text
stringlengths 1
314k
|
|---|
perlu, arthaalu
inglishulo infectis, contageous (infectious, contagious) ani remdu matalu unnayi. viiti ardhamlo polika Pali conei yea rendoo remdu vibhinnamaina bhaavaalani chebutaayi. ooka priyanu (prion) will kanni, vyrus (virus) will kanni, baktirium (bacterium) will kanni, fungus (fungus) will kanni, parasait (parasite) will kanni vachey roogaalani “infectis diseases” (infectious diseases) antaruu. antey, mana sareeraaniki “Tamluk” kanni laati padardhalu sareeramloki pravaesinchi rogakaarakulu aynappudu “infection” (infection) annana maata vaadataam. ooka jiivi nundi maroka jeeviki antukune roogaalani “contageous diseases” (contagious diseases) ani kanni, “kamyunikabul diseases” (communicable diseases) ani kanni, “trance missible diseases” (transmissible diseases) ani kanni amktaaru.
“sea. j. di.” (CJD) aney jabbu Pali. idi priyaanulu mana sariiramloe jorabaddam will osthundi. kanni idi okari nundi marokariki antukodu. antey yea “sea. j. di.” (CJD) jabbutho teesukuntunna vyakti daridaapulloki vellinanta maatraana aa jabbu manki antukodu. kanuka idi “infectis diseases” (infectious disease) Bara. domakatu will manki sankraminche maleeriyaa vento roogam kudaa “infectis diseases” kovake chenduthundi.
kanni maleeriyaa kevalam okarilo tishta vaesukuni undipodu kada. maleeriyaa unna rogini karichina dhoma marokarini kariste aa rendava vyaktiki maleeriyaa vachey saavakaasham Pali. yea drushtitoe chusthe malariani “contageous”(contagious) ani anukovacchu. yea vyatyaasam in^fluenza vishayamlo sputamgaa kanipistundhi. in^fluenza ledha flu (influenza or flu) infectis Bara kakunda contageous kudaa! endhukante okariki flue oste variki sameepamlo unna marokariki gaani, varini touching variki gaani antukune saavakaasham bagaa Pali. kanuka yea remdu takala rogala Madhya ooka giitha geesi ooka pakka infectis maroka pakka contageous ani nirdvandamgaa cheppatam komchem kastham.
tishta Morbi
infection lu anno vidhaaluga raavacchu, kanni anni infection luu antukovu. maroka vidhamgaa cheppalantey suukshmajeevulu mana sariiramloe pravaesinchi akada tishta vesthe adi ‘tishta’ (ledha, infection), dani will vachey roogam tishta roogam (infectious disease). yea roogam okari nundi marokariki antukunte adi ‘antu’ (ledha, contagean), dani will vachey roogam anturogam (contagious disease). ippudu tishtatattvam antey infectis (infectious), antutattvam antey contageous (contagious) ani manam telugulo vaadukoevachchu.
tishtatattvam girinchi marikonchem telusukundam. tishtaki anek kaaranaalu unnaa mukhyamgaa cheppukovalasinavi baktiriyamlu, vairasulu. udaaharanaki kshaya baktirium will vachey tishta vyaadhi. jalubu, aatalamma, masuchikam, “Una. ai. di. yess.” (AIDS), modalainavi vyrus will vachey tishta Morbi.
yea sandarbhamlo sameepaarthaanni ichey maroka inglishu maata “infestation” (infestation). suukshma jeevula will kakunda marikonchem “peddha jeevula” will praaptinche tishtani “infestation” antaruu. yea matani remdu sandarbhaalalo vadathara. okati, crimulu, kiitakaalu, midatalu, vagaira ooka pradeeshaanni aakraminchesina sandharbham. remdu, paraannabhukkulu (parasites) shareeram medha kanni
(paelu, nallulu, vagaira), aahaaranaalamlo kanni (nuli purugulu, baddi purugulu, vagaira) cherinappudu. yea bhaavamto sarituge telegu maata undhoo? ledo?
ooka praanthamlo twaraga rivajuga vyaapinchae antuvyaadhulni mahammari (Epidemic) antaruu. alaage prapamcham antha vyaapinchina mahammarini prapanchamaari (Pandemic) antaruu.
antu Morbi
rogagrasthulaina vaarithoo athiga kalisi undatam will, padhe padhe roogi shariiramunu taakutundatam will, rogulatho kalisi bhujinchadam vallanuu, rogulatho padukovadam vallanu, rugula daggara koorchundatam will, rogulu dharinchina battalanu, vaadina sabbu, tuvvaalu, rogulu vaadi migilchina chandanadi lepanalanu vaadatam vallanuu, arogyavantulaina variki antu Morbi rugula nunchi sokutayi.
masuchikamu (sphotakamu), cholera, vishajvaramu (influenza), sukha roogamulu, modhalagu Morbi okari nundi mariyokariki tvaritamgaa sankraminchunu. konniantu Morbi roogi chuttuu unnavaariki andharikii antukonakapovachhunu. intiloo nokaniki kustu rogamugaani, kshaya vyaadhi gaani unna yedala, aa vyaadhi aa yintiloo andarki sankraminchaka povachhunu. idi avathali vyaktikunna rooganiroodhaka saktimeeda, sankramanha rogateevratameeda aadhaarapadi vumdunu.
mukhyamaina sutralu
ooka vyaadhi antu vyaadhi yaguna kaadha ani thelisi konutaku yea krindhi 5 suutramulanu gamanimpa valenu.
ooka vvaadhini puttinchu rogakaarakulu adae vvaadhigala rogulandari sareeramula yandunu kanabadavalenu.
intlu kanipettabadina rogakaarakulanu manamu pratyekamuga theesi, saadharanamga avi tinu aahaaramu vaniki petti penchina yedala avi tirigi peragavalenu.
intlu penchina rogakaarakulanu veruparachi vaanini aarogyavantulaina itara maanavula sareeramulo nekkinchi nappudu aa rogakaarakulu krottavaani sareeramulo modati rogikundina rogachihnamula nannintini kanubarachavalenu.
yea rogakaarakulu tirigi mariyokaniki idhey vvaadhini kaligimpa saktigalavai yundavalenu.
vyrus sambandhitha antuvyaadhulu
aatalamma
ulipiri kayalu
oopiritittula vaapu (numonia)
eds
kaaleyapu vaapu (pacchakaamerlu)
chikanganya
jalubu
thattu
dengue jvaram
in fluenza
poliyoo
masuchikam
medaduvaapu vyaadhi
covid-19
bactria sambandhitha antuvyaadhulu
atisaara vyaadhi
cholera
korintha daggu
kshaya
dhanurvaatam
tiphoid
kustu vyaadhi
Sawai
plaegu vyaadhi
scarlett jvaram
silindhra sambandhitha antuvyaadhulu
thaamara
protojova antuvyaadhulu
trichomoniasis
pempudujantuvula will kaliga Morbi
penpudu jantuvuladwara sumaaru 200 Morbi soke pramaadam undata. penpudu janthuvulu, pakshula nunchi sankraminche jabbulanu 'zoonosis' Morbi antaruu. josaf foster aney baludu kukkakaatutoe rabies vyaadhi baarina paddadu. shaastraveettha luispasteur aa vyaadhi nirodhaka mandunu kanugonnaru. yea mandunu baluniki 1885 juulai 6na ichi kapadaru. aa roeju ghnaapakaarthame 'antarjaateeya zoonosis dee'gaaa nirvahistunnaaru. kukkalavalla rabies, taxocoriasis, pasuvulavalla salmanellosis, kshaya, baddepurugulu (echinococosis), pakshulavalla sittacosis, byrdplue, elukala will lysteriosis, leptospyrosis, gorrela dwara anthrax, pandula will medaduvaapu, kundella will lephtospyrosis vastaayata.
moolaalu
vemuri venkateshwararao, matala jantalu, chaitanyam, augustu 2015, chaitanyam.com
Morbi |
chirimaanu vruksha shaastreeya namam terminalia panikulata (Terminalia paniculata). deeni moolaalu paschima kanumalu, karnaatakatoo sahaa nirutu bharatadesaaniki chendinavi. stanika bhaashallo vividha paerlato pilavabade idi kalapa vyaapaaramlo kinndullgaaa pilavabaduthundhi. arthikamga deeni kalapa mukyamainadhi, enka aushadhaala tayaareeki, pattu purugula perugudhalaku idi vupayogapaduthundi. (ayithe pattu purugula pempakaaniki ekkuvaga malabari aakulanu upayogistaaru.) bhaaratadaesamloe anni chotla yea chirimaanu chetlanu penchutunnaaru.
ivi kudaa chudandi
sirimaanu chettu
bayati linkulu
FOREST FLORA OF ANDHRA PRADESH
vruksha sastramu |
malli malli idi raani roeju 2015 phibravari 6na vidudalaina telegu prema kathaa chitram.
katha
rajaram (sarvanand) ooka parugu pandem kridaakaarudu . thanathone chaduvuthonna najirani (nithya menon) ni preemistaadu. mathalu verayina conei iddaruu praeminchukuntaaru. conei anukoni paristhitulloo vidipotaru. ellu gadichipothayi. ayinava conei iddaruu thaamu praeminchina vaallani marchipokunda aa ghnaapakaalato batikestuntaru. vidipooyina yea praemikulu malli okkatavutara ledha? annadhi migilina katha.
taaraaganam
sarvanand
nithya menon
pavithra lokesh
suryah
chinnaa
naajar
tejaswi madivada
punarnavi
saanketikavargam
matalu: saimaadhav burra
sangeetam: gopi sundar
kuurpu: kootagiri venkateswararao
chayagrahanam: gnanasekar v.yess.
nirmaataa: kao.Una. vallabh
samarpana: kao. yess. ramarao
katha, kathanam, darsakatvam: kao. kranthi maadhav
moolaalu
bayati lankelu
dhi hinduism patrikalo malli malli idi raani roeju chitram gurinchina vaarta
2015 telegu cinemalu
nithya menen natinchina cinemalu
tejaswi madivada natinchina cinemalu |
munagalapudi, alluuri siitaaraamaraaju jalla, vai.ramavaram mandalaaniki chendina gramam..
idi Mandla kendramaina Y. ramavaram nundi 16 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina peddapuram nundi 74 ki. mee. dooramloonuu Pali. 2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 21 illatho, 88 janaabhaatho 161 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 44, aadavari sanka 44. scheduled kulala sanka 0 Dum scheduled thegala sanka 88. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 586746. pinn kood: 533483.
2022 loo chosen jillala punarvyavastheekaranaku mundhu yea gramam turupu godawari jillaaloo, idhey mandalamlo undedi.
vidyaa soukaryalu
sameepa balabadi, praadhimika paatasaala addateegalalonu, praathamikonnatha paatasaala vai.ramavaramlonu, maadhyamika paatasaala vai.ramavaramlonu unnayi. sameepa juunior kalaasaala vai.ramavaramlonu, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala addateegalaloonuu unnayi. sameepa vydya kalaasaala kakinadalonu, maenejimentu kalaasaala, polytechniclu rampachodavaramlonu unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala rampachodavaramlonu, aniyata vidyaa kendram addateegalalonu, divyangula pratyeka paatasaala Kakinada lonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
sameepa saamaajika aaroogya kendram, praadhimika aaroogya kendram, praadhimika aaroogya vupa kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, pashu vaidyasaala, samchaara vydya shaala, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi.
gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi.
paarisudhyam
gramamlo muruguneeti paarudala vyvasta ledhu. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu.
chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
sab postaphysu saukaryam gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
mobile fone Pali. piblic fone aphisu, internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. laand Jalor telephony gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
prabhutva ravaanhaa samshtha baasu saukaryam, praivetu baasu saukaryam, auto saukaryam, tractoru saukaryam modalainavi gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. railway steshion gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
jaateeya rahadari, rashtra rahadari, pradhaana jalla rahadari, jalla rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
gramamlo kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
pouura sarapharaala vyvasta duknam gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali.
atm, vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. swayam sahaayaka brundam, roejuvaarii maarket, vaaram vaaram Bazar, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. unnayi. janana maranala namoodhu kaaryaalayam gramam nundi 5 ki.mee.lopu dooramlo Pali. assembli poling steshion gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. aatala maidanam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 12 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
munagalapudilo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 11 hectares
vyavasaayam cheyadagga banjaru bhuumii: 70 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 79 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 79 hectares
utpatthi
munagalapudilo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari
moolaalu |
భావరాజు సర్వేశ్వరరావు (1915 – సెప్టెంబర్ 23, 2010) భారత ఆర్థిక వేత్త, సామాజిక శాస్త్రవేత్త.
సర్వేశ్వరరావు 1915లో తూర్పు గోదావరి జిల్లా లోని పెద్దాపురంలో పరబ్రహ్మశాస్త్రి, లక్ష్మి దంపతులకు జన్మించాడు. ఈయన విద్యాభ్యాసం పెద్దాపురం, రాజమండ్రిలలో సాగింది. ఉన్నత విద్య కోసం విశాఖపట్నం చేరి ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయంలో చదువుకున్నాడు.
విద్య
ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావు గా అందరికీ సుపరిచితుడైన అతను బి.ఎ (ఆనర్స్) పూర్తిచేసి, ఎం.ఏ (ఆర్థిక శాస్త్రం) ను ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం లో 1935-39 మధ్య చేసాడు. ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావు ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయంలో పరిశోధకుడిగా తన వృత్తి జీవితాన్ని ప్రారంభించాడు. తరువాత డాక్టర్ వి.ఎస్. కోసం పనిచేస్తున్న అదే క్యాంపస్లో ఫ్యాకల్టీ సభ్యుడు, బోధకుడు అయ్యాడు. 1950–53 సంవత్సరాలలో, ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావు ఇంగ్లాండ్ (బ్రిటిష్ కౌన్సిల్ స్కాలర్ గా) వెళ్ళాడు. అక్కడ కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయంలో తన డాక్టరల్ డిగ్రీ కోసం ఆస్టిన్ రాబిన్సన్ మార్గదర్శకత్వంలో "ఇండియాస్ బేలన్స్ అండ్ పేమెంట్స్" అనే అంశంపై పనిచేశాడు. ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావు 1953 లో ఆర్థిక శాస్త్రంలో డాక్టరేట్ పొందాడు. ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావును ఇంగ్లాండ్ నుండి తిరిగి వచ్చిన వెంటనే ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయంలో ఆర్థిక శాస్త్ర విభాగాధిపతిగా నియమించారు. అతను 1975 లో పదవీ విరమణ చేసే వరకు ఆర్థిక విభాగానికి అధిపతిగా నాయకత్వం వహించాడు.
వృత్తి వ్యాసంగం
ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయంలో సుదీర్ఘ పదవీకాలంలో ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావు విశ్వవిద్యాలయంలో అనేక ఇతర పదవులను నిర్వహించాడు. అతను 1966-69 మధ్య ఆర్ట్స్, కామర్స్, న్యాయ కళాశాలలకు మొదటి ప్రిన్సిపాల్. తరువాత అతను అకాడెమిక్ కౌన్సిల్ సభ్యుడు, ఆర్ట్స్ ఫ్యాకల్టీ ఛైర్మన్, ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయ సెనేట్ సభ్యుడు, సిండికేట్ సభ్యునిగ భాధ్యతలు నిర్వహించాడు. ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావు కేంద్ర ప్రభుత్వం స్థాపించిన క్యాంపస్లోని వ్యవసాయ-ఆర్థిక పరిశోధనా కేంద్రం వ్యవస్థాపకుక డైరెక్టర్. అతని మార్గదర్శకత్వంలో AERC అభివృద్ధి చెందింది. ఈ కేంద్రం వెలువరించిన నివేదికలు దేశంలో అత్యుత్తమమైనవిగా ప్రకటించబడ్డాయి. విశ్వవిద్యాలయం ప్రారంభ దశలలో, అతను ఆధ్రవిశ్వవిద్యాలయం లోని చాలా సాంఘిక శాస్త్ర విభాగాలలో విద్యా కార్యకలాపాలను ప్రారంభించడంలో, కొనసాగించడంలో కీలకపాత్ర పోషించాడు. అతను చాలా సంవత్సరాలు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రణాళిక బోర్డు సభ్యునిగా ఉన్నాడు. ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం, నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయం రెండూ గౌరవ డి.లిట్ డిగ్రీలను ప్రదానం చేసాయి.
అతను 1964 లో బ్యాంకాక్లోని యుఎన్ ఏషియన్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఫర్ ఎకనామిక్ డెవలప్మెంట్ అండ్ ప్లానింగ్లో సీనియర్ జనరల్ ఎకనామిస్ట్గా, తూర్పు నైజీరియా ప్రభుత్వానికి ఆర్థిక సలహాదారుగా రెండేళ్లపాటు పనిచేశాడు.
పదివీ విరమణ తర్వాత
1975 లో పదవీ విరమణ చేసిన తరువాత, ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావు 1979 వరకు గౌరవాచార్యునిగా కొనసాగాడు. 1976–78 కాలంలో అతను మద్రాస్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ డెవలప్మెంట్ స్టడీస్ (MIDS) లో సీనియర్ ఐ.సి.ఎస్ఎస్ఆర్ ఫెలోగా పనిచేశాడు. అతను 1979–81 మధ్యకాలంలో నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయం వైస్-ఛాన్సలర్గా పనిచేశాడు. 1983-96 వరకు, అతను ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ డెవలప్మెంట్ అండ్ ప్లానింగ్ స్టడీస్ (IDPS) వ్యవస్థాపక-డైరెక్టర్గా, ఐడిపిఎస్ ఛైర్మన్గా పనిచేశాడు.
తన వృత్తికి సంబంధించిన సంస్థలను నిర్మించడమే కాకుండా ప్రొఫెసర్ బి. ఎస్. రావు ఇతర సంస్థలను ప్రారంభించడానికి కృషి చేసాడు. విశాఖపట్నం నగరంలో విలువ ఆధారిత, నాణ్యమైన విద్యను అందిస్తున్న గాయత్రి విద్యా పరిషత్ అధ్యక్షుడిగా 1989 నుండి పనిచేశాడు. మురికివాడలు, నిరక్షరాస్యత, పట్టణ కాలుష్యం వంటి కీలకమైన సమస్యలను పరిష్కరించడానికి సరైన సమయంలో సరైన సాధన పొందడానికి భగవతుల ఛారిటబుల్ ట్రస్ట్, విశాఖపట్నం మునిసిపల్ కార్పొరేషన్, విశాఖపట్నం పట్టణ అభివృద్ధి అథారిటీ, జిల్లా పరిపాలన వంటి ఏజెన్సీలకు ఆయన బహుశాస్త్రాంతర, పరిశోధన సహాయపడింది.
మూలాలు
http://bhavarajufoundation.org/admin/images/proposals/cnAWXR.pdf
భారత ఆర్థిక శాస్త్రవేత్తలు
1915 జననాలు
2010 మరణాలు
తూర్పు గోదావరి జిల్లా శాస్త్రవేత్తలు |
కొమ్మూరి పద్మావతీదేవి ( జూలై 7, 1908 - మే 9, 1970) తెలుగులో తొలితరం రంగస్థల నటి, కథా రచయిత్రి.
పద్మావతీదేవి చెన్నై లో 1908 జూలై 7 న సంఘసంస్కర్తల కుటుంబంలో జన్మించింది. ఈమె తల్లితండ్రులు సంఘసంస్కరణోద్యమంలో క్రియాశీలకంగా పనిచేస్తూ సంస్కరణ వివాహాం చేసుకున్నారు. వారి వివాహన్ని స్వయంగా కందుకూరి వీరేశలింగం పంతులు నిర్వహించారు. తల్లితండ్రులు పద్మావతిదేవికి చదువుతో పాటూ సంగీతం కూడా నేర్పించారు. పద్మావతిదేవికి 14 యేళ్ల వయసులో గుడిపాటి వెంకట చలం తమ్ముడు కొమ్మూరి వెంకటరామయ్యతో వివాహం జరిగింది. ఈమె కూమార్తె ఉషారాణి భాటియా కూడా రచయిత్రి.
తెలుగు నాటకరంగంలో మరో అధ్యాయానికి శ్రీకారం చుట్టిన బళ్ళారి రాఘవ రంగస్థలం పైకి సంసార స్త్రీలను ఆహ్వానించినప్పుడు ఈమె సంప్రదాయపు సంకెళ్ళను త్రెంచుకుని నాటకరంగం మీద కాలుపెట్టారు. ఈమె ప్రహ్లాద నాటకంలో లీలావతి పాత్ర పోషించేవారు. ఆమె రామదాసు, తప్పెవరిది, సరిపడని సంగతులు, చంద్రగుప్త, ఆ లోకం నుండి ఆహ్వానం మొదలైన నాటకాలలో రాఘవతో కలిసి సముచిత పాత్రలలో నటించారు. మహాత్మా గాంధీ డాక్యుమెంటరీ చిత్రంలో వ్యాఖ్యాతగా వ్యవహరించారు.
సినిమాల ప్రవేశంతో ద్రౌపదీ మానసంరక్షణం, రైతు బిడ్డ, సుమతి, పెద్ద మనుషులు చిత్రాలలో నటించారు. వీరు స్త్రీల సమస్యల మీద ఎన్నో రేడియో ప్రసంగాలు చేశారు.
మరణం
ఈమె చెన్నై లో 1970 మే 9 తేదీన పరమపదించారు.
మూలాలు
20వ శతాబ్ది తెలుగు వెలుగులు, పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం, హైదరాబాదు, 2005.
ఆంధ్రజ్యోతిలోని వివిధ శీర్షికలో గొరుసు జగదీశ్వరరెడ్డి వ్యాసం
1908 జననాలు
1970 మరణాలు
తెలుగు రచయితలు
తెలుగు సినిమా నటీమణులు
తెలుగు రంగస్థల నటీమణులు |
రత్న సాగర్ తెలుగు చలనచిత్ర, టెలివిజన్ నటి. ఎక్కువగా సహాయ నటి పాత్రలు పోషించింది. తెలుగు, తమిళ సినిమాల్లో నటించింది.
జీవితం
రత్న సాగర్ హైదరాబాద్ లో జన్మించింది. తండ్రి ఎం. నారాయణ స్వామి, తల్లి లక్ష్మీ భాయి. ఆమె భర్త పేరు విద్యాసాగర్. ఆమెకు నీహారిక, హారిక అనే ఇద్దరు కూతుర్లున్నారు. ఆమె ప్రస్తుతం హైదరాబాదు లో నివసిస్తుంది. ఆమె మాతృభాష తెలుగు. హిందీ, ఇంగ్లీషు, తమిళం మాట్లాడగలదు. ఆమె బి.ఏ చదివింది. 2011 లో కారాలు మిరియాలు సినిమాకు గాను ఉత్తమ హాస్యనటిగా నంది పురస్కారం లభించింది.
నటన
ఆమె నాటకరంగంలో విశేషమైన అనుభం ఉంది. సుమారు 100 నాటకాలు, 3000 దాకా ప్రదర్శనలిచ్చింది. ఆమె 1987 లో జంధ్యాల సినిమా వివాహ భోజనంబు ద్వారా సినీరంగంలోకి ప్రవేశించింది. ఈ సినిమాలో ఆమె వీరభద్రరావు భార్యగా నటించింది. చూపులు కలిసిన శుభవేళ సినిమాలో బ్రహ్మానందం తల్లిగా నటించింది. 2011 లో వచ్చిన కారాలు మిరియాలు సినిమాలో నటనకు గాను ఉత్తమ హాస్యనటిగా నంది అవార్డునందుకుంది.
టీవీ సీరియళ్ళలో కూడా నటించింది. ఈటీవీలో ప్రసారమైన అందం అనే సీరియల్లో నటించింది.
సినిమాలు
వివాహ భోజనంబు
చూపులు కలిసిన శుభవేళ
నీకు నాకు పెళ్ళంట
కారాలు మిరియాలు
మూలాలు
తెలుగు సినిమా నటీమణులు |
మాడ్గుల్, తెలంగాణ రాష్ట్రం, రంగారెడ్డి జిల్లా,మాడ్గుల్ మండలానికి చెందిన గ్రామం.
ఇది సమీప పట్టణమైన హైదరాబాద్ నుండి 70 కి. మీ. దూరంలో హైదరాబాదు-కల్వకుర్తి ప్రధాన రహదారిపై నల్గొండ జిల్లా సరిహద్దులో ఉంది.
జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణలో
2016 అక్టోబరు 11న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత రంగారెడ్డి జిల్లాలోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.
గణాంకాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1424 ఇళ్లతో, 6414 జనాభాతో 3976 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 3238, ఆడవారి సంఖ్య 3176. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1553 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 177. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 575298.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి , ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. ఒక ప్రైవేటు జూనియర్ కళాశాల ఉంది.సమీప ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల కల్వకుర్తిలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల హైదరాబాద్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్ హైదరాబాద్లో ఉన్నాయి.సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల కల్వకుర్తిలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు హైదరాబాద్లోనూ ఉన్నాయి.ఎస్.జె.ఆర్. & ఎస్.జె.వై. జూనియర్ కళాశాల. (స్థాపన : 2004-05)
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మడ్గుల్లో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఒక డాక్టరు, ఆరుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు.సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో6 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టర్లు ఇద్దరు,
ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీ చదివిన డాక్టర్లు ఇద్దరు, డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. రెండు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది.
గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు.
చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మడ్గుల్లో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి.
రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి.
వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మడ్గుల్లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 34 హెక్టార్లు
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 56 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 37 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 20 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 8 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 16 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 408 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 1028 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 2368 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 3566 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 238 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మండలంలో 6 చిన్ననీటిపారుదల వనరుల ద్వారా 639 హెక్టార్ల ఆయకట్టు వ్యవసాయ భూములున్నాయి.
మడ్గుల్లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 238 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మడ్గుల్లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
ప్రత్తి, జొన్న, మొక్కజొన్న
ప్రముఖులు
ఎస్.జైపాల్ రెడ్డి. మాజీ కేంద్ర మంత్రి
మూలాలు
వెలుపలి లింకులు |
di.v.ios.raju prasiddhulaina datla venkatarama sooryanaaraayana raju telegu cinma nirmaataa. viiru aandhra Pradesh fillm chambar adhyakshulu panichesaaru. intaniki aandhra Pradesh prabhuthvam 1988 samvathsarapu raghupathy venkaya avaardunu pradanam chessi gouravinchindi. 2001 samvatsaramlo bhartiya prabhuthvam padamasiri awardee bahukarinchindi.
jeevitam
datla venkatarama suryanarayanaraju decemberu 13, 1928 na AndhraPradesh, toorpugodaavari jalla allavaramlo janminchaadu. di. v. yess productioms aney paerutoe sinii nirmaana samshtha sthaapinchi 25 chithraalu nirmimchaadu. indhulo bahumati pondina hiindi cinma muje insaf chahiye kudaa Pali. ene. ti. ramarao thoo pidugu ramudu, chinnanaati snehitulu lanty chithraalu teesaadu. jeevita nouka, jevana jyothy, chaanakya sapatham, pichi pulayya aayana nirmimchina chitralloo konni. aayana naeshanal fillm developement corparetion ku, AndhraPradesh fillm developement corparetion chhyrman gaaa vyavaharinchaadu. fillm feedeeration af india vyavasthaapakudu. eeyana nevemberu 13, 2010 na 82 samvatsaraala vayasuloe maranhichadu. eeyanaku bhaarya, koduku, iddharu koothurlu unnare.
nirmimchina cinemalu
maa badu (1960)
mangamma sapatham (1965)
piduguramudu (1966)
thikka shankaraiah (1968)
dhanama daivama (1973)
jeevanjyoti (1975)
chinnanaati snehitulu (1971)
jeevitanauka (1977)
president paeramma (1979)
alludu pattina bharatam (1980)
mujhe insoff chahiye (1983)
chaanakya shapatham (1986)
zayam manadhe (1986)
banumathi gaari moguddu (1987)
bayati linkulu
imdbloo di.v.ios.raju gurinchina peejee
telegu cinma nirmaatalu
padamasiri puraskara pondina AndhraPradesh vyaktulu
2010 maranalu
1928 jananaalu
turupu godawari jalla cinma nirmaatalu |
thoota gopalkrishna aandhra Pradesh ku chendina saasanasabha sabhyudu, bhartiya paarlamentu sabhyudu.
telegu desam parti Kakinada (aandhra Pradesh)
thandri peruu shree subbaaraavu nayudu
puttina tedi marchi 27, 1945
bhaarya peruu shreemathi achyuth mani
pillalu ooka kumarudu ooka kumarte.
vidya poest graduate
vrutthi vyaapaaramu: vvavasaayamu/ samaja seva
saswata chirunaamaa kirlampudi. turupu godawari jalla. (aandhra pradesh)
dooravaani. sanka (0886822) 785
adirohinchina padavulu
1994 loo 8va lok sabhaku ennikayyaru.
1996 loo tirigi 11 va lok sabhaku ennikayyaru
ennika palitaalu
Kakinada lok sabha niyojika vargamlo motham otlu 11,64,878
polaina otlu.... 7,45,143
atyadhikamgaa otlu sadhinchina nalugu abhyarthulu varu sadhinchina otlu
1. shree thoota gopala krishna.... telegu desam parti.... 3,08,480
2.shree thoota subbaaraavu ... kaangresu................ 2,69,981
3.shree chikkala rama chandra raao. NTR TDP....... 1,22,149
2004 assembli ennikallo congresses parti tharapuna peddapuram niyojakavaram nundi emmelyegaa ennikayyadu.
moolaalu
bhartiya paarlamentu webb saitulo thoota gopalkrishna jeevitachitram.
8va loksabha sabyulu
11va loksabha sabyulu
1945 jananaalu
telugudesam parti rajakeeya naayakulu
turupu godawari jalla rajakeeya naayakulu
turupu godawari jalla nundi ennikaina saasana sabyulu
turupu godawari jalla nundi ennikaina loksabha sabyulu |
chaatupadyamanimanjari veturi prabhaakarashaastri (1888 - 1950) sankalanam chosen chaatu padhyaala pustakam. yea rendava bhaagamu 1952 samvatsaramlo mudrinchabadinadi.
marugunapadivunna apurupamaina chaatupadyaalanu saekarinchi vaati venukanunna chaarithraka visheshaalanu yea grandhamgaa acchuvesaaru veturi. 1914lonae tolibhaagaanni prachurinchagaa ventane pratulannee ammudupooyaayi. aapiena modatibhagam maroka mudrana pondindi. adae kramamlo vaerae padyaalanu saekarinchi rendavabhaagamgaa prachurinchina veturi aa pratuluu chellipogaa yea marikonni kothha padyaalanu cherchi yea gramtham prachurincharu. idi rendava bhaagaaniki mudava mudrana.
vishayasuuchika
dviteeya bhaagamu
moolaalu
bhartiya digitally laibrariiloe pustakam prathi.
telegu pusthakaalu
1952 pusthakaalu
tirumal Tirupati devasthaanamula prachuranalu
1924 pusthakaalu
kavitvam |
Haryana raashtram loni 22 jillalalo kaithal jalla (hiindi:कैथल जिला), (puunjabi: ਕੈਥਲ ਜਿਲਾ) okati. kaithal pattanham yea jillaku kendram. jalla vaishaalyam 2,317 cha.ki.mee. jansankhya 9,46,131. yea jalla Ambala deveesonloo bhaagamgaa Pali.1989 nevemberu 1 na yea jalla uniki loki vacchindi.
vibhagalu
vibhaagaala vivarana
2001 loo ganankaalu
velupali linkulu
Kaithal district, official website
moolaalu
Kaithal district
1989 sthaapithaalu
Haryana jillaalu |
విక్టోరియా జలపాతం (Victoria Falls or Mosi-oa-Tunya (the Smoke that Thunders)) ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద జలపాతం. ఇది ఆఫ్రికాలోని జాంబియా, జింబాబ్వే దేశాల మధ్య ప్రవహించే జంబెజీ నదికి చెందినది.
కూడా చూడండి
ఇగూసు ఫాల్స్
బయటి లింకులు
A useful list of further reading is included on the United Nations Environment Programme website's page for Mosi-oa-Tunya.
Zambia National Tourist Bureau page on Victoria Falls
Visit Zambia Campaign
Zimbabwe Tourist Authority page on Victoria Falls
NASA Earth Observatory page
Entry on UNESCO World Heritage site
TIME magazine article about tourism in the area
Devil's Pool Urban Legends Reference Page - Snopes.com
Panoramic virtual tour of Victoria Falls
జలపాతాలు |
సత్యవరం గ్రామం పేరు. ఈ పేరుతో చాలా వ్యాసాలు ఉన్నాయి.
ఆ వ్యాసాల జాబితా:
సత్యవరం (పెనుమంట్ర) - పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలోని పెనుమంట్ర మండలానికి చెందిన గ్రామం.
సత్యవరం (కోటనందూరు) - తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోని కోటనందూరు మండలానికి చెందిన గ్రామం.
సత్యవరం (రౌతులపూడి) - తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోని రౌతులపూడి మండలానికి చెందిన గ్రామం.
సత్యవరం (చింతపల్లి) - విశాఖపట్నం జిల్లాలోని చింతపల్లి మండలానికి చెందిన గ్రామం.
సత్యవరం (పాయకరావుపేట) - విశాఖపట్నం జిల్లాలోని పాయకరావుపేట మండలానికి చెందిన గ్రామం.
సత్యవరం (మాడుగుల) - విశాఖపట్నం జిల్లాలోని మాడుగుల మండలానికి చెందిన గ్రామం.
సత్యవరం (నందిగామ) - కృష్ణా జిల్లా జిల్లాలోని నందిగామ మండలానికి చెందిన గ్రామం.
సత్యవరం (నరసన్నపేట) - శ్రీకాకుళం జిల్లాలోని నరసన్నపేట మండలానికి చెందిన గ్రామం. |
sankary divi alayam srilanka turupu teeramlo trincomalylo Pali. idi ashtadasa saktipeetaalalo okati. ikda sathidevi kaali pattilu paddayani hinduupuraanaala prakaaram telustundhi. asalau alayam chaaala ella kritam dvamsam Dum, koneswaram shivalayam pakkane kothha alayanni erpaatu chesar. yea alayam ooka kondapai Pali.sankari divi alayam ooka andamina raati kondapai chadunaina pradeesam medha Pali. deeniki ravanan weedu ani peruu pettaaru. trinchomaly ooka bhookampa prantham.indhulo agniparvatha karyakalapalu kudaa jaruguthai. sameepamlo, yea praanthamlo agniparvatha unikini choopinche kannia vaedi neeti buggalu unnayi.
trikoneshwaram srilankaloni shivuniki ankitham cheyabadina nalaugu mukhyamaina aalayalalo okati, migilinavi galle, keeteshwaram, muneeshwaramlo unnayi. usa.sha. 300loo modati raajulalo okaraina yuvaraju vijay shreelankalo adugupettaka mundhey 2500 samvatsaraala kritam ikda devatha poojinchabadindi. idi dakshinaadilooni athantha sampanna devaalayaalalo okati.idi raatipai peddha nirmaanaanni kaligi Pali. kondapaina muudu devalayas undevani puraavastu saakhavaari samacharandwara telustundhi. hinduism mahasamudram nepathyamlo unna ettaina gopuramlo pradhaana devatha vigraham Pali. yea alayam dadapu 1000 stambhaalu, chinna mandapaalato ooka bhaaree nirmaanamtho Pali.
chola, pandiya, pallav paalakulu sankari aalaya samrakshana, abhivruddhiki chaaala krushi chesar. portguese valasavaadulu yea pradeeshaanni aakramincharu. usa.sha. 1505 tarwata srilanka dveepam, chuttupakkala unna anek praardhanaa sthalaalanu dvamsam chesar. 1624 epril 14na tamila nuuthana savatsaram roejuna, vigrahalanu ooregimpugaa pattanham gunda teesukellaaru.yea sandarbhamgaa porchugeesuvaaru poojaarula veshadhaaranhatho alayamloki pravaesinchi alayamloni viluvaina vastuvulannintini dvamsam chesar. varu thama oda nundi phirangini upayoginchaaru. aalaya paibhaagaanni dochukunnaru. alayam dvamsam cheyabadindhi. phort frederick cheyadanki padaarthaalu upayoginchabaddaayi. aa tarwata aalaya sthalamlo ooka ontari sthambham Bara migilindi.
portguese aakramanadaarula nundi trikoneshwara, sankari divi devatalanu rakshinchadaniki ooka bavilo daachaaru. 1948loo srilanka swatantrayam tarwata trinolo baavi nundi tirigi vatini pondhaaru. dakshinha bhartiya chola paalakudu, kulakottan, alayanni punaruddharinchadu, ayithe kontamandi bauddhulu mahasena raju choose designnu nirvahincharu. athanu alayanni dvamsam chessi dani sthaanamloo dagobanu nirmimchaadu. dhvamsamaina alayamloni anek kalakhandalu lisban museum bhadraparachabaddayi. kulakottan raasina ooka raati saasanamlo dwandwa cheepala chihnam Pali. usa.sha. 1500 taruvaata, bhumini kanisam 500 samvatsaraala paatu vividha kanti rangulu kaligina vyaktulachae paalinchabadindani, aa tarwata puurvapu paalakulu vadugulu bhumini paalinchavacchani perkondi. 1795loo britisherlu srilankanu swaadheenam chesukune varku trinkomaleeni dadapu 500 samvatsaraala paatu datch varu paalincharu.tarwata vadugulu, french varu 1795loo srilankanu swaadheenam cheskunnaru. vigrahalanu bhadraparachadaaniki 1689loo ooka chinna alayanni nirminchaaru.ayithe yea saasanam khachitamaina saasanamgaa bayatapadindhi. prajala pujalu anumatinchabadaledu. 1952loo trikoneshwaruni alayanni nirminchaaru.
1952loo stanika hinduism tamila prajalache nirminchabadina sankari divi alayam Pali, dani prakkanae trikoneshwar alayam Pali. 450 ella sudeergha viramam tarwata dinni roopondinchaaru. aalayaniki sameepamlo, hinduism mahasamudram piena unna konda anchuku sameepamlo pavithramainadani bilva vruksham Pali. agasthya mehrishi trikoneshwara alayanni shivuni suchanala meraku nirmimchaadu.athanu ravanudi patla unna bhakthki mugdhudayyadu. idi bhagavantudu tana bhaktuni choose tayyaru chesinatlu nammutharu kabaadi idi adbhutamaindi. divi aalayamloo sankari divi matumai ambal ruupamloe poojinchabadutundi.
moolaalu
velupali lankelu
ashtadasa saktipeetaalu |
maihar saasanasabha niyojakavargam Madhya Pradesh rashtramloni niyoojakavargaalaloo okati. yea niyojakavargam satna jalla, satna loksabha niyojakavargam paridhilooni edu saasanasabha niyojakavargaallo okati.
ennikaina sabyulu
1952: ramadhar paamdae, congresses
1957: gopaul saranh sidhu, congresses
1962: gopaul saranh sidhu, congresses
1967: gopaul saranh sidhu, congresses
1972: lalji patel, congresses
1977: narayan sidhu, janathaa parti
1980: vijay narayan, congresses
1985: lalji patel, swatanter
1990: narayan sidhu, jagataadalh
1993: Mathura prasad patel, congresses
1998: brindavan badgainya, congresses
2003: narayan tripathi, samazvaadii parti
2008: mothee lall tivaarii, bgfa
2013: narayan tripathi, congresses
2016: narayan tripathi, bgfa (vupa ennika)
2018: narayan tripathi, bgfa
moolaalu
Madhya Pradesh saasanasabha niyojakavargaalu |
అశోక చక్రవర్తి (బ్రహ్మి: 𑀅𑀲𑁄𑀓, అశోకా) ; (సా.శ.పూ.304–సా.శ.పూ.232) మౌర్య రాజవంశ చక్రవర్తి. ఆయన దాదాపు భారత ఉపఖండాన్నంతా సా.శ.పూ. 268 నుండి 232 వరకు పరిపాలించాడు. అశోకుడు మౌర్య రాజవంశం వ్యవస్థాపకుడైన చంద్రగుప్త మౌర్య మనవడు. అనేక సైనిక దండయాత్రలతో అశోకుడు పశ్చిమాన ప్రస్తుత ఆఫ్ఘనిస్తాన్, పర్షియా పశ్చిమ ప్రాంతాల నుండి తూర్పున బెంగాల్, అస్సాంల వరకు దక్షిణాన మైసూరు వరకు దాదాపు దక్షిణ ఆసియా మొత్తాన్ని పరిపాలించాడు. ఇది ప్రస్తుత తమిళనాడు కర్ణాటక, కేరళలోని కొన్ని ప్రాంతాలు మినహా మొత్తం భారత ఉపఖండం అంతటా విస్తరించింది. సామ్రాజ్యం రాజధాని పాటలీపుత్ర (మగధలో, ప్రస్తుత పాట్నా), తక్షశిల, ఉజ్జయిని వద్ద ప్రాంతీయ రాజధానులు ఉన్నాయి. కళింగ యుద్ధం తరువాత శాంతి కాముకుడై బౌద్ధ మతాన్ని అవలంబించడమే కాకుండా పురాతన ఆసియా అంతటా బౌద్ధమతం వ్యాప్తికి విశేష కృషి చేశాడు. ఈయన పరిపాలనలో రాజ్యం చాలా సుభిక్షంగా ఉండేదనీ ప్రజలు సుఖశాంతులతో వర్ధిల్లే వారని చరిత్ర చెపుతోంది.
కళింగ (ఆధునిక ఒడిశా) రాష్ట్రానికి వ్యతిరేకంగా విధ్వంసక యుద్ధం చేసి క్రీ.పూ 260 లో విజయం సాధించాడు. క్రీ.పూ 263 లో ఆయన బౌద్ధమతం స్వీకరించాడు. అసంఖ్యాక మరణాల (1,00,000 మంది మరణించడం, 1,00,500 మంది నిరాశ్రయులు కావడం) తరువాత లభించిన విజయం పట్ల విరక్తి పెంచుకున్నాడు. అశోక స్తంభాలు, శాసనాలు, శ్రీలంక - మధ్య ఆసియాకు బౌద్ధ సన్యాసులను పంపినందుకు, గౌతమ బుద్ధుని జీవితంలో అనేక ముఖ్యమైన సంఘటనలను గుర్తించే ప్రదేశాలలో స్మారక కట్టడాలను స్థాపించినందుకు ఆయన జ్ఞాపకం పదిలంగా ఉంది.
అశోకుని శాసనాలతో పాటు, అతని జీవిత చరిత్ర సమాచారాన్ని 2 వ శతాబ్దం రచించబడిన అశోకవదన ("దివ్యవదానంలోని ఒక భాగం" "అశోక కథనం"), శ్రీలంక గ్రంథాలు మహావంశ ("గ్రేట్ క్రానికల్" వంటి శతాబ్దాల తరువాత వ్రాసిన ఇతిహాసాలపై ఆధారపడుతుంది. ") అందిస్తున్నాయి. అశోక లయన్ కాపిటల్ భారతదేశ చిహ్నంగా ఉంది. అతని సంస్కృత పేరు "అశోకా" అంటే "నొప్పిలేకుండా, దుఃఖం లేకుండా" ( అ అంటే లేని, శోక" బాధ"). అతని శాసనాలలో ఆయనను దేవనాంప్రియా (పాలి దేవనాస్పియా లేదా "దేవతల ప్రియమైనవారు"), ప్రియదర్శన్ (పాలి ప్రియాదాస లేదా "ప్రతి ఒక్కరినీ ఆప్యాయంగా గౌరవించేవాడు") అని పిలుస్తారు. సారకా అసోకా చెట్టు, లేదా "అశోక చెట్టు"తో అతని పేరు సంబంధం పట్ల ఆయనకున్న అభిమానం కూడా అశోకవదనలో ప్రస్తావించబడింది. ది అవుట్లైన్ ఆఫ్ హిస్టరీలో, హెచ్.జి. వెల్స్ ఇలా వ్రాశాడు. "చరిత్ర స్తంభాలను, ఘనత, దయ, ప్రశాంతత, రాజ ఉన్నత కలిగి ఉన్న పదివేల మంది రాజుల పేర్ల మధ్య, అశోకుడి పేరు ఏకైక నక్షత్రంగా ప్రకాశిస్తుంది.
చారిత్రక మూలాలు
అశోకుడి గురించిన చాలా సమాచారం ప్రధానంగా కొద్దిపాటి బౌద్ధమతానికి సంబంధించిన మూలాల నుంచి లభ్యమైనదే. ప్రత్యేకించి 2వ శతాబ్దంలో సంస్కృతంలో రాయబడిన అశోకవదనం,, పాళీ భాషలో రాయబడిన దీప వంశం, మహావంశం అనే శ్రీలంకకు చెందిన గ్రంథాలలో ఇప్పుటి వరకు అశోకుని గురించి తెలిసిన సమాచారం అందుబాటులో ఉంది. మిగతా సమాచారం అశోకుడు రాయించిన శాసనాల నుండి లభ్యమవుతున్నది.
అశోకుని జననము
అశోకుని తల్లి సుభద్ర లేక సుభద్రాంగి.వృత్తాంత '''శాంతిసామ్రాట్టు ''' ద్వితీయ తృతీయ కాండముల ఉంది. నేపాళ బౌద్ధవాజ్మయ చరిత్రమున అశోకుని తల్లి వృత్తాంతము ఈ రీతిగా కలదు: పాటలీపుత్రమును బిందుసారుడు పరిపాలన చేయుచున్న కాలమున ఒక పేదబ్రాహ్మణుడు భిక్షాటన చేయుచూ జీవించుచుండెను. అతనికి ఒక్కర్తి కూతురు. ఆమె చక్కని చుక్క.ఒకనాడా బాలిక ఆడుకొనుచుండగా సోదెగత్తె ఒకతివచ్చి, ఆపిల్లను చూచి నీవురాజును పెండ్లాడి రాణివి కాగలవు అన్నది. ఏదో వేళాకోళముగా భావించి ఆబాలిక ఊరకుండేను. కానీ అప్పుడే వీధిలోకి వెళ్ళి తిరిగివచ్చిన తండ్రి చెవిని యామాటలు పడినవి. చోదికత్తే చెప్పిన మాటలు చోద్యాలు కావు. నిజమై ఉండును అని భావించి ఆతని మనస్సులో మెదిలెను.ఆమెకు యవ్వనము రాగానే తండ్రి రాజుగారి అంతఃపురానికి ఆమెను తోడ్కొని వెళ్ళినాడు.ఆసమయములో రాణీగారికీ కొంతమంది అనుచరులు కావలసి ఉండెను.వెంటనే ఆమెను తన సహచర వర్గములో ఒకర్తెగా తీసికొన్నారు.తండ్రి ఇంటికి వచ్చాడు.
అంతః పురములో స్త్రీలమధ్యలో ఉన్నప్పటికీ ఆమె అందము, చందము అందరును అసూయ కల్పించెను. ఆమెను ఏరీతిగా నైననూ రాజుగారి దృష్టి పధములో నుండి తప్పించుటకు ప్రయత్నించారు.ఆమెకు హీనమైన పనులను వినియోగించెడివారు.వానిని ఆమె యోర్పుతో నిర్వహించెడిది. మృగచర్మములపై రోమములను నిర్మూలించు పని నిచ్చారు. అదియు ఆమె చేసింది. ఆపై ఆమెకు అంతః పురములో కల కొజ్జాలకు మంగలి పని చేయమని పురమాయించారు. ఇంతలో ఒకరోజు రాజుగారి ఖాసా మంగలి రాలేదు. రాజుగారు అత్యవసరముగా కార్యము మీద ఆవశ్యకముగా వెళ్ళవలసి ఉండెడిది. ఇంకా మంగలి రాలేదేమి? అని రాజుగారు చికాకు పడుచున్నప్పుడు ఒక పరిచారిక వచ్చి మంగలి పని వచ్చిన ఒక దాసి అంతః పురమున కలదు అని మనవి చేసింది. రాజు గారామెను రమ్మనినారు.ఆమె భయపడుచు వచ్చి భయపడుచు నమస్కరించినది, కాని రాజుగారి ప్రసన్న గంభీరమైన మొహమును చూడగానే ఆమె భయము పోయినదట. రాజు గారు ఆమెను చూచి మొగవారు చేయు పని నీవు చేయగలవా అని ప్రశ్నించిరి. అవసరాన్ని బట్టి ఆవిద్య నేర్చుకోవాలిసి వచ్చినది ప్రభూ! మీరు అనుగ్రహిస్తే చేచి చూపుతాను అను ఆమె ప్రత్యుత్తరమిచ్చింది. సరే అన్నారు రాజుగారు. క్షారము చేయడము ప్రారంభించేసరికి రాజుగారికి కొంచెము నిద్రవచ్చింది. ఆనిద్రకు ఏమాత్రమూ భంగము కలుగకుండా ఆమె పని ముగించింది. చంద్రబింబమువలె ముఖము ప్రకాశించింది. అటుపై రాజుగారు చాలా సంతోషించి కావలసినది కోరుకోమన్నారు. తప్పక ఇత్తునని మాట ఇచ్చిరట. ఆమె రాజుగారినే భర్తగా కోరినది. నీవి హీనజాతిస్త్రీవి నేనెట్లా పెండ్లాడుదును అని రాజుగారు చెప్పినారు.నేను బ్రాహ్మణజాతి స్త్రీని అని జరిగిన కథ యంతయూ యేకరువు పెట్టినది. అప్పుడు రాజుగారు ఆమెను దేవేరిగా అంగీకరించిరట. ఆమెకు పుట్టినవాడే అశోక చక్రవర్తి యట. ఈ రెండు కథలు The Nepalese Buddistic Literature అని గ్రంథమున తెలుపబడినవి. ఈ గ్రంథము సా.శ.1882 లో అచ్చూయినది.
జీవితచరిత్ర
అశోకుడి జీవిత చరిత్ర
అశోకుడు మౌర్య చక్రవర్తి బిందుసారుడు (ధర్మ), సుభద్రంగి లకు జన్మించాడు. ఆయన మౌర్య రాజవంశం స్థాపకుడు చంద్రగుప్త మౌర్యుని మనవడు. చంద్రగుప్తుడు చాణక్యుడి సలహాతో ప్రాచీన భారతదేశంలో అతిపెద్ద సామ్రాజ్యాలలో ఒకదాన్ని నిర్మించాడు.
రోమను చరిత్రకారుడు అప్పీయను అభిప్రాయం ఆధారంగా చంద్రగుప్తుడు సెలూకసుతో "వైవాహిక కూటమి" చేసుకున్నాడు; అందువలన అశోకునికి సెలూసిదు గ్రీక్ అమ్మమ్మ ఉండే అవకాశం ఉందని కొందరు చరిత్రకారులు భావిస్తున్నారు. భారతీయ పురాణ మూలం అయిన భవష్య పురాణం ప్రతిసర్గ పర్వం చంద్రగుప్తుడి వివాహం గ్రీకు ("యవన") యువరాణి, సెలూకసు కుమార్తెను గురించి కూడా వివరించింది. మౌర్య అంతఃపురంలోని అనేక మంది భార్యలలో ఒకరైన సెలూసిదు యువరాణికి పిల్లలు ఉన్నారా అని చూపించడానికి ఎటువంటి ఆధారాలు లేనప్పటికీ బిందుసారకు జన్మవివరాలు అస్పష్టంగా ఉన్నాయి.
ప్రాచీన బౌద్ధ, హిందూ, జైన గ్రంథాలు వివిధ జీవిత చరిత్రలను అందిస్తాయి. అతని తల్లి రాణి సుభద్రంగి అని అవదాన గ్రంథం పేర్కొన్నది. అశోకవదన అభిప్రాయం ఆధారంగా ఆమె చంపా నగరానికి చెందిన బ్రాహ్మణుడి కుమార్తె. ఆమె అతనికి అశోక అనే పేరు పెట్టారు. అంటే "దుఃఖం లేనిది". దివ్యవదానా ఇలాంటి కథను చెబుతుంది. కాని రాణి పేరును జనపదకల్యాణ అని ఇస్తుంది. అశోకుడికి చాలా మంది పెద్ద తోబుట్టువుల బృందం ఉంది. వీరందరూ అతని తండ్రి బిందుసారుడి ఇతర భార్యల కుమారులు, ఆయన సోదరులు. అశోకుడికి రాజ సైనిక శిక్షణ ఇవ్వబడింది.
అధికారస్వీకరణ
దుష్ట మంత్రుల కార్యకలాపాల కారణంగా అశోకుడు తిరుగుబాటును అణిచివేస్తున్నట్లు బౌద్ధ గ్రంథం దివ్యావదానం వివరిస్తుంది. ఇది బిందుసారుడి కాలంలో జరిగిన సంఘటన కావచ్చు. బిందుసారుడు ముఖ్య సలహాదారు అయిన చాణక్యుడు 16 పట్టణాల ప్రభువులను, రాజులను నాశనం చేసి తూర్పు, పశ్చిమ సముద్రాల మధ్య ఉన్న అన్ని భూభాగాలకు తనను తాను యజమానిగా చేసుకున్నాడని తారనాథ వృత్తాంతం పేర్కొంది. కొంతమంది చరిత్రకారులు దీనిని బిందుసారుడు దక్కనును జయించటానికి సూచనగా భావిస్తారు, మరికొందరు దీనిని తిరుగుబాటును అణచివేసేదిగా భావిస్తారు.
ఉజ్జయినీ రాజప్రతినిధి
దీని తరువాత అశోకుడిని మాల్వా రాజధాని ఉజ్జయిని రాజప్రతినిధిగా నియమించారు. మధ్యప్రదేశులోని " సరు మారు "లో లభించిన ఒక స్మారక శాసనం అవివాహిత యువరాజుగా ఉన్నప్పుడు పియాదాసి (అశోక తన శాసనాల్లో ఉపయోగించిన గౌరవప్రదమైన పేరు) సందర్శన గురించి ప్రస్తావించింది. ఈ శాసనం మధ్యప్రదేశులో యువకుడిగా అశోకుడి ఉనికిని, ఆయన అక్కడ ఉన్నప్పుడు ఆయన స్థితిని నిర్ధారిస్తుంది.
క్రీస్తుపూర్వం 272 లో బిందుసారుడి మరణం వారసత్వ యుద్ధానికి దారితీసింది. దివ్యవదానం ఆధారంగా బిందూసారుడు తన పెద్ద కుమారుడు సుసిమా తన తరువాత వారసుడుగా రావాలని కోరుకున్నాడు. సుసిమా అహంకారంగా, వారి పట్ల అగౌరవంగా ఉన్నట్లు గుర్తించిన బిందుసారుడి మంత్రులు అశోకుడికి మద్దతు ఇచ్చారు. అశోకుడు సింహాసనం అధిరోహించడంలో రాధాగుప్తా అనే మంత్రి ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించినట్లు తెలుస్తోంది. అశోకవదన రాధగుప్తా రాజ ఏనుగును అశోకుడికి అర్పించడానికి బంగారు ఉద్యానవన ద్వారానికి వెళ్ళిన తరువాత అక్కడ రాజు బిందుసారుడు తన వారసుడిని నిర్ణయిస్తాడు. అశోకుడు తరువాత సింహాసనానికి చట్టబద్ధమైన వారసుడిని నిప్పుల కుండంలో ప్రవేశించేలా చేసి మోసగించాడు. రాధగుప్తుడి అశోకవదనం ఆధారంగా అశోకుడు సింహాసనాన్ని అధిష్టించిన తరువాత రాధాగుప్తుడిని ప్రధానిగా నియమిస్తాడు. ఈ సంఘటన గురించి స్పష్టమైన రుజువులు లేనప్పటికీ (ఇలాంటి అనేక సమాచారాలు పౌరాణిక అంశాలతో సంతృప్తమయ్యాయి) అయినప్పటికీ అశోకుడు తన 99 మంది సోదరులను చంపినట్లు దిపావన్సా, మహావంసా సూచిస్తున్నాయి. పట్టాభిషేకం క్రీస్తుపూర్వం 269 లో పట్టాభిషేకం జరిగింది.
బౌద్ధ ఇతిహాసాలు అశోకుడు చెడ్డ స్వభావం గలవాడు, దుష్ట స్వభావం గలవాడు అని పేర్కొన్నది. ఆయన " అశోకా హెల్ "ను నిర్మించాడు. అందమైన బాహ్యభాగం, అంతర్భాగంలో ఆయన చేత నియమించబడిన ఉరిశిక్షకుడు గిరికా చర్యల మధ్య వ్యత్యాసం కారణంగా "పారాడిసలు హెల్"గా వర్ణించబడిన విస్తృతమైన హింస గది నిర్మితమైంది. ఇది అతనికి సంస్కృతంలో "అశోక ది ఫియర్సు" అని అర్ధం చందా అశోక (కానా అకోకా) అనే పేరును సంపాదించింది. బౌద్ధ ఇతిహాసాలు బౌద్ధమతం తనలో తెచ్చిన మార్పును నాటకీయంగా చూపించాయని అందువలన అశోకుడు గత దుష్టత్వాన్ని, మతమార్పిడి తరువాత ఆయన ధర్మాన్ని అతిశయోక్తి చేస్తారని ప్రొఫెసరు చార్లెసు డ్రెక్మియరు హెచ్చరించాడు.
సింహాసనాన్ని అధిరోహించిన అశోకుడు తన సామ్రాజ్యాన్ని తరువాతి 8 సంవత్సరాలలో తూర్పున ఉన్న అస్సాం నుండి పశ్చిమాన బలూచిస్తాను వరకు విస్తరించాడు; 3 పురాతన తమిళ రాజ్యాలు పాలించిన ప్రస్తుత తమిళనాడు, కేరళ మినహా ఉత్తరాన ఆఫ్ఘనిస్తానులోని పామిరు నాట్ నుండి దక్షిణ భారతదేశం ద్వీపకల్పం వరకు.
వివాహం
ఆయన జీవితం గురించి మాట్లాడే వివిధ వనరుల నుండి, అశోకుడికి 5 మంది భార్యలు ఉన్నారని నమ్ముతారు. వారికి దేవి (లేదా వేదిసా-మహాదేవి-శాక్యకుమారి), రెండవ రాణి కరువాకి, అసంధిమిత్ర (నియమించబడిన అగ్రమహిస్ లేదా "పట్టపు రాణి"), పద్మావతి, తిష్యరాక్షిత అని పేరు పెట్టారు. అతనికి నలుగురు కుమారులు, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారని విశ్వసించారు: దేవి చేత ఒక కుమారుడు మహేంద్ర (పాలి: మహీంద), తివారా (కరువాకి కుమారుడు), కునాలా (పద్మావతి కుమారుడు), జలౌకా (కాశ్మీరు క్రానికలులో ప్రస్తావించబడింది), ఒక కుమార్తె దేవి సంఘమిత్ర (పాలి: సంఘమిట్ట), మరో కుమార్తె చారుమతి.
మహావంశం ఒక సంస్కరణ ఆధారంగా శ్రీలంక బౌద్ధ చరిత్ర, అశోకుడు ఆయన వారసుడిగా, ఉజ్జయినీకి రాజప్రతినిధిగా ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు విదిషా (సాంచి నుండి 10 కిలోమీటర్ల) వద్ద ఆగిపోయాడని అక్కడ ప్రాంతీయ వ్యాపారుడి కుమార్తెను వివాహం చేసుకున్నాడు. ఆమెను దేవి అని పిలిచారు, తరువాత ఆమె ద్వారా అశోకుడికి ఇద్దరు కుమారులు ఉజ్జెనియా, మహేంద్ర, ఒక కుమార్తె సంఘమిత్ర కలిగారు పేర్కొన్నది. అశోకుడు అధికారం స్వీకరించిన తరువాత మహేంద్ర బౌద్ధ మతప్రచార బృందానికి నాయకత్వం వహించాడు. బహుశా చక్రవర్తి ఆధ్వర్యంలో శ్రీలంకకు పంపబడ్డాడు.
కళింగ యుద్ధం - బౌద్ధమత స్వీకరణ
అశోకుడి పాలన ప్రారంభ భాగం చాలా రక్తపిపాసంగా ఉన్నప్పటికీ ఆయన ఒడిశా, ఉత్తర తీర ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాలలో భారతదేశ తూర్పు తీరంలో కళింగను జయించిన తరువాత బుద్ధుని బోధనలను అనుసరించాడు. ఆకాలంలో కళింగ తన సార్వభౌమత్వాన్ని, ప్రజాస్వామ్యాన్ని అనుభవించే రాజ్యంగా ఉండేవి. రాచరిక పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యంతో ఇది పురాతన భారతంలో చాలా మినహాయింపుగా ఉంది. రాజధర్మం అంటే పాలకుల కర్తవ్యం, ఇది ధైర్యం, ధర్మం అనే భావనతో ఉంటుంది. రాజధర్మ పట్టాభిషేకం జరిగిన 8 సంవత్సరాల తరువాత కళింగ యుద్ధం జరిగింది. అతని 13 వ శాసనం నుండి ఈ యుద్ధం ఒక భారీ యుద్ధమని 100,000 మందికి పైగా సైనికులు మరణించగా 1,50,000 మందికి పైగా నిరాశ్రయులయ్యారు. కళింగ నాశనాన్ని గమనించిన తరువాత రాజు అనుభవించిన గొప్ప పశ్చాత్తాపం అశోకుడి తాతి శాసనంలోని శాసనం 13:
పురాణం ఆధారంగా యుద్ధం ముగిసిన ఒక రోజు తరువాత అశోకుడు నగరంలో తిరుగుతూ బయలుదేరాడు. ఆయన చూడగలిగినది కాలిపోయిన ఇళ్ళు, చెల్లాచెదురుగా ఉన్న శవాలు. కళింగలో జరిగిన ప్రాణాంతక యుద్ధం ప్రతీకారం చక్రవర్తి అశోకను స్థిరమైన, ప్రశాంతమైన చక్రవర్తిగా మార్చింది. ఆయన బౌద్ధమతానికి పోషకుడయ్యాడు. ప్రముఖ ఇండోలాజిస్టు, ఎ. ఎల్. భాషం అభిప్రాయం ఆధారంగా అశోకుడి వ్యక్తిగత మతం బౌద్ధమతం అయింది. కచ్చితంగా కళింగ యుద్ధం తరువాత. అయినప్పటికీ భాషం అభిప్రాయం ఆధారంగా అశోకుడు అధికారికంగా ప్రచారం చేసిన ధర్మం బౌద్ధమతం కాదు. అయినప్పటికీ ఆయన ప్రోత్సాహం, ఆయన పాలనలో మౌర్య సామ్రాజ్యం, క్రీ.పూ 250 నుండి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఇతర రాజ్యాలలో బౌద్ధమతం విస్తరణకు దారితీసింది. శ్రీలంకలో ఆయన కుమారుడు మహీంద (మహేంద్ర), కుమార్తె సంఘమిత్ర (దీని పేరు "సంఘానికి స్నేహితుడు" అని అర్ధం) బౌద్ధమతాన్ని స్థాపించారు.
మరణం
అశోకుడు సుమారు 36 సంవత్సరాలు పరిపాలించి క్రీ.పూ 232 లో మరణించాడు. ఆయన దహన సమయంలో ఆయన శరీరం 7 పగలు - రాత్రులు కాలిపోయిందని పురాణ కథనం. ఆయన మరణం తరువాత మౌర్య రాజవంశం కేవలం 50 సంవత్సరాల పాటు కొనసాగింది. ఆయన సామ్రాజ్యం దాదాపు భారత ఉపఖండం అంతటా విస్తరించి ఉంది. అశోకుడికి చాలా మంది భార్యలు, పిల్లలు ఉన్నారు. కాని వారి పేర్లు చాలా వరకు మరుగున పడ్డాయి. ఆయన పాలనలో ఎక్కువ భాగం ఆయన ప్రధాన భార్య (అగ్రమహిసి) అతని భార్య అసంధిమిత్రా పిల్లలు పుట్టలేదు.
తన వృద్ధాప్యంలో ఆయన తన చిన్న భార్య తిశ్యరాక్షతో సహజీవనం చేసినట్లు తెలుస్తోంది. ఆమె అశోకుడి కుమారుడు కునాలాను (తక్షశిలాలోని రాజప్రతినిధి, సింహాసనం వారసుడు) వ్యూహంతో గుడ్డివాడుగా చేయించిందని చెబుతారు. అధికారిక ఉరిశిక్షకులు కునాలాను తప్పించారు.తరువాత ఆయన తన అభిమాన భార్య కాంచనమాలతో కలిసి తిరుగుతున్న గాయకుడిగా మారాడు. పాటలీపుత్రలో, అశోకుడు కునల పాట విన్నాడు. కునాలా దురదృష్టం చక్రవర్తి చేసిన గత పాపానికి శిక్షగా ఉండవచ్చని గ్రహించాడు. తిశ్యరాక్షకు మరణశిక్ష విధించి, కునాలాను రాజసభలో పునరుద్ధరించాడు. అశోకవదనంలో బౌద్ధమత అభ్యాసం ద్వారా జ్ఞానోదయం పొందిన కునాలా, తిశ్యరాక్షను క్షమించినట్లు చిత్రీకరించబడింది. ఆమెను క్షమించమని అశోకుడు కోరినప్పటికీ అశోకుడు అదే క్షమాపణకు స్పందించలేదు.
అశోకుడు మౌర్య పాలన చరిత్రలో అదృశ్యమై ఉండవచ్చు, యుగాలు గడిచేకొద్దీ, ఆయన తన పాలన రికార్డులను వదిలిపెట్టలేదు. ఈ రికార్డులు శిల్పకళల స్తంభాలు, రాళ్ల రూపంలో ఉన్నాయి. ఆయన తన పేరుతో ప్రచురించాలని కోరుకునే వివిధ రకాల చర్యలు, బోధనలతో చెక్కబడి ఉన్నాడు. శాసనం కోసం ఉపయోగించిన భాష బ్రాహ్మి లిపిలో చెక్కబడిన ప్రాకృత "సాధారణ" భాషలలో ఒకటి.
క్రీస్తుపూర్వం 185 వ సంవత్సరంలో అశోకుడు మరణించిన సుమారు 50 సంవత్సరాల తరువాత, చివరి మౌర్య పాలకుడు బృహద్రాతను మౌర్య సాయుధ దళాల కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ పుష్యమిత్ర శుంగా హత్య చేశాడు. ఆయన తన దళాల గార్డు ఆఫ్ ఆనరు తీసుకుంటున్నప్పుడు. పుష్యమిత్ర శుంగా శుంగా రాజవంశం (క్రీ.పూ. 185-75) ను స్థాపించాడు. తరువాత శుంగరాజ్య పాలకులు మౌర్య సామ్రాజ్యంలో విచ్ఛిన్నమైన భాగాన్ని మాత్రమే పరిపాలించింది. మౌర్య సామ్రాజ్యం అనేక వాయవ్య భూభాగాలు (ఆధునిక ఆఫ్ఘనిస్తాన్, ఉత్తర పాకిస్తాన్) ఇండో-గ్రీకు రాజ్యంగా మారాయి.
భారతీయ మౌర్య రాజవంశం మూడవ చక్రవర్తి అయిన అశోక చక్రవర్తి కూడా ఇప్పటివరకు జీవించిన అత్యంత ఆదర్శప్రాయమైన పాలకులలో ఒకరిగా పరిగణించబడ్డాడు.
బౌద్ధరాజరికం
బౌద్ధమతం, ప్రభుత్వం మధ్య సంబంధానికి ఆయన అందించిన నమూనా అశోకుడు మరింత శాశ్వతమైన వారసత్వాలలో ఒకటి. అశోక చక్రవర్తి బౌద్ధ సమాజంలోని నాయకులకు ఆదర్శంగా కనిపించాడు. ఆయన మార్గదర్శకత్వం, శక్తిని అందించడమే కాక, తన మద్దతుదారులతో వ్యక్తిగత సంబంధాలను కూడా సృష్టించాడు. థెరావాడ ఆగ్నేయ ఆసియా అంతటా, అశోకుడు పాలన నమూనా గతంలో ఆధిపత్యం వహించిన దైవిక రాజ్య భావనను భర్తీ చేసింది (ఉదాహరణకు, అంగ్కోరు రాజ్యం). 'బౌద్ధ రాజ్యం' ఈ నమూనా ఆధారంగా రాజు తన పాలనను దైవిక మూలం నుండి దిగడం ద్వారా కాకుండా, బౌద్ధ సంఘం ఆమోదం పొందడం ద్వారా సంపాదించడానికి ప్రయత్నించాడు. అశోకుడిని అనుసరించి, రాజులు మఠాలను స్థాపించారు. స్థూపాల నిర్మాణానికి నిధులు సమకూర్చారు. వారి రాజ్యంలో సన్యాసులకు మద్దతు ఇచ్చారు. సంఘం స్థితి, నియంత్రణ మీద వివాదాలను పరిష్కరించడంలో చాలా మంది పాలకులు చురుకైన పాత్ర పోషించారు. ఎందుకంటే అశోకుడు తన పాలనలో అనేక వివాదాస్పద సమస్యలను పరిష్కరించడానికి ఒక సమావేశాన్ని ఆహ్వానించాడు. ఈ అభివృద్ధి అంతిమంగా అనేక ఆగ్నేయాసియా దేశాలలో రాచరికం, మత శ్రేణి మధ్య సన్నిహిత అనుబంధానికి దారితీసింది. ఈ సంఘం ప్రస్తుతానికీ ప్రభుత్వ-మద్దతుగల థాయిలాండు బౌద్ధమతంలో థాయి రాజు సాంప్రదాయక పాత్ర మతపరమైన, లౌకిక నాయకుడు వహిస్తుంటాడు. తన సభికులందరూ ప్రజలను ఎల్లప్పుడూ నైతిక పద్ధతిలో పరిపాలించేవారని అశోకుడు చెప్పాడు.
సా.శ. 2 వ శతాబ్దపు గ్రంథం అశోకవదనలో పేర్కొన్న కథనాల ఆధారంగా బౌద్ధమతాన్ని స్వీకరించిన తరువాత అశోకుడు అహింసావాది కాదు. ఒక సందర్భంలో పుంద్రవర్ధనలోని బౌద్ధేతరుడు నిర్గ్రాంత జ్ఞతిపుత్ర పాదాల వద్ద బుద్ధుడు నమస్కరిస్తున్నట్లు చూపించే చిత్రాన్ని గీసాడు (మహావీరుడు, జైనమతం 24 వ తీర్థంకరతో గుర్తించబడింది). బౌద్ధ భక్తుడి ఫిర్యాదు మేరకు, అశోకుడు అతన్ని ఖైదు చేయమని ఒక ఉత్తర్వు జారీ చేశాడు. తదనంతరం పుంద్రవర్ధనలోని అజీవకులందరినీ చంపాలని మరో ఉత్తర్వు జారీ చేశాడు. ఈ ఉత్తర్వు ఫలితంగా అజివికా శాఖ సుమారు 18,000 మంది అనుచరులు ఉరితీయబడ్డారు. కొంతకాలం తరువాత పాటలీపుత్రలోని మరో నిర్గ్రాంత అనుచరుడు ఇలాంటి చిత్రాన్ని గీసాడు. అశోకుడు ఆయనను అతని కుటుంబం మొత్తాన్ని వారి ఇంట్లో సజీవ దహనం చేశాడు. నిర్గ్రాంత మతవిశ్వాసానికి అధిపతి తలను తీసుకువచ్చిన ఎవరికైనా ఒక దినారా (వెండి నాణెం) అవార్డును ప్రకటించాడు. అశోకవదన ప్రకారం ఈ ఉత్తర్వు ఫలితంగా తన సొంత సోదరుడు మతవిశ్వాసి అని తప్పుగా భావించబడి ఒక పశువులకాపరి చేత చంపబడ్డాడు. ఏదేమైనా అనేక కారణాలతో పరిశోధకులు అశోకుడు హింసించిన కథలు అశోకడి ప్రత్యర్థి వర్గాలు ప్రచారం నుండి ఉత్పన్నమయిన స్పష్టమైన కల్పితాలుగా కనిపిస్తాయని భావిస్తున్నారు.
చారిత్రక వనరులు
అశోకుడిని దాదాపుగా మరచిపోయారు. కానీ 19 వ శతాబ్దంలో " జేమ్సు ప్రిన్సెపు " పరిశోధన చారిత్రక మూలాల వెల్లడికి దోహదపడింది. బ్రాహ్మి లిపిని అర్థంచేసుకున్న తరువాత ప్రిన్సెపు మొదట సిలోను రాజు దేవనంపియా టిస్సాతో కలిసి కనుగొన్న శాసనాల "ప్రియదాసి"ను గుర్తించాడు. అయినప్పటికీ 1837 లో జార్జి టర్నోరు పియదాసిని అశోకతో అనుబంధించిన ఒక ముఖ్యమైన శ్రీలంక వ్రాతప్రతి (దీపావంసా, లేదా "ఐలాండ్ క్రానికల్") ను కనుగొన్నాడు:
అప్పటి నుండి అశోకుడితో "దేవనంప్రియ ప్రియదర్శిను" అనుబంధం వివిధ శాసనాల ద్వారా ధ్రువీకరించబడింది. ముఖ్యంగా మాస్కీలో కనుగొనబడిన మైనరు రాతి శిలాశాసనంలో ధ్రువీకరించబడింది. అశోకను తన ప్రాంతీయ బిరుదు దేవనాంప్రియ ("ప్రియమైన-దేవతలు") తో నేరుగా అనుబంధించింది:
మరొక ముఖ్యమైన చరిత్రకారుడు బ్రిటిషు పురావస్తు శాస్త్రవేత్త జాను హుబెర్టు మార్షలు, ఆయన ఆర్కియాలజికలు సర్వే ఆఫ్ ఇండియా డైరెక్టరు జనరలు. ఆయన ప్రధానంగా హరప్ప, మొహెంజోదారోలతో పాటు సాంచి, సారనాథు నిర్మాణాలపట్ల ఆసక్తి చూపాడు. బ్రిటిషు పురావస్తు శాస్త్రవేత్త, ఆర్మీ ఇంజనీరు అయిన సర్ అలెగ్జాండరు కన్నింగ్హాం (భారత పురావస్తు సర్వే తండ్రి అని అంటారు), భరహూతు స్థూపం, సారనాథు, సాంచి, మహాబోధి ఆలయం వంటి వారసత్వ ప్రదేశాలను ఆవిష్కరించారు. బ్రిటిషు పురావస్తు శాస్త్రవేత్త మోర్టిమెరు వీలరు, అశోకుడు చారిత్రక వనరులను (ముఖ్యంగా తక్షశిలను కూడా) బహిర్గతం చేశాడు.
అశోకుడి జీవితం పాలన గురించి సమాచారం ప్రధానంగా బౌద్ధ మూలాల నుండి స్వల్పంగా లభించింది. ముఖ్యంగా 2 వ శతాబ్దంలో వ్రాసిన సంస్కృత అశోకవదన ('అశోక కథ'), శ్రీలంకలోని రెండు పాలి చరిత్రలు (దీపావంశం, మహావంశ) అశోకుడి గురించి ప్రస్తుతం తెలిసిన చాలా సమాచారాన్ని అందిస్తాయి. అదనపు సమాచారం అశోక శాసనాలు అందించాయి. శాసనలలో ఉపయోగించి రాజవంశ జాబితాలను కనుగొన్న తరువాత బౌద్ధ పురాణం అశోకుడికి రచన కారణమని చెప్పబడింది (ప్రియదర్శి- 'అందరినీ ఆప్యాయంగా భావించేవాడు') లేదా అశోక మౌర్య అదనపు పేరు ఉండేది. పాట్నాలోని కుమ్రారు వద్ద అతని కాలపు నిర్మాణ అవశేషాలు కనుగొనబడ్డాయి. ఇందులో 80 స్తంభాల హైపోస్టైలు హాలు ఉన్నాయి.
అశోకడు తన పాలనలో చేసిన అశోకుడి శాసనాలు-అశోక శాసనాలు అశోక స్తంభాలపై 33 శాసనాలు, అలాగే బండరాళ్లు, గుహ గోడలు పరిశోధన కొరకు లభించాయి. ఈ శాసనాలు ఆధునిక పాకిస్తాను, భారతదేశం అంతటా చెదరుమదురుగా ఉన్నాయి. ఇవి బౌద్ధమతం మొట్టమొదటి స్పష్టమైన సాక్ష్యాలుగా ఉన్నాయి. భారతీయ చరిత్రలోని అత్యంత శక్తివంతమైన రాజులలో ఒకరి సహకారంతో ద్వారా బౌద్ధమతం మొట్టమొదటి విస్తరణను శాసనాలు వివరిస్తాయి. అశోకుడి మతమార్పిడి, నైతిక సూత్రాలు, మతపరమైన సూత్రాలు, సామాజిక, జంతు సంక్షేమం గురించి ఆయన భావనల గురించి మరింత సమాచారం అందిస్తున్నాయి.
సా.శ. 2 వ శతాబ్దపు రచన అశోకవదన - అశోకుడి చరిత్రకు సంబంధించిన అందించింది. 300 C లో ఫా హియెన్ ఈ చరిత్రను చైనా భాషలోకి అనువదించారు. ఇది కచ్చితమైన హినాయన గ్రంథం. ఇది మధుర, వాయవ్య భారతదేశంలో కేంద్రీకృతమై ఉంది. తక్కువగా లభిస్తున్న ఈ వ్రాతపూర్వక వివరణలు రాజు, సన్యాసుల సమాజం (సంఘ) మధ్య సంబంధాన్ని అన్వేషించడం, మతపరమైన ఆకర్షణీయమైన కథలు చెప్పడం ద్వారా లౌకికులకు (సామాన్యులకు) మత జీవితానికి ఆదర్శాన్ని ఏర్పరచడం. అత్యంత ఆశ్చర్యకరమైన లక్షణం ఏమిటంటే అశోక మతమార్పిడికి కళింగ యుద్ధంతో సంబంధం లేదు అది ప్రస్తావించబడలేదు, లేదా ఆయన మౌర్య రాజవంశానికి చెందినవాడు అనే మాట కూడా లేదు. బౌద్ధమతాన్ని రాజీలేని రీతిలో వ్యాప్తి చేయడానికి ఆయన ప్రభుత్వ అధికారాన్ని ఉపయోగించిన రికార్డు కూడా అంతే ఆశ్చర్యం కలిగిస్తుంది. వీతాషోక పురాణం అశోక పాత్ర మీద అంతర్దృష్టులను అందిస్తుంది. ఇవి విస్తృతంగా తెలిసిన పాలి రికార్డులలో అందుబాటులో లేవు.
మహావంశ ("గ్రేట్ క్రానికల్") శ్రీలంక రాజుల పాలి భాషలో రాసిన చారిత్రక కవిత. క్రీస్తుపూర్వం 543 లో కళింగ రాజు (పురాతన ఒడిశా) రాజు నుండి మహాసేన రాజు (334–361) పాలన వరకు ఇది ఉంది. ఇది భారతదేశ రాజ రాజవంశాలను తరచుగా సూచిస్తున్నందున భారత ఉపఖండంలోని సమకాలీన రాజ వంశాల కాలనిర్ణయం చేయాలని, సంబంధం ఉండాలని కోరుకునే చరిత్రకారులకు కూడా మహావంశ విలువైనది. అశోకుడు పవిత్రత కాలనిర్ణయం చేయడానికి ఇది చాలా ముఖ్యం.
ద్విపావంసం - ద్విపావంస, లేదా "ద్వీపవంశ", ( క్రానికల్ ఆఫ్ ది ఐలాండ్, పాలిలో) శ్రీలంక పురాతన చారిత్రక రికార్డు. 3 వ లేదా 4 వ శతాబ్దం అత్తకథ, ఇతర వనరుల నుండి ఈ క్రానికలు సంకలనం చేయబడిందని విశ్వసిస్తున్నారు. రాజు ధాతుసేన (4 వ శతాబ్దం) అనూరాధపురం ఉత్సవాలలో దీపావంశం ఉండాలని ఆదేశించాడు.
అశోకుని శిలా శాసనాలు
సంకేతాలు
క్రీస్తుపూర్వం 3 వ -2 వ శతాబ్దంలో భారతదేశంలోని మౌర్య సామ్రాజ్యం పంచ్-మార్క్ నాణేలకు చిహ్నంగా కాడుసియసు కనిపిస్తుంది. ఈ చిహ్నం ఆయన వ్యక్తిగత "ముద్ర" రాజు అశోకుడికి చిహ్నంగా ఉందని న్యూమిస్మాటికు పరిశోధనలు సూచిస్తున్నాయి. ఈ చిహ్నం మౌర్యుల పూర్వపు పంచ్-మార్కు నాణేల మీద ఉపయోగించబడనప్పటికీ మౌర్య కాలం నాటి నాణేల మీద మూడు వంపు-కొండ చిహ్నం "కొండ మీద నెమలి", ట్రిస్కెలిసు, తక్షశిల గుర్తుతో కలిపి చిహ్నాలు ముద్రించబడ్డాయి.
అవగాహన , చారిత్రాత్మకత
అశోకుడి జీవితాన్ని పునర్నిర్మించడంలో బౌద్ధ వనరుల ఉపయోగం, అలాగే ఆయన శాసనాల వివరణలు బలమైన ప్రభావాన్ని చూపాయి. సంప్రదాయ వనరుల ఆధారంగా, ప్రారంభ పండితులు అశోకుడిని ప్రధానంగా బౌద్ధమత చక్రవర్తిగా భావించారు. ఆయన బౌద్ధమతంలోకి మారి బౌద్ధ సన్యాసుల సంస్థలకు పోషకుడుగా ఉంటూ మద్దతు ఇవ్వడంలో చురుకుగా నిమగ్నమయ్యారు. కొంతమంది పరిశోధకులు ఈ అంచనాను ప్రశ్నించారు. రోమిలా థాప్పరు అశోక గురించి వ్రాస్తూ, "ఒక నిర్దిష్ట చారిత్రక కాలంలో ఒక సామ్రాజ్యాన్ని వారసత్వంగా నిలబెట్టిన సందర్భంలో మేము ఆయనను ఒక రాజనీతిజ్ఞునిగా చూడాలి. సమాజాన్ని మార్చడానికి బలమైన నిబద్ధత కలిగిన వ్యక్తిగా భావించాలి.
బౌద్ధ వనరులు ఆపాదించబడని ఏకైక సమాచార వనరు అశోకుడి శాసనాలు, , ఇవి అశోకు బౌద్ధుడని స్పష్టంగా చెప్పలేదు. తన శాసనాల్లో, అశోకుడు తన కాలంలోని అన్ని ప్రధాన మతాలకు మద్దతునిస్తున్నాడు: బౌద్ధమతం, బ్రాహ్మణిజం, జైన మతం, అజీవాయిజం మొదలైన వివరణలను శాసనాలు ప్రజలకు అందించాయి (కొన్ని బౌద్ధులను ఉద్దేశించి ఉన్నాయి) సాధారణంగా అన్ని మతాల సభ్యులు అంగీకరించే నైతిక ఇతివృత్తాలపై దృష్టి పెడతారు. ఉదాహరణకు, అమర్త్యసేన్ ఇలా వ్రాశాడు, "క్రీస్తుపూర్వం మూడవ శతాబ్దంలో భారత చక్రవర్తి అశోకుడు సహనం, వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛకు అనుకూలంగా అనేక రాజకీయ శాసనాలు సమర్పించారు. ఇవి ప్రభుత్వ విధానంలో భాగంగా, విభిన్న వ్యక్తులతో ఉన్న పరస్పర సంబంధాల గురించి వివరిస్తున్నాయి."
ఏదేమైనా శాసనాలు మాత్రమే ఆయన బౌద్ధుడని సూచిస్తున్నాయి. ఒక శాసనంలో వేద ఆచారాలను తక్కువ చేసి, వేద జంతు బలిని నిషేధించాడు; ఆయన కనీసం మార్గదర్శకత్వం కొరకు వేద సంప్రదాయాన్ని ఆచరించలేదని ఇవి గట్టిగా సూచిస్తున్నాయి. ఇంకా అనేక శాసనాలు బౌద్ధులకు మాత్రమే వ్యక్తమవుతాయి; ఒకదానిలో అశోకుడు తనను తాను "ఉపసక" అని ప్రకటించుకుంటాడు. మరొకటి బౌద్ధ గ్రంథాలతో సన్నిహిత పరిచయాన్ని ప్రదర్శిస్తాడు. ఆయన బౌద్ధ పవిత్ర స్థలాల వద్ద రాతి స్తంభాలను నిర్మించాడు. కాని ఇతర మతాల ప్రదేశాలలో అలా చేయలేదు. నైతిక చర్యకు లోనయ్యే గుండె లక్షణాలను సూచించడానికి అతను "ధమ్మ" అనే పదాన్ని కూడా ఉపయోగించాడు; ఇది ప్రత్యేకంగా బౌద్ధ పదం. అయినప్పటికీ ఆయన కఠినమైన ప్రవర్తనా నియమావళి కంటే ఆత్మార్ధంగా ఈ పదాన్ని ఎక్కువగా ఉపయోగించాడు. రోమిలా థాపరు ఇలా వ్రాశాడు "ఆయన ధర్మం దైవిక ప్రేరణ నుండి ఉద్భవించలేదు. దాని ఆచారం స్వర్గానికి వాగ్దానం చేసినప్పటికీ. ఇది ఇచ్చిన పరిస్థితుల తర్కం ద్వారా షరతులతో కూడిన నీతికి అనుగుణంగా ఉంది. ఆయన ధర్మం తర్కం వర్గాల ప్రవర్తనను ప్రభావితం చేయడానికి ఉద్దేశించబడింది. ప్రజలు, ఒకరికొకరు అసమాన సంబంధాలను కలిగి ఉన్నారు. " చివరగా బుద్ధుడి ఉపన్యాసం మొదటి మూడు దశలకు అనుగుణంగా ఉండే ఆదర్శాలను ఆయన ప్రోత్సహిస్తారు.
అశోకవదన సుపరిచితమైన అశోకుని ప్రత్యామ్నాయ దృశ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది; ఆయన మార్పిడికి కళింగ యుద్ధం లేదా మౌర్య రాజవంశం నుండి వచ్చిన వారి గురించి ఎటువంటి సంబంధం లేదు. బదులుగా అహింసను స్వీకరించడానికి కారణం చాలా వ్యక్తిగతంగా కనిపిస్తుంది. అశోకవాదం ప్రధాన మూలం తరువాత వచ్చిన సంక్షేమ చర్యలు దాని ప్రధానమైన వ్యక్తిగత వేదనకు బదులుగా, ఒక నిర్దిష్ట సంఘటన ద్వారా ప్రేరేపించబడకుండా తనలోని భావాల ద్వారా ప్రేరణ పొందాడు. తద్వారా ఇది అశోకుడిని గొప్పతనం, లోపాలు రెండింటినీ సమంవయపరుస్తూ మానవీయంగా ప్రతిష్ఠాత్మకంగా, ఉద్రేకంతో ప్రకాశిస్తుంది. ఈ అశోకుడు తరువాత పాలి క్రానికల్సు "నీడ డో-గుడ్" నుండి చాలా భిన్నంగా ఉంటాడు.
అశోకుడి గురించి సమాచారం ఆయన సామ్రాజ్యం అంతటా స్థాపించిన స్తంభాలు, రాళ్ళ మీద చెక్కిన అనేక శాసనాల నుండి లభిస్తుంది. అతని శాసనాలు అన్నీ అతన్ని కరుణతో, ప్రేమగా చూపిస్తాయి. కళింగ రాతి సవరణలలో, ఆయన తన ప్రజలను తన "పిల్లలు" అని సంబోధిస్తాడు. తండ్రిగా ఆయన ప్రజల మంచిని కోరుకుంటాడు. ఈ శాసనాలు బౌద్ధ నైతికతను ప్రోత్సహించాయి. అహింస, ధర్మానికి కట్టుబడి ఉండటాన్ని ప్రోత్సహించాయి (విధి లేదా సరైన ప్రవర్తన). వారు ఆయన కీర్తి, స్వాధీనం చేసుకున్న భూములు, పొరుగు రాజ్యాలు, ఆయన శక్తిని గురించి మాట్లాడుతారు. కళింగ యుద్ధం, అశోకుడి మిత్రుల గురించి కొంత ప్రాథమిక సమాచారం, పౌర పరిపాలన మీద కొంత ఉపయోగకరమైన జ్ఞానం కూడా లభిస్తుంది. సారనాథు వద్ద ఉన్న అశోక స్తంభం అశోకుడు వదిలిపెట్టిన శేషాలను తెలియజేస్తుంది. ఇసుకరాయితో తయారైన ఈ స్తంభం క్రీస్తుపూర్వం 3 వ శతాబ్దంలో సారనాథును చక్రవర్తి సందర్శించడాన్ని నమోదు చేస్తుంది. దీనికి నాలుగు సింహాల చిహ్నం ఉంది (నాలుగు సింహాలు వెనుకకు వెనుకకు నిలబడి ఉన్నాయి). దీనిని ఆధునిక భారత రిపబ్లికు చిహ్నంగా స్వీకరించారు. సింహం అశోకుడి సామ్రాజ్య పాలన, బుద్ధుని రాజ్యానికి ప్రతీకగా ఉంది. ఈ స్మారక చిహ్నాలను అనువదించడం చరిత్రకారులను మౌర్య సామ్రాజ్యం నిజమైన వాస్తవం అని భావించేలా చేసింది. కొన్ని సంఘటనలు వాస్తవానికి ఎప్పుడైనా జరిగాయో లేదో నిర్ణయించడం చాలా కష్టం. కాని అశోకుడిని ఎలా ఆలోచించబడాలని, తెలుసుకోవాలనుకుంటున్నారో రాతి చెక్కడం స్పష్టంగా వర్ణిస్తుంది.
వాదాల మీద దృష్టి కేంద్రీకరణ
అశోకుడికి సంబంధించిన మూడు ప్రధాన చర్చలు మౌర్య సామ్రాజ్యం స్వభావాన్ని కలిగి ఉన్నాయని ఇటీవల పరిశోధకుల విశ్లేషణ నిర్ణయించింది; అశోకుడి శాంతివాదం పరిధి, ప్రభావం; శాసనాలు ధర్మం అని పిలుస్తారు. ఇది మంచితనం, ధర్మం, దాతృత్వాన్ని సూచిస్తుంది. అశోకుడి శాంతివాదం మౌర్య సామ్రాజ్యం "సైనిక వెన్నెముక"ను బలహీనపరిచిందని కొందరు చరిత్రకారులు [?]
వాదించారు. మరికొందరు అతని శాంతివాదం, విస్తరణ, ప్రభావం "చాలా అతిశయోక్తి" అని సూచించారు. శాసనాల ధర్మం "బౌద్ధ లే నీతి ", రాజకీయ-నైతిక ఆలోచనల సమితి, "సార్వత్రిక మతం" లేదా అశోకను ఆవిష్కరణగా సూచిస్తున్నారు. మరోవైపు ఇది విస్తారమైన, విభిన్నమైన సామ్రాజ్యాన్ని ఒకదానితో ఒకటి అనుసంధానించడానికి ప్రయత్నించిన రాజకీయ భావజాలంగా కూడా వ్యాఖ్యానించబడింది. శాసనాలు (ముఖ్యంగా సామ్రాజ్య దృష్టికి సంబంధించి) వ్యక్తీకరించిన, సూచించిన రాజకీయ ఆలోచనలను విశ్లేషించడానికి పరిశోధకులు ఇప్పటికీ ప్రయత్నిస్తున్నారు. "వాస్తవంగా ఉపఖండం సాంస్కృతికంగా, ఆర్ధికంగా" సమస్యలు, రాజకీయ వాస్తవాలతో ఆ దృష్టి ఎలా పట్టుబడుతుందో సంబంధించిన వివరణలను అందచేస్తుంది. క్రీ.పూ.
అశోకుడి గురించిన పురాణాలు
అశోకుడి శాసనాలు కనుగొని వాటికి లిప్యంతరీకరణ పనులు పూర్తిచేసే వరకు అశోకుడి గురించిన కథలు ఆయన జీవితపు గ్రంథకథనాల మీద ఆధారపడి ఉన్నాయి. ఖచ్ఛితమైన చారిత్రక వాస్తవాలు లభ్యం కాదు. ఈ ఇతిహాసాలు అశోకవదన గ్రంథం వంటి బౌద్ధగ్రంధాల వనరులలో కనుగొనబడ్డాయి. అశోకవదన అనేది దివ్యవదానంలోని పెద్ద ఇతిహాసాల ఉపసమితి. అయితే ఇది స్వతంత్రంగా కూడా ఉనికిలో ఉండవచ్చు. అశోకుడి గురించి అశోకవదనంలో వివరించబడిన కొన్ని ఇతిహాసాలు క్రిందివి:
1) కథలలో ఒకటి అశోకుడు గత జీవితంలో జయ అనే చిన్న పిల్లవాడిగా ఉన్నప్పుడు జరిగిన ఒక సంఘటన గురించి వివరిస్తుంది. ఒకసారి జయ రోడ్డు పక్కన ఆడుతున్నప్పుడు బుద్ధుడు వచ్చాడు. చిన్నపిల్లవాడు బుద్ధుని యాచన గిన్నెలో కొంత మట్టిని సాధువుకు తన బహుమతిగా ఉంచాడు. ఒక రోజు గొప్ప చక్రవర్తి కావాలని, బుద్ధుని అనుచరుడిగా మారాలన్న తన కోరికను ప్రకటించాడు. బుద్ధుడు నవ్వుతూ "విశ్వాన్ని తన కాంతి కిరణాలతో ప్రకాశవంతం చేసాడు" అని చెప్పాడు. ఈ కాంతి కిరణాలు బుద్ధుడి ఎడమ అరచేతిలో తిరిగి ప్రవేశించినట్లు చెబుతారు. ఈ బిడ్డ జయ తన తదుపరి జీవితంలో గొప్ప చక్రవర్తి అవుతాడని సూచిస్తుంది. బుద్ధుడు తన శిష్యుడైన ఆనంద వైపు కూడా తిరిగి ఈ పిల్లవాడు "గొప్ప, ధర్మబద్ధమైన చక్రవర్తి రాజు అవుతాడని, తన సామ్రాజ్యాన్ని తన పాటలీపుత్రను రాజధానిగా చేసుకుని పాలిస్తాడు" అని ఊహించినట్లు చెబుతారు.
2) బౌద్ధమతాన్ని స్వీకరించిన తరువాత అశోకుడిని మంచి వ్యక్తిగా మార్చడం ప్రాముఖ్యతను తెలియజేయడానికి మరొక కథ అశోకుడిని దుష్టుడిగా చిత్రీకరించబడ్డాడు. అశోకుడి శారీరక వికారాల కారణంగా ఆయనను తన తండ్రి బిందుసారుడు ఇష్టపడలేదని పేర్కొనడం ద్వారా ఇది ప్రారంభమవుతుంది. అశోకుడు రాజు కావాలని కోరుకున్నాడు. అందువలన అశోకుడు బిందుసారుడి ప్రియకుమారుడిని మోసగించి నిప్పుల కుండంలో ప్రవేశింపజేయడం ద్వారా అశోకుడు తనకు పోటీగా ఉన్న వారసుడిని వదిలించుకున్నాడు. ఆయన దుష్ట స్వభావం, తీవ్ర కోపం కారణంగా ఆయన "అశోక ది ఫియర్స్"గా ప్రసిద్ధి చెందాడు. ఆయన తన మంత్రులను విధేయత పరీక్షకు గురిచేశాడని, విఫలమైనందుకు వారిలో 500 మంది చంపబడ్డారని చెబుతారు. కొంతమంది మహిళలు ఆయనను అవమానించినప్పుడు ఆయన తన అంతఃపురాన్ని తగలబెట్టాడు. ఆయన ఇతరుల బాధలను చూడటం నుండి ఉన్మాద ఆనందాన్ని పొందాడని అనుకోవాలి. దీని కోసం ఆయన తనకొరకు విస్తారమైన, భయంకరమైన హింస గదిని నిర్మించాడు. అక్కడ ఆయన ఇతరులను హింసించడం ద్వారా తనను తాను రంజింపచేసుకున్నాడు. ఒక ధర్మబద్ధమైన బౌద్ధ సన్యాసిని ముఖాముఖి దర్శించిన తరువాత మాత్రమే అశోకుడు స్వయంగా "అశోక దైవభక్తి"గా రూపాంతరం చెందాడు. క్రీస్తుశకం 7 వ శతాబ్దంలో భారతదేశాన్ని సందర్శించిన ఒక చైనా యాత్రికుడు, జువాన్ జాంగ్ తన జ్ఞాపకాలలో చిత్రహింసలు ఉన్న గదిని సందర్శించినట్లు నమోదు చేశాడు.
3) అశోకుడి కాలం ముగిసిన సంఘటనల గురించి మరొక కథ ప్రచారంలో ఉంది. అశోకుడు తన ఖజానాలోని సంపదలను బౌద్ధ సంఘానికి బహుమతిగా ఇవ్వడం ప్రారంభించాడని చెబుతారు. ఆయన మంత్రులు ఆయన విపరీత సామ్రాజ్యం పతనమవుతుందని భయపడ్డారు. ఆయనకు ఖజానాలో ప్రవేశం నిరాకరించారు. తత్ఫలితంగా అశోకుడు తన వ్యక్తిగత ఆస్తులను ఇవ్వడం ప్రారంభించి, ఏమీ లేకుండా పోయి, చివరకు శాంతియుతంగా మరణించాడు.
ఈ సమయంలో బౌద్ధ గ్రంథం అశోకవదన బౌద్ధమతంలోకి కొత్త మతమార్పిడులను పొందటానికి ప్రయత్నిస్తూ ఈ ఇతిహాసాలన్నింటినీ ఉపయోగించింది. బుద్ధుని పట్ల భక్తి, సంఘానికి విధేయత నొక్కిచెప్పారు. ఇటువంటి గ్రంథాలు అశోకుడు తప్పనిసరిగా ఆదర్శ బౌద్ధ చక్రవర్తి అనే అభిప్రాయం స్థిరపడడానికి సహకరించాయి. ఆయన ప్రశంసకు, దూషణకు రెండింటికీ అర్హుడు.
అశోకుడు , బౌద్ధ అవశేషాలు
బౌద్ధ పురాణం ఆధారంగా ముఖ్యంగా మహాపారినిర్వాణా, బుద్ధుని శేషాలను అతని మరణం తరువాత ఎనిమిది దేశాలలో పంచుకున్నారు.
అశోకుడు శేషాలను తిరిగి తీసుకొని 84,000 స్థూపాలలో పంచుకునేందుకు ప్రయత్నించాడు. ఈ కథ సాంచి, భార్హతు స్థూపాలలో చిత్రీకరించబడింది. పురాణాల ఆధారంగా అశోకుడు 7 దేశాల నుండి బూడిదను పొందాడు. కాని రామగ్రామంలో నాగాల నుండి బూడిదను తీసుకోవడంలో విఫలమయ్యాడు. ఈ దృశ్యం సాంచి వద్ద దక్షిణ గేట్వే ట్రాన్వర్సలు భాగంలో చిత్రీకరించబడింది.
సామాజిక కార్యక్రమాలు
మతం వైపు పయనం
భారతీయ చరిత్రకారుడు రోమిలా థాపరు అభిప్రాయం ఆధారంగా అశోకుడు మత గురువులకు గౌరవం, తల్లిదండ్రులు - పిల్లలు, ఉపాధ్యాయులు - విద్యార్థులు, యజమానులు - ఉద్యోగుల మధ్య సామరస్య సంబంధాన్ని నొక్కిచెప్పారు. అశోకుడి మతం అన్ని మతాల నుండి సేకరించింది.
ఆయన అహింస, అన్ని మత గురువులకు గౌరవం, ఒకరి గ్రంథాల పట్ల సమాన గౌరవం, అధ్యయనం, హేతుబద్ధమైన విశ్వాసం వంటి సద్గుణాలను నొక్కిచెప్పాడు.
బుద్ధిజం విస్తరణ
బౌద్ధ చక్రవర్తిగా అశోకుడు బౌద్ధమతం మానవులందరికీ, జంతువులకు, మొక్కలకు కూడా ఉపయోగకరంగా ఉంటుందని విశ్వచించాడు. అందువలన ఆయన దక్షిణ ఆసియా, మధ్య ఆసియా అంతటా బౌద్ధ సన్యాసుల కోసం అనేక స్థూపాలు, సంఘరామాలు, విహారాలు, చైత్య నివాసాలను నిర్మించాడు. అశోకవదన ప్రకారం, బుద్ధుని శేషాలను ఉంచడానికి 84,000 స్థూపాలను నిర్మించాలని ఆయన ఆదేశించారు.
ఆర్యమంజుస్రిములకల్పలో, అశోకుడు విలువైన లోహాలతో అలంకరించబడిన రథంలో ప్రయాణించి ఈ స్థూపాలలో ప్రతిదానికి నైవేద్యాలు తీసుకుంటాడు. ఆయన విహారాలు, మఠాలకు విరాళాలు ఇచ్చాడు. శ్రీలంకలో బౌద్ధమతాన్ని వ్యాప్తి చేయడానికి ఆయన తన ఏకైక కుమార్తె సంఘమిత్ర, కుమారుడు మహీంద్రాను పంపాడు (అప్పటికి తమపర్ణి అంటారు).
మహావంశ (12, 1 వ పేరా) ఆధారంగా తన పాలన 17 వ సంవత్సరంలో మూడవ బౌద్ధ మండలి ముగింపులో అశోకుడు బౌద్ధ మతప్రచార బృందాలను ప్రపంచంలోని 9 ప్రాంతాలకు (దక్షిణ ఆసియాలోని ఎనిమిది భాగాలు, బౌద్ధమతాన్ని ప్రచారం చేయడానికి "యవన దేశం (గ్రీకులు)").
అశోకుడు బౌద్ధులను, బౌద్ధేతరులను కూడా మతపరమైన సమావేశాలకు ఆహ్వానించాడు. ఆయన బౌద్ధ సన్యాసులను పవిత్రమైన మత గ్రంథాలను కూర్పు చేయమని ప్రేరేపించి, ఆ దిశగా అన్ని రకాల సహాయాన్ని కూడా ఇచ్చాడు. నలంద, తక్షశిల వంటి విహారాలు (మేధో కేంద్రాలు) అభివృద్ధి చేయడానికి కూడా అశోకుడు సహాయం చేశాడు. సాంచి, మహాబోధి ఆలయాన్ని నిర్మించడానికి అశోకుడు సహాయం చేశాడు. అశోకుడు బౌద్ధేతరులకు కూడా విరాళాలు ఇచ్చాడు. ఆయన పాలన కొనసాగడంతో ఆయన సమానత్వం బౌద్ధమతం పట్ల ప్రత్యేక మొగ్గుతో భర్తీ చేయబడింది. అశోకుడు శ్రమణులు (బౌద్ధ సన్యాసులు), బ్రాహ్మణులు (వేద సన్యాసులు) ఇద్దరికీ సహాయం చేసి గౌరవించారు. మొగ్గలిపుట్ట-టిస్సా సన్యాసి నిర్వహించిన పాటలీపుత్ర (నేటి పాట్నా) వద్ద మూడవ బౌద్ధ మండలిని (క్రీ.పూ. 250) నిర్వహించడానికి కూడా అశోకుడు సహాయం చేశాడు.
అశోక చక్రవర్తి కుమారుడు మహీంద బౌద్ధమత కానను శ్రీలంక ప్రజలకు అర్థమయ్యే భాషలోకి అనువదించడం ద్వారా బౌద్ధమతం వ్యాప్తికి సహాయం చేశాడు.
అశోకుడు వివిధ వ్యక్తులకు సందేశాలు లేదా లేఖలు, వ్రాతపూర్వక లేదా మౌఖిక (బదులుగా రెండూ) తెలియజేయడానికి డాటాసు లేదా దూతలను పంపించాడని అందరికీ తెలుసు. "మౌఖిక ఆదేశాలు" గురించి 6 వ రాతి శాసనం ఈ విషయాన్ని వెల్లడిస్తుంది. వ్రాతపూర్వక సందేశాలకు మౌఖిక సందేశాలను జోడించడం అసాధారణం కాదని తరువాత ధ్రువీకరించబడింది. అశోక సందేశాలలోని 13 వ కంటెంటును రాతి శాసనం నుండి కూడా ఊహించవచ్చు: అవి ఆయన ధమ్మవిజయను వ్యాప్తి చేయడానికి ఉద్దేశించబడ్డాయి. ఇది ఆయన అత్యున్నత విజయంగా భావించాడు. ఆయన ప్రతిచోటా ప్రచారం చేయాలని కోరుకున్నారు (భారతదేశానికి మించినది). ఖరోస్టి లిపిని స్వీకరించడం ద్వారా సాంస్కృతిక సంబంధాల స్పష్టంకాని ఆనవాళ్ళు ఉన్నాయి. శాసనాలు వ్యవస్థాపించాలనే ఆలోచన ఈ లిపితో ప్రయాణించి ఉండవచ్చు. ఎందుకంటే అశోకుడు తన శాసనాలలో ఉపయోగించిన కొన్ని సూత్రీకరణలలో అచెమెనిదు ప్రభావం కనిపిస్తుంది. అశోకుడు వాస్తవానికి ఇతర సంస్కృతులతో సంబంధం కలిగి ఉన్నాడని తన స్వంత గోడలకు కొత్త సాంస్కృతిక ఆలోచనలను కలపడం, వ్యాప్తి చేయడంలో చురుకైన పాత్రవహించాడని సూచిస్తుంది.
హెలెనిస్టికు ప్రపంచం
తన శిలా శాసనాలలో అశోకుడు బౌద్ధమతాన్ని పశ్చిమాన హెలెనిస్టికు రాజ్యాలకు ప్రచారం చేయడాన్ని ప్రోత్సహించాడని, ఆయన ఆధిపత్యంలో ఉన్న గ్రీకులు బౌద్ధమతంలోకి మారారని, ఆయనను రాయబారులు:
- అశోక శాసనాలు, రాక్ శాసనం (ఎస్. ధమ్మికా).
అశోకుడు గ్రీకు పాలకుల నుండి లేఖలు అందుకున్నాడు. హెలెనిస్టికు రాజకు పరిచయమయ్యాడు, అచెమెనిదు రాజుల శాసనాలు ఆయనకు తెలిసి ఉండవచ్చు. భారతదేశంలో హెలెనిస్టికు రాజుల రాయబారులు ఉన్నందున ( అలాగే అశోకుడు పంపిన డేటా).
రెండవ టోలెమి ఫిలడెల్ఫసు పంపిన డయోనిసియసు అశోకుని ఆస్థానంలో అటువంటి గ్రీకు రాయబారిగా ఉన్నట్లు నివేదించబడింది.
అశోకుడు బౌద్ధ మతమార్పిడి గ్రహీతగా అశోక శాసనాలలో స్వయంగా ప్రస్తావించబడింది. అశోకుడి నుండి బౌద్ధ దూత గ్రహీతలలో ఒకరైన కింగు మాగాసు పాలనలో నివసించిన సిరెనుకు చెందిన హెగెసియాసు వంటి కొంతమంది హెలెనిస్టికు తత్వవేత్తలు కొన్నిసార్లు బౌద్ధ బోధనల ద్వారా ప్రభావితమయ్యారని భావిస్తారు.
బౌద్ధమతం ప్రచారంలో భారతదేశంలోని గ్రీకులు కూడా చురుకైన పాత్ర పోషించినట్లు తెలుస్తోంది. ఎందుకంటే ధర్మరక్షిత వంటి అశోక దూతలు కొందరు పాలి మూలాలలో ప్రముఖ గ్రీకు (యోనా) బౌద్ధ సన్యాసులుగా బౌద్ధమతాన్ని వ్యాప్తి చేయడంలో చురుకుగా ఉన్నారు. మహావంశ, 12).
కొంతమంది గ్రీకులు (యవనులు) అశోకుడు పాలించిన భూభాగాలలో పరిపాలనా పాత్ర పోషించి ఉండవచ్చు. రుద్రాదమను గిర్నారు శాసనం అశోకుడి పాలనలో ఒక యవనగవర్నరు గుజరాతులోని గిర్నారు ప్రాంతంలో బాధ్యతలు నిర్వర్తించారని, నీటి నిల్వను నిర్మించడంలో పాత్రను నిర్వహించారని ప్రస్తావించారు.
పాట్నాలోని అశోక రాజ్యభవనం పెర్సెపోలిసు అచెమెనిదు రాజభవనం తరహాలో రూపొందించబడింది.
నిర్వాహకుడుగా
అశోకుడి సైనిక శక్తి బలంగా ఉన్నప్పటికీ బౌద్ధమతంలోకి మారిన తరువాత ఆయన దక్షిణాదిలోని మూడు ప్రధాన తమిళ రాజ్యాలతో స్నేహపూర్వక సంబంధాలను కొనసాగించాడు-అవి చేర, చోళ, పాండ్య దేశాలు (అలెగ్జాండ్రియా అనంతర సామ్రాజ్యం) తమరపర్ణి, సువర్ణభూమి. ఆయన తన సొంత రాజ్యంలో, పొరుగు రాజ్యాలలో మానవులకు, జంతువులకు వైద్య చికిత్స కోసం సదుపాయాలు కల్పించాడని ఆయన శాసనాలు చెబుతున్నాయి. ఆయన బావులు తవ్వించాడు. సాధారణ ప్రజల ప్రయోజనం కోసం రహదారుల వెంట చెట్లను నాటారు.
జంతు సంరక్షణలు
అశోకుడి రాతిశాసనాలు జీవులను గాయపరచడం మంచిది కాదని, జంతువును బలి ఇవ్వకూడదని ప్రకటించింది. అయినప్పటికీ ఆయన సాధారణ పశువుల వధను లేదా గొడ్డు మాంసం తినడాన్ని నిషేధించలేదు.
"ఉపయోగకరమైన లేదా తినదగినవి కాన నాలుగు పాదాల జీవులను" చంపడం, అనేక పక్షులు, కొన్ని రకాల చేపలు, ఎద్దులతో సహా నిర్దిష్ట జంతు జాతులను చంపడం మీద అతను నిషేధం విధించాడు. ఆడ మేకలు, గొర్రెలు, పందులను చంపడం కూడా అతను నిషేధించాడు; అలాగే ఆరు నెలల వయస్సు వరకు పిల్లజంతువులు. చతుర్మాసా, ఉపోసత వంటి కొన్ని కాలాలలో అన్ని చేపలను చంపడం, జంతువులను వేయడం కూడా అతను నిషేధించాడు.
అశోకుడు రాజుల జంతువుల వేటను కూడా నిషేధించాడు. రాజ నివాసంలో ఆహారం కోసం జంతువులను చంపడాన్ని పరిమితం చేశాడు.
ఆయన వేటను నిషేధించి అనేక పశువైద్యశాలలను సృష్టించాడు. అనేక సెలవు దినాలలో మాంసం తినడం మానేశాడు. అశోకుడు ఆధ్వర్యంలోని మౌర్య సామ్రాజ్యం "ఒక ప్రభుత్వం తన జంతువులను పౌరులుగా భావించడం అనే సంప్రదాయం ప్రపంచ చరిత్రలో అతి కొద్ది సందర్భాలలో సంభవించిన సంఘటనలలో ఒకటిగా వర్ణించబడింది ".
అశోక చక్రం
అశోక చక్రం (అశోక చక్రం) ధర్మచక్ర (ధర్మ చక్రం)గా గౌరవించబడుతుంది. ఈ చక్రంలో 24 ఆకులు ఉన్నాయి. ఇవి డిపెండెంటు ఆరిజినేషను 12 చట్టాలను, డిపెండెంటు టెర్మినేషను 12 చట్టాలను సూచిస్తాయి. అశోక చక్రం మౌర్య చక్రవర్తి సంబంధిత అనేక స్మారకనిర్మాణాలలో చెక్కబడింది. వీటిలో సారనాథులోని మూడు సింహాల చిహ్నం, అశోకస్థూపం వీటిలో ప్రముఖమైనదిగా భావించబడుతుంది. ప్రస్తుతం అశోక చక్రం రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఇండియా జాతీయ జెండా (22 జూలై 1947 న స్వీకరించబడింది) మధ్యలో ఉంది. ఇక్కడ ఇది శ్వేతవరర్ణ నేపథ్యంలో ముదురునీల వర్ణంలో ఉంటుంది. స్వాతంత్ర్యానికి పూర్వం జెండాలో చార్ఖా (స్పిన్నింగు వీల్). అశోక చక్రం అశోక యొక్క లయన్ కాపిటల్ యొక్క స్థావరంలో కూడా చూడవచ్చు, దీనిని భారతదేశ జాతీయ చిహ్నంగా స్వీకరించారు.
అశోకుడు తన పాలనలో అశోక చక్రం సృష్టించాడు. చక్రం అనేది సంస్కృత పదం, దీని అర్థం "చక్రం" లేదా "స్వీయ పునరావృత ప్రక్రియ". ఇది సమయం కాలం - చక్రభ్రమణంతో ప్రపంచం ఎలా మారుతుందో సూచిస్తుంది.
1947 ఆగస్టులో భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం పొందడానికి కొన్ని రోజుల ముందు. ప్రత్యేకంగా ఏర్పడిన రాజ్యాంగ సభ భారతదేశం జెండా అన్ని పార్టీలు, వర్గాలకు ఆమోదయోగ్యంగా ఉండాలని నిర్ణయించింది. అశోక చక్రం కుంకుమ, తెలుపు, ఆకుపచ్చ అనే మూడు రంగులతో కూడిన జెండా ఎంపిక చేయబడింది.
రాతి నిర్మాణాలు
అలెగ్జాండరు ది గ్రేట్ తరువాత గ్రీకులు రాతి నిర్మాణ పద్ధతులను ప్రవేశపెట్టిన తరువాత భారతదేశంలో రాతి నిర్మాణఘనత అశోకుడికి లభిస్తుంది. అశోకుడి కాలానికి ముందు భవనాలు చెక్క, వెదురు లేదా తాటి వంటి పదార్థాలతో నిర్మించబడ్డాయి. అశోకుడు పాటలీపుత్రలోని తన రాజభవనాన్ని చెక్క స్థానాన్ని రాతితో భర్తీ చేసాడు. పునర్నిర్మించడానికి విదేశీ హస్తకళాకారుల సహాయాన్ని కూడా ఉపయోగించుకోవచ్చు. అశోకుడు తన వ్రాతపూర్వక శాసనాల కోసం శాశ్వత లక్షణాలు కలిగిన రాతిని అలాగే బౌద్ధమత చిహ్నాలతో స్తంభాలను నిర్మించాడు.
అశోకస్థంభాలు
క్రీస్తుపూర్వం 3 వ శతాబ్దంలో అశోకుని పాలనలో ఉత్తర భారత ఉపఖండం అంతటా అశోక స్తంభాల శ్రేణి నిర్మించబడింది. వాస్తవానికి అనేక అశోక స్తంభాలు ఉండాలి. అయినప్పటికీ శాసనాలతో పది మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయి. సగటున నలభై, యాభై అడుగుల మధ్య, ఒక్కొక్కటి యాభై టన్నుల బరువుతో, స్తంభాలన్నీ వారణాసికి దక్షిణంగా ఉన్న చునారు వద్ద త్రవ్వబడి, కొన్నిసార్లు వందల మైళ్ళ దూరంలో, వాటిని నిర్మించిన చోటికి లాగారు. అశోకుడి మొదటి స్త్యంభం 16 వ శతాబ్దంలో థామసు కొరియాటు పురాతన ఢిల్లీ శిథిలాలలో కనుగొనబడింది. చక్రం సూర్యమాన సమయం, బౌద్ధచట్టాన్ని సూచిస్తుంది. స్వస్తికు ఒక స్థిర కేంద్రం చుట్టూ విశ్వ నృత్యం సూచిస్తూ చెడు నుండి కాపలా కాస్తుంది.
మూడు సింహాల చిహ్నం
అశోకుడు " లయన్ క్యాపిటలు " నాలుగు సింహాలలో ఒక శిల్పం వెనుకకు వెనుకకు నిలబడి ఉంది. మొదట భారతదేశంలోని ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో ఉన్న సారనాథు వద్ద అశోక స్తంభం మిద ఈ చిహ్నం ఉంచబడింది. కొన్నిసార్లు అశోకుడు కాలం అని పిలువబడే ఈ స్తంభం ఇప్పటికీ దాని అసలు ప్రదేశంలోనే ఉంది. కాని లయన్ కాపిటల్ ఇప్పుడు సారనాథు మ్యూజియంలో ఉంది. సారనాథు నుండి వచ్చిన అశోకుడు ఈ లయన్ క్యాపిటలు భారతదేశ జాతీయ చిహ్నంగా స్వీకరించబడింది. అశోకచక్రం ("అశోక చక్ర") చిహ్నాన్ని భారత జాతీయ పతాకం మధ్యలో ఉంచారు.
రాజధానిలో నాలుగు సింహాలు (భారతీయ / ఆసియా సింహాలు) ఉన్నాయి. ఇందులో ఒక సింహం వెనుకకు నిలబడి చిన్న స్థూపాకార అబాకసు మీద అమర్చబడి వాటిని మోస్తున్నట్లు ఉండే ఏనుగు, పైకి ఎగిరి అడుగు వేయబోతున్నట్లు చెక్కిన ఎత్తైన గుర్రం, ఎద్దు, సింహం గంట ఆకారపు కమలం మీద రథం-చక్రాలు భాగంగా ఉంటాయి. మెరుగుదిద్దిన ఇసుకరాయి ఒక బ్లాకు నుండి చెక్కబడిన 'వీల్ ఆఫ్ ధర్మ' (భారతదేశంలో "అశోక చక్రం"గా ప్రసిద్ధి చెందిన ధర్మచక్ర) కిరీటం అని విశ్వసిస్తుంటారు. బౌద్ధ సమాజంలోని విభజనకు వ్యతిరేకంగా ఉన్న శాసనం అశోక శాసనాలు ఒకటి సారనాథు స్తంభం కలిగి ఉంది. ఇందులో "సన్యాసుల క్రమంలో ఎవరూ విభజనను కలిగించరు" అని వ్రాయబడింది.
సారనాథు రాజధానిలోని నాలుగు జంతువులు బుద్ధభగవానుడి జీవితంలోని వివిధ దశలను సూచిస్తాయని నమ్ముతారు.
ఏనుగు తన గర్భంలోకి ప్రవేశించే తెల్ల ఏనుగు ప్రవేశిస్తున్నట్లు రాణి మాయాదేవి కలగనడాన్ని సూచిస్తుంది.
ఎద్దు ఒక యువరాజుగా బుద్ధుని జీవితంలో కోరికను సూచిస్తుంది.
గుర్రం బుద్ధుడు రాజభవనం నుండి బయలుదేరడాన్ని సూచిస్తుంది.
సింహం బుద్ధుని సాధనను సూచిస్తుంది.
మతపరమైన వ్యాఖ్యానాలతో సారనాథు వద్ద అశోక రాజధాని స్తంభం ప్రతీకవాదం గురించి కొన్ని మతేతర వివరణలు కూడా ఉన్నాయి. వారి అభిప్రాయంలో నాలుగు సింహాలు అశోకుడి పాలనను నాలుగు దిశలలో, చక్రాలు ఆయన జ్ఞానోదయ పాలన (చక్రవర్తి) కు చిహ్నంగా, నాలుగు జంతువులను భారతదేశంలోని నాలుగు ప్రక్కనే ఉన్న భూభాగాలకు చిహ్నంగా సూచిస్తాయి.
అశోకుడు నిర్మించిన స్మారక నిర్మాణాలు
వెలిగమ శ్రీ సుమంగళ మార్గదర్శకత్వంలో బ్రిటిషు పునర్నించిన స్థూపాలు.
సాంచి, మధ్య ప్రదేశ్, భారతదేశం.
ధమెక స్థూప, సారనాథ, ఉత్తర ప్రదేశ్, భారతదేశం.
మహాబోధి ఆలయం, బీహారు, భారతదేశం.
బార్బరు గుహలు, బీహారు, భారతదేశం.
నలంద మహావీరుడు (సరిపుత్త స్థూపంలోని కొన్ని భాగాలు) బీహారు, భారతదేశం.
తక్షశిల విశ్వవిద్యాలయాలు (ధర్మరాజిక స్థూపంలోని కొన్ని భాగాలు, కుంతల స్థూపం), తక్షశిల, పాకిస్థాను.
బీహారు మౌండు (పునర్నిర్మాణం), తక్షశిల, పాకిస్థాను
బార్హుతు స్థూపం, మధ్య ప్రదేశ్, భారతదేశం.
డియోర్కొథరు స్థూపం మధ్య ప్రదేశ్, భారతదేశం
బుత్కర, స్వాతు, పాకిస్థాను
సన్నతి స్థూపం, కర్నాటక, భారతదేశం
మిరు రుకును స్థూపం, నవాబ్షాహ్, పాకిస్థాను
In art, film and literature
Jaishankar Prasad composed Ashoka ki Chinta (Ashoka's Anxiety), a poem that portrays Ashoka's feelings during the war on Kalinga.
Ashok Kumar is a 1941 Tamil film directed by Raja Chandrasekhar. The film stars Chittor V. Nagaiah as Ashoka.
Uttar-Priyadarshi (The Final Beatitude), a verse-play written by poet Agyeya depicting his redemption, was adapted to stage in 1996 by theatre director, Ratan Thiyam and has since been performed in many parts of the world.
In 1973, Amar Chitra Katha released a graphic novel based on the life of Ashoka.
In Piers Anthony’s series of space opera novels, the main character mentions Ashoka as a model for administrators to strive for.
Aśoka is a 2001 epic Indian historical drama film directed and co-written by Santosh Sivan. The film stars Shah Rukh Khan as Ashoka.
In 2002, Mason Jennings released the song "Emperor Ashoka" on his Living in the Moment EP. It is based on the life of Ashoka.
In 2013, Christopher C. Doyle released his debut novel, The Mahabharata Secret, in which he wrote about Ashoka hiding a dangerous secret for the well-being of India.
2014's The Emperor's Riddles, a fiction mystery thriller novel by Satyarth Nayak, traces the evolution of Ashoka and his esoteric legend of the Nine Unknown Men.
In 2015, Chakravartin Ashoka Samrat, a television serial by Ashok Banker, based on the life of Ashoka, began airing on Colors TV.
The Legend of Kunal is an upcoming film based on the life of Kunal, the son of Ashoka. The movie will be directed by Chandraprakash Dwivedi. The role of Ashoka is to be played by Amitabh Bachchan, and the role of Kunal is played by Arjun Rampal.
Bharatvarsh (TV Series) is an Indian television historical documentary series, hosted by actor-director Anupam Kher on Hindi news channel ABP News. The series stars Aham Sharma as Ashoka.
మరణం, వారసత్వం
అశోకుడు దాదాపు నలభై సంవత్సరాలు పరిపాలించినట్లుగా అంచనా వేస్తున్నారు. అశోకుడు మరణించిన తరువాత మౌర్య వంశం సుమారు యాభై సంవత్సరాల వరకు అలాగే ఉంది. అశోకుడికి చాలా మంది భార్యాపిల్లలు ఉండేవారు అయితే వారి సంఖ్య, పేర్లు మొదలగునవి కాలగర్భంలో కలిసిపోయాయి. మహీంద్రడు, సంఘమిత్ర అనే కవలలు ఆయన నాలుగవ భార్యయైన దేవికి ఉజ్జయినీ నగరంలో జన్మించారు. వీరిని బౌద్ధమత వ్యాప్తికై అశోకుడే ప్రపంచ దేశాటనకు పంపించి వేశాడు. వీరు శ్రీలంకకు వెళ్ళి అక్కడి రాజును, రాణిని, ప్రజలను బౌద్ధమతంలోకి మార్చారు. కాబట్టి వీరు కచ్చితంగా అశోకుడు తర్వాత రాజ్యపాలన చేపట్టి ఉండకపోవచ్చు.
మూలాలు
బయటి లింకులు
అశోకుడు , బౌద్ధమతం, చారిత్రక, సాహిత్య పరిశీలన
అశోకుని సంపూర్ణ జీవిత చరిత్ర తేదీలతో సహా
అశోక మౌర్యుని జీవితము
మౌర్య సామ్రాజ్యం
భారతదేశ చక్రవర్తులు |
ujjal bhuyan bharatadesaaniki chendina nyaayamuurthi. aayana 05 oktober 2021na Telangana highcourtu nyaayamuurtigaa niyamitudai 2022 juun 28 nundi 2023 julai 13 varku Telangana highcourtu pradhaana nyaayamuurtigaa bhaadyatalu nirvahimchaadu.
jananam, vidyabhasyam
ujjal bhuyan Assam raashtram, guwahatilo 2 augustu 1964na janminchaadu. aayana guwahatilo inter varku porthi chessi, dhelleeloo aarts vibhaganlo degrey porthi chesudu. ujjal bhuyan guwahati prabhutva nyaaya kalaasaala nunchi emleemlebee, Guwahati universiti nunchi emleemleem patta pondadu.
kutumba nepathyam
justices ujjal bhuyan thandri suchendra nath bhuyan Assam maajii advocate genaral gaaa pania chesudu.
vrutthi jeevitam
ujjal bhuyan 1991loo bars consulloo peruu namoodhu chesukunadu. aayana 21 julai 2011loo Assam adanapu advocate genaralgaaa, 17 oktober, 2011na Guwahati highcourtu adanapu jadjigaa niyamitulayyaadu. justices ujjal bhuyan 1 oktober 2019loo bombay highcourtu jadjigaa niyamitudai , oktober 3na pramaanam sweekaaram chesudu.justices ujjal bhuyan 05 oktober 2021na Telangana highcourtu nyaayamuurtigaa niyamitudayyaadu. Telangana high korat pradhaana nyaayamuurtigaa niyaminchabaddadu. Telangana highcourtu pradhaana nyaayamuurtigaa unna justices satish chandra mishra badilee avvadamtho aayana sthaanamloo mee 17na justices ujjal bhuyan nu highcourtu kothha seejegaa padoonnathi kalpistuu supreemkortu collegium siphars chesindi. aayana 2022 juun 28 nundi 2023 julai 13 varku Telangana highcourtu pradhaana nyaayamuurtigaa bhaadyatalu nirvahimchaadu. ujjal bhuyan 2023 julai 13na supreemkortu nyaayamurtiga niyamitudai, 14na nyaayamurtiga pramana sweekaaram chesudu.
moolaalu
Telangana nyaayamoorthulu
nyaayamoorthulu
1964 jananaalu
Telangana highcourtu nyaayamoorthulu |
కంభంపాడు పల్నాడు జిల్లా మాచర్ల మండలానికి చెందిన గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన మాచర్ల నుండి 8 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 2336 ఇళ్లతో, 8681 జనాభాతో 3068 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 4434, ఆడవారి సంఖ్య 4247. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 992 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 422. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 589807.
సమీప మండలాలు
తూర్పున దుర్గి మండలం, తూర్పున రెంటచింతల మండలం, దక్షణాన వెల్దుర్తి మండలం, తూర్పున గురజాల మండలం.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.సమీప బాలబడి మాచర్లలో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్, సైన్స్, డిగ్రీ కళాశాల మాచర్లలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల అలుగురాజుపల్లిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు అలుగురాజుపల్లిలోనూ ఉన్నాయి.సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం మాచర్లలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల గుంటూరులోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
కంభంపాడులో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలోఒక డాక్టరు, నలుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు.రెండు ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రాల్లో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
జిల్లా పరిషత్తు ఉన్నత పాఠశాల
ఈ పాఠశాలలో 8వ తరగతి చదువుచున్న గొరిగే రాం చరణ్ తేజ్ అను విద్యార్థి, పిడుగురాళ్ళలో 2015,ఆగస్టు-27వ తేదీనాడు నిర్వహించిన జిల్లాస్థాయి ఇన్స్ పైర్ పోటీలలో అత్యుత్తమ ప్రతిభ ప్రదర్శించి, సెప్టెంబరులో నిర్వహించు రాష్టృస్థాయి పోటీలకు ఎంపికైనాడు. రైలు, బస్సు, దుకాణాలలో అగ్నిప్రమాదం జరిగితే ఎలా ఆర్పవచ్చు అనే అంశంపై ఇతడు ప్రదర్శించిన ప్రయోగం ద్వారా ఇతడు ఈ పోటీలకు ఎంపికైనాడు.
ఈ పాఠశాలలో విద్యార్థులకు విద్యాబోధన నల్లబల్లల మీదగాక, దృశ్య శ్రవణ విధానంలో, డిజిటల్ తెరలపై ఆకట్టుకునేలాగా, పలు దృశ్యాలను చూపుచూ పాఠాలపై ఆసక్తిని పెంచేలాగా కార్పొరేటు తరహాలో చేస్తున్నారు.
ఈ పాఠశాలలో 2016 నవంబరు 26 న మాజీ రాష్త్రపతి శ్రీ సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్ విగ్రహం ఆవిష్కరించారు.
మండల పరిషత్తు ప్రాథమిక పాఠశాల
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో 3 ప్రభుత్వేతర వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ముగ్గురు డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది.బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా గ్రామానికి నీటిపారుదల వసతి ఉంది. చెరువు నీటి సౌకర్యం ఉంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు.గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది.సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు.ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు.సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
కంభంపాడులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది.పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు, ప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. రైల్వే స్టేషన్, ట్రాక్టరు సౌకర్యం మొదలైన సౌకర్యాలు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి.సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది.అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 18 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కంభంపాడులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 66 హెక్టార్లు
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 1040 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 522 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 80 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 117 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 1040 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూ క్షేత్రం: 200 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూ క్షేత్రం: 966 హెక్టార్లు
నీటి వనరుల నుండి నీటి పారుదల లభిస్తున్న భూక్షేత్రం: 275 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
కంభంపాడులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది
బావులు/బోరు బావులు: 275 హెక్టార్లు
గ్రామంలోని మౌలిక సదుపాయాలు
ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం
బ్యాంకులు
చైతన్య గోదావరి గామీణ బ్యాంకు.
గ్రామ పంచాయతీ
2013 లో, ఈ గ్రామ పంచాయతీకి జరిగిన ఎన్నికలలో దేవరకొండ నాంచారయ్య, సర్పంచిగా ఎన్నికైనాడు.
గ్రామంలోని దర్శనీయ ప్రదేశములు/దేవాలయాలు
శివాలయం.
ఈ గ్రామం వద్ద, నాగార్జునసాగర్ కుడికాలువ ఖానాలలో, సీతా సమేత రామ, లక్ష్మణ, ఆంజనేయస్వామివారల విగ్రహాలు, బయల్పడినవి. కాలువ నిండుగా నీరు వచ్చినపుడు, ఈ విగ్రహాలు మునిగిపోవడం, కాలువ నీరు నిలిపివేసినపుడు, ఈ విగ్రహాలు బయల్పడటం మామూలు అయినది.
గ్రామంలోని ప్రధాన పంటలు
వరి, అపరాలు, కాయగూరలు
గ్రామంలోని ప్రధాన వృత్తులు
వ్యవసాయం, వ్యవసాయాధారిత వృత్తులు
గణాంకాలు
2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 8,241. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 4,167, స్త్రీల సంఖ్య 4,074, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 1,936 ఉన్నాయి.గ్రామ విస్తీర్ణము 3,068 హెక్టారులు.
మూలాలు |
గిర్మాపూర్,తెలంగాణ రాష్ట్రం, వికారాబాదు జిల్లా, పెద్దేముల్ మండలంలోని గ్రామం.
ఇది మండల కేంద్రమైన పెద్దేముల్ నుండి 15 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన తాండూరు నుండి 13 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది.2016 లో చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత రంగారెడ్డి జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది. ఈ గ్రామం పెద్దేముల్ మండలంలో పశ్చిమాన తాండూరు మండల సరిహద్దున ఉంది.
గణాంకాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 100 ఇళ్లతో, 462 జనాభాతో 229 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 229, ఆడవారి సంఖ్య 233. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 126 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 206. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 574429.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది.సమీప బాలబడి, ప్రాథమిక పాఠశాల పెద్దేముల్లోను, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఇందూర్లోను, మాధ్యమిక పాఠశాల ఇందూర్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల పెద్దేముల్లోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల తాండూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప మేనేజిమెంటు కళాశాల చేవెళ్ళలోను, వైద్య కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు వికారాబాద్లోనూ ఉన్నాయి.సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల వికారాబాద్లోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు హైదరాబాదులోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. ట్రాక్టరు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
తాండూర్ 18 కి.మీ - గొపల్పుర్ రోడ్డురవాణా సౌకర్యం ఉంది. దగ్గరిరైల్వేస్టేషణ్ రుక్మాపూర్, తాండూర్ ప్రధాన రైల్వేస్టేషన్ హైదరాబాదు డెక్కన్ 96 కి.మీ
జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 5 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 6 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
గిర్మాపూర్లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 5 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 4 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 17 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 70 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 131 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 178 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 23 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
గిర్మాపూర్లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 23 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
గిర్మాపూర్లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
కంది, అరటి, ప్రత్తి
గ్రామంలో రాజకీయాలు
ఈ గ్రామం తాండూర్ అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం, చేవెళ్ళ లోకసభ నియోజకవర్గంలో భాగము. 2009లో జరిగిన శాసనసభ ఎన్నికలలో ఈ గ్రామం నుంచి తెలుగుదేశం పార్టీ అభ్యర్థి పి.మహేందర్ రెడ్డికి 107 ఓట్ల మెజారిటీ లభించింది.
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు
పెద్దేముల్ మండలంలోని గ్రామాలు |
కానడ, అనకాపల్లి జిల్లా, రావికమతం మండలానికి చెందిన గ్రామం..ఇది మండల కేంద్రమైన రావికమతం నుండి 4 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన అనకాపల్లి నుండి 43 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 78 ఇళ్లతో, 264 జనాభాతో 142 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 115, ఆడవారి సంఖ్య 149. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 0 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 0. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 585854.పిన్ కోడ్: 531025.
2022 లో చేసిన జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం విశాఖపట్నం జిల్లాలో, ఇదే మండలంలో ఉండేది.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది. సమీప బాలబడి, ప్రాథమిక పాఠశాల రావికమతంలోను, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల మేడివాడలోను, మాధ్యమిక పాఠశాల మేడివాడలోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల రావికమతంలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల చోడవరంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల విశాఖపట్నంలోను, పాలీటెక్నిక్ నర్సీపట్నంలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల అనకాపల్లిలోనూ ఉన్నాయి.
సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల నర్సీపట్నంలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం అనకాపల్లిలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల విశాఖపట్నం లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
తాగు నీరు
బావుల నీరు గ్రామంలో అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
గ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. మొబైల్ ఫోన్ ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సు సౌకర్యం, ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, ఆటో సౌకర్యం, ట్రాక్టరు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. పౌర సరఫరాల వ్యవస్థ దుకాణం, రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం, అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 12 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కనాడలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 1 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 16 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 124 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 124 హెక్టార్లు
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
malabaru Neemuch (Melia Dubia) anede, bhaaratadaesam, south eest asiya, austrelia dheshaalaku chendina meliaceae (Meliaceae) jaatilo ooka chettu rakam, tamilamlo dheenini malai vembu ani pilustharu. vaanijyamgaa yea vruksham kandam kalapaku upayoginchavachhunu.ikda kattela avasaraalaku muulangaa abhivruddhi cheyabadindhi. chettunu takuva neetithoo visthrutha mattilo abhivruddhi cheyavachu.mokkala dwara,kattirinchabadi jeevashakti pantaga abhivruddhi cheyavachu.remdu samvatsaraalalo 20 nundi 40 adugula pai ettuvaraku peragataniki avaksam Pali.
saagu prantham
malbar Neemuch anede Neemuch molakalu chootu kaligi unna jaati. yea chettu seeghra abhivruddhiki prassiddhi chendhindhi.dheenini prasthutham Karnataka, TamilNadu, AndhraPradesh, Kerala praantaalaloo gaddibeedula nandhu saagu chesthunnaaru.
vibhinna perlu
telugulo konda Neemuch, tamilamlo malai vembu, malayaalamlo malavembu, orealo batra ani pilustharu. dheenini melia. dubia ani kudaa pilustharu.
vupayogalu
deeni kalapaku kaagitam parisramaloe bhaagamgaa upayogistaaru. okasari saaguchaesina taruvaata dani jeevitamlo euucalyptuus ledha subabulthoo lagune muudu nundi iidu samvatsaraala varku upayoginchabadutundi.malbar vepanu plaivud vyaapaaramlo bhaagamgaa upayogistaaru.deeni vaadakam marinta perugutundhi. dani valana viluva udaaramgaa perugutundhi. gta 10 samvatsaraala nundi idi kalapaga upayoginchabadutundi.enka casulu, stogy boxeslu, paikappu bordulu, bhawna nirmaanapanulaku, vyavasaya saamaanulaku, pencils, match boxes, oodala thayaarii, sangeeta vaayidhyaalu modhalagu vatiki upayoginchavachhunu.
malbar Neemuch gunaalu
remdu samvatsaraalalo 20 nundi 40 adugula paiettuvaraku guburuga pottitanaanni vistarinche kireetamlaga,ettugaa (Bareli aakaaramlo) 9 mee podavu,1.2 nundi1.5 mee. chuttukolata gala niluvu manuga, beradutho rekhansha cheelikalatho umtumdi. dvi- pinnet ledha trai-pinnet akuluto pergindhi.
malbar Neemuch pempakaaniki anuvyna nela
idi naela kalagalupupai abhivruddhi chenduthundi.ayithe lothaina isuka matti naelalu ivi ekuva peragataniki upayogapadataai.nissara kankara naelalu ettuperagataaniki upayogapadataai.molakala konni manchunu bharistaayi, ayithe tiivramaina manchu vatini champutundi.
anthara pantaga saagu
kobbari,itara nune, taati mokkala saagulo remdu varusalutho, mokkala Madhya 8 nundi 10 meetarla dooram umtumdi.kobbari chetla 80% dani vaellu addamgaa vyaapimchi kandam chuttuu remdu meetarla sdhalaanni aakramistaayi. migilina bhuumii viniyoginchabadadu. remdu varusala kobbari chetlu ledha nune taati mokkala Madhya upayoginchani bhuumiloe malbar Neemuch mokkalanu naatavacchu. kobbari / oily paalm famsloo labhyamayyee suuryakaantini upayoginchadam dwara kobbari chetlu / oily paalm plantla pakshika needalo malbar Neemuch mokkalu bagaa perugutai. kobbari ledha nune sanbandhamaina itara chetlu, taati chetla digubadipai deeni saaguvalana pratikula prabavam undadhu.
moolaalu
velupali lankelu
https://en.wikipedia.org/wiki/Melia_dubia
https://web.archive.org/web/20140124060128/http://www.benwood.eu/cms/dmdocuments/JagdishChander_Meliadubiapotentialspecies.pdf
meliaceae |
కంకాపూర్, తెలంగాణ రాష్ట్రం, నిర్మల్ జిల్లా, లక్ష్మణ్చందా మండలంలోని గ్రామం.
ఇది మండల కేంద్రమైన లక్ష్మణ్చందా నుండి 9 కి.మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన నిర్మల్ నుండి 10 కి.మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత ఆదిలాబాద్ జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.
గణాంక వివరాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 408 ఇళ్లతో, 1505 జనాభాతో 821 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 724, ఆడవారి సంఖ్య 781. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 258 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 23. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 570373.పిన్ కోడ్: 504310.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది.సమీప బాలబడి, ప్రాథమిక పాఠశాల, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల , మాధ్యమిక పాఠశాల వద్యాల్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల లక్ష్మణ్చందాలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల చేపూర్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల ఆదిలాబాద్లోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు నిర్మల్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల నిర్మల్లో ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉంది.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
కంకాపూర్లో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 5 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కంకాపూర్లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 248 హెక్టార్లు
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 1 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 24 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 23 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 11 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 12 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 498 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 311 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 211 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
కంకాపూర్లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 133 హెక్టార్లు* చెరువులు: 78 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
కంకాపూర్లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
భరంపూర్,తెలంగాణ రాష్ట్రం, ఆదిలాబాద్ జిల్లా, తలమడుగు మండలానికి చెందిన గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన తలమడుగు నుండి 10 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన ఆదిలాబాద్ నుండి 18 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు, ఈ గ్రామం పాత ఆదిలాబాద్ జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.
గణాంక వివరాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 628 ఇళ్లతో, 2744 జనాభాతో 775 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1374, ఆడవారి సంఖ్య 1370. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 765 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 106. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 569145.పిన్ కోడ్: 504308.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి , ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి , ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప బాలబడి తలమడుగులో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల తలమడుగులోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాలలు ఆదిలాబాద్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్ ఆదిలాబాద్లో ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల ఆదిలాబాద్లో ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
భారాంపూర్లో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో3 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు, ఒక నాటు వైద్యుడు ఉన్నారు. రెండు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది.గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
భారాంపూర్లో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. రైల్వే స్టేషన్, ట్రాక్టరు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉంది. గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 5 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
భారాంపూర్లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 139 హెక్టార్లు
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 32 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 38 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 15 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 14 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 536 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 528 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 8 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
భారాంపూర్లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 8 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
భారాంపూర్లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
ప్రత్తి, జొన్న, కంది
మూలాలు |
sainte shree asaramg bapoo (Sant Sri Asaramji Bapu) ooka aadyatmika guruvu. intani anucharulu saadharanamga etanini "bapuji" ani pilustharu. bapuji deesha videsalalo vistrutamgaa parayatanalu jaripaaru. satsang, yoga, vedantam, bakthi, muukti vento vishyaala girinchi boodhistaaru. 1993 loo "prapancha matala paarlamentu"loo global matala assemblo committe sabhyunigaa unnare.
anubavagnulu, yuvakulu, musalivaaru, bhaagyavantulu, paedavaaru, naasthikulu vento vibhinna vargaalaku chendina vyaktulu bapuji satsangaki vasthuntaru. kondaru bakthi. dhyaanam vento vishaayaalapai aasakti chooputhaaru. marikondaru thama samasyalu, vyaadhula girinchi salahaalu, odaarpulu asistaru. bapuji prasamgaalu andharikii entho prasaanthata cheekuurustaayani anucharulu antaruu. adhikanga bapuji bakthi yogam, gnaana yogam, karma yogam girinchi vivaristaaru.
vivaadaalu
vivadhaspada aadyatmika guruvu asaram bapoo tanapai laingika daadiki palpaddarantu oa 16 ella balika Delhi pooliisulaku phiryaadhu chesindi. Rajasthanloni jodhpuur asramamlo asaram tanapai yea daashteekaaniki palpaddarani aaroepinchimdi. laingika daadi jariginatlu vydya pareekshallo nirdharana kaledhu aina badhiturali phiryaadhu meraku pooliisulu asarampai ipclony sambandhitha sekshanla kindha kesu namoodhu chesar. ayithe yea ghatana Rajasthanloo jariginatlu baadhituraalu perkonnanduna kesunu akadiki badilee chestaamani cheppaaru. maroovaipu yea aaropanalanu asarambapoo asrama prathinidhi neelam dubey tosipuchhaaru.
asaram pratishtanu digajarchenduku kondaru yea tappudu kesu pettinchaarani pratyaaropana chesar. pooliisu daryaptu modalaite yea kesu venaka evarunnaro telutundannaru. asaram baapoopai gatamloonuu palu casulu namoodhayyaayi. Gujaratloo 2009loo aayanapai hatyaayatnam, bhukabja casulu namodavagaa madhyapradeshlonoo bhukabja kesu namodaindi. yea edaadi phibravarilo paadaabhivandanam chesenduku vacchina oa bhaktudini asaram durbhaashalaadutuu kaalitho tannaru. 2012loo oa veedo jarnalistu chempa chellumanipinchaaru. 2008loo Gujaratloo asaramku chendina asrama paatasaalalo chaduvukuntunna iddharu chinnaarulu anumaanaaspada riithiloo mrutichendaaru.
asaram aashram daggara pania chese minoor balikapai atyaachaaraaniki paalpadi arestayyadu.. desamlone aadyatmika guruvullo pramukhudiga paerunna yea swamy.. aadhyaatmikam musugulochestunna arachakalivi..manavaraali vayasunna minoor balikane tana kaamavaanchanu teerchukune yatnam chesudu.. Rajasthan jodh puur loni aasaarambaapuu aashramamlone yea ghatana jarigindani aa balika stanika plays stationulo phiryaadhu cheeyadamtoo wasn velugulokivachindi. dheenipai kesu namoodhu chosen pooliisulu..asaram choose gta koddirojulugaa vedukutunnaru. thaazaaga indorlo shanivaaram ardaraatri arrest chesar. arrest chesekramamlo asuran anucharulu pooliisulu, mediapaina daadiki palpaddaru..asuran bapoo anucharula daadiloo naeshanal media kemeramenlaku teevragaayaalayyaayi.
akrama asthulu
pooliisulu swaadheenam cheskunna patraala dwara ippati varakuu lekkinchina aayana sampadha viluva dadapu roo. 10 vaela kootlu undani 2014 janavari 30 na pooliisulu cheppaaru.aayana aashramampai daadi chosen sandarbhamlo labhinchina documentlanu pariseelinchagaa.. banku khaataalu, sherlu, debentures, prabhutva bandla ruupamloe asuran sommu roo. 9 vaela kotla nunchi roo. 10 vaela kootlu untundani surat plays commisioner racist astana vilekarulaku teliparu. dheenilo desavyaaptamgaa ayanaku unna bhoomula viluva kalapaledannaru. marinni daakyumentalu swaadheenam chesukovalsi undani, appudu aayana sampadha viluva marinta peragavacchani cp teliparu. yea vishayamlo lothaina vichaarana choose cbdt, iit, eedeelaku vinnavinchaamani aayana cheppaaru. konni nelala kritam Ahmadabadloni aayana asrama bhavananlo sodhaa chosen sandarbhamgaa 40 peddha sanchula ninduga unna velaadi documentlanu swaadheenam cheskunna wasn telisindhe. vaati aadhaarangaanee Gujaratloni 45 praantaallo ayanaku bhoomulunnatlu, antegaaka Rajasthan, AndhraPradesh, madhyapradesh, maharashtrallo kudaa bhoomulu sampaadinchinatlu bayatapadindani cp racist velladincharu. marinni chotla aayana enka daakyumentalu dhaachi pettaraa aney wasn pariseelinchaalsi undannaaru.
jeevita charithra
bapuji 17 epril 1941 ma anagaa chaitramasam 6 va tidhina, apati sindhuraashtramlo naawaab jalla berani gramamlo janminchaadu. thandri pramukha vyaapaaravettha taumal sirumalaanii, talli mehangiba. aa pillavaadu puttinarojuna ooka vartakudu vaari intiki vachi, ikda ooka divya rushi pudatadani anaku balamaina anubhuuti kaligindani cheppi ooka ooyalanu bahumatigaa ichchaarata.
asumal aa intiloo muguru adapilla taruvaata kaligina modati magasantu. ola gayithe arishtamani ooka muuda namakam Pali kanni aa baaluni jananam taruvaata aa kutunbam prathista, sampadha marinthagaa abhivruddhi chendhaayi. aa baaluni 3 sam. l vayassuloe vaari kulaguruvu parasuramg maharajs aa intikivacchi, bahiranganga - yea baludu samanyudu kadhu. bhavishyathulo ooka divyabhaktudu avuthadani, bhagavadjyotini sghaana prajalaku chuupistaadani - cheppaaru.
balyam nunde asumal aadyatmika vishaayaalapai aasakti chuupaevaaru. talli nundi bhagavath giitha, raamaayanam modhalagu grandhaalu vineevaaru. andari mahapurushulu laage tallitandrulu, peddalu, guruvulu antey chaaala namrata, namakam, hridaya purvakamga gourava bhavamga vundedi.
. vyas purnima
. eshwar ki ohr
. mahannari
. youvan suraksha
. nirbhay nath
. yogasan
. jeevan rasayan
. isht siddhi
. avetar leela
. purusartaprandev
. mangalmi jeevanmrityu
. nashe see savadhan
. jeevan vikash
. tuu gulab hoker mahak
. prabhoo param prakash ki ohr lechal
ivi chudandi
moolaalu
1941 jananaalu
hinduism guruvulu
baabaalu
himduumatam
aadyatmika guruvulu
jeevisthunna prajalu |
vepulabailu, annamaiah jalla, peeleru mandalaaniki chendina gramam.
idi Mandla kendramaina peeleru nundi 3 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina madhanapalle nundi 55 ki. mee. dooramloonuu Pali. 2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 673 illatho, 2531 janaabhaatho 1431 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 1288, aadavari sanka 1243. scheduled kulala sanka 327 Dum scheduled thegala sanka 64. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 596056.pinn kood: 517214.
2022 loo chosen jillala punarvyavastheekaranaku mundhu yea gramam Chittoor jillaaloo, idhey mandalamlo undedi.
sameepa gramalu
mudupula vemula 6ki.mee. bodumalluvaripalle 6 ki.mee. pategada 7 ki.mee. pileru 7 ki.mee munellapalli 8 ki.mee dooramlo unnayi.
gramajanabha
2001 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea graama janaba motham 2,419 - purushula 1,204 - strilu 1,215 - gruhaala sanka 568 vistiirnham 1431 hectares.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaalalu edu, prabhutva praathamikonnatha paatasaala okati, prabhutva maadhyamika paatasaala okati unnayi. sameepa balabadi, sameepa juunior kalaasaala, prabhutva aarts/ science degrey kalaasaala, inginiiring kalaasaala, sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala, aniyata vidyaa kendram peelerulonu unnayi. sameepa vydya kalaasaala, divyangula pratyeka paatasaala Tirupati lonoo unnayi. polytechnic kalikirilonu, maenejimentu kalaasaala madanapalleloonuu unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
vepulabayalulo unna ooka praadhimika aaroogya vupa kendramlo daaktarlu laeru. okaru paaraamedikal sibbandi unnare. ooka samchaara vydya salaloo daaktarlu laeru. muguru paaraamedikal sibbandi unnare. sameepa saamaajika aaroogya kendram gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, pashu vaidyasaala gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. praadhimika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo Pali.
praivetu vydya saukaryam
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. kulaayila dwara shuddi cheyani neee kudaa sarafara avtondi.
gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi. borubavula dwara kudaa edaadi podugunaa neee andutundi.
paarisudhyam
muruguneeru bahiranga kaaluvala dwara pravahistundi. muruguneeru bahiranganga, kaccha kaaluvala dwara kudaa pravahistundi. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu.
chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
vepulabayalulo sab postaphysu saukaryam Pali. postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi.
laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. gramaniki sameepa praantaala nundi prabhutva ravaanhaa samshtha buses thiruguthunnai. sameepa gramala nundi auto saukaryam kudaa Pali. praivetu baasu saukaryam, railway steshion, tractoru saukaryam modalainavi gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. jaateeya rahadari, pradhaana jalla rahadari, jalla rahadari gramam gunda potunnayi. rashtra rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. gramamlo tharu roadlu, kankara roadlu, mattirodloo unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. atm, vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. roejuvaarii maarket, vaaram vaaram Bazar, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. assembli poling kendram, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. aashaa karyakartha, aatala maidanam gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 5 ki.mee.lopu dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 18 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
vepulabayalulo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 434 hectares
vyavasaayam sagani, banjaru bhuumii: 127 hectares
saswata pachika pranthalu, itara metha bhuumii: 123 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 88 hectares
vyavasaayam cheyadagga banjaru bhuumii: 159 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 81 hectares
banjaru bhuumii: 123 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 292 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 433 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 63 hectares
neetipaarudala soukaryalu
vepulabayalulo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
baavulu/boru baavulu: 63 hectares
utpatthi
vepulabayalulo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
cheraku, vari, verusanaga
paarishraamika utpattulu
bellam
moolaalu
velupali lankelu |
కోకిటగొంది, అల్లూరి సీతారామరాజు జిల్లా, వై.రామవరం మండలానికి చెందిన గ్రామం..
ఇది మండల కేంద్రమైన వై. రామవరం నుండి 2 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన పెద్దాపురం నుండి 90 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 31 ఇళ్లతో, 100 జనాభాతో 49 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 49, ఆడవారి సంఖ్య 51. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 0 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 96. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 586742. పిన్ కోడ్: 533483.
2022 లో చేసిన జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం తూర్పు గోదావరి జిల్లాలో, ఇదే మండలంలో ఉండేది.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది. సమీప బాలబడి, ప్రాథమిక పాఠశాల అడ్డతీగలలోను, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల వై.రామవరంలోను, మాధ్యమిక పాఠశాల వై.రామవరంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల వై.రామవరంలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల అడ్డతీగలలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల కాకినాడలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు రంపచోడవరంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల రంపచోడవరంలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం అడ్డతీగలలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల రాజమండ్రి లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
తాగు నీరు
బావుల నీరు గ్రామంలో అందుబాటులో ఉంది.
గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
గ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు.
చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
మొబైల్ ఫోన్ ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సు సౌకర్యం, ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, ఆటో సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ట్రాక్టరు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామంలో కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం ఉంది. వాణిజ్య బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పౌర సరఫరాల వ్యవస్థ దుకాణం, రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. ఉన్నాయి. గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం, అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 6 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 14 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కొకితగొందిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 4 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 5 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 38 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 38 హెక్టార్లు
మూలాలు |
మల్లేపల్లి, తెలంగాణ రాష్ట్రం, వికారాబాదు జిల్లా, దోమ మండలంలోని గ్రామం.
ఇది మండల కేంద్రమైన దోమ (వికారాబాద్) నుండి 10 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన వికారాబాద్ నుండి 42 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2016 లో చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత రంగారెడ్డి జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.
గణాంకాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 300 ఇళ్లతో, 1585 జనాభాతో 466 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 792, ఆడవారి సంఖ్య 793. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 504 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 172. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 574560. పిన్ కోడ్: 509339.
2001భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం జనాభా మొత్తం 1093 పురుషులు 525, స్త్రీలు 568, గృహాలు 212, విస్తీర్ణము 466 హెక్టార్లు, ప్రజల భాష. తెలుగు.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.బాలబడి దోమ (వికారాబాద్)లోను, మాధ్యమిక పాఠశాల దాదాపూర్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల దోమ (వికారాబాద్) లోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల పరిగి (వికారాబాద్)లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్ వికారాబాద్లో ఉన్నాయి.సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల వికారాబాద్లోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు హైదరాబాదులోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఇక్కడికి సమీప టౌన్ వికారాబాద్. ఇది 49 కి.మీ దూరములో ఉంది. ఇక్కడికి రోడ్డు వసతి వుండి బస్సు సౌకర్యమున్నది.ఇక్కడికి 10 కి.మీ. లోపు రైలు వసతి లేదు. కాని వికారాబాద్ లో రైలు వసతి ఉంది. ఇక్కడికి హైదరాబాద్ రైల్వే స్టేషను 91 కి.మీ.
ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 5 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 7 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మల్లేపల్లిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 60 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 100 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 306 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 158 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 147 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మల్లేపల్లిలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 121 హెక్టార్లు* చెరువులు: 26 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మల్లేపల్లిలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి, వేరుశనగ, కూరగాయలు
రాజకీయాలు
ఈ గ్రామం పరిగి అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం, చేవెళ్ళ లోకసభ నియోజకవర్గంలో భాగము. 2009 అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో ఈ గ్రామంలో తెలుగుదేశం పార్టీ అభ్యర్థికి, ఇండిపెండెంట్ అభ్యర్థికి 403 ఓట్లు చొప్పున సమానంగా ఓట్లు వచ్చాయి. కాంగ్రెస్ పార్టీ అభ్యర్థికి 165 ఓట్లు లభించాయి..
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
kalakova, Telangana raashtram, suryapet jalla, munagaala mandalamlooni gramam.
idi Mandla kendramaina munagaala nundi 4 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina suryapet nundi 30 ki. mee. dooramloonuu Pali.
jillala punarvyavastheekaranalo
2016 aktobaru 11na chosen Telangana jillala punarvyavastheekaranaku mundhu yea gramam paata nalgonda jillaaloni idhey mandalamlo undedi.
graama janaba
2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 665 illatho, 2303 janaabhaatho 1014 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 1181, aadavari sanka 1122. scheduled kulala sanka 451 Dum scheduled thegala sanka 59. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 577016.pinn kood: 508233.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati, prabhutva praathamikonnatha paatasaala okati , prabhutva maadhyamika paatasaala okati unnayi.sameepa balabadi munagaalalo Pali.sameepa juunior kalaasaala nadigudemlonu, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala, inginiiring kalaasaalalu kodaadaloonuu unnayi. sameepa vydya kalaasaala narcut palliloonu, maenejimentu kalaasaala, polytechniclu kodaadaloonuu unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala kodaadaloonu, aniyata vidyaa kendram suuryaapeetaloonu, divyangula pratyeka paatasaala nalgonda lonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
kalakovalo unna ooka praadhimika aaroogya vupa kendramlo daaktarlu laeru. iddharu paaraamedikal sibbandi unnare. ooka samchaara vydya salaloo daaktarlu laeru. muguru paaraamedikal sibbandi unnare. sameepa praadhimika aaroogya kendram gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. pashu vaidyasaala gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. sameepa saamaajika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
gramamlo2 praivetu vydya soukaryaalunnaayi. degrey laeni daaktarlu iddharu unnare.
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi. cheruvu dwara gramaniki taguneeru labisthundhi.
paarisudhyam
muruguneeru bahiranga kaaluvala dwara pravahistundi. muruguneeru bahiranganga, kaccha kaaluvala dwara kudaa pravahistundi. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
kalakovalo sab postaphysu saukaryam Pali. postaphysu saukaryam gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
gramaniki sameepa praantaala nundipraivetu buses thiruguthunnai. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. prabhutva ravaanhaa samshtha baasu saukaryam, auto saukaryam modalainavi gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. railway steshion gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
jalla rahadari gramam gunda potondi. jaateeya rahadari, pradhaana jalla rahadari gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. rashtra rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. gramamlo tharu roadlu, kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. vaaram vaaram Bazar gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali.
atm gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. roejuvaarii maarket, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. saasanasabha poling kendram, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. piblic reading ruum gramam nundi 5 ki.mee.lopu dooramlo Pali. aatala maidanam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. cinma halu, granthaalayam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 7 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
kalakovalo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 125 hectares
vyavasaayam sagani, banjaru bhuumii: 33 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 2 hectares
vyavasaayam cheyadagga banjaru bhuumii: 42 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 178 hectares
banjaru bhuumii: 263 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 369 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 622 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 188 hectares
neetipaarudala soukaryalu
kalakovalo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
baavulu/boru baavulu: 126 hectares* cheruvulu: 62 hectares
utpatthi
kalakovalo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari, pratthi, pesara
moolaalu
velupali lankelu |
డిసెంబర్ 27, గ్రెగొరియన్ క్యాలెండర్ ప్రకారము సంవత్సరములో 361వ రోజు (లీపు సంవత్సరములో 362వ రోజు ). సంవత్సరాంతమునకు ఇంకా 4 రోజులు మిగిలినవి.
సంఘటనలు
1911: జనగణమనను మొదటిసారి కలకత్తా కాంగ్రెసు సభల్లో పాడారు.
2012; తిరుపతిలో నాలుగవ ప్రపంచ తెలుగు మహా సభలు ఘనంగా ప్రారంభమైనవి నేటి నుండి మూడు రోజుల పాటు రాష్ట్రపతి ప్రణబ్ముఖర్జీ అధ్యక్షతన జరిగినవి
జననాలు
1571: జోహాన్స్ కెప్లర్, ప్రఖ్యాత జర్మన్ అంతరిక్ష పరిశోధకుడు. (మ.1630)
1822: లూయీ పాశ్చర్, ప్రఖ్యాత ఫ్రెంచి జీవశాస్త్రవేత్త. (మ.1895)
1934: లారిసా లాటినినా, సోవియట్ జిమ్నాస్ట్. ఒలింపిక్ క్రీడలలో 18 పతకాలను సాధించింది.
1953: ఆస్ట్రేలియా మాజీ క్రికెట్ క్రీడాకారుడు కెవిన్ రైట్.
మరణాలు
1933: కాకర్ల శ్రీరాములు, మహిళల విద్యాభివృద్ధికి కృషిచేసిన వ్యక్తి.
1998: ధూళిపూడి ఆంజనేయులు, సుప్రసిద్ధ ఆంగ్ల రచయిత, సంపాదకులు.
2007: బెనజీర్ భుట్టో, పాకిస్తాన్ మాజీ ప్రధానమంత్రి. (జ.1953)
2009: నర్రా వేంకటేశ్వర రావు , సహాయ, ప్రతినాయక, హాస్య పాత్రల నటుడు (జ.1947)
పండుగలు , జాతీయ దినాలు
-
బయటి లింకులు
బీబీసి: ఈ రోజున
టీ.ఎన్.ఎల్: ఈ రోజు చరిత్రలో
డిసెంబర్ 26 - డిసెంబర్ 28 - నవంబర్ 27 - జనవరి 27 -- అన్ని తేదీలు
డిసెంబర్
తేదీలు |
nishaa nagpal bharatadesaaniki chendina television nati. aama 2012loo khubul hailo tolisari natigaa arangretam chessi, aaroogya samasyala kaaranamgaa madhyaloonee natananu humanity tirigi 2014loo 'masakali' dwara tirigi natanaarangamloki adugupettindhi.
television
moolaalu
bayati linkulu
jeevisthunna prajalu |
చీకుపవస, అల్లూరి సీతారామరాజు జిల్లా, పెదబయలు మండలానికి చెందిన గ్రామం..
ఇది మండల కేంద్రమైన పెదబయలు నుండి 60 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన అనకాపల్లి నుండి 127 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది.
గణాంకాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 53 ఇళ్లతో, 185 జనాభాతో 45 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 90, ఆడవారి సంఖ్య 95. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 0 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 185. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 583769. పిన్ కోడ్: 531040.
2022 లో చేసిన జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం విశాఖపట్నం జిల్లాలో, ఇదే మండలంలో ఉండేది.
2001 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం మొత్తం 351/ పురుషుల సంఖ్య 176/ స్త్రీల సంఖ్య 175/ గృహాల సంఖ్య 70 .
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది. బాలబడి గోమంగిలోను, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల కుమ్మరికుంటలోను, మాధ్యమిక పాఠశాల నుర్మతిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల పెదబయలులోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల పాడేరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల విశాఖపట్నంలోను, పాలీటెక్నిక్ పాడేరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప అనియత విద్యా కేంద్రం అనకాపల్లిలోను, వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు విశాఖపట్నం లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
తాగునీటి కోసం చేతిపంపులు, బోరుబావులు, కాలువలు, చెరువులు వంటి సౌకర్యాలేమీ లేవు.
పారిశుధ్యం
గ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సు సౌకర్యం, ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్, ఆటో సౌకర్యం, ట్రాక్టరు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.గ్రామంలో కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం ఉంది. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. పౌర సరఫరాల వ్యవస్థ దుకాణం, రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆశా కార్యకర్త, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం, శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది.
భూమి వినియోగం
చీకుపనసలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 2 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 15 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 28 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 28 హెక్టార్లు
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
చిమబాత్ (Chimabath) అన్నది అమృత్సర్ జిల్లాకు చెందిన బాబ బకాలా తాలూకాలోని గ్రామం, ఇది 2011 జనగణన ప్రకారం 617 ఇళ్లతో మొత్తం 3370 జనాభాతో 393 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. సమీప పట్టణమైన రయ్యా అన్నది 2 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1745, ఆడవారి సంఖ్య 1625గా ఉంది. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1471. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 37713.
అక్షరాస్యత
మొత్తం అక్షరాస్య జనాభా: 2237 (66.38%)
అక్షరాస్యులైన మగవారి జనాభా: 1210 (69.34%)
అక్షరాస్యులైన స్త్రీల జనాభా: 1027 (63.2%)
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో 1 ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల, 2 ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు, మరో ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఉన్నాయి. సమీప బాలబడులు బాబ బకాలాలో, డిగ్రీ కళాశాల సతియాలాలో గ్రామానికి 5 కిలోమీటర్ల లోపు ఉన్నాయి. గ్రామానికి 5 కిలోమీటర్ల లోపు రయ్యాలో సీనియర్ మాధ్యమిక పాఠశాల ఉంది.
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యాలు
గ్రామానికి సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణా కేంద్రం, సంచార వైద్యశాలలు వంటివి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలు
గ్రామంలో 1 ఇన్ పేషెంట్, అవుట్ పేషెంట్ వైద్యశాల, ముగ్గురు డిగ్రీలు లేని వైద్యులు, మూడు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
గ్రామంలో శుద్ధి చేసిన నీరు, కుళాయి నీటి సరఫరా లేవు. చిమబాత్ లో చేతిపంపుల నీరు, గొట్టపు బావులు, కాలువ నీరు తాగునీటికి అందుబాటులో ఉంది.
పారిశుధ్యం
డ్రైనేజీ సౌకర్యం గ్రామంలో ఉంది.
డ్రెయినేజీ నీరు నేరుగా నీటి వనరుల్లోకి వదిలివేయబడుతోంది .
పూర్తి పారిశుధ్య పథకం కిందకు ఈ ప్రాంతం రావట్లేదు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
ఇంటర్నెట్ కెఫెలు, సామాన్య సేవా కేంద్రాలు, రైల్వే స్టేషన్ గ్రామానికి 5 కిలోమీటర్ల లోపు ఉంది. ఆటో సౌకర్యం గ్రామంలో ఉంది. గ్రామం జాతీయ రహదారితో, రాష్ట్ర రహదారితోనూ, జిల్లా ప్రధాన రోడ్డుతోనూ అనుసంధానమై ఉంది.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామానికి 5 కిలోమీటర్ల లోపు ఏటీఎం, సహకార బ్యాంకు, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వ్యవసాయ మార్కెట్ కమిటీ ఉన్నాయి. సమీపంలోని వారపు సంత గ్రామానికి 10 కిలోమీటర్ల కన్నా దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఆశా కార్యకర్త గ్రామంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి 10 కిలోమీటర్ల కన్నా దూరంలో సినిమా హాలు ఉంది.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో విద్యుత్ సౌకర్యం ఉంది.
భూమి వినియోగం
చిమబాత్ (Chimabath) లో భూ వినియోగం ఇలా వుంది (హెక్టార్లలో) :
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 71
నికరంగా విత్తిన భూ క్షేత్రం: 322
నీటి వనరుల నుండి నీటి పారుదల భూ క్షేత్రం: 322
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రధానంగా కాలువల నుంచి, చాలా కొద్ది మేరకు గొట్టపు బావులు, బావుల నుంచి వ్యవసాయ భూములకు నీరు అందుతోంది. కాలువల నుంచి 317 హెక్టార్ల భూమికి, బావి లేదా గొట్టపు బావుల నుంచి 5 హెక్టార్ల భూమికి సాగునీరు అందిస్తున్నారు.
తయారీ వస్తువులు, పరిశ్రమలు, ఉత్పత్తులు
చిమబాత్ (Chimabath) అన్నది ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి చేస్తోంది (ప్రాధాన్యతా క్రమంలో పై నుంచి కిందికి తగ్గుతూ) : గోధుమలు, మొక్కజొన్న
మూలాలు
అమృత్సర్ |
adhunika vydya vidhanala velluvaloe prachina kalapu prakruthi vydya vidhanalenno maruguna padutu vacchai. kakapothe mandula dushprabhaavaala gurinchina avagaahana perigee koddi humanity malli prachina chikitsala vaipu mogguchuuputunnaadu. paristiti sarjaridaka vacchinappudu adhunika vaidyaalu elaagoo tappavu. conei, migta paristhitulloo prakruthi vydya vidhanala dwarane samasyanunchi bayatapade avakasalu unnayi. aakyu pressuure , magnet therapy vento vydya vidhaanaalatoo kontha avagaahana erparuchukunte intivadde konni vyaadhulanu nayam chesukovachunantunna nipunhulu. andhulo bhaagamgaa 'magnet therapy' gurinchina vivaralu, vaati prayojanalanu teliyachestunnaru prakruthi vydya chikitsa nipunhulu dr vai. krishnamoorthy.
vydya vidhaanam
bhuumii athipedda ayaskanta kshethram. kakapothe adi neerugaa vydya chiki tsalaku upayogapadadu. andhuke ayaskaantaalanu pratyekamgaa tayaruchesi vydya chikitsalaku upayoginchadam jaruguthu Pali. ayaskaantaaniki sahajamgaane inumunu aakarshinche gunam umtumdi. mana sareeramloni hemoglobinloni ' heem' inume kada:! aa inumunu prabhaavitam cheeyadam dwara ayaskantam palurakaala vyaadhulni nayam chesthundu.
e kaaranamgaanainaa shareeram vyaadhigrastamainappu okkosaari sareeramloni konni bhaagaalaku raktaprasaranha sarigaa jaragadu. yea sthithilo hemoglobin avasaramainanta andaka aa bhaagam loo poeshanha sarigaa jaragadu. dheenivalla aayaabhaagaalu bigusukupovadam gaanii, vaapu, noppi vento samasyalu gaanii modalauthai. pratyekinchi emukalaku, keellaku sambamdhinchina samasyalu talettutaayi. yea samasyalaku chalasarlu sariiramloe perukupoina vyardhapadaarthaale kaaranam kaavachhu. magnet therapy dwara livernu uttejitam cheestee sareeramloni malinaalannii tolagipotaayi. ayaskanta vydyam sahayamtho raktaprasaranha perigi akada nilichipoyina cheduraktam gundeku vellhi shuddi avuthundi. dheenivalla keella noppi, vaapu, pelusutanam evanni tolagipotaayi.
beltu ruupamloe....
loo-pvr, meediyam-pvr, hypower anatu muudu takala ayaskaantaalni manam tayaaruchesukuntunnaam. moodella lopu pillalaku loo-pvr ayaskaantaalu, 3nunchi 13 ellalopu pillalaku meediyam-vavar ayaskaantaalu, 13 aa pai vayaskulaku high-pvr ayaskaantaalanu upayoginchadam dwara palu takala vyaa«dhu lu nayamavuthayi. ayaskaantaalanu upayoginchi roopondinche konni takala beltulu kudaa ippudu andubatulo unnayi. magnetic hdbeltu, thyroid beltu, ny- be ltu, cervical, lambar spondylosis beltulu ila palurakaluga labhistunnaayi.
adhika raktapotu, madhumehaalakuu...
alaage a«dhika raktapotu, madhumehanni niyantrinchee beltulu kudaa ippudu labhistunnaayi. madhumehanni adupu cheyadanki pancrias piena roejuu remdu gantala sepu ooka muudu masala paatu kattukovalsi umtumdi. deeni will pancrias uttejitamai, insullin utpatthi kramabaddham avuthundi. moodununchi aaru masala paatu yea chikitsa tiskunte insullin gaanii, maatralugaanii avsaram lekundane madhumeham niyantranaloki osthundi. alaage adhikaraktapotunu niyantrinchee vidhaanaalu kudaa magnet therapilo unnayi.
paadaalanu ayaskaantaala medha pettedam dwara raktapotu adupulooki osthundi. okavela liver samasyala kaaranamgaa adhikaraktapotu vachiunte kidneelaku magnet therapy ivvavalasi umtumdi. kakapothe ayaskanta chikitsa teesukovadamto paatu kramam tappani vyayamam, aahaara niyamaalu kudaa paatinchavalasi umtumdi. madhumeham niyantranaloki raavadam Bara kadhu, madhumeham will kaliga drhushti samasyalu, peripheral neuropathy vento naadii sambandhitha samasyalu, raktanaalhaala samasyalu kudaa tolagipotaayi.
painekillarsthoo paniledu
onti noppulanagaane painekillarsku siddhamaipotaru. ekuva kaalam yea maatralu vesukunte yenni dushprabhaavaalu untaayo dadapu andharikii thelusu. conei, noppini barinchaleka vatini ola ella paryantam vaadutuune untaruu. e dushprabhaavaaloo lekunda kevalam magnet therapeethone palurakaala ontinoppulni, keellanoppulni, nadumu noppini tholaginche avakasalu unnayi. yea noppulaku okavela sariiramloe perukupoina vishapadaarthaale kaaranamaite vatini tholaginchadaaniki livernu uttejitam cheeyavalasi umtumdi.
ndhuku magnet therapeetho paatu magnet jalam kudaa sevinchavalasi umtumdi samasya teevramgaa vunte prakruthi chikitsaloni marikonni itara vidhaanaalu kudaa paatisthe samasya chaaala vaegamgaa tolagipoye avakasalu untai. cheyvi sambandhitha samasyalu kudaa magnet therapy dwara tolagipotaayi. chikithsaa vidhanallo neerugaa ayaskaantaanni upayoginchadame kakunda, ayaskanta jalam, ayaskanta tailaalato kudaa chikithsalu untai.
vanarulu
- rudd crosse institute af yoogaa und necharcure,Hyderabad,
vydya sastramu
ayaskantatvam |
మూలగుంటపాడు, ప్రకాశం జిల్లా, సింగరాయకొండ మండలం లోని జనగణన పట్టణం.
సమీప గ్రామాలు
సోమరాజుపల్లి 3.9 కి.మీ, పొందూరు 4 కి.మీ, పాకాల 4.2 కి.మీ, కలికివాయ 4.4 కి.మీ, ఎడ్లూరుపాడు 5.2 కి.మీ.
గ్రామ పంచాయతీ
ఈ గ్రామ పంచాయతీ, రాష్ట్రంలో ఉత్తమ గ్రామ పంచాయతీగా ఎంపికైంది. జాతీయ పంచాయతీరాజ్ దినోత్సవ వేడ్కలలో భాగంగా, 2017, ఏప్రిల్-24న విజయవాడలో నిర్వహించు ఒక కార్యక్రమంలో రాష్ట్ర పంచాయతీరాజ్ శాఖామంత్రి నారా లోకేష్ చేతులమీదుగా ఈ పురస్కారం అందజేసెదరు.
దేవాలయాలు
శ్రీ పోలేరమ్మ తల్లి ఆలయం.
గణాంకాలు
2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం మూలగుంటపాడు పట్టణంలో మొత్తం 1,858 కుటుంబాలు నివసిస్తున్నాయి. మూలగుంటపాడు పట్టణ మొత్తం జనాభా 7,145 అందులో పురుషులు 3,650 మంది ఉండగా, స్త్రీలు 3,495 మంది ఉన్నారు. సగటు లింగ నిష్పత్తి 958.పట్టణంలో 0-6 సంవత్సరాల వయస్సు గల పిల్లల జనాభా 677, ఇది మొత్తం జనాభాలో 9%. 0-6 సంవత్సరాల మధ్య 365 మంది మగ పిల్లలు, 312 మంది ఆడ పిల్లలు ఉన్నారు. బాలల లింగ నిష్పత్తి 855, ఇది సగటు లింగ నిష్పత్తి (958) కంటే తక్కువ.అక్షరాస్యత రేటు 81.2%. అవిభాజ్య ప్రకాశం జిల్లాలో 63.1% అక్షరాస్యతతో పోలిస్తే మూలగుంటపాడు అధిక అక్షరాస్యతను కలిగి ఉంది. మూలగుంటపాడులో పురుషుల అక్షరాస్యత రేటు 88.25%, స్త్రీల అక్షరాస్యత రేటు 73.92%.
2001 వ .సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 5,726. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 2,894, మహిళల సంఖ్య 2,832, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 1,370 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణం 338 హెక్టారులు.
మూలాలు
వెలుపలి లింకులు
జనగణన పట్టణాలు
ప్రకాశం జిల్లా జనగణన పట్టణాలు |
Gujarat rashtra 33 jillalalo gir somanath jalla okati. veraval pattanham jillakendramga Pali. jalla jansankhya 3.5 lakshalu. Junagadh jalla nundi yea jillaanu vary chosen taruvaata vaisaalyaparamgaa gir somanath jalla Junagadh jillakante chinnadigaa Pali. 2013 augustu 15 na Gujarat rashtra prabhuthvam prakatinchina 7 jillalalo idi okati. yea jalla gir naeshanal park, abhiyaaranyam, somanath aalayaniki prassiddhi chendhindhi. kotthaga ruupomdimchina gir somanath jillaaloo verava, talala, kodinar, una, gir gadada taaluukaalu unnayi.
vrukshajaalam , jantujaalam
gir somanath jillaaloo unna gir aranyalalo simhaalu, jinkalu, kothilu, palu pakshijaatulu, janthuvulu unnayi. asean simhaalu gir aranyalalo Bara kanipistaayi.
bhougolikam
gir somanath jalla Gujarat raashtraaniki paschimaana, sourashtra dveepakalpaaniki nirutu disaloo Pali. yea jillaku uttaraana porubandar jalla Pali. deeniki dakshinhaana gulf af cambay, paschimaana arabian samudram, thuurpuna Junagadh jalla sarihaddulugaa unnayi.
ravaanhaa
railu ravaanhaa
gir somanath jalla kendramaina Veraval ooka pradhaana railway junkshan. yea Kota Ahmadabad, raj quote, ujjatini, vadodra, Pune, Chennai, newdilli, Bhopal, Mumbai, Jabalpur, thiruvananthapuramlaku expresse vee dwara anusandaaninchabhadi Pali.
roddu ravaanhaa
Ahmadabad, raj quote, surat, bhav Nagar, Bhuj, Junagadh, Gandhinagar, dwarakayi vento rashtramloni itara pradhaana praantaalaku somanath roddu ravaanhaa dwara anusandaaninchabhadi Pali .
moolaalu
velupali linkulu
Gujarat jillaalu |
కార్ల్ ఎడ్వర్డ్ సేగన్ (1934 నవంబరు 9 - 1996 డిసెంబరు 20) ఒక అమెరికన్ ఖగోళ శాస్త్రజ్ఞుడు, రచయిత. ఇతర గ్రహాలపై జీవం గురించి చేసిన పరిశోధనల వల్ల శాస్త్రీయ సమాజంలో ప్రత్యేక గుర్తింపును పొందాడు. కేవలం ప్రాథమిక రసాయనాలను, రేడియేషన్ ఉపయోగించి జీవానికి ఆధారభూతమైన అమైనో ఆమ్లాలను ప్రయోగాత్మకంగా ఉత్పత్తి చేసి చూపించాడు. 1985 లో గ్రీన్హౌస్ ప్రభావం వలన భూమి వాతావరణంలో మార్పులు వస్తాయని అమెరికన్ కాంగ్రెస్ కి నిరూపించారు.
మొదట్లో హార్వర్డ్ విశ్వ విద్యాలయంలో ప్రొఫెసర్గా ఉద్యోగం చేసిన సేగన్ ఆ తరువాతి కాలంలో కార్నెల్ విశ్వవిద్యాలయంలో తన జీవితంలో ఎక్కువ కాలం పాటు సేవలందించాడు. తన జీవిత కాలంలో దాదాపుగా 20 పుస్తకాలు, 600కు పైగా పరిశోధనా పత్రాలు రచించాడు. ఈయన రచనల్లో ది డ్రాగన్స్ ఆఫ్ ఇడెన్, బ్రొకాస్ బ్రెయిన్, పేల్ బ్లూ డాట్ లాంటి పుస్తకాలు జనాదరణ పొందాయి. ఈయన 1980 లో సహా రచయితగా వ్యవహరించిన కాస్మోస్- ఎ పర్సనల్ వాయేజ్ అనే దూరదర్శన్ ధారావాహిక దాదాపుగా అరవై దేశాలలో 50 కోట్ల మంది ప్రజలు వీక్షించారు.
ప్రారంభ జీవితం
సేగన్ 1934 నవంబరు 9న అమెరికా దేశం న్యూయార్క్ నగరంలో జన్మించాడు. ఇతని తండ్రి సామ్యూల్ సేగన్ రష్యన్ సామ్రాజ్యం(ఇప్పటి ఉక్రెయిన్) నుండి అమెరికా దేశానికి వలసదారుడిగా వచ్చి స్థిరపడ్డాడు, తల్లి రచెల్ మొలీ న్యూయార్క్ వాసి. రచెల్ అమ్మ అమ్మ పేరు చైయ క్లారా, ఆమె గుర్తుగా సేగన్కి ఆ పేరు పెట్టుకున్నారు.
మూలాలు
1934 జననాలు
1996 మరణాలు
అమెరికన్ రచయితలు |
పాడు అనే తెలుగు పదానికి వివిధ అర్ధాలు ఉన్నాయి.
క్రియాపదంగా వాడినప్పుడు పాటపాడు (Sing) అనే అర్ధాన్నిస్తుంది.
విశేష్యంగా వాడినప్పుడు పాడుపడిన నేల మొదలైన అర్ధాలను తెలియజేస్తుంది. (పాడుబావి) (పాడుపడిన ఇల్లు) (పాడు = ఉపయోగములో లేని.... )
చెడు అనే అర్థంలో కూడా ఈ పదాన్ని వాడుతుంటారు ఉదా: పాడు పిల్ల వాడు. [ఒక పాతలో పద ప్రయోగము: చూడు పిన్నమ్మా పాడు పిల్లడు పైన పైన పడతనంటడు....... (చీ...... పాడు)
గ్రామనామాలలో ఇది ఎక్కువగా ఉత్తరపదముగా వాడినప్పుడు దానికి గ్రామం అనే అర్ధం వస్తుంది.
కంకిపాడు
కంభంపాడు
దొరసానిపాడు
దోసపాడు
ప్రత్తిపాడు
ఊరిపేర్లు |
అల్లాహ్ (అరబ్బీ : الله) అరబ్బీ భాష పదమైన 'అల్-ఇలాహ్ ' నుండి ఉద్భవించిన పదం అల్లాహ్.
ఏకైక ఆరాధ్యుడు
ఇలాహ్ అంటే దేవుడు అని అర్ధం. అరబ్ క్రైస్తవులు, అరబ్బీ భాష మాట్లాడే ఇతర మతస్తులూ, యూదుల కూడా దేవున్ని అల్లాహ్ అంటారు. అల్ ఇలాహ్ అంటే "ఆ దేవుడు", "అందరికీ తెలిసిన దేవుడు" .అద్వితీయుడు అంటే అలాంటి వాడింకెవడూ లేడు, ఉండడు. ఇది అరబీ భాషాపదం. హెబ్రూ భాష లోని "ఎలోహిం", దేవుని స్తుతించుడి "హల్లెలూయా", అరమాయిక్ భాషలోని "ఎలాహా" లాంటి పదాలు "ఇలాహ"ను గుర్తుచేస్తాయి. తెలుగులో "ఏకైక ఆరాధ్యుడు" అని అర్థం. ప్రపంచపు సర్వమానవాలి రుజుమర్గం కోసం అంతిమ దివ్యగ్రంథమైన ఖుర్ఆన్లో ఆ అల్లాహ్ ఎవరు అంటే ఆ ఏకైక ఆరాధ్యుడు ఎవరు అనే ప్రశ్నకు అనేక చోట్ల సమాధానం ఇవ్వబడింది. వాటి ఆధారంగా , ప్రపంచ ప్రజలందరి మార్గదర్శకత్వం కోసం పంపబడిన అంతిమ దైవసందేశహరుడు , ప్రవక్త అయిన మహనీయ ముహమ్మద్ (అల్లాహ్ అతనుపై శాంతిని కరుణించుగాక) బోధించిన పవిత్ర ప్రవచనాల ఆధారంగానే క్రింద తెలిపిన అల్లాహ్ యొక్క 99 విశేష గుణగణాలు ఉనికిలోనికి వచ్చినవి. అంతేగాని ఎవరో ఒక ముస్లిం పండితుడు ఊహించి వ్రాసినవి కావు ఇవి. ఉదారహణకు అల్లాహ్ (ఆరధనలకూ అర్హుడు) అంటే ఎవరు అనే ప్రశ్నకు చాలా క్లుప్తంగా, స్పష్టంగా దివ్యఖుర్ఆన్ లోని 114వ అధ్యాయంలో సమాధానం ఇవ్వబడినది - "ప్రకటించు! అతనే అల్లాహ్ - అద్వితీయుడు, అల్లాహ్ నిరపేక్షాపరుడు, ఎవరి ఆధారమూ,అవసరము ఎవరి అక్కరా లేని వాడు. అందరూ అతనుపై ఆధారపడేవారే. అతనుకు సంతానము లేదు , అతను ఎవరికీ పుట్టలేదు. అతనుకు సరిసమానులు ఎవ్వరూ లేరు" దివ్యఖర్ఆన్ లో మరొకచోట 59వ అధ్యాయం 22 - 24 వచనాలలో అల్లాహ్ అంటే ఎవరు అనే ప్రశ్నకు ఇలా సమాధానం ఇవ్వబడింది. "అతనే అల్లాహ్: అతను తప్ప ఆరాధ్యుడు ఎవ్వరూ లేరు. దృశ్యాదృశ్య విషయాలన్నీ ఎరిగిన వాడు. అతనే కరుణామయుడు , కృపాశీలుడు. అతనే అల్లాహ్, అతను తప్ప ఆరాధ్యుడెవ్వరూ లేరు. అతను పరిపాలకుడు, ఎంతో పరిశుద్ధుడు, సురక్షితుడు, శాంతిప్రదాత, సంరక్షకుడు, సర్వాధికుడు, తన ఉత్తర్వులను తిరుగులేని విధంగా అమలుపరచేవాడు, ఎల్లప్పుడూ ఉన్నతుడిగానే ఉండేవాడు. ప్రజలు కల్పించే దైవత్వపు భాగస్వామ్యం వర్తించని పరిశుద్ధుడే అల్లాహ్. సృష్టివ్యూహాన్ని రచించేవాడు, దానిని అమలు పరచేవాడు, ఆపై దాని ప్రకారం రూపకల్పన చేసేవాడు. కేవలం అతనుకే అన్ని ఉత్తమమైన పేర్లు (విశేషగుణగణాలు) చెందును. ఆకాశాలలోనూ, భూమిలోనూ ఉన్న ప్రతి వస్తువూ అల్లాను స్మరిస్తోంది. అతను సర్వాధికుడు, వివేకవంతుడూను". అలాగే దివ్యఖుర్ఆన్ లోని రెండవ అధ్యాయం (ఆవు) లోని 255వ వచనంలో అల్లాహ్ అంటే ఎవరు అనే ప్రశ్నకు ఇలా సమాధానం ఇవ్వబడినది - "అల్లాహ్ - అతను తప్ప ఆరాధ్యదైవం ఎవ్వరూ లేరు. సకల చరాచర సృష్టికి మూలాధారం అయిన అతను సజీవుడు, నిత్యుడు, అనంతుడు. అల్లాహ్ కు కునుకురాదు నిదుర పోడు, భూమ్యాకాశాలలో ఉన్న సమస్తమూ అతనుదే. అతను దగ్గర అతను అనుమతి లేకుండా సిఫారసు చెయ్యగలవాడెవ్వరు? ప్రజల ముందు ఉన్న దానినీ అతను ఎరుగును. వారికి గుప్తంగా ఉన్నదీ అతను ఎరుగును. అతను స్వయంగా తెలియజెయ్యాలని అభిలషిస్తే తప్ప అతనుకున్న జ్ఞాన విశేషాలలోని ఏ విషయమూ వారి గ్రహణ పరిధిలోనికి రాదు. అతను రాజ్యాధికారం ఆకాశాలనూ, భూమినీ పరివేష్టించి ఉన్నది. వాటి సంరక్షణ అతనుకు ఎంత మాత్రం అలసట కలిగించదు. అతను మాత్రమే సర్వాధికుడు, సర్వోత్తముడు"
ఖురాన్ నిర్వచనాలు
ఖురాన్ పవిత్రగ్రంథంలో 'అల్లాహ్' యొక్క విశేషణాత్మక నామవాచకాలు 99.
ఉదాహరణకు
"బిస్మిల్లా హిర్రహ్మా నిర్రహీం"
పై వాక్యంలో "రహ్మాన్", "రహీం" అను పేర్లు గలవు. రహ్మాన్ అనగా దయాళువు, రహీం అనగా కరుణామయుడు. అల్లాహ్ యొక్క గుణాలు
ఖురాను లోని అల్లాహ్ 99 పేర్లు
ఇతర లిపులలో , భాషలలో అల్లాహ్ పేరు
in other languages that use Arabic script is spelled in the same way. This includes Urdu, Persian/Dari, Uyghur among others.
అస్సామీ Allah
Ālā, Ānlā; Zhēnzhǔ (semantic translation as "the true master"), Huda (Khoda, from Persian language)
Czech,
Allách
Allah
Allāh
Aḷḷāh
Arā, Arrā, Arrāfu
Alla
, also archaic or
Russian, Ukrainian, Allakh
Serbian, Belarusian, Alah
Spanish,
Anláw
పంజాబీ (గురుముఖి): ਅੱਲਾਹ Allāh, archaic ਅਲਹੁ Alahu (in సిక్కు గ్రంథాలు)
Turkish: Allah
అల్లాహ్ పదంపై క్రైస్తవులకూ హక్కు
దేవుడిని ఉద్దేశిస్తూ 'అల్లా' పదాన్ని వాడుకోవటానికి క్రైస్తవులకు రాజ్యాంగబద్ధ హక్కుందని మలేషియా కోర్టు చరిత్రాత్మక తీర్పు ఇచ్చింది.ముస్లిమేతరులు అల్లా పదాన్ని వాడుకోవటం వల్ల శాంతి, సామరస్యాలు పెంపొందుతాయనీ కోర్టు అభిప్రాయపడింది....
ఇవీ చూడండి
యహోవా , అల్లాహ్
:en:Islamic eschatology
:en:Abdullah (name)
Ilah
అల్లాహ్ పేర్లు
తౌహీద్
:en:Termagant
ఇస్లాం ఐదు మూలస్తంభాలు
కాబా
ఇస్లామీయ ప్రవక్తలు
El
నోట్స్
మూలాలు
The Unicode Consortium, Unicode Standard 5.0, Addison-Wesley, 2006, ISBN 978-0-321-48091-0, About the Unicode Standard Version 5.0 Book
బయటి లింకులు
Names of Allah with Meaning on Website, Flash, and Mobile Phone Software
Concept of God (Allah) in Islam
The Concept of Allāh According to the Qur'an by Abdul Mannan Omar
Allah, the Unique Name of God
Typography
Arabic Fonts and Mac OS X
Programs for Arabic in Mac OS X
ఇస్లాం
అల్లాహ్
హిందీ భాషా పాఠాన్ని కలిగి ఉన్న వ్యాసాలు |
అనంతమడుగు ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రం, శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లా, సైదాపురం మండలం లోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన సైదాపురం నుండి 6 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన గూడూరు నుండి 21 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 508 ఇళ్లతో, 1762 జనాభాతో 1255 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 885, ఆడవారి సంఖ్య 877. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 657 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 242. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 592267.పిన్ కోడ్: 524407.
సమీప గ్రామాలు
పాలూరు 3 కి.మీ, సైదాపురం 5 కి.మీ, నేర్నూర్ 5 కి.మీ, దగ్గవోలు 8 కి.మీ
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. బాలబడి గూడూరులోను, మాధ్యమిక పాఠశాల సైదాపురంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల సైదాపురంలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల గూడూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల నెల్లూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు గూడూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల గూడూరులోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు నెల్లూరులోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
అనంతమడుగులో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
అనంతమడుగులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
అనంతమడుగులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 254 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 132 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 285 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 14 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 98 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 247 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 220 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 339 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 129 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
అనంతమడుగులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 31 హెక్టార్లు* చెరువులు: 55 హెక్టార్లు* ఇతర వనరుల ద్వారా: 43 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
అనంతమడుగులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి, నిమ్మ
పారిశ్రామిక ఉత్పత్తులు
అభ్రకం
మూలాలు |
asantrupta kovvu aamlalu vruksha, janthu sambandhitha noonelu, kovvulaloo glyzaroid/ gliseride l rupamulo vumdunu. muudu anuvula phyaati amlalu, ooka anuvu gliserol samyogam chendhatam valana, ooka anuvu trai gliseride, muudu anuvula neee yerpadunu. triglyceridelu parisara ushnograta (ambient temparature) oddha dravaroopamulo vunna noonelaniyu (oils), ghanaroopamulo vunna kovvulaniyu (fats) anduru. kovvu aamlalu carboctil groupuku chendina monocarboctil asidlu. kovvu aamlalu santhruptha (saturated), asantrupta (unsaturated) kovvu aamlaalani remdu rakaalu. santhruptha kovvu aamlaala girinchi santhruptha kovvu aamlalu aney sheershikaloo vivarimchadam jariginadi.
noonelalo vunde asantrupta kovvu aamlalu sarisankhya (even number) kaarbanulanu kaligi vumdunu. hydrocarbanu golusulo saamanyamugaa kommalu/shaakhalu (Branches) vudavu.noonelooni asantrupta kovvu aamlalu sis(cis)ledha trance(Trans)amarikanu kaligivundunu. noonelalooni asantrupta kovvu amlalu ekkuvaga sis (cis) amarika kaligi vumdunu. ayithe vitini palumarlu adhika ushnogratalo vedichesina trance (Trans) kovvu aamlalugaa maare avakaashamu vunnadhi. noonelalo adhika saatamulo 18 kaarbanulu vunna asantruptakovvu aamlalale vunnavi.18 kaarbanulunna asantrupta kovvu aamlaalalo olic, linolic, linolenic kovvu aamlalu mukyamainavi. olic aamlam ooka dvibandam, linolic aamlam remdu dvibandhaalu, linolenic aamlam muudu dvibandhaalu kaligi vumdunu. noonelalo 14-16 kaarbanulunna asantrupta kovvu aamlalu vunnappatiki avi saadharanamga 1-5% lopu vumdunu. baesi sanka kaarbanulanu kaligiunna asantrupta kovvu aamlalu noonelalo gurtinchinappatiki, avi chaaala swalpa pramaanamuloo unnavi. vantanoonela (Cooking oils) loo1-3 dwibandhaalunna asantrupta kovvu aamlalu ekkuvaga vunnavi.4-7 dvibandhaalu kaligi, 20-24 kaarbanulu kaligiunna asantrupta kovvu aamlaalanu samudrajala (marine) kovvulaloo(fats) kanpistaayi. kommalanu (Branches), besisankhyalo(odd number) kaarbanulanu kaligina asantrupta kovvu aamlaalanu bactiria (Bacteria), spanjikalo (sponges) gurtincharu.
'sis amarika(cis)':asantrupta kovvuaamlamloni,dvibandham vaddanunnarendu kaarbanulatoo vunna hydrogenulu remdu okevaipuna vunnacho parsparam aakarshinchu kovatam valana, kovvu aamlam yokka hydrocarbanu golusulo chinna vampu yerpadunu. deeninay sis amarika anduru.
'trance(Trans)':asantrupta kovvu aamlamlooni dvibandham oddha nunna kaarbanulatoo samyogam chendivunna remdu hydrosenulu vyatireka disaloo vundatam valana vaati Madhya aakarshanha thakkuvaga vundatam valana hydrocarbanu golusulo etuvanti vampu erpadadu.
asantrupta kovvu aamlaala vargikarana
yeka dvibandha asantrupta kovvu aamlalu(mono unsaturated fatty acids)
yeka dvimbandha asantrupta kovvu aamlamanagaa,kovvu aamlam yokka karbanapu-vudajani shrunkhalamlo oche dvimbandham remdu carbanula Madhya erpadi vundatam yeka dwibandhamunna asantrupta kovvu aamlaalalo, samaana kaarbanulunna santhruptha kovvu aamlam kanna remdu hydrogenu paramaanhuvulu thakkuvaga vumdunu.yeka dvibandha kovvu aamlalu 10 kanna ekkuva kaarbanulanu kaligi vumdunu.16 kaarbanulu kaligi ekadvibandhamunna pamitolic aamlam(Pamitoleic), 18 kaarbanulundi, yeka dwibandhamunna olic aamlam noonelalo adhikamugaa vunnavi.
empiricalfaarmula:CnH2n-2O2
ekadvibandhamunna kovvuaamlaalapattika
pai remdu kovvu aamlalu (olic,pamitolic)9-carbanu oddha dvibandhamu kaligi sis rupamulo vunnavi.
4,5,6,11,13, 17 carbanula oddha yeka dwibandhamunnakovvu aamlaalanu noonelalo gurtinchinappatiki avi swalpapramaanamulo vunnayi.
caprolic aamlam(caproleic acid)
H2C=CH(CH2)7COOH
10 kaarbanulanu kaligi vundi ,9va carbanu oddha ooka dvibandhamu vunna asantrupta kovvu aamlam.shaastreeya naamamu 9-desenoic asid(9-Decenoic acid). idi janthu(animal)paalakovvulalo 1%saatamu kanna takuva pramaanamuloo kanpinchunu.caprolic aamlam isomer obustilic asid(4-Decenoic)nu konni vittna noonelalo gurtincharu.madhyastamaina podavu unna karbana-vudajani shrunkhalaannikaligi vunna kovvuaamlam.
anubhaaram:170.24
draveebhavana ushnogratta =269-2710C/sadarana vaataavarana peedanamvadda.
larolic aamlam(Lauroleic acid)
CH(CH2)CH=CH(CH2)7COOH
12 kaarbanulanu kaligi,9va kaarbanuvadda dwibandhamunna asantrupta kovvu aamlam. shaasreeya naamamu 9-dodesenoic asid (9-Dodecenoic acid).idi vennafat( (butter fat)loo takuva pramaanamuloo vunnadhi. deeni isomer lindericasid(4-dodecenoic)nu linderol sitaba fyaat/kovvu loo gurtincharu.
anubhaaram:198.29
draveebhavana ushnograta=1420C/4mm peedanamvadda
myristoleic aamlam(myristoleic acid)CH3(CH2)3CH=CH(CH2)7COOH14 kaarbanulanu kaligi vundi,9va kaarbanuvadda dwibandhamunna asantrupta kovvu amlam. shaastreeya naamamu 9-tetradesenoic asid(9-tetra decenoic acid). yea asidnu samudrajalajeevula kovvulaloo, vennalo 1% varku vunnatlu gurtincharu.
pamitolic aamlam(pamitoleic acid)CH3(CH2)5CH=CH(CH2)7COOH16 kaarbanulanu kaligi vundi,9-va kaarbanuvadda dwibandhamunna asantrupta kovvu aamlam,deeni shaastreeya naamamu 9-hexadesenoicasid(9-Hexadecenoic acid).idi pattiginjala noonelo, verusanaga noonelo,soyabeen, paalm noonelo, pogaaku vittna noonelo 1% varku vunnadhi. pasupaala kovvulaloo(animal milk fat)2-4% varku kaladu. eddhu(beef),gurram(horse)mamsa kovvulaloo , pakshula (birds), sareesrupaala(reptiles), ubhayacharaala (amphbia)fyaatlalo 6-15% varku yea kovvu aamlamnu gurtincharu.cheepala(fishes), timingalaala(whales)fyaatlalo10-20% varku pamitolic aamlamnu gurtincharu.
olic aamlam(oleic acid)CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH18 kaarbanulanu kaligi vundi,9vakaarbanuvadda ooka dwibandhamunna kovvu aamlam idi. idi ekkuvaga sis isomer ruupamloe noonelalo unnadi. saastriiyanaamamu sis,9-actadesenoicasid (cis,9-octade cenoic acid).annisaakanuunelaloo(vegetable oils), jantukovvulalo (animal fats)tappanisariga kanpinche asantrupta phyaati aamlamlalo idi okati. dheenini omega-9 kovvuaamlamanikuda antaruu.
olic aamlam gooddhuma, pasupu rangu kaligina dravamu.oliv/aalive oily(olive)loo modatagaa aadhika saatamulo gurtimchadam valana yea peruu vachchinadi .oliv oilyloo yea fatiacid 80% vunnadhi.pogaaku vittna noonelo 85% varku,verusanaga noonelo 50-60% varku vunnadhi.nuvvula(sesame)noonelo 30-40%,poddu tirugudu noonelo 15-30% varakunnadi.alaage soyabeen noonelo 19-30%,kusuma noonelo 40%,avise noonelo 20-22% varku vunnadhi.tavudu noonelo 30-40% varku unnadi.11 va carbanu oddha dwibandhamunna deeni isomer vassenic aamlamnu kudaa palunoonelalo gurtincharu.
gadoleic aamlam(gadoleic acid)CH3(CH2)9CH=CH(CH2)7COOHidi 20 kaarbanulanu kaligi,9 va kaarbanuvadda yeka dwibandhamunna asantrupta kovvu aamlam. saastriiyanaamamu: 9-aicosenoicoi asid(9-eicosenoic acid)dheenini samudra jalacharajeevula noonelalo 10% varku vunnatlu gurtimchadam jariginadi.11 va carbanu oddha dwibandhamunna (aisomaru) 11-aicosenoicoi asid(11-eico senoic)nu jojaba/ hahoba fyaat(jojaba))loo 65% varku,aavaala (mustard)noonelo 1-14% vunnatlu gurtincharu.timingala kovvu tailamlo, konnirakaala chepalanunelo yea aamlamyokka unikini gurtimchadam jariginadi.
yea kovvu aamlam yokka mari konni aisomaru roopaalu:9Z-aicosenoicoiasid(9Z-eicosenoic acid) ,cis-9-aiko senoic aamlam(cis-9-icosenoic acid)lanukuda sharku, cod(cod) kaalaeya noonelalo gurtincharu.
irusic aamlam(erucic acid)CH3(CH2)7CH=CH(CH2)11COOHidi 22 kaarbanulanu kaligi,13va carbanu oddha dwibandhamunnavunna , podavaina vudajani-karbanapu golusunu kaligiunna asantrupta kovvu aamlam. saastriiyanaamamu: 13-decosenoakasid(13-decosenoic).yea kovvu amlamu "krisifere" (crucif erae), "tropolasiye"((tropolaceae) kutumba mokkalaku chendina noonelalo adhika mottamulo labhyamu. aavaala noonelo (rape/ mustard), "walplavarused" noonelalo 35-45% varku vunnadhi.
yea kovvu aamlanni kandenala thayaari parisramalalo,ushnavaahakanuune(heat transfer fluids),casmeticsu,palimar,plaastiku,nailanu parisramaloe kudaa upayogistaaru
bahubandha asantruptakovvu aamlalu(poly un saturated fatty acids)
okati kanna ekkuvaga dwibandhaalunna kovvu aamlaalanu bahubandha asantrupta kovvu aamlalu (poly unsaturated fatty acids)lani anduru. bahubandha asantrupta kovvu aamlalu noonelalo visrutamgaane labistai. ekkuvaga 18kaarbanulunna bahubandha kovvu aamlaalunnaayi. veetilo remdu dwibandhaalunna linolic(Linoleic) aamlam, moodudvibandhaalunna linolenic(Linolenic)aamlam lu mukyamainavi.yivi remdu kudaa sis amarika unna kovvu aamlalu.20-22 kaarbanulanu kaligi,4-5 dwibandhaalunna kovvu aamlalu samudrajalajeevula noonelalo labhyam. 18kanna takuva kaarbanulanu kaligina bahubandha kovvu aamlalu saakanoonelalo(vetable oils)antagaa kanpinchavu.bahubandhaalunnakonni asantrupta kovvuaamlaala pattikalinolik aamlam(Linoleic acid)CH3(CH2)6CH=CH(CH2)7COOH18 kaarbanulanu kaligivundi, remdu dwibandhamulunna asantrupta kovvu aamlam.dwibandhaalalo, okati-9vakaarbanuvadda,rendovadi-12va carbanu oddha vumdunu.deeni saastriiyanaamamu: sis,sis,-9,12 actadecanoaic asid(cis,cis9-12 octadecadeinoicacid).18 kaarbanunulu kaligiunna santruptakovvu aamlam stearic aamlam kanna linolic aamlam loo 4 hydrogenu paramaanhuvulu thakkuvaga vumdunu.sadarana gadi ushnogratavadda paaradarshakangaa vumdunu.remdu dvibandhaalu kudaa "sis"amarikalo vumdunu.amlam yokka gunaganaalapattika linolic aamlam nu omega-6 kovvu aamlam anikuudaa anduru.kovvu aamlam hydrocarbanu golusulooni chivari midhail(CH3) groupeloni carbanunu omega()carbanu anduru.omega carbanu nundi 6va kaarbanuvadda modatidvibandham vunnanduvalana dheenini omega-6 kovvu aamlam anikuudaa anduru. linolicasid avasyakakovvu aamlaalalo(essential fatty acid)okati .lynseed(linseed)oily loo eaaamlamnu modatagaa gurtimchadam valana eekovvu aamlanku linolic aamlam aneperu vachchinadi. linolic aamlam kusuma (safflower) noonelo 75%,draakshavittananuule 73%,gasagasala(poppy seed)noonelo 70%,poddutirugudu (sun flower) noonelo68%, gogu(hemp) noonelo 60%, mokkajonna nune loo 59%,pattiginjala noonelo 55% varku linolic aamlam kaladu., soyabeen nune loo 51%,walnut(walnut)noonelo 50%, nuvvulanuune loo 45%, tavudunuune loo 35% , verusanaga noonelo 32%, pamail , lard, oliv oilylalo 10% varku linolic aamlam vunnadhi.
linolinic aamlam(Linolenic acid)
CH3(CH=CHCH2)3(CH2)7COOH
yidi 18 kaarbanulanu kaligivundi,3dvibandhaalu kaligiunna asantrupta kovvu aamlame linolinic aamlam.. dinni alpa-linolenic asid anikuudaa antaruu. deeni saastriiyanaamamu-sis, sis.sis-9,12,15' akta deka trainoic asid((cis,cis,cis,-9,12,15 octa deca trienoic acid). maanavuni aaharamloo tappanisariga vundavalasina kovvu aamlamgaa bhaawistaaru.bhautika dharmalapattikaeekswavu aamlam aavaala noonelo vunnappatiki, koddhi noonelalo Bara adhika pramaanamuloo kanpinchunu. avisenune(linseed)loo 45-50%,perilla nune(perilla))loo65%varku vumdunu.janthu kovvu nilvalaloo(animal fat depot)1.0% varku vumdunu.ayithe gurram kovvulo 15% varku eekovvu aamlam kaladu. chica(chia)loo 65%,kivi fruitseed(kiwi fruit seed)noonelo 62%,rapeseed(rape seed)loo10%,soyaalo 8%varku eekovvu aamlam vunnadhi.linolinic aamlamnu 3-omega kovvu aamlam antaruu.eekovvu aamlam human aaharamulo tappani sarigaa vundavalasina 'aavasyaka(essential)kovvu aamlam.human deeha jeernavyavastaku bahubandhaalunna asantrupta kovvu aamlaalanu, mukhyamgaa omega3-kovvu aamlaalanu utpatthi chesukune samardata ledhu.
α-eelaya stearic aamlam(α-eleastearic acid)
eekovvu aamlam18 kaarbanulanu kaligivundi,linolenic aamlamvale 3 dvibandhaalanu kaligivunnadhi.ayithe yea dvibandhaalu 9,11,13 carbanula oddha kanjugetedgaaa kaligi vunnadhi. deeni saastriiyanaamamu 9,11,13-aktadeka trainoicasid(9,11,13-octa decatrienoic acid)idi linolenic aamlam yokka kanjugeted bandhaalunna isomer kovvuaamlam.saadharanamga bahudvibandhaalunnakova aamlaalalo dwibandhaalamadhya 3 kaarbanulu vumdunu. ola kakundaga 3 kaarbanulakanna thakkuvaga vunnacho vatini kanjugeted aasidlu anduru.eekovvu aamlam tongue(tung) ledha chainavud oilyloo 85% varku vunnadhi.euporbesia, kukurbitesiye kutumba mokkala noonelo eekovvu aamlam yokka vunikini gurtincharu. kanjugetedbandhalu kaligiunna kaaranam valana eekovvu aamlam twaraga polymeriseson(polymerization)chendunu.
anubhaaram:278.43
draveebhavana ushnograta:-490C
asaushtava kovvuaamlaalu
mokkalalo vundu kovvu aamlalu saadharanamga sarala shrunkhala hydrocarbanu golusunu kalgivundi, ooka chivara carboctil samuham (COOH)nu rendochivara methyl(CH3) samuuhanni kaligivundi etuvanti shaakhalanu kaligivundavu. vantanoonelalovunna santhruptha, asantrupta kovvuaamlaalu yea rakamnaku chendinave. anthekaadhu yea kovvu aamlaalanni sarisankhyalo kaarbanulanu kaligivundunu (udaa: 4,6,8,10,12,14,16,18,20,22,24). asantrupta kovvu aamlaalalo dvibandhaalu asandhigdhabandhaalanu(non conjugated)kaligivundunu.asandhigdhabandhamanagaa rendudvibam dhaama l Madhya kanisam 3carbanula edamvundunu.
ola kakunda remdu kaarbanulu Bara edam vunnappudu aabandhaalanu sandhigdhabandhaalu (conjugated) anduru.
asandhigdha bandhamnamuunaa:C-C=C-C-C=C-C
sandhigdha bandham namoonaa:C-C=C-C=C-C
pai vidhamgaa kakundaga baesi sankhyalo kaarbanulunna hydrocarbanu golusunu kaligiunna ledha kommalu kaligivunnanu, sandhigdha bandhaalanukaligivunnanu, ledaahaidrokaarbanu golusulo adhanamgaa hydroxyl, methyl samuhalu,ledha aromatic valayalunna kovvuaamlaalanu asaushtava kovvuaamlaalu(asymmetrical or unusual structure )anduru.ilanti kovvuaamlaalanu konni saakanoonelalo janthu kovvulaloo athi takuva parimaanamlo gurtincharu. ivi athi takuva parimaanamlo vundatamvalana nune utpattidaarulaku praamukhyam lenappatiki, jiva, noonela shaastravettalaku vaari drushtikoonham nundi praamukhyamainavae vaatipai parisoedhanalu chesthunnaaru.
konnibhinna soushtava kovvuaamlaalu
1.tararic aamlam(Tararic acid):18 kaarbanulanu kaligivunnadhi.7, 8 vakaarbanu oddha tribandhamkalgivunna.
2.licanic aamlam(Licanic acid):18 kaarbanulanu kalgivunnadi.4-keto 9:10,11:12,13:14aktadeka tiainoicaamlam
3.hydnocarpic aamlam(hydnocarpic acid):16 kaarbanulanu kaligi vundi,hydrocarbanu golusu chivarana 5 kaarbanulunnamusivunu valayanni(5member closed ring)kalgivunnadi.
4.choulmugrik aamlam(chaulmoogric acid):18kaarbanulanu kaligivundi.hydrocarbanu golusu chivara 5kaarbanulunna moosivunna valayanni kaligivundunu.
5.recinolic aamlam(Ricinolic acid):18 kaarbanulanu kaligiunna,12 vakaarbanu oddha hydroxin(HO) kaligivundunu
ricinoleic aamlam (Ricinoleic acid)
idi 18 kaarbanulanu kaligiunna ,yeka dwibandhamunnadravarapuu labhyamagu asantrupta kovvu aamlam.kovvu aamlamlooni hydrokarbanushrunkhalam12carbanu okaaaksijanu paramaanuvunu adhikangaakalgivundunu.ricinoleic aamla bhautika gunaganaala pattika '''
yea kovvu aamlam aamudam noonelo85-90% varku vunnadhi .ergot noonelo 35%vunnadhi.
ricinoleic aamlanni sabbula thayaari,javulii parisramaku avasaramaina padhaarthaalanu tayyaru cheyutalo vaadedaru
moolaalu
1.A.E.Bailey's 'industrial oil&fat products
ivikuda chudandi
kovvu aamlam
noonelu
santhruptha kovvu aamlam
kovvu aamlalu
rasayana sastramu
en:Unsaturated fatty acid |
p.sea.sarma (jananam 1956 janavari 26) bhartia cinematografer mariyu chitra dharshakudu. athanu digitally cinma teknolgy kompany ayina queb cinemaski president kudaa. athanu madraas fillm inistityuut puurva vidhyaardhi. cinematografergaaa pania cheeyadamtoo paatu p.sea.sarma tana darsakatvam vahimchina kurutipunalku desamlone kaaka antarjaateeyamgaa prashamsalu andukunnadu. bhaaratadaesam 1996loo yea chitram ascarki adhikarika entriga samarpinchindi. bharatan, manirathnam, orr balki, vikram kumarlato tanu manchi anubandam kaligi unaadu. magan, mouna rgam, nayakan, chiinii comm, agni nakshathram, paa, geethaanjali, alaipaayuthe, neenu, padman, oa kaadal kanmani, tiruda tiruda, isque, remo. tewar vento chithraalalo chosen paniki p.sea.sarma vimarsakula prashamsalu andukunnadu. ila p.sea.sarma tamilam, telegu, maalaayaalaam, qannada, hiindi bhashalalo 30 chithraalaku paigaa cinematografergaaa panichesaadu. muudu sinimaalatoe paatu konni tv vaanijya prakatanalaku darsakatvam vahinchaadu. eandian sociiety af cinematographers (ISC) vyavasthaapaka sabhyulalo aayana kudaa okaru.
praarambha jeevitam, kutunbam
1956 janavari 26na madraasu (prasthutham Chennai)loo p.sea.sarma janminchaadu. akkade mylapurloni vidyaa mandir seniior secondery schulloo chaduvukunnadu. tanuku chinnanaati nunche cinemala patla aasakti ekuva. athanu cinematographylo korsunu abhyasinchadaaniki madraas fillm institutloo cheeraadu. kimmel hassan, sea. rudraiah, santaana bharati, radharavi, orr.sea. sakta, manirathnam.. marikonta manditho koodina saamkoo(Samco) brundam tarachu kalusukunevaaru.
filmography
cinematografergaaa
darsakudiga
avaardulu
|-
! scope="row" | 1987
| nayakan
| naeshanal fillm award far breast cinimatography
|
|
|-
! scope="row" | 1990
|geethaanjali (1989 chitram)
| utthama cinematografergaaa nandy awardee
|
|
|-
! scope="row" | 2000
| alaipaayuthe
| philimfare award far breast cinematografer - south
|
|
|-
! scope="row" | 2006
| varalaru
| vijay award far breast cinematografer (special zurie)
|
|
|-
! scope="row" | 2013
| isque (2012 chitram)
| cinma award far breast cinematografer
|
|
|-
! scope="row" | 2013
|
| CineMAA awardee life tym contribution
|
|
|-
! scope="row" | 2013
| isque (2012 chitram)
| SIIMA award far breast cinematografer (telegu)
|
|
moolaalu
sajeevulu
tamila basha chitra darshakulu
tamila cinma cinematographerlu
malayaala cinma cinematographerlu
utthama cinimatography naeshanal fillm awardee vijethalu
1956 jananaalu
telegu cinematographerlu
nandy awardee vijethalu
20va shataabdapu bhartia chalanachitra darshakulu
21va shataabdapu bhartia chalanachitra darshakulu
20va shataabdapu bhartia photographerlu
21va shataabdapu bhartia photographerlu |
మాంసము లేదా మాంసను లేదా కూరాకు లేదా నంజరి అనునది జంతువుల నుండి లభించు ఆహారపదార్థము. సాధారణంగా ఇది ఆయా జంతువుల శరీరములోని మాంసము.
వ్యావహారిక పదము
అరబ్బీలో మాంసాన్ని "లెహమ్" లేదా "లహమ్" అని పలుకుతారు, అలాగే పర్షియన్ భాషలో "గోష్త్" అని వ్యవహరిస్తారు. వ్యవహారికంలో ఈ "గోష్త్" రాను రానూ "గోష్" గా మారింది. సాహిత్యంలోనూ గ్రాంధికం లోనూ "గోష్" అనగా "ప్రస్తావించడం" అనే అర్థంలో వాడుతారు. నేడు "గోష్త్" అంటే ఏమిటో చాలామంది ప్రజలకు తెలియదు.
వంటకాలు
ఎముకలతో కూడిన మాంసంతో హైదరాబాదీ మరాగ్ తయారుచేస్తారు.
చిత్రమాలిక
కొన్నిరకాల మాంసాలు
కోడి మాంసము
పొట్టేలు మాంసము
పంది మాంసము
పశు మాంసము లేదా గోమాంసం లేదా గొడ్డు మాంసం
కొన్ని ప్రసిద్ధి చెందిన మాంసాహార వంటకాలు
బిర్యాని
పత్థర్ కా ఘోష్
చికెన్ పకోడి
చికెన్ 65
బయటి లంకెలు
American Meat Science Association website
Qualitionary – Legal Definitions – Meat
మూలాలు
ఆహార పదార్థాలు |
vakativari khandrika AndhraPradesh raashtram, Tirupati jalla, ojili mandalam loni gramam. idi Mandla kendramaina ojili nundi 3 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina guduru nundi 24 ki. mee. dooramloonuu Pali. 2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 61 illatho, 183 janaabhaatho 151 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 89, aadavari sanka 94. scheduled kulala sanka 6 Dum scheduled thegala sanka 0. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 592458.pinn kood: 524402.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati Pali. sameepa balabadi, praadhimika paatasaala kurugondalonu, praathamikonnatha paatasaala ojililoonu, maadhyamika paatasaala ojililoonuu unnayi. sameepa juunior kalaasaala, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala nayudupetalonu, inginiiring kalaasaala guuduuruloonuu unnayi. sameepa vydya kalaasaala nelloorulonu, maenejimentu kalaasaala, polytechniclu guuduuruloonuu unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala, aniyata vidyaa kendram guuduuruloonu, divyangula pratyeka paatasaala nelluuru lonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
sameepa praadhimika aaroogya kendram, praadhimika aaroogya vupa kendram gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. dispensory, pashu vaidyasaala, samchaara vydya shaala gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. sameepa saamaajika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. bavula neee kudaa andubatulo Pali. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi. borubavula dwara kudaa edaadi podugunaa neee andutundi.
paarisudhyam
gramamlo muruguneeti paarudala vyvasta ledhu. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
sab postaphysu saukaryam gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. postaphysu saukaryam gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramaniki sameepa praantaala nundipraivetu buses thiruguthunnai. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. prabhutva ravaanhaa samshtha baasu saukaryam, auto saukaryam modalainavi gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. railway steshion gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. jaateeya rahadari, jalla rahadari gramam gunda potunnayi. rashtra rahadari, pradhaana jalla rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramamlo kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. vaaram vaaram Bazar gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. vaanijya banku gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. atm, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. roejuvaarii maarket, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo granthaalayam, piblic reading ruum unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. assembli poling steshion, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. aatala maidanam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. cinma halu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 10 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
vakativari khandrikalo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 37 hectares
saswata pachika pranthalu, itara metha bhuumii: 16 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 16 hectares
vyavasaayam cheyadagga banjaru bhuumii: 28 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 12 hectares
banjaru bhuumii: 15 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 24 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 28 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 23 hectares
neetipaarudala soukaryalu
vakativari khandrikalo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
baavulu/boru baavulu: 11 hectares* cheruvulu: 12 hectares
utpatthi
vakativari khandrikalo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari
moolaalu |
oochapalli aandhra Pradesh raashtram, shree potti sreeramulu nelluuru jalla, podalakur mandalam loni gramam. idi Mandla kendramaina podalakur nundi 15 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina nelluuru nundi 45 ki. mee. dooramloonuu Pali. 2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 142 illatho, 571 janaabhaatho 319 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 291, aadavari sanka 280. scheduled kulala sanka 49 Dum scheduled thegala sanka 68. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 592069.pinn kood: 524345.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati Pali. sameepa balabadi, praadhimika paatasaala podalakuuruloonu, praathamikonnatha paatasaala mogallurulonu, maadhyamika paatasaala mogallurulonu unnayi. sameepa juunior kalaasaala, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala podalakuuruloonu, inginiiring kalaasaala nellooruloonuu unnayi. sameepa vydya kalaasaala, maenejimentu kalaasaala, polytechnic nelloreloo unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala podalakuuruloonu, aniyata vidyaa kendram, divyangula pratyeka paatasaalalu nellooruloonuu unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
ooka samchaara vydya salaloo daaktarlu laeru. muguru paaraamedikal sibbandi unnare. sameepa praadhimika aaroogya vupa kendram gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. pashu vaidyasaala gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. praadhimika aaroogya kendram gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. sameepa saamaajika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. bavula neee kudaa andubatulo Pali. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi.
paarisudhyam
gramamlo muruguneeti paarudala vyvasta ledhu. muruguneetini shuddi plantloki pampistunnaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
sab postaphysu saukaryam gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramaniki sameepa praantaala nundi prabhutva ravaanhaa samshtha buses thiruguthunnai. sameepa gramala nundi auto saukaryam kudaa Pali. tractoru saukaryam gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. praivetu baasu saukaryam, railway steshion modalainavi gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. jalla rahadari gramam gunda potondi. rashtra rahadari, pradhaana jalla rahadari gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. jaateeya rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. gramamlo tharu roadlu, kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. vaaram vaaram Bazar gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. atm, vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. roejuvaarii maarket, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. assembli poling steshion, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, aatala maidanam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 10 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
oochapallilo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 59 hectares
saswata pachika pranthalu, itara metha bhuumii: 4 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 4 hectares
banjaru bhuumii: 49 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 201 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 114 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 137 hectares
neetipaarudala soukaryalu
oochapallilo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
baavulu/boru baavulu: 129 hectares
cheruvulu: 8 hectares
utpatthi
oochapallilo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari
moolaalu |
Jodhanagri (94) (37744)
భౌగోళికం, జనాభా
Jodhanagri (94) అన్నది అమృత్సర్ జిల్లాకు చెందిన బాబ బకాలా తాలూకాలోని గ్రామం, ఇది 2011 జనగణన ప్రకారం 345 ఇళ్లతో మొత్తం 2148 జనాభాతో 342 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. సమీప పట్టణమైన Jandiala అన్నది 14 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1135, ఆడవారి సంఖ్య 1013గా ఉంది. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1206 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 0. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 37744.
అక్షరాస్యత
మొత్తం అక్షరాస్య జనాభా: 1374 (63.97%)
అక్షరాస్యులైన మగవారి జనాభా: 779 (68.63%)
అక్షరాస్యులైన స్త్రీల జనాభా: 595 (58.74%)
విద్యా సౌకర్యాలు
* * గ్రామంలో 1 ప్రభుత్వ బాలబడి ఉంది. గ్రామంలో 1 ప్రైవేటు బాలల బడి ఉంది.
గ్రామంలో 1 ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఉంది
గ్రామంలో 1 ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఉంది
సమీప మాధ్యమిక పాఠశాల (Dehriwal)గ్రామానికి 5 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
సమీప సీనియర్ మాధ్యమిక పాఠశాలలు (Dehriwal)గ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
సమీప వృత్తివిద్యా శిక్షణ పాఠశాలలు (బాబ బకాలా) గ్రామానికి 10 కిలోమీటర్ల కన్నా దూరంలో ఉంది.
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యాలు
సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలుగ్రామానికి 5 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రాలుగ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలు
గ్రామంలో 1 డిగ్రీలు లేని వైద్యుడు ఉన్నాడు/ఉన్నారు
తాగు నీరు
శుద్ధిచేసిన కుళాయి నీరు లేదు
శుద్ధి చేయని కుళాయి నీరు లేదు
చేతిపంపుల నీరు ఉంది.
గొట్టపు బావులు / బోరు బావుల నీరు ఉంది.
నది / కాలువ నీరు లేదు
చెరువు/కొలను/సరస్సు నీరు లేదు
పారిశుధ్యం
డ్రైనేజీ సౌకర్యం ఉంది.
డ్రెయినేజీ నీరు నేరుగా నీటి వనరుల్లోకి వదిలివేయబడుతోంది .
పూర్తి పారిశుధ్య పథకం కిందకు ఈ ప్రాంతం రావట్లేదు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పోస్టాఫీసు లేదు. సమీప పోస్టాఫీసుగ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
.
పబ్లిక్ బస్సు సర్వీసు లేదు. సమీప పబ్లిక్ బస్సు సర్వీసుగ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
ప్రైవేట్ బస్సు సర్వీసు ఉంది.
రైల్వే స్టేషన్ లేదు. సమీప రైల్వే స్టేషన్లుగ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
ఆటోల సౌకర్యం గ్రామంలో కలదు
గ్రామం జాతీయ రహదారితో అనుసంధానం కాలేదు.
గ్రామం రాష్ట్ర హైవేతో అనుసంధానం కాలేదు.
సమీప మట్టి రోడ్డు గ్రామానికి 10 కిలోమీటర్ల కన్నా దూరంలో ఉంది.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
సమీప ఏటియం గ్రామానికి 10 కిలోమీటర్ల కన్నా దూరంలో ఉంది.
వ్యాపారాత్మక బ్యాంకు లేదు. సమీప వ్యాపారాత్మక బ్యాంకుగ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
సహకార బ్యాంకు లేదు.
స్వయం సహాయక బృందం ఉంది.
పౌర సరఫరాల శాఖ దుకాణం ఉంది.
వారం వారీ సంత లేదు. సమీప వారం వారీ సంతగ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ లేదు.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
ఏకీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం (పోషకాహార కేంద్రం) లేదు. సమీప ఏకీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం (పోషకాహార కేంద్రం)గ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపే ఉంది.
అంగన్ వాడీ కేంద్రం (పోషకాహార కేంద్రం) ఉంది.
ఆశా (గుర్తింపు పొందిన సామాజిక ఆరోగ్య కార్యకర్త) ఉంది.
ఆటల మైదానం ఉంది.
సినిమా / వీడియో హాల్ లేదు. సమీప సినిమా / వీడియో హాల్ గ్రామానికి 10 కిలోమీటర్ల కన్నా దూరంలో ఉంది.
గ్రంథాలయం లేదు.
.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో విద్యుత్ సౌకర్యం కలదు
.
1
1
భూమి వినియోగం
Jodhanagri (94) ఈ కింది భూమి వినియోగం ఏ ప్రకారం ఉందో చూపిస్తుంది (హెక్టార్లలో):
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 47.6
నికరంగా విత్తిన భూ క్షేత్రం: 294.4
నీటి వనరుల నుండి నీటి పారుదల భూ క్షేత్రం: 294.4
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
నీటి పారుదల వనరులు ఇలా ఉన్నాయి (హెక్టార్లలో):
కాలువలు: 72
బావి / గొట్టపు బావి: 222.4
తయారీ వస్తువులు, పరిశ్రమలు, ఉత్పత్తులు
Jodhanagri (94) అన్నది ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి చేస్తోంది (ప్రాధాన్యతా క్రమంలో పై నుంచి కిందికి తగ్గుతూ): గోధుమలు, బియ్యం,మొక్కజొన్న
మూలాలు
అమృత్సర్
బాబా బకాలా తాలూకా గ్రామాలు |
kootagiri, Telangana raashtram, nizamabad jalla, kootagiri mandalaaniki chendina gramam.
idi sameepa pattanhamaina bodhan nundi 14 ki. mee. dooramlo Pali. 2016 aktobaru 11 na chosen Telangana jillala punarvyavastheekaranaku mundhu yea gramam paata Nizamabad jalla loni idhey mandalamlo undedi.
ganankaalu
2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 2453 illatho, 10745 janaabhaatho 1391 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 5268, aadavari sanka 5477. scheduled kulala sanka 959 Dum scheduled thegala sanka 41. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 571024.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati, praivetu praadhimika paatasaalalu nalaugu, prabhutva praathamikonnatha paatasaala okati , praivetu praathamikonnatha paatasaalalu nalaugu, prabhutva maadhyamika paatasaala okati unnayi. ooka prabhutva juunior kalaasaala Pali.ooka prabhutva polytechnic Pali.sameepa balabadi bodhanlo Pali.sameepa prabhutva aarts / science degrey kalaasaala, inginiiring kalaasaala bodhanlo unnayi. sameepa vydya kalaasaala hyderabadulonu, maenejimentu kalaasaala bodhanlonu unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala bodhanlonu, aniyata vidyaa kendram, divyangula pratyeka paatasaalalu nijaamaabaadloonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
kotagirilo unna ooka saamaajika aaroogya kendramlo aiduguru daaktarlu , 12 mandhi paaraamedikal sibbandi unnare. ooka praadhimika aaroogya vupa kendramlo daaktarlu laeru. iddharu paaraamedikal sibbandi unnare. ooka pashu vaidyasaalalo ooka doctoru, iddharu paaraamedikal sibbandi unnare.praadhimika aaroogya kendram gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, samchaara vydya shaala, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
gramamlo6 praivetu vydya soukaryaalunnaayi. embibies kakunda itara degrey chadivin daaktarlu aaruguru unnare. iidu mandula dukaanaalu unnayi.
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. bavula neee kudaa andubatulo Pali. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi. borubavula dwara kudaa edaadi podugunaa neee andutundi. kaluva/vaagu/nadi dwara gramaniki taguneeru labisthundhi.
paarisudhyam
muruguneeru bahiranga kaaluvala dwara pravahistundi. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
kotagirilo postaphysu saukaryam Pali. sab postaphysu saukaryam gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
gramaniki sameepa praantaala nundi prabhutva ravaanhaa samshtha buses thiruguthunnai. sameepa gramala nundi auto saukaryam kudaa Pali. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. praivetu baasu saukaryam, railway steshion modalainavi gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
pradhaana jalla rahadari, jalla rahadari gramam gunda potunnayi. jaateeya rahadari, rashtra rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramamlo tharu roadlu, kankara roadlu, mattirodloo unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo atm, vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham unnayi. gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram, vaaram vaaram Bazar, vyavasaya marcheting sociiety unnayi.
roejuvaarii maarket gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo aatala maidanam, granthaalayam, piblic reading ruum unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. saasanasabha poling kendram, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. cinma halu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 12 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
kotagirilo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 117 hectares
vyavasaayam sagani, banjaru bhuumii: 156 hectares
saswata pachika pranthalu, itara metha bhuumii: 43 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 15 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 80 hectares
banjaru bhuumii: 129 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 848 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 451 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 606 hectares
neetipaarudala soukaryalu
kotagirilo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
kaluvalu: 524 hectares* baavulu/boru baavulu: 82 hectares
utpatthi
kotagirilo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari, soyabeen
pramukhulu
vemuri raadhaakrhushnha - abn, aandhrajyoti maenaejimng dirctor.
moolaalu
velupali lankelu |
జాస్తి రామమోహనరావు చౌదరి సుప్రసిద్ధ రంగస్థల నటులు. ఆంజనేయుడు, భస్మాసురుడు, హరిశ్చంద్రుడు, మైరావణుడు, భవానీ శంకరుడు, జాంబవంతుడు మొదలైన పాత్రలలో ప్రాచూర్యం పొందారు.
జననం
రామమోహనరావు చౌదరి 1929, డిసెంబరు 24 న పూర్ణయ్య చౌదరి, సాంబ్రాజ్యమ్మ దంపతులకు గుంటూరు జిల్లా, పొన్నూరు మండలం బ్రాహ్మణకోడూరులో జన్మించారు.
రంగస్థల ప్రస్థానం
రామమోహనరావు విద్యార్థి దశలో ఉన్నప్పుడే తెలుగు పద్యాలు రాగయుక్తంగా పాడుతూ, ఉపాధ్యాయుల ప్రేమను పొందారు. హైస్కూలు ప్రధానోపాధ్యాయులైన మధుసూదనరావుకి నాటకాభిరుచి ఉంది. దాంతో ఆయన తన విద్యార్థులచే శ్రీకృష్ణరాయబారం నాటకం ప్రదర్శింపచేశారు. అందులో రామమోహనరావు కృష్ణపాత్ర చేశారు. స్కూలు వార్షికోత్సవ వేడుకలలో వేసి ఈ నాటకంలో కృష్ణపాత్ర ధరించిన, రామమోహనరావు పద్యాలు చక్కగా పాడి ప్రేక్షకుల మన్ననలను పొందారు. అలా తన నటనకు బీజం పడింది.
మోహనరావు 1958లో "శ్రీమహాలక్ష్మి నాట్యమండలి"ని స్థాపించారు. మోహనరావు నటించిన శ్రీకృష్ణ జాంబవంత యుద్ధం, లంకాదహనము, వాలి-నుగ్రీవ, మోహినీ భస్మాసుర మొదలైన నాటకాలను హెచ్.యం.వి. గ్రామఫోను కంపెనీవారు రికార్డు చేసుకున్నారు. వీరితోపాటు బండారు రామారావు, చెంచు రామారావులు కూడా గ్రామఫోన్ రికార్డులిచ్చారు.
రామమోహనరావు ఆకాశవాణి హైదరాబాదు కేంద్రంలో రేడియో వారోత్సవాలు జరిపినప్పుడు మోహినీ భస్మాసుర నాటకాన్ని, 1962లో విజయవాడ రేడియో కేంద్రంలో రామాంజనేయ యుద్ధం నాటకాన్ని ప్రదర్శించారు.
రామమోహనరావు సొంత బృందాన్ని, ప్రదర్శనకు కావల్సిన లైట్స్, మైకులు, తెరలు, డ్రెస్ లు ఏర్పాటుచేసుకొని ప్రత్యేక వాహనంలో ప్రయాణం చేసూ దాదాపుగా నెలకు 25 నుండి 30 నాటకాలు ప్రదర్శించిన సందర్భాలు కూడా ఉన్నాయి. 1972 నుండి బుర్రా సుబ్రహ్మణ్యశాస్త్రితో కలసి చింతామణి, హరిశ్చంద్ర నాటకాలు ప్రదర్శించారు.
ఈయన ఆంధ్రప్రదేశ్తో పాటు కలకత్తా, బొంబాయి, బెంగుళూరు, జంషెడ్పూర్, మద్రాసు, భిలాయ్, దుర్గాపూరు, జయపూరు మొదలైన ప్రాంతాలలో ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు.
నటించిన పాత్రలు
ఆంజనేయుడు
భస్మాసురుడు
హరిశ్చంద్రుడు
మైరావణుడు
భవానీ శంకరుడు
జాంబవంతుడు
సినిమారంగం
రామమోహనరావు రాష్ట్రం నలుమూలలా నాటకాలు వేస్తున్న సమయంలో మాంగల్యం సినిమాలో అవకాశం వచ్చింది. ఆ సినిమాలో ఒక సన్నివేశంలో షణ్ముఖి ఆంజనేయ రాజు రాముడుగా, రామమోహనరావు ఆంజనేయుడుగా నటించారు.
సన్మానాలు - బిరుదులు
తెనాలి తాలూకా యడ్లపల్లిలో దాసరి చంద్రమౌళీశ్వరరావు 'బంగారు కిరీటం' బహుకరణ
బండారు పల్లెలో 'సువర్ధహస్తకంకణము' బహుకరణ
పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా పెదవాడపల్లెలో 'సువర్ధగండ పెండేరము' బహుకరణ
కృష్ణాజిల్లా ఘంటసాల లో 'వెండిగద' బహుకరణ
తెనాలి తాలూకా మోపర్రులో 'వెండిగద' బహుకరణ
గుంటూరులో రెండడుగులు ఎత్తుగల రజిత 'ఆంజనేయ విగ్రహం' బహుకరణ
తెనాలిలో దొడ్డపనేని ఇందిర గారిచే 'సువర్ణ సింహతలాటం' బహూకరణ, 'నటరత్న' బిరుదు ప్రదానం
మూలాలు
జాస్తి రామమోహనరావు చౌదరి, నూరేళ్ల తెనాలి రంగస్థలి, నేతి పరమేశ్వశర్మ, పుట. 215.
తెలుగు రంగస్థల నటులు
1929 జననాలు
మూలాల అందజేత ప్రాజెక్టు
గుంటూరు జిల్లా రంగస్థల నటులు |
usa.sha. 1849 - 1850, 1909-1910, 1969-1970loo vacchina telegu samvatsaranike saumya ani peruu.
sanghatanalu
jananaalu
usa.sha. 1849 shravana sudhad chaturdhashi : tripuraana tammayadora - telegu kavi.
usa.sha. 1849 aashvayuja sudhad navmi : dampuru venkatarama nanarasayya - native advocate, nellur payonir, peeples friend, aandhra basha graamavartamaani aney pathrikala sampadakudu.
usa.sha.1909: vajjala kaalidasu, kavi, rachayita, bahumukha pragnaani.
usa.sha.1910 aashvayuja bahulha tadiya: raao vaenkata maheepati gangadara ramarao II pitapura samsthaanapu yuvaraju. (ma.1970) .
thidhi vivaralu teliyanivi
aakondi vyaasamuurti shastry telegu kavi, pandithudu. (ma.1916)
maranalu
usa.sha.1909 aashaada sudhad yekaadasi : dampuru venkatarama nanarasayya - native advocate, nellur payonir, peeples friend, aandhra basha graamavartamaani aney pathrikala sampadakudu.
pandugalu, jaateeya dinaalu
moolaalu
telegu samvastaralu |
bhartia 50 rupees notu( 50) bhartiya rupai viluva. chelaamanilo unna 50 notu mahathmaa ghandy kothha siriis notla yokka ooka bhaagam. ayithe, munupati siriis ( mahathmaa ghandy siriis ) yokka 50 notlu legally tendergaaa konasagutayi.
50 Banki noot denamination nu moodhatisaarigaa rijarv Banki af india (orrbai) 1975 loo lyon kyaapital siriis loo bhaagamgaa pravesapettindi, dheenilo ashoka sthambham Pali. idi 1996 loo mahathmaa mahathmaa ghandy siriis loo mahathmaa mahathmaa ghandy okka watermark dwara bhartee cheyabadindhi.
mahathmaa ghandy nyuu siriis
10 nevemberu 2016 na, rijarv Banki af india, mahathmaa ghandy nyuu siriisloo bhaagamgaa kotthaga puna rupakalpana chosen 50 notu andubatulo Pali ani prakatinchindhi. yea noot 18 augustu 2017 na adhikarikamgaa prakatinchabadindhi, ippudu chelaamanilo Pali. 18 augustu 2017 na, rijarv Banki af india mahathmaa ghandy (kothha) siriisloo kothha 50 pravesapettindi. ayithe, munupati shraeniki yokka 50 notlu chattaparamyna tendergaaa konasagutayi.
rupakalpana
noot yokka crotha samskaranha loo rivers pai humpi ratham thoo chitrikarinchabadindi, idi deesha samskruthika vaarasatvaanni varnistundi. noot yokka muula rangu florescent neelan . notu medha itara namunalanu kaligi unnayi , rekhaganita namuunaalu motham rangu pathakamtho samalekhanam cheyabadathaai, ivi abwars, rivers oddha untai. notu yokka kolatalu 135 mm × 66 mm.
mahathmaa ghandy siriis
rupakalpana
2012 natiki, 50 noot yokka savarinchina samskaranallo kothha gurtu cherchabadindi. mahathmaa ghandy siriis yokka ₹ 50 notu 135 X 66 mm, rijarv Banki guvernor santhakamtho mahathmaa ghandy chitrapataanni kaligi Pali. janavari 2014 loo orrbai 2005 ki mundhu mudhrinchina anni notlanu chelamani nundi upasamharinchukuntaamani prakatinchindhi marchi 2014. gaduvu taruvaata 1 janavari 2015 ku, taruvaata 30 juun 2016 ku podiginchabadindi.
bhadrataa lakshanhaalu
50 notu yokka bhadrataa lakshanhaalu:
'bharat ' ( devnagari lipilo bharat ), 'orrbai' chadive vindows pratyaamnaayamgaa sekyuuritii thread kaligi untai.
mahathmaa ghandy chitrapatam yokka Kandla vaipu prakkana unna niluvu Bandapai unna notu viluva yokka gupta chitram .
pradhaana chitram yokka addam chitram mahathmaa ghandy yokka vaatar marque.
notu yokka sanka pyanel embede florescent fibres, optically variable siralo mudrinchabadutundi.
2005 nundi machine-readable sekyuuritii thread, electrotype vaatarmarque, print iar vento adanapu bhadrataa lakshanhaalu Banki nootloo kanipistaayi.
bhashalu
itara bhartia rupai notla maadirigaane, 50 notu dani mothanni 17 bhashalalo vraasimdi. edhurugaa, denamination english, hiindi bhashalalo vraayabadindi. riversloo ooka basha pyanel Pali, idi bharathadesamlooni 22 adhikarika bhashalalo 15 loo noot yokka viilevanu chupistundi. bhashalu akkashare kramamlo pradarsinchabadataayi. pyanelloo cherchabadina bhashalu assamy, bengali, gujrati, qannada, kashmiiri, konkini, maalaayaalaam, maraatii, neepaalii, odia, puunjabi, samskrutam, tamilam, telegu, urdoo .
moolaalu
roopy
bhartia kurencie
hiindi basha paataanni kaligi unna vyasalu |
margashira sudhad vidiya anagaa maargasiramaasamulo sukla pakshamu nandhu vidiya thidhi kaligina rendava roeju.
sanghatanalu
2007
jananaalu
telegu savatsaram peruu : pramukha vyakti peruu, vivaralu linkulatho sahaa.
maranalu
telegu savatsaram peruu : pramukha vyakti peruu, vivaralu linkulatho sahaa.
pandugalu, jaateeya dinaalu
bayati linkulu
maargasiramaasamu |
ఆర్చ్ లినక్స్ అనేది i686, x86-64 నిర్మాణం కలిగిన కంప్యూటర్ల కోసం రూపొందించబడిన లినక్స్ ఆధారిత నిర్వాహక వ్యవస్థ (ఆపరేటింగ్ సిస్టం). ఇది ఉచిత, స్వేచ్ఛా మూలాల సాఫ్టువేరుతో రూపకల్పన చేయబడింది. పంపిణీ అభివృద్ధిలో భాగంగా సంఘపు భాగస్వామ్యానికి సహకారాన్ని అందిస్తుంది.
కంప్యూటర్ సంబంధిత వ్యాసాలు
లినక్స్
లినక్స్ పంపకాలు
స్వేచ్ఛా సాఫ్టువేరు |
గవర అనే పదం రెండు విధాలుగా తెలుగు మాట్లాడే దక్షిణాది కులాలలో ఉపయోగించబడుతుంది. ఒకటి ప్రస్తుత ఆంధ్రప్రదేశ్ లో, రెండవది తమిళనాడులోని కులంగా పరిగణించబడుతోంది.
గవర అనేది వ్యవసాయరంగానికి చెందిన సాగుదారులుగా ఉన్న కులం గా ప్రస్తుతం ఎక్కువగా అనకాపల్లి, విశాఖపట్నం లో పరిగణించబడుతున్నారు. కొంతమంది ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని శ్రీకాకుళం, విజయనగరం జిల్లాలలో ఉన్నారు. వారు అనకాపల్లిలో మనీ లెండర్లుగా ఉన్నారు. వీరి ఇంటిపేర్లు ఎక్కువగా శెట్టితో ముగుస్తాయి, దీనిని ఎడ్గార్ థర్స్టన్ తన దక్షిణ భారతదేశంలోని కులాలు, తెగలు అనే పుస్తకంలో పేర్కొన్నాడు. జిల్లా మాన్యువల్లో ఆ ప్రభావానికి సంబంధించిన ప్రకటన బలంతో వారు సాగుదారులుగా వర్గీకరించబడ్డారు.గవర అనేది కోమటిస్ (వ్యాపారులు) ముఖ్యమైన ఉప-విభాగం,,ఈ గవరలు వాస్తవానికి గవర కోమటిస్లు. ఈ కులానికి రక్షక దేవత అయిన గౌరి పేరు మీదుగా వీటిని పిలుస్తారు.ఈ గవరలను గవర, గౌర, గౌరీగ,గౌరీపుత్రులు లేదా గవర నాయుడు అని కూడా అంటారు.అనకాపల్లిలో వ్యాపార రంగంలో ప్రముఖులు గవరాలు, పెరికలు.గవర్లు వైశ్య వర్ణానికి చెందినవారు.
చరిత్ర
తూర్పు చాళుక్యుల రాజుల పురాతన రాజధాని అయిన వేంగిలో గవరలు నివసించారని ఒక సంప్రదాయం ఉంది, వీటి శిథిలాలు గోదావరి జిల్లాలోని ఎల్లూరు సమీపంలో ఉన్నాయి. రాజు వారి స్త్రీలలో గోషా (ఏకాంతంలో) ఉన్న ఒకరిని చూడాలని కోరుకున్నాడు, కానీ దీనికి వారు అంగీకరించలేదు. రాజు ఆదేశాల మేరకు వారి ఇళ్లకు నిప్పు పెట్టారు. వారిలో కొందరు తమను తాము లోపలికి లాక్కొని ధైర్యంగా చనిపోయారు, మరికొందరు తమ మహిళలను పెద్ద పెట్టెల్లో బంధించి, వారితో పాటు తీరానికి పారిపోయారు. వెంటనే ఓడ బయల్దేరి అనకాపల్లి తాలూకాలోని పూడిమడకలో దిగారు. అక్కడి నుండి వారు కొండకిర్ల వరకు కవాతు చేసారు, దాని సమీపంలో వారు వాడపల్లి లేదా వడపల్లి గ్రామాన్ని స్థాపించారు, అంటే పడవలలో వచ్చిన ప్రజల గ్రామం. ఆ తర్వాత గవర్ల అనకాపల్లి అనే మరో గ్రామాన్ని నిర్మించారు. వారు అనకాపల్లి స్థాపకుడైన రాజు పాయకరావు నుండి ఆహ్వానం అందుకున్నారు,ఉత్తరం వైపుకు వెళ్లి, అనకాపల్లి పట్టణంలోని గవరపేట అని పిలువబడే ప్రదేశంలో స్థిరపడ్డారు. వారు గ్రామ పునాదిని ప్రారంభించారు.
సాంస్కృతిక, సామాజిక అలవాట్లు
కొందరు గవరలు వైష్ణవులు, మరికొందరు శైవులు, అయితే మతంలో తేడాలు వివాహాలకు అడ్డంకి కాదు. రెండు వర్గాల వారు గ్రామ దేవతలను పూజిస్తారు, వారికి జంతు బలులు అర్పిస్తారు. వైష్ణవులు ఒరిస్సాకు చెందిన జగ్గనాథస్వామికి ప్రత్యేక పూజలు చేస్తారు, వీరి మందిరాన్ని కొందరు సందర్శిస్తారు, మరికొందరు ఈ దేవుడి పేరు మీద ప్రమాణాలు చేస్తారు. పూరిలో రథోత్సవం జరుపుకునే రోజున గవర గ్రామాలలో స్థానిక కార్ల ఉత్సవాలు నిర్వహిస్తారు,మహిళలు తమ ప్రతిజ్ఞను నిర్వహిస్తారు. ఉదాహరణకు, ప్రతిజ్ఞ చేసిన ఒక స్త్రీ, తనకు అనారోగ్యం లేదా పిల్లలను కనడం కోసం, ఒక పెద్ద నీటి కుండను తీసుకొని, దానిని తన తలపై ఉంచి, దేవుని ముందు ఆవేశంగా నృత్యం చేస్తుంది. కుండ నుండి పైకి లేచిన నీరు, చిమ్మే బదులు తిరిగి దానిలోకి వస్తుంది.
ఆచారాలు
పూర్తిగా గవర ఆధిపత్యంలో ఉన్న అరిపాక అనే గ్రామంలో సామూహిక ఆచారం ఉండేది.ఒక వ్యక్తి యొక్క బార్య చనిపోయిన తరువాత,ఒక జంగం కుల స్త్రీ ని ఆ చనిపోయిన బార్య తాలూకా భర్త తీసివచ్చి ఆ చనిపోయినా వాళ్ళ ఆవిడ స్థానం లో ఈవిడని కూర్చోబెడతారు, దీనినే మూసనం అంటారు.ఇది ఆ స్త్రీ చనిపోయిన 11 రోజులకు అవుద్ది.ఈ కర్మకాండకుడు అపారమైన పసుపు ముద్ద అది ఆమె నుదిటిని మరియు ఆమె జుట్టును కూడా కప్పేస్తుంది.మంగళసూత్రాన్ని సూచించే నల్లపూసలు, బొటనవేలు ఉంగరాలు, మంగళసూత్రం, కంకణాలు, పసుపు, కుంకుం యొక్క టింక్ బాక్స్తో సహా వివాహిత స్థితిని సూచించే వస్తువులతో మరణించిన వ్యక్తిని సూచించడానికి ట్యాంక్ నుండి తయారు చేయబడిన మట్టి యొక్క కఠినమైన మానవరూప చిత్రం సృష్టించబడింది.ముగ్గురు స్త్రీలు తమ చీర చివరతో కప్పబడిన బియ్యపు గింజను ఎత్తి, కిందకి దించి, మీరు దీన్ని అంగీకరించకపోతే మాకు చెప్పండి దెయ్యంగా మారవద్దు అని చెప్పారు.ఆమె అయిష్టంగా ప్రవర్తిస్తుంది కానీ చివరకు అంగీకరిస్తుంది.అనంతరం జంగం మహిళల నుదుటిపై ఉన్న మట్టిబొమ్మ మరియు నైవేద్యాలు, బియ్యం గిన్నెలు మరియు పసుపు వడలను తొలగించి చెరువులో నిమజ్జనం చేశారు. కొత్త బియ్యం గింజలను పేరంటాలు మహిళలకు మరియు హాజరైన మహిళలకు పంపిణీ చేస్తారు.
జీవన శైలి
పురుషులు ఎడమ మణికట్టుపై బంగారు కంకణం,కుడి చేతిపై మరొకటి ధరిస్తారు. స్త్రీలు కుడి మణికట్టుపై వెండి కంకణాన్ని,ఎడమ మణికట్టుపై వివాహ సమయంలో మొదట ధరించే నిజమైన లేదా అనుకరణ పగడపు బ్రాస్లెట్ను ధరిస్తారు. వారు తమ శరీర-వస్త్రం చివరను ఎడమ భుజంపై విసురుతారు. వీరు విశాఖపట్నం జిల్లాలోని ఇతర బ్రాహ్మణేతర కులాల స్త్రీల వలె సిగార్లు తాగరు.
వృత్తి
కులం అసలు వృత్తి వ్యాపారం అని చెబుతారు, అందుకే వారి ఇంటిపేర్లు చాలా వరకు సెట్టితో ముగుస్తా .స్వాతంత్ర్యానికి పూర్వం, చెరుకు కూడా చేసేవారు, వారు బెల్లం తయారు చేసేవారు,కోమటితో వ్యాపారం చేసేవారు.తరువాత వారు బెల్లం వ్యాపారులుగా ఎదిగారు. తరువాత వారు డబ్బు రుణదాతలు, పారిశ్రామికవేత్తలుగా మారారు. వలసరాజ్యాల కాలంలో, కంగనీ వలసదారులు గవర, కాపు, వెలమ వంటి కులాల నుండి వచ్చారు. వారు మలేషియా,దక్షిణ ఆఫ్రికాలో స్థిరపడ్డారు.
గవరాలు ఉన్న ప్రాంతాలు
గవరలు కిర్లంపూడిలో, రాజమండ్రి సమీపంలోని శ్రీరంగపట్నంలో కూడా ఉన్నారు. గవరలు పశ్చిమ గోదావరి ప్రాంతాలైన గవరపేట, పాలకోల్ సమీపంలో ఉన్నారు. ఖరగ్పూర్, జంషెడ్పూర్ ప్రాంతాల్లో కూడా గవరలు ఉన్నారు. చాలా మంది గవరలు రైల్వే ఉద్యోగులు, కార్మికులుగా పనిచేశారు. హైదరాబాద్,బెంగుళూరులో గవరల జనాభా గణనీయంగా ఉంది. స్వాతంత్ర్యానికి ముందు వారు కోమటి అధిక రుణాలు ఉన్నందున వారు పని కోసం ఫిజీ కి కూడా వెళ్లారు.ఏలూరు, విజయవాడ వంటి పట్టణాలలో కూడా గవరలు కనిపిస్తారు.
కుల బిరుదులు, వంశ నామాలు
అన్న, అయ్య, నాయుడు అనే కుల బిరుదులు. గౌర కృష్ణుడు క్రీస్తు శాఖ 11 నుండి 38 వరకు గవర వంశ నామం గా వుండేది.
ప్రముఖ వ్యక్తులు
• దాడి వీరభద్రరావు
• పి.జి.వి.ఆర్ నాయుడు
• పీలా గోవింద సత్యనారాయణ
మూలాలు
బాహ్య లంకెలు
కులాలు
వృత్తులు |
గుడ్లనాయనిపల్లె ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రం, చిత్తూరు జిల్లా, కుప్పం మండలంలోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన కుప్పం నుండి 9 కి.మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన పుంగనూరు నుండి 56 కి.మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 215 ఇళ్లతో, 902 జనాభాతో 227 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 447, ఆడవారి సంఖ్య 455. షెడ్యూల్డ్ కులాల జనాభా 145 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల జనాభా 1. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 596947.పిన్ కోడ్: 517425.
గ్రామ గణాంకాలు
2001 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామ జనాభా- మొత్తం 829 - పురుషుల సంఖ్య 408 - స్త్రీల సంఖ్య 421 - గృహాల సంఖ్య 184
విద్యా సౌకర్యాలు
ఈ గ్రామంలో 1 ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల, 1 ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల, 1 ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల, వున్నవి. ఈ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు వున్నవి. సమీప బాలబడి, సమీప సీనియర్ మాధ్యమిక పాఠశాల, సమీప అనియత విద్యా కేంద్రం, సమీప మేనేజ్మెంట్ సంస్థ, సమీప ఇంజనీరింగ్ కళాశాలలు, సమీప పాలీటెక్నిక్, సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, సమీప ఆర్ట్స్, సైన్స్, కామర్సు డిగ్రీ కళాశాల, ఈ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ దూరములో వున్నవి. సమీప వైద్య కళాశాల ( కుప్పంలో), సమీప దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల (గుడిపల్లెలో) ఈ గ్రామానికి 10 కి.మీ కన్నా ఎక్కువ దూరములో వున్నవి
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, సమీప అలోపతీ ఆసుపత్రి, సమీప మాతా శిశు సంరక్షణా కేంద్రం, సమీప టి.బి వైద్యశాల, సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం, సమీప ఆసుపత్రి, సమీప ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, సమీప పశు వైద్యశాల, సమీప సంచార వైద్య శాలఈ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ దూరములో వున్నవి. సమీప కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం ఈ గ్రామానికి 10 కి.మీ కన్నా ఎక్కువ దూరములో వున్నవి
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
ఈ గ్రామంలో 1 డిగ్రీలు లేని వైద్యుడు ఉన్నాడు , 1 అవుట్-పేషెంట్ వైద్య సౌకర్యం ఉంది.
తాగు నీరు
రక్షిత మంచినీటి సరఫరా గ్రామంలో లేదు. గ్రామంలో మంచినీటి అవసరాలకు చేతిపంపుల నీరు, గొట్టపు బావులు / బోరు బావుల నుంచి నీటిని వినియోగిస్తున్నారు.
పారిశుధ్యం
గ్రామంలో మూసిన డ్రైనేజీ వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీరు నేరుగా నీటి వనరుల్లోకి వదలబడుతోంది. ఈ ప్రాంతం పూర్తి పారిశుధ్య పథకం కిందికి వస్తుంది. సామాజిక మరుగుదొడ్ల సౌకర్యం ఈ గ్రామంలో లేదు.
కమ్యూనికేషన్, రవాణా సౌకర్యం
ఈ గ్రామంలో టెలిఫోన్ (లాండ్ లైన్) సౌకర్యం, పబ్లిక్ బస్సు సర్వీసు, సమీప ఇంటర్నెట్ కెఫెలు / సామాన్య సేవా కేంద్రాల సౌకర్యం, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు సౌకర్యం, మొబైల్ ఫోన్ కవరేజి, సమీప ప్రైవేటు కొరియర్ సౌకర్యం, ఆటో సౌకర్యం, సమీప ప్రైవేట్ బస్సు సర్వీసు, వున్నవి. సమీప పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సమీప ప్రైవేట్ బస్సు సర్వీసు, సమీప టాక్సీ సౌకర్యం, సమీప ట్రాక్టరు సమీప రైల్వే స్టేషన్, ఈ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ దూరములో వున్నవి. సమీప జాతీయ రహదారి గ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపు ఉంది. సమీప రాష్ట్ర రహదారి గ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపు ఉంది.. గ్రామంప్రధాన జిల్లా రోడ్డుతో అనుసంధానం కాలేదు.సమీప ప్రధాన జిల్లా రోడ్డు గ్రామానికి 5 నుంచి 10 కిలోమీటర్ల లోపు ఉంది.. గ్రామంఇతర జిల్లా రోడ్డుతో అనుసంధానమై ఉంది. సమీప కంకర రోడ్డు గ్రామానికి 10 కిలోమీటర్ల కన్నా దూరంలో ఉంది.ఈ గ్రామానికి పరిసర ప్రాంతంలో వున్న అన్ని ప్రదేశాలకు రోడ్డు కలుపబడి వున్నది బస్సుల సౌకర్యము కూడా ఉంది. కుప్పం, శాంతిపురం, రాజుపేట లలో వున్న ఏ.పి.ఎస్.ఆర్.టీ.సి. బస్సు స్టేషనులు ఇక్కడున్న బస్సు స్టేషనుతో కలుప బడి ఉన్నాయి. ఈ గ్రామానికి కుప్పం రైల్వే స్టేషను దగ్గరలో ఉంది. బంగారు పేట్ రైల్వే స్టేషన్ 35 కి.మీ దూరములో ఉంది.
మార్కెట్, బ్యాంకింగ్
ఈ గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం వున్నవి. సమీప ఏటియం, సమీప వాణిజ్య బ్యాంకు, సమీప సహకార బ్యాంకు, సమీప వ్యవసాయ ఋణ సంఘం, సమీప వారం వారీ సంత, సమీప వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ ఈ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ దూరములో వున్నవి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
ఈ గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం (పోషకాహార కేంద్రం), ఇతర (పోషకాహార కేంద్రం), ఆశా కార్యకర్త (గుర్తింపు పొందిన సామాజిక ఆరోగ్య కార్యకర్త), వార్తాపత్రిక సరఫరా, అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం వున్నవి. సమీప ఏకీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం (పోషకాహార కేంద్రం), సమీప సినిమా / వీడియో హాల్, సమీప గ్రంథాలయం, సమీప పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం, సమీప ఆటల మైదానం, ఈ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ దూరములో వున్నవి.
విద్యుత్తు
ఈ గ్రామంలో విద్యుత్తు ఉన్నది.
భూమి వినియోగం
గ్రామంలో భూమి వినియోగం ఇలా ఉంది (హెక్టార్లలో):
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 14
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 17
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 1
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 10
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 19
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 4
(బంజరు భూమి: 9
నికరంగా విత్తిన భూ క్షేత్రం: 153
నీటి సౌకర్యం లేని భూ క్షేత్రం: 135
నీటి వనరుల నుండి నీటి పారుదల లభిస్తున్న భూ క్షేత్రం: 31
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
గ్రామంలో వ్యవసాయానికి నీటి పారుదల వనరులు ఇలా ఉన్నాయి (హెక్టార్లలో):
బావులు/గొట్టపు బావులు ద్వారా సాగులో వున్నది.: 31
తయారీ
ఈ గ్రామం ఈ కింది వస్తువులను ఉత్పత్తి చేస్తోంది (పై నుంచి కిందికి తగ్గుతున్న క్రమంలో):పూలు, మల్బరీ, రాగి
మూలాలు |
మానాజిపేట్, తెలంగాణ రాష్ట్రం, వనపర్తి జిల్లా, ఘన్పూర్ మండలంలోని గ్రామం. ఇది పంచాయతి కేంద్రం.
ఇది మండల కేంద్రమైన ఘన్పూర్ నుండి 7 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన వనపర్తి నుండి 24 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత మహబూబ్ నగర్ జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.
గణాంకాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1206 ఇళ్లతో, 6169 జనాభాతో 1908 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 3167, ఆడవారి సంఖ్య 3002. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 729 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 1909. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 575786. పిన్ కోడ్: 509380.
చరిత్ర
19వ శతాబ్ది మొదటి కాలంలో ఈ ప్రాంతంలో యాత్రాచరిత్రకారుడు ఏనుగుల వీరాస్వామయ్య కాశీయాత్రలో భాగంగా పర్యటించి ఆ వివరాలు తన కాశీయాత్రచరిత్ర గ్రంథంలో నమోదుచేశారు. 1830లో ఆయన ఈ ప్రాంతాన్ని గురించి వ్రాసిన వివరాలు ఇలా ఉన్నాయి. అప్పట్లో మనాజీపేట్ బస్తీగా ఉండేది. గ్రామానికి కొద్ది దూరంలో కొండపై వేంకటేశ్వరస్వామి ఆలయం ఉండేది. ఆ ఆలయం చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల్లో మంచి ప్రసిద్ధి కలిగుండేది. ఈ గ్రామాన్ని అప్పట్లో మనోజీపేటగా వ్యవహరించేవారు. దీనికి సమీపంలో బంగారుగుండు అనే పేరున్న ఓ రాతిగుండు ఉన్నట్టు వ్రాశారు. అది చాలా ఆకర్షణీంగా చూడడానికి ఓ లింగాకారంగా కనిపించేదన్నారు.
పేరు వెనుక చరిత్ర
1830 నాటికి గ్రామానికి మనోజీపురం అనే పేరు ఉండేది. క్రమక్రమంగా అది మారుతూ మనాజీపేట్ అనే పేరుతో వ్యవహరింపబడుతోంది.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి , ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు , ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.సమీప బాలబడి ఘన్పూర్లో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల ఘన్పూర్లోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాలలు వనపర్తిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల మహబూబ్ నగర్లోను, పాలీటెక్నిక్ వనపర్తిలోనూ ఉన్నాయి.సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల మహబూబ్ నగర్లో ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మానాజిపేట్లో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మానాజిపేట్లో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మానాజిపేట్లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 410 హెక్టార్లు
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 6 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 14 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 10 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 196 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 763 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 506 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1414 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 51 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మానాజిపేట్లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 51 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మానాజిపేట్లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి, రాగులు
రాజకీయాలు
2013, జూలై 31న జరిగిన గ్రామపంచాయతి ఎన్నికలలో గ్రామ సర్పంచిగా శ్రీనివాసులు ఎన్నికయ్యాడు.
మూలాలు
వెలుపలి లింకులు |
rathee ramya deshbandhu guptaa, ( 1901 juun 14- 1951 21 nevemberu 21) lala deshbandhu guptaagaa prassiddhi. ithanu bhartia swatantrya samarayodudu, sasanasabhyudu, paathrikeeyudu. Haryana rashtramloni Panipatloo shadiram, rajarani guptaa dampatulakulaku janminchaadu.
pathrikaa svechchanu kaapaadataaniki, Delhi assembli hoda choose vaadinchadaaniki athanu vistrutamgaa panichesaadu. Punjab, haryaanaanu vary cheyalana kudaa athanu vadinchadu.
jananam
deshbandhu guptaa Haryana rashtramloni paanipatlo gala badi pahad praanthamlo rathee ramya guptaagaa janminchaadu. atani thandri shadiram. ithadu urdoo bashalo pandithudu.
vivaham, kutunbam
athanu 19 ella vayassuloe, 17 ella sona devini vivaham chesukunadu. atanaki viswabandhu gupta, prembandhu gupta, ramesh gupta, satish gupta aney naluguru kumaarulu unnare.
vidya, swaatantryoodyamam
rathee ramya guptaa Panipat loni ooka madarasaalo tana praadhimika vidyanu porthi chesudu, aapai sint stephens collegeelo chaduvukunnadu. yea samayamlone jalianwalia baugh maranakanda vento sanghatanalu jarigaay. yea ghatana yuvakudaina rathee ramyapai teevra prabavam choopindi. deeni dwara bhaaratadaesamloe british paalanaku vyatirekamga swatantrya poratamlo marinta prathyaksha patra pooshinchadaaniki deshbandhu guptaa preranha pondadu. athanu sint stephens kalaasaala nundi vydolagalani koruthoo kalaasaala prinsipal shree yess kao rudraku notice icchadu. yess kao rudhra saanubhuuthithoo dheenini angikarinchi, swatantrya poratamlo palgonadaniki tana nirnayaanni telipaadu. yuvakudaina rathee ramyani swaatantryoodyamam vaipu protsahinchaadu. swatantrya vudyamamloo, athanu lala lajapathiray, swamy shraddhanand lato avinaabhaava sambandhanni kaligi unaadu. athanu lala lajapathiray vishwaasapaatrudu.
rajakeeya karyakalapalu
deshbandhu guptaa rajakeeya karyakramalalo churukugaa palgonadam anede bhartiya swatantrya poratamlo cheerataaniki gala pradhaana kaaranam. swatantrya poratamlo churukugaa paalgonna falithamgaa anek sandarbhaallo athanu rajakeeya khaidu anubhavinchadu. athanu modhata 19 samvatsaraala vayassuloe jail siksha anubhavinchadu.
Haryana, Punjab l vibhajana
athanu 1927loo jail nundi vidudalaina tarwata Haryana, Punjabl vibhajana choose prcharam chesudu. indhulo ranabir hooda vento naayakulu kudaa paalgonnaru.
maranam
swatantrya poratamlo, rajakeeya kaaryakalaapaalloe entho churugga paalgonna rathee ramya deshbandhu guptaa 1951 21 nevemberu 21 na kalakattaaku daggaralo vimana pramaadam will maranhichadu.
moolaalu
bhartiya swatantrya samara yoodhulu
bhartiya thapaalaa billapai unna pramukhulu
paathrikeeyulu
Haryana rajakeeya naayakulu
Haryana vyaktulu
urdoo panditulu
vimana pramaadaallo maraninchinavaaru |
suddulam, Telangana raashtram, nizamabad jalla, ditchpally mandalamlooni gramam.
idi Mandla kendramaina ditch pally nundi 12 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina nizamabad nundi 27 ki. mee. dooramloonuu Pali.2016 aktobaru 11 na chosen Telangana jillala punarvyavastheekaranaku mundhu yea gramam paata Nizamabad jalla loni idhey mandalamlo undedi. pinn kood nam. 503 164.
ganankaalu
2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 533 illatho, 2234 janaabhaatho 1012 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 1115, aadavari sanka 1119. scheduled kulala sanka 615 Dum scheduled thegala sanka 37. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 571227.pinn kood: 503175.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati, prabhutva praathamikonnatha paatasaala okati , prabhutva maadhyamika paatasaala okati unnayi.sameepa balabadi suddapallilo Pali.sameepa juunior kalaasaala, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala nadipallilonu, inginiiring kalaasaala dharmaaram (b)lonoo unnayi. sameepa vydya kalaasaala hyderabadulonu, maenejimentu kalaasaala, polytechniclu nijaamaabaadloonoo unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala, aniyata vidyaa kendram, divyangula pratyeka paatasaala nizaamaabaadlo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
suddulamlo unna ooka praadhimika aaroogya vupa kendramlo daaktarlu laeru. okaru paaraamedikal sibbandi unnare.sameepa saamaajika aaroogya kendram, praadhimika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, pashu vaidyasaala, samchaara vydya shaala, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
gramamlo4 praivetu vydya soukaryaalunnaayi. embibies kakunda itara degrey chadivin daaktarlu naluguru unnare.
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. kulaayila dwara shuddi cheyani neee kudaa sarafara avtondi. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi. borubavula dwara kudaa edaadi podugunaa neee andutundi. cheruvu dwara gramaniki taguneeru labisthundhi.
paarisudhyam
gramamlo bhugarbha muruguneeti vyvasta Pali. muruguneeru bahiranga kaaluvala dwara kudaa pravahistundi. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
suddulamlo sab postaphysu saukaryam Pali. postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
gramaniki sameepa praantaala nundi prabhutva ravaanhaa samshtha bassulupraivetu buses thiruguthunnai. sameepa gramala nundi auto saukaryam kudaa Pali. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. railway steshion gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
jalla rahadari gramam gunda potondi. jaateeya rahadari gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. rashtra rahadari, pradhaana jalla rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramamlo tharu roadlu, kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi.
atm, vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. roejuvaarii maarket, vaaram vaaram Bazar, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. saasanasabha poling kendram, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. aatala maidanam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 12 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
suddulamlo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
adivi: 135 hectares
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 1 hectares
vyavasaayam sagani, banjaru bhuumii: 29 hectares
saswata pachika pranthalu, itara metha bhuumii: 58 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 8 hectares
vyavasaayam cheyadagga banjaru bhuumii: 79 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 154 hectares
banjaru bhuumii: 241 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 301 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 442 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 254 hectares
neetipaarudala soukaryalu
suddulamlo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
kaluvalu: 20 hectares* baavulu/boru baavulu: 234 hectares
utpatthi
suddulamlo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari
paarishraamika utpattulu
beedeelu
devalayas
shree mallikharjunaswamy alayam: ikda pratiyaetaa mallanna jathara utsavaalu renduroojulapaatu jaruguthai. 2013 decemberu 21 shanivaaram vudayam yajna, ratri burrakadha... 22va tedi aadhivaram roejuna bonala uregimpu, swamy kalyanam, annadanam nirvahincharu.
visheshaalu
yea gramaniki chendina sea.hetch.saiprasad (22), tamilhanaadulooni tiruvannaamalailo, 2013 nevemberu 9,10 teedeelaloo nirvahimchina al india seniior cricket torneelo, Telangana jattuki keptenugaa vyavaharinchi, keepingulo manchi naipunyam pradarsinchi, govalo 2013 decemberu 5 nundi jargina amateur cricket torneeki empikayyadu.
moolaalu
velupali lankelu
[1] eenadu Nizamabad. 27 nevemberu,2013.8va peejee.
[2] eenadu Nizamabad/ruural,decemberu-21,2013.2va peejee. |
కుప్తి, తెలంగాణ రాష్ట్రం, నిర్మల్ జిల్లా, కుబీర్ మండలంలోని గ్రామం.
ఇది మండల కేంద్రమైన కుబీర్ నుండి 7 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన భైంసా నుండి 18 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత ఆదిలాబాద్ జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.
గణాంక వివరాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 183 ఇళ్లతో, 759 జనాభాతో 385 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 370, ఆడవారి సంఖ్య 389. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 145 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 0. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 570151.పిన్ కోడ్: 504103.కొత్త జిల్లాల ఏర్పాటుకు ముందు, కుప్తి ఆదిలాబాదు జిల్లాలో భాగంగా ఉండేది.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది. సమీప బాలబడి, ప్రాథమిక పాఠశాల భైంసాలోను, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల, మాధ్యమిక పాఠశాల మాలెగావ్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల కుభీర్లోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల భైంసాలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల నిజామాబాద్లోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు నిర్మల్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల నిర్మల్లోను, అనియత విద్యా కేంద్రం నిజామాబాద్లోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల భైంసా లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
తాగు నీరు
గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. మొబైల్ ఫోన్ ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల వ్యవస్థ దుకాణం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఆశా కార్యకర్త గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 5 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కుప్తిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 5 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 25 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 354 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 338 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 16 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
కుప్తిలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 16 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
కుప్తిలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
ప్రత్తి
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
nallabilli, alluuri siitaaraamaraaju jalla, koyyuru mandalaaniki chendina gramam.
idi Mandla kendramaina koyyuru nundi 47 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina anakapalle nundi 100 ki. mee. dooramloonuu Pali. 2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 104 illatho, 462 janaabhaatho 13 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 210, aadavari sanka 252. scheduled kulala sanka 0 Dum scheduled thegala sanka 461. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 585570.pinn kood: 531087.
2022 loo chosen jillala punarvyavastheekaranaku mundhu yea gramam Visakhapatnam jillaaloo, idhey mandalamlo undedi.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati Pali. balabadi, praathamikonnatha paatasaala, maadhyamika paatasaalalu koyyoorulo unnayi. sameepa juunior kalaasaala koyyurulonu, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala narseepatnamloonuu unnayi. sameepa vydya kalaasaala, maenejimentu kalaasaala visaakhapatnamloonu, polytechnic narseepatnamloonuu unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala narseepatnamlonu, aniyata vidyaa kendram anakaapallilonu, divyangula pratyeka paatasaala Visakhapatnam lonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
ooka samchaara vydya salaloo daaktarlu laeru. muguru paaraamedikal sibbandi unnare. sameepa saamaajika aaroogya kendram, praadhimika aaroogya kendram, praadhimika aaroogya vupa kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, pashu vaidyasaala, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
thaagu neee
taaguneeti choose chetipampulu, borubavulu, kaluvalu, cheruvulu vento soukaryalemi leavu.
paarisudhyam
gramamlo muruguneeti paarudala vyvasta ledhu. muruguneetini shuddi plantloki pampistunnaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
nallabillilo sab postaphysu saukaryam Pali. postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone, internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. auto saukaryam gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. prabhutva ravaanhaa samshtha baasu saukaryam, praivetu baasu saukaryam, railway steshion, tractoru saukaryam modalainavi gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. jaateeya rahadari, rashtra rahadari, pradhaana jalla rahadari, jalla rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramamlo kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. atm, vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. roejuvaarii maarket, vaaram vaaram Bazar, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. assembli poling steshion, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, aatala maidanam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 6 gantala paatu vyavasaayaaniki vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
nallabillilo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 1 hectares
vyavasaayam cheyadagga banjaru bhuumii: 2 hectares
banjaru bhuumii: 10 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 10 hectares
utpatthi
nallabillilo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari
moolaalu |
pernapadu, visorr jalla, vemula mandalaaniki chendina gramam.
idi Mandla kendramaina vemula nundi 8 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina pulivendala nundi 18 ki. mee. dooramloonuu Pali. 2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 100 illatho, 433 janaabhaatho 513 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 202, aadavari sanka 231. scheduled kulala sanka 87 Dum scheduled thegala sanka 0. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 593234.pinn kood: 516349.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati Pali. sameepa balabadi, praadhimika paatasaala chagalerulonu, praathamikonnatha paatasaala, maadhyamika paatasaala gollalagudurulonu unnayi. sameepa juunior kalaasaala, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala vemula loanu, inginiiring kalaasaala, maenejimentu kalaasaala, polytechniclu, sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala, aniyata vidyaa kendram pulivendala loanu, divyangula pratyeka paatasaala, sameepa vydya kalaasaala Kadapa lonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
ooka samchaara vydya salaloo daaktarlu laeru. muguru paaraamedikal sibbandi unnare. sameepa praadhimika aaroogya vupa kendram gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. pashu vaidyasaala gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. praadhimika aaroogya kendram gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. sameepa saamaajika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi.
gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi.
paarisudhyam
gramamlo muruguneeti paarudala vyvasta ledhu. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
pernapadulo sab postaphysu saukaryam Pali. postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi.
laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi.
gramaniki sameepa praantaala nundi prabhutva ravaanhaa samshtha buses thiruguthunnai. sameepa gramala nundi auto saukaryam kudaa Pali. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. praivetu baasu saukaryam gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. railway steshion gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. jalla rahadari gramam gunda potondi. pradhaana jalla rahadari gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. jaateeya rahadari, rashtra rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramamlo kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. vaaram vaaram Bazar gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. roejuvaarii maarket gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. atm gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. unnayi. aashaa karyakartha gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. assembli poling kendram, janana maranala namoodhu kaaryaalayam gramam nundi 5 ki.mee.lopu dooramlo unnayi. aatala maidanam gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. cinma halu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 10 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
pernapadulo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 95 hectares
vyavasaayam sagani, banjaru bhuumii: 47 hectares
saswata pachika pranthalu, itara metha bhuumii: 3 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 18 hectares
vyavasaayam cheyadagga banjaru bhuumii: 4 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 29 hectares
banjaru bhuumii: 34 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 279 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 270 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 72 hectares
neetipaarudala soukaryalu
pernapadulo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
baavulu/boru baavulu: 72 hectares
utpatthi
pernapadulo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
verusanaga, poddutirugudu, shanaga
moolaalu |
pamulu ledha sarpaalu (aamglam: Snakes) podavugaa, polusulu kaligi, kaallulaeni, bhuucharaalaina sareesrupalu. inthavaraku paamulalo 2,900 jaatulanu gurtincharu. ivi antarciticalo minahaa prapanchamantataa vistarimchi unnayi. indhulo chaaala varku vishapuuritham kaavu. motham iravai kutunbaalalo moodintiki chendinavi Bara haanikaramainavi. pamulaku chevulu undavu kanee paamuku, aantar chevulu oontayi
paaschaatya sampradaayaalalo paamulni kshudramainavigaa bhaawistaaru. conei bhaaratadaesamloe, hindus paamulni naaga deevatalugaa pujistaaru. pamulu cretatius kaalam anagaa 150 mallan samvatsaraala poorvam ballula nundi parinaamam chendinatlu bhaawistaaru. sarpaalaku sambamdhinchina vignananni 'surpentology' ledha 'ophiology' antaruu. prathi savatsaram juulai 16na prapancha paamula dinotsavam jarupukumtaaru.
sadarana lakshanhaalu
sarpala deeyam sannaga podavugaa umtumdi. puurva charamaangaalu, uro, shroni mekhalalu lopistaayi. kondachiluvalalo mathram ivi budipelu madhiri avasheshaalugaa untai. sarpaalu parvukalaku atikina kamdaraala dwara chalistaayi.
polusulatho koodina bahistaramantaa anekasarlu deeyam nunchi poraluga vidudalavutundi. dinni kubusa visarjana ledha moulting ledha ecticis antaruu.
karnabheri tvacham, Madhya cheyvi kuharam, shrothranaalaalu lopistaayi.
maga jeevullo ooka jatha kantakayuta samparkaavayavaalu untai.
upiritittulu asoushtavamgaa untai. edama oopirititti purtiga lopinchadam gaani ledha chinnadigaa gaani umtumdi.
kapala naadulu padi jataluntaayi.
kanureppalu kadalalevu.
sarpaallo karnastambhika (Columella) pralambamtho athiki undadam will, bhumidwara veluvadae prakampanaalanu Bara grahinchagalavu.
moothrapindaalu asoushtavamgaa untai. mootraashayam undadhu.
pamu vinikidi
parinaamakramamlo paamula baahya chevulu vyardhaavayavaalu (vestigial organs) ayyaayi kanni paamuku anthar chevulu (Inner ear) unnayi, pamu viiti sahayamtho vinagaladu. cheyvi antey idi ooka sareerabhaagamu. idi ooka gnaanendriyamu. sareeramuloni vinikidi sadhanamu. panchendriyaalalo okati.
The Technical University of Munich, Germany,, The Bernstein Center for Computational Neuroscience ku chendina J. Leo van Hemmen, Paul Friedel aney shaasthravetthalu pamulu vinagalavu ani thaajaa adhyayanam dwara kanugonnaru.
pamulaku karnabheri (Eardrum)s, undavu kanni anthar chevulu (Inner ear), kaklia (Cochlea) nirmaanaalu sahayamtho gaalilo gala prakampanalu grahinchatam dwara vinagalavu.
paamula aahaaram
anni pamulu purtiga maamsaahaarulu. yea parabhakshakaalu ekkuvaga ballulu, chinna pamulu, janthuvulu, pakshulu, Mahe, chepalu, kiitakaalu bhujistai.
basha visheshaalu
telegu bashalo pamu padhaniki vividha prayoogaalunnaayi. pamu n. A snake or serpent, sarpamu. udaa: An eel of any kind, called kallem pamu, malugupamu, chemmeni pamu, taviti pamu kommire pamu and Russell on Fishes, No. 31, 35, &c. nalikandla pamu the black dotted lizard. vaanapaamulu maggots in rain water. paamula gadda n. A sort of heron. Jerd. Catal. paamula narigadu n. The Common Heron. Ardea cinerea, or, the purple Heron, Ardea purpurata. (F.B.I.) pamukonda n. A species of donda. pamulavadu n. A snake catcher or charmer paamuvelu n. A name for the middle finger madhyaveelu.
pamu ledha praamu v. a. anagaa To smear, rub, or wash, as a wall, &c. raachu, ruddu ani kudaa ardhalunnayi. udaa: "padamu nela betti pamu chunda."
maanavulato sambandhaalu
pamu kaatu
prapanchavyaapthamgaa 'prathi savatsaram 50 lakshala mandhi pamu kaatuku guravutunnaru. bhaaratadaesamloe prathi savatsaram remdu lakshala mandhi paamukaatuku guravutunnaru,50,000 mandhi manshulu pamu kaatu muulangaa chanipotunnarani anchana.prapanchamloo okka irelaand desamlo Bara pamulu leavu.migilina anni praantaallo 3 vaela jatula pamulunnayi. mana desamlo unna250 jaatulalo 52 visha sarpaalu. America, austelia, ingland vento deshaallo pamu kaatu maranalu padula sankhyallo untunnai. roogiki mundhu dhairyam cheppaali.
vishasarpam kaatuku gurainappudu notiventa nurugu, chepu remdu drushyaalugaa kanipinchadam, talanoppi, tala tirugudu vento lakshanhaalu kanipistaayi. vitini pri peraltic, peraltic lakshanaalugaa vibhajistaaru. yea lakshanhaalu kanipesthe roogiki anty venam dose ivvaali.modhata padi vails antivenam, aaru gantala vyavadhi tarwata mro padi vails dose ivvaali.aaru gantala tarwata kudaa roogi aaroogya paristhitilo maarpu lekunte chivari dosuga iidu nunchi padi vails anty venam ivvaali.chaaala praantaallo pamu kaatu vishaaniki saraina virugudu chikitsa andubatulo leke badhithulu perugutunnaaru.
pamulu : konni gananka vivaralu
athi podavaina pamu : anakonda (Anaconda). dakshinha americaloni anakonda podavu ramarami 5.5 meters. (18 adugulu).
athi chinna pamu : thred pamu (Thread Snake): podavu 11 se.mee. (4.4 angulaalu). West Indies loo kanabadutundi.
athi podugaati koralu gala pamu : gaboon viper (Gaboon Viper). viiti koralu 5 se.mee. (2 angulaalu) kante ekuva.
athyadhika vaegamtho praake pamu : nalla mamba (Black Mamba). idi gantaku 19 ki.mee. (12 millu) vaegamtho prayaanistundi.
pamu aahaaram
konni deeshalaloo paamulni aahaaramgaa tintaaru.
puraanaalaloo
mahaabhaagavatamlo janamejaya sarpayaga chesudu. deeni mukhya uddhesam prapanchamlooni paamulannintini agnilo chanpadam.
vargikarana
elapide : nagupamu, king cobra, katlapamu, nalla mamba
kolubride : pasarika pamu, jerripothu
paithanide : konda chiluva
baide : anakonda
vaiparide : raktapinjari, isuka pinjari
moolaalu
bayati linkulu
pamu medadu pariniti
pamulu
sareesrupalu |
నరసింహాపురం శ్రీకాకుళం జిల్లా, గంగువారిసిగడాం మండలం లోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన గంగువారిసిగడాం నుండి 8 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన రాజాం నుండి 20 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 95 ఇళ్లతో, 337 జనాభాతో 87 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 181, ఆడవారి సంఖ్య 156. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 0 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 0. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 581368.పిన్ కోడ్: 532148.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది.సమీప బాలబడి, మాధ్యమిక పాఠశాలలు ఎందువలోను, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల నడిమివలసలోనూ ఉన్నాయి.సమీప జూనియర్ కళాశాల గంగువారిసిగడాంలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాలలు రాజాంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల శ్రీకాకుళంలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు రాజాంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల రాజాంలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం ఎచ్చెర్లలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల శ్రీకాకుళం లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
బావుల నీరు గ్రామంలో అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సు సౌకర్యం, ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం ఉంది. పౌర సరఫరాల వ్యవస్థ దుకాణం, రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 6 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 14 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
నరసింహాపురంలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 1 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 2 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 2 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 21 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 32 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 26 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 39 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 40 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
నరసింహాపురంలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 23 హెక్టార్లు
చెరువులు: 16 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
నరసింహాపురంలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి, వేరుశనగ, మినుము
మూలాలు |
etha (swimming) anede ooka prasidha creeda mariyu vinoda karyakalapam, indhulo vividha paddhatulanu upayoginchi neetiloki kadaladam umtumdi. idi pooti creeda Bara kadhu, bhadrata mariyu anandam choose tarachugaa neerchukunee naipunyam kudaa. kreedagaa etha kottadam girinchi ikda kontha Datia Pali:
swimming strokes: freestyle, byaakstroc, breststroc, seetaakokachiluka mariyu vyaktigata medleetho sahaa pooti swimmingloo anek vibhinna swimming stroclu ledha shailulu upayoginchabadataayi. prathi strocku resula samayamlo eethagaallu tappanisariga anusarinchaalsina nirdishta padhathulu mariyu niyamaalu untai.
pooti ewentlu: pooti swimming ewentlu 25 meters, 50 meters mariyu 100 meterlatho sahaa vividha podavula kolanulalo jaruguthai. 800 meters ledha 1500 meetarla freestyle vento suduura ewentlu kudaa unnayi. swimmarlu vyaktigatamgaa ledha rile jattulo bhaagamgaa pooti chestaaru, ikda jattuloni prathi swimmer resulo kontha bhaganni porthi chestaaru.
antarjaateeya poteelu: olympique kridalu, prapancha champianshiplu mariyu kaamanvelt geyms ledha pan pasifik champianshipl vento praamtiya poteelu vento antarjaateeya potilaloo swimming ooka pramukha creeda. yea ewentlu patakaalu mariyu recordula choose pooti padutuna prapanchavyaapthamgaa unna agrashreni swimmerlanu kaligi untai.
sikshnha mariyu saanketikata: swimmingku balm, vorpu, vasyata mariyu saanketikata kalaika avsaram. swimming choose sikshnhaloe tarachugaa pool seshanlu, dryland vyaayaamaalu mariyu stroc mechanics, startlu, ternlu mariyu finishinglanu meruguparachadaniki kasarattulu untai. samardhavantamgaa etha kottadaniki saraina swaasa padhathulu mariyu sareera sthaanam kudaa keelakam.
aaroogya prayojanalu: etha anede anek aaroogya prayojanalanu andhinchay takuva-prabhaava kreedagaa pariganhinchabadutundi. idi gunde mariyu oopiritittula aarogyaanni meruguparachadamlo sahaayapade cardiovascular vyayamam yokka adbuthamaina roopam. etha vividha kamdaraala samuuhaalanu kudaa pania chesthundu mariyu motham balm mariyu vasyatanu penchutundi. adanamga, idi ottidini tagginchadaaniki mariyu manasika sreyassunu meruguparachadaniki goppa margam.
bhadrata mariyu praanaalanu rakshinchadam: etha kottadam nerchukovadam anede munigipoye sanghatanalanu nivaarinchadamlo mariyu neeti bhadratanu meruguparachadamlo sahaayapade mukhyamaina jeevita naipunyam. etha paataalu mariyu neeti bhadrataa kaaryakramaalu anni vayassula mariyu naipunya sthaayila variki andubatulo unnayi. chaaala sanghalu pillalaku etha neerpadaaniki pratyekamgaa karyakramalanu andistunnaayi.
paralympic swimming: paralympic creedalaloo swimming kudaa ooka pramukha creeda, ikda vaikalyam unna creedakaarulu vividha swimming ewentlalo palgontaru. nyaayamaina pootini nirdhaarinchadaaniki eethagaallu vaari balaheenatala aadhaaramga vargeekarinchabaddaaru.
swimming anede anni vayasula varu mariyu naipunyam sthaayilu, vishraanti, fittness ledha pooti choose aanandinchagala bahumukha creeda. idi anek takala prayojanalanu andistundi mariyu churukugaa undataniki mariyu neetini aasvaadinchadaaniki goppa margam.
etha
avutdor kridalu
vyaktigata kridalu |
yea krindhi pattikalu human parinaamaaniki sambamdhinchina hominin silaajaala jaabitaanu chooputhaayi. sumaaru 70 nundi 80 lakshala samvatsaraala kritam mayoseen chivarilo vudbavimchina hominini (human, chimpanzi vamsaalu verupadinappati nundi) tegaku chendina silaajaala nundi yea jaabithaa modaloutundi.
ippati varku velaadi silaajaalu labhinchayi. ayithe, ivi ekkuvaga chinnachinna mukkale. tarachu oche emuka ledha ooka pannu dorukutuuntaayi. porthi purre ledha asthipanjaram dorakadam chaaala arudu. yea kaaranamgaa yea jaabithaa sampoornamainademi kadhu. kakapothe indhulo konni mukhyamaina silaajaalanu chudavachu. yea silaajaalu vaati sumaaru vayassu vaareega paerchi unnayi. jatula perlu prastutamunna sthula ekabhiprayam prakaaram chuupimchabaddaayi; spastamaina shaastreeya ekabhiprayam laeni chotla itara vargeekaranalu kudaa suuchimchabaddaayi.
ikda chepina praarambha silaajaalalo ekuva bhaagam heuumoo sepiyanlaku prathyaksha puurveekulugaa pariganinchabadavu. kanni avi prathyaksha puurveekulatoo daggari sambandam kaligi untai. anevalla vamsaanni adhyayanam chesenduku ivi mukhyam. 15 lakshala samvatsaraala kritam (paranthropus viluptata) taruvaata, chepina anni silaajaalu maanavulaku (heuumoo jaati) chendinave. 11,500 samvatsaraala kritam (holocene prarambham), chepina anni silaajaalu heuumoo sapians (sareera nirmaanaparamgaa adhunika manaollu) ku chendinavi. ivi adhunika human vupa-janaba erpadatamlo itivali vaividhyaanni vivaristaayi.
antya mayoseen (72 - 55 lakshala samvatsaraala vayassu)
chimpanzi-human verpaatu sumaaru 100 nundi 70 lakshala samvatsaraala kritam jargindi. silaajaala jaabithaa 72 lakshala samvatsaraala kritam aati grakopithekasthoo modalavuthundi. idi manaollu, chimpaanjeelu renteki puurveekulu kaavachhu, kakapovachhu.
pleastsen
Madhya paatharaathiyugam : 300,000 - 50,000 samvatsaraala vayassu
eguva paatharaathiyugam : 50,000 - 11,500 samvatsaraala vayassu
holocene (11,500 - 5,000 samvatsaraala vayassu)
silaaja catalogue paeruloe sankshiptaalu
AL affar lokyality, idhiyoepiyaa
ARA-VP aramis vertebrate paleontology, idhiyoepiyaa
BAR (lukino, tugen hills ) baringo jalla, qenya
BOU-VP bouri vertebrate paleontology, idhiyoepiyaa
D damanisi, giorgia
ER turupu (sarus) rudalf, qenya
KGA konso-guardula, idhiyoepiyaa
KNM qenya naeshanal museums
KP kanapoy, qenya
LB liang buwa, indonesan
LH latoli hominid 4, tanzania
MH malapa hominin, dakshinaafrikaa
NG ngandang, indonesan
OH olduvay hominid, tanzania
SK swartcrans, dakshinaafrikaa
Sts, Stw sterkfontaine, dakshinaafrikaa
TM transwall museums, dakshinaafrikaa
TM toros-menalla, chaad
WT vest (sarus) turkana, qenya
ivi kudaa chudandi
human parinaamam
human parinaamam yokka kalakramam
silaaja primaetla jaabithaa
silaaja saitla jaabithaa
mammeela jaabithaa
gurthinchadagina silaajaala jaabithaa
parivartana silaajaala jaabithaa
marinta chadavadanike
Gibbons, Ann. The First Human: The Race to Discover our Earliest Ancestor. Anchor Books (2007).
.
Johanson, Donald & Wong, Kate. Lucy's Legacy: The Quest for Human Origins. Three Rivers Press (2009).
(Note: this book contains very useful, information dense chapters on primate evolution in general, and human evolution in particular, including fossil history).
Leakey, Richard & Lewin, Roger. Origins Reconsidered: In Search of What Makes us Human. Little, Brown and Company (1992).
Lewin, Roger. Bones of Contention: Controversies in the Search for Human Origins. Penguin Books (1987).
Morwood, Mike & van Oosterzee, Penny. A New Human: The Startling Discovery and Strange Story of the 'Hobbits' of Flores, Indonesia. Smithsonian Books (2007).
Oppenheimer, Stephen. Out of Eden: The Peopling of the World. Constable (2003).
Roberts, Alice. The Incredible Human Journey: The Story of how we Colonised the Planet. Bloomsbury (2009).
Shreeve, James. The Neanderthal Enigma: Solving the Mystery of Modern Human Origins. Viking (1996).
Stringer, Chris. The Origin of Our Species. Allen Lane (2011).
Stringer, Chris & Andrews, Peter. The Complete World of Human Evolution. Thames & Hudson (2005).
Stringer, Chris & McKie, Robin. African Exodus: The Origins of Modern Humanity. Jonathan Cape (1996).
van Oosterzee, Penny. The Story of Peking Man. Allen & Unwin (1999).
Walker, Allan & Shipman, Pat. The Wisdom of the Bones: In Search of Human Origins. Weidenfeld & Nicolson (1996).
Wade, Nicholas. Before the Dawn: Recovering the Lost History of our Ancestors. Penguin Press (2006).
(Note: this book contains very accessible descriptions of human and non-human primates, their evolution, and fossil history).
moolaalu
human parinaamam |
jillelamoodi, shree potti sreeramulu nelluuru jalla, kandukuri mandalaaniki chendina pinn kood: 523105idi Mandla kendramaina kandukuri nundi 10 ki. mee. dooramlo Pali.
ganankaalu
2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 432 illatho, 1713 janaabhaatho 1038 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 866, aadavari sanka 847. scheduled kulala sanka 321 Dum scheduled thegala sanka 47. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 591529.
2001 va.savatsaram janaba lekkala prakaaram graama janaba 1,577. indhulo purushula sanka 779, streela sanka 798, gramamlo nivaasa gruhaalu 381 unnayi.
sameepagraamaalu
g.mekapadu 2.5 ki.mee, kondikandukuru 2.8 ki.mee, narisingolu 3.8 ki.mee, vikkiralapeta 4 ki.mee, chirrikurapadu 4.1 ki.mee.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaalalu nalaugu , praivetu praathamikonnatha paatasaala okati, praivetu maadhyamika paatasaala okati unnayi.sameepa balabadi kandukoorulo Pali.sameepa juunior kalaasaala, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala, inginiiring kalaasaala kandukoorulo unnayi. sameepa vydya kalaasaala nelloorulonu, maenejimentu kalaasaala, polytechniclu kandukuuruloonuu unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala, aniyata vidyaa kendram kandukuuruloonu, divyangula pratyeka paatasaala ongolu lonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
sameepa praadhimika aaroogya vupa kendram gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. alopathy asupatri, pashu vaidyasaala, samchaara vydya shaala, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. sameepa saamaajika aaroogya kendram, praadhimika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
gramamloooka praivetu vydya saukaryam Pali. degrey laeni doctoru okaru unnare.
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara shuddi cheyani neee sarafara avtondi. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi.
paarisudhyam
muruguneeru bahiranga kaaluvala dwara pravahistundi. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
jillellamoodilo sab postaphysu saukaryam Pali. postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi.
gramaniki sameepa praantaala nundi prabhutva ravaanhaa samshtha bassulupraivetu buses thiruguthunnai. sameepa gramala nundi auto saukaryam kudaa Pali. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. railway steshion gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
jalla rahadari gramam gunda potondi. pradhaana jalla rahadari gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. jaateeya rahadari, rashtra rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramamlo tharu roadlu, kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. atm, vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. roejuvaarii maarket, vaaram vaaram Bazar, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. unnayi. assembli poling steshion, janana maranala namoodhu kaaryaalayam gramam nundi 5 ki.mee.lopu dooramlo unnayi. sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, aatala maidanam gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi. cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 18 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
jillellamoodilo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 172 hectares
vyavasaayam sagani, banjaru bhuumii: 7 hectares
saswata pachika pranthalu, itara metha bhuumii: 7 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 6 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 2 hectares
banjaru bhuumii: 92 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 748 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 755 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 89 hectares
neetipaarudala soukaryalu
jillellamoodilo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
baavulu/boru baavulu: 89 hectares
utpatthi
jillellamoodilo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari, shanaga, pogaaku
moolaalu
velupali lankelu |
ధర్మపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం అసోం రాష్ట్రంలోని నియోజకవర్గాలలో ఒకటి. ఈ నియోజకవర్గం బార్పేట జిల్లా, బార్పేట లోక్సభ నియోజకవర్గం పరిధిలోని పది శాసనసభ నియోజకవర్గాల్లో ఒకటి.
ఎన్నికైన సభ్యులు
1967: కె. హజారికా, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా
1972: సురేంద్ర నాథ్ దాస్, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
1978: రమణి బర్మన్, జనతా పార్టీ
1983: భూమిధర్ బర్మన్, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
1985: చంద్ర మోహన్ పటోవారీ, స్వతంత్ర
1991: చంద్ర మోహన్ పటోవారీ, స్వతంత్ర
1996: చంద్ర మోహన్ పటోవారీ, అసోం గణ పరిషత్
2001: నీలమణి సేన్ దేకా, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
2006: చంద్ర మోహన్ పటోవారీ, అసోం గణ పరిషత్
2011: నీలమణి సేన్ దేకా, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
2016: చంద్ర మోహన్ పటోవారీ, భారతీయ జనతా పార్టీ
2021: చంద్ర మోహన్ పటోవారీ, భారతీయ జనతా పార్టీ
మూలాలు
అసోం శాసనసభ నియోజకవర్గాలు |
naurooj ledha nauruz ( percian : نوروز nauruz; aksharala "kothha roeju") anede iranean nuuthana savatsaram peruu, dheenini pertian nuuthana savatsaram ani kudaa pilustharu mariyu dheenini pradhaanamgaa prapanchavyaapthamgaa iranianlu jarupukumtaaru. idi prapanchavyaapthamgaa millionla mandhi prajalu pratyekamgaa iranian, aafghanisthaan, azarbaijan, tajikistan mariyu kurdistanlalo jarupukune samskruthika mariyu saampradaya panduga. naurooj aney padhaniki pertian bashalo "kothha roeju" ani ardam mariyu idi Uttar ardhagolamlo vasantakaalam yokka modati rojunu suchisthundi.
naurooj saadharanamga marchi 20 ledha 21 ledha 22na jarupukumtaaru, idi vasantha vishuvattu roeju yokka khachitamaina kshanam aadhaaramga, idi Uttar ardhagolamlo vasantakaalam prarambhanni suchisthundi. bhuumii yokka kakshya mariyu itara khagola kaarakala kaaranamgaa vasantha vishuvattu yokka khachitamaina samayam samvatsaranike koddhiga maarutundi, kabaadi naurooj tedee kudaa tadanugunamgaa maaravacchu. ayithe, marchi 20 ledha 21 naurooj vaedukalaku athantha sadarana tedeelu mariyu anek deeshalaloo adhikarika selavudinamgaa kudaa gurthinchabadindi. mariyu idi 13 rojula paatu konasaagutundi. yea panduga 3,000 samvatsaraala kante ekuva kaalam naatidi mariyu puraathana pertian matamaina jorastrianijamlo moolaalanu kaligi Pali. idi paschima asiya, Madhya asiya, caucasus, nalla samudram basin mariyu balkanlalo 3,000 samvatsaraala kante ekuva kaalam nunche jarupukuntunnaru. idi iranean calanderloo modati nela (farwardin) modati roeju kudaa. yea panduga humanity yokka punarjanmanu mariyu spruha mariyu suddheekaranhatho prakruthi yokka swachchamaina aatmaloo atani hrudayam yokka parivartananu nillaki chebutundi. yea panduga samajaniki pratyeka vaataavaranaanni andistundi, endhukante nuuthana samvathsara selavulu praarambhamto prajalu choopinche anandam mariyu utsaaham edaadi podavunaa kanipinchadu.
bhaaratadaesamloe kudaa, akhanda bhaaratadaesamloe chaitramasam tholi roeju ledha chaithra sudhad paadyami. idhey vugaadi ledha yugaadi panduga roeju. dheenini hinduism nuuthana savatsaram antaruu. prathamikangaa prakruthi premaku sambamdhinchina vaeduka. prakruthi edugudala, ullasam, tajadanam, pacchadanam mariyu utsaaham yokka visala drusyanni amdisthomdi. puraathana sampradaayalu mariyu aachaaraalato, naurooj iranianlonae kakunda konni porugu deeshalaloo kudaa jarupukumtaaru. deenitho paatu, bharathadesamlooni paarsii community vento konni itara jaati-basha samuuhaalu kudaa dheenini kothha savatsaram praarambhamgaa jarupukumtaaru.
naurooj samayamlo prajalu thama illanu shubhraparustaaru, pratyeka aharanni tayaaruchestaaru, bahumatulu icchipuchukuntaaru mariyu bandhuvulu mariyu snehitulanu sandarsistaaru.
naurooj prajalu gta samvatsaraanni prathibimbinchee samayam, kothha savatsaram choose teermaanaalu cheeyadam mariyu kutunbam, sangham mariyu vyaktigata edugudala patla vaari nibaddatanu punariddharinchadam. idi santoshakaramaina mariyu ardhavantamaina vaeduka, idi vasantakaalam yokka aasha mariyu punaruddharananu sweekarinchadaaniki prajalanu okachota cherchutundi.
house cleaning mariyu shaping
idi raakamunde prajalu illanu shubram chese panini praarambhistaaru. kothha samvatsaranike intini shubram cheeyadamtoo paatu kothha Dhar kudaa konugolu chestaaru. dheentho paatu puulu kudaa kontaaru. veetilo hysint mariyu thulip ekkuvaga vadathara. idi ooka vidhamgaa jaateeya sampradhayamgaa marindi. idi iranianloni dadapu prathi intiloo jarupukumtaaru mariyu prathi okkaroo thama illa nirvahanha mariyu alankarana choose vastuvulanu konugolu chestaaru. kanisam ooka jatha Dhar teesukuntaaru.
haft-hsien
"haft-hsien" table anede iranian mariyu percian-matlade prapanchamlooni itara praantaalaloo naurooj vedukala yokka saampradaayaka vasthuvula tabletap amarika. idi pertian aksharam "papam"thoo praarambhamayye edu symbolic vasthuvula tabletap amarika mariyu kothha samvatsaranike sambamdhinchina vibhinna theemlu mariyu bhaavanalanu suchisthundi.
edu amsaalaloo prathi okkati nirdishta sanketha ardhaanni kaligi umtumdi mariyu haft-hsien pattikalo vatini cherchadam will raboye samvatsaranike adhrushtam, shraeyassu mariyu santosham labhistaayani nammutharu. haft-hsien pattikalo saadharanamga cherchabadina edu ansaalu ikda unnayi:
sabje (molakalu ledha pacchadanam): punarjanma mariyu perugudalanu suchisthundi
samaanu (gooddhuma beejatho chosen teepi pudding): santanotpatti mariyu sampadanu suchisthundi
senged (thaamara chettu nundi yendina pandu): prema mariyu aapyaayatanu suchisthundi
sar (vellulli): manchi aaroegyaaniki prateeka
sib (apples): andam mariyu aarogyaanni suchisthundi
somagh (grounded sumac): suuryoedayam mariyu cheekatipai kanthi vijayaanni suchisthundi
serke (venigar): sahanam mariyu vayassunu suchisthundi
yea edu amsaalatoe paatu, chaaala mandhi vyaktulu thama haft-hsien tablepai gta savatsaram mariyu bhavishyattunu prathibimbinchee addam, gnaanoodayam mariyu aanandanni suuchinchae kovvottulu mariyu kavitvam ledha pavithra gramtham vento itara symbolic vastuvulanu kudaa chaerchutaaru. aadyatmika vruddhini mariyu prathibimbaanni prerepinchadaaniki. mottammeeda, haft-hsien table anede naurooj vedukala yokka mukhyamaina mariyu priyamaina sampradaayam, idi aasha, punaruddharana mariyu vasantakaalam yokka andaanni suchisthundi.
chithramaalika
ivi kudaa chudandi
vugaadi
moolaalu
pandugalu |
ఆంధ్రప్రదేశ్ లో వివిధ ప్రాంతాల్లో జరిగే జాతర్లలో తిరుపతి గంగమ్మ జాతర చెప్పుకోదగ్గది. తెలంగాణలో బోనాలు, బతుకమ్మ పండుగలు సమ్మక్కసారక్క జాతర్ల లాగానే తిరుపతిలో నిర్వహించే గంగమ్మ జాతర సుప్రసిద్ధమైంది.ఒకనాటి తిరుపతి, పరిసర ప్రాంతాల ప్రజల ఆచార వ్యవహారాలనూ వారి జీవన విధానాలనూ అచ్చంగా ప్రతిబింబించే అపురూపమైన జాతర ఇది.
అన్ని గ్రామాలకూ ఉన్నట్టే తిరుపతి గ్రామదేవత శ్రీ తిరుపతి తాతయ్యగుంట గంగమ్మ. గంగమ్మకు ఎనిమిది రోజులపాటు అత్యంత వైభవంగా జరిగే ఈ జాతరకు రాష్ట్రం నలుమూలల నుంచి భక్తులు వేలాదిగా తరలివస్తారు.
చరిత్ర
పూర్వం తిరుపతిని పాలెగాళ్లు పరిపాలించే రోజుల్లో ఒక పాలెగాడు తన రాజ్యంలోని అందమైన యువతులను బలాత్కరించేవాడట. కొత్తగా పెళ్ళైన వధువులంతా మొదటిరాత్రి తనతో గడపాలంటూ ఆంక్షలు విధించాడట. ఈ పాలెగాడిని అంతమొందించి స్త్రీ జాతిని రక్షించేందుకు జగన్మాత తిరుపతికి 2 కి.మీ దూరంలోని అవిలాల గ్రామంలో కైకాల కులంలో గంగమ్మగా జన్మించిందని భావిస్తారు భక్తులు. యుక్తవయసుకొచ్చిన గంగమ్మపై యథావిధిగా పాలెగాడి కన్నుపడి ఆమెను బలాత్కరించబోయాడట. దీంతో గంగమ్మ తన విశ్వరూపాన్ని ప్రదర్శించిందట. తనను అంతమొందించేందుకు అవతరించిన పరాశక్తే గంగమ్మ అని తెలుసుకున్న పాలెగాడు పారిపోయి దాక్కున్నాడట. వాడిని వెతుకుతూ గంగమ్మ అనేక వేషాలు ధరించి మూడు రోజులపాటు గాలించిందట. అయినా పాలెగాడు దొరకలేదు. నాలుగోరోజు గంగమ్మ-దొరవేషం వేసిందట. దీంతో తన ప్రభువైన దొర వచ్చాడనుకుని పాలెగాడు బయటకు రాగానే వాడి తల నరికి సంహరించిందట. ఈ దుష్టశిక్షణను తలచుకుంటూ ఆ తల్లి తమను చల్లగా కాపాడాలని కోరుకుంటూ ఏటా ప్రజలు ఈ జాతర చేస్తున్నారు.
చాటింపు
తమిళ సంప్రదాయం ప్రకారం చిత్రినెల చివరి మంగళవారంఈ ఏడాది మే 11 రోజున చాటింపు జరుగుతుంది. ఇందులో భాగంగా ఉదయం ఆలయప్రాంగణంలోని అమ్మవారి విశ్వరూప స్తూపానికి అభిషేకం చేయించి, వడిబాలు కడతారు. సాయంత్రం గంగమ్మ జన్మస్థలం అవిలాల గ్రామం నుంచి కైకాల కులపెద్దల నుంచి పసుపు, కుంకుమ, నూతన వస్త్రాల సారెను తీసుకువస్తారు. ఈ పసుపుకుంకుమలను అర్ధరాత్రి 12 గంటలకు తిరుపతి పొలిమేరల్లో చల్లుతూ జాతర పూర్తయ్యే వరకు వూరి ప్రజలెవరూ పొలిమేరలు దాటరాదంటూ చాటింపు వేస్తారు.
మర్నాటి నుంచి జాతర ప్రారంభమవుతుంది. అలనాడు పాలెగాణ్ని వధించేందుకు గంగమ్మ అనేక వేషాలు వేసినట్టు భక్తులు కూడా రకరకాల వేషాలు ధరిస్తారు. ఈ క్రమంలో వెుదటిరోజున బైరాగివేషం వేస్తారు. కామాన్ని జయించడానికి గుర్తుగానే ఆనాడు గంగమ్మ తల్లి ఈ బైరాగివేషం వేసిందని భక్తుల నమ్మిక. రెండోరోజు బండవేషం. మానవుడు కష్టనష్టాలకు వెరవకుండా బండలా ఉండాలనే సత్యాన్ని ఈ వేషం చాటుతుందని అంటారు. మూడోరోజు తోటివేషం. దీన్ని పిల్లలు ఎక్కువగా వేస్తారు. నాలుగోరోజు దొరవేషం. డప్పులు, వాయిద్యాల సందడి మధ్య దొరవేషదారులు వూరంతా వూరేగుతారు. స్థలపురాణం ప్రకారం శనివారంనాడు అమ్మవారు దొరవేషంలో పాలెగాడిని సంహరిస్తుంది.
విశ్వరూపం
నాలుగోరోజున పాలెగాడిని సంహరించిన గంగమ్మ ఐదోరోజున మాతంగి రూపు ధరించి పాలెగాడి ఇంటికి వెళ్లి దుఃఖంలో ఉన్న ఆయన భార్యను ఓదారుస్తుందట. జనన మరణాలు సాధారణమే అంటూ ఆమెకు ధైర్య వాచకాలు చెబుతుందట. దీనిని గుర్తుచేసుకుంటూ భక్తులు ఆదివారం నాడు మాతంగి వేషాలు వేస్తారు. ఆరోరోజు సున్నపుకుండల వేషం వేస్తారు. ఏడోరోజున జాతరలో భాగంగా సప్పరాల ఉత్సవం జరుగుతుంది. గోపురాన్ని పోలిన సప్పరాలను (వెదురు బద్దలతో) తయారుచేసి వాటిని శరీరంపై నిలబెట్టుకుంటారు. అలా చేస్తే కోరిన కోర్కెలు నెరవేరుతాయని ప్రతీతి. అదేరోజున కైకాల కులస్థులు పేరంటాల వేషం వేస్తారు. ఇక చివరిరోజున అత్యంత ప్రధానమైన ఘట్టం విశ్వరూప దర్శనం ఉంటుంది. జాతర మొదలైన రోజు నుంచి దీనికోసమే భక్తులు వెయ్యికళ్లతో ఎదురుచూస్తారు. బుధవారం తెల్లవారుజామున 4 గంటలకు జరిగే ఈ విశ్వరూప దర్శనం కోసం వేలాది మంది భక్తులు మంగళవారం రాత్రినుంచే పడిగాపులు కాస్తారు.
పేరంటాలు వేషంలో ఉన్న కైకాల కులస్థులు ఆలయానికి చేరుకుని నీలం రంగు ద్రవంతో బంకమట్టిని కలిపి అమ్మవారి భీకరమైన విశ్వరూపాన్ని తయారుచేస్తారు. భక్తులంతా అమ్మవారి విశ్వరూపాన్ని దర్శించుకున్నాక ఆ విగ్రహం నుంచి మట్టిని తీసి భక్తులకు ప్రసాదంగా అందజేస్తారు. ఎనిమిదిరోజులపాటు ఘనంగా జరిగిన జాతర ఈ ఘట్టంతో ముగుస్తుంది.
శ్రీవారి చెల్లెలు
గంగమ్మతల్లి తిరుమల వేంకటేశుడికి చెల్లెలని ప్రతీతి. అందుకే ఏటా జాతర సమయంలో తితిదే నుంచి గంగమ్మకు సారె అందుతుంది. జాతర నాలుగోరోజున శ్రీవారి ప్రతినిధులుగా అధికారులు, అర్చకులు కలిసి పసుపుకుంకుమలూ శేషవస్త్రాలూ గంప, చేట తదితర మంగళద్రవ్యాలను మేళతాళాలతో తీసుకొచ్చి పుట్టింటి సారెగా అందజేస్తారు. పూర్వం తిరుమల వచ్చే భక్తులు ముందుగా గంగమ్మను పూజించిన తరువాతే స్వామివారి దర్శనానికి వెళ్లేవారట. ఈ విషయం తెలిసినవారు ఇప్పటికీ అదే తరహాలో గంగమ్మ తల్లిని దర్శించుకున్నాకే శ్రీవారి దర్శనం చేసుకుంటారు.
దేవాలయాలు
దేవతలు
హిందూమతం
జాతరలు |
patajali yoga suuthraalanu maanavaaliki amdimchina ooka goppa yogee.
em.patajali shastry bhartiya supreemkortu pradhaana nyaayamoorthulu.
kao.ene.vai.patajali, pramukha telegu rachayita. |
డ్వాంగాపూర్, తెలంగాణ రాష్ట్రం, నిర్మల్ జిల్లా, నిర్మల్ గ్రామీణ మండలంలోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన నిర్మల్ నుండి 7 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత ఆదిలాబాద్ జిల్లా లోని నిర్మల్ మండలంలో ఉండేది. పునర్వ్యవస్థీకరణలో దీన్ని కొత్తగా ఏర్పాటు చేసిన నిర్మల్ (గ్రామీణ) మండలం లోకి చేర్చారు.
గణాంక వివరాలు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 191 ఇళ్లతో, 870 జనాభాతో 414 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 434, ఆడవారి సంఖ్య 436. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 160 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 86. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 570336. పిన్ కోడ్: 504106.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల నిర్మల్ లో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల ఆదిలాబాద్ లోనూ, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు నిర్మల్ లోనూ ఉన్నాయి.
సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల నిర్మల్ లో ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
ద్యంగాపూర్ లో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.
సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉంది.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
గ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. ఒక ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది.
గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం, అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 5 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
ద్యంగాపూర్ లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 182 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 21 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 18 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 26 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 167 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 105 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 106 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
ద్యంగాపూర్ లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 106 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
ద్యంగాపూర్ లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి, మొక్కజొన్న, ప్రత్తి
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
నరసంపల్లి, శ్రీ సత్యసాయి జిల్లా, కనగానపల్లి మండలానికి చెందిన గ్రామం.
ఇది మండల కేంద్రమైన కనగానపల్లి నుండి 16 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన ధర్మవరం నుండి 38 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 370 ఇళ్లతో, 1562 జనాభాతో 2197 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 808, ఆడవారి సంఖ్య 754. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 324 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 4. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 595147.పిన్ కోడ్: 515641.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. బాలబడి, మాధ్యమిక పాఠశాలలు తగరగంటలో ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల,సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, కనగానపల్లెలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల ధర్మవరంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు అనంతపురం లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
నరసంపల్లెలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
తాగు నీరు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
గ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. మొబైల్ ఫోన్ ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
నరసంపల్లెలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 703 హెక్టార్లు
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 857 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 2 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 96 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 37 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 200 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 300 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 342 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 195 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
నరసంపల్లెలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 195 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
నరసంపల్లెలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వేరుశనగ, వరి, కంది
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
puurii gooddhuma Kullu ledha maida pinditoo chese ooka falahaaram. bhaaratadaesamloe palu praantamulalo vitini udayapu alphaharamuga bhujistaaru. dakshinha bharatadesamuloni anni hotels tarachugaa kanipincha alpaahaaram puurii.
dheenini tayyaru cheyadanki pindini paluchaga chapatillaga ruddi noonelo vaeyistaaru.
ivi kudaa chudandi
paanii Puri
falahaaraalu |
బర్ఖా బిష్త్ సేన్గుప్తా భారతదేశానికి చెందిన మోడల్, సినిమా నటి. ఆమె 2004లో కిత్నీ మస్త్ హై జిందగీలో మొదటిసారి టీవీ రంగంలోకి అడుగుపెట్టి హిందీ టీవీ సీరియల్స్, బెంగాలీ, హిందీ సినిమాల్లో నటించింది.
వివాహ జీవితం
బర్ఖా బిష్త్ నటుడు ఇంద్రనీల్ సేన్గుప్తాను 2008లో వివాహం చేసుకుంది. వారికీ 2011 అక్టోబర్లో కూతురు మీరా జన్మించింది. బర్ఖా, ఇంద్రనీల్ 2021లో విడాకులు తీసుకున్నారు.
సినిమాలు
టెలివిజన్
వెబ్ సిరీస్
మూలాలు
బయటి లింకులు
భారతీయ సినిమా నటీమణులు |
gudiwada Srikakulam jalla, kotabommali mandalam loni gramam. idi Mandla kendramaina kotabommali nundi 16 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina palasa-kashibugga nundi 44 ki. mee. dooramloonuu Pali. 2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 79 illatho, 264 janaabhaatho 96 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 128, aadavari sanka 136. scheduled kulala sanka 75 Dum scheduled thegala sanka 0. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 581053.pinn kood: 532201.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati Pali.balabadi, praathamikonnatha paatasaala, maadhyamika paatasaalalu kottapallilo unnayi. sameepa juunior kalaasaala, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala, inginiiring kalaasaala tekkalilo unnayi. sameepa vydya kalaasaala, maenejimentu kalaasaala, polytechnic srikakulamlo unnayi.sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala tekkalilonu, aniyata vidyaa kendram jarjangilonu, divyangula pratyeka paatasaala Srikakulam lonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
ooka samchaara vydya salaloo daaktarlu laeru. muguru paaraamedikal sibbandi unnare. sameepa praadhimika aaroogya kendram, praadhimika aaroogya vupa kendram gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. pashu vaidyasaala gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. sameepa saamaajika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. bavula neee kudaa andubatulo Pali. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi. borubavula dwara kudaa edaadi podugunaa neee andutundi. cheruvu dwara gramaniki taguneeru labisthundhi.
paarisudhyam
muruguneeru bahiranga kaaluvala dwara pravahistundi. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
postaphysu saukaryam, sab postaphysu saukaryam gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.sameepa gramala nundi auto saukaryam Pali. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. prabhutva ravaanhaa samshtha baasu saukaryam gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. praivetu baasu saukaryam gramaniki 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. railway steshion gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.jalla rahadari gramam gunda potondi. pradhaana jalla rahadari gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. jaateeya rahadari gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. rashtra rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. gramamlo kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. roejuvaarii maarket, vaaram vaaram Bazar gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi.
atm, vaanijya banku, sahakara banku, vyavasaya parapati sangham gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. assembli poling steshion, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. aatala maidanam gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. sameekruta baalala abhivruddhi pathakam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 14 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
gudivaadalo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 5 hectares
vyavasaayam sagani, banjaru bhuumii: 6 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 4 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 1 hectares
banjaru bhuumii: 1 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 76 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 41 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 37 hectares
neetipaarudala soukaryalu
gudivaadalo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
baavulu/boru baavulu: 5 hectares
cheruvulu: 32 hectares
utpatthi
gudivaadalo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari
moolaalu |
పలివెల పేరుతో ఈ క్రింది ఊళ్ళున్నాయి.
పలివెల (కొత్తపేట మండలం), తూర్పు గోదావరి జిల్లా
పలివెల (మునుగోడు మండలం), నల్గొండ జిల్లా |
గడ్డంవారిపల్లె పేరుతో చాలా వ్యాసాలు ఉన్నాయి. ఆ వ్యాసాల జాబితాను ఇక్కడ ఇచ్చారు.
గడ్డంవారిపల్లె (చౌడేపల్లె) - చిత్తూరు జిల్లాలోని చౌడేపల్లె మండలానికి చెందిన గ్రామం
గడ్డంవారిపల్లె (పులిచెర్ల) - చిత్తూరు జిల్లాలోని పులిచెర్ల మండలానికి చెందిన గ్రామం |
స్నిగ్ధత అంటే viscosity
విరూప బలాల ప్రబల్యంవల్ల ఘన పదార్ధాల ఆకారం మారుతుంది. అయినా అంతరిక బలాలు బాహ్య బలాలను నిరోధిస్తాయి.బాహ్యబలం పని చేయడం మానిన వెంటనే సామాన్యంగా వాటి కున్న ఆకారాన్ని తిరిగి పొందగలవు.కాని ద్రవ పదార్ధాలుα, వాయుపదార్ధాలు విరూప బలం ఎంత అల్పమైనా దాని ప్రాబల్యం ప్రవహిస్తాయేగాని ఆ బలాన్ని నిరేధించి నిలువలేవు. ఇది చలనంలో లేని ప్రవాహాలకే వర్తిస్తుంది.అంటే సాంఖ్యాక పరిస్థితులలో మాత్రమే ప్రవాహులలో విరూపణ ప్రతి బలాలు ఉండవన్న మాట.కాని సమాతాస్థితి పొందే ముందు అంటే ప్రవాహికదులుతున్నంత కాలం ప్రవాహులలో విరూపణ బలాలు ఉండవచ్చు.చలనంలో ఉన్న ప్రవాహులలో ఉండే అటువంటి విరూపణ బలాలను సూచిస్తుంది.
వివరణ
ప్రవాహంలో ఉన్న ద్రవంలో, లేదా వాయువులలో, వేగము అంతటా సమంగా ఉండదు. ప్రవాహ దిశకు సమాంతరంగా ఉన్న పొర అంతటా ద్రవ్యవేగంకి ఒకే విలువ ఉంటుంది. ప్రవాహదిశాకు లంబంగా ఉండే పొరలలో వేగము స్థిరంగా ఉండదు.
పతములో చూపిన్నట్లు సమాంతరంగా ఉన్న పొరలలోని ద్రవము విభిన్న వేగాలతో ప్రవహిస్తుందను కోవచ్చు.Α, Βపొరలలో ద్రవవేగానికి స్థిరమైన విలువ (v, v+dVల మధ్య) ఉందను కొందాము.పై తలం Aలోని ద్రవవేగం V+dV;కింది తలంBలోని ద్రవవేగం అవుతాయి.B పొరలోని ద్రవవేగాన్ని హ్వ్చ్చించడానికి తలంAలోని ద్రవము Aపొరలలోని ద్రవవేగాన్ని తగ్గించడానికి తలంBలోని ద్రవమూ ప్రయత్నిస్తాయి.అందువల్ల పొర రెండు తలాల మీదా విరూపణ స్వభావం గల బలాలు పనిచేస్తాయి.రెండు తలాల మీది విరూపణ ప్రతి బలాలకు ఒకే పరిమాణముంటుంది.కాని అవి వ్యతిరేక దిశలలో పనిచేయడం వల్ల ప్రవాహాన్ని నిరోధిస్తాయి.ప్రవాహుల ఈ స్వభావాన్ని స్నిగ్థత అంటారు. గమనంలో ఉన్న వస్తువును ఘర్షణ నిరోధించినట్లే సాపేక్ష వేగంలో జరిగే ప్రవాహాన్ని స్నిగ్థతా బలాలు నిరోధిస్తాయి.అందువల్ల స్నిగ్థతను అంతర్ఘర్షణ అంటారు.
స్నిగ్థత బలాలు సాపేక్ష వేగాన్ని ప్రతిఘటిస్తున్నా ప్రవాహదిశకు సమాంతరంగా, అంటే స్పర్శ రేఖ దిశలో ప్రవాహిమీద బాహ్యబలము పనిచేయడం మానగానే స్నిగ్థత బలాల పొరల మధ్య ఉన్న సాపేక్ష వేగ్గాన్ని పోగొట్టి ప్రవాహాన్ని ఆపుచేస్తాయి.కలవలో సాగే నీటి ప్రవాహాన్ని ఇందుకు ఉదాహరణగా తిసుకుందాము.కాలవలో నేలను ఆనుకొని ఉన్న పొర కదలదు. ఆపైన ఉన్న పొరలలో వేగము పొరపొరకు ఎక్కువవుతూ వచ్చి తలంలో ఉన్న పొరకు గరిష్థమైన వేగముంటుంది.అంటే పొరలలో నీరు సాపేక్ష వేగంతో ప్రవహిస్తుందన్నమాట.కాలవ మీద పనిచేస్తూ ప్రవాహాన్ని కలిగించే బలాన్ని నిలిపివేస్తే నీటిలో ఉన్న స్నిగ్థత బలాలు పొరల మధ్య ఉండే సపేక్ష వేగాన్ని క్రమంగా తగ్గించి ప్రవాహాన్ని ఆపివేస్తాయి.
గాజు బీకరులో నీరు పోసి ఒక గాజు కడ్డీని అందులో ముంచి గిరగిరా తిప్పితే కడ్డీతో పాటు నీరు కూడా తిరుగుతుంది. బీకరును ఆనుకొని ఉన్న భాగాలు తిరగవు. మధ్యలో ఉన్న భాగాలు తిరిగినా వాటి వేగము బీకర్ గోడల వైపు తగ్గుతూ వస్తుంది.ఇప్పుడు కద్దీ తిప్పడం మానితే కొంత సేపటికి నీరు కూడా తిరగడం మానుతుంది.
చెరువులలోనూ, సముద్రంలోనూ నీటి అలలను చూస్తము కదా.ఈ అలలు ఏర్పడటానికి కారణము గాలి వీచటమే. గాలి ఆగిన వేంటనే అలలు కూడా ఆగిపోవడానికి ఈ స్నిగ్థతా బలాల్లే కారణము. గాలిలో వర్ష బిందువులు కింద పడుతూ ఉంటే గాలి పొరలలో ఏర్పడే స్నిగ్థ్ద్త బలాల వల్లనే బిందువుల వేగము భుమ్యాకర్షణ వల్ల క్రమంగా హెచ్చకుండా స్థిరమైన విలువను పొందుతుంది.
న్యూటన్ ఉహనల ప్రకారం సమానాంతర పొరలలో ప్రవహించే ప్రవాహిలో పొరల మధ్య ఏర్పడే విరూప బలం (F) పొరతల వైశాల్యంAకి, ప్రవాహ దిశకు లంబంగా ఉండే వేగ స్రవణతకూ అనులోమాను పాతంలో ఉంటుంది.
అంటే FαAdV/dx అని వ్రయవచ్చు.లేదా F=η.A.dV/dx
η విలువ ద్రవాన్ని బట్టి మారుతూ ఉండే స్థిరాంకము.దీనిని స్నిగ్థత గణకము అంటారు.dV/dxను పొరల మధ్య వేగపుదీణత అంటారు.స్నిగ్థత గుణకాన్ని ఈ విధంగా నిర్వచించవచ్చు. ప్రవాహ దిశకు లంబంగా, పొరల మధ్య ప్రమాణ వేగ ప్రవీణత ఉన్నప్పుడు ప్రమాణ వైశాల్యంగల పొరమీది నిరూపణబలాన్ని స్నిగ్థత గుణకము అంటారు.ηను చల స్నిగ్థత అంటారు.దీనికి మితులు:
(η) = (F) / (A) [dV/dr] లేదా (η) = (ML-1T-1)
C.G.S పద్ధతిలో ηకు ప్రమాణం పాయిస్.ఒక పాయిస్ డైన్-సెకన్- (సెం.మి.)2 తో సమాణము. S.I.పద్ధతిలోηనుNs.m-2 లో వ్రయవలె.
స్నిగ్థతకు, సాంద్రతకు గల నిష్పత్తిని గతిక స్నిగ్థత అంటారు.దీనినిμఅనే గ్రీకు అక్షరంతో సూచిస్తారు.ఇంజనీర్లు, గణిత శాస్త్రవేత్తలు స్నిగ్థతను సూచించడానికి గతిక స్నిగ్థతను ఉపయోగిస్తారు.μకు మితులు[L2T-1]మితుల ప్రకారం μను cm2s-1అని సూచించవలె. దీనిని స్టోక్స్ ప్రమాణంగా ఉపయోగిస్తారు.
S.I.పద్ధతిలో μ నుm2s-1అని వ్రయవలె.కాని m2s-1 లో వచ్చే μ విలువ 10^4 స్టోక్స్కు సమానము.
ఇవి కూడా చుడండి
ద్రవ్యవేగం
ద్రవము
వేగం
ములాలు
బయట లంకెలు
[Fluid properties High accuracy calculation of viscosity and other physical properties of frequent used pure liquids and gases.]
[Gas viscosity calculator as function of temperature]
భౌతిక శాస్త్రం |
ఊటుకూరి సుబ్బరాయశ్రేష్టి (1894-1935) ఆంధ్ర గ్రంథాలయోధ్యమములోని మొదటితరము ప్రముఖులలో ఒకరు.
జననము - బాల్యము
ఊటుకూరి సుబ్బరాయశ్రేష్టి 1894 వ సంవత్సరములో ప్రకాశం జిల్లాలో జన్మించారు.
గ్రంధాలయోద్యమములో పాత్ర
వీరు ప్రకాశం జిల్లా వేటపాలెం నివాసి. 1918 వ సంవత్సరములో హిందూ యువజనసంగంను స్థాపించారు. 1924 లో దీన్ని సారస్వత నికేతనంగా నూతన నామకరణంచేసారు. ఇతనికి బిడ్డలు లేనందున తన యావదాస్తిని ఈ సారస్వత నికేతనానికి అప్పగించి దీన్ని మహోన్నత సంస్థగా తీర్చి దిద్దారు. అయ్యంకి వెంకటరమణయ్య వారికి గ్రంథాలయోధ్యమ కార్యక్రమాలలో ఎంతోసహయపడ్డారు. వీరు నిర్వహించిన అనేక సభలకు తనసొంత ఖర్చుతో జాతీయ స్థాయి నాయకులైన గాంధీజీ, రాజేంద్ర ప్రసాద్, జమ్నాలాల్ బజాజ్ మొదలగు వారిని తమ గ్రంథాలయానికి వచ్చేటట్లు చేసారు.
మూలాలు
గ్రంథాలయోద్యమ శిల్పి అయ్యంకి అనుగ్రంథము: పుట. 57
1894 జననాలు
ప్రకాశం జిల్లా గ్రంథాలయోద్యమ నేతలు |
vinata kasyapuni bhaarya. dharani, dakshudu eeme tallidamdrulu. diti, aditi, kadruva eeme savatulu. anoorudu, garuthmanthudu eeme santhaanam. shaapa kaaranamgaa eeme kadruvaku daasi avuthundi. garutmantudeemanu daaseetvamnundi tappistaadu.
puraanha kathanam
vinata dakshudi koothuru. dakshudu eemenu 12 mandhi sodareemanulato paatu kasyapunikichi vivaham chestad. kadruva eeme cheylleylu. veellandaroo kasyapuni bharyaluga aayana bagogulu chusukuntu undaga vaari saparyalaku mecchi okkokkasariki okko varanni prasaadistaadu. kadruva sarpajaatiki chendina veyimandi puthrulu kaavalani korukuntundi. aama matalu vinna vinata kadruva puthrulu kanna saktivantamaina iddharu puthrulu kaavalani varam korukuntundi. kasyapudu vaariddari koorikalanuu manninchaadu. vaariddharuu garbhavatulayyaaka pillalu puttina tarwata jagrataga chusukommani cheppi thapassu cheskovadaniki velluthada.
chaaala kaalam tarwata kadruva veyi gudlanuu, vinata remdu andaalanu prasavistaaru. aa andaalanu vecchagaa umdae paatrallo jagrataga bhadraparustaaru. 500 ella tarwata kadruva andaalanunchi veyi mandhi puthrulu bayataku vastharu. yea veyi mandilo seshudu, vasuki, takshakudu mukhyamaina varu. yea prapanchamloo unna sarpajaatulannii viiri will janminchina vaarenani viswaasam. tana cheylleylu puthrulu bayataku vachchinaa enka tana andaalu enka podagaledani vinataku ershya kalugutundhi. tondaralo ooka andaanni pagalagodutundi. andhulo sagam Bara roopudiddukunna sisuvu kanipistaadu. aa sisuvu tana artha sariiraanni chusi kopaginchi talli tondarapaatuku aameni shapistaadu. yea shaapam prakaaram aama tana cheylleylu kadruvaku 500 ella tarwata mro sisuvu puttedaka banisaga panicheyalsi umtumdi. vinata rendo koduku garuthmanthudu, atyamsa saktivantamaina vaduga janmistadu.
moolaalu
puraanha paatralu |
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం, ఐరోపాలో ఉద్భవించిన ప్రపంచ యుద్ధం. ఈ యుద్ధం 1914 జూలై 28 నుండి 1918 నవంబరు 11 వరకు జరిగింది. దీనిని మహా యుద్ధం (గ్రేట్ వార్) అనీ, అన్ని యుద్ధాలనూ ముగించే యుద్ధం (వార్ టు ఎండ్ ఆల్ వార్స్) అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది చరిత్రలో జరిగిన అతిపెద్ద యుద్ధాల్లో ఒకటిగా నిలిచింది. 6 కోట్ల మంది యూరోపియన్లతో సహా మొత్తం 7 కోట్ల మంది సైనిక సిబ్బంది ఈ యుద్ధంలో పాల్గొన్నారు. 90 లక్షల మంది సైనికులు, 70 లక్షల మంది పౌరులూ మరణించారు.
ఆస్ట్రియాకు చెందిన ఆర్చ్డ్యూక్ ఫ్రాంజ్ ఫెర్డినాండ్ హత్య ఈ యుద్ధానికి నాంది పలికింది. ఆస్ట్రియా-హంగరీ సింహాసనానికి వారసుడైన ఆర్చ్డ్యూక్ ఫ్రాంజ్ ఫెర్డినాండ్ను 1914 జూన్ 28 న సారయెవో నగరంలో యుగోస్లావ్ జాతీయవాది గవ్రిలో ప్రిన్సిప్ హత్య చేయడంతో జూలై సంక్షోభం తలెత్తింది. ఈ హత్యకు స్పందనగా జూలై 23 న ఆస్ట్రియా-హంగరీ సెర్బియాకు అల్టిమేటం ఇచ్చింది. దానికి సెర్బియా ఇచ్చిన సమాధానం వారిని సంతృప్తిపరచలేదు. రెండు దేశాలూ యుద్ధానికి సిద్ధపడ్డాయి.
ఈ యుద్ధంలో ఐరోపా లోని గొప్ప శక్తులన్నీ రెండు ప్రత్యర్థి కూటములుగా ఏర్పడ్డాయి. అవి: ట్రిపుల్ ఎంటెంట్ (రష్యా సామ్రాజ్యం, ఫ్రాన్సు, గ్రేట్ బ్రిటన్), ట్రిపుల్ అలయన్స్ (జర్మనీ, ఆస్ట్రియా-హంగరీ, ఇటలీ). తదనంతర కాలంలో ట్రిపుల్ ఎంటెంట్ కు మిత్రరాజ్యాలు అని, ట్రిపుల్ అలయన్స్ కు కేంద్ర శక్తులు (సెంట్రల్ పవర్స్) అనీ పేర్లు వచ్చాయి. ట్రిపుల్ అలయన్స్ స్థాపనోద్దేశం ఆత్మ రక్షణే కానీ, దాడి చెయ్యడం కాదు. ఈ కారణం వల్లనే ఇటలీ 1915 ఏప్రిల్ దాకా యుద్ధంలో దిగలేదు. ఆ తరువాత ఆస్ట్రియా-హంగరీతో ఉన్న విభేదాల కారణంగా, అది ట్రిపుల్ అలయన్స్ నిబంధనలకు వ్యతిరేకంగా దాడి మొదలుపెట్టిందని చెబుతూ ఇటలీ, అలయన్స్ నుండి బయటికి వచ్చి మిత్రరాజ్యాల పక్షాన యుద్ధంలో చేరి పోరాడింది. ఈ కూటములు రెండూ తరువాతి కాలంలో మరిన్ని దేశాలు చేరడంతో విస్తరించాయి. ఇటలీ, జపాన్, అమెరికాలు మిత్రరాజ్యాలతో చేరాయి. ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం, బల్గేరియాలు సెంట్రల్ పవర్స్తో చేతులు కలిపాయి.
1914 జూలై 28 న ఆస్ట్రియా-హంగరీ, సెర్బియా రాజధాని బెల్గ్రేడ్పై దాడి చేసాక, రష్యా సెర్బియాకు దన్నుగా నిలవాలని భావించి, సమీకరణ మొదలుపెట్టింది. జూలై 30 న రష్యా సంపూర్ణ సమీకరణ ప్రకటించింది; 31 న ఆస్ట్రియా-హంగరీ, జర్మనీలు కూడా సమీకరణలు ప్రకటించాయి. రష్యా సమీకరణను ఆపాలని, 12 గంటల్లోగా నిస్సమీకరణ చెయ్యాలనీ జర్మనీ డిమాండు చేసింది. రష్యా ఈ డిమాండును తోసిపుచ్చడంతో, ఆగస్టు 1 న జర్మనీ, ఆస్ట్రియా-హంగరీకి మద్దతుగా రష్యాపై యుద్ధం ప్రకటించింది. ఆగస్టు 6 న ఆస్ట్రియా-హంగరీ కూడా రష్యాపై యుద్ధం ప్రకటించింది; ఆగస్టు 3 న రష్యాకు మద్దతుగా ఫ్రాన్సు కూడా సమీకరణ ప్రకటించింది.
ఆగస్టు 3 న జర్మనీ ఫ్రాన్స్పై యుద్ధం ప్రకటించింది; అదే రోజున బెల్జియంలోని ఏ ప్రాంతం నుండైనా తమ సైన్యాన్ని వెళ్ళనివ్వాలనీ దాన్ని అడ్డుకోరాదనీ డిమాండు చేస్తూ బెల్జియం ప్రభుత్వానికి జర్మనీ అల్టిమేటం పంపింది. బెల్జియమ్ దాన్ని నిరాకరించింది. దీంతో ఆగస్టు 4 తెల్లవారుజామున జర్మనీ బెల్జియంపై దాడి చేసింది; 1839 లండన్ ఒప్పందం ప్రకారం బెల్జియం రాజు బ్రిటన్ సహాయం కోరాడు. బెల్జియం తటస్థతను జర్మనీ గౌరవించాలని బ్రిటన్ డిమాండ్ చేసింది; జర్మనీ సమాధానం "సంతృప్తికరంగా లేనందున" 1914 ఆగస్టు 4 న బ్రిటన్, జర్మనీపై యుద్ధం ప్రకటించింది.
ఆగస్టు 12 న బ్రిటన్, ఫ్రాన్సులు ఆస్ట్రియా-హంగరీపై యుద్ధం ప్రకటించాయి; ఆగస్టు 23 న జపాన్, బ్రిటన్తో చేయి కలిపి చైనా, పసిఫిక్లలోని జర్మను స్థావరాలను ఆక్రమించుకుంది. 1914 నవంబరులో ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం సెంట్రల్ పవర్స్ లో చేరింది. ఫ్రాన్స్లోకి జర్మనీ పురోగతి మార్నే యుద్ధంతో ఆగిపోయింది. 1915 లో, ఇటలీ మిత్రరాజ్యాలలో చేరి ఆల్ప్స్లో ఒక ఫ్రంట్ తెరిచింది. బల్గేరియా 1915 లో సెంట్రల్ పవర్స్లో చేరింది. గ్రీస్ 1917 లో మిత్రరాజ్యాలలో చేరి బాల్కన్లో యుద్ధాన్ని విస్తరించింది. అమెరికా మొదట్లో తటస్థంగా ఉన్నప్పటికీ అది మిత్రరాజ్యాలకు యుద్ధ సామగ్రిని అందించే ముఖ్యమైన సరఫరాదారుగా మారింది. చివరికి, జర్మన్ జలాంతర్గాములు అమెరికన్ వర్తక నౌకలను ముంచివేసిన తరువాత, జర్మనీ తన నావికాదళం తటస్థ షిప్పింగ్పై అనియంత్రిత దాడులను తిరిగి ప్రారంభిస్తుందని ప్రకటించడం, అమెరికాపై యుద్ధం చేయడానికి మెక్సికోను జర్మనీ ప్రేరేపించడానికి ప్రయత్నిస్తోందని వెల్లడవడంతో, 1917 ఏప్రిల్ 6 న అమెరికా జర్మనీపై యుద్ధం ప్రకటించింది. శిక్షణ పొందిన అమెరికన్ దళాలు 1918 మధ్యకాలానికి గానీ పెద్ద సంఖ్యలో యుద్ధం లోకి దిగలేదు. కాని చివరికి అమెరికన్ ఎక్స్పెడిషనరీ ఫోర్స్ 20 లక్షల మంది సైనికుల సంఖ్యకు చేరుకుంది.
1915 లో సెర్బియా ఓడిపోయినప్పటికీ, రొమేనియా 1916 లో మిత్రరాజ్యాల శక్తులలో చేరింది. 1917 లో ఓడిపోయింది. రష్యాలో 1917 ఫిబ్రవరి విప్లవం తరువాత జారిస్ట్ నిరంకుశత్వాన్ని తొలగించి, తాత్కాలిక ప్రభుత్వం ఏర్పడింది. కాని యుద్ధ వ్యయం పట్ల నిరంతర అసంతృప్తి అక్టోబర్ విప్లవానికి, సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ ఏర్పాటుకు, బ్రెస్ట్-లిటోవ్స్క్ ఒప్పందంపై 1918 మార్చిలో కొత్త ప్రభుత్వం సంతకం చేయడానికీ దారి తీసింది. దీంతో యుద్ధంలో రష్యా ప్రమేయం ముగిసింది. తూర్పు నుండి పశ్చిమ రంగానికి పెద్ద సంఖ్యలో జర్మన్ దళాలను బదిలీ చేయడానికి వీలైంది. దీని ఫలితంగా 1918 మార్చిలో జర్మన్ దాడి జరిగింది. ఈ దాడి తొలుత విజయవంతమైంది గానీ, నిర్ణయాత్మక విజయాన్ని సాధించడంలో విఫలమైంది. మిత్రరాజ్యాలు తమ వందరోజుల దాడిలో జర్మనీని వెనక్కి నెట్టాయి. 1918 సెప్టెంబరు 29 న యుద్ధ విరమణపై సంతకం చేసిన మొట్టమొదటి సెంట్రల్ పవర్ బల్గేరియా. అక్టోబర్ 30 న, ఉస్మానియా ("ఒట్టోమన్" ఆంగ్లంలో, పాత పేరు "తురుకు" కూడా) సామ్రాజ్యం లొంగిపోయి, ముడ్రోస్ కాల్పుల విరమణపై సంతకం చేసింది. నవంబరు 4 న ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సామ్రాజ్యం విల్లా గియుస్టి కాల్పుల విరమణకు అంగీకరించింది. జర్మనీ మిత్రదేశాలు ఓడిపోవడం, దేశంలో తిరుగుబాటు, మిలిటరీ ఇకపై పోరాడటానికి ఇష్టపడకపోవడం వగైరాలతో, కైజర్ విల్హెల్మ్ను నవంబరు 9 న పదవీచ్యుతుణ్ణి చేశారు. 1918 నవంబరు 11 న జర్మనీ కాల్పుల విరమణపై సంతకం చేయడంతో, యుద్ధం ముగిసింది.
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం ప్రపంచంలోని రాజకీయ, సాంస్కృతిక, ఆర్థిక, సామాజిక వాతావరణంలో ఒక ముఖ్యమైన మలుపు. రెండవ పారిశ్రామిక విప్లవానికి, పాక్స్ బ్రిటానికా ముగింపుకూ గుర్తుగా ఈ యుద్ధాన్ని పరిగణిస్తారు. యుద్ధం దాని తక్షణ పరిణామాలు అనేక విప్లవాలు, తిరుగుబాట్లను లేవనెత్తాయి. బిగ్ ఫోర్ (బ్రిటన్, ఫ్రాన్స్, అమెరికా, ఇటలీ) 1919 పారిస్ శాంతి సదస్సులో అంగీకరించిన వరుస ఒప్పందాల ద్వారా ఓడిపోయిన దేశాలపై తమ నిబంధనలను విధించాయి. వీటిలో ప్రసిద్ధమైనది జర్మనీ ఓటమిని అంగీకరించిన వెర్సైల్లెస్ ఒప్పందం. అంతిమంగా, యుద్ధం ఫలితంగా ఆస్ట్రో-హంగేరియన్, జర్మన్, ఉస్మానియా, రష్యన్ సామ్రాజ్యాలు ఉనికిలో లేకుండా పోయాయి. వాటి అవశేషాల నుండి అనేక కొత్త దేశాలు వెలుగుచూసాయి. అయితే, మిత్రరాజ్యాలు విజయం సాధించినప్పటికీ (భవిష్యత్ యుద్ధాలను నివారించడానికి నానాజాతి సమితిని ఏర్పాటు చేసినప్పటికీ ), కేవలం ఇరవై సంవత్సరాల తరువాత రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం మొదలైంది..
నేపథ్యం
రాజకీయ సైనిక పొత్తులు
19 వ శతాబ్దంలో ఎక్కువ భాగం, ప్రధాన యూరోపియన్ శక్తులు తామతమ బలాల సున్నితమైన సమతుల్యతను కొనసాగించడానికే ప్రయత్నించాయి. ఫలితంగా సంక్లిష్టమైన రాజకీయ, సైనిక పొత్తులు ఏర్పడ్డాయి. బ్రిటన్ ఎవరితోనూ కలవకుండా ఒంటరిగా ఉండడం, ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం క్షీణించడం, ఒట్టో వాన్ బిస్మార్క్ ఆధ్వర్యంలో 1848 తరువాత ప్రష్యా ఎదుగుదల దీనికి అతిపెద్ద సవాళ్లు. 1866 ఆస్ట్రో-ప్రష్యన్ యుద్ధంలో విజయం పొందడంతో, జర్మనీలో ప్రష్యా ఆధిపత్యం సాధించింది. 1870–1871లో ఫ్రాంకో-ప్రష్యన్ యుద్ధంలో ఫ్రాన్స్పై విజయం తరువాత జర్మన్ రాష్ట్రాలన్నీ ప్రష్యా నాయకత్వంలో జర్మన్ రైఖ్ గా ఏకమయ్యాయి.
ఫ్రాన్స్ను ఏకాకిని చేసేందుకు, ఒకే సమయంలో రెండు రంగాల్లో యుద్ధాన్ని నివారించడానికీ బిస్మార్క్, ఆస్ట్రియా-హంగరీ, రష్యా, జర్మనీల మధ్య ముగ్గురు చక్రవర్తుల కూటమి (జర్మన్ భాషలో: డ్రేకైసర్బండ్) ఏర్పాటు గురించి చర్చలు జరిపాడు. 1877–1878 రస్సో-టర్కిష్ యుద్ధంలో రష్యా విజయం పట్ల, బాల్కన్లలో వారి ప్రభావం పట్లా ఆందోళన చెందిన జర్మనీ, ఆస్ట్రియా-హంగరీలు 1878 లో ఆ కూటమిని రద్దు చేసి, 1879 లో జమిలి కూటమిని ఏర్పాటు చేశాయి; 1882 లో ఇటలీ కూడా దీనిలో చేరడంతో ఇది ట్రిపుల్ అలయన్స్ (త్రిముఖ కూటమి) అయింది.
ఈ పొత్తుల్లోని అంశాలు పరిమితంగానే ఉన్నాయి. ఎందుకంటే వాటి ప్రాథమిక ఉద్దేశం మూడు రాచరిక శక్తుల మధ్య సహకారాన్ని పెంపొందించడం, ఫ్రాన్స్ను ఏకాకి చేయడం-అంతే. వలసరాజ్యాలకు సంబంధించిన ఉద్రిక్తతలను పరిష్కరించడానికి 1880 లో బ్రిటన్ రష్యాతో నేరుగా సంప్రదింపులు జరిపేందుకు చేసిన ప్రయత్నాలతో, బిస్మార్క్ 1881 లో కూటమిని తిరిగి ఏర్పాటు చేసాడు. దాన్ని 1883, 1885 ల్లో కొనసాగించాడు. చివరికి 1887 లో ఈ కూటమి రద్దైనప్పుడు, దాని స్థానంలో రీఇన్స్యూరెన్స్ ఒప్పందం వచ్చింది. జర్మనీపై గాని, రష్యా పై గానీ ఫ్రాన్స్ లేదా ఆస్ట్రియా-హంగరీ దాడి చేస్తే రెండవ దేశం తటస్థంగా ఉండటానికి జర్మనీ, రష్యాల మధ్య కుదిరిన రహస్య ఒప్పందం ఇది.
1890 లో, కొత్త జర్మన్ చక్రవర్తి, కైజర్ విల్హెల్మ్ II, బిస్మార్క్ను బలవంతంగా పదవీ విరమణ చేయించాడు. కొత్త ఛాన్సలర్ లియో వాన్ కాప్రివి చేత రీఇన్స్యూరెన్స్ ఒప్పందాన్ని పునరుద్ధరించకూడదని ఒప్పించాడు. దీంతో త్రిముఖ కూటమికి వ్యతిరేకంగా ఫ్రాన్స్ రష్యాతో 1894 లో ఫ్రాంకో రష్యను కూటమిని ఏర్పాటు చేసుకునేందుకు వీలు కలిగింది. 1904 లో ఫ్రాన్స్ బ్రిటన్లు 1904 ఎంటెంటే కార్డియేల్ అనే ఒప్పందాన్ని, 1907 లో బ్రిటన్ రష్యాలు ఆంగ్లో-రష్యన్ కన్వెన్షన్నూ కుదుర్చుకున్నాయి. ఈ ఒప్పందాలు అధికారిక పొత్తులను కలిగి ఉండవు. కానీ దీర్ఘకాలిక వలసరాజ్యాల వివాదాలను పరిష్కరించుకోవడం ద్వారా, భవిష్యత్తులో ఫ్రాన్స్ గానీ, రష్యా గానీ ఏదైనా ఘర్షణలో ఇరుక్కుంటే, అందులో బ్రిటన్ జోక్యం చేసుకునే వీలు ఈ ఒప్పందాలు కల్పించాయి. ఈ మూడు ఒప్పందాలను కలిపి ట్రిపుల్ ఎంటెంటే అని పిలిచారు.
ఆయుధ పోటీ
1871 ఫ్రాంకో-ప్రష్యన్ యుద్ధంలో విజయం తరువాత జర్మన్ రైఖ్ ను ఏర్పరచడంతో జర్మనీ ఆర్థికంగా, పారిశ్రామికంగా భారీగా బలోపేతమైంది. 1890 లో చక్రవర్తయిన విల్హెల్ం II, అడ్మిరల్ ఆల్ఫ్రెడ్ వాన్ టిర్పిట్జ్ లు, ప్రపంచ నావికాదళ ఆధిపత్యం కోసం బ్రిటన్ రాయల్ నేవీతో పోటీ పడగల కైసెర్లిచ్ మెరైన్ లేదా ఇంపీరియల్ జర్మన్ నావికాదళాన్ని రూపొందించడానికి సంకల్పించారు. ఈ సంకల్పంలో వారు యుఎస్ నావికా వ్యూహకర్త అల్ఫ్రెడ్ మాహన్ చేత ప్రభావితమయ్యారు. ప్రపంచ స్థాయి బలం కలిగి ఉండాలంటే బ్లూవాటర్ నేవీ ఉండడం కీలకమని మాహన్ సిద్ధాంతం; టిర్పిట్జ్ తన పుస్తకాలను జర్మన్లోకి అనువదించగా, విల్హెల్ం, సీనియరు జర్మనీ మిలిటరీ అధికారులు వాటిని చదవడం తప్పనిసరి చేసాడు. అయితే, విల్హెల్మ్కు రాయల్ నేవీ పట్ల ఉన్న ఆరాధనా భావం, దానిని అధిగమించాలనే కోరిక కూడా దీనికి కారణమయ్యాయి.
దీని ఫలితంగా ఆంగ్లో-జర్మన్ నావికాదళాల మధ్య ఆయుధ పోటీ మొదలైంది. కాని 1906 లో బ్రిటిషు రాయల్ నౌకాదళంలో HMS డ్రెడ్నాట్ చేరడంతో బ్రిటన్కు జర్మనీపై సాంకేతిక ఆధిక్యత చేకూరింది. ఈ ఆధిక్యతను బ్రిటను ఎప్పటికీ కోల్పోలేదు. అంతిమంగా, ఈ పోటీ కారణంగా జర్మనీ భారీ ఎత్తున ధనాన్ని మళ్లించి, పెద్ద నౌకాదళాన్ని నిర్మించింది. ఇది బ్రిటన్కు కోపం తెప్పించడం మాత్రమే చెయ్యగలిగింది. కాని దానిని అధిగమించలేకపోయింది. 1911 లో, ఛాన్సలర్ థియోబాల్డ్ వాన్ బెత్మాన్-హోల్వెగ్ ఓటమిని అంగీకరించాడు. దీంతో జర్మనీ మిలిటరీ వ్యయాన్ని నావికాదళం నుండి సైన్యానికి మళ్ళించారు.
1905 విప్లవం నుండి రష్యా కోలుకోవడం, ప్రత్యేకించి 1908 తరువాత దేశ పశ్చిమ సరిహద్దు ప్రాంతాలలో రైలు మార్గాలకు, ఇతర మౌలిక సదుపాయాలకూ పెట్టుబడులు పెట్టడం కూడా పై నిర్ణయం తీసుకోడానికి కారణమైంది. జర్మనీ, ఆస్ట్రియా-హంగరీ తక్కువ సంఖ్యలో భర్తీ చేయడానికి వేగంగా సమీకరణపై ఆధారపడ్డాయి; ఈ అంతరాన్ని మూసివేయడం ఆందోళన కలిగి ఉంది, ఇది నావికాదళ రేసు ముగింపుకు దారితీసింది, ఇతర చోట్ల ఉద్రిక్తత తగ్గకుండా. 1913 లో జర్మనీ తన సైన్యాన్ని 1,70,000 మందితో విస్తరించినప్పుడు, ఫ్రాన్స్ తప్పనిసరి సైనిక సేవను రెండు నుండి మూడు సంవత్సరాలకు పెంచింది; బాల్కన్ దేశాలు, ఇటలీ కూడా ఇలాంటి చర్యలు తీసుకోవడంతో, ఓట్టోమన్లు, ఆస్ట్రియా-హంగరీలు కూడా ఖర్చులను పెంచాయి. వ్యయాన్ని వర్గీకరించడంలో ఉన్న తేడాల కారణంగా ఈ గణాంకాలను సంపూర్ణంగా లెక్కించడం చాలా కష్టం. అయితే, 1908 నుండి 1913 వరకు, ఆరు ప్రధాన యూరోపియన్ శక్తుల రక్షణ వ్యయం వాస్తవ లెక్కల్లో 50% పైగా పెరిగింది.
బాల్కన్లో ఘర్షణలు
1908 అక్టోబరులో, ఆస్ట్రియా-హంగరీ బోస్నియా హెర్జెగోవినాను అధికారికంగా స్వాధీనం చేసుకోవడం ద్వారా 1908-1909 బోస్నియన్ సంక్షోభానికి తెరలేపింది. ఈ మాజీ ఓట్టోమన్ భూభాగం 1878 నుండి ఆస్ట్రియా-హంగరీ అనధికారిక ఆక్రమణ లోనే ఉంది. ఇప్పుడు అది అధికారికమైంది. ఇది సెర్బియా సామ్రాజ్యానికీ, దాని పోషకులమని భావించే ఆర్థడాక్స్ రష్యన్ సామ్రాజ్యానికీ ఆగ్రహం తెప్పించింది. బాల్కన్లో అప్పటికే విచ్ఛిన్నమవుతున్న శాంతి ఒప్పందాలను, ఈ ప్రాంతంలో రష్యన్ల రాజకీయ జోక్యాలు చెడగొట్టాయి. బాల్కన్ ప్రాంతాన్ని "ఐరోపా పౌడర్ కెగ్" (మందు కూరిన బాంబు) అని పిలుస్తారు.
1912, 1913 లో, బాల్కన్ లీగ్, విచ్ఛిన్నమౌతున్న ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యాల మధ్య మొదటి బాల్కన్ యుద్ధం జరిగింది. దాని పర్యవసానంగా జరిగిన లండన్ ఒప్పందంతో ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం మరింతగా కుదించుకు పోయింది. ఈ ఒప్పందం ప్రకారం అల్బేనియన్ రాజ్యం ఏర్పడింది. బల్గేరియా, సెర్బియా, మాంటెనెగ్రో, గ్రీస్ లు విస్తరించాయి. 1913 జూన్ 16 న బల్గేరియా, సెర్బియా పైనా గ్రీస్పైనా చేసిన దాడి 33 రోజుల పాటు జరిగిన రెండవ బాల్కన్ యుద్ధానికి నాంది పలికింది. చివరికి అది మాసిడోనియాలో ఎక్కువ భాగాన్ని సెర్బియా, గ్రీస్ లకు, దక్షిణ డోబ్రూజా రొమేనియాకూ కోల్పోయింది. ఈ ప్రాంతం మరింత అస్థిరపడింది. ఈ బాల్కన్ ఘర్షణలన్నిటినీ గ్రేట్ పవర్స్ అదుపులో ఉంచగలిగాయి. కాని తరువాతి ఘర్షణ మాత్రం ఐరోపా అంతటా, ఐరోపా వెలుపలా వ్యాపించింది.
నాంది
సారాయెవో హత్య
1914 జూన్ 28 న, ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సామ్రాజ్యానికి వారసుడైన ఆర్చ్డ్యూక్ ఫ్రాంజ్ ఫెర్డినాండ్ బోస్నియన్ రాజధాని సారాయెవోను సందర్శించాడు. ఓ యుగోస్లేవియా సమూహానికి చెందిన ఆరుగురు హంతకులు, సెర్బియన్ బ్లాక్హ్యాండ్ సరఫరా చేసిన ఆయుధాలతో అతణ్ణి హత్య చేసారు. ఈ హత్య యొక్క రాజకీయ లక్ష్యం, ఆస్ట్రియా-హంగరీ ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం నుండి స్వాధీనం చేసుకుని కలిపేసుకున్న దక్షిణ ప్రావిన్సులను విడగొట్టడం, ఆ తరువాత వాటిని యుగోస్లేవియాలో కలపడం.
చక్రవర్తి ఫ్రాంజ్ జోసెఫ్ తీవ్ర దిగ్భ్రాంతికి గురయ్యాడు. ఆస్ట్రియాలో ప్రజలు మాత్రం దీన్ని పెద్దగా పట్టించుకోలేదు. చరిత్రకారుడు జిబినాక్ జెమాన్ తరువాత వ్రాసినట్లుగా, "ఈ సంఘటన ఎటువంటి అలజడీ కలిగించలేదు. ఆది, సోమవారాల్లో (జూన్ 28, 29), వియన్నాలోని జనం ఏమీ జరగనట్లుగా సంగీతం విని, వైన్ తాగారు." అయినప్పటికీ, సింహాసనానికి వారసుడిని హత్య చేస్తే, రాజకీయంగా దాని ప్రభావం తక్కువేమీ ఉండదు. చరిత్రకారుడు క్రిస్టోఫర్ క్లార్క్ BBC రేడియోలో దీన్ని "9/11 ఎఫెక్ట్, చారిత్రిక అర్థం ఉన్న ఉగ్రవాద సంఘటన. ఇది వియన్నాలోని రాజకీయ కెమిస్ట్రీని మారుస్తుంది" అని వర్ణించాడు.
బోస్నియా హెర్జెగోవినాలో హింస వ్యాప్తి
పర్యవసానంగా సారాయెవోలో జరిగిన సెర్బ్ వ్యతిరేక అల్లర్లను ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ అధికారులు ప్రోత్సహించారు. ఇందులో బోస్నియన్ క్రొయేట్స్, బోస్నియాక్స్ ఇద్దరు బోస్నియన్ సెర్బ్లను చంపి సెర్బ్ యాజమాన్యంలోని అనేక భవనాలను నాశనం చేసారు. సారాయెవో వెలుపల కూడా సెర్బులపై హింస జరిగింది. ఆస్ట్రో-హంగేరియన్-నియంత్రిత బోస్నియా హెర్జెగోవినా లో, క్రొయేషియా, స్లోవేనియాలోని ఇతర నగరాల్లోనూ ఈ హింస జరిగింది. బోస్నియా, హెర్జెగోవినాలోని ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ అధికారులు సుమారు 5,500 మంది ప్రముఖ సెర్బులను జైలులో పెట్టారు. వీరిలో 700 నుండి 2,200 మంది జైలులో మరణించారు. మరో 460 మంది సెర్బులకు మరణశిక్ష విధించారు. ప్రధానంగా బోస్నియాక్లతో కూడిన షుట్జ్కార్ప్స్ అనే స్పెషల్ మిలీషియాను ఏర్పాటు చేసి, సెర్బ్లపై హింస జరిపారు.
జూలై సంక్షోభం
ఈ హత్య ఆస్ట్రియా-హంగరీ, జర్మనీ, రష్యా, ఫ్రాన్స్, బ్రిటన్ ల మధ్య ఒక నెల రోజుల పాటు దౌత్యచర్చలకు దారితీసింది. దీన్ని జూలై సంక్షోభం అని అంటారు. ఆర్చ్డ్యూక్ను హత్య చేసిన కుట్రలో సెర్బియా అధికారులు (ముఖ్యంగా బ్లాక్ హ్యాండ్ అధికారులు) పాల్గొన్నారని ఆస్ట్రియా-హంగరీ విశ్వసించింది. ఇది సరైన నమ్మకమే. బోస్నియాలో సెర్బియన్ జోక్యాన్ని శాశ్వతంగా అంతం చేయాలనుకుంది. జూలై 23 న ఆస్ట్రియా-హంగరీ సెర్బియాకు జూలై అల్టిమేటం జారీ చేసింది. యుద్ధానికి దారితీసేలా రెచ్చగొట్టే ప్రయత్నంలో, కావాలనే, ఏ మాత్రం ఆమోదయోగ్యం కాని పది డిమాండ్లను ఈ అల్టిమేటంలో సెర్బియాకు పంపింది.
సాధారణ సమీకరణ చెయ్యాలని జూలై 25 న సెర్బియా నిర్ణయించింది. ఆరవ నిబంధన మినహా అల్టిమేటం లోని అన్ని నిబంధనలను సెర్బియా అంగీకరించింది. హత్యపై దర్యాప్తులో పాల్గొనడానికి ఆస్ట్రియన్ ప్రతినిధులను సెర్బియా లోకి అనుమతించాలనే డిమాండు ఈ ఆరవ నిబంధన. దీని తరువాత, ఆస్ట్రియా సెర్బియాతో దౌత్య సంబంధాలను తెంచుకుంది. మరుసటి రోజు పాక్షిక సమీకరణకు ఆదేశించింది. అంతిమంగా, 1914 జూలై 28 న, హత్య జరిగిన ఒక నెల తరువాత, ఆస్ట్రియా-హంగరీ సెర్బియాపై యుద్ధం ప్రకటించింది.
జూలై 25 న, రష్యా, సెర్బియాకు మద్దతుగా, ఆస్ట్రియా-హంగరీకి వ్యతిరేకంగా పాక్షిక సైనిక సమీకరణను ప్రకటించింది. జూలై 30 న రష్యా సాధారణ సైనిక సమీకరణకు ఆదేశించింది. జర్మనీ ఛాన్సలర్ బెత్మాన్-హోల్వెగ్ తగిన ప్రతిస్పందన కోసం 31 వ తేదీ వరకు వేచి ఉన్నాడు. రష్యా చేస్తున్న సాధారణ సమీకరణను నిలిపివేయమని కైజర్ విల్హెల్మ్ II తన బంధువైన జార్ నికోలస్ II ను కోరాడు. జార్ దానికి నిరాకరించడంతో, రష్యా తన సమీకరణను నిలిపివేయాలని, సెర్బియాకు మద్దతు ఇవ్వనని వాగ్దానం చెయ్యాలనీ జర్మనీ ఒక అల్టిమేటం జారీ చేసింది. రష్యా సెర్బియా రక్షణకు వస్తే, రష్యాకు మద్దతు ఇవ్వవద్దని కోరుతూ ఫ్రాన్స్కు మరొక అల్టిమేటం పంపింది. ఆగస్టు 1 న రష్యా ప్రతిస్పందన చూసాక, జర్మనీ సమీకరణ జరిపి, రష్యాపై యుద్ధం ప్రకటించింది. ఇది ఆగస్టు 4 న ఆస్ట్రియా-హంగరీలో కూడా సాధారణ సమీకరణకు దారితీసింది.
యుద్ధ సమయంలో శత్రువుల కదలికలను బట్టి జర్మనీ దళాల మోహరింపుకు వివిధ పథకాలను రూపొందించుకుని పెట్టుకుంది. ఆఫ్మార్ష్ II వెస్ట్ ప్రకారమైతే, పశ్చిమాన 80% సైన్యాన్ని మోహరిస్తుంది, ఆఫ్మార్ష్ I ఓస్ట్, ఆఫ్మార్ష్ II ఓస్ట్ ప్రకారమైతే, పశ్చిమాన 60%, తూర్పున 40% మోహరిస్తుంది. ఓవైపు రష్యాతో యుద్ధానికి సిద్ధమౌతూండగా, మరోవైపు ఫ్రాన్సు కూడా జర్మనీపై యుద్ధానికి సిద్ధపడితే, మోహరింపును మార్చాల్సి ఉంటుంది. మోహరింపులో మార్పు చెయ్యడం చాలా కష్టం. అందుచేత జర్మనీ ఫ్రాన్సును తటస్థంగా ఉండమంటూ డిమాండు చేసింది. ఫ్రాన్సు దీనికి నేరుగా స్పందించలేదు. కానీ తన దళాలను సరిహద్దు నుండి 10 కి.మీ. వెనక్కి రప్పిస్తూ, అదే సమయంలో రిజర్వు దళాలను సమీకరిస్తూ మిశ్రమ ధోరణిలో స్పందించింది. దీనికి స్పందనగా జర్మనీ కూడా తన రిజర్వు సైన్యాన్ని సమీకరిస్తూ, ఆఫ్మార్ష్ II వెస్ట్ మోహరింపును అమల్లో పెట్టింది.
అయితే, పై ప్లానుకు విరుద్ధంగా "సైన్యం మొత్తాన్నీ తూర్పువైపుగా నడిపించమని" ఆగస్టు 1 న, విల్హెల్మ్ జనరల్ హెల్ముట్ వాన్ మోల్ట్కే ది యంగర్ను ఆదేశించాడు. ఫ్రాన్స్పై దాడి చేయని పక్షంలో బ్రిటన్ తటస్థంగా ఉంటుందనే సమాచారం అందిన తరువాత (ఐర్లాండ్లో సంక్షోభంలో కారణంగా అది బహుశా కదల్లేకపోవచ్చు కూడా) అతడు ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నాడు. పది లక్షల మంది సైనికుల మోహరింపును మార్చడం ఊహించలేని సంగతి. ఒక వేళ అలా చేస్తే ఫ్రెంచి వారు "వెనుక నుంచి" దాడిచెయ్యవచ్చు. అది జర్మనీకి వినాశకర మౌతుంది. అయినప్పటికీ విల్హెల్మ్, తన బంధువు జార్జ్ V తనకు పంపిన టెలిగ్రామ్ వచ్చేవరకు జర్మన్ సైన్యం లక్సెంబర్గ్లోకి వెళ్లరాదని పట్టుబట్టాడు. అతడేమో ఇందులో ఏదో అపార్థం జరిగిందని స్పష్టం చేశాడు. చివరికి కైజర్ మోల్ట్కేతో, "ఇక నువ్వు చెయ్యదలచుకున్నది చేసెయ్యవచ్చు." అని చెప్పాడు.
ఆగస్టు 2 న జర్మనీ లక్సెంబర్గ్ను ఆక్రమించింది. ఆగస్టు 3 న ఫ్రాన్స్పై యుద్ధం ప్రకటించింది; అదే రోజున, బెల్జియంలోని ఏ ప్రాంతం నుండైనా తమ సైన్యాన్ని వెళ్ళనివ్వాలని దాన్ని అడ్డుకోరాదనీ డిమాండు చేస్తూ బెల్జియం ప్రభుత్వానికి అల్టిమేటం పంపింది. బెల్జియమ్ దాన్ని నిరాకరించింది. దీంతో ఆగస్టు 4 తెల్లవారుజామున జర్మనీ బెల్జియంపై దాడి చేసింది; దాడిని ప్రతిఘటించమని కింగ్ ఆల్బర్ట్ తన సైన్యాన్ని ఆదేశించాడు. 1839 నాటి లండన్ ఒప్పందం ప్రకారం బ్రిటన్ సహాయం కోరాడు. ఒప్పందానికి జర్మనీ కట్టుబడి ఉండాలని, బెల్జియన్ తటస్థతను గౌరవించాలనీ బ్రిటన్ డిమాండ్ చేసింది; జర్మనీ సమాధానం "సంతృప్తికరంగా లేనందున" 1914 ఆగస్టు 4 న రాత్రి 7:00 గంటలకు (యుటిసి) బ్రిటన్, జర్మనీపై యుద్ధం ప్రకటించింది (రాత్రి 11:00 నుండి అమలులోకి వస్తుందని ప్రకటించింది).
యుద్ధం పురోగతి
తొలి పోరాటాలు
సెంట్రల్ పవర్స్లో గందరగోళం
సెంట్రల్ పవర్స్ వ్యూహం సమాచార లోపం కారణంగా దెబ్బతింది. సెర్బియాపై ఆస్ట్రియా-హంగరీ చేసిన ఆక్రమణకు మద్దతు ఇస్తామని జర్మనీ వాగ్దానం చేసింది, అయితే దీన్ని అర్థం చేసుకోవడాంలో తేడాలు జరిగాయి. గతంలో పరీక్షించి చూసిన మోహరింపు ప్రణాళికలను మార్చేసారు. కొత్త మోహరింపు ఎన్నడూ పరీక్షించి చూసినది కాదు. ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ నాయకులు, తమ దేశపు ఉత్తర హద్దు వద్ద రష్యాకు వ్యతిరేకంగా జర్మనీ తన సైన్యాన్ని మోహరిస్తుందని భావించారు. అయితే, ఆస్ట్రియా-హంగరీ దళాలు రష్యాకు వ్యతిరేకంగా మోహరిస్తే, తాము ఫ్రాన్స్ సంగతి చూడవచ్చని జర్మనీ భావించింది. ఈ గందరగోళం వలన ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సైన్యం తన బలగాలను విభజించి రష్యా సెర్బియా రెండింటి సరిహద్దుల వద్దా మోహరించవలసి వచ్చింది.
సెర్బియన్ దాడులు
ఆగస్టు 12 న మొదలుపెట్టి, అస్ట్రియా సెర్బియా సైన్యంపై దాడి చేసి సెర్, కొలుబారా యుద్ధాల్లో పోరాడింది. తరువాతి రెండు వారాల్లో, సెర్బియన్లు ఆస్ట్రియన్ దళాలకు భారీ నష్టాలు కలిగించి, వెనక్కి పారదోలారు. ఈ యుద్ధంలో మిత్రరాజ్యాలకు ఇది తొలి విజయం. త్వరగా విజయం సాధించవచ్చనే ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ కలలు కల్లలయ్యాయి. తత్ఫలితంగా, సెర్బియా యుద్ధంలో ఆస్ట్రియా మరింత సైన్యాన్ని మోహరించవలసి వచ్చింది. దీంతో రష్యాకు వ్యతిరేకంగా చేసిన మోహరింపు బలహీనపడింది. 1914 లో ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ దళాలను సెర్బియా ఓడించడం ఇరవయ్యవ శతాబ్దపు ప్రధాన సైనిక విజయాలలో ఒకటిగా భావిస్తారు. చరిత్రలో మొట్టమొదటిసారిగా వైద్య తరలింపును 1915 శరదృతువులో సెర్బియా సైన్యం చేసింది. 1915 వసంత ఋతువులో ఆస్ట్రియన్ విమానాన్ని భూమి నుండి గాలికి కాల్పులు జరిపి కూల్చేయడంతో తొలి విమాన విధ్వంసక యుద్ధం కూడా జరిగింది.
బెల్జియం, ఫ్రాన్స్ లలో జర్మన్ దాడులు
యుద్ధం మొదలైనప్పుడు, జర్మన్ ఆర్డర్ ఆఫ్ బాటిల్ ప్రకారం 80% సైన్యాన్ని పశ్చిమ హద్దులో మోహరించారు. మిగిలినవి తూర్పున స్క్రీనింగ్ శక్తిగా పనిచేస్తాయి. ఫ్రాన్స్ను త్వరగా యుద్ధం నుండి తరిమికొట్టి, తరువాత సైన్యాన్ని తూర్పున మోహరించి రష్యాను కూడా అలాగే తరిమికొట్టాలనేది ప్రణాళిక.
పశ్చిమంలో జర్మన్ దాడి అధికారికంగా ఆఫ్మార్ష్ II వెస్ట్ అని పేరు పెట్టారు. అయితే దీని అసలు పేరు ష్లీఫెన్ ప్లాన్. ష్లీఫెన్ జర్మనీ సరిహద్దుకు ఎడమ పార్శ్వాన (అంటే అల్సాస్-లోరైన్ ప్రాంతం) తక్కువ సైన్యాన్ని మోహరించి ఉద్దేశపూర్వకంగా బలహీనంగా ఉంచాడు. దాంతో ఫ్రెంచి వారు అక్కడ దాడి చేసేందుకు ఆకర్షితులౌతారని అతడి వ్యూహం. మెజారిటీ సైన్యాన్ని మాత్రం కుడి పార్శ్వాన మోహరించారు. ఈ రెండో విభాగం బెల్జియం దేశాన్నంతా చుట్టేసి, ఆ తరువాత పారిస్ను చుట్టుముట్టి, ఫ్రెంచి సైన్యాలను స్విస్ సరిహద్దు వద్ద ఇరికించాలనేది ఆ వ్యూహం లోని భాగం. (ఈ వ్యూహం ప్రకారమే ఫ్రెంచి వారు అల్సాస్-లోరైన్లోకి దాడి వెళ్ళారు). అయితే, ఫ్రెంచి వారు తమ ఎడమ పార్శ్వంపై వత్తిడి పెట్టి దెబ్బ తీస్తారేమోనని ష్లీఫెన్ వారసుడు మోల్ట్కే ఆందోళన చెందాడు. అందుకని, అతను జర్మన్ కుడి, ఎడమ పార్శ్వాల మధ్య దళాల కేటాయింపును 85:15 నుండి 70:30 కి మార్చాడు. మోల్ట్కే చేసిన ఈ మార్పుల వలన నిర్ణయాత్మక విజయం సాధించడానికి అవసరమైన బలగాల్లో కొంత తరుగు పడింది.
పశ్చిమాన తొలుత జర్మనీ చాలా విజయవంతంగా పురోగమించింది: ఆగస్టు చివరి నాటికి బ్రిటిషు ఎక్స్పెడిషనరీ ఫోర్స్ (BEF) తో సహా, మిత్రరాజ్యాల సైన్యం వెనుకంజలో ఉంది. మొదటి నెలలో ఫ్రెంచి మరణాల సంఖ్య 2,60,000 దాటింది. ఒక్క ఆగస్టు 22 నాటి ఫ్రాంటియర్స్ యుద్ధంలోనే 27,000 మంది మరణించారు. జర్మన్ వ్యూహకర్తలు స్థూలంగా వ్యూహాత్మక సూచనలను అందించేవారు. ఈ వ్యూహాలను ఆమలు జరపడంలో యుద్ధక్షేత్రంలో సైన్యాధికారులకు గణనీయమైన స్వేచ్ఛ ఉండేది. ఈ పద్ధతి 1866, 1870 లలో బాగా పనిచేసింది. కాని ఈ 1914 యుద్ధంలో, వాన్ క్లక్ ఈ స్వేచ్ఛను దుర్వినియోగం చేసి, ఆదేశాలను ధిక్కరించాడు. ఈ కారణంగా జర్మన్ సైన్యాలు పారిస్ను ముట్టడించేందుకు పురోగమించే క్రమంలో వివిధ జర్మన్ దళాల మధ్య ఎడం ఏర్పడింది. జర్మనీ దళాల పురోగతిని అడ్డుకోడానికి ఫ్రెంచి బ్రిటిషు సైన్యాలు ఈ ఎడాన్ని ఉపయోగించుకున్నారు. సెప్టెంబరు 5 - 12 మధ్య జర్మన్ దళాలను 50 కి.మీ. వెనక్కి నెట్టేసాయి.
1911 లో, సమీకరణ చేసిన 15 రోజుల్లోగా జర్మనీపై దాడి చేయడానికి ఫ్రెంచితో రష్యన్ సైన్యం అంగీకరించింది; వాస్తవానికి ఇది సాధ్యమయ్యే పని కాదు. ఆగస్టు 17 న తూర్పు ప్రష్యాలోకి ప్రవేశించిన రెండు రష్యన్ దళాలు తమ సహాయక బృందాలేమీ లేకుండా చేరాయి. ఆగస్టు 26-30 తేదీలలో టాన్నెన్బర్గ్ యుద్ధంలో రష్యన్ రెండవ సైన్యాన్ని జర్మనీ సమర్థవంతంగా నాశనం చేసింది. కాని రష్యన్ల పురోగతి కారణంగా జర్మన్లు తమ 8 వ ఫీల్డ్ ఆర్మీని ఫ్రాన్స్ నుండి తూర్పు ప్రష్యాకు మళ్ళించాల్సి వచ్చింది. మార్నేలో మిత్రరాజ్యాల విజయానికి ఇదీ ఒక కారణమే.
1914 చివరి నాటికి, జర్మన్ దళాలు ఫ్రాన్స్ లోపల బలంగా పాతుకుపోయాయి. ఫ్రాన్స్ బొగ్గు క్షేత్రాలలో ఎక్కువ భాగం జర్మనీ నియంత్రణలో ఉన్నాయి. తనకు కలిగిన ప్రాణనష్టం కంటే ఫ్రాన్సుకు 2,30,000 ఎక్కువ నష్టం కలిగించింది. అయితే, సమాచార సమస్యలు, ప్రశ్నార్థకమైన కమాండ్ నిర్ణయాల వలన జర్మనీకి నిర్ణయాత్మక ఫలితం రాలేదు. మరీ ముఖ్యంగా, సుదీర్ఘమైన రెండు-రంగాల యుద్ధాన్ని నివారించాలనే తన ప్రాథమిక లక్ష్యాన్ని సాధించడంలో జర్మనీ విఫలమైంది. ఇది వ్యూహాత్మక ఓటమి; మార్నే జరిగాక, క్రౌన్ ప్రిన్స్ విల్హెల్మ్ ఒక అమెరికన్ విలేకరికి, "మేము ఓడిపోయాం. యుద్ధం చాలా కాలం పాటు కొనసాగుతుంది, కానీ ఇప్పటికే ఓడిపోయాం" అని చెప్పాడు.
ఆసియా, పసిఫిక్
1914 ఆగస్టు 30 న న్యూజిలాండ్ జర్మన్ సమోవా (తరువాత వెస్ట్రన్ సమోవా) ను ఆక్రమించింది. సెప్టెంబరు 11 న, ఆస్ట్రేలియన్ నావల్ అండ్ మిలిటరీ ఎక్స్పెడిషనరీ ఫోర్స్ జర్మన్ న్యూ గినియాలో భాగమైన న్యూ పోమ్మెర్న్ (తరువాత న్యూ బ్రిటన్) ద్వీపంలో అడుగుపెట్టింది. అక్టోబరు 28 న, జర్మన్ క్రూయిజర్ SMS ఎమ్డెన్, పెనాంగ్ యుద్ధంలో రష్యా క్రూయిజర్ SMS జెమ్చగ్ను ముంచివేసింది. జర్మనీ మైక్రోనేషియన్ కాలనీలను జపాన్ స్వాధీనం చేసుకుంది. సింగ్టావో ముట్టడి తరువాత, చైనీస్ షాన్డాంగ్ ద్వీపకల్పంలోని జర్మన్ల బొగ్గు సరఫరారేవు అయిన కింగ్డావోను కూడా జపాన్ ఆక్రమించింది. వియన్నా ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ క్రూయిజర్ SMS కైసరిన్ ఎలిజబెత్ను సింగ్టావో నుండి ఉపసంహరించు కోవడానికి నిరాకరించింది. దాంతో జపాన్ జర్మనీతో పాటు, ఆస్ట్రియా-హంగరీపై కూడా యుద్ధం ప్రకటించింది. 1914 నవంబరులో జపాన్లో ఈ నౌకను ముంచేసింది. కొన్ని నెలల్లో, మిత్రరాజ్యాల దళాలు పసిఫిక్ లోని అన్ని భూభాగాలన్నిటినీ స్వాధీనం చేసుకున్నాయి; అక్కడక్కడా కొన్ని వాణిజ్య కేంద్రాలు, న్యూ గినియాలో కొన్ని ప్రాంతాలూ మాత్రమే జర్మనీకి మిగిలాయి.
ఆఫ్రికన్ యుద్ధాలు
యుద్ధం మొదలైన తొలినాళ్ళ లోనే ఆఫ్రికాలో బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి, జర్మన్ వలస దళాల మధ్య ఘర్షణలు జరిగాయి. ఆగస్టు 6-7 తేదీలలో, ఫ్రెంచి, బ్రిటిషు దళాలు టోగోలాండ్, కామెరూన్ ల లోని జర్మన్ రక్షణ ప్రాంతాలపై దాడి చేశాయి. ఆగస్టు 10 న, నైరుతి ఆఫ్రికాలో జర్మన్ దళాలు దక్షిణాఫ్రికాపై దాడి చేశాయి; మిగిలిన యుద్ధ కాలమంతా కూడా చెదురుమదురు, భీకర పోరాటాలు సాగుతూనే ఉన్నాయి. తూర్పు ఆఫ్రికాలోని జర్మన్ వలస దళాలు, కల్నల్ పాల్ వాన్ లెటో-వోర్బెక్ నేతృత్వంలో, ప్రపంచ యుద్ధ సమయంలో గెరిల్లా యుద్ధం చేస్తూ వచ్చాడు. ఐరోపాలో కాల్పుల విరమణ అమల్లోకి వచ్చిన రెండు వారాల తరువాతనే అతడు లొంగిపోయాడు.
మిత్రరాజ్యాలకు భారత మద్దతు
జర్మనీ భారతీయ జాతీయతా వాదాన్ని, ఇస్లామిజాన్నీ తన ప్రయోజనాలకు వాడుకునే ప్రయత్నం చేసింది. భారతదేశంలో తిరుగుబాట్లను ప్రేరేపించింది. సెంట్రల్ పవర్స్ తరపున యుద్ధంలో పాల్గొనమని ఆఫ్ఘనిస్తాన్ను కోరుతూ ఒక ప్రతినిధి బృందాన్ని పంపింది. అయితే, భారతదేశంలో తిరుగుబాటు జరుగుతుందనే బ్రిటిషు భయాలకు విరుద్ధంగా, యుద్ధం ప్రారంభమైనప్పుడు బ్రిటన్ పట్ల భారతదేశంలో అపూర్వమైన విధేయత, సద్భావన కనిపించింది. భారత జాతీయ కాంగ్రెసుకు, ఇతర సమూహాలకూ చెందిన భారత రాజకీయ నాయకులు బ్రిటిషు యుద్ధ ప్రయత్నాలకు మద్దతు ఇచ్చారు. ఎందుకంటే యుద్ధానికి బలమైన మద్దతు ఇస్తే భారత స్వీయ పరిపాలనకు దోహదపడుతుందని వారు విశ్వసించారు. వాస్తవానికి, యుద్ధం ప్రారంభంలో భారత సైన్యపు సంఖ్య బ్రిటిషు సైన్యాన్ని మించిపోయింది; సుమారు 13 లక్షల మంది భారత సైనికులు, కార్మికులూ ఐరోపా, ఆఫ్రికా, మధ్యప్రాచ్యాలలో పనిచేశారు, కేంద్ర ప్రభుత్వం, సంస్థానాలూ పెద్ద మొత్తంలో ఆహారం, డబ్బు, మందుగుండు సామగ్రిని పంపించాయి. మొత్తం మీద 1,40,000 మంది పశ్చిమ రంగం లోను, దాదాపు 7,00,000 మంది మధ్యప్రాచ్యంలోనూ పనిచేశారు. ప్రపంచ యుద్ధంలో మొత్తం 47,746 మంది భారతీయ సైనికులు మరణించారు. 65,126 మంది గాయపడ్డారు. యుద్ధం తరువాత బ్రిటిషు ప్రభుత్వం భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం ఇవ్వకపోవడంతో భారతీయుల్లో భ్రమలు తొలగి, మహాత్మా గాంధీ నేతృత్వంలో సంపూర్ణ స్వాతంత్ర్యం కోసం ఉద్యమించారు.
పశ్చిమ రంగం
కందక యుద్ధం మొదలు
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధానికి ముందు ఉన్న సైనిక వ్యూహాలు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానపు పురోగతికి అనుగుణంగా పురోగమించలేదు. వాటికి కాలదోషం పట్టింది. ఈ పురోగతుల వలన బలమైన రక్షణ వ్యవస్థలను రూపొందించ గలిగారు. కాలదోషం పట్టిన ఎత్తుగడలు ఈ కొత్త రక్షణ వ్యవస్థలనుఛేదించలేక పోయాయి. ముళ్ల తీగతో సామూహిక పదాతిదళ పురోగతిని గణనీయమైన అడ్డుకున్నారు. ఫిరంగిదళాలు, మెషిన్ గన్లూ వీటిని దాటుకుని వెళ్ళడం చాలా కష్టమైంది. రెండు వైపులా ఉన్న కమాండర్లు భారీ ప్రాణనష్టం లేకుండా రక్షణ స్థావరాలను ఛేదించలేక పోయేవారు. అయితే, కాలక్రమేణా, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం గ్యాస్ వార్ఫేర్, ట్యాంకు వంటి కొత్త ప్రమాదకర ఆయుధాలను ఉత్పత్తి చేయడం ప్రారంభించింది.
మొదటి మార్నే యుద్ధం తరువాత (1914 సెప్టెంబరు 5-12 ), మిత్రరాజ్యాల దళాలు, జర్మన్ దళాలు ఒకదానిపై ఒకటి పైచేయి సాధించడానికి ప్రయత్నించి విఫలమయ్యాయి. ఈ విన్యాసాలనే " రేస్ టు ది సీ " అని పిలిచారు. 1914 చివరి నాటికి, అల్సేస్ నుండి బెల్జియం ఉత్తర సముద్ర తీరం వరకు నిరంతరాయంగా బలగాలు ఒకదానికొకటి ఎదుర్కోవలసి వచ్చింది. జర్మన్లు ఎక్కడ నిలబడాలో ఎచుకున్నారు కాబట్టి, వారు సాధారణంగా ఎత్తైన ప్రదేశంలో ఉండి సదరు ప్రయోజనాన్ని సాధించారు. పైగా, వారి కందకాలు మెరుగ్గా నిర్మించుకున్నారు. ఆంగ్లో-ఫ్రెంచి కందకాలు మొదట్లో జర్మన్ రక్షణను విచ్ఛిన్నం చేయడానికి "తాత్కాలికమైనవి" అనే భావనతో నిర్మించుకున్నారు.
శాస్త్ర సాంకేతిక పురోగతిని ఉపయోగించి ఇరువర్గాలు ప్రతిష్టంభనను తొలగించడానికి ప్రయత్నించాయి. 1915 ఏప్రిల్ 22 న, రెండవ వైప్రెస్ యుద్ధంలో, జర్మన్లు ( హేగ్ ఒడంబడికను ఉల్లంఘించి) పశ్చిమ రంగంలో మొదటిసారి క్లోరిన్ వాయువును ఉపయోగించారు. త్వరలోనే ఇరుపక్షాలూ అనేక రకాలైన వాయువులను విస్తృతంగా ఉపయోగించడం మొదలుపెట్టారు. విషవాయువు నిర్ణయాత్మక, యుద్ధ-విజేతగా నిరూపించబడనప్పటికీ, అది యుద్ధంలో అత్యంత భయపడే, గుర్తుండిపోయే భయానక స్థితుల్లో ఒకటి. బ్రిటన్, ఫ్రాన్స్లు ట్యాంకులను అభివృద్ధి చేశాయి. 1916 సెప్టెంబరు15 న ఫ్లెర్స్-కోర్స్లెట్ (సోమ్ యుద్ధంలో భాగం) యుద్ధంలో బ్రిటిషు వారు మొదటగా వాటిని ఉపయోగించారు. అవి పాక్షికం గానే విజయవంతమయ్యాయి. అయితే, యుద్ధం జరిగే కొద్దీ, వాటి ప్రభావం పెరుగుతూ పోయింది. మిత్రరాజ్యాలు పెద్ద సంఖ్యలో ట్యాంకులను నిర్మించాయి. జర్మన్లు సొంతంగా కొన్నిటినే తయారు చేసారు. వీటికి తోడు, పట్టుకున్న మిత్రరాజ్యాల ట్యాంకులను కూడా వాడారు.
కందక యుద్ధం కొనసాగింది
తరువాతి రెండేళ్ళపాటు ఇరు పక్షాలూ నిర్ణయాత్మకంగా దెబ్బ కొట్టలేకపోయాయి. 1915–17 అంతటా, బ్రిటిషు సామ్రాజ్యం, ఫ్రాన్స్ లకు జర్మనీ కంటే ఎక్కువ ప్రాణనష్టం కలిగింది. రెండు పక్షాలూ ఎంచుకున్న వ్యూహాలూ, ఎత్తుగడలే దీనికి కారణం. వ్యూహాత్మకంగా, జర్మన్లు ఒక పెద్ద దాడిని మాత్రమే చేయగా, మిత్రరాజ్యాలు జర్మన్ శ్రేణులను ఛేదించడానికి అనేక ప్రయత్నాలు చేశాయి.
1916 ఫిబ్రవరిలో, జర్మన్లు వెర్డున్ యుద్ధంలో ఫ్రెంచి రక్షణాత్మక స్థానాలపై దాడి చేశారు, ఇది 1916 డిసెంబరు వరకు కొనసాగింది. ప్రాణనష్టం ఫ్రెంచికే ఎక్కువ జరిగింది. కానీ, జర్మన్లకు జరిగిన నష్టం కూడా తక్కువేమీ కాదు. ఇరువైపులా కలిపి 700,000 నుండి 975,000 వరకు సైనికులను నష్టపోయారు. వెర్డున్, ఫ్రెంచి సంకల్పానికి, ఆత్మబలిదానానికీ చిహ్నంగా మారింది.
సోమ్ యుద్ధం 1916 జూలై నుండి నవంబరు వరకు జరిగిన ఆంగ్లో-ఫ్రెంచి దాడి. దాడి ప్రారంభ రోజు (1916 జూలై 1) బ్రిటిషు సైన్యం చరిత్రలో అత్యంత రక్తపాత దినం, 57,470 మంది బ్రిటిషు సైనికులు గాయపడ్డారు. ఇందులో 19,240 మంది మరణించారు. మొత్తం సోమ్ దాడిలో 420,000 మంది బ్రిటిషు సైనికులు, ఫ్రెంచి వారు మరో 200,000 మంది, జర్మన్లు 500,000 మందీ ఘ మరణించారు/గాయాలపాలయ్యారు. మరణాలకు తుపాకీ కాల్పులు మాత్రమే కారణం కాదు; కందకాలలో ఉద్భవించిన వ్యాధులు రెండు వైపులా మరణాలకు ఒక ప్రధాన కారణం. కందకపు అడుగు, షెల్ షాక్, అంధత్వం / కాలిన గాయాలు, పేను, కందక జ్వరం, కూటీలు (శరీర పేను), 'స్పానిష్ ఫ్లూ' వంటి లెక్కలేనన్ని వ్యాధులు, అంటువ్యాధులూ సంభవించాయి. ప్రజలు ధైర్యం కోల్పోకుండా ఉండేందుకు, యుద్ధకాలపు వార్తలను సెన్సారు చేసేవారు. జర్మనీ, యునైటెడ్ కింగ్డమ్, ఫ్రాన్స్, యునైటెడ్ స్టేట్స్లో ఫ్లూ అనారోగ్యం, మరణాలను తగ్గించి చూపారు. తటస్థంగా ఉన్న స్పెయిన్లో వార్తాపత్రికలు అంటువ్యాధి ప్రభావాలను స్వేచ్ఛగా ప్రచురించేవి ( కింగ్ అల్ఫోన్సో XIII లోనైన తీవ్రమైన అనారోగ్యం వంటివి). దీంతో ఈ అనారోగ్యం స్పెయిన్లోనే బాగా ఎక్కువగా ఉందనే తప్పుడు అభిప్రాయం కలిగించింది. ఈ కారణాన్నే ఆ మహమ్మారికి "స్పానిష్ ఫ్లూ" అని పేరుబడింది.
1916 అంతటా వర్డున్ వద్ద జరిగిన సుదీర్ఘమైన యుద్ధం, సోమ్ వద్ద రక్తపాతంతో కలిపి, అలిసిపోయిన ఫ్రెంచి సైన్యాన్ని పతనం అంచుకు తీసుకువచ్చింది. ఫ్రంటల్ అటాక్ పద్ధతిలో చేసిన నిరర్థకమైన ప్రయత్నాలు బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి రెండింటికీ చాలా నష్టం కలిగించాయి. 1917 ఏప్రిల్-మే నాటి నివెల్లే దాడి విఫలమైన తరువాత, ఫ్రెంచి సైన్యంలో విస్తృతంగా తిరుగుబాట్లు తలెత్తాయి. అదేసమయంలో బ్రిటిషు వారు చేసిన అరాస్ యుద్ధం పెద్దగా వ్యూహాత్మక విలువ లేనప్పటికీ, పరిధిలో చిన్నదైనప్పటికీ, అది మరింత విజయవంతమైంది. అరాస్ దాడిలో ఒక చిన్న భాగం - కెనడియన్ కార్ప్స్ చేత వైమీ రిడ్జిని స్వాధీనం చేసుకోవడం. ఇది ఆ దేశానికి ఎంతో ప్రాముఖ్యతనిచ్చింది: కెనడా జాతీయ గుర్తింపు ఈ యుద్ధం నుండి పుట్టిందనేది మిలటరీలో విస్తృతంగా ఉన్న అభిప్రాయం. కెనడా సాధారణ చరిత్రల్లోనూ ఈ అభిప్రాయం కనిపిస్తుంది.
ఈ కాలంలో జరిగిన చివరి పెద్ద దాడి పాస్చెండలేల్ (1917 జూలై-నవంబరు) వద్ద బ్రిటన్ చేసినది (ఫ్రెంచి మద్దతుతో). ఈ దాడి ఆశావహంగానే మొదలైనప్పటికీ, అక్టోబరు బురదలో కూరుకుపోయింది. జననష్టం, వివాదాస్పదమైనప్పటికీ, దాదాపు సమానంగా ఉంటుంది, ఒక్కో వైపు 200,000–400,000.
పశ్చిమ రంగంలో కందకాల యుద్ధం వలన భూభాగాలు కోల్పోవడం సాధించడం లాంటివేమీ పెద్దగా జరగలేదు. అయితే, ఈ కాలంలో, కొత్త యుద్ధభూమి సవాళ్లను ఎదుర్కోవటానికి బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి, జర్మన్ వ్యూహాలు నిరంతరం అభివృద్ధి చెందుతూ వచ్చాయి .
నావికా యుద్ధం
యుద్ధం ప్రారంభంలో, జర్మన్ సామ్రాజ్యపు క్రూయిజర్లు ప్రపంచవ్యాప్తంగా విస్తరించి ఉండేవి. వాటిలో కొన్నిటిని మిత్రరాజ్యాల వాణిజ్య నౌకలపై దాడి చేయడానికి ఉపయోగించారు. బ్రిటిషు రాయల్ నేవీ వాటిని క్రమపద్ధతిలో వేటాడి ముంచేసింది. అయితే ఈలోగా మిత్రరాజ్యాల నౌకలకు జరిగిన నష్టాన్ని అడ్డుకోలేకపోయింది. యుద్ధ ప్రారంభానికి ముందు, బ్రిటన్ ప్రపంచంలోనే బలమైన, అత్యంత ప్రభావవంతమైన నావికాదళాన్ని కలిగి ఉందని విదితమైన సంగతే. 1890 లో ఆల్ఫ్రెడ్ థాయర్ మహాన్ రాసిన ది ఇన్ఫ్లుయెన్స్ ఆఫ్ సీ పవర్ అపాన్ హిస్టరీ అనే పుస్తకాన్ని యునైటెడ్ స్టేట్స్ వారి నావికా శక్తిని పెంచడానికి ప్రోత్సహించడానికి ఉద్దేశించి ప్రచురించారు. దాని బదులు, ఈ పుస్తకం జర్మనీ చేరుకుంది. బ్రిటిషు రాయల్ నేవీపై పైచేయి సాధించటానికి దాని జర్మను పాఠకులను ప్రేరేపించింది. ఉదాహరణకు, లైట్ క్రూయిజర్ SMS ఎమ్డెన్ను మిగతా దళం నుండి విడదీసి దానితో దాడి చేసి,15 నౌకలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు లేదా నాశనం చేశారు. ఒక రష్యన్ క్రూయిజరును, ఒక ఫ్రెంచి డిస్ట్రాయర్ను ముంచేసారు. అయితే, జర్మన్ తూర్పు-ఆసియా స్క్వాడ్రన్లో చాలావాటికి వాణిజ్య నౌకలపై దాడి చెయ్యమనే ఆదేశాలు లేవు. బ్రిటిషు యుద్ధ నౌకలకు ఎదురైనపుడు అవి జర్మనీకి వెళ్ళే దారిలో ఉన్నాయి. కరోనెల్ యుద్ధంలో జర్మన్ నౌకలు రెండు సాయుధ క్రూయిజర్లను ముంచేసాయి., కాని 1914 డిసెంబరులో ఫాక్లాండ్ దీవుల యుద్ధంలో బ్రిటిషు నౌకాదళం చేతిలో దాదాపుగా ధ్వంసమైంది. డ్రెస్డెన్, మరికొన్ని నౌకలు మాత్రమే తప్పించుకున్నాయి. కాని మాస్ ఎ టియెర్రా యుద్ధంలో వీటిని కూడా నాశనం చేసారు లేదా బందీగా పట్టుకున్నారు.
యుద్ధం మొదలైన వెంటనే, బ్రిటన్ జర్మనీపై నావికా దిగ్బంధనాన్ని ప్రారంభించింది. గత రెండు శతాబ్దాలుగా ఉన్న అనేక అంతర్జాతీయ ఒప్పందాల ద్వారా ఏర్పడిన అంతర్జాతీయ చట్టాన్ని ఈ దిగ్బంధం ఉల్లంఘించినప్పటికీ, ఈ వ్యూహం కీలకమైన సైనిక, పౌర సరఫరాలను అడ్డుకుంది. సముద్రం లోని ఏ ప్రాంతం లోకీ ఏ నౌకలు ప్రవేశించకుండా నిరోధించడానికి బ్రిటన్ అంతర్జాతీయ జలాల్లో మందుపాతరలను అమర్చి, తటస్థ నౌకలకు కూడా ప్రమాదం కలిగించింది. బ్రిటిషు వారి ఈ వ్యూహానికి తటస్థ దేశాల ప్రతిస్పందన పెద్దగా లేనందున, జర్మనీ తన అదుపు లేని జలాంతర్గామి యుద్ధానికి కూడా ఇదే విధమైన ప్రతిస్పందన ఉంటుందని ఆశించింది.
1916 మే/జూన్ లో జరిగిన జూట్లాండ్ యుద్ధం (జర్మన్: స్కాగెర్రాక్ష్లాట్, లేదా "బ్యాటిల్ ఆఫ్ స్కాగెరాక్ ") అతిపెద్ద నావికాదళ యుద్ధంగా పరిణమించింది మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో యుద్ధనౌకలు పూర్తిస్థాయిలో ఘర్షణ పడిన సందర్భం ఇదొక్కటే. మొత్తం మానవ చరిత్రలోనే జరిగిన అతి పెద్ద నౌకా యుద్ధాల్లో ఒకటి వైస్ అడ్మిరల్ రీన్హార్డ్ స్కీర్ నేతృత్వంలోని కైసెర్లిచ్ మెరైన్స్ హై సీస్ ఫ్లీట్, అడ్మిరల్ సర్ జాన్ జెల్లికో నేతృత్వంలోని రాయల్ నేవీ యొక్క గ్రాండ్ ఫ్లీట్తో పోరాడింది ఈ యుద్ధం అధిక సంఖ్యలో ఉన్న బ్రిటిషు నౌకాదళం జర్మను దళాన్ని చుట్టుముట్టింది. కాని జర్మను దళం తప్పించుకుని, తమకు జరిగిన నష్టం కంటే ఎక్కువ నష్టం బ్రిటిషు దళానికి కలిగించగలిగారుఅయితే, వ్యూహాత్మకంగా, బ్రిటిషు వారు సముద్రంపై తమ ఆధిపత్యాన్ని నొక్కిచెప్పారు జర్మన్ ఉపరితల నౌకాదళంలో ఎక్కువ భాగం యుద్ధ కాలం మొత్తమంతా ఓడరేవుకే పరిమితమై పోయింది.
జర్మన్ యు-బోట్లు ఉత్తర అమెరికా బ్రిటన్ల మధ్య సరఫరా మార్గాలను అడ్డుకోవడానికి ప్రయత్నించాయి. జలాంతర్గామి యుద్ధపు ముఖ్య స్వభావం ఏమిటంటే, దాడులు ఏ హెచ్చరికా లేకుండా అకస్మాత్తుగా వస్తాయి. వాణిజ్య నౌకలకు మనుగడపై పెద్దగా ఆశ ఉండదు. యునైటెడ్ స్టేట్స్ తన నిరసన చెయ్యడం మొదలుపెట్టింది. దాంతో జర్మనీ, యుద్ధ నియమాలను మార్చింది 1915 లో ప్రయాణీకుల నౌక RMS లూసిటానియా మునిగిపోయిన తరువాత జర్మనీ, ప్రయాణీకుల లైనర్లను లక్ష్యంగా చేసుకోబోమని వాగ్దానం చేసింది, బ్రిటన్ తన వాణిజ్య నౌకల్లో ఆయుధాలను అమర్చింది. చివరగా, 1917 ప్రారంభంలో అమెరికన్లు చివరికి యుద్ధంలోకి ప్రవేశిస్తారని గ్రహించిన జర్మనీ, అదుపులేని జలాంతర్గామి యుద్ధ విధానాన్ని అమల్లో పెట్టింది. యునైటెడ్ స్టేట్స్ పెద్దయెత్తున సైన్యాన్ని విదేశాలకు రవాణా చేసేలోపే జర్మనీ, మిత్రరాజ్యాల సముద్రపు దారులను మూసేయడానికి ప్రయత్నించింది. మొదట్లో విజయం సాధించినా, తరువాత విఫలమైంది.
1917 లో U- బోట్ ముప్పు తగ్గింది. వాణిజ్య నౌకలు కాన్వాయిల్లో ప్రయాణించడం ప్రారంభించాయి, డిస్ట్రాయర్లు వాటికి ఎస్కార్టుగా ఉండేవి. ఈ వ్యూహంతో U- బోట్లకు ఈ లక్ష్యాలను కనుగొనడం కష్టతర మైంది. మిత్ర రాజ్యాల నష్టాలు గణనీయంగా తగ్గాయి. హైడ్రోఫోన్లను, డెప్త్ ఛార్జీలనూ ప్రవేశపెట్టిన తరువాత, డిస్ట్రాయర్లు జలాంతర్గామిలపై దాడి చేయగలిగాయి. కాన్వాయిల్లో ప్రయాణం చెయ్యడం వలన కాన్వాయి ఒకచోట చేరడానికి ఓడలు వేచి ఉండాల్సి వచ్చేది. దాంతో, సరఫరాలు ఆలస్యమయ్యేవి. జాప్యాలకు పరిష్కారం కొత్త రవాణా ఓడలను నిర్మించడమే. సైనికులను రవాణా చేసే నౌకలు చాలా వేగంగా, జలాంతర్గాములకు అందనంత వేగంగా పోయేవి. అంచేత, అవి ఉత్తర అట్లాంటిక్లో కాన్వాయిల్లో ప్రయాణించేవి కావు. 199 జలాంతర్గాముల వ్యయంతో జర్మనీ జలాంతర్గాములు (యు-బోట్లు) 5,000 కి పైగా మిత్రరాజ్యాల నౌకలను ముంచివేసాయి. అదే సమయంలో జర్మనీ కేవలం 99 యు-బోట్లను కోల్పోయింది.
విమాన వాహక యుద్ధనౌకలను మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం లోనే మొదటిసారిగా నియోగించారు. HMS ఫ్యూరియస్ మొదటి విమాన వాహక నౌక.
దక్షిణ రంగాలు
బాల్కన్లలో యుద్ధం
తూర్పున రష్యాను ఎదుర్కోవాల్సి రావడంతో ఆస్ట్రియా-హంగరీ, సెర్బియాపై దాడి చేయడానికి తన సైన్యంలో మూడింట ఒక వంతును మాత్రమే మోహరించగలిగింది. భారీ నష్టాలను చవిచూసిన తరువాత, ఆస్ట్రియన్లు కొంతకాలం పాటు సెర్బియా రాజధాని బెల్గ్రేడ్ను ఆక్రమించగలిగారు. కొలుబారా యుద్ధంలో సెర్బియా ఎదురుదాడి చేసి, 1914 చివరి నాటికి వారిని దేశం నుండి తరిమికొట్టడంలో విజయవంతమైంది. 1915 మొదటి పది నెలలు, ఆస్ట్రియా-హంగరీ ఇటలీతో పోరాడటానికే తన సైనిక నిల్వలను ఉపయోగించింది. సెర్బియాపై దాడిలో పాల్గొనడానికి బల్గేరియాను ఒప్పించడం ద్వారా జర్మనీ, ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ దౌత్యవేత్తలు విజయం సాధించారు. ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ ప్రావిన్సులైన స్లోవేనియా, క్రొయేషియా, బోస్నియాలు సెర్బియా, రష్యా, ఇటలీలతో జరిగిన పోరాటంలో ఆస్ట్రియా-హంగరీ కోసం దళాలను అందించాయి. మోంటెనెగ్రో మాత్రం సెర్బియాతో పొత్తు పెట్టుకుంది.
బల్గేరియా 1915 అక్టోబరు 12 న సెర్బియాపై యుద్ధం ప్రకటించింది. అప్పటికే మాకెన్సెన్ నేతృత్వంలో సెర్బియాతో యుద్ధం చేస్తున 250,000 మంది ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సైన్యంతో కలిసింది. ఇప్పుడు బల్గేరియాతో కలిపి సెంట్రల్ పవర్స్ మొత్తం 600,000 మంది సైనికులను యుద్ద్ధంలోకి దింపడంతో సెర్బియాను ఒక నెలలోనే స్వాధీనం చేసుకున్నారు. సెర్బియా సైన్యం, రెండు రంగాల్లో పోరాడిన సెర్బియా, ఓటమి తప్పని పరిస్థితిలో ఉత్తర అల్బేనియాలోకి వెనక్కి తగ్గింది. కొసావో యుద్ధంలో సెర్బ్లు ఓటమిని చవిచూశారు . 1916 జనవరి 6 న మోజ్కోవాక్ యుద్ధంలో అడ్రియాటిక్ తీరం వైపు వెనుదిరిగిన సెర్బియా సైన్యానికి మాంటెనెగ్రో రక్షణ నిచ్చింది, కాని చివరికి ఆస్ట్రియన్లు మోంటెనెగ్రోను కూడా జయించారు. ప్రాణాలతో మిగిలిన సెర్బియా సైనికులను ఓడ ద్వారా గ్రీస్కు తరలించారు. ఆక్రమణ తరువాత, సెర్బియాను ఆస్ట్రో-హంగరీ, బల్గేరియాలు పంచుకున్నాయి.
1915 చివరలో, గ్రీసుకు సహాయం అందించడానికి, సెంట్రల్ పవర్స్కు వ్యతిరేకంగా యుద్ధం ప్రకటించమని గ్రీసు ప్రభుత్వంపై ఒత్తిడి తెచ్చేందుకూ ఫ్రాంకో-బ్రిటిషు దళం గ్రీస్లోని సలోనికా వద్ద దిగింది. అయితే, జర్మనీకి అనుకూల ఉండే గ్రీసు రాజు కాన్స్టాంటైన్ I, మిత్రరాజ్యాల దళాలు చేరుకోకముందే, మిత్రరాజ్యాలకు అనుకుళంగా ఉండే ఎలిఫ్తేరియోస్ వెనిజెలోస్ ప్రభుత్వాన్ని తొలగించాడు. గ్రీస్ రాజు, మిత్రరాజ్యాల మధ్య ఘర్షణ అప్పటికే దేశంలో రాజుకు, ప్రభుత్వానికీ మధ్య ఉన్న విభేదాలకు తోడైంది. దీంతీ గ్రీసు, రాజుకు అనుఖులంగా ఉండే ప్రాంతాలుగాను, ప్రభుత్వానికి అనుకూలంగా ఉండే ప్రాంతాలు గానూ విడిపోయింది. మిత్రరాజ్యాలకు, రాచరిక శక్తులకూ మధ్య ఏథెన్స్లో తీవ్రమైన చర్చలు, సాయుధ పోరాటాలూ జరిగిన తరువాత ( నోయమ్వ్రియానా అనే సంఘటన), గ్రీస్ రాజు రాజీనామా చేశాడు. అతని రెండవ కుమారుడు అలెగ్జాండర్ అతని స్థానంలో రాజయ్యాడు; 1917 జూన్లో గ్రీస్ అధికారికంగా మిత్రరాజ్యాల పక్షాన చేరింది.
మాసిడోనియా యుద్ధరంగంలో మొదట్లో పెద్దగా కదలికలేమీ ఉండేవి కావు. 1916 నవంబరు 19 న ఫ్రెంచి సెర్బియా దళాలు బిటోలాను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడంతో కొన్ని పరిమితమైన ప్రాంతాలు వారి అధీనం లోకి వచ్చాయి. దాంతో అక్కడ స్థిరత్వం ఏర్పడింది.
జర్మన్, ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ దళాలను చాలావరకు ఉపసంహరించుకున్న తరువాత, సెర్బియా, ఫ్రెంచి దళాలు చివరికి, 1918 సెప్టెంబరులో వర్దార్ దాడిలో పురోగతి సాధించాయి . డోబ్రో పోల్ యుద్ధంలో బల్గేరియన్లు ఓడిపోయారు. సెప్టెంబరు 25 నాటికి బల్గేరియన్ సైన్యం కూలిపోవడంతో బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి దళాలు సరిహద్దును దాటి బల్గేరియాలోకి చొచ్చుకెళ్ళాయి. నాలుగు రోజుల తరువాత, 1918 సెప్టెంబరు 29 న, బల్గేరియా లొంగిపోయింది. జర్మనీ హైకమాండ్ బల్గేరియాకు మద్దతుగా దళాలను పంపించింది గానీ, శత్రు దళాలను నిలువరించగలిగేంత బలం వాటికి లేదు.
మాసిడోనియాలో యుద్ధ రంగం ఖాళీ అయిందంటే దానర్థం, బుడాపెస్ట్, వియన్నాలకు వెళ్లే రహదార్లు ఇప్పుడు మిత్రరాజ్యాల దళాలకు బార్లా తెరిచినట్లే. హిండెన్బర్గ్, లుడెండోర్ఫ్ వ్యూహాత్మక, కార్యాచరణ సమతుల్యత స్పష్టంగా ఇప్పుడు సెంట్రల్ పవర్స్కు వ్యతిరేకంగా మొగ్గిందని భావించారు. బల్గేరియన్ పతనమైన ఒకరోజు తరువాత, తక్షణం సంధి చేసుకోవాలని వాళ్ళు పట్టుబట్టారు.
ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం
ఓట్టోమన్లు రష్యాకు చెందిన కాకేసియన్ భూభాగాలను, సూయజ్ కాలువ ద్వారా భారతదేశానికి వెళ్ళే బ్రిటన్ ప్రయాణ మార్గాన్నీ బెదిరించారు. యుద్ధ సమయంలో యూరోపియన్ శక్తులు యుద్ధంలో నిమగ్నమై ఉండడాన్ని ఓట్టోమన్లు సద్వినియోగం చేసుకున్నారు. స్వదేశీ అర్మేనియన్, గ్రీక్, అస్సీరియన్ క్రైస్తవ జనాభాలను పెద్ద ఎత్తున జాతి ప్రక్షాళన చేసింది. ఇవే అర్మేనియన్ జెనోసైడ్, గ్రీక్ జెనోసైడ్, అస్సిరియన్ జెనోసైడ్ అని పేరుబడ్డాయి.
బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి వారు గల్లిపోలి (1915), మెసొపొటేమియన్ యుద్ధాలతో (1914) విదేశీ రంగాలను తెరిచారు. గల్లిపోలిలో, ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి, ఆస్ట్రేలియన్ న్యూజిలాండ్ ఆర్మీ కార్ప్స్ (ANZAC లు) ను విజయవంతంగా తిప్పికొట్టింది. మెసొపొటేమియాలో, ఓట్టోమన్లు (1915-16) కుట్ ముట్టడిలో బ్రిటిషు వాళ్ళను ఓడించిన తరువాత, బ్రిటిషు ఇంపీరియల్ దళాలు పునర్వ్యవస్థీకరించుకుని 1917 మార్చిలో బాగ్దాద్ను స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. బ్రిటిషు వారికి మెసొపొటేమియాలో స్థానిక అరబ్, అస్సీరియన్ గిరిజనులు సహాయం చేయగా, ఓట్టోమన్లు స్థానిక కుర్దిష్, తుర్కోమన్ తెగలను చేర్చుకున్నారు.
పశ్చిమాన, 1915, 1916 ల్లో ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం చేసిన దాడుల నుండి బ్రిటిషు వాళ్ళు సూయజ్ కాలువను రక్షించుకున్నారు; ఆగస్టులో, రోమాని యుద్ధంలో ANZAC మౌంటెడ్ విభాగం, 52 వ (లోలాండ్) పదాతిదళ విభాగాలు జర్మన్, ఓట్టోమన్ దళాలను ఓడించాయి. ఈ విజయం తరువాత, ఈజిప్టు పర్యవేక్షక దళం సినాయ్ ద్వీపకల్పంలో ముందుకు సాగి, డిసెంబరులో మాగ్దాబా యుద్ధంలోను, 1917 జనవరిలో ఈజిప్టు సినాయ్ - ఓట్టోమన్ పాలస్తీనా సరిహద్దులో జరిగిన రాఫా యుద్ధంలో ఓట్టోమన్ దళాలను వెనక్కి నెట్టాయి.
రష్యన్ సైన్యాలు కాకసస్లో విజయం సాధించాయి. ఓట్టోమన్ సాయుధ దళాల సుప్రీం కమాండర్ ఎన్వర్ పాషాకు ఆశలు చాలానే ఉన్నాయి. మధ్య ఆసియాను, గతంలో రష్యాకు కోల్పోయిన ప్రాంతాలనూ తిరిగి జయించాలని కలలు కన్నాడు. అయితే, అతడొక అసమర్థ సేనాధిపతి. అతను 1914 డిసెంబరులో 100,000 మంది సైనికులతో కాకసస్లో రష్యన్లపై దాడి చేశాడు. శీతాకాలంలో, పర్వతప్రాంతంలో, రష్యన్ స్థావరంలో, వారిపై ముఖాముఖి దాడి చేయాలనేది అతడి సంకల్పం. సరికామిష్ యుద్ధంలో అతను తన బలగాల్లో 86% మందిని కోల్పోయాడు.
కాస్పియన్ సముద్రం సమీపంలో బాకు నగరం చుట్టూ ఉన్న పెట్రోలియం క్షేత్రాల్లోకి బ్రిటిషు, రష్యన్ల ప్రవేశాన్ని అడ్డుకునే ప్రయత్నంలో ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం, జర్మనీ మద్దతుతో, 1914 డిసెంబరులో పర్షియా (ఆధునిక ఇరాన్) పై దాడి చేసింది. పర్షియా, పైకి తటస్థంగా ఉన్నప్పటికీ, చాలాకాలంగా బ్రిటిషు, రష్యన్ల ప్రభావంలో ఉంది. ఓట్టోమన్లకు జర్మన్లతో పాటు, కుర్దిష్, అజేరి బలాలు, ఖాష్గాయ్, తంగిస్తానీ, లూరిస్తానీ, ఖామేష్ వంటి పర్షియన్ తెగలూ సాయం చేశారు. రష్యన్లు, బ్రిటిషర్లకు అర్మేనియన్, అస్సీరియన్ దళాలు మద్దతిచ్చాయి. పెర్షియన్ యుద్ధం 1918 లో ఓట్టోమన్లు, వారి మిత్రదేశాల పరాజయంతో ముగిసింది. అయితే, ఇవే అర్మేనియన్, అస్సిరియన్ దళాలు 1917 లో మెసొపొటేమియాలో యుద్ధం నుండి రష్యా వైదొలగడంతో వారి సరఫరా మార్గాలు తెగిపోయి, సైనికులు, మందుగుండు సామాగ్రి తగ్గిపోయి, ఓడిపోయి ఉత్తర మెసొపొటేమియాలోని బ్రిటిషు స్థావరాలవైపు పారిపోవాల్సి వచ్చింది.
1915 నుండి 1916 వరకు రష్యన్ కమాండర్ జనరల్ అయిన యుడెనిచ్ వరుస విజయాలతో, దక్షిణ కాకసస్ నుండి చాలా వరకు తుర్కులను తరిమికొట్టాడు. 1917 లో, రష్యన్ గ్రాండ్ డ్యూక్ నికోలస్ కాకసస్ రంగంలో ఆధిపత్యాన్ని చేపట్టాడు. నికోలస్ రష్యన్ జార్జియా నుండి స్వాధీనం చేసుకున్న భూభాగాల్లోకి రైలు మార్గం నిర్మించేందుకు ప్లాన్ చేశాడు. దీనిద్వారా 1917 లో కొత్త దాడి కోసం తాజా సామాగ్రిని తీసుకెళ్ళే అవకాశం ఉంటుంది. అయితే, 1917 మార్చిలో (విప్లవ పూర్వపు రష్యన్ క్యాలెండర్లో ఫిబ్రవరి), ఫిబ్రవరి విప్లవం సమయంలో జార్ పదవీభ్రష్టుడయ్యాడు. దాంతో రష్యన్ కాకసస్ సైన్యం విచ్ఛిన్నం కావడం ప్రారంభమైంది.
బ్రిటిషు విదేశీ కార్యాలయంలోని అరబ్ బ్యూరో రెచ్చగొట్టడంతో 1916 జూన్లో షరీఫ్ హుస్సేన్ నేతృత్వంలో జరిగిన మక్కా యుద్ధంతో అరబ్ తిరుగుబాటు మొదలైంది. డమాస్కస్లో ఓట్టోమన్ లొంగుబాటుతో ముగిసింది. మదీనా ఓట్టోమన్ కమాండర్ ఫఖ్రీ పాషా 1919 జనవరిలో లొంగిపోయే ముందు రెండున్నర సంవత్సరాలకు పైగా మదీనా ముట్టడిని ప్రతిఘటించాడు.
ఇటాలియన్ లిబియాకు బ్రిటిషు ఈజిప్టుకూ సరిహద్దులో ఉన్న సెనుస్సీ తెగ, టర్క్లు రెచ్చగొట్టగా, వారిచ్చిన ఆయుధాలతో మిత్రరాజ్యాల దళాలకు వ్యతిరేకంగా చిన్నపాటి గెరిల్లా యుద్ధం చేసింది. సెనుస్సీ యుద్ధానికి బ్రిటిషు వారు 12,000 మంది సైనికులను పంపించవలసి వచ్చింది. చివరికి 1916 మధ్యలో తిరుగుబాటును అణిచేసారు.
ఓట్టోమన్ సరిహద్దుల్లో మొత్తం మిత్రరాజ్యాల జననష్టం 650,000. మొత్తం ఓట్టోమన్ జననష్టం 725,000 (3,25,000 మంది మరణించారు, 4,00,000 మంది గాయపడ్డారు).
ఇటలీ చేరిక
ట్రిపుల్ అలయన్స్లో భాగంగా ఇటలీ 1882 నుండి జర్మనీ, ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సామ్రాజ్యాలతో పొత్తు పెట్టుకుంది. అయితే, ట్రెంటినో, ఆస్ట్రియన్ లిటోరల్, ఫ్యూమ్ (రిజెకా), డాల్మాటియా మొదలైన ఆస్ట్రియా భూభాగాల్లో ఇటలీకి స్వంతంగా కోరికలున్నాయి. రోమ్ ఫ్రాన్స్తో రహస్యంగా 1902 ఒప్పందం ఒకటి కుదుర్చుకుంది. ఆ ఒప్పందం ప్రకారం చూస్తే ట్రిపుల్ అలయన్స్లో ఇటలీ ఉన్నా లేనట్లే లెక్క; ఒకవేళ జర్మనీ ఫ్రాన్సుపై దాడి చేస్తే తటస్థంగా ఉండటానికి ఇటలీ రహస్యంగా ఫ్రాన్స్తో అంగీకరించింది. యుద్ధం ప్రారంభంలో, ఇటలీ తన దళాలను పంపడానికి నిరాకరించింది - ట్రిపుల్ అలయన్స్ రక్షణాత్మకమైనదనీ, ఆస్ట్రియా-హంగరీ దురాక్రమణ చేసిందనీ ఇటలీ వాదన. ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ ప్రభుత్వం ఇటలీని కనీసం తటస్థంగా ఉండమని కోరేందుకు చర్చలు ప్రారంభించింది. తటస్థంగా ఉంటే, బదులుగా ఫ్రెంచి వలస రాజ్యమైన ట్యునీషియాను ఇస్తామని బేరం పెట్టింది. దీనికి ప్ర్తిగా మిత్ర రాజ్యాలు, ఆస్ట్రియా-హంగరీ ఓటమి తరువాత డాల్మేషియన్ తీరంలోని దక్షిణ టైరోల్ భూభాగాన్ని ఇటలీకి అప్పగిస్తామని ఆశజూపారు. లండన్ ఒప్పందం ద్వారా దీనిని అక్షరబద్ధం చేశారు. 1915 ఏప్రిల్లో మిత్రరాజ్యాలు టర్కీని ఆక్రమించుకోవడంతో ఉత్సాహం పొందిన ఇటలీ ట్రిపుల్ ఎంటెంటెలో చేరి మే 23 న ఆస్ట్రియా-హంగరీపై యుద్ధం ప్రకటించింది. మరో పదిహేను నెలల తరువాత, ఇటలీ జర్మనీపై యుద్ధం ప్రకటించింది.
ఇటాలియన్లకు సంఖ్యాపరమైన ఆధిపత్యం ఉంది. కానీ, పోరాటం జరిగిన కష్టతరమైన భూభాగం వల్లను, వ్యూహాలు, ఎత్తుగడల్లో లోపాల వల్లనూ ఈ ప్రయోజనాన్ని పోగొట్టుకుంది. ముఖాముఖి దాడి చెయ్యాలని గట్టిగా ప్రతిపాదించే ఫీల్డ్ మార్షల్ లుయిగి కాడోర్నా, స్లోవేనియన్ పీఠభూమిలోకి ప్రవేశించి, ల్యుబ్ల్యానాను ఆక్రమించి, వియన్నాను బెదిరించాలని కలలు కన్నాడు.
ట్రెంటినో రంగంలో, ఆస్ట్రో-హంగేరియన్లు పర్వత భూభాగాన్ని సద్వినియోగం చేసుకున్నారు. ఆస్ట్రో-హంగేరియన్లకు ఇది అనుకూలమైన ప్రాంతం. తొలి నాళ్ళలో జరిగిన వ్యూహాత్మక తిరోగమనం తరువాత, యుద్ధ రంగం పెద్దగా మారలేదు. అదే సమయంలో ఆస్ట్రియన్ కైసర్చాట్జెన్, స్టాండ్చాట్జెన్ లు ఇటాలియన్ ఆల్పినిని వేసవి అంతా నిలబెట్టారు. ఆస్ట్రో-హంగేరియన్లు ఆసియాగోలోని ఆల్టోపియానోలో, వెరోనా, పాడువా వైపు, 1916 వసంతకాలంలో ( స్ట్రాఫెక్స్పెడిషన్ ) ఎదురుదాడి చేశారు. కాని పెద్దగా పురోగతి సాధించలేదు. చివరికి ఇటాలియన్ల చేతిలో ఓడిపోయారు.
1915 నుండి, కాడోర్నా ఆధ్వర్యంలోని ఇటాలియన్లు ట్రిస్టేకు ఈశాన్యంగా ఉన్న ఐసోంజో (సోనా) నది వెంట ఐసోంజో రంగంలో పదకొండు దాడులు చేశారు. ఈ పదకొండు దాడులలో, ఐదింట్లో ఇటలీ గెలిచింది, మూడు అనిశ్చితంగా ముగిసాయి, మిగిలిన మూడింటిలో ఆస్ట్రో-హంగేరియన్లు ఎత్తైన స్థలంలో ఉన్నచోట్ల, వారు ఇటలీ దాడిని తిప్పికొట్టారు. 1916 వేసవిలో, డోబెర్డే యుద్ధం తరువాత, ఇటాలియన్లు గోరిజియా పట్టణాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ఈ విజయం తరువాత, గోరిజియాకు తూర్పున ఉన్న బాంజాయిస్ పైన, కార్స్ట్ పీఠభూమిపైనా ఇటాలియన్లు దాడులు చాలానే చేసినప్పటికీ, ఒక సంవత్సరం పాటు యుద్ధరంగం ఏ కదలికా లేకుండా ఉండిపోయింది.
సెంట్రల్ పవర్స్ 1917 అక్టోబరు 26 న జర్మన్ల నాయకత్వంలో, కాపోరెట్టో ( కోబారిడ్ ) వద్ద విజయాన్ని సాధించింది. ఇటాలియన్ సైన్యం మట్టికరిచింది. 100 కి.మీ. పైగా వెనక్కి పోయింది. కొత్త ఇటాలియన్ చీఫ్ ఆఫ్ స్టాఫ్, అర్మాండో డియాజ్ తిరోగమనాన్ని ఆపి మోంటే గ్రాప్పా శిఖరాన్ని రక్షించాలని సైన్యాన్ని ఆదేశించాడు. అక్కడ బలమైన రక్షణలు నిర్మించారు; ఇటాలియన్లు ఆస్ట్రో-హంగేరియన్, జర్మన్ సైన్యాలను తిప్పికొట్టారు. పియావ్ నది వద్ద యుద్ధ క్షేత్రాన్ని స్థిరీకరించారు. కాపోరెట్టో యుద్ధంలో ఇటలీ సైన్యానికి భారీ నష్టాలు కలగడంతో, ఇటాలియన్ ప్రభుత్వం 18 అంతకంటే ఎక్కువ వయసున్న మగవారందరికీ నిర్బంధ సైనిక సేవ నియమాన్ని అమలు చేసింది. 1899 లోను, అంతకంటే ముందూ పుట్టిన వారు సైన్యంలో చేరడం తప్పనిసరి చేసిన ఈ కార్యక్రమాన్ని రాగజ్జి డెల్ '99 ('99 కుర్రాళ్ళు) అని పిలిచేవారు. 1918 లో, ఆస్ట్రో-హంగేరియన్లు పియావేలో వరుసగా చేసిన దాడుల్లో ఏమాత్రం ముందడుగు వెయ్యలేకపోయారు. చివరికి అక్టోబరులో జరిగిన విట్టోరియో వెనెటో యుద్ధంలో నిర్ణయాత్మకంగా ఓడిపోయారు. నవంబరు 1 న ఇటలీ నావికాదళం పులాలో ఉంచిన ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ నౌకాదళాన్ని చాలావరకు నాశనం చేసి, ఈ ప్రాంతాన్ని స్లోవేనియన్లు, క్రొయేట్స్, సెర్బ్ల కొత్త దేశానికి అప్పగించకుండా నిరోధించింది. నవంబరు 3 న, ఇటాలియన్లు సముద్రం నుండి దాడి చేసి ట్రయెస్టేను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. అదే రోజు, విల్లా గియుస్టిలో కాల్పుల విరమణపై సంతకాలు చేసారు. 1918 నవంబరు మధ్య నాటికి, ఇటాలియన్ మిలిటరీ మొత్తం పూర్వ ఆస్ట్రియన్ తీరాన్ని ఆక్రమించింది. లండన్ ఒప్పందంలో ఇటలీకి హామీగా లభించిన డాల్మాటియా భాగాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. 1918 నవంబరులో పోరు ముగిసే సమయానికి, అడ్మిరల్ ఎన్రికో మిల్లోను ఇటలీ డాల్మాటియాకు గవర్నరుగా ప్రకటించారు. ఆస్ట్రియా-హంగరీ 1918 నవంబరు 11 న లొంగిపోయింది.
రొమేనియా చేరిక
రొమేనియా 1882 నుండి సెంట్రల్ పవర్స్తో పొత్తులో ఉంది. అయితే, యుద్ధం ప్రారంభమైనప్పుడు, తటస్థంగా ఉంటానని ప్రకటించింది. స్వయంగా ఆస్ట్రియా-హంగరీ యే సెర్బియాపై యుద్ధాన్ని ప్రకటించినందున, తాము యుద్ధంలో చేరాల్సిన బాధ్యత ఏమీ లేదని రొమేనియా వాదించింది. 1916 ఆగస్టు 4 న, రొమేనియా, ట్రిపుల్ ఎంటెంటే రాజకీయ, సైనిక ఒప్పందంపై సంతకం చేశాయి. ఇది రొమేనియా యుద్ధంలో పాల్గొనడానికి భూమికను ఏర్పాటు చేసింది. దీనికి ప్రతిగా, ట్రాన్సిల్వేనియా, బనాట్, ఆస్ట్రియా-హంగరీలోని ఇతర భూభాగాలను రొమేనియాలో కలుపుకోడానికి మిత్రరాజ్యాల అధికారిక అనుమతి పొందింది. ఈ చర్యకు రొమేనియాలో పెద్దయెత్తున ప్రజాదరణ లభించింది. 1916 ఆగస్టు 27 న, రోమానియా సైన్యం, పరిమితంగా లభించిన రష్యా మద్దతుతో ఆస్ట్రియా-హంగరీపై దాడి ప్రారంభించింది. ట్రాన్సిల్వేనియాలో రొమేనియా దాడి మొదట్లో విజయవంతమైంది, కాని సెంట్రల్ పవర్స్ ఎదురుదాడి వారిని వెనక్కి నెట్టింది. బుకారెస్ట్ యుద్ధంలో విజయం సాధించి, సెంట్రల్ పవర్స్ 1916 డిసెంబరు 6 న బుకారెస్ట్ను ఆక్రమించాయి. 1917 లో మోల్డోవాలో పోరాటం కొనసాగింది, కాని అక్టోబరువిప్లవం ఫలితంగా 1917 చివరలో రష్యా, యుద్ధం నుండి వైదొలగడంతో 1917 డిసెంబరు 9 న రొమేనియా సెంట్రల్ పవర్స్తో కాల్పుల విరమణపై సంతకం చేయవలసి వచ్చింది.
1918 జనవరిలో బెస్సరేబియాను రష్యా సైన్యం విడిచిపెట్టెయ్యడంతో ఆ ప్రాంతంపై రొమేనియా దళాలు నియంత్రణ సాధించాయి. 1918 మార్చి 5 - 9 మధ్య జరిగిన చర్చల్లో, రెండు నెలల్లోపు బెస్సరాబియా నుండి రొమేనియన్ దళాలను ఉపసంహరించుకోవాలని రొమేనియా, బోల్షివిక్ రష్యన్ ప్రభుత్వాలు ఒక ఒప్పందంపై సంతకం చేసారి. అయినప్పటికీ, 1918 మార్చి 27 న రొమేనియాతో విలీనం కావాలని బెస్సరాబియా అసెంబ్లీ ఆమోదించిన తీర్మానం ఆధారంగా రొమేనియా ప్రజలు మెజారిటీగా ఉన్న బెస్సరాబియా భూభాగాన్ని అధికారికంగా రొమేనియాలో కలిపేసుకుంది.
1918 మే 7 న బుకారెస్ట్ ఒప్పందంపై సంతకం చేయడం ద్వారా రొమేనియా అధికారికంగా సెంట్రల్ పవర్స్తో శాంతి కుదుర్చుకుంది. ఈ ఒప్పందం ప్రకారం, రొమేనియా సెంట్రల్ పవర్స్తో యుద్ధాన్ని ముగిస్తుంది. ఆస్ట్రియా-హంగరీకి చిన్నపాటి ప్రాదేశిక రాయితీలు ఇస్తుంది. కార్పాతియన్ పర్వతాలలో కొన్ని కనుమలపై నియంత్రణను ఇస్తుంది. జర్మనీకి చమురు రాయితీలు ఇస్తుంది. బదులుగా, బెస్సరాబియాపై రొమేనియా సార్వభౌమత్వాన్ని సెంట్రల్ పవర్స్ గుర్తింస్తాయి. ఈ ఒప్పందాన్ని 1918 అక్టోబరులో అలెగ్జాండ్రు మార్గిలోమన్ ప్రభుత్వం కాలదన్నింది. రొమేనియా 1918 నవంబరు10 న తిరిగి సెంట్రల్ పవర్స్కు వ్యతిరేకంగా యుద్ధంలో దిగింది. మరుసటి రోజు, బుకారెస్ట్ ఒప్పందం కాంపిగ్నే కాల్పుల విరమణ ఒప్పందం లోని నిబంధనల వలన రద్దైపోయింది. 1914 నుండి 1918 వరకు మొత్తం రొమేనియన్ మరణాలు, ఆనాటి సరిహద్దుల్లోని సైనికులు, పౌరులూ కలిపి 7,48,000 గా అంచనా వేసారు.
తూర్పు రంగం
తొలి పోరు
రష్యన్ ప్రణాళికల ప్రకారం ఆస్ట్రియన్ గాలీసియాపైన, తూర్పు ప్రష్యాపైనా ఏకకాలంలో దండయాత్రలతో యుద్ధం మొదలౌతుంది. గాలీసియాలో రష్యా పురోగతి మొదట్లో చాలావరకు విజయవంత మైనప్పటికీ, 1914 ఆగస్టు, సెప్టెంబరుల్లో టాన్నెన్బర్గ్, మసూరియన్ సరస్సుల యుద్ధాలలో హిండెన్బర్గ్, లుడెండోర్ఫ్ లు తూర్పు ప్రష్యా నుండి రష్యాను వెనక్కి నెట్టేసారు. రష్యా లోని పెద్దగా అభివృద్ధి చెందని పరిశ్రమలు, అసమర్థ సైనిక నాయకత్వం అప్పుడు జరిగిన సంఘటనల్లో కీలక పాత్ర పోషించాయి. 1915 వసంత ఋతువు నాటికి, రష్యన్లు గాలీసియా నుండి వెనక్కి తగ్గారు. మేలో, సెంట్రల్ పవర్స్ గోర్లిస్-టార్నోవ్ దాడితో పోలాండ్ దక్షిణ సరిహద్దులలో గొప్ప విజయాన్ని సాధించింది. ఆగస్టు 5 న వారు వార్సాను స్వాధీనం చేసుకుని, పోలండ్ నుండి రష్యన్లను పారదోలారు.
రష్యన్ విప్లవం
1916 జూన్లో తూర్పు గాలీసియాలోని ఆస్ట్రియన్లపై బ్రూసిలోవ్ దాడిలో రష్యా విజయం సాధించినప్పటికీ, ఇతర రష్యన్ జనరల్స్ విజయానికి మద్దతుగా తమ బలగాలకు పంపటానికి ఇష్టపడకపోవడంతో ఈ దాడి బలహీనపడింది. ఆగస్టు 27 న రొమేనియా యుద్ధంలోకి ప్రవేశించడంతో మిత్రరాజ్యాల, రష్యన్ దళాలు పునరుద్ధరించారు గానీ, అది కొద్దికాలమే సాగింది. ఎందుకంటే సెంట్రల్ పవర్స్ చేతిలో రొమేనియా వేగంగా ఓడిపోయింది. ఇంతలో, జార్ యుద్ధ రంగంలో ఉండటంతో రష్యాలో అశాంతి పెరిగింది. సామ్రాజ్ఞి అలెగ్జాండ్రా అసమర్థ పాలనపై నిరసనలు వెల్లువెత్తాయి. 1916 చివరిలో ఆమె అభిమానపాత్రుడైన రాస్పుటిన్ హత్యకు దారితీసింది.
1917 మార్చిలో, పెట్రోగ్రాడ్లో ప్రదర్శనలు చెలరేగి, జార్ నికోలస్ II ను పదవి నుండి తొలగించారు. ఆ తరువాత బలహీనమైన తాత్కాలిక ప్రభుత్వాన్ని నియమించారి. ఈ ప్రభిఉత్వం, పెట్రోగ్రాడ్ సోవియట్ సోషలిస్టులతో అధికారాన్ని పంచుకుంది. ఈ అమరిక దేశం లోను, యుద్ధ రంగం లోనూ గందరగోళానికి దారితీసింది. సైన్యం ఉండేకొద్దీ చేష్టలుడిగి పోతూ వచ్చింది.
జార్ పదవీచ్యుతుడయ్యాక, తరువాత, వ్లాదిమిర్ లెనిన్, జర్మన్ ప్రభుత్వ సహాయంతో, స్విట్జర్లాండ్ నుండి రష్యాకు 1917 ఏప్రిల్ 16 న రైలులో వచ్చాడు. తాత్కాలిక ప్రభుత్వ బలహీనతల పట్ల ప్రజల్లో ఉన్న అసంతృప్తి, లెనిన్ నేతృత్వంలోని బోల్షెవిక్ పార్టీకి ఆదరణ పెరగడానికి దారితీసింది. యుద్ధాన్ని వెంటనే ముగించాలని పార్టీ డిమాండ్ చేసింది. నవంబరు విప్లవం తరువాత డిసెంబరులో జర్మనీతో కాల్పుల విరమణ చర్చలు జరిగాయి. మొదట, బోల్షెవిక్లు జర్మన్ నిబంధనలను తిరస్కరించారు. కాని జర్మన్ దళాలు ఉక్రెయిన్ అంతటా నిరంతరాయంగా కవాతు ప్రారంభించినప్పుడు, కొత్త ప్రభుత్వం 1918 మార్చి 3 న బ్రెస్ట్-లిటోవ్స్క్ ఒప్పందానికి అంగీకరించింది. ఈ ఒప్పందం ప్రకారం ఫిన్లాండ్, బాల్టిక్ ప్రావిన్సులు, పోలండ్, ఉక్రెయిన్ లోని కొన్ని ప్రాంతాలు సెంట్రల్ పవర్స్కు దక్కాయి. ఇంత పెద్ద విజయం జర్మనీకి దక్కడంతో, స్వాధీనం చేసుకున్న విస్తారమైన భూభాగాన్ని ఆక్రమించటానికి జర్మన్లకు బోలెడంత మానవశక్తిని ఆ ప్రాంతాల్లో మోహరించాల్సిన అవసరం పడింది. తరువాతి కాలంలో జర్మనీ పెద్దయెత్తున చేపట్టిన వసంతకాలపు దాడి విఫలమవడానికి సరిపడినంత సైన్యం లేకపోవడం కూడా ఒక కారణమై ఉండవచ్చు
బ్రెస్ట్-లిటోవ్స్క్ ఒప్పందం కుదరడంతో, ఇక ఎంటెంటే ఉనికిలో లేకుండా పోయింది. మిత్రరాజ్యాల శక్తులు రష్యాపై చిన్న తరహా దండయాత్ర చేసాయి, కొంతవరకు జర్మనీ రష్యన్ వనరులను దోపిడీ చేయకుండా ఆపడానికి, కొంతవరకు రష్యన్ అంతర్యుద్ధంలో "తెల్ల" దండుకు ("ఎర్ర" దండుకు వ్యతిరేకంగా) మద్దతు ఇవ్వడానికి. ఉత్తర రష్యా జోక్యంలో భాగంగా మిత్రరాజ్యాల దళాలు అర్ఖంగెల్స్క్, వ్లాడివోస్టాక్లో అడుగుపెట్టాయి.
చెకోస్లోవాక్ సైన్యం
చెకోస్లోవాక్ సైన్యం ఎంటెంటే వైపు పోరాడింది. చెకోస్లోవేకియా స్వాతంత్ర్యానికి మద్దతు పొందడం దీని లక్ష్యం. చెకోస్లోవాక్ దళాలు 1917 జూలైలో ఉక్రేనియన్ గ్రామమైన జొబోరోవ్ వద్ద ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సైన్యాన్ని ఓడించాయి. ఈ విజయం తరువాత, చెకోస్లోవాక్ దళ సైనికుల సంఖ్య పెరిగింది, అలాగే చెకోస్లోవాక్ సైనిక శక్తి కూడా. బఖ్మాచ్ యుద్ధంలో, దళం జర్మన్లను ఓడించి, సంధికి తలవంచేలా చేసింది.
ఈ చెకొస్లోవాక్ దళం రష్యా అంతర్యుద్ధంలో తలమునకలుగా జోక్యం చేసుకుని, తెల్లవారి పక్షాన పోరాడింది. కొన్ని సమయాల్లో ట్రాన్స్-సైబీరియన్ రైల్వేను తమ అదుపులో ఉంచుకున్నారు. సైబీరియా లోని ప్రధాన నగరాలన్నిటినీ ఆక్రమించుకుంది. యెకాటెరిన్బర్గ్ సమీపంలో చెకోస్లోవాక్ దళం ఉండటం 1918 జూలైలో జార్ను, అతని కుటుంబాన్నీ బోల్షెవిక్కులు ఉరితీయడానికి ప్రేరేపించిన సంఘటనల్లో ఒకటి. ఒక వారం లోపు చెక్ సైనికులు వచ్చి నగరాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు.
సెంట్రల్ పవర్స్ శాంతి మంత్రాలు
1916 డిసెంబరు 12 న, పది నెలల పాటు జరిగిన వెర్దున్ యుద్ధం, రొమేనియాపై విజయవంతమైన దాడి తరువాత, జర్మనీ మిత్రదేశాలతో శాంతి చర్చలు జరిపేందుకు ప్రయత్నించింది. అయితే, ఈ ప్రయత్నం "మోసపూరిత, రెండు నాల్కల ధోరణి" గా అభివర్ణిస్తూ మిత్రరాజ్యాలు తిరస్కరించాయి.
వెంటనే, అమెరికా అధ్యక్షుడు వుడ్రో విల్సన్ శాంతికర్తగా జోక్యం చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించాడు, ఇరుపక్షాలు తమ డిమాండ్లను తెలియజేయాలని ఒక నోట్లో కోరాడు. లాయిడ్ జార్జ్ యొక్క వార్ క్యాబినెట్, జర్మన్ ప్రతిపాదనను మిత్రరాజ్యాల మధ్య విభేదాలను సృష్టించే కుట్రగా భావించింది. విల్సన్ ప్రకటన పట్ల తొలుత ఆగ్రహం వెలిబుచ్చినా, చాలా చర్చల తరువాత, వారు విల్సన్ యొక్క నోట్ను ఒక ప్రత్యేక ప్రయత్నంగా భావించారు, జర్మను "జలాంతర్గామి దౌర్జన్యాల" తరువాత జర్మనీపై యుద్ధానికి దిగేందుకు సిద్ధంగా ఉందని, ఈ నోట్ అందుకు సంకేతమనీ భావించారు. విల్సన్ ఆఫర్కు ప్రతిస్పందన గురించి మిత్రరాజ్యాలు చర్చించగా, జర్మన్లు, "అభిప్రాయాల మార్పిడి నేరుగా జరగాలని" చెబుతూ విల్సన్ ప్రతిపాదనను తిరస్కరించారు. జర్మన్ ప్రతిస్పందన గురించి తెలుసుకున్న మిత్రరాజ్యాల ప్రభుత్వాలు జనవరి 14 ఇచ్చిన వారి ప్రతిస్పందనలో స్పష్టమైన డిమాండ్లు చేసారు. నష్టాలకు పరిహారం, ఆక్రమిత భూభాగాల ఇచ్చివేత, ఫ్రాన్స్, రష్యా, రొమేనియాకు నష్టపరిహారం, జాతీయతల సూత్రాన్ని గుర్తించడం వారి డిమాండ్లలో ఉన్నాయి. ఇందులో ఇటాలియన్లు, స్లావ్లు, రొమేనియన్లు, చెకో-స్లోవాక్ల విముక్తి, "స్వేచ్ఛాయుత, ఐక్య పోలండ్" ను ఏర్పాటు చెయ్యడం ఉన్నాయి. చర్చలు మొదలు పెట్టాలంటే షరతుగా, భవిష్యత్తులో యుద్ధాలను నిరోధించేలా లేదా పరిమితం చేసేలా, ఆంక్షలతో సహా హామీలు కావాలని కోరాయి. చర్చలు విఫలమయ్యాయి. జర్మనీ ఎటువంటి నిర్దుష్ట ప్రతిపాదనలతో ముందుకు రాలేదనే కారణంతో జర్మన్ ప్రతిపాదనను ఎంటెంటే దేశాలు తిరస్కరించాయి.
1917-1918
1917 లో జరిగిన సంఘటనలు యుద్ధాన్ని ముగించడంలో నిర్ణయాత్మకమైన పత్ర పోషించాయి. అయితే ఆ సంఘటనల ప్రభావాలు 1918 వరకు పూర్తిగా అనుభవం లోకి రాలేదు.
1917 లో పరిణామాలు
బ్రిటిషు నావికా దిగ్బంధం జర్మనీపై తీవ్ర ప్రభావం చూపడం ప్రారంభించింది. ప్రతిస్పందనగా, 1917 ఫిబ్రవరిలో, జర్మనీ జనరల్ స్టాఫ్, అనియంత్రిత జలాంతర్గామి యుద్ధాన్ని ప్రకటించమని ఛాన్సలర్ థియోబాల్డ్ వాన్ బెత్మాన్-హోల్వెగ్ను ఒప్పించాడు. బ్రిటన్కు సరఫరాలు చేసే ఓడలను ముంచేసి, సరఫరాలు అందకుండా చేసి, ఆ దేశాన్ని యుద్ద్ధం నుండి పారిపోయేలా చెయ్యలనేది ఈ వ్యూహ లక్ష్యం. అనియంత్రిత జలాంతర్గామి యుద్ధం వలన బ్రిటన్కు నెలవారీ 600,000 టన్నుల షిప్పింగ్ నష్టం కలగజేయవచ్చని జర్మన్లు అంచనా వేసారు. ఈ విధానం అమెరికాను సంఘర్షణలోకి లాక్కురావడం దాదాపుగా ఖాయమని జనరల్ స్టాఫ్ అంగీకరించాడు. కాని బ్రిటిషు షిప్పింగ్ నష్టాలు ఎంత ఎక్కువగా ఉంటాయంటే, అమెరికన్ల ప్రభావం కనబడే లోపే, ఐదారు నెలల్లోనే బ్రిటిషు వారు శాంతి కోసం అభ్యర్థిస్తారు అని అతడు చెప్పాడు. ఫిబ్రవరి - జూలై మధ్య జర్మను జలాంతర్గాములు ముంచేసిన టన్నేజి సగటున నెలకు 5,00,000 టన్నుల పైనే ఉంది. ఏప్రిల్లో ఇది అత్యధికంగా 8,60,000 టన్నులు ఉంది. జూలై తరువాత, కొత్తగా తిరిగి ప్రవేశపెట్టిన కాన్వాయ్ వ్యవస్థ U- బోట్ ముప్పును తగ్గించడంలో ప్రభావశీలంగా మారింది. బ్రిటన్ కు సరఫరాలు సక్రమంగానే జరిగాయి. జర్మనీలో మాత్రం పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి పడిపోయింది. జర్మనీ ఊహించిన దానికంటే చాలా ముందుగానే యునైటెడ్ స్టేట్స్ యుద్ధంలో దిగింది.
మే 3, 1917 న, నివెల్లే దాడి సమయంలో, ఫ్రెంచి 2వ వలసరాజ్యాల విభాగం, వెర్డున్ యుద్ధంలో పాల్గొన్నవారు, ఆదేశాలను తిరస్కరించారు. తాగి వచ్చారు. ఆయుధాలు లేకుండా వచ్చారు. వారి అధికారుల వద్ద విభాగం మొత్తాన్నీ శిక్షించే మార్గాలు లేవు. దాంతో, కఠిన చర్యలు వెంటనే తీసుకోలేదు. ఫ్రెంచి ఆర్మీ తిరుగుబాట్లు చివరికి మరో 54 ఫ్రెంచి విభాగాలకు వ్యాపించాయి. 20,000 మంది సైనికులు దళాన్ని విడిచిపెట్టారు. అయితే, దేశభక్తి ఉద్బోధలు, విధ్యుక్త ధర్మం పట్ల విజ్ఞప్తులు, సామూహిక అరెస్టులు. విచారణలు చేస్తామనే బెదిరింపులూ వగైరాలతో సైనికులను తిరిగి తమ కందకాలను కాపాడుకోవడానికి రప్పించగలిగారు. అయితే, తదుపరి దాడుల్లో పాల్గొనడానికి ఫ్రెంచి సైనికులు నిరాకరించారు. మే 15 నాటికి రాబర్ట్ నివెల్లెను కమాండ్ నుండి తొలగించి, అతని స్థానంలో జనరల్ ఫిలిప్ పెయిటెన్ను నియమించారు, అతను పెద్ద ఎత్తున జరిపే దాడులను నిలిపివేసాడు.
కాపోరెట్టో యుద్ధంలో సెంట్రల్ పవర్స్ విజయం తరువాత మిత్రరాజ్యాలు రాపాల్లో సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేసారు. యుద్ధ ప్రణాళికను సమన్వయం చేయడానికి సుప్రీం వార్ కౌన్సిల్ను ఏర్పాటు చేశారు. గతంలో, బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి సైన్యాలు వేర్వేరు ఆదేశాల ప్రకారం పనిచేసేవి.
డిసెంబరులో, సెంట్రల్ పవర్స్ రష్యాతో కాల్పుల విరమణపై సంతకం చేసాయి. దాంతో పశ్చిమాన పెద్ద సంఖ్యలో మోహరించడానికి జర్మన్ దళాలు విడుదలయ్యాయి. అలాగే కొత్త అమెరికా దళాలు కూడా వచ్చి చేరుతూండడంతో, ఇక ఫలితాఅన్ని నిర్ణయించేది పశ్చిమ రంగమే. యుద్ధం సుదీర్ఘంగా సాగితే తాము గెలవలేమని సెంట్రల్ పవర్స్కు తెలుసు. కాని వారు తుది దాడిలో విజయం కోసం ఆశలు పెట్టుకున్నారు. పైగా, ఐరోపాలో సామాజిక అశాంతి, విప్లవాలు తలెత్తుతాయేమోనని ఇరుపక్షాలు భయపడ్డాయి. ఆ విధంగా, ఇరువర్గాలు వెంటనే నిర్ణయాత్మక విజయం కావాలని కోరుకున్నాయి.
1917 లో, ఆస్ట్రియా చక్రవర్తి చార్లెస్ I, జర్మనీకి తెలియకుండా, బెల్జియంలోని తన భార్య సోదరుడు సిక్స్టస్ మధ్యవర్తిగా క్లెమెన్సీయుతో రహస్యంగా ప్రత్యేక శాంతి చర్చలకు ప్రయత్నించాడు. ఇటలీ ఈ ప్రతిపాదనలను వ్యతిరేకించింది. చర్చలు విఫలమయ్యాక, అతని ప్రయత్నం గురించి జర్మనీకి తెలిసింది, ఫలితంగా దౌత్య విపత్తు సంభవించింది.
ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యం సంఘర్షణ, 1917-1918
1917 మార్చి, ఏప్రిల్ లలో, గాజా లోని మొదటి, రెండవ యుద్ధాలలో, జర్మన్, ఓట్టోమన్ సైన్యాలు ఈజిప్టు యాత్రా దళపు పురోగతిని నిలిపివేసాయి. ఇది 1916 ఆగస్టులో రోమాని యుద్ధంతో ప్రారంభమైంది. అక్టోబరు చివరలో, సినాయ్, పాలస్తీనాల్లో యుద్ధం తిరిగి ప్రారంభమైంది. మొఘర్ రిడ్జ్ యుద్ధంలో రెండు ఓట్టోమన్ సైన్యాలు ఓడిపోయాయి. డిసెంబరు ఆరంభంలో, జెరూసలేం యుద్ధంలో మరో ఓట్టోమన్ ఓటమి తరువాత జెరూసలేం లొంగిపోయింది. ఈ సమయంలో, ఫ్రెడరిక్ ఫ్రీహెర్ క్రెస్ వాన్ క్రెసెన్స్టెయిన్ ఎనిమిదవ సైన్యం యొక్క కమాండర్గా తన విధుల నుండి విముక్తి పొందాడు,
1918 ప్రారంభంలో, 1918 మార్చి, ఏప్రిల్ లలో బ్రిటిషు సామ్రాజ్య దళాలు మొదటి ట్రాన్స్జోర్డాన్, రెండవ ట్రాన్స్జోర్డాన్ దాడుల తరువాత, రంగం విస్తరించింది. జోర్డాన్ లోయను ఆక్రమించుకున్నారు.. మార్చిలో, వసంతకాలపు దాడి పర్యవసానంగా ఈజిప్టు సాహస దళానికి చెందిన బ్రిటిషు పదాతిదళం, యోమనరీ అశ్వికదళాన్ని పశ్చిమ రంగానికి పంపారు. వాటి స్థానంలో భారత సినిక దళాలు వచ్చాయి. వేసవిలో పునర్వ్యవస్థీకరణ, శిక్షణ పొందుతూండగా, ఓట్టోమన్ విభాగాలపై అనేక దాడులు చేసారు. దాడికి సన్నాహకంగా కొత్తగా వచ్చిన భారత పదాతిదళం శీతోష్ణస్థితికి అలవాటు పడటానికి, ఎంటెంటెకు మరింత అనుకూలమైన స్థానాల్లోకి చేరటానికి, ఫ్రంటును ఉత్తరం వైపుకు జరపడానికీ ఈ దాడులు పనికొచ్చాయి.. సెప్టెంబరు మధ్యనాటికి, ఇంటిగ్రేటెడ్ ఫోర్స్ పెద్ద ఎత్తున కార్యకలాపాలకు సిద్ధంగా ఉంది.
పునర్వ్యవస్థీకరించబడిన ఈజిప్షియన్ ఎక్స్పెడిషనరీ ఫోర్స్, అదనపు మౌంటెడ్ డివిజన్తో కలిసి, సెప్టెంబరు 1918 లో మెగిద్దో యుద్ధంలో ఓట్టోమన్ దళాలను విచ్ఛిన్నం చేసింది. బ్రిటిషు, భారతీయ పదాతిదళాలు, ఓట్టోమన్ సైన్యపు ముందు వరుసను విచ్ఛిన్నం చేసి శతువు ప్రధాన కాఅర్యాలయాలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ఎడారి ఆశ్వికదళం, శత్రువు ముందు వరుసలోని ఖాళీ గుండా చొచ్చుకుపోయింది. నిరంతరంగా దాడులు చేస్తూ, అనేక స్థావరాలను ఆకమించుకున్నారు. అక్టోబరు చివరలో ముద్రోస్సం కాల్పుల విరమణ ఒప్పందంపై సంతకాలు చేసాక ఓట్టోమన్ సామ్రాజ్యంతో యుద్ధం ముగిసింది.
1917 ఆగస్టు 15: పోప్ శాంతి ప్రతిపాదన
1917 ఆగష్టు 15 న లేదా దానికి కొద్దిగా ముందు పోప్ బెనెడిక్ట్ XV ఒక శాంతి ప్రతిపాదన చేసాడు :
ఆక్రమణలు ఉండకూడదు
బెల్జియం, ఫ్రాన్స్, సెర్బియాలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో జరిగిన తీవ్రమైన యుద్ధ నష్టాన్ని భర్తీ చేయడం మినహా వేరే నష్టపరిహారం లేదు
అల్సాస్-లోరైన్, ట్రెంటినో, ట్రీస్టే సమస్యలకు పరిష్కారం
పోలాండ్ రాజ్య పునరుద్ధరణ
బెల్జియం, ఫ్రాన్స్ నుండి జర్మనీ వైదొలగాలి
జర్మనీ విదేశీ వలస రాజ్యాలను జర్మనీకి తిరిగి ఇచ్చెయ్యాలి
సాధారణ నిరాయుధీకరణ
దేశాల మధ్య భవిష్యత్ వివాదాలను పరిష్కరించడానికి మధ్యవర్తిత్వ సుప్రీంకోర్టు
సముద్రాలపై స్వేచ్ఛ
ప్రతీకార ఆర్థిక సంఘర్షణలన్నింటినీ రద్దు చెయ్యాలి
నష్టపరిహారం అడగడంలో అర్థం లేదు, ఎందుకంటే నష్టం అందరికీ జరిగింది
యునైటెడ్ స్టేట్స్ ప్రవేశం
యుద్ధం ప్రారంభమైనప్పుడు, యునైటెడ్ స్టేట్స్ అందులో జోక్యం చేసుకోని విధానాన్ని అనుసరించింది. శాంతి స్థాపనకు చేసే ప్రయత్నాంలో ఘర్షణను నివారించాలనుకుంది. 1915 మే 7 న జర్మన్ U- బోట్ U-20 బ్రిటిష్ ప్రయాణీకుల ఓడ RMS లూసిటానియాను ముంచివేసినప్పుడు చనిపోయిన వారిలో 128 మంది అమెరికన్లు ఉన్నారు. అధ్యక్షుడు వుడ్రో విల్సన్ యుద్ధం లోకి దిగరాదని నిర్ణయించాడు. ఈ సందర్భంగా అతడు చేసిన "టూ ప్రౌడ్ టు ఫైట్" అనే అతడి వ్యాఖ్య చాలా ప్రసిద్ధం. కాని ప్రయాణీకుల నౌకలపై దాడులను ఆపాలని డిమాండ్ చేశారు. జర్మనీ దానికి ఒప్పుకుని కట్టుబడింది. విల్సన్ యుద్ధానికి పరిష్కారం సాధించేందుకు ప్రయత్నించి విఫలమయ్యాడు. అయితే, అంతర్జాతీయ చట్టాన్ని ఉల్లంఘిస్తున్న, జర్మనీ అనియంత్రిత జలాంతర్గామి యుద్ధాన్ని అమెరికా సహించదని ఆయన పదేపదే హెచ్చరించాడు. మాజీ అధ్యక్షుడు థియోడర్ రూజ్వెల్ట్ జర్మనీ చర్యలను "పైరసీ" అని ఖండించాడు. 1916 ఎన్నికల్లో "అతను మనల్ని యుద్ధానికి దూరంగా ఉంచాడు" అనే నినాదంతో ప్రచారం చేసిన వుడ్రో విల్సన్ తిరిగి ఎన్నికయ్యాడు.
1917 జనవరిలో, బ్రిటన్కు సరఫరాలను అడ్డగించి, ఆకలితో అలమటించేలా చేసి లొంగదీసుకోవాలనే ఆశతో, అనియంత్రిత జలాంతర్గామి యుద్ధాన్ని తిరిగి ప్రారంభించాలని జర్మనీ నిర్ణయించింది. ఇలా చేస్తే అమెరికా యుద్ధం లోకి దిగుతుందని తెలిసీ జర్మనీ ఈ చర్య చేపట్టింది. జర్మనీ విదేశాంగ మంత్రి జిమ్మర్మాన్, అమెరికాకు వ్యతిరేకంగా జర్మనీ మిత్రదేశంగా మెక్సికోను యుద్ధంలో పాల్గొనమని టెలిగ్రామ్ ద్వారా ఆహ్వానించాడు. దీనికి ప్రతిగా, జర్మన్లు మెక్సికో యుద్ధానికి ఆర్థిక సహాయం చేస్తారు. టెక్సాస్, న్యూ మెక్సికో, అరిజోనా భూభాగాలను అమెరిక నుండి తిరిగి సాధించటానికి సహాయం చేస్తారు. అని ఈ టెలిగ్రామ్లో రాసాడు. యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ఈ సందేశాన్ని అడ్డగించి UK లోని అమెరికా రాయబార కార్యాలయానికి సమర్పించింది. అక్కడి నుండి అది వుడ్రో విల్సన్కు చేరింది. అతడు జిమ్మెర్మాన్ నోట్ను ప్రజలకు విడుదల చేసాడు. అమెరికన్లు దీనిని యుద్ధంలో దిగడానికి సరైన కారణంగా (కాసస్ బెల్లి) చూశారు. ఈ యుద్ధాఅన్ని గెలిచి, సైనిక వాదాన్ని ప్రపంచం నుండి తొలగించాలని, తద్వారా ఇకపై యుద్ధమనేదే లేకుండా చేయాలనీ విల్సన్ యుద్ధ వ్యతిరేక సంస్థలకు, వ్యక్తులకూ పిలుపునిచ్చారు. యుద్ధం ఎంత ముఖ్యమైనదంటే, శాంతి సమావేశంలో అమెరికా స్వరం వినిపించాల్సినంత అని ఆయన వాదించాడు. జర్మనీ జలాంతర్గాములు ఏడు అమెరికా వాణిజ్య నౌకలను ముంచేసిన తరువాత, జిమ్మెర్మాన్ టెలిగ్రామ్ను ప్రచురించిన తరువాత, 1917 ఏప్రిల్ 2 న విల్సన్ జర్మనీపై యుద్ధానికి పిలుపునిచ్చాడు. 4 రోజుల తరువాత అమెరికా కాంగ్రెస్ యుద్ధ ప్రకటన చేసింది.
అధికారికంగా అమెరికాకు మిత్రరాజ్యాల్లో సభ్యత్వం ఎప్పుడూ లేదు. కానీ తాను "అసోసియేటెడ్ పవర్" నని స్వయంగా తానే చెప్పుకుంది. అమెరికాకు చిన్నపాటి సైన్యమే ఉండేది, కానీ, సెలెక్టివ్ సర్వీస్ యాక్ట్ ను ఆమోదించిన తరువాత, 28 లక్షల మంది సైనికులను చేర్చుకుంది. 1918 వేసవి నాటికి, ప్రతిరోజూ 10,000 మంది కొత్త సైనికులను ఫ్రాన్స్కు పంపుతోంది. 1917 లో, అమెరికా కాంగ్రెస్ ప్యూర్టోరికన్లకు అమెరికా పౌరసత్వాన్ని మంజూరు చేసింది. దీంతో వారు ప్రపంచ యుద్ధంలో పాల్గొనడానికి వీలైంది. అమెరికన్ దళాలు వచ్చి బలోపేతం చేయక ముందే బ్రిటిష్, ఫ్రెంచి దళాలను ఓడించగలమని జర్మన్ జనరల్ స్టాఫ్ వేసిన అంచనాలు తప్పని తేలాయి.
యునైటెడ్ స్టేట్స్ నావికాదళం, ఒక యుద్ధనౌక సమూహాన్ని బ్రిటిష్ గ్రాండ్ ఫ్లీట్తో చేరడానికి స్కాపా ఫ్లోకు పంపింది. డిస్ట్రాయర్లను ఐర్లాండ్ లోని క్వీన్స్టౌన్ కు పంపింది. రవాణా నౌకల కాంవాఅయిలకు కాపలాగా ఉండేందుకు జలాంతర్గాములను పంపింది. యుఎస్ మెరైన్స్ యొక్క అనేక రెజిమెంట్లను కూడా ఫ్రాన్సుకు పంపించింది. బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి వారు ఇప్పటికే యుద్ధంలో మునిగి ఉన్న తమ యూనిట్లను బలోపేతం చేయడానికి అమెరికా సైనికులను నియోగించాలని కోరారు. అమెరికన్ ఎక్స్పెడిషనరీ ఫోర్సెస్ (AEF) కమాండర్ జనరల్ జాన్ జె. పెర్షింగ్, తమ సైనికులను ఫిల్లర్ మెటీరియల్గా ఉపయోగించటానికి, ఆ విధంగా అమెరికన్ యూనిట్లను విచ్ఛిన్నం చేయడానికీ నిరాకరించాడు. అయితే, అతను ఆఫ్రికన్-అమెరికన్ పోరాట రెజిమెంట్లను ఫ్రెంచి విభాగాలలో ఉపయోగించడానికి మాత్రం మినహాయింపు నిచ్చాడు. హార్లెం హెల్ ఫైటర్స్, ఫ్రెంచి 16 వ డివిజన్లో భాగంగా పోరాడారు. చాటేయు-థియరీ, బెల్లీ వుడ్, సెచాల్ట్ వద్ద వారి చేసిన యుద్ధానికి గాను, వారి యూనిట్కు క్రోయిక్స్ డి గుయెర్ అనే పతకాన్ని సంపాదించారు. ముఖాముఖి దాడులు చెయ్యాలనేది AEF సిద్ధాంతం. దానివలన చాలా ప్రాణ నష్టం కలగడం వలన బ్రిటిష్, ఫ్రెంచి కమాండర్లు చాన్నాళ్ళుగా ఆ వ్యూహాన్ని అనుసరించడం లేదు.
1917 నవంబరు 5 న డల్లెన్స్ సమావేశంలో మిత్రరాజ్యాల దళాల సుప్రీం వార్ కౌన్సిల్ను ఏర్పాటు చేసారు. సుప్రీం కమాండరుగా జనరల్ ఫోచ్ను నియమించారు. హేగ్, పెటైన్, పెర్షింగ్లకు తమతమ సైన్యాలపై ఉన్న వ్యూహాత్మక నియంత్రణ అలాగే కొనసాగుతుంది. ఫోచ్ కి నిర్దేశక పాత్ర కాకుండా సమన్వయ పాత్ర మాత్రమే ఉంటుంది. బ్రిటిష్, ఫ్రెంచి, యుఎస్ దళాలు ఎక్కువగా స్వతంత్రంగానే పనిచేస్తాయి. అమెరికన్ దళాలను వ్యక్తిగత ప్రత్యామ్నాయంగా ఉపయోగించమని జనరల్ ఫోచ్ ఒత్తిడి చేశాడు. అయితే పెర్షింగ్ అమెరికన్ యూనిట్లన్నీ స్వతంత్ర బలంగానే ఉండాలని పట్టుబట్టాడు. క్షీణించిన ఫ్రెంచి, బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం దళాలను బలోపేతం చేసేందుకు 1918 మార్చి 28 న అమెరికా యూనిట్లను కేటాయించారు.
జర్మనీ వారి వసంత కాలపు దాడి 1918
పశ్చిమ రంగంలో 1918 లో తలపెట్టిన దాడి కోసం లుడెండోర్ఫ్ ప్రణాళికలు (ఆపరేషన్ మైఖేల్ అనే సంకేతనామంతో) రూపొందించాడు. కుయుక్తులతో బ్రిటిష్, ఫ్రెంచి దళాలను విడదీస్తూ, ముందుకు పోవడం ఈ దాడి వ్యూహంలో విశేషం. పెద్దయెత్తున అమెరికా దళాలు రాకముందే యుద్ధాన్ని ముగించాలని జర్మనీ నాయకత్వం భావించింది. సెయింట్-క్వెంటిన్ సమీపంలో బ్రిటిష్ దళాలపై 1918 మార్చి 21 న ఈ ఆపరేషను మొదలైంది. జర్మనీ దళాలు అపూర్వంగా 60 కి.మీ. ముందుకు చొచ్చుకెళ్ళాయి.
జర్మనీ దళాలు ఓ కొత్త వ్యూహాన్ని ఉపయోగించి బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి దళాల కందకాలను ఛేదించి, చొచ్చుకుపోయాయి, వీటిని జనరల్ ఓస్కర్ వాన్ హుటియర్ పేరుతో హుటియర్ వ్యూహాలు అని పిలుస్తారు. ప్రత్యేకంగా శిక్షణ పొందిన స్టార్మ్ట్రూపర్లు ఇందులో పాల్గొన్నారు. గతంలో, సుదీర్ఘకాలం పాటు ఫిరంగి దాడులు, సామూహిక దాడులూ జరుగుతూండేవి. అయితే, 1918 నాటి ఈ వసంత కాలపు దాడిలో, లుడెండోర్ఫ్ ఫిరంగులను పెద్దగా వాడలేదు. బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి కందకాలు బలహీనంగా ఉన్న ప్రదేశాలలో జర్మనీ పదాతిదళంలోని చిన్న సమూహాలు చొచ్చుకుపోయ్యేవి. వారు గట్టి ప్రతిఘటన ఉంటుంది అనుకున్న ప్రదేశాలను తప్పించుకుని వెళ్తూ కమాండ్, లాజిస్టిక్స్ ప్రాంతాలపై దాడి చేసేవారు. ఆ తరువాత సాయుధ పదాతిదళం మరింత భారీగా విరుచుకుపడి ఈ వివిక్త స్థానాలను నాశనం చేసింది. ఈ పద్ధతిలో విజయం పొందడం జర్మనీ బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి దళాలకు కలిగించే ఆశ్చర్యంపై ఆధారపడి ఉండేది.
యుద్ధ క్షేత్రం ముందుకు కదిలి పారిస్ కు 120 కి.మీ. దూరం లోకి చేరింది. మూడు భారీ క్రుప్ రైల్వే గన్నులతో పారిస్ నగరంపై 183 గుండ్లు పేల్చారు. చాలా మంది పారిసియన్లు పారిపోయారు. ఈ తొలి దాడి ఎంత విజయవంతమైందంటే, కైజర్ విల్హెల్మ్ II మార్చి 24 ను జాతీయ సెలవు దినంగా ప్రకటించాడు కూడా. విజయం దగ్గర పడిందని చాలామంది జర్మన్లు భావించారు. అయితే, భారీ పోరాటం తరువాత, దాడి ఆగిపోయింది. ట్యాంకులు లేదా మోటరైజ్డ్ ఫిరంగులు లేకపోవడంతో, జర్మన్లు తమ విజయాలను నిలబెట్టుకోలేకపోయారు. యుద్ధ క్షేత్రం పురోగమించడంతో జర్మనీ దళాలకు సరఫరాల్లో కష్టాలు ఎక్కువయ్యాయి. దూరాలు పెరిగాయి. అంతకుముందు యుద్ధం జరిగిన ప్రాంతాల్లో గుండు దెబ్బలు తిన్న దారుల్లో ట్రాఫిక్కు అడ్డంకులు ఎదురై వాహనాలు సరిగ్గా కదిలేవి కావు.
ఆపరేషన్ మైఖేల్ తరువాత, జర్మనీ ఉత్తర ఇంగ్లీష్ ఛానల్ రేవులు లక్ష్యంగా ఆపరేషన్ జార్జెట్ ప్రారంభించింది. తొలుత జర్మనీ పరిమిత ప్రాదేశిక లాభాలు పొందింది. కానీ, తరువాత మిత్రరాజ్యాలు జర్మనీని నిలిపివేసాయి. దక్షిణాన జర్మన్ సైన్యం ఆపరేషన్ బ్లూచర్, ఆపరేషన్ యార్క్లను మొదలుపెట్టి, పారిస్ వైపుకు కదిలింది. రీమ్స్ను చుట్టుముట్టే ప్రయత్నంలో జర్మనీ జూలై 15 న ఆపరేషన్ మార్నే (రెండవ మార్నేయుద్ధం) ను ప్రారంభించింది. దీనికి ప్రతిగా మిత్ర రాజ్యాలు చేసిన ఎదురుదాడే, వంద రోజుల దాడి (హండ్రెడ్ డేస్ అఫెన్సివ్). ఈ యుద్ధంలో మొట్టమొదటి విజయవంతమైన మిత్రరాజ్యాల దాడి. జూలై 20 నాటికి, జర్మన్లు మార్నే మీదుగా వెనక్కి, తమ తొలి స్థానాల్లోకి తగ్గారు. మొత్తమ్మీద ఈ దాడిలో జర్మన్లు సాధించింది పెద్దగా ఏమీ లేదు. ఆ తరువాత ఎన్నడూ వారు ముందంజ వెయ్యలేదు. 1918 మార్చి, ఏప్రిల్ లలో జర్మనీ సైనికులు 2,70,000 మంది మరణించారు. ఇందులో మంచి శిక్షణ పొందిన స్టార్మ్ట్రూపర్ సైనికులు కూడా చాలామందే ఉన్నారు.
ఇదిలాఉండగా, జర్మనీ స్వదేశంలో గడ్డుకాలాన్ని ఎదుర్కొంటోంది. యుద్ధ వ్యతిరేక ప్రదర్శనలు తరచూ జరుగుతున్నాయి. సైన్యంలో ధైర్యం పడిపోయింది. పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి 1913 స్థాయిలో సగానికి పడిపోయింది.
కొత్త దేశాలు యుద్ధంలోకి ప్రవేశించాయి
1918 వసంత కాలపు చివరిలో, దక్షిణ కాకసస్లో మూడు కొత్త రాష్ట్రాలు ఏర్పడ్డాయి: ఫస్ట్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ అర్మేనియా, అజర్బైజాన్ డెమోక్రటిక్ రిపబ్లిక్, డెమొక్రాటిక్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ జార్జియా. ఈ మూడూ రష్యన్ సామ్రాజ్యం నుండి తమ స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించుకున్నాయి. సెంట్రోకాస్పియన్ డిక్టేటర్షిప్ (1918 శరదృతువులో అజర్బైజాన్ దీన్ని నాశనం చేసింది), సౌత్ వెస్ట్ కాకేసియన్ రిపబ్లిక్ (1919 ప్రారంభంలో ఉమ్మడి అర్మేనియన్-బ్రిటిష్ టాస్క్ఫోర్స్ నాశనం చేసింది) అనే రెండు చిన్న దేశాలు కూడా ఏర్పడ్డాయి. 1917-18 శీతాకాలంలో కాకసస్ ఫ్రంట్ నుండి రష్యన్ సైన్యాలు ఉపసంహరించుకోవడంతో, మూడు ప్రధాన రిపబ్లిక్కులు 1918 తొలి నెలల్లో మొదలైన ఉస్మానియా దాడికోసం సిద్ధపడి ఉన్నాయి. ఈ మూడు దేశాలు 1918 వసంతకాలంలో ట్రాన్స్కాకేసియన్ ఫెడరేటివ్ రిపబ్లిక్ గా ఏర్పడ్డాయి.అయితే ఇది మే లోనే ఇచ్ఛిన్నమై పోయింది. జార్జియన్లు జర్మనీ నుండి రక్షణ కోరడం, అజర్బైజానీలు ఉస్మానియా సామ్రాజ్యంతో సైనిక ఒప్పందం కుదుర్చుకోవడం లతో ఈ ట్రాన్స్కాకేసియన్ ఫెడరేటివ్ రిపబ్లిక్ మూణ్ణాళ్ళ ముచ్చటే అయింది. ఇక ఆర్మేనియా ఒంటరిగా ఉస్మానియా సామ్రాజ్యపు దాడిని ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చింది. సర్దారాబాద్ యుద్ధంలో అర్మేనియా తనను తాను రక్షించుకోవడానికి ఐదు నెలల పాటు కష్టపడి, ఉస్మానియా టర్కులను ఓడించింది.
మిత్రరాజ్యాల విజయం: వేసవి 1918 నుండి
వందరోజుల దాడి
హండ్రెడ్ డేస్ అఫెన్సివ్ అని పేరుబడ్డ మిత్రరాజ్యాల ఎదురుదాడి 1918 ఆగస్టు 8 న అమియన్స్ యుద్ధంతో మొద్లైంది. ఈ యుద్ధంలో 400 ట్యాంకులు, 1,20,000 బ్రిటిష్, డొమినియన్, ఫ్రెంచి దళాలు పాల్గొన్నాయి. మొదటి రోజు ముగిసే సమయానికి మిత్రరాజ్యాలు జర్మనీ శ్రేణుల్లో 23 కి.మీ. పొడవైన ఖాళీని చేసారు. జర్మనీ సైనికుల ధైర్యసాహసాలలో గణనీయమైన పతనం కనబడింది. దీనివల్ల లుడెండోర్ఫ్ ఆ రోజును "జర్మన్ సైన్యానికి బ్లాక్ డే"గా పేర్కొన్నాడు. క్రమేణా జర్మనీ ప్రతిఘటన దృఢపడింది. ఆగస్టు 12 న ఈ యుద్ధం ముగిసింది.
అమియన్స్ యుద్ధంలో పొందిన తొలి విజయాలను కొనసాగించడానికి బదులుగా, మిత్రరాజ్యాలు తమ దృష్టిని మరోచోటికి మరల్చాయి. ప్రతిఘటన గట్టిపడిన తరువాత దాడిని కొనసాగించడం వలన ప్రాణాల నష్టం తప్ప ప్రయోజనం పెద్దగా ఉందదని మిత్రరాజ్యాల నాయకులు ఇప్పుడు గ్రహించారు. పార్శ్వాలపై సాధించిన విజయవంతమైన పురోగతిని సద్వినియోగం చేసుకోవటానికి వారు త్వరితగతిన దాడులు చేయడం మొదలుపెట్టారు. దాడిలో తొలుత ఉన్న ఊపు తగ్గగానే, దాన్ని అక్కడితో ఆపేసి, మరో దాడిని మొదలుపెట్టేవారు.
దాడి ప్రారంభమైన మరుసటి రోజు, లుడెండోర్ఫ్ ఇలా అన్నాడు: "ఇకపై యుద్ధాన్ని గెలవలేం, కాని ఓడిపోకూడదు కూడా". ఆగస్టు 11 న కైసర్కు తన రాజీనామాను పంపాడు, అతను దానిని తిరస్కరిస్తూ, "మనం సమతుల్యతను ఎలా సాధించాలా అని నేను చూస్తున్నాను. మనం ప్రతిఘటించే శక్తి పరిమితికి దాదాపుగా చేరుకున్నాం. ఇక యుద్ధాన్ని ముగించాలి." అన్నాడు. ఆగస్టు 13 న, బెల్జియం లోని స్పా పట్టణంలో హిండెన్బర్గ్, లుడెండోర్ఫ్, ఛాన్సలర్, విదేశాంగ మంత్రి హింట్జ్ సమావేశమై యుద్ధాన్ని సైనికపరంగా ముగించలేమని అంగీకారానికి వచ్చారు. మరుసటి రోజు జర్మన్ క్రౌన్ కౌన్సిల్, యుద్ధ క్షేత్రంలో విజయం ఇప్పుడు ఎంతో అసంభావ్యమని నిర్ణయించింది. ఆస్ట్రియా, హంగరీ డిసెంబరు వరకు మాత్రమే యుద్ధాన్ని కొనసాగించగలమని హెచ్చరించాయి. లుడెండోర్ఫ్ వెంటనే శాంతి చర్చలు జరపాలని సిఫారసు చేసాడు. ప్రిన్స్ రుప్రెచ్ట్, ప్రిన్స్ మాక్స్ ఆఫ్ బాడెన్ను ఇలా హెచ్చరించాడు: "మా సైనిక పరిస్థితి చాలా వేగంగా క్షీణించింది. ఈ శీతాకాలంలో మనగలమని నేను అనుకోవడం లేదు; ఈ లోపే పెను విపత్తు వచ్చే అవకాశం ఉంది."
ఆల్బర్ట్ యుద్ధం
బ్రిటిష్, డొమినియన్ దళాలు ఆగస్టు 21 న ఆల్బర్ట్ యుద్ధంతో తదుపరి దశ పోరాటాన్ని మొదలుపెట్టాయి. ఈ దాడిలో ఫ్రెంచి దళాలు, ఆ తరువాత మరిన్ని బ్రిటిష్ దళాలు చేరాయి. ఆగస్టు చివరి వారంలో 110 కి.మీ. యుద్ధ రేఖ పొడుగునా మిత్రరాజ్యాల ఒత్తిడి భారీగాను, నిర్విరామంగానూ సాగింది. జర్మను వ్యాఖ్యానాల ప్రకారం, "ప్రతిరోజూ పగలంతా శత్రువుపై పోరాటంలో రక్తం పారించడం. రాత్రుళ్ళు వెనక్కి, కొత్త యుద్ధ రేఖల వద్దకు మళ్ళడం, నిద్ర పోకుండా కొత్త రేఖల వద్దకు వెళ్ళడం."
మిత్రరాజ్యాల ఈ పురోగతులను గమనించిన జర్మన్ సుప్రీం ఆర్మీ కమాండ్, సెప్టెంబరు 2 న తన దళాలను దక్షిణాన హిండెన్బర్గ్ రేఖ వరకు వెనక్కు తగ్గాలని ఆదేశించింది. లుడెండోర్ఫ్ ప్రకారం, "మేము అవసరాన్ని ఒప్పుకోవాల్సి వచ్చింది... స్కార్ప్ నుండి వెస్లే వరకు మొత్తం యుద్ధ రంగాన్నంతటినీ వదలి వెనక్కి వెళ్ళడం " ఆగస్టు 8 న మొదలైన నాలుగు వారాల పోరాటంలో 1,00,000 మంది జర్మన్ యుద్ధఖైదీలను పట్టుకున్నారు. యుద్ధం ఓడిపోయినట్లేనని గ్రహించిన జర్మన్ హైకమాండ్ సంతృప్తికరమైన ముగింపు కోసం ప్రయత్నాలు చేసింది. సెప్టెంబరు 10 న హిండెన్బర్గ్ ఆస్ట్రియా చక్రవర్తి చార్లెస్ను శాంతి కోసం కదలాలని కోరాడు. జర్మనీ నెదర్లాండ్స్ను మధ్యవర్తిత్వం వహించాలని విజ్ఞప్తి చేసింది. సెప్టెంబరు 14 న ఏదైనా తటస్థ గడ్డపై శాంతి చర్చల కోసం సమావేశమౌదామని ఆస్ట్రియా పోరాటదారులకు, తటస్థులకూ ఒక గమనికను పంపింది, సెప్టెంబరు 15 న జర్మనీ బెల్జియానికి శాంతి ప్రతిపాదన చేసింది. ఈ శాంతి ప్రతిపాదనలు రెంటినీ మిత్రరాజ్యాలు తిరస్కరించాయి,
హిండెన్బర్గ్ లైన్కు మిత్రరాజ్యాల ముందడుగు
సెప్టెంబరులో మిత్రరాజ్యాలు ఉత్తర, మధ్య ప్రాంతంలో హిండెన్బర్గ్ రేఖ వరకు చేరుకున్నాయి. జర్మన్లు బలమైన రక్షణ చర్యలతో పోరాడుతూనే ఉన్నారు. అనేక ఎదురుదాడులను ప్రారంభించారు, కాని యుద్ధరేఖ స్థానాలు అవుట్పోస్టులూ పడిపోతూనే ఉన్నాయి, BEF ఒక్కటే సెప్టెంబరు చివరి వారంలో 30,441 మంది యుద్ధ ఖైదీలను పట్టుకుంది. సెప్టెంబరు 24 న బ్రిటిష్, ఫ్రెంచి వారి దాడి సెయింట్ క్వెంటిన్కు 3 కి.మీ. దూరం లోకి వచ్చింది. జర్మన్లు ఇప్పుడు హిండెన్బర్గ్ రేఖ వెనక్కి తగ్గారు. అదే రోజు, సుప్రీం ఆర్మీ కమాండ్ బెర్లిన్లోని నాయకులకు కాల్పుల విరమణ చర్చలు అనివార్యమని తెలియజేసింది.
హిండెన్బర్గ్ లైన్పై తుది దాడి సెప్టెంబరు 26 న ఫ్రెంచి, అమెరికన్ దళాలు ప్రారంభించిన మీయుస్-అర్గోన్ దాడితో మొద్లైఅంది. తరువాతి వారం, బ్లాంక్ మాంట్ రిడ్జ్ యుద్ధంలో షాంపైన్లో ఫ్రెంచి, అమెరికన్ యూనిట్లు విరుచుకుపడ్డాయి. ఎత్తు ప్రాంతాల్లో ఉన్న జర్మన్లను అక్కడి నుండి నుండి బెల్జియన్ సరిహద్దు వైపు తరిమారు. అక్టోబరు 8 న కాంబ్రాయి యుద్ధంలో బ్రిటిష్, డొమినియన్ దళాలు జర్మను శ్రీణిని మళ్ళీ ఛేదించాయి. జర్మనీ సైన్యం జర్మనీకి తిరోగమిస్తూ, తన ముందు భాగాన్ని తగ్గించుకుని, డచ్ సరిహద్దును తిరిగివెళ్ళే సైన్యానికి రక్షణ రేఖగా ఉపయోగించుకుంది.
సెప్టెంబరు 29 న బల్గేరియా విడిగా ఒక కాల్పుల విరమణపై సంతకం చేసినప్పుడు, అప్పటికే నెలల తరబడి తీవ్ర ఒత్తిడికి గురై ఉన్న లుడెండోర్ఫ్, దాదాపు కూలిపోయాడు. జర్మనీ ఇకపై తనను తాను రక్షించుకోవడం కష్టమని స్పష్టమైంది. బాల్కన్ల పతనం అంటే జర్మనీ దాని ప్రధాన చమురు, ఆహార సరఫరాలను కోల్పోబోతున్నట్లే. నిల్వలను ఈ సరికే వాడేసుకుంది. యుఎస్ దళాలు రోజుకు 10,000 చొప్పున చేరుకుంటున్నాయి. యుద్ధ సమయంలో మిత్రరాజ్యాలకు అవసరమైన చమురులో 80% పైచిలుకు అమెరికాయే సరఫరా చేసింది. ఆ విషయంలో కొరతే లేదు.
జర్మన్ విప్లవం 1918-1919
జర్మనీకి సైనిక ఓటమి తప్పదనే వార్తలు జర్మన్ సాయుధ దళాలంతటా వ్యాపించాయి. తిరుగుబాటు భయం ప్రబలంగా ఉంది. జర్మన్ నావికాదళం యొక్క "శౌర్యా"న్ని పునరుద్ధరించడానికి అడ్మిరల్ రీన్హార్డ్ స్కీర్, లుడెండోర్ఫ్ లు చివరి ప్రయత్నం చేయాలని నిర్ణయించుకున్నారు.
1918 అక్టోబరు చివరలో ఉత్తర జర్మనీలో, 1918-1919 జర్మన్ విప్లవం ప్రారంభమైంది. దాదాపుగా ఓడిపోయిన యుద్ధంలో చివరి, పెద్ద ఎత్తున ఆపరేషన్ చేసేందుకు బయలుదేరడానికి జర్మన్ నావికాదళ యూనిట్లు నిరాకరించాయి. దీంతో తిరుగుబాటు రాజుకుంది. విల్హెల్మ్షావెన్, కీల్ నావికాదళ ఓడరేవులలో మొదలైన నావికుల తిరుగుబాటు కొద్ది రోజుల్లోనే దేశమంతటా వ్యాపించింది. 1918 నవంబరు 9 న రిపబ్లిక్ ప్రకటనకు దారితీసింది. ఆ తర్వాత కొద్దికాలానికే కైజర్ విల్హెల్మ్ II ను పదవీ చ్యుతుణ్ణి చేసారు. జర్మనీ లొంగిపోయింది.
కొత్త జర్మన్ ప్రభుత్వం లొంగిపోయింది
సైన్యం తప్పిదాలు, కైజర్పై క్షీణించిన విశ్వాసం, తద్వారా అతడి పదవీచ్యుతి, అతను దేశం విడిచి పారిపోవడం వగైరాలతో జర్మనీ లొంగిపోయే దిశగా కదిలింది. బాడెన్ యువరాజు మాక్సిమిలియన్ అక్టోబరు 3 న జర్మనీ ఛాన్సలర్గా కొత్త ప్రభుత్వ బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. మిత్రరాజ్యాలతో చర్చలు జరపడానికి ప్రయత్నించాడు. ముందుగా అధ్యక్షుడు విల్సన్తో చర్చలు వెంటనే ప్రారంభమయ్యాయి. అతనైతే బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి వారి కంటే మెరుగైన నిబంధనలు పెడతాడనే ది అతడి ఆశ. జర్మనీలో రాజ్యాంగ బద్ధమైన రాచరిక వ్యవస్థ ఉండాలని, జర్మన్ మిలిటరీపై పార్లమెంటరీ నియంత్రణ ఉండాలనీ విల్సన్ డిమాండ్ చేశాడు. నవంబరు 9 న సోషల్ డెమొక్రాట్ ఫిలిప్ స్కీడెమాన్ జర్మనీని రిపబ్లిక్ గా ప్రకటించినప్పుడు ఎటువంటి ప్రతిఘటనా కనబదలేదు. కైజర్ను, రాజులను, ఇతర వంశపారంపర్య పాలకులందరినీ అధికారం నుండి తొలగించారు. విల్హెల్మ్ నెదర్లాండ్స్ పారిపోయి తలదాచుకున్నాడు. దీంతో రాచరిక జర్మనీ ముగిసి, వీమర్ రిపబ్లిక్ గా కొత్త జర్మనీ అవతరించింది.
కాల్పులవిరమణలు, లొంగుబాట్లు
సెంట్రల్ పవర్ల పతనం వేగంగా జరిగింది.1918 సెప్టెంబరు 29 న బల్గేరియా సంతకం పెట్టిన సాలోనికా ఒప్పందం మొదటి కాల్పులవిరమణ ఒప్పందం జర్మన్ చక్రవర్తి విల్హెల్మ్ II బల్గేరియన్ జార్ ఫెర్డినాండ్ I కు పంపిన టెలిగ్రామ్ లో పరిస్థితిని ఇలా వర్ణించాడు: " సిగ్గుపోయింది! 62,000 మంది సెర్బులు యుద్ధఫలితాన్ని నిర్ణయించారు!". అదే రోజు, యుద్ధంలో జర్మనీ పరిస్థితి నిరాశాజనకంగా ఉందని జర్మన్ సుప్రీం ఆర్మీ కమాండ్ కైజర్ విల్హెల్మ్ II కు, ఇంపీరియల్ ఛాన్సలర్ కౌంట్ జార్జ్ వాన్ హెర్ట్లింగ్లకూ సమాచార మిచ్చింది .
అక్టోబరు 30 న, ఉస్మానియా సామ్రాజ్యం లొంగిపోయింది, ముడ్రోస్ కాల్పుల విరమణ ఒప్పందంపై సంతకం చేసింది.
అక్టోబరు 24 న, ఇటాలియన్లు కాపోరెట్టో యుద్ధం తరువాత కోల్పోయిన భూభాగాన్ని తిరిగి వేగంగా స్వాధీనపరచుకున్నారు. ఇది విట్టోరియో వెనెటో పోరుతో ముగిసింది. ఈ పోరుతో ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సైన్యం ఒక పోరాట శక్తిగా ఉన్న గుర్తింపును కోల్పోయింది. ఈ దాడి ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సామ్రాజ్య విచ్ఛిన్నానికి కూడా కారణమైంది. అక్టోబరు చివరి వారంలో, బుడాపెస్ట్, ప్రేగ్, జాగ్రెబ్లలో స్వాతంత్ర్య ప్రకటనలు జరిగాయి. అక్టోబరు 29 న, సామ్రాజ్య అధికారులు ఇటలీని కాల్పుల విరమణ కోసం కోరారు, కాని ఇటాలియన్లు మాత్రం ముందుకు కొనసాగి, ట్రెంటో, ఉడిన్, ట్రిస్టేలను పట్టుకున్నారు. నవంబరు 3 న, ఆస్ట్రియా-హంగరీ కాల్పుల విరమణ (ఆర్మిస్టిస్ ఆఫ్ విల్లా గియుస్టి) ను కోరుతూ సంధి జెండాను పంపారు. పారిస్లోని మిత్రరాజ్యాల అధికారులతో టెలిగ్రాఫ్ ద్వారా సంప్రదించి ఇటలీ, నిబంధనలను ఆస్ట్రియన్ కమాండర్కు తెలియజేసింది. వారు ఆ నిబంధనలను అంగీకరించాక, నవంబరు 3 న పాడువా సమీపంలోని విల్లా గియుస్టిలో ఇటలీ ఆస్ట్రియాలు కాల్పుల విరమణపై సంతకాలు చేసాయి. నవంబరులో హబ్స్బర్గ్ రాచరికం పడగొట్టిన తరువాత ఆస్ట్రియా, హంగరీలు వేర్వేరుగా కాల్పుల విరమణలపై సంతకాలు చేశాయి. తరువాతి రోజుల్లో ఇటాలియన్ సైన్యం 20,000 మంది సైనికులతో ఇన్స్బ్రూక్, టైరోల్ లను ఆక్రమించింది.
నవంబరు 11 న, ఉదయం 5:00 గంటలకు, కంపైగ్నే వద్ద ఒక రైలు బోగీలో జర్మనీతో ఒక కాల్పుల విరమణ ఒప్పందంపై మిత్రరాజ్యాలు సంతకం చేసాయి. 1918 నవంబరు 11 న - "పదకొండవ నెల పదకొండవ రోజు పదకొండవ గంట"కు - కాల్పుల విరమణ అమల్లోకి వచ్చింది. కాల్పుల విరమణ సంతకం పెట్టడానికి, దాని అమలుకూ మధ్య ఉన్న ఆరు గంటలలో, పశ్చిమ రంగంలోని ప్రత్యర్థి సైన్యాలు తమ తమ స్థానాల నుండి వైదొలగడం ప్రారంభించాయి. కాని యుద్ధం ముగిసేలోపు కమాండర్లు తగినంత భూభాగాన్ని స్వాధీనం చేసుకోవాలనుకున్నందున, పోరాటం అనేక ప్రాంతాలలో కొనసాగింది. రైన్ల్యాండ్ ఆక్రమణ కాల్పుల విరమణ తరువాతనే జరిగింది. ఆక్రమించిన సైన్యాల్లో అమెరికన్, బెల్జియన్, బ్రిటిష్, ఫ్రెంచి దళాలున్నాయి.
1918 నవంబరులో, జర్మనీపై దండయాత్ర చేయడానికి, జర్మనీని ఆక్రమించడానికీ అవసరమైన సైన్యం, సామగ్రీ మిత్రరాజ్యాల వద్ద సరిపడినంత ఉన్నాయి. కాల్పుల విరమణ సమయంలో, మిత్రరాజ్యాల దళాలు జర్మన్ సరిహద్దును దాటలేదు. పశ్చిమ యుద్ధ రేఖ బెర్లిన్ నుండి ఇంకా 720 కి.మీ. దూరం లోనే ఉన్నాయి. కైజర్ సైన్యాలు యుద్ధభూమి నుండి ఏ ఇబ్బందీ లేకుండా వెనక్కి వెళ్ళాయి. దీంతో హిండెన్బర్గ్, ఇతర సీనియర్ జర్మన్ నాయకులు తమ సైన్యాలు నిజంగా ఓడలేదనే కథను వ్యాప్తి చేయడానికి వీలు కలిగింది. వెన్నుపోటు కథ చెప్పడానికి కుదిరింది, జర్మనీ ఓటమికి పోరాటం కొనసాగించలేకపోవడం కారణం కాదనీ (1918 ఫ్లూ మహమ్మారితో పది లక్షల మంది సైనికులు బాధపడుతూ ఉన్నారు, వాళ్ళు పోరాడటానికి పనికిరారు), దేశం ఇచ్చిన "దేశభక్తి పిలుపు"కు యూదులు, సోషలిస్టులు, బోల్షెవిక్లూ ప్రతిస్పందించక పోవడమే కారణమనీ చెప్పారు
యుద్ధానికి ఇంకా ఖర్చు పెట్టగలిగే స్తోమత మిత్రరాజ్యాలకు ఉంది. ఒక అంచనా ప్రకారం (1913 నాటి US డాలరు విలువలో) మిత్రరాజ్యాలు $ 58 బిలియన్లు ఖర్చు చేశాయి. సెంట్రల్ పవర్స్ కేవలం 25 బిలియన్లు డాలర్లే ఖర్చుపెట్టాయి. మిత్రరాజ్యాలలో, బ్రిటను 21 బిలియన్లు, అమెరికా 17 బిలియన్లు ఖర్చుపెట్టగా, సెంట్రల్ పవర్స్లో జర్మనీ ఒక్కటే 20 బిలియన్లు ఖర్చు చేసింది.
యుద్ధానంతర పరిణామాలు
యుద్ధం తరువాత, నాలుగు సామ్రాజ్యాలు కనుమరుగయ్యాయి: జర్మన్, ఆస్ట్రో-హంగేరియన్, ఉస్మానియా, రష్యన్. అనేక దేశాలు తమ పూర్వ స్వాతంత్ర్యాన్ని తిరిగి పొందాయి. క్రొత్త దేశాలు రూపుదిద్దుకున్నాయి. నాలుగు రాజవంశాలు, వారి సహాయక కులీనులతో కలిసి, యుద్ధం ఫలితంగా పడిపోయాయి: రోమనోవ్స్, హోహెన్జోల్లెర్న్స్, హబ్స్బర్గ్స్, ఉస్మానియులు. బెల్జియం, సెర్బియా, ఫ్రాన్సులు తీవ్రంగా దెబ్బతిన్నాయి. ఈ దేశాల్లో 14 లక్షల మంది సైనికులు చనిపోయారు. ఇతర ప్రాణనష్టాలు ఇందులో లేదు. జర్మనీ, రష్యాల్లో కూడా నష్టాలు సుమారుగా ఈ స్థాయి లోనే ఉన్నాయి.
అధికారిక ముగింపు తేదీలు
1919 జూన్ 28 న జర్మనీతో వెర్సెయిల్స్ ఒప్పందం కుదుర్చుకునే వరకు ఇరుపక్షాల మధ్య అధికారికంగా యుద్ధం ముగియలేదు. అది మరో ఏడు నెలల పాటు కొనసాగింది. యునైటెడ్ స్టేట్స్ సెనేట్ ఈ ఒప్పందానికి ప్రజల మద్దతు ఉన్నప్పటికీ దానిని ఆమోదించలేదు, 1921 జూలై 2 న నాక్స్-పోర్టర్ తీర్మానంపై అధ్యక్షుడు వారెన్ జి. హార్డింగ్ సంతకం చేసే వరకు యుద్ధాన్ని అధికారికంగా ముగించలేదు. యునైటెడ్ కింగ్డమ్, బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యానికి సంబంధించినంత వరకు వారి చట్టాల ప్రకారాం యుద్ధాలు అధికారిక ముగింపు తేదీలు ఇవి:
1920 జనవరి 10 న జర్మనీ: * 1920 జూలై 16 న ఆస్ట్రియా.
1920 ఆగస్టు 9 న బల్గేరియా: * 1921 జూలై 26 న హంగరీ.
1924 ఆగస్టు 6 న టర్కీ .
వెర్సెయిల్స్ ఒప్పందం తరువాత, ఆస్ట్రియా, హంగరీ, బల్గేరియా, ఉస్మానియా సామ్రాజ్యంతో కూడా ఒప్పందాలు కుదిరాయి. అయితే, ఉస్మానియా సామ్రాజ్యంతో ఒప్పందం కోసం చర్చలు జరుగుతూండగా దేశంలో కల్లోలాలు రేగాయి. ఆ తర్వాత ఆ దేశం రిపబ్లిక్ ఆఫ్ టర్కీగా మారిన తరువాత, ఆ దేశంతో 1923 జూలై 24 న లాసాన్ వద్ద సంతకం చేసారు.
1919 లో వెర్సెయిల్స్ ఒప్పందం కుదుర్చుకున్న తేదీని యుద్ధం ముగిసిన తేదీగా కొన్ని యుద్ధ స్మారకాలు పరిగణించాయి. ఈ ఒప్పందం తరువాత విదేశాలలో పనిచేస్తున్న అనేక మంది సైనికులు చివరకు స్వదేశానికి తిరిగి వచ్చారు. దీనికి విరుద్ధంగా, యుద్ధానికి సంబంధించిన చాలా స్మారకాలు 1918 నవంబరు 11 నాటి కాల్పుల విరమణను యుద్ధం ముగింపు తేదీగా పరిగణిస్తున్నాయి. చట్టబద్ధంగా, లాసాన్ ఒప్పందం సంతకం చేసే వరకు అధికారికంగా శాంతి ఒప్పందాలు పూర్తి కాలేదు. దాని నిబంధనల ప్రకారం, మిత్రరాజ్యాల దళాలు 1923 ఆగస్టు 23 న కాన్స్టాంటినోపుల్ నుండి బయలుదేరాయి.
శాంతి ఒప్పందాలు, జాతీయ సరిహద్దులు
యుద్ధం తరువాత, పారిస్ శాంతి సమావేశం అధికారికంగా యుద్ధాన్ని ముగిస్తూ సెంట్రల్ పవర్స్ పై అనేక శాంతి ఒప్పందాలను విధించింది. 1919 లో వేర్సైల్లెస్ ఒప్పందం జర్మనీకి సంబంధించింది. విల్సన్ చేర్చిన 14 వ పాయింట్ మీద ఆధారపడి, 1919 జూన్ 28,న నానాజాతి సమితి అవతరించింది.
"దురాక్రమణ కారణంగా మిత్రరాజ్యాలు, వాటి అనుబంధ ప్రభుత్వాలు, వారి జాతీయులు అనుభవించిన నష్టాలకు, నాశనానికీ బాధ్యత తమదేనని సెంట్రల్ పవర్స్ అంగీకరించాలి. వెర్సైల్లెస్ ఒప్పందంలో, ఈ ప్రకటన అధికరణం 231 గా ఉంది. దీనికి యుద్ధ అపరాధ నిబంధన అని పేరువచ్చింది. ఎందుకంటే ఎక్కువ మంది జర్మన్లు దీన్ని అవమానంగా భావించి ఆగ్రహించారు. మొత్తంమీద ఈ "వెర్సైల్లెస్ నిరంకుశాదేశం" తమ పట్ల అన్యాయంగా వ్యవహరించిందని జర్మన్లు భావించారు. జర్మనీ చరిత్రకారుడు హగెన్ షుల్జ్ ఈ ఒప్పందంతో జర్మనీ "చట్టపరమైన ఆంక్షలు అనుభవించింది, సైనిక శక్తిని కోల్పోయింది, ఆర్థికంగా నాశనమైంది, రాజకీయంగా అవమానానికి గురయింది" అని అన్నారు. బెల్జియం చరిత్రకారుడు లారెన్స్ వాన్ యిపెర్సెల్ 1920 - 1930 లలో జర్మన్ రాజకీయాల్లో ఈ యుద్ధమూ, వెర్సైల్లెస్ ఒప్పందమూ పోషించిన పాత్రను నొక్కిచెప్పారు:జర్మనీలో యుద్ధ అపరాధాన్ని చురుకుగా తిరస్కరించడం, నష్టపరిహారం, రైన్ల్యాండ్ను మిత్రరాజ్యాలు ఇంకా ఆక్రమించుకునే ఉండడం ఉండేకొద్దీ సమస్యగా మారాయి. " వెన్నుపోటు" కథ, "వెర్సైల్లెస్ నిరంకుశాదేశా" న్ని సవరించాలనే కోరిక, ఒక జాతిగా జర్మనీని నిర్మూలించాలనే అంతర్జాతీయ కుట్ర జరుగుతోందనే నమ్మకం, జర్మనీ రాజకీయాలకు కేంద్ర బిందువయ్యాయి. గుస్తావ్ స్ట్రీస్మాన్ వంటి శాంతి కాముకులు కూడా జర్మన్ అపరాధాన్ని బహిరంగంగా తిరస్కరించాడు. నాజీల విషయానికొస్తే, ప్రతీకారం తీర్చుకునే దిశగా జర్మన్ జాతిని రెచ్చగొడుతూ దేశద్రోహం, అంతర్జాతీయ కుట్ర అనే జండాలు ఎగరేసారు. ఫాసిస్ట్ ఇటలీ వలె, నాజీ జర్మనీ యుద్ధ జ్ఞాపకాలను తన స్వంత ప్రయోజనాలకు మళ్ళించటానికి ప్రయత్నించింది.
ఇదిలా ఉండగా, జర్మన్ పాలన నుండి విముక్తి పొందిన కొత్త దేశాలు, చిన్న దేశాలపై పెద్దవి చేసిన తప్పులకు గుర్తింపే ఈ ఒప్పందమని భావించాయి. పౌరులకు జరిగిన అన్ని నష్టాలకు నష్టపరిహారం చెల్లించాల్సిన అవసరం ఓడిన దేశాలకు ఉందని శాంతి సమావేశం భావించింది. అయితే, ఆర్థిక ఇబ్బందుల కారణంగానూ, ఓడిపోయిన దేశాల్లో ఒక్క జర్మనీలోనే ఆర్థిక వ్యవస్థ చెక్కుచెదరకుండా ఉండడం వల్లనూ ఆ భారం ఎక్కువగా జర్మనీపైననే పడింది.
ఆస్ట్రియా-హంగరీ అనేక వారసత్వ దేశాలుగా విభజించబడింది. వాటిలో ఆస్ట్రియా, హంగరీ, చెకోస్లోవేకియా, యుగోస్లేవియా ఉన్నాయి. ఇవి ఎక్కువగా జాతి పరంగా ఏర్పడిన దేశాలే గానీ పూర్తిగా అదే ప్రాతిపదికన కాదు. ట్రాన్సిల్వేనియాను హంగరీ నుండి గ్రేటర్ రొమేనియాకు మార్చారు. సెయింట్-జర్మైన్ ఒప్పందం, ట్రయానాన్ ఒప్పందంలో ఈ వివరాలు ఉన్నాయి. ట్రియానన్ ఒప్పందం ఫలితంగా, 33 లక్షల హంగేరియన్లు విదేశీ పాలనలోకి వెళ్ళారు. యుద్ధానికి పూర్వపు హంగరీ సామ్రాజ్యపు జనాభాలో హంగేరియన్లు సుమారు 54% ఉన్నప్పటికీ (1910 జనాభా లెక్కల ప్రకారం ), దాని భూభాగంలో 32% మాత్రమే హంగరిఈకి దక్కింది. 1920, 1924 మధ్య, 3,54,000 మంది హంగేరియన్లు రొమేనియా, చెకోస్లోవేకియా, యుగోస్లేవియాల్లోకి చేరిన పూర్వపు హంగేరియన్ భూభాగాల నుండి వలస వెళ్ళారు.
అక్టోబరు విప్లవం తరువాత 1917 లో యుద్ధం నుండి వైదొలిగిన రష్యన్ సామ్రాజ్యం లోని భూభాగం నుండి కొత్తగా స్వతంత్ర దేశాలైన ఎస్టోనియా, ఫిన్లాండ్, లాట్వియా, లిథువేనియా, పోలండ్ ఏర్పడినందున దాని పశ్చిమ సరిహద్దులో ఎక్కువ భాగాన్ని కోల్పోయింది. 1918 ఏప్రిల్ లో రొమేనియా బెస్సరాబియాపై నియంత్రణ సాధించింది.
ఉస్మానియా సామ్రాజ్యం విచ్ఛిన్నమైంది, దాని లెవాంట్ భూభాగంలో ఎక్కువ భాగం వివిధ మిత్రరాజ్యాల శక్తులకు సామంతరాజ్యంగా లభించింది. అనటోలియాలోని టర్కిష్ ప్రాంతాన్ని రిపబ్లిక్ ఆఫ్ టర్కీగా పునర్వ్యవస్థీకరించారు. ఉస్మానియా సామ్రాజ్యం 1920 నాటి సావ్రేస్ ఒప్పందం ప్రకారం విభజించారు. ఈ ఒప్పందాన్ని సుల్తాన్ ఎన్నడూ ఆమోదించలేదు. టర్కిష్ జాతీయ ఉద్యమం దీనిని తిరస్కరించింది. ఇది టర్కీ స్వాతంత్ర్యానికి, 1923 నాటి (మరింత సరళమైన) లోసాన్ కాల్పుల విరమణ ఒప్పందానికీ దారితీసింది.
1923 నాటికి చాలా దేశాలు శాంతి ఒప్పందాలు చేసుకున్నప్పటికీ, ఆండొర్రా దీనికి మినహాయింపు. ఆండొర్రా 1914 ఆగస్టులో జర్మనీపై యుద్ధం ప్రకటించింది. ఆ సమయంలో, ఆ దేశానికి ఇద్దరు అధికారుల నేతృత్వంలో 600 మంది పార్ట్టైమ్ సైనికులు ఉన్నారు. అండోరాలో జనాభా చాలా తక్కువ జనాభా. కాబట్టి ఇది సైనికులను యుద్ధభూమికి పంపలేదు. అందువల్ల వెర్సైల్ ఒప్పందానికి హాజరు కావడానికి ఆండొర్రాను అనుమతించలేదు. ఆ దేశం చివరకు 1958 లో జర్మనీతో శాంతి ఒప్పందాన్ని కుదుర్చుకుంది.
జాతీయ గుర్తింపులు
123 సంవత్సరాల తరువాత, పోలండ్ తిరిగి స్వతంత్ర దేశంగా అవతరించింది. సెర్బియా రాజ్యం, దాని రాజవంశం, "మైనర్ ఎంటెంటే దేశం"గా అత్యధిక తలసరి ప్రాణనష్టం పొందిన దేశం, కొత్త బహుళజాతి దేశమైన సెర్బ్స్, క్రొయేట్స్, స్లోవేనిస్ రాజ్యంగా ఏర్పడింది. తరువాత ఈ దేశానికి యుగోస్లేవియా అని పేరు మార్చారు. బోహేమియా రాజ్యాన్ని, హంగరీ రాజ్యంలోని కొన్ని భాగాలతో కలిపి చెకోస్లోవేకియా దేశంగా మారింది. రష్యా సోవియట్ యూనియన్ అయ్యింది. తన భూభాగం నుండి ఫిన్లాండ్, ఎస్టోనియా, లిథువేనియా, లాట్వియాలను కోల్పోయింది, ఇవి స్వతంత్ర దేశాలుగా మారాయి. ఉస్మానియా సామ్రాజ్యం స్థానంలో టర్కీ, మధ్యప్రాచ్యంలోని అనేక ఇతర దేశాలు ఏర్పడ్డాయి.
బ్రిటిషుసామ్రాజ్యంలో, యుద్ధం జాతీయవాదం యొక్క కొత్త రూపాలను విప్పింది. గల్లిపోలి యుద్ధం ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్ దేశాల "బాప్టిజం ఆఫ్ ఫైర్"గా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది కొత్తగా స్థాపించబడిన ఈ దేశాలు పోరాడిన మొదటి పెద్ద యుద్ధం. బ్రిటిష్ క్రౌన్ యొక్క సామంత దేశాల్లా కాకుండా, ఆస్ట్రేలియన్ దళాలు ఆస్ట్రేలియన్లుగా పోరాడిన మొదటి యుద్ధం ఇది. ఆస్ట్రేలియన్ న్యూజిలాండ్ ఆర్మీ కార్ప్స్ (ANZAC) అంజాక్ డేగా ఈ నిర్ణయాత్మక క్షణాన్ని జరుపుకుంటుంది.
కెనడియన్ విభాగాలు మొదటిసారిగా ఒకే దళంగా కలిసి పోరాడిన వైమీ రిడ్జ్ యుద్ధం తరువాత, కెనడియన్లు తమ దేశాన్ని "అగ్ని నుండి ఆవిర్భవించిన" దేశంగా పేర్కొనడం ప్రారంభించారు. ఇంతకుముందు "మాతృ దేశాలు" ఓడిపోయిన యుద్ధభూమిలోనే తాము విజయం సాధించిన తరువాత, వారు అంతర్జాతీయంగా గౌరవం పొందారు. కెనడా బ్రిటిషుసామ్రాజ్యపు డొమినియన్గా యుద్ధంలోకి ప్రవేశించింది. యుద్ధం ముగిసే నాటికి అది మరింత స్వాతంత్య్రంతో ఉద్భవించినప్పటికీ డొమినియన్ గానే ఉండిపోయింది. 1914 లో బ్రిటన్ యుద్ధం ప్రకటించినప్పుడు, డొమినియన్లు ఆటోమాటిగ్గా యుద్ధంలో దిగిపోయాయి; యుద్ధం ముగిసేటపుడు మాత్రం కెనడా, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్, దక్షిణాఫ్రికాలు కూడా వెర్సైల్లెస్ ఒప్పందంలో సంతకాలు పెట్టిన భాగస్వాములే.
చైమ్ వైజ్మాన్ చేసిన లాబీయింగ్ కారణం గాను, జర్మనీకి మద్దతు ఇవ్వమని అమెరికన్ యూదులు అమెరికాను ప్రోత్సహిస్తారనే భయం వల్లనూ బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం 1917 నాటి బాల్ఫోర్ డిక్లరేషన్లో పాలస్తీనాలో యూదుల మాతృభూమిని సృష్టించడాన్ని ఆమోదించింది. ప్రపంచ యుద్ధంలో మొత్తం 11,72,000 మందికి పైగా యూదు సైనికులు మిత్రరాజ్యాలకు, సెంట్రల్ పవర్స్ కూ పనిచేశారు. వీరిలో ఆస్ట్రియా-హంగరీలో 2,75,000, జారిస్ట్ రష్యాలో 4,50,000 మంది ఉన్నారు.
ఆధునిక ఇజ్రాయెల్ రాష్ట్ర స్థాపన, ఇప్పటికీ కొనసాగుతున్న ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం యొక్క మూలాలు ప్రపంచ యుద్ధం ఫలితంగా ఏర్పడిన మధ్యప్రాచ్యం లోని అస్థిర శక్తి డైనమిక్స్లో పాక్షికంగా కనిపిస్తాయి. యుద్ధం ముగిసే ముందు, ఉస్మానియా సామ్రాజ్యం మధ్యప్రాచ్యం అంతటా కొద్దిపాటి శాంతి, స్థిరత్వాలను ఏర్పరచింది. ఉస్మానియా ప్రభుత్వం పతనంతో, బలాల శూన్యత ఏర్పడింది. భూమి గురించి, జాతి గురించీ విరుద్ధమైన వాదనలు వెలువడటం మొదలైంది. ప్రపంచ యుద్ధ విజేతలు గీసిన రాజకీయ సరిహద్దులను స్థానిక ప్రజలపై రుద్దారు. కొన్నిసార్లు స్థానిక జనాభాతో కంటితుడుపు సంప్రదింపులు జరిపారంతే. 21 వ శతాబ్దంలో కూడా ఇవి సమస్యాత్మకంగానే కొనసాగుతున్నాయి. ప్రపంచ యుద్ధం ముగింపులో ఉస్మానియా సామ్రాజ్యం రద్దయి అరబ్-ఇజ్రాయెల్ సంఘర్షణతో సహా మధ్యప్రాచ్యం లోని ఆధునిక రాజకీయ పరిస్థితులకు దారితీసింది. ఉస్మానియా పాలన ముగింపు నీరు, ఇతర సహజ వనరులపై వివాదాలకు కూడా దారితీసింది.
లాటిన్ అమెరికాలో జర్మనీ, జర్మన్ వస్తువుల ప్రతిష్ఠ, యుద్ధం తరువాత కూడా అధికంగానే ఉంది గానీ యుద్ధానికి పూర్వ స్థాయికి తిరిగి రాలేదు. చిలీలో తీవ్రమైన శాస్త్రీయ, సాంస్కృతిక ప్రభావానికి యుద్ధం ముగింపు పలికింది. ఈ ప్రభావాన్ని రచయిత ఎడ్వర్డో డి లా బార్రా "జర్మనీ వ్యామోహం" అని అన్నాడు
ఆరోగ్య ప్రభావాలు
1914 నుండి 1918 వరకు ఐరోపాలో సమీకరించిన 6 కోట్ల మంది సైనికుల్లో 80 లక్షల వరకు మరణించారు. 70 లక్షల మంది శాశ్వతంగా అంగవికలురయ్యారు. 1.5 కోట్ల మంది తీవ్రంగా గాయపడ్డారు. చురుకైన పురుష జనాభాలో జర్మనీ 15.1%, ఆస్ట్రియా-హంగరీ 17.1%, ఫ్రాన్స్ 10.5% కోల్పోయాయి. జర్మనీలో పౌర మరణాలు, శాంతి కాలపు మరణాల కంటే 4,74,000 ఎక్కువ. ఆహార కొరత, పోషకాహార లోపం కారణంగా వ్యాధి నిరోధకశక్తి తగ్గడం దీనికి ప్రధాన కారణం. యుద్ధం ముగిసే సమయానికి, కరువు వల్ల ఆకలితో సుమారు 1,00,000 మంది లెబనాన్ ప్రజలు మరణించారు. 1921 నాటి రష్యన్ కరువులో 50 లక్షల నుండి కోటి మంది వరకూ మరణించారు. 1922 నాటికి రష్యాలో 45 నుండి 70 లక్షల వరకు నిరాశ్రయులైన పిల్లలు ఉన్నారు. దాదాపు ఒక దశాబ్దం పాటు ప్రపంచ యుద్ధం, అంతర్యుద్ధం, కరువూ వగైరాలు దీనికి కారణం అనేక సోవియట్ వ్యతిరేక రష్యన్లు విప్లవం తరువాత దేశం విడిచి పారిపోయారు; 1930 ల నాటికి, ఉత్తర చైనా నగరం హర్బిన్లో 100,000 మంది రష్యన్లు ఉన్నారు. వేలాది మంది ఫ్రాన్స్, ఇంగ్లాండ్, అమెరికా లకు వలస పోయారు.
ఆస్ట్రేలియా ప్రధాన మంత్రి బిల్లీ హ్యూస్ బ్రిటిష్ ప్రధాన మంత్రి లాయిడ్ జార్జికి ఇలా రాశాడు, "ఇంతకంటే మంచి ఒప్పందం మీకు ఉండదని మీరు మాకు హామీ ఇచ్చారు. బ్రిటిషుసామ్రాజ్యం, దాని మిత్రరాజ్యాలు చేసిన అపారమైన త్యాగాలకు అనుగుణంగా నష్టపరిహారాన్ని కోరడానికి ఒప్పందం కుదుర్చుకోవడానికి ఇప్పుడు కూడా ఏదో ఒక మార్గం దొరుకుతుందని ఆశిస్తున్నాను." ఆస్ట్రేలియాకు, 5,571,720 యుద్ధ నష్టపరిహారం లభించింది, కాని యుద్ధంలో ఆస్ట్రేలియాకైన ప్రత్యక్ష వ్యయం 6,376,993,052. 1930 ల మధ్య నాటికి, స్వదేశానికి తిరిగి వచ్చే పెన్షన్లు, యుద్ధ గ్రాట్యుటీలు, వడ్డీ, సింకింగ్ ఫండ్ ఛార్జీలు 1,831,280,947. యుద్ధంలో పనిచేసిన 4,16,000 మంది ఆస్ట్రేలియన్లలో, 60,000 మంది మరణించారు. మరో 152,000 మంది గాయపడ్డారు.
అస్తవ్యస్తమైన యుద్ధకాల పరిస్థితులలో వ్యాధులు వృద్ధి చెందాయి. ఒక్క 1914 లోనే, సెర్బియాలో లౌస్-బర్న్ టైఫస్ వ్యాధి 2,00,000 మందిని బలి తీసుకుంది. 1918 నుండి 1922 వరకు, రష్యాలో 2.5 కోట్ల మంది టైఫస్కు గురవగా, 30 లక్షల మంది మరణించారు. 1923 లో, 1.3 కోట్ల మంది రష్యన్లు మలేరియా బారిన పడ్డారు. ఇది యుద్ధానికి పూర్వ సంవత్సరాల కంటే బాగా ఎక్కువ. అదనంగా, ఒక పెద్ద ఇన్ఫ్లూయెంజా మహమ్మారి ప్రపంచవ్యాప్తంగా వ్యాపించింది. మొత్తంమీద, 1918 నాటి ఈ ఫ్లూ మహమ్మారికి కనీసం 1.7 నుండి 5 కోట్ల మంది వరకూ బలయ్యారు. అంతేకాకుండా, 1915 - 1926 మధ్యకాలంలో, ఎన్సెఫాలిటిస్ లెథార్జికా అనే అంటువ్యాధి ప్రపంచవ్యాప్తంగా దాదాపు 50 లక్షల మందికి సంక్రమించింది.
1917 నాటి రష్యన్ విప్లవం, ఆ తరువాతి రష్యన్ అంతర్యుద్ధం యొక్క సామాజిక విచ్ఛిత్తి, విస్తృతమైన హింస పూర్వపు రష్యన్ సామ్రాజ్యంలో, ఎక్కువగా ఉక్రెయిన్లో, 2 వేలకు పైగా హింసా కార్యక్రమాలకు కారణమయ్యాయి. . ఈ దారుణాల్లో 60,000-200,000 వరకూ పౌర యూదులు చంపబడ్డారని అంచనా.
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత, ముస్తఫా కెమాల్ నేతృత్వంలోని టర్కిష్ జాతీయవాదులపై గ్రీస్ పోరాడింది. ఈ యుద్ధం చివరికి కుదిరిన లౌసాన్ ఒప్పందం ప్రకారం ఇరు దేశాల మధ్య భారీ జనాభా మార్పిడికి దారితీసింది. వివిధ వనరుల ప్రకారం, ఈ కాలంలో అనేక లక్షల మంది గ్రీకులు మరణించారు. ఇది గ్రీకు జెనోసైడ్తో ముడిపడి ఉంది.
ఇంకా చూడండి
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం
హిందూ జర్మను కుట్ర - మొదటి ప్రపంచ యుద్ధ కాలంలో కేంద్ర శక్తుల సహాయంతో భారత విప్లవకారులు చేసిన పలు కుట్రల కథనం
గమనికలు
== మూలాలు telugu loo
==
బాహ్య లంకెలు
మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం ఘోరానికి నూరేళ్లుసాక్షి
యుద్ధాలు |
షార్ట్ స్కేల్ ప్రకరము వెయ్యి బిల్లియన్లు ఒక ట్రిల్లియన్.
1 ట్రిల్లియన్ = 1,000,000,000,000(వెయ్యి బిల్లియన్) లేదా లక్ష కోట్లు (1,00,000,00,00,000)
లాంగ్ స్కేల్ ప్రకారము మిల్లియన్బిల్లియన్లు
1 ట్రిల్లియన్= 1,000,000,000,000,000
గణిత శాస్త్రము
సంఖ్యలు |
ఉర్సు లేదా ఉరుసు లేదా ఉర్స్ (ఆంగ్లం : Urs) (ఉర్దూ: عرس ) సూఫీ సంతుడి లేదా ఔలియా వారి వర్ధంతి సందర్భంగా జరుపుకునే ఉత్సవం. ప్రధానంగా దర్గాహ్ లలో జరుపుకుంటారు. ఉదాహరణకు ఖ్వాజా మొయినుద్దీన్ చిష్తి వారి ఉర్స్. ఈ సాంప్రదాయం ప్రధానంగా దక్షిణాసియా ముస్లింలలో కానవస్తుంది. ఈ ఔలియాల 'విసాల్' (అల్లాహ్ తో చేరడం) ఉర్స్ లేదా కళ్యాణం అని భావిస్తారు.
ఉర్స్ అనే పదానికి మూలం అరబ్బీ పదం, దీని అర్థం 'పెళ్ళి' లేదా 'ఉక్ద్' లేదా 'నికాహ్' అనే అర్థం వస్తుంది.
ఈ ఉర్స్ కార్యక్రమాలలో ప్రధాన ఆకర్షణ ఖవ్వాలీ కార్యక్రమం. దీనినే సమా క్వాని అనీ వ్యవహరిస్తారు.
ఈ కార్యక్రమాలన్నీ ఆయా దర్గాహ్ ల సజ్జాద-నషీన్ లు వ్యవహరిస్తారు.
ఆంధ్రప్రదేశ్ లో కొన్ని ప్రధాన ఉరుసులు
విజయనగరం హజరత్ సయ్యద్ యార్ ముహమ్మద్ ఖాన్ బాబా అలైహి రహ్ మా,హజరత్ హాజి మునవ్వర్ అలిషా ఖాదరి అలైహి రహ్ మా,హజరత్ పీర్ మస్తాన్ అలిషా ఖాసీమి కలీమి అలైహి రహ్ మా,హజరత్ సయ్యద్ ఖాదర్ బాబా
గిద్దలూరు, ప్రకాశం జిల్లా హజరత్ రాజా హుస్సేన్ పీర్ షా,ఖాదరి కంబల్ పోష్
భవానీపురం,విజయవాడ బాబాజీ హజరత్ సయ్యద్ అమీనుద్దీన్ చిష్టి, అలైహి రహ్ మా,కృష్ణా బ్యారేజ్ వద్ద,హజరత్ సయ్యద్ అలి హుసేన్ షాః ఖాదరి అలైహి రహ్ మా,పంజా సెంటర్,హజరత్ లోటే సోటే మస్తాన్ వలీ అలైహి రహ్ మా,కృష్ణా బ్యారేజ్ వద్ద, విజయవాడ సయ్యద్ షా ఖాదరి అలైహి రహ్ మా,హజరత్ సయ్యద్ షా ముసాఫిర్ బుకారి
గుంటూరు హజరత్ షాబా హుస్సేని అలైహి రహ్ మా,హజరత్ సయ్యద్ బర్హానుద్దీన్ అలీషా ఖాద్రీ
కడప హజరత్ ఖ్వాజా సయ్యద్ షా; అమీనుల్లా మొహమ్మద్ ముహమ్మదుల్ హుశేని ఇష్టియుల్ ఖాదరి ఆస్థాన-ఎ-మగ్దూముల్లాహి,హజరత్ సూఫిసర్ మస్త్ సాని చిల్లాకష్ అరిపుల్లా ముహమ్మద్ ముహమ్మదుల్ హుశేని బడా సొందల్ ఆస్థాన-ఎ-మగ్దూముల్లాహి,ఖాదిముల్ ఫుఖార హజరత్ ఖ్వాజ సయ్యద్ షాః యదుల్లా ముహమ్మద్ ముహమ్మదుల్ హుశైని చిష్టిపుల్ ఖాదరి అస్తాన-ఎ-మఖ్ దుముల్లాహి,హజరత్ ఖ్వాజా సయ్యద్ షా పీరుల్లా ముహమ్మద్ ముహమ్మదుల్ హుశేని ఇష్టియల్ ఖాదరి ఆస్థాన-ఎ-మగ్ధూముల్లాహి
పొన్నాడ, తూగో॥జిల్లా హజరత్ బషీర్ బీబీ అలైహి రహ్ మా
నరశింగపల్లి, విశాఖ జిల్లా హజరత్ కాలేషా వలి బాబా అలైహి రహ్ మా
కొత్తలంక, తూగో॥జిల్లా హజరత్ అహ్మద్ ఆలీషా ఖాదరి అలైహి రహ్ మా
కసుమూరు, నెల్లూరు జిల్లా హజరత్ కరీముల్లా షా ఖాదరి అలైహి రహ్ మా
రహ్మతాబాద్ (ఎ.ఎస్.పేట) నెల్లూరు జిల్లా హజరత్ ఖ్వాజా నాయబ్-ఎ-రసూల్ అలైహి రహ్ మా
గిద్దలూరు, ప్రకాశం జిల్లా దస్తగీర్ మహాత్ములవారి గంధము
అక్కయపాలెం, విశాఖపట్నం. హజరత్ బాబా పహాడ్ వాలె అలైహి రహ్ మా,హజరత్ ఇస్హాక్ మదిని అలైహి రహ్ మా
బెల్లంకొండ, గుంటూరు జిల్లా హజరత్ తాజూల్ ఖాలి షేక్ మీరా హుస్సేన్ ఖాలీ బాబా
పెనుగొండ హజరత్ బాబా ఫక్రుద్దీన్ అలైహి రహ్ మా,నియాజ్ హజరత్ ఇమామ్ జాఫర్ సాధిక్ (ర.జి)
కొండపల్లి హజరత్ సయ్యద్ షాబుఖారీ ఖాద్రీ
మొహిద్దీన్ పురం,అర్ధవీడు హజరత్ సయ్యద్ జాహెద్
గాయంపాడు, పెడన మం॥ హజరత్ మౌలా అలి
ఏలూరు హజరత్ సయ్యద్ బాయజీద్
పామర్రు హజరత్ జియావుల్ హఖ్ లిముల్లాహ్ముహుబుల్లా చిష్టీ
మల్లయ్యపాలెం కృష్ణా జిల్లా హజరత్ సాలార్ షా ఖాదరి అలైహి రహ్ మా
నాంపల్లి, హైదరాబాదు హజరత్ యూసూ ఫైన్, అలైహి రహ్ మా
నెల్లూరు హజరత్ బారా షహీద్ అలైహి రహ్ మా
ఇవీ చూడండి
సూఫీ తత్వము
దర్గాహ్
ఔలియా
బయటి లింకులు
A Wedding with the Divine, by Yousuf Saeed
Urs Ajmer Sharif
భారతదేశంలో ఇస్లాం
సూఫీ తత్వము
ముస్లింల పండుగలు |
kotlapur paerutoe chaaala vyasalu unnayi. aa vyaasaala jaabithaa:
kotlapur (sangareddi) - medhak jillaaloni sangareddi mandalaaniki chendina gramam
kotlapur (marpally) - rangaareddi jillaaloni marpally mandalaaniki chendina gramam |
sompalle paerutoe chaaala vyasalu unnayi. aa vyaasaala jaabithaa:
sompalle (mulakalacheruvu) - Chittoor jillaaloni mulakalacheruvu mandalaaniki chendina gramam.
sompalle (rajole) - turupu godawari jillaaloni rajole mandalaaniki chendina gramam.
sompally - Khammam jalla boorgampaadu mandalaaniki chendina gramam. |
Ayodhya vivaadamloo thudhi therpunu bhartiya supreemkortu 9 novemeber 2019na prakatinchindhi. ramajanmabhoomilo (hindus aradhya dhaivam, ramudi janmasthalam) alayanni nirmimchaemduku vivadhaspada bhumini (2.77 ekaraalu) trustuku (bhartiya prabhuthvam srushtinchee) appaginchaalani supreemkortu aadaesimchimdi. koolchivesina babri maseeduku badhuluga maseedh nirmimchaemduku uttarapradesh sunnii central wakf borduku mro sthalamlo 5 ekaraala bhumini pratyaamnaayamgaa ivvaalani kortu prabhutwaanni aadaesimchimdi.
nepathyam
alahaabaad highcourtu tiirpu
6 dissember 1992na allarlugaa maarna rajakeeya ryaaleeloo babri maseedh koolchiveyabadindi. tadupari bhu hakku kesu alahaabaad haikortulo daakhalu cheyabadindhi, dani tiirpu 30 september 2010na veluvadindi. teerpulo muguru nyaayamoorthulu ayodhyaloni 2.77 ekaraala (1.12 he) bhumini muudu bhaagaalugaa vibhajinchaalani alahaabaad highcourtu teerpunichindi, andhulo 1⁄3 hinduism mahaasabha praatinidhyam vahisthunna ramya lulla ledha baala ramudiki, 1⁄3 Uttar Pradesh sunneeki velthundhi. central wakf bord, migilina 1⁄3 nirmohi akharaku velluthundhi. hindus viswaasam prakaaram vivadhaspada bhuumii rama janmasthalamani, hinduism devaalayaanni koolchivesina tarwata babri maseedh nirminchabadindani, idi islam siddhaantaalaku anugunamga nirminchabadaledani tiirpu dhruveekarinchindi.
kesu shirshikalu
1950loo, gopaul sidhu visharad alahaabaad haikortulo vivadhaspada sthalamlo puuja (pujalu) cheeyadaanni nishedhinchalani koruthoo davao vessaru. konthakaalam tarwata idhey vidhamina davao vaeyabadindi conei taruvaata ayoodhyaku chendina paramahams daas upasamharinchukunnaadu. 1959loo, nirmohi akhara, ooka hinduism matha samshtha, vivadhaspada sthalamku tanu samrakshakunigaa perkontoo appaginchela aadheshaalanu koruthoo mudava daavaanu daakhalu chesindi. uttarapradesh sunnii central wakf bord dwara sdhalam prakatana, swaadheenam choose naalgava davao daakhalaindi. alahaabaad highcourtu bench 2002loo yea kesunu vichaarinchadam praarambhinchindi, idi 2010loo puurtayimdi. highcourtu therpunu vaayidaa veyalane abyardhananu bhartiya supreemkortu thosipuchina tarwata, 30 september 2010na alahaabaad highcourtu, vivadhaspada bhumini muudu bhaagaalugaa vibhajinchaalani muguru nyaayamoorthulu yessyu khan, sudhir agarawal, dv sarmalatho koodina sabhya dharmasana tiirpu cheppindhi. ramya lulla vigraham unna sdhalam ramya lulla virajman (baala ramudu)ki praatinidhyam vahisthunna paarteeki velluthundhi, nirmohi akhara seethaa rasoy, ramya chabutaaraalanu sweekarinchaali, migilina vatini Uttar Pradesh sunnii central wakf boardu sweekarinchaali. muudu nelala paatu yathaatatha sthithini konasaaginchaalani kortu teerpunichindi. vivadhaspada bhuumii vibhajanapai muudu partylu supriim koortuloo appilu chesaayi.
supriim kortu 6 auguste 2019 nundi 16 oktober 2019 varku kesupai thudhi vichaarananu nirvahimchimdi. 9 novemeber 2019 na, rama mandiraanni nirminchadaniki bhumini trusteeku (bhartiya prabhuthvam erpaatu chesindi) appaginchaalani supreemkortu aadaesimchimdi. koolchivesina babri maseeduku badhuluga maseedunu nirmimchaemduku uttarapradesh sunnii central wakf borduku 5 ekaraala bhumini ivvaalani kudaa prabhuthvam aadaesimchimdi.
teerpuku mundhu bhadrata
tiirpu veluvadae mundhu 15 rojula paatu ayoodhyaloo himsanu nirdhinchenduku aankshalu vidhincharu. bharat antataa bhadrataa erpaatlu chesar. ayoodhyaloo velaadi mandhi paramilitary balagaalu, pooliisu balagaalu moharinchabaddayi, CCTV kemeralu, dronlanu upayoginchi yea prantham motham nigha nirvahimchabadimdi.
uttarapradesh, Rajasthanloni anek pradeeshaalaloo internet sevalu aapiveyabaddaayi, motham 31 jillalanu, 673 mandhi vyaktulu nishithamgaa pariseelistunnatlu prakatinchaaru. bhaaratadaesam kriminal prociser kood section 144 motham Uttar Pradesh loo, bengalooru, Bhopal, Jaipur, Lucknow, Mumbai vento konni pradhaana nagaraallo amalu cheyabadindhi. tiirpu velupadina roejuna Jammu Kashmir, Karnataka, madhyapradesh, Uttar Pradesh, alaage Delhi raashtraalalo paatasaalalu, kalashalalaku prabhutva selavu prakatinchabadindhi. telanganaloni vividha pattanhaalloo bhadratanu pencharu; Hyderabadloo 20,000 mandhi sibbamdini moharinchaaru, pradhaanamgaa paatabastiilooni chaarminaarr, macca maseedutho sahaa mathaparamaina sunnitamaina praantaala chuttuu unnare. nivedikala prakaaram, mundujagratta charyaga mumbailoo 40,000 mandhi, chennailoo 15,000 mandhi pooliisu sibbamdini moharinchaaru. adae samayamlo shanthi, matha saamarasyaanni kaapaadaalani pradhaana manthri bahiranga abhyardhana Akola.
tiirpu saransham
supreemkortu aiduguru sabhyula dharmasana 9 novemeber 2019na tana therpunu ekagreevamgaa prakatinchindhi. therpunu yea krindhi vidhamgaa sangrahinchavacchu.
raamamandiraanni nirmimchaemduku trastunu erpaatu cheyalana, muudu nelallogaa dharmakartala mandili erpaatu cheyalana bhartiya prabhutwaanni kortu aadaesimchimdi. vivadhaspada bhuumii bhartiya prabhuthvam aadheenamlo unnadi. adi yerpadina tarwata trusteeku badilee cheyabadindhi.
2.77 ekaraala vivadhaspada bhumini aalaya nirmananiki ketaayinchaalani, 5 ekaraala pratyaamnaaya sdhalaanni maseedh nirmananiki uttarapradesh sunnii central wakf borduku ketaayinchaalani kortu aadaesimchimdi.
2010 alahaabaad highcourtu tiirpu, vivadhaspada bhuumii vibhajana sarikaadani kortu teerpunichindi.
babri maseedh koolchiveta, 1949loo babri maseedh apavitram chattaanni ullanghinchadamenani kortu teerpunichindi.
archialogical sarve af india nundi vacchina puraavastu adharalu babri maseedh aalaya nirmaanam pai nirminchabadindani, deeni vaastusilpam spashtangaa swadesi, islaamyetaramainadani chuuputundani kortu perkondi.
ASIlaku sambandhinchi muslim paarteela vividha shaastreeya vaadanalaku sambandhinchi levanettina abhyantaraalanu, supriim kortu gamaninchindi, deeniki nyayaparamaina parishkaaralu andubatulo unnanduna potilo unna partylu dhaanini alahaabaad haikortulo levanettavacchu. alahaabaad highcourtu tharapuna samarpinchina ASI nivedika sadarana Dumka kadhani bhartiya sarvonnatha nyaayastaanam vyaakhyaaninchindi. adae samayamlo, aligra charitrakaarulache rachinchabadina dhi historians report tu dhi neshan, sakshyamga samarpinchabadinappudu, kortu ila perkondi: "atyunnatamgaa, yea nivedikanu ooka abhipraayamgaa teeskovacchu."
ippati bhavanam kindha unna puraathana mathaparamaina nirmaanam sidhilaalu koolchiveyabadinatlu suuchimchavu ani, Ayodhya kesulo supreemkortu tana 1,045-paejiila teerpulo perkondi.
1510-11 ADloo gurunanak ayoodhyaku teerthayaatra chessi ramamandiramlo praarthanalu chesadani nalaugu janamsakhilu (modati sikku guruvu gurunanak jeevita charitralu) nissandehamgaa, vivaranga paerkonnaarani kortu gamaninchindi. 1857loo nihang sikkula brundam maseedulo pujalu chesindani kudaa kortu perkondi.
uttarapradesh sunnii central wakf bordutho sahaa muslim partylu vivadhaspada bhumini pratyekamgaa swaadheenam chesukovadamlo viphalamayyaayani kortu perkondi. hindus aaraadhyadaivam rama janmasthalamani nammi, maseedulo hindus nirantharam pujalu chesaarani niroopinchadaaniki hinduism sanghalu merugaina saakshyaalanu andinchaayani perkondi. 1856-57loo erpaatu chosen inupa railinglu maseedh lopaliki praamganaanni bayati praamganam nundi vary cheshaayani, bayati praamganamloo hindus pratyeka aadheenamlo unnaran kortu perkondi. intaku mundhu kudaa maseedh lopaliki praamganamloki hindus pravesam undani perkondi.
nirmohi akhara daakhalu chosen daavaanu samarthinchalemani, danki sheebit hakkulu laevani kortu tiirpu cheppindhi. ayithe trusteela boardulo nirmohi akharaku tagina praatinidhyam kalpinchalani kortu teerpunichindi.
babri maseedh yaajamaanyampai uttarapradesh sunnii central wakf boardupai shia wakf boardu chosen daavaanu kortu thiraskarinchindi.
12 dissember 2019na supreemkortu therpunu sameekshinchaalani koruthoo daakhalaina motham 18 pitishanlanu kottivesindi.
dhesheeya praticharyalu
maddatu
uttarapradesh sunnii central wakf bord chhyrman zufar farukhi ooka prakatana vidudhala chesthu thaanu therpunu angeekaristunnaanani, dani choose rivyuu pitishannu samarpinchabonani prakatinchaadu. delhilooni jama maseeduku chendina shaahee imam yea therpunu samardhinchaadu, vivaadham ikapai konasagakudadani cheppaadu. konni pradhaana paarishraamika samshthalu yea nirnayaaniki maddatu ichchayi. kontamandi pramukhulu kudaa yea nirnayaaniki madduthugaa thama abhipraayaanni vyaktham chesar, samarasyam, shanthi choose pilupunichaaru.
jaateeya bhadrataa salahadaru ajith dovalthoo samaveshamaina tarwata hinduism, muslim vargaalaku chendina pramukha naayakulu saantibhadratala parirakshanhaloo bhartiya prabhuthvaaniki thama maddathunu andichaaru.
rajakeeya partylu, ganankaalu
bharathadesamlooni anek rajakeeya partylu therpunu samarthinchaayi. bhartia janathaa parti (BJP) yea tiirpu bhaaratadaesamloe shanthi, aikyataku naamdi palukutundani perkondi. bhartiya jaateeya congresses yea teerpuku maddatu icchindi, prasaanthata, shanthi choose pilupunicchindi. Delhi mukyamanthri aravindh kejrival, Bihar mukyamanthri nitesh kumar, madhyapradesh mukyamanthri kimmel nath, dravida munnetra kazagam nayakan M. K. stallin vento rajakeeya pramukhulu therpunu samarthinchaaru. bhartiya pradhaana manthri narendera modie yea nirnayam girinchi tweet chesar, dheenini evariki geylupu ledha otamigaa pariganincharaadani annaadu. aa tarwata deeshaanni uddeshinchi chosen prasangamlo, shanthi, aikyata untundani, anni samasyalanu raajyaamga chatramlo parishkarinchukovachchani cheppaadu.
vyatiraekata
uttarapradesh sunnii central wakf bord nyaayavaadi, zafaryab gilani, supriim korat Ayodhya teerpupai asantruptini vyaktham chesudu, indhulo chaaala vairudhyaalu unnayi. varu dhaanini sameekshinchavalasi Pali ani telipaadu.
naeshanal herald, therpunu vimarsistuu remdu kadhanaalanu prachurinchindi. sampaadakeeyam taruvaata kadhanaalanu upasamharinchukundi. BJP nundi vimarsalu edurkonna tarwata social midiyaalo, kshamaapanalu cheppindhi.
al india majlis-i-ittehadul muslimeen president assaduddin ovis teerputho thaanu santrupthi chendaledani, "vaastavaalapai viswaasam" sadhinchina vision ani perkonnaadu. muslim paarteela praadhimika nyaayavaadi zafaryab gilani yea teerputho thaamu santrupthi chendaledani cheppaadu, ayithe yea teerpulo konni "manchi udaaharanalu" kudaa unnayani telipaadu. jamiat ulema-Una-hindh, vivaadamloo nyaayastaanam aadeshinchina maseedh choose pratyaamnaaya sdhalaanni angikarinchadaniki nirakarinchindi.
al india muslim personel laaw bord, jamiat ulema-Una-hindh 17 novemeber 2019na therpunu tiraskarinchina tarwata rivyuu pitishan daakhalu cheyalana nirnayinchaaru.
sikku samajam aandolanalu
1045-paejiila tiirpu sikku mathamloo ooka pratyeka sarvabhouma mataniki badhuluga 'cult'gaaa suchinchabadindi. sikkumatamlo purtiga nishedhinchabadina nihang sikku vigrahalanu aaraadhinche kadhanaalanu utamkistuu, shiromani gurdwara parbandhak committe, Delhi sikku gurdwara management khandincindi. teerpulooni anni vakreekarinchina vaasthavaalanu tolaginchaalani, sikku matanni prastaavistuu 'cult' aney padaanni tolaginchaalani koruthoo dr manjit sidhu randhava supreemkortulo ooka pitishannu daakhalu Akola.
antarjaateeya praticharyalu
bhartiya videshanga mantritwa saakha 9 novemeber 2019na ichina tiirpu girinchi videsi raayabaarulu, doutyavettalaku vivarimchimdi.
paakisthaan videshanga manthri shaw mehamud karayshe, kartarpuur carridar praarambhotsavamto samaanamgaa therpunu vimarshinchadu, kortu therpunu athanu moedii prabhuthvam matonmaada bhaavajaalanku suchanagaa perkonnaadu.
moolaalu
2019 sanghatanalu |
ప్రముఖ వ్యక్తులు
భావరాజు వెంకట సత్యమూర్తి : వ్యంగ్య చిత్రకారుడు.
గొర్తి సత్యమూర్తి : తెలుగు సినిమా రచయిత.
కె.జి.సత్యమూర్తి : శివ సాగర్ పేరుతో మాజీ నక్సలైటు నాయకుడు, ప్రముఖ విప్లవ రచయిత.
సినిమాలు
సన్నాఫ్ సత్యమూర్తి : 2015 ఏప్రిల్ 9, గురువారం విడుదలైన తెలుగు సినిమా. |
mittapur paerutoe chaaala vyasalu unnayi. aa vyaasaala jaabithaa:
mittapur (navipet) - Nizamabad jillaaloni navipet mandalaaniki chendina gramam
mittapur (bhodhan) - Nizamabad jillaaloni bhodhan mandalaaniki chendina gramam |
నీలా జంగయ్య కవి, విమర్శకుడు, ఉపాధ్యాయుడు. వాసవీ సాహిత్యపరిషత్తును స్థాపించాడు. దానికి అధ్యక్షుడిగా పనిచేశాడు. నందనవనం అనే సాహితీ సంస్థకు కూడా అధ్యక్షుడిగా వ్యవహరించాడు.
రచనలు
రమ్యపథము - ఈ ఖండకావ్యసంపుటిలో 38 కవితలున్నాయి.
జ్ఞానమందిరం - ఈ ఖండకావ్యసంపుటిలో కథాకావ్యం, శతకలక్షణాలున్న పద్యాలు, వచన కవిత, గీతాలు, వచనం,వృత్తాలు, ద్విపద మొదలైన వైవిధ్యభరిత కవిత్వం ఉంది.
మధువనం - ఈ ఖండకావ్యసంపుటిలో చైతన్యదేవత, అడిగేదెవ్వరు?, ఎవరివే?, చెండాడుము, రా!, బాటసారి, అంతా ఒకటే, చెలిగనవే మొదలైన శీర్షికలు ఉన్నాయి.
దర్శనము - ఈ ఖండకావ్యసంపుటిలో వచనం, గేయం, పద్యం మూడు రూపాలలో కవితలున్నాయి.
కవితా సమాలోచనలు - వ్యాసాల సంపుటము.
ఆవేదన - 1956లో వెలువడిన ఖండకావ్యసంపుటి.
కాంతిపుంజాలు - విశ్వనాథ సత్యనారాయణ, దాశరథి, సి.నారాయణరెడ్డి, దేవులపల్లి రామానుజరావు, కాళోజీ, వసంత వెంకటరావు, కొత్తపల్లి వీరభద్రరావు, ముకురాల రామారెడ్డి, దామోదరం సంజీవయ్య, కోదాటి నారాయణరావు, ఉమ్మెత్తల కేశవరావు, మండలి వెంకటకృష్ణారావు, కొణిజేటి రోశయ్య ప్రభృతులపై అల్లిన కవితల సంపుటి ఇది. దేవులపల్లి రామానుజరావుకు అంకితం ఇవ్వబడింది.
రామలింగపద్యాలు - రమ్యగుణ శుభాంగ! రామలింగ! అనే మకుటంతో వెలువడిన పద్యాలు.
మహాప్రపంచము - శ్రీశ్రీ మహాప్రస్థానం ప్రేరణతో వెలువడిన ఖండకావ్య సంపుటి ఇది.దీనిలో వచన కవితలు, గేయాలు, పద్యాలు ఉన్నాయి. 1959లో వెలువడింది. నీలా జంగయ్య దీనిని యాదగిరి లక్ష్మీనరసింహస్వామికి అంకితం చేశాడు.
సంస్కారభూషణం - 40 ఖండికల సంపుటి ఇది.
బాలగీతాంజలి - బాలలను ఉద్దేశించి వ్రాసిన 130 నీతి పద్యాలు. 1956లో రచింపబడింది. వినుర తెలుగుబాల! వినుతశీల! అనే మకుటంతో వెలువడింది.
విప్లవస్వరాలు - ఈ ఖండకావ్యసంపుటిలో కన్యావిక్రయం అనే ఖండిక ముఖ్యమైనది.
బుచ్చిలింగపద్యాలు - ఈ శతకములో లచ్చనంగ బతుకు బుచ్చిలింగ అనే మకుటంతో పద్యాలున్నాయి.
సుమమాల - జి.శ్రీనివాసరెడ్డితో కలిసి 1956లో ఖండకావ్యసంపుటిని వెలువరించాడు.
వైశ్యకులదీపిక - ఈ బుర్రకథలో గుప్తరాజుల చరిత్ర, మహాత్మాగాంధీ చరిత్ర, పొట్టి శ్రీరాములు చరిత్ర అభివర్ణిచబడింది. 1956లో వెలువడింది.
రసవిపంచి - ఈ ఖండకావ్యసంపుటిలో గొప్ప, కవిత్వం, క్షుద్రరాజ్యం, భావకృతి,శరణ్యమ్, కళామృతం,జ్ఞానులు మొదలైన ఖండికలున్నాయి.
బ్రతుకుబాటలో పాటలమూట - నీలా జంగయ్య వ్రాసిన గేయాల సంపుటి.
సాహిత్యవైభవం - ఈ వ్యాససంపుటిలో 'మహాత్ముడు సత్యాన్వేషి' మొదలు 'ముక్తగీతాలు' వరకు ఉన్న వ్యాసాలలో రచయిత సాహిత్యజీవితంలోను, సామాజిక జీవితంలోను సంపాదించుకున్న అనుభవాల సారం వ్యక్తీకరించబడింది.
శారదాంబపద్యాలు - చారుగుణ కదంబ శారదాంబ! అనే మకుటం కలిగిన శతకము.
కలం కల - 34 ఖండికలున్న ఖండకావ్యసంపుటి.
భద్రాద్రి మకుటనిర్వచనాలు - శతక రూపకమైన కృతి. కర్నాటి లింగయ్య దీనికి కృతిభర్త.
చిద్విలాస ఈ శతకములో 375కు పైగా ఆటవెలదులు ఉన్నాయి.
ఆణిముత్యాలు - ఈ ఖండకావ్యంలో ఆణిముత్యాలు, నరసింహ!, సందేశం,అన్నం-ఆకలి, గౌరవం డాల్డాకు, స్కూల్ దుకాణం, ఇది నిజం, చిలుకా, గ్రంథమందిరం, విప్లవం, అందుకే!, హితోక్తి, ఆలోచించు, మార్పు, ఛేదించు, సిద్ధార్తి సందేశం, మహాయుధం, ఒక్కనికే, ఇంకేం కావాలె?, న్యూట్రాన్ బాంబు, కొంటెతనం, హంసకథ, నక్కకథ, అంటతగినవాడు, మనిషి-కర్మసాక్షి, అతడు-ఆమె, రామరక్ష అనే 28 ఖండికలున్నాయి.
కవితాచంద్రిక - ఖండకావ్యసంపుటి. కర్నాటి లింగయ్యకు అంకితం చేయబడింది.
తెలుగులో తత్త్వకవులు -నీలా జంగయ్య ఈ విమర్శా గ్రంథంలో వేమన, వీరబ్రహ్మం, సిద్ధప్ప, అహ్మదొద్దీన్, గుజ్జల రామదాసు, పీర్ మొహినుద్దీన్ సాహెబ్, బోర అప్పలస్వామి, యడ్ల రామదాసు మొదలైన తత్త్వ కవుల నీతి,భక్తి,జ్ఞాన,వైరాగ్య తత్త్వాలను వివరించాడు.
కవనకమలం - ఇది కూడా ఒక ఖండకావ్యసంపుటము.
అగ్నిదీప్త - ఈ వెయ్యి పద్యాల మహా కావ్యములో కన్యకాపరమేశ్వరి చరిత్ర వర్ణించబడింది.
రామశతకం - రామా! అనే మకుటంతో వెలువడిన శతకము.
కాంతిచక్రం - ముప్పై ఖండికల కావ్యము.
కవితారసోదయం - చల్లా సోమరాజారాం కు అంకితం ఇవ్వబడిన ఈ వ్యాససంపుటిలో భారత కల్పవృక్షం - వసుమతీ వసంతం, గురుప్రతీక - విద్యాగంధం, విశ్వంభర చదివింతరువాత, ముఖం చూసి బొట్టు పెట్టడం, అణాగ్రంథమాల ఉద్యమం, పద్యమే కవిత్వం, కవితా రసోదయం, దేశోద్ధరక గ్రంథమాల, పురోగామి-తిరోగామి, భారతీయుడు సృష్టించిన విమానం కథ, ప్రసిద్ధ నృసింహ క్షేత్రాలు, ఉండేల కవితాగాండీవం అనే 12 వ్యాసాలున్నాయి.
పెళ్ళితోరణాలు - ఆప్తులు, బంధువులు, మిత్రుల ఇళ్లలో వివాహాలకు హాజరైనపుడు వధూవరులను ఆశీర్వదిస్తూ చదివిన పంచరత్న, నవరత్న పద్యాలనూ ఈ పుస్తకంలో సంపుటీకరించాడు.
పదశారద - ఈ వ్యాససంపుటిలో సామెతలు, లోకోక్తులు, జానపద బాణీలు, తెలుగు వారి ఆటపాటలు, పదరూపాలు, తత్త్వచింతనా ధోరణులు, పల్లెపదాలు మొదలైనవాటిని స్పృశించాడు.
చిత్కళా(1990)- గేయ కథా కావ్యం
విస్ఫులింగాలు
బిరుదము
కవిరత్న
మూలాలు
తెలుగు కవులు |
తమ్మడపల్లె, నంద్యాల జిల్లా, మహానంది మండలానికి చెందిన గ్రామం.ఇది మండల కేంద్రమైన మహానంది నుండి 8 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన నంద్యాల నుండి 8 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 511 ఇళ్లతో, 2206 జనాభాతో 839 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1082, ఆడవారి సంఖ్య 1124. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 962 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 4. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 594323.పిన్ కోడ్: 518502.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉంది. బాలబడి మహానందిలోను, మాధ్యమిక పాఠశాల తిమ్మాపురంలోనూ ఉన్నాయి.ఇంజనీరింగ్ కళాశాల సమీప మేనేజిమెంటు కళాశాల అయ్యలూరు లోను,సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం, సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, వైద్య కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు నంద్యాల లోనూ ఉన్నాయి. దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల కర్నూలు లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
తమ్మడపల్లెలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉంది.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
తాగు నీరు
గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
తమ్మడపల్లెలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉంది. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 8 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
తమ్మడపల్లెలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 106 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 10 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 25 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 698 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 3 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 695 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
తమ్మడపల్లెలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
కాలువలు: 506 హెక్టార్లు* బావులు/బోరు బావులు: 189 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
తమ్మడపల్లెలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
వరి, పసుపు, కాయగూరలు
గణాంకాలు
2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 1,925. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 983, మహిళల సంఖ్య 942, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 388 ఉన్నాయి.
మూలాలు
వెలుపలి లింకులు |
తవ్వావాండ్ల పల్లి, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం, తిరుపతి జిల్లా, యెర్రావారిపాలెం మండలం లోని రెవెన్యూయేతర గ్రామం.
మూలాలు |
కొండలమామిడివలస శ్రీకాకుళం జిల్లా, రేగిడి ఆమదాలవలస మండలం లోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన రేగిడి ఆమదాలవలస నుండి 6 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన రాజాం నుండి 14 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 79 ఇళ్లతో, 317 జనాభాతో 208 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 162, ఆడవారి సంఖ్య 155. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 212 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 0. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 580836.పిన్ కోడ్: 532123.
విద్యా సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది.సమీప బాలబడి, ప్రాథమిక పాఠశాల రాజాంలోను, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల పాలకొండలోను, మాధ్యమిక పాఠశాల పాలకొండలోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల పాలకొండలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాలలు రాజాంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల శ్రీకాకుళంలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్లు రాజాంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల రాజాంలో ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
తాగు నీరు
బావుల నీరు గ్రామంలో అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
కొండలమామిడివలసలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. ఆటో సౌకర్యం, ట్రాక్టరు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 8 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 18 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కొండలమామిడివలసలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 17 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 9 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 180 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 37 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 153 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
కొండలమామిడివలసలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
కాలువలు: 91 హెక్టార్లు
చెరువులు: 61 హెక్టార్లు
ప్రముఖులు
కొమ్మాజోస్యుల జగన్నాధరావు భారత ఎన్నికల కమిషన్ పరిశీలకులు ఈ గ్రామంలోనే జన్మించారు.
మూలాలు |
గంగ పండగ చిత్తూరు జిల్లాలో భారీ ఎత్తున జరిగే పండగల్లో ఒకటి. ఈ పండగకు మూలం ప్రతి ఏట తిరుపతిలో అత్యంత వైభవంగా జరిగే గంగ జాతరే. ఈ జాతరకు పెద్ద చరిత్ర, ఆచారము, ఉన్నాయి. కాని జిల్లా వ్యాప్తంగా పల్లెల్లో జరిగే గంగ పండగను జరుపుకుంటారు.
పండగ జరిపే కాలం
ఎండా కాలంలో వ్యవసాయ పనులన్ని అయి పోయి పంటలన్ని ఇండ్లల్లొకి వచ్చి రైతులు, రైతు కూలీలు, రైతులపై ఆధార పడిన ఇతర కుల వృత్తుల వారు విశ్రాంతిగా వున్నప్పుడు వస్తుంది ఈ పండగ. ఈ పండగకు అటు ఒక వారం ఇటు ఒక వారం వరకు ఈ పండగ జరుపు కుంటారు.
పండగ విధానం
సంవత్సరం పాటు రైతుల వద్ద పొలంలో పని సేసిన కూలీలు, ఇతర కుల వృత్తుల వారు ఈ పండగ నాడు రైతుల వద్ద నుండి ధాన్యం రూపంలో బాగానే నజరానా పొందుతారు. కూలీలైతే చిత్ర విచిత్ర వేషాలు ధరించి ఊర్ల లోని రైతులను మెప్పించి ఫలితం పొందుతారు. ముఖ్యంగా పులి వేషం వేషధారి ఆబాల గొబాలాలను మెప్పిస్తారు. చిన్న పిల్లలకు ఇది పెద్ద పండగ. పులి వేష గాని వెంబడి డప్పు, పిల్లనగొయ్యి, ఇతర వాయిద్యాలు వాయిస్తూ ఉండగా ఇతరులు ఆడుతుండగా పులి వేషధారి గంతులు వేస్తూ పల్టీలు కొడుతూ నానా హంగామా చేస్తాడు. ఇది అందరికీ పండగే.
పులి వేషాలు
పులి వేషాలను ఎవరు బడితే వారు వేయలేరు. ఆ వేషం వేయడానికి మంచి దేహదారుడ్యం వుండాలి. మంచి ఆరోగ్య వంతుడై వుండాలి. ఎందుకంటే అతను వేసే గంతులకు చేసే విన్యాసాలకు అతని శరీరము సహకరించాలి. పులి వేష ధారి మొలకు ఒక లంగోటి మాత్రం కట్టుకొని శరీరమంతా పసుపు రంగు చారలు తీర్చి, తలకి పులి కన్నులవలె దిద్దిన, మద్యలో రంద్రాలున్న, పులిచెవులు లాంటి చెవులున్న టోపి ధరించి, (దీనిని ఈ వేషం కొరకే తయారు చేసుకుంటారు.) నోట్లో పెద్ద నాలుకలాగ ఒక ఎర్రటి అట్టముక్కను పెట్టుకొని తయారవతాడు. అతని నడుముకు దారాలు కట్టి ఇద్దరు వ్వక్తులు పగ్గాలతో అతనిని పట్టుకొని నియంత్రిస్తూ వుంటారు. ఒక పొడవాటి వెదురు బద్దకు రంగు కాగితాలు కట్టి ఒక కొసన ఒక పెద్ద బుట్టను కట్టి దానిని కూడా రంగు కాగితాలను అతికించి వుటారు. ఒక వ్వక్తి దానిని రెండో చివరన పట్టుకొని పులి వేష ధారి వెనక నిలబడి రెండో చివరన నున్న బుట్ట భాగాన్ని పులి వేషదారుని ముందు వచ్చేటట్టు పట్టుకొని వూపుతూ వుంటాడు. ఇద్దరు ముగ్గురు డప్పులు కొడుతుండగా ఆ డప్పులకు అనుగుణంగా పులి వేష ధారి అడుగులు వేస్తూ, పైన వూగు తున్న రంగు కాగితాల బుట్టను చూస్తూ పులి లాగా ఆడుతుంటాడు. ఒక రిద్దరు ఉత్సాహ వంతులు అతనికి తోడుగా ఆడు తుంటారు. ఈ విధంగా ఆడుతూ వారికి సంబంధించిన పల్లెల్లో మాత్రమే అనగా వారు పనిచేసే రైతులున్న పల్లెల్లో మాత్రమే తిరుగుతారు. ప్రతి రైతు వారి స్థాయిని బట్టి ధాన్యము, ధనము, పాత బట్టలు ఇస్తారు. వారికిచ్చిన ప్రతిఫలము వారికి తక్కువగా అనిపిస్తే సాధించి తీరుతారు. రైతుల వంటి పైనున్న పై వస్త్రాన్ని లాక్కుంటారు. చివరగా ఆ యింటి నుండి వెళ్ళే టప్పుడు ఆ రైతు పేరున వారి కుటుంబం వారి పేరు పది నిముషాల సేపు ఆసువుగా పాట పాడగా దానికి తగిన డప్పు వాయిద్యాలు, ధరువులు వేసి పొగిడి తర్వాత మరొక ఇంటికి వెళతారు. పెద్ద రైతులు వారికి కొన్ని బట్టలు, డబ్బులు, ఒక బస్తా వడ్లను కూడా ఇస్తారు. సామాన్య రైతు సాధారణంగా ఒక గంప వడ్లును ఇస్తారు. ఈ పులివేష ధారణ ఆబాల గోపాలన్ని చాల అలరిస్తుంది.
జంతు బలులు
ఈ పండగ మాంసాహార పండగ. ప్రతి ఒక్కరు కోళ్లను కోయడం, ఏట్లను కోయడం, వివిధ రకాల పిండి వంటలు చేసి తినడం ఆనవాయతి. ఆ రోజు సాయింత్రం ఊరి బయట ఒక వేప చెట్టు క్రింద గంగమ్మను నిలిపి పొంగిళ్లును పెట్టడం ఆచారం. ఈ గంగమ్మ దేవత వద్ద పూజారి ఆ వూరి చాకలి. అతను వేప కొమ్మలతో గంగమ్మకు ఒక చిన్న పందిరి గుడిని, దాని ముందు పెద్ద పందిరిని నిర్మిస్తాడు. పొంగిళ్లు పెట్టిన తరువాత చాకలి ద్యారా కోళ్లు, పొట్టేళ్లు, మేక పోతులు బలి ఇస్తారు. ఈ బలి ఇవ్వడానికి చాకలి వద్ద పెద్ద వేట కత్తి వుంటుంది. చాల కాలం క్రితం దున్నపోతులను కూడా బలి ఇచ్చేవారు. కాని ఇప్పుడు దున్న పోతును బలి ఇచ్చే సాంప్రాదాయం లేదు. మామూలు బలులు కూడా కనుమరుగ వుతున్నాయి.
ప్రస్తుతం ఈ పండగ సాంప్రదాయం
పొంగిళ్ళు పెట్టేవారు నానాటికి తగ్గుతున్నారు. ఇదేదో అనాగరిక చర్యగా భావిస్తున్నట్టున్నారు. రకరకాల వేష దారులు రాను రాను తక్కువై పోతున్నారు. ఇంత కాలం తమ పొలాల్లో పనిచేసిన పనివారు ఈ పండగ నాడు వివిధ వేషధారులుగా వచ్చి రైతులను మెప్పించి, ఘనంగా ధాన్యం రూపంలో, వస్త్ర రూపంలో, ధన రూపంలో ఫలితాన్ని పొందేవారు.ఇప్పుడు వ్యవసాయం చేసే రైతులు తక్కువైనారు, కూలీలు తక్కువైనారు, ఆ వేషాలు ఇప్పుడు లేవు. రాబోవు తరాలకు ఇటువంటి పండగ ఒకటుండేది అది ఈ విధంగా జరిగేది అని ఇలాంటి వ్యాసాల ద్వారా మాత్రమే తెలుసుకునే పరిస్థితి వస్తుంది. కనుక ఇటువంటి వ్యాసాలు ఇంకా వివరంగా వస్తే కనీసం కాగితాల మీద నైనా ఈ పండగను బతికించిన వారమవుతాము. పల్లెల్లో ఈ గంగ పండగ కళ తగ్గినా తిరుపతి లోని గంగ జాతర స్థిరంగానే కొనసాగున్నది.
యివి కూడా చూడండి
తెలుగు సంస్కృతి
జాతర
సూచికలు
యితర లింకులు
పండుగలు
హిందువుల పండుగలు
తెలుగు సంస్కృతి |
gurramkonda, AndhraPradesh raashtram, annamaiah jalla, gurramkonda mandalam loni gramam.
idi sameepa pattanhamaina madhanapalle nundi 35 ki.mee. dooramloonuu Pali. 2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 2501 illatho, 10642 janaabhaatho 3111 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 5480, aadavari sanka 5162. scheduled kulala janaba 511 Dum scheduled thegala janaba 126. graama janaganhana lokeshan kood 595648 pinn kood: 517297. gurramkonda ooka paryaataka pradeesam. deeniki charitrakangaa jaafaraabaadu aney peruu Pali. Kadapa - bengaluru rahadaarilo unna yea gurram konda entho chaarithraka nepathyam kaligi paryaatakulanu visheshangaa aakattukuntondi. idi aanade hinduism, muslim samskrutulaku niluvutaddamgaa vundi matasaamarasyaanni chaaticheppindi. gurramkonda buses staeshanutoe chinchaparti, angallu, kalakada buses stationlatho anusandhanam cheya badi buses nadustunnavi. 2022 loo chosen jillala punarvyavastheekaranaku mundhu yea gramam Chittoor jillaaloo, idhey mandalamlo undedi.
gurramkonda kota
gurramkonda giridurgam. gurramkonda kota satrudurbhedyamaina yea kootanu choolhulu, chalukyas, raayalu, aa tarwata mahammadeeyulu tippusultan, Kadapa nawabulu paripaalinchaaru.raayala kaalamloonu aa tarwata tippu sulthan kaalamlo unnathasthitilo unnadi. yea kota 500 adugula ettuna ooka goppakondapai Pali. mooduvaipulaa konda dadapu niluvugaa undi ekkadaaniki veelulekunda Pali. naalugoovaipu kudaa etavaalugaa undi durbhedyamgaa Pali. kotaloo nalabhaiki paigaa maseedulu undevi. conei avi sidhilamainavi. parshiyaalooni kirman nundi vacchina hazrath shaw kamal aney suphi santu ikda sthirapadi sthaanikulaku islam matanni odhimchi praantamlooni chuttupakkala gramalaku islam matanni vyaapimpajaesaadu. yea kota 18va shataabdapu chivaraloo konnallu tippuusultaanu aadheenamlo Pali. tippuusultaanu ikda naanelanu mudrinchenduku ooka tankasaalanu kudaa erpatuchesadu. aa taruvaata Kadapa nawabula paalanaloki vacchindi. icchata gala kota chaaala prasiddhamaindi. yea kotaloo gala 'rangin mahal' chuuparulaku akattukuntundi.
vellivirisina matasaamarasyam
kota lopala nirmimpabadina sreelakshmi narsimha swamy, vinaayaka alayam, aunjaneya swamy vigraham, remdu maseedulu, muudu dargaalu undadam aati matasaamarasyaaniki, hinduism, muslim aikyatanu chaatichebutondi. neyyi gadi, vaidyasaala, dhaanyapu gadhulu annii nedu shidhilaavasthalo unnayi. gurram konda durgaaniki padamara vaipuna unna makbara (pavithra samadhi) durgam motham medha sandarsakulaku pradhaana aakarshanagaa nilustondi.
vidyaa soukaryalu
gramamlo ooka praivetu balabadi Pali. prabhutva praadhimika paatasaalalu edu, praivetu praadhimika paatasaalalu edu, prabhutva praathamikonnatha paatasaalalu remdu , praivetu praathamikonnatha paatasaalalu iidu, prabhutva maadhyamika paatasaalalu remdu, praivetu maadhyamika paatasaalalu muudu unnayi. ooka prabhutva juunior kalaasaala Pali. ooka prabhutva aniyata vidyaa kendram Pali.
sameepa prabhutva aarts / science degrey kalaasaala vaalmeekipuramloonu, inginiiring kalaasaala angallu lonoo unnayi. sameepa vydya kalaasaala tirupatilonu, paaliteknik madanapallelonu, maenejimentu kalaasaala angallu lonoo unnayi. sameepa vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala vaalmeekipuramloonu, divyangula pratyeka paatasaala madhanapalle lonoo unnayi.
vidyaa samshthalu
prabhutva juunior kalaasaala,
nyuu shrivani high skoolu,
jillaparishat high skoolu.,
viswabhaarati skoolu
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
gurramkonda (gramam)loo unna ooka praadhimika aaroogya kendramlo muguru daaktarlu, paaraamedikal sibbandi eduguru unnare. remdu praadhimika aaroogya vupa kendrallo daaktarlu laeru. paaraamedikal sibbandi muguru unnare. ooka dispensarylo ooka doctoru, paaraamedikal sibbandi muguru unnare. ooka pashu vaidyasaalalo ooka doctoru, paaraamedikal sibbandi muguru unnare. samchaara vydya shaala gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. sameepa saamaajika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
gramamlo 8 praivetu vydya soukaryaalunnaayi. embibies daaktarlu iddharu, embibies kakunda itara degrey chadivin daaktarlu aiduguru, degrey laeni daaktarlu iddharu unnare. aaru mandula dukaanaalu unnayi.
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. kulaayila dwara shuddi cheyani neee kudaa sarafara avtondi. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi. boru bavula dwara kudaa edaadi podugunaa neee andutundi.
paarisudhyam
gramamlo bhugarbha muruguneeti vyvasta Pali. muruguneeru bahiranga kaaluvala dwara kudaa pravahistundi. muruguneeru bahiranganga, kaccha kaaluvala dwara kudaa pravahistundi. muruguneetini neerugaa jalavanarulloki vadulutunnaaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta Pali.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
gurramkonda (gramam)loo postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu unnayi. sab postaphysu saukaryam gramaniki 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone, internet kefe / common seva kendram, praivetu korier modalaina soukaryalu unnayi. gramaniki sameepa praantaala nundi prabhutva ravaanhaa samshtha bassulupraivetu buses thiruguthunnai. sameepa gramala nundi auto saukaryam kudaa Pali. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. railway steshion gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. rashtra rahadari, pradhaana jalla rahadari, jalla rahadari gramam gunda potunnayi. jaateeya rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo Pali. gramamlo tharu roadlu, kankara roadlu mattirodloo unnayi.
roddu maargamu
gurram kondaku vellalante... benguluru nunchi ayithe madan palle, vaalmeeki puram, kalakada, maargaala lonoo... Kadapa nunchi ayithe rayachoty maargamloonuu... Tirupati nunchi ayithe Tirupati - benguluru haivelo vaalmeeki puram varku prayaaninchi aa taruvaata akkadi nundi gurram konda cherukovachhu.
marketingu, byaankingu
gramamlo vaanijya banku, vyavasaya parapati sangham unnayi. gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram, vaaram vaaram Bazar, vyavasaya marcheting sociiety unnayi. atm, sahakara banku gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo aatala maidanam, cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. saasanasabha poling kendram, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki, 18 gantala paatu vaanijya avsarala choose kudaa vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
gurramkonda (gramam)loo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
adivi: 295 hectares
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 336 hectares
vyavasaayam sagani, banjaru bhuumii: 417 hectares
saswata pachika pranthalu, itara metha bhuumii: 273 hectares
thotalu modalainavi saagavutunna bhuumii: 30 hectares
vyavasaayam cheyadagga banjaru bhuumii: 46 hectares
saagulo laeni bhoomullo beedu bhoomulu kanivi: 511 hectares
banjaru bhuumii: 973 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 225 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 1641 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 69 hectares
neetipaarudala soukaryalu
gurramkonda (gramam)loo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
cheruvulu: 69 hectares
utpatthi
gurramkonda (gramam)loo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
verusanaga, vari, ramamulaga
paarishraamika utpattulu
beedeelu, itukalu
chetivruttulavaari utpattulu
krutrima pushpaalu
moolaalu
velupali lankelu
AndhraPradesh kondalu
annamaiah jalla paryaataka pradheeshaalu |
state Banki af Indore, bhartia state banku ledha state Banki af indiyaku chendina anubandha byaankulaloo okati. anni anubandha byaankula valanee idi kudaa state Bankura chendina ummadi logone upayogistundi. state Banki af Indore banku shaakhalu madhyapradesh, chhattisgad lalo peddha sankhyalo unnayi.
charithra
state Banki af Indore malwaa regianku chendina banku.dheenini Indore Banki, Banki af Indore lemited ani pilustharu. yea praantaaniki apati paalakudu hiz hines maharaja tukojirav holker - 3 pratyeka charter kindha erpaatu cheyabadindhi. Banki af Indore lemited 1960 janavari 1 nundi state Banki af india (subsidiary banks) chattam, 1959 prakaaram, state Banki af india anubandha samsthagaa marindi.apati nundi idi state Banki af Indore gaaa peruu marchabadindhi.state Banki af Indore Banki 1962 loo dhi Banki af devas lemited, 1965 loo dhi devas seniior Banki lemited vyaapaaraanni sontham chesukundi.1971 loo klaas 'Una' grade ketagireeki chendina byankuga gurthinchabadindi.appatinundi Banki sthiramaina purogati saadhinchindi. 2009 marchi chivarilo, vyapara turnover roo .50,000 kootlu dhaatindhi.
yess.b.ai.loo vileenam
state Banki af Indore anni shaakhalu 2010 agustuu 27 na state Banki af indialo vileenam ayyaayi.
moolaalu
bayati linkulu
http://www.indorebank.org/
bhartia byankulu
bhartia vaanijya byankulu |
idhey paerutoe vacchina maroka cinma - chandrahasa (1941 cinma)
yea chitram 1965, mee 7na vidudalayyindi.
saankethika vargham
nirmaataa, dharshakudu: b.yess.rangaa
katha: sadasivabrahmam, chi.sadasivayya
matalu: sadasivabrahmam
sangeetam:saluri hanumamtharao
paatalu:chi.sadasivayya, daasarathi, kosaraazu
chayagrahanam:bn.haridasu
sabdagrahanam: ene.seshadri, bs.shyamanna
taaraaganam
harinath - chandrahasudu
krushnakumaari - vishaya
vanishree - champakamaalini
gummadi venkateswararao - bhaaguraayanudu (manthri)
pushpavalli - mantribharya
raajabaabu - ganapathy
kaikaala satyanarayna - madanudu
pandaribai - suguna
dhulipala siitaaraamasaastri - galava mehrishi
jainti - kaaliimaata (atithipaatra)
dr shivaramakrishnayya - kuntaladesapu raju
chadalawada kutumabarao
Una.v.subbaaraavu (juunior) - kulindaraju
suuryakala - kulindadesapu raanee
mister badu - baala chandrahasudu
prabhaavati
radhakumari
sachitadevi
paatalu
ilaku digina anadala taaravo soundaryaraanivo palakadalilo - ghantasaala,bengalooru latha . rachana: daasarathi.
oa viinha cheyle Mon priyasakhee yea ontaritanamu elano - yess. janaki
nindu chandamama Mon anandaseema manatolinaati prema - p.sushila, p.b.shreeniwas
aemito, endhuko
katha
Kerala raju medhaavivarmaku lekaleka kaligina kumarudu chandrahasudu. kuntala deeshapu rajuku ooka kumarte umtumdi. aama champakamaalini. aa deeshapu mahamantri bhagurayanudi kumarudu madanudu rajakumari champakamaalinini preemistaadu. bhagurayanudi kumarte vishaya. bhaaguraayanudu madanuni chakraverthy cheyalana aasistaadu. galava maharshiki jatakam chupisthadu. aa mehrishi jaatakaalu chusi madanudu chakraverthy kaajaaladani, vishaya chakravartini avtundani chebuthaadu. vidhi likhitaanni marustanani bhaaguraayanudu pratina poonuthaadu. chandrahasudu chakraverthy kagaladani viny tana sainyamtoe Kerala desam velli medhaavi varmanu champistaadu. raanee aatmahatya cheskuntundi. chandrahaasuni suguna aney daadiki appaginchi maranistundi. conei suguna bhaaguraayanudiki chikkutundi. aayana aajghna prakaaram chandrahaasuni champadaniki niyamitulaina sainikulu dayatalichi velu nariki vadilivestaaru. kulindaraju, aatani satheemani chandrahaasuni penchukuntaaru. perigi peddavaadaina chandrahasudu desasanchaaramlo tana balyasnehitudu, suguna kumarudaina ganapatini kalusukuntadu. sugunanu kalusukovadaaniki manthri bhawananiki vellina chandrahasudu vishayanu chusi preemistaadu. aama kudaa atanini premistundhi. chandrahasudu kulindaraju dattaputrunigaa perugutunnadani thelusukunna bhaaguraayanudu akadiki velli kumarudaina madanudiki 'vishamunimmu ' ani laekha vraasi chandrahaasuni kuntaladesaniki pamputaadu. vishaya aa laekha chadhivi 'vishayanimmu 'ani maarchivestundi. madanudu aa laekha chadhivi chandrahaasuniki chellelinichi pelli chestad. adi thelisi aagrahodagrudaina bhaaguraayanudu ardharaathrivela alludini kaalikaalayaaniki pamputaadu. atadini hatamaarchadaaniki niyamitulaina bhatulu adae samayaaniki akadiki vellina madanudini chandrahasudiga bhraminchi champivestaaru. daanitho bhagurayanude chandrahaasuni champabotadu. atani prayathnam elaa viphalamayyindanedi pathaaka sanniveshamlo telustundhi.
visheshaalu
idhey chitranni rajkumar, udaykumar, kao.Una.ashwatth, narasimharaju (qannada natudu),leelaavathi, vanishree, pandaribai pradhaana paatralatho qannada bashalo teluguto paatu yekakaalamlo chitrikarincharu. qannada chandrahasa 1965, marchi 23na vidudalayyindi.
moolaalu
ghantasaala galaamrutamu blaagu - kolluri bhaskararao, ghantasaala sangeeta kalaasaala, haidarabadu - (chilla subbarayudu sankalanam aadhaaramga)
bayatilinkulu
raajabaabu natinchina cinemalu
gummadi natinchina chithraalu
vanishree natinchina chithraalu
satyanarayna natinchina chithraalu
dhulipala natinchina chithraalu |
state Banki af bikanur & Jaipur, anede ooka pradhaana bhartia banku. bhartia state Bankura chendina edu anubandha byaankulaloo idi okati. idi 1966, epril 25 na erpadindi. state Banki af bikanur, state Banki af Jaipur aney remdu byaankula vileenam will Bankura yea peruu erpadindi.yea Bankura desavyaaptamgaa 850 kipaiga shaakhalu unnayi.idi 2017 marchi 31 na state Banki af indialo vileenam cheyabadindhi. 2015 natiki state Banki af bikanur & Jaipur vividha praantaalaloo 1,360 shaakhalu nirvahanha konasaagistundi. ivi ekkuvaga bharathadesamlooni Rajasthan rashtramlo unnayi. Rajasthan nundi branch nettvarey bharathadesamlooni anni pradhaana vyapara kendralanu cover chesindi.1997 loo Banki 1,360,000 sherla praarambha piblic afferthoo muuladhana marketloki roo. okko sheruku 440 roopaayalugaa Pali. 2015-16 samvatsaranike kompany nikara laabham roo. 8.5 biliyanlugaa Pali.
charithra
state Banki af Jaipur 1943loo sthapinchabadindhi. state Banki af bikanur 1944loo sthapinchabadindhi. yea remdu byaankula viliinamtoe state Banki af bikanur & Jaipur aney peruu erpadindi. state Banki af bikaner, Jaipur paripalana pradhaana kaaryaalayam Jaipur (Rajasthan) loo Pali 1963 phibravari 8 na sthapinchabadina madhuraloni govindh Banki (privete) lemitednu esbibije 1966 epriyal 25 na swaadheenam chesukundi.yea remdu byankulu state Banki af india (subsidiary Banki) chattam, 1959 prakaaram state Banki af indiyaku anubandha samsthalugaa pariganinchabaddaayi.dheenini 2017 phibravari 15 na state banku app indialo vileenam cheyataniki bhartiya prabhuthvam aamodinchindi. chivaraku idi 2017 marchi 31 na esbilo vileenam ayyindi.
moolaalu
bayati linkulu
http://www.sbbjbank.com/
bhartia byankulu
bhartia vaanijya byankulu |
1915 గ్రెగోరియన్ కాలెండరు యొక్క మామూలు సంవత్సరము.
సంఘటనలు
మార్చి 18: మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో కాన్స్టాంటినోపిల్ సంధి జరిగింది.
జననాలు
జనవరి 4: పాకాల తిరుమల్ రెడ్డి, చిత్రకారుడు. (మ.1996)
జనవరి 15: చాగంటి సోమయాజులు, తెలుగు రచయిత. చాసోగా అందరికీ సుపరిచితులు. [మ.1994]
జనవరి 23: ఆర్థర్ లూయీస్, ఆర్థికవేత్త, నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత .
ఫిబ్రవరి 5: గరికపాటి రాజారావు తెలుగు సినిమా దర్శకుడు, నాటకరంగ దర్శకుడు, ఆంధ్ర ప్రజానాట్యమండలి వ్యవస్థాపకుడు. [మ. 1963]
ఫిబ్రవరి 22: పువ్వుల సూరిబాబు, తెలుగు రంగస్థల, సినిమా నటుడు, గాయకుడు, నాటక ప్రయోక్త. (మ.1968)
మార్చి 20: చిర్రావూరి లక్ష్మీనరసయ్య తెలంగాణా పోరాటయోధుడు, కమ్యూనిస్టు నాయకుడు,
మార్చి 28: పుట్టపర్తి నారాయణాచార్యులు.
ఏప్రిల్ 2: కొచ్చర్లకోట సత్యనారాయణ, తెలుగు సినిమా, రంగస్థల నటుడు, సినిమా సంగీత దర్శకుడు, నేపథ్యగాయకుడు. (మ.1969)
మే 15: పాల్ సామ్యూల్సన్, ఆర్థికవేత్త.
జూన్ 6: చండ్ర రాజేశ్వరరావు, కమ్యూనిస్టు నాయకుడు, భారత స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు సామ్యవాది, తెలంగాణా సాయుధ పోరాటంలో నాయకుడు. (మ.1994)
జూన్ 6: విక్రాల శేషాచార్యులు, సంస్కృతాంధ్ర పండితుడు, కవి.
జూన్ 16: మార్గా ఫాల్స్టిచ్, జర్మన్ శాస్త్రవేత్త (మ.1998)
జూన్ 24: పాలగుమ్మి పద్మరాజు, తెలుగు రచయిత. (మ.1983)
జూలై 13: గుత్తి రామకృష్ణ, కథకుడు, పాత్రికేయుడు, స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు. (మ.2009)
జూలై 26: ప్రగడ కోటయ్య, సంఘ సేవకులు.
ఆగస్టు 15: ఇస్మత్ చుగ్తాయ్, ఉర్దూ అభ్యుదయ రచయిత్రి. (మ.1994)
సెప్టెంబరు 27: కొండా లక్ష్మణ్ బాపూజీ, నిజాం వ్యతిరేక, తెలంగాణ ఉద్యమ నాయకుడు ./[మ.2012]
సెప్టెంబరు 28: స్థానాపతి రుక్మిణమ్మ, సంస్కృతాంధ్ర పండితురాలు, రచయిత్రి.
అక్టోబరు 1: కళాధర్, చిత్ర కళా దర్శకుడు. (మ.2013)
అక్టోబరు 21: విద్వాన్ విశ్వం, వారపత్రిక "ఆంధ్రప్రభ" నడిపించిన సంపాదకుడు విశ్వం. [మ. 1987]
నవంబర్ 1: వట్టికోట ఆళ్వారుస్వామి, రచయిత, ప్రజా ఉద్యమనేత, [మరణం. 1961]
డిసెంబర్ 26: జూపూడి యజ్ఞనారాయణ, న్యాయవాది, రాజకీయవేత్త, కళాకారుడు
ఎమ్.ఎఫ్. హుస్సేన్, అంతర్జాతీయంగా పేరు ప్రఖ్యాతులున్న భారతీయ చిత్రకారుడు. (మ. 2011)
: భావరాజు సర్వేశ్వరరావు, భారత ఆర్థిక వేత్త, సామాజిక శాస్త్రవేత్త. (మ.2010)
మరణాలు
ఫిబ్రవరి 19: గోపాలకృష్ణ గోఖలే, భారత జాతీయ నాయకుడు. (జ.1866)
నవంబర్ 30: గురజాడ అప్పారావు, తెలుగు మహాకవి, కన్యాశుల్కం రచయిత. (జ.1862)
డిసెంబరు 14: కొక్కొండ వేంకటరత్నం పంతులు (1842 - 1915), మహామహోపాధ్యాయ బిరుదు పొందినవాడు. సంగీతజ్ఞుడు, కవి, నాటక రచయిత, పత్రికాసంపాదకుడు, ఉపాధ్యాయుడు. (జ.1842)
పురస్కారాలు |
kintali, anakapalle jalla, maadugula mandalaaniki chendina gramam. idi Mandla kendramaina maadugula nundi 15 ki. mee. dooram loanu, sameepa pattanhamaina anakapalle nundi 43 ki. mee. dooramloonuu Pali.
janaba
2011 bhartiya janaganhana ganamkala prakaaram yea gramam 308 illatho, 1149 janaabhaatho 488 hectarlalo vistarimchi Pali. gramamlo magavari sanka 559, aadavari sanka 590. scheduled kulala sanka 251 Dum scheduled thegala sanka 4. gramam yokka janaganhana lokeshan kood 585906.pinn kood: 531027.
2022 loo chosen jillala punarvyavastheekaranaku mundhu yea gramam Visakhapatnam jillaaloo, idhey mandalamlo undedi.
2001 va.savatsaram janaba lekkala prakaaram graama janaba 948. indhulo purushula sanka 469, mahilhala sanka 479, gramamlo nivaasagruhaalu 242 unnayi.
vidyaa soukaryalu
gramamlo prabhutva praadhimika paatasaala okati, prabhutva praathamikonnatha paatasaala okati , prabhutva maadhyamika paatasaala okati unnayi. sameepa balabadi maadugulalo Pali.sameepa juunior kalaasaala, prabhutva aarts / science degrey kalaasaala maadugulalonu, inginiiring kalaasaala visaakhapatnamloonuu unnayi. sameepa vydya kalaasaala, maenejimentu kalaasaala, polytechnic visakhapatnamlo unnayi. sameepa aniyata vidyaa kendram anakaapallilonu, vrutthi vidyaa sikshnha paatasaala, divyangula pratyeka paatasaalalu Visakhapatnam lonoo unnayi.
vydya saukaryam
prabhutva vydya saukaryam
kintalilo unna okapraathamika aaroogya kendramlo ooka doctoru, naluguru paaraamedikal sibbandi unnare. ooka praadhimika aaroogya vupa kendramlo daaktarlu laeru. okaru paaraamedikal sibbandi unnare. samchaara vydya shaala gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. sameepa saamaajika aaroogya kendram, maathaa sisu samrakshana kendram, ti. b vaidyasaala gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi. alopathy asupatri, pratyaamnaaya aushadha asupatri, dispensory, pashu vaidyasaala, kutumba sankshaema kendram gramam nundi 10 ki.mee. kante ekuva dooramlo unnayi.
praivetu vydya saukaryam
thaagu neee
gramamlo kulaayila dwara rakshith manchineeti sarafara jargutondhi. bavula neee kudaa andubatulo Pali. gramamlo edaadi podugunaa chetipampula dwara neee andutundi. borubavula dwara kudaa edaadi podugunaa neee andutundi. kaluva/vaagu/nadi dwara, cheruvu dwara kudaa gramaniki taguneeru labisthundhi.
paarisudhyam
muruguneeru bahiranga kaaluvala dwara pravahistundi. muruguneeru bahiranganga, kaccha kaaluvala dwara kudaa pravahistundi. muruguneetini shuddi plantloki pampistunnaru. gramamlo sampuurnha paarishudhya pathakam amalavutondi. saamaajika marugudoddi saukaryam ledhu. intintikii tirigi vyarthaalanu sekarinche vyvasta ledhu. saamaajika biogyas utpaadaka vyvasta ledhu. chettanu veedhula pakkane paarabostaaru.
samaachara, ravaanhaa soukaryalu
kintalilo sab postaphysu saukaryam Pali. postaphysu saukaryam, poest und telegraf aphisu gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
laand Jalor telephony, piblic fone aphisu, mobile fone modalaina soukaryalu unnayi. internet kefe / common seva kendram, praivetu korier gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramaniki sameepa praantaala nundi prabhutva ravaanhaa samshtha buses thiruguthunnai. sameepa gramala nundi auto saukaryam kudaa Pali. vyavasaayam koraku vaadenduku gramamlo tracterlunnayi. praivetu baasu saukaryam, railway steshion modalainavi gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. jalla rahadari gramam gunda potondi. jaateeya rahadari, rashtra rahadari, pradhaana jalla rahadari gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. gramamlo tharu roadlu, kankara roadlu unnayi.
marketingu, byaankingu
gramamlo vyavasaya parapati sangham Pali. gramamlo swayam sahaayaka brundam, pouura sarapharaala kendram unnayi. sahakara banku gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo Pali. vaaram vaaram Bazar, vyavasaya marcheting sociiety gramam nundi 5 ki.mee. lopu dooramlo unnayi. roejuvaarii maarket gramam nundi 5 nundi 10 ki.mee. dooramlo Pali. atm, vaanijya banku gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
aaroogyam, poeshanha, vinoda soukaryalu
gramamlo angan vaadii kendram, itara poshakaahaara kendralu, aashaa karyakartha unnayi. gramamlo vaarthapathrika pampinhii jarudutundhi. assembli poling steshion, janana maranala namoodhu kaaryaalayam unnayi. sameekruta baalala abhivruddhi pathakam, aatala maidanam gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi. cinma halu, granthaalayam, piblic reading ruum gramam nundi 10 ki.mee.ki paibadina dooramlo unnayi.
vidyuttu
gramamlo gruhaavasaraala nimitham vidyut sarafara vyvasta Pali. rojuku 7 gantala paatu vyavasaayaaniki vidyut sarafara chesthunnaaru.
bhuumii viniyogam
kintalilo bhu viniyogam kindhi vidhamgaa Pali:
vyavasaayetara viniyogamlo unna bhuumii: 58 hectares
nikaramgaa vittina bhuumii: 429 hectares
neeti saukaryam laeni bhuumii: 9 hectares
vividha vanarula nundi saguniru labhistunna bhuumii: 420 hectares
neetipaarudala soukaryalu
kintalilo vyavasaayaaniki neeti sarafara kindhi vanarula dwara jargutondhi.
kaluvalu: 164 hectares* baavulu/boru baavulu: 4 hectares* cheruvulu: 251 hectares* vaatarshed kindha: 1 hectares
utpatthi
kintalilo yea kindhi vastuvulu utpatthi avtunnayi.
pradhaana pantalu
vari, cheraku
moolaalu |
usa.sha. 1898 - 1899, usa.sha. 1958 - 1959, usa.sha 2018-19 lalo vacchina telegu samvatsaranike vilambi ani peruu.
sanghatanalu
vaivaswata manvantaramulo aidava mahayugamulo muppai vaela samvathsaramulu migili undaga tretayugamu nandhu"vilambinaama" samvathsara mesharashi yandu ravi sankramanha jarugagaa chaithra sukla navmi budhavaramu punarvashu nakshathram 4va paadamulo mdhyahna samayamlo karkaataka lagnamlo 5 grahamulu uchchasthitilo undaga sriramudu janiyinchaadu.
aasvayujamaasamulo kirlampudi jamindaru shree yinaganti chinnaaraavugaaru Tirupati vaenkata kavulu chetha yashtavadhanamu jaripinchaaru.
jananaalu
chaithra sudhad navmi, punarvashu nakshatramlo kousalya tanayudaina sriramudu janminchadam.
aashvayuja sudhad dashmi : trimatacharyulalo muudavavaadaina madhvaacharyulu cree. sha. 1238 loo janminchaaru.
vaisakha sudhad panchami : duvvuru venkataramana shastry - suprasidda samskruthaandhra panditulu
maranalu
pandugalu, jaateeya dinaalu
2018-19
selavula jaabithaa prakaaram 2018-19 samvatsaramlo vachey vilambinaama samvatsaramlo vividha pandugalu yea krindhi vidhamgaa nirnayinchabadinavi.
jaabithaa prakaaram. 2018 marchi 18- vugaadi, 25na smartanam shreeraama navmi, 26na vaishnavaanaam shreeraama navmi, epril 18na akshaya truteeya, mee 10na hanumanji jainti, juulai 27na vyasa purnima, guru purnima, 29, sikindraabaad mahankali jathara, augustu 24 varalaxmi vrat, 26na raki purnima, septembaru 2 smartanam srikrishnashtami, 3na vaishnavaanaam srikrishnashtami, 13na vinaayaka chavithi, aktobaru 17na durgashtami, 18na vijaya dashmi, nevemberu 6na deepawali, 23 na kaarthika purnima, 2019 janavari 14na bhogi, 15na sankranthi, 16na kanuma, 12na ratha saptami, marchi 4 mahaa shivratri, 19na kaamadahanam (dakshinaadi variki), 20na kaamadahanam (uttaraadivaariki), 21na heuulii.
moolaalu
bayati linkulu
telegu samvastaralu |
కూనారం, తెలంగాణ రాష్ట్రం, భద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లా, లక్ష్మీదేవిపల్లి మండలంలోని గ్రామం.
2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం అవిభక్త ఖమ్మం జిల్లాలో, కొత్తగూడెం మండలంలో ఉండేది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 36 ఇళ్లతో, 138 జనాభాతో 1875 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 67, ఆడవారి సంఖ్య 71. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 116. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 579377. పిన్ కోడ్: 507101.
విద్యా సౌకర్యాలు
సమీప బాలబడి, మాధ్యమిక పాఠశాలలు లక్ష్మీదేవిపల్లిలోను, ప్రాథమిక పాఠశాల, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల అనిశెట్టిపల్లిలోనూ ఉన్నాయి.సమీప ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల లక్ష్మీదేవిపల్లిలోను, జూనియర్ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాలలు కొత్తగూడెంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల ఖమ్మంలోను, పాలీటెక్నిక్ రుద్రంపూర్లోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల కొత్తగూడెంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం కొత్తగూడెంలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల ఖమ్మం లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. డిస్పెన్సరీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, పశు వైద్యశాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
తాగు నీరు
గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
గ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్, ట్రాక్టరు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
రాష్ట్ర రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం ఉంది. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. పౌర సరఫరాల వ్యవస్థ దుకాణం, రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
గ్రామంలో ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. ఉంది. అంగన్ వాడీ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉంది. ఆశా కార్యకర్త గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
కూనారంలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
అడవి: 1510 హెక్టార్లు
వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 135 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 103 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 15 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 111 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 115 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 11 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
కూనారంలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
బావులు/బోరు బావులు: 8 హెక్టార్లు
ఇతర వనరుల ద్వారా: 3 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
కూనారంలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
ప్రత్తి, వరి, మొక్కజొన్న
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.