanis rebus excessero, orationibus
fratrum animam meam committo. » Inde per iter,
quo venerat, pervenit ad locum, ubi ordinante
Deo decreverat sibi parare sepulchrum.
20.
In ipso igitur ultimo sui temporalis cursus
itinere erigebat se, in quantum valuit, super se,
ut divinae contemplationi, spreto secularium turbine,
libere posset insistere. Familiaris rei negocium
erat sibi etiam importunum. Transegerat jam strenue
Liae et Marthae satis laudabilem actum;
optabat appetere Rachelis et Mariae desiderabile
otium. Itaque lectionibus intenta, assidua orationibus,
respuebat terrena, inhians tota mente
coelestibus. Et si aliquis eam de secularibus negociis
interpellaret, non ad hoc responsum dabat, sed
apostolicum illud lugens in corde volvebat: #Miser
ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus?@#
Et secura de spe divinae retributionis aiebat: #Gratia
Dei per Jesum Christum (Rom. VII, 24.)
@# Deinde edocta
coelesti magisterio, devenit ad locum, ubi ultimum
spiritum erat redditura Deo. Instabat enim dies,
in qua devotio annua agebatur pro filii sui Ottonis
augusti memoria. Confluxerat ad eam ex adjacentibus
locis, ut semper faciebant, pauperum plebes.
21.
Erat ei consuetudo talis, ut in amicorum et
familiarium suorum anniversariis spiritale donativum
suis spiritalibus erogaret militibus, elemosinam
dico Christi pauperibus. Erat autem indigentium
multitudo ordinatim constituta in
loco. Ad quos ipsa venit, et exemplo Abrahae
patriarchae Deum inter illos esse non dubitans,
humiliter adoravit; et oblita infirmitatis suae, super
vires temptavit aggredi; singulis manu
propria tribuit, et quos miserabiliores vidit, vestimenta
vel alia munuscula dedit. Finito isto spiritali
negotio, a quodam venerabili archiepiscopo
missas fecit celebrari pro filio. In ipsa enim nocte
a febre corripitur, et per aliquot dies ingravescente
mole infirmitatis, ad extremum usque perducitur.
Adhuc autem pro posse intenta erat
in oratione, et oculis desiderantibus Christum, nichil
aliud dignabatur aspicere. Resumptis aliquantulum
viribus corporis muniri se rogavit attentius
mysteriis ecclesiasticis. Tum sacri olei unctione
peruncta, sacramentum dominici corporis humiliter
et devotissime adorando percepit, in quem semper
speravit et credidit. Talibus deinde fulta praesidiis
talique pasta convivio, dixit senioribus qui asstabant
et clero, ut psalmos poenitentiales cantarent
et nomina sanctorum ecclesiastico more recitarent.
Quo facto, cum psallentibus psallebat, cum
orantibus orabat, usque ad illum locum, ubi Deum
sibi adesse precabatur propitium. Erat autem nesciens
cum sorore Moysi tenere tympanum et
chorum, cum David chordas et organum; sed assumptis
bene sonantibus cymbalis cum sequentibus
agnum, tota jam versabatur in jubilum.
22.
Anno igitur instante ab incarnatione Domini
millesimo, desiderans videre diem unum nescientem
occasum in atriis Domini super milia,
dicebat saepe cum Apostolo: #Cupio dissolvi et esse
cum Christo (Philip. I, 23)
@#. Praestolans etiam in
praesentiarum cum spiritali laetitia ejusdem domini
Jesu Christi nativitatis festum, cum sextum
decimum diem solveret December felix,
et ipsa, feliciter deposito carnis onere, evolavit
ad purum | null | 55f2399a-f639-4a41-909f-69ada2f47648 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
purissimi aetheris fulgorem. Erat enim
ei cum domesticis gravis jocunditas, cum extraneis
honestissima gravitas, in pauperibus vero
infatigabilis pietas, in honorandis aecclesiis Dei affluentissima
largitas, erga bonos perseverans benignitas,
contra improbos liberalis severitas, in
appetendis timor, in appetitis vigor, in prosperitatibus
vera humilitas, in adversitatibus patiens
longanimitas, in victu cotidiano sobrietas, in vestitu
etiam mediocritas, in lectionibus et orationibus,
vigiliis et jejuniis assiduitas, in dandis
elemosinis una eademque voluntas. De nobilitate
carnis nulla eam praepediebat elatio, nulla de
bonitate sibi a Deo concessa ad se trahi poterat
humanae laudis cupido. Nulla de virtutibus
a Deo sibi concessis praesumptio, nulla de excessibus
propriis dominabatur ei suasa desperatio;
nulla de honoribus, divitiis et deliciis mundi
in ea principabatur ambitio; sed comitabatur
eam in omnibus omnium virtutum mater discretio.
Eratque ei in fide secura firmitas, in spe firma
securitas, in dilectione Dei et proximi radix
omnium bonorum principalisque causa virtutum
caritas. Sed ut vere fatear, quanta et qualis
fuerit ejus vita, clarescentibus ad sepulchrum ejus
miraculorum prodigiis, virtus patefecit divina.
Quae si describerentur ex ordine, proprio indigerent
volumine; non enim possunt nostro explicari
eloquio. Sed ne ex toto remaneant tecta silentio,
prolixitatem loquendi vitando, brevi comprehendere
placuit capitulo.
23.
Ad sepulchrum ejus caeci amissa oculorum lumina
recipiunt, paralitici valitudinem corporum.
Febricitantes sanantur ibi. Ex diversis infirmitatibus
multi reparantur infirmi, gratia et miseratione
Domini nostri Jesu Christi.
APPENDIX. LIBER MIRACULORUM.
PROLOGUS IN LIBRUM SECUNDUM.
Quia superiori stylo evidenter patet quanta sedulitate
beatam Martham haec Dei ancilla imitaretur,
oportet etiam aliqua supernae speculationis indicia
proferre, quibus sororem ejus Mariam perfectius
assecutam possimus conjicere. Insuper facili intelligentia
capere valemus, qualiter ipsa corpus suum,
juxta Apostoli praeceptum, castum et pudicum servando,
templum Dei vivi promeruerit pleniter
effici. Namque cum per omne vitae tempus regalibus
divitiis et dignis suo generi facultatibus abundaret,
carnem a primaevo viduitatis tempore cilicio edomans,
atque mundanae gloriae culmen mentis despectu
conculcans, Christo soli, videlicet justitiae, per
coelestis contemplationis desiderium in tantum astare
cognoscitur, ut cum suavi voce Psalmistae concordaret,
qui bonum suum non regni deliciis frui, sed
Deo inhaerere conclusit.
EXPLICIT PROLOGUS.
MIRACULA EJUSDEM ADALHEIDIS REGINAE.
1.
Quadam vero die ( #an.@# 994) cum ad refectionem
corporis cum honorabili frequentia tam clericorum
quam laicorum consideret, tamque purissimae
epulae necessitati omnium satisfacerent, uti
mos est sanctarum mentium, pro declinando favore
alia foris ostendere et alia intus agere, ipsa simulata
intentione edentis, cultrum manu diutius tenuit;
sicque non ad suam voluptatem, sed ad aliorum voluntatem
convivium protraxit, cum subito colore
faciei cum mentis habitu permutato, ferrum de
manu super mensam cecidit; atque in hoc non
insolentiae notam accidisse, sed mira quaedam per
divinam revelationem se sensisse, cum suspirio
innotuit. Omni vero turba, quid hoc portenderet,
admirante nec quaerere praesumente, illa ad evangelicae
perfectionis decorem celavit multitudinem
secreti dignitatem, solumque Augustensem episcopum,
nomine Dudonem, sibi pro vitae meritis
familiarem jugique obsequio inhaerentem, tali dignata
est alloqui praefatione: « Nunc, Pater venerabilis,
multa opus est consolatione, quia paries
vestrae occidentalis matrinae ecclesiae lapsus est divina
dispositione. Tanta vero jactura non magis
vestrae prudentiae sollicitudinem ad restaurationem
sui ingerit, quam pro vestra vexatione sive communi
damno ecclesiae nostrae menti moeroris nebulam
intulit. Sed simul consolari vos in divinitatis
tranquillitate jubeo et persuadeo, quae sine mutabilitatis
vicissitudine sola inaccessibile lumen inhabitans,
omnia quodammodo moveri pro nostro
reatu permittit, sed plura ad integritatis statum
ineffabili sua clementia reducet. » Praesul vero tam
praesagio quam rerum damno perturbatus, tempus
praefatae ruinae diligenter notavit, nunciumque pro
experienda ratione reique veritate Augustam festinanter
direxit; cujus relatione, casum contigisse et
horam convenisse juxta Dei famulae praefationem,
cognovit.
2.
Alio quoque tempore huic praesagio simile prodigium
ab ipsa patuit, quod tanto magis admiratione
extitit dignum, quanto et loco et tempore rei
eventu fuerat diversum. Filius namque illius Romanae
rei publicae princeps electus, dum uxorem
Graecam in thalami consortium suscepisset, ejus
pravo ingenio, deteriori consilio deceptus, regnum
Graecorum conatus est adipisci. Igitur exercitu
ex omni copia collecto, fines Italiae excessit
( #an.@# 982), atque ita regi | null | b15f29ef-7e41-4aa8-999f-3b4ec23c8d41 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Graecorum patrandi belli
occasionem dedit, sibi vero suisque famae ac vitae
contulit amissionem. Interim pia mater ejus die
noctuque divinis cultibus insistens, felicis
Annae devotionem procul dubio implevit, et
juxta canonicam regulam omni diligentia exhibuit
viduitatis obsequia. Quadam vero die devotionis
studio pro unici filii salute totiusque regni statu
obnixius intenta, dum se vivam hostiam more solito,
stans ante crucifixum, Deo mactaret, rapta in extasi
humanis visibus aestimabatur praemortua. Ad se autem
post horam reversa, quid viderit memori mente
tenebat, fatumque praefatae pugnae in spiritali visu
sibi praemonstratum, non rem dicendo, sed bonorum
caedem condolendo innotuit. Ex his quidem signis
patenter potest colligi quali puritate animi fulgeret,
immo quanta libertate spiritus Christo serviret occultius,
cui cum prophetis futura Dominus revelavit,
cum patriarchis fidem roboravit, cum apostolis
evangelii perfectionem edocuit, cum matyribus tribulationum
tolerantiam tribuit, cum sacerdotibus
ecclesiae curam indidit, cum virginibus sacris sanctissimae
mentis sinceritatem auxit, familiarem sui
praesentiam cum monachis ostendit, cum apostolicis
discipulabus, dico viduis a Petro et Paulo electis
et religionis officio deputatis, in terris devotione
praeditavit, in aeterna gloria sublimavit. Curationum
vero in tantam gratiam per benevolentiae meruit
operam, ut sicut egenorum inopiam elemosinarum
largitate sublevavit, ita etiam infirmorum et
debilium sospitatem potenti munere restauraret. Sed
mirum in modum humanam cognitionem vitandae
insolentiae causa fugiens, tanti muneris largitori
secreto mentis placere gestiens, aut omnino
furtiva celeritate signorum efficaciam rapuit,
aut si qua suorum scientiam praeterire non
potuit, edicto egit, ne usquam levi sermocinatione
dilatarent, illam nimirum sententiam gentium doctoris
vigili sub corde revolvens : #Gloria
nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae.@# Et
quod ipse Dominus dextrae opus a sinistra celari
praecepit, simplici prudentia in omni conversatione
adimplevit. Tamen urbs super montem posita
haud potuit esse omnibus occultata. Unius
namque signi flagrantia ad nostram pervenit notitiam,
cujus patrandi potentiam plurimarum virtutum
docemur existere causam.
3.
Quodam vero tempore cum coelesti meditatione
occupata in conclavi resideret omnisque arbiter
excepto claudo abesset, villicus nomine Hicemannus
fide et taciturnitate illi acceptus, pulchrorum
malorum attulit munus. Quod serenissimo
vultu, ut hilaritatis amica erat, accipiens,
unum ex multis excepit, caeteros servatori hujusmodi
rerum praesentari praecepit. Sed casu accidente
pomum a manu longius prolapsum est; quod
statim claudus reportare jussus, obsequium renuebat,
quia scabella, quibus gressum simulabat,
domina retinebat. Illo vero reluctante rationemque
debilitatis rationabiliter pro inobedientia reddente,
tandem sanctorum domestica ante venerabiles
reliquias, quas in conspectu suo jugiter
positas habebat, caput reverenter inclinavit, suosque
dominos secum velle, ut claudus ambularet,
affirmavit.
Mox citius dicto surrexit claudus ab imo;
Parens obsequio, fit sanus corpore toto;
Et jussus tanti retinere silentia signi,
Gaudia prodebat; nec gratia tanta latebat.
4.
Igitur eo tempore quo beata migravit a seculo,
Herimannus dux Sueviae, qui fratris illius
Chuonradi filiam in conjugium acceperat, hereditario
jure res ancillae Dei ad monasterium pertinentes
occupare volebat. Sed ipsa illi et cunctis
in circuitu degentibus manifestis indiciis comprobat,
quod nullum heredem praeter apostolos et
eis servientes monachos relinquebat. Erat tunc
temporis forte apud eundem ducem quidam recenter
visu privatus, qui olim arte flebotomandi edoctus,
et ea causa beatae reginae gratia largius est
usus. Quia vero illius beneficentiae nimietatem
sanctitatisque claritatem experimento didicerat,
orandi studio ad sepulchrum ejus veniens, in adjutorium
suum precibus et fletibus eam invitaverat.
Cumque per omnem septimanam sacri corporis locum
obsecrationis instantia frequentaret, una vice
fessus et tristis super pavimentum residens, prae
taedio languentis animae perfusus est somni humore.
Tum illi sancta Adalheidis per somnium, admodum
reverendo vultu ultra humanam speciem decora,
manifesta apparuit; quare dominus ejus Herimannus
privatas res apostolorum suae injustae ditioni
usurparet, terribili voce quaesivit. Illa autem ignorantiam
confitente, vel potius tyrannidem ducis adnectente:
« Vide, inquit, ut, si nostris meritis sanitatem
oculorum recipias, nostrae etiam legationis
fidus interpres principem adeas, planoque sermone
hujusmodi pravitatem omnino deponere cum signo
edoceas. Sin autem, me meosque dominos bissenos
apostolos, totius scilicet judices orbis, proprium
jus persequi, sciat, ultionisque inevitabili
ictu sese cum suis flagellandum praediscat. » His
dictis, statim homo evigilans, visionis et allocutionis
memoria laetificatus, pedes recedentis usque ad
sepulchrum est prosecutus; ubi toto | null | 69202fc8-14cb-47bc-97fb-8d9004d18368 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
corpore prostratus,
tamdiu orationi deditus jacuit, quousque
chorus monachorum missae officia celebravit. Ut
vero primum cantor introitum inchoavit, caecus
lumen recepit atque gaudia sua cantantibus commiscuit.
Confestim miraculo per sonitum campanarum
intimato, ab omni populo concurritur, homo
recognitus inde miratur, Dei famula veneratur,
lucisque repertor, immo facturae confirmator,
ab omni sexu et conditione conlaudatur. Post haec
luminis adeptor testimonii legationisque injunctae
non immemor, dominum suum gratulanti cursu
revisit, quid in somno praemonitus foret explicuit,
suique inluminationem testabatur divini
examinis esse argumentum; si ipse aut aliquis potentum
sive quaelibet persona ulterius in ecclesiastica
beneficia gloriosae in Domino feminae praesumeret
damnum inferre. Ita dux timore perculsus,
quidquid injusto incepto contra Dei voluntatem in
Dei famulae rebus desipuit, emendare curavit, addiditque
praedicto monasterio praedium ad conficiendum
sal utile, situm videlicet ad oppidum Marsile
.
5.
Dignum vero relatione nobis videtur, quomodo
Heinricus rex, sancti Georgii martyris singularis
cultor, hujus sanctissimae etiam viduae supplex
fuerit adorator. Nam cum ad praefatum
locum adepto imperio venisset, forte contigit ut ibi
posito lecto pausaret, ubi sanctissima anima carnis
ergastulo soluta est. Itaque imperator tantae infirmitatis
mole perculsus est, ut lecto surgere non
valens, suorum diversa ingenia conquireret, quid
de tanti tamque subiti doloris casu sentirent. Omnes
quidem in una voce dicebant illius sacri loci
reverentiam talis incommodi causam. Haec ipse
secum diu volutans, et si quo alio modo venerandam
Augustam offenderet retractans, et poenitentia
ductus, ad sepulchri sacellum se portari jussit. Et
quia illius merita sine apostolici decreto clerique
consensu celebrari non licuit, praedicto in loco beatae
Mariae oratorium se constructurum promisit, atque
abbatem illius coenobii, sicut ipsa constituit, ab
imperatoria servitute absolvit.
6.
Sub idem tempus ( #an.@# 1008) venit ad eundem
locum quidam eques temerarius; qui dum pauperis
cujusdam bene receptus hospitio esset, parvam
ejus supellectilem diaboli instinctu male tractare
aggressus est. Inter alias quidem injurias, quas hospiti
suo ingessit, aves domesticas occidit, alienaque
substantia fecit sibi praeparari cibaria. Magister
vero domus in preces fletusque cum uxore profusus,
rogavit in primis hominem parcere sibi per
abbatem dominum suum; postremo per sanctae Adalheidis
reverentiam imploravit deponere tantam proterviam.
Ille procacitatis incepto perdurans, immo
majora mala accumulans: #Ego,@# inquit, #vivus in hac
nocte tui tuorumque dominor@#; #Adalheida vero mortua
impotens est tibi praestare tutamina.@# Nec mora,
pro tanta calumnia superne flagellatus, dum male
partum cibum festinaret sumere, coepit etiam manus
et caetera membra mandere. Statim pro sui impotentia
et furoris noxa ligatus, per ejusdem noctis spatium
mentis et corporis durum pertulit vinculum.
Sed cum prima luce manibus trahentium ad sepulchrum
Christi famulae invite adductus, sanitatem
sensuum in fratrum praesentia recepit, quia illa piissima
offensionem, quam vindicabat potenter, postmodum
poenituro indulsit liberaliter.
7.
Quaedam sanctimonialis femina vocabulo Frowessa,
cum a prima aetate claudicaret utroque
pede, in proximo anno memorabilis transitus augustae
sera laetificata est salute. Et quia hujus virtutis opinio
populares aures attigerat prima, totius plebis
conventus effectus est admodum laetus, ac usque
illius manibus crucem et cereum imponens, per
diversas discurrendo ecclesias laudes celebravit deificas.
8.
Nec hoc taciturnitate praetereundum esse videtur,
quod ob illius dilatanda merita cuidam ignoto
homini contigisse dinoscitur. Qui dum per sylvam
iter haberet quae rustico vocabulo nuncupatur Biwalt,
forte ab equo juxta pascente usque ad oppidum
Salsense comitatus est. Quam ob rem apud
quendam potentem nomine Heimonem furti accusatus
est, qui eodem tempore cum praedicto imperatore
Heinrico illuc venerat. Ille de incertis certam
sententiam proferens, jussit hominem miseris modis
flagellari, spoliari, excaecari. Mox advena caecatus,
levans ad coelum mentem et manus: #Si ego,@# ait, #furti dolique innocens immerito tanta mala perpessus
sum, tu sancta Adalheida, redde mihi tuis precibus et
meritis visum!@#
Post haec cujusdam viri nomine Bennonis
domo et cura receptus, post paucos dies lenito
dolore ad pretiosi thesauri thecam accessit, testificansque
sui innocentiam, oculorum sanitatem recepit.
Idem tamen medietate oculorum pupillae divisa,
verae caecitatis postmodum ostendit vestigia.
9.
Inter caetera vero donaria, quae sancto Petro
contulit haec sanctorum domestica, existebat quaedam
familia, pagi Nortgowe nuncupati accola.
Quam dum quidam proterva praesumptione sibi | null | 44164608-918e-45c2-8b8c-33c57c4736ae | latin_170m_raw | null | None | None | None |
suisque
posteris mancipare temptaret, nulloque pacto
repugnantem quis edomare sufficeret, unum istiusmodi
generis Benzonem dictum incautius excaecavit
apprehensum. Quem post aliquantes dies quiddam
videre resciscens, denuo captivans, tandem
altius omnem eruit visum. Nec mora, caecus cruento
miserandoque vultu turpatus, adhuc crudo vulnere
monachos adiit, dominae suae venerabile sepulchrum
petiit, rituque rusticae simplicitatis exprobrare coepit
illi causam tantae calamitatis. Ergo non ante a fletu
et planctu eam incusando cessavit, quam integritatem
pupillarum cum lucidissimo oculorum officio,
quod non inusitatum sed potius rarum a sanctis scimus,
recepit.
10.
Venit etiam de territorio Mettensi aliqua
femina ( #an.@# 1038), cui divino nutu caecitatis increvit
calumnia. Haec cum per diversa loca adipiscendae
salutis appetitu discurreret, istius sanctae quaerere
subsidia per somnia admonita est ab ipsa. Dum autem
solam oculorum appeteret salutem, gratiam adepta
est duplicem. Nam eodem tempore contigit
Chuonradum Romani imperii gloriosum principem
cum thori regnique consorte Gisila advenisse. Cumque
venerabilis regina mulierem illuminatam in
praesentiarum cerneret, Deum bonorum auctorem dignis
laudibus magnificans, sibique consanguineae
augustae sanctitati congratulans, personam a beatitudine
ejus lumine visitatam in suae liberalitatis suscepit
curam.
11.
Fuit etiam in partibus Galliae potens comitissa,
muti filii mater tristis effecta. Pro hac ergo causa
dum plura circuiret devote monasteria, tanta virtutum
opinione audita, sacrum locum desiderabiliter
petiit, trium dierum spatio inibi orationibus operam
dedit. Post haec a dono curationis prolixitate temporis
desperata, cum ad propria redire disponeret,
semet ipsam cum puero ante altare prostravit, quod
ad caput vivifici corporis consecratum est. Mater
vero lacrimabili prece intenta, se solam indignam et
expertem fatetur, spe laetam venisse, sed tristem
redire narrat. Puer autem interim subita soporis
quiete solutus est. Qui transacta hora sponte sua evigilans,
laetus surrexit, matrem veste apprehendit, si
hoc sepulchrum sanctae Adalheidae esset, prima
voce quaesivit, quae sibi in somno apparens linguae
vinculum resolverit. Eo modo matrona prae
desperatione discessura, reliquum diei duxit illic
in laetitia, et pro sospitate filii devota et grata,
fratribus in sanctis suis Deum collaudantibus obtulit
munuscula.
12.
Quidam homo de Burgundia progenitus, ab
utero matris ita exstitit claudus et curvus, ut plantae
pedum ad nates, manus vero ad genua conglutinatae
viderentur. Qui dum ab hoc infirmitatis
incommodo per sancti Sulpitii meritum liberaretur,
idem alia calumnia divino nutu vexari permissus
est, ut dum hujus piissimae atque sanctissimae
feminae precibus curaretur, virtus praeclarissmi
confessoris aequaretur. Contigit vero hujusmodi
hominem apud praefati loci abbatem Gerbertum,
piae memoriae virum, cum reliquorum egenorum
turba degere, matutinisque laudibus in festivitate
beati Petri apostoli vano auditu interesse. Namque
malorum et bonorum immemor, etiam temporis et
loci venerandi contemptor, coepit cum viris et feminis
miscere verba turpitudinis, sicque cum stultorum
conventiculis fecit impedimenta divinae laudis.
Tum subito mira celeritate utraque brachia strictim
in terga resilierunt, ambaeque manus ejus tanta
vi in se reflexae sunt, ut disruptis digitorum nodulis,
astantes maderent aspergine sanguinis. Nec
tamen minori intus percussus est supplicio, utpote
arreptus daemone pessimo, sicque duplici poena
devinctus, miserabili spectaculo totius populi movit
fletus et planctus. Sed dum chorus monachorum
Dei laudes per missam celebraret, omnisque
plebs moestis modis sanctae Adalheidae merita
precibus provocaret, tandem nodis brachiorum solutis,
adeptus est integritatem mentis et corporis.
Ipse tamen post aliquantos dies mutus effectus,
ad sepulchrum ejusdem beatissimae matris linguae
recepit usus.
13.
Temporibus vero tercii Heinrici imperatoris
unius signi mirificus claruit eventus, per quem
in sanctorum numero spiritalem potentiam illam
verissima argumentatione agnovimus. Quidam vir
nomine Burchardus, in ministerio Liudpoldi
Magunciensis archiepiscopi fideliter degens,
parentelae suae servili conditione cedit dominio venerabilis
augustae. Cujus liberalissima benignitate
donatum majoribus suis praedium hereditario jure
absque ambigua lite possidebat, ideoque summa
devotione donatricem dominam omnimodis venerari
solebat. Accidit autem, ut dux Alamannorum Otto de
Swinvorth, licet justitiae aliarumque virtutum
quam plurima exempla sectaretur, tamen insaciatae
cupiditatis facibus accensus, praedictum praediolum,
suae latissimae possessioni contiguum forte, more
Achab vel potius Jezabelis, propriae ditioni injuste vendicare
est aggressus. Ergo homo talem jacturam agrorum
violenter, non legaliter perpessus, dum humanum
praesidium contra tantae potentiae culmen desperaret,
recolens animo liberalis doni privilegium, ad
donantis dominae fideliter accessit patrocinium, cartulam
quoque in praefatam possessionem conscriptam
miserabili | null | 5567e047-dc61-4c03-938c-03b952b98d04 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cultu afferens, sacratae tumbae imposuit;
commodo sonitu campanarum querulosaque adclamatione
dominam suam sibi dormientem excitare
se rustico more asseruit, fratrumque congregationem
suum casum misereri ob solatium patronae
piae incitavit. Igitur fraternae consolationis
promissis delibutus, anchora spei in tantae adversitatis
fluctuationibus domum rediit roboratus. Post
haec vero praedicto duci gravissimae infirmitatis plaga
percusso, beata Adalheida, tam severo quam honesto
vultu, nocturno silentio apparens, horribiles
minas infernalis incendii potenter indixit, nisi famulo
suo injuste ablatum citius restitueret praedium. Princeps
vero, tam sensatus quam venerabilis personae
invectiva comminatione tremefactus, injuriam patientem
calumniamque intolerabilem sustinentem
festina legatione adduxit, eique amissae possessionis
jus, exposita prius miranda visione et admodum tremenda
minitatione subitae mortis et perennis supplicii,
prompto animo redonavit. Extemplo homo tanta
damna expertus et talia commoda consecutus,
domino Deo et sanctae Adalheidae condignas grates
referens, ad ejus monasterium gratulabundus festinavit,
complura donativa ecclesiasticis ornamentis
vel necessitatibus fratrum accommoda contulit,
et relata causa vel modo restitutae rei, nunquam
cessavit a laude sanctae Adalheidae et omnipotentis
Dei.
1.
Quadam vero die ( #an.@# 994) cum ad refectionem
corporis cum honorabili frequentia tam clericorum
quam laicorum consideret, tamque purissimae
epulae necessitati omnium satisfacerent, uti
mos est sanctarum mentium, pro declinando favore
alia foris ostendere et alia intus agere, ipsa simulata
intentione edentis, cultrum manu diutius tenuit;
sicque non ad suam voluptatem, sed ad aliorum voluntatem
convivium protraxit, cum subito colore
faciei cum mentis habitu permutato, ferrum de
manu super mensam cecidit; atque in hoc non
insolentiae notam accidisse, sed mira quaedam per
divinam revelationem se sensisse, cum suspirio
innotuit. Omni vero turba, quid hoc portenderet,
admirante nec quaerere praesumente, illa ad evangelicae
perfectionis decorem celavit multitudinem
secreti dignitatem, solumque Augustensem episcopum,
nomine Dudonem, sibi pro vitae meritis
familiarem jugique obsequio inhaerentem, tali dignata
est alloqui praefatione: « Nunc, Pater venerabilis,
multa opus est consolatione, quia paries
vestrae occidentalis matrinae ecclesiae lapsus est divina
dispositione. Tanta vero jactura non magis
vestrae prudentiae sollicitudinem ad restaurationem
sui ingerit, quam pro vestra vexatione sive communi
damno ecclesiae nostrae menti moeroris nebulam
intulit. Sed simul consolari vos in divinitatis
tranquillitate jubeo et persuadeo, quae sine mutabilitatis
vicissitudine sola inaccessibile lumen inhabitans,
omnia quodammodo moveri pro nostro
reatu permittit, sed plura ad integritatis statum
ineffabili sua clementia reducet. » Praesul vero tam
praesagio quam rerum damno perturbatus, tempus
praefatae ruinae diligenter notavit, nunciumque pro
experienda ratione reique veritate Augustam festinanter
direxit; cujus relatione, casum contigisse et
horam convenisse juxta Dei famulae praefationem,
cognovit.
2.
Alio quoque tempore huic praesagio simile prodigium
ab ipsa patuit, quod tanto magis admiratione
extitit dignum, quanto et loco et tempore rei
eventu fuerat diversum. Filius namque illius Romanae
rei publicae princeps electus, dum uxorem
Graecam in thalami consortium suscepisset, ejus
pravo ingenio, deteriori consilio deceptus, regnum
Graecorum conatus est adipisci. Igitur exercitu
ex omni copia collecto, fines Italiae excessit
( #an.@# 982), atque ita regi Graecorum patrandi belli
occasionem dedit, sibi vero suisque famae ac vitae
contulit amissionem. Interim pia mater ejus die
noctuque divinis cultibus insistens, felicis
Annae devotionem procul dubio implevit, et
juxta canonicam regulam omni diligentia exhibuit
viduitatis obsequia. Quadam vero die devotionis
studio pro unici filii salute totiusque regni statu
obnixius intenta, dum se vivam hostiam more solito,
stans ante crucifixum, Deo mactaret, rapta in extasi
humanis visibus aestimabatur praemortua. Ad se autem
post horam reversa, quid viderit memori mente
tenebat, fatumque praefatae pugnae in spiritali visu
sibi praemonstratum, non rem dicendo, sed bonorum
caedem condolendo innotuit. Ex his quidem signis
patenter potest colligi quali puritate animi fulgeret,
immo quanta libertate spiritus Christo serviret occultius,
cui cum prophetis futura Dominus revelavit,
cum patriarchis fidem roboravit, cum apostolis
evangelii perfectionem edocuit, cum matyribus tribulationum
tolerantiam tribuit, cum sacerdotibus
ecclesiae curam indidit, cum virginibus sacris sanctissimae
mentis sinceritatem auxit, familiarem sui
praesentiam cum monachis ostendit, cum apostolicis
discipulabus, dico viduis a Petro et Paulo electis
et religionis officio deputatis, in terris devotione
praeditavit, in aeterna gloria sublimavit. Curationum
vero in tantam gratiam per benevolentiae meruit
operam, ut sicut egenorum inopiam elemosinarum
largitate sublevavit, ita etiam | null | c189d796-2257-4d54-8294-fbfc59e58137 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
infirmorum et
debilium sospitatem potenti munere restauraret. Sed
mirum in modum humanam cognitionem vitandae
insolentiae causa fugiens, tanti muneris largitori
secreto mentis placere gestiens, aut omnino
furtiva celeritate signorum efficaciam rapuit,
aut si qua suorum scientiam praeterire non
potuit, edicto egit, ne usquam levi sermocinatione
dilatarent, illam nimirum sententiam gentium doctoris
vigili sub corde revolvens : #Gloria
nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae.@# Et
quod ipse Dominus dextrae opus a sinistra celari
praecepit, simplici prudentia in omni conversatione
adimplevit. Tamen urbs super montem posita
haud potuit esse omnibus occultata. Unius
namque signi flagrantia ad nostram pervenit notitiam,
cujus patrandi potentiam plurimarum virtutum
docemur existere causam.
3.
Quodam vero tempore cum coelesti meditatione
occupata in conclavi resideret omnisque arbiter
excepto claudo abesset, villicus nomine Hicemannus
fide et taciturnitate illi acceptus, pulchrorum
malorum attulit munus. Quod serenissimo
vultu, ut hilaritatis amica erat, accipiens,
unum ex multis excepit, caeteros servatori hujusmodi
rerum praesentari praecepit. Sed casu accidente
pomum a manu longius prolapsum est; quod
statim claudus reportare jussus, obsequium renuebat,
quia scabella, quibus gressum simulabat,
domina retinebat. Illo vero reluctante rationemque
debilitatis rationabiliter pro inobedientia reddente,
tandem sanctorum domestica ante venerabiles
reliquias, quas in conspectu suo jugiter
positas habebat, caput reverenter inclinavit, suosque
dominos secum velle, ut claudus ambularet,
affirmavit.
Mox citius dicto surrexit claudus ab imo;
Parens obsequio, fit sanus corpore toto;
Et jussus tanti retinere silentia signi,
Gaudia prodebat; nec gratia tanta latebat.
4.
Igitur eo tempore quo beata migravit a seculo,
Herimannus dux Sueviae, qui fratris illius
Chuonradi filiam in conjugium acceperat, hereditario
jure res ancillae Dei ad monasterium pertinentes
occupare volebat. Sed ipsa illi et cunctis
in circuitu degentibus manifestis indiciis comprobat,
quod nullum heredem praeter apostolos et
eis servientes monachos relinquebat. Erat tunc
temporis forte apud eundem ducem quidam recenter
visu privatus, qui olim arte flebotomandi edoctus,
et ea causa beatae reginae gratia largius est
usus. Quia vero illius beneficentiae nimietatem
sanctitatisque claritatem experimento didicerat,
orandi studio ad sepulchrum ejus veniens, in adjutorium
suum precibus et fletibus eam invitaverat.
Cumque per omnem septimanam sacri corporis locum
obsecrationis instantia frequentaret, una vice
fessus et tristis super pavimentum residens, prae
taedio languentis animae perfusus est somni humore.
Tum illi sancta Adalheidis per somnium, admodum
reverendo vultu ultra humanam speciem decora,
manifesta apparuit; quare dominus ejus Herimannus
privatas res apostolorum suae injustae ditioni
usurparet, terribili voce quaesivit. Illa autem ignorantiam
confitente, vel potius tyrannidem ducis adnectente:
« Vide, inquit, ut, si nostris meritis sanitatem
oculorum recipias, nostrae etiam legationis
fidus interpres principem adeas, planoque sermone
hujusmodi pravitatem omnino deponere cum signo
edoceas. Sin autem, me meosque dominos bissenos
apostolos, totius scilicet judices orbis, proprium
jus persequi, sciat, ultionisque inevitabili
ictu sese cum suis flagellandum praediscat. » His
dictis, statim homo evigilans, visionis et allocutionis
memoria laetificatus, pedes recedentis usque ad
sepulchrum est prosecutus; ubi toto corpore prostratus,
tamdiu orationi deditus jacuit, quousque
chorus monachorum missae officia celebravit. Ut
vero primum cantor introitum inchoavit, caecus
lumen recepit atque gaudia sua cantantibus commiscuit.
Confestim miraculo per sonitum campanarum
intimato, ab omni populo concurritur, homo
recognitus inde miratur, Dei famula veneratur,
lucisque repertor, immo facturae confirmator,
ab omni sexu et conditione conlaudatur. Post haec
luminis adeptor testimonii legationisque injunctae
non immemor, dominum suum gratulanti cursu
revisit, quid in somno praemonitus foret explicuit,
suique inluminationem testabatur divini
examinis esse argumentum; si ipse aut aliquis potentum
sive quaelibet persona ulterius in ecclesiastica
beneficia gloriosae in Domino feminae praesumeret
damnum inferre. Ita dux timore perculsus,
quidquid injusto incepto contra Dei voluntatem in
Dei famulae rebus desipuit, emendare curavit, addiditque
praedicto monasterio praedium ad conficiendum
sal utile, situm videlicet ad oppidum Marsile
.
5.
Dignum vero relatione nobis videtur, quomodo
Heinricus rex, sancti Georgii martyris singularis
cultor, hujus sanctissimae etiam viduae supplex
fuerit adorator. Nam cum ad praefatum
locum adepto imperio venisset, forte contigit ut ibi
posito lecto pausaret, ubi sanctissima anima carnis
ergastulo soluta est. Itaque imperator tantae infirmitatis
mole perculsus est, ut lecto surgere non
valens, suorum diversa ingenia conquireret, | null | 21bc8125-2a00-4876-85f3-f0d15e13d7af | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quid
de tanti tamque subiti doloris casu sentirent. Omnes
quidem in una voce dicebant illius sacri loci
reverentiam talis incommodi causam. Haec ipse
secum diu volutans, et si quo alio modo venerandam
Augustam offenderet retractans, et poenitentia
ductus, ad sepulchri sacellum se portari jussit. Et
quia illius merita sine apostolici decreto clerique
consensu celebrari non licuit, praedicto in loco beatae
Mariae oratorium se constructurum promisit, atque
abbatem illius coenobii, sicut ipsa constituit, ab
imperatoria servitute absolvit.
6.
Sub idem tempus ( #an.@# 1008) venit ad eundem
locum quidam eques temerarius; qui dum pauperis
cujusdam bene receptus hospitio esset, parvam
ejus supellectilem diaboli instinctu male tractare
aggressus est. Inter alias quidem injurias, quas hospiti
suo ingessit, aves domesticas occidit, alienaque
substantia fecit sibi praeparari cibaria. Magister
vero domus in preces fletusque cum uxore profusus,
rogavit in primis hominem parcere sibi per
abbatem dominum suum; postremo per sanctae Adalheidis
reverentiam imploravit deponere tantam proterviam.
Ille procacitatis incepto perdurans, immo
majora mala accumulans: #Ego,@# inquit, #vivus in hac
nocte tui tuorumque dominor@#; #Adalheida vero mortua
impotens est tibi praestare tutamina.@# Nec mora,
pro tanta calumnia superne flagellatus, dum male
partum cibum festinaret sumere, coepit etiam manus
et caetera membra mandere. Statim pro sui impotentia
et furoris noxa ligatus, per ejusdem noctis spatium
mentis et corporis durum pertulit vinculum.
Sed cum prima luce manibus trahentium ad sepulchrum
Christi famulae invite adductus, sanitatem
sensuum in fratrum praesentia recepit, quia illa piissima
offensionem, quam vindicabat potenter, postmodum
poenituro indulsit liberaliter.
7.
Quaedam sanctimonialis femina vocabulo Frowessa,
cum a prima aetate claudicaret utroque
pede, in proximo anno memorabilis transitus augustae
sera laetificata est salute. Et quia hujus virtutis opinio
populares aures attigerat prima, totius plebis
conventus effectus est admodum laetus, ac usque
illius manibus crucem et cereum imponens, per
diversas discurrendo ecclesias laudes celebravit deificas.
8.
Nec hoc taciturnitate praetereundum esse videtur,
quod ob illius dilatanda merita cuidam ignoto
homini contigisse dinoscitur. Qui dum per sylvam
iter haberet quae rustico vocabulo nuncupatur Biwalt,
forte ab equo juxta pascente usque ad oppidum
Salsense comitatus est. Quam ob rem apud
quendam potentem nomine Heimonem furti accusatus
est, qui eodem tempore cum praedicto imperatore
Heinrico illuc venerat. Ille de incertis certam
sententiam proferens, jussit hominem miseris modis
flagellari, spoliari, excaecari. Mox advena caecatus,
levans ad coelum mentem et manus: #Si ego,@# ait, #furti dolique innocens immerito tanta mala perpessus
sum, tu sancta Adalheida, redde mihi tuis precibus et
meritis visum!@#
Post haec cujusdam viri nomine Bennonis
domo et cura receptus, post paucos dies lenito
dolore ad pretiosi thesauri thecam accessit, testificansque
sui innocentiam, oculorum sanitatem recepit.
Idem tamen medietate oculorum pupillae divisa,
verae caecitatis postmodum ostendit vestigia.
9.
Inter caetera vero donaria, quae sancto Petro
contulit haec sanctorum domestica, existebat quaedam
familia, pagi Nortgowe nuncupati accola.
Quam dum quidam proterva praesumptione sibi suisque
posteris mancipare temptaret, nulloque pacto
repugnantem quis edomare sufficeret, unum istiusmodi
generis Benzonem dictum incautius excaecavit
apprehensum. Quem post aliquantes dies quiddam
videre resciscens, denuo captivans, tandem
altius omnem eruit visum. Nec mora, caecus cruento
miserandoque vultu turpatus, adhuc crudo vulnere
monachos adiit, dominae suae venerabile sepulchrum
petiit, rituque rusticae simplicitatis exprobrare coepit
illi causam tantae calamitatis. Ergo non ante a fletu
et planctu eam incusando cessavit, quam integritatem
pupillarum cum lucidissimo oculorum officio,
quod non inusitatum sed potius rarum a sanctis scimus,
recepit.
10.
Venit etiam de territorio Mettensi aliqua
femina ( #an.@# 1038), cui divino nutu caecitatis increvit
calumnia. Haec cum per diversa loca adipiscendae
salutis appetitu discurreret, istius sanctae quaerere
subsidia per somnia admonita est ab ipsa. Dum autem
solam oculorum appeteret salutem, gratiam adepta
est duplicem. Nam eodem tempore contigit
Chuonradum Romani imperii gloriosum principem
cum thori regnique consorte Gisila advenisse. Cumque
venerabilis regina mulierem illuminatam in
praesentiarum cerneret, Deum bonorum auctorem dignis
laudibus magnificans, sibique consanguineae
augustae sanctitati congratulans, personam a beatitudine
ejus lumine visitatam in suae liberalitatis suscepit
curam.
11.
Fuit etiam in partibus Galliae potens comitissa,
muti filii mater tristis effecta. Pro | null | dffe4721-b422-4f7e-92ae-72670e1cd43e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
hac ergo causa
dum plura circuiret devote monasteria, tanta virtutum
opinione audita, sacrum locum desiderabiliter
petiit, trium dierum spatio inibi orationibus operam
dedit. Post haec a dono curationis prolixitate temporis
desperata, cum ad propria redire disponeret,
semet ipsam cum puero ante altare prostravit, quod
ad caput vivifici corporis consecratum est. Mater
vero lacrimabili prece intenta, se solam indignam et
expertem fatetur, spe laetam venisse, sed tristem
redire narrat. Puer autem interim subita soporis
quiete solutus est. Qui transacta hora sponte sua evigilans,
laetus surrexit, matrem veste apprehendit, si
hoc sepulchrum sanctae Adalheidae esset, prima
voce quaesivit, quae sibi in somno apparens linguae
vinculum resolverit. Eo modo matrona prae
desperatione discessura, reliquum diei duxit illic
in laetitia, et pro sospitate filii devota et grata,
fratribus in sanctis suis Deum collaudantibus obtulit
munuscula.
12.
Quidam homo de Burgundia progenitus, ab
utero matris ita exstitit claudus et curvus, ut plantae
pedum ad nates, manus vero ad genua conglutinatae
viderentur. Qui dum ab hoc infirmitatis
incommodo per sancti Sulpitii meritum liberaretur,
idem alia calumnia divino nutu vexari permissus
est, ut dum hujus piissimae atque sanctissimae
feminae precibus curaretur, virtus praeclarissmi
confessoris aequaretur. Contigit vero hujusmodi
hominem apud praefati loci abbatem Gerbertum,
piae memoriae virum, cum reliquorum egenorum
turba degere, matutinisque laudibus in festivitate
beati Petri apostoli vano auditu interesse. Namque
malorum et bonorum immemor, etiam temporis et
loci venerandi contemptor, coepit cum viris et feminis
miscere verba turpitudinis, sicque cum stultorum
conventiculis fecit impedimenta divinae laudis.
Tum subito mira celeritate utraque brachia strictim
in terga resilierunt, ambaeque manus ejus tanta
vi in se reflexae sunt, ut disruptis digitorum nodulis,
astantes maderent aspergine sanguinis. Nec
tamen minori intus percussus est supplicio, utpote
arreptus daemone pessimo, sicque duplici poena
devinctus, miserabili spectaculo totius populi movit
fletus et planctus. Sed dum chorus monachorum
Dei laudes per missam celebraret, omnisque
plebs moestis modis sanctae Adalheidae merita
precibus provocaret, tandem nodis brachiorum solutis,
adeptus est integritatem mentis et corporis.
Ipse tamen post aliquantos dies mutus effectus,
ad sepulchrum ejusdem beatissimae matris linguae
recepit usus.
13.
Temporibus vero tercii Heinrici imperatoris
unius signi mirificus claruit eventus, per quem
in sanctorum numero spiritalem potentiam illam
verissima argumentatione agnovimus. Quidam vir
nomine Burchardus, in ministerio Liudpoldi
Magunciensis archiepiscopi fideliter degens,
parentelae suae servili conditione cedit dominio venerabilis
augustae. Cujus liberalissima benignitate
donatum majoribus suis praedium hereditario jure
absque ambigua lite possidebat, ideoque summa
devotione donatricem dominam omnimodis venerari
solebat. Accidit autem, ut dux Alamannorum Otto de
Swinvorth, licet justitiae aliarumque virtutum
quam plurima exempla sectaretur, tamen insaciatae
cupiditatis facibus accensus, praedictum praediolum,
suae latissimae possessioni contiguum forte, more
Achab vel potius Jezabelis, propriae ditioni injuste vendicare
est aggressus. Ergo homo talem jacturam agrorum
violenter, non legaliter perpessus, dum humanum
praesidium contra tantae potentiae culmen desperaret,
recolens animo liberalis doni privilegium, ad
donantis dominae fideliter accessit patrocinium, cartulam
quoque in praefatam possessionem conscriptam
miserabili cultu afferens, sacratae tumbae imposuit;
commodo sonitu campanarum querulosaque adclamatione
dominam suam sibi dormientem excitare
se rustico more asseruit, fratrumque congregationem
suum casum misereri ob solatium patronae
piae incitavit. Igitur fraternae consolationis
promissis delibutus, anchora spei in tantae adversitatis
fluctuationibus domum rediit roboratus. Post
haec vero praedicto duci gravissimae infirmitatis plaga
percusso, beata Adalheida, tam severo quam honesto
vultu, nocturno silentio apparens, horribiles
minas infernalis incendii potenter indixit, nisi famulo
suo injuste ablatum citius restitueret praedium. Princeps
vero, tam sensatus quam venerabilis personae
invectiva comminatione tremefactus, injuriam patientem
calumniamque intolerabilem sustinentem
festina legatione adduxit, eique amissae possessionis
jus, exposita prius miranda visione et admodum tremenda
minitatione subitae mortis et perennis supplicii,
prompto animo redonavit. Extemplo homo tanta
damna expertus et talia commoda consecutus,
domino Deo et sanctae Adalheidae condignas grates
referens, ad ejus monasterium gratulabundus festinavit,
complura donativa ecclesiasticis ornamentis
vel necessitatibus fratrum accommoda contulit,
et relata causa vel modo restitutae rei, nunquam
cessavit a laude sanctae Adalheidae et omnipotentis
Dei. | null | 06534cb6-37bd-4e03-82d7-5f9637f80fb1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#IN VIGILIA B. MAIOLI@#
#Hymnus ad Vesperas.@#
Victoris Agni sanguine
Dies sacratus hodie,
Fusus supremo lumine,
Gemina pollens lampade:
Ecce paschale gaudium
Fulget per omne saeculum;
Magni Maioli transitum,
Vitam simul et meritum
Pangat clerus et populus,
Maxime grex monasticus,
Quo nil habuit dulcius,
Dum esset terris positus.
Praecedit Christus patiens,
Maiolus illum confitens
Sequitur recto tramite,
Dei praeventus munere.
Patriarcharum solidam
Fidem opere coluit:
Quod chorus vatum cecinit,
Fideli fide credidit.
Ordinis apostolici
Sectando sacra dogmata
Factus est pater inclytus
Ipse vir apostolicus.
Cujus clara confessio
Coronatur martyrio
Decertando legitime,
Subacto mundi principe.
Templum ipse virgineum
Pectus sacravit proprium,
Coelestis vitae nuntius
Recte vocatur angelus.
Quorum gaudet nominibus
Pater noster egregius
His nos jungat in aethera,
Christi favente gratia.
Cui sit laus et gloria
Tollenti mundi crimina:
Cum Patre et sancto Spiritu
In sempiterna saecula. Amen.
#Hymnus in Nocturnis.@#
Christe, cunctorum via, lux sanctorum,
Precibus sacris venerandi Patris
Magni Maioli populo fideli
Gaudia pacis
Mitte de coelis, veniamque nostris
Largire culpis. . . . . . . . .
Adsit et nobis gratia perennis
Spiritus almi.
Cujus protecti munere potenti,
Patrum exemplis meritisque celsis,
Pariter arctum mereamur altum
Scandere regnum.
Gloria Patri, genitaeque Proli,
Et tibi compar utriusque semper,
Spiritus alme, Deus unus omni
Tempore saecli. Amen.
#In Laudibus. Hymnus.@#
Maiole, consors procerum
Regum Regi placentium
Inter coelestes aulicos
Divinitatis conscios,
Honoris privilegio
Coetu junctus monastico:
Sed et choris angelicis
Frueris aula luminis.
Unde, Pater, nos respice
Pressos peccati pondere;
Depone gravem sarcinam
Leviga conscientiam.
Hic fascibus depositis,
Mortis solutos vinculis,
Junge nos tuos servulos
Monachis praestantissimis
Cum quibus nos perpetua
Possideamus gaudia,
Christi favente gratia,
Per infinita saecula. Amen.
#Ad secundas Vesperas. Hymnus.@#
Christe, cunctorum pariter tuorum
Palmitum vitis, Deus alme, nobis
Praebe Maioli celebrare tanti
Festa patroni.
Quem tibi nostris placuit diebus
Pluribus signis meritisque dignis
Regibus coram hominumque turmis
Glorificare.
Annuas istisque sic interesse
Gaudiis nos perpetuis et amplis
Pro reis gestis merito carere
Ut nequeamus.
Quaesumus, Rector, pietatis auctor,
Noster hic pastor tibi sit precator,
Quo tua nobis pietate cunctis
Crimina dones.
Cujus in tanto pia vota festo
Congruit nobis jugiter canendo
Insuper Paschae tibi duplicatas
Solvere laudes.
Trinitas, Deus unus atque summus,
Sit tibi, Rex, gloria sempiterna,
Qui regis tanta bonitate cuncta
Omne per aevum. Amen.
#IN VIGILIA B. MAIOLI@#
#Hymnus ad Vesperas.@#
Victoris Agni sanguine
Dies sacratus hodie,
Fusus supremo lumine,
Gemina pollens lampade:
Ecce paschale gaudium
Fulget per omne saeculum;
Magni Maioli transitum,
Vitam simul et meritum
Pangat clerus et populus,
Maxime grex monasticus,
Quo nil habuit dulcius,
Dum esset terris positus.
Praecedit Christus patiens,
Maiolus illum confitens
Sequitur recto tramite,
Dei praeventus munere.
Patriarcharum solidam
Fidem opere coluit:
Quod chorus vatum cecinit,
Fideli fide credidit.
Ordinis apostolici
Sectando sacra dogmata
Factus est pater inclytus
Ipse vir apostolicus.
Cujus clara confessio
Coronatur martyrio
Decertando legitime,
Subacto mundi principe.
Templum ipse virgineum
Pectus sacravit proprium,
Coelestis vitae nuntius
Recte vocatur angelus.
Quorum gaudet nominibus
Pater noster egregius
His nos jungat in aethera,
Christi favente gratia.
Cui sit laus et gloria
Tollenti mundi crimina:
Cum Patre et sancto Spiritu
In sempiterna saecula. Amen.
#Hymnus in Nocturnis.@#
Christe, cunctorum via, lux sanctorum,
Precibus sacris venerandi Patris
Magni Maioli populo fideli
Gaudia pacis
Mitte de coelis, veniamque nostris
Largire culpis. . . . . . . . .
Adsit et nobis gratia perennis
Spiritus almi.
Cujus protecti munere potenti,
Patrum exemplis meritisque celsis,
Pariter arctum mereamur altum
Scandere regnum.
Gloria Patri, genitaeque Proli,
Et tibi compar utriusque semper,
Spiritus alme, Deus unus omni
Tempore saecli. Amen.
#In Laudibus. Hymnus.@#
Maiole, consors procerum
Regum Regi placentium
Inter coelestes aulicos
Divinitatis conscios,
Honoris privilegio
Coetu junctus monastico:
Sed et choris angelicis
Frueris aula luminis.
Unde, Pater, nos respice
Pressos peccati pondere;
Depone gravem sarcinam
Leviga conscientiam.
Hic fascibus depositis,
Mortis solutos | null | 85209383-1c91-4361-aeee-f927c1f4d5af | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vinculis,
Junge nos tuos servulos
Monachis praestantissimis
Cum quibus nos perpetua
Possideamus gaudia,
Christi favente gratia,
Per infinita saecula. Amen.
#Ad secundas Vesperas. Hymnus.@#
Christe, cunctorum pariter tuorum
Palmitum vitis, Deus alme, nobis
Praebe Maioli celebrare tanti
Festa patroni.
Quem tibi nostris placuit diebus
Pluribus signis meritisque dignis
Regibus coram hominumque turmis
Glorificare.
Annuas istisque sic interesse
Gaudiis nos perpetuis et amplis
Pro reis gestis merito carere
Ut nequeamus.
Quaesumus, Rector, pietatis auctor,
Noster hic pastor tibi sit precator,
Quo tua nobis pietate cunctis
Crimina dones.
Cujus in tanto pia vota festo
Congruit nobis jugiter canendo
Insuper Paschae tibi duplicatas
Solvere laudes.
Trinitas, Deus unus atque summus,
Sit tibi, Rex, gloria sempiterna,
Qui regis tanta bonitate cuncta
Omne per aevum. Amen. | null | 6e4ef9fd-3b07-492c-a15e-632b0b0c3fd1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
SERMO PRIMUS. DE NATIVITATE DOMINI SALVATORIS.
Dominicae nativitatis sacratissimum diem celebrantes,
oportet nos, dilectissimi fratres, ad illius
divinam aeternitatem et aeternam divinitatem, et,
ut ita dicam, ex Deo Patre inimitabilem et ineffabilem
aciem mentis dirigere: in cujus temporali
ortu, ea quae in coelis sunt et quae in terris necessario
ac singulariter spirituali jubilatione constat
exsultare. Non immerito ea quae in coelis et quae
in terris sunt in adventu Conditoris sui exsultare
diximus, quia duas ad intelligendum et laudandum
se creaturas, angelicam videlicet et humanam, in
primordio Deum fecisse cognoscimus. Eae vero
creaturae auctori comparatae, licet nihil sint, multo
tamen praestantius et felicius caeteris creaturis subsistunt,
quia ut Creatorem suum laudarent et cognoscerent,
ab ipso specialiter meruerunt. Caetera
vero mundi machina, non per se, sed per nos Deum
laudat, dum ipsam considerantes, vel ejus pulchritudinem,
vel Artificis miramur sapientiam. Et dum
cuncta quae creata sunt cernimus, in Creatoris admirationem
sublevamur. Nos vero qui ad cognoscendum
et collaudandum Deum, ipsius dono gratiae,
angelis socii effecti sumus, nato Domino Christo, et
cum angelis, #Gloria in excelsis Deo, et in terra pax
hominibus bonae voluntatis,@# cantemus et cum Propheta
dicamus: #Venite, exsultemus Domino, jubilemus
Deo salutari nostro.@# Ad contemplandum quippe
Creatorem suum homo conditus fuerat, ut ejus
semper speciem quaerendo cerneret, et cernendo
quaereret, atque in solemnitate illius amoris, sine
defectu permaneret. Postquam enim humanae naturae
conditio, suadente apostata angelo, in primo
parente lucem invisibilium perdidit, et totam se in
amorem visibilium fudit, tanto est ab interna speculatione
caecata, quanto foris deformiter sparsa; et
quae futura erat, si servare voluisset praeceptum
Conditoris, carne spiritalis, deserendo Auctorem
facta est mente carnalis. Unde fit ut nulla noverit
nisi ea quae corporis oculis, ut ita dixerim, palpando
cognoscit, et ea sola cogitet quae ad animum
per imagines corporum trahit. In quibus, dum totam
se dilatata mens prospicit, ab internae intelligentiae
subtilitate grossescit. Et quia jam erigere ad
summa se non valet, coelesti pulchritudine perdita,
in his deformiter libenter jacet.
Sed Deus omnipotens, qui hominem ad imaginem
suam condidit, noluit illum in sua deformitate
aeternaliter perire, misit Filium suum, qui etiam
apparuit inter homines speciosus forma prae filiis
hominum, ut hominem quem potestate suae divinitatis
mirabiliter formaverat humanitatis suae praesentia
misericorditer reformaret, et de informi forma
formosam in formam transformaret. Suscepit Dominus
formam servi, ut reconciliaret nos Deo Patri.
In nostra carne visibilis voluit apparere, ut ad amorem
invisibilium ipso duce possemus redire. O magnae
pietatis indicium! o ineffabile divinae misericordiae
sacramentum! Omnipotens Deus hominem decrevit
redimere, et redimendo homini etiam se
corporaliter ostendit, et ipse, ut ita dixerim, fugitivi
sui vestigia subsequens, ad redimendum quem amiserat
hominem locus venit. Si enim appellari locus
nequaquam Conditor posset, Deum laudans nequaquam
Psalmista dixisset: #Filii servorum tuorum
habitabunt ibi.@# Ibi enim non dicimus, nisi cum specialiter
locum designamus. Conditor etenim noster,
cum sit omnium rerum locus, sed illocalis, veniens
in mundum, non habuit proprium locum in terris,
sicut ipse dixit: #Filius autem hominis non habet
ubi caput reclinet.@# Et secundum Lucam evangelistam, #positus est in praesepio,@#
quia non erat integerrimae
genitrici ejus #locus in diversorio.@# Quis vidit
unquam tale? Quis audivit huic simile? Tanta enim
erat in assumpta humanitate humilitas, quanta in
divina majestate sublimitas. Quam sublimis in suis,
quam humilis in nostris, in praesepe jacebat, in coelo
residebat. Jacens in sinu matris, sedens in dextera Patris.
Cum esset Dei Patris ante tempora unicus, factus
est Virginis in tempore filius. Non amittens quod erat,
factus est quod non erat. Factus est particeps mortalitatis
nostrae, ut nos vitae suae participes faceret.
Hodie impletum est vaticinium illud Isaiae
prophetae dicentis: #Egredietur virga de radice Jesse,
et flos de radice ejus ascendet.@# Item ipse apertius: #Ecce
virgo concipiet et pariet filium.@# Item idem ipse propheta: #Parvulus natus est nobis, filius datus est nobis.@#
Nimis dulce quod natus est; nimium salubre quod
datus est. Cum audis Christum tibi natum | null | ed083c6c-eec3-42b4-9d2c-14c4b8ad5558 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, gaude.
Cum audis etiam tibi datum, multo magis laetare.
Sed inter patrem et natum, et inter datorem et datum,
secundum divinam naturam non contingat tibi
ullam tibi credere differentiam. Unius enim substantiae
sunt secundum deitatis essentiam pater et
natus, dator et datus. Tantus est ille qui datus est
quantus est ille a quo datus est. Et qualis est ille
qui genitus est, talis est ille a quo genitus est. Non
praecessit tempore genitor; non est genitore genitus
inferior. Ejusdemque naturae, potentiae et majestatis
creditur et praedicatur Spiritus sanctus, quo superveniente
suscepit Verbum Dei sanctissimae et semper
Virginis uterus, cujus singularem partum universus
hodie recolit mundus. Tantae enim rei tamque divinissimi
mysterii et ineffabilis sacramenti gratia,
non solum in terris exsultant justi; sed etiam summae
divinitatis in excelsis tripudiant ministri.
Nos ergo licet propriis excessibus gravati, praeoccupemus
faciem in confessione Domini, et in psalmis
jubilemus ei. Assistamus ei humili devotione,
ut ipse nobis adsit pia miseratione, ut fidenter dicamus.
Adest utique nobis qui, ut dictum est, natus
et datus est nobis. Aderit procul dubio nobis
Dominus, idemque totus ubique secundum divinam
naturam omnibus habetur in locis. Qui enim
secundum incircumscriptam substantiam semper
habet esse, non potest nobis famulantibus non
adesse, sicut ipse discipulis suis dixit: #Ecce ego
vobiscum sum, omnibus diebus usque ad consummationem
saeculi.@# Si omnibus diebus, fidelibus suis se
promisit adfuturum, quanto magis die sui natalis
nobis erit praesentior, si nostri famulaminis servitus
ei fuerit promptior! Qui per Salomonem loquitur: #Ego ex ore Altissimi prodivi, primogenita ante omnem
creaturam;@#
Et iterum: #Dominus possedit me initio
viarum suarum, antequam quidquam faceret a principio,
ante saecula, ordinata sum.@# Et qui per Isaiam
dicit: #Coelum et terram ego impleo,@# mirabili suae
dispositionis mysterio natus hodie ponitur in praesepio.
Quem Salomon ostendit ante saecula aeternaliter
exstitisse, Isaias affirmat nullo loco deesse. Ille qui
semper est et ubique non potest nobis deesse. Audenter
dixi: non potest. Potenter hoc non potest.
Talis impotentia est omnipotentia. Ista impossibilitas
est summa possibilitas. Quam sint vera et fidelia
antiquorum vatum testimonia de aeternitate
Christi ejusque divina et incircumscripta praesentia,
ductilis illa coelestis magnivoce concrepat tuba. #Jesus
Christus,@# inquit, #heri et hodie, ipse et in saecula.@#
Et in alio loco Davidico usus testimonio. #Tu autem,@#
inquit, #idem ipse es, et anni tui non deficient.@# Et ipse
Salvator in Evangelio ad Judaeos. #Antequam Abraham
fieret ego sum.@# Sed quia ante Abraham, et ut verius
dicam, ante omnem creaturam semper cum Deo
Patre esse aeternaliter habuit, de semine tamen
Abrahae nasci temporaliter voluit. Abrahae namque
a Deo Patre dictum est: #In semine tuo benedicentur
omnes gentes terrae.@#
Hujuscemodi etiam promissionis insigne privilegium
beatus David patriarcha promeruit, cui
Deus Pater, incerta et occulta sapientiae suae manifestando,
dixit: #De fructu ventris tui ponam super
sedem meam.@# Hoc ipsum Jeremias propheta asseruit
ubi dicit: #Ecce dies veniunt,@# dicit Dominus, #et suscitabo David germen justum.@#
Hujus
enim nobilissimi germinis magnificentiam, et dulcissimi
fructus sublimitatem et excellentiam, Isaias
propheta considerans, Spiritu sancto praeventus praenuntiabat,
dicens: #In die illa erit germen domus
Domini in magnificentia et fructus terrae sublimis.@#
Hi vero duo, qui prae caeteris patribus de adventu
Salvatoris promissionem apertissime acceperunt, in
descriptione Dominicae generationis, secundum evangelistam
Matthaeum, primum et principalem locum
digne promeruerunt, cujus exordium tale est: #Liber
generationis Jesu Christi, filii David, filii Abraham.@#
His sacris evangelistae verbis conveniunt et prophetarum
oracula et apostolica verba. Quod Mediator
Dei et hominum ex semine Abrahae secundum carnem
natus sit, Isaias propheta manifestissime commendare
studuit, ex persona Dei Patris dicens: #Et
sic, Israel, serve meus, Jacob quem elegi, semen Abraham
amici mei, in quo apprehendi te.@# Et egregius
praedicator in Epistola ad Hebraeos ita scribit, dicens: #Nusquam angelos apprehendit, sed semen Abrahae
apprehendit.@#
Et quod de semine David natus sit, ipse
doctor egregius ad Romanos scribens ita exorsus
est, inquiens: #Paulus, servus Jesu Christi, vocatus | null | 569f114d-5373-483c-b92c-eb6223614d2c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
apostolus, segregatus in Evangelium Dei, quod ante
promiserat per prophetas suos in Scripturis sanctis de
Filio suo, qui factus est ei ex semine David secundum
carnem.@# Et ad Timotheum scribens ait: #Memor esto
Dominum Jesum resurrexisse a mortuis ex semine
David, secundum Evangelium meum.@# Quisquis ignorantiae
tenebris liberatus et fidei lumine illustratus,
in Evangelio Filium Dei filium David appellavit, non
solum spirituale, sed etiam corporale lumen recipere
meruit. Vult se Dominus Christus tali nomine
vocari, quia scit non esse aliud nomen in quo possit
mundus salvari. Nos ergo, dilectissimi fratres,
ut ab ipso qui est Salvator mereamur salvari, dicamus
omnes, dicamus singuli: Domine, fili David,
miserere nostri. Amen.
SERMO II. DE EPIPHANIA DOMINI.
O fraterna charitas et Deo grata societas, scire nos
oportet quia praesentis diei festivitas, quae de affectu
Magorum devotionem jam declarabat gentilium, aliis
est etiam decorata mysteriis, ac multiplicibus subnixa
privilegiis, et ideo per totum orbem merito praedicatur
celebris. Hodie namque ministerium virginei
partus, et gaudium Dominici natalis declaratur
aperte, signo novi et perspicui sideris. Claritas enim
Dei, quae, sicut Evangelium loquitur, nato Christo
pastores circumfulsit, de remotis terrae partibus ad
praesepium illud hodie Magos adduxit, in quo Virgo
puerpera Deum infantem posuit. Deus est qui tunc
in homine nascebatur, homo est qui a Deo assumptus,
hodie a Magis adoratur. Miraris forsitan dixisse
me Deum in homine natum, vel hominem a Deo assumptum.
Audi Apostolum dicentem, Vas electionis
Deo plenum. #Deus erat in Christo, mundum reconcilians
sibi.@# De hoc B. Augustinus ita sentit, et in suis
litteris scriptum reliquit. Deus erat in Christo, mundum
reconcilians sibi. Deus occultus ex Deo Patre;
homo manifestus ex homine virgine. Quem cognoverunt
pastores, angelo docente, adoraverunt Magi,
stella nova ducente. Quod pastores angelos vident,
Bethleem adeunt, infantem, ut eis dictum fuerat, in
praesepio positum et pannis involutum inveniunt;
admonet ut illi qui pastores sunt spiritualium ovium,
per coelestis vitae contemplationem, semper Deo adhaereant,
et de Pane illo qui in Bethleem natus est
edant, et subditis ipsum panem vitae ministrent.
Quod Magi novum sidus cernentes ab oriente veniunt,
Regem natum quaerunt, quaerendo cum Maria
matre ejus inveniunt et apertis thesauris suis munera
offerunt, admonet ut fideles omnes per sanctae
conversationis exhibitionem et activae vitae sanctam
operationem semper Deo placere studeant.
Succedunt, dilectissimi fratres, spiritualibus gaudiis
spiritualia gaudia, sacris junguntur solemniis
sacra solemnia. Inde cumulantur fidelibus, si bene
considerant, virtutes et praemia. Doctissimus ille
Gregorius, qui apud Graecos vocatur Theologus, sermonem
faciens de hac solemnitate, ita inchoavit,
dicens: Jesus meus, et iterum mysterium. Non ante
multum temporis spatium celebravimus diem, in
quo die homo factus exivit de virginali utero #tanquam
sponsus procedens de thalamo suo.@# Hodie illum celebramus
diem in quo seipsum manifeste innotuit
mundo. In illo die cantibus angelorum est acclamatus;
in isto die Magorum muneribus est honoratus.
Sicut in illo die ab angelis hominibus bonae voluntatis,
teste Evangelio, est pax annuntiata, ita hodie,
Davidico asserente oraculo, #lux orta est justis et rectis
corde laetitia.@# Si vero rectis corde et justis, pastoribus
videlicet et Magis, Zachariae et Elizabeth,
Simeoni et Annae, et multis aliis mundi salutem devote
praestolantibus, adveniente Christo exorta est
lux et laetitia; injustis et iniquis, Herodi scilicet,
Scribis et Pharisaeis ipsius crudelitati consentientibus,
advenit ingens moeror atque tristitia. Quale
fuit gaudium, dilectissimi fratres, de adventu Christi
justis, et exsultatio, si vultis ad plenum scire,
beati Lucae evangelistae fidelissima et sincera praemonstrabit
descriptio. Qualis e diverso accidit injustis
et iniquis ira et indignatio, hodierna sancti
Evangelii sacra manifestat lectio. Quam timida fuit
de rege nato Herodis iniqui et anhela suspicio, testatur
ad Magos ipsius nefandi subdola et formidolosa
locutio. Dicebat eis: #Ite et interrogate diligenter
de puero,@# etc. Promittit se Christum subdolus
adorare, quem occulte moliebatur occidere, quaerebat
impius interficere, per quem omnis justus desiderat
vivere et sine quo nemo potest subsistere.
Multos interimendo perdidit, sed unum quem quaerebat
invenire non potuit, non intelligens, miser | null | ba73aad4-f352-4c15-ac58-c719538b12c6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
contra se dictum: #Non est sapientia, non est prudentia,
non est consilium contra Dominum.@# Et beatus
papa Gregorius adeo concionator festivus, in homilia
praesentis diei, ad exprobrandam calliditatem Herodis
suorumque similium, ita affatus est, dicens: Qui Deum
ficte quaerunt, invenire minime possunt. Quomodo ille
illusus angelo monente, per aliam viam declarat Magorum
reditus. Qualiter post illusionem iratus, parvulorum
ac matrum manifestat luctus et gemitus. Quam tumide
se extulit contra Dominum, declarat mors
pretiosa sanctorum. Quantum sibi malus, quantum
suis pessimus, sui suorumque, ut patrum dicta referam,
infelicissimus demonstrat exitus. Testium
Christi laetitiam, et piorum innocentum exsultationem
et gaudium, Herodis etiam iniquorumque omnium
poenas et interitum Isaias propheta praevidens,
brevi sententia comprehendit, dicens. #Addent mites
in Domino laetitiam, et pauperes homines in sancto
Israel exsultabunt, quoniam defecit qui praevalebat.
Confusus est illusor, et succisi sunt omnes qui vigilabant
super iniquitatem.@#
Quam felix vates qui prophetica auctoritate impios
damnat, et divina promissione pios remunerat, et,
ut ita dicam, utramque partem hominum bonorum
et malorum condigno charactere notat. O propheta
mirabilis, qui ut B. Hieronymus dicit, non tam
propheta dicendus est quam evangelista, qui etiam
omnia nostrae salutis mysteria ad liquidum pandit,
alia adhuc futura vaticinando pronuntiat, alia quasi
jam peracto evangelizando praedicat. Virginem parituram
promittit, virgam de radice Jesse processuram
introducit, parvulum nobis natum asserit, et
filium nobis datum ostendit, et quod ipse sit Deus
talia ei nomina inserendo perdocuit. #Et vocabitur,@#
inquit, #nomen ejus Admirabilis, Consiliarius, Deus,
Fortis, Pater futuri saeculi, Princeps pacis.@# Quod
super solium David sedeat, et regnum ipsius in judicio
et justitia, modo et in aeternum confirmet et
corroboret, aperta voce declarat. Hierusalem hortatur
ut surgat, lumen suum jam sibi venisse denuntiat;
jubet ut oculos levet et videat, omnes in fide
congregatos sibi jam venisse congaudeat; processuras
gentes in lumine suo, et reges in splendore ortus
sui clara voce pronuntiat, quod hodie totus
mundus impletum concelebrat. David nempe rex,
ex quo, ut Cyprianus victoriosissimus dicit, secundum
carnem Christi nativitas oritur, et qui tantam
gratiam meruit, sicut B. Ambrosius scribit, ut ex
ejus familia Virgo eligeretur, quae nobis partu proprio
Christum ederet; in psalmo qui recitatus est,
sacratissimos Epiphaniarum dies devote celebrantibus
favet, et quid unicuique festivitati prospiciat
plenissime intonat. Dominicae incarnationis mysteria
enarrare cupiens, ita exorsus est inquiens. #Descendet
sicut pluvia in vellus,@# etc. Praevidens quoque
tempore nativitatis cum justitia pacem mundo venturam
dicit: #Orietur in diebus ejus justitia, et abundantia
pacis.@# Sciebat enim quia per assumptam humanitatem
decrevit Deus totum sibi subdere mundum, #et dominabitur a mari usque ad mare,@#
etc. Et
quia non solum Judaei, sed etiam gentiles ad fidem
vocandi erant, et nigredine peccatorum tecti, ad
lucem veritatis convertendi, subdidit, dicens: #Coram
illo procident Aethiopes.@# Sacramentum praesentis
diei considerans voce clara pronuntiat dicens: #Reges
Tharsis et insulae munera offerent,@# etc. Adhuc
etiam magnitudinem potestatis ejus admirans, ait: #Et adorabunt eum omnes reges, omnes gentes servient ei.@#
In hujus enim pauperculae nostrae declamationis
exordio, praefati sumus hujus diei festum multis
divinorum mysteriorum privilegiis consecratum,
et ut verum esse sciat vestra fraternitas,
multifarie catholicae fidei commendat auctoritas.
Hodie Christus mundo manifestus apparuit,
hodie baptismatis sacramentum suscepit, et suscipiendo
sua praesentia consecravit. Hodie, ut fides
credentium credit, aquas ad nuptias in vinum convertit.
Fit spiritualiter vinum ex aqua, quoniam
cessante legis littera, fulget per Christum Evangelii
gratia. Baptizatur Christus, renovatur mundus.
Christus baptizatur, vetus homo exuitur, novus homo
induitur. Expellitur ille primus homo de terra
terrenus; secundus induitur de coelo coelestis. Quando
Christus baptizatus est, mysterium sacri baptismatis
consecratum est praesentia totius Trinitatis,
vox Patris intonuit: #Hic est Filius meus dilectus, in
quo mihi complacui;@# in specie columbae Spiritus
sanctus apparuit, et sicut solus filius a beato Joanne
baptizari voluit. De hac vero sententia beatus Hilarius
tam pulchre scribit quam sane sentit. Et licet
tota Trinitas incarnationem Verbi et mysterium
baptismi operata | null | 0cc936da-7b4e-4f7a-a285-59805cab3332 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sit, tamen solus filius baptizatus
est a Joanne, sicut solus natus est de Virgine, et
omnes assumptae mortalitatis passiones sine peccato
transcurrit, et secundum divinitatis naturam semper
impassibilis mansit.
Sed ut ad priora redeamus. Est hic dies, ut saepe
diximus, satis per se festivus, sed ideo nimis perspicuus,
quoniam natali Dominico dignoscitur esse
contiguus. Cum Deus in puero adoratur, virginei
partus honor excolitur. Cum homini Deo munera
deferuntur, divini puerperii dignitas adoratur. Dum
Maria cum puero invenitur, vera Christi humanitas
et Dei genitricis praedicatur integritas. Sic enim dicit
evangelista: #Et intrantes domum invenerunt puerum
cum Maria matre ejus, et procidentes adoraverunt
eum et, apertis thesauris suis, obtulerunt ei munera,
aurum, thus, et myrrham.@# Ea quae Magi offerunt
munera, secreta de Christo produnt sacramenta.
Dantes aurum, regem praedicant, thus offerentes,
Deum adorant; myrrham ostendentes, mortalem
agnoscunt. Nos ergo ita credamus Christum assumpsisse
mortalitatem nostram ut per ejus simplam
mortem duplam nostram cognoscamus abolitam.
Quomodo Christus mortalis apparuit, et mortis debitum
solvit, habes scriptum in Isaia: #Sicut ovis ad
occisionem ductus est.@# Et sub persona Jeremiae de
ipso a Judaeis dictum legimus: #Morte turpissima
condemnemus eum.@# De morte turpissima, id est de
morte crucis, Apostolus: #Factus obediens usque ad
mortem, mortem autem crucis.@# Et in alio loco: #Christus
resurgens ex mortuis, jam non moritur;@# et: #Quod
mortuus est peccato, mortuus est semel;@# et: #Quia
mortuus est propter delicta nostra.@# Et B. Petrus de
passione ejus dicit: #Christus passus est pro nobis;
qui cum pateretur, non comminabatur.@# Quomodo
Christum regem esse credamus, divina auctoritate
approbamus. Ipse enim de se dicit in psalmo: #Ego
autem constitutus sum rex ab eo,@# id est a Deo Patre;
et David patriarcha: #Deus, judicium tuum regi da.@#
Et quod sit Rex regum, ipse dicit per Sapientiam: #Per me reges regnant, et principes legum jura decernunt.@#
Et quod vere sit Christus Deus et Dominus,
testatur per ipsum conditus totus undique mundus.
Ipse enim dicit in Evangelio: #Data est mihi omnis
potestas in coelo et in terra.@# Et Apostolus asserit ei a
Deo Patre datum #nomen quod est super omne nomen,
ut in nomine Jesu omne genu flectatur coelestium, terrestrium
et infernorum.@# Et in alio loco Apostolus: #Quoniam per ipsum, et in ipso creata sunt omnia, et
ipse ante omnes et omnia in ipso constant.@#
Et beatus
evangelista: #Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso
factum est nihil.@# Si omnia per ipsum facta esse et in
ipso constare noscuntur, consequens est ut adventum
omnia cognovisse credantur.
Quid de rationabili creatura, angelica videlicet
et humana dicam? Quae quantum Creatori suo per
cogitationem est vicinior, tantum de adventu ejus
exstitit laetior. Et non solum illa quae rationabilis
est, Deum in carne venisse cognovit, sed etiam
irrationabilis quibusdam nutibus Auctorem suum
ipsum esse declaravit, et ei servitutis obsequium
quodammodo praebuit. Et, ut pauca de multis dicam,
ut majorum tradit auctoritas, eo nascente,
coelum novum sidus produxit. Pedibus ejus mare se
calcabile praebuit, ventus, eo jubente, conticuit; eo
moriente, terra contremuit. Sol radios lucis suae
retraxit, saxa et monumenta patuerunt, mortui surrexerunt,
multi qui tenebantur captivi ab inferis
liberi exierunt. De his Joannes satis convenienter
Chrysostomus. Omne quod est necessario famulatur
ei a quo ut esset accepit originem. Idcirco, fratres,
de divinitate Christi tanta diximus et adhuc dicere
volumus ut, dum illum in praesepio positum, pannis
involutum, humilem hominem inter omnia cernimus,
Deum verum et Dominum super omnia esse
non dubitemus. Illud vero singulare nomen deitatis
quod est Deus, multoties in divinis litteris ad Patrem
refertur, aliquoties ad Filium. Quoties ad Patrem
referatur, nullo modo mens humana potest
colligere, et quod aliquando ad Filium referatur,
multis testimoniis edocemur. Unde est illud: #Deus,
judex justus.@# Cum dicimus, #Deus, judex justus,@# de
Filio dictum esse non dubitamus. Ipse enim dixit: #Pater non | null | 028dc6c0-5cd1-4dcd-ad22-f2d6c6ed2e32 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
judicat quemquam, sed omne judicium dedit
Filio.@#
Et in alio loco Psalmista, postquam dixit;
#Domine,@#
addidit: #Deus salutis meae.@# Jesus #Salvator@#
sive #salutaris@# interpretatur. Item Scriptura clamitat: #Dominus ipse est Deus, Dominus ipse est Deus.@#
Quam frequenter Christus Jesus Dominus vocetur,
omnis pagina divina testatur: #Dominus conterens
bella, Dominus nomen est illi,@# et Psalmista: #Dominus
illuminatio mea et salus mea.@# Illuminatio nostra
est, quia sicut evangelista dixit: #Ipse illuminat omnem
hominem venientem in hunc mundum.@# Et sicut
B. Petrus apostolus ait: #Ipse eduxit nos de tenebris
in admirabile lumen suum.@# Salus nostra est Christus,
sicut idem ipse pastor Ecclesiae dicit, Isaiae usus
testimonio: #Cujus livore sanati sumus.@# Et B. Petrus: #Domine, ad quem ibimus?@#
Et ipse in alio loco: #Domine,
bonum est nos hic esse.@# Et Thomas post resurrectionem
ejus; #Dominus meus et Deus meus.@# Sicut
saepissime Christus Jesus Dominus simul et Deus vocitatur,
ita aliquando rex et Deus, aliquando vero
Dominus et rex appellatur. Rex et Deus, in quinto
psalmo: #Rex meus et Deus meus,@# Dominus et rex,
sicut in vicesimo tertio: #Dominus virtutum ipse est
rex gloriae.@#
His ergo et aliis, fratres dilectissimi, Scripturae
divinae testimoniis eruditi, si credimus Dominum
nostrum Jesum Christum, mediatorem Dei et hominum,
Deique et hominis filium in nostra fuisse carne
mortalem, et praedicamus illum Regem regum, et
adoramus illum Deum deorum, et Dominum dominorum,
recte credendo et bene operando, vitiorum
errores declinando, per justitiae vias incedendo,
carnem nostram cum vitiis et concupiscentiis mortificando,
visibilia contemnendo, invisibilia concupiscendo,
cum illis tribus Magis tres supradictas
species munerum, quotidie spiritualiter ad ejus portamus
praesepium. Cui sit gloria et potestas, honor
et imperium, cum Patre et Spiritu sancto per omnia
saecula saeculorum. Amen
SERMO III. DE PURIFICATIONE SANCTAE DEI GENITRICIS MARIAE.
Omnipotentis Dei Patris omnipotens Sermo, a
regalibus sedibus veniens, hominibus homo factus
apparens, indutus amictu corporeo, Mosaicae legis
voluit adimplere decretum, ut antiquae praevaricationis
deleret chirographum. Sicut enim octava die
sui ortus Dominus noster legaliter voluit a parentibus
circumcidi, ita, quaterdeno numero dierum
deducto, cum legalibus hostiis a matre Virgine voluit
in templo praesentari. Circumcisio tunc temporis
ab originali peccato circumcisos purgabat, et
legalis oblatio pueris et matribus purificatione indigentibus
et radice Adae pollutis purificationem
praestabat. Sed nihil horum noster parvulus, nec
ejus sanctissima et mundissima genitrix indigebat.
Vere non indigebat Dei Filius legali circumcisione,
qui non erat carnali admistione concretus, sed
adventu Spiritus sancti et Altissimi virtute, angelo
nuntiante, in utero virginali conceptus. Ipse enim
est lapis, quem Daniel vidit praecisum de monte sine
manibus, Christus videlicet natus de Judaeorum
gente, nullo humano opere interveniente. Non indigebat
etiam Dei genitrix purificatione carnali, quae
concepit non operatione virili, sed virtute Altissimi,
et illustratione Spiritus sancti. Sed ideo voluit se
suamque genitricem decretis legalibus subdere, ne
videretur esse legis contemptor, qui erat utriusque
Testamenti largitor et conditor. Urgebat enim legis
jussio, ut parvulus octava die circumcideretur, et
quadragesimo die, ut dictum est, in templo praesentaretur,
et parentes ejus pro eo par turturum
aut duos pullos columbarum offerrent, si agnum
invenire non possent. In utroque vero animali, praefulgebat
gratia salutaris mysterii. Turtur, ut illi
volunt qui de naturis animalium disputant, castissimum
est animal; columba mansuetissimum et patientissimum.
Bene pro Christo turtur sive columba
offertur, quia ipse est patientiae et mansuetudinis
auctor, ipse virginitatis custos et castitatis amator.
Ipse ad nos veniens, ex Virgine verum corpus assumens,
virginitatem in matre consecravit; pro
nobis moriens patientiae nobis exemplum reliquit.
Sistitur hodie, sicut Lucas refert, praesentia carnis
puer Jesus Domino, qui nunquam per praesentiam
divinitatis a paterno solio discessit. Dives in suo,
pauper in nostro, recolitur hodie praesentatus in
templo, quod olim sibi praeparaverat Davidis
prudentia et Salomonis industria. Jure ab illis
domum sibi condere decrevit, de quorum stirpe matrem
eligere voluit. Convenienter ditissimorum, sapientissimorum
et fortissimorum omnium regum
propagine generatur Dei genitrix et | null | 9e350494-8c23-4631-ab95-fe7eb9664919 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
semper virgo,
Maria, quia illum erat paritura, qui est Dei virtus,
sicut apostolus Paulus intonat, et Dei sapientia, et
ut ipse Paulus testatur: #In quo sunt omnes thesauri
sapientiae et scientiae absconditi.@# Erat enim eadem nostra
puerpera, pauper terrena possessione, sed plena
coelesti benedictione. Erat progenita stemmate
regali, sed pauper adeo stipendio temporali. Pauper
rebus, referta divinis muneribus. In tantum pauper
ut agnum, qui pro peccato offerebatur, non haberet;
in tantum dives ut Agnum, peccata mundi tollentem,
salva virginitate, generare posset. Una eademque res
fuit, et quod de paupere matre, et quod de desponsata
Virgine Christus nasci voluit, ut videlicet Virginis
partu divinitas quae erat in homine, usque ad
tempus praefinitum a Deo, diabolo et mundi principibus
celaretur. #Si enim cognovissent, nunquam Dominum
gloriae crucifixissent;@# quod pernecessarium
erat. Si Christus non crucifigeretur, homo non liberaretur.
Ipse enim Dei Filius paulominus minoratus
ab angelis, pro nobis etiam egenus factus est, ut nos
sua paupertate ditaret. O beata paupertas, quae nos
divites reddidit! o felix inopia, quae nos locupletes
effecit! Quanta et qualis est ista paupertas quae ab
angelis nuntiatur, a pastoribus veneratur, a Magis
officiosissime salutatur et adoratur, et cui omne genu
flectitur! Quales et quantas divitias in illo puero
grandaevus ille Simeon justus et timoratus intuitu
mentis agnovit, quem postquam videre meruit, nihil
praeter ipsum concupivit videre, nec etiam in hac
vita desideravit vivere! Nisi cognosceret senex ille
Simeon in Christo et per Christum posse consequi
perpetuam vitam, non tam libenter eo cognito appeteret
temporalem mortem. #Responsum acceperat,@# ut
Lucas Evangelista testatur, #a Spiritu sancto non visurum
se mortem, nisi videret Christum Domini.@#
Postquam Christum Domini secundum promissionem
Spiritus sancti Simeon ille senex vidit, et salutare
lumen mundo venisse cognovit, benedixit Deum et
dixit: #Nunc dimittis, Domine, servum tuum in pace,
quia viderunt oculi mei salutare tuum.@#
Nos ergo, dilectissimi fratres, hujus sanctissimi
senis Simeonis exemplum sequentes, Dominum Christum
in mundum venisse credamus, ulnis sincerissimae
dilectionis adventus ejus memoriam fideliter
amplectentes, ei utpote membra capiti conjungamur,
ita ut non ab eo separemur, usque dum eum in templo
gloriae suae videre mereamur. Vitam quoque
istam fallacem et caducam fugientes, ad illam quae
vera et permanens est, toto mentis desiderio tendamus,
auxiliante Domino nostro Jesu Christo, qui est,
ut ipse dicit, via, veritas et vita: via, videlicet recte
gradientium; veritas, veritatem amantium; vita,
bene viventium. Qui vivit et regnat cum Patre et
Spiritu sancto per omnia saecula saeculorum. Amen.
SERMO IV. DE INCARNATIONE DOMINICA.
Dominicae incarnationis et nostrae reparationis,
quod fides fidelium hodierna die recolit, sacramentum,
licet granditate sui et excellentia humanum et
angelicum excedat intellectum, tamen quidquid de
eodem potuit vel debuit comprehendere et scire
electorum devotio, totum per antiquos patres, Veteris
videlicet Testamenti patriarchas et vates disposuit
nuntiare, et per apostolos et evangelistas, idoneos
novae legis ministros, dignata est enarrare
divinae dignationis Majestas. Quanta enim et qualia
praefulserunt in serie veteris Instrumenti testimonia,
huic sacro mysterio adeo faventia et apertissime
congruentia, non potest ad plenum colligere nostrae
parvitatis ignorantia. Quidquid vero Evangelia,
apostolorum Epistolae et Actus loquuntur, totum ad
homines Christum per Virginem venisse fatetur. Ex
dictis igitur majorum, catholicorum doctorum cognoscimus,
utriusque Testamenti patres, licet essent
locis et temporibus divisi, unanimiter tamen sensisse
de gloria adventus Dominici. Et ut hoc sine
dubio cognoscamus, beatus papa Gregorius, ad instar
coelestis sideris, quod septem stellis non simul stantibus,
sed simul micantibus, quas divina pagina
Pleiades nominat, divinos auctores ad enarranda
nostrae salutis mysteria, etsi discretos locis et temporibus,
in una tamen fide et veritate refulsisse denuntiat.
Hos non solum stellas, sed etiam coelos, Davidici
sermonis vocat auctoritas, dicens: #Coeli enarrant gloriam
Dei.@# Hi etenim coeli, hae stellae, caeteraque spiritualia
et rationabilia astra verbo lucentia, amore
ardentia, non a se, sed ab auctore suo habuerunt
ut sermone lucerent, dilectione arderent, et ea quae
de ipso senserunt, Spiritu sancto docente, narrarent.
Quorum alii | null | 76e86306-5fa5-4195-800b-14a778ba9c98 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
diffusius, alii compendiosius, alii apertius,
alii obscurius de divinis sibi revelatis mysteriis
locuti sunt. Ex quibus sicut inter veteres patres ad
praenuntianda divina beneficia, insigne quoddam nobilissimus
prophetarum privilegium obtinuit Isaias,
ita ad enarranda incarnati Verbi et virginei partus,
arcana mysteria, principalem locum obtinere promeruit
Lucas. Hic vir divinissimus et, ut omnis ejus
descriptio patefecit, omni sapientia et scientia eruditissimus,
non in primis ad ea de quibus magis dicturus
erat, et ad quae ipsius tota tendebat devotio,
ordinem narrationis incipere voluit, sed circumstantia
miracula, generationem videlicet Dominici praecursoris
et ortum, vitam ejus mirabilem, conversationem
sanctam, et inauditam a saeculis in victu et
vestitu abstinentiam, et in omni genere perseverantem
constantiam et constantem perseverantiam, et
ad reprehendenda vitia robustissimam liberalitatem.
Parentum etiam ejus nobilissimam et sine
omni querela justitiam ad liquidum describere
voluit. Postquam vero de his sufficienter dixisse
se credidit, ad disserenda ea quae in voto habebat,
praeeunte lumine coelestis gratiae, se totum dedit,
inquiens: #Missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem
Galilaeae, cui nomen Nazareth, ad virginem
desponsatam viro, cui nomen erat Joseph de domo
David, et nomen virginis, Maria.@#
Audivimus, fratres, angelum a Deo Patre ad Virginem
missum, audivimus Virginem novo salutationis
famine salutatam, et in ipsa salutatione, ut Evangelium
loquitur, fuisse turbatam. Audivimus Gabrielem
archangelum verbis consolatoriis, ne timeret
allocutum, eo quod invenisset gratiam apud Dominum,
deinde generaturam et parituram asseruit filium,
quem praecepit ut vocaret Jesum. Hunc esse magnum
et filium Altissimi, sedem David, et domum Jacob,
et regnum sempiternum sine fine secundum humanitatem
adepturum praedixit. Quod semper secundum
divinitatem cum Deo Patre et Spiritu sancto aeternaliter,
antequam mundus fieret, in aeterna sua praescientia
habuit et disposuit. Post consolationis officiosissima
et jucundissima famina, Virgo sanctissima
interrogando et potius in cunctando coepit inquirere
quomodo fieri posset quod angelus insolitam et inauditam
rem tanta auctoritate nuntiare praesumeret;
hujus rei factum, quod natura non habuit, quod
exemplo caruit, Spiritu sancto superveniente et virtute
Altissimi obumbrante angelus fieri posse perdocuit.
O inauditum et admirabile singularis humilitatis
exemplum! Ea quae se Dominum et Creatorem
suum concepisse gaudebat et de se nasciturum non
dubitabat, cum posset se cognoscere sine dispendio
suae sincerissimae humilitatis omnium fidelium dominam,
non distulit se vocare Domini sui ancillam,
dicens: #Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum
verbum tuum.@#
Videte, fratres, humilitatem Virginis Verbum
Dei concipientis. Videte obedientiam Domini ad nos
per Virginem venientis. Videte claritatem et dilectionem,
circa humanum genus, Dei Patris angelum
ad Virginem, nomine Mariam, mittentis. Hujus
nobilissimi nominis praedulcis interpretatio claritudinem
meritorum illius atque virtutum aperta ratione
demonstrat. Interpretatur enim Maria #stella maris@#
sive #domina.@# Merito vocatur Domina, quia Dominum
totius creaturae, salva perpetua sua virginitate,
hodierna die concipere et certo tempore gignere
meruit. Cui Deus Pater, ut David patriarcha
testatur in psalmo, dicens: #Data est mihi omnis
potestas in coelo et in terra,@# etc. De quo idem Propheta:
#Domini est terra et plenitudo ejus.@#
Item in
eodem psalmo: #Dominus fortis et potens, Dominus
potens in praelio.@# Et ut illum fortem et potentem
credamus, Gabriel archangelus qui #fortitudo Dei@#
dicitur, nasciturum de Virgine evangelizare debuit,
quem ad debellandum perditionis principem et
mortis imperium destruendum, velut geminae gigantem
substantiae omnipotens Pater unicum Filium
suum transmisit. Consequens etenim est ut Dei
genitrix et semper virgo Maria maris stella vocetur,
quia sicut illi qui inter fluctus maris exercitatione
navigii laborant, stellis sibi Deo auctore famulantibus,
ad portum quietis venire desiderant;
ita quisquis in hujus saeculi periculoso naufragio,
fluctibus perniciosis irruentibus, sive de animae,
sive de corporis vita periclitatur, necesse est ad
contemplationem istius stellae aciem mentis dirigat,
per cujus meritum et gratiam posse se ab omni
periculo liberari non dubitat.
Stellae enim, ut scitis, divino nutu ordinantur
quod in nocte luceant et solem diei praecedant.
Et haec nostra stella splendida et matutina, adhuc
incumbentibus ignorantiae tenebris et jam jamque
Deo propitio deficientibus, praeparabatur, ut per
illam ad nos procederet sol justitiae Christus Deus
noster, de quo scriptum est: #Ecce vir | null | 1a3e66ab-7b56-4594-bdb0-055e1b23c22c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Oriens nomen
ejus.@# Hunc, Zacharia propheta testante, promittebat
se Deus Pater missurum ad illuminationem
fidelium, dicens: #Ecce ego mitto vobis Orientem
servum meum.@# Quis audivit unquam tale? Aut
quis vidit huic simile? Virgo, Dominum paritura,
ancillam se Domini vocat; Deus Pater hominem
nasciturum servum et Orientem appellat. In quantum
homo, servus; in quantum Oriens, Filius coaeternus,
consubstantialis et unicus. De quo Malachias propheta: #Vobis timentibus Deum, orietur sol justitiae.@#
Et Zacharias
in Evangelio: #Visitavit nos Oriens ex alto.@# O
quanta qualisque stella Dei genitrix et semper virgo
Maria exstitit! Ex qua illa claritas, illa lux illudque
lumen, Verbum caro factum ad nos processit. Qui
non solum, ut evangelista Joannes praedicat: #Omnem
hominem venientem in mundum illuminat;@# sed etiam
stellas, lunam et solem et omnem creaturam quam
condidit, regit, disponit et ordinat. Qui vivit et
regnat cum Deo Patre et Spiritu sancto Deus per
omnia saecula saeculorum. Amen.
SERMO V. DE RESURRECTIONE DOMINI
Certissima fiducia est Christianorum divinitus
promissa resurrectio mortuorum. Hanc enim Veritas
repromisit; Veritas autem mentiri non potest.
Vera est igitur de resurrectione corporum promissio
veritatis, quia Veritas quae mentiri non novit,
totum necesse est impleat quod promisit. Hanc
autem resurrectionem corporum, ut futuram certissime
noverimus, ipse Dominus nobis in suo corpore
dignatus est demonstrare. Resurrexit Christus,
ut resurrecturum se non dubitet Christianus. Quod
enim praecessit in capite, sequitur in corpore. Nosse
autem debemus, dilectissimi fratres, duas esse mortes
et duas resurrectiones. Dicitur enim mors prima,
dicitur et secunda. Porro primae mortis duae
sunt partes: una qua peccatrix anima per culpam
discedit a Creatore suo, altera qua, judicante Deo,
excluditur per poenam de corpore suo. Mors autem
secunda ipsa est mors corporis et animae punitio
sempiterna. Per mortem ergo primam, anima
boni et mali hominis ad tempus a suo corpore
separatur. Per mortem vero secundam, anima
solius mali hominis in aeternum cum suo corpore
cruciatur. Utraque ergo mors omnem hominem
tenebat obstrictum, quia naturae transgressio
unumquemque peccati propagine tenebat
obnoxium. Venit autem Dei Filius immortalis
et justus, et ut moreretur pro nobis, carnem
mortalem suscepit ex nobis. In qua carne, quia
nullum potuit habere peccatum, sine reatu pertulit
peccati supplicium. Secundam itaque primae
mortis partem, id est solius corporis mortem,
Dei Filius pro nobis accepit, per quam a nobis et
dominationem peccati, et poenam aeternae punitionis
abstersit. Hoc ergo Christus nunc in mundo misericorditer
operatur, his quos ad bene vivendum hortatur,
donans fidem ut recte credant, tribuens charitatem,
ut bonis operibus libenter insistant. In novissimo
vero die, ad hoc eos corpore resuscitare
dignabitur, ut eis aeternam beatitudinem largiatur.
Resuscitati ergo in anima per fidem, dilectissimi
fratres, cum justitia vivamus, ut etiam corpore ad
aeternam laetitiam resurgamus. Sentiemus primae
resurrectionis munus quod nobis largitus est Christus,
ut, cum resurrexerimus corpore, mereamur
cum ipso Salvatore sine fine regnare, quando absorbebitur
mors in victoriam et dabitur fidelibus vera
vita veraque laetitia, cum idem omnipotens Deus
pro meritis fidei atque bonorum operum dabit suis
fidelibus regna coelorum. Qui cum Patre et Spiritu
sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum.
Amen.
SERMO VI. DE EADEM RESURRECTIONE DOMINI
Quamvis, fratres dilectissimi, ad hoc nostra esset
intenta devotio, ut ex nostro ministerio procederet
ad vos tenuis quidem vel exigua verbis simplicibus
prolata declamatio, hujus tamen diei venerabile
sacramentum, opportunum nobis et convenientius
indicit silentium. Sed cum de tanta ac tali re loqui
pertimescimus, dat ausum loquendi singularis jucunditas
praesentis diei. Et quia id esse nostri judicatur
officii, licet minus simus idonei, tamen huic sacro
conventui omnino apparere non debemus ingrati.
Invitat nos ad loquendum vestrae charitatis affectus,
ad credendum promptus, ad audiendum devotus, ad
operandum strenuus. Excitant nos ad extollenda
hujus excellentissimi festi sacrosancta mysteria,
circa sepulcrum Domini, terribilia nimis angelorum
obsequia. Admonent idipsum sine defectu agere
gestis suis et dictis ordinis utriusque sanctissimae
personae. Invitant nos ad enarranda hujus diei magnalia
sanctarum mulierum indefectiva studia. Sane
dum Deum quaerimus, ut nostrum desiderium nullus
possit mundialis perturbare defectus; | null | 419e60fe-fe6d-4e76-8f53-9d12538b7d3a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
hortatur dignissimus
discipulorum cursus, visu gratissimus,
auditu dulcissimus, visu mirabilis, auditu delectabilis.
Sic enim loquitur Evangelium: #Currebant duo
simul, et ille alius discipulus praecucurrit citius Petro,
et venit prior ad monumentum.@# Quis non desideret
Christum in dexteram Patris sedentem quaerere, et,
ut quaerendo possit invenire, spiritualiter currere,
cum tantos apostolos ad sepulcrum ejus etiam gressu
corporeo delectabiliter recolit cucurrisse? Sed ut
ipse nostrum desiderium adjuvet, unusquisque nostrum
illud de Canticis canticorum, #trahe me post te,
curremus,@# desideranter proclamet, ut postea cum
David et apostolo Paulo bene cucurrisse, legitime certasse,
cursumque consummasse se gaudeat. Ad
quem finem hujuscemodi cursus tendat, suprascripti
versiculi lucide pars ultima notat. Postquam dixit: #Trahe me post te, curremus,@#
addidit, #In odore unguentorum
tuorum.@# In odore unguentorum est currere,
virtutum sancto nos refectos odore, semper ad
auctorem nostrum gressu mentis incedere. Isto vero
laudabili cursu currebant hae devotissimae mulieres,
quae, ut Evangelia narrant, a Galilaea Dominum secutae
fuerant et ad tempus usque passionis ejus, discipulis
etiam discedentibus, ei fideliter adhaerebant.
In odore unguentorum eas et spiritualiter, et secundum
litteram cucurrisse constat, quia, ut Dominici
corporis ungerent membra, sicut Marcus testatur,
emerunt aromata.
Quam pervigil fuit de Dominico corpore sanctarum
mulierum ac sedula inquisitio, manifeste denuntiat,
licet sera, certa tamen inventio. Si vero
laudabilis est ab exordio suae conversationis erga
ipsum Dominum sincerissimae charitatis affectus,
multo laudabilior est circa sepulturam ejus piissimi
obsequii famulatus. Legimus in Evangelio secundum
Lucam, Dominum Christum in quoddam castellum
ab illis officiosissime susceptum. Et ut sanctus Evangelista
narrat, pro resuscitatione fratris sui, Lazari
videlicet, fiducialiter invitatum. Inde ad crucem,
verum usque ad tumulum illae secutae sunt, ut amorem,
quem viventi exhibuerant, jam mortuo, si liceret,
studio humanitatis impenderent. Si dignum
admiratione ducimus quod sanctae mulieres diligenti
cura exsequias mortalitatis ejus celebrant, cujus
doctrina de vitiis ad virtutes, de tenebris ad lucem
reductae fuerant, cujusque mirabili potentia fratrem
suum Lazarum ex mortuo vivum se recepisse gaudebant,
qui sermo, quae facundia digne possit dicere
quo vel quali quantoque affectu piissima ejusdem
Dei et Domini genitrix, ut sanctus evangelista refert,
ante crucem stabat, et piis oculis exspectans
non pignoris mortem, sed mundi salutem? Non enim
mens concipere, non spiritus ullus agnoscere potest
quo amore, quo desiderio, huc illucque se vertens,
Dominicae passionis et resurrectionis loca circumiens,
quem toto mentis ardore quaerebat, videre
desideraret. Sciebat illum non posse fieri legibus
mortis obnoxium quem sanctus David praevidit inter
mortuos liberum. Sciebat illum a morte nullo modo
posse teneri, quem, nullo interveniente mortis contagio,
salva sua virginitate pro restauratione mundi
sciebat ex se ineffabiliter, et voluisse, et potuisse
nasci. Quaerebat filium cum caeteris in sepulcro, sed
multum dispari voto, et, ut ita dicam, quantum ejus
professio a caeterarum proposito, et quanto fecunda
virginitas a continentiae bono. Aliae quaerebant ut
condirent defectum, illa credebat a Deo Patre jam
de morte reductum.
Ideo, fratres, constantissimum circa sepulturam
Dominicam discipulorum discipularumque Christi
famulatum paucis recitare curavimus, ut exemplis
eorum nosmetipsos ad enarranda pro modulo Dominicae
resurrectionis gaudia excitaremus. Valde enim
indignum est, ut beatus Gregorius dicit, eo die laudes
debitas taceat lingua carnis, quo videlicet die
caro resurrexit Auctoris. Compellit nos etiam pro
sui magnitudine aliquid dicere auctoris tanti gaudii
praeclara resurrectio et de antiquo hoste triumphalis
congressio. Ex hujus congressionis nobili mirabilique
victoria, atrium suum custodiens, fortis ille
armatus, fortiore superveniente, fortiter est superatus;
arma et spolia in quibus confidebat, amisit,
quia inter ipsa initia mundi, et periit primus, et
perdidit. Ille, angelica majestate subnixus, postquam
ad imaginem Dei factum conspexit, malivolo livore
prorupit, non prius alterum dejiciens quam ipse
dejectus, captivus antequam capiens, perditus antequam
perdens, et dum homini gratiam datae immortalitatis
eripit, ipse quoque id quod prius fuerat,
amisit, et, dum vitam mordendo absorbere appetit,
morsus suus mors ei perpetua fuit, sicut per prophetiam
Oseae mortis destructor, vitae largitor et
fortis bellator dixit: #De manu mortis liberabo eos,
de morte redimam vos | null | c13268dd-e912-45d5-8b17-b263c0805846 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.@# Et iterum: #Ero mors tua,
o mors; morsus tuus, inferne.@#
Cum ipso igitur mortis auctore hodie mors subacta
detruditur, hodie per Christum vita mortalibus
redditur. Servitus hodie daemoniaca pellitur, libertas
Dominica hodie Christianis conceditur. Hodie
namque divinae propitiationis dignatio singulare
remedium contulit mundo, cum homini perdito tenebris
mortis circumfuso, resurgente Christo, lux
vera refulsit ab alto. Humani etenim generis massa,
quae in ipsa radice suae originis lividi serpentis astutia
et primi hominis culpa miserabiliter fuerat corrupta,
secundi hominis gratia hodie mirabiliter et
misericorditer est restaurata. Superbiendo dejectus
hominem mortis auctor prostravit, humiliando seipsum
hominem hodie vitae largitor erexit. Mortales
nos fecit priorum parentum male suasa praesumptio,
vitae nos hodie reddidit dexterae coelestis mutatio.
Apostata vero angelus ideo irremediabiliter periit,
quia nullam in se peccandi materiam naturaliter habuit,
sed propria sponte contra suum auctorem a
seipso deceptus intumuit. Homini vero idcirco pietas
divina condoluit, quem non proprio tantum, quam
alieno instinctu cecidisse cognovit. Unde pulchre
satis sanctus David in psalmo canit: #Cum ceciderit,
non collidetur, quia Dominus supponit manum suam.@#
Et haec est illa, quam supra diximus, dexterae coelestis
mutatio. Vere, inquam, dexterae coelestis mutatio,
quia inter culpam et gratiam diversus est ordo. Qui
per naturam nos edidit, vitae nos exsules fecit. Qui
per gratiam genuit, vitae consortes effecit.
Audiamus quid primus homo, a paradiso ejectus,
audivit: #Terra tua spinas et tribulos germinabit tibi.@#
Audiamus quid David patriarcha, dandam per Christum
gratiam praevidens, dixit: #Dominus dabit benignitatem,
et terra nostra dabit fructum suum.@# Audiamus
etiam quid Adam ille, mortalis effectus et
auctori inobediens, audivit. Audiamus quid latro,
in cruce pendens et vitam confitens, Christi
pietate promeruit. Illi dictum est: #In sudore vultus
tui vesceris pane tuo;@# isti dictum est: #Hodie
mecum eris in paradiso.@# Timeamus quod, exigente
peccato, in primo parente commeruimus:
Terra es et in terram ibis. Diligamus quod, operante
justitia, Deo Patri a capite nostro pro nobis
dictum esse confidimus: #Pater, volo, ut ubi ego sum,
et ipsi sint mecum.@# Et in alio loco: #Ubi ego sum,
illic et minister meus erit.@# Et illud apostolicum: #Mortui
enim estis, et vita vestra abscondita est cum Christo
in Deo. Cum enim Christus apparuerit vita vestra, tunc
et vos apparebitis cum ipso in gloria.@# Illa videlicet
gloria, de qua Propheta dicit in psalmo: #Satiabor,
cum apparuerit gloria tua.@# Et nos satiemur tot promissionum
refecti dulcedine, qui quondam periclitabamur,
tantarum minarum attriti formidine. Servilis
absit timor, divinus adsit amor. Vetustae servitutis
recedat trepidatio, novae libertatis accedat exsultatio.
Illa, inquam, exsultatio, quam saepedictus Propheta
venturam sibi decantabat in psalmo: #Anima autem
mea exsultabit in Domino, et delectabitur super salutari
suo.@# Et quod specialiter ad spem Dominicae
nostraeque resurrectionis pertineat, praecedens sententia
et subsequens aperte demonstrat. Antiquo
etenim hosti superior versus praecipitium optat quod
ipse humano generi per mortem Christi parabat.
Subsequens vero sententia humani corporis ossa ad
laudem Dei introducit clamantia: #Omnia ossa mea
dicent: Domine, quis similis tui?@# Ac si dicant: Qui
cum a morte surrexeris, spem nobis resurgendi
donabis. #Eripiens inopem de manu fortiorum ejus,
egenum simul ac pauperem a diripientibus eum.@# Propter
quorum gemitus et miserias, in alio psalmo
resurrecturum te esse promittebas. Promisit Dominus
et implevit. Mortuus est et resurrexit. #Mortuus
est propter peccata nostra, resurrexit propter
justificationem nostram.@# Moriamur pro eo, ut resuscitemur
ab eo. #Si compatimur,@# inquit Apostolus, #et
conregnabimus.@#
Credamus Dominum Jesum a Deo Patre resuscitatum
de sepulcro, et gratiam et salutem inveniemus
in auxilio opportuno, testante apostolo Paulo
atque promittente. #Si confessus fueris et credideris
in corde tuo quia Deus illum suscitavit a mortuis, salvus
eris. In quem,@# sicut pastor ille Ecclesiae beatissimus
Petrus dicit, #nunc quoque non videntes creditis,
credentes autem exsultatis laetitia inenarrabili et
glorificata, reportantes finem fidei vestrae, scientes
quod non corruptibilibus argento vel auro redempti
estis de vana vestra conversatione, paternae | null | a499c2ac-d1cc-44d2-b1c1-c949620aebe2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
traditionis,
sed pretioso sanguine, quasi Agni incontaminati
et immaculati, Christi, praecogniti quidem ante constitutionem
mundi, manifestati autem novissimis temporibus
propter vos, qui per ipsum fideles estis in
Deum, qui suscitavit eum a mortuis, et dedit ei gloriam,
ut fides vestra et spes esset in Domino.@# Nos
igitur, tanti auctoris eruditi sententia, credentes in
Christum exsultemus inenarrabili laetitia. Sed in hac
praecipue paschali solemnitate, in qua sicut apostolorum
princeps dicit: Redempti sumus de vana nostra
conversatione incontaminati et immaculati
Agni sacrosancto sanguine. In hoc etiam oportet
nos plurimum gaudere, quia solutum est hodie jugum
captivitatis nostrae, contritus est hodie malleus
universae terrae. #Haec est dies quam fecit Dominus, exsultemus
in ea et laetemur, quoniam laqueus contritus
est et nos liberati sumus.@# Et, secundum Zachariae
vaticinium, de lacu, in quo non erat aqua, in
sanguine testamenti hodie educti sumus. Hoc
ipsum praefigurabat Moyses aspergens tabernaculum
et omnia vasa ministerii sanguine dicens: #Hic sanguis testamenti quod mandavit ad vos Deus.
Omnia pene in sanguine mundantur secundum
legem,@#
et dicit quod #non fit remissio sine sanguinis
effusione,@# aperte demonstrans quia non fieret
peccati abolitio, nisi intercederet Domini nostri Jesu
passio. Et nisi esset ipse pro peccatis oblatio, per
quem nobis datur omnium peccatorum remissio. O
quale sacramentum, quo veniente cessat omne peccatum!
o quale sacrificium, quo redolente fugit
omne delictum! o qualis sacerdos, qui semetipsum
obtulit, ut ingratos servos a perpetua morte, sua
morte faceret liberos! Factos etiam liberos fratres
vocat et filios. Eia, fratres dilectissimi, studeamus
toto mentis affectu esse pacifici, ut mereamur vocari
et esse filii Dei. Faciamus, prout ipse donaverit,
voluntatem Dei, ut potestate accepta possimus
adoptivi fratres ejus fieri, qui secundum fidem et
confessionem primi apostolorum, Petri, est naturalis
et unicus Filius Dei vivi, cum quo vivit et regnat
per infinita saecula Deus, in unitate Spiritus
sancti, qui nos perpetua pace custodiat suumque
Pascha digna veneratione continue celebrare concedat.
Amen.
SERMO VII. DE EADEM RESURRECTIONE.
Hodie, dilectissimi fratres, Domino nostro Christo
resurgente atque de subacto tenebrarum principe
triumphum victoriae referente, spes immortalitatis
mundo reddita est, et quod a saeculis difficile incredulis
ac perfidis impossibile videbatur, ope atque
divina miseratione in plenam securitatem conversum
est. In laetitiam mentes redeant, quoniam tempestate
exitialis pressurae ac nube discussa caecitatis antiquae,
tranquillitas aeternae quietis et serenitas divini
luminis effulserunt. Dandae Deo laudes, et beneficia
ejus ac munera tam grandia, ut grandiora esse non
possint, cum gratiarum actione celebranda sunt.
Nos etenim, fratres, qui Deum corde toto, et anima
et virtute diligere debemus, necesse est benedictiones
ejus et laudes semper et ubique cum gloria
praedicemus. Sed nunc magis ac magis fieri convenit
quia exoptatus votis omnium fidelium dies advenit,
et post longae noctis horribilem terraeque caliginem
Domini luce radiatus mundus eluxit. Hujus
enim luminis, perpetuae videlicet claritatis, adventum
ipsiusque adventus sacrosancta mysteria, ab
ipso mundi principio antiquorum Patrum actibus
praesignata, ac multiplicibus vaticiniis perorata verisque
attestationibus promissa eodemque lumine in
homine apparente exhibita, sicut nos colimus et
tenemus in re vera, ita et antiqui Patres colebant
in spe certa. Ita enim in spe certa, ut etiam de his
quae credebant et praedicabant, quaedam sicut erant
ventura nuntiabant, quaedam jam percepisse sibique
jam advenisse gaudebant. Nonne jam patriarcha
David hujus diei laetitiam praesentem se habere credebat
qui dicebat: #Haec est dies quam fecit Dominus,
exsultemus et laetemur in ea?@#
Unde illi aderat in exspectatione hujus die
tanta laetitia talisque exsultatio? Sciebat enim se
per hujus diei sacramentum, de valle lacrymarum
et planctu antiquae plorationis transiturum
ad aeternae beatitudinis gaudium. Sciebat praeterea
se sine dubio in spe resurrectionis Christi,
conscisso diuturnae poenitudinis sacco, vestibus
mortalitatis et corruptionis exui, quas primi parentes
de pellibus consuerant et foliis verecundiam
suam texuerant, et stola immortalitatis et indumento
laetitiae et jucunditatis indui, quae sibi eloquia
divina promiserant. Dicebat etiam se post
revelatam Dominicae resurrectionis gloriam, et
resurgente Christo nobis in saeculi fine promissa
non posse ad ullam tristitiam compungi, sed divinis
cantibus et confessione coelestibus plena laudibus
Domino Deo suo aeternaliter cum gloria famulari,
et idcirco adjuncta personae | null | ba444bac-c26c-49bc-8574-c22b7c5472ef | latin_170m_raw | null | None | None | None |
suae omnium fidelium
massa exsultans, et cantans laudes, et gratias referendo
Domino dicebat: #Convertisti planctum meum
in gaudium mihi, concidisti saccum meum, et circumdedisti
me laetitia. Ut cantet tibi gloria mea, et
non compungar, Domine Deus meus, in aeternum
confitebor tibi.@# Hoc igitur genus confessionis magis
ad praedicandas pertinet misericordias Domini Salvatoris
quam ad detegendas miserias hominis peccatoris,
sicut idem Salvator in Evangelio ostendens
dicit: #Confiteor tibi, Pater coeli et terrae,@# id est,
laudo et glorifico te. Et sanctus in Psalmis: #Confitemini
Domino, quoniam bonus.@# Hujus inaestimabilis
bonitatis, Dominus Jesus Christus minister et
testis, largitor et monstrator factus est. Minister
nascendo, testis moriendo, largitor resurgendo,
monstrator ascendendo. Est enim ipse summi et
aeterni boni, quod idem ipse est, minister cum nascitur,
testis dum patitur, largitor cum de morte
reducitur, monstrator cum in dexteram Patris assumitur.
Haec sunt quatuor specialia divini muneris beneficia,
ex omnibus Dominicis beneficiis excepta,
et per quatuor Evangeliorum libros, et quatuor
evangelicos viros, per quatuor mundi spatia, fidelibus
sunt reserata. Haec cum fideliter credimus et
firmiter retinemus, et digna pro posse veneratione
recolimus, quoniam ex his maxime Domini bonitatem
cognoscimus, consequens est ut, sicut Davidicus
sermo nos admonet, faciamus: #Confitemini Domino,
quoniam bonus, quoniam in aeternum misericordia
ejus.@# Mundus sanguine Christi Deo Patri reconciliatus,
Ecclesia videlicet catholica per totum mundum
diffusa, in saeculum misericordiam ejus praedicat,
dum ab hujus saeculi miseriis ejusdem misericordiae
munere se posse liberari non dubitat. Domini misericordiam
in aeternum omnium plenitudo fidelium
praedicat, dum per Christi resurrectionem, quam
hodie singulari veneratione devotissime celebrat,
ad gloriam venturae resurrectionis et gaudium
aeternae beatitudinis pervenire sine dubio sperat, et
facie ad faciem gloriam videre sui Redemptoris hodierna
festivitate de morte resurgentis. Nos ergo
confiteamur Domino quoniam bonus est, peccata
nostra humiliter accusando, bonitatem illius sublimiter
praedicando. Confiteamur quoniam misericors
est, misericordias ejus sine fine laudando,
ut in hoc saeculo sua nos bonitate custodiat,
et in aeternum sua misericordia simul et praesentia
perfrui concedat, et praestet ut, sicut in carne,
quam assumpsit ex Virgine matre, intuitu fidei
cernimus resurgentem, ita in divinitate quam habet
ex Deo Patre, facie ad faciem videamus regnantem,
cum eodem Deo Patre et consubstantiali sibi et
coaeterno Spiritu sancto, per omnia saecula saeculorum.
Amen.
SERMO VIII. DE ASCENSIONE DOMINI SALVATORIS.
Postquam Dominus et Salvator noster sacrosancto
suae passionis mortisque triumpho, abolito peccati
chirographo, contrito mortis aculeo, daemoniacae
crudelitatis destruxit tyrannidem, humanum genus,
quod tenebatur morte captivum, solus inter mortuos
liber morte subacta reddidit liberum. Corpus vero
quod sine peccati discrimine ex Virgine sumpsit
quodque pro nobis assumptae mortalitatis, non necessitate,
sed potestate legibus subdidit, ab inferis
rediens, apostolorum conspectibus resurrectionis
gloria clarificatum et, ut ita dicam, redivivum ostendit.
Mulieri namque se devotissime requirenti, non
absque admirabili ratione et rationabili admiratione
primum apparere dignatus est. Decebat enim
ut sexus, qui primum hominem, diabolo se fallente,
fefellit eique mortis suggessit interitum, prior hominibus
vitae renuntiaret remedium. Et ut ab excellentioribus
argumentum assumam, consequens
erat ut sexus, qui, Christo nascente sine peccati
contagione, salvo suae virginitatis perpetuae signaculo
exstitit praevius, resurgente Christo justificatus
a peccatis perpetuae salutis fieret nuntius. Apostolorum
principi Petro Dominum apparuisse non est
dubium, sed apostolica relatione et evangelica descriptione
creditur esse certissimum. Voluit ei Dominus
prae caeteris apostolis singulariter apparere,
ne desperaret ex negatione. Noluit illum diu remanere
suspectum, ne desperaret se posse percipere
apostolici culminis privilegium. Idcirco illum Dominus
cadere permisit, sicut festivus concionator
Gregorius dixit, ut ex collato sibi munere disceret
qualiter aliis misereri debuisset.
Discipulis vero duobus, discipulabusque duabus,
ipso die quo surrexit a mortuis apparere voluit:
Istis, festive salutando, #Avete,@# dixit; illis secum gradientibus,
et de se dubitantibus sacramenta divinarum
Scripturarum aperuit, et in fractione panis
se vere resurrexisse perdocuit. Deinde quoties tam
sacratissimum et excellentissimum exigebat officium,
generaliter discipulis suis apparuit eisque
pacem, quam per angelos in mundum veniens ventura
praedixit, per semetipsum jam venisse manifestavit,
dicens: #Pax vobis.@# Quibusdam vero discipulis
de | null | ac657355-af08-46af-b256-22ce1f2399a9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
se dubitantibus, cicatrices vulnerum suorum
ostendit, corpusque de morte resumptum palpabile
praebuit et de cordibus eorum maculas dubietatis
extersit. Septem quoque discipulis in piscatione
frustra laborantibus Dominus apparere voluit, et
quod erat eis difficile, ipse sua corporali praesentia
et majestate divina fecit esse possibile, ita ut ad
ejus nutum, designato numero caperent et multitudinem
piscium. Quem numerum si videres arithmetica
ratione dispositum, scires in eo non mediocriter
refulsisse mysterium; quod si ad plenum scire te delectat,
apud beatissimum Augustinum satis late patet.
Ut enim in Christo Domino veritas patesceret
resuscitati corporis, ac sine dubio gloria peractae resurrectionis
accedit ad cumulum verae fidei ac sincerissimae
credulitatis solemnitas dignissimae resurrectionis.
Assum enim piscem et favum mellis
comedit, ut in asso pisce ostenderet se passum, et
in favo mellis a Deo Patre vera fide resuscitatum.
Nos enim, fratres charissimi, per amaritudinem
acerbissimae passionis, Dominum Jesum Christum
pervenisse credimus ad gloriam resurrectionis. Hanc
autem resurrectionem Dominici corporis, ut futuram
in nobis certissime noverimus, ipse in corpore suo
dignatus est demonstrare. Resurrexit Christus, ut
resurrecturum se non dubitet Christianus. Processu
vero temporis, peracto mysterio suae resurrectionis,
Dominus Jesus Christus ad coelos ascendit,
ut eo Christianus ascendere se posse confidat, ubi
caput suum se praecessisse non dubitat.
Hujus etenim ascensionis Dominicae nobilitatem
et gloriam, Veteris Instrumenti multo ante multipliciter
praenuntiavit auctoritas, et ipso ascendente
exsultans angelica declaravit sublimitas, evangelicae
etiam descriptionis atque apostolicae praedicationis
per totum orbem narravit satis aperte majestas.
Apostolica vero praedicatio, ut dictum est, mysteria
supradicta vehementer enarrat, cum beatus Petrus
apostolus, omnium de quibus loquitur, idoneum
testem se esse declarat, et apostolica libertate subnixus,
ut propositum est, liberalissimo sermone pronuntiat,
dicens: #Obedire oportet Deo magis quam hominibus.@#
Statim subintulit. Et his cum quibus tunc
res ipsa gerebatur dixit: #Deus patrum nostrorum
suscitavit Jesum, quem vos interemistis suspendentes
in ligno. Hunc Deus, Principem ac Salvatorem, exaltavit
dextera sua, ad dandam poenitentiam Israel et
remissionem peccatorum. Et nos sumus testes horum
verborum et Spiritus sanctus, quem dedit Deus hominibus
obedientibus sibi.@# Et in alio loco idem pastor
Ecclesiae, Davidico fruitus [fretus] vaticinio, David
igitur, inquit: #Propheta cum esset et sciret quia jurejurando
jurasset illi Deus de fructu lumbi ejus
sedere super sedem ejus, providens locutus est de
resurrectione Christi, quia neque derelictus est in inferno,
neque caro ejus vidit corruptionem. Hunc
Jesum suscitavit Deus, cui omnes nos testes sumus.
Dextera igitur Dei exaltatus, et promissione Spiritus
sancti accepta a Patre, effudit hoc donum quod vos
videtis et auditis. Non enim David ascendit in coelos.@#
Dicit autem ipse: #Dixit Dominus Domino meo: Sede
a dextris meis.@# Paulus denique praedicator egregius,
cum hoc nostrae salutis mysterium auditoribus suis
commendare vellet, affectu optantis et voto orantis
prudentissima et spiritali circumlocutione aggressus
est eos, dicens: #Deus Domini nostri Jesu
Christi, Pater gloriae, det vobis spiritum sapientiae et
revelationis in agnitione ejus, illuminans oculos cordis
vestri, ut sciatis quae sit spes vocationis ejus, et
quae divitiae gloriae haereditatis ejus in sanctis, et quae
sit supereminens magnitudo virtutis ejus in nos, qui
credidimus secundum operationem potentiae virtutis
ejus quam operatus est in Christo, suscitans illum a
mortuis, et constituens ad dexteram suam in coelestibus,
supra omnem principatum, et potestatem, et virtutem,
et dominationem, et omne nomen quod nominatur
non solum in hoc saeculo, sed et in futuro.@#
Et: #Omnia subjecit sub pedibus ejus, et ipsum
dedit caput supra omnem Ecclesiam quae est corpus
ipsius.@# Et ut idem Apostolus ad Timotheum
scribit: #Columna et firmamentum veritatis.@#
Et manifeste: #Magnum est pietatis sacramentum,
quod manifestatum est in carne, justificatum est
in spiritu, apparuit angelis, praedicatum est ingentibus,
creditum est in hoc mundo, assumptum est in gloria,@#
sicut per Marcum et Lucam descriptio intonat evangelica.
Lucas vero cum ad Theophilum scriberet,
dicit se sermonem fecisse #de omnibus quae coepit Jesus
facere et docere, usque in diem qua praecipiens apostolis
per Spiritum sanctum quos elegit, assumptus est.@#
Et Marcus in hodierna lectione, #Dominus,@# inquit, #Jesus | null | 77226696-b01f-47ef-b0f0-a40f6bd60d2a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, postquam locutus est discipulis suis, assumptus
est in coelum, et sedet a dextris Dei.@#
Quomodo vel qualiter praesentis solemnitatis gaudia,
ascendente Domino, angelica declaravit sublimitas,
non potest ore dicere, non corde concipere humana
fragilitas. Sed tamen illud unum, ut Lucas narrat,
testimonium admirabile atque jucundum, officiis
ecclesiasticis adeo festive recitandum, huic declamatiunculae
dignum duximus inserendum. #Cumque intuerentur
apostoli Dominum euntem in coelum, ecce
duo viri astiterunt juxta illos in vestibus albis, qui et
dixerunt: Viri Galilaei, quid statis aspicientes in
coelum? Hic Jesus qui assumptus est a vobis in coelum,
sic veniet quemadmodum vidistis eum euntem in coelum.@#
Ascendente Domino angeli apparuisse leguntur
in vestibus albis, quia humanum genus, quod fuerat
obtectum tenebris mortiferae caecitatis, per gratiam
Christi meruit percipere indumentum aeternae jucunditatis,
et consortium angelicae dignitatis. Instrumenti
Veteris auctoritatem, ut proposuimus, multo
ante multipliciter praenuntiasse manifestum est, illis
videlicet qui Scripturam sanctam et studiose legunt
et fideliter intelligunt. Quid per Enoch Scriptura
divina clamat translatum, quid per Eliam igneo
curru transvectum, nisi Dominum Christum hodierna
festivitate in dextera paternae majestatis elevatum?
Sicut ipse per Prophetam in psalmo dicit ad Patrem:
#Tenuisti manum dexteram meam, et in voluntate tua
deduxisti me, et cum gloria assumpsisti me.@#
Ecce
illud Domini Salvatoris iter astriferum, sanctus in
psalmo vocari voluit cursum. Quod David cursum
vocat, Salomon in Canticis saltus appellat. #Ecce iste
venit saliens in montibus, transiliens colles.@# Et ille: #A summo coelo egressio ejus, et occursus ejus usque ad
summum ejus.@#
Hunc enim quem David currentem
praecinuit, Salomon salientem praevidit. O prudentissimi
vates, o tantae prolis felicissimi parentes,
cujus meruistis prophetica denuntiatione fieri parentes
et testes! De vestra namque radice Isaias propheta
virgam cum flore processuram praedixit. De
quo ipse alias dicit: #Erit in novissimis diebus praeparatus
mons domus Domini in verticem montium, et
elevabitur super colles.@# Et in alio loco: #Erit germen
domus Domini in magnificentia, et fructus terrae sublimis.@#
Quem, fratres, intelligere debemus per montem
super verticem montium praeparatum, nisi mediatorem
Dei et hominum, hominem Jesum Christum,
niumm hominum naturam superantem et meritum?
Quem per germen Domini magnificum et gloriosum, et
fructum terrae sublimem, nisi eumdem Dei et hominis
filium, hodierna die super coelos coelorum et dignitatem
omnium angelorum in dextera Dei Patris
assumptum? Ergo, dilectissimi fratres, omnium vitiorum
phantasmata fugientes, cunctarum virtutum charismata
diligentes, ipsum, de quo loquimur, toto cordis
affectu quaeramus, toto mentis ardore diligamus,
passibus dilectionis et fidei sequamur, ut per ipsum
cum ipso ad eum possimus pervenire, qui per ipsum
corruptam generis humani naturam voluit reparare,
et reparatam in ipso, hodierna festivitate ad se dignatus
est revocare. Qui cum eo vivit et regnat in
unitate Spiritus sancti Deus per omnia saecula saeculorum.
Amen.
SERMO IX. IN DIE PENTECOSTES.
Indicibilis et immensa praesentis diei majestas et
gloria, verbo praesidente et linguis faventibus, vi
propriae potestatis exigit ut dicamus pro posse quantum
divina miseratio miseriis humanis consuluit.
Scitis quoniam unumquodque negotium cum fuerit
ad finem deductum, exercentes se quodammodo
compellit in sese colligere simulque revolvere quid
moeroris, quidve laetitiae in ipso actionis itinere contigit
evenisse. Hoc vero permaxime ut fiat, ipsa
eademque res congruum fore dijudicat quatenus ereptus
liberatori gratias referat, et largitori laetitiae
omnibus votis adhaereat, et cum Propheta clamet et
dicat: #Mihi autem Deo adhaerere bonum est, ponere
in Domino Deo spem meam.@# Si nostrae mortalitatis
defectus, et quotidiana delicta, et dubiae vitae praecipites
cursus, sollicita consideratione ad mentem
reducere commonemur, multo magis opera misericordiae
quae circa nostram salutem salutis auctor
exercuit, summa cum veneratione nos recolere convenit.
Videamus saltus quos pro nobis incarnata divinitas
dedit, cogitemus quid Deus in homine gessit,
quid homo a Deo assumptus temporalis apparens
corporaliter pertulit. Quod enim omnia Dominici
adventus mysteria Dei Patris sint voluntate peracta,
nulli dubium quin firmissime teneat fides ecclesiastica.
Quod et Spiritus sanctus Patri et Filio coaeternus
sit cooperator, et auctor ejusdem Filii Dei
assumptae humanitatis, tanti sacramenti exordium
declarat. Christo namque misericorditer ad homines
veniente, Spiritus sanctus in Virginem supervenit.
Christo in Patris | null | b94007a0-3d93-4a47-9bf2-3c819ab50c24 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dextera magnifice residente, Spiritus
sanctus super apostolos descendit, sicut universalis
Ecclesia in eodem spiritu congregata summa
cum veneratione hodie devotissime recolit. Cum
enim Dominus ac Redemptor noster crucis esset
addictus supplicio, potatus aceto #consummatum est,@#
dixit. Quod duobus modis a nobis intelligi voluit, ac
si diceret: #Consummatum est,@# videlicet Vetus Testamentum,
et initiatum est Novum. Sive, consummatum
est adventus mei mysterium usque ad hanc
quam pro vobis sustineo mortem. In passione siquidem
Domini plurima pietatis ejus opera fuerunt
consummata, nonnulla postmodum etiam consummanda,
sicut post triduum praeclara resurrectio:
processu vero temporis mirabilis ascensio;
et in igneis linguis super apostolos hodierna
die toto mundo spectabilis spiritalis infusio. Hodie
namque Spiritus sancti super apostolos venientis,
manifestissima contestatione, per divinitatis
potestatem completam esse cognoscimus assumptae
humanitatis Christi dispensationem. Si enim, uti
praefati sumus, uniuscujusque negotii causam necessario
ad mentem reducimus, conferentes laeta
cum tristibus, exsultantes nos incommoda evasisse,
prospera adeptos fuisse, quid tam utile, quid tam
consequens quam in hac die, in qua Christi corporalia
finem suscipiunt, et in qua spiritalia charismata
luce clara patescunt, omnia retro peracta,
recapitulando quodammodo recitare pro modulo? Non
enim nos putamus vel dicimus idoneos tantae rei
ministros jactanter, sicut faciebat beatus Apostolus
humiliter ac sapienter, sed ad confirmandam fidem
nostram et ad excitandam devotionem vestram
nostra parvitas dicere censuit quibus modis, ut
supra dictum est, divina miseratio miseriis humanis
consuluit.
Natus est Christus ex incorrupta Virgine, ut humana
corrupta nativitas in spiritalem transferretur
originem. Legalem voluit suscipere circumcisionem,
ut ejusdem legis se demonstraret auctorem, et nos,
exemplo ejus spiritalibus gaudiis circumcisi, id est
coelestibus disciplinis eruditi, ad fabricam coelestis
aedificii inveniamur idonei. Deinde a magis adoratus,
tres significativas suscepit species munerum, ut qui
erat pro nobis mortalis effectus, Rex saeculorum
crederetur et Dominus. Voluit etiam in templo praesentari,
turturem et columbam pro se voluit offerri,
dans nobis exemplum ut, cum ad altare accedimus,
castitatis et innocentiae caeterarumque virtutum
victimas immolemus. Duodennis in templo matre
Virgine nesciente remansit, post paululum studio
ferventi cursuque citato requiritur, et, ut Lucas
refert, #in medio doctorum sedens,@# non docens, sed
discens et audiens invenitur. Interrogante autem
matre, cur se ignorante remansit, in domo Patris
sui esse se respondit. Haec etenim puerilia gesta
catholicae fidei sunt firmitate subnixa. Cum vero
Jesus a matre requiritur, procul dubio verus homo
cognoscitur. Dum esse se in domo Patris oportere
testatur, a cunctis fidelibus verus unicus Dei Filius
creditur. In medio doctorum sedens, audiens illos
et interrogans, signat ut nullus nisi perfecta aetate
praedicationis officium assumere praesumat.
Sciendum praeterea quod de infantia Salvatoris
non plus Ecclesiae pietas approbat quam quod divinus
sermo pronuntiat. Infirmitates tamen assumptae
mortalitatis, sicut fides fidelium credit, absque ullo
contagio peccati percucurrit, sed Deus occultus in
homine semper impassibilis mansit, et licet Dei
Filius nullam haberet mundandi vel purificandi necessitudinem,
certo tamen die determinato tempore,
trigesimo videlicet aetatis suae anno, illud singulare
ac singulariter salutare mysterium baptismatis suscepit,
suscipiendo sanctificavit, sanctificando cunctis
fidelibus ut per illud sanctificarentur, ac si
coeleste donativum contradidit. Sed dum baptizandi
possibilitatem ministris Ecclesiae concessit, potestatem
baptizandi quasi quoddam insigne sibi vindicans
reservavit, sicut divina vox B. Joanni homini
magni meriti nuntiavit, quando Christus ad illum
gratia baptizandi venire non distulit. #Super quem
videris,@# inquit, #Spiritum descendentem et manentem
super eum, ipse est qui baptizat.@# Ipse etenim amicus
Sponsi, fidelis humilisque Praecursor, quo inter natos
mulierum, teste Veritate, non surrexit major; baptizans
et baptismum praedicans sicut sacer evangelicus
sermo describit. Ait enim: #Ego quidem vos
baptizo in aqua, qui autem post me venturus est, ipse
vos baptizabit in Spiritu sancto et igni.@#
Quomodo in Spiritu sancto et igni baptizat, hodierna
festivitas satis aperte ac solemniter approbat.
Beato Luca evangelista in Actibus apostolorum
narrante, cognoscimus quia #apparuerunt apostolis
dispertitae linguae tanquam ignis, seditque supra singulos
eorum Spiritus sanctus.@# Idcirco, dilectissimi
fratres, de sacramento baptismatis, hodie vel modicum
dicere libuit, quoniam illud isto in tempore
Christiana religio magis ac magis peragere consuevit.
Baptizatur Christus, et non modo | null | c359c3c9-9daa-4e6b-9795-7764f01e9a5d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
jam patriarcharum
prodigiis, non prophetarum oraculis, sed
voce Patris dilectus Filius approbatur: #Hic est
filius meus dilectus, in quo mihi complacuit.@# De quo
Psalmista: #Rex dilecti, dilecti.@# Et de quo Salomon
in Canticis: #Dilectus ex dilecto.@# Deinde, sancto ducente
Spiritu, desertum petiit, exempto [exacto]
quadragesimali jejunio, ut pote verus homo esuriit,
diaboli tentamenta divina virtute superavit; deinde
angelico, ut verus Dei Filius, usus ministerio, postmodum,
ut Isaias propheta multo ante praecinuit,
terram Zabulon et terram Nephtalim adiit; habitantibus
in regione umbrae mortis et sedentibus in
tenebris lumen veritatis ostendit, semetipsum videlicet
qui dixit: #Ego sum lux mundi,@# et de quo sanctus
Evangelista: #Erat lux vera quae illuminat omnem
hominem venientem in hunc mundum;@# vocatis
discipulis, coelestis disciplinae perfectionem tradidit
eis, octo beatitudinum species disserendo, fontem se
totius beatitudinis esse declaravit. Aperta pronuntiavit
in quibus aedificaremur, obscura proposuit
in quibus excitaremur. Quibusdam vero assumptae
carnis motibus, sed prorsus peccato carentibus
hominis filium se esse demonstrans, insolitis miraculorum
prodigiis divinitus adhibitis, Dei Filium se
esse contestans, et sic humana divinis, divina humanis
conjungendo, ex duabus substantiis in una
persona praedicatur Christus, Deus verus et homo.
Videamus quomodo divinitati famulabatur humanitas,
vel quomodo humanitati favebat divinitas.
Lazarum suscitans, quod est Dei; amicum flevit,
quod est hominis, et sic de caeteris. Sed, ut de multis
pauca referam, Infirmos curans, ingemuit; famelicos
pascens, oculos ad coelum levavit; discipulos alloquens,
in montem ascendit; languidos curans, in
campestribus stetit, esuriens, superavit hostem;
excitatus a somno, pontum jubet esse quietum;
sitiens, Samaritanis propinavit salutem; cum capi
voluit, inimicos retrorsum cadere fecit; moriens,
mortem pertulit et in morte ejus omnis creatura congemuit.
Morte etenim Christi tenebrescunt lumina
coeli, scinduntur velamina templi. Captivos reddit
inferus, rediviva cadavera tellus. In mortis
discrimine hominem agnosce, in virtutis operatione
Deum intellige. Cum enim a mortuis resurrexit,
saeculo vitam reddidit, suis fidelibus
spem resurgendi concessit. In divinitatis potentia
clausis januis ad discipulos intravit, in resumpto
corpore stigmata passionis palpabilia monstrat,
ostendens quod in eadem carne sumus
resurrecturi et ampliori gloria sine fine victuri. Et ut
nemo diffideret de gloria resurrectionis, carnem
quam Dei Filius ex nobis assumpsit, ad coelos ascendens
collocavit in dexteram Patris, ut eo nos ascensuros
credamus, quo caput nostrum nos praecessisse
cognoscimus. Inde fidelibus hodie in Spiritu
sancto Dei dilectio mittitur, quae per Apostolum
charitas nominatur. #Charitas,@# inquit, #Dei diffusa est
in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus
est nobis.@# Spiritus etenim sanctus, Patri et Filio
coaeternus et consubstantialis, non sicut minor et
nolens transmittitur, sed sicut aequalis propria voluntate
a Deo Patre et Filio mittitur, quia, sicut
Veritas dicit, #Spiritus ubi vult spirat.@#
Obmutescant qui in divinitate Spiritum sanctum
minorem esse somniant, et qui inter creaturas creatum
esse connumerant. Non potest esse minor qui
totius operis divini legitur et creditur esse cooperator.
Nec inter creaturas potest connumerari qui
creator et renovator est totius machinae mundi. Si
creatorem et renovatorem Spiritum sanctum praedico,
desideranter propheticis verbis consentio: #Emitte,@#
inquit, #Spiritum tuum et creabuntur, et renovabis
faciem terrae.@# Si cooperantem totius divini
operis esse pronuntio, ab auctoritate divinae Scripturae
non dissentio. Quando Deus per Verbum fabricam
mundi condidit, Spiritus sanctus super aquas
ferebatur, sicut divina pagina divinis lectoribus
innotescit. Postquam priore gratia invidia diaboli
primis hominibus adempta, pietas divina ad agnitionem
sui hominem pereuntem revocare voluit,
Spiritus sanctus patriarchas edocuit, prophetas implevit,
Dei Filium Virginem parituram angelo nuntiante
obumbravit, super eumdem Christum baptizatum
in specie columbae visibilis apparuit, idem in
igneis linguis super apostolos hodierna festivitate
descendit; et quos puros homines invenit, Deos,
imo et Dei filios per gratiam adoptionis effecit.
Pulchre Spiritus sanctus Deus ac Dominus, creator ac
renovator dicitur, quia quos in baptismo divina regeneratione
recreat, remittendo peccata a contagio
veteris hominis renovat, et in secundi hominis speciem
renovando commutat.
De eodem spiritu per Psalmistam dicitur: #Verbo
Domini coeli firmati sunt, et spiritu oris | null | 493a0c78-07bc-462b-a8cb-7055b966cc89 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ejus omnis
virtus eorum.@# Et Salomon de eo: #Omnium artifex
docuit me sapientia.@# Quia sicut Apostolus dicit: #Nemo potest dicere Dominus Jesus, nisi in Spiritu
sancto;@#
et: #Nemo in spiritu Dei loquens, dicit anathema
Jesu.@# O quantus est iste artifex, quam potens,
quam efficax, qui sicut cum Patre et Filio omnia ex
nihilo condidit, ita corrupta potuit reparare, cum
voluit! In illis homiliis quas ad gloriam praesentis
diei duo illi amplissimae auctoritatis describunt
Gregorii, quaedam spiritus opera nitescunt
principalia. Ideo principalia, quoniam a
tantis auctoribus sunt festive prolata. Dicunt quoniam
Spiritus sanctus David citharoedum puerum,
multiplici sua gratia praeditum, provexit
ad regni fastigium. Amos agrestem hominem vellicantem
siccamina, mirabili potentia ditavit auctoritate
prophetica. Petrum peritum piscium
captione, pastorem fecit totius Ecclesiae, Matthaeum
publicum exactorem evangelicum fecit esse scriptorem.
Fecit ex Saulo Paulum, et ex lupo agnum, ex
persecutore doctorem. Fratres, quantum est hominem
de Deo loqui? Quid plus dicam? Dicam tamen
quod sentio. Quidquid est, quidquid fuit, quidquid
unquam esse bene poterit, hujus artificis munere
non carebit. Nam quidquid ordinem servat justitiae,
quidquid profectum praestat prudentiae, quidquid
virtuti cedit victoriam, quidquid honestam facit
temperantiam, quidquid rectum in fide, in spe certum,
in charitate perfectum, totum ab illo initium
et augmentum percipit, qui praesentem diem adventus
sui praesentia mirabiliter consecravit. Cujus
nos gratia gratificati, lumine illustrati, consolatione
consolati, diligamus Dominum nostrum Jesum Christum,
sermones ejus servando, ut digni mereamur
fieri dilectione, adventu et hospitio Dei Patris et
Filii, et ejusdem Spiritus paracleti, ita ut ad nos
tota Trinitas veniat, et templum nos gloriae suae
inhabitando perficiat Deus unus, vivus et verus, qui
absque initio et sine fine per infinita saecula saeculorum
vivit et regnat. Amen.
SERMO X. DE ADMIRABILI PRAECURSORIS CHRISTI JOANNIS BAPTISTAE NATIVITATE.
Ortum Dominici Praecursoris celebrantes, fratres
charissimi, oportet nos fideli devotione perpendere
quantas ob ejus memoriam cum gratiarum actione
laudes Deo debemus persolvere. Ad repellendas igitur
et effugandas densissimas ac tetras mortis et
ignorantiae tenebras, quas tenebrarum auctor mundo
infuderat, venturum erat lumen illuminans omnem
mundum. Idcirco consequens erat ut illud ineffabile
et aeternum temporalium et rationabilium numerositas
praecederet lucernarum. Patres dico religionis
antiquae, quorum virtutibus, exemplis et dictis fideles
populi illuminati et docti, discussa perpetuae
caecitatis caligine, eum illud superveniret, si non ex
toto, vel ex parte possent agnoscere. Fuerunt itaque,
ut diximus, lucernae, non a se, nec aliunde,
sed ab illo supremo lumine illuminante, cultores
videlicet coelestium praeceptorum, alii ante legem,
alii sub lege, alii vero judicum, regum et prophetarum
temporibus, Dominicae nativitatis, passionis,
resurrectionis et ascensionis mysteria praeconantes.
Post quos, Domini Praecursor, Joannes effulsit,
qui omnium patriarcharum praeconia et vaticinia
prophetarum luce perspicua deduxit ad publicum.
Hic enim vir sanctus non solum justus, sed
etiam ex parentibus justis exortus. Justus in
praedicatione, justus in omni conversatione, justus
in passione. Cujus nativitatem, justitiam et
sanctitatem, et omnes sacratissimos actus Gabriel
nuntiavit archangelus, stylus ad plenum
descripsit evangelicus. Dignum valde erat ut puer,
tanta praeditus dignitate, tali vocaretur nomine.
Ut enim majorum nostrorum testatur auctoritas,
sive prudentia, Joannes interpretatur #Dei
gratia,@# sive #in quo est gratia.@# Quantae sanctitatis,
quantaeque coelestis gratiae Domini Praecursor ditatus
est munere, humanae scientiae sermo non potest
dicere. Et quia de eo humanae scientiae sermo dicere
non valet, quod de eo et ad eum dictum est silere
non debet. Quid praestatur homini tanto, cum de
illo tantillus loquitur homo? Quid valet ad haec
exiguitas hominis, quoniam de illo summa et ineffabilis
loquitur Trinitas? Loquitur de eo Deus Pater
in psalmo, loquitur idem in Evangelio. In psalmo: #Paravi lucernam Christo meo.@#
De quo sanctus evangelista: #Ille erat lucerna ardens et lucens.@#
In Evangelio: #Super quem videris Spiritum descendentem
et manentem, ipse est qui baptizat.@#
Quaedam vero
testimonia, quae Spiritus sanctus per Isaiam et Jeremiam
in Domini Salvatoris persona specialiter
intonat, ad Praecursorem ejus coeleste magisterium
et sensus catholicus convenienter pertinere denuntiat.
Multo etiam | null | 19d6b47a-ac50-4fb3-b302-c085d372eb7a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
apertius ei Spiritus sanctus testimonium
perhibuit, quo repletus ad adventum genitricis
Domini clausus adhuc matris utero, ut Evangelium
loquitur, non natura praestante, sed gratia
annuente, mirabiliter exsultavit. Ipse enim Dominus
Christus, cui testimonium ille perhibuit, dicens: #Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi;@#
tempore suae praedicationis, de illo dixit: #Inter
natos mulierum non surrexit major Joanne Baptista,@#
et quem inter natos mulierum majorem fuisse dixit,
levitatis vitio et voluptate deliciarum carere innotuit,
prophetam et plusquam prophetam eum esse
asseruit, et quem ipse potentia suae divinitatis
tantarum virtutum et gratiarum privilegiis dedicavit,
ut mortalium omnium merita excederet, Angelum
a Deo vocatum, et ad praeparandum iter salutis ante
se missum, prophetae Malachiae oraculo referente,
perdocuit. Si enim angelus Graece, Latine dicitur
nuntius, merito B. Joannes appellatur angelus, qui
nascendo de sterili matre, nuntiabat nasciturum de
Virgine matre, praedicando nuntiabat praedicaturum,
baptizando baptizaturum, patiendo passurum,
ejusque passione genus humanum redempturum.
Qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu sancto
per omnia saecula saeculorum. Amen.
SERMO XI. IN VIGILIA APOSTOLORUM PETRI ET PAULI.
In exordio vigiliarum apostolicae solemnitatis
illum puerum citharoedum, David dico regem potentem
et fortissimum Israeliticae plebis ducem,
qui tanta Dei gratia et providentia praeditus est ut
ex ejus propagine Virgo eligeretur, ex qua Dei
Filius corpus nostrae redemptionis susciperet, istum
tantum ac talem cantantem audistis, et cum eo
laetis vocibus et piis affectibus cantastis: #Coeli enarrant
gloriam Dei, et opera manuum ejus annuntiat
firmamentum.@# Coelos audivimus, firmamentum
vidimus. Coelos gloriam Dei enarrantes, firmamentum
annuntians. Quaeramus et videamus qui sunt
isti coeli, et quomodo enarrant gloriam Dei, et quod
est firmamentum, et qualiter opera Dei annuntiat.
Non enim introduceret sermo propheticus gloriam
Dei enarrantes coelos, nec opera Dei annuntians
firmamentum, nisi spiritualiter vellet intelligi
apostolos et apostolicos viros super fundamentum
et firmamentum fidei immobiliter constitutos. Si
vero propheticum sermonem ad litteram intelligere
volumus, dicamus quia tunc coeli gloriam Dei
enarrant quando solem et lunam et stellas, in sese
compositas, miro ordine suis temporibus repraesentant,
et firmamentum opera Dei annuntiat, cum
astra coeli in se et lucere et moveri praemonstrat.
Non enim consequenter sic, sed magis intelligere
spiritaliter debemus. Figuram vero magis coeli ac
firmamentum spiritalium doctorum possunt retinere
quam gloriam Dei et opera manuum ejus ad liquidum
demonstrare. Sunt enim haec elementa muta
et irrationabilia, sed coelesti virtute et divina sapientia
rationabiliter et sapienter disposita. Et quia
jam praenuntiati psalmi sensus noster ad litteram,
quae occidit, dignosci non valet, necesse est Spiritus,
qui vivificat, ut spiritaliter intelligamus nos
spiritaliter doceat. Apertissime enim patet spiritales
coelos sanctos fuisse et esse apostolos. Si enim
coelos dicimus quos praestantissimos scimus, in
ordine doctorum per diversa tempora contemporalium
suorum, profecto isti sunt coeli coelorum, isti
sunt doctores doctorum, principes populorum, filii
excussorum, qui, ob meritum magnae fidei Abrahae,
maximi patriarchae, effecti sunt filii, de quibus in
psalmo Spiritus sanctus Ecclesiae loquitur dicens: #Pro patribus suis nati sunt tibi filii; constitues eos
principes super omnem terram.@#
Cum enim Petrum et
Paulum coelos dicimus, non ab illo excelso nomine
alios apostolos excludimus. Omnes ergo apostoli
jure vocantur coeli, per quos mundus agnovit doctrinam
verae fidei. Ergo Petrum et Paulum coelos dicimus
et unumquemque illorum firmamentum fatemur.
Primum videamus qua auctoritate divinarum Litterarum
appellantur coeli, qua assertione Scripturae
firmamentum dicantur; deinde quomodo vel
qualiter gloriam Dei enarrent, quam alte et profunde
opera Dei annuntient. Non enim immerito
coeli vocantur apostoli, Domino dicente per Isaiam: #Coelum mihi sedes est,@#
et iterum Scriptura: #Anima
justi sedes est sapientiae.@# Et si anima justi sedes est
sapientiae, et coelum sedes Dei est, anima Petri et
anima Pauli sedes sunt Dei, et sedes sunt sapientiae,
sicut ipse Paulus asserit Dominum Christum,
Dei virtutem, Deique sapientiam esse, et si super
humilem, et quietum et trementem verba sua Dominus
requiescere se promittit, procul dubio in istis
sedem suae divinitatis constituit, in quibus sedens
et habitans mundum sibi sternit, et per eos fidelibus
populis iter salutis ad [ac] viam verae humilitatis
ostendit. | null | 26f45dd5-c682-48d0-a3ad-1fa73b4d70ea | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.